Book Title: Kalpsutram
Author(s): Vinayvijay, 
Publisher: Rushabhdevji Keshrimalji Shwetambar Samstha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/600288/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrIjinAya namaH // drabAhupraNItaM zrIkalpasUtram ( dazAzrutaskandhASTamAdhyayanam ) lokaprakAzanayakarNikAdigrandhasodhasUtradhArazrIvinayavijayopAdhyAyaviracitAm * zrIkalpasUtram / prakAzayitrI-mAlavadezAntargataratnapurIyazrIRSabhadevajI kezarImalajI ityabhidhA zvebasaMsthA. mudrakaH--zrIjainabhAskarodayamudraNAlaye mudritam vIrasaMvat 2465 vikramasaMvat 1995 pratayaH 250 paNyam 5 rupamA Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 2 4 a-pUrva graM-tha-ra-no oo zrIAcArAMga saTIka 6-8-0 bhavabhAvanA saTIka 7-2-0 paryuSaNAdazazataka saTIka ..10.0 125, 50, 350 nAM sasAkSi zrIdazapayannA (sacchAyA) 2-0-. pravacanaparIkSA saTIka 10-0-0 pravacanasAroddhAra (uttarArdha) 4-0-0 upAdhyAyajI mahArAjanAM stavana0-8-0 zrIvizeSAvazyakabhASya prakaraNasamuccaya 1-0-0 paMcavastuka (saTIka) 3-0-0 jinastutidezanA (kovyAcAryakRtaTIkAyukta) :-8-0 payaraNasaMdoha 1-0-0 paMcAsakAdi ATha mUla zAna 4-0-0 vakhavarNasiddhi 0-5-0 vizeSAvazyakagAthAnukrama .--. upadezamAlA (pu0 saTIka) , dasakArAdi 4-0-0 devasIrAi pratikramaNa vidhi sa.0-2-0 zrIaMgAkArAdi viSayakrama 4-0-0 upadezamAlA mUla ipithikIpaTtriM zikA saTIka 0-3-0 sAmAyikasUtra ( savidhika) 0-1-0 zrIbhagavatIsUtrasaTIka bhA.1 5-1-0 utpAdAdisiddhi 2-8-0 bArasAsUtra sacina 12-0-0 paDAvazyakasUtra (savidhi) 0-8-0 (bhAga bIjo bIjo mudraNAlaya) kalpakaumudI 2-0-0 pratyAkhyAnasArasvatabibhrama dAnaSaTtriM zrAddhavidhi (hindI) 1.12.0 anuyogadvAracUrNi, hAri0vRttizca 1.12.0 jyotiSakaraMDaka saTIka 3-0-0 zikA, vizeSaNavatI,vIzavIzI-4-0 siddhacakra mAhAtmyam 1-0-0 uttarAdhyayanacUrNi tattvataraMgiNI -8-0bRhatasiddhaprabhAbyAkaraNa zrInamaskAra mAhAtmyam saMskRta0-5-0 dazavaikAlikacUrNi 4-0-0 tatvArthasUtra sabhASya 1-0-0 buddhisAgara 6-3-0 zrIzreNika caritra (saMskRta padya)0-6-0 naMdicUrNi, hAri0 bRttizca 1-2.. , hAri0 vRtti 6-0-0 madhyamasiddhaprabhAbyAkaraNa -8-0 zrIkRSNa caritra (prAkRta) 0-10-0 RSibhASitasUtrANi -2-0 ,, kartR nirNaya 0.10.0 yuktiprabodha.. . 1.12.0 pUjA prakAza (chapAya che.) zrIsaMghAcArabhAdhyaTIkA 5-.-. damyakSetralokaprakAza 4-8-0 lalitavistarA 0-10-6 svAdhyAya prakAza (.) zrIzrAdadinakRtya TIkA saMpUrNa -8-0 navapada prakaraNa bRhadvRtti 4-0-0 vaMdAvRtti . supAtradAna prakAza . pravajyAvidhAnakulaka saTIka 2-4-0 pariNAmamAlA .....16.0 poDazakaprakaraNaM saTIka 1-0-0 zrIpaMcavastuka bhAvArthaH / 0-8-0 ___ prApti sthAna:-zrIjainAnaMdapustakAlaya gopIpurA-surata mAstara---kuMvarajI dAmajI motI kaDIyAnI meDI-pAlItANA.. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 // kalpasUtraviSayAnukramaH // % sUtrAmA patrAGkaH AE% viSayaH majalAdi AcelakyAdayaH kalpAH AcAgmede kAraNa dRSTAmtAzca caturmAsyAH parataH sthAne kAraNAni caturmAsIyogyakSetraguNAH tRtIyauSadhadRSTAntaH kalpamahimA pUrvalekhane maSImAnam vAcanAzravaNAdhikAriNaH caityaparipATyAdIni paJca kAryANi aSTamatapasi nAgaketukathA saMkSiptavAcanayA zrIvIracaritram SaTkalyANakavAdakhaNDanam viSayaH sUtrAGkaH panAGkaH / viSayaH sUtrAH madhyamavAcanayA zrIvIracaritram 2 10 zakrastavaH (meghakumArakathA ca) 15 zrIvIrasya garbhAvatAraH / - iti prathama vyANyAnam devAnandAyAH svapnadarzanam zrIvIravandanaM cintA ca RSabhadattapAve gamanam bhahaMdAdyutpattI yogyAyogyakulAni svamanivedanam AzcaryadazakaM saptaviMzatirbhavAzca phalasya pRcchA tato vicAraNaM ca . saMkramacintA svAmaphalakathanaM svanAdhikArazca zrIvIrasya garbhAntarasaMkramaH bAlyAtikrame putravijJAnAdi phalaM 9 saMkramajJAnaM zrIvIrasya svapnaphalanivedanam 10 garbhApahArAt devAnandAsvamApahAraH svapnaphalAGgIkAro harSazca " trizalAvAsagRhagarbhasaMkramI svazaphala vacaso'GgIkAraH 12 16 gajAdisvapnacaturdazakam indrasvarUpaM( kArtikazreSThikathA ) " tattatsvapnavarNanam zrIvIragarbhAvatAre darzanAd harSaH 14 dvitIyaM byAkhyAnaM 3 A Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kasa.kho // 2 // viSayAnu ECENERAHASHA // 2 // viSayaH sUtrA: patrAH sarvajinamAtRdarzanIyatA svapnAnA . 52 trizalAkRtaM siddhArthajAgaraNaM svapnaphalapRcchA nRpahaSoM'numodanA ca18 dArakajanma dArakasya cakrijinasve svapnAGgIkara: jAgarikA sevakAvAnaM nagarazobhA nRpotthAnaM abhyaGganakhAnAbharaNaparivArAsthAnasabhAgamanAni bhadrAsanaracanAsvapnapAThakAhAnatadAgamanaikatrIbhavanAzIrvAdadAnAdi / iti tRtIya vyAkhyAnaM pAThakasatkAraHsvapnanivedanaM phalapR. 68 / cchA svapnasaMcAlanA(svapnAdhikAraH)8" svapnaphalathanaM prazaMsA vizalAyAH nivedanaM hoM bhavanagamanaM ca nidhAnopasaMhAro vardhamAnanAmakara- 88 NecchA ca viSayaH sUtrAtaH patrAviSayaH sUtrAH patrA garbhasya nicalatA trizalAvilApaH 91) iti paMcamaM vyAkhyAna kampaH harSaH harSaceSTA zrIvI. upasargasahanaM acelakatAbhavanaM rasyAbhigrahaH puSpakAgamaH saMgamogsargAH kamba-1100 garbhapoSaNaM dauidAH grahANAmuccatA lazampalavRttaM gozAlasamAgamaH .12.( zrIvIrajanma ca pATakadAhaH tejolejhyopAyaH abhiiti caturtha vyAkhyAnaM grahaH kIlakaprakSepakarSaNe anagAratAzrIvIrasya janmotsavo ratnAdivRSTiH sUrya svarUpaM vihAraH tapaH kevalam candradarzanaM jJAtibhojanaM nAma- 2.4 86 indrabhUtyAdigaNadharAgamanaM zaGkAkaraNaM . 10) nirAkaraNa pratibodho dIkSA gaNa-122 zrIvIramya nAmavayaM krIDA cAmalakI dharapadaM tripadIdAnaM anujJA ca lekhazAlA zakrAgamanaM saMdehacchedo caturmAsyaH nirvANa (saiddhAntikamAsadi. narAmyAdinAmAni) gautamakevala 128 gyAkaraNotpattiH 108 aSTAzItimrahA: nirgranthAdInA. 129 pitRmAtRputrIpitRvyAdinAmAni - 109 89 manudayaH kUnyUtpattiH anazanaM dIkSAsaMkalpo devAgamanaM sAMvatsarika- . zramaNazramaNIzrAvaka zrAvikAdAnamabhiSeka: zibikA dIkSAmahotsavaH / diparivAraH antakRmiH / AzIrvAda udyAnagamanaM antyacaturmAsI nirvANadazA dIkSA ca nirvANapustakAntaraM 158 GC Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayaH patrA patrAH iti SaSTaM vyAkhyAnam 159 viSayaH sUtrA zrIAryasamitisUryadhikAraH padyabandhena phalgumitrAdinatiH ityaSTamaM vyAkhyAnam paryuSaNAkAlastaddhetuzca paramparA [cUlamAlagaNanAkhaNDana] sthApanA ca varSAkAlAvagrahaH erAvatyuttArarItiH dAnagrahaNAdividhi: zrIpArzvanAthAriSTanemicaritre 149 / [kamaThopasargaH nemi vivAhazra] 183 / namyAdInAmajitAntAnAmanta- 184 | rANi 203 / zrIRSabhacaritraM vaMzasthApanA zataputrajanma rAjyAbhiSeka: binItA nivezaH zilpazatotpattiH 16. ACASSACREACHES ACCRICS | viSayaH sUtrAGka: iti saptamaM vyAkhyAnam ekAdaza gaNadharA nava gaNAza tabetuH praznaH vAcanAnavakaM gaNa. dharasvarUpaM zrIsudharmasvAmisvarUpa zrIjasbUsvAmisvarUpaM zrIzayyambhavasvarUpa zrIbhadrabAhusvarUpa zrIsthUlabhadrasvarUpaM zrIAryamahAgiryAyasuhastisvarUpaM susthitasuprativuddhAdiparamparA kulagaNazAkhAsvarUpaM ca trairAzikamatotpatti: priyagranthAcAryAdhikAraH zrIvanasvAmyadhikAra 161 161 162 puruSakalAmahilAguNa zikSaNaM rAjyadAna dIkSA 21 // 5 vikRtivarjana glAnArtha vikRtigrahaNavidhiH zrAddhagRhe'yAcana nityamaktAdInAM gocaragamanakAlamAnaM pAnaka vidhi: dattigrahaNavidhiH saMkhaDivarjanavidhiH nemivinamyadhikAraH varSAnte pAraNa zreyAMsabhavAH kevalaM marudevIsiddhiH bharatayuddha . . . gagadharadiH parihAraH nirvANa (deve. ndrAdikRto mahaH) antakRbhUmirattaraM jinakalpikasthavirakalpikAnAM varSAsu gamanAvasthAnavidhiH 16.9 / pUrvapazcAtpakkAdAnetaravidhiH Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapa. kho // 4 // viSayAnu kramaH viSayaH sUtrAkA patrAH | viSaya sUtrAtaH patrAtaH viSayaH sUtrAyaH . patrAkSa arvAgastamayAdvasatAvAgamanaM AcAryAdInApRcchya upAzrayatrayapramArjanAdi gRhasthagRhAdau sAdhusAvyo: gocarIvihArabhUmyAdivikRtiparasparamagAryagArIbhizca saha cikitsAtapo'nazanakaraNa 51 ) | kalpasya zrIvIrajinoktatA dhArAsthAnavidhiH vastrAdInAmAtape dAne vidhiH 52 189 dhane tadbhavasiddhikatvAdiH abhigRhItazayyAditvaM tadvata prazastiH 195-196 parijJAyAhArAnayanaM ArAdhakatA anyagranthIyAH uccAraprazravaNabhUmipramArjana locavidhi: klpsuutrvissyaaH| udakAdreNa abhojanaM adhikaraNapratiSedhaH (dvija dRSTAnta:) taddivasIyakalahakSamaNA 5 prANapanakAdisUkSmASTakaM ( udayanadRSTAntaH) (ubhayArAdhakatAyAM mRgAvatIdRSTAntaH) . 124 56 19: 50 111 FERENERACAKAC***** Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apazcimapUrvabhRtsakalasiddhAntArohakebhyaH zrIdevaddhiMgaNikSamAzramaNebhyo namaH / zrIvinayavijayopAdhyAyaracitasubodhikAkhyavRttiyutaMzrutakevalizrIbhadrabAhusvAmipraNItaM shriiklpsuutrm| OMOMOMOMOM Namo arihaMtANaM Namo siddhANaM Namo AyariyANaM Namo uvajjhAyANaM Namo loe savvasAhaNaM, eso paMcaNamukkAro, svvpaavppnnaasnno| maMgalANaM ca savvesiM, paDhama havai maMgalaM // 1 // purimacarimANa kappo maMgalaM vaddhamANatitthami / iha parikahiyA jiNagaNaharAitherAvAli caritaM // 1 // praNamya paramazreyaskaraM zrIjagadIzvaram / kalpe subodhikAM kurve, vRttiM bAlopakAriNIm // 1 // yadyapi bahvayaSTIkAH kalpe santyeva nipuNagaNagamyAH / tadapi mamAyaM yatnaH phalegrahiH svlpmtibodhaat||2|| yadyapi bhAnu dyutayaH sarveSAM vastubodhikA bahvayaH / tadapi mahIgRhagAnAM pradIpikaivopakurute drAk // 3 // nAsyAmarthavizeSo na yuktayo nApi padyapANDityam / kevalamarthavyAkhyA vitanyate bAlabodhAya ||4||haasyo na syAM sadbhiH kurvanne Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *94% kalpamedAH kalpa. suvovyA0 1 // 1 // ESSAGAR tAmatIkSNabuddhirapi / yadupadizanti ta eva hi zubhe yathAzakti yatanIyam // 5 // atra hi pUrva navaMkalpavihArakrameNopAgate yogyakSetre sAmprataM ca paramparayA gurvAdiSTe kSetre caturmAsIsthitAH sAdhavaH zreyonimittaM Anandapure sabhAsamakSaM vAcanAdanu saGghasamakSa pazcabhirdivasairnavabhiH kSaNaH zrIkalpasUtraM vAcayanti / tatra kalpazabdena sAdhUnAM AcAraH kathyate, tasya ca kalpasya daza bhedAstadyathA-'Acelakku 1 desia 2 sijjAyara 3 rAyapiMDa 4 kiikamme 5 / vaya 6 jiTTha 7 paDikkamaNe 8 mAsaM 9 pajjosaNAkappe 10 // 1 // vyAkhyA-'Acelaka'miti na vidyate celaM-vastraM yasya so'celakastasya bhAva AcelakyaM, vigatavastratvaM ityarthaH, tacca tIrthezvarAnA| zritya prathamAntimajinayoH zakropanItadevadUSyApagame sarvadA acelakatvaM, anyeSAM tu sarvadA sacelakatvaM / yacca kiraNAvalIkAreNa caturvizaterapi jinAnAM zakropanItadevadUSyApagame acelakatvaM uktaM tacintyam , use bheNaM arahA | kosalie saMvacchara sAhiaM cIvaradhArI hotyatti jambUdvIpaprajJaptivacanAt 'sako a lakkhamulaM surasaM 1 aSTau zeSamAsabhavA ekazcAturmAsikaH, abhivadhitAdhikamAsasyAvivakSA / 2 vakkhANaM purisapurao ajA / kubbati jattha merA naDapeDagasaMnihA jaanne||1||ti saMbodhaprakaraNavacanAt na sAcyA vyAkhyAnamAtrasyApyadhikAraH puruSANAM purataH, na cAlpajJAnAH sAdhavaH pAzce tAsAM paThaMti na ca te tA vandaMte, puruSottamatvaM tvatrApi / 3 aNAgayaM paMcarattaM kaDijatyAvazyakAdyukteH / 4 asaMtacelA ya titthayarA savve (paJcakalpabhASya) asatsveva celeSu sarve jinA acelA ityarthaH / 5RSabhaH arhan kauzalikaH saMvatsaraM sAdhikaM cIvaradhArI abhavat - iti / 6 zakrazca lakSamUlyaM suradRSyaM sthApayati sarvajinaskandhe / vIrasya varSamadhikaM sadApi zeSANAM tasya sthitiH // 1 // AAA4%A4%A4 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C%DA Thavai savvajiNakhaMghe / vIrassa parisamahiaM sayAvi sesANa tassa tthiii||1|| iti saptatizatasthAnakavacanAceti jJeyaM / sAdhUna Azritya ca ajitAdidvAviMzatijinatIrthasAdhUnAM RjuprAjJAnAM bahumUlyavividhavarNavastraparibhogAnujJAsadbhAvena sacelakatvameva keSAzcica zvetamAnopetavastradhAritvena acelakatvamapi ityaniyatasteSAmayaM kalpaH, zrIRSabhavIratIrthayatInAM ca sarveSAmapi zvetamAnopetajINaMprAyavastradhAritvena acelakatvameva / nanu vastraparibhoge satyapi kathaM acelakatvaM iti ced, ucyate, jIrNaprAyatucchavastre satyapi avastratvaM sarvajanaprasiddhameva, tathAhi-kRtapotikA nadImuttaranto vadanti-asmAbhirnagnIbhUya nadI uttIrNA iti, tathA satyapi vastre tantuvAyarajakAdIMzca | vadanti-zIghaM asmAkaM vakhaM dehi vayaM nagnAH sma iti, evaM sAdhUnAM vastrasadbhAve'pi acelakatvaM iti prthmH||1|| tathA 'uddesitti audezika-AdhArmikaM ityarthaH, sAdhunimittaM kRta azanapAnakhAdimasvAdimavastrapAtra| vasatipramukha, tacca prathamacaramajinatIrthe ekaM sAdhu ekaM sAdhusamudAyaM eka upAzrayaM vA Azritya kRtaM tatsarveSAM | sAdhvAdInAM na kalpate, dvAviMzatijinatIrthe tu yaM sAdhvAdikaM Azritya kRtaM tattasyaiva akalpyaM, anyeSAM tu kalpate iti dvitiiyH.||2|| ... tathA 'sijjAyara'tti zayyAtaro-vasatisvAmI tasya piNDaH-azana 1 pAna 2 khAdima 3 svAdima 4 vastra5pAtra 6 kambala 7 rajoharaNa 8 sUcI 9 pipalaka 10 nakharadana 11 karNazodhanaka 12 lakSaNo dvAdazaprakAra: 1 pAtralepavat saMyamazuddhathai vrnnpraavrto'dhunaa| %A9 % Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subo vyA0 1 // 2 // sarveSAM jinAnAM tIrtheSu sarvasAdhUnAM na kalpate, aneSaNIyaprasaGgavasatidaurlabhyAdibahudoSasaMbhavAt / atha yadi sAdhavaH samagrAM rAtriM jAgrati prAtaH pratikramaNaM ca anyatra kurvanti tadA mUlopAzrayasvAmI zayyAtaro na bhavati, yadi ca nidrAyanti pratikramaNaM ca anyatra kurvanti tadA dvAvapi zayyAtarau bhavataH, tathA tRNaDagalabhasmamallakapIThaphalakazayyAsaMstArakalepAdivastUni cAritrecchuH sopadhikaH ziSyazca zayyAtarasyApi grahItuM kalpate, iti tRtIyaH // 3 // " 'rAyapiMDa'nti senApati 1 purohita 2 zreSThi 3 amAtya 4 sArthavAha 5 lakSaNaiH paJcabhiH saha rAjyaM pAlayan mUrdhAbhiSikto yo rAjA tasya piNDa ! - azanAdicatuSkaM 4 vastraM 5 pAtraM 6 kambalaM 7 rajoharaNaM 8 ceti | aSTavidhaH prathamacaramajina sAdhUnAM nirgacchadAgacchatsAmantAdibhiH svAdhyAyavyAghAtasya apazakuna buddhayA zarIravyAghAtasya ca saMbhavAt khAdyalobhalaghutvamindAdidoSasaMbhavAcca niSiddheH, dvAviMzatijinasAdhUnAM tu RjuprAjJatvena pUrvoktadoSAbhAvena rAjapiNDaH kalpate iti caturthaH // 4 // 'kiikamma'tti kRtikarma - vaMdanakaM, tad dvidhA - abhyutthAnaM dvAdazAvarta ca tatsarveSAM api tIrtheSu sAdhubhiH parasparaM yathAdIkSA paryAyeNa vidheyaM, sAdhvIbhizca ciradIkSitAbhirapi navadIkSito'pi sAdhureva vandyaH, 1 rAjJAmatithisaMvibhAgavratArAdhanaM tu sAdharmikabhaktyA, sAdhusAdhvIzrAvakazrAvikASNAmatithitayomAsvAtibhirvyAkhyAnAt / kalpabhedAH // 2 // Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puruSapradhAnatvAt dharmasya iti paJcamaH 5 // 'vaya'tti vratAni-mahAvratAni, tAni ca dvAviMzatijinasAdhUnAM catvAri, yataste evaM jAnanti yat aparigRhItAyAH striyaH bhogAsaMbhavAt strI api parigraha eveti parigrahe pratyAkhyAte strI pratyAkhyAtaiva, prathamacaramajinasAdhUnAMtu tathAjJAnAbhAvAt paJca vratAni iti sssstthH6|| 'jiTTa'tti jyeSThoH-ratnAdhikaH sa eva kalpo,vRddhalaghutvavyavahAra ityarthaH,tatra AdyAntimajinayatInAM upasthApanAtaHprArabhya dIkSAparyAyagaNanAmadhyamajinayatInAMca nirticaarcaaritrtvaadiikssaadinaadev| atha pitAputramAtAduhitarAjAmAtyazreSThivaNikaputrAdInAM sArddha gRhItadIkSANAM upasthApane ko vidhiH?, ucyate, yadi pitrAdayaH putrAdayazca samakameva SaDjIvanikAyAdhyayanayogodahanAdibhiryogyatAM prAptAstadA anukrameNaivopasthApanA, atha stokaM antaraM tadA kiya| dvilambenApi pitrAdInAmeva prathamamupasthApanA, anyathA putrAdInAM bRhattvena pitrAdInAM aprItiH syAt, atha putrAdInAM samajJatvena anyeSAM niSpajJatvena mahadantaraMtadAsa pitrAdirevaM pratibodhyA-bho mahAbhAgasaprajJo'pi tava putraH anyebhyo bahubhyo laghurbhaviSyati, tava putre ca jyeSThe tavaiva gauravaM, evaM prajJApitaHsa yadi anumanyate tadA putrAdiH prathamaM upasthApanIyaH, nAnyathA, iti saptamaH 7||'pddikkmnne'tti aticAro bhavatu mA vA, paraM zrIRSabhavIrasAdhUnAM ubhayakAlaM avazyaM pratikramaNaM karttavyameva, zeSajinamunInAM ca doSe sati pratikramaNaM nAnyathA, tatrApi madhyamajinayatInAM kAraNasadbhAve'pi daivasikarAtrike eva prAyaH pratikramaNe, na tu pAkSikacAturmAsika Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpadazaka kalpa.subovyA0 1 // 3 // // 3 // SACH BAMACHAR sAMvatsarikANi, tathA coktaM saptatizatasthAnakagranthe-'desiya1rAiya 2 pakkhiya 3 caumAsia4 baccharI 5 nAmAu / duNhaM paNa paDikamaNA majjhimagANaM tu do paDhamA // 1 // taM duNha saya dukAlaM iyarArNa kAraNe iu muNiNo' iti aSTamaH // 'mAsa'tti AdyAntyajinayatInAM mAsakalpamaryAdA niyatA, durbhikSAzaktirogAdikAraNasadbhAve'pi zAkhApurapATakakoNakaparAvartenApi satyApanIyaiva, paraM zeSakAle mAsAdadhikaM na stheyaM, pratibandhalaghutvapramukhabahudoSasaMbhavAt , madhyamajinayatInAM tu RjupAjJAnAM pUrvoktadoSAbhAvena aniyato mAsakalpaH, te hi dezonAM pUrvakoTIM yAvadapi ekatra tiSThanti, kAraNe mAsamadhye'pi viharanti, iti navamaH 9 // 'pajjosaNAkappetti pari-sAmastyena uSaNA-vasanaM paryuSaNA, tatra paryuSaNAzabdena sAmastyena vasanaM vArSikaM parva ca dvayaM api kathyate, tatra vArSikaM parva bhAdrapadasitapazcamyAM kAlakasUreranantaraM caturthyAmeveti, sAmastyena vasanalakSaNazca paryuSaNAkalpo dvividhaH-sAlambano nirAlambanazca, tatra nirAlambanaH kAraNAbhAvavAn ityarthaH, sa dvividhojaghanya utkRSTazca,tatra jaghanyastAvat sAMvatsarikapratikramaNAdArabhya kArtikacaturmAsapratikramaNaM yAvat saptati70 1 devasikarAtrikapAkSikacAturmAsikasAMvatsarikanAmAni / dvayoH [prathamAntitIrthakaratIrthayoH] paJca pratikramaNAni, madhyamakAnAM tu he prathame // 1 // tat dvayoH sadobhayakAla itareSAM kAraNe // ito munayaH / 2 candrasaMvatsarApekSayedamiti kazcinmugdhaH, zAkhApekSayA poSASADhayoreva vRddhe, kiMca-adhikamAsapramANIkaraNe pauSavRddhau mAghe ASADhavRddhI cAyApADhe cAturmAsikakaraNApattiH,tasyAH tattanmAsapratibaddhatve'trApi samAnaM samAdhAnaM / CAR.C -AAM Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dinamAnaH utkRSTastu cAturmAsikaH, ayaM dvividho nirAlambanaH sthavirakalpikAnAM, jinakalpikAnAM tu eko nirAlambanaJcAturmAsika eva, sAlambanastu kAraNika ityathaH, yatra kSetre mAsakalpaH kRtastatraiva caturmAsakakaraNe caturmAsakAnantaraM ca mAsakalpakaraNe SANmAsikaH, ayamapi sthavirakalpikAnAM eva, tathA paJcakapaJcakavRddhayAgRhijJAtAjJAtAdivistarastu nAtra likhitaH, sAmprataM saGghAjJayA tasya vidheyucchinnatvAdvistarabhayAcca, vizeSArthinA ca kalpakiraNAvalyAdayo vilokyAH, evaM sarvatrApi jJeyaM, athaivaMvarNitasvarUpaH paryuSaNAkalpaH prathamAntimajinayostIrthe niyataH, zeSANAM tu aniyataH, yataste hi doSAbhAve ekasmin kSetre dezonAM pUrvakoTiM yAvat tiSThanti, doSasadbhAve tu na mAsaM api, evaM mahAvidedde'pi dvAviMzatijinavat sarveSAM jinAnAM kalpavyavasthA jJeyA iti dazamaH // 10 // ete dazApi kalpA RSabhavardhamAnatIrthe niyatA eva, dvAviMzatijinatIrthe tu Acelakyau 1 dezika 2pratikramaNa 3 rAjapiNDa 4 mAsa 5 paryuSaNA 6 lakSaNAH SaT kalpA aniyatAH, zeSAstu zayyAtara 1 caturvrata2 puruSajyeSTha 3 kRtikarma 4 lakSaNAzcatvAro niyatA eveti dazAnAM kalpAnAM niyatAniyatavibhAgaH // nanu ekasmin mokSamArge sAdhye prathamacaramajina sAdhUnAM dvAviMzatijinasAdhUnAM ca kathaM AcArabhedaH, ucyate, jIvavizeSA eva tatra kAraNaM, [purimANaM duvvisojjho carimANaM duraNupAlao kappo / majjhimagANa jiNANaM 1 pUrveSAM durvizodhyaH, caramANAM duranupAlaH kalpaH / madhyamakAnAM jinAnAM suvizodhyaH sukhAnupAlazca // 1 // RjujaDA: pUrva khalu, naTAdijJAtAd bhavanti jJAtamyAH / vakrajaDAH punaH caramAH, RjuprAzA madhyamA bhaNitAH // 2 // Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ % kalpa.subovyA01 C4% RjujaDAdi dRSTAntAH // 4 // 84- suvisujho suhaNupAlo a||1|| ujjujaDA purimA khalu naDAinAyAu huMti nAyabvA / bakajaDA puNa carimA | ujjupaNA majjhimA bhaNiyA // 2 // ] tathAhi-zrIRSabhatIrthajIvA RjujaDAsteSAM dharmasya avabodho durlabho jaDatvAta, vIratIrthasAdhanAMca dharmasya avabodha pAlanaM ca duSkaraM vakrajaDatvAt , ajitAdijinatIrthasAdhUnAMtu dharmasya avabodhaH pAlanaM ca dvayaM api sukara, RjuprAjJatvAt, tena AcAro dvidhA kRtH| atra ca dRSTAntAHpradazyanteMyathA kecit prathamajinayatayo bahirbhamegurusamIpaM AgatAH pRSTAzca gurubhiH-bho munayo! bhavatAM iyatI velA kva jAtA ?, tairuktaM-khAmin ! vayaM naTaM nRtyantaM vilokayituM sthitAH, tato gurubhiH kathitaM-idaM naDhavilokanaM sAdhUnAM na kalpate, tairapi tatheti aGgIkRtaM, atha anyadA ta eva sAdhavazcireNa upAzrayaM AgatAH, tathaiva gurubhiH pRSTAH mocuH-prabho! vayaM naTI nRtyantIM nirIkSituM sthitAH,tadA gurubhirUce bho mahAbhAgAstadAnIM bhavatAM naTo | niSiddho, naTe niSedhe ca naTI sutarAM niSiddhaiva, tatastavijJaptaM svAmin ! idaM asmAbhirna jJAtaM, athaivaM na kari|SyAmaH, atra ca jaDatvAnnaTe niSiddha naTI niSiddhaiveti taina jJAtaM, RjutvAcca saralaM uttaraM dattaM iti prthmH| | atra dvitIyo'pi dRSTAntaH-yathA ko'pi kuGkaNadezIyo vaNig vRddhatve pravrajitaH, sa caikadA airyApathikIkAyotsarge ciraM sthito, gurubhiH pRSTaH-etAvaddIghe kAryotsarge kiM cintitaM ?, sa pratyuvAca-svAmin ! jIvadayA cintitA, kathamiti punargurubhiH pRSTaH Aha-pUrva gRhasthAvasthAyAM kSetreSu vRkSaniSUdanapUrvakaM uptAni dhAnyAni bahanyabhUvana, idAnIM mama putrAstu nizcintA yadi vRkSaniSUdanaM na kariSyanti tadA dhAnyAbhavanena varAkAH kathaM 4- SAROKAARAKASAMAC4 4-%*- *-% Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaviSyanti ? iti RjutvAt svAbhiprAye yathAsthite nivedite gurubhiH kathitaM mahAbhAga ! durdhyAtaM bhavatA, aho ! ayuktametadyatInAM ityukte ca mithyAduSkRtaM dadau // tathA vIrajinayatInAM vakrajaDatve'pi dRSTAntadvayaM - tatra kecidvaratIrthasAdhavo naTaM nRtyantaM vilokya gurusamIpaM AgatAH, gurubhiH pRSThA niSiddhAzca naTAvalokanaM prati, punaranyadA nadIM nRtyantIM vilokya AgatAH, gurubhistathaiva pRSTA vakratayA anyAni uttarANi dadubATa pRSTAzca satyaM procuH, gurubhirupAlambhe ca datte saMmukhaM gurUneva upAlabdhavantaH yad asmAkaM tadA naTaniSedhasamaye naTIniSedho'pi kuto na kRto ?, bhavatAM eva ayaM doSaH asmAbhiH kiM jJAyate ?, iti prathamo dRSTAntaH / tathA kazcidvayavahArisutaH pitrA bahuzaH zikSyamANo janakAdInAM saMmukhaM jalpanaM na karttavyaM iti pitRvacanaM vakratayA manasi dadhAra, athaikadA sarveSu svajaneSu bahirgateSu punaH punaH zikSayantaM pitaraM adya zikSayAmIti vicintya kapATaM dattvA sthitaH AgateSu ca pitrAdiSu dvArodghATanArthaM bahuzabdakaraNe'pi na vakti na codghATayati, bhinyullaGghanena madhyepraviSTena ca pitrA hasan dRSTa upAlabdhazca kathayAmAsa - bhavadbhirevoktaM vRddhAnAM uttaraM na deyaM iti dvitIyaH // adhAjitAdiyatInAM RjuprAjJatve dRSTAntaH - yathA kecidajitajinayatayo naTaM nirIkSya cireNAgatAH, gurubhiH pRSTA yathAsthitaM akathayan, gurubhizca niSiddhAH, atha anyadA te bahirgatAH, naTIM nRtyantIM vilokya prAjJatvAta vicArayAmAsuH - yad asmAkaM rAgahetutvAd gurubhirnaTanirIkSaNaM niSiddhaM, tarhi naTI tu atyantarAgakAraNatvAt sarvathA niSidvaiveti vicArya nadIM nAlokitavantaH // nanu tarhi dvAviMzatijinayatInAM RjuprA Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subonyA0 1 vasatiguNA: // 5 // KESAKARATRAKAR jJAnAM bhavatu dharmaH, paraM prathamajinayatInAM RjujaDAnAM kuto dharmaH ?, anavayodhAt, tathA ca vakrajaDAnAM vIrayatInAM tu sarvathA dharmasya abhAva eva, maivaM, RjujaDAnAM prathamajinayatInAM jaDatvena skhalanAsadbhAve'pi bhAvasya vizuddhatvAd bhavati dharmaH, tathA bakrajaDAnAM api vIrajinayatInAM RjuprAjJApekSayA avizuddho bhavati, paraM sarvathA dharmo na bhavatIti na baktavyaM, tathA vacane hi mahAn doSA, taduktam-'jo bhaNai natthi dhammo na ya sAmaiyaM na ceva ya vayAI / so samaNasaMghabajjho kAyabvo samaNasaMgheNaM // 1 // " tathA yo niyatamavasthAnalakSaNaH saptatidinamAnaH paryuSaNAkalpa uktaH so'pi kAraNAbhAve eva, kAraNe tu | tanmadhye'pi vihartu kalpate, tadyathA-azive 1 bhojanAprAptau 2, rAja 3 roga 4 parAbhave / caturmAsakamadhye'pi, vihartu klpte'nytH||1|| asati sthaNDile 5 jIvAkule 6 ca vasatau 7 tathA / kunthu 8 Svagnau 9 tathA sarpa 10, vihartu kalpate'nyataH // 2 // tathA ebhiH kAraNaizcaturmAsakAtparato'pi sthAtuM kalpate-varSAdavirate meghe, mArge kardamadurgame / atikrame'pi kArtikyAstiSThanti munisattamAH // 1 // ' evaM azivAdidoSAbhAve'pi saMyamanirvAhArtha kSetraguNA anveSaNIyAH, taca kSetraM trividhaM-jaghanyaM 1 madhyamaM 2 utkRSTaM 3 ca, tatra caturguNayuktaM jaghanyaM, te cAmI-samiI vihArabhUmI viyArabhUmI ya sulhsjjhaao| sulahA bhikkhA jAhe jahannayaM vAsakhittaM tu||1||' yatra vihArabhUmiH sulabhA-Asanno jinaprAsAda ityarthaH 1 yatra sthaNDilaM zuddhaM nirjIvaM anAlokaM / yo bhaNati nAsti dharmaH na ca sAmAyikaM naiva ca bratAni / sa zramaNasaMghabAmA kartavyaH zramaNasaMpena // 1 // 44+ka Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *4ACA4 SAECECTECIAC-AIL ca2 yatra svAdhyAyabhUmiH sulabhA, asvAdhyAyAdirahitA 3 yatra bhikSA ca sulabhA 4, trayodazaguNaM utkRSTaM, te cAmI-cikkhilla 1 pANa 2 thaMDilla 3 vasahI 4 gorasa 5 jaNAule 6 vije7| osaha 8 nicayA 9 hivaI |10 pAsaMDA 11 bhikkha 12 sajjhAe 13 // 1 // yatra bhUyAn kadamo na bhavati 1 yatra bahavaH samUcchimAH | pANino na bhavanti 2 yatra sthaNDila nirdoSa bhavati 3 yatra vasatiH strIsaMsargAdirahitA 4 yatra gorasaM pracuraM 5 yatra janasamavAyo mahAn bhadrakazca 6 yatra vaidyAzca bhadrakAH 7 yatra auSadhAni sulabhAni 8 yatra gRhasthagRhA: sakuTumbA dhanadhAnyAdipUrNAzca 9 yatra rAjA bhadrakaH10 yatra brAhmaNAdibhyo munInAmapamAnaM na syAt 11 yatra bhikSA sulabhA 12 yatra svAdhyAyaH zuddhapati 13 'caugguNovaveyaM tu, khitta hoi jahannayaM / terasaguNamukkosa, duhaM majjhami majjhimayaM // 1 // pUrvoktacaturguNAdadhikaM paMcAdiguNaM trayodazaguNAca nyUnaM dvAdazaguNaparyantaM madhyama kSetraM, evaM ca utkRSTa kSetre tadaprAptau madhyame tasyApi aprApto jaghanye kSetre sAmprataM ca gurvAviSTe kSetre sAdhubhiH paryuSaNAkalpaH krtvyH|| . | ayaM ca dazaprakAro'pi kalpo doSAbhAve'pi kriyamANastRtIyauSadhavat hitakArako bhavati, tathAhikenacid bhUpatinA svaputrasya anAgatacikitsArtha trayo vaidyA AkAritAH, tatra prathamo vaidya AhamadIyaM auSadhaM rogasadbhAve rogaM hanti, rogAbhAve ca doSaM prakaTayati, rAjJoktaM-suptasotthApanatulyena 1 caturguNopapetaM tu kSetraM bhavati jaghanyakaM / trayodazaguNamutkarSa yormadhye madhyamakaM // 1 // 949 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4% kalpa. subovyA01 CASCASSE mahimA A anena auSadhena kiM ?, dvitIyaH prAha-madIyaM auSadhaM vidyamAnaM vyAdhi hanti, rogAbhAve ca na guNaM tRtIyauSadhana doSaM ca karoti, rAjA prAha-bhasmanihutatulyena anenApi paryAptaM, tRtIyaH prAha-madIyaM auSadhaM sadbhAve samakalparoga hanti, tadabhAve ca zarIre saundaryavIryatuSTipuSTiM karoti, rAjJoktaM-idaM auSadhaM samIcInaM, tadvadayamapi |kalpo doSasadbhAve doSaM nirAkaroti, doSAbhAve ca dharma puSNAti / / tadevaM samupasthite paryuSaNAparvaNi maGgalanimittaM paJcabhireva dinaiH kalpasUtraM vAcanIyaM, tacca | yathA deveSu indraH tArAsu candraH nyAyapravINeSu rAmaH surUpeSu kAmaH rUpavatISu rambhA vAditreSu bhambhA gajeSu airAvaNaH sAhasikeSu rAvaNaH buddhimattu abhayaH tIrtheSu zatruJjayaH guNeSu vinayaH3 dhAnuSkeSu dhanaJjayaH mantreSu namaskAraH taruSu sahakAraH tathA sarvazAstreSu ziromaNibhAvaM bibharti, | yataH-nArhataH paramo devo, na mukteH paramaM padam / na zrIzatruJjayAt tIrtha, zrIkalpAnna paraM zrutam // 1 // tathA'yaM kalpaH sAkSAtkalpadruma eva, tasya ca anAnupUrtyA uktatvAt zrIvIracaritraM bIjaM zrIpArzvacaritramaGkuraH zrInemicaritraM skandhaH zrIRSabhacaritraM zAkhAsamUhaH sthavirAvalI puSpANi sAmAcArIjJAnaM saurabhyaM phalaM mokSaprAptiH kizca-vAcanAtsAhAyyadAnAt, sarvAkSarazruterapi / vidhinA''rAdhitaH kalpaH, zivado'ntavASTakam // 1 // aigaggacittA jiNasAsaNammi, pabhAvaNApUaparAyaNA je| tisattavAraM nisuNati kappaM, , ekAgracittA jinazAsane prabhAvanApUjAparAyaNA ye / trisaptavArAH zRNavanti kalpaM bhavArNavaM gautama ! te taranti // 1 // 4-535 S Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavaNNavaM goama ! te taranti // 1 // ' evaM ca kalpamahimAnaM AkarNya tapaH pUjAprabhAvanAdidharmakAryeSu kaSTadhanavyayasAdhyeSu AlasyaM na vidheyaM, saMkalasAmagrIsahitasyaiva tasya vAJchitaphalaprApakatvAt, yathA bIjaM api vRSTivAyuprabhRtisAmagrIsadbhAve eva phalaniSpattI samartha, nAnyathA, evaM ayaM zrIkalpo'pi devagurupUjApra bhAvanAsAdharmika bhaktipramukha sAmagrI sadbhAve eva yathoktaphalahetuH, anyathA - 'ikko'vi namukkAro jiNavaravasahassa vaddhamANassa / saMsArasAgarAo tArei naraM vA nAriM vA // 1 // " iti zrutvA kiJcitprayAsasAdhye kalpazravaNe'pi AlasyaM bhavet / atha 'puruSavizvAse vacanavizvAsa' iti kalpasUtrasya praNetA vaktavyaH, sa ca catuddazapUrvavid yugapradhAnaH zrIbhadrabA husvAmI dazAzrutaskandhasya aSTamAdhyayanatayA pratyAkhyAnapravAdAbhidhAnanavamapUrvAt uddhRtya kalpasUtraM racitavAna, tatra pUrvANi ca prathamaM ekena hastipramANamaSIpuJjena lekhyaM 1 dvitIyaM dvAbhyAM 2 tRtIyaM caturbhiH 4 caturtha aSTAbhiH 8 paJcamaM SoDazabhiH 16 SaSThaM dvAtriMzatA 32 saptamaM catuHSaSTayA 64 aSTamaM aSTAviMzatyadhikazatena 128 navamaM SaTpaJcAzadadhikazatadvayena 256 dazamaM dvAdazAdhikaiH pazcabhiH zataiH 512 ekAdazaM caturviMzatyadhikena sahatreNa 1024 dvAdazaM aSTacatvAriMzadadhikayA dvisaharuyA 2048 trayodazaM SaNNavatyadhikayA catuH sasrahayA 4093 caturdazaM ca aSTasaharuyA dvinavatyuttarazatAdhikayA 8192, sarvANi pUrvANi SoDazabhiH sahasrairutryazItyadhikaistribhiH zataizca 16383 hastipramANamaSIputrailaikhyAni, tasmAnmahApuruSapraNItatvena mAnyo, gambhIrArthazca yataH 1 eko'pi namaskAro jinavaravRSabhAya varddhamAnAya / saMsArasAgarAt tArayati naraM vA nArIM vA // 1 // + Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PAIGAAA*X pUrvamAna adhikArI kRtyapaMcakaM 'sabbaneINaM jai hunja vAluA savvodahINa jaM udayaM / tatto aNataguNio attho ikkassa suttassa // 1 // kalpa: subo- mukhe jihvAsahasraM syAd , hRdaye kevalaM yadi / tathApi kalpamAhAtmya, vaktuM zakyaM na maanvaiH||2||' cyA0 1|| atha tasya zrIkalpasya vAcane zravaNe ca adhikAriNo mukhyavRttyA sAdhusAdhvyaH, tatrApi kAlatorAtrau vihitakAla grahaNAdividhInAM sAdhUnAMvAcanaM zravaNaM ca, sAdhvInAM ca nizIthAyuktavidhinA divA'pi zravaNaM, tathA zrIvIranirvANAdazItyadhikanavazata 980 varSAtikrame matAntareNa ca trinavatyadhikanavazatavarSA 993 tikrame dhruvasenanRpasya putrabhara gAtasya samAdhimAdhAtumAnandapure sabhAsamakSa samahotsavaM zrIkalpasUtraM vAcayitumArabdhaM, tataHprabhRti caturvidho'pi saGghaH zravaNe'dhikArI, vAcane tu vihitayogAnuSThAnaH sAdhureva // | atha asmin vArSikaparvaNi kalpazravaNavat imAnyapi paJca kAryANi avazyaM kAryANi, tadyathA-caityaparipATI 1 samastasAdhuvandanaM 2 sAMvatsarikapratikramaNa 3 mithaH sAdharmikakSAmaNaM 4 aSTamaM tapazca 5, eSAM api kalpazravaNavad vAJchitadAyakatvaM avazyakartavyatvaM jinAnujJAtatvaM ca jJeyaM / tatra aSTamaM tapa upavAsatrayAtmakaM mahAphalakAraNaM ratnatrayavadAnyaM zalyatrayonmUlanaM janmatrayapAvanaM kAyavAjhAnasadoSazoSakaM vizvatrayAyyapadaprApakaM niHzreyasapadAbhilASukaravazyaM kartavya, nAgaketuvat, tathAhi-candrakAntA nagarI, tatra vijayaseno nAma rAjA,zrIkA sarvanadInAM yAvatyo bhaveyuvAlukAH [kaNAH] sarvodadhInAM yad udakaM vindavaH] / tato'naMtaguNito'rtha ekasya sUtrasya // 1 // 2 AdhunikasaMghaznAvaNApekSayA | nedaM kacit 5 kAle viNae bahumANe uvahANeityukteH C4040******** Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * ** * ntAkhyazca vyavahArI, tasya zrIsakhI bhAryA, tayA ca bahuprArthita ekaH sutaHprasUtaH, saca vAlaka Asanne paryuSaNAparvaNi kuTumbakRtAM aSTamavAta AkarNya jAtajAtismRtiH stanyapo'pi aSTamaM kRtavAn , tatastaM stanyapAnamakurvANaM paryuSitamAlatIkusumamiva mlAnaM Alokya mAtApitarau anekAn upAyAMzcakratuH, kramAcca mUchA prAptaM taM bAlaM mRtaM jJAtvA svajanA bhUmau nikSipanti sma, tatazca vijayaseno rAjA taM putraM taduHkhena tatpitaraM ca mRtaM vijJAya taddhanagrahaNAya subhaTAn preSayAmAsa, itazca-aSTamaprabhAvAt prakampitAsano dharaNendraH sakalaM tatsvarUpaM vijJAya bhUmisthaM taM bAlakaM amRtacchaTayA AzvAsya viprarUpaM kRtvA dhanaM gRhNatastAn nivArayAmAsa, tat zrutvA rAjA'pi | tvaritaM tatrAgatyovAca-bho bhUdeva ! paramparAgataM idaM asmAkaM aputradhanagrahaNaM kathaM nivArayasi', dharaNo'vAdIt-| rAjan ! jIvatyasya putraH, kathaM kutrAstIti rAjAdibhirukta bhUmestaM jIvantaM bAlakaM sAkSAtkRtya nidhAnamiva darzayAmAsa, taMtaH sarvairapi savismayaiH svAmin ! kastvaM ? ko'yamiti pRSTe so'vadat-ahaM dharaNendro nAgarAjaH | kRtASTamatapaso'sya mahAtmanaHsAhAyyArtha Agato'smi,rAjAdibhiruktaM-svAmin ! jAtamAtreNa anena aSTamatapaH kathaM kRtaM?, dharaNendra uvAca-rAjan ! ayaM hi pUrvabhave kazcidvaNikaputro bAlye'pi mRtamAtRka AsIt, sa ca aparamAtrA'tyantaM pIDyamAno mitrAya svaduHkha kathayAmAsa, so'pi tvaMyA pUrvajanmani tapaH na kRtaM tenaivaM parAbhavaM labhase ityupadiSTavAn , tano'sau yathAzakti taponirataH AgAminyAM paryuSaNAyAM avazyaM aSTamaM kariSyAmIti manasi nizcitya tRNakuTIre suSvApa, tadA ca labdhAvasarayA vimAtrA AsannapradIpanakAdagnikaNastatra Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.mubovyA0 // 8 // aSTamatapasi nAgaketukathA OMAAAAA%** nikSiptaH, tena ca kuSTIrake jvalite so'pi mRtaH, aSTamadhyAnAca ayaM zrIkAntamahebhyanandano jAtA tato'nena pUrvabhavacintitaM aSTamatapaH sAmprataM kRtaM, tadasau mahApuruSo laghukarmA asmin bhave muktigAmI, yatnAt pAlanIyo, bhavatAM api mahate upakArAya bhaviSyatIti uktvA nAgarAjaH svaM hAraM tatkaNThe nikSipya svasthAnaM jagAma, tataH svajanaiH zrIkAntasya mRtakArya vidhAya tasya nAgaketuriti nAma kRtaM, kramAca sa bAlyAdapi jitendriyaH paramazrAvako babhUva, ekadA ca vijayasenarAjena kazcid acauro'pi caurakalaDna hato vyantaro jAtaH, samagranagaravighAtAya zilAM racitavAn, rAjAnaM ca pAdaprahAreNa rudhiraM vamantaM siMhAsanAd bhUmau pAtayAmAsa, tadA sa nAgaketuH kathaM imaM saGghaprAsAdavidhvaMsaM jIvan pazyAmItibuddhyA prAsAdazikharamAruhya zilAM pANinA daH, tataH sa vyantaro'pi tattapaHzaktiM asahamAnaH zilA saMhRtya nAgaketuM natavAn, tadvacanena bhUpAlaM api nirupadravaM kRtavAn / anyadA ca sa nAgaketurjinendrapUjAM kurvan puSpamadhyasthitasarpaNa daSTo'pi tathaivAvyamo bhAvanArUDhaH kevalajJAnaM AsAditavAn / tataH zAsanadevatArpatamuniveSazciraM viharati sma, evaM nAgaketukathAM zrutvA anyairapi aSTamatapasi yatanIyaM / iti nAgaketukathA // athAtra zrIkalpasUtre trINi vAcyAni, yathA-'purimacarimANa kappo maMgalaM vaddhamANatitthammi / iha parikahiyA jiNagaNaharAitherAvalI carittaM // 1 // ' vyAkhyA-'purimacarimANa'tti Rssbhviirjinyo| 'kappatti | ayaM kalpa:-AcAraH yat vRSTirbhavatu mA vA, paraM avazyaM paryuSaNA kartavyA, upalakSaNatvAt kalpasUtraM vAcanIyaM REC%C4% AAAAAA Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ %A SHREERSote |ca, maGgalamiti ekaM ayaM AcAraH, aparaM ca maGgalaM-maGgalakAraNaM bhavati vardhamAnatIrthe, kasmAdevaM ityAha-yasmA diha parikathitAni 'jiNa'tti jinAnAM caritAni 1 'gaNaharAitherAvalI ti gaNadharAdisthavirAvalI 2 'caritta'Inti sAmAcArI 3 // tatra prathamAdhikAre jinacariteSu AsannopakAritayA prathama zrIvIracaritraM varNayantaH | | zrIbhadrabAhusvAmino jaghanyamadhyamavAcanAtmakaM prathamaM sUtraM racayanti (teNaM kAleNaM) tasmin kAle, avasarpiNIcaturthArakaparyantalakSaNe, NakAraH sarvatra vAkyAlaGkArArthaH (teNaM samaeNaM) nirvibhAjyaH kAlavibhAgaH samayastasmin samaye (samaNe bhagavaM mahAvIretti) zramaNaH-taponirataH 'bhagavati bhagavAn arkayonivarjitadvAdazabhagazabdArthavAn , yadAhuH-'bhago'rka 1 jJAna 2 mAhAtmya 3 yazo4 vairAgya 5 muktiSu 6 / rUpa 7 vIrya 8 prayatne 9cchA 10 zrI 11 dhamai 12 zvarya 13 yoniSu 14 // 1 // ' atra AdyAntyo arthI varjanIyau, nanu antyo'rthastu vayaM eva, paraM arkaH kathaMH vayaMH?, satyaM, upamAnatayA arko bhavati, paraM vatpratyayAntatvena arkavAn ityartho na lagatIti vArjataH, 'mahAvIre'tti karmavairiparAbhavasamarthaH, zrIvardhamAnasvAmItyarthaH (paJcahatthuttare hotthatti) hastottarA-uttarAphAlagunyaH, gaNanayA tAbhyo hastasya uttaratvAt , tAH paJcasu sthAneSu yasya sa pazcahastottaro bhagavAn 'hotthati abhavat // atha SadakalyANakavAdI Ahananu 'pazcahatthuttare sAiNA parinivvuDe' iti vacanena mahAvIrasya SaTkalyANakatvaM saMpannameva, maivaM, evaM ucyamAne 'pazcauttarAsADhe abhIicha? hottha' tti jambUdvIpaprajJaptivacanAt zrIRSabhasyApi SaT kalyANakAni vaktavyAni A-%%%AKISASRAEARS Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subovyA0 1 SaTakalyANakanirAsaH // 9 // syuH, na ca tAni tvayA'pi tathocyante, tasmAdyathA paJcauttarAsADhe ityatra nakSatrasAmyAt rAjyAbhiSako madhye gaNitaH, paraM kalyANakAni tu 'abhIichaTTe' ityanena saha pazcaiva, tathA'trApi 'paJcahatthuttare' ityatra nakSatrasAmyAt garbhApahAro madhye gaNitaH, paraM kalyANakAni tu 'sAiNA parinivvuDe' ityanena saha paJcaiva, tathA zrIAcArAGgaTIkAprabhRtiSu 'pazcahatthutare' ityatra paJca vastUnyeva vyAkhyAtAni, na tu klyaannkaani| kiJca-zrIharibhadrasUrikRtayAtrApazcAzakasya abhayadevasUrikRtAyAM TIkAyAM api-ASADhazuddhaSaSThayAM garbhasaMkramaH 1 caitrazuddhatrayodazyAM janma 2 mArgAsitadazamyAM dIkSA 3 vaizAkhazuddhadazamyAM kevalaM 4 kArtikAmAvAsyAyAM mokSaH 5 evaM zrIvIrasya pazca kalyANakAni uktAni, atha yadi SaSThaM syAt tadA tasyApi dinaM uktaM syaat| anyacca-nIcairgotravipAkarUpasya | atinindyasya AzcaryarUpasya garbhApahArasyApi kalyANakatvakathanaM anucitaM // 'paJcahatthuttare' ityatra garbhA // 9 // AAAAAKA4 tAzca paJcasu sthAneSu garbhAdhAnasaMharaNajanmadIkSAjJAnotpattirUpeSu saMvRttA iti prathamAneM, 'cavaNAIgaM chaha vasthUNa'ti kalpacUNau~ / mocanArthatvAbhAvAdapahArasyAnena saMkramAnAntaratAmuktvA'pyapahArasya kalyANakatayA prathanaM vaktuH pRthusthUlabuddharanumApakaM / kalyANakAni vastusthAnarUpANi na tu vastusthAnAni kalyANakAnIti tu subodhameva 2 mahotsavArtha vIrakalyANakabhaNamaprasaMge etadukteH SaSThakalyANakavarNanamAkAzakusumakalpaM, jinavallabhAt prAk na kenApi ca lezato'pi taduktaM, jinavallabhazca sUtrottIrNavAdIti jIvAmigamaprajJApanAdau malayagirayaH, pareSAmanugatiranAbhogikI 3 garbhApahAro'zubhaH garbhasaMkramastUttamakule uttamaH, vicAryoM bhedo'nayorvAvadUkaiH, apahAre hi bhAjane vakSo devAnandA, uttamakulAduttamakule saMkrame'pi pitRdvayAdinA spaSTaivAzubhatA, Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ +58- 3A%A925A5 paharaNaM kathaM uktaM iti cet satya, atra hi bhagavAn devAnandAkukSau avatIrNaH prasUtavatI ca trizaleti asaMgatiH syAt tannivAraNAya 'pazcahatthuttare'tti vacanaM, ityalaM prasaGgena, kalyANakAni pnycv[1]|| [taMjahatti tadyathA| pazcahastottaratvaM bhagavato madhyamavAcanayA darzayati-hatthuttarAhiM cuetti] uttarAphalgunISu cyuto devalokAt [caittA gambhaM vakaMtetti] cyutvA garne utpannaH [hatthurAhiM gambhAo gambhaM sAharietti] uttarAphAlgunISu garbhAta garbha saMhRtaH, devAnandAgarbhAt trizalAgarbhe mukta ityarthaH,[hatyuttarAhiM jAetti] uttarAphAlgunISu jAtaH[hatthuttarAhiM muMDe bhavittA agArAo aNagAriaM pabbaietti uttarAphAlgunISu muNDo bhUtvA, tatra dravyato muNDaH kezalucanena bhAvato muNDaH rAgadveSAbhAvena, AgArAt-gRhAt niSkramyeti zeSaH anagAritA-sAdhutAM'pavvaie'tti pratipannaH, | tathA [hatthuttarAhiti] uttarAphAlgunISu [aNantetti] anantaM-anantavastuviSayaM[aNuttaretti] anupama [nivvAghAetti] nirvyAghAta-bhittikaTAdibhiraskhalitaM [nirAvaraNetti] samastAvaraNarahitaM [kasiNetti] kRtlaM-sarvaparyAyopetavastujJApakaM [paDipuNNetti paripUrNa-sarvAvayavasaMpannaM, evaMvidhaM yat [kevalavaranANadaMsaNe samuppannetti] varaM-pradhAnaM kevalajJAnaM kevaladarzanaM ca tat uttarAphAlgunISu prAptaH, [sAiNA parinivvue bhayavanti] svAtinakSatre mokSaM gato bhagavAn (2) // atha vistaravAcanayA zrIvIracaritram-[ teNaM kAleNaMti ] tasmin kAle bahukalyANakArya bahuvacanamiti praNetAro bAlizA eva, yataH phAlgunyoIivacanAntatA svataH kozAdisaMgatA, dvitve ca prAkRte bahutvaM svabhAvAdeva, kiMca 'phalgunIpoSTapadasya bhe' [2-2-123] ityapi nekSitaM tairAgrahAkulaiH bahukakSyANetyAgrupajJAyamAnaH, kathamanyathA bahutra vAkyeSu bahuvacanaM Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subovyA0 1 // 10 // 15%E0%-54-445 kalyANakapaMcakaM sU.1 kukSAvavatAra: su. 3 // 10 // (teNaM samaekati) tasmin samaye (samaNe bhagavaM mahAvIretti ) zramaNo bhagavAn mahAvIraH (je se gimhANaMti) yo'sau grISmakAlasya (cautthe mAsetti) caturthoM mAsaH (aTThame pakkhetti) aSTamaH pakSaH, ko'rthaH-(AsADhasuddhetti) ASADhazuklapakSaH (tassa NaM AsADhasuddhassatti) tasya ASADhazuklapakSasya (chaTThIpakkheNaMti) SaSThIrAtrI (mahAvijayapupphuttarapavarapuMDarIAo mahAvimANAotti) mahAn vijayoM yatra tanmahAvijayaM 'pupphuttaratti | puSpottaranAmakaM 'pavarapuMDarIAo'tti pravareSu-anyazreSThavimAneSu puNDarIkamiva-zvetakamalamiva atizreSTha ityarthaH tasmAt 'mahAvimANAo'tti mahAvimAmAt , kiMviziSTAt ?-(vIsaMsAgaropamaThiiAotti) viMzatisAgaropamasthitikAt, tatra hi devAnAM viMzatiH sAgarANi utkRSTA sthitirbhavati, bhagavato'pi etAvatyeva |sthitirAsIt, atha tasmAdvimAnAt ( AukhaeNaMti) devAyuHkSayeNa (bhavakhaeNaMti) devagatinAmakarmakSayeNa (ThiikhaeNaMti) sthitiH-vaikriyazarIre'vasthAnaM tasyAH kSayeNa-pUrNIkaraNena (aNantaraMti) antararahitaM (cayaM caittatti ) cyavaM-cyavanaM kRtvA (iheva jambuddIve dIvetti) asminneva jambUdvIpanAgni dvIpe (bhArahe vAsetti) bharatakSetra (dAhiNaDDabharaheti) dakSiNArdhabharate (imIse osappiNIetti) yatra samaye samaye rUparasAdInAM hAniH syAt sA'vasarpiNI, tapto'syAM avamapiNyAM (susamasusamAe samAe viikaMtAetti) suSamasuSamAnAni catuSkoTAkoTisAgarapramANe prathamArake atikrAnte (susamAe samAetti) suSamAnAmni trikoTAkoTisAgarapramANe dvitIyArake (viikatAe) atikrAMte (susamadUsamAe samAetti) suSamaduSSamAnAni dvikoTAkoTisAgarapramANe CSCRCAS Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAhiM addhanavamehi a mAsAhAsyAyaH, zrIvIranirvANAca sahasrapramANayoH paJca tRtIyArake (viikatAe ) vyatikrAnte-atIte (dUsamasusamAe samAetti) duSSamasuSamAnAmni caturthArake (bahu viitAetti) bahuvyatikrAnte kiJcidane, tadevAha-(sAgarovamakoDAkoDIe bAyAlIsAe vAsasahassehi PUNiyAetti ) dvicatvAriMzadvarSasahasyA 42000 UnA ekA sAgarakoTAkoTizcaturthArakapramANaM, tatrApi caturthA-| rakasya ( paJcahattarIe vAsehiM addhanavamehi a mAsehiM sesehiti) paJcasaptati 75 varSeSu sASTimAmAsAdhikeSu zeSeSu zrIvIrAvatAraH, dvAsaptatirvaSANi ca zrIvIrasyAyuH, zrIvIranirvANAca tribhiH sArdhASTamAsazcaturthArakasamAptiH tataH, pUrvoktA yA dvicatvAriMzadvarSasahasrI sA ekaviMzatyekAzativarSasahasrapramANayoH paJcamArakaSaSThArakayoH sambandhinI jJeyA, (ikavIsAe titthayarehiMti) ekaviMzato tIrthakareSu (ikkhAgakulasamuppannehiti) IkSvAkukulasamutpanneSu ( kAsavaguttehiMti ) kAzyapagotreSu. (dohi atti) dvayoH munisuvratanemyoH | ( harivaMzakulasamuppannahiti) harivaMzakulasamutpannayo (goyamasaguttehiti) gautamagotrayoH, evaM ca (tevIsAe |titthayaroha viikaMtehiMti ) trayoviMzato tIrthakareSu atIteSu (samaNe bhagavaM mahAvIretti) zramaNo bhagavAn | mahAvIraH, kiMviziSTaH?-(caramatitthayaretti) caramatIrthaGkaraH, punaH kiMviziSTaH?-(puvatitthayaranihiDetti) pUrvatIrthaGkaranirdiSTa:-zrIvIro bhaviSyatItyevaM pUrvajinaiH kathitaH (mAhaNakuMDaggAme nayaretti) brAhmaNakuMDagrAma . pUrvatIrthakaretyasyAdijinenetyartha kathayitvA bhavavarNanaM kRtaM kenacit taccintya, sarvajinazcaturviMzatistavoditeH, nigamasaMbandhenAvazyakAdau bhavakramasaMbandhena ca vIracaritrAdau pUrva bhavavarNanaM dRSTrA'trApyatraiva bhavavarNanaM yuktamityAkhyAnaM anAbhogazcalaM CCC-C4--04-09-04-%ESEE Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subo vyA0 1 // 11 // nAmake nagare ( usa bhadattassa mAhaNassatti ) RSabhadattasya brAhmaNasya, kiMviziSTasya ? - (koDAlasaguptassatti) | koDAlaiH samAnaM gotraM yasya sa tathA tasya, koDAlagotrasyetyarthaH ( bhAriAe devANaMdAe mAhaNIpatti ) tasya bhAryAyA devAnandAyA brAhmaNyAH ( jAlandharasaguttAetti) jAlandharasagotrAyAH (pubbarattAvarattakAlasamayaMsi ) pUrvarAtrApararAtrakAlasamaye, madhyarAtre ityarthaH (hatthuttarAhiM nakkhatteNaM) uttarAphAlgunInakSatre (jogamubAga eNaMti) candrayogaM prApte sati, kayA ? - ( AhAravakaMtipatti) AhArApakrAntyA - divyAhAratyAgena ( bhavavatietti ) divyabhavatyAgena ( sarIravakaM tipatti) divyazarIratyAgena (kucchisi ganbhattAe vakate) kukSau garbhatayA vyutkrAntaH, atha ( samaNe bhagavaM mahAvIre ) yadA zramaNo bhagavAn mahAvIraH garbhe utpannastadA ( ninnAnovagae Avi ) hotthatti ) jJAnatrayopagata AsIt (caissAmitti jANai ) tataH cyoSye iti jAnAti, cyavanabhaviSyatkAlaM jAnItItyarthaH, ( cayamANe na yANai ) cyavamAno no jAnAti, ekesAmayikatvAt (cuemitti jANai ) cyuto'smIti ca jAnAti (3) / tathA (jaM rayANaM ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIretti) yasyAM rajanyAM zramaNo bhagavAn mahAvIra : ( devANaMdAe mAhaNIe ) devAnandAyA brAhmaNyAH (jAlaMdharasaguttAe) jAlandharasagotrAyAH ( krucchisi ganbhattAra vardhate ) kukSau garbhatayA utpannaH ( taM rayaNi ca NaM sA devANaMdA mAhaNIti ) tasyAM rajanyAM sA devAnandA brAhmaNI ( sayaNijjasi ) zayanIye- palyaGke (suttajAgaratti) nAtinidrAyantI nAtijAgratI, ata eva 1 dazamadevalokAGkSiNArdhabharatAgatau vakragatimatvenAne kasamayatAyAmapi devalokaviyogarUpaM vyavanamekasAmayikameva 14 svamada rzanaM sU. 4 // 11 // Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ EMA5%* BI[ ohIramANi 2 tti ] alpAM nidrA kurvatI [imetti] imAna [eyArUvetti ] etadrUpAn-vakSyamANasvarUpAna | hA[urAletti ] udArAn-prazastAn (kallANetti ) kalyANahetUna [sivetti ] zivAna-upadravaharAn [ dhannetti] | dhanyAna-dhanahetUna [ maMgalletti ] maGgalakArakAn [ sassirIetti ] sazrIkAn [cama mahAsumiNe ] IzAn caturdaza mahAsvamAn [pAsittA NaM paDibuddhatti dRSTvA jAgaritA, [taMjahatti ] tadyathA-[gaya 1 vasaha 2 sIha3 abhisea 4 dAma 5 masi 6 diNayaraM 7 jhayaM 8 kuMbhaM 9 / paumasara 10 sAgara 11 vibhAgAbhavaNa 12 rayaNucaya 13 sihiM ca 14 // 1 // ] hastI 1 vRSabhaH2 siMhaH 3 abhiSekaH zriyAH sambandhI 4 puSpamAlA 5 candraH 6 sUryaH 7 dhvajaH 8 pUrNakumbhaH 9 padmopalakSitaM saraH10 samudraH 11 vimAnaM devasambandhi bhavanaM-gRhaM, tatra yaH svargAdavatarati tanmAtA vimAnaM pazyati, yastu narakAdAyAti tanmAtA bhavanamiti dvayorekataradarzanAcaturdazaiva svamAH 12 ratnAnAM uccayo-rAziH 13 zikhI-nimo'gniH 14 [4] [tae NaM sA devAnaMdA mAhaNI] tataH sA devAnandA brAhmaNI [ imeti ] imAna [eyArUvetti ] etadrUpAn [urAletti ] udArAna-prazastAn [jAvatti ] yAvat zabdena pUrvapATho'nusaraNIyaH, (cauddasa mahAsumiNetti) yathoktAn caturdaza mahAsvamAn [pAsittA NaM paDibuddhA | samANIti dRSTvA jAgaritA satI [ haTThatti hRSTA-vismayaM prAptA [ tuTThatti ] saMtoSa prAptA [ cittamANaMdiatti ]] cittena AnanditA [ pIimaNatti ] prItirmanasi yasyAH sA tathA prItiyuktacittA [ paramasomaNassiA ] paramaM saumanasyaM santuSTacittatvaM jAtaM yasyAH sA tathA ( harisavasatti) harSavazena (visappamANatti) vistAravat Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. suvovyA0 1 // 12 // [[hiayatti ] hRdayaM yasyAH sA tathA punaH kiMbhUtA ? (dhArAhayakalaMba pupphagaMpivatti) ghArayA - meghajaladhArayA siktaM evaMvidhaM yatkadambatarukusumaM taddhi meghadhArayA phullati tatastadvat [samussasiaromakRvA ] samucchvasitAni ulla sitAni romANi kRpeSu yasyAH sA tathA, evaMvidhA satI [ sumiNuggahaM karei 2 ttA ] svamAnAM avagrahaM smaraNaM karoti, tatkRtvA ca [ sayaNijAo abbhuTThei ] zayyAyA abhyuttiSThati [ anmuTThittA ] abhyutthAya [ aturiatti ] atvaritayA - mAnasautsukyarahitayA [ acavalatti ] acapalayA-kAyacApalyavarjitayA [ asaMbhantAe ti ] amambhrAntayA askhalantyA ( avilaMbiAetti ) vilambarahitayA [ rAyahaMsasassiIe gaIe ] rAjahaMsamahazaya gatyA [ jeNeva usabhadatte mAhaNe ] yatraiva RSabhadatto brAhmaNaH [ teNeva uvAgacchai ] tatraivopAgacchati (uvAgacchittA) upAgatya (usabhadattaM mAhaNaM) RSabhadattaM brAhmaNaM (jaeNaM vijaeNaM baddhAvei) jayena vijayena vardhayati AziSaM dadAti, tatra jayaH svadeze vijayaH paradeze ( vaddhAvittA ) vardhayitvA ca ( bhadAsaNavaragayA ) bhadrAsanavaragatA, tatazca (Asatyatti) AzvastA zramApanayanena (vIsatyatti vizvastA kSobhAbhAvena, ata eva (suhAsaNavaragayati sukhena AsanavaraM prAptA [ kaMrayalapariggahiaM dasanahaM ] karatalAbhyAM parigRhItaM kRtaM daza nakhAH samuditA yatra taM (sirasAvattanti ) zirasi AvarttaH pradakSiNabhramaNaM yasya taM evaMvidhaM ( matthae aMjAleM kaTTu ) aJjaliM mastake kRtvA devAnandA ( evaM vayAsIti ) evaM avAdIt ( 5 ) / kiM tadityAha - ( evaM khalu ahaM devANuppi ! ) evaM nizcayena ahaM he devAnupriya ! he svAmin ! ( ajja sayaNijjaMsi) adya zayyAyAM [ sutta RSabhadattAyanivedanaM sU. 5 // 12 // Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S ACAERASACAD jAgarA ohIramANIrati) suptajAgarA-alpanidrAM kurvatI ( imetti ) imAn (eyArUvetti) etadrUpAn (urAletti ) udArAn (jAva sassirIetti ) yAvat sazrIkAn ( cauddasa mahAsumiNetti ) caturdaza mahA-|| svamAn (pAsittA NaM paDibuddhatti ) dRSTvA jAgaritA ( taMjahA ) tadyathA ( gaya jAva sihiM catti ) gaya ityA-15 ditaH sihi ceti yAvat pUrvoktAH svamA jJeyAH (6) // (eesi Na devANuppiatti ) eteSAM devAnupriya ! (urAlANaMti ) prazastAnAM (jAva caudasaNhaM mahAsumiNANaMti) yAvat caturdazAnAM mahAsvapnAnAM (ke maNNe kallANe phalavittivisese bhavissaitti ) manye-vicArayAmi kaH kalyANakArI phalavRttivizeSo bhaviSyati ?, tatra phalaM-putrAdi vRttiH-jIvanopAyAdiH, (tae NaM se usabhadatte mAhaNe ) tataH sa RSabhadatto brAhmaNaH ( devANaMdAe mAhaNIetti) devAnandAyAH brAhmaNyAH ( aMtietti) antike-pAce (eamaTuM succA) etaM artha zrutvA karNAbhyAM (nisammatti) nizamya-cetasA avadhArya ( haTTatuTThajAvahiyaetti) hRSTaH tuSTaH yAvat harSavazena vimarpaddhadayaH (dhArAhayakayaMbapupphagaMpiva samussasiaromakUvetti) meghadhArayA siktakadambavRkSapuSpavat samuccamitAni romANi kUpeSu yasya saH, evaMvidhaH san ( sumiNuggahaM kareiti ) svapnadhAraNaM karoti (karittatti ) kRtvA ca (IhaM aNupavisai) IhAM-arthavicAraNAM pravizati (IhaM aNupavisittA) tAM kRtvA ca (appaNo sAhAvieNaM maipuvvaeNaM buddhivinANeNaMti ) AtmanaH-svAtmanaH svAbhAvikena matipUrvakeNa buddhivijJAnena, tatra anAgatakAlaviSayA matiH vartamAnakAlaviSayA buddhiH vijJAnaM cAtItAnAgatavastuviSayaM, AHARASHTRA Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lo khamAle prazno putrasamma mA. ba.7-8 // 13 // LOCARECHANCHAHas (tesiM sumiNANaM atthuggahaM kareitti) teSAM svapnAnAM arthanizcayaM karoti ( atthuggahaM karittA) taM kRtvA | ( devANaMdaM mAhaNiM ) devAnandAM brAhmaNI ( evaM bayAsItti ) evaM avAdIta (7) // kiM tadityAha-(urAlA NaM tume devANuppie ! sumiNA diTThA) udArAtvayA devAnupriye ! svapnA dRSTAH ( kallANA NaM jAva sasmirIyatti) kalyANakArakAH yAvat sazrIkAH (Aroggatti) Arogya-nIrogatvaM (tuTTitti) tuSTiH-saMtoSaH (dIhAutti) dIrghAyu:-cirajIvitvaM (kallANatti) kalyANa-upadravAbhAvaH (maGgalakAragA gaM tume devANuppie! sumiNA dihA) maGgalaM-vAJchitAvAptiH, eteSAM vastUnAM kArakAstvayA he devANupriye ! svapnA dRSTAH (taMjahatti) tadyathA ( atyalAbho devANuppietti) arthalAbho bhaviSyati he devAnupriye ! ( bhogalAbho devANuppietti) bhogAnAM lAbhaH he devAnupriye ! (puttalAbho devANuppietti ) putrasya lAbhaH he devAnupriye ! (sukkhalAbho devANuppietti) saukhyalAbho he devAnupriye ! bhaviSyatIti sarvatra yojyaM, ( evaM khalu tuma devANuppietti) pavaM khalu tvaM devAnupriye ! (navaNhaM mAmANa bahupaDipunnANaMti ) navasu mAseSu bahupratipUrNeSu ( aTThamANa rAiMdiANaM viikkaMtANaM) sArddhasaptAhorAtrAdhikeSu atIteSu, etAdRzaM dArakaM-putraM ( payAhisitti) prajaniSyasIti sambandhaH, kiMviziSTaM dArakaM ? ( sukumAlapANipAyaMti) sukumAlaM pANipAdaM yasyaivaMvidhaM, kiMvi. (ahINatti) ahInAni-lakSaNopetAni ( paDipunnapazcindiasarIratti) svarUpeNa pratipUrNAni pazcendriyANi | yatra tAdRzaM zarIraM yasya sa tathA taM, tathA (lakhaNavaMjaNaguNovaveaMti) lakSaNAni vyaJjanAni ca lakSaNavya Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anAni teSAM guNAstairUpapetaM, tatra lakSaNAni chatracAmarAdIni cakritIrthakRtAM aSTottarasahasraM baladevavAsudevAnAM | aSTottarazataM anyeSAM tu bhAgyavatAM dvAtriMzat, tAni cemAni-'chatraM 1 tAmarasaM 2 dhanU 2 rathavaro4 dambholi 5. kUrmA6 kuzA 7, vApI 8 svastika 9 toraNAni 10 ca saraH 11 pazcAnanaH 12 pAdapaH13 / cakraM 14 zaGkha 15gau 16 samudra 17 kalazau 18 prAsAda 19 matsyA 20 yavA 1, yUpa 22 stUpa 22 kamaNDalU 24 nyavanibhRt 25 sacAmaro 26 darpaNaH 27 // 1 // ukSA 28 patAkA 29 kamalAbhiSekA 30, sudAma 31 kekI 32 ghanapuNyabhAjAm / / tathA 'iha bhavati saptaraktaH SaDDannataH pazcasUkSmadIrghazca / trivipulalaghugambhIro dvAtriMzallakSaNaH sa pumAn // 1 // tatra sapta raktAni-nakha 1 caraNa 2 hasta 3 jihvA 4 oSTha 5 tAlu 6 netrAntAH 7, baDannatAni-kakSA hRdayaM 2 grIvA 3 nAsA 4 navA 5 mukhaM ca 6, pazca sUkSmANi-dantAH1 svak 2 kezA 3 aGguliparvANi 4 nasvAzca 5, tathA paJca dIrghANi-nayane 1 hRdayaM 2 nAsikA 3 hanuH 4 bhujau ca 5, trINi vistIrNAni-bhAlaM 1 usa 2 vadanaM ca 3, trINi laghUni-grIvA 1 jaGghA 2 mehanaM ca 3, trINi gambhIrANi-sattvaM 1 svaraH 2 nAbhizca 3, mukhamardha zarIrasya, sarva vA mukhamucyate / tato'pi nAsikA zreSThA, nAsikAyAzca locane // 1 // yathA netre tathA zIlaM, yathA nAsA tathA''rjavam / yathA rUpaM tathA vittaM, yathA zIlaM tathA guNAH // 2 // atihasve'tidIrdhe'ti| sthUle cAtikRze tathA / atikRSNe'tigaure ca, SaT sattvaM nigadyate // 3 // saddharmaH subhago nIruk, susvanaH sunayaH kaviH / sUcayatyAtmanaH zrImAna, naraH svrggmaagmau||4|| nirdambhaH sadayo dAnI, dAnto dakSaH sadA RjuH / Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ martyayoneH samudbhUto, bhavitA ca punastathA // 5 // maayaalobhkssudhaalsyvaahaaraadicessttitaiH| tiryagyoneH samu tpatti, khyApayatyAtmanaH pumAn // 6 // sarAgaH svajanadveSI, durbhASo mUrkhasaGgakRt / zAsti svasya gatAyAtaM, kalpAlI |naro narakavartmani // 7 // aavto dakSiNe bhAge, dakSiNaH zubhakRnnRNAm / vAmo vAmetinindyaH syAddiganyatve tu mdhymH|| 8arekha bahurekha vA, yeSAM pANitalaM nRNAm / te syuralpAyuSo niHsvA, duHkhitA nAtra saMzayaH // 14 // // 9 // anAmikA'ntyarekhAyAH, kaniSThA syAdyadAdhikA / dhanavRddhistadA puMsAM, mAtRpakSo bahustathA // 10 // lAmaNibandhAt pitulekhA, krbhaadvibhvaayussoH| lekhe dve yAnti tisro'pi, tarjanyaGguSThakAntaram // 11 // yeSAM rekhA imAstisraH, sampUrNA doSavarjitAH / teSAM gotradhanAyUMSi, mampUrNAnyanyathA na tu // 12 // ullaGghayante ca yAvatyo'gulyo jIvitarekhayA / paJcaviMzatayo jJeyAstAvatyaH zaradAM budhaiH // 13 // yavairaGguSThamadhyasthaividyAkhyAtivibhUtayaH / zuklapakSe tathA janma, dakSiNAGguSThagaizca teH // 14 ||n strI tyajati raktAkSa, nArthaH kanakapiGgalam / dIrghabAhuM na caizvarya, na mAMsopacitaM sukham // 15 // cakSuHsnehena saubhAgya, dantasnehena bhojanam / vapuHsnehena saukhyaM syAt, pAdasnehena vAhanam // 16 // urovizAlo dhanadhAnyabhogI, zirovizAlo nRpapuGgavazca / kaTIvizAlo bahuputradAro, vizAlapAdaH satataM sugvI syAt // 17 // imAni lakSaNAni, vyaJjanAni ca-maSatilakAdIni teSAM ye guNAstairupetaM, punaH kiMvi0 (mANummANapamANa. paDipunnasujAyasavvaMgasuMdaraMgati ) tatra mAna-jalabhRtakuNDAntaH puruSe nivezite yajjalaM nissarati yadi tajjalaM ACADAICHARECHAR SARKARINAGES Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ droNamAnaM bhavet tadA sa puruSo mAnaprAptaH, yadi ca tulAropito'rdha bhAramAnaH syAt tadA sa unmAnaprAptaH, tatra bhAramAnaM - 'SaTsarSapairya vastveko, gujaikA ca yavaistribhiH / guJjAtrayeNa vallaH syAd, gayANe te ca SoDaza // 1 // pale ca daza gayANAsteSAM zArdhazataM maNe / maNairdazabhirekA ca, ghaTikA kathitA budhaiH // 2 // ghaTibhirdazabhistAbhireko 'bhAraH prakIrttitaH / ' atra 'teSAM sArddhazataM maNe' iti teSAM gadyANAnAM iti vAcyaM, na tu palAnAM, palAnAM sArdhazatena maNakathane hi bhAre aSTasaptatirmaNAH syuH, tadardha ca ekonacatvAriMzanmaNAH, etAvacca zarIramAnaM na sambhavati, gayANAnAM sArdhazatena maNakathane tu bhAre catvAriMzatzeramAnena pAdonA aSTa maNAH kizcidadhikA jAyante, sambhavati ca tadardhamAnaM paJcazerAdhikapAdonacaturbhaNapramANaM zarIramiti, saMbhavati ca gadyANakAnAM sArdhazatasyApi maNatvaM kvaciddeze kizcidUnazeratrayasyApi maNatvavyavahArAt, tathA 'pramANa' tti svAMgulena aSTottarazatAMgulocca uttamapuruSaH, madhyahInapuruSau ca SaNNavaticaturazItyagulocau syAtAM, atra uttamapuruSo'pi anya eva, tIrthaGkarastu dvAdazAMguloSNISasadbhAvena viMzatyadhikazatAMgulocco bhavati, tatazca mAnonmAnapramANaiH pratipUrNAni sujAtAni sarvAGgAni - ziraH pramukhANi yatra evaMvidhaM sundara aGgaM yasyasa tathA taM punaH kiMvi0 (sasisomAgAretti) zazivatsaumyAkAraM (kantanti ) kamanIyaM ( piyadaMsaNaMti ) vallabhadarzanaM ( surUvaMti ) zobhanarUpaM ( dArayaM payAhisitti) dArakaM prajaniSyasIti jJeyam (8) // // (sevi a Na dAraetti) so'pi dAraka evaMvidho bhaviSyati, kiMvi0 ?(ummukabAlabhAvetti ) tyaktavAlyo - jAtASTavarSa:, punaH kiMvi0 : - ( vinnAyapariNayamittetti) vijJAnaM pariNa Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subo vyA0 1 // 15 // tamAtraM yasya sa tathA, kramAcca kiMvi0 ( jovvaNagamaNupattetti ) yauvanaM anuprAptaH punaH kiMvi0 ? - (riubveajaubbea-- sAmavea- atha vaNave atti ) atra SaSThIbahuvacanalopAt Rgveda 1 yajurveda 2 sAmaveda 3atharvaNa 4 vedAnAM kIdRzAnAM ? - ( itihAsapaJcamANaMti ) itihAsapurANaM paJcamaM yeSAM te tathA teSAM punaH kIdRzAnAM ? - ( nighaMTuchaTTANaMti) nirghaNTuH - nAmasaGgrahaH SaSTho yeSAM te tathA teSAM punaH kIdRzAnAM ? - (saMgobaMgANaMti) aGgopAGgasahitAnAM tatra aGgAni - zikSA 1 kalpo 2 vyAkaraNa 3 chando 4 jyoti 5 rniruktayaH 6, upAMgAni-aMgArthavistararUpANi, punaH kIdRzAnAM ? - ( sarahassANaMti) tAtparyayuktAnAM (cauNhaM veyANaMti) IdRzAnAM pUrvoktAnAM caturNAM vedAnAM (sAraeti ) smArakaH, anyeSAM vismaraNe ( vAraetti) vArakaH anyeSAM azuddha pAThaniSedhAt ( dhAraetti) dhAraNasamarthaH, IdRzo dArako bhAvI, punaH kiMvi0 1- ( saDaMgavitti ) pUrvotAni SaT aMgAni vetti-vicArayatIti SaDaMgavit, jJAnArthatve tu paunaruktyaM syAt, punaH kiMvi09 - ( sahitaMvisAraetti) SaSTitantra- kApilIyaM zAstraM tatra vizAradaH - paNDitaH punaH kiMvi 01 - ( saMkhANetti) gaNitazAstre, yathA - 'ardha toye kardame dvAdazAMzaH, SaSTho bhAgo vAlukAyAM nimagnaH / sArdhaM hasto dRzyate yasya tasya, stambhasyAzu brUhi mAnaM vicintya // 1 // stambho hastAH 6, kvacit (sikkhANeti pAThaH) tatra sikkhANazabdena AcAragranthA, ( sikkhAkappeti) zikSA-akSarAmnAyagranthaH kalpazca yajJAdividhizAstraM tatra, tathA ( vAgaraNetti ) vyAkaraNe- zabdazAstre, tAni ca viMzatiH - aindra 1 jainendra 2 siddhahemacandra 3 cAndra 4 pANinIya 5 sArasvata 6 putrasvarUpe yauvanakha - rUpaM sU. 9 // 15 // Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SACARRC-IAC-CANCERT-40 | zAkaTAyana 7 vAmana 8 vizrAnta 9 buddhisAgara 10 sarasvatIkaNThAbharaNa 11 vidyAdhara 12 kalApaka 13| bhImasena 14 zaiva 15 gauDa 16 nandi 17 jayotpala 18 muSTivyAkaraNa 19 jayadevAbhidhAnAni 20, | (chadetti) chanda, zAstre (niruttatti) padabhaJjane vyutpattirUpe TIkAdau ityarthaH (joisAmayaNetti) jyoti: zAstre ( annesu a bahusutti ) eSu pUrvokteSu anyeSu ca bahuSu (baMbhaNNaesutti) brAhmaNahiteSu zAstreSu (parivvAyaesutti) parivrAjakasambandhiSu (naesa) nayeSu-AcArazAstreSu (supariniTThie yAvi bhavissaitti) atinipuNo bhaviSyatIti yogaH (1) // (taM urAlA NaM tume devANuppie! sumiNA divA) tasmAt kAraNAt udArAH tvayA he devAnupriye! svapnA dRSTAH (jAva AruggatuTThidIhAumaMgallakAragA gaMti) yAvat Aro|gyatuSTidIrghAyuHkalyANamaGgalAnAM kArakAH (tume devANupie ! sumiNA diTThatti) tvayA he devAnupriye svapnA dRSTAH (itikaTutti) itikRtvA (bhujo bhujo aNuvUhaitti) bhUyo bhUyo-vAraM vAraM anabRhayati-anumodayati (10) // (tae NaM sA devANaMdA mAhaNIti) tataH sA devAnandA brAhmaNI (usabhadattasta mAhaNassa atie) RSabhadattasya brAhmaNasya pArzve (eyamaDhe succatti) imaM artha zrutvA (nisammatti) cetasA avadhArya (hahatuTThajAvahiyayatti) hRSTA tuSTA yAvat harSapUrNahRdayA (karayalapariggahiya dazanahaM mirasAvattaM matthara aMjaliM kaTTu) karatalAbhyAM kRtaM daza nakhA militAH yatra taM, zirasi AvartI yatra taM, IdRzaM mastake karasampuTaM kRtvA (umabhadattaM mAhaNaM)RSabhadattaM brAhmaNaM (evaM vayAsI) tataH sA devAnandA evaM avAdIt (11) // Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subovyA0 1 // 16 // kimityAha - ( evamea devANuppiatti) evametat devAnupriya ! ( tahameaM devANuppiyatti ) tathaitaddevAnupriya ! yathA yathA bhavadbhiruktaM ( avitahamea devANuppiyatti ) yathAsthitaM etad devAnupriya ! ( asaMdiddhameaM devANuppiyatti ) sandeharahitaM etad devAnumiyA (icchiamea devANuppiyatti) IpsitaM etad devAnupriya ! (paDicchiamea devANuppiyatti) pratISTaM - yuSmanmukhAt patadeva gRhItaM devAnupriya ! (icchiyapaDicchiamea devANuppiyatti ) ubhayadharmopetaM devAnupriyA ( sacce NaM esa aTThetti ) satyaH sa eSo'rthaH (se) atha ( jayaMti ) yena prakAreNa imaM arthaM (tunbhe vayahatti) yUyaM vadatha (iti kaTTu ) iti kRtvA - iti bhaNitvA (te sumiNe sammaM paDicchaitti ) tAn svapnAn samyag aGgIkaroti ( paDicchittatti ) aGgIkRtya ) usabhadatteNaM mAhaNeNaM saddhiMti ) RSabhadatabrAhmaNena sArdhaM ( urAlAI mANussagAIti) udArAn mAnuSyakAn (bhogabhogAiMti) bhogArhA bhogA bho gabhogAstAn bhogAhabhogAn (bhujamANA viharai) bhuMjAnA viharati (12) / (teNaM kAle gaMti) tasmin kAle ( teNaM samaeNaMti) tasmin samaye sa zakro viharatIti sambandhaH, kiMviziSTaH ? - (sakketti) zakranAmasiMhAsanAdhiSThAtA ( devidezi ) devAnAM indraH ( devarAyatti ) deveSu rAjA - kAntyAdiguNaiH rAjamAnaH ( vajrapANitti ) karadhRtavajraH (puraMdaretti) daityanagaravidArakaH ( sayakkautti) zataM kratavaH - zrAddhapaJcamapratimArUpA niyamavizeSA yasya sa zatakratuH, idaM hi kArtikazreSThibhavApekSayA, tathAhi - pRthivI bhUSaNanagare prajApAlo nAma rAjA, kArttikanAmA zreSTI, tena zrAddhapratimAnAM zataM kRtaM, tataH zatakraturitikhyAtiH, ekadA ca gairikaparivrAjako mAsopavAsI svano pabRMhAvinayaH pra tIcchA indravarNanaM sU. 10-13 // 16 // Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - tatrAgataH, ekaM kArtikaM vinA sarvo'pi lokastadbhakto jAtA, tacca jJAtvA kArtikopari gairiko ruSTaH, ekadA ca rAjJA nimantrito'vadat-yadi kArtikaH pariveSayati tadA tava gRhe pAraNAM karomi, rAjJA tatheti pratipadya kArtikAyoktaM-yatvaM madgRhe gairikaM bhojaya, tataH kArtikeNoktaM-rAjan ! bhavadAjJayA bhojayiSyAmi, tataH | zreSTinA bhojyamAno gairiko dhRSTo'sIti agulinA nAsikAM spRzaMzceSTAM cakAra, zreSThI dadhyau-yadi mayA pUrva dIkSA gRhItA'bhaviSyattadA'yaM na parAbhaviSyaditi vicintyASTAdhikasahasreNa vaNikapatraiH saha zrImunisuvratasvAmisamIpe cAritraM gRhItvA dvAdazAGgI adhItya dvAdazavarSaparyAyaH saudharmendro'bhUta, gairiko'pi nijadharmatastadvAhanaM airAvaNo'bhavat , tataH kArtiko'yamiti jJAtvA palAyamAnaM taM dhRtvA zakraH zIrSa ArUDhaH; sa ca zakra. bhApanArtha rUpadvayaM kRtavAn, zakro'pi tathA, eva rUpacatuSTayaM, zakro'pi tathA, tatazcAvadhinA jJAtasvarUpastaM tarjitavAn , tarjitazca svAbhAvika rUpaM cakre, iti kArtikazreSThikathA // (sahassakkhetti) mantridevapaJcazatyA locanAni indrakAryakarANIti indrasambandhInyeveti sahasrAkSaH (maghavaMti) | maghA-mahAmeghA vaze santyasyeti maghavAn (pAgasAsaNetti ) pAka-daityaM zAsti-zikSayatIti pAkazAsanaH HI(dAhiNavalogAhivaitti) merodakSiNato yallokArdha tasyAdhipatiH, uttaralokArdhasya IzAnasvAmikatvAt (erAvaNavAhaNetti) airAvaNavAhanaH (suriMdetti) surANAM indraH-AhlAdakaH (battIsavimANasayasahassAhivaitti) dvAtriMzallakSavimAnAdhipatiH (arayatti) arajaskAni-rajorahitAni (aMbaravatthadharetti) svacchatayA - - Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ indravarNane kalpa. subovyA0 1 // 17 // kArtikakathA // 17 // LOCATKAASANAAG ambaratulyAni vastrANi ambaravastrANi tAni dharatIti arajo'mbaravastradharaH (AlaiamAlamauDetti) Alagitau-yathAsthAnaM parihitau mAlAmukuTau yena sa tathA (navatti) navAbhyAM iva (hematti) hemasatkAbhyAM (cArutti) cArubhyAM manojJAbhyAM (cittatti) citrAbhyAM-citrakAribhyAM (cavalakuMDalatti) capalAbhyAMitastataH kampAnAbhyAM, IdRzAbhyAM kuNDalAbhyAM (vilihijamANagalletti) vilikhyamAnau gallau yasya sa tathA (mahiDUDhIetti) mahatI RddhiH-chatrAdirAjacihnarUpA yasya sa tathA (mahajjuietti ) mahatI dyutiHAbharaNazarIrAdikAntiryasya sa tathA ( mahabbaletti ) mahAbalaH (mahAyasetti) mahAyazAH ( mahANubhAvetti) mahAn anubhAvo-mahimA yasya sa tathA ( mahAsukkhetti) mahAsukhaH, punaH kiMvi0 ?-(bhAsuratti) bhAsuraM| dedIpyamAnaM (boditti) zarIraM yasya sa tathA, punaH kiMvi0 1-( palaMbaNamAladharetti) prabambA-ApAdalambinI vanamAlA-pazcavarNapuSpamAlA tAM dharati yaH sa tathA, atha sa kutra vartate ityAha-(sohamme kappetti) saudharme kalpe (sohammavaDiMsae vimANetti) saudharmAvataMsake vimAne (suhammAe sabhAetti) sudharmAyAM sabhAyAM (sakasi sIhAsaNaMsitti) zakra iti nAmake siMhAsane, atha sa kiM kurvan viharatItyAha-(se NaM tattha battIsAe vimANAvAsasayasAhassINati) sa-indrastatra-devaloke dvAtriMzadvimAnAvAsazatasahasrANAM| dvAtriMzallakSavimAnAnAM ityarthaH (caurAsIe sAmANiasAhassINaMti) caturazItisAmAnikasahasrANAM, te hi indrasamAnaRddhayaH (tAyattIsAe tAyattIsagANaMti) trayastriMzat trAyastriMzAH, te hi mahattarAH indrapUjyA ACCIAS -IPES Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ +SAMARIKATA mantrikalpA vA teSAM (cauNhaM logapAlANaMti) caturNA lokapAlAnAM-soma 1 yama 2 varuNa 3 kuberA 4 bhidhAnAnAM (aTThaNhaM aggahisINaM) aSTAnAM agramahiSINAM, tA hi padmA 1 zivA 2 zacI 3 aJju 4 amalA 5apsaro 6 navamikA 7 rohiNI 8 tyabhivAnAH, kiMviziSTAnAM tAsAM?--(saparivArANaMti ) saparivArANAM pratyeka SoDazasahasraparivArANAM, tathA (tiNhaM parisANaMti) tisRNAM parSadAM, bAhya 1 madhyamA 2 bhyantarANAM 3 (sattaNhaM aNiANaMti) saptAnAM anIkAnA-sainyAnAM gandharva 1 nATaka 2 azva 3 gaja 4 ratha 5 subhaTa 6 vRSabha 7 saMjJakAnAM, bhavanapatyAdInAM vRSabhasthAne mahiSA bhavantIti jJeyaM, tathA ( sattaNhaM aNiAhivaINati) saptAnAM senApatInAM (cauNhaM caurAsINaM AyarakkhadevasAhassINaMti) catasRSu dinu pratyekaM caturazItisahasramitAnAmAtmarakSakadevAnAM sarvasaGkhyayA ca SaTtriMzatsahasrAdhikalakSatrayamitAnAM (336000) ( annesiM ca bahaNaM sohammakappavAsINaM vemANiANaM devANaM devINa yatti ) anyeSAM ca bahUnAM saudharmakalpavAsinAM vaimAnikAnAM devAnAM devInAM ca (AhevacaMti ) adhipatikarma-rakSAM ityarthaH (porevaccaMti) agragAmitvaM (sAmittaMti) nAyakatvaM (bhaTTittaMti) bhartRtva-poSakatvaM ( mahattaragattaMti ) gurutaratvaM (ANAIsaraseNAvaJcati ) AjJayA Izvaro yaH senApatiH tattvaM, | svasainyaM prati adbhutaM AjJAprAdhAnyaM ityarthaH (kAremANetti) kArayan niyuktaiH (pAlemANetti) pAlayan | svayameva, punaH kiM kurvan ?-( mahayatti) tatra mahateti raveNa ityanena yojyate, mahatA zabdenetyarthaH, keSAM ityAha-(ahayatti) avicchinnaM evaMvidhaM yat (nagIatti ) nATakaM gItaM prasiddhaM (vAiatti) vAditAni Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subovyA01 // 18 // vIradarzana sU. 14 // 18 // CACROCRA yAni tantryAdIni teSA, tatra (taMtItalatAlatti) tantrI-vINA talatAlA:-hastatAlAH (tuDiyatti) TitAni-anyavAditrANi (ghaNamuiMgatti) ghanamRdaGgo-meghadhvanimardalo, tathA ( paDupaDahavAiyaraveNaMti) paTupaTahasya yadvAditaM vAdanaM eteSAM mahatA zabdena (divvAiM bhoMgabhogAI bhuJjamANe viharai ) devayogyAn bhogAIbhogAn bhuJjAno viharati // (13) // punaH sa kiM kurvannityAha-(imaM ca NaMti ) imaM (kevalakappaMti) sampUrNa (jaMbuddIvaM dIvaMti ) jambUdvIpaM dvIpa (viuleNati ) vipulena-vistIrNana (ohiNatti) avadhinA (AbhoemANe AbhoemANe viharaitti) avaloka| yan avalokayan viharati-Aste iti sambandhaH (tattha NaM samaNaM bhagavaM mahAvIraMti) tatra samaye zravaNaM bhagavantaM mahAvIraM (jaMbuddIve dIvetti ) asminneva jambUdvIpanAmni dvIpe (bhArahe vAsetti) bharatakSetre (dAhiNabharahetti) dakSiNArdhabharate (mAhaNakuMDaggAme nayare) brAhmaNakuNDagrAmanAmake nagare ( usamadattassatti) RSabhadattasya (mAhaNassatti) brAhmaNasya, kiMvi0?- (koDAlasaguttassatti) koDAlaiH samAnaM gotraM yasya sa tathA, koDAlagotrasyetyarthaH (bhAriAe devANaMdAe mAhaNIetti) tasya bhAryAyA devAnandAyA brAhmaNyAH (jAlaMdharasaguttAe ) jAlandharasagotrAyAH (kucchisi gambhattAe vakaMtati) kukSau garbhatayA utpannaM (pAsai pAsittA) pazyati dRSTvA ( hatuTThacittamANaMdie ) hRSTaH tuSTaH cittena AnanditaH (gaMdietti) harSadhanena samRddhatAM gataH (paramANaMdietti) atIva samRddhabhAvaM gataH (pIimaNe) prItimanasi yasya saH (paramasomaNassie) parama OMACC344444- 95 ORE Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saumanasyaM - tuSTacittatvaM prAptaH (harisavasavisappamANahiapatti) harSavazena visat hRdayaM yasya saH, pramuditacittaprAgbhAreNaiva ( dhArAhayakayaMbasurahikusumatti ) dhArAhataM yatkadambasya surabhikusumaM tadvat ( caMcumAlai atti ) romAzcitaH, ata eva ( UsasiaromakUvetti ) ucchritaromakUpaH, tathA (viasiavarakamalANaNanayaNetti) vikasitaM varaM pradhAnaM yatkamalaM tadvat AnanaM mukhaM nayane ca yasya sa tathA, pramodapUritatvAt ( payaliatti ) pracalitAni - bhagavaddarzanena adhikasambhramavattvAt kampitAni ( varakaDagatti ) varANi kaTakAni - kaGkaNAni (tuDiatti ) truTitAzva - bAhurakSakAH 'bahirakhA' iti loke (keUratti) keyUrANi ca - aGgadAni 'bAjUbandha' iti loke (mauDakuMDalatti ) mukuTaM kuNDale ca prasiddhe, etAni pracalitAni yasya sa tathA, (hAravirAyaMta vacchetti ) hAreNa virAjamAnaM hRdayaM yasya sa tathA, tato vizeSaNasamAsaH, (pAlaMbalaMbamANatti) pralambamAnaM yatprAlambo - jhumbanakaM ( gholaMta bhUsaNadharetti ) dolAyamAnAni bhUSaNAni ca tAni dharati yaH sa tathA ( sasaMbhamaMti) sAdaraM ( turiaM cavalaM suriMde sIhAsaNAo abhuTTheitti ) tvaritaM - sautsukyaM capalaM-kAyacApa yopetaM evaM yathA syAt tathA surendraH siMhAsanAdabhyuttiSThati (abhuTThittatti) abhyutthAya yAvat (pAdapIDhAo pacoruhaitti) yatra pAdau sthApyete tatpAdapIThaM kathyate tasmAtpratyavatarati ( paccoruhittatti ) pratyavatIrya ca pAduke avamuJcati, kiMviziSTe te ? - ( veruliatti ) vaiDUrya-marakataM nAma nIlaratnaM (variTThaaMjaNati ) variSThe - pradhAne riSThaaJjananAmnI zyAmaratne, etai ratnaiH kRtvA ( niuNovaciatti ) nipuNena zilpinA racite iva, punaH kiMvi0 ? Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subo- vyA0 1 // 19 // cyavanakasyANake indraharSeH sa. 14 // 19 // (misimisiMtatti) dedIpyamAnAni ( maNirayaNamaMDiAutti) maNayaH-candrakAntAdayaH ratnAni-karketanA dIni tairmaNDite (pAuAo omuaitti ) IdRzyo pAduke avamuJcati (omuittatti) avamucya ( egasADiaM uttarAsaMgaM karei, karittatti ) ekapaTaM uttarAsaGgaM karoti, tat kRtvA ca ( aJjalimauliaggahatthetti) | aJjalikaraNena mukulIkRtI-yojitI agrahasto yena sa tathAbhUtaH (titthayarAbhimuhe sattaTTha payAI aNugacchaitti) saptASTa padAni tIrthakarAbhimukho'nugacchati (aNugacchittatti ) tathA kRtvA (vAmaM jANu aMceitti) vAmaM jAnu utpATayati-bhUmau alagnaM sthApayati ( aMcittatti ) tathA saMsthApya (dAhiNaM jANuM dharaNitalaMsitti dakSiNaM jAnuM dharaNItale ( sAha(tti) nivezya (tikkhuttotti) vAratrayaM (muddhANaM dharaNitalaMsi niveseitti) | mastakaM dharaNItale nivezayati (nivesittA) tathA kRtvA (IsiM pacunnamaitti) ISat pratyunnamati-uttarAdhena UoM bhavatItyarthaH (pacunnamittatti) UyAbhUya (kaDagatuDiathaMbhiAo bhuAo sAharaitti) kaTakatruTikAH-kaGkaNabAhu| rakSakAstAbhiH stambhite bhuje vAlayati (sAharittatti) vAlayitvA (karayalapariggahiraM dasanahaMti) karatalaparigRhItaM-hastasampuTaghaTitaM daza nakhAH samuditA yatra sa tathA taM (sirasAvattaMti ) zirasi-mastake AvataHpradakSiNabhramaNaM yasya evaMvidhaM (matthae aMjaliM kaddatti) mastake aJjaliM kRtvA (evaM vayAsIti) evaM avAdIt , (14) kiM tadityAha-(namutthu Nati) NaGkAraH sarvatra vAkyAlaGkArArthaH, namo'stu, kebhyaH ?