________________
૧૯૦
શ્રાવકનાં બાર વ્રત યાને જુએ છે. હે રાજન્! આ નગરમાં હમણાં એક, બે કે ત્રણ ખાતર જેમાં ન પડ્યા હોય તેવી (એક પણ) રાત્રિ અમારી જતી નથી. લોકોની આ પ્રમાણે બૂમ સાંભળીને લજજા પામેલા રાજાએ કેટવાળને બોલાવીને કહ્યુંઃ અરે! પિતાના કાર્યમાં તારે પ્રમાદ કેમ છે? જેથી ખાતર પાડનારાઓએ (= ચોરી કરનારાઓએ) આખા નગરને ઉદ્દવિગ્ન બનાવી દીધું છે. કેટવાળે કહ્યું: હે દેવ! રેષ છોડીને મારી વિનંતિ સાંભળો. મેં બધા ગાઢ પ્રયત્નો કર્યા છે, છતાં મને ચેર મળ્યો નથી. દરરોજ રાતે નગરની અંદર અને. બહાર સૈનિકના ટેળાની સાથે ફરું છું. ચારે તરફ પોલિસેને ગોઠવ્યા, સ્થાને સ્થાને ચાર ચાર જણ બેઠા, તે પણ ચેર મળે નહિ. આ પ્રમાણે તેનું વચન સાંભળીને રાજાએ વિચાર્યું કે ખરેખર ! તે કઈ મટે ધૂત જણાય છે કે જે આ પ્રમાણે પણ દેખાતે નથી. તેથી આજે હું જાતે જ તેને જોવા માટે પ્રયત્ન કરીશ. આ પ્રમાણે વિચારીને રાજા સૂર્યાસ્ત સુધી રહ્યો. દિશાઓના મંડલ બધી તરફ અંધકારના સમૂહથી ભરાઈ ગયા ત્યારે વાદળી રંગનું વસ્ત્ર પહેરીને રાજા મહેલમાંથી નીકળે. ચતુષ્ક, ચેર, ઉદ્યાન, શૂન્યદેવમંદિર વગેરે સ્થળોમાં ભમી ભમીને કંટાળી ગયેલા રાજાએ ચોરને ન જે. તેથી રાત્રિના બે પ્રહર પસાર થઈ ગયા ત્યારે થાકેલો રાજા બજારના ખુણાને. આશરો લઈને સૂઈ ગયા. આ વખતે મંડિક નામનો ચોર ત્યાં આવ્યો. તેણે મૂલદેવને પૂછ્યું: તું કેણ છે? મૂલદેવે કહ્યું: હે પ્રભુ! હું પરદેશી મુસાફર છું. ચોરે કહ્યું: જો તું મને સાચે જ પ્રભુ માને છે તે ઉઠ, મારી સાથે આવ, તને પણ ધનવાન કરું. આ પ્રમાણે સાંભળીને મૂલદેવે વિચાર્યુંખરેખર ! જેના માટે હું મહેનત કરું છું તે આ લાગે છે. તેથી ઉભો થાઉં, જાઉં અને એની ચેષ્ટાને જોઉં કે એ શું કરે છે? ક્યાં જાય છે? કારણ કે આ વિઠ્ઠો દેખાય છે. આ પ્રમાણે વિચારીને તે તેની સાથે ચાલ્યા. ચાર ધનપતિના એક ઘર આગળ ગયે. દિવાલમાં બાકોરું પાડીને તેમાંથી ઘરમાં પ્રવેશ કર્યો. ચરેલું બધું ધન લઈને નીકળી ગયું. પોતાનામાંથી ભાગ લેનાર તેના (=મૂળદેવના) મસ્તકે ધન મૂકીને પોતે તલવાર લઈને તેની પાછળ ચાલ્યા. નગરના દરવાજા આગળ ગયે. દરવાજા આગળ રહેલા દ્વારપાલને અવસ્થાપિની વિદ્યાથી નિદ્રાધીન કરીને દરવાજા ઉઘાડીને. જલદી શહેરથી દૂર રહેલી ગુફા પાસે આવ્યા. પહેલાં મૂળદેવને તેમાં પ્રવેશ કરાવીને પછી પોતે પ્રવેશ કર્યો. પછી તેણે સંકેત કરીને બહેનને આજ્ઞા કરીઃ હે ભદ્ર! આ મહેમાનનું અત્યંત આદરપૂર્વક પાદપ્રક્ષાલન કર અને ઉત્તમ ભદ્રાસન આપ. તેથી તેણે જલદી ઉઠીને “અહીં આવો અને બેસે” એમ સંભ્રમથી એને સ્થાન બતાવ્યું. તેણે બતાવેલું આસન અંધારિયા કૂવાની પાસે હોવાથી નજીકમાં જ મૃત્યુ કરનારું હતું આનાથી અજાણ મૂલદેવ તે આસન ઉપર બેઠે. તેને કૂવામાં નાખી દેવા માટે તત્પર બનેલી બહેને પાણી લાવીને ધોવાના બહાનાથી એને પગ ઉપાડ્યો. અતિશય કોમળતા-- ગુણથી માખણને પણ જીતે તે તેના પગનો કેમળ સ્પર્શ અનુભવ્યું. આથી તેણે
