________________
૧૧૬
શ્રાવકના બાર વ્રત ને ગુરુના વચનનો અનાદર ન કર્યો. ? (ઉ. મા. ગા. ૪૮ની ટીકા.) આચાર્ય વિહાર કર્યો. સાધુઓએ પણ સવારે વસતિપ્રમાર્જન આદિ કાર્યો કર્યા. કાલનિવેદન વગેરે વજ મુનિની આગળ કર્યું. (વાચના માટે) વજ મુનિનું આસન પાથર્યું. વજ મુનિ તેના ઉપર બેઠા. સાધુઓ આચાર્યની જેમ તેને બધા વિનય કરે છે. વામુનિ તે બધાને ક્રમશઃ સૂત્રના આલાવા આપતા હતાં.' જે સાધુઓ મંદબુદ્ધિવાળા હતા તે પણ જલદી ભણવા લાગ્યા. આથી તેઓ વિસ્મય પામ્યા. જે આલાવા પૂર્વે ભણ્યા હતા એથી આવડતા હતા તે આલાવાઓને પણ વિશેષ સમજવા માટે પૂછતા હતા. વજા મુનિ પણ બધું કહેતા હતા =સમજાવતા હતા. આથી ખુશ થયેલા સાધુઓ કહેવા લાગ્યા કે જે આચાર્ય ભગવંત કેટલાક દિવસ ત્યાં જ સ્થિરતા કરે તે આ શ્રુતસ્કંધ જલદી પૂર્ણ થઈ જાય. સાધુઓ આચાર્યની પાસે જે શ્રુત કમથી લાંબા કાળે લેતા હતા, તે શ્રુત વા મુનિ એક પોરિસીમાં આપી દેતા હતા. આ પ્રમાણે વજ મુનિ સાધુઓને બહુ માન્ય થયા. આચાર્ય પણ વા મુનિ જ્ઞાની છે એમ સાધુઓને જણાવી દીધું છે અને બાકી રહેલું ઉત્તમ શ્રુત તેને ભણાવી દેવું જોઈએ એમ વિચારીને ( કહ્યા પ્રમાણે) આવી ગયા. આચાર્ય સાધુઓને પૂછ્યું: સ્વાધ્યાય થયો? સાધુઓએ કહ્યું છે. હવેથી આ જ અમારા વાચનાચાર્ય થાઓ. આચાયે કહ્યું: આ તમારા વાચનાચાર્ય થશે. તમે એને પરાભવ ન કરો એ હેતુથી આ મહાજ્ઞાની છે એમ તમને જણાવવા હું બીજા સ્થળે ગયો હતો. પણ આ (= પતે વિધિપૂર્વક ભણ્યા વિના બીજાને ભણાવે એ) કલ્પ નથી. કારણ કે એણે કાનથી ચારીને શ્રત લીધું છે. આથી એનો ઉત્સાર કલ્પ કરવો જોઈએ. આચાર્ય જલદી ઉત્સાર કલ્પ કરાવવા લાગ્યા. (પહેલી પરિસિમાં સૂત્રવાચના આપતા હતા અને) બીજી પરિસિમાં અર્થ કહેતા હતા. કારણ કે સૂત્ર અને અર્થ એ બંનેનો યોગ થાય તો એ વાચના માટે સમર્થ બને. જે અર્થે આચાર્યને પણ શક્તિ હતા તે પણ વજ મુનિએ સ્પષ્ટ કર્યા. આચાર્ય જેટલે દષ્ટિવાદ જાણતા હતા તેટલે દષ્ટિવાદ વજમુનિએ ભણી લીધો. પછી વિહાર કરતાં કરતાં આચાર્ય દશપુરનગર ગયા.
તે વખતે ઉજજૈનમાં ભદ્રગુપ્ત નામના આચાર્યો વૃદ્ધાવસ્થાના કારણે સ્થિરવાસ કર્યો હતો. તેમની પાસે દષ્ટિવાદ હતે. (તેમની પાસે દષ્ટિવાદ ભણવા જવા માટે) આચાયે વજા મુનિને એક સંઘાટક (= સહાયક સાધુ) આપે. વજમુનિ ભદ્રગુપ્તસૂરિની પાસે ગયા. સ્થવિર ભદ્રગુપ્તસૂરિએ સ્વપ્ન જોયું કે, દૂધથી ભરેલું મારું પાત્ર
૧. અહીં કારણ પદને અર્થ સમજાયો નથી “કળકળાટ' એવો અર્થ સંભવે છે.
૨. વિધિપૂર્વક ઘણા દિવસોમાં ભણી શકાય તેવા શ્રુતને થોડા દિવસમાં ભણાવી દેવું તે ઉસાર ક૯૫,