-(arahaMtANaMti) arhadbhyaHtribhuvanakRtapUjAyogyebhyaH, rAgadveSarUpakarmavairihananAt 'arihantANa' iti pAThaH, rAgadveSarUpakarmabIjAbhAvena Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavakSetre prarohaNAbhAvAt 'aruhantANaM' eti pAThazca (bhagavaMtANaMti) bhagavadbhyo-jJAnAdimayaH (AigarANaMti) AdikarebhyaH, AdikaratvaM svasvatIrthApekSayA dharmasyeti jJeyaM (titthayarANaMtitIrthakarebhyaH, tacca tIrtha-saGghaHprathama| gaNadharo vA tatsthApakebhyaH (sayaMsaMbuddhANaMti) svayaMsamvuddhebhyo, na tu paropadezena (purisuttamANaMti) puruSeSu uttamebhyaH, anantaguNanidhAnatvAt (purisasIhANaMti) puruSasiMhebhyaH, karmavairiSu nirdayazUratvAt (purisavarapuMDarIANati) puruSavarapuNDarIkebhyaH, puruSeSu varaM pradhAnaM yatpuNDarIka-zvetapadmaM tanulyebhyaH, yathA puNDarIkaM paGke jAtaM jalaivRddhaM jalapaGko tyaktvA upari tiSThati, evaM bhagavaMto'pi karmakaIme utpannAH bhogajalena vRddhAH karmabhogau tyaktvA pRthag tiSThanti (purisavaragaMdhahatthINaM) puruSavaragandhahastibhyaH, yathA gandhahastigandhena anye gajAH palAyante tathA bhagavatprabhAveNa durbhikSAdayo'pi (loguttamANaM) lokeSu-bhavyamamUheSu catustriMzadatizayayuktatvAt uttamAstebhyo lokottamebhyaH (loganAhANaM) lokAnAM-bhavyAnAM nAthebhyo-yogakSemakAribhyaH, tatra yogaH-aprAptajJAnAdimApaNaM kSemaM ca-prAptajJAnAdirakSaNaM (logahiANaM ) lokAnAM-sarvajIvAnAM hitebhyohitakArakebhyo, dayAprarUpakatvAt (logapaIvANaM) lokapradIpebhyaH, mithyAtvadhvAntanAzakatvAt (logapajjoagarANaM) lokapradyotakarebhyaH, sUryavat sarvavastuprakAzakatvAt ( abhayadayANa) bhayAnAM abhAvaH abhayaM tadAyakebhyaH, bhayAni sapta, tadyathA-manuSyasya manuSyAyaM ihalokabhayaM 1 manuSyasya devAderbhayaM paralokabhayaM 2 dhanAdigrahaNAyaM, AdAnabhayaM 3 bAhyanimittanirapekSaM bhayaM akasmAdbhayaM 4 AjIvikAbhayaM 6 maraNabhayaM Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subo vyA0 1 // 20 // %%% 7 apayazobhayaM 8 ceti ( cakkhudayANaM ) cakSuH samAnazrutajJAnadAyakebhyaH ( maggadayANaMti ) mArgasya - samyagdarzanAdimokSamArgasya dAyakebhyaH, yathA kecijjanAzcaraiNTitadhanA locane paTTabandhaM kRtvA unmArge pAtitAH syusteSAM kospi paDhakApanayanema dhanArpaNena mArgadarzanena ca upakArI bhavati evaM, bhagavanto'pi her for dharmaghanAnAM mithyAtvAcchAditavivekanayanAnAM zrutajJAnasaddharmamuktimArgadAnena upakAriNo bhavanti, (saraNadayANaMti) bhavabhItAnAM zaraNadAyakebhyaH ( jIvadayANaMti ) jIvanaM jIvaH - sarvathA maraNAbhAvastadAyakebhyaH kvacid 'bohidayANaM'ti pAThastatra bodhi:- samyaktvaM taddAyakebhyaH ( dhammadayANaMti ) dharmaH - cAritrarUpastadAyakebhyaH ( dhammadesayANaMti ) dharmopadezadAyakebhyaH, dharmadezakatvaM ca eteSAM dharmasvAmitve sati, na punarnavaditi darzayannAha - ( dhammanAyagANaMti ) dharmanAyakebhyaH ( dhammasArahINaMti ) dharmasya sArathaya iva, yathA sArathiH unmArge gacchantaM rathaM mArge Anayati evaM bhagavanto'pi mArgabhraSTaM janaM mArge AnayaMti, atra ca meghakumAradRSTAnto yathA - ekadA zrIvIrasvAmI rAjagRhe samavasRtaH, tatra zreNikadhAriNyoH suto mevakumAraH pratibuddhaH kathamapi pitarau ApRcchayASThau priyAH parityajya dIkSAM gRhItavAn prabhuNA ca zikSArthaM sthavi - rANAM arpitaH, tatra anukrameNa saMstArakakaraNe dvArapArzve mevakumArasya saMstAraka AgataH, tataH pAzravaNadyArtha gacchadAgacchatsAdhupAdarajobhirbharitaH meghakumAraH samagrAyAM rajanyAM kSaNamapi nidrAM na prAptaH, cintayAmAsaka meM sukhazayyA ka cedaM bhUluThanaM 1, kiyatkAlaM idaM duHkhaM mayA soDhavyaM ?, tataH prAtaH prabhumApRcchaya gRhaM zakrastava sU. 5meghakumAraka // 20 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAsyAmIti prabhAte prabhupArzvamAgataH, prabhuNApi madhuravacanena AbhASitaH-vatsa! tvayA nizi evaM durvyAnaM kRta, paraM avicAritaM etat , narakAdiduHkhAgre kiyadetad dukhaM ?, tAnyapi duHkhAni sAgaropamANi anekAni yAvat prANinA bahuzaH soDhAni, kizca-varamaggimmi paveso varaM visaddheNa kamnuNA maraNaM / mA gahiyanvayabhaGgo mA jIaM khaliasIlassa // 1 // tathA idaM cAritrAdikaSTAnuSTAnaM mahate phalAya bhavati, yathA tvayaiva pUrvabhave anubhUtaM dharmArtha kaSTaM etAvatphala pApakaM abhavat, zRNu tataH pUrvabhavAn, yathA itastRtIye bhave vaitAkhyabhUmau SaDdantaH zubhro hastinIsahasrabhartA sumerupabhanAmA tvaM gajarAjo'bhUH, anyadA dAvAnalAgItaH palAyamAna stRSitaH pacahala eka saraprAmaH tatra cAjJAtamArgaH paGke nimagno nIrAtIrAcca bhraSTaH, pUrvavairihastinA dantaihandhamAnaH sapta dinAni vedanAM anubhUya sarvizaM zataM AyuH samApya vindhyAcale raktavarNazcaturdantaH saptahastinIzatabhartI hastI jAtaH, krameNa ca dAvAnalaM dRSTvA jAtajAtismaraNaH pUrvabhavaM smRtavAn , tato dAvAnalaparAbhavarakSaNAya yojanaparimitaM maNDalaM kRtavAn , tatra varSANAM AdI madhye ante ca yat kiJcit tRNavallyAdi bhavati tat sarva unmUlapati, anyadA ca dAvAnalAgItAH sarve vanajIvAstanmaNDalaM vyAptavantaH, svamapi zIghra Agatya tatra maNDale sthitaH, kadAcid dehakaNDUyanecchayA ekaM pAdaM utpAditavAn , utpATite. ca tasmin pAde varamagnI pravezo varaM vizudhdheta karmaNA maraNaM / mA gRhItavatabhaMgo mA jIvitaM skhalitazIlasya // 1 // 2 alabdhasamyak yenApyanukampAyai pAdasyAmocanena 3 zazakarakSaNAt 4 vidyAdharaiH taM nAbhedamasya // Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.mubovyA01 anyatra sAGkIrNyapIDitaH zazakastatra Agatya sthitaH, gAtraM kaNDUyitvA ca pAdaM muzcan zazakaM dRSTvA taddayayA mArddha dinadayaM tathaiva pAdaM sthApitavAn , upazAnte ca dAvAnale sarveSu jIveSu svasthAnaM gateSu vilagitapAdo jhaTiti bhUmau patitaH, tato dinatrayaM kSudhayA tRSA ca pIDitaH kRpAparaH zatavarSa AyuH paripAlyAna zrekidhAriNyoH putratvena jAtastvaM, tato bho megha ! tadAnIM tiryagbhave'pi tvayA dharmArtha tatkaSTaM soDhaM tarhi jagadvandyasAdhUnAM caraNairghaTyamAnaH kiM dUyase?, ityAdyupadezena bhagavatA dharme sthirIkRtaH, avAptajAtismaraNo netre vimunyAnyat sarva zarIraM mayA vyutsRSTa ityabhigrahaM kRtavAn , kramAt niraticAraM cAritramArAdhyAnte mAsikI saMlekhanAM kRtvA vijayavimAne suro'bhavat , tatazcyuto mahAvidehe setsyati, iti zrImeghakumArakathA // zakrastavaH sU.15 meghakumArakathA // 21 // // 2 // HAHAHAHAHAHAHAHAHAHAHA viaCICONIUNCHENBICIS iti mahopAdhyAyazrIkIrti vijayagaNiziSyopAdhyAyazrIvinayavijayagaNiviracitAyAM . kalpasubodhikAyAM prathamaM vyAkhyAnaM samAptam / / DICCISCOICICICENCICICISI Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha dvitIyaM vyAkhyAnaM prArabhyate / / (dhammavaracAuraMtacakkavaTTINaM) trayaH samudrAzcaturtho himavAniti catvAro'ntAsteSu prabhutayA bhavAzcAturantAHcaturantasvAminaH evaMvidhA ye cakravartinaste cAturantacakravartinaH dharmasya varAH-zreSThAH cAturantacakravartino dharmavaracAturantacakravartinaH, dharmanAyakA ityarthaH, tebhyaH (dIvo) samudre manjatAM dvIpa iva saMsArasamudre AdhAraH, (tANaM) trANaM-anarthapratighAtahetuH, tata eva (saraNaM) karmopadravebhyo bhItAnAM zaraNaM (gaI ) gamyate sausthyAya dusthairAzrIyate gatiH (paiTThA) bhavakUpapatatprANinAM avalambanaM, dIvo tANaM ityAdIni padAni prathamAntAnyapi caturthyarthaSaSThayantatayA vyAkhyeyAni (appaDihayavaranANadaMsaNadharANaM) apratihate-kaTakuTyAdibhiraskhalite vare-pradhAne jJAnadarzane-kevalajJAnadarzane gharanti yete tathA tebhyaH (viachaumANaM) vyAvRttaM - gataM chadma-ghAtikarmANi yebhyaste vyAvRttacchadmAnastebhyaH (jiNANaM) rAgadveSajetRbhyaH (jAvayANaM) upadezadAnAdinA bhavyasatvai rAgAdijApekAstebhyaH (tinnANaM) bhavasamudraM tIrNebhyaH (tArayANa ) sevakAnAM tArakebhyaH (buddhANaM) sarvatattvabuddhebhyaH (bohayANaM) anyeSAM bodhakebhyaH (muttANaM) muktebhyaH karmapaJjarAta ( moagANaM) sevakAnAM mocakebhyaH ( sabvannUNaM) sarvajJebhyaH (savvadarisINaM) sarvadarzibhyaH (siva) nirupadravaM ( ayalaM) Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subovyA02 zrIvIranama skAraH // 22 // // 22 // |acalaM ( aruaM) aruja-rogarahita (aNaMtaM ) anantaM, anantavastuviSayajJAnasvarUpatvAt ( akkhayaM) kSayara|hitaM, sAdyanantatvAt ( avvAbAhaM ) vyAvAdhArahitaM ( apuNarAvitti) punarAvRttiH-punarAgamanaM tena rahitaM, vidhaM (siddhigainAmadheyaM ) siddhigatinAmakaM (ThANaM saMpattANaM) yatsthAnaM tatsampAtebhyaH (namo jiNANaM ) namo jinebhyo (jiabhayANaM) jitabhayebhyaH, evaM sarvajinAnnamaskRtyAtha zakraH zrIvIraM namaskaroti-(namo'tthu samaNassa bhagavao mahAvIsssa ) namo'stu zramaNasya bhagavato mahAvIrasya (puvatitthayaraniddihassa) pUrvatIrthaGkaraH nirdiSTasya (jAva saMpAviukAmassa) yAvat siddhigatinAmaka sthAnaM samprAptukAmasya, zrIvIro hi atha muktiM yAsyatItyevaM vizeSaNaM, imAni sarvANyapi vizeSaNAni caturthyarthaSaSThayekavacanAntAni jJeyAni, | (baMdAmi NaM bhagavaMtaM tatthagayaM ihagae) bande ahaM bhagavaMtaM tatragataM-devAnandAkukSau sthitaM ityarthaH, atra sthito'haM ( pAsau me bhagavaM tatthagae ihagayati kaTTha) pazyatu mAM bhagavAn tatra sthita iha sthitaM iti uktvA (samaNaM bhagavaM mahAvIraM) zramaNaM bhagavantaM mahAvIraM (vaMdaha namasai) vandate namasyati (vaMdittA namaMsittA) vanditvA namasyitvA (sIhAsaNavaraMsi puratyAbhimuhe sannisaNNe) pUrvAbhimukhaH siMhAsane sanni| SaNNaH, upaviSTa ityarthaH (tae NaM tassa sakassa deviMdassa devaranno) tataH tasya zakrasya devendrasya devAnAM rAjJaH ( ayameArUve) ayaM etadrUpaH (anbhatthie) AtmaviSaya ityarthaH (ciMtie) cintAtmakaH ( patthie) prArthitaH-abhilASarUpaH (maNogae ) manogato, na tu vacanena prakAzitaH, IdRzaH (saMkappe ) saMkalpo-vicAra NEP Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RECORRECRACREAK (samuppajjitthA) smutpnnH|| (15) // ko'sau ityAha-(na khalu evaM bhUaM) na nizcayena etad bhUtaM, atItakAle (na bhavvaM ) na bhavati etat , vartamAnakAle (na bhavissaM) etat na bhaviSyati, AgAmini kAle, kiM tadityAha -(jannaM arahaMtA vA) yat arhanto vA (cakavaTTI vA ) cakravartino vA (baladevA vA ) baladevA vA ( vAsudevA vA ) vAsudevA vA (aMtakulesu vA) antyakuleSu, zUdrakuleSu ityarthaH (. paMtakulesu vA) prAntakuleSu| adhamakuleSu (tucchakulesu vA) tucchA:-alpakuTumbAsteSAM kuleSu vA (daridakulesu vA) daridrA-nirdhanAsteSAM kuleSu vA (kiviNakulesu vA) kRpaNAH-adAtArasteSAM kuleSu vA (bhikkhAgakulesu vA) bhikSAkA:-tAlAcarAsteSAM kuleSu vA (mAhaNakulesu vA) brAhmaNakuleSu vA, teSAM bhikSukatvAt, eteSu (AyAiMsu vA) AgatA atItakAla (AyAiMti vA ) Agacchanti vartamAnakAle ( AyAissaMti vA) AgamiSyanti anAgatakAle, etanna bhUtamitya diyogaH // (16) // tarhi ahaMdAdayaH 4.keSu kuleSu utpadyante ? ityAha-(evaM khalu) evaM-anena | prakAreNa khalu-nizcaye ( arahaMtA vA) arhanto.vA (cakkavaTTI vA) cakravattino vA (baladevA vA) baladevA vA (vAsudevA vA ) vAsudevA vA ( uggakulesu vA ) ugrAH-zrIAdinAthena ArakSakatayA sthApitA janAH teSAM kuleSu (bhogakulesu vA) bhogA:-gurutayA sthApitAH teSAM kuleSu (rAyannakulesu vA) rAjanyA:-zrIRSabhadevena | mitrasthAne sthApitAH teSAM kuleSu vA (ikkhAgakulesu.vA)ikSvAkA:-zrIRSabhadevavaMzodbhavAH teSAM kuleSu vA (khatti| yakulesu vA.) kSatriyAH-zrIAdidevena prajAlokatayA. sthApitAH teSAM kuleSu harivaMsakulesu vA) tatra 'hari Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subo vyA0 2 // 23 // **** tti pUrvabhavavairisurAnItaharivarSakSetrayugalaM tasya vaMzo harivaMzastatkuleSu ( annayaresu vA ) anyatareSu vA (tahapagAre visuddhajAikulavaMsesu) vizuddhe jAtikule yatra te tathA evaMvidheSu vaMzeSu, tatra jAtiH - mAtRpakSaH kulaMpitRpakSaH, IdRzeSu kuleSu ( AyAiMsu vA ) AgatA atItakAle ( AyAiti vA ) Agacchanti varttamAnakAle ( AyAissaMti vA ) AgamiSyanti anAgatakAle, na tu pUrvokteSu // ( 17 ) // tarhi bhagavAn kathaM utpanna ? ityAha- ( atthi puNa ese'vi bhAve ) asti punaH eSo'pi bhAvo bhavitavyatAkhyaH ( logaccherayabhUe) loke AzcaryabhUtaH (anaMtAhiM ussappiNIosappiNIhiM) anantAsu utsarpiNyavasarpiNISu (viikaMtAhiM samuppajjai) vyatikrAntAsu IdRzaH kazcitpadArtha utpadyate, tatrAsyAM avasarpiNyAM IdRzAni daza AzcaryANi jAtAni yathA uvasagga 1 gabbhaharaNaM 2 itthItitthaM 3 . abhAviA parisA 4 / kaNhassa avarakaMkA 5 avayaraNaM caMdasurANaM 6 // 1 // harivaMsakuluppattI 7 camaruppAo 8 a aTThasaya siddhA 9 / assaMjayANa pUA 10 dasavi aNateNa kAleNaM // 2 // vyAkhyA- 'uvasagga' tti upasargA-upadravAH, te hi zrIvIrasvAminaH chadmasthAvasthAyAM agre vakSyamANA bahavo'bhavan kiJca-asya bhagavataH kevalyavasthAyAM api svaprabhAvaprazamitasarvopadravasyApi svaziSyAbhAsena gozAlakamAtreNApi upadravaH kRtaH, tathAhi ekadA zrIvIro viharan zrAvastyAM samavasRtaH, gozAlakospi jino'haM iti loke khyApayan tatrAgataH, tato dvau jinau zrAvastyAM vartete iti loke prasiddhirjAtA, tAM zrutvA zrIgautamena bhagavAn pRSTaH-svAmin! ko'sau dvitIyo jina iti svaM khyApayati, zrIbhagavAnuvAca dA tpacivi cAraH sU. 16-18 // 23 // Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gautama! nAyaM jinaH, kiMtu zaravaNagrAmavAsI maGkhaleH subhadrAbhAryAyAM gobahulabrAhmaNagozAlAyAM jAtatvAt / gozAlanAmA asmAkaM eva ziSyIbhUto'smatta eva kiJcid bahuzrutIbhUto mudhA svaM jina iti khyApayati, tataH sarvataH prasiddha imAM vAtI AkarNya ruSTo gozAlo gocaracaryAgataM AnandanAmAnaM bhagavacchiSyaM jagAda-bho Ananda ! ekaM dRSTAntaM zRNu, yathA-kecidvaNijo dhanopArjanAya vividhakrayANakapUrNazakaTAH paradezaM gacchanto'raNyaM praviSTAH, tatra jalAbhAvena tRSAkulA jalaM gaveSayantaH catvAri valmIkazikharANi pazyanti sma, tatastairekaM zikharaM sphoTitaM, tasmAdvipulaM jalaM nirgataM, tena jalena gatapipAsAH payaHpAtrANi pUritavantaH, tata | ekena vRddhenokta-siddhaM asmAkaM samIhitaM, atha mA sphoTayantu dvitIyaM zikharaM iti nivAritA api | dvitIyaM sphoTayAmAsuH, tasmAca suvarNa prAptavantaH, tathaiva vRddhavAritA api tRtIyaM sphoTitavantaH, ta. smAdranAni pApya tathaiva bahuvAritA api lobhAndhAzcaturtha api sphoTayanti sma, tasmAca prAdurbhUtena dRSTiviSasaNa sarve'pi svadRSTipAtena paJcatvaM prApitAH, sa hitopadezako vaNika tu nyAyitvAt AsannadevatayA svastha ne muktaH, evaM tava dharmAcAryo'pi etAvatyA svasampadA asantuSTo yathAtathAbhASaNena mAM roSayati, tenAhaM svatapastejasA dhakSyAmi, tatastvaM zIghra tatra gatvA enaM artha tasmai nivedaya, tvAM ca vRddhavaNijamiva hitopadezakatvAt jIvantaM rakSiSyAmIti zrutvA bhIto'sau munirbhagavadagre sarva vyatikaraM kathitavAn , tato bhagavatA ukta-bho Ananda ! zIghraM tvaM gautamAdIn munIn kathaya yat eSa gozAla Agacchati, na kenApyasya Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subo vyA0 2 // 24 // saMbhASaNaM karttavyaM, itastataH sarve'pasarantu tatastaistathA kRte gozAla Agatya bhagavantaM avAdIt-bho kAzyapa ! kimevaM vadasi yadayaM gozAlo maGkaliputra ityAdi, sa taba ziSyastu mRtaH, ahaM tu anya eva parISahasahanasamarthaM taccharIraM jJAtvA adhiSThAya sthito'smi, evaM ca bhagavatiraskAraM asahamAnau sunakSatrasarvAnubhUtI ana gArau madhye uttaraM kurbANau tena tejolezyayA dagdhau svargaM gatau, tato bhagavatA uktaM-bho gozAla ! sa eva tvaM, nAnyo, mudhA kiM AtmAnaM gopAyasi ? na hyevaM AtmA gopayituM zakyaH, yathA kazcit caura ArakSa ke ISTo'GgulyA tRNena vA AtmAnamAcchAdayati sa kiM AcchAdito bhavati ?, evaM ca prabhuNA yathAsthite'bhihite sa durAtmA bhagavadupari tejolezyAM mumoca sA ca bhagavantaM triH pradakSiNIkRtya gozAlakazarIraM praviSTA, tayA ca dagdhazarIro vividhAM vedanAM anubhUya saptamarAtrau mRtaH, bhagavAnapi tasyAstApena SaNmAsIM yAvallohitavacaivAdhAM anubhUtavAn tadevaM nAmasmaraNazamitasakaladuHkhasya bhagavato'pyevaM yadupasargastadAzcaryaM 1 'gambhaharaNaM' ti garbhasya haraNaM-- udarAntaramocanaM tat kasyApi jinasya na bhUtapUrva zrIvIrasya jAtaM ityAzcarya 2 ' itthItittha 'nti " 1 karmodayamAtrajanyeyaM, na gozAlaka tejolezyodbhaveti tu sUtrAnavabodhata eva 1 2 yathA mallIjanasya strItvena pratinAdi na kriyate, AzcaryarUpatvAttasya tadvadidamapi na kalyANakatAmaJcati, na ca sthAnavastuprabhRtibhiH spaSTe vyApake vyAkhyAne vyApyakalyANakavyAkhyAnasya grahaNaM buddhimatAmahaM spaSTaM na coktaM kalyANakaparigaNanAyAM, zrI vIrasya cyutijanmadIkSA kevala mokSarUpANaM paJcakameva kalyANAnAM paJcAzake cAndrakulInAbhayadevasUribhiruktaM adA tpattivi cAre AzvadazakaM // 24 // Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ +% CCC A.S4-061-5464G tIrthakarA hi bhagavantaH puruSottamA eva bhavaMti, atrIvasarpiNyAM ca mithilApatikumbharAjasya putrI mallinAnnI ekonaviMzatitamajinatvenotpannA tIrtha pravartitavatIti Azcarya (3) 'abhAviyA parisa'tti abhAvitA parSad, bhagavato hi dezanA kadApi niSphalA na bhavati, atra ca samutpannakevalena zrIvardhamAnasvAminA prathamamamavasaraNa eva dezanA dattA, na ca tayA kasyApi viratipariNAmo jAta. ityAzcarya (4) 'kaNhassa'tti kRSNasyanavamavAsudevasya draupadInimittaM aparakaGkAgamanaM / Azcarya, taccaivaM-purA kila pANDavabhAryayA draupadyA asaMyatatvAnnAradasya abhyutthAnAdi na kRtaM, tena ca ruSTena tasyAH kaSTe pAtanArtha dhAtakIkhaNDabharate aparakakArAjadhAnIprabhoH padmottarasya strIlubdhasya purato rUpavarNanaM kRtaM, tenApi svamitradevadvArA draupadI svagRhaM AnAyitA, itazca pANDavamAtrA kuntyA vijJapitena kRSNena draupadIgaveSaNavyagreNa nAradamukhAdeva sa samAcAro labdhaH, tataH so'pi ArAdhitasusthitadevatApradattamArgo dvilakSayojanAyAma lavaNasamudraM atikramya aparakaGkAM gataH, tatra ca tarjitapANDavaM padmottaraM narasiMharUpakaraNena vijitya draupadIvacasA jIvantaM muktvA ca draupadyA saha pazcAdvalitaH, valamAnazca zaGkhaM ApUritavAn , tacchabdaM zrutvA ca tatra viharamAnamunisuvratajinavacanena kRSNaM AgataM jJAtvA milanotsukaH kapilavAsudevo'pi jaladhitaTamupetya zaGkhaM ApUritavAn , tato mitha: zaGkazabdau milito, tato'syAM avasarpiNyAM kRSNasya aparakaGkAgamanaM Azcarya (5) 'avayaraNaM caMdasUrANaM ti| yat kauzAmbyAM bhagavataH zrIvardhamAnasvAmino bandanArtha mUlavimAnena sUryAcandramasau uttIrNI tadAzcarya (6) AAAR Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subo vyA02 Azcaryada zakam // 25 // // 25 // Dodanno | 'harivaMsakuluppatti'tti, sA caivaM-kutracinnagare kenacidrAjJA vIrakazAlApatibhAryA banamAlAnAmnI surUpeti svAntApure kSiptA, sa ca zAlApatistasyA viyogena vikalo jAto, yaM kazcana pazyati taM vanamAlA vanamAleti jalpayati, evaM ca kautukAkSiptairamekailokaiH parivRtaH pure bhraman vanamAlayA samaM krIDatA rAjJA dRSTaH, tatazcA| smAbhiranucitaM kRtaM iti cintayantau tau dampatI tatkSaNAdvidyutpAtena mRtau harivarSakSetre yugalitvena samutpannau, zAlApatizca to mRtau zrutvA AH pApinoH pApaM lagnaM iti sAvadhAno'bhUt, tato'sau vairAgyAttapastaptva vyantaro'bhUt , vibhaGgajJAnena ca tau dRSTvA cintitavAn-aho imau madvairiNau yugalasukhaM anubhUya devau bhavipyatastata imo durgatau pAtayAmIti vicintya svazaktyA saMkSiptadeho to ihAnItavAn , AnIya ca rAjya dattvA sapta vyasanAni zikSitau, tatastau tathAbhUtau narakaM gato, atha tasya vaMzo harivaMzaH, atra yugalikasyAtrAnayanaM zarIrAyuHsaMkSepaNaM narakagamanaM ceti sarva Azcarya (7)'camaruppAo'tti camarasya-asurakumArarAjasya utpAtaH, sa caivaM-pUraNamAmA RSistapastaptvA camarendratayA utpannaH sa ca navotpannaH zirasthaM saudharmendra vilokya kopAkrAntaH parighaM gRhItvA zrIvIraM zaraNIkRtya maudharmendrAtmarakSakAMstrAsayan saudharmAvataMsakavimAnavedikAyAM pAdaM muktvA zakraM AkrozayAmAsa, tato ruSTena zakreNa jAjvalyamAnaM vajaM taM prati | muktaM, tato'sau bhIto bhagavatpAdayo naH, to jJAtavyatikareNa indreNa mahasAgatya caturagulAprAptaM vajra | gRhItaM, bhagavatprasAdAnmukto'sItyuktvA camaro muktaH, iyaM camarasyordhvagamanaM Azcarya (8)'aTThasaya'tti Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RSONASANSAACHARSAXSAX |ekasmin samaye utkRSTAvagAhanAvantaH aSTAdhikazatamitA na sidhyanti, te ca asyAM avasarpiNyAM siddhAH yata:-vRSabho1vRSabhasya sutA99 bharatena vivarjitAca nvnvtiH| aSTau bharatasya sutAH 108 zivaM gatA ekasamayena // 1 // (9) 'asaMjayANaM ti asayaMtA:-asaMyamavantaH ArambhaparigrahaprasaktAsteSAM pUjA, saMyatA eva sarvadA pUjyante, asyAM avasarpiNyAM tu navamadazamajinayorantare asaMyatAnAM api brAhmaNAdInAM pUjA pravRttati Azcarya (16) . imAni dazApi AzcaryANi anantakAlAtikrame asyAM avasarpiNyAM jAtAni, evaM ca kAlasAmyAt zeSeSvapi caturyu bharateSu paJcasu airavateSu ca prakArAntareNa daza AzcaryANi jJeyAni / atha dazAnAM AzcaryANAM tIrthavyaktiH-aSTAdhikazatasiddhigamanaM zrIRSabhatIrthe 1 haribaMzotpattiH zItalatIrthe 2 aparakaGkAgamanaM zrInemitIrthe 3 strItIrthakarI mallitIrthe 4 asaMtapUjA suvidhijinatIrthe 5, zeSANi ca upasarga 1 garbhApahAra2 abhAvitA parSat 3 camarotpAta 4 candrasUryAvataraNalakSaNAni 5 pazca AzcaryANi zrIvIratIrthe, ekaM tAvat Azcarya idaM, aparaJca-(nAmaguttassa vA kamnassa) mAnA gotraM iti prasiddhaM yatkarma gotrAbhidhAnaM karmatyarthaH tasya, kiMviziSTasya ! (akkhINassa) akSINasya, sthiteH akSayeNa (aveiassa) aveditasya rasasya aparibhogena (aNijiNNassa) anirjIrNasya, jIvapradezebhyo'Arizastisya, IdRzasya gotrasya-nIcairgotrasya (udaeNa) udayena bhagavAn brAhmaNIkukSau utpanna iti yogH| Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C - zrIvIrasya 27 bhavAH // 26 // 16 taca nIcaigotraM bhagavatA sthUlasaptaviMzatibhavApekSayA tRtIyabhave baddhaM, tathAhi-prathamabhave pazcimamahAvidehe kalpa. subo nayasAranAmA grAmapatiH, sa caikadA kASThanimittaM vanaM gataH, tatra madhyAhna bhojanasamaye sArthabhraSTAn sAdhUn dRSTvAH vyA02 hRSTazcintitavAn-aho me bhAgya! yadasmin samaye atithisamAgamaH, tataH paramapramodena saadhvo'shnpaanaa||26|| 1| dibhiH pratilambhitAH, pazcAdbhojanAnantaraM sAdhUna natvA uvAca-calantu mahAbhAgA! mArga darzayAmi, tato. mArge gacchadbhiH sAdhubhiryogyo'yamiti dharmopadezena samyaktvaM prApitaH, ante ca namaskArasmaraNapUrva mRtvA dvitAyabhave saudharmadevaloke palyopamAyurdevo jAtA, tatazcyutvA tRtIyabhave marIcinAmA bharatacakravartiputro jAtaH, sa ca prAptavairAgyaH zrIRSabhadevapArzve pravrajitaH sthavirapAce ekAdazAGgIM adhItazca, ekadAca grISmakAle tApAdipIDitazcintitavAn-atiduSkaro'yaM saMyamabhAro mayA nirvoDhuM na zakyate gRhe gamanaM ca sarvathA anucitaM iti dhyAtvAbhinavaM veSaM racitavAn , tathAhi-zramaNAstridaNDaviratAH ahaM tu na tathA iti mama tridaNDaM cihnamastu, zramaNA dravyabhAvAbhyAM muNDAH ahaM tu na tatheti mama zirasi cuDA kSuramuNDanaM cAstu, tathA zramaNAnAM sarvebhyaH prANAtipAtAdibhyo viratirmama tu sthUlebhyaH sAstu, zIlasugandhAH sAdhavo nAhaM tatheti mama candanAdivilepanamastu, tathA apagatamohAH zramaNAH ahaM tu mohAcchAdita iti me chantraka astu, zramaNA anupAnaccaraNAH mama tu caraNayorupAnad astu, zramaNA. niSkaSAyAH ahaM tu sakaSAya iti iti mama kASAyyaM vastraM astu, zramaNAH lAnAdviratAH mama tu parimitajalena lAnaM pAnaM cAstu evaM svavujhyA NA-%*** CARRRRRA * * 4-%25 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | parivrAjakadharma vikalpitavAn , tatastaM virUpaveSaM vilokya sarve janA dharma pRcchanti, tatpurazca sAdhudharma prarUpa| yati, dezanAzaktyA ca anekAn rAjaputrAdIn pratiyodhya bhagavataH ziSyatayA dadAti, bhagavatA sahaiva ca | viharati, ekadA bhagavAn ayodhyAyAM samavasRtaH, tatra vandanArtha Agatena bharatena pRSTaM-svAmin ! asyAM parSadi | kopi bharatakSetre'syAM caturviMzatikAyAM bhASijino'sti?, bhagavAnuvAca-bharata ! tava putro'yaM marIcinAmA asyAM avasarpiNyAM vIranAmA caturviMzastIrthakRt 1 videhe mUkArAjadhAnyAM priyamitranAmA cakrI 2 atraiva bharate prathamo vAsudevazca 3 bhaviSyatIti zrutvA harSito bharato gatvA triH pradakSiNIkRtya marIciM vanditvA avadat-bho marIce ! yAvanto lAbhAste tvayaiva labdhAH, yatastvaM tIrthakaro vAsudevazcakrI ca bhaviSyasi, ahaM ca tava pArivAjyaM na vande, kiMtu tvaM caramatIrthakaro bhaviSyasIti vande iti punaH punaH stutvA bharataH svasthAnaM gataH, marIcirapi tat zrutvA harSodrekAtripadI Asphovya nRtyannidaM avocat-'prathamo vAsudevo'haM, mUkAyAM cakravartyaham / caramastIrtharAjo'haM, mamAho uttama kulam // 1 // Adyo'haM vAsudevAnAM, pitA me cakravatinAm / pitAmaho jinendrANAM, mamAho uttamaM kulam // 2 // itthaM ca madakaraNena nIcargotraM baddhavAn , yataH--'jAti 1 lAbha 2 kulai 3 zvarya 4 bala 5 rUpa 6 tapaH 7 zrutaiH 8 / kurvan madaM punastAni, hInAni labhate jnH||3|| tato bhagavati nivRte prAgvajanAn pratibodhya sAdhUnAM ziSyAn kurvan taiH saha viharati, ekadA ca glAnIbhUtasya tasya na ko'pi vaiyAvRtyaM karoti, tadA sa cintitavAn-aho ete bahuparicitA api para Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AN kalpa. subovyA02 // 27 // zrIvIrasya 27 bhavAH // 27 // ukta-kavilA ityApi anena utsUtravacana utsUtramizritamiti kIyA evaM nirgrandhAra, tato yadi nIrogo bhavAmi tadaika vaiyAvRtyakaraM ziSyaM karomIti, krameNa ca nIrogo jAtA, ekadA kapilanAmA rAjaputro dezanAM nizamya pratibuddho marIcinA prokto-bho kapila ! yAhi sAdhusamIpe cAritraM gRhANa, tadA kapilena proktaM-svAmin ! bhavaddarzane eva brataM grahISyAmi, tadA marIciruvAca-bho kapila ! zramaNAstrida viratAH ahaM tu tridaNDavAnityAdi sarva svarUpaM kathitaM, tathApi sa bahulakarmA cAriaparAGmukhaH provAca-kiM bhavadarzane sarvathA dharmo nAsti, tadA marIcinA eSa mama yogyaH ziSya iti vicintya uktaM-'kavilA itthaMpi ihayaMpi' kapila ! jainamArge'pi dharmo'sti mama mArge'pi viyate, tat zrutvA ca kapilastatpArzve pravrajitaH, marIcirapi anena utsUtravacanena koTAkoTisAgarapramANe saMsAraM upArjayAmAsa, yattu kiraNAvalIkAreNa proktaM 'kavilA itthaMpi ihayapIti' vacanaM utsUtramizritamiti, tadutsUtrabhASiNAM niyamAdanantaH saMsAra iti svamatasthApanarasikatayeti jJeyaM, idaM hi tanmataM-utsUtrabhASiNastAvaniyamAdanantaH eva saMsAraH syAt , yadi ca idaM marIcivAcanamutsUtramityucyate tadA asyApi anantaH saMsAraH prasajyate, na cAsau sampanaH, tadidaM utsUtramizritamiti, taccAyuktaM, utsUtrabhASiNAM ananta eva saMsAra iti niyamAbhAvAt , zrIbha|gavatyAdibahugranthAnusAreNa utsUtrabhASiziromaNerjamAlinihavasyApi parimitabhavatvadarzanAt, na cotsUmizratvakathanepi asya marIcivacanasya utsUtratvaM apagacchati, viSamizritAnnasyApi viSatvamevetyalaM RSAHARASHTRA Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ presaGgena, tato'nAlocitatatkarmA caturazItilakSapUrNaNi AyuH paripAlya mRtvA caturthe bhave brahmaloke dazasAgarasthitiH suraH saJjAtaH, tatazcyutaH paJcame bhave kollAkasanniveze azItilakSapUrvAyurviprI bhUtvA viSayAsakto niHzUkaH prAnte tridaNDIbhUtvA bahukAlaM saMsAre bhrAntaH, te hi mavAH sthUlabhavamadhye na gaNyante, tataH SaSThe bhave sthUNAyAM nagayA~ dvAsaptatilakSapUrvAyuH puSpanAmA dvijastridaNDIbhUtvA mRtaH, saptame bhave saudharme kalpe madhyasthitiH suuro'bhuut| tatazcyuto'STame bhave caityasanniveze SaSTilakSapUrvAyuH agnidyoto nAma viprastridaNDIbhUtvA mRto, navame bhave IzAnadevaloke madhyasthitikaH suraH, tatazcyuto dazame bhave mandarasanniveze SaTpazcAzallakSapUrvAyuragnibhUtinAmA brAhmaNaH, ante tridaNDIbhUtvA ekAdaze bhave tRtIyakalpe madhyasthitikaH suraH, tatazcyuto dvAdaze bhave zvetAmmyAM nagaryA catuzcatvAriMzallakSapUrvAyurbhAradvAjanAmA viprastridaNDIbhUtvA mRtvA ayodaze bhave mAhendrakalpe madhyasthitiH suraH, tatazcyutaH kiyatkAla saMsAre bhrAntvA caturdaze bhave rAjagRhe catusliM. zallakSapUrvAyuH sthAvaro nAma viprastridaNDIbhUtvA mRtA, paJcadaze bhave brahmaloke madhyasthitiko devaH, SoDaze bhave | koTivarSAyurvizvabhUtinAmA yuvarAjaputraH, sambhUtimunipAdAnte cAritraM gRhItvA varSasahasraM dustapaM tapastapyamAno mAsopavAsapAraNAyAM mathurAyAM gocaracaryArtha gataH, tatra ekayA ghenyA tapAkRzatvAvi pAtitaH, tad dRSTvA ca durbhASitenaikenetyAdyupadezamAlAyAM, kavilelyAdevRttau nirupacarito jainadharma anna tu sopacarita iti malayagiripAdAH, jamAlematAntareNAnamtA | bhavA uktAH svayaM lokaprakAze. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAzukre utkRSTasthita kalpa. subovyA02 28aaaa ORGROCROCH zrIvIrasya 27 bhavAH iArA varSAyukhipRSThanAmA devatvaM prAptaH, ekadA RCRASHRA pariNayanArtha tatrAgatena vizAkhanandinAmnA pitRvyaputreNa hasitaH san kupitastAM dhenuM zRGgayohItvA AkAze bhramitavAn , nidAnaM caivaM kRtavAn-yadanena ugratapasA bhavAntare bhUyiSThavIryo bhUyAsaM, tato mRtvA saptadaze bhave mahAzukra utkRSTasthitiH suraH, tatazcyutaH aSTAdaze bhave potanapure svaputrIkAmukasya prajApate rAjJo mRgAvatyAH putryAH palyAzca kukSau caturazItilakSavarSAyutripRSThanAmA vAsudevaH, tatra bAlye'pi prativAsudevazAlikhetravighnakAriNaM siMhaM vimuktazastraH karAbhyAM vidAritavAn , krameNa ca vAsudevatvaM prAptaH, ekadA ca zayyApAlakaM AdiSTavAn-yadasmAsu nidrANeSu ete gAyanA gItagAnAnnivAraNIyAH,tena ca gItarasAsaktena vAsudeve nidrANe'pi te na nivAritAH, tataHkSaNAt pratibuddhena vAsudevena-AH pApa! madAjJApAlanAdapi tava gItazravaNaM priyaM, labhasva tarhi tatphalaM ityuktvA tatkarNayostaptaM trapu kSiptavAn , tena ca karNayoH kIlakaprakSepakAraNaM karmopArjitavAn , evaM ca kRtAnekaduSkarmA tato mRtvA ekonaviMze bhave saptamanarake nArakatayA utpannaH, tato nirgatya viMzatitame bhave siMhaH, tato mRtvA ekaviMzatitame bhave caturthanarake, tato nirgatya bahUn bhavAn bhrAntvA dvAviMze bhave manuSyatvaM prApyopArjitazubhakarmA trayoviMze bhave mUkAyAM rAjadhAnyAM dhanaJjayasya rAjJo dhAriNyA devyAH kukSau caturazItilakSapUrvAyuH priyamitranAmA cakravartI babhUva, sa ca pohilAcAryasamIpe dIkSAM gRhItvA varSakoTiM yAvat pari jinabhavAt prAk SaSThe bhave poTTilakumAraH, mRtazca sahasrAre'bhUditi samavAye, uktabhavagrahaNaM vinA hi nAnyadbhavagrahaNaM SaSThaM bhrUyate bhagavata ityetadeva SaSThabhavagrahaNatayA vyAkhyAtamiti vAkyasya spaSTamarthamanavabudhya yathArUci kathanaM khAdyAnAM na matimatAM mAnyaM, nahi bhavadayena kalyANakAlisaMgatirucitA RISTMAS Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAlya caturviMzatitame bhave mahAzukra devaH, tatazcyutaH paJcaviMze bhave ihaiva bharatakSetre chatrikAyAM nagaryAM jitazatrunRpaterbhadrAdevyAH kukSau paJcaviMzativarSalakSAyunandano nAma putraH, sa ca poTilAcAryapArzve cAritraM gRhItvA yAvajjIvaM sakSapaNairviMzatisthAnakArAdhena ca tIrthakaranAmakarma nikAcya varSalakSaM cAritraparyAyaM paripAlya mAsikayA saMlekhanayA mRtvA SaDUviMzatitame bhave prANatakalpe puSpottarAvataMsakavimAne viMzatisAgaropamasthi|tiko devo jAtaH, tatazcyutvA tena marIcibhavabaddhena nIcairgotrakarmaNA bhuktazeSeNa saptaviMze bhave brAhmaNakuNDagrAme nagare RSabhadattasya brAhmaNasya devAnandAyAHbrAhmaNyAH kukSI utpannaH, tataH zakra evaM cintayati (jannaM arahaMtA vA) yat evaM nIcairgotrodayena arhanto vA (cakkavaTTI vA) cakravartino vA (baladevA vA) baladevA vA (vAsudevA vA) vAsudevA vA ( annakule su vA ) antyAH -zudrAsteSAM kuleSu vA ( pantakulesu vA) mAntA-adhamAcArAH teSAM kuleSu vA (tucchakulesu vA) tucchA-alpakuTumbAsteSAM kuleSu vA ( dariddakulesu vA) daridrA-nirdhanAsteSAM kuleSu vA (kiviNakulesu vA) kRpaNA:-adAtArasteSAM kuleSu vA (bhikakhAgakulesu vA) bhikSAkAH-cAraNAdayasteSAM kuleSu vA (mAhaNakulesu vA) brAhmaNAnAM kuleSu vA (AyAiMsu vA) AgatA atItakAle (AyAiMti vA) Agacchanti vartamAnakAle (AyAissaMti vA ) AgamiSyanti anAgatakAle (kucchisi) kukSau (ganbhattAe) garbhatayA (vakkamiMsu vA) utpannA vA (vakkamati vA) utpadyante vA ( vava,missaMti vA) utpatsyante vA, paraM (no ceva Na) naiva (joNIjammaNanikakhamaNaNaM) yonyA yat Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subo vyA0 2 // 29 // janmArthaM niSkramaNaM tena ( nikvamiMlu vA ) niSkrAntA vA (nikkhamaMti vA ) niSkrAmanti vA (nikakhamissaMti vA ) niSkramiSyanti ca ayamarthaH yadyapi kadAcit karmodayena AzcaryabhUtastucchAdikuleSu arhadAdInAM avatAro bhavati, paraM janma tu kadAcinna bhUtaM na bhavati na bhaviSyatIti ca / ( 18 ) // ( ayaM ca NaM ) ayaM pratyakSaH ( samaNe bhagavaM mahAvIre ) zramago bhagavAn mahAvIraH ( jaMbuddIve dIve) jaMbUdvIpe dvIpe ( bhArahe vAse) bharatakSetre ( mAhaNakuMDaggAme nayare ) brAhmaNakuNDagrAme nagare ( usabhadattassa mAhaNassa ) RSabhadattasya brAhmaNasya ( koDAlasaguttassa ) koDAlasagotrasya ( bhAriyAe ) bhAryAyAH (devANadAe mAhaNIe ) devAnandAyAH brAhmaNyAH ( jAlaMdharasaguttAe) jAlandharasagotrAyAH (kucchisi ganbhattAe vate) kukSau garbhatayA utpannaH // (19) // ( taM jIameyaM ) tasmAt hetoH jItaM etat - AcAra eSa ityarthaH, keSAM ityAha - ( tIapaccuppannamaNAgayANaM ) atItavarttamAnAnAgatAnAM ( sakANaM deviMdANaM devarAINaM ) zakrANAM devendrANAM devarAjAnAM, ko'sau ? ityAha- yat ( arihaMte bhagavaMte ) arhato bhagavataH (tahappagArehiMto ) tathAprakArebhyaH (aMtakulehiMto ) antakulebhyaH ( paMtakulehiMto ) prAntakulebhyaH (tucchakulehiMto ) tucchakulebhyaH ( dariddakulehiMto ) daridrakulebhyaH (bhikkhAgakulehiMto) bhikSAcarakulebhyaH (kiviNakulehiMto ) kRpaNakulebhyaH ( mAhaNakulehiMto ) brAhmaNakulebhyazcAdAya (tahappagAresu ) tathAprakAreSu ( uggakulesu vA ) ugrakuleSu vA ( bhogakulesu vA ) bhogakuleSu vA ( rAyannakulesu vA ) rAjanyakuleSu vA ( nAyakulesu vA ) jJAtakuleSu vA nIcagotredhvajanma vi. 1 nIcagotrotpattiH saMharaNavicAraH mU. 18-20 // 29 // Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RRORICALCCAREERICESS (gvattiyakulesu vA) kSatriyakuleSu vA (harivaMsakulesu dhA) harivaMzakuleSu vA (annayaresu vA ) anyatareSu vA | (tahapagAresu) tathAprakAreSu (visuddhajAikulavaMsesu) vizuddhe jAtikule yatra IdRzeSu vaMzeSu (jAva rjjhai| giri) yAvat rAjyazriyaM (kAremANesu) kurvatsu (pAlemANesu) pAlayatsu ca (sAharAvittae) mocayituM, 1 indrANAM eSaH AcAraH, (taM seyaM khalu mamavi) tataH zreyaH khalu-yuktametanmamApi (samaNaM bhagavaM mahAvIreM) zramaNa bhagavantaM mahAvIraM ( caramatitthayaraM ) caramatIrthakara ( pubvatitthayaraniddi ) pUrvatIrthakarenirdiSTa (mAhaNakuMDagAmAo nayarAo) brAhmaNakuNDagrAmAt nagarAt (usabhadattassa mAhaNassa) RSabhadattasya brAhmaNasya (bhAriyAe) bhAryAyAH ( devANaMdAe mAhaNIi) devAnandAyAH brAhmaNyAH (jAlaMdharasagottAe) jAlandharasagotrAyAH (kucchio) kukSemadhyAt (khattiakuMDaggAme nayare) kSatriyakuNDagrAme nagare (nAyANa khattiANaM) jJAtAnAM zrIRSabhasvAmivaMzyAnAM kSatriyavizeSANAM madhye (siddhatthassa khattiassa) siddhA |rthasya kSatriyasya (kAsavaguttassa) kAzyapagotrasya ( bhAriyAe) bhAryAyAH (tisalAe) trizalAyAH (khatti atrAha kazcit yat bhanena pUrvatIrthakarairmahAvIrastha garbhApahAraH kalyANakatayA pratipAdita iti, tat abhinivezamahimAnameva gamayati, yato'tra mocanArthakena saMharaNenAmbayaH zreyAzabdasya, pUrvatIrthakara ityAdIni tu zrIvIravimovizeSaNAni prAganekazaH pratipAditAni, 2 saMharaNAI. tAjJApanAya, siddhArthasya nRpatvaM nAnena hanyate, 'rajjeNa raTTeNa' mityAyuktaH 'ciccA rajjaM ciccA ra? misyAyuktezca 'sphItamapahAya rAjya'| mityuktena na kalpitA nRpatitA. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subo- vyA02 // 30 // 2.122 ANIe) kSatriyANyAH ( vAridRsaguttAe ) vAziSTasagotrAyAH ( kucchisi gambhattAe ) kukSau garbhatayA 3 (sAharA vittae) mocayituM, tathA-(jevia NaM se tisalAe khattiANIe gambhe) yo'pi ca tasyAH trizasaMharaNAde| lAyAH kSatriyANyAH garbhaH putrikArUpaH (taMpia NaM devANaMdAe mAhaNIe) taM api devAnandAyAH brAhmaNyAH zaH mU.21 (jAlaMdharasattAe) jAlandharasagotrAyAH (kucchisi gambhattAe ) kukSau garbhatayA (sAharAvittae) moca // 30 // yituM, (tika1) iti kRtvA (evaM saMpehei) evaM-pUrvoktaM vicArayati (saMhitA) vicArya ca (hariNegamesiM) harinaigameSinAmakaM (pAittANIAhivaI) padAtikaTakAthipatiM (devaM saddAvei) devaM AkArayati, (sadAyittA) AkArya ( evaM bayAsI) evaM indraH avAdIta (20) // kiM tadityAha-(evaM khalu devANuppiA!) evaM nizca| yena he harinaigameSin ! (na eaM bhUaM) na etad bhUtaM (na eaM bhavvaM ) na etat bhavati (na eaM bhavissa) ma etat bhaviSyati (jannaM arihaMtA vA) yat arhanto vA (cakkavaTTI vA) cakradharA vA (baladevA vA) baladevA vA (vAsudevA vA) vAsudevA vA (aMtakulesu vA) antyakuleSu vA (paMtakulesu vA) prAntAH -adhamA| cArAH teSAM kuleSu vA (tucchakulasu vA) tucchA:-alpakuTumbAsteSAM kuleSu vA (dariddakulesu vA) daridrAHnirdhanAsteSAM kuleSu vA (kiviNakulesu vA) kRpaNA:-adAtArasteSAM kuleSu vA (bhikkhAgakulesu vA) bhikSAkAH-cAraNAdayaH teSAM kuleSu vA (mAhaNakulesu vA) brAhmaNAnAM kuleSu vA (AyAiMsu vA) AgatAH atItakAle (AyAiMti vA ) Agacchanti vartamAnakAle (AyAissaMti vA) AgamiSyanti anAgatakAle, 2 .22.4 FR-%A5 % Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( evaM khalu arahaMtA vA) anena prakAreNa nizcayena arhanto vA (cakavaTTI vA) cakravartino vA (baladevA bA) baladevA vA (vAsudevA vA) vAsudevA vA (uggakulesu vA) zrIRSabheNa ArakSakatayA sthApitAH ugrAH teSAM kuleSu vA (bhogakule vA) gurutayA sthApitAH bhogAH teSAM kuleSu vA (rAiSNakulesu vA) mitrasthAne sthApitAH rAjanyAsteSAM kuleSu vA (khattiyakulesu vA prajAlokatayA sthApitAH kSatriyAsteSAM kuleSu vA (harivaMsakulesu vA) pUrvavairisurAnItaharivarSakSetrayugalasya vaMzo harivaMzastasya kruleSu vA ( aNNayaresu vA ) anyatareSu vA (tahappagAresu ) tathAprakAreSu ( visuddhajAikulavaMsesu ) vizuddhe jAtikule yatra IdRzeSu vaMzeSu mAtRpakSo jAtiH pitRpakSaH kulaM ( AyAiMsa vA ) AgatA vA ( AyAiMti vA ) Agacchanti vA ( AyAissaMti vA ) AgamiSyanti vA, // (21) // tarhi bhagavAn kathamutpanna : ityAha - ( asthi puNa ese'vi bhAve ) asti punaH eSo'pi bhavitavyatAnAmapadArtha: ( logaccheraya bhUe) loke AzcaryabhUtaH ( anaMtAhiM ussappiNIosappiNIhiM) anantAsu utsa piNyavasarpiNISu (vikkatAhi ) vyatikrAntAsu satISu (samuppajjai ) IdRzaH kazvidbhAvaH samutpadyate (nAmaguttassa vA ) nAnnA kRtvA gotrasya, arthAt nIcairgotranAmakasya, veti pakSAntare (kammassa ) karmaNaH, kiM viziTasya (akkhINassa ) sthite: akSayeNa akSINasya, punaH kiMvi0 1 ( aveiassa ) rasasyAparibhogena aveditasya, punaH kiMvi0 ? ( aNijjiNNassa ) ata eva anirjIrNasya - AtmapradezebhyaH apRthagbhUtasya ( udaraNaM ) udayena kRtvA (jannaM arahaMtA vA ) yat nIcaigotrodayena kRtvA arhanto vA (cakkavahI vA ) cakravartino vA jinAdyAgamanaAzcarya janmano' bhAvaH mR. 21-22 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subo vyA0 2 // 31 // ( baladevA vA ) baladevA vA ( vAsudevA vA ) vAsudevA vA ( aMtakulesu vA ) antyakuleSu vA ( paMtakulesu vA ) prAntakuleSu vA (tucchakulesa vA) tucchakuleSu vA (dariddakulesu vA) daridrakuleSu vA (bhikkhAgakulesu vA ) bhikSAcarakuleSu vA (kiviNakulesu vA ) kRpaNakuleSu vA ( mAhaNakulesu vA ) brAhmaNakuleSu vA ( AyAiMsu vA ) AgatA vA ( AyAiMti vA ) Agacchanti vA ( AyAissaMti vA ) AgamiSyanti vA ( kucchisi ) kukSau (ganbhattAe ) garbhatayA (vakkamiMsu vA ) utpannA vA (vakamaMti vA) utpadyante vA (vakkamissaMti vA) utpatsyante vA (no ceva NaM) paraM naiva (joNIjammaNanikkhamaNeNaM) yonimArgeNa janmanimittaM niSkramaNena kRtvA (nikkhamiMsu vA) niSkrAntA vA (nikkhamaMti vA) niSkrAmanti vA (nikkhamissaMti vA) niSkramiSyanti vA // (22) / (ayaM ca NaM) ayaM pratyakSaH (samaNe bhagavaM mahAvIre) zramaNo bhagavAn mahAvIraH (jaMbuddIve dIve) jaMbUdvIpe dvIpe (bhArahe vAse) bharatakSetre (mAhaNakuMDaragA me nayare ) brAhmaNakuNDagrAme nagare ( usa bhadattassa mAhaNassa ) RSabhadattasya brAhmaNasya ( koDAlasaguttassa ) koDAlasagotrasya ( bhAriyAe ) bhAryAyAH ( devANaMdAe mAhaNIe ) devAnandAyAH brAhmaNyAH (jAlaMdharasaguttAeM) jAlandharasagotrAyAH ( kucchisi ganbhattAe vakate ) kukSau garbhatayA utpannaH // (23) // ( taM jIameyaM) tasmAt AcAra eSaH ( tI apacuppannamaNAgayANaM ) atIta vartamAnAnAgatAnAM (sakA deviMdANaM devarAyANaM ) zakrANAM devendrANAM devarAjAnAM ( arihaMte bhagavaMte ) arhato bhagavataH (tahappagAre zrIvIrAgamanaM saMhara NAcAraH mR. 23-24 // 31 // Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garbhasaMharaNAdezaH mU. 25 FORORSCALAXXX hiMto) tathAprakArebhyaH (aMtakulehiMto) antakulebhyaH (paMtakulahito) prAntakalebhyaH (tucchakulehiMto) tucchakulemyaH (daridakulohiMto) daridrakulebhyaH (kiviNakulahito) kRpaNAlebhyaH (vaNImagakulehiMto) bhikSAcarakulebhyaH (mAhaNakulehiMto) brAhmaNakulebhyazca (tahappagAresu) tathAprakAreSu (uggakulesu vA) ugrakuleSu vA ( bhogakulesu vA) bhogakuleSu vA (rAyannakulesu vA) rAjanyakuleSu vA (nAyakulesu vA) | jJAtakuleSu vA ( khattiakulesu vA ) kSatriyakuleSu vA (ikkhAgakulesu vA) ikSvAkukuleSu vA (harivaMsAlesu vA) harivaMzakuleSu yA ( aNNayaresu vA ) anyatareSu vA (tahappagAresu) tathAprakAreSu (visuddhajAikulavaMselu ) vizuddhajAtikulavaMzeSu (sAharAvittae) mocayituM / (4) // (taM gaccha NaM devANuppiyA) yasmAt kAraNAt indrANAM eSa AcAraH tasmAtkAraNAt tvaM gaccha devAnupriya! he hariNagameSin ! ( samaga bhagavaM mahAvIraM ) zramaNaM bhagavantaM mahAvIraM (mAhaNakuMDaggAmAo nayarAo) brAhmaNakuNDagrAmAt nagarAt (usabhadattassa mAhaNasma) RSabhadattasya brAhmaNasya (koDAlasaguttassa) koDAlagotrasya (bhAriyAe) bhAryAyAH (devANaMdAe mAhaNIe) devAnandAyAH brAhmaNyAH (jAlaMdharasaguttAe) jAlandharasagotrAyAH (kucchI bho) kukSeH lAtvA (khattiyakuMDaggAme nayare) kSatriyakuNDagrAme nagare (nAyANaM khattiANa) jJAtajAtIyAnAM kSatriyANAM madhye (siddhatthassa khattiassa) siddhArthasya kSatriyasya ( kAsavaguttassa ) kAzyapagotrasya (bhAriyAe) bhAryAyAH (tisalAe khattiANIe) trizalAyAH kSatriyANyAH (vAsiTThasaguttAe) vAziSThagotrAyAH Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subo vyA0 2 // 32 // ( kucchisi bhattAe ) kukSau garbhatayA ( sAharAhi ) muzca, ( je'viya NaM ) yo'pi ca ( se tisalAe ) tasyAH trizalAyAH ( khattiANIe ) kSatriyANyAH (ganbhe ) garbhaH ( taMpiya NaM ) taM api ( devANaMdAe mAhaNIe ) devAnandAyAH brAhmaNyAH (jAlaMdharasaguttAe) jAlandhara gotrAyAH (kucchisi kukSau (ganbhattAe) garbhatayA (mAharAhi) muJca (sAharittA) mukta (mama eamANattiaM ) mama etAM AjJaptiM - AjJAM (khippAmeva ) zIghrameva (paJca piNAhi ) pratyarpaya, kAryaM kRtvA''gatya mayaitat kAryaM kRtaM iti zIghraM nivedayaM ityarthaH // (25) / / (tae NaM se hariNegabhesI ) tataH sa hariNaigameSI ( pAyattANiyAhivaI deve ) padAtyanIkAdhipatirdevaH (sakkeNaM deviMdeNaM) zakreNa devendreNa (devarannA) devarAjena ( evaM vRtte samANe) evaM uktaH san (haTTa) hRSTaH (jAva ) yAvatkaraNAt tucittamAnaMdie pIr3amaNe paramasomaNassie harisavasavisappamANa ityAdi sarvaM vaktavyaM (hiyae) harSapUrNahRdayaH, athaivaMvidhaH san hariNaigameSI ( karayala ) karatalAbhyAM (jAva ) yAvatkaraNAt pariggahiyaM dasanahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM iti prAgvat vAcyaM ( kaTTu ) tathA mastake aJjaliM kRtvA ( jaM devo ANaveitti ) yat zakraH AjJApayati ityuktvA ( ANAe viNaNaM vayaNaM paDisuNei) AjJAyA- uktarUpAyA yadvacanaM tadvinayena pratizRNoti - aGgIkaroti ( paDiNittA ) pratizrutya ca - aGgIkRtya ca ( uttarapuracchimaM disi 1 yadA saMharaNasya kalyANakatA tadA indraH svayameva tadakariSyat na padAtyanIkAdhipenAkAravidhyat zreyaHprakarSAbhilASayuktaHprAttasya, jamnAdikalyANakavat, RSabharAjyAbhiSeka: svayaM kRta indreNeti tasya vizeSeNa khAdyena kalyANakatA svIkAryA / saMharaNaM sU. 26 // 32 // Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaikriyakaraNaM GARSA ALASKAABLISSE bhAgaM) IzANakoNanAmake digvibhAga ityarthaH tatra ( avakkamaha) apakrAmati gacchatItyarthaH (avakamittA) apakramya-gatvA ca (biubviasamugghAeNaM samohaNai ) vaikriyamamudaghAtena samuddhanti, vaikriyazarIrakaraNArtha |prayatnavizeSaM karotItyarthaH (samohaNittA) prayatnavizeSaM kRtvA (saMkhijAI joaNAI) saMkhyeyayojanapramANaM | (daMDaM ) daNDAkAraM zarIrabAhalyaM UrdhvAdhaAyataM jIvapradezakarmapudgalasamUha (nissiraha) zarIrAdahiH niSkAsa yatItyarthaH, tatkurvANastu evaMvidhAn pudgalAn Adatte, (taMjahA) tadyathA-(rayaNANaM ) ratnAnAM-karketanAdInAM |1, yadyapi ratnapudgalA audArikA vaikriyazarIrakaraNe asamarthAH, tatra vaikriyavargaNApudgalA eva upayujyante, tadapi | ratnAnAM iva sArapudgalA iti jJeyaM (vayarANaM ) vajrANAM-hIrakANAM 2 (veruliANaM ) vaiDUryANAM-nIlaratnAnAM 3 (lohiakkhANaM) lohitAkSANAM 4 (masAragallANaM) masAragallAnAM 5 (haMsagambhANaM) haMsagarbhANAM 6 (pulayANaM) | pulakAnAM 7 (sogaMdhiANaM) saugandhikAnAM 8 (joirasANaM) jyotIrasAnAM 9 ( aMjaNANaM) aJjanAnAM |10 (aMjaNapulayANaM) aJjanapulakAnAM 11 (jAyarUvANaM) jAtarUpANAM 12 (subhagANaM) subhagAnAM 13 (aMkANaM) aGkAnAM 14 (phalihANaM ) sphaTikAnAM 15 (rihANaM) riSThAnAM 16, etAH SoDaza ratnajAtayasteSAM ca (ahAbAyare) yathAbAdarAna-atyantaM asArAn , sthUlAn ityarthaH (puggale)tAn pudgalAna ( parisADei ) parityajati, SANSAR , labdhyA'nyavargaNApudgalAnAmanyavargaNAsvena pariNateraudArikANyapi vA santu 2 uditavaikriyanAmakarmapudgalAniti zrIharibhadrAcA AcAryA: Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.subovyA02 devasyAga manAdim. | // 33 // ASAALAACASSES (parisADittA) parityajya (ahAsahume) yathAsUkSmAn-atyantaM sArAn ityarthaH, tAn (puggale) pudgalAn (pariAei ) paryAdatte-gRhNAtItyarthaH // ( 26 // (pariyAittA) paryAdAya-gRhItvA (ducaMpi) dvitIyavAraM api (veubviyasamugghAeNaM) vaikriyasamudghAtena (mamohaNai) samuddhanti-pUrvavat prayatnavizeSaM karoti, (samohaNittA) prayatnavizeSa kRtvA (uttaraveunviaM rUvaM ) uttaravaikriyaM-bhavadhAraNIyApekSayA anyat ityarthaH, IdRzaM rUpaM (biubvai) vikurvati-karoti (viuvittA) tathA kRtvA (tAe) tayA (unihAe) utkRSTayA-anyeSAM gatibhyo manoharayA (turiAe) tvaritayA-cittautsukyavatyA (cavalAe) kAyacApalyayuktayA (caMDAe) caNDayA-atyantatIvrayA (jayaNAe) zeSagatijayanazIlayA (udhUAe) udhUtayA-pracaNDapavanoddhRtadhUmAderiva (sigghAe) ata eva zIghayA, cheAetti kutracit pAThaH, tatra chekayA-vighnaparihAradakSayA, (divvAe) devayogyayA, IdRzyA (devagaIe) devagatyA (vIivayamANe vIivayamANe) atigacchan 2-adhastAduttaran . 2 (tiriamasaMkhijANaM dIvasamudANaM) tiryag asaMkhyeyAnAM dvIpasamudrANAM ( majjhamajjheNaM) madhyamadhyena-madhyabhAgena (jeNeva jaMbuddIve dIve ) yatraiva jambUdvIpo dvIpaH (bhArahe vAse) bharatakSetraM (jeNeva mAhaNakuMDaggAme nayare) yatraiva brAhmaNakuNDagrAmanagaraM (jeNeva usabhadattassa mAhaNassa gihe ) yatraiva RSabhadattasya brAhmaNasya gRhaM (jeNeva devANaMdA mAhaNI) yatraiva devAnandA brAhmaNI (teNeva vakriyanirmANayogyAn / 2 caikriyarUpanirmANAya / Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvAgacchai ) tatraiva upAgacchati ( uvAgacchittA) upAgatya ca (Aloe) Aloke-darzanamAtre (samaNassa bhagavao mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya ( paNAmaM karei ) praNAmaM karoti ( paNAmaM karitA ). praNAmaM kRtvA ca ( devANaMdAe mAhaNIe ) devAnandAyAH brAhmaNyAH ( saparijaNAe ) saparivArAyAH (osoafi ) avasvApinInidrAM (dalai ) dadAti ( dalittA ) tAM dattvA ca ( asubhe puggale ) azucIn pudgalAn, apavitrAnityarthaH (avaharai ) apaharati - dUrIkaroti ( avaharitA ) tathA kRtvA ca ( subhe puggale ) zubhAn pudgalAn, pavitrapudgalAnityarthaH (pakkhivai) prakSipati, (pakkhivittA) prakSipya ca ( aNujANau me bhayavaMtikaDu ) anujAnAtu - AjJAM dadAtu mahyaM bhagavAn itikRtvA ityuktvA ( samaNaM bhagavaM mahAvIraM ) zramaNa bhagavantaM mahAvIraM ( avvAbAhaM) vyAbAdhArahitaM ( avvAbAheNaM ) avyAbAdhena sukhena (divveNaM pahAveNaM) divyena prabhAveNa ( karayalasaMpuDeNaM giNhai ) karatalasampuTe gRhNAti, na ca tena gRhyamANasyApi garbhasya kAcit pIDA syAt, yaduktaM bhagavatyAM - 'pabhU NaM bhaMte! hariNegamesI sakadUe itthIganbhaM nahasiraMsi vA romakUvaMsi vA sAha 1 praNAmakriyAdarzanena zakrastavapAThAbhyupagamakAriNAM cyavanadvayAbhyupagamavatAM jaDimamannAnAmatrApi zakrastavAbhyupagamapralaMgaH 3 prabhuH bhadanta ! hariNaigameSI zakradUtaH strIgarbha AyAdhAM yA vidyAdha vA utpAdayet chavicchedaM punaH kuryAt 2 'ruhira kalamalANi ya na havantIti vAkyaM tu viziSTAzuciputralaniSedhakhyApakaM prakSepyadivyapulApekSayA vA'trAzucipudgalAH / nakhazirasi vA romakUpe vA moktuM vA niSkAsayituM vA ?, hanta prabhuH, naiva tasya garbhasya 2 ( bhaga0 sU0 186 ) garbhasaMkrAmaNaM Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S garbhaparAH kalpa.subovyA02 vRttiH // 34 // // 34 // ARAH rittae vA niharittae vA?, haMtA pabhU , no ceva NaM tassa gambhassa AbAhaM vA vivAhaM vA uppAejjA, chaviccheaM | puNa karijA' chaviccheda-tvakchedanaM akRtvA garbhasya pravezayituM azakyatvAditi (karayalasaMpuDeNaM giNhittA) hastatalasampuTe gRhItvA ca (jeNeva khattiyakuNDaggAme nayare) yatraiva kSatriyakuNDagrAmanagaraM (jeNeva siddhasthassa khattiyassa gihe ) yatraiva siddhArthasya kSatriyasya gRhaM (jeNeva tisalA khattiyANI) yatraiva trizalA kSatriyANI (teNeva uvAgacchai ) tatraiva upAgacchati (tisalAe khattiANIe) trizalAyAH kSatriyANyA: (sapariaNAe) parivArasahitAyAH (osovaNiM) avasvApinI nidrA (dalai) dadAti (dalittA) tAM dattvA ca ( asubhe puggale avaharai) azubhAnu pudgalAn dUrIkaroti (avaharittA) tathA kRtvA ( subhe puggale pakkhivai ) zubhAn pudgalAn prakSipati, (pakkhivittA) prakSipya ca (samaNaM bhagavaM mahAvIraM) zramaNaM bhagavantaM mahAvIraM (avvAbAhaM ) vyAbAdhArahitaM (abvAbAheNaM) avyAyAdhena-sugvena (divveNaM pahAveNaM) divyena prabhAveNa (tisalAe khattiANIe) trizalAyAH kSatriyANyAH (kucchisi ganbhattAe) kukSau garbhatayA (sAharai) muJcati, atra garbhAzayAt garbhAzaye garbhAzayAt yonau yonergarbhAzaye yoneryonau iti garbhasaMharaNe caturbhaGgI saMbhavati, tatra yonimArgeNa AdAya garbhAzaye muzcatItyayaM tRtIyo bhaGgo'nujJAtaH zeSAzca niSiddhAH | zrIbhagavatIsUtre ( jevia NaM se tisalAe khattiANIe gambhe) yo'pi ca tasyAH trizalAyAH kSatriyANyAH , garbhasaMkramasyApi kalyANakatA cet janmamahAdivat svayaM syAt karttavyamidaM, na niyuktaH kAraNIyaM 2- bhaga* 219 patre sU0186) * *** Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garbhaH putrIrUpaH (taMpia) tamapi garbha ( devANaMdAe mAhaNIe) devAnandAyAH brAhmaNyAH (kucchisi gambhattAe) (kukSiviSaye garbhatayA ( sAharai ) muJcati (sAharittA) muktvA ca ( jAmeva disiM pAunbhUe ) yasyAH eva dizaH| IMI AjJAprasakAzAt prAdurbhUtaH-AgataH (tAmeva disiM paDigae) tasyAM eva dizi pazcAdgataH sa deva iti // (27) // tyapeNaMsU, (tAe ukkiTThAe) tayA anyeSAM gatibhyo manoharayA (turiAe) cittautsukyavatyA (cavalAe) kAyacApalyayuktayA (caMDAe) atyantatIvrayA (jayaNAe) sakalagatijecyA ( udhuyAe) udhutayA (sigyAe ) ata eva zIghrayA (divvAe ) devayogyayA ( devagaIe) IdRzyA devagatyA (tiriamasaMkhijANaM) tiryag asaGkhye. yAnAM ( dIvasamudANaM majhamajjheNaM) dvIpasamudrANAM madhyaMmadhyena-madhyabhAgena bhUtvA (joyaNasayasAhassi| ehiM) yojanalakSapramANAbhiH (viggahehiM) vIMkhAbhiH-vigrahaiH-padanyAsAntaraiH, vIMkhAbhirgatibhirityarthaH (uppaya|mANe) Urdhva utpatan 2 (jeNAmeva sohamme kappe) yatra sthAne saudharme kalpe (sohammavaDiMsae vimANe) saudharmAva taMsakavimAne (sakaMsi sIhAsaNaMsi) zakranAmani siMhAsane (sakke deviMde devarAyA) zakro devendraH devarAjo|'sti ( teNAmeva uvAgacchai) tatraiva sthAne upAgacchati (uvAgacchittA) upAgatya ca (sakkassa deviMdassa devaranno) zakrasya devendrasya devarAjasya (tamANattiaM khippAmeva ) tAM pUrvoktAM AjJA zIghrameva (paJcappiNai) pratyarpayati-kRtvA nivedayati sa deva iti / / (28) // Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.subovyA02 // 35 // saMharaNakAlAdi sU. 29 // 35 // (teNaM kAleNaM) tasmin kAle (teNaM samaeNaM ) tasmin samaye (samaNe bhagavaM mahAvIre) zramaNo bhagavAn mahAvIraH (je se vAsANaM tace mAse ) yo'sau varSANAM-karSAkAlasambandhI tRtIyo mAsaH (paMcame pakkhe) paJcamaH pakSaH, ko'sau ? ityAha-(Asoabahule) AzvinamAsasya kRSNapakSaH (tassa NaM Asoabahulassa) AzvinakRSNapakSasya (terasIpakkheNaM) trayodazyAH pakSaH, pazcAdharAtrirityarthaH, tasyAM (bAsIirAiMdiehiM viikkatehiM) dvayazIto ahorAtreSu atikrAnteSu ( tesIimassa rAiMdiassa)vyazItitamasyAhorAtrasya (aMtarA vahamANassa) antarakAle-rAtrilakSaNe kAle vartamAne (hiANukaMpaeNaM) hitena-svasya indrasya ca hitakAriNA tathA anukampakena-bhagavato bhaktena, anukampAyAzca bhaktivAcitvaM 'AyariaaNukaMpAe gaccho aNukaMpio mahAbhAgoM iti vacanAt , (hariNegamesiNA deveNaM ) IdRzena hariNagameSinAmakena devena (sakvayaNasaMdituNaM) zakravacanasaMdiSTena-preSitena (mAhaNakuMDaggAmAo) brAhmaNakuNDagrAmAt (nayarAo) nagarAt ( usabhadattassa mAhaNassa) RSabhadattasya brAhmaNasya (koDAlasaguttassa) koDAlasagotrasya (bhAriAe. devANaMdAe mAhaNIe) bhAryAyA devAnandAyAH brAhmaNyAH (jAlaMdharasaguttAe) jAlandharagotrAyAH (kucchIo) kukSitaH ( khatti , mAsapakSAdidarzanena kalyANakatAbhisandhiH satyasandhAzUnyAnAmeva, kutrApi tAdRzastallakSaNasthAzruteH, kiMca-medhakumArAdInAM dIkSAdAvapi tacchuteH, | indrAdimahotsavastu nAtra gandhato'pi 2 hitAnukampakadevakRtatvena na kalyANakatAyA lezo'pi, kalyANakassa bhaktimAtravihitatvAt 3 AcAryabhaktyA mahAbhAgo gaccho bhaktaH (ogha0 127 bhASyaM) Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMharaNada| zAyAM jJAnatrayaM sU. 30 %ARCARRANA akuMDaggAme nayare ) kSatriyakuNDagrAme nagare (nAyANaM khattiANaM) jJAtajAtIyAnAM kSatriyANAM (siddhatyassa. khattiyassa) siddhArthasya kSatriyasya ( kAsavaguttassa) kAzyapagotrasya (bhAriAe tisalAe khattiANIe) bhAryAyAstrizalAyAH kSatriyANyAH (vAsiTTasaguttAe) bAziSTagotrAyAH (puvAvarattakAlasamayaMsi) madhyarAtrakAlasamaye (hatthuttarAhiM nakkhatteNaM) uttarAphAlgunInakSatre (jogamubAgaeNaM) candreNa sambandhaM upAgate (abbAvAha)pIDArahitaM yathA syAttathA(avvAbAheNaM divveNaM pahAveNaM)avyAyAdhena divyaprabhAveNa(kucchasi gambhatAe sAharie)kukSiviSaye garbhatayA saMhRtaH, mukta ityrthH||atr kaverutprekSA-'siddhArthapArthivakulAptagRhapraveze, mauhatamAgamayamAna iva kSaNa yArAtriMdivAnyuSitavAn bhagavAn byazIti, viprAlaye sa caramo jinarAda punaatu||(29) (teNaM kAleNaM) tasmin kAle (teNaM samaeNaM) tasmin samaye ca.( samaNe bhagavaM mahAvIre) zramaNo bhagavAn mahAvIraH (tinnANovagae Avi hutthA) tribhiAnaH upagataH-sahitaH abhavat , (mAharijjissAmitti jANai ) saMhariSyamANaH-mAM itaH saMhariSyati iti jAnAti. (sAharijamANe no jANai ) saMhiyamANaH saMharaNasamaye na jAnAti, (sAhariemitti jANai) saMhRto'smIti ca jAnAti, nanu saMhiyamANo na jAnAtIti kathaM yuktaM?, saMharaNasya asaGghacasAmayikatvAt bhagavatazca saMharaNakartRdevApekSayA viziSTajJAnavatvAt , ucyate, idaM vAkyaM saMharaNasya kauzalajJApakaM, tathA tena saMharaNaM kRtaM bhagavataH yathA bhagavatA jJAtamapi ajJAtamivAbhUt | pIDA'bhAvAt , yathA kazcidvadati-tvayA mama pAdAttathA kaNTaka uddhRto yathA mayA jJAta eva neti, saukhyAtizaya Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.subovyA02 khanApahAra: // 36 // // 36 // ca satyevaMvidho vyapadezaH siddhAnte'pi dRzyate, tathAhi-tahiM devA vaMtariA varataruNIgIbhavAiaraveNaM / nicaM suhiapamuiA, gayaMpi kAlaM na yAti // 1 // 'ityAdi, tathA ca 'sAharijamANe'vi jANaI' (399 sU0) ityAcArAGgoktena virodho'pi na syAt iti mantavyam // (30) / (jaM rayaNiM ca NaM) yasyAM ca rAtrau ( samaNe bhagavaM mahAvIre) zramaNo bhagavAn mahAvIraH (devANaMdAe mAhaNIe) devAnandAyAH brAhmaNyAH (jAlaMdharamaguttAe) jAlaMdharasagotrAyAH (kucchIo) kukSitaH (tisalAe khattiANIe) trizalAyAH kSatriyANyAH (vAsiTThasaguttAe) vAziSTagotrAyAH (kucchisi gabbhattAe sAharie) kukSau garbhatayA muktaH (taM rayaNiM ca NaM) tasyAM eva rAtrau ( sA devANaMdA mAhaNI) sA devAnandA brAhmaNI (sayaNijaMsi) zayyAyAM (suttajAgarA) suptajAgarA (ohIramANI ohIramANI) | alpanidrAM kurvatI (ime eyArUve urAle ) imAn etadrUpAn prazastAn (jAva cauddasa mahAsumiNe) yAvat caturdaza mahAsvamAn (tisalAe khattiANIe haDe pAsittA NaM paDibuddhA) trizalAkSatriyANyA hRtA iti dRSTvA jAgaritA, (taMjahA ) tadyathA (gayavasaha gAhA) 'gayavasaha' iti gAthA'tra vAcyA // (31) // | ( rayaNi ca NaM) yasyAM ca rAtrau (samaNe bhagavaM mahAvIre) zramaNo bhagavAn mahAvIraH (devANaMdAe |mAhaNIe) devAnandAyAH brAhmaNyAH (jAlaMdharasaguttAe) jAlandharasagotroyAH (kucchIo) kukSitaH (tisalAe khattiANIe) trizalAyAH kSatriyANyAH ( vAsihasaguttAe) vAziSThasagotrAyAH (kucchisi gambha Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAsagRhaza: yanIyavarNana dattAe sAharie ) kukSau garbhatayA muktaH (taM rayaNi ca rNa) tasyAM rajanyAM ( sA tisalA khattiANI) sA trizalA kSatriyANI (tasi ) tasmin (tArisagasi) tAze-vaktuM azakyasvarUpe mahAbhAgyavatAM yogye | (vAsagharaMsi ) vAsagRhe, zayanamandire ityarthaH, kiMviziSTe vAsagRhe ?-( ambhitarao sacittakamme ) madhye citrakarmaramaNIye, punaH kiMvi01-( bAhirao) bAhyabhAge (dumia) sudhAdinA dhavalite (ghaTTe) komalapASANAdinA ghRSTe, ata eva ( mahe) sukomale, punaH kiMvi01-(vicittaulloacilliatale) vicitro-vividhaciakalita ulloka-uparibhAgo yatra tattathA (cillia) dedIpyamAnaH (talaH) adhobhAgo yatra tattathA, tataH karmadhAraye vicitrollokacilliatale, punaH kiMvi01-(maNirayaNapaNAsiaMdhayAre) maNiratnapraNAzitAndhakAre, | punaH kiMvi0? (bahusamatti) atyantaM sama:-aviSamaH paJcavarNamaNinibaddhatvAt (suvibhattatti) suvibhakta:-vivi. | dhasvastikAdiracanAmanoharaH evaMvidho ( bhUmibhAge) bhUmibhAgo yatra tasmin , punaH kiMvi0? (paMcavannasarasasurahimukkapupphapuMjovayArakalie) paJcavarNena sarasena surabhiNA 'mukkatti itastato vikSiptena IdRzena puSpapuJjalakSaNena upacAreNa-pUjayA kalite, punaH phivi0?-(kAlAgurutti) kRSNAgaru prasiddhaM (pavarakuMdurukkatti ) viziSTa|zvIDAbhidhAno gandhadravyavizeSaH ( turukatti ) turuSkaM-silhakAbhidhAnaM sugandhadravyaM (maghamaghaMtatti ) dahyamAno dhUpo-dazAGgAdiranekasugandhadravyasaMyogasamudbhUtaH eteSAM vastUnAM sambandhI yo (maghamaghaMtatti) maghamaghAyamAnoDatizayena gandhavAn (gaMdhudadhuAbhirAme) uddhRtaH-prakaTIbhUtaH evaMvidho yo gandhastenAbhirAme, punaH kiMvi0? Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subo vyA0 2 // 37 // (sugaMdha varagaMdhie ) sugandhAH - surabhayo ye varagandhAH - pradhAnacUrNAni teSAM gandho yatra tat tathA tasmin punaH kiMvi0 ? ( gaMdhavaTTie ) gandhavartiH - gandhadravyaguTikA tatsadRze'tisugandhe ityarthaH, etAdRze vAsabhavane, atha ( taMsi ) tasmin (tArisagaMsi) tAdRze - vaktuM azakyasvarUpe mahAbhAgyavatAM yogye ( sayaNijaMli ) zayanaye, palyaGka ityarthaH, idaM vizeSyaM, kiMviziSTe ? - ( sAliMgaNavaddie ) sAliGganavarttike-AliGganavarttikA nAma zarIrapramANaM dIrghaM gaNDopadhAnaM tayA sahite, punaH kiMvi01 ( ubhao ) ubhayataH- ziro'ntapAdAntayoH (binyoaNe) ucchIrSake yatra tattathA tasmin punaH kiMvi0 ( ubhao unnara ) yata ubhayata ucchIrSakayukte, ata eva ubhayata unnate, punaH kiMvi0 ? - ( majjhe NayagaMbhIre ) tata eva madhye nate gambhIre ca, punaH kiMvi0:(gaMgApulinavAluAuddAlasAlisae) tatra 'uddAla'tti uddAlena - pAdavinyAse adhogamanena gaGgAtaTavAlukAsadRze, ayamarthaH yathA gaGgApulinavAlukA pAde mukte adho vrajati tathA atikomalatvAt sa palyaGko'pIti jJeyaM, punaH kiMvi0 1. ( uvaciatti) parikarmitaM (khomiatti) kSaumaM - atasImayaM (dugulla paTTatti) dukUlaM vastraM tasya yaH paTTo yugalApekSayA ekapaTTa: tena ( paDicchanne ) AcchAdite, punaH kiMvi0 ? - ( suviraiarattANe ) suSTu viracitaM rajastrANaM- aparibhogAvasthAyAM AcchAdanaM yatra tasmin punaH kiMvi0 ? - ( raktaMsuasaMbuDe ) raktAMzukena- mazakagRhAbhidhAnena raktavastreNAcchAdite tathA ( suramme ) atiramaNIye, punaH kiMvi0 ? ( AiNagarUabUranavaNIatUlatula phAse ) AjinakaM - parikarmitaM carma rUtaM - karpAsaMpakSma bUro- vanaspativizeSaH navanItaM - prakSaNaM vAsagRhaza yanIyavarNanaM sU. 33 // 37 // Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BOSSSSSSSSSS | tUlaM-arkatUlaM ebhiH tulyaH-samAnaH sparzo yasya ma tathA tasmin , etadvastuvatkomale ityarthaH, punaH kiMvi0?(sugaMdhavarakusumacunnasayaNovayArakalie) sugandhavaraiH-atisugandhaiH kumumaiH cUrNaiH-vAsAdibhizca yaH zayano- lagajasvamavapacAra:-zayyAsaMskriyA tena kalite, kusumaiH cUrNaizca manohare ityarthaH, (puvvarattAvarattakAlasamayaMsi ) madhya- rNanaM sU.33 rAtrakAlaprastAve (sunajAgarA ohIramANI ohIramANo) suptajAgarA alpanidrAM kurvatI 2 (ime eyArUve) imAn etadrUpAn ( urAle ) prazastAn ( jAva cauddana mahAsumiNe) yAvat caturdaza mahAsvapnAn (pAsittArNa paDibuddhA) dRSTvA jAgaritA, (taMjahA) tadyathA-gaya 1 vasaha 2 sIha 3 abhisea 4 dAma 5 sasi 6 diNayara 7 jhayaM 8 kuMbhaM 9 / paumasara 10 sAgara 11 vimANa-bhavaNa.12 rayaNuccaya 13 sihaM ca 14 // 1 // iyaM gAthA sugamA / (tara NaM sA tisalA khattiANI) tataH sA trizalA kSatriyANI (tappaDhamayAe) tataprathamatayA prathamaM ityarthaH ibha svapne pazyatIti sambandhaH, atra prathamaM ibhaM pazyatIti yaduktaM tat bahIbhirjinajananImistathAdRSTatvAt pAThAnukramamapekSyoktaM, anyathA RSabhamAtA prathamaM vRSabhaM vIramAtA ca siMhaM dadarzati, atha kIdRzaM ibhaM pazyati?-(cauiMtatti) catvAro dantA yasya sa caturdantastaM, kacit 'taoacauiMta' iti pAThastatra tataujaso-mahAbalabantazcatvAro dantA yasyeti vyAkhyeyaM, punaH kIdRzaM ?-(Usitti) ucchrita-uttuGgaH tathA (galia .. evaM paJcakalyANakapATho'pi bAhulyApekSayeti vacastu kalpanojavatvena na mAnaM, yathA''vazyakAdI svamadarzanaviSaye saSTa ullekhaH na tathA SaTakakyANavattAgandho'pi jinavahabhAta prAk , pratyuta paJcAzake zrIvIrasyaiva parigaNitAni paJca kalyANakAni navaraM usaiMti kapoktava Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.subo vyA02 // 38 // vipulajalahara ) galito-varSaNAdanantarakAlabhAvI, sa hi dugdhavoM bhavati, evaMvidho yo vipulajaladharo-mahAmeghastaMthA ( hAranikaratti) puJjIkRto muktAhAraH (khIrasAgaratti) dugdhasamudraH (sasaMkakiraNatti) candrakiraNAH gajasvamava(dagarayatti) jalakaNAH (rayaNamahAselapaMDuraM) rajatasya-rUpyasya mahAzailo-mahAn parvato vaitAtyaH tadvatpANDuraH, rNanaM sU.33 // 38 // tatazca ucchUitazcAsau pUrvoktasarvavastuvatpANDurazceti karmadhArayaH tatastaM, punaH kIdRzaM?-(samAgayatti) samAgatAgandhalobhena militAH (mahuaratti) madhukarA-bhramarA yatra tAdRzaM yat (sugaMdhatti) viziSTagandhAdhivAsitaM (dANatti ) madavAri tena (vAsiatti) surabhIkRtaM (kavolamUlaM ) kapolayormUlaM yasya sa tathA taM, tasya kapolamUlaM dAnavAsitaM asti, tadgandhena bhramasa api tatra militAH santIti bhAvaH, punaH kIdRzaM? ( devarAyakuMjaravarappamANaM ) devarAjo-devendrastasya kuJjaro-hastI tadvat varaM-zAstroktaM pramANaM-dehamAnaM yasya sa tathA taM (picchai) prekSate pazyatIti, idaM kriyApadaM 'ibhaM' ityanena pUrva yojitaM, punaH kIdRzaM ? (sajalaghaNavipulajalaharagajiagaMbhIracArughosaM) sajalo-jalapUrNastasya hi dhvanirgambhIro bhavati evaMvidho yo ghano-niviDo vipulajaladharo-mahAmeghastasya yadgarjitaM tadvat gambhIrazcAruH manoharazca ghoSaH-zabdo yasya sa tathA taM, mahAme-12 ghavat sa gajo garjatIti bhAvaH, (ibha) gajaM, idaM vizeSyaM, punaH kIdRzaM ? (subha) zubha-prazasya, punaH kIdRzaM? (savvalakkhaNakayaMbiaM) sarvalakSaNAnAM kadambaH-samUhastajjAtaM yasya sa tathA taM, punaH kIdRzaM ? ( varoru) varaH-pradhAnaH ukA-vizAlaca, evaMvidhaM hastivaraM prathame svapne trizalA pazyatIti // 1 // Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRSabhasvamavarNanaM mU. (tao puNo ) tataH punaH-gajadarzanAnantaraM vRSabhaM pazyatIti sambandhaH, atha kiMviziSTaM vRSabhaM ? (dhavalakamalapattatti) dhavalAnAM-ujjvalAnAM kamalAnAMyAni patrANi teSAM (payaratti) prakaraH-samUhastasmAt (airegatti) atirekA-adhikatarA (rUvappabha) rUpaprabhA-rUpakAntiryasya sa tathA taM, punaH kiMvi0? (pahAsamudaovahArehiM) prabhA-kAntistasyAH samudayaH-samUhastasya upahArA-vistAraNAni taiH (savvao) sarvato-dazApi dizaH (ceva ) nizcayena (dIvayaMtaM ) dIpayantaM-zobhayantaM, punaH kiMvi0 ? ( aisiribharatti ) atizayitaH zrIbharaHzobhAsamUhastena kRtA yA (pillaNA) preraNA, utprekSyate tayeva (bisappaMtatti) visarpata-ullamat ata eva(kAMtatti) kAntaM-dIptimat tata eva (sohaMtatti) zobhamAnaM (cAru) manoharaM (kakuhaM ) kakudaM-skandho yasya sa tathA taM, ayamarthaH-yadyapi skandha unnatatvAt svayameva ullasati tathApi atizrIbharapreraNayaiva ullasatItyutprekSyate, punaH kiMvi? (taNusuddhasukumAlatti ) tanUni-sUkSmANi zuddhAni-nirmalAni sukumAlAni IdRzAni yAni (lomatti) romANi teSAM (Ni chaviM) snigdhA-salehA, na tu rUkSA, chavi:-kAntiryasya sa tathA taM, punaH kiMvi0? (thirasubaddhatti (sthiraM-dRDhaM ata eva subaddhaM (maMmalovacia) mAMsayuktaM ata eva 'uvaciya'tti puSTaM (laTThatti) laSTa-pradhAnaM (suvibhattatti) suvibhakta-yathAsthAnasthitasarvAvayavaM, IdRzaM (suMdaraMga) sundaraM aGgaM yasya sa tathA taM, (picchai) disA trizalA prekSate idaM kriyApadaM, punaH kiMvi0 ? (ghaNavadRtti) ghane-nicite vRtte-vartule (laTTha ukiTThatti) laSTAt pradhAnAdapi utkRSTe, atipradhAne ityarthaH (tuppaggatti) mrakSitAgre (tikkhasiMga) tIkSNe IdRze zRGge yasya sa tathA Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.subovyA02 // 39 // siMhasvamavaNanaM mU.35 | // 39 // SANSAR taM, punaH kiMvi0 ? (daMtaM ) dAntaM-akrUra (sivaM ) upadravaharaM, punaH kiMvi01 (samANasohaMtasuddhadaMtaM) samAnA:tulyapramANAH ata eva zobhamAnAH zvetA nirdoSA vA dantA yasya sa tathA taM, punaH kiMvi* ? (amiaguNamaMgalamuhaM ) amitA guNA yebhya evaMvidhAni yAni maGgalAni teSAM mukhaM-dvAraM, AgamanakAraNamityarthaH 2 // (34) // (tao pukho) tataH punarvRSabhadarzanAnantaraM sA trizalA siMhaM pazyati, atha kiMviziSTaM siMhaM ?-(hAranikaravIrasAgarasasaMkakiraNadagarayarayayamahAselapaMDurataraM) hAranikarakSIrasAgarazazAGkakiraNadakarajorajatamahAzailAH pUrva vyAkhyAtAstadvatpANDuraM-ujjvalaM, punaH kiMvi.? (ramaNijjapicchaNijjaM ) ramaNIyaM-manohara | ata eva prekSaNIyaM-draSTuM yoNyaM, punaH kivi? (thiralaTThatti) sthirI-dRDhau ata eva laSTau-pradhAnau (upaTTatti) prakoSTau-kalAcike 'pauMcA' iti lokaprasiddhau hastAyayavau yasya sa tathA taM, punaH kiMvi0 ? (vadRtti) vRttAHvartulAH (pIvaratti) pIvarAH-puSTAH (susiliTThatti) muzliSTA-anyo'nyaM antararahitAH,ata eva (visiTTatti) viziSTAH-pradhAnAH (tikkhatti) tIkSNA evaMvidhA yAH (dADhA) daMSTrAstAbhiH (viDaMbiamuhaM) viDambitaM, ko'rthaH-alaGkRtaM mukha yasya sa tathA taM, tato vizeSaNakarmadhArayaH, punaH kiMvi0 ? (parikammiatti) parikarmitAviva parikarmitI (jaccakamalakomalatti) jAtya-uttamajAtisambhavaM yatkamalaM tadvat komalau, tathA (pamANasobhaMtatti) yathoktamAnena zobhamAnau, tathA (lauDe) laSTau-pradhAnau evaMvidho oSThau yasya sa tathA taM, punaH kiMvi01 (rattuppalapattatti) raktotpalaM-raktakamalaM tasya yat patraM tadvat (mauasukumAlatAlatti) mRdusukumAlaM Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1- 36 496 4 36 36 tAlu, tathA (nillAli aggajIhaM ) nilalitA - lapalapAyamAnA ayyA - pradhAnA jihvA yasya, ko'rthaH ?-uktasvarUpaM tAlu uktarUpA jihvA ca vidyate yasya sa tathA taM punaH kiMvi0 ? ( mUsAgayapavarakaNagatAvia AvattAyaMtavadRtti) bhUSA - mRnmayabhAjanaM yatra suvarNakAreNa suvarNa prakSipya gAlyate tasyAM sthitaM tApitaM AvarttAyamAnaM- pradakSiNaM bhramat evaMvidhaM yat pravarakanakaM tadvat vRtte (taDivimalasarimanayaNaM ) vimalA yA taDit -vidyut tatsadRze nayane - locane yasya sa tathA taM punaH kiMviziSTaM ? ( visAlapIvaravaroruM) vizAlau - vistIrNau pIvarau-puSTau varau pradhAnau urU yasya sa tathA taM punaH kiMvi0 ? ( paDipunnavimalakhadhaM ) pratipUrNaH - anyUnaH vimalazca skandho yasya sa tathA taM punaH kiMvi0 ? (bhiuvisayatti) mRdUni - sukumArANi vizadAni - dhavalAni (sahamatti) sUkSmANi (lalkhaNapasatyatti) prazastalakSaNAni (vicchiNNatti ) vistIrNAni dIrghANi ( kesarADovasohiaM ) kesarANi - skandhasambadhiromANi teSAM ATopa uddhatatvaM tena zobhitaM punaH kiMci0 ? (usiasunimmiasujAyatti ) ucchritaM - unnataM sunirmitaM kuNDalIkRtaM sujAtaM sazobhaM yathA syAttathA (apphoDialaMgUlaM) AsphoTitaM lAgUla-pucchaM yena sa tathA taM tena pUrva lAGgulaM AsphoTya pazcAt kuNDalIkRtamiti bhAvaH punaH kiMvi0 1 ( somaM ) saumyaM - manasA akrUraM ( somAgAraM ) saumyAkAraM - sundarAkRtimityarthaH punaH kiMvi0 ? ( lIlAyaMtaM ) savilAsagatiM punaH kiMvi0 ? (nahayalAo uvayamANaM ) AkAzatalAt avapatantaM - adhastAduttarantaM, tatazca (niyanarratayaMta) nijakabadanamanupravizantaM (picchai sA) prekSate sA trizalA, punaH kiMvi0 ? (gADhatikkhagga siMhasvamavarNanaM. sU. 35 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa subo lakSmyabhiSekavarNana vyA02 // 40 // // 40 // mahaM) gAda-atyantaM tIkSNAni agrANi yeSAM evaMvidhA nakhA yasya sa tathA taM (sIhaM ) kesariNaM iti vizeSyaM, punaH kiMvi0? (vayaNasiritti) vadanasya zrI:-zobhA tadartha (pallavapattatti) pallavavat prasAritA (cArujIhaM) mano. harA jihvA yena sa tathA taM 3 // (35) // (tao puNo) tataH punaH-siMhadarzanAnantaraM (punnacaMdavayaNA) pUrNacandravadanA trizalA bhagavatIM zriyaM-zrIdebatAM pazyatIti yojanA, atha kiMviziSTAM tAM? (uccAgayaThANalaTThasaMThiaM) ucco yogaH-parvato himavAn tatra jAtaM uccAgaja evaMvidhaM laSTaM-pradhAnaM yat sthAna--kamalalakSaNaM tatra saMsthitAM, taccaivaM-ekazatayojano 100cco dvAdazakalAdhikadvipazcAzadyojanottarayojanasaMhasra 105223 pRthula: svarNamayo himavannAmA parvataH, tadupari ca dazayojanAvagADhaH 10 pazcazatayojanapRthulaH 500 sahasra 1000 yojanadI? vajramayatalabhAgaH pamahadanAmA hRdaH, tasya madhyabhAge jalAt krozadvayocaM ekayojanapRthulaM ekayojanadIrgha nIlaratnamayadazayojananAlaM vajramayamUlaM riSTharatnamayakandaM raktakanakamayabAhyapatraM kanakamayamadhyapatraM evaMvidhaM ekaM kamalaM, tasmin kamale ca krozadvayapRthulA krozadvayadIrghA ekakrozocA raktasuvarNamayakesarAvirAjitA evaMvidhA kanakamayI karNikA, tasthA madhye ca ardhakrozapRthulaM ekakrozadIrgha kiMcidunaikakrozocaM zrIdevIbhavanaM, tasya ca trINi dvArANi pazcazatadhanurucAni tadardhamAnapRthulAni pUrvadakSiNottaradikasthitAni, atha tasya bhavanasya madhyabhAge sArdhazatadvayadhanurmitA ratnamayI vedikA, tadupari ca zrIdevIyogyA zayyA, atha tasmAnmukhyakamalAtparitazca zrIdevyA AbharaNabhRtAni valayA Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ balayaparita vAravarNanaM KARACTEOSAIRCROSROS | kArANi pUrvoktamAnAdardhamAnocatvadIrghatvapRthutvAni aSTottarazatakamalAni, evaM sarveSvapi valayeSu krameNArdhArdhamAnatvaM jJeyaM, iti prathama valayam , dvitIyavalaye vAyavyezAnottaradikSu catuHsahasrasAmAnikadevAnAM catuHsahasrI kamalAnAM, pUrvadizi catvAri mahattarAkamalAni, AgneyyAM gurusthAnIyAbhyantaraparSadevAnAM aSTasahasrakamalAni, dakSiNadizi mitrasthAnIyamadhyamaparSadevAnAM dazasahasrakamalAni, nairRtyAM kiGkarasthAnIyavAhyaparSaddevAnAM dvAdazasahasrakamalAni, pazcimAyAM ca hasti 1 turaGgama 2 ratha 3 padAti 4 mahiSa 5 gandharva 6 nATya 7 rUpasaptakaTakanAyakAnAM sapta kamalAni, iti dvitIyaM valayam, tatastRtIye valaye tAvatAM aGgarakSakadevAnAM SoDazasahasra| kamalAni, iti tRtIyaM valayaM, atha caturthe valaye abhyantarAbhiyogikadevAnAM dvAtriMzallakSakamalAni, paJcame valaye madhyamAbhiyogikadevAnAM catvAriMzallakSakamalAni, SaSThe valaye bAhyAbhiyogikadevAnAM aSTacatvAriMzallakSakamalAni, sarvasaMkhyayA ca mUlakamalena saha ekA koTirviMzatirlakSAH paJcAzat sahasrAH zatamekaM viMzatizca 12050120 kamalAnAmiti / atha evaMvidhaM yatkamalalakSaNaM sthAnaM tatra sthitAM, punaH kiMvi0? (pasattharUvaM) prazastarUpAM, manohararUpAM ityarthaH, punaH kiMvi0? (supaiTTiatti) supratiSThitau-samyakatayA sthApitau yau (kaNagamayakummatti) kanakamayakacchapI tayoH ( sarisovamANacalaNaM) sadRzaM-yuktaM upamAnaM yayoH evaMvidhau caraNau yasyAH sA tathA tAM, punaH kiMvi0? ( accunnayatti) atyunnataM tathA (pINatti) pInaM-puSTaM yat aGguSThAdi aGgaM tatra sthitAH (raia) raJjitA iva, ayamarthaH-zrIdevyAH svayameva nakhAstathA raktAH santi yathA utprakSyante Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subovyA0 2 // 41 // lAkSAdinA raJjitA iva (maMsalauvaciatti) mAMsayuktAH, tata eva upacitAH - puSTAH (taNutaMbaNinahaM) tanava:sUkSmAH, na tu sthUlAH, tAmrA - aruNAH ligdhAH - arUkSA nakhA yasyAH sA tathA tAM, punaH kiMvi0 ? ( kamalapalAsasukumAlakaracaraNaM ) kamalasya palAzAni patrANi tadvat sukumAlaM karacaraNaM yasyAH sA tathA tAM (komalavaraMguliM ) komalA ata eva varAH-zreSThAH aGgulayo yasyAH sA tathA tAM, tato vizeSaNasamAsaH punaH kiMvi0 ? (kuruviMdAvattatti) kuruvindAvarta - AvarttavizeSa AbharaNavizeSo vA tena zobhite (vahANupubvatti) vRttAnupUrve, ko'rtha:- pUrvaM bahusthUle tataH stokaM stokaM sthUle karikaravat (jaMghaM) IdRze jaGghe yasyAH sA tathA tAM punaH kiMvi0 ? ( nigUDhajANuM ) nigUDhe-gupte jAnunI yasyAH sA tathA tAM, punaH kiMvi0 ? ( gayavarakarasarisapIvaroruM ) gajabaro - gajendrastasya kara :- zuNDA tatsadRze pIvare-puSTe urU yasyAH sA tathA tAM, uruzabdena loke 'sAthala ' ityucyate, punaH kiMvi0 ( cAmIkararai ame halAjuttaM ) suvarNaracitA - suvarNamayI ityarthaH evaMvidhA yA mekhalA tayA yuktaM, ata eva ( cAruvicchinna soNicakaM ) manoharaM vistIrNa zroNicakraM -kaTitaTaM yasyAH sA tathA tAM punaH kiMvi 0? (jacaMjaNatti ) jAtyAJjanaM-marditaM tailAdinA aJjanaM ( bhamarajalayapayaratti ) bhramarANAM prasiddhAnAM jaladAnAM cameghAnAM yaH prakaraH- samUhaH tatsamAnavarNatayA jAtyAJjanabhramarajaladaprakara iva (ujjuasamasaMhiatti ) RjukApradhvarA ata eva samA-aviSamA saMhitA - nirantarA ( taNuaAijjalaDahatti ) tanukA - sUkSmA AdeyA- subhagA laTabhA - vilAsa manoharA ( sukumAlamauatti ) sukumAlebhyaH zirISapuSpAdivastubhyo'pi mRdukA tata eva ( rama zrIdevIva rNanaM sU. 36 // 41 // Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdevIvarNanaM mU.36 C+++CCRACKAGAR-SCANCE | NijjaromarAI) ramaNIyA romarAjiryasyAH sA tathA tAM, punaH kiMvi? (naabhimNddlsuNdrvimaalpstthjghnnN)| nAbhimaNDalena sundaraM vizAlaM-vistIrNa prazastaM-lakSaNopetaM evaMvidhaM jaghanaM-agretanakaTyadhobhAgo yasyAH sA tathA tAM, punaH kiMci0 1 (karayalamAiatti) karatalameyo, muSTigrAhya ityarthaH (pasatyativaliatti) prazastA trivali:| tisro balyo-rekhA yatraivavidho (majjhaM) madhyabhAga-udaralakSaNo yasyAH sA tathA tA, punaH kivi0? (nANAmaNikaNagarayaNatti) nAnAjAtIyA maNaya:-candrakAntaprabhRtayaH kanaka-pItavarNa suvarNa .ratnAni-vaiDUryaprabhRtIni (vima-TR lamahAtavaNijjatti) vimalaM-nirmalaM mahat-mahAjAtIyaM evaMvidhaM tapanIyaM-raktavarNa suvarNa etatsambandhIni yAni | (AbharaNabhUsaNatti) AbharaNAni-aGgaparidheyAni aveyakakaGkaNAdIni bhUSaNAni-upAGgaparidheyAni mudrikAdIni taiH (virAiamaMguvaMgi) virAjitAni aGgAni-ziraHprabhRtIni upAGgAni-agulyAdIni yasyAH sA tathA tAM, ko'rthaH-AbharaNa: zrIdevyA aGgAni bhUSitAni santi bhUSaNaizca upAGgAnIti, punaH kiMvi0?(hAravirAyaMtatti)hAreNa-mauktikAdimAlayA virAjat-zobhamAnaM (kuMdamAlapariNaddhatti) kundAdipuSpamAlayA pariNaLU-vyAptaM (jalajaliMtatti) jAjvalyamAnaM-dedIpyamAnaM evaMvidhaM yat (thaNajualavimalakalasa) stanayugalaM, tadeva mahazAkAratayA | vimalau kalazau yasyAH sA tathA tAM, anena ca abhedarUpakAlaMkAreNa kanakakalazavat pInI kaThinau vRttau zrIdevyAH stanau vartete ityarthaH sUcitaH, punaH kiMvi0? (AiNapattiatti) AyuktAbhiH-yathAsthAnasthApitAbhiH patrikAbhiH-marakatapatraiH 'pAnAM' itilokaprasiddhaiH (vibhUsieNaM) vibhUSitena-alaGkRtena (subhagajAluja Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subo vyA0 2 // 42 // leNaM ) subhagAni - dRSTisukhakarANi yAni jAlAni - muktAgucchAni taiH ujjvalena evaMvidhena (muttAkalAbaeNaM) muktAkalApakena - mauktikahAreNa zobhitAM, atra zobhitAM itipadaM sUtre anuktaM api adhyAhArya, evaM agre vizeSaNadvaye'pi, punaH kiMvi0 ? (uratthadINAra mAlaviraieNaM) uraHsthayA - hRdayasthitayA dInAramAlayA - sauva - NikamAlamAlayA virAjitena (kaMThamaNisuttaeNaM) kaNThamaNimUtrakeNa ca - kaNThastharatnamayadavarakeNa, zobhitAM iti pUrvavat, punaH kiMvi0 ? ( kuMDalajualullasaMta aMsova sattaso bhaMtasappa meNaM ) tatra IdRzena zobhAguNasamudayenakAntiguNaprAgbhAreNa zobhitAM iti yojanA, atha kIdRzena zobhAguNasamudayena ?, atra ' aMsovasatta ' iti padaM prAkU yojyaM tataH ' asovasatta'tti aMsayoH - skandhayoH upasaktaM - lagnaM yat kuNDalayoryugalaM tasya ' ullasaM ta'tti ullasantI 'sobhaMta'tti zobhamAnA ata eva 'sa'tti satI-samIcInA 'pabha'tti prabhA - kAntiryasmin evaMvidhena ( sobhAguNasamudayeNaM) zobhAguNasamudayena, punaH kIdRzena zo0 ? ( ANaNakuTuMbieNaM ) Ananasya - mukhasya kauTumbikeneva, yathA rAjA kauTumbikaiH- sevakaiH zobhate evaM zrIdevyA AnanaM tena zobhAguNasamudayeneti bhAvaH, atra 'ullasaMta'tti 'sobhante 'tyAdIni zobhAguNasamudayasya vizeSaNAni 'asovasatte' ti ca kuNDalayugalavizeSaNaM, nanu tarhi prabhAguNasamudayavizeSaNayormadhye kuNDalayugalavizeSaNaM kathaM nyastaM ? tathA 'aMsovasatte' tyasya kuNDalayugalAt paranipAtazca kathaM ? aMsovasatta kuMDalajuyalullasaMteti pAThaH kathaM na kRta iti cedU, ucyate, prAkRtatvAt anyavizeSaNamadhye'pyanyavizeSaNAvatAro vizeSaNasya paranipAtazca bhavati, evaM zrIdevIrNanaM sU. 36 // 42 // Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdevya| bhiSeka sarvatra vizeSaNaparanipAte hetajJeyaH, puna: kiMviziSTAM shriidevtaaN?-(kmlaamlvisaalrmnnijjloanniN)| kamalavat amale-nirmale vizAle-vistIrNe ramaNIye-manohare ca locane yasyAH sA tathA tAM, punaH kiMvi0?(kamalapajjalaMtakaragahiatti) tatra pUrvavat prAkRtatvAt vizeSaNasya paranipAtaH, tataH prajvalantau-dedIpyamAnau | yo karau-hastau tAbhyAM gRhIte ye kamale tAbhyAM (mukkatoba) muktaM-kSarat toyaM-makarandarUpaM jalaM yasyAH sA tathA | tAM, ayamarthaH-zrIdevyA tAvad dvayoH karayoH pratyekaM kamalaM gRhItamasti, tasmAca makarandabindavaH avantIti, punaH kiMvi0?-(lIlAvAyatti ) lIlayA, na tu prasvedApanodAya, prasvedasya divyazarIreSvabhAvAt , lIlayA vAyatti-vAtodIraNArthaM ( kayapakkhaeNaM) kRtaH-avadhUto yaH pakSakaH-tAlavRntaM tena zobhitAM, atrApi zobhitAM iti padaM adhyAhArya, punaH kiMvi0 ?-(suvisadatti) suvizadaH-suvivikto, na punarjaTAjUTavat parasparasaMlagnaH ( kasiNatti) kRSNaH-zyAmavarNaH (ghaNatti) ghana:-aviralo, na tu madhye madhye riktaH, (saNhatti) sUkSmo, na tu zaMkararomavatsthUlaH (laMbaMtatti) lambamAnaH (kesahatthaM ) kezahasto-veNiryasyAH sA tathA tAM, punaH kiMvi01-(paumaddahakamalavAsiNiM) padmadrahasya yatkamalaM pUrvoktasvarUpaM tatra nivasantI (siriM) zriyaM-zrIdevatAM, idaM vizeSyaM, punaH kiMvi01-(bhagavaI) bhagavatI-aizvaryAdiyutAM (picchaha ) prekSate, idaM kriyApadaM, punaH kiMvi0 ?-(himavaMtaselasihare) himavannAmA parvatastasya zikhare HA RSHA.4. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (disAgaiMdorupIvaratti) diggajendrAH-airAvatAdayaH taiH urupIvaraiH-dIrdheH puSTaizca evaMviSaiH (karAbhisidhamANiM) karaiH-zuNDAbhiH kRtvA abhiSicyamAnAM lapyamAnAm 4 // (36) / // 43 // kalpa.subo-4 vyA02 // 43 // CAKACCUSA porraamai peemaannn vaakkai kaappu kaappaarr maarr paannnm iti mahopAdhyAyazrIkIrtivijayagaNiziSyopAdhyAyazrIvinayavijayagaNiviracitAyAM kalpamubodhikAyAM dvitIyaH kSaNaH smaaptH| granthAnam // 741 / dvayorvyAkhyAnayoH granthAnam // 1406 // vaannaiyp pyppppaa pppaannnaippaarr maarr porrr pnnnaimaannnaippaannn yaappttm) (muppaarr paapu 5343455345433 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha tRtIyaM vyAkhyAnaM prArabhyate // 5 puSpadAma KKRISARAKAROKAR .. (tao puNo) tataH punarnabhastalAdavapatad dAma-puSpamAlyaM trizalA paJcame svapne pazyati iti yojanA, atha kiMviziSTaM puSpadAma ?-(sarasatti) sarasAni-sadyaskAni (kusumatti) kusumAni-puSpANi yeSu evaMvidhAni yAni (maMdAradAmatti) mandAradAmAni kalpavRkSamAlyAni taiH(ramaNijabhUaM) ramaNIyabhUtaM, atimanoharamityarthaH, punaH kiMvi0?-(caMpagAsogatti) campakaH pratItaH, azoko'pi pratItaH tathA (punnaganAgapiyaMgusirisatti) punnAganAgapriyaGguzirISAH vRkSavizeSAH, tathA(muggaratti) mudgaraHpratItaH (malliAjAijUhiatti)mallakAjAtiyUthikAvallIvizeSAH pratItAH (aMkollatti) aGkollaH matItaH (kojakoriMTatti) kojakoraNTau api vRkSavizeSau (pattada| maNayatti) damanakapatrANi, tathA (navamAliatti) navamAlikA latAvizeSaH (baulatti) baulasirI iti nAmA bakulavRkSavizeSaH (tilayatti) tilakanAmA vRkSavizeSaH (vAsaMtiatti) vAsantikA'pi latAvizeSaH (paummuppa| latti) padmAni-sUryavikAzikamalAni utpalAni-candravikAzikamalAni (pADalakuMdAimuttatti) pATalakundAtimuktAH vRkSavizeSAH (sahakAratti) sahakAraHpratItaH, eteSAM campakAzokAdInAM sahakArAntAnAM kusumAnAM-puSpANAM (surabhigaMdhi )surabhiH-ghrANatarpaNo gandho yatra tattathA, punaH kiMvi01-(aNuvamamaNohareNaM gaMdheNaM) anupamo KAHAKAKARANASISARAISAE3% Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * puSpadAma * kalpa.subovyA03 // 44 // // 44 // * * * ya upamAnarahitaH advitIya itiyAvat manoharazca-cittAlAdakaH evaMvidhana gandhena ( daza disAovi vAsakA yaMta) dazApi dizaH vAsayat-surabhIkurvat, punaH kiMvi0?-(sabbouasurabhikusumamalladhavalatti ) sarvartukaM yat surabhi-sugandhaM puSpamAlyaM tena dhavalaM, ayamarthaH-SaNNAM api RtUnAM sambandhinyaH puSpamAlAstatra dAmani varttante iti, tathA (vilasaMtatti) dIpyamAnA ata eva (kaMtatti) kAntA-manoharA ye (bahuvannabhatticitta) bahavo varNA-raktapItAdayasteSAM 'bhattitti racanA tayA citraM-AzcaryakAri athavA citrayuktaM iva, tatazca vizeSaNadUyasya karmadhArayaH kartavyaH, anena ca vizeSaNena tatra puSpadAmani bhUyAn dhavala eva varNoM vartate stokastokAzca anye'pi varNA vartante ityarthaH sUcitaH, punaH kiMvi* ?-(chappayamahuaribhamaragaNagumagumAyaMtaniliMtaguMjaMtadesabhAgaM) atrApi vizeSaNasya paranipAto. gumagumAyamAno-madhuraM zabdaM kurvan anyasthAnAt Agatya tatra dAmani layaM prApnuvan avyaktaM zabdavizeSa kurvan evaMvidho yaH SaTpada 1 madhukarI 2 bhramarA3 NAM-bhramarajAtivizeSANAM yo gaNaH-samUhaH sa dezabhAgeSu-zivAprabhAgapArzvadvayA'dhobhAgAdikeSu dezabhAgeSu yatra tattathA, ko'rthaH?taddAma saurabhyAtizayAt sarvabhAgeSu bhramaraiH sevitamastIti bhAvaH, atra SaTpadamadhukarIbhramarANAM ca varNAdibhirbhedo jJeyaH (dAma) puSpadAma, idaM vizeSyaM (picchai) prekSate iti kriyApadaM, punaH kiMvi0?-(nabhaMgaNa| talAo) nabhoGgaNatalAt ( uvayaMtaM) avapatat-uttarat 5 // (37) / / (sasiMca) tataH punaH sA trizalAdevI SaSThe svapne zazinaM pazyati, atha kIzaM?-(gokhIrapheNadabarayara * Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yayakalasapaMDuraM ) gokSIraM- dhenudugdhaM phenaM prasiddhaM dakarajAMsi - jalakaNAH rajatakalazo-rUpyaghaTaH tadvat pANDuraMujjvalaM, punaH kiMvi0 - ( subhaM ) zubhaM - saumyaM, punaH kiMvi0 ? - ( hiayanayaNakaMtaM ) atra lokAnAM iti zeSaH, tatazca lokAnAM hRdayanayanayoH kAntaM-vallabhaM punaH kiMvi0 ? - ( paDipuNNaM ) pratipUrNa-pUrNamAsIsatkaM punaH kiMvi0 ? ( timiranikaratti ) timirANAM - andhakArANAM nikareNa-samUhena ( ghaNaguhiratti ) ghanA - niviDA gambhIrA ye vanagahvarAdayasteSAM (vitimirakaraM ) andhakArAbhAvakaraM, vanagaharasthitAndhakAranAzakaM ityarthaH, yaduktaM - 'virama timira ! sAhasAdamuSmAdyadi ravirastamitaH svatastataH kim ? / kalayasi naH puro maho mahormisphuTatara kairavitAntarikSamindum ? || 1 ||' punaH kiMvi0 ? - ( pamANapatatti) pramANapakSau - varSamAsAdimAnakAriNau yau pakSau-zukRSNapakSau tayoH antaH - madhye pUrNimAyAM ityarthaH tatra ( rAyalehaM ) rAjantyaH - zobhamAnAH lekhAH - kalA yasya sa tathA taM punaH kiMvi0 ? - ( kumuavaNavibohagaM ) kumudavanAnAM - candravikAzikamalavanAnAM vibodhakaM -- vikA zakaM, yataH - 'dinakaratApavyApaprapannamUrcchAni kumudagahanAni / uttasthuramRtadIdhitikAntisudhAsekatastvaritam // 1 // punaH kiMvi0 1 - ( nisAsohagaM ) nizAzobhakaM - rAtrizobhAkArakaM, punaH kiMvi0 ? - ( suparimaTThadappaNatalomaM ) suparimRSTaM - samyakprakAreNa rakSAdinA ujjvalitaM yat darpaNatalaM tena upamA yasya sa tathA taM punaH kiMvi0 ? - ( haMsa paDuvannaM ) haMsavat paTuvarNa- ujjvalavarNa ityarthaH punaH kiMvi0 ? - ( joisa muhamaMDagaM ) jyotiSAM mukhamaNDakaM, punaH kiMvi0 1 ( tamaripuM ) andhakAravairiNaM, punaH kiMvi0 ? - ( mayaNasarApUra gaM ) madanasya -- kAmasya 6. zazI sU. 38 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.mubovyA03 // 45 // 6 zazI mU. 38 zarApUramiva-tUNIramiva, ayamarthaH-yathA dhanurdharastUNIraM prApya mudito niHzaGkha mRgAdikaM zaraividhyati evaM madano'pi candrodayaM prApya niHzaGkaM janAn bANairvyAkulIkaroti, punaH kiMvi0 ?-(samuddadagapUragaM) samudrodakapUrakaM, jaladhivelAvardhakaM ityarthaH, punaH kiMvi0 ?-(dummaNaM jaNaM daiavajiaM) durmanaskaM-vyagraM IdRzaM dayitena-prANavallabhena rahitaM janaM, virahiNIlokaM ityarthaH. (pAehiM sosayaMta ) pAdaiH-kiraNaiH zoSayantaM, viyogi| duHkhadaM ityarthaH, yataH-'rajaninAtha ! nizAcara ! durmate !, virahiNAM rudhiraM pibasi dhruvam / udayato'ruNatA kathamanyathA, tava kathaM ca take tanutAbhRtaH ? // 1 // (puNo) punaHzabdo dhuri yojitaH, punaH kiMvi01-(somacArurUvaM ) yaH saumyaH san cArurUpo-manohararUpaH taM, (picchaha ) prekSate iti kriyApadaM (sA) sA, punaH kiMvi0?(gagaNamaMDalatti) gaganamaNDasya-AkAzatalasya (visAlatti) vizAlaM-vistIrNa (sonatti) saumyaM-sundarAkAraM (cakammamANatti) cakramyamANaM-calanasvabhAvaM, evaMvidhaM (tilayaM ) tilakaM, tilakamiva zobhAkaratvAt , punaH kiMvi0?-(rohiNImaNatti) rohiNyAH-candravallabhAyA mana:-cittaM tasya (hiayatti) hitado-hitakArI, ekapAkSikapremanirAsArtha hitada iti vizeSaNaM. IdRzo (vallahaM) vallabho yastaM, idaM kavisamayApekSayA, anyathA rohiNI kila nakSatra, candranakSatrayozca svAmisevakabhAva eva siddhAnte prasiddho, na tu strIbhartRbhAvaH, (devI) devI-trizalA (puNNacaMdaM ) pUrNacandraM, idaM vizeSyaM ( samullasaMtaM ) jyotlayA zobhamAnam // 6 // (38) // (tao puNo) tataH punaH-candradarzanAnantaraM saptame svapne sUrya pazyati, atha kiMviziSTaM sUrya ?-(tamapaDalapa RSSES Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUryaskhamaH SAHARANASALARIA ripphuDaM ) tamaHpaTalaM-andhakArasamUhastasya parisphoTaka-nAzakaM ityarthaH (ceva) nizcayena, punaH kiMvi.?-(te. asA pajalatarUvaM ) tejasaiva prajvalat-jAjvalyamAnaM rUpaM yasya sa tathA taM, svabhAvatastu sUryabimbavattino bAdarapRvvIkAyikAH zItalA eva, kintvAtapanAmakarmodayAttejamaiva ete janaM vyAkulIkurvantIti jJeyaM, punaH kiMvi0 ?-(rattAsogati ) raktAzokaH-azokavRkSavizeSaH (pagAsakiMsuatti) prakAzakiMzukaH-puSpitapalAzaH (suamuhaguMjaddhatti) zukamukhaM guJjArgha ca prasiddhaM (rAgasarisaM) eteSAM bastUnAM yo rAgo-raktatvaM tena sadRzaM, pUrvoktavastuvat raktavarNa ityarthaH, punaH kiMvi0?-(kamalavaNAlaMkaraNaM) kamalavanAnAM alaGkaraNaM-zobhAkAraka vikAzakaM itiyAvat . vikasitAni hi tAni alaGkRtAnIva vibhAnti, punaH kiMvi0?-(aMkaNaM joisassa) jyotiSasya-jyotizcakrasya aGkanaM-meSAdirAzisaMkramaNAdinA lakSaNajJApakaM, punaH kiMvi0 ?-(aMbaratalapaIvaM) ambaratale pradIpaM-AkAzatalaprakAzakaM, punaH kiMvi0 ?-( himapaDalagalaggahaM) himapaTalasya-himasagRhasya galagrahaM-galahastadAyakaM, himasphoTakamityarthaH, punaH kiMvi0 (gahagaNorunAyagaM) grahagaNasya-grahasamUhasya uruH-mahAn nAyako yaH sa tathA taM, punaH kiMvi0 ?-(rattiviNAsaM) rAtrivinAzaM, rAtrivinAzakAraNaM ityarthaH. punaH kiMvi0?-(udayatthamaNesu muhAM suhadasaNaM) udayAstasamayayoH-udayavelAyAM astavelAyAM ca muharga yAvat sukhadarzanaM, sukhena avalokanIyaM ityarthaH, ( dunnirikvarUvaM ) anyasmin kAle durnirIkSyarUpaM, sammukhaM | vilokayituM na zakyate ityarthaH punaH kiMci ?-(rattimuddhaMtatti) rAtrau utA:-svecchAcAriNaH, makAro'tra prAkR Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatvAt , evaM vidhA ye duppayArappamaharNa duSpracArAH caurAdayo'nyAyakAriNastAna pramaIyati yastaM, anyAyakAri-| kalpa.subodha pracAranivArakaM ityathaH, punaH kiMvi0 ?-(sIavegamahaNaM) zItavegamathanaM, Atapena zItaveganivAraNAt , (pi hai sUryasvamaH vyA0 3 scha) prekSate iti kriyApadaM prAyojitaM, punaH kiMvi0?-(merugirisayayapariyaDayaM) merugireH satataM parivartakaM mU. 39 meU Azritya pradakSiNayA bhramantaM itiyAvat, punaH kiMvi01-(visAlaM) vizAlaM-vistIrNamaNDalaM (sUraM) sUrya ityapi vizeSyaM yojitaM, punaH kiMvi0?-(rassIsahassapayaliatti) razmisahasreNa-kiraNadazazatyA kRtvA pradalitA-prasphoTitA (dittasoha) dItAnAM-candratArAdInAM zobhA yena sa tathA taM, yena svakiraNaH sarveSAM api prabhA viluptA'stIti bhAvaH, atra sahasrakiraNAbhidhAnaM tu lokaprasiddhatvAt , anyathA kAlavizeSe adhikA api tasya kiraNA bhavanti, tathA coktaM laukikazAstreSu-'RtubhedAtpunastasyAtiricyante'pi rshmyH| zatAni dvAdaza 1200 madhau, trayodaza 1300 tu mAdhave // 1 // caturdaza 1400 punajyeSThe, nabhonabhasyayostathA |1400-1400 | paMcadazaiva 1500 tvASADhe, SoDazaiva 1600 tathA''zvine // 2 // kArtike tvekAdaza ca 1100, zatAnyevaM 1100 tapasyapi / mArge ca daza sArdhAni 1050, zatAnyevaM 1050 ca phAlgune // 3 // pauSa eva paraM |mAsi, sahasraM 1000 kiraNA raveH 7 / / (39) // caitre vaizAkhe jyeSTha ASADhe zrAvaNe bhAdrapade Azvine kArtike mArga pauSe mAghe phAlgune 1200 1300 1400 / 1500 1400 1400 / 1600 1100 1050 1000 1100 1050 Recoracocat 5*Liu Shi Liu Liu Ling Liu Zhong A*A *A++K Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 dhvajakhamAmU.40 (tao puNo) tataH punaH sA trizalA aSTame svapne dhvajaM pazyati. kiMviziSTaM dhvajaM ?-(jaccakaNagalaTThipaiTThiaM) jAtyaM-uttamajAtIyaM yat kanaka-suvarNa tasya yA yaSTistatra pratiSThitaM, suvarNamayadaNDazikhare sthitaM ityarthaH, punaH kiMvi01-(mamUhanIlarattapIasukillatti) samUhIbhUtAni bahUnItyarthaH nIlaraktapItazuklAni, kRSNanIlayorakyAt paJcavarNamanoharANItyarthaH (sukumAlullasiatti) sukumAlAni ullasanti-vAtena lahalahAyamAnAni ityarthaH evaMvidhAni yAni (morapicchakayamuddhayaM) mayUrapicchAni taiH kRtA mUrdhajA iva-kezA iva yasya sa tathA taM, ayamarthaH-yathA manuSyazirasi veNirbhavati tathA tasya dhvajasya veNisthAne mayUrapicchasamUhaH sthApito'|stIti (dhayaM ) dhvaja, idaM vizeSyaM, punaH kiMvi0? (ahiasassirI) adhikasazrIkaM-atizobhitaM ityarthaH, punaH kiMvi0 ?-evaMvidhena siMhena rAjamAnaM iti vizeSaNayojanA, atha kIdRzena siMhena ?-(phaliasaMkhaMkatti) sphaTika-ratnavizeSaH zaGkaH-prasiddhaH aGko'pi-ratnavizeSaH (kuMdadagarayatti) kundasya-dhavalapuSpavizeSasya mAlyaM dakarajAMsi-jalakaNAH ( rayayakalasatti) rajatakalazo-rUpyaghaTaH (paMDureNa ) uktasarvavastuvat ujjvalavarNena, (matthayattheNa ) mastakasthitena, citratayA dhvajazirasi AlekhitenetyarthaH ( sIheNa ) siMhena iti vizeSyaM, | punaH kIdRzena siMhena ?-(rAyamANeNa ) rAjamAnena, sundaratvAt zobhamAnenetyarthaH ( rAyamANaM) rAjamAnaM iti tu yojitaM, punaH kIdRzena siMhena ?-(bhittuM ) bhettuM-dvidhAkartu, kiM?-(gagaNatalamaMDalaM) AkAzatalamaNDalaM (ceva) utprekSAyAM (vavasieNa) sodyameneva, ayamarthaH-dhvajastAvadvAyutaraGgeNa kampate, kampamAne ca dhvaje siMho'pi Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subo vyA0 3 // 47 // gaganaM prati ucchati, tathA ca utprekSyate-ayaM siMhaH kiM gaganatalaM bhettuM udyamaM karotIti?, (picchai) prekSate iti kriyApadaM atha punaH kiMviziSTaM dhvajaM ? - (sivatti) zivaH - saumyaH sukhakArI ata eva (mauatti) mRduko mandamanda itiyAvat evaMvidho yo (mAruatti) mAruto - vAyustasya (layatti) layaH - AzleSo milanamitiyAvat tena (Ayatti ) ahata-Andolito yaH, tata eva (kaMpamANaM ) calanasvabhAvo yaH sa tathA taM punaH kiMvi0 ? - ( aippamANaM ) atipramANaM mahAntaM ityarthaH punaH kiMvi0 ? - ( jaNapicchaNijarUvaM ) janAnAM prekSaNIyaM draSTuM yogyaM rUpaM yasya sa tathA taM 8 / ( 40 ) // (tao puNo ) tataH punaH sA trizalA kSatriyANI navame svapne rajatapUrNakalazaM rUpyamayaM pUrNakumbhaM pazyati, atha kiMviziSTaM rajatapUrNakalazaM 1- ( jaccakaMcaNujjalaMtarUvaM) jAtyakAJcanavat - uttamasuvarNavat ut-prAbalyena dIpyamAnaM rUpaM yasya sa tathA taM yathA kila jAtyakAJcanasya rUpaM atinirmalaM bhavati tathA tasya kalazasyApi rUpaM iti tAtparya, punaH kiMvi0 ? - ( nimmalajalapunnamuttamaM ) nirmalena jalena pUrNa ata eva uttamaM zubhasUcakaM punaH kiMvi0 ? - (dippamANasohaM ) dIpyamAnA zobhA yasya sa tathA taM punaH kiMvi01 - (kamalakalAvaparirAyamANaM) kamalakalApena-kamalasamUhena parirAjamAnaM sarvataH zobhamAnaM, punaH kiMvi0 ? - (paDipunnatti) pratipUrNA, na tu nyUnA, evaMvidhA ye (savvamaM galabhe atti ) sarvamaGgalabhedA - maGgalaprakArAsteSAM (samAgamaM ) samAgamaH - saGketasthAnamiva yathA saGketakAriNo janAH saGketasthAne avazyaM prApyante tathA tasmin kalaze dRSTe avazyaM sarve maGgalabhedAH prApyante iti bhAvaH, punaH 9 dhvajasva maH sR. 41 1180 11 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ARKAR- 10 padmasara khamaH sU, SARKAR kiMvi0?