________________
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથને ગુજરાતી ભાવાનુવાદ
૧૧૧ ( જઈને) બોલ્યા વિના ચક્ષનો આદર કર = તેની સાથે ભેગ ભોગવ. તે કાળને યોગ્ય કાર્યો કરીને તે રતિઘરમાં ગઈ. બ્રાહ્મણે આલિંગન, ચુંબન આદિપૂર્વક ઈચ્છા પ્રમાણે તેની સાથે રતિસુખ અનુભવ્યું. પછી પરિશ્રમથી થાકેલે તે સૂઈ ગયે. સેમપ્રભાને કૌતુક થયું કે યક્ષ કેવો છે? પહેલાં પોતે જે દીપક લાવી હતી અને કેડિયાથી ઢાંકી દીધું હતું તે દીપકના પ્રકાશથી જોતાં પિતાને જે. હવે ભય રાખવાની જરૂર નથી. હવે નિર્ભયપણે પિતાને લેવું. હવે વિચાર કરવાનો કોઈ અર્થ નથી. રંગભૂમિમાં નૃત્ય કરતી નર્તકીને ઘુંઘટ કરવાથી શું? આ પ્રમાણે વિચારતી તેણે નિર્લજજપણે સર્વ લોકેને વિકારી બનાવે તેવી કામચેષ્ટા શરૂ કરી. અત્યંત રતિકિયાથી થાકેલા તે બંને સૂર્યોદય થવા છતાં ન ઉઠયા. આથી પતિને જગાડવા માટે બ્રાહ્મણએ માગધિકાછંદમાં કાવ્ય કહ્યું: હે સખી! સૂર્ય ઉદયાચલ પર્વત ઉપર આવી જાય, કાગડે મંદિરના સ્તંભ ઉપર બેસી જાય, તડકે ભીંત ઉપર આવી જાય, ત્યાં સુધી પણ સુખી માણસ ઉઠે નહિ. આ સાંભળીને તેની પુત્રીએ કહ્યું હે માતા ! હે વાચાલ ! તે જ મને કહ્યું હતું કે આવેલા યક્ષને આદર કરજે. મારા પિતાને યક્ષ હરી ગયે છે. હવે તું બીજા પિતાને શેધ. આ સાંભળીને તેની માતાએ કહ્યું. મેં જે પુત્રીને નવ મહિના સુધી ઉદરમાં રાખી, જેના મળ-મૂત્ર સાફ કર્યા, તે પુત્રીએ મારા પતિને હરી લીધો. આથી જે મને શરણું હતું તે અશરણ થયે. પછી પિતા નિર્ભય બનીને પુત્રીની સાથે ભેગ ભેગવવા લાગે. અહીં બાળકે બીજું પણ ત્રિવિક્રમનું આખ્યાન કહ્યું. તે દૃષ્ટાંત મિથ્યાત્વના દેષઢારમાં કહ્યું જ છે. અહીં ઉપનય આ પ્રમાણે છે – જેમ તે બ્રાહ્મણને અને ત્રિવિકમ બ્રાહ્મણને શરણ અશરણ થયું, એમ અમને પણ તમે શરણ છો એમ અમે વિચાર્યું હતું, પણ તમે જ લૂંટે છે. તું અત્યંત કુશળ છે એમ બોલતા આચાર્યે ત્રસકાય બાળકને પણ લૂંટી લીધે.
આગળ જતા આચાર્યો ફરી અલંકારથી વિભૂષિત સાધ્વીને જોઈ. તેણે સાવીને કહ્યું હે આંજેલી આંખવાળી ! તારાં કડાં, તારાં કુંડલ, તારું કરેલું તિલક– આ બધા પ્રવચનની મલીનતાનાં કારણ છે. હે દુષ્ટશિષ્યા! તું ક્યાંથી આવી છે? પછી સાવીએ કહ્યુંઃ રાઈ અને સરસવ જેટલા પછિદ્રોને તમે જુઓ છો, પણ પોતાના બિલા જેટલા પણ દોષને જોતા હોવા છતાં જોતા નથી. તથા– તમે શ્રમણ છે, સંયત છે, બ્રહ્મચારી છે, માટી-સુવર્ણમાં સમાનભાવવાળા છો, તમારો ઉપાધ્યાય વિહારમાં ઉદ્યત છે. હે વડિલ આર્ય! તમારા પાત્રમાં શું છે? આ પ્રમાણે સાવથી નિદિત થયેલો તે ફરી પણ આગળ ગયે. સૈન્યને આવતું જોયું. સૈન્યના રસ્તાથી બીજા રસ્તે વળવા છતાં (દિવ્ય શક્તિથી) રાજાની પાસે જ ગયો. રાજાએ હાથીના ધ ઉપરથી ઉતરીને આચાર્યને વંદન કર્યું અને કહ્યું : હે ભગવન્! અહે! મારે પરમ મંગલ થયું અને મંગલનું કારણ પણ
