________________
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથને ગુજરાતી ભાવાનુવાદ
४७ રજા લઈને ધર્મબુદ્ધિથી સરોવર કરાવ્યું. તેમાં જીવોને આશ્રય, ઊંડુ, લોકોને આનંદ આપનાર અને પુરુષના મન જેવું અત્યંત સ્વચ્છ પાણી શોભતું હતું. તેણે તે સરેવરની પાળ ઉપર અત્યંત સુંદર દેવમંદિર કરાવ્યું. આ મંદિર જાણે કે તે સરોવરની (અધિષ્ઠાત્રી) લક્ષમીદેવીના વિદ માટે મંદિર હોય તેવું હતું. તેની ચારે બાજુ બકુલ, અશોક, પુન્નાગ, નાગ અને ચંપકનાં વૃક્ષોથી સુશોભિત મનહર ઉદ્યાન કરાવ્યું. અહીં મોહાંધ ત્રિવિક્રમ જેમાં બકરાઓને વધ કરવામાં આવે તેવો યજ્ઞ દર વર્ષે કરાવતો હતો. આ પ્રમાણે સમય જતાં તેમાં (કબગીચા વગેરેમાં) મૂછવાળો બનેલો તે એકવાર આર્તધ્યાનથી મરીને બકરો જ થયે. ભવિતવ્યતા વશ તેના પુત્રોએ જ એક વાર યજ્ઞકાર્ય માટે મૂલ્ય આપીને ક્યાંકથી તેને લીધે. તેને પિતાના મંદિર પાસે લઈ ગયા. ત્યાં બંધુઓ વગેરેને જોઈને તર્કવિતર્ક કરતા તેને જાતિ–સ્મરણ જ્ઞાન થયું.
એક વાર યજ્ઞના ઉત્સવમાં સરોવર તરફ લઈ જવાતે તે બેં બેં કરવા લાગે અને એક પણ પગલું ચાલ્યો નહિ. આ સમયે વિશિષ્ટજ્ઞાનથી યુક્ત એક તપસ્વીએ તેને બરાડતે જોઈને દયાથી આ પ્રમાણે કહ્યું – સ્વયં વૃક્ષો રેપીને, સ્વયં સરેવર.ખેરાવીને તે જાતે જે માગ્યું હતું તે મેળવ્યું છે તે હવે બેં બેં એમ બરાડા કેમ પાડે છે? સાધુનું તે વચન સાંભળીને અને સ્વચિત્તમાં વિચારીને સ્વદેષને માનતા તેણે મૌન ધારણ કર્યું. તેથી કૌતુકથી વ્યાકુલ મનવાળા તેના પુત્રો વગેરેએ સાધુને પૂછયું તમારા પાઠથી બકરાએ મૌનને આશ્રય કેમ લીધે છે? સાધુએ કહ્યું હે ભદ્રક! તમે જેના પ્રવર્તાવેલા યજ્ઞમાં આને હણવાને ઇચ્છો છો તે આ ત્રિવિક્રમભટ્ટ છે. તેમણે પૂછ્યું. આમાં ખાતરી શી? સાધુએ કહ્યું એને મૂકી દે, જેથી એ જાતે જ તમને ખાતરી કરાવે. તેથી તેમણે તેને છોડી દીધું. એણે પહેલાં પોતાના પુત્રોની સાથે જઈને જ્યાં ધન દાટયું હતું તે સ્થાનમાં તે આવ્યું. ઘરમાં રહેલા ધનને જાતિસ્મરણથી જાણીને ખરીના અગ્રભાગથી પૃથ્વીને
દતા તેણે તે ધન પુત્ર વગેરેને બતાવ્યું. મુનિના વચનમાં વિશ્વાસવાળા થયેલા તેઓ તેને લઈને ઉદ્યાનમાં રહેલા શાંત ચિત્તવાળા મુનિ પાસે આવ્યા. પછી મુનિને નમસ્કાર કરીને તેમણે કહ્યું: હે ભગવંત! (પૂર્વભવમાં) આ વેદોક્ત વિધિમુજબ સદા ધર્મમાં તત્પર રહેનાર અમારો પિતા હતો. તે આ પ્રમાણે – એણે સરોવર ખોદાવ્યું હતું, વિવિધ યો કરાવ્યા હતા. આમ છતાં સત્કાર્ય નહિ કરનાર મનુષ્યની જેમ આ બકરે કેમ થયો?
આ પ્રમાણે તેમનાથી પૂછાયેલા ઉત્તમમુનિએ કહ્યું એ અશુભ પરિણામવાળું અજ્ઞાનતાનું ફલ ભેગવે છે. જીવ શુભ કે અશુભ જે કંઈ કાર્ય કરે છે તેનું જ ફળ મેળવે છે, નહિ કરેલું (ફળ) આવતું નથી. તે આ પ્રમાણે – પૂર્વે અજ્ઞાનતાથી ધર્મબુદ્ધિથી જે અધર્મ કર્યો હતે, આર્તધ્યાનયુક્ત તે ધર્મનું આ ફળ આવ્યું છે. કારણ કે અજ્ઞાન