-(pavararayaNapavirAyatakamalaTThi) prabararatnaiH parirAjamAnaM yat kamalaM tatra sthitaM, ratnamayavikasitakamalopari sa kalazo mukto'stIti bhAvaH, punaH kiMvi0?-(nayaNabhUsaNakaraM ) nayanAnAM bhUSaNakaraM-AnandakaramityarthaH, nayanayohi Ananda eva bhUSaNaM yathA padmasya vikAzaH, punaH kiMvi01-(pabhAsamANaM) prabhAsamAnaMdIpyamAnaM prabhayA vA'samAnaM-nirupama, puna: kiMvi0?-(savao ceva dIvayaMta) sarvataH-marvadizaM nizcayena dIpayantaM, punaH kiMvi0 ? (somalacchitti) saumyA-prazastA yA lakSmIstasyAH (nibhelaNaM) gRhaM, ayaM dezyaH zabdaH, punaH kiMvi0 ?-(savvapAbaparivajiaM) sarvaiH pApaiH-amaGgalaiH parivarjitaM-rahitaM, ata eva (subhaM bhAsuraM) zubhaM bhAsuraM-dIpyamAnaM (mirivaraM ) zriyA-zobhayA pradhAnaM, punaH kiMvi01-(savvouasurabhikusumatti) sarva kAnAM-sarva RtujAtAnAM surabhikusumAnAM-sugandhipuSpANAM sambandhIni (AsattamalladAmaM) AmaktAni-kaNTe sthApitAni mAlyadAmAni yasmin kalaze sa tathA taM, (piccha ).prekSate iti kriyApadaM (sA) sA trizalA (rayayapugnakala) rajatasya pUrNa kalazaM idaM vizeSyam // 9 // 41 // (tao puNo) tataH punaH sA trizalA dazame svapne padmasaraH pazyati, atha kiMviziSTaM padmasaraH ?-(raviki| raNataruNabohiatti) prAkRtatvAdvizeSaNasya parinipAtAt taruNo-nUtano yo ravistasya ye kiraNAstaioMdhitAni yAni (sahassapattatti) sahasrapatrANi-mahApadmAni taiH (surabhitaratti) atyantaM sugandhi (piMjarajalaM) pItaM rakta ca jalaM yasya tattathA, punaH kiMvi0 ?-(jalacarapahakaratti) jalacarA-jalajIvAsteSAM 'pahakara'tti samUhastena SAR Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karUpa: muMbovyA0 3 // 48 // 42 (parihatthagatti) paripUrNa, sarvato vyAptaM ityarthaH, tathA ( macchaparibhujjamANajalasaMcayaM ) matsyaiH paribhujyamAno-vyAmiyamANo jalasaJcayo yasya tattathA, tataH karmadhArayaH, punaH kiMvi01-(jalaMtamiva) jvala 410 padmasaraH diva-dedIpyamAnaM iva, kena ?-(kamalatti) kamalAni-sUryavikAzIni ambujAni (kuvalayatti) kuva khamaH sU. layAni ca-candravikAzIni kamalAni ( uppalatti) utpalAni-raktakamalAni (tAmarasatti) tAmarasAnimahApadmAni (puMDarIyatti ) puMDarIkAni-ujjvalakamalAni, eteSAM nAnAjAtIyakamalAnAM yaH (uru) uru-vistI // 48 // rNaH (sappamANatti) sarpan-prasaran , evaMvidho yaH (sirisamudaeNaM) zrIsamudayaH-zobhAsamUhastena, kamalAnAM zobhApakareNa hi zobhamAnatvaM eva syAt na tu sUryabimbAdivaddedIpyamAnatvaM ata utprekSyate-eteSAM vividhakamalAnAM zobhAprArabhAreNa jvaladiva-dedIpyamAnamiveti, punaH kiM. 1-(ramaNijakhvasohaM ) ramaNIyA-manoramA rUpazobhA yasya tattathA, punaH kiMvi01-(pamuiaMta) pramudita anta:-cittaM yeSAM te pramuditAntaraH, evaMvidhA ye (bhamaragaNatti) bhramaragaNAH (mattamahaariMgaNukkarolijamANakamalaM) mattamadhukarIgaNAzca-bhramarajAtivizeSagaNAsteSAM utkarAH-samUhAH, bhramaramadhukarINAM bahUni vRndAni ityarthaH, taiH avalihyamAnAni-AsvAdyamAnAni kamalAni yatra tattathA, punaH kiMvi01-(kAryabagabalAhayacakkatti) kAdambA:-kalahaMsAH balAhakA-balAkAH cakrAH-14 cakravAkAH (kalahaMsasArasatti) kalA-madhurazabdA ye hamAH kalahaMsA rAjahaMsA ityarthaH mArasA-dIrghajAnukA jIvavizeSAH ityAdayo ye (gaviatti) garvitA:-tAhakasthAnaprAptyAbhimAnino ye (sauNagaNamihuNasevija Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OMA% SAMSUTRA nayaNakata bhAtIti bhanIpatrANi mANasalilaM ) zakunigaNA-pakSisamUhAsteSAM mithuna:-dUndaiH sevyamAnaM salilaM yasya tat tathA, punaH kiMvi0 ?| (paumiNipattovalaggajalabiMdunicayacittaM ) padminyaH-kamalinyastAsAM patrANi tatra upalagnA ye jalabinduni padmasaraHkhacayAstazcitraM-maNDitamiva, indranIlaratnamayAnIva padminIpatrANi muktAphalAnukAribhirjalabindubhiratIva namaH mR. 42 zobhante, taizca patraistat saraH kRtacitraM iba bhAtIti bhAvaH, (picchaha ) prekSate iti kriyApadaM (sA) sA kSIrodasA| trizalA, punaH kiMvi?-(hiayanayaNakaMta) hRdayanayanayoH kAntaM-vallabhaM ( paumasaraM nAma saraM) padmasara garaHsU.43 iti nAmnA sara:-sarovaraM, idaM vizeSyaM, kiMvi0-( sararuhAbhirAmaM ) sarasstu aI-pUjyaM ata eva abhirAma| ramaNIyam 10 // (42) // (tao puNo ) tataH punarekAdaze svapne zaradrajanikarasaumyavadanA mA trizalA kSIrodasAgaraM pazyati, atha | kiMviziSTaM kSIrodasAgaraM ?-(caMdakiraNarAsitti) candrasya kiraNarAzi:-kiraNamamUhastena (sarisasirivacchasohaM ) sadazA zrIH-zobhA yasyAH evaMvidhA vakSaHzobhA yasya sa tathA taM, vakSaHzabdena hi hadayaM ucyate, tattu prANino bhavati na tu samudrasya, tato hRdayazabdenAtra madhyabhAgaH procyate iti, tato'tyujjvalo madhyabhAgo yasyeti jJeyaM, punaH kiM vi01-(cauggamaNapavaddhamANajalasaMcayaM ) caturpu gamaneSu-digmArgeSu prakarSaNa vardhamAno jalasaJcayo-jalasamUho yasya sa tathA taM, catasRSvapi dikSu tatra agAdha eva jalapravAho'stIti bhAvaH, punaH kiMvi0-(cavalacaMcaluccAyappamANakallolalolaMtatoyaM ) capalacazcalA-capalebhyo'pi capalA Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa:subovyA03 // 49 // kSIrasAgaraH sU.43 // 49 / / RECACANARAR aticapalA itiyAvat tathA ucca AtmapramANaM yeSAmevaMvidhA ye kallolAstairlolat-punaH punarekIbhUya pRthagbhavat evaMvidhaM toyaM-pAnIyaM yasya sa tathA taM, punaH kiMvi01-(paDupavaNAhayatti) paTunA-amandena pavanena AhatA|AsphoTitAH santaH ata eva (caliatti) calitA-dhAvituM pravRttAH tata eva (cavalatti ) capalAH (pAgaDatti) prakaTAH (taraMgatti ) evaM vidhAstaraGgAH-kallolAH tathA (raMgatabhaMgatti) raGgaMta-itastato nRtyantaH evaMvidhA 'bhaMga'tti kallolavizeSAH tathA (khokhubbhamANatti) atikSubhyanta:-bhayabhrAntA iva bhramantaH (sobhaMtatti) zobhamAnA: | (nimmalatti) nirmalAH-svacchAH (ukaDatti) utkaTAH-uddhatAH (ummItti) Urmayo-vicchittimantaH kallolAH, tataH etaiH sarvaiH pUrvoktaH kallolaprakAraiH (sahasaMbaMdhatti) saha yaH sambandho-milanaM tena (dhAvamANAvaniyattabhAsuratarAbhirAma) dhAvamAna:-tvaritaM tIrAbhimukhaM prasarpana apanivartamAnaH-taTAt pazcAdvalamAnaH san bhAsurataraH-atyantaM dIpro'ta eva abhirAmo-manoharo yaH sa tathA taM, punaH kiMvi0?-(mahAmagaramacchatti) mahAnto makarA matsyAzca prasiddhAH tathA (timitimigilaniruddhatilitiliyAbhighAyatti) timayaH 1 timiGgilAH 2 niruddhAH 3 tilitilikA 4 zca jalacarajIvavizeSAH, athaiteSAM abhighAtena-pucchAcchoTanena utpannaH (kappUrapheNapasaraM) kaparavadujjvala: phenaprasaro yasta sa tathA taM, punaH kiMvi01-(mahAnaIturiyavegasamAgayabhamatti) mahatyo nadyo mahAnadyo-gaGgAdyAstAsAM ye tvaritavegA:-zIghraM AgamanAni taiH Agatabhrama-utpannabhramaNo | yo (gaMgAvattatti) gaGgAvartanAmA AvarzavizeSastatra (guppamANuccalaMtatti) vyAkulIbhavat ata eva ucchalat ) Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimAnaskhamAsU.44 CASS 45 Avarttapatitatvena anyatra nirgamAvakAzAbhAvAt Urdhva ucchalat (paconiyattatti) pratyavanivRttaM-Udhrva ucchalya tatraiva panaH patitaM, ata eva (bhamamANalolasalilaM) tatra AvatteM eva bhramat tata eva ca lolaM-svabhAvatazcaJcalaM, evaMvidhaM salilaM-pAnIyaM yatra sa tathA taM, (picchaha) prekSate iti kriyApadaM (khIroasAyaraM) kSIrodasAgaraM idaM vizedhyaM (sarayarayaNikarasomavayaNA) zaratkAlInaH rajanIkara:-candrastadvat saumyaM vadanaM yasyAH, evaMvidhA trizalA 11 / / (43) // (tao puNo) tataH sA trizalA dvAdaze svapne vimAnavarapuNDarIkaM prekSate, atha kiMviziSTaM vimAnavarapuMDarIkaM ?-(taruNasUramaMDalasamappahaM ) taruNo-nUtano yaH sUryastasya maNDala-bimbaM tena samA prabhA-kAMtiryasya tattathA, punaH kiMvi0 1 (dippamANasohaM ) dIpyamAnA zobhA yasya tattathA, punaH kiMvi0 ? (uttamakaMcaNamahAmaNisamUhapavarateaaTThasahassatti) uttamaiH kAJcanamahAmaNisamUhaiH-suvarNaratnaprakaraiH pravarA ye aSTAdhikasahasrasaMkhyAH tekAH-stambhA taiH (dippaMtanahapaIvaM ) dIpyamAnaM sat nabha-AkAzaM pradIpayati yat tat tathA, punaH kiMvi01-(kaNagapayaralaMbamANamuttAsamujjalaMti) kanakapratareSu-suvarNapatreSu lambamAnAbhirmuktAbhiH samujjvalaM-prAbalyena dIptimat , punaH kiMvi0? (jalaMtadivvadAmaMti) jvalanti-dIpyamAnAni devasambandhIni arthAllambitAni dAmAni-puSpamAlyAni yatra tattathA, punaH kiMvi0?-(ihAmigausabhaturagatti) ihAmRgA-vRkA 'varagaDA jIva iti loke RSabhA-vRSabhAH turagA-azvAH (naramagaravihagatti) narA-manuSyAH makarAH vihagAH 54RASARAKAR Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ --- pakSiNaH (bAlagakinnararurusarabhacamarasaMsattatti) vyAlakA:-sarpAH kinnarA-devajAtivizeSAH ruravo-mRgabhedAH kalpa.subozarabhA-aSTApadAH camaryo-dhenavaH saMsaktAH-zvApadavizeSAH (kuMjaravaNalayapaumalayatti) kuJjarA-hastinaH vimAnasvavyA03 | banalatA-azokalatAyAH padmalatAH-padminyaH eteSAM marveSAM yA (bhatticittaM) bhaktI-racanA citrANi iti-II mAsU.44 // 50 // WIyAvat taiH citraM-AzcaryakAri, puna: kiMvi0?-(gaMdhavopavajamANasaMpannaghosa) gAndharvazabdena iha gItaM // 50 // 8 ucyate upavAdyamAnazabdena vAdivANyucyante, tato gAndharvopavAdyamAnAnAM-gItavAditrANAM sampUrNoM ghoSaHdAzabdo yatra tattathA, punaH kiMvi0? (nicaM sajalaghaNaviulajalaharatti ) nityaM-nirantaraM sajalo-jalasampUrNaH Vghano-niviDo vipula:-pRthulaH evaMvidho yo jaladharo-meghastasya yat (gajiamadANuNAiNA ) gajitazabdo garjArava ityarthaH tasya anunAdinA-sadRzena evaM vidhena (devaduMduhimahAraveNaMti ) devasambandhidundubhimahAzabdena (sayalamavi jIvaloaM pUrayaMta) sakalamapi jIvalokaM pUrayat zabdavyAptaM kurvat ityarthaH, punaH kiMvi0?-(kAlAgurupavarakuMduruturukkatti ) kRSNAguru 1 pravarakunduruSka 2 turuSkAH 3 prAravyAkhyAtAH tathA ( DajhaMtamANadhUva| vAsaMgatti ) dahyamAnadhUpo-dazAGgAdidhUpo vAsAGgAni--sugandhadravyANi eteSAM marveSAM yo (maghamaghaMtatti ) maghamaghAyamAno (gandhu AbhirAnaM ) udbhuta-itastataH pramRtazca yo gandhastena abhirAmaM, punaH kiMvi0 ? niccAloaM) nityaM AlokaH--udyoto yatra tattathA, punaH kiMvi0 ?-( seaM) zvetaM--ujjvalaM ata eva (seappabhaM) zvetA-ujjlA prabhA- kAntiryasya tattathA, punaH kiMvi0 ?--( suravarAbhirAmaM ) suravaraiH pradhAna-zobhitaM, na tu BARCESCRACK - Re -%A A Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 171 riktaM, (piccha ) prekSate iti kriyApadaM (sA) sA trizalA iti prAyojitaM punaH kiMvi0 ? - ( mAovabhogaM ) | sAtasya - sAtavedanIyasya karmaNa upabhogo yatra tat sAtopabhoga, IdRzaM ( vimANavarapuMDarIyaM ) vimAnavarapuNDakaM- vimAna vareSu puNDarIkamiva atyuttamatvAt idaM vizeSyaM 12 // (44 ) // (tao puNo ) tataH punaH sA trizalA trayodaze svapne ratnanikararAziM pazyati, atha kiMviziSTaM ratnanikararAzi ? - ( pulagaveriMdanIlatti ) pulakaM 1 vajraM 2 indranIla - nIlaratnaM 3 ( mAmag2atti ) sasyakaM - ratnavizeSaH 4 (kakke aNatti) karketanaM 5 ( lohiyakkhatti) lohitAkSaM 6 ( maragayatti) marakataM 7 (masAragallatti ) masAragalaM 8 (pavAlatti) pravAla (phalihatti) sphaTikaM 10 (sogaMdhiyatti) saugandhikaM 11 ( haMsagabhatti) haMsagarbha 12 (aMjaNatti) aJjanaM -aJjanaprabhaM zyAmaratnaM 13 ( caMdappatti) candraprabhaH - candrakAntaratnaM 14 (vararayaNehiM) ebhI ratnaprakAraiH (mahialapaTTi ) mahItalapratiSThitaM ( gagaNamaMDalaMtaM pabhAsayaMtaM ) mahItale sthitamapi gaganamaNDalasyAntaM yAvat prabhAsayantaM, lokaprasiddhasya AkAzasyApi zikharaM svakAntyA zobhayantaM ityarthaH punaH kiMci0 ?( tuMgaM) ucca, kiMpramANaM ? ityAha - ( merugirimannigAsaM) merugirisadRzaM ( piccha ) prekSate iti kriyApadaM (sA) sA trizalA ( rayaNanikararAsiM) ratnanikarANAM rAzi:- ucchritaH samUhastaM idaM vizeSyam 13 // (45)|| (mihiM ca ) siMhiM ceti padaM prAguktagAthAgataM 'tao puNo' ityarthasUcakaM, (sA) tataH sA trizalA catu| deze svapne IdRzaM zikhinaM agniM pazyati, atha kiMviziSTaM zikhinaM:- (biulujjalapiMgala mahughaya parisiccamANatti) ratnoccayasvapraH mR. 45 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agniskhamaH jinajananIdRzyatA sU. 47 // 51 // vipulA-vistIrNA tathA ujjvalapiMgalena madhughRtena pariSicyamAnA-ujjvalena ghRtena piGgalena ca madhunA | kalpa.subo 4 sicyamAnA ata eva (nidhUmatti ) nirdhamA (dhagadhagAiatti) dhagadhagitikurvatyo (jalaMtajAlAbhirAmaM ) vyA0 3 + jvalantyo-dIpyamAnA yA jvAlAstAbhiH ujjvalaM ata eva abhirAmaM, kiMvi. ?-(taratamajogajuttehiM) // 51 // taratamayogayuktaH (jAlapayarehiM) jvAlAprakaraiH ( annunnamiva aNupainnaM ) anyo'nyaM anuprakIrNa iva, tasya sarvA api jvAlA anyo'nyaM praviSTA iva santIti bhAvaH, (picchaha ) prekSate iti kriyApadaM, punaH kiMvi0 ?(jAlujjalaNagatti) jvAlAnAM Urdhva jvalanaM jvAlojjvalanaM, svArthikakapratyaye ca jvAlojjvalanakaM, atra tRtIyaikavacanalopaH, tena jvAlojjvalanakena ( aMbaraM va katthai payaMta ) kacitpradeze ambaraM-AkAzaM pacantaM iva, abhraMlihatvena AkAzapacanamamartha ivetyarthaH; punaH kiMvi0 ?-(aivegacaMcala ) ativegena caJcalaM (sihiM) zikhinaM-agniM, idaM vizeSyam 14 // (46) // (ime eyArise) imAn etAdRzAn (subhe) zubhAn-kalyANahetUn ( some) umayA-kIrtyA sahitAn (piyadaMsaNe) priyadarzanAna-darzanamAtreNa prItikarAn (surUve) surUpAn (suviNettisvapnAn (daThThaNa sayaNamajjhe paDibuddhA) zayanamadhye-nidrAmadhye dRSTvA prativuddhA-jAgaritA satI (araviMdaloyaNA) aravindalocanA trizalA ( harisapulaiaMgI) harSapulakitAGgI-pramodabhararomAJcitagAtrI / atra prasaGgena eteSAM svapnAnAM garbhakAle sakalajinarAjajananIvilokanIyatvaM darzayannAha-(ee caudasa suviNe ) etAn caturdaza svapnAn HAHRUKHARAKES Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhArtha| jAgaraNa | mR.48 (sabbA pAseDa titthyrmaayaa|) sarvAH pazyanti tIrthakaramAtaraH (jaM rayaNi vakamaha) yasyAM rajanyAM utpadyante | (kugchisi mahAyaso arihA // 1 // ) kukSau mahAyazasaH arhntH||47|| (tae NaM sA tisalA khattiANI)tataH sA trizalA kSatriyANI ( ime eyArUve) imAn etadrUpAn | (cauddasa mahasumiNe ) caturdaza mahAsvapnAna (pAsittA NaM paDibuddhA samANI ) dRSTvA jAgaritA satI ( haTTa| tuTTajAvahiyayA) hRSTA tuSTA yAvat harSapUrNahRdayA (dhArAhayakayaMbapupphagaMpivaH) meghadhArAbhiH siktaM yat kadaMbapuSpaM-kadavatarukusumaM tadvat (samussasiaromakUvA) ullasitAni romANi kUpeSu yasyAH sA (sumiguggahaM karei ) svapnAnAM avagrahaM-smaraNaM karoti ( karittA) kRtvA ca ( sayaNijjAo abbhuTTeDa ) zayyAyAH abhyuttiSThati ( abbhuTTittA) abhyutthAya ( pAyapIDhAo pacoruhai ) pAdapIThAt pratyavarati ( pacoruhittA) pratyavatIrya ca (aturiyaM) atvaritayA-cittautsukyarahitayA (acavalaM) acapalayA-kAyacApalyarahitayA ( asaMbhaMtAe) asambhrAntayA-kutrApi skhalanArahitayA (avilambiyAe) vilambarahitayA (rAyamasarisIe) rAjahaMsagatisadRzayA (gaie) evaMvidhayA gatyA (jeNeva sayaNijje) yantraiva zayanIya (jeNeva siddhatthe khattie) yatraiva siddhArthanAmA kSatriyaH (teNeva uvAgacchai) tatraiva upAgacchati (uvAgacchittA) upAgatya ca (siddhatthaM khattiyaM) siddhArtha kSatriyaM tAbhirgIbhiH-vANIbhiH saMlapantI 2 pratibodhayatIti sambandhaH / atha kIdRzIbhirvANIbhirityAha-(tAhiM ) tAbhirviziSTaguNasaMyuktAbhiH, punaH kiMvi01-( iTAhiM ) iSTAbhiH Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subo vyA0 3 // 52 // tasya vallabhAbhiH punaH kiMci 0 1 - ( kaMtAhi ) kAntAbhiH - sarvadA vAJchitAbhiH, ata eva (piyAhiM) priyAbhiHadveSyAbhiH punaH kiMvi0 ? - ( maNuSNAhiM ) manojJAbhiH - manovinodakAriNIbhiH, ata eva (maNAmAhiM ) | mano'mAbhiH - manasA amyante - punaH punargamyante na tu kadApi vismAryante evaMvidhAbhiH punaH kiMvi0 : - ( urAlAhiM ) udArAbhiH - sundaradhvanivarNasaMyutAbhiH punaH kiMvi0 ? ( kallANAhiM ) kalyANAni - samRddhyastatkAriNIbhiH punaH kiMvi0 ? - ( sivAhiM ) zivAbhiH - upadravaharIbhiH tathAvidhavarNasaMyuktatvAt, ata eva ( dhannAhiM ) dhanyAbhiH- dhanaprApikAbhiH punaH kiMvi0 ? - ( maMgalAhiM ) maGgalakaraNe pravINAbhiH punaH kiMvi0 ? (sassirIAhiM ) mazrIkAbhiH - alaGkAravirAjitAbhiH punaH kiMvi0 ? ( hiayagamaNijAhiM ) komalatayA subodhatayA ca hRdayaGgamAbhiH punaH kiMvi0 ? - ( hiayapalhAyaNijAhiM ) hRdayaprahlAdanIyAbhiH - hRdgatazokAvucchedikAbhiH, punaH kiMvi0 ? - ( miamahuramaMjulAhiM ) mitAH - alpazabdAH bahvarthAzca madhurAH - zrotrasugvakAriNyaH, maJjulA:sulalitavarNamanoharAH, tataH padatrayasya karmadhAraye mitamadhuramaJjulAbhiriti ( girAhiM) evaMvidhAbhiH vANIbhiH (saMlavamANI 2) saMlapantI - vadantI ( paDibohei ) jAgarayati // ( 48 ) // ( tae NaM ) tato'ntaraM jAgaraNAnantaraM ( sA timalA khattiANI ) sA trizalA kSatriyANI (siddhattheNaM) raNNA) siddhArthena rAjJA ( anbhaNuNNAyA samANI ) abhyanujJAtA satI (nANAmaNikaNagarayaNabhatticittaMsi ) | nAnAmaNikanakaratnAnAM bhaktibhiH racanAbhiH citre-AzcaryakAriNi ( mahAsAMsi nisIyai ) bhadrAsane zrI siddhArthajAgaraNaM sU. 48 // 52 // Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khapanivedamaMsU.49 phalapRcchA niSIdati (nisIittA) niSadya ca (AmasthA) mArgajanitazramApagamema AzvastatAM upagatA, ata eva (vIsatthA) vizvastA kSobhAbhAvena (suhAsaNaSaragayA) sukhAsanavaraM gatA, sukhena upaviSTA satI (siddhatthaM khattiyaM ) siddhArtha kSatriyaM (tAhiM iTAhiM) tAbhiH iSTAbhiA (jAva saMlavamANI 2) yAvat pUrvoktakharUpAbhirvANIbhiH saMlapantIra ( evaM vayAsI) evaM avAdIt // (49) // tat kimityAha| (evaM khalu ahaM sAmI) evaM nizcayena ahaM he svAmin ! (aja taMsi tArisagaMsi) adya tasmin tAdRze (sayaNijaMsi) palyaGka (vaNNao) varNakaH pUrvoktaH (jAva paDibuddhA) yAvat jAgaritA tAvadvAcyaH, (taMjahA) tadyathA ( gayavasahagAhA) 'gayavasaha' iti gAthA'pyantra vAcyA (taM eesiM sAmI) tasmAt eteSAM he svAmin ! (urAlANaM) prazastAnAM ( caudasaNhaM mahAsumiNANaM) caturdazAnAM mahAsvapnAnAM (ke manne ) manye iti vitarkArthoM nipAtaH, tataH kaH ? ahaM vicArayAmi (kallANe) kalyANakArI (phalavittivisese bhavissai) phalavRttivizeSo bhaviSyatIti // (50) // (tae NaM se siddhatthe rAyA) tataH sa siddhArtho rAjA (tisalAe khattiANIe) trizalAyAH kSatriyANyAH ( aMtie ) antike-pAzrthAt ( eama8) enamarthaM (sucA) zrutvA zrotreNa (nisammatti) nizamya-hRdayenAvadhArya ( hahatuTThajAvahiyae ) hRSTastuSTaH yAvat harSapUrNahRdayaH (dhArAhayanIvasurahikusumatti ) dhArAsikto yo nIpavRkSaH tasya yat sugandhi puSpaM tadvat (caMcumAlaiyaromakUve) ullasitAni romANi kUpeSu yasya sa tathA, evaM Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subo vyA0 3 // 53 // vidhaH san ( te sumiNe ogiNhai ) tAn svamAn avagRhNAti - cetasi dharati ( oginhittA ) avagRhya ca (IhaM aNupavisai) IhAM - sadarthavicAraNAlakSaNAM anupravizati (aNupavisittA ) anupravizya ca ( appaNo sAhAvieNaM ) AtmanaH svataH utpannena tathA ( maipuvvaeNaM ) matipUrvakeNa evaMvidhena ( buddhiviNNANeNaM ) buddhivijJAnena kRtvA ( tesiM sumiNANAM ) teSAM svapnAnAM ( atthuggahaM karei ) arthAvagrahaM - arthanizcayaM karoti ( karitA ) arthanizcayaM kRtvA ca (tisalaM khattiyANi ) trizalAM kSatriyANIM prati ( tAhiM iTThAhiM ) tAbhiH iSTAbhiH ( jAva sassirIyAhiM ) yAvat sazrIkAbhiH ( vaggUhiM saMlavamANe 2) evaMvidhAbhiH vAgbhiH saMlapan san ( evaM vayAsI) evaM avAdIt (51) // kimityAha - (urAlA NaM tume devANuppie ! sumiNA diTThA) udArAH - prazastAH tvayA he devAnupriye !-sarala| svabhAve svapnAH dRSTAH (kallANA NaM tume devANuppie ! sumiNA diTThA ) tathA kalyANakAriNaH svayA he devAnupriye ! svapnA dRSTAH ( evaM ) anenAbhilApena (sivA dhannA maMgallA ) upadravaharAH dhanaprApakAH maGgalakArakAH ( sassiriyA) zobhayA sahitAH ( AruggatuTTidIhAutti ) nIrogatvaM cittAnandaH cirajIvitvaM (kallANamaMgalakAragANaM ) kalyANaM - samRddhiH maGgalaM-vAJchitaprAptiH eteSAM vastunAM kArakAH (tume devANuppie ! sumiNA diTThA) tvayA he devAnupriye ! svapnAH dRSTAH / atha teSAM svapnAnAM mahimnA kiM bhaviSyatItyAha - (atthalAbho devANuppie 1 ) artho maNikanakAdiH tasya lAbhaH he devAnupriye ! ( bhogalAbho devANuppie !) bhogAH - zabdAdaya matyAdibhirarthanizvayaH sU.51 phalakathanam sU. 52 // 53 // Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAviputra varNanaM sU. steSAM lAbhaH he devAnupriye ! (puttalAbho devANuppie !) putrasya lAbhaH he devAnupriye ! (sukkhalAbho devANuppie !) saukhya-manaso nivRttistasya lAbhaH he devAnupriye! ( rajjalAbho devANuppie ! ) rAjyaM| svAmyamAtyasuhRtkozarASTradugasainyalakSaNaM saptAGgaM tasya lAbho bhaviSyatIti // atha sAmAnyena phalAnyuktvA hai vizeSato mukhyaM phalamAha-(evaM khalu tume devANuppie!) anena prakAreNa nizcayena tvaM he devAnupriye! he trizale! ( navaNhaM mAsANaM ) nabasu mAseSu ( bahupaDipunnANaM ) bahupratipUrNeSu satsu ( aTThamANa rAiMdiyANaM ) ardhASTamarAtridivasAdhikeSu (viikaMtANaM) vyatikrAnteSu surUpaM dArakaM-putraM prajaniSyasIti | sambandhaH, kiMviziSTaM?-( amhaM kulakeuM ) asmAkaM kule keturiva ketuH-ciMha dhyajastatsadRzaM, atyadbhutaM ityarthaH ( amhaM kuladIva ) asmAkaM kule dIpa iva dIpastaM, prakAzakaM maGgalakArakaM ca (kulapabvayaM ) kule parvata iva | parvataH, aparAbhavanIyaH sthirazca, kulasya AdhAra ityarthaH, (kulavaDiMsayaM ) kule avataMsaka iva-mukuTa iva yastaM, zobhAkaratvAt . ata eva (kulatilakaM ) kulatilakaM mastakadhAryatvAt (kulakittikaraM ) kulakItti-13 karaM zubhAcAritvAt (kulavittikaraM ) kulasya vRttiH-nirvAhastasya kAraka (kuladiNayaraM) prakAzakatvAt kule dinakarasamAnaM (kulaAdhAraM) kulAdhAraH-pRthvIvat kulasyAdhAraM (kulanaMdikara) kulasya nandiH-vRddhistasyAH karaM-kArakaM (kulajasakaraM ) kulasya yaza:-sarvadiggAminI khyAtiH tasya kArakaM, 'ekadiggAminI kIrtiH, sarvadiggAmukaM yazaH' iti vacanAt ( kulapAyavaM) chAyAkaratvAt AzrayaNIyatvAca kule pAdapasamAnaM, Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zauryAdivarNanaM sU. 53 // 54 // pAdapaH-vRkSaH (kulavivaddhaNakaraM) kulasya vivardhanaM-sarvato vRddhistasya kara-kAraka (sukumAlapANipAyaM) kalpa: subo sukumAlaM pANipAdaM yasya sa tathA taM (ahINapaDipunnapaMciMdiyasarIraM ) lakSaNopetAni tathA svarUpeNApi pUrNAni vyA03 evaMvidhAni paJcendriyANi yantra evaMvidhaM zarIraM yasya sa tathA taM (lakkhaNavaMjaNaguNIvaveyaM) lakSaNAnAM vyaJjamAnAM // 54 // ca ye guNAH taiH upapetaM-sahitaM (mANummANapamANapaDipunnasujAyasavvaMgasuMdaraMga) mAnena unmAnena pramANena ca pratipUrNAni tathA sujAtAni-zobhAyuktAni evaMvidhAni sarvANi aGgAni yatra evaMvidhaM sundaraM aGgaM-zarIraM yasya sa tathA taM (sasisomAgAraM ) candravat saumyAkAraM (kaMta) vallabhaM (piyadaMsaNaM) priyaM darzanaM yasya sa tathA taM (surUpaM ) zobhanarUpaM (dArayaM) evaMbhUtaM putraM (payAhisi) prajaniSyasi / / (52) (se'viya NaM dArae) so'pi ca bAlakaH ( ummukkabAlabhAve) unmukto bAlabhAvo yena saH (vinAyapariNayamitte) vijJAtaM-vijJAnaM tat pariNatamAtraM yasya sa tathA, paripakvavijJAna ityarthaH (juvvaNagamaNupatte) yauvanaM anuprAptaH san (sUre) zUraH, dAne aGgIkRtanirvAhe ca samartha ityarthaH ( vIre) vIraH, saMgrAme samarthaH (vikate) vikrAntaH-paramaNDalAkramaNasamarthaH, parAkramavAnityarthaH (vicchiNNaviulabalavAhaNe) vistIrNAdapi vipule ativistIrNe ityarthaH evaMvidhe balavAhane yasya sa tathA, tatra balaM-senA vAhanaM-gavAdikaM ( rajavaI rAyA bhaviMIssai) rAjyasya svAmI evaMvidho rAjA bhaviSyati // 53 // (taM urAlA NaM jAva sumiNA diTThA) tasmAt prazastAH yAvat tvayA svapnAH dRSTAH (ducaMpi tacaMpi aNuva CARRCE % Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hai ) evaM vAradvayaM vAratrayaM api prazaMsati (tae NaM sA tisalA khattiyANI ) tato'nantaraM sA trizalA kSatriyANI (siddhatthassa ranno) siddhArthasya rAjJaH ( aMtie eyamahaM suvA) pArzve etaM arthaM zrutvA (nimamma ) nizamya - avadhArya ( haTThatuTThajAva hiayA ) hRSTA tuSTA yAvat harSapUrNahRdayA ( karayalapariggahiyaM ) karatalAbhyAM kRtaM ( jAva matthae aMjaliM kaTTu ) yAvat mastake aJjaliM kRtvA ( evaM vayAsI) evaM avAdIt // 54 // (evameyaM sAmI !) evaM etat he svAmin ! ( tahameyaM sAmI ! ) tatraitat he svAmin! (avitahameyaM sAmI ! ) yathAsthitaM etat heM svAsmin ! ( asaMdiddhamegaM sAmI ! ) saMdeharahitaM etat he svAmin ! (icchiyameyaM sAmI ! ) vAJchitaM etat he svAmin ! ( paDicchriyameyaM sAmI ! ) yugmanmukhAtpatadeva gRhItaM etat he svAmin ! (icchi yapaDicchiyameyaM sAmI!) vAJchitaM sat punaH punaH vAJchitaM etat he svAmin! (sace NaM esa aTThe) matyaH eSo'rthaH ( se jaheyaM tubhe vayahattikaTTu ) sa yathA yena prakAreNa imaM artha yUyaM vadadha iti uktvA ( te sumiNe samma pacchii ) tAn svapnAn samyak pratIcchati - aGgIkaroti ( paDicchittA ) aGgIkRtya ca (siddhattheNaM rannA ) siddhArthena rAjJA ( anbhaNunnAyA samANI ) abhyanujJAtA - svasthAnaM gantumanumatA ( nANAmaNirayaNabhatticittAo bhAsaNAo ) nAnAmaNiratnabhaktibhizcitrAt bhadrAsanAt (anbhuTThei ) abhyuttiSThati, (abhuTTittA ) abhyutthAya ca (aturiyamacavalamasaMbhaMtAe ) atvaritayA acapalayA asambhrAntayA ( avilaMvidhAe ) vilambarahitayA ( rAyahaM sarisIe gaIe) rAjahaMsasadRzayA gatyA ( jeNeva sae sayaNije ) yatraiva svakaM zayanIyaM tathAkRtiH pratijAgara. NaM ca mU. 55-56 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subo vyA0 3 // 55 // ( teNeva uvAgacchai ) tatraiva upAgacchati (uvAgacchittA) upAgatya ca ( evaM vayAsI) evaM avAdIt - (55) // ( mA me ee uttamA ) mA iti niSedhe, loke 'rakhe' iti, mama ete uttamAH-svarUpataH sundarAH ( pahANA ) satphaladAyakatvAt pradhAnAH, ata eva (maMgallA ) maGgalakAriNa: ( sumiNA diTThA ) svamAH dRSTAH ( annehiM pAvasumiNehiM ) anyaiH pApasvapnaiH ( paDihammissaMtittikaTTu ) mA pratihanyantAM viphalIkriyantAM itikRtvA ( devayagurujaNasaMbaddhAhiM ) devagurujanasambaddhAbhiH, ata eva ( pasasthAhiM ) prazastAbhiH ( maMgallAhiM ) maGgalakAriNIbhiH ( dhammiyAhiM) dhArmikAbhiH ( kahAhiM ) kathAbhiH ( sumiNajAgariyaM jAgaramANI ) svamajAgarikAM svasaMrakSaNArthaM jAgarikA svamajAgarikA tAM jAgratI (paDijAgaramANI viharai ) tAn svapnAneva sva.panivAraNena praticarantI Aste ityarthaH // ( 56 ) // (tae NaM siddhatthe vattie) tataH siddhArthaH kSatriyaH ( paccUsakAlasamayaMsi ) prabhAtakAlasamaye ( koDuMbi yapurise sahAveha ) kauTumbikapuruSAn - sevakAn AkArayati ( sadAvittA) AkArya ca ( evaM vayAsI) evaM avAdIt // ( 57 ) / kimityAha (vippAmeva bhI devANupiyA ! ) kSiprameva- zIghrameva are sevakAH ! (ajja savisesaM) adya utsavadinatvAt vizeSaprakAreNa (bAhiriyaM ubaTThANasAlaM ) bAhyAM upasthAnazAlAM, ' kacerI ' iti loke, kiMviziSThAM ? (gaMdhodayasitaM ) sugandhodakema siktAM ( suisaMmajiovalittaM ) zuci- pavitrAM saMmArjitAM kacavarApanayanena upa kauTumbi kAkAraNaM sU. 57 / / 55 / / Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhAsanaracanAdi dezaH sU. ACANCCES liptAM chagaNAdinA, tataH padayasya karmadhArayaH, (sugaMdhavarapaMcavaNNapupphovayArakaliyaM) sugandhAnAM varANAM pazcavarNAnAM ca puSpANAM ya upacArastena kalitAM (kAlAgurupavarakuMdurukaturukaDajhaMtadhUvamaghamaghaMtagaMdhuddhRyAbhirAma) tathA dahyamAnA ye kRSNAgurupavarakunduruSkaturu kadhUpAsteSAM maghamaghAyamAno yo gandhastena uddhRtAbhirAmA (sugaMdhavaragaMdhiyaM ) tathA sugandhavarANAM-cUrNAdInAM gandho yatra sA tathA tAM (gaMdhavahibhUyaM) gandhadravyaguTikAsamAnAM (kareha ) evaMvidhAM upasthAnazAlAM kuruta svayaM ( kAraveha ) anyaiH kArayata (karittA kAravittA ya) kRtvA kArayitvA ca tatra (sIhAsaNaM rayAveha rayAvittA) siMhAsanaM racayata racayitvA (mama eyamANattiyaM khippA| meva pacappiNaha ) mama etAM AjJAM zIghrameva pratyarpayata // (58) // | (tae NaM te koDaMbiyapurisA) tato'nantaraM te kauTumbikapuruSAH ( siddhattheNaM rannA) siddhArthena rAjJA (evaM vuttA samANA) evaM uktAH santaH ( hahatuTThajAvahiayA) hRSTAstuSTA ityAdi pUrvavat harSapUrNahRdayAH (jAva | aMjaliM kaTu) yAvat aJjaliM kRtvA ( evaM sAmitti) he svAmin ! yathA yUyaM Adizatha tattathaiva asmAbhiravazyaM karttavyaM ityuktvA (ANAe viNaeNaM vayaNaM paDisuNaMti) AjJayA vinayena vacana pratizRNvanti (paDisuNittA) pratizrutya ca (siddhatthassa khattiyasma aMtiAo) siddhArthasya kSatriyasya pAcAt ( paDinikkhamaMti) bahistAnniSkAmanti (paDinivamittA)tathA kRtvA (jeNeva bAhiriA uvahANasAlA) yatraiva bAhyA upasthAnazAlA ( teNeva uvAgacchanti ) tatraiva upAgacchanti (uvAgacchittA) upAgatya (khippAmeva ) zIghra eva *****45* 484-% Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subo vyA0 3 // 56 // (savisesaM bAhiriyaM uvadvANasAlaM ) vizeSaprakAreNa bAhyAM upasthAnazAlAM ( gaMdhodayasattaM suI ) gandhodakena siktAM tathA zuciM ca kRtvA ( jAva sIhAsaNaM rayAviMti ) yAvat tatra siMhAsanaM racayanti ( rayAvittA ) racayitvA ( jeNeva siddhatthe khattie) yatraiva siddhArthaH kSatriyaH (teNeva uvAgacchaMti) tatraiva upAgacchanti (uvAga(cchittA ) upAgatya ( karayala jAva matthae aMjaliM kaTTu ) karatalAbhyAM yAvat mastakeM aJjaliM kRtvA (siddhatthassa khattiyasma ) siddhArthasya kSatriyasya ( tamANattiyaM paJcaSpiNaMti ) tAM AjJAM pratyarpayanti, tattathaiva sarva kRtvA asmAbhirbhavadAdezaH kRta iti nivedayaMtItyarthaH // ( 59 ) // ( tae NaM siddhasthe vattie) tataH sa siddhArthaH kSatriyaH (kalaM pAuppabhAe rayaNIe ) kalye - AgAmini dine ' prAdurityavyayaM prakAze ' tataH prakaTaprabhAtAyAM evaMvidhAyAM rajanyAM jAtAyAM satyAM (phulluppalakamalakomalummiliyaMmi ) phullaM - vikasitaM yat utpalaM - padmaM kamalazca - hariNavizeSastayoH sukumAla unmilitaMvikasanaM dalAnAM nayanayozca yasminnevaMvidhe ( ahApaMDure pabhAe ) atha - rajanIvibhAtAnantaraM pANDure - ujjvale prabhAte, ayamarthaH - yasminprabhAte padmAnAM dalavikAsena vikasanaM jAtaM hariNAnAM ca nayanavikAseneti, tasmin prabhAte jAte, pUrva rajanI vibhAtA, tata ISatprakAzo jAtaH, tatazca pANDuraM-ujjvalaM prabhAtaM jAtaM, tatazca krameNa sUrya ugate sati, atha kiMviziSTe sUrye ? ( rattAsogappagAsatti ) raktasya azokasya yaH prakAzaH - prabhAsamUhaH (kiMsuati) kiMzukaM ca- palAzapuSpaM (suamuhatti) zukamukhaM - zuka caMcupuTaM (guMz2addharAgatti) guJjAyA ardha kRSNa bhA siMhAsanaracanAdi sU. 59 utthAnaM sU. 60 // 56 // Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM sU. 60 4CASEARCH gAdanyabhAgalakSaNaM eteSAM yo rAgo-raktatvaM tathA (baMdhuMjIvagatti) paMdhujIvakaM-puSpavizeSaH 'bapoharIA phula' iti lokaprasiddhaM (pArAvayacalaNanayaNatti) pArApatasya caraNanayanaM (parahuasurattaloaNatti) parabhRtasya-koki-1B | lasya surakta-kopAdinA raktIkRte ye locane (jAsuaNakusumarAsitti) japApuSpasya 'jAsUda' iti lokaprasiddhasya yo rAzi:-samUhaH tathA (hiMgulaniarAiregarehaMtasarise ) hiMgulanikarazca prasiddhaH, etebhyaH sarvavastubhyaH atirekeNa rAjamAnaH man sadRzaH, atra yaH atirekeNa rAjamAnaH sa sahazaH kathaM bhavatItyAzaGkAyAM raktatvamAtreNa sadRzaH kAntyA tu atirekeNa rAjamAna iti vRddhI, athavA raktAzokaprakAzAdInAM higulanikarAntAnAM yo rAjamAno'tireka:-prakarSastatsadRza iti, puna: kiMviziSTe sUrya ? (kamalAyarasaMDaviyohae ) kamalAnAM| AkarA-utpattisthAnAni ye padmahRdAdayasteSu yAni khaNDAni-kamalavanAni teSAM vikAzake ( uDhiyaMmi sUre) | evaMvidhe utthite abhyudite sUre-dinakaraNazIle, sUrye punaH kiMvi0? (sahassarassimi) mahasrarazmI, punaH kiMvi01 (diNayare) dinakare-dinakaraNazIle, punaH kiMvi0 ? (teasA jalaMte) tejasA dedIpyamAne (tassa ya karapaharAparaddhaMmi aMdhayAre) tasya ca-zrIsUryasya karamahAraiH-kiraNAbhidhAtaH andhakAre aparAddhe-vinAzite sati, atha ca (bAlAyavakuMkumeNaM khaciyavva jIvaloe) bAlAtapaH prasiddhaH sa kuGkumamiva tena jIvaloke-manuSyaloke khacite-vyApte sati, ko'rthaH ?-yathA kuDakumena kizcidvastu piJjarIkriyate tathA bAlAtapena jIvaloke piJjarIkRte sati (sayaNijjAo anbhuDhei ) zayanIyAt abhyuttiSThati // (60) / Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.subovyA03 // 57 // aTTanazAlAgamAdi sa. 61 // 57 // + MOctor (sayaNijjAo anbhudvittA) sa siddhArthaH zayanIyAdabhyutthAya (pAyapIDhAo paccoruhai) pAdapIThAt pratyavatarati ( pacoruhittA) pratyavatIrya (jeNeva adRNasAlA) yatraiva adRnazAlA-parizramazAlA (teNeva uvAgacchai) tatraiva upAgacchati (uvAgacchittA) upAgatya ca ( aTTaNasAlaM aNupavisai) aTTanazAlAM anupravizati (aNupavisittA) anupravizya ca (aNegavAyAmatti ) anekAni vyAyAmAya-parizramAya (joggavaggaNatti) yogyA-abhyAsaH 'khuralI tu zramo yogyA'bhyAsa'iti vacanAt valganaM-anyo'yaM uparyupari patanaM (vAmahaNatti) vyAmardanaM-paraspareNa bAhAdyaGgamoTanaM (mallajuddhakaraNehiM) mallayuddhAni pratItAni karaNAni ca-aGgabhaGgavizeSAH mallazAstroktAH etaiH kRtvA (saMte parissaMte) zrAntaH-sAmAnyena zrama upagataH parizrAnta:sarvAGgINazramaM prAptaH, evaMvidhaH san (sayapAgasahassapAgehiM ) zatavAraM navanavauSadharasena pakkAni athavA yasya | pAke zataM sauvarNA laganti tAni zatapAkAni evaM sahasrapAkAni evaMvidhaH (sugaMdhavaratillamAiehiM ) sugandhavaratailAdibhiH, AdizabdAt karpUrapAnIyAdIni grAhyANi, atha kIdRzaiH tailAdibhiH? (pINaNijjehiM ) prINanIyaiH-rasarudhirAdidhAtusamatAkAribhiH (dIvaNijjehiM) dIpanIyaiH-agnidIptikaraiH (mayaNijjehiM) madanIyaiH-kAmavRddhikaraiH (vihaNijjehiM ) bRhaNIyaiH-mAMsapuSTikaraiH (dappaNijjehiM ) darpaNIyaiH-balakAribhiH (savidiyagAyapalhAyaNijjehiM ) sarvANi indriyANi gAtrANi ca teSAM prahlAdanIyaiH-AppAyanAkAribhiH | | etAdRzaiH tailAdibhiH (anbhaMgie samANe) abhyaGgitaH san (tillacammaMsi) tailacarmaNi, tailAbhpaGgAnantaraM 4% % SRCC Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTTanazAlAgamAdi evaMvidhaiH puruSaiH saMvAhitaH san apagataparizramo jAta iti yogaH, atha kiMviziSTaH puruSaiH?, (niuNehi ) nipuNaiH-upAyavicakSaNaH, punaH kiMvi0? ( paDipunnapANipAyasukumAlakomalatalehiM ) pratipUrNasya pANipAdasya sukumAlakomalAni-atyantakomalAni talAni yeSAM te tathA teH, atra kiraNAvalIkAreNa dIpikAkAreNa ca pratipUrNAnAM pANipAdAnAM iti prayogo likhitaH sa tu cintyaH, 'prANita-gANA' mitisUtreNAvazyaM hemavyAkaraNamate ekabadbhAvabhavanAt , puna: kiMvi0? ( abhaMgaNaparimaddaNuvvalaNakaraNaguNanimmAehiM ) abhyaGgana-tailAdinA mrakSaNaM parimardanaM-tasya tailasya maInaM ukhalanaM-tasya tailasya yahiHkarSaNaM udvartanaM vA, eteSAM karaNe ye guNavizeSAsteSu nirmAtaiH-viziSTAbhyAsadbhiH , punaH kiMvi* ? (cheehiM ) chekaiH-avasaraauH, punaH kivi ? ( dakkhehiM ) dakSaH-tvaritatvaritakAryakAribhiH, punaH kivi0 ? ( paDhehiM ) praSTaiH- madanakAriNAM agresarai', punaH | kiMvi0 ? (kusalehiM ) kuzalaiH-vivekibhiH, punaH kiMvi0? (mehAvihiM) medhAvibhi:-apUrvavijJAnagrahaNasamarthaiH, punaH kiMvi0 ? (jiaparissamehiM) jitaparizramaiH-bahuparizramakaraNe'pi zramamanApnuvadbhiH | (purisehiM ) evaMvidhaH puruSaiH (aDisuhAe ) asthnAM sukhakAriNyA (maMsamuhAe ) mAMsasya sukhakAriNyA SI(tayAsuhAe ) tvacaH sukhakAriNyA ( romasuhAe ) romNAM sukhakAriNyA ( ca ubvihAga ) ityevaMrUpayA catu prakArayA (suhaparikammaNAe) sukhA-sukhakAriNI parikarmaNA-aGgazuzrUSA yasyAM sA tathA evaMvidhayA (saMvAhaNAe ) sambAdhanayA-vizrAmaNayA (saMvAhie samANe) saMvAhitaH-kRtavizrAmaNaH san ( avagayapari Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C kalpa.subovyA.3 // 58 // ssame) apagataparizramaH ( adRNasAlAo paDinikkhamai ) adRnazAlAyAH pratiniSkrAmati / / (61) / (aNasAlANo paDinikkhamittA) ahanazAlAyAH pratiniSkramya (jeNeva majaNadhare ) yatraiva majanagRhaM majanAdi (teNeva uvAgacchai ) tatraiva upAgacchati ( uvAgacchittA) upAgatya ( majaNagharaM aNupavisai) majjanagRhaM sU. 62 // 58 // | anupravizati (aNupavisittA) anupravizya ( samuttajAlAkulAbhirAme ) samuktaM-muktAphalayuktaM yat jAlaM8 gavAkSastena Akulo-vyApto'bhirAmazca yaH tasmin (vicittamaNirayaNakuhimatale) vicitrANAM maNiratnAnAM kuhimaH-baddhabhUbhAgo yasya sa tathA tasmin (ramaNije) ramaNIye (pahANamaMDavaMsi )evaMvidhe slAnamaNDape (nANAmaNirayaNabhatticittaMsi) tathA nAnAmaNiratnabhaktibhiH citre (pahANapIDhaMsi ) evaM vidhe slAnapIThe (suhani|sanne ) sukhena niSaNNaH-upaviSTaH sukhaniSaNNaH san (pupphodaehi ya) puSpodakaiH-puSparasamidhairjalaiH ( gaMdhodaehi ya) gandhodakaiH-zrIkhaNDAdirasamitrairjalaiH ( uNhodaehi ya) uSNodakaiH (suhodaehi ya) zubhodakaiHtIrthajalaiH (suddhodaehi ya ) zuddhodakaiH-svabhAvanirmalodakaiH evaMprakArairvividhapAnIyaiH kRtvA ( kallANakaraNapa-11 | varamajaNavihiyamajie) kalyANakaraNe pravaraH-pravINa evaMvidho yo manjana vidhistena manjitaH tAdRzaiH puruSairiti zeSaH (tattha kouasaehiM bahuvihehiM ) tatra-lAnAvasare kautukazataiH-rakSAdInAM zataiH bahuvidhaiH saMyukte, atha kIdRzo rAjA? (kallANagapavaramajaNAvasANe) kalyANakAri evaMvidhaM yat pravaramajanaM tasyAvasAne-prAnte (pamhalasukumAlagaMdhakAsAialUhiyaMge) pakSmalA ata eva sukumAlA gandhapradhAnA kASAyikA-kaSAyaraktA ESSAGRA AA-% %%AG Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zATikA tayA lakSitaM-nirjalIkRtaM ajhaM-zarIraM yasya sa tathA, punaH kIdRzo rAjA (ahayasumahagghadUsarayaNasusaMvuDe) ahataM-avyaGgaM sumahAgha-bahumUlyaM IdRzaM yat dRSyaratna-vastraratnaM tena suSTu saMvRtaH, parihitadRSyaratna BimajjanAdi lA sU.62 ityarthaH, punaH kiMvi0 1 ( sarasasurabhigosIsacaMdaNANulittagatte) sarasena surabhiNA ca gozIrSacandanena anu. liptaM gAtraM yasya sa tathA, punaH kiMvi0 ? ( suimAlAvannagavilevaNe) tatra mAlA-puSpamAlA varNakavilepanaM ca| maNDanakAri kuGkumAdivilepanaM tat ubhayaM zuci-pavitraM yasya sa tathA, punaH kiMvi* ? (AviddhamaNisuvanne) AviddhAni-parihitAni maNisuvarNAni-lakSaNayA maNisuvarNamayAni bhUSaNAni yena sa tathA, punaH kiMvi.? (kappiyahAraddhahAratisarayatti ) kalpitA-vinyastA ye hArAdayaH, tatra hAraH-aSTAdazamarikaH ardhahAro-navasa. rikaH trisarikaM ca pratItaM, tathA (pAlaMbapalaMbamANatti) pralambamAnaH pralambo-jhumbanakaM (kaDisuttatti) kaTisUtraM cakavyAbharaNaM etaiH kRtvA (sukayasohe) suSTu kRtA zobhA yasya sa tathA, punaH kiMvi0? (piNaddhavije) pinaddhAni-parihitAni aveyAni-grIvAbharaNAni yena sa tathA, punaH kiMvi0 ? (aMgulijagalaliyakayAbharaNe) aGgalIyakAni-aGgagulyAbharaNAni lalitAni yAni kacAbharaNAni-kezamaNDanAni puSpAdIni yasya sa tathA, punaH kiMvi0 ? (varakaDagatuDiabhiabhue ) varaiH-pradhAnaiH kaTakaiH-valayaH truTikaizca-vAhvAbharaNaiH stambhitI iva mujau| yasya sa tathA, punaH kiMvi0 ? (ahiarUvasassirIe ) adhikarUpeNa sazrIko yaH sa tathA, punaH kiMvi0 ? (kuMDalujoiANaNe) kuNDalAbhyAmudyotitamAnanaM-mukhaM yasya sa tathA, punaH kiMvi0 ? (mauDadittasirae) Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subo vyA0 3 // 59 // mukuTena dIptaM ziro yasya sa tathA punaH kiMvi0 ? ( hArucchayasukayaraiyavacche ) hAreNa avastRtaM - AcchAditaM ata eva suSThu kRtaratikaM draSTRNAM pramodadAyi evaMvidhaM vakSo- hRdayaM yasya sa tathA punaH kiMvi0 ? ( muddiyApiMgalaMgulie) mudrikAbhiH piGgalAH- pItavarNA aGgulayo yasya sa tathA punaH kiMvi0 ? ( pAlaMbalaMbamANasukayapaDauttarijje ) pralambena - dIrgheNa ata eva pralambamAnena IdRzena paTena suSThu kRtaH uttarAsaGgo yena sa tathA, punaH kiMvi0 1 ( nANAmaNikaNagarayaNavimalatti ) nAnAprakArairmaNikanakaratnairvimalAni - dIptimanti ata eva (maharihatti) mahArhANi ( niuNovaciyatti ) nipuNena zilpinA upacitAni - parikarmitAni ( misimisiMtatti ) dedIpyamAnAni evaMvidhAni (viraiyatti ) viracitAni ( susiliTThatti ) suzliSTAni - suyojita sandhIni ata eva (visitti ) viziSTAni - anyebhyo'tiramaNIyAni (laTThatti) laSTAni - manoharANi evaMvidhAni ( AviddhavIravalae ) AviddhAni - parihitAni vIravalayAni - vIratvagarvasUcakAni valayAni yena sa tathA yaH kazcidvIraMmanyaH sa mAM vijitya imAni mocayatu itibuddhayA dhRtavIravalaya ityarthaH, upasaMharati - ( kiMbahunA ? ) bahunA varNakavAkyena kiM ? ( kapparukkhae viva alaMkiyavibhUsie) kalpavRkSa iva alaGkRtavibhUSitaH, tatra kalpavRkSaH alaGkRtaH patrAdibhiH vibhUSitazca puSpAdibhiH, rAjA tu alaGkRto mukuTAdibhiH vibhUSito vastrAdibhiH, IdRzo ( nariMde ) narendraH ( sakoriMTamalladAmeNaM chatteNaM dharijamANeNaM ) koriMTavRkSasambandhIni mAlyAni-puSpApaNa mAlAyai hitAnIti vyutpatteH teSAM dAmabhiH sahitena chatreNa dhriyamANena (seyavaracAmarAhiM udUdhuvamANIhiM ) majjanAdi sU. 62 // 59 // Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zvetavaracAmarairuddhayamAnaizca zobhita iti zeSaH punaH kiMvi0 ? ( maMgalajayasaddakapAloe) maGgalabhUto jayazabdaH kRta Aloke - darzane yasya sa tathA yasya darzane lokairjayajayazabdaH kriyamANo'stIti jJeyaM, punaH kiMvi0 1 ( aNegagaNanAyagatti ) aneke ye gaNanAyakAH- svasvasamudAyasvAminaH ( daMDanAyagatti ) daNDanAyakAH tantrapAlAH svarASTracintAkarttAraH ityarthaH (rAyatti ) rAjAno - mANDalikAH (Isaratti) IzvarAH - yuvarAjAH 'pATabIkuMvara' iti loke, atra kiraNAvalIkAreNa dIpikAkAreNa ca IzvarA yuvarAjAna iti prayogo likhitaH, sa tu cintyaH, asamAsAntAgamanena yuvarAjA iti prayoga bhavanAt (talavaratti ) talavarAH - tuSTa bhUpAlapradattapahavandhavibhUSitA rAjAsthAnIyAH (mADaMbiyatti) mADambikA:- maDambasvAminaH (koDuMbiyatti) kauTumbikA:- katipayakuTumbasvAminaH (maMtitti) mantriNo - rAjyAdhiSThAyakAH sacivAH (mahAmaMtitti) mahAmantriNaH ta eva vizepAdhikAravantaH (gaNagatti) gaNakAH - jyotiSikAH (dovAriyatti ) dauvArikAH - prahArAH (amacatti) amAtyAHsahajanmAno mantriNa: ( ceDatti) ceTA - dAsAH (pIThamaddatti) pIThamarddakAH- pIThaM AsanaM madayantIti pIThamardakAH, AsannasevakAH vayasyA ityarthaH (nagaratti) nagarA - nagaravAsino lokAH (nigamatti) nigamA - vaNijaH (seTTitti) zreSThino-nagaramukhyavyavahAriNaH ( seNAvaitti ) senApatayaH caturaGga senAdhikAriNaH ( satthavAhatti ) sArthavAhAHsArthanAyakAH (dUatti) dUtAH - anyeSAM gatvA rAjAdeza nivedakAH (saMdhivAlatti ) sandhipAlAH- sandhirakSakAH (saddhiM saMparivuDe) etaiH sarvaiH sArdhaM saMparivRtaH, IdRzo narapatirmajjanagRhAt pratiniSkrAmatIti yogaH, atha Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.subovyA03 // 60 // siMhAsane upavezaH sU. 63 ACCRECAR manjanagRhAnniSkrama upamAM Aha-(dhavalamahAmehaniggae iva.) dhavalamahImeghanirgata eba-yathA (gahagaNadippaMtarikkhatArAgaNANa majjhe sasibba) grahasamUhadIpyamAnaRkSatArAgaNAnAM madhye vartamAnaH zazIva, | atra grahagaNaRkSatArAgaNatulyaH pUrvoktaH parivAraH zazitulyastu rAjeti, kIDazo nRpaH ? (piyadaMsaNe) priyaM darzanaM yasya sa tathA, yathA hi vAdalAnnirgato nakSatrAdiparivRtazca zazI priyadarzano bhavati tathA sopi narapatiriti bhAvaH, punaH kIdRzo nRpaH ? (naravaitti ) narapatiH-prajApAlakaH (nariMde) narendraH-nareSu indrasamAmaH (naravasahe.) naravRSabha:-dharAbhAradhurandharatvAnnareSu vRSabhasamAnaH (narasIhe ) narasiMho-dussahaparAkramatvAt nareSu siMhasamAnaH, punaH kiMvi0 ? (abbhahiyarAyateyalacchIe dippamANe ) dIpyamAnaH, kayA ?-abhya|dhikarAjatejolakSmyA, evaMvidho nRpatiH ( majaNagharAo paDinikkhamai) majanagRhAt-snAnamandirAt | pratiniSkrAmati / / (62) // (majaNadharAo paDinikkhamittA) snAnamandirAt pratiniSkramya (jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA) yatraiva bAhyA upasthAnazAlA (teNeva uvAgacchai ) tatraiva upAgacchati ( uvAgacchittA) upAgatya (sIhAsagaMsi puratyAbhimuhe nisIai) siMhAsane pUrvAbhimukho niSIdati-upavizati // (63) // . (sIhAsaNaMsi puratyAbhimuhe nisIittA) siMhAsane pUrvAbhimukho niSadya-upavizya ( appaNo) AtmanaH sakAzAt (uttarapucchime disIbhAe) IzAnakoNe digbhAge (aTTha bhaddAsaNAI) aSTa bhadrAsanAni, atha 3A% Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ R | kIdRzAni? ( seyavatthapaccutthuyAI) zvetavastreNa AcchAditAni, punaH kiMvi0 ?(siddhatvakayamaMgalovayA| rAI) siddhArtha:-zvatasarSapaiH kRto maGgalanimittaM upacAra:-pUjA yeSu tAni (rayAvei ) racayati (rayAvittA) DisiMhAsane racayitvA ca ( appaNo adUrasAmaMte ) Atmano nAtidUre nAtisamIpe ityarthaH yavanikA racayatIti yojanA, upavezaH atha kiMviziSTAM yavanikAM? (nANAmaNirayaNamaMDiyaM) nAnAprakArairmaNiratnairmaNDitAM-zobhamAnAM ata eva ( ahiyapicchaNija) adhikaM prekSaNIyAM-draSTuM yogyAM, punaH kiMvi0 ? (mahagyavarapaTTaNuggayaM) mahArdhA-bahumRlyA vare-pradhAne pattane-vastraratnotpattisthAne udgatA-niSpannA, tato vizeSaNasamAsastAM, punaH kiMvi0 (sahapadabhattisayacittatANaM) zlakSNaM yatpadRsUtraM tanmayaH bhaktInAM-racanAnAM zatAni taiH citrastAnako yasyAM sA tathA tAM, punaH kiMvi0 ? (ihAmiyausabhaturaganaramagaravihagavAlagakinnararurusarabhacamarakuMjaravaNalayapaumalayabhatticittaM ) ihAmRgA-vRkAH vRSabhAH turagAH narAH makarAH vihaGgA byAlakA:-sarpAH kinnarAH ruravo-mRgabhe-4 dAH zarabhA-aSTApadAH mahAkAyAH aTavIpazavaH camaryo-gAvaH kuJjarAH-hastinaH vanalatAH-campakalatAdayaH padmalatAH pratItAH eteSAM yA bhaktayo-racanAH tAbhiH citrAM, evaMvidhAM ( abhitaria javaNiaM) abhyantarAM yavanikA (aMchAvei ) racayati (aMchAvittA) racayitvA bhadrAsanaM racayati, atha kiMviziSTaM bhadrAsanaM? (nANAmaNirayaNabhatticittaM ) vividhajAtIyamaNiratnAnAM bhaktibhI-racanAbhizcitraM, punaH kiMvi0 ? (astharayamiumasUragotthayaM) AstarakaH pratItaH mRduryoM masUraka-AstaraNavizeSastAbhyAM avastRta-AcchA Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subo vyA0 3 // 61 // ditaM yadvA astarajasA-nirmalena mRdunA-komalena masUrakeNa cAkalo gAdI iti janaprasiddhena AcchAditaM, punaH kiMvi0 1 ( seavatthapaccutthuyaM ) zvetena vastreNa pratyavastRtaM - upari AcchAditaM punaH kiMvi0 ? ( sumauaM ) sutarAM mRdukaM atikomalaM, punaH kiMvi0 1 ( aMgasuhapharisagaM ) aGgasya sukhaH - sukhakArI sparzo yasya sa tathA, ata eva (visiddhaM ) viziSTaM - zobhanaM (tisalAe khattiANIe ) trizalAyai kSatriyANyai, tadyogyaM ityarthaH, IdRzaM ( bhaddAsaNaM rayAvei ) bhadrAsanaM racayati ( rayAvittA) racayitvA ca ( koDuMbiapurise sahAvei ) kauTumbikapuruSAn zabdayati ( sahA vittA) zabdayitvA ca ( evaM kyAsI) evaM avAdIt // 64 // kimityAha ( khippAmeva bho devANuSpiA ! ) zIghrameva bho devAnupriyAH - sevakAH / svalakSaNapAThakAn zabdayata, atha kiMviziSTAn svalakSaNapAThakAn ? ( aTThagamahAnimittasuttatthadhArae ) aSTa aGgAni yatra evaMvidhaM yat mahAnimittaM nimittazAstraM bhAvipadArtha va cakasvaprAdiphalavyutpAdako granthastasya sUtrArthI dhArayanti ye te tathA tAn, tatra nimittasya aSTa aGgAni imAni aGgaM 1 svamaM 2 svaraM 3 caiva, bhaumaM 4 vyaMjana 5 lakSaNe 6 / utpAda 7mantarikSaM ca 8, nimittaM smRtamaSTadhA // 1 // tatra puMsAM dakSiNAGge strINAM vAmAGge sphuraNaM sundaramityAdyaGgavidyA 1 svamAnAM uttamamadhyamAdhamavicAraH svamavidyA 2 durgAdInAM svaraparijJAnaM svaravidyA 3 bhaumaM - bhUmikampAdivijJAnaM 4 vyaJjanaM-mapItilakAdi 5 lakSaNaM-karacaraNarekhAdi sAmudrikoktaM 6 utpAta - ulkApAtAdiH | 7 antarikSaM grahANAM udayAstAdiparijJAnam 8 punaH kiMvi0 ? ( vivihasatthakusale ) vividhAni yAni siMhAsane upavezaH sU. 63 // 61 // Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khamapAThakAkAraNAgamane sU. 66-67 UTTARANAS zAstrANi tatra kazalAH tAn (suviNalakvaNapADhae) evaMvidhAn svamalakSaNapAThakAn (sahAveha) AkArayata // (tae NaM te koDaMbiyapurisA) tataH te kauTumbikAH puruSAH (siddhattheNaM rannA evaM vuttA samANA) siddhArthena rAjJA evaM uktAH santaH ( haTTatuTTha jAva hiayA) hRSTatuSTAH yAvat harSapUrNahRdayAH ( karayala jAva paDisuNaMti) karatalAbhyAM yAvat pratizRNvanti, yAvatkaraNAt "karayalapariggahiraM dasanahaM sirasAvattaM matthae aJjaliM kaTUTu, evaM devo tahatti ANAe viNaeNaM vayaNaM paDisuNaMti" iti vAcyaM, AjJayA vinayena vacanaM pratizRNvanti / / (65) / (paDisuNittA) pratizrutya (siddhatthassa khattiyassa aMtiAo) siddhArthasya kSatriyasya pArdhAt (paDi nikkhamaMti) bahiH nissaranti (paDinikkhimittA) pratiniSkramya ( kuMDaggAmaM nayaraM) kSatriyakuMDagrAmasya nagarasya (majjhamajjheNaM ) madhyabhAgena (jeNeva sumiNalakkhaNapADhagANaM gehAI) yatraiva svapnalakSaNapAThakAnAM gRhANi santi (teNeva uvAgacchaMti) tatraiva upAgacchanti ( uvAgacchittA) upAgatya ( suviNalakkhaNapADhae sadAviti) svapalakSapAThakAn zabdayanti / (66) // (tae Na te suviNalakkhaNapADhagA) tataH-anantaraM te svamalakSaNapAThakAH (siddhatthassa khattiyassa) siddhArthasya kSatriyasya (koDaMbiyaSurisehiM) kauTumbikapuruSaiH (sahAviyA samANA) AkAritAH santaH (hahatuTTajAvahiayA) hRSTA: tuSTAH yAvat hRdayA, punaH kiMviziSTAste ? (pahAyA) lAtAH, punaH kiMvi0? (kayavalikammA) kRtaM 344*4%A4%*** Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.subo khamapAThakAgamaH sU. 67 // 62 // vyA0 // 62 // balikarma-pUjA yaiste, punaH kiMvi01 (kayakouyamaMgalapAyacchittA) kautukAni-tilakAni maGgalAni-dadhi. dUrvAkSatAdIni tAnyeva prAyazcittAni-duHsvapnAdividhvaMsakAni kRtAni yaiste tathA, punaH kiMvi.? (suddhappave| sAI maMgallAI vatthAI pavarAI parihiyA) zuddhAni-ujjvalAni pravezyAni-rAjasabhApravezayogyAni utsavAdimaGgalasUcakAni evaMvidhAni pravaravastrANi parihitAni yaiste tathA, punaH kiMvi0 ? (appamahagghAbharaNAlaMkiyasarIrA) alpAni-stokAni atha ca mahA_Ni-bahumUlyAni evaMvidhAni yAni AbharaNAni taiH ala-13 kRtaM zarIraM yeSAM te tathA, punaH kiMvi01 (siddhatthayahariyAliyAkayamaMgalamuddhANA) siddhArthAH-zvetasarSapAH haritAlikA-dUrvA tad ubhayaM kRtaM maGgalanimittaM mUrdhani yaiste tathA, evaMvidhAH santaH (saehiM saehiM gehehiMto niggacchaMti) svakebhyaH svakebhyo gehebhyaH nirgacchanti (niggacchittA) nirgatya ca (khattiyakuMDaggAmaM nayA majjhamajjheNaM) kSatriyakuMDasya grAmasya nagarasya madhyaMmadhyena (jeNeva siddhatthassa ranno) yatraiva siddhArthasya rAjJaH (bhavaNavaravaDiMsagapaDiduvAre) bhavanavarAvataMsakapratidvAraM, bhavanavareSu-bhavanazreSTheSu avataMsaka iva-mukuTa iva bhavanavarAvataMsakastasya pratidvAraM-mUladvAraM (teNeva uvAgacchaMti) tatraiva upAgacchanti ( uvAgacchittA) upAgatya ca (bhavaNavaravaDiMsagapaDiduvAre) bhavanavarAvataMsakapratidvAre (egayao milaMti) ekatra milanti-samma-13 tIbhavanti, sarvasammatamekaM puraskRtya anye tadanuyAyino bhavantIti tattvaM // yataH-sarve'pi yatra netAraH, sarve paNDitamAninaH / sarve mahattvamicchanti, tad vRndamavasIdati // 1 // dRSTAntazca atra paJcazatasubhaTAnAM, tadyathA 45454545454545 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAcitsubhaTAnAM paJcazatI parasparamasambaddhA sevAnimittaM kasyacidrAjJaH puro yayau rAjJA ca mantrivacasA parIkSArtha ekaiva zayyA preSitA, te ca sarve'pi ahamindrA laghuvRddhavyavahArarahitAH parasparaM vivadamAnAH sarvairapi eSA zayyA vyApAryA iti buddhayA zayyAM madhye muktvA tadabhimukhapAdAH zayitavantaH, prAtazca pracchannamuktapurudhairyathAvadvyatikareM nivedite kathaM ete sthitirahitAH parasparaM asambaddhAH yuddhAdi kariSyantIti rAjJA nirbha tyai niSkAsitA iti / tataste svapnapAThakAH ( egayao milittA) ekatra militvA (jeNeva bAhiriyA ubaTThA|NasAlA) yatraiva bAhyA upasthAnazAlA (jeNeva siddhatthe khattie) yatraiva siddhArthaH kSatriyaH (teNeva uvAgacchanti) tatraivopAgacchanti ( uvAgacchittA ) upAgatya ( karayalajAva aMjaliM kaTTu ) karatalAbhyAM yAvat aJjaliM kRtvA (siddhatthaM khattiyaM ) siddhArthaM kSatriyaM prati (jaeNa vijaeNaM vaddhAviMti ) jayena bijayena tvaM vardhasva ityAzIrvAdaM | dattavantaH, sa caivaM dIrghAyurbhava vRttavAn bhava bhava zrImAn yazasvI bhava, prajJAvAn bhava bhUrisatvakaruNAdAnaikazauNDo bhava / bhogADhyo bhava bhAgyavAn bhava mahAsaubhAgyazAlI bhava, prauDhazrIbhava kIrttimAn bhava sadA vizvopajIvyo bhava // 1 // atra kiraNAvalidIpikAkArAbhyAM koTiMbharastvaM bhaveti pATho likhitastatra koTiMbhara iti prayogacintyaH / kalyANamastu zivamastu dhanAgamo'stu, dIrghAyurastu sutajanmasamRddhirastu / vairikSayosstu naranAtha ! sadA jayo'stu, yuSmatkule ca satataM jinabhaktirastu // 2 // (67 ) // svapnapATha kAgamaH sU. 67 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iti mahopAdhyAya zrIkIrtivijayagaNiziSyopAdhyAya zrI vinaya vijayagaNiviracitAyAM kalpasubodhikAyAM tRtIyaH kSaNaH samAptaH / granthAgram // 700 | trayANAmapi vyAkhyAnAnAM granthAgram / / 2106 / / zrIrastu Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha caturthaM vyAkhyAnaM prArabhyate // khamapAThakAnAmupa'vezanaM satkAraH sU. 68-69 EARCANCCACACAC4ACACADA (tae NaM te suviNalakkhaNapADhagA) tataste svamalakSaNapAThakAH (siddhatyeNaM rannA vaMdiatti) siddhArthena rAjJA vanditAH guNastutikaraNena (pUhaatti) pUjitAH puSpAdibhiH (sakkAriatti) satkAritAH phalavastrAdidAnena (sammANiA samANA) sanmAnitAH abhyutthAnAdibhiH, evaMvidhAH santaH ( patteyaM patteyaM pubbanatthesu bhaddA| saNesu nisIaMti) pratyekaM pratyekaM pUrvanyasteSu bhadrAsaneSu niSIvanti / / (68) // (tae NaM siddhatthe khattie) tataH siddhArthaH kSatriyaH (tisalaM khattiANi ) trizalAM kSatriyANI (javaNiaMtariyaM ThAveha ) yavanikAntaritAM sthApayati (ThAvittA) sthApayitvA (pupphaphalapaDipunnahatthe) puSpaiHpratItaiH phalaiH-nAlikerAdibhiH pratipUrNI hastau yasya sa tathA, yataH-riktapANirna pazyeca, rAjAnaM daivataM gurum / nimittajJaM vizeSeNa, phalena phalamAdizet // 1 // tataH puSpaphalapratipUrNahastaH san (pareNaM viNaeNaM) utkRSTena vinayena (te suviNalakkhaNapADhae) tAn svamalakSaNapAThakAn ( evaM vayAsI) evamavAdIt // (69) // kimityAha ( evaM khalu devANuppiyA! evaM nizcayena bho devAnupriyAH (anja tisalA khattiANI) adya trizalA ASSAIRATRA Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khamAnAM kalpa.subovyA04 // 64 // CART+ kathanaM phala|prazno vi cAraHsa. 70-71-72 // 64 // | kSatriyANI (taMsi tArisagaMsi ) tasmin tAdRze zayanIye (jAva suttajAgarA ohIramANI) yAvat susajAgarA alpanidrAM kurvatI ( ime eyArUve) imAn etadrapAna (urAle cauddasa mahAsumiNe) prazastAn caturdaza mahAsvapnAn (pAsittA NaM paDibuddhA) dRSTvA jAgaritA // (70) // (taMjahA ) tadyathA (gayavasahagAhA)'gayavasaha' iti gAthA cAtra vAcyA (taM eesi) tasmAt eteSAM (caudasaNhaM mahAsumiNANaM) caturdazAnAM mahAsvapnAnAM ( devANuppiyA !) he devAnupriyAH ! (urAlANaM) prazastAnAM (ke manne) kA vicArayAmi (kallANe) kalyANakArI (phalavittivisese bhavissai) phalavRttivizeSaH bhaviSyati // (71) // (tae NaM te sumiNalakkhaNapADhagA) tataH te svapnalakSaNapAThakAH (siddhatthassa khattiyassa) siddhArthasya kSatriyasya (aMtie eyamaDhe succA ) pArzve enaM artha zrutvA (nisamma) nizamya ca (hatuTTha jAva hiayA) hRSTAH tuSTAH yAvat harSapUrNahRdayAH (te sumiNe samma ogiNhaMti) tAn svamAn samyag hRdi dharanti (ogihittA) hRdi dhRtvA (IhaM aNupavisaMti) arthavicAraNAM anupavizanti (aNupavisittA) anupravizya ca (annamanneNaM saddhiM saMcAliMti) anyo'nyena-paraspareNa saha saJcAlayanti-savAdayanti, paryAlocantItyarthaH (saMcAlittA) saJcAlya ca (tesiM sumiNANaM) teSAM svapnAnAM (laTThA) labdho'rtho yaiste labdhArthAH-svabuyA'vagatArthAH (gahiyaTThA) parasparato gRhItArthAH (pucchiyaTThA) saMzaye sati parasparaM pRSTArthAH, tata eva (vi + + Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CA khamavi BASAKA % 8 meM NicchiyahA) vinizcitArthAH, ata eva (ahigayaTThA) abhigatArthA:-avadhAritArthAH santaH ( siddhatthassa ranno purao) siddhArthasya rAjJaH purataH (sumiNasatthAI uccAremANA uccAremANA) svamazAstrANyucArayantaH (siddhatthaM khattiyaM) siddhArtha kSatriyaM ( evaM vayAsI) evamavAdiSuH, svapnazAstrANi punarevaM-anubhUtaH 1 zruto 2 dRSTaH 3, prakRtezca vikArajaH 4 / svabhAvataH sadbhuta 5zcintAsantatisambhavaH 6 // 1 // devatAgupadezottho 7, dharmakarmaprabhAvajaH 8 / pApodrekasamutthazca , svapnaH syAnnavadhA nRNAm // 2 // prakArairAdimaiH Sabhirazubhazca zubho'pi vA / dRSTo nirarthakaH svamaH, satyastu tribhiruttaraiH // 3 // rAtrezcaturSu yAmeSu, dRSTaH svapnaH phlprdH| mAsai dazabhiH Sabhistribhirekena ca krmaat||4||nishaa'ntyghttikaayugme, dazAhAt phalati dhruvam / dRSTaH sUryodaye svamaH, sadyaH phalati nizcitam // 5 // mAlAsvapno'hi dRSTazca, tathA''dhivyAdhisambhavaH / malamUtrAdipI| DotthaH, svanaH sarvo nirarthakaH // 6 // dharmarataH samadhAturyaH sthiracitto jitendriyaH sadayaH / prAyastasya prArthitamartha: svapnaH prasAdhayati // 7 // na zrAvyaH kusvano gurvAdestaditaraH punaH shraavyH| yogyazrAvyAbhAve gorapi kageM | pravizya vadet // 8 // iSTaM dRSTvA svapnaM na supyate nApyate phalaM tasya / neyA nizA'pi sudhiyA jinraajstvnsNstvtH||9|| svapnamaniSTaM dRSTvA supyAtpunarapi nizAmavApyApi / nAyaM kathyaH kathamapi keSAMcit phalati na sa yasmAt // 10 // pUrvamaniSTaM dRSTvA svapnaM yaH prekSate zubhaM pazcAt / sa tu phaladastasya bhaved draSTavyaM tadvadiSTa'pi // 11 // svame mAnavamRgapatituraGgamAtaGgavRSabhasiMhIbhiH / yuktaM rathamArUDho yo gacchati bhUpatiH sa bhavet // 12 // 444445% RANG Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.subovyA0.4 // 65 // khAvicAraH apahAro hayavAraNayAnAsanasadana nivasanAdInAm / nRpazaGkAzokakaro bndhuvirodhaarthhaanikrH|13|| yaH sUryAcandramasovimbaM grasate samagramapi puruSaH / kalayati dIno'pi mahIM sasuvarNA sArNavAM niyatam // 14 // haraNa praharaNabhUSaNamaNimauktikakanakarUpyakupyAnAm / dhanamAnamlAnikaraM dAruNamaraNAvahaM bahuzaH // 15 // ArUDhaH zubhramimaM nadItaTe zAli bhojanaM kurute / bhukte bhUmImakhilAM sa jAtihIno'pi dharmadhanaH // 16 // nijabhAryAyA haraNe vasunAzaH paribhave ca sNkleshH| gotrastrINAM tu nRNAM jAyate bandhuvadhabandhau // 17 // zubhreNa dakSiNasyAM yaH phaNinA dazyate nijabhujAyAm / AsAdayati sahasraM kanakasya sa pazcarAtreNa // 18 // jAyeta yasya haraNaM nijazayanopAnahAM punaH svapne / tasya mriyate dayitA niviDA svazarIrapIDA ca // 19 // yo mAnuSasya mastakacaraNabhujAnAM ca bhakSaNaM kurute / rAjyaM kanakasahasraM tadardhamApnotyasau kramazaH // 20 // dvAraparighasya zayanapreDolanapAdukAniketAnAm / bhaJjanamapi yaH pazyati tasyApi kalatranAzaH syAt / / 21 // kamalAkararatnAkarajalasampUrNApagAH suhRnmaraNam / yaH pazyati labhate'sAvanimittaM vittamativipulam / / 22 // atitaptaM pAnIyaM sagomayaM gaDulamauSadhena yutam / yaH pibati so'pi niyataM mriyate'tIsArarogeNa / / 23 / / devasya pratimAyA yAtrAlapanopahArapUjAdIn / yo vidadhAti svapne tasya bhavet sarvato vRddhiH // 24 // svapne hRdayasarasyAM yasya prAdurbha vanti padmAni / kuSThavinaSTazarIro yamavasatiM yAti sa tvaritam // 25 // AjyaM prAjyaM svapne yo vindati vIkSate yazastasya / tasyAbhyavaharaNaM vA kSIrAnnenaiva saha zasyam // 26 // hasane zocanamacirAt pravarttane nartane ca vadha SHAREKARRAORS Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svamavicAraH bandhau / paThane kalahazca nRNAmetat prAjJena vijJeyam // 27 // kRSNaM kRtlamazastaM muktvA govAjirAjagajadevAn / sakalaM zuklaM ca zubhaM tyaktvA kasilavaNAdIn // 28 // dRSTAH svanA ye svaM prati te'tra zubhAzubhA nRNAM svasya / ye pratyaparaM tasya jJeyAste svasya no kiJcit // 29 // duHsvapne devagurUna pUjayati karoti zaktitazca tpH| satataM dharmaratAnAM duHsvapno bhavati susvapnaH // 30 // tathA siddhAnte'pi-" itthI vA puriso vA suviNante egaM mahantaM khIrakumbha vA dahikuMbhaM vA ghayakumbhaM vA mahukumbha vA pAsamANe pAsai uppADemANe uppADei uppADiamiti appANaM mannai takkhaNAmeva bujjhai teNeva bhavaggahaNeNaM sijjhai jAva antaM krei|| itthI vA puriso vA sumiNante egaM mahantaM hiraNarAsiM vA rayaNarAsiM vA suvaNNarAsiM vA vayararAsiM vA pAsamANe pAsai durUhamANe durUhai durUDhamiti appANaM mannai takkhaNAmeva bujjhai teNeva bhavaggahaNeNaM jAva antaM karei, evAmeva ayarAsiM tauarAsiM tambarAsiM sIsagarAsiMti sUtrANi vAcyAni, navaraM ducceNaM sijjhai (bha0 581) iti vAcyam // (72) // (evaM khalu devANuppiyA!) evaM nizcayena he devAnupriya! he siddhArtharAjan ! ( amhaM sumiNasatthe ) asmAkaM svamazAstre (bAyAlIsaM sumiNA ) dvicatvAriMzat svapnAH-sAmAnyaphalAH (tIsaM mahAsumiNA) triMzat mahAsvapnAH-uttamaphaladAyakAH (bAvattariM savvasumiNA diTTA) dvAsaptatiH sarve svapnAH kathitAH (tattha NaM devANuppiyA!) tatra ca he devAnupriya ! (arahaMtamAyaro vA) arhanmAtaro vA (cakkavaTTimAyaro vA) cakravarti RAHARASHTRA Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subo vyA0 4 // 66 // mAtaro vA (arahaMtaMsi vA ) arhati vA (cakaharaMsi vA ) cakradhare vA (ganbhaM vakkamamANaMsi ) garbha vyutkrA mati - pravizati sati (eesiM tIsAe mahAsumiNANaM ) eteSAM triMzataH mahAsvamAnAM madhye (ime cauddasa mahAsumiNe ) imAn caturdaza mahAsvamAn (pAsittA NaM paDivujjhati ) dRSTvA pratibudhyante - jAgrati // ( 73 ) (taMjahA ) tadyathA - ( gayavasahagAhA ) ' gayavasaha ' iti gAthA vAcyA // (74) / ( vAsudeva mAyaro vA ) bAsudevamAtaro vA ( vAsudevaMsi ) vAsudeve ( ganbhaM vakkamamANaMsi ) garbha vyutkrAmati sati (eesiM cauddasahaM mahAsumiNANaM ) eteSAM caturdazAnAM mahAsvapnAnAM madhye ( aNNayare satta mahAsumiNe) anyatarAn sapta mahAsvapnAn (pAsittA NaM paDivujjhaMti ) dRSTvA pratibudhyante // ( 75 ) / / (baladevamAyaro bA) baladevamAtaro vA (baladevaMsi) baladeve (garbha vakkamamANaMsi ) garbhaM vyutkrAmati sati (eesi cauddasahaM mahAsumiNANaM ) eteSAM caturddazAnAM mahAsvapnAnAM madhye ( aNNayare cattAri mahAsumiNe ) anyatarAn caturaH mahAsvapnAn ( pAsittANaM paDivujjhati ) dRSTvA pratibudhyante // ( 76 ) | ( maMDaliyamAyaro vA ) mANDaliko - dezAdhipatiH tasya mAtaro vA ( maNDaliyaMsi ) mANDalike (garbha vakamamANaMsi) garbha vyutkrAmati (eesiM cauddasaNhaM mahAsumiNANaM) eteSAM caturdazAnAM mahAsvapnAnAM madhye (aNNayaraM evaM mahAsumiNaM) anyataraM eka mahAsvapnaM (pAsittANaM paDivujjhati ) dRSTvA pratibudhyante // ( 77 ) / / (ime ya NaM devANupiyA ! ) ime ca he devAnupriya ! (tisalAe khattiyANIe ) trizalayA kSatriyANyA svapnaphalAni sU. 73 74-75 76-77 // 66 // Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvamaphalamsU .78 RAHAMAGRA (cauddasa mahAsumiNA dihA) caturdaza mahAsvanAH dRSTAH (taM urAlA NaM) tasmAt prazastA (devANuppiyA!) he devAnupriya! (tisalAe khattiyANIe) trizalayA kSatriyANyA (sumiNA diTThA) svapnA dRSTAH (jAva maMga|llakAragANaM) yAvat mAGgalyakArakAH (devANuppiyA ! ) he devAnupriya! (timalAe khattiyANIe sumiNA diTThA) trizalayA kSatriyANyA svapnA dRSTAH, mahAsvapnatvAt mahAphalatvaM darzayati-(taM. atthalAbho devANu| piyA!) tasmAt arthalAbho bhaviSyati he devAnupriya ! (bhogalAbho devANuppiyA!) bhogalAbho he devAnupriya! (puttalAbho devANuppiyA!) putralAbho he devAnupriya! (sukkhalAbho devANuppiyA!) sukhalAbho he devAnupriya ! (rajalAbho devANuppiyA!) rAjyalAbho he devAnupriya ! (evaM khalu devANuppiyA!) anena prakAreNa nizcayena he devAnupriya ! (tisalA khattiyANI) trizalA kSatriyANI (navaNhaM mAsANaM) navasu mAseSu (bahupaDipunANaM) bahupratipUrNaSu (aTThamANa rAiMdiyANaM) sArddhasaptasu ca ahorAtreSu (viikkaMtANaM) vyatikrAnteSu satsu (tumhaM kulakeu) yuSmAkaM kule ketusamAnaM (kuladIva) kule dIpasamAnaM (kulabaDiMsayaM) kule mukuTasamAnaM (kulapavvayaM) kulasya parvatasamAnaM (kulatilayaM) kulasya tilakasamAnaM (kulakittikara) kulasya kIrtikArakaM (kulavittikara) kulasya nirvAhakArakaM (kuladiyaNaraM) kule sUryasamAnaM (kulAdhAraM) kulasyAdhAraM (kulajasakara) kulasya yazaHkArakaM ( kulapAyavaM) kule vRkSasamAnaM (kulataMtusaMtANavivaddhaNakaraM ) kulasya tantusantAnaH-paramparA tasya vivardhanakArakaM (sukumAlapANipAya) sukumAlaM pANipAdaM yasya sa tathA tataM (ahINapaDipunnapaMciMdiyasarIraM) ahInAni prati Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.subovyA04 // 67 // caturdazasvamaphalam sU. 79 // 67 // A%ECRECARRAKAR pUrNAni ca pazcendriyANi yatra evaMvidhaM zarIraM yasya sa tathA taM (lakkhaNavaMjaNaguNovaveyaM ) lakSaNavyaJjanAnAM |guNairupapetaM (mANummANapamANapaDipunnasujAyasavaMgasuMdaraMga) mAnonmAnapramANaH pratipUrNAni sujAtAni ca sarvAGgAni yatra evaMvidhaM sundaraM aGgaM yasya sa tathA taM (sasisomAgAraM) candravat saumyAkAraM (kaMtaM) | vallabhaM (piyadasaNaM) priyaM darzanaM yasya sa tathA taM (surUvaM ) surUpaM (dArayaM payAhisi ) evaMvidhaM dArakaM-putraM prajaniSyati // (78) // | (se'vi ya NaM dArae) so'pi ca dArakaH ( ummukkabAlabhAve) unmuktabAlabhAvaH (viNNAyapariNayamitte) vijJAnaM paripakvaM yasya sa tathA taM (jovvaNagamaNuppatte) yauvanAvasthAmanuprAptaH san (sUre vIre vikaMte) |dAnAdiSu zUraH saGgrAme vIraH paramaNDalAkramaNasamarthaH (vicchiNNavipulabalavAhaNe) vistIrNavipule balavA-| hane yasya sa tathA taM (cAuraMtacakkavahI rajjavaI rAyA bhavissai) caturantasvAmI evaMvidhazcakravartI rAjyasvAmI rAjA bhaviSyati (jiNe vA.tilukanAyage dhammavaracAuraMtacakkavaTI) jino vA trailokyanAyako dharmavaracAturantacakravartI, tatra jinatve caturdazAnAM api svamAnAM pRthak pRthak phalAni imAni-catuIntahastidarzanAcaturdhA dharma kathayiSyati 1 vRSabhadarzanAd bharatakSetre bodhibIjaM vapsyati 2 siMhadarzanAt madanAdidurgajabhajyamAnaM bhavyavanaM rakSiSyati 3 lakSmIdarzanAd vArSikadAnaM dattvA tIrthakaralakSmI bhokSyate 4 dAmadarzanAt tribhuvanasya * 'mastakadhAryo bhaviSyati 5 candradarzanAt kuyalaye mudaM dAsyati 6 sUryadarzanAdbhAmaNDalabhUSito bhaviSyati 7 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAkhimazlAghA harSeH phalatamAthAkAra:sU. 80-81-82 dhvajadarzanAddharmadhvajabhUSito bhaviSyati 8 kalazadarzanAt dharmaprAsAdazikhare sthAsyati 9 padmasarodarzanAt surasaJcAritakamalasthApitacaraNo bhaviSyati 10 ratnAkaradarzanAt kaivalyaratnasthAnaM bhaviSyati 11.vimAnadarzanAda vaimAnikAnAmapi pUjyo bhaviSyati 12 ratnarAzidarzanAd ratnaprAkArabhUSito bhaviSyati 13 nighUmAgnidarzanAd bhavyakanakazuddhikArI bhaviSyati 14 caturdazAnAmapi svapnAnAM samuditaphalaM tu caturdazarajjvAtmakalokAgrasthAyI bhaviSyatIti // (79) // . (taM urAlA gaM devANupiA!) tasmAt udArAH he devAnupriya ! (tisalAe. khattiANIe sumiNA diTThA) trizalayA kSatriyANyA svapnAH dRSTAH (jAva maMgallakAragA NaM) yAvat mAGgalyakArakAH ( devANuppiA !) he devAnupriyA (tisalAe khattiANIe sumiNA diTThA) trizalayA kSatriyANyA svapnAH dRSTA / / (80) // (tae NaM siddhatthe rAyA) tato'nantaraM siddhArthI rAjA (tesiM sumiNalakvaNapADhagANaM) teSAM svapnalakSaNapAThakAnAM ( atie eyamaDhe succA nisamma) pArzve enaM artha zrutvA nizamya ca (hahatuTTha jAva hiyae) hRSTaH tuSTaH yAvat harSapUrNahRdayaH ( karayala jAva ) karatalAbhyAM yAvat aJjaliM kRtvA (te sumiNalakSaNapADhae) | tAn svapnalakSaNapAThakAn ( evaM vayAsI) evaM avAdIt // (81) / (evameyaM devANuppiA! ) evaM etat he devAnupriyAH ! he pAThakAH! (tahameyaM devANupiA !) tathaitat he | pAThakAH ! (avitahameyaM devANuppiA !) yathAsthitaM etat bho pAThakAH! (icchiyameaM devANuppiyA !) vAJchitaM Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subo vyA0 4 // 68 // etat bhoH pAThakAH ! ( paDicchiyameyaM devANuppi ! ) yuSmanmukhAt patadeva gRhItaM etad bhoH pAThakAH ! (icchiyapaDicchiyameyaM devANuppiyA ! ) vAJchitaM sat punaH punarvAJchitaM etad bhoH pAThakAH ! ( sacce NaM esa aTThe ) satyaH eSo'rthaH ( se jaheyaM tubhe vayahattikaTTu ) yena prakAreNa imaM artha yUyaM vadadha iti uktvA (te sumi sammaM paDicchai ) tAna svapnAn samyak pratIcchati ( paDicchittA ) tathA kRtvA ( te sumiNalakkhaNapADhae) tAn svapnalakSaNapAThakAn (viuleNaM asaNeNaM) vipulena azanena - zAlyAdinA (pupphavatthagaMdha mallAlakAreNa ) puSpaiH - agrathitarjAtyAdipuSpaiH vastraiH pratItaiH gandhaiH- vAsacUrNaH mAlyaiH- grathitapuSpaiH alaGkAraiH -muku* TAdibhiH ( sakAreha sammANeha ) satkArayati sanmAnayati ca vinayavacanapratipattyA (sakkArittA sammANi - tA) satkArya sanmAnya ca ( viulaM jIviyArihaM pIidANaM dalai ) vipulaM jIvikA - Ajanma nirvAhayogyaM prItidAnaM dadAti ( dalittA paDivisajjei ) prItidAnaM dattvA ca prativisarjayati // ( 82 ) // (tae NaM siddhatthe khattie) tataH siddhArthaH kSatriyaH ( sIhAsaNAo anmuTTheha ) siMhAsanAt abhyuttiSThati ( anbhuTThittA) abhyutthAya ( jeNeva tisalA khattiyANI) yatraiva trizalA kSatriyANI ( javaNiyaMtariyA ) yavanikAntaritA ( teNeva uvAgacchai) tatraiva upAgacchati ( uvAgAcchittA ) upAgatya ca ( tisalaM khattiyANi) trizalAM kSatriyANoM ( evaM vayAsI) evaM avAdIt // ( 83 ) | ( evaM khalu devANuppie ! ) evaM khalu he trizale ! (sumiNasatyaMsi bAyAlIsaM sumiNA ) svapnazAstre dvicatvAriMzat svapnAH (tIsaM mahAsumiNA ) triMzat mahA gamanaM svamatatphalazrA vaNaM pratIcchanaM sU. 82-87 // 68 // Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E %EX gamanaM svamatatphala zrA| vaNaM pratI|ccha naM mU. 82-87 svapnAH ityata Arabhya (jAva ega mahAsumiNaM pAsittANaM paDibujjhati) yAvat ekaM mahAsvamaM dRSTvA pratibuddhayante iti pUrvapAThaH uktaH // (84 ) // (ime ya NaM tume devANuppie!) ime ca tvayA he trizale ! ( cauddasa mahAsumiNA diTThA) caturdaza mahAsvamAH dRSTAH (taM urAlA NaM tume devANuppie!) tasmAt udArAH tvayA he trizale! (sumiNA diTThA) svapnAH dRSTAH (jAva jiNe vA telakanAyage) yAvat tIrthakaro vA trailokyanAyakaH (dhammavaracAuraMtacakkavaTTI) dharmavaracAturantacakravartI bhaviSyati // (85) // (tae NaM sA tisalA khattiyANI) tataH sA trizalA kSatriyANI ( eyamahU~ socA nisamma) enaM artha zrutvA nizamya ( hahatuha jAvahiyayA) hRSTA tuSTA yAvat harSapUrNahRdayA ( karayala jAva ) karatalAbhyAM yAvat aJjaliM kRtvA (te sumiNe samma paDicchai) tAn svamAn samyak pratIcchati-hRdi dhatte / / (.86) // (paDicchittA) pratIccha-ya ca (siddhattheNa rannA) siddhArthena rAjJA (anbhaNunnAyA samANI) abhyanujJAtA satI (nANAmaNirayaNabhatticittAo) nAnAmaNiratnabhakticitrAt (bhaddAsaNAo abbhuDhei ) bhadrAsanAt abhyuttiSThati ( anbhuTTittA) abhyutthAya (aturiyamacavalaM ) atvaritayA acapalayA (jAva rAyahaMsasarisIe gaie ) yAvat rAjahaMsasadRzayA gayA (jeNeva sae bhavaNe) yatraiva svakaM mandiraM (teNeva uvAgacchai) tatraiva upAgacchati (uvAgacchittA) upAgatya ( sayaM bhavaNamaNupaviTThA) svakaM mandiraM anupraviSTA // (87) // (jappabhiI ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre) yataH prabhRti-yasmAdinAt Arabhya zramaNo bhagavAna mhaaviirH| SHANKAR *% %%% Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa, subodhyA0 4 nidhAnasaMkramaHma,88 // 69 // SARALAB (taMsi rAyakulaMsi sAharie ) tasmin rAjakule saMhRtaH (tappabhiI ca NaM) tataH prabhRti-tasmAddinAdArabhya | (ghahave vesamaNakuMDadhAriNo) bahavaH vaizramaNo-dhanadaH tasya kuNDaH-AyattatA tasya dhAriNaH arthAt vaizramaNA| yattAH ( tiriyajaMbhagA devA ) tiryaglokavAsino jRmbhakajAtIyAH tirgagz2ambhakAH ucyante, evaMvidhAH devAH (samavayaNeNaM) zakravacanena, zakreNa vaizramaNAya uktaM vaizramaNena tiryagjambhakebhya iti bhAvaH ( se jAI imAI ) 'se'tti athazabdArthe, atha te tiryagjRmbhakA devAH yAni imAni vakSyamANasvarUpANi (purA porANAI) purA-pUrva nikSiptAni ata eva purANAni-cirantanAni (mahAnihANAiM bhavaMti) mahAnidhAnAni | bhavanti (taMjahA) tadyathA, tAni kIdRzAni?-(pahINasAmiAI) prahINasvAmikAni-anpIbhUtasvAmikAnItyarthaH, ata eva (pahINaseuAI) prahINasektRkAni, sektA hi upari dhanakSeptA, sa tu svAmyeva bhavati, puna: kiMvi0? (pahINaseuAI) yeSAM mahAnidhAnAnAM dhanikasambandhIni gotrANi agArANi ca prahI| NAni-viralIbhUtAni bhavanti tAni prahINagotrAgArANi, evaM (ucchinnasAmiAI ) ucchinnaH-sarvathA abhAvaM prAptaH svAmI yeSAM tAni ucchinnasvAmikAni ( ucchinnaseuAI) ucchinnasektRkANi ( ucchinnagonAgArAI) ucchinnagotrAgArANi, atha keSu keSu sthAneSu tAni vartante ? ityAha (gAmAgaranagarakheDakabbaDamaDaMvadoNamuhapaTTaNAsamasaMbAhasaMnivesesu) grAmA:-karavantaH AkarA:-lohAdyutpattibhUmayaH nagarANi-kararahitAni kheTAni-dhUlipAkAropetAni karbaTAni-kunagarANi maDambAni sarvato'rdhayojanAtparato'vasthitagrAmANi droNa 6425**HARAHARAHA Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RSS AKHKARKits40% hai mukhAni-yatra jalasthalapathAvubhAvapi bhavataH pattanAni-jalasthalamArgayoranyatareNa mArgeNa yuktAni AzramAH tIrthasthAnAni tApasasthAnAni vA saMvAhAH-samabhUmau kRSi kRtvA kRSIvalA yatra dhAnyaM rakSArtha sthApayanti nidhAnasasannivezA:-sArthakaTakAdInAM uttaraNasthAnAni eteSAM dvandvaH teSu, tathA (siMghADaesu vA) zRGgATakeSu-zRGgA- kramAmU.88 TakaphalAkAratrikoNasthAneSu vA (tiesu vA) trikeSu-mArgatrayamilanasthAneSu vA (caukkesu vA) catuSkeghu-mArgacatuSTayamilanasthAneSu vA (caccaresu vA) catvareSu-bahumArgamilanasthAneSu vA (caummuhesu vA) caturmukheSu-devakulacchatrikAdiSu vA ( mahApahesu vA) mahApatheSu--rAjamArgeSu vA, tathA (gAmaTThANesu vA ) grAmasthAnAni-udvasagrAmasthAnAni teSu vA (nagarahANesu vA ) udbasavagarasthAnAni teSu vA (gAmaniddhamaNesu vA) grAmasambandhIni nirdhamanAni-jalanirgamAH 'khAla' iti prasiddhAsteSu (nagaraniddhamaNesu vA ) evaM nagaranirdhamaneSu vA (AvaNesu vA) ApaNA-haTTAsteSu ( devakulesu vA) devakulAni-yakSAdyAyatanAni teSu (mabhAsu vA) sabhAsu-janopavezanasthAneSu (pavAsu vA ) prapAsu-pAnIyazAlAsu (ArAmepnu vA ) ArAmeSu-kadalyAdyAcchAditeSu strIpuMmayoH krIDAsthAneSu ( ujANesu vA ) udyAneSu-puSpaphalopetavRkSazobhiteSu, bahujanabhogyeSu / udyAnikAsthAneSu ityarthaH (vaNesu vA) vaneSu-ekajAtIyavRkSasamudAyeSu ( vaNasaMDesu vA) vanakhaNDeSu-anekajAtIyottamavRkSasamudAyeSu (susANasunnAgAragirikaMdaratti) zmazAnaM zUnyAgAraM-zUnyagRhaM girikandarA-pratItA parvataguhetyarthaH ( saMtiselovaTThANabhavaNagihesu vA ) atra gRhazabdaH pratyeka yojyaH, tataH zAntigRhAH-zAnti Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.subovyA04 nAmasaMkalpodbhavaH // 7 // karmasthAnAni zailagRhA:-parvatagRhAH, parvataM utkIrya kRtA gRhA ityarthaH, upasthAnagRhA:-AsthAnasabhAH bhavanagRhA:-kuTumbivasanasthAnAni, tataH zmazAnAdInAM dvandvaH, atha eteSu grAmAdiSu zRGgATakAdiSu ca yAni mahAnidhAnAni (saMnikkhittAI ciTThati ) pUrva kRpaNapuruSaiH saMnikSiptAni tiSThanti (tAI siddhattharAyabhavaNaMsi | sAharaMti ) tAni tiryagjRmbhakA devAH siddhArtharAjabhavane saMharanti-muMcantIti yojanA / / (88) // . ( rayaNiM pa NaM samaNe bhagavaM mahAvIre) tatra Namiti vAkyAlaGkAre casyAM ca rAtrau zramaNo bhagavAn mahAvIraH (nAyakulaMsi sAharie) jJAtakule saMhRtaH (taM rayaNiM ca NaM taM nAyakulaM ) tasyAM rAtrau-tataH prabhRti ityarthaH tat jJAtakulaM (hiraNNaNaM vADhatthA) hiraNyaM-rUpyaM aghaTita suvarNa vA (suvaNNeNaM) suvarNena-pratItena | avardhata, evaM (dhaNeNaM) dhanena, gaNima 1 dhariMma 2 meya 3 pAricchedya 4 bhedAcaturvidhena, taduktaM-gaNimaM jAiphalapupphalAI 1 dharimaM tu kuMkumaguDAiM 2 / milnaM coppaDaloNAi~ 3 rayaNavatthAi pricchijN4|1||(dhnnennN)dhaanyen caturviMzatibhedena, tadyathA-dhannAI caubIsaM java 1 gohuma 2 sAli 3 vIhi 4 saTThI a5|kuddv 6 aNuA (juvAra) 7 kaMgU 8 rAlaya 9(cInA) tila 10 mugga 11 mAsA ya 12 // 1 // ayasi 13 harimaMtha (caNA) 14 tiuDA (lAMga) | 15 nipphAva (bAla ) 16 siliMda (maTha) 17 rAyamAsA (coLA) ya 18 / ucchU (baraTI) 19 masUra 20 tuvarI 21 kulattha 22 taha dhannaya (dhANA) 23 kalAyA (vATaNA) 24 // 2 // ( rajjeNaM) rAjyena saptAGgena (raTeNaM) rASTreNa-dezena (baleNaM) balaM-caturaGgasainyaM tena (vAhaNeNaM) vAhaNeNaM-auSTrapramukheNa (koseNaM) RASHAN-% Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 4- Ac nAmasaMkalpoGgavaH sU. 89 ci kozena-bhANDAgAreNa (koDAgAreNaM) koSThAgAreNa-dhAnyagRheNa ( pureNaM) nagareNa (aMteureNaM) antaHpureNa| pratItena ( jaNavaeNaM) jAnapadena-dezavAsilokena (jasavAeNaM vaDhitthA) yazovAdena-sAdhuvAdena ca avadardhata (vipuladhaNakaNagarayaNamaNimottiyasaMkhasilappavAlarattarayaNamAieNaM ) vipulaM-vistIrNa dhanaM-gavAdikaM | kanakaM ghaTitAghaTitaprakArAbhyAM dvividhaM ratnAni-karketanAdIni maNayaH-candrakAntAdyAH mauktikAni-pratItAni zaGkA-dakSiNAvartAH zilA-rAjapaTTAdikAH pravAlAni-vidrumANi raktaratnAni-padmarAgAdIni AdizabdAvastrakambalAdiparigrahastena, tathA (saMtasArasAvaijjeNaM) sat-vidyamAnaM,na svindrajAlAdivatsvarUpato'vidyamAnaM, evaMvidhaM yat sArasvApateyaM-pradhAnadravyaM tena, tathA (pIisakkArasamudaeNaM) prItiH-mAnasI tuSTiH satkArovastrAdibhiH svajanakRtA bhaktistatsamudayena ca taj jJAtakulaM ( aIva aIva abhivaDhitthA ) atIva atIva abhyavarddhata, (tae NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa) tataH zramaNasya bhagavato mahAvIrasya (ammApiUNaM) mAtApitroH ( ayameyArUve abbhatthie jAva saMkappe samuppajjitthA) ayaM etadrUpaH AtmaviSayaH yAvat saMkalpaH samudapadyata // (89) // ko'sau ? ityAha-(jappabhiI ca NaM ) yataH prabhRti ( amhaM esa dArae kucchisi | gabbhattAe vakate ) asmAkaM eSa dArakaH kukSau garbhatayA utpannaH (tappabhihaM ca NaM) tataH prabhRti (amhe hirapaNeNaM vaDDhAmo) vayaM hiraNyena vardhAmahe ( suvaNNeNaM baDDhAmo) suvarNena vardhAmahe (dhaNeNaM dhanneNaM jAva saMtasArasAvaijeNaM ) dhanena dhAnyena yAvat vidyamAnasArasvApateyena (pIisakkAreNaM aIva aIva abhivaDDhAmo) prIti %CAS Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garbhanizcala| tA sU. 91 // 71 // - satkAreNa ca atIva atIva abhivardhAmahe (jayA NaM amhaM esa dArae jAe bhavissai) tasmAt yadA asmAkaM eSa kalpa.subo dArakaH jAto bhaviSyati (tayA NaM amhe eyassa dArayassa) tadA vayaM etasya dArakasya (eyANurUvaM) etadanurUpaMvyA04 dhanAdivRddheranurUpaM ata eya (guNNaM guNanipphannaM nAmadhikaM karissAmo) guNebhya AgataM tata eva guNaniSpannaM // 71 // nAmadheyaM kariSyAmaH, kiM tadityAha-viddhamANatti) vardhamAna iti / / (90) // _(tae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre) tataH zramaNo bhagavAn mahAvIraH (mAuaNukaMpaNaTThAe ) mayi parispa-ndamAne mAtuH kaSTa mA bhUditi mAtuH anukampanArtha-mAturbhaktyartha, anyeApi mAtubhaktirevaM karttavyA iti pradarzanArthaM ca (niccale ) nizcalaH (nipphaMde) niSpandaH, kiMcidapi calanAbhAvAt, ata eva (nirayaNe) nirejano-niSkampaH ( allINatti) A ISallImaH aGgagopanAt (pallINatti) prakarSaNa lInaH upAGgagopanAt ata | eva (gutte yAvi hotthA) guptaH, tataH padatrayasya karmadhArayaH, 'yAvitti' vizeSaNasamuccaye abhavat, atra kaviH-ekAnte kimu moharAjavijaye mantraM prakurvanniva, dhyAnaM kiJcidagocaraM viracayatyekaH parabrahmaNe / kiM | kalyANarasaM prasAdhayati vA devo vilupyAtmakaM, rUpaM kAmavinigrahAya jananIkumAvasau vaH zriye // 1 // (91] / | (tae NaM tI se tisalAe khattiyANIe) tato-bhagavato nizcalAvasthAnAnantaraM tasyAstrizalAkSatriyANyAH (ayameyArUve jAva saMkappe samuppajjitthA) ayaM etadrUpaH yAvat adhyavasAyaH samutpannaH, ko'sau ? ityAha(haDe me se gambhe) hRtaH me-madIyaH sa garbhaH, kiM kenaciddevAdinA hRtaH ? (maDe me se gambhe) athavA sa me * RSS Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trizalAzokA mU. 92 RECIPESARKA-C garbhaH kiM mRtaH ? (cue me se gambhe) athavA sa me garbhaH kiM cyuto ?-garbhakhabhAvAt paribhraSTaH (galie me se gambhe) athavA sa me garbhaH kiM galitaH ?-dravIbhUya kSaritaH, yasmAtkAraNAt (esa me gambhe puddhi eyai ) eSa | meM garbhaH pUrva ejate-pUrva kampamAno'bhUt (iyANiM no eyaittikaTu) idAnI naijate-na kampate itikRtvA-itihetoH (ohayamaNasaMkappA) upahata:-kaluSIbhUto manaHsaMkalpo yasyAH sA tathA (ciMtAsogasAgaraM paviTThA) cintA-garbhaharaNAdivikalpasambhavA artistayA yaH zokaH sa eva sAgaraH-samudrastatra praviSTA-brUDitA ata eva (karayalapalhatthamuhI) karatale paryastaM-sthApitaM mukhaM yathA sA tathA (ajjhANovagayA) ArtadhyAnopagatA (bhUmIgayadihiyA jhiyAai) bhUmigatadRSTikA dhyAyati, atha sA trizalA tadAnIM yad dhyAya ti sma tallikhyate-satyamidaM yadi bhavitA madIyagarbhasya kathamapIha tadA / niSpuNyakajIvAnAmavadhiriti 4 khyAtimatyabhavam // 1 // yadvA cintAratnaM na hi nandati bhAgyahInajanasadane / nApi ca ratnanidhAnaM daridragRhasatIbhavati // 2 // kalpatarumarubhUmau na prAdurbhavati bhUmyabhAgyavazAt / na hi niSpuNyapipAsitanRNAM pIyUSasAmagrI // 3 // hA dhig dhig daivaM prati ke cakre tena satatavakreNa ? / yanmama manorathata rurmUlAdunmRlito'nena // 4 // AttaM dattvApi ca me locanayugalaM kalaGkavikalamalam / dattvA punaruddAlitamadhamenAnena nidhiratnam // 5 // Aropya meruzikharaM prapAtitA pApinA'munA'hamiyam / pariveSyApyAkRSTaM bhojnbhaajnmljen||6||ydaa mayA'parAddhaM bhavAntare'smin bhave'pi kiM dhaatH!