________________
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથને ગુજરાતી ભાવાનુવાદ
૧૨૫ હોવા છતાં વેદવિહિત અનુષ્ઠાન હોવાથી સ્વર્ગ માટે થાય એમ ન કહેવું. વ્યાસે કહ્યું છે 'કે–“યજ્ઞસ્તભ ઊભું કરીને, પશુઓનો વધ કરીને તથા લોહીને કાદવ કરીને જે સ્વર્ગમાં જવાતુ હોય તે નરકમાં કેણ જાય? મોક્ષાર્થીએ પાત્રને
ધીને દાન આપવું જોઈએ, ગમે તેને નહિ. વિષયવિરાગ વગેરે ગુણેથી યુક્ત પાત્ર પ્રશંસનીય છે. કારણ કે તે જ સંસાર સાગરમાં પડતા લોકેનું રક્ષણ કરવા સમર્થ છે. કહ્યું છે કે –“વિષયરાગી વિષયમાં આસક્તને, ધનવાળો ધનવાળાને, ઘરવાળે ઘરવાળાને અને આરંભવાળ આરંભવાળાને ન તારી શકે. કારણ કે તુલ્ય દિષવાળો ન તારી શકે. (૧) વિષયરાગી વિષય વિરાગીની, ધનવાળો ધન રહિતની, ઘરવાળો ઘરરહિતની અને આરંભવાળો આરંભરહિતની ચિતા કરીને ( = સેવા કરીને) ભવસમુદ્રને તરી જાય.” (૨) આ બ્રાહ્મણનું મન વિષયરૂપ વિષથી ભરેલું હોવાથી બ્રાહ્મણો પાત્ર કેવી રીતે બને ? આ પ્રમાણે આઘાતજનક હારથી સભામાં નિરુત્તર કરાયે એટલે તે સાધુઓ ઉપર અતિશય ઠેષવાળે . આથી રાતે તલવાર ખેંચીને મુનિઘાત માટે આવ્યા. દેવતાએ તેને ખંભિત કરી દીધો. સવારે તે આશ્ચર્યને જોઈને અને મુનિની પાસે ધર્મ અને અધર્મનું ફલ સાંભળીને રાજા અને લોક ઉપશાંત થયા અને જેનધર્મને સ્વીકાર કર્યો. અપમાનિત થયેલ નમુચિ વિલ થઈને હસ્તિનાગપુર ગયે. ત્યાં તે મહાપ સજાને મંત્રી . તે વખતે મહાપદ્યને સિંહબલ નામને દુષ્ટસામંત વિષમ (=શત્રુ પ્રવેશ ન કરી શકે તેવા) કિલ્લાના બળથી દેશને ઉપદ્રવ કરતો હતો. તેથી મહાપદ્મ નમુચિને પૂછયું: સિંહબલને પકડવાનો કોઈ પણ ઉપાય તું જાણે છે? નમુચિએ કહ્યું સારી રીતે જાણું છું. પછી નમુચિ તેના દેશમાં જઈને કુશળ ઉપાયથી કિલ્લાને ભાંગી નાખે. પછી સિંહબલને પકડીને મહાપ પાસે આવ્યા. અત્યંત તુષ્ટ થયેલા રાજાએ કહ્યુંઃ વરદાન માગ. મંત્રીએ કહ્યું. જ્યારે માગું ત્યારે આપજે. આ પ્રમાણે મહાપદ્મ યુવરાજપણાનું પાલન કરતા હતા ત્યારે કોઈવાર તેની માતા જવાલાએ જિનેશ્વરને રથ કરાવ્યું. બીજી લક્ષમી નામની શક્યમાતાએ બ્રહ્માને રથ કરાવ્યું. પહેલાં કે રથ ફેરવવો એ વિષે તે બંને વચ્ચે પરસ્પર વિવાદ થે. આથી પોત્તર રાજાએ બંને રથ અટકાવી દીધા. તેથી તેને (=પહેલાં જિનરથને ફેરવવામાં ન આવ્યો તેને) જ પોતાની માતાનું અપમાન માનતા મહાપર્વ કુમાર કહ્યા વિના જ મહાજંગલમાં ગયા. ત્યાં તાપસના આશ્રમમાં કેટલાક દિવસ રહ્યો.
ચંપાનગરીના રાજા જનમેજયને કાળરાજા સાથે યુદ્ધ થયું. તેમાં જન્મજ્ય રાજા મૃત્યુ પામ્યો. અંતઃપુર વગેરે પરિવાર ભયથી જુદી જુદી દિશામાં ભાગી ગયો. જન્મજયની નાગવતી નામની પ્રિયા પિતાની મનાવલી નામની પુત્રીની સાથે તે જ તાપસના
૧. અથવા મારની સામે માર મળવાથી.
