________________
૧૪૬
શ્રાવકનાં બાર વતે યાને વાઈ રહ્યો હોવાથી, મારી કાયારૂપી લાકડી ઠંડીની વેદનાથી કંપી રહી છે, તે પછી તેવા ખુલ્લા સ્થાનમાં રહેલા મહાનુભાવ તે તપસ્વી અત્યંત દુસહ ઠંડીની પીડા કેવી રીતે સહન કરી શકે? આ પ્રમાણે તેણે વારંવાર વિચાર્યું. મહાકથી રાત્રિ લગભગ પૂર્ણ થવા આવી ત્યારે (કમળસ્કે) સાધુની પાસે તે ગયો તે મુનિને તે જ પ્રમાણે ઊભા રહેલા જોયા. ભક્તિના સમૂહથી પૂર્ણ મનવાળે તે મુનિના ચરણોમાં પડ્યો. મુનિના શરીર ઉપરથી જાળ લઈ લીધી. આ વખતે અનુપમપ્રભાના સમૂહથી કમલવનને વિકસિત કરતો અને ફેલાયેલા અંધકારરૂપી શત્રુને વિનાશ કરતો સૂર્ય ઉદયાચલ પર્વતના શિખર ઉપર આરૂઢ થયે. સાધુએ પણ કાર્યોત્સર્ગ પાર્યો. તેને ધર્મલાભ આપીને ધર્મદેશના શરૂ કરી. તેવા પ્રકારના ક્ષપશમથી તે પ્રતિબંધ પામે. જીવદયા મનમાં એકમેક રૂપે પરિણમી ગઈ. તેણે “હું મચ્છીમાર છું’ એમ મુનિને કહ્યું. પછી જીવહિંસા ન કરવાનો નિયમ લેવા તૈયાર થયા. સાધુએ તેને કહ્યું: બરોબર વિચાર કરીને નિયમ લે. વિચાર કર્યા વિના જ લીધેલ નિયમ પાળવો અશક્ય છે= દુષ્કર છે. તેણે કહ્યું: આ મેં વિચારી જ લીધું છે. અહીં પોતાના મનને કાબૂમાં રાખનારાઓને કંઈ પણ દુષ્કર નથી, પછી તેને આગ્રહ જાણીને સાધુએ જીવહિંસા ન કરવાને અભિગ્રહ આપ્યો. જાળને છેદીને પોતાના ઘરે ગયો. તેની પત્નીને તેના આ નિયમની ખબર પડી એટલે તે તેના ઉપર ગુસસે થઈને ગમે તેમ બોલવા લાગી. વારંવાર પત્નીએ માછલા મારવા માટે તેને કહ્યું એટલે તે બોલ્યોઃ હે ભદ્ર! આ પ્રમાણે વારંવાર શા માટે બોલ બોલ કરે છે? જીવતે હું માછલા પકડીને આજીવિકા નહિ કરું. કારણ કે કહ્યું છે કે-“પ્રાણે જાય તે પણ બુદ્ધિમાન પુરુષે તે કરવું યોગ્ય નથી કે જે ઉભયલેકમાં ઘણું વિરુદ્ધ હેય, અહિતકર અને ભવભ્રમણ કરનારું હોય. આ વખતે તેની પત્નીને કકળાટ સાંભળીને માછીમારના પાડામાં રહેલા બધા ય લેકે ભેગા થઈ ગયા. તેમણે કહ્યુંઃ આપણું કુળમાં ઉત્પન્ન થઈને પણ અત્યંત દયાળુ બને છે? વિધાતાએ જીવરક્ષાથી આપણે નિર્વાહ વિચાર્યું નથી. આથી જળ લઈને તું જાતે અમારી સાથે માછલા પકડવા માટે નદીના કિનારા તરફ ચાલ, નહિ તો અમે તને ગળે પકડીને પણ લઈ જઈશું. તેથી તેમના શ્કેશવચનરૂપી મારથી મરાયેલે તે નદીના કિનારે ગયે. તેમણે તેને જાળ આપી. તેણે જાળ પાણીમાં નાખી. જાળને માછલાથી ભરેલી જોઈને દયાળ તેણે પશ્ચાત્તાપ થવાથી પાછી પાણીમાં મૂકી દીધી. બધા માછલા જાળમાંથી નીકળી ગયા. પણ એક માછલાની પાંખ ભાંગી ગઈ. ત્યારબાદ ફરી તેમના બલાત્કારથી પ્રેરાઈને બીજીવાર જાળ પાણીમાં નાખી. પૂર્વ પ્રમાણે જ જઈને ફરી જાળ પાણીમાં મૂકી દીધી. એ પ્રમાણે ત્રીજીવાર કર્યું. પછી તેમની અપેક્ષા (=શરમ) રાખ્યા વિના તેણે કહી દીધું કે, તે સ્વજને ! મારા પ્રાણ જશે તો પણ હું આ નિર્દયે કાર્ય નહિ કરું. તમને જે ગમે તે તમે કરો. આથી તેઓ પણ તેની મક્કમતા જાણીને માન રહ્યા. તેણે પણ પ્રાણાતિપાતવિરતિની પ્રતિજ્ઞા કેટલાક
