________________
૧૫૨
શ્રાવકનાં ખાર ત્રતા ચાને
ખાઈ જાઓ, નહિ તા દેવ મારું સાંનિધ્ય કરીને જલચર પ્રાણીઓથી મારી રક્ષા કરા.. પછી સાગારિક અનશન લઈને અગાધ જળમાં પ્રવેશ કર્યાં. દેવના સાંનિધ્યથી મેાટા એક મગરમચ્છને પકડીને તેની પીઠ ઉપર બેઠા, ઘણાં ફળેા લઇને બહાર આવ્યા. તે ફળા રાજાને આપ્યાં. તુષ્ટ થયેલા અને પશ્ચાત્તાપ કરતા રાજાએ તેને ભેટીને ખમાા. પછી તેના શત્રુઓને શિક્ષા કરવાપૂર્વક મહાન આડંબરથી તેને નગરમાં પ્રવેશ કરાવ્યા. પછી રાજાએ તેને કહ્યું: હું તને શું વરદાન આપું ? દીક્ષાની અનુજ્ઞા ન માગવી એમ ના પાડવા છતાં સંવેગ વગેરે ગુણાને પામેલા ક્ષેમમંત્રીએ “ મને દીક્ષાની અનુજ્ઞા આપે। ” એવું વરદાન માગ્યું. દેવપૂજા વગેરે કરવા પૂર્વક તેવા પ્રકારના (=ગુણસંપન્ન) આચાયની પાસે દીક્ષા લીધી. આ પ્રમાણે પ્રથમવ્રતના પાલનમાં લા... થાય છે. (૨૫)
શુદ્વાર કહ્યું. હવે ચતનાદ્વાર કહેવામાં આવે છેઃ
पाणावाऍ जयणा, दारुयधन्नाइउदगविसयाओ ।
तसजीवे रक्खतो, विहिणा गमणाइयं कुज्जा ।। २६ ।।
ગાથા :– પ્રાણાતિપાતવિરતિમાં કાષ્ઠ, ધાન્યાદિ અને જલસબંધી ચતના છે.. શ્રાવક ત્રસજીવાની શાસ્રાક્ત વિધિથી રક્ષા કરતા જવું વગેરે ક્રિયા કરે. ટીકાથ:-વાળાવા એ પદના અંતે હ્રાર્ ગુરુ હોવા છતાં, 'પદના અતે હ્રા, ઓજાર અને અનુસ્વાર લઘુ થાય છે” એ પ્રાકૃતના નિયમથી લઘુ સમજવા. યતના એટલે અશઠ જીવની રાગ-દ્વેષથી રહિત પ્રવૃત્તિ. કહ્યું છે કે –
“નિષ્કપટ જીવની રાગ-દ્વેષથી રહિત પ્રવૃત્તિ યતના છે, રાગ-દ્વેષ યુક્ત પ્રવૃત્તિ અયતના છે, અર્થાત્ રાગ-દ્વેષના અભાવ એ યતના છે, અને એ જ જયણાનું લક્ષણ છે, આનાથી વિપરીત અજયણા છે, અને એ જ અજયણાનું લક્ષણ છે,” (નિશીથ-૬૬૯૬)
મૂળગાથામાં પન્નારૂ એ સ્થળે રહેલ આદિ શબ્દથી કાકડી વગેરે ફળા, શાક, પાંદડાં વગેરે વસ્તુઓ સમજવી.
કાષ્ઠ સ`બંધી ચુતના આ પ્રમાણે છેઃ – પેાલા વગેરે પ્રકારના કાછના ઉપયોગ ન કરવા. કુહાડા વગેરેથી ફાડેલા કાષ્ઠને ચક્ષુથી જોઇને ભૂમિમાં અફળાવીને રાંધવા વગેરે. માટે અગ્નિમાં નાખવું. જેમાં કીડા પડી ગયા હેાય તેવા ધાન્યાદિના ત્યાગ કરવા વગેરે. રીતે ધાન્યાદિની ચુતના જાણવી. પરિમિત પાણીના ઉપયાગ કરવા, વસ્ત્રથી ગાળેલા પાણીના ઉપયોગ કરવા વગેરે રીતે પાણીની ચતના જાણવી. · જવું વગેરે’ એ સ્થળે વગેરે શબ્દથી ‘ ઊભા રહેવું' વગેરે ક્રિયા સમજવી.
(