| yasmAdevaM kurvannucitAnucitaM na cintysi||7|| ACCESNA%E4%AE%A5% -ACK Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.subo trizalA vyA04 vilApaH // 72 // // 72 // atha kiM kurSe kaca vA gacchAmi vadAmi kasya vA purtH| durdaivena ca dagdhA mugdhA jagdhA'dhamena punaH // 8 // kiM rAjyenApyamunA kiMvA kRtrimasukhaviSayajanyaiH / kiM vA dukUlazayyAzayanodbhavazarmaharyeNa ? // 9 // gajavRSabhAdisvapnaH sUcitamucitaM zuciM trijagadaya'm / tribhuvanajanAsapatnaM vinA janAnandi sutaratnam // 10 // yugmam // dhika saMsAramasAraM dhig duHkhavyAptaviSayasukhalezAn / madhuliptakhaDgadhArAlehanatulitAnaho lalitAn // 11 // yadvA mayakA kiJcittathAvidhaM duSkRtaM kRtaM karma / pUrvabhave yad RSibhiH proktamidaM dharmazAstreSu // 12 // pasupavikhamANusANaM vAle jo'vi hu vioae pAvo / so aNavacco jAyai aha jAyai to vivajijA // 13 // tat paTukA mayA kiM tyaktA vA tyAjitA adhmbudhyaa| laghuvatsAnAM mAtrA samaM viyogaH kRtaH kiM vA // 14 // | teSAM dugdhApAyo'kAri mayA kArito'thavA loke / kiM vA sabAlakondurabilAni paripUritAni jalaiH ? // 14 // kiM vA sANDazizUnyapi khaganIDAni apAtitAni bhuvi / pikazukakukuTakAdervAlaviyogo'thavA vihitaH // 16 // kiM vA bAlakahatyA'kAri sapatnIsutAdyupari duSTam / cintitamacintyamapi vA kRtAni kiM kArmaNAdIni ? // 17 // kiMvA garbhastambhanazAtanapAtanamukhaM mayA cakre / tanamantrabheSajAnyapi kiM vA mayakA prayuktAni? // 18 // athavA bhavAntare kiM mayA kRtaM zIlakhaNDanaM bhushH| yadidaM duHkhaM tasmAdvinA na sambhavati HASHA 2 pazupakSimAnuSANAM bAlAn yo'pi ca viyojayati pApaH / so'napatyo jAyate. atha jAyate tato vipadyeta // 1 // Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ B trizalAvilApaH A jIbAnAm // 19 // yataH-kuraMDaraMDattaNadubhagAI, vaMjhattaniMdavisakannagAI, / lahaMti jammaMtarabhaggasIlA, nAUNa kujjA daDhasIlabhAvaM // 20 // evaM cintA'krAntA dhyAyantI mlAnakamalasamavadanA / dRSTA ziSTena sakhIjanena tatkAraNaM pRSTA // 21 // provAca sAzrulocanaracanA niHzvAsakalitavacanena / kiM mandabhAgadheyA vadAmi ? yajIvitaM meyAt // 22 // sakhyo jaguratha re sakhi ! zAntamamaGgalamazeSamanyadiha / garbhasya te'sti kuzalaM naveti vada kovide! satyam // 23 // sA proce garbhasya ca kuzale kimakuzalamasti me ? sakhyaH / ityAdyuktvA mUrchAmApannA patati bhUpIThe // 24 // zItalavAtaprabhRtibhirupacAraihataraiH sakhIbhiH saa| saMprApitacaitanyottiSThati vilapati ca punarevam // 25 // garue aNorapAre rayaNanihANe a sAyare ptto| chiddaghaDo na bharijai tA kiM doso jalanihissa? // 26 // patte vasantamAse riddhiM pAvanti sayalavaNarAI / ja na karIre pattaM tA kiM doso vasaMtassa? // 27 // uttuMgo saralatarU bahuphalabhAreNa namiasavvaMgo / kujo phalaM na pAvai tA kiM doso taruva - -- 2 kuraNDatvaraNDatvadubhaMgatvAni vandhyAtvanindu [ mRtApatyaprasUH ] viSakanyakatvAdi / labhante janmAntarabhagnazIlA jJAtvA kuryAta dRDhaM zIlabhAvaM // 20 // 2 guruke'navAkpAre rananidhAne ca sAgare prAptaH / chidraghaTo na bhriyate tarhi kiM doSo jalanidhe: // 26 // prApte vasantamAse RddhiM prApnoni sakalavanarAjI / yanna karIre patrAM tArha kiM doSo vasantasya ? // 27 // uttuGgaH saralatarubahuphalabhAreNa natasarvAGgaH / kumjaH phalaM na prApnoti tarhi kiM doSastaruvarasya ? // 28 // Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subo vyA0 4 // 73 // rassa 1 // 28 // samIhitaM yanna labhAmahe vayaM prabho ! na doSastava karmaNo mama / divA'pyulUko yadi nAvalokate, tadA sa doSaH kathamaMzumAlinaH 1 // 29 // atha me maraNaM zaraNaM kiM karaNaM viphalajIvitavyena 1 / tat zrutveti vyalapat sakhyAdiH sakalaparivAraH // 30 // hA kimupasthitametat niSkAraNavairividhiniyogena / hA kuladevyaH kva gatAH 1 yadudAsInAH sthitA yUyam // 31 // atha tatra pratyUhe vicakSaNAH kArayanti kulavRddhAH / zAntikapauSTika mantropayAcitAdIni kRtyAni // 32 // pRcchanti ca daivajJAn niSedhayantyapi ca nATakAdIni / atigADhazabdaviracitavacanAni nivArayantyapi ca // 33 // rAjA'pi lokakalitaH zokAkulito'janiSTa ziSTahatiH / kiMkarttavyavimUDhAH saMjAtA mantriNaH sarve // 34 // asminnavasare ca tatsiddhArtharAjabhavanaM yAdRzaM jAtaM tat sUtrakRt svayaM Aha-- ( taMpi ya siddhattharAyavara bhavaNaM ) tadapi siddhArtharAjavarabhavanaM ( uvarayamuiMgataMtItalatAlanADaijjajaNamaNunna ) mRdaGgo-maddalastantrI - vINA talatAlA - hastatAlAH yadvA talA - hastAH tAlAHkaMsikAH nATakIyA - nATakahitA janAH pAtrANIti bhAvaH eteSAM yat manojJatvaM tat uparataM- nivRttaM yasmin evaMvidhaM, ata eva ( dINavimaNaM viharai ) dInaM sat vimanaskaM vyagracetaskaM viharati - Aste // (92) || (tae NaM se samaNe bhagavaM mahAvIre) taM tathAvidhaM pUrvodinaM vyatikaraM avadhinA avadhArya bhagavAn cintayati kiM kurmaH kasya vA brUmo ?, mohasya gatirIdRzI / duSerdhAtorivAsmAkaM, doSaniSpattaye guNaH // 1 // mayA mAtuH pramodAya, kRtaM jAtaM tu khedakRt / bhAvinaH kalikAlasya, sUcakaM lakSaNaM hmadaH // 2 // paJcamAre guNo yasmAd bhAvI trizalA vilApaH vIravicAra: // 73 // Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harSaceSTA doSakaro nRNAma likerAmbhasi nyasta, kapUro mRtaye yathA // 3 // ityevaMprakAreNa sa zramaNo bhagavAn mahAvIro (mAa apameyArUbaM) mAturima etadrUpaM (ambhatthiyaM patthiyaM maNogarya) AtmaviSayaM prArthita manogataM ( saMkappaM samuppannaM vijANittA ) saMkalpaM samutpannaM avadhinA vijJAya ( egadeseNaM eyai ) daekadezana-aGgalyAdinA ejate-kampate (tae NaM sA tisalA khattiANI ) tataH sA trizalA kSatri| yANI (hahatuTTha jAva hiayA) hRSTatuSTAdivizeSaNaviziSTA yAMvat harSapUrNahRdayA (evaM vayAsI) evaM avAdIt / / (93) // &aa atha kiM avAdIt ? ityAha-(no gvala me gambhe haDe) naiva nizcayena me go hano'sti (jAva no gali e) yAvat naiva galitaH (ema me gambhe pudiva no eyai ) eSa me garbhaH pUrva na kampamAno'bhUna (iyANiM eyaittika ) idAnIM kampate itikRtvA (hadvatuTTha jAva hiyayA evaM viharai ) hRSTA tuSTA yAvat harSapUrNahRdayA, IdRzI satI viharati, atha harSitA trizalAdevI yathA'ceSTata tathA likhyate-prollasitanayanayugalA smerakapolA praphullamukhakamalA / vijJAtagarbhakuzalA romAJcitakaJcukA trizalA // 1 // provAca madhuravAcA garbha me vidyate'tha kalyANam / hA dhig mayakAnucitaM cintitamatimohamatikatayA // 2 // mantyatha mama bhAgyAni tribhuvanamAnyA tathA ca dhanyA'haM / zlAghyaM ca jIvitaM me kRtArthatAmApa me janma // 3 // zrIjinapadAH praseduH kRtAH prasAdAca gotrdeviibhiH| jinadharmakalpavRkSastvAjanmArAdhitaH phalitaH // 4 // evaM saharSacittAM devImAlokya %ESENTAXAXI44-7 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subo vyA0 4 // 74 // vRddhanArINAm / jayajayanandatyAyAziSaH pravRttA mukhakajebhyaH // 5 // harSAt pravartitAnyatha kulanArIbhizca | lalitadhavalAni / uttambhitAH patAkA muktAnAM svastikA nyastAH || 6 || AnandAdvaitamayaM rAjakulaM tadbabhUva sakalamapi / AtodyagItanRtyaiH suraloka samaM mahAzobham // 7 // vardhApanAgatA dhanakoTIgRhNan dadacca dhanakoTIH / surataruriva siddhArthaH saMjAtaH paramaharSabharaH // 8 // ( tae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre ) tataH zramaNo bhagavAn mahAvIraH (ganbhatthe ceva) garbhastha eva, pakSAdhike mAsaSaTke vyatikrAnte (imeyArUvaM abhiggahaM abhigiNhaha ) imaM etadrUpaM abhigrahaM abhigRhNAti, kaM ? ityAha--( no khalu me kappar3a ) khalu nizcayena no mama kalpate ( ammApiUhiM jIvaMtehiM) mAtApitRSu jIvatsu (muMDe bhavittA agArAo aNagAriaM pabvaittae) muNDo bhUtvA agArAt - gRhAnniSkramya anagAritAM - sAdhutAM pravrajituM, dIkSAM grahItuM ityarthaH / idaM abhigrahagrahaNaM ca udarasthe'pi mathi mAtuH IdRzaH sneho partate tarhi jAte tu mayi kIdRzo bhaviSyatIti dhiyA anyeSAM mAtari bahumAnapradarzanArthaM ca yaduktaM- AstanyapAnAjjananI pazUnAmAdAra lAbhAcca narAdhamAnAm / AgehakRtyAcca vimadhyamAnAmAjIvitAttIrthamivottamAnAm // 1 // (94) // (tae NaM sA tisalA khattiyANI ) tataH sA trizalA kSatriyANI ( vhAyA kapabalikammA ) slAtA kRtaM balikarma - pUjA yayA sA tathA ( kayakouyamaMgalapAyacchittA) kRtAni kautukamaGgalAnyeva prAyazcittAni yayA sA tathA ( savAlaMkAravibhUsiyA ) sarvAlaGkAraiH vibhUSitA satI ( taM gavrbha nAisI ehiM ) taM garbhaM nAtizItaiH zrIvIrasyAbhigrahaH sU. 94 // 74 // Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ %-53 1 garbhapoSaNam sU.95 - | (nAiuNhehiM ) nAtyuSNaiH ( nAitittehiM ) nAtitikkaiH ( nAikaDuehiM ) nAtikaTukaiH (nAikasAehiM ) nAtikaSAyaiH ( nAiaMbilehiM ) nAtyamlaiH (nAimahurehiM ) nAtimadhuraiH (nAiniddhehiM ) nAtisnigdhaiH (nAilukkhehiM ) nAtirUkSaiH (nAiullehiM ) nAtyAdreH (nAisakehi) nAtizuSkaiH ( sambasugabhayamANasuhehiM ) sarvartuSuRtau Rtau bhajyamAnAH-sevyamAnA ye sukhahetavo-guNakAriNastaiH, tahataM-varSAsu lavaNamamRtaM zaradi jalaM gopayazca hemante / zizire cA''malakaraso ghRtaM vasante guDazcAnte // 1 // evaMvidhaiH (bhoyaNAcchAyaNagaMdhama. llehiM ) bhojanAcchAdanagandhamAlyaiH, tatra bhojanaM-pratotaM AcchAdanaM-vastraM gandhAH-puTavAsAdayaH mAlyAnipuSpamAlAstairgarbha poSayatIti zeSaH, tatra nAtizItalAdaya eva .AhAgadayo garbhasya hitAH, na tu atizItalAdayaH, te hi kecidvAtikAH kecit paittikAH kecit zleSmakarAzca, te ca ahitAH, yaduktaM vAgbhaTTe-vAtalaizca bhaveda garbhaH, kubjAndhajaDavAmanaH / pittalaiH skhalatiH piGgaH, zvitrI pANDaH kakAtmabhiH // 1 // tathA-ati| lavaNaM netraharaM atizItaM mArutaM prakopayati / atyuSNaM harati balaM atikAma jIvitaM harati // 2 // anyacca'maithuna 1 yAna 2 bAhana 3 mArgagamana 4 praskhalana 5 prapAtana 6 prapIDana 7 pradhAvanA 8'bhighAta 9 viSapa-| zayana 10 viSamAsano 11 pavAsa 12 vegavighAtA 13 'tirukSA 14 titiktA 12 tikaTukA 16tibho janA 17 tirogA 18 tizokA 19 tikSArasevA 20 tisAra 21 vamana 22 virecana 23 preDholanA 24jIrNa 25 prabhRtibhirgo bandhanAnmucyate, tato nAtizItalAcairAhArAcaira garbha sA poSayatIti yuktam // 4 -04-% % Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 *atha sA trizalA kathaMbhUtA ?-( vavagayarogasogamohabhayaparissamA) rogA-jvarAdyAH zokaH-iSTaviyogAdijakalpa.subonitaH moho-mUrchA bhayaM-bhItiH parizramo-vyAyAmaH ete vyapagatA yasyAH sA tathA, rogAdirahitA iti garbhapoSaNam vyA04 kAbhAvaH / / yata ete garbhasya ahitakAriNaH, taduktaM suzrute-'divA svapatyAH striyAH svApazIlo garbhaH, aJjanA AsU.95 // 7 // // 7 // dandhaH, rodanAdvikRtadRSTiH,lAnAnulepanAd duHzIlaH,tailAbhyaGgAt kuSThI, nakhApakartanAt kunakhI, pradhAvanAcaJcalA, hasanAt zyAmadantoSThatAlujihvaH, atikathanAca pralApI, atizabdazravaNAdhiraH, avalegvanAt khalatiH, vyajanakSepaNAdimArutAyAsa sevanAdunnattaH syA, tathA ca kulavRddhAstrizalAM zikSayanti-mandaM mazcara mandameva nigada vyAmuzca kopakrama, pathyaM muzva badhAna nIvimanaghAM mA mA'TTahAsaM kRthAH / akAze bhava mA suzeSva zayane nIcairvahirgaccha mA, devI garbhabharAlasA nijasakhIvargeNa sA zikSyate / 1 // atha sA trizalA punaH kiM kurvatI ? (ja tassa ganbhassa hiaM miyaM patthaM gambhaposaNaM) yattasya garbhasya hitaM, tadapi mitaM, na tu nyUna adhikaM vA, pathyaM-ArogyakAraNaM, ata eva garbhapoSakaM (taM dese ya kAle ya AhAramAhAremANI) tadapi dezeucitasthAne, na tu AkAzAdau, tadapi kAle-bhojanasamaye, na tu akAle, AhAraM AhArayantI (vivittamau ehiM sayaNAsaNehiM) viviktAni-doSarahitAni mRdukAni-komalAni yAni zayanAsanAni taiH, tathA ( paha. rikasuhAe) pratiriktA-anyajanApekSayA nirjanA ata eva sukhA-sukhakAriNI, tayA (maNogukUlAe vihAra %AA-ASC + Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RA%- ENGE garbhapoSaNam sU.95 bhUmIe) mano'nukUlayA-manaHpramodadAyinyA vidhayA vihArabhUmyA-camaNAsanAdibhUmyA kRtvA, athaH sA trizalA kiMviziSTA matI taM garbha parivahati ? ( pasatyadohalA) prazastA dohadA-garbhaprabhAvodbhUtA manorathA yasyAH mA tathA, te caivaM-jAnAmpamAripaTahaM paTu ghoSayAmi, dAnaM dadAmi sugurUn paripUjayAmi / tIrthezvarArcanamahaM racayAmi sadhe, vAtsalyamutsavabhRtaM bahudhA karomi // 1 // siMhAsane samupavizya varAtapatrA, saMvIjyamAnakaraNA sitacAmarAbhyAM / AjJezvaratvamuditA'nubhavAmi samyaga , bhUpAlamaulimaNilAlitapAdapIThA // 2 // Aruhya kuJjaraziraH pracalaspatAkA, vAditranAdaparipUritadigavibhAgA / lokaH stutA jayajayetiravaiH pramodAdudyAnakelimanavAM kalayAmi jAne // 3 // ityAdi, punaH mA kiMvi01 (saMpunnadohalA ) sampUrNadohadA, siddhArtharAjena sarvamanorathapuraNAt, ata eva (sammANiyadohalA) sanmAnitadohadA, pUrgIkRtya teSAM nivartitatvAta , tata eva ( avimANiadohalA) avimAnitadohadA, kasyApi dohadasya avagaNanaH| bhAvAt , punaH kiMvi0 ? (vucchinnadohalA) vyucchinnadohadA pUrNavAJchita vAta, ata eva ( vavaNIyadohalA) vyapanItadohadA, sarvathA amaddohadA (suhaMsuheNaM) sukhaMsukhena-garbhAnAbAdhayA ( Asai) Azrayati-AzrayaNIyaM stambhAdikaM avalambate ( sayai) zete-nidrAM karoti (ciTThai ) tiSThati-Urdhva tiSThati (nisIyai) | niSIdati-Asane upavizati (tuai) tvagvatayati-nidrAM vinA zayyAyAM zete ityarthaH (viharai ) viha ALANCE- - - - - - Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subo vyA0 4 // 76 // rati - kuTTimatale vicarati, anena prakAreNa ( suhaMsuheNaM taM garbha parivahai ) sukhasukhena taM garbhaM parivahatIti bhAvaH // / / ( 95 ) // ( teNaM kAleNaM) tasmin kAle ( teNaM samaeNaM ) tasmin samaye ( samaNe bhagavaM mahAvIre ) zramaNo bhagavAn mahAvIraH (je se gimhANaM paDhame mAse ) yo'sau uSNakAlasya prathamo mAsaH ( duce pakkhe) dvitIyaH pakSaH (cittasuddhe ) caitramAsasya zuklapakSaH ( tassa NaM cittasuddhassa ) tasya caitrazuddhasya ( terasIdivaseNaM) trayodazIdivase ( navahaM mAsANaM bahupaDipunnANaM ) navasu mAseSu vyatikrAnteSu (addhaTTamANaM rAiMdiANaM vitA ) ardhASTamarAtriMdivAdhikeSu sArdhasaptadinAdhikeSu navasu mAseSu vyatikrAnteSu iti bhAvaH, taduktaM "duhaM varamahilANaM ganbhe vasiUNa gabhasukumAlo / navamAse paDipuNNe satta ya divase samairege || 1 || " idaM ca garbhasthitimAnaM na sarveSAM tulyaM, tathA coktaM-- "du 1 cauttha 2 navama 3 bArasa 4 terasa 5 pannarasa 6 sesa 18 ganbhaThiI / mAsA aDa nava taduvari uhAu kameNime divasA // 1 // cau 1 paNavIsa 2 chaddiNa 3 aDavIsaM 4 chaca 5 chaci 6 guNavIsaM 7 / saga 8 chavvIsaM 9 cha 10 ccha 11 vIsi 12 gavIsaM 13 cha 14 chabvIsaM 15 / / 2 / / cha 16 paNa 17 aDa 18 satta 19 dvaya 20 aTTha 21 22 cha 23 satta 24 honti ganbhadiNa - " ti saptatizatasthAnake zrIsomatilakasUrikRte // 2 dvayorvara mahilayorga meM uSitvA garbhasukumAlaH / nava mAsAn pratipUrNAn sapta ca divasAn samatirekAn // 1 // zrIvIrasya janma sU. 96 // 76 // Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhAvabodhAya cAsya yaMtram zrIvIrasya janma sU. PLEASCHI NSKA5% 98 98 99 9 9 9 94498 999999 9 9 9mA. 426286619 726 6 620/21 62665. 88 6 7 di. (uccaTTANagaesa gahesu) tadAnIM graheSu uccasthAnasthiteSu, grahANAM uccatvaM caivam-arkAdhuccAnyaja 1 vRSa 2-13 mRga 3 kanyA 4 karka 5 mIna 6 vaNijo'zaiH / dig 10 dahanA 3STAviMzati 28 tithI 15 Su 5 nakSatra 27viMzatibhiH 20 // 1 // ayaM bhAvaH-meSAdirAzisthAH sUryAdaya uccAH, tatrApi dazAdInazAna yAvad paramoccAH / Hoga eSAM phalaM tu--sukhI 1 bhogI 2 dhanI 3 netA 4, jAyate maNDalAdhipaH 5 / nRpati 6 zcakravartI ca 7, kramAduccagrahe phalam // 1 // tihiM uccehiM nariMdo paJcahiM taha hoi addhaIS cakkI a / chahiM hoi cakavaTTI sattahiM titthaGkaro hoi // 2 // (paDhame caMdajoe) prathame-pradhAne candrayoge sati ( somAsu disAsu ) saumyAsu-rajovRSTyAdirahitAsu dikSu vartamAnAsu, 12 punaH kiMviziSTAsu dikSu ? (vitimirAsu) andhakArarahitAsu, bhagavajanmasamaye sarvatra udyotasadbhAvAt , punaH 2 tripUcaSu narendraH paJcasu tathA bhavatyardhacakrI / SaTmuH bhavati cakravartI saptasu tIrthayaro bhavati // 1 // karka: tulA zaniH 20 mIna: zukra 27 kanyA budhaH mRgaH maMgala: A Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.subovyA0 4 // 77 // zrIvIrasya janma sU. / / 77 // kiMvi. ? (visuddhAsu ) vizuddhAsu, digdAhAdyabhAvAt, (jaiesu savvasauNesu) sarveSu zakuneSu-kAkolUkadurgAdiSu jayikeSu-jayakArakeSu satsu (payAhiNANukUlaMsi) pradakSiNe pradakSiNAvartatvAt anukUle-surabhizItatvAt sukhaprade (bhUmisappaMsi ) mRdutvAt bhUmisarpiNi, pracaNDo hi vAyaH uccaiH sarpati, evaMvidhe ( mAruasi ) mArute-vAyau ( pavAyaMsi) pravAtuM Arabdhe sati (nipphaNNamehaNIyaMsi kAlaMsi ) niSpannA, ko'rthaH ?niSpannasarvazasyA, medinI yatra evaMvidhe kAle sati (pamuiapakIliesu jaNavaesu) pramuditeSu subhikSAdinA 2 | prakrIDiteSu-prakrIDituM ArabdheSu vasantotsavAdinA, evaMvidheSu janapadeSu-janapadavAsiSu lokeSu satsu (puvvarattAvarattakAlasamayaMsi ) pUrvarAtrApararAtrakAlasamaye ( hatthuttarAhiM nakvatteNaM caMdeNaM jogamuvAgaeNaM) uttaraphAlgunIbhiH samaM yogaM upAgate candre sati (AroggA''roggaM) ArogyA-AbAdhArahitA sA trizalA ArogyaAbAdhArahitaM (dArayaM payAyA) dArakaM-putraM prajAtA-suSuve iti bhAvaH // (96) // AGRADECECARS iti mahopAdhyAyazrIkIrtivijayagaNiziSyabhujiSyopAdhyAyazrIvinayagaNiviracitAyAM kalpamubodhikAyAM caturthaH kSaNaH samAptaH granthAgram 469 / caturNAmapi vyAkhyAnAnAm granthAnam // 2575 // JINNIm] [I] |Nim Timi |II ] [I] [I ] [ ifi] [MINI OIMI] | II | ImTECITI Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . C 15 zrIvIrajanmotsavaH // atha paJcamaM vyAkhyAnaM prArabhyate // (jaM rayaNiM ca NaM) casyAM ca rAtrI (samaNe bhagavaM mahAvIre jAe) zramaNo bhagavAn mahAvIraH jAtaH dU(sA NaM rayaNI bahahiM devehiM devIhi ya ) sA rajanI bahabhirdevaiH-zakrAdibhiH bahIbhirdevobhiH-dikkumAhairyAdibhizca (ovayaMtehiM ) avapatadbhiH-janmotsavArtha svargAda bhuvamAgacchadbhiH ( upayaMtehiM ) utpatadbhiH Urdhva gacchadbhirmeruzikharagamanAya, taiH kRtvA ( upijalanANabhUA) bhRzaM AkulA iba (kahakahagabhUyA Avi hutthA) harSATTahAsAdinA kahakahakabhUteva-avyaktavarNakolAhalamayIva, evaMvidhA sA rAtriH abhavat (97) anena ca sUtreNa surakRtaH savistaro janmotsavaH sUcitaH / sa cAyaM-acetanA api dizaH, prasedurmuditA iva / vAyavo'pi sukhasparzA, manda mandaM vacustadA // 1 // udyotastrijagatyAsIddadhvAna divi dundubhiH / nArakA apyamodanta, bhUrapyucchAsamAsadat // 2 // tatra tIrthakRtAM janmanaH sUtikarmaNi prathamataH SaTpazcAzaddikkumAryaH samAgatya zAzvatikaM svAcAraM kurvanti, tadyathA-dikkumAryo'STAdholokavAsinyaH kampitAsanAH / ahajakAnmAvadhetviA'bhyeyustatsUtivedamani // 3 // bhogaGkarA 1 bhogavatI 2, subhogA 3 bhogamAlinI 4 / suvatsA 5 vatsamitrA ca 6, puSpamAlA 7 tvaninditA 8 // 4 // natvA prabhuM tadambAM cezAne mRtigRhaM vydhuH| saMvattanAzodhayan kSmAmAyojanamito gRhAt // 5 // meghaGkarA 1 meghavatI 2, sumeghA 3 meghamAlinI 4 / toyadhArA 4 4-44-4- Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CA kalpa. subo 2-%A-% R 5 vicitrA ca 6, vAriSeNA 7 balAhakA 8 // 6 // aSTovalokAdetyaitA, natvA'rhantaM samAtRkam / tatra gandhAmbupuSpaughavarSa harSAdvitenire // 7 // atha nando 1ttarAnande 2, AnandA nandivardhane 4 / vijayA 5 vaijayantI zrIvIrajavyA0 5 |nmotsavaH ca 6, jayantI 7 cAparAjitA 8 // 8 // etAH pUrvarucakAdetya vilokanArtha darpaNaM agre dharanti / samAhArA 1 // 78 // |supradattA 2, suprabuddhA 3 yazodharA 4 / lakSmIvatI 5 zeSavatI 6, citraguptA 7 vasundharA 8 // 9 // etaa| // 78 // dakSiNarucakAdetya snAnArtha kare pUrNakalazAn dhRtvA gItagAnaM vidadhati / ilAdevI 1 surAdevI 2, pRthivI 3 padmavatyapi 4 / ekanAsA 5 navamikA 6, bhadrA 7 zIteti 8 nAmataH // 10 // etAH pazcimarucakAdetya vAtArtha vyajanapANayo'gre tiSThanti / alambusA 1 mitakezI 2, puNDarIkA ca vAruNI 4 / hAsA 5 sarvaprabhA 6 zrI|7 hIM 8 raSTodararucakAdritaH // 11 // etA uttararucakAdetya cAmarANi vIjayanti / citrA ca 1 citrAkanakA | 42, zatorA 3 vasudAminI 4 / dIpahastA vidizvetyAsthurvidigrucakAdritaH // 12 // rucakadvIpato'bhyeyuzcatasro dikkumArikAH / rUpA 1 rUpAsikA 2 cApi, surUpA 3 rUpakAvatI // 13 // caturaGgulato nAlaM, chittvA khAtodare'kSipan / samApUrya ca vaiDUryaistasyordhva pIThamAdadhuH // 14 // baddhvA tad dUrvayA janmagehAdrambhAgRhatrayam / tAH pUrvasyAM dakSiNasyAmuttarasyAM vyadhustataH // 15 // yAmyarambhAgRhe nItvA'bhyaGgaM tenustu tAstayoH / slAnacarcAzukAlaGkArAdi pUrvagRhe tataH // 16 // uttare'raNikASThAbhyAmutpAdyAgni sucndnH| homaM kRtvA babandhustA, rakSApolikA dvayoH // 17 // parvatAyurbhavetyuktyA'sphAlayantyo'zmagolako / janmasthAne ca tau nItvA, svasva ERS EER-ARREARY Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dikSu sthitA jaguH // 18 // etAzca - sAmAnikAnAM pratyekaM catvAriMzacchatairyutAH / mahattarAbhiH pratyekaM, tathA catasRbhiryutaH / 19 // aGgarakSaiH SoDazabhiH sahasraiH saptabhistathA / kaTakaistadadhIzaizca, suraizcAnyairmaharddhibhiH || 20 || Abhiyogikadeva kRtai yo janapramANairvimAnaiH atrAyAntIti dikkumArikAmahotsavaH // tataH siMhAsanaM zArka, cacAlAcalanizcalam / prayujyAthAvadhiM jJAtvA, janmAntimajinezituH // 1 // vajyekayojanAM ghaNTAM, sughoSAM naigameSiNA / avAdayattato ghaNTAreNuH sarvavimAnagA // 2 // zakrAdeza tataH sobaiH, surebhyo'jJApayatsvayam / tena pramuditA devAzvalanopakramaM vyadhuH // 3 // pAlakAkhyAmarakRtaM, lakSayojanasaMmitam / vimAnaM pAlakaM nAmA'dhyArohat tridazezvaraH ||4|| pAlakavimAne indrasiMhAsanasya agre agramahiSINAM aSTau bhadrAsanAni, vAmatazcaturazItisahasrasAmAnikasurANAM tAvanti bhadrAsanAni, dakSiNato dvAdazasahasrAbhyantarapArSadAnAM tAvanti bhadrAsanAni caturdazasahasramadhyamapArSadAnAM tAvantyeva bhadrAsanAni, evaM SoDazasahasra vAhya pArSadAnAmapi SoDazasahasrabhadrAsanAni pRSThataH saptAnIkAdhipatInAM sapta bhadrAsanAni catasRSu dikSu pratyekaM caturazItisahasrAtmarakSakadevAnAM caturazItisahasrabhadrAsanAni, tathA anyairapi dhanairdevairvRtaH siMhAsana sthitaH / gIyamAnagu gocAlIdapare'pi surAstataH ||5|| devendrazAsanAt kecit kecinmitrAnuvarttanAt / patnIbhiH preritAH kecit, | kecidAtmIyabhAvataH ||6|| ke'pi kautukataH ke'pi, vismayAt ke'pi bhaktitaH / cerevaM surAH sarve, vividhairvAhanairyutAH ||7|| vividhastUryanirghoSairghaNTAnAM kaNitairapi / kolAhalena devAnAM zabdAdvaitaM tadA'jani 8 ||siNhstho vakti dikkumArIkRtIjanmotsavaH Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subo vyA0 5 // 79 // hastisthaM, dUre svIyaM gajaM kuru / haniSyatyanyathA nUnaM, durddharo mama kezarI // 9 // vAjisthaM kAsarArUDho, garustho hi sarpagam / chAgasthaM citrakastho'tha vadatyevaM tadAdarAt // 10 // surANAM koTikeATIbhirvimAnairvA hanairghanaiH / vistIrNo'pi nabhomArgo'tisaMkIrNo'bhavattadA // 11 // mitraM ke'pi parityajya, dakSatvenAgrato yayuH / pratIkSasva kSaNaM bhrAtarmAmatretyaparo'vadat // 12 // kecidvadanti bho devAH, saMkIrNAH parvavAsarAH / bhavantyevaMvidhA nUnaM, tasmAnmaunaM vidhatta bhoH // 13 // nabhasyAgacchatAM teSAM zIrSe candrakaraiH sthitaiH / zobhante nirjarAstatra, sajarA iva kevalam // 14 // mastake ghaTikAkArAH, kaMThe graiveyakopamAH / svedavindusamA dehe, surANAM tArakA babhuH / / 15 / / nandIzvare vimAnAni, saMkSipyA''gAva surAdhipaH / jinendraM ca jinAmyAM ca triH prAdakSiNayattataH // 16 // vanditvA ca namasthitvetyevaM devezvaro'vadat / namo'stu te ratnakukSidhArike ! vizvadIpike ! // 17 // ahaM zakro'smi devendraH, kalpAdAdyAdihAgamam / prabhorantimadevasya kariSye jananotsavam // 18 // bhetavyaM devi ! tannaivetyuktvA'vasvApinIM dadau / kRtvA jinapratibimbaM jinAmbAsannidhau nyadhAt // 19 // bhagavantaM tIrthakaraM, gRhItvA karasampuTe / vicakre paJcadhA rUpaM, sarvazrayo'dhikaH svayam // 20 // eko gRhItatIrtheza, pArzve dau cAttacAmarau / eko gRhItAtapatraH, eko vajradharaH punaH // 21 // agragaH pRSThagaM stoti, pRSThastho'pyagragaM punaH / netre pazcAt samIhante, kecanAgretanAH surAH // 22 // zakraH sumeruzRGgasthaM gatvA'tho pANDukaM vanam / merucUlAM dakSiNenAtipANDukambalAsane // 23 // kRtvotsaGge jinaM pUrvAbhimukho'sau niSIdati / samastA api devendrAH, devakRto janmotsavaH // 79 // Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ %AGAR devakato janmotsava A svAmipAdAntamaiyaruH // 24 // daza vaimonikAH viMzatibhavanapatayaH dvAtriMzadvayantarAH dvau jyotiSko iti catuHPSaSTirindrANAM / / sauvarNA rAjatA rAnAH, svarNarUpyamayA api / svarNaratnamayAzcApi, rUpyaratnamayA api // 25 // svarNarUpyaratnamayA,api mRtlAmayA api / kumbhAH pratyekamaSTADhya,sahasra yojnaa''nnaaH||26|| yataH-paMNavisajoaNa tuGgo vArasa ya jomaNAI vitthAro / joaNamegaM nAlua igakoDia sahilakgvAiM // 27 / / evaM bhRGgAradarpaNaratnakaraNDakasupratiSThakasthAlapAtrikApuSpacaGgerikAdipUjopakaraNAni kumbhavadaSTaprakArANi pratyekamaSTottarasaha |samAnAni,tathA mAgadhAditIrthAnAM mRdaM,jalaM ca gaGgAdInAM,padmAni ca jalaM ca padmahadAdInAM,kSullahimavadvarSadharavaitAThyavijayavakSaskArAdiparvatebhyaH siddhArthapuSpagandhAna sarvoSadhIMzca Abhiyogikasurairacyutendra AnAyayat ,kSIranIraghaTervakSaHsthalasthaistridazA bbhuH| saMsAraughaM tarItuM draga, dhRtakumbhA iva sphuTam // 28 // sizcinta iva bhAvadu, kSipanto vA nija malam / kalaza sthApayanto vA, dharmacaitye surA babhuH // 29 // saMzayaM tridazezasya, matvA vIro'marAcalam / vAmAGguSThAGgasamparkAt, samantAdapyacIcalat // 30 // kampamAne girau tatra, cakampe'tha | vasundharA / zRGgANi sarvataH petuzcukSubhuH sAgarA api // 31 // brahmANDasphoTasadRze, zabdAdvaite pramapati / ruSTaH 1 navamadazamayorekAdazadvAdazayozcakaikendrasvAmikatvAt 2 kinnarAcA aSTa aNapaNNIprabhRtayo'STetiSoDazabhedAnAM teSAM dvidvIndrasvAmitvAt 3 paJcaviMzati yojanAnyuccatvaM dvAdaza yojanAni vistAraH yojanamekaM nAla koTheya kA SaSTi lakSAH // 1 // kalazAH sauvarNAyAH pratyekaM sahasraM, tathA ca 8000, aSTavArA 65000, abhiSekAH 250, tathA ca 16000000 / sAdhaM zatadvayamabhiSekANAmevaM 62 indrAH 132 candrasUryAH 1 sAmAnikaH 33 trAyastriMzAH 3 pArSadyAH 1 AtmarakSakaH 4 lokapAlAH . anIkAdhipAH / prakIrNakaH 5 indrANyaH 1 AbhiyogikaH sajAya + C + K Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S kalpa.subovyA05 devakRto janmotsava // 8 // // 8 // zakro'vadheAtvA, kSamayAmAsa tIrthapam // 32 // saMkhyA'tItAhatAM madhye, spRSTaH kenApi nAMhiNA / meruH kampamiSAdityAnandAdiva nanarta saH // 33 // zaileSu rAjatA me'bhUt, slAnanIrAbhiSekataH / tenAmI | nirjarA hArAH, svAApIDo jinastathA // 34 // tatra pUrvamacyutendro, vidadhAtyabhiSecanam / tato'nu paripATIto, yAvaccandrAryamAdayaH // 35 // jalaslAne kavighaTanA-zvetacchannAyamANaM zirasi mukhazazinyaMzapUrAyamAnaM, kaNThe hArAyamANaM vapuSi ca nikhile cInacolAyamAnam / zrImajanmAbhiSekapraguNaharigaNodastakumbhaughagarbhAdU , bhrazyadugdhAbdhipAthazcaramajinapateraGgasaGgi zriye vaH // 36 // caturvRSabharUpANi, zakraH kRtvA tataH svayam / zRGgASTakakSaratkSIrairakarodabhiSacanam // 37 // satyaM te vivudhA devAH, yairantimajinezituH / sRjadbhiH salilaiH slAnaM, svayaM nairmanyamAdade // 38 // samaMgalapradIpaM te, vidhAyA''rAtrikaM punH| sanRtyagItavAdyAdi, vyadhurvividhamutsavam // 39 // unmRjya gandhakASAyyA, divyayA'GgaM harivibhoH / vilipya candanAyaizca, puSpA| caistamapUjayat // 40 // darpaNo 1 vardhamAnazca 2, kalazo 3 mInayoryugam 4 / zrIvatsaH 5 svastiko 6 nandyAvata7 bhadrAsane 8 iti // 41 // zakraH svAmipuro ratnapaTTake ruupytnnddulaiH| Alikhya maMgalAnyaSTAviti stotuM pracakrame // 42 // aTThasayavisuddhagaMthajuttehiM mahAvittehiM apuNaruttehiM atthajuttehiM saMthuNai 2ttA vAmaM jANu jAva evaM vayAsI-Namo'tthu te siddha buddha NIraya samaNa sAmAhia samatta samajogi sallagattaNa Nibbhaya NIrAgadosa Nimmama NIsaMga nissala mANamUraNa guNarayaNa sIlasAgaramaNantamappameya bhaviadhammavaracAurantacakka AASARKARIA AGAR Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiraNyAdidRSTiHsU.98 vahI! Namo'tthu te arho| zakro'tha jinamAnIya, vimucyAmbAntike tataH / saMjahAra pratIbimbAvasvApinyo svazaktitaH // 43 // kuNDale kSaumayugmaM cocchIrSe muktvA hariya'dhAt / zrIdAmaratnadAmAdyamulloce svarNakandukam // 44 // dvAtriMzadratnarairUpyakoTivRSTiM viracya sH| bADhamAghoSayAmAse, surairityAbhiyogikaiH // 45 // svAminaH svAmimAtuzca, kariSyatyazubhaM mnH| saptadhAya'maJjarIva, zirastasya sphuTiSyati // 46 // svAmyaGguSThe'mRtaM nyasyetyaha janmotsavaM surAH / nandIzvare'STAhikAMca, kRtvA jagmuryathA''gatam // 57 // iti devakRtaH zrImahAvIrajanmotsavaH // asminnavasare rAjJe, dAsI nAmnA priyaMvadA / taM putrajananodantaM, gatvA zIghraM nyavedayat // 1 // siddhArtho'pi tadAkarNya, prmodbhrmedurH| harSagadgadagI romodgamadanturabhUghanaH // 2 // vinA kirITaM tasyai khAM, sarvAGgAlaGkati dadau / tAM dhautamastakAM cakre, dAsatvApagamAya saH // 3 // (jaM rayaNiM ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre jAe ) yasyAM ca rajanyAM zramaNo bhagavAn mahAvIro jAtaH (taM | rayaNiM ca NaM) tasyAM rajanyA (bahave vesamaNakuMDadhAri) bahavaH vaizramaNasya AjJAdhAriNaH (tiriyajaMbhagA devA) evaMvidhAH tiyagjRmbhakA devAH ( siddhattharAyabhavaNaMsi) siddhArtharAjamandire (hiraNNavAsaM ca) rUpyavRSTiM ca (suvaNNavAsaM ca) suvarNavRSTiM ca ( vayaravAsaM ca) vajrANi-hIrakAH teSAM vRSTiM ca (vatthavAsa ca) vastrANAM vRSTiM ca (AbharaNavAca) AbharaNavRSTiM ca (pattavAsaM ca ) patrANi nAgavallIpramukhANAM teSAM vRSTiM ca (pupphavAsaM ca ) puSpANAM vRSTi ca (phalavAsaM ca ) phalAni-nAlikerAdIni teSAM vRSTiM ca (bIyavAsaM 4444811 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.subovyA05 // 81 // utsavAdeza: mAnAdi ddhiH sU. (99-100 // 8 // tarA jyAnastha yo ho nagara ca) bIjAni-zAlyAdIni teSAM vRSTiM ca (mallavAsaM ca) mAlyAnAM vRSTiM ca (gaMdhavAsaM ca) gandhAH-koSThapuTAdayasteSAM vRSTiM ca (cuNNavAsaM ca) cUrNAni-vAsayogAsteSAM vRSTiM ca ( vaNavAsaMca) varNAH-higulAdayasteSAM vRSTiM ca (vasuhAravAsaM ca) vasudhArA-nirantarA dravyazreNistasyAH vRSTiM ca (vAsiMsu) avarSayan (98) // (tae NaM se siddhatthe khattie) tato'nantaraM sa siddhArthaH kSatriyaH (bhavaNavaivANamaMtarajoisavemANiehiM devehiM ) bhavanapatayaH vyantarAH jyotiSkAH vaimAnikAH tataH samAsastaiH evaMvidhaiH devaiH (titthayarajammaNAbhi| seyamahimAe kayAe samANIe) tIrthaGkarasya yo janmAbhiSekastasya mahimni-utsave kRte sati (paccUsakAlasamayasi) prabhAtakAlasamaye (nagaraguttie saddAvei) nagaragoptRkAn-ArakSakAn zabdayati, AkArayatI. tyarthaH ( saddAvittA) zabdayitvA ca ( evaM vayAsI) evaM avAdIt // (99) // | (khippAmeva bho devANuppiyA!) kSiprameva bho devaanupriyaaH| (khattiyakuMDaggAme nayare )kSatriyakuNDagrAme | nagare (cAragasohaNaM kareha) cArakazabdena kArAgAraM ucyate tasya zodhana-zuddhiM kuruta, bandimocanaM kuruta ityarthaH, yata uktaM--"yuvarAjAbhiSeke ca, pararASTrApamaIne / putrajanmani vA mokSo, baddhAnAM pravidhIyate // 1 // " |kizca-(mANummANavaddhaNaM kareha) tatra mAna-rasadhAnyaviSayaM unmAnaM-tulArUpaM tayorvaddhanaM kuruta (karittA) kRtvA (kAraittAya) kArayitvAca (kuMDapuraM nayaraM sambhitarabAhiri) abhyantare bahizca yathoktavizeSaNaviziSTaM kuNDa|puraM kuruta kArayata,atha kiMviziSTaM? (Asiatti) AsiktaM sugandhajalacchaTAdAnena (saMmajiovalita) samAjitaM ++++RA avAdIta khitididvAnAMnA -COkA Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavRdhdyAdisU.100 kacavarApanayanena upaliptaM chagaNAdinA tataH karmadhArayaH, punaH kiMvi0? (siMghADagatiacAkacacaracaummuhamahApahapahesu) zRGgATakaM-trikoNaM sthAnaM trika-mArgatrayasaMgamaH catuSka-mArgacatuSTayasaGgamaH catvaraM-anekamA rgasaGgamaH caturmukha-devakulAdi mahApanthA-rAjamArgaH panthAna:-sAmAnyamArgAH eteSu sthAneSu (sittatti) |siktAni jalena, ata eva (suitti) zucIni-pavitrANi (saMmaTThati) saMmRSTAni-kacavarApanayanena samIkRtAni (ratyaMtarAvaNavIhiya ) rathyAntarANi-mAgamadhyAni tathA ApaNavIthayazca-hamArgA yasmin tattathA, puna: kiMvi0 ? ( maMcAimaMcakaliaM) maJcA-mahotsavavilokakajanAnAM upavezananimitta mAlakAH atimaJcakA:-teSAM api upari kRtA mAlakAstaiH kalitaM, punaH kiMvi0 ? (nANAviharAgabhUsiajhayapaDAgamaMDiaM) nAnAvidhai | rAgairvibhUSitA ye dhvajAH-siMhAdirUpopalakSitA bRhatpaTAH patAkAzca-lavyastAbhirmanDita-vibhUSitaM, punaH kiMvi0 ? (lAulloiamahiyaM ) chagaNAdinA bhUmau lepanaM seTikAdinA bhijyAdau dhavalIkaraNaM tAbhyAM mahitaM | iva-pUjitaM iva, punaH kiMvi0 ? (gosIsasarasarattacaMdaNadaddaradinnapaMcaMgulitalaM) gozIrSa-caMdanavizeSaH tathA sarasaM yat raktacandanaM tathA dardaranAmaparvatajAtaM candanaM taiH dattAH paJcAGgulitalA-hastakAH kuDyAdiSu yatra | tattathA, punaH kiMvi0 ? ( uvaciyacaMdaNakalasaM) upanihitA gRhAntazcatuSkeSu candanakalazAH yatra tattathA (caMdaNaghaDasukayatoraNapaDiduvAradesabhArga) candanaghaTaiH sukRtAni-ramaNIyAni toraNAni ca pratidvAradezabhAga-dvArasya dvArasya dezabhAge yasmin tattathA, punaH kiMvi0 ? (AsattosattavipulavavaraghAriyamalladAmaka CAREERS Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.subovyA0 5 // 82 // AAAAAAABHARA lAvaM) Asakto-bhRmilagnaH utsittazca-uparilagno vipulo-vistIrNo vartulaH pralambito mAlyadAmakalApa:puSpamAlAsamUho yasmin tattathA, punaH kiMvi? (paMcavaNNasarasasurabhimukkapuSphapuMjovayArakaliyaM) paJcavarNAH mAnavRdhdyA *disU.100 sarasAH surabhayo ye muktAH puSpapuJjAstairya upacAro-bhUmeH pUjA tayA kalitaM, punaH kiMvi0 ? (kAlagurupavara P // 82 // kuMdurukkaturukaDajhaMtadhUvamaghamaghanagaMdhudadhuAbhirAmaM) dahyamAnAH ye kRSNAgarupavarakundurukkaturuSkadhUpAH teSAM maghamaghAyamAno gandhaH tena udadhuyAbhirAmanti-atyantamanoharaM, punaH kiMvi0? (sugaMdhavaragaMdhiyaM) sugandhavarA:-cUrNAni teSAM gandho yatra tattathA taM, punaH kiMvi0 ? (gaMdhavadvibhUyaM ) gandhavRttibhUtaM-gandhadravyaguTikAsa mAnaM, punaH kiMvi0 ? (naDanadRgajallamallamuTThiyatti) naTA-nATayitAraH nartakAH-svayaM nRtyakartAraH jallA-varanAkhelakAH mallA:-pratItAH mauSTikA-ye muSTibhi praharanti te mallajAtIyAH (velaMbagatti) viDambakA-vidUSakA janAnAM hAsyakAriNaH ye mamukhavikAramutplutyaranRtyanti te vA (pavagatti) plavakA-ye utplavanena gAdikamullaMghayanti nadyAdikaM vA taranli (kahagatti.) sarasakaTAvaktAraH (pADhagatti) sUktAdInAM pAThakAH (lAsagatti) lAsakA ye rAsakAn dadati (Arakkhagati) ArakSakAH-talavarAH (laMkhatti) lakhA-vaMzAnakhelakAH (maMkhatti) makAH-citraphalakahastA bhikSukA 'gaurIputrA' iti prasiddhAH (tUNaillatti) tRNAbhidhAnavAditravAdakAH bhikSuvizeSAH (tuMbavINiyatti) tumbavINikA-vINAvAdakAH tathA (aNegatAlAyarANucariya) aneke ye tAlAcarAHtAlAdAnena prekSAkAriNastAlAn kuDyanto vA ye kathAM kathayanti taiH anucarita-saMyuktaM, evaMvidhaM kSatriyakuNDa SARASHISHASKREGA banA Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ %A4+ % grAma nagaraM (kareha kAraveha) kuruta svayaM, kArayata anyaiH (karittA kAravittA ya) kRtvA kArayitvA ca (jaasahassaM musalasahassaM ca ussaveha) yUpA:-yugAni teSAM sahasraM tathA muzalAni pratItAni teSAM sahasraM rAbandimocanaM U/kuruna, yugamusalo/karaNena ca tatrotsave pravarttamAne zakaTakheTanakaNDanAdiniSedhaH pratIyate iti vRddhAH (ussavittA) tathA kRtvA ca (mama eyamANattiyaM paJcappiNaha) mama etAM AjJA pratyarpayata, kArya kRtvA kRtaM iti mama kathayatetyarthaH / / (100) . (tae NaM te koDubiyapurisA) tataH te kauTumbikapuruSAH (siddhantheNaM rannA) siddhArthena rAjJA (evaM buttA samANA) evaM uktAH santaH (hatuTTha jAva hiayA) hRSTA: tuSTAH yAvat harSapUrNahRdayAH (karayala jAva paDisuNittA) karatalAbhyAM yAvat aJjaliM kRtvA pratizrutya-aGgIkRtya (khippAmeva kuMDapure nayare) zIghrameva kSatriyakuNDagrAme nagare (cAragasohaNaM jAva ussavittA) bandigRhazodhanaM-bandimocanaM yAvat muzalasahasraM sAcovIkRtya (jeNeva siddhatthe khattie) yatraiva siddhArthaH kSatriya: ( teNeva uvAgacchaMti) tatraiva upAgacchanti ( uvAgacchittA) upAgatya ca ( siddhatthassa khattiassa) siddhArthasya kSatriyasya (tamANattiyaM paJcappiNaMti) | tAM AjJA pratyarpayanti-kRtvA nivedayanti // (101) // (tae NaM siddhatthe rAyA) tato'nantaraM siddhArtho rAjA (jeNeva aTTaNasAlA) yatraiva ahanazAlA-parizramasthAnaM (teNeva uvAgacchada) tatraiva upAgacchati (uvAgacchittA) upAgatya (jAva samvoroheNaM) atra yAvat 4%94%ACACARA E04-14 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.subovyA0 5 karazulkAdivarjanam // 83 // / / 83 // zabdAtsaviDDhIe sabajuIe sancabaleNaM savavAhaNeNaM savasamudaeNaM' ityetAni padAni vAcyAni,teSAM cAyamartha:'savviDDIe'tti sarvayA RddhyA yukta iti gamyaM, evaM sarveSvapi vizeSaNeSu vAcyaM,sarvayA yuktyA-ucitavastusaMyogena | AbharaNAdidyutyA vA sarveNa balena-sainyena sarveNa vAhanena-zibikAturagAdinA sarveNa samudayena-parivArAdi| samUhena evaM yAvatzabdasUcita abhidhAya tataH 'savvoroheNaM' ityAdi vAcyaM, tatra 'savvoroheNaMti' sarvAvarodhena, sarveNa antaHpureNetyarthaH ( savvapupphagaMdhavatthamallAlaMkAravibhUsAe) sarvayA puSpagandhavastramAlyAlaGkArANAM vibhUSayA yuktaH (savvatuDiyasaddaninAeNaM) sarvavAditrANi teSAM zabdo ninAdaH-pratiravazca tena yuktaH (mahayA iDDhIe) mahatyA RddhayA-chatrAdirUpayA yuktaH (mahayA juIe ) mahatyA yuktyA-ucitADambareNa yuktaH (mahayA | baleNaM) mahatA balena-caturaGgasainyena yuktaH (mahayA vAhaNeNaM) mahatA vAhanena-zibikAdinA yuktaH (mahayA samudaeNaM) mahatA samudayena-svakIyaparivArAdisamRhena yuktaH (mahayA varatuDiyajamagasamagappavAieNaM) mahat-vistIrNa yat varANAM-adhAnAnAM truTitAnAM-vAditrANAM jamagasamaga-yugapat pravAditaM-zabdastena, tathA (saMkhapaNavabherijhallarikharamuhihaDukkamurajamuiMgaduduMhinigghosanAiyaraveNaM) zaGkaH pratItaH paNavo-mRtpaTahaH bherI|DhakkA jhallarI pratItA kharamukhI-kAhalA huDukkA-tivalitulyo vAdyavizeSaH murujo-maddelaH mRdaMga:-mRnmayaH sa | eva dundubhi:-devavAdya eteSAM yo ni?So-mahAzabdo nAditaM ca-pratizabdastadUpI yo ravastena, evaMrUpayA sakalasAmagyA yuktaH siddhArthoM rAjA daza divasAn yAvat sthitipatitAM-kulamaryAdA mahotsavarUpAM karo Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( A 4 %4% karazulkAdivarjanam sU.102 tIti yojanA // atha kiMviziSTa sthitipatitAmityAha-(ussukaM) ucchulkA, zulka-vikratavyayAgakaM prati maNDapikAyAM rAjagrAhya dravyaM 'dANa' iti loke tena rahitAM, punaH kiMvi.? (ukkaraM ) utkarAM, karo|gavAdIn prati prativarSa rAjagrAhyaM dravyaM tena rahitAM, ata eva (ukkiTTha) utkRSTAM, sarveSAM harSahetutvAt, punaH kiMvi. ? (adijaM) adeyAM, yat yasya yujyate tatsarva tena haTTataH grAhya, na tu mUlyaM deyaM, mUlyaM tu tasya rAjA dadAtIti bhAvaH, ata eva (amijaM) ameyAM, amitAnekavastuyogAt, athavA adeyAM vikrayaniSedhAt, ameyAM krayavikrayaniSedhAt, punaH kiMvi0 ? (abhaDappavesaM) nAsti kasyApi gRhe rAjAjJAdAyinAM bhaTAnAMrAjapuruSANAM pravezo yatra sA tathA tAM, punaH kiMvi0 ? ( adaMDakodaMDima) daNDo-yathA'parAdhaM gajagrAhya dhanaM kudaNDo-mahatyaparAdhe alpaM rAjagrAhya dhanaM tAbhyAM rahitAM, punaH kiMvi0 ? ( adharimaM ) dharima-RNaM tena rahitAM, RNasya rAjJA dattatvAt , puna: kiMvi0? (gaNiyAvaranADaijakaliyaM) gaNikAvaraiH nATakIyaiH-nATakapratibaddhaiH pAtraiH kalitAM, punaH kiMvi0 ? (aNegatAlAyarANucariya ) anekaistAlAcaraiH-prekSAkAribhiH anucaritAM-sevitAM, punaH kiMvi0 ? ( aNu yamuiMga) anuddhRtA-vAdakaiH aparityaktA mRdaGgA yasyAM sA tathA tAM, punaH kiMvi.? (amilAyamalladAma) amlAnAni mAlyadAmAni yasyAM sA tathA tAM, punaH kiMvi0 ? ( pamuiyapakIliasapurajaNajANavayaM) pramuditAH-pramodavantaH ata eva prakIDitA:-krIDituM ArabdhAH purajanasa (adaMDako A4 -% matiya kaNasya rAjJA dattavA rAjagAvaM dhanaM tA %-964-% Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.subovyA05 // 84 // sthitipatitAyAM deva 11 pUjAdi 84 // 4- 44-444 hitA jAnapadA-dezalokA yatra sA tathA tAM (dasadivasaThiivaDiyaM karei) daza divasAn yAvat evaMvidhAM sthitipatitAM-utsavarUpAM kulamaryAdAM karoti // (102) // (tae NaM siddhatthe rAyA ) tataH sa siddhArtho rAjA (dasAhiyAi ThiivaDiyAe vaddamANIe) dazAhikAyAMdazadivasapramANAyAM sthitipatitAyAM vartamAnAyAM (saie a) zataparimANAn (sAhassie a) sahasraparimANAn (sayasAhassie a) lakSapramANAn (jAe a) yAgAn-arhatpratimApUjAH, kurvan kArayazceti zeSaH, bhagavanmAtApitroH zrIpArzvanAthasantAnIyazrAvakatvAt yajadhAtozca devapUjArthatvAt yAgazabdena pratimApUjA eva grAhyA, anyasya yajJasya asambhavAt, zrIpArzvanAthasaMtAnIyazrAvakatvaM cAnayorAcArAne pratipAdita (dAe a) dAyAn-parvadivasAdau dAnAni (bhAe ya ) labdhadravyavibhAgAn mAnitadravyAMzAn vA (dalamANe a) dadat svayaM (davAvemANe a ) dApayan sevakaiH (saie ya sAhassie ya sayasAhassie ya ) zatapramANAn sahasrapramANAn lakSapramANAn; evaMvidhAna (laMbhe paDicchamANe a paDicchAvemANe ya) lAbhAn 'vadhAmaNA' iti loke pratIcchan-svayaM gRhNan pratigrAhayan sevakAdibhiH (evaM viharai) anena prakAreNa ca vihrti-aaste||(103)|| (taeNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa) tataH zramaNasya bhagavato mahAvIrasya ( ammApiyaro paDhame divse)| mAtApitarau prathame divase (ThiivaDiyaM kareMti) sthitipatitAM kustaH (taie divase caMdasUradaMsaNiyaM kareMti) tRtIye divase candrasUryadazanikAM-utsavavizeSaM kurutaH, tadvidhizcAyaM-janmadinAdinadvayAtikrame gRhasthagurura Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ROGRA | dazAhikI maryAdA sU.104 4%A hatpratimAgre rUpyamayI candramRti pratiSThApya arcitvA vidhinA sthApayet, tataH lAtAM suvastrAbharaNAM sputraa| mAtaraM candrodaye pratyakSa candrasanmukha nItvA 'A~ ahaM candro'si nizAkaro'si nakSatrapatirasi sudhAkarosi auSadhIgarbho'si asya kulasya vRddhiM kuru kuru svAhA' ityAdicandramantramuccArayazcandraM darzayet, saputrA mAtA ca guruM praNamati, guruzcAzIrvAda dadAti, sa cAyaM-sarvoSadhImizramarIcirAjiH, sarvApadAM sNhrnnprviinnH| karotu vRddhiM sakale'pi baMze, yuSmAkaminduH satataM prasannaH // 1 // evaM sUryasyApi darzana, navaraM mArsa: svarNamayI tAmramayI vA, mantrazca- A~ arha sUryo'si dinakaro'si tamo'paho'si sahasrakiraNo'si jagaccakSurasi prasIda ' AzIrvAdazcAyaM-sarvasurAsuravandyaH kArayitA'pUrvasarvakAryANAm / bhUyAt trijagacakSurmaGgaladaste sapu. trAyAH // 1 // iti candrasUryadarzanavidhiH, sAmprataM ca tatsthAne zizordarpaNo daryate // (chaTTe divase dhammajAgariya jAgarenti ) tataH SaSThe divase 'dhammajAgariya'ti dharmeNa-kuladharmeNa SaSThayAM rAtrI jAgaraNaM dharmajAgarikA tAM jAgRtaH, SaSThe dine jAgaraNamahotsavaM kuruta iti bhAvaH, evaM ca (ekAramame divase vaikaMte) ekAdaze divase vyatikrAnte sati (nivvattie asuijammakammakaraNe) azucInAM-janmakarmaNAM nAlacchedAdInAM karaNe nirvatite-samApite sati (saMpatte bArasAhe divase) dvAdaze ca divase samprApte sati bhagavanmAtApitarau (viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAima uvakkhaDAviMti ) vipulaM-bahu azanaM pAnaM khAdima svAdimaM ca upaskArayataH-praguNIkArayataH (uvakkhaDAvittA) upaskArayitvA (ya) ca (mittanAiniyagasayaNasaMbaMdhiparijaNaM) mitrANi 6 C 44 -A4-% 4 . Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PEAE kalpa.subo-| vyA05 // 85 // dazAhikI | maryAdA sU.104 // 85 // % suhRdAdayaH jJAtayaH-sajAtIyAH nijakAH-svakIyAH putrAdayaH svajanA:-pitRvyAdayaH sambandhinaH-putraputrINAM zvazurAdayaH parijano-dAsIdAsAdiH (nAyae khattie ya) jJAtakSatriyAH-zrIRSabhadevasajAtIyAstAna | ( AmaMtei 2 ttA) Amantrayati Amantrya ca (tao pacchA pahAyA kayavalikammA) tataH pazcAt snAtau kRtA pUjA yAbhyAM tathA tau (kayakouamaMgalapAyacchittA) kRtAni kautukamaGgalAni tAnyeva prAyazcittAni yAbhyAM tathA to (suddhappAvesAI maMgallAI pavarAI vatthAI parihiyA) zuddhAni-zvetAni sabhApravezayogyAni mAGga- lyAni-utsavasUcakAni pravarANi-zreSThAni vastrANi parihitau (appamahagyAbharagAlaMkiyasarIrA) alpAni|stokAni bahumUlyAni yAni AbharaNAni taiH alaGkRtaM-zobhitaM zarIraM yAbhyAM tathA tau, evaMvidhau bhagava. nmAtApitarau (bhoaNavelAe bhoaNamaMDavaMsi) bhojanavelAyAM bhojanamaNDape (suhAsaNavaragayA) sukhAsanavarANi gatI, sukhAsInI ityarthaH (teNaM mittanAiniyagasaMbaMdhipariyaNeNaM) tena mitrajJAtinijakara janasambandhiparijanena (nAehiM khattiehiM saddhiM ).jJAtajAtIyaiH kSatriyaiH sArddha (taM viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimeM ) tad vipulaM azanaM pAnaM khAdima svAdimaM ca (AsAemANA) A-ISat svAdayantau bahu tyajantau ikSvAderiva (visAemANA) vizeSeNa svAdayantI alpaM tyajantau kharjarAderiva (paribhujemANA) sarvamapi bhujAnau alpaM api atyajantI bhojyAderiva (paribhAemANA) paribhAjayantau-parasparaM yacchantI (evaM vA viharaMti) 'anena prakAreNa bhuJjAnau tiSThata iti bhAvaH // (104) / % * * Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhiprAyakathanaM guNanAmakaraNam sU.105-7 RKER%ARA (jimiyabhuzuttarAgayAvi ya NaM samANA) tataH jimitI bhuktyuttaraM-bhojanAnantaraM Agatau-upavezanasthAne samAgato api ca nizcayena evaMvidhau santo (AyaMtA cokkhA paramasuibhUyA) AcAntau-zuddhodakena kRtA. | camanau, tatazca lepasikthAdyapanayanena cokSau, ata eva paramapavitrIbhUto santau (taM mittanAiniyagasayaNasaMbaMdhi pariyaNaM)taM mitrajJAtinijakasvajanasambandhiparijanaM (nAyae khattie, a)jJAtajAtIyAMzca kSatriyAn (viuleNaM pupphavatthagaMdhamallAlaMkAreNaM) vipulena puSpavastragandhamAlAlaGkArAdinA ( sakAreMti sammANeti ) satkArayataH sanmAnayataH (sakAritA sammANittA ) satkArya sanmAnya ca (tasseva mittanAiniyagasayaNasaMbaMdhipariyaNassa) tasyaiva mitrajJAtinijakasvajanasambandhiparijanasya (nAyANaM khattiANa ya purao) jJAtajAtIyAnAM kSatriyANAM ca purataH ( evaM vayAsI) evaM avAdiSTAm / / (105) // (pubipi NaM devANuppiyA !) pUrvamapi bho devAnupriyAH!-bhoH svajanAH ! ( amhaM eyaMsi dAragaMsi gambhaM vakrataMsi samANaMsi ) asmAkaM etasmin dArake garbhe utpanne sati ( ime eyArUve anbhatthie jAva samuppajitthA) ayaM etadrUpaH AtmaviSayaH yAvat saMkalpaH samutpanno'bhUt , ko'sau ? ityAha-(jappabhiI ca NaM amhaM esa dArae kucchisiM gambhattAe vakrate) yataHprabhRti asmAkaM eSa dArakaH kukSau garbhatayA utpannaH (tappabhiI | ca NaM amhe ) tatprabhRti vayaM (hiraNNeNaM vaDDhAmo) hiraNyena-rUpyeNa vardhAmahe (suvaNNeNaM vaDDhAmo) suvarNena | vardhAmahe (dhaNeNaM dhanneNaM rajeNa jAva sAvaijeNaM) dhanena dhAnyena rAjyena yAvat svApateyena-dravyeNa (pIisa . Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - kalpa.subo vyA05 da zrIvIrasya nAmavayaM sU. 108 // 86 // // 86 // - - - kAraNa aIva aIva abhivaDDhAmo) prItisatkAreNa atIva atIva abhivardhAmahe (sAmaMtarAyANoM vasamAgayA ya) svadezasamIpavartinaH rAjAnaH vazyaM-AyattatvaM aagtaaH|| (106) // (taM jayA NaM amhaM esa dArae jAe bhavissai) tasmAt yadA asmAkaM eSa dArako jAto bhaviSyati (tayA NaM amhe eyasma dAragassa) tadA vayaM etasya dArakasya (iMma eyANurUvaM guNNaM guNanipphaNNaM) imaM etadanurUpaM guNebhyaH AgataM guNaniSpannaM (nAmadhijjaM karissAmo vaddhamANutti ) evaMvidhaM abhidhAnaM kariSyAmaH ' varddhamAna' iti (tA amhaM ajja maNorahasaMpattI jAyA) 'tA' iti sA pUrvotpannA asmAkaM adya manorathasya saMpattiH jAtA (taM hou NaM amhaM kumAre vaddhamANe nAmeNaM) tasmAt bhavatu asmAkaM kumAraH 'varddhamAnaH' nAmnA // (107) // (samaNe bhagavaM mahAvIre ) zramaNo bhagavAn mahAvIraH ( kAsavagutteNaM) kAzyapa iti nAmakaM gotraM yasya sa tathA (tassa NaM tao nAmadhijjA evamAhijati) tasya bhagavataH trINi abhidhAnAni evaM AkhyAyante, | (taMjahA) tadyathA-( ammApiusaMtie vaddhamANe) mAtApitRsatkaM-mAtApitRdattaM 'varddhamAna' iti prathama nAma 1 (sahasamuiyAe samaNe) sahasamuditA-sahabhAvinI tapaHkaraNAdizaktiH tayA zramaNa iti dvitIyaM nAma 2 (ayale bhayabheravANaM) bhayabhairavayorviSaye acalo-niprakampaH, tatra bhayaM-akasmAdbhayaM vidyudAdijAtaM bhairavaM tu siMhAdikaM, tathA (parisahovasaggANaM) pariSahA:-kSutpipAsAdayo dvAviMzatiH 22 - - - Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AmalakIkrIDA | upasargAzca divyAdayazcatvAraH saprabhedAstu SoDaza 16 teSAM (khatIkhame) kSAntyA-kSamayA kSamate, na tvasamarthatayA, yaH sa kSAntikSamaH ( paDimANaM pAlae) pratimAnAM-bhadrAdInAM ekarAtrikyAdInAM vA abhigrahavize|SANAM pAlakaH (dhImaM) dhImAn , jJAnatrayAbhirAmatvAt ( arairaisahe) aratiratI sahate, na tu tatra harSaviSAdau kurute iti bhAvaH ( davie) dravyaM-tattadguNAnAM bhAjanaM, rAgadveSarahita iti vRddhAH (vIriasaMpanne) | vIrya-parAkramastena saMpannaH, yato bhagavAn evaMvidhastato (devehiM se NAma kayaM saMmaNe bhagavaM mahAvIre ) devaiH se iti-tasya bhagavato nAma kRtaM zramaNo bhagavAna mahAvIra iti tRtIyam // (108) / tadidaM nAma devaiH kRtaM, kathaM kRtaM ? ityatra vRddhasaMpradAyaH-athaivaM pUrvoktayuktyA surAsuranarezvaraiH kRtajanmotsayo bhagavAn dvitIyAzazIva mandArAvara iva vRddhiM prApnuvan krameNa evaMvidho jAtaH-dvijarAjamukho gajarAjagatiH, aruNoSThapuTaH sitdntttiH| zitikezabharo'mbujamaJjukaraH, surabhizvasitaH prabhayollasitaH // 1 // | matimAna zrutavAn prathitAvadhiyuka, pRthupUrvabhavasmaraNo gataruka / matikAntidhRtiprabhRtisvaguNairjagato'pyadhiko | jagatI tlkH||2|| sa caikadA kautukarahito'pi teSAM uparodhAt samAnavayobhiH kumAraiH saha krIDAM kurvANa AmalakIkrIDAnimittaM purAdU bahirjagAna, tatra ca kumArA vRkSArohaNAdiprakAreNa krIDanti sma, atrAntare saudhameMndraH saMbhAyAM zrIvIrasya dhairyaguNaM varNayannAste, yaduta-pazyata bho devAH! sAmprataM manuSyaloke zrIvarddhamAmaku|mAro bAlo'pyabAlaparAkramaH zakrAdibhirdevairapi bhApayitu azakyaH, kaTare bAlasyApi dhairya, tadAkarNya ca kazcita Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.subovyA05 4-% AmalakIkrIDA mithyAdRg devazcintayAmAsa-aho zakrasya prabhutvAbhimAnena niraMkuzA nirvicArA pumbhikApAtena nagarAkramaNamivAzraddheyA ca vacanacAturI, yadima manuSyakITaparamANu api iyantaM prakarSa prApayati, tadadyaiva tatra gatvA taM bhISayitvA zakravacana vRthA karomi, iti vicintya martyalokamAgatya ziMzapAMmuzalasthUlena lolajihvAyugalena bhayaGkaraphUtkAreNa krUratarAkAreNa prasaratkopena pRthuphaTATopena dIpramaNinA mahAphaNinA taM krIDAtalaM AveSTitavAn, taddarzanAca palAyiteSu sarveSu bAleSu manAgapyabhItamainIH zrIvarddhamAnakumAraH svayaM tatra gatvA taM phaNina kareNa gRhItvA dUraM nikSiptavAn, tataH punaH saMgataiH kumAraiH kandukakrIDArase prastute sati sa devo'pi kumArarUpaM vikuLa tAM krIDAM kartuM pravavRte, tatra cAyaM paNaH-parAjitena jitaH svaskandhe AropaNIya iti, kSaNAcca parAjitaM mayA jitaM vardhamAneneti vadan zrIvIraM skandhe samAropya bhagavadbhApanAya saptatAlapramANazarIraH | saMjAto, bhaMgavAnapi tatsvarUpaM vijJAya vajrakaThinayA muSTyA tatpRSThaM jaghAna, so'pi tatprahAravedanApIDito ma zaka iva saMkocaM prApa, tatazca zakravacanaM satyaM manyamAnaH prakaTitavarUpaH sarva pUrvavyatikaraM nivedya bhUyo bhUyo nijaM aparAdha kSamayitvA svasthAnaM jagAma sa devaH, tadA ca santuSTacittena zakreNa 'zrIvIra' iti bhagavato nAma kRtaM, yadu-cAlattaNe'vi sUro payaIe guruparakkamo bhayavaM / vIrutti kayaM nAmaM sakeNaM tuDacitteNaM // 1 // ityAmalakIkrIDA // atha taM mAtApitarau vijJau jJAtvA'STavarSamatimohAt / varamamitAlaGkArairupanayato lekhazA. 4 cAlatye'pi zUraH prakRtyA guruparAkramo bhagavAn / vIra iti kRtaM nAma zakeNaM suracittena // Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekhazAlAmocana lAyAm // 1 // lagnadivasavyavasthitipurassaraM paramaharSasaMpannau / prauDhotsavAnmahAn vitenaturghanadhanavyayataH // 2 // tathAhi-gajaturagasamUhaH sphArakeyUrahAraiH, kanakaghaTitamudrAkuNDalaiH kngknnaadyaiH| rucirataravukUlaiH pazcavarNaistadAnIM, svajanamukhanarendrAH sakriyante sma bhaktyA // 3 // tathA-paNDitayogyaM nAnAvastrAlaGkAranAlikerAdi / atha lekhazAlikAnAM dAnArthamanekavastUni // 4 // tathAhi-pUgIphalazRGgATakakhajUsitopalAstathA khaNDA / cArukulIcArubIjAdrAkSAdisukhAzikAvRndam // 5 // sauvarNarAnarAjatamizrANi ca pustakopakaraNAni / kamanIyamapIbhAjanalekhanikApaTTikAdIni // 6 // vAgdevIpratimA kRtaye sauvarNabhUSaNaM bhavyam / navyabahuratnakhacitaM chAtrANAM vividhavastrANi // 7 // ityAdisamagrapaThanasAmagrIsahitaH kulavRddhAbhistIrthodakaiH lapitaH parihitapracurAlaGkArabhAsuraH zirodhRtameghADambaracchatrazcatuzcAmaravIjitAGgazcaturaGgasainyaparivRto vAdyamAnAnekavAditraH paNDitagehaM upAjagAma, paNDito'pi bhUpAlaputrapAThanocitAM parvaparidheyakSIrodakadhautikahemayajJopavItakesarati. lakAdisAmagrIM yAvat karoti tAvat pippalaparNavat gajakarNavat kapaTidhyAnavat nRpatimAnavat calAcalasiMhAsanaH zakro'vadhinA jJAtatatsvarUpo devAn itthaM avAdIt-aho! mahaccitraM ! yadbhagavato'pi lekhazAlAyAM mocanaM, yataH-sA''ne vandanamAlikA sa madhurIkAraH sudhAyAH sa ca, brAhmathAH pAThavidhiH sa zubhrimaguNAropaH sudhaadiidhito| kalyANe kanakacchaTAprakaTanaM pAvitryasaMpattaye, zAstrAdhyApanamahato'pi yadidaM sallekhazAlA. kRte // 1 // mAtuH puro mAtulavarNanaM tat, laGkAnagaryA laharIyakaM tat / tatprAbhRtaM lAvaNamamburAzeH, prabhoH Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.subovyA0 5 // 88 // lekhazAlAmocana // 8 // puro yadvacasA vilAsaH // 2 // yataH-anadhyayanavidvAMso, nidravyaparamezvarAH / analaGkArasubhagA, pAntu yuSmAna jineshvraaH||1|| ityAdi vadan kRtabrAhmaNarUpastvarita yatra bhagavAn tiSThati tatra paNDitagehe samA. jagAma, Agatya ca paNDitayogye Asane bhagavantaM upavezya paNDitabhanogatAn saMdehAn papraccha, zrIvIro'pi bAlo'yaM kiM vakSyatItyutkarNeSu sakalalokeSu sarvANi uttarANi dadau, tato jainendraM vyAkaraNaM jajJe, yataH-sakko a tassamakkhaM bhagavantaM AsaNe nivesittA / sassa lakkhaNaM pucchi vAgaraNaM avayavA iMdaM // 1 // sarve janA | vismayaM prApuH-aho bAlenApi barddhamAnakumAreNa etAvatI vidyA kutrAdhItA ?, paNDito'pi cintayAmAsa-AbA lakAlAdapi mAmakInAn , yAn saMzayAn ko'pi nirAsayanna / bibheda tAMstAnnikhilAn sa eSa, bAlo'pi | bhoH ! pazyata citrametat // 1 // kizca-aho IdRzasya vidyAvizAradasyApi IdRzaM gAmbhIrya, athavA yuktamevedaM IdRzasya mahAtmanaH, yataH-garjati zaradi na varSati varSati varSAsu niHsvano meghaH / nIco vadati na kurute na vadati sAdhuH karotyeva // 1 // tathA-aMsArasya padArthasya, prAyeNADambaro mahAn / na hi svarNe dhvanistAg, | yAk kAMsye prajAyate // 2 // ityAdi cintayantaM paNDitaM zakraH provAca-manuSyamAtraM zizureSa vipra !, nAza|GkanIyo bhavatA svacitte / vizvatrayInAyaka eSa vIro, jinezvaro vAGmayapAradRzvA // 3 // ityAdi zrIvardhamA-| nastuti nirmAya zakraH svasthAnaM jagAma, bhagavAnapi sakalajJAtakSatriyaparikalitaH svagRhamAgAt, iti zrIle x zakrazca tatsamakSaM bhagavantaM Asane nivezya / zabdasya lakSaNamapRcchat vyAkaraNaM avayavA aindraM // 1 // Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SARKAR khazAlAkaraNaM // evaM bAlyAvasthAnivRttau saMprAptayauvano bhogasamartho bhagavAn mAtApitRbhyAM zubha muhUrte sama; ravIranRpaputrI yazodAM pariNAyitaH, tayA ca saha sukhamanubhavato bhagavataH putrI jAtA, sApi pravaranarapati- zrIvIrasya sutasya jamAle pariNAyitA, tasyA api ca zeSavatI nAnI putrI, sA ca bhagavato 'nattaI' dauhitrItyarthaH pitrAdInAM (samaNassa bhagavao mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya (piyA kAsavagottaNaM) pitA, kIdRzaH? nAmAni sU.109 kAzyapaH gotreNa kRtvA (tassa NaM tao nAmadhijA) tasya trINi nAmadheyAni ( evamAhijaMti ) evaM AkhyAyante (taMjahA-siddhatthe i vA sijaMse i vA jasaMse i vA) tadyathA-siddhArtha iti vA zreyAMsa iti vA yazasvI iti vA ( samaNassa NaM bhAgavao mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya (mAyA vAsihassagutteNaM) mAtA | vAziSThagotreNa (tIse tao nAmadhijjA) tasyAH trINi nAmadheyAni (evamAhijaMti) evaM AkhyAyante (taMjahA-tisalA i vA videhadinnA i vA pIikAriNI i vA) tadyathA-trizalA iti vA videhadinnA iti vA prItikAriNIti vA (samaNassa bhagavao mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya (pittije supAse) pitRvyaH 'kAko' iti supArzvaH (jiTTa bhAyA naMdivaddhaNe) jyeSTo bhrAtA nandivardhanaH (bhagiNI sudaMsaNA) bhaginI sudarzanA (bhAriyA jasoyA koDiNNAgutteNaM) bhAryA yazodA, sA kIdRzI?-kauNDinyA gotreNa (sama-18 Nassa bhagavao mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya (dhUA kAsavagottaNaM ) putrI kAzyapagotreNa (tIse do nAmadhijA, evamAhijaMti ) tasyA dve nAmadheye, evaM AkhyAyete (taMjahA-aNojA i vA piyadaMsaNA i vA) Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. muSovyA05 // 89 // varSadvayAvasthAnaM lokAntikAgamazca s| 110 // 89 // tadyathA-aNojA iti vA priyadarzanA iti vA (samaNassa bhagavao mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahA. vIrasya (nattuI kAsavagutteNaM) putryAH putrI-dauhitrI kAzyapagotreNa (tIse gaM do nAmadhijjA evamAhijjati) tasyAH dve nAmadheye evaM AkhyAyete (taMjahA-sesavaI vA jasavaI vA) tadyathA-zeSavatI iti vA yazasvatI | iti vA // (109) // (samaNe bhagavaM mahAvIre) zramaNo bhagavAn mahAvIraH (dakkhe) dakSaH-sakalakalAkuzalaH (dakkhapainne) dakSA-nipuNA pratijJA yasya sa tathA, samIcInAM eva pratijJAM karoti tAM ca samyag nirvahatIti bhAvaH (paDi: rUve) pratirUpaH-sundararUpavAn ( AlINe) AlInaH-sarvaguNairAliGgitaH (bhaddae ) bhadrakA-saralaH (viNIe) vinIto-vinayavAn (nAe) jJAtaH-prakhyAtaH (nAyaputte) jJAtaH-siddhArthastasya putraH, na kevalaM putramAtraH, kintu (nAyakulacaMde) jJAtakule candra iva (videhe) vajraRSabhanArAcasaMhananasamacaturasrasaMsthAnamanoharatvAt viziSTo deho yasya sa videhaH (videhadinne) videhadinnA-trizalA tasyA apatyaM vaidehadinnaH (videhajacce) videhA-trizalA tasyAM jAtA arcA-zarIraM yasya sa tathA (videhasUmAle) videhazabdena atra gRhavAsa ucyate tatra sukumAlaH, dIkSAyAM tu pariSahAdisahane atikaThoratvAt (tIsaM vAsAI videhaMsi kaDu) triMzadavarSANi gRhavAse kRtvA, triMzadvarSANi gRhasthabhAve sthitvetyarthaH (ammApiUhiM devattagaehiM) mAtApitro. devatvaM gatayoH (gurumahattaraehiM anbhaNuNNAe) gurumahattaraiH-nandivardhanAdibhirabhyanujJAtaH (samattapainne) Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varSadvayAvasthAnaM lokAntikAgamazca sU. 110 samAptapratijJazca, mAtApitrorjIvatoH nAhaM pravrajiSyAmIti garbhagRhItAyAH pratijJAyAH pUraNAt, sa vyatikaraH stvevaM-aSTAviMzativarSAtikrame bhagavato mAtApitarau AvazyakAbhiprAyeNa turya svarga AcArAGgAbhiprAyeNa tu anazanena acyutaM gatau, tato bhagavatA jyeSThabhrAtA pRSTaH-rAjan ! mamAbhigrahaH sampUrNo'sti tato'haM pravrajidhyAmi, tato nandivardhanaH provAca-bhrAtaH! mama mAtApitRvirahaduHkhitasya anayA vArtayA kiM kSate kSAraM kSipasi ?, tato bhagavatA proktaM-piamAibhAibhaiNIbhajjAputtattaNeNa sabve'vi / jIvA jAyA bahuso jIvassa u egamegassa // 1 // tataH kutra kutra pratibandhaH kriyate ? iti nizamya nandivardhano'vocat-bhrAtarahaM api idaM jAnAmi, kiMtu prANato'pi priyasya tava viraho mAM atitamA pIDayati, tato maduparodhArSadvayaM gRhe tiSTha, | bhagavAnapi evaM bhavatu, kiMtu rAjan ! madartha na ko'pi ArambhaH kAryaH, prAsukAzanapAnenAhaM sthAsyAmi ityavocat , rAjJApi tathA pratipanne samadhikaM varSadayaM vastrAlaGkAravibhUSito'pi prAsukaiSaNIyAhAraH sacitaM jalaM apivana bhagavAn gRhe sthitaH, tataH prabhRti bhagavatA acittajalenApi sarvalAnaM na kRtaM brahmacarya ca yAvajjIvaM pAlita, dIkSotsave tu saccittodakenApi snAnaM kRtaM, tathAkalpatvAt, evaM bhagavantaM vairaGgika vilokya catuIzasvamasUcitatvAcakravartidhiyA sevamAnAH zreNikacaNDapradyotAdayo rAjakumArAH svaM svaM sthAnaM jagmuH // (-puNaravi loaMtiehiM) punarapi iti vizeSadyotane, ekaM tAvat samAptapratijJaH svayameva bhagavAn vartate, 'x pitRmAtRbhrAtRbhaginIbhAryAputratvena sarve'pi 1 jIvA jAtA bahuzaH jIvasya ekaikasya // 1 // Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.subo vyA05 varSadvayAvasthAnaM lokAntikAgamazca sU. // 9 // punarapi lokAntikairdevairbodhita iti vizeSo dyotyate, lokAnte-saMsArAnte bhavAH lokAntikA, ekAvatAratvAt , anyathA brahmalokavAsinAM teSAM lokAntabhavatvaM viruddhayate, te ca navavidhAH, yaduktaM-sArassaya 1mAicA 2 vaNhI 3 varuNA ya 4 gaddatoyA ya 5 / tuDiA 6 avvAbAhA 7 aggiccA 8 ceva rihA y9||1|| ee devanikAyA bhayavaM bohinti jiNavariMdaM tu / savvajagajjIvahiyaM bhaya titthaM pavattahi // 2 // yadyapi svayambuddho bhagavAMstadupadezaM nApekSate tathApi teSAM ayaM AcAro vartate, tadevAha-(jIyakappiehiM devehiM) jItema-avazyaMbhAvena kalpa:-AcAro jItakalpaH so'sti yeSAM te jItakalpikAH evaMvidhA te devAH, vibhaktiparAvartanAt (tAhiM ihAhiM ) tAbhiH iSTAbhiH (jAva vaggUhiM) yAvatzabdAt 'kaMtAhiM mnnunnaahiN|| ityAdiH pUrvoktaH pATho vAcyA, evaMvidhAbhirvAgbhiH (aNavarayaM) nirantaraM bhagavantaM (abhinaMdamANA ya) abhinandayantaH-samRddhimantaM AcakSANAH (abhithuvvamANA ya) abhiSTuvantA-stutiM kurvantaH santaH ( evaM vayAsI) evaM avAdiSuH // (110) // . , saptASTabhavA iti pravacanasArodAre, lokasya-brahmalokasya ante-samIpe bhavA laukAntikA itivyutpatteraupapAtikAdau darzanAca nAya | mekAntaH, lokaprakAze svayamapi tathoktaM 2 sArasvatA AdityA vayo varuNAzca gardatoyAzca / truTitA anyAyAdhA AgneyAzcaiva riSTAzca // 1 // ete devanikAyA bhagavantaM bodhayanti jinavarendraM tu / sarva jagajIvahitaM bhagavan ! tIrtha pravartaya // 2 // Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (jaya jaya naMdA!) ayaM labhasva 2, sambhrame -dvirvacanaM, nandati samRddho bhavatIti nandastasya sambodhanaM he nanda !, | dIrghatvaM prAkRtatvAt evaM (jaya jaya bhaddA ! ) jaya jaya bhadra ! - kalyANavan ! (bhaI. te ) te tava bhadraM bhavatu ( jaya jayaM khattiyavazva sahA ! ) jaya jaya kSatriyavaravRSabha ! (vujjhAhi bhagavaM loganAhA !) buddhacasva bhagavAn ! lokanAtha ! (sayalajagajjIvahiyaM) saMkalajagajjIvahinaM- ( pavattehi dhammatitthaM ) pravartaya dharmatIrtha, yata idaM ' ( hiyasuhanisseyasakaraM ) hitaM - hitakArakaM sukhaM zarma niHzreyasaM mokSastatkaraM (savvaloe savvajIvANaM) sarvaloke savajIvAnAM (bhavissaittikaddu jayajayasa pauMjati ) bhaviSyatItikRtvA ityuktvA jayajayazabdaM prayuJjanti . ( 111 .) // (puvviMpiNaM) idaM padaM 'gihatthadhammAo' ityasmAdagre yojyaM, (samaNassa bhagavao mahAvIrassu) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya ( mANussagAo gitvamsAo ) manuSyayogyAt evaMvidhAt gRhasthadharmAt gRhavyavahArAt vivAhAdeH pUrvamapi (aNutare Abhoie) anupamaM AbhogaH prayojanaM yasya tat Abhogika (appaDivAI nANadaMsaNe hutthA) apratipAti- AkevalotpatteH sthiraM evaMvidhaM jJAnadarzanaM - avadhijJAnaM avadhidarzanaM ca abhUta (nae samaNe bhagavaM mahAvIre) tataH zramaNo bhagavAn mahAvIraH (teNaM aNuttareNaM Abhoie) tena anuttareNa Abho gina ( nANadaMsaNeNa:-) jJAmadarzanena (appaNo nikkhamaNakAlaM) Atmano dvIkSAkAlaM (Abhoei) AogAyati-vilokayati (A.bhoilA ) Abhogya va ( ciccA hiraNNaM tyaktvA hiraNyaM rUpyaM ( cicA suSaNaM ) tyaktvA suvarNa ( cicANaM ) vyaktvA dharma ( ciccA ravaM ) tyaktvA rAjA ( ciccA sTuM ) tyaktvA rASTra-yaM (evaM lokAntikoktiH sU.. 111 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvatsaradAnaM sU0 112 kalpa. subo vyA05 // 91 // palaM cAhaNaM korsa koDAgAra) evaM sainyaM vAhana kozaM koSThAgAraM (cicA puraM) tyaktvA nagaraM (cicA aMteura) tyaktvA antaHpuraM (ciccA jaNavayaM ) tvaktvA jAmapadaM-dezavAsilokaM (ciccA vipuladhaNakaNagarayaNamaNimottiyasaMkhasilappavAlarattarayaNamAiaM) tyaktvA vipuladhanakanakaratnamaNimauktikazaGkazilApravAlaraktaratnamamukhaM (saMtasArasAvaija) sat sArasvApateyaM, etat sarva tyaktvA, punaH kiM kRtvA ? (vicchaDuicA) vicchadya-vizeSeNa tyaktvA, punaH kiM kRtvA ? (vigovaittA) vigopya-tadeva guptaM saddAnAtizayAt prakaTIkRtyeti bhAvaH, athavA vigopya-kutsanIyametadasthiratvAdiyuktvA, punaH kiM kRtvA ? (dANaM dAyArehiM paribhAittA) dIyate iti dAnaMdhanaM tat dAyAya-dAnArthaM AInti-AgacchantIti dAyArA-yAcakAstebhyaH paribhAjya-vibhAgairdavA, yadvA paribhAvya-Alocya, idaM amukasya deyaM idaM amukasyaivaM vicAryetyarthaH, punaH kiM kRtvA ? (dANaM dAiyANaM paribhAittA) dAna-dhanaM dAyikA-gotrikAstebhyaH paribhAjya-vibhAgazo dattvetyarthaH // (112) amena sUtreNa ca | vArSikadAnaM sUcitaM, tacaivaM-bhagavAna dIkSAdivasAt prAgvarSe'vaziSyamANe prAtaHkAle vArSika dAnaM dAtuM pravattate, sUryodayAdArabhya kalpavarttavelAparyantaM aSTalakSAdhikA ekAM koTiM sauvarNikAnAM pratidinaM dadAti, vRNuta varaM vRNuta varaM ityudaghoSaNApUrvakaM yo yanmArgayati tasmai taddIyate, tacca sarva devAH zakrAdezena pUrayanti, evaM ca varSeNa yaddhanaM dattaM taducyate-tinneva ya koDisayA , aTThAsII ya huMti koddiio| asIiMca sayasahassaM x vINyeva ca koTizatAni aSTAzItizca bhavanti koTayaH / azItizca zatasahasrANi etat saMvatsare dattaM // 1 // Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SISAARISTIANSANAAN evaM saMvacchare dina ||1||tthaa ca kavayaH-tattadvArSikadAnavarSaviramadAridhadAvAnalA. sadyaH sjjitvaajiraajivsnaalngkaarvrlkssybhaaH| samprAptAH svagRhe'rthinaH sazapathaM pratyAyayanto'ganA, svAmin ! piGgajanainiruddhahasitaiH ke yUyamityucire // 1 // evaM ca dAnaM dattvA punarbhagavatA nandivardhanaH pRSTaH-rAjaMstava satko'pi avadhiH didIkSAbhiSepUrNastahahaM dIkSAM gRhNAmi, sato mandinApi dhvajahaTTAlaGkAratoraNAdibhiH kuNDapuraM suralokasamaM kRtaM, tato kA sU113 mandirAjaH zakrAdayazca kanakamayAm 1 rUpyamayAn 2 maNimayAn 3 kanakarUpyamayAna 4 kanakamaNimayAn |5 rUpyamaNimayAn 6 kanakarUpyamaNimayAn 7 munmayAMzca 8 pratyekaM aSTottarasahasraM kalazAna yAvat abhyAmapi ca sakalAM sAmagrIM kArayanti, tato'cyutendrAzcatuHSaSTayA surendrarabhiSeke kRte surakRtAH kalazA divyAnubhAvena nRpakAritakalazeSu praviSTAstataste'tyantaM zobhitavantaH, tataH zrInandirAjaH svAminaM pUrvAbhimukhaM nivezya surAnItakSIrodanIraiH sarvatIrthamRttikAdibhiH sarvakaSAyaizcAbhiSekaM karoti, indrAzca sarve'pi bhRGgArAdarzAdihastA jayajayazabdaM prayuJjAnAH puratastiSThanti, tatazca bhagavAn slAto gandhakASAyyA rUkSitAGgaH suracandanAnuliptagAtraH kalpatarupuSpamAlAmanoharakaNThapIThaH kanakakhacitAzcalasvacchojjvalalakSamUlyasadazazvetavastrAvRtazarIro hAravirAjavakSaHsthalaH keyUrakaTakamaNDitabhujaH kuNDalalalitagallatalaH zrInandirAjakAritAM paJcAzaddhanurAyatAM paJcaviMzatidhanurvistIrNA triMzaddhanuruccA bahustambhazatasaMniviSTAM maNikanakavicitrAM divyAnubhAvataH surakRtatAhakazivikAmanupraviSTAM candraprabhAbhidhAM zithikAM ArUDho dIkSAgrahaNArtha pratasthe, zeSaM sUtrakRt svayaM vakSyati / Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subo vyA0 5 // 92 // (te kAle ) tasmin kAle ( teNaM samaeNaM ) tasmin samaye (samaNe bhagavaM mahAvIre) zramaNo bhagavAn mahAvIraH (je se hemaMtANaM ) yo'sau zItakAlasya ( paDhame mAse paDhame pakkhe ) prathamo mAsaH prathamaH pakSaH ( maggasira bahule ) mArgazIrSamAsasya kRSNapakSaH ( tassa NaM maggamirabahulasma) tasya mArgazIrSabahulasya ( dasamIpakheNaM) dazamIdivase (pAINagAmiNIe chAyAe) pUrvadiggAminyAM chAyAyAM (porisIe abhinivAra) pauruyAM- pAzcAtyapauruNyAM abhinirvRttAyAM jAtAyAM, kathambhUtAyAM ? - (pamANapattAe) pramANaprAptAyAM, natu nyUnAdhikAyAM (suvaNaM divaseNaM) suvratAkhye divase ( vijapaNaM muhutte) vijayAkhye muhUrtte (caMdappabhAe sibiAe) candrapra bhAyAM pUrvoktAyAM zivikAyAM kRtaSaSThatapAH vizuddhayamAnaleiyAkaH pUrvAbhimukhaH siMhAsane niSIdati, zibi kArUDhasya ca prabhordakSiNataH kulamahattarikA haMsalakSaNaM paTazAdakamAdAya vAmapArzve ca prabhorambadhAtrI dIkSopa karaNamAdAya pRSThe caikA varataruNI sphArazRGgArA dhavalacchatrahastA IzAnakoNe caikA pUrNakalazahastA agnikoNe caikA maNimayatAlavRntahastA bhadrAsane niSIdaMti, tataH zrInandinRpAdiSTAH puruSAH yAvat zivikAmutpATayanti tAvat zakro dAkSiNAtyAM uparitanIM bAhAM IzAnendra auttarAhAM uparitanIM vAhAM camarendro dAkSiNAtyAM adhastanIM bAhAM balIndra auttarAhAM adhastanIM bAhAM zeSAzca bhavanapativyantarajyotiSkavaimAnikendrAzcaJcalakuNDalAdyAbharaNakiraNaramaNIyAH paJcavarNapuSpavRSTiM kurvanto dundubhistADayanto yathA'haM zivikAM utpATayanti tataH zakrezAnau tAM bAhAM tyaktvA bhagavatazcAmarANi vIjayataH, tadA ca bhagavati zivikArUDhe prasthite sati zaradi dIkSAbhiSe kaH sU113 15 // 92 // Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * dIkSAbhina ** padmasara iva puSpitaM atasIvanamiva karNikAravanamiva campakavanamiva tilakavanamiva ramaNIya gaganatalaM suravararabhUt , kizca-mirantaraM vAbamAnabhammAbherImRdaGgadundubhizaGkhAdyanekavAdyadhvanirgaganatale bhUtale ca prasasAra, tannA kaH sU14 dena ca nagaravAsinyastyaktasvasvakAryA nAyaH samAgacchantyo vividhaceSTAbhirjanAn vismApayanti sma, yataHtinnivi thI vallahAM, kali kajala siMdUra / e puNa atIhi vallahAM, dUdha jamAi tara // 1 // ceSTAzcemAH-svagallayoH kAcana kajjalAika, kastUrikAbhinayanAJjanaM ca / gale calannU puramahipIThe, aveyakaM cAru cakAra bAlA // 1 // kaTItaTe kApi babandha hAraM, kAcit kaNatkiGkiNikAM ca kaNThe / gozIrSapaGkena saraJja pAdAvalaktapaGkena vapurliMlepa // 2 // ardhaslAtA kAcana bAlA, vigalatsalilA vizlathavAlA / tatra prathamamupetA prAsaM, vyadhita na keSAM jJAtA hAsam ? // 3 // kApi paricyutavizlathavasanA, mUDhA krdhRtkevlrsnaa| citraM tatra gatA na lalaje, sarvajane jinavIkSaNasaje // 4 // saMtyajya kAcittarUNI: rudantaM, svapotamotuM ca kare kdhRisya / nivezya kaThyAM4 svarayA brajantI, hAsAvakAzaM na cakAra keSAm ? // 5 // aho maho rUpamaho mahaujaH, saubhAgyametat kaTare zarIre ? / | gRhNAmi duHkhAni karasya dhAturyacchirUpamIdRg vadati sma kAcit // 6 // kAcinmahelA vikasatkapolA, zrIvIravaknekSaNagADhalolA / visrasya dUraM pratitAni tAni, nAjJAsiSuH kAzcanabhUSaNAni // 7 // hastAmbujAbhyAM zucimauktikoSairavAkirana kAzcana caJcalAkSyaH / kAzcijagumaJjulamaGgalAni, pramodapUrNA nantuzca kAzcimA 8 // itthaM nAgaF: trINyapi strINAM ballabhAni kali kaijalaM sindUsm / etAni puna: atIva vallabhAni dugdhaM jAmAtA tUryam // 1 // SHINA Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.subovyA05 dIkSAbhiSekA sU113 // 93 // ranAgarInirIkSyamANavibhavaprakarSasya bhagavataH purataH prathamato ratnamayAnyaSTau maGgalAni krameNa prasthitAni, tadyathA-svastikaH 1 zrIvatso 2 nandyAvartI 3 varddhamAnakaM 4 bhadrAsanaM 5 kalazo 6 matsyayugmaM 7 darpaNazca 8, tataH krameNa pUrNakalazabhRGgAracAbharANi tato mahatI vaijayantI tatazchatraM tato maNisvarNamayaM sapAdapIThaM siMhAsanaM tato'STazataM AroharahitAnAM baraMkuJjaraturagANAM tatastAvanto ghaNTApatAkAbhirAmAH zastrapUrNA rathAH tatastAvanto varapuruSAH, tataH krameNa haya 1 gaja 2 ratha 3 padAtyanIkAni 4, tato laghupatAkAsahasraparimaNDitaH | sahasrayojanoco mahendradhvajaH, tataH khadgagrAhA. kuntagrAhAH pIThaphalakagrAhAH, tato hAsakArakAH nartanakArakAH kAndarpikA jayajayazabdaM prayuJjAnAH, tadanantaraM bahava ugrA bhogA rAjanyAH kSatriyAstalavarA mADambikAH kauTumbikAH zreSThinaH sArthavAhAH devA devyazca svAminaH purataH prasthitAH, tadanantaraM (sadevamaNuAsurAe) devamanujAsurasahitayA svargamartyapAtAlavAsinyA (parisAe) parSadA (samaNugammamANatti) samyag anugamyamAnaH (magge) mArgoyasya (saMkhiyatti) zakhikAH-zaGkavAdakAH (cakkiyatti) cAkrikAH-cakrapraharaNadhAriNaH (laMgaliyatti) | lAlikA-galAvalambitasuvarNAdimayalAGgalAkAradhAriNo bhaddavizeSAH (muhamaMgaliyatti) mukhe priyavaktAraH cATukAriNa ityarthaH ( vaddhamANatti) varddhamAnAH-skandhAropitapuruSAH puruSAH (pUsamANatti) puSyamANavA-mAgadhAH (ghaMTiyagaNe) ghaNTayA carantIti ghANTikA 'rAuliA' iti loke prasiddhAH eteSAM gaNaiH parivRtaM ca bhagavantaM prakramAt kulamahattarAdayaH svajanAH (tAhiM ihAhiM jAva vaggUhiM) tAbhiriSTAdivizeSaNaviziSTAbhirvAgbhiH Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maha taroktiH sU0114 (abhinaMdamANA ya abhidhuvyamANA ya) abhimandantA abhiSTuvantazca (evaM vayAsI) evaM avaadissuH|| (113) / (jaya jayanaMdA) jaya-jayavAn bhava he samRddhiman ! (jaya jaya bhaddA ! bhaI te) jaya-jayavAn bhava he | bhaddA !-bhadrakAraka! te-tubhyaM bhadraM astu, kica-(abhaggehiM nANasaNacarittehiM) abhaH-niraticArairjJAnadarzanacAritraiH (ajiyAiM jiNAhi iMdiyAI) ajitAni indriyANi jaya-vazIkuru (jiyaM ca pAlehi samaNadhamma) jita ca-svavazIkRtaM pAlaya zramaNadharma (jiyavigdho'vi avasAhi taM deva ! siddhimajhe) jitavighno'pi ca he deva ! prabho!-svaM basa, kutra ?-siddhimadhye, atra siddhizabdena zramaNadharmasya vazIkArastasya madhyaM-lakSaNayA | prakarSastatra tvaM nirantarAyaM tiSThetyarthaH (nihaNAhiM rAgadosamalle) rAgadveSamallau nijahi-nigRhANa, tayornigraha | kuru ityarthaH, kena ?-(taveNaM) tapasA yAhyAbhyantareNa, tathA (dhiidhaNiyabaddhakacche) dhRtau-saMtoSe dhairye vA atyantaM baddhakakSaH san (mahAhi aTThakammasattU) aSTakarmazatrUn mardaya, paraM kenetyAha-(jhANeNaM uttameNaM sukkeNaM) dhyAnena uttamena zuklenetyarthaH, tathA (appamatto harAhi ArAhaNapaDAgaM ca vIra! telukaraMgamajjhe) he vIra ! apramattaH san trailokyaM eva yo raGgo-mallayuddhamaNDapastasya madhye ArAdhanapatAkAM Ahara-gRhANa, yathA kazcinmallaH pratimallaM vijitya jayapatAkAM gRhNAti tathA tvaM karmazatrUn vijitya ArAdhanapatAkAM gRhANa iti bhAvaH (pAvaya vitimiramaNuttaraM kevalavaranANaM) prApnuhi ca vitimiraM-timirarahitaM anuttaraM-anupamaM kevalavarajJAnaM (gacchaya mukkhaM paraM payaM) gaccha ca mokSaM paramaM padaM, kena ? (jiNavarovaiTTeNa maggeNa akuDilega) jinavaro 94954454CAFUA SA **** Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subovyA0 5 // 94 // R | padiSTena akuTilena mArgeNa, atha kiM kRtvetyAha-(haMtA parIsahacaU) hatvA, kAM ?-parISahasenAM (jaya jaya khattiyavaravasahA ) jaya jaya kSatriyavaravRSabha ! (yahuI divasAI) bahana divasAna (bahaI pakvAI) bahUna pakSAna || maha (bahaI mAsAI) bahana mAmAna (baha uUI) bahana mAtRn-mAmadvayapramitAna hemantAdIna (bahaI ayaNAI) ttaroktiH bahani ayanAni-pANmAsikAni dakSiNottarAyaNalakSaNAni (yahaI saMbaccharAiM) bahana saMvatsarAna yAvat sU0 114 ( abhIe parImahovasaggANaM) parISahopasargebhyobhItaH man (khatigvame bhayabheravANaM) bhayabhairavANAM-vidyu // 94 // sihAdikAnAM kSAntyA kSamo, na tvasAmAdinA, evaMvidhaH san tvaM jaya, aparaM ca-(dhamme te avigdhaM bhavau. ttikaddu ) te-tava dharme avina-vinAbhAvo'stu dRtikRtvA-ityuktvA (jayajayasaha pauMjaMti) jayajayazabda prayuJjanti // (114) // (tae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre) tataH zramaNo bhagavAna mahAvIraH kSatriyakuNDagrAmanagaramadhyena bhUtvA yatra jJAtavaNDavanaM yatrAzokapAdapastatra upAgaccatIti yojanA, atha kiMviziSTaH man ?-(nayaNamAlAsahassehiM ) nayanamAlAsahasraiH (picchijamANe 2) prekSyamANaH 2-punaH punaH vilokyamAnasaundaryaH, punaH kiM vi0 -(vayaNamAlAsahassehiM ) vadanamAlAsahasraH-zraNisthitalokAnAM mugbapatimahataiH ( abhithubvamANe abhiyubamANe) punaH punaH abhiSTrayamAnaH, punaH kiMvi0?-(hiayamAlAsahassehiM ) hRdayamAlAsahasraH ( unnaMdijamANe unnaMdijamANe ) unnandyamAno-jayatu jIvatu ityAdidhyAnena samRddhi prApyamANaH, punaH kiMvi0 ? (maNorahamAlAsa etreatrika Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RECORRECRUA hassehiM manorathamAlAmahaH (vicchippamANe vicchippamANe) vizeSeNa spRzyamAnaH-vayaM etasya sevakA || api bhavAmastadApi varaM iti cintyamAnaH, punaH kiMvi0 ? (kaMtirUvaguNehiM ) kAntirUpaguNaiH ( patthijamANe 12 patthijamANe) prAryamAnaH-svAmitvena bhartRtvena vAJcachamAna ityarthaH, punaH kiMvi0 ? (aMgulimAlAsahasse hiN)| aMgulimAlAsahasraiH (dAijamANe 2) dazyamAnaH 2, punaH kiMvi0-(dAhiNahattheNaM bahaNaM naranArIsahassANaM) dIkSAyai dakSiNahastena bahUnAM naranArIsahasrANAM (aMjalimAlAsahassAI) aJjalimAlAsahasrANi-namaskArAn (paDiccha- gamanaM mANe paDicchamANe) pratIcchan pratIcchan-gRhNan2, punaH kiMvi0 ? (bhavaNapaMtisahassAI) bhavana paMktisahasrANi sU0 115 (samaikamANe samaikkamANe) samatikrAman2, punaH kiMvi0? (taMtItalatAlatuDiyagIyavAiyaravega) tantrI-vINA | talatAlA:-hastatAlAH truTitAni vAditrANi gIta-gAnaM vAdita-vAdanaM teSAM raveNa zabdena, punaH kIdRzena ? (mahareNa ya maNahareNaM ) madhureNa ca manohareNa, punaH kIdRzena ? (jayajayamaddaghosamIsiNaM ) jayajayazabdasya | yo ghoSa-udghoSaNaM tena mizritena, punaH kIdRzena ? (maMjumaMjuNA ghoseNa) maMjumaMjunA ghoSeNa ca-atikomalena | janasvareNa (paDibujjhamANe paDivujjhamANe) sAvadhAnIbhavan(savviDDIe) sarvaryA-samastacchanAdirAjacihnarUpayA (savvajuIe) saMvadyutyA-AbharaNAdisambandhinyA kAntyA (savvabaleNa)sarvabalena-hastituragAdirUpakaTakena (savvavAhaNeNaM)sarvavAhanena-karabhavesarazibikAdirUpeNa(savvasamudaeNa)sarvasamudayena-mahAjanamelApakena(savvAyareNaM) sarvAdareNa-saucityakaraNena (savvavibhUIe) sarvavibhUtyA-sarvasaMpadA ( savvavibhUmAe ) sarvavibhUSayA R og Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAyai gamanaM sU0 115 samastazobhayA (savvasaMbhameNaM)sarva saMmbhrameNa-pramodajanitautsukyena (savyasaMgameNa)sarvasaGgamena-sarvasvajanamelApa | kena (sabvapagaehiM) sarvaprakRtibhiH-aSTAdazabhirnegamAdibhiH nagaravAstavyaprajAbhiH (sabbanADaehiM) sarvanATakaiH kalpa.mubo | (savvatAlAyarehiM ) sarvatAlAcaraiH (savvAvaroheNaM) sarvAvarodhena-sarvAntaHpureNa (savvapupphagadhamallAlaMkAravibhUvyA0 5||sAe) sarvapuSpagandhamAlyAlaGkAravibhUSayA pratItayA (sabbatuDiyasaddasaNNinAeNa) sarvatruTitazabdAnAM yaH zabdaH / // 95 // saMninAdazca-pratiravastena, sarvatvaM ca stokAnAM samudAye stokairapi syAttata Aha-(mahayA iDDIe ) mahatyA RddhyA (mahayA juIe) mahatyA yutyA (mahayA baleNa) mahatA balena (mahayA samudaeNa) mahatA samudayena (mahayA varatuDiyajamagasamagappavAieNa) mahatA-uccaistareNa varavaTitAni-pradhAnavAditrANi teSAM jamagasamagaM samakAlaM pravAdanaM yatra evaM vidhena (saMkhapaNavapaDahabherIjhallarIkharamuhihuDukkaduMduhinigghosanAiyaraveNa ) zaGkhaH pratItaH paNavaH-mRtpaTahaH padahA-kASThapaTahaH bherI-DhakkA jhallarI-pratItA kharamukhI kAhalA huDakaH-trivalitulyavAdyavizeSaH dundubhiH-devavAyaM teSAM nirghoSaH tathA nAditaH-pratizabdaH tapeNa raveNa-zabdena yuktaM, evaMrUpayA RyA vratAya vrajantaM bhagavantaM pRSThatazcaturaGgasainyaparikalito lalitacchatracAmaravirAjito nandivardhananRpo'nugacchati / pUrvoktADambareNa yukto bhagavAn (kuDapuraM nagaraM majjhamajheNa) kSatriyakuNDanagarasya madhyabhAgena (niggacchai) nirgacchati (niggacchittA) nirgatya (jeNeva nAyasaMDavaNe ujjANe ) yatraiva jJAtakhaNDavanaM iti nAmakaM udyAnaM asti (jeNeva asogavarapAyave) patrava azokanAmA varapAdapa:-zreSThavRkSaH (teNeva uvAgacchaDa) tatraiva upAgacchati // (115) / Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ N | dIkSAGgI kAra: sU0 116 AGACACACAX MI (uvAgacchitsA) upAgatya (asogavarapAyavassa) azokavarapAdapasya (ahe sIyaM ThAveha) adhastAta shibikaa| sthApayati (ThAvittA) sthApayitvA ca (sIyAo paccoruhai) zivikAtaH pratyavatarati ( paccoruhittA) pratyavatIrya (sayameva AbharaNamallAlaGkAraM omuyai) svayameva AbharaNamAlyAlaGkArAn uttArayati (omu. ittA) uttArya, tacaivaM-aMgulIbhyazca mudrAvaliM pANito vIravalayaM bhujAbhyAM jhaTityaGgande / hAramatha kaNThataH karNataH kuNDale mastakAnmukaTamunmuzcati zrIjinaH // 1 // tAni cAbharaNAni kulamahattarikA haMsalakSaNapadRzATakena gRhNAti, gRhItvA ca bhagavantaM evaM avAdIt-'ikkhAgakulasamuppanne'si NaM tuma jAyA:, kAsavagutte'siNa tuma jAyA !, uditoditanAyakulanahayalamiaGka ! siddhatvajacakhatiasuesi NaM tuma jAyA !, jaccakhattiANIe tisalAe sue'si NaM tuma jAyA!, devindanarindapahiakittI'siNaM tuma jAyA! ettha sigghaM caMkamiavvaM garuaM AlambeavvaM asidhArAmahavvayaM cariavvaM jAyA ! parikamivvaM jAyA!, assiM caNaM ahe no pamAiavvaM ityAdi uktvA vanditvA namaskRtya ekato'pakrAmati / tatazca bhagavAn ekayA muSTayA kUrca catasRbhizca tAbhiH zirojAn, evaM (mayameva paMcamuTTiyaM loyaM karei ) svayameva paJcamauSTikaM locaM karoti (karittA) tathA kRtvA ca (chaTTeNaM bhattaNa apANaeNaM) SaSThena bhaktena apAnakena (hatthuttarAhiM nakvatteNaM caMdeNaM jogamuvAgaeNaM) uttarAphAlgunyAM candrayoge sati (egaM devadRsamAdAya ) zakreNa vAmaskandhe sthApitaM ekaM devadaSyaM AdAya (ege) eko rAgadveSasahAyavirahAt ( adhIe) advitIyaH, yathA hi RSabhazcatuHsahasnyA rAjJAM mallipAzvA Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.subovyA05| // 96 // tribhistribhiH zatairvAsupUjyaH SaTzatyA zeSAzca sahasreNa saha pravrajitAstathA bhagavAn na kenApi sahetyato'dvitIyaH (muMDe bhavittA) dravyataH zira kUrcalocanena bhAvataH krodhAdyapanayanena muNDo bhUtvA (agArAo aNagAriye pavvaie) agArAt-gRhAt niSkramya anagAritA-sAdhutAM pravajitaH-pratipannaH // (116) // tadvidhizcAyaM-evaM pUrvoktaprakAreNa kRtapaJcamauSTikaloco bhagavAn yadA sAmAyika uccarituM vAJchati tadA zakraH sakalamapi vAditrAdikolAhalaM nivArayati, tataH prabhuH Namo siddhANaM' iti kathanapUrvakaM 'karemi sAmAi savvaM sAvaja jogaM paJcakkhAmI' tyAdi uccarati, na tu 'bhaMte' tti bhaNati, tathAkalpatvAt, evaM ca cAritragrahaNAnantarameva bhagavata. zcaturtha jJAnaM utpadyate, tataH zakrAdayo devA bhagavantaM vanditvA nandIzvarayAtrAM kRtvA svaM svaM sthAnaM jagmuH / / dIkSAGgI kAraH sU0 SORRISOSTANKAS iti mahopAdhyAyazrIkIrtivijayagaNiziSyopAdhyAyazrIvinayavijayagaNiviracitAyAM || kalpasubodhikAyAM paJcamaH kSaNaH samAptaH / granthAgram 650 / paJcAnAmapi vyAkhyAnAnAM granthAnam // 3225 / / zrIrastu = = = = == = Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha SaSThaM vyAkhyAnaM prArabhyate // tatazcata no bhagavAn bandhuvarga ApRcchaya vihArArtha prasthito, bandhuvargo'pi dRSTiviSayaM yAvat tatra sthitvA-'tvayA vinA vIra! kathaM brajAmo, gRhe'dhunA zUnyavanopamAne , goSThIsukhaM kena sahAcarAmo, khajananivRbhokSyAmahe kena sahAya bndho!