________________
૧૪૪
શ્રાવકનાં ખાર ત્રતા યાને.
આજે બધા લોકો ખાદ્ય (=ખાવા લાયક ), પેય ( =પીવાલાયક ), ચૂખ્ય (=ચુસવા લાયક) અને લેહ્ય (=ચાટવા લાયક) વગેરે વસ્તુઓ લઈને ઉદ્યાનમાં ગયા છે. તેથી તું ત્યાં જ જઈને માગ. આથી તે ઉદ્યાનમાં પહોંચ્યા ત્યાં સુધીમાં તે બધા ચ લોકો ભેાજન કરીને નાટક વગેરે જેવામાં લીન બની ગયા હતા. કોઇ તેને ઉત્તર પણ આપતું નથી. તેથી એ ભૂખ્યા હેાવાથી અત્યંત ગુસ્સે થયેા. પર્વતનાં ઊંચા શિખર ઉપર ચડીને લેાકેાને હણવા માટે એક શિલાની નીચે ખેાદીને, ક્રોધથી પેાતાના આત્માને ભૂલી ગયેલ તેણે તે શિલાની નીચે જ રહીને, તે શિલાને પાડવા માંડી. પડતી તે શિલાથી તેને જ ચૂરા થઈ ગયા. પ્રલયકાલમાં થયેલી ઘટના વખતે વાગેલી વનઘટાના ભયાનક અવાજ જેવા તે શિલાના ખટખટ અવાજથી ત્રાસી ગયેલા લેાકેા આમતેમ ભાગી ગયા.. તે રૌદ્રધ્યાનથી મરીને (સાતમી) નરકમાં દુઃખનું ભાજન થયા. આ પ્રમાણે જેમ આ પતિમારિકા, અને ભિખારી પ્રાણાતિપાતની નિવૃત્તિ ન કરવાથી આ લાકમાં અને પરલેાકમાં દુઃખનું ભાજન થયા, એમ બીજા જીવા પણ થાય. [૨૪]
હવે પાંચમું ગુણદ્વાર કહેવામાં આવે છેઃ
-
जे पुण वहविरइजुया, उभओ लोगेऽवि तेसि कल्लाणं । जह सूवगहियदारगदामन्नगमाइयाणं च ।। २५ ।। ગાથા: પણ જેઓ પ્રાણાતિપાતવિરતિથી યુક્ત છે તેઓનું રસોઈયાએ લીધેલ શ્રાવકપુત્ર અને દામનક વગેરેની જેમ બંને ય લાકમાં કલ્યાણ થાય છે. ટીકાથ - આદિ શબ્દથી ક્ષેમ વગેરે દૃષ્ટાંતા છે. આ પ્રમાણે ગાથાના સંક્ષિપ્ત અર્થ છે. વિસ્તૃત અર્થ તો કથાએથી જાણવા. તે કથાઓ ક્રમશઃ કહેવામાં આવે છે.
શ્રાવકપુત્રનુ દૃષ્ટાંત
પૂર્વે ધાન્યપુર ગામમાં મહાસમૃદ્ધિવાળા માણિભદ્ર નામના શ્રાવકના ધમ રુચિ નામના પુત્ર હતા. તે પ્રશમ વગેરે ગુણસમૂહથી અલંકૃત હતા, તેનું સમ્યક્ત્વ નિષ્કલંક હતું, તેણે અણુવ્રત સ્વીકાર્યાં હતાં, તેણે જૈનદર્શનનેા સારી રીતે અભ્યાસ કર્યો હતા.. આ પ્રમાણે તે ધર્માંમાં રુચિવાળા હોવાથી તેનું ધરુચિ એવું નામ યથાર્થ હતું. ક્યારેક પેાતાના મિત્રોથી પરિવરેલા એ ગામની બહાર ગયા. ક્યાંકથી આવેલા ચારાએ તેનું અપહરણ કરીને તેને ઉજ્જૈની લઈ ગયા. તેને રાજાના રસોઈયાને વેચેા. રસાઇયેા. તેને પેાતાના નિવાસમાં લઈ ગયા. રસોઈયાએ તેને કહ્યું : તેતર વગેરેને માર. તેણે તેમને છેાડી દીધા. તેથી રસાઈયાએ તેને ઘણા ઠપકા આપ્યા, અને ફરી આ પ્રમાણે ન કરવું. એમ કહીને રાખ્યા. બીજા દિવસે તેતર વગેરેને માર એમ કહ્યું. ત્યારે તેણે હું નહિ. મારુ' એમ કહ્યું. તેથી રસોઈયાએ તેને નહિ કહેવા જેવાં વચના કહીને મારવાનું કહ્યું..
