Book Title: Jinshasan na Zalhlta Nakshatro Part 01
Author(s): Nandlal B Devluk
Publisher: Arihant Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005120/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarapAravatIyA jiLI trAhIbAma ' Doegdi dizisi (bhAga-1 granthaprera5 : pU. adhyAtmayogI A. zrI kalApUrNasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSyaratna ' pU. paMnyAsazrI pUrNacandravijayajI ma.sA. -: sthAna samarpita : 8 ocaton makhila bhArata dugaDa mahAsabhA evaM kalyANa mitra pariSada-muMbaI"amer Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakala tIratha vaMdUM kara joDa, jinavara nAmeM maMgala koDa ! / pAvApurI vIra kA pAvanadhAma, rANakapura Adi jinajI praNAma gaharapAyatAtha Real 710 namra isa grantha ke a pUrNa hote hI niTa zIghra vApasa kara jisase anya va upayoga paziS (Refinal vi.saM.2017-2017 arpita ayaM nIra nayanoM ke, nirmala bhAvoM kA caMdana !!! uvasaggaharaM ke pAvana caraNoM meM, mere zat zat vaMdana !! Adi jinezvara ke caraNa kamaleM, rANakapura meM karU~ bhAvabharI vaMdanA !! praha uThI vaMdUM, paMca tIrtha mahAna !! tIrthabhakta zyAmabhAI Jain Education Interational Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nita uThI vaMdUM zatruMje girIza, sammeta zikhare vaMdUM jina viza ! pArzva kI tapobhUmi uvasaggaharaM, vaMdUcaraNe pArzva jinezvaraM ! cana sa kA kArya samayAvadhi meM kI kRpA kareM. kagaNa isakA sakeM. siddhAcala samaruM sadA, soraTha deza mojhAra ! manuSya janama pAmI karuM, vaMdUM vAra hajAra !! to Use thin nenazI vorA, muMbaI varatnasAga zrI pArzvadyA: tIrthapAviMzA, yatrasiddhi padaMgatAH, sammetazikharaM vande nirmalAnanda dAyinam ! zrI vIro yatra nirvANaM, prApta: pApa praNAzanaH, pAvApurI mahAtIrtha taMvande bhakti bhAvata! ! surajI ma. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maa poo m aar naam 'naMdalAlabhAI devalUka janmathI jaina nathI' evuM koI sAMbhaLe to kadAca mAne nahi, paNa... A hakIkata che. paNa emanA dvArA prakAzita daLadAra granyo jotAM teo karmathI jaina lAge che. hIrAlAla rasikadAsa kApaDIyAe ghaNA jaina granthonA saMpAdana-saMzodhana karyA hatA. teonA dAdA vaiSNava hatA, paNa prabhu-pratimAnA acAnaka AgamanathI rasikadAsa jaina banyA ne hIrAlAlabhAI paNa temane pagale jaina banyA. naMdalAlabhAI devalUka paNa AvI ja koI ghaTanAthI jaina darzana pratye AkarSAyA hoya tevuM emanuM 'purovacana' vAMcatA jaNAya che. temano jaina darzana pratyeno prema utkaTa che. e prema satata vadhato rahe-vistarato rahe, evI zubhecchA pAThavIe chIe. emano A 'jina zAsananA jhaLahaLatA nakSatro' nAmano 27mo grantha (2+7=9) navanA AMkaDAnI jema jinazAsananI akhaMDa kIrti-gAthA phelAvato rahe - evI zraddhA sAthe... -vijaya kalAprabhasUri, pAlItANA. vi.saM. 2067, aSA. su. 8, 8-7-2011 zrI siddhAcala mahAtIrthe - pAlItANA nagare AdhoI-muMbaI nivAsI mAtuzrI viMjhaIbena meghajIbhAI caralA zrImatI bhAnubena khetazI meghajI caralA parivAra AyojIta bhavya cAturmAsa. divyAziSa: adhyAtma yogI, kaccha vAgaDa dezoddhAraka pa.pU.A. deva zrI kalApUrNasUrijI ma.sA. sohAmaNI nizrA: kaccha vAgaDa samudAyanAyaka pU. AcAryazrI kalAprabhasUrijI ma.sA., pU.paM. zrI kalpatarUvijayajI ma.sA., pU.paM. zrI kIrticandravijayajI ma.sA., pU.paM. zrI mukticandravijayajI ma.sA., pU.paM.zrI pUrNacaMdravijayajI ma.sA., pU.paM. zrI municandravijayajI ma.sA. Adi 37 sAdhuvRnda tathA 335 sAdhvIvRnda. ArAdhanA sthaLa : zrI khImaIbena dharmazALA- hADecAnagara dharmazALA- zrI sAMcorI bhavana dharmazALA, taLeTI roDa, pAlItANA. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ciMtAmaNI pArzvanAtha bhIgInI ve huM ziromaNI thANAtI graMtha kalpasUtra jayAM lakhAyelA aitihAsika vagara cAja vallabhIpura /// //// jyAM eka samaye ekIsAthe pa00 AyAryoe solusamAM padharAmaNI karI hatI || nI a.sau. kaMcanabena velacaMdabhAI dhArazIbhAI joTANI saparivAra taraphathI darzanArthe | lalitakumAra - narendrakumAra - paMkajakumAra - vipulakumAra saujanya 'pratiSThAdina saM. 1959 mahAsuda-11AA (bArasa) jaina AryatIrtha 'ayodhyApuram' tIrthanA saMkulanI samagra bhUminA bhUmidAtA joTANI parivAra (vallabhIpuravALA) ha. : suputro bhogIlAla, anaMtarAya, pratAparAya, araviMdabhAI in Education Intentional For Private Personal Use Only www.jabaty.org Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhaOM ha ahaM zrI dharaNendra padmAvatI paripUjitAya). khezvara pArzvanAthA.. ya namaH || SITARA ? che | | zrI zaMkha 8 RETIRii li SASSASSASSASSASSASSASSASSASSADASDASDASDA NAALALALALALALALASADASDASDASDASDASDALAM : saujanya :) 'pU. munirAjazrI pUrNarakSitavijayajI ma.sA.nI preraNAthI... zrI kalApUrNasUri sAhitya nidhi - zaMkhezvaratIrtha, ji. pATaNa. saMparka : 9429368522 INSLA) | For a l use only WWW. bayang Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaeNTha kALA sauThA peMDha] - ghoMghA parama prabhAvaka puraSAdAnIya zrI navakhaMDA pAzrvanAtha bhagavAna darzanArthe &92 09 F sAgara taTe sohe suMdara ghoghA baMdara jana manoharUM pAsa navakhaMDa nirUpama nAma Q 9}} D LOTO ROXAS paghAro... & 22 6, A prAcIna nagare eka samaye jainonI bhavya jahojalAlI hatI. S? ; 2 }; saujanya : jaeNkaoNrabaeNna gulAbacaMda bhAkAbhAi zAha (ghoMghAvALA parivAra) bhAratabharamAM aneka sthaLe bhagavAna pArzvanAthanI vilakSaNatA zilpamAM paNa AgavI rIte tarI Ave che. mahArASTranA zIrapuramAM, bhadrAvatI bhAMDakamAM, sIkandrAbAdanI bAjumAM alIramAM, prasiddha kulapAkajI tIrthamAM, tAmIlanADumAM guDIvADA sTezana pAse ane e ja pradezamAM eka myujhIyamamAM ema aneka sthaLe ardhapadmAsanavALI tathA kAryotsarga mudrAmAM eka ja tIrthaMkaranI ATalI moTI saMkhyAmAM pratimAjI bIjA koI tIrthaMkaranI jANamAM nathI. zaMkhezvaramAM, jIrAvalAmAM, pATaNamAM, khaMbhAtamAM birAjamAna pratimAjIo jema che tema ghoghA tIrthamAM paNa pArzvanAthanI manohara mUrti birAjamAna che. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dAna-prema-bhuvanabhAnu-jayaghoSasUri-jayasoma vijayebhyo nama: OM hrIM zrI neminAthAya namo nama: pitRdevo bhava 0 mAtRdevo bhava 0 giranAramaMDaNa neminAthajI prabhu sva. zAMtilAla je zAha (beMgalora) sva. 04-08-2002 (u.va. 73) sva. kaMcanabena esa. zAha (beMgalora) sva. 27-12-1983 (u.va. 51) bhAdyasabhara praza bhAvAMjali (1) mAtA : mAraka tatvo sAme tAraka hatI. mAnanIya, mAmirka, marmadAtrI, mAvajata karanArI, mAyALa ane mAyAtIta mAhAbhya dharAvatI hatI. mATImelI kAyA, mAnavabhavanuM mALakhuM ane sAthe mANekathI moMgherI mANasAI bakSI. mAsUma umra samaye mALI banI guNotI mAlamarl, dhAmirka mAnasa, bhUlo vakhate mAphI, sadAcAranI mALA, mAjhA maryAdA, mAna-sanmAna ane tethIya vadhIne mAgyA vagaranI hUMpha ApI. mAnatA ke bAdhA vinA mAyAvIothI rakSA karI. mAmA-mAmI, mAsA-mAsInA paricayo ke mAjhamarAtamAM paNa ciMtA rAkhanAra te mAvatara hatI. have A mAnavIya zarIrano mALo jyAM sudhI vikharAya nahIM tyAM sudhI mAnavaMtA pUjayo sudhI laI janAra mAtA samAna mAdhyama koNa ane kyAM? pitA : pizAcI pApo sAme tAraka hatA. pirasaNa daI peTa-pIDA ane pipAsA dUra karanAra pIDanahartA hatA. pIpaLavRkSanI chAyAsamA, pIchInA komaLa roma jevA, deharUpI piMDa ane prANapIMDI ApatAra pIta puruSa hatA. badhAya pitarAI saMbaMdho vacce pILuM ke pittaLIyuM TALI suvarNasamAM susaMskAranA dAtA, parama pIThabaLa paNa hatA, pAna-pIpara, pANI-pIpa-pIkadAnI vagere pINI-khANImAM vivekadarzA to hatA ja paNa sAthe doSo damavA pIsavA jevA, duSTa tattvone dUrathI ja pIkhanArA ane jagavyavahAranI pIchAta karAvanAra paramArtha-pradAtA paNa teo ja hatA. have pIData ke puNyaphAya pachInA vapu-piMjaranI darakAra karanAra pIDha ane prauDha vyakti koNa ane kyAM? tAtvikasA2 : tevA mAtA-pitA vinA manuSyabhava, AryabhUmi, jitazAsata, zrutazravaNa ke dharmaguruthI laI paramagurunI prApti karAvanAra koI ja nathI. mATe to mAtA mULa che, pitA thaDa che, gurujano ghA che ane moDhA phaLa che. mUrane nArita, to zAraNA ? , preraka : pa.pU. varzanavijyajI ma.sA. (nemipremI) zraddhAMjalidAtA : zrI amitabhAI zAha (beMgalora), dInAbahena bhaNasArI (haidrAbAda) Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ FEW GLIMPSES OF NAVALAKHA NAVAKAR JAP ANUSTHAN (navalamA navAra bhaya anuSThAna) INDIA INSPIRED BY : P. P. JAYDARSHAN VIJAYJI M. S. (NEMIPREMI ) ahiMsA bhavana siDako N-4-11 DaoNkTarsa hA pi saubhnya: khArAdha maMDala :- muMja, pUnA, auraMgAnA, ahamahanagara (MUMBAI - PUNE - AURANGABAD - AHEMADNAGAR) vagere 360 thI vadhu saMgho bhAratavarSa (jainaM jayati zAsanam) navalakhA navakArakA jApa - kaTa jAte hai anaMta pApA www.jahelibrary.org Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * NOW TO DO SOG O@ (c)Ok OQ NOQE SOIMka na (c)@ @@ - purUSAdANIya zrI pArtha prabhue potAnA zramaNakALamAM chattIsagaDhanI dhanya dharA upara sAdhanA karI ane potAnI caraNa rajathI pavitra karI tyAM zrI uvasaggaharaM pArzvatIrthanA sAta zikharo upara darzana, jJAna, cAritra, tapa sabhAvanA, sevAnA read CIS je hAI ne O)-CQ So* uvasagaharI jIrAvalI zaMkhezvara udhotamaNi ajAharA bhavi bhAve herAsara yAve, jigaMdavara jaya bole... namiuNa nirmaLa nizrA pa.pU. gacchA. A. zrImad vi. nityAnaMdasUrIzvarajI ma.sA. Q) NOQE zrI uvasaggaharaM pAzrarva tIrtha, nagapurA pArasparika samarasatAnuM udagama U6Q0yQ: * (c)QE* - pUjanIya prabha prabhuzrInI mULa caraNapa, caraNapAdukA zarna ravA mAvatA nara-nArI darzananI hoDa macI, ghanya nara nArI aMjanazalAkA pratiSThAH 2 mArca, 2011nA roja pUrI thaI. paka 0i000 , 06 60o ka00 00 80G ((c)o SiOokasaMha Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | zrI zaMkhezvara tIrthe | zrI kalApUrNasUri sAdhanA - smRti maMdira -dhanarAjanagara kalApUrNasUri smRtimaMdiranA lAbhArthI mAtuzrI pAlaIbena gelAbhAI gAlA parivAra ha. dAnavIra dhanajIbhAI gAlA (dhanAzA) lAkaDIyA - muMbaI (mATuMgA) saujanya: paMnyAsazrI pUrNacandravijayajI ma.sA. nI preraNAthI un taneon in zrI jinazAsana sevA kendra - zaMkhezvaratIrtha dhAravA, bA | Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UtI RIGHT nIkI illus, THAT che AMgInI alaukika racanA te . vizALa varaghoDo Mi Mi Mi Mi En En En En En chattIsagaDha kI dhanya dharA para zrI viSNahara pArtha tIrtha nagapurAmAM - saptazikharamaya uvasaggaharaM pArzva tIrtha mahAprAsAdanI aMjanazalAkA-pratiSThA mahotsava 2011nA abhuta drazya, Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI uvasaggaharaM pArzva tIrthamAM retI (bAlu) ane vanaspationI lUgadI-vajalapathI pArthaprabhunI pratimA * * * * mUrtikaLAmAM ItihAsa racyo % %: 5: mUti nirmANanA ItihAsamAM sauprathama A pahelo adhyAya lakhyo che. vAnaspatika padArthonA anusaMdhAnamAM suvizeSajJa Do. rAvatamala jaina 'maNi'e cAra varSanA kaThora parizramathI jinezvara paramAtmA zrI pArzvanAtha prabhunI 31-31 IMcanI be mUrtionuM nirmANa kArya puruM karyuM. asaMkhya zraddhALuonI gherI AsthAnuM pratIka evA zrI uvasaggaharaM pArzva tIrtha, nagapurAmAM A pratimAonI tA. 23 jAnyuArI 2011nA roja mahAna tapasvI AcAryadeva zrImada navaratnasAgarasUrIzvarajI mahArAja sAhebanA karakamaLothI aMjanazalAkA (prANapratiSThA) karAvIne cala pratiSThA karAvavAmAM AvI ane 2 mArca 2011nA roja mahotsavapUrvaka saptazikharamaya zrI uvasaggaharaM pArzatIrtha nagapurA durga (cha.ga.)nA uvasaggaharaM pArzva mahAprasAdamAM A pratimAo pratiSThitakaravAmAM AvI. zrI maNijInI varSonI A sada IchAne paramatAraka devAdhideva zrI pArzvanAtha tIrthaMkara paramAtmAnA vihAraviccheda-tapobhUmino tIrNoddhAra karavA mATe deva - gura - dharmanI asIma anukaMpA, dharmapatnI sUrajadevI dugaDanA saMbala tathA aneka kalyANa mitro sahita sahayogIonA uThelA hAtho ane dharmapremIonI zubhecchAthI zrImaNine nimita banAvIne samarpita thavAno sadabhAva maLyo. varSono satata prayAsa saphaLa thato gayo. tIrthoddhAranA vikAsakALamAM ghATakopara muMbaInA lyANamitra sI. e. zrI kIrtibhAI maNilAla vorA ane temanAM dharmapatnI sau. nIlAbene uvasaggahara pArtha jinAlayanI bhamatImAM be maMdironA nirmANano lAbha lIdho hato. lAbhArthI zrI vorAe A sUcanano svIkAra karyo ane vAnaspatika saMyojanathI temanA dvArA pratiSThita karAvavAvALI pratimA banAvaDAvavAno lAbha lIdho. zrI maNie vanaspati ane retInA saMmizraNathI mUrtio banAvavA mATe harIza vAlama, kulezvara cakradhArI, rAmA, ajIta, geMdA jevA utsAhI lokonA pUrA sahayogathI zilpa saMhitA anusAra hajAro zraddhALuonI maMgaLakAmanAthI joDAyela mahAmahotsavamAM zivanAtha nadImAMthI zAstrIya vyavasthA anusAra pANI ane retI prApta karyA. yoga, lagana ane nakSatra sAthe caMdrabaLanI zubhatAthI vajalepa taiyAra karavAnuM kArya vidhivatazarU thayuM. prAkRtika vastuo - pANI, gAyanuM dUdha, retI, karAba, muNI, gulmASa, kalka, haraDe, kSIraDrama, AMbaLA, kadama, triphaLA, goLa, dUdha, dahIM, nAriyeLanuM pANI, maga, vRkSonI chAla, guMdara vagere padArthonA mizraNanA cUrNanI lUgadI banAvIne lagabhaga be varSanA samayamAM ajAharA pArzvanAtha ane udhotamaNi pArzvanAthanI pratimAo banAvavAmAM temane saphaLatA maLI. saMgemaramara (Arasa)nA pattharanA banAvela Asana upara A pratimAone pratiSThita karavAmAM AvI. vAstuzAstramAM jJAna ane vedanA AdhAra upara kriyA vidhAnanI saMpUrNa vyavasthA sukhakAraka che. 173mI vardhamAna tapanI oLInAM tapasvI pa.pU. AcAryadeveza zrImad navaratnasAgarasUrIzvarajI mahArAja sAhebe maMgala vAsakSepa karyo.. atyAra sudhI e vAMcavAmAM ane sAMbhaLavAmAM AvyuM che ke rAjasthAnanA osiyA-jIrAvalA sthAnomAM gAyanAM dUdha ane chANa (gobara) mAMthI, mahArASTranA zirapuramAM (aMtarikSamAM) retamAMthI, bihAramAM gaMDaka nadInI retIthI, orissA jagannAthapurImAM zrI mahAvIra, zrI pArzva, zrIkRSNa, karNATaka (hombeja)mAM mA~ padmAvatI devI tathA AsAma (tinasukiyA) Adi sthAnomAM pratimAonuM nirmANathayuM. kALAMtare paMcadhAtu, saMgemaramara tathA lAkaDAthI paramAtmA sahita vibhinna devIdevatAonI mUrtionuM nirmANa karavA-karAvavAnI paraMparA "vAstu veda samaM jJAnaM, vAstu veda samakriyam, zarU thaI. bhAratamAM makarANA, Abu, vAMsavADA, piMDavADA, bastara, vAstu veda samaM zAstra, vAstuzAstrazcamAnayeta / gujarAtamAM pAlitANA, orissAmAM kaTaka, purImAM ane pazcima baMgALamAM durgApuramAM mUrtinA zilpamAM hajAro kalAkAra zilpIo vAstu jJAnaM svataH siddhiM, sRSTikAma purakRtam, joDAyela che. zrI maNijIne gAyakavADa saMsthAnamAM gujarAtImAMthI hiMdI laiva vAstu zAstreNa, loko bhavati pUjitaH // " ane hiMdImAMthI gujarAtImAM anuvAda karavAnA maLelA avasaranA kAraNe zAstrIya racanAnA lAMbA kALathI A rIte mUrtionA aneka adhyayana karavAno prasaMga maLyo. temanA manamAM evI IcchA thatI nirmANano ullekha maLato nathI. pahelI vakhata A zAstrIya paddhatithI gaI ke kyAreka kudaratanA asAdhAraNa upahArothI paramAtmAnI mUrti nirmANanuM kArya 15 jAnyuArI 2011nA roja (jina bibone banAvavAmAM Ave. bharAvavAnuM kArya) puruM thayuM, A samyaka vizvAsu prayAsa pUro thayo. For Private Personal use onl YOXDXDXDXDXDY www.ainary Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Mantreshar Parshwadham NORD Jainacharay Vijay Abhaysensuri Mantreshar Parshwanath WWW. CANNES RECR00 Business SURROND OR TERRASSE BESTANDARD SOROSO NOSCE 26, Adinath Society, PALITANA - 364270. Ph. : (02848) 251063 Mob.: 09428219907 - 09375519907-09427793990 email-abhaysensuri@gmail.com Ja Education International Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PERSONAL INFORMATION Jainacharay Vijay Abhaysensuri Date of Birth * 15h February, 1967 Place of Birth : Ahmedabad, Gujarat Spiritual journey : Began at the tender age of 11 years Jain religious sect : Shasan Samrat - Pujya.Nemisuri.m Master of Initation : Shasanprabhavak - Meru Prabh Suri.m Spiritual master : Prashantmurti - Sinhasensuri.m Family : Mother - Pujya.Rujumati Sriji.m : Father - Pujya. Muniraj Suryasen Vijay.m : Brothers - Pujya.Panyasa Suvratsen Vijay.m, Pujya. Muniraj Sudharmasen Vijay.m Achievement : Life of Ascetism-1979-Palitana Titles Bestowed : Dharma Prabhavak -1998-Chennai, : Pravachan Prabhavak -1999-Hyderabad, : Acharaya Pad-2004-Chennai Languages known : Gujrati, Hindi, Sanskrit, Prakrit Chaturmas sthal : Gujarat -11, Maharashtra - 8, Karnataka-1, Tamilnadu -4, Andhra Pradesh -3, Kerala -1 SPECIAL QUALIFICATION & INTERESTS Includes a thorough and intense knowledge in of jain rituals, scriptures, general science, history of religion and world, music, sculpture, jyotish and muhurta, palmistry, numerology, human psychology, meditation, yoga, rules regulations and codes of conduct. :: His inimitable style of delivering discourses establishes an instant rapport with the heart and mind of the audiences and thus enables faster and more intense propagation of religio-spiritual tenets and values for the growth of man as a hole. He is a staunch believer and advocate of unity, universality, and equality of all religious in the world. : His exceptional inter-personal skills put everyone at ease and people open up completely, shedding all their inhibitions, in his presence. (: Seldom has any Jain Acharaya made an impact on the modern youth as has his holiness. He has a very big and dedicated fan following among this section of society as he understands and speaks their language without any pretenses. His understanding about human psychology and the problems of common man accompanied with his remarkable counseling abilities are true revelations. CONTRIBUTION TO THE SOCIETY :: Inspired the construction Sri Mantreswar Parshwdham the first ever Jain pyramid temple in Palitana- Gujarat, one of the holiest Jain pilgrim centers. This temple houses a 67 inches statue of lord Parshwanath, the 23rd teerthankara. It is inscribed with 1261 mantra- syllables and is mounted on Naga-Aasana the serpent seat. The beauty and grandeur of this temple is exemplary and superb. The entire complex exudes serenity and calm. :: Hyderabad in Andhra Pradesh saw the establishment o of an NGO Sahyog Organization bringing people from various sects, religions, and walks of life under a single umbrella to take up different proactive social causes such as education, health, animal protection, and veeganism. :: Protection and welfare of cows was and is always very dear to his holiness. This saw the founding of Sahyog Goushala in Keesaragutta near Hyderabad in Andhra Pradesh. :: His concern for suffering masses always moved him to the core. This in turn lead to the construction of a super specialty clinic namely- Nemi Abhay Clinic being established in Chennai to cater to the medical requirement of public in general. Able gynecologist, cardiologist, general physician, and eye surgeons treat patients here. UsTLEUULETISINE UVET GISUGUSE www r ong Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - graMtha AyojananA AdhAra dAnavIra, zUravIra ane dharmavIranA triveNI saMgamasamA, mahAjana paraMparAnA tejasvItAraka zrI dIpacaMdabhAI esa. gArDI saMbha bhArata varSanI karNa ane balirAjAnI dAna paraMparAnuM javalaMta udAharaNa gArDI parivArajanonI sevAkIya ha pratibadhdhatA AyuSyanA dazamAM dAyakAmAM pahoMcelA A mahAmAnava bhAratavarSanuM ane jaina samAjanuM mUlyavAna ghareNuM che. . . { _ Arogya kSetre AyojanapUrNA anudAna.. ApattigrastI pIDito mATe anudAna... nirAdhAronA AdhAra mATe anudAna... vividha sevAkIya saMsthAomAM sevApradAna.. jemanA vahAlabharyA amIsiMcanathI bhAratabharamAM seMkaDo sArvajanika saMsthAo prasthApita, navapallavita ane pravRttimAna banI rahI che. | sarva prakAranI saMkIrNatA ke sAMpradAyikatAne bhedIne mAnavadharmanA ucca sonerI mahAzikhara sudhI pahoMcIne mAnavatAne cogaradama mahekAvanAra, saujanya, sAhasa ane saMkalpabaLanA sahAre mahAmAnavanuM advitIya sthAna zobhAvI rahelA, gArDIsAheba ! aThThANu varSanI uMmare paNa ApanI jIvanadhArA samakAlIna samAja mATe yAdagAra saMbhAraNuM banI rahI che. sarvadharma ane jIvadayAnA parama premI, paramArthI vartamAnayuganA bhAmAzA sanmAnanIya zreSThIvarya, saMskRtipUjaka ane draSTipUta vyaktitva zrI dipacaMdabhAI gArDI sUcita graMtha zreNInA sADAcAra dAyakAthI paramazubhecchaka rahyA che. e amArU ahobhAgya che. | - saMpAdaka Lain Education liten For Private & Personal use only www.jain library.org Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatIsagaDhamAM nagapurA pArzvatIrthanA mahAnirmANanI gAthA e maNijIno ajayaba upahAra che. preraNApuMja ane prakAzastaMbha "maNijI' cAritra ane naitikatAnA itihAsapuSa, yazasvI patrakAra, sAhityamanISI, prabuddha ciMtaka, saMskRtinA saMrakSaka... graMtha - zrI rAvalamalajI jaina maNi' AyojananA AdhAra karma e ja kAmadhenuM ane prArthanA e staMbha ja pArasamaNinA paryAya, samarpita karmayogI, utkRSTa vyaktitva ane pratibhAsaMpanna puruSa eTale zrI rAvalamala jaina 'maNijI'. mAtra chattIsagaDha rAjyanI ja nahIM paNa bhAratanAM vividha rAjyonI zaikSaNika, sAhityika, sAMskRtika ane dhArmika saMsthAoe prasaMgopAta zrI maNijInuM bahumAna karyuM che. temanuM kRtitva, emanuM karmakSetra ane emanuM ciMtanajagata virATa ane bahuAyAmI che. nagapurAnuM uvasaggaharaM pArzvatIrtha mAtra dhArmika kendra nathI, sAmAjika, sAMskRtika temaja svAthya saMbaMdhI sIIi pravRttionuM rASTrIya-AMtararASTrIya krAMtikendra banI gayuM che. | mAnavaMtA maNijI ! Ape sthApelAM Adarza saMsmaraNonA pariprekSyamAM Apane abhinaMdana pAThavatAM ame khUbaja dhanyatA anubhavIe chIe.... - saMpAdaka sin Education International Private & Personal Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinazAsananA jhaLahaLatAM nakSatro G) graMtha AyojananA | L suvarNa taMbho OL (nOn LinkedIn (1 MIn L (1 1 - = sva. zrI sevaMtIbhAI jesIMgalAla zAha zrImatI caMdrAvatIbena sevaMtIbhAI zAha jaina zAsanamAM zubha nimitto pAmIne keTalAka puNyavaMtA AtmAo kyAreka evA divya parAkramo phorave che ke temanI eka eka pravRti ajara amara banI rahe che. jJAnamAM, tapamAM, dhyAnamAM haMmezA agresara rahenAra zrAvakonA dilanI amIrAtanA jema darzana thatA rahyAM che tema zAsana zaNagAra zrAvikAratnonI guNasamRddhinuM virATa darzana paNa jovA maLyuM che. | uttara gujarAtanA cANasmAnA vatanI paNa varSo pahelA muMbaIne karmabhUmi banAvI, kApaDanA dhaMdhAmAM prabaLa puSArtha dvArA aDhaLaka saMpatti kamAyA paNa emanI sAdAI, namratA, vinaya vivekane natamastake vaMdana karavA ja paDe. sva. zrI sevaMtIbhAInA A dharmaniSTha parivAre muMbaI dolatanagara jaina saMghamAM zrI saMbhavanAtha jinAlayamAM, borIvalI kArTara roDa uparanA zrI vAsupUjya jinAlayamAM tana-mana-dhanathI anero lAbha lIdho paNe potAnI nispRhatA, nikhAlasatA ane sevA samarpaNanI uccattama bhAvanAne kAraNe jAhera prasiddhithI hamezA aLagA rahyAM che. ''zAsananuM hatuM ane zAsanane pAchu ApyuM'' evA bhAvathI asaMkhya saMsthAomAM dAnagaMgA vahAvI navapallita karI. A graMtha AyojananA AdhArastaMbha banyA hovA chatAM bIlakula nirlepI rahyAM. AvA parivAro ja zAsananA sAcA ghareNAM che. dhUpasaLI saLagIne cogaradama suvAsa phelAve che, caMdana ghasAIne zItaLatA Ape che, zeraDI kolumAM pIlAIne mITho rasa Ape che, tema A parivAranI jinabhakti, gurUbhakti, tIrtha bhakti ane sAdharmika bhakti anumodanIya banyA che. | zAsanasevA dvArA yazakIrtinA toraNo bAMdhI parivAranA guNanaMdanavananI suvAsa vadhune vadhu madhamadhatI banI rahe tevI zubhecchAo. parivAranA dharmasaMskArI vArasadAro zrI kiraNabhAI ane nayanAbena, pautro sAhila ane sAgarane paramAtmA dharmakAryomAM vadhu zakti arpe evI abhyarthanA.. A dharmaniSTha parivAranI udAratAe A graMtha Ayojanane ghaNuM ja baLa maLyuM che. 'S T( Mt ( M UT US | TU TU TU TU TU TU E www .org Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viralA guNInA saMgAthI zarINA kumArapALa vi. zAha ciraMjIvI ho ( graMtha AyojananAmA, AdhAra kumArapALabhAIno janma uttara gujarAtanA staMbha prAcIna gAma vijApuramAM thayo. koI eka kaTokaTInI paLe AjIvana brahmacaryavratanI pratijJA lIdhI ane bhaviSyanA rAjamArganI keDI tyAMthI kaMDArAI. kudaratasarjita ke mAnavasarjita ApattinA samaye temane kyAM kyAM javuM paDyuM che. AMdhranA vAvAjhoDA vakhata A dhru mAM, bAMgalAdezanA zaraNArthIone sahAya karavA baMgALamAM, macchu nadImAM ghasamasatAM pUra AvyAM tyAre morabImAM. aneka jJAnazibiro mATe kocIna, karNATakamAM, tIrthoddhAra mATe rAjasthAnamAM, kacchanA gojhArA bhUkaMpa vakhate kacchamAM dhUNI dhakhAvIne besI gayA. emaNe badhe ja dharmadhajA laherAvI, jIvananAM thoDAM varSomAM emaNe ghaNAM virATa kAmo karyo. aMtaraMga jIvana ane bahiraMga jIvana bilorIkAca jevuM niSkalaMka. rAkhI lIdhelAM vrato zobhAvyAM. guNonI sugaMdhathI tarabatara enI ujjavaLa jIvanagAthA che. AvI gAthAne dhanya che. teo mukta dharmanA anurAgI che. saMsArI chatAM vaLagaNa vinAnA teo parivrAjaka che. kumArapALabhAi ! sUcita graMtha zreNImAM varSo pahelA protsAhaka sahayoganA zrIgaNeza Apane tyAMthI thayAM che. hA, tame jyAM jyAM gayAM tyAM tyAM vaiyAvaccadhAmo ubhA kayaoN. je je kAma hAtha dharyA temAM aNizuddha rIte sAMgopAMga pAra utayaoN.tamArI preraka jIvanadhArA najare nihALIne dhanyatAanubhavIe chIe... - saMpAdaka pharI pharI A mAta gurjarI, kumArapALa janmAvo, DoLa na koI dharmI hovAno, nA sevakano dAvo, AMdha phare, baMgALa phare, dhase morabI pUre, jIvana badalyuM, dRSTi badalI, sAra sakala samajAyo, kocIna, karNATaka, mevADe, dharma sAthiyA pUre, jJAna zibiro svayaM sajAvI, prema amIrasa pAyo, nirmaLa enI karma tapasyA, pahoMcI dUra sudUre, bhara yauvanamAM pIdho eNe, karmayogano kAvo, toya kadI nA haiye enA, aMza ahamano sphare, pharI pharI A mAta gurjarI, kumArapALa janmAvo, Jain Education Intemational Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMtha zrI manaharalAla esa. pArekha beMgalora (karNATaka) AyojananA AdhAra, staMbha dharme dIdhelA dhana svajana huM dharmane caraNe dharajI, zrI dharmano upakAra huM kyAreya paNa nA visara, ho dharmamaya muja jiMdagI ho, dharmamaya paLa AkharI, ' prabhu ATalu janamojanama de je mane kalyANakArI. lakSmInI traNa gati che. A traNamAM prathama sthAne dAnadharma, lakSmI prApta karavI, maLyA pachI rakSA karavI, rakSA karela dhanamAM vRddhi karavI ane vadhArelA dhananuM dAna karavuM. A siddhAMtane jIvanamAM AtmAsAta karI A pArekha parivAre gujarAtanI asmitA ane garimAne bhAre ujAgara karI che. samAjasevA, jIvadayA, keLavaNI sahAya, sAdhu sAdhvIonI vaiyAvacca ane dharmArAdhanAomAM zrI manaharabhAI pArekhanuM nAma beMgalora ane karNAkaTanI aneka saMsthAomAM prathama haroLamAM najare paDe che. jainonA cAreya phIrakAo paratve khUbaja mAna-Adara dharAve che. vartamAna samayamAM vicaratA moTA bhAganA zramaNa bhagavaMtonA maMgala AzIrvAda temaNe prApta karyA che. temanA sAlasa svabhAva, namratA ane sAdagIe amane vAraMvAra prabhAvita karyA che. khUba khUba - saMpAdaka dhanyavAda... Jain Education Interational Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdakanuM sarvagrAhI satyAvIsamuM saMbhAraNuM... JO9000 DIUUUUUU M wwwwwwww UUUUUU! graMtha preraka pUjya paMnyAsapravara zrI pUrNacandravijayajI ma.sA. 6300 62 jinazAsananA jhaLahaLatA nakSatro bhAga-1 * pav pacAsa varSanA saMpAdana zamaNAMnI pUrNAhUti saMpAdaka : naMdalAla bI. devaluka Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina zAsananAM. jinAjananA jhaLahaLatA nakSatro graMtha vimocana pAvata mizrA : vAgaDa samudAyanA gacchAdhipati pU.pU.A.zrI kalAprabhasUrIzvarajI ma.sA. graMtha preraka : pU.pU.A.zrI kalAprabhasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSyaratnA pU. paMnyAsapravara zrI pUrNacaMdravijayajI ma.sA. graMtha saMpAdaka : naMdalAla bI. devalukA graMtha prakAza ane praitasthAna : zrI arihaMta prakAzana anya saMparkasthAna: ''padmAlaya', 2237-bI, 1 hIlaDrAIva, * hitezabhAI ena. devaluka mo. 9724337071 porTa kolonI pAchaLa, vAghAvADI roDa, * yogezabhAI ena. devaluka mo. : 9427749156 sarakITa hAusa pAse, bhAvanagara-364002 * nikuMjabhAI ena. devaluka mo. : 9375758989 phona naM. (0278) 2562690 * graMtha kimata - rUA. 600/ (bhAga 1nA rUA. 300/- bhAga 2nA rUA. 300/-) graMtha prakAzana zubha dinaH vi.saM. 2067 Aso sudI paMcamI, zanivAra, tA. 1-10-11 (tapagaccharakSaka zAsanadeva mANibhadravIra smRti dina) graMtha vitaraNa zubha dina: vi.saM. 2068 kArataka sudI paMcamI, somavAra, tA. 31-10-11 (jJAnapaMcamI-saubhAgya paMcamI-pAvana dina) graMtha aMdaranA malTI kalara citra tathA AvaraNa citraH pArasa grAphIksa, 107, royala kompaleksa, hajUra pAyagA roDa, bhAvanagara, mo. 098255 05487 mudrakaH mRti ophaseTa essAra peTrola paMpanI sAme sonagaDha-364250 phona : (02836) 244081 mo. 09824944401 TAIpa seTIMgaH arihaMta komyuTara grAphiksa sonagaDha (ji. bhAvanagara) mo. 09904104432 Jain Education Intemational Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prati, zrI naMdalAla devaluka, zrI arihaMta prakAzana, satyameva jagane 2237 bI/1, 'padmAlaya', hilaDrAiva, sarkiTa hAusanI najIka, porTa kolonI pAchaLa, vAghAvADI roDa, bhAvanagara-364 002. narendra modI mukhyamaMtrI, gujarAta rAjya gAMdhInagara-382 020. saMdeza anAdikALathI saMskRtinI dharohara samA amUlya vArasAne AvanArI peDhI sudhI zabdarUpe pahoMcADavAnuM sadkArya gurjara dharAne sAMpaDyuM che. jina zAsananI paraMparAne janasAmAnya sudhI pahoMcADanArA parama sAdhakonA tapa, aparigrahavRtti temaja jina dharmanI samajaNane saraLa, saMkalpa siddhi svarUpe ane graMtha dehe pragaTa karavAnuM suAyojana arihaMta prakAzana dvArA ''jina zAsananA jhaLahaLatAM nakSatro'' thakI thanAra che, je bhAvi peDhI mATe saMskAronA siMcanano mahA saMpuTa banI raheze. A zubha AyojananI parikalpanA mATe khUba khUba zubhecchAo pAThavuM chuM. tA. 12-8-2011 sauno, wh (narendra modI) Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ K -2 IT IS graMtha prerakazrIno zubha saMdeza e puruSArthanI anumodanA ha -paMnyAsapravara zrI pUrNacandravijayajI mahArAja 'jina zAsananAM jhaLahaLatAM nakSatro' nAmaka virATa graMthamAM kevA kevA udita ane hiM che. udayamAna jaina sAdhu saMta svarUpa tejasvI nakSatro zobhAyamAna banI jaLahaLI rahyAM che! hajI arihaMta bhagavaMto ane candra samAna gaNadhara bhagavaMtonA virahamAM trilokaguru bhagavAna mahAvIra svAmInA paMcama gaNadhara sudharmAsvAmInI akhaMDa pATaparaMparAmAM thayelA hajAro sAdhu-saMto dedIpyamAna nakSatro svarUpe camakI rahyAM che. jinazAsananAM gaganamaMDaLamAM tejasvI, ojasvI ane prabhAvazALI mahApuruSonA kiraNo chu cha satata prakAzamAna thatA rahyAM che! A avicchinna pATaparaMparA-jaina dharmanI yazogAthAne satata 7 phelAvIne prasArita kare che. S vardhamAna prabhu mahAvIranA zAsanamAM addabhuta evA jJAnI, dhyAna, yogI, tapasvI ane . 2.5 sevAbhAvI prabhAvaka puruSo A avasarpiNIkALamAM paNa vardhamAnasvarUpe caDate pariNAme niraMtara huM . 27 dazyamAna thatA rahyAM che te vardhamAna prabhu ane devagurunI sAkSAt anugrahakRpAnuM spaSTa pariNAma che. hajI A graMthanuM vAcana, manana, ciMtana temaja parizIlana karanAra AtmA rAgamAMthI virAga - 5 tarapha vaLaze emAM koI zaMkA nathI. bhUtakAlIna itihAsa saMbaMdhI caritra graMthomAM paNa mahApuruSo saMbaMdhita vizada apUrva varNano vAMcavA maLe che. ane hA, itihAsa e mAtra sAMbhaLavA mATe nathI paNa punarAvartana mATe paNa che. "Histery it self Repit and Repit, Again and again." A 5 itihAsanuM svayaM AgaLane AgaLa sarjana thatuM rahe e jarUrI paNa che. bhavya itihAsanA che ? Adarzone najara samakSa rAkhavAthI tenuM pharI pharI sarjana thatuM rahe che. , hi Jain Education Intemational Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahApuruSo ane gurujanono prasaMge prasaMge guNAnuvAda karatA rahevuM e paNa eka prakArano apUrva svAdhyAya che. koIpaNa vyaktinA nAnA paNa guNa grahaNa karavA, guNAnurAgI banavuM e paNa pramodabhAvanA ane anumodanAnI abhivyakti ane sAkSAt anubhUti che. ane tethI ja aMtaramAM AkarSaNa, AnaMda, anuprekSA ane anugrahanI suramya dhArA paNa pravAhita banI rahe che. Aditya ke binA prakAza nahIM hotA hai / sAhitya ke binA vikAsa nahIM hotA haiM / AvA aitihAsika sAhityanA saphaLa samupAsaka ane sarjaka naMdalAlabhAI devaluke cAritrasaMpanna mahAvibhUtionA jIvanaparicayo dvArA jaina dharma, kartavya, kaLA ane saMskRtine jALavavAnuM ane sajAvavAnuM je mahattvanuM kArya karyuM che te prazaMsanIya ane anumodanIya che. temanI kyA zabdomAM anumodanA karavI? vAstavamAM temaNe jainadharmanI ujjvaLa yazogAthAne suvistRta ane gauravAnvita karela che. kharekhara temaNe adbhuta puruSArtha dvArA AjasudhImAM 27 graMtharatnonI sarjanayAtrA sudIrtharUpe laMbAvI che. jainadharmamAM aneka viSayo saMbaMdhita nitanavI jANakArI sahaja rIte A virATakAya graMthamaNionA mAdhyamathI vartamAnamAM ja mAtra nahIM, paNa AvanArA seMkaDo varSo pachI bhaviSyakALamAM paNa maLatI raheze. sAhityasarjaka naMdalAlabhAI amane paNa varSothI suparicita che. ame keTalAya samayathI joI rahyA chIe ke emanI e ja manovicAradhArA, lezyA, adhyavasAya ane pariNati virAT sAhitya sarjananI laganamAM AgaLa vadhatI rahI che. ekavIsamI sadInA vartamAna samaye lokamAnasamAM gujarAtI bhASAmAM eka sAmAnya patra lakhavo te paNa ALasa banI gayela che; bhASAsaMbaMdhI ajJAna paNa ghaNuM vadhatuM rahyuM che tevA samaye gurjara girAsvarUpa sarasvatInI paNa apUrva kRpA temaNe saMprApta karI che. teo svayaM jANe eka karmaTha yogInI jema thAkyA vinA askhalita gatie pragatimAna banI rahyAM che. temanA A adbhuta saMkalpa svarUpe pragaTa thatuM A 27muM prakAzana satata sarvatra pavitra prakAzamAna kiraNo phelAvatuM rahe!!! pharI pharI temanA AMtara-bAhya puruSArthanI anumodanA! saMpAdaka dvArA rajU thayela "pUrovacana"nI noMdha vAstavamAM sAragrAhI mArmika ane amUlya mAhitiono khajAno che. bhAgyayoge amane paNa A virATkAya 27mA grantharatnanA preraka banavAnuM saubhAgya sAMpaDyuM che. A grantha bhAga-1 ane bhAga-2nA mAdhyamathI aneka vAMcako sAhityano rasAsvAda mANe ane A jIvanane ArAdhanAmaya banAve e ja zubhAbhilASA khImaIbena jaina dharmazALA, pAlitANA cAturmAsa vi.saM. 2067, zrAvaNa vada-5 -paM. pUrNacandravijayajI tA. 18-8-11 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Waa 6999 ardhazatAbdInI ravamayI jJAnayAtrA "jinazAsananAM jhaLahaLatAM nakSatro e zrI naMdalAlabhAI devalukanI ardhazatAbdInI saMpAdanayAtrAnuM eka uttuMga zikhara che. koI eka vyakti dharma pratyenI laganI sAthe enAM motI levA mATe marajIvAnI mAphaka jJAna ane darzananA mahAsAgaramAM DUbakI lagAve ane sAhasa karIne eka ekathI caDiyAtAM pANIdAra motI laI Ave, e rIte zrI naMdalAlabhAIe vipula sAmagrI dharAvatA graMthonuM sarjanasaMpAdana karyuM che. emanA A graMthomAM gohilavADanI asmitA (bhAga 1-2), saurASTranI asmitA, bRhad gujarAtanI asmitA, bhAratIya asmitA, vizvanI asmitA (bhAga 1- padmazrI DaoN. kumArapALa desAI ( 1 2) maLe che. emanA deza-pradezanI asmitA darzAvatA A graMthomAM emaNe vaividhyapUrNa che. vipula sAhityasAmagrI ApI che. vividha kSetromAM AgavuM pradAna karanArI ( pratibhAono paricaya Apyo che. emanI sadA Azcarya pamADatI bAbata to jaina dharma pratyenI emanI agAdha AsthA ane e AsthAne pariNAme emaNe eka pachI eka sarjelAM graMtho che. emanA A graMthomAM "mahAmaNi ciMtAmaNi zrI guru gautamasvAmI, zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI : zAsanadevI padmAvatI mAtA, yakSarAjazrI mANIbhadradeva jevA graMtho maLe che, to "zAsana prabhAvaka zramaNa bhagavaMto (bhAga 1-2), "vizva ajAyabI : jaina zramaNa' jevA graMthomAM mAhitIpUrNa caritro prApta thAya che. "ApaNA zreSThIvaryo" ane "jaina ratna ciMtAmaNi' jevA graMthomAM teo viSayane vyApaka rIte AlekhIne pUrato nyAya Ape che. pathapradarzaka pratibhAo', "svapnazilpIo' jevA graMthomAM judI judI tejasvI pratibhAono aMtaraMga paricaya Apyo che. AvA eka ekathI caDiyAtA chavvIsa daLadAra ane mAhitIpUrNa graMthomAM judA judA lekhakoe lakhelA pustakonI sAmagrI emaNe saMpAdana karIne rajU karI che. teo lekhaka nathI, paNa sarvagrAhI saMpAdaka che AthI svAbhAvika rIte emanAM graMthomAM eka ja kalame lakhAyelA caritronA AlekhananuM sAtatya jovA na maLe, paraMtu enI - Jain Education Intemational Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAchaLa aneka graMthono abhyAsa karIne ane keTalAMya lekhakone AgrahabharI vinaMtI karIne emaNe judA judA viSayo para lekho lakhAvyA che. Th vartamAna samayamAM jaina samAja jJAnanI bAbatamAM udAsIna che. emAM paNa AvA daLadAra ane mAhitIprada graMtho vasAvavAnI vAta to dUra rahI, paNa vAMcavAnI ya bahu ochAne phUrasada hoya che. AvA samaye zrI naMdalAlabhAI devaluke ekale hAthe A kArya karyuM che tene mATe teone ApIe teTalA abhinaMdana ochA che. 'jinazAsananAM jhaLahaLatAM nakSatro' e graMthane teo potAno aMtima graMtha' kahe che. atyAra sudhI karelA mahAprayatnono thAka paNa teo anubhave che. jaina samAje AvI hRdayanA utsAhapUrNa ulaTathI ane nakhazikha pAradarzaka pragADha dharmabhAvanAthI kArya karanArI vyaktine jeTalI poMkhavI joIe eTalI poMkhI nathI. huM to AzA rAkhuM ke emano A jJAnayajJa hajI paNa aviratapaNe cAlu rahe. emanA 'jinazAsananAM jhaLahaLatAM nakSatro' graMthamAM emaNe bhinna bhinna viSayanA ekAvana lekho samAviSTa karyA che. virATa AkAzamAM jema judA judA tejasvI tAraka hoya, ema emaNe bhinna bhinna viSayo para pUjya mahArAja sAheba tathA zrAvako ane zrAvikAoe lakhelA lekho mUkyA che. A lekhone kramasara goThavIne enI suMdara mALA gUMthI hota to vadhu pasaMda paData. tema chatAM A lekho jainadarzana, jaina sAhitya, jaina tIrthaMkaro, sAdhu-sAdhvIo, jaina tIrtho, jaina zreSThio, jaina graMtho, jainakaLA, sthApatya, bhUgoLa, vijJAna tathA jaina saMgIta viSe sAmagrI Ape che. enI sAthosAtha jainadarzananI mahattvanI bhAvanAo tema ja karmavAda, samyagdarzana, brahmacaryanI vibhAvanA, nItizAstra, nizcaya ane vyavahArano bheda tathA saMyamajIvananI sUkSmatAo, zramaNopAsakanA cha dainika kartavyo, zrAvakanA vArSika kartavya jevA viSayone AvarIne jaina darzana ane jaina jIvanazailInA nicoDane ApavAno prayatna karyo che. AvuM daLadAra pustaka pragaTa karavuM e paNa eka moTuM sAhasa che. jo ke naMdalAlabhAIe haMmezA AvA prakAranAM sAhaso karyA che ane emAM saphaLatA meLavI che. sahuthI vadhu to AjanA samayamAM atyaMta virala evo emano A vidhApuruSArtha, dharmapuruSArtha ane jJAnapuruSArtha preraka banI rahe tevI AzA rAkhuM chuM. Jain Education Intemational Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina zAsananAM B 4: koi TO che. oooooooo60how (): : ( 1 praka (Amukha Mone# :: : ::ka GO %8000000 prastuta saMpAdana vize -Do. pro. prahalAda paTela Eadoods ) :: gogge vArtA : B prastuta graMthanAM sthULa rIte be vibhAga spaSTa vartAya che. eka, jaina sAdhu LagIMto A lekhono ane bIjo gujarAtanA abhyAsaniSTha samartha vidvAnonA lekhono prathama vibhAgamAM to sAdhu bhagavaMtonI jIvanabharanI zrutajJAna niSThA uparAMta samagra - jIvana dharmamaya ane AcAraniSThA hovAthI tathA bhagavAna mahAvIranAM avihaDa zraddhA-AcaraNa hovAthI taviSayaka lekhonA viSaya ane UMDANa bAbate kazuMya apUrNa na hoya e sahaja vAta che; jyAre bIjo vibhAga paNa moTe bhAge saMzodhaka, adhyApaka ane vicAraka varganA lekhono che temAM paNa je te viSayane sparzavAmAM ane saMzodhanAtmaka vicAravaMta sAmagrImAM kazIya uNapa nathI-te sau abhinaMdanIya lekho che. koIpaNa jAtanI atizayokti vagara kahI zakAya ke samagra prakAzana eka viziSTa ane dRSTivaMta saMpAdana che. saMpAdakazrI naMdalAlabhAInI paripakva, kauzalyapUrNa ane sAdhatta nirIkSaNavRtti ane vizALa vidravarganA paricayano sAro evo lAbha levAmAM temanI kuzaLatA jaNAya che. jIvanamAM chevADAnA varSomAM temaNe jainazAsanane AvuM eka uttama kakSAnuM najarANuM bheTa dharIne jIvataranI dhanyatA prApta karI che ema kahuM to lekhe vAta mAnavI joIe. prastuta graMthamAM samagra jainazAsananA anuyAyI ane cAhaka varga mATe hAthavaguM suvarNapAtra prApta thayuM che, jenuM adhyayana karavAthI sAcA zrAvaka-zrAvikAo tarIke mAtabara jIvana ghaDatara thaI zake tevuM ghaNuM badhuM prApta thaI zake tema che. keTalAMya tattvo, daSTAMto, ghaTanAo ane aitihAsika rahasyo sAmAnya rIte saune vidita na hoya tevI Urdhvagati preraka sAmagrI arpI jAya che. jIvanane ujamALa banAvavA samartha sAmagrI graMthanA pAne pAne khullI mukAyAno anubhava thAya che. tamAma lekho aMge kazuMya lakhavuM, sthaLa saMkocanI maryAdA satAvI jAya che! chatAM paNa koIka vicitra cApalyavRttithI kazuMka paNa ullekhI javAnI manovRtti para kAbU dharAvI zakAto nathI-be arthamAM-ati AnaMdathI ane "gamatAno karIe gulAla'nI rIte saune MAA abhinaMdavA-AvakAravAnA arthamAM! che. Jain Education Intemational Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro E * * sarakArathas Find 4 . T mee Sja is bochoo64 Wws || sattAvIza ArAdhakonI...... ) prastuta lekhamAM uttama ArAdhakonI bhadraMkara bhAvanAono saMsparza mAtra ja vAcakane vicArakane sanmArge vALavAmAM ananya preraNA ApI jAya tema che. pUjyazrIne vaMdanApUrvaka abhinaMdana. jainadharmamAM karmavAdanI sacoTatA karma uparanI tAttvika carcAmAM vizvabharamAM jainadharmano koI joTo nathI. karmavAdanI sacoTatA, vaijJAnikatA tene anurUpa daSTAMto lekhanA zaNagArarUpe che. karmanI vistRta samaja meLavavAmAM lekha eka ajJAta mArgadarzaka banI zake tema che. brahmacaryanI 27 vibhAvanAo prastuta lekhamAM pUjyazrIe brahmacaryanuM dhArmika mahattva spaSTa karI jainadharmamAM eno anokho prabhAva A rIte vyakta karyo che. deva-dANava-gaMdhavvA, jakkharakakharasa-kinnarA | babhayAriM namasaMti, dukkaraM je karaMti to brahmacArIne to devo, dAnavo, gaMdharvo, yakSo, rAkSaso ane kinnaro name che kAraNa A duSkara vrata che! saMyama-jIvananI 27 sUkSmatAo prabhu mahAvIra dIdhA jainazAsanamAM tAttvikatA, sattvazIlatA ane dharma ArAdhanAne jIvanamAM utAranAra sAdhu-bhagavaMtonI-tyAgI jIvanavIronI lAkSaNikatAo sarasa rIte rajU karIne keTalIka atisUkSma tAttvikatA jaga sAme mUkI che. sAthe ja lekhanuM ciMtana jIvanane Urdhvagati ApanAruM che. jaina kathAomAM citravicitra nimittono itihAsa lekhamAM muddAo nAnA paraMtu enI asara jIvana badalI nAkhavA samartha che. sAdhu vaMdanA. mArga bhUlelAne mArga batAvavo, sajjana saMgati ke mAnamukti, nAnAzAM nimitto kSaNamAM jIvanoddhAraka banI jAya che ane mokSamArga cindhI jAya che. pratyeka ghaTanA sahRdayI vAcakasparzI banI jAya che. nakSatronuM navaluM najarANuM : graMthanAma anurUpa kAlpanika chatAM Agavo prabhAva utpanna karanAra lekha che. haLavAza chatAM aMdarathI gAMbhIryamalyA muddAo-pUjyazrInI AgavI rajUAta kalA ane lekhana zailIno anubhava karAvI jAya che. SuM. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 jina zAsananA ::: : : ::::::::::: vira 4moboo50oo ::::: YLD :::::kiooooooAooo *Tts % zrAvaka jIvananAM vArSika kartavyo jainazAsana keTaluM suAyojita ane vyavasthita che teno khyAla prastuta lekha Ape che. samagra jIvanane Ayojanabaddha rIte pUrNatayA dharmamaya banAvI. AtmoddhAranI keDIe laI javAnA sAmarthyano aNasAro A laghulekhamAM suMdara rIte vyakta thayo che. jenetarone paNa samajavA jevo lekha dhArmikatA zuM cIja che? -pUjyazrIne vaMdana ane abhinaMdana. aThThAvIsa nakSatro jinazAsananAM jainazAsananI rakSA mATe mahAkaSTo ane kAramI ApadAono sAmano 6 karanAra sAdhu bhagavaMtone vaMdanA anAyAse thaI jAya che. alaukika kaSTo te WWWV veThI vizvane mArgadarzana ApanAra prabhu mahAvIranA sAdhu bhagavaMtonI kaSTa sahana %karavAnI khumArI paNa vaMdanIya ane preraka banI che. A lekhamAM mastaka namI jAya che. 66 hRdaya vismaya rasyA bhAvathI gadgadita bane che. jyAM jyAM pratimA jinataNI tyAM tyAM karuM praNAma pratimAzataka" jevI racanAo sAbita kare che ke pratimAM sAkSAta prabhu svarUpa che. A lekhamAM sAdhu bhagavaMte maulika ciMtana ane tattvajJAnamayatAthI lekha samRddhi vadhArI dIdhI che. prabhunA vizeSaNomAM maulika vaizirya chalakAya che. prabhu guNa gAtAM temanuM zabda prabhutva prazasta che-kavitvamasyo lekha sAce ja adbhuta che. vaMdanApUrvaka abhinaMdana. AtmaguNonuM bIja che saprazaMsA satyanI ane uttama guNonI prazaMsA e guNAnurAgI tvanuM lakSaNa che. vartamAnamAM paNa jinazAsanane jayavaMtu rAkhanArA aneka tapasvIratnonA sadbhAvathI guNa gAto lekha anekane preraNApIyuSapAna karAvavA bharapUra sAmarthya dharAve che. A lekha dhIraja ane gaMbhIratAthI vAMcanAra jarUra kaMIka pAmaze evI zraddhA che. ' jina uttamanA guNa gAvatAM re guNa Ave nija aMga. prastuta lekha paNa uttama guNo para vArI janAra che. uttamaguNonI suvAsa bhItaramAMthI sahaja rIte bahAra AvI adhikArI janane sparyA sivAya nathI rahetI. aneka dharmavIronI jIvanazailI-dharmaprIti lekhamAM supere rajU thaI che. pUjyazrIne vaMdana. Jain Education Intemational Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro jIrUra0 : cha :: : oooooAo : ::: :: : . che * * * Eia: 200datodio * 3a 7 zrutajJAna zA mATe zreSThAtizreSTha che ! prastuta lekha eka samartha AcArya ane siddhahasta lekhaka sAdhu bhagavaMtano che. zrutajJAna pratyenI temanI prIti ApaNane sparzI ja jAya che. pAMca jJAnaratnomAM bIjuM jJAna-tenuM mahattva aneka dRSTAMto dvArA pratipAdita karIne Adhunika yugamAM paNa tenA gauravane AvakAryuM che-vadhAvyuM che-vaMdanA ane dhanyavAda. jainazAsananAM dIptimaMta sAdhunakSatronI nirAjanA sAce ja lekha ane phoTosaMgraha graMthanI anokhI saMpatti che. pU. AcAryadeva, akabara pratibodhaka, ahiMsAnI ahAlekha jagADanAra hIrasUrIzvarajIthI prAraMbhIne AcArya jinendrasUrijI sudhInA lagabhaga 48 mahAna AcAryonI dIpamALA Lo QVANN graMthanI apUrva zobhArUpa che. prabhAva nakSatrono : prakAza sUryano lekhano prAraMbha bhAratIya saMskRtine TakAvI rAkhavAnI khevanAthI thAya che. emAM saMtonuM sthAna prasthApita karI saMtasaMskRti tarIke navAjI che. kAraNa sAdhumya: sAdhu nAgapuram lekhanuM hArda che, jainazAsana-gaganamAM sAdhu bhagavaMtonI zAsanarakSA, sattvazIlatA, samAjasevAnI noMdha laIne saMskRtinA tejapuMjonuM abhivAdana ati prazaMsanIya rIte rajU karyuM che. jainazAsananI amara virAsata prastuta lekhamAM yugavartI asara UbhI karanAra, potAnA prabhAvathI aneka rIte preraNApIyUSa relAvatAM jharaNAM-uttama dRSTAMto AkarSI jAya che. zAsana mATe uttama prasaMga ke ghaTanA mATe, jIvatarane dhanya banAvatA prasaMge vaLAMka pAmIne zAsanapremI aneka jIvanavIro sadAya smaraNIya rahI dIpazIkhA samAM jhaLahaLatA raheze e bhAvane uttama rIte rajU karyo che. e sone tathA pUjyazrIne vaMdanA. jainazAsanane ArAdhanAnI vaijJAnikatA : pramANamImAMsA jainazAsanamAM upAsanAnuM mahattva che-kaSAyothI dUra thavAthI kevAM suphaLa prApta thAya che tenI pratIti prastuta lekhanI ghaTanAomAM-prasaMgo karAvI jAya che. tIrthayAtrA, stavana, jinapratimA vageremAM rahela divyAtidivya zakti AjanA yugamAM camatkArasamI jaNAya che. AvAM zubha tattva jagata sAme mUkI dharmajAgRtinI jyota pUjyazrIe jalatI ANo rAkhI che. vaMdanA. Jain Education Intemational Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 Hvr jainadarzanamAM samyagdarzananuM svarUpa : eka tAttvika vicAraNAne spaSTa karato adhikArI lekhaka-sAdhu bhagavaMtano A lekha che. sakita eTale zuM enI samajaNa ApI jainatvano paricaya karAvyo che-mahAsatI sulasAnuM dRSTAMta ane tenuM kayitva dharmazraddhAnI alaukika zaktinuM darzana karAvI jAya che. samyaktvane jIvanamAM utArI dhanya banavAno saMdeza ApI prastuta lekha navI keDInAM darzana karAvI jAya che. pUjyazrIne vaMdanA. jainazAsanamAM nizcaya-vyavahAra bIjo vibhAga-vidvAna, saMzodhakonA lekhano vibhAga. jainadharmamAM AdarzajIvana vyavasthA : ahiMsA ane mahAvIra svAmI Jain Education Intemational prastuta lekha samagra jaina darzana-saMskRtinI dRSTie, jIvanavyavasthA dhArmika AcAravicAra-mahAvIranA jIvananI ghaTanAo ane sAdhanAo para prakAza pADe che. lekhamAM jIvamAtranI jijIviSAnI vAta karIne ahiMsAnI anokhI prabhAne ujAgara karI che. surekha kathayitavya-jaina jIvanavyavasthA suspaSTa rIte AlekhAyAM che. AraMbhanA mahimAvaMta jainAcAryo prabhu mahAvIranI pATe pAMcamA gaNadhara sudharmA svAmI Ave che. prabhudatta tripadImAMthI udbhavela gaNadhara sAhitya ane te pachI jaMbUsvAmI jevA AcAryathI pralaMbAtI paraMparAnAM darzana thAya che. pratyeka AcAryanuM sarvakSetrIya sAmarthya-pradAna tatkAlIna zAsanavyavasthA, aitihAsika vigato dvAdazAMgI pachInI racanAo vagerenI vigatapracUratA uttama rIte noMdhAI che. eka laghu lekhamAM kuzaLatApUrvaka AcArya paraMparAnuM adbhuta zAsana ananyatA arpato lekha sparzI jAya che. jainadharmamAM Izvara vizenI vibhAvanA jaina dharmanuM pravartana koI eka vyakti vizeSa ke devane nAme nathI ke temAM nathI koI eka sRSTi karyA deva-IzvarI mAnyatA. atikSudra jIvathI mAMDI indrAdi sudhInA tamAma jIvone vibhAvadazAmAMthI chUTI "svabhAva'' dazAmAM sthira thaI Izvaratva prApta karavAno adhikAra mAnya che. tevA vi taM narmasaMti nA dharmo sayAmaLo--vaidika paraMparAnA brahmA (sarjaka) viSNu (rakSaka) maheza (vinAzaka) sAthe tripadInuM--upannaI vA vigameI vA veInA vA sAthe koI vaicArika anusaMdhAna kharuM? jina zAsananAM Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 13 Ta GS ooooTheobo ::::: E % * :: :: ion: 40000606 ordinaadogo bodo jainadharmamAM prajAvatsala rAjavIo ane maMtrIonuM AdAna-pradAna prastuta lekhamAM jainadharmanA vikAsa-sthiratAnI dRSTi gujarAtanA tatkAlIna rAjavIonuM aitihAsika anusaMdhAna-nirUpaNa che. vanarAja ane zIlaguNasUrijI saMbaMdha prAraMbhabiMdu gaNAya. tyArabAda siddharAja kumArapALanA jAhojalAlInA samayamAM hemacaMdrAcAryanA prabhAva sAthe tatkAlIna bAhoza, dharmapremI jena maMtrIvaryo ane zreSThIonuM viziSTa pradAna supere varNavyuM che. A saue delavADAzetruMjaya, Abu, giranAra, Adi para sthApita karelI dharma ane zilpa sthApatyanI vizvavikhyAta sRSTino nirdeza sarasa rIte nirUpAyo che. Myche garavA gagana nIce mahA siddhi Ay pArzvanAtha pUrve-jainazAsanamAM ardha aitihAsika tIrthaMkara-itihAsa prApya che. * lekhanA prAraMbhanA jaina dharmanI vaizvika mahattAnA samAdara sAthe tIrthakara tathA tIrthanI vyAkhyA spaSTa karI che. aitihAsika pAtra ariSTanemi ane kRSNanA saMbaMdhanI aitihAsikatA sAthe ariSTaneminA jIvananAM samagra pAsAonuM udAtta nirUpaNa jovA maLe che. rAjImatI sAthe lagna pUrvenI ghaTanA-abola prANIonI hiMsAnI vAto temAMthI janmela ahiMsAnI adamya bhAvanA, saMsAratyAga ane tIrthakaratvanuM nirUpaNa lekhanI saMpattirUpa che. abhinaMdana. jainadarzanamAM samyagradarzananuM svarUpa bhagavatIsUtra pramANe samyagudarzananI prApti traNe lokanI samRddhi karatAM caDiyAtI che. A vAtanI pratIti prastuta lekha sarasa rIte karAvI jAya che. samyakatva, samakita ane samyagdarzana paryAyavAcI zabdo che. uttarAdhyayananA sUtranA mate samyagdarzana vagara samyakajJAnanI prApti na thaI zake ane jJAna vagara cAstriguNa na prakaTe. tethI mokSe javA mATe darzana guNanuM A rIte mahattva, tene jIvanamAM utAravAnI rIta ane tenuM mahattva batAvI enA samagra svarUpanI vizada carcAthI lekha sattvavaMto che. pUjyazrIne vaMdanA. jaina sAhityamAM stotra ane rAso sAhitya ane tenA BzA racayitAo stuti, stotra, stava ane stavana zabdo ekabIjAnA paryAyavAcI che. sAmAnya rIte | padhAtmaka hoya to paNa kyAMka gadhAtmaka ke ubhayAtmaka stotro paNa Mla jovA maLe che. tenA be prakAro-"vyApaka" ane "vyApya" rUpe noMdhAyA che. UN? Jain Education Intemational Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina zAsananAM G ******* tuM: * * * ** sNdru UPS: koI kRtinA aMgarUpe stuti te vyApya ane svataMtra racanA te vyApaka. samagra lekhamAM jaina saMskRta sAhityanA prasiddha stotro upara rasamaya vizada carcA-tenA tattvajJAna ane kAvyatva para prakAza pADe che. uparAMta jaina rAso sAhityanI vigate carcA uparAMta rAsAonI yAdI noMdhanIya che. baMne svarUpothI UMDI carcA lekhanI samRddhi darzAve che. jaina darzanamAM mAnava prAmAya-tenI sAmprata samayamAM upAdeyatA A laghulekhamAM jainadarzana dIdhI mAnavanI zreSThatAnuM sArI rIte nirUpaNa che. mAnavathI koI moTuM nathI.'; "dharmamAM sthira rahenArane devo paNa vaMdana kare che." jevA vidhAno mAnavanI mahAnatA nirdeza che. jainadharmanuM udAtta tattvaWWW mAnavazreSThatA, samAnatA, samatA vagere prastuta lekhananuM hArda che. sadRSTAMta rajUAta eka AgavI zailI paNa avalokanIya che. jaina-vaidika paraMparAono ekabIjA para prabhAva! kaSNa-govardhanadhArI! indrapUjAno virodha-A dRSTie sAmya vicAraNIya nathI lAgatuM? zreSTha to mAnava ja. akhaMDa dIpajyotisamA ApaNA jainatIrtho mokSalakSI bhAratIya-saMskRtimAM yAtrAnuM AgavuM mahattva che. jainadharmamAM to viziSTa daSTiyukta cha'rI pAlita saMgho pUrNa Ayojita rIte tIrthayAtrA kare che. tIrthayAtrAmAM tAravuMyA trAyate-no bhAva che. saMsAranI paLojaNathI dUra jaI AtmazAMti-zuddhinA kendro tIrthadhAmo che. prastuta lekhamAM jainadharmanA gujarAta ane bhAratabharanA uttama tIrthonI sArI vigatonI samRddhi che. pAlitANA, Abu, giranAra, sametazikhara-tIrthakara janmabhUmi AdinI vigatapracUratA lekhanuM ujjavaLa pAsuM gaNI zakAya. jaina sAhityanAM jhaLahaLatAM nakSatro-rAsakAra kavio : prastuta lekha prAcIna gujarAtI sAhityanA rAsa svarUpa aMgenI vizad carcA kare chemadhyakAlIna gujarAtI sAhityamAM moTuM pradAna jaina kavionuM ja che-temAM paNa rAsarAso eka nRtyamaya, geya kAvya prakAra che. tenuM prayojana dharmakathA ane upadeza che. prastuta lekhamAM-bharatezvara bAhubalI rAsathI prAraMbhI-vinayavijayajI kRta zrIpAlarAsa uparAMta aneka sarjakonI kRtiono saMzodhanAtmaka ullekha che. saMvata 1400 thI 1700 sudhImAM rAsA bhASAno taphAvata noMdhanIya che. zrI gokuLadAsa gAMdhInA mate to "navI gujarAtI bhASAnA - Adi kavi udayaMta che!" -A dRSTie rAsA-sAhitya avalokanIya che. Jain Education Intemational Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro O : : cheoobaoboos.:::: 0 06S ::::::::::::: 4 Folclooooo0000Pgogs 2016 akwww dooche sa 36: dUsa 6: N %% jaina zAsana sohI sAdhutvanI nIrAjanA saMvata 1300thI 1500 sudhInA gALAmAM thayelA samartha jainAcAryonI vigate noMdha che. AcArya jagazcandra saM. 1250mAM thayA. A.. ratnasUri 1450thI 1500 sudhInA AcAryonI paraMparA, temanI zAsanaprabhAvanA, tatkAlIna agatyanI ghaTanAo, zAsanakAryonI carcA che. A. jagazcandranI tapazcaryA abhuta hatI. temanAthI mevADanA rANA prabhAvita hatAM. saM. 1285thI A AcAryanI pATaparaMparA tapaprabhAvathI "tapAgaccha'' tarIke oLakhAI. jaina tIrthakaronI prAcIna-avalokanIya pratimAo jainadharmamAM tIrthonuM AgavuM mahattva hovAthI ja mUrtipracAra, zilpa, sthApatyAdi - AMANjha kalA vikAsa pAmI. AvA sthAno pahADo para vadhu pramANamAM che. tethI parvatIya che sthAno, guphAo, maMdiromAM adbhuta mUrtionuM apUrva sarjana thayuM. pariNAme bhAratIya saMskRti mUrtikalAmAM vizvavikhyAta che. prastuta lekha samagra bhAratanI jaina pratimAo-tenAM varNana, sthAna ane kyA myujhiyamamAM kaI pratimA che tenI suvigate carcA che. pratimAonI phoTogrAphI tathA vigatapracUratA-sAcA arthamAM "laghumyujhiyama' samAna che-A viSayanA saMzodhana mATe uttama sAmagrIsama A lekha khUba samRddhimaya che. abhinaMdana. jainadharmamAM saMgIta - paMcakalAomAM jaina dharmanuM viziSTa pradAna che. nA ratna zIta keTalAkane mate saMgItakSetre jainadharmanuM vizeSa pradAna nathI paraMtu A vAta khoTI che e A lekhanA rAgo ane anya parAvAo parathI samajAya che. vaLI tIrthakaro rAjagotranA hatA tethIya saMgIta sAthe nAto atUTa hato. paraMtu jaina dharmamAM eka dhAraNA pramANe jayadeva-gItagoviMdakAranA prabhAva pachI bhaktisaMgIta tarIke jainadharme AgavuM pradAna karyuM. A lekha svayaM AsvAdya che. adhikArI 'lekhakane abhinaMdana. 'vaMde jaina zAsanama' nAmano lekha jemAM 68 prasaMgo avatArI pUjyazrIe zAsananA khumArIvaMtono paricaya ApI dIdho che, te saMpUrNa lekhamALAmAM lAMbo yazasvI lekha che. khAsa zrAvako ane zrAvikAonA abhivAdana hatuM te lekha racAyo hato. saune tamAma satya kathAnako vAMcavA bhAvabharI bhalAmaNa che. te tamAma lekho yuvAnone sadAya jAgRta rAkhanAra sva. pa.pU.paM. caMdrazekharavijayajI ma.sA.nI jIvaMta zAsana prabhAvaka pravRttione samarpita karavA pUjyazrIe bhAvanA darzAvI che. abhinaMdana. OiR Jain Education Intemational Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina zAsananAM // . A5 of 2 'nokhI mATIno anokho saMpAdaka : nAme naMdalAla [bri naMdalAlabhAI sAthe varSothI patravyavahAra, kamanasIbI e ke paMcabhUtanAM pUtaLAM | tarIke ekabIjAnI sAme nathI AvyA ke sAthe besIne nathI pAMca-sAta kSaNa vitAvI paNa....saMbaMdha jANe ke bhavobhavanI bherubaMdhIno. nAma gamyuM, kAma gamyuM, temanuM saujanyanA dhAma jevuM haiyuM gamyuM. naMda' eka saMskRta artha che. "11 iMcanI lAMbI eka baMsarI." bIjo dhAtugata artha che prasanna thavuM-khuza thavuM-rahevuM. naMda eTale ja AnaMda. AnaMda bhayo. A mANasa jIvananAM chevADAM varSomAM sthULa zarIrathI bhAMgyo chatAM bhAre zastrakriyAo dvArA Ubho thayo. chavvIsa, chavvIsa mahAgraMthonA saMpAdananuM virATa kArya ekalA hAthe karyuM..basa have thAkyo!" lakhyuM tyAre kahevuM paDyuM ke zuM kAma adhUruM mUko cho? bhAI naMdalAlabhAI, karone sattAvIsa nakSatronI sapharayAtrA pUrI!! zArIrika ApattionA bharaDAmAMthI gohilavADano e bhaDavIra hiMmatabhera Ubho thayo, kAma hAtha para lIdhuM. "jaina zAsananAM jhaLahaLatAM nakSatro'nuM saMpAdana zarU karyuM.......ane 1250 pAnAmAM pUruM paNa karyuM tyAre kahevAnuM mana thAya che ke-gujarAtI | sAhitya jagatanA AkAzamAM naMdalAlabhAI devalukanAM sattAvIsa nakSatro sadeva jhaLahaLatAM raheze-A amara saMpAdano che. Www saptati yuvA-sadaiva yuvAna emanuM vArdhakya to yauvanane doranAruM che. 500 temanuM saMpAdana sAmrAjya nihALavA jevuM che. tenAM mULiyAM, tenI bhUmikA che Jain Education Intemational Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro As (c) Tag" anokhI che. vizva vikhyAta dharmabhUmi pAlitANA tIrthanI godamAM yo. AVAVA(r) eka khamIravaMtI, dharmaghelI, sAhityarasika bAroTa jJAtimAM janma, mA A > zAradAnA pAraNAmAMthI AzIrvAda-tIrthakara bhagavaMtonI bhomakA, mahAna AcAryadevonI, pavitra yAtrikonI priya bhomakA pAlitANAno sadeva sahavAsa. dharmano raMga lAgyo ja. jaina dharmanI vizALatA, pavitratA aneka guNo haiye vasI gayA. jaina dharma para ananya saMpAdana saMpatti samAjacaraNe dharI ane saMtoSa pAmyA. mArI daSTie navasarjana karatAM saMpAdanakSetra kAMIka juduM ja kSetra che. bhUtakALamAM DokiyuM, vartamAnamAM viharatA ane bhAvinI kalpanAsRSTi sajAvatA naMdalAlabhAIne "asmitA' zabda gamI gayo. pataMjalipradatta asmitA zabda, hemacaMdrAcAryajIe gujarAtanI mahAnatA vadhAravAnA arthamAM prayojyo, to A prabhAvaka graMtha saMpAdake ene hAthavago karI-gohilavADa, gujarAta, bhArata ane eziyAnI asmitAnA svarUpe saMpAdanamAM sadaivano maDhI lIdho!! Ameya naMdalAlabhAI dhULadhoyAnuM kAma karI jANanArA. khojI tathA dRSTivaMta kasabI saMpAdaka. meghANI jevAne vAMcyA, pacAvyA. bhavya bhUtakALamAM najara pheravI mUlyavaMtA saMpAdano karyAM temanuM saMpAdana vaividhyasabhara che, khamIravaMtuM che. naMdalAlabhAI DhaLatI avasthAmAM jaina dharma taraphanA ahobhAvane lIdhe, temaja mahAtIrtha pAlitANAnI prabhAvaka asarane lIdhe vidhavidha prakAranAM, jainadharma paranAM saMpAdano Ape che e emanuM mahA ujjavaLa saMpAdana kArya che. - A saMpAdana kArya mAtra gujarAtanA sAhitya kSetrane ja nahIM paNa vartamAna | jaina samAjane tathA bhAvipeDhIo mATe paNa eka pavitra najarANArUpa banI raheze . emAM zaMkA nathI. zrI naMdalAlabhAIne mArI tamAma zubhecchAo sAthe Nan_ abhinaMdana ApuM chuM. DaoN. pro. prahalAda paTela, kanerIno mADha, hATakezvara daravAjo. vaDanagara-384355 ja s Jain Education Interational For Private & Personal use only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina zAsananAM puNahUitinA pagathAre H jinazAsana vaMdanA (saMpAdaka-prakAzakanuM namra nivedana) e. (puvacana) [i]Sodies 'zAmaLa mahI jinazAsana nIyAnA maMgalavacana namaskAra! vItarAga sarvajJa vaMdanA, aNagAra vaMdanA, navapada vaMdanA, sAdharmika svarUpa zAsanarakSaka devadevI anyane praNAma. zrI RSabhadeva paramAtmA rAjAomAM, sAdhuomAM ane tIrthakara bhagavaMtomAM Adi, arthAt prathama thayA. A dharatInA e sarvaprathama tyAgI puruSa hatA. Ama, bhAratIya saMskRtinI viziSTa paraMparAomAM jaina zramaNa saMskRtie je mahAna yogadAna ApyuM che, tenAthI samasta mAnavajagata niraMtara bAhya ane AtyaMtara dRSTie nirAmaya thatuM rahyuM che. AryAvartanI A gauravavaMtI punitapAvana ratnagarbhA bhUmi upara je je agaNita prAtaHsmaraNIya mahApuruSonAM pAvana pagalAM paDyAM te sau vaMdanIya vibhUtione, sauprathama paramatAraka vItarAgaparamAtmA jeo AtmaprakAzanA svAmI ane traNeya loka mATe maMgalasvarUpa banyA che, je saunA tAraka ane dhAraka rahyA che, evA trijaLanAyakane paMcAMga praNipAta karuM chuM. maMgala ane kalyANane karavAvALAM naveya padone trividha namaskAra hojo. jAgRta sAdharmika evA samyagudRSTi devadevIone praNAma karI teonI vizeSa sahAya icchuM chuM. aNagArone paNa vAraMvAra vaMdanA karuM chuM. jaina AcAravicArane pALanArA ane anumodana karanArA temaja preraNA ApanArA sarva upakArIone paNa bhAvathI vaMdana karIne A nirmaLa ane nirbhaya najarANuM jainazAsanane caraNe dharU chuM. jinazAsananuM vAstavika svarUpa AtmAne paramAtmA banAvavAnI sakaLa kaLAnuM mArgadarzana ApanAra che jinadharma. mokSa che, tenA upAyo che, te mATe sAdhanAnuM sAdhana che ekamAtra mAnavabhava. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro * * Ao ' AvI lokottara vAto vistArathI samajAvanAra che mAtra jinezvaro, jeonuM puNya A pRthvIlokamAM prakRSTa tapatuM hovAthI devothI laI devendro, mAnavothI laI dAnavo ke pazu-paMkhIo saune sadAya jhukatA karI de che. hakIkatamAM jainadharma e koI saMsArasukhalakSI vyAvahArika dharma nathI, balka mokSa puraSArthane sAdhavA tIrthakara bhagavaMtoe prarUpelo saiddhAMtika mArga che. jema gaNitanA niyamo aphara hoya che tema karmonAM gaNita paNa nakkara hoya che. anekAMtane jANavA ahiMsA dharma samajavo paDe ane te ahiMsAno pAyo che aparigraha. vartamAnamAM phAlI kUlI rahelA bhautikavAda, bhogavAda, bhramaNa ane bhramaNAvAdathI sAva viparIta lAgaze jinazAsanano karmavAda, syAdavAda ke adhyAtmavAda. chatAMya binaharIpha jinazAsanane pAmavAsamajavA tenI AcAra-vicAra saMhitAno pragADha paricaya karavo paDe. anaMtakALa vItI gayo che, temAM anaMtA jinezvaro thaI gayA che ane bhAvikALamAM paNa anaMta tIrthakara bhagavAna thavAnA che, jeo te te samaye thanArA jIvonA hitArthe mokSamArganI anuttara samajaNa ApI gUDha ane gADha upakAranI helI varasAve che. Ama jinazAsananI mArgaNAothI anaMtAtmAo taryA ane taravAnA. chatAMya eka tIrthapatine temano zAsanakALa sImita varaso ke kALano hoya che, paNa pravAhathI jovAmAM Ave to jinazAsana anAdi-anaMtakALa mATe svayaMsiddha che. rAga-dveSa ane mohanI zirajorI TALI AtmAnA anuzAsana mATe jinazAsananI sthApanA naH ATTI7. Jain Education Intemational Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 jina zAsananAM jinezvara bhagavaMto kare che. jinazAsana to mAnavane ja svataMtra ane pramANarUpa sthApIne vyApaka samAjamAM samatA-samAnatAnI khIlavaNI mATe vyavahAru siddhAMto Ape che. mAnava prAmANya ja AjanI kaparI viSamatAomAM sarvAgI samatAnI madhuratA janmAvI zake. sAmyadRSTinI khIlavaNI mATe jaina darzane vizvane "anekAntavAda' (cAvAda)nI bheTa ApI. koIpaNa vastune aneka dRSTibiMduothI joI zakAya. kevaLa svadRSTine ja aMtima satya na mAnatAM bIjAnI dRSTino paNa Adara karavo joIe. AvI sAmyadRSTi anekAntanI nakkara bhUmikA che. zAsanano suvarNakALa H jhaLahaLatAM nakSatro zAsananA bhavya bhUtakALa para najara karIe chIe tyAre e vAtanI jarUra pratIti thAya che ke AryakuLa ane Aryadezane sArthaka karanArA aneka prabhAvako potAnA jJAnaujAsathI zAsanane anokhI siddhi ane samRddhithI zobhAvI gayA. jJAnasAdhanA, ugra tapazcaryA ane saMyamanI suvAsathI maghamaghatA jainazAsananA A udyAnamAM rahIne pUrvanA pratApI puruSoe vizvane Azcaryacakita karI de tevuM sAhityasarjana karyuM. pratApI pUrvajoe potAnA suvarNabhaMDAro khullA mUkI, kalAnA namUnA samAna gaganacuMbI jinAlayo baMdhAvyAM, to pratibhAsaMpanna tArkikoe "sanmati tarka, "anekAntajayapatAkA" ane "syAdvAdamaMjarI' jevA mUlyavAna graMthono ApaNane vAraso Apyo. vaLI dvAdazAra nayacakra, ratnAkarAvatArikA jaina tarkabhASA vAdasamarthakoe vAdacarcAmAM asAdhAraNa buddhibhava dAkhavyo. sAkSaroe prAkRta, saMskRta, gujarAtI ane anya bhASAonuM kheDANa karI amUlya rahasyonuM Alekhana karyuM. Adarza brahmacArIoe kAmadevane enA gharamAM jaIne jItI lIdho, to naToe nAcatAM ane nATaka karatAM kevaLajJAnanI prApti karI lIdhI. pAraNAmAM ja agiyAra aMga bhaNI jatAM bALako vageree apUrva itihAsane sarjI jainazAsanane vizvanA itihAsamAM abhuta sthAnanuM adhikArI banAvyuM che. vikramanI agiyAramI sadImAM pradyumnasUrijI, dhanaMjayasUrijI, goviMdAcArya, sUrAcArya, vAdIvetAla zAMtisUrijI, mahendrasUrijI, jinezvarasUrijI, bAramI sadImAM mAladhArI abhayadevasUrijI, maladhArI hemacaMdrasUrijI, AnaMdasUrijI, amaracaMdrasUrijI, jinadattasUrijI vageree jaina zAsananI prabhAvanAnuM gajabanuM kAma karyuM che. lAkha lAkha vaMdanAo e puNyaprabhAvakone. hakIkate zAsananA A jhaLahaLatA tAralAo bhAratIya AryaprajAmAMthI ja pAkyA. prajAnuM khamIra, satva ane tenI saMpatti vagere evA nyAyasaMpanna ane nItisaMpanna hatA ke Ama thavuM sahaja hatuM. tIrthakara devonA prabaLa puNyavaMtA samayagALAmAM jainazAsananI AbAdI ane samRddhi soLe kaLAe khIlI hatI. zramaNa paraMparAmAM samaye samaye viziSTa pratibhAono prakAzapuMja relAyo. e saunAM jIvanakavana bhavya hatA. teonA upadezathI ja jaino sadAcAranI jIvaMta mUrtirUpa banatA. zramaNomAM alaukika buddhivaibhava hovA chatAM nirabhimAnI rahIne sarvadA sulabha, sugama zAstronI racanA karIne sAcA arthamAM ApaNA kalyANamitra banyA. bhUtakALanA e bhavyAtibhavya vArasAne aMtaranI anaMta vaMdanAo! lokottara zAsananI lokottara vAto ane vizeSatAonA vizleSIkaraNa pachInI paMktio pratikramaNamAM paNa Jain Education Intemational Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro JAINTI bolAya che ke "nayaMtu ahiyarasana" kAraNa ke jinezvaro anaMtA thayA, thavAnA, paNa teo paNa "mo. tistha" zabdoccAra karIne caturvidha zrIsaMgharUpI zAsanane namaskAra karatA hoya che. pazcimanA keTalAka dezomAM eka kahevata che ke tame mane lohI Apo, huM tamane zAMti Ape. eno artha e thayo ke lohIyALa krAMti vagara zAMti nathI. jyAre atre A AryabhUminA jaina zramaNoe jagatanI e vicAradhArAmAM tumula yuddha macAvI dIdhuM. jaina zramaNoe pUrI daDhatAthI paNa zAMtithI evo saMdezo phelAvyo ke, tame prema Apo, karuNA Apo, vAtsalya vahAvo, tamane zAMti ApoApa prApta thaze ja. tIrthakara bhagavAnanI oLakha tIrthakara bhagavAnanI oLakha eka ja zlokamAM A rIte maLI jAya che. prazamarasanimagnaM dRSTiyugmaM prasannam, vadanakamalamakaH kAminIsaMgazUnyaH / karayugalamapi yatte zastrasaMbaMdhavandhyaH, tadasi jagati devo vItarAgastvameva || prazamarasamAM DUbela dRSTiyugala-netro, mukhAraviMda kamaLasamu aMka nArIzUnya, karayugala paNa koI zastra vagaranuM he tIrthakara bhagavan! tame sAce ja vItarAga cho. | tIrtha eTale ovAro, arthAt nadIne pAra karIne utaravAnuM pavitra sthAna. je mahAtmAoe potAnA jIvanakAryathI ane upadezathI agaNita jIvone, A saMsAra nadI pAra utarAvI che. te tIrthasthApaka tIrthakara kahevAya. vizvanI ajAyabI jevA jIvana-kavanathI unnata lokottara mahApuruSa tarIke jAheramAM AvanAra ane kroDAdhika devothI pUjAtA tIrthakara bhagavaMto bAra guNonA dhAraka hoya che. ATha prAtihAryo + cAra atizayovALA bhagavAna anaMtA thayA ane thaze. temanuM pAvanakArI zAsana gaNadharonI adakerI sahAyatAthI ane paraMparAe udaya pAmatA yugapradhAna ke gacchanAyaka AcArya bhagavaMtonI AcaraNAthI supere AgaLa dhape che. vartamAna covIzInA bharatakSetranA carama tIrthapati vardhamAna mahAvIra bhagavaMte gata covIzInI jema anAgata bhAvi covIzInA tIrthakaronA ane tresaTha uttama puruSonAM nAma vagere aMtima dezanAmAM prakAzI potAnI sarvajJatAno jANe pharI purAvo rajU karI dIdho che. mokSa puruSArthanA khapI AtmAo mATe sarvavirati ane dezavirati dharmanI bhagavaMtonI prarUpaNAo sacoTa hoya che. teozrI potAnI dezanA samavasaraNa parathI jyAre pharamAve che tyAre saMgItamaya chatAMya arthapracura hoya che, jene sUtrabaddha karavAnuM kArya gaNadharo karI letA hoya che. pUrvakALanA jene dvAdazAMgI kahevAya che pachI 84 Agamo ane vartamAnamAM vidyamAna 45 AgamomAM sAkSAt bhagavaMtanI ApaNA sudhI pahoMcADavAnuM kArya zratadharo ane bahuzrutoe karI mahAna upakAra karyo che. Aje paNa tIrthakara bhagavAnanI gerahAjarI chatAMya temanA zAsananI gatividhi yathAvat dekhatAM Azcarya ane AnaMda thayA vagara na rahe. bhagavAnanI paraMparAnA AcArya, upAdhyAya ane sAdhu bhagavaMto paMcaparameSThI kahevAya che, kAraNa ke temanAthI zreSThatama vyaktitva dharAvatI vyakti jagata AkhAyamAM jovA na maLe. AtmasAdhanA dvArA utkRSTa avasthA pAmIne je jIva temAM sthira-sthita bane te parameSThI kahevAya. AdhyAtmika utkrAMti ke vikAsanI kramika kakSAo pramANe temanA pAMca prakAra che. arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu saMsAramAM ja sAdhakarUpe hovA chatAMya sAMsArika viSaya-kaSAyonI viDaMbanAothI teo para hoya che. dhanADhyo paNa guNAtya evA Jain Education Intemational Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 parameSThIonA upAsaka bane che. jo vizvopakArI arihaMta paramAtmAo avasare avasare AvatA na hota to vaizvika maryAdAonI kalpanA paNa kema karI zakAta? sarvajJa tIrthaMkara bhagavAnanA 34 atizayo ane vANInA 35 guNonI vAto sAMbhaLIne paNa lokajagata phIdA thaI jAya. mATe ja kahyuM che ke pavitra tattva cAritra, jJe vA varNayituM kSamaH ? nArakA api modante yasya kalyANaparvasu / mauna ekAdazInA doDhaso kalyANakanA jApamAM ke anya sthAne prakAza pAmelA tIrthaMkara bhagavaMtonAM nAmasmaraNa paNa jIvAtmAone punita-pAvana karI zake che. dunvayI samasta zubha bhAvo ane zubha AcArorUpI sarvadharmonA pravAha-srotanuM udgamasthAna vItarAga arihaMta bhagavaMta che. zramaNadharmanI zreSThatA ane upakAritA zramaNasAdhanA atikaThora hoya che. enuM vivecana 'AcArAMga sUtra"mAM karavAmAM AvyuM che. temAM ja zramaNa bhagavAna mahAvIranI sAdhanAkAlIna tapasyAnuM hRdayasparzI varNana karavAmAM AvyuM che. vizuddha tapomaya jIvana ja zramaNadharmano Adarza che ane e ja zramaNadharmano sAra che. jina zAsananAM bhAratavarSamAM dharmadarzana viSayaka pramukha be saMskRtio pravartita thaI : 'zruti'(vaidika) ane 'zramaNa.' zramaNa saMskRtinA kendramAM che 'samatA.' samatAnA upAsako 'samana', 'samaNa' ke zramaNa kahevAyA. samatvabhAvanA to zramaNa paraMparAnA jainadharmanA prANasvarUpa che. mahela choDI jaMgalanI vATa pakaDanArA, saMsAranA samasta sukhone tilAMjali ApI AtmakalyANa hetu aTavI, gAma, nagara ke smazAnane paNa samatApUrvaka vadhAvanArA uparAMta ghora tapa ane upasargo sahIne kevaLI bhagavaMta bananArA prabhu paramAtmAnA maMgala mArge na jANe Aja sudhI keTakeTalA sAdhu-sAdhvI bhagavaMtoe paga mAMDIne Arya-anArya bhUmine pAvana karI che. cakravartIo jevA mahArathIo eka sAthe ekalAkha bANuM hajAra strIono suMvALo saMsAra choDI vItarAga mArganA vaTemArgu bane te sAmAnya vAta nathI. '"AmA vura mA'' jevAM zAstravacano ke binAjJApAnanuM curam jevI agamacetIonI avagaNanA karyA vagara saMsArasudhAni dina khulluM mati, du:svapratiAramAtratvAt jevI AgamavANInA AdhAre jaina zramaNo na jANe keTakeTalAM kaSTo jinAjJApAlana hetu svecchAe sahana karatA hoya che. vihArAdino zrama, loca, bhikSA, mAnApamAna, dharmaviruddha vAtAvaraNa vagerene mUka moDhe sahana karanAra saMyato ke sAdhvIjIone kAraNe ja sAmAjika, dhArmika ke vyAvahArika ema badhIya prakAranI maryAdAo jAhera jIvanamAM sacavAyelI jovA maLe che. samasta jIvarAzine abhayadAna ApanAra saMyamIo kroDo-abajonA dhana-dAna karanAra karatAMya kaI guNA AgaLa jaNAtA hoya che, mATe ja temanA paDatA bola ane temanI AjJAo jhIlAya che ane jaina-jainetaro dAnadharma dvArA zAsananI aneka pravRttione dIpAve zramaNa paraMparAne lAkha lAkha vaMdanAo Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 23 che. zrI labdhisUri samudAyanA pU.A.zrI vAriSeNasUrijI mahArAjazrIe pacAsa varSanA saMyamajIvanamAM pAMca hajAra dattI sahita ThAma covihAra AyaMbila jevA karelA bhISma tapanI anumodanA kyA zabdomAM karavI? siddhAcala zaNagAra gheTInI pAga tathA aDhIdvIpa saMkulanA preraNAdAtA A.zrI arihaMtasiddhasUrijI ma.zrIe zrI zatruMjayanI covihAra (pANI vagara) chaThTha karI 7 yAtrA 400 vAra karI dhanya che temanI tapasyAne! yugoyuga sudhI yAdagAra banI rahe tevA ghaNA tapasvIonA pratyakSa darzana thayAM. saMyamadharonuM tapa-teja (saM. 1601 thI 1700) A sadImAM hIravijayasUri ane kharataragacchIya jinacaMdrasUrijInA jJAna, tapa ane cAritranA teja ane prabhAvathI jainasaMskRtino dhvaja punaH gaganamAM laherAyo. A banne AcAryapravaro ane temanA vidvAna ziSyonA apramatta vihAra ane vidvatAthI pahelI ja vAra dilhInA darabAramAM jainadharme tenuM UMceruM Asana mAMDyuM. mogala samrATa : - akabara A sUrivarothI khUba ja prabhAvita banyA. bAdazAhe aneka birudo ApI zAhI ThAThamAThathI jainAcAryone sanmAnyA. zatruMjaya, samedazikhara vagere bheTamAM ApyuM. yAtrikonA badhA verA mApha karyA. bhAratanA tamAma jinAlayone badhI rIte rakSaNa ApyuM. "jinapratimA, jinamaMdirA kaMcananA kare jehA! bahAcaryathI bahuphaLa lahe, namo namo zIyala sudeha." bhISma ane duSkara-duSkara kahevAtA brahmacaryanA pAlako te aNagAro lokasaMparkanI paNa apekSA vagaranA alakha-niraMjana jevA jovA maLI zake che. jema na gharabAra, tema na zaNagAra. saMsthAo ke Ayojano vagara . paNa teo svAdhyAya, dhyAna, tapa ke tyAga sAthe AdhyAtmika jIvana AnaMda sAthe vyatIta karI zake che. pUrvakALamAM to pUrvakoTi varasonA cAritra paryAyane phakta maMtrI pareSAM hitacittananI zubha bhAvanAo sAthe vitAvI zakanArA zramaNo hatA, jemano maMtrajApa hato "ni:spRhatve mAsuram" pratipakSe vartamAnamAM phAlelA-phUlelA vilAsavAdanI vacce paNa aneka sAdhu-sAdhvI bhagavaMto aneka prakAranA anuSThAno-ArAdhanAo karI-karAvI zrAvaka-zrAvikA vargane dharmAbhimukha rAkhavAmAM jAgRta jovA maLe che. eka samaye pAdaliptasUri, kAlakAcArya, AkAzamArge vicaranArA vajasvAmI, papuTAcArya, dhanezvarasUri, mAnatuMgasUri, bappabhaTTasUri ane AcArya zIlAMka vageree jaina zAsanane bhAremoTuM gaurava apAvI potAnA tapatenI pratIti karAvI che. A jaina zramaNo AtmakalyANanI sAthe janakalyANanI sAdhanA paNa karatA rahyA hatA. vartamAnakALamAM upAdhyAya dharmasAgarajI mahArAja, tapasamrATa AcArya rAjatilakasUrijI himAMzusUrijI, bhuvanabhAnusUrijI, kumudacaMdrasUrijI Adi aneka sAdhuoe tapa-tejathI zAsanane kharekhara jhagamagAvyuM che. pUrve jema pUjya munizrI ratnasAgarajI mahArAja, pUjya munizrI jayaMtamaMDana mahArAjanA 180 upavAsa jagaprasiddha banyA che tema zatruMjaya tIrthamAM paNa tapasyAno eka tAjo ja prasaMga yAdagAra banI gayo. nemisUri samudAyanA pa.pU.A.zrI mahAyazasUrijI ma.sA.nA ziSyaratna pUjya gaNivaryazrI somasuMdaravijayajI ma.sA.nA Jain Education Intemational Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina zAsananAM S ziSyaratna tapasvI pU.munizrI kalAsuMdaravijayajI mahArAjazrIe paNa 180 upavAsa karyA hovAnuM jaNAya che. jeno aitihAsika varaghoDo 1-2-2011 ane pAraNAno divasa tA. 2-2-2011no hato. dhanya zAsana...dhanya tapasyA...dhanya munirAja. zrAvikAonuM zraddhAkendra : zramaNI saMgha prabhunA zAsanamAM jema zramaNonuM yogadAna che tema zramaNIoe paNa nAmanAnI kAmanA vinA prabhunA zAsanane ajavALavAnuM kAma karyuM che. e vAta to spaSTa thAya che ke strIzakti jAge to ghara AkhuM AgaLa Ave. gharagharamAM ane ghaTaghaTamAM dhameraMgane prasarAvavAnuM kAma, AcAronA vArasone coLa majITha raMga lagADavAnuM kAma A zramaNI bhagavaMtoe ja karyuM che. mahAvIra prabhanI zrAvikAomAM celaNA, jayaMti, revatI vagere mukhya hatI. kula zrAvikAo traNa lAkha ane aDhAra hajAra batAvI che. sAdhvI puSpagulAe arNikAputra AcAryanI nirdoSa gocarI dvArA bhakti karI. jainazAsanane 1444 graMthonI je aNamola umadA bheTa sAMpaDI tenA mULamAM haribhadrasUrijI ma.ne prabhunA zAsanamAM laI AvavAnuM kAma karanArAM yAkinI mahattarA' sAdhvI ja hatA ne? sAdhvI kuberadattAe kuberasenAne hAlA2DA dvArA 18 nAtarA darzAvyA. abhimAnanA hAthI upara ArUDha baMdhu muni bAhubaline e hAthI uparathI nIce utArIne kevaLajJAnano aNamola upahAra prApta karAvanAra baheno sAdhvIjIo ja hatI ne? dhaMdhukAnI dharatI para chellI nirdhAmaNAnI veLAe potAnA putrazreSTha samA AcArya hemacaMdrAcArya mahArAjA pAse savA lAkha zlokanI racanAno saMkalpa meLavanAra mAtA pAhinI devI paNa sAdhvI ja hatAM ne? zayyAtara zrAvikAne tyAM moTA thayelA vajUsvAmI sAdhvIjInA upAzraya athavA to ghoDiyAmAM sUtAM sUtAM sAdhvInA mukhethI sAMbhaLIne zuM agiyAra aMgo nahotA bhaNyA? rudrasomA mAtAnI preraNAthI AryarakSita (putra) 14 pUrvanuM jJAna levA guru pAse gayA. rahanemi munine saMyamamAM sthira rAjImatIe ja karyA hatA ne? kozAvezyAe siMha guphAvAsI munine saMyamamAM sthira karyA hatA. sUcita graMthamAM sAdhvI samudAya aMge labdhivikrama samudAyanA pU. pravartaka munirAjazrI harIzabhadravijayajI mahArAjazrIe sAro evo prakAza pADyo che. A zramaNIratnoe akathya kAryo karyA che. paThana, pAThana ane svAdhyAyanA ghoSane jIvaMta banAvI rAkhyo to zramaNonA yogadAnamAM paNa sahayogI banIne prabhunA zAsanano jayajayakAra karAvyo, saMghanI zrAvikAomAM ArAdhanA karAvI, to sAthe sAthe durgama ane duSkara evAM kSetromAM vicaraNa karIne samAjane dharmAdhinAthI lIlochama banAvI rAkhyo, jemanAM kAryonI noMdha lakhatAM graMthanAM pAnAM ochAM paDe. sAkSAta sarasvatI samI upamAne varelAM A zramaNIone kyA zabdothI biradAvIe? sametazikharatIrthano jIrNoddhAra karanArA sAdhvI zrI raMjanazrIjI ane zatAvadhAnI sAdhvI nirmaLAzrIjI mahArAjanuM tathA madhyapradezamAM dharmasaMskAra TakAvI rAkhanArA sAgara samudAyanI aneka sAdhvIonuM moTuM yogadAna che. sakalAgama rahasyavedI pU.A.zrI vijaya dAnasUrIzvarajI mahArAje suvihita samudAyamAM sAdhvIsaMghano pAyo Jain Education Intemational Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro nAMkhyo hato ane pravartinI pU.sA.zrI lakSmIzrIjI mahArAjane vaDI dIkSA ApI sAdhvIsaMghanuM pravartana karatAM kavayitrI evA te sAdhvIjI mahArAjano parivAra vaTavRkSanI jema phUlyo phAlyo ane mAtra 75 varSanA TUMkA gALAmAM 550 thI vadhu sAdhvIjI bhagavatIoe A paraMparAne pAvana karI. pravartinI sA.zrI jayAzrIjI mahArAja Adi parivAra tapAgacchAdhipati pU.A.zrI vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnI AjJAmAM ArAdhanArata rahyo. A ja samudAyamAM 950 thI vadhu sAdhvIjI bhagavaMto che. emAM vAgaDa samudAyanA 109 varSa uMmaranA ane 82 varSa dIkSAparyAyanA sAdhvIjI zrI hemazrIjI mahArAja pravartinI pade birAjamAna che. pAMca indriyo paripUrNa che ane suMdara svAdhyAyAdi dvArA ArAdhanArata che. e ja samudAyanA paramavidUSI sAdhvIvaryA zrI caMdrAnanAzrIjI mahArAja paNa yoga-adhyAtma graMthonuM vizada jJAna temaja suvizuddha cAritrapAlana, vizALa ziSyA--praziSyAvRMda Adi guNagaNothI jaina saMghamAM suprasiddha ane AdarapAtra banelAM che. eja samudAyanA sAdhvIjIzrI damayaMtIzrIjI mahArAja paNa 100 varSanI uMmare pahoMcyA che temane 75 varSano dIkSA paryAya che. suMdara sAdhanA karI karAvI rahyA che. zAsanasamrATa samudAyanA sA.zrI pravINAzrIjI mahArAje paNa aneka pratibodha pamADI ziSyAone taiyAra karI zAsananI zobhA vadhArI. kALabaLanI sAme haMmezAM jhajhumatA rahIne zAsananI pratibhA ane pratiSThAne akSaNa rAkhatI A zramaNI paraMparA zata zata vaMdanAne pAtra banela che. saMyamI sAdhvIgaNane zAstrakAroe "zramaNI", nirgunzI, AryA, bhikSuNI Adi zabdothI oLakhAvela che. bhale tIrthakara, cakravartI, vAsudeva jevA uttama puruSarUpe strI saMbhavatI nathI, te kadI gacchasaMcAlaka, AcArya banI zakatI nathI. bAramuM aMga dRSTivAda bhaNAvavAnI temane chUTa nathI, dIkSA ke padavI ApavAno temane adhikAra nathI, to paNa temanA zramaNIpaNAnuM saMpUrNa gaurava jainazAsanamAM sadA sarvadA jaLavAyeluM rahyuM che. AtmAnI sarvocca vikasita evA mokSanI adhikRtatA to zramaNIne paNa bakSAyelI che ja. pU.sA.zrI prazAMtazrIjI mahArAje 170 AyaMbila upara 36 upavAsa karI saLaMga 330 AyaMbila karI pUrA 500 AyaMbilano tapa karyuM dhanya che temanA dharmane! vartamAnakALanAM zramaNIo prati dRSTipAta karIzuM to temanA tapasvIpaNAnI, svAdhyAyaratatAnI, kriyArUcinI, madhurakaMThe gavAtI stuti ane stavanonI, sAdhu veyAvaccabhAvanI, strIone dharmamArge joDavA ane TakAvavAnI, zAsananAM kAryomAM preraNA dvArA udAra hAthe phALo ApavAnI ityAdi, vRtti-pravRttinI prazaMsA karyA vinA rahI zakAya tema nathI. dilhImAM vallabhasmArakanI preraNAdAtrI sAdhvI mRgAvatIzrIjI tathA rAjasthAnamAM dharmaprabhAvanA karanArA lalitaprabhAzrIjI ma.nuM paNa moTuM yogadAna che. zrI sAgarAnaMdasamudAyanA pU.sA. zrI kRtavarSAzrIjI mahArAje vIzasthAnakatapanI ArAdhanA aThThama tapathI karI 425 ama pAraNe ekAsaNAthI karyA. zaMkhezvaratIrthamAM paNa aTTamanuM tapa karI 45 upavAsa karI pAraNu AyaMbilathI karyuM dhanya che temanA tapadharmane ane manobaLane. dharatIne dhanya karatI temanI dharmaniSThAne vAraMvAra vaMdana karuM chuM. vartamAnamAM sarvotkRSTa AyaMbilanA tapasvI [100+100+93=293 vardhamAna tapanI oLInA ArAdhaka] pU. kalApUrNasUrijI ma.sA.nA vAgaDa samudAyanA pU.sA. haMsakIrtizrIjIne kaI rIte bhUlI zakAya? AgamomAM varNita kathAnakomAM jotAM kyAMka aMtakRta kevalI banatA, kayAMka veyAvaccaparAyaNatA, kyAMka putrane saMyamamAM pAcho vALatAM to kyAMka putronA kalaha zAMta karatAM, kyAMka kevaLajJAnamAM nimitta banatAM, to kyAMka koIne cAritra dhairya bakSatAM, kyAMka rAja-rajavADAM tyAga karatAM, to kyAMka kSamAdharmanI Ahaleka jagAvatAM, Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 to kyAMka parama vinayanuM darzana karAvatAM evAM zramaNIonAM jIvananuM darzana ApaNane Aje paNa natamastaka banavA preraNApIyUSanAM pAna karAve che. zreNika mahArAjA ane kRSNa mahArAjAnI aneka patnIo paNa A tejasvI tArAmaMDaLanA sadasyo hatA. zrI caturvidhasaMghamAM sAdhvIonuM ane zrAvikAonuM sthAna zramaNasaMskRtie svIkArI pratiSThA karI e virala-uttama namUno che. rAjamahelamAM rahenArI rAjaputrI vasumati tapasvIomAM agresara banI caMdanabALA banI zramaNIsaMghane ajavALatI gaI. prathama tIrthaMkara RSabhadevanA samayathI brAhmI, suMdarI vagere sAdhvI paraMparA tejasvI nakSatranI jema, jinazAsanamAM Aja paryaMta dIpI rahI che. zrAvikA sulasA mAtra zraddhAnA baLe bhagavAna vardhamAna mahAvIra svAmIno dharmalAbha pAmI zakI. A sulasA zrAvikA AvatI covIzImAM 15mA tIrthaMkara nirmama nAme thaze. celaNA, devAnaMdA, priyadarzanA jevI tArikAonI eka nakSatramALA aharniza ghUmatI rahI che. sthUlabhadranI sAte baheno tejasvI satIo ane sAdhvIo tarIke gauravavaMtA sthAnanA adhikArI banyA che. trizalAmAtA paNa itihAsamAM amara banI gayAM. rAjavaibhava tajIne amaracUDo dhAraNa karavA saMyamanA mArge vaLatI mahAmaMtrI zakaTAlanI putrIo zrAvikAonAM jvalaMta dRSTAMta che. mokSaprAptinI yogyatA zrI caturvidha saMghanA cAreya aMgomAM pragaTa thatI hoya che. jaina dharmanI moTAbhAganI kriyAomAM ekalA indro ja nathI--devIone paNa sthAna apAyuM che. e ja ghaTanA nArI jAti paratvenI sanmAnanI bhAvanA pragaTa kare che. aneka jagyAe strIonI upekSA thaI che. jyAre atre zrAvikAone paNa viziSTa sthAna apAyuM che. A zrAvaka-zrAvikAo ja tIrthaMkaronA pUjanIya mAtA-pitA hatA. jina zAsananAM jainadharmamAM brahmacaryanA mahAvratamAM strI-puruSano samAna adhikAra mAnya che. jainomAM brahmacarya pAlanamAM strIo vadhAre AtmabaLa dAkhavyAnA dRSTAMto jANItAM che. vizuddha brahmacarya pALanAra soLa mahAsatIonAM nAma khUba jANItAM che. lagnamaMDapamAMthI ja pati neminAthanA mArge jatI rAjula-rAjImatI giranAranI guphAmAM pUrvAzramanA diyara rathanemine sauMdaryamugdhatAthI pAchA vALI brahmacaryamAM sthira kare che. rAjula jevI nArI jainazAsanano zaNagAra che to vezyA kozA sthUlabhadranA eka gurubhAIne sthira karavA samartha bane che. tethIya AgaLa vijayazeTha vijayA zeThANI potAnA zukla kRSNapakSanA brahmacaryapAlananA vratamAM apUrva sthiratA dAkhave tevAM dRSTAMtono joTo maLavo muzkela che. jaina zAsananA itihAsanAM A badhA suvarNapRSTho che. jinazAsananI mokSalakSI ArAdhanA karavA zramaNadharma che, tethI ja to pUrvakALamAM vanavAsamAM, tapa-tyAgamAM ke niHsaMga dhyAnamAM saMyamanI sUkSma paLo sukhethI ekatvabhAva sAthe vItAvI zakanAra zramaNo hatA ane Aje paNa vividha samudAya, gaccha-saMpradAya vageremAM jeTalI hade AcAra-vicAra-uccAranI ekatA pravarte che, teTalo nAda jainaM jati zAsanam'no vadhu jorathI gUMje-gAje che. labdhinidhAna ke buddhinidhAna, sAmAnya kevaLI ke zrutakevaLI, zrutadharo ke bahuzruto, tapasvIo ke saMyamIo badhAyano hArdika sUra eka sarakho saMbhaLAze ke '"naMvI sA saMname''| khaMbhAtamAM alpavayamAM dIkSita banI ati alpakALamAM 700 ziSyAnA guruNI banavAnuM saubhAgya dhAraNa karanArA pravartinI pU.sA.zrI padmazrI jeonI gurumUrti mAtaratIrthanA jinAlayanI bhamatImAM birAjamAna che. ApaNI vaMdanAnA adhikArI bane che. sAdhvIomAM paNa mahattarA, pravartinI, gaNinI Adi viziSTa pado hoya che. Jain Education Intemational Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro zramaNopAsakonI samRddha sahayAtrAo zramaNone sAcavanArA, potAnI cAritraprAptinI adhUrI jhaMkhanAo sAthe sadAcArI jIvana jIvanArA, dezaviratidhara zrAvako-zrAvikAo tathA zramaNonI veyAvaccathI laI zAsana prabhAvaka tamAma pravRttiomAM tana-mana-dhanane nyochAvara karI puNyAnubaMdhI puNyanuM upArjana karanArA zramaNopAsakone kAraNe ja zramaNonI sAdhanA-ArAdhanAo surakSita che. A zrAvako aneka prakArI dharmodyotaka saMsthAone sAcavI, khIlavI jinazAsananA udyotamAM nimitta banI zake che. zAsananI prabhAvanA, zrutalekhana ke tIrtharakSA vagere dvArA zramaNasaMsthAne paNa majabUta banAvI zake che. zramaNo ane zrAvako vizenA mahattvanA lekho prastuta graMthamAM itihAsa gaveSaka pU. munirAja jayadarzanavijayajI ma. (nemipremI)nA zubhahaste lakhAyelA avagAhavA yogya che. tathA A pUrvenA paNa "vizva ajAyabI : jaina zramaNa" graMthamAM lekhakazrIe kasAyelI kalama calAvelI che. temanA maMtavyo pramANe jo zrAvaka gItArtha nizrita che to sakalasaMghonI ekatAnuM kAraNa banI zake che. zrAvakonI sukRtadhArA devAdhideva zrI arihaMta paramAtmAnA zAsanano aciMtya prabhAva che. kalikAlanI game tevI bhayaMkara kALI chAyA cogaradama pharI vaLI hoya to paNa mokSamArganAM parama ArAdhako ane bhAvaratnonI pedAza thayA ja kare che. paramAtmAnuM zAsana yathArtharUpe rakSAya che ane sarvottama ratnatrayaviSayaka vAraso sadAkALa jhaLahaLato jovA maLato rahyo che. hamaNAM thoDA samaya pahelA anaMta siddhonuM sthAna zatruMjaya girirAja upara 14 derAra zikharo upara 14 suvarNayukta kaLazonI sthApanA-pratiSThA karavAnI hatI. je yuvAna yugalo AjIvana brahmacaryavrata dhAraNa kare temanA hAthe ja A kAma karAvavAnuM zeTha A.ka. peDhIe nakkI karyuM hatuM. 14 ne badale 22 jeTalA yuvAna yugaloe caitra sudI-15nA divase aneka sAdhu-sAdhvI bhagavaMtonI upasthitimAM AjIvana brahmacaryano svIkAra karI pratiSThA prasaMga bhAre AnaMdaullAsathI susaMpanna banyo. zramaNa-zramaNIonuM yogadAna ananya che temAM bemata nathI, paNa puNyavaMtA zramaNopAsakono sahayoga paNa adbhuta kahI zakAya tema che. zramaNopAsaka zabdano paryAyavAcI zrAvaka zabda caturvidhasaMghanA eka pAyArUpe prasiddha che, tene upAsaka paNa kahe che. covIze tIrthaMkaronI vizALa zrAvakasaMkhyA svayaM eka graMtharUpa bane teTalI vizALa zreNI dharAve che. AvA vipula zrAvakagaNanI samaSTine nidarzana paddhatithI rajU karavA guNavaividhya AdhArita pAtra pasaMdagI pAmyA, je zrAvakanA jIvanakavananI udAtta sAkSIrUpa che. vizvamAM jaina dharma ane bhAratIya saMskRtino dhvaja pharakAvanAra saurASTramAM mahuvAnA panotA putra svanAmadhanya zrI vIracaMda rAghavajI gAMdhInuM yogadAna kAyamanuM saMbhAraNuM banI gayuM. ola inDiyA jaina konpharansanA pramukha zrI dIpacaMdabhAI 27 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 jina zAsananAM gArDIne avAranavAra bahu najIkathI maLavAnuM banyuM che. temaNe sAte kSetromAM vahAvelI dAnagaMgAthI mane haMmezAM prabhAvita karyo che. vikramanA caudamA saikAmAM traNa traNa varSanA bhayaMkara duSkALamAM 112 dAnazALAo kholI anabhaMDAro khullA mUkI detA e bhAgyazALI jagaDuzA dAtArane joI lo ke gurunA mukhanI rekhAo joI upAzrayanA thAMbhalAomAM lAkhonI kiMmatanAM ratna jaDI deto zrAvaka lalliga joI lo! tharAdanA AbhU saMghavI ke cittoDanA dozI ratnAzAe baMdhAvelA jinAlayo kAyamI smRti banI gayA che. dolatAbAdanA karoDapati zeTha jagatasiMhanI sAdharmika bhakti ajoDa hatI. tema sAraMga zeTha paNa suvarNaTaMkonI jhoLI bharIne pharatA, raste cAlatA ke dukAnamAM ke koIpaNa ThekANe je navakAra bole tene eka suvarNaTaMka ApatA hatA. dhanya che e jinabhaktine! prabhAvaka jJAnamUrtionA jJAnAdhyanana mATe TheTha kAzInA paMDito sudhInI vyavasthA karatA zrAvaka dhanajI sUrAne joI lo, sAdharmika bhaktinI preraNA detA puNiyA zrAvakane joI lo ke zatruMjayanA bhavya uddhAro karanArA zrAvapuMgavo jAvaDazA, samarAzA, karmazAha, tejapAla sonI jevAne nihALI lo, eka zrAvake AcArya ratnAkarasUrijIne upadezamALA graMthanI eka gAthAno vAraMvAra artha pUchayo, pariNAme sUrijI bodha pAmyA ane ratnAkara paccIsI banAvI. A saue dAna, zIla, tapa ane bhAvanAnA yogadAnanI gauravagAthA racI che. pATaNanA kuberadatta nAmanA dariyAI vyApArIne tyAM ratnajaDita jinAlaya ane caMdrakAMta maNinI jinapratimA hatI. vijaya zeTha hoya ke motIzA zeTha hoya, zeTha kezavajI nAyaka hoya ke velajI mAlu hoya, zivajI neNazI hoya-A saue maMdironA nirmANakAryamAM saMpattino chUTe hAthe upayoga karyo. narazI nAthA hoya ke Abhu zeTha hoya, vardhamAna zAha ke rAyazI zAha hoya, zrAvakaratnonI to hAramALA racAya che. vaMthalInA nagarazeTha bhImA sAthariyAe giranAranA jIrNoddhAramAM lAkhonuM dravya vAparyuM hatuM. vartamAnayugamAM paNa mastaka jhukAvI de tevA zrAvako najare paDe che. khaMbhAtanA zrAvakakavi RSabhadAsa, bharUcanA adhyAtmaniSTha anupacaMdabhAI, rAjakoTanA prabhudAsabhAI, AcArya kalApUrNasUrijInuM smAraka racanArA dhanAzA padavI pAmelA kaccha vAgaDanA bhAI dhanajI gelAbhAI, DIsAnA maphatabhAI saMghavI, AcArya hIrasUrijInI bhakti karanArA khaMbhAtanA zrAvako ane sametazikharano uddhAra karanAra jagatazeTha, baMgALanA jagatazeTha tathA anya bAbuoe pUrva bhAratamAM dharmasaMskAra kAMIka aMze TakAvI rAkhyo. DIsAnA bharatabhAI koThArI ane muMbaI viniyoga parivAranA araviMdabhAI pArekhanuM jIvadayAkSetre noMdhapAtra pradAna gaNAya. saMsAramAM rahevA chatAM saMsArane sparzavA na denArA, gurjaranI dhanyadharA vijApuranA vatanI hAla dhoLakAnA AjanA kumArapALa vI. zAhane dekhIne ahobhAva chalakAya che. vAha re prabhunA zrAvako! dhanya che tamArI sattvazIlatAne! abhivaMdanA che tamArI sukatadhArAne! ahobhAva che tamArAM dharmaparAkramo para! kalama vAmaNI thAya che, zabdo ochA paDe che tamane satkAravA ane zaNagAravA! amArAM sAdhano TAMcAM che. tamArA audArya pAse amAruM mastaka jhukI paDe che. sAteya kSetromAM saMpattino sadupayoga karI puNyaparaba bAMdhanAra, zrAvakakaraNInI vasudhAne navapallita rAkhanAra guNasaMpana zrAvakonA jIvanaparicayo sUcita graMthamAM saraLa zailImAM rajU karAyA che je preraka banI raheze. jagatabharamAM paMkAyeluM kalakattAnuM badarIdAsa bAbunuM kAcanuM maMdira jovAlAyaka che. saM. 1923mAM tenI pratiSThA thaI. hIrA, mANeka, pannA ane ratnamaNithI suzobhita A maMdira bhAratabharamAM ajoDa ane anupama gaNAya che. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. devagirinI dharatI para AkAra pAmeluM jinamaMdira zrAvaka pethaDazAnI dharmabhAvanAnI yazogAthA ApaNane vAraMvAra saMbhaLAve che. zatruMjaya upara tIrthanirmANanA punaruddhAramAM puNyalAbha arpita karanArA zeTha motIzA, zeTha bAlAbhAI, premacaMda modI, zeTha hemAbhAI, zeTha sAkaracaMda, narazI kezavajI, caMdu saMghavI vagere ApaNI vaMdanAnA adhikArI che. mathurA nagarInA padmA zAhe bhagavatIsUtranA mahAmahotsava vakhate goyama zabdamAM eka eka suvarNamudrAthI pUjA karela. - prAcInakALanA zatruMjayanA uddhAro ane mahAuddhAronI vAta zAstra ane itihAsanA pAne vAMcavA maLe che. evI ja ajAyabI ekavIsamI sadImAM jovA maLI che te hastagiri mahAtIrthanA navanirmANarUpe. AgamadivAkara pU.A.zrI vijaya mAnatuMgasUrIzvarajI mahArAja ane tapAgacchAdhirAja pU.A.zrI vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjano sadupadeza pAmI pATaNanA kAMtilAla maNilAla jhaverIe bhAratabharanA saMghono sahayoga meLavI hastagirinA pahADa upara abhadrI samavasaraNamaya 72 jinAlayanuM makarANAnA UMcA mArbalathI nirmANa karyuM. kAMtibhAIe potAnA tana, mana, dhana ane jIvanane A mATe kurbAna karyuM hatuM. suzrAvaka bAbulAla kilacaMda bhArolatIrthanA suzrAvaka che. pU.A.zrI vijaya rAmacaMdra-guNayazakIrtiyazasUrijI tripuTIno sadupadeza jhIlI dharmakSetramAM joDAyelA. temaNe 200thI vadhu zikharabaddha jinAlayonA nirmANamAM mahAmUluM mArgadarzana ApI jainasaMghanA karoDo rUpiyA bacAvyA che. zaMkhezvarajI mahAtIrthanI mArbala kharIdI temanI sahI-sikkAthI ja thAya che. pAlitANA, giranAra jinAlayonA jirNoddhAramAM A.ka. peDhI temanuM mArgadarzana meLavI AgaLa vadhI rahI che. sAbaramatI smRtimaMdiranA nirmANanA a thI iti sudhInA dareka kAryamAM temano moTo hisso che. sarmedazikhara taleTI tIrtha, virocananagara, bhArola tIrtha jevA anekAneka tIrtho, saMghono teo kuzaLa vahIvaTa kare che. svadravyamAMthI sAteya kSetramAM lAkho rUpiyA vApare che. araviMdabhAI pannAlAlane koNa nathI oLakhatuM ! zaMkhezvara tIrthanA vahIvaTadAra, haThIsiMgavADInA derAsaranA nirmAtA parivAranA mobhI hatA. AjanuM zaMkhezvarajItIrthanuM bhavya jinAlaya teozrInI sUjhanuM pariNAma che. - dhAnerAno ajabANI parivAra mAtuzrI caMpAbena jayaMtIlAlanI preraNA ae kuLadIpikA sA.zrI rAjanaMditAzrIjI ma.nA sadupadezathI khUbaja udAratAthI navANuM, cAturmAsa, sAdharmika bhakti, vizALa tIrtha, jinAlaya-upAzraya nirmANa Adino lAbha laI rahyo che. surendranagaranA atulabhAIe ane mAlegAmanA kesarIcaMdabhAIe pazuonI apUrva sevA karI jIvadayAnI saravANI vahAvI. zrI prakAzabhAI vasA nAmanA eka udAra jaina zrAvakane thoDA samaya pahelA zaMkhezvara tIrthamAM aTTama tapanA cAra hajAra tapasvIone uttara pAraNA, pAraNA, prabhAvanA, ekAsaNA uparAMta pragaTa prabhAvI zaMkhezvaradAdAne DAyamaMDa maDheluM sonAnuM 11 lAkhanuM zrIphaLa caDhAvyuM ane badhuM maLIne paMcotera lAkhano sadvyaya karyo. zatruMjaya tIrthamAM caDhAvAnI bolI bolIne koI kAraNavaza devadravyanI rakama nahIM bharI zakanAra zrAvakane mAthe devadravyanuM devuM na rahI jAya tevI bhAvanAthI eka udAradila zrAvake zeTha Aka. peDhImAM chellA daza varSathI na bharapAI thayelI kula cAra karoDanI rakama devadravyamAM ullAsathI bharI dIdhI. dhanya che tenI uttama bhAvanAne! nAmanAnI kAmanA vagara paNa nararatno jinazAsanamAM maLI Ave che. prabhu vardhamAna mahAvIranA samayanA vizeSa prasiddha thayelA daza zrAvako paNa aneka praNAmanA adhikArI Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 jina zAsananAM che. gujarAtanA narabaMkAo gaNAtA vastupAla-tejapAle ArasanAM vizALa jinamaMdiro baMdhAvI potAnI lakSmIno sadupayoga karyo. A baMdhubelaDIe 1300 derAsaro, 1000 upAzrayo, 700 brahmazALAo, 700 pAThazALAo, annazALAo, maMdiro, masjido baMdhAvyAM. 1500 zramaNo roja temane tyAM nirdoSa gocarI pAmatA. temAM preraNArUpe anupamAdevInuM mahAna yogadAna hatuM. vIramagAmanA ratilAla khoDIdAsa zAhe moTI uMmare pAraNuM karyA vagara sADA cauda varSamAM vardhamAna tapanI 1 thI 100 oLI akhaMDa AyaMbila tapa dvArA karI. thoDAka varSo pUrve ja sUratanA zreSThIvarya zAMtibhAI ane rajanIbhAInI joDIe zatruMjaya mahAgirinA 18 mahAabhiSeka karI tIrthabhaktino bhAre moTo lahAvo lIdho. e kArya pUrNa thayuM tyAre e ja puNyabhUmi upara taLeTImAM ja samAdhipUrvaka rajanIbhAIe dehano tyAga karyo. pAlitANA taLeTI pAse temanuM puNyasmAraka racAyuM che. vallabhIpuranA harSadarAya pUnamacaMda dozI ane temanA saMbaMdhIoe dharmakAryamAM lakSmIno bahu ja udAratAthI sadupayoga karyo. TUMkamAM kyo AtmA kaI rIte dharmakaraNI karI svAtmAno uddhAra ane zAsanaprabhAvanA karaze te kahevuM azakya che, chatAM e vAta nizcita che ke Adarza zrAvakoe kharekhara Adarza jIvana jIvIne jinazAsanane ujALyuM che. A badhI pratibhAo viSe mahAkAvyo racAya evI ucca koTinI guNakSamatA rahI che. muMbaI vAlakezvaramAM AdinAthaprabhunA bhavya jinAlayamAM bAbu amIcaMda pannAlAle ghaNo kharca karyo. muMbaIbhAyakhalAnuM bhavya maMdira paNa motIzA zeThanI jinabhaktinuM pratIka che. gaMdhAranA IndujI poravAle 36 jeTalA jinAlayo baMdhAvyAnA ullekho maLe che. aDhAramI sadInA uttarArdhamAM jainoe muMbaI AvavAnI zarUAta karI. amIcaMda, motIzA, narazI nAthA, kezavajI nAyaka A badhA muMbaIgarA jainonA purogAmIo che. A saue muMbaI mahArASTramAM jainadharmanI prabhAvanA mATe lakSmIno suMdara savyaya karyo. dhanya che emanI jinabhaktine. muMbaI vAlakezvaranuM caMdanabALAnuM jinAlaya samagra muMbaInuM benamUna ghareNuM che. tapAgacchAdhirAja pU.A.zrI vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA upadezathI indoranA bherUlAla kanaiyAlAla koThArI parivAre ArasanuM jinAlaya banAvyuM che. emAM zrI zaMkhezvara pArzvanAtha ane zrI mahAvIrasvAmI prabhunA vizALa biMbonI aMjana-pratiSThA pUjyazrInI nizrAmAM thaI hatI. A jinAlayamAM aSTApadajI, sahasUkUTa, navakAra mahAmaMtra, siddhAcala mahApaTa, siddhazilA, vIraprabhu pagalAM, OM ane lai racanA ane vividha pado temaja siddhacakramaMdiranI suMdara racanAo hovAthI muMbaInA AbAlagopALo mATe bhaktinuM suMdara AlaMbana maLyuM che. vaibhavI sukha-saMpattie jemane AMgaNe peDhI dara peDhIthI ajavALyA che tevA anekAneka mahAnubhAvoe saraLa ane namra banI tIrthamaMdiromAM, pAMjarApoLomAM, jIvadayAmAM, sAhitya- surakSAmAM, dardInI sevAmAM, omAM ane jyAM jyAM ane jyAre jyAre mAnava anukaMpAnA sevAyajJo maMDAyA tyAM tyAM je kAMI yogadAna ApyuM hoya te saune yathAyogya samaye biradAvavA ja joIe. tapa ane tapasvIonuM paNa samayocita sanmAna thavuM joIe. tapanA prabhAve devo paNa tapasvIone name che. saM. 2014-15mAM A. vijaya premasUrIzvarajI ma.sA.nI tArakanizrAmAM caDavAlathI zatruMjaya girirAjano 1500thI adhika yAtrALuono bhavya charIpAlaka saMgha 47 divasano bhavya yAdagAra saMgha hato. thoDA samaya pahela mAlagAMva (rAjasthAna) nivAsI udAradila zAsanabhakta zrI ke.pI.saMghavI parivAre mAlagAMvathI Jain Education Intemational Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro rANakapurajIno aitihAsika tIrthayAtrA saMgha kADhyo. aDhAra divasanA A saMdhamAM 450 jeTalA pU. sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto ane 6100 jeTalA ArAdhaka zrAvaka-zrAvikAo hatA. saMghavI parivAre pacIsa karoDa rUpIyA A dharmakArya pAchaLa kharca karyo hato. dhanya che temanI bhAvabhaktine. amadAvAdanA mANekalAla cunilAla ane suratanA kAkAbhAI premacaMdanI sakhAvatone yAda karavI ja rahI. kolhApuranA sAkalacaMda daulAjI gAMdhI ane pUnAnA zAntibhAI hemAjI muthA parivAroe zAsanasevAno ghaNo lAbha lIdhe che. jaina itihAsamAM jeozrInuM sthAna anokhuM rahyuM che, evA zAsanaprabhAvaka pU.A.zrImad vijaya rAmacandra sUrIzvarajI mahArAjA tathA teozrInA samudAya pratye zraddhA dharAvatA pUnAnivAsI dharmavIra parivAranA mobhI zrI rAmalAlajI tathA zrI chaganalAlajI A baMdhubelaDIe varSo pUrve pAlitANA-sAMcorIbhavananA AMgaNe karAvela cauda-cauda AcArya bhagavaMtonA aitihAsika cAturmAsanA saMbhAraNA hajI bhUlAyA nathI, tyAM ja A parivAre zrI giranAra tIrthathI zAzvatagirino mahAsaMgha yojavA dvArA itihAsa sarjyo che. enAM suvarNa pRSTho je rIte sarvatra AzcaryabharI AMkhe vaMcAI rahyA che. enI keTalI-keTalI anumodanA karavI? A ja samudAyanI sarvazreSTha bheTa samo hastagiri tIrthoddhAra, gaMdhAratIrthano punarodhAra, Abuno zakavartI jirNoddhAra, pAvApurImAM bhAratavarSanuM sau prathama samavasaraNa maMdira nirmANa, pAlitANA khAte naMdaprabhA-jinAlayanuM namaNuM nirmANa vagere zakavartI pradAna yuga yuga sudhI avismaraNIya ja raheze. khaMbhAto zeTha kastUracaMda amaracaMda parivAra khUba custa dharmI hato. bALadIkSA Adi siddhAMtanI rakSA mATe marI phITanAra hato. A parivAre sAdharmika bhakti mATe kAyamI rasoDuM kholeluM hatuM. sTezane mANasa sAdharmikone levA jato. 50 jeTalI AITamo garamAgarama banatI. khuda zeTha pAMca ja dravya vAparatA paNa sAdharmikane koIne koI dravya tyAga hoya to aMtarAya na paDe mATe A vyavasthA hatI. pU. sAdhu-sAdhvIjI ma.no nirdoSa lAbha maLato. A parivAre tapAgaccha amarazALA banAvI hatI. je dharmazraddhA-rakSA mATe prasiddha che. tapAgacchAdhipati A.zrIvi. rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAna nizrAmAM muMbaI IrlAmAM upadhAna thayA hatA. temAM 1100 jeTalA ArAdhako hatA. mAIlonA mAIlo varaghoDo pU.A.zrI premasUrIzvarajI mahArAjA AdinI nizrAmAM nIkaLyo hato. uparokta guru bhagavaMtonI nizrAmAAM kolhApura-lakSmIpurInA zrI munisuvratasvAmI jinAlayanuM nirmANa rekorDa TAImamAM thayuM ane tenI aMjanazalAkA--pratiSThA paNa khUba gAjI hatI. te vakhate pahelI ja vAra vimAnathI puSpavRSTi thaI hatI. uparathI mANasa nIce paDatAM lokoe hAthamAM jhIlI lIdho hato. saurASTramAM boTAda pAse rANapuramAM narottamadAsa modIe pU.A.zrI vijaya rAmacaMdrasUrijI mahArAjAnI nizrAmAM suMdara derAsara svadravyathI karAvI aMjana-pratiSThA karAvI hatI. enI vyavasthAne Aje paNa badhA yAda kare che. AkhA mahotsavamAM kyAMya lAITa na hatI temaja vizeSatA hatI ke badhA dIvA DhAMkelA hatA. zubhamaMgala sthAno ane nAmo jainadarzanamAM AtmAnI bhakti vadhAranArAM keTalAMka pavitra nAmo jagaprasiddha che, jemanA jIvananI eka eka pravRtti AdaraNIya hatI : mahArAjA zreNika, aMbaDa parivrAjaka, sulasA, jayaMtI, tejiga, lUNiga, tArAcaMda ane bhAmAzA, abhayakumAra, DhaMDhaNakumAra, zrIyaka, atimuktakumAra, rukSmaNi, damayaMtI vagere. 