||1|| sarveSu kAryeSu ca vIra vIretyAmantraNAddarzanatastavArya / / premaprakarSAdabha- ttiH gopo| jAma harSa, nirAdhyAzcAtha kamAyAmaH ? // 2 // atipriyaM bAndhava ! darzanaM te, sudhAJjanaM bhAvi kadA'sma-18 pasagaH dakSNoH ? / nIrAgacitto'pi kadAcidasmAna, smariSyasi prauDhaguNAbhirAma! // 3 // ' ityAdi vadan kaSTena nirvatya sAzralocanaH khagRhaM jagAma / kiJca-prabhurdIkSAmahotsave yaddevairgozIrSacandanAdinA puSpaizca pUjito'bhUt sAdhi| kamAsacatuSkaM yAvat tadavasthena ca tadgandhena AkRSTA bhramarA Agatya gADhaM tvacaM dazanti yuvAnazca gandhapuTIM | yAcante, maunavati ca bhagavati ruSTAste duSTAn upasargAn kurvanti, striyo'pi bhagavantaM adbhutarUpaM tathA sugandha zarIraM ca nirIkSya kAmaparavazA anukUlAn upasargAn kurvanti, bhagavAMstu meruriva niSprakampaH sarva sahamAno | viharati / tasmin dine ca muhavizeSe kumAragrAmaM prAptastatra rAtrI kAyotsargeNa sthitaH, itazca tatra kazcida | gopaH sarva dinaM hale vRSAn vAhayitvA sandhyAyAM tAn prabhupArzva muktvA godohAya gRhaM gataH, vRSabhAstu vane carituM gatAH, sa cAgatya prabhu pRSTavAn-devArya! ka me vRSAH?, ajalpati ca prabho ayaM na vettIti vane vilo Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.mubovyA0 6 // 97 // siddhArtha8 sthApanaM SAraNake pazca divyAni G // 97 // ROCESCRECORRC | kituM lagnaH, vRSAstu rAtrizeSe svayameva prabhupAcaM AgatAH, gopo'pi tatrAgatastAn dRSTvA aho! jAnatA'pi anena samagrAM rAtriM ahaM bhrAmita iti kopAt selhakamutpATya praharnu dhAvitaH, itazca zakrastaM vRttAntaM avadhinA jJAtvA gopaM zikSitavAn / atha tatra zakraH prabhuM vijJapayAmAsa-prabho! tavopasargA bhUyAMsaH santi tato dvAdazavarSI yAvat vaiyAvRtyanimittaM tavAntike tiSThAmi, tataH prabhuravAdIda-devendra ! kadApyetanna bhUtaM na bhavati na bhaviSyati ca yat kasyaciddavendrasya asurendrasya vA sAhAyyena tIrthaGkarAH kevalajJAnaM utpAdayanti, kintu svaparAkrameNaiva kevalajJAnaM utpAdayanti; tataH zakro'pi maraNAntopasargavAraNAya prabhormAtRSvajJeyaM vyantaraM vaiyAvRttyakaraM sthApayitvA tridivaM jagmivAn / tataH prabhuH prAtaH kollAkasanniveze bahulabrAhmaNagRhe mayA sapAtro dharmaH prajJApanIya iti prathamapAraNAM gRhasthapAtre paramAnnena cakAra, tadA ca celokSepaH 1 gandhodakavRSTiH 2 dundubhinAdaH 3 aho dAnamaho dAnamityudghoSaNA 4 vasudhArAvRSTi 5 zceti pazca divyAni mAdurbhUtAni, eSu vasudhArAsvarUpaM cedaM-"addhatterasa koDI ukkosA tattha hoi vasuhArA / addhattarasa lakkhA jahaniA hoi vasuhArA // 1 // " tataH prabhurviharan morAkasanniveze dUijjantatApasAzrame gataH, tatra siddhArthabhUpamitraM kulapatiH prabhuM upasthitaH, prabhuNApi pUrvAbhyAsAnmilanAya bAhU prasArito, tasya prArthanayA ca ekAM rAtriM tatra sthitvA | nIrAgacitto'pi tasyAgraheNa tatra caturmAsAvasthAnaM aGgIkRtya anyato vijahAra, aSTau mAsAn vihRtya punarva 1 ardhatrayodaza koTya utkarSA tantra bhavati vasudhArA / ardhatrayodaza lakSA japanyikA bhavati vasudhArA // CONTAX Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rSArtha tatrAgataH, Agatya ca kulapatisamarpite tRNakuTIrake tasthau, tatra ca bahistRNAprAptyA kSudhitA gAvo'nyastApasaiH svasvakuTIrakAnnivAritAH satyaH prabhubhUSitaM kuTIraM niHzaGkaM khAdanti, tata: kuTIrasvAminA kulapateH purato rAvAH kRtAH, kulapatirapyAgatya bhagavantaM uvAca he varddhamAna ! pakSiNo'pi svanIDarakSaNe dakSA bhavanti, abhigrahAH tvaM tAvat rAjaputro'pi svaM AzrayaM rakSituM azakto'si ?, tataH prabhumayi mati eSAM aprItiriti vicinlA- pazcaacelaSADhazuklapUrNimAyA Arabhya pakSe atikrAnte varSAyAM eva imAn paJca abhigrahAn abhigRhya asthikagrAma prati katAdi sU. prasthitaH, abhigrahAzcame-nAprItimadgRhe vAsaH 1,..stheyaM pratimayA saha 2 / na gehi vinayaH kAryoM 3, maunaM 117 4 pANau ca bhojanam 5 // 1 // (samaNe bhagavaM mahAvIre) zramaNo. bhagavAn mahAvIraH : (saMvaccharaM sAhiye mAsaM) sAdhikamAsAdhikasaMvatsaraM yAvat (cIvaradhArI hutathA ) cIvaradhArI abhUt (teNaM paraM acelae) tena paraM-17 tata ardhva-sAdhikamAsAdhikavarSAdRvaM ca acelakA (prANipaTiragahie) pANipatadgrahaH karapAtrazvAbhavat / / tantra :acelakabhavanaM caivatsAdhikamAsAdhikasaMvatsarAdRrvata kiharan dakSiNavAcAlapurAsannasuvarNavAlukAnadIIPTe kaNTake vilagya devadUSyADhe patite sati bhagavAn sihAvalokanena tadadrAkSIta, mamatveneti kecit ? sthaNDiA scaNDile. yA patitamiti vilokanAyetyanye 2 asmatsamtatevanapAtraM sulabhaM durlabhaM cAbhAvIti-vilokanA ityapAle 3, vRddhAstu kaNTake vastravilaganAt svazAsanaM kasakabahulaM bhaviSyatIti 4 vijJAya nirlobhatvAt tadvastrAI jAheti, tataH pitumitreNa brAhmaNena gRhItaM, arddha tu tasyaiva pUrva prabhuNA dattaM abhUtasaca-sa.chi pUrva Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.subovyA06 // 98 // viprAya va. khadAnam // 98 / / SCIENCREASON daridro bhagavato vArSikadAnAvasare paradezaM gato'bhUt , tatrApi nirbhAgyatvAta kiJcidaprApya gRhamAgato bhAryayA tArjato-re abhAgyazekhara! yadA bhagavatA zrIvardhamAnena suvarNameghAyitaM tadA tvaM paradeze gataH, adhunA punarnirdhanaH samAgato, yAhi dUraM, mukhaM mA darzaya, athavA sAMprataM api tameva jaGgamaM kalpatarUM yAcasva yathA tava dAriyaM harati, yataH-yaiH prAgdattAni dAnAni, punAtuM hi te kssmaaH| zuSkopi hi nadImArgaH, khanyate salilArthibhiH // 1 // ityAdivAkyairbhAryAprerito bhagavatpArzvamAgatya vijJapayAmAsa-prabho! tvaM jagadupakArI | vizvasyApi tvayA dAridrya nirmUlitaM, ahaM tu nirbhAgyastasminnavasare'tra nAbhUvaM, tatrApi-kiM kiM na kayaM? ko | ko na patthio? kaha kaha na nAmiaM sIsaM 1 / dubbharauarassa kae kiM na kayaM na kiM kAyavvaM // 1 // | tathApi bhramatA mayA na kiJcit prAptaM, tato'haM niSpuNyo nirAzrayo nirddhanastvAmeva jagadvAJchitadAyakaM zaraNAyopeto'smi, tava ca vizvadAridyaharasya madAridyaharaNaM kiyanmAtra, yataH-saMpUritAzeSamahItalasya, payodharasyA dbhutazaktibhAjaH / kiM tumbapAtrapratipUraNAya, bhavet prayAsasya kaNo'pi nUnam ? // 1 // evaM ca yAcamAnAya viprAya karuNApareNa bhagavatA devadUSyavastrasya ardU dattaM, idaM ca tAhagadAnadAyino bhagavato niSprayojana| syApi vastrasya yadarddhadAnaM tat bhagavatsantatervastrapAtreSu mUrchA sUcayati iti kecit 1 prathamaM viprakulotpannatvaM | sUcayatItyapare 2, brAhmaNastu tadaddhaM gRhItvA dazAzcalakRte tunnavAyasyAdarzayat, vipreNa tasyAgre sakale vyatikare , kiM kiM na kRta kasko na prArthitaH .. na nAmita zIrSa / dubharodarasya kRte kiM na kRta kiM na kartavyam // 1 // CA%ARANA Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ MORRECRUCTURE puSpAya samRddhidAnaM nivedite so'pyuvAca-yAhi bho brAhmaNa ! tameva prabhu anugaccha, sahi nirmamaH karuNAmbhodhiAtIyaM api 3 arddha dAsyati, tatastadarddhadvayaM ahaM tathA saMyojayiSyAmi yathA akSatasyeva tasya dInAralakSa mUlyaM bhaviSyati tena ca ardhamadhaM vibhaktena dvayorapyAvayordAriyaM yAsyati, iti tatprerito vipro'pi punaH prabhupAcamAgato, hai lajjayA prArthayituM azakto varSa yAvat pRSThe babhrAma, tatazca svayaM patitaM tadardhe gRhItvA jagAma, tadevaM bhagavatA | sabastradharmaprarUpaNAya sAdhikamAsAdhikaM varSa yAvadvastraM svIkRtaM, sapAtradharmasthApanAya ca prathamAM pAraNAM pAtreNa kRtavAn, tataH paraM tu yAvajIvaM acelakaH pANipAtrazcAbhUt / evaM ca viharato bhagavataH kadAcid gaGgAtaTe sUkSmamRttikAkardamaprativimbitAsu padapaMktiSu cakradhvajAMkuzAdIni lakSaNAni nirIkSya puSpanAmA sAmudrikazcintayAmAsa-yadayaM ekAkI ko'pi cakravartI gacchati tad gatvA'sya sevAM karomi yathA mama mahAnudayo bhavatIti tvaritaM padAnusAreNa bhagavatpAzcamAgato, bhagavantaM nirIkSya dadhyo-aho mayA vRthava mahattA kaSTana sAmudrika adhItaM, yadi IgalakSaNalakSito'pi zramaNo bhUtvA vratakaSTaM samAcarati tadA sAmudrikapustakaM jale kSepyameva, itazca dattopayogaH zakraH zIghraM tatrAgatya bhagavantaM abhivandya puSpaM uvAca-bho bho sAmudrika!.mA viSIda, satyamevaitattava zAstraM, yadayaM anena lakSaNena jagatrayasyApi pUjyaH surAsurANAmapi svAmI sarvottamasaMpadAzrayastIrthezvaro bhaviSyati, kizca-kAyaH svedamalAmayavivarjitaH zvAsavAyurapi surabhiH / rudhirAmiSamapi GALOREA Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subo vyA0 6 // 99 // dhavalaM godugdhasahodaraM netuH // 1 // ityAdInyaparimitAnyasya bAhyAbhyantarANi lakSaNAni kena gaNayituM zakyAni ? ityAdi vadan puSpaM maNikanakAdibhiH samRddhipAtraM vidhAya zakraH svasthAnaM yayau, sAmudriko'pi pramuditaH svadezaM gataH prabhurapyanyatra vijahAra / / (117) / (samaNe bhagavaM mahAbIre ) zramaNo bhagavAn mahAvIraH (sAiregAI dubAlasa vAsAI ) sAtirekANi dvAdaza varSANi yAvat (nicaM bosakAe ) nityaM - dIkSAgrahaNAdanu yAvajjIvaM vyutsRSTakAyaH parikarmaNAvarjanAt ( citta dehe ) vyakta dehaH, parISahasahanAt, evaMvidhaH san prabhuH (je kei uvasaggA uppajjaMti ) ye kecit upasargA utpadyante, (taMjahA ) tadyathA - ( divvA nA ) divyAH- devakRtAH ( mANussA vA ) mAnuSyAH - manuSyakRtAH (tirikkhajoNiA vA) tairyagyonikAH - tiryakkRtAH ( aNulomA vA ) anukUlAH- bhogArtha prArthanAdikAH ( paDilomA vA ) pratikUlAH pratilomAH-tADanAdikAH (te utpanne sammaM sahai ) tAn utpannAn samyak sahate, bhayAbhAvena (khamaI) kSamate, krodhAbhAvena ( titivakhai ) titikSate dainyAkaraNena ( ahiyAsei ) adhyAsayati, nizcalatayA / (118) / tatra devAdikRtopasargasahanaM yathA-svAmI prathamacaturmAsakaM mora kasannivezAdAgatya zUlapANiyakSacaitye sthitaH, sa ca yakSaH pUrvabhave dhanadevavaNijo vRSabha AsIt, tasya ca nadIM uttarataH zakaTapaJcazatI paGke nimagnA, tadA ca ullasitavIryeNa ekena vRSabheNa vAmadhurINena bhUtvA yadi mamaiva khaNDadvayaM vidhAyobhayoH pArzvayoryojayati tadA'haM eka eva sarvANi uttArayAmIti cintayatA sarvANi zakaTAni niyU upasarga sahataM sU. 118 zUlapANyupasageH // 99 // Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhAni tathoktaM-ghabalu bisaraha saami| ahaM, garuAM bhara pikkhevi / hauM kiM na jutto duhiM dhurihiM, khaMDaya duni karevi / / 1 / / sa tathAvidhena parAkrameNa TitasandhirazaktazarIro jAtaH, tadA ca taM azaktaM nirIkSya dhanadevena | vardhamAna grAme gatvA grAmamukhyAnAM tRNajalanimittaM dravyaM dattvA sa tatra muktaH, grAmamukhyaizca na kAciccintA kRtA, sa ca kSuttRvAdhitaH zubhAdhyavasAyAnmRtvA vyantaro jAtaH, tena prAgbhavavyatikarasmaraNAjAta kopena tatra mArIkaraNena aneke jvanA mAritAH kiyatAM ca saMskAro bhavatIti tathaiva muktAnAM mRtakAnAM asthinikaraiH sa grAmaH 'asthikagrAma' iti prasiddho babhUva tatazca avaziSTalokArAdhitena tena pratyakSIbhUya svaprAmAdaH svapratimA ca kAritA, tantra janAH pratyahaM pUjAM kurvati, bhagavAMstu tatpratibodhanAya tatra catye samAgataH, duSTo'yaM rAtrau svacaitye sthitaM vyApAdayatIti janairvIryamANo'pi tatraiva rAtrau sthitaH, tena ca bhagavataH kSobhAya bhUmerbhedakaro'TTahAsaH kRtaH, tato hastirUpaM, tataH sarparUpaM, tataH pizAcarUpaM ca vikRtya dusmahA upasargAH kRtAH, bhagavAMstu maga gapi na kSubhitaH, tatta ekaikA'pi yA anyajIvitApahA tathAvidhAH ziraH 1 karNa2nAsikA 3 cakSu46nta pRSTha 6 nakha, 7lakSaNeSvaGgeSu vividhyA vedanAH prArabdhAH, tathApi akampitacittaM bhagavantaM nirIkSya sa pratibuddhaH, asminnavasare ca sa siddhArthaH samAgatyovAca bho nirbhAgya ! durlakSaNa ! zUlapANe kimetadAcaritaM ? yatsurendrapUjyasya bhagavata AzAtanA kRtA, yadi zakro jJAsyati tadA tava sthAnaM spheTayiSyati, tataH punarbhItaH sannadhikaM bhagavantaM pUja 1 dhavalo viSIdati svAmin! ahaM gurukaM bhAraM prakSipya / ahe kiM na yojito dvayordhuroH khaNDe dve kRtvA // 1 // zUlapANyupasargaH Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAmAsa, bhagavato'gre gAyati nRtyati ca, tadAkarNya ca lokAzcintitavanto-yadanena sa devAryo hatastato kalpa.suvA-18|gAyati nRtyati ca, tatra ca svAmI dezonAn rAtrezcaturo'pi yAmAna atyantaM vedanAM soDhavAn iti prabhAte kSaNaM| khamadazaka vyA06 nidrAM lebhe, tatra ca prabhurUvastha eva daza svapnAn dRSTvA jAgaritaH, prabhAte loko militaH, utpalendrazarmANI prathamA catuapi adhItASTAGganimittau tatrAgato, te bhagavantaM divyagandhacUrNapuSpapUjitaM nirIkSya pramuditAH praNamanti, sAmasI tata utpalo'vocat-he bhagavan ! ye tvayA nizAzeSe daza svapnA dRSTAsteSAM phalaM tvayA tu jJAyata eva tadapi mayA | // 10 // kathyate yattvayA tAlapizAco hatastena tvaM acireNa mohanIyaM karma haniSyasi 1 yacca sevyamAnaH sitaH pakSI dRSTastena tvaM zukladhyAnaM dhyAsyasi 2 yazca citrakokilaH sevamAno dRSTastatastvaM dvAdazAGgI prathayiSyasi yacca | govargaH sevamAno dRSTastena sAdhusAdhvIzrAvakazrAvikArUpazcaturvidhaH saMghastvAM seviSyate4yazca tvayA samudrastIrNastatastvaM saMsAraM tariSyasi 5 yazcodUgacchan sUryo dRSTastena tava acirAt kevalajJAnaM utpatsyate 6 yacca | svayA antrarmAnuSottaro veSTitastena tribhuvane tava kIrtirbhaviSyati 7 yacca tvaM mandaracUlAM ArUDhastena tvaM siMhAsane upavizya devamanujaparSadi dharma prarUpayiSyasi 8 yaca tvayA vibudhAlaMkRtaM padmasaro dRSTaM tena catuni| kAyajA devAstvAM seviSyanti 9 yatvayA mAlAyugmaM dRSTaM tadartha tu nAhaM jAnAmi, tadA bhagavatA proktaM-he|5 utpala ! yanmayA dAmayugmaM dRSTaM tena ahaM dvividhaM dharma kathayiSyAmi-sAdhudharma zrAvakadharma ca, tata utpalo vanditvA gataH, tatra svAmI aSTabhiH arddhamAsakSapaNaistAM prathamAM caturmAsI (1) matikramya tataH svAmI morA ACADASSICALCCAMERICA OMOMOMRESSANSAR Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a3% bahiH kAyotsargeNa sthitaH tatra pratimAsthitasya vIrasya satkArArthaM siddhArtho bhagavaddehaM adhiSThAya nimittAni kathayati, bhagavato mahimA jAyate sma bhagavanmahimAnaM dRSTvA pradviSTena acchandakena tRNacchedaviSaye prazne kRte siddhArthena na chetsyate ityukte chedanodyatasya tasyAGgulIrdattopayogaH zakraH samAgatya vajreNa ciccheda, tato ruSTaH siddhArtho janAnAM cauro'yamityavadat, tataH kathamiti janeSu pRcchatsu siddhArthoM jagau anena karmakaravIraghoSasya dazapalapramitaM vahalakaM gRhItvA kharjUrIvRkSAghaH sthApitaM, dvitIyaM indrazarmaNa karaNako bhakSitaH, tadasthIni svagRhavadaryA adhaH sthApitAni santi, tRtIyaM tu avAcyaM asya bhAryaiva kathayiSyati, tato janairgatvA bhAryA pRSTA, sA'pi taddine tena saha kRtakalahA kopAduvAca - bho bho janA ! adraSTavyamukho'yaM pApAtmA yadayaM svabhaginImapi bhuGkte, tataH sa bhRzaM lajjito vijane samAgatya svAminaM vijJapayAmAsa - svAmin! tvaM vizvapUjyaH sarvatra pUjyase, ahaM tu atraiva jIvAmIti, tataH pramustasyAprItiM vijJAya tato viharan zvetAmbyAM gacchan janaivaryamANo'pi kanakakhalatApasApazrame caNDakauzikapratibodhAya gataH sa ca prAgbhave mahAtapasvI sAdhuH, pAraNa ke viharaNArtha gamane jAtAM maNDUkI virAdhanAM IryApathikIpratikramaNe gocaracaryApratikramaNe mAyaMpratikramaNe ca trizaH kSullakena smAritaH san kruddhastaM zaikSaM hantuM dhAvitaH stambhenAsphAlya mRtvA jyotiSke devo jAtaH, tataicyutastatrAzrame paJcazatatApasAdhipatizcaNDakauzikAkhyo babhUva tatrApi rAjakumArAn svAzramaphalAni gRhNato vilokya kruddhastAnnihantumudyataH parazuhasto ghAvana sa kUpe patitaH sakrodho mRtvA tatraivAzrame pUrvabhavanAmnA dRSTiviSo'hiba. acchandakavRtaM caNDakauzikavRttaM ca Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- kalpa. subonyA06 // 10 // 15A4% bhUva, sa ca prabhu pratimAsthaM vilokya krudhA jvalan sUrya dRSTvA dRSTvA dRSTijvAlAM mumoca, muktvA ca mA patanayaM | mAM AkrAmatu ityapasarati, tathApi bhagavAMstathaiva tasthau, tatobhRzaM kruddho bhagavantaM dadaMza, tathApi bhagavantaM avyAkulameva dRSTvA bhagavadrudhiraM ca kSIrasahodaraM dRSTvA "bujjha vujjha caMDakosiA!" iti bhagavadvacanaM ca samAkarNya jAtajAtismRtiH prabhu triH pradakSiNIkRtya aho ahaM karuNAsamudreNa bhagavatA durgatikUpAduddhata ityAdi manasA vicintayan prapannAnazanaH pakSaM yAvahile tuNDaM prakSipya sthito, ghRtAdivikrAyikAbhiH ghRtAdicchiTAbhiH pUjito ghRtagandhAgatapIpIlikAbhiH bhRzaM pIDyamAnaH prabhudRSTisudhAvRSTayA sikto mRtvA sahasrAre suro babhUva, prabhurapi anyatra vijahAra / uttaravAcAlAyAM nAgasenaH svAminaM kSIreNa pratilambhitavAn, pazca | divyAni jAtAni, tataH zvetAmbyAM pradezI rAjA svAmino mahimAnaM kRtavAn, tataH surabhipuraM gacchantaM svAminaM paJcabhI rathai-yakA gotriNo rAjAno vanditavantaH, tataH surabhipuraM gataH, tatra gaGgAnayuttAre siddhayAtro | nAviko lokAn nAvamArohayati, bhagavAnapi tAM nAvamArUDhaH, tasminnavasare ca kauzikAraTitaM zrutvA naimittikaH kSemilo jagau-adyAsmAkaM maraNAntaM kaSTaM ApatiSyati, paraM asya mahAtmanaH prabhAvAt maGkaTaM vilayaM yAsyati, evaM ca gaGgAM uttarataH prabhostripRSThabhavavidAritasiMhajIvasudaMSTradevakRtaM naumajjanAdikaM vighnaM kambalazambalanA mAnau nAgakumArI Agatya nivAritavantau / tayozcotpattirevaM-mathurAyAM sAdhudAsIjinadAsau dampatI paramazrAvakI, paJcamabate sarvathA catuSpadapratyAkhyAnaM cakratuH, tatra caikA AbhirI svakIyaM gorasaM AnIya sAdhudAsyai naurakSA ka. mbalasambalotpattizca | // 10 // -%A4 A6% ARESS Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kambalazambalo tpatti dadAti, sA ca yathocitaM mUlyaM dadAti, evaM ca kAlena tayoH atyantaM prItirjAtA, ekadA tayA AbhIryA vivAhe nimantritau tau dampatI UcatuH, yaduta bho! AvAbhyAM AgantuM na zakyate, paraM yad bhavatAM vivAheM yujyate tadasmadgehAd grAhya, tato vyavahAridattezcandrodayAgrupakaraNairvastrAbharaNadhUpAdibhizca ma AbhIravivAho'. tyantaM utkRSTo jAtA, tena pramuditAbhyAM AbhIrAbhIrIbhyAM atimanoharo samAnavayasau bAlavRSabhau AnIya tayodattau, to necchataH, balAd gRhe baddhvA tau svagRhaM gato, vyavahAriNA cintitaM-yadi imau pazcAt preSayiSyate tadA SaNDhIkaraNabhArodvahanAdibhirduHkhinau bhaviSyataH ityAdi vicintya prAsukatRNajalAdibhisto poSyamANo vAha nAdizramavivarjitI sukhaM tiSThataH, anyadA ca aSTamgadiSu kRtapauSadhena tena zrAvakeNa pustakAdi vAcyamAnaM nizamya tau bhadrakau jAto, yasmin dine sa zrAvaka upavAsaM karoti tasmin dine tau api tRNAdi na bhakSayataH, evaM ca tasya zrAvakasyApi sArmikatvena atyantaM priyau jAto, ekadA tasya jinadAsasya mitreNa to ativaliSThau sundarI ghRSI vijJAya zreSThinaM anApRcchayaiva bhaNDIravanayakSayAtrAyai adRSTadhurau api tathA vAhitI yathA truTitau, AnIya tasya gRhe baddhau, zreSThI ca tau tadavasthau vijJAya mAzrulocano bhaktapratyAkhyApananamaskAradAnAdibhirniryAmitavAn , tatasto mRtvA nAgakumArI devI jAto, tayozca navInotpannayordattopayogayorekata. reNa nau rakSitA, anyena ca prabhuM upasargayan sudaMSTrasuraH pratihataH, tatastaM nirjitya bhagavataH sattvaM rUpaM ca gAyantau nRtyantau ca samahotsavaM surabhijalapuSpavRSTiM kRtvA to svasthAnaM gtau| bhagavAnapi rAjagRhe nAlandAyAM tantu Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.subo vyA0 gozAlasamAgamaHdvitIyA tRtIyA ca catu sI // 102 // 1 02 // vAyazAlaikadeze anujJApya AyaM mAsakSapaNe upasaMpadya tasthau, tatra ca maGkalinAmamaputraH subhadrAGgajo bahuladvijagozAlAyAM jAtatvAt gozAlanAmA maGakizora upAyayo, ma ca svAminaM mAsakSapaNapAraNake vijayazre|SThinA kUrAdivipula bhojanavidhinA pratilambhitaM tatra paJcadivyAdimahimAnaM ca nirIkSya ahaM tvacchiSyo'smIti svAmina uvAca, tato dvitIyapAraNAyAM nandena pakAnnAdinA tatastRtIyAyAM sunandena paramAnAdinA svAmI pratilambhitaH, (2) caturthamAsakSapaNe kollAgasanniveze bhagavAnAgataH, tatra bahulanAmA dvijaH pAyasena pratilambhitavAn , pazca divyAni ca, gozAlazca tasyAM tantuvAyazAlAyAM svAminaM anirIkSya samagre rAjagRhanagare |gaveSayan svopakaraNaM dvijebhyo dattvA mukhaM zirazca muNDayitvA kollAke bhagavantaM dRSTvA tvatpravajyA mama bhavatu ityuktavAn, tatastena ziSyeNa saha svAmI suvarNagvalagrAma prati prasthito, mArge ca gopaimahAsthAlyAM pAyasaM pacyamAnaM nirIkSya gozAlaH svAminaM jagau-atra bhuktvA gamyate, siddhArthena ca tadbhaGgakathane gozAlena ca gopebhyastaDhuMge jJApite gopaiyatnena rakSitA'pi sA sthAlI bhagnA, tato gozAlena yadbhAvyaM tadbhavatyeveti niyatiH svIkRtA, tataH svAmI brAhmaNagrAmamagAt, tatra nandopanandabhrAtRdayasambandhinau dvau pATako, svAmI nandapATake praviSTaH pratilambhitazca nandena, gozAlastu upanandagRhe paryuSitAnnadAnena ruSTo yadyasti me dharmAcAryasya tapastejastadA'sya gRhaM dahyatAM iti zazApa, tadanu tadgRhaM AsannadevatA dadAha, pazcAtprabhuzcampAyAM upAgataH, tatra dvimAsakSapaNena caturmAsI (3) avasat, caramadvimAsapAraNAM ca.campAyAH bahiH kRtvA kollAgasaMnivezaM gataH FASSESSORIES Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HOC sthitazca zUnyagRhe kAyotsargeNa, gozAlena tu tatraiva zUnyagRhe siMho grAmaNIputro vidyunmatyA dAsyA saha, krIDan hasitaH kuhitazca tena, svAmina prAha-ahaM ekAkyeva kuhino yUyaM kiM na vArayata?, siddhArthaH prAha-maivaM | punaH kuryAH, tataH pAtrAlake gatastasthivAMzca zunyAgAre, tatra skandaH svadAsyA skandilayA saha krIDan hasi hAsAtADatastathaiva tena kuhitazca, tataH svAmI kumArAkaM sannivezaM gatvA camparamaNIyodyAne kAyotsargeNa tasthau / itazca nA municazrIpArzvanAthaziSyo bhUriziSyaparivRto municandramunistatra kumbhakArazAlAyAM tasthau, tatsAdhUna nirIkSyandravRttaMturyA gozAlaH prAha-ke yUyaM ?, tairuktaM-vayaM nirgranthAH , punaH prAha-kva yUyaM ka ca mama dharmAcAryaH?, terUce-yAdRzastvaM caturmAsI tAdRzastava dharmAcAryo'pi bhaviSyati, tato ruSTena gozAlenoce-mama dharmAcAryatapasA dahyatAM yuSmadAzrayaH, tairUce-neyaM bhItirasmAkaM, pazcAt sa Agatya sarva uvAca, siddhArthoM jagau-naite sAdhavo dahyate, rAtrI jinakalpatulanAM kurvANo municandraH kAyotsargastho mattena kumbhakAreNa caurabhrAntyA vyApAditaH, utpannAvadhizca svarga jagAma, surairmahimArtha udyote kRte gozAlo jagau-aho teSAM upAzrayo dahyate, tadA siddhArthena yathAsthite kathite | sa tatra gatvA tacchiSyAn nirbhaagtH| tataH svAmI caurAyAM gataH, tatra cAriko heriko iti kRtvA rakSakA | agaDe prakSipanti, prathamaM gozAlaH kSiptaH prabhustu nAdyApi, tAvatA tatra somAjayantInAmnyau utpalabhaginyau saMyamAkSame parivAjikIbhUte prabhu vIkSyopalakSya ca tataH kaSTAnmocayAmAsatuH, tataHprabhuH pRSTha campAMprAptaH, tatra varSA(4) zcaturmAsakSapaNenAtivAhya bahiH pArayitvA kAyaGgalasannivezaM gatvA zrAvastyAM gataH, tatra bahiHpratimayA sthitaH, C ARLOCALCALCREA%A9 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa:mubomyA06 // 103 // gozAlasya mAMsabhakSaNaM baladevamUrtisAhAyya // 13 // tatra siddhArthena gozAlAya proktaM-yat adyatvaM manuSyamAMsa bhaukSyase, tataH so'pitannivAraNAya vaNiggeheSu bhikSAye babhrAma, tatra ca pitRdatto vaNika tasya bhAryA ca mRtApatyaprasUrasti; tasyAzca naimittikazivadattenoko'patyajIvanopAyo-yat tasya mRtayAlakasya mAMsaM pAyasena vimizraM kasyaciTrikSodeyaM, tayA ca tenaiva vidhinA gozAlAya dattaM, gRhajvAlanabhayAca gRhadvAraM parAvartitaM, gozAlo'pi ajJAtakharUpastadbhakSayitvA bhagavatsamIpamAgataH, siddhArthena yathAsthite ukta vamanena kRtanirNayazca tadgRhajvAlanAya AgataH, tadgRhaM alabdhvA taM pATakaM eva bhagavannAmnA jvAlitavAn / tataH svAmI bahirdaridrasannivezAt airidravRkSasya adhaH pratimayA tasthau, pathikaprajvAlitAgrinA anapasaraNAt prabhoH pAdau dagdhI, gozAlo naSTaH, tataH svAmI maMgalAgrAme vAsudevagRhe pratimayA sthitaH tatra gozAlo DimbhabhApanAya akSivikriyAM kurvan tatpitrAdibhiH kuhito munipizAca ityupekSitaH, tataH svAmI AvartagrAme baladevagRhe pratimayA sthitaH, tatra gozAlena bAlabhApanAya mukhatrAso vihitaH, tatastaripatrAdayo athilo'yaM kimanena hatena ? asya gurureva hanyate iti bhagavantaM hantuM udyatAstAMzca baladevamUrtireva bAhunA lagulaM utpATaya nyavArayat, tataH sarve'pi svAmina natavantaH, tataH prabhuH corAkasannivezaM jagAma, tatra maNDape bhojya pacyamAnaM dRSTvA gozAlaH punaHpunaH nyagbhUya velAM vilokayati sma, tatastaizcaurazaGkayA tADitaH, anenApi ruSTena svAminAnA sa maNDapo jvAlitaH, tataH prabhuH kalambukAsannivezaM gataHtatra meghakAlahastinAmAnau dvau bhrAtarau, tatra kAlahastinA upasargito meghenopalakSya kSamitaH, tataHsvAmI kliSTakarmanirjarAnimittaM lADhAviSayaM prApa, SPECARROCCASIC Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SCARE | tatra hIlanAdayo bahavo ghorA upasargA adhyAsitAH, tataH pUrNakalazAkhye'nAryagrAme gacchataH khAmino mArge dvau caurI apazakunadhiyA asiM utpATanya hantu dhAvito, dattopayogena zakreNa ca vajreNa hato, tataH svAmI bhadrikApuryAM varSA (4) zcaturmAsIkSapaNapAraNAM ca bahiH kRtvA kramAttambAlagrAmaM gataH, tatra pArzvasantAnIyo bahuziSyapari- caurayoH vRto nandiSeNanAmAcAryaH pratimAsthitazcaurabhrAntyA ArakSakaputreNa bhallayA hato jAtAvadhiH svarjagAma, zeSaM ca ayaskAragozAlavacanAdi municandravat, tataH svAmI kRpikasannivezaM gataH, taMtra cArikazaMkayA gRhItaH, pAnteivA- sya vyantasinIbhyAM parivAjikIbhUtAbhyAM vijayApragalbhAbhyAM mocitaH, tato gozAlA svAmitaH pRthagbhUto'nyasmin zciopasa rgAH paJcamI mArge gacchan paJcazatacorairmAtulA iti kRtvA skandhopari Aruhya vAhitaH, khinno'cintayat-svAminaiva sArddha SaSThI ca cavaraM iti, svaminaM mArgayituM lagnaH, svAmyapi vaizAlyAM gatvA'yaskArazAlAyAM pratimayA sthitaH, tatra eko'ya. turmAsI skAraH SaNmAsI yAvadrogI bhUtvA nIrogaH sannupakaraNAnyAdAya zAlAyAM AgataH, svAminaM nirIkSaNa amaGgala. miti buddhayA ghanena hantumudyato'vadhinA jJAtvA Agatya zakreNa tenaiva ghanena hataH / tataH svAmI grAmAkamannivezaM gataH, tatrodyAne vibhelakayakSo mahimAnaM cakre, tataH zAlizIrSe grAme udyAne pratimAsthasya khAmino mAghamAse tripRSThabhavApamAnitA antaHpurI mRtvA vyantarIbhUtA tApasIrUpaM kRtvA jalabhRtajaTAbhiranyadussahaM zItopasarga cakre, prabhu ca nizcalaM vilokya upazAntA stutiM cakAra, prabhozca taM sahamAnasya SaSThena tapasA vizu-14 dyamAnasya lokaavdhirutpnnH| tataH svAmI bhadrikAyAM SaSThavarSAsu (6) caturmAsatapo vividhAnabhigrahAMzca akarot. AAAAAACHCRICRACC-% Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.subo vyA06 | saptaMyaSTamInavamyazcatumasyiHtilajIvotpa // 104 // // 104 // tatra punaH SaNmAsAnte gozAlo militaH, tataH svAmI bahiH pArayitvA Rtubaddhe magadhAvanI nirupasargo vihnatavAn, tata AlambhikAyAM saptamavarSAsu (7) caturmAsakSapaNena sthitvA bahiH pArayitvA ca kuNDagasanniveze vAsudevacaitye svAmI pratimayA sthitaH, gozAlo'pi vAsudevapratimAyAH parAGmukho'dhiSThAnaM mukhe kRtvA tasthau, kuhitazca lokaH, tato maInagrAme baladevacaitye svAmI pratimayA sthitaH, gozAlo baladevamukhe mehanaM kRtvA |tasthau, tato lokaH kuhitazca, dvayorapi sthAnayomuniriti kRtvA muktaH, tataH kramAtprabhuH unnAgasaMniveze gataH, tatra mArge saMmukhAgacchaddanturavadhUvarau maGkhalinA hasito, yathA-tattillo vihirAyA jaNe vidU'revi jo jahiM vasai / jaM jassa hoi juggaM taM tassa biijjayaM dei // 1 // tatastaiH kudRyitvA vaMzajAlyAM prakSiptaH svAmicchatradharatvAt muktazca, tataH svAmI gobhUmiM yayau, tato rAjagRhe'STamaM varSArAnaM (8) akarot cAturmAsikatapazca, bahiH pAraNAM ca kRtvA tato vajrabhUmyAM bahava upasargA itikRtvA navamaM varSArAtraM (9) tatra kRtavAn caturmAsikatapazca, aparamapi mAsadvayaM tatraiva vihRtavAn , vasatyabhAvAcca navamaM varSArAnaM aniyataM akArSIta, tataH kUrmagrAma gacchan mArge tilastambaM dRSTvA ayaM niSpatsyate na veti gozAlaH prapRccha, tataH prabhuNA saptApi tilapuSpajIvA mRtvA ekasyAM zambAyAM tilA bhaviSyantIti prokte tadvacanaM anyathA kartuM taM stamba utpATya ekAnte mumoca, | tataH sannihitavyantarairmA prabhuvaco'nyathA bhavatviti vRSTizcakre, gokhureNa ca ArdrabhUmau ma tilastambaH sthirIba" vidhirAjo dakSo yat vidUre'pi jane yasmin yatra vasati sati / yad yasya bhavati yogya tattasya dvitIyaka dadati // 1 // SAROONAMMAL Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yA nivAravArapanAgrahaNa dazamI CARRAGRA bhUva, tataH prabhuH kUrmagrAme gataH, tatra ca vaizyAyanatApasasya AtApanAgrahaNAya mutkalamuktajaTAmadhye yUkAbAhu-18 lyadarzanAt gozAlo yUkAzayyAtara 2 iti taM vAraM vAraM hasitavAn, tatastena kruddhena tejolezyA muktA, tAM ca gozAlarakSA kRpArasAmbhodhirbhagavAn zItalezyayA nivArya gozAlaM rakSitavAn, tato mahulisUnustasya tApasasya tejo datejolezyo tpAdaH lezyAM vilokya kathamiyamutpadyate ? iti bhagavantaM pRSTavAn , bhagavAnapi avazyaMbhAvitayA bhujaGgasya payaHpAnamiva tAhaganarthakAraNaM api tejolezyAvidhi zikSitavAn , yathA AtApanAparasya sadA SaSThatapasaH sanakhaku- caturmAsI |lmASapiNDikayA ekena ca uSNodakaculukena pAraNAM kurvataH SaNmAsyante tejolezyotpadyate iti / tataH | siddhArthapure vrajan gozAlena sa tilastambo na niSpanna ityukte sa eSa tilastambo niSpanna iti prabhuH pratyAha, | gozAlo'zraddadhat tAM tilazambAM vidArya sapta tilAn dRSTvA ta evaM prANinastasminneva zarIre punaH parAvRttya samutpadyante iti mati niyatiM ca gADhIkRtavAn / tataH prabhoH pRthagbhUya zrAvastyAM kumbhakArazAlAyAM sthito bhagavaduktopAyena tejolezyAM sAdhayitvA tyaktavratazrIpArzvanAthaziSyAt aSTAGganimittaM cAdhItyAhaGkAreNa saMvajJo'haM iti khyApayati sma , yaccoktaM kiraNAvalIkAreNa 'gozAlAya tejolezyopAyaH siddhArthenokta' hati tacintyaM, bhagavatImatrAvazyakacUrNihAribhadrIvRttihamavIracaritrAdyanekagraMtheSu bhagavatIkta ityabhidhAnAt , tataH svAmI zrAvastyAM dazama varSArAnaM (10) viciMtra tapazcAkarodityAdyanukrameNa svAmI bahumlecchAM dRDhabhUmi gataH, tasyAM pahiH peDhAlagrAmAt polAsacatyai'STamabhaktena ekarAtrikI pratimA tasthivAn / itazca sabhAgataH zastralokyajanA KUMARIGANGANAGAR Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.subodhyA06 // 105 // ACADARASAR api vIracetazcAlayituM asamarthA iti prabhoH prazaMsAM kRtavAn, tat zrutvA ca amarSeNa sAmAnikaH saGgamAkhyaH suraH kSaNAttaM cAlayAmIti zakrasamakSaM kRtapratijJaH zIghraM prabhusamIpaM Agatya prathamaM dhUlivRSTiM cakAra, yayA saMgamopUrNAkSikarNAdivivaraH svAmI nirucchvAso'bhUt 1 tato bajratuNDapipIlikAbhizcAlanItulyazcakre, tAzcaikataH sarAta pasagA: // 105 // pravizanti anyato niryAnti 1 tathA vajratuNDA uddezAH 3 tIkSNatuNDA ghRtelikA 4 vRzcikAH 5 nakulAH sarpAH 7 mUSakAca 8 bhakSaNAdinA, tathA hastinaH 9 hastinyazca 1. zuNDAghAtacaraNamaInAdinA pizAco'TTAdRhAsAdinA 11 vyAghro daMSTAnakhavidAraNAdinA 12 tataH siddhArthavizale karuNAvilApAdinA 13 upasargayanti, tataH skandhAvAravikuvaNA, tatra ca janAH prabhucaraNayormadhye'gni prajvAlya sthAlImupasthApya pacanti 14 tatazcaNDAlAstIkSNatuNDazakunipaJjarANi prabhoH karNabAhumUlAdiSu lambayanti, te ca mukhaibhakSayanti 15 tataH kharapAtaH parvatAnapi kampayan prabhuM utkSipya utkSipya pAtayati 16 tataH kalikAvAtazcakravad bhramayati 17 | tato yena muktena merucUlA'pi cUsyAttAdRzaM sahasrabhArapramANaM cakraM muktaM, tena prabhurAjAnu bhUmau nimagnaH 18 tataH prabhAtaM vikRtya vakti-devArya ! adyApi kiM tiSThasi ?, svAmI jJAnena rAtriM vetti 19 tato devaddhiM vikuLa |* vRNISva maharSe! yena tava svargeNa mokSeNa vA prayojanaM, tathApi akSubdhaM devAGganAhAvabhAvAdibhiH upasagaryanti 20, evaM ekasyA rAtrI viMzatyA upasargastena kRtaiH manAgapi na calitaH svAmI, atra kaviH-palaM jagadhvaMsanarakSaNakSama, kRpA ca sA saGgamake kRtA''gasi / itIva saJcintya vimucya mAnasaM, ruSeva roSastava nAtha ! niryayo RECRUCAREERICACANCRECRUCIRC Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgamaka|. nivasinaM hai||1|| tataH SaNmAsI yAvat aneSaNIyAhArasampAdanAdIn tatkRtAn nAnAprakArAn upasargAn sahamAno bhagavAnnirAhAra eva SaNmAsyA sa gato bhaviSyatIti vicintya yAvad brajagrAmagokule gocaryAyAM praviSTastAvattitrApi tatkRtAM aneSaNAM vijJAya tathaivAgatya bahiH pratimayA tasthau, tataH sa surAdhamaH kathamapi askhalitaM vizuddhapariNAma jagadIzvaraM avadhinA vijJAya viSaNNamAnaso'pi zakrabhiyA'bhivandha saudharma prati cacAla / khAmI ca tatraiva gokule hiNDan vatsapAlyA sthavirayA paramAnnena pratilAbhito, basudhArA ca nipatitA, itazca tAvantaM kAlaM yAvat sarve saudharmavAsino devA devyazca nirAnandA nirutsAhAstasthuH, zakro'pi varjitagIta| nATya etAvatAM upasargANAM heturmatkRtA prazaMsaiveti mahAduHkhAkrAntacittaH karakamalavinyastamukho dInadRSTivi| manaskastasthau, tatazca bhraSTapratijJaM zyAmamukha AgacchantaM taM surAdhama nirIkSya zakraH parAGmukhIbhUya surAnityUcehaho surA! asau kamacaNDAlaH SApAtmA samAgacchati, asya darzanaM api mahApApAya bhavati, anenAsmAkaM bahu aparAddhaM, yadanenAsmadIyaH svAmI kadarthitaH, ayaM pApAtmA yathA asmatto na bhItastathA pAtakAdapi na bhItaH, tadapavitro'sau durAtmA zIghra svargAnirvAsthatAM, ityAdiSTaiH zakrasubhaTainirdayaM yaSTimuSTayAdibhistADyamAnaH sAGgulimoTanaM kRtAn surINAM AkrozAn sahamAnazcaura iva sAzaGka itastato vilokayan nirvANAGgAra iva nistejA niSiddhAkhilaparivAra ekAkI alarkazveva devalokAnniSkAsito mandaracUlAyAM ekasAgarAvazeSa Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.subovyA06 // 106 // | ekAdazI caturmAsI sAtaprazno'bhigrahazca // 106 // AyuH samApayiSyati, tasyAgramahiSyazca dInAnanAH zakrAjJayA svabhari anujagmuH / tataH svAminamAlambhikAyAM harikAntaH zvetAmbikAyAM harissahazca vidyutkumArendrau priyaM praSTuM etau, tataH zrAvastyAM zakraH skandapratimAyAmavatIrya svAminaM vanditavAn , tato mahatI mahimapravRttiH, tataH kauzAmbyAM candrasUryAvataraNaM, vANArasyAM zako rAjagRhe IzAno mithilAyAM janako rAjA dharaNendrazca priyaM pRcchanti sma, tato vaizAlyAM ekAdazo varSArAtro (11) 'bhUt , tatra bhUtaH priyaM pRcchati, tataH susumArapuraM gatastatra camarolpAtaH / tataH krameNa kauzAmbyAM gataH,tatra zatAnIko rAjA mRgAvatI devI vijayA pratihArI vAdInAmA dharmapAThakaH sugupto'mAtyastAryA nandA, sA ca zrAvikA mRgAvatyAH vayasyA, tatra prabhuNA pauSabahulapratipadi abhigraho jagRhe, yathA-dravyataH kulmASAn sUrpakoNasthAna kSetrataH ekaM pAdaM dehalyA antaH ekaM pAdaM bahizca kRtvA sthitA kAlato nivRttaSu bhikSAcareSu bhAvato rAjasutA dAsatvaM prAptA muNDitamastakA nigaDitacaraNA rudatI aSTamabhaktiMkA ceddAsyati tadA gRhISyAmi, ityabhigRhya pratyahaM bhikSAyai bhrAmyati, amAtyA|dayo'nekAnupAyAn kurvanti, na tvabhigrahaH pUryate, tadA ca zatAnIkena campA bhagnA, tatra ca dadhivAhanabhUpabhAryA dhAriNI tatputrI ca vasumatI dve api kenacit padAtinA banditathA gRhIte, tatra ca dhAriNI tvAM bhAryAM kariSyAmIti pattivAtayA jihvAcarvaNena mRtA, tato vasumatI putrIti samAzvAsya kauzAmbyAM AnIya catuppathe vikretuM sthApitA, tatra dhanAvahazreSThinA gRhItvA candaneti kRtAbhidhAnA putrItvena sthApitA'tIva priyA CAMERRORSCORUM Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ candanAdA na kaTazalAkopasargaH haica, ekadAca svapAdau prakSAlayantyAstasyAH zreSThinA svayaM gRhItAM bhUlaThadveNI nirIkSya mUlAnAmnI zreSTipatnI. gRhasvAminI tu iyameva yuvatirbhAvinI ahaM nirmAlyaprAyA iti viSaNNacittA tAM ziromuNDananigaDakSepaNapUrva dra yantramadhye niruddhaya kApi gatA, zreSThathapi kathamapi caturthe dine tacchuddhiM prApya yantraM udghATya tAM tadavasthA | dehalyAM saMsthApya sUrpakoNe kulmASAn arpayitvA nigaDabhaGgArtha lohakArAkAraNAya yAvadgatastAvadyadi ko'pi bhikSurAgacchettarhi dattvA kulmASAn bhuJje iti cintayantyAM tasyAM bhagavAn samAgataH, sA'pi pramuditA gRhANedaM prabho iti jagau, tataH svAmI abhigrahe rodanaM nyUna nirIkSya nivRttaH, tato vasumatI aho asminnavasare bhagavAnAgatya kizcidapi agRhItvA nivRtta iti duHkhato ruroda, tataH pUrNAbhigrahaH svAmI kulmASAn agrahIta, atra kaviH-caMdanA sA kathaM nAma, bAleti mocyate budhaiH / mokSamAdatta kulmASairmahAvIraM pratArya yA // 1 // tataH paJca divyAni jAtAni zakraH samAgataH devA nantuH kezAH zirasi saJjAtAH nigaDAni ca napurANi, tato mAtRsvasumagAvatyA milanaM, tatra ca sambandhitayA vasudhArAdhanaM AdadAnaM zatAnIkaM nivArya candanAjJayA dhanAvahAya dhanaM dattvA vIrasya prathamA sAdhvI iyaM bhaviSyatItyabhidhAya zakrastirodadhe / tataH krameNa jambhikA grAme zako nATyavidhi darzayitvA iyadbhirdinairjJAnotpattiH ityakathayat, tato meNDhikagrAme camarendraH priyaM papraccha, datataH SaNmAnigrAme svAmino bahiH pratimAsthasya pArce gopo vRSAn muktvA grAma praviSTaH, Agatazca pRcchati devArya! ka gatA vRSabhAH ?, bhagavatA ca maune kRte ruSTena tena svAmikarNayoH kaTazalAke tathA kSipte yathA AACARRRRRRRRROSARO ANCIALLOCALCCASC00402-%%% Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.subovyA06 // 107 // kIlakarSaNaM vIrasAdhusvarUpaM // 107 // HAR%AAAACHA parasparaM lagnAgre agracchedanAca adRzyAgre jAte, etacca karma zayyApAlakasya karNayomapuprakSepeNa tripRSThabhave upArjitaM abhUt uditaM ca vIrabhave, zayyApAlako bhavaM bhrAntvA ayameva gopaH saJjAtaH, tataH prabhurmadhyamApApAyAM gataH, tatra prabhu siddhArthavaNiggehe bhikSArtha AgataM nirIkSya kharakavaidyaH svAminaM sazalyaM jJAtavAn ,pazcAt sa vaNika tena vaidyena sahodyAnaM gatvA saNDAsakAbhyAM te zalAke nirgamayati sma, tadAkarSaNe ca vIreNa ArATistathA muktA yathA sakalamapi udyAnaM mahAbhairavaM babhUva, tatra devakulamapi kAritaM lokaiH, prabhuzca saMrohiNyA auSadhyA nIrogo babhUva, vaidyavaNijau svarga jagmatuH gopaH saptamaM narakaM, evaM copasargAH gopena ArabdhAstenaiva niSThitAzca / eteSAM ca jaghanyamadhyamotkRSTavibhAga evaM-jaghanyeSUtkRSTaH kaTapUtanAzItaM, madhyameSUtkRSTaH kAlacakra, | utkRSTeSUtkRSTaH karNakIlakakarSaNaM, iti upasargAH / etAn sarvAn samyaka sahate ityAdhuktameva / / (tae NaM samaNe bhagava mahAvIre) yata evaM parISahAn sahate tataH 'Na' vAkyAlaGkAre zramaNo bhagavAn mahAvIraH (aNagAre jAe) anagAro jAtaH, kiMviziSTaH ? (IriAsamie ) IryA-gamanAgamanaM tatra samitaHsamyakpravRttimAn (bhAsAsamie ) bhASA-bhASaNaM tatra samyakpravRttimAn ( esaNAsamie) eSaNAyAMdvicatvAriMzadoSavarjitabhikSAgrahaNe samyakpravRttimAn ( AyANabhaMDamattanikkhevaNAsamie ) AdAne-grahaNe upakaraNAderiti jJeyaM bhANDamAtrAyAH-vastrAdyupakaraNajAtasya yadvA bhANDasya-vastrAdema'nmayabhAjanasya vA mAtrasya ca-pAtravizeSasya yantrikSepaNa-mocanaM ca tatra samitaH, pratyupekSya pramAjya mocanAt (uccArapAsavaNakhela RECANSARKARIES Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIrasya sAdhutve varNanaM ARACKGROGAMACHAR &AsiMghANajallapAridvAvaNiyAsamie ) uccAra:-purISaM prazravaNaM-mUtraM khelo-niSThIvanaM siGgAno-nAsikAnirgataM. zleSma jallo-dehamalaH eteSAM yat pariSThApanaM-tyAgastatra samita:-sAvadhAna:, zuddhasthaNDile pariSThApanAt, etaca antyasamitidvayaM bhagavato bhANDasivAnAdyasambhave'pi nAmAgvaNDanArthamitthaM uktaM. evaM (maNasamie) manasaH samyakapravartakaH ( vayasamie) vacasaH samyakapravartakaH ( kAyasamie ) kAyasya samyakapravartakaH (maNagutte) azubhapariNAmAnnivartakatvAt manasi guptaH (vayagutte) evaM vacasi guptaH (kApagutaM) kAye guptaH (gutte guttidie ) ata eva guptaH, guptAni indriyANi yasya sa guptendriyaH ( guttayaMbhayArI) guptaM-vasatyAdinavavRttivirAjitaM evaMvidhaM brahmacarya caratIti guptabrahmacArI (akohe amANe amAe alobhe) krodharahitaH mAnarahitaH mAyArahitaH lobharahitaH (saMte) zAnto'ntarvRttyA (pasaMte) prazAnto bahiyA (upasaMte) upazAntaH-a ntarbahizcobhayataH zAntaH, ata eva (parinindhuDe) parinirvRtaH-marvasantApavarjitaH (aNAsave) anAva:pApakarmabandharahitaH hiMsAcAzravadvAravirateH (amame) mamatvarahitaH (akiMcaNe) akizcanaH, kiJcana-dravyAdi tena rahitaH (chinnagathe) chinna:-tyakto hiraNyAdirgrantho yena sa tathA (niruvaleve) nirupalepo dravyabhAvamalApagamena, tatra dravyamalaH zarIrasambhavo bhAvamalaH karmajanitaH, atha nirupalepatvaM dRSTAntaiDhayati-( kaMsapAiva mukatoe)kAMsyapAtrIva muktaM toyamiva toyaM-sneho yena sa tathA, yathA kAMsyapAtraM toyena na lipyate tathA bhagavAn 2 sAdhikamAsAdhikAd varSAdUzva vasAcabhAve'pi karacaraNAdiparAvattaM caturthyAH sthaNDilAdibhAye cAmtyAyAH samiteH sadbhAvaH / AAAAAACASTE Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhutve varNana snehena na lipyate ityarthaH, tathA (saMkho iva niraMjaNe) zaGga iva niraJjano, raJjanaM-rAgAyuparaJjanaM tena zUnyatvAt kalpa.mubo (jIve iva appaDihayagaI)jIva iva apratihatagatiH,sarvatrAskhalitavihAritvAt (gagaNamiva nirAlaMbaNe)gaganamiva hAvIrasya sAvyA06 | nirAlambanaH, kasyApyAdhArasya anapekSaNAt (vAuca apaDibaddhe) vAyuriva apratibaddhaH, ekasman sthAne kApya // 108 // // 108 // | vasthAnAbhAvAt ( sArayamalilaM va suddhahiyae) zAradasalilamiva zuddhahRdayaH, kAluSyAkalaGkitatvAt (pukkhahArapattaM va niruvaleve) puSkarapatraM-kamalapatraM tadannirupalepaH, yathA kamalapatre jalalepo na lagati tathA bhagavato'pi karmalepo na lagatItyarthaH (kummo iva guttidie) kUrma iva guptendriyaH (khaggivimANaM va egajAe ) khaDgIviSANamiva ekajAtaH, yathA khaginaH-zvApadavizeSasya viSANaM-zRGgaM ekaM bhavati tathA bhagavAnapi, rAgAdinA |sahAyena ca rahitatvAt (vihaga iva vippamuke) vihaga iva vipramukta, muktaparikaratvAt aniyatanivAsAca (bhAraMDapakkhIva apamatte) bhAraNDapakSIva apramattaH, bhAraNDapakSiNoH kilaikaM zarIraM, yataH-ekodarAH pRthaggrIvAstripadA matyabhASiNaH / bhAraNDapakSiNasteSAM, mRtibhinnaphalecchayA // 1 // te cAtyantaMapramattA evaM jIvantIti tadupamA (kuMjaro iva soMDIre) kuJjara iva zauNDIraH, karmazatrUna prati zUraH (vasabho iva jAyathAme) vRSabha iva jAtasthAmA-jAtaparAkramaH, svIkRtamahAvatabhArodvahanaM prati samarthatvAt (siMho iva duddharise) siMha iva durddharSaH, parISahAdizvApadairajayyatvAt ( madaro iva appakaMpe) mandara iva-meruriva aprakampaH, upasargavAteH acalitatvAt (sAgaro iva gaMbhIre) sAgara iva gambhIraH, harSaviSAdAdikAraNasadbhAve'pi avi. AAGACASSACRORE KARANAGACACILOCAL Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C kRtasvabhAvatvAt (caMdo iva somalepse) candra iva saumyalezyA, zAntatvAt (sUro iva dittatee sUrya iva dIptatejAH, dravyato dehakAntyA bhAvato jJAnena ( jaccakaNagaM va jAyasve) jAtyakanakamiva jAtaM rUpaM-kharUpaM | yasya sa tathA, yathA kila kanakaM malajvalanena dIptaM bhavati tathA bhagavato'pi kharUpaM karmamalavigamena atidIptaM astIti bhAvaH ( vasuMdharA iva sambaphAsavimahe) vasundharA iva-pRthvIva sarvasparzasahaH, yathA hi pRthvI zItobNAdi sarva samatayA sahate tathA bhagavAnapi (suhuahuAsaNe iva teyasA jalaMte) suSTu huno-ghRtAdibhiH sikta evaM vidho yo hutAzana:-agnistadvattajasA jvalan (nasthi NaM tasma bhagavaMtassa katthai paDibaMdhe bhavai) nAstyayaM pakSo yattasya bhagavataH kutrApi pratibandho bhavati, tasya :bhagavataH kutrApi pratibandho nAstIti bhAvaH (se ya paDiyaMdhe caubihe paNNatta ) sa ca pratibandhaH caturvidhaH prajJaptaH ( taMjahA ) tadyathA-(davao khittao kAlao bhAvao)dravyataHkSetrataHkAlataH bhAvatazca (davvaosacittAcittamIsiesu davvesu)dravyatastu pratibandhaH sacittAcittamizriteSu dravyeSu, sacittaM vanitAdi acittaM AbharaNAdi mizraM sAlaGkAravanitAdi teSu, tathA (khittao gAme vA) kSetrataH kApi grAme vA (nayare vA) nagare vA (araNNe vA) araNye vA (khitte vA) kSetraM-dhAnyaniSpattisthAnaM tatra vA ( khale vA) khalaM-dhAnyatuSapRthakaraNasthAnaM tatra vA (ghare vA) gRhe vA (aMgaNevA) aGgaNaM-gRhAgrabhAgastatra vA (nahe vA) namaH-AkAzaM tatra vA tathA (kAlao samae vA) kAlataH samayaH-sarvasUkSmakAlA utpalapatrazatavedhajIrNapadRzATikApATanAdidRSTAntasAdhyastatra vA ( AvaliyAe vA) OLORSANGACACTC4%95 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavataH pratibandhA bhAva: sU. 118 // 109 // AvalikA-asaGkhyAtasamayarUpA (ANapANupa vA) AnaprANI-ucchvAsaniHzvAsakAlA (thove vA) stokaHkalpa.subo- saptocchvAsamAnaH (khaNe vA)kSaNe-ghaTikASaSThabhAge vA (lave vA) lavaH-saptastokamAnaH (muhutte vA) muhUrtaHvyA06 saptasaptatilavamAnaH (ahoratte vA pakkhe vA mAse vA uU vA ayaNe vA saMbacchare vA ) ahorAtre vA pakSe vA // 109 // mAse vA Rtau vA ayane vA saMvatsare vA (aNNayare vA dIhakAlasaMjoe ) anyatarasmin vA dIrdhakAlasaM yoge-yugapUrvAGgapUrvAdo (bhAvao) bhAvataH (kohe vA, mANe vA, mAyAe vA, lobhe vA, bhae vA, hAse vA) dAkrodhe vA mAne vA mAyAyAM vA lobhe vA bhaye vA hAsye vA (pije vA. dose vA, kalahe vA, abbhakkhANe vA) premNi vA-rAge vA dveSa-aprIto kalahe-vAgyuddhe abhyAkhyAne-mithyAkalaGkadAne (pesunne vA, paraparivAe vA ) paizunye-pracchannaM paradoSaprakaTane paraparivAde-viprakIrNaparakIyaguNadoSaprakaTane ( araharaI vA, mAyAmose vA ) mohanIyodayAcittodvagoratiH ratiH-mohanIyodayAcittaprItistatra, mAyayA yuktA mRSA mAyAmRSA tatra (micchAdasaNasalle vA) mithyAdarzanaM-mithyAtvaM tadeva anekaduHkhahetutvAcchalyaM mithyAdarzanazalyaM tatra | (tassa Na bhagavaMtasma no evaM bhavai ) tasya bhagavataH evaM pUrvoktasvarUpeSu dravya 1 kSetra 2 kAla 3 bhAveSu 4 kutrApi pratibandho naivAstIti / / (118) // (se NaM bhagavaM ) sa bhagavAn ( vAsAyAsaM vajaM ) varSAvAsaH-caturmAsI tAM varjayitvA ( aTTa gimhahemaMtie mAse) aSTau grISmahemantasambandhino mAmAn (gAme egarAie) grAme ekarAtrikaH-ekarAtrivasanasvabhAvaH RRCRACREARSONARY Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ., punaH kivi saGkalpa: syAlyAni tRNamANa (nagare paMcarAie ) nagare pazcarAtrikaH, punaH kiMvi.? (vAsIcaMdaNasamANakappe) vAsI-sUtradhArasya kASThacche|danopakaraNaM candanaM-prasiddhaM tayordvayoviSaye samAnasaGkalpaH tulyAdhyavasAyaH, punaH kiMvi.?(samatiNamaNileDhukaMcaNe) tRNAdIni-pratItAni navaraM leSTuH-pASANaH, samAni-tulyAni tRNamaNilaSTukAzcanAni yasya sa tathA (samamuhadukkhe ) same sukhaduHkhe yasya sa tathA (ihaparalogaapaDibaddhe) ihaloke paraloke ca apratibaddhaH, ata eva (jIviyamaraNe niravakaMkhe) jIvitamaraNayorviSaye niravakAGkane-vAJchArahitaH ( saMsArapAragAmI ) | saMsArasya pAragAmI (kammamattunigghAyaNaTTAe) karmazatrunirghAtanA) (abbhuTTie) abhyutthitaH-sodyamaH (evaM ca NaM vihAha ) evaM-anena krameNa sa bhagavAn viharati-Aste // (119) // ___(tassa NaM bhagavaMtassa ) tasya bhagavataH (aNuttareNaM nANeNaM ) anuttareNa-anupamena jJAnena (agusareNaM dsnnenn)| anupamena darzanena (aNuttareNaM cArittaNaM ) anupamena cAritreNa ( aNuttareNaM AlaeNaM ) anupamena AlayenastrISaNDhAdirahitavasatisevanena ( aNuttareNa vihAreNaM) anupamena vihAreNa-dezAdiSu bhramaNena (aNuttareNaM vIrieNaM) anupamena vIryeNa-parAkrameNa ( aNuttareNaM ajaveNaM ) anupamena ArjavaM-mAyAyA abhAvastena (aNuttareNaM mahaveNaM) anupamena mAIvaM-mAnAbhAvastena (aNuttareNaM lAghaveNaM) anupamena lAghava-dravyataH alpopadhitvaM bhAvato gauravanayatyAgastena (aNuttarAe khaMtIe ) anupamayA kSAntyA -krodhAbhAvena ( aNuttarAe muttIe) anupamayA muktyA-lobhAbhAvena (aNuttarAe guttIe ) anupamayA guptyA-manoguptyAdikayA SALCHURCHASACANCE%A6 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIviravihArarItiH dvAdazavarSI tapaH kevalaM casU.119 120 // 11 // (aNuttarAe tuTThIe) anupamayA tuSTayA-manaHprasatyA (aNuttareNaM saccasaMjamatavasucariyatti) anupamena satya kalpa.mubo-IC | saMyamaH-prANidayA tapo-dvAdazaprakAraM eteSAM yatsucaritaM-sadAcaraNaM tena kutvA ( sovaciyaphalanivvANamaggeNaM) vyA06 sopacayaM-puSTa phalaM-muktilakSaNaM yasya evaMvidho yaH parinirvANamArgo-ratnatrayarUpastena, tadevaM uktena srvgunn||110|| samUhena (appANaM bhAvemANassa ) AtmAnaM bhAvayato (duvAlasa saMbaccharAI viikaMtAI) dvAdaza saMvatsarA vyatikrAntAH, te caiva-eka SaNNAsakSapaNaM 6 dvitIyaM SaNmAsakSapaNaM paJcadinanyUna 11.25 nava caturmAsakSa. paNani 47-25 dve trimAsakSapaNe 53.25 dve sArddhadvimAsakSapaNe 58-25 SaT dvimAsakSapaNAni 70-25 dve sAIkamAsakSapaNe 73-25 bAdaza 12 mAsakSapaNAni 85.25 dvAsaptatiH 72 pakSakSapaNAni 121-25 bhadrapra. timA dinadayamAnA mahAbhadrapratimA dinacatuSkamAnA sarvatobhadrapratimA dazadinamAnA 122-11 ekonatrizadadhikaM zatadvayaM SaSThAH 137-19 dvAdaza aSTamAH 168-29 ekonapazcAzadadhikaM zatatrayaM pAraNAnAM 150-14 dIkSAdinaM 150-15, tatazcedaM jAtaM-bArasa ceva ya vAsA mAsA cha neva addhamAsaM ca / vIravarassa bhagavao eso chumtypriaao||1||idN ca sarva tapo bhagavatA nirjalameva kRtaM, na kadApi ca nityabhaktaM caturthabhaktaM ca kRtaM, evaM ca (terasamassa saMvaracharassa) trayodazasya saMvatsarasya (aMtarA vaTTamANassa ) antarA-madhye vartamAnasya (je se gimhANaM) yo'sau grISmakAlasya (ducai mAse ca utthe pakkhe) dvitIyo mAsaH caturthaH pakSaH vaisAhasuddhe) hAdazaiva ca varSANi mAsAH padeva bhardhamAsazca / vIravarasya bhagavataH eSa upasthaparyAyaH // 1 // Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaizAkha zuklapakSaH ( tassa NaM vesAhasuddhassa dasamIpakkheNaM ) tasya vaizAkhazuddhasya dazamIdivase ( pAINagAmiNIe chAyAe ) pUrvagAminyAM chAyAyAM satyAM ( porisIe abhinivihAe ) pAzcAtyapauruSyAM abhinirvRttAyAMjAtAyAM satyAM, kIzAyAM ? ( pamANapattAe ) pramANaprAptAyAM na tu nyUnAdhikAyAM (succaeNaM divaseNaM ) suvratanAmake divase ( vijaeNaM muhateNaM) vijayanAni muhUrtte ( jaMbhiyagAmassa nagarassa bahiyA ) jRmbhika grAmanAmakasya nagarasya bahistAt (ujjuvAlugAe naIe tIre) RjuvAlukAyAH nadyAH tIre (vedyAvattassa cehayassa) vyAvRttaM nAma jIrNaM evaMvidhaM yaccaityaM - vyantarAyatanaM tasya ( adUrasAmaMte ) nAtidUre nAtisamIpe ityarthaH (mAmAgas gAhAvassa) iyAmAkasya gRhapateH - kauTuzkisya ( kaTTakaraNaMsi ) kSetre ( sAlapAyavassa ahe) sAlapAdapasya adho ( godohiyAe ) godohikayA ( ukkuDiyanisijAe ) utkaTikA niSadyayA ( AyAvaNAra AyAvemANassa ) AtApanayA AtApayataH prabhoH (chaTTeNaM bhatteNaM apANaeNaM ) SaSThena bhaktena jalarahitena ( hatthuttarAhiM ) navattaNaM jogamubAgaeNaM ) uttarAphalgunInakSatre candreNa yogaM upAgate sati ( jhANaMtariyAe vamANassa dhyAnasya antare - madhyabhAge varttamAnasya, ko'rthaH ?-- zukladhyAnaM caturdhA - pRthaktvavitarka savicAraM 1 ekatvavitarka avicAraM 2 sUkSmakriyaM apratipAti 3 ucchinnakriyaM anivartti 4, eteSAM madhye Adyabhedadvaye dhyAte ityarthaH ( anaMte) toanantavastuviSaye ( aguttare ) anupame ( nivAghAe ) nirvyAghAte bhisyAdibhiraskhalite ( nirAva Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.mubovyA.6 // 11 // kevalajJAnaphalam sU. // 11 // RECRUARY raNe) samastAvaraNarahite (kasiNe) samaste ( paDipuNNe) sarvAMvayavopete (kevalabaranANadaMsaNe samuppanne) evaM vidhe kevalavarajJAnadarzane samutpanne // (120) // (tae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre) tato-jJAnotpattyanantaraM zramaNo bhagavAn mahAvIraH (arahA jAe) arhan jAta:-azokAdiprAtihAryapUjAyogyo jAtaH, punaH kIdRzaH? (jiNe kevalI savvannU savvadarisI ) jino-rAgadveSajetA kevalI sarvajJaH sarvadarzI (sadevamaNuAsurassa logassa ) devamanujAsurasahitasya lokasya (pariyAyaM jANai pAsai) paryAyaM ityatra jAtAvekavacanaM, tataH paryAyAn jAnAti pazyati ca-sAkSAtka roti, tarhi kiM devamanujAsurANAM eva paryAyamAnaM evaM jAnAtItyAha-(savvaloe savvajIvANaM) sarvaloke sarvajIvAnAM (AgaI gaI ThiI cavaNaM uvavAyaM) Agati bhavAntarAt, gatiM ca bhavAntare, sthiti-tadbhavasatkaM AyuH kAyasthitiM vA, cyavanaM- devalokAttiryagnareSu, avataraNaM upapAto-devaloke narakeSu votpattiH (takaM maNo) teSAM sarvajIvAnAM sambandhi tatkaM IdRzaM yanmanaH (mANasiyaM) mAnasikaM-manasi cintitaM ( bhuttaM) bhuktaM, azanaphalAdi (kaDaM) kRtaM, cauryAdi (paDiseviyaM) pratisevitaM, maithunAdi (Avikamma) Avi0karma-prakaTakRtaM ( rahokammaM ) rahAkarma-pracchannaM kRtaM, etat sarva sarvajIvAnAM bhagavAn jAnAtIti yojanA, punaH kiMvi0 prabhuH? (arahA) na vidyate rahaH-pracchanna yasya, tribhuvanasya karAmalakavad dRSTatvAt , arahAH ( arahassabhAgI) Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C A TEGOROSAGASCIENCREACTe%% rahasya-ekantaM tanna bhajate iti arahasyabhAgI, jaghanyato'pi koTIsurasevyatvAt (taM taM kAlaM maNavayaNakAya joge)tasmin tasmin kAle manovacanakAyayogeSu yathArha (vaTTamANANaM) vartamAnAnAM (sabbaloe savvajIvANaM) sarvaloke sarvajIvAnAM (sababhAve jANamANe pAsamANe viharai ) sarvabhAvAn-paryAyAn jAnan pazyaMzca viha| rati, ' savvajIvANaM' ityatra akAraprazleSAt sarvAjIvAnAM-dharmAstikAyAdInAmapi sarvaparyAyAn jAnana 8 F pazyaMzca viharatIti vyAkhyeyam // (121) // itazca tasminnavasare militeSu surAsureSu sthale vRSTimiva niSphalAM dezanAM kSaNaM dattvAprabhuH apApApuryAM mahAsenavane jagAma, tatra ca yajJaM kArayataH somilaviprasya gRhe vahayo brAhmaNAH militAH santi, teSu ca indrabhUti 1agnibhUti 2 vAyubhUti 3 nAmAnastrayaH sahodarAzcaturdaza vidyAvizAradAH krameNa jIva 1 karma 2 tajjIvataccharIra 3 sandehavantaH paJcazataparivArAH santi, evaM vyaktaH 4 sudharmA 5 ceti dvau dvijau tAvatparivArau tathaiva vidvAMso kramAt paJca bhUtAni santi na veti 4 yo yAdRzaH sa tAdRzaH 5 iti ca sandehavantau, tAzau eva ca maNDita 6 mauryaputra 7 nAmAnau bAndhavo sArvatrizataparivArau kramAt bandha 6 deva-18 7 viSayakasandehavantau, tathA akampito 8 'calanAtA 9 metAryaH 1. prabhAsa 11 zceti catvAro dvijAH pratyeka trizataparivArAH krameNa nairayika 8 puNya 9 paraloka 10 mokSa 11 sandehabhAjastanAgatAH santi, / / Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subo vyA06 // 112 // 1 2 3 4 5 6 8 300 500 500 500 500 350 350 300 300 300 10 11 nAma indrabhUtiH abhibhUtiH vAyubhUtiH vyaktaH sudharmA maNDitaH mauryaputraH akampitaH acalabhrAtA metAryaH prabhAsaH parivAra 500 zaGkA jIvaH karma taJjIva0 bhUtAni yoyAdRzaH bandhaH devaH nArakAH puNyaM paralokaH mokSaH te caikAdazApi dvijA ekakasandehasadbhAve'pi sarvajJatvAbhimAnakSatibhayAt parasparaM na pRcchanti evaM ete tatparivArabhUtAzca catuzcatvAriMzacchatAni dvijAH anye'pi upAdhyAya - zaGkara Izvara zivAjI jAnI- gaGgAdhara mahIdhara bhUdhara lakSmIdhara piNDyA - viSNu mukunda govinda puruSottama nArAyaNa duvezrIpati umApati vidyApati gaNapati jayadeva, vyAsa - mahAdeva zivadeva mUladeva sukhadeva gaGgApati gaurIpati trivADI - zrIkaNTha nIlakaNTha harihara rAmajI - bAlakRSNa yadurAma rAma rAmAcArya rAula - madhusUdana narasiMha kamalAkara somezvara harizaGkara trikama josI-pUno rAmajI zivarAma devarAma govindarAma raghurAma udarAma ityAdayo militAH manti / atrAntare ca bhagavannamasyArtha AgacchataH surAsurAn vilokya te cintayanti - aho ! yajJasya mahimA ! yadete surAH sAkSAtmamAgatAH, atha tAn yajJamaNDapaM vihAya prabhupArzva ca gacchato vijJAya dvijA viSeduH, tato'mI sarvajJaM vandituM yAntIti janazrutyA zrutvA indrabhUtiH sAmarSazcintayAmAsivAn - aho ! mayi sarvajJe satyapi aparo'pi sarvajJaM svaM khyApayati, duHzravaM etatkarNakaTu kathaM nAma zrUyate ?, kiJca - kadAcit w gaNadharAH tatsaMzayA di yajJe dvijamelApakaH // 112 // Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HAGARAAC ko'pi mUrkhaH kenaciddhRrtena vaJcyate, anena tu surA api vazcitAH, yadevaM yajJamaNDapaM mAM sarvazaM ca vihAya tatsamIpaM gacchanti / aho! surAH kathaM bhrAntAstIrthAmbha iva vAyasAH / kamalAkaravaDkA, makSikAzcandanaM yathA // 1 // karabhA iva sadRvRkSAn , kSIrAnnaM zUkarA iva / arkasyAlokavad ghUkAstyaktvA yAgaM prayAnti yat // 2 // athavA-yAdRzo'yaM sarvajJastAdRzA evaite, anurUpa eva saMyogaH, yataH-pazyAnurUpamindIdireNa mAkandazekharo mukhrH| apica picumandamukule maukulikulamAkulaM milati // 1 // tathApi nAhaM etasya sarvajJATopaM sahe, yataH-vyomni sUryadvayaM kiM syAd , guhAyAM kesaridvayam / pratyAkAre ca svago dvau, kiM sarvajJAvahaM sa ca ? // 1 // 18 | tato bhagavantaM vanditvA pratinivartamAnAn sopahAsaM janAn papraccha-bho ! bho ! dRSTaH ma sarvajJaH ? kIharUpaH |kiMsvarUpaH ? iti, janaistu-yadi trilokI gaNanAparA syAt, tasyAH samAptiyadi nAyuSaH syAt / pAreparAyaM gaNitaM yadi syAt, gaNeyaniHzeSaguNo'mi sa syAt, // 1 // ityAdyukte sati sa dadhyau-nUnameSa mahAdhUrtI, mAyAyAH kulamaMdiram / kathaM lokaH samasto'pi, vibhrame patito'munA ? / 2 // na kSame kSaNamAtraM tu, taM sarvajJaMdrA kadAcana / tamaHstomamapAkartuM, sUryo naiva pratIkSate // 3 // vizvAnaraH karasparza, kesarolluMcanaM hariH / kSatriyazca ripukSepaM, na sahate kadAcana // 4 // mayA hi yena vAdIdrAstUSNIM saMsthApitAH sme| gehezUrataraH ko'mo, sarvajJo matpuro bhavet // 5 // zailA yenIgninA dagdhAH, puraH ke tasya paadpaaH| utsATitA gajA yena, kA vAyostasya puMbhikAH ? // 6 // kiMca-gatA gauDadezodbhavA dUradezaM, bhayAjarjarA gaurjraastraasmiiyuH| mRtA 364CANCIEOCOCOCCUC43649 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subovyA06 // 113 // mAlavIyAstilAMgAstilaMgodbhavA jajJire paMDitA madbhayena // 7 // are lATajAtAH ka yAtAH praNaSTAH, paTiSTA api drAviDA brIDayArttAH / aho vAdilipmA''ture mayyamuSmin jagatyutkaTaM vAdidurbhikSametat // 8 // tasya mamAgre ko'sau vAdI sarvajJamAnamudvahati / iti tatra gaMtumutkaM tamagnibhUtirjagAdaivaM // 9 // kiM tatra vAdikITe tava prayAsena ? yAmi baMdho'ham / kamalonmUlana hetornetavyaH kiM sureMdragajaH 1 // 10 // akathayadadheMdra bhU|tiryadyapi macchAtrajayya evAsau / tadapi pravAdinAma zrutvA sthAtuM na zaknomi // 11 // pIlayatastilaH kazcit, dalatazca yathA kaNaH / sUDayatastRNaM kiMcidagasteH pivataH saraH || 12 || mardayatastuSaH ko'pi tadvadeSa mamAbhavat / tathApi sAsahirna hi, mudhA sarvajJavAdinam // 13 // ekasminnajite yasmin sarvamadhyajitaM bhavet / ekadA hi satI luptazIlA syAdasatI madA // 14 // citraM caiva trijagati sahasrazo nirjite mayA vAdaiH / kSipracaTasthAsyAmiva kaMkaTuko'sau sthito vAdI // 15 // asminnajite sarva jagajjayodbhUtamapi yazo nazyet / alpamapi zarIrasthaM zalyaM prANAn viyojayati // 16 // yataH - chidre svalpe'pi potaH kiM, pAthodhau na nimajati ? / ekasminniSTake kRSTe, durga: sarvo'pi pAtyate // 17 // ityAdi vicitya viracitadvAdazatilakaH svarNayajJopavItavibhUSitaH sphArapItAMbarADaMbaraH kaizcitpustakapANibhiH kaizcitkamaMDalupANibhiH kaizcidarbhapANibhiH sarasvatIkaMThAbharaNa vAdivijayalakSmIzaraNa vAdimadagaMjana vAdimukhabhaMjana vAdigajasiMha vAdIzvaralIha vAdi siMha aSTApada vAdivijayavizada vAdivRMda bhUmipAla vAdiziraHkAla vAdikadalIkRpANa vAditamobhAna vAdi indra bhUteramarSa // 113 // Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ***** HOSSAINIG godhamagharaha marditavAdimaraha vAdighaTamudgara vAdighUkabhAskara vAdisamudrAgaste vAditarUnmUlanahastin vAdisurasureMdra vAdigaruDagoviMda vAdijanarAjAna vAdikaMsakAhAna vAdihariNahare vAdijvaradhanvaMtare vAdiyUthamalla vAdihRdayazalya vAdigaNajIpaka vAdizalabhadIpaka vAdicakracUDAmaNe paMDitaziromaNe vijitAnekavAda sarasvatIlabdhaprasAda ityAdivirudabuMdamukharitadikacakraiH paMcabhiH chAtrazataiH parivRta iMdrabhUtiH vIrasamIpaM gacchaMzciMtayAmAsa-aho dhRSTena anena kimetat kRtaM ? yadahaM sarvajJATopena prakopitaH, yataH-kRSNasarpasya maMDUkazcapeTAM daatumudytH| Akha radaizca mAridaMjaSTrApAtAya saadrH||1|| vRSabhaH svargajaM zRMgaiH, praharnu kAMkSati drutam / dvipaH parva-18 tapAtAya, daMtAbhyAM yatate rayAt // 2 // zazakaH kesariskaMdhakesarAM RAmIhate / madRSTau yadasau sarvavittvaM |khyApayate jane // 3 // zeSazIrSamaNiM lAtuM, hastaH svIya prsaaritH| sarvajJATopato'nena, yadahaM parikopitaH // 4 // samIrAbhimukhasthena, davAgniAlito'munA / kapikacchUlatA dehe, saukhyAyAliMgitA nanu // 5 // bhavatu, kimetena ?, adhunA niruttarIkaromi yataH tAvadgarjati khadyotastAvad garjati caMdramA: / udite tu sahahai srAMzI, na khadyoto na caMdramAH // 6 // sAraMgamAtaMgaturaMgapUgaH, palAyyatAmAzu vanAdamuSmAt / sATopakopasphu. TakesarazrImaMgAdhirAjo'yamupeyivAn yat // 7 // mama bhAgyabharAdyadbA, vAdyayaM samuyasthitaH / adya tAM rasanA| kaMDUmapaneSye vinizcitam // 8 // lakSaNe mama dakSatvaM, sAhitye saMhatA mtiH| tarke karkazatA'tyartha, ka zAstre nAsti me zramaH ? // 1 // yamasya mAlavo dUre, kiM syAt ? ko vA vcsvinH| apoSito raso? nUnaM, kimajeyaM ca COMSILCALCUSSACARE Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.mubI zrIvIrapAce gamana // 114 // dhyA06 // 11 // cakriNaH // 10 // abhedyaM kimu vajrasya, kimasAdhyaM mahAtmanAm / kSudhitasya na kiM khAdyaM, kiM na vAcyaM khalasya ca ? // 11 // kalpaNAmadeyaM kiM, nirviNNAnAM kimatyajam ? / gacchAmi tarhi tasyAMte, pazyAmyetatparAkramam // 12 // tathA mamApi trailokyajitvarasya mahaujasaH / ajeyaM kimivAstIha, tadgacchAmi jayAmyamum // 13 // ityAdi ciMtayan prabhumavekSya sopAnasaMsthito dadhyau / kiM brahmA kiM viSNuH sadAzivaH zaMkaraH kiM vA? // 14 // caMdraH kiM ? sa na yatkalaMkakalitaH sUryo'pi no tIvraruka, meruH kiM ? na sa yannitAMtakaThino viSNuH ? na yat so'sitaH / brahmA kiM ? na jarAturaH sa ca jarAbhIka na yatso'tanuH, jJAtaM doSavivarjitA 'khilaguNAkIrNo'ntimastIrthakRt // 15 // hemasiMhAsanAsInaM, surarAjaniSavitam / dRSTvA vIraM jagatpUjya, ciMtayAmAsa cetasi // 16 // kathaM mayA mahattvaM hA, rakSaNIyaM purArjitam / prAsAda kIlikAhetobhaktuM ko nAma vAMchati // 17 // ekenAvijitenApi, mAnahAnistu kA mama / jagajjaitrasya kiM nAma, kariSyAmi ca sAMpratam ? // 18 // avicAritakAritvamaho me mamdadurdiyaH / jagadIzAvatAraM yat, jetumenaM samAgataH // 19 // asyAgre'haM kathaM vakSye , pArzve yAsyAmi vA katham ? / saMkaTe patito'smIti, zivo rakSatu me yazaH // 20 // kathaMcidapi bhAgyena, cedbhavedatra me jyH| tadA paMDitamUrddhanyo, bhavAbhi bhuvanatraye // 21 // ityAdi ciMtayanneva, sudhA. madhurayA girA |aabhaassito jineMdreNa, nAmagotroktipUrvakam / / 22 // he gautameMdrabhUte ! tvaM, sukhenaagtvaansi| ityuktaciMtayadvetti, nAmApi kimasau mama ? // 23 // jagatritaya vikhyAtaM, ko vA nAma na vetti mAm ? / jana AAAAAAACACADREAM Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama gaNadhara syAvAlagopAlaM, pracchannaH kiM divAkaraH ? // 24 // prakAzayati guptaM cet, saMdehaM me manaHsthitam / tadA jAnAmi sarvajJamanyathA tu na kiMcana / / 25 // ciMtayaMtamiti proce, prabhuH ko jIvasaMzayaH ? / vibhAvayasi no vedapadArtha | zRNu tAnyatha // 26 // samudro mathyamAnaH kiM ?, gaMgApUro'thavA kimu ? / AdibrahmadhvaniHkiM vA?, vIravedadhvanirbabhau // 27 // vedapadAni ca-'vijJAnaghana evaitebhyo bhUtebhyaH samutthAya tAnyevAnu vinazyati, na pretyasaMjJA'stI'ti, tvaM tAvat eteSAM padAnAM artha evaM karoSi-yat vijJAnaghano-gamanAgamanAdiceSThAvAn AtmA etebhyo bhUtebhyaH-pRthivyaptejovAyvAkAzebhyaH samutthAya-prakaTIbhUya madyAMgeSu madazaktiriva, tatastAni--bhUtAnyeva anu vinazyati-tatraiva vilayaM yAti jale bubuda iva, tato bhUtAtiriktasya Atmano'bhAvAt na pretyasaM-- jJAsti-mRtvA punarjanma nAstIti, paraM ayukto'yamarthaH, zaNu tAvadeteSAM artha-vijJAnaghana iti ko'rthaH?-vijJAnaghano-jJAnadarzanopayogAtmakaM vijJAnaM tanmayatvAdAtmA'pi vijJAnaghanaH, pratipradezaM anaMtajJAnaparyAyAtmakatvAt , sa ca vijJAnaghanaH-upayogAtmaka AtmA, kathaMcitebhyastadvikArebhyo vA ghaTAdibhyaH samuttiSThate utpa-| dyate ityarthaH, ghaTAdijJAnapariNato hi jIvo ghaTAdibhya eva hetubhUtebhyo bhavati, ghaTAdijJAnapariNAmasya ghaTAdi| vastusApekSatvAt , evaM ca etebhyo bhUtebhyo-ghaTadivastubhyastattadupayogatayA jIvaH samutthAya samutpadya tAnyeva anu vinazyati, ko'rthaH1-tasmin ghaTadau vastuni naSTe vyavahite vA jIvo'pi tadupayogarUpatayA nazyati anyopayogarUpatayA utpadyate sAmAnyarUpatayA vA avatiSThate, tatazca na pretyasaMjJAsti, ko'rthaH 1-na prAktanI ghaTAyu 83UCCECAUSA Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.subovyA06 // 115 // dvitIya gaNadhara // 115 // SHARASINAGAR payogarUpA maMjJA avatiSThate, vartamAnopayogena tasyA nAzitatvAditi, aparaM ca savai ayaM AtmA jJAnamaya' ityAdi, tathA 'dadada', ko'rthaH1-damo dAnaM dayA iti dakAratrayaM yo vetti sa jIvaH, kiM ca-vidyamAnabhoktRkaM idaM zarIraM, bhogyatvAt , odanAdivat ityAdyanumAnenApi, tathA-kSIre ghRtaM tile tailaM, kASThe'gniH saurabhaM sume / caMdrakAMte sudhA yat, tathA''tmA'gaMgataH pRthak // 1 // ivaM ca prabhuvacanaiH chinnasaMdehaH zrIiMdrabhUtiH paMcazataparivAraH pravajitaH, tatkSaNAca ' upanneha vA (1) vigameha vA (2) dhuvei vA (3)' iti prabhuvadanAtripadIM prApya dvAdazAMgI racitavAn / iti prthmgnndhrH1|| taM ca pravrajitaM zrutvA, dadhyau tavAndhavo'paraH / api jAtu dravedadrihimAnI prajvaledapi // 1 // vahniH zItaH sthiro vAyuH, saMbhavenna tu bAMdhavaH / hArayediti papraccha, lokAnazraddadhad bhRzam // 2 // tatazca nizcaye jAte, ciMtayAmAsa cetasi / ganvA jitvA ca taM dhUrta, vAlayAmi sahodaram // 3 // so'pyevamAgataH zIghra, prabhuNA''|bhASitastathA / saMdehaM tasya cittasthaM, vyaktIkRtyAvadadvibhuH // 4 // he gautamAgnibhUte! kaH, saMdehastava karmaNaH / kathaM vA vedatattvArtha, vibhAvayasi na sphuTam // 5 // sa cAya-puruSa evedaM gniM sarva yadbhUtaM yacca bhAvyaM' ityAdi, tatra 'gniM' iti vAkyAlaGkAre yad bhUtaM atItakAle yacca bhAvyaM bhAvikAle tat sarva idaM puruSa eva-Atmaiva, evakAraH karmezvarAdiniSedhArthaH, anena vacanena yannarAmaratiryakaparvatapRthvyAdikaM vastu dRzyate tatsarva Atmaiva, | tataH karmaniSedhaH sphuTa eva, kiMca-amUttasya Atmano mUrtena karmaNA anugraha upaghAtazca kathaM bhavati ?, thayA PRASAKARANGABAR Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AkAzasya candanAdinA maNDanaM khaGgAdinA khaNDanaM ca na sambhavati, tasmAt karma nAsti iti tava cetasi | varttate, paraM he agnibhUte ! nAyamarthaH samarthaH, yata imAni padAni puruSastutiparANi yathA trividhAni vedapadAni - kAnicidvidhipratipAdakAni yathA ' svargakAmo'gnihotraM juhuyAdityAdini kAnicit anuvAdaparANi yathA 6 dvAdaza mAsAH saMvatsara' ityAdIni kAnicit stutiparANi yathA 'idaM puruSa evetyAdIni tato'nena puruSasya mahimA pratIyate, na tu karmAdyabhAvaH, yathA - jale viSNuH sthale viSNuH, viSNuH parvatamastake / sarvabhUtabhayo viSNustasmAdviSNumayaM jagat // 1 // anena vAkyena viSNormahimA pratIyate, na tu anyavastUnAM abhAva:, kiJca - amUrttasyAtmano mUrttena karmaNA kathaM anugrahopaghAtau 1, tadapi ayuktaM yat amUrttasyApi jJAnasya madyAdinA upaghAto brAhamyAdyauSadhena ca anugraho dRSTa eva, kiJca karma vinA ekaH sukhI anyo duHkhI eka: bhuranyaH kiGkara ityAdi pratyakSaM jagadvaicitryaM kathaM nAma sambhavatIti zrutvA gatasaMzayaH prabrajitaH / iti dvitIyo gaNadharaH 2 // atha vAyubhUtirapi tau pratrajitau zrutvA yasya indrabhUtyagnibhUtI ziSyau jAtau sa mamApi pUjya eva tadgacchA myahamapi saMzayaM pRcchAmi iti so'pyAgataH, evaM sarve'pyAgatAH, bhagavatA'pi sarve'pi pratibodhitAH, kramacAyaM tajjIvataccharIre sandigdhaM vAyubhUtinAmAnam / Uce vibhuryathAsthaM vedArtha kiM na bhAvayasi ? // 1 // yataH - ' vijJanaghana evaitebhyo bhUtebhya' ityAdivedapadaiH bhUtebhyo jIvaH pRthag nAsti iti pratIyate, tathA 'satyena tRtIya gaNadhara : Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.mubo vyA06 // 116 // caturthapazama gaNadharau labhyastapasA hyeSa brahmacaryeNa nityaM jyotirmayo hi zuddhonyaM pazyanti dhIrA yatayaH saMyatAtmAna ityAdi' asyArtha:-gaSa jyotirmayaH zuddha AtmA satyena tapasA brahmacaryeNa labhyaH-jJeya ityarthaH, ebhistu vedapadairbhUtebhya: pRthaka AtmA pratIyate, tatastava sandehaH yaduta yaccharIraM sa evAtmA anyo veti, paraM ayuktaM etat, yasmAt 'vijJAnaghanetyAdibhirapi padaiH asmaduktArthaprakAreNa AtmasattA prakaTaiva, iti tRtIyaH gnndhr:3|| pazcasu bhUteSu tathA sandigdhaM vyaktasaMjJakaM vibudham / Uce vibhUyathAsthaM vedArtha kiMna bhAvayasi ? // 1 // 'yena svanopamaM vai makalaM ityeSa brahmavidhiraJjasA vijJeya' iti, asyArtha:-vai-nizcita sakalaM-etat pRthivyAdikaM svapnopamaM asat, anena vedavacasA tAvatAnAM abhAvaH pratIyate, 'pRthvI devatA Apo devatA' ityAdibhi|sti bhUtasattA pratIyate iti sandehaH, paraM avicAritaM etat, yasmAt ' svapnopamaM vai sakalaM' ityAdIni padAni adhyAtmacintAyAM kanakakAminyAdisaMyogasya anityatvasUcakAni, na tu bhUtaniSedhaparANIti caturtha: gnndhr:4|| yo yAdRzaH sa tAdRza iti sandigdhaM sudharmanAmAnam / Uce vibhuryathAsthaM vedAdhu kiM na bhAvayasi ? // 1 // yata:-' puruSo vai puruSatvamaznute, pazavaH pazutvaM' ityAdIni bhavAntarasAdRzyapratipAdakAni, tathA 'zagAlo vai eSa jAyate yaH sapurISo dahyate' ityAdIni bhavAntaravaisadRzyapratipAdakAni vedApadAni dRzyante, iti tava mandehaH, paraM nAyaM sundaro vicAro, yasmAt 'puruSo vai puruSatvamaznute' ityAdIni yAni padAni tAni manuSyo'pi SPECARRORESCRIBCN Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSThasaptamau gaNadharau kazcinmArdavAdiguNopeto manuSyAyuHkarma baddhvA punarapi manuSyo bhavati ityarthanirUpakANi, na tu manuSyo manuSya eva bhavatIti nizcAyakAni, tathA kathaM manuSyaH pazurbhavati ? , na hi zAlIvIjAdgodhUmAskuraH sambhavatIti yA tava citte yuktiH pratibhAti sApi na samIcInA, yato gomayAdibhyo vRzcikAdyutpatterdarzanAt kAryavasadRzyaM api sambhavatyeveti paJcamaH gaNadharaH 5 // atha bandhabhokSaviSaye sandigdhaM maNDitAbhidhaM vibudham / Uce vibhuyathAsthaM vedArtha kiM na bhAvayasi ? // 1 // yataH sa eSa viguNo vibhuna baddhayate saMsarati vA mucyate mocayati vA' tvaM tAvat eteSAM padAnAM artha evaM karoSi-yat sa eSaH-adhikRto jIvaH, kathambhUto? -viguNaH-sattvAdiguNarahito vibhuH-sarvavyApako na baddhayate-puNyapApAbhyAM na yujyate, nakArasya sarvatra yojanAt na saMsarati-na saMsAre paribhramati, na mucyate karmaNA bandhAbhAvAt , nApyanyaM mocayati akartRkatvAt, paraM nAyaM arthaH samarthaH, kintu sa eSa AtmA, kiMviziSTo?viguNo-vigatacchAdmasthikaguNaH, punaH kIdRzo ?-vibhu:-kevalajJAnavAn kevalajJAnakharUpeNa vizvavyApakatvAt , evaMvidha AtmA puNyapApAbhyAM na yujyate iti susthaM, iti SaSThaH gaNadharaH 6 // atha deva viSayasandehamayutaM mauryaputranAmAnam / Uce vibhuryathAsthaM vedArtha kiM na bhAvayasi ? // 1 // yataH'ko jAnAti mAyopamAna gIrvANAn indrayamavaruNakuberAdIn ' iti padairdevaniSedhaH pratIyate, 'sa eSa yajJA. yudhI yajamAno'JjasA svarlokaM gacchati' iti padaistu devasattA pratIyate iti tavasa ndehaH, paraM avicAritaM etat, Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.subo nyA06 aSTamanavama dazamA gaNadharA // 17 // // 11 // yata ete svayA mayA ca pratyakSaM eva dRzyante devAH, yattu vede 'mAyopamAn ' ityuktaM taddevAnAM api anityaH svasUcakaM iti saptamaH gaNadhara : 7 // atha nArakasandehAt sandigdhamakampitaM vibudhamukhyam / Uce vibhuryathAsthaM vedArtha kiM na bhAvayasi ? // 1 // yasmAt 'na ha vai pretya narake nArakAH santi' ityAdipadairnArakAbhAvaH pratIyate, ' nArako vai eSa jAyate yaH zudrAnnamaznAti' ityAdipadestu nArakasattA pratIyate iti taba sandehaH, paraM 'naha vai pretya narake nArakAH santi' iti ko'rthaH 1-pretya-paraloke kecinnArakA mervAdivat zAzvatA na santi, kintu yaH kazcit pApamAcarati sa PInArako bhavati, athavA nArakA mRtvA'nantaraM nArakatayA notpadyante iti pretya nArakA na santItyucyate, iti aSTamo gnndhrH8|| atha puNye saMdigdhaM dvijamacalabhrAtaraM vibudhamukhyam / Uce vibhuryathAsthaM vedArtha kiM na bhAvayasi // 1 // tava sandehakAraNaM tAvat agnibhUtyuktaM 'puruSa evedaM gniM sarva' ityAdi padaM, tatra utaraM api tathaiva jJeyaM, tathA 'puNyaH puNyena karmaNA, pApaH pApena karmaNA' ityAdivedapadaiH puNyapApayoH siddhizca, iti navamaH gaNadharaH 9 // atha parabhavasandigdhaM metArya nAma paNDitapravaram / Uce vibhuyathArtha vedArtha kiM na bhAvayasi ? // 1 // yattava indrabhUtyuktaH - vijJAnaghana evaitebhyo bhUtebhyaH' ityAdipadaiH paralokasandeho bhavati, paraM teSAM padAnAM artha asmaduktaprakAreNa vibhAvaya yathA sandeho nivartate, iti dazamaH gaNadharaH 10 // SPECARRCHCHAAGRICK Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdazo gaNadhara nirvANaviSayasandehasaMyutaM ca prabhAsanAmAnam / Uce vibhuryathAsthaM vedArtha kiM na bhAvayasi ? // 1 // yataH'jarAmayaM vA yadagnihotraM ' anena padena nirvANAbhAvaH pratIyate, kathaM ?, yat agnihotraM tat jarAmarya, ko'rthaH?sarvadA karttavyaM, uktA agnihotrasya sarvadA kartavyatA agnihotrakriyA ca nirvANakAraNaM na bhavati, zabalatvAt, yataH sAkeSAzcidUdhakAraNaM keSAzcidupakArakAraNaM iti, tato mokSasAdhakAnuSThAnakriyAkAlasya anuktatvAnmokSo nAsti iti mokSAbhAvaH pratIyate, tathA 'dve brahmaNI veditavye, paramaparaM ca, tatra paraMsatyajJAnaM, ana ntaM brahmeti' ityAdipadairmokSasattA pratIyate, iti tava sandehaH, paraM avicAritaM etat, yasmAt 'jarAmarya vA dayadagnihotraM ' ityatra vAzabdo'pyarthe sa ca minnakramaH, tathA ca jarAmarya yAvat agnihotraM api kuryAt, ko'rthaH 1 kazcitsvargAdyarthI yAvajjIvaM agnihotraM kuryAt , kazcinnirvANArthI agnihotraM vihAya nirvANasAdhakAnuSThAnamapi kuryAt , na tu niyamato'gnihotramevetyapizabdArthaH, tato nirvANasAdhakAnuSThAnakAlo'pyukta eva, tasmAdasti nirvANaM, ityekAdazaHgaNadharaH 11 // evaM catuzcatvAriMzacchatAni dvijAH pravrajitAH, tatra mukhyAnAM ekAdazAnAM tripadIgrahaNapUrvakaM ekAdazAGga 3|caturdazapUvaracanA gaNadharapadapratiSThA ca, tatra dvAdazAgIracanAnantaraM bhagavAMsteSAM tadanujJAM karoti, zakrazca divyaM vajramayasthAlaM divyacUrNAnAM bhRtvA tribhuvanasvAminaH sannihito bhavati. tataH svAmI ratnamayasiMhAsanA|dutthAya sampUrNA cUrNamuSTiM gRhNAti, tato gautamapramukhA ekAdazApi gaNadharA ISadavanatA anukrameNa tiSThanti, CHERRACKAKARAGAON Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devAstUryadhvanigItAdinirodhaM vidhAya tUSNIkAH zRNvanti, tato bhagavAn pUrva tAvat bhaNati-'gautamasya dravyakalpa.mubo- guNa paryAyaistIrtha anujAnAmi' iti, cUrNAzca tanmastake kSipati, tato devA api cUrNapuSpagandhavRSTiM tadupari tIrthAnujJA kurvanti, gaNaM ca bhagavAn sudharmasvAminaM dhuri vyavasthApyAnujAnAti, iti gnndhrvaadH|| (121) // zrIvIracatuvyA06 (teNaM kAleNaM) tasmin kAle (teNaM samaeNaM) tasmin samaye (samaNe bhagavaM mahAvIre) zramaNo bhagavAn mausakAni // 118 // mU. 122 mahAvIraH (aTThIagAmaM nissAe) asthikagrAmasya nizrayA ( paDhamaM aMtarAvAsaM) prathama varSArAnaM caturmAsI // 118 // datiyAvat (vAsAvAsaM uvAgae ) varSAsu vasanaM upAgataH (caMpaM ca piTTacaMpaM ca nissAe) tataH caMpAyAH pRSTha-16 campAyAzca nizrayA (tao aMtarAvAse) trINi caturmAsakAni (vAsAvAsa uvAgae) varSAvAsArtha upAgataH (vesAli nagariM vANiagAmaM ca ni ssAe ) vaizAlyAH nagaryAH vANijyagrAmasya ca nizrayA (duvAlasa aMtarAvAse) dvAdaza caturmAsakAni (vAsAvAsaM uvAgae ) varSAvAsArtha upAgataH (rAyagiha nagaraM nAlaMdaM ca bAhiri nIsAe ) rAjagRhasya nagarasya nAlandAyAzca bAhirikAyAH nizrayA ( cauddasa aMtarAvAse) caturdaza caturmAsakAni (vAsAvAsaM uvAgae) varSAvAsAtha upAgataH, tatra nAlandA rAjagRhanagarAduttarasyAM dizi bAhirikA-zAkhApuravizeSastatra catuddaza varSArAtrAn upAgataH, tatra (cha mihilAe) SaT mithilAyAM nagaryA (do bhadiAe) dve bhadrikAyAM ( egaM AlaMbhiAe) ekaM AlambhikAyAM (egaM sAvatthIe (ekaM zrAvastyAM (ega paNiabhUmIe) eka praNItabhUmau, vajrabhUmyAkhyAnAryadeze ityarthaH (egaM pAvAe majjhimAe ) ekaM pApAyAM madhya. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ antya catumasikaM siddhiH sa. 123-4 8 mAyAM (hatthipAlassa raNo) hastipAlasya rAjJaH ( rajjugasabhAe) rajjukA-lekhakAH 'kArakuna ' iti loke prasiddhAsteSAM zAlA sabhA jIrNA aparibhujyamAnA tatra bhagavAn (apacchima aMtarAvAsaM) apazcimam-antya caturmAsakaM (ghAsAvAsaM uvAgae ) varSAvAsArtha upAgataH, pUrva kila tasyA nagaryA ' apApA' iti nAmAsIt, devastu 'pApA' ityuktaM, tatra bhagavAn kAlagata iti // (122 ) // (tattha NaM je se pAvAe majjhimAe) taMtra yasmin varSe pApAyAM madhyamAyAM (hatthipAlassa raNo) hastipAlasya rAjJaH ( rajjugasabhAe) lekhakazAlAyAM (apacchimaM aMtarAvAsaM) antyaM caturmAsakaM (vAsAvAsaM uvAgae ) varSAvAsArtha upaagtH|| (123) // (tassa NaM aMtarAvAssa ) tasya caturmAsakasya madhye (je se vAsANaM) yo'sau varSAkAlasya (cautthe mAse sattame pakkhe ) caturthaH mAsaH saptamaH pakSaH (kattiabahule ) kArtikasya kRSNapakSaH (tassa NaM kattiabahulassa) tatya kArtikakRSNapakSasya (paNNarasIpakakheNaM) paJcadaze divase (jA sA caramA rayaNI) yA sA caramA rajanI (taM rayaNiM ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre) tasyAM rajanyAM ca zramaNo bhagavAn mahAvIraH ( kAlagae ) kAlagataH, kAyasthitibhavasthitikAlAdgataH (viikaMte) saMsArAdvayatikrAntaH (samujjAe) samudyAtaHsamyag-apunarAvRtyA UvaM yAtaH (chinnajAijarAmaraNabaMdhaNe) chinnAni jAtijarAmaraNavandhanAni-janmajarAmaraNakAraNAni karmANi yena sa tathA (siddhe) siddhA-sAdhitArthaH (buddhe ) buddhaH-tattvArthajJAnavAn (mutte) Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.mubo vyA06 RECASCARR saMvatsaramAsadinarAtri nAmAni // 119 // // 119 // mukto bhavopagrAhikarmabhyaH (aMtagaDe ) antakRt sarvaduHkhAnAM ( parinivvuDe ) parinirvRtaH sarvasantApAbhAvAt, tathA ca kIdRzo jAtaH?-(savvadukkhappahINe) sarvANi yAni duHkhAni zArIramAnasAni tAni prahINAni yasya sa tathA, atha bhagavato nirvANavarSAdInAM saiddhAntikanAmAnyAha-( caMde nAme se docce saMvacchare ) atha yatra bhagavAnivRtaH sa candranAmA dvitIyaH saMvatsaraH (pIibaddhaNe mAse ) prItivarddhana iti tasya mAsasya kArtikasya nAma ( naM divaddhaNe pakkhe ) naMdivaddhana iti tasya pakSasya nAma ( aggivese nAma divase) agnivezya iti tasya divasasya nAma ( uvasametti pavuccai ) upazama iti procyate, upazama iti tasya dvitIyaM nAmetyarthaH ( devAgaMdA nAma sA rayaNI) devAnandA nAmnI sA amAvAsyArajanI (niratitti pavuccai ) niratiH ityapyucyate nAmAntareNa ( acce lave ) arcanAmA lavaH (muhutte pANU ) muhUrttanAmA prANaH (thove siddhe ) siddhanAmA stokaH (nAge karaNe) nAganAmakaM karaNaM, idaM ca zakunyAdisthirakaraNacatuSTathe tRtIyaM karaNaM, amAvAsyottarArddha hi etadeva bhavatIti ( savvaTThasiddha muhutte ) sarvArthasiddhanAmA muhUrtaH (sAiNA nakvatteNaM jogamuvAgaeNa) svAtinAmanakSatreNa candrayoge upAgate sati bhagavAn ( kAlagae jAva savvadukkhappahINe ) kAlagataH yAvat sarvaduHkhaprakSINaH // atha saMvatsaramAsadinarAtrimuhartanAmAni caivaM sUryaprajJaptau ekasmin yuge paJca saMvatsarAsteSAM nAmAni-candraH 1 candraH 2 abhivarddhitaH 3 candraH 4 abhivati 5 zceti sNvtsrnaamaani| abhinandanaH 1 supratiSTaH 2 vijayaH 3 prItivarddhanaH 4 zreyAn 5 ziziraH6 zobhanaH7 haima IAGE Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devAgamanam sa. 125 SAIRAGRAMMUGARCACAAG vAn8vasantaH 9 kusumasambhavaH 10 nidAgho 11 vanavirodhI 12 iti zrAvaNAdidvAdazamAsanAmAni // pUrvAGgasiddha 1 manorama 2 manohara 3 yazobhadra 4 yazodhara 5 sarvakAmasamRddha 6 indra 7 mUrdAbhiSikta 8 saumanasa 8 dhanaJjaya 10 arthasiddha 11 abhijit 12 ratyAzana 13 zataJjaya 14 agnivezya iti 15 paJcadaza dinanAmAni // uttamA 1 sunakSatrA 2 ilApatyA 3yazodharA 4 saumanasI 5 zrIsambhUtA 6 vijayA 7 vajayantI 8 jayantI aparAjitA 10 icchA 11 samAhArA 12 tejA 13 atitejA 14 devAnandA 15 ceti paJcadaza rAtrinAmAni // rudraH 1 zreyAna 2 mitraM 3 vAyuH 4 supratIto 5 'bhicandro 6 mAhendro 7 balavAn 8 brahmA 9 bahusatya 10 aizAna 11 stvaSTA 12 bhAvitAtmA 13 vaizravaNo 14 vAruNa 15 Anando 16 vijayo 17 vijayasenaH 18 prAjApatya 19 upazamo 20 gaMdharvo 21 'gnivezyaH 22 zatavRSabha 23 AtapavAn 24 arthavAn 25 RNavAn 26 bhaumo 27 vRSabhaH 28 sarvArthasiddho 29 rAkSasa 30 zceti triMzanmuhUrttanAmAni // (124) // (jaM rayaNiM ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre ) yasyAM rajanyAM zramaNo bhagavAn mahAvIraH (kAlagae jAva savvadukkhappahINe) kAlagataH yAvat sarvaduHkhaprakSINaH (sANaM rayaNI bahUhiM devehiM devIhi ya) sA rajanI | bahubhiH devaiH devIbhizca (ovayamANehiM ) svargAt avapatadbhiH (uppayamANehi ya) utpatadbhizca kRtvA ( ujjo. viyA AvihutthA) udyotavatI abhvt|| (125) // (jaM rayaNi ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre) yasyAM rAtrau zramaNo bhagavAn mahAvIraH (kAlagae jAva savva RECTOR Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. subo vyA06 // 120 // dukkhapahINe ) kAlagataH yAvat sarvaduHkhaprakSINaH ( sA NaM rayaNI bahUhiM devehiM devIhi ya) sA rAtriH bahubhiH devaiH devIbhizva ( ovayamANehiM ) avapatadbhiH ( uppayamANehiM ) utpatadbhizca kRtvA ( upijalagamANabhUA ) bhRzaM AkulA iva ( kahakahagabhUA AvihutdhA ) avyaktavarNakolAhalamayI abhavat // ( 126 ) // ( jaM rayaNiM ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre ) yasyAM rAtrau zramaNo bhagavAn mahAvIraH ( kAlagae jAva savvadukkhappahINe ) kAlagataH yAvat sarvaduHkhaprakSINaH ( taM rayaNiM ca NaM jiTThassa ) tasyAM ca rajanyAM jyeSThasya, kiMbhUtasya : - ( goamassa ) gotreNa gautamasya ( iMdabhUissa ) indrabhUtinAmakasya ( aNagArassa aMtevAsissa ) anagArasya ziSyasya (nAyae pijjabaMdhaNe vucchinne ) jJAta je - zrImahAvIraviSaye premabandhane- snehabandhane vyucchi / netruTite sati (anaMte ) anantavastuviSaye ( aNuttare jAva kevalavaranANadaMsaNe samuppanne ) anuttare yAvat kevalavarajJAnadarzane samutpanne, taccaivaM svanirvANasamaye devazarmaNaH pratibodhanAya kApi grAme khAminA preSitaH zrI gautamaH taM pratibodhya pazcAdAgacchan zrIvIranirvANaM zrutvA vajrAhata iva kSaNaM tasthau, vabhANa ca 'prasarati mithyAtvatamo garjanti kutIrthikauzikA adya / durbhikSaDamaravairAdirAkSasAH prasarameSyanti // 1 // rAhugrastanizAkaramiva gaganaM dIpahInamiva bhavanam / bharatamidaM gatazobhaM tvayA vinA'dya prabho ! jajJe // 2 // kasyAMhnipIThe praNataH padArthAn punaH punaH praznapadIkaromi ? / kaM vA bhadanteti vadAmi ? ko vA, mAM gautametyAta girAjya vaktA ? // 3 // hA ! hA ! hA ! vIra ! kiM kRtaM ? yadI ze'vasare'haM dUrIkRtaH, kiM mAMDakaM maNDayitvA 'devakolAhalaH gautamakevalam sU. 126-127 // 120 // Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAlavattavAJcale'lagiSyaM ? kiM kevala bhAgamamArgayiSyaM 1 kiM muktau saGkIrNa abhaviSyat / kiM vA tava bhAroDa| bhaviSyad yadevaM mAM vimucya gataH evaM ca 'vIra vIra' iti kurvato 'vI' iti mukhe lagnaM gautamasya, tathA cahuM jJAtaM - vItarAgA niHsnehA bhavanti, mamaivAyaM aparAdho yanmayA tadA zrutopayogo na dattaH, dhigimaM ekapAkSikaM sneha, alaM snehena, eko'smi, nAsti kazcana mama evaM samyak sAmyaM bhAvayatastasya kevalamutpede - mukkhamaggapavaNNA siNeho vjrsiNkhlaa| vIre jIvaMtae jAo, goyamo jaM na kevalI // 1 // prAtaHkAle indrAdyairmahimA kRtaH, atra kaviH -'ahaGkAro'pi bodhAya, rAgo'pi gurubhaktaye / viSAdaH kevalAyAbhUt, citraM zrIgautamaprabhoH // 1 // sa ca dvAdaza varSANi kevaliparyAyaM paripAlya dIrghAyuritikRtvA sudharmasvAmine gaNaM samarpya mokSaM yayau, sudharmasvAmino'pi pazcAt kevalotpattiH so'pyaSTau varSANi vihRtyAryajambUsvAmino gaNaM samarpya siddhiM gataH // (127) | ( jaM syaNi ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre ) yasyAM rajanyAM zramaNo bhagavAn mahAvIra : ( kAlagae jAva sandukkha pahINa ) kAlagataH yAvat prakSINa sarvaduHkha ( taM syaNiM ca NaM ) tasyAmeva rajanyAM (navallaI nava lecchaI kAsIkosalagA ) navamalakIjAtIyAH - kAzIdezasya rAjAnaH navalecchakIjAtIyAH kozaladezasya rAjAnaH ( aTThArasavi gaNarAyANo ) te ca kAryavazAt gaNamelApakaM kurvanti iti gaNarAjA aSTAdaza, ye ceTaka mahArAjasya sAmAntAH zrUyante, ( amAvAsAe ) te tasyAM amasyAyAM ( pArAbhoaM ) pAraM- saMsArapAraM 2 mokSamArgaprapannAnAM sneho vajrazaMkhalA | vIre jIvati jAto gautamo yakSa kevalI // 2 // zrIgautama kevalam sa.. 127 Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ REC kalpa.subovyA06 // 12 // dIpAlikA | bhrAtRddhitIyA sa. 128 // 12 // RECENSESSIONS Abhogayati-prApayati yastaM evaMvidhaM (SosahovavAsaM paTTavisu) pauSadhopavAsaM kRtavantaH, AhAratyAgapauSadharUpaM upadAsaM cakrurityarthaH, anyathA dIpakaraNaM na sambhavati, tatazca (gae se bhAvujjoe davvujjo karissAmo) gataH sa bhAvodyotaH tato dravyodyotaM kariSyAma iti taiH dIpAH pravartitAH,tataH prabhRti dIpotsavaH saMvRttaH, kArtikazuklapatipadi ca zrIgautamasya kevalamahimA devazcakre atastatrApi janapramodaH, nandivardhananarendrazca bhagavato'staM zrutvA zo kArtaH sudarzanayA bhaginyA sambodhya sAdaraM khavezmani dvitIyAyAM bhojitastato bhrAtRdvitIyApavarUDhiH // (128) / ( rayaNiM ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre ) yasyAM rAtrau zramaNo bhagavAn mahAvIraH (kAlagae jAva savvadukkhappahINe ) kAlagataH yAvat prakSINa sarvaduHkhaH (taM rayaNiM ca NaM) tasyAM ca rAtrI (khuddAe bhAsarAsI nAma mahaggahe) kSudrAtmA-krUrasvabhAva evaMvidhoM bhazmarAzinAmA triMzattamo mahAgrahaH, kimbhUto'sau ?