________________
૩૨
શ્રાવકનાં બાર વ્રતો યાને. દષ્ટિવાદ પણ ભણી લીધો. તે કાળે યુગપ્રધાન આર્યવાસ્વામી વિદ્યમાન હતા. તેમની પાસે દષ્ટિવાદ ઘણો હતો. તેઓ તે વખતે પુરીનગરીમાં રહ્યા હતા. આથી ગુરુએ ત્યાં ભણવા માટે સાધુઓ સહિત આર્ય રક્ષિતને વાસ્વામી પાસે મોકલ્યા. કેમે કરીને તેઓ. ઉજજૈનમાં આવ્યા. ત્યાં શ્રી ભદ્રગુપ્ત સ્થવિરને જોયાં. તેમને વિનયપૂર્વક વંદન કર્યું.. પછી પિતાને વૃત્તાંત કહ્યો. શ્રીભદ્રગુપ્ત આચાર્યશ્રીએ કહ્યું- હે મહાયશ ! “ આવી રીતે. જિનદીક્ષા લઈને સર્વત્ર ઉદ્યમ કરનાર તું ધન્ય છે. તે સુનિર્મલ કીર્તિ મેળવી છે.” ઈત્યાદિ પ્રશંસા કર્યા પછી આચાર્યશ્રીએ કહ્યું: હું હમણાં શરીરની સંલેખના કરીને. અનશન કરવાની ઇચ્છાવાળો છું. પણ મારે કઈ નિર્ધામક નથી. માટે તું જ મારી, નિર્ધામણા કરીને જા. તેમણે પણ “મહત્તિ” એમ કહીને સ્વીકાર કર્યો. કાળધર્મ પામવાની. તૈયારીવાળા તેમણે આર્ય રક્ષિતને કહ્યું: તારે આર્યવજીની સાથે એક વસતિમાં ન રહેવું... તેમનાથી અલગ રહીને ભણવું. કારણ કે સોપકમ આયુષ્યવાળે જે પુરુષ તેમની સાથે, એક રાત પણ રહે તે તેમની સાથે કાળ કરે. તારે તે પ્રવચનના આધાર થવાનું છે. આર્ય રક્ષિતે તે વાતનો સ્વીકાર કર્યો. ભદ્રગુપ્તસૂરિ દેવલોક પામ્યા એટલે આર્ય રક્ષિત વાસ્વામીની પાસે ગયા અને જુદા ઉપાશ્રયમાં રહ્યા.
આ તરફ આર્યવાસ્વામીએ તે જ રાત્રિના છેલ્લા પહોરમાં સ્વપ્ન જોયું કે, આગંતુક કેઈએ અમારું ખીરથી ભરેલું પાત્ર પીધું, પણ થોડી ખીર રહી ગઈ. આવું સ્વપ્ન જોઈને જાગેલા તેમણે સાધુઓને તે સ્વપ્ન કહ્યું. પરસ્પર (સ્વપ્નસંબંધી) વાત કરતા સાધુઓને આર્યવાસ્વામીએ કહ્યું મારી પાસે કઈ સાધુ આવીને ક્ષીરસમાન શ્રતનું અવગાહન (=ઊંડાણથી અભ્યાસ) કરશે, પણ પૂર્ણ નહિ કરે. એટલામાં આર્ય રક્ષિત આવ્યા અને શાસ્ત્રોક્ત વિધિથી વિનયપૂર્વક આર્યશ્રી વાસ્વામીને વંદન કર્યું. તેમણે પણ “સુસ્વાગતમ્” એમ કહીને તેમને બોલાવ્યા, અને પૂછ્યું કે ક્યાંથી આવ્યા? તમે કેમ આવ્યા. છો? ક્યાં રહ્યા છો? તેમણે કહ્યું હું તેસલિપુત્ર આચાર્ય પાસેથી આવ્યો છું, દષ્ટિવાદ ભણવા આવ્યો છું, અને બહાર રહ્યો છું. આચાર્યશ્રીએ કહ્યું ઃ અલગ વસતિમાં રહેલાને. કેવું ભણાવી શકાય ? એ તમે શું નથી જાણતા? તેમણે કહ્યું: ભદ્રગુપ્ત ક્ષમાશ્રમણે “આર્યવાની સાથે એક વસતિમાં ન રહેવું” એમ મને રેડ્યો છે. તેથી આર્યવાસ્વામી. “નિષ્કારણ કે નહિ” એમ વિચારીને ઉપગ મૂકીને (અલગ રહેવાનું કારણ ) જાણી લીધું. પછી આર્ય રક્ષિતને જુદા ઉપાશ્રયમાં રહીને ભણાવવાની અનુમતિ આપી. આર્યરક્ષિતે ચેડા જ કાળમાં નવ પૂર્વે ભણી લીધાં. દશમું પૂર્વ ભણવાનું શરૂ કર્યું.
આ તરફ માતા–પિતાએ આર્ય રક્ષિતને સંદેશો મેક કે – પુત્ર વિરહરૂપ જંગલમાં દુઃખરૂપ દાવાનલથી બળતા અમે સુખરૂપ જલથી ભરેલા તારા દર્શનરૂપ સરોવરમાં
૧. તેવું નિમિત્ત મળતાં જે આયુષ્યના કર્મદલિકાને આયુષ્યની સ્થિતિથી વહેલો ક્ષય થઈ જાય તે આયુષ્યને સેપક્રમ કહેવાય.