39 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 jina zAsananAM zreNika ane abhayakumArathI pratiSThita banelI magadhanI eka vakhatanI rAjadhAnI rAjagRhI jyAM prabhu vardhamAna mahAvIre cauda comAsAM karyA, jyAM munisuvratasvAmInAM cAra kalyANako thayAM, e rAjagRhI sAthe saMkaLAyelAM zubha nAmone yAda karo. metAryamuni, zAlibhadrajI, meghakumAra, naMdipeNa, arjunamALI, kayavanA zeTha, jaMbUsvAmI, zaabhavasUrijI, puNiyo zrAvaka A badhA mahApuruSoe mAnavajIvananA utkarSa mATe aneka bhUmikAo sarjI ApI. navA jaino banAvanAra tarIke amara nAmanA meLavanAra pU. ratnaprabhasUri, pU. hemacandrAcAryajI, pU. jinadattasUrijI, pU. vardhamAnasUrijI, rAjapUtAnAmAM rAjapUtone jainatvanI dIkSA ApanAra pU. jinezvarasUrijIe paNa moTuM kAma karyuM. mahesANA pAThazALAnA sthApaka ne tenA dvArA zramaNa-zramaNI tathA zrAvaka-zramaNI tathA zrAvaka-(paMDita) varga taiyAra karanAra zrAddhavarya zrI veNIcaMda suracaMdane zI rIte bhUlI zakAya? bharUca pAse kAvI tIrthamAM sAsu-vahunI spardhAthI be bhavya jinAlayonuM nirmANa thayuM. AcArya senasUrijIe A banne derAsaranI saM. 1649 ane saM. 1955mAM bhAre ThAThathI pratiSThA karAvelI. madhyapradezanI aitihAsika nagarI ujjaina sAthe saMkaLAyelAM nAmomAM zrIpALa rAjA, rAjA saMprati, rAjA vikramAditya, mAnatuMgasUrijI, kavi dhanapAla, zobhana muni, avaMtisukumAra ane siddhasena divAkarajI A badhAM nAmonuM Aje paNa gheraghera smaraNa thAya che. osiyAmAM osavAla vaMzanI sthApanA karanArA ratnaprabhasUrijI gujarAtamAM narmadAnadInA kAMThe Avela prAcIna bhRgukaccha (bharUca) jyAM Arya kAlakasUri, Arya khapUTAcArya vageree A bhUmine pAvana karI che. zAMtu mahetA ane AMbaDa maMtrIno paNa zakunikavihAramAM ullekha maLe che. dhavalazeThano paNa atre bheTo thayo hato. jinabiMba, jinAlaya, jinAgama ane sAdhu-sAdhvIrUpI pAMca zubhakSetrone tarabatara karI zakanAra che zrAvaka ane zrAvikArUpI be aMtimakSetro. sAdhu-sAdhvIo paNa zrAvaka ane zrAvikAnI AzAtanA nivAre che, mArgadarzaka banI sAdharmika vAtsalyanA maMgalapATho zIkhave che. bhAratavarSa ke videzomAM sthita jinAlayo, jinabiMbo, tIrtho, jJAnabhaMDAro, pAThazALA, AyaMbilazALA, pAMjarApoLa ke vividha jinadharmane lagatI pravRttione prANapyArI banAvI protsAhita karanAra zrAvako ane zramaNopAsako thakI ja zAsananA prANa dhabakI rahyA che. zAsananA saccA ArAdhako jo zramaNo che to prabhAvako zrAvako paNa yathAsaMbhava che. jyAre zAsanarakSAnI jImevArI to samasta caturvidha zrIsaMghanuM ekamAtra kartavya che. dharmacetanAo ciraMjIva sumadhura saMsmaraNo jainazAsananA itihAsanuM jyAre avalokana karIe chIe tyAre jarUra pratIti thAya che ke jinezvara bhagavaMtonAM punita pagalAMthI pAvana banelI AryAvartanI A bhUmi upara aneka zItala ane sumadhura prasaMgonAM amRtajharaNAM satata vahyA karyA che. aneka dharmasaMpradAyo atre udaya pAmyA ane pAMgaryA, sadvicAra ane sukRto dvArA mukti meLavIne Aryadeza ane AryakuLane sArthaka karanArI saMta koTInI aneka vibhUtio potAnA jJAnatejanA jhabakArAthI jaina zAsanane anokhI pratibhA ApI gaI che. tapazcaryA ane sAdhanAnI suvAsathI maghamaghatA aneka sAdhu bhagavaMtoe jagatanA cokamAM jaina saMskRtinuM bhAre moTuM gaurava vadhAryuM che. dharmabhAvanAne baLavattara banAvanArAM paribaLo ane pratibhAoe A ahiMsApradhAna maMgala dharmanA sabaLa sattvane saundaryamaMDita karyuM Jain Education Intemational Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 5 che. saM. 2028mAM pU.A.zrI vijaya rAmacaMdrasUrijI ma. AdinI nizrAmAM ekIsAthe 26 dIkSAono zAsanaprabhAvaka bhavya prasaMga yAdagAra banI gayo. vi.saM. 2039, vai.su. 2, kaccha-kaTArIyAmAM pU. kalApUrNasUrijI ma.nI nizrAmAM 27 dIkSAno yAdagAra prasaMga banyo che. vartamAnakALamAM paNa A Ayojana aMge evA keTalAye vyavahArakuzaLa zreSThIonA saMparkamAM AvavAnuM banyuM che, jemane AMgaNe sadAkALa mIThAM amRtajaLa ane amRtasamA Atithyane mANavAno lahAvo maLyo che. pAlitANA pAse zetruMjI Dema upara saM. 2030mAM zatruMjaya pArtha prAsAdanuM nUtana nirmANa thayuM. muMbaInA khumacaMda ratanacaMda jorAjIe pratiSThAno lAbha lIdho. A graMtha saMpAdaka varSo pahelA muMbaI jatA AvatA tyAre A khumacaMdabhAIne tyAM ja ekAsaNA besaNA mATe jatA. 33 saMskAra ane saMskRti e kAMI mAtra vANIvilAsa nathI, paNa eka preraka baLa che. puNyanI anaMta rAzi jyAre ekaThI thAya che tyAre ja jainadharma jevo dharma maLe che. jaina paraMparAe saMskAra-vArasAnI A divya jyotane sadAya jhaLahaLatI rAkhI vizvanA prAMgaNamAM pragaTAvI-prasarAvI che. dharma-saMskAranAM e ciraMtana zAzvata mUlyo jainonA dainika kriyAtmaka dharmamAM ane vyavahAramAM Aje paNa sArA pramANamAM sacavAI rahyAM che, kAraNa, e mUlyo tattvanA dRDha pAyA upara racAyelAM che. prasaMgeprasaMge ciMtakoe AvAM zAzvata mUlyone zAstronI maryAdAmAM rahIne janatA samakSa te te bhAvAnuvAdarUpe rajU karyA che ane temAMthI ja muktimArga upara doDavAnI koI dhanya paLo, puNyapaLo ApaNane prApta thAya che. prasaMgopAtta UjavAtAM jainaparve janasamAjane ghaNuM ghaNuM kahI jAya che. saM. 2032-33mAM brahmamUrti A.vijaya premasUrizvarajI ma.nA kRpAbaLe ane pU.A.zrI bhuvanabhAnusUrijI ma.nI preraNAthI 26 dIkSAono bhavyAtibhavya utsava Azare 25000nI upasthitimAM susaMpanna banyo. saM. 2010mAM hajAro gumarAha yuvAnone pratibodha karatI yuvAzibironI zubha zarUAta thaI. A ghaTanA yAdagAra banI raheze. zrAvakonA avasarocita kartavyo jevA ke upadhAna, cha'rIpAlaka saMgho, pratiSThA ke aMjanazalAkA, zrutarakSA ke pravacanazravaNathI laI anekaprakArI ArAdhanAomAM nizrA ane mArgadarzana ApI tAraka zAsananI zobhAnA darzana-vaMdana karAvavAnuM punita kArya zramaNone phALe jAya che. vartamAne ArAdhakavarga ghaTyo che. mATe kevaLajJAnathI laI avadhijJAna vagere indriyAtIta jJAnadhanano abhAva dekhAyo chatAMya, prabhAvaka vargarUpe zramaNo ane zramaNopAsakoe anekaprakArI jahemata laIne pUrvajono viziSTa vAraso sAcavI rAkhyo che, jemAM koI zaMkA nathI. zrAvakonAM dainika kartavyo, vArSika kartavyo ke paryuSaNa mahAparvanA pAMca kartavyone jIvana kartavyo samajanAra zrAvako mATe jinazAsananI kriyA-karaNI bahu ja saraLa che. A graMthamALAmAM te saMdarbhanA lekho, vaMde jainaM zAsanam tathA satyAvIsa nakSatro jinazAsananAM vAMcI javA khAsa bhalAmaNa che. prastuta saMpUrNa graMtha caturvidha zrIsaMghanA ArAdhakone samarpita che. kaDaka-kaThora ke kaparI lAgatI jinazAsananI ArAdhanAo, anuzAsananI vAto ke apekSAothI gabharAI javAnuM nathI, balke jJAna, dhyAna, tapa, tyAga ke dAna, dayAne yathAzakya vadhAratAM jaI zubhabhAvomAM ramaNa karatA rahevA mATe jANe karuNAvaMta bhagavaMta saune pratisamaya poSaka-pirasaNa pIrasI ja rahyA che. teno AsvAda karI jIvanamAM namratA-nikhAlasatA-nIDaratA ane nirlepatA vikasAvIe. Jain Education Intemational Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 jina zAsananAM zAsana-rakSAnI apUrva bhAvanA saMsAra asAra che, temAM vItarAga paramAtmAno dharmamAtra saMpUrNa sAra che. jayaNApradhAna jainadharmanI ahiMsA, saMyama ane tapadharmanI athavA dAna-zIla-ta5 ane bhAvadharmanI ArAdhanAo ja evI che ke je dvArA zAsanaprabhAvanA svayaMbhU baDI thAya che. sAdhaka parameSThIone jinAjJAnI bhAvadharmanI zreSThatama ArAdhanA sAthenA sIdhA ja saMbaMdho hovAthI aneka maryAdAo hoya che, jyAre zrAvako dvArA zrutapracAra, ArAdhanA, ke zAsananI mogherI prabhAvanA to maryAdA jALavIne deza-videza sudhI karI-karAvI zakAya che. zAsananI prabhAvanAo jainetaro sudhI pahoMcADavA mATe che, jyAre ArAdhanAnI adhikAritA jainanA AtmahitArthe goThavAya che. Ama zAsananI prabhAvanA karatAM anekagaNuM mUlya saMyama-sAdhanA ke ArAdhanAnuM che ane tethIya vadhIne zAsananI rakSA mATe to ahiMsAvAdanA paNa apavAdarUpe nIDaratA ane nirbhayatAthI pratyeka paristhitine pahoMcI vaLavA jAgRta rahevAnuM che. A kAraNothI mRta tathA tIrthonI rakSA kAje jaino ane dharmapremI bAroToe aneka prakArI samayasaMpatti ane zarIrAdinA paNa bhoga-balidAna ApI zAsananI rakSAmAM potAno adakero phALo noMdhAvyo che. eka samaye vidharmI bAdazAhanA zatruMjayatIrtha uparanA bhayAnaka AkramaNa sAme pratApI puruSa dAdAjI bAroTanI AgevAnI nIce saMkhyAbaMdha dudhamalIyA bAroTa yuvAnoe lIlA mAthA dharI dIdhA. svArpaNanI vedI upara bAroTonI A zahAdate bAdazAha thatharI gayo ane lazkara sAthe pAcho vaLI gayo. pachI hamaNAM ja saM. 2011mAM jaina samAjanA sahayogathI taLeTImAM dAdujI bAroTanI pratimA sthApita karavAmAM AvI. kAlabhAcArye bahena sAdhvI sarasvatInI zIlarakSA mATe yavanadeza jaI gardabhabhillane jabaro bodhapATha ApI dIdho. rAmacaMdrAcAryo ane kadarpimaMtrIe mRtyu vahAluM karyuM paNa dharmasiddhAMta jato na karyo. vijaya hIrasUri, senasUri Adie muslIma bAdazAhone pratibodhI jaina tIrthonuM rakSaNa karyuM. ajayapALa sAme rAmalAla bAroTa nATaka bhajavI tAraMgA Adi tIrthonI rakSA karI. bAroTonA lohImAM A eka bhaktisAdhanA hatI. samaye samaye mUrtione bhUmigata karavA dvArA AkramaNano sAmano karavA dvArA ke dhanano vyaya karI zramaNo ane zrAvakoe tIrtharakSA ane zAsanarakSA karI. pUrvakAlIna viSNukumAra munie paNa duSTa namuci maMtrInA mastaka upara paga mUkI zAsanarakSA karI. dhanya che tamArI khumArI ane sattvazIlatAne! kiyoddhAra : krAntikArI kadama SPage #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. 35 guNagrAhI saMghanI jIvanajyota carama tIrthakara devAdhideva bhagavAna vardhamAna mahAvIre AtmadarzananA pAyArUpe pAMca lIlaiN/ mahAvratonA samyapha paripAlana mATe vAraMvAra bhArapUrvaka AjJA karI che. prathamataH aNuvrato pALanArA ane AgaLa vadhI mahAvratone paLe paLe jIvanamAM jhIlanArA e jaina che. indriyo ane mana para vijaya meLavI saMyamabharyuM jIvana jIvanArA e jaina che. pratipaLe sAvadhAna rahI potAnA cittamAM rahelA kAma, krodha, lobha Adi AMtara zatruo para vijaya meLave che e jaina che, je potAnA karmavipAkone harSa-zoka vinA bhogavatA bhogavatA, khapAvatA khapAvatA, navA karmabaMdhano UbhA na kare ane samyakajJAna, samyaphadarzana ane samyaphacAritranI ArAdhanA dvArA karma pudgalane jIva tarapha jatAM rokIne te dvArA nirjarA ane chevaTe temAM anaMta darzana, anaMta jJAna ane anaMta cAritryanI saMprApti dvArA mokSapadane pAme te jaina che. je kevaLajJAnanI prAptinA mArga para pahoMcIne AtmAnA vAstavika virATa svarUpane nirakhIne temAM ja ramamANa rahe che te jaina che. jaina dharma guNagrAhI che. temAM paNa vyApakatA rahelI che. samyakajJAna, samyakdarzana ane samyaphacAritrya A traNa jainadharmanA pAyAmAM rahelAM aNamola ratno che. tenAthI vibhUSita banI vAmana dekhAto mAnava virATa mahAmAnava banI zake tema che. AtmA paramAtmA banI zake che. guNonI pUjA karanArA A saMghanA guNagrAhI jIvonI jIvanayAtrA bahAra lAvI temanAM tapa, tyAga ane zIlanI jIvanajyota ajavALavAno amAro A bhaktinamra arthe che. tapasvI teja pUMjonuM punita smaraNa amAre mana eka lahAvo che. A guNAnurAgIonI suvAsamAdhurI ja ApaNAM guNagAnano viSaya che, je A graMtharatnamAM kendrasthAne che. jIvanane jovAnI nakArAtmaka ane sakArAtmaka be bhinna bhinna cheDAnI dRSTio che. dravyasamRddhi vinA vyakti ke rASTranuM pragatinA paMthe vicaravuM azakyavat che, chatAM jema kSamAnvita zaurya ja prazasta che tema bhAvanAzIla vyaktio, rUDAM tapodharmI mahAmaniSIo ane jJAnadharmI bahuzruto samAjanI zobhA ane sAcA ghareNAM che. vAraso DolaramAM, pAunDamAM ke rUpiyAmAM ja na apAya. akiMcana bhale na rahevAya paNa apAra dravya ane sAdhana saMpatti sAthe sanmati ane samRddha bhAvanAzIlatA jIvanakRtArthatA mATe jarUrI che. "mANasAInA dIvA' zrI ravizaMkara mahArAje jevA joyA, jANyA tevA ja loko A dharatIno khamatIdhara AtmA che. jIvanamAtra roTIthI TakatuM nathI, e mATe saguNonI sthApanA karavI anivArya banI rahe che. to ja vyakti, kuTuMba, samAja ane rASTra TakI zake che ane vikasI zake che. guNaprAptinI jhaMkhanA ane paramArthIonI sevAkAryonI anumodanA karatA thaIzuM tyAre ja ApaNA nayano jagatanA jIvomAM guNadarzana pAmI zakaze. pUrvajoe vahAvelI A guNAnurAganI gaMgAnuM Acamana mokSamArganA sAdhakone dIrghakALa sudhI bhAre moTuM baLa ane preraNA ApI raheze. AvA mAnavaratnonA dhULadhoyA banI kAMcanakaNIo vaNavI, samAja ane zAsana sAme dharavI, emanA punita caraNomAM samarpita thaIne besavuM, emanuM devatva abhivaMdavuM, emanA jyotirmArge zraddhA sAthe be DagalAM hoMze hoMze mAMDavAM e amAro graMthasaMkalpa che. jJAna, darzana, cAritryanI bhavya ArAdhanAno, jIvananI saMdhyAe Adarelo amAro A puruSArtha vartamAna AyuSyanI bacelI kSaNonuM Jain Education Intemational Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina zAsananAM bhaluM jIvyuM banI raho eTalI ja AzA apekSA che. amArA hAthe A eka adbhuta prasAdIrUpa kArya thayAno amane pUrNa saMtoSa che. zAMti, zraddhA, zaurya, zaktithI zobhatA dharmazAsanane lAkha lAkha vaMdanAo. hamaNAM ja saM. 2061nA zubha varSamAM 200 jeTalA yuvaka yuvatIoe dIkSA aMgIkAra karI. A 200 dIkSitomAM muMbaI vAlakezvaranI 20 varSanI navayuvAna kolejIyana kanyA komalakumArInI dIkSAmAM pU. gacchAdhipati A.zrIvijaya hemabhUSaNasUrIzvarajInI nizrAmAM temanA dhanavAna pitAe traNa karoDa kharca karI tyAgadharmano jayajayakAra karAvyo. puNyapratApI pUrvajo ane vartamAna guruvaryonA anarAdhAra AziSanI varaselI helI tathA navA navA jinamaMdironA darzanArthe mArI satata Avana-jAvana ane jainAcAryono satata sahavAsa e mArA preraka baLa banI rahyAM. AtmAne paramAtmA banAvanAra sarvArthasiddha siddhAcalagiri mArI janmabhUmi jenI tArakatA railokya vikhyAta che. jenI mahAnatAne varNavavA kaivalyajJAnIo paNa asamartha che. pAlitANAnI e bhUmino khoLo khuMdIne huM moTo thayo. bhUtakALanA mArA e sonerI divaso kalpavRkSa ke kAmakuMbhathI e adakerA mUlyavAna gaNuM chuM. aneka prakArI vidhi-vidhAno saMsAra Akhoya che pApazALA. cAragati ane corAzI lAkha jIvAyoninA vikaTa bramaNothI dUSita tathA vyAdhi-viDaMbanAo ane viSamatAothI vyApta te apAra saMsAranI pele pAra che mokSa. jyAM pahoMcI gayA pachI sadAya mATe janma, jarA, mRtyunA pherA baMdha thAya che, uparAMta jIvAtmA zAzvata sukhadhAmamAM niraMjana-nirAkAra-nirAmaya banI jAya che. AcArya municaMdrasUrijIe zrIpALa-mayaNAsuMdarIne siddhacakranuM ArAdhana batADyuM. muktine sAdhavA lakSyo paNa khUba ja UMcAM rAkhavAM paDe che. sAdhupadathI siddhapada sudhInI te lAMbI sapharane saraLa niSkaTaka ane saphaLa banAvavA mATe ja sarvajJa paramAtmAe sarvaviratidharo ane dezaviratidharo mATenA jIvanAcAranI jhINI jhINI bAbato paNa pravacana, Agama ke AcaraNa dvArA prarUpita karI dIdhI che. tIrthakaroe satyadharmane phakta upadezyo ja nathI paNa Acaryo paNa che. teozrIno aMtyasaMdeza che ke "ne virAmo gAya, te te savAre vAyabdha" saMyamIo mATe khAsa upadeza che "mudatamava bo pamAyaNa" tathA gRhastho mATe saMketa che "pariNAmo pappA vasabrijJA " sAMsAriko janma le che, nizALa, kolejamAM bhaNe, lagna kare, saMtAnaprApti thAya, tenA bharaNapoSaNamAM vRddhAvasthA AvI jAya ane jIvanAMte saMsAra calAvavA saMtAnone vAraso soMpatA jAya, paNa paraloke janAranuM svayaMnuM bhaluM na paNa thAya ke AtmA durgatimAM bhaTakI paNa jAya. tethI viparIta A ja kardamasamA kaparA saMsAramAM janmI, pUrvabhavonA saMskAra thakI saMsArasukhono tyAga karI ke paisA ane parivAra, rUpa-rUpiyA ke kaMcana-kAminIone paNa tyajI saMsAravAsathI vimukha, udAsIna ane vairAgI bananAra viraktAtmA anyane janma ApavAmAM nimitta paNa na banI, potAnA ja janmo ucchedI sAdhupadathI siddhagati sudhInI saphaLa saphara Adare che, te vizva-vaMdanIya, jaDa jagatanA AkarSaNothI para zramaNo jIva-jagata upara sIdho ja upakAra karanArA bane che. tethI ja to eka jIva siddha banatAM ja barAbara koIka eka jIva nigodanI avyavahAra rAzimAMthI mukta Jain Education Intemational Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro banI vyavahAramAM AvI jAya che. AcArya dharmaghoSasUrijIno upadeza sAMbhaLI haripheNa cakrIe potAnA dhanabhaMDAramAMthI dareka gAme jinAlayo baMdhAvyA, ThAThathI pratiSThA karAvI aMte rAjya choDI saMyama laI kevaLI banI mokSe gayA. anAdikALathI jIvAtmAe je avaLA puruSArtho dvArA pApo pedA karyA che, tene dUra karI zuddha-buddha-prabuddha ke pavitra banavA mATe kAyika, vAcika ane mAnasika kriyAo sAthe pratikramaNa, paDilehaNa, pAdavihAra, veyAvaccAdi anuSThAno bhagavaMte banAvyAM che. te vidhi-vidhAnonI vividhatAmAM aTavAI na jaI, zubha ane zuddha bhAvo sudhInAM lakSyo AMbavAnAM che. te mATenA be maMtra samAna siddhAMto che. hiMsA paramo gharSa: - : prathama gharSa: jinezvara kathita AcArasaMhitAo lokottara maryAdAo gaNAya che, temAM ja brahmacaryanI nava vADo ke navapadajI athavA navakAranI ArAdhanA vidhimArganI goThavaNo gaNadharoe karelI che. koI paNa jIvane pIDA ke duHkha na pahoMce tevuM jIvana saMyamI sAdhakonuM hoya che. gRhastho mATe parvatithi upAsanA, khAnapAna maryAdAo, vastraparidhAna ane vasatI vasavATa, vyApAravinimaya vyavahAra nokhA hoya che, jyAre jaina zramaNo mATenA sarvajJa vidhi-vidhAno sAva anokhAM hoya che. svAdhyAya, dhyAna, AtmaciMtana, adhyAtmayoga, niHsaMgatA ane niHspRhatA vagere sAthe zArIrika pratikULatAo ke pariSaho vacce paNa mAnasika samatA vagerenA vyApArathI yukta sAdhujIvanane pAmanArA ochA jIvo hoya che. chatAMya "zreSThatamaM zAmaLyuM gatiramaLIyaM" kahevAya che, jenI tulanAmAM indro ane cakravartIonAM bhogasukho paNa koI visAtamAM AvI zakatA nathI. nizcayalakSI vyavahAradharma sAthe utsargalakSI apavAdamArga dvArA svAduvAda, anekAMtavAda, ahiMsAvAda ane aparigrahavAdathI jinadharma gauravasthAne gaNanApAtra banI gayo che. temAMya paMcaparameSThi pade birAjatA sAdhu bhagavaMtomAM koI jJAnI to koIka tapasvI, koIka zAsanaprabhAvaka to koIka savizuddha ArAdhaka jovA maLe che. pariNata paryAyadhArI zramaNomAM koIka sAmUhikarUpe vicaratA jovA maLaze to koIka ekAkI ane anAsakta yogI jevA avadhato paNa vartamAnamAM viharatA dekhAze. yazanAmakarmadhArI amuka saMyamIonAM nAmakAma jinazAsananA gagane gAjatAM thAya che, jyAre koIka to jANe nAmanAnI kAmanA vagara ja saMyamajIvana jIvI gayAnA jvalaMta daSTAMto jovA maLe che. chatAMya aDhIdvIpamAM vicaratA, pratidina cha Avazyako dvArA ke pratikramaNa, AlocanAo ke pariNati dvArA Atmazuddhine varatA tamAma munirAze rasavA morI vaMvanA pU. paM. zrI guNasuMdaravijayajI gaNivara mahArAjazrIe nizcaya-vyavahAra saMbaMdhe A graMthamAM ThIka prakAza pAtharyo che. bIjI tarapha zramaNopAsako dvArA sucavAyela paramAtmabhakti anaSThAno. mahAmaMtra navakAra jApanAM vidhividhAno, stutio-stavano-sanjhAyo ke nAvasmaraNa jevA stotrapATho ane zramaNo prati anupama Adara apAtA mahad dAnAdi kAryo dvArA paNa zAsananI garimA cotarapha gAjI rahI che. eka munirAje samaDIne zAzvata maMtra saMbhaLAvatAM dila navakAra upara coTyuM ane bIjA bhave siMhaladvIpanA rAjAne tyAM sudarzanA nAmanI kuMvarIrUpe janmI. pazupaMkhIo paNa sadgati pAmI zake che. chellA amuka varasomAM badalAI gayelI sAmAjika, vyAvahArika, vyApArika ane rAjakIya paristhitio vacce paNa aneka prakAranI kuzaLatAthI jinazAsana-jinAlayo-jinAgamo ke jainasaMghanI rakSArthe tana-mana-dhanano trividha bhoga ApanArA zrAvako Aje paNa jovA maLe che. Jain Education Intemational Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 eka tarapha zAstravacano che ke "durM parazuLotjhIrtanam' ane bIjI tarapha guNAnurAgI tathA guNAnuvAdI jainasaMghomAM svAmIvAtsalya, saMghapUjanathI laI mAnavatAvAdI ke jIvadayA-anukaMpA jevI pravRtti virala vibhUtio thakI jovA maLe che. kIrtidAna-guptadAna-abhayadAna, jJAnadAna ke samayadAna ApanArA paNa zAsananI zobhA svarUpa banI jAya che. jaino pAse dhana che, buddhibaLa che, samRddhi-saMpatti ane sanmatino je jvalaMta vAraso che te jainadharmanA sAkSAt prabhAvarUpa che. te ja kAraNothI vyApArika hita mATe paNa loko jaino upara vadhu vizvAsa rAkhI vyavahAra kare che. tenuM vaLatara che jainonA phALe zrIlakSmInI kRpA, paNa mULa kAraNa che bhagavaMtoe cIMdhela sadAcAra mArga, nyAya nItimArga, jina zAsananAM te ja pramANe jaina dharmI gRhastho vyApArIo, vakIlo, DokTaro, enjiniyaro, oNDiTaro ke ArkiTekTo. vagerethI guNADhya che. jinazAsananA tapa-tyAga, jayaNA-jIvadayA, saMyama-sadAcAra ke dAnAdi guNo mATe sarakArathI laI sAmAnya prajAjano paNa mAna-sanmAna dharAve che. prastuta viziSTa graMthamAM aneka lAkSaNikatAno Achero paricaya aneka lekhako, tajjJo ane bahumukhI pratibhAvaMtoe karAvI jinazAsananA badhA phirakAonI yathAzakya ekasaMpI apekSA sevI che. nItivAkya kahe che "ahaM virodena apaMDirdi|'' teno bhAvArtha e ja che ke samasyAo bhale aneka hoya paNa samAdhAnanA abhigamavALAne mokaLo mArga maLI rahe che. ''anaM vistare ' ''3vayo mavatu sarveSAm|' vizvanAM aneka rahasyothI chalakAto AgamasaMgraha jainAgama e agaNitakALathI vikaselI vItarAgavANI che. AgamasAhitya uparanAM vivecanomAM pU. TIkAkAra abhayadevasUrijI, haribhadrasUrijI, malayagirijI mahArAja, zilAMkAcAryajI, upAdhyAyazrI yazovijayajI ma., upAdhyAyazrI vinayavijayajI ma., kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcArya ma., AgamoddhAraka zrI sAgarAnaMdasUrijI ma. ane munizrI puNyavijayajI ma., jaMbUvijayajI ma. jevA pUjyoe mahattvanuM pradAna kareluM che. jaina AgamagraMthone dvAdazAMgavANI paNa kahe che ane tene viSayAnurUpa cAra yogamAM arthAt cAra bhAgomAM vaheMcavAmAM AvelA che; jemAM dravyAnuyoga, gaNitAnuyoga, caraNa-karaNAnuyoga, dharmakathAnuMyoga jevAM nAmo apAyelAM che. vizvanA samasta prakAranA padArthonAM varNanono samAveza A graMthomAM maLe che. jaina AgamagraMthonA viSayo upara prAcIna jaina AcAryoe khUba ja UMDI ane sUkSma vivecanA karI che. AgamomAM vizvavyavasthA, loka-alokanI sthiti; Urdhva, adho ane tirAlokanuM svarUpa; padArtho, dravyo, tenA guNadharmo, AtmA, saMsAra, cAra gatio, karmabaMdha, mokSa, mokSanA upAyo, sAdhanAmArga, jIvonI bhinna bhinna kakSAo, svarganA vimAnonAM varNana, narakanAM duHkhonAM varNana, jyotiSacakra, bhUgoLa, khagoLa, tarka, nyAya, sAta nayo, saptabhaMgI anekAntavAda, maMtrataMtra, jyotiSavidyAo, jaDIbuTTIo, auSadho, cUrNo vagerenA camatkAra, prabhAva, mahimAonAM varNano vagere ghaNuM badhuM nirUpaNa thayela che. vizvanuM koI rahasya, koI paNa prakAranAM varNano karavAnuM bAkI rahetuM nathI. A che AgamasaMgraha. www.jainelibrarv.org Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 39 dIvAdAMDIrUpa zatAdhika graMtho ApaNI mukhya bhASAo ardhamAgadhI, saMskRta, prAkRta, apabhraMza, jUnI gujarAtI,. marAThI, tamiLa, kannaDa vageremAM jainonuM vipula vaividhyasabhara sAhitya graMthastha thayeluM che. jaina darzananA baMdhana ane muktine varNavatA zatAdhikagraMtho che. e badhA graMthomAM parama AdaraNIya graMthomAM keTalAka A pramANe che. "AcArAMga', jemAM jIvanazuddhi ane AcAravicAranI vAto rajU thaI che. "bhagavatI sUtra', jemAM gautamasvAmIjIe pUchelA 36000 savAlonA samAdhAna najare paDe che. uttarAdhyayana' jemAM bhagavAna mahAvIranI aMtima dezanAnuM suMdara vyAna rajU thayuM che ane "tattvArthAdhigama' sUtragraMtho ati mahattvanA che. umAsvAtiracita tattvArthAdhigama sUtra to zvetAMbara, digambara ubhayane mAnya che. merUtuMgasUrinA prabaMdha ciMtAmaNi' ane 'sthavirAvalI' ane jinakuzalasUrinA vividha tIrthakalpa' graMtho aNamola che. ratnazekharasUrie saM. 1405mAM "caturvizati prabaMdha (prabaMdhakoza) nAmanA itihAsa graMthanuM pradAna karyuM. bhAvadevasUrijInuM pArzvanAtha caritra paNa mUlyavAna gaNAvAyuM che. digambara granthomAM "pakhaMDAgama' sauthI mahattvapUrNa karmasiddhAMtano graMtha racAyela che. yogazAstrano uttama ullekha "jJAnArNava' graMthamAM maLe che. "dazavaikAlika sUtra'mAM sAdhujIvanano mahimA aMkita karAyo che. "caMdraprajJapti' ane "sUryaprajJapti' Adi graMthomAM vizvanI vyavasthA samajAvI che. 'tattvArthasUtrauparanI akalaMkadevanI 'rAjavArtika' nAme vizadatama vivecanA che ane "bhagavatIsUtra', "tiloyAnnatti' vagere graMtho paNa ullekhanIya che. vartamAna yugamAM pUjya sahajAnaMdajI mahArAje lakhelI TIkAo paNa kAMIka vadhu adhikRta ane paThanIya gaNAya che. uparAMta kuMdakuMdAcAryajInA mukhyataH niyamasAra", "paMcAstikAya', 'samayasAra' ane 'pravacanasAra' jevA graMtho mUlyavAna gaNAyA che. zrI hemacaMdrAcAryajIe navA racelA A tamAma graMtho ApaNA dharmapathane dIvAdAMDIrUpa banI rahyA che. vikramanI vIsamI sadImAM jaina saMskRtie je virATa chalAMga bharI temAM vijaya rAjendrasUrijIe saMyojita karI ApeluM advitIya pradAna abhidhAna rAjendrakoSa' che. saM. 1946mAM temaNe A koSanuM kAma AvyuM. sAta A.hemacaMdrAcAryajI bhAgamAM ane 10566 pRSThomAM prakAzita A koSa vizvakoSa samAna gaNAya che. - mallavAdIsUrie kAdazAra nayacakra' jevo vistRta nyAyagraMtha racyo. haribhadrasUrijIe 'padarzana samuccaya', "anekAMta jayapatAkA', "lalita vistarA' Adi graMtho racyA. siddhasena divAkarajIe "sanmati tarka ane siddharSi gaNie "upamiti bhavaprapaMcA' jevA vizALakAya rUpakathAo sarjI. jinacaMdrasUrijIe vairAgyasaMvegathI bharapUra saMvega raMgazALA racI. abhayadevasUrie nava aMgo para TIkA racI. zIlAMkAcArye "caupanamahApuruSacariya' jevA graMthomAM mahApuruSonA jIvanacaritra AlekhyA. zrI hemacaMdrAcArye prAkRtajayAzraya mahAkAvya', "siddhahema vyAkaraNa', triSaSTizalAkA puruSacaritra', 'yogazAstra' Adi aneka graMthonuM nirmANa karI jainasaMghanI apUrva sevA karI. madhyakALamAM upAdhyAya yazovijayajIe saMskRta, prAkRtanI sAthe gujarAtI bhASAmAM graMtharacanA karI. temanA savAso, doDhaso, sADAtraNaso gAthAnA stavano ane 'dravya, guNa, paryAyano rAsa' Adi mahatvapUrNa graMtho che. vinayavijayajI ane upAdhyAya yazovijayajIe sAthe maLI "zrIpALarAsa' racyo, je Aje oLImAM vaMcAya che. vinayavijayajIe Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina zAsananAM lokaprakAza' nAmaka vizALa graMtha racyo. AvA A rAsakavionA paricayo mATe graMthamAM zrI abhaya dozIno lekha jijJAsuone rasa paDe tevo che. zAsanasamrATa samudAyamAM pU.A.zrI caMdrodaya-azokacaMdrasUrijI ma.sA.nA paTTadhara vyAkaraNAcArya pa.pU.A.zrIvi.somacaMdrasUrijI ma.sA.nA ziSyaratna pU.A.vi.zrIcaMdrasUrIzvarajI mahArAje thoDA varSo agAu vaividhyasabhara saTIka "abhidhAna ciMtAmaNimAlA' tathA camatkRti svarUpa "zabdaprabheda' jevA maulika graMthonuM saMzodhana-saMpAdana karI zAsananI sevA karI che. preraka vAcanAo bhagavAna RSabhadevathI pArzvanAtha sudhInA trevIsa tIrthakaro dvArA avicchinnapaNe cAlI AvatI tAraka praNAlikA bhagavAna vardhamAna mahAvIranA nirvANakALa pachI temanA upadezathI ja pramANabhUta vAcanA taiyAra karavAmAM AvI ane temAM valabhI vAcanA chevaTanI vAcanA banI rahI. pATalIputra, udayagiri, rAjagRhI, ujjaina, kumAragiri, maMdasora, mathurA e A vAcanAonA kendro hatA. enA AdhAro maLe che ke jaina dharmadarzananA AgamonuM kaMThastha sAhitya saMkalita karavA vAcanAbaddha karavAnI pravRtti valabhImAM traNavAra thaI. pahelI be vAcanAo anukrame nAgArjunasUrijI ane skaMdilAcAryanI adhyakSatAmAM thaI. A be vAcanAomAM keTalAka pAThabhedo jaNAtAM I.sa. 554nA gALAmAM devardhigaNi kSamAzramaNe aMtima vAcanA taiyAra karI Agamo pustakArUDha karyA. zvetAmbara jeno valabhInI A aMtima vAcanAne pramANabhUta mAne che. zrI sUryaprajJapti ane zrI caMdraprajJapti pavitra AgamomAM varNavela sUrya-caMdranI gati tenAthI thatA dinarAta vagerenI vyavasthita mAhitI ane pAlitANAmAM jaMbUdvIpa vijJAna nTara jyAM AgamavizArada pU. paMnyAsa gurudevazrI abhayasAgarajI mahArAjazrIe amerikAnI nAsA. raziyAnI tArA saMsthAnI membarazIpa laIne jabaradasta saMzodhana karyuM. jethI pRthvI goLa che ke kema? pRthvI phare che ke kema? tenA para saMkhyAbaMdha gujarAtI, hindI, saMskRta ane aMgrejImAM pustako taiyAra karI vizvamAM eka ajaba prakAranuM abhiyAna calAvyuM. lalitakalAmAM jainonuM anupama yogadAna ' kahevAya che ke lalitakaLAomAM sauthI prathama citrakalAno janma thayo. mAdhyamanI dRSTie bhale citrakalA saMgIta ane kAvya karatAM kaniSTha adhikAra dharAvatI hoya; paNa enI sarjanazakti ane kalpanAzIlatA citrakalAne badhI ja lalitakaLAomAM sauthI AgaLa mUke che. bhUtakALamAM vinaMtIpatra taiyAra thatA je pAMca phUTa jevA lAMbA jemAM potAnA gAma vagaranuM varNana citra dvArA karavAmAM AvatuM Aje paNa hastalikhita bhaMDAromAM te vinaMtIpatro sacavAyelA jovA maLe che. jainagraMthonI hastalikhita pothIo suMdara citrakalAthI suzobhita karavAmAM AvatI hatI. uttara gujarAtanA vaDanagaranA jaina upAzrayamAM AvA namUnAo jovA maLe che. e suvidita che ke mauryakALanA mahelomAM suMdara citro aMkita hatAM. ajantAnA guphAmaMDapomAM mATI, chANa ke bhUsA jevA padArthano lepa karIne tenA para koI suMdara paddhatithI taiyAra thayelA raMganI madadathI aneka prakAranAM suMdara citro rajU karavAmAM AvyA che. samaya jatAM citrakalAnA aneka saMpradAyono AraMbha thayo. temAM dakSiNa zailI, rAjapUtAnA zailI, pahADI zailI, mogala Jain Education Intemational Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. 41 zailI vagere ullekhanIya che. jenoe A kaLAne dharmasthAno dvArA sAruM evuM uttejana ApyuM che. ilorAnI jene guphAomAM indrasabhA AkarSaka che. suvarNamaya "kalpasUtra', vividha kalpasUtro ane kAlakAcArya kathAomAM aneka nAmI anAmI citrakAroe suMdara citro dvArA jaina kalAne sajAvI che. vartamAnamAM premalabhAI kApaDiyA (harSadarAya phAunDezana) dvArA prakAzita "devacaMdra covIzI' ane 'zrIpAlarAsa" (pAMca bhAga)mAM jaina citrakalAnA uttamottama AviSkArono samAveza karavAmAM Avyo che. lalitakaLA kSetre bhAratamAM jainonuM AgavuM pradAna rahyuM che. prema ane bhaktiyukta rAjasthAnI citrakalA anupama ane cittAkarSaka che. citronI paripATInA vikAsa ane viziSTatAo sAthe cheka adyatana citrazailIe paNa gajabano vikAsa karyo che. kaLAnA kSetre jainonI AgavI dena che. jainAcAryonuM paNa A kSetre viziSTa pradAna noMdhAyuM che. zilpanA kSetre nUtana kalpanAthI abhUtapUrva zilpo-mUrtionuM kalAtmaka ane bhavya sarjana karanAra, dharma ane kalAno adbhuta samanvaya sAdhI AMtararASTrIya khyAti meLavanAra pU.A. zrI vijayayazodevasUrijI mahArAjazrI jemaNe bhagavAna mahAvIranA raMgIna citrasaMpuTanI umadA bheTa ApaNane ApI, uparAMta maMtra, yaMtra vidyAne kSetre kaMIka navuM AgavuM saMzodhana paNa karyuM. RSimaMDala maMtranuM zuddhikaraNa paNa karyuM. sva. mahopAdhyAya zrImad yazovijayajIracita 21 graMthonuM saMzodhana, saMpAdana ane prakAzana karAvI mahattama sevA karanAra A pUjyazrI ApaNA saunI vaMdanAnA jarUra adhikArI banyA che. pAlitANAmAM A.zrI vizAlasenasUrijInuM vizAla myujhIyama' temaja AcArya pAsAgarasUrijIe kobAmAM darzana-jJAnanI sthApanA karI je anumodanIya che. zAsananI mUlyavAna mirAta jainoe hastapratonA khajAnA sAcavI jANyA che e bAbatamAM jANItA lekhaka zrI nAnAlAla vasAe eka noMdhamAM yathArtha rIte lakhyuM che ke jaina sAhityano vyApa moTo che. dhArmika zAstra, vArtAo, kAvyo, vyAkaraNa, zabdakoza, itihAsa, paurANika kathAo, bhaktigIto, gAthAo, nATako, bhASyo, vedAnta vagerenI samIkSAo, vyAkaraNa, gaNita pustako, tattvajJAna, svapnonuM arthaghaTana, mAnasazAstra, jaMtuvidyA, jIvavidyA, jyotiSa, vaidaka, vanaspatizAstra, hIrAnI parakha, ghoDAuchera, dariyApAranA dvIponI kathAo vagere jaina zAsanano sAMskRtika lakhANa upara rUla AvI jAya che te sarakhI karo. mUlyavAna khajAno zobhI rahyo che. Jain Education Intemational Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 bhAratIya saMzodhako mATe eka khUba AnaMdanI vAta che ke chellA doDha hajAra varasanA pratyeka dAyakAnuM sAhitya jaina bhaMDAromAM che. evo koI samaya nathI jyAre vidvAna sAdhuoe kaMI ne kaMI sarjana na karyuM hoya. vidvAno bhASAno kramika vikAsa joI zakaze. zabdonA artho, temAM thatA pheraphAro, sarjananuM sAmAjika joma vagereno talasparzI abhyAsa thaI zakaze. bhASA sAhityano Avo kramika itihAsa eka AgavI dena gaNAya. muMbaImAM bhAtabajAramAM anaMtanAthajI jaina derAsaramAM, masjIda baMdara pAse, mahAvIra jaina vidyA, goDIjI, phArbasa gujarAtI sabhA pAse hastapratono suMdara saMgraha che. jesalamera-pATaNamAM ghaNuM ja sAhitya tADapatra, bhojapatra ane uttama kAgaLo upara lakhAyela. seMkaDo pratomAM Aje sacavAyeluM darzanArthe maLe che. jina zAsananAM jainoe samAje sAhityane uttejana ApavA banatuM badhuM karyuM che. pAThazALAo banAvI. dareka sAdhune saMskRta zIkhavAnI vyavasthA karI. pustako taiyAra karyA tema ja lahiyAo pAse taiyAra karAvyAM te mATe zAhI sahitanAM lekhana-upakaraNo nirmANa karyA. pustakAlayo banAvyAM. vidvAnonuM samaye samaye bahumAna karyA karyuM. sAdhupaNAmAM paNa abhyAsanA graMtha maLe evI vyavasthA karI. zabdakozo, vyAkaraNa vagereno lAbha anya vidvAnone maLe, mATe kAzmIrathI madurAI sudhInAM maMdirone e graMthonI hastaprato mokalI. vidyAvyAsaMgI rAjAone paNa e graMtho bheTa mokalyA. sAdhuone abhyAsamAM madada thAya mATe bIjA dharmonA anekAneka graMtho meLavI bhaMDAromAM rakhAyA. bhaMDAroe vidvAno taiyAra karavAmAM moTo bhAga bhajavyo. seMkaDo sAdhuoe, eMzI eMzI varasanI vaya sudhI, abhyAsa ane sAhitya sarjana karyuM. jainasaMghamAM jUnI hastaprata saMgrahone sAcavavA sAthe ja navI hastapratonA lekhananuM kArya paNa bhAre umaMgathI cAlI rahyuM che. kalikAla sarvajJa AcArya hemacaMdrasUrijInA upadezathI rAjA kumArapALe bhaviSyano vicAra karI 1000 varSa ke tethI vadhu TakI zake tevA tADapatro upara ekIsAthe 700 lahIyAo besADI grantha lekhananuM kArya karAvyuM hatuM je vAraso Aje paNa upalabdha banI zakyo che. tyArabAda lupta thatA punaH tenuM saMjIvana karatA AcAryazrI vijaya rAmacaMdrasUrijInA praziSya AcArya kIrtiyazasUrijInA upadezathI zrI jaina zAsanam TrasTe prAraMbhyuM che. jemAM tADapatra upara rojanA 200 lahiyAo lakhI rahyA che. je Ayojana bhAratabharanA tamAma rAjyomAM dareka graMtho lakhAvI surakSita rIte rAkhavAnuM vicArAyuM che. jenA kAraNe bhAvI peDhIne A vAraso saraLatAthI prApta thaI zakaze. amadAvAdamAM zrutalekhana ane muMbaImAM zrutagaMgA dvArA thatuM hastapratalekhananuM upayogI kArya noMdhapAtra che. jainonI A ja sAcI saMpatti che. amadAvAdanI lAlabhAI dalapatabhAI InsTiTyUTa oNpha inDolojInuM A dizAmAM bhAre moTuM yogadAna dharabAyeluM che. pAkistAnamAM rahelo hastaprata saMgraha yugadivAkara vallabhasUrijI mahArAjanI dIrghadRSTithI dilhInA vallabhasmArakamAM sacavAyo che. jJAnAmRtanuM pAna karAvatI parabo AjanA vikasatA vijJAnayugamAM ApaNI dharmazraddhA TakAvI rAkhavA ApaNA pUrvajoe ApaNA mATe mArgadarzaka banatA evA upadezonA seMkaDo graMtho racelA che je Aja sudhI mojUda che. evA vipula graMthabhaMDArone sAcavI vadhAre samRddha banAvavA joIe. A pAyAno marma samajI jainoe jJAna paratve kevI bhaktibharI dRSTi keLavI che te to juo! divALI pachI Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro navA varSamAM prathama pAMcamane jaino jJAnapaMcamI tarIke Ujave che, jJAnanI pUjA thAya che, graMthonAM pradarzana yojAya che ane A jJAnane AzAtanAthI bacAvavA jaino khUba ja kALajI le che. jJAna paratve A che jainono zraddhAbhAva. jainadharmanA lAkho-karoDo graMthomAMnA ghaNA haju paNa apragaTa sthitimAM prAcIna tADapatro para suMdara maroDadAra akSaroe vividha zAhImAM hastalikhita rUpamAM graMthAgAromAM paDyA che. keTalAka graMtho ane TIkAo alabatta, mahAprabhAvazALI AcArya bhagavaMto dvArA pragaTa paNa thayAM che chatAM pATaNamAM, suratamAM, rAjasthAnamAM, bhAvanagaranI zrI yazovijayajI graMthamALA ane AtmAnaMda sabhAnA graMthAgAramAM, amadAvAdanA bho. je. vidyAbhavanamAM, lAlabhAI dalapatabhAI saMzodhanakendramAM, zeThazrI kastUrabhAI lAlabhAI jevA zrAvakavaryonA aMgata bhaMDAromAM temaja cunIlAla gAMdhI vidyAbhavana, DAhIlakSmI lAIbrerI, eziyATIka sosAyaTI, bhAratIya vidyAbhavana, mahAvIra jaina vidyAlaya vagerenA graMthabhaMDAromAM badhI maLIne vIsa lAkha jeTalI hastaprato hovAno pUrato saMbhava che. pAlitANAnA Agama maMdira, sAhityamaMdira ane vIrabAI jaina pAThazALAmAM paNa alabhya graMtho che. vaDodarA, chANI khaMbhAta, lIMbaDI, iDara, vIramagAma, rAdhanapura, jAmanagara, pATaNa vagerenA graMthabhaMDArone vizeSa samRddha karavA ja joIe. A bhaMDAro AtmAnAM sAcAM vizrAmasthAno che, jJAnAmRtanuM pAna karAvanArI preraka parabo che. jaina zAstrabhaMDAromAM digambara saMpradAyanA jJAnabhaMDAro paNa ullekhanIya che. temAM udayapuranA bhaTTArakajI yazokIrti jaina graMthabhaMDAra temaja dakSiNa bhAratanA bhaTTAraka cArukIrtijI mahArAja (mu'bidri), zravaNabelagolA uparAMta vArANasI ane jayapuranA graMthAgAro vizeSa ullekhanIya che. gujarAtamAM gAMdhInagara pAse kobAno kailAsasAgarasUri jJAnabhaMDAra, pATaNano hemacaMdrAcArya jJAnabhaMDAra, jesalamerano bhaMDAra, chANI vagere sthaLe jJAnabhaMDAromAM hastaprato sacavAyela che. aprakAzita evAM pustakonI paNa hastaprato lAkhonI saMkhyAmAM ApaNe tyAM vidyamAna che. hastapratonI sArI evI saMkhyA dakSiNa bhAratamAM tAMjora, trivendram, mahIsUra tathA madrAsa annAmalAI pAse sArA pramANamAM sacavAyela che. tirUpatinI saMskRta yunivarsiTI pAse paNa have saMgraha thavA lAgyo che. mahArASTramAM pUnAnI bhAMDArakara orIenTala rIsarca insTITyUTa pAse paNa sAro evo saMgraha che. Dekkana koleja pAse paNa che. laMDana, perisa ane jarmanImAM paNa jaina hastapratono vizALa saMgraha che. muMbaImAM mAdhavabAga pAsenA lAlabAga motIzA jaina upAzraya pAse paNa ThIka saMgraha che. suratamAM zrI hukamajI munino jJAnabhaMDAra ane jaina AnaMda pustakAlaya, DabhoImAM zrI jaMbusUrijI ma.no bhaMDAra, chANImAM munizrI puNyavijayajInA moTA bhaMDAro, tathA munizrI kSamAsAgaranA vizALa hastalikhita bhaMDAro vaDodarAmAM prAcya vidyAmaMdira, gAyakavADa orIenTala graMthamALA ane haMsavijayajInA jJAnabhaMDAromAM sAro evo saMgraha che. khaMbhAtamAM zrI zAntinAthajIno bhaMDAra tathA zrI vijayanemisUrijIno jJAnabhaMDAra, jaina amarazALAno bhaMDAra, amadAvAdamAM DahelAnA bhaMDAramAM, kALupuramAM zrI dAnasUrijI jJAnabhaMDAramAM, amadAvAdanI pAchIyAnI poLa ArAdhanA bhavanamAM, pAlaDImAM jaina prAcya vidyAmaMdiramAM, gujarAta vidyAsabhA vagere pAse vipula pramANamAM hastapratono saMgraha jovA maLaze. kacchakoDAyamAM paNa saMgraha maLaze. nAhaTAjIno bikAnerano saMgraha tathA udepuranA jaina graMthabhaMDAro ullekhanIya che. lADanUmAMnI jaina yunivarsiTIno graMthabhaMDAra paNa noMdhapAtra gaNAya che. 43 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 rAjasthAnamAM jodhapuranA mahArAjAno saMgraha paNa suMdara che. uttaramAM vArANasI pAse sarasvatIbhavana ane vArANasI saMskRta yunivarsiTI, nAgarI pracAriNI sabhA, bihAramAM nAlaMdA ane darabhaMgAmAM paNa sArAM pramANamAM hastapratono saMgraha che. uparAMta paTaNA yunivarsiTI pAse paNa che. baMgALamAM kalakattA yunivarsiTI pAse paNa ThIka pramANa che. naMdiyA ane zAMtiniketanamAM paNa sAro evo saMgraha che. paMjAbamAM hoziyArapuramAM, lAhoramAM paMjAba yunivarsiTI pAse, kAzmIramAM ane jammunA jJAnabhaMDAromAM hastapratono sAro evo saMgraha che. jaina paraMparAno itihAsa' cAra bhAgamAM pU. munizrI cAritravijayajI ma. (tripuTI mahArAja) taraphathI ghaNo parizrama laIne lakhAyo hovAnuM jaNAya che. jina zAsananAM vartamAna jainasaMgha mATe je sarvasva samAna gaNAya, evA zrutavArasA tarapha Aje kevI upekSA sevAya che, hastalekhana ja A vArasAne ciraMjIva rAkhavA mATeno upAya kaI rIte che, zruta vAraso keTalo virATa hato, Aje emAM keTalo badho ghaTADo thaI javA pAmyo che, vagere vagere zruta aMgenI azrutapUrva vAto para vedhaka prakAza siddhahasta lekhaka pU. AcAryadeva zrImad vijaya pUrNacandrasUrIzvarajI mahArAje potAnA lekhamAM A graMthanA mAdhyame pADyo che, jaina saMghe AnI para gaMbhIratAthI vicAravAno samaya pAkI gayo che. bhUminI cetanAno AvirbhAva be hajAra varSa pahelAM siddha nAgArjuna, jemane AkAzagAminI vidyA hastagata hatI, e pAlitANAnA jaMgalamAM ja vihAra karatA hatA. soLamI sadImAM parama pUjya zrI AnaMdavimalasUrijI, sattaramI zatAbdImAM jagadguru tapasvI zrI hIravijayasUrijI tathA A. zrI vijayadevasUrijI, sattaramI-aDhAramI sadImAM jyortidhara upAdhyAya zrI yazovijayajI tathA kriyoddhAraka paMnyAsa zrI satyavijayajI, prajJApuruSa AtmArAmajI mahArAja vagere ane vikramanI vIsamI sadImAM jainazAsananI sarvatomukhI prabhAvanA karanAra pUjya zrI nemisUrijI mahArAja tathA zrI vijayarAmacaMdrasUrijI ma., tathA Agamono uddhAra karanAra AgamoddhAraka pU. AnandasAgarasUri ma., yuvA zibirone cAlu karI lAkho yuvAnone dharmamArge avataraNa karanArA 108 oLInA tapasvI zrI bhuvanabhAnusUrijI ma. thayA evI A puNyabhUminuM rUpa kAMI anokhuM ja joyuM, anekone preraNA Apato jaina prajAno paropakArI svabhAva ane sahiSNutA paNa pratyakSa joyAM, anubhavyA. are! trevIza tIrthaMkaro paNa jyAM AvI gayA e lokottara parama tAraka tIrthanA zraddhAsabhara hRdaye je subhAgI jIva jIvanamAM eka vAra ja darzana kare che te avazya divya darzana pAme che, ane jenA vaMdana-smaraNa mAtrathI apAra karmanirjarA thAya che, te tIrthAdhirAjezvara mahAtIrtha zatruMjaya mahAgiri-pAlitANA, jyAM bhagavAna RRSabhadeva prabhu navANuM pUrvavAra AvyA hatA; jyAMthI anaMtA munioe mokSanI prApti karI; anaMta AtmAoe jyAMthI unnata jIvananI preraNA prApta karI anaMtanI yAtrAe prayANa karyuM, evA A tIrtha sAthe bAroTonI amara zahAdatano itihAsa paNa amara nAmanA meLavI gayo. saurASTranI A e ja bhUmi che, jyAM arihaMtadeva bhagavAna mahAvIrasvAmInI hayAtImAM ja temanA vaDIla baMdhu zrI naMdIvardhane nirmANa karelI kahevAya che te bhavya pratimAjInI pratiSThA mahuvAmAM karAyela che. (rAjasthAnanA nANA, diyANA, nAMdiyA jIvitasvAmI vAMdiyA' tyAM paNa jIvitasvAmI mahAvIraprabhu che.) zatruMjaya tIrthodvAraka Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro zrI jAvaDazA paNa mahuvAnA nararatna hatA. zrI siddhagirijI, zrI giranArajI ane zrI prabhAsa-pATaNa e traNeya tIrthadhAmomAM savA-karoDa sonaiyAnI kiMmatanA traNa ratno uchAmaNImAM bolIne tIrthamALa paheravAno aNamola lahAvo lenAra zreSThIrana jagaDuzA paNa mahuvA-saurASTranA ja panotA putra hatA. | tIrthonA prAMgaNa samuM saurASTranuM aitihAsika zahera AjanuM jUnAgaDha, jyAM bALabrahmacArI, bAvIzamA tIrthaMkara paramAtmA zrI neminAthanAM dIkSA, kevaLajJAna ane mokSa ema traNa kalyANako thayAM-ane Aje paNa eka evo dhvani satata saMbhaLAya che ke AgAmI covIzInA covIze tIrthakaro giranAra upara ja mokSa pAmavAnA che. kAmavijetA sthUlibhadrajI, sudarzana zeTha, vijaya zeTha ane jaMbUsvAmI jevA naiSThika brahmacaryanA dhAraka puruSo Adarza banyA to sItA, subhadrA ane damayaMtI jevI zIlasaMpanna strIono itihAsa A bhUmine bhAre moTuM gaurava apAvI gayo. A dharmabhUminuM ojasa to juo! siddharAja jayasiMha, kumArapALa jevA rAjAone pratibodha ApanAra kalikAla sarvajJa A.zrI hemacaMdrasUrijI ma.nI janmabhUmi dhaMdhukA(saurASTra) ane kharataragacchapravartaka A. jinadattasUrijInI janmabhUmi dhoLakA (gujarAta) hatI. parama pUjya zrI AtmArAmajI mahArAjanI preraNAthI cikAgomAM bharAyela vizvadharma pariSadamAM ane yuropanA anya dezomAM jainadharmanI mahattA prasthApita karanAra berisTara vIracaMda rAghavajI gAMdhI paNa A saurASTra-bhUminuM ja nararatna hatA. kadambagiri, jyAM gata covIzInA kadamba gaNadhara siddhipadane pAmyA; hastagiri, jyAM bharata mahArAjAnA 500 hAthIo svargagati pAmyA; morabI pAsenuM vavANiyA, jyAM zrImad rAjacaMdra jevI tejasvI pratibhAnuM prAgaTya thayuM. AjanuM vallabhIpura, je maitraka rAjAonA samayamAM gujarAtanI rAjadhAnI gaNAtuM. tyAM vikrama saMvata 510mAM jaina siddhAMta graMtho ane Agamo pustakArUDha karavA zrI devardhigaNi kSamAzramaNa Adi sthavironI nizrAmAM je aitihAsika pariSada maLelI te A puNyabhUminA pratApe ja. ghoghAnA navakhaMDA pArzvanAtha, unAnA amIjharA pArzvanAtha ane delavADAnA ciMtAmaNi pArzvanAthanI camatkArika ghaTanAoe je bhUminI dharmajyotane divela pUruM pADyuM che; jaina sAhityanAM pRSTho para noMdhAyelI dhanADhya jaina yazogAthA jyAM kaMDArAyelI che, te sajjanamaMtrInI janmabhUmi gaNAtuM AjanuM vaMthalI (vanasthalI), zrAvikAratna javalabAInI ugra tapazcaryAo sAthe saMkaLAyeluM AjanuM mAMgaroLa, ArAdhanA ane jinabhaktie jinazAsanane bhAre moTI yazakalagI caDAvI che te saurASTranuM dharmapurI AjanuM dhamadhamatuM surendraganara, jyAMnA ArAdhya evA darzanIya dedIpyamAna jinamaMdiroe jainadharmanI tejakiraNAvalInuM surekha citra khaDuM karI dIdhuM che te purANI nagarI vardhamAnapurI. ema kahevAya che ke carama tIrthapati zrI vardhamAnasvAmI--mahAvIra paramAtmA ahIM vicaryA hatA tyArathI A nagarI vardhamAnapurInA nAmathI prasiddha che je Aje vaDhavANa tarIke oLakhAya che. ardhasiddhagirisamAna jinamaMdiro jenA khoLe rahI janasamUhane AkarSI rahyA che tevuM zahera jAmanagara, riddhi-siddhinAM smRticihno jevAM gujarAtanAM saMkhyAbaMdha derAsaro Aje paNa jaina-jainetarone aharnizapaNe preraNA ane bhaktirasanA pIyUSa pAI rahyAM che, e A bhUmino ja prabhAva mAnavo rahyo ne? A dharAnA prabaLa puNyabaLanI pratIti thAya che. AtmAnI malinatAne dhoI nAkhanArI taraNatAraNa A dharAne lAkha lAkha vaMdanA. Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina zAsananAM zilpa-sthApatyano vaibhava H saMskRtinuM naMdanavana jainonI sAMskRtika saMpattisvarUpa jaina zilAlekho, zilpa-sthApatyo ane pUrvajonI paraMparA pramANe zilpazAstrane Aja sudhI sAcavI vividha kalAkRtiyukta jinAlayo, jinabiMbo tathA jaina ArTa gelerInI zobhA vadhAranAra somapurA parivAroe zilpakaLAnI prasarAvelI zAzvata sauMdarya sugaMdha yugo sudhI avicaLa, ane amara raheze. orissAnA guphAmaMdiro ane guphAgRho, samRddha gomaTezvara, zravaNa kotaraNIvALA kevALo, mathurAnA prAcIna avazeSomAM suMdara rIte zaNagArelA ! belagoDA, beMgalora toraNo ane AyAgapaTo e badhA mAtra avazeSo ja nahi paNa kalAlakSmIjInA jIvaMta dazyo che. A dharA uparanA jinaprasAdonA sanmukhadarzano, zilponA manohara dazyo, jinezvaradevonI virATakAya pratimAo. maMdironA sohAmaNA pravezadvAro, prAcIna parAvazeSo. citrazailI vAstukalAno anero vaibhava, arvAcIna dharmasthAnako, kalAkArIgarIthI zobhatA jinamaMdironA vividha aMgonA darzana-vaMdanathI dharma paratvenI ApaNI zraddhAbhaktimAM vadhAro thAya che. A prakAzanagraMthamAM ja zilpasthApatyanA utkRSTa namUnA jovA maLaze. bhAratamAM ghaNI jagyAe jovA maLyuM che tema zilpamAM paNa pArzvanAthanI vilakSaNatA AgavI tarI Ave che. mahArASTranA zIrapuramAM, bhadrAvatI bhAMDakamAM, sikandrAbAdanI bAjumAM alIramAM, prasiddha kulapAkajI tIrthamAM, (AdinAthajInI) tAmIlanADumAM guDIvADA sTezana pAse e ja pradezamAM eka myujhIyamamAM ane ema aneka sthaLe ardha padmAsanavALI tathA kAyotsarga mudrAmAM eka ja tIrthakaranI ATalI moTI saMkhyAmAM pratimAjI bIjA koI tIrthakaranI jANamAM nathI. jaina darzane kalAkArone paNa samAzraya ApIne ghaNuM moTuM pAyAnuM kAma karyuM che. pAlitANA zatruMjaya tIrtha ane taLeTImAM Aja sudhImAM je adbhuta jinAlayo racAyAM tenAthI devI sRSTinuM svarga dharatInA premamAM paDIne jANe pRthvI para UtarI AvyuM hoya ema lAge che. jaina dharmanA suprasiddha graMtha kalpasUtra'mAM paNa tIrthakaroe prathama dharmopadezanA ApI hoya tevA sabhAmaMDaponAM varNano jovA maLe che. pAlitANA uparAMta pAvApurIjI, hastagirijI, kadambagirijI, rANakapura, sametazikharajI, giranArajI, raivataka parvata paranAM tIrtho, kesariyAjI, tAladhvaja, mahuDI ane anya sthAnonAM jinAlayonA paththaromAM UtarI AvelAM ajara-amara kAvyo jevAM che. kaho : gIta gAyA pattharone! somapurA zilpIoe maMdironI sRSTi khaDI karavAmAM AnuvaMzika rIte bahu moTuM pradAna kareluM che. svanAmadhanya zrI prabhAzaMkarabhAI tathA haribhAI temaja anya tajjJoe bhAratanAM rUpa, raMga ane sajAvaTamAM dila daIne kAma karyuM che. daivI sRSTinuM virATa svarUpa H dakSiNa bhAratamAM, mAtra kerAlAmAM ja eka samaye 700 jinAlayo jhaLahaLatA hatA. Ajeya ghaNA prAcIna avazeSo tyAM mojUda che. dakSiNanA cAra rAjayo karNATaka, kerAlA, tAmilanADu ane AMdhrapradezamAM jaina dharma vizALa rIte phelAyo hato. devapUjA, devIpUjA Jain Education Intemational Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro ane tenAM anuSaMge nRtya-saMgItanI kaLAo tyAM TocanI kakSAe vikasI che. atre A graMthamAM ja zrI reNukAbena poravAlanA lekhamAM mUrtio-maMdironAM zilpa-sthApatyanI ghaNI ja rasaprada mAhitI ApaNane sAMpaDe che. muMbaI -muluMDamAM vasavATa karatA zrI reNukAbenanuM A viSayamAMnuM UMDuM saMzodhana kharekhara dAda mAMgI bhe tevuM che. dakSiNa bhAratamAM karNATakanI zrI bAhubalInI virATakAya pratimA tenI rIte eka adbhuta sRSTi che. tenI vizALatA, dedIpyamAna racanA ane chatAM saundaryasabharatA ApaNane mastaka namAvavA prere che. bihAra, uttara pradeza ane gujarAtamAM prApta thayelA kAMsyakalAnA anekAneka namUnAo, devagaDhanuM saMgrahAlaya, kalAsthApatyanI jhAMkhI, khaMDagiri ane udayagirinI guphAo, prAcIna bAMdhaNInuM kareDAnuM bAvana jinAlayanuM maMdira, bhopAvaranI bAra phUTa UMcI bhavya mUrti, kAca ane mInAkAmanI kaLAmAM ajoDa gaNAto kAnapurano mINAkArI bhavya jinaprAsAda, kalAmaya havelIothI zobhatAM jesalameranAM zilpa saundaryo, vizALa nagarI gaNAtA lodravAnAM jinamaMdironI zilpakaLA, bhAvanagaranI paMcatIrthImAM AveluM varatejanuM zrI saMbhavanAthajInuM kalApUrNa maMdira, suratamAM AveluM caudamA saikAnuM kASThakaLAkArIgarIthI zobhatuM bhavya maMdira, jeno eka namUno laMDananA myujhiyamamAM Aje paNa mojUda che, ajameranI digambara jaina nasiyA, jayapuranA AmeranA killAnAM jaina maMdiro ane ghoghAnA jaina maMdiramAM birAjamAna navakhaMDA pArzvanAthanI pratimA zilpakaLAmAM ullekhanIya che, benamUna che ane jagamazahUra che. dakSiNa gujarAtamAM bharuca pAse AveluM jhagaDiyAjInuM saMgemaramaranA koTakillAvALuM vizALa jinamaMdira zilpakaLAthI khIcokhIca DhaMkAyeluM najare paDe che. sAsuvahunI spardhAmAMthI nirmANa thayela kAvInAM manohara jinamaMdiro paNa zilpakaLAno addabhUta khajAno che. pAlitANAmAM taLeTI roDa upara AveluM jaina myujhIyama A. vizAlasenasUrijI mahArAjanI preraNA ane puruSArthathI UbhuM thayela che, je jovAlAyaka che. IDara, cittoDagaDha, jAlora, nAkoDA, zaMkhezvara Adi prasiddha tIrtho tathA muDabidrInI navagraha pratimA jagaprasiddha che. zravaNabelagoDA samIpa AvelA caMdragirimAM anupama mUrtikaLAnA darzana thAya che. dakSiNanAM maMdironAM zilpa ApaNI prAcIna kalApaddhatinAM dyotaka che. e maMdironAM kotarakAma nakazIkAma joIne anero AnaMdollAsa sAthe haiyuM nAcI UThe che. AbudelavADAnAM jinamaMdiromAMnI utkRSTa kalAnAM darzana e jIvanano eka lhAvo samajIne dhanyatA anubhavAya che. rAjasthAna bAmaNavADA tIrthanI paTazALA ane zrI zaMkhezvara mahAtIrtha, nAkoDAjI tIrthanI paTazALA, rAjasthAnanA gAmegAmanA jinAlayo, amadAvAdanuM haThIsiMganI vADInuM adbhuta bAvana jinAlaya, mathurAnA kaMkAlITIlAnA zilpoe jainadharmanI aitihAsikatA kharekhara siddha karI che. ema jarUra kahI zakAya. vaDodarA pAsenA AkoTAnA zilpo paNa atyaMta dhyAnAkarSaka che. madhya bhAratanI keTalIka jIvaMta sthApatyakalA prAcIna jAhojalAlInI madhura yAda tAjI kare che. bihAranI keTalIka imAratomAM ApaNane bhavyatA, suMdaratA ane nakazIkAmanuM subhaga milana jovA maLe che. kalpanAmAM na Ave e rIte prAcIna jinamaMdironI kalAkArIgarIe jainetaromAM paNa bhAre moTuM AkarSaNa UbhuM karIne AsthA, zraddhA janmAvI che. hastalekhananI kaLAne paNa jainAcAryo ane zreSThIoe paripAlita karela che. sadIo vahI jAya chatAM jenAM rekhAMkano ne rUparaMga jarA paNa jhAMkhAM na paDe, hastapratonAM pRSTho baTakI na jAya, evI A kalAsamRddhi che. chellI keTalIka sadIothI zatruMjayAdi tIrthonA paTa paNa evA ja suMdara banAvavAmAM Ave che. jJAnapaMcamInA divase racAtI raMgoLIo paNa tIrthakara bhagavaMtonA jIvanaprasaMgone ane mahA prabhAvazALI Jain Education Intemational Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 jina zAsananA strI-puruSonA pAvaka prasaMgone UDIne AMkhe vaLage evA rUparaMgamAM prastuta kare che. gujarAtanA svapna deTA kIrtivijayI vastupAla-tejapAla ane gujarAtanI suzrI anupamA devInAM dharma ane kalAbhAvanAthI maMDita zilpasmArako Aje paNa bhAratabharanA jaina yAtrALuo ane paradezIone mATe AkarSaNarUpa banela che. muMbaI pAse banela mAnasamaMdira temaja nAsika pAsenuM dharmacakratIrtha ane pUnA-kAtrajanuM AgamamaMdira potAnI zilpa samRddhithI prasiddha che. kacchamAM bhUkaMpa pachI bhadrezvaranuM navanirmita jinAlaya, vAMkI-jinAlaya vagere paNa zilpakaLAnA uttama namUnA jevA che. A jaina tIrthadhAmo mAtra zilpa-sthApatyanA suMdara jharUkhAo ja nathI; paNa AtmakalyANanAM jIvaMta smArako che. A kalAmaMdiro kevaLa gaganacuMbI imArato nathI paNa AtmAne nirmaLa ane unnata banAvavAnuM suvyavasthita Ayojana che. A Ayojana pAchaLa jainonI zraddhAbhaktie ajoDa kAma karyuM che. bhAvI peDhIne mATe puSkaLa bhAthuM pUruM pADyuM che. puNya darzanIya bhUmino pAvanakArI prabhAva A pAvanakArI puNyabhUmionI puNyaprabhAvakatA to juo! temanA darzana, vaMdanA ane sparzanAthI ApaNA mastaka jhUkI paDe che. tIrthakaronAM punita pagalAMthI pAvana banela zatruMjaya mahAgiri, jyAM RSabhadeva prabhu eka-be vAra nahIM paraMtu navvANuM pUrva vAra padhAryA che. magadhamAM, bihAramAM, baMgALa ane utkalanI bhUmie jainadharmano sonerI sUrya eka samaye caramasImAe pahoMcelo joyo che. tIrthakaromAM kalyANako pUrvanI puNyabhUmimAM vizeSa sAMpaDe che. tenA darzanathI mananI bhAvanAo hiloLe caDhe che. pAdaliptasUri, kAlakAcArya, AkAzamArge vicaranArA vajasvAmI, khapuTAcArya, dhanezvarasUri, mAnatuMgasUri, bappabhaTTasUri. AcArya zIlAMka vageree jaina zAsanane ghaNuM gaurava apAvyuM che. A jaina zramaNo AtmakalyANanI sAthe janakalyANanI sAdhanA karatA rahyA hatA. anaMta AtmAonI paNa A siddhabhUmi gaNAya che. A zatruMjaya girirAjanA soLa uddhAromAM A girirAjanA asaMkhya cha'rI pAlaka saMgho nIkaLyA. seMkaDo maMdironI racanA, hajAro mUrtionI pratiSThA, pravrajyA prasaMgo, padapradAna Ayojano, sAdharmika vAtsalyo, abhayadAnanI ughoSaNAo tathA A sarvee jagatamAM anekAntadarzananuM sAcuM gaurava ane garimA pratiSThita karela che. bhAratamAM ke bhAratanI bahAra jainonAM eka-eka tIrthamaMdiro ke upAzrayo prAcIna vaibhavanA prabaLa purAvA che. Abu delavADAnA jaina derAsaro upara pharakatI dhajAo madhyakAlIna samayanA rAjavIo ane maMtrIonI gauravagAthAne tAjI kare che. jaina itihAsane samRddha karanAra bihAranuM paTaNA juo, jenI sAthe sthUlibhadrajInI kathA saMkaLAyelI che. rAjA zreNikanI rAjadhAnI AjanuM rAjagRhI juo, aMtima kevaLI jaMbusvAmI, dhanA zAlibhadra ane sulasA zrAvikA A nagaramAM ja janmyAM. prasannacaMdra rAjarSine A nagaramAM ja kaivalyanI prApti thaI. hemacandrAcAryanuM pATaNa juo ke hIravijayasUrinuM pAlanapura juo, delavADA, kuMbhAriyA ane ArAsaNanAM maMdiro juo. prAcIna bhArata ke bharUcanI paMcatIrthI juo, jaina saMskRtine Toce laI janAra caudamI sadInuM kezariyAjI juo, cheka uttarathI dakSiNa ane pUrvathI pazcima samagra bhAratavarSa tIrthakaro ane sAdhu sAdhvIonI vihArabhUmine lIdhe AMkha bharI bharIne jovuM game tevuM e saghaLuM kharekhara darzanIya bhAse che. pAprabhasvAmInI janmabhUmi kosaMbI, mRgAvatIjIne kevaLajJAna ahIM ja thayuM. anAthImuni ane vaiyAkaraNI kAtyAyananI A Jain Education Intemational Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro janmabhUmi, aDadanA bAkuLA vahorAvanAra caMdanabALAno prasaMga A dhanya bhUmi sAthe saMkaLAyelo. ayodhyAno itihAsa raghukuLa sAthe saMkaLAyelo. RSabhadevaprabhunI janmabhUmi dIkSA kevaLajJAna paNa atre ja thayuM. sumatinAtha ane anaMtanAtha bhagavAnanAM cAra cAra kalyANako ahIM ja thayAM. rAjA harizcaMdra paNa A nagaranA ja hatA. mallinAthanI janmabhUmi mithilA, munisuvratasvAmInI janmabhUmi vArANasI, caMdrAvatI, kAkandI, caMpApurI, hastinApura e badhI tIrthaMkaronI janmabhUmine lAkha lAkha vaMdanAo. rAjagRhI ke sametazikharajI ke pAvApurI ApaNAM sAcAM ghareNAM jevA che. chellI sadImAM je je dharA upara tIrthasthAno UbhA thayAM ane vikasyAM kadaMbagiri, hastagiri, zaMkhezvarajI ke bhadrezvara e badhI ja puNyabhUmio kharekhara darzanIya bhAse che. hamaNAM hamamAM zrI sammetazikharajI tIrthanI taLeTIno bhAre vikAsa thaI rahyo che. jyAM ekIsAthe zilpa-sthApatyanA benamUna 25 jinAlayo nirmANa pAmI rahyA che. jemAM mukhya jinAlaya vAyolInanA AkAramAM pharatA sarovara sahita nirmANa pAmaze te darzana karatA romAMca paNa thaI jaze. 25 jinAlaya AcArya zrI kIrtiyazasUrijInA upadezathI saMpUrNa svadravyathI ja nirmANa pAmaze. A AjanA kALanI eka AzcaryakArI ghaTanA banaze. rAjadharma ane dharmapremI rAjavIo saM. 1101thI 1229 e jaina saMskRtino suvarNayuga hato. siddharAja jayasiMhanA zAsanamAM thayelA jainAcAryo, jainamaMtrIo, jaina daMDanAyako ane jaina kavioe gujarAtanA kIrtidhvajane gagacuMbI banAvyo hato. jainadharma kevaLa sAdhuono ja dharma nahoto, enA siddhAnto cokkasa bhUmikA upara racAyelA hatA. caMdragupta maurye svIkArela jainadharma rAjasabhAo sudhI vistarelo hato. jainadharma gujarAtano rAjadharma gaNAto. gujarAtanA takhtA upara takhtanazIna banIne jyAre vIra vanarAje jainadharmane rAjadharma banAvyo tyAre lATa, saurASTra ane gujarAtanI eka karoDanI prajAmAMthI aDadho karoDa mAnavono dharma banavAnuM mahAbhAgya jainadharmane prApta thaI cUkyuM hatuM. zivapUjaka solaMkI rAjAo paNa rAjadharma tarIke saikAo sudhI jainadharmanI sAdhanA karatA rahyA. kRSNa mahArAjAe giranAra tIrtha upara sonA-rUpA ane mANekanA jinAlayo baMdhAvyA hatA. mahArAjA kumArapALanA samayamAM to e jainadharma-zAsananI jAhojalAlI parAkASThAe pahoMcI hatI. vaizAlIno rAjA ceTaka, caMpAno rAjA dadhivahana, kauzAMbIno rAjA zatAnika, avaMtIno rAjA caMDapradyota, lIcchavInA naMdavaMzIya rAjavIo ane mauryavaMzI rAjavIoe jaina dharmane bhAre moTuM baLa ApyuM che. mahArAjA kumArapALe tAraMgAnA DuMgara upara padharAvelI paMcANu iMcanI vizALa pratimA ane diva baMdara uparanuM navalakhA pArzvanAthanuM maMdira rAjavIonI jinabhaktinuM jvalaMta udaharaNa che ane e vakhatanA suvarNakALanuM pratibiMba pADe che. kumArapALanA samayamAM ja Agamo ane pUrvAcAryonA aneka graMtho tADapatro upara lakhAyelA. kahevAya che ke kumArapALe caudaso cummAlIza 49 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5o jina zAsananA jaina maMdiro baMdhAvyAM. zreNika mahArAjA dararoja mahAvIra prabhu je dizAmAM vicare te dizAmAM ATha-dasa DagalA AgaLa jaI 108 sonAnA javathI svastika karatA. Abu-delavADAnAM jaina derAsaro upara pharakatI dhajAo kevaLa jinazAsananA madhyakAlIna yuganA prabhAvanI smRtine ja mAtra jAgRta nathI karatI, balka e kALamAM jaina zAsane sarjelA prajAvatsala rAjavIonI prakAzavaMtI gauravagAthAne paNa tAjI kare che ane kALanA mAnava-audAryanI jhAMkhI karAve che. mahArAjA saMprati, vikramAditya, khAravela AdinI jinabhakti prasiddha che. kaMDakolI nagaranA somadeva rAjAe pa00 sonAnA ane 1700 lAkaDAnA jinAlayo baMdhAvelA. dharmanaMdana rAjAe zatruMjaya upara yakSe ApelI rasakUpikAthI koTIbhAra pramANa sonu banAvI 10 bhAra pramANa sonAnA 100 jinAlayo, cAMdInA 100 jinAlayo, cAMdInA ekalakha jinabiMbo, pittaLanA navalAkha jinabiMbo ane pASANanA 90 lAkha jinabiMbo bharAvIne gajabanI zAsanaprabhAvanA karI hatI. magadhanA mahAna samrATa zreNika mahArAjA to AvatI covIsImAM padmanAbha nAme tIrthakara banaze. navavaMdo paNa jeno hatA ane tenA zakaTAla Adi maMtrIo paNa jaina hatA. rAjyazAsana ane dharma vaccenI samanvaya kaDI : dharmapremI maMtrIzvaro jainadharmazAsane eka samaye nagarazeTha nAme eka navI keDInuM nirmANa karyuM ane 'pradhAna' nAmanI eka bIjI suMdara keDInuM paNa sarjana karyuM. prajAdharma banelo jainadharma A kaDIo dvArA pharI rAjataMtro sudhI potAno avAja pahoMcADI zakato hato. gujarAtanA mahA-amAtya Azuka pRthvIpAla, zAntanu, Abhu, muMjAla ke udayana mahetA, AMbaDa pethaDa, jhAMjhaNazA vagere svayaMbaLe ucca daraje pahoMcyA hatA. pethaDa maMtrInA dharmapatnI jinamaMdire jatI vakhate roja varNanuM dAna ApatA hatA, tyAre yAcakonI bhAre moTI bhIDa jAmatI hatI. * rAjA-prajA vaccenI A kaDIo kevI AzIrvAdarUpa hatI te joIe. rANA pratApa jyAre aravallInI girikaMdarAmAM bhaTakatA hatA tyAre jinazAsananI preraNA pAmI vaphAdAra jaina maMtrIzvara bhAmAzAe mahArANA pratApane caraNe lAkho sonAmahoronI bheTa dharI dIdhI hatI. jainadharmanA eka parama anuyAyInI samayasUcakatAe mevADanI dharatI upara bhagavo jhaMDo pharakato thayo. viradhavalanA maMtrI tejapALe ane mAMDavagaDhanA pethaDazAhe darbhAvatI-DabhoInAM jinamaMdironA nirmANakALamAM sAro evo rasa lIdho hato eTaluM ja nahIM paNa dharma ane rAjyazAsana vacceno samanvaya sAdhyo. maMtrI AMbaDe bharUcanA zakunikA vihAramAM be karoDa dravya kharco jIrNoddhAra karAvela. navamI sadI pahelAno itihAsa tapAsatAM khyAla Ave che ke giritIrtha jyAM bhojarAjAe saMskRta vidyApITha sthApI hatI, jyAM eka samaye 300 jinamaMdiro jhaLAhaLAM thatAM hatAM, tyAMnA dharmapremI maMtrIzvaro pethaDazA ane jhAMjhaNazAnuM jainadharmamAM je apratima yogadAna hatuM te amara raheze. kahevAya che ke vastupAle teraso tera ane pethaDazAhe coryAzI jinamaMdiro baMdhAvyAM. vastupAla-tejapAlanI A bAMdhavabelaDIe jainadharmano romaharSaka prabhAva vistAryo hato. 1287mAM temaNe zatruMjayano eka yAtrAsaMgha kADhyo hato. A saMghamAM nAgendragacchanA vijayasenasUri, udayaprabhasUri, vardhamAnasUri, rAjagacchanA bAlacaMdrasUri, vaDagacchanA Jain Education Intemational Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 51 jagatacaMdrasUri Adi 900 jeTalA AcAryo, 100 digambarAcAryo ane 2100 sAdhuo hatA. are! temanI sAdhu veyAvacce bhakti to juo 1500 zramaNo emane tyAM roja gocarI mATe padhAratA hatA. aneka birudothI temane sanmAnyA hatA. | kuMbhArANAnA maMtrI dharaNazAe batrIsa varSanI uMmare brahmacaryanuM vrata aMgIkAra karI rANakapura (dharaNavihAra)mAM nalinI gulma vimAna jevA caumukhajInA bhavya maMdiranI pratiSThA karAvelI. ema kahevAyuM che ke bhAratabharamAM AnA jevuM bIjuM ekeya maMdira nathI jaNAtuM. vastupAle vaDodarAnA pArzvanAtha jinAlayano karAvelo jIrNoddhAra cirasmaraNIya raheze. udayana maMtrIe khaMbhAtamAM udayanavasahI nAmanuM banAvarAveluM jinamaMdira Aje paNa saune cittAkarSaka lAge che. siddharAjanA maMtrI sajjana zreSThIe giranAra (raivatagiri) para karAvelo jIrNoddhAra jinabhaktinuM preraka udAharaNa che. DuMgarapuranA rAjA somadAsanA maMtrI osavAla sAdarAe acalagaDhamAM karelI jinabhakti prazaMsApAtra banI gaI che. nAhaDamaMtrIe koraTAjI ne jodhapura pAsenA sAMcoramAM baMdhAvelAM jinamaMdiro tenI jinabhaktino prabaLa purAvo che. madhya pradezanA mAMDavagaDhanA gyAsuddIna bAdazAhanA saMgrAmasonI maMtrIe chUTe hAthe lakSmIno dhodha varasAvI mAgasI, malI mAMDavagaDha dhAra, maMdasaura vagere sthaLoe sattara jeTalAM vizALa jinamaMdironuM nirmANa karAvIne itihAsa saryo che. sUcita graMthamAM rAjavIo ane maMtrIonuM jainadharmamAM AdAna-pradAna saMbaMdhIno eka lekha jijJAsuoe vAMcI javA jevo che. uttara gujarAtamAM jANItA itihAsavettA DaoN. narezakumAra parIkhe A lekhanI rajUAta karI che. dharmabIjano vAstavika paricaya jena zabda koI saMkucita saMpradAyane darzAvato nathI. A zabda "ji' (jaya) dhAtu parathI Avelo che. vizvavijayanI A bhAratavarSamAM to kadI koIe eSaNA sevI nathI. vizvavijayanI parisImAe pahoMcavA mathanArAo potAnI indriyo ke aMtaHkaraNa para vijaya na meLavI zake to kALanI UMDI gartAmAM evI rAkhanI DhagalIo nIce daTAI jAya che ke temanA nAma ane kAma koI Aje ke kyAreya yAda paNa karatAM nathI. bhAratavarSanA bhagavAna AdinAtha Sabhadeva ane anya parama prabhAvaka tIrthakara bhagavaMtoe samasta mAnavajAtinA parama kalyANanuM mArgadarzana karatAM karatAM jJAna, darzana ane cAritryanI anaMtatA potAnI aMdara ja siddha karIne, AMtarika rIte AtmAno vilakSaNa vikAsa sAdhIne devone paNa vaMdanIya evuM UMceruM sthAna zI rIte pAmI zakAya te potAnA jIvanakavana dvArA darzAvI ApyuM. jIvanamAM dharmane mahattva ApavAthI ja sAcI zAMti prApta karI zakAya che. darzana' zabdanI vivecanA 'darzana' zabdano artha thAya che jovAnI kriyA athavA nihALavA maLatuM dazya. darzana eTale vizALa arthamAM satya anubhava. darzana e muktiyAtrAnI sIDI che. mumukSuo mATe darzana sarvaprathama anivArya cIja banI rahe che. darzana' zabdano vyApaka artha 'tattvajJAna' Jain Education Intemational Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 jina zAsananAM darzanazAstra-philasUphI paNa kahI zakAya. jenA dvArA vastunuM satyabhUta tAttvika svarUpa jANI zakAya te darzana che. kaMIka jovA-samajavAnA prayatnanA pariNAme prApta thayela mArga ke ciMtana eTale darzana. darzana jIvanamAM gajabanI krAMti lAve che. darzanathI jIvananI AkhI paddhati samuLagI badalAI jAya che. darzanathI jIvananI eka eka paLa navapallavita banI jAya che. eTaluM ja nahIM paNa A darzananA mULamAM jijJAsA paDelI che. huM koNa chuM? kyAMthI Avyo? dRzyamAna jagatanuM sAcuM svarUpa zuM che? tenI utpatti kyAMthI thaI? teno sarjaka koNa che? ApaNuM kartavya zuM? suMdara sAdhanAmArga kayo? manamAM upasthita thatA AvA aneka praznonA javAba maLe che darzanathI. darzana satyane samajavAnI eka navI ja dRSTi Ape che. jainadharmamAM A zabdanuM viziSTa sthAna rahyuM che. jainadarzanamAM samyag darzananI viziSTa mahattA che. samyag darzana eTale vastune yathA svarUpamAM jovAsamajavAnI dRSTi. mokSamArganAM triratnomAM tenuM prathama ane vizeSa sthAna rahyuM che. pratyeka vastu-e jagata hoya ke jIva-saune vaijJAnika paddhatie taTasthabhAve nIrakhavAnI kaLA eTale samyag darzana, je mAnavImAM sarvaprathama AtmajAgRti, saraLatA, AsthA vagere sadguNo janmAve che ane pachI jagatanA bAhya padArthone nIrakhavAnI dRSTi utpanna kare che. A uparAMta jaina darzana jagata, jIva, Izvara, mukti vagere pratye viziSTa mAnyatAvALuM darzana che. aparAdho sAMbhaLavA, khaNakhoda karavA saunuM dila jhaTa icche che; paNa jaina darzane prema, ahiMsA, muditA ane karuNAnA ApelA caturvidha amRtasarovaramAM DUbakI mAranArane ja parama zAMti ane parama sukhano lAbha maLe tema kahyuM che. aparAdho khamAvavA e ja moTAmAM moTuM maMgala darzana che. eTale ja jaina darzananA anuyAyIo jagatanA badhA jIvone khamAve che. A vItarAga-darzana ja vizvanuM maMgala karaze evI amArI parama zraddhA che. tAttvika bhASAmAM darzana zabdano artha thAya che zraddhA, samakita athavA viziSTa anuprekSAzakti. poNI sadIthI vadhu jIMdagInA je varSo AnaMdathI pravAsa paryaTanomAM ane sAhityasaMzodhanamAM gALyA temAM mane A bharatakhaMDa--puNya dharAnI soDama kAMIka alagArI jaNAya che. duniyAnA keTalAka darzane gaMdhavatI pRthvI evuM nAma ApyuM che. paNa gaMdha ja nahIM mane be traNa khAsa lakSaNo anubhavAyA che. sugaMdhavatI pRthvI, zIlavatI pRthvI, mAdhuryamayI pRthvI. pRthvI dhenu che ane kAmadUdhA che. eTale ja pRthvInA sugaMdha, zIla, mAdhuryanA dUdhanI ja gupta saravANI atre kAyama rahevAnI. saMskRti ane zIladharmano jyAM ajoDa samanvaya anubhavAyo evI A dharAnA yazojjvala saMtAnonI sAdhanA siddhiono mahimA gAvAno lobha sudIrgha AyuSya ane sugrathita graMthAvalionuM prakAzana thayA pachI paNa jato nathI. jaina darzanamAM manovaijJAnika vicAradhArA FF' )) | | Adhunika manovijJAnanA AcAryo kahe che ke mananA ghaNA stara che. jAgRta mana to samudramAM taNAI AvatI himazIlAno pA bhAga dekhAya-poNo bhAga dekhAya ja nahIM- tevuM che. ardhajAgRta, ajAgRta, avacetana evA evA mananA staronAM saMzodhano atyAre cAle che. zramaNa bhagavAna mahAvIranA paTTa gaNadhara gautama prabhu mahAvIramAM eTalI bhakti-Asakti sevatA hatA ke temanA upadezathI ghaNA jIvo kalyANanA mArge ArUDha thayA. pacAsa hajArane kevalajJAnanI lahANI karI. paNa gautama gaNadharane potAne kevaLajJAna thayuM nahIM. bhagavAna vardhamAna mahAvIra Jain Education Intemational Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 53 temanA mananI A maryAdA jANatA hatA, tethI pote irAdApUrvaka nirvANa jANI gautamane dUra mokale che. bhagavAnanA nirvANanA samAcAra sAMbhaLIne prAraMbhamAM to gautama gaNadhara AkuLavyAkuLa banI jAya che, paNa thoDI ja kSaNomAM kevaLajJAnano jhaLahaLato prakAza temanA Atmatattvane ajavALI rahe che. A pracalita kathA zuM bhagavAna mahAvIranuM asAdhAraNa manovaijJAnika UMDANa nathI batAvatI? meghakumArane sAdhanAmAM saMkaTa samaye pUrvabhavanuM smaraNa karAve che, temAM paNa sUkSma manovaijJAnika rahasya samAyuM che. bhikhkhajIvanamAM to prathama pravrajyA lIdhI hoya te vaMdana karavA yogya chatAM gRhasthajIvananI potAnI mahattAne smarIne potAnAthI nAnA chatAM dIkSAdharmamAM vahelA pravezelA zramaNajIvana gALanArane praNAma karavAmAM acakAtA potAnA bhAI bAhubaline mAnarUpI hAthI parathI UtaravA kahetI bahenonI pracalita jainakathA paNa kevA kevA UMcA manovaijJAnika bhAva pragaTa kare che! Atmadarzana : savapirI darzana Ama manojagatanuM darzana paNa darzana che. paNa zAstroe A darzanane paNa uccatama darzana batAvyuM nathI. IdriyothI UMcuM che mana, manathI sUkSma che buddhi, buddhithI paNa sUkSma che AtmA. A AtmAno anubhava ja darzanazAstrono pradhAna viSaya che. vizvanA manana ane ciMtanane kSetre AcAranuM darzana AcArAMgasUtramAM suMdara rIte upalabdha thAya che. uttarAdhyayana sUtra'mAM AtmadarzananuM benamUna pathapradarzana to jagatanI jainetara prajAne paNa durlabha ane preraNAdAyI banI rahyuM che. kahevAyuM che ke AtmAnA asaMkhya pradeza rahelA anaMtAnaMta guNo khIle tyAre mAnavajIvananA udayAcale sAco sUryodaya thayo gaNAya. bhagavAna mahAvIrano Adeza spaSTa che ke vIrapuruSa durjaya saMgrAmamAM lAkho yoddhAone jIte che; paNa potAnA AtmA para vijaya meLavavo e ja sarvoparI vijaya che. je AtmAnA virATa svarUpane oLakhe che teNe badhuM ja jANI lIdhuM che. samatAthI zramaNa, brahmacaryathI brAhmaNa, maunathI muni ane tapathI tapasvI thAya thavAya che. AyuSyamanuM, vivekapUrvaka cAlo, jayaNApUrvaka UbhA raho, beso bhojana karo, bolo to vizeSa pApakarmanuM baMdhana thaze nahIM, e ja parama dharma gaNAyo che. vividha darzanomAM eka anokhuM jainadarzana gautamanuM nyAyadarzana, kaNAdanuM vaizeSika darzana, pataMjalinuM yogadarzana, kapilanuM sAMkhyadarzana, jaiminInuM pUrvamImAMsA-darzana ane bAdarAyaNanuM uttaramImAMsA darzana athavA vedAntadarzana, A vaidika darzana che. bauddhomAM paNa zUnyavAdI, yogAcAra ane kSaNika vijJAnavAdI vebhAvika bauddhonI dArzanika zAkhAonA aneka graMtho che. pazcimamAM paNa kenTa, zopanahara, spinojhA, zlegalanA darzanagraMtho ghaNAM pracalita che. A darzana-vADamayamAM jaina darzananuM eka AgavuM sthAna che. cheka bhagavAna RSabhadevathI prasthApita thayela jainadarzananI pUrNa vikasita, gahanagaMbhIra garimA carama tIrthakara kSamAzramaNa bhagavAna mahAvIra sudhI cAlI Ave che. Jain Education Intemational Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa4 jina zAsananAM jaina darzana bhAratIya darzanamAM viziSTa bhAta pADanAruM darzana che. temAM saMsAranI kalpanA, jIva ane cha dravyonI carcA, nava tattva ane IzvaranI carcAnI sAthe saiddhAMtika rUpe teno anekAntavAda ane svAdvAda viziSTa sthAna dharAve che. bhAratIya vaidika darzanonI mAnyatA pramANe saMsAra janme che; teno pralaya thAya che ane punaH janme che. pratyeka jIva Izvarano aMza che, ane IzvaramAM maLe che. Izvara avatAra le che tevI mAnyatAo che. jyAre jaina darzana mAne che ke saMsArano koI niyaMtA, racayitA ke saMhAraka nathI. saMsAra-jagata to anaMta che. teno saMpUrNa kSaya thato nathI. utpAda, vyaya ane dhrauvyanA siddhAMta pramANe jagata racAya che ane teno kSaya thAya che. tevI ja rIte bhagavAnano avatAra thato nathI; paraMtu karmonA baMdhathI mANasa saMsAranI cAra gati prApta kare che ane karmono saMpUrNa kSaya karI siddha ke mokSapada prApta kare che. evI subhaga paLo ApaNA jIvanamAM paNa jhaDapathI Ave. jaina darzananA sauthI mahattvanA siddhAMta anekAntavAda ane svAdvAdano vizvabharamAM kyAMya koI joTo jaDe tema nathI. satyAnveSaNanI gahana mImAMsA : "samyagdarzanajJAnacAritrANi mokSamArga: (tattvArthasUtrama)-jaina darzanamAM mAtra vicAravAnI ke jJAnanI ja vAto karavAmAM AvI nathI; paNa jANeluM jIvanamAM utAravAnI mahattA arthAt cAritryanI mahattAno svIkAra thayela che. cAritrya te jJAnanI prayogapaddhati che ane teno sUkSmatama vicAra karavAmAM Avela che. zrAvaka ane sAdhunI zreNIo cAritrika dRSTie judI judI hoI tenA pAlananI maryAdA paNa zreNI pramANe che. zrAvaka niyamonuM AMzika pAlana karI zake che tethI te aNuvratI kahevAya che; jyAre sAdhue saMpUrNa pAlana karavAnuM hoya che mATe te mahAvratI kahevAya che. ane A cAritryapAlanamAM paNa svecchAe, prasannacitte pAlana karavAnI uccatama bhAvanA rahelI che, ane A niyamo mAnavAmAM uttarottara ahiMsA, karuNA, paropakAra vagere bhAvanA janmAve che. jaina darzanamAM tethI udAratA ane samadarzitA che. ahiMsAnI jevI sUkSmatama vicAraNA jaina darzanamAM che tevI vizvamAM kyAMya nathI. AcArazuddhinI jevI UMDI vicAraNA 'AcArAMgasUtra'mAM che, tevI anyatra kyAM che? zuM jamavuM? kema jamavuM? kema besavuM? kema bolavuM? kema vaMdanA karavI? AhArapANI vahoravA jatAM paNa koI jaLacara, sthaLacara ke vanaspati-jagatanA koIpaNa nAnAmAM nAnA jIvanI hiMsA na thaI jAya, koI rakhe na dubhAya, koIno aparAdha na thaI jAya evI cIvaTa jaina darzane kevI adbhuta rIte rAkhI che! mAtra sAdhu-sAdhvIo ja dharmAcAra seve, gRhasthone chUTachATa-evuM ahIM nathI. caturvidha saMghanA cAre vibhAgo mATe mAtra vicAranI cokkasa maryAdAo nahIM, paNa rojabarojanA jIvananA AcAranA paNa cokkasa nItiniyamo A darzananA graMthomAM che. mAtra jIva ahiMsA ke karuNAnI be traNa vicArasaraNI ja A darzanamAM nathI, paraMtu zuddha vaijJAnika koTinA tarka ane yuktinI sarANe caDAvIne parakhelAM satyAnveSaNonI gahana mImAMsA paNa jaina darzane ApI che. vicAramAM syAdvAda, uccAramAM saptabhaMgI, AcAramAM AjJAdhInatA e jinazAsananI apratima dena che. Jain Education Intemational Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro niHspRhabhAvanI parAkASThA = kevaLajJAna kevaLa" zabda saMpUrNatAnA arthamAM che; paNa anaMta jJAna, anaMta darzana ane anaMta cAritranI upalabdhi temAM aMtanihita che. aneka janmonA karmavipAkone zAMtithI, samajapUrvaka bhogavI laI tIvra tapazcaryA ane aneka upasargone sahana karIne saMpUrNa karma kaSAyanA kSaya bAda kevaLajJAnanI prApti thAya che. sAmAnya jIvonuM jJAna to ati maryAdita che. devomAM indra vagerene avadhijJAna hoya che; jyAre kevaLajJAna to karoDo jIvomAMthI bhAgye ja koImAM jovA maLe. aneka janmo pachI AtmAne sparzelAM karmo, saMzayo, vAsanAonA paramANuonAM jALAM bhedIne, karmo khapAvIne, navAM karmo na thAya evI suMdara zuddhadazA prApta thatA kevaLajJAnanuM pragaTIkaraNa zakya bane. je kevaLajJAna mATe bAhubalIjIe dIkSA bAda sAdhanAmAM lIna banI eka varSa sudhI AhArapANIno sadaMtara tyAga karyo, zarIranI ArapAra jhADIo vIMTaLAI gaI. je kevaLajJAna mATe bhagavAna mahAvIrane sADAbAra varSa sudhI jIvaleNa upasargo sahana karavApUrvaka ghora sAdhanA karavI paDI, je kevaLajJAna mATe metArya munivara taDake zekAyA, je kevaLajJAna mATe baMdhaka munivara aMgAre tapyA e kevaLajJAna vinayamUrti gautamasvAmIe pacAsa hajArane ApI dIdhuM ane pote kevaLajJAna vinAnA sAva korA rahya. e gautama zramaNane anupama dAnezvarI ja samajavAne? zrI gautamasvAmIne prabhu mahAvIranA guruviyoganI vedanAmAMthI ja jIvanano navo rAha maLyo. rAga-dRSTino paDado haTatAM ja AtmasiddhinuM amRta pragaTa thayuM ane mAtra eka sekanDamAM ja kevaLajJAnano divya prakAza vyApI gayo. jene itihAsanA AvA romAMcaka prasaMgomAMthI ApaNane ghaNIbadhI preraNA maLI rahe che. jJAna saMpUrNa kyAre bane? rAgadveSa ane mohano sarvathA nAza thAya tyAre. tethI ja to tIrthaMkara paramAtmAo vagere jJAnane DhAMkanArAM jJAnAvaraNanA karmavAdaLo haTAvavA mATe bhavya ane bhagIratha puruSArtha kare che; sukhamaya evA gRhavAsano tyAga karI, saMyamano svIkAra karI, tIvra tapa ane kaThora tyAga dvArA niHspRha bhAvanI parAkASThAnAM zikharo sara karI sarvasaMgarahita bane che. utkRSTa koTinA anAsakta bhAvamAM AvatAM mohakarmano sarvathA nAza kare che. tyArabAda jJAna vagerene rokanArAM karmanAM vAdaLo khasI jatAM teonAM AtmAmAM jAjavalyamAna, atyaMta tejasvI kevaLajJAnarUpI sUrya prakAzita thaI jAya che. tethI evA AtmasvarUpastha puNyazALI AtmAo paramAtmA banI jAya che, ane vizvanAM trikALanAM sarva dravyo, sarva kSetro, sarvakALa ane sarvabhAvonA hAthamAM rahelA sphaTikanI jema jANakAra banI jAya che. vItarAga paramAtmA zramaNa bhagavAna mahAvIra i.sa. pUrve 557mAM sarvajJa banyA. tyArabAda jIvonA ekAnta hitane mATe dharmopadeza Apyo. tethI temaNe kahelAM tattvo satya ane sva-parane ekAMte hitakArI ja hoya che. sukha ane duHkha e mane che. paNa jeNe mana jItyuM ene sukha ke duHkha asara na kare te ja Akhare vItarAgatA-kevaLajJAna pAme. pU. paMnyAsa zrI caMdrazekharavijayajI ma.sA.nA ziSyaratna pU. munirAjazrI hemavallabhavijayajI mahArAje eka sAthe saLaMga 2500 AyaMbila karyA. AjIvana AyaMbila karavAnI bhavya bhAvanA seve che. nispRhatAnI paNa hada hoya ne? zrI jIrAvalA pArzvanAtha tIrthanuM saMpUrNa navuM nirmANa thaI rahyuM che. 50 thI 60 karoDano projekTa che. Ayojako taraphathI nirNaya levAyo che ke dAna ApanAranuM kyAMya paNa nAma nahIM mUkAya chatAM paNa karoDonA dAna AvatA rahyA che. dhanya che jaina zAsanane! Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina zAsananAM jaina zakadanI vyAkhyA ane vivecanA jaina eTale koI jAti nathI. tIrthakaro dvArA praNIta paMthanA anuyAyI eTale jaina. jina eTale jItanAra. jeNe paMcendriyo upara vijaya prApta karIne saMyamanI siddhi prApta karI che; jeNe Atmapradezane saMpUrNa oLakhyo che e jenA deva che te jaina, jene navakAra mahAmaMtramAM apAra AsthA ane deDha zraddhA che te jaina che. carama tIrthakara devAdhideva bhagavAna mahAvIre AtmadarzananA pAyA rUpe pAMca mahAvratonA samyaka paripAlana mATe vAraMvAra bhArapUrvaka AjJA karI che. A aNuvrato pALanArA, mahAvrato paLe paLe jIvanamAM jhIlanArA jaina che, indriyo ane mana upara vijaya meLavI saMyamabharyuM jIvana jIvanArA jaina che. pratipaLe sAvadhAna rahI potAnA cittamAM rahelA kAma, krodha, lobha Adi AMtarazatruo para vijaya meLavavA mathe e jaina che. je potAnA karmavipAkone harSa ke zoka vinA bhogavatAM bhogavatAM, khapAvatAM khapAvatAM navAM karmabaMdhano UbhAM na kare ane samyaka jJAna, samyaka darzana ane samyapha cAritryanI ArAdhanA dvArA karma pudgalane jIva tarapha ekameka thatAM rokIne te dvArA nirjarA ane chevaTe temAM anaMta darzana, anaMta jJAna ane anaMta cAritryanI saMprApti dvArA mokSapadane pAme te jaina che. je kevaLajJAnanI prAptinA mArga upara pahoMcIne AtmAnA vAstavika virATa svarUpane nIrakhIne temAM ja ramamANa rahe che te jaina che. jaina tIrthakaro kSatriyo hatA. indrabhUti Adi 11 gaNadharo ane jainadharmI evA keTalAye rAjavIo jainetara hatA. ApaNA mahAna AcAryo siddhasena divAkara, zrImad haribhadrasUrijI Adi brAhmaNavaMzanA hatA. metArajamuni anya vaMzanA hatA. mahArAjA kumArapALa kSatriya hatA. pUjya zrI caudapUrvI zaabhavasUrijI jainetara kuLamAM janmyA hatA. evA hajAro jainetaroe svayaM preraNAthI jainadharma aMgIkAra karelo jotAM e vastunI ApaNane pratIti thAya ja che ke jaina darzanamAM vyaktinA mUlyAMkanano AdhAra tenAM jAti, kuLa ke uMmara upara nathI, paraMtu tenA vinayAdi sadguNonI yogyatA tathA jJAna, darzana ane cAritryanA vikAsa para avalaMbe che. tethI ja ApaNe kahIzuM ke jaina zAstroe prabodhelA cokkasa siddhAMtone jemaNe jIvanamAM pacAvyA che e ja jaina che. are! sAdhu bhagavaMtone paNa ahIM vayamAM ke kevaLa saMyama-paryAyamAM vRddha hoya tene ja yogya nathI gaNavAmAM AvyA. paNa je jinapravacana varNita guNo meLavavAmAM tathA keLavavAmAM jhaDapI ane viziSTa pragati che. te ja mahAna javAbadArIo mATe yogya gaNAya che. A che jinazAsananI mahattvanI khUbI. - jainadharma vyakitanI nahIM paNa suMdara guNanI pUjA karanAro maMgala dharma che. A sabhara paMcaparameSThIne sAcI, bhAvabharI vaMdanA che. paMcaparameSThInA guNonA ciMtana vakhate ApaNe bhAvatha svayaM paMcaparameSThI banIne sAcA jaina banIe chIe. jaina rAtribhojana karato nathI. jaina abhakSyanuM bhakSaNa karato nathI. jene apeyanuM pAna karato nathI e badhAmAM e pApa samaje che jenA jIvanamAM pratipala sukha ane duHkha pratyenA samabhAvano sUryodaya khIle e ja jaina tarIkenuM gaurava laI zake tema che. vItarAga paramAtmAnA zAsanano suyoga ApaNA jIvanamAM prApta thavo e paNa puNyanI nizAnI che. TUMkamAM, jinezvara bhagavaMtonI AjJAnI zraddhA kare ene ja ApaNe sAcA jaina kahIzuM. jagatanA dareka prANImAtra jaina dharma apanAvI zake che. pachI te virATa hoya ke vAmana. ane tethI ja jainadharmanI jyoti virATa svarUpe sadAya jhaLahaLatI raheze. Jain Education Intemational Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. 4.9 atre jo zrAvakanI sthitimAM jIvadayAnI Ahaleka jagADI eka jIvAtmA cakravartI ane tIrthapati jevI bevaDI siddhio hAMsala karI prabhu zAMtinAtha banI zakatA hoya, ahIMyA jo sAdhuonI vaiyAvacca karanAra rAjaputra ya jatAM AtmAno vilakSaNa vikAsa sAdhIne nAbhirAjAnA putra RSabha-AdinAtha jo tIrthakara banI zakatA hoya, eka samayanA abhimAnI indrabhUti samaya jatA ApaNA saunA ziromaNi--labdhivaMta guru gautamasvAmI banI zakatA hoya, ahiMyA jo bilorI kAca jevA vizuddha samyagadarzananA prabhAve nAgarathanI patnI satI sulasA AvatI covIsImAM paMdaramAM tIrthapati jo bananAra hoya, sudarzana zeTha jo caudapUrvanA jJAtA banI zakatA hoya, arjunamALI ane draDha prahArI jevA bhayaMkara hatyArA pApIo paNa jo viSayakaSAyanI bhaDabhaDatI AgamAMthI saMsAra sAgara majethI tarI jatA hoya, paraNavAnI prathama rAtriIe 99 karoDa sonaiyAno mAlika jaMbukumAra potAnI ATha patnIone saMyamajIvananA svIkAra mATe taiyAra karI detA hoya, ajoDa sAmAyikanA dharmasvAmI puNIyA zrAvakanI bhagavAna mahAvIranA svamukhe bhArobhAra prazaMsA thatI hoya, dAsI jevI dekhAtI caMdanabALA kALabaLe jo 36000 sAdhvIvRMdanuM saphaLa netRtva laI nArIpadanuM bhAre moTuM gaurava banI zakatI hoya, rakhaDato udo jo siddharAjano vizvAsu udayana maMtrI banI zakato hoya, sAmAnya didAramAM pharato bhImo kuMDalIyo bAhaDamaMtrIne mAnya banI zakato hoya to A badhI lokottara jainazAsananI balihArI ja samajavIne? A badhI ja ghaTanAonA smaraNamAtrathI sUcita graMthanA saMpAdakanI jainadharma paratvenI zraddhA vadhune vadhu baLavattara banatI rahI. AtmakhojanI avirata yAtrA : jaina darzanamAM tapa-japanI sAthe ja dhyAna ane yogano mahimA rahyo che. paramAtmA mahAvIre chaghasthAvasthAmAM sADAbAra varSa sudhI kAyotsarga ane dhyAna dvArA AtmakhojanI avirata sAdhanA karI hatI. A ja paMthe bhadrabAhusvAmIe nepALamAM mahAprANa dhyAna karyuM hatuM. AcArya haribhadrasUrie yoga-viSayaka aneka graMtho racI dharmadhyAna ane zukladhyAna sAdhavAnI prakriyAo spaSTa karI. hemacaMdrAcArye rAjA kumArapALanI vinaMtIthI yogazAstra' racyuM, jemAM padastha, piMDastha, rUpa0, rUpAtIta dhyAnanuM svarUpa darzAvyuM. vikramanI sattaramI-aDhAramI sadImAM thayelA AnaMdaghanajIe AtmasAdhanAnA svAnubhavane varNavatA apUrva pado racyAM, prabhupremI pU.A.zrImad devacandrajIe prabhu-bhaktinA rasathI bharelAM stavanomAM dravyAnuyogano khajAno ThAlavI kamAla karI. prasiddha mahopAdhyAya yazovijayajIne paNa AtmasAdhanAno apUrva raMga lagADyo. ogaNIsamI sadImAM cidAnaMdajIe paNa potAnA padomAM avadhUtanI anerI mastI pragaTAvI. e ja mArge cAlIne pU. kalApUrNasUrijI adhyAtmayogI kahevAyA. A AcAryazrImAM ArAdhakatA tathA prabhAvakatAno adbhuta samanvaya hato. preraka ane pAradarzaka jIvanazailI zAsanamAM cUsta dharmapAlana, zaurya, prema, karuNA, ahiMsA, muditA, mAdhurya, cArutA, zucitA, dAkSiNya, zAlInatA, AbhijAtya, saMyamajIvananA pAradarzaka mUlyo ane saMskAra zikSaNanA dharoharanI cIvaTapUrvakanI khevanA jyAM kayAMya paNa jovA maLI ke maLaze tene supere zabdadeha ApavAnI A carama saMpAdanamAM ame pUrI pratibaddhatA dAkhavIe chIe. Jain Education Intemational Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 jina zAsananAM vizuddhakoTinA saMyamIo ke puNyavaMtA AtmAonI bhAtIgaLa jIvanazailInA gAyaka ane uddaghoSaka banI girA ane arthanA anugrahathI A nakSatramALAnuM ziroratna bheTa dharavA ame talasIe chIe. kAraNa A zAsananA saMyamayAtrIo kyAreka pRthvI karatAM e vadhu sahanazIla banI pRthvIne paNa zaramAvanArA mAluma paDyA che. itihAsanA sonerI pRSTho A sAdhakonA jIvana vaibhavanI sAkSI pUre che. pUrvabhavonA susaMskAro ke vartamAnanI virATa chalAMga vagara saMsAra samudra oLaMgavo bahu duSkara hovAnuM bhAse che. guNAnurAgIonI suvAsa-mAdhurI atre guNagAnano viSaya che. potAnA tejajhabakArathI jhaLahaLIne jemaNe daze dizAone saikAo sudhI dezAtIta ane kAlAtIta pradAna karI preraNAnI parabo UbhI karI che, te saunA caraNomAM samarpita thaIne besavuM, emanuM devatva abhivaMdavuM, emanA jyotimArge be DagalA hoze hoze mAMDavA A amAro graMtha saMkalpa che. zAsananA aneka ArAdhako-prabhAvakoe jJAna ane zIladharmanI sugaMdha prasarAvI zramaNa saMskRti dvArA jIvananuM rasAyaNa banAvI adbhuta saMjIvanI nIpajAvI samagra mAnavajIvanane eka navo ja AkAra Apyo che. paMcaparameSThInI dezanA : dharmanuM zAsana [u GF AtmavikAsa sAdhanAra "paMcaparameSThI'no khyAla ApaNe pUrve meLavyo. temanI dezanA te temanuM zAsana. A koI samrATo ke rAjavIonAM zAsana nathI; paNa kAmakrodhAdi 'AMtarazatruo para vijaya meLavIne svayaM UbhI karela Atmazista vaDe zarIra, vANI, mana ane buddhinAM tejomaya AtmasaMyama vaDe jeNe mokSanirvANano paMtha joyo, jANyo, anubhavyo te mArge sarve mumukSuone laI javA mATe jeNe dezanAo ApI; evI A parama maMgalakArI, parama hitakArI AjJAo jIvamAtra mATenAM zAsano che. ahIM dharmanuM zAsana che. dhAraNa karavAmAM Ave te dharmaevI dharmanI vyAkhyA pramANe triratnonI ArAdhanA vaDe potAnuM zAsana pote karIne, paramapade pahoMcIne je dharmAjJAo jIvonA kalyANa mATe bolAya che te zAsana che. AvA sarvocca zAsanane devo paNa mAthe caDAve che. to pachI pRthvI paranA cakravartIono to hisAba ja kyAM? A zAsanonI rakSA karavA mATe devo ane devIo paNa satata tatpara hoya che. eTale zAsanadevatAo A mArganuM paritrANa karyA kare che. ahaMnta' vicAra : apUrva siddhi "ahaMnta' zabda kadAca jenA darzanano sarvocca zabda che. ahiM eTale pUjAyogya banavuM athavA "arihanta' arionA hattA banavuM eTale ke AMtarazatruo para tyAga, vairAgya ane tapazcaryAnA baLe vijaya meLavavo. A sAmrAjya sarvoparI che. A ahaMto saMpUrNa - bhUmaMDaLamAM ja nahIM, paNa samagra lokomAM vaMdanIya, pUjanIya che ane temanI AjJAo anullaMghanIya hoya che. ahaMtapada e jIvamAtrane koTi koTi janmo pachI abhIpsita paramapada che. A ahaMtapade samArUDha thayelA jinezvaro ApaNA sau mATe mArgadarzaka dIvAstaMbho che. bhavAbdhimAM aneka mohavAsanAonAM vicitaraMgo vacce DUbuM DUbuM thaI rahelI jIvana-naukAomAM beThelA jIvo kAmakrodhanAM timiMgalo (magaramaccha)thI bhayatrasta hoya che. A tarapha vAgha jevo kALa, A bAja karAla saMsArakhINa temAM AyuSyanA UMDA kupamAM rahelA jIvo kSaNika sukhonA madhubiMduono svAda levAmAM evA mazagUla che ke parama puruSArthane prApta karavAmAM Jain Education Intemational Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro pramAda seve che. AvA saMsArIjanone mATe A ahaMto dIvAdAMDIrUpa che. pU. manizrI harizabhadravijayajI ma.nuM navakAra sacitra prakAzana tathA pU.paM.zrI bhadraMkaravijayajI ma. tathA pU. paMnyAsazrI abhayasAgarajI mahArAjazrIe navakArasAdhaka mATe suMdara sAhitya ApyuM che. poNI sadI pahelAM thaI gayelA AbuvALA AcArya zAMtisUrijI mahArAja rAjasthAnamAM rabArI parivAramAM janmelA, temaNe nhotI karI koI zALA-koleja chatAM paNa jagatanI badhI bhASAo upara gajabano kAbu hato. "OM hrI~ arham namaH"nA ekamAtra jApathI yogasAdhanAnuM sarvocca zikhara sara karyuM. aneka rAjA-mahArAjA ane aMgrejo pUjyazrInA bhakta hatA. karmasattA-baLavAna sattA jaina darzananA aneka mahimAvaMta zabdomAM 'karma' zabda mahattvano che. karmanA siddhAMtane vaidiko ane bauddho paNa mAne che; paNa jainadharmamAM karma siddhAMta to mahArAjA jevuM sthAna dharAve che. karma vaDe je pudgalo UbhAM thAya che, tenA vaDe ja anaMta jJAna, anaMta darzana ane anaMta cAritryano potAno sahaja dharma hovA chatAM teno anubhava thato nathI. pudgalo che to paramANu samAna; paNa tenI aparihAryatA AtmAnA svarUpanuM AvaraNa karIne rahe che. A pudgalo moTAmAM moTuM baMdhana che. karma koIne mApha karatAM nathI. karmanAM pariNAmo caMDakoziyAne paNa dRSTiviSasarpa banAve che. bhagavAna mahAvIre pUrvajanmamAM garama sIsuM kAnamAM reDeluM tethI ja chellA janmamAM temanA kAnamAM paNa bAvaLanI zULa bhoMkAyelI. karma gozAlakane paNa bhogavavAM paDyAM che. karma indrane paNa bhogavavAM paDyAM che. arihaMtone paNa karmo bhogavavAM paDyA hoya to ApaNA pAmara jIvonuM zuM gajuM? A karmabaMdhanone barAbara samajI levAM joIe. jainadarzanamAM jIvo anaMta che. A jIvasRSTi uparAMta ajIva vibhAga paNa che. jaDa tattvanA vibhAga paNa che. pudgala athavA jaDa tattva aMtima vizleSaNamAM paramANu che. A paramANu Adi-aMtarahita nitya che. karmanAM pudgalothI Akhare mukta thavuM anivArya che. karma-pudgalothI Atmajyoti DhaMkAya che. eTale ja jaina darzanamAM karma-baMdhanamAMthI mukti meLavavAnuM parama lakSya che. karmavAdanA prAbalya saMbaMdhe pa.pU. munizrI jayadarzana vijayajI ma.sA.nI lekhamALAmAM ghaNI ciMtanAtmaka vAto rajU thaI che. vizvanA badhA ja ciMtako ane darzanakAroe karmavAdane agatyatA ApI che. saMsAramAM prAkRta karmo jJAna, darzana ane cAritryathI aTakAvI zakAya che. karmaphaLa e jIvAtmA sAthe chAyArUpe rahe che. karma ane karmaphaLano abheda saMbaMdha che. saMsArI jIvathI karmarUpI mela dUra thaI jAya to Atmatattva zuddha thaI jAya ane to ja jIvanasAkSAtkAra gaNAya. sUcita graMthamAM prA.zrI mukundabhAI koTecAe paNa karmatattva upara sAro prabhAva pADyo che. karma ane punarjanma vacce avibhAjya saMbaMdha che. karo tevuM bhogavo. janmojanmanI A sAMkaLa cAlI ja Ave che. Ama karma- sAhityamAM khUbI to juo! karma karanArane enuM phaLa e karma ja Ape che. mAtra manuSya ja nahIM paNa saMsAranA samagra jIvo potAnA karmane pote ja kare che ane enA phaLane pote ja bhogave che. jaina darzana karmanA aTala siddhAMtonuM gaurava khUba ja bulaMda avAje saMbhaLAve che. koIne duHkho ApIne, dardo ApIne tame sukhI zI rIte thaI zako? bAvaLa vAvIe ane AzA AmraphaLanI rAkhIe, e zI rIte bane? karmo ja bhavabaMdhananuM kAraNa che. pAlitANA kesariyAjImAM birAjatA A. dharmadhuraMdharasUrijI ma.ne pAchalI vayamAM kensara thayuM. jemaNe mAtra cha varSanI vaye dIkSA lIdhI. pacAsa varSanA dIkSA paryAyamAM anekone tAryA. paNa mukti meLavavA Jain Education Intemational Che Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 jina zAsananAM mATe tapathI na khapAvelA pUrvanAM cikaNAM karmone khapAvavA keTaluMka bhogavavuM ja paDe che. karmoe rAma ane kRSNane paNa choDyA nathI. tIrthakara thatAM pahelAM badhAM ja ghAtakarmo bAra prakAranA tapathI ke bhogavIne khalAsa karavA paDe che. karmo kadI, kyAreya koIne choDavAnAM nathI. dareka darzanakAre karmavAdane svIkAryo che, paNa tenI sarvottama sattAno svIkAra bhAratIya darzanamAM mAtra jaina darzane karela che; mATe karmavAdanuM sthAna vizeSa che. jaina dArzanikono mata che ke navAM karmo na bAMdhavAM, baMdhAyelAM hoya tene bhakti, sAdhanA tapazcaryA Adi puruSArtha vaDe toDavAM. Avo puruSArtha ja mokSa tarapha laI jAya che. karmagraMtha upara 13-14 prAkRta-saMskRta graMtho dvArA pU.A.zrI vijayapremasUrIzvarajI mahArAjazrIe potAnA ziSyo, praziSyone preraNA ApI mananIya karma sAhitya pragaTa karAvyuM che. karma paNa jaina darzana pramANe pudgalonuM ja sUkSma rUpa che. sArAnarasAM karmo karavAnI sAthe ja tenA paramANu jIvane vaLagatA rahe che. A pudgalathI mukta thavuM e ja mahAna uddeza che. karma-pugalathI Atmajyoti DhaMkAI jAya che. karmo khapAvavAthI ane tapazcaryA karavAthI jIva mukta thAya che, ane pugalo chUTI jatAM potAnI aMdara ja anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta cAritryano anubhava thAya che. jIva ane ajIvamAM karma-pudgalane kAraNe saMbaMdha utpanna thAya che. jIvamAM paramANuo AvavAnA mArgane 'Asava' kahe che ane jIva tema ja karmanA saMyogane baMdha' kahe che. samyaka jJAna-darzana-cAritrathI karma-pugalanuM Agamana aTakI jAya che. navIna karma utpanna nahIM thavAne 'saMvara' kahe che. saMvara eTale aTakI javuM ke baMdha thavuM. dhIre dhIre karma-paramANuo jIvathI chUTA thavA mAMDe tene "nirjarA' kahe che. nirjarA saMvara sahatapanuM pariNAma che. AgaLa jaNAvyuM tema karma-pudgalathI mukti thatAM ja muktAvasthA anubhavAya che. ApaNuM javalaMta pAsu : mULa tattvono deDha pAyo grIsa ane romanI saMskRti sauMdarya ane ati vilAsanA raMgarAgamAM khovAI gaI; jyAre bhAratanI AdhyAtmika saMskRti vicArapUrvaka prayojAyelI keTalIka daDhamULa AdhArazilAo para racAyelI hatI eTale TakI rahI. ApaNI saMskRti rAgane badale tyAgapradhAna rahI che. svAdhyAya. tapazcaryA, saMyama. udAtta cAritrya. AcAraniSThA vagerene kAraNe Aja sudhI tenI sAme AvelAM aneka pralobhano ane bhayane khALI zakAya che. ijipta, mesopoTemiyA, perU ane meksikonI arvAcIna saMskRtio alabatta eka yA bIjA kAraNe jIvaMta haze to paNa teno AdhyAtmika jIvanadora tUTI gayo che; jyAre bhAratano AdhyAtmika jIvanadora vartamAna sAthe jaLavAI rahyo che. A che ApaNuM jvalaMta jamA pAsuM. sukhaduHkhanuM mukhya kAraNa vyaktinuM mana arthAt svayaM vyakti che. mokSa eTale sarva karmano kSaya. karmano kSaya thayA pachI ja AtmA tenA mULa svarUpe, jyotirmaya cisvarUpe prakAzamAna thAya. dharmazraddhA : sahiSNutAnI bhAvanA ahIM sAmAnya akiMcana mANaso paNa paraloka, punarjanma, zAstra, gurubhakti, tIrthATana, vrata, upAsanA ane AtmA-paramAtmA saMbaMdhI vicArothI ciraparicita ane saMvid zraddhAnA baLavALA rahyA che. bhISaNa garIbInA kAramA divasomAM paNa hasatA moMe jIvana jIvavAnI eka kaLA A badhAMne lIdhe ApaNane jarUra maLI che. ane game tyAre NSUDVA Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro saraLa jIvanapaddhatinAM darzana thatAM rahyAM che. AtmAnuM zuddha caitanya sAthenuM anusaMdhAna mAtra zAstrajJAnathI ja sadhAtuM nathI; zAstrajJAnanA dIpakano prakAza mArgadarzaka jarUra bane paNa AtmajJAna to zuddha AtmatattvanA sAkSAt anubhavamAMthI ja sAMpaDe che. vi.saM. 2034mAM pU.A.zrI vijayabhuvanabhAnusUrijI ma.nI 108mI vardhamAna AyaMbila oLI nimitte muMbaImAM 550 ArAdhakoe navA vardhamAna tapanA pAyA nAkhyA ane 600thI vadhu vardhamAna tapanI nAnI-moTI oLIo thaI. AvA prasaMgo ApaNI dharmazraddhAmAM vadhAro kare che. potAnA cokkasa abhiprAyo, lAgaNIo ke zraddhA hovA chatAM anyanA mata paNa sAMbhaLavA joIe. anya abhiprAyo, saMpradAyo, sAdhuo paNa niMdanIya nathI. anyamAM paNa keTaleka aMze satyanuM darzana hoI zake. AvI tIvra lAgaNI bhAratIya janamAM rahI che. jaina darzanamAM anekAntavAda yAne syAdvAda A prakAranI sahiSNutAno suMdara namUno che. derAsara : eka zabdavicAra maMdirane ahIM derAsarajI kahe che. tenA mULamAM 'devAzraya' zabda che. deva zabda ahIM koI svargAdikamAM vasanAra amuka cokkasa jAti ke varga mATe prayojAyela nathI. deva zabdanI vyutpatti cAra kriyAo parathI darzAvI che. dravyanuM ke jJAnanuM atizaya dAna kare te deva. jenuM jIvana prakAzamaya hoya te deva. je bIjAnA jIvanamAM prakAza relAve te deva. kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcAryajIe "siddhahema' nAmanA vyAkaraNagraMthamAM deva' zabdane samajAvatAM lakhyuM che ke potAnAM samyam jJAna, samyagu darzana ane samyagu cAritryathI je pote eTaluM jhaLahaLatuM jIvana jIve ane devo paNa jene namaskAra kare te deva. anyatra AcAryazrI pharI eka vAra lakhe che ke zAMtipUrvaka ane alaukika dharyathI je daivI, mAnuSI ane bhautika ApadAoupasargone sahe, AtmAnA sahaja svarUpamAM akhaMDa rame ane jagatanA jIvamAtrane potAnA AtmArUpe bhAvIne sakala kleza potAnA karmonA vipAka che ema mAnIne pote bhogavI sarva bhUtamAtranAM sukha mATe upadeza kare ane saunuM kalyANa bhAve te devono deva che. jainadharmamAM pUjA-arcanAnuM tAtparya AvA devo-jinezvaronI pratimAo samakSa jaIne temanI pAse stotro bhaNIne, dUdha vaDe yA jala vaDe pratimAono abhiSeka karatAM karatAM potAnA mananI vRttione saMsAramAMthI vALI A jinezvara bhagavaMto sAthe tenuM saMdhAna karavuM ane te bhagavaMtonA guNa ane mahimAnuM smaraNa karatAM karatAM "mAre paNa e ja mArge javuM che,' evo sadAgraha sevavo. AMgI racatI vakhate sugaMdhI dravyonuM vilepana karatAM karatAM bhAvanAonI sugaMdha mArAmAMthI prANImAtra para relAya, ratnAbhUSaNothI zrI jinezvaronAM biMbone alaMkRta karatAM mArA jIvanamAM daivI-saguNonAM; jJAna, darzana ane cAritryanAM, zAsanasevAnAM, sAdhu-sAdhvI bhagavaMtonI sevAnAM aNamola ratno pragaTI UThe evI bhAvanA karavAnI che. zrI jinezvara bhagavaMtonI pratimAo paNa alaukika, divya, AtmAnaMdathI paripUrNa, AtmAnA ojathI Jain Education Intemational Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina zAsananAM jhaLahaLatI ane padmAsane ke kAussagga sthitimAM virAjela hoya che. tenuM dhyAna karatAM karatAM mAre paNa A paramoccapade pahoMcavuM che. te mATe AvatIkAlano bharoso na karatAM AjathI ja huM saMpUrNa prayatna karIza; evo saMkalpa deharAsaromAM pUjA karavA jatAM zrAvaka-zrAvikA kare tevo vicAra A "deharAsara' zabdamAM rahelo che. jema darzana-vaMdana karatAM pApa TaLe ane vAMchita phaLanI prApti thAya tema pUjA-arcanA karatAM siddhi ane samRddhinA gaMja khaDakAya. jema ciMtAmaNi ratna vagere jaDa hovA chatAM vidhipUrvakanI pUjAthI phaLa maLe che tema sAkSAt kalpavRkSa samA jinezvara bhagavaMtonI mUrtinI pUjA karatAM nAgaketunI jema jIva mokSagAmI paNa banI zake che. A bAbatamAM pU. paM. zrI guNasuMdaravijayajI mahArAjazrIe atre sUcita graMthamAM khUba suMdara chaNAvaTa karI che. jinezvara bhagavaMtonI sevApUjA puNyAnubaMdhI puNya baMdhAve che. jyAM sudhI AtmA mokSamAM na jAya tyAM sudhI puNyanA udayathI dharmaArAdhanApUrvaka sukhanI sAmagrI maLyA ja kare che ane aMte mokSanI sAmagrI prApta karI mokSamAM javAya che. jinezvara bhagavaMtonI aMgapUjA, agrapUjA ane bhAvanAtrikanuM anusaMdhAna ApaNA AtmAne ujamALa banAve che. pUjA-arcanAno mahimA viziSTa rIte gavAyo che. sAmAyika ane pratikramaNa" zuM che? prAyazcitta karavAnA aneka prakAro paikI eka prakAra pratikramaNano che. pApavimocananI A eka apUrva ane pavitra kriyA che. Atmazuddhi mATenuM ati mahattvanuM anuSThAna che. A kriyA savAra-sAMja be vakhata karavAmAM Ave che. A kriyA upAzrayamAM ke gharamAM thaI zake che. A kriyA gRhasthone rojanAM paherelAM cAlu kapaDAMthI nathI karAtI. A mATe jaMgala, pezAba gayA vinAnAM navAM athavA cokhkhAM dhotI svarUpa kapaDAM paheravAnAM hoya che. tenI sAthe besavA mATe jamIna upara pAtharavAnuM garama kApaDanuM Asana, mukha pAse rAkhavAnI "muhapatti' ane caravaLo A traNa sAdhananI anivArya jarUra paDe che jene upakaraNo kahevAya che, te uparAMta sthApanAjI sthApavA mATe pustakAdi ane sApaDo A benI jarUra paDe che. pratikramaNa A zabdamAM prati' ane 'kramaNa' be zabdo che. prati eTale pAchuM ane kramaNa eTale cAlavuM, haThavuM, AvavuM, pAchA AvavuM. pramAda vagere doSone vaza thaIne svasthAnamAMthI parasthAnamAM gayelA AtmAne pAcho potAnA svasthAnamAM lAvavAnI je kriyA tenuM nAma pratikramaNa. zrI amRtalAla kALIdAsa zAha aMdherI dvArA paMca pratikramaNa graMthanA traNa moTA volyuma paMDita dhIrajalAla TokarazInI AgevAnI heThaLa bahAra paDela. mahesANAthI paM. prabhudAsa becaradAsa saMpAdita paMcapratikramaNa graMtha 1200 pAnAmAM pragaTa thayo che. AvA mULabhUta kAma mATe dhanyavAda. sAmAyikamAM ghare athavA upAzrayamAM pavitra sthAne samaya eTale AtmAnA zuddha svarUpanuM ciMtana-manana karatAM karatAM nakkI karela samayamaryAdA sudhI AtmAmAM sthira thavAnI sAdhanA karavAmAM Ave che. ane svayaMnI (AtmA) sAthe (zarIrAdinA dharmo choDIne) joDAvuM, AtmasvarUpa bhAvanA karavI. A kriyAmAM sAdhano alaga alaga che; paNa pariNAma athavA phaLa ke prayojana AtmA prati gati kare che. A sAmAyika pratidina ane Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro khAsa tithioe karavAthI azubhanI nivRttipUrvaka AtmAbhimukhatA vadhe che. pratikramaNa jaina sAdhanAno prANa gaNAya che. saMkalpathI paNa bIjAnuM ahita na thAya tevuM pariNAme bane tevuM dhyeya rAkhavuM to ja pratikramaNa karyuM sArthaka gaNAya. jaina dharmanAM stotrothI cetanAno Avibhava : cittaprasannatA aneka dharmomAM hoya che tema jainadharmamAM paNa stotro che. A stotro asAdhAraNa OR zakti-sAmarthyavALAM ane aneka puruSArtho-manoratho pUrNa kare tevAM che; paNa stotronA arthanuM gAMbhIrya jo samajAya to strI-putra, dhana, rAjya ke korTa-kajiyAmAM vijaya meLavavA ke kArAgAramAMthI baMdhanamukta thavA jevA kSullaka prayogo karavAnuM kadI mana ja na thAya. A graMthamAM DaoN. maNibhAI I. prajApatie stotro, tenA kartA, kartAnA bhAva, tenI jaina saMskRti paranI asara vagere samajAvyuM che. hajAro varSathI saMgrahAyelA vipula bhaMDArano sadupayoga karavo joIe. Aje goThavAyelA pustakAlayomAM stotronAM jUnA ane navA prakAzano vidhivat goThavI tenuM tattvadRSTithI gujarAtI bhASAntara karI nAnI pustikAo banAvAya ane ghera ghera pahoMcADAya to ghera ghera lAbhaprada bane. jene je rasa hoya temAM dhyAnamaya banI che te stotra maMtranI yama-niyamathI ane gurugamathI siddhi meLavI zake. pArzvanAtha prabhunAM maMtro, yaMtro ane stotro ghaNAM che. jijJAsu jIvanabhara abhyAsa kare to paNa khUTe nahIM. alabatta A badhuM ja gurugamathI meLavavAmAM ja viveka che.rAjA zrIpAla ane mayaNAsuMdarIe siddhacakranI ArAdhanA karIne jIvatarane jayamaMgala banAvI dIdhuM. Ama ja kalyANa maMdira, uvasaggaharaM ane bhaktAmara vagere stotro vAstavamAM to parama puruSArthanI prAptimAM sahAyaka che. A stotromAMthI taMtragraMthomAM hoya che tevA, khAsa karIne bhaktAmara stotranI dareka gAthA parathI vividha AkAranAM yaMtro che. A yaMtromAM bIjamaMtro paNa mUkavAmAM Ave che; ane judAM judAM pUjAdravyothI tenI upAsanA kevI kevI rIte, kyA kyA laukika lAbha mATe karavI te darzAvatAM pustako paNa prakAzita thayAM che. namiuNa, saMtikara, vijayapahuta, jayatihuaNastotra (abhayadevasUri), jIrAvallI pArzvanAtha stotra (merUtuMgasUri), vIrastava (pAdaliptasUri), ajitazAMti (naMdiSeNa muni) laghu zAMti (mAnadevasUri) A prakAranA divya sAmarthyavALAM stotro sAdhAraNa laukika kAmanAonI paripUrti karatAM ja hoya che, ane koIpaNa dharmamAM prAraMbhe bhakti sakAma ja hoya che. cittazuddhi thayA pachI ja sAdhaka jJAnano udaya thatAM koI kAmanA vinA, mAtra potAnA iSTa paranA premane lIdhe AvAM stotronA pATha kare che. Ama sakAma prayogamAMthI niSkAma bhaktimArgamAM javAya che. bhaktAmara stotranA divya bhAvo AvI sAmAnya kAmanAonA saMpAdanamAM nathI. bhaktAmara stotra e prANavAna zabdono puNyapuMja che. jinezvara bhagavaMtonI stuti karavAmAM AvI hoya tevA stotromAM bhaktAmaranuM sthAna ajoDa che, jenonA badhA ja phirakAone te mAnya che ane sAkSaroe paNa tenI khUba ja prazaMsA karI che. tenA para TIkA, bhASya, pAdapUrti, samazlokI anuvAda, vivaraNa vagere puSkaLa racanAo thaI che. karmanI beDIo toDavAmAM AvAM stotro baLavAna sAdhana banI rahe che. zAzvatA mahAmaMtranA rahasyo samajAvatA pustako jJAnabhaMDAromAM eTalI moTI saMkhyAmAM che ke tenuM saMpUrNa adhyayana karanArane potAnuM AyuSya ochuM paDe. A. mAnatuMgasUrijIe bhaktAmara stotranI racanA karIne beDIo toDavAno je camatkAra batAvyo evo ja camatkAra navakAra mahAmaMtrano paNa samajavo. kahe che ke uttama gurunA mukhe Jain Education Intemational Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 zrI navakAra sAMbhaLIne tanmaya banI gayela bhIla-bhIlaDI bIjA bhave rAjArANI banI gayA. A navakAra maMtranI prabhAvanAnA jaina dharmagraMthomAM aneka purAvA mojUda che. zULInuM siMhAsana thaI jAya, abhayakumAra bhaDabhaDatI AgamAMthI ugarI jAya, ghaDAmAM rahela sApa phUlanI mALA banI jAya talavAro buThI banI jAya vagere. jina zAsananAM ema kahevAya che ke mahAmaMtra navakAra jevo sAtvika, citta prasannatA ApanAra A duniyAmAM bIjo ekapaNa padArtha nathI. cakravartI sanatkumAra zarIramAM soLa bhayAnaka rogathI pIDAtA hatA chatAM citta prasannatA gajabanI hatI. ratnakaMbalonA TukaDAthI paga lUchIne khALamAM nAkhanAra daivI samRddhine eka kSaNamAM ja choDI nAkhanAra zAlibhadrajInI cittaprasannatA koI durgamya AnaMdamAM pheravAI gaI hatI. navakArano ja A prabhAva hato. A navakAre ja graMtha AyojananuM virATa kAma bahu ja saraLatAthI pAra pADyuM. kSamApanAnI ArAdhanA : micchA mi dukkaDam jaina darzana chanikAyanA jIvo sAthe maitrIpUrNa AtmAnusaMdhAna karavAnuM pharamAve che, ane tethI A jIvomAMthI manasA-vacasA--kAyayA karIne kRtakArita, anumodita je kAMI doSo, aparAdho thaI gayA hoya tenuM dainaMdina pratikramaNamAM ja prAyazcitta kare che ane khAsa karIne paryuSaNanA mahApunita parvamAM unnata samArAdhanA karIne chellA sAMvatsarika pratikramaNamAM A badhA nAnAmoTA doSonI kSamA mAgavAno upadeza pharamAve che. jaina darzanamAM ahiMsAnI eTalI to sUkSma vicAraNA karAyelI che ke gamanAgamanamAM bIja, lIlotarI, zevALa, phUga, karoLiyAnAM jALAM, ekendriya, TvIndrIya, teIndriya, caturendriya ane paMcendriya jIvone bhaya batAvavo, sthAnethI haThAvavA, pagataLe cAMpavA, ekameka sAthe athaDAvavA, dhULa nIce dATavA, AvA AvA aneka aparAdhone mokSaprAptinA mArgamAM bAdhaka gaNIne janmajanmAtaranAM kAraNarUpa banatA A sUkSmAtisUkSma doSone pahelethI ja kSamA prArthI laIne ahIM ja khapAvI devA ane navA UbhA na thAya te mATe A jIvone kSamApanApUrvaka khamAvI levA jaina darzana jabbara upadeza Ape che. nAnAM jIvo sAthenA vyavahAramAM ya AvI pratipaLa jAgRti sevavA upadeza ApanAra jaina darzana manuSyanA manuSya pratyenA vANI-vartana-vyavahArane vizuddha rAkhavA ane doSo parimArjita karavA kriyAzIla rahevAnuM sUcave emAM zuM Azcarya! saMvatsarIne divase zrAvako samagra vairavirodhane manamAMthI kADhI nAkhI, cittanI zuddhi karIne sAMvatsarika pratikramaNa karatI vakhate mana-vacana-kAyAnA trikaraNayoge sarva jIvone khamAvatA hoya che. avividha, avajJA, avinaya thayA hoya to zuddha aMtaHkaraNa sAthe aparAdhonI kSamA mAgavAmAM Ave che. A kSamApanAno mahimA anekagaNo che. A divasomAM zAsana-prabhAvanAnAM anumodanIya evAM aneka dharmAnuSThAno karatA rahIne amUlakha jaina zAsanano jaya jayakAra bolAvAya che. vi.saM. 2014-15mA saMvatsarI pratikramaNanI ArAdhanA eka ja divase nakkI thatAM sarvatra saMghamAM AnaMda-khuzInA ghoDApura umaTyA hatA. jIvanamAM kSamApanAnI ane A ArAdhanAnI samajaNa jema jema vadhatI jaze tema tema bIjI ArAdhanAmAM jarUra ekAgra banI javAze. A prayoga karavA jevo kharo. prastuta graMthamAM mUkAyela kSamo kSamo=mokSa mokSa kAvya khAsa avagAhavA jevuM che. Jain Education Intemational Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro vividha prakAranI ArAdhanAo jainadharmamAM jJAnapUrvaka tyAga-tapa-kriyA pratiSThita che, jethI jainomAM vividha prakAranAM tapanuM bahu ja suMdara vidhAna che. jJAnI puruSoe tapano acijya prabhAva ane mahimA kahyo che. mAnavajIvananI sAcI sArthakatA to sakAma nirjarAvALA tapAcaraNamAM ja rahelI che. upadhAna, varasItapa, aTTAI, mAsakSamaNa vagere nAnAmoTAM tapa jIvanane sArthaka karanArAM sAbita thayAM che. vi.saM. 2017mAM pU. paMnyAsapravara padmavijayajI gaNivara ma.nI bhayaMkara kensaranI bimArImAM Thera-Thera mAsakSamaNanI jabbara tapasyAonuM abhiyAna yAdagAra banI gayuM. paMdara upavAsa, AyaMbila, vIsa sthAnakatapa, vardhamAna AyaMbilatapa jemAM vadhatAM pariNAma hoya che te tapanA pAraNAmAM paNa tyAga karavAno hoya che, jemAM eka AyaMbila ane pAraNe upavAsa, be AyaMbila ane pAraNe upavAsa....A pramANe eka so AyaMbila ane pAraNe upavAsa karavAmAM Ave che. A pramANe akhaMDa karavAmAM Ave to sADA cauda varSe pUrNa thAya. subhAgyano jo samanvaya sadhAya to jIvanamAM cAre taraphathI bAhyaAtyaMtara sukhasAhyabInA bhaMDAra chalakAI jAya che emAM lagIre be mata nathI. thoDA varSa pUrve amadAvAdanA brahmacaryavratadhArI suzrAvikA a.sau. darzanAbena nayanakumAra zAha aThThamanA pAraNe aThThama tapano jApa dhyAna sAthe vidhipUrvakano zubha AraMbha karyo ane pUrNa karyo. A tapanI sAthe ja japano paNa apAra mahimA A jainazAsanamAM rahyo che. pUrvakALamAM japa dvArA anekoe siddhio prApta karI hatI. vartamAnamAM Abu paranA siddhayogI zAMtisUrijI, AcArya kezarasUrijI prasiddha che. e ja rIte adhyAtmayogI paMnyAsa zrI bhadraMkaravijayajI mahArAje namaskAra mahAmaMtranI apUrva sAdhanA karI ane bIjA bhavya jIvo mATe A mArga sulabha banAvyo. temanI sAdhanAno arka 'tribhuvanadIpaka namaskAra mahAmaMtra' ane pAyo" jevA graMthamAM saMgrahita che. A sAdhanAmArge sAdhugaNamAM AcArya kalApUrNasari. 5. abhayasAgarajI, paM. vajasenavijayajI jevA sAdhakoe gati karI, temaja zrAvakomAM bAbubhAI kaDIvALA, himmatabhAI beDAvALA, zazikAMtabhAI rAjakoTavALAe namaskAra mahAmaMtranI sAdhanAno nAda A kaLikALamAM gUMjato karyo. namaskAra mahAmaMtranI sAthe ja AcAryo, paMnyAso Adine pada-pradAna prasaMge arpita thatA sUrimaMtravardhamAna vidyA AdinI paNa moTA pAyA para upAsanA thAya che. jainazAsanamAM tapano mahimA aparaMpAra che. zreNika rAjAnI kAlI Adi ATha rANIoe AcarelA guNaratna saMvatsara, muktAvalI, kanakAvalI, laghusiMhaniSkriDita, vardhamAna tapa Adi anekavidha taponuM varNana aMtakRtadazAMga' graMthamAM jovA maLe che. jaina zAsanamAM sAdhu sAdhvIo dvArA AcarAtA tapanI akhaMDa paraMparA Aja sudhI rahI che. vartamAnakALamAM vardhamAna taponidhi tarIke prasiddha bhuvanabhAnusUri mahArAja, be vAra vardhamAnatapanI ArAdhanA karanAra rAjatilakasUrijI, himAMzusUrijI ma. ane 30thI vadhu varSItapanA ArAdhaka acalagacchIya AcAryazrI guNasAgarasUrijI ma., kumudacaMdrasUri Adi aneka AcAryonA puNya nAmo smaraNe caDhe che. zrAvakomAM paNa aneka tapasvIoe dIrgha tapasyA karI che. pUrve caMpA zrAvikA ane vartamAnamAM kiMjalabene 180 upavAsanI sudIrgha tapasyA karI che. dhanyavAda. Jain Education Intemational Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 tapadharmanI pratibhA pragaTAvI janAra zrIpALa-mayaNAno jIrNoddhAra zAzvatI AyaMbilanI oLI dvArA siddhacakranI ArAdhanA karI vighnono upazama karanAra daMpatiyugalanI gauravagAthA jainazAsanamAM jagaprasiddha che, temanuM ciratra vAMcatAM lAgyA vagara nahIM rahe ke nAnuM paNa bhAvapUrvakanuM tapa keTaluM kiMmatI hoya che. jina zAsananAM hamaNAM ja A 2011mAM dharmapremI zrI premalabhAI kApaDiyA saMpAdita ane harSadarAya enDa kuA. muMbaI dvArA prakAzita thayela 'zrIpALa rAsa'nA pAMca volyuma amArA hAthamAM AvyA. zAsanasevAne kSetre zrutajJAnanuM A eka adbhuta kAma thayuM che. ucca kAgaLa, sughaDa chApakAma, lakhANanI bhASAzuddhi sAthenA A prakAzanamAM pAne pAne cittAkarSaka suzobhana to che ja sAthe sAthe hastalikhita pratonA aneka pAnAonA svaccha phoTAo-citro ane pAchaLanA pAne te dareka citronI samajUtIo pustakanA vAcakane koInI paNa madada vagara ghaNuM badhuM zIkhavADI jAya che. zrIpAla-mayaNAnI kathA rajU karatAM zrIpAlarAsanuM A citramaDhyuM prakAzana vAcakomAM AdarapAtra thaze ja. yAdagAra pratiSThA mahotsavo prANapratiSThA mULa pAMca divasanI hoya che paNa anya vidhividhAnone lIdhe nava athavA agiyAra divasa sudhI karavAmAM Ave che. temAM bhagavAnanA garbhadhAraNathI mokSa sudhInAM pAMce kalyANaka UjavavAmAM Ave che ane pratimAne sUri mahArAja dvArA te kalyANakonI vidhi karavAmAM Ave che arthAt bhadrAsane birAjita karavAmAM Ave che. AvA mahotsavo dvArA bhavya jIvonI darzanazuddhi thAya che. AvA pratiSThAnA divasomAM anukaMpAdAna, ucita dAna Adi karavAmAM Ave che. A kALamAM kadambagiri ane AgamamaMdiranI pratiSThAone jarUra yAdagAra gaNAvI zakAya. anyatra paNa AvA yAdagAra mahotsavo UjavAyA che. kadambagiri viSe kahevAyuM che ke kadamba nAmanA gaNadhara bhagavaMta eka karoDa munio sAthe A pavitra ane prabhAvazALI giri upara siddhipadane pAmyA che ane tethI ja A giri kadambagiri nAme prasiddha che. zAsanasamrATa zrI nemisUrijI ma. ane tenA samudAyanA pU. AcArya bhagavaMtonuM A tIrthakSetranA vikAsamAM ghaNuM moTuM pradAna noMdhAyuM che. hamaNAM ja gacchAdhipati A.zrI sUryodayasAgarasUrijI, A. hemacandrasUrijI, A. pradhumnasUrijI, A. zIlacaMdrasUrijI Adi aneka sAdhu-sAdhvI bhagavaMtonI nizrAmAM yAdagAra mahotsava bhAre ThAThathI susaMpanna banyo. jainAcArya zrI vijaya rAmacaMdrasUrijI mahArAja jyAre kALadharma pAmyA tyAre 1 lAkhathI vadhu mAnava maherAmaNa umaTyuM hatuM. temano agnisaMskAra je bhUmi upara karavAmAM Avyo tyAM tIrtha samAna jinAlaya ane gurumaMdiranuM nirmANa thayuM che. