________________
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથના ગુજરાતી ભાવાનુવાદ
૧૩૩
સુધી ચારિત્રનુ પાલન કરીને જે ચારિત્રના ફૂલને મેળવે તે બધુ કાપને પામેલ માણસ મુહૂત માત્રમાં હારી જાય.” એ પ્રમાણે ત્રણે લાકના ક્ષેાભને જોતા અને ( એથી) ગભરાયેલા કિન્નરદેવા અને વિદ્યાધરા વગેરે પણ કાપને દૂર કરનારા વચનાથી ગાય છે. આ તરફ્ સવ દેવમંદિરોમાં શાંતિ માટે જિનપૂજા શરૂ કરી. શ્રમણપ્રધાન ચતુર્વિધ સંઘ પણ કાયાત્સગ માં રહ્યો. આ વખતે નમુચિ વિષ્ણુકુમારને ખમાવવા માટે તેની પાસે આવીને તેના પગેામાં પડ્યો ત્યારે મુનિએ પગના અગ્રભાગથી ઉપાડીને પશ્ચિમસમુદ્રમાં નાખી દીધા. મહાપદ્મચક્રવર્તીને આ વૃત્તાંતની જાણ થતાં તે ભયથી ...પવા માંડયો. મુનિને શાંત કરવા ત્યાં આવેલા સમસ્ત સઘની સાથે મહાપદ્મ મુનિને પ્રસન્ન કરવા લાગ્યા. આ પ્રમાણે સંઘસહિત મહાપદ્મથી પ્રસન્ન કરાતા અને દેવ વગેરેના ઉપશાંત કરનારા અને સ્તુતિ કરનારા વચનના ગીતા અને કાવ્યા વગેરેની રચનાઓથી સ્તુતિ કરાતા વિષ્ણુકુમાર મહાષ્ટથી ઉપશાંત' થયા. પછી વિષ્ણુ
૧. ત્રિષષ્ટિશલાકા પુરુષચરિત્રમાં ( ૫ -૬ સ−૮માં) આ પ્રસંગનું વર્ણન આ પ્રમાણે છેઃતે સમયે ત્રણ જગતને ક્ષેાભ થતા જઈ તેમને પ્રસન્ન કરવાને ઈંદ્રે ગાયન કરનારી દેવાંગનાઓને આજ્ઞા કરી. તે ગાયિકા દેવીઓ ત્યાં આવીને સર્વજ્ઞ શાસ્ત્રમાં કહેલા ભાવને જણાવનારું ગાયન ગાંધાર સ્વરે તેમના કણ્ડની સમીપે આ પ્રમાણે ગાવા લાગી—“ પ્રાણીએ કાપથી આ ભવમાં પણ દુગ્ધ થાય છે, વારંવાર સ્વામાં મેાહિત થાય છે અને મૃત્યુ પામ્યા પછી અનંત દુઃખવાળા નરકમાં પડે છે,” આ પ્રમાણે તેમના કાપ શમાવવાને કિનરાની સ્ત્રીએ તેમની આગળ ગાવા લાગી અને નૃત્ય પણ કરવા લાગી. પછી પદ્મકુમારના અગ્રજ ખાઁ કે જેના ચરણ જગતને વંદન કરવા ચેાગ્ય છે, તે નમુચિને પૃથ્વી પર નાંખી પૂર્વ અને પશ્ચિમ સમુદ્રના કિનારે (જખૂદ્દીપની જગતી ઉપર ) બે પગલા મૂકીને સ્થિત થયા. આ વૃત્તાંત જાણીને પદ્મકુમાર સભ્રમથી ત્યાં આવ્યા, અને પેાતાના પ્રમાથી તથા નમુચિના દેષથી ચિકત થઈ ગયા. પછી પેાતાના અગ્રજ મહર્ષિને અતિ ભક્તિથી નમસ્કાર કરી અંજલિ જોડીને અશ્રુવડે મુનિના ચરણને પ્રક્ષાલિત કરતાં આ પ્રમાણે મેલ્યા
“ હે પ્રભુ ! લેાકેાત્તર ગુણવાળા તમે વિજયવંત સ્વામી છતાં પૂજ્ય પિતાશ્રી પદ્મોત્તર રાજ અદ્યાપિ મારા ચિત્તથી વિદ્યમાન જ છે. આ અધમ મુચિ મત્રી હંમેશા શ્રી સધની આશાતના કરતા તે મારા જાણવામાં આવ્યું નહિ, તેમ કાઈએ મને જણાવ્યું પણ નહિ, તથાપિ હું પાતે જ અપરાધી છું. કારણ કે એ પાપી મારા સેવક છે, સ્વામી સેવકના દાષથી દૂષિત થાય છે એવી નીતિ છે. તે નીતિ પ્રમાણે હું પણ તમારા સેવક છું અને તમે મારા સ્વામી છે, તા તમે પણ મારા દેષથી ગ્રહણ થશે., માટે કાપ તજી દ્યો. હે મહાત્મા! આ પાપી મત્રીના અપરાધથી આ ત્રણે લેાક પ્રાણસંશયમાં આવી પડયું છે, માટે હે કરુણાનિધિ! તેની રક્ષા કરેા.” એવી રીતે ખીજા પણ અનેક સુર, અસુર અને તરાના ઈશ્વરાએ ( ઈદ્રો અને રાજાએ ) અને ચતુર્વિધ સંઘે વિવિધ પ્રકારે સ્વતિ કરીને મહામુનિ વિષ્ણુકુમારનું સાંત્વન કરવા માંડયુ. જ્યારે આકાશમાં અત્યંત વૃદ્ધિને પામેલા વિષ્ણુકુમારને સાંભળ્યા ત્યારે સર્વેએ ત્યાં આવી આવીને ભક્તિથી ચરણના સ્પ કર્યાં, ચરણને અત્યંત સ્પર્શ થતાં વિષ્ણુકુમારે નીચે જોયું એટલે ત્યાં પેાતાના ભાઈ પદ્મ, ચતુર્વિધ સંધ અને સુર, અસુર -તથા રાજાએ જોવામાં આવ્યા. મુનિએ વિચાર્યું કે “ આ કૃપાળુ સૌંધ, આ દીન એવા મારા ભાઈ