-(dovAsasahassaTiI) dvisahasravarSasthitikaH, ekasmin RkSe etAvantaM kAlaM avasthAnAt ( samaNassa bhagavao mahAvIrasma ) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya, (jammanakSattaM saMkaMte) janmanakSatraM-uttarAphAlgunInakSatraM saGkrAntaH, tatrASTAzItigrahAH, te ceme-aGgArako 1 vikAlako 2 lohitAkSaH 3 zanaizcaraH 4 AdhunikaH 5 prAdhunikaH 6 kaNaH 7 kaNakaH 8 kaNakaNaka: 9 kaNavitAnaka: 1. kaNasantAnakaH 11 somaH 12 sahitaH 13 AzvAsana: 14 kAryopagaH 15 karburakA 16 ajakarakaH 17 dundubhakaH 18 zaGkaH 19 zakunAbhaH 20 zaGkavarNAbhaH 21 kaMsa: 22 kaMsanAbhaH 23 kaMsavarNAbhaH 24 nIla: 25 nIlAvabhAsaH 26.rUpI 27 rUpAvabhAsa 28 bhasma: 29 bhasma OGANAGAMANA Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CIRRIGAR rAziH 30 tilaH3. tilapuSpavarNaH 32 daka::33 dakavarNaH 34 kAryaH 35 vandhyaH 36 indrAgniH 37 dhUmaketu: | 38 hariH 39 piGgalaH 40 budhaH 41 zukraH 42 bRhaspatiH 43 rAhuH 44 agastiH45 mANavakA 46 kAmasparzaH 47 tabharamagrahA dhura:48 pramukhaH, 19 vikaTaH 50visandhikalpaH 51 prakalpaH 52 jaTAlaH 53 aruNaH 54 agniH 55 kAlaH 56 maNaM pUjAmahAkAlaH 57 svastikaH 58 sauvastika:59 vardhamAnaH 60 pralambaH 61 nityAlokaH 62 nityodyotaH 63 svayamprabhaH hAniHsa, 129-130 64 avabhAsaH 65 zreyaskaraH 66 kSemaGkaraH 67 AbhaGkaraH 68 prabhaGkaraH 69 arajAH 70 virajAH 71 azokaH 72 vItazokaH 73 vitataH 74 vivastraH 76 vizAlaH 76 zAlaH 77 suvrataH 78 anivRttiH 79 ekajaTI 80 dvijaTI 81 karaH 82 karakaH 83 rAjA 84 argalaH 85 puSpaH 86 bhAvaH 87 ketuH 88 ityaSTAzItigrahAH // (129) / (jappabhiI ca NaM se khuddAe bhAsarAsI mahaggahe)yataH prabhRti sa kSudrAtmA bhazmarAzinAmA mahAgrahaH (dovAsasahassaThiI) dvivarSasahasrasthitiH (samaNassa bhagavao mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya (jamma.) nakkhattaM saMkaMte ) janmanakSatra saGkrAntaH (tappamidaM ca NaM samaNANANaM niggaMthANaM niggaMdhINa ya) tataH prabhRti zramaNAnAM-tapasvinAM nigandhAnAM-sAdhUnAM nirgranthInAM-sAdhvInAM ca (no udie udie pUAsakkAre pavattai) uditoditaH-uttarottaravRddhimAn IdRzaH pUjA-vandanAdikA satkAro-vastradAnA dibahumAnaH sa na pravartate, ata eva zakreNa svAmI vijJapto-yat kSaNaM Ayurvarddhayata yena bhavatsu jIvatsu bhavajanmanakSatraM saGkrAnto bhasmarAzigraho bhavacchAsanaM pIDayituM na zakSyati, tataH prabhuNoktaM-na khalu zakra ! kadAcidapi idaM bhUtapUrva yat | LS Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ k | bhasmagrahottAraH kunyU|tpattiH sa. |131-132 | // 122 // Baa prakSINaM Ayurjinendrairapi varddhayituM zakyate, tato'vazyaMbhAvinI tIrthabAdhA bhaviSyatyeva, kintu SaDazItivarSA yuSi kalkini kunRpatau tvayA nigRhIte sati varSasahasradvaye pUrNe majanmanakSatrAd bhasmagrahe vyatikrAnte ca kalpa.subo- tvatsthApitakalkiputradharmadattarAjyAdArabhya sAdhusAdhvInAM uditoditaH pUjAsatkAro bhaviSyatIti / (130) // vyA06 sUtrakArA api tadevAhuH-(jayA NaM se khudAe bhAsarAsI mahaggahe) yadA ca sa kSudrAtmA bhasmarAzimahA. // 122 // grahaH (dovAsasahassaThiI) dvivarSasahasrasthitikaH (jAva jammanakkhattAo viikkaMte bhavissai ) yAvat bhagavajanmanakSatrAt vyatikrAnto bhaviSyati, uttariSyatItyarthaH (tayA NaM samaNANaM niggaMthANaM niggaMdhINa ya) tadA zramaNAnAM nirgranthAnAM nigranthAnAM ca (udie udie pUAsakAre bhavissai) uditoditaH pUjAsatkAro bhaviSyati // (131)(rayaNi ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre) yasyAM rAtrau zramaNo bhagavAn mahAvIraH ( kAlagae jAva savvadukkhappahINe) kAlagataH yAvat prakSINa sarvaduHkhaH (taM rayaNiM ca NaM kuMthuaNuddharI nAma samuppannA) tasyAM rAtrau kunthuH-prANijAtiH yA uddhattuM na zakyate evaMvidhA samutpannA (jA ThiyA acalamANA) yA sthitA ata eva acalantI satI (chaumatthANaM niggaMthANaM niggaMthI Na ya ) chadmasthAnAM nirgranthAnAM nirgranthInAM ca ( no cakkhuphAsaM havvamAgacchaha ) naiva cakSuHsparza-dRSTipathaM zIghra Agacchati (jA ahiA calamANA) yA ca asthitA ata eva calantI (chaumatthANaM niggaMthANaM niggaMdhINa ya) chadmasthAnAM nirgranthAnAM nirgranthInAM ca (cakkhuphAsaM havvamAgacchaha ) cakSurviSayaM zIghraM Agacchati // (132 ||)(jN pAsittA bahahiM niggaMthehiM SHOCCASSOCTOUCk S ARIES Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nidhIhi ya) yAM kundhuM aNuddharIM dRSTvA bahubhiH nirgranthaiH - sAdhubhirvahnIbhiH nirgranthIbhizca - sAdhvIbhiH ( bhattAI paJcakhAyAI) bhaktAni pratyAkhyAtAni, anazanaM kRtamityarthaH (se kimAhu bhaMte!) ziSyaH pRcchati - kimAhurbhadantAHtat kiM kAraNaM yad bhaktAni pratyAkhyAtAni ?, gururAha - (ajjappabhii saMjame dugarAhae bhavissaha ) adya prabhRti saMyamo durArAdhyo bhaviSyati, pRthivyA jIvAkulatvAt saMyamayogyakSetrAbhAvat pAkhaNDisaMkarAca || ( 133 )|| ( teNaM kAleNaM) tasmin kAle ( teNaM samaeNaM) tasmin samaye ( samaNassa bhagavao mahAvIrassa ) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya ( iMdabhUipAmukkhAo ) indrabhUtipramukhANi ( cauddasasamaNasAhasIo) caturdaza zramaNAnAM sahasrANi ( ukkosiA samaNasaMpayA hutthA ) utkRSTAM etAvatI zramaNasampadA abhavat // ( 134 ) | (samaNassa bhagavao mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya ( ajjacaMdaNApAmukkhAo ) Aryacanda nApramukhANi (chattIsaM ajjiyAsAhassIo ) SaTtriMzat AryikANAM sahasrANi ( ukkosiyA ajiyA saMpayA hutthA ) utkRSTA etAvatI AryikAsampadA abhavat // (135) | ( samaNassa bhagavao mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya ( saMkhasayagapAmukkhANaM ) zaGkhazatakapramukhANAM ( samaNovAsagANaM ) zramaNopAsakAnAM - zrAvakANAM ( egA sayasAhassIo ) ekA zatasahasrI- ekaM lakSaM ( auNahiM ca sahassA ) ekonaSaSTizca sahasrAH ( ukkosiyA samaNovAsagANaM saMpayA hutthA ) utkRSTA zramaNopAsakAnAM sampadA abhavat / (136 ) // ( maNassa bhagavao mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya ( sulasArevaipAmukkhANaM ) sulasArevatI saMyatAdyanazanaM sU. 133 vIra zramaNAdipakSet Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.sUcovyA06 // 123 // pramukhANAM ( samaNovAsiyANaM ) zramaNopAsikAnAM ( tinni sayasAhassIo ) trINi lakSANi (aTThArasa sAhassa) aSTAdaza mahasrAzca (ukosiA samaNovAsiANaM saMpayA hatthA ) uskRSTA etAvatI zramaNopAsikAnAM sampadA abhavat , atra yA sulasA zrAvikA sA dvAtriMzatputrajananI nAgabhAryA revatI ca prabhArI zrIvIrazrama NAdiparSata SadhadAtrI jJeyA // (137 ) // (samaNassa bhagavao mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya (tinni sayA IR.134caudasapuvINaM) trINi zatAni caturdazapUrviNAM, kIdRzAnAM ?-( ajiNANaM jiNasaMkAsANaM) asarvajJAnAM, paraM 145 sarvajJasadRzAnAM ( savvakkharasannivAINaM ) sarve akSarasannipAtA:-akSarasaMyogAH jJeyatayA vidyante yeSAM te daa||123|| | tathA teSAM, punaH kIdRzAnAM ? (jiNo viva avitahaM vAgaramANANaM) jina ivAvitathaM-satyaM vyAkurvANAnAM, kevalizrutakevalinoH prajJApanAyAM tulyatvAt ( ukkosiA cauddasapuvINaM saMpayA husthA ) utkRSTA etAvatI | caturdazapUrviNAM sampadA abhavat // (138 ) / (samaNassa bhagavao mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya (terasa sayA ohinANINaM ) trayodaza, zatAni avadhijJAninAM, kIdRzAnAM ?-(aisesapattANaM) atizeSAatizayAH AmA~SadhyAdilabdhayastAna prAptAnAM ( ukkosiyA ohinANisaMpayA hutthA ) utkRSTA etAvatI avadhijJAninAM sampadA abhavat / / (139 ) / (samaNassa bhagavao mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya (satta sayA kevalanANINa) sapta zatAni kevalajJAninAM (saMbhinnavaranANadasaNadharANa) samibhanna-sampUrNa varaM-zreSTha yat jJAnaM darzanaM ca tayoH dhArakANAM (ukosiyA kevalavaranANiNaM saMpayA hutthA) utkRSTA etAvatI kevalajJAni Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sampadA abhavat // (140) (samaNassa bhagavao mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya (satta sayA veuvvINaM sapta zatAni vaikriyalabdhimatAM munInAM kIdRzAnAM ? ( adevANaM deviDDipattANaM) adevAnAmapi devaddhivikurvaNAsa|marthAnAM iti bhAvaH (ukkosiyA veDavvisaMpayA hutthA) utkRSTA etAvatI vaikriyalabdhimatsampadA abhavat // (141) // ( samaNassa bhagavao mahAvIrassa ) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya (paMca sayA viulamaINaM ) paJca zatAni vipulamatInAM kIdRzAnAM ? - ( aDDAijjesu dIvesu dosu a samuddesu ) ardhatRtIyeSu dvIpeSu dvayoH samudrayozca viSaye (sannINaM paMciMdiyANaM pajjattagANaM) saJjJinAM paJcendriyANAM paryAptakAnAM ca (maNogae bhAve jANamANANaM) manasi gatAn bhAvAn jAnatAM (ukosiA viulamaINaM saMpayA hutthA) utkRSTA etAvatI vipulamatInAM sampadA abhavat, tatra vipulamatayo hi ghaTo'nena cintitaH sa ca sauvarNaH pATaliputrakaH zArado nIlavarNa ityAdisarvavizeSopetaM sarvataH sArddhadvayaGgulAdhike manuSyakSetre sthitAnAM saJjJipaJcendriyANAM manogataM padArtha jAnanti, Rjumatayastu sarvataH sampUrNamanuSyakSetrasthitAnAM saJjJipaJcendriyANAM manogataM sAmAnyato ghaTAdipadArthamAtraM jAnantIti vizeSaH / (142 ) // ( samaNassa bhagavao mahAvIrassa ) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya ( cattAri sayA bAINaM ) catvAri zatAni vAdimunInAM kIdRzAnAM 1 - ( sadevamaNuAsurAe parisAe bAe ) devamanuSyAsurasahitAyAM parSadi vAde 2 sArdhadvayAGgulahIne ityaupapAtike, nandyAdiSu svatroktavat, vipulamatermanuSyakSetramityapi tatra / zrIvIrazramaNAdiparvat sU. 134145 Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyA0 6 // 124 // ( aparAjiyANaM ) aparAjitAnAM ( ukkosiyA vA saMpayA hutthA ) utkRSTA etAvatI vAdisa mpadA abhavat (143) | ( samaNassa bhagavao mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya (satta aMtevAsisayAI siddhAI sapta ziSyazatAni siddhiM gatAni ( jAva savvadukkhappahINAI) yAvat prakSINasarvaduHkhAni ( cauddasa ajiyAsayAI siddhAI ) caturddaza AryikAzatAni siddhau gatAni / ( 144 ) | ( samaNassa bhagavao mahAvIrassa ) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya (aTTha sayA aNuttarovavAiyANaM ) aSTa zatAni anuttaropapAtikanAM - anuttaravimAnotpannamunInAM kIdRzAnAM 1 - ( gaikallANANaM ) gatau - AgAminyAM manuSyagatau kalyANaM- mokSaprAptilakSaNaM yeSAM te tathA teSAM punaH kIdRzAnAM 1 - ( ThiikallANANaM) sthitau devabhave'pi kalyANaM yeSAM te tathA teSAM vItarAgaprAyatvAt, ata eva ( Agamesi bhaddANaM ) AgamiSyadbhadbhANAM, AgAmibhave setsyamAnatvAt (ukkosiA aNuttarovavAiyANaM saMpayA hutthA ) utkRSTA etAvatI anuttaropapAtinAM sampadA abhavat // ( 145 ) // (samaNassa bhagavao mahAvIrassa ) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya ( duvihA aMtagaDabhUmI hutthA ) dvividhA antakRto-mokSagAminasteSAM bhUmiH - kAlo'ntakRdbhUmiH abhavat tadeva dvividhatvaM darzayati- (taMjahA ) tayathA - ( jugaMtagaDa bhUmIya pariyAyaMtagaDabhUmI ya) yugAntakRdbhUmiH paryAyAntakRdbhUmizca tatra yugAni - kAlamAnavizeSAstAni ca kramavarttIni tatsAdharmyA kramavarttino guruziSyapraziSyAdirUpAH puruSAste'pi yugAni taiH pramitA antakRmiryA sA yugAntakRdbhUmiH paryAyaH - prabhoH kevalitvakAlasta Azritya antakRdbhUmiH paryAyA " zrIvIrasyAntakRdbhUmiH sU. 146 // 124 // Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvIragRhavAsAdira. 147 AAAAACROSSARLALOE ntakRmiH , tatrAdyAM nirdizati-(jAva taccAo purisajugAo jugaMtagaDabhUmI ) iha paJcamI dvitIyArthe, tato, yAvat tRtIyaM puruSa eva yugaM puruSayugaM-jambUsvAminaM yAvad yugAntakRbhUmiH (cauvAsapariyAe aMtamakAsI) jJAnotpattyapekSayA caturvarSaparyAye ca bhagavati antamakArSIt-kazcit kevalI mokSaM agamat , prabhoAnAntaraM caturSa varSeSu muktimArgoM vahamAno jAto jambUsvAminaM yAvacca muktimArgoM vahamAnaH sthita iti bhAvaH // (146) // (teNaM kAleNaM) tasmin kAle (teNaM samaeNaM) tasmin samaye ('samaNe bhagavaM mahAvIre) zramaNo bhagavAn mahAvIraH (tIsaM vAsAI ) triMzadvarSANi ( agAravAsamajhe vasittA ) gRhasthAvasthAmadhye uSitvA ( sAiregAI duvAlasa vAsAI ) samadhikAni dvAdaza varSANi (chaumatthapariyAgaM pAuNittA ) chadmasthaparyAyaM pAlayitvA (desUNAI tIsa vAsAiM) kiJcidUnAni triMzadvarSANi (kevalipariyAgaM pAuNittA) kevaliparyAyaM pAlayitvA (bAyAlIsaM vAmAI) dvicatvAriMzadvarSANi (sAmanapariyAgaM pAuNittA) cAritraparyAyaM pAlayitvA (bAvattari vAsAiM savvAuyaM pAlaittA) dvisaptativarSANi sarvAyuH pAlayitvA (khINe veyaNijjAuyanAmagutte)kSINeSu satsu vedanIya 1 Ayu 2 mi 3 gotreSu 4 catueM bhavopagrAhikarmasu ( imIse osappiNIe) asyAM avasapiNyAM (dUsamasusamAe samAe ) duSSamasuSamA iti nAmake caturthe arake ( bahuviikvaMtAe ) bahu vyatikrAnte sati (tihiM vAsehiM addhanavamehi ya mAsehiM sesehiM ) triSu varSeSu sArdASTasu ca mAseSu zeSeSu satsu ( pAvAe majjhimAe ) pApAyAM madhyamAyAM (hatthivAlassa rano) hastipAlasya rAjJaH (rajjugasabhAe ) lekhakasabhAyAM 9434COALSCRECALCRECOREOGG Ta Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.subo dhyA06 // 125 // zrIvIragRhavAsAdisa. 147 // 125 // COMSAMACH (ege abIe) ekaH sahAyavirahAt advitIyaH-ekAkI eva, natu RSabhAdivaddazasahasrAdiparivAra iti, atra kaviH-yanna kazcana munistvayA sama, muktimApaditarairjinairiva / duSSamAsamayabhAviliGginA, vyAJji tena guru| nirvyapekSatA // 1 / (chaTTeNaM bhatteNaM apANaeNaM ) SaSThena bhaktena jalarahitena (sAiNA nakkhattaNaM jogamuvAgaeNaM) svAtinakSatreNa saha candrayoga upAgate sati (paccUsakAlasamayaMsi ) pratyUSakAle samaye--caturghaTikAvazeSAyAM rAtrau ( saMpali aMkanisanne) saMpalyaGkAsanena niSaNNaH--padmAsananiviSTaH (paNapannaM ajjhayaNAI kallANaphalavivAgAI) paJcapaJcAzadadhyayanAni kalyANaM-puNyaM tasya phalavipAko yeSu tAni kalyANaphalavipAkAni ( paNapannaM ajjhayaNAI pAvaphalavivAgAiM) paJcapaJcAzat adhyayanAni pApaphala vipAkAni ( chattIsaM apuTThavAgaraNAI) SaTtriMzat apRSTavyAkaraNAni-apRSTAnyuttarANi ( vAgarittA) vyAkRtya-kathayitvA ( pahANaM | nAma ajjhayaNaM) pradhAnaM nAma ekaM marudevyadhyayanaM (vibhAvemANe) vibhAvayan ( kAlagae) bhagavAn kAlagataH (viikkaMte) saMsArAvyatikrAntaH (samujjAe) samyag Urdhva yAtaH (chinnajAijarAmaraNabaMdhaNe) chinnAni jAtijarAmaraNavandhanAni yasya sa tathA (siddhe buddhe mutte aMtagaDe parinivvuDe) siddhaH buddhaH muktaH karmaNAmantakRt sarvasantAparahitaH (savvadukkhappahINe) marvaduHkhAni prakSINAni yasya sa tathA // (147)||ath bhagavato nirvANakAlasya pustakalikhanAdikAlasya ca antaramAha (samaNassa bhagavao mahAvIrassa) amaNasya bhagavato mahAvIrasya (jAva sabbadukkhapahINassa ) yAvata AAAAOCALCALCCASCRILOCALCALG Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | prakSINasarvaduHkhasya ( nava vAsaMsayAI viikaMtAI ) nava varSazatAni vyatikrAntAni ( dasamas ya vAsasayasma ). dazamasya ca varSazatasya ( ayaM asIime saMvacchare kAle gacchai ) ayaM azItitamaH saMvatsaraH kAlo gacchati, yadyapi etasya sUtrasya vyaktyA bhAvArtho na jJAyate tathApi yathA pUrvaTIkAkAraryAkhyAtaM tathA vyAkhyAyate, tathAhi--atra kecidvadanti yatkalpasUtrasya pustaka likhanakAlajJApanAya idaM sUtraM zrIdeva dhiMga NikSamAkSamaNairli' khitaM tathA cAyamartho yathA zrIvIranirvANAdazItyadhika navavarSazatAtikrame pustakArUDhaH siddhAnto jAtastadA kalpo'pi pustakArUDho jAta iti, tathoktaM - vellahapuraMmi nayare devadvipamuhasayala saGghehiM / putthe Agamalihio navasaya asIAoM vIrAo // 1 // anye vandati - navazataazItivarSe vIrAt senAMGgajArthamAnande / saGghasamakSaM samahaM prArabdhaM vAcituM vijJaiH // 1 // ityAdyantarvAcyavacanAt zrIvIranirvANAdazItyadhikana va varSazatAtikrame kalpasya sabhAsamakSaM vAcanA jAtA tAM jJApayituM idaM sUtraM nyastamiti, tattvaM punaH kevalino vidantIti ( vAyaNaMtare puNa ayaM teNaue saMvacchare kAle gacchai iti dIsaha ) vAcanAntare punarayaM trinavatitamaH saMvatsaraH kAlo gacchatIti dRzyate, atra kecidvadanti-vAcanAntare ko'rthaH ? - pratyantare 'teNaue' iti dRzyate, yat kalpasya pustake likhanaM parSadi vAcanaM vA azItyadhikanavavarSazatAtikrame iti kacit pustake likhitaM tatpu2 dhruvasenasya nAmAntaramidaM 1 vallabhIpure nagare devarddhipramukhasakalasaGghaiH / pustake Agamo likhito navazatAzItau vIrAt // senAGgajanAmA putro vAiti tu nirakSaravaca: / vIramokSavAcanAntaraM sU. 148 Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.mubodhyA06 // 16 // vIramokSavAcanAntaraM sU. 148 // 126 // stakAntare trinavativarSAdhikanavazatavarSAtikrame dRzyate iti bhAvaH, anye punarvadanti-ayaM azItitame saMvatsare iti ko'rthaH ?-pustake kalpalikhanasya hetubhUtaH ayaM zrIvIrAt dazamazatasya azItitamasaMvatsaralakSaNaH kAlo gacchati, 'vAyaNaMtare' iti ko'rthaH 1-ekasyAH pustakalikhanarUpAyA vAcanAyA anyat parSadi vAcanarUpaM yadvAcanAntaraM tasya punarhetubhUto dazamazatasya ayaM trinavatitamaH saMvatsaraH, tathA cAyamarthaH-navazatAzItitamavarSe kalpasya pustake likhanaM navazatatrinavatitamavarSe ca kalpasya parSadAcaneti, tathoktaM zrImunisundarasUribhiH svakRtastotraratna koze--vIrAtrinandAGka ( 993 ) zaradyacIkarat , tvaccaityapUte dhruvasenabhUpatiH / yasmin mahai: saMsadi kalpavAcanAmAdyAM tadAnandapuraM na kaH stute? // 1 // pustakalikhanakAlastu yathoktaH pratIta eva 'vallahIpuraMmi nayare' ityAdivacanAt , tattvaM punaH kevalino vidantIti // 148 // == ====== == = = === = = iti mahopAdhyAyazrIkIrtivijayagaNiziSyopAdhyAyazrIvinayavijayagaNiviracitAyAM kalpasubodhikAyAM SaSThaH kSaNaH samAptaH / granthAgram 1007 / paNNAmapi vyAkhyAnAnAM granthAnam / / 4232 // zrIrastu Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha saptamaM vyAkhyAnaM prArabhyate // atha jaghanyamadhyamotkRSTavAcanAbhiH zrIpArzvacaritramAha - ( teNaM kAleNaM ) tasmin kAle ( teNaM samaeNaM ) tasmin samaye ( pAse arahA purisAdANIe ) pArzvanAmA arhana puruSazcAsau AdAnIyazca AdeyavAkyatayA AdeyanAmatayA ca puruSAdAnIyaH, puruSapradhAna ityarthaH, ( paMcavisAhe hotthA ) paJcasu vizAkhA yasya sa paJcavi zAkhaH abhavat (taMjahA ) tadyathA ( visAhAhiM cue, cahattA ganbhaM vakate) vizAkhAyAM cyutaH cyutvA garbhe utpannaH 1 ( bisAhAhiM jAe ) vizAkhAyAM jAtaH 2 ( bisAhAhiM muMDe bhavittA) vizAkhAyAM muNDo bhUtvA ( agArAo aNagAriyaM pavvahae ) agArAnniSkramya sAdhutAM pratipannaH 3 ( visAhAhiM anaMte aNuttare nivvAghAe ) vizAkhAyAM anante anupame nirvyAghAte ( nirAvaraNe kasiNe paDipunne ) mamastAvaraNarahite samaste pratipUrNa ( kevalavaranANadaMsaNe samutpanne ) evaMvidhe kevalavarajJAnadarzane samutpanne 4 ( visAhAhiM parinibuDe ) vizAkhAyAM nirvANaM prAptaH 5 // ( 149 // ( teNaM kAleNaM ) tasmin kAle ( teNaM samaeNaM ) tasmin samaye ( pAse arahA purisAdANIe ) pArzvaH arhan puruSAdAnIyaH (je se gimhANaM paDhame mAse ) yo'sau uSNakAlasya prathamo mAsaH ( paDhameM pakkhe ) prathamaH zrIpArzvakalyANakAni sU. 149 Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakSaH (cittabahule ) caitrasya bahulapakSaH (tassa NaM cittabahulassa cautthIpakkheNaM) tasya caitrabahulasya catu rthI divase ( pANayAo kappAo ) prANatanAmakAt dazamakalpAt , kIdRzAt 1 ( vIsaMsAgarovamaThikalpa.mubo| iyAo ) viMzatiH sAgaropamANi sthitiH-AyuHpramANaM yatra IdRzAt ( aNaMtaraM cayaM caittA) anantaraM zrIpArthacyavyA0 7 divyazarIraM tyaktvA (iheva jaMbuddIve dIve ) asminneva jambUdvIpe dvIpe ( bhArahe vAse) bharatakSetre (vANA-IPS savanaMsU.150 garbhapoSaNam ||17||13rsiie nayaroe) vANArasyAM nagaryAM (AsaseNassa ranno) azvasenasya rAjJaH (vAmAe devIe) vAmAyAH devyAH sU. 151 (pubvarattAvarattakAlasamayaMsi ) pUrvApararAtrisamaye, madhyarA ityarthaH (visAhAhiM nakakhatteNaM jogamuvAgaeNaM) X // 127 // vizAkhAyAM nakSatre candrayoga upAgate sati ( AhAradakaMtIe ) divyAhAratyAgena ( bhavavakaMtIe ) divya| bhavatyAgena ( sarIravakaMtIe) divyazarIratyAgenaM (kuJchisi gambhattAe vakrate) kukSau garbhatayA vyutkrAnta-- utpannaH / / (150) // (pAse NaM arahA purisAdANIe) pArzvaH arhan puruSAdAnIyaH (tinnANovagae AvihutthA) trijJAnopagataH AsIt (taMjahA) tadyathA (caissAmitti jANai) cyoSye iti jAnAti (teNaM cevaM abhilAveNaM) tenaiva | pUrvoktapAThena (suviNadaMsaNavihANeNaM)svamadarzanasvapnaphalapraznapramukhavidhAnena (savvaM jAva niagaM gihaM aNupaviTThA) sarva vAcyaM yAvat nijaM gRhaM vAmAdevI prAvizat (jAva suhaMsuheNaM taM gambhaM parivahai) yAvat sukhasukhena taM garbha paripAlayati // (151) // %A4%259525 hAra Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vArthatteNaM jogamavAgaNaM prjaataa|| (102)" jAe ) pArzvaH a SRIGANGSTEACA (teNaM kAleNaM ) tasmin kAle ( teNaM samaeNaM) tasmin samaye (pAse arahA purisAdANIe) pArzvaH arhan puruSAdAnIyaH (je se hemaMtANaM) yo'sau zItakAlasya (ducce mAse tacce pakkhe) dvitIyo mAsaH tRtIyaH pakSaH | (posabahule ) pauSabahulaH ( tassa NaM posabahulasma dasamIpakkheNaM ) tasya pauSabahulasya dazamIdivase | janmatadu tsavAnAma(navaNhaM mAsANaM) navasu mAseSu (bahupaDipunnANaM) bahupratipUrNeSu satsu (aTThamANaM rAiMdiANaM) ardhASTasu karaNaM ca sU. ca ahorAtreSu ( viikvaMtANaM) vyatikrAnteSu satsu (puvvarattAvarattakAlasamayaMsi ). pUrvApararAtrisamaye madhyarAtre 152-4 | ityarthaH (visAhAhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM) vizAkhAyAM nakSatre candrayoge upAgate sati (AroggA''roggaM dArayaM payAyA) ArogyA vAmA ArogyaM dArakaM prjaataa|| (152) // ( rayaNiM ca NaM) yasyAM rajanyAM (pAse arahA purisAdANIe jAe ) pAvaH arhan puruSAdAnIyaH jAtaH (sA NaM rayaNI bahUhiM devehi ya devIhi ya ) sA rajanI bahubhiH devaiH devIbhizca kRtvA (jAva upijalamA| NabhUo) yAvat bhRzaM AkulA iva ( kahakahagabhUA AvihutthA ) avyaktavarNakolAhalamayI abhavat / / (153) / (sesaM taheva, navaraM pAsAbhilAveNaM bhANianvaM ) zeSaM-janmotmavAdi tathaiva-pUrvavat, paraM pA bhilApena hai | bhaNitavyaM (jAva taM hou NaM kumAre pAse nAmeNaM) yAvat tasmAt bhavatu kumAraH pArzvaH nAnA, tatra prabhau | garbhasthe sati zayanIyasthA mAtA pArve sarpantaM kRSNasarpa dadarza, tataH pAzceti nAma kRtaM, krameNa yauvanaM prAptaH, taJcaiva-dhAtrIbhirindrAdiSTAbhiAlyamAno jagatpatiH / navahastapramANAGgaH, kramAdApa ca yauvanam // 1 // tataH devehi ya devIhi yaha bhUA AvihutthAmavAdi tathaiva Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.subodhyA07 // 18 // dIkSAyai laukAntikA gamaH . SSCRILOCALC // 128 // kuzasthalezaprasenajinnRpaputrI prabhAvatImAmnI kanI AgRhya pitrA pariNAyitaH, anyedhurgavAkSastha: svAmI ekasyAM dizi gacchataH puSpAdipUjopakaraNasahitAnnAgarAnnAgarIzca nirIkSya eteka gacchantIti kazcitpapraccha, sa Aha-prabho! kutracitsanniveze vAstavyo daridro mRtamAtApitRko brAhmaNaputraH kRpayA lokairjIvitaH kamaThanAmA''sIt , sa ca ekadA ratnAbharaNabhUSitAn nAgarAn vIkSya aho etatpAgajanmatapasaH phalamiti vicintya pazcAnyAdimahAkaSThAnuSThAyI tapasvI jAtaH, so'yaM puryA bahirAgato'sti, taM pUjituM lokA gacchaMtIti nizamya prabhurapi saparivArastaM draSTuM yayau, tatra kASThAntardahyamAnaM mahAsarpa jJAnena vijJAya karuNAsamudro bhagavAnAha| "aho mUDha ! tapasvin ! kiM dayAM vinA vRthA kaSTaM karoSi, yataH-kRpAnadImahAtIre, sarve dhrmaastRnnaakuraaH| | tasyAM zoSamupetAyo, kiyannandanti te ciram / / 1 // " ityAkarNya kruddhaH kamaTho'vocat-rAjaputrA hi gajAzvAdikrIDAM kattu jAnanti, dharma tu vayaM tapodhanA eva jAnImaH, tataH svAminA'gnikuNDAt jvalatkASThaM AkRSya kuThAreNa dvidhA kArayitvA ca tApavyAkulaH so niSkAsitaH, sa ca bhagavaniyukta puruSamukhAnnamaskArAn | pratyAkhyAna ca nizamya tatkSaNaM vipadya dharaNendro jAtaH, aho jJAnIti janaiH stUyamAnaH svAmI svagRhaM yayau, | kamaTho'pi tapastaptvA meghakumAreSu meghamAlI jAtaH / / (154 ) / 1. (pAse NaM arahA purisAdANIe) pArzvaH arhan puruSAdAnIyaH (dakkhe dakkhappainne ) dakSaH dakSapratijJaH (paDirUve allINe bhaddae viNIe) rUpavAna guNarAliGgitaH bhadrakaH vinayavAn (tIsaM vAsAiM agAravAsamajjhe C ASS Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vasittA) triMzadvarSANi gRhasthAvasthAyAM sthitvA (puNaravi loyaMtiehiM ) punarapi lokAntikAH (jiakappiehiM devehiM )jItakalpikAH devAH (tAhiM iTAhiM jAva evaM vayAsI) tAbhiH iSTAbhirvAgbhiH yAvat evaM hai devoktAzI avAdiSuH // (155) // dIkSAcara hai (jaya jaya naMdA! jaya jaya bhaddA ! jAba jayajayasaI pauMjaMti ) jaya jayavAn bhava, he samRddhiman ! jaya jaya-dA vAn bhava he kalyANavan ! yAvat jayajayazabdaM prayuJjanti // (156) // 4aa (punvipi NaM pAsassa arahao purisAdANIyassa ) pUrva api pArzvasya arhataH puruSAdAnIyasya (mANussa-18. gAo.) manuSyayogyAt ( gihatthadhammAo ) gRhasthadharmAt ( aNuttare Ahoie) anupamaM upayogAtmakaM avavijJAnamabhUt (taM ceva mavvaM jAva dANaM dAiyANaM paribhAittA) tadeva sarva pUrvoktaM vAcyaM yAvat dhanaM gotriNo vibhanya dattvA (je se hemaMtANaM ) yo'sau zItakAlasya (ducce mAse tacce pakkhe ) dvitIyo mAsaH tRtIyaH pakSaH (posabahule) pauSasya kRSNapakSaH (tassa NaM poSabahulassa ikkArasIdivaseNe) tasya pauSabahulasya ekAdazI. | divase ( puvvaNhakAlasamayaMsi) pUrvAhnakAlasamaye-prathamaprahare (visAlAe sibiAe) vizAlayA nAma zivikayA (sadevamaNuAsurAe ) devamanuSyAmurasahitayA ( parisAe samaNugammamANamagge) parSadA samanugamyamAnamArgaH (taM ceva savvaM navaraM ) sarva tadeva pUrvoktaM vAcyaM, ayaM vizeSaH-(vANArasiM nagari majjhamajheNaM niggacchaha ) vANArasyA nagaryA madhyabhAgena nirgacchati (niggacchittA ) nirgatya (jeNeva Asamapae ujjANe) AKASHANTICLAIKARANASHNEE Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNaeNa) adhmenAta mati ( puga muNDo bhUtvA gAyatraiva AzramapadanAmakaM udyAna (jeNeva asogavarapAyave ) yatraiva azokanAmA vRkSaH ( teNeva ubAgacchada) kalpa.subo- | tatraiva upAgacchati (uvAgacchittA) upAgatya (asogabarapAyavassa ahe) azokavRkSasya adhastAt (sIyaM upasargasavyA07 ThAvei) zibikAM sthApayati (ThAvittA)saMsthApya (sIyAo paccoruhai) zibikAtaH pratyavatarati (paco- inasa 158 // 129 // ruhittA ) pratyavatIrya ( sayameva AbharaNamallAlaMkAraM omuai ) svayameva AbharaNamAlayAlaGkArAn avamuJcati // 129 // (omuittA) avamucya (sayameva paMcamuTThiyaM loaM karei) svayameva paJcamauSTikaM locaM karoti (karittA) locaM kRtvA (aTThameNaM bhatteNaM apANaeNaM) aSTamena bhaktena apAnakena-jalarahitena (visAhAhiM nakSattarNa jogamuvAgaeNaM) vizAkhAyAM nakSatre candrayogaM upAgate sati ( egaM devadRsamAdAya) eka devadRSyaM gRhItvA (tihiM purisasarahiM sAI muMDe bhavittA) tribhiH puruSazataiH sArddha muNDo bhUtvA ( agArAo aNagAriyaM |pabvaie) gRhAnniSkramya sAdhutAM pratipannaH // (157) // (pAse NaM arahA purisAdANIe) pArzvaH arhan puruSAdAnIyaH ( tesIiM rAiMdiyAiM ) tryazItiM rAtridivasAn yAvat ( niccaM bosahakAe ciyattadehe ) nityaM vyutsRSTakAyaH tyaktadehaH (je kei uvasaggA uppajjaMti ) ye kecana upasargAH utpazcante (taMjahA) tadyathA (divvA vA mANusA vA tirikvajoNiA vA) devakRtAH manuSyakRtAH tiryakkRtA vA (aNulomA vA paDilomA vA te uppanne sammaM mahai) anulomA vA meM pratilomA vA tAn utpannAn samyaka sahate ( titikkhai khamai ahiyAsei ) titikSate kSamate adhyAsayati, SONAGACHAKKAKAR Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatra devopasargaH kamaThasambandhI, ma caivaM khAmI pravrajyaikadA viharana tApasAzrame kUpasamIpe nyagrodhAdho nizi pratimayA sthitaH itaH sa meghamAlI surAdhamaH zrIpArzvamupadrotuM Agatya krodhAndhaH svavikurvitazArdUlavRzci kAdibhirabhItaM prabhuM nirIkSya gagane'ndhakArasannibhAn meghAn vikurvya kalpAntameghavadUrSituM Arebhe, vidyutazca atiraudrAkArA dizi dizi prasRtAH, gajarathaM ca brahmANDasphoTasadRzaM akarot kSaNAdeva ca prabhunAsAgraM yAvajjale prApte Asanakampena dharaNendro mahiSIbhiH samaM Agatya phaNaiH prabhuM AcchAditavAn, avadhinA ca | vijJAto'marSeNa varSan meghamAlI dharaNendreNa hakitaH prabhuM zaraNIkRtya svasthAnaM yayauM, dharaNendro'pi nATyAdibhiH prabhupUjAM vidhAya svasthAnaM yayau, evaM devAdikRtAnupasargAn samyaka sahate // ( 158 ) | (tapaNaM se pAse bhagavaM aNagAre jAe ) tataH sa pArzvo bhagavAn anagAro jAtaH ( IriyAsamie jAva appANaM bhAvemANassa ) IryAyAM samitaH yAvat AtmAnaM bhAvayataH ( tesIiM rAhaMdiyAI vikatAI ) tryazItiH ahorAtrA vyatikrAntAH (caurAsIimassa rAIdiyassa aMtarA vaTTamANassa ) caturazItitamasya ahorAtrasya antarA vartamAnasya (je se gimhANaM paDhame mAse paDhame pakkhe ) yo'sau grISmakAlasya prathamo mAsaH prathamaH pakSaH (cittabahule ) caitrasya bahulapakSaH - kRSNapakSa ( tassa NaM cittabahulassa ) tasya caitrabahulasya caturthIdivase (kAlasamayaMsi ) pUrvAhnakAlasamaye - prathamaprahare ( ghAyaipAyavassa ahe) ghAtakInAmavRkSasya adha ( chaNaM bhatteNaM apANaeNaM ) SaSThena bhaktena apAnakena - jalarahitena ( visAhAhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaNaM ) kevalotpaciH ma. 159 Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpArzvasa gaNAdimA| naM . 160-1 vizAkhAyAM nakSatre candrayogaM upAgane sati (jhAgaMtariAe vaTTamANassa ) dhyAnAntarikAyAM vartamAnasya kAlpa.mubo (aNaMte aNuttare jAva kevalavaranANadaMsaNe samuppanne) anante anupame yAvat kevalavarajJAnadarzane samutpanne myA07 | ( jAva jANamANo pAsamANe viharaha ) yAvat sarvabhAvAn jAnan pazyaMzca viharati / / (159) // // 13 // (pAsassa NaM arahao purisAdANIyassa ) pArzvasya arhataH puruSAdAnIyasya ( aTTha gaNA aTTha gaNahaga hutthA) aSTau gaNA aSTau gaNadharAzca abhavan , tatra ekavAcaniko yatisamUho gaNaH tannAyakAH sUrayo gaNadharAH, te zrIpArzvasya aSTau, Avazyake tu daza gaNA daza gaNadharAzcoktAH, iha sthAnAGge ca dvau alpAyuSkatvA dikAraNAnoktau iti Tippanake vyAkhyAtaM (taMjahA) nadyathA (subhe ya 1 ajaghose ya 2 vasiDhe 3 baMbhahaiyAri ya 4 / some 5 sirihare 6 ceva vIrabhadde 7 jasevi ya 8) // 1 // zubhazca 1 AryaghoSazca 2 vaziSTaH | 3 brahmacArI 4 ca somaH 5 zrIdharazcaiva 6 vIrabhadraH 7 yazasvI 8 ca // (160) // (pAsassa NaM arahao purisAdANIyassa ) pArzvasya ahataH puruSAdAnIyasya ( ajadinnapAmukkhAo) AryadattapramukhANi (solasa samaNasAhassIo) SoDaza zramaNasahasrANi (16000) ( ukkosiA samaNa|saMpayA hutthA) utkRSTA etAvatI zramaNasampadA abhavat // (161) / (pAsassa NaM arahao purisAdANIassa) pArzvasya arhataH puruSAdAnIyasya (pupphacUlAmukkhAo) puSpa MARRICANARAKHABARMANCEBOOK Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpArzvasya parivAramsa 162-5 culApramukhANi ( adRttIsaM ajjiyAsAhassI) aSTatriMzata AryikAsahasrANi ( 38000) (ukosiA ajiyAsaMpayA hutthA) utkRSTA etAvatI AryikAsampadA abhavat // (1) // (pAsassa NaM arahao purisAdANIassa) pArzvasya arhataH puruSAdAnIyasya (suvvayapAmukkhANaM) suvratapramukhANAM (samaNovAsagANaM) zramaNopAsakAnAM-zrAvakANAM (egA sayasAhassI) ekaH lakSaH (causaTThIM ca sahassA) catuHSaSTizca sahasrAH (164000) ( ukkosiA samaNovAsaMgANaM saMpayA hutthA) utkRSTA etAvatI zrAvakANAM sampadA abhavat // (163 // ) (pAsassa NaM arahao purisAdANIassa) pArzvasya arhataH puruSAdAnIyassa (sunaMdApAmukkhANaM) sunandApramukhANAM (samaNovAsiyANaM) zramaNopAsikAnAM-zrAvikANAM (tinni sayasAhassIo) trayoH lakSAH (sattAvIsaM ca sahassA) saptaviMzatizca sahasrAH ( 327000) ( ukkosiA samaNovAsiyANaM saMpayA hutthA) utkRSTA etAvatI zramaNopAsikAnAM sampadA abhavat // (164) // (pAsassa NaM arahao purisAdANIassa) pArzvasya arhataH puruSAdAnIyasya (adbhuTThasayA cauddasapuvvINaM) adhyuSTazatAni (350) caturdazapUrviNAM ( ajiNANaM jiNasaMkAsANaM ) akevalinAmapi kevalitulyAnAM (jAva cauddasapuvINaM saMpayA hutthA) yAvat caturdazapUrviNAM sampadA abhavat / / (165) / / (pAsassa NaM arahao purisAdANIassa) pArzvasya arhataH puruSAdAnIyakha (cauddasa sayA ohinA SACARRORG Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NINaM) caturdaza zAni (1400 ) avadhijJAninAM (dasa sayA kevalanANINaM) daza zatAni (1000) kalpa.subo- keMvalajJAninAM (ikArasasayA veubviyANa ) ekAdaza zatAni (1100) vaikriyalabdhimatAM ( chassayA riuma- zrIpAcapavyA . 7 | INaM) SaT zatAni ( 600 ) RjumatInAM (dasa samaNasayA siddhA) daza zramaNazatAni (1000) siddhAni (vIsaM rivAramA // 131 // ajjiyAsayAI siddhA) viMzatiH AryAzatAni (2000) siddhAni (addhahasayA viulamaINa) ardhASTau zatAni (750) vipulamatInAM(chamayA vAINaM ) SaT zatAni (600) vAdinAM (bArasa sayA aNuttarovavA-15| // 13 // iyANaM)dvAdaza zatAni (1200) anuttaropapAtinAM sampadA abhavat / / (166) // (pAsassa NaM arahao purisAdANIyassa) pArzvasya arhataH puruSAdAnIyasya (duvihA aMtagaDabhUmI hutthA) 6 dvividhA muktigAminAM maryAdA abhUt (taMjahAM ) tadyathA--( jugaMtagaDabhUmI) yugAntakRmiH ( pariyAyaMtagaDa-| bhUmI ya ) paryAyAntakRmizca (jAva cautthAo purisajugAo jugaMtagaDabhUmI) yAvat caturtha paddharapuruSaM yAvad yugAntakRmiH, zrIpArzvanAthAdArabhya caturthaM puruSaM yAvat siddhimArgo vahamAnaH sthitaH( tivAsapariAe aMtamakAsI) trivarSaparyAye kazcinmuktiM gataH, paryAyAntakRdramau tu kevalotpattastriSu varSeSu gateSu siddhigamanArambhaH // (167) / (teNaM kAleNaM) tasmin kAle (teNaM samaeNaM) tasmin samaye (pAse arahA purisAdANIe) pArzvaH ahaMn B/ puruSAdAnIyaH (tIsaM vAsAI agAravAsamajhe vasittA) triMzat varSANi gRhasthAvasthAyAM uSitvA-sthitvA MASALALARIGAISUUS 455AGAUR Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (tesIiM iMdiAI ) vyazIrti ahorAtrAn (chaumatthapariAyaM pAuNittA) chadmasthaparyAyaM pAlayitvA ( desU.. NAI sattari vAsAiM ) kiJcidUnAni saptatiM varSANi ( kevalipariAyaM pAuNittA ) kevaliparyAyaM pAlayitvA ( paDipunnA sattari vAsAiM ) pratipUrNAni saptatiM varSANi ( sAmannapariyAyaM pAuNittA ) cAritraparyAyaM pAlayitvA ( ekkaM vAsasayaM savvAuyaM pAlaittA ) ekaM varSazataM sarvAyuH pAlayitvA ( svINe veyaNijjAuyanAmagutte ) kSINeSu satsu vedanIyAyurnAmagotreSu karmasu ( imIse osappiNIe ) asyAmeva avasarpiNyAM ( dUsamasusamAe bahubitAe ) duSSamasuSamanAmake caturthe'rake bahuvyatikrAnte sati (je se vAsANaM paDhame mAse ducce pakkhe) yo'sau varSAkAlasya prathamo mAsaH dvitIyaH pakSaH (sAvaNasuddhe ) zrAvaNazuddhaH (tassa NaM sAvaNasuddhassa aTTamIpakkheNaM) tasya zrAvaNazuddhasya aSTamIdivase (upi saMme asela siharaMsi) upari sammetanAmakazailazikharasya ( appacauttIsahame ) AtmanA catustriMzattamaH ( mAsieNaM bhatteNaM apANaeNaM ) mAsikena bhaktena apAnakena (visAhAhiM nakkhatte jogamuvAgaNaM ) vizAkhAnakSatre candrayogaM upAgate sati (pubvaNhakAlasamayaMsi ) pUrvAhnakAlasamaye, tatra prabhormokSagamane pUrvAhna eva kAlaH, 'puvarattAvaratakAlasamayaMsi tti kacitpAThastu lekhakadoSAnmatAntaramedAdvA (vagghAriyapANI ) pralambita pANI - hastau yena sa tathA, kAyotsarge sthitatvAt pralambitabhujadvathaH, ( kAlagae vijJakaMte jAva savvadukkhappahINe ) bhagavAn kAlagataH vyatikrAntaH yAvat prakSINasarvaduHkhaH // (168) | ( pAsassa NaM arahao purisAdANIassa) pArzvasya arhataH puruSAdAnIyasya (jAva savvadukkhappahINassa ) yAvat agAravAsamAnAdi sU. 168 Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. supo vyA0 7 // 132 // prakSINasarvaduHkhasya (duvAlasa vAsasayAI viikaMlAI ) dvAdaza varSazatAni vyatikrAntAni ( terasamassa ya vAsa sayarasa ) trayodazamasya varSazatasya ( ayaM tIsaime saMbacchare kAle gacchai ) ayaM viMzattamaH saMvatsaraH kAlo gacchati, tatra zrIpArzvanirvANAt paJcAzadadhikavarSazatadvayena zrIvIranirvANaM tatazcAzItyadhikanavavarSa - zatAni atikrAntAni tadA vAcanA, tato yuktamuktaM trayodazamazatasaMvatsarasvAyaM triMzattamaH saMvatsaraH kAlo gacchatIti, iti zrI parzvanAthacaritraM samAptam // ( 169 ) // atha zrIneminAthasya jaghanyAdivAcanAbhizcaritramAha - ( teNa kAleNaM) tasmin kAle ( teNaM samaeNaM ) tasmin samaye (arahA ariTThanemI paMcacitte hutthA ) arhan ariSTanemiH paJcasu citrA yasya sa paJcacitraH abhavat ( taM jahA ) tadyathA ( cittAhiM cue caittA gandhaM vakte) citrAyAM cyutaH cyutvA garbhe utpannaH (taheba ukkhevo) tathaiva citrAbhilApena pUrvoktaH pATho vaktavyaH (jAva cittAhiM parinibbue) yAvat citrAyAM nirvANa prAptaH // (170) || ( teNaM kAle ) tasmin kAle ( teNaM samaeNaM ) tasmin samaye ( arahA ariTThanemI ) arhan ariSTanemiH (je se vAsANaM cautthe mAse sattame pakkhe ) yo'sau varSAkAlasya caturthI mAsaH saptamaH pakSaH ( kattiabahule ) kArttikasya bahulapakSaH ( tassa NaM kattiyabahulassa bArasIpakkheNaM) tasya kArtika hulasya dvAdazIdivase ( aparAjiAo mahAvimANAo ) aparAjitanAmakAt mahAvimAnAt (battIsaMsAgarovamahiAo ) dvAtriMzat sAgaropamANi sthitiryatra IdRzAt ( anaMtaraM cayaM cahattA ) anantaraM cyavanaM kRtvA ( iheva jaMbuddIve dIve ) zrInemeH ka lyANakAni sU. 170 // 132 // Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIneminAthasya gamedazA janma nAma sU. 171172 asminneva jambUdvIpe dvIpe (bhArahe vAse) bharatakSetre (soriyapure nayare) sauryapure nagare (samuhavijayassa rano) samudravijayasya rAjJaH (bhAriyAe sivAe devIe) bhAryAyAH zivAyA devyAH kukSau (puvvarattAvarattakAlasa6 mayaMsi ) pUrvapararAtrakAlasamaye-madhyarAtrau (jAva cittAhiM ganbhattAe vakaMte) yAvat citrAyAM garbhatayA utpannaH (savvaM taheva sumiNadaMsaNadaviNasaMharaNAiaM ittha bhANiyavvaM ) sarva tathaiva khanadarzanaM pitRvezmani dravyasaMharaNA|divarNanaM atra bhnnitvym|| (171) // | (teNaM kAleNaM) tasmin kAle (teNaM samaeNaM)tasmin samaye (arahA arihanemI) aIna araSThanemiH (je se vAsANaM paDhame mAse ducce pakkhe) yo'sau varSAkAlasya prathamo mAsaH dvitIyaH pakSaH (sAvaNasuddhe) zrAvaNazuddhaH tassa NaM sAvaNasuddhassa paMcamIpakkheNaM) tasya :zrAvaNazuddhasya pazcamIdivase (navaNhaM mAsANaM | bahupaDipunnANaM) navasu mAseSu bahupratipUrNeSu satsu (jAva cittAhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM) yAvat citrAnakSatre candrayogaM upAgate sati (AroggA''roggaM dArayaM payAyA) arogA zivA arogaM dArakaM prajAtA (jammaNaM samuddavijayAbhilAveNaM neyavvaM ) janmotsavaH samudravijayAbhidhAnena jJAtavyaH (jAva taM hou NaM kumAre ariTThanemI nAmeNaM) yAvat tasmAt bhavatu kumAraH ariSTanemirnAmnA kRtvA, yasmAt bhagavati garbhasthe mAtA riSTharatnamayaM nami-cakradhArAM svapnedrAkSIt tatoriSTanemiH, akArasya amaGgalaparihArArthatvAca ariSTanemiriti, riSThazando hi amaGgalavAcIti, kumArastu apariNItatvAt, apariNayanaM tu evaM-ekadA pauvanAbhimukha 554645455255Ura Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karapa-subo ghyA. 7 // 133 // 2315% nemiM nirIkSya zivAdevI samavadat -vatsAnumanyasva pANigrahaNaM pUraya cAsmanmanorathaM, svAmI tu yogyAM kanyAM prApya pariNeSyAmIti pratyuktaraM dadau tataH punarekadA kautukarahito'pi bhagavAn mitrapreritaH krIDamAnaH kRSNAyudhazAlAyAmupAgamat tatra kautukotsukairmitrairvijJapto'Ggulyagre kulAlacakravacakraM bhrAmitavAn zArGgaM dhanurmRNA lavannAmitavAn kaumodakIgadAM yaSTivadutpATitatvAn pAJcajanyaM zaGkhaM ca svamukhe dhRtvA ApUritavAn tadA ca nirmUlyAlAnamUlaM vrajati gajagaNaH gvaNDayana vezmamAlAM, dhAvantyutroTya bandhAn sapadi harihayA mandurAyAH praNaSTAH / zabdAdvaitena evaM baghiritamabhavattatpuraM vyagramugraM zrInemeklapadmaprakaTitapavanaiH pUrite pAJcajanye // 1 // taM tAdRzaM ca zabda nizambotpannaH ko'pi vairIti vyAkulacittaH kezavastvaritaM AyudhazAlAyAM AgataH, dRSTvA ca nemiM cakito nijabhujabalatulanAya ASAbhyAM valaparIkSA kriyate iti nemiM vadaMstena saha mallAkSATake jagAma, zrInemirAha - anucitaM nanu bhUlugnAdikaM, sapadi bAndhava ! yuddhamihAvayoH / balaparIkSaNakRjabA lanaM, bhavatu nAnyaraNaH khalu 'yujyate // 1 // dvAbhyAM tathaiva vIkRtaM - kRSNaprasAritaM bAhu, nemirvetralatAmiva / mRNAladaNDavacchItraM, vAlayAmAsa lIlayA // 1 // zAkhAnibhe nemijinasya bAhau tataH sa zAkhAmRgavadvi lagnaH / cakre nijaM nAma hariryathArthamudyadviSAdadviguNAsitAsyaH // 2 // tato mahatApi parAkrameNa nemibhuje'valite sati viSaNNacittaH kRSNo mama rAjyameSa sukhena grahISyatIti cintAturaH svacitta cintayAmAsa - 'klizyante kevalaM sthUlAH, sudhIstu phalamaznute / mamantha zaGkaraH sindhuM ratnAnyApurdivaukasaH // 1 // athavA calaparikSA. // 133 // Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CHHAHAKAKAKAAKAAR klizyante kevalaM sthUlAH, sudhIstu phalamaznute / dantA dalanti kaSTena, jihvA gilati lIlayA // 2 // tato balabha-10 dreNa sahAlocayati-kiM vidhAsye?, nemistu rAjyalipsubalavAMzca, tata AkAzavANI prAdurabhUd-aho hare ! purA jalakrIDA naminAthena kathitamAsId yaduta dvAviMzastIrthakaro neminAmA kumAra evaM pravrajiSyatIti zrutvA nizcinto'pi nizcayArtha neminA saha jalakrIDAM kartuM antaHpurIparivRtaH saro'ntare praviSTaH, tatra ca-praNayataH parigRha kare jina, hariravezayadAzu saro'ntare / tadanu zIghramasiJcata neminaM, kanakazRGkhajalaighusRNAvilaiH // 1 // tathA | rukmiNIpramukhagopikA api jJApitavAn-yadayaM neminiHzaGka krIDayA pANigrahAbhimukhIkAryaH, tatazca tA: api-kAzcit kesarasAranIranikarairAcchoTayanti prabhu, kAzcid bandhurapuSpakandukabharairninanti vakSaHsthale / kAzcittIkSNakaTAkSalakSavizikhairviddhayanti narmoktibhiH, kAzcitkAmakalAvilAsakuzalA vismApayAzcakrire | // 1 // tatazca-tAvatyaH pramadAH sugandhipayasA svarNAdizRGgI zaM, bhRtvA tajjalanirjharaiH pRthutaraiH kartuM prabhu vyAkulam / prAvartanta mitho isanti satataM krIDollasanmAnasAstAvayomani devagIriti samudbhatA zrutA caakhilaiH||1|| mugdhAH stha pramadA yato'maragirau gIrvANanAthaizcatuHSaSTayA yojanamAnacaktrakuharaiH kumbhaiH sahasrAdhikaiH / bAlye'pi snapito ya eSa bhagavAnnAbhUnmanAgAkulaH, kartuM tasya suyatnato'pi kimaho yuSmAmirIziSyate // 2 // tato nemirapi hariM tAzca sarvA jalairAcchoTayati sma kamalapuSpakandukaizca tADayati sma ityAdi savistaraM jalakrIDAM kRtvA taTamAgatya nemi svarNAsane nivezya sarvA api gopyaH pariveSTaya sthitAH, tatra A4%9AHABAR Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karava-mubomyA07 // 13 // gopIvAkyAni // 13 // RECARKARACK rukmiNI jagau-nirvAhakAtaratayodahase ma yatvaM, kanyAM tadetadavicAritameva neme ! / bhrAtA tavAsti viditaH sutarAM samartho, dvAtriMzadunmitasahasravadhUrviyoDhA // 1 // tathA satyabhAmA'pyuvAca-RSabhamukhyajinAH karapIDanaM, vidadhire dadhire ca mahIzatAm / bubhujire viSayAMzca bahUn sutAn , suSuvire zivamapyatha lebhireM // 2 // tvamasi kinnu navo'dya zivaGgamI, bhRzamariSThakumAra ! vicAraya / kalaya devara ! cAru gRhasthatAM, racaya bandhumanastu ca | susthatAm // 3 // atha jagAda ca jAmbuvatI javAt , zRNu purA harivaMzavibhUSaNam / sa munisuvratatIrthapatigRhI, zivamagAdiha jAtasuto'pi hi / / 4 / padmAvatIti samuvAca vinA vadhUTI, zobhA na kAcana narasya bhavatyavazyam / no kevalasya puruSasya karoti ko'pi, vizvAsameSa viTa eva bhavedabhAryaH // 5 // gAndhArI jagau-sajjanyayAtrAzubhasaGghasArthapotsavA vezmavivAhakRtyam / udyAnikApuGkSaNaparSadazca, zobhanta etAni vinA'GganAM no // 6 // gorI uvAca-ajJAnabhAjaH kila pakSiNo'pi, kSitau paribhramya vasanti sAyam / nIDe svakAntAsahitAH sukhena, tato'pi kiM devara ! mUDhahak tvam / / 7 // lakSmaNA'pyavocat-snAnAdisarvAGgapariSkriyAyAM, vicakSaNaH priitirsaabhiraamH| visrambhapAtraM vidhure sahAyaH, ko'nyo bhavennUnamRte priyAyAH ? // 8 // susImA'pyavadIt-vinA priyAM gho gRhamAgatAnAM, prAghUrNakAnAM munisattamAnAm / karoti pUjApratipattimanyaH ?, kathaM ca zobhAM labhate manuSyaH ?, // 9 // evamanyAsAM api gopAGganAnAM vAcoyuktyA yadunAmAgrahAca maunAvalambinamapi smitAnanaM jinaM nirIkSya 'aniSiddhamanumata'iti nyAyAt neminA pANigrahaNaM svIkRtamiti Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAbhirvAhaM udghoSitaM tathaiva janoktiriti, tataH kRSNenograsenapatrI rAjImatI mAgitA, lagnaM pRSTazca kroSTukinAmA jyotirvit prAha-varSAsu zubhakAryANi, nAnyAnyapi samAcaret / gRhiNAM mukhyakAryasya, vivAhasya tu kA vivAhAyakathA? // 1 // samudrastaM babhASe'tha, kAlakSepo'tra nArhati / nemiH kathaJcit kRSNena, vivAhAya pravartitaH // 2 // mA|8| 1 gamanaM bhUdvivAhapratyUho, nedIyastaddinaM vada / zrAvaNe mAsi tenoktA, tataH SaSThI smujjvlaa||3||tto dvayoH sthAnayorvihitA |vivAhocitA sAmagrI, Asanne ca kroSTukyAdiSTa lagne calitaH zrInemIkumAraH sphArazRGgAraH prajApramodakaro | rathArUDho dhRtAtapatrasAraH sazrImudravijayAdidazAhakezavabalabhadrAdiviziSTaparivAraH zivAdevIpramukhapramadAjegIyamAnadhavalamaGgalavistAraH pANigrahaNAya, agrato gacchaMzca vIkSya sArathiM prati kasyedaM kRtamaGgala bharaM dhavasa| mandiraM iti pRSTavAn , tataH so'gulyagreNa darzayan iti jagAda-ugrasenanapasya tava zvazurasyAyaM prAsAda iti, ime ca tava bhAryAyA rAjImatyAH sakhyau candrAnanAmRgalocanAbhidhAne bhitho vArttayataH, tatra mRgalocanA vilokya candrAnanAM prAha-he candrAnane ! strIvarge ekA rAjImatyeva varNanIyA yasyAH ayametAdRzo varaH pANiM grahISyati, candrAnanA'pi mRgalocanAmAha-rAjImatImadbhutarUparamyAM, nirmAya dhAtApi yadIhazena / vareNa no yojayati pratiSThAM, labheta vijJAnavicakSaNaH kAm ? // 1 // itazca-tUryazabdamAkarNya mAtRgRhAt rAjImatI | sakhImadhye prAptA, he sakhyau ! bhavatIbhyAmekAkinIbhyAmeva sADambaramAgacchan varo vilokyate, ahaM tu vilokayituM na labheyaM iti balAttadantare sthitvA nemi Alokya sAzcarya cintayati-kiM pAtAlakumAraH kiM vA makara Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRgalonAdihAsya // 135 // dhvajaH surendraH kim / kiM vA mama puNyAnAM prAgbhAro mUrtimAneSaH ? // 1 // tasya vidhAtuH karayorAtmAnaM kalpa-mubo- nyuJchanaM karomi mudA / yenaiSa varo vihitaH saubhAgyaprabhRtiguNarAziH // 2 // mRgalocanA rAjImatyabhiprAya vyA.7TA parijJAya saprItihAsaM-he sakhi ! candrAnane ! samagraguNasampUrNe'pi asmin vare eka dUSaNaM astyeva, paraM vraa||135|| rthinyAM rAjImatyAM zRNvatyAM vaktuM na zakyate, candrAnanA'pi-he sakhi ! mRgalocane ! mayA'pi tad jJAtaM, paraM sAmprataM maunamevAcaraNIyaM, rAjImatyapi bRpayA madhyasthatAM darzayantI-he sakhyau ! yasyAH kasyA api bhuvanAdbhutabhAgyadhanyAyAH kanyAyA ayaM varo bhavatu, para sarvaguNasundare'smin bare dUSaNaM tu dugdhamadhyAt pUtarakarSaNaprAyaM asambhAvyameda, tadanu tAbhyAM savinodaM kathitaM-bho rAjImati ! varaH prathamaM gauro vilokyate, apare guNAstu paricaye sati jJAyante, tadgauratvaM tu kajalAnukArameva dRzyate, rAjImatI seyaM sakhyau pratyAha-aya yAvat yuvAM cature iti mama bhramo'bhavat, sAmprataM tu sa bhagnaH, yat sakalaguNakAraNaM zyAmatvaM bhUSaNamapi dUSaNatayA prarUpita, zRNutaM tAvat sAvadhAnIbhUya bhavatyau zyAmatve zyAmavastvAzrayaNe ca guNAn kevalagauratve doSAMzca, tathAhi-bhU 1 cittavalli 2 agurU 3 katthUrI 4 ghaNa 5 kaNINigA 6 kesA 7 / kasavadR 8 masI 9 rayaNI 10 kasiNA ee aNagyaphalA // 1 // iti kRSNatve guNAH, kappUre aMgAro1caMde ciMdhaM 2 kaNINigA 1 bhUH citravallI aguru kastUrI dhanaH kanInikA kezAH / kaghapaTTo maSI rajanI kRSNA ete anardhaphalAH // 1 // 2 kare bhaMgAraH candre cikanInikA nayane / bhojye marIcaM citre rekhA kRSNA api gunnhetvH|| 2 // RADIOLOGISC067903 PRASNACKAGAJALA Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAda: rAMvRciH BASICALCANARASHTRA nayaNe 3 / bhuje marIaM4 citte rehA 5 kasiNAvi guNaheU // 2 // iti kRSNavastvAzrayaNe guNAH / khoraM lavaNaM 1 dahaNaM himaM ca 2 aigoraviggaho rogI 3 / paravasaguNo a cuNNo 4 kevalagorattaNe'vaguNA // 3 // evaM parasparaM tAsAM jalpe jAyamAne zrInemiH pazUnAmArtasvaraM zrutvA sAkSepa-he sArathe ! ko'yaM dAruNaH svaraH ?, sArathiH prAha-yuSmAkaM vivAhe bhojanakRte samudAyIkRtapazUnAmaya svara ityukte khAmI cintayati sma-dhiga vivAhotsavaM yatrAnutsavo'mISAM jIvAnAM, itazca 'hallI sahio! kiM me dAhiNaM . cakkhU paripphuraha'tti vadantI rAjImatI prati sakhyau-pratihatamamaGgalaM te ityuktvA thuthutkAraM kurutaH, nemistu-he sArathe ! rathamito nivarttaya, atrAntare nemi pazyanneko hariNaH svagrIvayA hariNIgrIvAM pidhAya sthitaH, atra kavighaTanA-svAminaM vIkSya hariNo bate-mA paharasu mA paharasu eaM maha hiyahAriNiM hariNiM / sAmI! amhaM maraNAvi dussaho piatmaavirho||1|| hariNI nemimukhaM nibhAlya hariNaM prati brUte-eso pasannavayaNo tihuaNasAmI akAraNaM baMdhU / tA viSNavesu vallaha ! rakkhatthaM savvajIvANaM // 2 // hariNo'pi patnIprerito nemi brUte-nijjharaNanIrapANaM araNNa 1kSAraM lavaNaM dahanaM himaM ca atigauravigraho rogI / paravazaguNazca cUrNa: kevalagauratve'vaguNAH // 3 // 2 hale sakhyaH kiM mama dakSiNaM cakSuH parisphurati ? 3 mA prahara mA prahara etAM mama hRdayahAriNI hariNIM / svAmin ! asmAkaM maraNAipi dussahaH priyatamAvirahaH // 1 // eSa prasannavadanaH tribhuvanasvAmI akAraNabandhuH / tasmAd vijJapaya vallabha ! rakSArtha sarvajIvAnAM // 2 // 5 nijharaNanIrapAnaM bharaNyatRNabhakSaNaM ca banavAsaH / asmAkaM niraparAdhAnAM jIvitaM rakSa rakSa prabho! // 6 // Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaspa-mubobyA07 // 136 // taNabhakkhaNaM ca vaNavAso / amhANa niravarAhANa jIviaM rakkha rakkha pho|||3|| evaM sarve'pi pazavaH samakSutA svAminaM prati vijJapayanti, tAvat svAmI babhASe-bho pazurakSakAH muJcata muzcata imAn pazUn nAhaM vivAha prArthanA kariSye, pazurakSakAH zrInemivacasA pazUn muJcanti sma, sArathirapi rathaM nivartayate sma, ana kaviH-heturindoH kalaGke yo, virahe raamsiityoH| neme rAjImatItyAge, kuraGgaH satyameva sH||1|| samudravijayazivAdevIpramukhajanAstu zIghrameva rathaM skhalayanti sma, zivA ca savASpaM brUte-patthemi jaNiNavallaha ! vaccha tumaM paDhamapatthaNaM | kiMpi / kAUNa pANigahaNaM maha se niavahUvayaNaM // 1 // nemirIha-muzcAgrahamimaM mAtarmAnuSISu na me mana:15 muktistrIsaGgamotkaNThasotkaMTamavatiSThate // 2 // yataH-yA rAgiNi virAgiNyastAH striyaH ko niSevate ? / ato'haM kAmaye mukti, yA virAgiNi rAgiNI // 3 // ityAdi, rAjImatI-hA deva ! kimupasthitamityuktvA mUrcA prAptA sakhIbhyAM candanadravairAzvAsitA kathamapi labdhasaJjJA sabASpaM gADhavareNa pAha-hA jAyavakuladiNayara ! hA niruvamanANa hA jagassaraNa ! / hA karuNAyara sAmI ! ma muttUNaM kahaM caliyo // 4 // hA~ hiaya dhiTTa nidura SHOCHSCHICAGISCHE 1 prArthayAmi jananIvallabha ! vatsa tvAM prathamaprArthanAM' kAmapi / kRtvA pANigrahaNaM mama darzaya nijavadhUvadanam // dinakara ! hA nirupamajJAna ! hA jagaccharaNa ! / hA karugAkara ! svAmin ! mAM muktvA kathaM calitaH ? // 4 // niSThura ! adyApi nirlaja! jIvitaM vahasi / anyatra baddharAgo yadi nAtha Asmano jAtaH // 5 // . 2 hA yAdavakulahA hRdaya ! dhRSTa 3 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjImatyA zoka ajjavi nillajja jIviaM vahasi / annatya baddharAo jaha mAho attaNo jaao||5|| punAnaHzvasya sopAlambha jagAda-jei sayalasiddhabhuttAi muttigaNiAi dhutta ! ratto'si / tA evaM pariNayaNAraMbheNa viDaMbiA kimahaM ? | // 6 // sakhyau saroSa-loapasiddhI vattaDI sahie ikka suNija / saralaM viralaM sAmalaM cukkiI vihI karija // 7 // pimmarahiaMmi piasahi ! eaMmivi kiM karesi piabhAvaM? / pimmaparaM kapi varaM annayaraM te kri|ssaamo|| 8||raajiimtii kI pidhAya-hA azrAvyaM kiM zrAvayatha:-jaii kahavi pacchimAe udayaM pAvei diNayaro tahavi / muttUNa neminAhaM karemi nAhaM varaM annaM // 9 // punarapi neminaM prati-vratecchuricchA'dhikameva datse, tvaM yAcakebhyo gRhamAgatebhyaH / mayA'rthayantyA jagatAmadhIza !, hasto'pi hastopari naiva lbdhH||10|| atha | viraktA rAjImatI prAha-jaiviha easma karo majjha kare no a Asi pariNayaNe / tahavi sire maha succia +SONAGACASNA yadi sakalasiddhabhuktAyAM muktigaNikAyAM dhUrta ! rakto'si / tata evaM pariNayanArambheNa viDambitA kimaham ! // 6 // 2 kokaprasiddhA vArtA sakhi ! ekA zrUyate / saralaM viralaM zyAmalaM vismRtya vidhiH kuryAt // 7 // 3 premarahite priyasakhi ! etasminnapi kiM karoSi priyabhAvaM ? / premaparaM kamapi varaM anyataraM te kariSyAmaH // 8 // 4 yadi kathamapi pazcimAyAmudayaM prApnoti dinakarastathApi / muktvA neminAthaM karomi nAhaM varamanyam // 9 // 5 yadyapi etasya karo mama kare na cAsItpariNayane / tathApi zirasi ! mama sa eva dIkSAsamaye karo bhaviSyati // 10 // Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa-subo bA.7 // 137 // dAnaM dIkSA casU.172 // 137 // SHSASCARCA5643A% dikkhAsamae karo hohI // 11 // atha neminaM saparikaraH samudravijayo jagau-nAbheyAdyAH kRtohAhAH, mukti | jgmurjineshvraaH| tato'pyuccaiH padaM te syAt , kumAra ! brahmacAriNaH // 12 // nemirAha-he tAta ! kSINabhogaka 'ihamasmi,kiJca-ekastrIsaMgrahe'nantajantusaGghAtaghAtake / bhavatAM bhavatAnte'smin , vivAhe ko'yamAgrahaH // 13 // atra kavi:-manye'GganAviraktaH pariNayanamiSeNa nemirAgatya / rAjImatI pUrvabhavapremNA samaketayanmuktyai // 14 // . (arahA arihanemI) arhana ariSTanemiH (dakkhe jAva tinni vAsasayAI) dakSaH yAvat trINi varSaza| tAni (kumAre agAravAmamajjhe vasittA) kumAraH san gRhasthAvasthAmadhye uSitvA (puNaravi loyaMtiehiM savvaM |taM ceva bhANiyavvaM ) punarapi lokAntikAH ityAdi sarvaM tadeva pUrvoktaM bhaNitavyaM, lokAntikA devAH yathA-jaya nirjatakandarpa !, jantujAtAbhayaprada ! / nityotsavAvatArArtha, nAtha ! tIrtha pravarttaya // 1 // iti svAminaM procya svAmI vArSikadAnAnantaraM tribhuvanamAnandayiSyatIti samudravijayAdIn protmAhayanti sma, tataH sarve'pi santuSTAH ( jAva dANaM dAiyANaM paribhAittA ) yAvat dhanaM gotrikANAM vibhajya-dattvA, dAnavidhistu zrIvIravad jnyeyH|| (172 ) // (je se vAsANaM paDhame mAse ducce pakkhe ) yo'sau varSAkAlasya prathamo mAsaH dvitIyaH pakSaH (sAvaNasuddhe) zrAvaNasya zukla: pakSaH (tassa NaM sAvaNasuddhassa chaTThIpakkheNaM) tasya zrAvaNazuddhasya SaSThIdivase (puvaNhakAlasamayaMsi) pUrvAhnakAlasamaye (uttarakurAe sIyAe ) uttarakurAyAM zivikAyAM sthitaH ( sadevamaNuAsurAe % Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSA sU. 172 kevalaM sU.173 FAAAAAAAACAE parisAe) devamanuSyAsurasahitayA parSadA (samaNugammamANamagge ) samanugamyamAnamArgaH ( jAva bAravaIe nayarIe majjhamajjheNaM niggacchada) yAvat dvAravatyAH nagaryAH madhyabhAgena nirgacchati (niggacchittA) nirgatya (jeNeva revayae ujANe) yantraiva raivatakaM udyAnaM (teNeva uvAgacchada) tatraiva upAgacchati (uvAgacchittA) upAgatya ( asogavarapAyavassa ahe) azokanAmavRkSasya adhastAt ( sIyaM ThAvei ) zibikAM sthApayati (ThAvittA) saMsthApya (sIyAo paJcokahai) zivikAtaH pratyavatarati ( paccoruhittA ) pratyavatIrya ( sayameva AbharaNamallAlaMkAraM omuyaDa ) svayameva AbharaNamAlayAlaGkArAn avamuJcati (sayameva paMcamuTTiyaM loyaM karei ) svayameva paJcamauSTikaM locaM karoti (karittA) kRtvA ca ( chaTeNaM bhattaNaM apANaeNaM ) SaSThena bhaktena apAnakena-jalarahitena (cittAhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM ) citrAyAM nakSatre candrayoga upAgate mati ( egaM devadUsamAdAya) ekaM devadUSyaM gRhItvA (egeNaM purisasahasseNaM saddhiM ) ekena puruSANAM sahasreNa sAI (muMDe bhavittA) muNDo bhUtvA prabhuH (AgArao aNagAriyaM pabvaie) agArAniSkramya sAdhutAM pratipannaH / / (173) // (arahA arihanemI) jahana ariSTanemiH ( caupannaM rAiMdiyAI ) catuSpazcAzataM ahorAtrAn yAvat (nicaM vosaTTakAe ) nityaM vyutsRSTakAyaH (taM ceva savvaM jAva paNapannagassa rAiMdiyassa) tadeva pUrvoktaM sarva vAcyaM yAvat pazcapaJcAzattamasya ahorAtrasya (aMtarA vaTTamANassa) antarA vartamAnasya (je se vAsANaM tacce mAse paMcame pakkhe) yo'sau varSAkAlasya tRtIyo mAsaH paJcamaH pakSaH (Asoyabahule ) Azvinasya kRSNapakSaH Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karaka-muvI vyA . 7 zrInemirAjIpUrvabhavA // 138 // // 138 // (tassa NaM Asoyabahulassa pannarasIpakkheNaM ) tasya Azvinabaddalasya pazcadaze divase ( divasassa pacchime bhAe) divasasya pazcime bhAge (ujiMtaselasihare veDasassa pAyavassa ahe) ujjayantanAmazailasya zikhare vetasanAmavRkSasya adhastAt ( aTThameNaM bhatteNaM apANaeNaM ) aSTamena bhaktena apAnakena-jalarahitena (cittAhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM) citrAyAM nakSatre candrayogaM upAgate sati (jhANaMtariyAe vahamANassa ) zukladhyAnasya madhyabhAge vartamAnasya prabhoH (aNate jAva jANamANe pAsamANe viharai ) anantaM kevalajJAnaM samutpannaM yAvat sarvabhAvAn jAnan pazyaMzca viharati, tatra kevalajJAna raivatakasthe sahasrAmravaNe samutpede, tata udyAnapAlako viSNorvyajijJapat , viSNurapi mahaddharyA bhagavantaM vanditumAyayo, rAjImatyapi tatrAgatA, atha prabhordezanAM nizamya varadattanRpaH sahasradvayanRpayuto vratamAdade, hariNA ca rAjamItyAH snehakAraNe pRSTe prabhurdhanavatIbhavA|dArabhya tayA saha svasya navabhavasambandhamAcaSTe, tathAhi-prathame bhave'haM dhananAmA rAjaputrastadeyaM dhanavatInAmnI matpatnI abhUt 1 tato dvitIye bhave prathame devaloke AvAM devadevyo 2 tatastRtIye bhave'haM citragatinAmA vidyAdharastadeyaM ratnavatI matpatnI 3 tatazcaturthe bhave caturthe kalpe dvAvapi devau 4 paJcame bhave'haM aparAjitarAjA 6 eSA priyatamA rAjJI 5 SaSThe ekAdaze kalpe dvAvapi devau 6 saptame'haM zaGkho nAma rAjA, eSA tu yazomatI rAjJI 7 aSTameM aparAjite dvAvapi devau 8 navame'haM eSA rAjImatI 9, tataH prabhuranyatra vihRtya kramAtpunarapi sAraivatake samavAsarat, tadA ca anekarAjakanyAparivRtA rAjImatI rathanemizca prabhupArzve dIkSAM jagRhatuH, anyadA AISCOEACC4ACCACACK Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 tiH rAjIlA mokSaH AHARA |ca rAjImatI prabhuM nantuM raivatake vrajaMtI mArge vRSTyA bAdhitA ekAMguhAM prAvizat , tasyAM ca guhAyAM pUrva praviSTaM rathanemi ajAnatI sA klinnAni vastrANi zoSayituM paritazcikSepa, tatazca tAM apahasitatridazataruNIrAmaNIyako sAkSAt kAmaramaNImiva ramaNIyAM tathA vivasanAM nirIkSya bhrAturvairAdiva madanena marmaNi hataH kUlalajAmutsRjya dhIratAmavadhIrya rathanemistAM jagAda-ayi sundari ! kiM dehaH, zoSyate tapasA tvayA / sarvAGgabhogasaMyogayogyaH saubhaagysevdhiH||1|| Agaccha svecchayA bhadre! kurvahe saphalaM januH / AvAmubhAvapi prAnte, caripyAvastapovidhim // 2 // tatazca mahAsatI tadAkarNya taM dRSTvA ca dhRtAtadhairyA taM pratyuvAca-'mahAnubhAva ! ko'yaM te'bhilASo narakAdhvanaH 1 / sarva sAvadyamutsRjya, punarvAJchanna lajjase // 1 // agandhanakule jAtAstiryaJco ye bhujnggmaaH| te'pi no vAntamicchanti, tvaM nIcaH kiM tato'pyasi // 2 // ityAdivAkyaiH pratiyodhitaH zrIne| mipAve tadaduzcIrNamAlocya tapastaptvA ca muktiM jgaam| rAjImatyapi dIkSAmArAdhya zivazayyAmArUDhA ciramA rthitaM zAzvatikaM zrInemisaMyogamavApa, yadAhuH-"chadmasthA vatsaraM sthitvA, gehe varSacatuHzatIm / paJcavarSazatIM rAjI, | yayau kevalinI zivam // 1 // (174) // (arahao NaM ariTThanemissa) arhataH ariSThanemeH (aTThArasa gaNA aTThArasa gaNaharA hutthA) aSTAdaza(18)gaNAH aSTAdaza gaNadharAzca abhavan // (175) / (arahao NaM aridvanemissa) arhataH ariSThanemeH ( varadattapAmukkhAo) varadattapramukhANi ( aTThArasa samaNasAhassIo) aSTAdaza zramaNAnAM sahasrANi ( 18000) ukkosiyA samaNasaMpayA hutthA) utkRSTA etAvatI zramaNasampadA abhavat // (176) / (ara OMOMOM Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karapa-subo zrIneminaH | parivAra ma. 175182 | // 139 // SHRSHASHANCE+ SANK io NaM ariTTanemissa) arhataH ariSThanemeH (aJjajakkhiNIpAmukkhAo) AryayakSiNIpramukhANi (cattAlIsaM ajjiyAsAhassIo) catvAriMzat AryAsahasrANi (40000) ( ukkosiyA ajjiyAsaMpayA hutthA) utkRSTA etAvatI AryAsampadA abhavat // (177) // (arahao NaM ariTTanemissa) arhataH ariSThanemeH (naMdapAmukkhANaM samaNovAsagANaM) naMdapramukhANAM zrAvakANAM (egA sayasAhassI) ekaH lakSaH (auNattariM ca sahasmA) ekonasaptatizca sahasrAH ( 169000) (ukkosiyA samaNovAsagANaM saMpayA hutthA) utkRSTA etAvatI zrAvakANAM sampadA abhavat / / (178) / ( arahao NaM arihanemissa ) arhataH ariSThanemeH (mahAsuThavayApAmukkhANaM samaNovAsiANaM) mahAsuvratApramukhANAM zrAvikANAM (tinni sayasAyassIo) trayaH lakSAH (chattIsaM ca sahassA) SaTtriMzaca ( 36000) sahasrAH (ukkosiA samaNovAsiANaM saMpayA hutthA) utkRSTA etAvatI zrAvikANAM sampadA abhavat / / (179) / / (arahao aaN ariTTanemissa) arhataH ariSThanemeH (cattAri sayA cauddasapuvINaM) catvAri zatAni (400) caturdazapUrviNAM (ajiNANaM jiNasaMkAsANaM) akevalinAmapi kevalitulyAnAM (jAva saMpayA hutthA) yAvat sampadA abhavat (paNNarasa sayA ohinANINaM) paJcadaza zatAni (1500) avadhijJAnivAM (pannarasa sayA kevalanANINaM) paJcadaza zatAni (1500) kevalajJAninAM (pannarasa saghA veuvviANaM ) pazcadaza zatAni (1500) vaikriyalabdhimatAM ( dasa sayA viulamaINaM ) daza zatAni (1000) vipulamatInAM ( aTTa sayA vAINaM ) aSTau zatAni (800) vAdinAM (solasa sayA aNuttarovavAiANaM ) OMOMOMOMLOACHAR Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SSSSSSHRA | SoDaza zatAni ( 1600 ) anuttaropapAtinA ( pannarasa samaNasayA siddhA) paJcadaza zramaNAnAM zatAni (1500) siddhAni (tIsaM ajjiyAsayAI siddhAiM) triMzat AryAzatAni ( 3000) siddhAni // (180) // *zrIneminaH ( arahao NaM arihanemissa ) arhataH ariSThanemeH (duvihA aMtagaDabhUmI hotthA) dvividhA antakRnmaryAdA parivAra abhavat (taMjahA) tadyathA (jugaMtagaDabhUmI ya pariyAyaMtagaDabhUmI ya) yugAntakRbhUmiH paryAyAntakRbhUmizca(jAvasa. 175aTThamAo purisajugAo jugaMtagaDabhUmI) aSTamaM puruSayugaM-padRdharaM yAvat yugAntakRda bhUmirAsIt (duvAsapariyAe aMtamakAsI ) dvivarSaparyAye jAte ko'pi antamakArSIt / / (181) / (teNaM kAleNaM) tasmin kAle ( teNaM mamaeNa ) tasmin samaye (arahA arihanemI ) arhana ariSTanemiH (tinni vAsasayAI kumAravAsamajhe vasittA) trINi varSazatAni kumArAvasthAyAM sthitvA (caupannaM rAiMdiyAiM ) catuSpazcAzataM ahorAtrAn ( chaumatthapariyAyaM pAuNittA) chadmasthaparyAyaM pAlayitvA ( desUNAI sasa vAsasayAI) kizcidUnAni sapta varSazatAni (kevalipari AyaM pAuNitA) kevaliparyAyaM pAlayitvA (paDipunnAI satta vAsamayAI) pratipUrNAni sapta varSazatAni (sAmanna | pariyAyaM pAuNittA) cAritraparyAyaM pAlayitvA (egaM vAsasahassaM ) eka varSamahasra (savvAuaM pAlaittA) sarvAyuH pAlayitvA (khINe veyaNijjAuyanAmagutte ) kSINeSu satsu vedanIyAyurnAmagotreSu karmasu ( imIse osappiNIe) asyAmeva avasarpiNyAM (dRsamasusamAe bahuviikaMtAe) duSSamasuSamAnAmake caturthe'rake bahuvyatikrAnte sati (je se gimhANaM cautthe mAse aTThame pakkhe ) yo'sau uSNakAlasya caturtho mAsaH aSTamaH Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kasma-mubo zrInemipu 96495455 // 140 // stakAntaram // 140 // -CASHASARASHRSS pakSaH ( AsADhasuddhe ) ASADhazuddhaH (tassa NaM AsADhasuddhassa aTThamIpakkheNaM) tasya ASADhazuddhasya aSTamIdivase (upi ujitaselasiharaMsi ) ujjayantanAmazailazikharasya upari (paMcahiM chattIsehiM aNagArasaehiM saddhi) paJcabhiH patriMzadyutaiH anagArazataiH (536) sAI (mAsieNaM bhattaNaM apANaeNe) mAsikema anazanena apAnakena-jalarahitena (cittAnakakhattaNa jogamuvAgaeNa) citrAnakSatre candrayoga upAgate sati (puvvarattAdarattakAlasamayaMsi) madhyarAtrI (nisajie kAlagae, jAva savvadukkhappahINe) niSaNNaH san kAlagataH yAvat sarvaduHkhaprakSINaH // (182) // atha neminirvANAt kiyatA kAlena pustakalikhanAdi jAtamityAha-( arahao NaM ariTTanemissa ) arhataH ariSThanemeH (kAlagayassa jAva savvadukkhappahINassa) kAlagatasya yAvat sarvaduHsvaprakSINasya ( caurAsII vAsasahassAI) caturazItivarSasahasrANi (viikaMtAI ) vyatikrAntAni (paMcAsIimassa vAmasahamassa ) paJcAzItitamasya varSasahasrasyApi (nava vAsasayAI viikaMtAI ) nava varSazatAni vyatikrAntAni (dasamassa ca vAsasayassa ) dazamasya varSazatasya ( ayaM asIime saMvacchare kAle gacchai ) ayaM azItitamaH saMvatsaraH kAlo gacchati // (186) // zrIneminirvANAcaturazItyA varSasahasraH zrIvIranirvANamabhUt , zrIpArzvanirvANaM tu varSANAM vyazItyA sahasraiH sArdaiH saptabhizca zatairabhUditi svadhiyA jJeyam // iti zrInemicaritram / / ataH paraM granthagauravabhayAt pazcAnupUrtyA namyAdInAM ajitAntAnAM jinAnAM antarakAlamAnamevAha-(namissa NaM arahao kAlagayassa) naminAthasya arhataH kAlagatasya (jAva savvadukkhappahINassa) AMANA Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ +4+4+4+ CA3%ECAM 4+ yAvat sarvaduHkhaprakSINasya (paMca vAsasayasahassAI) paJca varSANAM lakSAH (caurAsII vAsasahassAI ) caturazItivarSasahasrANi (nava ya vAmasayAI viikvaMtAI) nava varSazatAni ca vyatikrAntAni (dasamassa ya vAsasa- zrIjinAnAM yassa) dazamasya varSazatasya (ayaM asIime saMvacchare kAle gacchada) ayaM azItitamaH saMvatsaraH kAlo pustakaligacchati / zrInamirvANAt paJcabhivarSANAM lakSaH zrIneminirvANaM, tatazcaturazItisahasranavazatAzItivarSAti- * khanasya cAkrame ca pustakavAcanAdi // (184) // 21 // (muNisuvvayassa NaM arahao jAva savvadukkhappahINassa) muni ntarANi suvratasya arhataH yAvat sarvaduHkhaprakSINasya (ikArasa vAsasayasahassAI) ekAdaza varSANAM lakSAH (caurA-18 sII ca vAsasahassAiM) caturazItivarSasahasrANi (nava vAsasayAI viikaMtAI) nava varSazatAni ca vyatikrAntAni (dasamassa ya vAsasayassa ) dazamasya varSazatasya (ayaM asIhame saMvacchare kAle gacchaha ) ayaM azItitamaH saMvatsaraH kAlo gacchati, zrImunisuvratanirvANAt SaSTyA varSANAM lakSaiH zrInaminirvANaM, tatazca pazcalakSacaturazItisahasranavazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi, atra ca munisuvratanaminirvANAntarasya naminirvANapustakavAcanAntarasya ca milane sUtroktaM mAnaM bhavati, evaM sarvatra jJeyam // (185) // 20 // (mallissa arahao jAva pahINassa )mallInAthastha arhataH yAvat prakSINasya (paNNarhi vAsasayasahassAI) paJcaSaSTivarSANAM lakSAH ( caurAsIiM ca vAmasahassAI) caturazItivarSasahasrANi (nava vAsasayAI vihakkatAI) nava varSazatAni ca vyatikrAntAni (dasamassa ya vAsasayassa ) dazamasya varSazatasya ( ayaM asIime +++ + + E R Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa- suno mA0 7 // 141 // saMvacchare kAle gacchai ) ayaM azItitamaH saMvatsaraH kAlo gacchati / zrImalinirvANAccatuSpaJcAzadvarSANAM lakSaiH zrImunisuvratanirvANa, tatazcaikAdazalakSacaturazItisahasranavazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi, ubhayamilitaM ca sUtroktaM mAnaM bhavati // ( 186 ) || 19 || ( arassa NaM arahao jAva pahINassa ) aranAthasya arhataH yAvat prakSINasya ( ege vAsakoDisahasse viite ) ekaM varSakoTInAM sahasraM vyatikrAntaM ( sesaM jahA mallisa ) zeSaH kAlaH mallinAthavad jJeyaH ( taM ca evaM ) sa cAyaM ( paMcasaTThi lakkhA ) paJcaSaSTirlakSAH (carAsIiM ca vAsasahassAiM viikatAI ) caturazItirvarSasahasrANi ca vyatikrAntAni ( taMmi samae mahAvIro nio ) tasmin samaye mahAvIro nirvANaM gataH ( tao paraM nava vAsasayAI vikkatAI ) tataH paraM nava varSa - zatAni vyatikrAntAni ( dasamassa ya vAsasayassa ) dazamasya varSazatasya ( ayaM asIhame saMvacchare kAle gacchai ) ayaM azItitamaH saMvatsaraH kAlo gacchati ( evaM aggao jAva seyaMso tAva daTThavaM ) ayameva pAThaH agrataH yAvat zreyAMsastAvat draSTavyaH zrIaranirvANAdarSANAM koTisahasreNa zrImallinirvANa, tatazca paJcaSaSTilakSacaturazItisahasranavazatAzItivarSAnikrame pustakavAcanAdi // (187 ) / / 18 / / ( kuMthussa NaM arahao jAva ppahINassa ) kunthunAthasya arhataH yAvat prakSINasya ( ege ca bhAgalio me viikaMte ) ekaH caturtho bhAgaH patyopamasya vyatikrAntaH (paMcasaTThi ca mayasahassA ) pazcASaSTirlakSAH (sesaM jahA mallisa ) zeSaM mallinAthavad jJeyaM, zrIkunthunirvANAdvarSakoTisahasra nyUna palyopamacaturthabhAgena zrIarani zrIjinAnAM pustakalikhanasya cAntarANi // 141 // Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ |rvANaM, tatazca varSasahasrakoTipaJcaSaSTilakSacaturazItisahasranavazatavarSAtikrame pustakavAcanAdi // (188) // 17 // PI(saMtissa NaM arahao jAva ppahINassa) zAntinAthasya ahetaH yAvat prakSINasya (ege caubhAgUNe palio zrIjinAnAM |vame vikate ) evaM caturthabhAgenona palyopamaM vyatikrAntaM (paNNahi~ sayasahassA) paJcaSaSTilakSAH (sesaM jahA (sasa jahA pustakalimallissa) zeSaM mallinAthavad jJeyaM / zrIzAntinirvANAt pasyopamArddhana zrIkunthunirvANa tatazca palyacaturthabhAga- &khanasya cA| paJcaSaSTilakSacaturazItisahasranavazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi, ubhayayasIlane ca sUtroktaM pAdona ntarANi | palyopamaM syAt , zeSa mallinAthavat taca pazcaSaSTilakSacaturazItisahasranavazatAzItivarSarUpaM jJeyaM, evaM sarvatra // (189) // 16 // (dhammassa NaM arahao jAva ppahINassa ) dharmanAthasya arhataH yAvat prakSINasya (tinni sAgaro| vamAI vihakaMtAI ) trINi sAgaropamANi vyatikrAntAni (pannahiM ca sesaM jahA mallissa) paJcaSaSTilakSAH zeSaM mallinAthavad jJeyam, zrIdharmanirvANAta purvoktapAdonapalyanyUnaistribhiH sAgaropamaiH zrIzAntinirvANaM, | tatazca pAdonapalyopamapaJcaSaSTilakSacaturazItisahasranavazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi // (190) // 15 // (aNaMtassa NaM arahao jAva ppahINassa) anantanAthasya arhataH yAvat prakSINasya (satta sAgarovamAiM| viikaMtAI ) sapta sAgaropamANi vyatikrAntAni (pannahi ca sesaM jahA mallissa) paJcaSaSTilakSAH zeSaM mallivad jJeyaM, zrIanantanirvANAt caturbhiH sAgaraiH zrIdharmanirvANa, tatazca sAgaracayapazcaSaSTilakSAdivarSAtikrame pustakavAcanAdi, ubhayamilanAt sUtrokta mAnaM syAt // (191) // 14 // (vimalassa NaM arahao jAva ppahINassa)| rINi sAgaropamA jAva ppahoNasa ) catarazItisahasranavazatAmIlane ca sara Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa- subo vyA0 7 // 142 // vimalanAthasya arhataH yAvat prakSINasya ( solasasAgarovamAI viikkatAI ) SoDaza sAgaropamANi vyatikrAntAni ( paNNa ica sesaM jahamallissa) pazcaSaSTirlakSAH zeSa mallivada jJeyaM, zrIvimalanirvANAnnavabhiH sAgaraiH zrI anantanAthanirvANaM, tatazca saptasAgarapaJcaSaSTirlakSAdinA pustakavAcanAdi, ubhayamilanena sUtroktaM mAna syAt // (192 ) // 13 // ( vAsupujassa NaM arahao jAva ppahINassa ) vAsupUjyasya arhataH yAvat prakSINasya (chAyAlIsaM sAgarovamAI vikkanAI ) SaTcatvAriMzat sAgaropamANi vyatikrAntAni ( pannardvi ca sesaM jahA mallisa ) paJcaSaSTirlakSAH zeSaM mallivad jJeyaM, zrIvAsupUjya nirvANAt triMzatA sAgaraiH zrIvimalanirvANaM, tatazca SoDazasAgarapaJcaSaSTilakSAdinA pustakavAcanAdi // ( 193) // 12 // (sijaMsasma NaM arahao jAva ppahINassa ) zreyAMsasya arhataH yAvat prakSINasya ( ege sAgarovamasae vikate ) eka sAgaropamazataM vyatikrAntaM ( paNNaci sesaM jahA mallissa) paJcaSaSTirlakSAH zeSaM mallInAthavad jJeyaM / zrIzreyAMsa nirvANAccatuSpaJcAzatA sAgaraiH zrIvAsupUjyanirvANa, tatazca SaTcatvAriMzatsAgara paJcaSaSTilakSAdinA pustakavAcanAdi // ( 194 ) // 11 // ( sIyalassa NaM arahao jAva ppahINassa ) zItalasya arhataH yAvat prakSINasya ( egA sAgarovamakoDI ) ekA sAgaropamakoTI, kIdRzI 1 ( tivAsa addhanavamamAsAhia ) trivarSasArdhASTamAsairadhikaiH evaMvidhaiH ( bApAlIsavAsa sahassehiM UNi vikatA ) dvicatvAriMzatA varSasahasraiH UnA vyatikrAntA ( eyami samae mahAvIro nivvuo ) etasmin samaye mahAvIro nirvRtaH ( ao'vi paraM nava vAsasayAI vitAI ) tatospi paraM navavarSa - zrIjinAnAM ke khanasya cA pustakali antarANi // 142 // Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mITa AAACHARC+C45 zatAni vyatikrAntAni (dasamassa ya vAsasayassa) dazamasya ca varSazatasya (ayaM asIime saMvacchare kAle gacchada) ayaM azItitamaH saMvatsaraH kAlo gacchati / zrIzItalanirvANAt SaSTilakSaSaDviMzatisahasravarSA- zrIjinAnA ghikasAgarazatonayA ekayA sAgarakoTyA zrIzreyAMsanirvANaM, tato'pi varSatrayasArdhASTamAsAdhikadvicatvAriMza- pustakalivarSasahasranyanaiH SaTpaSTilakSaSaDviMzatisahasravaradhike mAgarazate vyatikrAnte zrIvIro nirvRtaH tataH paraM nava- *khanakha cAzatAzItivarSAtikrameM pustakavAcanAdi // (195) // 10 // (suvihissa paM arahao jAva pahINassa ) suvidhinA ntarASi thasya arhataH yAvat prakSINasya (dasa sAgarovamakoDIo viiyaMtAo) daza sAgaropamANAM koTyaH vyati krAntAH ( sesaM jahA sIalassa) zeSaH pAThaH zItalanAthavat (taM ca imaM-tivAsaadanavamAsAhia ) taccetthaMdaza kovyaH, kIdRzyaH ?-trivarSasArdhASTamAsAdhikAH ( bAyAlIsaMvAsasahassehiM UNiA viharatA iccAi) dvicatvAriMzadvapamahauH UnA ityAdikaH, zrIsuvidhinirvANAnnavabhiH sAgarakoTibhiH zrIzItalanAthanirvANaM, | tatazca trivarSArdhanavamamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasranyUnasAgarakoTathatikrame zrIvIranirvRtiH, tato navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi // (196) // 9 // (caMdappahassa NaM arahao jAva ppahINassa) candraprabhasya arhataH yAvat prakSINasya ( egaM sAgarovamakoDisayaM viikaMta) ekaM sAgaro makoTizataM vyatikrAntaM sesaM jahA sIalassa) zeSaM zItalavada jJeyaM ( taM ca ima-tivAsaaddhanavamamAsAhiya) taca itthaM-kIza sAgarakoTizataM ?-trivarSasArdhASTamAsAdhikaM (bAyAlIsavAsasahassehi UNagamiccAi) dvicatvAriMzatA varSasahau UnaM Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa-subo vyA0 7 // 143 // ityAdi / zrIcandraprabhanirvANAnnavati sAgarakoTibhiH zrIsuvidhinAthanirvANaM, tato'pi trivarSAMrdhanavamAsAdhidvicatvAriMzadvarSasahasairnyUnAsu dazasu sAgarakoTiSu vyatikrAntAsu zrIvIranirvRtiH, tato navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi // (117) ||8|| ( supAsassa NaM arahao jAva ppahINassa ) supArzvasya arhataH yAvat prakSINasya ( ege sAgarova makoDasahasse vikate ) ekaM sAgaropamakoTInAM sahasraM vyatikrAntaM ( sesaM jahA sIyalassa) zeSaM zItalavat (taM ca imaM - nivAsa addhanavamamAsAhi abAyAlIsavAsasahassehiM UNiA iccAi ) taccedaM kIdRzaM 1 - trivarSasArddhASTamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasraiH UnaM ityAdi / zrIsupArzvanirvANAtsAgarANAM navazatakoTibhiH zrIcandraprabhanirvANaM tatazca varSatrayasAdvaSTimAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasranyUnaikazatakoTisAgaraiH zrIvIranirvRtiH, tato navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi // (198) ||7|| ( paumappahassa NaM arahao jAvappahINassa ) padmaprabhasya arhataH yAvat prakSINasya ( dasa sAgarovamakoTisahassA vikaMca ) | daza sAgaropamakoTInAM sahasrANi vyatikrAntAni sesaM jahA sIdalassa ) zeSaM zItalavat ( taM ca imaM tivAsaaddhanavamamAsAhiyavAyAlI savAsasaMhassehiM UgagamiccAi ) tacedaM, kIdRzaM 1 - trivarSasArghASTamAsAdhika dvicatvAriMzadvarSasahasraiH UnaM ityAdi / zrIpadmaprabhanirvANAt sAgarakoTInAM navabhiH sahasraiH zrItupArzvanirvANaM, tatazca trivarSArddhanavamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasra nyU nai ka koTisahasra sAgaraiH zrIvIranirvRtistato navazatAzI|tivarSAtikrame pustakavAcanAdi | (199 ) // 6 // ( sumaissa NaM arahao jAba pahINassa) sumatinAthasya arhataH zrIjinAnAM pustakalikhanasya cAntarANi // 143 // Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAMASHANCH yAvat prakSINasya (ege sAgarovamakoDisayasahasse viDakate) ekaH sAgaropamakoTInAM lakSaH vyatikrAntaH (sesaM jahA sIalassa) zeSaM zItalavat (taM ca imaM tivAsaaddhanavamAsAhiyavAyAlIsavAsasahasseMhiM UNa zrIjinAnAM gamiccAi ) tat kIdRzaM ?-trivarSasArDoSTamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasraH UnaM ityAdi / zrIsumatinirvANAnnava- pustakalira tisahasrasAgarakoTibhiH zrIpadmaprabhanirvANa, tatazca trivarSAnavamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasranyUnadazakokhanasya cATisahasrasAgaraiH zrIvIranirvANa, tato navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi / (200) // 5 // ( abhi- ntarANi naMdaNassa Na arahao jAva ppahINassa) abhinandanasya arhataH yAvat prakSINasya (dasa sAgagarovamakoDisayasahassA vivaMtA) daza sAgaropamakoTilakSAH vyatikrAntAH (sesaM jahA sIalassa ) zeSaM zItalavat (taM ca imaM tivAsaaddhanavamAsAhiyavAyAlIsavAsasahassehiM UNagamicAi ) tat kIdRzaM ?-trivarSasA STamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasraiH UnaM ityAdi / zrIabhinandananirvANAt sAgarakoTInAM navabhirlakSaiH zrIsumatinirvANaM, tatazca trivarSArddhanavamamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasra!nakalakSakoTisAgaraiH zrIvIranirvRtistato navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi / / (201) // 4 // (saMbhavasma NaM arahao jAva ppahINassa ) sambhavasya arhataH yAvat prakSINasya (vIsaM sAgarovamakoDisayasahassA viikaMtA) viMzatiH sAgaropamakoTInAM lakSA ra vyatikrAntAH (sesaM jahA sIalassa) zeSa zItalanAthavat (taM ca ima, tivAsaaddhanavamAsAhiyabAyAlI savAsasahassehiM UNagamiccAi) tat kIdRzaM ?-trivarSasA STamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasraiH UnaM ityAdi / ALUKASHA Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kApa-mubo mA07 // 144 // NAGHAHORAS zrImaMbhavanirvANAt sAgarakoTInAM dazabhilakSaiH zrIabhinandananirvANaM, tatazca trivarSArddhanavamAsAdhikadvicatvA-2 riMzadvarSasahasranyUnadazalakSakoTIsAgaraiH zrIvIranivRtistato navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi // (202) / 3 // (ajiyassa NaM arahao jAva ppahINassa) ajitasya arhataH yAvat prakSINasya (pannAsaM sAgarovamakoDisa zrIjinAnAM yasahassA viikaMtA) paJcAzat sAgaropamakoTInAM lakSAH vyatikrAntAH ( seMsaM jahA sIalassa) zeSaM zIta pustakali khanasya cAlanAthavat (taM ca imaM, tivAsaaddhanavamamAsAhiyabAyAlIsavAsasahassehiM UNagamiccAi ) tat kIdRzaM ? ntarANi trivarSasArdhASTamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasraH UnaM ityAdi / zrIajitanAthanirvANAt sAgarANAM triMzatA // 14 // koTIlaH zrIsambhavanirvANaM, tatazca trivarSA navamamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasranyUnaviMzatisAgarakoTIlakSaH zrIvIranirvRtistato navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi // (203) // 2 // zrIRSabhanirvANAt sAgarakoTInAM paJcAzanA lakSaH zrIajitanirvANaM, tatazca trivarSA navamamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasranyUnapazcAzatkoTilakSasAgaraiH zrIvIranirvRtistato navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi // 203 // 1 // zrInaminAthanirvANathI paJca lakSa varSe zrIneminirvANaM, tevArapachI corAsI sahasra nava zata eMsI varSe pustakavAcanAdi 21 / zrImunisuvratanA nirvANathI chalAkha varSe zrInaminirvANa, tevArapachI pAMca lAkha coryAsI sahasra navazata esI varSe pustakavAcanAdi 20 / zrImallinAthanAnirvANathI copana lAkha varSe zrImunisuvratanirvANa, tevArapachI igyAra lAkha coryAsI hajAra navaseM eMsI varSe pustakavAcanAdi 19 / zrIaranirvA SICAT Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KAKASHALA | NathI koTIsahasravarSe zrImallinirvANa, tivArapachI pAMsaTha lAkha coryAsI hajAra navaso emI varSe pustakavAcanAdi 18 / zrIkuMthunAthanA nirvANa pachI koTIsahasravarSe nyUna palyopamane cothe bhAge zrIaranAthanirvANa, tivA zrIjinAnAM | rapachI sahasrakoTI pAMsaTha lAkha corAsI hajAra navaso esI varSe pustakavAcanAdi 17 / zrIzAMtinAthanA pustakalinirvANadhI ardhapalyopameM zrIkuMthunAtha nirvANa, tivArapachI palyopamano cotho bhAga tathA pAMsaThalAkha corAsI dakhanakhacA hajAra navaso eMsI varSe pustakavAcanAdi 16 / zrIdharmanAthanA nirmANathI poNA palyopame nyUna traNa sAgaro meM ntarASi |zrIzAntinAtha nirvANa, tivAra pachI poj palyopama pAMsaTha lAkha corAsI hajAra navaso eMsI varSe pustakavAcanAdi 15 / zrIanaMtanAthanA nirvANathI cArasAgaropameM zrIdharmanAtha nirvANa, tivArapachI traNa sAgaropama pAMsaTha lAkha coryAsI hajAra navaso eMsI varSe pustakavAcanAdi 14 / zrIvimalanAthanA nirvANathI navasAgaropameM zrIanaMtanAtha nirvANa, tivArapachI sAta sAgaropama upara pAMsaTha lAkha corAsI hajAra navaso eMsI varSe pustakavAcanAdi 13 / zrIvAsupUjyanA nirvANathI trIsa sAgaropameM zrIvimalanAtha nirvANa, tivArapachI sola sAgaropama pAMsaTha lAkha coryAsI hajAra navaso eMzI varSe pustakavAcanAdi 12 / zrIzreyAMsanAthanA nirvANathI copana sAgaropameM zrIvAsupUjya nirvANa, tivArapachI chetAlIsa sAgaropama pAMsaTha lAkha coryAsI hajAra navaso |eMsI varSe pustakavAcanAdi 11 / zrIzItalanAthanA nirvANathI ekaso sAgaropama chAsaTha lAkha chavIsa hajAra | varSa ochA evA ekakoDI sAgaropameM zrIzreyAMsa nirvANa, tivArapachI traNa varSa sADA ATha mAsa ane CALCCAOCCAGACHICAGO Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa-mubo zrIjinAnA pustakali // 145 // BHASABHAROSSE khanasya cAntarASi // 145 beMtAlIsa hajAra varSa nyUna evA chAsaTha lAkha chavvIsa hajAra varSe adhika ekaso sAgaropameM zrIvIra nirvANa, tevArapachI navaso eMsI varSe pustakavAcanAdi 10 / zrIsuvidhinAthanA nirvANathI nava koDI sAgaparomeM zrIzItala nirvANa, tivArapachI betAlIsa hajAra varSa traNa varSa sADAAThamAsa eTalA nyUna eka koDI sAgaropameM zrIvIra nirvANa, tivArapachI navaso eMsI varSe pustakavAcanAdi 9 / zrIcaMdraprabhunA nirvANathI nevu koDI sAgaropame zrIsuvidhi nirvANa, tivArapachI beMtAlIsa hajAra varSa traNa varSa sADA ATha mAsa eTalA nyUna daza koDI mAgaropameM zrIvIra nirvANa, tivArapachI navaso eMsI varSe pustakavAcanAdi 8 / zrIsupArzvanAthanA nirvA: | NathI navaseM koDI sAgaropameM zrIcaMdraprabha nirvANa, tivArapachI beMtAlIsa hajAra varSa traNa varSa sADAATha mAsa eTale nyuna ekaso kroDa sAgaropameM zvIvIra nirvANa, tivArapachI navaso eMsI varSe pustakavAcanAdi 7 / zrIpadmaprabhanA nirvANathI nagha hajAra koDi sAgaropameM zrIsupArzva nirvANa, tivArapachI traNa varSe sADAATha mAsa tathA beMtAlIsa hajAra varSa ochA eka hajAra kroDa sAgaropameM zrIvIra nirvANa, tevArapachI navaso eMsI varSe pustakavAcanAdi 6 / zrIsumatinAthanA nirvANathI nevu hajAra kroDa sAgaropameM zrIpadmaprabha nirvANa, tivAra pachI traNa varSa sADA ATha mAsa beMtAlIsa hajAra varSa ochA daza hajAra kroDa sAgaropameM zrIvIra nirvANa, pachI navaso eMsI varSe pustakavAcanAdi 5 / zrIabhinaMdananA nirvANathI nava lAkha kroDa sAgaropameM zrIsumati CARRASSASS X Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43+AAA zrIjinAnAM pustakali nakha cAntarASi tkha nirvANa, tivArapachI traNa varSa sADA ATha mAsa baiMtAlIsa hajAra varSa ochAM eka lAkha kroDa sAgaropameM zrIvIra nirvANa, tivArapachI navaso eMsI varSe pustakavAcanAdi // 4 / / zrIsaMbhavanAthanA nirvANa pachI daza lAkha koDI sAgaropameM zrIabhinaMdana nirvANa, tivArapachI traNa varSa | sADAATha mAsa beMtAlIsa hajAra varSa ochAM evA daza lAkha koDI sAgaropameM zrIvIra nirvANa, tevArapachI navaso eMsI varSe pustakavAcanAdi 3 / zrIajitanAthanA nirvANathI trIsa lAkha koDi sAgaropameM zrIsaMbhavanAtha nirvANa, tevArapachI traNa varSa sADAATha mAsa tathA beMtAlIsa hajAra varSa ochAM evA vIza lAkha koDI sAgaropameM zrIvIra nirvANa, tevArapachI navaso eMsI varSe pustakavAcanAdi 2 / zrIRSabhanA nirvANathI pacAsa lAkha koDi sAgaropameM zrIajita nirvANa, tevArapachI traNa varSa sADA ATha mAsa beMtAlIsa hajAra varSa ochAM | evA pacAsa lAkha kroDa sAgaropameM zrImahAvIra nirvANa, tevArapachI navaso eMsI varSa pustakavAcanAdi 1 // __athAsyAmavasarpiNyA prathamadharmapravartakatvena paramopakAritvAt kiJcidvistarataH zrIRSabhadevacaritraM prastauti(teNaM kAleNaM ) tasmin kAle (teNaM samaeNaM) tasmin samaye (usame NaM arahA) RSabhaH arhan , kIdRzaH ?