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro vizvoddhAranI preraka vicAradhArA aneka manISIoe jainadharmanI mukta kaMThe prazaMsA karI che ane tenI sUkSma vivecanA evI suMdara rIte karAyela che ke Aje nahIM paNa bhaviSya taTastha dRSTithI jonAra koIpaNa mAnava A darzanathI mugdha thayA vinA raheze nahIM. paradezanA aneka ciMtako jainadharmanA custa anuyAyIo banyA che. jainAcAryoe to ahiMsAnI mahattAnAM gIto bharapeTe gAyAM che, eTaluM ja nahIM paNa te ahiMsAne jIvanamAM AcarI batAvI che. ahiMsAnuM amUlya mAhAsya samajAvatAM kahevAyuM che ke A ahiMsA zabdamAMthI ja jagatanI sarva suMdara bhAvanAo janma le che. ahiMsA para ja AkhI duniyAnuM maMDANa thayuM che......prema AmAMthI ja janme. vizva vAtsalya paNa AmAMthI ja jAge....ane vithoddhAranI suMdara vicAradhArA paNa AmAMthI ja udbhave. e hakIkata spaSTa che ke kaSAyonuM zamana karyA vagara ane indriyadamana karyA vinA ahiMsA jIvanamAM AvatI nathI. parigrahanI tIvra lAlasA hiMsAne nimaMtre che eTale mamatAne badale samatAno bhAva dilamAM pragaTe to ja jIvanamAM ahiMsAnuM pratiSThAna thAya. dharma ane vyavahArano suMdara samanvaya jaina zramaNadharmanuM eka zreSTha pAsuM e rahyuM che ke je AtmAno vyavahAra sphaTika jevo zuddha hoya te ja A dharma zuddhipUrvaka karI zake ane je AtmA A dharmamAM ramamANa rahe teno ja vyavahAra zuddha rahI zake. dharma ane vyavahAra anyonya ekabIjAnA pUraka rahyA che. jeno potAnA iSTadeva pAse prArthanA karatAM mAgaNI kare che ke he bhagavaMta! mane bhavano nirveda prApta thAo. bhava nirveda eTale sAMsArika sukha pratye udAsInapaNuM. A pachI bhAvanA bhAve che ke mane mArgAnusArIpaNuM prApta thAo. jene bhavanirveda nathI ene mArgAnusArIpaNuM AvI na zake. mArgAnusArIpaNAmAM pAMtrIsa guNo Ave che. temAM prathama guNa "nyAyasaMpana vaibhavaH' che eTale ke gRhastha dhana nyAyanItipUrvaka ja kamAvuM ane dharma ane vyavahArano to ja suMdara samanvaya sadhAya. prAtaHsmaraNIya zubha nAmo jaina darzanamAM AtmAnI bhakti vadhAranArAM keTalAka pavitra nAmo prasiddha che, jemanA jIvananI eka eka pravRtti AdaraNIya hatI. A AtmAoe ajoDa bhakti karIne potAnA ane paranA AtmAnI unnati arthe seMkaDo saMkaTo sahana karIne satyamArgano prakAza pAtharyo. bhAratavarSanA gaganamaMDaLamAM camakatA tAralAo peThe jhaLahaLI rahelA mahAna jainAcAryazrI hemacaMdrAcAryasUrijI mahArAja, zreNika mahArAja, aMbaDa parivrAjaka, sulasA, jayaMti zrAvikA, vastupAla, tejiMga, luhiMga, bhAmAzA, zrI bharatezvara, bAhubali, abhayakumAra, DhaMDhaNakumAra, zrIyaka, atimuktakumAra sthUlibhadrajI Adi, brAhmI, suMdarI, RkimaNI, damayaMtI, sItAjI, aMjanA, mRgAvatI, candanabALA Adi ApaNI vaMdanAnA adhikArI che. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 zreNika--abhayakumArathI pratiSThita banelI magadhanI eka vakhatanI rAjadhAnI rAjagRhI, jyAM prabhu mahAvIre cauda cAturmAsa karyA, jyAM munisuvrata svAmInAM cAra kalyANako thayAM e puNyavAna bhUmi rAjagRhI sAthe saMkaLAyela amara nAmo : metAryamuni, zAlibhadrajI, dhanyazeTha, meghakumAra, naMdiSaNa, arjunamALI, kayavannA zeTha, jaMbUsvAmI, zayyabhavasUrijI, puNiyo zrAvaka vagere. aneka jJAnI puruSoe mAnava jIvananA utkarSa mATe aneka bhUmikAo sarjI ApI. zrImad rAjacaMdra paNa A sadInA eka AdaraNIya vibhUti hatA. mohanalAlajI mahArAje muMbaImAM padhArIne jaina sAdhuo mATe muMbaInA daravAjA kholI ApyA. navA jaino banAvanAra tarIke amara nAmanA meLavI gayA che zrI svayaMprabhasUrijI, zrI ratnaprabhasUrijI, hemacaMdrAcAryajI, zrI jinadattasUrijI, zrI vardhamAnasUrijI vagere AcArya bhagavaMto. uparAMta rAjapUtAnAmAM rAjapUtone jainatvanI dIkSA ApI temane dharmaparAyaNa banAvavAmAM zrI jinezvarasUrijIe mahattvanuM bhAre moTuM kAma karyuM che. rAjA bhojanI sabhAmAM A. zAMtisUrijIe 84 vAdIone jItI letA rAjA bhoje temane 'vAdivetAla' nAmanuM biruda ApI sanmAna karyuM. jina zAsananAM madhyapradezanI aitihAsika nagarI ujjaina, jenI sAthe saMkaLAyelA : zrIpALa rAjA, rAjA saMprati, rAjA vikramAditya, AcAryazrI mAnatuMgasUrijI, kavi dhanapAla ane zobhana muni, avaMtikumAra ane siddhasena divAkaranAM amara nAmonuM Aje paNa ghera ghera smaraNa thAya che. trIjI zatAbdImAM vIrasena ane nAkorasena A banne bhAIonAM nAmo nAkoDA tIrtha sAthe saMkaLAyelAM che. amadAvAdanAM jaina maMdiro sAthe jenI smRti sacavAyelI che te zeTha haThIsiMga ane anya maMdiromAM harakuMvara zeThANInAM nAmo amara banI gayAM che eTaluM ja nahIM, e deNagI ane e dilanI amIrAta bhAvi peDhIo mATe preraNAsrota banI gayAM che. lo (6| yugamUrti paMDito saM. 1501mAM sAdhu merue 'puNyasAra rAsa', saM. 1505mAM saMghakuzalagaNie 'samyaktva rAsa', saM. 1516mAM ratnasiMhasUrie 'jaMbusvAmI rAsa' Adi rAsAnI racanAo karI. temaja lAvaNyamuninA aMtarikSa pArzvanAtha chaMda stavana Adi Aje paNa bhAvathI gavAya che. jaina darzana ane sAhityamAM samaye samaye anekAneka sAkSaronuM je yogadAna sAMpaDyuM temAM karmayogI ane yoganiSTha AcArya zrI buddhisAgarajI jemaNe 108 graMtho lakhyA, zAstravizArada jainAcArya vijayadharmasUrijI, kavikula kiriTa AcArya zrI vadhdhisUrijI ma., AcArya zrI bhadraMkarasUrijI ma. AgamoddhAraka AcAryazrI sAgarAnaMdasUrijI, AgamagraMthonA saMpAdaka ane saMzodhaka pU. zrI puNyavijayajI AgamavizArada pU. paM. abhayasAgarajI ma., munizrI jaMbUvijayajI ma., * pUjya zrI amarendravijayajI ane paM. ratnacaMdrajIe puSkaLa pramANamAM sAhityasarjana karyuM che. tattvajJAnakSetre paMDita prabhudAsa pArekha' prAkRta bhASAne kSetre paMDita haragoviMdadAsa vagere puruSoe jaina sAhityane samRddha karyuM che. uparAMta digambara jaina vidvAna munizrI zAMtisAgarajI, dezabhUSaNa mahArAja, sahajAnaMda varNI, AcArya vidyAsAgara ane elAcArya Adi prasiddha che. paMDitavarya prajJAcakSu zrI pukharAjI, paMDita zrI chabIladAsabhAI, khUbacaMdabhAI, vidyAnaMdajI vagere zAstronI vyAkhyA ane vivecanAo Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro prastuta karI rahyA che. vidvAnomAM paM. devakInaMdana, 5. mammanalAla, gopAladAsa bAraiyA, 5. phUlacaMda siddhAMtazALI, 5. kailAzacaMdra, vagerenAM nAma ullekhanIya che. pAlitANAnI zrI vardhamAna jaina Agama maMdira saMsthA dvArA ane bIjI rIte vipula sAhitya pragaTa karanAra pUjya AcAryazrI kaMcanasAgarajI mahArAja jeo zilpa, citrakalAne kSetre ghaNuM ja UMDuM jJAna dharAvatA hatA che temaNe pragaTa karelo "zrI zatruMjaya girirAja darzana ane zilpasthApatya kaLAmAM zrI zatruMjaya uparano graMtha ghaNo ja bhAvavAhI ane rasaprada che. suratathI pragaTa thatA "pAThazALA' aMkanA preraNAdAtA pa.pU.A.zrI pradyumnasUrijI mahArAjanuM jainasAhityamAM gajabanuM yogadAna jovA maLe che. bhAbharathI pragaTa thatA "zAMtisaurabha' aMkomAM paNa A. vijayayazodevasUrijI mahArAja tathA A. municandrasUrijI mahArAjanI preraka lekhanazaktie eka navI ja pagadaMDI UbhI karI che. brahmamati A. vijaya premasurIzvarajI ma.sA.nA AzIrvAdathI hajAro zrotAone amRtapAna karAvatA "divyadarzana' sAptAhikano saM. 2008-9mAM zubhAraMbha thayo. 67-67 varSathI prakAzita thatuM gujarAtI "kalyANa" mAsika jainajagatamAM khUba khUba jANItuMmAnItuM che, je hAla surendranagarathI pragaTa thAya che. kalyANa'nA mAdhyame aneka sAhitya-sarjako uparAMta siddhahastalekhaka zrI pUrNacandrasUrIzvarajInI ciMtanAtmaka temaja kathA-sAhityanI ghaNI moTI bheTa samAjane maLI rahI che. nemisUri samudAyanA sAkSAravarya AcAryazrI zIlacaMdrasUrijI mahArAjazrIe 'anusaMdhAna'nA saMpAdana dvArA prAcIna sAhityanA saMpAdanamAM mahatvapUrNa pradAna karyuM che. "anusaMdhAna'nA 50thI vadhu aMko pragaTa thaI cUkyA che. saMbhASaNa-saMdeza jevA suprasiddha saMskRta mAsikamAM saMskRta-lako tathA pratispaMdo dvArA jainadharmano vyApa vadhAratA, ajenomAM paNa jaina tattvajJAna-ItihAsa prasiddha karanAra, saMskRta-vettAo sAthe saMskRtamAM ja patravyavahAra karanAra saMskRtavijJa pUjya paM.zrI mukticaMdravijayajI tathA pUjya paM. municaMdravijayajInuM "zAMti saurabha" jevA mAsiko dvArA alaga ja zailI dvArA gujarAtI jaina sAhityamAM noMdhapAtra pradAna rahyuM che. pU. baMdhubelaDI adhyAtmayogI pU. kalApUrNasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSyo che. AcArya vijaya rAmacaMdrasUrijInA vyAkhyAno varSothI niyamita rIte prakAzita karatA "sanmArga' sAptAhike paNa anekonA jIvana parivartana karavAmAM mahattvanuM pradAna ApyuM che. mAnavacetanAnuM ujakeindra : saMskRtino zilAlekha jaina zAsananI saMta paraMparAe jema mAnava mAnava vaccenI Atmika cetanAnI jIvanavINA satata gUMjatI rAkhI che, tema A zIlabhadra saMskRtinI zAlIna paraMparAnA zAsananA zrAvakoe paNa pAradarzaka jIvana mAMDaNInuM supere darzana karAvIne eka itihAsa racyo che. saguNonA bhaMDAra samA A jaina zrAvakoe samAjajIvananA tamAma kSetra potAnuM hIra batAvI saMskRtinI dharoharanuM sujana-pAlana-vistRtikaraNa karI zraddhA, bhakti, prIti ane samarpaNa jevA viziSTa guNonI yazagAthA racI che. itihAsa to saMskRtino eka arIso che. itihAsa kAMI raNasaMgrAma ke yuddhano ja nathI hoto. dharma, kalA sthApatya, sAhitya ane sarjanazIla pratibhAonI parama siddhiono eka zAzvata zilAlekha banI raheto hoya che. sadAcArI jaina narapuMgavonA je te sthaLe parisaromAM mUkAyelA pUtaLAo ApaNA gauravavaMtA itihAsanuM Jain Education Intemational Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina zAsananAM ja darzana karAve che. jinazAsananI sevA karavAnuM saubhAgya prApta karanAra abhayakumAranI prakRSTa puNya prabhAvanA ane AbhunI kRtopAsanA juo. zobhanamuninA moTAbhAI mahAkavi dhanapAla ane tilakamaMjarInI vAto ApaNA haiyAne hacamacAvI de che. parigraha ane parimANanI pratijJAne barobara pALanArA jaina maMtrIo dvArA aMkita thayelA sukRtyo Aje ApaNI gauravagAthAnA muguTamaNi banI gayA che. | mAlava ane madhyapradezanI bhUmimAM namratAnA bhaMDArasamAM Adarza zrAvaka dIvaDAoe sarvatra rozanI pragaTAvI che. kasturabhAI lAlabhAInI satyapriyatA ke gulAbacaMdajI DhaDhAnI kartavyaniSThA juo, motIcaMda, kApaDIyA ke kuMvarajIbhAI paMDitanI dharmaniSThA juo. agaracaMdajI nAhaTA, jayabhikhkhuM ke ratilAla dIpacaMda desAInI kRtopAsanA juo e badhuM uttama Adarza koTInuM gaNAyuM. uvasaggaharaM pArthatIrthanA rAvatamalajI ke beMgaloranA surendrabhAI gurujI ane manaharabhAI pArekhe jaina saurabhane haMmezA mahekatI rAkhI che. amArA mATe (satata ciMtA sevanAra manaharabhAI pArekhanI lakhANI kyAreya bhUlAze nahIM. ne amArA A abhiyAnamAM evA paNa saMto ane zAsana hitaciMtako amane jovA maLyA ke jemaNe AMjI nAkhanArA kSaNika prakAzamAM ke prasiddhinA parade jhUlavAnuM hamezA TALyuM che. muMbaInA sva. sevaMtIbhAI ane teno parivAre ghaNuM badhuM amane baLa ApyuM chatAM teoe ekamAtra zAsanadevanA vijayane ja lakSamAM rAkhyo zAsanasevAnA utkarSa mATe mAtra mauna atitamAM ja gUpacUpa sarI javAnuM vadhu pasaMda karyuM che. AvA o paNa ghaNA che. jemaNe sAteya kSetramAM saMpattino sadvyaya karyo hoya, videzamAM paNa ajANI dharatI upara vasavATa karI dUdhamAM sAkara jema bhaLI jaIne saMpUrNa zAkAhAra TakAvI rAkhyo hoya, netrayajJo. cikitsA yajJo dvArA mAnavasevAnI dhUNI dhakhAvI sAdharmika bhaktino mAMDavaDo ropyo hoya e sauno kALabaLanA dhasamasatA pravAhamAM paNa mAnavanI zAzvatI cetanAnA prakAzakiraNone ujAgara karI dharmazraddhAne vadhu baLavattara banAvavAno zubhAzaya rahyo che. muMbaInA jANItA Teksa kansalTanTa nizidhabhAI zAhe AyojananA amRtakuMbha banIne ghaNI sevA ApI che. mAnavacetanAnI sugaMdhane ja kendrasthAne rAkhIne amAruM paNa e ja lakSa rahyuM che. amAruM ahobhAgya kaccha vAgaDa dezoddhAraka adhyAtmayogI pU. AcAryadeva zrImavijaya kalApUrNasUrijI mahArAjanA paTTadhara, pravacanaprabhAvaka pAlitANA cAturmAsa meM birAjamAna pU. AcAryadeva zrImad kalAprabhasUrijI ma.sA., pU. paM.zrI | kalpatarUvijayajI ma.sA., pU.paM.zrI kIrticaMdravijayajI ma.sA. graMthapreraka pU. paMnyAsapravarazrI pUrNacaMdravijayajI ma.sA. pU.paM.zrI mukticaMdravijayajI ma.sA., pU.paM.zrI municaMdravijayajI ma.sA. AdinI nizrAmAM A chello graMtha tA. 9 -10-2011nA roja vimocana pAme che teno amane atyaMta AnaMda che. sUcita graMthamAM je je pUjayo A graMthanI zuddhi-vRddhi vageremAM mahad aMze sahAyaka banyA che temanA pratye katajJa chuM. saune aMtakaraNapUrvaka bhAvathI vaMdanA | Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro cirasmaraNIya yAdagIrI chellA sADAcAra dAyakAmAM chavvIsa jeTalA smRti-saMdarbha graMthonI amArI virATa zreNImAM prasaMge prasaMge vAtsalyabhAva batAvI dareka graMtha prakAzanamAM sAro evo rasa laIne protsAhaka baLa ApI A chellA satyAvIzamAM graMthamAM paNa haiyAnA bhAvathI badhI rIte preraNA karI che. graMtha preraka gurudeva pU.paMnyAsapravara zrI pUrNacaMdravijayajI mahArAjanA caraNomAM amArI bhAvabharI vaMdanAo. thI nI samApana ane AbhAradarzana pUrvakAlIna ane vartamAnakAlIna viziSTa pratibhAone jANavA, samajavA jainazAsananA prabhAvaka sUrivaryo, jJAnasaMpanna munivaryo, ArAdhako, sAkSaro, lekhakonI kalame lakhAyela A graMthaprakAzamAMnI paricayAtmaka lekhamALAo ane temanI nirALI jIvanazailIno abhyAsa karanArAone A sarvagrAhI prakAzana ThIka ThIka rIte upakAraka ane upayogI banI raheze. graMthanuM kathAvastu ApaNane kAMIka preraNA kare che ema vAcakane jarUra lAgaze. itihAsakathAo AlekhIe ke vyaktiparicayo graMthastha karIe tyAre ApaNuM potAnuM maulika ciMtana ke ApaNI koI svataMtra vicAradhArA ke mAnyatA hotI nathI, sivAya ke bhASAmAM yogya rajUAta hoya. itihAsanI A saMskAragAthAmAM atre je kAMI pragaTa thayuM che te ghaNA badhA AdhAro, saMdarbho, rUbarU mulAkAto, patrakAratva dvArA rajU thayuM che. jainadharmanA aneka prakhara abhyAsIonA abhigamo, ciMtako ane sArasvatonI siddhio ane temanA jIvanano niSkarSa sAdara rajU karavA mATeno amAro A gauravapUrNa puruSArtha eka satsaMkalpa banI raheze. prastAvanA lakhanAra DaoN. kumArapALa desAI vizvakakSAe jainadharma-ciMtanane lokabhogya rIte rajU karavAno bahoLo anubhava dharAve che. temanI samRddha kalamano lAbha A prakAzanane maLe che te paNa amArA ahobhAgya che. | DaoN. prahalAda paTele sUcita graMthanI saghaLI meTaranuM jINavaTathI avalokana karI Amukha noMdha lakhI ApI amArA upara ghaNo moTo upakAra karyo che. DaoN. paTela uttara gujarAtanA zikSaNa jagatamAM sAruM evuM mAna, mobho dharAve che. anuvAdo, saMpAdano, mULa prato sAme rAkhIne, zuddhikaraNa, hindImAMthI gujarAtImAM bhASAMtara, koI sAdhu bhagavaMtonI noMdho parathI pravacana buko jevuM kAma cIvaTapUrvaka karatA rahyAM che. jene tattvajJAna ane prAcIna sAhityamAM temane vizeSa rasa hovAnuM jaNAya che. ghaNA AcArya bhagavaMtonA keTalAka projekTo hAtha upara laIne yazasvI rIte pAra pADyA che. jaina samAja AvA jJAnI puruSanI sevAno vadhu ne vadhu lAbha leze to mane AnaMda thaze. Jain Education Intemational Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 purovacana samApananA A prasaMge khAsa noMdhanIya e paNa che ke potAnA gurudevonA maMgaLa AzIrvAda sAthe vividha pratibhAsaMpanna 5.pU. jayadarzanavijayajI (nemipremI) ma.sA. taraphathI paNa chellA keTalAya varasothI ekadhAruM mArgadarzana amArI graMthazreNio mATe maLatuM rahyuM tathA vizva ajAyabI jaina zramaNa graMthanI jema ja A aMtima mahAgraMthamAM paNa sAkSara lekhakazrIe potAnI AgavI zailImAM amArI vinaMtI mujaba ni:svArthabhAve lekho racI ApI saMpUrNa prakAzana ane saMpAdananI zobhAmAM cAra cAMda lagADI dIdhA che. temanI sAthe koI apUrva RRNAnubaMdha bAkI haze, tevuM anubhavAI rahyuM che. lekhaka mahodayane abhivaMdana sAthe khAsa abhinaMdana. jina zAsananAM jaina samAja ane jainAcAryo pAsethI huM ghaNuM ghaNuM pAmyo chuM. jemanA hRdayamaMdiramAM sva-para kalyANakanI bhavya bhAvanA nihita che, jemanA mukhakamaLamAMthI aharniza vizvamaMgalanA bhAvagAna, stutigAna ane ahogAna sphUryA kare che. evA sarvakSetranA, sarvakALanA gurubhagavaMtonA caraNAraviMdamAM caraNakiMkara samAna mujanA zata sahasra koTi koTi vaMdana ho! saMpAdanakAryanA pacAsa varSanA vicAravaloNe amane je navanIta maLyuM che te bhaktibhAvathI rajU karIe chIe. graMthanuM prUpha rIDiMganA kAmamAM zrImatI mAlatIbena ke. zAha jeo bhAvanagaranI zAmaLadAsa kolejamAM phIlosophInA prAdhyApaka tarIke suMdara sevA ApI rahyA che temano paNa samayasara suMdara sahayoga maLyo che. sUcita graMthamAM jaimamaMdironA kalara phoTAo ane tenI vigata meLavavAmAM dAThAnivAsI muMbaI vasavATa karatA zrI cImanabhAI dozIe khUba ja bhaktibhAvathI bhAre moTo puruSArtha karyo che e saunA khUba ja RNI chIe. 80 varSanI mArI uttarAvasthAmAM sArthaka kSaNono sadupayoga karI levAnI vicAraNAe ja A kAma jhaDapathI pUrNa thaI zakyuM che. rAjakoTanA sthAnakavAsI hovA chatAM cAreya phIrakAo pratye ananya mAna ane zraddhA dharAvanArA vidvAna lekhikA zrImatI pArUlabena gAMdhInI kAryakuzaLatAthI A graMtha ghaNo ja samRddha banyo che. A Ayojanane ghaNA moTA samUhanA AzIrvAda ane zubhecchA saMprApta thayAM che e saune AbhAranA AsopAlavathI zobhAvIe chIe. aneka saMsthAo ane vyaktioe graMthanA AgotarA grAhaka thavAmAM sahayoga Apyo che te saunA saujanyanI saharSa noMdha lIdhI che. pUrvakAlIna ane vartamAnakAlIna vinayazIla pratibhAvaMtonA jIvanakavananI vizvamaMgalakArI sonerI uSA ApaNA saunA jIvanamAM paNa kaMkupagalA kare tevI mahecchA. A graMthaprakAzanamAM jANe-ajANe paNa jainadharma, jainaparaMparA ke jinAjJA viruddha koI paNa jAtano ullekha thayo hoya, jarA sarakho anAdara ke aviveka thayo hoya to aMtaHkaraNapUrvaka kSamA mAMgIe chIe. sauno khUba khUba AbhAra. --naMdalAla devalukanA sapraNAmajaya jinendra Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina zAsananA jhaLahaLatA nakSatro 'prastuta graMthanA lekhonA sAra-samAcAra 1. mAnavajanma sAdhupadathI siddhapadanI saphara kheDI levA maLelI suvarNa taka che. AtmAnuzAsananA gaNito jene samajANA, tenA mATe jinazAsana zIgha kRpAvaMta che. tana, mana ane dhanathI lAbha lenAro gRhastha ja dharmanA bevaDA phaLo meLavI zake che. 4. sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikA mATeno dharma dravya-kSetra-kALa-bhAvathI bhinna hovAthI dharma asaMkhyaprakAro che. zratanI sevA karanAra zAsananI sAcI sevA kare che, kAraNa zAsanano pravAha cAle che mRtagaMgAthI. 6. phakta bhAvadharmanA gIto gAvA, paNa bhakti-pUjA-anuSThAnono anAdara karavo te bhAvazUnyAcAra che. jaina kathAnako teNe ja vAMcyA-samajyA ne gamADyA, jeNe vArtAonA sAramAMthI tattva valovyuM che. . jevuM karazuM tevuM pAmazuM tevuM bolAya che, paNa karaNI vakhate bhUlAya che ke ApaNe zuM karI rahyA chIe. 9. dorA-dhAgA-maMtra-taMtranI apekSAothI bacavA mahAmaMtra navakAranI draDha zraddhA khAsa jarUrI che. 10. gRhasthajIvana skUlanI sAdhanA che, jyAre saMyama sAdhanA sUkSma che, jene prakRtinI sUkSma zaktio sAthe saMbaMdha che. 11. jene jinavayanazravaNano rAga che, teno mAnavajIvana rUpI bAga guNapuSpothI khIlavAno ja. 12. kevaLajJAna vinAnA badhAya jJAna adhUrA che, mATe ja jJAnI namra hoya che ane namatA paMcamajJAna pragaTAve che. 13. vizeSaNone vyathA mAnanArA, nAmanAnI paNa cAhanA vinAnA, niHspRhIo, niraMjana-nirAkAra banI zake che. 14. jinabiMba, jinAlayo ane tIrtho e to jinazAsananI gauravagAthA gAtI saMskRti che, sadAya rakSaNIya che. 15. bhakSyAbhaDhya viveka, suMdara ane uttama kriyAvidhinI pAlanA sAthenI bhaktipUjA sadAya AdaraNIya kahevAya. 16. nAstikavAdane nAthavA jinazAsananA bhaktianuSThAno ane ADaMbaro-anukaMpAdAno paNa upAdeya bane che. 17. anekAMtavAdano hArda che dhArmika AcaraNAonI vividhatA vacce paNa siddhAMtanI ekatA ane vaphAdArI. 18. saMyamano pAyo che brahmacarya, AbharamaNanI AdhArazilA che virAga ane vairAgyanuM mULa che bhava nirveda. 19. bhagavapUjA vinAnI jinavANI ane pravacana vinAnI prabhu-pUjA beu adhUrI ArAdhanAo che. 20. je vyakti jevI hoya, duniyA paNa tene tevI dekhAya, jemake guNAnurAgIne saunA guNo ja dekhAya. 21. dharmI jIvone dharma kyAreya kaThora lAgato nathI, pratipakSe karmabojhilane dharma paNa baMdhanakartA lAge che. 22. nizcayanA lakSya vinAno vyavahAra e to saMsAra che, jyAre vikRta vyavahAravALo nizcaya paNa naThAro che. 23. trevIsa prakAranA paudgalika prapaMcothI virakata jinazAsanane pAmI jIvatattvane tArI le che. 24. covIsa tIrthakarothI pAvita ane bhAvita bhAratavarSanI dharmazraddhA viparIta paristhitimAM paNa nathI bhAMgI. 25. vizvavyApI banI zakanAra jainadharma jo potAnA grAma, nagara, rAjyathI bahAra na jato hoya to kAraNa tapAsavA. 26. dIrdhadraSTA AtmA ja saMyamI athavA sadAcArI banI rahe che. bhava bhramaNanuM jJAna atyAvazyaka che. 27. maMtromAM saraLatama che jema mahAmaMtra navakAra, tema saraLatama muktinI dUti che paramAtmAnI bhakti. 28. nabhomaMDaLanA 28 nakSatronI sAme bhUmaMDaLanA puNyavaMtAo vadhu prakAzamAna hoya che. A uparokta 28 sAranoMdha vividha lekhakonA lekhakIyazramanA nicoDarUpa rajU karatAM 28 nakSatro jevI virala vibhUtione sAdara maraNapathamAM laI abhivaMdanA karIe chIe. mukta banelA puraSottama A sakaLa vizvane mukta karo. -saMpAdaka vividha dharma-ArAdhanAno sAra : jinazAsanano ho jayakAra Jain Education Intemational Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ber Jain Education Intemational ++++++++ An Appraisal Approval With emphatic motive this new Bonafide introduction of 27th Grand Book is completed with pious dedication within short period of two years by experienced editor Shri Nandalalbhai Devluk, who has cultivated almost last 50 years of his life with mission of splendid prose writing of Jain Philosophy, as a trek of classic articles within all the prominent books. This fresh introduction is not possessing myths but formulating impartial and true facts, apparent and excellent articles on various subjects which are written by various perceptive scholars of Jainism. Since this grand book is serving spirital depth of greatest religion of Theerthankars, it is expected that it would lay down beneficial consequences for the cultured readers. Therefore it is being requested to probe into the content of the articles among all. Expecting positive implications from the religious readers and public, Faithfully, Jai Darshan Vijay (Nemipremi) ++ 00+0+0+0+0+0+0 LOVALA ziyashi +0+0+EUR 26559 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 75 zrI dAna-prema-bhuvanabhAnu jayaghoSasUri-jayasoma vijayebhyo namaH MaonuM navalakhuM lakzaNuM ciMtaka : pa.pU. jayadarzanavijayajI ma.sA. (nemipremI) paMDita vIravijayajIe racela snAtra pUjAmAM eka paMkti Ave che "caMdranI paMkti chAsaTha-chAsaTha, ravizreNI naraloko." te upara ja vicAraNA karatAM ane jaina bhugoLano abhyAsa hoya to khyAla Ave ke aDhIdvIpanA bhUvistAramAM merunI be tarapha 66 + 66 = 132 caMdro ane eTalA ja sUryo svabhAvavaza satata paribhramaNa kare che, je caMdra ane sUryanA saMcaraNane kAraNe saMsArano vyavahAra paNa te pramANe anAdikALathI vyavasthita cAle che. sUrya, caMdra, graha, nakSatra ane tArA ema pAMca prakAre jyotiSa devalokanA vimAno gaganamAM vicare che. temAM sUryano potAno parivAra nathI, jyAre eka eka caMdra sAthe 28 nakSatro, 88 graha ane 66975 koTAkoTI tArAono samUha te eka caMdraparivAra bane che, to 132 caMdrono kula parivAra keTalo vizALa te guNAkArathI jANavo. mRtyulokano mAnavI ahIMthI sIdho ja devalokamAM potAnA mAnavadehathI jaI nathI zakato paNa ahIM beThA dararoja sUrya-caMdra vagerenA je darzana kare che te hakIkatamAM devalokanI duniyAno ja eka vibhAga che ane Ama pratyakSa devaduniyA dekhAtI hovAne kAraNe paNa koI jIvo devagati meLavavA paNa dharma karI le che, pApothI virAma laI le che. caMdranI sAthe calAyamAna nakSatro, graho ane tArAo vagere mAnavalokanA sukhaduHkhanA paNa niyAmaka bane che. tethI paNa janma pachI rAzi pramANe nAmakaraNa tathA kaMDalI vagerenI samAyojanA te jyotiSacakrane AbhArI che. kalpasUtrajIno svAdhyAya karatAM jANavA maLaze ke ardhana kauzalika zrI RSabhadevano jyAre janma thayo tyAre uttarASADhA nakSatra sAthe caMdrano yoga hato ane nirvANa samaye abhijita nakSatra (tArAono jhUmakho) sAthe caMdrayoga hato. Ama cyavana, janma, dIkSA, kevaLajJAna ane mokSa kalyANako samaye dareka tIrthakara bhagavAnane alaga alaga 28mAMthI koI paNa eka nakSatranA yoganI vAto jovA maLe che te paNa sAbita kare che ke nakSatrono nakkara natIjo nIkaLI zake che. chatAMya sAmAnyatayA tIrthakara bhagavAnanI mAhitIonA saMgraha samaye dareka bhagavAnanA phakta janmakalyANakanA nakSatranI ja vicAraNA karavAmAM Ave che. kAraNa ke temano janma e ja jagata upara upakAra karavA sarjAya che. jema ke zAMtinAtha bhagavAnano janma bharaNI nakSatramAM thayo. neminAthajI, pArthaprabhujI ane mahAvIra bhagavaMta vakhate janma nakSatra kramazaH citrA, vizAkhA ane uttaraphAlganI hatuM. prastuta sArabhUta nakSatra lekhamAM kamathI nakSatronA nAma lakhAyA che ane pratyeka nakSatranA nAmano prathama akSara grahaNa karI padArtho pIrasavA namra prayAsa thayo che. te nimitte paNa gammata sAthe jJAna ke kathAnuyogathI dravyAnuyoganI khUba nAnI saphara karavAmAM AvI che. bharatakSetranA vartamAna covIzInA 24 bhagavAna kyA kyA nakSatra sAthenA caMdrayogamAM janma pAmyA te te bhagavaMtanuM nAma lakhela che. bAkInA padArtho 28 nakSatronA vivaraNamAMthI vAMcavA anurodha che. lekha-lakhANa jarUra kAlpanika chatAMya vAstavika (IMAGINARY FACTS) che. nakSatronI navalakathA nathI paNa tattvavArtAnI mizraNakathA jarUra che. vizeSatA eTalI ja ke A lekha vi.saM. 2066nA aMte divALInA divasomAM bhagavAna mahAvIranA nirvANa kalyANakanA prasaMge lakhAyo che. Jain Education Intemational Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 jina zAsananAM (1) azvinI nakSatra = (mallinAthajI ane rohA jevo pratyutpanna zaktiyukta buddhimAna hoya ke puSpazAla neminAthajI) azva jemanuM lAMchana che te saMbhavanAtha prabhunA jevo jIva vinayavAna hoya te badhAya guNo kSAyopathamika hoya zAsanamAM koI kevaLI bhagavaMte eka bALakane mahotsava vagere che. jyAM sudhI zreNika ke zrIkRSNa jevuM kSAyika samakita na pragaTe vinA ja, vinA vilaMbe dIkSA ApI. ogho laI nAcato dIkSArthI tyAM sudhI kALa-saMyoga-bhava ke anya AdhAre utpanna bhAva bALa paDyo ane Akasmika maraNa thayuM. pitA ane parivAra upara saMpUrNa bharoso na karI zakAya. pachI saMskRta-prAkRtazokagrasta banI gayA, paNa te apatya to mRtyu pachI devatA banI aMgrejI ke nyAya vagerenA UMcA abhyAsanA AdhAre moTAI gayo hato, jeNe devalokathI AvI pitAne potAnAM darzana manAvavI te to potAnI ja AMkhone dhumADAthI bharI pachI karAvyA. saMdeza e che ke cAstrijIvananI pAlanA vagara ja pazcAttApanA AMsu pADavA jevuM che. saMdeza e che ke jema phakta pravajyA prAptinI talapa ja jo devagati apAvI zake nadInI retI, pyAlo ane cALaNInA TUcakA dvArA sAgarAcArya to savizuddha pALeluM saMyama mokSa kema na ApI zake? dhanya che bodha pAmyA tema maLelA jJAnano mada lagIra na karavo. vairAgI bALanA virAgane ane dhanyAtidhanya che kevaLI bhagavaMtonI (5) mRgazIrSa nakSatra = mu (saMbhavanAthajI) :apramattadazAne. mRga eTale haraNa, jeNe sItAdevInA apaharaNa thavAmAM bhAga () bharaNI nakSatra = bha (zAMtinAthajI) bharatI bhajavela. te ja maganuM bIjuM nAma che kuraMga, jeNe neminAthajInA ane oTa e to samudrano sahaja svabhAva che. banneya dazAmAM lagnasamaye rAjImatInuM manobhaMga karI raMgamAM bhaMga pADela. samudra sukAI nathI jato, balka tenA taraMgo cAlu ja rahe che. ujvaLa caMdrane paNa kalaMkita dekhADanAra mRganuM cihna kahevAya che. zAlibhadra zreSThIno jIva pUrvabhavamAM daridra rabArI putra hato, A badhIya vAta laukika che. lokottara vArtA e che ke toye supAtradAna karI dharma ArAdhyo. bhogakarmano udaya thatAM mRgalAMchanadhArI zAMtinAthajI te ja bhavamAM gRhasthadazAmAM rAjagRhimAM mukhya dhanavAna zreSThI banyA toye vairAgya baLe dIkSA cakravartI ane cAritra jIvanamAM tIrthakara banI gayA tenA mULamAM laI kaSTo sahyAM che. prabhu pArzvanAtha ke soLa satIonA jIvanamAM to megharatharAjAnA bhavamAM eka bAjapakSInI khAtara svayaMnuM mAna-apamAna, utthAna-avamAnanA keTalAya prasaMgo AvI balidAna ApavAnI taiyArI dekhADanAra jIvadayAnI bhAvanAthI gayA chatAMya dharmI AtmAo hatA to zubhabhAvanA taraMgo koNa utpanna ugra zAtAvedanIya karma che. ahiMsA paramo dharma che. rokI zakyA? saMketa evo che ke jene gharma ArAdhavo che, tene bahAnAM nathI hotAM ane bhAvanA vinA to bahAnAo pAra (6) AdrA nakSatra = A :-Aja AdrA nakSatra vinAnA hoya che. pachInA prathama varasAda pazcAtu vicaraNa karatAM sAdhu-sAdhvI bhagavaMto nikaTanA yogyakSetramAM saMyama sAdhanA ane sUkSma (3) kRtikA nakSatra = ku (kuMthunAthajI) :-kRta, jayaNA hetu vasatI yAcIne varSAvAsa karatAM hatAM. kArita to ThIka, paNa anumodita doSa paNa vratadhArI saMyamIo gRhasthonA paricayo ochA rAkhatAM hatAM paNa sAmethI AvelA manathI nathI icchatA. tethI ja teo loka vyavahArathI alaga paDe pratyekane pamADyA vagara pAchA javA na detA hatA. A. che. saMsAramAM rahevA chatAMya asaMsArI kahevAya che. lAcArIvaza susthitasUrijI ane A. pratibaddhasUrijInI nizrAmAM thayela koI doSa sevavA ke ziSyo ke sevako pAse doSa sevarAvavuM bIjI AgamavAcanA ane kaliMga pradezanA tIrthasvarUpa athavA koI sevatAne protsAhana ApavuM e traNeya pravRttio kumAragiri (bhuvanezvaranI nikaTa) parvata uparanI rAjA ekasamAna doSajanaka bane che. kahyuM paNa che ke karaNa, khAravelanI banAvelI 11 guphAono itihAsa jANavA jevo karAvaNa ne anumodana sarakhAM phaLa nIpajAve. baLabhadra, che. sAramAM saMyatonA cAturmAsa svanI ArAdhanA mATe thatA rathakAra ane haraNa e traNeya jhADanI DALI tUTatAM maraNa-zaraNa hatA. zAsanaprabhAvanA mATe ja nahi. thayAM paNa devagati pAmyA jyAre ceDA-kUNika saMgrAmamAM maranAra ane mAranAra sau durgatimAM gayA che. (7) punarvasu nakSatra = pu (abhinaMdana svAmIjI) punaH punaH zAstrakAro bhArapUrvaka jaNAve che ke ahiMsA, satya, (4) rohiNI nakSatra = ro (ajitanAthajI) - acaurya, brahmacarya, aparigraha vagere mahAvrato ke zrAvakajIvananA Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro bAra aNuvrato dvArA ja manuSyajIvanane mahAna banAvI zakAya che. vrataniyamanA baMdhano te ja muktinuM kAraNa bane che ane baMdhana vagara to pazu ke dhasamasatI nadI jevuM jIvana ja astavyasta banI jAya che. rAvaNa azubha karmodaye sItAmAM mohAyo, pApothI lepAyo paNa na icchatI strIno saMga na karavAno nAno niyama paNa tenI rakSA karI gayo. tenI ja jema nAnI moTI TekanA kAraNe ja zrIkRSNa ane zreNikarAjA vagere bhAvikALamAM tIrthaMkaranI padavI pAmaze. (8) puSya nakSatra = pu (dharmanAthajI) puSya nakSatramAM dhArmika mAMgalika karo ke sAMsArika, puSpo dvArA bhagavAnanI bhakti karo ke stavana-stuti dvArA te badhAya anuSThAno to ja dIptimAna bane che jo dilamAM daMbha nathI. lakSmaNA sAdhvIno tapa, pITha ane mahApIThanA svAdhyAya, malli bhagavAnano paNa pUrvabhavano vrata puruSArtha, prazaMsA na pAmyo. kAraNa ke AMtarabhAvanAo vizuddha na hatI. mAyA vagere pApa rAzinA udaya vagara strInA avatAra ke tiryaMca gati kema saMbhave? sArAMza che jene pApono baLApo nathI, dilamAM darda nathI, AMkhomAM AMsu nathI teno dharmAcAra game teTalo vizALa dekhAya paNa AMtarika lezyAo phaLa khAI jAya che. (9) AzleSA nakSatra = A :--AzleSabharyuM AliMgana dIdhuM hatuM rAjA zreNike potAnA putra kUNikane. kAraNa ke tenI mAtA cellaNAe jyAre tAjA janmelA bALakane ukaraDe tyajI dIdho hato tyAre eka kUkaDInA pIMchAthI tenI AMgaLImAM jakhama thaI gayela. pIDAgrasta te AMgaLIne rAjA svayaMnA mukhamAM laI kUNikane zAtA Apato hato. paNa te ja putre bhAvi tIrthaMkaranA jIvAtmA rAjA zreNikane keda karI je azAtA Apela te kathA bhalabhalAne vairAgya upajAve tevI che. kAraNa ke aMte paNa putra ja pitAnA jIvanAMta motamAM nimitta banI gayo hato. saMdeza e ja ke koNa konA pitA ne koNa konI mAtA. badhAya milano eka paMchImeLo che. (10) madhA nakSatra = ma (sumatinAthajI) pAMca lAkha varasanuM Ayu dharAvatA trIjA madhavA cakrI vartamAna avasarpiNImAM paMdaramAM tIrthaMkara dharmanAtha bhagavAnanA zAsanamAM thaI gayA, dIkSA lIdhI ane trIjA devaloke gayA, jyAre AThamA subhadra ane bAramA cakrI brahmadatta maraNAMte sAtamI narake gayA. anya ATha mokSe gayA. cothA sanatakumAra cakrI trIjA devaloke gayA te badhIya hakIkato jaNAve che ke jo cakrI cAritra le to Jain Education Intemational 66 ja bacyA che, anyathA temanI sattA ane saMpatti ke suMdarIo ane suMdaratAo kazuMya temane durgatithI bacAvI nathI zakatuM. jinazAsananA tattvono sAra che dharmo rakSati rakSita / je dharmanI rakSA kare che tenI rakSA dharma kare che. have dharma vinA kema cAle ? (11) pUrva phAlgunI nakSatra = pUphA :--pUrva bhAratavarSamAM phAgaNa comAsI pachI je pramANe tIrthaMkaronA vicaraNa samaye ke te pachInA kALamAM je rIte bhakSyAbhakSyanA viveka jaLavAtA hatA zramaNa-zramaNIonA AvAgamana thatAM hatAM ane dharmazAsananI prabhAvanA thatI hatI tevI jAhojalAlI vartamAnakALamAM jovA nathI maLatI. kAraNamAM bauddho upara vijaya meLavI zaMkarAcAryanA anuyAyIoe abhimAnI banI baMgALa vagere pUrvabhAratanA jainone paNa khAssuM nukasAna pahoMcADela. temAMya dukALa paDatAM AsAma, orissA vagere taraphanA aneka jainone potAno svadharma paNa khovo paDyo hato. baMgAlanA zrAvakonA vaMzajo sarAka jAti tarIke oLakhAya che, aMbikA hiMsaka devI rIte pUjAya che. (12) uttara phAlgunI nakSatra = /phA (mahAvIrasvAmIjI) :--uttara dizAno phAla dakSiNamAM jaze ane pUrvano dharma pazcima pradeza tarapha cAlyo jaze, tevI agama AgAhI karanAra bhagavAna mahAvIra devane lAkha mubAraka. divALInI aMtima dezanA pramANe Aje tIrthaMkaronI vicaraNa bhUmi kalakattAthI laI dilhI sudhIno virATa pradeza zrAvakazrAvikAonA raheThANa vinAno jovA maLe che. jyAre tenA pratipakSe madrAsa-beMglora-muMbaI-amadAvAda jevA zahero dharmArAdhanAothI dhabakI rahyA che. nItizAstra kahe che ke itihAsa haMmezA parAvartana pAme che. kadAca tevA ja kAraNothI AvatI saMpUrNa covIzI giranArajIthI mukti varaze. (13) hasta nakSatra = ha : hastakaLA, citrakaLA, vijJAna-vANijya ke puruSonI 72 ane strIonI 64 kaLA uparAMta pUrA ekaso zilponuM vyAvahArika jJAna ApI jagatane maryAdAdharma zIkhavanAra prathama tIrthodhIpa AdinAthajI saMsAravardhaka kriyAkalApo darzAvIne paNa saMsAramukta mukti pAmI gayA che, kAraNamAM apavAdI mArge, ochAmAM ochA pApadoSo sAthenuM jIvana ane dharmanuM jAgaraNa te ja temAM lakSyo hatAM, Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 jina zAsananAM parArthabhAvanAo hatI ane vyavahAranI sUjha hatI. saMsAranI () anurAdhA nakSatra = a (caMdraprabhujI) : maryAdAo vagara saMsArathI nitAra kema thAya? loko anurAgI ke anudveSI beu upara samabhAva rAkhanAra pArthaprabhujI AdimabAbA, eDama, Adezvara ke RSabhadeva tarIke dareka ke mahAvIrabhagavAnanI jema tIrthaMkara padane pAmI jAya che. ahIM dharmagraMthomAM temanA upakArane Aje paNa yAda kare che ne? eka bhavanA zatru bIjA ja bhavamAM bhAI ke patnI paNa banI zake che. sagA mitra duzmana banI zake che. rAvaNano jIva (14) citrA nakSatra = ci (padmaprabhujI ane tIrthakara banaze tyAre sItA temanA gaNadhara thaze. agnizarmA ane neminAthajI) citra-vicitra prasaMgo, nimitto, karmo, Azcaryo guNasenanA bhavonuM bhramaNa tathA vicitra saMbaMdho jANavA jevA ane bhAvibhAvothI saMsAra bharyo paDyo che. kayAre kaI ghaTanA che. samatApUrvaka sahana karanAra boraDInA jhADano jIva bIjA ja ke durghaTanA banI jaze te kahI ke kalpI na zakAya. kUNika bhavamAM marUdevA banI mokSe gayo jyAre samatA khoI mamatA dvArA bhagavAnanuM sAmaiyuM chatAMya chaThThI naraka, rAjA bhartuharinI rAkhanAra lalitAMge saMsAra vadhAryo. saMketa evo ke sAgariko prANapyArI rANI-piMgalAno durAcAra, sUryakAMtA dvArA pradezI samatA hetu sAmAyika avadhAre ane aNagAro mRtyuparyata : rAjAne maraNAMta kaSTa chatAMya rAjAnI devagati, udAyana rAjarSi samatva saMbhALe. upara abhici dvArA viSaprayoga chatAMya rAjarSine kevaLajJAna ane mokSa uparAMta avasarpiNI kALamAM thayelA dasa accherA vagere (18) jayeSThA nakSatra = jAje : jayeSTha ane laghu mugdha banAvI de tevI ghaTanAo che. bhrAtA-bhaginI, sAsu-vahu, jeThANI-derANInI jema guru ziSya, jayeSTha ke laghu gurubhAIonA lokottara saMbaMdho paNa (15) svAti nakSatra = svA: svAti nakSatramAM nizcayanayanI dRSTie phakta vyAvahArika che. ummaramAM paDeluM jalabiMdu chIpamAM jaI jema assala motI banI jAya che. moTA paNa dIkSAmAM moDA evA marUdevA mAtA prathama mokSe gayA. tema yogya kALe yogya jIvone Apela thoDo paNa upadeza tAraka umaramAM moTA paNa dIkSAmAM nAnA rAjImatI paNa banI jAya che. bujha, bujha, caMDakauzika tuM bujha! athavA upazama- neminAthajInI pahelAM ja kalyANa sAdhI gayA. moTA puMDarika vivega-saMvara vagere zabdonI tripadIo athavA "udhdhanei vA, mokSe gayA. nAno kaMDarika narake. moTo dhavalazeTha narakagAmI vigamei vA, dhuveI vA" jevA alpopadezo paNa dhAraNAtIta banyo ane nAnA zrIpALa devaloke. hemacaMdrAcAryajI mokSe asara karI gayA hatA. jenA kAraNe caMDakauzika, cilAtIputra ke pAchaLathI javAnA jyAre zrAvaka kumArapALa to nikaTamAM. "tuM gaNadharo vagere bodha-prabodha pAmI gayA hatA. bAkI nAno huM moTo e khyAla jagatano khoTo-khArA jaLano ayogyane apAyela upadeza paththaranuM pANIthI siMcana dariyo bharyo, mIThA jaLano loTo." barobara bane che, tethI koI prati dubhavo na karI dayA ' (19) mULa nakSatra = mU (suvidhinAthajI) : mULa lAvavI, bhavasthiti ciMtavavI. ' jo saDI jAya to jaMgI jhADa paNa paDI jAya. paramAtmA pUjA, (16) vizAkhA nakSatra = vi (supArzvanAtha ane sAmAyika, pratikramaNa, dAnadharma, tIrthayAtrA ane zramaNonI sevA pArzvanAthajI) : vizALa cauda rAjalokanA vyApanuM viziSTa jevA pAyAnA guNo ke mAta-pitAnI darakAra karyA vinA UMcA ciMtana karavuM, vijJAnabodha karI anuprekSAo karavI te bAra dharmanI vAto karavA gayA ke samAjasevAnA lakSyo laI je kUdhA bhAvanAomAMthI anitya, azaraNa jevI lokasthiti bhAvanA che. te kadIya saphaLa na banyA. kAraNamAM pAyo ja majabUta na hato. bhagavAne bAra prakArI bhAvanAothI sadAya manane bhareluM niMdamaNiyAra zreSThI pauSadha karanArA chatAMya mRtyu pazcAtu potAnI rAkhavAnI bhalI bhalAmaNa karI che. vaLI te 12nI sAthe ja bAMdhela vAvamAM deDako banyA ke devadravyanA bhakSaNanA pApe maitrI-pramoda-kAruNya ane mAdhyastha bhAvanAo paNa dravya-kSetra- zubhaMkara zeThanuM dhanotapanota nIkaLI gayuM. temAM mULa kAraNa kALa ana bhAva sAthe vAjI lavALA mAnasa tavathA tarabatara che ArAdhanAnAM lakSyo cUkI geramArge gayela manobhAvanA thAya che. anyathA nAnI-najIvI bAbatomAM AtmA rAga-dveSanA ke AcaraNa. lepathI kharaDAya che. dAna-zIla ane tapa karatAMya bhAvadharma (20) pUrva aSADhA nakSatra = pU./a sUkSmAtisUkSma che. puNiyA jevA bhAvazrAvako Urdhvagati pAmyA (zItalanAthajI) : pUrvakALamAM thaI gayelA aSADhIzrAvaka jevA jyAre bhAva vinAnA kaMDarIka vagere patana pAmI gayA. Jain Education Intemational Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro deDhabhaktikAraka zrAvakonA nAma aitihAsika satya che. jinabiMba, jinAlaya ane jayaNA e traNanA AdhAre rAjA saMprati, zreSThI sudarzana ke zrAvaka naMdinIpitA kuMDakaulika vagere ane zrAvikA damayaMtI, mayaNAsuMdarI, sulasA vagere jIvanotthAna pAmI gayA che. jyAre jinAgama, jinAjJA ane jAgRti dvArA abhayakumAra, meghakumAra ke zAlibhadra-dhannA nAmanA aNagAro ekAvatArI- alpabhavI banI gayA che. 'viSamakALe jinabiMba-jinAgama bhaviyaNa kuM AdhArA,'' te paMktino bhAvArtha evo che ke zramaNopAsako jinapratimAthI ane zramaNo jinAjJApAlanathI taravAnA. (21) uttara aSADhA nakSatra = u./a. (RSabhadevajI) uttarAyaNamAM asta pAmelo sUrya Uge che pUrvamAM, Athame che pazcimamAM, paNa gagana-gamana kare che uttaradizA taraphathI. tethI viparIta dakSiNAyanamAM dakSiNa dizAne pAvana karI parikramA kare che. sUryanA zAzvata mAMDalA samajavA sUryaprajJapti AgamagraMthano abhyAsa karavo. dUra gayelo sUrya ziyALo lAve che. nikaTamAM Avelo unALo ane madhyanuM paribhramaNa varSARRtune AmaMtraNa Ape che. saura jagatanI zAzvatI zaktiothI vaijJAniko paNa ajANa che. te ja sUryanA kiraNane avagAhI gautamasvAmI dvArA aSTApadajInI jAtrA ke sUryanuM mULa vimAna sAthe mahAvIraprabhune vAMdavA AvavuM te kevI AzcaryakArI ghaTanAo che? (22) zravaNa nakSatra = zra (zreyAMsanAthajI ane munisuvratasvAmIjI) zravaNakumA2 kAvaDamAM potAnA mAtApitAne besADI jAtrA karavA nIkaLela kAraNa ke tene mana mAtA-pitA e ja paramatIrtha hatA. ajaina kathAnako paNa mAtA-pitAmAM bhagavAnanA darzana karAve che jyAre jinazAsananA tIrthaMkaro paNa mAtA-pitAnA upakArane duHpratihArya jaNAve che. janmapUrve ja mAbApanA hitArthe temanA jIvatA dIkSA na laI temane zAtA ApavAno abhigraha bhagavAna mahAvIre dhAryo. RSabhadeve yuktipUrvaka mAtA marUdevAne mukti javAno vairAgya Apyo te uparAMta sumatinAtha prabhujInA mAtA sAthenA RNAnubaMdha vagere bodha Ape che ke mAtA-pitA gurupade che. temane choDIne dIkSA laI zakAya paNa tarachoDIne kadApi nahi. (23) ghaniSThA nakSatra = gha : ghaniSTha saMbaMdhIo hatAM zrIrAma, sItA ane lakSmaNa. ekabIjAthI dUra rahI zakatAM na hatA. du:khamAM paNa bhAga paDAvanArA ane ekabIjA mATe marI Jain Education Intemational 79 paDanArA RRNAnubaMdhavALA hatAM. paNa jIvana pUrNa thatAM eka gayA mokSe, sItA gayAM devaloke. mahAzataka zrAvaka mahAvIra prabhu thakI ekAvatArI devatA banyo, jyAre tenI patnI revatI naraka gatie gaI. bhadrA brAhmaNIe amarakumAranI hatyA karI nAkhI chatAMya navakAra pratApe devalokamAM ja amara gayo ane mAtA marI chaThThI narakamAM gaI. vairAgyanI vAta eTalI ja che ke koI koInuMya nathI, ekalA AvyA hatA ane ekalA javAnuM che. (24) zatabhiSA nakSatra = za (vAsupUjya svAmIjI) : zatazaH vaMdanA te aNagArone jeo dharmaruci ke metAra ja munirAjanI jema kSudrajIvonI rakSA hetu AtmabalidAnanI UMcAI sudhI pahoMcI gayA. sthUlabhadrajI, sudarzana ke jaMbusvAmInA nirmaLa brahmacaryane lAkha vaMdanA hojo. dhannA-zAlibhadranA tapa ane tyAgane kroDa vaMdanA karajo. mahAtmA vAlInA dhyAnayoga tathA viSNumuninA saMgharakSAnA bhAvane namaskAra hojo. jinAlayo, tIrtho tathA jinazAsananA hitamAM balidAna ke jIvananuM sarvasva dAna ApI denArA rAjA kumArapALa ke maMtrI vimala vagerene paNa abhinaMdana karajo. pratyeka yugamAM jema yugapradhAna paNa thayA che tema yugapuruSo paNa pAkyA ane thavAnA che. (25) pUrva bhAdrapadA nakSatra = pU./bhA : pUrva bhAratanA tIrthomAM zrIsammetazikharajI, rAjagRhI, pAvApurI, guNIyAjI, caMpApurI, banArasa, ayodhyA ke AjImagaMjajIyAgaMja, RRjubAlikA ke nAlaMdA vagere tIrthonI jAtrA karanArane khyAla Avavo joIe ke jagatanA upakArI bhagavaMtoe te te kSetrone potAnA caraNakamaLathI kevI rIte pAvana karyA che ane Aje bhagavaMto ke gaNadharo svayaM pote hAjara nathI chatAMya temanA sAdhanA paramANuM anekonA bhAvollAsa ane AtmazuddhinuM kAraNa bane che. durbhAgya samajazo temanA jemaNe jinadharma pAmI jinAlayo khoyAM, jAtrAo na karI. (26) uttara bhAdrapadA nakSatra = /bhA (vimalanAthajI) : uttara dizAmAM dararoja bhAsamAna thato dhruvano tAro jema nizcala che tema siddhanA jIvo zAzvatI siddhazilA upara sthira che. dharmane manamAM sthira karyA pachI ja sAdhanAmAM AgaLa dhapI zakAya. vimAna bhale teja gatithI AkAzamAM UDe paNa aMte to pRthvI upara ja AvavuM paDe che. tema saMsAranI gatividhimAM jIva keTaloya aTavAya paNa aMte to dharmanA zaraNAthI ja sukha sAMpaDe che. jIvavAnuM tenuM ja sArthaka Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 jina zAsananAM che jeNe mRtyu pachIno paNa vicAra karyo ja che. jeTalI dRSTi svAmI bhagavaMta! ApanA jIvanakavananI sparzanA pachI 3 lAMbI teTaluM jIvana unnata ane jeTalA vicAra TUMkA teTalA bAbato mATe saune khAsa bahumAna sAthe ahobhAva upaje che. rAga-dveSanA tophAno vadhAre rahevAnA. (1) kapratikAra parAkrama : ApanI pUrvanA tamAma (ra7) revatI nakSatra = 2 (anaMtanAthajI ane devAdhidevo karatAMya ApazrInuM AyuSya baLa atyalpa ane phakta aranAthajI) revatIzrAvikA jevI tIrthakara bhakti, sulasA 72 varasa jeTaluM ja paNa janmojanmanAM jaththAbaMdha karmo khapAvavA zrAvikAnA jevI samakitI mati, pethaDamaMtrI jevI sacoTa bhakti karela tapa-tyAga ane mokSapuruSArthanI vArtAo sAMbhaLavA ke satI prabhUjanA jevI nakkara virakti jinazAsanamAM navAjAI mAtrathI sanmAnabhAva chalakAI jAya tevo che. sADA bAra che. dharma bhale zramaNapradhAna ane sAthe puruSapradhAna che, chatAMya varasanI svayaMnI ghora-kaThora sAdhanA chatAMya mukha para glAni ahIM suzIlA, maryAdAvatI ane dharmarAgiNI nArIonA paNa nahi. mAtra ne mAtra svadoSadarzana sAthe svakarmapaNa. sanmAna thayA che. jinazAsana satya, sattva ane tattvanI ekAkI vicaraNa chatAMya nirmAyAvI AcaraNa. jAtane vAto karanAra niSpakSa hovAthI sArI ane sArI vAto jItavA potA mATe kaThora vartanAra Apa he kRpALa! jagata karavAmAM zarama nathI rAkhatuM. temAM AvatA kathAnuyogane paNa mATe keTalA komaLa hatA ke gurudroha karanAra gozAlakano deha vAMcI aMte tenA sukhada aMta ke tattvArtha sudhI ja pahoMcavuM DhaLI gayA pachI paNa tenA devalokagamana ane parimita joIe, e ja kharuM manoraMjana kahevAya. bhavabhramaNanI vAto samatA sAthe gautamAdi gaNadharone kahI saMbhaLAvI, kSamApanAnI parAkASThA darzAvI hatI. saMgama mATe paNa (28) abhijIta nakSatra = : abhimAnI AMsu sAryA hatA ane 363 pAkhaMDIone paNa bhAvita-pAvita rAvaNa ke svamAnI duryodhana jo itihAsamAM na thayA hota to karI dIdhA hatA. mAnakaSAyanA kaDavA vipAkathI bhaya pAmI parama vinayI gautamasvAmI zramaNa ke caMdanabALA zramaNI, kumArapALa (2) mokSamArga-darzaka mahAvIra : AdinAthajIe vastupALa jevA zrAvako ke anupamAM ke aMjanA jevI vinIta zAsanasthApI mokSadvAra kholyAM paNa ApazrI pachI to te dvAro zrAvikAnA jIvanakavananuM anumodana jaina saMghe kevI rIte karyuM amArA jevA abhAgI mATe he karuNAvaMta! baMdha thavAnAM hatAM. hota, gurudevonA abhimaMtrita vAsakSepa, abhinayamAM kozA ke chatAMya zAsanamAM janmanArA jIvo hatAza-nirAza na thAya te hetuthI mokSamArganI ArAdhanAo to Ape ja batAvI che. jarUra upakozA jevI kaLAo ane abhigamamAM paNa jagaDa ke pethaDa paDI to cAramAMthI pAMca mahAvratonI prarUpaNA karI. anekAMtavAda, zrAvaka jevI jinAjJAbaddha pravRttio athavA abhijAtamAM ahiMsA ane aparigraha jevI jIvanazailI upara vajana ApyuM. jaMbusvAmI ke sthUlabhadra jevA kAmavijetAone zata-sahastra bhAvikALanA viSamakALa joga utsarga sAthe apavAda paMtha abhivaMdana-abhinaMdana. kAraNa ke jainadharma abhimukha te sau paNa dekhADyo ane chelle 16 prahorI lAgaTa dezanAno dhodha nata-praNata-prazasta jIvana jIvanArA thaI gayA che. chellI vahAvI bhavyajIvonA bodha mATe chaThThA ArAthI laI cheka AvatI dezanA paNa pahelI ja pravacanA bhagavAne vinaya vize ApI che. covIzInI paNa mukhya jANakArIo ApI katArtha karyA. kadAca vinayathI viveka ane te pachI vidhi-vijJAna pragaTa thAya covIseya bhagavaMtomAM ApazrIe ja bhagavana! nAnI che ane vinaya vinA to abhilASa paNa abhizApa bane ummaramAM moTI javAbadArIo pAra pADI che! che, abhiruci paNa abhimAna banI jAya che. (3) jJAna-vijJAnamaya jIvana : badhAya tIrthakaro "NamotthuNaM samaNarasa bhagavao mahAvIrassa" karatAMya sauthI vadhu accherA ApanA kALamAM thayA. janma pahelAM nI pracalita suktine smaraNamAM laI trilokanAtha, trizalAnaMdana, ja jJAnazaktinAM darzana mAtAne karAvyAM. janma pachI jagatane trikALajJAnI tIrthakara bhagavAna mahAvIra svAmIne divALI, hoLI herata pamADato puruSArtha Adaryo ane nirvANa pUrve paNa ke caitrI-Aso oLI ema dareka parvaprasaMge ja nahIM paNa gautamasvAmIne kevaLajJAnI banAvavA jJAna-vijJAnamaya yuktio pratidina prAtaHkALe prathama vaMdanA karIzuM ke he bhagavan! ApanuM vAparI. 36000 praznottaro te paNa abhinavajJAnanI anupama zAsana ane anuzAsana A jIvane na maLyAM AdhArazIlA kahevAya. reta to kevI viSamatAo vyApI UThata. he anaMtaguNonA vivecaka : jinadevAjJAdhArakasAdhakaH gurvAjJAvadhAtma-gaveSakaH Jain Education Interational Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro I'VillI/IIIIIIIIIII/Illu||||IIIMalI+IENGIII II:/if th:///////| |/|/\Bili[katia-III || Hi|| pra Musly'.||||| | | | | | | | |i[ li[li>III || UTI TI || LIVE || WIFluteli Lil, Irfaul, HHAIHIkAka TET joDake 9 ags. * AzIrvacana...5.pU.A.zrI kalAprabhasUrIzvarajI ma.sA. zubha saMdeza.......mukhyamaMtrIzrI gujarAta rAjya ---------- * preraka saMdeza...........pU.paMnyAsazrI pUrNacandravijayajI ma.sA.---- prastAvanA.........DaoN. kumArapALa desAI --- * Amukha...........DaoN. prahalAda paTela-------------- * purovacana (prakAzaka-saMpAdakanuM nivedana)...naMdalAla devaluka ---- anumodanA.........5.pU. jayadarzanavijayajI ma.sA. (nemipremI) ---------- 74 nakSatronuM navalakhuM najarANuM...pa.pU. jayadarzanavijayajI ma.sA. (nemipremI) - 75 MY W U V E . 1: 1 #ll/{}\\\\Bill! jA, 1/'/' t|\'l/HINDI/I/II || || |\'\' t|/l: +{||tIh5l liabdi 1h |HIPNI!II mama fril's/tx{}}}}}e/IBHAI'llth I lity/1ultsl!!!btK |Iti///////httythi!||eIll Ilhath ||Full HING vibhAga-1 jaina dharmAnuzAsana : zAsananA nabhomaMDaLanA dhruvIya nakSatro * aThThAvIsa nakSatro jinazAsananA pa.pU. jayadarzana vi.ma.sA. (nemipremI) | 106 (AcArya bhagavaMta ratnaprabhasUrijI --- 99) saMbhUtivijayajI mahAtmA ----------- 99 siddha vidhAdhArI khapUTAcArya ------ 100 AcArya suhastisUrijI ----------- 101 bIjA kAlakAcArya (kAlakasUrijI) 102 AcArya vRddhavAdisUrijI ---------- 102 Arya samitasUrijI --------------- 103 AryarakSitasUrijI ----------------- 104 AcArya malavAdisUrijI -------- 105 A. devardhigaNi kSamAzramaNa ------ 105 (A haribhadrasUrijI --------------- vAdAcArya zrI guptasUrijI -------- 106 AcArya pradhumnasUrijI ------------ 107 A. jIvadevasUrijI -------------- 107 A. yazobhadrasUrijI ------------- 108 A. balibhadrasUrijI ------------- 108 AcArya vIrasUrijI ------------ 109 vAdivetALa A. zAMtisUrijI ---- 109 | A. vAdidevasUrijI - --------- 110 (A. sUrAcAryajI --- A. dhanezvarasUrijI --------------- 111 A. yakSadevasUrijI ------------ A. devacaMdrasUrijI --------------- 112 | A. kakkasUrijI ------------------ 112 A. siMhasUrijI ----------------- 113 A. rAmacaMdrasUrijI -------------- 113 A. paramadevasUrijI ------------- 114 A. jagadguru hIrasUrIzvarajI --- 114 Jain Education Intemational Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina zAsananAM * jana zAsananAM dIptimaMta sAdhu nakSatrezvaronI nIrAjanA pU.A.zrI vijaya hiprajJasUrijI ma. A.zrI hIrasUrIzvarajI ma.------ 119 maho. zrI yazovijayajI ma.----- 119 paM. zrI maNivijayajI dAdA ----- 120 buddhivijayajI (buTerAyajI ma.) -120 A.vijayAnaMdasUrIzvarajI ma. (AtmArAmajI ma.) ------------ 121 A.vijaya kamalasUrIzvarajI ma. - 121 upA. zrI vIravijayajI ma. ------ 122 A. vijaya dAnasUrIzvarajI ma. -122 A. vijaya premasUrIzvarajI ma.- 123 munirAjamaMgalavijayajI ma.----- 123 A.zrI merusUrIzvarajI ma.------124 A. vijaya rAmacandrasUrijI ma. 124 A. vijaya jaMbusUrIzvarajI ma. -125 | A. vijaya bhuvanasUrijI ma. --- 125 A. vijaya yazodevasUrijI ma. - 126 upA. cAritravijayajI gaNivara -126 ( A. vijaya kanakacaMdrasUrijI ma. - 127 paM. kAMtivijayajI gaNivara ------ 127 paM. bhadraMkaravijayajI gaNivara ---- 128 A. vi. jitamRgAMkasUrijI ma. - 128 A. vijaya mukticaMdrasUrijI ma. 129 A. vijaya rAjatilakasUrijI ma.129 A. vijaya mahodayasUrijI ma. - 130) A. vijaya ravicaMdrasUrijI ma.-- 130 A. vijaya mAnatuMgasUrijI ma.- 131 A. vijaya mitrAnaMdasUrijI ma. 131 A. vijaya caMdrodayasUrijI ma.-- 132 A.vijayahamabhUSaNasUrijI ma. - 132 paM. bhadrazIlavijayajI gaNivara -- 133 A.vijaya guNayazasUrijI ma. -- 133 A. vijaya siddhisUrijI ma.---- 134 A. vijaya meghasUrijI ma. ----- 134 A. vijaya bhadrasUrijI ma. ----- 135 A. vijaya manoharasUrijI ma. -135 A. vijaya vibudhaprabhasUrijI ma.136 A. vijaya labdhisUrijI ma. --- 136 A. vi.bhuvanatilakasUrijI ma. - 137 muni jitavijayajI dAdA-------- 137 A. vijaya kanakacaMdrasUrijI ma. - 138 A. vijaya devendrasUrijI dAdA - 138 munirAja buddhivijayajI ma.sA. - 139 paM. tilakavijayajI gaNivara ----- 139 A. vijaya zAMticaMdrasUrijI ma. 140 A. vijaya kanakaprabhasUrijI ma. 140 A. vijaya somacaMdrasUrijI ma. - 141 A. vijaya kapUrasUrijI ma. ---- 141 A. vijaya amRtasUrijI ma. --- 142 A. vijaya jinendrasUrijI ma. -- 142 , jenazAsananI amara virAsata -pa.pU.A. zrI municaMdrasUrijI ma. 154) 154 (ajaba saMyamI! --------------- 143 ajaba titikSA ------- --- 144 svapna thayuM sAkAra -------------- 144 mahAjananI khumArI --------------- 145 mAnavajIvana saphaLa karo ------ 145 kezarI cora thayo kevaLI ---------- 146 vastupALanuM bhAgya ---------------- 148 satsaMgano prabhAva----------------- pro. hIrAlAla kApaDIyA ---------- 150 bAdazAha, birabala ane sUrijI - 15ra jhaghaDiyA tIrtha-11---------------- 15ra zrAvikA jasamAI ----------------- 153 (putra moha ----- guruprema ------ juo jaino kevA karuNAdhArI ----- 155 zrAvaka bhoja -------- karmanI balihArI --- pramAda eTale mota ----- kayAM che AtmA?-- 158 ajaba pramANikatA! ----- --- 159 satyavAdI bhIma sonI------------ zrAvaka jana to tene kahIe ------ 161 | sArapane phelAvIe ---------------- 162 155 155 156 (raMgAI jAne raMgamAM -------------- 162 karuNAsAgara meruzAha------------- 163 me'mAnagati --- satsaMge jIvana parivartana --------- AbhApurInAM jinabiMbo-- mRduni kusumAdaSi---- udAsInatA maganabhAI ------------ ajaba niyamapAlana ------------ e vrata jagamAM dIvo.... ------ vivekacakSu kholo------------------ camatkAro Aje paNa bane che ---- 170 149 161 Jain Education Intemational Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro * jamInanAM jhaLahaLatAM nakSatro, -5.pU.AcArya zrImad vijaya ajitazekharasUrijI. vijayadharmaghoSasUrivara mahArAjA - 172 sukRta sAgara maMtrIzvara pethaDazAha- 173 ujjainano maMtrasiddhayogI --------- 174 maMtramaya samudra stotra -------------- 175 zAkinIno upadrava ---------------- 175 maMtravALA vaDAM -------------------- 175 (svarabhaMga prayoga ------------------ 176 ) sApano DaMkha ---------------------- 176 vAdivetAla A.zAnticandrasUri --- 177 rAjA bhojadeva-kavi dhanapAla ----- 178 aNahilapura pATaNa-viSApahAra --- 179 A. municandrasUri ---------------- 179 ---------------- 180) draviDa vAdI ----------- 180 | zAsana prabhAvanA ----------------- 181 jJAnasAdhanA ----------------------- 181 | aMtima sAdhanA ------------------- 181 prabhAva nakSatrano : prakAza : paMnyAsazrI yazovijayajI ma.sA. sAhitya-- -------------- 185 kAvya sAhitya : ------------------ 185 dArzanika sAhitya ( sAmarthya --------------------------- 186 Avo ja bIjo prasaMga : -------- 187 samAjasevA : dhanya udAratA!! ----------------- 188 khuzAlacaMda zeTha! ----------- ----- 188 87. - vaMde jaina zAsanama -5.pU. jayadarzanavijayajI ma.sA. (nemipremI) (avadhijJAnI AnaMdazrAvaka -------- 191) upasarga vijetA zrAvaka kAmadeva -- 191 zabdAlaputrano mithyAtva tyAga---- 192 zeTha zAMtidAsajI ----------------- 192 zrAvakane pragaTela paMcamajJAna ------ 194 rAjA kumArapALanI gauravagAthA -- 194 vimalakumAra ---------- bAhaDa maMtrInI niSThA------------- 196 navakAra tIrthano jIrNoddhAra -------- 1960 jiNahAka zreSThI ------------------- 197 zikharajI tIrtharakSaka bahAdurasiMhajI197 zreSThI dhanAzA --------------------- 198 motIzA zeTha --- jIvadayApremI ratibhAI ----------- 199 zeTha hemarAja zeTha amRtalAla malakacaMda -------- 200 zeTha anopacaMda ------------------- 200 DaoNkaTara zAMtilAla zAha ---------- 201, (narazI nAthAnI dhArmikatA --------- 201) chADA zeThanI niHsRhitA--------- 202 jinabiMba mATe luNiganI bhAvanA 202 jIvaNazeThajI bhAvanA bhAve ------- 202 prabhubhakta mATe dharaNendranI bhakita 203 devatAI camatkAra ----------------- 203 karma ane dharmavIra karmAzA -------- 204 | dhanapALa kavino jIvanapalaTo ----- 204 bhAvi tIrthakarano jIvAtmA ------- 205 caNika zeThano camatkArika anubhava 205 dharmavIra raNapAla ----------------- 206, vikramasiMha bhAvasAranI vIratA --- 206 aliptAtmA lepazreSThI ------------ 207 zrAvaka rAjA ceTakanI niSThA ------ 207 vratadhArI varUNazrAvaka ------------- 208 ghora pApIno puNyavAna putra------ 208 prazasta corIno prasaMga------------ 209 strIno jIva tIrthakara pade?-------- 209) (zrAvikA zreSTha sulasA satI ------- 210 devane nAthanAra jAvaDa zAha ------ 211 lalliga zrAvakanI zrutabhakita ----- 211 zAsanaprabhAvaka saMpratirAjA ------- 212 vikramAditya hemunI khumArI ------ 212 giranAra tIrthoddhAraka maMtrIzvara ---- 213 ArAdhaka udayana maMtrIzvara -------- 213 udAramanA vAbhaTTa maMtrI --------- 214 tilaka khAtara vIramRtyu ----------- 215 pIDha jaina maMtrI zAntanu----------- 215 hasumatI bhAvasAranI bhakita ----- 216 dAnazUrA jagaDuzA ---------------- 216 zIlaguNadhArI dedAzAha ----------- 217 brahmacArI pethaDazAha -------------- 217 jhAMjhaNazAhanuM svAmi vAtsalya---- 219 vastupALanuM viziSTa vyakitatva ---- 219 anupamAdevInI anupama vAto --- 221 uccabhAvonuM ugra phaLa ------------ 198 199 Jain Education Intemational Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 jina zAsananA ja (zeThANI harakuMvarabahena ------------ 222 devI aMbikA ---- kapardI yakSa -------------- vaMkacUlanI urdhvagati----- bhImA kuMDalIyAnuM sarvasvadAna ----- 224 (Abhu zeThanI anerI vAto ------ 225) dhArasI zAha parivAra ------------ 225 satyavAdI bhIma zrAvaka ----------- mAhaNasiMhanuM pratikramaNa ---------- aSADhI zrAvakanI AsthA--------- 2 (UjamabahenanuM kariyAvara ---------- 227 | pAsilano puNyodaya -------------- 228 | tIrthAdhirAjanI eka TUMka ---------- 228 jaina tIrthonA rakhavaiyAo --------- 229 226, che 226 27 * jenazAsana sohI sAdhutvanI nirAjanA / prA. Do. mahAkAnta jayaMtilAla jozI 233 zramaNa paraMparAnI tejasvI AcAryaparaMparA : eka vihaMgAvalokana --- 232 AcArya jagacaMdrasUri ------------ 232 upAdhyAya vijayacaMdragaNi --------- | AcArya kSemakIrtisUri AcArya hemakalazasUriAcArya ratnAkarasUri AcArya abhayadevasUri - AcArya hemacaMdrasUri--- AcArya jayatilakasUri --- AcArya ratnasiMhasUri (upAdhyAya udayadharmagaNi ---------- 235) bha0 dharmaratnasUri ------------- 235 AcArya vidyAmaMDanasUri----------- 235 AcArya udayavallabhasUri--------- 235 AcArya jJAnasAgarasUri ---------- 236 AcArya udayasAgara -------------- 236 AcArya labdhisAgara ------------- 236 AcArya dhanaratnasUri -------- ------- 236 bha0 devaratnasUri ---- bhagavAna jayaratnasUri ---- 236 (bha0 ratnakIrtisUri --------------- 236 bha0 guNasuMdarasUri --------------- 237 50 puNyasAgara ------------------ 237 AcArya zrI devendrasUrIzvara ------- 237 AcArya vidyAnaMdasUri ane AcArya dharmaghoSasUri AcArya dharmaghoSasUri AcArya somaprabhasUri AcArya somatilakasUri : -------- upasaMhAra : pAdaTIpa ---------- 239 246 0 AraMbhakALanA mahimAvaMta jainAcAryo -prA. nalinAkSa paMDyA --- 154 156 - 154 --------- 154 ---------- 154 --------- 154 ---------- 155 (indrabhUti -- agnibhUti ------- vAyubhUti ----------- vyakta -------------- sudharmanuM -------- maMDita----------- mauryaputra------- akaMpita ------- acalabhrAtR ---- metArya prabhAsa--------- jabU prabhava --- zathaMbhava---- bhadrabAhu 156 sthUlabhadra -- 156 mahAgiri --------- 157 suhastinuM ----------- 157 susthita ane supratibuddha---------- 157 sihagiri------- 157 samita --------- --- 157 vajasvAminuM ---- ---- 157 vajasena---------- 27 ---------- (zyAma - 158 kalaka 158 kAlaka-2 ------ 158 skaMdila ---------- ----------- 158 nAgArjuna --------- --------- 158 gaMdhahastina --------- -------- 159 rakSita -------- 159 durbalikapuSyamitra--- ------ 159 ------ 159 bhadrabAhu-2 --------- --- 160 siddhasena divAkara ------------- -- 169 bhadragupta --- ---- 160 ------ 155 ---- 155 ----- 155 - 158 155 155 158 ------ 156 padha-------- 158 156 Jain Education Intemational Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro jaina dharma e vizvadharma che (vizvane jaina darzananI mahAna dena) -pArUlabena bharatakumAra gAMdhI th lh -- 277 lh h h h h (prastAvanA : ------- --------- 263) jainadharma vizvadharma kaI rIte che tenA kAraNo :------ --------- 263 jainadharmano AdhAra Agama :-- 264 jaina dharmanA siddhAMta :- ------- 266 jaina dharmanuM svarUpa : ----------271 jaina dharma svarUpa aMtargata jaina dharma darzana : --- - 272 navatattva : -------- -- 272 jIvatattva : --------- 272 karmaprakRti : --------- jIvanA prakAra : -------- -- 273 sthAvaranA prakAra ------------------ 273 tranA prakAra ------------------- 273 ajIvatattva :--------------------- 274 puNyatattva-pApataq--------------- 274 Azravatattva ----------------------- 275 saMvara tattva ----------------------- 275 nirjarA tattva ---------------------- 275 baMdhatattva -------------------------- 275 mokSatattva ---------- 275, 284 (avatAravAdano inkAra ------------ 282 jaina sAhityamAM dareka zAkhAono samAveza - -- 282 anekAMtavAda athavA syAdvAda --- 282 Izvarano kartAdharmano inkAra ------ 283 karmanA siddhAMtanuM pratipAdana------- jaina dharmanI tIrtha vyavasthA -------- | AcAradharmanuM viziSTa prarUpaNa ---- 283 lokottara parva --------------------- 283 mRtyu eka mahotsava -------------- samatA dharmanuM pratipAdana---------- 284 karuNA, zAkAhAra, rAtribhojana tyAga-jaina dharmanI amUlya dena -- 284 sAdhanAmArgamAM ekAMgIpaNAno svIkAra --------------------------- 285 jaina dharma vaijJAnikatAnA pAyA para racAyelo che --------- 285 jaina dharma vize judA judA dezonA vidvAnonA maMtavya ------------ ---- 286 upasaMhAra ----- -- 287 (Izvara jagatano kartA nathI -------- 275) mokSamArga -- ----------- 276 guNazreNI athavA guNasthAna ------ 276 adhyAtma -- jaina AcArasaMhitA--------------- 277 syAdvAda athavA anekAMtavAda --- 278 bhagavAna mahAvIra-jaina dharmanI amara bheTa samanvaya --------------------- 279 kALavAda ------------ - 280 svabhAvavAda ---------- 280 karmavAda 280 puruSArthavAda -- niyativAda 280 jaina dharma vizvadharma che-te zA mATe vizvadharma banyo ------------------- 281 ahiMsA e jaina dharmano pAyo che 282 prAcInatA ---------- ----------- 282 | jaina dharma guNaniSpanna nAma ------ 282 sarvajJa dvArA prarUpita tethI siddhAMto | traNe kALe satya ------------------- 282 | 273 h 280 | jaina sAhityamAM tejasvI nakSatro rAsakAra kavio -prA. abhaya dozI jina sAhityanAM tejasvI nakSatro : (kavi lAvaNyasamaya ---------------- 291) (upA. yazovijayajI ma. ---------- 293) rAsakAra kavio------------------ 290) kavi nayasuMdara ------- 292 jJAnavimalasUri ------------ 293 vajasenasUri ---------------------- 291 kavi sahajasuMdara ------ kavi jinaharSa---------------- ----- 294 kavi vinayaprabha upAdhyAya -------- 291) (samayasuMdarajI ---- 292) (kavi vIravijayajI0i 28 nakSatrono saumya saMdeza sacoTa saMketa -pa.pU. jayadarzana vijayajI ma.sA. (nemipremI) | (viSamakALe jinabiMba-jinAgama bhaviyaNakuM AdhArA 296 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 jina zAsananA vibhAga-2 'ItihAsanI ArAmAM viziSTa (tatvana:valadha dhyAtavya pAsA tapasvIratnanI tAjI tavArIkha -pa.pU. jayadarzana vijayajI ma.sA. (nemipremI) (pa.pU. paM.pravarazrI jayasomavijayajI ma.sA.----30) 0i brahmacaryavratanI 20 vibhAvanAo - pa.pU, jayadarzanavijayajI (nemipremI), (vAsanAnA kAraNo ----------------- 306) doSonI sAme guNonuM sthApana --- 307 satsaMga, savAMcana, suzravaNa ---- 307 cAragatinuM ciMtana ---------------- 308 paMcaprakArI jJAna upAsanA ------- 308 cha prakAranA bAhya ane atyaMtara tapanuM sevana ----------- 309 sAta vyasanono saMpUrNa tyAga --- 309 ATha karmonI sAmAnya samaja --- 310 navavADonuM custa pAlana ---------- 310) (dasa yatidharmanI sAdhanA ---------- 310) vividha kathAo dvArA Atmabodha 310 bAra bhAvanAo bhAvavAnI kaLA 311 azubha ghaTanAo dvArA ---------- 312 corAzI lAkha jIvayoninA ------ 312 Atmatattva vicAra --------------- 313 kAma-sneha ane draSTirAganI ----- 313 bephAmapaNAthI bacavuM ------------- 314 | aDhAra prakAranA pApothI --------- 314 (prabhubhakita yoga------------------ 315 bhogAvali karmanI paribhASA ----- 315 AcAra prathamo dharma ------------- 316 vino vacce paNa aNanama ------ 316 paugalika 23 kAmabhoga prakArathI mukata ---------------- 317 svAdhyAya sAdhanA ----------------- 317 pratijJAonuM pIThabaLa ------------ 317 aNasaNa ke Atmavilopana ------ 318 vividha vikalpo ------------------ 318 jenArAdhanAnI vaijJAnikatA : pramANa mImAMsA pa.pU. paMnyAsa zrI guNasuMdaravijayajI gaNI (zrI ratnamaMdira gaNivara svaracita 322) (upayoga na ja karavo. ---- zrI upadezatarakiNInuM kAMIka tAraNa e bhakita rasakA pyAlA koI bhAvAnuvAda.... -- --------- 322 pIegA kismatavAlA--- ------ 322 jinapUjA mohanagArA ------------ 322 jinapUjAthI zuM maLe? ------------ 323 jinapUjA ------------ 322 jinapUjAnuM phaLa kevaLI bhagavAna jinapUjA sAmagrIno potAnA mATe (paNa na kahI zake ------- 324) (trikALa jinapUjaka rAjA vikramAditya --- -------- 325 cha'rI zuM che? ------------------- 325 tIrthayAtrAthI zuM lAbha?---------- zatruMjayagiri stavana -------------- 325 (bhAvAnuvAda --- 325 326) bhakti paramAtmAnI=mastI AtmAnI pa.pU. jayadarzanavijayajI (nemipremI) camakAra e navakArano------------ 330) (tIrthapationI jayakArI darzana ) (mo-kSamo : mokSa-mokSa ......... 338) A che rita ridaMta -..... 331) (stuti --------------------- ------------ 334 jenadharmamAM prajAvatsala rAjavIo ane maMtrIonuM AdAnapradAna -DaoN. nareza ke. parIkha| gujarAtanA rAjavIo ane jainadharma -- (solaMkI-vAghelA vaMzanA rAjano ane jainadharmano vikAsa ---------------- 341) jinazAsaka kumArapALa------------- 341) maMtrIzvaronA dhArmika kAryo -------- 342 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro jaina kathAomAM citra-vicitra nimittono itihAsa na -pa.pU. jayadarzanavijayajI (nemipremI) | * garavA gagana nIce mahAsiddhi ariSTaneminuM guNAnurAgI dArzanika vyaktitva }Do. samIrakumAra ke. prajApati tIrthaMkara neminAthanuM guNAnurAgI ane (ariSTanemino janma (pavitratA (ariSTaneminAM vizeSaNonI dArzanika vyakitatva ---------------- 354 ane prabhAva) --- -------- 3pa7 bhavyatA : ------- 359 'tIrthara' zabdano artha ane ariSTaneminuM sauMdarya-------------- 357 ariSTanemino mokSagAmI/ vibhAvanA --- -------------- 354 baLavAna ane parAkramI neminAtha 357 | Atmahitarata abhigama : ------- 360 tIrthaMkara neminAthanuM guNAnurAgI ane ariSTanemimAM dAna ane karuNAnI ariSTaneminI tIrthakaratvanI dArzanika vyakitatva : ------------- 354 bhAvanA -------- ------------ 357 kartavyaniSThA ane jainadarzana : ---- 360 tIrthaMkara neminAthanuM guNAnurAgI ariSTaneminuM nirmamatva karmano siddhAMta : ----------------- 360 vyakitatva - ---------- 355 nirvikAratva ------ 358 ariSTaneminI dezanAmAM jainaariSTaneminuM nAmakaraNa ---------- 355 ariSTaneminuM aizvarya : ----------- 359 AcAra-darzana : ----------------- 360 ariSTaneminI aitihAsikatA----- 355 tIrthakaratvanI parAkASThA :--------- 359 | pAdaTIpa ------ ---------- 361 ariSTaneminA pUrvabhavanA saMskAra 356 tIrthaMkara neminAthanuM dArzanika saMdarbha-graMtha-sUci : ------------- 362 vyakitatva ---------- --- 3pa9) 0i jainadharmamAM karmavAdanuM prAbalya --5.pU. jayadarzanavijayajI (nemipremI) * jena karmatattvamImAMsA -DaoN. mukunda koTecA (jena karmatattvamImAMsA ------------- 374) karma eTale zuM ? ----------------- 374 karma siddhAnta trikAlasparzI siddhAnta che --- --------- 374 karmasiddhAntanI svIkAryatA mATenI dalIla -------- ------ 374 ] karmasiddhAntanI gRhIta dhAraNA ---- 374 jainakarmatattvamImAMsAnI vizeSatA-- 374 Asava-saMvara-nirjara-------------- 375 niyAmaka Izvarano inkAra : ----- 375) (pratyeka jIvamAM Izvaratva pragaTAvavAnI kSamatAno svIkAra :--------------- 375 karmasiddhAnta viruddhanA AkSepa ane teno parihAra --------------------- 375 vibhAga-3) zrata saMpadA : kalAnI prekSaNIyatA : sAMskRtika dharohara pa.pU.A. zrImad vijaya pUrNacandra sUrIzvarajI ma. 0i zrutajJAna zA mATe zreSThAtizreSTha? >> 'namo arihaMtANaM' eka anuprekSA -5.pU. jayadarzana vijayajI ma.sA. (nemipremI) (namo arihaMtANamunI jJAnapaMkI----391) (OMkAra-hUkAra-zrI navakArano sAra 396) Jain Education Intemational Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina zAsananAM 0 jenadarzanamAM samyam darzananuM svarUpa -5.pU.paM.zrI guNasuMdaravijayajIjI ma.sAM. (samakita zuM che? ---- deva ---------- arihaMta -------- ------ 397 --------- 398 --- 398) (zraddhA prakarSavatI mahAsatI sulasA 403) (jJAna-kriyAnA samanvayamAM mokSa prApakatA zrI vardhamAnasvAmIjInI stavanA -- 405) jaNAve che samyak darzana yathA --- 408 0 jinavacana zravaNathI jIvana-parivartana -sAdhvIjI pa.pU. bhavyaguNAzrIjI ma.sA. (bhAga-1 nuM drazya ----------------- 410) (bhAga-3 nuM drazya ----------------- 414) (bhAga-5 nuM drazya ----------------- 417 bhAga-2 nuM drazya ----------------- 413) (bhAga-4 nuM drazya ----------------- 416) (bhAga cha nuM drazya----------------- 420) - hemacaMdrAcAryanAM stotromAM IzvaranI vibhAvanA ane samIkSA -prA. DaoN. maNibhAI I. prajApati AcArya hemacaMdranI IzvaraviSayaka vyApaka vibhAvanA : -------------- 424 (hemacaMdrAcAryanAM stotromAM vaidika-zramaNa (paraMparAonI deva-vibhAvanAno paraspara (prabhAva:-- 425 IzvaranA jagatmavAdinuM khaMDana : 426, * jena sAhityamAM adbhuta evuM stotra ane rAso sAhitya ane - tenA dhuraMdhara racayitAo -prA.Do. maNibhAI I. prajApati jaiina darzanamAM stotro : ----------- 428) itihAsa-paricaya ---------------- 428 jaina stotranuM svarUpa : ----------- 428 stotrakAvyamAM AtmAbhivyakita : 429 ArAdhyanA svarUpano mahimA :-- 430| stotramAM dArzanikatA : ----------- 430 totramAM yAcanAbhAva : ---------- 430) jaiina rAso-paraMparA ----- ----------- 440) stotrapAThanuM phaLa : ---------------- 430 jaina rAso sAhityamAM prabodhita jaina sAhityanAM pramukha stotro :- 431 jIvanadharma : --------- jaina rAso-sAhitya --------------- upasaMhAra : -------- rAso'nuM svarUpa ------------------ 439 ------- 445 438 --- 446 0i hemacaMdrAcAryottara saMskRta jenasAhityamAM hema-kumAra saMbaMdhita rUpaka racanAo -Do. prahalAda paTela | (kumArapAtrapravaMdha-jinamaMDana gaNI 45ra (mohanapurana-yazapAla -------- 449). kumArapAnaprativadha somaprabhAcArya 450 (pravaMdha cintAmaLi vi.saM. 1361 451 prodha vintAmaLi- jayazekharasUri451 akhaMDa dIpa jyota samAM ApaNAM jena tIrthasthAno -zrI yazavaMta kaDIkara pavitra yAtrAdhAma zrI zatruMjaya ---- 453 zrI giranAra tIrtha" ------------- 456 jainatIrthadhAma tarIke ApaNA A pavitra parvatarAja giranAranA darzana ------ 457 "sameta zikhara" ----------------- 458 zrI juvAlikA tIrtha ------------ 459 zrI lacchavADa tIrtha --------------- 460 (zrI kSatriyakuMDa tIrtha --------------- 460) zrI pAvApurI tIrtha---------------- 460 jainamaMdiro ane baMdhu belaDI ----- 460 "zrI kesariyAjI yAne RSabhadeva"461 "pATaNa : jinAlayonuM nagara" -- 462 cArUpa tIrtha ----------------------- 463 (rANakapura ------------------------- 464 Abu-delavADA ------ ------ 465 zrI zaMkhezvara pArzvanAtha tIrtha ------ 467 jesalamera ------------ 468 zravaNa belagolA------------------ 469 bihAramAM Avela jainatIrtho ------ 470 zrI tAraMgA tIrtha - 471 Jain Education Intemational Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 0i jyAM jyAM pratimA jinataNI, tyAM tyAM karuM praNAma (20. viziSTa vizeSaNonuM vizleSaNa) -pa.pU. jayadarzana vijayajI ma.sA. (nemipremI) 476 476 he svAmI! suNajo sevaka-saMvedanA 474 sakalakuzalakalpataruvara ------------- 477 sArvabhaumasattAsaukhyapradAyaka : ---- 479 akalaMkAnekAMtavAdI ---------------- 475 manana-ciMtana-dhyAnAlaMbana : ------ 477 virATakAlAtIta kevaLI : --------- 479 ahiMsArthajIvaMtAcArI ------------- 475 atizayArAmaguNasugaMdha : -------- 477 mahAmohanidrAhArI apahArI : -- 480 vizvabhavyajanAnaMdasrota ------------ 475 urdhvaguNasthAnakadhAma : ------------ 477 | satya-sattva-sanmArgadarzA : -------- 480 paramapAvaka brahmamUrti ------------- 475 sAdhya-sAdhaka, sAdhanA-siddha : ---- 478 saraLatAsaritA-dvailokayapitA : --- 480 niSparigrahanidhAna ---------------- 476 savizuddhaprarUpakazItalacaMdra : ------- 478 zrutasamrATa-sArasvata zaNagAra :-- 481 karmavijJAnakalayanazriya ------------ karuNApArAvArAmRtasiMdhu : -------- 478 varNanAtIta vizeSaNavyoma : ------ 481 anAthanAthAzaraNazaraNa ----------- darzanapUjanArcana sthAnaka : -------- 478 anaMtazakitamaMtAtmapariNata : ----- 481 indrAdisevya-devAdhideva ----------- 476 pApazrApa puNyadhArAmApa : ------- 479 namaskAra prathamapadAdhiSThAtA ------- 406, (paramArthajJAtA paramapathadAtA : ---- 479) 0i jena bhUgoLanuM tarkazuddha vijJAna -saMjaya vorA 0i madhyakAlIna gujarAtI jena sAhityanA vividha paddhaprakAro -prA. bipinacaMdra ra. trivedI (jaMbusara) jaiina sAhityanA svarUpalakSI (oNkitaka ------------- 494) stavana ---------------- 5OO) (saMghayAtrA-------------- 103 kAvyaprakAro ----------- 490 chaMda ------------------- 45 devavaMdana -------------- 500 caityaparipATI --------- 103 prabaMdha ----------------- 490 | duhA/doharo ----------- 495 AratI ---- saMghayAtrA-------------- 103 pavADo ---------------- 490 pada ------------------- 495 thALa ------------------ pa00 koza/koSa ------------- 103 salokA/zalAkA : ----- 491 hariyALI ------------- 495 varNaka ----------- upadezAtmaka carcarI/cazcarI/carcarikA hamacaDI/hamacI/hIMca : 496 gahulI! ---------------501 kAvya-prakAro --------- 103 cAcarI : ------------- 491 rUpaka kAvyo----------- 496 garabo-garabI -------- 501 hitazikSA ------------- 503 bhAsa ----------------- 492 lAvaNI --------------- 496, DhALa / DhALiyAM -------- 501 aMtaraMga vicAra------- 103 vivAhala | vivAhala ! rekhatA/gajhala/kavvAlI - 497 DhALiyAM --------------- 102 subhASita ------------- 103 vivAhalo | vivAha : 492 | padyAtmaka-kathAvArtA -- 498 vadhAvA ---------------- 102 sajhAya -------------- 103 veli | vela------------ 492 vastulakSI kAvyaprakAro-498 hAlaraDuM / holeDuM / jaina gItA kAvyo : -- 504 dhavala ----------------- 493 kaLaza ----------------- 498 hAlaro---------------- 102 chaMdamUlaka kAvyaprakAro-504 dezI ------------------ 494 snAtrapUjA ------------ 498 gIta ------------------ 102 saMkhyAmUlaka kAvyaprakAropa06 bAramAsA------------- 494) caityavaMdana ------------- 499) (tIrthamALA-caityaparipATI- ) (prakIrNa kAvyaprakAro ---- 107 * jaina kaLA saMskRti ane zilA-sthApatyanAM zobhAyamAna saMgama -DaoN. reNukA jinendra poravAla (paricaya -------------------- (stUpanuM sthApatya------------------- 516). (uttara bhAratanA maMdironI nirmANa | jaina guphAo --- ------------------ 516 zailI : --- 518 pratimA vijJAna ------------------- 514 maMdira sthApatya zailI ------------- 517 | jaina citrakaLA : ------------------ 518 jaina kaLAnI lAkSaNikatA --------- 515 saMkalana -------- -- 52), -- 514) sthApatya ---- -- 514 | |. zrutayAtrAkA sukhada-sAra -saMpAdaka Jain Education Intemational Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina zAsananAM vibhAga-4 (jena kzananI upayogitA ane upAyatA) 0i zramaNopAsakanA cha dainika kartavyo -pa.pU. jayadarzanavijayajI ma.sA. (nemipremI) | ------- 528 'jinendra pUjA ---------- (gurupapRpAsti -------- ( satyAnukaMpA ---- 533 supAtradAna ------------------------ 535 (guNAnurAga ------- ---------- 537 jinavANI zravaNa ----------------- 538 --------- 530 0i jainadharmamAM Adarza jIvanavyavasthA, ahiMsA ane mahAvIra svAmI -DaoN. raseza jamInadAra ApaNI saMskRtinI dharohara ------- 543 jaina dharmamAM Adarza jIvanavyavasthA 544 jainomAM ahiMsAnuM adakeruM mahattva 544 aNuvrato jainadharmanI AgavI paddhati---------- ----------- 545 (jIvananA be tabakkA-------------- 545 ahiMsA saMlagnita zAkAhArIpaNuM 546, jIvo ane jIvavA do------------ 546 mAnavadeha durlabha che -------------- 547 'ahiMsA sAthosAtha dayA---------- 547 mAnavadeha durlabha che -------------- 547 mahAvIra jIvananI ghaTanAo ----- 547 mahAvIranuM jIvana e ja saMdeza -- 548 0i jena darzananuM nakkara nIti-zAstra -saMpAdaka 0i jena zAsanamAM nizcaya-lyavahAra -pU. paMnyAsazrI guNasuMdaravijayajI ghaNi jainazAsanamAM nizcaya-vyavahAra --- 553 vyavahAranayanI AvazyakatA ane mahattA ---------------------- 556] pariNAmamAM anuSThAnanuM paNa mahattva ----------------------- 558 ekAMta nizcayavAdI --------------- pa60 jainazAsana nizcaya vyavahAra bannene (potapotAnA sthAne mAnya kare che. pa62) Avo ekAMta mata jainetara mata samajavo --------------------- pa63 0i jena tIrthakaronI prAcIna avalokanIya pratimAo -Do. bhAratI zelata (uttara bhAratanI pratimAo ------- 568) (dakSiNa bhAratanI pratimAo ----- 573) (jaina dhAtupratimAo -- ----------- 577) 0i jena-darzanamAM mAnava-prAmANyanI sAMprata samayamAM upAdeyatA -pro. DaoN. maNibhAI I. prajApati 0i saMskAra-sudhAraka, sudhAkara subhASita-sAra - pUjayadarzana vijayajI ma.sA. (nemipremI) | Jain Education Intemational Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro vibhAga-5 AtmAno praThAtha, pariNata ane maNatA 0i saMyama jIvananI 20 sUkSmatAo -pa.pU. jayadarzana vijayajI ma.sA. (nemipremI) --- 598 saMyama jIvananI 27 sUkSmatAo - pa96 muktavihArI athavA avagradhArI - 597 jIrNa athavA alpa vastradhArI ---- 598 pravacanazaktidhArI athavA maunadhAraI - jJAnI, vidvAna ke alpa abhyAsI 598 daivI zaktiyukta athavA madhyama zaktimAna ------------------------ 598 padavIdhAraka athavA sAdhupadadhArI - 599 nagaromAM vicaraNa ke gAmAmAM viharatA ------------ 599 cAturmAsika vyavasthAo ---------- 599 sAmudAyika baMdhAraNo ------------- 600) nizrAvartI sAdhuonI saMkhyAnuM baLa600 jinAlayomAM-upAzrayonA preraka mahAtmAo - --------- tapadharmaviSayaka vigato------------ sAMsArikonI apekSAthI para saMyamIo ---- 601 gRhastho sAthenA vArtAlApamAM upayoga ----------- ----- 601 lokaparicaya ane AvAgamana ---- 601 bhikSAcaryA ane upAdhi gaveSaNA - 602 sattara prakArI saMyama sAdhanA ----- 602 (aDhAra hajAra zilAMga rathanA dhAraka -------- 602 anuSThAno ane Ayojanavyasta -- 602 vIsa vasAnI dayAnI dhAraka ------ 603 saMpanna parivAramAMthI dIkSita mumukSu603 bAvIsa pariSado sahanakartA ------ 603 ugrAcArI ke madhyamAcArI -------- 603 guNasthAnake abhirohaNa ane dainika carcAo ---- --- 604 svAdhyAyapradhAna zramaNadharma -------- 604 jayeSTha-laghuno lokottara vyavahAra - 604 sattAvIza guNasabhara sAdhutA ----- 605 0 rajavADI rAjANAnA AMgaNe..... abhUtapUrva, aitihAsika saMyama mahotsavanI dedIpyamAna UjavaNI... (pAvanIya dIkSAnA svIkAranuM anupama dRzya.......10 pravajyA prasaMganuM anumodanIya darzana......12) 0 sattAvIsa ArAdhakonI bhadraMkara bhAvanAo -5.pU. jayadarzana vijayajI mahesA. (nemipremI) sattAvIsa ArAdhakonI bhadrakara bhAvanAo ----- 618 cakravartI bharata mahArAjA--------- 618 aSADhI zrAvaka 619 cakravartI sanatakumAra --------- zrIkaMTha rAjA --------- laMkApati vaizramaNa --- 620 rAjA sahastrAMzu ------------------- 621 satI sItAnI anuprekSAo ------- 621 lavaNa ane aMkuza---------------- 622) (rAjImatI ------------------------- 622 gajasukumAra----------------------- 623 DhaMDhaNa munirAja ------------------- 623 kapila kevaLI --------------------- 623 aSADhabhUti naTa ------------------ 624 AcArya agnikAputra ------------- 624 ilAcIkumAra ------- sAdhvI mRgAvatI ---------- daDhaprahArI mahAtmA --------------- 626 rohiNeya cora --------- (sevAla, datta, kauDinyAdi tApaso - 627 sarvAnubhUti ane sunakSatra munirAja627 anAthI muni --------------------- 628 sAla-mahAsAla ------------------ 628 dhanazarmA munirAja ---------------- 629 caMDakauzika nAga------------------- gozAlaka 630 hala-vihalla ------- 630 indrabhUti gautama ------ 631 20 629 ----- 625 -- 625 :-8 Jain Education Intemational Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 7 uttamanA guNa gAvatAM guNa Ave nijaaMga devAdAra to na ja rahI zakAya - 634 zAha hitendra narendrabhAI 634 635 cAlo anumodanA karIe vijaya ho! samatApUrvakanA tapadharmano ! 635 nyAya saMpanna vibhava guNapriya!-- 635 * zrAvaka jIvananAM vArSika kartavyo zrAvaka jIvananAM vArSika kartavyo 646 saMgha pUjA kartavya 646 sAdharmika bhakita (vAtsalya) kartavya647 yAtrAtrika kartavya snAtrapUjA kartavya -- -------- ----- * AtmaguNonuM bIja che satprazaMsAdi prathama jinevAra prItama mAiro 658 duHkha vakhate raDo nahi. dharma puruSArtha vadhAro! 658 alaukika prabhAva dharmArAdhanAno!- 658 traNa AyaMbilano saMkalpamAtra haThIlo roga dUra kare che. 659 A.zrI vijayayodevasUrijI ma. - 659 devA viniyoga jinabhakita-sAdharmika bhakita eka so jeTalI bahenone sadAcArapriya banAvanAra dAnavIra zeTha ApaNA kALanA ja ArAdhaka! 660 660 jainonuM saMgItamAM pradAna 677 jaina dharma keTalo prAcIna - saMgIta viSe prAcInatA kema nakkI 637 bhASA jUnI che ke saMgIta ? 677 'saMskRta' bhASA eTale? 678 ---------- --- --------- 648 650 636 cAlo! anumodana karIe! dUdhathI dUra rahevAnuM kahenArA devA 636 zrI varekhAzrIjI ma.nI jhAMkhI - 637 cAlo anumodana karIe 637 rAtruMjaya zatruvinAzI 637 nyAyasaMpannatA 638 660 661 devadravyanI vRddhikartavya mahApUjA kartavya rAtrijano kartavya zrutajJAnanI bhakita jina zAsananAM -5.pU.paMnyAsapravara zrI bhuvanasuMdara vijayajI gaNivara jaina zAsana AnaMda-anumodana --- 640 sAdhunA darzanathI prasannatA anubhave che kAcabo ------ 662 ati hradma puNyano camatkAra! ---- 662 zrI munidarzanavijayajI dharmanuM zaraNa tAraNahAra bane che.- 662 jinavacananuM jabbara avagAhana eTale bhuvanabhAnu ensAIkalopiDiyA -- 62 sarva pApahara-sarva sukhapradAyaka namaskAra mahAmaMtra rasalhANanA rasiyA ane zrIpAla rAsanA sAdhaka jUnI bhASAne geya gIto sAthe saMbaMdha lokonI bhASAno svIkAra jaina saMskRta ya racanAo -pa.pU. jayadarzana vijayajI ma.sA. (nemipremI) 650 ughApana (ujamaNuM) kartavya 651 tIrthaprabhAvanA kartavya 652 zuddha AlocanA kartavya 652 savizeSa kartavya pauSadhavrata 664 lakSaNa e che amRtakriyA taNojI. 666 zrI ratibhAI khoDIdAsa guruAjJA-tapa prema 666 dravyathI dAdA vegaLA bhAvathI haiyA hajUra -5.pU.paMnyAsa zrI bhuvanasuMdara vijayajI gaNivara praNidhAnanI jabbara tAkAta- 667 sva. sarasvatIbahenanI anumodanIya 678 678 678 ------- 643 tapasyA 667 eDavokeTa lalitabhAI jaina 668 svAmivAtsalyanA zubhabhAvo- 669 jyAre jainetara bAI vItarAgadevane sarvasva arpaNa kare che 663 669 o mAtA! tArI A kadarthanA!-- 670 prakaTa puNya : pratyakSa prabhAva 670 paM. zrI jayatila vijayajI gaNivarara zrI zaMkhezvara sAhiba sAco! saMvatsara prapekSaNaka zuM che? --zrI jayadeva vA. bhojaka ------- 643 ---- 653 653 654 655 673 673 678 derAsaramAM gavAtA gIto raizI" jeno dvArA pracalita thaI 679 rAga saMgIta-jaina samAja jaina dezIomAM rAgano upayoga - 679 679 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. 93 --------- 79 ( rAga saMgItamAM pado lakhanAra jaina saMto ----- samayasuMdarajI --- -- 680 jainonuM sauthI moTuM saMgItakSetre pradAna dezI' -- ------- 680 jaina dezIono saMgraha--- --- 680 jainetara kavionI dezI ---------- 680 vidyApITho mATe saMzodhanano viSaya 981 gujarAtamAM jaina dharma keTalo prAcIna? ------------------------ 681 madhyayugamAM geya prakAro ----- ----- 681 gavAtuM saMgIta keTaluM prAcIna? --- 682 jaino dvArA vividha rAgoDhALonuM pracalana ----------------- 682 jaina saMgIta paraMparA (gujarAta) -- 682 ( saMgIta sAthe pUjA bhAvanA ------- 683 vividha prakAranI jaina pUjAo ---- 683 jainomAM dezI' pracalita ---------- 683 | jUnA gujarAtI DhALonuM | saMgrahasthAna-bhaMDAra ------------ 684 prAMtIya prabhAva -------------------- 684 noTezananA graMtho-rekoDIMga -------- 684 * vaizvika mahAvArasoH jenadarzanA Do. pro. prahalAda paTela, vaDanagara anekAntavAda-sthAvAda ---------- 686 samanvaya ane audAryapUrNa ( virala darzana ------------------687) (AcArya haribhadrasUrijI --------- Agama sAhitya ----------------- (paravartI jaina-kathA sAhitya-------689) ahiMsA eka amakuMbha---------690) goravazALI joTANI parivAra : vallabhIpura 692 - 000 a 2ika bAda juliariti 1 ti jana tIrthono kalAbhava thaI rahI Jain Education Intemational Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 jina zAsananAM pApA tamama mama ma pa ma ma ma ma ma mAtA | mA kAtarUpa amAsAmAM mA || kamAya || yAtrA HIRIT-THE-THI UTTI&lia #inh T THIkama, 1-1nAma pAi, pAnAmAMtifir-au 2 , ru ka a rimitirizine jiLa zAsananA jhaLahaLatA siko bhAga-2 ur prtirl + + L 11 vAA pApo mAmA nA nAma | ET/H nAma, Il IB ST. FRpA Untitij Kirti mAM paNa evA IPi[rij HalaikmAma pramANamAM mailli S vibhAga- 1 pUjyo-prajJAvaMto ane prabhAvakonI 'AbhA ane prabhA zramaNasaMghanA samartha sukAnIo. saMpAdaka 5. zrI maNivijayajI dAdA-------- 702) (AcAryadeva zrI vijayAnaMdasUrijI zrI buddhivijayajI (bUTerAyajI) ma. 703 ||(zrI AtmArAmajI) mahArAja ----- 705 zrI mUlacaMdajI mahArAja ----------- 704 upA. zrI vIravijayajI gaNivarya -- 706 munirAjazrI vRddhivijayajI ma. ----- 704 A. vijayakamalasUrijI ma.sA ---- 707 (A. zrI vijayadAnasUrijI ma. ---- 708 A.zrI vijayadharmasUrijI ma. ------ 708 A.zrI vijayapremasUrijI ma. ------ 709 munipravara zrI jhaverasAgarajI ma. -- 710) ( zrImad vijayabhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjA -paM.zrI guNasuMdaravijayajI ma.sA. (ahiMsAnA phirastA ------------- 0i adhyAtmamArganA sAdhanAniSTha cAritradhara saMpAdaka (A.zrI subodhasAgarasUrijI ma. --- 719) (A.zrI vijayakanakazekharasUrijI ma. 724) (A.zrI kamalaratnasUrijI ma. ------ 725) A.vijayaazoka ratnasUrijI ma.--- 721 | A. zrI kIrtisenasUrijI ma. ------- 724] A.zrI ajitarasUrijI ma.----- 726 A.zrI vijayaAnaMdaghanasUrijI ma. 722, 0 zAstrajJAnanA vidhA vAridhisamAM zramaNa adhinAyako. nI -saMpAdaka (A.zrI AnaMdasAgarasUrijI ma.--- 727) (A.zrI vijayabhadraMkarasUrijI ma. -- 732). (A.zrI vijayaratnasuMdarasUrijI ma. 736) A.zrI buddhisAgarasUrijI ma.----- 730 A.zrI rAjendrasUrijI ma. --------- 733 A.zrI vijayanaMdighoSasUrijI ma. - 737) A.zrI vijayalabdhisUrijI ma. ---- 731 A.zrI vijayapuNyAnaMdasUrijI ma.- 735 Jain Education Intemational Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro * sUrimaMtranA sAdhaka sUrivaro A.zrI vijayalakSmaNasUrijI ma. -- 739 A.zrI devendrasAgarasUrijI ma. ---- 740 A.zrI vijayavikramasUrijI ma. ---742 A.zrI vijayacaMdrodayasUrijI ma. -- 743 A.zrI kalyANasAgarasUrijI ma. -- 745 0 zAstrasAhityanA samartha saMpAdako: A.zrI hemacandrasUrijI ma. 746 A. zrI zreyAMsaprabhasUrijI ma.---- 748 A. zrI labdhisUrijI ma. ------ A.zrI vijayaazokacaMdrasUrijI ma. 751 A.zrI vijayajayazekharasUrijI ma. 752 749 samakAlIna sarjaka sUrivaro A.zrI vijayapUrNacaMdrasUrijI ma. -- 769 A.zrI vijayamukitaprabhasUrijI ma. 770 A.zrI yazovijayasUrijI ma. ----- 772 A.zrI zreyAMsacandrasUrijI ma. ----- 773 A.zrI pradyumnasUrijI ma. A.zrI municaMdrasUrijI ma. prabhAvaka jainAcAryo 773 775 A.zrI sUryodayasAgarasUrijI ma. - 7pa8 A.zrI narendrasAgarasUrijI ma.---- 761 A.zrI dolatasAgarasUrijI ma. --- 762 A.zrI manoharakIrtisAgarasUrijI - 764 A.zrI vijayarAjendrasUrijI ma.--- 766 A.zrI vijayaguNaratnasUrijI ma.. 767 7 vividha dharmakAryo pravartAvanArA Jain Education Intemational A.zrI vijayameruprabhasUrijI ma. - 782 A.zrI vijayasubodhasUrijI ma. --- 783 A.zrI vi.sthUlabhadrasUrijI ma. --- 784 A.zrI vijayamitrAnaMdasUrijI ma.- 786 A.zrI vijayamahAbalasUrijI ma. - 788 A.zrI vijayapuNyapAlasUrijI ma. 789 0 tapa-paraMparAnA samartha saMyamadharo 793 A.zrI naradevasAgarasUrijI ma. --- 791 A.zrI amarasenasUrijI ma. ------ A.zrI ratnabhUSaNasUrijI ma. ----- 794 A.zrI vijaya hemaprabhasUrijI ma. 795 A.zrI vijaya ratnacaMdrasUrijI ma.- 796 A. zrI guNazIlasUrijI ma. ------ 797 810 (A. zrI vijaya siddhisUrijI ma.-- 807 A. zrIvijaya himAMzusUrijI ma. - 808 A. rAjatilakasUrijI ma. A. zrI vijayabhakitasUrijI ma. -- 811 A. zrI vijayadakSasUrijI ma. ----- 812 jaina zAsananA puNya prabhAvaka A. zrI vijayavallabhasUrijI ma. - 824 A. zrI vijayanemisUrijI ma. ---- 825 A.zrI vijayamahendrasUrijI ma. --- 827 A. zrI vijayarAmacaMdrasUrijI ma.- 827 A.zrI bhuvanabhAnusUrijI ma.sA. - 829 A. zrI vijayamukitacaMdrasUrijI ma. 813 A. zrI vijayayazodevasUrijI ma.- 814 A. zrI vijayatrilocanasUrijI ma. 815 A.zrI caMdrasAgarasUrijI ma. ------ 816 A. zrI vijayaraMgasUrijI ma. ----- dhuraMdhara AcAryo 818 830 831 A.zrI kIrtisAgarasUrijI ma. A.bha. zrI dharmasUrijI ma. A.zrI premasUrijI ma. A.zrI vijayarAmasUrijI ma. ----- 835 833 5 saMpAdaka A.zrI vijayarAjayazasUrijI ma. - 752 A.zrI caMdrAnanasAgarasUrinI ma. -- 753 A.zrI vijayavIrazekharasUrijI ma. 755 munizrI jaMbUvijayajI ma. ------ 757 saMpAdaka A.zrI vijaya ajitazekharasUrijI 776 A.zrI kalpayazasUrijI ma. ------776 A.zrI amitayazasUri ma. ------- 778 A.zrI abhayazekharasUrijI ma. --- 778 A.zrI sAgaracaMdrasAgarasUrijI ma.. 779 -saMpAdaka A.zrI vijaya caMdrayazasUrijI ma. - 799 A.zrIvijaya nityAnaMdasUrIzvajI ma.801 A.zrI ratnazekharasUrijI ma.. ----- 803 A.zrI harSasAgarasUrijI ma. ------ 804 A.zrI vijaya pradIpacaMdrasUrijI ma. 805 -saMpAdaka A. zrI vijayajitendrasUrijI ma. - 819 A.zrI vijayaprabhAkarasUrijI ma..- 820 A.zrI vijayaguNayazasUrijI ma.. ------- (juo malTIkalaradarzana vibhAga) A.zrI vijayadhanezvarasUrijI ma. -- 822 -saMpAdaka (A.zrI guNasAgarasUrijI ma. ----- 836 A.zrIvijaya jayaghoSasUrijI ma. - 837 A.zrI vijaya hemaprabhasUrijI ma. 839 A. zrI hemabhUSaNasUrijI ma. ---- 840 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina zAsananAM - kaccha-vAgaDa samudAyanA saphaLa sutradhAro' -saMpAdaka vAgaDa samudAyanI gauravagAthA ---843) (pUjaya munizrI hIravijayajI ma. --- 845) pUjaya dAdAzrI padmavijayajI ma. --- 844 zrI vijayakanakasUrijI ma. --------- 846 pUjaya dAdAzrI jItavijayajI ma. -- 844) (zrI vijayadevendrasUrijI ma. -------- 847) (pU. munirAjazrI kaMcanavijayajI ma. 848) A. zrI vijayakalApUrNasUrijI ma. 848 A.zrI vijaya kalAprabhasUrijI ma. 850 - sadInA samayajJa jainAcAryo -saMpAdaka sA. nasAra sUrijI ma.-.-.- 851 A.zrI vijayamanoharasUrijI ma.-- 852 A.zrI vijayavibudhaprabhasUrijI ma. 853 A.zrI vijayaaraviMdasUrijI ma. - 854 A. zrI vijayacaMdrodayasUrijI ma.- 854 AzrI vijayajayakuMjarasUrijI ma.- 856 (ga.zrI nityo sAra sUrijI ma. 857) A. zrI vijaya naracaMdrasUrijI ma. 859 A.zrI jagavallabhasUrijI ma. --- 860 A.zrI raviratnasUrijI ma. -------- 861 A.zrI ratnasenasUrijI ma.-------- 862 A.zrI razmiratnasUrijI ma. ------ 863) (A. zrI udayakIrtisUrijI ma. ----- 865 A.zrI bhAnucaMdrasUrIzvarajI ma.sA. -866 A.zrI vijaya harikAMtasUrijI ma. 867 A. zrI mahAyazasAgarasUrijI ma. -- 867 A.zrI vijayabhadrasenasUrijI ma.-- 869 A. zIlaratnasUrijI ma. ---------- 870 bhAratabhUSaNa mahApuNya -saMpAdaka (A.zrI vijayakezarasUrijI ma. ---- 872 (A.zrI sUryodayasAgarasUrijI ma. --- 876 ) (A.zrI vijaya abhayadevasUrijI ma. 881 upA. zrI dharmasAgarajI ma. -------- 873 A. zrI kIrticaMdrasUrijI ma. ------ 879 pU. paM. zrI caMdrazekharavijayajI ma. - 883 paM. zrI abhayasAgarajI ma. ------- 874) (A. zrI padhasAgarasUrijI ma. ---- 880) samakAlIna zAsanadIpaka solivarI saMpAdaka A. zrI vijayamahodayasUrijI ma0 - 885) A. zrI vijayavijJAnasUrijI ma. - 885 A.zrI vijayakasUrasUrijI ma.---- 887 A.zrI vijayaomakArasUrijI ma. 888 A.zrI jinendrasUrIjI ma.--------- 889) pU.paM.zrI caMdrazekharavijayajI ma.---- 891 (A.zrI vi.lalitazekharasUrijI ma. 891) (A.zrI vijayakIrtiyazasUrijI ma.. ------ A.zrI vijayarAjazekhara sUrijI ma.894 ----------- (juo malTIkalaradarzana vibhAga) A.zrI navaratnasAgarasUrijI ma.-- 897 A.zrI somacaMdrasUrijI ma. ------- 904 A.zrI padmasUrijI ma. ------------ 899 A.zrI kalAprabhasAgarasUrijI ma. - 905 A.zrI kundakundasUrijI ma.-------- 901 | A.zrI mukitasAgarasUrijI ma. --- 907 A.zrI azokasAgarasUrijI ma.--- 901 A.zrI punyodayasAgarasUrijI ma.- 908, bhapariNAmI jainAcAryo -saMpAdaka A.zrI tIrghadrasUrijI ma. --------- 910) A.zrI kulazIlasUrijI ma.-------- 911 A.zrI vijaya hitaprajJasUrijI ma. 913 A.zrI vijaya harSavardhanasUrijI ma. 913 AzrI varabodhisUrijI ma. ------- 915 A.zrI vijaya manamohanasUrijI ma.916 A.zrIvijaya bhavyabhUSaNasUrijI ma.917 A.zrIvi. bhuvanabhUSaNasUrijI ma. 919) (A.zrI vijaya vajabhUSaNasUrijI ma.920) A.zrI ravizekhara sU.ma. ---------- 921 A.zrI zramaNacaMdrasUrijI ma. ------ 922 A.zrI zrIcaMdrasUrijI ma. --------- 923 A.zrI nirmalacaMdrasUrijI ma. ------ 924 A.zrI vijaya hemaprabhasUrijI ma. 9924 A.zrI harSazIlasUrIzvajI ma. ----- 926, A. zrI vijaya yugacandrasUrijI ma. 928, A.zrI zivasAgarasUrijI ma. ----- 929 A.zrI nItisAgarasUrijI ma. ---- 930 A. zrI ratnAkarasUrijI ma. ------- 931 A.zrI ratnazekharasUrijI ma. ------ 931 A.zrI yogIndrasUrijI ma. -------- 933 A.zrI prabhAkarasUrijI ma. -------- 933 A.zrI vi. jinadarzanasUrIzvarajI ma.934 A.zrI zAMtisUrIzvarajI mahArAjA- 936 Jain Education Intemational Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro - ratnatrayInA sAdhaka AmaNI paM. zrI bhadraMkaravijayajI gaNivara -- 93 paM. zrI padmavijayajI ma.thI 940 munirAja zrI jitendravijayajI ma. - 942 paM.zrI vajrasenavijayajI ma. 943 zrI mahArona vijayajI ma. 944 paM.zrI bhadrazIlavijayajI ma. 945 paM. zrI kulabhUSaNavijayajI ma. ---- 946 paM. zrI pUrNacandravijayajI ma. ------ 948 paM. zrI mukitacaMdravijayajI ma. ----- 950 * jaina zAsanamAM upakAraka evA vaMdanIya zramaNIo ------ sA. mugAvatIzrIjI ma. sA. zrI mokSamAlAzrIjI ma. sA. zrI siddhimAlAzrIjI ma. pUjya sAdhvIjI bhagavaMtonA keTalAka vizeSa paricayo ( bhagavaMtonA keTalAka vizeSa pari ------ ----- 980 - 981 983 * kacchavAgaDa zramaNI samudAya vAgaDa samudAyano cArTa sva. zrI ANaMda zrIjI ma sA. zrI ratanazrIjI ma. --------- --------- 996 997 998 999 1000 sA. zrI caturazrIjI ma. sA. zrI caraNazrIjI ma. sA. zrI lAvaNyazrIjI ma. sA. zrI nirjarAzrIjI ma. 1002 1005 * dharma-bhaktimAM zraddhAsaMpana zrAvako ------- narendrakumAra dhArazIbhAI mahetA - 1028 zrAvikA harakuMvarabahena - - 1028 vorA mAnakuMvarabahena talakacaMda 1029 puSpAbahena cimanalAla zAhe ---- 1029 paM. zrI municaMdravijayajI ma. ----- 950 gaNavarSa thI mahodayasAgarajI ma. 52 paM. zrI prazAMtavallabhavijayajI ma. - 52 muni zrI nirvedacaMdravijayajI ma. --- 954 munirAja zrI saMvegacaMdravijayajI ma.955 munirAja zrI devaratnasAgarajI ma. 955 paM.zrI raviratnavijaya ma. gaNivaryazrI jagatadarzanavijayajI ma.paTe upA.zrI vicaratnasAgarajI ma. ---- 960 956 sA. zrI jayAzrIjI ma. sA. zrI nirmamAzrIjI ma. sA. zrI puSkarekhAzrIjI ma. sA. nItizrIjI ma. sA. zrI caMdrodayAzrIjI ma. sA. zrI caMdrarekhAthIjI ma. ------ sA. zrI cArUvratAzrIjI ma. sA. zrI caMdrakalAzrIjI ma. sA. zrI kumudazrIjI ma. sA. zrI sulasAzrIjI ma. (paM.zrI zivAnaMdavijayajI ma. 961 paM.zrI puMDarIkavijayajI ma.sA. ------992 munizrI munizaratnavijayajI ma. -- 963 paM. zrI hemendra vi.ma. - 964 munizrI jayaMbhUSaNavijayajI ma. --- 964 munirAja zrI puNyativijayajI ma. 966 munirAjazrI jinacaMdravijayajI ma. - 968 upA.zrI ratnatrayavijayajI ma. ----- 96 muni zrI sarvodayasAgarajI ma. --- 972 -pU. pravartaka munirAjazrI harIzabhadravijayajajI ma.sA. saMpAdaka - ------ prabhAkuMvarabahena naMdalAlabhAI devacaMda zeTha dozI pUnamacaMda bAlubhAI --------- 984 986 988 1008 1009 1011 1012 1015 1015 1016 sA. zrI uparAMtazrIjI ma. sA.zrI nemazrI ma. sA. zrI vimalakIrnizrIjI ma. 991 sA. zrI smitagirAzrIjI ma. 993 5 pU.paM.zrI pU.paM.zrI pUrNacaMdravijayajI ma.sA. 1030 1031 saMpAdaka sA. zrI puSpacUlAzrIjI ma. sA. zrI divyaprabhAzrIjI ma.sA. zrI hemAzrIjI ma. sA.zrI suvarNaprabhAzrIjI ma. ~~~~ sA. zrI damayaMtIzrIjI ma. sA zrI haMsakIrtizrIjI ma. sA. zrI caMdrakIrtizrIjI m. 96-A ----- 222 991 1017 1019 1020 1021 1023 1025 1025 -pU.sA.zrI padmayazAzrIjI ma.sA. DaoN. nItilAlabhAI 1031 zrI uSAbena ramezakumAra mahetA - 1031 zrAvikArana kokIlAbena 1031 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96-B jina zAsananAM 0i vIsamI sadI : vizeSArganA adhikArIo saMpAdaka (zrI dIpacaMdabhAI esa. gArDI --- 1032 zrI gautamabhAI cimanalAla zAha 1036 zrI dhIrajalAla TokarazI kApaDiyA -1038 zrI zivubhAI lAThiyA ------------ 1039 zrI rAvalamala jaina "maNi' ------ 1040) (zrI ravilAla lavajIbhAI pArekha 1044) zrI manaharabhAI zivalAla pArekha 1046, zrI kumArapALa vi. zAha -------- 1048 zrI cinubhAI hiMmatalAla zAha - 105ra zrI rAjendrabhAI dalAla --------- 1054) (zrI rAjendrabhAI mayAbhAI zAha 1057) zrI prabhudAsabhAI --------------- 1059 padmazrI DaoN. kumArapALa desAI --- 1062 zrI zazikAntabhAI ratilAlabhAI 1064 (zrI surendrabhAI sI. zAha -------- 1066 jaina zAsananI dharmaniSTha geravazALI pratibhAo zrImatI pArUlabena bharatakumAra gAMdhI (M.A.). pU. janakamuni ma.sA.------------ 1069) zrI prANalAla desAI urphe prasannamuni ---------------------- 1070 zrI mULavaMtabhAI domaDiyA ------ 1072 zrI vinayakAMta prabhAzaMkara bakhAI sva. zrImatI uSAbena vi. bakhAI 1074 zrI ravicaMdabhAI zeTha------------ 1076 zrImatI bhAnubena zeTha ----------- 1078 zrI harakizanabhAI DI. bATavIyA tathA zrImatI vijyAbena bATaviyA --- 1079 zrImatI lAbhubena DI. dasADiyA - 1080 paMcamaArAmAM paNa dharmano abhUta prabhAva ----------------- 1081) (zrI jayasukhabhAI paMcamiyA------ 1083) (zrI naTavaralAla harajIvanadAsa zeTha zrI kizorabhAI koraDiyA-------- 1084| sva. anasUyAbena naTavaralAla zeTha 1100 zrI durlabhajI zAmajI virANI --- 1086 zrI ramezacaMdra pI. pArekha tathA zrI rajanIkAMta mANekacaMda zeTha --- 1087 zrImati indubena pArekha--------- 1102 zrI dinezabhAI pArekha ---------- 1088 zrI nyAlacaMdabhAI gopANI ----- 1104 DaoN. rasikabhAI lallubhAI zAha- 1090 zrImatI praviNAbahena zrI rAmajIbhAI DAhyAbhAI dozI 1092 nyAlacaMdabhAI gopANI --------- 1105 zrI haribhAI rAmajIbhAI dozI 1094 zrI madhubhAI maganalAla khaMdhAra - 1106 zrI harasukhabhAI ema. kAmadAra 1095 zrImatI nIrUbena AI. pArekha -- 1107 zrI janakabhAI maganalAla daphatarI 1096 zrI IzvarabhAI ane girajAbena jamanAdAsa dAmANI- 1098 jyotibahena dozI -------------- 1109 zrI zAmaLadAsabhAI je. mahetA hemalattAbena jayasukhalAla zAha - 1111 (kamaLAbena zAmaLadAsa mahetA --- 1099 0i jena zAsananI bahumukhI pratibhAo -zrImatI pArUlabena bharatakumAra gAMdhI (M.A) | (zrI zazIkAMtabhAI koTIcA------- 1114) jina zreSThI caitanyabhAI saMghavI--- 1129) (zrI mayurabhAI zAha ------------- 1141) zrI vijayabhAI Ara. rUpANI -- 1116 zrI rasikabhAI pArekha----------- 1131 | zrI caMdrakAMta mANekacaMda zeTha ------ 1142 zrI hasamukhabhAI zAha ---------- 1118 zrI lIlAbena koThArI------------ 1133 zeTha parivAranA najarANA-------- 1142 hasamukhabhAI ToLiyA ----------- 1120 subhadrAbena zropha ----------------- 1134 zrI jItendrabhAI benANI -------- 1144 zrI sumatibhAI hemANI --------- 1122 zrImatI vaMditAbena ke. paTela ---- 1137 zrI kirITabhAI dozI ----------- 1144 DaoN. amItabhAI tathA zrI anilabhAI vI. dozI ------ 1138 zrI harasukhalAla ke. taMbolI ----- 1145 DaoN. babItAbahena hapANI ------- 1124] zrI mahendrabhAI bharavADA-------- 1138 zrI jayaMtabhAI rAhI ------------ 1147 zrI praviNabhAI puMjANI --------- 1126] zrI caMdravadanabhAI dalAla -------- 1140) zrImatI anupamAbena bI. saMghANI 1148 zrI jAdavajI velajI zeThiyA ----- 1127, dharmotthAnamAM puNya pratibhAo -saMpAdaka (zrI anilabhAI gAMdhI ---------- 1150 (sva. zrI anaMtarAya hIrAcaMda ---- 1152) (anaMtarAya cunilAla mahetA ---- 1153 zrI anaMtarAya giradharalAla zAha 1151 zrI azokabhAI madhusUdanabhAI- 1152 (zrI IzvaralAla pAnAcaMda zAha -- 1153 Jain Education Intemational Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM naso 1154 zrI kapUracaMda rAyazI zAha zrI kAMtilAla bAbacaMda pArekha-- 1154 1155 1157 1158 1165 kAMtilAla nagInadAsa zAha - zrI kAntilAla laheracaMda zAha ---1160 zrI kAntilAla cunIlAla zeTha ---1163 zrI kIrtibhAI aMbAlAla zAha -- 1164 zrI kezavalAla mohanalAla zAha -1164 zrI khImacaMda chaganalAla zAha sva. zrI khumacaMda ratanacaMda zAha - 1166 zrI candrakAnta mULacaMda zAha 1167 zrI surezabhAI mULacaMda zeTha tathA 1169 rasIlAbena surezabhAI zeTha zrI caMdulAla bhAIcaMda zAha ---- zrI choTAlAla maNilAla zeTha--- 1171 zrI je. ke. saMghavI zrAvikA ratnakukSiNI jIvIbahena 1173 zrI jIvatalAla paratApazIbhAI- 1175 zrI jIvarAjabhAI goradhanadAsa- 1177 zrI dIpacaMda jaina 1169 1170 1172 zrI kastUracaMda jetazI saMdhavI zrI kAMtilAla somacaMda gAMdhI --- 1177 zrI DuMgarazI sojubhAi mautA--- 1138 zrI dhanavaMtarAya Ara. zAha navInacaMdra choTAlAla zeTha 1179 1180 - ----- 202000 zrI narendrabhAI koraDI AjI --1180 zrI naMdubhAI pI. vorA 1182 1183 1187 zrI nautamabhAI Ara. vakIla --- 1183 zrI nAnacaMda tArAcaMda zAha nirmaLAbena zazIkAMtabhAI mahetA1184 zrI praphullabhAI kAMtilAla zAha 1185 zrI popaTalAla nArAcaMda mepAnI 1125 padmAvatIbahena manubhAI jhaverI - 1186 zrI pravINacaMdra phUlacaMda zAha zrI bAbulAla popaTalAla mepANI1188 zrI bharatabhAI sI. sutarIyA--- 1189 zrI bharatabhAI mohanalAla koThArI1189 zrI bhupatarAya nAthAlAla zAha - 1190 |zeTha zrI bhUpatarAya hIrAcaMda dozI 191 zrI manubhAI dalasukhabhAI jhaverI1192 zrI manubhAI goradhanadAsa gAMdhI 1193 zrI maNilAla becaradAsa zAha-- 1193 manaharabena (bAbIbahena) mahetA 1194 sevAmUrti maNibahena nANAvaTI- 115 zrI mahezabhAI zAMtilAla sva.zrI mANekalAla savANI sva. mohanalAla je. koThArI - 1199 zrI mohanalAla becaradAsa mahetA1200 1197 1198 --- --- 96-c 1204 zrI ratilAla durlabhadAsa dozI - 1200 zrI mahikalAla kuMvarajIbhAI 1201 zrI laheracaMda choTAlAla mahetA--1203 DaoN. vrajalAla ena. bagaDiyA -- zrI vinodabhAI tArAcaMda zeTha -- 1205 zrI zazIkAMtabhAI ela. jhaverI -120, zrI zazIkAMtabhAI mohanalAla -- 1207 zrI zAMticaMda bAlucaMda jhaverI 1208 zrI zailezabhAI eca. koThArI -- 1210 zrI zAntilAla kapUracaMda mahetA 1212 sva. zrI zAMtilAla hIrAcaMda zAha 1213 zrImatI kumudabena zAMtilAla zAha 1214 zrI surezabhAI koThArI -- zrI surezabhAI kAntilAla zAha 1215 zrI haragoviMdabhAI vI. zAha zrI hasamukharAya vanamALIdAsa 1218 zrI harakhacaMdabhAI vI. gAMdhI--- 1219 zrI hIrAcaMda pItAMbara * 1215 1217 1221 zrI hiMmatalAla aMbAlAla zAha 1222 zrI caMdrakAMtabhAI maganalAla zAha1222 zrI cImanalAla amIcaMda dozI- 1223 zrI pravINacaMdra bAbubhAI zAha - 1224 zrI tArakabhAI zAha 1224 === -------- -- STATE-27 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM jina zAsananA jhaLahaLatA nakSatro AVAIYA vibhAga-1 pa Zind V440000000 VEGA Jain Education Intemational jaita dharmAnuzAsata H zAsananA nabhomaMDaLatA dhruvIya nakSatro Fullmp3 maiM aThThAvIsa nakSatro jinazAsananA jaina zAsananAM dIptimaMta sAdhu nakSatrezvaronI nIrAjanA 6 jaina zAsananI amara virAsata maiM jamInanI jhaLahaLatAM nakSatro [ prabhAva nakSatrano H prakAza sUryano maiM vaMde jainam zAsanam jaina zAsana sohI sAdhutvanI nIrAjanA pU AraMbhakALanA mahimAvaMta jainAcAryo maiM jainadharma e vizvadharma che 5 jaina sAhityamAM tejasvI nakSatro : rAsakAra kavio D E nakSatrono saumya saMdeza 16 CRVATAVAA) Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro jinazAsananA jhaLahaLatA nakSatro nAmanA amArA A 27mA mahAgraMthamAM ThIka 28 nakSatronI sarakhAmaNI karatAM 28 AcArya bhagavaMtono ujvaLa paricaya aitihAsika satyanI paribhASA sAthe prastuta karI rahyA che saMzodhanakartA mahAtmA 5.pU. jayadarzana vijayajI ma.sA. (nemipremI). jemaNe khAssI mahenata laI A lekhanuM sarjana potAnA aMgata jJAna ane darzanapadanI tapa-sAdhanA samaye karI ApyuM che ane te hetu prakIrNaka zAsana prabhAvaka pravRttio paNa gaMbhIratAthI gauNa karI eka navA prakArano ja lekha saMgraha rajU karyo che. aThThAvIsa nakSatro jinazAsananA saMzodhaka : pa.pU. jayadarzana vi. ma.sA. (nemipremI) zAMta-prazAMta banI taTastha citte lekhamALAne be-traNa vAra vAMcI jatAM sahaja lAgI jaze ke prastuta thayelA paricayo koI paNa gaccha-saMpradAya ke samudAya taraphI nathI, balke ekamAtra jinazAsananI jhaLahaLatI jyotino prakAza pAtharavA pAramArthika prastuti thaI che. bIjI tarapha e tathya paNa utthApI nathI zakAtuM ke zvetAMbarIya zramaNa saMgha ane zramaNopAsakoe khUba ja bhoga ApIne potAno tIrtha vAraso sAcavyo che, te mATe kadAca vAdo paNa thayA che, vivAdo paNa UbhA thayA hatA. kyAreka to hiMsAno javAba ahiMsAthI paNa Apavo paDyo che. zatruMjaya girirAja jevA tIrthAdhirAjanI sevA mATe to jainonI AgevAnI sAthe dAdujI bAroTa jevA aneka brahmabhaTTa jJAtinA bhaktivaMtonI zahAdata ke jIvana balidAnanI yazogAthA amarakathAnI jema umerAI che, tema tAraMgA tIrthane yuktithI bacAvanAra ane duSTa ajayapALane paNa satya samajAvanAra rAmalAla bAroTano itihAsa paNa tAjo ja che. kyAreka aMbikA, padmAvatI, cakrezvarI ke zAsanadevI mAraphata tIrtharakSA thaI che, kayAreka sImaMdharasvAmIjInAM pramANo paNa jIvaMta banyAM che. te badhuMya sAkSIbhUta che ke prabhu mahAvIranI pATa paraMparA, tIrthasthAnako ke jJAnAgamono vAraso zvetAmbara saMghomAM jainAcAryo tathA suvihita zrAvakonA sAnidhye bahuja vyavasthita rIte rakSaNa pAmyo che ane Aje paNa te bAbata matAMtara vagara badhAya saMgho-gaccho-AcAryo ekamata thaI potAno sahakAra-Teko jAhera karI zake che. vicAra-AcAra ke sAmAcArInI bhinnatAthI UbhA thatA avanavA matAMtaro atre gauNa karavA ja paDe ane mana-magajane mukta banAvI zAsanarakSAmAM joDI devuM paDe, te mATe jainadharmIya itihAsa avagAhavo paDe. te ja hetuthI prastuta lekha saMgraha Aja sudhInA prakAzita tamAma graMtho karatAM savizeSa mAhitIprada jANI atre avatarita karavAmAM Avyo che. kAyamI dhoraNe kAma Ave tevo jainIya itihAsa noMdhanIya ja nahIM paNa AdaraNIya paNa che. je mATe khAsa zrama ane samaya-sAdhanAno bhoga ApI navI kalama calAvavA badala lekhakazrIne abhinaMdananA ardhya arpaNa karIzuM. 