________________
૧૨૦
શ્રાવકનાં બાર વ્રત યાને. ર્મિક વાત્સલ્ય કર્યું, તેમ બીજાઓએ પણ સાધર્મિક વાત્સલ્ય કરવું જોઈએ. જો ન કરે. તો અતિચાર થાય.
અપ્રભાવના એટલે પ્રભાવના ન કરવાને સ્વભાવ. પ્રભાવના એટલે શાસનને. પરાભવ વગેરે થતાં શાસનની ઉન્નતિ થાય તેવી પ્રવૃત્તિ કરવી. તેમાં વિષ્ણુકુમારનું દષ્ટાંત. છે. તેની કથા આ પ્રમાણે છે :
કુરુ નામ દેશ હતો. તે દેશ સંપૂર્ણ પૃથ્વીમાં સારભૂત હતો, શ્રેષ્ઠ અને ધનાઢ્ય જનસમૂહથી ભરેલો હતો, ડો કુળથી ભરેલાં નગરો અને ગામેથી મનહર હતો. તેમાં ભતાં કમળોની શ્રેણિવાળા અનેક સરોવરો હતાં, અગણિત ખાણનાં સ્થાને. હતાં. તેમાં દેવલોકના જેવું હસ્તિનાગપુર નામનું નગર હતું. તે સુરભવનોથી અલંકૃત. હતું, વિબુધજનોને આનંદ કરનારું હતું, અનેક સભાઓ અને પાણીવાળા સરોવરોથી મનહર હતું. તે નગરમાં શત્રુરાજાઓ રૂપી ઉન્મત્ત હાથીઓ માટે સિંહ સમાન, શરણે આવેલા સામંત રાજાઓના સંતાપને શમાવવા મેઘવૃષ્ટિ સમાન, વધતા પ્રતાપથી ભતે, જય પામતે, લક્ષમીથી વિષ્ણુ સમાન, સ્વકુલ રૂપ સરોવરમાં પદ્મસમાન પોત્તર નામને રાજા હતો. સકલ અંતઃપુરમાં શ્રેષ્ઠ એવી જવાલા નામની તેની રાણી હતી. તેણે પોતાના રૂપથી રતિના લાવણ્યને, વિલાસને અને વાસગૃહને પણ જીતી લીધું હતું. તેની સાથે. ભવાંતરમાં ઉપાર્જિત પુણ્યસમૂહથી પ્રાપ્ત કરેલ, ડાહ્યા પુરુષોને પ્રશંસનીય, 3જી માટે સારભૂત એવા પાંચ પ્રકારના વિષય સુખને અનુભવતા તે રાજાને કેટલાક કાળ પસાર છે. એકવાર સુખશય્યામાં અલ્પનિદ્રાથી જેનાં બે નેત્રો મીંચાયેલાં છે એવી મહાદેવી. જવાલાએ રાત્રિના છેલ્લા પહોરમાં સ્વપ્નમાં પોતાના ખેળામાં બેઠેલું સિંહનું બચ્ચું જોયું. તેનું શરીર વાદળરહિત રાત્રિના ચંદ્રકિરણોના સમૂહ જેવું સફેદ હતું. તેના સ્કંધપ્રદેશ ઉપર પીળા રંગનો કેસરાને સમૂહ શોભી રહ્યો હતો. એથી તે વિજળીના વર્તુલથી અલંકૃત શરદઋતુના વાદળા જેવું દેખાતું હતું. સ્વપ્ન જોયા પછી તે પ્રભાતે વાગેલા મંગલવાજિત્રના વનિથી જાગી ગઈ. તે કાળને યંગ્ય સવ કાર્યો કરીને પરમ
૧. અહીં મા શબ્દને શોભા અર્થ કરીને આ અર્થ કર્યો છે, રમા શબ્દનો લક્ષ્મી અથ કરીને લક્ષ્મીદેવીના નિવાસવાળા કમળો એવો અર્થ પણ થઈ શકે.
૨. અહીં પુર શબ્દને દેવકને પક્ષમાં દેવ અથ છે અને નગરના પક્ષમાં પંડિત અર્થ છે. દિકુ શબ્દને દેવલોકના પક્ષમાં દેવ અર્થ છે અને નગરના પક્ષમાં વિદ્વાન અર્થ છે. રોડ શબ્દમાં દેવલોકના પક્ષમાં સભાઓ અને અપ્સરાઓના સમૂહથી મનહર એમ અર્થ કરવો. નગરના. પક્ષમાં અહીં લખેલ અર્થ સમજવો.
૩. મૂળગ્રંથમાં અહીં કયો શબ્દ છે. લોકમાંગ લોકાકાશમાં છવો પણ છે અને અછો. પણ છે. લેકમાં જીવો છે એટલે લોકને જીવલેક કહેવાય, લોકમાં અજી છે માટે અજીવલોક પણ. કહેવાય. તેમાં અહીં જીવલેકમાં સારભૂત છે એમ શબ્દાર્થ થાય. ભાવાર્થ તો લખે છે તે સમજવો.