(kosalie ) kozalAyAM-ayodhyAyAM jAtaH kauzalikaH (cauuttarAsADhe abhIipaMcame hutthA ) caturyu uttarASADhA yasya sa caturuttarASADhaH abhijinnakSatre paJcamaM kalyANakaM abhavat // (204) // AAE+ Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (taMjahA) tadyathA (uttarAsADhAhiM cue, caittA gambhaM vakaMte) uttarASADhAyAM cyutaH, cyutvA garbhe utpannaH (jAva abhIiNA parinivvue) yAvat abhijinnakSatre nirvANaM prAptaH / / (305 ) // kalpa-subo(teNaM kAleNaM) tasmin kAle (teNaM samaeNaM) tasmin samaye (usame NaM arahA kosalie ) RSabhaH zrIRSabhaja18|arhan kauzalikaH (je se gimhANaM cautthe mAse sattame yakkhe ) yo'sau uSNakAlasya caturtho mAsaH saptamaH pakSaH 4nmAdi ma. bbA07 204-209 // 146 // AsADhabahula ) ASADhasya kRSNapakSaH (tassa NaM AsADhabahulassa cautthIpakkheNaM tasya ASADhabahulasya: 1146 // caturthIdivase (sabaTThasiddhAo mahAvimANAo) sarvArthasiddhanAmakAt mahAvimAnAt (tittIsaMsAgarovamaTTiiAo) trayastriMzat sAgarANi sthitiyaMtra evaMvidhAt (aNaMtaraM cayaM caittA) antararahitaM cyavanaM kRtvA | (iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse) asminneva jambUdvIpe dvIpe bharatakSetre (ikkhAgabhUmIe ) tadA grAmAdI nAmabhAvAt ikSvAkubhUmikAyAM ( nAbhikulagarasma marudevAe bhAriyAe ) nAbhinAmakulakarasya marudevAyA |bhAryAyAH kukSau ( pubvarattAvarattakAlasamayaMsi ) pUrvApararAtrakAlasamaye madhyarAtrau ( AhAravakkaMtIe jAva | gambhattAe vakte) divyAhAratyAgena yAvat garbhatayA utpannaH / / ( 306 ) / ( usame NaM arahA kosalie ) RSabhaH arhan kauzalikaH ( tinnANovagae AvihutthA ) trijJAnopagataH abhavat (taMjahA) tadyathA (caissAmitti jANai, jAva sumiNe pAsai ) cyoSye iti jAnAti, yAvat svapnAm pazyati (taMjahA ) tadyathA (gayavasahagAhA) 'gayavasaha' ityadirgAthA'tra vAcyA (savvaM taheva navaraM ) sarva tathaiva-pUrvoktavat, ayaM vizeSaH (paDhamaM usabhaM 6 + * Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIRSabhaka nmAdi 204 muheNaM aiMtaM pAseha) marudevA prathamaM vRSabhaM mukhe pravizantaM pazyati (sesAo gayaM) zeSAstu jinajananyaH prathama gajaM pazyanti, vIramAtA tu mihamadrAkSIt (nAbhikulagarasma sAhei) nAbhikulakarAya ca kathayati (suviNapADhagA natthi) tadA svamapAThakA na santi (nAbhikulagaro sayameva vAgarei ) ato nAbhikulakaraH svayameva svapnaphalaM kathayati / (207) // (teNaM kAleNaM) tasmin kAle (teNaM samaeNaM) tasmin samaye (usame NaM arahA kosalie ) RSabhaH arhana kauzalikaH (je se gimhANaM paDhame mAse paDhame pakkhe ) yo'sau uSNakAsya prathamo mAsaH prathamaH pakSaH (cittabahule) caitrasya kRSNapakSaH (tassa NaM cittabahulassa aTThamIpakkheNaM) tasya caitrabahulasya aSTamIdivase (navaNhaM mAmANaM bahupaDipunANaM navasu mAseSu bahupratipUrNeSu satsu ( jAva AsADhAhiM nakkha. teNaM jogamuvAgaeNaM) yAvat uttarASADhAyAM nakSatre candrayoga upAgate sati (AroggA''roggaM dArayaM payAyA) | arogA mAtA arogaM dArakaM prajAtA // (208) // (taM ceva savvaM jAva devA devIo ya vasuhAravAsaM vAsiMsa) tadeva sarva yAvat devAH devyazca vasudhArAvarSaNaM cakraH (sesa taheva cAragasohaNamANummANavaddhaNaussukamAiya. ThiivaDiyajUyavajna savvaM bhANiavvaM ) zeSaM tathaiva-pUrvoktaprakAreNa bandimocanamAnonmAnavarddhanazulkamocanapramukhasthitipatitAyupavarja sarva bhaNitavyam // (209) // atha devalokacyUto'bhUtarUpo'nekadevadevIparivRtaH sakalaguNaistebhyo yugalamanuSyebhyaH paramotkRSTaH krameNa pravarddhamAnaH sannAhArAbhilASe surasAritAmRtarasasarasA aGguliM mukhe prakSipati, evaM anye'pi tIrthaGkarA bAlye COCCALCUSTOMACHI Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAlpa-mubovyA0 7 // 147 // vaMzasthApanA sunandAgrahAdi // 147 // ASSICALEKHA avagantavyAH, bAlyAtikrame punaragnipakkAhArabhojinaH, RSabhastu pravrajyAM yAvat surAnItottarakurukalpadrumapha| lAnyAvAditavAn , atha saJjAte phizcidUnavarSe ca bhagavati prathamajinavaMzasthApanaM zakrajItamiti vicintya kathaM riktapANiH svAmisamIpaM yAmIti mahatIM ikSuyaSTiM AdAya nAbhikulakakasthasya prabhoragre tasthau, dRSTvA cekSu. yaSTi hRSTavadanena svAminA kare prasArite ikSu bhakSayasIti bhaNitvA tAM dattvA ikSvabhilASAt svAmino vaMza | ikSvAkunAmA bhavatu, gotraM api asya etatpUrvajAnAM ikSvabhilASAtkArazyapanAmeti zakro vaMzasthApanAM kRtavAn / atha kizciyugalaM mAtRpitRbhyAM tAlavRkSAdho muktaM, tasmAtpatatA tAlaphalena puruSo vyApAdinaH, prathamo'yaM | akAlamRtyuH, atha sA kanyA mAtApitroH svarmatayoH ekAkinyeva vane cacAra, dRSTvA ca tAM sundarI yugalikanarA nAbhikulakarAya nyavedayan , nAbhirapi ziSTeyaM sunandAnAmnI RSabhapatnI bhaviSyatIti lokajJApanapurassaraM tAM jagrAha, tataH sunandAsumaGgalAbhyAM saha pravarddhamAno bhagavAn yauvanaM anuprAptaH, indro'pi prathamajinavivAhakRtyaM asmAkaM jItamiti anekadevIkoTiparivRtaH samAgatya svAmino varakRtyaM svayameva kRtavAn , vadhUkRtyaM ca dvayorapi kanyayordavya iti, tatastAbhyAM viSayopabhogino bhagavataH SaTlakSapUrveSu gateSu bharatabrAhmIrUpaM yugalaM sumaGgalA bAhubalisundarIrUpaM yugalaM ca sunandA prasuSuve, tadanu caikonapaMcAzat putrayugalAni kramAt sumaMgalA prasUtavatI / (usameNaM arahA kosalie kAmavagutteNaM) RSabhaH arhana kauzalikaH kAzyapagotrIyaH (tasma NaM paMca nAmadhijjA KAR Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamanRpatvaM 4 nagarInive zanam evamAhijjati )tasya prabhoH paJca nAmadheyAni evaM AkhyAyante (taMjahA) tayathA (usame i vA 1 paDhamarAyA i vA 2) RSabha iti vA 1 prathamarAjA iti vA 2 (paDhamabhikkhAyare i vA 3) prathamabhikSAcara iti vA 3 ( paDhamajiNe i vA 4) prathamajina iti vA 4 ( paDhamatitthaMkare i vA 5) prathamatIrthakara iti nA 5, taba ikAraH savatra vAkyAlaGkAre, prathamarAjA, sa caivaM-kAlAnubhAvAt krameNa pracurakaSAyodayAt parasparaM vivadamAnAnAM yugalikAnAM daNDanItistAvat vimalavAhanacakSuSmatkulakarakAle'lpAparAdhitvena hakArarUpaivAbhUt , yazasvino'bhicandrasya ca kAle alpe'parAdhe hakArarUpA mahati ca aparAdhe makArarUpA, prasenajinmarudevanAbhikulakarakAle ca jaghanyamadhya motkRSTAparAdheSu krameNa hakAramakAradhikArarUpA daNDanItayo'bhUvana , evamapi nItyatikrameNa jJAnAdiguNAdhikaM bhagavantaM vijJAya yugalibhirbhagavanivedane kRte svAmya-'nItimatikramatAM daNDaM sarva rAjA karoti, sa cAbhiSikto'mAtyAdiparivRtI bhavato'evaM ukta tairUce-asmAkaM api IdRzo rAjA bhavatu, svAmyAha-yAcadhvaM nAbhiku lakaraM rAjAnaM, tairyAcito nAbhiH-bho bhovatAM RSabha eva rAjA'ityuktavAn , tataste rAjyAbhiSekanimittamudakAnayanAya saraH prati gatavantaH, tadA ca prakampitAsanaH zakro jItamiti samAgatya mukuTakuNDalAbharaNAdipariSkriyApurassaraM bhagavantaM rAjye'bhiSiJcati sma, yugalikanarAstu nalinapatrasthitajalahastA alaGkRtaM bhagavantaM nirikSya vismitAH kSaNaM vicArya bhagavataH pAdayorjala prakSiptavantaH, tacca dRSTvA tuSTaH zakro'cintayat-aho vinItA ete puruSA iti vaizramaNa AjJApitavAn yadiha dvAdazayojanavistIrNAM navayojanaviSkambhAM vinItAM nAmnI nagarI Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karala-mubo AACHANA anerutpa tiHzilpadarzanam // 15 // niSpAdayetyAjJAsamanantarameva ratnasuvarNamayabhavanapaGktiprAkAropazobhitAM nagarImavAsayat, tato bhagavAna rAjye hastyazvagavAdisaGgrahapurassaraM ugrabhogarAjanyakSatriyalakSaNAni catvAri kulAni vyavasthApitavAn , tatropadaNDakAritvAdugrA ArakSakasthAnIyAH 1 bhAgArhatvAd bhogA gurusthAnIyAH 2 samAnavayasa itikRtvA rAjanyA vayasyasthAnIyAH 3 zeSAH pradhAnaprakRtitayA kSatriyAzca 4 / tadA ca kAlaparihANyA RSabhakulakarakAle kalpadrumaphalalAbhAbhAvena ye ikSvAkAste ikSubhojinaH zeSAstu prAyaH patrapuSpaphalabhojinognerabhAvAcApakkazAlyAdyauH SadhIbhojinazcAbhUvan , kAlAnubhAvAttadajINe ca svalpaM svalpataraM ca bhuktavantaH tasyApyajIrNe bhagavadUcasA hastAbhyAM ghRSTvA tvacaM apanIya bhuktavantaH, tathApyajINa prabhupadezAt patrapuTe jalena kledayitvA taNDulAdIn bhuktavantaH, evamapyajIrNe kiyatImapivelAM hastatalapuTe kledayitvA hastatalapuTe saMsthApya, punarapyajINe kakSAsu sveda. yitvA, tathApyajINe hastAA ghRSTvA patrapuTe kledayitvA hastAtalapuTe saMsthApyetyAdibahuprakArairannabhojino bbhuuvaaNsH| evaM satyekadA drumagharSaNAnnavotthitaM pravRddhajvalajjvAlaM tRNakalApaMkavalayantaM agnimupalabhyAbhinavaratnabuddhayA prasAritakarA dahyamAnA bhayabhItAH santo yugalino bhagavantaM vijJapayAmAsuH, bhagavatA cAgnerutpattiM vijJAya bho yugalikA ! utpano'gniH atra ca zAlyAdyauSadhInidhAya bhuGgadhvaM yatastAH sukhena jIryantItyupAye kathite'. pyanabhyAsAt samyagupAyaM ajAnAnA auSadhIragnau prakSipya kalpadroH phalAnIva yAcante agninA ca tAH sarvato dadyamAnA haSTrA ayaM pApAtmA venAla ivAtRptaH svayameva sarva bhakSayati nAsmAkaM kizcit prayacchatItyato'syA C%20-SHUKRABAR + 5 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ |parAdhaM bhagavate vijJapya zikSA dApayiSyAma iti buddhayA gacchantaH pathi bhagavantaM hastiskandhArUDhaM abhimukha mAgacchantaM dRSTA yathAsthitaM vyatikaraM bhagavate nyavedayan , bhagavAMcAha-atra pITharAdivyavadhAnena bhavadbhirdhAnyAdiprakSepaH kArya ityuktvA taireva mRtpiNDaM AnAyya nidhAya ca hastikumbhe miNThena kumbhakArazilpaM prathamaM nyadarzayat, uktavAMzca-evaMvidhAni bhANDAni vidhAya teSu pAkaM kurudhvamiti, bhagavaduktaM samyagupAyamupalabhya te tathaiva kRtavantaH, ataH prathamaM kumbhakArazilpaM pravartitaM, tato lohakAra 1 citrakAra 2 tantubAya 3 nApita. zilpa 4 lakSaNAni catvAri zilpAni, eteSAM ca paJcAnAM mUlazilpAnAM pratyekaM viMzatyA bhedaiH zilpazataM taccAcAryopadezajamiti // ( 210) // (usabhe arahA kosalie ) RSabhaH ahaMn kauzalikaH ( dakkhe dakkhapainne paDirUve AlINe bhahae viNIe) dakSaH dakSA pratijJA yasya sa tathA sundararUpavAn sarvaguNairAliGgitaH saralapariNAmaH vinayavAn (vIsaM puvvasayasaMhassAI kumAravAsamajhe vasittA) viMzatilakSapUrvANi yAvat kumArAvasthAyAM uSitvA (tevaDhi puvvasayasahassAI rajjavAsamajhe vasai) triSaSTilakSapUrvANi yAvat rAjyAvasthAyAM vasati (tevaDiM |ca pubbasayasahassAI rajavAsamajhe vasamANe) triSaSTilakSapUrvANi yAvat rAjyAvasthAyAM ca vasan san (lehAio gaNiyappahANAo) likhanaM Adau yAsAM tAstathA gaNanaM pradhAna-zreSTha yAsAM tAstathA, tathA (sauNarUyapajjavasANAo) pakSiNAM zandaH sa paryavasAne-prAnte yAsAM tAstathA (bAvattari kalAo) evaMvidhAH dAsa AAAACCOREA 434 Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa-mubovyA07 // 249 // dvAsaptatiH kalA // 149 // ptatipuruSakalAH, levAdikA dvAsaptatiH kalA.. tAzcemAH-likhitaM 1 gaNitaM 2 gItaM 3 nRtyaM 4 vAyaM ca 5 paThana 6 zikSe ca 7 / jyoti 8 zchando 9'lakRti 10 vyAkaraNa 11 nirukti 12 kAvyAni 13 // 1 // kAtyAyanaM 14 nighaNTu 15 rgajaturagArohaNaM 16-17 tayoH zikSA 18 / zastrAbhyAso 19 rasa 20 mantra 21yantra 22 viSa 23 vanya 24 gandhavAdAzca 25 // 2 // prAkRta 26 saMskRta 27 paizAcikA 28'pabhraMzAH 29 smRtiH 36 purANa 31 vidhiH 32 / siddhAnta 33 tarka 34 vedaka 65 vedA 36 ''gama 37| saMhite 38 tihAsAzca 39 // 3 // sAmudrika 40 vijJAnA 41 s cAryakavidyA 42 rasAyanaM 43 kapaTam 44 / | vidyAnuvAdadarzana 45 saMskArau 46 dhUrttazambalakam 47 // 4 // maNikarma 48 tarucikitsA 49 khecarya 50marIkale 51ndrajAlaM ca 52 / pAtAlasiddhi 53 yantraka 54 rasavatyaH 55 sarvakaraNI ca 56 // 5 // prAsAdalakSaNaM 57 paNa 58 citropala 59 lepa 6. carmakarmANi 61 / patraccheda 62 nakhaccheda 63 patraparIkSA 64 vazIkaraNam 65 // 6 // kASThaghaTana 66 dezabhASA 67 gAruDa 68 yogAGga 69 dhAtukarmANi 70 / kevalividhi 71zakunarute 72 iti puruSakalA dvisaptati yAH // 7 // atra likhitaM haMsalipyAdyaSTAdazalipividhAnaM, tacca bhagavatA dakSiNakareNa brAmyA upadiSTaM, gaNitaM tu eka daza zataM sahasraM ayutaM lakSaM prayutaM koTiH arbuda arja kharva nikharva mahApadma zakuH jaladhiH antyaM madhyaM parAdhaM ceti yathAkramaM dazaguNa ityAdi saGkhyAnaM sundaryAH vAma| kareNa kASThakarmAdirUpaM karma bharatasya puruSAdilakSaNaM ca bAhubalina upadiSTamiti // . ACC Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( causaTThi mahilAguNe ) catuHSaSTiH strIkalAH, tAcemAH- jJeyA nRtyau 1 cittye 2 citraM 3 vAditra 4 mantra 5tantrAzca 6 / ghanavRSTi 7 phalAkRSTI 8 saMskRtajalpaH 9 kriyAkalpaH 10 // 1 // jJAna 11 vijJAna 12 dambhAM 13bustambhA 14 gIta 15 tAlayo 16 manim / AkAragopanA 17 ssrAmaropaNe 18 kAvyazakti 19 vakroktI 20 // 2 // naralakSaNaM 21 gaja 22 iyavaraparIkSaNe 23 vAstuzuddhilaghubuddhI 24 / zakuna vicAro 25 dharmAcAro 26'Jjana 27 cUrNayoryogAH 28 // 3 // gRhidharma 29 suprasAdanakarma 30 kanakasiddhi 31 varNikAvRddhI 32 / vAkpATava 33 karalAghava 34 lalitacaraNa 35 tailasurabhitAkaraNe 36 || 4 || bhRtyopacAra 37 gehAcAro 38 vyAkaraNa 39 paranirAkaraNe 40 / vINAnAda 41 vitaNDAvAdoM 42 'Gkasthiti 43 rjanAcAraH 44 // 5 // kumbhabhrama 45 mArizrama 46 ratnamaNibheda 47 lipiparicchedAH 48 / vaidyakriyA ca 49 kAmAviSkaraNaM 50 randhanaM 51 cikurabandhaH 52 / / 6 / / zAlIkhaNDana 53 mukhamaNDane 54 kathAkathana 55 kusumasugradhane 56 / varaveSa 57 sarvabhASAvizeSa 58 vANijya 59 bhojye ca 60 // 7 // abhidhAnapari jJAnA 61 ssbharaNayathAsthAnavividhaparidhAne 62 / antyAkSarikA 63 praznaprahelikA 64 strIkalAH catuHSaSTiH ||8|| ( sisayaM ca kammANaM ) karmaNAM kRSivANijyAdInAM madhye kumbhakArazilpAdikaM prAguktaM zilpazatameva bhagavatopadiSTaM, ata evAnAcAryopadezajaM karma AcAryopadezajaM ca zilpamiti karmazilpayorvizemAmananti, karmANi ca krameNa khayameva samutpannAni ( tinnivi payAhiAe uSadisaha ) trINyapyetAni catuSpaSTi mahilAguNAH Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa-subo vyA0 7 // 150 // dvAsaptatipuruSa kalAcatuHSaSTimahilAguNazilpazatAkhyAni vastUni prajAhitAya bhagavAnupadizati sma ( ubadisittA) upadizya ca ( puttasayaM rajasae abhisiMha ) putrANAM zataM rAjyazate sthApayati, tatra bharatasya vinItAyAM mukhyarAjyaM bAhubalezca bahalIdeze takSazilAyAM rAjyaM dattvA zeSANAM aSTanavatinandanAnAM pRthaka pRthaka dezAn vibhajya dattavAn, nandananAmAni mAni - bharataH 1 bAhubaliH 2 zaGkhaH 3 vizvakarmA 4 vimalaH 5 sulakSaNaH 6 amalaH 7 citrAGgaH 8 khyAtakItiH 9 varadattaH 10 sAgaraH 11 yazodharaH 12 amaraH 13 rathavaraH 14 kAmadevaH 15 dhruvaH 16 vatso 17 nandaH 18 sUraH 19 sunandaH 20 kuruH 21 aGgaH 22 vaGgaH 23 kozalaH 24 vIraH 25 kaliGgaH 26 mAgadhaH 27 videhaH 28 saGgamaH 29 dazANaH 30 gambhIraH 31 vasuvarmA 32 suvarmA 33 rASTra : 34 surASTraH 35 buddhikaraH 36 vividhakaraH 37 sayazAH 38 yazaH kIrtiH 39 yazaskaraH 40 kIrtikaraH 41 sUraNaH 42 brahmasenaH 43 vikrAntaH 44 narottamaH 45 puruSottamaH 46 candrasenaH 47 mahAsenaH 48 nabhaHsenaH 49 bhAnuH 50 sukAntaH 51 puSpayutaH 52 zrIdharaH 53 durddharSaH 54 susamAraH 55 durjayaH 53 ajayamAnaH 57 sadharmA 58 dharmasenaH 59 anandanaH 60 AnandaH 61 nandaH 62 aparAjitaH 63 vizvasenaH 64 hariSeNaH 65 jayaH 66 vijayaH 67 vijayantaH 68 prabhAkaraH 69 aridamanaH 70 mAnaH 71 mahAbAhuH 72 dIrghabAhuH 73 meghaH 74 sughoSaH 75 vizvaH 76 varAhaH 77 susenaH 78 senApatiH 79 kapilaH 80 zailavicArI 81 ari zatanandananAmAni // 150 // Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S zrIRSama dIkSA sa. '211 SAHARANA JjayaH 82 kuJjarabalaH 83 jayadevaH 84 nAgadattaH 85 kAzyapaH 86 balaH 87 vIraH 88 zubhamatiH 82 sumatiH 90 padmanAbhaH 91 siMhaH 92 sujAtiH 93 saJjayaH 94 sunAbhaH 95 naradevaH 96 cittahara 97 suravaraH 98 dRDharathaH 99 prabhaJjanaH 100 iti ||raajydeshnaamaani tu aGgaH1 vaGgaH 2 kaliGgaH 3 gauDaH4 cauDaH 5 karNATa 6 lATa 7 saurASTra 8 kAzmIra 9 sauvIra 10 AbhIra 11 cINa 12 mahAcINa 13 gUrjara 14 baGgAla15 zrImAla 16 nepAla 17 jahAla 18 kauzala 19 mAlava 20 siMhala 21 marusthalA.22 dIni // (abhisiMcittA ) sthApayitvA ( puNaravi loaMtipahiM jiakappiehiM devehiM ) punarapi lokAntikaiH / | jItakalpikaiH devaiH (tAhiM iTAhiM jAva vaggRhiM ) tAbhiH iSTAbhiH yAvad vAgbhiH uktaH san ( sesaM taM ceva savvaM bhANiavvaM jAva dANaM dAiANaM paribhAittA) zeSaM tadeva-pUrvoktaM sarva bhaNitavyaM yAvat dhanaM gotriNAM vibhajya-dattvA (je se gimhANaM paDhame mAse paDhame pakkhe cittabahule) yo'sau uSNakAlasya prathamo mAsa: prathamaH pakSaH caitrabahula: (tassa NaM cittabahulassa aTThamIpakkheNaM) tasya caitrabahulasya aSTamIdivase (divasassa pacchime bhAge) divamasya pazcime bhAge (sudaMsaNAe sibiAe) sudarzanAyAM nAma zibikAyAM (sadevamaNuAsurAe parisAe samaNugammamANamagge ) devamanujAsurasahitayA parSadA-janazreNyA samanugamyamAnamArga: (jAva viNIyaM rAyahANi majhamajheNaM niggacchada) yAvat vinItAyAH nagarthaH madhyabhAmena nirgacchati (niggacchittA) nirgatya (jeNeva siddhatthavaNe ujjANe) yatraiva siddhArthavanaM udyAna (jeNeka asogavaspAyave) CI-HEKSHAKAKOS Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0+%AHARISHC | kacchAdI. nAM tApasa tvam // 15 // yatraiva azokanAmA pradhAnavRkSaH (teNeva uvAgacchada) tatraiva upAgacchati ( uvAgacchittA) upAgatya (asogavakalpa-mubokA rapAyavassa ahe) azokavaravRkSasya adhaH (jAva sayameva caumuTTi loaM karei ) yAvat Atmanaiva caturmISTikaM loca karoti, catasRbhimuSTibhirloce kRte sati avaziSTAM ekAM muSTiM suvarNavarNayoH skandhayorupari luThaMtI kanakakalazopari virAjamAnAM nIlakamalamAlAmiva vilokya hRSTacittasya zakrasya AgraheNa rakSitavAn , 1951 // | ( karittA) locaM kRtvA (chaTTeNaM bhatteNaM apANaeNaM) SaSThena bhaktena jalarahitena (AsADhAhiM nakkhatteNaM joga muvAgaeNaM) uttarASADhAyAM nakSatre candrayoga upAgate sati (uggANaM bhogANaM rAinnANaM khattiANaM ca ) ugrANAM bhogAnAM rAjanyAnAM kSatriyANAM ca ( cauhiM sahassehiM saddhiM ) kacchamahAkacchAdibhizcaturbhiH sahasraiH saha, 'yathA svAmI kariSyati tathA vayamapi kariSyAma' iti kRtanirNayaiH sAI ( egaM devadUsamAdAya ) ekaM devadUSyamAdAya (muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaie ) muNDo bhUtvA gRhAnniSkramya anagAritAM pratipannAdIkSAM gRhItavAn / / (211) / | (usabheNa arahA kosalie ) RSabhaH arhan kauzalikaH ( egaM vAsasahassaM ) eka varSasahasraM yAvat ( nicaM | vosaTTakAe ciyattadehe) nityaM vyutsRSTakAyaH tyaktadehaH san vicarati // atha pravrajyAM pratipadya gRhItaghorAbhigraho bhagavAn grAmAnugrAma viharati sma, tadAnIM lokasyAtisamRddhatvAt kA bhikSA kIdRzA vA bhikSAcarA iti ko'pi vArtA na jAnAti, tataste sahapravrajitAH kSudhAdipIDitA bhagavantaM AhAropAyaM pRcchanti, RAHARASHTRAKASHARA H ERRO. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CHAUD HAWALACES | bhagavAMstu maunI na kimapi prativakti, tataste kacchamahAkacchau prati vijJaptiM cakruH, tau api UcatuH-yatra vayamapi AhAravidhiM na jAnImaH, pUrva tu bhagavAn na pRSTaH, idAnIM AhAraM vinA tu sthAtuM na zakyate, bharatala namivina jayA gRhe'pi gantuM ayuktaM, tato vicAryamANo vanavAsa eva zreyAn iti vicArya bhagavantaM, eva dhyAyanto myorvidyAgaGgAtaTe parizaTitapatrAthupabhogino'saMskRtakezakUrcA jaTilAstApasA jajJire // dharatvam itazca kacchamahAkacchasutau bhagavatA putratvena pratipannau namivinaminAmAnau dezAntarAdAgato, bharatena dIyamAnaM rAjyabhAga avagaNayya pitRvacasA bhagavatsamIpamAgatya pratimAsthite bhagavati nalinIpatrairjalamAnIya sarvato mamisizcanaM jAnupramANaM kusumoccayaM ca kRtvA pazcAGgapraNAmapUrvakaM-rAjya bhAgaprado bhaveti pratyahaM vijJapayantau jinaM siSevatuH to cAnyadA tathA vIkSya vandanArthamAgato dharaNendro bhagavadbhaktyA santuSTo'vAdIt-bho ! bhagavAn niHsaGgo |mA bhagavantaM yAcethAM,bhagavadbhaktyA'hameva yuvAbhyAM dAsyAmIti bhaNitvA aSTacatvAriMzatsahasrasaGgayAkA (48000) vidyAH tatra gaurI-gAndhArI-rohiNI-prajJaptilakSaNAzcatasro mahAvidyAzca pAThasiddhA eva dattavAn , yaccoktaM kiraNA. valIkAreNa 'aSTacatvAriMzatsaGghathAkA (48) iti' tadayukta, AvazyakavRttau aSTacatvAriMzatsahasrANAM (48000) uktatvAt, atha vidyA dattvA uktavAMzca 'imAbhirvidyAdharaddhiprAptau santau svajanaM janapadaM ca gRhItvA yAtaM yuvAM vaitADhathe nage dakSiNavidyAdharazreNyAM gaureyagAndhArapramukhAnaSTau nikAyAn rathanUpuracakravAlapramukhANi pazcAzanagarANi uttarazreNyAM ca paNDakavaMzAlayapramukhAnaSTau nikAyAn gaganavallabhapramukhANi ca SaSTinagarANi nivAsya viharatamiti, ROCCASIRSAGAAAAEHAR Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karapa-subovyA07 // 152 // COMCOACHAR tatastau kRtakRtyau svapitrorbharatasya ca taM vyatikaraM nivedya dakSiNazreNyAM namiH utarazreNyAM vinamizca tsthtuH|| | bhagavAMzcAnnapAnAdidAnAkuzalaiH samRddhimadbhirjanairvastrAbharaNakanyAdiminimantryamANo'pi yogyAM bhikSAM ala-dAnasya bhamAno'dInamanAH kurudeze hastinAgapure praviSTaH, tatra ca AvazyakavRttyanusAreNa bAhubalisutasomaprabhasutaH yAMsopajJatA zreyAMso yuvarAjA, sa ca mayA zyAmavarNo meruramRtakalazenAbhiSikto'tIva zobhitavAniti svapnaM dRSTavAn, 15 subuddhinAmA nagarazreSThI, sUryamaNDalAt sastaM kiraNasahasraM punaH zrevAMsena tatra yojitaM tatastadatIvAzobhata iti svapnamaikSata, rAjApi svapne mahApuruSa eko ripubalena yudhyamAnaH zreyAMsasahAyAjayI jAta iti dadarza, trayo'pi prAptAH sabhAyAM, sambhUya svapnAn parasparaM nyavedayan , tato rAjJA ko'pi zreyAMsasya mahAn lAbho bhAvIti nirNIya visarjitAyAM parSadi zreyAMso'pi svabhavane gatvAha gavAkSasthaH svAmI na kiJcillAtIti janakolAhalaM zrutvA svAminaM vIkSya ca mayA kApIdRzaM nepathyaM dRSTapUrva itIhApohaM kurvan jAtismaraNaM prApa, aho ahaM pUrvabhave bhagavataH mArathirbhagavatA saha dIkSAM gRhItavAn , tadA ca vajrasenajinena kathitamAsIda yadayaM vajranAbho bharatakSetre prathamo jino bhAvIti sa eSa bhagavAn , tadAnImeva tasyaiko manuSyaH pradhAnekSurasakumbhasamUhaprAbhRtamAdAya AgataH, tato'sau tatkumbhamAdAya bhagavan ! gRhANemAM yogyAM bhikSAmiti jagAda, bhagavatA'pi pANI prasArito, nisRSTazca tena sarvo'pi rasA, na cAtra bindurapyadhaH patati, kintUpari zikhA varddhate, yata: Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + + pAraNaM divyAni aSTabhavaH + + + BARAMBIKASHASAMASTE mAija ghaDasahassA ahavA mAija sAgarA savve / jasseyArisa laddhI so pANipaDiggahI hoI // 1 // atra kaviH-svAmyAha dakSiNaM hastaM, kathaM bhikSAM na lAsi bhoH / sa prAha dAtRhastasyAdho bhavAmi kathaM prabho! // 2 // yataH-pUjAbhojanadAnazAntikakalApANigrahasthApanAcokSaprekSaNahastakArpaNamukhavyApAravaddhastvaham / ityabhidhAya dakSiNahaste sthite-vAmo'haM raNasammukhAGkagaNanAvAmAGgazayyAdikRt , ghRtAdivyasanI tvasau | sa tu jagau cokSo'smi na tvaM zuciH // 2 // tataH-rAjyazrIrbhavatArjitArthinivahastyAgaiH kRtArthIkRtaH, santuSTo'pi gRhANa dAnamadhunA tanvan dayAM dAniSu / ityabdaM pratibodhya hastayugalaM zreyAMsataH kArayan , pratyagrekSurasena pUrNamRSabhaH pAyAt sa vaH zrIjinaH // 3 // zreyAMsasya dAnAvamare-netrAmbudhArA vAgdugdhadhArA dhArAdharasya ca / spardhayA varddhayAmAsuH, zrIdharmadvaM tadAzaye // 4 // tatastena rasena bhagavatA sAMvatsarikatapaHpAraNA kRtA, paJca divyAni jAtAni-vasudhArAvRSTiH 1 celotkSepaH 2 vyoni devadundubhiH 3 gandhodakapuSpavRSTiH 4 AkAze aho dAnamaho dAnamiti ghoSaNaM ca 5, tataH sarvo'pi lokaH te tApasAzca tatra militAH, atha zreyAMsastAn prajJApayati-bho janAH sadagatilipsayA evaM sAdhubhya eSaNIyAhArabhikSA dIyate, ityasyAM avasarpiNyAM zreyAMsopajhaM dAnaM, 'svayA etat kathaM jJAtaM' iti lokaiH pRSTazca svAminA saha svakIyaM aSTabhavasaMbandhaM AcaSTa, yadA svAmIzAne lalitAGgastadA'haM pUrvabhave nirnAmikAnAmnI svayaMprabhA devI 1 tataH pUrva videhe puSkalAvatIvijaye lohArgale nagare 1. 1 mAyudhaMdAH sahavaM abhavA, mAyuH sAgarAH sarve / yasyaitAdazI sandhiH sa pANipatamAhI bhavati // 1. + Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa-subodhyA . 7 // 153 // kalpe kI mitradevo tamahaM zrImatI 15 bhagavAn vajrajaGghastadAnImahaM zrImatI bhAryA 2 tata uttarakurau bhagavAn yugaliko'haM yugalinI 3 tataH saudharme dvAvapi mitradevau 4 tato bhagavAnaparavidehe vaidyaputrastadA'haM jIrNazreSThiputraH kezavanAmA mitraM 5 tato'cyu-15 takalpe devI 6 tataH puNDarIkiNyAM bhagavAn vajranAbhacakrI tadA'haM sArathiH 7 tataH sarvArthasiddhavimAne devau 8 zrIRSabhasa iha bhagavataH prapautra' iti, evaM zrutvA sarvo'pi jana:-risahesasama pattaM niravalaM ikakhurasasamaM dANaM / seaMsa- kevalam samo bhAvo havija jaimaggi hunjA' // 1 // ityAdi stuvan svasthAnaM gataH, evaM dIkSAdinAdArabhya prabhova sU. 212 sahasraM chadmasthatvakAlastatra sarvasaGkalito'pi pramAdakAla: ahorAtraM, evaM ca (jAva appANaM bhAvemANassa) yAvat AtmAnaM bhAvayataH (ikaM vAsasahassaM viikkataM ) eka varSasahasra vyatikrAntaM (tao NaM je se hemaMtANaM // 153 // cautthe mAse sattame pakkhe ) tatazca yo'sau zItakAlasya caturthoM mAsaH saptamaH pakSaH (phagguNabahule ) phAlgunasya kRSNapakSaH (tassa NaM phagguNabahulassa ikkArasIpakkheNa) tasya phAlgunabahulasya ekAdazIdivase (puvvapahakAlasamayaMsi) pUrvAhnakAlasamaye (purimatAlassa nagarassa bahiA) purimatAlanAmakasya vinItAzAkhApurasya bahistAt ( sagaDamuhaMsi ujANaMsi) zakaTamukhanAmake udyAne (naggohavarapAyavassa ahe) nyagrodhanAmakavRkSasya adhaH ( aTThameNaM bhatteNaM apANaeNa) aSTamena bhaktana apAnakena-jalarahitena (AsADhAhiM nakkhatteNaM jogamu. vAgaNaM ) uttarASADhAyAM nakSatre candrayoge upAgate sati (jhANaMtariyAe vaTTamANassa) dhyAnasya madhyabhAge vartta 1 RSabhezasamaM pAtraM niravayaM ikSurasasamaM dAnaM / zreyAMsasamo bhAyo bhUyAd yadi mArgitaM bhavet // 1 // Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C+C+ kevalapUjA marudevI mokSaH PRAKACAAAAE mAnasya (aNate jAva jANamANe pAsamANe viharai) anantaM kevalamutpannaM yAvat jAnan pazyaMzca viharati // (212) / evaM ca varSasahasre'tikrAnte purimatAlanAmni vinItAzAkhApure prabhoH kevalajJAnaM utpannaM, tadaiva bharatasya |cakramapi, tadA ca viSayatRSNAyA viSamatvena prathamaM tAtaM pUjayAmi uta cakramiti kSaNaM vimRzya ihalokaparalo. kusukhadAyini tAte pUjite kevalamihalokaphaladAyi cakra pUjitameveti samyag vicArya bharataH pratyaha upAlambhAn dadatI ca marudevAM hastiskandhe purataH kRtvA sarvaryA vandituM yayau, pratyAsanne caM samavasaraNe mAtaH ! pazya svaputraddhi iti bharatena bhaNitA marudevA harSapulakitraGgI pramodAzrupUrairnirmalanetrA pabhogchatracAmarAdikAM prAtihAryalakSmI nirIkSya cintayAmAsa-dhig mohavihvalAn, marve'pi prANinaH svAthaiH lihyanti, yanmama RSabhaduHkhena rudatyA netre api hInatejasI jAte, RSabhastu evaM surAsurasevyamAna IdRzIM samRddhiM bhuJjAno'pi mama sukhavAtasandezamapi na preSayati, tato dhigimaM snehaM, ityAdi bhAvayantyAstasyAH kevalamutpannaM, tatkSaNAca AyuSaH kSayAnmuktiM jagAma, atra kaviH-putro yugAdIzasamo na vizve, bhrAntvA kSito yena zaratsahasram / yadarjitaM kevalaratnamagnyaM, snehAttadevAryata mAturAzu // 1 // marudevA samA nAmbA,yA'gAt pUrva kilekSitum / muktikanyAM tanUjArtha, zivamArgamapi sphuTam // 2 // bhagavAnapi samavasaraNe dharma akathayat, natra RSabhasenAdyAH paJca zatAni bharatasya putrAH, sapta zatAni pautrAzca pravrajitAH, teSAMmadhye RSabhasenAdayazcaturazItirgaNAdharAH sthApitAH, brAhamyapi pravavrAja, bharataH punaH zrAvakaH saJjAtaH, strIratnaM bhaviSyatIti tadA bharatena niruddhA sundaryapi zrAvikA saJjAte. CHANGIN-RICORAKHANCE Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAhubali AKASARASH 464955045-5- | teti caturvidhasaGghasthApanA // te ca kacchamahAkacchavarjAH sarve'pi tApasAH bhagavataH pArzva dIkSAM jagRhu:, bharatastu 6 zakranivAritamarudevIzokaH svasthAnaM jagAma // atha bharatazcakapUjAM kRtvA zubhe dine prayANaM kRtvA SaSTisahasra-18 varSeH bharatasya SaT khaNDAni sAdhayitvA svagRhamAgataH, cakraM tu bahireva tasthau, tadA bharatena tatkAraNAni pRSTA vyA07 niyogino jaguH-navanavatistava bhrAtaro vaze nAgatA iti tadA bharatenASTanavatibhrAtRNAM madAjJA mAnyeti dRta yuddham // 154 // | mukhenAvAci, te sambhUya kimAjJAM manyAmahe uta yuddhaM kurma iti praSTuM prabhupArzva gatAH, prabhuNA'pi vaitAlIyA // 15 // &odhyayanaprarUpaNayA pratibodhya dIkSitA iti, tadanu bAhubalina upari dUtaH preSi, so'pi krodhAndho dappoddharaH san svasainyayutaH sammukhamAgatya bharatena saha dvAdazavarSI yAvadyuddhamakarot, paraM na ca hAritaH, tadA zakreNAgatya | bhUyastarajanasaMhAraM bhavantaM jJAtvA dRSTivAgmuSTidaNDalakSaNAzcatvAro yuddhAH pratiSThitAH, teSvapi bharatasya parA jayo jajJe, tadA bharatena krodhAndhena bAhubalinaH upari cakraM muktaM, paramekagotrIyatvAttattaM na parAbhavat , tadA'ma|rSavazAdbharataM hantumanA muSTimutpAvya dhAvan bAhubaliraho pitRtulyajyeSTabhrAtRhananaM mamAnucitameva, utpAtitA muSTirapi kathaM moghA bhavediti vicArya svazirasi tAM muktvA loca kRtvA sarva ca tyaktvA kAyotsarga cakre, tadA bharatastaM natvA svAparAdha kSamayitvA svasthAnaM gataH, bAhubaliraho paryAyajyeSThAn laghubhrAtRna kathaM namAmIti tato | yadA kevalamutpatsyate tadaiva bhagavatpArzve yAsyAmoti vicArya varSa yAvat kAyotsargeNaivAsthAt , varSAnte ca | | bhagavatpreSitAbhyAM svabhaginIbhyAM he bhrAtargajAduttaretyuktvA pratibodhitaH sa yAvat caraNI udakSipat tAvattasya A 14-1564 REKA Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ALS4% zrIRSabhasya parIvArama. 223-226 %A4% kevalamutpede, tato bhagavatpArce gatvA ciraM vihRtva bhagavatA sahaiva sa mokSaM yayAviti, bharato'pi ciraM cakra. vattizriyamanubhUya ekadA''darzabhavane mudrikAzanyAM svAGgulI dRSTvA'nityatvaM bhAvayan kevalajJAnamutpAdya dazasahasranRpaH sArddha devatAdattaM liGgamupAdAya ciraM vihRtya zivaM yayAviti // (usabhassa NaM arahao kosaliyassa) RSabhasya arhataH kauzalikasya (caurAsII gaNA caurAsIi gaNaharA hatthA) caturazItiH 84 gaNAH caturazotiH 84 gaNadharAzca abhavan // (213) // (usabhassa NaM arahao kosaliyassa ) RSabhasya arhataH kozalikasya ( usabhaseNapAmukkhANaM) RSabhasenapramukhANAM (caurAsIi samaNasAhassIo) caturazItiH amaNasahasrANi (84000) (ukkosiyA samaNasaMpayA hutthA) utkRSTA etAvatI zramaNasampadA abhavat ||(214)|(usbhss NaM arahao kosaliyassa) RSabhasya arhataH kozalikasya (baMbhisuMdaripAmokkhANaM) brAhmIsundarIpramukhANAM (ajiyANaM) AryikANAM (tinni sayasAhassIo) trayo lakSAH (300000) (ukkosiyA ajiyAsaMpayA hutthA) utkRSTA etAvatI AryikAsampat abhavat / / (215) / / (usabhassa NaM arahao kosaliyassa) RSabhasya arhataH kozalikasya (sijaMsapAmukkhANaM samaNovAsagANa ) zreyAMsapramukhANAM zramaNopAsakAnAM (tini sayasAhassIo paJca sahassA) trayaH lakSAH paJca sahasrANi (305000) ( ukkosiyA samaNovAsagANaM saMpayA hutthA) utkRSTA etAvatI zrAvakANAM sampat abhavat // (216) // (usabhassa NaM arahao kosaliyassa) RSabhasya arhataH kozalikasya (subhaddApAmukkhANaM samaNovAsiyANaM) subhadrApramukhANAM zrAvi. CCI CRA Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa-subovyA.7 // 15 // zrIRSamasya parIvAra 217-222 // 15 // ACTRIC913SANCHCHS kANAM (paMca sayasAhassIo caupaNNaM ca sahassA) pazca lakSAH catuSpaJcAzat sahasrAH (554000) ( ukkosiyA samaNovAsiyANaM saMpayA hutthA) utkRSTA zrAvikANAM sampat abhavat // (217) / / (usamassa NaM arahao komaliyassa) RSabhasya arhataH kozalikasya (cattAri sahassA satta sayA paNNAsA) catvAri sahasrANi | sapta zatAni pazcAzadadhikAni (4750) (cauddasapuvINaM ajiNANaM jiNasaMkAsANaM) caturdazapUrviNAM akevalinAmapi kevalitulyAnAM (jAva ukosiyA cauddasapuvINaM saMpayA hutthA) yAvat utkRSTA etAvatI caturdazapUrviNAM sampat abhavat / / (218) // (usabhassa NaM arahao kosaliyassa ) RSabhasya arhataH kozalikasya (nava sahassA ohinANINaM) nava sahasrANi (90.0) avadhijJAninAM (ukosiyA AhinANIsaMpayA hutthA) utkRSTA etAvatI avadhijJAninAM sampat abhavat / / (21) / ( usabhassa NaM arahao kosaliyassa) RSabhasya arhataH kozalikasya (bIsa mahassA kevalanANINaM) viMzatisahasrAH (20000 ) kevalajJAninAM (ukosiyA kevalanANIsaMpayA hutthA) utkRSTA etAvatI kevalajJAnimampat abhavat // 220) // (usabhasma NaM arahao kosaliyassa) RSabhasya arhataH kozalikasya ( vIsa sahassA chacca sayA veuvviyANaM) viMzatiH sahasrANi SaT zatAni ca (20600) vaikriyalabdhimatAM (ukkosiyA veubviyasaMpayA hutthA) utkRSTA etAvatI vaikriyalabdhimatsampat abhavat / / (221) / (usa bhassa NaM arahao kosaliyassa) RSabhasya arhataH kozalikasya ( bArasa saharamA chacca sayA paNNAmA viulamaINaM) dvAdaza sahasrANi SaT zatAni paJcAzaca (12650) vipulamatInAM (aDDAijesu CACAN-ALA-CA ht Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ni % dIvesu dosu a samuddesu ) sArdhadrayadvIpeSu dvayozca samudrayoH (saNNINaM paMciMdiyANaM pajjattagANaM ) samjhinAM pazcendriyANAM paryAptakAnAM (maNogae bhAve jANamANANaM) manogatAna bhAvAn jAnatAM (ukkosiyA viulamaisaM zrIRSamata payA hutthA) utkRSTA etAvatI vipulamatisampat abhavat / / (262) / (usabhasma Na arahao kosaliyassa) RSaH | parIvAra 4223-226 bhasya arhataH kozalikasya (bArasa mahassA chacca sayA paNNAsA vAINaM ) dvAdaza sahasrANi SaT zatAni pazcAzacca (19650) vAdinAM ( ukkosiyA vAisaMpayA hutthA) utkRSTA etAvato vAdisampat abhavat // (223) / (usabhassa Na arahao kosaliyassa ) RSabhasya arhataH kozalikasya (vIsa aMtevAsisahassA siddhA) viMzatiH ziSyasahasrANi (2000) siddhAni (cattAlIsaM ajjiyAsAhassIo siddhAo) catvAriMzat AryikAsahasrANi (4000) siddhAni // (264)||(usbhss NaM arahao kosaliyassa) RSabhasya arhataH kauzalikasya (bAvImasahassa Anava sayA aNuttarovavAiyANaM) dvAviMzatiH sahasrANi nava zatAni ca (22900) anuttaropapAtinAM ( gaikallANANaM) gatau kalyANaM yeSAM te tathA teSAM (jAva ukkosiyA saMpayA hutthA) yAvat utkRSTA etAvatI anuttaropapAtinAM sampat abhavat // (265) / / ( usabhasma NaM arahao kosaliyasma) RSabhasya arhataH kozalikasya (duvihA aMtagaDabhUmI hutthA) dvividhA antakRmiH abhavat (taMjahA ) tadyathA (jugaMtagaDabhUmI ya pariyAyaMtagaDabhUmI ya) yugAntakRmiH paryAyAnkRmizca (jAva asaMjhijjAo purisajugAo jugatagaDabhUmI) yAvat yugAntakRmirasahakhyevAni puruSayugAni bhagavato'nvayakrameNa siddhAni ( ato C4% Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa-subovyA.7 // 156 // zrIRSabha | havAsAdi sa. 227 // 156 // muhattapariAe aMtamakAsI ) paryAyAntakRmistu bhagavataH kevale samutpanne'ntamuhattena marudevAsvAminI antakRtkevalitAM prAptA // (226) // (teNaM kAleNaM) tasmin kAle ( teNaM samaeNaM ) tasmin samaye ( usame arahA kosalie ) RSabhaH arhan kauzalikaH (vIsaM pubasayasahassAI) viMzatipUrvalakSAn ( 2000000 pUrva) (kumAravAsamajjhe vasittA) kumArAvasthAyAM uSitvA-sthitvA (tevaTTi puvvasayasahassAI) triSaSTipUrvalakSAn (6300000 pUrva ) (rajavAsamajjhe vasittA) rAjyAvasthAyAM uSitvA (tesII puvvasayasahassAI) tryazItipUrvalakSAn(8300000 pUrva) agAravAsamajhe vasittA) gRhasthAvasthAyAM uSitvA ( egaM vAsaMsahassaM ) eka varSasahasraM (1000 varSa) chaumatthapariAya pAuNittA) chadmasthaparyAya pAlayitvA ( egaM puvasayamahassaM vAsasahassUNaM) ekaM pUrvalakSaM varSasahaneNonaM (kevalipariAyaM pAuNittA) kevaliparyAyaM pAlayitvA ( paDipunnaM pucasayasahassaM) pratipUrNa pUrvalakSa (190000 pUrva ) ( sAmaNNapariAya pAuNittA) cAritraparyAya pAlayitvA ( caurAsIi pubvasayasahasmAI) caturazItipUrvalakSAn (8400000 pUrva) (savvAuyaM pAlaittA) sarvAyuH pAlayitvA (khINe veyaNijjAuyanAmagutte) kSINeSu vedanIyAyurnAmagotreSu satsu (imIse osappiNIe ) asyAM avasarpiNyAM (susamadUsamAe samAe bahuvikatAe) suSamaduSpamAnAmake tRtIyArake bahuvyatikrAnte sati (tihiM vAsehiM addhanavamehi ya mAsehiM sesehiM ) triSu varSeSu sADheSu aSTasu mAseSu zeSeSu satsu, tRtIyArake ekonanavatipakSAvazeSe (je se hemaM RECENSKC+%AFAS Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tANa tacce mAse paMcamo pakkhe mahAbahule) yo'so zItakAlasya tRtIyo mAsaH paJcamaH pakSaH mAghasya kRSNapakSaH | tassa NaM mAhabahulassa terasIpakkheNaM) tasya mAghabahulasya trayodazIdivase ( upi aTThAvayaselasiharaMsi) aSTApadazailazikharasyopari (dasahiM aNagArasahassehiM saddhi) dazabhiH anagArasahasraiH sAI ( causame-18vanirvANama NaM bhatteNaM apANaeNaM ) caturdazabhaktaparityAgAd upavAsaSaTkena apAnakena-jalarahitena ( abhIiNA:nakkhatteNaM sU.227 jogamuvAgaeNaM) abhijinnAmake nakSatre candrayoga upAgate sati (SuvvaNhakAlasamayaMsi) pUrvAhakAlasamaye (saMpaliyaMkanisapaNe) palyAGkAsanena niSaNNaH (kAlagae) kAlagataH (jAca samvadukkhappahINe) yAvat sarvaduHkhAni prakSINAni // (227) // | yasmin mamaye sa bhagavAn siddhaH tasmin samaye calitAsanaH zakro'vadhinA bhagavanirvANaM vijJAyAgramahiSIlokapAlAdisarvaparivAraparivRto yatra bhagavaccharIraM tatrAgatya triH pradakSiNIkRtya nirAnando'zrupUrNanayano nAtyAsanne nAtidUre kRtAJjaliH paryupAste, evaM IzAnendrAdayaH sarve'pi surendrAH kampitAmanA jJAtabhagavannirvANAH svakhaparivAraparivRtA aSTApadaparvate yatra bhagavaccharIraM tatrAgatya vidhivat paryupAsamAnAstiSThanti, tataH zako bhavanapativyantarajyotiSkavaimAnikadevainandanavanAda gozIrSacandanakASThAni AnAyya tisrazcitAH kArayati, ekAM tIrthaGkarazarIrasya, ekAM gaNadharazarIrANAM, ekAM zeSamunizarIrANAM,tata AbhiyogikadevaiH kSIrodamamu. dvAjalaM AnAyayati, tataH zakraH kSIrodajalaistIrthakRccharIraM lapayati sarasagozIrSacandanenAnulimpati haMsalakSaNaM HALCCASSGC13 Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa-subo vyA0 7 // 157 // paTazATakaM paridhApayati sarvAlaGkAravibhUSitaM karoti, evaM anye devA gaNadhara munizarIrANi slapitAni candanAnulitAni sarvAlaGkAravibhUSitAni kurvanti, tataH zakro vicitracitravirAjitAstisraH zivikAH kArayati, nirAnando dInamanA azrumizranetrastIrthakuccharIraM zivikAyAM Aropayati, anye devA gaNadharamunizarIrANi zivikAyAM Aropayanti tataH zakro jinazarIraM zivikAyA uttArya citAyAM sthApayati, anye devA gaNadharamunizarIrANi sthApayanti, tataH zakrAjJayA agnikumArA devA nirAnandA nirutsAhA agniM jvAlayanti, vAyukumArA vAyuM vikurvanti, zeSAzca devAstAsu citAsu kAlAgurucandanAdIni sAradAruNi nikSipanti, kumbhazo madhughRtaistAH siJcanti, asthizeSeSu ca teSu zarIreSu zakrAdezena meghakumArA devAstisrazcitA nirvApayanti, tataH zakraH prabhoruparitanIM dakSiNAM dADhAM gRhNAti IzAnendra uparitanIM vAmAM camarendro'dhastanIM dakSiNAM balIndro'dhastanIM vAmAM, anye'pi devAH ke'pi jinabhaktyA kespi jItamiti ke'pi dharma itikRtvA avaziSTAni aGgopAGgAsthIni gRhNanti, tataH zakro. ratnamayAni trINi stUpAni kArayati - ekaM bhagavato jinasya ekaM gaNadharANAM eka zeSamunInAM tathA kRtvA ca zakrAdayo devA nandIzvarAdiSu dvIpeSu kRnASTAhnikamahotsavAH svasvavimAneSu gatvA | svAsu svAsu sabhAsu vajramayasamudgakeSu jinadADhAH prakSipya gandhamAlyAdibhiH pUjayanti // ( usa bhasma NaM arahao kosaliyassa ) RSabhasya arhataH kauzalikasya ( jAva sabvadukkhappIssa) yAvat sarvaduH prakSINasya (tinni vAmA addhanavamA ya mAsA vitA) trINi varSANi mAcASTau mAmA vyatikrAntAH zrIRSabhadevanirvANam sU. 227 // 157 // Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIRSabhade (tao'vi paraM egA sAgarovamakoDAkoDI) tataH paraM ekA sAgaropamakoTAkoTI,kIhazI?-(tivAsa addhanavamamA sAhiyatti) trivarSasASTimAsAdhikai :(bAyAlIsavAsasahassehiM UNiyA viikvaMtA) dvicatvAriMzadvarSANAM saiauH janA vyatikrAntA (eyaMmi samae samaNe bhagavaM mahAvIre parinivvuDe ) etasmin samaye zramaNo bhagavAn mahAvIro nirvRtaH (tao'vi paraM nava vAsasayA viktA) tato'pi paraM nava varSazatAni vyatikrAntAni ( dasamassa ya vAsasayasa) dazamasya ca varSazatasya ( ayaM asIime saMcacchare kAle gacchai ) ayaM azItitamaH | saMvatsaraH kAlo gacchati // ( 228) // iti zrIRSabhadevacaritraM samAptam // . kAlAntaramasU. 228 EKASARKARISPEAKSHARAN CREC+CCCCCCCCEARCH PEEEEEEEEEEEEEES / iti jagadguruzrIhIravijayamUrIzvaraziSyaratnamahopAdhyAyazrIkIrtivijayagaNiziSyopAdhyAyazrIvinayavijayagaNi2) viracitAyAM kalpasUcodhikAyAM saptamaH kSaNaH smaaptH| samAptaM ca jinacaritarUpaprathamavAcyavyAkhyAnaM iti / granthAnam (1025 ) saptAnAmapi vyAkhyAnAnAM granthAgram (5257) / = = = = = = = = = = = Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa-subo vyA0 7 // 158 // // atha aSTamaM vyAkhyAnaM prArabhyate // // atha gaNadharAdisthavirAvalIlakSaNe dvitIye bAcye sthavirAvalImAha - ( teNaM kAleNaM ) tasmin kAle ( teNaM samaeNaM) tasmin samaye ( samaNassa bhagavao mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya (nava gaNA ikkArama gaNaharA hutthA ) nava gaNAH ekAdaza gaNadharAzca abhUvan // ( 1 ) // atha ziSyaH pRcchati - ( se keNadveNaM bhaMte! evaM vuccai ) tat kena arthena hetunA he bhadanta ! evaM ucyate ( samaNassa bhagavao mahAvIrassa ) zramaNastha bhagavato mahAvIrasya ( nava gaNA ikkArasa gaNaharA hutthA ) nava gaNAH ekAdaza gaNadharAzca abhUvan anyeSAM gaNAnAM gaNadharANAM ca tulyatvAt, 'jAvaiA jassa gaNA tAvaiA gaNaharA tassa' iti prasiddhatvAt // (2) // iti ziSyeNa prazne kRte AcArya Aha - (samaNassa bhagavao mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya ( ji iMdabhUI aNagAre ) jyeSThaH indrabhUtinAmA anagAraH ( goyamasagutteNaM ) gautamagotraH ( paMca samaNasayAI vAei) paJca zramaNazatAni vAcayati (500 ) ( majjhime aggibhUI aNagAre ) madhyamo'gnibhUtiH anagAra. ( paMca samaNasayAI bAei ) paJca zramaNazatAni vAcayati ( 500 ) ( kaNIase bAu bhUI aNagAre ) laghuH vAyubhUtirnAmA anagAraH ( goyamasagutteNaM) gautama gotra : ( paMca samaNasayAI bAei ) pazca zramaNazatAni (50) vAcayati ( there ajjaviyatte ) sthaviraH AryavyaktanAmA. ( bhAraddAe gutteNaM ) bhAradvAjagotra: ( paMca zrIvIrastha. gaNAdi sU. 1-2 // 158 // Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaNasayAI bApa ) paJca bhramaNazatAni ( 500 ) vAcayati ( there ajjasuhamme ) sthavira AryasudharmA ( aggivesAyaNaguttaNaM ) agnivezyAyana gotra: ( paMca samaNasayAI bAei ) pazca zramaNazatAni (500 ) vAcayati ( there maMDiaputte ) sthavira: maNDitaputraH ( vAsiTThe gutteNaM) vAsiSTha gotra : ( aTThAI mamaNasayAI vAei) sArdhAni trINi zramaNazatAni 320 vAcayati ( there moriaputte ) sthavira: mauryaputraH ( kAsavaguNaM) kAzyapagotra: ( adhuTThAI samaNasayAI vAei) sArddhAni trINi zramaNazatAni ( 350 ) vAcayati (thereM akaMpie) sthaviraH akampitaH ( goyamasagutteNaM) gautamagotraH ( there avalabhAyA ) sthavira: acalabhrAtA ca (hAriAyaNe gutteNaM) hAritAyanagotraH (te dunni'vi therA tiSNi tiSNi samaNasayAI vAeMti) tau dvAvapi sthavirau trINi trINi zramaNazatAni (300) vAcayataH ( dhere mea dhere pabhAse pae dunnivi therA) sthavira: metAryaH sthaviraH prabhAsaH etau dvAvapi sthavirau (koDinnAgutteNaM) koDinyo gotreNa ( tiNNi tiNNi samaNasayAiM vAeMti) trINi trINi zramaNazatAni ( 300 ) vAcayataH, ( se teNadveNaM ajjo ! evaM buccai ) tattena hetunA he Arya ! evaM ucyate ( samaNassa bhagavao mahAvIrassa ) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya ( nava gaNA ikkArasa gaNaharA hutthA) nava gaNAH ekAdaza gaNadharAzca abhUvan, tatra akampitAcalabhrAtrorekaiva vAcanA, evaM metAryaprabhAsayorapIti yuktamuktaM nava gaNA ekAdaza gaNadharAH yasmAt ekavAcaniko yatisamudAyo gaNa iti / atra maNDitamauryaputrayorekamAtRkatvena bhrAtrorapi bhinnagotrAbhidhAnaM pRthatjanakApekSayA, tatra maNDitasya gaNadharavAcanAHsU. 3 Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa-subo vyA0 8 // 159 // pitA dhanadevo mauryaputrasya tu maurya iti, aniSiddhaM ca tatra deze ekasmin patyau mRte dvitIyapativaraNamiti vRddhAH // (3) / (savve ee samaNassa bhagavao mahAvIrassa) sarve ete indra bhUtyAdayaH zramaNasya bhagavato mahAvIramya ( ikkArasavi gaNaharA ) ekAdazApi gaNadharAH kIdRzAH ?- (duvAlasaMgiNo) dvAdazAGgina:- AcArAGgAdihaSTidAdAntazrutavantaH svayaM tatpraNayanAt, ( cauddasa pubviNo ) caturdaza pUrvavettAraH, dvAdazAGgitvaM ityetainaiva caturda pUrvatve labdhe yatpunaretadupAdAnaM tadaGgeSu caturdazapUrvANAM prAdhAnyakhyApanArthaM, prAdhAnyaM ca pUrvANAM pUrva praNayanAt aneka vidyAmantrAdyarthamayatvAt mahApramANatvAcca dvAdazAGgitvaM caturdazapUrvitvaM ca sUtramAtragrahaNe'pi syAditi tadapohArthamAha - ( saMmattagaNipiThagadhAragA ) samastagaNipiTakadhArakAH, gaNo'syAstIti gaNI-bhAvAcAryastasya piTakamiva-ratnakaraNDakamiva gaNipiTaka - dvAdazAGgI, tadapi na dezataH sthUlabhadrasyeva, kiMtu ?, samastaM sarvAkSarasanipAtitvAt taddhArayanti sUtrato'rthatazca ye te tathA (rAyagihe nagare) rAjagRhe nagare (mAsieNaM bhattenaM apANa eNaM) | apAnakena mAmikena bhaktana- bhaktapratyAkhyAnena, pAdapopagamanAnazanena (kAlagayA jAva savvadukkhappahINA) mokSaM gataH yAvat sarvaduHkhaprakSINAH (there iMdabhUI dhere ajjasuhamme ) sthavira indrabhUtiH sthavira AryasudharmA ca (siddhiM gae mahAvIre ) middhiM gate mahAvIre sati / pacchA dunnivi therA parinibbuyA ) pazcAd dvAvapi sthavirau nirvANa prAptau tatra nava gaNadharA bhagavati jIvatyeva siddhAH indrabhUtisudharmANau tu bhagavati nirvRte nirvRtau // (je ime ajjattAe samaNA niggaMdhA viharaMti ) ye ime adyatanakAle zramaNA nirgranthA viharanti ( ee NaM savve zrIgautamAdigaNadhara svarUpam sU. 4 // 159 // Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + R-C +++++ zrIsudharmakhAmikharUpam ba.5 + + annasuhammassa aNagArassa AvacijjA) pate sarve'pi AryasudharmaNaH anagArasya apatyAni, ziSyasantAnajA ityarthaH (avasesA gaNaharA niravaccA vucchiNNA) avazeSAH gaNadharAH nirapatyA:-ziSyamantAnarahitAH, svasva. maraNakAle svasvagaNAn sudharmasvAmini nisRjya zivaM gatAH, yadAhuH- 'mAsaM pAovagayA savve'vi a savva laddhisaMpannA / vaz2arisahasaMghayaNA samacauraMsA ya saMThANA // 1 // " (4) // (samaNe bhagavaM mahAvIre kAsavagutteNaM) zramaNo bhagavAn mahAvIraH kAzyapagotraH (samaNassa NaM bhaga vao mahAvIrassa kAsavaguttassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya kAzyapagotrasya ( ajasuhamme there aMtevAsI aggivemAyaNagutte ) AryasudharmA sthaviraH ziSyaH agnivaizyAyanagotraH / zrIvIrapaTTe zrIsudharmasvAmI paJcamo gaNadharaH,tatsvarUpaM cedaM- kullAgasanniveze dhammilaviprasya bhAryA bhaddilA,tayoH sutazcaturdazavidyApAtraM paJcazada. ntei pravrajitaH, triMzadvarSANi vIrasevA, vIranirvANAd dvAdazavarSAnte janmato dvinavakativarSAnte ca kevalaM, tato'STau varSANi kevalitvaM paripAlya zatavarSAyurjambUsvAminaM svapade saMsthApya zivaM gataH 1 / (therassa NaM ajasuhammassa aggivesAyaNaguttassa) sthavirasya AryasudharmaNaH agnivazyAyanagotrasya ( ajajaMbunAme there aMtevAsI kAsavagutte) Aryaz2ambUnAmA sthaviraH ziSyaH kaashypgotrH| zrIjambUmvAmisvarUpaM cedaM rAjagRhe zrIRSabhadhAriNyoH putraH paJcamasvargAccyuto jambUnAmA zrIsudharmasvAmisamIpe dharmazravaNapurassaraM pratipannazIlasamyaktvo'pi pitroI 1 mAsa pAdapopagatAH sarve'pi ca sarvalabdhisaMpannAH / vajraRSabhasaMhananAH samacaturastrasaMsthAnAca // 1 // . +++ 4ABORA96448 + +++++ Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa-subo zrIjanma khAmikhA nyA.8 IRCRAHA- pam // 16 // HARASHESHARACK DhAgrahavazAdaSTau kanyAH paraNItaH, paraM tAsAM sasnehAbhirvAgbhina vyAmohitaH, yataH-samyaktvazIlatumbAbhyAM, bhavAbdhistIryate sukham / te dadhAno munirjambUH, strInadISu kathaM bruDet ? // 1 // tato rAtrau tAH pratiyodhayaMzcIryArthamAgataM catuHzatanavanavati (499) cauraparikaritaM prabhavamapi prAbodhayat , tataH prAtaH paJcazatacaurapriyASTakatajanakajananIsvajanakajananIbhiH saha svayaM paJcazatasaptaviMzatitamo navanavatikanakakoTIH parityajya prabajitaH, kramAt kevalIbhUtvA SoDaza varSANi gRhasthatve viMzatiH chAdmasthye catuzcatvAriMzat kevalitve azItivarSANi sarvAyuH paripAlyaH zrIprabhavaM svapade saMsthApya siddhiM gataH, atra kaviH-jambUsamastalArakSo, na bhUto na bhaviSyati / zivAdhvavAhakAn sAdhUna, caurAnapi cakAra yH||1|| prabhavo'pi prabhurjIyAcauryeNa haratA dhanam / lebhe'. nAcauryaharaM, ratnatritayamadbhutam // 2 // tatra-bArasa varisehiM goamu siddho vIrAoM vIsahi suhammo / causaTThIe jaMbU vucchinnA tattha dasa ThANA // 3 // maNa 1 paramohi 2 pulAe 3 AhAra 4 khavaga 5 uvasame 6 kappe 7 / saMjamatia 8 kevala 9 sijjhaNA ya 10 jaMbaMmi vucchinnA // 4 // 'maNa'tti manaHparyAyajJAnaM, 'paramohitti paramAvadhiH, yasminnutpanne'ntarmuhUrtAntaH kevalotpattiH, 'pulAe'tti pulAkalabdhiH yayA cakravattisanyamapi cUrNIkartuM prabhuH syAt, 'AhAragatti AhArakazarIralabdhiH 'khavagatti kSapakaNiH 'uvasamatti upazamaNi 1 dvAdazasu barSeSu gautamaH siddho vIrAd viMzatyAM sudharmA / catuSSaSTayAM jambUyucchinnAni tatra daza sthAnAni // 1 // 2 manaH paramAvadhiH pulAka AhArakaM kSapaka upazamaH kalpaH / saMyamatrikaM kevalaM sedhanA ca jambo nyugchinnAni // 2 // KA4 % 9C Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' kappa' tti jinakalpaH 'saMjamatia'tti saMyamaMtrika, parihAravizuddhika 1 sUkSmasamparAya 2 yathAkhyAtacAritralakSaNaM 3, atrApi kaviH -- lokottaraM hi saubhAgyaM, jambUkhAmimahAmuneH / adyApi yaM patiM prApya, zivazrIrnAnyamicchati // 1 // 2 / (therassa NaM ajjajaMbUNAmassa kAsavaguttassa ) sthabirasya AryajambUnAmakasya kAzyapago| trasya ( ajjappabhave there aMtevAsI kaccAyaNasagutte ) AryaprabhavaH sthaviraH ziSyo'bhUt kAtyAyanagotraH (therassa NaM ajjappabhavassa kaccAyaNaguttassa ) sthavirasya Aryaprabhavasya kAtyAyanagotrasya ( ajasijaMbhave there aMtevAsI maNagapiyA vacchasagutte ) AryazayyabhavaH sthaviraH ziSyaH kIdRzaH 1-- manakasya pitA vatsagotraH, anyadA ca prabhavaprabhuNA svapade sthApanArthaM gaNe saGkSe ca upayoge datte tathAvidhayogyAdarzane ca paratIrtheSu tadupayoge datte rAjagRhe yajJaM yajan zayyaM bhavabhaTTo dahaze, tatastatra gatvA sAdhubhyAM 'aho kaSTamaho kaSTaM tattvaM na jJAyate param' iti vacaH zrAvitaH, khaDgabhASitasvagurubrAhmaNadarzitAyA yajJastambhAdhaHsthazrIzAntinAthapratimAyA darzanena pratibuddhaH, prabrajitaH, tadanu zrIprabhavaH zrIzayyaM bhavaM svapade nyasya svargamagAditi prabhavaprabhusvarUpaM 3 | tadanu zrIzayyaMbhavospi sAdhAnamuktanija bhAryAprasUnamana kAkhyaputrahitAya zrIdazavaikAlikaM kRtavAn, krameNa ca zrIyazobhadraM svapade saMsthApya zrIvIrAdaSTanavatyA (98) varSeH svarjagAma iti (4) / zrIyazobhadrasUrirapi zrIbhadrabAhusambhUtivijayAkhyau ziSyau svapade nyasya svarlokamalaJcakre (therassa NaM ajjasijjaM bhavassa maNagapiuNo bacchasaguttassa) sthavirasya AryazayyaM bhavasya manakasya pituH vatsagotrasya (ajjajasa bhadde there aMtevAsI luMgiyAyaNasagutte) AryayazobhadraH sthabiraH zrIjambU svAmitvaka pam Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa-subodhyA08 // 16 // zrIbhadrabAhukharUpam maa||161|| %C4-6CCCREASCARS ziSyaH tuGgikAyanagotro'bhUt 5 / ataH paraM prathama saGkSisavAcanayA sthavirAvalImAha-(saMkhittavAyaNAe ajjajasabhaddAo aggao evaM therAvalI bhaNiyA) saGkSiptavAcanayA AryayazobhadrAt agrataH evaM sthavirAvalI kathitA (taMjahA) tadyathA-( therassa NaM ajjajasabhahassa tuMgiyAyaNasaguttassa ) sthavirasya Aryayazobhadrasya tuGgikAyanagotrasya (aMtevAsI duve therA-dhere saMbhUivijae mADharasagutte) ziSyo dvau sthaviro, sthaviraH sambhUtivijayaH mADharagotraH 1 (there ajabhaddavAhU pAINasagutte ) sthavira: AryabhadrabAhuzca prAcInagotraH 2, zrIyazobhadrapaTTe zrIsambhUtivijayazrIbhadrabAhunAmako dvau paTTadharau jAto, tatra bhadrabAhusambandhazcaivaM-pratiSThAnapure varAhamihira bhadrabAhU dvijo pravajitau, bhadrabAhorAcAryapadadAne ruSTaH san varAho dvijaveSamAdRtya vArAhI saMhitAM kRtvA nimittairjIvati, vakti ca loke-kApyaraNye zilAyAM ahaM siMhalagnamamaNDayaM, zayanAvasare tadabhaJjanaM smRtvA lagnabhaktyA tatra gataH, siMhaM dRSTvApi tasyAdho hastakSepeNa lagnabhane kRte santuSTaH siMhalagnAdhipaH sUryaH pratyakSIbhUya svamaNDale nItvA sarva grahacAraM mamAdarzayaditi, anyadA varAheNa rAjJaH puro ligvitakuNDAlakamadhye dvipaJcAzatpalamAnamatsyapAte kathite zrIbhadrabAhubhistasya matsyasya mArge'rdhapalazoSAt sArdhakapaJcAzatpalamAnatA kuNDAlakaprAnte pAtazca ukto militazca / tathA'nyadA tena nRpanandanasya zatavarSAyurvarttane ete na vyavahArajJA | nRpaputrasya vilokanArthamapi nAgatA iti jainanindAyAM cekriyamANAyAM gurubhiH saptabhirdinairbiDAlikAto mRtirUce, atra kiraNAvalIkAreNa saptadinairiti samastaH prayogo likhitaH, sa tu vaiyAkaraNazcintyaH, saGghayayA CC4549+ 3GE + Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SA samAhAradvigubhavanAt, tadanu rAjJA purAtsarvabiDAlikAkarSaNe'pi saptamadine stanyaM pivato bAlasyopari biDAlikAkAravakamArgalApAtena maraNe gurUNAM prazaMsA tasya nindA ca sarvatra prasasAra, tataH kopAnmRtvA vyantaH bhUyAzivotpAdAdinA sa upasargayan upasargaharaM stotraM kRtvA zrIgurubhirnivAritaH uktaM ca-uvasaggaharaM thuttaM kAU jeNa saGghakallANaM / karuNApareNa vihiaM sa bhaddavAhU gurU jayau // 1 // (therassa NaM ajasamUhavijayassa mADharasaguttassa ) sthavirasya AryasambhUtivijayasya mADharagotrasya ( aMtevAsI there ajjathUlabhadde goyamasagutte ) ziSyaH sthaviraH AryasthUlabhadraH gautamagotro'bhUt, sthUlabhadrasambandha - caivaM pATalipure zakaTAlamantriputraH zrIsthUlabhadro dvAdaza varSANi kozAgRhe sthito, vararucidvijaprayogAt pitari mRte nandarAjenAkArya mantrimudrAdAnAyAbhyarthitaH san pitRmRtyuM svacitte vicintya dIkSAmAdatta, pazcAcca sambhUtivijayAntike vratAni pratipadya tadAdezapUrvakaM kozAgRhe caturmAsImasthAt, tadante ca bahuhAvabhAvavidhAyinImapi tAM pratibodhya gurusamIpamAgataH san taiH duSkara duSkarakAraka iti saGghasamakSaM proce, tadvacasA ca pUrvAyAtAH siMhaguhAsarpa bilakUpakASThasthAyinastrayo munayo dUnAH, teSu siMhaguhasthAyI munirguruNA nivAryamANo'pi dvitIyacaturmAsyAM kozAgRhe gato, dRSTvA ca tAM divyarUpAM calacitto'jani tadanu tathA nepAladezAnAthitaratnakambalaM khAle kSintvA pratibodhitaH sannAgatyovAca- sthUlabhadraH sthUlabhadraH, sa ekosvi. 1 upasargaharaM stotraM kRtvA yena saMghakalyANam / karuNApareNa vihitaM sa bhadrabAhurgururjayatu // 1 // zrIsthUlamadravRtam Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ T // 159 // lasAdhuSu / yuktaM duSkaraduSkarakArako guruNA jahe // 1 // phaphalANaM ca rasaM surANa maMsANa mahiliANaM ca / jANatA je virayA te dukkarakArae vaMde // 2 // kozA'pi tatpratibodhitA satI svakAminaM pukhArpitabANairdura-sthAmralumnyAnayanagarvitaM rathakAraM sarSaparAzistha sUcyagrasthapuSpopari nRtyantI prAha-na dukkaraM aMbaya lumbitoDaNaM, na dukaraM sarisavanaciAi / taM dukkaraM taM ca mahANubhAvaM, jaM so muNI pamayavaNaMmi vuccho // 3 // kavayo'pi -- girau guhAyAM vijane vanAntare, vAmaM zrayanto vazinaH sahasrazaH / harmye'tiramye yuvatIjanAntike, vazI sa ekaH zakaTAlanandanaH // 4 // yo'gnau praviSTo'pi hi naiva dagdharichanno na khaDgAgrakRtapracAraH / kRSNAhirandhrepyuSito na daSTo nAkto'JjanAgAranivAsyaho yaH // 5 // vezyA rAgavatI sadA tadanugA SaDUbhi rasairbhojanaM, zubhraM dhAma manoharaM vapuraho navyo vayaHsaGgamaH / kAlo'yaM jaladAvilastadapi yaH kAmaM jigAyAdarAt taM vande yuvatIprabodhakuzalaM zrIsthUlabhadraM munim // 6 // re kAma ! vAmanayanA taba mukhyamastraM, vIrA vasantapikapaJcamacandramukhyAH / tvatsevakA harivirazcimahezvarAyA, hA hA hatAza ! muninA'pi kathaM hatastvam ? // 7 // zrInandiSerathanemimunIzvarArdraSuddhayA svayA madana ! re munireSa dRSTaH / jJAtaM na nemimunijambu sudarzanAnAM, turyo bhaviSyati nihatya raNAGgaNe mAm // 8 // zrInemito'pi zakaTAlasutaM vicArya, manyAmahe vayamamuM bhaTamekameva / devo'dridu // 2 puSpaphalAnAM ca rasaM surANAM mAMsAnAM mahilAnAM ca / jAnanto ye viratAH tAn duSkarakArakAn vande // 2 // // 3 na duSkaraM AmralumbinoTanaM na duSkaraM sarvapanartitAyAm / vad duSkaraM tacca mahAnubhAvaM yat sa muniH pramadAvane uSitaH // 3 // zrIsthUlabhadravRtam Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C XBHASHASA+SHRESS gaMmadhirukha jigAya mohaM, yanmohanAlayamayaM tu vazI pravizya // 9 // anyadA dvAdazavarSadurbhikSaprAnte saGghAgraheNa zrIbhadrabAhubhiH sAdhupanazatyA pratyahaM vAcanAsaMptakena dRSTivAde pAThayamAne saptabhirvAcanAbhiranyeSu sAdhuSu udvignaSu zrIsthUlamazrIsthUlabhadro vastudvayonAM dazapUrvI papATha, athaikadA yakSAsAdhvIprabhRtInAM vandanArthamAgatAnAM svabhaginInAM mAdra mahArisiMharUpadarzanena dUnAH zrIbhadrabAhavo vAcanAyAM ayogyastvaM iti sthUlabhadraM UcivAMmaH, punaH saGghAgrahAt yovRttAntaH athAnyasmai vAcanA na deyetyutkvA sUtrato vAcanAM daduH, tathA cAhu:-kevalI caramo jambUsvAmyatha prbhvprbhuH| zayyaMbhavo yazobhadraH, sammUtivijayastatha // 1 // bhadravAhuH sthUlabhadraH, zrutakevalino hi SaT / (therassa NaM ajathUlabhaddassa goyamasaguttassa) sthavirasya AryasthUlabhadrasya gautamagotrasya (aMtevAsI duve therA) | ziSyo dvau sthavirau abhUtAM (there ajamahAgirI elAvaccasagutte) sthavira AryamahAgiriH elApatyagotraH (there anjasuhatthI vAsiTThasagutte ) sthavira Aryasuhastizca vAsiSThagotraH,tayoH sambandhazcaivaM-AryamahAgirirjinakalpavi cchede'pi jinakalpatulanAmakArSIta-cchinne jiNakappe kAhI jiNakappatulaNamiha dhiiro| taM vaMde muNivasahaM | mahAgiri paramacaraNadharaM // 1 // jiMNakappaparIkammaM jo kAsI jassa sNthvmkaasii| sidvigharaMmi suhatthI taM 1 gyavacchinne jinakalpe'kArSIjinakalpatulanAmiha dhIraH / taM vande munivRSabhaM mahAgiri paramacaraNadharam // 1 // 2 jinakalpaparikarma yo'kASIt yasya saMstavamakArSata / zreSTigRhe suhastI taM AryamahAgiri bnde||2|| HOCHOOLGCA495453 Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa-subovyA08. // 16 // ajamahAgiriM vaMde // 2 // ' 'vaMde anjasuhatdhi muNipavaraM jeNa saMpaI rAyA / riddhiM savapasiddhaM cArittA pAvio paramaM // 1 // ' yairAryasuhastibhirdurbhikSe sAdhubhyo bhikSAM yAcamAno dramako dIkSitaH, sa mRtvA zreNi zrIsaMpratikasutakoNikasutodAyipaddoditanavanandapaTTodbhatacandraguptasutabindusArasutaazokazrIsutakuNAlaputraH samprati vRttAntaH nAmA'bhUt , sa ca jAtamAtra eva pitAmahadattarAjyo rathayAtrApravRttazrIAryasuhastidarzanAjAtajAtismRtiH sapAdalakSa (125000) jinAlayasapAdakoTi (12500000) navInavimbaSatriMzatsahasra (3600.) jIrNoddhArapa-31 // 163 // zvanavatisahasra (951.00 ) pittalamayapratimAanekazatasahasrasatrazAlAdibhirvibhUSitAM trikhaNDAmapi mahImakarot, yattu kiraNAvalIkRtA sapAdakoTinavInajinabhavanetyukta taccintya, antarvAcyAdau sapAdalakSeti darzanAt , anAryadezAnapi kara muktvA pUrva sAdhuveSabhRdvaNThapreSaNAdinA sAdhuvihArayogyAn svasevakanRpAna jainadharmaratAMzca cakAra, tathA-vasnapAtrAnnadadhyAdiprAsukadravyavikrayam / ye kurvantyatha tAnurvIpatiH sampratirUcivAn // 1 // sAdhubhyaH saJcaraGgayo'gre, DhaukanIyaM svavastu bhoH / te yadAdadate pUjyAstebhyo dAtavyameva tat // 2 // asmatkozAdhikArI ca, channaM dAsyati yAcitam / mUlyamabhyullasallAbha, samastaM tasya vastunaH // 3 // atha te pRthivIbhakSu rAjJayA tad vyadhurmudA / azuddhamapi tacchuddhabuddhyA tvAdAyi sAdhubhiH // 4 // (therassa NaM ajasuhatthissa vAsihamaguttassa) sthavirasya AryasuhastinaH vAziSThagotrasya (aMtevAsI duve 1 vande mAryasuhastinaM munipravaraM yena saMpratiH rAjA / RddhiM sarvaprasiddhA' cAritrAt prApitaH paramAm // 3 // Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ +AA% therA) ziSyo dvau sthavirau abhUtAM (suTTiyasuppaDibuddhA koDiyakAkaMdagA bagyAvaccasaguttA) susthitaH supratibuddhazca kauTikakAkandiko vyAghrApatyagotrI, susthitI-suvihitakriyAniSThau supratibuddhau-sujJAtatattvI, idaM vize- lamusthitAdiSaNaM kauTikakAkandikAviti tu nAmanI, anye tu susthitasuprativuddhauM iti nAmanI koTizaH mUrimantrajApat sthavirAvalI kAkanyAM nagaryA jAtatvAcca koTikakAkandikAciti vizeSaNaM, (therANa suTTiyapasuDibuddhANa koDiyakAkaMdagANaM vagyAvaccasaguttANaM) sthavirayoH susthitasuprativuddhayoH koTikakAkandikayoH vyAghApatyagotrayoH ( aMtevAsI there ajaiMdadinne kosiyagutte ) ziSyaH sthaviraH Arya indradinno'bhUt kauzikagotraH (therassa NaM ajaiMdadinassa kosiyaguttassa) sthavirasya Aryaindradinnasya kauzikagotrasya (aMtevAsI there ajadinne goyamasagutte) ziSyaH sthaviraH Aryadinno'bhUt gautamagotraH (therasma NaM ajadinnassa goyamasaguttassa ) sthavirasya Aryadi. nasya gotamagotrasya (aMtevAsI there anjasIhagirI jAisare kosiyagutte) ziSyaH sSaviraH AryasiMha girirabhUt , jAtismaraNavAn kauzikagotrazca (therassa NaM ajasIhagirisma jAissarasta kosiyaguttassa) sthavirasya AryasiMhagireH jAtismaraNavataH kauzikagotrasya ( aMtevAsI there ajavaire goyamasagutte ) ziSyaH sthaviraH Aryavajro'bhUt gautamagotra: (therassa NaM ajavairassa goyamasaguttassa) sthavirasya Aryavajrasya gautamagotrasya (aMtevAsI there ajavairaseNe ukkosiyagutte ) ziSyaH sthaviraH Aryavajraseno'bhUt utkauzikagotraH ( therassa NaM ajavairaseNassa ukkosiaguttassa ) sthavirastha Aryavajrasenasya utkauzikagotrasya 1494CALORCANESH Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ batA-sabo- dhyA08 AryanAgilAdisavirAvalI // 164 // INE // 16 // AAAAAA% (aMtevAsI catAri therA) ziSyAH catvAraH sthavirAH abhUvan (there anjanAile, there ajjapobhile, there ajjaja. yaMte, there ajjatAvase) sthaviraH AryanAgilA sthaviraH AryapaumilaH sthaviraH AryajayantaH sthaviraH AryatApasaH (therAo ajjanAilAo ajjanAilA sAhA niggayA) sthavirAt AryanAgilAt AryanAgilA zAkhA nirgatA / (therAo ajjapomilAo ajjapomilA sAhA niggayA) sthavirAd AryapomilAdu AryapomilA zAkhA | nirgatA (therAo ajjajayaMtAo ajjajayaMtI sAhA niggayA) sthavirAt AryajayantAt AryajayantI zAkhA nirgatA (therAo ajjatAvasAo ajjatAvasI sAhA niggayA) sthavirAt AryatApasAt AryatApasI zAkhA | nirgatA iti // (6) // atha vistaravAcanayA sthavirAvalImAha-(vittharavAyaNAe puNa ajjajasabhaddAo purao therAvalI evaM paloijjai) vistaravAcanayA punaH AryayazobhadrAt agrataH sthavirAvalI evaM pralokyate, tatrAsyAM kila vAcanAyAM bhUrizo bhedA lekhakadoSahetukA jJeyAH, tattatsthavirANAM zAkhAH kulAni ca prAyaH samprati na jJAyante, nAmAntareNa tirohitAni bhaviSyantIti tatra tadvidaH pramANaM, tatra kulaM-ekAcAryasantatirgaNastu-ekavAcanA''cAramunisamudAyaH, yaduktaM-"tittha kulaM vinayaM egAyariassa saMtaI jA u|dubh kulANa miho puNa sAvikkhANaM gaNo hoi / 1 // " zAkhAstu ekAcAryasantatAveva puruSavizeSANAM pRthaka pRthaganvayAH, athavA / tatra kulaM vijJeyaM ekAcAryasya saMtati tu / dvayoH kulayomithaH punaH sApekSayorgaNo bhavati // Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivakSitAya puruSasantatiH zAkhA, yathA'smadIyA vairasvAminAmnA vairIzAkhA, kulAni tu tattacchiSyANAM pRthakU pRthaganvayAH, yathA candrakulaM nAgendrakulamityAdi ( taMjahA ) tadyathA - (therassa NaM ajjajasamaddassa tuMgiyAyaNaguttarasa ) sthavirasya Aryayazobhadrasya tuGgikAyanagotrasya ( ime do therA aMtevAsI ahAvaccA abhinnAyA hutthA ) imau dvau sthavirau antevAsinau ' ahAvaccA' na patanti yasminnutpanne durgatau ayazaHpaGke vA pUrvajAstadapatyaM putrAdistatsadRzau yathApatyau, ata eva 'abhinnAyA' abhijJAtau prasiddhau abhUtAM (taMjA ) tadyathA (there abhaddavAhU pAiNasagutte ) sthavira AryabhadrabAhuH prAcInagotraH ( there ajjasaMbhUhavijae mADharasagutte ) sthaviraH AryasambhUtivijayaH mADharagotraH (therassa NaM ajjabhaddabAhussa pAiNasaguttassa ) sthavirasya Aryabha drabAhoH prAcInagotrasya (ime cattAri therA aMtevAsI AhAvaccA abhinnAyA hutthA) ete catvAraH sthavirA: antevAsino yathApatyAH prasiddhA abhavan (taMjahA) tadyathA (there godAse, ghere aggidatte, there jannadatte, there somadatte, kAsavaguttaNaM) sthaviraH godAsaH 1 sthaviraH agnidattaH 2 sthaviraH yajJadattaH 3 sthaviraH somadattaH 4 kAzyapagotraH (therehiMto godAsehiMto kAsavagutterhito ) sthalirAt godAsAt kAipagotrAt ( ittha NaM godAsagaNe nAma gaNe niggae) atra godAsanAmako gaNo nirgataH (tassa NaM imAo cattAri sAhAo evamAhinaMti) tasya etAcatasraH zAkhA evaM AkhyAyante ( taMjahA ) tadyathA ( tAmalittiyA koDivarisiyA puMDavaddhaNIyA dAsIkhanyaDiyA ) tAmAliptikA 1 koTivarSakA 2 puNDravarddhanikA 3 dAsIkharbaTikA 4 ( therassa NaM ajjasaMbhUhavijayassa vistRtavAcanA Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa-subo pA.8 vistRtavAcanA // 16 // EPROS -ACCIECENCE% mADharasaguttassa ) sthavirasya AryasambhUtivijayasya mADharagotrasya (ime duvAlasa therA aMtevAsI ahAvaccA abhinnAyA hutthA) ete dvAdaza sthavirAH ziSyA yathApatyAH prasiddhA abhavan (taMjahA)-tadyathA (naMdaNabhahu1 vanaMdaNabhadde 2 taha tIsabha63 jasabhadde 4 / there ya sumaNabhadde 5 maNibhadde 6 puNNabhadde 7 ya // 1 // ) nandanabhadraH 1 upanandabhadraH ratiSyabhadraH 3 yazobhadraH 4 sumanobhadraH 5 maNibhadraH 6 pUrNabhadraH 7 (there a thUlabhadde 8 ujjuI 9 jaMbunAmadhije 10 ya / there a dIhabhadde :1 there taha paMDubhadde 12 ya // 2 // ) sthaviraH | sthUlabhadraH 8 RjumatiH 9 jambUnAmadheyaH 10 sthaviraH dIrghabhadraH 11 sthaviraH pANDubhadraH 12 // | (therassa NaM ajjasaMbhUivijayassa mADharasaguttassa) sthavirasya AryasambhUtivijayasya mADharagotrasya (imA. o satta aMtevAsiNIo ahAvaccAo abhinnAyAo hutthA) etA saptaH antevAsinyaH yathApatyAH prasiddhA abhavan (taMjahA) tadyathA (jakkhA ya 1 jakkhadinnA 2 bhUA 3 taha ceva bhUadinnA ya 4 / seNA 5 veNA 6 reNA 7 bhaiNIo thUlabhaddassa // 1 // ) sugamA, therassa Na ajjathUlabhaddassa goyamasaguttassa ime do therA aMte. vAsI ahAvaccA abhinnAyA hutthA, taMjahA-there ajamahAgirI elAvaccasagutte there ajamahatthI vAsihasagutte, therassa NaM ajamahAgirissa elAvacasaguttassa ime aTTa therA aMtevAsI ahAvaccA abhinnAyA hutthA, taMjahAthere uttare there balissahe there dhaNaDDe there siriDle there koDinne there nAge there nAgamitte there chaDulae rohagutte | kosiyagutte NaM, 'chalae rohaguttetti dravya 1 guNa karma 3 sAmAnya 4 vizeSa 5 samavAyAkhya 6 SaTpadArtha BIKASCII-CHAS HMIRICA Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trairAzika vRttAnta prarUpakatvAt Sad, ulUkagotrotpannatvenolUkA, tataH karmadhAraye SaDulUkA, prAkRtatvAt 'chaDulUe'tti, ata eva sUtre 'kosiagutte' ityuktaM, ulUkakauzikayorekArthatvAt , therihito chaDulUehito rohaguttehiMto kosiyaguttehiMto, tattha NaM terAsiyA niggayA, 'terAsiya'tti trairAzikA:-jIvAjIvanojIvAkhyarAziyaprarUpiNastacchiSyapraziSyAH, tadutpattistve-zrIvIrAt paJcazatacatuzcatvAriMzattame 544 varSe antaraJjikAyAM puryA bhUtagRhavyantaracaityasthazrIguptAcAryavandanArtha grAmAntarAdAgacchan rohaguptastacchiSyaH pravAdipradApitapaTahadhva nimAkarNya taM paTahaM spRSTvA''cAryasya tannivedya vRzcika 1 sarpa 2 mUSaka 3 mRgI 4 varAhI 5 kAkI 6 zakunidakA 7 midhaparivrAjakavidyopaghAtikA mayUrI 1 nakulI 2 bilAr3I 3 vyAghI 4 siMhI 5 ulUkI 6 zyenI 7-| saMjJAH sapta vidyAH azeSopadrazamakaM rajoharaNaM ca gurubhyaH prApya balazrInAmno rAjJaH sabhAyAmAgatya pozAlAbhidhena parivrAjakena saha vAde prArabdhe tena jIvAjIvasukhaduHkhAdirUpe rAzidvaye sthApite-devAnAM tritayaM trayI hutabhujAM zaktitrayaM trisvarAtrelokyaM tripadI tripuSkaramatha tribrahma varNAstrayaH / traiguNyaM puruSatrayI trayamatho sandhyAdi kAlatrayaM, sandhyAnAM tritayaM vacastrayamathApyAstrayaH saMsmRtAH // 1 // ityAdi vadan jIvAjI. vanojIvetyAdirAziyaM vyavasthApitavAn , tatazca tadvidyAsu svavidyAbhirjitAsu tatprayuktAM rAsabhIviyAM rajoharaNena vijitya mahotsavapUrvaka Agatya sarva vRttAntaM gurubhyo vyajJapayat , tato gurubhirUce-vatsa! varaM cakre, paraM jIvAjIvanojIveti rAzitrayasthApanamutsUtramiti tatra gatvA dadasva mithyAduSkRtaM, tataH kathaM tathA CACHEARCH 3 Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ECOR-C+ HECC vidhaparSadi svayaM prajJApya apramANayAmIti jAtAhakAreNa tena tathA na cakre, tato gurubhiH SaNmAsI yAvadrAja| sabhAyAM vAdamAsUtrya prAnte kutrikApaNAnojIvayAcane tasyAprAptau catuzcatvAriMzena pRcchAzatena (144 ) niloM trairAzika ThitaH,kathamapi svAgrahamatyajan gurubhiH krudhA khelamAtrabhasmaprakSepeNa ziroguNDanapUrvakaM sa saGghabAhyazcakre,tataH SaSTho hai vRtAntA mA01nihavastrairAzikaH krameNa vaizeSikadarzanaM prakaTitavAniti / yattu sUtre rohagupta AryamahAgiriziSyaH proktaH, utta || // 166 // rAdhyayanavRttisthAnAGgavRttyAdau tu zrIgumAcAryaziSyaH proktastato'smAbhirapi tathaiva likhita, tattvaM punarbahuzrutA vi dnti||therehiNtonnN uttarabalisahehiMtotattha NaM uttarabalissahe nAmaMgaNe niggae, tassa NaM imAocattAri sAhAo evamAhijaMti,taMjahA-kosaMviyA suttivattiyA koDaMbANI caMdanAgarI, therassaNa ajasuhathissa vAsiTThasaguttassa 18| ime duvAlasa therA aMtevAsI ahAvaccA abhinnAyA hutthA-taMjahA-(there a ajjarohaNa 1 bhaddajase 2 meha gaNiya 3] kAmiDDI 4 / suTTiya 5 suppaDibuddhe 6 rakkhiya 7 taha rohagutte 8 a // 1 // isigutte 9 sirigutte 10 gaNI a baMbhe 11 gaNI ya taha some 12 / dasa do agaNaharA khalu ee sIsA suhatthissa // 2 // AryarohaNaH 1 bhadrayazAH 2 meghaH 3 kArddhiH 4 susthitaH 5 supratibuddhaH 6 rakSitaH 7 rohaguptaH 8 RSiguptaH 9 zrIguptaH 1. brahmA 11 somaH 12 iti dvAdaza gaNadhAriNaH suhstishissyaaH|| therehiMto NaM ajarohaNehiMto kAsavaguttehiMto tattha Na uddehagaNe nAma gaNe niggae, tassimAo cattAri sAhAo nigayAo chacca kulAiM ebamAhijjaMti, se kiM taM sAhAo?, |sAhAo evamAhijjaMti, taMjahA-udaMbarijiyA mAsapUriA maipattiyA punnapattiyA, se taM saahaao|se kiM taM C453 + + + Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *nAgabhUtA dIni kulAni cAraNAdyA gaNA: READHIKARACCIDISHA kulAI ? kulAI evamAhijnati, taMjahA-paDhamaM ca nAgabhUyaM biiyaM puNa somabhUiyaM hoI / aha ullagaccha taiaM cautthayaM hatthalijja tu // 1 // paMcamagaM naMdijaM cha8 puNa pArihAsayaM hoi / uddehagaNassee chacca kulA huti nAyavvA ||2||therehito NaM siriguttehito hAriyAyasaguttehiMtoittha NaM cAraNagaNe nAmaM gaNe niggae, tassa NaM imAo cattAri sAhAo satta ya kulAI evamAhijjaMti, se kiM taM sAhAo ?, sAhAo evamAhijjaMti taMjahAhAriyamAlAgArI saMkAsIA gavedhuyA vajanAgarI, se taM mAhAo, se kiM taM kulAI ?, kulAI evamAhijaMti taMjahA-paDhamittha vatthalija bIyaM puNa pIidhammizra hoi / taiaM puNa hAlijjaM cautthayaM pUsamittijaM // 1 // paMcamaga mAlijjaM cha8 puNa ajaveDayaM hoi / mattamayaM kaNhasaha.matta kulA cAraNagaNassa // 2 // therehiMto gaM bhaddajasehiMto bhAradAyaguttehiMto ittha NaM uDavADiyagaNe nAmaM gaNe niggae, tassa NaM imAo cattAri sAhAo tinni kulAiM evamAhijjati, se kiM taM sAhAo!, sAhAo evamAhijati, taMjahA-caMpijiyA bhaddijiyA kAkaMdiyA mehalijjiyA, se taM sAhAo, se kiM taM kulAI?, 2 evamAhijaMti, taMjahA-bhaddajasiyaM taha bhaddaguttiyaM taiyaM ca hoi jasabhaI / eyAI uDuvADiyagaNassa tinneva ya kulAI // 1 // therehiMto NaM kAmiDIhiMto koDAlasaguttehiMto ittha NaM vesavADiyagaNe nAmaM gaNe niggae,tassa NaM imAo cattAri mAhAo cattAri kulAI evamAhijjati, se kiM taM sAhAo, sA0 taMjahA-sAvatthiyA rajjupAliA aMtarijiyA khemalijjiyA, se taM sAhAo, se kiM taM kulAI 1, kulAI evamAhiti, taMjahA-gaNiyaM mehiya kAmiDDiaM ca taha hoi HAAR Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CA karapa-sulo dhyA.8 // 167 // zrIpriyA nyarari vRttam // 16 // R E+ MARKSASAR+ CHAR | iMdapuragaM ca / eyAI vesavADiyagaNassa cattAri u kulAI // 1 // therehiMto NaM isiguttehiMto vAsihasagutta| hiMto ittha NaM mANavagaNe nAmaM gaNe niggae, tasma NaM imAo cattAri sAhAo tinni kulAI evamAhijjati, se kiM taM sAhAo?, sAhAo evamAhijeti, taMjahA-kAsavijjiyA goyamijjiyA vAsiTThiyA sorahiyA, | se taM sAhAo, se kiM taM kulAI 1, kulAI evamAhijjaMti, taMjahA-isiguttiyatya paDhamaM bIyaM isidattiaM | muNeyavvaM / taiyaM ca abhijayaMta tinni kulA mANavagaNassa // 1 // therehiMto suTThiyasuppaDibuddhehito koDiyakAkaMdAhiMto vagyAvaccamaguttehiMto ittha NaM koDiyagaNe nAmaM gaNe niggae, tassa NaM imAo cattAri sAhAo cattAri kulAI evamAhijjaMti, se kiM taM sAhAo?, mAhAo evamehijjati, taMjahA| uccAnAgari vijAharI ya vairI ya majjhimillA ya / koDiyagaNassa eyA havaMti cattAri sAhAo // 1 // settaM sAhAo, se kiM taM kulAI ?, kulAI ekamAhiaMti, taMjahA-paDhamittha baMbhalijja viiyaM nAmeNa vatthalijjaM tu / taiyaM puNa vANijjaM cautthayaM paNhavAhagayaM // 1 // therANaM suDhiyasuppaDibuddhANa koDiyakAkaMdayANaM vagghAvaccasaguttANaM ime paMca therA aMtevAsI ahAvaccA abhinnAyA hutthA, taMjahA-there ajaiMdadinne piyagaMthe / 'piagaMtheti ekadA trizatajinabhavanacatuHzatalaukikaprAsAdASTAdazazatavipragRhaSaTtriMzacchatavaNiggeha | navazatArAmasaptazatavApIdvizatakUpasaptazatasabhAgAravirAjamAne ajamerunikaTavartini subhaTapAlarAjasambandhini harSapure zrIpriyagranthasUrayo'bhyeyuH, tatra cAnyadA dvijairyAge chAgo hantumArebhe, taiH zrAddhakarArpitavAsakSepe + +GAR +5 Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpriyA nthasari SAGARSHAHARA ambikAdhiSThitaH sa chAgo nabhasi bhUtvA babhANa-haniSyatha nu mAM hutyai, bannotA''yAta mA hata / yuSmadvannirdayaH syAM cet, tadA hanmi kSaNena vH||1|| yatkRtaM rakSAsAM draGge, kupitena hanUmatA / tatkaromyeva vaH svasthaH, kRpA cennAntarA bhavet // 2 // yAvanti romakUpAni, pazugAtreSu bhArata ! / tAvadvarSasahasrANi, pacyante pazughAtakAH // 6 // yo dadyAt kAzcanaM melaM, kRtlAM caiva vasundharAm / ekasya jIvitaM dadyAnna ca tulyaM yudhiSThira! // 4 // mahatAmapi dAnAnAM, kAlena kSIyate phalam / bhItAbhayapradAnasya, kSaya eva na vidyate // 5 // ityAdi, kastvaM prakAzayAtmAnaM, tenoktaM pAvako'ramyaham / mamainaM vAhanaM kasmAjjighAMsatha pazuM vRthA ? // 6 // ihAsti zrIpriya. granthaH, sUrIndraH samupAgataH / taM pRcchata zuciM dharma, samAcarata shuddhitH||7|| yathA cakrI narendrANAM, dhAnukANAM dhnnyjyH| tathA dhuri sthitaH sAdhuH, sa ekaH satyavAdinAm // 8 // tataste tathA kRtavanta iti / there vijjAharagovAle kAsavagutta NaM there imidatte there arihadatte / therehiMto piyagaMthehito ettha Na majjhimA sAhA niggayA,therehiMtoNaM vijjAharagovAlahito kAsavaguttehiMto ettha NaM vijjAharI sAhA niggayA,therassaNaM ajjaiMdadinnassa kAssadaguttassa ajjadinne there aMtevAsI goyamasagutte,therassa NaM ajjadinnassa goyamasaguttassa ime do therA aMtevAsI ahAvaccA abhinnAyA husthA, taMjahA-there ajjasaMtiseNie mADharasagutte,there ajjasIhagirI jAissare kosiyagutte, therehito NaM ajjasaMtiseNiehiMto mADharasaguttahiMto estha NaM uccanAgarI sAhA niggayA, therassa NaM ajasaMtiseNiyasma mADharasaguttassa ime cattAri therA aMtevAsI ahAvaccA abhinnAyA hutthA, Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4% A taMjahA-(graM.1000) dhere ajaseNie there ajatAvase there ajjakubere there ajisipaalie| therehiMto NaM anjakalpa-subo 13 saMNiehito etya NaM ajjaleNiyA sAhA niggayA, therehitA NaM ajjatAvasehito pattha NaM ajjatAvasI sAhA | zrIvajakhA TU niggayA, therehiMto NaM ajakuberehiMto ettha NaM ajjakuberI sAhA niggayA, therehiMto NaM ajaisipAli-18 | mivaccha nyA.8 ehiMto pattha NaM ajaisipAliyA sAhA niggayA, therassa NaM ajjasIhagirissa jAissarassa kosiyaguttassa // 16 // // 168 // ime cattAri therA aMtevAsI ahAvaccA abhinnAyA hutthA, taMjahA-dhere dhaNagirI there ajjavahare 'there ajjavahare'tti tumbavanagrAme sunandAbhidhAnAM bhAyA~ sAdhAnAM muktvA dhanagirijA dIkSA gRhItA, sunandAsutastu svajanmasamaye eva piturdIkSAM zrutvA jAtajAtismRtirmAturudvegAya satataM rudannavAste, tato mAtrA SaNmAsavayA eva dhanagirerarpitaH, tena ca guroH kare datto mahAbhAratvAd dattavajranAmA pAlanastha evekAdazAGgAni adhyaiSTa, tatastrivArSikaH san mAtrA rAjasamakSaM vivAde'nekasukhabhakSikAdibhirlobhyamAno'pi dhanagiriNA'rpita rajohahai raNamagrahIt , tato mAtA'pi pravatrAja, tato'STavarSAnte ekadA tasya pUrvabhavavayasyairz2ambhikairujjayinImArge vRSTini vRttau kUSmANDabhikSAyAM dIyamAnAyAM animiSatvAddevapiNDo'yamakalpya ityagrahaNe tuSTabaiMkriyalabdhirdattA, tathaiva dvitIyavelAyAM ghRtapUrAgrahaNe nabhogamanavidyA dattA, yazca pATalIpure dhanazreSThinA dIyamAnAM bahudhanakoTisanAthAM mAdhvIbhyo guNAnAkarNya vajrameva vRNomIti kRtAbhigrahAM rukmiNInAmakanyA pratibodhya dIkSayAmAsa, atra kaviH-mohAdhizcalukIcakre, yena bAlena lIlayA / strInadIsnehapUraste, vajraSi plAvayetkatham ! // 1 // 4 +% ARE Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazcaikadA darbhikSe saI paTe saMsthApya sasubhikSAM purikApurI nItavAn , tatra bauddhena rAjJA jinacaityeSu puSpaniSadhaH kRtaH, atrApi kiraNAvalIdIpikayoUddharAjJeti prayogo likhitaHcintyaH, tadanu paryuSaNAyAM zrIvajakhAzrAddhavijJapto vyomavidyayA mAhezvarIpuryAM pitRmitramArAmikaM puSpapraguNIkaraNArthamAdizya svayaM himavadadrau | mivRttaM zrIdevIgRhe gataH, tatazca zriyA dattaM mahApadmaM hutAzanavanAviMzatilakSapuSpANi ca lAtvA jRmbhakAmaraviku. vitavimAnasthaH samahotsavamAgatya jinazAsanaM prabhAvayan rAjAnamapi zrAvakaM cakre, anyadA sa zrIvajrasvAmI kaphodreke bhojanAdanu bhakSaNAya karNe sthApitAyAH zuNThayAH pratikramaNavelAyAM pAte pramAdena 15 svamRtyu AsannaM vicintya dvAdazavarSIyadurbhikSapraveze svaziSyaM zrIvajrasenAbhidhaM-lakSamUlyaudanAda bhikSAM, yatrAhi tvamavApnuyAH / subhikSamavabuddhayethAstaduttare dinoSasi // 1 // ityuktvA anyatra vyahArayat , svayaM ca svasamIpasthasAdhubhissaha rathAvartagirI gRhItAnazano divaM prApa, tatra ca saMhananacatuSkaM dazamaM pUrvaM ca vyucchinnaM, yattu kiraNAvalIkAreNa turya saMhananaM vyucchinnamiti likhitaM taccintyaM, tandulavaicArikavRttidIpAlikAkalpAdau catuSkavyucchedasyaivoktatvAt / tadanu ca zrIvajrasenaH sopArake jinadattazrAddhagRhe tatpalyA IzvarInAmnyA lakSamUlyamannaM paktvA prakSipyamANaM viSaM guruvacaH procya nyavArayat, prabhAte poteH pracuradhAnyAgamanAt saJjAte / duSkarmAvanimidvana, zrIvadre svargamIyuSi / vyucchinnaM dazamaM pUrva, turya saMhananaM tathA // // iti pariziSTaparvaNi zrIhemacandrAcAryAH, tami ya nimbue adanArAyasaMghayaNaM buniM' ityAvazyakacUrNivRttyoH, tandulavaicArikAdau tu tattadavAdhikAlatayA vacanaM / ANCHOCALORCANEWS Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa-subovyA08 zrIAryasamitaparika // 169 // 4-3GES subhikSe jinadattaH sabhAryoM nAgendra 1 candra 2 nivRti 3 vidyAdharA 4 khyasutaparivRto dIkSAM jagrAha, tatastebhyaH svasvanAmnA catasraH zAstrAH pravRttAH // thereanjasamie there arihadinne / therehito NaM ajjasamiehitogoya masaguttahiMto ittha NaM baMbhadIviyA sAhA niggyaa| 'baMbhaddIviyA sAhA niggayA' iti AbhIradeze'calapurAsanne kannAvennAnadyormadhye brahmabIpe paJcazatI tApasAnAM abhUt , teSvekaH pAdalepena bhUmAviva jalopari gacchan jalAliptapAdo bennAmuttIrya pAraNArtha yAti, tato'ho etasya tapaHzaktiH, jaineSu na ko'pi prabhAvIti zrutvA zrAddhaH zrIvajrasvAmimAtulA AryasamitasUraya AhUtAH, terUce-stokamidaM, pAdalepazaktiriti, zrAddhaste svagRhe pAdapAdukAdhAvanapussaraM bhojitAH, tatastaiH sahaiva zrAddhA nadImaguH, sa ca tApaso ghASTayamAlambya nadyAM pravizanneva bruDituM lagnaH, tatasteSAM apabhrAjanA / itazca tatrAryasamitasUrayo'bhyetya lokabodhanAya yogacUrNa kSiptvA UcuH-benne ! paraM pAraM yAsyAma ityukte kUle bhilite, babhUva bahvAzcarya, tataH sUrayastApasAzrame gatvA tAn prati| bodhya prAvAjayan , tatastebhyo brahmadIpikA zAkhA nirgatA / tatra ca-mahAgiriH 1 suhastI ca 2, sUriH zrIguNasundaraH 3 / zyAmAryaH 4 skandilAcAryoM 5, revatImitrasUrirAT // 1 // zrIdharmo 7 bhadraguptazca, 8 zrIgupto 9 vajrasUrirAT 10 / yugapradhAnapravarA, dazaite dazapUrviNaH // 2 // therehiMto NaM ajavairohiMto goyamasaguttehiMto ittha NaM ajavArI sAhA niggayA / therassa NaM ajavairassa goyamasaguttassa ime tinni therA aMtevAsI ahAvaccA abhinAyA hutthA, taMjahA-there ajjavaharaseNe there ajapaume there ajarahe / therehiMto NaM ajjavairaseNehiMto ittha NaM BAAAAAAACARATHI Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | ajjanAilI sAhA niggayA, thererhito NaM ajjapaumehiMto ittha NaM ajjapaumA sAhA niggayA, therehiMto NaM ajjarahehito ittha NaM ajjajayaMtI sAhA niggayA / therassa NaM ajarahassa vacchasaguttassa ajjapUsa girI there aMtevAsI kosiyagutte, therassa NaM ajapUsagirissa kosiyaguttassa ajjapharagumitte there aMtevAsI goyamasagutte, therassa NaM ajjaphaggumittassa goyamasaguttassa ajjadhaNagirI there aMtevAsI vAsisagutte, therassa NaM ajjadhaNagirissa vAsiTsaguttassa ajjasivabhUI there aMtevAsI kucchasagutte, therassa NaM ajjasivabhUhassa kucchasaguttassa ajabhadde there aMtevAsI kAsavagutte, therassa NaM ajabhaddassa kAsavaguttassa ajjanakkhatte there aMtevAsI kAsavagutte, therassa NaM ajjanakkhattassa kAsavaguttassa ajjarakkhe there aMtevAsI kAsavagutte / ' there ajjarakkhe 'tti aho bata kiraNAvalIkArasya bahuzrutaprasiddhibhAjo'pi anAbhogavilasitaM yato ye zrItosaliputrAcAryaziSyAH zrIvajrasvAmipArzve'dhIta sAdhikanavapUrvA nAmnA ca zrI AryarakSitAste bhinnAH, ete ca zrIvajrasvAmibhyaH ziSyapraziSyAdigaNanayA navamasthAna bhAvino nAmnA cAryarakSAH, ityevamanayoH AryarakSitAryarakSayoH sphuTaM bhedaM vismRtya AryarakSitavyatikaraM likhitavAn // therassagaM ajjarakkhassa kAsavaguttassa ajjanAge there aMtevAsI goamasagutte, therassa NaM ajjanAgassa goamamaguttassa ajjajehille there aMtevAsI vAsisagutte, therassa NaM ajjajehillassa vAsiGasaguttassa ajjaviNDU there aMtevAsI mADharasagutte, therassa NaM ajaviNhussa mADharasaguttassa ajjakAlae there aMtevAsI zrI Aryaka yAdisyavirAvalI Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa-subovyA08 // 17 // AryakAla kAdisati rANAmAvalI // 17 // %AICCARSHAN goyamasagutte, therassa NaM ajakAlayassa goyamasaguttasma ime do therA aMtevAsI goyamasaguttA-there ajasaMpalie there ajabhadde, eesiNaM duNDaMpi therANaM goyamasaguttANaM ajavuDDe there aMtevAsI goyamasagutte, therassa NaM ajavuDDassa goyamasaguttassa anjasaMghapAlie there aMtevAsI goyamasagutte, therassa NaM ajasaMghapAliassa goyamasaguttassa ajahatthI there aMtevAsI kAsayagutte, therassa NaM ajahatthissa kAsavaguttassa ajjadhamme there aMtevAsI suvvayagutte, therasma NaM ajadhammassa suvvayaguttassa ajasIhe there aMtevAsI kAsavagutte, therassaNa anjasI. hassa kAsavaguttassa ajadhamme there aMtevAsI kAsavagutte, therassa NaM ajadhammassa kAsavaguttassa ajasaMDille there aMtevAsI-'vaMdAmi phaggumitta' mityAdigAthAttaturdazakaM, tatra gadyokto'rthaH punaH padyaiH saGgRhIta iti na punaruktazaGkA // baMdAmi pharagumittaM goyama dhaNagiri ca vAsiTuM / kucchaM sivabhUpi ya kosiya dujjaMta kaNhe a | // 1 // te vaMdiUNa sirasA bhadaM vadAmi kAsavasagutta / nakkhaM kAsavaguttaM rakkhapi ya kAmavaM vaMde // 2 // | vadAmi anjanAgaM goyama jehilaM ca vaasittuN| viNDaM mADharagutta kAlagamavi goyamaM vaMde // 3 // goyamaguttakumAraM saMpaliyaM tahaya bhayaM vaMde / theraM ca ajjabuDU goyamaguttaM namasAmi // 4 // taM vaMdiUNa sirasA thirasattacarittanANasaMpannaM / theraM ca saMghavAliya goyamaguttaM pANevayAmi // 5 // vadAmi ajjahatthiM kAsavaM-khaMtisAgaraM dhIraM / gimhANa paDhamamAse kAlagayaM ceva suddhassa // 6 // 'gimhANa'ti grISmasya prathamamAse-caitre, 'kAlagayaMti | divaM gataM, 'suddhassa'tti zuklapakSe / vaMdAmi ajjadhammaM suvvayaM sIlaladdhisaMpaNNaM / jasa nikkhamaNe devo chattaM BACAMARIKARANG Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varamuttamaM vahaha // 7 // 'varamuttamaM'ti varA - zreSThA mA lakSmIstayA uttamaM chatraM vahati-yasya zirasi dhArayati, | devaH pUrvasaGgatikaH kazcit / hatthaM kAsavaguttaM dhammaM sivasAhagaM paNivayAmi | sIhaM kAsavaguttaM dhammaMpi ya kAsava vaMde // 8 // taM vaMdiUNa sirasA thirasattacarittanANasaMpannaM / theraM ca alajaMbu goyamaguttaM nama'sAmi // 9 // miumaddavasaMpanna uvauttaM nANadaMsaNacarite / theraM ca naMdiyaMpi ya kAsavaguttaM paNivayAmi // 10 // 'miumaddavasaMpannaM'ti mRdunA - madhureNa mAIvena- mAyAtyAgena sampannam / tatto ya thiracaritaM uttamasammattasattamaMjuttaM / desigaNikhamAsamaNaM mAdaraguttaM nama'sAmi // 19 // tato aNuogadharaM dhIraM mahasAgaraM mahAsattaM / thiraguttakhamAsamaNaM vacchasaguttaM paNivayAmi // 12 // tatto ya nANadaMsaNacarittatavasuTTiyaM guNamahataM / theraM kumAradhammaM vaMdAmi gaNiM guNoveyaM // 13 // suttatthayaNabharie khamadamamaddavaguNehiM saMpanne / deviDikhamAsamaNe kAsavagutte paNivayAmi // 14 // iti sthavirAvalIsUtraM sampUrNam // phalgumi - trAdInAM namaskArAH Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Em] [I] [DI TI DI | ] [][!! || Timraim [I ] : [] | HINID :D:MINITINITI] [II [INE FROEKANKHABARKARKARIS iti jagadgurubhaTTArakazrIhIravijayasUriziSyaratnamahopAdhyAyazrIkIrtivijayagaNiziSyopAdhyAya zrIvinayavijayagaNiviracitazrIkalpasUtrasubodhikAvRttau aSTamaH kSaNaH smaaptH|| . samAptazcAyaM sthavirAvalInAmA dvitIyo'dhikAraH / / ENIDINNAINSIDE PRA%ARASTRACK Palm][I( I NT TO: [NI INHI = [I ] [Imm[I|| : I ][][IFE Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha navamaM vyAkhyAnaM prArabhyate // // atha sAmAcArIlakSaNaM tRtIyaM vAcyaM vaktuM prathamaM paryuSaNA kadA vidheyetyAha - ( teNaM kAleNaM) tasmin kAle ( teNaM samaeNaM) tasmin samaye ( samaNe bhagavaM mahAvIre ) zramaNo bhagavAn mahAvIraH ( vAsANaM savIsaharAe mAse vikate ) ASADhacAturmAsikadinAdArabhya varSAkAlasya viMzatidinayukte mAse vyatikrAnte ( vAsAvAsaM pajjosaveha ) paryuSa 