13 97 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina zAsananAM atre umeravAnuM eTaluM che ke pUrvakALamAM paNa suvatAcArya jevA AcArya bhagavaMtane saziSya parivAra jyAre cAlu cAturmAsamAM ja vagara kAraNe ane tejodveSathI sAta divasamAM ja nagara tyAga karI javAno Adeza karela, tyAre uddhata banelA namuci maMtrI ane kaThapUtaLI banela mahApA rAjAne ThekANe lAvavA muni viSNukumAre paNa svanI sAdhanA bAju para rAkhI saMgha-zAsananI rakSA mATe vaikriyalabdhithI virATa kAyA banA nAcyo-haMphAvyo hato. tema sAdhvI sarasvatInI zIlarakSAnA prazna AcArya kAlakasUrijIe paNa irAnIone AmaMtrI gardabhillane sattA ane jIvanabhraSTa karela, temAM paNa ahiMsAvAda sAthe anekAMtavAda joDAyelo hato. aparigrahadhArI labdhidhArIo zuM zuM na karI zake te savAla che. hiMdutvanI rakSA kAje bAdazAha akabaranI khuzAmatamAM khovAyelA mAnasiMhanI sAme mahArANA pratApe kevI jhuMbeza upADela. cetaka ghoDAnA yuddhamaraNa pachI paNa thAkyA-hAryA vinA cittoDa sivAyano hAthathI gayela badhoya pradeza pAcho meLavI laI koInAya zaraNe gayA vagara zAMtithI maraNa vadhAvyuM hatuM. temaja jo hiMdutvanI surakSA mATe zivAjI jevA dezanetAo ke mahAtmA gAMdhI jevA dezanA ramaiyAyo jIvana AkhAyano bhoga ApI de to jainatvanI rakSA mATe apAyela tana-mana-dhanano bhogato sAva nagaNya kahevAya, balka jarUra paDye jIvanano paNa bhoga kartavya banI jAya che. vikramasiMha bhAvasAra jevA bhaDavIranA prasaMgane atre vadhAvavA yogya jANIe chIe. zrI rAmajanmabhUmi ayodhyA mATeno dAvo prasaMga to tAjo ja che ne ? sarvadharmanA anuyAyIo potapotAnA bhagavAna mATe evo ahobhAva darzAve, to jaino paNa jinezvara bhagavaMtanA gauravane vadhAre temAM Azcarya zuM che? sarve vAMcakone namra vinaMti ke A graMthanA tamAma lekhone zAMtinI paLomAM vAMye jethI jinazAsananI garimA jANI-mANI gauravano anubhava paNa thAya. -saMpAdaka tIrthakara ane sarvajJapradatta zrata zreSThatama, jenI tole kaMI abhijIta nakSatra che, jyAre sauthI dUra bahArabhAgamAM mUla na Ave. tenA eka vibhAga tarIke jo jaina-bhUgoLanuM adhyayana nAmanuM nakSatra che. sauthI ucca sthAne svAti ane sauthI jUna karAya to khyAla Ave ke jaMbudvIpamAM 2 + lavaNasamudramAM 4 sthAne bharaNI nakSatra pharI rahela che. pratyeka caMdramAno parivAra + dhAtakIkhaMDamAM 12 + kAlodadhi samudramAM 42 + ardha 28 nakSatra, 88 graha ane 66975 koTAkoTI tArAono che, puSparAvarta dvIpamAM 72 caMdro ema kula maLI 132 caMdro je svabhAvathI ja potapotAnA maMDaLa banAvI satata paribhramaNa aDhIdvIpanA manuSyalokamAM gatimAna ane prakAzamAna hovAthI karI rahyA che ane te badhAya pAchA manuSyalokanA mAnavIonA ane teTalA ja sUryo tApamAna hovAthI rAtri-divasano vyavahAra sukha-duHkhanA niyAmaka paNa bane che, tethI ja to janmakuMDalI, anAdikALathI pravartamAna che. sUrya-caMdra-graha-nakSatra ane tArA e rAzi pramANe nAmakaraNano vyavahAra atre cAle che. pramANe pAMca prakAranA jyotiSa devalokanA vimAno tirthAlokanI "jinazAsananAM jhaLahaLatAM nakSatro' nAmanA A upara 790 thI 900 yojananI UMcAIe phare che. ahIMthI nUtanagraMthamAM saMpAdaka mahodayanI bhAvanA pramANe paramAtmA upara jatAM sarvaprathama tArA Ave, pachI Ave sUrya ane te pachI mahAvIradevanA zAsanakALamAM Aja sudhImAM thayelA anekAneka caMdranuM vimAna che. zAsanaprabhAvaka ane ArAdhaka ke rakSaka AcArya bhagavaMtomAMthI nakSatro 28 che, temAMya jaMbUdvIpamAM abhijIta phakta lekhane anurUpa 28 jeTalA ja satya prasaMgo saMkalita nakSatrane choDIne 27 nakSatrothI vyavahAra cAle che. pratyeka karavAmAM AvyA che, je khAsa zAsana itihAsa samajavA nakSatra mAsa 27 ahorAtrino hoya che. sauthI aMdara dIvAdAMDI bane tevA che. Jain Education Intemational Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro ghaTanAo vAMcatA ke sAMbhaLatAM jarUra lAgaze ke vartamAnamAM dekhAtI jAhojalAlI ane zAsanaprabhAvanAnI ramajhaTo ke vividhatAo jeTalI bhadraMkara jaNAya che teTalI ja bhayaMkara durghaTanAo bhUtakALamAM bhasmaka grahanA prabhAve jinazAsane peThI che. ahiMsAvAdI A ja dharmanI paraMparAne bauddho-yavano-mleccho-anAryo ke gorAonI hiMsAnA chAMTA paNa UDyA che. keTaloka kALa prakAzamAna divasa jevo gayo to kyAreka rAtri jevA aMdhakAro paNa aphaLAyA che. te bhUtakALano sAra vAMcavA noMdhamAM levA jevuM ke i.saMvatathI vi.saMvata 56 varSa vadhAre ane vi.saMvatathI vIra nirvANa saMvata 470 varasa vadhu AMkaDAmAM Ave che. bhaviSya mATe paNa te ja pramANe saMvatonA varaso gaNI levA. prastuta lekhamALAmAM pravacana, vAdI, tapasvI, vidyA, dharmakathA, nimitta, kAvya ane siddha nAmanA ATha prabhAvakomAMthI vAdI ane vidhAprabhAvakanAM udAharaNo vadhAre levAyAM che, kAraNamAM AjathI cAraso varasa pUrveno kALa mAMtrikayuga rahyo hato. jyAre hAlamAM maMtra-taMtra zaktio sapramANa hrAsa pAmI, bIjI tarapha yaMtra zaktio AMkha sAme vidyamAna che ane dareka kALamAM vidyA prabhAvakonA baLe zAsananI unnati sarjAya che ane vAdI prabhAvako thakI pragati sthira thAya che, mATe je je prasaMgo paNa itihAsanA avalokana pachI saMzodhana sAthe lakhAyA temAM potA taraphathI kaMIpaNa umeryA vinA taTasthabhAve phakta citra ApavAmAM AvyuM che, jethI sujJajano hakIkatone pAmI zake. dareka AcArya bhagavaMtonA samayamAM banelI te te ghaTanAo pAchI saMkSepamAM lakhAI che ane aneka prasaMgo to lakhI ja nathI zakAyA. chatAMya sattattva e che ke pUrvakALanI jema zuM vartamAnamAM daivI tattvo sAnidhya ApI na zake? hAlamAM pravartatI AcAraniSThA tA AcArya bhagavaMtonI sAmUhika sUkSma-zaktio zuM navA Azcaryo dekhADI na zake? te hetu jijJAsA-vRttithI ane saraLa zAMtithI lakhANanuM laMbANa vAMcavuM- vicAravuM, vAgoLavuM tevI namra bhalAmaNa che. (1) AcArya bhagavaMta ratnaprabhasUrijI paramAtmA mahAvIradevanA agiyAra gaNadharo paNa gaccha phakta nava hatA. paNa te badhAya vibhAga svAdhyAya, yogakSema ane ArAdhanA-prabhAvanAnI vyavasthA mATe goThavAyelA hatA, paNa Jain Education Intemational CC temAM matamatAMtaro ke sAmAcAri bhinnatA na hatI. paNa bhagavAnanA nirvANanA mAtra sittera jeTalA varasomAM ja rAjasthAnanA osIA ane koraTA saMgho vacce matabheda ane ekatAkhaMDananuM vAtAvaraNa khaDuM thaI gayuM. jo A kalaha-kaMkAza Ubho rahe to viSacakra banI aneka sthAnanI garimA ane ekatA bhAMgI nAkhe te mATe gItArtha ratnaprabhasUrie buddhibaLa beu vAparyA hatAM. manadu:khanA mULa kAraNamAM teozrIe beu saMghane eka ja muhUrta pratiSThA mATe ApyAM ane potAnI mULakAyAthI mahA suda paMcamInA divase osIAmAM bhagavAnanI pratiSThA karI jyAre koraTAmAM te ja paMcamInA divase vaikriya zarIrathI karI. te bAbatanA upayoga pAchaLathI zrAvakone AvI jatAM teone mAThuM lAgI Avela. jethI badalo vALavA sUrijInA prAjJaziSya kanakaprabha munirAjane A. bhagavaMtanI anumati lIdhA vinA ja koraTAmAM AcArya padavI AgrahapUrvaka ApI dIdhela ane ratnaprabhasUrijInI AjJA mAnavI choDI dIdhI. prasaMga ratnaprabhasUrijInA apamAna jevo hato, paNa tarata ja bagaDelI bAjI sudhArI levA pratiSThAnA tarata pachI A. bhagavaMta koraTA AvyA ane cAlu pravacanamAM tyAMnA saMghanA agraNIone Thapako saMbhaLAvavAne badale temanA ziSyane AcArya padavI ApI dIdhA badala dhanyavAda ApyA ane jaNAvyuM ke koTA saMghe temano bojha haLavo karyo che, havethI saMghanI aDadhI jImmevArI mArA ziSya nUtana AcArya saMbhALaze. eTaluM ja nahIM, koraTA saMgha sAthe micchAmi dukkaDamnI bhASAmAM vArtAlApa karI AgAmI cAturmAsa pote koraTAmAM ja karyuM ane temanA nUtanAcArya kanakaprabhasUrijIe osIA mukAme karI bhagavAnanI akhaMDa pATa paraMparA saMbhALI lIdhI. A te ja osIA che, jyAMthI osavAla paraMparA prAraMbha thaI che. dhanya che pArzvaprabhujInI pATaparaMparAnA pAMcamA paTTadhara zrI ratnaprabhasUrijIne jemanA kAraNe saMghomAM phATaphUTa thatI bacI ane jyAM saMpa tyAM jaMpa jevI sthiti sarjANI. vartamAnanA gacchavAda, samudAyavAda mATe uparokta dRSTAMta vicAraNIya che. cAreya phirakAo paNa Ajeya amuka prakArI AcAra-vicAranI ekyatA amalamAM mUkI zake che. (2) saMbhUtivijayajI mahAtmA sudharmAsvAmInI pATa jaMbUsvAmIe vahana karI, temanA Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nidhano vicAra ane dhanA karavA 100 jina zAsananAM pachI prabhavasvAmI AcArya banyA, tenI pachI temanA ziSya kAryane badale jainadharmanI niMdAno vicAra ane ciMtA karavA zathaMbhavasUrijI. te pachInI pATa yazobhadrasUrijInI hatI, lAgyA. jemanA be ziSyo prabhAvaka banyA. temAM prathama saMbhUtivijayajI bIjA divase ja te vAta caMdragupta samrATe vaMdana sAthe ane dvitIya bhadrabAhusvAmIjI. gurudeva saMbhUtivijayajIne jaNAvatA teoe ziSyano pakSa na temAM saMbhUtivijayajInI vayovRddha umra tathA pATaliputramAM lIdho, paNa sAthe samrATane paNa spaSTa saMbhaLAvI dIdhuM ke jaina cira sthiratA chatAMya temanA cAritrAcArathI samrATa caMdragupta ane sAdhuone gocarI pANInI maryAdAo oLaMgavI paDe tevI buddhimAna cANakya beu prabhAvita hatA, rAjA caMdraguptane paristhiti kema sarjANI? rAjA tarIke prajAnA hitanI kAmanA jainadharmano sAro raMga mahAtmAnA satsaMgathI lAgI gayo hato. karatAM sAdhuonA hitano prathama vicAra na karanAra rAjA paNa ane sArI evI zAsanaprabhAvanA thAya tevI pUrI zakyatAo keTalA gunegAra kahevAya? hatI. paNa..... basa tarata ja cANakya-caMdragupta cetI gayA, potA kALa-kALanuM kArya kare che. prabhAvanA to ThIka paNa taraphathI thayela anAdara, AzAtanA ane upekSA badala saMyamanI ArAdhanAo paNa jokhamAya tevo lAgalagATa bAra kSamA mAMgI ane duSkALa chatAMya nirdoSa bhikSA mATe vyavasthA varSIya duSkALa bhAratabharamAM vyApI gayo. phakta sAmudrika goThavAI gaI. vartamAnanA vilAsI vAtAvaraNamAM kyAMka AvI vistAranAM thoDAM-ghaNAM nagaro-gAmomAM varasAdI vAtAvaraNathI upekSAo jovA maLe to Azcarya pAmavA jevuM nathI. dhAnya-dhananI Upaja dekhAtI hatI. tethI saMbhUtivijayajInI rAjAo upara dharmaguraono prabhAvano e kALa sevAmAM vadhu ziSyo rokAya to lAbhane badale bhikSA-pANInA hato. vartamAnamAM rAjA koNa ane sattA te konI? doSo UbhA thAya tema hatA. dIrghadRSTA temaNe aneka ziSyone alaga-alaga dizAomAM vihAranI anujJA pradAna karI ane (3) siddha vidhAdhArI khapUTAcArya potAnI sAthe phakta matrAdi vidyAnA arthI evA svAdhyAyI jaina sAdhuonA AgamajJAnathI parAbhava pAmelo eka munione rAkhyA, paNa game tema gurabhakta be sAdhuo rastAnA ajaina parivrAjaka marIne vyaMtara thayela, teNe pUrvabhavanuM vera vihAramAMthI guru pAse pAchA pharyA. temanI sevA bhakti anupama vALavA jainone satAvavAnI uddaghoSaNA AkAzamAMthI karI che, hatI chatAMya vihAramAM na gayA toya saMbhUtivijayajIe lagIra tevA samAcAra bharUcasthita mAMtrikavidyAnA svAmI Arya Thapako na Apyo, balka sAthe rAkhyA. te be ziSyo A. khapUTAcArye sAMbhaLyA ane temanAthI na rahevAyuM. teo potAnA bhagavaMtanI sevAmAM goThavAI gayA. , vaiyAvaccamAM nitya rahenAra ane tethI vidyA meLavI lenAra uparAMta duSkALane kAraNe pote vRddha chatAMya badhAya mATe aMgata ziSyane paNa lIdhA vinA ekalA guDazastra nagare khAsa bhikSA levA svayaM jaI ane pote dIrghaparyAyI chatAMya ziSya to vyaMtarane nAthavA pahoMcI gayA. upadravakartA baMtaranI mUrti praziSyomAM vaheMcI pAchaLanuM vadhatuM-ghaTatuM vAparavA lAgyA. rA zodhI tenA kAnamAM be jUtA paherAvI, tenI pratimA sAme ja paga badhAyane vaheMcyA pachI kyAreka sAva ochuM bacatuM, paNa 1 karI kapaDuM oDhI sUI gayA. paristhiti duSkALanI hovAthI bIjI-trIjIvAra gocarIe na jatAM nagarajanonI ane pUjArInI phariyAda sAMbhaLI rAjA pote ochAmAM calAvavA lAgyA. ema thatAM temanI zArIrika svayaM tyAM Avyo ane cAdara haTAvavA koziza karI to beu zaktio tUTavA lAgI, deha kSINa thavA lAgyo tethI guranI A bAju phakta paga dekhAvA lAgyA tethI mAMtrikane herAna karavA paristhiti gurubhakta be ziSyothI sahana na thavAthI teo lAThI-paththara ugAmyA to te ja samaye teTalo ja aMtaHpuranI AMkhomAM aMjana lagAvI maMtravidyAno prayoga karI caMdraguptanA rANIone cAbakhA mAra paDavA lAgyo. ghaTanAthI gabharAI mahelamAM gukharUpe pravezI ane adrazya rahI rAjapiMDanI corI rAjA-prajA AcArya bhagavaMtanA page paDyA, mAphI mAMgI. karavA lAgyA ema karatAM eka divasa cANakyanA pragaTAvelA have rAjAne paNa potAnI tarapheNamAM dekhI dhUpathI aMjana ogaLI jatAM bhojanacora tarIke beu mahAtmAo khapUTAcAryajIe jinazAsananI prabhAvanA karavA camatkAro khullA paDI gayA. cANakya ane caMdragupta sAdhuo dvArA AvA dekhADavA cAlu karI dIdhA. temano Adeza thatAM ja pelA vyaMtaranI Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro vaDukara mUrti tathA AjubAjunA devadevIonI mUrtio deDakAnI jema UchaLatI-kUdatI pAchaLa pAchaLa cAlavA lAgI. TasathI masa na thaI zake evI be bhAre droNIo paNa AcAryazrInA izAre nAcavA kUdavA lAgI ane mULa sthAna choDI nagaranA madhyabhAga sudhI kheMcAI AvI. devI-devatAonI mUrtio khaDakhaDa avAja karI rahI hatI ane loko paNa nAnA bALakonI jema heratabharyo tamAzo dekhI rahyA hatA. aMte lokonI khAsa vinaMtIne mAnya karI vyaMtara ane bIjI-trIjI pratimAone khapUTAcArye vidyAbaLathI mULa sthAne goThavI ApI paNa be droNIone mULa sthAne laI javA koI paNa ajainane AhvAna karI jaNAvyuM, chatAMya koIthIye te droNIo na haTI zakI. camatkAra dekhI sau AcAryazrIne namaskAra karavA lAgyA paNa khapUTAcAryano uddezya eka ja hato ke vyaMtarane bodha Apavo. temAM siddhi maLI kAraNa ke have te ja vadhukara vyaMtara pote ja jinazAsananI sevA ane prabhAvanA karavA lAgI gayo hato. guDazastranuM kArya patAvI khapUTAcArya bharUca pAchA vaLyA tyAM sudhImAM temanA ja bhANeja ziSya jainI dIkSA choDI bauddha bhikSuka banI gayela ane te paNa vidyAprayogathI jaina zrImaMtonA rasoDethI vidyA dvArA bhikSA core che tevA samAcAra maLatAM ja ziSyanI paravAha karyA vinA jainonA pakSamAM pharI khaDA thayA. AkAzamAM ja zilA vikurvI ziSya dvArA corI thaI rahela vAnagIonA pAtrA sAthe aphaDAvI dIdhI, tethI pAtrA phUTI gayA, khAdya padArtho verAI gayA ane ziSya paNa gurunI vidyA sAme na paDatAM bhAgI chUTyo. paNa eka ziSyane gumAvIne paNa jaina saMgha ane zAsanano thato anyAya aTakAvI potA taraphathI vizuddha zAsananI prabhAvanA karI. tenA mULa kAraNamAM hatI temanI cAritrika ArAdhanAnuM sUkSma baLa. Ajeya paNa AvA ja siddha prabhAvako zuM jovA na maLI zake? AzAvAda sevIe. saMgharSamAM UtarelA bauddhonI skhalanAo khullI pADI, mithyA pracArane rokanAra khapUTAyAryajIne vaMdanA. (4) AcArya suhastisUrijI jeo potAnA gurubhAI Arya mahAgiri karatAM paryAyamAM nAnA hatA, tathA sAdhvI yakSAnI keLavaNIthI moTA thayA hatA, tethI paNa beu AcAryonI AgaLa Arya zabda umerAyo che. beu 101 AcAryo eka bIjAthI umramAM 45 varSa nAnA-moTA hatA. temAM Arya mahAgirijIe to viccheda thayela jinakalpanI tulanA karI AtmadhyAnadazAmAM sAro evo kALa vana-vagaDAmAM paNa svecchAe vItAvyo, jyAre AryasuhastisUrijI potAnA gurudeva zrI sthUlibhadrasUrijInI jema jAhera jIvana vitAvatA hatA. ekadA avantInagarImAM jIvitasvAmInI yAtrAe jatAM beu AcAryo padhAryA ane vizALa nagarInA alaga alaga sthAne mukAma karyo. te ja nagarImAM rathayAtrAnA prasaMge yuvarAja saMpratine jAtismaraNajJAna thayela ane potAnA upakArI gurudeva thakI pUrvabhavanA bhikSukapaNAmAM aDadhA divasanA cAritrajIvananI gADha anumodanAnA prabhAve pote samrATa banyA che tevo khyAla AvI jatAM AryasuhastisUrijIne jIvananuM samarpaNa karI dIdhuM. itihAsa kahe che ke jainadharmano dRDhatAthI svIkAra karyA pachI samrATa saMpratie sAmaMtothI laI rAjakumAro, rAjakumArIo ane rAjarANIone paNa dIkSA apAvI dUrasudUra dharmapracArArthe mokalelA. avantIpati saMpratirAja dvArA hindustAnanA mahArASTra, gujarAta, saurASTra, mAlavA, AMdhrapradeza, tamilanADu uparAMta karNATaka, rAjapUtAnA jevA prAMto sudhI ane videzomAM to cIna, barmA, silona, aphaghAnistAna, nepAla, bhUtAna vagere dUra dUranA dezo sudhI jainazAsananI prabhAvanA thavA pAmela. Arya suhastisUrijIno pAvana paricaya ane pavitra nizrA kevI phaLI ke potAnA jIvanamAM savAkroDa jinabiMbo bharAvyAM ane savAlAkha nUtana jinAlayo banAvI samrATa saMpratie jinazAsanane eka Adarza UMcAI apAvI dIdhI. prabhu mahAvIradevanA nirvANa pachI darzanapadanI AvI anupama ArAdhanA karanAra bIjA koI rAjavI thayA nathI ke thavAnA nathI ane atre noMdhanIya che ke samrATa saMpratinA samayakALanI nikaTamAM ja siMhaladvIpanI rAjakuMvarI sudarzanA bharUcanA azvAvabodha tIrthathI aNasaNa maraNa pAmI devalokanI devI banI hatI. Ajeya paNa anAryadezomAM jinazAsananI je je jayapatAkAo pharakAtI jovA maLe che, teno parama zreya AryasuhastisUrijInI kuneha dRSTine jAya che. videzamAM rahelA jainoe to A bAbata gaurava laI dUra chatAMya AryabhUmi jevI sAdhanA karavA hAle ghaNI anukULatAo che. ujjainanA nivAsI bhadrA zeThANInA putra Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 jina zAsananAM avantisukumArane paNa alpa samaya mATe dIkSita karI pratikramaNa paraMparA akhaMDita sacavAya che. nalinI gulma vimAnamAM devapaNe janma ApavAmAM Aja AcArya kahevAya che. prathama kAlakAcArya paNa nigodanA varNanamAM bhagavaMta nimitta banelA hatA ane saMpati rAjAne mArgadarzana niya niSNAta hatA ane bIjA kAlakAcAryajI paNa tIrthakara bhagavAna ApI zakunikAvihAra-bharUcano paNa jirNoddhAra karAvela. jevuM spaSTa ane sUkSma varNana nigodanuM karatA hatA. ugra vihArI vizvavyApI jaina zAsananI garimA vadhAranAra, anekonA dilamAM ane mahAjJAnI kAlakasUrijIne potAnA ziSyonA avinaya ane samakitanuM bIja vapana karanAra AcArya bhagavaMta tathA samrATa amaryAdAthI trAsI urjana choDI ekAkI vihAra karI svarNabhUmi saMpratinI anumodanA karyA vagara na rahI zakAya. AvavuM paDela. jyAM potAnA praziSya sAgarAcAryano jJAnamada (5) bIjA kAlakAcArya (kAlakasUrijI) paNa yuktithI dUra karI sthira thayela. pAchaLathI badhAya ziSyo saMsArIpaNe teo rAjaputra hatA jemanI atirUpavaMtI bena paNa gurujIne zodhatAM svarNagiri AvI gayA hatA ane sAmuhika hatI sarasvatI. pitA vIrasiMha rAjA ane mAtA hatI rANI kSamApanA karela hatI. surasuMdarI. dhArAvAsa nagaranA be bhAI-bahena A. jinazAsananI rakSA, tithi parAvartana, sAdhvI rakSA guNAkarasUrijInI dharmadezanA suNI vairAgyavAsita thayA hatA. mATe yuddha vagerethI viziSTa vyaktitva dharAvatAM temAM kAlakamuni to zAstrAbhyAsa thakI AcAryapade paNa pahoMcI kAlakAyAryajIne jaina saMgha kema bhUlI zake? sAtavAhana gayA. rAjAnuM aparanAma rAjA zAlivAhana paNa che, je mahAdAnezvarI hato. A. merUtuMgasUrijIe aitihAsika noMdhamAM jaNAvyuM che ke A te ja AcArya bhagavaMta che jemane gardabhilla dvArA rAjAne jAtismaraNajJAna paNa thayuM hatuM. apaharaNa thayela potAnI bhaginI sAdhvI sarasvatIne rAjAnI vAsanAthI mukta karavA khUba lAcArI sAthe paMjAba thaI kyAMka prathama ane dvitIya kAlakasUrijInA jIvanahiMdustAna bahAra irAna sudhI vihAra karavo paDela ane anArya caritranI vAto mizrita thayelI paNa jovA maLe che. rAjAnI sahAyatA laI AryadezanA ujjaina upara AkramaNa (6) AcArya vRddhavAdisUrijI karAvavuM paDela. jinazAsana kAyaratAvALI ahiMsAmAM nathI janme brAhmaNa paNa jIvananI saMdhyAe vRddhAvasthAmAM dIkSA mAnato tenI pratIti karAvatAM gardabhilla rAjAnI gardabhI vidyA haNI nAkhI ane sAdhvInI mukti mATenA yuddhamAM rAjA lIdhela. guru A. skaMdilasUrijI ane potAnuM sAMsArika nAma gardabhillane paradezIo dvArA harAvyo. rAjA jyAre haNAyo te mukunda. svAdhyAya bulaMdI avAje karatAM, sAdhuonA ThapakAne sArthaka karavA lAgaTa ekavIsa upavAsa karI nAkhela. tethI pachI sAdhvI sarasvatI tenA aMtaHpurathI mukti pAmyAM ane sarasvatI devI pragaTa thayA ane temanI kRpAthI bharUcanA prAyazcitta ApI punaH dIkSita karAvyAM hatAM. nALiyerI pADAnA jinAlayamAM sAMbeluM phUlAvyuM hatuM. pachI rAjaputra chatAMya rAjasukha choDI saMyamanA AvA zAstrAbhyAsa karI vAdIone harAvavAnI zakti utpanna karI vikaTa karo ane apavAdika yuddha dvArA paNa hatI. prakAMDa vidvAna siddhasenane paNa bharavADonI sAme ane ahiMsAdharmanI Alabela bolAvanArA teozrI eka rAjasabhAmAM harAvI dIkSA paNa ApI. ziSyanuM nAma rAkhela apavAdI mahApuraSa gaNAya che. sImaMdharasvAmI pAse prazaMsA kumudacaMdra ane te ja pAchaLathI zAsanaprabhAvaka AcArya siddhasena sAMbhaLI vRddhanuM rUpa karI nigodanuM spaSTa varNana sAMbhaLavA divAkarasUrijI banelA hatA. Avela devalokanA Indrane paNa jJAnabaLathI oLakhI janAra te A. kAlakasUrijI pote ja. dakSiNanA pratiSThAnapuranA custa zAstra ane AcAracusta hovAthI maryAdAonA khAsa jainadharmI rAjA sAtavAhana ane dharmarAgiNI rANIonA AgrahI hatA jyAre temanA ziSya siddhasenane temanAthI prabhAvita AgrahathI bhAdaravA suda paMcamInA badale suda cothanA saMvatsarI thanAra rAjA vikramAditya divAkaranI padavI umerI hAthI sAthenI pratikramaNanI paraMparA zubhAraMbha karanAra Aja AcArya bhagavaMta pAlakhImAM besADI ujjainImAM zAsanaprabhAvaka nAme pheravyA, che. Aja sudhI tapAgacchIya dareka saMghomAM sada cothanI tarata ja vRddhavAdidevasUrijIe ziSya siddhasenasUrine aMgata Thapako ApI saMyamanI zithilatA TALavA upadeza Apela ane Jain Education Intemational Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 103 vadhu koI nukazAna thAya te pUrve to temane vihAra karAvI dIdho rAjA vikramAdityane jinazAsanathI prabhAvita-bhAvita anya dizA tarapha. karanAra sUrijInA sAMnidhyamAM vIra nirvANa saM. 411 (matAMtare te ja pramANe jayAre gurvAjJA vagara ja navakAra 471)thI vikrama saMvatano zubhAraMbha thayo che, je akhaMDapaNe mahAmaMtrano ati saMkSepa karavA temaNe AcArya Aja sudhI jinazAsanane mAnya banI cAlyo che, temAM paNa vRddhavAdidevasUrijInI icchA viruddha 'namoDardata' vALI paMkti sUrijInI sAdhanAno prabhAva gaNAya che. ATaATalI vizALa racI nAkhI tenA kAraNe ane saMghe maLI bAra varSa sudhI zAsanaprabhAvanA chatAMya vRddhavAdidevasUrijI potAnA AcArya avadhUtanA vezamAM gupta rahevAnuM prAyazcitta Apela hatuM. jo ke jo ke ziSyanA cAritrAcAranI savizeSa ciMtA rAkhatA hatA. kAraNa ke sAtamAM varase ja avanti rAjavI vikramAdityane pratibodhatA siddha sanasUrijIna rAjAA paNa bhaktibhAvathI mAnapAna ApI bAkInA pAMca varasanuM prAyazcitta mApha karavAmAM Avela kAraNa rAjapAlakhImAM besADI rAjasabhAmAM laI javA lAgyA hatA ane ke siddhasena divAkarasUrijI mahAmeghAvI, labdhivAna, tyAM paNa rAjasiMhAsana khAlI karI besADavA lAgyA hatA. te zAsanaprabhAvaka AcArya hatA ane temanI kAyika, mAnasika kALamAM vihAra athavA sthiravAsanI goThavaNo hovAthI uparAMta AdhyAtmika ema traNeya zaktio apAra hatI. DoLIonuM calana paNa na hatuM. mATe potAnA ziSyanI hitaciMtA karatA vRddhAvasthA chatAMya yukti karI ziSyanI pAlakhI svayaM vRddhavAdidevasUrijInI dIrghadRSTine kAraNe temanA AcArya upADI siddhasenasUrijIne zarmIdA karI dIdhA hatA. tarata ja ziSya siddhasena divAkarasUrijI anya 18 rAjAone ane siddhasenasUrijI pAlakhI choDI gurunA caraNe DhaLI paDyA temanI prajAone jainadharmI banAvanAra thayA, avansipArzvanAtha hatA ane kheda sAthe prAyazcitta laI zuddha banyA hatA. tIrthanI sthApanA paNa rAjA vikramanA hAthe karAvI. guptavezamAM sUrijIe mahAkAlezvaranA maMdiramAM AvI mahAdevanI mUrti sAme dhanya che guru-ziSyanI belaDIno ArAdhaka tathA ja paga lAMbA karI sUI jatAM jhaghaDo thayela, tyAre rAjA vikrama zAsanaprabhAvaka savizuddha bhAva, lakhANa maryAdAnA kAraNe tyAM AvI gayela, jemane kalyANamaMdiranI racanA karI cakita karI nI A. siddhasenasUrijInI anya prabhAvaka ghaTanAo anya sthAnothI avagAhavI. dIdhA hatA. te stotranA agiyAramA zloke zivaliMgamAMthI dhUmADo nIkaLyo hato, 16mI gAthA bolatAM zivaliMga phATI (7) Arya samitasUrijI paDela ane pArzvanAtha bhagavAnanI pratimAM pragaTa thayela. 32mAM pitA dhanapAlanA putra ane tuMbavana grAmanivAsI teo zloka uccAraNa sAthe ja pratimAjI sthira thaI gayAM hatAM ane vajasvAmIjInA mAmA hatA. bahenanuM nAma sunaMdA ane banevI camatkArika te kalyANamaMdira stotrane 44 gAthA dvArA pUrNa dhanagiri mahAtmA thAya. A. siMhagirisUrijInA ziSya hatA. karavAmAM Avela. maMtravidyAnA jJAtA hatA. acalapuranI nikaTamAM kRSNA ane pUrNa hakIkatamAM pArthaprabhunuM te tIrtha avaMtisukamAranA putra nadInA madhyabhAgamAM je tapasvIono Azrama hato tyAMnA eka mahAkALa racAvela, jene tyAMnA brAhmaNoe zivaliMga padharAvI vidyAdhArI tApasane nadInA pANI upara addhara page cAlI potAnuM banAvI dIdhela Ama gayeluM tIrtha pAchuM jainonA hAtha AvatA dekhI sau tApasadharma taraphI thavA lAgyA hatA, tyAre nIce AvI gayuM. divAkarasUrijIe jJAnakSetramAM jenI nyAyano potA pAse paNa labdhio hatI chatAMya khapUTAcArya ane zubhAraMbha karyo che. AgamapradhAnakALane nyAya umerI jainazAstrone mahendrasUrijIne potA karatA mahAna jaNAvI potAnI laghutA tArkika dizA ApI che. te ja kAraNe digaMbaro ane zvetAmbaro darzAvI hatI. bAlamuni vajasvAmI jeoe AcArAMgasUtranA badhAya siddhasenadivAkarasUrijIne mAnatuMgasUrijInI jema sanmAna mahAparijJA adhyayanamAMthI gagana uDDayana vidyA grahaNa karela ApatA rahyA che. sammatitarka, nyAyAvatAra, kAtriza, ane mAnuSottara parvata sudhI AkAzamArge jatA hatA, temane paNa dvatriziMkA, nayAvatAra, gaMdhahastivivaraNa, kalyANamaMdira stotra camatkArakartA jaNAvyA hatA. vagere aneka lAkSaNika racanAone A. haribhadrasUrijI, A. chatAMya jinazAsananI avamAnanA rokavA ane hemacaMdrAcAryajI ane upA. yazovijayajIe paNa avagAhIne zAsanaprabhAvanA karavA teoe pANI upara cAlatA tApasanA khAsa anumodI che. Jain Education Intemational Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 jina zAsananA pagano lepa zrAvako mAraphata yukitathI kaDhAvI tene sAmAnya tApasa AjIvaka, airAzika, abaddhika ane boTika mate maLI banAvI dIdho ane pote nadImAM vAsakSepa nakhAvI beu nadImAMthI digaMbara mata calAvyo paNa tevA be vibhAga na thavA devA A. javAno spaSTa mArga banAvI tApasInA Azrame gayA tyAre samajjubhadrasUrijI vagerenA aDhaLaka prayatna chatAMya bhavitavyatA zrAvako paNa cakacakita thaI gayA hatA. basa A ja mahAtmAnA pramANe digaMbara paraMparA alaga paDI, je strInI mukti ane samayakALa daramyAna isu khristano isAI kALa prAraMbha thayo kevaLInI bhakti nathI svIkAratI. che ane vajasvAmI jevA dharma dhuraMdhara paNa tenA tarata pAchaLathI digaMbaromAM paNa vIsapaMthI ane terahapaMthIe pachInA itihAsarUpe mahApuruSa banyA che. uparokta prasaMga pUjAvidhi bAbata saMgharSa karyo ane pAchaLathI vi.saM. 1680mAM jema balinA bokaDA upara vAsakSepa nAkhI tene devavANIthI A. kharataragacchIya paM. banArasIdAse digaMbara terApaMthano prAraMbha priyagraMthasUrijIe jIvahiMsA rokAvI tevo che. karyo. vaicArika matabhedo to pUrve paNa hatA, Ajeya che ane (8) AryarakSitasUrijI. rahevAnA, paNa tene vyAvahArika bhedothI svataMtra paMtha sthApI deha, mAnasa ane vicAravijJAnanA jJAtA, lA. pUrvanA loMkAzAha nAmanA gRhastha vIra saM. 2001 (I.saM. 1475)thI jJAtA tathA bhAvibhAvanA paNa jJAtA tevA AcArya sthAnakavAsI nAmanA saMpradAyano prAraMbha karyo, temAM paNa umero karatA vIra saM. 2179 (I.saM. 1953)nI sAlathI rakSitasUrijIne dhRtarakSA nimitta yAda karavA ja paDe. maMdasoramAM lavajIRSinI prarUpaNAthI mukhe muhapatti bAMdhavAnI paraMparA trIjI vAra AgamavAcanA pachI teozrInuM mana gaMbhIra banI ahamadAvAdathI ja prAraMbha thaI je Aja lagI cAlu che. gayuM ane anya prabhAvaka A. bhagavaMtonI sahamati laIne dareka Agamone cAra bhAgamAM vibhAjita karI nAkhyA. tyArathI Aja sAmAyika pratikramaNanI alaga vidhi tathA mUrtipUjA tathA dAnavirodhathI te paMtha cAlyo, jyAre temAM paNa dayA ane sudhI dravyAnuyoga, caraNakaraNAnuyoga, gaNitAnuyoga ane dharmakathAnuyogamAM dharmazAstro vyavasthita vaheMcAI gayA. lagabhaga dAnadharmano spaSTa virodha karI bhIkhaNajI svAmIe vIra saM. 2287 (I.saM. 1761)thI terApaMtha nAmano alaga paMtha prAraMbha vIra saM. pa92mAM A bhagIratha kArya upADI sArI rIte pAra karela tevI aitihAsika noMdha aneka sthAne jovA maLe che. pADyuM. janme brAhmaNa paNa mAtA rudrasomAnI mIThI TakorathI dRSTivAdanA jJAnanA upArjana mATe dIkSA laI AcAryanA pade paraMtu pAMca mahAvrata, karmavAda, anekAMtavAda, pahoMcanAra teo Arya phalyurakSitanA sAMsArikabhAI ane AtmavAda ane vizvaracanA vagere saiddhAMtika bAbatomAM jJAnapipAsu Arya durbalikApuSpamitranA guru hatA. 19mAM cAreya phirakAo eka rahyA che. jyAre AcAra-vicAramAM yugapradhAna banI 75 varasa jIvI vIra saM. 297mAM svargavAsI taratamatA jovA maLe che. uparokta noMdha phakta paMthonA banyA hatA. temanA jIvanAMta sudhI jaina zramaNo bhagavaMtanI vibhAgIkaraNanI aitihAsika prasaMgorUpa jaNAvI che. koI TIkAsyAdavAdI AjJA pramANe zvetavastradhArI athavA nirvastra rahetA TappaNa hetu nahIM. chatAMya sArvabhauma satya tarIke the. mUrtipUjaka hatA, paNa pAchaLathI vIra saM. 609mAM AThamA nitava tarIke mAnyatA sauthI prAcInatama pUravAra thAya che. jeTalA aMze eka A. kRSNaRSijInA ziSya zivabhUti thayA jemaNe ekAMte nirvastra thavAya teTalA aMze ekatAno paricaya karAvI jinazAsanano jIvanavALA saMyato mATe alaga mArga calAvI boTika mata jayajayakAra karavo te ja vartamAnamAM loka AvazyakatAo che, sthApana karyo ane tyArathI zvetAmbara ane digaMbara ema be jethI have pachInA navA matAMtaro khaDA na thAya ane tattvanI vAta saMpradAya alaga paDyA che. bIjI tarapha vIra saM. 584mA e che ke jinazAsana praNetA tIrthakara bhagavaMta mahAvIradeva AryarakSitasUrijInI hAjarImAM goSThAmAhila nAmanA sAtamA koI saMpradAyavAdI na hatA, paNa kevaLajJAnI ane nihanave kSIranIra ane lohAgni nyAye karma ane jIva saMbaMdhI tavaparUpaka siddhAMtavAdI ja hatA. bAkInI viSamatAo kALa tattvavArtAne haTAvI abaddhika mata calAvyo hato ane svayaM pramANe udbhavatI jaNAya che, chatAMya Aja sudhI vItarAga zAsanadevI mAraphata sImaMdharasvAmIjIno khulAso AvavA chatAMya bhagavaMtano ahiMsAvAda jayajayakAra pAmI rahyo che. matatene paNa amAnya karavAthI te mata saMgha bahAra thayo, vadhu AgaLa matAMtaronI vArtAonA vistAranI anAvazyakatA sAthe atre ja na cAlatAM digaMbara matamAM bhaLI gayo. virAma jANavo. Jain Education Intemational Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 105 pUrvadhara Arya phalyurakSita, viMdhyamuni ke dhRta ane jainadharmanI surakSA thaI ane dhIme dhIme bauddho hAratA gayA aMte vastrapuSpamitra vagere mahAtmAo te kALe thaI gayA. pazcima bhArata ane dakSiNabhAratamAMthI teonI pIchehaTha thatAM bauddhadharmano prabhAva haTI gayo. cAra saikAmAM to zaMkarAcArya sAme (9) AcArya malavAdisUrijI zAstrArtha karavAmAM saMpUrNa hArI jatAM bauddhoe bhArata choDela che, A te samayakALanI vAta che jyAre A. tenA kAraNamAM mULa to malavAdisUrijI hatA. temanA ja jinAnaMdasUrijIno parAbhava bauddhAcArya naMde kapaTapUrvaka karela, prabhAvathI mathurAnI jema valabhImAM cothI AgamavAcanA A. tethI zarata pramANe samasta vallabhIpuranA jainone sthaLAMtara karavo nAgArjanasurijInI nizrAmAM saphaLatA pAmI, jemAM dakSiNapathanA paDela ane pAvanatama zatruMjaya tIrthanI jAtrAo jaino mATe paNa jaina zramaNo vIra saM. 830 thI vIra saM. 840 vacce hAjara baMdha thaI jatAM mULanAyaka AdinAthadAdA bauddhonI praNAlikA rahyA hatA ane te pachI vIrasaM. 845mAM vallabhIbhaMga ane pramANe gautamabuddhanI mUrtirUpe pUjAvA lAgyA hatA. rAjA vIra 5 vIra saM. 884mAM malavAdisUrijIno svargavAsa noMdhAyo. atre zilAditye paNa jaina dharma choDI bauddha dharma svIkArI lIdhela. paNa savizeSa noMdhanIya itihAsa e che ke jinAlayanI nikaTa AvA vikaTa samaye ja rAjAnA ja bhANeja ane phakta ATha upAzrayamAM UtaravAno vyavahAra vIra saM. 942 (vi.saM. varSanI ume bAladIkSita malamunie mAtA sAdhvInuM mArgadarzana 4. 2)thI prAraMbha thatAM vastIvAsa prAraMbha thayo ane laI potAnA gurUdevano parAbhava TALavA zatruMjaya tIrtha jainane vanavicaraNanA kaSTo ane zratahAni, saMghayaNabaLa vagerenI apAvavA daDha saMkalpa karyo. viSamatAothI jaina zramaNoe vanavAsa lAcArIthI tyAga karyo, eka divasa gurvAjJA vagara jyAre nayacakra nAmano graMtha paNa pAchaLathI AcAramaryAdA zithila thavAthI keTalAka sAdhuo vAMcavA lAgyA tyAre zrutadevIe umra pramANe anadhikRta jANI caityavAsI banI gayA, je gharavAsa jevI vikaTa sthiti hatI, paNa adezya rahI pustaka kheMcI lIdhuM. guru to vihAramAM hatA. tethI A. jagatacaMdrasUrijI ane A. AnaMdavimalasUrijI thakI sarasvatIne rIjhavavA chaThThanA pAraNe chaThTha ane lukhya bhojanane pAcho kiyoddhAra paNa thayo che. pUrvadharo phakta vi.saM. 590 levA lAgyA. temanA satvanI parIkSA karatAM cha mAsanA aMtare sudhI thayA pachIno kALa kRtagharo athavA bahuzrutono rahyo be alaga-alaga prazno zrutadevatAe pUchyA to beunA javAba che. vyavasthita ApI varadAna meLavI zrutagAmI banI gayA. tarata Ajeya paNa bharata-airAvatakSetranA aneka kSetromAM pachI dazahajAra zlokapramANa nayacakra navesarathI racI, hAthInI bahuzrato ane viziSTa koTinA jJAnasAdhakonuM vicaraNa jovA aMbADI upara rAjA dvArA padharAvI dhAmadhUmathI nagaramAM graMtha maLe che, te jJAna ane svAdhyAyanI akhaMDa paraMparAne praveza karAvela. pachI meLavelA anugrahathI bAlapaNe ja AcArya AbhArI che. padavI pAmI gayA ane zAsanadevanI kRpAthI zrutabaLe bauddhAcAryane cha mAsamAM ja harAvI dIdhela. zarta pramANe bauddhoe (10) A. devadhigaNi kSamAzramaNa bharUca choDavAnuM hatuM paNa malasUrijIe udAratA darzAvI te paramAtmA mahAvIradeve hajAra varasa pUrve bhAkhela te ja hakAlapaTTI mApha karAvela paNa tarata pachImAM hAranA AghAtathI pramANe hariegamiSI devano jIvAtmA devaloka Ayu pUrNa karI bauddhAcArya maraNazaraNa thaI gayela. verAvaLanA rAjA aridamananI rANI kalAvatInA putrarUpe janmyo. aitihAsika noMdha pramANe te sAla vIra saM. 824 saMketa pramANe devalokanA deve AvI mAyA vimurtI, bhaya pamADI durlabhabodhi banelA devAtmAne jainadharmamAM joDyo. rAjaputre (vi.saM. 354) hatI jyAre bauddha sAdhu ane vyaMtaro jenI sAme hAryA ane zatruMjaya tIrtha pharI jainonA tAbAmAM AvyuM. rAjA saMsAra choDI dIkSA lIdhI, te ja pAchaLathI A. devardhigaNi zilAditye mallasUrijIne vAdInuM birUda ApyuM, tethI teo kSamAzramaNa banyA. jemaNe dIrghadRSTi vAparI vallabhIpuramAM vIra mallavAdisUrijI banyA ane jaina itihAsamAM te nAmanA traNa saM. 980 pUrve ja pAMcamI sAmUhika AgamavAcanA karAvIne AcAryo thaI gayA temAM A prasaMga prathama sUrijIno che. Aja saunI sahamati sAthe paramAtmA ane gaNadharonA zrutajJAnanA mallavAdisUrijInA tArkika ane nyAyanipuNatAnA kAraNe pravAhane vI.saM. 980mAM pustakAkAra Apela che; tyArathI vallabhIpura AgamatIrtha kahevAya che. ardhamAgadhI ane Jain Education Intemational Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 prAkRtabhASAmAM 84 Agamo lakhAyA hatA, jemAM 11 aMgo sauthI chelle lakhAyA che. temAMthI aneka Agamo kALapravAhamAM prAkRtika ane Akramaka kAraNothI naSTa thayAM, have phakta 45 Agama mojUda che. te badhAya graMthonI surakSA devardhigaNijIe na karI hota to keTaluM zruta AjanA dharmIo sudhI pahoMcyuM hota te virATa prazna che. tenA tarata pachI vIra saM. 983 thI 994 sudhI cothA kAlakasUrijI yugapradhAna pade rahyA ane temanA thakI ja Aja sudhI paryuSaNa mahAparvamAM bhAdaravA suda cothanA divase bArasAsUtra vaMcAya che. te pUrve saMvatsarI parva bhAdaravA suda paMcamInA divase manAvAto hato. rAjA dhruvasenanA putraviyoganA du:khathI pAMcamanI cotha tithi thaI je Aja sudhI te ja pramANe ujavAya che. kalpasUtrajI AgamanuM jAhera pravacana sarvaprathama vI.saM. 993nI sAlamAM bhAdaravA suda-4nA bArasAsUtra vAMcanarUpe thayuM hatuM ane pAMcamI AgamavAcanA samaye A. bhUtadinnasUrijI tathA A. kAlakasUrijI (cothA) paNa vallabhImAM upasthita hatA, tevI aitihAsika noMdha che. Aja sudhI aSTAhikA pravayana pachI kalpadhara ane cauda svapnonI uchAmaNIo ane pachI bArasAsUtra vagerenI paraMparA cAlu ja che. (11) A haribhadrasUrijI jemanA nAmollekha vinA vartamAnanI zrutasaMpadAnI gauravagiramAnI tulanA na karI zakAya tevA citrakUTanA rAjapurohita janme brAhmaNa paNa jaina sAdhvI yAkinI mahattarA thakI jIvanaparivartana pAmI zramaNasaMsthAmAM joDAyA ane AcAryapada sudhI paNa pahoMcyA, kAraNa ke diggaja koTinI vidvattA hatI. chatAMya te kALa bauddhadharmanA pracArano hato, jemAM haMsa ane paramahaMsa be ziSyonA kamota maraNathI akaLAyela sUrijIe bauddhone vAda karI harAvavA mAsika gAMTha banAvI. cittoLathI vihAra karI surapALa rAjAne samajAvI bauddhAcArya sAthe vAda iMDyo. zarta pramANe jItyA ane tethI hAranArane bauddhAcAryanI rArata pramANe UkaLatI telanI kaDhAImAM maravAnuM hatuM. temAM bauddhAcAryanI sAthe bIjA paNa pAMcathI cha bauddho hAryA ane zarta pramANe kamote maryA. AvA hiMsakavAdane A. jinabhaTTasUrijIe samarAditya cAritranI traNa gAthAo lakhI mokalAvI baMdha karAvyo, balke 1444 boddhAnI krUra hatyAnA saMkalpanA prAyazcitta peTe 1444 jina zAsananAM graMtho racavAnI AlocanA ApI, gurvAjJA mAthe laI ekapaNa navA ziSya ke koInIya vizeSa sahAyatA vagara haribhadrasUrijIe daivI prabhAvathI 1440 graMtho jIvanAMta sudhI lakhI nAkhyA hatA. temanI racanAo Agama, nyAya, karmasAhitya, prakirNaka ane pachI cAreya anuyogonA vibhAgIkaraNa sAthe AjanA vidvAnone paNa mugdha kare tevI che. bhUgoLa, khagoLa ke gadya-padya badhuMya naveya 2so sAthe temaNe virodhIone paNa bahumAna ApI lakhyuM che ane zrutakevaLI bhadrabAhusvAmIthI laI jinadAsa mahattara ke siddhasena gaNinA zAstrapATho ApIne potAnA abhinavazAstrone puSTa karyA hatA, tethI ja te pachInA zrutasAdhaka A. hemacaMdrasUrijIthI laI upA. yazovijayajI sudhInA samartha vidvAnoe eka avAje temanI racanAone paNa hArdika rIte vadhAvI lIdhI che. mahAnizIthasUtranA uddhAra karyA pachI temane zrutasthaviranI birudAvalI maLI che. bauddho ane vedAMtIo sAme jabbara Takkara laI jinazAstronuM gaurava eka brAhmaNa zramaNa vadhAre tevI sughaTanAthI Aje paNa aneka lekhako A. deveza haribhadrasUrijInA zrutapuruSArthanI khAsa noMdha le che. vi.saM. 785mAM svargagamana karanAra temane bhAvabharI zrutAMjali. (12) vAdAcArya zrI guptasUrijI zAstromAM ATha prabhAvako kahyA temAM vAdIprabhAvaka potAnA zrutabaLe anekonA mithyAtvane haNI zake che. tevA prabhAvakomAM zrI guptasUrijInuM paNa eka nAma che. temanI prasaratI kIrti eka ajaina vAdI jenuM nAma goviMda hatuM te sahana na karI zakyo. eka jainAcAryane harAvavA ja bIjo vikalpa na maLatA koI pAse jainI dIkSA lIdhI. bhaNI-gaNIne taiyAra thaI pachI vAda karavA dIkSA choDI. paNa zrIguptasUrijI sAme hAryo. pharI dIkSA, pharI abhyAsa, pharI dIkSA tyAga, pharI vAda ane pharI hAra tema krama cAlyo chatAMya irSyALu banela goviMda jhaMpyo nahIM tethI dUranA kSetramAM jaI pharI jainI dIkSA laI, UMDANathI zAstrAbhyAsa karavA lAgyo. jIvAjIvAbhigama, prajJApanA sUtra vagerenA sacoTa abhyAsa pachI eka divasa zaucabhUmi jatAM goviMdamunine dareka vanaspatimAM alaga-alaga jIvatattva sAkSAt dekhAtuM hoya tevI pratIti thavA lAgI, vAraMvAranA svAdhyAya thakI mithyAtvano aMdhakAra nAzI gayo hato ane jJAnaprakAzamAM je je dekhAvA lAgyuM te ja pramANe AgamagraMthomAM gaNadharo ane gItArthoe noMdhela hatuM. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. 107 te beuno samanvaya karavA jatAM potAnI asUyAvRtti gayA, jainazAstro ane jinAlayone te arasAmAM pArAvAra upara dhikkAra vachUTI gayo, lAgI AvyuM ke Aja sudhI jaina sAdhu nukasAna thatAM sAMskRtika uthalapAthalo sArA pramANamAM banI zAstrAbhyAsanA nAme divaso kADhyA, bhikSAo vAparI thaI. kadAca te ghaTanAo bhasmaka grahanI AsurI asarabaLe ane sAdhutvano dekhADo karyo te badhuMya AtmavaMcanA jevuM ja thayuM sarjANI che. AvI viSamatA vacce A. pradhumnasUrijI, jeo che. kAraNa ke mahAna ane pavitratama zAstrapadArthonA svAdhyAya, A. yazodevasUrijI paTTadhara hatA, temaNe aneka kaSTo adhyayana pAchaLa uddezya hato dharmagraMthomAMthI alanAo zodhavI, sahana karI magadhadeza tarapha ja vicaraNa rAkhyuM. sAta vAra nAnI bhUlone vikRta svarUpa ApavuM ane khoTA vAda karI sametazikharajInI sparzanA karI. navA 17 jinAlayonI AcAryane haMphAvavA. pratiSThAo pUrvadazamAM karAvI, aneka prAcIna jinAlayonA jIrNoddhAra karAvI, agiyAra zAstrabhaMDAro paNa sthApyA. | basa AvAja vicAra thakI aMtimavAra prAyazcittanA sAcA puSpamitranA rAjA banyA samaye je vikRta utAra-caDhAva thayA AsuM sAthe pharI ane aMtimavAra cAritra laI bhAvasAdhupaNuM tevA zaMkarAcAryanA te sthApanAkALamAM thavAthI aneka jainoe svIkArI lIdhuM. AMkhomAMthI vahelo nIre ja AtmAne pavitra karI zrAvakadharma choDI dIdhela. nAkhyo, jethI jenI dIkSA pALI devaloka gamana karyuM. atre A. zrI guptasUrijInI mRtaniSThA, zrutazraddhA ane zrutabhakti te vacce A. pradyumnasUrijIe ane temanA ja ema traNeya lakSyo prazaMsAyA che. kaSa, tApa, cheda vagere nikaTakALamAM thaI gayela A. zAMtisUrijI, A. nannasUrijI, prakriyAmAMthI pasAra thayA pachI paNa suvizuddha baneluM jainazrata A. udyotanasUrijI, A. kRSNarSijI, A. dhanezvarasUrijI, A. vAdIonI viziSTa vAdakaLAthI vadhAre vibhUSita banela che. bappabhaTTasUrijI, A. goviMdasUrijI vagere prabhAvaka AcArya (13) AcArya pradhumnasUrijI bhagavaMtoe rAjA vatsarAja, rAjA zivamRgeza, Ama rAjA nAgAvaloka ane bhoja vagere rAjAone pratibodhI jinazAsananuM zAstrasarjaka A. haribhadrasUrijI vi.saM. 785mAM gorava TakAvyuM che. Aje paNa jenonI vasatI vagara paNa devaloka pAmyA ane tarata pachInA trIjA varasathI mAyAvAdI zikharajI vagere tIrtho yAtrikonI jAtrAthI dhamadhamatA thayA advaitamata pravartaka zaMkarAcArye vi.saM. 788 thI 820 vacce navo che. mata prarUpyo. vikramanI sAtamI sadImAM digaMbarAcArya akalaMkasUrijIthI parAbhava pAmI bauddhoe dakSiNa pradeza choDyo (14) A. jIvadevasUrijI hato, te ja bauddho zaMkarAcAryathI hArI hindustAna choDI cAlyA DIsA nikaTanA vAyaDa gAmanI zIlavatI zrAvikAnA be gayA, paNa te vijaya zaMkarAcAryanA anuyAyIone apAcana putro, temAMthI moTA putre vairAgyathI A. jinadattasUrijI pAse thavAthI sazastra humalAo karI anya dharmIone sAro evo zvetAmbarIyamArgI dIkSA lIdhI ane nAno bhAI tophAnone kAraNe kSobha pamADyo. ghaNA zramaNonI hatyA karI nAkhI. maMdiro toDI gharathI niSkAsita thayela. teNe digaMbarAcArya A. zrutakIrti pAse pADyA, boddhagayA jevA bauddhatIrthone, badrI pArzvanAtha, cAritra lIdhuM tenuM nAma rAkhyuM suvarNakIrti. jagannAthapurI, bhuvanezvara, kumAragiri jevA jaina tIrthone paDAvI paNa pAchaLathI mAtA zIlavatInI yuktithI uttama AcAra laI potAnA karyA. baMgALanA jainone trAsa thavAthI jAheramAM pALavA temaNe digaMbarI dIkSA choDI ane potAnA ja moTA jainadharmano tyAga karavo paDyo, te ja loko zrAvakamAMthI bhAI A. rAphilasUrijI pAse dIkSA pharIthI laI jIvadevasUri pAchaLa jatA sarAka jAtinA kahevAyA ane Aje pharI nAme padavI meLavI lIdhI. temanI pAse apraticakrAdevInI vidyA, jainadharma pAlana kare che. A kALamAM uttara bhArata ane parakAya pravezinI vidyA ane uparAMta bhaktAmarastotranI baMgALanA jeno sthAnAMtara karI potAnI rakSA mATe mevADa ane maMtrasAdhanAo hovAthI aneka sthAne zAsanaprabhAvanAo karI rajapUtAnA pahoMcI gayA, tethI tIrthakara bhagavAnanI vicaraNa che. bhUmi kalakattA choDI dilhI taraphanA jaina kSetromAM jainonI vasatI eka jaina yogIe A. jIvadevasUrijIne pravacanamAM sAva ochI thaI javA pAmI. pUrvabhAratathI mukhya jainonI mahAnagarI magadhabhUmi khAlI thaI gaI ane tIrtho verAna thaI alanA karAvavA maMtraprayoga karyo, tyAre temaNe phakta potAnI Jain Education Intemational Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 jina zAsananAM tIvra dRSTithI yogIne khaMbhita karI dIdho hato. A. datta guTikA hatI. A. vijayasenasUrijI bhaktAmaranA nityapAThI jIvadevasUrijIe teno prayoga khullo pADI apamAnita karI hatI ane 20mI gAthAnA jApathI cakrezvarI devIne prasanna karI mokaLo karyo, tyAre manamAM verajhera rAkhI te ja gAmamAM uttara pratyeka savAlonA javAba tarata ApI zakatA hatA. temAM temanA dizAe jhUMpaDI bAMdhIne eka sAdhvIne maMtra prayogathI potAnI pachInA kALamAM thayela yazobhadrasUrijIe AcAryapada dinathI kuTiramAM AkarSI hatI. tene paNa zrAvaka dvArA pUtaLuM mokalAvI jAvajIva cha vigaIono tyAga karyo ane phakta ATha yogInI AMgaLIo kapAvI maMtrasAdhanAthI mukta karAvI. te pada koLiyAno AhAra levAnI pratijJA karI hatI. pUrvabhavanA puNya temanI pAsethI ja brAhmaNadharma taraphI lalla nAmanA zeThe yajJamAM ane vartamAnanA tapatyAgathI prasanna sUryadeve yazobhadrasUrijIne thatI hiMsA dekhI du:khI dile AcAryazrI pAse AvI siddhamaMtrovALI svarNAkSaranI pothI ane trilokadarzI aMjanapikA ahiMsAdharma svIkAryo. tyAre brAhmaNoe maLI lalla zreSThIno ApI. gaganagAminI vidyA sAthe aneka maMtro-taMtro paNa siddha virodha karavA maravA paDelI gAyane bhagavAna thayA paNa sAthe ATha mahAsiddhio paNa sAnidhya devA lAgI. mahAvIrasvAmIjInA jinAlaya pAse lAvI mUkI, je thoDA sAMDerAvanI pratiSThAmAM vidyAprayogathI pAlInA dhanarAja samayamAM ja derAsara pAse mRtyu pAmI gaI. gAmamAM ho hA zeThanuM ghI kheMcI lAvI medanIne saMbhALI hatI. AhaDamAM rahyA macI gaI.. chatAMya ujjainanA mahAkAla derAsarano baLI rahela caMdaravo A. jIvadevasUrijIne khyAla AvI jatAM dhyAna karyuM, holavI nAkhela. nakha vaDe vAsakSepa nakhAvI kavilANano kUvo tenA prabhAve marelI gAya pharI jIvatI thaI, UThIne brahmAjInA pANIvALo karI dIdhela. cAlu cha'rIpAlita saMghamAM pATaNanA maMdira sudhI gaI, tyAM beThI ane pharI tyAM ja maraNa pAmI. A sAmaMtasiMha rAjAnA mahelathI laghurUpe UDI saMghamAM pahoMcI gayA badhIya lIlA dekhI brAhmaNo AcArya bhagavaMtanA zaraNe AvyA ane adhavacce pANI khUTatA saMghahitArthe sarovara pANIthI tyAre lalla zreSThIe temane jaino sAthe saMgharSo na karAvAnI zarte chalakAvI dIdhuM. kezavayogIne jinabiMbanI AzAtanAnA phaLarUpe bAMdhyA. AcAryazrInA puNya prabhAve jenonA utsavamAM pATalA upara ja bhita karI dIdho. kheDabrahmAnuM AdinAtha vipno na karavAnI ane jenone sanmAna ApavAno karAra prabhunuM maMdira AkAzamArgathI kheMcI lAvI nADalAImAM thayA pachI ja AcArya bhagavaMte dhyAna karyuM ane marelI sthApita karI dIdhuM ane te brAhmaNa jogIne potAnA gAya UThI ane brahmAjInA maMdirathI dUra nagarathI ja bahAra kALadharma sudhI dareka vaka vyavahAra sAme haMphAvyo ane cAlI gaI, jyAM trIjI vAra sadA mATe maraNa pAmI gaI. jinazAsananI rakSA karela. kahevAya che ke maMtrabaLe eka sAthe Aja A. jIvadevasUrijIe potAno aMtasamaya nikaTa eka ja divase, eka ja muhUrtamAM pAMca sthAne prabhujInI prANa jANI potAnA ziSya jinadattasUrijIne jaNAvela ke potAnA pratiSThA karI. te sthAnAnattara che AhaDa, karaheDA, kavilANa, kALadharma pachI potAnA mastakanA TUkaDA karI nAkhavA, anyathA sAMbhara ane bheMsara. AvA to aneka zAsanakAryo maMtravidyAthI pelo duSTa yogI teno prayoga karI jenone satAvaze. ATaluM kahI siddha karyA che. tapasvI ane labdhivaMta khimaRSi A. anazana karI teo dhyAnastha mudrAmAM ja kALadharma pAmI vaimAnika yazobhadrasUrijInA ja ziSya hatA, temanA ziSya hatA devaloke gayA che. pelo yogI hataprabha thaI gayo hato. kRSNaSijI. (15) A. yazobhadrasUrijI. (16) A. balibhadrasUrijI A. jIvadevasUrijInA ja nikaTakALamAM thayela labdhivaMta temane guphAomAM dhyAna ane AkarA tapanA bappabhaTTasUrijIe labdhiprayoga karI aMbikAdevIne digaMbara prabhAva amuka vidhAnA prabhAve amuka vidyAonI prApti thaI. rA'kheMgAranI dAdAgIrIthI kanyAmAM utArI giranAra tIrthane zvetAmbarIya jAhera karAvela. taMga AvelA giranAra yAtrika saMghane temaNe ja vidyAprayogathI A. vIrasUrijI siddharAja jayasiMhane zAsanano prabhAva darzAvavA rAjAnI rANIne herAna-parezAna karI dAdA neminAthajInI yAtrA pATaNathI yogasAdhanA dvArA AkAzamArge pAlI pahoMcI gayela. karAvela. rA'kheMgAre potAnA AkhAya sainyane mokalI saMghano ja A. vijayasiMhasUrijI pAse ciMtitakAryasiddhi hetu aMbikAdevI nAza karavAno vicAra karyo to A. balibhadrasUrijIe hajAro sainikono saphAyo eka sAthe bolAvIne ane bIjI tarapha hajAro Jain Education Intemational Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro marelAne pAchA UbhA karavAnI adbhuta vidyAo maMtrI pAse rajU karI. temanA labdhinA prabhAve ja giranAra tIrtha je bauddhonA hAthamAM javAnuM hatuM te zvetAmbarIya mAlikInuM banyuM che. teo maMtrazaktivettA A. yazobhadrasUrijInA ja ziSya hatA, sAMDeragacchanA hatA, paNa vidyAprayogathI lIMDIomAMthI sonuM banAvyuM, tyArathI gurunI nArAjagIno bhoga banyA hatA, tethI pATa paraMparA cauhANavaMzI zAlibhadrasUrijIne apAI hatI, paNa chatAMya haTyuMDImAM beThA beThA mevADapati rAjA allaTanI vinaMtithI AhaTa nagaramAM rahela rANInA revatIdoSane upazamAvI dIdho. tethI khuza thayela rAjAe temane AcAryapadavI ApI nAma AkhuM vAsudevasUri. pachI thoDA ja samayamAM habhuMDInA rAjA vidagdharAjane upadezathI jainadharmI banAvyo ane te pachI temanI svataMtragaccha paraMparA cAlI te hastikuMDIgaccha tarIke oLakhANI. (17) AcArya vIrasUrijI karoDapati zivanAga zreSThInA teo vIrakumAra nAme jaina putra hatA. sAta kanyAo sAthe pANigrahaNa karela, chatAMya pitAnA maraNanA AghAtathI vairAgI banyA hatA, jyAre mAtAnA maraNa pachI cha vigaIono tyAga karI nagara bahAra kAyotsargamAM rahetA hatA. ekavAra rAtrinA ekAMta sthAnanA kAussagga-dhyAna mATe jatAM rastAmAM pUrA 100 varasanI umranA vRddhavimalagaNine dekhI harSita thayA ane temanA AgrahathI pauSadha choDI sAkSAt saMyama grahaNa karyuM. potAnA aMtima divaso jANI vimalagaNie nUtana ziSyane phakta traNa divasamAM ja aMgavidyAnA AmnAyo ApyA ane vIragaNi evI padavI ApI pote vimalAcala tIrthamAM jaI aNasaNa karI devaloke sIdhAvyA. svargastha gurudevanI AjJAthI vIragaNijIe tharAdanagare jaI aMgavidyAonI siddhi karI lIdhI ane pachI to prabhAvaka zaktivALA saMta banI gayA. nikaTanA tharA gAmanA virUpAkSa yakSano upasarga rAtribhara samatAthI sahana karI pachI temane parama sevaka banAvI dIdho ane te ja yakSanI sevA laI aSTApadajItIrthanI sAkSAt jAtrA karI AvyA. sAkSIrUpe tyAMnI pratimAjIne devoe yaDhAvela cokhAmAMthI phakta pAMca-sAta dANA potAnA sthAne lAvI te upAzrayane maghamaghAyamAna banAvI dIdhela. eka-eka cokhAno dANo 12 AMgaLa lAMbo ane 1 109 AMgaLa jADo hato. muslimo dvArA pATaNanA bhaMga sudhI te badhAya sugaMdhI taMdula aSTApadajInA pratibiMbanI jema derAsaramAM pUjAyA hatA. sAMsArikapaNe je rIte rAtridhyAna mATe smazAna vagere nirjanabhUmimAM teo jatA hatA, tema temanI prabhAvaka zakti dekhI rAjagacchanA zrI vardhamAnasUrijIe paNa pATaNamAM jyAre moTA utsava sAthe temane AcAryapadavI pradAna karI te pachI paNa nUtanAcArya vIrasUrijI vividha gAmomAM vicaratA upAzraye rokAtA, paNa rAtri dhyAnayogamAM vitAvatA. tevo uttama cAritrAcAra, tapa-tyAga vagere dekhI uMbaraNI gAmanA rAjaputra bhadrakumAre paNa dIkSA lIdhela. pAchaLathI teo paNa AcArya caMdrasUri nAme banyA ane A. vIrasUrijIe aneka prakAre zAsanaprabhAvanAo karI ajainone paNa jaina banAvI, aMte aNasaNa laI devaloka sAdhyo che. prAyeH teozrI te samayanA yugapradhAnAcArya gaNAyA che ane temanA ziSya caMdrasUrijI paNa tejavaMtA AcArya bhagavaMta thayA che. A vIrasUrijI jevI aThaMga sAdhanA karanAra paramAtmA mahAvIradevanA samaye to aneka mahAtmAo hatA. (18) vAdivetALa A. zAMtisUrijI dhArA nagarInA rAjA bhojanA samayakALamAM jeo thaI gayA, tathA jemanA tejasvI lalATane uttama bhAgya dekhIne A. vijayasiMhasUrijIe bhIma nAmanA zreSThIputrane tenA pitA dhanadevane samajAvI dIkSita karI bhaNAvela-gaNAvela te ja banyA hatA A. zAMtisUrijI jainAcArya. sarasvatI paNa jemanA upara tuSTamAna thayelI hatI. maMtrajApa samaye AzIrvAda Apela ke tame jyAre-jyAre hAthane UMco rAkhI vijayamudrAmAM vAda karazo, tyAre eka jainavAdI prabhAvakarUpe vijaya varazo. tethI ja rAjA bhojanA darabAramAM jaI cauryAsI jeTalA vAdIone harAvyA hatA. dareka vijaya dITha eka lAkha drampanuM inAma hatuM. ane lagabhaga pAMcaso jeTalA vAdIo vAda karavA talapApaDa thayA hatA, tethI kavi dhanapALe agamacetI vAparI bAkInA vAdIonI sAthe rAjAnI paNa nAlezI aTakAvavA vAda rokAvI dIdhela ane vaLataramAM AcAryazrIne "vAdivetALa''nuM biruda Apela. Aja sUrijIe dhanapALa kavi racita tIlakamaMjarI kAvyanuM saMzodhana paNa karela tathA vAdanI jIta pachI maLela Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 jina zAsananA dravyano upayoga dhArAnagarImAM ja jinAlayo baMdhAvavAmAM karela. strImuktinI vAto pAMcaso jeTalA praznottaro ApI A. pote caityavAsI paraMparAnA hatA, paNa saMvigna paraMparAnA vAdidevasUrijIe jyAre vijaya meLavyo tyAre rAjamAtA caMdramunine paNa gupta rAkhI chae darzanano aSpAsa karAvela. mInaLadevIe digaMbarapakSano tyAga karyo. rAjA siddharAje jyAre rAjA bhoje krodhAvezamAM AdinAtha-caritra kAvyane jalAvI zvetAMbarIya mArga svIkAra karyo ane vijayotsavano bALI nAkhela tyAre apamAnita dhanapALa kavie dhArAnagarI joradAra varaghoDo jyAre nIkaLyo tyAre zrAvaka thAhaDe choDI sAMcoramAM nivAsa karela. te samaye rAjasabhAmAM lagabhaga traNa lAkha jevuM dAna bhATa ane vAyakone ApI kalamatanA saMnyAsIe AvIne aneka vidvAnone haMphAvyA. tethI khuza karela. rAjAe dAnamAM bAra gAmo ane eka lAkha jevuM duHkhI rAjA bhoje dhanapALane pharI pAchI vinaMtithI dhArAnagarI dravya je bheMTa jAhera karyuM temAMthI pATaNamAM ja bhavya jinAlaya bolAvela. jemaNe saMnyAsIne harAvI dIdhela, paNa chatAMya potAnI racAyuM. prazaMsAnA samaye paNa teoe potAthI mahAna vAdI aitihAsika noMdha che ke A vAda samaye bAlamuni zAMtisUrijIne TharAvyA hatA. somacaMdra (A. hemacaMdrAcAryajI) paNa phakta gammatamAM pUchAyelA AcAryazrIe sAtaso zrImALI kuTuMbone mRtyunA savAlonA rokaDA javAba ApI temaNe paNa digaMbarAcAryane mukhamAMthI bacAvI laI jainadharmI banAvI dIdhA hatA ane AgaLa vadhatA aTakAvI dIdhela. A. vAdidevasUrijI dIkSA pUrve eTaluM ja nahIM paNa 415 jeTalA rAjaputrone paNa jainadharmI bALaka pUrNacaMdra nAme hatA, tyAre masAlAnA paDIkAnI pherI karatA banAvI, prajAmAM paNa ahiMsA paramo dharmanI bhAvanA khaDI hatA, tethI garIbI gharamAM hatI, paNa te ja bALakanA puNyaprabhAve karI dIdhela. A badhIya ghaTanAo vi.saM. 1094nI AsapAsa eka zreSThInA gharanA kolasA paNa sonAnA kaTakA banI gayela, banI che. A. zAMtisUrijInI jema aneka A. bhagavaMtoe tethI ja jinazAsananA kohinUra banI jhagamagyA. jinazAsananA aneka jainettarone jinadharma pamADyo che. aneka AcAryo janma madhyamakuLanA hatA, paNa dIkSA pachI uccagotra pratApe zAsanaratno banyA che. (19) A. vAdidevasUrijI sAMsArika nAma pUrNacaMdra, dIkSita nAma rAmacaMdravijaya ane vi.saM. 115ramAM nUtana dIkSita teo vAda niSNAta thaI eka divasa jJAnarAgI rAjA bhoje satya eka ja che, jatAM yugapradhAna AcArya vAdidevasUrijI tarIke jAheramAM alaga-alaga nahIM, tevI rajUAta karI badhAya matavALA AvyA che, te pachI to sADA traNa lAkha jainettarone dharmIonI ekatA karavA eka sAthe eka hajAra jeTalA vidvAnone pratibodhI jainadharmI banAvyA hatA. najarakeda karI nAkhyA. te vakhate droNAcAryajInA ziSya karNAvatInagarImAM siddha nAmanA zrAvakanI vasatImAM sUrAcAryajI tyAM ja birAjamAna hatA. temanI pAse paMDitoe aMgata cAturmAsa karyA pachI belagAma banela digaMbarAcArya phariyAda nodhAvI ekatAno upAya mAgyo. kumudacaMdrane jItavA khAsa teoe pATaNanA rAjadarabAramAM rAjA sUrAcAryajIne A pramANenA mithyAgraha ane siddharAja jayasiMhane samajAvI vAda goThavyo. sAme pakSe sarasvatIputronA apamAnathI du:kha thayuM. teoe dhArAnagarIthI lavAdone phoDavA lAMca-rizvatano rasto paNa levAyo chatAMya vihAra karavAnI bhAvanA rAjA bhojane darzAvI ane khAsa kahyuM gurudeva municaMdrasUrijInI asIma kRpAthI teo digaMbarAcArya ke jo teo A pramANe jJAnarAgIone herAna karavAnA hoya sAme vijayI banyA. zarata pramANe dezapAra javAnI vAta hatI, to pote rAjA bhIma pAse jaI phariyAda karaze, pachIno aMjAma paNa tema na karatAM teoe potAnI maitrIbhAvanA jAhera karela kadAca kharAba paNa AvI zake. hatI. digaMbarapakSIya mInaLadevIne paNa khulAso karI samajAvyA tyAre rAjA bhoje badhAya dharmonI ekatA mATe vAta hatA ke digaMbaramate koIpaNa strI game teTalo dhame kare, te chaMcheDI. jenA javAbamAM sUrAvAryajIe kevaLIbhagavaMtanA bhavamAM tenI mukti na thAya, ane mokSamAM javAno adhikAra syAdavAdanA siddhAMto AgaLa karI dharmanA asaMkhya prakAra, phakta puruSono che. teno joradAra virodha, vAdivetALa vividha ci, asaMkhya adhyavasAya sthAnaka ane zAMtisUrijInI uttarAdhyayana sUtranI pAIa-TIkAnA AdhAre karI yajI Jain Education Intemational Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 111 anaMtaprakArI bhAvanAo sAva saraLa ane vyAvahArika mAnatA thayA hatA. dhArAnagarImAM vAdamAM UtarI vijetA bhASAmAM samajAvI. sAthe jIvano vikAsakrama, guNasthAnaka, bananAra teo paNa prabhAvaka AcArya thaI gayA che. dAna-zIla-tapa-bhAvanA udAharaNo rajU karyA, tethI rAjA bhoje temanA ja nikaTakALamAM thayela A. zAlibhadrasUrijIe zAMta thaIne paMDitone mukta karyA hatA, sUrAcAryajIno jayajayakAra to dIkSA divasathI ja AjIvana mATe vigaIno tyAga karI thayela hato. pravacanapaTutA keLavI hatI ane kahevAya che ke temanI dezanA ' paNa kahevAya che ke Aja sUrAcAryajI jJAnadAna mATe paNa kyAreya niSphaLa nahotI jatI. bIjA eka A. bhagavaMta ziSyo upara ugra banIne kayAreka oghAnI dAMDIo phaTakAratA zIlaguNasUrijI nAme paNa thayA che, jemaNe vi.saM. 802mAM to kyAreka loDhAnI soTI. tethI nArAja thayela droNAcAryajIe pATaNa nagaranA zilAropaNa prasaMge hAjara vanarAja cAvaDAnuM ja temanA jJAnano nazo utAravA dhArAnagarInA rAjA bhojanA jIvana ghaDatara karela. darabAramAM mokalelA. paNa prasthAnapUrve gurudevanI AziSa sAthe (22) A. cakSadevasUrijI chae vigaIno tyAga karI dIdhelatethI rAjA bhojanA badhAya paMDito temanI zaraNe AvI gayela. paNa pAchaLathI temanI ja - vIra saM. 585mAM teo AcAryapade Avela. teo irSA karanAra rAjA bhoje jyAre surAcAryajIne samApta karI pArzvaprabhunI paraMparAnA upakeza gacchanA trIjA yakSadevasUrijI devA SaDayaMtra goThavela, tyAre pATaNanA aneka jainoe AyaMbila kahevAyA che. temanA samayakALamAM plecchoe dariyApAra tapa-navakAra japa karI AcArya bhagavaMtanI rakSA dhanapALa kavi hindustAnamAM acAnaka trATakI maMdiro ane mUrtio toDavAno mAraphata karAvela. aMte bhoMyarAmAM chUpAyela temane taka lAvI jhapATo goThavelo hato. A bhagavaMta mahuvAmAM birAjIta hatA, pATaNa tarapha vihAra karAvI dIdhela. prANanA jokhame paNa ane te samayanI ane te samayanI nagarI mugdhapuramAM aneka pratimAothI jinazAsananI vAto jayavaMtI rAkhavAmAM sUrAcAryajInuM nAma jinAlayo zobhatA hatA. mlecchonA trATakavAnA aMdAjIta aitihAsika jANavuM. kALa prabhAve vartamAnamAM satyanA samAcAra maLatAM ja teo cetI gayA hatA. rAtorAta zrAvakonI pakSapAtIone maraNAMta kaSTo paNa AvI zake che je satya sAthe sAdhuone paNa jinapratimAnA sthAnAMtara kAryamAM lagADI jinabiMba rakSA karI hatI. pa00 sAdhuomAMthI jeTalA bane teTalA dUra mokalI pote bahu ja ochA ziSyo sAthe mahuvAmAM (21) A. dhanezvarasUrijI rokAyA, jyAM acAnaka savAre pleccho tUTI paDyA. jAvaDazA kannojadezanA rAjA kardamanA putra dhana nAmanA A jevA zrAvako tathA AcAryane paNa keda karI nAkhyA. mUrti mATe rAjakumAranI kAyAmAM jherI phollA paDI gayA, tyAre badhAya temanA taraphathI javAba na maLavAthI krodhAvezamAM mlecchoe vaidakIya upAyo niSphaLa gayA ane deha vyAdhigrasta banI gayela. sAdhu mahAtmAonI katala karI nAkhela, tyAre jaina maTI koIka zrAvake batAvela upAya pramANe rAjarSi ane tarkapaMcAnana pleccha banela eka vyaktie AcArya bhagavaMtane chUpI rIte abhayadevasUrijInA caraNone pakhAlI temanuM ApeluM kRpAjaLa nasADI daI bacAvyA hatA. game tema A. yakSadevasUrijI zarIre chAMTatA ja roga upazamI gayo, paNa rAjaputra dhanano ekalA khaTTakUpa gAme pahoMcyA, jyAMnA zrAvakoe jinazAsananI AtmA jAgI gayo. vairAgyavAsita temane A. bhagavaMte cAritra sevA hetu AcArya bhagavaMtane kula maLI 14 jeTalA alagapradAna karI jJAnAbhyAsa karAvyo. AcAryapadavI ApI tenuM nAma alaga gharanA putro ApI dIkSita karAvela, jethI zAsanarakSaka ApyuM dhanezvarasUrijI. AcArya bhagavaMta ekalA na paDI jAya ane te vicitra prasaMga mAtra citoDamAM ja aDhAra hajAra jeTalA brAhmaNone banyA pachI A. yakSadevasUrijIe khaMbhAtamAM pArzvanAtha bodha ApI jinadharmI banAvyA. potAnA aDhAra ziSyo bhagavAnanI pratiSThA paNa karAvela. saMyamIo dvArA pratimAM thayA, badhAyane AcAryapada sudhI pahoMrADyA. dhArAnagarIno rakSA, jIvananA balidAna, AcAryazrIno ekAkI vihAra, rAjA muMja temane gurupade sthApI dharmArAdhanA karato hato ane uparAMta bhikSAmAM saMtAnonA samarpaNavALI A ghaTanA pote rAjakuLanA hovAthI aneka rAjavIo AcAryazrInI AjJA abhUtapUrva gaNAya abhUtapUrva gaNAya che. dhanya che zAsanarakSaka mahAtmAone ane temanA rakSaNahAra AcArya bhagavaMtane. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 jina zAsananAM (23) A. devacaMdrasUrijI. ziSya ane rAjA beumAM nathI evuM jaNAvI khaMbhAta tarapha vihAra Adarela. paNa zAsana sitArA jevA jJAnI AcArya teono vicaraNakALa nikaTano ja che ane te samaye bhagavaMtanI paNa zehamAM taNAyA na hatA. te tathya prakAza pADe pATaNamAM siddharAja jayasiMhanuM zAsana hatuM. bIjI tarapha aneka adharmIo maLIne jinazAsanane khAsa upadravita karI rahyA hatA. che ke lAkho-koDonA dhananuM dAna paNa saMyamadhana sAme vAda-vivAdo ochA thaI gayA, paNa chatAMya jinAlaya khaMDana, - sAva tuccha che. deva-gurunI AzAtanA, uparAMta mithyAmata pracArathI AcAryazrI khinna thaI gayA hatA. pote potAnI alpazakti samajI rAjA kumArapALanA zAsanakALa daramyAna thaI gayela duHkhAzru pADavA lAgyA, tyAre zAsanadevI pragaTa thayela ane AcArya bhagavaMta che. vadhu vicaraNa dakSiNa bhAratamAM rahela. AcAryazrIne dhaMdhukA padhArI moDha-vaNika cAciMga ane tenI jaina AMdhrapradezamAM temanA nAma ane kAmano DaMko vAgato hato. zrAvikA pAhinI pAsethI phakta pAMca varasanI umrano cAMgo laI vicaraNa karatAM teo gujarAta padhAryA ane cAturmAsa pAchuM dIkSita karavA sUcanA karI. pATaNamAM ja karyuM. te samaye A.bha. hemacaMdrasUrijI paNa anya haiyAnI vyathA AMkhanA AMsue haLavI karI. teo dhaMdhukA upAzraye cAturmAsa birAjamAna hatA ane beu AcAryomAM padhAryA tyAre rAtre pAhinIne paNa svapna Avela ke koI divya jyeSTha hatA. A. kakkasUrijI, jeo cAritrasaMpanna ane hAthoe teNIne ratna ApyuM, je teNIe svIkArI tarata ja anubhavI mahAtmA hatA. harSAzru sAthe AcArya bhagavaMtane arpaNa karI dIdhuM. jyAre yogazAstra nAmanA graMthanI pUrNAhuti thaI, tyAre ujvaLa cAritra ane dhavalabhAvanAne kAraNe mAtA- nikaTanA dareka mahAtmAonA vaDIlane tyAM eka-eka prata vAMcavA, pitAnI rakajhaka chatAMya udayana maMtrInI madhyasthIthI cAMgo mahA abhiprAya ApavA mokalavAmAM AvI. AcAryanA ziSya sudI caudazanA dIkSita thayo ane nAma rakhAyuM somacaMdra muni. guNacaMdravijaye eka nakala kakkasUrijIne paNa pAThavI, jeoe Aja bhAvikALanA ka.sa. hemacaMdrAcAryajI jemaNe guradevanI dhyAnathI vAMcatAM dIThuM mahAmaMtra navakAranA maMgalapAThathI prAraMbha kRpAthI kAzmIra tarapha vihAra karatAM khaMbhAtamAM neminAtha thatA te graMthamAM prAraMbhamAM navakAranA aMtima padamAM "paDhamaM havaI prabhunA jinAlayamAM rAtrinA dhyAnamAM sarasvatIne sAdhyA maMgala"nA sthAne "paDhamaM hoI maMgala" evo pATha hato, jethI hatA. nAgapuranA zreSThInA kolasAne sonAmAM pheravI nAkhela. mahAmaMtra navakAra 68 akSarane badale 67 akSarano thaI jato devo ane rAjAone AkarSita karavAnI vidyA zAsanadevI pAse hato. A. kakkasUrijIe potAnA ziSya parivAra sAthe maMtraNA meLavI lIdhI. gaganagAminI vidyA paNa sAdhela, uparAMta rAjA karI A padanA pheraphArano virodha vicAryo paNa rAjA siddharAja jayasiMhathI laI kumArapALa beune vaza karI zAsananA kumArapALanA pradezamAM temanA ja guru tarIke rahelA AcAryazrIno aneka kAryo pAra pADela. A. hemacaMdrAcAryajInA camatkArika avinaya thatAM, moTI khaTapaTo thavAnI saMbhAvanA jaNAtAM sAthe prasaMgo alaga graMthamAM avatAryA hovAthI atre vistAra virAma abhiprAya pUchatA kAgaLanA TUkaDA karI pAchA mokalyA ane jANavo. paNa kumArapALa rAjA paNa suvarNasiddhithI haju vadhu vihAranI taiyArIo AdarI. prakAre jinazAsanano udyota aDhAreya dezonI bahAra paNa karI gurjarezvara kumArapALane jANa thatAM tarata ja A. zake tevI bhAvanAthI jayAre potAnA guru devacaMdrasUrijIne paNa kakkasUrijIne vinaMtIthI rokyA. nikaTanA gAme gayA, jyAM dUra dezathI vihAra karI pATaNa teDAvyA ane khAsa page paDI pAThAMtaranI vAto sAMbhaLavA maLI. samAcAra maLatAM ja A.bha. suvarNarasasiddhi ApavA bhAvavinaMtI karI, tyAre cAritravaMta hemacaMdrasUrijI vihAra karI A. kakkasUrijI pAse pahoMcI gayA devacaMdrasUrijIe spaSTa jaNAvela ke ekalA dhananA baLe jo ane koIpaNa avinaya thayA badala kSamAyAcanA karI, sAcI zAsanaprabhAvanA karI zakAta to mahAvIra prabhue paNa vArtAlApathI jANI lIdhuM ke hoIne badale havaI zabdano prayoga pahelI niSphaLa dezanAne divyazaktithI saphaLa banAvI hota A. kakkasUrijIe sUcita karyo che ane tarata ja te vAtano ane devatAI zaktio vAparI camatkAro lokone dekhADyA nikhAlasa svIkAra karI ka.sa. hemacaMdrAcAryajIe yogazAstra hota, uparAMta tevI siddhinuM sAnidhya karavAnuM puNya potAnA Jain Education Intemational Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 113 graMthane jAheramAM lAvI dIdho. beu A. bhagavaMtono punaH (26) A. rAmacaMdrasUrijI pATaNa praveza vAjate-gAjate rAjA kumArapALe karAvyo ane teo ka.sa. hemacaMdrAcAryajInI pATa paraMparAe temanA ja saMghamAM navA koI matAMtara thatAM aTakI gayA. uttarAdhikArI tarIke Avela AcArya bhagavaMta hatA. temanA Aja sudhI paNa zAstrapAThonA apalApa na thAya, tenI jIvanamAM eka bhayAnaka ghaTanA banI gaI, je suNatA AMkhomAM takedArI tapAgacchIya saMgho ane sAthe zvetAmbarIya paraMparAmAM lohInA AMsu kadAca UbharAya, chatAMya zAsanarakSAno A prasaMga jaLavAya che. kAraNa ke tema thatAM kyAreka arthanA anartho thaI vAMcavA-vicAravA jevo che. zake, matAMtaro phUTI paDe, tattva to bAjumAM paNa nAnI-nAnI hakIkata ema banI che ke vi.saM. 1228nI pATaNanA bAbatamAMthI matabheda UbhA thaI jAya. tatvanA jJAtAo jinAlayanI aMtima pratiSThA ka.sa. hemacaMdrAcAryajInA zubhahaste atyA hovAthI kathAnuyogamAM paNa matAMtaro rAjA kumArapALanI upasthitimAM thaI. tyAre chaLa karIne anicchanIya gaNAyAM che. virodhamAM paDela bAlacaMdramunie muhUrta batAvavAmAM garabaDa karI (25) A. siMhasUrijI CbAjI karI nAkhI ane lagnaveLA pahelAM ja pratiSThA karAvI gujarAtanA aneka tIrtho nAnA-moTA saMkaTomAMthI pasAra dIvA. te kAraNe kamuhUrte thayelA aMjanazalAkA vagere kAraNe thayA che, pachI te pAlitANA hoya ke giranAra, khaMbhAta hoya pratiSThA karanAranuM AyuSya vadhumAM vadhu traNa varasanuM bace tevA ke bharUca, kyAreka AkramaNo thayA to kyAreka honArato sarjANI. saMjoga sarjAyA. te payaMtranI jANa thatAM ja A. bhagavaMte tevI ja koI durghaTanA bharUcamAM banI gaI. jemAM aniprakopathI khAnagImAM A. rAmacaMdrasUrijIne jaNAvI dIdhela ke muni aneka makAno ane dukAno nukasAna pAmyAM. lAcArIvaza jainone bAlacaMdra AcAryapadane yogya nathI. bhaviSyamAM tevI paNa gAma-nagara choDavAM paDyAM ane tyAM sthita prabhu jImevArIvALI padavI na ApavI. e vAta pachI to cha mAsamAM munisuvratasvAmIjI jinAlaya bacyuM, paNa ADoza-paDoza tArAja ke.sa. hemacaMdrAcAryajI kALadharma pAmI gayA ane bIjA cha mAsa thavAthI jinabhakti karanAra zrAvakonI vastI na rahelI. AvI pachI kumArapALa rAjA paNa paralokavAsI banI gayA. viSamatA vacce nikaTanA divasomAM ja jainAcArya siMhasUrijI pATa upara A. rAmacaMdrasUrijI AvyA, temaNe paNa eka jevA jAgRta mahAtmA bharUca AvI gayA. teo dhArata to AMkha ane dRSTi khoI. teo khAsa paramAtmabhaktinA rAgI bharUca ane nikaTanA kSetramAM bhUgarbha thayela dhananI mAhitI kavi paNa hatA. paNa jyAre pApI ajayapALa rAjA sattA upara meLavI zakata ane te ja dhana vaDe jinAlayanA jirNoddhAranuM kArya Avyo ane khAsa bAlacaMdramunine AcArya padavI pradAna karavA prAraMbhI zakata, kAraNa ke aSTAMga nimittajJa hatA, chatAMya Agraha karyo tyAre gurvAjJAne mAthe rAkhI te kArya thavA na detA derAsaranA kArya mATe tevA nadhaNIyAtA dhanano vicAra karyA vagara ajayapALa vIpharyo. dhagadhagatI loDhAnI pATa upara sUI jIvana ane pAchI koInIya zarama rAkhyA vagara ajainone bolAvIne pUruM karavAno kALo kAyado jAhera karyo ane phakta jinazAsananA maLI dhana ekaThuM karela ane te ja bhegI thayela pAMceka hajAranI hita hetu AcArya rAmacaMdrasUrijIe potAnA prANanI paravAha rakamamAMthI nukasAna pAmela jinAlayanI marAmata karAvela. karyA vinA AtmabalidAna ApI dIdhuM paNa ajayapALa jevA paramAtmAnI pUjA potAnI maryAdAnA kAraNe na karI zakanAra, nAstikane paravaza na thayA. tarata pachInA traNa varasamAM ja sAdhusaMtonA manamAM paNa bhagavaMtanI bhakti kevI hoya che ajayapALa to kUtarAnI mote kamota pAmI durgatimAM gayo. teno paricaya A prasaMgathI thaI zake che. bIjI tarapha nitya uparokta bInA batAve che ke AcAryapadavInI zuM mahattA pUjA karanArA zrAvakonI ja upekSA ane anupasthiti paNa dhyAna , che, tenI yogyatA mATe gurudevo paNa kevI ciMtA rAkhatA hatA levA yogya bAbata kahevAya. jinabiMba ane jinAlayanI ane jinazAsananI dhUrA Aja sudhInA AcArya rakSAnI prathama jImevArI zrAvakonI che, zramaNoto te mATe bhagavaMtoe kevI rIte vahana karI paramAtmAnA paramArthakArI ucita mArgadarzana ApI zake che. zAsanane prasaMge-prasaMge vega-saMvega Apyo che. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 (27) A. paramadevasUrijI teo vi.saM. 1300 pachInA kALamAM thaI gayA. jJAnI puruSa hatA, sAthe jainadharmanA prabhAvaka. potAnA jJAnabaLathI dAnezvarI jagarUzAne jaNAvI dIdhela ke vi.saM. 1313, 1314 ane 1315nA traNa varasa uparAuparI dukALa paDaze. mATe jinazAsananA hitamAM prajAjanonA kalyANa mATe kAMI paNa jJAti-jAtinA bheda vagara saune udAratAthI anna-vastra-auSadha vagerenuM dAna karavuM. bhakta zrAvaka jagazAe jJAnI bhagavaMtanA bola upara ja 112 dAnazALAo khullI karI dIdhI, prajA to dhana svIkAre, paNa rAjA jevA rAjAo paNa temanI pAsethI potAnA prajAjano mATe dAna laI gayA hatA ane traNa varasamAM ja ATha abaja, sADA cha kroDa maNa anAjanuM vitaraNa jagaDUzAe binazaratI khullA hAthathI karI jinazAsanano jayajayakAra karAvyo hato. dilhInA bAdazAha sudhI to samAcAra gayA, paNa sAthe hindustAna samagramAM temanA dAnadharmano DaMko vAgI gayo. jJAnI gurudeva vagara A lAbha kevI rIte maLI zakata, evI zubha bhAvanAmAM teoe prANa choDyA hatA. dAnathI ja dharmanI zarUAta thAya che, te uktine sArthaka karanAra jagaDuzAne jaina jagata abhinaMdana ApyA vagara kema rahe? dhanya che paramadevasUrijInI karuNA bhAvanAne. te pahelAnI akabaranI krUratA vicAraNIya che. kAraNa ke vi.saM. 1620nI sAlamAM goMDavANAnI rANI durgAvatIne jItavA keTalAya strI-puruSone jIvatA mArI nAkhelA, pazuo kApI nAkhyA hatA. te ja pramANe cittoDanA killAne sara karatI vakhate lAkho jIvonI hatyA karAvela ane kahevAya che ke mRtakonI janoInA jina zAsananAM DhagalAnuM ja vajana 7465 maNa jeTaluM hatuM. lAhora nikaTanA jaMgalamAM paNa lAkhathI vadhu pazu bhegA karI zikAra zokhIna akabare badhAya mUka prANIone eka sAthe raheMzI nAkhyA hatA. AgarAthI ajamera sudhInA mArgamAM eka eka kosanI dUrI upara baMdhAvela minAra upara mArelA haraNonA toraNo laTakAvelA. dararojanA savAranA nAstAmAM ja savAzerabhara pramANa cakalAonI jIbha te khAto hato. zikAra mATe 500 cittAo, pAMca hajAra pADAo uparAMta vIsa hajAra kUtarAo rAkhelA. kahevAya che ke te pUrvabhavamAM mukunda nAmano tApasa hato ane niyANA sAthenA maraNathI AvI dharmazUnya dazA pAmela. Ajeya paNa udAramanA zrAvakonA abhinaMdana thAya che. rokANanuM pharamAna karyuM. te yathAyukta kartavya che. (28) A. jagadguru hIrasUrIzvarajI prAcInakALamAM to maMtra prabhAvaka mahAtmAono itihAsa jovA maLaze, paNa vartamAnakALamAM ja nikaTanA cAraso varaso pUrve thayela hIrasUrijI A. bhagavaMtanI jIvanalIlA paNa cAritrika prabhAve anokhI vItI gaI che. caMpA zrAvikAnA cha mAsanA upavAsanA nimitta bAdazAha akabara jemano paricaya pAmyo tevA A. hIrasUrijI cheka gaMdhArathI vihAra karI ziSya parivAra sAthe vi.saM. 1639 jeTha vada terasanA dilhI padhAryA. AvI mithyAtva dazAvALA eka bAdazAhane potAnA cAritrikabaLathI vazamAM laI tenI pAse ja saMpUrNa gujarAta, mAlavA, ajamera, dilhI, phatehapura ane mulatAna pradezomAM dareka varSe paryuSaNa mahAparvanA maLI 12 divasa amAri pravartana karAvavuM ane lAgaTa cha mAsa sudhI badhAya AjJAvartI pradezomAM hiMsA baMdha karAvavI ke DAbara mahAsarovara pAse lAkhkho pakSIone mukata karI choDI devA, gunegAronI sajA mApha karavI vagere karuNA-anukaMpAnA aneka kAryo karAvI jinazAsanano jayajayakAra karAvyo hato. teTaluM ja nahIM paNa bAdazAhane pratibodhI pachI vihAra samaye akabaranI vinaMtIthI varuNadevanA kRpApAtra zAMticaMdra upAdhyAyane ahiMsAdharma saMbhaLAvavA dilhI upAdhyAyajIe paNa akabaranI krUratA khatama karI nAkhI, tene vadhu dayAvaMta banAvavA indrajALa dvArA tenA pitA humAyu bAdazAhane rAjarasAlA sAthe AvatA dekhADyA hatA. aTakano killo je jItAto na hato, tene phakta phUMka mArI khAImAM dhULa bharI, sainyane spaMbhita karI ane killAnA daravAjA paNa trIjI phUMkathI kholI nAMkhI camatkAra darzana karAvyAM hatAM. upAdhyAyazrIjInA ja prabhAvathI savAzera jIbhanI hiMsAvRtti baMdha karanAra, zatruMjayanI jAtrA koIpaNa sonaiyAnA kara lIdhA vinA khullI karAvanAra, jajiyAverAmAM maLanAra cauda kroDanI karaverAnI paNa mAphI karanAra ane cha-cha mAsa sudhI amAri pravartana cAlu karAvanAra Aja akabare zikharajI vagere tIrthonI mAlikInA je pharamAno kADhI Apela che, te Ajeya paNa sAbitI svarUpe mojUda che. eTaluM ja nahIM Aja samayakALathI muslima bAdazAho jainadharmIya ahiMsApAlanathI bhAvita thaI, Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 115 zAMtipathanA mAzuka banela hatA, je hakIkata che. zakANI, je kSamya gaNavI ane prastuta graMtha pUrvenA zramaNagraMtha uparokta prasaMgathI tAravaNI e prApta karI zakAya ke ke dhanyadharA bhAga-1thI avagAhavI tevI namra bhalAmaNa che. jinazAsananA ziratAja samA eka AcArya bhagavaMtathI paNa A sAthe A. bhagavaMta siddhasena divAkarasUrijI, laI eka AcArasaMpanna sAdhu mahAtmA paNa zAsanarakSA, vajasvAmijI, pAdaliptasUrijI, bappabhaTTasUrijI, prabhAvanA ke dharma pracAra-prasAranA zubhakAryo kevI kunehathI jIvAnaMdasUrijI, abhayadevasUrijI, mAnadevasUrijI, karI zakyA hatA ke karI zake che. kyAMka to sAdhvI bhagavaMto vIrAcAryajI, ka.sa. hemacaMdrAcAryajIthI laI 5. siddhicaMdrajI thakI paNa tIthonA jINoddhAra, surakSA, saMvardhananA kAryo thayA che. ke upAdhyAya yazovijayajIne paNa smaraNapathamAM laI lekha vistArano virAma karIzuM. A prasaMge aitihAsika satya prasaMgonI noMdha letA prastuta lekhanI samApti sAthe eTaluM jarUra umerI zakAze ke gRhastho na jANe nAmI-anAmI keTakeTalAka sAdhu-sAdhvI pAse saMpattinI zakti hoI zake che, tema saMyamIo pAse bhagavaMtoe paNa ApatsamayamAMthI zAsananI sAdhanAo sAdhanAnI sAkSAt zaktio hoya che te beuno jyAre subhaga sAyavI, tIrtharakSAo karI ke devI-devatAone paNa samanvaya thAya che tyAre savizuddha koTinI zAsana prabhAvanAo lokathI mAnavalokamAM AkarSI-AmaMtrita karI sarjAya che. itihAso saryA che. te badhAyane natamastaka vaMdana karI phakata bhAvikALanI bhavya bhAvanAothI AtmAne bhAvita zAsana prabhAvanA karatAMya, zAsananI rakSAnI ciMtA karIe. mana-mastakamAM rAkhanArA ane tethIya vadhIne svanI ArAdhanAne sAcavI sUkSma zaktione jinazAsananI 1 camatkArone to duniyA paNa namaskAra kare, paNa vagara sevAmAM lagADanArA mahAtmAo thakI ja zAsana jayavaMtuM tevI Azcaryapada ghaTanAe paNa Aja sudhI jenI maryAdAne jagata che. Ajeya paNa tevA zakti saMpanna mahAtmAo ke namaskAra kare che, te ja eka camatkAra jevI bAbata che. saMyama, zramaNopAsako hoya to Azcarya pAmavA jevuM nathI. dareka kALamAM jJAnadhana, sAdhanAzakti, tapa-japa, jJAna-dhyAna uparAMta sUmanI acAnaka koIkane koIka AzcaryakArI prasaMgonA nimitto ArAdhanAothI Ajeya paNa jinazAsana jagatkRSTha che tenI uddabhavatA hoya che ane Aja pramANe paramAtmA mahAvIranA jayapatAkA pharakAvavAmAM sau potapotAnI zakti pramANe, zAsananA ekavIsa hajAra varaso (bhAvikALamAM paNa) bhavya saMjoga ane bhAvanA pramANe yogadAna ApI rIte vyatIta thayA ke thaze. akAraNavatsala, ahoupakArI, anaMtajJAnI bhagavAnanA kANane yatkiMcita mastakathI utArI haLavA banIe tevI lekhanI maryAdA bAMdhela hovAthI aneka zAsana maMgala prArthanA ane moMgherI bhAvanA sAthe alpavirAma. prabhAvakonA jIvana itihAsanI vArtAo atre lakhI nathI eka saMyamI AtmA jyArathI dIkSita thAya te ja divasathI aneka sArA zubha kAryo karatA rahevAnI suMdara tako meLavI lya che mATe tenA AhAra, vihAra, nihAra badhAya prasaMgo karmanirjarA bane che. Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'citana-manana-ciMtana 1. sudharmAsvAmInI pATa, pravacanapaTutA, prabhAvakatA, pratijJAdAna karatAMya padArthonI pIrasaNI dvArA tattva ane sattvanI vAto karavA mATe che, te pATathI dhanavAna-dhanahinano pakSabheda na cAle. 2. gharamAM jema kacarApeTI rakhAya che, tema ghaTa(AtmA)mAM paNa ekAda khUNe rAga-dveSano sahajamaLa ThAlavavA sthAna rAkhavuM, jethI rAga-roSanI paryAyothI jIvAtmA karmabojhila na banI jAya. 3. dareka vyakti, pazu-paMkhI ane jIvomAM potapotAnI AgavI zakitao, vizeSatAo ane guNo jovA maLaze, te ja zodhavAmAM jo buddhine saMzodhaka banAvIe to doSo dekhavAno samaya paNa na bace. 4. ati hAsya ane ati rudananA avasara jo vAraMvAra jIvanamAM AvatA hoya to jANavuM ke jIva rati aratinA gharamAM beTho che; te saMyamI hoya ke sadAcArI, beune Azrava ane karmabaMdha sarakhA che. 5. sArA kAryo karavAnI dhagaza chatAMya saMjoga-paristhiti vaza na karI zakAtA hoya to abhAgyano baLApo rAkhavo, sukArya karanAranI anumodanA karavI, protsAhana ApI pakSapAtI banI rahevuM. tAtvika ane sAttvika dharma kyAreya jhagaDA-TaMTA nathI zIkhavato, chatAMya kALanA kuprabhAve Aje dharmanA ja nAme jhAjhA jhagaDAo che. dhanopArjana mATe ja saraLa che, jyAre dharmopArjanamAM aneka AMTIghUMTIo che. kAryane jozathI karanArA thAkI zake che, paNa hoMzamAM rahI hoMzathI karanArA thAkatA nathI. mATe ja kahevAya che "utAvaLA so bAvarA, dhIrA so gaMbhIra." vadhu vegIlA vAhano akasmAtano bhoga bane che. javAno dezanI rakSA kare, sattAdhArIo prajAjananI, tema vaDIlo dharanI rakSA kare tema dharanI nArIo je. sau bALakonA susaMskaraNanI to aneka naujavAno vagara saMsthAe utpanna thaI javAnA. 9, gaI kAla bhayAnaka hatI ane bhUlI javA jevI che, bhaviSyanI AvatIkAla aTapaTI che ane kevI athaDAmaNo karAvaze khyAlamAM nathI, paNa AjanI ujavaLa AvelI paLa to sukArya karI levAnI ghaDIo che. 10. anya saMghamAM zuM zuM cAlI rahyuM che, tenA sArA ane anumodanIya samAcAra jarura rAkhavA, paNa potAnA saMghamAM zuM zuM khUTe che tenI ciMtA satata karavI, temAM parahitaciMtA che, anyathA pArakI paMcAtanA pApo lAge. 11. pistAlIsa Agamono sAra eTalo ja che ke te te pramANe pravartavuM jethI rAga-dveSa pAtaLA paDatA jAya, Atmika zuddhi vikasatI jAya ane muktino mArga pUro thato jAya tevI che vItarAgI vibhunI vANI. 12. jIvita mAtA-pitAnI avagaNanA temanA hitavacananI upekSA ane mRtyu pachI phoTA, hAratorA ke dhUpa-dIpa jema hAsyAspada che, tema jIvatAjIvanI niMdA ane tenA maraNa pachInA guNagAna te paNa ThagArI cAla che. 13. paranI sahAye madhadariye taranArA aneka jovA maLaze, tema sAva kinAre AvI gayA pachI paNa DUbI jannArA aneko hoya che. parIkSAmAM prathama, dvitIya ke tRtIya krame to viralA ja utIrNa thAya che. 14. aneka labdhiomAM vacanalabdhi eka anupama labdhi che je aneka upalabdhi karAvI zake che, paNa duniyAmAM zabdonI ja mArAmArI che, mATe ja vadhu bolavA karatAM ochuM ja bolavuM ane vadhu kArya karavuM vadhu sAruM che. 15. mAnavIno jIvana vikAsa tenA vicArone AdhIna che. vikAro kevA satAve che tenA karatA keTalA vazamAM che tenI kiMmata vadhAre che. jenA ucca vicAro te mahAjana che. 16. mahAjanoe ciMdhyA raste cAlavuM e mahAkartavya, anyathA te ja mArganuM zodhana-saMzoghana karavuM. sAva chello mArga banAvavo-kADhavo, paNa sAva hatAzA-nirAzA sAthe bhAMgI tUTI na paDavuM. 10. jyAre bhAratavarSamAM anAryonA padArpaNane kAraNe azAMti, arAjakatA ane aMdhAdhUMdhI vyApI hatI tyAre paNa vizvazAMtinA pratikasamA jinazAsane zAMti sthApita rAkhela hatI, jenA phaLasvarUpa Aje zAMti-samAdhisamRddhi ane sukhanA divaso keTalAya jIvo joI zakyA che. Jain Education Intemational Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 117 - . - ka jaLa zAzanAM dIptimaMta sAdhu fkSakozcoLI nIzALA (prabhAvakonI tejasvI tavArIkha) saMyamamUrti AcAryadeva zrImad vijaya hitaprajJasUrIzvarajI ma.sA. ra500 varSano jainazAsanano itihAsa ema kahe che ke siddhAMta ane zAsana rakSA khAtara zuddha prarUpaka guNavALA A zramaNa saMsthAnA saMghanAyako ane jyotirdharone prasaMge prasaMge aneka tANAvANAmAMthI pasAra thavuM paDyuM che. kALabaLanI sAme paDakAra pheMkIne paNa zAsananI Ana-zAna vadhArI che. so TacanA sonA jevo zAsanano mUlyavAna vAraso jALavavAmAM A pratibhAsaMpanna saMghanAyakonI romAMcaka vAto itihAsanA pAne jovA maLe che. jaina zAsana ziratAja dIkSAyuga pravartaka tapAgacchAdhirAja pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA anekAneka ziSyapraziSyaratno jaina zAsananA rAjA samAna, navapadanA tRtIya evA sUri-AcAryapadane zobhAvI rahyA che. pa.pU.A.zrI guNayazasUrijI ma. tathA pa.pU.A.zrI kIrtiyazasUrijI ma.nA AzIrvAda meLavI A lekhamALAmAM pragaTa thayela lekhamALAnuM saMkalana karanAra AvA ja eka sUripuMgava che saMyamamUrti AcAryadeva zrImad vijaya hitaprajJasUrIzvarajI mahArAja. amarelI saurASTranA vatanI. tyAM ja vi.saM. 1986nA bhAdaravA vada 11nA janmyA. mAtA mIThIbahena ane pitA tArAcaMdabhAI koraDIyA hatA. vyavasAya mATe muMbaI-muluMDa rahetA. nAnapaNathI ja dharmanA sArA saMskAra hatA. vairAgyano DhALa hovAthI yuvA avasthAmAM paNa bhogathI vimukha rahI brahmacArInuM jIvana gALatA hatA. muluMDamAM ATha varSa sevAbhAvathI dhArmika pAThazALA calAvI hatI. namaskAra mahAmaMtrArAdhaka pUjya paMnyAsapravara zrI bhadraMkaravijayajI mahArAja pAse paNa mumukSapaNAnI tAlIma meLavI hatI. teozrInI hArdika saMmatithI teozrInA (pU.A.zrI vijaya hitaprajJasUrijI ma.sA.). Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 jinazAsananAM gurudeva tapAgacchAdhirAja pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA pAse 39 varSanI vaye vi.saM. 2025mAM vatana-amarelImAM dIkSA laI teozrInuM ziSyatva zobhAvyuM. dIkSA vaizAkha vada 7nA thaI. e ja varSe siddha girirAja upara dAdAnI sanmukha raMgamaMDapamAM pU. gacchAdhipatizrInA varada haste jeTha vada-11nA vaDI dIkSA pAmyA. suMdara saMyamanuM lakSya, gurvAjJA pAlana, sahAyaka banavAnI vRtti, jayaNAnI dhagaza, dareka bAbatamAM cokasAI cIvaTa ane upayogapUrvaka vartavAnI TevanA kAraNe vikAsa thato gayo. pUjya gurudevano vizvAsa saMpAdana karI vividha mahAtmAo sAthe saMghATakarUpe ghaNAM cAturmAso karI te te kSetrane upakAraka banyA. e dvArA yogyatAno vikAsa thatAM vaDIloe vaDIla banAvIne cAturmAsa mATe mokalavAno prAraMbha karatAM bulaMdI avAjamAM zAstrIya pravacano Adi karI vizeSa upakAra karanArA banyA. pUjya gurudevanA kALadharma bAda gurubhAI suvizALa gacchAdhipati pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya mahodayasUrIzvarajI mahArAjAnI paNa evI ja kRpA prApta karI. vi.saM. 205ramAM zrI bhorola tIrthanI aitihAsika aMjanazalAkA-pratiSThA bAda teozrInI saMmati meLavI gurubaMdhu vardhamAna taponidhi pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya guNayazasUrIzvarajI mahArAjA tathA teozrInA ziSyaratna, pravacana prabhAvaka pUjya AcAryadeva zrImad vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAjAnA sAMnidhyamAM rahI aneka svataMtra cAturmAsAdi karI jana pratibodha karyo. A daramyAna aneka pustakonA saMkalana-saMpAdana karyA. dhArmika vahIvaTa vidhAna pustaka dvArA dharmadravya vyavasthAnuM suMdara saMyojana karI ApyuM. 72 varSanI vaye teozrIne ziSyaratnanI prApti thaI. je munirAja zrI jitaprajJavijayajI mahArAjanA nAme teozrInI sevA-suzruSA karI jJAna-dhyAnamAM pragatizIla banela che. teonI vizeSa yogyatA joI 74 varSanI vaye temane zrI bhagavatI sUtranA joga karAvavAmAM AvyA ane baMne sUrivaroe vi.saM. 2061nA kArtaka suda 11nA roja suratamAM teone gaNi-paMnyAsapada arpaNa karyuM. tyArabAda paga vALIne na besatAM temaNe zAsana prabhAvaka sUrivaro nAmanA daLadAra sacitra graMthanuM saMpAdana kArya hAthamAM lIdhuM ane be varSa sudhI sakhata parizrama karI enuM prakAzana pAra pADyuM. vi.saM. 2067nA poSa vada 1 nA muMbaI-vAlakezvaramAM pravacanaprabhAvaka AcArya zrI vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAje temane AcAryapade ArUDha karyA. 81 varSanI vaye vidhivata AcAryapadane pAmelA teozrInI samudAya samarpitatA, AjJA niSThatA, saMyamekalakSI jIvana Adi guNalakSmInA sakala zrIsaMgha AnaMdapUrNa darzana karavA sobhAgI banyo che. Aje jaipha vaye paNa rojanA 15 thI 20 jeTalA kilomITarano teo majethI vihAra kare che ane mukAmamAM svAdhyAya ane saMdha upayogI sAhityanA sarjanamAM samaya Ape che. teozrInA sAMsArika parivAramAMthI "t paNyAtmAo pratibodha pAmI saMyamanI aMdara ArAdhanA karI rahyA che. teo cirAyu bane ane nirogIpaNe saMyama ArAdhanA karI saMgha upara upakAra karatA rahe evI zubhecchA. pustakonuM saMpAdana : 1. dhArmika vahIvaTa vidhAna (sAta kSetranI vyavasthA), 2. jinabhaktinuM bheTavuM. 3. samAdhi sAdhanA saMgraha, 4. cAlo guru vaMdana karavA jaIe, pa. zAsana prabhAvaka sUrivaro. | suvizAla gacchAdhipati pU. AcAryadeva zrImad vijaya rAmacandrasUrIzvarajI ma.nA 121 ziSyamAM teozrIno 64mo naMbara Ave che. dIkSA paryAyanA 42 varSamAM vadhumAM vadhu varSo nitya ekAsaNAM pAMca parvI AyaMbilo jALavyAM che. pUjyazrIne lAkha-lAkha vaMdanAo. - saMpAdaka Jain Education Intemational Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 119 pR:3ya mAyAdava zrImada vijaya hIkayurIzvarajI mahAbhaion. pUjya zahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjA IN U/ IT III , 4 pUjya mahA mahopAdhyAya 'zrImadda yazovijayajI mahArAjA pitA dIkSA TEST pUjya AcAryadeva zrImad vijaya hasUrIzvarajI mahArAjA saMsArI nAma : hIrajI janma : vi.saM. 1583 mAM. suda-9 pAlanapura mAtA : nAthIbAI : kurAzAha dIkSA : vi.saM. 1596 kA. vada 2,pATaNa dIkSAnI uMmara : 13 varSa dIkSAdAtA : pU.A. zrI dAnasUri mahArAja gurunuM nAma : pU.A. zrI dAnasUri mahArAja dIkSA pachInuM nAma : muni zrI hIraharSavijaya ma. paMnyAsa upAdhyAya padavI : vi.saM. 1608 nADalAI AcArya padavI : vi.saM. 1610 po. suda 5 sirohI (rAjasthAna) bhaTTAraka padavI : vi.saM. 1622 vaDAvalI (gacchAdhipati) AcAryapada paryAya : 42 varSa saMyama paryAya kALadharma : vi.saM. 1652 bhA. suda-11 unA (saurASTra) AyuSya : 69 varSa pU. jagadgurunuM jIvana apUrva tapamaya hatuM. jaMdagIbhara mATe ekAsaNuM ane pAMca vigaIno sarvathA tyAga hato. bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmA jevA paNa tapa kare to ApaNe to karavo ja joIe, tapa e saMcamane dIptimAna kare che. tapathI dIptimAna saMyama zAsana prabhAvanAmAM sahAya kare che, ema A mahApuruSo mAnatA. saMsArI nAma : jasavaMta janma : vi.saM. 1680 (prAya:) kanoDA (ji. mahesANA) mAtA : saubhAgade pitA : nArAyaNa : vi.saM. 1989 dIkSA sthaLA : pATaNa (poLiyAno upAzraya) dIkSAnI uMmara : lagabhaga 9 thI 10 varSa dIkSAdAtA : pU.A.zrI vi. devasUri mahArAja gurunuM nAma : pU. zrI navijayajI mahArAja dIkSA pachInuM nAma : muni zrI yazovijayajI ma. upAdhyAya padavI : vi.saM. 1018 : amadAvAda upAdhyAyapada paryAya : 25 varSa saMyama paryAya : papa varSa kALadharma : vi.saM. 1943 DabhoI AyuSya : 63 varSa : 56 varSa gaMgAtaTe nisargarakhya vAtAvaraNamAM jinazAsananA ratna samAna A mahApuruSe OMkAranA maMtrajApa dvArA mA. zAradAne pratyakSa karavA dvArA siddha karI. temanI pAtratA, temanI tamannA ane temano jJAnaprAptino. adamya utsAha; A badhu mA zAradAne AkarSaNa karanAruM banyuM. Jain Education Intemational Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 jinazAsananAM pRtha pathANA zrI maNivijayajI dAdA pRtha muniy. zrI vijaya) Helenal (buTerAyajI.) mAtA dIkSA (pUjya paMnyAsa zrI matiyajI dAdA saMsArI nAma ': motIcaMdabhAI janma : vi.saM. 1852, bhA. suda, aghAra (bhoyaNI tIrtha) mAtA : gulAbabAI pitA : jIvaNadAsa zeTha : vi.saM. 1807 : pAlI dIkSAnI uMmara : 25 varSa dIkSAdAtA : pU.paM.zrI kIrtivijayajI gaNi gurunuM nAma : pU.paM.zrI kasturavijayajI gaNi dIkSA pachInuM nAma : munizrI maNivijaya ma. gaNi padavI : vi.saM. 1916 paMnyAsa padavI : vi.saM. 1922, je.suda-13 amadAvAda saMyama paryAya : 58 varSa paM.pada paryAya : 13 varSa kALadharma : vi.saM. 1935, A. suda 8 amadAvAda AyuSya : 83 varSa aNAhArI padanA A sAcA abhilASIe jIvanamAM ghaNIvAra cAre AhArano tyAga karI aNAhArIpada mATe satata prayatna karyo hato. jIvananA | aMtima evA AThamanA divase upavAsa karI cAre AhArano tyAga karyo hato. vartamAna zramaNa saMghanA netA evA A pUjyazrI vi.saM. 1935 mA Aso suda8ne divase amadAvAdamAM kALadharma pAmyA. vya manAja zrI bruvajayajI 'mahArAjA briTezAyajI ma.) saMsArI nAma : buTTAsiMha janma ': vi.saM. 1863 dulavA (paMjAba) : kamade pitA : TekasiMha dIkSA : vi.saM. 1888 sthAnakavAsI dIkSA vi.saM. 1912mAM saMvegI dIkSA, amadAvAda dIkSAnI uMmara : 49 varSa (saMvegI) dIkSA dAtA : pU. zrI maNivijayajI dAdA gurunuM nAma : pU. zrI maNivijayajI dAdA dIkSA pachInuM nAma : munizrI buddhivijayajI ma. (saMvegI dIkSA). saMyama paryAya : saMvegI dIkSA 26 varSa kALadharma ': vi.saM. 1938 AyuSya : 05 varSa paMjAba, rAjasthAna ane gujarAtamAM jainazAsanano DaMko vagADanAra paMjAbI sAdhuomAM zrI buTerAyajI mahArAja prathama paMktimAM birAje che. teo dharmagraMthonA - UMDA abhyAsI ane kriyAkAMDamAM nipuNa sAdhuzreSTha hatA. Jain Education Intemational Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 121 - pRtha AcAryadeva zrImadavijaya salel85IjI alle3, pUchavAyAI hIrANuM vizALISNamUjI . thANAdAnAbhAI) pUjaya AcAryadeva zrImad vijaya 'ThamalANIzvarajI mahArAjA pUjya AcAryadeva zrImad 'layAnaMdajUrIzvarajI mahArAjA (AtmArAmajI ma.) saMsArI nAma * dittAsiMha (AtmArAma-devIdAsa) janma : vi.saM. 1892 the. suda 1 laherA (paMjAba) mAtA : rUpAdevI pitA : gaNezacaMdra sthAnakavAsI dIkSA : vi.saM. 1910 mA. suda 5, | mAlera koTalA dIkSA : saMvigna dIkSA : vi.saM. 1932 amadAvAda dIkSAnI uMmara : saMvigna dIkSA 39 varSa dIkSA dAtA : pU. muni zrI buddhivijayajI | (buTerAyajI ma.) gurunuM nAma : pU. paMnyAsa zrI buddhivijayajI gaNivara (buTerayajI ma.) dIkSA pachInuM nAma : munizrI AnaMdavijaya ma. | (AtmArAmajI ma.) AcArya padavI : vi.saM. 1943 kA.vada pa pAlitANA AcArya pada paryAya : 10 varSa saMvigna dIkSA paryAya : 20 varSa kALadharma : vi.saM. 1952 je. suda 8 gujarAnavAlA AyuSya : 60 varSa A mahApuruSe unmArgathI nIkaLatI vakhate jema aneka saMkaTo veThyAM hatAM tema sanmArgamAM AvyA pachI paNa aneka Akto vahorIne saddharmane akhaMDita rAkhyo hato. zAsanA pratye AvA prakAranI dhagaza tema ja sarvastu para zuddha prema hovAne kAraNe te AtmA vIsamI sadI jevA jamAnAmAM (jainazAsananA parama prabhAvaka banI zakayA che. ' saMsArI nAmA : rAmalAlA janma : vi.saM. 1908 sarasA (paMjAba) mAtA : jitAbAI pitA : rUpacaMdabhAI cati dIkSA : vi.saM. 1920 sthAnakavAsI dIkSA : vi.saM. 1929 jIrA saMvegI dIkSA : vi.saM. 1932 amadAvAda dIkSAnI uMmara : 12-01-24 varSa gurunuM nAma : pa.pUmunizrI lakSmIvijayajI ma. sA. dIkSA pachInuM nAma : munizrI kamalavijaya ma. AcArya padavI : vi.saM. 150 ma. suda 15, pATaNa AcArya pada paryAya : 26 varSa saMyama paryAya : 51 varSa kALadharma : vi.saM. 1983 ma. vada 6 jalAlapura (gujarAta) AyuSya : 05 varSa makasIdAbAdanA pUjyazrInA comAsAmAM tyAMnA bAbuo prabhAvita thayA ane suMdara bhakti karela. sukha sAhyabImAM rahenArI temanI strIoe 30-15-8 upavAsa Adi tapazcaryAo karelI. gInIonI prabhAvanA thayelI tathA rUpiyAonI to relamachela thatI. 16 Jain Education Intemational Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 jinazAsananAM pRthaGujyA thIvIIiSathajI Buster pUjaya AcAdad. zrI vijaya ClolbhUadjI mahaies pUjaya upAdhyAya zrIma vivijyajI mahArAja saMsArI nAma : vIrajIbhAI janma : vi.saM. 1900 bADI paDavA (bhAvanagara) mAtA : rAmabAI pitA : mIThAbhAI dIkSA : vi.saM. 1935 kA. vada-5 aMbAlA (paMjAba) dIkSAnI uMmara : 28 varSa dIkSA dAtA : pa.pU. AtmArAmajI mahArAjA gurunuM nAma : pU. munizrI lakSmIvijayajI ma. (pU.mu. zrI lakSmIvi.ma. pU. AtmArAmajInA ziSya hatA.) dIkSA pachInuM nAma : munizrI vIravijaya ma. vaDI dIkSA : vi. saM. 1940 vaDI dIkSA vakhate pU. AtmArAmajI ma.nA ziSya karyA. amadAvAda upAdhyAya padavI : vi.saM. 150 ma. suda-15 pATaNa saMyama paryAya : 40 varSa kALadharma : vi.saM. 1905 mA.vada-8, khaMbhAta AyuSya : 68 varSa temanuM vANInuM mAdhurya anupama hatuM. teonuM saMgIta hRdayanuM saMgIta hatuM. emanI adbhuta sAhajika saMgIta zaktiono paraco gujarAtanA sArA sArA saMgItakArone thayo hato. Atma-sauMdarya uparAMta zAsanA prabhAvaka evuM zArIrika viziSTa sauMdarya temanI. prabhAvakatAne phlAvI rahyuM hatuM. A pUjya AcAryadeva zrImad vijaya 'kAnasUrIzvarajI mahArAjA saMsArI nAma : dIpacaMdabhAI janma : vi.saM. 1924 kA. suda-14 jhIMjhuvADA (zaMkhezvara) mAtA : navalabAI pitA : juThAbhAI dIkSA : vi.saM. 1946 mA. suda-5 - ghoghA (bhAvanagara pAse) dIkSAnI uMmara : 22 varSa dIkSA dAtA : pU. upAdhyAyazrI vIravijayajI ma. gurunuM nAma : pU. upAdhyAyazrI vIravijayajI ma. dIkSA pachInuM nAma : munizrI dAnavijaya ma. gaNi-paMnyAsa padavI : vi.saM. 162 mA. suda-11, khaMbhAta AcArya padavI : vi.saM. 1981 mA. suda 5 chANI AcAryapada paryAya : 11 varSa saMyama paryAya : 46 varSa kALadharma : vi.saM. 1992 ma. suda-2 pATaDI. AyuSya : 68 varSa zAsana-satya-siddhAMtono avihaDa ane nIDara anurAga, zAstra pratye haiyAnuM bahumAna ane dharma prabhAvanAno bulaMda paDagho tyAre comera gAjato hato. teo zrImadunI satyatattvagaveSaNA dvArA satya mArgagrahaNanI apUrva nIDaratAe kuMmatone bebAkaLA banAvI dIdhA hatA. Thera Thera temaNe kumatone akAya zAstrIya yuktipUrvaka nAmazeSa karyA hatA. Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 123 gvaLiAjALiNIthaBjiyA prakA ghArI vAjI zAhAhAza' saccAritra cUDAmaNi, siddhAMta mahodadhi, karma sAhitya niSNAMta, zrI sudhamasviAmInI 96mI pATane zobhAvanArA pUjaya AcAravi zramika hitya premabharIzvarajI mahArAjA .. pRSaya munirAja zrI inciui4 thIjI mahArAja , pUjya manAja maMgarlAlajacajI mahArAjA saMsArI nAma : premacaMdajI janma : vi.saM. 1940, phA. suda-14 piMDavADA mAtA : kaMkubAI pitA : bhagavAnajI dIkSA : vi.saM. 1950 kA.vada 6 pAlItANA dIkSAnI uMmara : 10 varSa dIkSAdAtA : pU upA.zrI vIravijayajI ma.sA. gurunuM nAma : pU.A.zrI dAnasUri mahArAjA dIkSA pachInuM nAma : munizrI premavijaya ma. vaDI dIkSA : vi.saM. 150 po. suda-11 gaNipadavI : vi.saM. 1906, kA.vada 6, DabhoI paMnyAsa padavI : vi.saM. 1981 mA.su 5 amadAvAda upAdhyAyapada : saM. 1980 kA.vada-3 muMbaI AcArya padavI : vi.saM. 1991 ce.su.-14 rAdhanapura AcArya pada paryAya : 33 varSa saMyama paryAya : 60 varSa kALadharma : vi.saM. 2024 ke. vada 11 khaMbhAta AyuSya : 84 varSa saMsArI nAma : maganabhAI janma : vi.saM. 1948 nAra (khaMbhAta pAse) mAtA : nAthIbena pitA : umedabhAI paTela dIkSA divasa : vi.saM. 1961 ma. suda-6 khaMbhAta dIkSAnI uMmara : 13 varSa dIkSAdAtA : pU.paM. zrI caturavijayajI gaNivara gurunuM nAma : pU.A.zrI dAnasUri mahArAjA dIkSA pachInuM nAma : munizrI maMgalavijaya ma. saMyama paryAya : 65 varSa kALadharma : vi.saM. 2026 a. suda-1 jAmanagara AyuSyA : 08 varSa suvizAla gacchAdhipati pU. AcAryadeva zrImad vijaya rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjAe chelle baMne baMdhu belaDIne (pU. maMgalavijayajI ane pU. meruvijayajI) upakArI mAnIne vaDIla tarIke sAthe rAkhI sArI evI bhakti karI ane aMtima nirdhAmaNA karAvI samAdhinI bheTa ApI hatI. Jain Education Intemational Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 jinazAsananAM pUjya AcAryadad zrImadudjathI thAyaGrIdjI alelelor pRtha AcAryadeva zrImada vijaya aleepTIzvarajI mahaiedjA paramazAsanaprabhAvaka, vyAkhyAnavAcaspati, tapAgacchAdhipati, sakalasaMghahitaciMtaka, dIkSAyugapravartaka, mahArASTradezoddhAraka, panotIpuccAI ane pracaMDapratibhAnA svAmI, satyasiddhAMtasaMrakSaka, zrI sudhamasviAmInI 99mI pATane zobhAvanArA, jainazAsanaziratAja pUjaya AcAryadeva zrImad vidyA 'zamacandrasUrIzvarajI mahArAjA saMsArI nAma janma mAtA pitA pUjaya AcAryadeva zrImad mesUrIzvarajI mahArAjA saMsArI nAma : mathurabhAI janma : vi.saM. 1953 nAra (khaMbhAta pAse) mAtA : nAthIbena pitA : umedabhAI dIkSA : vi.saM. 1968 ma. suda-6 dIkSAnI uMmara : 15 varSa dIkSAdAtA : pU. A.zrI siddhisUri mahArAjA gurunuM nAma : pU.A.zrI dAnasUri mahArAjA dIkSA pachInuM nAma : munizrI meruvijaya ma. AcArya padavI : vi.saM. 2029 mA suda-2 zrIpAlanagara, vAlakezvara, muMbaI AcArya pada paryAya : 3 varSa saMyama payaya : 64 varSa kALadharma : vi.saM. 2032 a.vada-11 pUnA AyuSya : 09 varSa ja pUjyazrInI samatA, svAdhyAyaniSThA, mRtopAsanA. ane vinaya-viveka A sarva guNo UDIne AMkhe vaLage. tevA uttama hatA. pUjyazrInuM jIvana svAvalaMbI hatuM. potAnuM kArya pote ja kare. upadhAna-yoga vagere vidhi . karAvavAmAM kuzaLa hatA. hastalikhita pratonI zuddhi vagere karatA. teozrInA AvA vyaktitvane lIdhe teozrI samudAyamAM prazAMtamUrti tarIke sanmAnanIya banI rahyA hatA. dIkSA dIkSA sthaLa dIkSAnI uMmara dIkSAdAtA gurunuM nAma dIkSA pachInuM nAma vaDI dIkSA gaNI tathA pa. pada : tribhuvana : vi.saM. 15ra phA.vada 4 dahevANa : samarathabena : choTAlAla : vi.saM. 1969 po. suda-13 : gaMdhAra tIrtha : 10 varSa : pa.pU.munizrI maMgalavijayajI ma. : pU.A.zrI premasUri mahArAjA : munizrI rAmavijaya ma. : vi.saM. 1969 phA. suda 2 vaDodarA : vi.saM. 1980 kA. vada 3 bhAyakhalA-muMbaI : vi.saM. 1980 kA. vada 3 bhAyakhalA-muMbaI : vi.saM. 1991 . suda 14 rAdhanapura : vi.saM. 1992, ye suda-6 muMbaI zeTha motIzA lAlabAga : varSa : 79 varSa : vi.saM. 2040 a. vada 14 amadAvAda, darzana baMgalo, pAlaDI : 96 varSa vyA.vAcaspati pada upAdhyAya pada AcArya padavI AcArya pada paryAya saMyama paryAya kALadharma AyuSya Jain Education Intemational Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. 12 pUjAzAcAryadad zrImavijaya GujjdIdNajI aletel * - - pRrA pAcArya zrImada vitha bhuvanamradjI aslal's1. - pUjaya AcAryadeva zrImad vijaya jaMbarIzvarajI mahArAja saMsArI nAma : khuzAlacaMda janma : vi.saM. 1955 ma. vada 11 vaDaja (DabhoI) mAtA : muktAbena pitA : maganalAla dalapatabhAI dIkSA : vi.saM. 1978 prathama je. vada 11 gohilI (rAjasthAna) dIkSAnI uMmara : 23 varSa dIkSAdAtA : pU.A. zrI premasUri mahArAjA gurunuM nAma : pU. munizrI premavijayajI ma. dIkSA pachInuM nAma : munizrI jaMbuvijaya ma. gaNipadavI : vi. saM. 1990 ma. suda-10 amadAvAda paMnyAsa padavI : vi. saM. 1992 phA. suda 4 amadAvAda upAdhyAya padavI : vi.saM. 1992 vai. suda 6 muMbaI AcArya padavI. : vi.saM. 1999 phA.su. 3 amadAvAda AcArya pada paryAya : 33 varSa saMyama paryAya : 54 varSa kALadharma : vi.saM. 2032 mA. suda prathama 8 bhAyakhalA muMbaI AyuSya : 00 varSa * dharmazAstronuM parizIlana ane adhyayana e jemAM teozrInI saMyama sAdhanAno nityakrama hato, tema prAcIna graMthonuM saMzodhana tathA gujarAtI bhASAmAM dharmasAhityanuM sarjana e teozrInuM noMdhapAtra arpaNa hatuM. pUjya AcAryadeva zrImad vijaya 'bhuvanasUrIzvarajI mahArAjA saMsArI nAma : bhagavatIlAla janma : vi.saM. 1963 ma. suda 13 devAlI (udayapura) mAtA : kaMkubAI pitA : lachamIlAla (lakSmIlAla) dIkSA : vi.saM. 1980 mA. suda-6 rAjoda (mALavA) dIkSAdAtA : pU.A.zrI dAnasUri mahArAja gurunuM nAma : pU.A.zrI rAmacandrasUri mahArAjA dIkSA pachInuM nAma : munizrI bhuvanavijaya ma. vaDI dIkSA : vi.saM. 1980 ma. suda : amadAvAda gaNipadavI : vi.saM. 195 . suda 5. khopolI (koMkaNa) paMnyAsa padavI : vi.saM. 195 che. vada 6 pUnA upAdhyAya padavI : vi.saM. 1999 phA.suda 3 amadAvAda AcArya padavI : vi.saM. 2005 ma. suda 5 zeraDI (kaccha) saMyama paryAya : 60 varSa kALadharma : vi.saM. 2040 hi. . suda 15 hiMmatanagara : 84 varSa potAnA vizALa ziSya-praziSya parivAra sAthe gujarAta, saurASTra, rAjasthAna, mALavA, mahArASTra, madhyapradeza, uttarapradeza, khAnadeza, kaccha Adi eneka pradezomAM teozrI vicaryA hatA. pUjyazrI pravacanakAra tarIke eka prakhara vaktA hatA. AyuSya Jain Education Intemational Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 jinazAsananAM * AcArmadA thI... dy tho tarIde) mahArA/ zAaini: 50, praya aAcAyava zrImadda liya ' yazodevasUrIzvathajI mahArAjA pitA saMsArI nAma : jesIMgabhAI janma : vi.saM. 1944 the. suda-13 amadAvAda mAtA : gajarAbena pitA : lAlabhAI dIkSA : vi.saM. 1982 phA. suda-3 amadAvAda haThIbhAInI vADI dIkSAnI uMmara : 30 varSa dIkSAdAtA : pU.A. zrI dAnasUri mahArAjA gurunuM nAma : pU.A. zrI rAmacaMdrasUri mahArAjA dIkSA pachInuM nAma : muni zrI jasavijayajI ma. vaDI dIkSA : vi.saM. 1982 ce. vada 5 amadAvAda gaNipada. : vi.saM. 1995 ye. suda 5 khArolI paMnyAsa : vi.saM. 1995 uM.vada-6 pUnA upAdhyAya padavI : vi.saM. 2004 po. suda-6 amadAvAda AcArya padavI : vi.saM. 2005 ma. suda-5 amadAvAda AcArya pada paryAya : 23 varSa saMyama paryAya : 46 varSa kALadharma : vi.saM. 2028 kA. suda 4 sirohI (rAjasthAna) AyuSya : 84 varSa zrI navakAra mahAmaMtranA saMmArAdhaka hatA. potAnA samagra jIvana daramyAna 36 kroDa-63 lAkha navakArano jApa A mahApuruSe karyo hato. ghaNA puNyAtmAone sArA banavAnA prazasta bhAve zrI navakAra mahAmaMtra gaNavAnuM kahetA. ra che. pUjya upAdhyAya, 'zrI zAnnitajayajI gaNivara saMsArI nAma : cinubhAI janma : vi.saM. 1969, amadAvAda mAtA : hIrAbena : maNilAla dIkSA : vi.saM. 1982 phA. suda-3, amadAvAda dIkSAnI uMmara : 13 varSa dIkSAdAtA : pU.A. zrI dAnasUri mahArAjA gurunuM nAma : pUmuni zrI rAmavijayajI ma.sA. dIkSA pachInuM nAma : munizrI cAstrivijaya ma. gaNipadavI : vi.saM. 2012 Aso vada-5 rAjagRhI tIrtha paMnyAsa upA. padavI : 2013 po. vada 2 pAvApurI tIrtha saMyama paryAya : 41 varSa kALadharma : vi.saM. 2023 zrA. vada 10 zeTha motIzA lAlabAga-muMbaI AyuSya : 24 varSa A mahApuruSa mATe cokkasa eka vAta kahevAnuM mana thAya che, teoe potAnA jIvananuM alaga astitva rAkhyuM ja nahotuM. gurunA astitvamAM potAnA astitvane ogALI dIdhuM hatuM. gurunI ArAdhanA e jIvana maMtra hato. kaTokaTInA samayamAM teo sadAne mATe potAnA parama tAraka gurudevanI sAthe ja rahelA. Jain Education Intemational Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 127 * kAmamAM eka : thI11, 11'' pRtha pathANauda zrI siritugI0 SonDayaMtaejrIde) pUjya paMnyAsa pravara 'zI chalakajayajI gaNivara pitA pUjaya AcAryadeva zrImad vijaya vara kanacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA saMsArI nAma : kalyANabhAI janma : vi. saM. 1902 kAMvida 5 amadAvAda mAtA : zaNagArabena : sAkaracaMdabhAI dIkSA : vi. saM. 1983 ce. suda 11 khaMbhAta dIkSAnI uMmara : 11 varSa dIkSAdAtA : pU.A. zrI dAnasUri mahArAjA gurunuM nAma : pU.A.zrI rAmacaMdrasUri mahArAjA dIkSA pachInuM nAma : munizrI kanakavijaya ma. vaDI dIkSA : vi.saM. 1983 je.suda 13 khaMbhAta gaNI tathA pa. padavI : vi.saM. 2005 ma. suda 5 amadAvAda AcArya padavI : vi. saM. 2029 mA. suda 2 zrIpAlanagara muMbaI AcArya pada paryAya : 9 varSa saMyama paryAya : 56 varSa kALadharma : vi.saM. 2038, prathama A. suda 9 lakSmIvardhaka jena upAzraya, amadAvAda AyuSya : 60 varSa pUjyazrInI nizrAmAM pratiSThAo, cha'rI pAlaka saMgho, upadhAna, upAzrayonA nimaNi, jJAna bhaMDAronI sthApanA tathA aneka zrI jinamaMdironA jIrNoddhAra thayela che. saMsArI nAma : kAMtilAla janma : vi.saM. 1961, A.vada 4, amadAvAda mAtA : kevaLIbena pitA : maNilAla cunIlAla dIkSA : vi.saM. 1983, uM.vada 6 khaMbhAta dIkSAnI uMmara : 22 varSa dIkSAdAtA : pU.A.zrI dAnasUri mahArAjA gurunuM nAma : pU.A.zrI rAmacaMdrasUri mahArAjA dIkSA pachInuM nAma : munizrI kAMtivijaya ma. paMnyAsa padavI : vi.saM. 2005, ma. suda , amadAvAda saMyama paryAya : 38 varSa kALadharma ': vi.saM. 2021 bhA. vada 3 pATaNa AyuSya : 60 varSa zAstrIya vAMcanamAM temanA priya grantho. dravyAnuyoganA ke caraNakaraNAnuyoganA hatA. temAM ya upamitibhavaprapaMcakathA, bhavabhAvanA, yogazAstra, oghaniryukti, piMDaniryukti, paMcavastu, vizeSAvazyaka, paMcAzaka Adi mukhya hatA. A upAMta jinakalpAdi cheda graMtho ane anya zAstro tathA kulakonuM paNa saMzodhana ane saMpAdana teozrIe karela. Jain Education Intemational Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 jinazAsananAM : loinyAdo zrImavijaya jid5mAMseNadjI alle191 pRthaikyANa thI maheMDarNadjathajI gaond? pUjaya paMnyAsa 'zrI bhaThaMDavijayajI gaNivara saMsArI nAmA : bhagavAnadAsa janma : vi.saM. 159 mA.suda-3 pATaNa mAtA : cunIbena pitA : hAlAbhAI zAha dIkSA : vi. saM. 1980 kA. vada bhAyakhalA-muMbaI dIkSAnI uMmara : 28 varSa dIkSAdAtA : pU.A.zrI dAnasUri mahArAjA gurunuM nAma : pU.A.zrI rAmacaMdrasUri mahArAjA dIkSA pachInuM nAma : muni bhadraMkaravijaya ma. vaDI dIkSA : vi.saM. 1980 ma. suda 6 muMbaI paMnyAsa padavI : saM. 2000 ma. su. 12 pAlitANA saMyama paryAya : 49 varSa kALadharma : vi.sa. 2036 hai. suda 14 pATaNa AyuSya : 00 varSa ( bAhya ane atyaMtara tapanA tapasvI tarIke emanuM jIvana khUba ja yazasvI hatuM. AyaMbilano tapa vizeSa priya hato. 17 varSanI uMmare vardhamAna tapano pAyo. nAMkhelo, dubaLA zarIre ekavAra aThThAIno tapa karelo, cha mahinA sudhI lAgata AyaMbila karIne keTalIka oLIo karelI. (pUjaya AcAryadeva zrImad vijaya 'ktimRgAMThasUrIzvarajI mahArAjA saMsArI nAma : mANekalAla janma : vi.saM. 1941 po. vada-13 mANekapura (kalola) : kaMkubena pitA : kulacaMdabhAI : vi.saM. 1980, mA. vada 9 aMdherI Ila-brIja, muMbaI dIkSAnI uMmara : 26 varSa dIkSAdAtA : pU.A. zrI dAnasUri mahArAjA gurunuM nAma : pU. A. rAmacandrasUri mahArAjA dokSA pachInuM nAma : munizrI mRgAMkavijayajI ma. vaDo dakSA : vi.saM. 1980 hai. suda 3 amadAvAda gaNiudavA : vi.saM. 2012, A. vada 5 rAjagRhI tIrtha (bihAra) paMbhAsa/upAdhyAyapada : vi.saM. 2015 . suda 3 kaThora (surata). AcArya padavI : vi.saM. 2029 mA. suda 2 zrIpAlanagara-vAlakezvara, muMbaI AcAryapada paryAya : 3 varSa saMyama paryAya : 45 varSa kALadharma : vi.saM. 2032 phA. suda 6 zrIpAlanagara, muMbaI AyuSya : 01 varSa - sAdhutAnA zikharethI vahI nIkaLIne, sUripadanA vizALa paTamAM phlAIne aMte samAdhimRtyunA sAgaramAM samAI gayelI jIvana-saritAne guru-kRpAnA baLe teozrI eka tIrthaghATa jevI pratiSThA apAvI zakyA hatA. Jain Education Intemational Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 jhaLahaLatAM nakSatro pUjya AcAryadeva zrImada vijaya suvicaMdrasUrIzvarajI pUjya AcAryazcata zrImad vijaya mukticaMdrasUrIzvajI mahArAjA mahArAjA saMsArI nAma - muktilAla janma : vi.saM. 1971 a.vada 13 rAdhanapura mAtA : maNibena pitA : maNilAla masAliyA dIkSA : vi.saM. 1989 ma. suda 10 pAlItANA dIkSAnI uMmara : 18 varSa dIsAtA : pU.A.zrI dAnasUri mahArAjA gurunuM nAma : pU.A. rAmacandrasUri mahArAjA dIkSA pachInuM nAma : munizrI mahodayavijaya ma. : munizrI muktivijaya ma. vaDI dIkSA pachI gaNi padavI : vi.saM. 2013 phA.su. 3 muMbaI paMnyAsa padavI : vi.saM. 2015 thai.su. dra ahamadanagara AcArya padavI : vi.saM. 2029 mA. suda 2 khaMbhAta AcArya pada paryAyaH 9 varSa saMyama paryAya kALadharma AyuSya : 60 varSa pUjyazrInI nizrAmAM dIkSAo, pratiSThAo, jinabhaktinA bhavya mahAtsarvo, chIpAdhina yAtrAsaMgho, upadhAna, ujamaNA Adi aneka zAsanaprabhAvaka prasaMgo thayA. prANa pratiSThArUpa aMjanazalAkAnA traNa prasaMgo paNa zAnadAra ujavAyA. : 49 varSa : vi.saM. 2038 mA. vada prathama 12 rAMdhejA (gujarAta) saMsArI nAma janma mahA pUjya AcAryadeva zrImad vijya rAtilakasUrIkAjI mahArAjA mAtA pitA dIkSA dIkSAnI uMmara dIkSAdAtA gurunuM nAma dIkSA pachInuM nAma vaDI dIkSA gaNi paMnyAsa padavI AcArya padavI AyAryapada paryAya saMyama paryAya kALadharma AyuSya vaya 1 zrImada vijaya rAjatilakai1) : ratilAla : vi.saM. 1902 jeTha suda 7 caloDA (tA. dhoLakA) : samarathabena : premacaMdabhAI : vi.saM. 1990 a. suda 14 amadAvAda : 18 varSa : pU.A.zrI dAnasUri mahArAjA * pU.A. premasUri mahArAjA : munizrI rAjavijaya ma. : vi.saM. 1991 mAgazara suda 3 amadAvAda : vi.saM.2022 vaizAkha suda 8 khaMbhAta : vi.saM. 2029 mA. suda 2 rAjapura DIsA : 25 varSa 129 : 65 varSa : vi.saM. 2054 zrAvaNa vada-5 amadAvAda (giradharanagara) : 82 varSa AyaMbila to emanA jIvanano evo adbhuta alaMkAra banelo ke teozrIjInI nizrAmAM cAturmAsa Adi sthaLomAM vardhamAnatapa AyaMbilanA pAyA, navapada oLInI ArAdhanA vipula pramANamAM thatI. