________________
૯૮
શ્રાવકનાં બાર વતે યાને માણસેએ તેની શાંતિ માટે અગ્નિને શેક વગેરે ઉપાય કરવાં છતાં નિરુપમ દોષની વૃદ્ધિ થવાથી તેનું આયુષ્ય પૂર્ણ થયું. તે આકાંક્ષા દેષથી આ લેકનાં સુખનું પાત્ર ન બન્ય. મંત્રીએ તે સુવૈદ્યના ઉપદેશથી વમન અને વિરેચન વગેરે કરીને કાયશુદ્ધિ કરી, પછી તે કાળને અનુરૂપ આહાર વગેરે મેળવીને કેમે કરીને શરીરને પુષ્ટ કર્યું. આકાંક્ષાથી વિમુક્ત આશયવાળે તે સર્વ સુખની પરંપરાનું પાત્ર બન્યું. એ પ્રમાણે ધર્મના વિષયમાં અન્ય અન્ય દર્શનની આકાંક્ષા કરનાર જીવ ધર્મથી સાધ્ય સુદેવગતિ વગેરે સુખને પામતો નથી, ઉલટું, મિથ્યાત્વને પામેલે તે નરકગતિ આદિ ભવપરંપરાને પામે છે. આથી આકાંક્ષા પણ ન કરવી જોઈએ.
વિચિકિત્સા વગેરે અતિચારોમાં જેવાં જોયાં છે તેવાં જ દષ્ટાંતે બતાવવામાં આવે છે, અર્થાત્ બીજા ગ્રંથમાં જે રીતે જોવામાં આવ્યા છે તે જ પ્રમાણે અક્ષરશઃ અહીં બતાવવામાં આવે છે. તેમાં ચિકિત્સામાં દષ્ટાંત આ પ્રમાણે છે – શ્રાવસ્તીનગરીમાં જિનદત્ત નામનો શ્રાવક હતે. તે જીવ–અજીવ અને પુણ્ય-પાપના જ્ઞાનવાળા હતા, શ્રાવકનાં બાર વ્રતોને ધારણ કરતો હતો, અને આકાશમાં ચાલવાની શક્તિવાળે હતે. એકવાર તે નંદીશ્વરદ્વીપમાં જિનમહોત્સવ જેવા માટે ગયે. ત્યાં જિનપૂજાને જે તે દેવોની (=દેવશરીરની) સુગંધથી વાસિત છે. યાત્રા અને મહોત્સવ પૂર્ણ થયા બાદ તે પોતાના નગરમાં આવ્યું. ત્યાં તેને મહેશ્વરદત્ત નામને મિત્ર રહેતું હતું. તે મિત્રને મળે. તે મિત્રે તેને પૂછ્યું. આજે તારા શરીરમાં દેવલોકના જેવી અપૂર્વ આવી, સુગંધ કેમ છે? તેણે કહ્યું હું નંદીશ્વર દ્વીપમાં જિનપૂજાને જોવા માટે ગયા હતા, ત્યાં દેવોની આ સુગંધથી વાસિત થયો છું. મહેશ્વરદત્તે પૂછયું તું ત્યાં કેવી રીતે ગયો? જિનદત્તે કહ્યું આકાશગામિની વિદ્યાથી. મહેશ્વરદત્તે કહ્યું અને તે વિદ્યા આપ, મારા ઉપર મહેરબાની કર, જેથી હું પણ આકાશથી જઈ શકું. શ્રાવકે કહ્યું: આપું છું, પણ તે વિદ્યા દુસાધ્ય છે. તેણે કહ્યું હું સાધીશ. આથી શ્રાવકે તેને વિદ્યા સાધવાને ઉપાય કહ્યો. તે આ પ્રમાણે – કૃષ્ણ પક્ષની ચૌદશે (રાતે) સ્મશાનમાં જઈને ચાર પાયાવાળું (=દરડાવાળું) સીકું કરીને વૃક્ષ ઉપર બાંધવું. નીચે અંગારાથી ભરેલી ખાઈ કરવી. પછી સિકા ઉપર ચડીને ૧૦૮ વાર મંત્રજાપ કરો. પછી સિકાનો એક પાયો છે. આ પ્રમાણે મંત્ર જાપ કરીને (ક્રમશઃ) બધા પાયા છેદવા. પછી આકાશથી જઈ શકાય. આ પ્રમાણે વિદ્યા સાધવાને વિધિ કહીને તેને મંત્ર આપ્યું. તેણે તે મંત્ર લીધે. એકવાર કાળી ચૌદશે વિદ્યા સાધવાની સામગ્રી લઈને સ્મશાનભૂમિમાં ગયે. પછી ખદિરના લાકડાની ચિતાની ઉપર વૃક્ષમાં સિકું બાંધ્યું. તેમાં રહીને ૧૦૮ વાર મંત્રજાપ કર્યો. પછી વિચાર્યું કે, આ પ્રમાણે સિકાના ચાર પાયા છેદવાના છે. પછી વિદ્યા સિદ્ધ થશે કે નહિ તે આપણે જાણતા નથી. આ પ્રમાણે વિચારીને તે નીચે ઉતરી ગયે. ફરી વિચારવા લાગ્યઃ મને શ્રાવકે આગ્રહથી