'NAmakarot // (1) // ( se keNaTTheNaM bhaMte ! evaM buccaha) tat kena arthena - kAraNena he pUjya ! evaM ucyate - ( samaNe bhagavaM mahAvIre ) zramaNo bhagavAn mahAvIra : ( vAsANaM savIsaharAe mAse vi kaMte ) varSAkAlasya viMzatidinayukte mAse vyatikrAnte sati ( vAsAvAsaM pajjosaveha) paryuSaNAmakarot iti ziSyeNa prazne kRte guruH uttaraM dAtuM sUtramAha - ( jao NaM pAeNaM aMgArINaM agArAI ) yataH kAraNAt prAyeNa agAriNAM gRhasthAnAM agArANi - gRhANi (kaDiAI) kaTayuktAni ( ukkaMbiyAI ) dhavalitAni ( channAI) tRNAdibhirAcchAditAni (littAiM ) gomayAdinA liptAni ( guttAiM ) vRttikaraNAdinA guptAni ( ghaTTAI ) viSamabhUmibhaGgAd ghRSTAni ( maTThAI ) pASANakhaNDena ghRSTvA sukumAlIkRtAni ( saMpadhUmiyAiM ) saugandhyArthaM dhUpairvA - sitAni ( khAodagAiM ) kRtapraNAlIrUpajalamArgANi ( khAyaniddhamaNAiM ) sajjitakhAlAni, evaMvidhAni (appa1 avasthAnaparyuSaNApekSayevaitada sUtraM tato jinasya sAMvatsarikapratikramaNasyAbhAve'pi na kSatiH, ata evAjhe 'agArINaM agArAI' ityA dinA'vasthAnopayogyevottaraM zrIvIrasa paryuSaNAkAlastaddhetuba sU. 1-2 Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvIravat mANo aTTAe) AtmArtha-AtmanimittaM (kaDAI) gRhasthaiH kRtAni-parikarmitAni (paribhuttAI) paribhuktAni janaiH vyApRtAni (pariNAmiyAI bhavati) pariNAmitAni-acittIkRtAni, IdRzAni yato gRhANi bhavanti karapa-subo | (se teNaTeNaM evaM vuccai) tenArthena tena kAraNena he ziSya ! evaM ucyate-(samaNe bhagavaM mahAvIre) zramaNo myA08 gaNadharabhagavAn mahAvIraH ( vAsANaM savIsairAe mAse vikkaMte ) varSAkAlasya viMzatidinayukta mAse vyatikrAnte tcchidhy172|| ( vAsAvasaM pajjosavei ) paryuSaNAmakarot , yato'mI prAguktA adhikaraNadoSA munimAzritya na syuH|(2)| jahA NaM sthavirANAM samaNe bhagavaM mahAvIre) yathA zramaNo bhagavAna mahAvIraH (vAsANaM savIsairAe mAse vikate) varSAkAlasya | paryu.sU. viMzatidinayute mAse vyatikrAnte (vAsAvAsaM pajjosavei) paryuSaNAmakarot (tahA NaM gaNaharAvi vAsANaM savIsairAe mAse viikate ) tathA gaNadharA api varSAkAlasya viMzatidinayukte mAse vyatikrAnte (vAsAvAsa 172 // * pajjosaveMti ) paryuSaNAM cakruH // (3) // le (jahA Na gaNaharA vAsANa jAva pajjosaviMti) yathA gaNadharAH varSAkAlasya yAvat paryuSaNAM cakruH (tahA* NaM gaNaharasIsAvi vAsANa jAva pajjosaviMti) tathA gaNadharaziSyA api varSAkAlasya yAvat paryuSaNAM cakruH (4) // (jahA gaM gaNaharasIsA vAsANaM jAva pajjosarviti) yathA gaNadharaziSyAH varSAkAlasya yAvat paryuSaNAM cakruH (tahA NaM therAvi vAsANaM jAva pajjosarviti) tathA sthavirA api varSAkAlasya yAvat paryuSaNAM cakru // (5) / (jahA NaM therA vAsANaM jAva pajjosarviti) yathA sthavirAH varSAkAlasya yAvat paryuSaNAM cakruH (tahA HERNAAAA5% BREGAOCATIHAASANERS Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NaM je ime ajjattAe samaNA niggaMdhA viharaMti ) tathA ye ime adyakAlInA AryatayA vA vratasthaviratvena varttamAnAH zramaNA nirgranthAH viharanti (ee'via NaM vAsANaM jAva pajjosaviMti ) te api ca varSAkAlasya yAvat paryuSaNAM kurvanti // ( 6 ) | ( jahA NaM je ime ajattAe samaNA niggaMthA ) yathA ye ime adyatanakAle zramaNA nirgranthAH ( vAsANaM savIsairAe mAse vikate ) varSAkAlasya viMzatidinayute mAse vyatikrAnte ( vAsAvAsaM pajjosaveMti) paryuSaNAM kurvanti ( tahA NaM amhaMpi AyariA uvajjhAyA vAsANaM jAva pajjosaviMti ) tathaiva asmAkamapi AcAryA upAdhyAyAzca varSAkAlasya yAvat paryuSaNAM kurvanti // ( 7 ) | | ( jahA NaM amhapi AyariyA uvajjhAyA vAmANaM jAva pajjosaviMti ) yathA asmAkaM AcAryA upAdhyAyAzca yAvat paryuSaNAM kurvanti ( tahA amhe'vi vAsANaM savIsaharAe mAse vikate ) tathA vayamapi varSAkAlasya viMzatyA dinairyute mAse vyatikrAnte ( vAsAvAsaM pajjosavemo) paryuSaNAM kurmaH, ( aMtarAvi ya se kappar3a ) arvAgapi tat paryuSaNAkaraNaM kalpate (no se kappar3a taM syaNi uvAiNAvittae) paraM na kalpate tAM rAtri bhAdrazuklapaJcamIrAtriM atikramayitum ||(8)|| tatra pari-sAmastyena uSaNaM vasanaM paryuSaNA, sA dvedhA-gRhasthaiH jJAtA ajJAtA ca tatra gRhasthaiH ajJAtA yasyAM varSAyogyapIThaphalakAdau prApte kalpoktadravyakSetra kAlabhAvasthApanA kriyate sA cASADhapUrNimAyAM, yogyakSetrA 1 etadadhikAre utkRSTata ASADhapUrNimAyAmeva paryuSaNAkaraNAt tathA ca vasanaparyuSaNAyA vArSikaparyuSaNA na miladine iti vadannirasto vAdI, evamabhivardhite, ca viMzatyA dinairvasanalakSaNaiva paryuSaNA prokA jJeyA, pareSAM svanabhivardhite'bhirvAdhitatvApattidurvArA, yato mAsasya yanna vRddhistatra - viMzatyA'bhyanna tu varSe trayodazamAkhyA teSAM sAMvatsarikamiti / adyatanasAdhuvAcArya svaparyuSaNA sa. 6-7-8 Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa-mubo paryuSaNA bhAdrapada tibaddhA // 17 // // 17 // BRECERBIBASTI bhAve tu paJcapaJcadinavRddhayA dazaparvatithikrameNa yAvat zrAvaNakRSNapazcadazyAM eva, gRhijJAtA tu dvedhA-sAMvatsarikakRtyaviziSTA gRhijJAtamAtrA ca, tatra sAMvatsarikakRtyAni-saMvatsarapratikrAnti 1 laJcanaM 2 cASTamaM tpH3| sArhadbhaktipUjA 4 ca, saGghasya kSAmaNaM mithH5||1|| etatkRtyaviziSTA bhAdrasitapaJcamyAM eva, kAlikAcAryAdezAcaturthyAmapi, kevalaM gRhijJAtA tu sA yat abhivaddhite varSe caturmAsadinAdArabhya viMzatyA dinarvayamatra sthitAH smeti pRcchatA gRhasthAnAM puro vandanti, tadapi jainaTippanakAnusAreNa, yatastatra yugamadhye pauSo yugAnte cASADho varddhate, nAnye mAsAH, tahipanakaM tu adhunA samyag na jJAyate, tataH paJcAzataiva dinaiH paryuSaNA yukteti 'vRddhAH / atra kazcidAha-nanu zrAvaNavRddhau dvitIyazrAvaNasitacaturthyAmeva paryuSaNA yuktA, na tu bhAdrasitacAtujh, dinAnAM azItyApatteH 'vAsANaM savIsaharAe mAse viikkate' iti vacanabAdhA syAditi cet , maivaM, aho devAnupriya ! evaM AzvinavRddhau caturmAsakakRtyaM dvitIyAzvinasitacaturdazyAM karttavyaM syAt , kArtikasitacatudazyAM karaNe tu dinAnAM zatApattyA 'samaNe bhagavaM mahAvIre vAsANaM savIsairAe mAse viikate sattarirAIdiehiM sesehi' iti samavAyAGgavacanabAdhA syAt , na ca vAcyaM caturmAsikAni hi ASADhAdimAsapratibaddhAni, tasmAt kArtikacaturmAsakaM kArtikasitacaturdazyAmeva yuktaM, dinagaNanAyAM tvadhiko mAsaH kAlacUletyavivakSaNAdinAnAM saptatireveti kutaH samavAyAGgavacanabAdhA iti ?, yato yathA caturmAsakAni ASADhAdimAsapratiba 1 zrAvaNAdivRddhAvetat pauSAdivRddhiprasaMgAgataM vAsApekSa ca vAkyaM pradarzayan prakaraNagandhasyApyajJa ityapakarNanIyaH,adhikAnAmavivakSayA'pyetat / AKSHARASHTRA Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ddhAni tathA paryuSaNA'pi bhAdrapadamAsapratibaddhA tat tatraiva karttavyA, dinagaNanAyAM tu adhikamAsaH kAlacUletyavivakSaNAd dinAnAM paJcAzadeva kuto'zItivArttA'pi na ca bhAdrapadapratibaddhatvaM paryuSaNAyA ayuktaM, bahuSvAgameSu tathA pratipAdanAt tathAhi - "annayA pajjosavaNAdivase Agae ajjakAlageNa sAlivAhaNo bhaNio-bhaddavayajuhapaMcamIe pajjosavaNA' ityAdi paryuSaNAkalpacUrNI, tathA-' tatthaM ya sAlivAhaNo rAyA, so a sAvago, so a kAlagajaM ijjataM soUNa niggao abhimuho, samaNasaMgho a, mahAvibhUie paviTTho kAlagajjo, paviTThehi a bhaNiaM - bhaddavayasuddhapaMcamIe pajjosavijjai, mamaNasaMgheNa paDivaNNaM, tAhe raNNA bhaNiaM taddivasaM mama logANuvattIe iMdo aNujANeavyo hohitti sAhuceie Na pajjuvAsissaM, to chuTTIe pajjosavaNA kijjau, Aya riehiM bhaNia-na vahati aikkamiuM, tAhe raNNA bhaNiaM-tA aNAgayacautthIe pajosaviti, AyariehiM bhaNiaMevaM bhavau, tAhe cautthIe pajjosaviti, evaM jugappahANehiM kAraNe cauttho padattiA, sA cevANumayA sabba 1 amyadA payurSaNAdivase Agate AryakAlakena zAlivAhano bhaNito - bhAdrapada zuklapaMcamyAM paryuSaNA / 2 tatra zAlivAhano rAjA, sa ca zrAvakaH, sa ca kAlakArya tamAyAntaM zrutvA nirgato'bhimukhaM zramaNasaMvazca, mahAvibhUtyA praviSTaH kAlakAryaH, pravidhaizca bhaNitaM - bhAdrapadazuddha paJcamyAM paryudhyate, zramaNa-: saMghena pratipannaM, tadA rAjJA bhaNitaM taddivase mama lokAnuvRtyA indraH anujJApayitamyo bhaviSyatIti sAdhucaisyAni na paryupAsiSye, tasmAt SaSThayAM paryuSaNA : kriyatAM, AcAryairbhaNitaM-na varttate atikrAntuM tadA rAjJA bhaNitaM tadA anAgatacaturthyAM paryudhyatAM, AcAryairbhaNitaM evaM bhavatu, tadA caturthyAM paryuSitaM, evaM yugapradhAnaiH kAraNe caturthI pravarttitA, seva ca anumatA sarvasAdhUnAm / paryuSaNA bhAdrapadmatibadhvA Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa-subodhyA09 // 17 // dvitIyamAdrapade paryuSaNA // 14 // MACHARBASAN sAhUNa' mityAdi zrInizIthacUrNidazamoddezake, evaM yatra kutrApi paryuSaNAnirUpaNaM tatra bhAdrapadavizeSitameva, na tu kApyAgame 'bhaddavayasuddhapaMcamIe pajjosavijaItti pAThavat 'abhivaDDiavarise sAvaNasuddhapaMcamIe pajjosavinaItti pATha upalabhyate, tataH kArtikamAsapratibaddhacaturmAsakakRtyakaraNe yathA nAdhikamAsaH pramANaM tathA bhAdramAsapratibaddhaparyuSaNAkaraNe'pi nAdhikamAsaH pramANamiti tyaja kadAgraha, kiMca-adhikamAsaH kiM kAkena bhakSitaH:1 kiM vA tasmin mAse pApaM na lagati ? uta bubhukSA na lagati ? ityAdyupahasan mA svakIyaM grahilatvaM prakaTaya,yatastvamapi adhikamAse sati trayodazasu mAseSu jAteSvapi sAMvatsarikakSAmaNe 'bArasahaM mAsANaM' ityAdikaM vadannadhikamAsaM nAGgIkaroSi, * evaM caturmAsikakSAmaNe'dhikamAkasadbhAve'pi 1'cauNhaM mAsANa'mityAdi pAkSikakSAmaNe'dhikatithisambhave'pi 'pannarasaNhaM divasANa' miti ca brUSe, tathA navakalpavihArAdi| lokottarakAryeSu 'AsADhe mAse dupayA' ityAdisUryacAre loke'pi dIpAlikA'kSatatRtIyAdiparvasu dhanakalA-1 ntarAdiSu ca adhikamAso na gaNyate tadapi tvaM jAnAsi, anyacca-sarvANi zubhakAryANi abhivarddhite mAse napuMsaka iti kRtvA jyotiHzAstre niSiddhAni,aparaM ca--AstAmanyo'bhidarddhito bhAdrapadavRddhau prathamo bhAdrapado'pi | apramANameva, yathA caturdazIvRddhau prathamAM caturdazImavagaNayya dvitIyAyAM caturdazyAM pAkSikakRtyaM kriyate 1 terasahaM mAsANaM ityAdi paMcaNDaM mAsANaM ityAdi ca vadan kazcit zAstrANAM svAcArasyApi ca virAdhakaH, paJcamAsikasAdhikamAsasAMvatsarikapratikramaNakathanApatteH, pajhe ca prAceNa dinAnAM sadaivAniyamaH, yavanavadageva ca pratyamivardhitamAgamanaM kArya mAse mAse / CHA Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAsavRddhi carcAkalpa vyavasthA tathA'trApi, evaM tarhi apramANe mAse devapUjAmunidAnAvazyakAdi kAryamapi na kArya ityapi vaktuM mA'dharauSThaM capaleya, yato yAni hi dinaprativaddhAni devapUjAmunidAnAdikRtyAni tAni tu pratidinaM kartavyAnyeva, yAni ca sandhyAdisamayapratibaddhAni AvazyakAdIni tAnyapi yaM kaJcana sandhyAdisamayaM prApya kartavyAnyeva, yAni tu bhAdrapadAdimAsapratibaddhAni tAni tu tadadvayasambhave kasmin kriyate iti vicAre prathamaM avagaNayya dvitIye kriyate iti samyag vicAraya / tathA ca pazya acetanA vanaspatayo'pi adhikamAsaM nAGgIkurvate, yenAdhikamAse || prathamaM parityajya dvitIya eva mAse puSpyanti, yaduktaM Avazyakaniyukto-"jaii phullA kaNiAraDA cUaga ! ahimAsayaMmi ghuTuMmi / tuha na khamaM phulleuM z2aha paJcaMtA kariti DamarAI // 1 // " tathA ca kazcit 'abhivaDDiaMmi vIsA iaresu savIsaI mAse ' iti vacanabalena mAsAbhivRddhau viMzatyA dinaireva locAdikRtyaviziSTAM paryuSaNAM 6 karoti, tadapyayuktaM, yena 'abhivaDiaMmi vIsA' iti vacanaM gRhijJAtamAtrApekSayA, anyathA 'AsADhapuNNimAsIe pajjosaviMti esa ussaggo, sesakAlaM 'pajjosavitANaM avavAu'tti zrInizIthacUrNidazamoddezakavacanAdASADhapU rNimAyAmeva locAdikRtyaviziSTA paryuSaNA kartavyA syAt , ityalaM prasaGgena // tatra kalpoktA dravya 1 kSetra 2. kAla 3 bhAva 4 sthApanA caiva-dravyasthApanA tRNaDagalachAramallakAdInAM paribhogaH sacittAdInAM ca parihAraH, tatra sacittadravyaM zaikSo na pravrAjyate atizraddhaM rAjAnaM rAjAmAtyaM ca vinA, acittadravyaM ca vastrAdi na gRhyate, 1 kiM tithivRddhau nottaratithI pApa ?, vicAraya / 2 yadi puSpitAH kaNavIrAH cUta ! adhikamAse ghuSTe / tava na kSamaM puSpituM yadi pratyaMtAH kurvanti DamarAdi / EKASHISHASHA CCASIA CE Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyA0 9 // 175 // mizradravyaM sopadhikaH ziSyaH, kSetrasthApanA sakrozaM yojanaM, glAnavaidyauSadhAdikAraNe ca catvAri pazca vA yojanAni, kAlasthApanA catvAro mAsAH bhAvasthApanA krodhAdInAM vivekaH IryAdisamitiSu copayoga iti 4 ( 8 ) ( vAsAvAsaM pajjosaviyANaM ) varSAvAsaM caturmAsakaM paryuSitAnAM sthitAnAM (kappai) kalpate ( niggaMthANa vA niggaMthINa vA ) nirgranthAnAM sAdhUnAM vA nirmanthInAM - sAdhvInAM vA ( sambao samaMtA sakkosaM joyaNaM uggahaM ogi hittANaM ) sarvataH - catasRSu dikSu samantAt - vidikSu ca sakroza yojanaM avagrahaM avagRhya (ciTThiuM ahAladamavi uggahe ) athetyavyayaM, landazabdena kAla ucyate, tatra yAvatA kAlenAdraH karaH zuSyati tAvAn kAlo jaghanyaM landaM paJca ahorAtrA utkRSTaM landaM, tanmadhye madhyamaM landaM, landamapi kAlaM yAvat - stokakAlamapi avagrahe sthAtuM kalpate, na tu avagrahAd vahiH, apizabdAt alandamapi bahukAlamapi yAvat SaNmAsAnekatrAvagrahe sthAtuM kalpate, na tu avagrahAd bahiH, gajendrapadAdigirermekhalAgrAmasthitAnAM SaTsu dikSu upAzrayAt sArddhakrozadvayagamanAgamane paJcakozAvagrahaH, yattu vidikSu ityuktaM tadvayAvahArikavidigapekSayA, naizvayikavidizAM ekapradezAtmakatvena tatra gamanAsambhavAt, aTavIjalAdinA vyAghAte tu tridiko dvidikko ekadikko vA'vagraho bhAvyaH // ( 9 ) | (vAsAvAsaM pajjosaviyANaM kappai niggaMthANaM vA niggaMthINa vA) varSAvAsa-caturmAsakaM paryuSitAnAM sthitAnAM kalpate nirgranthAnAM nirgranthInAM vA ( sabbao saMmatA sakkosaM joyaNaM bhikkhAyariyAe gaMtu paDiniyattae) sarvataH - catasRSu dikSu samantAt - vidikSu ca sakrozaM yojanaM bhikSAcaryAyAM gantuM pratiniva avagrahaH mikSAdyarSa gamana vi cAratha sa. 9-13 1188911 Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avagraha mikSArtha gamanavicArazcama 9-13 BEAUCRACHA titum / / (10) // ( jattha naI nicoyagA nicasaMdaNA) yatra nadI nityodakA-nityaM pracurajalA nityasyandanA| nityasravaNazIlA satatavAhinItyarthaH ( no se kappai savao samaMtA sakosa joyaNaM bhikkhAyariyAe gaMtuM | paDiniyattae) naiva tatra kalpate sarvAsu dikSu vidikSu ca sakrozaM yojanaM bhikSAcaryAyAM gantuM pratinivartituM // 11 // ( erAvaI kuNAlAe) yathA airAvatI nAnI nadI kuNAlAyAM puryAM sadA dvikrozavAhinI tAhazIM nadI laGghayituM kalpyA, stokajalatvAt, yataH (jattha cakiyA siyA egaM pAyaM jale kiccA ega pAyaM thale kiccA) yatra evaM | kartuM zaknuyAt , kiM tadityAha-siyA-yadi eka caraNa jale kRtvA-jalAntaH prakSipya ekaM caraNa sthale kRtvAjalAdupari AkAze kRtvA (evaM cakkiyA evannaM kappaDa savvao samaMtA sakkosaM joyaNaM gaMtuM paDiniyattae) anayA rItyA gantuM zaknuyAt evaM sati kalpate sarvataH samantAt sakrozaM yojanaM gantuM pratinivattitum // (12) / ( evaM ce no cakiyA evaM se no kappaDa savvao samaMtA gatuM paDiniyattae) pUrvoktarItyA naiva yatra gantuM zaknuyAt evaM tasya sAdhoH no kalpate sarvataH samantAt gantuM pratinivartitu, yatra ca evaM kartuM na zaknuyAt jalaM viloDya gamanaM syAt tatra gantuM na kalpate itibhAvaH, jaGghArddha yAvadudakaM dakasaGghaho nAbhi yAvallepo nAbherupari lepopari, tatra zeSakAle mAse mAse tribhirdakasaGghahe sati kSetraM nopahanyate, tatra gantuM kalpate iti bhAvaH, varSAkAle ca saptabhiH kSetraM nopahanyate, caturthe'STame ca dakasaghaTTe sati kSetraM upahanyate eva, lepastu eko'pi kSetraM | upahanti, nAbhiM yAvajjalasadbhAve tu gantuM na kalpate eva, kiM punarlepopari ?-nAbherupari jalasadbhAve // (13) // ARCOACHAR Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa-suno vyA0 9 // 176 // ( vAsAvAsaM pajjosaviyANaM atthegaiyANaM ) caturmAsakaM sthitAnAM keSAJcit sAdhUnAM ( evaM vRttapuvvaM bhavai, dAve bhaMte ! evaM se kappar3a dAvittae, no se kappara paDigAhittae) gurubhiH evaM prAguktaM bhavati - glAnAyAmukaM vastu dApayeH bhadanta ! - he ziSya !, tadA tasya sAdhoH kalpate dApayituM paraM no tasya kalpate svayaM pratigrahItum // (14) / (vAsAvAsaM pajjosaviyANaM asthegaiyANaM evaM vRttapuSvaM bhavai) caturmAsakaM sthitAnAM keSAJcit sAdhUnAM gurubhiH evaM prAguktaM bhavati ( paDigAhe bhaMte ! evaM se kappar3a paDigAhittae, no se kappar3a dAvittae) svayaM pratigRhNIyAH he ziSya !, tadA tasya kalpate pratigrahItuM paraM no tasya kalpate dApayituM yadyevamuktaM bhavati yat tvaM svayaM pratigRhNIyAH glAnAya anyo dAsyati tadA svayaM pratigrahItuM kalpate na tu dAtuM ityarthaH // (15) | (vAsAvAsaM |pajjo sabiyANaM atthegaiyANaM evaM vuttapuSvaM bhavai) caturmAsakaM sthitAnAM keSAMJcit sAdhUnAM gurubhiH evaM prAguktaM bhavati ( dAve bhaMte ! paDigAhehi bhaMte !, evaM se kappar3a dAvittaevi paDigAhittaevi ) dApayeH he ziSya ! svayaM pratigRhNIyAH he ziSya !, tadA tasya kalpate dApayitumapi pratigrahItumapi, yadi ca dadyAH pratigRhNIyAzcetyuktaM |bhavati tadA dAtuM pratigrahItuM cobhayamapi kalpate // ( 16 ) | ( vAsAvAsaM pajjosaviyANaM no kappar3a niggaMdhANa vA niggaMthINa vA ) caturmAsakaM sthitAnAM no kalpate sAdhUnAM sAdhvInAM ca kIdRzAnAM ? - ( haTThANaM ) hRSTAnAM - tAruNyena samarthAnAM taruNA api kecidrogiNo nirbalazarIrAzca bhavanti, ata uktaM - ( AruggANaM baliyAsarIrANaM) ArogyANAM balavaccharIrANAM IdRzAnAM sAdhUnAM ( imAo nava rasavigaIo abhikkhaNaM abhikkhaNaM AhA gurvAjJayA dAnagrahaNavyavasthA sa. 14-6 // 176 // Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hRSTAnAMki kRtInAmA kalpyatA sU.17 3AMSADARSHSHOUSE rittae ) imAH vakSyamANAH nava rasapradhAnA vikRtayo'bhIkSNaM-vAraM vAraM AhArayituM na kalpate (taMjahA) tadyathAPI(khoraM 1 dahiM 2 navaNIyaM 3 sapi 4 tillaM 5 guDaM 6 mahuM 7 majjaM 8 masaM9) dugdhaM 1 dadhi 2 mrakSaNa 3 ghRtaM 4|4 tailaM 5 guDaH 6 madhu 7 madyaM 8 mAMsa 9, abhIkSaNagrahaNAt kAraNe kalpante'pi, navagrahaNAt kadAcit pakvAnnaM gRhyate'pi, tatra vikRtayo dvedhA-sAzcayikA asAzcapikAca, tatrAsAzcayikA yA bahukAlaM rakSitumazakyA dugdhadadhipakkAnAkhyAH, glAnatve gurubAlAdyupagrahArthaM zrAddhAgrahAdvA grAhyAH, sAzcayikAstu ghRtatailaguDAkhyAstisraH, tAzca pratilambhayan gRhI vAcyo-mahAn kAlo'sti, tato glAnAdinimittaM grahISyAmaH, sa vadet-gRhNIta, caturmAsI yAvat prabhUtAH santi, tato grAhyA bAlAdInAM ca deyAH, na taruNAnAM, yadyapi madhu 1 madya 2 mAMsa 3. navanIta 4 varjana yAvajIvaM astyeva tathApi atyantApavAdadazAyAM bAhyaparibhogAdyartha kadAcida grahaNe'pi caturmAsyAM sarvathA niSedhaH // (17) // ( vAsAvAsaM pajjosaviyANa atthegaiANaM evaM vRttapuvvaM bhavai ) caturmAsakaM sthitAnAM asti etad ekeSAM-vaiyAvRttyakarAdInAM evamuktapUrva bhavati, guruM pratIti zeSaH, vaiyAvRttyakarairgurave evaM uktaM bhavatItyarthaH (aTTho bhaMte ! gilANassa) he bhadanta-bhagavan ! artho vartate glAnasya vikRtyA, iti vaiyAvRtyakareNa prazne kRte (se a vaejjA) sa guruH vadet ( aTTho) glAnasya artho vartate, (se a puccheabvo) tataH sa glAnaH praSTavyaH (kevaieNaM aTTho) kiyatA vikRtijAtena kSIrAdinA tavArthaH 1, tena glAnena svapramANe ukte (se a vaijA) sa vaiyAvRttyakaro guroragre samAgatya brUyAt-( evaieNaM aTTho gilANassa) etAvatA'rtho ACCUSACREGALAEO Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nyA09 // 177 // glAnArtha | vikRtyAna sAyanaM sU.18 // 177 // NAGARSHANKAR glAnasya, tato gururAha-(jaM se pamANaM vayaha ) yat sa glAnaH pramANaM vadati ( se ya pamANao cittabve) tatpramANena 'se' iti tadvikRtijAtaM grAhyaM tvayA, tataH ( se ya vinavijA) sa ca vaiyAvRttyakarAdiH vijJApayet, ko'rthoM ?-gRhasthapArthAt yAceta, vijJaptidhAturana yAcJAyAM (se ya vinnavemANe labhijA) sa veyAvRttyakaro yAcamAno labheta tadvastu kSIrAdi ( se ya pamANapatte) atha ca tadvastu pramANaprApta-paryAptaM jAtaM tatazca ( hou alAhi iya vattavvaM siA) tatra 'houtti bhavatu itipadaM sAdhuprasiddhaM icchamitizabdasyArthe, alAhitti sUtaM ityarthe, iti padadvayaM gRhasthaM prati vaktavyaM syAt , tato gRhI brUte-(se kimAhu bhaMte!) atha kimAhurbhadantAH!, kuto bhavantaH sRtamiti bruvate ityarthaH, tataH sAdhurAha-(evaieNaM aTTho gilANassa) etAvataiva artho'stIti, tataH (siyA NaM evaM vayaMtaM paro vaijA) syAt-kadAcit Na iti vAkyAlaGkRtau evaM vadantaM sAdhu prati paro-gRhastho vadet , yat (paDigAhehi anjo ! pacchA tumaM bhokkhasi vA pAhisi vA ) he Arya ! sAdho pratigRhANa pazcAt-glAnabhojanAnantaraM yadadhikaM tat tvaM bhokSyase-bhuJjIthAH pakkAnnAdikaM pAsyasi-pibeH kSIrAdikaM, kacit 'pAhimi'ttisthAne 'dAhisi'tti dRzyate, tadA tu svayaM bhuJjIthAH anyebhyo vA dadyA iti vyAkhyeyaM, ( evaM se kappar3a | paDigAhittae ) evaM tenokta tat kalpate adhikaM pratigrahItuM, (no se kappaDa gilANanIsAe paDigAhittae) na ca punaglAnanizrayA gAAt svayaM grahItuM, glAnArtha yAcitaM maNDalyAM nAneyamityarthaH // (28) / (vAsAvAsaM pajjosaviyANa ) caturmAsakaM sthitAnAM (asthi NaM therANaM tahappagArAI kulAI) astyetat NaM Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ M RECARE dRzyavAcananiSedhA sU.19 A iti prAgvat sthavirANAM tathAprakArANi-ajugupsitAni kulAni-gRhANi, kiMviziSTAni ?-(kaDAI) tairanyairvA zrAvakIkRtAni (pattiAI) prItikarANi (thijAiM) prItau dAne vA sthairyavanti (vesAsiyAI) nizcita atra lapsye'hamiti vizvAso yeSu tAni vaizvAsikAni ( sammayAI) yeSAM yatipravezaH sammato bhavati tAni sammatAni (bahumayAI) bahavo'pi sAdhavaH sammatA yeSAM athavA bahUnAM gRhamanuSyANAM sAdhavaH sammatA yeSu tAni bahumatAni (aNumayAI bhavaMti) anumatAni-dAnaM (prati) anujJAtAni athavA aNurapi-kSullako'pi mato yeSu sarvasAdhusAdhAraNatvAt , na tu mukhaM dRSTvA tilakaM kurvantIti anumatAni aNumatANi vA bhavanti ( tattha se no kappai adakkhu vaittae) tatra-teSu gRheSu 'se' tasya sAdhoH yAcyaM vastu adRSTvA iti vaktuM na kalpate (asthi te Auso! imaM vA) yathA he AyuSman ! idaM idaM vA vastu asti? iti, adRSTaM vastu praSTuM na kalpate ityarthaH ( se | kimAhu bhaMte!) tat kuto bhagavan ! iti ziSyaprazne gururAha-yatastathAvidhaH (saDDo gihI giNhai vA teNiyaMpi kunjA) zraddhAvAn gRhI mUlyena gRhNIta, yadi ca mUlyenApi na prApnoti tadA sa zraddhAtizayena cauryamapi kuryAta, kRpaNagRhe tu adRSTvA'pi yAcane na doSaH // (19) / / (vAsAvAsaM pajjosaviyassa) caturmAsakaM sthitasya (nicabhattiyassa bhikkhussa) nityamekAzanakAriNaH bhikSoH (kappar3a egaM goarakAlaM gAhAvaikulaM) kalpate ekasmin gocaracaryAkAle gAthApateH-gRhasthasya kulaMgRhaM (bhattAe vA pANAe vA nikkhamittae vA pavisittae vA) bhaktArtha vA pAnArtha vA niSkramitu vA praveSTuM HASHPERES Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vA kalpate, na tu dvitIyavAraM, paraM (Nannattha) NakAro vAkyAdau alaGkArArthaH, anyatra AcAryAdivaiyAvR. kalpa-subo. |yakarebhyaH, tAn varjayitvetyarthaH, te tu yadi ekavAraM bhuktena vaiyAvRttyaM kattuM na zaknuvanti tadA dvirapi bhuJjate, gocaracaryAvyA.98 tapaso hi vaiyAvRttyaM garIya iti, (AyariyaveyAvacceNa vA) AcAryavaiyAvRttyakarAn vA ( uvajjhAyaveyAvacceNa vA) velAniyamaH upAdhyAyavaidhAvRttyakarAn vA (tavassiveyAvacceNa vA) tapasvivaiyAvRttyakarAn vA (gilANayAvacceNa vA) sa.20-24 // 278 // | glAnavaiyAvRttyakarAn vA (khuDueNa vA khuDDiAe vA avvaMjaNajAyaeNa vA) yAvat vyaJjanAni-bastikUrcahai kakSAdiromANi na jAtAni tAvat kSullakakSullikayorapi dvibhuJjAnayona doSaH, yadvA vaiyAvRttyamasyAstIti vaiyAvRttyo vaiyAvRttyakara ityarthaH AcAryazca vaiyAvRttyazca AcAryavaiyAvRttyo, evaM upAdhyAyAdiSvapi, tatazca AcArya upAdhyAyatapasviglAnakSullakAnAM tadvaiyAvRttyakarANAM ca dvibhojne'pi na doSa ityartho jAtaH // (20) // ( vAsAvAsaM pajjosaviyassa) caturmAsakaM sthitasya ( cautthabhattiyassa bhikkhussa ayaM evaie visese ) |ekAntaropavAsinaH sAdhorayametAvAn vizeSo (jaM se pAo nikkhamma ) yat sa prAtaniSkramya gocaracaryArtha | (puvAmeva viyaDagaM bhuccA) prathamameva vikaTa-prAsukAhAraM bhuktvA (piJcA) takrAdikaM pItvA (paDiggahagaM saMlihiya saMpamanjiya ) pAtraM saMlikhya-nirlepIkRtya sampramRjya-prakSAlya (se ya saMtharijA kappar3a se taddivasaM teNeva bhattaTeNaM pajjosavittae) sa yadi maMstaret-nirvahet tarhi tenaiva bhojanena tasmin dine kalpate paryuSituM-sthAtuM (se ya no saMtharijA) atha yadi na saMstaret stokatvAt ( evaM se kappaDa ducaMpi gAhAvaikulaM bhattAe vA pANAe 54NECHECSCAR Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vA nimitta vA pavisittae vA) tadA tasya sAdhoH kalpate dvitIyavAraM gRhasthagRhe bhaktArtha vA pAnArtha vA niSkra mituM vA praveSTuM vA // (21) | ( vAsAvAsaM pajjoma viyassa) caturmAsakaM sthitasya (chaTTabhattiyassa bhikkhussa ) nityaM SaSTakAriNaH bhikSoH (kappaMti do goarakAlA gAhAvaikulaM bhattAe vA pANAe vA nikvamitta vA pavisittae vA) kalpete dvau gocarakAlau gRhasthagRhe bhaktArtha vA pAnArthaM vA niSkramituM vA praveSTuM vA // (22) | (vAsAvAsaM pajjosaviyarasa ) caturmAsakaM sthitasya ( aTTamabhattiyassa bhikkhussa ) nityaM aSTamakAriNaH bhikSoH (kappaMti tao goarakAlA gAhAvaikulaM bhattAe vA pANAe vA nikkhamittae vA pavisittae vA ) kalpante trayo gocarakAlAH gRhasthagRhe bhaktArthaM vA pAnArtha vA niSkramituM vA praveSTuM vA // ( 23 ) | ( vAsAvAsaM pajjosaviyarasa ) caturmAsakaM sthitasya ( vibhittiyassa bhikkhussa kappaMti savve'vi goarakAlA gAhAvaikulaM bhattAe vA pANAe vA nikkhamitta vA pavisittae vA ) nityaM aSTamAdupari tapaHkAriNaH bhikSoH kalpante sarve'pi gocarakAlAH gRhasthagRhe bhaktArthaM vA pAnArtha vA niSkramituM vA praveSTuM vA, yadA icchA bhavati tadA bhikSate, na tu prAtargRhItameva dhArayet, sazcayajIva saMsaktisarpAghrANAdidoSasambhavAt // ( 24 ) // evamAhAravidhimuktvA pAnakavidhimAha - ( vAsAvAsaM pajjosaviyassa) caturmAsakaM sthitasya (niJcabhattiyassa bhikkhusa ) nityaM ekAzanakAriNaH bhikSoH (kappaMti savvAI pANagAiM paDigAhittae) kalpate sarvANi pAnakAni pratigrahItuM sarvANi ca AcArAGgoktAni ekaviMzatiH, atra vakSyamANAni nava vA, tatrAcArAGgoktAni imAni - mocaracaryAbelAniyamaH sU. 20-24 Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa, sUbo vyA0 9 // 179 // usseima 1 saMseima 2 taMdula 3 tusa 4 tilaM 5 jabodagA 6 yAmaM 7 / sovIra 8 suddhavigraDaM 9 aMbaya 10 aMbADaga 11 kavi 12 // 1 // mauliMga 13 dakva 14 dADima 15 khajjura 16 nAlikera 17 kayara 18 borajalaM 19 / AmalagaM 20 ciMcApAgAI 21 paDhamaMga bhaNiAI ||2|| eSu pUrvANi nava tu atroktAni ( vAsAvAsaM pajjo saviyarasa) caturmAsaka sthitasya (cautthabhattiyassa bhikkhussa ) ekAntaropavAsakAriNaH bhikSoH (kappaMti tao pANagAI paDigAhittae) kalpate trINi pAnakAni pratigrahItuM (taMjahI ) tadyathA - ( usseimaM saMseimaM cAulodagaM ) utsvedimaMpiSTAdibhRtahastAdidhAvanajalaM saMsvedimaM yatparNAdyutkAlya zItodakena sicyate tajjalaM, taNDuladhAvanajalaM // ( vAsAvAsaM pajjosaviyassa) caturmAsakaM sthitasya (chaTTabhattiyassa bhikkhussa) nityaM SaSThakAriNaH bhikSoH (kati tao pANagAI paDigAhittae) kalpante trINi pAnakAni pratigrahItuM (taMjahA ) tadyathA - ( tilodagaM tusodagaM javodagaM vA ) tilodakaM nistvacita tiladhAvanajalaM tuSodakaM vrIhyAdituSadhAvanajalaM yavodakaM yavadhAvanajalaM / ( vAsAvAsaM pajjosaviyarasa ) caturmAmakaM sthitasya ( aTThamabhattiyassa bhikkhussa) nityaM aSTamakAriNaH bhikSoH ( kappaMti tao pANagAI paDigAhittae) kalpante trINi pAnakAni pratigrahItuM ( taMjahA ) tadyathA - ( AyAmaM vA, sovIraM vA, suddhaviyaDaM vA ) AyAmaka:- avazrAvaNaM sauvIraM kAJjikaM zuddhavikaTaM- uSNodakaM // ( vAsAvAsaM pajjosaviyassa) caturmAsikaM sthitasya ( vikibhattiyassa bhikkhussa) aSTamAdupari tapaHkAriNaH bhikSoH (kappar3a ege usiNaviyaDe paDigAhittae) kalpate eka uSNodakaM pratigrahItuM ( sesviyaNaM asitthe utsedimAdijalabi dhiH sU. 25 // 179 // Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ noviya NaM sasitthe ) tadapi siktharahitaM, naiva sikthasahitaM, yataH prAyeNa aSTamAdUrdhva tapasvinaH zarIraM devo. 'dhitiSThati // (vAsAvAsaM pajjosaviyassa) caturmAsakaM sthitasya (bhattapaDiyAikkhiyassa bhikakhussa) datividhi bhaktapratyAkhyAnakarasya-anazanakAriNaH bhikSoH ( kappai ege usiNaviyaDe paDigAhittae) kalpate ekasa.26 uSNodakaM pratigrahItuM (seviya NaM asitthe ) tadapi siktharahitaM, naiva sikthasahitaM (seviya Na paripUe no ceva aparipUe) tadapi paripUrta-vastragalitaM naiva agalitaM, tRNAdergale laganAt (seviya NaM parimie, no ceva NaM aparimie) tadapi mAnopetaM naiva aparimitaM, anyathA'jIrNaM syAt (seviya NaM bahusaMpanne no ceva NaM | abahusaMpanne ) tadapi bahusaMpUrNa-kizcidUnaM naiva bahunyUnaM, tRSNAnupazamAt // (25) // | (vAsAvAsaM pajjosaviyassa ) caturmAsakaM sthitasya ( saMkhAdattiyassa bhikkhussa ) dattisaGkhyAkAriNo mikSoH (kappaMti paMca dattIo bhoyaNassa paDigAhittae paMca pANagassa) kalpante paJca dattayaH bhojanasya pratigrahItuM pazca pAnakasya ( ahavA cattAri bhoaNassa paMca pANagassa) athavA catasraH bhojanasya pazca pAnakasya (ahavA paMca bhoaNassa cattAri pANagassa) athavA pazca bhojanasya, catasraH pAnakasya, tatra dattizabdena alpaM bahu vA yadekavAreNa dIyate taducyate ityAha-(tattha Na egA dattI loNAsAyaNamittamavi paDigAhiyA siyA) | tatra ekA dattiH lavaNAsvAdanapramANe'pi bhaktAdau pratigRhIte syAt , yato lavaNaM kila stokaM dIyate, yadi tAvanmAnaM bhaktapAnasya gRhNAti sA'pi dattirgaNyate, pazcetyupalakSaNaM tena catasrastisroDhe ekA SaT sapta vA yathAbhi. ACCIACOCACANCHAL Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. sUbovyA0 9 // 180 // grahaM vAcyAH, samagrasya ca sutrasya ayaM bhAvaH - yAvatyo'nnasya pAnakasya vA dattayo rakSitA bhavanti tAvatya eva tasya kalpante, na tu parasparaM samAveza karttuM kalpate, na ca dattibhyo'tirikta grahItuM kalpate, ( kaSpar3a se taddivasaM teNeva bhattadveNaM pajosavittae) kalpate tasya tasmin dine tenaiva bhojanena avasthAtuM ( no se kappar3a duzcapi gAhAvaikulaM bhattAe vA pANAe vA nikkhamittae vA pavisittae vA ) na tasya kalpate dvitIyabAraM gRhasthagRhe bhaktArtha vA pAnArtha vA niSkramituM vA praveSTuM vA // ( 26 ) // ( vAsAvAsaM pajjosaviyANaM ) caturmAsakaM sthitAnAM (no kappar3a niggaMdhANa vA niggaMdhINa vA ) no kalpate sAdhUnAM sAdhvInAM vA ( jAva uvassayAo sattagharaMtaraM saMkhaDiM saMniyahacArissa ittae) yAvad upAzrayAdArabhya saptagRhamadhye saMskRtiH - odanapAkaH tAM gantuM sAdhorna kalpate, bhikSArthaM tatra na gacchedityarthaH, etAvatA zayyAtaragRhaM anyAni ca SaD gRhANi varjayediti teSAM Asannatvena sAdhuguNAnurAgitayA ugamAdidoSasambhavAt kIdRzAnAM sAdhUnAM 1 - sannivRttacAriNAM - 'sannivadRtti niSiddhagRhebhyaH sannivRttAH santaH carantIti tathA teSAM niSiddhagRhebhyo'nyatra bhramatAmiti bhAvaH atra bahutve ekatvaM, bhikSArthaM gantuM, bahavastvevaM vyAcakSate - saptagRhAntare saGghaDiM- janasaGkulajemanavArAlakSaNAM gantuM na kalpate, atrArthe sUtrakRt matAntarA vyAha - ( ege puNa evamAhaMsu no kappar3a jAva uvassayAo pareNa saMkhaDiM saMniyaTTacArissa ittae) eke punaH evaM kathayanti no kalpate upAzrayAdArabhya parataH saptagRhamadhye jemanavArAyAM sannivRttacAriNAM bhikSArthaM gantuM saMkhaDIvarja navidhiH pU. 27 // 180 // Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ++S+MACH bhikSAgamanAdividhiHsa. 28-31 ( ege puNa evamAhaMsu no kappar3a jAva uvassayAo paraMpareNaM saMkhaDi saMniyadRcArissa ittae) eke punaH / kathayanti-no kalpate uyAzrayAdArabhya paramparataH saptagRhamadhye jemanavArAyAM sannivRttacAriNAM bhikSArtha gantu, dvitIyamate 'pareNaM ti zayyAtaragRhaM anyAni ca sapta gRhANi varjayet , tRtIyamate parampareNeti zayyAtaragRhaM tAtata ekaM gRhaM tataH paraM sapta gRhANi varjayediti bhAvaH / / (27 ) / / (vAsAvAsaM pajjosaviyassa) caturmAsakaM sthitasya (no kappai pANipaDiggahiyassa bhikkhusma) no kalpate pANipAtrasya-jinakalpikAderbhikSoH (kaNagaphusiyamittamavi buTTikAyaMsi nivayamANaMsi) kaNagaphusiAphusAramAnaM etAvatyapi vRSTikAye nipatati sati (gAhAvaikula bhattAe pANAe vA nikkhamittae vA | pavisittae vA) gRhasthagRhe bhaktArtha vA pAnArtha vA niSkramituM vA praveSTuM vA / / (28) // (vAsAvAsaM | pajjosaviyassa ) caturmAsakaM sthitasya ( pANipaDiggahiyassa bhikkhussa ) karapAtrasya-jinakalpikAdeH bhikSoH (no kappai agihaMsi piMDavAyaM paDigAhittA pajjosavittae) no kalpate anAcchAdite-AkAze piNDapAtaM-bhikSA pratigRhya avasthAtuM, AhArayituM na kalpate, (pajjosavemANassa sahasA vuTTikAe nivainjA) yadi anAcchAdite sthAne bhuJjAnasya mAdhoH akasmAt vRSTikAyaH nipatet tadA (demaM bhuccA desamAdAya se pANiNA pANiM paripihittA) piNDapAtasya deza bhuktvA dezaM cAdAya sa pANiM-AhAraikadezasahitaM hastaM pANinA-dvitIyahastena paripidhAya-AcchAdya ( uraMsi vA NaM nilijinA.) hRdayAne vA guptaM kuryAt ( kakkhaMsi vA NaM samA CHECHACHCHOOLSAGES A Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krama. sUbojyA0 9 // 181 // haDijjA) kakSAyAM vA samAharet -- AcchAditaM kuryAt, evaM ca kRtvA (ahAchannANi leNANi vA ubAgecchinA) yathAcchannAni - gRhibhiH svanimittamAcchAditAni layanAni gRhANi upAgacchet ( rukkhamUlANi vA uvAgacchinA) vRkSamUlAni vA upAgacchet (jahA se tattha pANisi dae vA dagarae vA dagaphusiyA vA no pariAvajjai) yathA tasya tatra pANau dakaM bahavo vindavaH dakarajo-bindumAtraM dagaphusiA-phusAraM avazyAyaH na virAdhyante patanti vA, yadyapi jinakalpikAderdezonadazapUrvadharasvena prAgeva varSopayogo bhavati, ta yA cArddhabhukte gamanaM na sambhavati, tathApi chadmasthatvAt kadAcidanupayogo'pi bhavati // ( 29 ) // uktamevArtha nigamayannAha - ( vAsAvAsaM pajjosaviyassa) caturmAsakaM sthitasya (pANipaDiggahiyassa bhikkhussa) pANipAtrasya bhikSoH (jaMkiMci kaNagaphusiyamittaMpi nivaDati ) yatkiJcit kaNo-lezaMstanmAtraM kaM- pAnIyaM kaNakaM tasya phusiA - phusAramAtraM tasminnapi | nipatati (no se kappar3a gAhAvaikulaM bhattAe vA pANAe vA nikkhamittae vA pavisittae vA ) na tasya jina| kalpikAdeH kalpate gRhasthagRhe bhaktArthaM vA pAnArtha vA niSkramituM vA pravaSTuM vA // (30) || uktaH pANipAtravidhiH, | atha pAtradhAriNo vidhimAha - ( vAsAvAsaM pajjosaviyassa) caturmAsakaM sthitasya [paDiggahadhArissa bhikkhussa) | pAtradhAriNaH - sthavirakalpikAdeH bhikSoH (no kappai bagghAriyavuTTikAyaMsi ) na kalpate avicchinnadhArAbhiH vRSTikAye nipatati-yasyAM varSAkalpo nIvraM vA zravati kalpaM vA bhivA'ntaH kArya vA Ardrayati tatra [ gAhAvaikula bhattAe vA pANAe vA nikkhabhittae vA pavisittae vA ] gRhasthagRhe bhaktArthaM vA pAnArthaM vA niSkramituM vA vRSTau bhikSAgamanAdi vidhiH sa 28-31 // 181 // Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRSTau pUrvapacAdAyuktA 1 dividhi: ma.32-35 HASHMAH SHARPRASA praveSTuM vA, apavAdamAha-(kappai se appavuTTikAyaMsi saMtaruttaraMsi) kalpate tasya-sthavirakalpikAdeH alpavR STikAye antareNa varSati sati, athavA AntaraH-sautraH kalpaH uttaraH-aurNikastAmyAM prAvRtasyAlpavRSTI (gAhAvaikulaM bhattAe vA pANAe vA nikkhamittae vA pavisittae vA ) gRhasthagRhe bhaktArtha vA pAnArtha vA niSkramituM vA praveSTuM vA, apavAde tu tatrApi tapasvinaH kSudasahAzca bhikSArtha pUrvapUrvAbhAve aurNikena auSTrikena tANena sautreNa vA kalpena tathA tAlapatreNa palAzacchantreNa vA prAvRtA viharantyapi / (31) // (vAsAvAsaM pajjosaviyassa) caturmAsakaM sthitasya (niggaMthassa niggaMthoe vA gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe aNuppaviTThassa ) nirgranthasya sAdhvyAzca gRhasthagRhe piNDapAto-bhikSAlAbhastatpratijJayA-atrAhaM lapsye iti |dhiyA anupraviSTasya-gocaracaryAyAM gatasya sAdhoH (nigijjhiya nigijhiya buTTikAe nivaijjA) sthitvA sthitvA vRSTikAyaH nipatet , atha ghano varSati tadA (kappaha se ahe ArAmaMsi vA) kalpate tasya sAdhoH ArAmasyAdho vA (ahe ubassayaMsi vA) sAmbhogikAnAM itareSAM vA upAzrayasthAdhaH, tadabhAve (ahe viyaDagihaMsi vA) vikaTagRhaMmaNDapikA yatra grAmyaparSaduvizati tasyAdho vA ( ahe rukkhamUlaMsi vA) vRkSamUlaM vA-nirgalakarIrAdimUla tasya vA adhaH ( uvAgacchittae) tatropAgaMtuM kalpate // (32) // (tattha se pubbAgamaNeNa) tatra-vikaTagRhakSamUlAdau sthitasya 'se' tasya sAdhoH AgamanAt pUrvakAle (puvAutte cAulodaNe pacchAutte bhiliMgasUve) yuktA-paktumArabdhaH taNDulauvanaH pazcAdAyukto miliMgasUpo-masUradAliSidAliH sasnehasUpo vA (kappar3a CHUCTURCHASE Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GACAS se cAulodaNe paDigAhittae) tadA kalpate tasya sAdhoH taNDulaudanaM pratigrahItuM (no se kappaDa bhiliMgasUve kalpa.sakho- paDigAhittae) na kalpate tasya masUrAdidAliH pratigrahItuM, ayamarthaH-tatra yaH pUrvAyuktaH-sAdhvAgamanAt pUrvameva OM vRSTau pUrvapanyA09 svArtha gRhasthaiH paktumArabdhaH sa kalpate doSAbhAvAt , sAdhvAgamanAnantaraM ca yaH paktumArabdhaH sa pazcAdAyuktaH, caadaayuktaa||18|| |sa na kalpate udgamAdidoSasambhavAt (33)|(ttth se puvAgamaNeNaM puvvAutte bhiliMgasUbe pacchAutte cAulodaNe)| | dividhiH tatra gRhe tasya pUrvAyuktaH masUrAdidAli: pazcAdAyuktaH taNDulaudanaH tadA (kappaDa sebhiliMNasUve paDigAhittae) sU. 32.35 kalpate tasya masUrAdidAliH pratigrahItuM (no se kappai cAulodaNe paDigAhittae) no tasya kalpate taNDulaudanaM // 18 // pratigrahItu / (34) // (tattha se puvAgamaNeNaM do'vi pacchAuttAI evaM no se kappai do'vi paDigAhittae) tatra |gRhe tasya dvAvapi pazcAdAyuktau tadA no tasya kalpate dvagvapi pratigrahItuM (je se tattha puvvAgamaNeNaM puvAutte se kappai paDigAhittae ) yat tasya tatra pUrvAyuktaM tat kalpate pratigrahItu (je se tattha puvAgamaNeNaM pacchAutte *no se kappaha paDigAhittae) yat tasya tatra pUrva pazcAdAyuktaM na tat kalpate pratigrahItuM // (35) // (vAsAvAsaM pajjosaviyasma) caturmAsakaM sthitasya (niggaMdhassa niggaMthIe vA gAhAvAkulaM piMDavAyapaDiyAe aNupaviTThasma) sAdhoH sAdhvyAzca gRhasthagRhe bhikSAgrahaNArtha anupraviSTasya (niggijjhiya nigijjhiya vuTTikAe nivahajjA] sthitvA sthitvA vRSTikAyaH nipatet tadA (kappai se ahe ArAmaMsi vA) kalpate tasya ArAmasyAdho vA (jAva rukkhamUlaMsi vA uvAgacchittae) yAvat vRkSamUle vA upAgantuM (no se kappai puvvagahieNaM bhattapANeNaM KAKKARAKHARKS SOCIES Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CL444444 velaM uvAyaNAvittae) no tasya kalpate pUrva gRhItena bhaktapAnena bhojanavelAM atikramayituM, ArAmAdisthitasya | sAdhoryadi varSA noparamati tadA kiM kAryamityAha-( kappaha se puvAmeva viyaDagaM bhuccA piJcA paDiggahagaM saMlihiya varSatyapivasaMlihiya saMpamanjiya 2) kalpate tasya sAdhoH pUrvameva vikaTa-udgamAdizuddhamazanAdi bhuktvA pItvA ca pAtraM 3Asatau gamanaM nirlepIkRtya samprakSAlya (egao bhaDagaM kaTu) ekasmin pArzve pAtrAApakaraNaM kRtvA vapuSA saha prAvRtya varSa sU.36 tyapi meghe ( sAvasese sUrie ) sAvazeSe-anastamite sUrye ( jeNeva uvaslae teNeva uvAgacchittae ) yatraiva upAzrayaH tatraiva upAgantuM, paraM (no se kappaDa taM rayaNiM tattheva uvAyaNAvittae) no tasya kalpate tAM rAtriM vasatebahiH gRhasthagRhe eva atikramayituM, ekAkino hi bahirvasataH sAdho svaparasamutthA bahavo doSAH sambhaveyuH sAdhavo vasatisthA vA adhRtiM kuryuriti // (36) // ( vAmAvAsaM prajosaviyassa) caturmAsakaM sthitasya (nigaMthasma niggaMthIe vA gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe aNupaviThThassa) sAdhoH sAdhvyAzca gRhasthagRhe bhikSAgraha-12 NArtha anupraviSTasya (nigijjhiya nigijjhiya vuTTikAe nivaijA) sthitvA sthitvA vRSTikAyaH nipatet tadA (kappai se ArAmaMsi vA jAva uvAgacchittara ) kalpate tasya ArAmasyAdho vA yAvat upAgantuM, agretanasUtra. yugmamabandhArtha punaretatsUtraM // (37) // atha sthitvA 2 varSe patati yadi ArAmAdo mAdhustiSThati tadA kena | vidhinetyAha-(tattha no se kappai egassa niggaMthassa egAe niggaMdhIe egayao ciTTittae ) tatra vikaTagRhavRkSamUlAdau sthitasya mAdhoH no kalpate ekasya sAdhoH ekasyAH sAdhvyAzca ekatra sthAtuM / (tattha no kappar3a Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa.khovyA09 // 183 // varSati gRhAdAvakasthAnavidhiH sU. 37-39 // 18 // TEACHEHRESTHA egassa niggaMthassa duNhaM niggaMthINaM egao cihittae) tatra no kalpate ekasya sAdhoH dvayoH sAdhvyozca ekatra sthAtuM 2 (nattha no kappaDa duNhaM niggaMthANaM egAe niggaMthIe egao cihittae) tatra no kalpate dvayoH sAdhvoH ekasyAH sAdhvyAzca ekatra sthAtuM 3 (tattha no kappaDa duhaM nimgaMthANaM duNhaM niggaMtthINa egao ciTTi ttae) tatra no kalpate dvayoH sAdhvoH dvayoH sAdhvyozca ekatra sthAtuM 4 ( asthi ya ittha koI paMcame khuDDae vA khuDDiyA vA) yadi syAt anna ko'pi paJcamaH kSullako vA kSullikA vA ( annesiM vA saMloe mapaDiduvAre) anyeSAM vA dRSTiviSaye bahudvArasahitasthAne vA ( evaNhaM kappai egao ciTThittae) tadA kalpate ekatra sthAtuM, bhAvArthastvayaM-ekasya sAdhoH ekayA sAdhyA maha sthAtuM na kalpate, evaM ca ekasya sAdhoAbhyAM sAdhvIbhyAM saha | dvayoH sAdhvorekayA sAdhyA maha dvayoH sAdhvoH dvAbhyAM sAdhvIbhyAM saha sthAtuM na kalpate, yadi cAtra pazcamaH | ko'pi kSullakaH kSullikA vA sAkSI syAt nadA kalpate, athavA anyeSAM dhruvakarmikalohakArAdInAM varSayapyamukta svakarmaNAM saMloke tatrApi sapratidvAre-sarvatodvAre sarvagRhANAM vA dvAre, evaM paJcamaM vinA'pi sthAtuM klpte||(38)| (vAsAvAma panjosaviyassa) caturmAsakaM sthitasya (niggaMtharasa gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe jAva uvAgacchittae ) sAdhoH gRhasthagRhe bhikSAgrahaNArtha yAvat upAgantuM (tattha no kappai egassa niggaMthassa egANa agArIe gao cihittae) tatra no kalpate ekasya sAdhoH ekasyAH zrAvikAyAH ekatra sthAtu ( evaM caubhaMgI) evaM catvAro bhaGgAH (atthi NaM ittha kei paMcame there vA theriyA vA) yadi atra ko'pi pazcamaH sthaviraH sthavirA UPER-CONGRAHASASHUN Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HIROASARACTERACTI aparijJaptAzanAdyazananiSedhaH sU. 40-41 vA sAkSI bhavati tadA sthAtuM kalpate ( annesiM vA saMloe sapaDiduvAre evaM kappaDa egao cidvittae) anyeSAM vA dRSTiviSaye bahudvArasahite vA sthAne, evaM kalpate ekatra sthAtuM, (evaM ceva niggaMthIe agArassa ya bhANiyabvaM) evameva sAdhvyAH gRhasthasya ca caturbhaGgI vAcyA, tathA ekAkitvaM ca sAdhoH sAGghATike upoSite'sukhite vA| kAraNAdbhavati, anyathA hi utsargataH sAdhurAtmanA dvitIyaH sAdhyastu jyAdayo viharanti // (39) // (vAmAvAsaM pajjosaviyANa) caturmAsakaM sthitAnAM (no kappai niggaMdhANa vA niggaMthINa vA) no kalpate sAdhUnAM sAdhvInAM vA ( aparinnaeNaM ) madartha tvaM mama yogyamazanamAnayeH iti aparijJaptena-ajJApitena sAdhunA (aparinnayassa aTThAe asaNaM 4 jAva paDigAhittae ) ahaM tvadyogyaM annamAnayiSyAmIti aparijJApitasya sAdhoH nimittaM azanAdi 4 yAvat pratigrahItum // (4) // atra ziSyaH pRcchati-(se kimAhu bhaMte !) tat kuto bhadanta iti pRSTa gururAha-(icchA paro aparinnae bhujijA icchA paro na bhujijjA) icchA cedasti tadA | paro'parijJApitaH yadartha AnItaM sa bhuJjIta, icchA na cettadA na bhuJjIta, pratyutaivaM vadati-kenoktamAsIt yattvayA AnItaM, kiM ca-anicchayA dAkSiNyatazced bhuGkte tadA ajIrNAdinA bAdhA syAt, pariSThApane ca varSAsu sthaNDiladaurlabhyAghoSaH syAt, tasmAt pRSTvA AneyaM // (41) // (vAsAvAsaM pajosaviyANa ) caturmAsakaM sthitAnAM (no kappai niggaMthANa vA niggaMdhINa vA) no kalpate hai sAdhUnAM sAdhvInAM ca ( udaulleNa vA masiNiddheNa vA kAeNaM asaNaM vA 4 AhArittae) udakAINa-galad CALCOk Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | AdrekarA dAvabhojanaM P| saptasnehA yatanAni sU.42-43 184 // | binduyutena tathA sasnehena-ISadudakayuktena kAyena azanAdikaM 4 AhArayitum / / (42) (se kimAhubhaMte!) tat kalpa. kho- kutaH pUjyA iti pRSTa gururAha-(satta sihAyayaNA paNNattA) sasa snehAyatanAni-jalAvasthAnasthAnAni prajJaptAni vyA0 9TA | jinaiH yeSu cireNa jalaM zuSyati ( taMjahA ) tadyathA-(pANI 1 pANilehA 2 nahA 3 nahasihA 4 bhamuhA 5 // 184 // | aharohA 6 uttaroTThA 7) pANI-hastau ? pANirekhA-AyUrekhAdayaH, tAsu hi ciraM jalaM tiSThati 2 nakhAM akhaNDAH 3 nakhazikhA:-tadagrabhAgAH 4 bhagRhA-bhranatrordhvaromANi 5 aharuTThA-dADhikA 6 uttaruTThA-imazrUNi 7 ( aha puNa evaM jANijjA vigaodae me kAe chinnasiNehe, evaM se kappai asaNaM vA 4 AhArittae) atha punaH evaM jAnIyAt-bindurahitaH mama dehaH sarvathA nirjalo'bhUt tadA tasya sAdhoH kalpate azanAdikaM 4 AhArayituM // (43) / (vAmAvAsaM pajjosaviyANaM ) caturmAsakaM sthitAnAM (iha khalu niggaMthANa vA niggaMthINa vA) atra khalu sAdhUnAM sAdhvInAM ca ( imAI aha suhamAI jAI chaumattheNaM niggaMtheNa vA niggaMthIe vA ) imAni aSToM sUkSmANi yAni chadmasthena sAdhunA sAdhyA ca ( abhivaNaM abhivaNaM jANiyabvAiM) vAraM vAraM yatrAvasthAnAdi karoti tatra tatra jJAtavyAni sUtropadezena (pAsiavvAiM) cakSuSA draSTavyAni (paDilehi avvAiM bhavati) jJAtvA dRSvA ca pratilekhitavyAni-parihattavyatayA vicAraNIyAni santi, (taMjahA) tadyathA-(pANasuhumaM 1 paNagasuhumaM 2 bIasuhumaM 3 hariyasuhumaM 4 pupphasuhumaM 5 aMDasuhumaM 6 leNasuhumaM 7 siNehasuhumaM 8 ) sUkSmAH prANAH-kunthvAdayaH dvIndriyAdayaH 1 sUkSmaH panakA-phulliH 2 sUkSmANi bIjAni 3 mUkSmANi haritAni 4 SANAMAHASA5% Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + + + + sUkSmANi puSpANi 5 sUkSmANi aNDAni 5-sUkSmANi layanAni-bilAni 7 sUkSmaH snehaH-apkAyaH 8 (se kiM taM pANasuhame ?) tat ke sUkSmaprANAH ?, gururAha-(pANasuhume paMcavihe pannatte) sUkSmaprANAH paJcavidhAH * aSTa sUkSmAprajJaptAH tIrthakaragaNadharaiH (taMjahA) tadyathA-(kiNhe 1 nIle 2 lohie 3 hAlidde 4 sukille 5) kRSNAH nIlAH prANi raktAH pItAH zvetAH, ekasmin varNe sahasrazo bhedA bahuprakArAzca saMyogAste sarve paJcasu kRSNAdivarNeSveva avataranti ( atthi kuMthU aNuddharI nAmaM jA ThiyA acalamANA) asti kunthuH aNuddharI nAma yA sthitA acalantI satI (chaumasthANa NiggaMthANa vA NiggaMdhINa vA no cakkhuphAsa habamAgacchada) chadmasthAnAM sAdhUnAM sAdhvInAM ca no dRSTiviSayaM zIghraM Agacchati (jAva chaumatyeNaM niggaMtheNa vA niggaMthIe vA abhikkhaNaM abhikkhaNaM jANiyabvA pAsiyavvA paDilehiyavvA bhavai ( yAvat chadmasthena sAdhunA mAnyA ca vAraMvAraM jJAtavyA draSTavyAH pratilekhitavyAzca bhavanti (se taM pANasuhume) te sUkSmAH prANAH, te hi calanta eva vibhAvyante, na hi sthAnasthAH 1 // (44) // (se kiM taM paNagasuhame) tat kaH sUkSmaH panakaH 1, gururAha-(paNagasuhume paMcavihe pannatte) sUkSmapanakaH paJcavidhaH prajJaptaH (taMjahA ) tadyathA (kiNhe jAva sukille) kRSNaH yAvat zuklaH (asthi | paNagasuhume nahavasamANavannae nAmaM pannatte) asti sUkSmaH panakaH yatrotpadyate tadrvyasamAnavarNaH prasiddhaH prajJasaH (je chaumattheNaM niggaMtheNa vA niggaMthIe vA jAva paDilehibve bhavai ) yazchadmasthena sAdhunA sAdhvyA yAvat pratilekhitavyaH bhavati, panaka ullI, saca prAyaH prAvRSi bhUkASThAdiSu jAyate, yatrotpadyate tadvyasa + + Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTa sUkSmA kalpa.kho vyA0.9 // 185 // // 185 // E-SC+C+C+SONAKAMAS mavarNazca, nAma pannattetyatra nAma prasiddhau ( se taM paNagasuhume ) sa suukssmpnkH||2|| (se kiM taM bIasuhame ) atha kAni tat sUkSmabIjAni?, gururAha-(bIyasuhume paMcavihe pannatte) sUkSmabIjAni paJcavidhAni prajJaptAni, (taMjahA) tadyathA-(kiNhe jAva sukille) kRSNAni yAvat zuklAni (asthi bIasuhame kaNiyAsamANavaNNae nAma paNNatte ) santi sUkSmabIjAni, bIjAnAM mukhamUle kaNikA-nakhikA 'nahIM' iti loke tatsamAnavAni nAma prajJaptAni (jechaumastheNaM jAva paDilehiyavve bhavai) yAni chadmasthena yAvat pratilekhitavyAni bhavanti (se taM haivIasuhume ) tAni sUkSmabIjAni 3 / / ( se kiM taM hariyasuhame 1 ) atha kAni tat sUkSma haritAni ?, gururAha- (hariyasuhume paMcavihe pannatte) sUkSmaharitAni paJcavidhAni prajJaptAni, (taMjahA ) tadyathA-(kiNhe jAva sukille) kRSNAni yAvat zuklAni ( asthi hariasuhume puDhavIsamANavannae nAma pannatta) santi sUkSmaharitAni pRthivImamAnavarNAni prasiddhAni prajJaptAni (je niggaMtheNa vA 2 jAva paDilehiyabve bhavaha ) yAni sAdhunA sAdhvyA | vA yAvat pratilekhitavyAni bhavanti (se taM hariyasuhame ) tAni sUkSmaharitAni, haritasUkSma-navodbhinnaM pRthvIsamavarNa haritaM, tacAlpasaMhananatvAt stokenApi vinazyati 3 // ( se kiM taM pupphasuhume ? ) atha kAni tat sUkSmapuSpANi ?, gururAha-(pupphasuhume paMcavihe paNNatte ) sUkSmapuSpANi paJcavidhAni prajJaptAni, ( taMjahA) tadyathA-(kiNhe jAva sukille ) kRSNAni yAvat zuklAni ( atthi pupphasuhume rukkhasamANavanne nAmaM pannatte) santi sUkSmapuSpANi vRkSasamAnavarNAni prasiddhAni prajJaptAni, sUkSmapuSpANi baTodumbarAdInAM, tAni coccAse OMOMACHARCHANAC-%EX Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HiA aSTa sUkSmA +SHAHARA nApi virAdhyante (je chaumattheNaM jAva paDilehiyabve bhavai) yAni chadmasthena yAvat pratilekhitavyAni bhavanti (se taM puSphasuhame ) tAni sUkSmapuSpANi 4 // (se kiM taM aMDasuhame) atha kAni tat sUkSmANDAni ?, gururAha-(aMDasuhame paMcavihe paNNatte ) sUkSmANDAni pazcavidhAni prajJaptAni, (taMjahA) tadyathA-(uiMsaMDe 1 ukkaliyaMDe 2 pipIli | yaMDe 3 haliyaMDe 4 hallohaliaMDe 5) uddezA-madhumakSikAmatkuNAdayasteSAM aNDaM uiMzANDaM 1 utkalikA-lUtApUtA |'kulAtarA' iti loke tasyA aNDaM utkalikANDaM 2 pipIlikA:-kITikAH tAsAM aNDaM pipIlikANDaM 3 halikA-gRhakolikA brAhmaNI vA tasyAH aNDaM halikAMDa 4 hallohaliA-ahiloDI saraTI 'kAkiMDI' iti loke tasyA aNDaM hallohalikANDaM 5 (je niggaMtheNa vA 2 jAva .paDilehiyabve bhavai) yAni sAdhunA yAvat pratilekhitavyAni bhavanti ( se taM aMDasuhume ) tAni sUkSmANDAni 6 // (se kiM taM leNasuhume ? ) atha kAni tat layana-AzrayaH sattvAnAM yatra kITikAdyanekasUkSmasattvA bhavanti tallayanasUkSma-bilAni?, gururAha-(leNasuhame paMcavihe paNNatte ) sUkSmabilAni paJcavidhAni prajJaptAni, (taMjahA ) tadyathA-( uttiMgaleNa 1 bhiMguleNa 2 ujjue 3 tAlamUlae 4 saMbukkAbaTTe 5 nAma paMcame ) uttiGgA-bhuvakA gaIbhAkArA jIvAsteSAM bilaM-bhUmau utkIrNa gRhaM uttiGgalayanaM 1 bhRguH-zuSkabhUrekhA, jalazoSAnantaraM jalakedArAdiSu sphuTita dAlirityarthaH 2 maralaM-bilaM 3 tAlamRlAkAraM-adhaH pRthu upari ca sUkSma bilaM tAlamUlaM 4 zambukAvata-bhramaragRhaM nAma pazcama 5 (je chaumattheNaM jAva paDilehiyabve bhavaha ) yAni chadmasthena yAvat pratilekhitavyAni bhavanti ( se taM leNasuhume ) tAni sUkSma ACCIACOCCA-SCIENCE Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryAdyAjJayA gamanAdi sU.46 // 186 // bilAni 7 // (se kiM taM siNehasuhame?) atha kaH tat sUkSmasnehaH ?, gururAha-(siNehasuhume paMcavihe paNNatte) kAsa.kho-4 sUkSmasnehaH paJcavidhaH prajJaptaH, (taMjahA) tadyathA-( ussA 1 himae mahiyA 3 karae 4 harataNue 5) vyA0 9 avazyAyo-gaganAtpatajjalaM 1 himaM prasiddhaM 2 mahikA-dhUmarI 3 karakA:-ghanopalAH 4 hrtnuH-bhuuniHsRttRnnaagr||186|| bindurUpo yo yavAGkurAdau dRzyate 5 ( je chaumattheNaM jAva paDilahiyavve bhavai ) yaH chadmasthena sAdhunA yAvat pratilekhitavyaH bhavati ( se taM siNehasuhame ) saH sUkSmaH snehaH 8 // / // (45) // atha RtubaddhavarSAkAlayoH sAmAnyA sAmAcArI varSAsu vizeSeNocyate (vAsAvAsaM pajjosavie bhikkhU icchinnA) caturmAsakaM sthitaH mAdhuH icchet ( gAhAvaikulaM bhattAe vA pANAe vA nikkhamittae vA pavisittae vA) gRhasthagRhe bhaktArtha vA pAnArtha vA niSkramituM vA praveSTuM vA, (no se kappai aNApuNThittA) tadA no tasya sAdhoH kalpate anApRcchaya, kaM ? ityAha-(AyariyaM vA) | AcArya:-sUtrArthadAtA digAcAryo vA taM 1 ( uvajjhAyaM vA) sUtrAdhyApaka upAdhyAyastaM : (theraM vA sthaviro1jJAnAdiSu sIdatAM sthirIkartA udyatAnAmupabRMhakazca taM 3 (pavittiM vA) jJAnAdiSu pravartayitA pravartakastaM 4 (gaNiM vA ) yasya pArzve AcAryAH sUtrAdyabhyasyanti sa gaNI taM 5 (gaNaharaM vA) tIrthakaraziSyo gaNadharastaM 6 | (gaNAvacche ayaM vA) gaNAvacchedako yaH sAdhUna gRhItvA bahiH kSetre Aste gacchArtha kSetropadhimArgaNAdau pradhAva|nAdikartA sUtrArthomayavit taM 7 (jaM vA purao kAuM viharaha) yaM vA'nyaM bayaHparyAyAbhyAM laghumapi purataH CAKACHAKRIES Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ) kRtvA - gurutvena kRtvA viharanti ( kappar3a se ApucchiuM Ayariya vA jAva jaM vA purao kAuM viharai ) kalpate tasya ApRcchaya AcAryaM yAvat yaM vA purataH kRtvA viharati, atha kathaM praSTavyamityAha - (icchAmi NaM bhaMte! tubhehiM anbhaNunnAe samANe gAhAvaikulaM bhattAe vA pANAe vA nikkhamittae vA pavisittae vA icchAmyahaM he pUjya ! bhavadbhiH abhyanujJAtaH san gRhasthagRhe bhaktArtha vA pAnArthaM vA niSkramituM vA praveSTuM vA iti, (te ya se viyarijA evaM se kappai gAhAvaikulaM bhattAe vA pANAe vA nikkhamittae pavisittae vA ) te AcAryAdayaH 'se' tasya sAdhoH vitareyuH - anujJAM dadyuH tadA kalpate gRhasthagRhe bhaktArthaM vA pAnArthaM vA niSkramituM vA praveSTuM vA ( te ya se no viyarijA evaM se no kappai gAhAvaikulaM bhattAe vA pANAe vA nikkhamitta vA pavisittae vA ) te AcAryAdayaH tasya no AjJAM dadyuH tadA no kalpate gRhasthagRhe bhaktArtha vA pAnArthaM vA niSkramituM vA praveSTuM vA, ( se kimAhu bhaMte ! ) tat kuto hetoH he pUjya ! iti pRSThe gumarAha( AyariyA paJcavAyaM jANaMti ) AcAryAH pratyapAyaM-apAyaM tatparihAraM ca jAnantIti // (46 ) | ( evaM vihArabhUmiM vA ) evameva vihArabhUmiH - jinacaitye gaminaM 'bihAro jinasadmanI' tivacanAt (viyArabhUmiM vA ) vicArabhUmiH - zarIracintAdyartha gamanaM ( annaM vA jaM kiMci paoaNaM ) anyadvA yatkiJcitprayojanaM lepasIvana likhanAdikaM ucchavAsAdivarja sarvamApRcchayaiva karttavyamiti tavaM ( evaM gAmANugAmaM dRijittae) evaM grAmAnugrAma hiNDituM bhikSAdyartha glAnAdikAraNe vA, anyathA varSAsu grAmAnugrAmahiNDanamanucitameva // ( 47 ) // AcAryA 4 dyAjJayA gocaryAvihA rabhUmyAdi sU. 46-7 Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pasaralo // 187 // (vAsAvAsaM pajjosavie bhikkhU icchijjA annayariM vigaI AhArittae) caturmAsakaM sthitaH bhikSuH icchet anyatarAM vikRtiM AhArayituM tadA (no se kappai aNApucchittA AyariyaM vA jAva jaM vA purao kAuM vikRtaciviharaha ) no tasya kalpate anApRcchaya AcArya vA yAvat yaM vA purataH kRtvA viharati ( kappaha se ApucchittA kitsAtapaH |saMlekhanAAyariyaM vA jAva AhArittae) kalpate tasya sAdhoH ApRcchaya AcArya vA yAvat AhArayituM, kathaM praSTavyami-10 vidhiHsa. tyAha-( icchAmi gaM bhaMte ! tumbhehiM ambhaNunnAe samANe) ahaM icchAmi he pUjya ! yuSmAbhiH abhyanujJAtaH san ( annayariM vigaI AhArittae, taM evaiyaM vA evayakhutto vA) anyatarAM vikRtiM AhArayituM, tAM etAvatI / // 187 // etAvato vArAn (te ya se viyarijA, evaM se kappai annayariM vigaI AhArittae) te AcAryAdayaH tasya yadi AjJAM dadyuH tadA tasya kalpate anyatarAM vikRti AhArayituM (te ya se no viyarijA evaM se no kappar3a annayariM vigaI AhArittae) te AcAryAdayaH tasya no yadi AjJAM dadyuH tadA tasya no kalpate anyatarAM vikRti ahArayituM (se kimAhu bhaMte !) tat kuto hetoH he pUjya ! iti pRSTe gururAha-( AyariyA paJcavAyaM jANaMti) AcAryAH lAbhAlAbhaM jAnanti / / (48) // (vAsAvAsaM pajosavie bhikkhU icchijjA annayariM tegicchaM ) caturmAsakaM sthitaH bhikSuH icchet kAzcit cikitsA, vAtika 1 paittika 2 zleSmika 3 mAnnipAtika 4 rogANAmAtura 1 vaidya praticAraka 3 bhaiSajya 4 rUpAM catuSpAdAM cikitsA, tathA coktam-bhiSag ? dravyA 2 NyupasthAtA 3, rogI 4 pAdacatuSTayam / cikitsitasya nirdiSTaM, pratyekaM taccatuguNam // 1 // dakSo ? PORECACACAMA%A9JHAL Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikRtaci. kitsAtapaH saMlekhanAvidhiH ma. 18-51 RecSHAREKKISHAAES vijJAtazAstrArtho 2, dRSTakarmA 3 zuci 4 bhiSak / bahukalpaM 1 bahuguNaM 2, sampannaM 3 yogyamauSadham 4 // 2 // anuraktaH1 zuci 2 dakSo 3, buddhimAn 4 praticArakaH / Akhyo 1 rogI 2 bhiSagvaiyo 3, jJAyakaH sattvavAnapi 4 // 3 // (Auhittae) kArayituM, AuTTidhAtuH karaNArthe saiddhAntikaH (taM ceva savvaM bhANiavvaM) tadeva sarva bhaNitavyam / / (42) // (vAsAvAsaM pajjosavie bhikkhU icchijjA) caturmAsakaM sthitaH bhikSuH icchet ( annayaraM orAlaM kallANaM sivaM dhannaM maMgalaM sassirIyaM mahANubhASaM tavokammaM uvasaMpajjittANaM viharittae) kizcit prazastaM kalyANakAri upadravaharaM dhanyakaraNIyaM maGgalakAraNaM sazrIkaM mahAn anubhAvo yasya tata tathA evaMvidhaM tapaHkarma Ahatya vihattu (taM ceva savvaM bhANiyabvaM) tadeva sarva bhaNitavyam / (50) / (vAsAvAsaM pajjo savie bhikkhU icchinjA) caturmAsakaM sthitaH bhikSuH icchet , atha kIdRzo bhikSuH ?-(apacchimamAraNaMtiyasaM lehaNAjUsaNAjUsie) apazcima-caramaM maraNaM apazcimamaraNaM, na punaH pratikSaNamAyurdalikAnubhavalakSaNaM AvI cimaraNaM, apazcimamaraNamevAntastatra bhavA apazcimamaraNAntikI, saMlikhyate-kRzIkriyate zarIrakaSAyAdyana yeti saMlekhanA, sA ca dravyabhAvabhedabhinnA 'cattAri vicittAI' ityAdikA tasyA 'jusaNaM ti joSaNaM-sevA |tayA 'jusie' tti kSapitazarIraH, ata eva (bhattapANapaDiyAikkhie ) pratyAkhyAtabhaktapAnaH, ata eva (pAova |gae kAlaM aNavakaMkhamANe viharittae vA) pAdapopagataH-kRtapAdapogamanaH, ata eva kAlaM-jIvitakAlaM maraNakAlaM vA'navakAGkSan-anabhilaSan vihartumicchet (nikkhamittae vA pavisittae vA) gRhasthagRhe niSkramita Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpakho SAKAL vastrAbAtApanaM.52 // 188 // // 18 // CASHISCHALASAHEBCHCS hAvA praveSTuM vA ( asaNaM vA 4 AhArittae vA) azanAdikaM 4 vA AhArayituM (uccAraM pAsavaNaM vA pariThA vittae vA ) uccAra-purISaM prazravaNaM-mUtraM pariSThApayituM vA ( sajjhAyaM vA karittae) svAdhyAyaM vA katuM (dhammaH | jAgariyaM vA jAgarittae) dharmajAgarikAM-AjJA 1 'pAya 2 vipAka 3 saMsthAnavicaya 4 bhedadharmadhyAnavidhAnAdinA jAgaraNaM dharmajAgarikA tAM jAgarituM-anuSThAtumiti (no se kappai aNApucchittA taM ceva savvaM) no | tasya kalpate anApRcchaya tadeva sarva vAcyaM, etat sarva gurvAjJayA eva kartuM kalpate // (51) // (vAsAvAsaM pajosavie bhikkhU icchijjA) caturmAsakaM sthitaH bhikSuH icchet ( vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbala vA pAyapucchaNaM vA ) vastraM vA patadgrahaM vA kambalaM vA pAdaproJchanaM-rajoharaNaM vA ( annayariM vA uvahiM AyAvittae vA payAvittae vA ) anyataraM vA upadhiM AtApayituM-ekavAraM Atape dAtuM pratApayituM-punaH punarAtape dAtuM icchati, anAtApane kutsApanakAdidoSotpatteH, tadA upadhAvAta datta ( no se kappai ega vA aNegaM vA apaDinnavittA) no tasya kalpate ekaM vA sAdhuM anekAn vA sAdhUna apratijJApya-akathayitvA (gAhAvaikulaM | bhattAe vA pANAe vA nikkhamittae vA pavisittae vA) gRhasthagRhe bhaktArtha vA pAnArtha vA niSkramituM vA praveSTuM| vA (asaNaM vA 4 AhArittae) azanAdikaM 4 vA AhArayituM (bahiyA vihArabhUmi vA viyArabhUmi vA sajjhAyaM vA karittae, kAussaggaM vA ThANaM vA ThAittae ) bahiH vihArabhUmi vA-jinacaityagamanaM, vicArabhUmiH-zarIracintAdyartha gamanaM svAdhyAyaM vA kattuM, kAyotsarga vA sthAnaM sthAtuM vRSTibhayAt (asthi ya ittha kei ahAsannihie ege vA Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CHASMC aNege vA) yadi syAt atra ko'pi nikaTavartI ekaH aneko vA sAdhuH, tadA (kappar3a se evaM vaittae) kalpate tasya | evaM vaktuM-( imaM tA ajo! tuma muhuttagaM jANAhi) imaM upadhiM tvaM he Arya ! muhUrtamAnaM jAnIhi-satyApayeH zayyAmina(jAva tAva ahaM gAhAvaikulaM jAva kAusaggaM vA ThANaM vA ThAittae) yAvat ahaM gRhasthagRhe yAvat kAyotsarga vAhAdi ma, sthAna-bIrAsanAdi vA sthAtuM iti ( se ya se paDisuNijjA evaM se kappai gAhAvaikulaM taM ceva savvaM bhANiya 53-54 vvaM) sa cet pratizRNuyAt-aGgIkuryAt tadvastramatyApanaM tadA tasya kalpate gRhasthagRhe gocaryAdau gantuM azanA dyAhArayituM vihArabhUmi vicArabhUmi vA gantuM svAdhyAyaM vA kAyotsarga vA kattuM sthAnaM vA-vIrAmanAdikaM tAsthAtuM, tadeva sarva bhaNisavyaM (se ya se no paDisuNijA evaM se no kappar3a gAhAvaikulaM jAva ThANaM vA ThAittae) sacet no aGgIkuryAttadA tasya no kalpate gRhasthagRhe yAvat sthAna vA sthAtuM // (52) // (vAsAvAsaM pajjosaviyANaM) caturmAsakaM sthitAnAM (no kappaDa niggaMthANa vA niggaMthINa vA) no kalpate sAdhUnAM sAdhvInAM vA (aNabhiggahiyasijjAsaNieNaM huttae) na abhigRhIte zayyAsane yena so'nabhigRhItazayyAsanaH anabhigRhItazayyAsana eva anabhigRhItazayyAsanikaH svArthe ikapratyayaH tathAvidhena sAdhunA 'ittaetti' bhavituM na kalpate, varSAsu maNikuhime'pi pIThaphalakAdigrahavataiva bhAnyaM, anyathA zItalAyAM bhUmau zayane upavezane ca kunthvAdivirAdhanotpattaH (AyANameyaM) karmaNAM doSANAM vA AdAna-upAdAnakAraNaM etad-anabhigRhItazayyAsanikatvaM, tadeva draDhayati-( aNabhiggahiyasijjAsaNiyassa ) anabhigRhItaza +A143 -434 ++ Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kasa.kho- zayyAmina| hAdima. 53-54 // 189 // // 18 // CHOTHER yyAsanika iti prAgvat tasya (aNuccAkuiyastra ) uccA hastAdi yAvat yena pipIlikAdervadho na syAt sarpodervA daMzo na syAta, akucA 'kuca parispande' iti vacanAt parispandarahitA nizcaletiyAvat tataH karmadhArayaH, evaMvidhA zayyA-kambikAdimayI sA na vidyate yasya saH anuccAkuciko-nIcasaparispandazayyAkastasya (aNahAbaMdhiyassa) anarthakabandhinaH pakSamadhye anarthaka-niSprayojanaM ekavAropari dvau zrIzcaturo vArAn kambAsu bandhAn dadAti caturupari bahUni aDakAni vA badhnAti, tathA ca svAdhyAyavighnapalimanthAdayo doSAH, yadi caikAGgikaM campakAdiparTa labhyate tadA tadeva grAhya, bandhanAdipalimanthaparihArAt ( amiyAsaNiyassa) amitA sanikasya-avaddhAsanasya muhurmuhuH sthAnAtsthAnAntaraM gacchato hi sattvavadhaH syAt, anekAni vA AsanAni sevamAnasya ( aNAtAviassa) saMstArakapAtrAdInAM Atape'dAtuH (asamiyama) IyaryAdisamitiSu anupayu ktasya ( abhikkhaNaM abhikkhaNaM apaDilehaNAsIlassa apamajjaNAsIlassa) vAraMvAraM apratilekhanAzIlasya dRSTayA apramArjanAzIlasya 'rajoharaNAdinA (tahArUvANaM saMjame durArAhae bhavai) tathArUpANAM IdRzasya sAdhoH saMyamo durArAdho bhavati // (53) // atra kiraNAvalIdIpikAkArAbhyAM durArAdhyo duSpratipAlya iti prayogI likhito, to ciMtyo, 'duHsvISataH kRcchrAkRcchArthAt khal' itisUtreNa khalpratyayAgamanena durArAdha iti duSpatipAla iti ca bhavanAt, na ca vAcyaM AGA pratinA ca vyavadhAnAt khala na bhaviSyatIti 'upasagoM na vyavadhAyI'ti nyAyAta, kiMca-samAgacchatItyatra AGA vyavadhAnena 'samo gamRcchipRcchI'tyAdinA''tmanepadA NAGAR +CE Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CRECAS uccArAdibhUmayaHma EACHEREKHA prAptaH, asya nyAyasyAnityatvAdatropasargasya vyavadhAyakatvaM bhaviSyatItyapi na vAcyaM, na hi khalviSaye upasargasya: vyavadhAyakatvaM 'upasargAt khalbo 'zcetisUtreNa ISatpralaMbhaM duSpralaMbhaM ityAdiprayogajJApanAditi dika / AdAnamuktvA'nAdAnamAha-(aNAyANameyaM) karmaNA doSANAM vA anAdAnaM-akAraNaM etat-abhigRhItazayyAsani katvaM uccAkucazayyAkatvaM saprayojanaM pakSamadhye sakRcca zayyAvandhakatvamiti, tadeva draDhayati-(abhiggahiyasi|jjAsaNiyassa) abhigRhItazayyAsanikasya (uccAkur3a assa) uccAkucikasya ( aTThAvaMdhissa) arthAya bandhinaH ( miyAsaNiyassa ) mitAsanikasya ( AyAviyassa) AtApino-vastrAderAtape dAtuH ( samiyassa ) samitasya-samitiSu dattopayogasya ( abhikkhaNaM abhikkhaNaM paDilehaNAsIlassa pamajaNAsIlassa) abhIkSNaM abhIkSNaM pratilekhanAzIlasya pramArjanAzIlasya IdRzasya sAdhoH (tahA tahA saMjame suArAhae bhavai ) tathA tathA-tena tena prakAreNa saMyamaH susvArAdhyo bhavati // (54) // (vAsAvAsaM pajjosaviyANaM) caturmAsakaM sthitAnAM (kappai.NiggaMdhANa vA NiggaMthINa vA tao uccArapAsavaNabhUmIo paDilehittae) kalpate sAdhUnAM sAdhvInAM tisraH uccAraprazravaNabhUmyaH, anadhisahiSNostisro'ntaH | adhisahiSNozca bahistisro, dUracyAghAtena madhyA bhUmistadayAghAte cAsanneti AsannamadhyadUrabhedAtridhA bhUmiH pratilekhitavyA (na tahA hemaMtagimhAsu jahA NaM vAsAsu) na tathA hemantagrISmayoryathA varSAsu (se kimAhu bhaMte !) tat kuto hetoH he pUjya ! iti pRSTe gururAha-(vAsAsu NaM osannaM pANA ya taNA ya bIyA ya paNagA ya Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa. kho bA.9 // 19 // HEASHIKASHAAGRA HAGARA hariyANi ya bhavaMti) varSAsu 'osannaM'ti prAyeNa prANAH-zaGkanakendragopakRmyAdayastRNAni-pratItAni bIjAnitattadvanaspatInAM navodbhinmani kisalayAni panakA-ullayo haritAni bIjebhyo jAtAni etAni varSAsulocavidhiH bAhulyena bhavanti / / (55) vAsAvAsaM panjosabiyANaM) caturmAsakaM sthitAnAM (kappaDa niggaMdhANa vA niggathINa vA tao mattagAI giNhittae kalpate sAdhUnAM sAdhvInAM trINi mAtrakANi grahItuM (taMjahA) tadyathA V // 19 // | (uccAramatsae pAsavaNamattae khelamattae) uccAramAtrakaM 1 prazravaNamAtrakaM 2 khelamAtrakaM 3 mAtrakAbhAve velAtikrameNa vegadhAraNe AtmavirAdhanA varSati ca bahirgamane saMyamavirAdhaneti // (56) // (vAsAvAsaM pajosaviyANaM) caturmAsakaM sthitAnAM (no kappai niggaMdhANa vA niggaMthINa vA) no kalpate sAdhUnAM sAdhvInAM ca (paraM pajjosavaNAo golomappamANamitte'vi kese) paryuSaNAtaH paraM ASADhacatusikAdanantaraM golomapramANA api kezA na sthApanIyAH, AstAM dIrghAH, 'dhuMva loo u jiNANaM, niccaM thairANa vAsAvAsAsu' iti vacanAt (taM syaNi uvAyaNAvittae ) yAvattAM rajanI-bhAdrapadasitapaJcamIrAtri sAmprataM caturthIrAtriM nAtikAmayet , caturthyA arvAgeva locaM kArayet , ayaM bhAvaH- samarthastadA varSAsu nityaM locaM | kArayeda, asamartho'pi tAM rAtriM nollaGghayet, paryuSaNAparvaNi loca vinA pratikramaNasyAvazyamakalpyatvAt , kezeSu hi apkAyavirAdhanA, tatsaMsargAcca yUkAH saMmUrcchanti, tAzca kaNDUyamAno hanti, zirasi nakhakSataM vA vo locastu jinAnAM nityaM sthavirANAM varSAvAseSu // * Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SHEKHANAkA syAt, yadi kSureNa muNDApayati kartA vA tadA''jJAbhaGgAdyAH doSAH saMyamAtmavirAdhanA, yUkAzchidyante nApitazca pazcAtkarma karoti zAsanApabhAjanA ca, tato loca eva zreyAn , yadi cAsahiSNoloMce kRte jvarA locavivi dirvA syAt kasyacid bAlo vA rudyAd dharma vA tyajettato na tasya loca ityAha-(ajjeNaM khuramuMDeNa vA lukka kAma.17 | siraeNa vA hoyavvaM siyA) AryaNa-sAdhunA utsargato lunitazirojena, apavAdato bAlaglAnAdinA muNDitazirojena bhavitavyaM syAt , tatra kevalaM prAsukodakena ziraH prakSAlya nApitasyApi tena karau kSAlayati, yastu kSureNApi kArayitumasamarthoM vraNAdimacchirA vA tasya kezAH kartaryA klpniiyaaH| ( pakkhiyA ArovaNA) 6 pakSe pakSe saMstArakadavarakANAM bandhA moktavyAH pratilekhitavyAzcetyarthaH, athavA AropaNAprAyazcittaM pakSe pakSe hai grAhyaM sarvakAlaM, varSAsu vizeSataH, (mAsie khuramuMDe) asahiSNunA mAsi mAsi muNDanaM kAraNIyaM ( addhamA sie kattarimuMDe ) yadi kataryA kArayati tadA pakSe pakSe guptaM kAraNIyaM, kSurakartaryozca loce prAyazcittaM nizI-| thoktaM yathAsaGghathaM laghugurumAsalakSaNaM jJeyaM / ( chammAsie loe ) pANmAsiko locaH (saMvaccharie vA therakappe ) sthavirANAM-vRddhAnAM jarAjarjaratvenAsAmarthyAd dRSTirakSArtha ca 'saMvaccharie vA therakappetti sAMvatsariko vA locaH sthavirakalpe sthitAnAmiti, arthAttaruNAnAM cAturmAsika iti / (57) // | (vAsAvAsaM pajjosaviyANaM) caturmAsakaM sthitAnAM (no kappai niggaMthANa vA niggaMthINa vA) no kalpate sAdhUnAM sAdhvInAM ca (paraM pajjosavaNAo ahigaraNaM vaittae) paryuSaNAtaH paraM adhikaraNaM-rATistaskaraM vaca. ROSAROKAR RCH Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAya, sUbo vyA0 9 // 192 // namapi adhikaraNaM tad vaktuM na kalpate (je NaM niggaMtho vA niggaMthI vA paraM pajjosavaNAo ahigaraNaM vayaha) yazca mAdhuH sAdhvI vA paryuSaNAtaH paraM ajJAnAt klezakAri vacanaM vadati ( se NaM ' akappeNaM ajjo vayasitti ' vattavve miyA ) sa evaM vaktavyaM, syAt - he Arya! tvaM akalpena - anAcAreNa vadasi, yataH paryuSaNAdinato'rvA taddine eva vA yadadhikaraNaM utpannaM tat paryuSaNAyAM kSamitaM yacca tvaM paryuSaNAtaH paraM api adhikaraNaM vadasi so'yamakalpa iti bhAvaH ( je NaM niggaMtho vA niggaMdhI vA paraM pajjosavaNAo ahigaraNaM vayai se NaM nijjuhiyavve siyA ) yazcaivaM nivArito'pi sAdhurvA sAdhvI vA paryuSaNAtaH paraM adhikaraNaM vadati sa nihitavyaH - tAmbU likapatradRSTAntena saGghAd bahiH karttavyaH, yathA tAmbUlikena vinaSTaM patraM anyapatravinAzanabhayAd bahiH kriyate tadvadayamapyanantAnubandhikrodhAviSTo vinaSTa evetyato bahiH karttavya iti bhAvaH, tathA'nyo'pi dvijadRSTAnto yathA - kheTavAstavyo rudranAmA dvijo varSAkAle kedArAn RSTuM halaM lAtvA kSetraM gato, halaM vAhyatastasya galI balIvaI upaviSTaH, totreNa tADyamAno'pi yAvannottiSThati tadA kruddhena tena kedAra trayamRtkhaNDaire vAhanyamAno mRtkhaNDasthagitamukhaH zvAsarodhAnmRtaH, pazcAt sa pazcAttApaM vidadhAno mahAsthAne gatvA svavRttAntaM kathayannupazAnto na veti taiH pRSTo nAdyApi mamopazAntiriti vadan dvijairapAGkteyazcakre, evaM anupazAntakopatayA vArSikaparvaNi akRtakSAmaNaH sAdhvAdirapi, upazAntopasthitasyaiva mUlaM dAtavyaM // (58) / ( vAsAvAsaM pajjosavi yA haha gvalu niragaMdhANa vA niggaMdhINa vA ) caturmAsakaM sthitAnAM iha nizcayena sAdhUnAM sAdhvInAM ca ( ajeva adhikaraNaniSedhaH sa 58 // 191 // Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S taddinAparadhakSamaNA ma.59 CHEMICAAAAES kakkhaDe kaDue viggahe samuppanjitthA ) ayaiva-paryuSaNAdine eva 'kakvaDa'tti uccaiHzabdarUpaH kaTuko-jakAramakArAdirUpo vigrahaH-kalahaH samutpadyate tadA (sehe rAiNi khAmijjA ) zakSo-ladhuH rAtrika-jyeSTha kSama yati, yadyapi jyeSThaH sAparAdhastathApi ladhunA jyeSThaH kSamaNIyo vyavahArAt, athApariNatadharmatvAlladhujyeSThaM na kSamayati tadA kiM karttavyamityAha--(rAeNie'vi sehaM khAmijjA) jyeSTo'pi zaMkSa kSamayati ( khamiyavvaM khamAviyavvaM uvasamiyavvaM uvamAmiyavvaM) tataH kSantavyaM svayameva kSamayitavyaH paraH, upazamitavyaM svayaM upazamayitavyaHparaH(sumahasaMpucchaNAbahuleNaM hoyavvaM)zobhanA matiH sumatiH-rAgadveSarahitatA tatpUrva yA sampRcchanAsUtrArthaviSayA samAdhiprazno vA tahahulena bhavitavyaM, yena mahAdhikaraNamutpannamAsIttena maha nirmalamanasA AlApAdi kAryamiti bhAvaH, atha dvayormadhye yadyakaH kSamayati nAparastadA kA gatirityAha-(jo uvasamai tassa asthi ArAhaNA,jo na uvasamai tassa natthi ArAhaNA) ya upazAmyati asti tasyArAdhanA, yo nopazAmyati nAsti tasyArAdhanA (tamhA appaNA ceva uvasamiyavvaM) tasmAt AtmanA eva upazamitavyaM, (se kimAhu bhaMte !)tat kuto hetoH he pUjya iti pRSTe gururAha-(uvasamasAraM khu sAmannaM) upazamapradhAnaM zrAmaNyaM-zramaNatvaM, atra dRSTAnto yathA --sindhusauvIradezAdhipatidazamukuTabaddhabhUpasevya udayanarAjo vidyunmAlisamarpitazrIvIrapratimArcanAgatanIrogIbhUtagandhArazrAddhArpitaguTikAbhakSaNato jAtAtarUpAyAH suvarNagulikAyA devAdhidevapratimAyutAyA apa hatAraM mAlavadezabhUpaM caturdazabhUpasevyaM caNDapradyotarAjaM devAdhidevapratimApratyAnayanotpannasamAme baddhvA pazcA CRECASSOCHAMKARANASI Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa,sakho dhyA .9 192 // tadinAparAdhakSamaNA // 192 // CASHAIN56454RCHURS dAgacchan dazapure varSAsu tasthau, vArSikaparvaNi ca svayamupavAsaM cakre, bhUpAdiSTasUpakAreNa bhojanArtha pRSThena caNDapradyotena viSabhiyA zrAddhasya mamApyadyopavAsa iti prokte dhRtasAdhArmake'pyasminakSamite mama pratikramaNaM na zuddhyatIti tatsarvasvapradAnatastadbhAle mama dAsIpatirityakSarAcchAdanAya svamukuTapaTTadAnatazca zrIudayanarAjena caNDapradyotaH kSamitaH, atra zrIudayanarAjasyaivArAdhakatvaM, tasyaivopazAntatvAt / kacicobhayorapyArAdhakatvaM, tathAhi--anyadA kauzAmyAM sUryAcandramasau svavimAnena zrIvIraM vanditvA samAgacchataH sma, candanA ca dakSA astasamayaM vijJAya svasthAnaM gatA, mRgAvatI ca sUryacandragamanAttamasi vistRte sati rAtri vijJAya bhItA upAzrayamAgatyaryApathikI pratikramya nidrANAM candanAM pravartinI kSamyatAM mamAparAdha ityuktavatI, candanApi bhadre ! kulInAyAstavedRzaM na yuktamityuvAca, sA'pyUce-bhUyo nedRzaM kariSye iti pAdayoH patitA tAvatA pravartinyA nidrA''gAt, tayA ca tathaiva kSamaNena kevalaM prApta, sarpasamIpAt karApasAraNavyatikaraNa prabodhitA pravartinyapi kathaM sarpo'jJAyItipRcchantI tasyAH kevalaM jJAtvA mRgAvatI kSamayantI kevalamAsasAda, tenehazaM mithyAduSkRtaM deyaM, na punaH kumbhakArakSullakadRSTAMtena, tathAhi--kazcit kSullako bhANDAni kANIkurvan kumbha4 kAreNa nivArino mithyAduSkRtaM datte na punastato nivartate, tataH sa kumbhakAro'pi karkaraiH kSullakakarNamoTanaM | kurvan punaH punaH kSullena pIDaye'hamityukto'pi mudhA mithyAduSkRtaM dadau // (51) / ' (vAsAvAsaM pajjomaviyANaM ) caturmAsakaM sthitAnAM (kappai niggaMthANa vA niggaMdhINa vA tao uvassayA Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | vasativi| dhiH pUchA gamanaM ma. 60-62 giNhittae) kalpate sAdhUnAM sAdhvInAM ca trIn upAzrayAn grahItuM (taMjahA ) tadyathA ( veubviyA paDilehA) jantusaMsaktyAdibhayAt tatra-triSu upAzrayeSu dvau punaH punaH pratilekhyau, draSTavyau iti bhAvaH (sAijiyA pamajaNA) sAinjidhAturAsvAdane, tataH upabhujyamAno ya upAzrayastatsambandhinI pramArjanA kAryA, yato yasminnupAzraye sAdhavastiSThanti taM prAtaH pramArjayanti punarbhikSAM gateSu sAdhuSu punastRtIyapraharAnte ceti vAratrayaM | Rtubaddhe ca vAradvayaM, asaMsakte'yaM vidhiH, saMsakte ca punaH punaH pramArjayanti, zeSopAzrayadvayaM tu pratidinaM dRzA pazyanti, ko'pi tatra mamatvaM mA kArSIditi, tRtIyadine ca pAdaproJchanena pramArjayantIti, ata uktaM 'veubbiyA paDileha'tti // (60) / (vAsAvAsaM pajjosaviyANa ) cartamAsakaM sthitAnAM (niggaMdhANa vA niggaMthINa vA) sAdhUnAM sAdhvInAM ca ( kappai annayariM disi vA aNudisi vA avagijjhiya bhattaM vA pANaM vA gavesittae ) kalpate anyatarAM | diza-pUrvAdikAM anudizaM-AgneyyAdikAM vidizaM avagRhya-uddizya ahamamukAM diza anudizaM vA yAsyAmItyanyasAdhubhyaH kathayitvA bhaktapAnaM gaveSayituM (se kimAhu bhaMte !) tat kuto hetoH he pUjya ! iti pRSTe gururAha-(ussaNNaM samaNA bhagavaMto vAsAsu tavasaMpauttA bhavaMti ) 'ussanna'nti prAyaH zramaNA bhagavanto varSAsu tapAsamprayuktAH-prAyazcittavahanArtha saMyamArtha ligdhakAle mohajayArtha vA SaSThAditapazcAriNo bhavanti (tavassI dumbale kilaMtemucchijja vA pavaDija vA) te ca tapasvino durbalAstapasaiva kRzAGgAzca ata eva vAntAH SANCHAR Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satya.salo // 19 // | kalpArAma naphalaM upasaMhAro vI. roktatA ma.6364 // 193 // BHUS SARKASHAK | santaH kadAcinmUcheyuH prapateyurvA (tameva disaM vA aNudisaM vA samaNA bhagavaMto paDijAgaraMti ) tataH tasyAmeva dizi anudizi vA upAzrayasthAH zramaNAH bhagavantaH mArAM kurvanti-gaveSayanti, akathayitvA gatAMstu kutra gaveSayanti .? // (61) // (vAsAvAsaM pajjosaviyANaM) caturmAsakaM sthitAnAM (kappai niggaM| thANa vA niggaMthINa vA ) kalpate sAdhUnAM sAdhvInAM ca (jAva cattAri paMca joyaNAI gaMtuM paDiniyatsae) varSAkalpauSadhavaidyArtha glAnasArAkaraNArtha vA yAvaccatvAri paJca yojanAni gatvA pratinivartituM kalpate, na tu tatra sthAtuM kalpate, svasthAna prAptumakSamazcettadA ( aMtarAvi se kappai vatthae, no se kappai taM rayaNi tattheva uvAyaNA| vittae ) tasyAntarA'pi vastu kalpate, na punastatraiva, evaM hi vIryAcArArAdhanaM syAditi, yatra dine varSAkalpAdi | labdhaM taddinarAtri tatraiva tasya nAtikramayituM kalpate, kArye jAte sadya eva bahirnirgatya tiSThediti bhAvaH // (62) / ( icceyaM saMbacchariaM therakappaM ) itirupapradarzane taM-pUrvopadarzitaM sAMvatsarika-varSArAtrikaM sthavirakalpaM (ahAmuttaM ) yathA sUtre bhaNitaM tathA, na tu sUtraviruddhaM (ahAkappaM ) yathA atroktaM tathA karaNe kalpo'nyathA | tvakalpa iti yathAkalpaM, etatkurvatazca ( ahAmaggaM) jJAnAditraya lakSaNo mArga iti yathAmArga ( ahAtacaM ) ata eva yathAtathya satyamityarthaH (samma) samyag-yathAvasthitaM (kAraNa) upalakSaNatvAtkAyavAjhAnasaiH (phAsittA) spRSTvA-Asevya ( pAlittA) pAlayitvA-aticArebhyo rakSayitvA (sobhittA) zobhitvA vidhivatkaraNena (tIrittA) tIrayitvA-yAvajjIvaM ArAdhya (kiTTittA ) kIrtayitvA-anyebhya upadizya (ArAhittA) SA-CAKAKAR -* Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HAS |kalpArAghanaphalaM upasaMhAro vI roktatA ma.63-64 HASHASHAILER ArAdhya yathoktakaraNena ( ANAe aNupAlittA ) AjJayA-jinopadezena yathA pUrvaiH pAlitaM tathA pazcAt paripAlya ( atthegaiA samaNA niggaMthA) santyeke ye atyuttamayA tatpAlanayA zramaNA nirgranthAH ( teNeva | bhavaggahaNeNaM sijhaMti) tasminneva bhavagrahaNe-bhave siddhyanti-kRtArthA bhavanti ( bujjhaMti) vudyante kevalajJA. nena ( muJcati ) mucyanta karmapaJjarAt ( parinibvAyaMti) parinirvAnti-karmakRtasarvatApopazamanAt zItIbhavanti (savvadukkhANamaMtaM kariMti ) sarvaduHkhAnAM zArIramAnasAnAM antaM kurvanti, ( atthegaiA ducceNaM bhavaggahaNeNaM sijhaMti jAva aMtaM kariMti ) santyeke ye uttamayA tu tatpAlanayA dvitIyabhavagrahaNe siddhayanti yAvat antaM kurvanti, ( atthegaiA tacceNaM bhavaggahaNeNaM jAva aMta kariMti) santyeke ye madhyamayA tatpAlanayA tRtIyabhave | yAvat antaM kurvanti, ( sattaTTa bhavaggahaNAI puNa nAikkamaMti) jaghanyayA'pi etadArAdhanayA saptATa bhavAMstu punaH nAtikrAmantIti bhAvaH / / (6) // athaitat na svabuddhyA procyate kintu bhagavadupadezapArataMtryeNa ityAha (teNaM kAleNaM) tasmin kAle-caturthArakapargante ( teNaM samaeNaM) tasmin samaye ( samaNe bhagavaM mahAvIre ) zramaNo bhagavAn mahAvIraH (rAyagihe nagare ) rAjagRhe nagare samavasaraNAvasare ( guNasilae ceie ) guNazailanAmacaitye (bahUNaM samaNANaM) bahanA zramaNAnAM (bahUNaM samaNINaM) bahUnAM zramaNInAM (bahUNaM sAvayANaM) bahanAM zrAvakANAM (bahUNaM sAviyANaM) bahanAM zrAvikANAM (bahUNaM devANaM) bahUnAM devAnAM (bahaNaM devINaM) bahUnAM devInAM (majjhagae ceva ) madhyagata eva, na tu koNake pravizya pracchannatayeti bhAvaH ( evamAikkhaha) Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvIro katA // 19 // // 19 // CARRAISASAKACKS evamAkhyAti-kathayati (evaM bhAsaha) evaM bhASate, vAgyogena ( evaM paNNavei ) evaM prajJApayati phalakathanena | ( evaM parUve) evaM prarUyati, darpaNe iva zrotRhRdaye saGkramayati ( pajjosavaNAkappo nAma ajhayaNaM) paryuSa|NAkalpo nAma adhyayanaM (saaTuM) arthena-prayojanena sahitaM, na tu niSprayojanaM (saheuaM) sahetukaM, hetavo nimittAni yathA gurUn pRSTvA sarva kartavyaM, tat kena hetunA ?, yataH AcAryAH pratyapAyaM jAnantItyAdayo heta. vastaiH sahitaM ( sakAraNaM ) kAraNaM-apavAdo yathA 'aMtarA'viya se kappaI' tyAdistena sahitaM (sasuttaM) sUtrasahitaM (saatthaM ) arthasahitaM (saubhayaM ) ubhayasahitaM ca (savAgaraNaM) vyAkaraNaM-pRSTArthakathanaM tena sahita savyAkaraNaM ( bhujjo bhujjo uvadaMseitti bemi) bhUyo bhUyo upadarzayati, ityahaM bravImIti zrIbhadrabAhusvAmI svaziSyAn pratIdamuvAceti // (64) // (iti pajjosavaNAkappo dasAsuakkhadhassa aTTamamajjhayaNaM samattaM ) iti zrIparyuSaNAkalpo nAma dazAzrutaskandhasyASTamamadhyayanaM samarthitam / / ACE BOOSBOSE EDC == = iti jagadgurubhaTTArakarIhIravijayasUrIzvaraziSyaratnamahopAdhyAyazrIkItivijayagaNiziSyopAdhyAyazrIvinayavijayagaNiviracitAyAM zrIkalpasUtrasubodhikAyAM sAmAcArIvyAkhyAnaM sampUrNam // samAptazcAyaM samAcArIvyAkhyAnanAmA tRtiiyo'dhikaarH|| SEOSES SEOSES ACCOCALCCAS X Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CLICENCUST bhava prazastiH-AsIdvIrajinendra pahapadavIkalpadrumaH kAmadaH, saurabhyopahRtapravuddhamadhupaH zrIhIrasUrI zvaraH / zAstrotkarSamanoramasphuradurucchAyaH phalaprApakazvazcanmUlaguNaH sadA'tisumanAH zrImAn mahatpUjitaH 1 // yo jIvAbhayadAnaDiNDimamiSAt khoyaM yazoDiNDima, SaNmAsAn prativarSamugramakhile bhUmaNDale'vIvadat / bheje dhArmikatAmadharmarasiko malecchAnimo'kabbaraH, zrutvA yadadanAdanAvilamatidharmopadezaM zubham / / 2 // tatpaTTonnatapUrvaparvataziraHsphurtikriyAharmaNiH, sUriH . zrIvijayAdisenasugurubhavyeSTacintAmaNiH / zubhraryasya guNairivAnagha (guNairguNairiva ) ghanairAveSTitaH zobhate, bhUgolaH kila yasya kIrtisudRzaH krIDAkRte kandukaH // 3 // yenAkabaraparSadi pratibhaTAnirjitya vAgvaibhavaH, zauryAzcaryakRtA vRtA parivRtA lakSmyA jayazrIkanI / citraM mitra! kimatra mitramahasastenAsya vRddhA satI, kIrtiH patyapamAnazAntimanA yAtA digntaanitH|| 4 // vijaya tilakasUribhUrisUriprazasyaH, samajani muninetA tasya ptttte'cchcetaaH|hrhsithimaaniihNshaarojjvlshriistrijgti varivarti sphUrtiyug yasya kIrtiH / / 2 / / tatpaTTe jayati kSitIzvaratatistutyAMhipakeruhaH, sUri ritaduHkhavRnda vi. jayAnanda kssmaabhRdvibhuH| yo gauraigurubhiguNagaNivaraM zrIgautama spardrate, labdhInAmudadhirdadhIyitayazAH zAstrAbdhipAraM gtH||6|| yacAritramakhinnakinnaragaNairjagIyamAnaM jagajAgrajanmajarAvipattiharaNaM zrutvA jyntiipituH| vAJchApUrtimiyatti yugmamatha tallebhe sahasraM spRhAvaiyayaM guNarAgiNo'grimaguNagrAmAbhirAmAtmanaH // 7 // kizca -zrIhIrasUrisuguroH pravarau vineyo, jAtau zubhau suraguroriva puSpadantau / zrIsomasomavijayAbhidhA Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pracarita OMA pA.9 KASHAKAKOSHOES vAcakendraH, satkIrtikIrtivijayAbhidhavAcakazca // 8 // saubhAgyaM yasya bhAgyaM kalayitumamalaM kaH kSamaH sakSamasya, |no citraM yaccaritraM jagati janamanaH kasya citrIyate sma / cakrANA mUrkhamukhyAnapi vibudhamaNIn hastasiddhirya dIyA, cintAratnena bhedaM zithilayati sadA yasya pAdaprasAdaH // 9 // AbAlyAdapi yaH prasiddhamahimA vairaGgi | kagrAmaNIH, praSThaH zAbdikapaGktiSu pratibhaTaijayyo na yastArkikaiH / siddhAntodadhimandaraH kavikalAkauzalyakIyudbhavaH, zazvatsarvaparopakArarasikaH saMvegavArAMnidhiH // 10 // vicAraratnAkaranAmadheyapraznottarAdyadbhatazAstravedhAH / anekazAstrArNavazodhakazca, yaH sarvadevAbhavadapramattaH // 11 // tasya sphuradurukIrtervAcakavarakIrtivijayapUjyasya / vinayavijayo vineyaH subodhikAM vyaracayatkalpe // 12 // caturbhiH kalApakam // samazodhayaMstathainAM paNDitasaMvignasahRdayavataMsAH / zrIvimalaharSakAcakavaMze muktAmaNisamAnAH // 13 // dhiSaNAnirjitadhiSaNAH sarvatra prasRta (kAnta) kIrtikarpUrAH / zrIbhAvavijayavAcakakoTIrAH zAstravasunikaSAH // 14 // yugmam // rasanidhirasazazivarSe (1696) jyeSThe mAse samujjvale pakSe / gurupuSye yatno'yaM saphalo jajJe dvitIyAyAm // 15 // zrIrAmavijayapaNDitaziSyazrIvijayavibudhamukhyAnAm / abhyarthanApi heturvijJeyo'syAH kRtau vivRteH // 16 // yAvaddhAtrImRgAkSI dharaNidhara bharazrIphalaiH pUrNagarbha, caJcavRkSaughadarbha niSadhagirimahAkuGkumAmatracitram / jambUdvIpAbhidhAnaM himagirirajataM maGgalasthAlamata-ddhatte tAvat subodhA vivudhaparicitA nandatAt kalpavRttiH // 17 // yAvadvayomataraGgiNI jalamilatkallolamAlAkulA, digdantAvalakIrNapuSkarakaNAsekapraNaSTazramam / jyotizcakrama RALASAHE Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nukrameNa nabhasi bhrAmyatyajasraM kSitI, tAvannandatu kalpasUtra vivRtirvidvajjanarAzritA // 18 // iti zrIkalpasubo-- ghikAvRttiH sampUrNA // granthAnam (805) / navAnAmapi vyAkhyAnAnAM granthAgram (6580) . (pratyakSaraM gaNanayA, granthamAnaM zatAH smRtA / catuSpazcAzadetasyAM, vRttau sUtrasamanvitam // 1 // ). iti zrIsubodhikAnAnI kalpasUtraTIkA samAptA / RRRRRRY Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ WHAGA-RENA iti zrIkalpasUtraTIkA samAptA /