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 pUjya AcAryadeva zrImad vijya mahodayasUrIzvarajI mahArAjA saMsArI nAma janma mAtA pitA dIkSA dIkSAnI uMmara dIkSAdAtA gurunuM nAma dIkSA pachInuM nAma vaDI dIkSA AcArya padavI AcArya pada paryAya saMyama paryAya kALadharma AyuSya pUNa sAvadha thIma vijaya mahodayasurIzvajI maha : maNilAla : vi.saM. 1970 zrA vada 0)) vaDhavANa : samarathabena : manasukhalAla : vi.saM. 1990 a. suda-14 amadAvAda (vidhAzALA) H 20 varSa * pU.A.zrI dAnasUri mahArAjA * pU.A. rAmacandrasUri mahArAjA : muni zrI mahodayavijaya ma. : vi.saM. 1991 mA suda 3 amadAvAda : vi.saM. 2029 mA.su. 2 motIzA lAlabAga upAzraya muMbaI : 29 varSa : 68 varSa : vi.saM. 2058 caitra vada-2 amadAvAda dazA poravADa sosAyaTI (prazama baMgalo) : 88 varSa hatA. sUrirAmanA ItihAsonA e sAkSI sUrirAmanI sAdhanAnA e uttarasAghaka hatA. sUrirAmanA maMtrI hatA. sUrirAma emanuM sarvasva hatA. sUrirAma vinAnA varaso, mahinAo, divaso teozrInI yAdamAM vItAvI rahyA hatA. saMsArI nAma janma mAtA pitA dIkSA dIkSAnI uMmara dIkSAdAtA pUjya AcAryadeva zrImad vijya raticaMdrasUrIzvarajI mahArAjA gurunuM nAma dIkSA pachInuM nAma paMnyAsa padavI AcArya padavI AcAryapada paryAya saMyama paryAya kALadharma Apya rAdhanapura : maNibena jinazAsananA #Clu : kAMtilAla : vi.saM. 1967 zrA. suda cha rAdhanapura pUjya AcAryade zrImada vijaya vayaMvArIjI : 24 varSa 00 : maNibhAI : vi.saM. 1991 cai. suda 14 H pU.A.zrI dAnasUri mahArAjA - pU A. rAmacandrasUri mahArAjA 1 munizrI vivijaya ma. : vi.saM. 2015 vaizAkha suda 6 surendranagara : vi.saM. 2029 mA. suda 2 khaMbhAta : 13 varSa : 51 varSa : vi.saM. 2042 mA. suda 5 zrIpALanagara, muMbaI : 75 varSa lagabhaga sADA cha mahinA jeTalo samaya ugra vyAdhine apUrva samAdhipUrvaka bhogavavA dvArA je rIte prasannatAthI gALyo, e joIne bhalabhalA DokTaro dharma pAmI gayA. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 136 gIjAcArya zrImatijIthI mitrAbIrajI pRthAyaNAcArgadadzrIma fara allegaejades 21612121 pUjaya AcAryadeva zrImad vijaya 'mAnatuMgarIzvarajI mahArAjA vya AcAryavi zrImadda vijaya 'mitrAnaMdakSaNIzvarajI mahArAjA mAtA pitA saMsArI nAma : maphatacaMdabhAI (maphatalAla) janma : vi.saM. 196ra phA. suda 15 vaDhavANa (saurASTra) : divALIbena : jhuMjhAbhAI dIkSA : 1992 a. suda 10 zeTha maNilAla karamacaMda pauSadhazALA Ila aMdherI-muMbaI dIkSAnI uMmara : 30 varSa gurunuM nAma : pU.A. rAmacandrasUri mahArAjA dIkSA pachInuM nAma : munizrI mAnatuMgavijaya ma. gaNipadavI : vi.saM. 2013 kA. suda 12 rAjagRhI paMnyAsa padavI : vi.saM. 2010 ma. suda 14 rANapura (saurASTra) AcArya padavI : vi.saM. 2029 mA. sudara vaDhavANa AcArya pada paryAyA : 15 varSa saMyama paryAya : 53 varSa kALadharma ': vi.saM. 2044 zrA vada 8 pAlItANA AyuSya : 83 pUjyazrInI lekhanazakti paNa suMdara hatI. teozrInA rocaka ane pAragAmI lakhANane vAMcanArA jIvanabhara bhUlI zakatA nahIM. potAnA bhakto ke ziSyone viziSTapatra prasAdI pAThavavAno teono guNa noMdhapAtra che. saMsArI nAma : manubhAI janma : vi.saM. 1984 prathama zrA. suda 1 masUra (mahArASTra) mAtA. : sonubena pitA : choTAlAla dIkSA : vi.saM. 1999 ma. suda 6 amadAvAda dIkSAnI uMmara : 15 varSa dIkSAdAtA : pU.A.zrI premasUri mahArAjA gurunuM nAma : pU.munirAja zrI padmavijayajI ma. dIkSA pachInuM nAma : muni zrI mitravijaya ma. vaDI dIkSA : vi.saM. 1999 phA. suda 4 amadAvAda munizrI mitrAnaMdavijaya ma. gaNipadavI : vi.saM. 2031 kA. vada 10 sAvarakuMDalA paMnyAsa padavI : vi.saM. 2034, . suda 5 amadAvAda (giradharanagara) AcArya padavI : vi.saM. 2038 ma. suda 6 khaMbhAta AcAryapada paryAya : 21 varSa saMyama paryAya : 60 varSa kALadharma : vi. saM. 2059 ce. suda 6 amadAvAda AyuSya : 05 varSa pUjyazrInI vyAkhyAna-zakti madhura ane prabhAvazALI hatI. lekhana-zakti paNa saraLa, suvAcya ane supacca hatI. teozrInAM lakhelA ane saMpAdita karelA aneka pustako jaina samAjamAM khUba lokapriya banyA che. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 jinazAsananAM yA " jina I nisaT'dira - pRtha AcAryadad, zrImada liyA healbhUupleadjI. pUjaya AcAryadeva zrImad vijaya : caMdrodaNIue) alhANaal pUjya AcAryadeva zrImad vijaya 'caMkocarIjI mahArAjA pitA saMsArI nAma : caMdanamalajI janma : vi.saM. 1902 A. suda 14 khivAndI (rAjasthAna) mAtA : gulAbabenA : jeThamalajI bherAjI zobhAvata dIkSA : vi.saM. 2011 je. suda-5 kalakattA dIkSAnI uMmara : 39 varSa gurunuM nAma : pU.A.zrI rAmacaMdrasUri mahArAjA dIkSA pachInuM nAma : muni zrI caMpakavijaya ma. gaNipadavI : vi.saM. 2042 kA. vada 10 giradharanagara (amadAvAda) paMnyAsa padavI ': vi.saM. 2044 phA.vada. 3 zrIpALanagara, muMbaI AcArya padavI : vi.saM. 2040, vai suda-6 bhUlezvara, lAlabAga, muMbaI AcArya pada paryAya : 10 varSa saMyama payaya : 53 varSa kALadharma : vi.saM. 2064 po. vada 1 lAlabAga, bhUlezvara, muMbaI AyuSya : 93 varSa ja A puNya-puruSano saMyamapAlanano upayoga ghaNo sAro anumodanIya hato. zarIramAM baLa ane AMkhomAM teja hatuM tyAre to upayoga hato ja paNa baLa ane teja kSINa thavA chatAM sahaja paNa prasannatA gumAvyA vinA jhINI-jhINI vAtamAM kALajI rAkhatA. pUjya AcAryadeva zrImad vijaya 'hemabhUSaNasUrIzvathajI mahArAjA: | saMsArI nAma : harinakumAra janma : vi. saM. 2003 A. vada 8 valasADa mAtA : maNibena pitA : chaganalAla umedacaMda dIkSA : vi.saM. 2016 che. suda 12 vApI dIkSAnI uMmara : 12 varSa dIkSAdAtA : pU.A.zrI jitamRgAMkasUri ma. gurunuM nAma : pU.A.zrI jitamRgAMkasUri ma. dIkSA pachInuM nAma : muni zrI hemabhUSaNavijaya ma. vaDI dIkSA : vi.saM. 2016 je.suda 14 vApI gaNipadavI : vi.saM. 2046 mA. suda 3 pAlItANA paMnyAsa padavI : vi.saM. 2040 hai. suda. 10 (navaraMgapurA, amadAvAda AcArya padavI : vi.saM. 2050, ma. suda-8 (vApI) bagavADA AcArya pada paryAya : 14 varSa saMyama paryAya : 48 varSa kALadharma : vi.saM. 2064 je. vada 0+8 dilhI AyuSya : 61 varSa tA teoe 16 varSa sudhI potAnA gurudeva pU.A.zrImadvijaya jitamuMgAkasUrIzvarajI ma.nI sevA karI.. 15 varSa potAnA dAdA gurudeva zrImad vijaya rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjAnI sevA karI. 11 varSa gacchAdhipati pU.A.zrImad vijaya mahodayasUrIzvarajI mahArAjAnI sevA karI. Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 133 e cAra thI chAtaellcioithajI mabile mArAmArI , " . . pUjaya paMnyAsa kara, 'zrI bhadruzalavijayajI gaNAvaTa saMsArI nAma : dhanajIbhAI janma : vi.saM. 1903 A. suda-6 sAMdhavA (kaccha) mAtA : neNabAI pitA : zIvajIbhAI dIkSA : vi.saM. 2019 je. suda 10 haThIbhAInI vADI, amadAvAda dIkSAnI uMmara, : 46 varSa dIkSAdAtA : pU.A.zrI rAmacaMdrasUri mahArAjA gurunuM nAma : pU.A.zrI rAmacaMdrasUri mahArAjA dIkSA pachInuM nAma : munizrI bhadrazIlavijaya ma. gaNipadavI : vi.saM. 2046 phA. vada 11 lAlabAga-muMbaI paMnyAsa padavI : vi.saM. 2040 hai. suda 13 ghATakopara-muMbaI saMyama paryAya : 30 varSa kALadharma : vi.saM. 2049 je. suda 14 bhaMDUrI (verAvaLa) AyuSya : 96 varSa JrA ArArIdava zrImadavitha guNathagRhItIjI mahArA! pUjaya AcAryadeva zrImad vijaya ' gaNAyAmarIzvarajI mahArAjA saMsArI nAma : gagaladAsa janma : vi.saM. 1980 . vada 6 bhorola tIrtha mAtA : sejIbena pitA : svarUpacaMda dIkSA : vi.saM. 2023 poSa suda 14 | murabADa, mahArASTra ghaDatara ! : u. cAritravijaya ma. dIkSAnI uMmara : 43 varSa dIkSA dAtA : pU.A. zrI rAmacaMdrasUri mahArAjA gurunuM nAma : pU.A. zrI rAmacaMdrasUri mahArAjA dIkSA pachInuM nAma : munizrI guNayazavijayajI ma. vaDI dIkSA : vi.saM. 2023 mahA va. 10 lAlabAga - muMbaI gaNipadavI. : vi.saM. 2050 kA.su. 11 surata paMnyAsa upA. : vi.saM. 205ra pe.su. da bhorola tIrtha AcArya padavI : vi.saM. 2052 ye su. o bhArola tIrtha AcArya paryAya : 13 varSa saMyama paryAyA : 42 varSa kALadharma : vi.saM. 2065 Aso vada 4 lAlabAga muMbaI AyuSya : 85 varSa ziSya-praziSya nizrAvartI parivAra : 45 emano prabhuprema, gurubhaktino umaLako, jayaNAnuM lakSya, jvalaMta vairAgya, nakhazIkha cAritrapAlana, nirmalatara zraddhA ane karuNAbhilASA, aMtima vayamAM paNa tapano pracaMDa puruSArtha, 'savi jIva karuM dIkSArasI'nI utkaTa bhAvanA ane tadAnusArI prayatno vagere guNo hatA. dIkSA grahaNa bAda gurudevanA caraNe jIvana samarpaNa karavApUrvaka apUrva gurubhakti karatA. jaipha umare paNa dIkSA aMgIkAra karyA pachI svAdhyAyano rasa apUrva hato. Jain Education Intemational Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 saMsArI nAma janma pUjya AcAryadeva zrImad vijya oikasUrIAjI mahArAjA mAtA pitA dIkSA dIkSAnI uMmara gurunuM nAma dIkSA pachInuM nAma paMnyAsa padavI AcArya padavI AcArya pada paryAya saMyama paryAya kALadharma 00 zrI vijaya amadAvAda brisuidhI pacchi argun : cunIlAla : vi.saM. 1911, zrAvaNa suda 15 : ujamabAI - manasukhabhAI : vi.saM. 1934 je. suda 2 luvAranI poLa amadAvAda : 23 varSa maiM pU. paM. zrI : munizrI siddhivijaya ma. : vi.saM. 1957, surata : vi.saM. 1975 ma. suda 5 mahesANA mAivijayajI gaNivara amadAvAda : ro : 81 : vi.saM. 2015 bhA. vada 14 AyuSya : 105 varSa - pUjya AcAryadevanI jJAnopAsanAnI laganI apUrva hatI. teomAM jarA paNa pramAdanA darzana thatAM nahIM. jyAre juo tyAre kAmamAM ja guMthAyelA hoya. prAcIna pratonI navI nakalo karAvavI, lakhAyelI nakala tapAsI javI, temAMthI bhUlo sudhAravI, A kAryomAM pUjyazrInA kalAko, divaso ane mahinAo pasAra thaI jatA. you cardco zrImatiya masUrI sa 31618191 pUjya AcAryadeva zrImad vijya meghasUrIjI mahArAjA saMsArI nAma janma mAtA pitA dIkSA dIkSAnI uMmara dIkSAdAtA gurunuM nAma dIkSA pachInuM nAma gaNa-paMnyAsa padavI AcArya padavI AcAryapada paryAya saMyama paryAya kALadharma AyuSya - mulacaMdabhAI : vi.saM. 1932 mA.su. 8 rAMdera : jamanAbAI : jayacaMdabhAI : vi.saM. 1958 kA. vada-9 karajaNa (miyAMgAma) jinazAsananAM : 26 varSa : muni zrI saMpatavijayajI ma.sA. - pa.pU.zrI siddhivijayajI ma.sA. munizrI meghavijaya ma. : vi.saM. 1969 kA.va. 4 chANI : vi.saM. 1981 mA.su. 5 amadAvAda : 18 varSa : 41 varSa : vi.saM. 1999 A.su. 1 amadAvAda : 60 varSa teozrI eka sArAmAM sArA upadezaka hatA. upadeza ApavAnI temanI paddhati aAkhI ane adbhuta hatI. zAstranA marmanI vAtone ghoLI ghoLIne zrotAone pAvAnI temanAmAM bahu suMdara kaLA hatI. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nAmo pUjya AcAryadeva zrImad vijya bhadrasUrIAjI mahArAjA saMsArI nAma janma mAtA pitA dIkSA dIkSAnI uMmara dIkSAdAtA gurunuM nAma dIkSA pachInuM nAma vaDI dIkSA AyuSya pRzya AcAryadeva zrI hI1) maha||1 : bhogIlAla : vi.saM. 1930 thai.suda 5 rAdhanapura gaNipadavI paMnyAsa padavI AcArya padavI AcArya pada paryAya : 44 varSa saMyama paryAya kALadharma : sUrajabena : ugaracaMda : vi.saM. 1958 hai. suda 15 rAdhanapura : 28 varSa - pU.zrI jitavijayajI dAdA : munizrI vinayavijayajI ma.sA. : munizrI bhaktivijaya ma. : vi.saM. 1958 a.suda 10 rAdhanapura : vi.saM. 1970 mA. suda 13 : vi.saM. 1970 mA. suda 15 : vi.saM. 1989 po. suda 7 rAdhanapura : 75 varSa : vi.saM. 2033 je. suda 8 jUnA DIsA : 104 varSa pUjyazrInA agni saMskAra sthaLe guru kulikAmAM caraNa pAdukAnI ane jUnA DIsA gAmamAM zrIsaMghe gurumaMdiramAM pUjyazrInI ArasanI mUrtinI pratiSThA karela che. saMsArI nAma janma mAtA pitA dIkSA dIkSAnI uMmara dIkSAdAtA gurunuM nAma dIkSA pachInuM nAma gaNipadavI pUjya AcAryadeva zrImad vijaya manoharasUrIzvajI mahArAjA paMnyAsa padavI upAdhyAya padavI AcArya padavI AcAryapada paryAya saMyama paryAya kALadharma AyuSya 135 paNa AcAryadeva zrImada vijaya sohIta)*) CB amadAvAda : hemacaMdra : vi.saM. 1949 bagasarA(jAmanagara) : saMtokabAI : zrI kasturabhAI : vi.saM. 1966 ma.vada 4 mAtaratIrtha : 17 varSa : pa.pU.zrI siddhisUrIzvarajI ma.sA. - pU.A.zrI meghasUri mahArAjA - munizrI manoharavijaya ma. - vi.saM. 1981 je. vada 10 sANaMda : vi.saM. 1983 hai. vada 3 amadAvAda : vi.saM. 1985 ma. suda 11 bhoyaNI : vi.saM. 1999 phA. suda 3 : 33 varSa : 54 varSa : vi.saM. 2020 thai.suda 11 virAra : 01 varSa dIkSA pachI teo pU. dAdA guru (5 siddhisUrIzvarajI ma.sA.)nI sAthe rahI jJAna-kriyArUpa saMyamanuM zikSaNa prApta karI, potAnA guru pU. zrI meghasUrIzvarajI sAthe anya anya dezomAM vicaryA, pote haMmezA paNa vaDIlanI nizrAmAM ja rahyAM hatAM. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 jinazAsananAM pUchavAmacAryadad zrImadavijaya uithurIzvarajI mahArAjA, pRAcAryatd. zrImada vijaya vibughauerjIdjI alelNaIsl. 'pUjya AcAryadeva zrImad vijaya labdhimahIzvarajI mahArAja pUjaya AcAryadeva zrImad vijaya 'vibudhaprabhasUrIzvarajI mahArAjA saMsArI nAma : vRjalAlabhAI janma : vi. saM. 1903 A.suda 15 mahesANA mAtA : rAjImatIbena pitA : sAkaracaMdabhAI dIkSA : vi.saM. 1988 poSa vada 5 amadAvAda dIkSAnI uMmara : 15 varSa dIkSAdAtA : pU.A.zrI siddhisUri mahArAjA gurunuM nAma : pU.A.zrI manoharasUri mahArAjA dIkSA pachInuM nAma : muni zrI vibudhavijaya ma. paMnyAsa padavI : vi.saM. 2010 mA. suda 6 amadAvAda AcArya padavI : vi.saM. 2029 mA.suda 2 sANaMda AcArya pada paryAya : 23 varSa saMyama paryAya : 64 varSa kALadharma : vi.saM. 2052 zrA. suda 4 zivagaMja (rAjasthAna) AyuSya : 09 varSa pUjyazrInI nizrAmAM aneka dIkSAo, vividha anuSThAno, pratiSThAo ane dharmakAryo saMpanna thayA hatA. vizeSa karIne gujarAtamAM ane rAjasthAnamAM anupama zAsana prabhAvanA karI hatI. 150 thI vadhu sAdhvIjI bhagavaMtonuM netRtva dharAvatA hatA. saMsArI nAma : lAlacaMda janmA : vi.saM. 1940 prathama po. suda 12 bhoyaNI tIrtha pAse bAlazAsana mAtA : motIbahena pitA : pitAmbaradAsa dIkSA : vi.saM. 159 kA. vada 6 borU dIkSAnI uMmara : 19 varSa dIkSAdAtA : pU.A.zrI vijaya kamalasUri ma. gurunuM nAma : pU.A. zrI vijaya kamalasUri ma. dIkSA pachInuM nAma : munizrI labdhivijaya ma. vaDI dIkSA : vi.saM. 1959 ma. suda 5 UMjhA : vi.saM. 1981 ma. suda chANI AcAryapada paryAya : 36 varSa saMyama paryAya : 58 varSa kALadharma : vi. saM. 2010 zrA suda 5 lAlabAga bhUlezvara, muMbaI AyuSya : 60 varSa kavitvapaNAnI jema vAMdavijayanI paNa ATha prabhAvakomAM gaNanA thAya che. te siddhio pUjyazrIne varelI hatI. teozrI jema bahuzruta, zreSTha kavi, vAda vijetA ane zAsana prabhAvaka thayA, navya graMthonA sarjaka thayA, tevI ja rIte te samayanA sudhArakonA AkramaNomAM mokhare rahI te sudhArakone nAbUda karavAnuM kAma karyuM. Jain Education Interational Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro IR saMsArI nAma janma mAtA pitA dIkSA dIkSAnI uMmara dIkSAdAtA gurunuM nAma dIkSA pachInuM nAma paMnyAsa padavI AcArya padavI pUjya AcAryadeva zrImad vijya bhuvanatilakasUrIzvarajI mahArAjA AcAryapada paryAya saMyama paryAya kALadharma pUjya AcAryadeva zrImada vijaya [14] tAjI mahArAjA : chabIladAsa : vi.saM. 1962 chANI : sUrajabena : khImacaMdabhAI : vi.saM. 1908 umeTA : 16 varSa * pU.A. zrI labdhisUri mahArAjA - pU. A. zrI labdhisUri mahArAjA : muni zrI bhuvanavijaya ma. : vi.saM. 1993 chANI : vi.saM. 2001 thai suda 4 pAlItANA : 27 varSa : 50 varSa : vi.saM. 2028 jeTha suda 2 dAvaNagiri (karNATaka) : 66 varSa AyuSya eka dIpakathI hajAro dIpaka pragaTe, tema pUjyazrInI dIkSA thayA bAda chANI gAmamAM ghara-gharamAMthI koIne koI bhAI ke bahena dIkSA grahaNa karavA tatpara banyA ane jotajotAmAM chANImAMthI 125 jeTalI dIkSAo thaI. saMsArI nAma janma mAtA pitA dIkSA dIkSAnI uMmara dIkSAdAtA gurunuM nAma dIkSA pachInuM nAma saMyama paryAya kALadharma AyuSya pUjya munirAja zrI jivijyajI ThAThA : jayamallabhAI mahetA : vi.saM. 1896 cai. suda 2 kaccha vAgaDa manapharA : avalabena PALA muniNaja zrI hd) : ukAbhAI : vi.saM. 1925 pai.suda 3 ADIsara (kaccha vAgaDa) 137 : 29 varSa - pU. muni zrI padmavijayajI ma. (pU.zrI maNivijayajI ma. nA ziSya) : pU. muni zrI 56''vajayajI ma. : muni zrI jitavijaya ma. : 55 varSa : vi.saM. 1979 aSADha vada 6 palAMsavA (kaccha vAgaDa) : 84 varSa vAgaDanA pachAta ke ochA dharmasaMskAro dharAvatA pradeza pratye vizeSa lAgaNI hatI tethI potAnA 55 varSanA lAMbA dIkSAparyAyanA aDadhAthI paNa vadhu 30 jeTalA comAsA pa vAgaDamAM ja karIne tyAMnA utthAna mATe prayatnazIla rahyA hatA. teozrI sAcA arthamAM vAgaDanA uddhAraka hatA. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 jinazAsananAM pUtha AcAryadeva zrImad vijaya so/sely anhANaIn (sg disiALA) VI AyAdad thIdidakSiNa devendravRzvijI dAdA 'pUjaya AcAryadeva zrImadda liya saMsArI nAma janma mAtA pitA dIkSA dIkSA pUjya AcAryadeva zrImad vijaya 'ThanacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA saMsArI nAma : kAnajIbhAI janma : vi.saM. 1939 bhA. vada-5 palAsavA (vAgaDa) mAtA : navalabena pitA : nAnajIbhAI : vi.saM. 1962 mA. suda 15 bhImAsara dIkSAnI uMmara : 23 varSa dIkSAdAtA : pU. zrI jitavijayajI dAdA gurunuM nAma |: pU. zrI hIravijayajI ma. dIkSA pachInuM nAma : muni zrI kIrtivijayajI ma. vaDI dIkSAmAM nAma : muni zrI kanakavijaya ma. paMnyAsa padavI : kA.vada 5, 1906 pAlItANA upAdhyAya padavI : ma. suda 11, 1985 bhoyaNItIrtha AcArya padavI : vi.saM. 1989 po. vada 0 amadAvAda AcArya pada payaya : 30 varSa saMyama paryAya : 58 varSa kALadharma ': visaM. 2019 zrA. vada 4/5 bhacAu (kaccha vAgaDa) AyuSya : 80 varSa dararoja pote 1200 zlokanuM vAMcana karatA. niyamita ekAsaNI karatAM. darekane ekAsaNA karavAnuM kahetA. cAnA virodhI hatA. muhapattino upayoga sAro rAkhatA. bIjAnI bhUlane pacAvI levAnI zakti hatI. dIkSA sthaLa dIkSAnI uMmara dIkSAdAtA. gurunuM nAma dIkSA pachInuM nAma vaDI dIkSA paMnyAsa padavI : gopAlabhAI mahetA : vi.saM. 1948 phAvida 12 lAkaDIyA (kaccha-vAgaDa) : mULIbena : lIlAdharabhAI mahetA. : vi.saM. 1983 po. vada 5 : lAkaDIyA : 35 varSa : pUpaM. zrI kanakavijayajI ma. : pU. 5. zrI kanakavijayajI ma. : munizrI dIpavijaya ma. : vi.saM. 1983 ce. vada 3 samI : vi.saM. 2004 mahA suda-5 rAdhanapura : vi.saM. 2020 hai. suda 11 kaTArIyA : 9 varSa : 40 varSa : vi.saM. 2029 the. suda 14 AdhoI (kaccha-vAgaDa). : 81 varSa AcArya padavI AcAryapada paryAya saMyama payaraya kALadharma AyuSya pUjya AcAryazrI tIvra smaraNa zakti, bulaMda ane madhuro avAja tathA apUrva vyAkhyAna zailInA svAmI hatA. temanA vyAkhyAno tathA temanA madhura kaMThethI stavano-sajjAyo vagere sAMbhaLavuM te jIvanano lhAvo gaNAto. emanA vyAkhyAno sAMbhaLavA vidyAzALA (amadAvAda)no hola zrotAothI khIcokhIca bharAI jato. Jain Education Intemational Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 139 VAmudiivarzrI buddhivijaya) at all. (bhAbhara)) pUal :omAMeNa thI facislark19) gAMeld (Iloil) pUjaya munirAja zrI vijayajI ma.sA. (bhAbhara) saMsArI nAma : bAdarabhAI janma : vi.saM. 1940-bhAbhara mAtA : jaDAvabena pitA : mAnacaMdabhAI roLiyA dIkSA : vi.saM. 1961 jeTha suda 10 pAlItANA dIkSAnI uMmara : 21 varSa dIkSAdAtA : pU.A.zrI siddhisUri mahArAjA gurunuM nAma : pU. zrI hIravijayajI ma.sA. (pU. jitavijayajIdAdAnA ziSya) dIkSA pachInuM nAma : munizrI buddhivijaya ma. vaDI dIkSA : vi.saM. 1961 a. suda 1 pAlItANA saMyama paryAya : 46 varSa kALadharma : vi.saM. 2000 mahA vada 11 bhAbhara AyuSya : 60 varSa 'pUjya paMnyAsa zrI tilakaliyo INava2 (bhAbhara) saMsArI nAma : tribhuvanadAsa janma : vi.saM. 1938 zrA. suda-15 bhAbhara mAtA : jaDAvabena pitA : mAnacaMdabhAI roLiyA dIkSA : vi. saM. 1960 vaizAkha suda 6 bhAbhara dIkSAnI uMmara : 29 varSa dIkSAdAtA : pU.munizrI buddhivijaya ma.sA. gurunuM nAma : pU. zrI hIravijayajI ma.sA. (pU. jitavijayajIdAdAnA ziSya) dIkSA pachInuM nAma : munizrI tilakavijaya ma. vaDI dIkSA : vi.saM. 1968 ma. suda 5 chANI gaNi-paMnyAsa padavI : vi.saM. 1989 mA. suda 5 rAdhanapura saMyama paryAya : 32 varSa kALadharma : vi.saM. 1999 kA. suda 5 pATaNa AyuSya : 61 varSa maLelA mAnava jIvananI mahAmUlI taka saMyama sAdhanA vagara gumAvI devI e narI mUrkhatA che. AvA uttama vicAromAM satata ramaNa rahenArA tribhuvanadAse. utkaTa vairAgyapUrvaka apUrva umaMga sahita saMyama jIvana svIkAryuM. A muniyugala jyAM jyAM vicaryuM tyAM tyAM aneka lokone dharmabhAvanAthI vAsita karyA. mukhyatve uttara gujarAta, banAsakAMThA vistAra ane rAjasthAnanA gAma-nagaromAM pUjyonuM vizeSa vicaraNa rahyuM. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14o jinazAsananAM pUPI AyAdanA zrImada tijaya zAMtirAMtIdjI arelal pRtha AcAryadeva zrImada brijathI SoIslIolejrIdia mahArASal (@iImNa) - III pUjya AcAryadeva zrImad vijaya 'zarmAtacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA saMsArI nAma : buddhilAla janma : vi. saM. 1952 jeTha suda 2 mAMDala mAtA : nAthIbAI pitA : popaTalAla dIkSA : vi. saM. 1982 sA.vada to TAkaravADA (pAlanapura) dIkSAnI uMmara : 30 varSa dIkSAdAtA : pUmunizrI buddhivijayajI ma.sA. gurunuM nAma : pU. manizrI buddhivijayajI ma.sA. dIkSA pachInuM nAma : munizrI zAMtivijaya ma. vaDI dIkSA : vi.saM. 1982 che. suda 5 visanagara gaNipadavI : vi.saM. 1996 po. suda 9 UMjhA paMnyAsa padavI : vi.saM. 1996 po. vada 1 UMjhA AcArya padavI : vi.saM. 2009 mA. suda-11 pUraNa AcArya pada paryAya : 19 varSa saMyama paryAya : 46 varSa kALadharma : vi.saM. 2028 jeTha vada-4, bhAbhara AyuSya : 06 varSa che pUjya AcAryadevanI saMyama-surabhi sarvatra prasAra pAmI hatI. prazAMta svabhAva, kriyA mArgamAM apramAda, saMyamanI niSThA ane paripAlana, zAstrIya mArganuM pAlana, nikhAlasatA vagere aneka guNonA kAraNe aneka bhavya jIvo pUjyazrI pratye AkaSaratA ane (teozrInA parama bhakta banI jatA. pUjaya AcAryadeva zrImad vijaya 'kanakaprabhAIzvarajI mahArAjA saMsArI nAma : joitAlAlA janma : vi. saM. 1902 mA. su-5 bhAbhara mAtA : kakalAbena pitA : cunIlAla dIkSA : vi.saM. 1980 che. suda-3 amadAvAda (haThIbhAInI vADI) dIkSAnI uMmara : 15 varSa gurunuM nAma : pU.A.zrI zAMticaMdrasUri mahArAjA dIkSA pachInuM nAma : munizrI kaMcanavijaya ma. gaNi paMnyAsa padavI : vi.saM. 2015 ma. suda 10 bhAbhara AcArya padavI : vi.saM. 2029 ma. suda 6, bhAbhara AcAryapada paryAya : 10 varSa saMyama paryAya : 59 varSa kALadharma : vi.saM. 2046, the. vada-7 hADecA AyuSya : 04 varSa - pUjyazrInI nizrAmAM dhAnerA, hADecA, sAMcora ane kAgamAlAmAM upadhAna thayelA. zrI bhAbharathI zrI. zaMkhezvara tIrthano ane zrI TAkaravADAthI zrI metrANAtIrthano saMgha, savapurA nivAsI zeTha rAmacaMda gamAnacaMda parivAre sAcA jarInA pAMca choDanuM udhApanA karela. temaja pUjyazrInI nizrAmAM 100 uparAMta dIkSA thayela hatI. Jain Education Intemational Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 141 pRbya mAyAdava zrImada uis | sNvaRNItAjI Heleast [ 5 : je ; Vaa AbhAra 1 zrIpati ) *NacaEdjINAma pUjya AcAryava zrImad vijaya cIzvarajI mahArAjA saMsArI nAma : hAlacaMdabhAI janma : vi.saM. 1901 zrA. suda 15 moTIpAvaDa mAtA : pArvatIbena pitA : sagayAcaMdabhAI dIkSA : vi.saM. 1991, ce.vada , pAlItANA dIkSAnI uMmara : 20 varSa dIkSAdAtA : pU. muni zrI buddhivijayajI ma. sA. gurunuM nAma : pU. muni zrI zAMtivijayajI ma.sA. dIkSA pachInuM nAma : muni zrI sujJAnavijayajI ma. gaNipadavI. : vi.saM. 2014 mA. vada 5 zaMkhezvara tIrtha paMcAu. padavI : vi.saM. 2015 ma. suda 10 bhAbhara AcArya padavI : vi.saM. 2029 ma. suda 6 bhAbhara AcArya pada paryAya : 19 varSa saMyama payA : 50 varSa kALadharma : vi.saM. 2048, je. suda 11 zAhapuranA khAMce, amadAvAda AyuSya : 00 varSa pUjya AcAryadeva zrImadda liyo ' ThaharIzvathajI mahArAjA saMsArI nAma : mohanalAla janma : vi.saM. 1928 mAM. suda 3 sAyalA mAtA : ujamabena pitA : pujAbhAI dIkSA : vi.saM. 1968 surata dIkSAnI uMmara : 40 varSa dIkSAdAtA : pU.A. zrI kamalasUri mahArAjA gurunuM nAma : pU. munizrI harSavijayajI ma.sA. dIkSA pachInuM nAma : muni zrI kapUravijaya ma. vaDI dIkSA : vi.saM. 1969 kA.vada 4 bAraDolI gaNipadavI : vi. saM. 1990 kAMvida 4 amadAvAda paMnyAsa padavI : vi.saM. 1990 kA.vada amadAvAda upAdhyAya : vi.saM. 1996 vaizAkha vada 1 beDA (rAjasthAna) AcArya padavI : vi.saM. 1999 phA.suda 3 amadAvAda AcAryapada paryAya : 2 varSa saMyama paryAya : 32 varSa kALadharma ': vi.saM. 2001 ma. suda 11 pAMcAvADA AyuSya : 03 varSa tapasvI pUjya AcAryadeva zrI vijaya kapUrasUrIzvarajI mahArAjanI nizrAmAM aneka sthaLe anekavidha zAsanamabhAvanA thaI hatI. mahA suda 11nA madhya rAtrIe 32 varSano dIkSApacaya pALI, 93 varSanI vaye pUjyazrI kALadharma pAmyA. pAMthAvADAmAM tathA rAsaMgapuramAM pUjyazrInI mUrtio paNa padharAvAI che. pUjyazrI samudAyarakSaka to hatA ja, paNa saMgha saMrakSaka ane saMgha sanmArgadarzaka paNa hatA. pUjyazrI. sAcA siddhAMtarakSaka, zAsana prabhAvaka ane bhaktonA mArgadarzaka paNa hatA. bIjA zabdomAM kahIe to pU. gurudeva sakalasaMgha mATe eka paramopakArI mArgadarzaka "bhomiyA" samAna hatA. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 jinazAsananAM *) allyAd zrImada vi1, amRdeIzvarajI a1612181 kioopRhIdjI maeli:1151, pUjya AcAryadeva zrImad vijaya 'amRtabhAthIjI mahAthAjo saMsArI nAma : aMbAlAla janma : vi.saM. 1955 A. suda 2 sojItrA mAtA : parazanabena pitA : mANekacaMdabhAI dIkSA : vi.saM. 1980 kA. suda 15 mahesANA dIkSAnI uMmara : 25 varSa dIkSAdAtA : pU. muni zrI kapUravijayajI ma. gurunuM nAma : pU. muni zrI karavijayajI ma. dIkSA pachInuM nAma : muni zrI amRtavijaya ma. gaNipadavI. : vi.saM. 1991 a. suda 9 kheDA paMnyAsa padavI : vi.saM. 1991 a. suda 10 kheDA upAdhyAya padavI : vi.saM. 1999 phA.suda 3 amadAvAda AcArya padavI : vi.saM. 1999 phA.su. 10 amadAvAda pada pradAtA : pU.A.zrI siddhisUri mahArAjA AcArya pada paryAya : 24 varSa saMyama paryAya : 43 varSa kALadharma : vi.saM. 2023 phA. suda 10 vichIyA (hAlAra) AyuSya : 68 varSa pUjya AcAryadeva zrImad vijaya ' nehIzvarajI mahArAjA saMsArI nAma : khetazIbhAI janma : vi.saM. 1989 po. suda 2 lAkhAbAvaLa mAtA : kuMvarabena pitA : vAghajIbhAI guTakA dIkSA : vi.saM. 2010 je.suda-11, verAvaLa dIkSAnI uMmara : 21 varSa dIkSAdAtA : pU.A.zrI amRtasUri ma.sA. gurunuM nAma : pU.A.zrI amRtasUri ma.sA. dIkSA pachInuM nAma : muni zrI jinendravijaya ma. vaDI dIkSA : vi.saM. 2011 po. vada 11 lAkhAbAvaLA gaNi-paMnyAsa padavI : vi.saM. 2023 po. suda 10 lIMbaDA AcArya padavI : vi.saM. 2038 hai.suda 3 jAmanagara AcAryapada paryAya : 20 varSa saMyama paryAya : 55 varSa kALadharma : vi.saM. 2065 ma. vada dvi. 0)) jAmanagara AyuSya : 06 varSa pUjya AcArya zrImad vijaya amRtasUrIzvarajI mahArAja jaina zAsananA apramatta sAdhaka, ArAdhaka, prabhAvaka ane rakSaka hatA. teozrInA upakArone yAda karIne alAu, lAkhAbAvaLa, nAgheDI, bAlaMbhA, zetAluza, jAMbuDA, dhoLA jaMkazana, kanasumarA ane rAjakoTamAM temanI mUrtio padharAvavAmAM Avela che. namaskAra mahAmaMtranA tRtIya pada AcAryapade ArUDha thayA bAda teozrInI nizrAmAM aneka zAsana prabhAvanA-rakSA ane ArAdhanAnA kAryo thayAM. Jain Education Intemational Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. 143 ke jainazAsanaLI amara virAsata (saMjIvanI 2sAyaNasamA preraka prasaMgo) -A. zrI municaMdrasUrijI ma. jaina zAsana Aje je saMskRti ane sauMdarya mANI rahyuM che tenI imAratanA pAyAmAM dharabAyelA sAdhakabhAvanAnA hRdayasparzI daSTAMto ApaNane koI UMcI bhUmikAmAM laI jAya che. zubhabhAvamAM kheMcI jAya che. prAcIna samayakALanA anokhA mAnavano e samayakALa kAMIka anokho hato ane judo ja hato. Aje jyAre jamAnAnI duSita havAe mAnavajAtane badhI rIte bharaDAmAM lIdhI che evA kaThaNa kaparA kALamAM paNa keTalAMka pUrvakAlIna ane vartamAnakAlIna bhaktivaMta dIvaDAo je rIte TamaTame che teno prakAzapuMja ApaNane ghaNI badhI preraNA ane bodha ApI jAya che. sUcita lekhamALAnI rajUAta karanAra bApajI mahArAjanA samudAyanA pa.pU.A.zrI municaMdrasUrijI ma.sA. saMzodhana, saMpAdana mATe ghaNA jANItA che. satatapaNe bodhadAyaka kathAo ApaNane pIrasatA rahyA che. sarvakSetragrAhI prasaMgakathAo lakhavAmAM pUjyazrInI AgavI hathoTI rahI che. "zAMti saurabha"nA prasaMga parimala kolamamAM "munindunA upanAmathI niyamitapaNe vArtAo pragaTa thAya che. prasaMga parimala, prasaMga navanIta, prasaMga sudhA, prasaMga zikhara, prasaMga kalpalatA, prasaMga vilAsa, prasaMga prabhA, janakakathAparimala vagere pUjyazrInA kathApustako pragaTa thatAM jaina samAjamAM AvakAra pAmyA che. bahumukhI vyakitatva dharAvatA AcAryadeva zAsananI anekavidha unnatinA kAryo karI rahyA che. pUjyazrIne lAkha lAkha vaMdanAo. -saMpAdaka ajaba saMyamI bhaktighelA zrAvake kahyuM : "are! sAhebajI! emAM rajA zuM levAnI hoya! A gokhalo to khAsa ApanA mATe ja jagadguru hIravijayasUrijI amadAvAda kAlupuramAM banAvaDAvyo che. Apa A gavAkSamAM besIne vyAkhyAna Apo padhAryA. zrAvakonI anujJA laI upAzrayamAM UtaryA. eTalA mATe ja ApanI padharAmaNI thAya e pahelAM ja banAvIne pUjyazrI saMyamadharmanI dareka maryAdAnuM pAlana karavAmAM taiyAra karyo che.' sajAga hatA. pAMca mahAvratonI pacIse ya bhAvanAnuM satata raTaNa sUrijI camakyA hai! amArA mATe ja banAvyo che?" teozrInA hRdayamAM dhUmarAyA karatuM hatuM. vasatimAM potAne kyAM sudhIno avagraha ApavAmAM Avyo che enI spaSTatA zayyAtara 'hA, hA bhoLA bhaTTa zrAvake khoMkhAro khAIne kahI dIdhuM. joDe karI levAnI zAstra-AjJA che. jinAjJAnA custa himAyatI sUrideve kahI dIdhuM : ' sUrijIe upAzrayamAM banAvelo eka gokhalo joI amArA mATe banAvela gokhalAno upayoga ame haragIja nahIM zrAvakone pUchyuM : "ame A gokhalAno upayoga karI ki karIe" ane pATa upara besIne ja sUrijIe vyAkhyAna ApyuM. zakIe?" sahu sUrijInI AcAra-zuddhine nata mastake vaMdI rahyA. Jain Education Intemational ucation Interational Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 jina zAsananAM ajaba titikSA zeThanA cAra putro, putrI, zeThANI, zeThanA bahena-banevI ane bhANeja.......kula dasa dIkSAo sAthe thaI. AmAM zeThano te vakhate jagadguru unAmAM birAjamAna hatA. trIjo putra AcArya vijyAnaMdasUri tarIke prasiddhi pAmyA. sUrijInA kamaranA bhAgamAM gUmaDuM thayeluM. sAmAnya rIte cikitsA karavI anAcIrNa che. sUrijIe sirohImAM bIjo paNa eka asAdhAraNa prasaMga banyo. gUmaDAMnI upekSA karI. gUmaDuM vakaryuM. pAkyuM ne pIDA karavA lAgyuM. varasiMgha nAmanA yuvAnanA lagnanI taiyArI cAlatI hatI. maMDapo, dehanA stara upara bhAre pIDA paNa mana prasannatAnA toraNo baMdhAI gayelA. mIThAI ane pharasANa taiyAra thavA sAgaramAM... mAMDyA. sagAMvahAlAMnI avara-javara doDadhAma cAlu hatI. pratikramaNa pachI eka bhaktimAna zrAvaka sUrijInI kamara varasiMgha ArAdhanApriya hovAthI roja savAre pratikramaNa dabAvavA lAgyo. enI AMgaLI uparano veDha vakarelA gUmaDAM karavA upAzraye jato. ThaMDInA kAraNe sapheda kAMbaLI oDhelI upara Avyo. gUmaDuM pharyuM. vedanA pArAvAra....paNa....samatA hovAthI bhUlathI vaMdana karavA Avela keTalIka bahenoe varasiMghane apAra. vaMdana karyuM. ane e bahenomAM varasiMghanI bhAvI patnI paNa hatI. uMhakAro paNa na karyo.... eka zrAvake A jANyuM ane majAkamAM kahyuM : "varasiMgha savAre paDilehaNa vakhate lohIvALAM kapaDAM joyAM ne muni have tArAthI lagna nahIM karI zakAya!" "kema?' somavijayajI camakI UThyA: "A zuM?".....tapAsa karI to kema zuM............jene tuM paraNavA mAMge che e to tane kamara upara moTuMmasa gUmaDuM'..... 'are ! gurujI !....ATaluM moTuM icchAmi khamAsamaNo...karI gaI. tane kSamAzramaNanuM saMbodhana gUmaDuM thayuM ne Ape amane kahyuM paNa nahI?'... karyuM. zAtA pUchI. bhAta-pANInA lAbha devA vinaMtI karI.....have maMda maMda hasatAM sUrijI kahe : "hoya" zarIra che to tuM enA tyAM ghoDe caDIne paraNavA jAya te kema cAle?" koIvAra enA para gUmaDuM paNa thAya! basa patyuM. tejIne Takora. varasiMghe nirNaya karyo. pote metArajamuni, gajasukamAra jevA mahAtmAonI pIDA dIkSA leze.....mAtA-pitA vagere svajano to lagananA lhAvA pAse A to kazuM nathI!' levAnI badhI taiyArIo karI cUkelA. e kaMI rajA Ape? pelA zrAvakane jyAre jANa thaI tyAre ene khUba pastAvo paNa varasiMgha besI gayo upavAsa upara. khAvuM pIvuM baMdha. thayo. sUrIzvaranI titikSAne e manomana vaMdI rahyo. kArya sAdhayAmi nA dehaM pAtayAmi' ane varasiMghano vijaya thayo. rajA maLI. lagna mATe bAMdhelA maMDapo dIkSAnA prasaMgamAM svapna thayuM sAkAra kAma AvyA. lagnaprasaMga mATe karelI mIThAI dIkSA prasaMge tyAre jagadagura sirohimAM birAjamAna hatA. eka rAtre sAdharmika bhaktimAM kAma AvI. sUrijI eka suMdara svapna joIne jAgyAM. kevuM svapna! hAthInA jagadguranA varadahaste rajoharaNa pAmIne varasiMgha dhanya nAnA nAnA cAra madaniyA sUMDhathI pustakanA pAnAM pherave dhanya banI gayo. agnine pherA pharavAnA badale caumukhache....bhaNe che. jinabiMbane pradakSiNA dIdhI. koDIlI kanyAnA kaMtha banavAnA vAha abhuta svapna! sUrijInA haiyAmAM AnaMdanA ogha badale sAdhanAno paMtha svIkAryo. patnInA caraNe jIvana svAhA UchaLe che. koI agamya AnaMda....AvuM suMdara svapna... karavAnA badale gurunA caraNe samarpaNa karI dIdhuM. vicAratAM vicAratAM.....sUrijIne lAgyuM cAra ziSyo thaze eka itihAsa racAI gayo! ane te zAsananA prabhAvaka banaze. evuM A svapna sUcave che. jJAna-dhyAna-sAdhanAnA paMthe AgaLa vadhI varasiMghamuni ane TuMka samayamAM ja Abu pAsenA roha gAmanA zrImaMta zeTha paMnyAsa padane pAmyA....eka-be nahIM pUrA ekaso ATha saparivAra dIkSA levA sUrijInA caraNomAM upasthita thayA. ziSyonA guru banyA. nAnakaDI ghaTanA ane moTakaDuM parivartana. Jain Education Intemational Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 145 mahAjananI khumArI sAmAnya mANasanI gerahAjarInI noMdha na paNa levAya. paNa AvA moTA agraNI zeTha salAmI karavA na AvyA ane udayapuranA nareza prajAvatsala rAjavI hatA. badhI rIte gAdI upara besI rahyA, e vAta rAjAnA dhyAnamAM paNa AvI guNIyala rAjavImAM eka apalakSaNa hatuM. sonAnI thALImAM gaI. loDhAnI mekhanI jema A khAnadAna gharAnAnA rAjavInA jIvanamAM eka vArAMganAe praveza karyo. - ghaNAM nagarajanoe paNa joyuM ke zeThe salAmI nathI karI. Aje kaMIka navA-jUnI thaze ane ema ja thayuM. thoDIvAramAM hAvabhAva cena-cALA ne premanA dekhADo karavAnA saMskAro to gaNikAnI gaLathuthImAM hoya ja ane mahArAjA khAnadAna vIracaMdazeThane rAjadarabAramAMthI teDuM AvyuM. gharAnAnI rANIone choDI nanI jAna nAmanI vezyAnA laTTa zeTha to jarAya gabharAyA vinA rAjadarabAramAM pahoMcyA. banavA lAgyA. loko kahe che "prema AMdhaLo hoya che." hakaDeThaTha bharAyelA darabAramAM zAMti patharAI gaI. badhA have zuM thAya che e jovA Atura hatA. izka na jue jAta-kajAta." mahArAjA : "zeTha tame Aje salAmI kema na karI? 'ane kAmIno aMdhApo paNa evo ke eno joTo nA tamArA jevA mANasa praNAlIno bhaMga kare e kema cAle?" jaDe. ghuvaDane divase aMdhApo, kAgaDAne rAtre aMdhApo, kAmIne chatI AMkhe haMmezAM aMdhApo." mahArAjA nanI jAnanI AMkhe ja topamAMthI goLA chUTatA hoya evA dhaDAkA sAthe vIracaMda jovA mAMDyA. e kahe "rAta to rAta, dADo to dADo.' zeTha gajaryA : "mAro dhaNI eka rakhaDelI rAMDane paDakhAmAM laIne beTho e dazya mArAthI joI zakAyuM nahIM. zaramanuM mAryuM mAruM ghaNAM lokone mahArAjAnI A kuTeva gamI nahIM. paNa, mAthu jhUkI gayuM ane huM vicAravA lAgyo ke rAjapraNAlIno bhaMga vAghane koNa kahe tAruM moM gaMdhAya che. rAjAe kema karyo?" eka divasa vezyA nanI jAna kahe : "tame hAthI upara udayapura nareza ema to ghaNA samajadAra ane guNavAna besI roja savArIe nIkaLo cho. nagara AkhAnI salAmI jhIlo hatA. emane paNa samajAyuM ke pote gaMbhIra bhUla karI nAMkhI che. cho. Aje mAre paNa tamArI joDe aMbADI upara besavuM che. be emaNe tarata potAnI bhUla kabUlI lIdhI : "zeTha, tamArI vAta bAju cAmara DhoLAya, hajAro loko laLIlaLIne praNAma kare. taddana sAcI che. havethI AvI bhUla kadI nahIM karuM.' tamArA jevA mAro vaTa paDI jaze. spaSTavaktA mArA rAjyamAM che eno mane garva che. tamane ghaNA vivekano chAMTo paNa bacyo hoya to koI mANasa vezyAnI dhanyavAda!' sAthe jAheramAM AvavAnI vAta svIkAre ja nahIM. paNa kAmAMdhane ane vivekane bAra gAunuM cheTuM! Dhola-vAjAM sAthe rAjasavArI mAnavajIvana saphaLa karo rAjamArga parathI pasAra thavA mAMDI. rAjasavArI Ave eTale gaMbhIra nAmanA baMdaramAM siMhavikrama rAjAnuM zAsana dareka nAgarike kAma-dhaMdho choDIne rastA upara AvI rAjAne cAlatuM hatuM. vasu nAmanA dharmiSTha ane saMskArI zreSThI tyAM salAma karavI ja joIe. A eka purANo zirasto che eno vase che. emanA dharmapatnI vasukAMtA, suputra vasusAra ane bhaMga karavo e rAjAnuM apamAna gaNAtuM. putravadhU vasuMdharA badhA AnaMdakillolathI samaya pasAra karI nagarajanone rAjamArga upara AvatAM hAthI upara rAjAnI rahyA bAjumAM beThelI gaNikA AMkhamAM maracAM jevI khaTakatI paNa zuM ekavAra vasuzeTha bImAra paDyA. vaidyoe davA karI paNa kare? loko salAmI ApI ApIne ghara bhegA thavA mAMDyA. roga asAdhya jaNAyo. zeThe paNa dharmaArAdhanAmAM mana parovyuM. * vIracaMdazeTha udayapuranA agraNI mahAjana. emane khabara eka divasa zeThe ekAMtamAM putra vasusArane bolAvIne paDI. rAjasavArImAM rAjA joDe vezyA beThI che. emanA gussAno hitazikSA ApatAM kahyuM ke-"beTA! dharma ArAdhanAmAM pramAda na pAra na rahyo. zirastAnI aisItaisI, AvA rAjAne salAmI karato. bIjuM, A lakSmI caMcaLa svabhAvanI che. dAnadharma dvArA zAnI? vIracaMdazeTha dukAnanI gAdI upara besI rahyA. ene saphaLa karaje ane kyAre ya Arthika saMkaDAmaNa Ave to Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 jina zAsananAM bhoyarAmAM eka tALAbaMdha peTI che. e kholaje. temAM lakhelo loko mazkarI kare che. bhAre jabaro vepalo karyo! rAkha patra vAMcI te pramANe vartaje. vecIne chANa laI Avyo. eka lAkha rUpiyAnuM pANI karyuM! kALanuM cakra avirata pharI rahyuM che. e kALacake vasuzeThanA rAjA paNa kahe : "jA, bhAI vasusAra, tArA chANAne nAma AgaLa sadgatanuM biruda umerI dIdhuM. vasusArane karamAMthI mAphI." dhanavAnamAMthI nirdhana kaMgALa banAvI dIdho. 'vasu vinA nara badhAM chANAMne ghare lAvyA. ekAMtamAM bALI ratno pazu'nA niyamamAM mAnatI ane nANAM vagaranA nAthAlAlane banAvyA. aMdhArAmAM ajavALA kare evA ratnono thALa bharI 'nAthiyo' kahenArI duniyAmAM vasusArane jIvavuM dohyaluM banI mahArAjA siMhavikramane bheTa karyo. badhI vAta jANI rAjA khuza gayuM. thayo. mahAmaMtrI pade sthApyo. sukhI thayo. A rUpaka kathAno pitAjInuM vacana yAda AvyuM. bhoyarAmAM jaI peTI kholI upanaya A pramANe che. patra vAMcyo. pitA vasu jevo saMgha samajo. peTImAM rahelA patra jevA samudranI aMdara gautamadvIpa che. tyAMnI gAyanA chANane jinAgama che. rAjAe ApelA lAkha rU. jevuM manuSya jIvana bALavAthI ratno bane che. rakhyAthI bhareluM vahANa laIne javuM. che. rAkhathI bharelA vahANa jevuM A azucimaya zarIra che. rAkha chUTI chUTI pAtharavI. rAtre gAyo bese tyAM besavuM. enA aviveka sAgara che, dharma vahANa che, gautamadvIpa jevA sadguru podaLAnA chANA banAvI vahANa bharI ghare AvavuM. che. chANA jevA karma, Aga jevuM zubhadhyAna ane ratna jevA ( patra vAMcatA vasusAra khuzakhuzAla banI gayo. chANA jJAna-darzana-cAritra. enA prabhAvathI svarga ane mokSanA sukho bALavAthI ratno maLatA hoya to koTidhvaja laherAvavAmAM vAra maLe che. lAkha rUpiyA jevuM manuSya jIvana maLyuM che. cAlo, keTalI lAge? ratnatrayI meLavI laIe. (dharmaratna karaMDaka'mAMthI) paNa, gautamadvIpamAM vahANa laIne javuM, AvavuM vagere kezarI cora thayo kevaLI kharcanA AMkaDA mAMDatA lAkha rU.nI AvazyakatA UbhI thaI. kAmapura nagaramAM vijayarAjA rAjaya kare che. jyAre gharamAM hAMllA kustI karatA hatA. tijorI taLiyA jhATaka dharmaArAdhanAmAM tatpara siMhadatta zreSThI tyAM rahe che. sApha hatI. AvA dharmiSTha zeThano dikaro kezarI. "bApa evA beTA ane vaDa vasasAra bolavA lAgyo. upAya che, sAmagrI nathI. buddhi evA TeTA' kahevata badhe lAgu nathI paDatI. keTalAka dikarA to che, vaibhava nathI. vepAra karavo kevI rIte? lokone thayuM : AnuM evA pAke che ke bApanA di' pharyA hoya evuM lAge. 'AnA khasI gayuM che. paNa, rAjAe A vAta sAMbhaLI. eka jamAnAnA karatAM peTe patharo pAkyo hota to sAruM evuM sagI janetAne agragaNya vasuzeThanA chokarAne jarUra che ema jANI lAkha bolavuM paDe evA kapUto paNa ghaNA pAkatA hoya che. rUpiyA ApyA. vasusAranI AMkhomAM anerI camaka AvI gaI. kezarI paNa kapUta hato. sonAnI thALImAM loDhAnI mekha. phaTAphaTa sAmagrIo ekaThI karI. nAvikone kahe : kezarIne moTI kuTeva corInI. ghare domadoma sAhyabI, paNa corI gautamadvIpa laI jAva.' nAviko kahe : "zeTha tyAM koI mANasa na kare e divase kezarIne khAvuM na bhAve. divasa eLe gayo lAge. nathI. konI joDe vepAra karazo?" - siMhadatta zeThe dikarAne ghaNI zikhAmaNa ApI. corI vasusAra kahe : "e paMcAta tame choDo.' koIne paNa karavI e ghaNuM kharAba kAma che. ApaNe zuM khoTa che? vagere. gaNakAryA vinA vasusAre hukama karyo ane vahANa UpaDyAM. paNa badhuM paththara upara pANI......chevaTe kaMTALelA zeThe gautamadvIpamAM pahoMcI rakhyA pAtharI. rAtre gAyo tyAM vijayarAjAne vAta karI. zAma-dAmathI na sudharelo dIkaro kadAca beThI. savAre chANa thApI chANA banAvyA. ema karatAM karatAM daMDathI sudhare e AzAe. chANAno moTo saMgraha thayo. vahANa bharIne mAdare vatana gaMbhIra rAjAe kezarIne bolAvI cetavaNI ApI dIdhI. "jo baMdare Avyo. have corI karI che to....dezanikAla karI daIza.' Jain Education Intemational Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro kUtarAnI pUMchaDI sIdhI rahe to kezarInI corI aTake, rAjAne khabara paDI ke A sudharato nathI. chevaTe dezanikAla karI dIdho. ekalo ne aTUlo kezarI ghora jaMgalamAM AgaLa vadhI rahyo che. bhUkha ane tarasa satAvI rahyA che. taLAvanuM pANI pIdhuM. jaMgalanAM phaLa khAdhAM. paNa corI kyAM karavI? corI vagarano divasa jAya te kema cAle?......sunamUna beTho che kezarI, tyAM AkAzamArgethI vidyAdhara Avyo. pAdukA utArIne taLAvamAM snAna karavA gayo. kezarIe taka jhaDapI vidyAdharanI pAdukA paherIne bhAgyo, AkAzamAM uDyo, bicAro vidyAdhara paNa zuM kare? kezarIne hAthamAM eka navuM zastra AvI gayuM, AkAzagAminI pAdukA! mAMkaDAe dArU pIdho hoya ane vIMchI karaDe pachI zuM bAkI rahe? unmatta banelo kezarI rAtre AkAzamArge kAmapuramAM pahoMcyo. ghare jaIne nidrAdhIna pitAne lAta mArIne uThADyA. nAlAyaka, harAmakhora ......kezarIno krodha gALo banIne varasato hato. te rAjAne phariyAda karI hatI ne? le, enuM phaLa leto jA..... siMhadatta zeTha kaMI vicAra kare e pahelAM to emanA gaLA upara emanA khudanA kapUtanI talavAra pharI vaLI! lohInA khAbociyAmAM taraphaDatAM bApane joIne krUra aTTahAsya karato kezarI gharamAM aMdara ghusyo. tijorI toDI dhana-mAla corI AkAzamArge 2vAnA. e jaMgala, e taLAva e enuM divasanuM raheThANa. rAta paDe ne kAmapuramAM UDIne pahoMce. roja koIka ne koIka ne tyAM corI kare. sonuM-hIrA-jhaverAta. corInuM dhana puSkaLa hatuM paNa jaMgalamAM ene karavAnuM zuM?.... najIkamAM eka maMdira hatuM caMDikA devInuM. roja rAtre corI karavA jatAM pahelAM caMDikA devInA darzana karato. hIrA motI ke sonAnA dAgInA caDAvato ane bolato : 'he mAtAjI!' tamArI kRpAthI corImAM saphaLatA maLo.' caMDikA maMdiranA pUjArInA bhAgya UghaDI gayA. roja pUjA karavA jAya ne kaMIne kaMI maLe. koI divasa hAra, kyAreka vIMTI, kyAreka kaMdoro...... pUjArInA dedAra badalAI gayA, mAtAjI uparanI enI bhakti paNa vadhI gaI. suMdara majAnA rezamI kapaDAM paherI 147 sugaMdhI dhUpa-dIpa vagerethI e roja pUjA karato. A bAju kAmapuranA nagarajano roja-barojanI corIthI trAsI UThyA. mahAjanoe phariyAda karI. rAjAe koTavALane khakhaDAvI nAMkhyo. koTavALa kahe : 'mahArAja, corano ame ghaNIvAra pIcho karyo paNa cora AkAzagAmI vidyA dharAve che. ame kaI rIte pakaDIe ?' rAjA : Ano patto lagADavo ja rahyo. prajAnI ciMtA na karuM to huM rAjA zA kAmano?' rAjA ghoDApara besI jaMgalamAM nIkaLI paDyo. caMDikAnA maMdire pahoMcyo tyAre pUjArI pUjA karIne bahAra nIkaLato hato. rAjA kahe : 'alyA bhAI, AvA jaMgalamAM tuM pUjA kare che....ane AvA kapaDAM......AvI sAmagrI......A badhuM meLa khAtuM nathI.' pUjArI : 'hamaNAM keTalAka samayathI roja savAre pUjA karavA AvuM chuM tyAre hAra ke vIMTI ke kuMDala......kaMIka ne kaMIka dAgIno, sonA, cAMdI ahIM koIke caDAvelA hoya che. e maLavAthI mArA didAra palaTAI gayA che. bhAgya ADenuM pAMdaDuM khasI gayuM che. keTalA samayathI AvuM badhuM maLyA kare che.' aDhI mahinA thavA AvyA.' rAjAnA magajamAM thoDo thoDo aMdAja besavA mAMDyo. mArA rAjyamAM corIno upadrava zarU thayAne paNa aDhI mahinA thavA AvyA.....jarUra e cora rAtre A maMdiramAM Avato hovA joIe. rAtre rAjAe maMdiranI AjubAju sainiko goThavI dIdhA. pote paNa maMdiranA eka khUNAmAM chupAyo. rAbetA mujaba kezarI cora maMdiramAM Avyo. dAgInA mAtAjI pAse dharyA ane 'he mAtAjI, ApanI kRpAthI mane corI karavAmAM saphaLatA maLo.' ema kahIne jyAM bahAra nIkaLe che tyAM ja rAjAe trADa nAMkhI 'nAlAyaka, Aja tArI khera nathI. mArI prajAnA dhana-mAla lUMTanArA! Aje tane AkarI zikSA karIza.' kezarIcora eka kSaNa to stabdha banI gayo. paNa bIjI paLe ja eNe bhAgI chuTavAno nirNaya karyo. ene aTakAvavA AvatAM rAjA upara pAdukAo jorathI pheMkI. rAjA gabaDI paDyo. aMdhArAno lAbha laI kezarI bhAgI chUTyo. vaLatI paLe rAjA Ubho thaI gayo. pakaDo Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 jina zAsananAM pakaDo......cora cora....." rAjAno hukama thatAM sainikoe paNa nathI. rAtre joyelo cora e ja A dezanA detA kevalI?.... hokArA ne paDakArA sAthe doDAdoDa karI mUkI. rAjAe prazna karyo : kezarI kevalIe potAnA patana ane kezarIne lAgyuM ke te barobarano phasAyo che. jenA baLe utthAnanI kathA kahI. jelanI koTaDInA badale kevaLajJAnanI hajArone thApa ApI zakato te gaganagAminI zaktivALI pagathAre lAvanAra sAmAyikano mahimA darzAvyo. pAvaDIo have rAjAnA hAthamAM AvI gaI hatI ane ene badhA yathAzakti sAmAyika karavAnA niyama laI chuTA pakaDavA mATe cAre bAju aneka mANaso doDAdoDa karI rahyA che. (*upadeza saptatikA'nA AdhAre) bhAgIne kyAM javuM ane keTale javuM?...jIvanamaraNano khela hato. aMdhArAno lAbha laI bhAgyo. paNa pAchaLa ghoDAnA vastupALanuM bhAgya DAbalA gAje tabaDAka....tabaDAka.....jANe yamarAjanA pADAnA dhoLakAmAM vIradhavaLanuM rAjya cAle. emanA maMtrIzvara pagalAM....... vastupALa udAra dilanA. yAcako-mAMgaNone kadI pAchA na kADhe. mUMjhAyelo kezarI eka guphAmAM ghusyo. guphAmAM eNe joyA ane sAmAnya niyama che ke vIrtinA-sarijA dAna eka munirAjane.......zAMta prazAMta. samatA rasamAM jhIlatAM. kezarI Ape enA gAna gavAya. munirAjanI mukhamudrA joyA ja kare......joyA ja kare. cAMdanInA yAcako kahetAM : jyAM vastupALanA mAthAnI chAyA paDa AchA prakAzamAM munirAjanI saumyamudrA ati mohaka lAgatI. tyAMthI nidhi nIkaLe. kAcA kAnanA rAjAthI A guNagAna sahana 'gurudeva, mane bacAvo." na thayAM. maMda maMda madhura svare munirAja kahe : "mahAnubhAva, badhI varadhavaLe kahyuM : 'vastupALa! tame rahyA vANiyA. ghIupAdhi ApaNe ja sarjI che." rAgadveSane vaza banI AtmAe tela vecavAvALI jAti. A jAtinI AvI khyAti ucita nathI. karmonA poTalA bAMdhyA che. e udayamAM Ave tyAre hAyavoya AvA guNagAna gAvAvALAne cUpa karI do.' karavI nirarthaka che. munirAjanA eka eka zabda cAtakanA moDhAmAM vastupALa to vAha vAha ke prazaMsAnA bhUkhyA hatA ja paDatAM meghabiMdu jevA banI rahyA. nahIM. emaNe bhATa-cAraNo, mAMgaNone kahyuM : "mArAmAM evI kezarIne samatAno mahimA samajAI gayo. ahA! kevI mahattA kyAM che? mATe vakhANa na karazo.' zAMti ne svasthatA che samatAmAM. basa mAre paNa have A paNa, A to guNAnurAgI loko hatA. e to gurudevanA caraNe besI samatAnI sAdhanA karavI che. vastupALanA guNa gAtA ja rahyA. | megha jevI gaMbhIravANImAM gurudeve kahyuM : 'para padArtho rAjA kahe : savAre AnI khAtrI karIza. jo vastupALanA joI AtmA kAM to rAga kare che kAM to .....trAjavAnuM palluM mAthAnI chAyAmAMthI nidhi nahIM nIkaLe to A badhA doDhaDAhyA eka yA bIjI bAju namyA sivAya rahetuM nathI. jo dAMDI sIdhI bhATa-cAraNonuM mAthuM uDADI daIza ane vastupALanuM sarva dhana ane samatola rahe to ja vajana sAcuM ane to ja dhyAna daMDamAM laI laIza. sAcuM.....' ' IrSALu rAjAe vastupALanA mAthAnI chAyAnA sthAne | dharmadhyAnamAMthI zukladhyAnamAM.....ghAtI karmo kSINa thayA. jamInamAM paththara daTAvI dIdho ane bIjA divase khodakAma kevaLajJAnano sUrya pragaTyo. devatAoe veza Apyo. kezarI- karAvyuM, patthara nIkaLyo. kevalI dezanA ApI rahyA che. rAjA majAkamAM kahe : "vAha! bhAI vAha! zuM bhAgya A bAja cora bhAgI na jAya e mATe rAjAe AkhA che vastapALanuM! kevaDo moTo pANo nIkaLyo!' jaMgalane gherI lIdhuM. dhIme dhIme bharaDo letA letA kezarIkevalI sudhI pahoMcyA. tyAre koIke kahyuM : "rAjanu! A patharAne toDAvo. kadAca emAM ratno ke nidhAna hoya." ajavALuM paNa patharAyuM hatuM. rAjAnA Azcaryano pAra Jain Education Intemational Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. 149 rAjA kahe : "bhale, tyAre toDo patharAne." "AMkhe pANI, dAMte lUNa, khAtA rAkhe khAlI khUNa; pattharane toDyo. aMdarathI huMphADA mArato kALotaro nAga DAbuM paDakhuM dAbI sUve, tenI nADa zuM vaida ja jue?" dekhAyo. bhAgo, bhAgo, bUmarANa macI gaI. Ano artha samajyA? khAtA rAkhe khAlI khUNa' eTale rAjA gelamAM AvI gayo : "vAha zuM kamAlanuM bhAgya bhAgya peTa bharIne na khAvuM, thoDuM ochuM khAvuM. che! maMtrI A tArA bhAgyanuM vidhAna che. laI le.' badhA jene ane trIjI vAta : bhojana sAruM ane sAttvika joIe. sApa jue che tene vastupALa savAkoDanA mUlyanA batrIsa maNI maracAM-masAlAM-athANAM e kAMI zarIranI jarUriyAta nathI. jaDelA hAra tarIke jue che. jIbhanA caTakA che. A badhAM peTa bagADI mAMdA pADanArA padArtho | navakAramaMtranA smaraNapurvaka hAtha lagADyo ne badhAne che. peTa to be ja cIja mAMge (roTI ne dALa ke roTI ne chAza). jhagArAM mArato hAra dekhAvA lAgyo. vAha gajabano camatkAra! jayAre ja jyAre jIbha mAMge batrIsa pakavAna. "bolo peTane pUchIne khAvAnuM maMtrIe hAra gaLAmAM nAMkhyo. bhATa-cAraNo jorajorathI ke jIbhane? biradAvalI gAvA lAgyA. 'peTane.' badhAM chokarAM ekI avAje bolI UThyAM. rAjA vIradhavaLe paNa kabUla karyuM : maMtrI bhAgyazALI che khAvA mATe jIvavAnuM ke jIvavA mATe khAvAnuM?" ja. bhATacAraNone satkAryA. maMtrIne sanmAnyo. 'jIvavA mATe khAvAnuM.' chokarAoe javAba Apyo. bhAgyazALIne Dagale pagale nidhAna hoya che. sAdI bhASAmAM munirAje bhakSyAbhazya vagere samajAvyuM. ('kathAratnAkara' kathA 165) chokarAMo UThyAM tyAre temane ghaNI navI vAto jANavA maLelI. satsaMgano prabhAva eka brAhmaNano chokaro paNa A vArtAlApamAM sAthe hato. enA manamAM A vAto ThasI gaI. vi.saM. 1963no prasaMga che. amadAvAdanI uttare AvelA aDAlaja gAmamAM keTalAka munirAjo vihAra karIne eNe saMkalpa karyo. ApaNe eka ja samaya khAvuM ane be padhAryA. cIja levI. roTalo ne chAza. bIjA divase evo prayoga karyo. uttarAyaNanA kAraNe nizALamAM rajA hatI. upAzrayanI koI takalIpha nA paDI. skUrti vizeSa rahI. trIjA divase paNa cAlu rAkhyo. ghaNo AnaMda Avyo. cothA divase paNa cAlu bahAranA cokamAM chokarAo ramatA hatA. "chokarAo, vArtA rAkhyo. ghaNo AnaMda Avyo. cothA divase niyama lIdho. sAMbhaLavI che?' munirAje AmaMtraNa ApyuM. chokarAo jIvanabhara eka ja samaya vAparavuM; be ja dravya vAparavAM. khuzakhuzAla thaI gayA. maMkoDAne goLanuM gADuM maLyuM. munirAjanI cAre bAju vIMTaLAI vaLyA : "vArtA kaho." jema jema varSo vItatA gayA tema tema ekAsaNAM ane sAdA bhojananA lAbha samajAtA gayA. kyAreya tAva nahIM. mAthuM bolo tamArAmAMthI kone jaldI marI javuM che? AMgaLI UMcI karo." koIe na karI. duHkhe nahIM. ene lAgyuM kharekhara A jainamunino thoDo satsaMga keTalo badho phAyado karAvI gayo. | munizrIe bIjo prazna karyo : "sAjA ane sArA kone have e koI paNa munirAjanuM Agamana thAya ke pUchato, rahevuM che? lAMbuM kone jIvavuM che?" badhI AMgaLIo UMcI. mahArAja sAheba, vyAkhyAna karazo?' ane vyAkhyAna hoya tyAre "juo, sAjA rahevAnA sAdA niyamo samajI lyo. acaka hAjara raheto. dhyAnathI sAMbhaLato. dhIme dhIme eNe ghaNuM 'ekavAra khAya te yogI. be vAra khAya te bhogI. traNa vAra jJAna meLavyuM. navakAramaMtra niyamita gaNato thayo. ekAsaNAnA khAya te rogI. bolo keTalI vAra khAvuM joIe?' paccakhANa, darzananI vidhi vagere zIkhyo. eka ja vAra.' badhA bolI UThyA. varSo vItatAM cAlyAM. poNI sadI pasAra thaI. 14 varSe juo eka duho dhyAnathI sAMbhaLo : lIdhelo niyama 89 varSe paNa cAlu, na kyAreya ekAsaNAnuM Jain Education Intemational Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15o jina zAsananAM besaNuM karyuM. na kyAreya bethI trIjuM dravya vAparyuM. ane mRtyu paNa padharAvavI barAbara nathI. pratimA laI kapaDAM badalI pAchA ghare kevuM maMgalamaya banyuM? 2039nI sAla cAlatI hatI. madhyAhna AvyA. gharanA badhAM paNa A camatkArika ghaTanA sAMbhaLI tAjuba samaye putravadhUe kahyuM : "ekAsaNuM karavA padhAro.' thaI gayA. 'have A pratimAnuM zuM karavuM?' prazna Ubho thayo. "huM thoDIvAramAM AvuM chuM.' kahI bhagavAnanA phoTA pAse koI ja chekoIka jaina munirAjanI salAha levI evo badhAno abhiprAya padmAsana vALI beThA. navakAra gaNatAM gaNatAM : 1ii pIDA vinA Avyo. haMsalo cAlyo gayo. piMjara paDI rahyuM! tyAre ghaDiyALamAM samaya jaina munirAje badhI hakIkata sAMbhaLI, pratimAjInAM darzana thayo hato 12 kalAka 39 miniTa, sahune thayuM dhanya jIvana, karI kahyuM : ekavIsamA tIrthakara naminAtha bhagavAnanI A dhanya mRtyu! prAcIna dhAtupratimA che : ema lAge che ke tame je gharamAM raho cho tyAM pahelAM koIka jaina zrAvakanuM ghara haze. e gharanA pro. hIrAlAla kApaDIyA gRhamaMdiramAM A pratimA pUjAtI haze. koI vikaTa paristhitimAM savAso varSa pUrvanI ghaTanA che. suratanA nANAvaTa pratimAne dATavAmAM AvI hoya. vistAramAM varajadAsa vaiSNava rahe. mULa pATaNathI emanA A pratimAne nadImAM padharAvavA chatAM pAchI AvI vaDavAo bhAvanagara ane tyAMthI surata AvelA. eTale lAge che ke enA adhiSThAyaka devane A ja gharamAM pratimA varajadAsa eka divasa gharanA cokamAM kaMIka khodakAma rahe evI bhAvanA haze. jo tamArA gharamAM gRhamaMdira banAvI karatA'tA ne eka dhAtupratimA nIkaLI. dhyAnathI joyuM to A pratimAjIne tyAM birAjIta karAya to te uttama gaNAze. jinapratimA hatI. varajadAsanA gaLe munirAjanI AgaLa salAha UtarI varajadAsa dazA (dizAvALa) jJAtinA. e jJAtimAM gaI. pote jainadharma vize khAsa jANakAra na hatA, eTale vaiSNavo jaino vacce kanyAvyavahAra hato. eTale jainadharmano gRhamaMdira banAvavA ane pUjA-pATha vagerenI vidhi jANavA mATe thoDoghaNo paricaya kharo. badhuM ja ekaDe ekathI bhaNavAnuM hatuM. have A pratimAnuM zuM karavuM te prazna thayo. ghaNA vicAranA munirAje keTaluMka mArgadarzana ApyuM ane AjubAjumAM aMte nakkI karyuM ke tApInA jaLamAM padharAvI devI. rahetAM jaina zrAvakoe protsAhana, hiMmata, mArgadarzana ApyAM ane eka divasa vahelI savAre varajadAsa dhAtupratimA ane varajadAse jainadharmane svIkAryo. dhIme dhIme jainadharmanA AcAravicAronA jANakAra thavA mAMDyA. kapaDAM vagere laI nadIkAMThe pahoMcyA. vadhArAnA kapaDA kAMThe mUkI tApI nadInA pANImAM UtaryA. keDa samAna pANImAM pahoMcI varadAsanA jIvanamAM aneka prakAranI caDatI A ghaTanA nadInA vahetA jaLamAM pratimA padharAvI kAMThA tarapha AvavA pachI AvI ane emanA hRdayamAM jainadharma pratyenI AsthA gADha mAMDyA, tyAre dhotiyAmAM kaMIka bharAyuM hoya evuM lAgyuM. joyuM thatI rahI. to e ja dhAtupratimA. varajadAsanA putra rasikalAlane bALavayathI ja jainadharmanA are! meM to jaLamAM padharAvI hatI ane mArA dhotiyAmAM saMskAro maLyA. gharamAM gRhamaMdira hovAthI paramAtmA pratyenI kevI rIte AvI? AtmIyatA pUjA-pAThanA saMskAro prAraMbhathI ja maLyA. kApaDanA dhaMdhAmAM jhukAvyuM ane emanI aTaka kApaDiyA tarIke prasiddha thaI pharI vadhu UMDA jaLamAM varajadAsa gayA ane have pratimA gaI. pharI potAnA vastramAM na bharAya e mATe vadhu dUra padharAvI.....paNa Azcarya! kAMThe AvatAM dhotiyAmAM pharI kaMIka rasikalAlane traNa putro ane be putrI-pAMca saMtAnomAM vajana jaNAyuM...joyuM to e ja dhAtupratimA! sauthI moTA hIrAlAlano janma i.sa. 1894mAM thayelo. hIrAlAla rasikalAla kApaDiyA' A nAma jaina sAhityanA dareka varajadAsa dhAtupratimAne dhyAnathI nIrakhI rahyA. emane rasiyAo mATe jANItuM che. kema ke emaNe jaina sAhityanA lAgyuM, kazIka bhUla thaI rahI che. bhagavAnanI pratimAne nadImAM Jain Education Intemational Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. 151 anekavidha viSayo para hajAreka lekho lakhyA che. jaina saMskRta paNa, sUcipatranuM kAma pUruM thayuM ne nokarI paNa pUrI thaI. sAhityano itihAsa, yazodohana vagere 70 jeTalAM pustakonuM prAkRta bolatAM, lakhatAM zIkhI gayelA hIrAbhAIe prAkRta graMthonuM lekhana-saMpAdana karyuM che. bhASAnuM vyAkaraNa, zabdakoSa, pAIyAbhASA ane sAhitya navAI Upaje evI vAta e che ke hIrAbhAIno priya lakhyA-chapAvyA. viSaya gaNita hato. emaNe abhyAsa paNa gaNitano viSaya nokarI chUTI javAthI hIrAbhAI Arthika bhIMsamAM AvI laIne AgaLa vadhAryo ane DIgrI paNa gaNitanA viSayamAM ja gayA. nAnA bhAI-bahenonA prasaMgo vagere kAraNe bacata to lIdhI. gaNitamAM sauthI vadhu mArka meLavavA mATe emane "kAmA- hatI nahIM. saMtAnone bhaNAvavAno kharca vadhyo ane vaLI vayovRddha prAIjha' maLeluM. i.sa. 1918mAM gaNita viSaya laI muMbaI mAtApitA paNa suratathI muMbaI rahevA AvI gayA hatAM. AthI yuni.mAM ema.e. pAsa karI e ja varSathI gaNitanA prAdhyApaka bhAre Arthika bhIsamAM AvI gayA. tarIke muMbaInI vilsana kolejamAM joDAyA. Arthika saMkaDAmaNe mAnasika TenzanamAM lAvI dIdhA. sAmAnya rIte niyama evo hato ke, bI.TI. (becalara magaja kAma na kare. ApaghAta . vA kaTheDA upara caDelA.....paNa opha TIcIMga)nI DIgrI meLavyA sivAya adhyApakanI nokarI maLe emanA patnI indirAbahenanI na 4. paDI jatAM bacAvI lIdhelA. nahIM. paNa hIrAbhAInI gaNita viSayaka jANakArI bahu UDI be varSe davA vagere dvArA svastha thayA. surata mahilA hatI. inTaravyu lenAre niyamamAM apavAda ApI emane nokarIe vidyAlayamAM nokarI maLI ane sAthosAtha ardhamAgadhI vize lIdhA. atyAra sudhI hIrAbhAIne jainadharmanuM vizeSa jJAna nahIMvat emanuM lekhana vagere cAlatuM rahyuM ane emanA A viSayanA rasa, hatuM. e gaNitamAM ja racyApacyA rahetA. paNa eka ghaTanAe jANakArI ane kuzaLatAnA kAraNe mAtra gaNitanI DIgrIvALA emanA jIvanamAM TarniMga poInTa lAvI dIdho. hIrAlAla ardhamAgadhInA prophesara banI gayA. hIrAbhAIne jANavA maLyuM ke, jaina sAhitya mukhyatayA nivRtta thayA pachI to emaNe zeSa jIvana svAdhyAyamAM ja cAra anuyogamAM vaheMcAyeluM che ane emAM eka yoganuM nAma vitAvyuM. gopIpurA kAyastha mahollAnA emanA gharanI najIka che gaNitAnuyoga. jJAnabhaMDAro, upAzrayo hatA. eno emaNe pUro lAbha uThAvyo. basa, hIrAlAle nakkI karyuM, ApaNe gaNitAnuyoga vize jJAnI gurubhagavaMto pAsethI paNa emaNe ghaNuM meLavyuM. emanI jANavuM che. moTA bhAganA graMtho ardhamAgadhI-prAkRtamAM hoya, pAse paNa graMthasaMgraha sAro hato. eTale ardhamAgadhI bhaNavA mAMDyuM. muMbaI yuni. taraphathI Jain emano siddhAMta hato "nADamUla likhyate kiMcit' AdhAra Mathemetics vize saMzodhana lekho taiyAra karavA risarca- vinA kaMI lakhavuM nahIM. emanA lekhamAM Thera Thera phUTanoTomAM grAnTa maMjUra thaI. khaMtilA ane tIvra laganavALA hIrAbhAI aneka saMdarbha-sthaLono ullekha hoya ja. prAkRta bhASAnA thoDAghaNA jANakAra banyA. evAmAM pUnA pAchalI vayamAM hIrAlAla emanA nAnA putra sAthe muMbaI bhAMDArakara insTiTyUTamAM rahelA jaina graMthonuM sUcipatra banAvavA mATe nokarInI jAherAta AvI. hIrAbhAIe arajI ApI. rahetA hatA. 85 varSa sudhI emaNe svasthatApUrvaka svAdhyAya ane ArAdhanA karyA. gaNitanA prophesara AvA kAma mATe keTalA yogya kahevAya, e prazna hato. paNa, hIrAbhAInA inTaravyu pachI kaMI prazna na chelle bImAra paDyA tyAre svajanoe davAkhAnAmAM rahyo. nokarI maLI gaI. dAkhala thavA Agraha karyo paNa emaNe kahyuM : cAra divasa rAha pAMtrIsaso jeTalI hastalikhita prationA Adi-aMta juo! ane sAgArI-anazanapUrvaka annajaLa-auSadhano tyAga vAMcavA, prazastio vagere lakhavAnuM, graMtha, graMthakAra, TIkAkAra, karI navakAra maMtranuM smaraNa karatAM karatAM svargavAsa pAmyA. racanA saMvata, lekhana saMvata, A badhuM noMdhatAM noMdhatAM emanA lakhelA ghaNA apragaTa lekho paNa khovAI gayA hIrAlAlabhAIne aneka jaina graMthono paricaya thavA mAMDyo. jaina ke geravale gayA che. e jo pragaTa thAya to paNa ghaNuM kAma sAhitya pratye emanI sari vadhatI cAlI. thAya. Jain Education Intemational Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 jina zAsananAM ApaNA pAMca pratikramaNamAM AvatAM sUtro pUratuM birabala kahe : 'sUrijI, zaMkara saguNa ke nirguNa?' ardhamAgadhInuM jJAna meLavavA emaNe nAnakaDI pustikA taiyAra AcAryazrI kahe : "saguNa.' karelI ane enA mATe koI prakAzaka maLe e mATe emanA lekhomAM ullekha paNa karatA.....paNa e vakhate lekho lakhavAno birabala : "heM! kevI rIte? huM to nirguNa mAnuM chuM!' puraskAra to maLato nahoto ane lekho chapAvavA mATe eTalA AcAryazrI : "Izvara jJAnI ke ajJAnI?" patro sAmayiko paNa nahotAM. birabala : "jJAnI." gaNitanI DIgrIvALo mANasa ApabaLe ardhamAgadhI AcAryazrI : "jJAna guNa ke avaguNa?" prAkRta ane jaina sAhityano vidvAna bane e ghaTanA ApaNI birabala : "guNa. ALasane khaMkheravA pUratI nathI? AcAryazrI : "to zaMkara saguNa ja kahevAya ne!' - saMskRta-prAkRta bhASAno abhyAsa, jaina tattvajJAna, karmagraMtha vagere zuM ApaNe bhaNI na zakIe? jJAnArjana mATe birabale kAnanI bUTa pakaDI kabUla karyuM. vayanuM nahIM, tamannAnuM mahattva che. jJAnArjananI bhUkha UghaDe to saMgharSa nahIM samAdhAnano mArga zreSTha che. jJAna meLavavuM muzkela nathI. (zAM. sau. aMka 8-9/2003) (zAM. sau. aMka 8-9/2003) bAdazAha, birabala ane sUrijI jhaghaDiyA tIrtha-11 vi.saM. 1639nA jeTha vada-13nA phatepura sikrImAM A. vikrama saMvata-1920nI sAlano vaizAkha mahino cAlato hIravijayasUrijInAM darzana karI akabara dhanya banI gayA. hato. nAMdoda rAjyanA jhaghaDiyA gAmanA thANAdAra viThThalabhAInA pArasamaNinA sparze loDhAnuM sonuM bane. sUrijInA satsaMgathI khetaranA zeDhe khodakAma cAlatuM hatuM. hiMsaka bAdazAha jIvadayApremI banI gayA. acAnaka khaNIMga...avAja thayo. paththara kodALI sAthe sUrijIe ATha divasa "amAri'nI mAMgaNI karI. athaDAyo. dhyAnathI jotAM koI mUrti hoya evuM jaNAyuM. bAdazAhe 12 divasa "amAri'nuM pharamAna lakhI ApyuM. ekadama kALajIthI khodakAma AgaLa vadhAryuM. eka pratimA sUrijIne eNe jagadgaranI padavI ApI. nIkaLI. A jaina pratimA lAge che, tIrthakara bhagavAnanI. eka vakhata koI munirAjane mALA gaNatA joI akabara vAyuvege AkhA jhaghaDiyAmAM vAta phelAI gaI. thoDIvAramAM bIjI kahe : "gurujI, Apa loga tasabI (mALA) yuM phirAte ho, hama moTI pratimA nIkaLI. e pachI trIjI pratimA paNa nIkaLI huM phirAte haiM. isameM saccA kauna hai?" AvI. khetaranA bIje cheDethI paNa eka jinapratimA maLI AvI. hajUriyAoe kAna mAMDyA. AcAryazrI kone sAco vAjate-gAjate pratimAone jhaghaDiyA gAmamAM lAvavAmAM batAve che potAnA dharmane ke bAdazAhanA? AvI. thANAnA corA upara birAjamAna karavAmAM AvI. pachI AcAryazrI kahe : "dekho, apane jIvanameM mukhya do kArya nAnuM maMdira jevuM banAvI temAM mUrtio padharAvI. zarUmAM karane hote haiM. doSa ko bahAra haTAnA, guNa ko bhItara lAnA. viThThalabhAI roja pUjA karavA lAgyA. jhaghaDiyAmAM jainonAM ghara yuM dekho to dono eka hI bAta hai. doSa haTAdo, guna Ayege. na hatAM. dIpacaMda nAmanA jainane bolAvI pUjApAThanuM kAma ene guna jamAdo, doSa haTa jAyeMge.' soMpyuM. je khetaramAMthI mUrtio nIkaLI hatI, te khetara sevA"Apake islAma dharma meM doSa ko haTAne kA mahattva hai, bhaktibhAva mATe viThThalabhAIe ApI dIdhuM. ataH Apa tasabI hRdayakI orase bahAra kI ora dhUmAte hai! muMbaI-suratanA zreSThIo bhegA thayA. jhaghaDiyAmAM mAre yahAM guNasthApana kA mahattva batAyA hai isaliye hama jainonI vastI nathI. pratimAo pAlItANA laI javI, e mATe tasabI (mAlA) ko hadaya ora ghumAte hai. dono ThIka hI hai.' viThThalabhAI mAMge teTalA paisA ApavA, evuM nakkI karI zreSThIo A samanvaya sAMbhaLI akabara tAjuba thayo. jhaghaDiyA AvyA. viThThalabhAIe spaSTa nA pADI. chevaTe zreSThIo Jain Education Intemational Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A jhaLahaLatAM nakSatro nAMdodanA mahArAja pAse pahoMcyA. mahArAjAe viThThalabhAIne bolAvyA. zreSThIo kahe : 'pacAsa hajAra rUpiyA rokaDA gaNI lyo. paNa bhagavAna amane Apo.' viThThalabhAInuM DokuM nakArAtmaka javAba ApavA mAMDyuM. paMcAvana...sA......esI....paNa viThThalabhAI nA, nA ne nA ja karatA rahyA. rAjA joDe zreSThIoe thoDI masalato karI. chevaTe zreSThIoe kahyuM : lAkha rUpiyA laI lyo, bhagavAna Apo. viThThalabhAI kahe : lAkha maLaze, zAkha nahIM maLe. mAre paisA nathI joItA. bhagavAna amArA gAmamAM ja rahe evI mArI icchA che. tame ahIM derAsara banAvo. pUjA-pAThanI vyavasthA karo.....huM bhagavAna soMpavA taiyAra chuM. bhagavAna gAma bahAra jAya te maMjUra nathI. chevaTe jaina zreSThIoe jhaghaDiyAmAM bhavya jinAlaya banAvavAno nirNaya karyo. Aje jhaghaDiyA jANItuM jainatIrtha che. bhavya jinAlaya, dharmazALA, bhojanazALA, chAtrAlaya nirmANa pAmyAM che. e badho pratApa viThThalabhAI premajIbhAI thANadArano che. dhanya che emanI bhAvanAne. (zAM. sau. aM-11/2003) zrAvikA jasamAI jagadguru hIravijayasUrijInA abhyAsakALano prasaMga che. guru ma.A. vijayadAnasUri mahArAje kahyuM : 'hIraharSa, tamAro abhyAsa suMdara thayo che. vadhAre abhyAsa mATe tame devagiri jAva. tyAM vidvAna paMDito che. navya nyAya ane sAMkhya vagere darzanono abhyAsa tame karI lo.' 'tatti, gurudeva! ApanI AjJA zirodhArya che. kone kone javAnuM che?' 'tame, dharmasAgarajI ane rAjavimala traNe jAo ane khUba khUba abhyAsa karI AgaLa vadho !' A vijayadAnasUri ma.sA.nAM AzIrvAda ane preraNA laI traNe munivaroe vihAra AraMbhyo. TUMka samayamAM deviMgira pahoMcyA. A ja devagirimAM zikharabaMdhI jinAlaya banAvavAmAM keTalAka jaina virodhI tattvo naDatara karatAM. mAMDavagaDhanA maMtrI pethaDazAhe kunehathI e tattvone prasanna karI A devigiramAM bhavya jinAlaya baMdhAveluM. muslimakALamAM dolatAbAda tarIke jANItA Jain Education Intemational 153 banelA A aitihAsika devagirimAM muni dharmasAgara, muni hIraharSa, muni rAjavimala vizeSa abhyAsa mATe AvI pahoMcyA. AvIne ahIM darzanazAstra, navyanyAya bhaNAve evA vidvAna paMDito vize pUchaparacha zarU karI. pUchaparachamAMthI evuM jANavA maLyuM ke paMDito ahIM ghaNA che, paNa paM. haradatta zAstrInuM jJAna UMcuM che. bhaNAvavAnI paddhati sugama che. traNeya munivaroe paMDitanA ghare javA paga upADyA. najIkamAM sUrajapoLamAM ja paMDitajInuM ghara hatuM. paMDitajIne maLyA. dUradUrathI bhaNavA jaina munio AvyA che, e jANI paMDitajIne paNa AnaMda thayo. je je graMtho bhaNavAnA hatA tenI paNa vAta thaI. paMDitajIe te te badhA graMtho 'NAvavA prasannatA batAvI. have paMDitajIe kahyuM : "ApanI sAthe koI zrAvaka nathI AvyA? adhyApananA vetananI paNa vAta karavI paDaze ne? ame gRhastha paMDito chIe. dhananI apekSA to amAre pahelI hoya. have traNeya munio ekabIjAnA moDhA jovA lAgyA. A bAbata to dhyAna bahAra gaI. ahIM to ApaNe koIne oLakhatA paNa nathI. paMDitajIne kahyuM : 'ame Aje ja AvyA chIe, haju zrAvakono paricaya thayo nathI. eka-be divasamAM zrAvakajIno paricaya karI Apane maLavA mokalIe.' 'hA, hA, jarUra yathAzIghra mokalajo.' traNeya munio upAzrayamAM AvyA. caherA para ciMtA che. paMDitajInA vetanano prazna A ajANyA gAmamAM ukalaze ke nahIM? A vakhate vaMdana karavA eka zrAvikA AvyA. munirAjo Aje ja vihAra karIne padhAryA che ane emanA caherA udAsa kema? jarUra koI mUMjhavaNa lAge che. be hAtha joDI zrAvikAe kahyuM : 'gurudeva! Apa kaMIka ciMtAmAM jaNAo cho! je hoya te niHsaMkoca jaNAvo.' zrAvikA jasamAInA zabdomAM mAnuM heta nItaratuM hatuM. paMDitanA vetana jevo Arthika prazna zrAvikAthI ukale kharo! evo saMzaya hovA chatAM muni dharmasAgarajIe TUMkamAM jaNAvyuM ke 'abhyAsa karavo che, paNa paMDitanA vetanano prazna che.' jAjaramAna kacchI zrAvikA jasamAI kahe : 'gurudeva! lAbha amane Apo. tame bIjA koIne kahetA nahIM. amArA Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 AvA sadbhAgya kyAMthI? ApanA abhyAsamAM amAruM dhana lekhe lAge. paMDitajInuM nAma, saranAmuM jaNAvo. hamaNAM ja zrAvakajI jaIne badhuM nakkI karI Avaze.' ane kharekhara thoDIvAramAM zrAvakajI devazIbhAI AvI gayA! bIjA ja divasathI munirAjono abhyAsa zarU thaI gayo. A. haribhadrasUrijIne lalliga zrAvaka maLyo. upA. yazovijayajIne dhanajI zUrA, A. hIrasUrijIne jasamAI- sAdhunA mAtA-pitA jevuM sthAna dharAvatA zrAvaka-zrAvikAoe ghaNA suMdara kAryo karyAM che. A. hIravijayasUrijI khaMbhAta padhAryA. ratnapAla dozI nAmano zrAvaka Avyo : 'gurudeva! mAro ekano eka dIkaro rAmajI mRtyunA bichAne che. vaidyoe hAtha khaMkherI nAkhyA che. ApazrI mAMgalika saMbhaLAvavA padhAro. ApazrInA vAsakSepathI sAruM thaI jaze.' kRpALu AcAryazrI ene tyAM padhAryA. mAMgalika saMbhaLAvyuM. ratnapAla dozI kahe : gurujI, jo bacI jAya to A putra ApazrIne arpaNa karIza.' haradAsane samajAyuM ke A. hIrasUri rAmajIne parANe -(zAM. sau. aMka-6/2002) dIkSA ApavA mAMge che. khaMbhAtanA sUbA sitAbakhAna joDe haradAsane sAro saMbaMdha hato. sUbAnA kAnamAM haradAse A. putra moha hIravijayasUri viruddha jhera okyuM. sUbAe A. hIravijayasUrine pakaDavA hukama karyo. pariNAme AcAryazrIne trevIza divasa chUpAI rahevuM paDeluM. 'ahIM vaMdana karavA to lAvajo.' ratnapAla kaMI uttara ApyA vinA ghare gayo. A vAta gharanAne karI. gharanA badhAne gabharAmaNa thaI. rAmajIne ApavAnI vAta ratnapAle ja uccArelI paNa tyAre A chokaro maraNAsanna hato. baLatuM ghara kRSNArpaNa kareluM, AjanI vAta judI che. have rAmajI ekano eka, ramato-gamato, nirogI, hasamukho, dekhAvaDo, kuLano AdhAra. have rAmajIne guru ma.ne soMpavA koI taiyAra nathI. jina zAsananAM AcArya bhagavaMta to sAgara jevA gaMbhIra. putrano moha saMsArIone kevo satAvato hoya che? e badhuM pUjyazrI sArI rIte jANatA hatA. teozrIe pachI kyAreya rAmajI saMbaMdhI vAta uccArI paNa nahIM. AcAryazrI pharI rAmajInI vAta na kADhe e mATe ratnapAlanA parivAranA loko upAzraye jaI jhaghaDo karI AvyA. sUrijIne jema tema kahI AvyA. Jain Education Intemational paNa, ratnapAlanA gharano ghUghavATa enI paraNAvelI dIkarI sudhI pahoMcyo. e bAInA sasarA haradAsane kAne vAta pahoMcI. koIpaNa vAta judA judA kAnathI AgaLa pahoMce emAM ghaNA sudhArA, umerA thaI jatA hoya che. kaikeyInA putramohanA kAraNe rAmAyaNa sarjAI, sahadevIe jagadgurue vihAra karyo. keTalAMka varSo pachI punaH khaMbhAta padhAryA. ratnapAlavaMdana karavA Avyo. sUrijIne putramohanA kAraNe potAnA pati rAjarSi sukozala munine dhakkA mArI bahAra kaDhAvyA. samAcAra maLyA hatA ke rAmajI bacI gayo che. AcAryazrIe pUchyuM : 'rAmajI keTalA varSano thayo?' 'ATheka varSano'. ratnapAle TUMkamAM patAvyuM. 'tabiyata' 'sArI che.' jaina saMghanA agraNIo pAsethI sAcI mAhitI maLatAM subAe hukama pAcho kheMcyo. sUrijIe khaMbhAtathI vihAra karyo. muslimoe ghaNAM khoTA pagalAM paNa bharyA che. paNa keTalIka vAra emane AvuM karavA jainoe ja preryA che, e keTaluM badhuM duHkhada che. re' putramoha! tArA tophAnano pAra nathI. (zAM sau. aM/2002) guruprema jinazAsanamAM gurutattvanuM ghaNuM mahattva che. 'AjJA gurULAM phri avivAraLIyAA' gurunI AjJA pALavAmAM saMkalpa-vikalpa, vicAra kazuM nahIM karavAnuM. amala ja karavAno. jagadguru hIravijayasUri ma.sA. e chaThTha tapa karelo. guru ma. A. vijayadAnasUri ma. najIkanA gAmamAM hatA. vahelI savAre guru ma.no patra Avyo. ahIM jaladI Avajo.' patra maLatAM ja A. hIravijayasUri ma.sA. UbhA thayA. sAdhuone kahe, "cAlo, taiyAra thAo, vihAra karavAno che.' Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 155 tyAM UbhelA zrAvako kahe : "gurudeva, Apane chaThThanuM Aje zrAvaka bhoja pAraNuM che. navakArazI paccakhANane ghaNI vAra nathI, pAraNuM sattaramA saikAnI vAta che. karIne padhAro. bahu dUra to javAnuM che nahIM, ThaMDI mosama che, taDako paNa nahIM lAge. kAraMja nagara dakSiNa bhAratamAM AvyuM che. 'e badhuM kharuM paNa, gurumahArAja bolAve tyAre javAmAM tyAM vadheravAla vaMzamAM utpana thayela saMghavI bhoja nAme vilaMba kema karAya?' ane vihAra karI dIdho. zrAvaka rahe. gurumahArAja kahe : "hIravijaya, tuM ATalo jaladI A bhoja daDha samakIti hato. AvI jaIza evI dhAraNA na hatI. chaThThanuM pAraNuM paNa nathI samakitavaMtone namaskAra karavAno eno niyama hato. karyuM....." jANI gurunI AMkho AjJAMkita ziSya pratyenA vahAlathI jinAlayamAM roja motInA svastika pUre......e UbharAI UThI. mAthe premALa hAtha pheravyo. guru pratye kevo, paMcAmRtathI abhiSeka kare e dazya jovAno paNa lhAvo gaNAto. Adara! (zAM. sau. aM- 2003) - bhojanI gurubhakti ane sAdharmika bhakti paNa anUThI. juo re juo jaino kevA karuNAdhArI e jJAnabhaMDAranI paNa haMmezA pUjA karato. eNe ghaNI yAtrA aMgrejonuM zAsana tyAre cAlatuM hatuM. dilhIthI uttare karelI. savAso ki.mI. para sarahAnapuramAM lAlA jaMbuprasAdajI rahe. vi.saM. 1707mAM saMgha laI cheka giranAra tIrthe badhAne moTA jamInadAra ghare hAthI, ghoDA, rajavADI ThATha. ekavAra lAvelo. nemanAtha bhagavaMtanI pUjAmAM lAkha rUpiyA kharcelA. aMgreja kalekTarano mANasa Avyo. "kalekTara sAhebane zikAra A bhojanI ghaNI vAto avanavI che. eNe dUdhanI parabo karavA jevuM che. tamAro hAthI Apo!' jIvadayApremI lAlAjI ziyALAmAM kholelI. unALAmAM e ja parabomAM zeraDIno rasa kahe : "zikAra mATe kadI nA ApuM. gAmamAM besIne savArI musApharone apAto ane pANI paNa elacI vagere nAMkheluM enI kADhavI hoya to zaNagArIne ApuM." parabomAM apAtuM. nokara pAcho gayo. kalekTara samasamI gayA. "baniyA paM. zIlavijayajI gaNivara dakSiNa pradezamAM yAtrA karavA kyA samajatA hai. meM khuda jAuMgA, kaise manA karatA hai.' padhAryA tyAre bhoja saMghavInI bhakti najare nihALI khuda kalekTara jaMbuprasAdajInA ghare pahoMcyA : "lAlAjI, "tIrthamALA'mAM enuM varNana karyuM che. hAthI de do.' 'zikAra ke lie merA hAthI kabhI nahIM gA." | (aaN. sau. aMka-3/2006) "Apa ko mAlUma hai isakA kyA pariNAma A sakatA karmanI balihArI hai?' kalekTare khullI dhamakI ApI. paNa, lAlAjI kAMI gAjayA jAya tevA nahotA. kalekTaranI AMkhamAM AMkha parovI bedhaDaka somanAthanI yAtrAe nIkaLelo eka kArpaTika sAMjanA kahI dIdhuM : "Apa mujhe jela bheja sakate hai, merI saMpatti japta samaye eka gAmanA goMdare pahoMcyo. eka luhAranA ghare kara sakate hai....janmaTIpa yA phAMsI kara sakate ....zikAra ke rAtavAso rahevA jagyA maLI gaI. thAkyo-pAkyo kArpeTika lIe hAthI kI anumati kabhI nahIM le sakate hai.' lAlAjInA UMghI gayo. zabdamAM zUrAtana hatuM. kalekTara samajI gayo ke vANiyo custa - have e rAtre luhAranI strIe potAnA patinuM khUna karI jaina che. jIvadayA mATe prANa Ape evo che. nAkhyuM. lohI-luhANa charI kApeTikanI bAjumAM mUkI dIdhI. lAlAjIne dhanyavAda ApI aMgreja kalekTara pAcho pharyo. enA kapaDAM lohIthI kharaDI nAMkhyA. pati-SiNI luhAraNe potAnA hAtha-vastra dhoI nAMkhyA ane gokIro macAvyo : "doDo, karuNA jenA haiyAmAM vyApelI hoya che.....te AvA prasaMge doDo A duSTa kArpaTike mArA patinI hatyA karI nAMkhI. hAya pariNAmanI paravA nathI karatA. (zAM sau. aMka-/2006) re....... hAya.....A zuM thaI gayuM?' Jain Education Intemational Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 jina zAsananAM kyAreka asala karatAM nakalano caLakATa vadhAre hoya che. teoe ziSyane kahyuM : "gRhasthanA tyAMthI yAcanA karI sonA karatAM kAMsu vadhAre avAja karatuM hoya che. luhAraNanA yogapaTTa laI Avo.' vinIta ziSyoe thoDI ja vAramAM yogapaTTa kakaLATanA kAraNe loko doDI AvyA. kArpeTikane pakaDaDyo. hAjara karyo. kamara upara yogapaTTane majabUta rIte bAMdhatA vAyunI kArpaTika pAse paDelI lohI-luhANa charI, lohiyALa kapaDAM ane takalIphamAM rAhata thaI gaI. AcAryazrI besIne vAcanA ApI gharamAM trIjuM koI hAjara che nahIM. patnI patinuM khUna kare nahIM, zakyA. e pachI pathya ane upacAranA prabhAve vAyuno prakopa AvI badhI gaNatarIthI kArpeTikane gunegAra gaNI enA hAtha paNa ghaTyo. kamarano duHkhAvo dUra thayo. kApI nAMkhavAmAM AvyA. kapAyelA hAthavALo kArpaTika rAtre ziSyo kahe : "gurudeva, have A yogapaTTanI AvazyakatA ekalo ekalo maMdiramAM beTho beTho bhayaMkara vedanA sAthe bolavA na hoya to gRhasthane pAcho ApI daIe.' ATalA divasanA na che, lAgyo. yogapaTTanA upayoga pachI have AcAryazrIne yogapaTTa gamI gayo "ahAhA! kudaratanA ghera AvuM aMdhera! huM bilakula hato. e bAMdhI rAkhavAthI sAruM rahe che, evo anubhava thayo. nirdoSa, taddana niraparAdhI ane chatAM mArA upara khUnanuM ALa! have yogapaTTa kAyama rAkhavAno vicAra sthira thavA mAMDyo che. ane hAtha kApavAnI sajA! he deva! teM, zuM karyuM?" AcAryazrI kahe : 'yogapaTTa bhale rahyo enI ghaNI jarUra tyAM to AkAzamAMthI gebI avAja saMbhaLAyo : rahe che. enA vagara phAvatuM nathI.' ziSyo kahe : 'gurudeva! pharI kArpeTika! A bhavamAM bhale tuM nirdoSa jaNAto hoya........ gayA jarUra paDaze to lAvazuM paNa, hamaNAM jarUra na hoya to zA mATe bhavamAM tAro bhAI bakarInI hatyA karavA tatpara thayo, tyAre te rAkhavo? vagara kAraNe rAkhavAthI pramAdanuM sevana thavA saMbhava che." bakarInA kAna pakaDI hatyAmAM sahAya karelI. gayA bhavano tAro A. sumaMgalasUri kahe : 'tane zI khabara paDe? AmAM bhAI A bhavano luhAra ane bakarI te luhAraNa. eNe patinI , - kAMI vAMdho nathI. bhale rahyo. hatyA karI vera vALyuM. te hatyAmAM madada karelI eTale tArA hAtha samaya vItato cAlyo. AcAryazrIno yogapaTTa uparano kapAyA. lagAva paNa vadhato cAlyo. koIpaNa padArtha gamI javo e pUrvabhavanI vigata sAMbhaLatA kApeTikane lAgyuM ke A badhuM lAgyuM ke A badhu khatarAnI nizAnI che. enI pAchaLa rAgadazA ane pramAdasthAno barobara thayuM che. have A duHkha samabhAve sahana karavuM rahyuM. avazya ghUsaNakhorI karI detA hoya che. dareka sukhaduHkhanAM kAraNa karyo che, e najara samakSa rahe to jJAnI ane gItArtha AcAryazrI paNa, yogapaTTa paranA samabhAva TakI rahe. mohane moha tarIke samajI zakatA nathI. (zAM. sau. aMka-9-1/2007) vaya vadhatAM....zarIra nirbaLa thayuM. aMta samaya najIka pamAo macyuNo payaM AvatAM sUrijIe AtmasAdhanAmAM vizeSa dhyAna parovyuM. yogya pramAda eTale mota ziSyane AcAryapada ApI samudAyanI ciMtAthI mukta banyA. zrI sumaMgalasUri nAmanA AcArya bhagavaMta potAnA saMlekhanA karavA lAgyA. pAMcaso ziSyo sAthe bharatakSetra upara vicArI rahyA che. jJAnanA nirdhAmaNA karAvatI vakhate vinIta ziSya yAda apAvyuM. sAgara AcAryazrI haMmezAM sAdhuone Agama Adi graMthonI 'yogapaTTano vagara kAraNe upayoga karyo. enI paNa AlocanA vAcanA Ape che. sAraNA, vAraNA, coyaNA, paDicoyaNA dvArA karI lo.' samudAyanI suMdara saMbhALa le che. yogapaTTanI vAta sAMbhaLatAM ja AcAryazrI roSe bharAyA. ekavAra AcArya bhagavaMtane keDamAM vAtano prakopa thavAthI 'tame mArA para khoTo Aropa mUko cho. A bAbate meM koI vedanA thavA lAgI. palAMThI vALIne besavAmAM takalIpha thavA pramAda sthAnanuM sevana karyuM ja nathI.' ziSyo mauna thaI gayA. A lAgI. AcAryazrIe joyuM ke vAcanAno samaya thavA Avyo che yogapaTTa sivAyanI badhI AlocanA, pratikramaNa karI AcAryazrI ane vAyunA prakopane kAraNe keDano bhAga sajjaDa thaI gayo che. kALadharma pAmyA. Jain Education Intemational Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 157 anArya dezanA yAnaka pradezamAM kUDAgAra nagaramAM megharatha sAdhuo anArya dezamAM jAya. tyAMnI bhASA jANavI, gItarAjAnI rANI vijayAe eka putrane janma Apyo. Azcarya e nRtyamAM kuzaLatA meLavavI ane rAjakumArane jAtismaraNa thAya vAtanuM hatuM ke bALakanA dehamAM keDanA bhAgathI DhIcaNa sudhI eka evI vAta gItamAM joDI devI. cAmaDIno majabUta paDyo che. A kAraNe bALakano paga sIdho thaI badhI taiyArI sAthe eka munivRMda ravAnA thayuM. aneka kaSTo zake ja nahIM. veThI yAnaka pradezamAM pahoMcyA. kUDAgAranagara pahoMcI udyAnamAM rAjaparivAramAM saune AghAta thayo. have A bALaka UtaryA. anArya dezo mATe sAdhuno veSa navI ja vAta hatI. jIvanabhara apaMga raheze? kyAreya paNa cAlI zakaze nahIM? aneka prazno pUchavA mAMDyA. 'tame koNa cho?' rAjakumAranuM nAma pADavAmAM AvyuM daDharatha. A sumaMgalano A 'naTa.' jIva yogapaTTanI Asaktie apaMga banyo. rAjamahelamAM 'tame zuM khela karo cho?' lADakoDathI ucharato daDharatha moTo thavA lAgyo. ATha varSano thatAM kalAcArya pAse abhyAsa zarU thayo. nRtya, gIta vagere.' daDharathane saMgIta pratye vizeSa AkarSaNa. saMgItAcAryo to rAjadarabAramAM jAva. tyAM tamane bhojana ane inAma pAse laganapUrvaka abhyAsa karatAM karatAM saMgItazAstrano e maLaze.' vizArada banyo. eno kaMTha paNa madhura hato. rAjadarabAramAM 'AmaMtraNa maLaze to jarUra jaIzuM.' avAra-navAra saMgItanA jalasAmAM e bhAga levA mAMDyo. megharatha rAjAne samAcAra maLyA ke nAcavA-gAvAvALA apaMga hovAthI enA mATe sarasa majAnI zibikA banAvavAmAM AvyA che. bolAvyA. nRtya-saMgItano kAryakrama goThavAyo. AvelI. rAjasevako upADIne dareka sthaLe laI jatA. rAjakumAra deDharatha pAlakhImAM besIne AvI gayA. eNe A. sumaMgalasUrinA parivAranA keTalAka munirAjone saMgItane lagatA prazno pUchayA....javAbo sAMbhaLI prasanna thaI vizuddha adhyavasAyanA baLe avadhijJAna utpanna thayuM. potAnA gayA. kAryakrama zarU karo'. saMgItanA sAdhano ane kalAkArone guru mahArAjane anAryadezamAM apaMga jabhyAnuM jANI saune paNa rAjakumAre bolAvI lIdhA. AghAta lAgyo. tA . dhI..... tA ..... dhI..... cAlu thayuM. suMdara gIta, nUtana AcAryazrInI nizrAmAM sau ekaThA thayA. madhura saMgIta, tAlabaddha nRtya......gItanA dhruvapadamAM eka gAthA ApaNane saMsAranA kIcaDamAMthI bahAra kADhanAra joDI dIdhI. gurudevano upakAra keTalo?' 'bhava koDAkoDe thakI karatAM dhiddhi pamAyalaliyaM sumaMgalo'vatthamerisaM ptto| payuvayAra'.... kiM kuNimo aMbaDyA, pasaraMti na amha gurupaayaa| 'koDo bhave paNa na vALI zakAya evuM RNa ApaNA mAthe gAthAnA zabdo rAjakumArane UMDA ciMtanamAM kheMcI gayA. che tAraka gurudevanuM. e gurudevano AtmA atyAre anArya dezamAM sumaMgala koNa, A veSa kyAM joyo che? A badhA caherA paNa jyAM dharma zabda sAMbhaLavA maLato nathI, evA sthaLomAM jIvana kyAMka joyelA che.....UhApoha thatAM rAjakumAra mUchita thaI DhaLI vitAvI rahyA che....pAchI apaMgatA che." paDyA. sauno AtmA eka ja vAta kaheto hato. gurudevane rAjakumAra bebhAna thatAM rAjA kopAyamAna thayA. anArya dezamAMthI ahIM lAvavA joIe. jo dIkSA le to ApaNe emane pAlakhI-DoLImAM hoMzathI upADIzuM......sauthI agharo A nAcanArAone khatama karo.' prazna ahIM lAvavA kevI rIte? tyAM to rAjakumAra bhAnamAM AvyA. lAMbI vicAraNAnA aMte nakkI thayuM ke majabUta eNe kahyuM : "Amano kaMI vAMka nathI, A to bhalA saMghayaNavALA, lAMbA vihAro ane dIrtha tapasyA karI zake evA mANaso che. emanI pAsethI mAre keTaluMka zIkhavuM che. emane Jain Education Intemational Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 jina zAsananAM UtaravAnI sArI jagyA Apo. rAjakumAranA mahela pAse ja saMsAranI mAyAmAM je valoNuM pheravyuM eno hisAba zo rAkhavo? suMdara jagyA ApavAmAM AvI. rAjakumAra ekAMtamAM munione A emano uttara hato. maLyA. gaNadhara bhagavAna paNa emanI tattvajJAna sabhara AMkhamAMthI codhAra AMsu cAle che. "yogapaTTanI Asakti AdhyAtmika dRSTi joI sAnaMdAzcarya pAmyA. karatAM tame vAryo paNa huM na mAnyo. have mArI zI gati thaze?' A tuMgiAnagaramAM eka vakhata eka zrAvakano nAstika 'tame amArI sAthe Avo to ame tamane dIkSA ApIzuM. joDe bheTo rastA vacce thaI gayo. nAstike to zrAvakano udhaDo tamArI vaiyAvacca karIzuM, tamane pAlakhImAM UMcakIzuM...... tamane ja levA mAMDyo : "elyA eya, tArA pelA mahAvIra bhagavAna levA ja ame AvyA chIe.' AtmAnI-paralokanI-karmanI vAto roja mAMDe che ne tame badhA rAjakumAra daDharathe saMgIta bhaNavAnuM kAraNa batAvI DokuM dhuNAvI ne 'jIsAheba' 'jIsAheba' karo cho te tamArAmAM munio sAthe javA devAnI saMmati rAjA pAsethI meLavI lIdhI. kaMI akkala baLI che ke nahIM?' | munirAjonI sAthe rAjakumAranI pAlakhI laIne kema emAM khoTuM zuM che ?' rAjasevako cADe che. Arya dezamAM AvI pahoMcyA. khoTuM te sAva khoTuM! AtmA jevI koI cIja duniyAmAM manioe lAMbI tapasyAnAM pAraNAM karyA. potAnA mATe kyAMya astitva dharAvatI nathI ane roja UThIne AtmAne AvA kaSTo veThanArA munionA caraNomAM daDharatha jhUkI gayo. paramAtmA.-sadagati ne durgati, Aloka ne paraloka, Azrava ne rAjasevakone samajAvI vidAya karyA. saMvara......AvI AvI lamaNAjhIka! mUrkhAmI nahIM to bIjuM zuM daDharatha muni chaThThanA pAraNe chaThThanI tapasyA sAthe suMdara che?' saMyama jIvana pALe che. avadhijJAna pAmI samAdhipUrvaka kALa karI paNa AtmA nathI evuM kema kahevAya?" navamAM caiveyakamAM deva thayA. | 'le kevI vAta kare che? AtmA che ja nahIM, pachI nathI mahAvidehamAM janma meLavI mokSe jaze. ema kahevAmAM vAMdho zo? mane javAba Apa. te AtmAne najare pramAdane matyanuM sthAna kahyo che. paHIo madhuvo | joyo che? joyo hoya to batAva kyAM che? kevo che? jADo jJAnIone paNa pramAda pachADe che. pramAdano bharoso na karAya. che ke pAtaLo? lAMbo che ke TUMko?....' nAno doSa kyAre moTo banI jAya, khabara na paDe. kahevata che, "eTale AtmA najare na dekhAya mATe nathI ja ema kapaDAMne hamaNAM sAMdho. atyAre eka TAMko levAmAM ALasa karI to kANuM moTuM thatAM agiyAra TAMkA levA paDaze. mAnavuM?" AkhI duniyAmAM koIe AtmAne joyo nathI. bola teM Steach at time save the nine. joyo che?' dharmadAtA guruno upakAra amApa che. 'nA', 'tArA bApe?'....'nA." deva ane dharmane oLakhAvanArA gurutattvane agaNita 'tArA dAdAe?'..... "nA." vaMdana. ("Atmaprabodha'mAMthI) (zAM sau. paryuSaNAMka). koI sagAe?"...... "nA.' kayAM che AtmA? AkhI duniyAmAM jene koIe joyo nathI enA viSe tuMgiA nAmanuM nagara hatuM. paramAtmAnA zAsanane tame nAhakanI zA mATe mAthAphoDa karo cho?' AtmasAt karanArA zrAvako tyAM vasatA. ' "juo, A praznanI carcA zAMtithI karavA jevI che. ahIM gaNadhara bhagavAna zrI gautamasvAmI mahArAje jyAre rastA vacce vAda-vivAdamAM UtaravuM ThIka nathI.' zrAvake zAMtithI jANyuM ke A gAmanA keTalAya uMmaralAyaka zrAvako potAnI uMmara kahyuM. 6 mahinA, 12 mahinA, 2 varSa, pAMca varSa...batAvatAM. dharma to cAlo tame pasaMda karo te sthaLe besIne carcA karIe. pAmyA pachInI vayane ja e vayanI gaNatarImAM letA. bAkI Jain Education Intemational Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 159 paNa Aja huM A praznano uttara lIdhA vinA jaMpavAno nathI.' thoDA varSo pahelA "lokaprakAza' jevA tAttvika graMtho nAstika vivAda karavAnA mUDamAM hato. vyAkhyAnamAM vaMcAtA. cAlo tyAre mArI sAthe." apekSA che ke TUMkA bhaviSyamAM jovA maLe AvA zrAvako. AgaLa zrAvaka ne pAchaLa nAstika. mocIvADAnI eka ajaba pramANikatA! dukAnanA vizALa oTalA pAse aTakIne zrAvaka kahe : "ApaNe hajAra varSa pahelAMnI vAta che. uMdirA gAmamAM sajjana ahIM nirAMte carcA karIe.' nAmanA zeTha rahe. zeTha pAse sthAvara-jaMgama milakata aDhaLaka. 'alyA bhalA mANasa. AvaDA moTA gAmamAM koI A. dharmaghoSasUri ma.nA pAvana pagalAM thayAM ane uMdirA udyAna, koI bagIco, koI makAna na maLyuM ne A mocIvADAmAM gAma dharmanA raMge raMgAvA lAgyuM. sajjana zeThanA jIvanamAM paNa carcA karavA laI Avyo! juone, keTalI durgadha mAre che ahIMyA! nAka phATI jAya evI! cAre bAju durgadha mAratA ghaNuM parivartana AvyuM. cAmaDAnA Dhaga vacce to carcA karavAnI zI majA Ave?" ekavAra zeThanA khetara ane godAmamAMthI corI thavAnA samAcAra AvyA. ghaNI takedArI rAkhavA chatAM corI aTakI 'huM! zuM kahyuM? durgadha! kyAM che durgadha?" nahIM. zeThe jAte tapAsa karavAno nirNaya karyo. khetaramAM zeTha ane "alyA, A nAka phATI jAya che tyAM tuM pUche che ke kyAM emano dIkaro eka khUNAmAM lapAI gayA. thoDIvAra thaI ane che durgadha! kharo che bhAI tuM to! nAkamAM kaMIka khAmI lAge che pagarava saMbhaLAvA mAMDyo. pitA-putra sAvadha thaI gayA. tAre!' cAra jaNA hatA. zeThe joyuM oho! A to mArA ja 'paNa durgadha dekhAya che kyAM? dekhAtI hoya to batAvone? nokaro che? jenuM khAvuM enuM ja khodavAnuM? jevA najIka AvyA mAre jovI che. e jADI che ke pAtaLI? lAMbI che ke TUMkI? ke pitA-putra tuTI paDyA. ekAda bhAgI gayo. eka gabaDI duniyAmAM koNe durgadhane najare joI che? eka mANasa to paDyo. bene zeThe bAvaDAthI pakaDyA. 'harAmakhoro! tame UThIne batAvo! te joI che? tArA bApe, dAdAe.....koIe joI AvA dhaMdhA karo cho?' pelA karagaravA mAMDyA...."mApha karo." paNa bhalA mANasa, durgadha te AMkhe dekhAtI haze? enI dayALu zeThe choDI mUkyA. khabara to nAkathI ja paDe." havethI AvA dhaMdhA na karatA." 'tyAre bhalA mANasa mAre paNa tane ema samajAvavuM che ke arUpI AtmA cAmaDAnI AMkhe ja jovAno Agraha na cAreya ravAnA thayA. traNane to potAnI bhUlano pastAvo rakhAya. e to jJAnacakSuthI ja dekhAya.' thayo. jIvana sAcA mArge vALyuM. paNa eka duSTa prakRtino hato. ene zeTha upara bhAre roSa caDyo. zeThanuM badhuM ja khedAna-medAna Ama taMgiyAnagaranA zrAvake nAstikanI sAme enA jevI karuM to huM sAco. ja praznanI dhArA jhIMkIne niruttara banAvI dIdho. satata e ja azubha lezyA. durvicAro. manamAM yojanA AvA hatA taMgiyAnagaranA e zrAvako-bahuzruta zrAvako! ghaDAI rahI che. ane eka divasa eNe yojanA amalamAM mUkI. zAsananA marmane tattvane jANanArA-pacAvanArA.... Aje madharAte zeThanA gharamAM bhayaMkara Aga lAgI. parivAra vartamAnakALe khAsa jarUra che AvA bahuzruta-zrAvakonI. je sAthe zeTha bahAra doDI AvyA. thoDIvAramAM samAcAra AvyA. zAsananA rahasyane jANatA hoya...... dukAna paNa bhISaNa AgamAM lapeTAI che. godAmo, khetara....... bahuzruta zrAvakonI khAsa AvazyakatA che. buddhivAdI khaLAM...... badhe ja AganuM tAMDava nRtya cAle che. savAra sudhImAM jamAnAmAM A zrAvakanI jema buddhithI-tarkathI-dalIlathI javAba to badhuM baLIne khAkha thaI gayuM. gaIkAlanA karoDapati Aje ApavAnI taiyArI karavI paDaze...... roDapati! Jain Education Intemational Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 jina zAsananAM gayuM. paheravAnAM kapaDAM sivAya kAMI bacyuM nathI. chatAM zeThanA khaMbhAtano mukhya vahIvaTakartA tarIke nimelA, teo paNa haiye dharma vaselo che. vyAkhyAnamAM hAjara hatA. je banavAnuM hoya te bane ja. pUrvanA koI azubha karmano vyAkhyAna bAda sajjane maMtrIne badhI vAta karI. udayana udaya. have zuM karavuM? ahIM rahevuM ke dezAvara javuM? javuM to to AnaMda ane AzcaryamAM DUbI gayA! kevI pramANikatA! kyAM javuM? A badhA praznonI gaDamathalathI thAkelA zeThane UMgha sajjanane potAnA ghare laI jaI jamADyo. kaDAI vagere AvI. svapnamAM kuladevatAe kahyuM, "khaMbhAta jA." bIjA divase salAmata sthaLe mUkAvI dIdhuM. saparivAra khaMbhAta tarapha prayANa karyuM. 'AjathI cothA divase mahArAjA siddharAja jayasiMha khaMbhAtanI najIkamAM upanagara jevuM nAnuM paruM hatuM. pote padhAravAnA che. tyAre tuM rAjasabhAmAM Avaje.' sajjana zeThe vicAryuM. zaheranI aMdara makAna maLavAnI muzkelI rahe. bhADAno dara paNa UMco hoya. A parAnA vistAramAM cothA divase siddharAjanI pAse kaDAI-sonAmahoro ane makAna maLI jAya to tapAsa karIe. tapAsa karatAM eka sajjanane rajU karavAmAM AvyA. badhI vAta sAMbhaLI siddharAja raMgarejanuM ghara bhADe maLI gayuM. dhIme dhIme dhaMdhAnuM paNa goThavAtuM tAjUba thaI gayo! vAha vAha! siddharAja kahe, 'bhale, kaDAI ahIM mUkI do. tame kAle ekavAra comAsAmAM varasAda ghaNo paDyo. gAyane mane maLajo. khAsa kAma che.' bAMdhavAno khIlo nIkaLI javAthI zeTha khIlo nAMkhavA prayatna kare bIjA divase siddharAje sajjananI soraThanA daMDanAyaka che. khodatAM khodatAM khaNIMga avAja Avyo......joyuM to tarIke varaNI karI dIdhI. soraThanAM tamAma sthaLonA kara-khaMDaNI sonAmahorothI bharelI kaDhAI! ugharAvI pATaNa pahoMcADavAnuM kAma sajjanane soMpI siddharAje are vAha! ApaNAM nasIba UghaDI gayAM che! zeThANI prasannatA anubhavI. Avo prAmANika mANasa maLe kyAMthI? bolI UThyAM. gharamAM laI lo. AvI vAta gupta rahe te ja sAruM. uMdirA gAmamAM Aje AnaMda chavAyo che. ghera ghera toraNa sajjana zeTha kahe, "ApaNAthI A na levAya. A baMdhAyAM che. Aje A gAmanA sajjana zeTha ghaNAM varSe mAdare ApaNI kamANInuM nathI. Ane gharamAM na mUkAya.' vatana padhArI rahyA che. varasatA varasAdamAM zeTha makAnamAlika raMgarejane bolAvI udirAmAM badhuM baLIne khAkha thavAthI paheryo kapaDe vidAya lAvyA. raMgareja kahe : "A makAna atyAre tamArA tAbAmAM che, thayelA zeThe bhAgyanA baLe-soraThanA daMDanAyaka ane siddharAja vAparo. A cokamAM ame anekavAra kholyuM che. paNa, kazuM maLyuM jayasiMhanA vizvAsapAtra adhikArI tarIke sthAna prApta karyuM che. nathI." haiyAnA hetathI zeThanuM bhavya sAmaiyuM thayuM. Dhola-nagArAnA zeThANI kahe, 'have to Ane adatta na kahevAya. gharamAM tAle nAcatA-kUdatA lokoe zeThanA kapALe kumakumano cAMdalo karyo. akSatathI vadhAvyA... sajjana kahe, huM to dUradezathI ahIM Avelo chuM. A sAmaiyuM dhIme dhIme gAma tarapha AgaLa vadhI rahyuM che. thoDe nidhAna joDe mAre kazI nisbata nathI. makAnamAlika na svIkAre dUra eka rogiSTa mANasa jhADa nIce beTho che. zarIramAMthI to sarakArI tijorImAM jamA karAvIzuM. bAkI mAre A harAmanuM raktapitta vahe che. mAkhIo baNabaNATa kare che. rogI UThIne dhana na khape." Avyo. zeThanA pagamAM paDyo. sajjana kaDAI gADAmAM mUkI khaMbhAta tarapha ravAnA thayo. "zeTha Ape mane na oLakhyo?" Apane tyAM corI karatAM khaMbhAtanA upAzraya pAsethI pasAra thayo. vyAkhyAna cAlu hatuM. gADAne yogya sthaLe mUkI sajjana upAzrayamAM Avyo. vyAkhyAna pakaDAyelo ane ApanuM badhuM baLIne bhasma karanAra pApI jIva zravaNa karyuM. maMtrIzvara udayana ke jeone siddharAja jayasiMhe huM chuM. mArA pApe ja bhayaMkara rogamAM sapaDAyo chuM." mUkI do." Jain Education Intemational Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 161 gayo. zeTha kahe, 'tArI cikitsAnI vyavasthA karAvuM.....cAla jinAlayamAM Aje paNa pUjA bhaNAya che. vadhArAnuM dhana mArI sAthe." derAsaramAM arpaNa thAya che. "nA..... mArAM karma mane bhogavavA do." rogI cAlyo ('zrAddhavidhi') (zAM. sau. aMka-9- 10/2007) zrAvaka jana to tene kahIe (bhUlano pastAvo thavo e paNa uttama vAta che.) suzrAvaka anopacaMda malakacaMdanuM nAma jANItuM che. (zAM. sau. aMka-3/2004) emaNe saMkalita karelA praznottaro vAMcatAM emanI vidvattA mATe satyavAdI bhIma sonI mAna jAge. khaMbhAta nagaramAM bhIma nAmano sonI raheto hato. prabhuzAsananAM rahasyo emaNe AtmasAta karelAM. tapAgacchIya AcArya zrI jagacaMdrasurIzvarajIno e parama bhakta saMsAranI asAratA ane saMyamanI upAdeyatA teone barobara hato. prAmANikatA, satyavaktApaNuM vagere aneka guNothI e samajAyelI. prakhyAta hato. potAnAM saMtAnone paNa samajAve. emanI dIkarIne saMyama eka divasa bhIma zeTha mallinAtha bhagavAnanA jinAlaye levA jevuM che te vAraMvAra samajAvyuM, paNa dIkarIne bhAna na thayuM. darzana karavA gayelo. tyAMthI sazastra dhADapADuo enuM apaharaNa bApa tarIke pharaja adA karavA saMskArI parivAramAM sagapaNa karyuM. karI gayA. jaMgalamAM laI jaIne kahyuM : cAra hajAra sonAmahoro eka divasa jAna paNa AvI gaI. jAnanuM svAgata maMgAvI Ape to ja choDIe. vagere thayuM. zeThe ciThThI lakhI ApI. "A cITTI mArA putrone anupacaMdabhAIe potAnA bhAvi jamAIne kahyuM, Apajo. tamane cAra hajAra mahoro maLI jaze." "jamAIrAja, levA jevuM to saMyama che. saMsAramAM paDavA jevuM ciThThI ApIne mahoro laI AvyA. paNa prazna thayo ke nathI. haju paNa tamAro vicAra thato hoya to A varaghoDo mahoro sAcI che ke banAvaTI? upAzraye laI jaI zako cho! mArI dikarInI ciMtA na karatA.' DAkunA saradAre mahoro bhIma zeThane batAvI. "A sAcI jo ke jamAIrAjanI paNa cAritra levAnI prabaLa che ke khoTI?" bhAvanA na hatI. eTale lagnaprasaMga rAbetA mujaba thayo, paNa zeTha varSothI sonI tarIke vyavasAya karatAM ane asatya A prasaMga uparathI anopacaMdabhAInI saMyama pratyenI laganI kyAre paNa na bolatA. mahora hAthamAM letAM ja kahI dIdhuM : "A kevI haze te samajI zakAya che. banAvaTI che. paNa huM tamane sAcI mokalI ApIza ane pachI A anopacaMdabhAI jIvananI saMdhyAe zrI zatruMjaya ja bhojana karIza.' mahAtIrthanI yAtrAe gayA. sAthe emanA eka dharmamitra hatA. DAkuone zeTha upara vizvAsa besI gayo. zeThane choDI haLave haLave caDatAM hIMgaLAjanA haDA pAse pahoMcyA. mUkyA. zeTha ghare pahoMcyA tyAre samAcAra maLyA ke DAkuo thAka khAvA oTalA para beThA. bAdazAhanA sipAI sAthe athaDAmaNamAM mAryA gayA. yAtrALuonI avara-javara cAlu hatI. A girirAjanA zeThane thayuM meM vacana ApyuM ke cAra hajAra mahoro ApyA kAMkare kAMkare anaMtA mokSe gayA che. kevI pavitra bhUmi che. evI pachI jamIza......have A to paralokanA paMthe paDI gayA. have vAto cAlatI hatI. zuM karavuM? evAmAM anopacaMdabhAI kahe, "bhojaka, ahIM jo mRtyu zeTha cora lokonA ghare pahoMcyA. mRtakonA agnisaMskAra thAya to kevuM?" jAte karyA. cAra hajAra sonAmahoro vyAje mUkI dIdhI. enA ati uttama, AvA parama pAvanatIrtha upara jIvananI vyAjamAMthI vArSika tithie zrI mallinAtha bhagavAnanA aMtima kSaNa pasAra thavI e bhAgyanI caramasImA kahevAya.' Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 'paNa, e koInA hAthanI vAta thoDI che. bAkI ahIM mRtyu thAya to vakhANavA jevuM kharuM.' bhojake tIrtha uparanA mRtyune uttama jaNAvyuM tyAre anopacaMdabhAI kahe, "to pachI huM A cAlyo' ane e bolatA sAthe ja haMsalo UDI gayo. piMjara paDI rahyuM. icchAmRtyu jevI ghaTanA kyAreka ja jovA-sAMbhaLavA maLatI hoya che. anopacaMdabhAInA jIvanamAMthI ghaNI badhI preraNA maLI zake tema che. "saMyama kaba hi mile sasanehI pyArA' jIvana-maMtra banI jAya to paNa ghaNuM. sArapane phelAvIe vi.saM. 2042mAM duSkALa paDyo tyArano prasaMga che. kAramAM dukALanA kAraNe mAnavo paNa muzkelImAM mukAyA. muMgA pazu-paMkhIo vedanA kahI na zake, paNa jIvadayA premIo AvA vakhate besI thoDA rahe! TheraThera pazuo mATe kempa goThavAyA. paMkhIonI sthiti viSe paNa ciMtana cAlyuM. bIjAM paMkhIo dUra dUra caNavA jaI zake eTale pAMcadasa kilomITaramAM paNa cabUtaro hoya tyAM pahoMcI jAya. paNa mora ATale dUra UDIne na jaI zake. dAnavIra zeTha dIpacaMda gArDa vageree gAmogAma morane dANA nAMkhavAnuM Ayojana goThavyuM. paNa paMkhIo kaMI thoDuM samaje ke A mAtra mora mATenI vizeSa vyavasthA che! bIjAM pakSIo paNa moranA dANAne capocapa caNI javA lAgyAM. mora bicArA bhUkhyA ja rahI jatA. Ano upAya UMDA vAsaNamAM dANA nAkhavAno vicAryo. moranI Doka aMdara pahoMce bIjA paMkhIonI na pahoMce. tyAM bIjI samasyA khaDI thaI. vAsaNamAM Doka jAya eTale morane AjubAjumAMthI AvatI bilADI na dekhAya ane bhAgI na zake. paNa jIvadayApremIo ema vAta adhavacce choDe tevA na hatA. AnuM paNa samAdhAna zodhI kADhyuM. - pAradarzaka UMDA vAsaNomAM dANA mUkavAmAM AvatA. have caNatAM caNatAM paNa mora cAre bAju najara nAkhI zakatA. have jIvadayApremI kAryakaroe paNa saMtoSano zvAsa lIdho. sagobhAI paNa jyAre sagAbhAInuM haDapa karI leto hoya evA ghora svArthI vAtAvaraNamAM paNa mUMgA pazuonI jina zAsananAM mAvajata karatA jIvadayApremIonI jeTalI anumodanA karIe eTalI ochI che. ApaNe ja prayatna karIe to ApaNe paNa kazuMka sAruM karI zakIe ane jagatamAM sAruM jyAM je karatA hoya tenI anumodanA, prazaMsA karatAM rahIe. sArapane phelAvIe. kharAba to ghaNuM banatuM hoya che. enA posTamorTama, niMdA, vikathAmAM samaya na bagADIe. Apa bhalA to jaga bhalA. raMgAI jAne raMgamAM vALukaDa gAmanA thobhaNabhAIuMmaralAyaka thayA paNa sagapaNano meLa paDyo nahIM. chevaTe ghaNA prayatna ghoghA jaI meLa pADyo. ghoghAnI lADI ne vAlakaDano vara! sArI evI rakama ApavAno sodo karIne paNa lagna karI lIdhAM. rakamamAM moTI thelI bharIne rANI chApa rUpiyA ApyA. paNa. emAM ramata karI. upara to rANIchApa rUpiyA ane nIce tAMbAnA Dhabu paisAothI thelI bharelI hatI. sasarAne pAchaLathI khabara paDI ke dago thayo che. e paNa kAcI mAyA nahotI. eNe thobhaNa upara ghoghAnI korTamAM kesa karyo. eka divasanI vAta che. thobhaNabhAIne amadAvAda AvavAnuM thayuM. Akho divasa kAmakAjamAM gayo. rAtre sAmAyika karavA UjamaphaInI dharmazALAe mitra caturabhAI joDe gayA. mUlacaMdajI mahArAja ane anya munirAjo saMthAro karI suI gayelA. baMne mitro sAmAyika laI navakAravALI gaNatA hatA evAmAM najIkamAM koInuM mRtyu thayuM. rokakaLa cAlu thaI. rAma bolo bhAI rAma cAlu thayuM. thobhaNabhAI kahe : 'jIvana kSaNabhaMgura che. dareke javAnuM che. jiMdagInA chellA sTezananuM nAma che mota !' caturabhAI kahe : 'alyA have hoziyArI karavI rahevA de. bairInA mohamAM tuM muMjhAyo che. aSTampaSTama karIne sasarAne UThAM bhaNAvI lagna karyA che. tuM zuM dIkSA levAno hato." thobhaNa kahe : "alyA catura! huM to A lagnanI Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. 163 beDImAM baMdhAIne phasAyo chuM. eka bAju korTanA dhakkA ne bIjI dAdAnA hAthe dIkSA laI buTerAyajI (buddhivijaya)nA ziSya bAju saMsAranI javAbadArIo. paNa, bhalA mANasa tuM zA mATe muktivijayajI banyA. teo paMjAbamAMthI AvyA tyAre vilaMba kare che. saMsAramAM kaMI sAra nathI. dIkSA ja levA jevI tapAgacchamAM kula 80 munio hatA. tyAra pachI A AMkaDo thoDA samayamAM 99e pahoMcyo hato.) A carcAnA aMte baMne mitroe nakkI karyuM ke dIkSA levI karuNAsAgara meTuzAha che. sAthe ja levI che ane atyAre ja levI che. cAraso varSa jUnI ghaTanA che. thobhaNe mUlacaMdajI mahArAjano ogho laI lIdho. cature bhaktivijayajIno ogho laI lIdho. manathI saMmanA bhAvamAM jodhapura rAjyanA vajIra merazAha sarakArI kAme dilhI jaI rahyA hatA. baMne ramavA mAMDyA. savAre mUlacaMdajI mahArAja UDyA tyAre teozrIne jodhapura rAjya tyAre dilhI-saltanatanI ANa mAnatuM. badhI khabara paDI. mULacaMdajI mahArAje baMnene naroDA mokalI aDAbIDa jaMgalomAMthI AgaLa vadhatAM meruzAhe rastAmAM hajAro dIdhA. thobhaNa upara kesa bAbata dhyAna ApavA zeTha manuSyone vedanAthI kaNasatAM joyAM. dayALu dilanA meruzAhe lagAma kheMcI ghoDo Ubho rAkhyo. dalapatabhAI bhagubhAIne sUcana karyuM. thoDA samaya pachI korTano cukAdo thobhaNanI tarapheNamAM Avyo. zeTha dalapatabhAI naroDA pazuonA ToLAne mAladhArI hAMkIne laI jato hoya pahoMcyA. thobhaNabhAIne kahe : "tame kesamAM jItyA cho! have ema mANasone hAMkI jatA sainikone joI meruzAhane AdhAMta zAMtithI saMsAramAM jaI zako cho.' lAgyo. thobhaNa kahe : 'hAthInA dAMta nIkaLe to pAchA na jAya. 'bhAIo, tame A badhAne kyAM laI jAva cho? emano meM manathI saMyama svIkArI lIdhuM che. have saMsAramAM pAchA vAMkaguno zo?' pharavAno savAla nathI.' thobhaNanI dRDhatA joI mUlacaMdajI 'A badhAne gulAma tarIke pakaDyA che. gulAmanA mahArAje dIkSA ApI. muni thobhaNavijaya banAvyA. bajAramAM vecI daIzuM. je nANA Upaje te upajAvIzuM.' vi.saM. 1946mAM surendranagara vAsupUjya svAmI ma.nI meruzAhe emanA saradArano saMparka karyo. tame konI pratiSThA muni thobhaNa vi.e karI che. munithobhaNa mArga Aje AjJAthI A kArya karo cho! paNa A muninI smRti karAve che. bAdazAha humAyunA hukamathI." caturabhAIne emanI mAtA ghare laI gayAM. eka vAra keTalA mANaso che?' mAtA kahe, "catura! DAMgara laI Ava." catura to moko maLatAM chaTakyo. UMjhA jaI dIkSA laI bAra hajAra." lIdhI. ane mAtAne samAcAra mokalyA ke mAtAjI, DAMgaramAMthI meruzAha kahe : "juo saradArajI, ekavAra bAdazAha photarAM kADhIne cokhAne cokhA karI dIdhA che. kotarAnI jema humAyu mArA para khuza thayelA ane tyAre meM vacana mAMgeluM ke saMsAra choDI dIdho che. caturabhAI vRddhicaMdajI ma.nA ziSya huM mAMguM tyAre gulAmone mukti ApavI.' caturavijaya banyA. saradArane lAgyuM ke vANiyo banAvaTa karato lAge che. - koInuM mota joIne gautamabuddhane vairAgya thAya. paNa, eno purAvo zo?' thobhaNabhAI thobhaNavijaya bane. caturabhAI caturavijaya bane purAvA tarIke bAdazAhanI sahI sAthenuM lakhANa mArI to ApaNuM zuM? ApaNe paNa jIvananI kSaNabhaMguratAne jANI pAse mojUda che." vairAgyanA raMge raMgAI jaIe. jIvanane saphaLa karIe. paNa, huM joyA vinA kazuM mAnuM nahIM." (pU. mULacaMdajI ma.e vi.saM. 1912mAM maNivijaya mArA ghare vyavasthita jagyAe paDyuM che. jodhapura jaI purAnA Jain Education Intemational Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 jina zAsananAM joke humAyue jyAre jANyuM ke meruzAe potAnA svArtha mATe kazo upayoga na karatAM bAra hajAra jiMdagI bacAvavA upayoga karyo che. eTaluM ja nahIM paraMtu pote jaza levAnA badale humAyu bAdazAhano jaya jayakAra karAvyo......AvA mANasane sajA karAtI haze? ema vicArI prasannatApUrvaka meruzAnuM bahumAna karI vidAya karyA. me'mAnagati pAlItANAnI samIpe chApariyALI pAMjarApoLa pAse AveluM jesaragAma Aje paNa vividha dharmasthAnothI manorama che. gaI sadImAM A jesaramAM haThIbhAI zeTha rahetA. haThIbhAI roTale udAra. koI paNa navo mANasa jue eTale ene Agraha karI pAcho AvatAM be-traNa divasa thAya. traNa divasa tame ahIM ja rokANa karo.' traNa divasa, bhojana vagereno kharca keTalo badho Ave?' e badho kharca mAro." potAnA mANasone jarUrI sUcanA ApI meruzAhe ghoDAnI gati teja karI. jodhapura nahIM paNa dilhInA darabAramAM pahoMcI gayA. humAyu bAdazAha jhaverAtano bhAre zokhIna. meruzAha humAyune potAno ati kiMmatI hIro bheTa dharyo. hIrAnuM jhaLAMhaLAM teja jotAM humAyu avAka thaI gayo. | 'meruzA, te mane AvI kImatI bheTa ApI to huM paNa, tane kaMIka ApavA mAguM chuM. je joIe te mAMgI le." | 'hajUra, mAre eka korA kAgaLa upara ApanI sahI joIe che. Apane khAtarI ApuM chuM ke huM eno durupayoga nahIM karuM.' humAyu meruzA upara phidA phidA thayelo. tarata korA kAgaLa upara sahI sikkA karI ApyA. kAgaLa laI mArate ghoDe meruzA ravAnA thayA. pelA lAcAra dIna-hIna mAnavone jaladI jaladI mukta karavAnI emane utkaMThA hatI. korA kAgaLa upara meruzAhe lakhANa lakhI dIdhuM. gulAmono kabajo meruzAne Apavo. humAyunA sahI-sikkAvALA patrano anAdara paNa koI saradAra kevI rIte karI zake. vaLatI paLe bAra hajAra kedIonAM roma roma nAcI UDyAM. gulAmInI jaMjIro sarI paDI. muktino mAraga mokaLo banyo. "merazAhanI jaya ho!'nA ghoSanAdane aTakAvI merazAhe gulAmone humAyu bAdazAhanI jaya bolatA ghare javA sUcana karyuM. humAyunA jayajayakAra karatA badhA ghara bhegA thayA. meruzAha punaH dilhInA paMthe paDyA. bAdazAhane jAte ja satya hakIkata kahI devAnuM emane vyAjabI lAgyuM. bAra hajAranI jiMdagI bacAvatAM eka jiMdagInuM balidAna ApavuM paDe to paNa meruzA taiyAra hatA. eka vAra rAtanA samaye zeTha ghoDI para besI bahAragAmathI AvI rahyA hatA. rastAmAM bahAravaTiyAoe AMtaryA. "je hoya te ApI de." haThIbhAI kaMI bole te pahelAM ja eka DAkue zeThane oLakhyA. | 'alyA, A to jesaranA haThIbhAI zeTha che. ApaNe emanI me'mAnagati mANI che. keTalA premathI chAza-roTalA jamADyA hatA. kazI oLakhANa vinA. AvA 'atithi devo bhava'nA siddhAMtavALA zeThane na lUMTAya. emane salAmata ghare mUkavA javAya' ane bIjI ghaDIe bhakSako rakSako banI zeThane ghara sudhI mUkI gayA. AMgaNe AvelAne me (varasAda) jevuM mAna ApavuM e bhAratIya saMskRti che. eTale ja atithino paryAya che me'mAna. tArAM AMgaNiyA pUchIne koI Ave to AvakAro mITho Apaje re.' kevI sarasa zIkha che. ene haiye utArIe. satsaMge jIvana parivartana so varasa pahelAMnI ghaTanA che. rAjanagara amadAvAdanI poLamAM eka zrAvaka rahe. e zrAvakano dIkaro nAma to sobhAgacaMda hatuM. paNa enAM kAma durbhAgyanI parAkASThA sUcavatAM hatAM. Jain Education Intemational Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro gharanI bAjumAM ja jinAlaya, upAzraya, sAro pADoza badhuM hovA chatAM kharAba mitronI sobate caDelA sobhAgacaMde sAte sAta vyasanamAM nipuNatA prApta karI dIdhI. sobhAgacaMdano patto meLavavo hoya to kAM to dArUnA pIThAmAM tapAsa karavI paDe kAM to jugAranA aDDamAM ke pachI pAnanA galle. satata vyasanamAM DUbelA mANasane paisA pANInI jema vAparavA joIe. jyAre paisA kamAvavAnI enAmAM AvaData na hoya ane ene samaya paNa na hoya. sobhAgacaMde enAM vyasano pUrAM karavA dara-dAgInA, rAca-racIluM vecI mAryuM......have gharamAM vecavA jevI khAsa cIjo paNa nahotI. vyasanoe zarIrane paNa hacamacAvI nAMkhyuM. DaoNkTare kahyuM, vyasana choDo yA to maravAnI taiyArI karo. paNa, sobhAgacaMda DaoNkTaranI vAta gaNakAryA vinA enI rIte ja jiMdagI jIvato rahyo. eka divasa rAtre dArUnA nazAmAM cakacUra sobhAgacaMda rAjarastA uparathI lathaDiyAM khAto cAlato hato...... manathI e koI judI ja duniyAmAM vicarato hato. tyAM e mAnacaMda zeTha joDe athaDAI paDyo. pratikramaNa karIne ghare jatAM mAnacaMda zeThe kahyuM, 'alyA, bhALato nathI. pachI joyuM ke A to nazAmAM cakacUra che......... mAnacaMda zeTha bagaDyA. 'alyA, sobhAga tane lAja- zarama che ke nahIM?" 'vANiyAnA dIkarAmAM AvA kusaMskAro jarAya zobhatA nathI. A vyasano tArA jIvanane barabAda karI nAMkhaze. jo tuM vyasano saMpUrNa choDI de to eka varasa pachI huM tane eka lAkha rUpiyA rANIchApanA gaNI ApuM.' rANIchApanA lAkha rUpiyA--zabdoe sobhAgacaMdane halabalAvI nAMkhyo, bhAre nANAbhIDamAM bhIsAtA sobhAgane eka eka rUpiyo paNa dohyalo hato. lAkha rUpiyAnI ophare ene vicAra karato mUkI dIdho. eNe pharI pUchyuM, 'huM vyasano choDI dauM to eka varasa pachI tame mane lAkha rUpiyA Apo?' hA, hA, rokaDA lAkha ApuM, paNa vyasanamukti saMpUrNa joIe, eka bIDI paNa pIdhI to sodo kensala.' sobhAgacaMdane thayuM, jo lAkha rUpiyA maLe to ghaNuM ghaNuM kAma thAya. ghaNA leNadAronI parezAnImAMthI chUTAya ane eka 165 varasa pachI to ApaNe chUTA ja chIe ne? eNe kahyuM, 'bhale, mane tamArI zarata maMjUra che.' 'mane paNa mAnya che. tuM vyasanamukta bane to mAre lAkha rUpiyA ApavA huM baMdhAyelo chuM.' sobhAgacaMda vicAre caDyo ke pAnanA galle besIne pAna-bIDIthI aLagA rahevAnuM mArA mATe azakya che. pIThA ke aDDAnA parisaramAM gayA pachI dArU-jugArathI huM bacI nA ja zakuM e mArI nabaLAI huM jANuM che. mAnacaMda zeTha pAkI khAtarI karyA vinA rUpiyo parakhAve evA nathI. mAre evA sArA vAtAvaraNamAM rahevuM joIe ke vyasano satAve nahIM...... lAMbA vicAranA aMte saubhAgacaMde vicAra karyo ke mArA jevA vyasananA kIDA mATe A eka moTo paDakAra che. e paDakArane pUro jhIlavo hoya to mAre upAzrayamAM ja rahevAnuM rAkhavuM joIe. gurubhagavaMtanI nizrA ane upAzrayanuM pavitra vAtAvaraNa mane navuM jIvana bakSaze. bIjA ja divasathI sobhAgacaMde upAzrayamAM ja sthAna jamAvyuM. upAzrayanuM dRzya ane vAtAvaraNa sobhAgacaMda mATe navuM hatuM. upAzrayamAM AvanArAo mATe sobhAgacaMdanuM upAzrayamAM hovuM e Azcaryajanaka hatuM. sobhAgacaMdane eka mahAtmAe vidhi-sahita navalAkha navakAranA jApa karavAnuM anuSThAna zarU karAvyuM. koI mahAtmAe stutio zIkhavADI. koIe sUtro bhaNAvyAM. muni bhagavaMtonA nirvyAja vAtsalyathI sobhAgacaMda khUba khUba prabhAvita thayo. dunyavI dRSTie kazuM na hovA chatAM A mahAtmAonI prasannatA sobhAgacaMdane khUba gamI gaI. AvI prasannatAnA AnaMdanA sAgaramAM DUbavAnI ene paNa icchA thaI AvI. potAnA vyasanamagna jIvana ane dharmamaya jIvananI tulanA kare che tyAre attara ane gaTara jevuM aMtara spaSTa dekhAya che. mAnacaMda zeTha paNa sobhAgacaMdanuM jIvanaparivartana joI khUba harSita banyA. eka varasa pUruM thatAM eka lAkha rUpiyAnI 2kama laIne AvyA. sobhAgacaMda kahe, 'mAnacaMdabhAI, have mane rUpiyA meLavavAnI koI icchA ke AvazyakatA nathI jaNAtI. have huM-A saMsAranI mAyAjALane alavidA karI dIkSA levA mAguM chuM.' Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 jina zAsananAM A mAnacaMda zeTha paNa A vAliyAmAMthI vAlmIkinuM thayeluM rUpAMtara joI daMga thaI gayA ane kharekhara sobhAgacaMde eka divasa zubha muhUrte dIkSA lIdhI. mAnacaMde enI dIkSAmAM ullAsathI kharca karyo. sobhAgacaMda have muni bhuvanavijaya nAmanA jaina muni banI gayA. pote taryA anekane tAyo. satsaMganA lAbha aparaMpAra che. AbhApurInAM jinabiMbo vi.saM. 2011no prasaMga che. hiMmatanagarathI kezariyAjI tIrthano cha'rIpAlaka saMgha AdivAsI bahula jaMgala pradezamAMthI pasAra thato hato. AbhApurI gAma pAse saMghano paDAva hato. keTalAka bhIlo saMghanA nizrAdAtA yugadivAkara A.bha. dharmasUri ma.sA. pAse AvyA. AdivAsI bhIla lokonuM kahevuM hatuM ke, ahIMthI thoDe dUra eka jIrNa maMdira che. emAM bhagavAnanI pratimAjI vagere che. ame ene lAkhA maMdira kahIe chIe. AdivAsIonI bhASa tUTIphUTI hiMdI mizrita hatI, paNa emanA avAjamAM satyano raNako hato. koI cAlabAjI ke kUDakapaTa na hatAM, evuM AcArya bhagavaMtane emanI viziSTa prajJAthI samajAyuM. vyAkhyAna bAda jAte tyAM jaI maMdiramUrti vagere viSe tapAsa karavI evo nirNaya A. dharmasUri ma.e karyo. saMghavI phatecaMdabhAI ane anya zrAvako kahe, "gurudeva! bhIlanI vAta upara madAra rAkhI, gIca jaMgalamAM na javAya, tyAM jaI Apane bAna pakaDe to amArI zuM hAlata thAya?" AcAryazrIe makkama svare kahyuM, 'A bhIla loko evAM kapaTa kare evA jaNAtA nathI. tamAre na AvavuM hoya to kAMI nahIM, huM to jaIza ja.' chevaTe zrAvako, rakhevALo vagere sAthe AcAryazrI gayA. bhIla lokoe gADha jaMgalamAM jinAlaya batAvyuM. mUlanAyaka bhagavAnanI pratimA 51" IcanI alaukika hatI. anya cAra pratimA paNa akhaMDa hatI. be pratimA upara saM. 1479no lekha hato. Akhare saMghe eka divasa jaMgalamAM mukAma vadhAryo. badhI pratimAne hiMmatanagara pahoMcADavAmAM AvI. phAgaNavada AThame pratiSThA A. dharmasUri ma.e karI. Aje paNa hiMmatanagaramAM AbhApurInI bhavya pratimAo virAjita che. " gItArtha garabhagavaMtomAM kevI samayasUcakatA hoya che, sAhasika pagaluM uThAvavAnI taiyArI hoya che, evuM ghaNuM badhuM : AvA prasaMgomAMthI jANavA maLe che. jinazAsana AvA AcArya bhagavaMtothI raLiyAmaNuM che. mRduni kusumAdapi AtmArAmajI ma. vagere munio sthAnakavAsI saMpradAya choDI mUrtipUjaka tapagacchanA muni banyA te jANItI vAta che. AmAM eka muni mUlacaMdajI paNa hatA. emanuM nAma muktivijayajI paDyuM. paraMtu, moTAbhAge teo mUlacaMdajI mahArAja tarIke ja jANItA hatA. A muktivijayajI ma.nA eka ziSya kaMcanavijaya. kaMcanavijayane bIjAne dharma pamADavAno ati utsAha. darekane kaMI ne kaMI bAdhA ApavAno Agraha kare. emAM paNa, najIkanA saMsArI svajano Ave tyAre to emano utsAha badhI maryAdA oLaMgI jato. bAdhA levAno Agraha kare tyAre jo koI sago potAnI azakti jaNAve, potAnAthI bAdhA nahIM pALI zakAya evuM kahe tyAre munizrI bhAre gusse thaI jatA. AkarAM kaDavAM veNa kADhatA ane niyama levA ati ati dabANa karatA. | muktivijaya ma.e ekavAra kahyuM : "kaMcanavijaya, ApaNo sAdhuno dharma upadeza ane preraNAno hoya. koIne Agraha karIne niyama na Apavo. ane niyama na le tenA upara roSa paNa na karavo. kaDavAM veNa na kADhavAM. saMsAramAM phasAyelA jIvo aneka upAdhimAM akaLAyelA hoya. ApaNI pAsethI ene vAtsalya maLavuM joIe. dharma na ja karavA mAMgatA hoya enI bhAvadayA ciMtavavI paNa kaDavAM veNa ke zrApa na ja ApavAM." A pachI vaLI keTalAka vakhata pachI kaMcanavijayanA saMsArI saMbaMdhIo vaMdana karavA AvyA. munie bAdhA levAno durAgraha zarU karyo. pelAoe AnAkAnI karatAM muni roSe bharAyA. moTA moTA avAje jhaghaDo karatA hoya e rIte bolavA lAgyA. | muktivijaya ma. A jANI nArAja thayA. svajano gayA. pachI kaMcanavijayane bolAvyA. "meM tane kaheluM ke bAdhA ApavAno durAgraha nahIM karavAno to paNa, pharI enuM e ja. Jain Education Intemational Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 167 tamane gurunI zikhAmaNanI kiMmata ja nathI. Ubho thA. bheTa bAMdhIne ravAnA thA. mane tAruM moDhuM batAvIza nahIM. gurunA puNyaprakopa sAme kaMcanavijaya pAse kazo bacAva na hato. gura-AjJAno anAdara thayo hato. bheTa bAMdhIne nIkaLI gayA. ujamaphaInA upAzrayethI nIkaLI haThIbhAInI vADIe pahoMcyA. eka rUmamAM UtaryA. trIjA divase nagarazeTha hemAbhAI darzana karavA AvyA. paheregIrane pUchyuM, "koI gurubhagavaMta padhAryA che?' eka mahArAja sAheba traNa divasathI AvyA che. oraDImAM che. zeThe vaMdana karI pUchyuM : "ApanA guru ma.nuM nAma?" muktivijayajI ma. sAheba.' "oho teo to kevA saMyamI che. AvA gurune kema choDI dIdhA?" gurue mane kADhI mUkyo che. raDatAM raDatAM munirAje kahyuM. joke bhUla mArI ja che. paNa, have bhUla nahIM karavAno pAko nirdhAra che. gurudeva jyAM sudhI nahIM bolAve tyAM sudhI covihArA upavAsa karavAno mAro nirNaya che." zeTha hemAbhAIe badhI vAta maktivijaya ma.ne karI. traNa-traNa divasathI covihArA upavAsa kare che. ApanA ziSya kaMcanavijaya. Apa emane bolAvI lo. have bhUla nahIM kare. Ape emane kADhyA paNa emaNe hRdayamAMthI Apane kADhyA nathI.' muktivijaya ma.nA hRdayamAM paNa ziSya pratye vAtsalya hatuM ja. mAtra enA hita mATe ja AkarI sajA karelI. zeThane kahyuM : "hamaNAM bolAvI lAvo." kaMcanavijaya gurunA caraNomAM namI raDI paDyA. gurue potAnA hAthe emane pAraNuM karAvyuM. vAtsalyathI hAtha pheravyo. gurune kyAreka bahArathI kaThora banavuM paDatuM hoya che paNa aMdarathI to e sadAye komaLa ja hoya che. udAsInatA maganabhAI zrI AtmArAmajI ma.nuM nAma jANItuM che. Agamono UMDo abhyAsa karIne emaNe je sAcuM lAgyuM teno svIkAra karavAmAM vAra na lagADI. eka vakhata emanI chApa mUrtipUjAnA kaTTara virodhI tarIkenI hatI. paNa AgamonA adhyayana pachI eo paramAtmAnI mUrti sAme bahu raDyA. "prabhu! meM tArI bahu AzAtanA karI!" pU. AtmArAmajI ma.ne AMkhe motiyAnuM oparezana karavAno prasaMga Avyo. davAkhAne pahoMcyA. oparezana thiyeTaranA Tebala upara suvaDAvavAmAM AvyA. AcAryazrI kahe : "DokTara, AMkhanA bhAgane bahero karavAnI jarUra nathI." DaoNkTara kahe : "AMkhano bhAga bahero karavA lokala enesthesiyA ApavuM ja paDe. nahIM to pIDAno mAryo dardI rADArADa karI mUke. mAthuM halAve. moTuM nukasAna thAya." - AtmArAmajI ma. kahe : "game tevI pIDA thAya. huM UMhakAro paNa nahIM karuM.' paNa, AMkhano palakArA mAravAno svabhAva che. AMkha najIka kaMI paNa Ave mIMcAI javAno eno svabhAva che. mArI AMkha palakAro paNa nahIM mAre." AtmArAmajInA zabdomAM bhArobhAra AtmavizvAsa chalakAtAM hatA. sAmAnya rIte DaoNkTaro dardInI vAta sAMbhaLavAnA badale potAnI thiyarI mujaba ja kAma karavA TevAyelA hoya che. chatAM pU. AtmArAmajInA vacana upara zraddhA rAkhI DaoNkTare oparezana karyuM. ane DokTaranA apAra Azcarya vacce oparezana pUrNa thayuM tyAM sudhI AtmArAmajIe maTakuM paNa mAryuM nahIM. apalaka netre bilakula svastha rIte oparezanane sAkSIbhAve joI rahyA. oparezana pachI DaoNkTara pU. AtmArAmajI ma.nA caraNomAM bhAvapUrvaka jhUkI gayA. "meM Avo dardI joyo nathI. klorophorma ke enesthesiyA vinAnuM kadAca A vizvanuM prathama ane saphaLa oparezana che. mane haju samajAtuM nathI ke AMkhamAM zastrakriyA cAlatI hoya, AMkhanI uparanI cAmaDIne toDI aMdarathI motI jevaDo dRSTine avarodhato bhAga haTAvatA hoIe tyAre pIDA thAya ja. ane AMkha jevo saMvedanazIla avayava...palakArA mAravAnI AMkhanI sahaja vRtti A badhuM tame kevI rIte rokyuM? juo DaoNkTara, huM upAzrayathI nIkaLyo te pahelAM ja klorophorma sUMghIne Avyo chuM.' mahArAja sAheba mane AmAM samaja na paDI." "juo Jain Education Intemational Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 jina zAsananAM DaoNkaTara, zarIra mAruM nathI, mana mAruM nathI. huM AtmA chuM mAre cAlI. AcArya bhagavaMta svayaM badhAM sUtro bolatA hatA. chevaTe , AtmabhAvamAM rahevuM che. DaoNkTarane zarIra soMpI devAnuM. ene nAmakaraNa vidhi thaI. sAdhvI tIkAraguNAzrIjI nAma pADavAmAM ! jema karavuM hoya te rIte kare. udAsano artha che enAthI upara AvyuM. pravajyAnI vidhinA aMte hitazikSA ApavAmAM AvatI UThavuM. deha-mana-vacana-pudgala e badhAthI UMcA UThI hoya che. tapomUrti AcArya bhagavaMte nUtana dIkSitone preraNA sAkSIbhAve joyA karavAnuM. mamatva choDavAnuM. udAsInavRtti ane hitazikSA ApatAM kahyuM keevI zreSTha dazA che ke e aneka rogothI ApaNane aLagA "tame bahu bhAgyazALI cho ke nAnI vayamAM tamane karI de. huM eTale AtmA, zarIra ke mana nahIM. A vAta ghUMTo.' prabhuno mArga maLe che. tamArI pAse prabhuzAsananI ArAdhanA ajaba niyamapAlana karavAno dIrdhakALa che. smaraNazakti tamane suMdara maLI che. mAro anurodha che ke tame ekavIsa hajAra gAthAo kaMThastha karo." acalagacchAdhipati A.bha. guNodayasAgarasUri ma.sA.nI nizrAmAM eka mumukSu bahenanI dIkSA hatI. pAlItANA pocI mATImAM varSAnAM biMduo UtarI jAya ema saraLa vAvapaMthaka dharmazALAnA eka holamAM bhAgavatI pravrajyAnI vidhi bhAvuka ane namra sAdhvI dvIMkAraguNAzrIe tarata ja kahyuM : zAMta vAtAvaraNamAM cAlI rahI hatI. sAhebajI, niyama ApI do ekavIsa hajAra gAthA kaMThastha karavAno." pUjyazrIe paNa emanAmAM kSamatA lAyakAta joIne dIkSAnA prasaMge bolatAM udghoSaka bhAIe jaNAvyuM kemeM ghaNA dIkSA prasaMgo joyA che. ahIM vizeSatA e joI ke ja preraNA karelI. vizvAsa pUro hato. niyama Apyo. khuda AcArya bhagavaMta pote iriyAvahiyAthI mAMDI badhAM ja hAjara rahelAmAMthI keTalAkane evuM lAgyuM ke niyama bhale sutro badhA ja Adezo mAMgavAnuM svamukhethI ja uccAraNa kare lIdho paNa ekavIsa hajAra gAthA kone kahevAya....koIne che. A mumukSu bahena baDabhAgI che. AraMbhe zUrA....jevuM lAgyuM.....paNa, AvI badhI kalpanAone nirAdhAra siddha karI A sAdhvIjIe aDhAra varSamAM 21 hajAra bhagavaMtanI bAjumAM beThela munizrIe jaNAvyuM gAthA kaMThastha karI. gurudeve ApelI preraNAne jhIlI ja ke pUjyazrInA varadahaste 200thI vadhu dIkSA thaI che. dareka nahIM.barobara pUrNa karI. dIkSA prasaMge dareka sUtro Adezo pUjyazrI jAte ja svamukhe bole gAthA kaMThastha karavAnA lAbha aneka che. sUtro yAda karavA mATe tamArA bALakone preraNA karazo? ekavIsaso ke 210 sAMbhaLanArA aneka loko Azcaryacakita thaI gayA. paNa gAthA gokhavAno saMkalpa karazo. jo sAtatya jaLavAya to gacchAdhipatizrI chellAM chatrIsa sADatrIsa varSathI saLaMga varSItapa rojanI eka-be gAthAthI paNa thoDAM varSomAM hajAro gAthA karI rahyA che e vAta jANIne zrotAonAM mastaka ahobhAvathI kaMThastha thaze. TIpe TIpe sarovara bharAze. sArA saMkalpa karo. AcArya bhagavaMtanAM caraNomAM jhUkI gayAM. avirata pALo. siddhi tamArA hAthamAM AvI jaze. | 'amRtanI aMjali'mAM A. rAjaratnasUri ma.sA.e eka prasaMga Alekhyo ke te paNa uparokta AcArya bhagavaMtanI e vrata jagamAM dIvo..... nizrAmAM ghaTelo che. pAMcaso varSa pUrvenI ghaTanA che. bAra varasanI eka bALa mumukSu bAlikAnI dIkSAno zatruMjaya mahAtIrtha. prasaMga hato. saMsAratyAganI ghaTanA evI ja che ke rIDhA na hoya vizvanuM ajoDa ane zAzvata tIrtha. evA dareka mANasonI AMkho bhInI thAya ja. hadayanA tAra raNajhaNe ja. emAMya jyAre nAnI vayanAM bALaka-bAlikAnI avAra-navAra cha'rI pALatA saMgho Ave. bhAgavatI pravajyAno prasaMga hoya tyAre to enI bahu ja UMDI kyAreka be-traNa saMgho eka divase ja AvI pahoMce. asara paDatI hoya che. tyAre pahelI mALA koNa pahere e mATe carcAo thatI ane vyavasthAo goThavAtI. bALamumukSu kanyAnI bhAgavatI pravrajyAnI vidhi AgaLa Jain Education Intemational Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro eka vAra eka ja divase ekavIsa saMghonuM Agamana thayuM. ATalA badhAmAM pahelI mALA koNa pahere e prazna pecIdo banyo. jJAnI puruSoe mArga kADhyo. saMghamALa prasaMge je je saMghavI je je niyamo levA icchatA hoya tenI vigata bharIne mokalI Ape. jeno niyama sahuthI duSkara jaNAze te prathama mALAno adhikArI banaze. badhA saMghavIoe potapotAnA levA dhArelA niyamonuM lakhANa karyuM. sahuthI prathama mALAnA hakadAra koNa banyuM khabara che? dharaNAzA. emaNe zuM niyama levA taiyArI batAvelI? nAnI vayamAM ja saMghavI-saMghavaNe AjIvana brahmacarya pALavAno saMkalpa jAhera karelo. saMsAramAM rahIne nAnI vayamAM brahmacaryanuM pAlana atiduSkara bAbata che. rANakapura jinAlayanuM pAchaLathI nirmANa karanAra dharaNAzAe siddhagirirAja upara prathama mALA paherI. tapa-japa vagere anya niyamavALAno krama pachI Avyo. e vrata jagamAM dIvo mere lAla' e gIta dvArA je brahmacaryavratano mahimA jagatamAM vikhyAta banyo che evA caturthavratanA dhArako Aje paNa nAnI vayanA ArAdhako maLe che te A yuganuM Azcarya che. thoDA samaya pahelAM girirAja upara sonAnA kalazo caDAvavAno lAbha paNa AvA brahmavratadhArI navayuvAna yugalone apAyo hato. viSayonA bhogavaTAthI haTI vratanA mArge jaIe. AtmakalyANa nizcita che. vivekacakSu kholo paramAtmA RSabhadeva prabhue potAnA 100 putrone judAM judAM rAjya ApyAM. draviDa nAmanA putrane je pradeza apAyo te drAviDa tarIke prasiddha thayo. rAjA draviDe bIjA 97 bhAI joDe dIkSA lIdhI. moTA dIkarA drAviDane rAjadhAnI mithilA ApI. nAnA vArikhillane eka lAkha gAmaDAM ApyAM. 169 zarU zarUmAM drAviDa harakhAyo. rAjamahela bagIcAo sAthenuM moTuM nagara bhAgamAM maLyuM tethI. paNa, e harakha lAMbo nA Takyo. AvakanA moTA bhAganA srota khetI, mahesUla vagere vArikhillanA bhAgamAM gayA hatA. drAviDane zaheranA rastAnI saphAI vagere. kharacakhAtuM moTuM, Avaka ochI. vArikhillanI vadhatI samRddhithI akaLAyelA drAviDe vArikhillane nagaramAM AvavAno pratibaMdha mUkyo. saMpattinA kAraNe baMne bhAIonI duzmanAvaTa gherI banavA lAgI. eka divasa baMne bhAIo 10-10 karoDanA pAyadaLa ane lAkho hAthI, ratha, ghoDA sAthe yuddhanA medAnamAM sAmasAmA TakarAyA. samajAvaTanA prayatno niSphaLa gayA. ghora yuddha hajAro lAkhonI khuvArI sAthe AgaLa vadhyuM. sAta mAsamAM dasa karoDa sainikonI lAzo paDI. lohInI nadIo vahI paNa bemAMthI eke samAdhAna mATe taiyAra nathI. varSARtu zarU thatAM yuddhavirAma karavo paDyo. eka vAra drAviDane eno maMtrI vimalabuddhi suvalgu nAmanA RSinA AzramamAM laI gayo. tApasa suvallue saMpattinI nazvaratA varNavI. enA mATe yuddha ane nirdoSonAM lohI reDavAno mArga sAro nathI e vAta vigate samajAvI. drAviDa kahe, 'amArA pitAnA moTAbhAI bharata ane bAhubalI paNa laDyA hatA. kSatriyo mATe yuddha dUSaNa nathI, bhUSaNa che.' RSi kahe : 'e baMne paNa anyanI samajAvaTathI sainyayuddha choDI paraspara laDelAM. emAM paNa bAhubalIne mUThI upADyA pachI viveka jAgyo ane loca karI svayaM dIkSA dIdhI. mAtra laDyA eTalI ja vAta kema juo cho? anukaraNa sArAnuM karo. drAviDanAM vivekacakSu UghaDI gayAM. vArikhillanI chAvaNImAM sAme pagale gayA. yuddha nahIM paNa samAdhAnanI bhAvanA guMjavA mAMDI. vArikhilla paNa sAme Avyo. baMne bheTyA. raDyA, verajhera nItarI gayAM. drAviDa kahe : 'have laDavuM nathI. huM vrata laIza.' vArikhilla kahe, 'huM paNa?' sainiko kahe 'ame paNa....... suvalgu tApasa pAse baMne bhAIoe 10 karoDa sainiko sAthe tApasavrata lIdhuM. lAkho varSo pachI nami-vinami vidyAdhara Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 jina zAsananAM munionAM darzana thayAM. munidIkSA meLavI mahAvrato uccAryA. emanI sAthe siddhAcala pahoMcyA. ghora pApI paNa A tIrthanI nizrAe tarI jAya che, e jANI siddhAcala para aNasaNa karI kArataka suda pUnamanA dasa kroDa muni sAthe drAviDa-vArikhila munio muktigAmI banyA. saMpatti mATe karoDonI hiMsA karanArAnAM vivekacakSu jAgyAM ane AtmakalyANa karI gayA. Aja sudhImAM jara-jamIna mATe bhISaNa lohiyALa saMgharSo thayA che. jItanArA ke hAranArA koI kazuM sAthe laIne gayA nathI. jeno viyoga niyamo che evI caMcala lakSmI mATe saMgharSa na ja karIe. camatkAro Aje paNa bane che paM. prabhudAsa becaradAsa pArekhanuM nAma eka dIrghadraSTA pIDha zrAvaka tarIke jANItuM che. emaNe eka anubhava lakhyo che. zrI zatruMjaya mahAtIrthanA mahimAne ujAgara karato e prasaMga saMkSepamAM A pramANe che- vi.saM. 1970 AsapAsamAM pU.A.bha. nItisUrIzvarajI mahArAja pAse amadAvAdamAM avAranavAra javAnuM banatuM. AcArya ma. pAse eka muslima birAdara haidaraalI jovA maLatA. te mUMgA hatA paNa jIvadayAnA himAyatI hatA. mAMsAhArI lokone mAMsa choDAvavA e pATImAM penathI lakhI prayatna karatA. jIvadayAno mahimA gAtI copaDIo-copAniyAM vaheMcatA. eka vAra AcArya bhagavaMte kahyuM : haidara, tuM pAlItANA jA. zrI zatruMjaya mahAtIrthanI yAtrA kara. e tIrthanI sparzanAno mahimA aparaMpAra che.' haidare zatruMjayatIrthanI yAtrAno niyama lIdho. A pachI varSo vItyAM. paM. prabhudAsabhAI amadAvAdathI pATaNa rahevA gayA. eka vAra amadAvAda kAma prasaMge gayelA. premadaravAjA pAsethI pasAra thatA hatA tyAre pAchaLathI bUma paDI......prabhudAsabhAI....prabhudAsabhAI! pAchaLa joyuM to haidaraalI. paMDitajI, kahAM se Ate ho?" "pATaNathI' ane pachI paMDitajIe pUchyuM-'alyA haidara, tuM bolato kyArathI thayo? meM to tane jayAre joyo tyAre hAthamAM pATI ane pena sAthe joyo che. bolato kyAreya joyo nathI. A zuM camatkAra thayo?" 'paMDitajI, Apako mAlUma hai ki gurujIne zatruMjayakI yAtrA kA upadeza diyA thA. meM girirAja para caDhA. dAdA kA darzana kiyA ora merI jabAna khula gaI. meM bolane lagA.' prabhudAsabhAIne bhAre Azcarya thayuM. girirAjano mahimA kevo jAgato che! zraddhA ane saMvegapUrvaka ArAdhanA karI AtmakalyANa karavA mATe ApaNane kevAM kevAM tIrtho va. maLyuM che! jIvana saphaLa karIe. pa.pU.A. zrI vijayalabdhisUrIzvarajI ma.sA.nI preraka nizrAmAM sane 1980mAM muMbaI-copATI upara bhAratIya vidyAbhavanamAM vizvanI asmitA graMca bhAga-2nA vimocana samArohamAM ola InDiyA jenA zvetAmbara konpharansanA pramukha zrI dIpacaMdabhAI gArDInA hAthe saMpAdakazrI naMdalAla devalukanuM thayeluM jAhera sanmAna A citramAM najare paDe che. AvuM ja zAhI sanmAna zaMkhezvara tIrthamAM guru gItamasvAmI graMthanA vimocana prasaMge zrI gArDI sAhebanA haste thayeluM. Jain Education Intemational Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 171 che. jamInanAM jhaLahaLavAM lakSaNo rajuAta H AcArya zrImad vijaya ajitazekharasUrijI paramAtmAzrI tIrthaMkaradeva prarUpita pravacana zAzvata che. asaMkhya sura-asurasatata je zAsananI sevA kare che, te zAsana savAyA sUrajanI jema sadAya jhaLake che. chatAM mahAna saMyamadhara-mRtadharaAtmAo zrIsUrivAroe potAnI darzanazuddhinI IcchAthI te-te samaye pUraka guNothI pravacanane adhika prabhAvita karyuM che, jANe sAkSAt prabhuzrI vardhamAnasvAmIjInI sevA-bhakti karI che. evI prabhAvaka jAjvalyamAna zRMkhalAmata nirmaLa saMyamadhAraka pUjaya AcAryadeva zrImad vijaya dharmaghoSasUrivara mahArAjA tathA vAdivetAla pUjya AcAryadeva zrImad vijayazAMticandrasUrivara mahArAjAnA saMkSipta jIvanakathana jaina paraMparAno itihAsa prabhAvaka cAritra, jaina saMskRta sAhityano ItihAsa, jaina sAhityano saMkSipta itihAsa, caityavaMdana mahAbhASya Adi graMthArNavamAMthI uddhata karI pUjya AcArya zrImad vijaya premabhuvanabhAnu-jayaghoSa-dharmajita-jayazekhara-abhayazekharasUri ziSya pU. A.zrI ajitazekharasUri mahArAja dvArA sakala zrIsaMgha samakSa pragaTa karavAno prayAsa karAyo che. A mahAtmAoe avanItala upara caraNa-guNarUpa kalpatarune navapallavita karyo hato. vartamAna samayanI bhASAmAM kahIe to A mahAnuM selibriTI hatAM, chatAM AjanI selibriTInI jema potAnI kiMmata jaLavAI rahe, mIDIyA menejamenTa kaMpanI dvArA samAcAromAM sAmAjika vartuLamAM sadA camakatAM rahevuM, aMgata rahasyonI kitAba ekIsAthe bhoLAbhAve nahIM kholavI athavA pratyeka navA inTaravyu ke prastAvamAM navuM kaMIka jaNAve tevuM heDIMga ke seliMga poInTa hovuM joIe athavA bhaviSyamAM paNa potAnI imeja rahe. -AvA aneka durguNone garavA gurukulavAsamAM rahIne ja daphanAvI dIdhA hatAM. tapa-saMyama-svAdhyAyamAM magna rahIne je samaye je rIte prabhuzAsananI sevAno avasara jaNAyo tyAre vinamrabhAve zAsananI sevA karI. zraddhAnebodhine jAjvalyamAna banAvyuM. prabhuzAsananI balihArI che ke mahAna zaktisaMpanna AtmAnA yAdagAraprANavAna TuMkA prasaMgo dvArA cAritrasugaMdhane mANie. emanAM sattvayukta-satyasAra guNothI hRdaya vAsita karavA jevuM che. bIjAnA suparahiTa-Atmahitakara-hRdayasparzI lakhANanI kopI-nakala karI potAnI mahattA batAvavI evA durguNono pakSapAta choDavA jeTalA sattvazALI banavA jevuM che. thoDA samaya pUratAM paNa A guNone AtmasAt karavAmAM navA zvAsa laIne riphreza thaIne bahAra avAze. A jamInanA jhaLahaLatAM nakSatrono jhaLahaLATa AMkhane AMjavA mATeno nathI, paNa manane mAMjavA mATeno che. mana-vacana-kAyAne mAM janArA A prasaMgo che. tethI udAtta bhAvanAthI mana vAsita karI A lekhamALA dvArA AtmAmAM nirmaLa jJAna-saMyama samarpaNa bhAvanA guNone jhaMkhIe. pUjya jainAcAryono ApaNane paricaya karAvanAra prastuta lekhamALAnA lekhaka pUjya AcArya zrI vijaya ajitazekharasUrijI ma.sA. vartamAnakAlIna jaina zAsanamAM agragaNya vidvAna mahAtmAonI haroLamAM gaNAya che. Jain Education Intemational Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 jJAna-sAdhanA karavI tathA jJAna-sAdhaka anyane sahAyaka thavuM, sAdhakanA ruci-rasa UbhAM karavAM e pUjayazrIno zreSTha guNa che. jJAnAvaraNIyakarmanA adbhuta kSayopazamathI zAstranA kaThina-jaTila gaNAtA padArthone sahelAIthI bIjAnA magajamAM utAravAnI hathoTI dharAvanAra pUjyazrI zreSTha pravacanakAra che. jyAM jyAM vicaraNa kare che tyAMnI vyaktine pUjyazrInA nirdabha-niSkapaTa, zAMtipriyatA vagere guNavaibhava pratye AkarSaNa sAhajika thaI jAya che. pUjya AcAryazrInI nizrAmAM thatA upadhAna tapa, cha'rIpAlaka tIrthayAtrA, aMjanazalAkA pratiSThA mahotsava Adi prasaMgo AnaMdollAsapUrvaka saMpanna thayA che. prasaMgo vacceya pUjyazrInI prasannatA hRdayasparzI pravacanothI zrotAone dharma hRdayagamya thAya che evA pUjyazrI vakatRtvakalAnI jema lekhanakalAmAMya mAhira che. bALa-yuvAna-vRddha dareka pUjyazrI dvArA likhita 54 jeTalA pustakonuM rasapUrvaka vAcana kare che. syAdvAdamaMjarI-pratimAzataka, dharmasaMgrahaNI bhAga1 tathA bhAga-2 jevA nyAya pracUra zrI naMdIsUtra, zrAddhavidhiprakaraNa Adi graMthonA karela suMdara anuvAdanuM vAcana caturvidha saMghamAM thaI rahyuM che. AvA guNanidhi pUjyazrInA caraNe lAkha lAkha vaMdana karI pUjyazrI likhita lekhamALAnuM avagAhana karIe.... --saMpAdaka nirmaLa saMyamadhAraka pUjya AcAryadeva zrImad vijayadharmaghoSasUrivara mahArAjA "A daravAje lagADavA AsopAlavanuM toraNa lAvajo to!'' "AMgaNAmAM raMgoLI pUravAnA raMgo kyAM mUkyA che?'' "bhIMta para kaMkunA thApA lagAvavAnuM bhUlatA nahIM.' "are! rasoIyAne motIcura mATenuM kesara pahoMcADyuM ke?" rezamanI taLAI ne makhamalanA gAlIcAne mahemAnonA utAre pahoMcADo.'' jina zAsananAM evI tamAma taiyArI thaI rahI che. rAjasthAnanA nAgorathI pAlanapura thaI gujarAtanA vijApura AvI vaselA varadeva pallIvAlanA vaMzaja saMghavI zeTha zrI jinacandra varahuDiyAnA AMgaNe vivAhano mAMDavo maMDAyo che. zeThANI cAhiNInA cothA putra vIradhavalanA lagna levAyAM che. teno nAno bhAI bhImadeva vivAhanI taiyArImAM kyAMya kacAza na rahI jAya te mATe doDadhAma karI rahyo che. AMkhuya ghara vivAhagheluM banyuM che. rasanAne tRpta kare tevI rasavatI, nAkane surabhita kare tevI phula-attaranI sugaMdha, AMkhane ThAre tevI raMgoLI-cAkaLA-toraNa-vastronI sajAvaTa, manane DolAve tevA gAyana-vAdana, zarIrane ArAma Ape evA gAdI-takIyArajAI-taLAI--gAlIcAo. Ama pAMce indriyone anukULa "dharmalAbha!" DelInA daravAje avAja saMbhaLAya che. badhA lagnanI dhamAlamAM vyasta che. "dharmalAbha!" pharI avAja saMbhaLAyo. "padhAro, padhAro munirAja, padhAro!" bhImadeva harakhabhera gocarIe AvelA munivarone AvakAre che. gharamAM AvelA A rUDA avasare Avo supAtradAnano lAbha kyAM maLe? gocarI vahorAvatAM vAta-vAtamAM bhImadeve jANyuM ke zAMtasvabhAvI, sacoTa upadezaka, cAritraniSTha AcArya devendrasUri vijApura padhAryA che. A to ghara AMgaNe gaMgA! AvI taka koNa cUke? jinacandrazeTha saparivAra AcAryabhagavaMtane vaMdana karavA ane temanI amRtavANIno lAbha levA pauSadhazALAmAM padhAryA. AcAryazrInA pravacananA saMvega, tyAga ane zAMta rasanA amogha pravAhane jhIlatA vIradhavalanA hRdaya parathI rAganA raMgo eka pachI eka utaravA mAMDyA. saMsAranI asAratA ane vairAgyanA upadezathI teNe vivAhano vicAra mAMDI vALI, dIkSA levAno nirNaya karyo. jinacandrazeThanA gharamAM jANe bhUkaMpa thayo. badhA ja sagA-saMbaMdhIo vIradhavalane vivAha karavA mATe samajAvavA macI paDyA. paNa vIradhavalano dRDha vairAgya joI putranuM kalyANa icchatA jinacandrazeThe tene dIkSA mATe saharSa rajA ApI. A badhI mathAmaNamAM nAnAbhAI bhImadevanA hRdayamAM vicAravaloNuM cAlyuM. teNe pitAjIne kahyuM, "jo moTAbhAI pUjyonI pravacanadhArAnA prabhAve ThAThathI nIkaLanArA lagnanA varaghoDA dIkSAnA varaghoDAmAM pheravAI gayA. Jain Education Intemational Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nahAvyo. 173 vivAhamAM ghoDe caDavAnuM choDI dIkSAne varaghoDe caDe to huM zuM kAma padavI ApI. temanuM nAma badalIne A. dharmaghoSasUri rAkhyuM pAchaLa rahuM? Apa mane paNa dIkSAnI rajA Apo." pitAjInI ane temane A. devendrasUrinI pATe sthApita karyA. saMmatithI banne bhAIono dIkSAno varaghoDo caDyo. AcArya AcArya dharmaghoSasUri vidvAna, camatkArika siddhapuruSa ane devendrasUrie vi.saM. 1302mAM saMghavI zeThazrI jinacandra prabhAvaka yugapradhAna AcArya hatA. temanA jIvananAM keTalAMka varahuDiyAne AMgaNe vivAhanA maMDapamAM, temanA be putro, prasaMgo joIe. viradhavala ane bhImadevane dIkSA ApI. teonA nAma munizrI vidyAnaMda ane munizrI dharmakIrti rAkhyA. sukRta sAgara maMtrIzvara pethaDazAha AcAryazrIe banne munione saM. 1304mAM parigraha e sarva pAponI jaDa che. jyAM sudhI dhanapAlanapuramAM gaNi-panyAsa padavI ApI. saM. 1306mAM mahuvA dhAnya, jara-jhaverAta, ghara-khetara, nokara-cAkara, Dhora-DhAMkhara saM. 1307mAM tharAda thaI AcAryazrI sAthe teo mALavA tarapha vagerenI Asakti chuTe nahIM tyAM sudhI mana dharmamAM sthira thAya vihAra karI gayA. tyAM bAra varSa vicaryA bAda saM. 1319mAM nahIM." khaMbhAtamAM khaMbhAta cokamAM rahelA kumArapAla vihAra upAzrayamAM vijApuranA AMgaNe birAjamAna A. dharmaghoSasUri padhAryA. ahIM mahAmAtya vastupAla temane vaMdana karavA AvyA pravacanamAM zrAvakone pAMcamuM aNuvrata parigraha-parimANa tyAre AcArya mahArAje cAra veda uparanA vyAkhyAnamAM jaina ane samAvI rahyA che. "jIvavA mATe jarUrI cIjavastunI maryAdA jainettaradarzanasaMbaMghI siddhAMtonuM tattvasparzI nirupaNa karyuM. nakkI nahIM karo to lobhane thobha nathI. binajarUrI kamAvavAnI mahAmAtye vyAkhyAnamAM sAmAyika laIne beThelAone muhapatinI lAhyamAM jiMdagI pUrI thaI jaze, paNa e mATe kareluM pApaprabhAvanA karI tyAre temaNe lagabhaga 1800 muhapatti vaheMcI. ArtadhyAna to koTe vaLagI paraloke sAthe Avaze." AcAryazrInI AcArya mahArAja tyAMthI vihAra karI pAlanapura padhAryA. ahIM preraka pravacanadhArA sAMbhaLI sahu potAno lobha choDI parigrahasaMghanI vinaMtithI saM. 1323mAM pallaviyA pArzvanAtha parimANa levA taiyAra thayA. koIe pAMca hajAra TakAno, koIe bhagavAnanI nizrAmAM paM. vidyAnaMda gaNine AcAryapada ane 5. pacAsa hajAra TakAno, to koIe vaLI be lAkha TakAno niyama dharmakIrtigaNine upAdhyAya pada ApyuM. A samaye maMDapamAM lIdho. tyAM to sahuthI pAchaLa melAghelAM kapaDAmAM beThelo eka kesaranI daivI vRSTi thaI. lokomAM Azcarya ane AnaMda phelAyo. zrAvaka hAtha joDI ubho thayo. tene joI AgaLa beThelA sahu saue A ghaTanAne temanA yugapradhAna banavAnI eMdhANI mAnI muchamAM marakyA. eka jaNathI na rahevAyuM ne dADhamAMthI bolyo, lIdhI. "hA, AcArya mahArAja! ene paNa parigraha-parimANano niyama AcAryadevendrasUrie saM. 1324mAM A. vidyAnaMdasUrine levo lAge che!" "Apo ene niyama!' AgalI haroLa emAM gujarAtamAM vicaravAnI AjJA ApI pote pharI vAra mALavA majAkano sUra pUrAvyo. pelA zrAvake saMkoca sAthe kahyuM, "pUjya tarapha vihAra karyo. saM. 1327mAM mALavAmAM ja A. devendrasUri gurudeva! ApanuM pravacana sAMbhaLI mane paNa A vAta manamAM kALadharma pAmI gayA. temanI pAse haMmezA satya bolavAnI barAbara besI gaI che ke lobhane rokyA vagara dharmamAM sthiratA pratijJA lenAra khaMbhAtanA saMghavI bhImajIne bhAre AghAta nahIM Ave. Apa mane parigraha parimANavrata Apo." AcArya mahArAje e zrAvakane AgaLa bolAvyo. be ghaDI enA mo tarapha lAgyo. teNe anAjano tyAga karyo. 13 divasa bAda A. vidyAnaMdasUri vijApuramAM kALadharma pAmI svarge gayA. be vedhaka najare joyuM. jANe eno bhUtakALa ane bhaviSyakALa na AcAryonA TUMkAgALAmAM svargavAsathI bhAratabharanA jaina saMghomAM vAMcatA hoya? gurudeve madhura smita karI puchyuM, "keTaluM parimANa gamagInI phelAI gaI. saMghavI bhImajIe 12 varSa sudhI anAja ApuM?" "gurudeva! pAMcaso TakAnuM parigraha-parimANa Apo." lIdhuM nahIM. jainasaMgha jANe noMdhAro thaI gayo. vaDagacchanA "A to bahu ochuM che. haju vadhAro." gurudeve enuM caLakatuM lalATa joI kahyuM. "gurudeva! 1000 TakA?" "haju vadhAro." sagotrI AcAryo tathA vRddhapoSALanA AcArya kSemakIrtisUrie gurudeva! 2000 TekA?" "haju vadhAro." "gurudeva! pa000 samayasUcakatA vAparI A. devendrasUrinA svargagamana pachI chA TakA?" "haju vadhAro" A sAMbhaLI vaLI koke ToNo mAryo, mahine saM. 1328mAM vijApura khAte upA. dharmakIrtine AcArya "AcArya mahArAja! ene pAMca lAkha*TakAno niyama Apo!!" Jain Education Intemational Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 jina zAsananAM AkhI sabhAmAM hAsyanuM mojuM pharI vaLyuM. paNa AcArya mahArAje jinaprAsAda baMdhAvyo. AcAryazrI dharmaghoSasUri ma.nI nizrAmAM tarata ja e vAta pakaDIne kahyuM, "hA! e barAbara che!" niyama sAta lAkha manuSyone sAthe laI mAMDavagaDhathI zatruMjaya tIrthano levA AgaLa AvelA zrAvakane thayuM, "AkhI sabhA to ThIka, cha'rI pALato saMgha kADhyo. zatruMjayatIrthamAM zrI AdIzvara zuM gurudeva paNa mArI majAka to nathI karatA ne?" teNe AMkho bhagavAnanA dahere 21 ghaDI sonuM caDAvyuM. A zrI dharmaghoSasUri UMcI karI gurudeva sAme joyuM. gurudevanI gaMbhIra, tejasvI, zAMta godharAthI vihAra karI mAMDavagaDha padhAryA tyAre 42 ghaDI sonuM mukhamudrA joI te niHzaMka thayo. AcArya mahArAje sabhAne Takora vAparI mAMDavagaDha, dhAra, ujjaina, badanAvara, indora, khaMDavA, karatA kahyuM, "he puNyazALIo! koInI Aja joIne tenI ratalAma, nAgadA vagere sthAnomAM banAvelA 21 jinaprAsAdomAM AvatI kAlano aMdAja bAMdhazo nahIM. Ajano bhikSuka AvatI sAta jAtanI dhAtumAMthI banAvelI jinapratimAonI pratiSThA kAlano samrATa saMprati hoI zake che." pachI pelA zrAvakane kahyuM, karAvI. "Avo bhAgyazALI! Apa niyama lyo!" te divase nimADa AcArya dharmaghoSasUrinA upadezI pethaDamaMtrIe AgamanA pradezanA naMdUrIgAmathI vijApura AvIne vaselA zrImaMta agiyAra aMga sAMbhaLavA mAMDyA. jayAre pAMcamAM aMga dedAzAhanA nirdhana putra pethaDe pAMca lAkha TakAnA parigraha bhagavatIsUtranuM vAMcana zarU thayuM tyAre jyAM jyAM goyamA" parimANano niyama lIdho. dedAzAhe potAnA putra pethaDane (gautama) zabda Avato gayo tyAM tyAM eka-eka sonAmahora suvarNasiddhino kimiyo batAvI, tenI saMmatithI potAnI badhI ja mUkI te AgamanI pUjA karI. A rIte 36 hajAra saMpattine sukRtamAM vAparI. mAtA-pitAnA mRtyu pachI lakSmI paNa sonAmahorothI pUjA karI te dravyathI teNe sarvazAstro lakhAvI temanI sAthe cAlI gaI. pethaDe pitAe batAvelI suvarNasiddhino bharuca, devagiri, mAMDavagaDha, Abu Adi zaheronA bhaMDAromAM prayoga karyo. paNa tenA durbhAgye te niSphaLa gayo. nirdhana pethaDa rAkhyA. pherI karI potAnuM gujarAna calAvato hato. te niyama lIdhA bAda mALavAmAM teno bhAgyodaya che te AcArya mahArAja pAsethI ujjainano maMtrasiddhayogI vijApura choDIne mAMDavagaDha pahoMcyo. tyAM ghIno vepAra karatAM gurudeva! Apa ujjainanA rastethI vihAra nahIM karatA ekavAra ghI vecavA AvanAra bharavADaNa pAsethI citrAvelI bIjA raste thaIne vihAra karajo." mAMDavagaDhathI vihAra karIne maLI. tenA pratApe e ghaNuM dhana kamAyo. rAjamahelanA nIkaLatA AcArya dharmaghoSasUrine zrAvakoe vinaMtI karI. rasoIgharamAM ghI pUruM pADavAnA nimittathI rAjAno saMparka thayo "ujjaina na javAnuM koI vizeSa kAraNa?" AcAryazrIe pUchyuM. ane nasIbanA jore mAMDavagaDhanA rAjA jayasiMha paramArano zrAvakoe cetavaNInA sUramAM jaNAvyuM, "tyAM eka maMtrasiddha maMtrI banyo. maMtrI banyA bAda pethaDazAhe jIrAvalA ane Abu yogI rahe che. unamAM rahenAra koIpaNa sAdhune herAna karyA tIrthanI yAtrA karI. AbumAM eka siddhayogI pAsethI tene vagara choDato nathI. ethI koI sAdhuo have tyAM jatA nathI." suvarNasiddhino AmnAya prApta thayo. tenA AdhAre teNe eka yogInA DarathI urjana jevA kSetramAM jaina sAdhuono ekasAmaTuM puSkaLa loDhAnuM sonuM banAvyuM. paNa temAM thatI vihAra baMdha thAya e AcAryazrIne yogya na lAgyuM. "ziSyo! agnikAya-vanaspati AdinI hiMsA joI pharI Avo prayoga cAlo. ujjaina tarapha vihAranI taiyArI karo!" AcAryazrIe kadI na karavAno saMkalpa karyo. teNe AcArya dharmaghoSasUri ma.ne Adeza Apyo. vinita ziSyoe gurudeva paranI saMpUrNa zraddhA ujjainathI moTA utsavapUrvaka mAMDavagaDhamAM praveza karAvI sAthe nizcita mane ujjaina tarapha vihAra karyo. ujjaina zrIsaMghe cAturmAsa karAvyuM. pravezamAM 36 hajAra TakAno kharca karyo. vAjate gAjate sAmaiyu karI AcArya bhagavaMtano praveza mahotsava AcArya bhagavaMte pravacanamAM caityanirmANanuM phaLa batAvyuM. ujavyo. zramaNaSI yogIne A samAcAra maLatAM te sApanI temanA upadezathI pethaDamaMtrIe judA judA sthaLe 84 jinaprAsAda jema chaMcheDAyo. raste jatA AcAryabhagavaMtanA ziSyone AMtarIne karAvyA. mAMDavagaDhamAM 18 lAkha dramma kharacIne AdinAtha AvakAra ApatA dADhamAMthI bolyo, "ujjaina nagaramAM ApanuM bhagavAnanuM suvarNa daMDa-kalazavALuM zatruMjayAvatAra nAmaka 72 svAgata che. Apa ahIM padhAryA cho to sthira thaIne rahejo." jinAlaya baMdhAvyuM. nirbhika sAdhuoe paNa vaLato javAba Apyo, "rahyA chIe ja. zrI zatruMjaya tIrthamAM bAvana derIovALo koDAkoDI tuM zuM karIza?" A sAMbhaLI yogIe temane dAMta dekhADyA, Jain Education Intemational Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 175 jhaLahaLatAM nakSatro sAdhuoe tene koNI dekhADI. yogI tyAMthI roSa ane rophamAM AcAryazrInA pagamAM jANe vinaMti karatA hoya tema paDavA cAlyo gayo. sAdhuoe upAzrayamAM AvI AcAryabhagavaMtane lAgyA. UMcA uchaLatA mojAono ghughavATa sAMbhaLI badhI vAta karI. "yogI kaMIka navAjUnI karaze, paNa tame ciMtA AcAryazrInI saMvedanA jhaMkRta thaI. A saMvedanA maMtramaya karazo nahIM." AcAryabhagavaMte sAMtvana nahIM." AcAryabhagavaMte sAMtvana ApyuM. bIje divase samudrastotrarUpe temanA zrImukhethI pragaTa thaI. A stotra dvArA prabhAta thatAM sAdhuoe paDilehaNa mATe upadhi joI to uMdaroe potAnI stuti sAMbhaLIne harSAvezamAM AvelA ratnAkaramAM moTI upadrava karIne tenA kaTake kaTakA karI nAkhyA hatA. AcArya bharatI AvI. ratnAkare potAnA zreSTha ratnothI AcArya bhagavaMtane mahArAja samajI gayA ke yogIe maMtrabaLathI upAzrayamAM uMdaro vadhAmaNA karyA. AcArya bhagavaMtanA caraNe ratnono moTo Dhagalo mokalyA che. temaNe eka ziSya pAse kAMjIthI bharelo eka kuMbha thaI gayo. e camatkAra joI sau vismaya pAmyA. maMgAvyo. tenuM mukha loTanA piMDathI bAMdhI, tene maMtrIne aMdara zAkinIno upadrava mukAvyo. pachI temaNe ziSyone kahyuM, "tame nizcita rahejo. godharAnA upAzrayamAM rAtre zAkinIo upadrava karatI yogIne tenA A duSkRtyano jarUra pastAvo thaze." ekAda prahara hatI eTale sAdhuo jo rAta upAzrayamAM rahe to upAzrayanA pasAra thayo tyAM to yogInA ziSyo doDatA upAzrayamAM AvI daravAjAne maMtrajApathI baMdha karatA hatA. eka vAra sAdhuo AcArya bhagavaMtane vinavavA lAgyA ke, "amArA para kRpA karI maMtrajApa karavAnuM bhulI gayA eTale zAkinIo rAtre upAzrayamAM amArA gurune pIDAmukta-bAdhAmukta karo! !". AcArya AvI ne AcAryazrInI pATa uThAvI gaI. AcAryazrIe e bhagavaMte ajJatAno DoLa karI kahyuM, "ApanA gurune zI pIDA zAkinIone maMtrabaLe sthira karI dIdhI. zAkinIoe jyAre bAdhA che te ame kAMI samajI zakatA nathI." Ama kahI temane "have pachI tamArA gacchane herAna karIzuM nahI" evuM vacana ravAnA karyA. doDha prahara thatAmAM to yogI pote rADo pADato upAzrayamAM AvI AcArya bhagavaMtanA pagamAM paDyo ane kahevA ApyuM tyAre ja teone mukta karI. lAgyo. "mArA para dayA lAvI mane bAdhAthI mukta karo, nahIM maMtravALA vaDAM to mAruM avazya maraNa thaze." tyAre AcArya mahArAje tenI padhAro mahArAja! gocarI mATe padhAro. amane lAbha pAse pharI kadI jaina sAdhuone herAna na karavAnuM vacana lIdhuM. Apo mahArAja!" gocarIe nIkaLelA sAdhuonI rAha joIne ziSyo pAse maMtrita kuMbha maMgAvI eka moTI parAtamAM mukAvyo. AMgaNAmAM ubhelI te strIe sAdhuone Agraha karyo. khapa pUratI tenA para AcArya mahArAje pANI chAMTyuM. kuMbhamAM kANuM paDyuM gocarI lagabhaga thaI gaI hovAthI A AmaMtraNa svIkAravuM ke ane temAMthI naramUtrano pravAha nIkaLyo. A joI loko Azcarya nahIM tenA vicAramAM sAdhuo kSaNavAra ubhA rahyA. te joI pelI pAmyA. yogI lajjA pAmI urjana choDIne jato rahyo. strIe pharI Agraha karyo, "mahArAja! thoDo paNa lAbha Apavo maMtramaya samudra stotra ja paDaze. Apa padhAro mahArAja!" "dharmalAbha!" kahI sAdhuo keTalAka varSo pahelA ahIMthI ja kalikAlasarvajJa AcArya gharamAM pravezyA. pelI strI marmALu hasIne gharamAM gaI. nIcI najare cAlatA sAdhuonuM te tarapha dhyAna na gayuM. bIjuM kazuM khape hemacandrasUri ane paramAIta gurjarezvara kumArapALe aDhAra dezamAM evuM na hovAthI mAtra vaDAMno lAbha ApI sAdhuo upAzrayamAM ahiMsAno nAda guMjato karyo hato." candraprabhAsapATaNanA kinAre AvyA. guru mahArAja samakSa gocarI AlovatA pAtramAM sauthI zrI candraprabhasvAmInA paga pakhALavA icchatA samudrane jotA upara chelle vahorelA vaDAM AcArya mahArAje joyAM. tarata ja jotA AcArya dharmaghoSasUri pATaNanA e bhavya atitane vAgoLI rahyA hatA. "ahIM ja AcArya hemacandrasUrie eka ziSyane bolAvI e vaDAM paraThavI devA kahyuM. ziSyane Azcarya thayuM. AcArya mahArAje jaNAvyuM ke e vaDA maMtrelA che. kumArapALa mahArAjAnI vinaMtithI mahAdeva stotranI racanA karI, bIje divase savAre e vaDA jyAM paraThavyA hatAM tyAM patthara banI somanAtha mahAdevanI stuti karI hatI." AcAryazrInI gayA. AcArya mahArAje maMtrita vaDA vahorAvanAra duSTa strIne vicAramagna gaMbhIra mudrA, vahelI savArano gaMbhIra samaya ane pATalA para besADI sthira karI dIdhI. pharI AvuM apakRtya na samudranA mojAono gaMbhIra svara A traNeyano jANe saMgama thayo. samudranA mojA AgaLa vadhatA-vadhatA kinAre ubhelA karavAnuM vacana laI karaNAthI ene choDI dIdhI. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 jina zAsananAM svarabhaMga prayoga utarI jaze." ATaluM kahI AcArya mahArAja nidrAdhIna thayA. vihAra karatAM eka vAra AcArya dharmaghoSasUri vijApura saMdhe AkhI rAta ucATamAM vitAvI. savAre AcArya mahArAjanA padhAryA che. zAMta ane gaMbhIra vANImAM temanA pravacano cAlI kahevA pramANe nagaranA pUrva daravAje eka kaThiyAro lAkaDAno rahyA che. AcArya bhagavaMtanA zrImukhe jainaAgamanA rahasyo bhAro laIne Avyo. kuzaLa vaide temAMthI viSahariNI vela gotI, sAMbhaLavA jaina-jainetara badhA lokonI medanI jAme che. pravacana tene suMTha vagere sAthe ghasIne lepa taiyAra karyo. e lepa sAMbhaLI temanI madhura vANIthI maMtramugdha thayelA loko temanI lagAvavAthI jhera UtarI gayuM ane AcArya mahArAjane ArAma prazaMsA kare che. A sAMbhaLI anya pakSavALAnA peTamAM tela thayA. tya thayo. tyArathI AcAryazrIe jIvanabhara cha vigaIno tyAga karyo. reDAyuM. lokomAM cakravartI samAna zobhatA mahA tejasvI AcArya teozrI haMmezA mAtra jAra(= juvAra)no AhAra letA hatA. bhagavaMtane vidana upajAvavAnA hetuthI anya pakSanI strIo AcAryazrInA maMtra dhyAnathI prabhAsapATaNamAM zatruMjayano temanI pravacanasabhAmAM AvI. AcArya bhagavaMte roja pramANe jUno kapardIyakSa pragaTa thayo. te AcAryazrIthI pratibodha pAmI, maMgalAcaraNa karI pravacana zarU karyuM. dhIre dhIre pravacananA samakitI banI, jina pratimAono adhiSThAyaka banyo. pravAhamAM badhA zrotAo ekasAna thaI gayA. barAbara e ja ujjainamAM mohanavelIthI bhramita thayelA ziSyane AcArya vakhate anya pakSanI strIoe Asana para sthira thaI, mauna bhagavaMte sAjo karyo. dhAraNa karI AcArya bhagavaMtanI jIbha khaMbhita karavA kAmaNa eka divasa eka maMtrIe ATha yamakavALuM kAvya karyuM. iMgita ceSTAthI AcArya mahArAje temanuM kRtya jANI lIdhuM, AcAryazrIne saMbhaLAvyuM. "have AvA kAvyo racanAra koI kavi eTale potAnI zaktithI potAnA ziSyane zaktimAna banAvI tene rahyA nathI." maMtrIe aphasosa vyakta karatA kahyuM. AcAryazrIe pravacana karavA besADyo ane pote leza mAtra paNa vyAkuLatA jaNAvyuM, "bahuratnA vasuMdharA. have koI rahyA nathI, ema bolavuM lAvyA vinA dhyAna lagAvI besI gayA. pravacana pUrNa thatAM dhIme ThIka nathI." maMtrIe kahyuM, 'jo evuM hoya to have AvI racanA dhIme badhA cAlyA gayA paNa jemaNe svarabhaMga karavA kAmaNa karyuM karanAra koI kavi batAvo." AcArya bhagavaMtane thayuM ke maMtrInuM hatuM te strIo bhUmi sAthe pattharanI jema jaDAI gaI. te bhamanirasana karavuM joIe. AthI AcAryazrIe eka ja rAtamAM strIoe tyAre vacana ApyuM ke, "have AjathI ame tamArA 28 padyonI ATha yamapUrvakanI mAlinI chaMdamAM stuti banAvI gacchane upadrava karIzuM nahIM." pachI temane choDI dIdhI. bhIMta para lakhI dIdhI. bIje divase maMtrIe A kAvyo vAMcyA. sApano DaMkha te Azcaryacakita thaI gayo. teNe AcAryabhagavaMtanI mAphI mAMgI "are! jaldI koI vaidane bolAvo!" "AmAM vaidanuM ane temanA upadezathI pratibodha pAmyo. 'jaya kAma nahIM. e karatAM koI gADIne pakaDI lAvo. capaTI RSabha'.......padethI zaru thatI A stutimAM prathama 24 padamAM vagADatA jhera utArI deze." "are! gAruDIne gotavA javAno RSabhAdi 24 tIrthakaronI stuti, 25mA padamAM jinanI ane vakhata nathI. abaghaDI tAMtrikane bolAvI lAvo. maMtra bhaNIne siddhonI stuti, 26-27-28mAM padamAM kramazaH samasta sApane bolAvaze ane enI pAse badhuM jhera cusAvI leze. jinezvaronI, AgamanI ne zrutadevatAnI stuti che. chellA traNa"are! je karavuM hoya te tarata upAya karo. juo, A jhera padanuM pratyeka tIrthakaranA pada sAthe saMyojana karatA 24 stuti caDatuM jAya che." brahmamaMDaLamAM AcArya dharmaghoSasarine sApa kadaMbaka bane tema che. A stutinA prathama padanA pratyeka caraNamAM karaDyo che ane sApanuM jhera caDavA mAMDyuM che. Akho saMgha babbevAra 'nAbhi' zabda che. evI ja rIte bIjA padamAM ATha gabharAI gayo che. sau bahAvarA banI jAtajAtanA upAyo sacave vAra 'rUpa' zabda che. A racanA temaNe vi.saM. 1350mAM karI. che. zuM karavuM tenI sUjha paDatI nathI. "tame koI ciMtA karazo A sivAya paNa temaNe anya ghaNI racanAo karI che, nahIM." AcArya bhagavaMte saMghane sAMtvana ApatA kahyuM. "AvatI je temanI vidvattAno paricaya Ape che. zleSathI alaMkRta kAle savAre nagaranA pUrva dizAnA daravAje eka kaThiyAro "devendraraniza stuti tathA "yuyaM yuvAMtva' stuti, jeno pUrvArdha lAkaDAnI bhArI laIne Avaze. temAMthI viSahariNI vela maLI saMskRta ane uttarArdha prAkRtamAM che evuM navapadyanuM jinastavana, Avaze. tene suMTha vagere sAthe ghasI DaMkha para lagAvajo. jhera 208 padyamAM prAkRtamAM isimaMDala thotta apara nAma maharSi kula Jain Education Intemational Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 177 saMstava, suadhammastava (zrutadharmastava), dussamakAlasamaNasaMghathayuM jJAnavALA thArApadragacchanA vijayasiMha nAmanA caityavAsI (duSamakAlazramaNasaMghastava) sAvasUrika, caturvizati jinapUrvabhava-AcArye ziSyone kahyuM. 'acAnaka pATaNa choDIne uNa tarapha?' stava, lokAntikadevaloka jinastava-sAvasUri, yonistava, ziSyone Azcarya thayuM, paNa vizeSa lAbhanuM kAraNa haze ema bhAvicaturvizati jinastava, pArzvanAtha stava, bhavatrayastava, samajI badhAe rAdhanapura pAse AvelA uNa gAma tarapha vihAra pAMtrIsa jinavANI stava, jIvavicAra stava, yamaka-maya vartamAna karyo. caturvizatijinastava, zatruMjayaaSTApada-giranAra-sammetazikhara tIrthakalpa, sratAzarmastotra, devendrastotra, maMtragarbhita pArzvanAtha stotra, yugapradhAna stotra, pArzvanAthatIrthastotra, saMghAcAra bhASya vivaraNa, zrAddhajitakalpa, samavasaraNa prakaraNa, lokanAlikA, parigraha parimANa, kAlasaptati sAvasUri (kAlasvarUpavicAra) vagere aneka kRtio racI che. AcAryazrI dharmaghoSasUrinA upadezathI dayANA zrIsaMghe zrAddhadinakRtyanI TIkA lakhAvI pATaNanA sarasvatI graMthabhaMDAramAM ApI hatI. tema ja saM. 1349, mahAsuda 13nA roja diyANAmAM graMthabhaMDAranI sthApanA karI temAM ghaNA graMtho lakhAvIne mUkyA. AcAryazrInA upadezathI mevADanA zrImAlImaMtrI sonagarA samadharanA kuTuMbe saM. 1352mAM graMtho lakhAvyA hatA. AcAryazrIe saM. 1332mAM potAnA ziSya somaprabhane AcAryapada ApyuM. AcAryazrIe temane 11 aMgonuM jJAna to ApyuM ja hatuM. te uparAMta temanI yogyatA jANIne maMtrapothI ApI; paraMtu A. somaprabhasUrie hAtha joDI vinaMtI karI ke, "gurukRpA che temAM ja badhuMya che. eTale kAM to cAritranI ArAdhanA Apo, kAM to A maMtrapothI Apo.'' AcAryazrIe temane tyAga ane vairAgyamAM raMgAyelA samajI ane bIjo koI ziSya A maMtrapothI mATe yogya na lAgavAthI e maMtrapothI jalazaraNa karI dIdhI. AvA prabaLa maMtrazAstrI, parama zAsanaprabhAvaka, AcAryazrI dharmaghoSasUrijI mahArAja saM. 1357mAM svarge gayA. koTi koTi vaMdana hojo nirmaLa AcAra-acaLa cAritradhAraka parama zAsanaprabhAvaka pUjyapAda AcAryadevazrI dharmaghoSasUrirAyane. vAdivetAla AcArya zAnticandrasUri "cAlo ziSyo, vihAranI taiyArI karo. ApaNe pazcime uNagAma javAnuM che." A. mANekacandrasUrinI TakorathI 84 lAkha sonaiyA kharacIne pATaNamAM navA banAvelA gharano upAzraya karanAra zAMta mahetAnA e caityamAM rahetA prauDha buddhi ane nirmaLa Jain Education Intemational. uNa gAmamAM pravezIne AcArya bhagavaMta zrI AdIzvara bhagavAnanA jinAlaye AvyA. jinAlayanI bahAra ramatA eka bALake doDIne AcArya bhagavaMtano hAtha pakaDyo ane temane daherAsaramAM laI gayo. jinAlayamAM zrI AdIzvara bhagavAnanI stuti-stavanA karI badhA bhagavAnane juhArI AcArya bhagavaMta bahAra nIkaLyA. jinAlayanA pagathiyA utaratAM pelo bALaka AcArya bhagavaMte uccArelI stutio gaNagaNavA lAgyo. mAtra aeka vAra sAMbhaLelI saMskRta stutine tarata yAda rAkhI lenAra A medhAvI bALakane mAthe premathI hAtha pheravI, AcArya bhagavaMte pUchyuM, "he vatsa! tAruM nAma zuM che?" "je pATaNanA yuvarAjanuM che te!!'' bALake javAba Apyo. kSaNabhara AcArya bhagavaMta A bALakane joI rahyA. vizALa lalATa, tejasvI mukhAraviMda, kaMbu samAna kaMTha, ghuMTaNa sudhI lAMbA hAtha, zubha cihnoyukta hathelI......AvA aneka uttama lakSaNo joI AcArya bhagavaMta malakyA. temaNe bALakanI pITha thAbaDI. "bhIma! cAla ramavA!" bAlamitranI bUma sAMbhaLI te bALaka dhULamAM pagalIo pADato cAlyo gayo. AcArya bhagavaMtanI najara sahasA tenA pagalA para gaI. temAM chatra-dhajA-kamaLanA cihno joyA. temaNe pAse ubhelA zrAvakane pUchyuM, "A bALaka koNa che?" zrAvake kahyuM, "gurudeva! A to ApaNA zrImALI zeTha dhanadevano putra bhIma che. ghaNo hoziyAra che." "hA! zAsananuM ratna bane ema che." AcArya bhagavaMte samarthana karyuM. zrAvaka izAro samajI gayo. teNe kahyuM, "gurudeva! dharmaparAyaNa dhanadevazeThanuM ghara ahIM pAse ja che.'' "dharmalAbha !'' jJAnabaLathI bhImane gacchano bhAra vahana karavA samartha jANI AcArya bhagavaMta dhanadeva zeThanA ghare pahoMcyA. "padhAro guru bhagavaMta! amAruM AMgaNuM pAvana thayuM." dhanadeva zeThe AnaMdita thaI AvakAra Apyo. "gurudeva! gocarIpANIno lAbha Apo." dhanazrI zeThANIe kahyuM, "ane gurudeva! bIjo vastra-pAtrAdi kaMI paNa khapa hoya to mArA para anugraha karI mane lAbha Apo." zeThe umeryuM "amane jeno khapa che e Apa vahorAvazo?'' AcAryabhagavaMte prazna karyo. "AjJA karo Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 jina zAsananAM gurudeva! mArA evA bhAgya kyAM?" AcAryabhagavaMte gaMbhIra che. temane maLavA thoDo samaya rAha jovI paDaze." munie svare kahyuM, "puNyazALI! Apano putra bhIma lakSaNavaMto che. javAba Apyo. AcArya bhagavaMtanI rAha jovA nUtanamuni pAse ethI zrI jainasaMghane moTo lAbha thAya tema che. zrI saMdhanA beThelA AgaMtuke temanA abhyAsanI parIkSA karavA eka adbhuta kalyANa mATe mane ApanA putrano khapa che." zeThe kahyuM, "jo zloka saMbhaLAvyo :- mAro putra ApanA kAryamAM upayogI thAya, zrIsaMghanA utkarSamAM khacarAgamane khacaro hRSTaH khacareNAMkita patradharaH / kAryasAdhaka thAya to huM kRtakRtya chuM." Ama kahI dhanadeva zeThe khacaracaraM khacarazcarati khacaramukhi ! khacaraM pazya ||1|| saharSa potAno putra Aloka ane paralokanA kalyANa mATe AcArya bhagavaMtane arpaNa karyo. A zloka bolatAM AgaMtuke jaNAvyuM ke, "he muni! jo A zlokano artha jANatA ho to kahI batAvo." nUtana yogya tAlima ane zikSA ApyA bAda dhanadeva zeThanI abhyAsI munie vinA kaSTa A zlokanI vyAkhyA karI batAvI. anumatithI guru bhagavaMte utkaTa pratibhAzALI bhImane zubhadivase 'vAha kamAla che!! nUtana abhyAsI munimAM paNa AvuM pAMDitya! dIkSA ApI, tenuM nAma "munizrI zAMtibhadravijayajI' rAkhyuM. zrI zAMticandrasUrijInA hAthano prabhAva bhAre che.' harSa pAmelA dIkSA bAda temane bhaNAvIne samasta zAstra-siddhAMtanA pAragAmI AgaMtuke vicAryuM. AnaMdita thayelA teNe tyAM jIva ane sarvajJanI ane kaLAonA jJAtA karyA. yogya samaye guru mahArAje temane sthApanAno upanyAsa kahyo. eTalAmAM guru bhagavaMta AvIne pATa gItArtha ane gacchano bhAra vahana karavA samartha jANI para birAjamAna thayA. temaNe prAthamika pAThane ucita evA te AcAryapade sthApita karyA. tyArathI teo AcArya zAMticandrasUri ziSyane pUchyuM, "he vatsa! atyAre A thAMbhalAnA AdhAre tarIke prasiddha thayA. gacchano bhAra temane soMpI AcArya bhagavaMta besIne te zuM karyuM?" tyAre teNe kahyuM, "gurudeva! A mahAbhAge zrI zrIvijayasiMhasUrijI ma. svarge gayA. je kahyuM te meM dhArI lIdhuM che." gurunA kahevAthI te nUtanamunie AcArya siddhasena divAkarasUriracita 167 gAthAnA sarvajJa ane jIva sthApanAno Akho upanyAsa spaSTapaNe kahI "sammati tarka' graMtha upara 25000 zloka pramANa "vAda saMbhaLAvyo. AthI atyaMta Azcarya pAmIne AgaMtuke kahyuM, "A mahArNava" nAmanI TIkA 2canAra ajeya vAdI, rAjakulagalziya bAlamuni to jANe sAkSAtu sarasvatI che. AvA vidvAna muninA tafpaMcAnana AcArya abhayadevasUri pAse AcArya guru vidyAsAgara hoya emAM zI navAI? AcArya mahendragurue zAMticandrasUrie nyAyazAstra ane tarkazAstrano abhyAsa karyo. je kahyuM hatuM te kharekhara satya ja che." A paradezI bIjuM koI thArApadrIya gacchanA AcArya sarvadevasUri pAsethI jinAgamanuM nahIM paNa avaMtinA rAjA bhojadevanI vidvatu sabhAnA 'siddha savizeSa jJAna meLavyuM. sArasvata' tarIke prasiddhi pAmelA pradhAna kavi dhanapAla hatA. vi.saM. 1078mAM aNahilapura pATaNanI gAdIe janmathI brAhmaNa hovA chatAM bhAI zobhanamuni ane guru besanAra rAjA bhImadevanI rAjasabhAmAM AcArya zAMticandrasUri AcArya mahendrasUrinA prabhAve teo jainadharma para zraddhAvAna A potAnI pratibhAthI kavIndra ane "vAdicakrI' tarIke prakhyAta thayA. banyA hatA. temaNe bhoja rAjAnI jaina kathA sAMbhaLavAnI A rAjasabhAmAM rAjA bhImadevanA mAmA zrI droNAcArya, icchAne pUrNa karavA nava rasothI bharapUra ane rocaka evI mAmAI bhAI zrI sUrAcArya, AcArya goviMdasari, AcArya 12000 zlokapramANa 'tilakamaMjarI' nAmanI sAhityanA vardhamAnasUri vagere avAranavAra padhAratA hatA ane dharmopadeza ne dharmopadeza sarvadoSothI mukta yathArthakathA banAvI hatI. "A kathAnuM saMzodhana detA hatA. koNa karaze?" evuM pUjya mahendragurune pUchatAM temaNe vicArIne javAba Apyo, "tArI A kathAnuM saMzodhana zrI zAMtisUri rAjA bhojadeva-kavi dhanapAla karaze." A sAMbhaLIne kavi dhanapAla avaMtithI pATaNa AvyA he munivara! AcArya zAnticandrasUrijI ahI hatA. potAno paricaya ApI kavie AcArya bhagavaMtane birAjamAna che?" eka paradezI jaNAtA AgaMtuke pATaNamAM prayojana jaNAvI kahyuM, "he bhagavaMta! Apa mALavA padhAro. zAMtU mahetAnA caityamAM svAdhyAya karatA nUtana munine pUchyuM. ApanA caraNakamalathI avaMtine alaMkRta karo." pradhAna AcArya "hA mahAbhAga! paNa teo atyAre sUrimaMtranA dhyAnamAM lIna sahita zrIsaMghanI anumatithI saMvata 1883mAM AcArya Jain Education Intemational Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro zAnticandrasUrijIe avaMtideza tarapha vihAra karyo. vihAramAM vicaratA eka rAtre sarasvatI devI pratyakSa thaI. teNe bhAre prasAda lAvI AcAryabhagavaMtane varadAna ApyuM ke "caturaMga sabhA samakSa tame hAtha uMco karI vAda karazo eTale darzananiSNAta badhA vAdIo parAjita thaze." Avo zukanavaMto zubha saMketa laI AcAryabhagavaMta mALavA pahoMcyA. zUravIra, vidyArasika, vidvAna, dAnavIra mALavAno rAjA bhojadeva dhArAnagarIthI harSapUrvaka pAMcakoza sAme levA Avyo. bhojarAjAne potAnI sabhAnA ajeyavAdIo upara garva hato. ethI teNe AcArya bhagavaMtane kahyuM, "mArI sabhAnA vidvAna vAdIone koNa jItI zake? tema chatAM temAMnA jeTalA vAdIone Apa jItazo eTalA lAkha mAlavI drampa huM Apane ApIza. mAre gujarAtanA zvetAmbara bhikSunuM baLa avazya jovuM che.'' sArA zukana laI AcArya bhagavaMte dhArAnagarImAM praveza karyo. rAjA bhojadeve anekavIzvara dhanapAle mahotsavapUrvaka AcArya bhagavaMtane praveza karAvI rAjasabhAmAM birAjamAna karyA. spaSTa vaktA ane nyAyamAM tIkSNabuddhi dharAvanAra AcAryabhagavaMte bhojadevanI rAjasabhAmAM potapotAno pakSa karatA badhA darzananA 84 vAdIone roja eka-ekane hAtha uMco karIne vAda karatAM sarasvatI devInA varadAnathI anAyAse jItI lIdhA. A vAta sAMbhaLI bIjA 500 vAdIo AcArya zAnticandrasUri sAthe zAstrArtha karavA dhArAnagarImAM AvI caDyA. aDhaLaka dravya vyayanI ciMtAthI vimAsaNamAM paDelA rAjA bhojadevanuM mana pArakhIne kavi dhanapAle toDa kADhyo ke AcAryazrInuM nAma zAMti che, paNa te vAdIo sAme vetAla jevA che. mATe have vadhu vAda karavAnI jarUra nathI. eTale rAjA bhojadeve AcArya zAnticandrasUrijIne 'vAdivetAla'nuM biruda ApyuM ane potAnA vacana pramANe 84 lAkha mALavI dramma eTale gujarAtI 12 lAkhanuM nANuM ApyuM. A dravyamAMthI dhArAnagarImAM jainamaMdiro bAMdhavAmAM AvyA. A prasaMge kavIzvara dhanapAle paNa 60000 dramma ApyA. jemAMthI tharAdanA zrIsaMghe AdinAtha bhagavAnanA daherAsaramAM DAbI bAju eka derI karAvI tathA eka moTo ratha banAvyo. bhojarAjAe buddhinidhAna kavIzvara dhanapAlanI kathA 'tilakamaMjarI'nuM saMzodhana karavA. AcArya bhagavaMtane dhArAnagarImAM sthApita karyAM. kavi ziromaNI dhanapAlanI kRtimAM zabda ke sAhityadoSa to kyAMthI hoya? paNa temAM koI utsUtra prarUpaNA na rahe eTalA pUratuM AcAryazrIe saMzodhana karI ApyuM. 179 pharI aNahilapura pATaNa-viSApahAra evAmAM gurjaranareza rAjA bhImadevanI AgrahabharI vinaMtithI AcArya zrI zAnticandrasUrijI kavi dhanapAlanI sAthe dhArAthI pharI pATaNa padhAryA. ahIM teo zAMtu mahetAnA caityamAM utaryA. dharmalAbha.' pATaNamAM bapore gocarI vahoravA nIkaLelA AcAryazrInA ziSyo jinadevazeThanA ghare pahoMcyA. "padhAro munivara!' jinadeva zeThe udAsa cahere sAdhuone AvakAra Apyo. gharamAM pravezatAM vAtAvaraNa gaMbhIra joIne sAdhuoe udAsInuM kAraNa pUchyuM tyAre jinadeva zeThe kahyuM, "gaIkAle sAMje bagIcAmAM ramatA mArA putra padmane sApa karaDyo. tenuM jhera utAravA vaidone bolAvI temaNe batAvelI auSadhIono malama lagADyo, pAna bAMdhyA, lepa karyo. paNa koI auSadhopacAra kAra ta na nivaDyo. chevaTe gAruDI-mAMtrikone bolAvI badhA ja prakAranA maMtropacAra karAvavA chatAM mAro putra bhAnamAM Avyo nahIM eTale chevaTe ame tene smazAna pAsenI bhUmimAM dATyo che.' ziSyoe pAchA pharI AcArya bhagavaMtane badhI vAta karI ane kahyuM, "gurudeva! game te thAya paNa Ape A padmane jIvADavo paDaze. Apane je yogya lAge te prayatna karo.' AthI AcAryabhagavaMta jinadevazeThane laI smazAne AvyA. "ApanA putrane sAcavIne bahAra kADho." AcArya bhagavaMte kahyuM. jinadeva zeThe bhUmimAM dATelA putrane bahAra kaDhAvyo. AcArya bhagavaMte AMkho baMdha karIne ekAgra citte amRta tattvanuM smaraNa karI padmanA dehane sparza karyo. "huM kyAM chuM? Apa badhA ahIM zuM karo cho?' AcAryabhagavaMtanA sparzamAtrathI padmanuM saghaLuM jhera utarI gayuM ane te uMghamAMthI uThato hoya tema ALasa maraDIne beTho thayo. sAme AcArya bhagavaMtane joI tarata temanA caraNe namaskAra karyA. atyaMta AnaMdita thayelA jinadeva zeThe putrane badhI vAta karI ane mahotsavapUrvaka gurubhagavaMtanA pagalA potAnA ghare karAvyA. saMvegI AyArya municandrasUrino saMparka "matthaeNa vaMdAmi, AcArya bhagavaMta! ApanA punyadehe sukhazAtA pravarte che?'' pATaNamAM zAMtu mahetAnA caityamAM rahIne potAnA 32 ziSyone pramANazAstra bhaNAvatA AcArya zAnticandrasUrijIne navA AvanAra sAdhue namaskAra karyA. padhAro, padhAro municandrasUrijI! Apa sarve kuzaLa cho ne? vihAra nirvighne thayo ne?" AcArya bhagavaMte harSapUrvaka AvakAra Apyo. saM. 1094mAM vaDagacchanA, saiddhAMtika tarIke prasiddha Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 saMvegI AcArya zrI municandrasUrijI potAnA gurudeva sAthe naDUlanagarathI caityaparipATI karavAnI icchAthI ahilapura pATaNa padhAryA hatA. temaNe nAnI vayamAM AcArya yazobhadrasUri pAse dIkSA lIdhI hatI. dIkSAnA divasathI mAtra 12 vastuo ja AhAramAM lIdhI hatI. sauvirakAMjInuM pANI, cha vigaI ane anya khAvAnA dravyono sarvathA tyAga karyo hato. teo upA. vinayacandranA vighAziSya hatA. teo zAMta, tyAgI, navakalpa vihArI, nirdoSa vasati ane AhAranA gaveSaka hatA. tema ja zrIsaMghamAM saune mAnanIya vidvAna hatA. pATaNamAM caityone juhAratA thArApadra gacchanA bhagavAna RSabhadevanA caityamAM darzana karavA padhAryA tyAre pAsenA sthAnamAM nivAsa karatA vAdivetAla A. zAnticandrasUrine vaMdana karavA AvyA. "ApanI kRpAthI sarve kuzaLa chIe Apa vikSepa vinA Apano pATha cAlu rAkho. ApanI anumati hoya to ame paNa A pAThamAM besIe." AcArya municandrasUrijIe kahyuM. "khuzIthI birAjo. AcArya bhagavaMta!" AcArya zAMticandrasUrijIe anumati ApI. AcArya municandrasUri tyAM paMdara divasa rahyA ane dararoja pAThanA samaye hAjarI ApI. sAmAnya prajJAvALA na samajI zake evA durbodha bauddha tarkonA prameya pustaka vinA mAtra ekAgra citte sAMbhaLIne dhArI lIdhA AcArya zAnticandrasUri dvArA eka vAra eka durghaTa prameya vAraMvAra samajAvavA chatAM temanA ziSyonA samajavAmAM Avyo nahIM. AthI temaNe kheda pAmI, nisAso nAkhI kahyuM, "A to bhasmamAM dhRta nAkhavA jevuM thayuM!" A sAMbhaLI municandrasUrie kahyuM, "ApanI AjJA hoya to ame A viSayamAM kaMIka kahevA IcchIe chIe.'' AcArya zAnticandrasUrie kahyuM, "amane prajJAno pakSapAta che. ziSyono nathI. jo Apa amAro pATha barAbara samajyA ho to ame je durbodha bauddha prameyanuM A paMdara divasathI vyAkhyAna karyuM che tenuM Aje vivecana karI batAvo.' ane AcArya bhagavaMtanI anujJAthI municandrasUrijIe paMdara divasano pATha anukrame kahI saMbhaLAvyo. A sAMbhaLIne atyaMta harSa pAmelA AcArya bhagavaMte temane AliMgana ApI pAse besADI kahyuM ke, "tame to dhULamAM DhaMkAyeluM ratana cho. tame mArI pAse pramANazAstrano abhyAsa karI A jIvana sArthaka karo.' pATaNamAM saMvegI sAdhuo mATe sthAnanA abhAve AcArya bhagavaMte TaMkazALanI pAchaLa AvelA zeTha dohiMDanA gharamAM suMdara sthAna apAvI temane SagdarzananA pramANazAstrono abhyAsa karAvyo. uttama jJAna varSAvanAra ane ene tIvra medhAthI pUrepUruM Jain Education Intemational jina zAsananAM grahaNa karanArano subhaga saMgama thayo. tyArathI pATaNamAM caityavAsI sAdhuo taraphathI saMvegI sAdhuone sulabhatAthI vasati maLavA lAgI. AcArya zAnticandrasUri pAse bhaNyA bAda AcArya municandrasUrie sAMbharanA rAjA arNorAjanI sabhAmAM zaiva vAdIne harAvyo hato. digaMbaravAdI guNacandranI sAthe rAjagacchanA AcArya dharmaghoSasUrinA thayelA vAdamAM temane madada karI guNacandrane harAvyo hato. temaNe upadezapada TIkA, dharmabindu laghuvRtti, lalita vistarA paMjikA Adi ghaNA graMtho racyA che. dharmapaMDita ekavAra sarasvatInI kRpA meLavIne bharucano brAhmaNa dharmapaMDita dhArAnagarImAM Avyo. ahIM teNe bahu ja ADaMbarapUrvaka bhojarAjAnI vidvat sabhAne vAda mATe AhvAna karyuM. bhojarAjAnI sabhAnA vidvAna paMDitomAMthI koI te AhvAna jhIlI zakyuM nahIM. Akhare avaMtinI lAja bacAvavA bhojarAjAne kavIzvaranI yAda AvI. potAnAthI vimukha thaIne cAlI gayelA kavIzvara dhanapAlane avaMtinI Abaruno ANa ApI, manAvIne pAchA bolAvyA. siddhasArasvata kavIzvara dhanapAle sahajatAthI dharmapaMDitane parAjita karyo. AthI dharmapaMDite kavIzvaranI prazaMsA karatA kahyuM, "A pRthvI para Apa eka ja buddhinidhAna cho. ApanA samAna koI nathI." tyAre dhanapAla kavie kahyuM, 'koI nathI' ema na kahevAya. 'bahuratnAvasuMdharA'. pATaNamAM budhizaromaNI jainacArya zAMticandrasUri birAje che. tuM temane maLaje.' dhanapAla kavinA kahevAthI dharmapaMDita pATaNa Avyo. ahIM AvIne teNe AcArya zAnticandrasUri sAthe vAtacItanI zarUAtamAM ja praznacakra calAvyuM. paNa AcArya bhagavaMte tene zvAna ane potAne deva banAve evA javAbo ApyA. pachI dharmapaMDite tattvopaplava graMthanA AdhAre vitaMDAvAdanI vAkyaracanA zarU karI. te virAma pAmyo tyAre AcAryazrIe te pATha akSarazaH saMbhaLAvyo tema ja teno yogapaTTaka Adi veza mAMgIne laI te paherIne tenI badhI aMgaceSTAnI nakala karI batAvI. dharmapaMDita Azcarya pAmI AcArya bhagavaMtanA pagamAM paDyo. teNe kahyuM, "Apa kavIzvara dhanapAle kahyuM hatuM evA ja durjeya vidvAna cho!" ema kahI abhimAna tajI potAnA sthAne cAlyo gayo. draviDa vAdI eka vAra draviDa dezano vAdI Avyo. e vAda karatA sAmAnyajanone na samajAya evA avyakta bhairava zabdo bolavA Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro lAgyo. tenI e bhASA jANatA hovA chatAM kautukathI AcArya bhagavaMte bhIMta para cItarelA ghoDA pAse kaSTathI paNa jeno javAba na ApI zakAya evA gahana vikalpo atyaMta vegathI bolAvyA. A sAMbhaLI draviDa vAdI niruttara thaI cAlyo gayo. zAsana prabhAvanA AcAryazrIe 415 rAjakumArone bodha pamADI jaina banAvyA. dhULano koTa paDI javAnI AgAhI karIne 700 zrImALI kuTuMbone bacAvyA ane temane dRDha jainadharmI banAvyA. AcAryazrInA upadezathI mahIrola gotranA DIMDaka zrImAlI jaina banyA ane temaNe bhagavAna AdIzvaranuM caitya baMdhAvyuM. AcArya zAnticandrasUrijInI AjJAthI temanA ziSya AcArya pUrNacandrasUrie saM. 1084mAM caitrI puname rAmasena nagaranA rAjA raghusenanA jinAlayamAM bhagavAna AdinAthanI pratiSThA karAvI. AcArya zAnticandrasUrijIe 'aMgavijjA' nAmanA graMthano uddhAra karyo. 51 gAthAnuM jIvavicAra prakaraNa racyuM. dharmaratnaprakaraNa nAmanA dharmazAstranI racanA karI. 910 gAthAnA 'saMghAcAra mAdhya' nAme prasiddha caityavaMdana bhASyanI racanA karI, jemAM caityavaMdananA rahasyone pragaTa karyA che. zAstrarUpe kyAMya nahIM maLatI ghaNI AcAraNAonA tarkasaMgata chatAM zAstrasaMmata khulAsAo, bIje kyAMya nahIM maLatA evA ghaNA ajJAta 181 padArthothI sabhara, ati saraLa rIte zAstronA cAvIrUpa rahasyonuM pragaTIkaraNa, pravAhI prAkRtabhASA, zakti-bhakti-yuktino triveNI saMgama e A bhASyagraMthanI vizeSatAo che. jJAnasAdhanA uttama zIlasaMpanna, siddhAMta vizArada, pravacana bhAskara, purNatallagacchiya AcArya guNasenasUrinI preraNAthI, pATaNamAM mahAmAtya zAMtu mahetAnA caityagRhamAM rahIne AcArya zAnticandrasUrie vAdazaktinA killA samI, uttarAdhyayanasUtranI pAIaTIkA'nA nAme prasiddha ziSyahitA TIkA banAvI. A TIkAnA AdhAre srInirvANa aMgenA aneka vikalpono upanyAsa karI AcArya municandrasUrinA ziSya AcArya vAdidevasUrie siddharAjanI sabhAmAM digaMbara AcArya kumudacandrane harAvyA hatA. jainadharmanA deDha anurAgI siddhanAga vaMzanA zrAvaka varadeve jJAnanI atibhaktithI 'pAIa-TIkA'nI prati lakhAvI hatI. aMtima sAdhanA eka divasa AcAryazrIe tharAda tarapha vihAra karyo. tharAdamAM AcAryazrInA pravacanamAM nAginIdevI AvI eTale AcAryazrIe pATalA para vAsakSepa nAkhI tene sthApana karI. varadeve aMtima samaye potAnA putrone saMpatti soMpatA jaNAvyuM AvuM roja thatuM. eka vAra vismaraNathI AcAryabhagavaMta pATalA hatuM ke mArA zreya mATe tame jinamaMdira Adi sukRtomAM dhana vAparajo paNa sauthI vadhu dhana jJAnanA lekhana-saMrakSaNa mATe vAparajo. para vAsakSepa nAkhavo bhUlI gayA. tema ja devIne Asana paNa na mokalyuM. tethI devI lAMbo vakhata uMce addhara ubhI rahI. pachI rAtre AcArya bhagavaMta dhyAnamAM beThA tyAre nAginIdevIe upAzrayamAM AvI AcArya bhagavaMtane upAlaMbha ApatA kahevA lAgI, "ApanA vAsakSepanA abhAve uMce rahetA mArA caraNe pIDA thAya che. AvA zrutajJAnamaya evA Apane paNa vismRti thaI e lakSaNathI have ApanuM AyuSya cha mahinA jeTaluM zeSa lAge che. mATe Ape gacchanI vyavasthA karIne paralokanI sAdhanA karI levI joIe evuM mArA jANavAmAM AvavAthI huM Apane nivedana karuM chuM." ema kahI devI aMtardhyAna thaI gaI. temaNe parvapaMjikA nAmaka eka arhabhiSeka vidhinA graMthanI racanA karI che. tenuM sAtamuM parva e atyAre prasiddha evI 'bRhatkrAMti' che ema kahevAya che. A saMskRta kRtimAM atyAre prApya pAMca parvomAM anukrame 10-16-30-18 ane 24 pagho che ema kula 98 pagho che. prathama parvamAM jinAbhiSekanuM phaLa ane bhagavAna RSabhadevanA janmAbhiSeka ane rAjyAbhiSekano ullekha che. bIjA parvamAM jinabiMba mATenI vedI, jinasnAtranA adhikArI zrAvaka ane dasa dikpAlone AhvAnanuM varNana che. trIjA parvamAM ghUmAvalI ane jinabiMbanuM varNana, gaMgAdi cauda nadI-pAdi mahAdrahomAM vasanArI cha devI tathA prabhAsAdi tIrthonA adhipatione AhvAna vagere bAbato che. cothA parvamAM paramAtmAne sarvoSadhisnAnanuM varNana che. pAMcamAM parvamAM dhAnyAdi dvArA bali, maMgaLadIvo, AratI, lUNa utAraNa, dasa dikpAlonuM sanmAnapUrvaka visarjana temaja navagrahonA varNa vagere mAhitI che. A graMthanA uddharaNo kalikAlasarvajJa AcArya hemacandrasUrikRta 'yogazAstra'nI svopajJavRttimAM, jinaprabhasUrikRta devAdhideva pUjAvidhimAM, AcArya ratnazekharasUrikRta zrAddhavidhikaumudImAM Adi graMthomAM jovA maLe che. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 jina zAsananAM pachI prabhAte AcAryabhagavaMte potAnA gaccha tathA saMgha gacchanI vyavasthA karI AcArya zAnticandrasUri zeTha sAthe vicAra vimarza karI potAnA 32 ziSyomAMthI traNa vidvAna yazanA putra soDhe kADhelA tIrthayAtrA saMgha sAthe giranAra padhAryA. ziSyo muni vIra, muni zAlibhadra ane muni sarvadevane tyAM temaNe bhUkha-tarasa ane uMghano tyAga karI 25 divasa AcAryapade sthApana karyA. temAM AcArya vIrasUrinI ziSya paraMparA anazana karyuM ane saM. 1796nA jeTha sudI 8ne maMgaLavAre na thaI paNa te sivAyanA banne AcAryonI ziSyaparaMparA kRtikA nakSatramAM samAdhipUrvaka kALadharma pAmI deva thayA. lAMbAkALa sudhI cAlI. saMyama tapa anekAnta apariyaha che che ke jo ke I mane ! THI TO I a | Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 183 prabhAva nAno prakAza sUryano pU. paMnyAsazrI yazovijayajI ma.sA. abhimAna che ApaNane ApaNI pratiSThAnuM gaurava che ApaNane ApaNI guDavIlanuM, khumArI che ApaNane ApaNI vidvattAnI. paNa jaina itihAsanuM, jenA raste jaina zAsanane prANa bakyo che te jaina sapUtonuM tenA saMtAna hovAne nAte ApaNane gaurava keTaluM? abhimAna keTaluM? khumArI keTalI? are! temanI zahAdatane, zAsananiSThAne jANavAno prayatna karyo che kharo? to pheravo pAnuM! pAne pAne jaina zAsananA sapUtone salAma karavAnuM mana na thAya, hRdaya jhUkI na jAya to ja navAI! AvA to kaI keTalAe jinazAsananA jhaLahaLatA nakSatro zAsanane prakAza ardhI gayAM temanA ja kaMIka AgavA pAsAne varNavatAM A lekhanI rajUAta pU. AcArya zrI bhuvanabhAnusUri samudAyanA prakAMDa vidvAna paMnyAsapravara zrI yazovijayajI mahArAje TUMkANamAM chatAM khUba mArmika rIte karI che. lekhaka pUjyazrIno TUMko paricaya paNa joIe. caramatIrthAdhipati mahAvIra mahArAjAnA zAsananA aMtima pUrvadhara devardhigaNikSamAzramaNajInI janmabhUmi verAvaLamAM janma laIne nareza' nAmane dhAraNa karI 12 dhoraNa sudhIno vyAvahArika abhyAsa baroDA mukAme pUrNa karIne 18 varSanI yuvAnavaye pUjya vardhamAnataponidhi bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna pArzvaprajJAlayatIrthapreraka paMnyAsapravara zrI vizvakalyANavijayajI mahArAjanA ziSya "muni yazovijaya' banyA. pUjyapAda gacchAdhipati jayaghoSasUrIzvarajI ma.sA., pU. jayazekharasUrijI ma.sA., pU. jayasuMdarasUrijI ma.sA., pU. abhayazekharasUrijI ma.sA., pU. ajitazekharasUrijI ma.sA., pU. kalyANabodhisUrijI ma.sA. tathA maithila paMDita harinArAyaNa mizrajI pAse svadarzana-paradarzanano sAMgopAMga abhyAsa karyo. padarzananA 1200 jeTalA granthonA padArtho-paramArthone AtmasAt karyA. dIkSA pachI sAtamA varSe "bhASArahasya" graMtha upara saMskRta vyAkhyA + hindI vyAkhyA racI. tyArathI prAraMbhAyelI sarjanayAtrA AjasudhI vaNathaMbhI cAlI rahI che. syAdvAda rahasya, nyAyAloka, vAdamAlA, SoDazaka, adhyAtmopaniSadu, batrIsa-batrIsI vagere grantho upara saMskRta, hindI, gujarAtI bhASAmAM vivaraNo racyA. prabhubhakti mATe saMvedananI suvAsa vagere pustako prakAzita karyA. to saMyamIonA jIvanaghaDatara mATe saMyamInA kAnamAM-dilamAM-sapanAmAM-romaromamAM-vyavahAramAM jevA vAcanAlakSI pustakonuM paNa nirmANa karyuM. hAla dravya-guNa-paryAyano rAsa' grantha upara nUtana saMskRta-gujarAtI vyAkhyA + saMpAdana karI rahyA che. aneka ziSyonuM ghaDatara, pravacana, yuvAzibira, dhyAnazibira AdinI sAthe vardhamAnatapanI 100mI oLInI paNa gaI sAla jAmanagara mukAme pUrNAhuti karI che. ApaNe IcchIe ke doDha lAkha zlokapramANa saMskRta sAhityanI racanA karanArA A prabhu zAsananA sitArA sUrya banIne zrutAdi kSetre vadhune vadhu prakAza pAtharatA ja rahe. temanI vidvattAnuM eka pAsu 'tulanAtmaka nIti', "samanvayAtmaka nIti' che. tenuM avvala udAharaNa che "batrIsa-batrIsI' grantha upara racAyela 50 hajAra zloka pramANa "nayalatA' saMskRta vyAkhyA. dhanya zramaNa! vaMdana ho tujane!! AvA vidvAna mahAtmAnI kasAyelI kalame cAlo jaina itihAsamAM rocaka ane romAMcaka saphara khaDIe. --saMpAdaka Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 jina zAsananAM arAjakatA! azAMti! avyavasthA! anAthAzramo! dharmasthAno, dharmakriyAo ane dharmasaMto A traNa AtmahatyAo! AtaMkavAda! basa! A ja AkhA vizvanI paribaLo ja nAzaka vikRtinA vyApano vinAza veravA ane pahecAna ane pichANa banI gaI che. temAM paNa vizeSarIte saMskRtinA vyApane vadhAravA samartha che, sakSama che, sazakta che. bhAratadeza A khAImAM DUbI gayo che. je dezamAM saMskRtino paNa, Aje dharmasthAnono vidhvaMsa karAya che. dharmakriyAonI sAtharo phelAyelo hato ane vikRtino vinAza verAyelo hato tyAM hAMsI uDAvAya che. dharmasaMtonI nAmozI karAya che. yAda rahe! Aje vikRtio vyApta thaI rahI che, saMskRtio samULagI sApha A traNamAM paNa dharmasthAno ane dharmakriyAo dharmasaMtane ja thaI rahI che. AbhArI che. mATe dharmasaMtanuM potAnuM AgavuM sthAna che. eTale dAhaka evA agnithI dAjhayA pachI mANasa pharIthI ja AvA duSamakALamAM paNa A dharmasaMtoe zuM balidAna kyAreya paNa agnine sparza karavAnI bhUla nathI ja karato. ApyA che; zuM bhoga Apyo che; zuM zakti kharcA che; te jaNAvavuM jarUrI banI gayuM che. Ane jANyA pachI nAstikanuM mastaka paNa | mAraka evA sarpadaMzanA prabhAvane joyA pachI prAjJa dharmasaMto pratye ahobhAvathI jhUkyA vinA nahIM rahe! mANasa kadI paNa sApane chaMcheDavAnI gustAkhI nathI ja karato. jo prANa vinA jIvananI kalpanA Imposibala ja che, jo nAzaka evA apathyanA duSpabhAvane anubhavyA pachI punaH puSpa vinA upavananuM nirmANa azakya ja che. jo paga vinA apathyanA sevananI mUrkhAmI paMDita mANasa nathI ja karato. halanacalana nAmumakina ja che to saMto vinA sAcA arthamAM kAraNa? Aga, sApa ane apathyanI dAhakatA, mArakatA ane dezanI pragati-unnati asaMbhavita ja che. matalaba! jIvana mATe nAzakatAthI te supere paricita che. paNa! Azcarya! videzI ane paradezI evI te te saMskRti (? vikRti)onI dAhakatA, mArakatA pANI jarUrI che, upavana mATe puSpa Avazyaka che, halanacalana mATe paga upayogI che. to yAda rahe! dharmasaMto vinA A ane nAzakatAne jANyA pachI paNa anubhavyA pachI paNa AjanA hindustAnanuM unnatinA gaganamAM utthAna pragatinA paMthe prasthAna mAnavanI haju sudhI pAzcAtyapastatA tUTI nathI, chUTI nathI, naSTa thaI nathI. AgathI dAjhIne paNa Agane bAjhanArA jevI, ke vaizvikastare uccasthAna zakya ja nathI, azakya ja che, sApanA jhaMkhane khAdhA pachI paNa sApane chaMcheDanArA jevI, Imposibala ja che. nAmumakina ja che. apathyanA sevanathI Arogyane gumAvyA pachI paNa apathyane rAta ItanI suhAnI na hotI, sevanArA jevI ja to A mUrkhAmI che! Aje jyAM najara nAMkho agara AsamAnameM tAre na hote tyAM sarvatra mAtrane mAtra pAzcAtya saMskRtionuM eTale ke jagatameM dharmakI kahAnI na hotI, vikRtionuM anusaraNa, anukaraNa ane anumodana ja dekhAI agara vizvame sAdhusaMta na hote.' rahyuM che. re karuNatA! sAdhu, saMta ane sajjanatA varcasva vakhate deza "sonekI ' are! AgathI kadAca dAjhI gayA, sApe kadAca DaMkha ciDIyA" kahevAto hato. videzI loko bhAratamAM AvavA utsuka lagAvI dIdho, apathya kadAca sevAI gayuM paNa pachI to mANasa hatA. Aje? kahevAtI binasAMpradAyikatAmAM taNAyA pachI Aga, sApa ane apathyanI dAhakatA, mArakatA ane nAzakatAthI paristhiti sadaMtara palaTAI cUkI che. are! dezanI surakSA, bacavA mATe banato prayatna karI chUTe che. tenA upAyo kare che, salAmatI mATe paNa dharmasaMto cAvIrUpa rola adA karI zake che. tenI davA kare che. paNa, kAza! Ajano mAnavI vikRtithI dAjhayA kAyado ke korTe vadhumAM vadhu phAMsI vagere dvArA gunegAra vyaktino pachI paNa, vikRtinA paMkho khAdhA pachI paNa ane vikRtithI nAza karI zake che. paNa, vyaktinA gunAhita mAnasane palaTavAnuM rogiSTa thayA pachI paNa tenA upAyone ke tenI davAne to nathI gajuM kAyadAnuM ke korTanuM nathI paNa karuNAA ane komaLa kALajAnA ja svIkArato, UlaTuM tenI je davA tenAthI sadA dUra bhAgato svAmI saMtapuruSonuM che. phare che, tene dhikkArato rahe che. AnAthI paNa caDiyAtI bIjI aparAdhonuM stara UMcuM AvI rahyuM che, aparAdhIo dhiTTA mUrkhAmI kaI? paNa haju saubhAgya che A dezanuM. jayAM dAjhelA, thaI rahyA che, bhAratano nAgarika bhAratane dhikkAre che, jkhAyelA ane apagya sevanathI rogI thayelA jIvo uparanI AtaMkavAdane sahAyaka bane che, paradezI kaMpanIo ApaNI anukaMpAthI saMto, sAdhuo ane sajjano satata prayatnazIla che. Jain Education Intemational Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 185 jhaLahaLatAM nakSatro amAnatane lUMTI jAya che ane AjanA phezana, vyasana tathA sAhitya vize ja mAhitI meLavavA beso to paNa kadAca graMthonA phrenDasarkalanA phaDacAmAM phasAyelA yuvAno sAme cAlIne lUMTAya che. grantho ochA paDe! Avo amUlya vAraso jaina sAdhu bhagavaMtoe A badhI samasyAono AkharI toDa, aMtima IlAja ke carama ApaNane Apyo che. upAya sAdhu bhagavaMto ja che. ahiMsAvAda, aparigrahavAda ane sAhityanA paNa be peTAbheda che AtmavAdanI jagatane jANakArI karAvanAra jaina sAdhubhagavaMto bIjA tamAma saMtomAM kaMIka AgavuM, anokhuM ane aneruM sthAna (a) kAvya sAhitya : meLave, bhogave ane zobhAve temAM koI Azcarya to nathI ja! AmAM paNa saMskRta kAvyasAhitya ane gurjara ApaNe zramaNa bhagavAna mahAvIra mahArAjAnI projvala kAvyasAhitya Ama be peTAbhedo ApaNe pADI zakIe. saMskRta pATaparaMparAmAM padhArelA aneka guNonA dhAmasvarUpa aneka kAvya sAhityamAM siddhasenadivAkarasUri sauprathama smartavya che. tAralAothI dedIpyamAna nakSatra samAna evA e mahApuraSonA temaNe vizvane bheTa dharela che, lAlityasabhara ane rasALa evI guNone mANavAnA che, nihALavAnA che, jANavAnA che. temanA batrIsIo! balidAnane temaNe ApelA bhogane pharIthI ujAgara karavAnA che. sADA traNa karoDa zlokanI racanA karanArA, triSaSTi bhulAI gayelA ane bhUlI javAmAM AvelA temanA gauravavaMtA zAlAkA puraSa caritra jevA jaina itihAsanA ensAIklopIDiyA itihAsane punaH ujAgara karavAno che. kahI zakAya tevA graMthonI racanA karanArA, "siddhahema cAlo! te-te nakSatronA ekAda kiraNone avalaMbI te- zabdAnuzAsana' dvArA ajoDa advitIya vyAkaraNaratnanI jagatane te pariprekSyamAM mahApurUSone nihALIe. jaina sAdhu bhagavaMtoe bheTa dharanArA, paramAIta kumArapALa pratibodhaka hemacaMdrAcAryajI samastakSetromAM pachI te kSetra samAjasevAnuM hoya ke saMrakSaNanuM paNa 'anusaddhasena vaya:' kahevA dvArA siddhasena divAkarasUrine hoya, kudaratI ApattinuM hoya ke kRtrima AphatanuM hoya, biradAve che. dharmarakSAnuM hoya ke saMskRti saMrakSaNanuM hoya, sAhitya sarjananuM A uparAMta upAdhyAya meghavijayajI dvArA saMdabdha eka che hoya ke asatya samAlocanAnuM hoya padArpaNa kareluM che ane te sAthe sAta-sAta caritra varNavatuM saptAnusaMdhAna mahAkAvya paNa te darekanI aMdara jvalaMta siddhio meLavI che. eTale ja potAnI alaga ja bhAta pADe che. taduparAMta prabhAvakacaritra viziSTa, variSTha ane gariSTha sAhitya jo vaTavRkSa che to tenuM upamitibhavaprapaMcAkathA, paMcataMtra, hitopadeza, sukRtasAgara, mULa jaina sAdhu bhagavaMto che. zAMti, svasthatA ane surakSA jo tilakamaMjarI, dvayAzraya mahAkAvya, prabaMdha ciMtAmaNi, prabandha mahela che to teno pAyo A zramaNa bhagavaMto ja che. dezanI paMcazatI, vastupAla prabaMdha, bhojaprabaMdha vagere prAcIna pragati ke unnati e zarIra che to prANa A sAdhu bhagavaMto kAvyasAhityathI jaina jagata samRddha nahIM balake gauravAspada paNa ja che. A tamAmano paricaya karavA besIe to aneka daLadAra che. arvAcIna jagatamAM AcArya vijaya kalyAbodhisUrIzvarajI grantho paNa ochA paDe. eTale ja ApaNe Aje amuka kSetromAM ma.sA. dvArA racita samatAsAgara, bhuvanabhAnavIya, je te sAdhu bhagavaMtone yAne jinazAsananA jhaLahaLatA nakSatrone siddhAnta mahodadhi vagere kAvyo tathA munirAja rAjasundaravijayajI maLelI jvalaMta saphaLatA ane siddhine joIzuM. te joI avazya viracita cakSaranibaddhasaumyavadanA kAvya tathA ekAkSaranibaddha temanA pratye ahobhAva, AdarabhAva ane anumodanAbhAvathI jinarAjastotra vagere paNa avazya smartavya che. mastaka jhUkyA vinA nahIM rahe! * Aje jagatamAM saMskRta bhASA je nirvANagirA tarIke (1) sAhitya prasiddha che teno ja jyAre cheda UDI rahyo che. tyAre jaina jagata amApa-samApa sAhitya Aje jaina jagatane prakAzita saMskRta bhASAmAM sAcavI saMskRta bhASAne sAcavI jANe che, saMbhALI jANe che, sanmAnI karI rahyuM che. zUnyano sarvaprathama paricaya ApanAra kaho ke jas paramANunI sUkSmamAM sUkSma samajaNa ApanAra kaho, vanaspatimAM gurjara sAhityanA mULa paNa cheka vikramanI agiyAramI jIvanI sarvaprathama sAbitI ApanAra kaho ke syAdvAdanI sadImAM nIkaLe che. tilakamaMjarInA kartA zobhanamuninA bhAI sarvoparitA sAbita karanAra kaho to te che jaina zAstro! jaina kavivara zrAddhavarya dhanapAlapaMDita jeo bhojarAjAnA sabhApaMDita A jagata Jain Education Intemational Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 tarIke prasiddha che teonI paNa gurjara racanA maLe che. satyapurIya mahAvIra utsAha kAvyamAM chelle teo karipasAu saccarivIru, jaI tuhu maNibhAvI, taI tuTThaI ghaNapAlu jAu, jahi gayau na AvaI. A pramANe jaNAve che. vikramanI bAramI sadImAM vAdidevasUri vagere, vikramanI teramI sadImAM zAlibhadrasUri, vijayasenasUri vagere, vikramanI caudamI sadImAM guNAkarasUri vagere, vikramanI paMdaramI sadImAM merunuMgasUri, munisuMdarasUri vagere, vikramanI soLamI sadImAM mANikyasuMdarasUri hemahaMsagaNi vagere. mahApuruSonI uttamottama kRtio maLe che. dareka dareka sadImAM anekAneka mahAtmAonI kRtio gurjarakAvya jagatamAM camakatI jovA maLe che. A tamAma vigato jaina gurjara kavio bhA 1 thI 8mAM suvistRtarUpe purAvA sahita rajU karavAmAM Avela che je joI jaina sAdhu mahAtmAo pratye ahobhAva jAgyA vinA na rahe! A to vAta thaI kAvyasAhityanI! (ba) dArzanika sAhitya A sAhityane paNa eTaluM ja samRddha mahApuruSoe karyuM che. A. bhadrabAhusUrithI mAMDI A. siddhasenadivAkarasUri, umAsvAtijI mahArAja, A. vAdidevasUri, A. haribhadrasUri, A. hemacaMdrasUri, siddhasena gaNi, A. malliSaNasUri, u. yazovijayajI Adi tamAmane avazya yAda karavA joIe. tathA te-te mahApuruSonI kRtio jevI ke tattvArthasUtra, tattvArthasiddhasenIyAvRtti, dharmasaMgrahaNI, anyayogavyavacchedadvAtriMzikA, syAdvAdamaMjarI, syAdvAdaratnAkara, syAdvAdakalpalatA, ratnAkarAvatArikA, anekAMtajayapatAkA', nyAyakhaMDakhAdya, aSTasahasrItAtparyavivaraNa, syAdvAdarahasya vagere ApaNA saunA saubhAgye jinazAsanane avirata ajavALI rahI che. A uparAMta vyAkaraNa sAhitya, nATyasAhitya, gaNita sAhitya, koza sAhitya, zilpasAhitya, nimitta sAhitya, vaidyaka sAhitya, yogasAhitya, lalitasAhitya, stotrasAhitya vagere aneka prakAranA sAhitya upara anekAneka kRtio jaina jagatamAM vidyamAna che. jenA nAma zravaNamAtrathI ja kadAca jIvana dhanya banI jAya. A sarva vigato jaina saMskRta sAhityano itihAsa bhAga 1 thI 3 mAM vistArathI ApavAmAM AvI che. paNa, Aje satata upekSA A granthonI sevAtI AvI che. eTale ja dAca jaina jina zAsananAM sAhityanI mahattA ApaNI jANamAM nathI AvI. vaMdana karIe A mahApuruSone! jeNe AvA ujjvala graMtharatnonI hAramALA sarjI zrutajJAnano samyakvAraso ApaNA sudhI pahoMcADavA athAka mahenata karI. A to ekamAtra vAta thaI sAhitya aMge! (2) sAmarthya prAcInakALamAM jaina munio upara je rIte saMkaTo- Aphato ane ApattionI bauchAra barasI che te jotA AMkhamAMthI pANI nIkaLyA vinA na rahe! te sahu ApattionI jainamuninoe DagyA vinA jabarajasta sAmarthyathI Takkara jhIlI atyunnata paraMparA jALavI rAkhI che. temAM paNa mogala saltanatanA kALamAM hinduo ane jaino upara je vItyuM che tenI kaLa hajI sudhI vaLI zakI nathI. parasparanI yAdavAsthaLIone kAraNe, mogala bAdazAhone kAraNe A. vijaya hIrasUri ma.sA. upara vItelA atyAcAro ajANyA nathI. chatAM jaina jagatamAM ajANyA evA eka-be prasaMgo joIe jethI te-te mahAtmAonI jhiMdAdilIne sAzrupUrNa abhivAdana karyAno AtmasaMtoSa to thAya! 1520nI AsApAsanA samaye kArataka suda-15nA divase mAravADanA vaDagAmamAM janma dharanAra A. vijaya hemavimalasUri ma.sA.ne saM. 1572mAM gujarAtanA bAdazAhA dAudazAhanA putra mujhapharazAhe kAnabhaMbheraNIthI pakaDavAno hukama bahAra pADyo ane Akhare thoDI doDadhAmanA aMte khaMbhAtamAM teozrI pakaDAI gayA. bAdazAhe temane jelamAM pUryA. jo temanI mukti icchatA ho to 12000 TAMka tAkIde bharI jAo' A pramANe vaTahukama bahAra pADI corI upara zirajorI paNa bAdazAha karyA vinA na rahI zakyo. nAno evo te saMghe moTI mAMgaNI pUrI karavA mATe mAMDa mAMDa teTalI rakama bhegI karI. jelamAM pUrAyelA AcArya ma.sA. taddana bekhabara che. teo jANatA nathI ke mane choDAvavA mATe saMgha atyAre keTakeTalI muzkelIo sAme AMkhamIcaNA karI 12000 TAMka bhegA karI rahyo che. zrIsaMghe rakama bharI dIdhI. AcArya bhagavaMta kaMIka Azcarya sAthe jelamAMthI chUTyA, temaNe AvatAveMta sakalazrIsaMghane ekaTho karI prazna karyo 'bAdazAhe acAnaka mane kevI rIte choDI dIdho?' thoDAM gallAMtallAM karyA pachI Akhare saMghe sAcuM kAraNa jaNAvI devuM paDyuM te jANyA AcArya ma.sA.ne pArAvAra du:kha thayuM. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 187 AcArya ma.sA.e manomana kaMIka daDha nizcaya karI saMghane A vAta joI sAmarthyanI! have joIe jaina mahApuruSonI. visarjita karyo. potAnA kAvyAdimAM kuzaLa ziSyo dvArA (3) samAjasevAH bAdazAhane prasanna karI jyAre punaH 12000 TAMka saMghane pAchA apAvyA ane bAdazAhe temane jelamAM pUravA badala mAphI mAMgI samAjasevA, samAjasudhAraNA ane samAja surakSAnI tyAre ja A zAsananiSTha AcArya bhagavaMtane kaLa vaLI. adbhuta bAbatamAM jaina sAdhuono jagatamAM joTo maLavo muzkela che. saMghavAtsalya ane zAsanasevA teozrIe adA karI. bhUtakALamAM ane vartamAnakALamAM paNa jaina sAdhu bhagavaMto zramaNa bhagavAna mahAvIra mahArAjAnA siddhAMtonA mAdhyame (2) Avo ja bIjo prasaMga : samAjasudhAraNA vagere mATe sakhata, satata ane saMpUrNa puruSArtha IsvIsana 1905 pAlItANAnI dharatI, ThA. mAnasiMha karatA AvyA che. te sarvenI noMdha karavI paNa ahIM zakya na ane jainasaMgha vacce cAlato gajagrAha 'tIrtha upara mAlikI hovAthI deza. rASTra ke samAja jyAre Apattigrasta hoya tyAre konI? temAM ekavAra uzkerATanA mAryA koI tophAnIe aghaTita vizeSarIte jhaLakI UThatI. jenonI khumArI ane khamIra ApaNe pagaluM bharyuM. teNe caitra suda-8 vi.saM. 1861 maMgaLavAranA roja joIe. hA! yAda rahe jainonI A khumArI ane khamIrInA pAlItANAthI taLeTInA raste muni dAnavijayajInA ziSya muni pA'mAM jaina mahAtmAo ja hatA ane che. dIpavijayajIne moM para kAmaLI DhAMkI gaLu dabAvI mArI nAMkhavAno prayatna karyo. mahAmahenate jAna bacAvavAmAM saphaLa (1) A. vijaya devendrasUrinA mastakamAM bhAratanuM bhAvI thayelA munirAja pAlitANA parvata upara potAnA guru ma.sA.nI aMdhakAramaya dekhAI rahyuM che. traNa varasanA kAramAM dukALanA nizrAmAM jaI pahoMcyA. paNa, hajI bhAna bhUlelAne saMtoSa thayo eMdhANa varatAI rahyA che. Thera Thera Dhora-DhAMkhara ane mAnavo nahoto. tethI be divasa bAda vi.saM. 1961 caitra suda-8 maratAM dekhAya che. karuNAA pUjyazrI A bhAvIne joI zakatA guruvAranA roja hAthamAM dhokA laI parvata upara caDyA. tIrthanA nathI. dravI uThe che. Ama to bhaviSyanI vAta kyAMya paNa na cokIdAro pAse parANe daravAjo ughaDAvyo. karatA AcAryazrI A vAtane kIdhA vinA rahI zakatA nathI. paNa, rAha jue che AcArya bhagavaMta koI supAtranI! sonAnI jALa paLa kaTokaTInI hatI, A pAra ke pele pArano nirNaya pANImAM thoDI ja naMkhAya che? levAno hato. tIrthanI ane zAsananI AbarUno savAla hato. Akhare kAlakAcAryanA Adarzane najara samakSa rAkhI mu. eka divasa kaccha-bhadrAvatInagarabhUSaNa varaNAMgavaMzIya cAritravijayajI, mu. haMsavijayajI vageree gujJA prApta karI zrImALI jaina yuvAna AcAryazrIne bheTI jAya che ane tenI tophAnIonA dhokAne dAMDAthI pAchA vALavAno bhagIratha prayAsa pAtratA, udAratA ane sajjanatA nihALI AcArya ma.sA. cAlu karyo. zAsanarakSA mATe maraNiyA thayelA munirAjoe prasanna thaI UThyA. AcArya bhagavaMte bhAvInA kharAba eMdhANa, Akhare tophAnIone pAchA ThelI dIdhA ane muni dIpavijayanA akaLa eMdhANa tene kIdhA. te eMdhANane kaLI jaI te eMdhANanI prANanI rakSA karI. pAchaLa rahelA AcArya bhagavaMtanA hRdayanA saMketane, saMvedanane A sAmarthya, zakti ane bhoga ApaNA jaina ane sahRdayatAne jANI saM. 1313, 1314 ane 1315nA mahAtmAonAM che. zuM A prasaMgo sAMbhaLI vartamAnakALanI AvanArA bhAvI dukALa mATe te yuvAna TanabaMdha anAja bheguM nirmAlyatA upara zarama nathI AvatI? A to bahu thoDAM kare che ane te ja anAjanA mAdhyame kAramAM dukALa samaye te dRSTAMto jaNAvyAM. giranAra tIrtharakSA, sametazikhara tIrtharakSA jagaDUzAha nAmanA yuvAne sarvajana mATe 112 dAnazALAo vagere mATe ApAyelA bhogo paNa nAnAsUnA nathI. dUranA kholI! jemAM dAna apAyela anAjano saravALo 8 abaja bhUtakALanI vAta choDo, najIkanA vartamAnamAM paNa AcAryavijaya sADA 8 karoDa maNa eTale ke 16 abaja 30 karoDa kilonA hemaratnasUri ma.sA.e aMtarIkSajI tIrtharakSA mATe dAkhavela AsamAnI AMkaDe pahoMvAno hato! kharekhara! jagaDUzAhe samagra parAkrama avismaraNIya che. vaMdana ho natamastaka A sarve bhArata upara AvelI Apattine dUra karavA mahadaMze saphaLatA mahApuraSone! jenA pratApe ApaNe jaina tIrtha, jaina maMdira, jaina meLavI. te yuvAna jagajIvanadAra jagaDUzA tarIke itihAsamAM zAstra ane jainadharmanA vArasAne yatkiMcita paNa pAmI zakyA che. suvarNAkSare aMkita thaI gayo. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 jina zAsananAM dhanya udAratA!! hA! vaLI jaina itihAsamAM bIjA jagaDuzA jevA paNa ghaNA dAnavIro potAnI kIrti amara karatA gayA che. vi. 1640 aSADha suda-11nA roja amadAvAdamAM janma dharanAra zrImALI jaina vANiyA zeTha je suprasiddha zAMtidAsa zeThanA pitAzrI thAya. teoe 1702nA moTA dukALamAM adbhuta udAratA dAkhavI bIjA jagaDUzA tarIke nAmanA ane kAmanA meLavI hatI. A to dukALa jevI kudaratI ApattimAM jainoe dAkhavelI samAjasevAnI vAta karI. paNa mogala saltanatanA zAsanasevAmAM joDI dIdhI. ane kaI-keTalAya yuvAnone kALamAM vAre-tahevAre thatA rAjAonA AkramaNo, laDAIo, zramaNa saMsthAmAM paNa joDI dIdhA. eTale ja Aje A 450 yuddhomAM potAnA nagarane bacAvavAnI mahAbhagIratha pravRtti paNa suvihita zramaNono samudAya viharato dekhAya che. jainoe karI batAvI che. teo zrImanuM eka navaluM sarjana yAne kumArapALabhAI juo! AvA ja eka zAsananA sapUta eTale vI. zAha! je Aje samAjasevA, samAjasurakSA, zAsanarakSA, (2) khuzAlacaMda zeThA sAdharmika bhakti, jIvadayA, jinAlaya jIrNoddhAra, sAdhu-sAdhvI saM. 1705 thI 178pano samaya jyAre marAThA, paThANa, vaiyAvacca, vihAradhAma saMcAlana, anukaMpA, rASTra sevA vagere pezavA ane gAyakavADa vagere pakSo gujarAta ane saurASTramAM kSetromAM ziramora nAma gaNAya che. dukALa hoya ke bhUkaMpa (lAtura, potAnuM rAjya sthApavA mAMgatA hatA. ekavAra kharekhara vi.saM. kaccha) sunAmI hoya ke pUra (morabI, surata) koIpaNa AphatanA 1783no caitra mahino cAlato hato. tyAre te Apatti AvI samaye rAhatakAryamAM ane jIvadayAnA kAryamAM kumArapALabhAInuM paDI. marAThAonuM AkramaNa AvI pahoMcyuM hatuM. bAdazAha nAma mukhyatayA grahaNa karAtuM AvyuM che. kamaruddIna je amadAvAdano te samayano rAjA hato te A Akhare A badhuM sarjana to jaina mahAtmAonuM ja ne! AkramaNane pAchuM vALavA asamartha hato! eTale amadAvAdanuM jinazAsana te amadAvAdanuM jinazAsananA jhaLahaLatA nakSatro jevA A zramaNono AMzika patana najara sAme ja dekhAtuM hatuM. AvA samaye khuzAlacaMda zeTha paricaya pAmyA pachI zuM jAge che dhikkAra potAnI nirmAlyatA AgaLa AvyA! marAThA saradArane maLI temane joItI rakama upara? zuM pragaTe che pazcAttApa potAnI niSkriyatA upara? zuM ApI daI ravAnA karIne ja rAhatano zvAsa lIdho! A vAtanI nItare che AMsu potAnI nirvIryatA upara? jinazAsananA jANa jyAre amadAvAdanI prajAne thaI tyAre jena-ajena tamAme jhaLahaLatA nakSatra jevA AcArya vijaya bhuvanabhAnusUri ma.sA.nuM tamAma prajAe je katajJatA dAkhavI te nIcenA vAkyomAM ApaNe janmazatAbdI varSa cAlI rahyuM che tyAre tenA guNone yAda karI joI zakazuM. teo zrImanA upakAromAMthI RNamukti meLavavA kAje paNa jo raiyatanI jamAbaMdhI upara dara seMkaDe cAra AnA potAnI nirmAlyatA upara dhikkAra jAgI gayo, jo potAnI nagarazeTha khuzAlacaMda, tenA putra nathuzA tathA tenA vaMza niSkriyatA upara pazcAttApa pragaTI gayo. jo potAnI nirvIryatA vArasadArone vaMza paraMparAnA hakko ApIzuM." ane A sekaMDa upara AMsu nItarI gayA to samajI lo tamArI uparanI chata dITha cAra AnAno TharAva Aje paNa zabdazaH maLe che. zuM temanI bodhivRkSa banI gaI. prAnta sahu potAnA ahaMne ogALI ahane lokapriyatA! dhanya ho temanI khumArIne! vartamAnakALamAM paNa pragaTAvavA prayatnazIla banI raho eja manokAmanA saha jainazAsanamAM AgavuM, adakeruM ane aneruM sthAna dharAvanAra sakalasaMghahitaciMtaka AcArya vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI li. pUnA jillA uddhAraka paMnyAsa pravara zrI vizvakalyANavijayajInA ziSyANa paMnyAsa yazovijaya mahArAjAnI paNa samAjasevA avalakakSAnI hatI. jyAre mukhyatayA yuvAvarga dharmavimukha thaI rahyo hato tyAre A. bhuvanabhAnusUri janmazatAbdI varSa yuvAzibirano krAMtikArI vAyaro phUMkI kaI keTalAya yuvAnone nUtana varSa prAraMbha vi.saM. 2067, rAjakoTa Jain Education Intemational Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 189 vaMde jeoi zAzanam prastutakartA : pa.pU. jayadarzanavijayajI ma.sA. (nemipremI) jaina jayati zAsanano jayanAda anekavAra aneka sthAne sAMbhaLyo haze paNa te jaina zAsananA jayajayakAramAM jinazAsananA rakSako ane ArAdhakoe potAnA jvalaMta jIvanamAM kevo bhoga Apyo hato tenI AcherI jhalaka meLavI levA prastuta graMthamALAnA 68 lekho sarjAyA che. mahAmaMtra navakAranA akSaro paNa 68 che. tIrthomAM prasiddhatIrtho paNa 68 tenA samAyojana sAthenA aDasaTha lekho racanAra che, siddhahasta lekhaka pa.pU. jayadarzanavijayajI ma.sA. (nemipremI). khAsa noMdhanIya che ke vizva ajAyabI jena zramaNa pachInA prastuta graMthano sauthI vadhu pAnA rokato A lekha "vaMde jaina zAsanam" nAme eTale paNa lakhAyo che ke jinazAsananI paraMparA cheka prabhu mahAvIradevathI Aja sudhI je vyavasthita cAlI temAM zramaNonA mArgadarzana heThaLa zramaNopAsakoe ane zrAvikAoe svasthAnanI maryAdAthI kevA puruSArtha ane parAkramo karI vikramo saryA che, te jANyA pachI mana ane mastaka jhUkI gayA vagara nahIM rahe. prastuta lekhamALAmAM lagabhaga draSTAMto tevA che, jeo jIvanAMta sudhI saMyamanA sopAno sara karI na zakyA, chatAMya saMyamalakSI sAdhako banI jinazAsanano jayajayakAra karatA rahyA. zAsananI nakkara ArAdhanA karI levA saMyamamArga che, paNa zAsananI prabhAvanA mATenI mokaLAza zrAvakonA phALe jAya che ane jyAre sAdhanA ane saMpatti rUpI zaktiono samanvaya thAya che tyAre daivI zakti paNa dAda ApI AkAzagaMgAthI pRthvItaLa upara AvI avanavA camatkAro sarje che. tevI devatAI avataraNonI | vArtAo je prastuta lekhomAM vAMcavA maLe to Azcarya na pAmI satya hakIkato che mATe bhAvathI vadhAvavI ane A tevI ja yazogAthA noMdhAvanAra bhavyAtmAnI bhaviSyakALamAM vATa jovI tevI lekhakazrInI mahecchA che. A ati prAcIna prasaMgo karatAMya prabhuvIrazAsananA ja arvAcIna prasaMgonuM avalokana kadAca koI jijJAsunI jinadharmazraddhAno umero karaze tevI zubhApekSAo sAthe pUjyazrIe amArA A nUtana graMthane zobhAvavA namra prayAsa karyo che. vaMde jaina zAsanama" nAmanI prastuta lekhamALAmAM phakta saMskAravardhaka guNavAnonA amuka ja prasaMgo saMkalita karyA che. jaina siddhAMto ahiMsAvAdane kendramAM rAkhI-samAjazAsananI prabhAvanAmAM daDha vizvAsa dharAve che. jIvanakALamAM zAMti-samAdhi sAthe paramArthayAtrA AgaLa dhapAvanArAonI sAme AvI paDela Apattio vacce temanI sAttvikatAnI saMpatti svarUpa vAto-vArtAo temaja kyAMka navakAranI preraNAdAyI vArtA che to kyAMka bhaktAmaranA camatkAranI vAto paNa che. Ama sarvagrAhI sAhitya prasAdI ApanAra pUjyazrI eka lokapriya lekhaka ja nahIM paNa cauda varSanI mAsUma umrathI potAnA gurudevanI kRpAthI mahAmaMtra navakAranA viziSTa Jain Education Intemational Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 ArAdhaka che. jIvanamAM nAnAmoTA aneka camatkAronA anubhavakartA paNa che. sAthe namaskAra mahAmaMtranA prabhAvaka paNa kharAM tethI ja phakta vIsa varSanA dIkSAparyAya sudhImAM aDhAra hajArathI vadhu bhAvikone durgatinAzaka mahAmaMgalakArI nava lAkha navakAra jApanI vidhivat sAmUhika pratijJA karAvI che tathA mahAmaMtranA viziSTa prabhAvakonI sAthe rahI potAnuM AgavuM ciMtana rajU karatA rahyA che. lekhaka tarIke upanAma 'nemIpremI' zA kAraNathI pasaMda karyuM tenA khulAsAmAM pUjyazrI jaNAve che ke sAMsArika avasthAmAM mAtAnI tabiyatane kAraNe karela dhanyabhAgI kanyA sAthenA lagna pachI kyAMya haravApharavA na jaI banne AtmAo bAvIsamA tIrthapati prabhu neminAthajInAM kalyANakonI pAvanabhUmi giranAra tIrthe gayela jyAM paramAtmAnI dravya ane bhAvapUjA pUrNa thatAM sajoDe cAritraprApti mATe saMkalpa karela, je zuddha bhAvanA vivAha pachInA dasamA varSe ja phaLI, tethI teo cAritraprAptimAM AbAlabrahmacArI neminAtha prabhunI kRpA svIkAre che ane pravacanamAM paNa jAheramAM kahe che ke je tIrthapatie pazuonA jIvanasukha mATe potAnuM lagnasukha paNa jatuM karyuM tevA tIrthaMkaranI nAmabhakti paNa anaMta zaktine udbhavita karI zake che. camatkAronI hAramALA sarjI zake che. Atmazuddhine paNa arpI zake che. aneka kAryonI vyastatA vacce paNa svAdhyAyalakSI pUjyazrIe lokopakAranI hitabuddhithI je kAMI atre rajU karyuM che ane aneka prakAranuM mArgadarzana paNa pradAna karyuM tethI saMpAdanakAryamAM amAro kAryollAsa paNa vadhyo. pUjyazrIno RNAnubaMdha svIkAruM chuM.--pUjyazrIne amArI bhAvabharI vaMdanA. A lekhamAM zreNika mahArAjA ane anupamAdevInA rekhAMkana citro zrI azvinabhAI bhaTTa dvArA taiyAra karAyA che. --saMpAdaka zrutasAdhaka ane jainasAhitya prabhAvaka, dIrghaanubhavI ane jainI ekatAnA himAyatI zrI naMdalAlabhAI devalukanI khAsa Agraha sAthenI siphArIzathI prastuta 68 saMkSipta lekhonI racanA TUMka samayamAM ja vividha AdhAragraMtho thakI thavA pAmI che. zrutasAdhanAnI lAMbI saphara kheDatAM teo cheka 27mA vizALa graMtha tarapha AgaLa vadhI rahyA che, je kadAca eka gRhastha mATenI nikaTanA saikAonI lAkSaNika saphaLatA gaNI zakAya. 27 guNa sAdhunA che jene sparzavA kadAca eka gRhastha zrutArAdhanAthI prayatna karI rahyA hoya tevo e bhISma puruSArtha che. aneka mahAtmAoe ane zrAvaka-zrAvikAoe saMpAdakazrInA bhagIratha kAryamAM potapotAnA taraphathI phALo noMdhAvI sahAyatA bakSI che, paNa atre sUtradhAra tarIkeno yaza saMpAdakazrI ja khATI jAya che. aneka prakArI vyastatA vacce aneka kAryo bAjumAM rAkhI prastuta lekhamALA eTale paNa racI ApI che ke jethI vartamAnanA paDatA kALamAM paNa caDatA pariNAme zramaNopAsako jinazAsananI AgavI prabhAvanA pUrvajonA itihAsane pAmIsamajI karI zake. aneka bhautika zodhakhoLone kAraNe duniyAnA jina zAsananAM dezo-videzo sAva nikaTamAM AvI gayA che. jUnA jamAnAnI vAto jANe parikathA jevI lAge che. maMtravAdane bhUlAvI denAra yaMtravAdano pavana dharmanA siddhAMtavAdane uDAvI devA phUMkAI rahyo che ane temAMya vArtamAnika vilAsitA vacce paNa vikAritA rahita vairAgyatA sAthe saMyamajIvana vahI rahelA jaina zramaNo pAse jinazAsananI sIdhI ja prabhAvanA karavA mATe aneka aTapaTI lAge tevI maryAdAo che te te sAmAcArIonA ullaMghana karIne jhaDapI prabhAvanA karavA jatAM sIdhuM ja saMyamajIvana jokhamAya che. mATe zrAvakonA mAraphate ja potAnA puNyapramANe nirdoSa zAsana sevA karavAno abhigama saMyamIone rAkhavo atyAvazyaka che. mATe nimnamAMkita lekha pravAha phakta mArgadarzana Apaze jyAre mArge cAlavAno zubha prayAsa gRhasthoe gurubhagavaMtonI nizrA laI karavo, anyathA virAdhanA, draSTirAga, bhautikavAda, zAstra-viruddhAcaraNa ke AzAtanAo thaI javAnI zakyatAo rahe che. hakIkata che ke maryAdita lekho hovAthI aneka zrAvakone atre smaraNamAM nathI laI zakyA, paNa te mATe pUrvanA graMthamAMthI mAhitIo meLavI levA namra bhalAmaNa che. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 191 jhaLahaLatAM nakSatro to cAlo vArtAvihArane badale satyaprasaMgone satkAravA cAlIe, bhavya bhAvothI vadhAvIe ane svanA sukatasvapnane saMvArIe..... 1. avadhijJAnI AnaMdazrAvaka paramAtmAnA zAsanamAM caturvidha zrIsaMghamAM zrAvakazrAvikAonuM sthAna paNa ArAdhaka AtmAo rUpe anAdi kALathI svIkRta che. temAMya nizcala manavALA, pariNata, pIDha ane prauDha zrAvako to saMyamanA sopAno sara karavAmAM dekhItI rIte asaphaLa paNa zrAvakapaNAnA vrata-niyamo aNizuddha pALI saMyamalakSI gRhasthajIvanamAM aneka prakAre saphaLa jovA maLe che. - vItarAga sthApita zrIsaMghamAM ArthikabaLathI addhara puNIyA zrAvakanI sAmAyika ane sAdharmika bhaktinI ArAdhanA paNa anumodAya ane svayaM paramAtmA mahAvIradeva paNa jemanI prazaMsA svamukhe kare, to guNavAna ke dhanavAna evA AnaMda- kAmadeva jevA ArAdhaka sAdhakonI kathAkahANI lokamukhe gavAya temAM Azcarya zAne? zrAvikA zivAnaMdAnA bhartAra ane vaNikagrAmavAsI AnaMda nAmanA zrAvaka bhagavAna mahAvIra devanA samakAlIna upAsaka thaI gayA, bhaMDAra, vyAja ane vyApAramAM jenA 483 karoDa sonaiyA rokAyA hoya tevA 12 kroDa sonaiyA sAthe vizALa cAra gokuLanA svAmi te zrAvake putipalAza nAmanA udyAnamAM samavasarita prabhujInI dezanA suNI je pramANe parigraha parimANa ane bhogapabhoga viramaNavrata svIkAryA tevo tyAga to zrAvakadharmanI zobhAmAM cAra cAMda lagADI de tevo paMkAyo hato. eTaluM ja nahIM balka tyAga sAthe tapamAM parapArtha phoravI maryAdita kSetranA avadhijJAnI banavAnuM saubhAgya paNa AnaMda zrAvakane lAdhI gayela. saMyamI sAdhu mATe paNa durlabha evuM tRtIyajJAna prApta karI evI to prabaLa sAdhanA ane samatA sAdhI ke temanA utpanna jJAna mATe AzaMkA utpanna karanAra paMcamahAvratadhArI gaNadhara zreSTha gautamasvAmine paNa paramAtmAnA AdezathI aNuvratadhArI AnaMdazreSThIne sAme caDhI kSamApanA karavA javAno prasaMga Avela. dIrdhakALa gRhasthajIvanamAM paNa zrAddhasAdhaka banI karmo khapAvI saudharma devalokamAM arUNaprabha vimAnamAM cAra palyopamanA AyuSyadhArI ekAvatArI deva tarIke jemano janma thayo che tevA zrAvakazreSTha zreSThI AnaMdanI kathAvArtA Aje paNa anekone AnaMda ApanArI bane che, je gRhastho mATe to khAsa AdarzarUpa kahI zakAya. kAraNa ke te dhanADhya zrAvakanA zubhanimitte te nagaranA kollAka sannivezanA aneka nivAsIo paNa savizuddha jinadharma pAmI gayela ane ArAdhanAbharI zAsanaprabhAvanA svayaMbhU sarjANI hatI. AvA viziSTa jJAnanI apekSA vartamAnanA vilAsI, bhautika, kRtrima ane vikArI vAtAvaraNa vacce kema karI zakAya. kadAca tethI ja mokSamArga paNa rUMdhAI gayo che. mokSagamana baMdha thayuM che. 2. upasarga vijetA zrAvaka kAmadeva bharyAbharyA deva-dAnava-mAnava ane tiryaMconA samavasaraNamAM pariSahavijetA tarIke paramAtmA mahAvIra bhagavaMte paNa jemanI glAdhA karI che tathA aNagArI evA gautamasvAmi vagere saMyamIone paNa je zrAvakanA manobaLa ane Adarzo mATe noMdha levA bAdhya karyA hatA, te zrAvakanuM nAma kAmadeva. kula 18 kroDa suvarNamudrAdhArI + vizALa checha gAyonA gokuLa dharAvatA caMpAnagarInA te zramaNopAsaka dhanADhya to hatA ja sAthe guNAtya paNa hatA. jyAre prabhuvIra puNyabhadra udyAnamAM samavasaryA tyAre kulapati kAmadeve sAme caDhI aDavANe page padhArI jinavANIne avadhArI. jIvanamAM bhadrA zrAvikAnI sAthe sajoDe bAra aNuvato svIkArI uttama dezavirati aMgIkArI hatI. avagrahita sarve vratone lAgalagATa cauda varaso sudhI vahana karatAM evI to Atmazuddhi upajI ke eka vAranI ja zubhabhAvanA thakI saMsArano badhoya bhAra potAnA putrone soMpI svayaM sAdhu jevI sAdhanA sAdhavA svayaMnI pauSadhazALAmAM sAdhaka banI gayA ane darbhanA saMthArA sAthe alpaupadhidhArI banI akiMcana dazA anubhavavA lAgyA. Jain Education Intemational Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 jina zAsananAM ekadA dhyAnayogamAM hatA tyAre rAtrinA ekAMta samaye devatAnI gaganavANIthI prerAI mahAvIra bhagavAnanA paricayamAM eka mithyAtvI devatAe saudharmendranI prazaMsA na sahana thavAthI Avyo. dezanA suNI ovArI gayo. bhagavaMte paNa tene thayelA zrAvaka kAmadevane traNa mahA upasargo ApyA hatA. pauSadhadharma divyavANIno anubhava tathA manamAM uThela gozALA guru vizenA choDI devAnA AgrahapUrvaka kAyA upara tIkSNa khago prahArela vicAranI vAto sAme caDhI kahI batAvatAM sarvajJanA jJAna upara uparAMta virATakAya hAthI vikarvI sUMDhathI UMcakI bhUmi upara te ovArI gayela. paga nIce kacaravAno pariSaha Apela tathA bhayAnaka sarpa tenI strI agnimitrAne koI haraNa karI laI jAya to banAvI dehane daMza ApI viSamaya banAvI dIdhela tevA traNa te zuM kare teno javAba meLavI niyativAdanA mithyAtvathI duHkhadAyI upasargo eka mahAmanA zrAvaka mana mArIne sahana kare zabdAlaputrane bacAvI prabhujIe potAnA batAvelA ane AMkha sAme mahAvIra prabhune dhyAvI potAnA azubha karmo puruSArthavAdamAM sthApita karela. tethI tIrthapatinA vihAra pachI khapAve, te durghaTanAnI tavArIkha itihAsakAroe paNa noMdhamAM paNa potAnA bhaktane bhoLavavA pAchA Avela gozALAne A lIdhI che. zrAvake najara ke nehathI paNa sanmAna na Apela. balle teNe rAtri pUrNa thatAM ja prAtaHkAlIna dezanA samaye ja ja bhagavAnanA vizuddhadharmanI vAto vahAvI potAnA bhagavAnanI pAse pahoMcI janAra te zrAvakane bhagavaMte paNa mithyAtva tyAganI satya hakIkata spaSTa suNAvI dIdhI navAjyA hatA. te pachI to varaso sudhI jinazAsananI anupama hatI. ArAdhanAo karI kAmadeva zrAvake jIvanAMte kAmazatrune svayaM kulAla chatAMya prabhujIne potAnI dukAnomAMthI parAbhavita karatI eka mAsanI saMlekhanA karI devagati sAdhI mATInA pITha, laka, vAsaNo, ghaDA vagere pratibhAbhI che. ekAvatArI devAtmA temano jIva devalokanuM cAra palyopamanuM puNyopArjana karela ane traNa kroDa suvarNamudrAnA svAmi te AyuSya bhogavI mahAvideha kSetrathI mAnavAvatAre mokSe zrAvake sapanI bAra aNuvrato avagrahaNa karI pote kuMbhAra sIdhAvaze. pUrvakALamAM sAdhanAmAM bAdhanA svarUpa chatAMya mAnavabhavane sArthaka karatAM devagati meLavI che. aMtarAyone ArAdhaka zrAvako paNa sahetA hatA, tethI pratimAdhArI zrAvako jovA maLatA hatA jemane te te 4. zAsanarakSaka zeTha zAMtidAsajI upasargonA vaLataramAM urdhvagatio paNa maLela che. parivAra 3. zabdAlaputrano mithyAtva tyAga jinazAsananA javAhara jevA kevalaparyAyanA trIsa varasanA vicaraNa daramyAna kAzI, dedAzAha, kauzala vagere 18 dezanA rAjA, amAtyo ane prajAjanoe to pethaDazA ane jaina dharma svIkAryo ja paNa sAthe prabhu mahAvIra thakI bodha pAmI jhAMjhaNazA aneka khaMDIyA rAjA, senApatio ane nagarazreSThIonI jema jevA dAdAdasa dhanADhya zrAvakoe paNa paramAtmAne potAnI sAdhanAo pitA ane samarpita karela. temanA nAmo che AnaMda, kAmadeva, culanIpitA, putranI tripuTI surAdeva, cullazataka, kuMDakolika, zabdAlaputra, mahAzataka, jevA nikaTanA naMdinIpitA, lAMtakapitA. daseya zrAvako custa jinadharmI banI samayamAM ekAvatArI deva banyA che. akabaranA paNa temAM zabdAlaputra to polAzapura nagaranI nikaTamAM zAsanakALa daramyAna thaI gayA zeTha zAMtidAsa, zeTha ja mATInA vAsaNo vikretA pAMcaso dukAnono mAlika hato. lakSmIcaMda ane zeTha khuzAlacaMda. te mevADI sisodiyA AjIvikamata pracAraka gozALAno parama bhakta hato paNa jyAre vaMzanA kSatriyo chatAMya jaina tIrthonA atyaMta rAgI hatA. vIraprabhu sahastrApravana nAmanA udyAnamAM samovasaryA tyAre koI bAdazAha akabaranA putra salImane pitA sAthe vAMdho paDyo Jain Education Intemational Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro temAM rANI jodhAbAI je akabaranI begama ane salImanI mAtA hatI teNIe dilhI choDI dIdhuM ane ahamadAbAda bAvI gaI tyAre jinazAsananA rAgI zeTha zAMtidAse potAnA baMgale Azraya ApavAthI ane sArI AgatA-svAgatA karavAthI jainonA saMbaMdha muslima bAdazAha sAthe sArA banI gayA hatA. jodhAbAIe zAMtidAsane potAnA bhAI mAnI lIdhA, tethI jyAre pitA akabara ane putra salImanuM samAdhAna thaI gayuM tyAre jodhAbAI dilhI pAchI vaLI ane teNIno putra zeTha zAMtidAsane joharI mAmA kahevA lAgyo ane bAdazAhe paNa zAMtidAsa zeThanI vyavahAra kuzaLatA dekhI temane ahamadAvAdanA nagarazeTha jAhera karI dIdhA. balke ahamadAvAdathI paMdara hajAra jAtrALuono cha'rI pALato saMgha siddhagirinI jAtrA mATe kADhyo tyAre ghaNI badhI sagavaDa to akabara bAdazAhe pUrI karI ApI. paNa te pachI akabara ane jahAMgIra pachI vi.saM. 1645mAM zAhajahAMe amadAvAdanA sUbA tarIke niyukta karela auragaMjhebe jyAre dharmajhanUnI banI zeTha zAMtidAsanuM ciMtAmaNi pArzvanAthanuM jaina maMdira rAtorAta masjidamAM pheravI nAkhyuM tyArathI AghAta pAmelA zeThe zAhajahAMno saMparka karI akabara sAthenA saMbaMdho yAda karAvI vRddhAvasthAmAM paNa tIrtharakSAnA pharamAno bahAra kaDhAvI vi.saM. 1659nI sAlamAM sittera varasanI uMmare potAno vAraso putra lakSmIcaMdane soMpI paraloka gamana karyuM, paNa te pUrve vi.saM. 1658nI sAlamAM murAda ane zAhajahAMne paNa kedakhAne dhakelI auraMgajheba jyAre dilhIno bAdazAha banI beTho tyAre svargagamana pUrve ja zAMtidAsa zeThe putra lakSmIcaMda zeThane auraMgajhebathI cetatA rahevA sUcanA karI dIdhI, svayaM aMtimayAtrA pUrva auraMgajhebane maLI AvyA, ne dilhI jaI jhaverAtonuM najharANuM navA bAdazAhane dharI khuza karI dIdhA ne badalAmAM murAda nAmanA gujarAtanA sUbAe je rakama zatruMjaya girirAjanA adhikAranI sanada mATe lIdhela, te rakama pAchI meLavI lIdhI, balke auraMgajhebe zeTha zAMtidAsanI dharmabhAvanA, vRddhAvasthA ane akabara bAdazAha sAthenA sArAmAM sArA saMbaMdhonI mUlavaNI karI svecchAe Abu, giranAranA pahADo paNa zatruMjaya gAmanI jema pAchA bheMTa karI dIdhA. uparAMta dara varase zeTha zAMtidAsanI bhAvanA mujaba navA pharamAna kADhI ApavA hoddedArone sUcanA karI, paNa te pachI zeTha zAMtidAsa to phakta eka varasa ja jIvyA tethI AgaLanuM kArya zeTha lakSmIcaMde upADyuM, auraMgajhebanI jema ja tenA putra Jain Education Intemational 193 bahAdurazAha bAdazAha tathA jahAMdarazAha jyAre bAdazAha thayA tyAre te beune paNa mitrasaMbaMdhathI bAMdhI rAkhyA ne zatruMjaya vagere tIrthonI rakSA mATe sanado meLavatA rahyA. te pachI to jahAMdarazAhano vidroha jyAre saiyada baMdhuoe karyo tyAre dilhInA takhta goThavAyelA saiyadabaMdhuone paNa Arthika sahAya ApI saddhara karI dIdhA. jevI dIrgha dRSTi sva. zeTha zAMtidAsanI hatI te ja vAraso zeTha lakSmIcaMdane maLyo ane tevI ja vizALatA temanA putra khuzAlacaMda zeThamAM UtarI. tene kAraNe te samayanA ahamadAvAdanA sUbA akhatyArakhAMe jyAre caitra suda terasanA prabhu mahAvIradevanA janmakalyANakanA varaghoDA mATe paNa prathamavAra ja paravAnagI mAMgavAnI sUcanA mokalI tyAre zeTha khuzAlacaMde nArAjagI vyakta karI paravAnagI vagara ja varaghoDo kADhIzuM tevo saMdeza sainika sAthe mokalyo, irSyALu akhatyArakhAMe zeThane ja keda karavA pacAseka jeTalA ghoDesvAra mokalyA, jene zeThanA pAMcaso Araba sainikoe zeThanI poLathI dUraja bhagADI mUkyA. vAta vaNasI ne sUbAe moTI phoja utArI. ahamadAvAdamAM yuddha jevuM vAtAvaraNa sarjAtA mahAjana bhegu thayuM ne sUbAne samajAvavA badhAya gayA, paNa te vaTamAM rahyo ane aMte zarta mujabe zeTha khuzAlacaMda jyAre tIrtha-maMdiro tathA saMghanI rakSA hetu traNa divasamAM ahamadAvAda choDI pethApura nikaTanA vAsaNA gAmamAM cAlyA gayA tyAre ja sainya pAchuM kheMcyuM, yuddha TaLyuM ane ahamadAvAdamAM pharI zAMti sthapANI. zeTha khuzAlacaMde to dilhInA saiyada baMdhuono tarata saMparka karI akhatyArakhAM sUbedArane joradAra Thapako apAvyo ne pote pAchA ThAThamAThathI ahamadAvAdamAM praveza pAmyA te pachI paNa rAjakIya uthalapAthalane kAraNe jyAre AkhAya ahamadAvAdane lUMTavA marAThA tUTI paDavAnA hatA tyAre temane paNa puSkaLa dhana ApI pAchA vALyA, jenA kAraNe amadAvAdanA hindu ane muslima vepArIoe zeThanA vaMzavelAne seMkaDe cAra AnA mAla veMcANa upara bharI sarabhara karavAnuM nirNita hatuM. akabara sva. zeTha zAMtidAsa ane sva. zeTha lakSmIcaMdanI jema sisodIyA vaMzanA zeTha khuzAlacaMde paNa bAdazAhanA vaMzavelA sAthe saMbaMdho jALavI rAkhI pratyeka tIrthanI rakSA to karI paNa jyAre sattA marAThAonA hAthamAM AvI tyAre temanI sAthe paNa Arthika dAna Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 jina zAsananAM vyavahAra jALavI jainasaMghano mobho jALavI rAkhyo hato. te kaivalyalabdhinA prasaMgane vadhAvatAM zAsanadevIe tyAM padhArI traNeya zrAvakaratno vartamAnakALanA ArAdhako-prabhAvako mATe sAdhuveSa samoM ane kevaLI nAgaketu bhagavaMtanI arcanA karI. AdarzarUpa kahI zakAya, tathA sarakArI galata mAnyatAone kema zrAvakadharma vyavasthita bajAvatAM kevaLajJAna sadhInI TALavI tenI kuneha dRSTi keLavI zakAya tevA che. saMprApti eka asAmAnya apUrva prasaMga che. gRhasthaliMgathI 5. zrAvakane pragaTela paMcamajJAna siddhi prApta karavAmAM apavAdika prasaMgo jaina kathAnuyogamAM jovA maLaze. pUrvabhavanI sAdhanA to ThIka paNa phakta bhAvanA paNa kevI akabaMdha saMskAra banI cAle che tenuM draSTAMta pAtra hoya to te 6. rAjA kumArapALanI gauravagAthA che zrAvakaziromaNi nAgaketu. zokya mAtanA maraNAMta trAsathI kalikAlasarvajJa pU.A.bha. hemacaMdrAcAryanI cAritramaryAdA phakta aTTamanA tapanI bhAvanA sAthe maraNa-zaraNa thayela hatI paNa temanA ja zramaNopAsaka jIvadayAnA pratipAlaka nAgaketuno jIva caMdrakAMta nagarImAM sakhI nAmanI zrAvikA ane kumArapALa mahArAjAe AcArya bhagavaMtanuM bAkInuM kArya mAthe zrIkAMta nAmanA zrAvakane tyAM janma pAmela. paryuSaNa nikaTamAM laI lIdhuM. te samaye zAsananI dIpajayotane jhaLahaLatI rAkhavA AvatAM aThThamatapanI vAto gharamAM cAlatI suNI ghoDIyAmAM rAjA kumArapALe potAnI jIvanacaryAmAM jIvadayAne kendramAM rahela bALazrAvakane jAtismaraNa jJAna thaI gayela. ArAdhanAmAM rAkhI je zAsanaprabhAvanA karI che, tenI yazogAthA aThThamanA traNa upavAsa karatAM mUcha AvI javAthI Aje paNa gavAya che. behoza banI gayela jene mRta saMtAna samajI gharavALAoe jenA aDhAra dezanA rAjyakALamAM aDhI lAkha doDAone jaMgalamAM jaI dATI dIdhela paNa bALatapasvInI sevAmAM paNa ukALeluM pANI pIvaDAvAya, azvasavAra paNa ghoDAnI pITha dharaNendra brAhmaNa vezamAM AvI tenI rakSA karI. nAgaketu jevA pakhAlI pachI ja savArI kare, mArI zabdano prayoga paNa koI sukomaLa apatyanA mRtyunA AghAtathI pitA zrAvaka to kharekhara na karI zake, uparAMta eka tuccha maMkoDA khAtara cAlu pauSadhamAM mRtyu pAmI gayA ane rAjA dvArA aputrIyA gharanI mAla- potAnA paganI cAmaDI paNa UtaraDI letAM jemane kSobha na thAya milkata kanja karavAnI gatividhi thatAM ja dharaNendra tyAM padhArI ane eka bokaDA jevA tiryaMcane bacAvavA devIno prakopa sahana rAjAne jIvita nAgaketunA darzana karAvI te bALakane karI potAnI kAyA upara koDha roga vahorI levA dharAra taiyAra caramabhavI tarIke jAhera karyo. Ama nAgaketu bALapaNathI ja thayA, paNa jIvahiMsA thavA na dIdhI. rAjasanmAnanA bhAgI banyA. kahevAya che ke bhAratanA ja eka vibhAga kAzmIramAM ekadA eka niraparAdhI vyakti je marIne vyaMtara thayela pachAta varganAM loko puSkaLa mAchalIone khAI jAya che ane teNe krodhAvezamAM tyAMnA rAjA vijayasenane siMhAsanethI rAjA paNa te vyavasAyane protsAhana Ape che, tevuM jANI tyAM gabaDAvI rakta vamana karato karI dIdho ane nagarInA nAza potAnuM rAjya na hovA chatAMya kumArapALa rAjavIe eka karoDa mATe AkAzamAM vizALa zilA vikurtI hatI tyAre paNa sonAmahora bheTamAM mokalI dUta sAthe kAzmIranA rAjAne nAgaketue yuvAvasthAmAM prajArakSA hetu potAnA puNyaprabhAvathI hiMsAnivAraNano saMdeza saprema pAThavyo. dUtanAM mIThAM vacanoe zilA hAthamAM addhara jhIlI laIne vyaMtaranA prakopane zAMta kAzmIraja narezanI AMkha kholI dIdhI ke gujarAtamAM beThelo karela. rAjA mAre tyAMnI zubhaciMtA kare to mArI potAnI zuM pharaja? sAcI bhAvanAno vijaya hato. kAzmIranA rAjezvare bIjI eka temAMya abhUta ghaTanA e banI che ke jinAlayamAM karoDa mudrA pAchI ApI dUtane pAcho pATaNa mokalyo. paramAtmAnI puSpapUjA karatAM karaDela sarpa ane kAyAmAM masthamArI baMdha karavAmAM AvI ane ahiMsA paramo dharma sAthe vyApela viSanI paravAha karyA vinA teo nizcala manathI jaina zAsanano DaMko vAgI gayo. zubha dhyAnamAM rahyA. jotajotAmAM haLukarmI temane kSapakazreNI lAdhI ane zrAvakapaNAmAM ja pAMcamuM pUrvabhavano itihAsa tapAsatAM kumArapALa rAjavIno kevaLajJAna utpanna thaI gayuM. vagara saMyame siddhi jevI AtmA jayatAka nAme lUMTArU hato jeNe sArthavAha dhanadatta dvArA Jain Education Intemational Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 195 jayatAkanI sagarbhA patnInI hatyA karI dIdhA pachI jayatAka aMgacaranA dekhI bhavya bhAvanAothI AtmA bhAvita karI lAcAra banI AcArya yazobhadrasUrijInI nizrAmAM gayo hato. dIdhela tathA eka jinAlayasarjanamAM 96 koDa sonaiyA vyaya karI tyAM oDhara nAmanA jinadharmI zrAvakane tyAM nokarI karatAM svayaM dIdhela ane dararoja bapore koThAdhipati zrImaMto sAthe pUjA paNa dharmAnurAgI banela ane zreSThIe baMdhAvela jinAlayamAM karavA jatA hatA. mULanAyakanI pratimAjI 125 AMgaLa svadravyathI phakta 18 puSpo kharIdI UchaLatA bhAve jinabhakti UMcI hatI. 24 pratimAjI ratnanA, 24 sonAnA ane 24 karI temAM A bhavamAM 18 dezanI sattA mAlikI maLI. rUpAnA bhagavAna bharAvela hatA. te pachI to 1444 nUtana A. yazobhadrasUrijI teo ja ka.sa. hemacaMdrAcAryajI jinAlayo banAvyA. 1600 maMdironA jIrNoddhAra karAvyA. 21 banyA. oDhara udayanamaMtrI banela ane jayatAkano jIva rAjA vizALa jJAnabhaMDAro banAvyA. zrutabhakitathI prabhAvita devoe kumArapALa, sArthavAha dhanadatta te ja mRtyu pAmI siddharAja AvIne AcArya bhagavaMtane tADapatro lAvI Apela hatA. jayasiMha banela. paNa cheka pacAsa varasa jevI pAkaTa vaya sudhI 700 lahiyAo pAse 45 Agamo lakhAvyA. kumArapALa somezvara mahAdevanA bhakta ane zivazaMkaranA triSaSTizalAkA purUSa caritranI 21 prato lakhAvI sonAnI upAsaka hatA paNa somezvaranA maMdiranA jIrNoddhAranA kAryamAM syAhIthI sAta prato AgamonI lakhAvela. sAdharmika bhakti vighna dUra karavA dArU-mAMsa tyAga karela ane pAchaLathI mATe lAgaTa 14 varaso sudhI pratisAla eka-eka kroDa vAparyA mahAdevanA maMdiramAM ja mahAdevanA mukhe hemacaMdrAcAryajI hatA. gijhanIno bAdazAha cAlu cAturmAsamAM khAkramaNa laI gurUdevanI prazasti sAMbhaLI jaina dharmI banela hatA. te pachI to Avyo toya lIdhela dizAparimANa vrata na mAMgela. nitya jinadharmathI evA raMgANA ke paramAInuM birUda paNa pAmyA. ekAsaNA, brahmacarya pAlana, paranArIsahodaratA vagere temanA guNothI teo zobhatA hatA. jyAre siddhagirijIno pitAnuM nAma tribhuvanapALa, mAtA kAzmIrA devI ane cha'rI pALato saMdha kADhyo tyAre saMskRtamAM prabhustuti karela ke patnInuM nAma bhopALadevI hatuM. gurudevanI bhaviSyavANI he bhagavan! 18 dezanI mAlIkI laI mane tArA zAsananuM pramANe ja vi.saM. 1199nA divase mAgasara vadI cothanA bhikSupaNu de. suvarNasiddhi dvArA anekone jinadharmanA rAgI zubha divase pATaNathI rAjagAdI upara rAjyAbhiSeka banAvavA niSphaLa prayAsa paNa karyo hato. thayela, te pUrve A. bhagavaMte tenA upara AvI rahela maraNAMta upasargathI tenI rakSA karAvela tethI ane vijaLI tAraMgAnA bhavya jinAlayanA sarjana karanAra paDavAthI rANInuM maraNa paNa potAne jIvanadAna prApta kumArapALe vi.saM. 12mAM dehatyAga karyo ane thayela. tevI ajabagajabanI ghaTanAe kumArapALanuM mana svargagamana pachInA bhavamAM padmanAbha tIrthakaranA gaNadhara banI mokSe sIdhAvaze. jItI lIdhuM hatuM. devabodhi nAmanA saMnyAsInA pATaNAgamana pachI tenA 7. vimalakumAra camatkArothI pAchuM mana zevadharma tarapha AkarSAyela paNa sAme kyAreka devI-devatAo paNa mAnavalokanA mAnavInI hemacaMdrAcAryajIe paNa vAgabhaTTamaMtrInI hAjarImAM parIkSA-kasoTI karI letA hoya che, to kyAreka pralobhano kumArapALane potAnI divyazaktithI covIza tIrthakaronA dekhADI satyanI cakAsaNI paNa. te paikInI eka satya ghaTanA che. sAkSAta darzana samavasaraNanI zobhA sAthe karAvela uparAMta paramAtmA neminAthajInI adhiSThAyikA aMbikAdevI kumArapALane tenA pUrvajonA darzana karAvI sAmasAmI vAto ekavIsa varasanA bharayuvAna vimalanI parIkSA levA suMdarInuM paNa karAvela paNa te to phakta A. bhagavaMta potAnI sAta svarUpa laI sAme AvI, kAraNa ke AkAzamArge jatAM temaNe kaLAmAMthI eka kaLA hatI jenuM nAma hatuM indrajALa. sadAcArI yuvAna vimalanuM rUpa-teja ane bhAgya custa jainadharmI rAjA banI gayA pachI avadhijJAnathI jANI tenAmAM rahelA brahmacarya guNanI tribhuvanapALavihAra jinAlaya banAvela. A. bhagavaMtanI parIkSA karavA mAnavI nArInuM rUpavaMtu rUpa dhAraNa karyuM. labdhithI chae RtuonA phUla devo dvArA jinabhakti mATe vimalakumAra te samaye raste cAlato jaI rahyo hato, upasthita karAvyA. AratI utAratA eka divasa bhagavAnanI tenI sAme svarUpavAna suMdarI paDI rahI ane praNAma karI Jain Education Intemational Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 vinaya darzAvyo. vimale paNa vinaya karyo ane aMbikA kahevA lAgI ke "vimala tuM svarUpavAna cho tema huM paNa svarUpavAna chuM. phakta eTaluM jaNAva ke tane mArI sAme joyA pachI zuM vicAra Ave che?'' te samaye svarUpavAna kanyAnI AMkhomAM vAsanA-vikAra ane mukha upara vilAsI hAsya ne unmAda hato. vimalakumAranI parIkSA hatI. brahmacaryalakSI te yuvAne aMbikAdevIne javAba Apyo ke "mArI mAtAe mane parastrIne bahena ke mAtA tarIke jovA mATe ja be AMkho ApI che ane trIjI AMkha mAre che nahIM ke te sivAya, trIjI koI dRSTithI joI zakuM, mATe tuM mane kevI lAgatI haze te to tAre ja vicAra karavAnI vAta che.' ATalI ja vAta pUrNa thatAM aMbikA prasanna thaI gaI varadAna ApyuM ane te pachI to vimala devIkRpAthI lATa dezanA daMDanAyaka, jainazAsananA prabhAvaka zrAvaka thayA che, jemanA sAMnidhyathI cha'rI pALatA saMgha nIkaLyA, aneka jinAlayonA jirNoddhArAdi kAryo thayAM. 8. bAhaDa maMtrInI niSThA gujarAtanI bhomakAmAM thoDA ja saikA pUrve thaI gayela bAhaDa maMtrInI kartavyaniSThA jANavA-mANavA jevI che. temanA pitAzrI rAjA kumArapALanA vizvAsu ArAdhaka maMtrI udayana nAme hatA. kyAreka yuddhe javuM paDe toya savAra-sAMjanuM pratikramaNa karanArA hatA. ekadA yuddhamAM ghavAyA ane aMta samaye potAnA putra bAhaDa pAse vacana lIdhuM hatuM ke potAnA maraNa pachI bAhaDa putra zatruMjayanA dAdA AdIzvara prabhunuM daherAsara lAkaDAmAMthI ArasanuM banAve. giranAra tIrthe javA pahADa upara pattharonA pagathiyAM karAve te beu vacana to bAhaDe ApyAM ja uparAMta pitA maMtrIne eka samaye koI bhavAIyAne sAdhuveza paherAvI samAdhi ApavAmAM nimitta banela. bAhaDe pitA maMtrInI maraNottara kriyA karI. Apela vacananI niSThA pramANe sAdhana-sagavaDa vagaranA te jamAnAmAM lagabhaga traNa karoDano kharca karI suMdara ArasanuM jinAlaya siddhagiri upara baMdhAvyuM. kAryamAM aneka muzkelIo naDI paNa badhAyano sAmano karyo, paNa bIjA vacana pramANe giranAramaMDaNa neminAtha prabhu sudhI pahoMcavAnI pagathAra mATe pahADamAM kyAM zilAo mUkavI, kema pagathiyAM baMdhAvavAM te mATe Jain Education Intemational jina zAsananAM zilpIonI kalA paNa zaramAvA lAgI, kAraNa ke Akhoya kAco rasto khADA-TekarA tathA jaMgala-jhADIthI bharela hato. vAMkAcUkA raste pagathAra kema banAvI zakAya? paNa bAhaDa himmata na hAryo. pitAne mRtyu samaye Apela vacana nabhAvavA aMbikAnuM smaraNa karI, zaraNa laI aThThama tapa karyo. trIjI rAtrie aMbikA prasanna thayAM. bAhaDane saMketa ApI dIdho. teja pramANe taLeTIe snAtramahotsava karI jevI jAtrA cAlu karI AkAzamAMthI akSatanI dhAra paDavA lAgI. te te sthAna upara pagathiyAM goThavatAM thoDA ja divasomAM pagathAra racAI gaI, je mATe lagabhaga tresaTha lAkha rUpiyA kharcAI gayA, paNa bAhaDamaMtrI bhalAInuM kArya karI khUba khuza hatA. 9. navakAra tIrthano jIrNoddhAra eka samaDI pAraghInA bANathI vIMdhANI ane AkAzamAMthI kapAyela pataMganI jema laDakhaDAtI hatI. aMta samaya hato ane eka muni mahAtmAnA zrImukhethI mahAmaMgalakArI navakAra mRtyu samaye maLI gayo jenA prabhAve teja ticiNI sudarzanA nAme rAjaputrI banI gaI ane te bhavamAM paNa phakta "namo arihaMtANaM' pada sAMbhaLatAM ja jAtismaraNa jJAna pAmI. pUrvabhavano navakArano upakAra samajAyo, jethI gujarAtanA bharUca nagaramAM potAnA prANapriya navakAranuM smAraka zakunikAvihAra nAmanuM jinAlaya baMdhAvyuM, je Aje paNa zAzvatA namaskAra mahAmaMtranA prabhAvane darzAvatuM te ja sthAne hayAta che, paNa vacagALAmAM te prAcInatIrtha" jirNoddhAranI eka nAnI ghaTanA jANavA jevI che. udayanamaMtrInA putra ambaDane rAjA kumArapALe rAjanA daMDanAyaka nImyA. ekavAra pallIvana vijaya mATe sasainya jatAM rAtrinI nIravatA vacce bhaktAmarano pATha karI rahela temane stotranI aDhAramI gAthA "nityodayaM dalitamohamahAndhakAra" bolatAM cakrAdevIe pragaTa thaI caMdraprabhunI pratimA ApI, je caMdrakAMtamaNinI hatI. varadAnamAM niHsRhi ambaDe phakta jinapUjA hetu nAgaravelanAM pAna maLatAM ja rahe tevI labdhi mAMgI, jethI jIvananA aMta sudhI tAmbula badheya durlabha thavA chatAMya temane devInA prabhAve roja pAna maLatAM rahyAM ne pUjA akhaMDita thatI rahI. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 197 pallIvananA vijaya pachI rAjA kumArapALa ativizvAsu gurudeva abhayadevasUrijIne mAnabhera bolAvI nUtana ambaDa sAthe maMtraNA karI potAnA zatru mallikArjunanI upara jinAlayanI pratiSThA navAMgI TIkAkArazrInA varadahaste vijaya mAMgyo. ambaDe yuktithI vijaya meLavyo je sAthe karAvI. devI cakrezvarInI paNa sthApanA karAvI. navAMgI mallikArjunanuM maraNa thayuM, tenI uttama vastuo kaje karI TIkAnAM pustako lakhAvyAM. saMghapati banI saMgho kaDhAvyA. jyAre ambaDe kumArapALa mahArAjAne soMpI tyAre rAjAe jIvanamAM saMdhyAveLAthI aMtasamaya sudhI khUba-khUba emane "rAjapitAmahanI padavI ApI, paNa ambaDanI mAtA dhamarAdhanAo vadhArI. mahenata karI paiso kamAtAnA mAthethI lagIra prasanna na thaI. karavero mApha karAvI dIdho. jinazAsananI khUba prabhAvanA karI. itihAsa kahe che ke mAtA sAme bALabhAvathI rahI bhaktAmara stotranA nityapAThI jiNahAka upara cakrezvarIdevInI mAtAnA mananI icchA pUrI karI prasannatA pradAna karavA kRpA varasatI rahI hatI, tethI camatkAranI anubhUtivALA te ambaDe navakAra tIrtha zakunikAvihArano jIrNoddhAra evA zrAvaka thakI anekone jainadharmanA siddhAMto prati zraddhA vadhI ane sau lAbhAnvita thayA che. ThAThathI karAvyo ke kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcAryajIe abaDanA te sukRtadAnanI mukta mane prazaMsA karI che. 11. zikharajI tIrtharakSaka zrImAna 10. dhoLakAnA daMDanAyaka jiNahAka bahAdurasiMhajI zreSThI zrI sametazikharajI tIrthanI rakSA mATe divaMgata A.bha. gujarAtamAM Avela dhoLakA, jyAM nikaTanA bhUtakALamAM hirasUrIzvarajI ma.sA.thI laI atyAra sudhImAM aneka zrAvakoe jyAre rAjAzAhI hatI tyAre te dharmanagarImAM zrImALI zeTha paNa yogadAna ApyuM che. jhariyAnA rAjAoe paNa pAhano putra jiNahAka nAme bhakta zrAvaka thaI gayo. eka tIrthakaronI kalyANaka pAvanabhUmine khUba nikaTathI rakSI samaye jiNahAka ghInA ghADavA, pAsanA kothaLA uparAMta che. vacalA aMgrejonA kALamAM kalakattAnA bAbusAheba ghAsano vepAra karI sapta dhanapuruSArtha karI kamAto hato. bahAdurasiMhajI jeo ati dhanADhaya hatA, sAthe dharmapremI. temaNe paNa aMgreja ophisaro sAthe sArAsArI rAkhI dharmano atyaMta rAgI chatAMya paisAnI ciMtAmAM te duHkhI raheto zikharajI tIrthanuM kArya karAvyAnI ghaTanA banela che, kAraNa hato tyAre A.bha. abhayadevasUrijIne potAnI vyathA ke te kALe aMgrejo jenone satAvI temanuM dhyAna pratikAra jaNAvato. teozrIe lAbhAnulAbha vicAratAM pArthaprabhunI karavAmAM ja vALI nAkhavA mathatA ane navAnavA phatavA kADhatA vizeSa pUjA tathA bhaktAmarano nityapATha karavA jaNAvyuM. hatA. ekavAra zikharajI upara ja katalakhAnuM bAMdhavAnI vAta bhAvapUrvaka dararoja pUjA tathA stotrapATha karatAM eka divasa mukANI je mATe jagyA jovA ophisaronI TukaDI AvavAnA bhaktAmaranI batrIsamI ane tetrIsamI gAthA bolatAM ja samAcAra maLyA. camatkAra thayo ne cakezvarI devInI pratihArI devIe jiNahAkane dhanavAna banAvavA eka ratna bAMdhI ApyuM, Agale divase ja samAcAra bahAdurasiMhane maLyA. tarata jenA prabhAve jiNahAkanI hAka ane dhAka AkhAya gujarAtamAM koI upAya na jaNAtAM eka yojanA guptapaNe banAvI nAkhI. vadhavA lAgI. coro to temano paDachAyo paNa nahotA joI zikharajInA mukhya sthAne sijUranA DhagalA mukAvI dIdhA tethI zakatA, uparAMta pATaNanA rAjA bhImadeve to jiNahAkanI aMgrejo koI paNa jagyA pasaMda na karI zakyA, kAraNa ke jyAM yazogAthA sAMbhaLI jiNahAkane potAnA daMDanAyakanI padavIthI juo tyAM devI-devatAnI beThaka che, ema rajUAta thatI rahevAthI vibhUSita karI dIdho tethI padavIdhArI jiNahAke dhoLakAmAM ophisarone katalakhAnAnI yojanA paDatI mUkavI paDI. AvyA pachI potAnI bhakti ane zaktithI AkhAya kudaratI tIrtharakSAno lAbha bahAdurasiMhajIne maLI gayo. gujarAtamAM durAcArIone herAna-parezAna karI dIdhA hatA. je kahevAya che ke te ja garbhazrImaMta cokhkhA ghInI pUrI gurudevanI kRpAthI lakSmI vadhI te ja upakArano badalo vALavA khAvAnA AgrahI hatA. dareka navI pUrI taLatAM vIsa-paccIsa dhoLakAmAM kaSaparananI pratimA bharAvI, dhoLakAmAM ja tolA navuM ghI rasoIyAne umeravuM paDatuM tevI sUcanA apAtI Jain Education Intemational Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 jina zAsananAM paNa hatI. bAbujInA moTA dIkarAne te rIta na gamatAM ekadA tema sarva AcArya bhagavaMtonI ekamatI vacce dhanasaMpanna, yuvAna badhIya pUrI eka ja ghImAM taLAvI nakhAvI, jethI svAdaphera ane vrattadhArI dhanAzA upara saMghamALanI varaNI thatAM sakaLa thavAthI zeThajIe rasoIyAne phaTakAravA haMTara maMgAvyo. zrIsaMghamAM AnaMda ane harSaghoSa vyApI gayo. rasoIyAe DaramAM temanA ja moTA putranuM nAma jAhera karI 13. motIzA zeThane camatkArika paraco , dIdhuM. zeThajIe putrane dhamakAvI nAkhyo ane jyAre pitAjInI AjJA-maryAdA toDavAnI bhUla badala putre mAphI mAMgI tyAre TUMka samaya pUrve ja ja zeThajI zAMta paDyA. AvI jAhojalAlImAM bahAdurasiMhajI mubApurI tarIke oLakhAtI jIvyA hatA. muMbaI mahAnagarImAM motIzA nAme zreSThI thaI gayA, jemaNe 12. zreSThI dhanAzA jema bhAyakhallA mukAme bhavya rANakapuranuM daherAsara 1444 thAMbhalAo vacce Aje jinAlaya baMdhAvyuM che, tema paNa susajja che. dhanAzA zrAvakanA jIvananuM je mahAsukRta pAlitANAnI nava TUMkomAM ! kahevAya che tathA je tIrthanA darzana karavA khAsa videzathI paNa motIzAnI TUMka tarIke teonI loko Ave che te jinAlaya Avela svapnathI sUcita devavimAna ciraMjIvI smRti UbhI rahI gaI jevuM nirmita thayuM, jemAM te jamAnAnA abajo rUpiyA kharcANA che. che. kahevAya che dilanA dAtAra dhanAzAnI hAjarImAM ja te tIrthasvarUpa jinAlayanA teoe jIvanamAM evAM viziSTa sukato karI dIdhAM che ke sarjana pachI taratamAM teoe siddhAcalajI tIrthano cha'rI pALato maraNapathArI vakhate paNa samAdhi rahI kAraNa ke pUrA lAkha saMgha kADhyo, jemAM sArI saMkhyAmAM caturvidha zrIsaMgha joDAyelo rUpiyAnuM deNadAro pAsethI nIkaLatuM leNuM paNa temaNe paralokanA hato. jogAnujoga jyAre te saMdhe pAlitANA gAmamAM praveza bhAthAnI jema mApha karI yaza meLavyo hato. karyo, tyAre bIjA paNa nagaromAMthI anya vIseka cha'rI pALatA ekavAra eka kasAInA hAthathI nirdoSa gAyane saMgho sAthe saMghapati padhAryA hatA. badhAya saMghanA adhipati choDAvavAmAM joItI rakama ApavAnI taiyArI darzAvI chatAMya prabhAvaka AcArya bhagavaMto hatA ane nizrAvartI saMghapatiothI jyAre kasAI na mAnyo tyAre rahama choDI cokIdAra mokalI laI zrAvako paNa khUba dhanADhyuM. tethI zatruMjaya upara saMghamALa tene dhamakAvela. mAmalo jIbhAjoDIthI mArAmArI upara pahoMcI paheravAnI uchAmaNI mATe jyAre vicAraNA thaI tyAre rUpiyA- gayo ane krodhAvezamAM cokIdAre kasAIne peTamAM mukkAo mArI paisAthI bolIo karI saMghamALa ApavAne badale, saMghapationA bebhAna karI dIdho. kSaNomAM to tenA prANapaMkheru paravArI gayAM. bhAvi sakatanA AdhAre te lAbha ApavAno nirNaya levAyo jethI korTamAM mAmalo gayo, tyAre motIzAnA kahevAthI potAnI bhUla phakta dhanamUcha ja dUra na thAya, paNa guNaprAptinuM paNa svIkAravA chatAMya korTe phAMsInI sajA cokIdArane phaTakArI. vAtAvaraNa sarjAya. dayALu zeTha vacce paDyA. nyAyAdhIzane spaSTa jaNAvyuM ke koIka zreSThIe navAM jinAlayo baMdhAvavAnuM jAhera guno cokIdArano nahIM paNa mAro che. mArA AdezathI teNe karyuM. koIe karoDonuM dAna jAhera karyuM. koIe navA cokIdAra sAmuM paDatA prANa khoyA che. vaLatA cukAdAmAM phAMsInI cha'rI pALatA saMghanI jAherAta karI, jyAre eka dhanADhaye sajA motIzA zeThane ApavAmAM AvI. jAheramAM phAMsInI vidhi potAnA putrano moha jato karI dIkarAne cAritra karatAM jallAde zeThanI aMtima icchA pramANe temanA ja apAvavAnI sahamati ApI sukRtanI jAherAta karI. baMdhAvelA motIzA daherAsara bhAyakhallAmAM aMtima pUjA karavA AvA samaye zreSThI dhanAzA paNa dharmapatnI sAthe hAjara javA rajA ApI. te divase motIzA paNa bhAvavibhora banI thaI gayA ane zrAvaka-zrAvikAe paLavAramAM ja vividha aSTaprakArI pUjA karI cAmara laI khUba nAcyA. saMghonI hAjarImAM maMtraNA karI bharayuvAvasthAmAM sajoDe prabhubhaktiprabhAve phAMsInA samaye ja mAMcaDo tUTI AjIvananuM brahmacaryavrata aMgIkAra karI lIdhuM. kahevuM na paDe gayo. mahArANI vikToriyAe bIjI-trIjI vAra phAMsI Jain Education Intemational Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro phaTakArI tyAre paNa pharI pharI karela bhAvapUjA pratApe mAMcaDo tUTato rahyo. camatkArane jhUkI jaI phAMsI radda thaI gaI, balke zeThanA AdezathI sarakAre anekonI phAMsInI sajA radda karI. aMte polIso sAthe gunegAronI binazaratI muktinA kAraNe vivAdo sarjAI jatAM phAMsInuM sthAna ja badalI nAkhavAmAM Avela. . 14. jIvadayApremI ratibhAI nikaTanA bhUtakALamAM vaDhavANa vatanamAM thaI gayela ratilAla jIvaNalAla abajI zrAvakanA jIvanamAM dharmasiddhAMtanI custatA jANavA jevI che. teo ghareNAMnA vepArI chatAMya rAtribhojana vagere pAponA pakkA tyAgI hatA. ekavAra temanA zeTha hukamIcaMdajI indorathI pacAseka jeTalA sadasyo sAthe ratibhAIne tyAM mahemAna banyA tyAre sAMje pAMca vAgye bhojanapANI patAvI devAnI zarta rAkhI, paNa kamanasIbe zeThanI gADI rastAmAM khoTavANI ane badhAya moDA paDyA tyAre potAnI siddhAMtavAditA TakAvI koIneya rAtre bhojana na ApyuM. parivAranA badhAyanI nArAjagI vahorI paNa pote ekanA be na thayA. rAtre mahAjana hukamIcaMdajInuM bahumAna hatuM te pUrve zeThe ratibhAI pAse phakta 5-7 laviMganA TukaDA mukhamAM rAkhavA mAMgyA. te paNa temaNe na ApyA, apAvyA. badhAyane bhaya hato ke AjanA bahumAna kAryakramamAM kaMIka navAjUnI thavAnI, paNa jyAre hukamIcaMdajIe jAheramAM ratibhAInI dharmaprakharatAnI prazaMsA karI tyAre tALIo vAgavA lAgela. dIkarInA lagnaprasaMge paNa sUryAstanI phakta dasa miniTa pUrve Avela jAnaiyAone bhojana karAvavAne badale phakta cA-pANI pAyAM, bolAcAlI thaI paNa rAtribhojana nahIM karAvuM tevI zarta UbhI ja rAkhI. zikharajInI jAtrA vakhate sarpaDaMsa thayo, chatAMya sahavartIe Apela barapha ghasavA mATe na vAparI pIDA sahana karI. sAraNagAMThanuM oparezana paNa klorophorma sUMghyA vagara sabhAna avasthAmAM karAvyuM. uparAMta cAlu TAMkAnA darda vakhate paNa nikaTanA daherAsare jaI darzana karI hospiTala pAchA AvI javA lAgyA. DaoNkTaro paNa herata pAmI gayA. vaDhavANanA rAjAe vRddha ghoDAone khADAmAM utArI khatama karI devAnuM je kAvatruM racela tenA virodhamAM pote khADAmAM kUdyA, hAtha bhAMgyo 199 tenI paravAha na karI paNa badhAya ghoDAone goLIthI ThAra thatAM bacAvI ahiMsA paLAvI. aMte svayaM vaDhavANa jaina saMghanI peDhInI jAjama upara ja hisAba lakhatAM lakhatAM mRtyu pAmI gayA. custa dharmI, jIvadayApremI, pApothI bhavabhIru tathA zuddha cAritravAna zrAvaka tarIke temanuM nAma khUba gavAya che. 15. zeTha hemarAja jinazAsanamAM mahAmAMgalikarUpe mahAmaMtra navakAra pachI cAreya phirakAone mAnya bhaktAmara stotrane loko hoMzathI gAya che. kAraNamAM jyAM camatkAra tyAM namaskAra e duniyAno sanAtana kAyado che. chadmastha jIvone dharma mArgamAM AvavA AvA AkarSaNonI khUba jarUra paNa paDe ja che ane Aja sudhI paNa mahAprabhAvika bhaktAmaranI pratyeka gAthAthI koIne koI sthAne AzcaryakArI prasaMgo banyAnI hakIkato bahAra AvI che te mATe zeTha hemarAjano satya prasaMga atre prastuta che. dhArAnagarInA vidvAna rAjA bhojane tyAM kavi mAgha, kavi bANa, kavi mayUra, kavi dhanapALa vagere paMDito khUba AdarasanmAna pAmanArA banyA hatA kAraNa ke rAjana svayaM jJAna premI hatA. ekavAra kavi mayUra ane bANa vacce vadhune vadhu inAma meLavavAnI lAlasAmAM spardhAbhAva utpanna thaI gayo. tethI kavi mayUre bANakavinI patnInA zApathI vyApI gayela koDha rogane sUryadevanI pUjA karI dUra karyo jyAre kavirAja bANe paNa potAnI zakti pradarzanamAM mUkatAM be hAthabe paga kapAvI nAkhyA ane trIjA ja divase devI caMDikAnI vidhipUrvaka sAdhanA karI kapAyela hAtha-paga pAchA meLavI sAva svastha banI gayA. rAjA bhoja ane prajAnA sau te camatkAra dekhI beu kavione namaskAra karavA lAgyA. te daramyAna jainadharmanA rAgI vi dhanapALe AcArya mAnatuMgasUrijIne tethI paNa vadhu zaktimAna sAdhaka tarIke rAjA bhoja samakSa prastuta karyA. zAsanaprabhAvanAnuM suMdara nimitta pAmI AcArya bhagavaMte atyaMta bhAvavAhI dhArAmAM bhaktAmara stotranI racanA karI. aDatAlIsa beDIo toDI nAkhI. jaina zAsanano jayajayakAra thavA lAgyo ane jainetara paMDito sUridevanI ja IrSyA karavA lAgyA, jenA javAbamAM AcArya bhagavaMte pharI navo camatkAra dekhADyo. zrAvaka hemarAja zeThane saunI hAjarImAM UMDA kUvAmAM utAryA ane bhaktAmaranA prabhAve Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 traNa divasa pachI bahAra kema AvI javuM tenI AmanyA jaNAvI. jevA zeTha bhaktAmaranI bIjI ja gAthA bolavA lAgyA, cakrezvarI devI pragaTa thaI gaI. yukti karI devIe parezAna karatA rAjA bhojane nAgapAzathI bAMdhI dIdho ane te baMdhana kUvAmAM rahela zeTha hemarAja ja choDAvI zakaze, tevI AkAzavANI karI ane kharekhara hemarAja zeThe bhaktAmara stotrapAThathI siMcita pANI rAjA bhoja upara chAMTyuM tyAre ja rAjA baMdhanamukta banyA. basa tyArathI jainajagatamAM bhaktAmarastotra cAreya phirakAone samAnarUpe grAhya banI gayuM che. 16. zeTha amRtalAla malukacaMda nikaTanA samayamAM thaI gayelA amRtalAla malukacaMda nAmanA jaina zreSThI, jeo mAMDala gAmanA zeTha tarIke oLakhAtA ane dhArmikatA, nIDaratA, paragajutA tathA sadAcAritAne kAraNe AjubAjunAM kSetro upara paNa prabhAva pAtharanArA banyA hatA. prasaMge-prasaMge ghoDI upara besI zaMkhezvara tIrthanI jAtrA karavA janArA teo anekavAra eka ja raste Avaro-jAvaro karatA hatA paNa eka vakhata nadIkinAre ja cAra lUMTArAo bhegA thaI temane lUMTavA ghoDA upara AvyA. cAra jaNAe zeThane paDakAryA ne badhuMya suprata karI daI zeThajInA dAgInA utarAvI levA dhamakIo ApI. zeTha gabharAyA, paNa tarata ja jAtane saMbhALI svasthatA rAkhI cAreyane pUchyuM ke "AvI lUMTaphATathI keTalA divaso jIvAya? zA mATe AvuM pApakarma karavAnI lAcArI AvI?' tyAre eka bahAravaTiyo bolyo ke gharanAM bairAM-bALako mATe khAvAnA sAMsA che tethI musApharone lUMTIe chIe." amRtalAla zeThe cAreyane so-so rUpiyAnuM dAna apAvavA bAheMdharI ApI ane temAMthI khetI karI be paisA kamAI levA bhalAmaNa karI. zeThanA sAcA bhAvanI asara thaI ane bukAnIdhArI cAreya dAna svIkAravA taiyAra thayA. tarata ja zeThe paMcAsaranI peDhI upara ciThThI lakhI ApI ane eka javAna rUA. cAraso rokaDA laIne AvI gayo. zeThane rajA ApI paNa temanuM nAma-saranAmuM lUMTAruoe jANI lIdhuM. te ja rakamathI khetI karatAM kharekhara sAro pAka Utaryo ne zeThane yAda karI rakama pAchI devA gayA tyAre zeThe temane Jain Education Intemational jina zAsananAM oLakhI lIdhA paNa dAnanI rakama pAchI levAnA badale phakta eTaluM ja kahyuM ke 'jema tame Apela cAraso rUpiyAthI kamANA ne lUMTaphATa baMdha karI che, tema bIjA paNa cAra lAcArone so-so rUpiyA ApI khetInA dhaMdhe caDhAvo, tema pharI rakama pheravatAM rahI bIjAne paNa rakama ApI sAco rasto dekhADo. dAnanI rakama mArAthI pAchI na levAya.'' ane kharekhara tema thatAM te sthAnamAM aneka loko lUMTaphATa vagara jIvavA lAgyAM. 10. zeTha anopacaMdanuM anupama avasAna "bhakti karatAM chUTe mArA prANa, prabhujI evuM mAMguM chuM."----AvA bhaktisabhara stavananI paMkti aneka vAra gavANI ke gavAze, paNa kharekhara jinAlayamAM, tIrthamAM ke sAdhu-saMtonA sAMnidhyamAM ke ochAmAM ochuM navakArasmaraNa sAthenuM maraNa to mAMgyuM paNa na maLe ane jene maLI jAya te to dhanyabhAgI banI jAya. vartamAna kALamAM paNa tevA aneka prasaMgo banatA sAMbhaLavA maLe che ke chaThThuM karIne sAta jAtrA pUrNa thatAM ja siddhagirimAM devagati, zikharajInI yAtrA karatAM paraloka saphara, athavA zaMkhezvara tIrthamAM pUjA karI caityavaMdana karatAM-karatAM AtmA divaMgata thaI javo vagere prasaMgo. tevo ja eka nAno paNa navalo prasaMga banI gayo nikaTanA bhUtakALamAM. aMgrejonA zAsanakALa samaye anopacaMda nAmanA zeTha jainasaMghamAM potAnI pApabhIrutA, dharmacustatA tathA zAsananI prabhAvanAnAM rAgI tarIke oLakhAtA hatA. jIvanamAM khUba ja sArI rIte temaNe dharmArAdhanAo karI-karAvI hatI tethI manathI TharelA zrAvaka hatA. ekavAra pATaNanA giradharabhAI bhojakanA sathavAre siddhAcalajInI jAtrA karavA jatAM vaccovacca hiMgaLAja mAtAno haDo Avyo, tyAM thoDo vizrAma karI vaLI AgaLa jUnA pagakeDInAM raste upara javA lAgyA. vacce pArzvaprabhunI pAdukAnI derI AvI tyAre teo bhojakane upadezavA lAgyA ke "A zatruMjaya upara rAga ane dveSa rUpI zatruo upara jaya-vijaya meLavI aneka AtmAo siddhagati pAmI gayA che. kahevAya che ke kAMkare-kAMkare anaMtA AtmAo siddhine varyA che. anaMtA AtmAoe potAnAM pApone prAyazcitta-pazcAttApanA tApamAM tapAvI kevaLajJAna prApta Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro karyuM che. AvI pAvanabhUmimAM jIvananI aMtima ghaDI bhaLI jAya eTale ke tIrthAdhirAjanA zaraNe mRtyu paNa jene maLI jAya tenA jevo bhAgyazALI koNa?'' bhojake aitihAsika satyamAM hAkAro bhaNyo ne anopacaMda zeThe teja sthaLe temano devaloka thaI jAya to kevuM sAruM tevI icchA vyakta karI ane hakIkata evI banI gaI ke bhojaka te bhAvanAnI saccAI samajI zake te pUrve to te ja samaye anopacaMda zeThe prANa choDI dIdhA. jAtrA karatAM karatAM zeTha paralokanI jAtrAe nIkaLI gayA. 18. DaoNkTara zAMtilAla zAha muMbaI mahAnagarImAM aneka prakAranI sagavaDomAM auSadhIya sagavaDo mATe aneka hospiTalo che. vaijJAnikonI jema spezyAlisTa DaoNkTaro mATe paNa muMbaI prasiddhi pAmela nagarI che. bhAgye ja koI prakAranI upacAra-davA mATe videza tarapha mITa mAMDavI paDe. Aje paNa muMbaInA vAlakezvara vistAranI nikaTamAM AvelI jasaloka hospiTala teno eka purAvo kahI zakAya tema che. jyAre te sagavaDa bharela hospiTalano abhAva hato tyAre paNa mahAnagara muMbaImAM hArTanA oparezana vageremAM niSNAMta tarIke DaoNkTara zAMtilAla zAha prakhyAti pAmela hatA. muMbaImAM hRdayaroganA acchA upacAraka rUpe temanuM nAma hatuM. ekavAra prAcIna sAdhanovALI eka hospiTalanA eka rUmamAM koIka siMdhI dardIne injekzana ApatAM aDadhI davA dehamAM bAkInI aDadhI bahAra pheMkAtI hatI kAraNa ke sIrIja lIka thatI hatI tevA samaye jogAnujoga dardIno siMdhI mitra lokumala mitranI khabara levA Avyo haze, je dhanADhya gharano hato. tenAthI AvAM jUnAM sAdhano na joI zakAyAM ane DaoNkTara zAMtibhAIne paNa khakhaDAvI nAkhyA ke AvA aDadhAM-paDadhAM sAdhanothI dardIonI mAvajata kevI rIte karI zakAya? sAdagImAM mAnatA zAMtibhAI DaoN.thI bolAI gayuM, paisA hoya to sAdhano ja navAM nahIM paNa navI Adhunika hospiTala ja UbhI kema na karI devAya?'' lokumale patnI jasumatI sAme joI DaoNkTarane pUchI lIdhuM "zuM hospiTala bAMdhavA be karoDa joIe?' zAMtibhAIe khulAso karyo ke "jo pAMca karoDa dAnamAM Ave to sAva Jain Education Intemational 201 adyatana saMkula sAthe Adhunika sAdhano lAvI hospiTala UbhI karI daIe." ane kharekhara DokTara zAMtibhAI zAha uparanA vizvAsathI vaLatI paLe ja rUA. pAMca karoDanuM dAna jAhera karI devAyuM. nAma rakhAyuM jasaloka jemAM siMdhI pati-patninA nAma joDAyela che. Aje paNa muMbaInI vikhyAta hospiTala aneka kuzaLa DaoNkTaronuM kendrasthAna banI UbhI che. 19. narazI nAthAnI dhArmikatA mULa kacchanA vatanI narazI nAthAnuM nAma khyAta-prakhyAta che, kAraNa ke dilanA dariyA hatA. phakta loTo-dorI laI bhAgyanA be paisA kamAI levA AvelA teo jyAre yogya AmadAnI mATe puruSArtha karI rahyA hatA tyAre muMbaImAM baMdara upara majUrI karatA mANasone mIThAM pANI pIvA mATe phAMphA mAratA ane herAnaparezAna thatAM joIne dayA AvI gaI. potAnI zaktipramANe majUronA hita mATe dUra-dUrathI pIvAnA mIThA pANInI vyavasthA goThavI ApI. te jaLapuNyanuM kArya karatAM eka zreSThInI peDhIe temane potAne tyAM nokarI ApI, te peDhI hatI gokaLacaMda sAMkaLacaMdanI. tyAM khUba ullAsathI kAryo pAra pADatAM teja peDhImAM bhAgIdArI maLI ane temAMthI paNa sArI Avaka thatAM pAchaLathI potAno svataMtra dhaMdho prAraMbha karyo. mahenatathI kamAyelo te paiso pharI pAchA sArAM kAryomAM vAparavA narazI nAthAnI svataMtra peDhIe aneka sthAne sakhAvato karI. lAvavA, khAsa karIne kacchI samAjane AgaLa nokariyAtone paNa dhaMdhe caDhAvavA tathA jarUriyAtamaMdone protsAhita karavA khUba udAra hAthe tana-mana-dhanathI samAjasevAnAM kAryo karavA lAgyA. dhArmikatA AkhAya parivAramAM chavAyelI hovAthI jainadharmanA aneka anuSThAno paNa temanA parivAranA nAme thavA lAgyA. cheka siddhagiri-pAlitANAnAM uttuMga daherAsarothI laI, muMbaI ane kacchanA naliyAnuM daherAsara Ajeya temanA jIvananA sukRtasvarUpa khaDuM che. ahamadAvAdamAM paNa temaNe karela suMdara dAnakAryonI smRti svarUpa poLanAM nAma temanA nAmathI saMkaLAyelA che. mANasa jIvyo keTaluM karatAMya jIvyo kevuM te vadhu noMdhAya che. jainasamAjamAM narazI nAthAnuM nAma dhArmikatA tathA udAradAna mATe jagajAhera che. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 jina zAsananAM 20. chADA zeThanI niHspRhitA 21. jinabiMba mATe luNiganI bhAvanA vastupALa-tejapALanA samayakALamAM ja vaDhavANa nagaramAM AbunA pavitra giri upara jema nAmanAnI RhAthI chADA zeTha nAme jainadharmI zrAvaka thaI gayA. jeo eka samaye mukata vastupALa-tejapALanAM delavADA-daherAM, kArIgaronA vastupALa-tejapALanI jema ja sAva daridra sthitimAMthI pasAra kharce baMdhAyela jinAlaya zobhe che tema lumi vasahInuM thayelA ane chatAMya potAnI nitya ArAdhanAmAM jinapUjA, jinamaMdira paNa koIka cokkasa ghaTanAnI mAhitI Ape che. sAmAyika, jApa, pratikramaNa, pauSadha, jinavANI zravaNa, te samaye vastupALanA parivAramAM paisAnuM sukha na hatuM babbe svAdhyAya ane nItithI dhanopArjana rUpI pAyAno gharma bhAgya sAthenI laDAI cAlu hatI. choDyo na hato. dukALamAM adhikamAsanI jema sauthI nAno bhAI dharmAtu sukhamu"nA nyAye temaNe viparIta paristhitimAM luNiga je vItarAya karmanA udaye gaMbhIra bimArImAM jhaDapAyo paNa dharmamAtAnI rakSA karI hatI jenA prabhAve nikaTamAM ja ane tenI kAyA dhIredhIre kSINa thavA lAgI. parivAranA sadasyo dharmarAje temanI daridratA dUra karI dIdhI. gharamAM dakSiNAvarta zaMkha tene bacAvavA cheka jaMgalomAM bhaTakI auSadho lAvavA prayatna Avela sAthe paramAtmA pArzvaprabhunI lAkSaNika mUrti, jenA karavA lAgyA tyAre vAtAvaraNanI viSamatA ane potAnI kAraNe adhiSThAyaka devoe zeThane gupta sahAyatA ApI Arthika lathaDelI tabiyata vacce luNiganI AMkhomAM vedanAnAM AMsu sthiti tarabatara karI dIdhela. nagara vaDhavANamAM temanI vAto AvI gayAM. saune mAnya banavA lAgI hatI. kuTuMbIjanone evuM ochuM AvI gayuM ke koI kadAca eka rAtrinA svapnamAM be devakumAro dIThA, jemaNe luNiganI sevAcAkarI barAbara nathI thaI zakI tenuM duHkha zeThane jagADIne kahyuM ke have teo bIjA ghera cAlyA UbharAyuM che. sau gamagIna banI gayAM, tyAre luNine potAnI javAnA che kAraNa ke chADA zeThanuM puNya pUruM thayuM che. te svapna vyathA vacce potAnA snehasaMbaMdhIonI vyathA dUra karavA khUba na hatuM, paNa adhiSThAyaka devo sAkSAt svapnanA mAdhyamathI spaSTa khulAso karatAM jaNAvI dIdhuM ke : "pote nikaTanA mRtyunA chADA zeThane jAgRta karavA Avela paNa zeTha to nidrAmAM paNa bhayathI trAhita nathI, paNa jyAre svAthya sAruM hatuM tyAre jAgRta ja hatA, tethI divya saMketa jANyA pachI lagIra duHkhI AbunA parvate suMdara pratimAjInAM darzana karatAM je bhAvanA na thayA, badhe devone spaSTa jaNAvI dIdhuM ke jevI mArA bhAvI hatI ke vimaLazAha maMtrI jevuM jinAlaya ane jinabiMba bhAgyanI rekhA. paNa mAthe vItarAga devAdhideva, huM kyAre bharAvuM? jinAlaya baMdhAvavAnI to vAta dUra jinabiMba paNa bharAvyA vagara janmAro pUro thaI jaze tenuM che tethI mRtyunI paNa ciMtA ke bIka nathI rAkhI ane du:kha satAvI rahyuM che.' kharekhara te svapnalIlAnA nimitte ja zaMkha ane prabhupratimA vastupALa badhuMya pAmI gayA. vaLato javAba ApatAM sonAnA thALamAM mUkI dUdhamAM prakSAlita karI chADA zeThe vastupALe luNiganI samAdhi mATe jaNAvI dIdhuM ke paristhiti vastupALa-tejapALane cha'rI pAlita saMghanA vaDhavANa nagare sudharatAM ja phakta jinabiMba ja nahIM teo luNiganI bhAvanA Agamana samaye samarpita karI dIdhI. lakSmInI kRpAnuM te nimitta pUrI karavA eka navuM jinAlaya ja baMdhAvI Apaze. te paNa temaNe tyAgI dIdhuM, balle te sAthe ja vastupALa baMdhunI sAMbhaLatAM ja luNigane zAtA vaLI ane samatAthI sAthe chADA zeThanuM paNa puNya tapavA lAgyuM. pharI rAtrinA devoe prANatyAga karyo. potAnA bhAInI cAdamAM luNigavasahI jaNAvI dIdhuM ke tamArI tyAgabhAvanA, dharmazuddhi tathA mAnasika nAme daherAsara baMdhAvI vastupALe sukRta karI dIdhuM. sthiratA upara ovArI have pachI ame tamAruM ghara choDI kadIya zAsananAM aneka kAryo karyA pachI paNa teo aMta samaye cAritra nahIM jaIe. Ama pratimAjI ane zaMkha paraghara gayA paNa na maLI zakyuM te badala aphasosa karatAM jIvanAMta pAmyA che. vadheluM puNya potAnA ja khAte potAnI meLe jamA thaI gayuM. chADA zeTha nI te ghaTanA bahu ja ochA jaino jANe che, paNa 22. iraNazeThajI bhAvanA bhAve banela satya prasaMga che. tIrthakara bhagavaMtanA zAsanamAM paramAtmAnI bhaktinuM Jain Education Intemational Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. 203 mAhAbhya keTaluM badhuM che, te bayAna darzAvatI prastuta ghaTanA svayaM mATe paMkti bolAtI haze ke "bhAve bhAvanA bhAvIe, bhAve bhagavAna mahAvIra svAminA vicaraNakALamAM banI che. 12TT dIje dAna, bhAve jinavara pUjIe, bhAve kevaLajJAna." varasanI ghora tapa sAdhanAmAM chelle chelle saMgamadevano bhayAnaka 23. prabhubhakta mATe dharaNendranI bhakti upadrava samatApUrvaka sahana karI anaMtakarmo khapAvI kevaLajJAnanI nikaTamAM pahoMcI janAra bhagavaMta kauzAMbI, vArANasI ane camatkAranI ghaTanAo duniyAmAM banatI ja hoya che, rAjagRhI thaI mithilApurI padhAryA, tyAMthI AgaLa vadhatAM paNa tenA anubhava AtmAnI zuddhine AdhAre koIkane ja thAya agiyAramuM cAturmAsa karavA vizAlA nagarIe padArpaNa karyA. che, badhAMyane nahIM. tevo ja savizeSa lAbha meLavI janAra hatA eka zreSThI, jene gAmanA loko kothaLIA zeTha kahIne bolAvatA tyAM baLadevanA maMdiramAM samaraudyAnamAM prabhu 120 hatA, kAraNa ke zrImaMta te zeThane jAtakamANImAMthI chUTe hAthe divasanA cAramAsI tapamAM dhyAnasthira thayA. dararoja prabhujI upavAsI banI AtmArAdhanAmAM otaprota hatA. tevAmAM eka prabhubhaktimAM rakama vAparatAM dekhI cAreya dIkarAoe dharma khAte thatA kharca upara kApa mUkI devA potAnA ja pitAzrIne divasa tyAMnA nivAsI jIvaNazeThanI draSTie prabhujI AvyA. sUcanAo phaTakArI dIdhI. jinezvaraprabhunI bhakti upara kApa te A ja vartamAna covIzInA covIzamAM tIrthapati banavAnA che ke mukAya? zeThe dIkarAonA sevaka banI gulAmI bharela tevo draDha nirNaya karI bhagavaMtanuM pAraNuM AvatI kAle ja potAne tyAM karAvavAnI bhAvanAmAM jIraNazreSThIe eka jIvana jIvavA karatAM duHkha sAthe gRhatyAga karI dIdho ane pachI eka aneka rAtrio vyatIta karI nAkhI. phakta hAthamAM be paisA laI paherelAM kapaDe ja svamAna ane khumArI sAthe cheDo phADI pIselA maracAMno vyApAra prAraMbha karI dekhatAM-dekhatAM saMpUrNa cAturmAsa vyatIta thaI gayuM. paNa dIdho. aDadhoaDadha kamANI aSTaprakArI pUjA vagere dharmakAryamAM paramAtmA cAra-cAra mAsa tapa-tyAga-titikSA ane jJAna vAparI AraMbha-samAraMbha bharyA dhanopArjanakAryathI para thaI dhyAna-maunamAM rahyA. chelle divase khAsa paramAtmAne vinaMtI javAno saMtoSa mAnavA lAgyA. bhakti karatAM bha AvAnamAM karI ghera jaI pUrvethI rahela uttama dravyothI bhakti karavA thALo otaprota thatI temanI dazA dhanya banavA lAgI. kapaDAM phATyAM taiyAra karI rAkhyA. gharanI AsapAsano bhAga sajAvI svaye to thIgaDAM lagADIne paNa pharavA lAgyA. paNa susajja thaI gayA. bhAvanA evI bhAvI ke pUjAnA dhotiyAmAM paNa traNa-cAra moTAM thIgaDAM dekhI tIrthaMkaraprabhune bhikSA vahorAvI bhavabhramaNane chedI nAMkhuM, eka munirAjane Azcarya thayuM ane zeTha sukhI jovA eka ajJAnanA paDalone bhedI nAMkhyuM. Aje to mahAvIra prabhu maMtrajApa Apyo. bIjA ja divase pUjA pachI jevo jApa jarUra padhAraze, lAbha Apaze ane mane tAraze. prAraMbhyo tarata ja dharaNendra deva pragaTa thayA ane varadAna bhAvanA bhava tI, paNa bhavitavyatA anya hatI. mAgavAnuM kahyuM. mokSalakSI zeThane zuM mAMgavuM tenA ja vicAramAM cAturmAsika tapanuM pAraNu bhagavAne jIraNazeThane tyAM karavAne hasavuM AvI gayuM. prabhubhaktinA vaLatara rUpe dharaNendra yogya badale navIna zeThane tyAM karyuM, je dhArmika na hato, udAra paNa inAma na ja ApI zakyA paNa svapnamAM vizALa daTAyela nahIM chatAMya pArasA prAMge devatAoe suvarNavRSTi sAthe nidhAna dekhADyuM. te samaye cAreya dIkarAo dhanasaMpati gumAvI dubhIno nAda karyo. tenI dhvani kAna upara jatAM ja cAra-cAra behAla banI gayA hatA. zeThe te cAreyane dharmamArgamAM sthira karI mAsa sevA karanAra jIraNa zeThanA AtmAne Thesa pahoMcI. mukhethI vacano laI putrone ja nidhAna dekhADI dIdhuM, jethI pharI prabhujIne potAne tyAM na padhAryA dekhI AghAta paNa lAgyo. cAreya putro zeThanA dharmapratApe sukhI thaI gayA. kSaNavAramAM AyuSya paNa pUrNatA pAmI gayuM. paNa..... 24. devatAI camatkAra paNa bhagavadbhakti dilamAM beThelI hatI tethI mAnavabhava AjathI lagabhaga hajAra varaso pUrvenI ghaTanA, je pUro thatAM ja bhAvazrAvaka eka sAdhune chAje evA bAramA prasaMga nirAzAmAMthI-AdAnA kiraNo pragaTAvatI kathA banyo. ayyata devalokanA sukhabhAgI banavA deva banI gayA ane bhAvanA bhavanAzinInA nyAye AgAmI janmArAmAM muktie aMdhakArathI ajavALAnI taraphanA prasthAnanI ghaTamALa hatI. paNa javAnA che. kadAca AvI prazasta bhAvanAnA abhivAdana saMpUrNa hindustAnamAM jyAre jaino upara AphatanA oLA Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 jina zAsananAM UtarelA, jinadharmanA veSIoe te samayanA AcArya pUjAtuM rahyuM je dhaDa vinAnuM mukhAraviMda hatuM. devacaMdrasUrijInI prabhAvakatAne haMphAvavA kAvAdAvA cAlu karI cittoDamAM rahetA dhanADhya tolAzAne te ghaTanA sAMbhaLI dIdhela. zAsanaprabhAvanAnA badale zAsanahIlanA thaI rahI hatI. AghAta lAgyo. potAnI lakSmIne sArthaka karavA lokapravAha paNa mithyAdharmano pakSapAtI banavA lAgyo hato ane vidyAmaMDanasUrijIno sAtha laI nUtana jinabiMbane gAdInazIna jainetaro camatkAra dekhADI lokone namaskAra karAvavA lAgyA karavAnA bhAva thayA, paNa sUrijIe jJAnAnubhave dIThuM ke hatA. te samayanA sUtradhAra hatA pU. devacaMdrasUrijI jeo khUba toLAzAnA sauthI nAnA putra je chaThThA naMbaranA hatA te ciMtita hatA paristhitinA kAraNe, kAraNa ke jinazAsana unnati kizoravayanA karmAzA ja tIrthano jIrNoddhAra karI zakaze. tethI dUra paNa avanati pAme to potAnA padane kalaMka lAge. temane mannasAdhanAnI tAlIma ApavAnuM prAraMbha karyuM. thoDAM eka divasa te vyathAmAM ne vyathAmAM zAsanarakSA hetu varaso maMtrasAdhanAmAM vItI gayA. te pachI yogya samaya pAkya AMkhomAM AMsu sahajamAM dhasI AvyAM. te azrunI dhArAne jinabiMbanuM nirmANa vidhipUrvaka karavAmAM AvyuM. te paNa kArya devI-devatAo jANe sahana na karI zakyAM, kAraNa ke saMpanna thaye jyAre aMjanavidhine cha mAsanI vAra hatI tyAre cAritravAnanuM te apamAna hatuM. rAtre ja vyathAnI kathA nivAravA AcAryabhagavaMte potAnA be ArAdhaka ziSyone upavAsa sAthe zAsanadevI hAjarAhajUra thaI gayAM ane AcArya bhagavaMtanA ciMtAmaNi matrano jApa prAraMbha karAvyo. karmAzAne paNa te ja viSAdane miTAvavA sIdho ja khulAso karI dIdho ke maMtrasiddha karavA jaNAvyuM. te japaprabhAve malinatattvo nAza "jinazAsana jayavaMtuM che. satyane UnI AMca te kema Ave? pAmyAM. samyagdaSTi devo sahAyaka banI gayA. sUrya vacce vAdaLAM AvI tenA prakAzane AMtare paNa sUryano nAza te koNa karI zake? Apa have nizcita thaI jAo kAraNa ke ' sUrijIe aMjanazalAkA-pratiSThA samaye aThThamano tapa karyo. devo biMbanA adhiSThAyaka banI gayA ane pharI jainazAsananI Ana-bAna-zAnane ujvaLa banAvavA eka aneka bhAgya-zALIonI hAjarImAM pratimAjImAM prANa jIvAtmAe cAciMgazrAvaka ane pAhinIzrAvikAnA ghera dhaMdhukAmAM purAyA hoya tema sAta vAra jinabiMbe zvAsocchavAsa lIdhA ja janma laI lIdho che. bALakanuM nAma che cAMgo, umra thaI tethI te camatkAra pratyakSa dekhI sau namaskAra karavA lAgyA. che varasa pAMca. te suputranI yAcanA karI ziSya banAvI lyo. pratiSThA-mahotsava pUrNa thayo ane devAdhiSThita teja AdinAtha bAkInuM kArya te ja ciraMjIva pAra pADaze ane ApanA thakI ja prabhu Aja sudhI pUjAtA rahyA che. zAsanane eka javAharanI prApti thaI jaze." te chello ane soLamo uddhAra vidhAmaMDanasUrijInI devI to mArga dekhADI adrazya thaI gaI, paNa teNInAM pratyeka vacana satya banI rahyAM. gujarAtamAM janmI nizrAmAM kamazAe karAvyAno itihAsa akabaMdha che. AkhAya bhAratamAM nAmanA kamAvanAra te cAMgo dIkSita 26. dhanapALa kavino jIvanapalaTo thaI kALakrame kalikAla sarvajJa hemacaMdrAcAryajI banI gayA. eka vakhatanA jainadharmadraSI koIka sArA nimitte draDha jenI sarasvatI sAmethI varI ane vijayalakSmI thakI aneka kSetre banI jAya tevA prasaMgo aneka che, temAMthI dhArAnagarInA vijetA banyA. dhanapALa kavinA jIvanaparivartanamAM temanA nAnA bhAI 25. karma ane dharmavIra kamazA zobhana munirAjanA saMyama ane vidvatAno prabhAva hato. hAlamAM siddhagirinA upare je dAdA Adezvara prabhunI jyAre dhanapALe rAjA bhojane kAvyothI rIjhavI jaina zramaNone pratimA che teno eka nAno itihAsa che, kAraNa ke te biMba dhArAnagarImAM praveza manAI lAgu karela tyAre nIDaratAthI temanA sAthe karyAzA ane vidyAmaMDanasUrijInuM nAma joDAyeluM che. ja sagA nAnA bhAIe AvIne temane saMskRta bhASAmAM kaTAkSa vimalAcalanA tIrthano paMdaramo uddhAra samarAzA ane bharelo javAba ApI, gocarImAM dhanapALanI patnIe siddhasenasUrijInA haste thayA pachI TUMka samayamAM ja vahorAvavAnA traNa divasanA dahIMmAM aLatAno rasa prayoga karI yavanoe daherAsaramAM ghUsI jinabiMbonA TukaDA karI nAkhela asaMkhya jIvo khadabadatA dekhADyA hatA. tethI dahIM choDI teNI ane muslimonA AtaMkavAda pachI phakta pratimAjInuM mastaka lADu vahorAvavA lAgI to cakora pakSInI cIso sAMbhaLatAM Jain Education Intemational Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro nimitta zAstranA jJAnathI modakane viSamazrita jAhera karyo je bilADIne ApatAM behoza banI gayela. potAnA saMyamI bhAIe dhanapALane jhera prayoganA SaDayaMtrathI bacAvI dIdhA pachI teNe mithyAdharma choDI daI dararoja jinAlayamAM jaI vItarAga paramAtmAnI pUjAstavanA cAlu karI dIdhela, eTaluM ja nahIM paNa potAnA upakArI tarIke bhAI mahAtmA uparAMta jainAcArya zAntisUrijInuM nAma paNa jAheramAM levA lAgyA hatA. potAnA banAvelA bhavya AdinAtha kAvyamAM zaMkara, dhArAnagarI ane rAjA bhojanuM nAma AdinAtha, vinItA ane bharatarAjAnA nAmanI badale mUkavAnA AgrahamAM rAjAnI paNa zehazaramamAM taNAyA vagara spaSTa jaNAvI dIdhela ke pote temanA bhATa-cAraNa nathI. krodhAvezamAM bALI nAkhela te kAvyane jyAre pharIthI meghAvI putrIe ja racI ApyuM tyAre te kAvyanuM nAma tilakamaMjarI rAkhI dIdhuM. putrInA nAma uparanuM te kAvya Ajeya paNa bhagavadbhaktirUpe maujuda che. te prasaMgathI nArAja banela kavirAja dhanapALa sAcora cAlyA gayA hatA. jemane rAjA bhoje paNa pharI pAchA sanmAnapUrvaka bolAvI kaulamatanA saMnyAsIno parAbhava karAvela. te pachI sadA mATe rAjA bhoja jevA jJAnapremInI dhArAnagarImAM dhanapALa kavinA kaheNathI jaina saMyatonuM AvAgamana niraMtara banI gayela. zAMtisUrijIne vAdivetAla birUda ApanAra ane aneka jinAlayo dAnarAzimAMthI baMdhAvanAra dhanapALa kavi hatA. 27. bhAvi tIrthaMkarano jIvAtmA eka samayanA zikAra-zokhIna rAjA zreNika anAthI muni pAsethI bodha pAmI bhagavAna mahAvIranA paricayamAM AvyA. cheka pacAsa varasanI prauDhavaye jinezvara ane jinadharma pAmela te magadhAdhipatie te pachI potAnA jIvanamAM dharmajijJAsA 205 evI to jagAvI ke jinavacanathI pakkA joDAI gayA. pUrvakALamAM ajJAnadazAmAM eka sagarbhA haraNIno vadha karI pApAnumodanAthI je viSama karmo bAMdhyA hatA tenA kAraNe potAno AgAmI janma narakagatino jANI apAra du:khI thayA hatA. svayaM to tathAprakArI karmodaye cheka jIvanAMta sudhI cAritrane grahaNa na karI zakyA, paNa je-je putra-putrI ke rANIoe bhagavaMta prarUpita saMyamamArga svIkAryo te badhAya pArivArikajanone udAra dilathI cAritra mArge vaLAvyA. eTaluM ja nahIM, paNa paramAtmAnA pAvana paricaye tIrthaMkara nAmakarmanI nikAcanA karI AgAmI covIzInA prathama tIrthapati padmanAbha nAme gaurava levA puruSArtha paNa karyo. anekavAra aMtaHpura-parivAra sAthe bhagavAna mahAvIranA samavasaraNamAM padhArI aneka prakAranA prazno pUchI samAdhAna meLavyA. gaNadhara gautama sAthe paNa sAro evo samaya vArtAlApa, jJAnagoSThI ane dharmacarcAmAM vItAvyo. teo pote rAjA prasenajitanA prANapyArA putra hatA paNa benAtaTanI kanyA naMdAne paraNI abhayakumAra nAme buddhinidhAna putraratna pAmelA jenA thakI pUrA magadhadeza upara temanI yazakIrti-nAmanA prasarI gayela. zAlibhadra jevA dhanADhya zreSThI ke puNIyA zrAvaka jevA guNADhya ArAdhaka badhAya sAthe paricaya karI potAnA jIvanane paNa guNavAna banAvanAra rAjA zreNika jIvanAMta sudhI caramatIrthaMkara bhagavAna mahAvIra svAmInA ananya upAsaka rahyA hatA. paNa jema dIvA taLe ja aMdhArUM hoya tema temanA potAnA ja putra kuNika dvArA pUrvabhavanA vairAnubaMdhane kAraNe kedakhAnAnA kedI banyA. cAbUka-haMTaranA ghora mAra sAthe apamAna sahana karyA ane aMte paNa putra uparanI gerasamajathI tAlapuTa jhera mukhamAM laI AtmahatyA karI mRtyu pAmyA. chatAMya itihAsanI amarakathAomAM temanuM nAma noMdhAI gayuM che. eka bhavanA saMgharSo pachI AgAmI bhavamAM to vItarAgI banI anekonA tAraNanuM kAraNa banaze. 28. paNika zeThano camatkArika anubhava AcArya bhagavaMta udyotanasUrijI thakI dharmamArgamAM sthira thayela aNahilapura pATaNanA zrImAlavaMzano zrAvaka caNika daridra Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 jina zAsananAM beDIonA baMdhanamAM goMdhI rAkhyA. du:khI thavAnA badale raNapAla to kedakhAne paNa zUravIra banyo ne bhaktAmaranI betAlIsamI gAthA 'ApAdakaMTha bhAvapUrvaka bolavA lAgyo. rAtrinA aMdhakAra vacce cakrAdevInI pratihArI devIe AvI beunI sAMkaLo toDI nAkhI. killo kUdI pitAputra beu bhAgyA. sainiko pAchaLa paDyA. beune sainya dekhANuM, paNa sainiko te beuno paDachAyo paNa joI na zakyA tethI thAkI-hArI zAkammarI ane ajamera sudhI jaI sainya khAlI hAthe pAchuM pharyuM. tyAre karma ane dharmavIra raNapAla navakAra ane bhaktAmara evA be prabhAvazALI stotra upara ovArI jaI khUba zraddhAvAna banI gayo ane jIvanano chello bhAga paNa ajamera ane cittoDagaDha vacce parivAra sAthe nirbhayatApUrvaka vitAvI sukhano bhAgI banyo. 30. vikramasiMha bhAvasAranI vIratA hato. caNAno vepAra karavAthI caNika kahevAto hato te AcAryapUjyanA kahevAthI roja paMcAsara pArthaprabhunI pUjA karavA lAgyo ane navakAramaMtranI viziSTa jApabhaktithI AdhyAtmika zaktivALo banI gayo. navakArajApathI Atmazuddhi vadhatAM eka divasa bhaktAmara stotranI chavvIsamI gAthA "tulyuM namaH" vagere vAraMvAra bolatAM AdinAtha prabhunI bhaktAdevI mahAlakSmI tenA upara prasanna-prasanna thaI gaI. caNikanA zIla-sadAcAranI AkarI parIkSA laI anukULa upasargo karyA paNa te samaye paNa jayAre caNika ekadama zAMta- upazAMta banI bhaktAmaranI teja chavvIsamI gAthAne manamAM laI prabhudhyAnamaya rahyA tyAre mahAlakSmIdevI mULa svarUpamAM pragaTa thaI ane caNikane jaNAvyuM ke te paMcAsara pArthaprabhunI devI padmAvatI tathA AdinAthanI rAgiNI devI cakrezvarInI sakhI che. caNikanuM duHkha dUra karavA upAya batAvI dIdho. teja pramANe caNike traNa koThImAM caNA bharyA, je bIje ja divase traNeya koThI bharI sonAnA dANA banI gayA, jethI kahevAto caNika vaibhavavAna banI gayo. rAjA bhojane paNa caNAno suvarNathALa bheTa dharatAM rAjAno kRpApAtra banI gayo. prabhuno upakAra mAthe caDhAvI teNe AdinAtha prabhunuM jinAlaya jirNoddhAra karAvyuM. jinAlayamAM mahAlakSmI ne punaHsthApita karAvyAM. chUTe hAthe dAna dIdhAM, saMgho kaDhAvyA, jinazAsananI khUba prabhAvanA karAvI. 29. dharmavIra raNapAla mahAmaMtra navakAra tathA camatkArika bhaktAmara stotranA nitya pAThamAM parovAyela ajamerano raNavIra rajapUta raNapAla jainAcAryanA paricaya pachI muslima bAdazAha jalAluddInane paNa nahoto gaNakArato. jainadharmano rAgI raNapAla dharmavIra paNa hato ane zAzvatA navakAra uparAMta prabhAvazALI bhaktAmaranI zraddhAthI AdinAtha prabhuno paNa anugAmI banI gayo hato. ekavAra AgrAthI zAsana calAvato bAdazAha raNapAla upara vIpharyo ane potAnA sUbA mIra dvArA ajameranA mahela upara chApo marAvI raNapAla ane tenA putrane pakaDI lIdhA. mIranI dhamakIo chatAMya raNapAla na jhUkyo, tyAre te beu kedIne jalAluddIne jUnI dilhInA kedakhAnAmAM AkarI jamatAM jamatAM dALamAM mIThuM na jaNAtAM vikramasiMha bhAvasArathI spaSTa bolAI gayuM, "bhAbhI! dALamAM mIThuM nathI." kahevAno Azaya zuddha hato paNa bhAbhI taraphathI je saNasaNato javAba maLyo teNe bhAvasAranuM mAthuM pheravI nAkhyuM, bhAbhI bolI, "diyara! mIThuM dALamAM nathI tema tamArAmAMya nathI. jo kharekhara mIThuM hoya to tamArA jevA baLavAna zatruMjaya tIrtha upara yAtrikone jAtrA na karavA detI vAghaNane dUra na karI zake? pAlitANAnI bhUmimAM rahyA to te tIrtha mATe tamArI pharaja zuM che?' khAvApIvAnI vAta havAhavA thaI gaI ane svAbhimAnI vikramasiMha jANe koI vikrama sarjavA taiyAra thaI gayo. janme ajena chatAMya jainonA paricayathI dhArmikatA pAmelA teNe jaina saMghane bhego karyo, vAghaNano mukAbalo karI levA jAte kamara kasI lIdhI. dhAryA pramANe siddhagirie pahoMcyo, sAthe jainone lIdhA. vAghaNa dUra beThI hatI. najara paDatAM ja badhAMyane dUra ja besADI dIdhA. pote hAthapage kapaDAnA pATA bAMdhI dIdhA. saune kahI dIdhuM ke have mAro vAghaNa sAthe maraNAMta jaMga khelAze. koIe gabharAvuM nahIM. huM ja jItIne sAmeno ghaMTa vagADuM tyAre badhAya Avajo. parAkramI vikrama vAghaNa sAme pahoMcI gayo. haiye AdinAthajI hatA, manamAM yAtriko pratino Jain Education Intemational Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 207 bhaktibhAva. kharAkharIno jaMga jAmyo. beu khUba ghavANAM. lepazreSThI te indrajALamAM paNa na aTavAyA. balka janmathI te pUruM baLa vAparI vikramasiMhe vAghaNanuM jaDabuM teNInA ajena, kalyANamitranA saMgathI banela jaina ane pragati mukhamAM DAbo hAtha nAkhI phADI nAkhyuM, tethI vAghaNa sAdhatAM tattva ane paramArthane bhAvanAthI svIkArI eka maraNazaraNa thaI. vijayI vikrama mAMDa ghaMTa sudhI pahoMcyo ane divasa paramAtmAnA pAvana pravajyA paMthanA pathika paNa ghaMTanAda karyo. so bhayarahita thaI vikramane vadhAvavA upara banI gayA. sudhI gayA tyAM sudhImAM vikrame vImRtyu varI lIdhuM hatuM. karmonA kATamALane tapa-titikSA baLe jIrNa-zIrNa karI saMghanA bhAvikonA hAthamAM vikramanI raktaraMjita lAza AvI. ajJAnadazAthI cheka mahAjJAna kevaLajJAna sudhI pahoMcI mukti Aje paNa vikramasiMhanI amaragAthAne vadhAvatuM pratIka tyAM paNa meLavI janAra lepazreSThInA prasaMgathI aneka jaino paNa mukAyuM jovA maLe che, ane baMdhAyela daravAjAnuM nAma che ajJAta che ane amuka tevA ja prasaMgono itihAsa vartamAnamAM vAdhaNa poLa." lupta paNa banyo che. kevaLI bhagavaMta paNa pratyeka jIvadaLane 31. aliptAtmA lepazreSThI zIgha jANI oLakhI te te pramANe ja praznottarI kare che, jethI sAmevALo jIva mithyAtva tyAgI zake che te hakIkata che. jyAM sudhI sadgurunI prApti nathI athavA samakitanA dIvo pragaTyo nathI tyAM sudhI savizuddha mokSamArga maLato nathI 32. zrAvaka rAjA ceTakanI niSThA paNa musAphara banI satata cAlatA rahenArane kyAreka koIka saMsAramAM rahevA chatAM paNa bephAma jIvana na jIvatAM, kalyANamitra maLI jAya to tenuM AtmakalyANa thavuM zakya banI badhe vrata-niyama-pratijJAnA baMdhanothI muktimArganA himAyatI zake che. jaina zreSThI jinadatta hatA tyAre ajaina hatA lepa ThI, evA zrAvako thakI jaina zAsana jayavaMtu che. paramaguru paramAtmA jeo zivabhUti nAmanA sanyAsInA parama bhakta hatA. tathA potAnA upakArI mahAtmA thakI dharmabodha pAmI jIvana ekadA kevaLI vIra bhagavaMta rAgRhI padhAryA ane parivartana karanAra anekomAM eka thayA che rAjA ceTaka, jemanuM jinadattanA AgrahathI lepazreSThI prabhunA samavasaraNe upanAma ceDA rAjA paNa che. padhAryA. tyAM kSobharAkhIne lepa zreSThIe mahAvIra paramAtmAne vizALa vaizAlI nagarInA teo adhipati hatA. adhyAtma, vairAgyanA traNa prakAro tathA anya dharmIonI bhagavAna mahAvIranA samakAlIna hatA ane sAthe jinadharmanA dharmArAdhanA zakti vagere vize aTapaTA prazno pUchela. custa anuyAyI paNa. pRthA nAmanI rANIthI tene sAtaputrIo tyAre prabhujIe svadharmaprazaMsA ke paradharmaniMdAno thaI hatI. svayaM vivAhita tathA aneka putrIonA pitA chatAMya abhigama lIdhA vinA ja tattvapraNita javAba ApI lepazreSThIne koI paNa anyanA vivAha to dUra paNa svayaMnA saMtAnonA puNya-pApanI cArabhaMgI samajAvI hatI ane bharata-cakravartI, lagnaprasaMgo mATe paNa udAsIna hatA. putrIo potAnI bAhubalI, abhayakumAra jevA navA puNyaupArjana karanArA bhAvanAthI dIkSita bane to temane utsava sAthe saMyama mArge zreNika-brahmadatta cakrI jevA navA puNya vagaranA jIvo vagerenA vaLAvavA teo rAjI hatA. paNa saMsAramAM paDe to te mATe potA draSTAMto pIrasI lepazreSThIne herata pamADela. taraphathI sahayoga ApavA dharAra lAcAra hatA. | tIrthakara bhagavaMtanI koI paNa dezanA niSphaLa nathI jatI rAjA chatAMya AvI uttama nema hatI. chatAMya temanI te lAkSaNika guNane vaza lepazreSThI paNa mana ane jIvana pAMca kanyAo mAtA taraphathI cAlela gatividhithI vivAhita parivartana mATe vivaza banI gayA hatA, eTaluM ja nahIM paNa banI, chellI celaNA gAMdharva vivAhathI zreNika rAjAne varI. pAchaLathI Avela potAnA pUrvagurU zivabhUtinA punaHAgamananA jyAre sujayeSThA pitAnI paravAnagI sAthe caMdanabALA haste samAcAra maLyA pachI paNa anukaMpA dAna sivAya mAna-sanmAna dIkSA pAmyA che. ke svAgatayAtrAnI aupacArikatAmAM aTavAyA na hatA. niSThApUrvaka zrAvakajIvanane vahana karI rahela te ceDA aMte zivabhUtie vidyAbaLe svarganarakanA drazyo tathA rAjAne pAchalI umramAM khUba ja sahana karavAno samaya Avela. camatkAro darzAvyA hatA chatAMya samakitadhArI banI gayela kAraNa ke temanA be bhANeja hala ane vihalla jyAre potAnA Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 jina zAsananAM ja bhAI kaNikanA trAsathI bacavA ceDA rAjAnA zaraNe AvyA vadha karyA pachI tarata raNamAMthI bahAra AvI jaI potAnI tyAre te be bhANejonA hitanI rakSA mATe pitA zreNikanI AtmasAdhanAmAM joDAI gayela. durgatimAM nimitta bananAra kuNika sAthe ja temane parANe yuddhamAM tRNano saMthAro karI, pApone vosarAvI, paramAtmA utaravuM paDela. bhANeja sAthe mahAsaMgrAmamAM paNa mAmA rAjA mahAvIrane smaraNa pathamAM laI aMtarmukhI banI gayela. AMkho ceTakanI pratijJA evI hatI ke pUrA eka divasanA yuddhamAM eka baMdha rAkhI jyAre mahAmaMtra navakAranA pavitra jApamAM ja bANano upayoga karavo. rAtre yuddha na karavuM. niHzastra upara joDAI gayo tyAre nikaTamAM AvI tene sahAya karI prahAra na karavo, zaraNArthane mApha karavA tathA potAnA siddhAMto rahela jainetara mitrano paNa khyAla na rahyo. badhAya jIvone sAthe ja laDAImAM utaravuM. khamAvI, saghaLuMya vosarAvI, varUNa cAra zaraNAno svIkAra paNa jyAre kuNike paNa zakrendra ane camarendrane prasanna svayaMnI prajJAbuddhithI karI bhAvazrAvaka banI maraNAMte karI divya zaktio meLavI tyAre ceDArAjAnA bANo niSphaLa samAdhi pAmI prathama devaloke sIdhAvyo che. tyAMnA bhavane thavA lAgyA. puNya pAMgaLuM paDI gayuM. mecanaka hAthI paNa pUrNa karI AgAmI bhavamAM ja mahAvideha kSetrathI muktine kapaTalIlAthI mRtyu pAmyo. halla-vihala to vairAgI banI pAmaze. A varUNazrAvakanI vArtA paNa anekothI aparicita dIkSA laI gayA paNa bAra varasanA ghora saMgrAmamAM namatuM na jevI che. jokhanAra ceDA rAjAne AMkha sAme vaizAlInagarIno dhvaMsa 34. ghora pApIno puNyavAna putra jovAno vAro Avyo. A tIrthakara duHkhI avasthAmAM gaLe loDhAnI pUtaLI bAMdhI UMDA bhagavAnanA jIvaMta jaLamAM jhaMpApAta karI mRtyu vAMLyuM to paNa dharaNendra kALe janma maLI temane sAdharmika zrAvaka mAnI bacAvI dIdhA. chelle cAra javAnuM sadbhAgya zaraNAo laI zrAvakazreSTha ceDA rAjA devagatinA bhAgI hovA chatAM banyA, jyAre kuNika chaThThI narake cAlyo gayo. paramAtmAnI 33. vratadhArI varUNazrAvaka pIyUNavANIthI vratadhArIone virativaMto sAthe svAbhAvika rItinI plAvita banI nIti UbhI thAya che. te ja pramANe varUNa nAmano tapasvI mukatApurI nA zrAvaka je nAgarathIno pautra hato ane zrAvaka jIvananA bAra nivAsI banavAnuM vratone aNizuddha pALato nirbhaya hato te ceDA rAjAnA saubhAgya saune nathI niyamabaddha jIvanathI khUba prabhAvita banela hato. varatuM. kAraNa ke dareka kALamAM samakitI jIvo karatAM mithyAtvIo vadhAre hoya ceTaka rAjAe paNa tenI niSThA jANI rathamUzaLa nAmanA che. tAraka ane pAvaka tIrthapatio paNa tevA jIvone tArI nathI mahAsaMgrAmamAM te varUNanA gaLAmAM ja vIratAnI varamALA zakatA. te ja hakIkata karmavAda, bhavitavyatA, bhAvibhAva vagere paherAvI potAnA aMgata senApati tarIke goThavI dIdhela. chaThThane vize samaja Ape che. pAraNe chaThTha ane samaya Avye amano paNa tapa AdaranAra te varUNane rAjAnA abhiyogathI kuNikanA verI banI yuddhamAM eka tarapha caMDakauzika evA draSTiviSa nAgane paNa utaravuM paDela, paNa chatAMya cAluM saMgrAmamAM paNa tapasyA choDI uddhAranAra bhagavata mahAvIra vicaratA hatA. ThIka viparIta na hatI. dararoja pAMca-pAMcaso pADAono vadha karanAra ane pApakamANInI ujANI karanAra kAlasaurika jevo krUra kasAI balka koI upara prathama prahAra na karavAnI pratijJA paNa paNa te ja kALe jIvato hato. paNa AvA nirdUra dUrane tyAM akhaMDa pALI hatI. jyAre kaNikanA senApatie choDelA bANathI ja dayAvAna sulasa nAme putra janmela jenA mata pramANe bApanA te viMdhAI gayo tyAre potAnA eka ja bANathI zatru senApatino Jain Education Intemational Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro kUve putrathI na bUDI javAya, tevI jIvadayA-jayaNAyukta jIvanacaryA tene pasaMda hatI. tethI jyAre tenA nirdaya bApanI aMtima veLA AvI tyAre phakta vaDIlanI sevA nimitte temanI bAjumAM beTho rahyo. paNa kasAIno khATakI dhaMdho AgaLa dhapAvavA na koI vacana ApyuM ke na koI mithyA pratijJA laI baMdhAyo. viSThAnA lepa, yuddhanA citro sAthe verajheranI kathAo sAMbhaLI kAlasaurike prANa choDyA ne paralokamAM nArakI tarIke durgatimAM gayo. pitAnI maraNAMta paravazatA, duHkha ane mAMdagI dekhI sulasa svayaM mATe sAva jAgRta banI gayo. khetI ke majUrI karI peTano khADo pUravA sahamata thaI gayo paNa koI saMjogomAMya kasAI jevo kalaMkita dhaMdho karavA te rAjI na hato kAraNa ke jANato hato ke hiMsApApanA kaTu vipAkane bhogavatI vakhate koI bhAgIdAra banavAnuM nathI. tethI jIvadayAnI vAto saunA manamAM ThasAvavA eka divasa potAnA paga upara ja kuhADo phaTakArI pagamAMthI vahI rahela raktadhArA parivAranA saune dekhADI, pATApIMDI karAvI potAnI vedanAno kyAsa saune eTale Apyo ke tevI ja darda anubhUti sau jIvone thAya che mATe paNa kasAI dhaMdho kaliMkata kahevAya. kalyANamitra abhayakumAra maMtrIzvarathI bodha pAmela sulasa jaina zrAvaka banyo hato. vrata-niyama ane jIvadayAnA pariNAmathI svayaM caMDALaputra chatAMya puNyavAna banI devaloke gayo che. janme ajaina paNa karmathI jaina ane AgaLa jatAM jina paNa banI jatA jIvAtmAonI jIvana pragati khAsa noMdhanIya jANavI. 35. prazasta corIno prasaMga jinazAsanamAM jinapatie kalpasUtrajI uparAMta anya zAstro dvArA prarUpita karela che ke eka tarapha aneka prakArI sAmAyika pUjA, vrataniyamanI ArAdhanAnuM phaLa ane bIjI tarapha svAmivAtsalya athavA sAdharmika bhaktinuM phaLa, jo tulanA karavA jaIe to jinadharmArAdhakanI bhaktinuM palluM bhArI banI jAya. mATe paNa sAdharmikonA hitanI rakSA te sArvabhauma kartavya gaNAya che. paramAtmA mahAvIranA samayakALamAM jinadAsa nAmanA eka zreSThI thaI gayA je vyApAramAMthI paNa samaya kADhI dararoja rAtrinA samaye upAzraya jaI pratikramaNa karI AlocanA karatA Jain Education Intemational 209 hatA. sAthe amuka zrAvako paNa sAmUhika pratikramaNa karavA AvatA hatA. azubhakarmanA udayathI zAMtanuM nAmanA eka ArAdhaka zrAvakane panotI naDI ane lakSmIdevInA rUsaNAM thatAM dhanavAna te vyakti daridravAna banI gayA. anAdikALathI paiso ane paisAdAro pUjAtA rahyA che, tema zAMtanunI paDatI pachI loko teno bhAva paNa pUchatA nathI. tethI du:khIyArI banI gayela kuMjIzrAvikAe hoziyArI vAparI khAsa potAnA patideva zAMtanune vizvAsamAM laI eka rAtre pratikramaNamAM ja jinadAsazeThano gaLAno kiMmatI hAra corAvyo. aMdhArAmAM ja te cauryakArya thavAthI zeTha kaLI na zakyA ke hIrAno hAra koNe hAthaveMta karyo che paNa....... bIje ja divase potAno ja hAra jyAre potAnI dukAne zAMtanu dvArA gIrave rAkhavAmAM Avyo tyAre ja jinadAsajIne khyAla Avyo ke potAno sAdharmika kevA duHkhamAM Avyo haze. gaMbhIratA dAkhavI zeThe potAnA ja hAranI sAme pAMca hajAra jevI 2kama zAMtanune dhIrI dIdhI. te nItinA dhanathI vepArakaLAmAM sArI kamANI karI jyAre zAMtanu zreSThI banI gayA tyAre nIti ane niSThAvAna kuMjIdevInA kahevAthI vyAja sAthe pAMca hajAranI rakama pAchI karI, sAme gIrave rakhAyela hAra levAnI vAta paNa na hatI. chatAMya nItinI prIti rAkhatAM jinadattazreSThIe kaMI paNa vArtAlApa karyA vinA potAno ja hAra pAcho zAMtanune Apyo. A tarapha te hAra potAnI mULa mAlikIno na hovAthI zAMtanue svIkAra na karyo. aMte kahevAya che ke jinadAsa zreSThIe sAdharmika bhakti na karavAnI bhUlanuM ane zAMtanu zreSThIe lAcArIvaza hAra corI karavAnuM prAyazcitta paramAtmA mahAvIra samakSa karI potapotAnI Atmazuddhi karI hatI. sAdharmika bhakti eka nahIM paNa aneka prakAre karI sAdharmikane jinazAsanamAM sthira karI zakAya che, tenuM A pratyakSa udAharaNa che. 36. strIno jIva tIrthaMkara pade? jinazAsananI suzIlA-maryAdAzIla ane dhArmikatAyukta zrAvikAonI prazaMsA upabRhaNA svayaM bhagavAne paNa svamukhe karelI che. kAraNamAM kAyAthI strIno avatAra paNa AtmAnI draSTie mAnavabhava jevI uttamasthiti pAmela sannArI sanmAnanIya bane che. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 jina zAsananAM zrAvastI nagarImAM prabhu mahAvIra padhAryA tyAre temanA patine anya lagna mATe Agamana pUrve ja potAne tIrthakara jaNAvato gozAlaka paNa tyAM udAra sahamati Apela hatI ja AvI hAlAhalA nAmanI kuMbhakArInI dukAne rokAyela hato. chatAMya pati paNa dharmaparAyaNa svayaM prabhuno prathama ziSya chatAMya asUyA buddhithI potAnI hovAthI bIjA lagna mATe nAmanAnI bhUkhamAM teNe tIrthakara jevA paramagurU upara ja sahamata na thayA. tejolezyA choDI dIdhI. tenI dAhagaramIthI paramAtmAbhakti vaza saMtAnanI jhaMkhanA vacamAM paDela sarvAnubhUti ane sunakSatra nAmanA be sAdhuo to rAkhatAM sulasAe kALA kolasAnI jema dAjhIne devaloka sIdhAvI gayA. jyAre dhamarAdhanA vadhArI dIdhI. bhagavAna jevA samartha zaktivAna vibhune paNa cha-cha mAsa sudhI jinapUjA, supAtradAna, vedanA-vyAdhi sAthe raktanA spaMDila thavA lAgyA. AyaMbila, bhUmi zayana ane brahmacarya vagere AyaraNothI kAyA karamAvA lAgI, mukha upara paNa plAnI chavAI potAnA tana-mana-vacanane bhAvita karI teNI gaI. gozAlaka to potAnA ja pApe potAnI ja tejolezyAnA ArAdhanAmAM otaprota banI gaI. teNInA sAttvika guNonI prakopathI sAtamA divase ja paralokavAsI banI gayo paNa prazaMsA suNI haribhegameSa deve be sAdhunA rUpa banAvI teNInI vItarAga mahAvIradevane to haju bIjA soLa varasanuM AyuM kasoTI karI. chatAMya udAramanathI vaiyAvaccano lAbha laI bAkI hovA chatAMya bhayAnaka vedanA satAvavA lAgI. potAnI dhArmikatAnA vaLataramAM devatAI 32 goLIo meLavI. gautama gaNadhara, caMdanabALA vagere zramaNa-zramaNI pradhAna paNa bhUlamAM eka sAthe batrIse guTikA khAI levAthI teNI eka sAthe AvI viSamatAthI vyathita hatA paNa sauthI vadhu ciMtA karI 32 putronI mAtA banI. devatAI sAnidhyathI udaravedanA ane revatI nAmanI zrAvastInI zrAvikAe. prasUti pIDAthI bacI gaI paNa sAmaTA batrIsa saMtAnone janma ApanAra eka avvala udAharaNa banI hatI. koIneya pULyA jaNAvyA vagara potAnI bhaktithI ja bhagavAnanA suMdara Arogya mATe koLAno kaTAha pakAvyo. kevaLI jyAre badhAya putro bharayuvAvasthAmAM AvI bhagavaMte atyaMta duHkhI banela siMha aNagAranI auSadhabhakti zreNikarAjanA vizvAsu sainyasevaka banI gayA tyAre ceDArAjAnA svIkAravA te doSita davA TALI revatI satIne tyAMthI teNInA senApatinA eka ja prahArathI badhAya putro eka sAthe maraNa ja ghara mATe banAvela bijorApAka maMgAvI TUMka samayamAM pUrvavatu zaraNa banyA. te vakhate sAttvika sulasA paNa samatA gumAvanAra Arogya saMprApta karyuM. banela, paNa pAchaLathI buddhinidhAna abhayakumAranA bodhathI dehanI kSaNabhaMguratA ciMtavI zAMta upazAMta banela ane pharI paNa, AvI anupama bhakti harSita bhAvathI karatAM pUrvavatu dharmasAdhanAmAM parovAI gayela. revatIdevI to AvatI covIzInA 16mA tIrthakara citragupta nAme banavAnuM puNya kamAI gayA che. abaLA prabhu mahAvIra deve paNa caMpAnagarIthI rAjagahI jaI gaNAtI eka nArI bhAvimAM trilokanAtha tIrthakara banI zake che, rahela aMbaDa parivrAjaka sAthe jayAre sulasA zrAvikAne savizeSa te satyane koNa chUpAvI zake? dharmalAbha pAThavyA tyAre aMbaDe brahmA, mahAdeva, viSNunA rUpo uparAMta 25mAM tIrthakara banIne paNa kaparI parIkSA karI paNa 37. zrAvikA zreSTha sulasA satI vIra bhagavaMta aMtima tIrthapati che, bAkInA samAcAra koIkanI bhagavAna mahAvIra svAminA jIvaMtakALamAM nava indrajALa che tevA draDha nizcaya vALI sulasA aMbaDane praNAma AtmAoe tIrthakara nAmakarmanI nikAcanA prabhujInA karavA paNa na gayela. anugrahathI karI che, temAM eka strI pAtra che, satI sulasA. jyAre aMbaDa hAryo ane mULarUpamAM AvI sulatAne rAjavI zreNikanA rathanA sArathI nAga nAmanA ekapatnIvratavALA bhagavaMtanA dharmalAbha pAThavyA tyAre teNI romAMcita thaI gayela. zrAvakanI je dharmacusta zrAvikA hatI. potAnI kUkhe koI A satI sulatA te tIrthakarano jIvadaLa je AgAmI putraratnano janma na thato hovAthI svayaM udAsIna hatI, paNa covIzImAM nirmama nAmanA paMdaramAM tIrthakara banIne mokSe Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro jaze, anekone tAraze A prasaMgathI suzIlA zrAvikAono paNa anAdara na karavo tevo hitabodha maLe che. 38. devane nAthanAra jAvaDa zAha paramAtmAnA zAsanamAM thayela aneka AcArya bhagavaMtomAM bALavaye dIkSita, labdhionA svAmi, tathA daivI sahAyayukta zAsanaprabhAvaka ane mahAna ArAdhaka vrajasvAmijInuM nAma khyAtanAma che. teone ekadA zatruMjaya girirAjanA darzana karatAM jarjarita thayela jinAlayo ane jinabiMbonI sakhata ciMtA thaI gaI. pote yugapradhAna purUSa hatAM, sAme ArthikatAthI saddhara koIka zrAvakanI jarUrata hatI, jethI dhananA baLe dharmanI dhajA gaganamAM laherAvI zakAya. yogAnuyoga temanA paricayamAM mahuvA-gujarAta nivAsI bhAvaDazAnA putra jAvaDazA paricayamAM AvyA. jeo gharamAM utpanna thayela jAtimAna ghoDAnA prabhAve kroDAdhipati banI gayela, paNa badhIya lakSmI hoMza ane hoDamAM dariyAI vyApAramAM lagADI devAthI phakta naphA sivAyanI mUDI hAthamAM rAkhI na hatI. sUribhagavaMte jAvaDazA pAse tIrthAdhirAja zatruMjayanI dazA vize rajUAta karI jIrNoddhAra mATe preraNA karI. jAvaDazA mananA vizALa hatA paNa bAra-bAra varasathI samudramAM lApatA thayelA aDhAra vahANone kAraNe vyathita hatA. temaNe eTalI ja vAta karI ke jo te vahANonA samAcAra maLI jAya, to teno saMpUrNa mAla vecI thanAra upaja AcArya bhagavatanI nizrAmA rI nAkhavAnI taiyArI che. vajrasvAmijIe sAdhanAbaLa 1gAvI AziSa ApyA ne Azcarya vacce varasothI guma thayela mahANonA vAvaDa maLI gayA. tethI vacana pramANe jAvaDazAe zatruMjaya girirAjanA mULanAyaka paramAtmAnA jinAlayathI laI aneka derIonA jIrNoddhArano lAbha laI lIdho. sAdhanA ane saMpattinA samanvayathI vAtAvaraNa badalAI gayuM. pahADa upara navA jinabiMbo taiyAra karavA Arasa pahoMcADavAmAM Avyo ane jAvaDazAnuM sAsarUM pAchuM gheTImAM ja hovAthI temanA dharmapatnI paNa puNyAnubaMdhI puNyakAryamAM joDAI gayA. paNa mithyAdraSTi banela adhiSThAyaka devanA prakopane kAraNe navA ja bharAvelA jinabiMbo prANa pratiSThA pUrve ja khaMDita thavA lAgyA tevuM dekhatAM ja jADavazA habaka khAI gayA paNa hiMmata na hAryA ane pharIthI pratimAo ghaDavAnuM kArya prAraMbhI dIdhuM. 211 chatAMya bIjI, trIjI vAra ja nahIM, paNa kahevAya che ke vIsavAra pratimAone duSTadeve bhAMgI nAkhI. have to daMpatI yugala thAkI gayA hatA kAraNa ke jIrNodvAranA kAryanA zubhAraMbha samayanI juvAna ane pachInI prauDhAvasthA have vRddhAvasthAmAM pheravAI gaI hatI ane gurUdeva ane paramAtmAnI zraddhA vadhu draDha karI ekavIsamI vAranA prayatna pachI pati-patnI beu jyAre devane paDakAra karatAM rathanA be paiDA pAse sUI gayA tyAre ja pratimAthI yukta rathane deve mukta karI dIdho. jinazAsananA mahAna ArAdhaka ane prabhAvaka jAvaDazA vrajasvAmijInI pAvanakArI nizrA pAmI pratiSThA mahotsavane dhAmadhUmathI pAra pADI dhajA pharakAvavA jatAM harSanA atirekamAM hradaya baMdha paDI javAthI avasAna pAmyA ne putra-parivAramAM zoka vyApI gayo. paNa tarata ja deva-devI banela patipatnIe AkAzamArgathI utarI parivAra sakaLane darzana ApI dhanyabhAgI banAvyA hatA. itihAsamAM eka amarakathA umerAI gaI. 39. lalliga zrAvakanI zrutabhakti lalliga nAmano eka ArAdhaka dararoja upAzrayamAM AvI sAmAyika-pauSadha kare ane kAjo vALI svAdhyAya vagere mATe anukULatAo karI Ape. paristhiti sAmAnya hatI, paNa bhAvanA lAkhanI hatI. tethI citrakUTamAM je je mahAtmAo padhAre temane ghara dekhADavA, sevA-bhakti karavA ae pauSadhazALA sAcavavAnuM suMdara kArya svecchAe nitya karato hato. ekadA brAhmaNamAMthI zramaNa ane sAdhupadathI AgaLa vadhatAM sUripada sudhI pahoMcI gayela AcArya haribhadrasUrijIe te zrAvakanI yogyatA dekhI tene sukhIzrAvaka pAsethI 2kama apAvI sAdharmika bhakti karAvI. puNyavAna dAtA zrAvakanI nAnI puNyarakamamAMthI ati dhanavAna badhI gayela lallige paisAno mada karyA vagara ja pUrvavat sAdhu ane zrutasevA cAlu ja rAkhI. jyAre AcAryazrIne 1444 bauddhone haNI nAkhavAnA saMkalpanA prAyazcita peTe 5444 graMtha racanAnI AlocanA AvI, tyAre medhAvI haribhadrasUrijIe divasa--rAta joyA vagara jinazAsananI zrutabhaktine saMvAravA tathA prAyazcitta pAra pADavA eka pachI eka avvalagraMtho racavA cAlu karyA. gurUkRpAthI saMpanna banela lallige te zrutasAdhanAmAM potAno paNa phALo noMdhAvavA tADapatronI vyavasthA to Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 jina zAsananAM karI ja ApI sAthe upAzrayanA thAMbhale paNa prakAzamAna oLakhI gayA ane rAjA banela saMpatie paNa upakArano ratno jaDAvI dIdhA jethI rAtrinA samaye paNa zAstrasarjana badalo vALavA AryasuhastisUrijIne potAnuM samagra rAjya karavAmAM sUrijIne draSTizrama na paDe. AvA ja zrAvakanI ApI devAnI nikhAlasa rajUAta karI. tenA guNavikAsathI sahAyatAthI haribhadrasUrijI Sadarzana samuccaya, lalitavistarA, prabhAvita A. bhagavaMte potAnI niHsRhitA ane akiMcanatA dharmabiMdu, yogabiMdu, yogaviMzikA, zAstravArtA samuccaya uparAMta jAhera karI saMprati rAjanane samyakubodha ApI jinazAsana aneka AgamagraMthonI vizada TIkAo racI zakyA che. zrutasevA, prabhAvaka banAvI dIdho. ahiMsAdharmanA pracAra mATe dezazrutarAga ane zrutabhakti mATe Aje paNa paryuSaNa parvamAM videza sudhI jainasAdhuone mokalAvI, savA karoDa lalliga zrAvakane yAda karI navAjAya che. jinapratimAjI ane savA lAkha jinamaMdiro racAvI saMpati 40. zAsanaprabhAvaka saMpratirAjA rAjA prabhu vIranA zAsanakALamAM eka mahAprabhAvaka samrATa banI gayo che, te pachI Aja sudhI te pramANenI prabhAvanA paramAtmA prarUpita cAritra jIvananI zuM zakti che, tathA karanAra koI rAjAnuM nAma bolAtuM nathI. jinabiMba-jinAlaya tenA prabhAve-pratApe AtmA kevI rIte potAno utthAna pAme che, mATe jaina samAja pAse rAjA saMpatinA Adarzo akabaMdha te samajavA rAjA saMprati jevA drazaMto paryApta che. phakta peTagujAro karI bhUkha bhAMgavA je bhikSuke aDadhA divasanuM ja cAritra lIdhuM ne sukhethI pALyuM tenA pariNAme mRtyu pAmI bIjA 41. vikramAditya hemunI khumArI ja bhavamAM samrATa azokanA pautra ane kuNAlanA putrarUpe janma jayavaMtA jinazAsanane paramAtmA mahAvIradevanA nirvANa pAmyo. pachI nAnA-moTA aneka utAra-caDhAva jovA paDyA che. ujjainInI rAjagAdI upara te Avyo ane brAhmaNo, bauddho, anAryo, zaMkarAcArya vagere hiMduo tathA chelle yuvAvasthAmAM prajApriya rAjA banyo. ekavAra mahelanA aMgrejoe paNa ahiMsApradhAna jainasaMgho sAthe aDapalA karyA che, jharUkhAmAM saMprati rAjA beThA hatA tyAM ja rastA uparathI tenA kAraNe avasare avasare AphatonA oLA paNa utaryA keTalAka mahAtmAone vicaratA dIThA. te badhAya sAdhuomAM je hatA. ane sAme zAsananI rakSA karanAra bhaDavIro paNa pAkyA mokhare cAlatA hatA temane dekhatAM ja potAnA pUrvabhavanA upakArI gurU tarIke smRti thaI AvI. jAtismaraNa jJAnamAM mogala bAdazAha humAyunA samayakALamAM hindustAnanA dekhAyuM ke pote AgaLanA bhavamAM bhIkhArI hato, paNa eka kSatriya rAjyomAM vikhavAdo cAlatA hatA. bIjI tarapha saMyamI mahAtmAnI bhikSA upara najara bagADatAM upAzraya sudhI jainasaMghamAM paNa daherAvAsI mUrtipUjaka saMghonA pratipakSe pahoMcI jaI temAMthI thoDo bhAga mAMgela. vaLataramAM vAtsalya matamatAMtaro UbhA karanAra sthAnakavAsI mata cAlu thayela sAthe AcArya AryasuhastisUrijIe tene lakSaNavaMto jANI hovAthI dezanA hiMduonI, AryonI ane temAMya khAsa jenonI bhikSA meLavavA dIkSA paNa ApI hatI. cAritra maLyA pachI sAMgaThanika zakti upara prahAra thayela. jinazAsananA tIrtho bhojanamAM thayela atirekathI jyAre rAtri pratikramaNa pachI zikharajI, pAlitANA, giranAra, AbujI, tAraMgAjI vagere tabIyata lathaDI paDI tyAre dhikkAra karanAra lokoe ja tIrthonuM vAtAvaraNa paNa viSama banI gayela. tevA samayamAM thaI nUtanadIkSita tarIke sevA karela. te pratyakSa anubhavathI pote gayela rAjA vikramAditya hemue jainasaMgho sAthe dezanI jinazAsananA ovAraNA leto, dIkSAjIvananI dhanyatA AgevAnI laIne parAkramI valaNa sAthe deza, hiMdutva ane khAsa vicArato, mahAmaMtra navakAra sAMbhaLatA mRtyu pAmela. karI jainonI rakSA karI che. aMta samaye gurUdeve Apela samAdhinA prabhAve pote ujvaLa hastarekhA, vizALa lalATa ane majabUta rAjaputra banela che, tevuM jJAnabaLathI dekhI tarata ja rAjA saMprati kAyika bAMdhAvALA hemAjInI janmakuMDaLInA AdhAre tenAmAM mahela choDI raste AvI jaI gurUdevanA caraNomAM jhUkI gayA. rAjA banI zakavAnI yogyatA te samayanA jAti hIrAcaMdajIe alpa samayamAM ja AcArya bhagavaMta potAnA pUrvabhavanA ziSyane jodhapuramAM dekhI, hemAjIne mArgadarzana ApI taiyAra karela. A Jain Education Intemational ucation Intermational Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 213 jhaLahaLatAM nakSatro navayuvAne AryaprajAne thaI rahela kanaDagatono abhyAsa karyo. ekadA AbAla brAhmacArI neminAtha paramAtmAnI saune samajAvI hinduo, Arya rAjAo ane khAsa to kalyANakabhUmi giranAra tIrthayAtrA karavA gayA tyAre bahAdura ane zrImaMta rajapUtone eka karyA. saue Apela ati prAcIna A tIrthanI avadazA dekhI duHkhita dile netRtvane dhAraNa karI dilhInI saltanate beThelA humAyune jIrNoddhAra karavAno saMkalpa manomana karI nAkhyo. nikaTanA paDakAryo. dhamAsANa yuddho thayA ane aMte rajapUtonI divasomAM ja kheDUto pAsethI ugharAvela mahesUlanI sArI rakama jIta thatAM humAyune dilhI choDI devuM paDela. vijayavAvaTo jamA hatI temAMthI sADA bAra kroDa jevI jaMgI rakama rAjAnI pharakAvanAra hemujI kaTTara jenadharmI chatAMya badhAyanI anumati lIdhA vagara ja jIrNoddhAramAM vAparI nAkhI ane bhalAmaNathI dilhInA rAjA banyA. tenA rAjyakALamAM kalyANaka tIrthane benamUna banAvI dIdhuM. bhavya bhAvanA hatI tethI cAreya tarapha ahiMsAdharmano pracAra thato rahayo ane Arya- kArya jotajotAmAM pAra paDI gayuM. anArya badhIya prajA sukhI banI hatI. paNa koIke asUyAvRttithI rAjAnA kAna bhaMbheryA ane bhAgyayoge ekavIsa vAra yuddhomAM vijaya prApti pachI tyAre ja vizvAsu maMtrI upara zaMkA thaI AvI. sajjana maMtrI bAvIsamA pANIpatanA ghora saMgrAmamAM hemujIe dezarakSA khAtara dilanA svaccha ane niDara paNa hatA. sAta divasamAM ja badhIya prANa gumAvI dIdhA. ibrAhIma lodI, humAyu, aphaghAnI sainiko rakama rAjakoSamAM bharI ApavAnI zarate maMtrI jaina zreSThIo saue maLI hemAjIne prauDha vayamAM parezAna karI dIdhela. chatAMya pAsethI phALo levA nIkaLyA. giranAra nikaTanA vaMthaLI kartavyaniSTha vikramAditya hemujIe sIdhA sAdA jIvana gAmanA mahAjanane ekatrita karatAM phALo ApavAnI sAthe jainasaMghonI zAbAzI meLavela ane temanA gayA maMtraNA cAlI tevAmAM acAnaka sAva sAdhAraNa dekhAtA pachI bhAratadeze paNa sArA netA ane sArI rAjazAhI sAkarIyA vaNike saMpUrNa jIrNoddhArano lAbha levA bhAvanA gumAvI hatI. bhasmaka grahanI AsurI asara heThaLa Avela darzAvI teTaluM ja nahIM, maMtrIzvarane bhojana-pANI karAvI AvA to saMgharSonA aneka prasaMgo jinazAsane joI lIdhA che. bhoMyarAnI gupta lakSmInA darzana paNa karAvI dIdhA. 42. giranAra tIrthoddhAraka maMtrIzvara ThIka sAtamA divase Agraha karI rAjAne giranAranA darzana mATe preraNA karI. pUrA sADA bAra koDanI rakama cUkate // zrI giranAra (raivatAva) tIrtha , ja karavAnI bAheMdharI ApyA pachI rAjAne saprema pUchI lIdhuM ke temanA rAjyanA gaurava jevA tIrthanA jIrNoddhAranuM puNya khape che ke paiso? tejIno Takoro hato. siddharAja jayasiMhanI AMkha khUlI gaI. pote paNa je tIrthane A pramANe suMdara banAvI na zake te kArya maMtrIe pUrNa karI ApyA badala bharapeTa anumodanA karI. potAnA vizvAsu sajjanamaMtrI ativizvAsu banI gayA. rAjA ane maMtrI beu puNyanA bhAgI banI gayA. zIkathIra idhAnA, rahAnapathane namaH zrIneminAthAya, raivatAcalamUrtaya // 43. ArAdhaka udayana maMtrIzvara jaina maMtrIomAM jenuM nAma khUba gavAya che te hatA jinazAsananA udyota karanArA aneka rAjAonA sajjana maMtrIzvara. pATaNanA rAjavI siddharAja jayasiMhanA teo mAnItA maMtrI hatA. mahesUla khAtAnA teo uparI hatA. jamaNA-DAbA hAtha banI pragaTa ane gupta sevA ApanAra custa rAjakIya khaTapaTo vacce paNa potAnI dharmArAdhanA, tIrthayAtrA, jainadharmI maMtrIzvaromAM siddharAja jayasiMhanA samayakALamAM thaI zAsanaprabhAvanA ane pApabhIrutA sAcavI jinazAsananI gayelA udayana maMtrIne jaino bhUlI na zake. sAva kALajhALa daridratAmAMthI puNyodaya yoge teo maMtrInA pada upara AvyA svayaMnI ArAdhanA karI letA hatA. hatA paNa pIDA veThI pragati pAmelA temane padavI paNa Bal -- : hka to che ne ke che Jain Education Intemational Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 jina zAsananAM abhimAnanA badale namratAnuM kAraNa banI hatI. nitya paramAtmA giranAra tIrthanI yAtrAnI sugamatA mATe pattharanA navA pUjA, guruvaMdana, sAdharmika bhakti ane tIrthayAtrA sAthe pagathiyA banAvela. rAjakIya uthalapAthalo vacce samAdhi zAsanaprabhAvanA te maMtrInA prANamAM vaselI atyaMtara lakSmI maraNa prApta karanAra udayanamaMtrIne jaina samAja kema bhUlI hatI. zake? temanA putra aMbaDane senApati pada maLela. karNAvatIthI laI gujarAtanA aneka vistAromAM te samaye 44. udAramanA vAgabhaTTa maMtrI jaino sAthe nAhakanA saMgharSa Apo ane gharSaNa sAthenA jaina dharmathI pUrA raMgAI gayelA rAjA kumArapALanA AkramaNomAM sanAtana dharmInA anuyAyIo paDelA hatA. tethI aneka maMtrIo vaphAdArImAM ekamekanI spardhA karanArA hatA. jayavaMtA zAsanane jhAMkhapI naDatI hatI te dUra karavA A. sAthe pratyeka maMtrIomAM jinadharmanA dAna, zIla, tapa ane bhAva devacaMdrasUrijInI AjJAthI ane daivI saMketathI arjuna moDha rUpI cAra prakArI dharmanA guNo vikasatA jovAmAM Avela tevA vaNika cAciMga ane jaina mAtA pAhinInA prANapyArA putra vizvAsu maMtrIo thakI teo jIvadayA, zAstralekhana, dAnazALA, cAMgAne tenA mAtApitAnA vyAmohathI bacAvI jainasaMghanA sAdhu zAsanaprabhAvanArUpI jinAlayo vagere sarjI zakyA hatA. ' pade lAvI ka.sa. hemacaMdrAcAryajI jevI uttama padavI ApanAra, apAvanAra Aja udayana maMtrI hatA. - eka yuddhamAM vijaya pAmI rAjA taraphathI maLela eka koTi dravya, traNa suvarNa kaLazo tathA covIza jeTalA jAtivaMta pAchalI ume rAjA kumArapALanA maMtrIpade rahI ghoDA, aneka vastro ane AbhUSaNonI bakSIsane ghera laI jatAM soraThadezanA samarasena rAjAne haMphAvavA saseja jatAM pUrve saghaLuMya udAra manathI yAcako vacce lUMTAvI vacce zatruMjaya tIrthanI jAtrA karI hatI. sensarasAlo mahAdAnInuM birUda meLavanAra vAgabhaTTa jevA maMtrI paNa prayANa karI AgaLa dhapyo paNa svayaM jIvananI aMtima rAjAnA gauravane vadhAranAra hatA. bIjI tarapha maMdiramAM yAtrA karavA dAdA AdezvaranA darabAre pahoMcI gayA hatA. darzana karavAnA ane madhyAnheM dararoja bapore pUjA karavAnA paramAtmAsamakSa bhAvathI caityavaMdana paNa karela. te ja vakhate niyamavALA rAjavI kumArapALanI hatyA tevA ja dhArmika uMdara dvArA saLagatI vATa kheMcI bhAgavAnI ceSTA dekhI tyAMne prasaMgamAM charI hulAvI karI nAkhavAnA SaDayaMtrane jANI laI tyAM kASThanA jinAlaya AkhAne ArasanA maMdirarUpe banAvavAnI rAjAne cetavI denArA kaMcanamaMtrI jevA guptacara vibhAganA bhAvanA jAgI gayela. uparIo paNa hatA jenA kAraNe zatru arNava rAjAnI melI zatruMjayanA mULanAyakanA jinAlayanA jIrNoddhAranA murAda ane vyAdha rAjA dvArA thanAra khUnI humalo khullo paDI saMkalpane pAra pADavA ekAsaNA, pRthvIzayana, brahmacarya, zobhA gayela tathA vaLataramAM kumArapALa dvArA pApI arNavanI dharapakaDa tyAga vagere viziSTa abhigraho dhAraNa karI lIdhA pachI ja rAjA kumArapALa vatI yuddhamAM utaryA. rAjA samarasenane to cha'rI pAlita saMgha laI zatruMjayanI jAtrAe janAra hatA. mahAta karyo ane vijaya meLavyo paNa pote zatruonA bANathI rAjA kumArapALa chatAMya devadravyanI vRddhi karAvavA saMghamALano sakhata ghAyala thayA. jIvanAMte ardhamArgamAM ja A aMta samaya hakka jato karI uchAmaNI bolavI cAlu karI. te saMghamAM sAthe jANI samAdhi maraNa mATe sAdhu mahAtmAnA mAMgalika ane Avela udAramanA vAmbhaTTa maMtrI paNa rAjAnI sAme ja nirdhAmaNAnI apekSAo jAhera karI. sAmaMtoe eka taragALAne pratispardhI banI lAkha-lAkha suvarNamudrAnI uchAmaNI vadhAratA bahurUpI veza paherAvI nakalI sAdhu chatAMya asalI abhinaya cAlyA hatA. joke te prasaMge rAjA ane maMtrI beu phakta spardhA karAvI navakAra-bhaktAmara vagere zravaNa karAvyA tethI maMtrIzvara karatA rahyA ane harIphAImAM savA karoDanI uchAmaNI sAthe samAdhi sAdhI devaloke sIdhAvyA jenI pAchaLa bahurUpIyAe saMghamALano lAbha jagaDa zrAvake lIdhela. paNa bhAvadIkSita thaI be mAsanuM aNasaNa karI giranArathI sadgati meLavI hatI. svargavAsagamana pachI udayanamaMtrInI maMtrI vAbhaTTa pakA jinadharmanA rANI ane aMtima icchA pramANe temanA jayeSTha putra bAhaDa maMtrIe kumArapALanAM aMtevAsI adhikArI tarIke jIvana jIvI zatruMjaya upara kASThanA daherAne paththaramaya banAvela ane gayA. temanA kAraNe paNa anekavAra rAjA kumArapALanI Jain Education Intemational Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 215 lobhavRtti pAtaLI paDI hatI ane Aja maMtrInI salAhathI lAMbA tilaka karAvI ajayapALanI krUratAnA zikAra banI jaI aneka dAna-puNyanA kAryamAM rAjavIne saphaLatA sAMpaDI maraNa-zaraNa svIkArI lIdhela. jinAlayanA tilaka mATe che. sArA ane dharmI maMtrIo ja rAjAnA yazane vadhAre che, prANa nyochAvara karI denAra AvA kaTTara dharmaraNIo temAM vAgabhaTTa maMtrI eka udAharaNa hatA. Aja maMtrIzvaranI Aje zuM jovA maLI zake? kunehathI badhAya maMtrIo vacce ekasaMgitA ane zAsananI dAjha Aja kapardImaMtrInI preraNAthI rAjA kumArapALe jovA maLatI hatI. rAjanIti, nItizAstra ane vyAkaraNa tathA saMskRta bhASAno 45. tilaka khAtara vIramRtyu abhyAsa karela. AvA kumArapALanA aMgata maMtrInuM balidAna eLe nathI gayuM. traNa varasamAM ja ajayapALa loka dhikkAra gurjarezvara rAjA kumArapALe potAnI mAlikInA 18 sAthe mota pAmI gayo. dezomAM jainazAsanano jayajayakAra, jIvadayA ane jinAlayojinAgamo dvArA karI-karAvI khUba puNyakati kamANI karI lIdhI 46. pIDha jaina maMtrI zAntanuM hatI paNa jema dIpakanA AdhAra ja aMdhakArabharyA hoya che tema siddharAja jayasiMhanA pitA karNadeva jyAre maraNa pAmyA vi.saM. 1229mAM rAjavI kumArapALanA sagA nAstika bhatrIjA tyAre siddharAjanI umra hatI phakta ATha varasanI. tethI rANI ane jainadharmanA kaTTara dveSI ajayapALe ja viSaprayoga dvArA mInaLadevInA mAthe rAjabhAra Avela je zAntanu jevA zANA, kumArapALanA prANa harI lIdhA. gurudeva ka.sa. hemacaMdrAcAryano bAhoza, pIDha ane zAMta maMtrInA prabhAve vyavasthita cAlela. kALadharma ThIka tenA cha mAsa pUrve ja thayela. AcArya bhagavaMtanI anekavAra Aphato Avela tenuM nivAraNa vizvAsu maMtrIe gerahAjarIno lAbha uThAvI kAvatru ghaDAI gayela jemAM viSama vyavasthita karI dIdhela tethI rAjA ane prajA upara zAMtanu kALapalaTo Ubho thayo. chavAI gayA hatA. rAjA kumArapALanA eka atyaMta ArAdhaka maMtrI yuvAvasthAmAM Avela siddharAja potAnA vaDIla maMtrInI hatA kapardI. A. bhagavaMtanI kRpAthI cha mAsa sudhI salAha vagara navA kAryomAM utarato ja na hato. zAMtanu maMtrI akhaMDa ekAsaNa, brahamacaryapAlana, saMthArAzayana sAthe potAne maLatA pagAramAMthI zuddha ane nItinuM dhana kamAtA hatA. bhaktAmara stotranI agiyAramI gAthAnA parAvartananI temAMthIya bacata karI temaNe potA mATe AlIzAna mahela vidhi sAcavI cakrezvarI devIne jemaNe pragaTa karela tevA alaga banAvyo. te jamAnAnI corAzI hajAra suvarNamudrAnA ArAdhaka zrAvake sakaLa saMghanI bhakti dUdhapAka-pUrInA kharce imArata khaDI thaI, tyAre temAM vasavATa karavA javA pUrve bhojanathI karI devIdatta dUdhanA ghaDAthI nAmanA-yaza tyAM padhArela vAdidevasUrijIne vinaMti karI mahelamAM laI kamAyela. Avela. badhuMya joyA pachI paNa AcArya bhagavaMte smita paNa jyAre kumArapALa pachI rAjagAdIe Avela ajayapALe na veryuM ane be sArA bola paNa na kahyA tyAre khinna thayelA tenI prathama rAjasabhAmAM ja maMtrIzvara banelA kapardInA mastake zAMtanu maMtrIe gurUdevanI prasannatA hetu sahavartI jinapUjA pachIno lAMbo cAMdalo dITho te krodhAvezamAM AvI mANekacaMdrasUrijInA upadezathI IMTa-cUnAnuM e makAna gayo. tilaka bhUMsI nAkhavA kadAgraha karyo, paNa jinazAsananA tAbaDatoba upAzraya tarIke jAhera karI daI potAnI gADha rAgI bhagavAnano tilaka kADhI nAkhavA dharAra rAjI na thayA. dhArmikatA jAhera karI dIdhela ane mahelano parigraha paNa aMte mRtyudaMDa rUpe ukaLatI telanI kaDAImAM jhaMpalAvI jato karyo hato je ghaTanAthI temanA ja mAna-sanmAna jIvana pUruM karI nAkhavAnI sajA eka cAMdalA khAtara apAI vadhI gayela. tyAre paNa jarAya gabharAyA vagara, balka potAnI dharmapatnInI Aja maMtrIe vezyAne vaza banI gayela eka jaina khumArI paNa sAtha-sahakAra rUpe svIkArI jinazAsananA sAdhune nIca kAryamAM jatAM dekhyA chatAMya maunapUrvaka vaMdana karI paramopAsaka pati-patnIe ajayapALano dharmadraSano nazo pAchA sanmArge lAvavAnuM utkaTa puNya bAMdhela hatuM. karmavaza bhUla utAravA arihaMta....... arihaMta bolI, sakaLasaMghanA hAthe ja karI besela te sAdhue prAyazcitta peTe tapa karI zAntanuM maMtrIne Jain Education Intemational Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 jina zAsananAM mAnasthitimAM loka atyaMta A vepAradhaMdhAmAM na potAnA gurU svIkArI pharI saMyamamArganuM saMdhAna karI lIdhela hatuM tethI paNa maMtrIzvaranI pIDhatA ane prauDhatA jAheramAM gavAyela hatI. ekadA temanA upara pUro rAjyabhAra soMpI jyAre siddharAja jayasiMha tIrthayAtrAe gayela tyAre acAnaka taka zodhI mAlavanareze pATaNa upara AkramaNa karI dIdhela. tevA samaye potAnI sUjhabujhathI potAnI alpa zakti mApI laI temaNe saMdhino zveta vAvaTo pharakAvela hato ane koI paNa nakazAnI vagara mAlavapatine sanmAna sAthe prItibhoja karAvI vidAI Apela paNa hiMsAtmaka yuddha na thavA dIdhela. Aja zAMtanu maMtrIne chellI umramAM rAjA siddharAja sAthe koI bAbatano matabheda thayo ane bolAcAlI pachIno vikhavAda TALavA jyAre maMtrIpadathI rAjInAmuM ApI mALavA cAlyA gayA tyAre pATaNamAM temanI gerahAjarImAM viparIta paristhiti UbhI thaI jatAM rAjAe pharI pAchA mAnasanmAna sAthe pAchA bolAvela. gADha vaphAdAra zAMtanu maMtrI mALavA gayA pachI paNa siddharAjanA pakSamAM ja rahyA ane aMte mevADamALavA vaccenA AhaDa gAme aNasaNa laI dehatyAgI devaloke gayA che. 47. hasumatI bhAvasAranI sAdharmika bhakti sAdharmika bhaktino A jIvaMta prasaMga che. anupama prakAranI sAdharmika sahAyatA kevaLI vizALa vRkSa banI phaLa ApanArI banI zake che te mATe nikaTanA bhUtakALamAM banI gayela te prasaMgane khAsa vicAravA jevo che. sAthe sAcA bhAve thayela prabhu bhakti paNa kadIya niSphaLa jatI nathI te paNa hakIkata che. karNAvatImAM eka zrImaMtanI putravadhU hasumatI bhAvasAra vidhavA thayela. patinA paralokagamana pachI zrAvikAe jIvanamAM dharmArAdhanAo khUba vadhArI dIdhI ane potAne prApta paristhitimAM dararoja jinAlaya jaI pUjA-darzana-caityavaMdana nitya karavA lAgI. eka divasa jinopAsanA karavA Avela tyAre be bALako, eka bAlikA sAthe te ja daherAsaramAM bahAragAmathI koI daMpatIyugalane Avela dIThA. emAM udA nAmanA eka sAva garIba banI gayela zrAvakanI dharmapatnI upavAsI sthiti ane duHkhIyArA sUI gayela bALakone khoLAmAM rAkhI pati sAthe caityavaMdana karatAM madhurakaMThe stavana gAvA lAgI. daherAsaramAM te paradezInI bhakti anekoe najare nihALI paNa cAlu bhaktimAM kema te pUchAya karI loko bhAvavibhora banI stavana gAtA patipatnIne dekhI AnaMda pAmI AvatA-jatA rahyA. Ama pAMca-sAta stavana gavAI gayA pachI jyAre teo saparivAra ciMtita cahere bahAra nIkaLyA tyAre temanA ja paricaya ane paroNAgatI mATe bahAra rokAyela hasumatI bhAvasAre temano rUDo paricaya karI temanI kaThaNAI samajI laI tarata ja sAdharmika mahemAnane praNAma karI potAnA ghera ja mahemAna banAvyA. satkAravALI bhojanabhakti karI, uparamAM saMghapUjana jevo vyavahAra karatAM kiMmatI vastuo bheTa ApI te saunI icchA pUchI. gharabAra choDI dIdhela pUrA parivArane saddhara karI sanmAnasthitimAM lAvavA hasumatIe potAnI mAlikInuM eka makAna udA vaNikanA atyaMta AgrahathI najIvA bhADA upara rahevA ApI dIdhuM. ekAda varasamAM ja vepAradhaMdhAmAM napho thaI javAthI jyAre te ja ghara kharIdIne mULa pAyAthI khodakAma karI navuM caNatara cAlu karyuM tyAre jamInamAMthI sonuM-jhaverAtadAgInA vagerenA carU nIkaLI AvyA. te badhuMya dhana aNahakkanuM mAnI hasumatIne ApavA udo taiyAra thayo tyAre vidhavA te zrAvikAe paNa potAnI mAlikI jatI karI mahemAna udAne ja teno hakka Apyo hato. te bAbatanI rakajhaka rAjA siddharAja sudhI jyAre gaI tyAre nIti pramANenA hakadAra udA vaNikanI pramANikatA dekhI tene taratamAM ja nagaranA maMtrIpadanI mudrA paherAvI hatI. Ama zrAvikA hasumatInI prasaMgocitta sAdharmika bhaktinA prabhAve jinazAsanane dharmI udayana maMtrI maLyA hatA. jemaNe te ja caranI lakSmIne jinAlaya bAMdhavAmAM lagADyA pachI paNa aDhaLaka zAsana prabhAvanAo karela. 48. dAnazUrA jagaDuzA udAratA ane dAnadharmamAM jemane te samayanA koI dhanavAno ane zreSThIo paNa AMbI na zakyA tevA dAnazUrA jagaDuzAe paramadeva nAmanA jainAcArya pAsethI dukALanI AgAhI jANI vi.saM. 1313, 1314 ane 1315nI sAlamAM sothI vadhu dAnazALAo khullI mukI daI chUTA hAthe Jain Education Intemational Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 217 dhana-dhAnya vahecyuM 49. zIlaguNadhArI dedAzAha hatuM. rAjA draDha dharmI zrAvakomAM pitA-putra, pati-patnI, be mitro vizaLadeva paNa temanI ke sAsu-vahunI kahANI jarUra sAMbhaLavA maLaze. sAthe kyAreka dAna derANI-jeThANI, be bhAIo ke be bahenonI paNa kathA jovA zALAmAM padhAryA maLe che. atre prastuta che sadAcArI-nItimAna dAnadharmI ane tyAre rAjazAhI draDhadharmI dedAzAhanI vAta. bhAgyayoge sukhI saMpana hatA paNa hAthane paDadA saMtoSavratI hatA. tethI potAnI tamAma lakSmI potAnI hAjarImAM pAchaLathI joI sAteya kSetromAM vAparI nAkhI pethaDa putrane phakta suvarNasiddhinA sAcuM ratna temanA rasano pATha Apela jethI te potAnuM jIvana mAnabhera jIvI zake. hAthamAM ApI daI potAnI potAnA ja gAmamAM sagavaDa sAthenI pauSadhazALA dhArmikatA darzAvI banAvavAnI jyAre vAto mahAjana vacce cAlI tyAre phALo hatI. rAjA to noMdhAvavAne badale AkhIya pauSadhazALA potAnA kharce ane te pragaTa thaI temane paNa sonAnA ITanI banAvavAno saMkalpa jAhera karI dIdho. sau bheTI paDyA paNa raiyata paNa jagaDuzAne duA ApavA lAgI dekhatA rahyA ane lAbha dedAzAha laI gayA paNa caNatara vakhate hatI. corI-capATInA bhayathI sonAnA badale teTalA ja kiMmatanI kAzmIranI zuddha kesarathI ITo bharI imArata bAMdhavAnI chUTa paga dhovAnA paththara rUpe traNa lAkhanI rakama phakta vaTa maLI jenA badala udAra mane chappana UMTonI poTho bharIne khAtara cUkavI vadhAvela videzI zilAmAMthI eka divasa koI lAvavAmAM Avela ane cunAnA mizraNamAM upayoga karI saMnyAsInA kahevAthI zilA bhAMgatA mUlyavAna ratno hAtha divAlo banAvAyela, jenA kesarI tAMtaNA dIrgha samaya sudhI lAgyA hatA te badhAya paNa dukALanA divasomAM daridromAM ApI lokoe joyA che. AvI sonAnI kiMmatI pauSadhazALA pUrA dIdhA. devadravyanI vRddhi karAvavA savAkroDanI uchAmaNI zatruMjaya bhAratavarSamAM eka mAtra che. tenA nirmANa pachI dedAzAha ane giranAra tIrthe rAjA kumArapALanI sAme bolI potAnI lokaprakAzamAM AvI gayA. ' mAtAne saMghamALa paherAvanAra Aja jagaDuzA hatA. ATalA dhanavAna paNa paheravezathI teo sAva sIdhA-sAdA jIvyA hatA. Aja dedAzAhe yuvAvasthA pUrNa thatAM ja phakta kalpasUtrajImAM AvatA bhagavAnanI mAtAnA 14 svapna dariyAmAM DUbAvI detI vahANonI vaNajhArane bacAvavA ane pati-patnInA alaga-alaga zayanakhaMDanI vAto bhadrAvatInA DuMgara upara traNa upavAsa karI devIne rIjhavela, sAMbhaLatA cAlu mahAparvamAM ja sajoDe brahAcaryavrata dhAraNa pragaTa karela ane teNe mAMgela bokaDAnA vadhanA badale potAnA karI lIdhela tenA prabhAve-pratApe temanA ja putra pethaDazAe to tathA bhAInA putranuM balidAna ApavA taiyAra thaI gayela tyAre phakata 32 varasanI vaye 28 varasanI zrAvikA sAthe devI paNa jagaDuzAnA sattva sAme jhUkI gayela. 106 bokaDAno AjIvananA caturthavratane dhArIne aDadhI sAdhutA prApta karI hatI vadha TaLI gayela ane devIe durAgraha choDI dIdhela. ane te ja kAraNathI temanA paNa putra jhAMjhaNazA sudhI - jyAre dilanA dariyA dAnavIra jagaDuzAnuM. jinazAsananI jayapatAkA dAdA, pitA ane putra thakI gaganamAM svargagamana thayuM tyAre dilhInA zAhe temanA mAnamAM laherAtI rahI hatI. pethaDazAe to devagirinA jinAlayanA mugaTa mastakethI utArI daI bharasabhAmAM salAmI ApI kAryanI pUrNAhutinA samAcAra mAtra ApanAra mANasane traNa hatI. rAjA arjunadeva raDI paDela ane siMdhapatie to be lAkha TAMkanuM dAna ApI dIdhela tevI noMdha che. divasa sudhI anna-pANI tyAgI dIdhA hatA. saMpUrNa bhAratabharamAM samAcAra vAyuvege pahoMcI gayela ane 50. brahmacArI pethaDazAha aneka zreSThIo paNa zokAtura thayA hatA. jinazAsana jayavaMtu che, jemAM samaye-samaye uttama 28 . Jain Education Intemational Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 jina zAsananAM zIlavaMto-satIo janma le che, Adarzamaya jIvana jIve che, thALI, ratno-mANeka-motI, 68-68 phaLanaivedha uparAMta 68 ane cirakALa mATe amara banI gati laI mukti pAme che. rUmAla pothI vagere mUkI bhavya lAbha lIdhela. sAdhu jIvanamAM AjIvananuM brahmacarya pALavuM saheluM che paNa jJAnabhaktimAM paNa bhagavatIsUtrane suNatA jyAM jyAM 32 varasanI bharayuvAvasthAmAM sajoDe brahAcaryavrata saMghanI goyama zabda Ave, tyAre-tyAre eka-eka suvarNamudrA mUkI sAkSI laI uccaravuM ane AjIvana nirmaLatAthI zrata-pUjA karela hatI. aneka sthAnanA jJAnabhaMDArone vyavasthita sahajatAthI pALavuM te dukara jaNAze paNa dedAzAhanA karAvyA hatA tathA jarUratamaMdone jJAnasAmagrIo potAnA kharce ciraMjIva pethaDazAhe te parAkrama karI AdhyAtmika, pUrI pADela hatI. tapa-tyAga, jJAna-dhyAna, jinabhakti, bhautika, dhArmika ane vyAvahArika unnati kevI rIte guraupAsanA, dharmasAdhanA badhAyamAM pethaDazAnuM AgavuM sAdhI te atrethI avagAhavA yogya che. eka mAtra dRDhavrata yogadAna raheluM che. zIlanA kAraNe temanAmAM vikasela aneka guNomAMthI maryAdita vAto atre vAMcakone pIrasAya che, kadAca tevA ja Adarza sAthe brahmacaryavratanA prabhAve teNe oDhelI zAla jayasiMha koI bhaviSyamAM jIve. rAjAnI rANI lIlAvatIne jyAre oDhavA Apela tyAre rANIno duSTa jvara utarI gayela ane roga nAza pAmI gayela. pitAe Apela suvarNarasasiddhi na phaLatAM pethaDa khUba ja muzkelImAM AvI gayo hato. daridratA gherI vaLI hatI. tevA jyAre paramAtmAnI pUjA karatAM tyAre eka sevakane samaye aMdara beThelI dhArmikatAnA kAraNe gura-bhagavaMtanA daherAnI bahAra besADI rAkhatA ane hukama karela ke jyAM sudhI pravacanathI prabhAvita teNe phakta rUA. sonA parigrahaparimANanI jinapUjA pUrI na thAya tyAM sudhI rAjAnA aMgata mANasane paNa bhAvanA darzAvI paNa dharmaghoSa AcArya bhagavaMte jJAnabaLe maMdiramAM rAjakAryanA samAcAra ApavA praveza karavA na devo. pethaDanI vAkachaTA, AcAra-vinaya ane cAturI dekhI pAMca ekavAra rAjAne svayaM puSpapUjA samaye tenI pAchaLa maMdiramAM lAkhanuM vrata karAvela. A pratijJA prabhAve maMtrI banyA pachI khAsso samaya besavuM paDela jethI prathama to rAjA paNa akaDAI aDhaLaka kamANI thavA lAgI, chatAMya jIvanAMta sudhI pALI ane gayela paNa pethaDanI bhakti bhAvanAnI niSThA dekhI aMte vadhatI jatI badhIya rakama sAteya kSetromAM vAparI nAkhI pote zAbAzI ja ApavI paDela hatI. A to hatI maMtrIzvara banyA svadArAsaMtoSathIya vadhI brahmacArI akiMcana rahyA hatA. pachInI khumArI, paNa te pUrve paNa jyAre bAdazAha gyAsuddInanI * eka vakhata evo paNa Avela ke putrane suMDalAmAM rAkhI dAsI dararoja pethaDa pAsethI tAjuM ghI kharIdavA AvatI tyAre tevA kasamayanA vepArathI prabhubhaktimAM paDatI khalelane kAraNe mAthe upADI mALavA sudhI te gayela paNa pAchaLathI potAnI rAjAne vinaMtipUrvaka manAvI ghInI vyavasthA bIjI rIte karavAnI bAhozIthI gogA rANAno maMtrI banI gayela jyAre bhalAmaNa karI rAjAnI dAsInA AvAgamanathI mukti meLavI mAMDavagaDhano maMtrI banyo tyAre varase 147 maNa sonuM hatI ane prabhupUjA akhaMDa rAkhela hatI. te pethaDazAnI pagAramAM maLavA lAgela chatAMya abhimAna na naDyuM. dharmapatnI paNa phakta paramAtmAnA jinAlaye jatAM dararoja rAjasabhAmAM jatAM pAlakhImAM beThA-beThA upadezamALAnI savAzera suvarNanA dhana jeTaluM dAna ApatA hatA je mATe gAthAo moTI umra chatAMya ullAsa sAthe gokhatA hatA. hAthI bhikSuko ane yAcako paNa bhagavAnanI jaya bolAvatA hatA. upara svayaM chatAMya bahAragAmanA koI paNa sAdharmika AvyA jaNAya to potAne ghera bhojana bhakti mATe mokalavA goThavaNa Aja pethaDazAe jyAre cha'rIpAlita saMgha kADhyo karatA hatA uparAMta svayaM pAlakhI choDI daI padhArela mahemAnane tyAre sAta lAkha yAtrALuo saMghamAM joDAyA hatA aneka praNAma karI satkAratA hatA. AcArya bhagavaMto ane sAdhu-sAdhvIothI zobhAyamAna te saMghe zAsananI prabhAvanA karela. digaMbaranA tAbAmAM jaI eka cAraNane potAnI stuti karatA rokI navakAra rahela giranArame 56 ghaDI sonAnI uchAmaNI bolI navavAra saMgItamaya bolAvI nava suvarNamudrAo bheMTamAM zvetAMbarIya jAhera karAvela ane bIjA cAra ghaDI sonAnuM ApI dIdhela. svayaMnA jIvanamAM mahAmaMtra navakAranI japa - anukaMpA dAna karI pachI upavAsanuM pAraNuM karela. sAdhanA tapa sAthe karela ane ujamaNAmAM 68 sonA-cAMdInI Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro upakArI dharmaghoSasUrijInA nagarapravezane vadhAvavA 72000 TAMka suvarNa kharca temano praveza karAvyo hato tathA gurUbhaktinuM RNa pheLyuM hatuM. kahevAya che ke covIza tIrthaMkara bhagavAnanA corAzI jinaprAsAdo paNa karAvyA ane temAMya zAzvatA zatruMjaya girirAjanA mULanAyaka RSabhadeva prabhunA caityane ekavIsa ghaDI suvarNa vaDe maDhIne jainaM jayati zAsananA nArA guMjatA karyA hatA. mULa janmathI kAMkarejanI nikaTanA eka gAmamAM Nikaputra rUpe janma thayela. paristhiti lagna sudhI sAva sAmAnya hatI. patnInuM nAma padminI hatuM. paNa teNInA ane pitAnA zubha saMkalpothI eka pItho nAmano ghIno vepArI mAMDavagaDhano maMtrI banI jainazAsanane jayajayakAra karI jAya te tenA pUrva bhavanA saMskAra, vartamAnabhavanA vrata-niyamo ane sAthe sadgurunI prAptinA suyogathI utpanna mahAphaLa samAna hatuM. vizeSa bayAna mATe temanuM jIvana caritra khAsa vAMcavA bhalAmaNa che. 51. jhAMjhaNazAhanuM svAmi vAtsalya dedAzAhanA pautra ane pethaDazAnA putra jhAMjhaNazA sudhI zAsananI prabhAvanAo guMjatI cAlela ane eka pachI eka bhavyAtibhavya jinazAsananA kAryo thayA hatA. zrAvaka jIvananA vArSika agiyAra kartavyomAM sAdharmika vAtsalyano mahAguNa jhAMjhaNazAmAM kevo utaryo haze ke jyAre vi.saM. 1340mAM AcArya bhagavaMta dharmaghoSasUrijI vagere 21 AcAryo sAthe aDhIlAkha yAtrALuone laIne cha'rI pAlita saMgha sAthe ahamadAvAda (karNAvatI) pahoMcyA tyAre rAjA sAraMgadeva dvArA sukhI gharanA traNa-cAra hajAra yAtrALuo sAthe bhojana-bhakti mATe padhAravAnuM AmaMtraNa asvIkAra karI dIdhuM. saMghanA aDhI lAkha yAtrALuo temane mana eka sarakhA sAdharmika hatA. badhAya navakAranA ArAdhako hovAthI sau upara samadraSTi hatI. temane sukhI-du:khI ke nAnA-moTA, ucca-nIca vagerenA bhedathI na toLatAM rAjA sAraMgadevane spaSTa jaNAvI dIdhela ke rAjarasoDe Avaze to aDhI lAkha yAtrALuo ane nahIM to rAjA aDhAreya Alamane AmaMtrI potA taraphathI samagra gujarAtanA tamAma lokonA pAMca divasanA svAmi vAtsalyano lAbha Ape. aMte riphAI jevA prasaMgamAM jhAMjhaNazAne kasoTIe Jain Education Intemational 219 caDhAvavA sAraMgadeve bIjA-trIjA, rAjAo dvArA samagra gujarAtanA tamAma lokone jJApti jAtinA bheda vagara temanA pAMca divasanA ane traNeya samayanA bhojanamAM padhAravA AmaMtraNa ApI dIdhela. kahevAya che ke pratidina pAMca-pAMca lAkha loko pAMca-pAMca divasa sudhI savArathI sUryAstapUrva sudhI jamyA chatAMya rasoI na khUTI, balke bhakita pUrI thayA pachInA chaThThA divase paNa vadhelI mIThAIo kyAM vAparavInA prazna sAthe jhAMjhaNazAe sAraMgadevane potAnuM rasoDuM dekhADela hatuM. sAraMgadevane paNa potAnI lobhavRtti khaTakI gaI hatI. jhAMjhaNazAnI putrIne siddharAja jayasiMhe potAnA khoLAmAM laI potAnI putrI jAhera karI teNInI icchA pramANe dareka gAma dITha eka tolo sonuM ApavAno nirNaya karela. dara varase te pramANe aDhAra lAkha bANuM hajAra tolA jeTaluM sonuM AvavA lAgela je dravyamAMthI dIkarIe paNa sAtaso jeTalA nUtana jinAlayo baMdhAvI pitAnuM nAma rozana karela hatuM. dedAzAhanI dilAvaratA, pethaDa maMtrInI dharmasAdhanA ane jhajhaNazeThanI zAsanaprabhAvanA Ajeya paNa yAda karAya che. 52. vastupALanuM viziSTa vyaktitva 'saMyama kabahI mile' evI uttama bhAvanA manamAM rAkhI zrAvakapaNAne jIvanArA ane sAthe rAjAnA pada upara AvavAnI yogyatA chatAMya rAjezvarI so narakezvarInA bhayathI phakta maMtrImudrA svIkArI deza, nagara, samAja ane saMghasevA karI jinazAsananI jAhojalAlI vadhAranArA aneka maMtrIomAM maMtrIzvara vastupALanI vigato rajU karyA vagara jinazAsanane saMpUrNa vaMdanA na karI zakAya. kAraNamAM bAra vakhata cha'rI pAlita saMgho dvArA tIrthayAtrAo saune karAvanAra vastupALa jyAre teramI vakhata saMgha sAthe zatruMjaya taraphanA raste hatA tyAre lIMbaDI nikaTanA aMkevALiyA gAme vastupALanI tabiyata bagaDI gaI ane cetI gayA. samAdhimaraNanI jhaMkhanA sAthe AMkhomAM pANI ubharANA tyAre AjubAjumAM sAdhu-sAdhvIjIo sAthe gRhastho paNa beThA hatA ane vastupALanA mukhanA zabdo hatA "pAvio jiNadhammo hArio''. zAsana to jinezvaranuM maLyuM paNa saMyamanI sAdhanA vagara jIvana pUruM karI rahyo chuM. i.saM. 1241mAM svargavAsI bananAra vastupALanA samAdhiavasAna prasaMge hAjara aneka sAdhu-sAdhvIonI AMkhomAM zraddhAMjalinA jaLa ubharAI gayA hatA. eka Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 jina zAsananAM vIrazrAvakane mahAvIranA zramaNo vasamI vidAya Ape tevo aDhAra koDa sonAmahoro vAparI lahiyAo pAse te duHkhada prasaMga hato. sonAnI syAhIthI zAstragraMtho lakhAvelA hatA. paMcamI ane tevA zreSTha zramaNopAsakanI jIvanagAthAnI amuka vAto agiyArasa tithinI zreSTha sAdhanA karanAra 5 ane 11 jainone vartamAnanA zramaNopAsakonA bodha ane preraNA hetu atre prastuta lAkhonuM dAna ApI daI lakhapati banAvI dIdhA hatA. che........ daravarase traNa vAra caturvidha zrIsaMghanI pUjA-bhakti bhAvapUrvaka karatA tyAre chatrIsa hajAra suvarNamaya ratnonA tilakathI bAdazAha zamasuddInanA senApati ghorI isamane gujarAta zrAvakonA lalATa alaMkArI detA hatA. saMgaThana UbhuM karI harAvela ane sAthe bAdazAhanI begama premakalA tathA mAtA kuzIdA begamane sanmAna ApI bAdazAha temano aMgata munIma corI karatA pakaDAyo paNa jaina pAsethI ja vastupALe yuktio karI jinAlayonA Arasapattharo sAdharmika hovAthI sajA na karela ane te ja vyaktie pazcAttApa meLavelA hatA. sAthe dIkSA paNa lIdhI hatI. jainettaro sAthe temano vyavahAra jaino ane jainettaro badhAyamAM chavAI gayelA temaNe eTalo uttama hato ke temanI raheNI-kaheNI dekhIne majUroe potAnA phakta 18 varasanA maMtrIpadanA gALAmAM vIsa paNa potAnI majUrImAMthI jinAlaya bAMdhI Apela. eka vakhate avAja toMtera koDa ane aDhAra lAkha jevI rAzi te nIkaLela cha'rI pAlita saMghamAM anya gacchanA maLI sAtaso samaye kharca karI nAkhI hatI. rAjA vIradhavalanA vIramaraNa AcArya bhagavaMto hatA. 2 100 zramaNo ane sAta lAkha to pachI rAjA banela yuvarAja vIsaLadevanA vaphAdAra maMtrI tarIke yAtrALuo hatA. jemanI badhAyanI maMgala AziSa dararoja teo oLakhAyA ane sAthe rahela tejapALe paNa vastupALanA meLavatA hatA. Aja vastupALa-tejapALanA samayakALe temanA dareka kAryamAM eka vicAra darzAvI nAmanA kADhI hatI. viradhavala dvArA thayela jamaNavAramAM thayela koI zaratacUkane kAraNe vIsA rAjAnA pitA lavaNaprasAde to vastupALa vize kohinUranA ane dasAnA vibhAgo UbhA thayA je mato Ajeya maMdiramArgI hIrAnI upamA ApI dIdhI hatI. saMghomAM dekhAya che. savA lAkha nUtana jinabiMbo, 1304 jinAlayo, zatruMjaya tIrthanA devadravyanA vahIvaTamAM UbhI thayela 2300 jinAlayonA jIrNoddhAro, 984 upAzrayo, 700 garabaDane teoe AcArya bhagavaMtonI madhyasthI rAkhI dUra jeTalI pAThazALAo, sAta kroDanI te samayanI lAgate vividha karAvI hatI. pAlItANA, giranAra ane Abu upara sthAnanA jJAnabhaMDAro, giranAra tathA AbunA pahADo upara daherAsaronA kArya karI rahelA kArIgarone paNa aneka sagavaDo nUtana daherAsaronI racanAo jemAM delavADAnA maMdiro vagere ApI nyAla karI dIdhA hatA. saMgha laI jyAre khaMbhAta pahoMcyA vastupALanA jIvana-kavananI jIvaMta sAkSI svarUpa Ajeya tyAre sthaMbhana pArzvanAtha prabhujInA darzana karatAM ekAkAra banI aDIkhama UbhA che. siddhagirinA pahADanA mukhyadvAranA gayela jethI eka sAdhu mahAtmAe paNa saMskRta zloka racI zilAlekho upara to beu brAtAonA cha'rI pAlita saMghanuM vastupALa ane temane janma ApanAra mAtAnI prazaMsA karela mAhAbhya paNa kotarAyela jovA maLe che. hatI. ajainone paNa maMdiro baMdhAvavAmAM sahAya Apela tethI paNa jyAre vIsaLadevanA mAmA siMhe eka bALa 3009 jainettara maMdiro banyA, 700 jeTalA navA maTha ane 64 munine tamAco mArI apamAnita karyA tyAre phATI paDela jeTalI majIdo paNa baMdhANI. anukaMpA buddhithI 700 kUvA, tophAnamAM rAjAne mAmAnA pakSamAM dekhI beu bhAIonuM 634 vAvaDIo ane 84 jeTalA sarovaro baMdhAvI ApyA hatA. mana rAjasevAthI haTI gayela. samAdhAna to thayuM paNa rAjAnI dararoja potAnA gharanI nikaTamAM paMdaraso jeTalA bAvA sevA choDI dIdhI ane vastupALa te pachI khUba ArAdhaka banI saMnyAsIo, yAcako ane atithio to jamatA hatA paNa sAthe gayA. jIvanAMte jAgI jaI samAdhimaraNa meLavyuM. te pachInA lagabhaga pAMcaso jeTalA jaina sAdhu-sAdhvI bhagavaMtonI bhikSA dasa varase tejapALabhAI paNa paralokavAsI banI gayA. bhaktino paNa nirdoSa lAbha teo letA hatA. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che biTI jhaLahaLatAM nakSatro 221 53. anupamAdevInI anupama vAto padarzana-mAtA' tarIke saMpUrNa dhoLakAmAM oLakhAI gayelA. mahAtmAne vahorAvavAmAM lapasI paDela ghInA pAtrane nAnI umra upADI potAnI kiMmatI sADIthI pachI kahyuM hatuM ke ghAMcIne tyAM hatI tyAre janma lIdho hota to zuM thAta? ahIM to saMyamInI sevAno nizALanA avasara maLyo che. | itihAsa dhoraNamAM eka tejapALanI ugratA paNa potAnA zAMta svabhAvathI vArtA vAMcI hatI avAranavAra ThAratA hatA tethI parivAramAM paNa nAma ke AbunA AgaLa devInuM vizeSaNa umerAI gayela. AbunA amara delavADAnA daherA jinAlayo pAchaLa temaNe je puSkaLa dhanavyaya karyo tenA kAraNe je baMdhAyA temAM eka salATe paNa majUrInA bhAgamAMthI bAjumAM jinAlaya eka jaina bAMdhela Ajeya che. lusigavasahI jinAlaya paNa videzI ane zrAvikAnI buddhi pravAsIone khAsa AkarSe che. ane bAhozI evuM kahevAya che ke devI anupamA devagatie na jatAM kAma lAgela, kAraNake bhAgyavaMtA be bhAIo vastupALa- sIdhA ja simaMdhara svAmijI pAse mahAvidehamAM janma pAmyA tejapALane potAnuM dhana bhUmimAM dATavA jatAM nadhaNiyAtuM suvarNa che ane caramabhavI AtmA che. tattva kevaligamyuM. kAraNa ke carU sAthenuM je dhana prApta thayela, tene kyAM goThavavuM tenI salAha | sAmAnya rIte te tIrthakara kSetramAM javA vacce devalokano bhava dhoLakAnA senAdhipatinI dharmapatnI anupamAdevIe Apela thato hoya che. hatI. tejapALanA zrAvikAnA zabdo hatA ke puNyathI prApta 54. uccabhAvonuM ugra phaLa maLela dhanane bhUmi-bhoMyarA ke bhaMDAramAM goMdhI rAkhavA karatAMya UMce AkAze javA do, badhAya dekhI jarUra zake cAreya nikAyanA devonA mukhya indronI saMkhyA cosaTha, paNa lUMTI koI na zake. rAjAnA vaphAdAra be bhAIoe te badhAya pAchA sammadraSTi ane pAchA ekAvatArI ke jemanA te vAtane zukananI gAMTha mAnI avadhArI hatI. guNAnurAgathI tIrthakaronA janmAbhiSekathI laI nirvANa sudhInA delavADAnA darzanIya kalAkRtisabhara, benamUna ane samavasaraNa sarjana, paramAtmA sevA-bhakti, lokottara zAsanasevAnA prasaMgo bane che. tevA ja eka indra devAtmAnuM aitihAsika jinAlayoe anupamAdevIne amara banAvI dIdhela che. te vArtAvihAra pachI satyAnubhava levA lekhakazrIe Abu nAma che mANibhadra vIra, jemano pratyakSa prabhAva dharaNendraacalagaDhanI jAtrA karI sAMsArika avasthAmAM jinabhakti pahmAvatI athavA cakrezvarI devInI jema ke lakSmI sarasvatInI jema anekoe anubhavyo che ane A lekha karatAM dhanyatA paNa anubhavI che, jApa paNa karyA che. lakhanAra paNa temanA pratyakSa paracAthI bhAvita che. itihAsa kahe che ke anupamAne zyAmavarNA hovAthI tapAgacchanI rakSA pAMcamAM ArAnA aMta sudhI kAyika zobhA anupama na maLela paNa lagna pachInA teNInA karavAnuM vacana potAnA upakArI gurudeva pagalA parivAra AkhAyane saubhAgya denArA nIvaDyA hatA. AnaMdavimalasUrijIne magaravADAmAM pratyakSa darzana rAtrinA dAnarAgiNI A ja zrAvikAnA kAraNe dararoja pAMca-pAMcaso samaye ApI saunI hitarakSA karI rahyA che. vaLataramAM phakta sAdhu-sAdhvIjIone gocarI pANInI prAsuka sagavaDo maLatI jinAlayo ke upAzrayomAM temanI punIta sthApanA ane upAsanA hatI. AbunI ThaMDImAM dhImA paDelA kAmamAM joza lAvavA svayaM karI rahela AcArya bhagavaMtonA dharmalAbha maLatA rahevAnI tyAM rokAI majUro mATe AhAra, auSadha, tApaNAnI vyavasthA apekSA rAkhela che. karI ane divasa-rAtanA kArIgaro alaga karI daI svayaM paNa prabhubhaktibhAvathI otaprota banI gayA hatA. dareka dharmIone mazkarI bharela svabhAvavALA, nAstika mitro vacce mAna-sanmAna ApanArA teo potAnI udAratAthI rahenArA ane potAnI mAtA ane patnIne paNa temanI dhArmikatA 2. Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 jina zAsananAM vadhAravA mIThAI tyAganI pratijJAvALA jovA chatAMya na pADI upalA hoThanI nAnI paNa vakarelI phoDakI pAkI javAthI jhakanArA ke na dharmanI ArAdhanA vadhAranArA zreSThI mANekacaMdanA svargavAsa pAmI gayela, chatAMya sva. zeTha haThIsiMhanI trIjI mananuM parivartana karanArA hatA A. bhagavaMta dharmapatnI harakuMvara zeThANIe daherAsara AkhAyanuM kArya potAnA AnaMdavimalasUrijI. temanuM saMyama sattva ane parANe UbhA hastake laI, vyApAra vagerene paNa vyavasthita calAvatAM karela dADhI bALavAnA upasargo vacce paNa samatva dekhI daherAsaranuM kArya pAra pADI dIdhuM ane Aje to te saMpUrNa saMkula mANekacaMda sadAya mATe temanA ziSya banI gayA. have teo so varasathI vadhu prAcIna thaI javAthI tIrthanI upamAne pAmyuM tarkavAna na hatA paNa saMpUrNa zraddhAvAna banI gayA hatA. che. zeThanA svargagamana pachI zeThANIe jAbAsaMgha temanuM vyApArArthe AgrA javuM, tyAM sUri bhagavaMtanuM pAlitANAno kaDhAvyo. koleja, hospiTalomAM sakhAvato cAturmAsa jANI ArAdhanA karavA rokAI javuM ane zatruMjaya karI, pAlitANA tIrthe hIMgaLAjanA haDA javA pagathiyAM mAhAnya uparanA pravacano sAMbhaLI bhAvita thaI jaI vagere karAvI ApyAM. zeTha haThIsiMhanI khyAti pArasamaNi koInIya salAha vagara navakAranA japa, upavAsanA tapa tarIkenI hatI. tethI AkarSAI eka bAI temanA AvAsasthAne ane siddhagirinA mAnasa dhyAna sAthe yAtrA karavA AvI temanI pAse duHkhanI sAcI rajUAta karI. haThIsiMhajInA nIkaLI paDavuM kadAca temanA tathApakArI bhAvibhAvathI patnIe bAInI badhIya vAta sAMbhaLI zeThane sAra vAta jANa saMkaLAyela hatuM. karI. javAbamAM zeThe potAnI paDatInA divasamAM paNa potAnI tanathI ekalA paNa manathI bharelA jayAre cAlu upavAse patnIne pUchI, rahela badhuMya dAgInuM pelI garIba bAIne bheTamAM ApI dIdhuM ne potAnI chApa pArasamaNinI UbhI ja rAkhI. pagapALA cAlatAM pAlanapura ane siddhapuranI madhyamAM Avela magaravADA mukAme pahoMcyA tyAre rAtrinA aMdhakArano geralAbha bAI to nyAla thaIne pAchI vaLI, paNa pati-patnI laI bhIloe temane lUMTayA to kharA paNa kAyAnA traNa TUkaDA beune bhalAInuM kArya karavAno anero AnaMda hato. dhaniyA karI maraNa-zaraNa karI nAkhyA. chatAMya pUrvakALanA sAdhuone nAmano majUra zeThANInA ghera corI karavA Avyo, tyAre zeThANI Avela maraNAMta upasargo vacce paNa samAdhi ane devagatinI jarAya gabharAyA vagara rAtrinA samaye sAmAyika ja karatAM siddhinI jema teo paNa dehathI nAmazeSa banyA paNa AtmAnI rahyAM. savAre jyAre badhAya majUrone majUrI apANI tyAre urdhvagati pAmI gayA. corI karavA Avela paNa na phAvela dhanIA corane be gaNI majUrI ApI bhoMTho pADI dIdho. zeThANInuM kahevuM hatuM ke "teM Ajeya paNa ujjaina, AgaloDa ane magaravADAnA 'rAta jaNI khoTo ujAgaro karyo che, tethI bamaNuM maMdiromAM jeo savizeSa pUjAya che tevA jainadharmI mANekacaMda zeThamAMthI mANibhadravIrano vistRta itahAsa zrutasAdhaka zrI mahenatANuM ApyuM che." cora raDI paDyo. AvAM hatAM paragaju zeTha-zeThANI, tethI Ajeya temane yAda karAya che. naMdalAlabhAI devalukanA sarjita graMtha yakSarAjazrI mANibhadradeva nAmanI racanAthI avagAhavo. te adhiSThAyaka pa6. devI aMbikA deva Aso suda paMcamInA sidhdhagirinI yAtrA mATe pratijJAbaddha giranAranI godamAM giranAramaMDana neminAtha paramAtmAne thayA hatA ane tapAgacchanA rakSakadeva che. potapotAnI zraddhA manamAM rAkhI zubha ane zuddhabhAvathI ArAdhanA-tapa ane dhyAna pramANe temano anugraha anekone anubhavavA maLe che, maLaze. karanAra anekone aMbikA devIe pratyakSa darzana, varadAna ke phaLa 5. zeThANI harakuMvarabahena ApyAM tevI vAto jinazAsananA itihAsamAM vAMcavA maLaze. amuka jainonI kuLadevI tarIke paNa aMbikAnuM nAma che ane ahamadAvAdanA gaurava samuM gaNAtuM haThIsiMhanuM baMgAla-orIssAmAM to navarAtrinA divasomAM gaNapatinI jema daherAsara jenI pratiSThA bAravratadhArI zrAvaka nagarAjajIe karI aMbikA pUjAya che paNa mULamAM devI aMbikA te to paramAtmA te vi.saM. hatI 1903. te pUrve ja zeTha haThIsiMha jeo vi.saM. neminAthajInI adhiSThAyikA devI che. 1901 (I.sa. 1850)mAM ja haThIsiMha svayaM pote bAvana jinAlayanI sthApanA karavA khAtamuhUrta ane pAyAnuM kArya pAra pUrvabhavamAM teNI giranAra nikaTanA gAme devabhaTTa Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro brAhmaNanI vidhavA patnI devIlAnI putravadhU hatI. patinuM nAma somabhaTTa hatuM. svargavAsI potAnA pitAnA zrAddhadine ja kuLadevInI pUjA karyA vinA pitRone piMDadAna karyA vinA padhArela mAsopavAsI tapasvI munirAjane pratilAbhela jenA kAraNe sAsunA kopathI ane pati somabhaTTanA AkrozathI siddha ane buddha nAmanA be saMtAno sAthe gRhatyAga karavo paDela paNa pote dharmarAgiNI satI nArI hatI tethI bALako jyAre tarasathI TaLavaLatA hatA tyAre sarovara pANIthI chalakAI gayela. kinArAnA jhADa upara camatkArikarUpe AMbA AvI gayela. uparAMta teNInA gherathI nIkaLI gayA pachI bhikSAdAnanA vAsaNo sonAnA thaI gayela. rasoIthI badhAya pAtro bharAI gayela ane bhAtanA badale motInA dANA gharamAM dekhAtA hatA. te pachI sAsunA kahevAthI pati somabhaTTa aMbikAne mAnabhera pAchI lAvavA jaMgalanI vATe doDyo, tyAre khUba dUra cAlI gayela aMbikAne dekhI tenA nAmanI jevI bUma nAkhI, tarata aMbikA dhrujI gayela ane DaramAMne DaramAM patinA parAbhava-tADana- mAraNanA bhayathI bAjunA eka UMDA kUvAnA pANImAM be bALako sAthe jhaMpalAvI AyuSya pUrNa karI dIdhela. paNa mRtyu samaye neminAtha bhagavAnanuM smaraNa sAthe navakArano rAga hato tethI devagati thaI che. ane aneka ArAdhakone giranAra tIrthanA sarjana, jAtrA tathA rahevAsa mATe sagavaDo Apela che. teNIno pati paNa traNeya jIvone kUvAmAM DUbatA dekhI kUve paDyo paNa thoDI ja vAramAM mizrabhAvamAM prANa khoyA ane tethI kaSTa-mRtyu vaDe devalokamAM janmyo che paNa devI aMbikAnuM vAhana siMharUpe sevaka deva banela che. Ajeya paNa jainadharmarAgiNI aMbikAnA paracA jovA maLe che. prastuta lekhamALAmAM paNa temanA prabhAvano paricaya ApatI kathAo lakhAyelI che. 57. kapardI yakSa siddhagirinA zikhare jAtrA karavA jaMtAM vAghaNa poLa pachI DAbA hAthe zAMtinAtha bhagavAnanuM jinAlaya che tyAMthI AgaLa vadhatAM mULanAyaka sudhI pahoMcatA pUrve ja jamaNA hAthe samakitadhArI kapardIyakSanI derI Ave che. je tIrthAdhirAjanA adhiSThAyaka deva che ane varasothI tIrtharakSA sAthe zAsanarakSA karI rahyA che. 223 paNa anaMtAtmAnA muktidhAma zAzvata tIrthanA adhiSThAyaka deva bananAra temano pUrva bhavano itihAsa vicitra lAge tevo che. kAraNa ke AgalA janmArAmAM te mAMsAhArI ane dArUpAna karanAro kuviMda nAmano vaNakara hato. acAnaka eka divasa vajasvAminA pravacanamAM Avela gaMThazI, muThazI ane veDhazI paccakhkhANanI vAto sAMbhaLI bhAvita thayo hato. bhAvAvezamAM AhAra-pAna pUrve gAMTha choDI vAparavAnI pratijJA mAMgI hatI ane temAM paNa tenuM kalyANa dekhI vajrasvAmijIe tevA paccakkhANa AjIvana mATe Apela hatA. pote hiMsAcArI chatAMya gaMThazI vratane barAbara pALato hato. eka divasa jUnI dorI khovAI javAthI sAva navI nakora rezamanI dorI laI Avyo ane temAM eka gAMTha lagAvI kamare khosI, bhUkha lAgatAM dorI kholavA gayo paNa gAMTha maDAgAMThamAM pheravAI gayela hovAthI ghaNI muzkelI pachI paNa na khUlI. tethI kSudhA ane tRSAthI zarIra tUTavA lAgyuM. nazAnuM vyasana hovAthI kAyA karamAvA lAgI ane bhUkha-tarasa ane talapamAM kurvide prANa choDyA. paNa nAnuM A vrata abhaMga-akhaMDa rAkhyuM to paccakhkhANanA prabhAve dArUbAjamAMthI devatA banI gayo. te ja A kapardI yakSa je varasothI yAtrALuone paNa chUpI sahAya bakSe che. A ja yakSe vrajasvAminA cha'rI pALatA saMghamAM Avela mithyAtvI devanA aMtarAyo dUra karavA AcArya bhagavaMtane pratyakSa darzana ApI potAno pUrva bhavano paricaya tAjo karAvela, te pachI jUnA mithyAtvI banelA kapardInA sthAne A samyadraSTi devanI sthApanA girirAja upara karavAmA AvI che je Ajeya paNa hayAta che. siddhAcalajInA zikhare aneka aitihAsika sthApanAmAMthI kapardI pakSanI devakulikA paNa eka darzanIya sthAna banI gayela che. jema zikharajInA adhiSThAyaka bhomIyAjI deva che tema siddhagirinA che yakSarAja kapardI. 58. vaMkacUlanI urdhvagati paramAtmA prarUpita vrata-niyamano prabhAva ja evo che ke nAno paNa sacoTa niyama mahAdoSone TALI zake ane tethI viparIta nAno paNa potAno doSa upekSavAmAM Ave to virATa pApamAM pheravAI jatAM vAra na lAge ane yama-niyama vagarano mAnava pazutulya banI jAya. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 potAne tyAM ja jJAnatuMga nAmanA jJAnI AcAryazrIe cAturmAsa vItAvyuM, paNa pallIpati vaMkacUlanI zarta pramANe cAra mAsa sudhI koI dharmopadeza na Apyo. paNa AcAravaMta mahAtmAonI asara rAjaputra vaMkacUla upara evI paDI ke chelle vihArapUrve gurUdeve Apela cAra niyamo AjIvana mATe grahaNa karI lIdhA, eTaluM ja nahIM jIvanAMta sudhI nimnAMkita niyamo draDhatAthI pALyA. (1) ajANyuM phaLa na khAvuM, (2) kAgaDAnA mAMsanuM bhakSaNa na karavuM, (3) rAjAnI rANI icche to paNa tenI sAthe koI saMbaMdha rAkhavo nahIM, (4) prahAra karavo ja paDe to jIvahiMsAnA pApanA bhaya sAthe sAta DagalA pAchA haTI pachI ja prahAra pheMkavo. peDhAlapura nagaranA rAjA zrIcUla ane rANI sumaMgalAno te putra hato paNa jugArano vyasanI banavAthI dezapAra karavAmAM Avela. paraNita hato paNa eka pagamAM khoDa hovAthI laMgaDI cAlane kAraNe puSpacUlane badale vaMkacUla tarIke oLakhAto hato. pApodayathI jaMgalamAM patnI ane bahena sAthe gayo ane tyAM ja dhADapADuono saradAra banI gayo hato. sAdhu mahAtmAonA tapa, svAdhyAya, sAdhanA baLathI prabhAvita teNe cAra niyama je lIdhA, tenA kAraNe ja te cAra mahAsaMkaTathI bacyo. ajANyA phaLa khAnAra mRtyu pAmI gayA te bacI gayo. eka divasa bahena ane patnInI hatyA gerasamajamAM AvI karavA jatAM sAta DagalA pAcho vaLyo, temAM khaDga bhIMta sAthe TakarAtA avAja thayo ane bahena jAgI jatAM hatyA TaLI gaI. be onA prANa bacI gayA. rANI sAthe viSama prasaMgamAM paNa te niyamabaddha rahyo jethI sajA pAmavAne badale sAmaMta banI gayo ane aMte yuddhamAM ghAyala thatAM davArUpe paNa kAgaDAnuM mAMsa na khAtAM maraNAMta vedanA pAmyo paNa manamAM pratijJA vaselI hovAthI prANathI pyArI pratijJA banAvI. samAdhi mATe badhuMya vosarAvI, saune khamAvI, cAra zaraNa svIkArI aMte mahAmaMtra navakAranA smaraNa sAthe dehatyAgI banI gayo paNa aMta samayanA navakAra ane ArAdhanAe sIdho ja zrAvakapaNAthI bAramA devaloke sIdhAvI gayo, jethI upara koI zrAvaka urdhvagati pAmatA paNa nathI. kathAnuyoga kahe che ke aMte to te rAjavI ja hato, guNIyala hato, saMjogathI doSita thayela paNa AgAmI bhavomAM siddhine varaze. jina zAsananAM 59. bhImA kuMDalIyAnuM sarvasvadAna bhImA kuMDalIyA nAmano te zramajIvI zrAvaka hato. rojerojanuM kamAya ane roja-rojano kharco kADhe. puNIyA zrAvakanI jema pati-patnI beu saMtoSI hovAthI AvatI kAlanI ciMtA karyA vagara dharmanI ArAdhanA cokhkhI karatA hatA. haiyAmAM jinadharma vaselo hato teTalo puNyodaya hato paNa sAthe lAbhAMtarAya karmanI zirajorI hovAthI Avela dhana vadhatuM na hatuM ke ghara kharca thayA pachI TakatuM paNa na hatuM. chatAMya tevI sthitimAMya lAcArI bharelI paristhitino anubhava nahoto karyo ke potAnI zuddha koTinI dharmArAdhanA choDI na hatI. dararojanI jema eka divasa pAMca drambhanuM ghI kharIdI sAta dramsamAM veMcI nAkhI, kamANInA be drammathI khuza thato ghara tarapha te pAcho vaLato hato tyAre rastAmAM eka jaina zreSThIne tyAM zatruMjaya tIrthanA mULanAyaka AdinAtha paramAtmAnA jinAlayanI jIrNoddhAranI TIpa cAlatI jANI. dhArmikatA haiye beThelI hovAthI nabaLI sthiti chatAMya mahAjananI pAchaLa sabhAmAM goThavAI gayo. jyAM hajAro-lAkhonI rakamo lakhAvavAnI goThavaNI hatI tyAM pote paNa paramAtmA bhaktinI bhAvavibhoratAmAM khovAI jaI hAthamAM rAkhela sAteya dramma lakhAvI ane tarata ja cUkate karI akiMcana banI gayo. mULadhana ane napho badhuMya dAnAMtarAya karmanA kSayopazamathI RRSabhadeva bhagavAnanA nAma upara mahAjana vacce kSobha rAkhyA vagara jamA karAvI dIdhuM. guNAnurAgI vAgbhaTTanA AdezathI dAtAonI sUcimAM sauthI prathama nAma bhImA kuMDalIyAnuM lakhAyuM. vaLataramAM maMtrIzvare tenI zubhabhAvanA sAme paristhiti dekhatAM 500 drampa ane traNa uttama vastro bheTamAM ApyA je dAnadharmanA vaLatararUpa ayogya jaNAtA lagIra na svIkAryA ane phakta pAnanuM bIDuM laI sanmAna sAcavyuM. dAnane dhana sAthe sIdho ja saMbaMdha che. jevo ghare pahoMcyo tyAM rahela gAya bhaDakI uThI. khUMTa uchALI bhAgI. khIllo nIkaLI gayo, paNa tyAM ja jamInamAM je khADo thayo temAMthI lAkhkhonI kiMmatanA jhaverAta carU sAthe nIkaLI AvyA. potAnI ja bhUminuM mAlikI jevuM dhana hatuM, tethI Akhoya carU tIrthoddhAramAM daI devA mAthe UMcakI maMtrIzvara pAse Avyo tyAre vAgbhaTTe Azcarya ane AnaMda sAthe bhImAne potAne ghera carU Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 225 jhaLahaLatAM nakSatro sAthe mokalI Apyo. have te dhananuM zuM karavuM tenI ciMtAmAM sadvyaya paNa karyo. zAsanaprabhAvaka aneka kAryo karI janAra moDI rAtre nidrA AvI tyAre svapnamAM kapardI yakSe AvI AbhuzeThe ArAdhaka bhAvathI sAva aMta samaye mRtyu pUrve cAritra darzana sAthe AzIrvAda ApatA jaNAvela ke teo bhImA veza laI lIdho hato tevI aitihAsika noMdha che. ane te mATe upara prasanna thayA che mATe carU bakSyo che teno upayoga varasIdAnanA sthAne sAteya kSetrone bharyA karavA sAta koDa jIvananirvAhamAM karavAno che. sonAmahoranuM dAna karI dIdhela. ArAdhaka bhAva sAthe saMyama garIbI gaI, patnI krodhI hatI zAMta paDI gaI ane sthAnathI AyuSya pUrNa karanAra AbhU zeThanI vAto tharAda mukAme beunI dharmArAdhanA khUba vadhI gaI. AvI to dharmanA tAtkAlika Aje paNa yAda karAya che. phaLanI aneka ghaTanAo che temAMthI atre eka ja prastuta che. 61. dhArasI zAha parivAra 60. Abhu zeThanI anerI vAto jainono ahiMsA dharma vizvavikhyAta che, chatAMya aneka tharAda gAmanA nivAsI Abha zeTha hatA. jenI sAdharmika vAra ahiMsAdharmane paNa hiMsAnA phakta chAMTA uDyA che. anAryo bhakti lokaprakhyAta banI hatI. pratijJA sAthe saMkalpa rAkhela che ke boddho to kadAca hiMsAvAdamAM lapeTAya temAM Azcarya nahIM. ghera padhArela eka paNa sAdharmikane bhojana karAvyA vagara pAcho paNa vedAMtIothI laI svayaMnA jainIo paNa lAcArIthI na vALavo ane te ja pramANe vacanane AcaraNamAM pALatA hiMsAvAdamAM aTavAya tevI eka ghaTanA giranAra tIrtha mATe hovAthI temanI yazakIrti cAreya tarapha phelAyelI. banI gayela. jhAMjhaNazeThanA khyAlamAM te vAta AvatAnI sAthe pote tyAre jUnAgaDhamAM rAkheMgAranuM rAjya hatuM. jemane paravaza paNa svAmi vAtsalyathI mazahUra banelA hovAthI Abhu zeThanI karI digaMbaroe neminAtha prabhunA te kalyANaka kSetrane potAnA parIkSA karavA caturdazI jevI parvatithinA divase ja 38 hajAra kabaje laI lIdhuM. phatavo kADhavAmAM Avyo ke giranAranI jeTalA jaino sAthe tharAda AvI gayA. pUrvathI ja te bAbatanI jAtrAno adhikAra paNa phakta digaMbarono ane teo paravAnagI gupta maMtraNA karI temaNe nikaTanA zrAvakone acAnaka dhaDAko Ape teno, bAkI koI svecchAe tIrthayAtrA na karI zake te karavA Abha zeThane tyAM padhAravA potA taraphI AmaMtraNa ApI kAraNathI DoLIvALA ane majUro, karmacArIo jAtrA karI letA. dIdhela. paNa jainono moTo vibhAga tIrthasparzanAthI vaMcita rahevA lAgyo. A durghaTanA goMDala dezanA zreSThI dhArasI zAha sahana dhArmikatA bhAvanAvALA AbhuzeTha to upAzrayamAM na karI zakyA. neminAtha bhagavaMtanI bhAvabhakti temane AkarSa pauSadha karavA gayela ane ghara AMgaNe mahemAna hatA. rahI hatI tethI dhana ane dharmabaLe temaNe cha'rI pAlita saMgha gharamAM temanI gerahAjarI chatAMya nAnA bhAI jinadAsa hAjara hatA. moTAbhAInI lAja rAkhavA jarAya muMjhAyA kADhyo jemAM dhArasI zAhanA sAta putro ane saMgharakSArthe sAtaso vagara pAMca pakavAnathI bhavya bhakti karI badhAyane sainiko sAthe joDAI gayA. manAI hukama sAmenI A yAtrA AzcaryamAM utArI dIdhA, tyAre jhAMjhaNa zeTha paNa bhoThA paDI hovAthI rAMkheMgAre ThaMDA kaleje saMgharSa karyo. jemAM yuddha jevuM gayela ane khAsa to AbhuzeThanI kSamAyAcanA karI hatI. Aja vAtAvaraNa thaI jatAM zreSThInA sAteya putro ane tamAma Abhu zeThe jyAre 36 choDa bharAvI ujamaNuM karela tyAre 360 subhaTo maraNa-zaraNa thaI gayA. sAdharmikone puSkaLa dhana ApI daI temane paNa dhanapati banAvyA game tema dharmI zrAvaka bhAgI chUTI A. hatA. jJAnakSetre traNa kroDanA zAstra graMtho lahiyAo pAse bappabhaTTasUrijIne jaI gvAliyaramAM maLyA ne khedajanaka bInA lakhAvela sAthe dareka AgamanI eka eka prata suvarNAkSare kahI. tarata AmarAjA sAthe maMtraNA karavAmAM AvI. bIjo lakhAvI zrutabhakti karela hatI. koI upAya giranAra tIrtha mATe bacyo na hovAthI rAjA Ama teo zrImAlIya jJAtinA hatA paNa pAkkA jainadharmI gunegAra rAkheMgAra sAthe yuddha karavA sajja thaI gayela paNa zrAvaka hatA. saMghapUjana, svAmivAtsalya ane zrAvakoddhAra temanA hiMsAno mArga pasaMda na karatAM sUrijIe ghaNA prayatna digaMbaro mukhya dAnakSetro hatA. eka tIrthayAtrAnA prasaMge 12 kroDano sAthe vAda karI temane parAsta karyA. te pachI lAgaTa traNa divasa Jain Education Intemational Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 jina zAsananAM sudhI eka kumArikA kanyAmAM aMbikA devIne utArI potAnI vadhu pApa mAthe nahotuM vahoravuM. Aja pramANenA nyAyasaMpanna mAlikI jAhera karavAnA digaMbaroe niSphaLa prayAsa karyA. paibhava ane naiSThika dharmanA aneka prasaMgo jaina bIjI tarapha bappabhaTTasUrijIe jevo potAno hAtha itihAsamAM che. digaMbaranI kuMvArI kanyAnA mAthe addhara karyo tarata ja 63. mAhaNasiMhanuM pratikramaNa devI aMbikA pragaTa thaI ane te kanyA ja "Urjitasela sihare' vALI gAthA bolavA lAgI. Ama thatAM giranAra je AtmA ArAdhaka che tene paranI preraNA pAtheya nathI zvetAMbaronuM sAbita thayuM. paNa te mATe dhArasI zAhanA banatI paNa svayaMnI phuraNAthI sAdhanA zakti vikasatI jAya parivAranuM balidAna aitihAsika satya che. A ahiMsaka vijaya che, mArga mokaLo thato jAya che. jaina itihAsanA aneka pachI zreSThInI vedanA thoDI haLavI thayela paNa gayA saMtAna te pAnAo AvA ja ArAdhaka zrAvakonI jIvanacaryAnI kema pAchA lAvI zakAya? jvalaMta jyotithI lakhAyA che. AvI kurabAnIone AMkhomAM pANI bharI yAda muslima bAdazAha phirojazAhanuM rAjya dilhImAM hatuM. karanAra koIka to haze ja ne? tyAM zrAvaka jagatasiMhanA satyavAdI putra mAhaNasiMhanuM dhanopArjana mATe javAnuM thayuM ane dilhImAM ja rahI-rokAI 62. satyavAdI bhIma zrAvaka dhanane sAva nItithI kamAvA lAgela paNa tenI dhArmikatAnI sAMcane AMca nahIM tevI ukti sArthaka che, paNa koIkane IrSyA thaI AvI tethI koIke bAdazAhane tenI pacAsa vartamAnanA viSamayugamAM sahevAnuM sAyAne ja vadhAre lAkha sonAmahoranI saMpatti gerakAyadesara jaNAvI, badhuMya dhana rahevAnuM te paNa satya che ane tevA viparIta vAtAvaraNamAM japta karI rAjakoSa bharI devA bhalAmaNa karI. paNa je satyadharmane saccAIthI pALaze te tenA sukhada phaLane avazya avasare meLavaze, je nirvivAda satya che. phirojazAhe mAhaNasiMhane bolAvI khulAso mAMgyo. satya ane ahiMsAnA be siddhAMto upara mahAtmA gAMdhIe paNa tyAre chUpAvyA vagara mAhaNasihe jAhera karyuM ke tenI pAse je aMgrejone dezapAra karyA che. dhana che te badhuMya nyAyasaMpanna che, paNa pacAsa lAkhanA badale corAsI lAkha sonAmahoro jeTaluM che. A vAta suNatA ja satyavAdI tarIke jenI khAsa chApa paDI gaI hatI tevo bAdazAha khuzamijAja thaI gayo ane teNe zrAvakane bIjI soLa jinadharmI zrAvaka bhIma thaI gayo che. AcArya bha. lAkha sonAmahoro ApI koTidhvaja zreSThI banAvI dIdho. jagaccandrasUrijI thakI dharma pAmela hato paNa tevA dharmIne tyAM ja dhADa paDI. mleccho trATakyA ane paisA mATe zrAvakane uThAvI A. somatilakasUrijInA A bhakta zrAvakane tenI chAvaNImAM laI gayA. tyAMthI mokalela saMdeza pramANe cAreya dhArmikatA maMtrIpada upara laI AvI ane te pada upara AvyA putroe maLI bhIma pitAzrIne choDAvavA cAra hajAra TAMka dravya pachI paNa jyAre jyAre yuddhamAM javuM paDela tyAre tyAre paNa mokalyuM paNa badhAya TAMka nakalI hatA jenI parIkSA karatAM karatAM cAlu saMgharSo vacce paNa potAnuM pratikramaNa AjubAjumAM satyabhASI bhIma zrAvakane ja te TAMka keTalA sAcA-khoTA teno senca goThavI daI sAva vyavasthita cAlu rAkhela. hiMsA nikAla karavA sUcanA karI. potAnI upara to saMkaTa hatuM ja abhiyogathI karavI paDatI haze paNa tenA prAyazcitta mATe paNa pitAnI sAthe putro ane parivArane paNa AvanAra pratikramaNa potAno svAdhikAra samajato hato. pharI pAchI saMkaTano vicAra karyA vinA bhIme dhADapADuone bAtamI koIkanI kAnabhaMbheraNI ane uzkeraNIthI phirojazAhe maMtrI jevA ApI dIdhI ke badhAya TAMka nakalI che, bhale pachI te mane mAhaNasiMhane pagamAM beDI paherAvI kedakhAne nAkhela tyAre choDAvavA mATe mokalAvAyA hoya. potAnI saccAInA vikRta phaLa mATe duHkhI thaI gayela. | basa ATalA satya mAtrathI luMTArUo zrAvakanI upara pAchaLathI bAdazAhe potAnI bhUla svIkArI mAhaNasiMha phidA thaI gayA ane koI paNa apekSA vagara choDI dIdhA sAthe zrAvakane mukta karela tyAre kedakhAnAmAM je jelare dayA bhIma zreSThInA parivArane paNa nukazAnI na pahoMcADI kAraNa ke lAvI potAnA pratikramaNa mATe je sagavaDa Apela te badala nIti ane niSThAvALAnA dhana upara tarApa mArI temane paNa jeTalA pratikramaNa teTalI sonAmahoro bheMTa Apela. Jain Education Intemational Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 64. aSADhI zrAvakanI AsthA jinezvara paramAtmAnI sevA-pUjA, bhakti-arcanA anAdikALa siddha che ane pratimAo ja na hota to kadAca vItarAga paramAtmAnI oLakhANa ja na hota, tIrtho na hota to tAraka tattva na hota ane na raheta jaina saMskRtino itihAsa. mATe paNa mUrtipUjAno itihAsa jANavA samajavA devaloka sthita ke naMdIzvara dvIpa vagere tiAloka sthita zAzvata jinAlayo ane jinabiMbonA vize abhyAsa karavo paDe te vagara zve. mUrtipUjaka saMghono itihAsa adhUro rahe, kAraNa ke svayaM bhagavAna mahAvIra devanA moTA bhAI naMdIvardhane prabhujInI hayAtImAM ja nANA, dIyANA, nAMdIyA mukAme paramAtmAnI pratimAjI pratiSThita karAvI te to hajI tAjI bInA che, paNa cheka gata covIzInA navamA tIrthaMkara dAmodara bhagavaMtane aSADhI nAmanA zrAvake potAnA AtmakalyANa vize ja prazna pUchela temAMthI paNa ghaNo bodha pAmI zakAya tema che. kAraNa ke te prAcIna itihAsanI arvAcIna sAbitI Ajeya AMkha samakSa maujuda che. dAmodara tIrthapati pharamAve che ke aSADhI zrAvaka AgAmI covIzInA trevIsamA prabhu pArzvanAthanA zAsanamAM mukti pAmaze. teTalA mAtrathI potAnA anumAnathI paNa sAva sAcA bhaktibhAvathI aSADhI zrAvake nadInI vAlukAthI svayaMnI kaLA dvArA je pratimAjI bharAvI jIvanabhara bhAvathI bhajI ane pUjI te pratimAjInI pAvanatAne pAmI aSADhI zrAvakanA svargagamana pachI paNa paramAtmAne devalokanA indra lAvI svasthAne pUjI. pAchaLathI bhavanapatimAM paNa pUjANI. aMte agAdha dariyAmAMthI paNa bahAra AvI ane kyAreka zaMkhezvaranA nikaTanA gAmamAMthI kisAnanA khetaramAMthI paNa prApta thaI vagerenI ghaTanAothI jaina saMgha vAkepha ja che. vadhumAM asaMkhya varaso prAcIna tejinabiMbanI pUjA mATe lAIno lAgavI, pUnamo bharavI ke zaMkhezvara jaI aTTama tapanI ArAdhanA karavI vagere vartamAnamAM spaSTa najare nihALI zakAya che. temAMya tamAma jinAlayo ke tIrthomAM maLI sauthI vadhu pratimAjI purUSAdANIya pArzvaprabhunI che tenA rahasyo paNa avagAhavA jevA che. paramAtmAnI pUjA mATe lAkhkhonI uchAmaNIo thAya, kroDonA dAna thAya, mleccho paNa bUrI najara rAkhatAM bUrI dazAmAM mukAI jAya ke pachI loko 227 cha'rIpAlita saMgho laI tIrthe jAtrA karavA jAya te badhuMya anAdikALa siddha che. aSADhI jevA adamyabhaktivAna zrAvakanA nimitte A eka ja pratimAjIe anekonA mithyAtvanuM jyAM haraNa karyuM hoya tyAM asaMkhya pratimAjIo mATe vicAro paNa kalpanAtIta banI zake che. vartamAnamAM zaMkhezvaranA pArzvaprabhu savizeSa jayavaMtA varte che. 65. UjamabahenanuM kariyAvara thoDAM ja varaso pUrve evo kALa vItI gayo jyAre bhogasukhanI bhautika sAmagrIo utpanna thaI na hatI. tethI saMpattivAno paNa lakSmIno sadupayoga jinAlayo, - nabiMbo ke jinAgamo ke dhArmika anuSThAno pAchaLa karI jIvanamAM saMskAronuM siMcana karatA hatA paNa jema jema bhogavAda vadhato gayo tematema Aje lokonI lakSmI paNa svArthanA sukhamAM vaparAya che, parArthanAM kAmo ochAM thAya che. zatruMjayanI nava TUMko ane badhAMya jinAlayo maLI sattAvIsa hajAra pratimAothI vadhu pratimAo te paNa yAMtrikavAdanAM sAdhano vagara cheka pahADa upara jaI sthApanA karavI te badhuMya nAnuM-sUnuM kArya nathI, paNa te te maMdiro pAchaLa tenA potAnA itihAsa che. temAMthI eka TUMka, jenuM nAma che, UjamaphaInI TUMka tenI ghaTamALa nimnAMkita che. pitAnA avasAna pachI AvI paDela jimmedArIne nabhAvatAM moTAbhAIe pitAnA ja sthAne nAnI bahena Ujamane lagna karAvI ApI kariyAvaramAM nava gADAM sonA-cAMdIjhaverAta bharAvI ApyuM, paNa teNI tethI rAjI na thaI tethI bhAIe udAsI dUra karavA vadhu gADAM bharI ApavA prastAva rajU karyo. paNa Ujama te Ujama hatI, teNIe nArAjInuM kAraNa jaNAvatAM kahI dIdhuM ke gADAMthI to te teNInAM ghara bharAze, mana nahIM, kAraNa ke kariyAvaranI vastuo saMsAra vadhAranArI che, tAranArI nahIM, eTale ja nava gADAM pAchAM laI tenA badale zatruMjaya upara vizALa jagyA laI virATa jinAlaya baMdhAvAya to te ja lagna prasaMganI bheDha gaNIza. bhAI to vadhu rAjI thaI gayo. gADAM pAchAM levAnA badale dasamuM khAlI gADuM bharI ApyuM. ekamAtra nAnI ciThThIthI jemAM lakhyuM hatuM UjamabahenanuM jinAlaya ane kharekhara ciThThInuM Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 jina zAsananAM rUpe pitAzrIe Apela mUDImAMthI navalAkha sonAmahoro kharce svataMtra jinaprAsAda banAvI lAbha lIdho ane jinazAsananA jayajayakAramAM nimitta banI. Ajeya paNa amuka pratimAjI vizenA devatAI svapno zrAvaka-zrAvikAone Ave che ane camatkArika itihAso sarjAya che tyAre mUDhamatio paNa camatkAra dekhI namaskAra karatA thAya che. 67. tIthAdhirAjanI eka TUMka // zrI zatrunaya madAtIrtha ! upadezathI vi.sa1583mAM siddharAje ja karAvela jayAM daroja loko lakhANa sArthaka karavA lagna pachI taratamAM ja suMdara jinAlaya baMdhAvI bahenanI bhAvanA pUrNa karI ApI. navaTuMkomAM UjamaphaInI TUMkanA darzana karatAM te prasaMga yAda karatAM kharekhara najIkanA bhUtakALanI vAta jIvaMta banI jaze. dhanya che bhAIbahenanI bhavya bhAvanAne. 66. pAsilano puyodaya ArAsaNa mukAmano jaina zrAvaka pAsila grAmAnugrAma vicaratAM pATaNanA siddharAja jayasiMhanA rAjavihAra nAmanA cityAlayamAM pUjA karavA Avela. nitya sevApUjA pachI ja jIvanano nityakrama calAvanAra A pAsila phakta eka bhAvanA ja bhAvato hato ke kyAre potAnA jIvanamAM paNa ekAda pratimAjI potAnA dravyathI bharAvavAno lAbha maLe. ane te divase AdinAtha prabhujInI paMcyAsI aMgulanI te pratimAnI manamohakatA dekhI mUrtinuM mApa levA lAgyo. jinabiMbanI pratiSThA nikaTanA varasomAM vAdidevasUrijInA upadezathI vi.saM. 1183mAM siddharAje ja karAvela jyAM dararoja aneka bhAviko pUjA karavA AvatA temAM kroDAdhipati chADA zeThanI dIkarI hasumatI paNa AvatI hatI je svayaM bALavidhavA chatAMya paramAtmA bhaktinI rAgiNI hatI. daridra evA pAsilane teNIe vyaMganI bhASAmAM pUchI lIdhuM ke Ama prabhunuM mApa laI zuM tame paNa virATa bhagavAna bharAvavAnA cho? ane tenA javAbamAM duHkhI mane pAsila haiyAthI bolI gayela ke bhAva to tevA ja che. jyAre pratiSThA karAvIza tyAre tamAre paNa khAsa padhAravuM paDaze. Ama hasatAhasatA vArtAlApa pUro thaI gayo. te divase pAsila zrAvaka ghera pahoMcyA pachI bolelA potAnA ja bolathI becena banI gayo ke kyAMka khoTuM bolavAnuM pApa to mAthe AvI nahIM paDe ne? tarata ja ArAdhanAnA upavAsa cAlu karI dIdhA je saphaLa thayA. dasamA upavAse ja aMbAjI pratyakSa AvyA ne zrAvaka pAsilane bhAvonA vaLatararUpa sonAmahoronuM nidhAna dekhADI dIdhuM. pachI kahevAnuM bAkI nathI rahetuM. pAsile paNa te ja vAdidevasUrijInI nizrA laI aMjanazalAkA ane pratiSThA svayaMnA jinAlayamAM svayaMnA dravyathI pratimAjI bharAvavA dvArA karAvI ane bhAvanAzIla hasumatI paNa te prasaMge hAjara rahI sAkSI to banI ja. paNa potAnI majAkanA zabdonA daMDa zrI zarbujayatIrthAya, vizvacintAmaNIyate / tavAdAvaradavAya, sabhyam bhaktyA namAnamaH // Aje paNa jaino sAva ochA paNa vepAradhaMdhAthI sauthI vadhu sukhI tenA mULakAraNamAM jinezvara bhagavAnanI AjJAonA yathAzakya pAlana dvArA utpanna puNyanA camakArAo che ane vyavasAyika dhoraNe jainonI nItimatA paNa loka vizvAsanuM kAraNa hovAthI lagabhaga vepAradhaMdhAmAM saphaLatAo zIdhra sAMpaDe che pachI jainasaMgho sukhI hoya temAM Azcarya zuM? savacaMdazeThanA vahANo dariyAmAM samAdhi pAmI gayA tevI aphavAha bajAramAM phelAvAthI tarata ja leNadAro paMkti banI AvI gayA ane zeThe paNa nItinI prItithI badhAyane leNuM cUkavI dIdhuM. chelle eka vepArI pUrA lAkhanuM leNuM levA Avyo tyAre tene dilAso ApavA sivAya hAthamAM kaMI bacyuM na hatuM. rakajhaka thayA pachI paNa jyAre leNadAra thoDo vadhu samaya iMtajAra karavA taiyAra na thayo tyAre tenI azrubhInI AMkhe ane vagara koI paricaye teNe nikaTanA bhUtakALanI pratiSThita peDhInA mAlika dhanAsuthAranI poLa ahamadAvAda nivAsI zeTha somacaMda upara lAkha cUkavavA hUMDI lakhI ApI. Jain Education Intemational Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro leNadAra amadAvAda pahoMcI gayo jyAM copaDe paNa savacaMdazeThanuM khAtuM na hovA chatAMya potAnA koI sAdharmika takalIphamAM che tevuM anumAna hUMDImAM paDela AMsunA TIpA ane DAghAthI karI vagara koI oLakhANe leNadArane lAkha cUkavI mukta karI dIdho. A tarapha vahANo pAchA vaLyAM. svayaM savacaMda zeTha lAkha laIne amadAvAda AvyA paNa somacaMda zeThe to potAnA rUpiyA levAno adhikAra ja nathI kahI copaDA dekhADI dIdhA. beu pratiSThita vepArIo vacce mIThI takarAro cAlI jenA nikAlarUpe aMte zatruMjaya girirAja upara bhavya jinamaMdira sarjana thavA pAmyuM che. navaTUMkono ujvaLa itihAsa che, temAMthI savAsomAnI TUMkanA darzana karatAM A prasaMga yAda AvyA vagara na rahe. dhanya che. sAdharmika bhakti, vyApArika nIti ane dhanyAtidhanya che jinabhaktinI zubha bhAvanAthI dIpatA pUrvajonA jinAlayo. AvA Adarzo ja navA itihAsa racI zake. 68. jaina tIrthonA rakhavaiyAo Aja sudhImAM jainI tIrtho upara paNa anAryo, yavano ane ittaronI najara bagaDI hatI. jenA kAraNe giranAra, zikharajI, pAlitANA vagere tIrthasthAnonA rakSaNa paNa jokhamAyA hatA. chatAMya kyAreka aMbikAdevI jAgRta thayA, kyAreka dharaNendra--padmAvatI, to kyAreka bhomIyAjI athavA kSetrapAla devatAo. jemaNe kaTokaTInA prasaMge sAnnidhya ApI tIrtharakSAmAM potAno agatyano phALo noMdhAvyo ja che. mANibhadravIra paNa jAgRta adhiSThAyaka tarIke paracAo ApatA rahyA che ane tIrtha-saMgha ke zAsanarakSAnA kAryo sugama thayA che. paNa zAzvatatIrtha jevA zatruMjaya upara bauddho kabjo laI le ane temanA prakAre pUjA cAlu karI de ke pachI jUno kapardI yakSa mithyAtvathI gherAI jAya ane tenA sthAne navA yakSanI Jain Education Intemational (aSTaprakArI 229 sthApanA thAya te badhuMya bhUtakALamAM thayuM ane vItI gayuM paNa...... mahamada nAmano muslima bAdazAha jyAre dharmajhanUna laI pAlitANAnA jinAlayonA bhaMjana mATe Avyo tyAre ahiMsApremI jaina prajA kaMpI gaI hatI. daherAsara mATe mAthA koNa kapAve tevI kaparI ghaDI AvI hatI. tyAre brahmabhaTTa samAjanA dAdujI bAroTa ane temanA sAgarItoe maLI je pramANe jIvatI jAnaphesAnI karI che te dezanI rakSA mATe balidAna ApatA zauryavAna phojIo jevI ghaTanA che. kahevAya che satata cAlIsa divasa sudhI bAroTo potAnA prANa ane parivAranI ciMtA karyA vagara cittAmAM paDIne Ahutio ApatA rahyA ane bAdazAha mahamada "yA khudA' bolIne pAcho pharato rahyo paNa chelle jyAre saLagatI cittAthI paNa dharmadveSanI saLagatI Aga na bujhANI tyAre be bAroToe to mahamadanA sAme paDI potAnA ja peTamAM khaMjaro khosI potAnA ja peTanA AMtaraDA bahAra kADhI bAdazAhane badalI nAMkhyo. AvI jAnaphesAnInI kalpanA paNa tene na hatI. balidAna eLe na gayA. sadAya mATe zatruMjayane jItavAnI jIda pAchI laI mahamade pIche haTa karI hatI ane tenI sAme jaina saMghe bAroTa samAjanA bahAduronA parivAranuM jabbara bahumAna karela tevI aitihAsika noMdha che. tevI ja rIte tAraMgA tIrthane tArAja karavA AvI rahela gujarAtano banela navo rAjA ajayapALa paNa rAmalAla bAroTanA banAvelA nATakanA drazyo dekhI kaMpI gayela. vagara koI khUnakharAbA ajayapALe jinAlayonI rakSA mATe abhayavacana Apela tethI rAmalAla bAroTanuM virocitta sanmAna thayuM hatuM te yathAyogya paNa hatuM. tIrthaMkara bhagavAnanI puNyabhUmio mATe jaina uparAMta jainettarone paNa keTaluM mAnasanmAna hoya che te uparokta prasaMgathI tAravI zakAya che. zubhaM bhavatu sarveSAm Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrI (tA. mundrA-kaccha)mAM cAturmAsa birAjamAna acalagacchIya gaNivarya mahodayasAgarajI ma.sA.nA varada haste 35 zrAvakoe kezalocana karAvela che. temAMthI 21 zrAvako uparokta tasavIramAM daSTigocara thAya che. jaiina muninI preraNAthI kacchanI 80 pAMjarApoLone pazu dITha 2-2nuM anudAna ( patrI (tA. mundrA-kaccha)mAM cAturmAsa birAjamAna acalagacchIya Agama abhyAsI jaina muni gaNivarya zrI mahodayasAgarajI ma.sA.e paryuSaNa mahAparvanA prathama divase jIvadayA viSe vizada vivecana karIne kacchanI 80 jeTalI pAMjarApoLomAM rahelA lagabhaga 75 hajAra jeTalA pazuo mATe pazu dITha ochAmAM ochA 2-2- rUpiyA dareka pAMjarApoLamAM arpaNa karavA mATe joradAra preraNA karatAM giriza visanajI deDhiyA nAmanA dAnavIra zrAvake udghoSaNA karI ke Aje sAMja sudhImAM saMghamAMthI jeTalI rakama ekatrita thaze teTalI rakama mArA taraphathI ApIza. pariNAme nAnA saMghamAM paNa jotajotAmAM 72 hajArathI adhika rakama ekatrita thatAM girizabhAIe teTalI ja rakama bIje ja divase arpaNa karI. TUMka samayamAM kacchanI tamAma pAMjarApoLonA pratinidhione pachI bolAvIne ma.sA.nI nizrAmAM rakama arpaNa karavAmAM Avaze. agAu neminAtha bhagavAnanA dIkSA kalyANaka nimitte ma.sA.nI preraNAthI patrInI 1000 jeTalI gAyone navakAramaMtranI dhUna sAthe goLa khavarAvavAmAM Avela. tathA gerakAyade katalakhAne jatA jIvone choDAvIne pAMjarApoLomAM jamA karAvatI saMsthA gItAbena rAMbhiyA mRti ahiMsA TrasTane paNa ma.sA.nI preraNAthI eka sagRhastha taraphathI mAtabara rakama mokalavAmAM Avela. saujanya : zrI pachI jaina derAvAsI saMgha (caMdraprabhasvAmI jaina derAsara) muMdrA (kaccha) 370425 Jain Education Intemational Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 231 jaLazAsana sohI sAdhuvanI nizajanA (zramaNa paraMparAnI tejasvI AcArya paraMparA : eka vihaMgAvalokana) -prA. DaoN. mahAkAtta jayaMtilAla jozI, adhyakSa, saMskRta vibhAga nainaM nathati zAsana che ema kahevAyuM che. bhAratanA AryadharmanI traNa zAkhAo che. vaidika, jaina ane bauddha. A traNe maLIne AryAvartanA prAcIna dharmanuM pUrNa svarUpa taiyAra thAya che. jaina paraMparA zramaNaparaMparA tarIke paNa jANItI che. A paraMparAmAM potAnA jJAna, lokakalyANanI udAtta bhAvanA ane vizuddha AcaraNathI, cAritryathI eka tejasvI AcAryaparaMparAno janma thayo. A AcAryaparaMparA jainadharmanA udaya sAthe ja udita thaI che; je adyAvadhi TakI rahI che. AcAryaparaMparAnA A samagra kAlapaTane dhyAnamAM laIe to temanI vigato kahevA jatAM eka svataMtra graMtha racAI jAya tema che. tethI saM. 1300 thI 1500nA kALapaTamAM thayelA tejasvI AcAryonA jIvana-samaya ane kAryanI saMkSipta mAhitIthI samagra zramaNa paraMparAne mAhitagAra karavA-karAvavAno eka nAnakaDo upakrama A lekha dvArA racAyo che. paraMtu teno artha e nathI ke, A lekhamAM samAviSTa tejasvI AcAryaparaMparAmAM ja samagra zramaNaAcAryaparaMparAno samAveza thaI jAya che. zramaNaparaMparAnI AcAryaparaMparA kevI divya ane tejasvI che tenI mAtra jhAMkhI karAvavAno ja A lekhano Azaya che. tethI eka nAno kAlapaTa pasaMda karI tenI tejasvI AcAryaparaMparAnuM mAtra ahIM vihaMgAvalokana ja karAyuM che. A vihaMgAvalokanathI jainadharmanA anuyAyIono, upAsakono ane anurAgIono jainadharma prati dinapratidina sudaDha premabhAva vadhe evI paramakRpALu paramezvarane prArthanA karIe. saMvata 1300 thI saM. 1500 nA kAlapaTamAM thaI gayelI tejasvI zramaNa AcAryaparaMparAnuM vaMdanApUrvaka vihaMgAvalokana karIzuM. A lekhamALAnuM prastuta puSpa rajU kare che. saMskRta bhASAnA svAdhyAyI DaoN. mahAkAntabhAI jayaMtilAla jozI jeo uttara gujarAtamAM chellA doDha dAyakAthI saMskRtanA prAdhyApaka tarIke mahesANAnA kaDI mukAme pramukhasvAmI sAyansa-ArTsa kolejamAM teo saMskRta vibhAganA adhyakSa che. tA. 25-5-1969 temanI janma tArIkha che. atyAra sudhImAM sAIThathI vadhAre sthAnika, rASTrIya ane traNeka AMtararASTrIya saMskRta konpharansamAM bhAga laI pepara rIDiMga karyuM che. gujarAta rAjya saMskRta adhyApaka maMDaLanA vArSika saMskRta adhivezanomAM 1thI 10 varSano anubhava dharAvanArA adhyApakomAM satata dasa varSa sudhI teo pepasI kiMga spardhAmAM vijetA banyA che. lakhavuM-vAMcavuM. pravAsa, manana, ciMtana gIta-saMgIta emanA zokhanA viSayo che. kaDI kolejanI sAMskRtika samitinA ceramena tarIke paNa teo sArI kAmagIrI karI rahyA che. snAtaka, anusnAtaka saMskRta vibhAganA adhyakSa tarIke emanI sevAo jANItI che. gIta, saMgIta, vakatatva vagere sthAnika ane tAlukAkakSAnI vividha spardhAomAM nirNAyaka tarIke paNa teo rahyA che. taduparAMta "vahIla smArTa zrImatI'nA 20mAM episoDamAM samagra uttara gujarAtanA eka mAtra gujarAtI daMpatI tarIke temaNe patnI pArula jozI sAthe ke patna kareluM. jaina sAhityanA paNa teo anurAgI che. dhanyavAda. -saMpAdaka Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 jina zAsananAM zramaNa paraMparAnI tejasvI AcAryaparaMparA zatruMjaya tIrthanA cha'rI pALatA yAtrA saMghamAM padhAryA hatA. tyAM : eka vihaMgAvalokana pratiSThAomAM paNa hAjara hatA. giranAra tIrtha ane AbutIrthanI pratiSThAomAM paNa hAjara hatA. (saMvata 1300-1500) mahAmAtya vastupAla A. jagacaMdrasUri ane paM. (1) AcArya jagaTyadrasUri devabhadragaNino bhakta hato. AcArya somaprabhasUri tathA AcArya maNiratnasUrinI A AcAryae saM. 1295mAM paM. vijayacaMdra ane paM. pATe A. jagacaMdrasUri thaI gayA. zeTha pUrNadeva poravADane (1) devabhadragaNi e baMnene upAdhyAyanI padavI ApI. salakSaNa, (2) varadeva tathA (3) jinadeva ema traNa putro hatA. (2) upAdhyAya vijayacaMdramaNi A traNa putromAMthI jinadeva bAlyakALathI zAMta, dharmapremI ane vairAgI hato. teNe mokSAbhilASAthI A. maNiratnasUri pAse teo A. jagazcaMdrasUri ane A. devendrasUrinI dIkSA svIkArI. gurue te ziSyanuM nAma muni jagazcaMdrajI rAkhyuM. AjJAmAM hatA. paNa upAdhyAya devabhadraguNine bahu mAnatA hatA. A. maNiratnasUri lagabhaga saM. 1274mAM svargavAsI - A. vijayacaMdragaNine AcAryapada koNe ApyuM hatuM e banyA. te samaye A. somaprabhasUrie temane gacchanAyakanuM pada bAbate matabhedo pravarte che. eka mata mujaba A jagazcaMdrasUrie ApyuM ane temanuM nAma rAkhyuM A. jagacaMdrasUri. A. mAtra temane upAdhyAya padavI ja ApI hatI kema ke temano somaprabhasUri saM. 1284mAM svarge gayA. svargavAsa saM. 1295nA caitramAsamAM thaI gayo hato. tethI A. jagacaMdrasUri tyAgI, vairAgI, saMvegI, AgamonA temane AcAryapadavI A. jagazcaMdrasUrie nahIM paNa A. jJAtA tathA AgamonA arthonA vicAraka hatA. A. devendrasUrie ApelI. to bIjA mata mujaba A. somaprabhasUrinA svargavAsa pachI temaNe mevADamAM vihAra karyo. jagacaMdrasUrie u. devabhadra gaNinA AgrahathI ane ziSya upara te samaye temanI sAthe paM. devabhadragaNi tathA paM. devendramaNi vizeSa vAtsalya hovAthI u. vijayacaMdragaNine AcAryapada ApyuM vagere hatA. vizeSatA :-mevADanA narakesarI rANA jaitrasiMhe (saM. anya eka evo ullekha maLe che ke, A. vijayadevendrasUri, A. vijayacaMdrasUri, u. devabhadragaNi vagere 1270 thI 1309) saM. 128pamAM AcAryanA tyAga ne tapanI prazaMsA sAMbhaLI. tethI rANo temanA darzana karavA nadIkinAre saM. 1296mAM vijApuramAM comAsAmAM sAthe rahyA hatA. A Avyo. AcAryanuM tapasyAtejathI camakatuM zarIra ane bhavya parathI anumAnI zakAya ke, u. vijayacaMdra saM. 1296mAM mukhadarzana karI gelamAM AvI bolI UThyo. : "gurudeva AcArya banyA haze. saMbhava che ke ukta traNeya AcAryoe anya AcAryo sAthe rahIne varaduDiyA viradhavala ane bhImadevane dIkSA mahAtapasvI che' e samayathI eTale ke saM. 128pathI A. jagacaMdrasUrinI ziSyaparaMparA "tapAgaccha' tarIke prasiddhi pAmI. ApI haze. alabatta A. jagacaMdrasUrinA saM. 1295mAM svargavAsa pachI, A. devendrasUri gacchanA nAyaka banyA hatA. AcArya jJAnI hatA, tapasvI hatA. temaNe cittoDanI rAjasabhAmAM sAta digaMbara vAdIone harAvyA, AthI rANA A. devendrasUri, A. vijayacaMdrasUri ane u. devabhadragaNi A traNe saM. 1306 sudhI sAthe rahyA hatA.' jaitrasiMhe temane "hIrA'nuM mAnavaMta biruda ApyuM. te samayathI teo "hIralA A. jagacaMdrasUri''e nAme vikhyAta thayA. A. vijayacaMdrasUri 12 varSa sudhI khaMbhAtamAM rahyA. evI paNa saMbhAvanA che ke kezarIyAtIrthanI sthApanA paNa vAstavamAM teo mahAmAtya vastupAlanA munima hatA tethI temane temaNe karI hoya. khaMbhAtanA amaladAro ane dhanADhyo sAthe gADha paricaya hato. AthI teo 12 varSa sudhI khaMbhAtamAM rahyA tyAre tyAMnA gujarAtanA mahAmAtya vastupAla-tejapAla AcAryazrInA DAtAgI zrAnA caityavAsIo sAthe paNa sAro saMbaMdha hovAthI, caityavAsIonI khAsa upAsaka hatA. A.zrI mahAmAtya vastupAlanA caitadravya Adi" rakamathI banelI moTI posALamAM rahyA hatA hatuM. Jain Education Intemational ation Intermational Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. 233 ane munipaNAmAM paNa zithilAcArI banI gayA hatA. temaNe lakhyo hato. A TIkA saM. 1304 thI saM. 1323nA gALAmAM keTalIka navI prarUpaNAo paNa calAvI hatI. temaNe potAnA racAI hovAno saMbhava che. ziSyane svataMtra rIte AcAryapada ApI potAnI pATe sthApyo (5) AcArya ratnAkarasUri hato. Ama khaMbhAtanA amaladAro sAthe gharobo keLavAI javAthI temanAmAM moTApaNAnA doSe praveza karyo. temanuM anya nAma A. ratnasiMha paNa maLe che. A. devendrasUri mALavAthI vihAra karI gujarAtamAM A AcAryanA upadezathI zeTha jayaMta zrImAlanA putra AvyA ane khaMbhAtamAM padhAryA paNa A. vijayacaMdrasUrie lADaNe saM. 1347nA aSADha vadI ne guruvAre AzApallImAM garvathI prerAI temanAM satkAra-sanmAna na karyA ane potAno zrI vidyAsihanA patnI vaijaladevInA putra manmathasiMhe racelA zithilAcAra paNa choDyo nahIM. eTaluM ja nahIM saM. 1319mAM sUvaratnAkara mAtra ghamaffdhAra graMthanI cAra pratio khaMbhAtamAM potAno jado gaccha calAvyo. A gacchano zramaNasaMgha lakhAvI hatI. vaLI, sAMDekaranA bha. mahAvIranA jinaprAsAdanA tapAgaccha vaDI posALa tarIke jAhera thayo.6 vahIvaTadAra zeTha mokha poravADanA putra vaNadhananA putra pethaDe saM. temanI pATe (1) A. vajasenasUri, (2) A. 1353mAM mAvatIpUtra TIkA sahita lakhAvyuM hatuM. A lakhANane A. somatilakasUri tathA temanA ziSya harSakIrtigaNie saM. parNacaMdrasUri ane A. kSemakIrtisUri ema traNa AcAryo thayA. 1353mAM vijApuramAM vyAkhyAnamAM vAMcyuM hatuM. (3) AcArya kSemakIrtisUri temaNe AtmaniMdAgarbhita "ratnAvarayvIzI' nAme 25 zeTha pUrNadeva poravADanA vaMzamAM anukrame (1) pUrNadeva, zlokanuM stotra saMskRta bhASAmAM racyuM. (2) varadeva, (3) sADhala ane (4) dhINAka thaI gayA. evuM teo vi.saM. 1384mAM svarge gayA. kahevAya che ke, dhINAkanA bIjA bhAI kSemasiMhe ane cothAbhAI devasiMhe A. jagacaMdrasUri pAse dIkSA aMgIkAra karelI. joke A AcAryanA nAma uparathI saM. 1384mAM vRddha muni kSemasiMha aMge koI khAsa mAhitI upalabdha thatI nathI. tapAgacchamAM ratnAkaragaccha nIkaLyo = zarU thayo. paraMtu A ullekha uparathI anumAnI zakAya ke, A. (6) AcArya abhayadevasUri jagazcaMdrasUri pAsethI dIkSA lenAra devasiMha dIkSA bAda A. temanuM anya nAma A. abhayasiMha paNa maLe che. teo devendrasUri banyA hoI zake. vaLI, zrI kSemasiMhe pAchaLathI dIkSA A. jJAnacaMdrasUri ke A. dharmadevanI pATe AvyA hatA. lIdhI hoya to teo A. jagacaMdrasUrinA praziSya eTale ke A. ziSyanA ziSya arthAtu A. vijayacaMdrasUrinA ziSya A. teo maeNvijJAnanA abhyAsI hatA. kSemakIrtisUri tarIke nAmanA pAmyA hoI zake. teo moTA tapasvI hatA. A. vijayacaMdrasUrinA A ziSya jiMdagIbhara cha temaNe haMmezane mATe cha vigaInA AhArano tyAga vigaIno sarvathA tyAga karyo. karyo hato. cha mAsI tapa karyuM hatuM ane cha-aThThama jevAM ghaNAM temaNe saM. 1332nA jeTha sudI 10ne ravivAre hasta tapa karyA hatAM. nakSatramAM vRdanjamaNanI sauthI moTI TIkArUpe temanA upadezathI khaMbhAtanA zA. zANarAje giranAra sukhovabodhikA" nAmano TIkAgrantha racyo. (graM. 426000). tIrthamAM vimalanAtha bhagavAnano jinaprAsAda baMdhAvyo hato. (4) AcArya hemakalazasUri (7) AcArya hemacaMdrasUri teo upAdhyAya hatA tyAre paNa moTA vyAkhyAtA hatA.9 teomAM aneka guNono samAveza thato hato. A. devendrasUrie A. zAMtisUrinA dharmaratnakara'nI temanA ziSya A. jinatilakasUrie jUnI gujarAtI TIkA racI hatI. jene mahopAdhyAya hemakaLazagaNi tathA paM. bhASAmAM caityaparivADI (37 kaDInI) banAvI hatI.. dharmakIrtigaNie zodhI hatI. paM. vidyAnaMde teno prathama Adarza Jain Education Intemational Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 jina zAsananAM (8) AcArya jayatilakasUri 1507nA mahAsudI sAtamane guruvAre thayelo. teo A. dharmasUrinI pATe thaI gayA. temanA saM. 145ra thI 1522 sudhInA pratimAlekho maLe che. teo A. cAritraprabhasUrinA ziSya hatA. evuM kahevAya che ke temane kapardI yakSa prasanna hato. A. ratnasiMhasUrinA upadezathI saM. 1491nA vaizAkha sudI trIjanA roja jIrAvAlA pArzvanAthanA jinaprAsAdamAM ghaNI temaNe cha'rI pALatA 125 jeTalA tIrthayAtrAsaMgha kaDhAvyA derIo banI hatI. hatA. saM. 1516nA ASADha sudI trIjane ravivAre giripura teoe 21 vAra zatruMjaya tIrthanI yAtrA karI hatI. (DuMgaranagara)nA suMbaDa Tha. pUnAnI paraMparAnA zivAe temaNe saM. 1459mAM khaMbhAtanI vaDI posALamAM caturvizatijina paTTa banAvI tenI vRddha tapa Ao ratnasihasUrinA 'anuyo dvAralupUUiAno uddhAra karAvyo hato. hAthe pratiSThA karAvI hatI. temaNe 'kumArapatipaDivoro'nI prati tADapatra para khaMbhAtanA saM. harapatinA pautra saM. zANarAje saM. lakhAvI. 1509nA mahAsudI pAMcamanA roja khaMbhAtamAM A. temanI pATe A. jinatilaka, A. dharmazekhara, A. ratnasiMhasUrinA hAthe bhao vimalanAtha jinaprAsAdanI tathA anya mANekazekhara, A. ratnasAgara, A. ratnasiMha, A. paNa ghaNA janapratimAonA pratiSThA karAva paNa ghaNI jinapratimAonI pratiSThA karAvI hatI. udayavallabha, A. saMghatilaka, paM. dayAsiMha gaNi vagere thaI amadAvAdanA bAdazAha ahammadazAhe (vi.saM. 1467 gayA. thI 1499mAM) A0 ratnasiMhasUrinI pUjA karI hatI. temanA samudAyamAM paM. zivasuMdara, paM. udayadharma ane paM. jUnAgaDhanA rA'mahIpAle (mepAe) A. ratnasiMhanA cAritrasuMdara prasiddhi pAmyA. upadezathI giranAra tIrthamAM bha0 neminAtha jinaprAsAdane sonAnAM A. jayatilakasUrinA ziSya paM. dayAsiMha gaNi saM. patarAMthI maDhAvyo hato. 145ramAM AcArya banyA. temaNe saM. 1529mAM saM. 1522mAM mahAsudI nomane zanivAre vijApuranA 'kSetramavItAvavadha' racyo. huMbaDa jJAtinA savAlaja gotranA dozI dharmAnI patnI A. dayAsiMha AcAryae vividha stavanagrantho tathA anya kapUrAdevInA putronI patnIo-(1) dozI rAkhAkanI patnI grantho paNa lakhyA. jema ke, (1) manapArIvaritra, (2) jIvanI ane (2) dozI sAlIMganI patnI lakSmI vageree sAthe sutramAritra, (3) supArzvanAthavaritra, (4) rivimaryAritra, maLI, bha0 sumatinAthanI paMcatIrthI pratimA bharAvI ane tenI (5) . 28Samaphevaraktavana, (6) vItara stavana vagere grantho vRddha tapAgacchanA AcArya jinaratnasUrinA haste (= A. racyA. ratnasiMhasUrinA haste) pratiSThA karAvI hatI. A pratimAM Aje A. jayatilakanI pATe A. jinatilaka, A. ratnasiMha paNa prAtijanA bha. dhamanAthAjanaprAsAdamAM mojUda che. tathA A. udayavallabha thaI gayA. A. ratnasiMhasUrie saM. 1471mAM ratnapUSRIRI'nI (9) AcArya ratnasiMhasUri racanA karI. vaLI saM. 1508mAM amadAvAdamAM varasantavilAsanI gujarAtImAM racanA karI. marinAthananmAmi nAmaka grantha paNa (saM. 145ra thI 1530) temaNe racyo hovAnuM kahevAya che. * A. AcAryanAM anya nAma paNa maLe che. jema ke, A. mahammada khIlajIno mAnIto ane raNathaMbhorano sUbo jinaratna, A. vijayaratna ane A. vinayaratna. mahAmAtya dhanarAja poravADa temano samakIrti zrAvaka hato. A. ratnasiMhasUrino paTTAbhiSeka jUnAgaDhamAM saM. khaMbhAtanA zrAvaka harapati vagere temanA zrAvako hatA. Jain Education Intemational Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 235 A. ratnasiMhasUrinA samaye tapAgacchanI vRddhazakhAmAM AjJA pramANe zatruMjaya tIrthano moTo uddhAra karavAno nirNaya karyo. sAdhvI ratnacUlA mahattA ane sAdhvI vivekazrI pravatinI hatAM. A. dharmaratnasUrinA ziSya mahopAdhyAya vinayamaMDanagaNi khaMbhAtanA saM. harapatinA pautra saM. zANarAje saM. hatA; temanA ziSya paM. saubhAgyamaMDanagaNi hatA. A paM. 1552mAM zatruMjaya tIrthano cha'rI pALato yAtrAsaMgha kADhyo tenI saubhAgyamaMDanagaNie saM. 1610mAM sAdhvI jayazrIne bhaNavA sAthe sAta maMdiro hatAM. teNe tyAM A. ratnasiMhasUri ane mATe "zomavaMdha'' lakhyo hato. sAdhvI ratnacUlA mahattarAnI caraNapAdukAonI pratiSThA karAvI. (12) AcArya vidhAmaMDanasUri (10) upAdhyAya udayadharmagaNi teo A. dharmaratnasUrinI pATe AcArya banyA. teo udayavallabhasUrinA ziSya paM. matisAgaranA dIkSA cittoDathI teo khaMbhAta AvyA ane tyAMthI pAlitANA padhAryA. ziSya hatA. vaLI teo ratnasiMhasUrinA hastadIkSita ziSya hatA. upAdhyAya vinayamaMDana tathA paM. vivekadhIragaNinI dekharekha upAdhyAya hatA. samartha vidvAnuM ane graMthakAra hatA. nIce mahAmAtya bAhaDe banAvelA mULa tIrthaprAsAdano jIrNoddhAra paM. udayadharmagaNie saM. 1507mAM upadezamAlAnI prAraMbhAyo. jinaprAsAda navA jevo banI gayo. tyAM mahAmAtya 51mI gAthanuM "zatArthI vivaraNa' banAvyuM. vastupAle bhaMDAramAM je mammANI pASANa mUkI rAkhyo hato tene temaNe saM. 1507mAM siddhapuramAM "vAkyaprakAza bahAra kaDhAvI, ukta banne jinazAsakonI nizrAmAM bhagavAna mauktika" banAvyo. paM. harSabhUSaNe tenI TIkA karelI. AdIzvaranI moTI pratimA taiyAra thaI. e pachI karmAzAhe A. temanA eka ziSya 5. maMgaladharmagaNi jemanuM anya nAma vidyAmaMDanasUri vagere AcAryonA varadhaste te pratimAnI paM. maMgaLakaLazagaNi paNa hatuM. teo saM. 1585 sudhI hayAta aMjanazalAkA karAvI saMdhajamaNa karyuM hatuM." hatA. temaNe saM. 152pamAM "maMgaLakaLazAsa" banAvyo. | dozI karmAzAhe saM. 1587, zAke 1443nA vaizAkha paM. udayadharma gaNivaranA ziSya paM. dharmanidhAnagaNie vadI chaThThane ravivAre dhanalagnamAM zuddha navamAMzamAM zatruMjayatIrthamAM prAkRtamAM "cauvIsa jiNa thaI" gAthA 28 banAvI hatI. jene jIrNoddhAra karelA prAcIna jinaprAsAdamAM A. dharmaratnasUrinA saM. 1860mAM rAjendrasAgaragaNie lakhI hatI. paTTadhara A. vidyAmaMDanasUri vagerenA hAthe bha. AdIzvaranI navI jinapratimAnI pratiSThA karAvI. A rIte maMtrI karmAzAhe zatruMjaya (11) bha, dharmaratnasUri mahAtIrthano soLamo moTo uddhAra karAvyo.11 temanA upadezathI sonI samarAnA putroe mIrapuranA jagannAthanA jinaprAsAdamAM saM. 1550mAM be gokha (13) AcArya udayavallabhasUri banAvyA.10. . temanuM anya nAma A. udayasAgara paNa maLe che. teo potAnA zramaNa parivAra sAthe raNathaMbhoranA sUbA teo prabhAvazALI ane vidvAnu ziSyovALA hatA. maMtrI dhanarAja poravADanA cha'rI pALatA yAtrA saMgha sAthe mAravADa, temanA zramaNIsaMghamAM sAdhvIjI ratnacUlA mahattarA ane mevADanAM jaina tIrthonI yAtrAe nIkaLyA. te daramyAna teo sAdhvI vivekazrI pravartinI vagere viduSI strIo paNa hatI. cittoDa paNa gayA. tyAM rANA sAMgAe temanuM moTuM sanmAna karyuM. tyAM tIrthano vinAza thavAthI duHkhI thatA dozI tolAzAhane temaNe te samaye tapAgacchanI vaDI poSALa zAkhAmAM maMtrI zAMta pADI utsAhita karyA. temaNe te samaye bhaviSyavANI karI - dhanarAja, maMtrI saMgrAma, maMtrI mAMDaNa sonI ane kelhA poravADa ke, "mahAnubhAva! tAro putra karmAzAha zatruMjaya tIrthano moTo jevA vivekI ane dhanADhya zrAvako hatA. uddhAra karAvaze." AcAryae tyAMthI vihAra karyo ane kAryasiddhi A A.nA upadezathI saM. 1556mAM hamIragaDhanA mATe u. vinayamaMDanane cittoDamAM rAkhyA. jIrAvalA pArzvanAthanA jinAlayamAM saM. ratnapAlanI patnIe dozI karmAzAhe A.zrInI bhaviSyavANI mujaba, pitAnI de karI derIo baMdhAvI hatI. Jain Education Intemational Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 jina zAsananAM (14) AcArya jJAnasAgarasUri (17) AcArya dhanaratnasUri temaNe saM. 1517mAM 'vimalanAthavaritra' racyuM. temanA ziSya A. saubhAgyasAgare arthAtu A. temanA pratimAlekho saM. 155 thI saM. 1531 sudhInA saubhAgyaratnasUrie 'caMpamanArA' racyo hato. maLe che. A. saubhAgyaratnano eka caturvizatipaTTa nAmano eka nAthA zrImALanI patnI lApue saM. 1515nA aSADha lekha maLe che. A lekha saM. 1584nA caitra vadI chaThThane sudI pAMcamane guruvAre mAMDavagaDhamAM "pRthvIvaritra' prAkRta guruvArano che. TippaNa sAthe lakhAvI A. jJAnasAgarasUrine vAMcavA ApyuM. temanI paraMparAmAM paM. udayadharma, 5. jayadeva, paM. lAvaNyadeva vagere thaI gayA. temanA praziSya paM. nayasiMhe temanA lahiyA lokAe saM. 1528mAM tIrtha, pratimA 'covIzI-ratavana' racyAM. pUjA, pauSadha, paccakhANa vagere aneka vidhimArgano lopa karI loMkAmata calAvyo. e samayathI jaina saMghanI zuddhi ane (18) bhadevaratnasUri saMgaThananI vyavasthA tUTI gaI. A. dhanaratna athavA A. dhanarAjanA ziSya paM. (15) AcArya udayasAgara bhAnumerue caMdanamAlA-DvAya' (kaDI-17) banAvI. teo jagadaguru A. hIravijayasUrinA samayanA bhaTTAraka . bhAnuratnane (1) mANekarana ane (2) nayasuMdara hatA. temanI pATe (1) A. labdhisAgara ane (2) A. ema be ziSyo hatA. kavi nayasuMdare saM. 1637mAM rupacaMdrarAsa, zIlasAgara thaI gayA. saM. 1638nA Aso sudI terazane maMgaLavAre amadAvAdamAM zatrunayadddhArarasa, Atmabodha-saMjJA (DhALa : 8) vagere (16) AcArya labdhisAgara rAsAo ane DhALo racelAM. temaNe zrIpAnasthA ane "anamunaMmarana' saM. paM. nayasuMdaranI ziSyA sAdhvI hemAzrIe saM. 1944mAM 1557mAM racyo. temanA ziSya A. saubhAgyasAgare 'navAvatI-mAthAna' racyuM. caMpavamAtAjasa racyo. saM. 1680mAM vRddha tapAgacchamAM bha. jinakIrtisUri, paM. A. labdhisAgaranA upadezathI ane 5. guNasAgara saubhAgyasuMdaragaNi ane temanA ziSya-bodho vagere hatA. temaja paM. cAritravallabhanI preraNAthI zAha devadhara zrImALInA (19) bhagavAna jayaratnasUri vaMzamAM thayelA sAdhu cothAe saM. 1568mAM amadAvAdamAM graMthabhaMDAra sthApyo. sAthe sAthe 45 Agamo lakhAvyAM. vaLI e temaNe saM. 1666mAM veniyamuttaravo graMtha racyo. ja vaMzanA zA. meghAnI putrI lADakInA putra sonapAle kArtika temAM temaNe vRddhatapaINcchanI paraMparAnI prazasti darzAvI che. sudI pAMcamanA divase jaina granthabhaMDAra sthApyo. A bha. jayaratnasUrinA maho. vidyAratvagaNi ane temanA graMthabhaMDAramAM suvarNAkSarI pratio paNa lakhAvI hatI. ziSya kanakasuMdare nAyAdhamma dI-Tava racyo. temAM temaNe vRddha * A AcAryanA ghaNA pratimAlekho maLe che. tapAgacchanI paraMparA-prazasti noMdhI che.14 A uparAMta bha. kIrtisUri saM. 1720mAM svargastha thayA. A AcAryanA ziSya mahopAdhyAya cAritrasAgaragaNi saM. 1547nA caitra sudI 10 dazamane guruvAre pATaNamAM hatA. (20) bha ratnakIrtisUri A. labdhisAgarasUrinA ziSya maho. merusuMdaragaNinA teo saM. 1734nA poSa vadI bIjane divase svargastha ziSya 5. lakSmIsuMdara saM. 1297nA mahAvada AThamane budhavAre thayA. temane u. sumatiratna vagere cAra ziSyo hatA. IDaranA durgamAM hatA. temanA ziSya upA. rAjasuMdaranA ziSya paM. padmasuMdare mAvatInua-cvo racyo hato. Jain Education Intemational Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 237 (21) bha0 guNasuMdarasUri A. devendrasUri, A. vijayacaMdra, upA. devabhadra saM. amadAvAdanA saMghe saM. 1734mAM A. ratnakIrtinA 1301nA phAgaNa vadI terazane zanivAre pAlanapuramAM padhAryA cothA ziSya paM. gaMgavijayane bha. ratnakIrtinA paTTadhara banAvI hatA. tyAM varaduDiyA Asadeve 35AsavRtti (= upAsavasUtravRtti) grantha (1128 Azare) lakhAvI. A. guNasuMdara nAma ApyuM.15 temaNe saM. 1302mAM vIjApura (ujjaina)mAM varahuDiyA (22) paM. puNyasAgara kuTuMbanA varaduDiyA viradhavala tathA bhImadevane dIkSA ApI. te saM. 1877nA vaizAkha vadI trIjanA roja puNyasAgara bannenA nAma anukrame muni vidhAnaMda tathA muni dharmakIrti rAkhyAM ziSya paM. buddhisAgaragaNi vidyamAna hatA.6 tathA saM. 1304mAM te bannene gaNipada ApyuM. (23) AcArya zrI devendrasUrIzvara A. devendrasUri tathA A. vijayacaMdrasUrinA upadezathI zeTha pUrNadeva poravADanA vaMzamAM anukrame (1) parNadeva, mahuvAnA saMghe saM. 1306mAM sarasvatI graMthabhaMDAra banAvyo. (2) varadeva, (3) sADhala ane (4) dhINAka thaI gayA. teo saM. 1307mAM tharAda padhAryA. tyAM temane A. mahendrasUri maLyA. e pachI teo mALavA tarapha vihAra karavA mATe gayA dhANAkanA bIjA bhAI kSemasiMha ane cothAbhAI ane Azare bAreka varSe gujarAtamAM pAchA pharyA. devasiMhe A. jagacaMdrasUri pAse dIkSA lIdhI hatI. A banne bhAIo paikI devasiMhe pahelAM (bAlyakALamAM ja) dIkSA lIdhelI. A. vijayacaMdrasUri khaMbhAtamAM caityavAsIonI A devasiMha AgaLa jatAM A. vRddhadevendrasUrinA nAme prasiddha. 'vaDIpoSALa'mAM rahI zithilAcArI ane pramAdI thaI javAthI thayA. teo zAMta svabhAvavALA, kriyApravartaka, saMvegI vidvAnuM, temaNe A. devendrasUrinI AjJA choDI, potAno svataMtra gaccha zAMta upadezaka ane moTA granthakAra hatA.17 banAvyo. teo zAsanaprabhAvaka hatA. saM. 1319mAM A. devendrasUri potAnA saMvegI parivAra A. jagacaMdrasUrie kriyoddhAra karyo tyAre A. sAthe gujarAtamAM AvyA ane khaMbhAtamAM pahoMcyA. A. vijayacaMdra garvanA ghenamAM temano vinaya-satkAra karyo nahIM. vaLI devendrasUri ane paM. devabhadragaNi temanA sahayogI hatA. zithilAcAra paNa choDyo nahIM. A. devendrasUrie saMbhava che ke A. devendrasUrine saM. 1285mAM zithilAcArIonI vaDIpoSALa karatAM anyatra sthAne UtaravAnuM AcAryapada maLyuM hoI zake. vicAryuM. temanA zAMta rasayukta vAtsalyabharyA madhurA upadezathI ja A rIte saM. 1319mAM be gurabhAIo vacce bheda acalagacchanA 44mA A. mahendrasUrie saM. 1307 paDyo. ghaNA vicArazIla zrAvakone A na gamyuM. AsapAsamAM tharAdamAM kriyoddhAra karI zuddhamArga svIkAryo hato. saMgrAma sonInA pUrvaja "sonI sAMgaNa osavAle" A mevADanA rANo jaitrasiMha, rANo tejasiMha, rANI banne gurubhAIonI zAkhAmAM kaI sAcI zAkhA che teno nirNaya jayatalAdevI, rANo sumarasiMha vagere temanA ananya rAgI hatA. karavA tapasyA karI. pratyakSaprabhAvI jinapratimAnI sAme dhyAna temanA upadezathI prerAIne rANI jayatalAe cittoDanA dharyuM. tyAre zAsanadevIe sAMgaNa sonIne jaNAvyuM ke "A. killA upara zAmaLiyA pArzvanAtha bhagavAnanuM jinAlaya baMdhAvyuM devendrasari yugottama AcAryapuMgava che. temanI ja gacchaparaMparA lAMbA kALa sudhI cAlaze, mATe tAre temanI upAsanA karavI."21 rANA tejasiMhe paNa A.nA upadezathI prerAIne mevADamAM saMvegI sonI bhImadeva tyAga ane saMyamamArganI tarapheNa amAripAlana karAvyuM hatuM.' karato hato. teNe A. devendrasUrine nAnI poSALamAM utAryA. A. devendrasUrie gurudeva sAthe zatruMjaya, giranAra, Abu AthI A. devendrasUrino ziSya parivAra saM. 1319mAM vagere yAtrAo paNa karI hatI. 20 khaMbhAtamAM laghupoSALanA nAme prasiddhi pAmyo. hatuM. 18 Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 jina zAsananAM Ama laghupoSALa e vAstavamAM tapAgacchanuM ja nAmAntara devabhadragaNi vagerenA upadezathI mahuvA, gujarAta, pATaNa, che.22 vIjApura, khaMbhAta vagere sthaLomAM moTA graMthabhaMDAro banyA. vaLI A. devendrasUrinA vyAkhyAnamAM saMvega, tyAganA amogha temanA samayamAM vividha Agamagrantho paNa lakhAyA. rasavALo zAMtarasano pravAha vaheto hato. teo khaMbhAtanA A mahuvA vagerenA graMthabhaMDAronI graMthapuSmikAomAMthI cokamAM rahelA "kumArapAla vihAranA upAzrayamAM" dharmopadeza eTaluM jarUra tAravI zakAya ke, A. devendrasUri tathA A. detA hatA. mahAmAtya vastupAla jayAre temane vaMdana karavA mATe vijayacaMdrasUrie jaina AgamonI rakSA ane tenI sulabha prApti AvyA tyAre temaNe cAra veda upara vyAkhyAna ApyuM. sAthesAthe thAya e mATe jaina saMgho pAse jAhera jJAnabhaMDAro sthapAvyA. A jaina ane jainetara darzana saMbaMdhI siddhAMtonuM talasparzI nirupaNa rIte AvA "jAhera jJAnabhaMDAro sthApana karanArA" A sau paNa darzAvyuM. AthI prabhAvita thayelA mahAmAtya vastupAle prathama AcAryo hato. A AcAryo pachI paNa ghaNA jainAcAryoe vyAkhyAnamAM sAmayika laIne beThelAone "muhapattinI graMthabhaMDAronI pravRttine ochAvattA pramANamAM cAlu rAkhI hatI. prabhAvanA" karI. tyAre temaNe Azare 1800 jeTalI 20. muhapattio vaheMcelI. 23 A devendrasUri saM. 1327mAM mAlavAmAM svargastha thayA. tyArabAda AcArya vihAra karatA karatA pAlanapura te pachI cha mAsa pachIthI ja temanA paTTadhara A. vidyAnaMdasUrino padhAryA. tyAM saMghanI vinaMtIthI saM. 1322mAM (pAlanapuramAM) paNa vijApuramAM svargavAsa thayo.28 kahevAya che ke, A rIte pallaviyA pArzvanAtha bhagavAnanA maMdiramAM upA. vidyAnaMdagaNine acAnaka gurudevonA svargAgamanathI zokAtura banelA saM. AcAryapada ane paM. dharmakIrtine upAdhyAyapada ApyuM tyAre bhImajIe 12 varSa sudhI anAja lIdhuM nahIM. eTaluM ja nahIM maMdiranA maMDapamAM kesaranI devI vRSTi thaI ane cotarapha AnaMda- teNe bhAratavarSamAM je je caturthavratadhArI strI-puruSo hoya te saune AnaMda thaI gayo. 1 rezamI sADI ane 5 hIrAgata vastro ema cha vastronI AcAryazrIe A. vidyAnaMdasUrine gujarAta vicaraNanI lahANI karI. A lahANI karavA mATe temano maheto gAmegAma AjJA ApI. teo pote saM. 1324mAM vihAra karatA-karatA to pharato ane lahANI karato. pharIthI mALavA padhAryA. ra4 ane saM. 1327mAM mALavAmAM take - A mahetAe saMghapatinI AjJAthI mAMDavagaDhanA maMtrI mALavAnA sAcoramAM) kALadharma pAmyA. pethaDazAha tathA temanA patnI padminIne. paNa A lahANI AcAryanA kALadharmanA samAcAra vijaLIvege bhAratanA karI. A lahANIno mULa uddeza te bannee jANyo. tenAthI teo jainasaMghamAM phelAyA. sau gamagIna thaI gayA. A samAcArathI eTalA prabhAvita thayA ke temaNe temanI 32 varSanI vayamAM ja AghAta pAmelA khaMbhAtanA saM. bhImadeve te divasathI anna sajoDe brahmacaryavratanI pratijJA karI, A vastro paherI jinapUjA levAno tyAga karyo. Azare 12 varSa sudhI temaNe anAja khAdhuM nahIM; evo eka ullekha maLe che.* (24) AcArya vidhAnaMdasUri ane A. devendrasUrie "devendra aMkavALA" graMtho banAvyA.25 AcArya dharmaghoSasUri A graMtho sivAya temaNe "siri usahavaghamANa" vagere stavano A. devendrasUrinI pATe (1) A. vidyAnaMdasUri ane tathA yugapradhAna svarUpayaMtranI racanA karI hatI. (2) A. dharmaghoSasUri ema be AcArya thaI gayA. temanI pATe eka ane pachI eka ema be AcAryo thayA. saM. zeTha jinacaMdra varahaDiyA ane zeThANI cAhiNIne temanA anukrame nAma (1) A. vidyAnaMdasUri ane (2) A. pAMca putro ane eka putrI hatAM. temanAM nAma anukrame A dharmaghoSasUri hatAM. temAMya A. vidyAnaMdasUri gurudevanI jema pramANe hatA : (1) saM. devacaMdra, (2) nAmadhara, (3) mahIdhara, zAMta, saMvegI, tyAgI ane vidvAna hatA. | (4) vIradhavala, (5) bhImadeva tathA (6) dhAhiNI. A. devendrasUri A. vijayacaMdrasUri ane maho. zeThanA A saMtAnomAMthI varadhavalanAM lagna thavAnAM hatAM. Jain Education Intermational Jain Education Intemational Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thayeluM. jhaLahaLatAM nakSatro 239 vivAhano mAMDavo paNa baMdhAyo hato. te samayamAM A. devendrasUri (25) AcArya dharmaghoSasUri vagere vijApura padhAryA. temanA upadezamAM saMsAranI asAratA, teo gRhasthapaNAmAM A. vidyAnaMdasUrinA nAnAbhAI dharmanI vaphAdArI ane vairAgyano asmalita pravAha vaheto hato. hatA. temaNe paNa A. devendrasUrinI pAsethI dIkSA grahaNa karelI. temanA upadezanI asara varadhavala upara savizeSa thaI. teNe saM. 1302mAM temaNe vijApuramAM dIkSA lIdhelI. saM. 1304mAM vivAhano vicAra mAMDI vALI, dIkSA levAno nirNaya karyo. tethI pAlanapuramAM gaNipada-paMDitapada lIdheluM. saM. 1323mAM nAno bhAI bhImadeva paNa potAnA bhAInI sAthe dIkSA levA pAlanapuramAM upAdhyAyapada lIdheluM. saM. 1328mAM vijApuramAM taiyAra thayo. banne bhAIono dIkSAno varaghoDo nIkaLyo. A. AcAryapada grahaNa kareluM. temanuM svargagamana saM. 1357mAM devendrasUrie e ja vivAhamaMDapamAM banne bhAIone dIkSA ApI ane temanA nAma anukrame (1) munizrI vidyAnaMda ane (2) munizrI dharmakIrti rAkhyAM. A dIkSA samaya hato saM. 1302 teo vidvAna, camatkArI, siddha puruSa ane prabhAvaka yugaane sthaLa hatuM vijApura. pradhAna AcArya hatA. temanA cAritranA vividha prasaMgo maLe che. A. devendrasUrie sa. 1304mAM A banne munione AcAryanI pratiSThA gaNi-paMnyAsapada ApyAM.1 A. dharmaghoSasUri mAMDavagaDha padhArelA. tyAM nAMdurIvALA A. devendrasUrie saM. 1323mAM pAlanapuranA pralAdana garIba zrAvaka pethaDe temanI pAse zrAvakanAM bAra vrata uccaryA. pArzvanAthanA jinaprAsAdanA upAzrayamAM paM. vidyAnaMdane temAM parigraha parimANamAM gurunI sUcanAthI teNe pAMca lAkhanuM AcAryazmada ane paM. dharmakIrtine upAdhyAyapada ApyuM. saM. parimANa karyuM. pariNAme gurukRpAthI te dinapratidina dhanavAna thato 1324mAM A. vidyAnaMdasUrine gujarAtamAM vicaravAnI AjJA gayo. pote zrImaMta banyo tethI teNe zatruMjaya tIrtha upara bha. ApI, pote pharIvAra mALavA padhAryA ane saM. 1327mAM RSabhadevano jinaprAsAda taiyAra karAvyo. uparAMta badhAM maLI mALavAmAM ja kALadharma pAmyA. 84 jeTalAM jinAlayo banAvyA. 7 granthabhaMDAro sthApyA. eTaluM A. vidyAnaMdasari saMvegI, zuddha saMyamapAlaka ane samartha ja nahIM, A. dharmaghoSanI adhyakSatAmAM zatruMjaya tIrthano cha'rI vidvAna hatA. temaNe vidyAnaMda vyAkaraNanI racanA karelI. A thI pALato yAtrAsaMgha kADhyo. vaLI, zatruMjayanI cAre tarapha 12 pANata vyAkaraNanI vizeSatA e hatI ke temAM thoDAka ja sUtromAM yojana pramANa kSetramAM sarva jinAlayomAM cAMdInA dhvaja banAvI vyAkaraNa saMbaMdhI tamAma viSayono saMgraha thaI jato hato. AthI ApyA. sAthe rAjA sAraMga pAse kapUranI jakAta mApha karAvI. te samayanuM e sarvottama vyAkaraNa gaNAtuM. saM. pethaDe33 A. dharmaghoSasUrine moTo utsava karI, . A. vidyAnaMdasUri paNa gurudevanA svargagamana pachI 13 mAMDavagaDhamAM praveza karAvI, comAsuM karAvyuM. divase vijApuramAM ja kALadharma pAmyA. AcAryazrInA camakAro : A. devendrasUrinA ane A. vidyAnaMdasUrinA acAnaka temaNe giranAratIrthanI yAtrA karI. vaLI saMskRtamAM svargavAsathI zrIsaMgha bhAre mUMjhavaNamAM mUkAyo. chevaTe saue u. giranAratIrthakalpa zloka 32 banAvyo. temaNe saurASTra pATaNanA dharmakIrtine yogya jANI, gacchanAyaka banAvavAno nirNaya karyo. samudra kinAre UbhA rahI, vinaMtithI "maMtramaya samudrastotra" vaDagacchanA sagotrI AcAryo tathA vRddhapoSALanA A. banAvyuM. tethI tarata ja samudramAM ekadama moTI bharatI AvI kSemakIrtisUrie samayasUcakatA vAparI, gurudevanA svargagamana ane tenAM ratno uchaLIne bahAra AvyAM. AcAryazrInA pachI, cha mahinAmAM eTale saM. 1328mAM vijApuramAM upA. caraNakamaLa pAse ja ratnono vizALa Dhagalo thaI gayo. jonAra dharmakIrtine AcAryapadavI ApI, A. dharmaghoSasUri evuM nAma sau daMga rahI gayA. rAkhI, A. devendrasUrinI pATe sthApita karyA. e pachI A. AcAryanA maMtradhyAnabaLathI saurASTra pATaNamAM zatruMjayano dharmaghoSasUri tapagacchanA nAyaka banyA. jUno kapardIyakSa pragaTa thayo. te samakitI banI, jinapratimAno adhiSThAyaka banyo. Jain Education Intemational Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 eka divasa koI duSTa strIoe sAdhuone vaDAM vahorAvyAM. AcAryazrIe tene maMtravALAM jANI bahAra nakhAvyAM. A ja vaDAM savAre paththara banI gayAM. AcAryazrIe te duSTa strIone pATalA para besADI thaMbhAvI dIdhI, pachI karuNAthI choDI mUkI. kahevAya che ke ekavAra vijApuramAM AcAryazrInI vyAkhyAnanI madhuratA joI bIjA pakSavALI strIoe irSA AvatAM svarabhaMga karavA kAma karyuM. AcAryazrIe teone paNa pATalA upara thaMbhAvI, pachI choDI dIdhI tyAre AcAryazrInA pratibhAtejathI jhAMkhI paDelI te strIoe vacana ApyuM ke, "have AjathI tamArA gacchane ame upadrava karIzuM nahIM.'' sAdhuo godharAnA upAzrayamAM rAta rahe to upAzrayanA daravAjAne maMtrajApathI baMdha karatA. ekavAra sAdhuo maMtrajApa karavo bhUlI gayA. eTale rAtre zAkinIo AvIne AcAryazrInI pATa uThAvI gaI. AAryazrIe svayogazaktithI zAkinIone thaMbhAvI dIdhI. tyAre zAkinIoe vacana ApyuM ke "have pachI tamArA gacchane herAna karIzuM nahIM." A vacana sAMbhaLI AcAryazrIe karuNA lAvI zAkinIone choDI dIdhI. brahmamaMDaLamAM eka divase AcAryazrIne sApa karaDyo. jhera vadhavA mAMDyuM. tethI Akho saMgha khUba gabharAI gayo. sau upAya zodhavA lAgyA. tyAre AcAryazrIe saMghane sAMtvana ApatAM jaNAvyuM ke "savAre nagaranA pUrva dizAnA daravAje kaThiyAro lAkaDAnI bhArI lAvaze. temAM eka viSahariNI vela maLaze tene sUMTha vagere sAthe ghasI, DaMkha upara lagADajo." saMghe te pramANe karyuM ane tethI AcAryazrIne ArAma thaI gayo. tyArathI AcAryazrIe AjIvana cha vigaIno tyAga karyo. teo mAtra jArano ja AhAra letA hatA. AcAryazrInI vidvattA ane prabhAva eka divasa eka maMtrIe AcAryazrIne ATha yamakavALuM eka kAvya saMbhaLAvyuM. sAthe sAthe jaNAvyuM ke, AvA kAryo karanAruM have koI nathI. AcAryazrIe tenI vAta nakArI. to maMtrIe 'evo koI hoya to batAvo' ema jaNAvyuM. AthI AcAryazrIe eka ja rAtamAM ATha yamakavALI 'jaya vRSabha' padathI AraMbhAtI stutio banAvI, bhIMta upara lakhI nAkhI. maMtrI to A kAvyo vAMcIne cikata thaI gayo. AcAryazrIe saM. 1332mAM potAnA ziSya somaprabhane jina zAsananAM AcAryapada ApyuM. temane AcAryazrIe bAra aMgonuM jJAna' ApyuM ja hatuM. paNa chatAMya temanI vizeSa yogyatA joI "maMtranI pothI" ApI. A. somaprabhasUri to tyAga-vairAgyamAM raMgAyelA mumukSu jIva hatA. tethI emaNe AcAryane vinaMtI karI ke, "kAM to cAritranI ArAdhanA Apo, kAM to A maMtrapothI Apo." AcAryazrIne temanA sivAya anya koI ziSya A 'maMtrapothI' mATe yogya na lAgyo. pariNAme temaNe pothIne pANImAM vahAvI dIdhI. temaNe aneka granthonI racanA karI.4 A. dharmaghoSasUrinA upadezathI diyANAnA zrIsaMghe saM. 1349 mahAsudI terasanA roja graMthabhaMDAranI sthApanA karI, temAM ghaNA grantho lakhAvIne mUkAvyA. AcAryazrInA upadezathI mevADanA sonagarA zrImAlI 35 maMtrI sImaMdharanA kuTuMbe grantho lakhAvyA. A. dharmaghoSasUri saM. 1357mAM svarge sIdhAvyA.6 (26) AcArya somaprabhasUri temano janma saM. 1310mAM thayelo. saM. 1321mAM dIkSA meLavI jyAre saM. 1332mAM AcAryapada ane saM. 1373mAM temanuM svargagamana thayeluM. teo zAMta, AtmasaMtoSI ane vidvAna hatA. temane 11 aMgo mukhapATha hatAM. A aMgono teo nitya pATha karatA. jyotiSavidyAmAM paNa teo nipuNa hatA. cAritranI rakSA mATe temaNe gurudeva pAsethI 'maMtrapothI' lIdhI nahotI. cittoDamAM brAhmaNonI sabhAmAM temaNe vijaya prApta karelo. mAMDavagaDhano maMtrI pethaDakumAra AcArya dharmaghoSasUrino bhakta hato. teNe judA judA sthAnomAM 84 jinaprAsAdo baMdhAvyA hatA. temAMnA ghaNA prAsAdonI pratiSThA A. somaprabhasUrinA haste karAvI hatI. A samasta jinaprAsAdonuM varNana 48mA A. somatilakasUrie racelA 'pRthvIdhara sAdhu pratiSThita jinastotra'mAM kareluM che. temAM temaNe A jinAlayo baMdhAvyAnI vigate noMdha ApI che. A noMdha uparathI A. somaprabhasUrinA 'vizALa vihArakSetra'no paNa ApaNane paricaya maLI rahe che. saM. samarA zAhe saM. 1371mAM zatruMjaya mahAtIrthano 15mo uddhAra karAvyo tyAre tyAM A. somaprabhasUri saparivAra padhAryA hatA. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 241 bhIlaDImAM AcAryanuM divyajJAna AcAryazrInuM granthakatRtva : te samaye bhIlaDI moTuM zahera hatuM. aneka dhanADhya jeno AcAryazrIe ghaNA graMtho racyA hatA. jema ke, "namiuNa tyAM vasatA hatA. tethI vividha gacchanA AcAryo cAturmAsa bhaNaI yatrAkhila vagere "ArAdhanA sUtro', vistRta gALavA tyAM jatA. 'yatijItakalpasUtra', "yamakamaya', '28 jinastutio", "jinena saM. 1352mAM AcArya 11 jainAcAryo sAthe bhIlaDImAM yenastuti, 'zrImaddadharma' stuti vagere grantho temaNe racyA hatA. comAsAmAM rahyA hatA. saM. 1353nI sAlamAM be kArtika AcAryanA ziSya ratno : mahinA, catra ke phAgaNa mahinA paNa be hatA. paraMtu poSa temanA pATe (1) A. vimalaprabhasUri, (2) A. mahinAno kSaya thato hato. paramAnaMdasUri, (3) A. padmatilakasUri ane (4) A. AcAryoe eka rAte AkAzamAM najara karI. grahonI somatilakasUri ema cAra AcAryo thayA. A AcAryonI cAla tema ja anya nimittothI temaNe jANI lIdhuM ke, saMkSipta vigato nIce mujaba che. bhIlaDIyA nagarano thoDA divasomAM ja vinAza thaze." AthI (1) AcArya vimalaprabhasUri :-teo saM. temane tyAM rahevuM ThIka nA lAgyuM. tethI bIjA 11 gacchanAyakonI 1357mAM AcArya thayA. temaNe upadeza ApI 300 navA nAmarajI hovA chatAMya, saM. 1353nA pahelA kArtika mahinAnI jaino banAvyA hatA. teo alpAyuSI hatA.39 suda 14nA divase comAsI pratikramaNa karI, pahelA kArtika suda (2) AcArya paramAnaMdasUri : :-teo saM. pUrNimAnA roja bhIlaDIyAthI vihAra karyo. AcAryanA kahevAthI 1373mAM AcArya banyA hatA. A. banyA pachI mAtra cAra bIjA sAdhu-sAdhvIo paNa tyAMthI nIkaLI gayA ane tyAMnA varSanuM ja temaNe AyuSya bhogavyuM eTale ke, saM. 1375mAM rahevAsI jaino paNa tyAMthI nIkaLI, bIje sthaLe jaI vasyA. te sthaLe rAdhanapura nagara banyuM. paraMtu anya 11 gacchanAyako to teonuM svargagamana thayuM. teo pratibhAsaMpana A. hatA. haThe bharI tyAM ja rahyA. teo bIjA kArtika suda pUrNimAnA roja (3) AcArya padmatilakasUri :-saM. 1368mAM vihAra karavAnA hatA. temaNe dIkSA lIdhelI. saM. 137pamAM AcAryapadavI meLavelI. A. somaprabhasUri bhIlaDIyAmAMthI nIkaLI gayA bAda teo zuddha ane saMyamazIla A. hatA. teo A. somatilakasUrithI eka varSa moTA hatA. saM. 1425mAM teo tyAM ekAeka utpAta Ubho thayo. cAre tarapha Aga saLagI svargavAsI thayA. UThI. AganI A pracaMDa jvALAoe samagra bhIlaDIyAne jhapaTamAM laI lIdhuM. tyAM rahelA jainAcAryo ane janatA A (4) AcArya somatilakasUri -temaNe dIkSA saM. Agano bhoga banyA. jAnamAla badhuM saLagI gayuM. A ghaTanAthI 1369mAM lIdhelI. AcAryapada saM. 1373mAM meLavyuM. ane AcAryanA divyajJAnathI sau prabhAvita thayA. saM. 1414mAM svargagamana thayuM. A. somaprabhasUri cittoDanA killAmAM jyAre hatA tyAre A. somaprabhasUrie temane nAnI uMmaramAM gacchanAyaka paNa temanI upara bhAmaMDala prabhA chatra vagere AkAzamAM banAvI, potAnI pATe sthApyA. temanAthI moTA traNeya AcAryo AzcaryakAraka ghaTanA banI hatI. A ghaTanAne nihALI sau koI alpAyuSI hatA. AthI A ekalA sUrie ja gacchano samagra navAI pAmI gayuM hatuM..... bhAra upADyo.40 A. somaprabhasUri ane kharataragacchanA A. A. somaprabhasUrie A. paramAnaMda tathA A. jinaprabhasUri vacce gADha maitrI hatI. banne AcAryo jyotiSa somatilakasUrine saM. 1373mAM jaMparAlanagaranA mahAvIra ane maMtra viSayanA UMDA abhyAsI hatA. teo vidyAsaMbaMdhI jinaprAsAdamAM AcAryapada ApyuM. pachI teo cha mahinA bAda carcA karatA. saM. 1373mAM ja khaMbhAtamAM maMtrI AliganA upAzrayamAM A. somaprabhasUri vize "vIravaMzAvalI"mAM paNa keTalIka kALadharma pAmyA. vizeSa mAhitI maLe che. Jain Education Intemational Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 jina zAsananAM AcAryazrI je rAtre kALadharma pAmyA, te rAtre upAzraya (1) AcArya caMdrazekharasUri AcAryano saM. pAse rahetA manuSyoe joyuM ke, "AkAzamAM ajavALuM thayuM, 1373mAM janma thayelo. temaNe dIkSA saM. 1385mAM lIdhelI. vimAna AvyuM ane AkAzamAMthI avAja saMbhaLAyo ke, A. teoe saM. 139ramAM AcAryapada meLaveluM. temanuM svargagamana somaprabhasUri pahelA devalokanA "sAmAnikadeva banyA che." saM. 1423mAM thayeluM. teo bhaTTA. devasuMdarasUrinA gurubhAI (27) AcArya somatilakasUri : hatA. teo rUpALA ane tejasvI hatA. vidvAna hatA. teo prauDha vyAkhyAtA paNa hatA. temaNe "uSitabhojanakathA', A AcArya, AcArya somaprabhasUrinI pATe thaI gayA. dhavarAjarSikathA', staMbhanapArzvanAthanuM hArabaMdha stavana temano janma saM. 135panA mahA mahinAmAM thayo hato. zatruMjayati ane giranArastuti vagere racanAo karelI. temanuM dIkSAvarSa hatuM saM. 1369. temaNe saM. 1373mAM evuM kahevAya che ke, temaNe maMtrelI dhULanI capaTIthI moTA AcAryapada meLaveluM. temanI 69 varSanI uMmare eTale ke saM. moTA "upadravo" zAMta thaI jatA hatA. 1424mAM A. caMdrazekharanA svargagamana pachInA bIjA varSe svarge sIdhAvyA. teo svarge gayA tyAre AkAzamAM prakAza thayo. (2 AcArya jayAnaMdasUri :-teo vIrA AthI saue jANyuM ke AcAryazrI svarge gayA che, pAtramAM poravADanA trIjA putra hatA. temano janma saM. 1380mAM thayelo. temanI dIkSA saM. 1392mAM dhAramAM thayelI. temane AcAryapada AvelI devI padmAvatIe kahyuM ke, "AcAryazrI saudharmendra samAna saM. 1420mAM pATaNamAM siMhAka pallIvAlanA utsavamAM maLeluM deva banyA che."41 ane teo saM. 1441mAM svarge sIdhAvelA. 4 A. somatilakasUri mATe saM. 1413 tathA saM. A AcAryane sAjana nAme moTo bhAI hato. 5 te 1432mAM lakhAyelA granthonI prazastiomAM noMdhapAtra vizeSaNo jayAnaMdane dIkSAnI manAI karato hato. chevaTe te sAjana maLe che. vizeSaNo uparathI samajAya che ke, temanuM zarIra zAsanadevIthI pratibodha pAmyo, tyAre teNe dIkSAnI saMmati tejapuMja samAna hatuM. temanuM jJAna sau prazaMsA kare evuM pariNAmI ane caMdrasamAna zaitya hatuM. arthAt AcArya sarvarIte suMdara zarIravALA, zuddhajJAnI ane bahupratApI puruSa hatA. temanA - A. jayAnaMdasUrie saM. 1410mAM gujarAtImAM 'kSetra AcAryapadavInA utsavamAM jaMparAlanA saMghapati gajarAje aDhI samAsa-rAsa', saMskRtamAM 'sthUlabhadracaritra' ane 'devA prabhoyaM' lAkha TakA kharacyA hatA.43 stotra zlo. 9 racelAM. AcAryazrInuM sAhityasarjana : | (3) AcArya devasuMdarasUri :-temanA pagamAM uttama lakSaNo hatAM. bha. somatilakasUrivare koDInAramAM aMbikAdevInI AcAryae "siddhAntastavAvacUri', "pRthvIdharasAdhupratiSThA sAme besI, koNa gacchanAyakane yogya che? te jANavA dhyAna pita jinastotra zlo. 16, "brahanavyakSetrasamAsa', 25 karyuM, tyAre aMbikAdevIe jaNAvyuM ke, bhagavanuM kSullakadevasuMdara arthayukta kAvya, zrI tIrtharAja. cAra "arthayukta stuti' tathA tenI vRtti, saMghapati hemanI vinaMtIthI banAvela "sattariyaThANa gacchanAyakapadane yogya che.47 pagaraNa', gA. 359 yatrAkhila jayavRSabha. ane gurudeve temane gacchanAyaka banAvyA. teo A. sastAkhilazarma vagere stotronI TIkAo, zubhabhAvAnava, jayAnaMdasUrinuM bahumAna karatA hatA. A. devasuMdarasUri vize zrImaddavIra stuveH vagere kamalabaMdha stava, zivasirasiMha, zrI keTalIka vigato paNa maLe che.* nAbhisaMbhava. zrI zaiveyaka vagere stotro-stavano racyAM hatAM. A. guNaratnasUri A. devasuMdarasUrino paricaya - AcAryazrIe potAnI pATe traNa AcAryonI sthApanA TUMkAkSarImAM ja Ape che ke, "temanAmAM doSo hatA ja nahIM, karI. (1) A. caMdrazekharasuri. (2) A. jayAnaMdasari ane AthI durjano temanI niMdA karI zakatA nahotA. ane temanA (3) A. devasuMdarasUri. A traNe AcAryono saMkSipta paricaya guNo agaNita hatA." nIce mujaba che. AcAryae "staMbhana pArzvanAtha stavana' zloka 25vALuM ApI.46 tucation Intermational Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 243 banAvyuM hatuM. A AcAryanI pATe pAMca AcAryo thaI *yA : A AcAryanA upadezaprabhAvathI zeTha meghajI, vizaLa, (1) A. jJAnasAgarasUri, (2) A. kulamaMDanasUri, (3) A. kelpaNa, hemajI, bhImajI, nIbo, kaDuo vagere tapAgacchanA guNaratnasUri, (4) A. somasuMdarasUri ane (5) A. jainoe mevADanA delavADAmAM 51mAM rANA lAkhAnA rAjyamAM sAdhuratnasUri. A AcAryono saMkSipta paricaya nIce mujaba che. bhagavAna RSabhadevano kailAsanA pahADa jevo vizALa (1) AcArya jJAnasAgarasUri :-temano saM. jinaprAsAda" banAvI pratiSThA karAvelI. 1405mAM janma thayelo. temanI dIkSA saM. 1417mAM thayelI. | devasuMdarasUrinA gurubhAI tathA temanA ja hAthe AcArya temane AcAryapada saM. 1441mAM khaMbhAtamAM staMbhana banelA A. caMdrazekharasUri hatA. A. jJAnasAgarasUri pArzvajinAlayamAM siMhAka pallIvAlanA utsavamAM maLeluM. temanuM temanA vidyAziSya hatA. temaNe mULa cArasUtronI svargagamana saM. 1460mAM thayeluM. teo A. devasuMdarasUrinA "arthadIpikAcUrNi' racI, tathA stotro banAvelA. teo amogha ziSya hatA. upadezaka hatA.. A. jJAnasAgarasUri kALadharma pAmyA tyAre temanI AcAryanI sAhityaracanA :- anazanazuddhi mATe gurudevane namaskAramaMtrano jApa temanA pratye temaNe "paNavaNAsunna-avacUri' "ohaNijuttivizeSa zraddhAvALo kharataragacchano zrAvaka govALa saMbhaLAvI rahyo avacUri graM. 1092 (saM. 1439), saM. 1440mAM hato. gurudeva kALadharma pAmyA tyAre sahaja tene jhokuM AvI gayuM. Avasmayasutta' hAribhadrIyavRtti-avacUri graM. 9005, 'uttaratemAM svapnamAM divya dehadhArI gurudeve AvI jaNAvyuM ke, njhayaNa sutta-bRhadghatti-avacUri, graM. para50 (saM. 1441), "mahAnubhAva ! huM cothA devalokamAM idra samAna RddhivALo devA munisuvratasvAmistava (bharucamAM) ane ghoghAmAM "ghanaugha navakhaMDa banyo chuM."11. pArthastavana' ane aneka saMskRta stotro vagerenI racanA karelI. A. munisuMdarasUri lakhe che ke, "AcAryano aMtima (2) AcArya kulamaMDanasUri -te bha. samaya najIka hato tyAre temaNe e jANI caturvidha saMghanI devasaMdarasarinA ziSya hatA. saM. 1409mAM temano janma thayelo. sAkSIe cAra AhArano tyAga karyo hato. temaNe zAMtabhAve saM. 1417mAM temaNe dIkSA lIdhelI. khaMbhAtanI AligavasatImAM yogamudrAmAM besI, samAdhi lIdhI hatI. AthI temanAM dama, sonI saMghavI, Tha. lakhamasI, pallIvAlanA utsavamAM saM. khAMsI, kapha vagere rogo tarata ja zamI gayelA. AthI saue 1442mAM AcAryapada meLaveluM. temanuM svargagamana saM. mAneluM ke, AcArya "deva" banaze. 1455mAM thayeluM. AcAryae A. guNaratnasUrine svapnamAM darzana ApI, teo yazasvI, kSamAzIla ane vidvAna hatA. temaNe aneka ziSTa-aziSTa vagerenI samajUtI ApI hatI. racanAo paNa karelI jema ke, "vicArAmRtasaMgraha', A AcAryanA upadezathI dInoddhAra, padavIpradAna basiyAMtAlApoddhAra-adhikAra-25', 'pannavaNAsutta-avacUri', mahotsavo, tIrthayAtrA saMgho, dukALamAM dAnasatro, tIrthayAtrA saMgho, "pratikramaNa sura-avasUri', "kampasutta-avacUri', "kAThiIguruvaMdana Adi mahotsavo, Avazyaka vidhi-vidhAno, caityonA avasUri', vizvazrIdhara. "aSTAdazAracakrabaMdha', garIyo. "hArabaMdha' jIrNoddhAro tathA sAte kSetramAM dAna vagere puNyanAM kAryo ane jaina vagere stotro ane mugdhAvabodha aukika (saM. 1450)nI paNa zAsananI prabhAvanA vagere mahattvanAM kAryo thayAM hatAM. racanA karelI. temanA upadezathI amadAvAdanA zrImaMta zeTha ane A. kulamaMDanasUrie saMskRtamAM "kumArapAlaprabaMdha' racyo. bAdazAhanA mAnItA evA zeTha cAcanA putra saM. guNarAjanA jenI saM. 1475mAM lakhAyelI tADapatra paranI nakala maLe nAnAbhAI AMbApara putra-putrAdi parivAra ane dhana tyajI che."54 dIkSA lIdhelI. vaLI zeTha zAmajI je pote to rUpALo hato ja "A. jJAnasAgarasUri ane A. kulamaMDanasUri e be paNa sAthe rUpALI patnIne tajIne dIkSA lIdhelI tathA anya 70 AcAryo to cAritralakSmInI be AMkho hatA.55 jeTalAoe paNa dIkSA lIdhelI. Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 jina zAsananAM karI.58 (3) AcArya guNaratnasUri : AcAryazrInAM lokottara kAryo :teo A. devasuMdarasUrinA ziSya hatA. temaNe temanA upadezathI iDaranA saMghapati goviMda osavALe khaMbhAtanI AligavasatimAM sauvarNika lakhamasiMha pallIvAle zatruMjaya, giranAra, sopAraka, tAraMgA vagere tIrthono cha'rI karelA utsavamAM saM. 1442mAM AcAryapada meLaveluM. temanAmAM pALato yAtrAsaMgha saM. 1466mAM kADhyo hato. te saMghapatine krodha, niMdA vagereno sadaMtara abhAva vartAto hato. teo moTA tAraMgAtIrthanI yAtrA karatAM tyAM bha. ajitanAthanI navI jina vAdI hatA. teo koIpaNa granthanuM hArda samajI zake evI tIvra pratimA besADavAno vicAra Avyo. tethI teNe tyAMnI prAcIna buddhi dharAvatA hatA.17 pratimA UThAvI, maMdirano jIrNoddhAra karAvyo. aMbikAdevInI temaNe gurudevanI AjJAthI IDaramAM 'kriyAratnasamaccaya' sAdhanA karI, ArAsaNamAM navI pratimAM taiyAra karAvI. graM. pa661nI racanA saM. 1466mAM karI. A graMthanI 10 tAraMgAtIrthamAM moTI pratiSThA karAvI. te samaye AcAryae paM. nakalo lakhAvavAmAM saM. goviMda, tenI patnI jAyaladevI, teno jinamaMDanamunine upAdhyAyapada ApyuM. tathA delavADAmAM upA. putra vIzaladeva ane putrIo-dhIra ane dharmiNI vageree madada bhuvanasuMdarane AcAryapada ApyuM. AcAryazrInA upadezathI iDaranA saM. goviMda tAraMgA AcAryazrInuM granthakatRtva : tIrthamAM 'kumAravihAra jinaprAsAda'no jIrNoddhAra saM. 1479mAM karAvyo tyAre AcArye upA. jayacaMdane AcAryapada ApyuM. vaLI temaNe saM. 1457mAM kalpAntarvAcya', "saptatikAvacUri', A prasaMge paM. jinamaMDanane upAdhyAyapada ApyuM. A samaye 'karmagrantha-avacUri', "cAra paInvaya-avacUri', "kSetrasamAsa', saMbhava che ke bha. devasuMdarasUri paNa vidyamAna hoI zake. A navatattva-avacUri', "padarzana samuccaya-bRhadravRtti utsavamAM A. somasuMdarasUrinA parivAranA 1800 jeTalA tattvArthadarzinI', "aMcalamatanirAkaraNa" vagere graMtho racyAM. sAdhuo hAjara hatA. ghaNA badhA munivaro AcArya pAse vyAkaraNa, sAhitya, ahamadazAha (amadAvAdanA bAdazAha)no mAnIto saM. jyotiSa ane jinAgama bhaNyA hatA.19 guNarAja ozavAla A. jJAnasAgarasUri tathA A. navakAramaMtrano adhiSThAyakadeva temanI upara prasana somasaMdarasUrino bhakta hato. tenA nAnA bhAI nAnue hato. pariNAme teo bIjAnuM bhUta, bhaviSya ane vartamAna (=aMbAke) patnI, putra tathA dhana choDIne AcAryazrI pAse dIkSA jANI zakatA hatA.9 lIdhI. dIkSA lIdhA pachI tenuM nAma maMdiranagaNi paDyuM. (4) AcArya somasuMdarasUri :- saM. guNarAja bAdazAha "ahamadazAha'nuM pharamAna teo pAlanapuranA zeTha sajanasiMha ane temanA patnI meLavI saM. 1477mAM zatruMjaya, mahuvA, prabhAsapATaNa ane mAlaNadevInuM saMtAna hatA. temano janma saM. 1430nA mAgazara giranAratIrthano cha'rI pALato yAtrAsaMgha kADhyo. A yAtrAsaMghamAM vada 14ne divase thayelo. temanuM janmanAma somacaMda hatuM. saM. mahuvAmAM upA. jinasuMdarane AcAryazrIe AcAryapada ApyuM 1437mAM A. jayAnaMdasUri pAsethI dIkSA lIdhelI. tathA amadAvAdamAM ghaNA kedIone choDAvyA. upAdhyAyapada saM. 1450mAM meLaveluM. jyAre AcAryapada saM. teoe mevADanA delavADAmAM saM. vIzalanA utsavamAM 1457mAM pATaNamAM zeTha narasiMha ozavAlanA utsavamAM A. upA. bhavanasaMdarane AcAryapada ApyuM. paM. vizAlarAjane devasuMdarasUrinA haste prApta kareluM. temanuM svargagamana saM. upAdhyAyapada ApyuM. 1499mAM thayeluM. saM. guNarAjanA putro gajarAja, mahIrAja ane bAlurAje teo madhurabhASI, amogha upadezaka, jJAnI, kSamAzIla je navuM jaina derAsara saM. 1485mAM banAveluM temAM A. ane ziSyavatsala hatA. somasuMdarasUrinA haste mahAvIrasvAmI vagerenI pratiSThA saM. 1478mAM vaDanagaramAM devagirinA zeTha devarAjanI karAvI.** vinaMtIthI temaNe upA. munisuMdarane AcAryapada ApyuM hatuM. AcAryazrIe rANakapuramAM ghANarAvanA saM. dharaNA Jain Education Intemational Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. 245 poravADe baMdhAvelA tribhuvanadIpaka prAsAda'nI pratiSThA saM. sulatAnapuramAM upAzraya baMdhAvIne 24 jinapratimAonI 1496nA phAgaNa vada pAMcamane roja karI. tema ja maho. aMjanazalAkA karAvI. teNe mahAkAMThAmAM 24 vAra amAri somadevane AcAryapada ApyuM. paLAvI. eTaluM ja nahIM saM. 1498mAM "jaina siddhAMtabhaMDAra" cittoDanA rANA mokalajI ane kuMbhojI AcAryazrInA sthApya bhakto hatA. kuMbhA rANAe rANakapuranA tribhuvanadIpaka vIravaMzAvalI paTTAvalImAM paNa A. somasuMdarasUri jinaprAsAdamAM saM. 1499mAM be staMbho banAvyA.63 vizenI vigato vizeSa pramANamAM maLe che. temanA ziSyo AcAryazrIe rANakapura tIrthanI sthApanA saM. 1499mAM aneka hatA jemAMthI keTalAka lekhako, upadezako paNa hatA. aneka phAgaNa vada pAMcamanA roja karela. vaLI, posInA tIrtha saM. (1) AcArya sAdhuratnasUri :-teo bha. 1477mAM ane magazItIrtha saM. 1472mAM sthApita karyA. devasuMdarasUrinA ziSya hatA.67 AcAryazrInA upadezathI ghaNA yAtrAsaMgho, pada-utsavo, temanA vize A. guNaratnasUri lakhe che ke, A. dIkSAo, jinaprAsAdo, jinapratimAnI pratiSThAo vagere thayAM. sAdhuratnasUrinA guNo bIje kyAMya nahIM, paNa janatAnA kAnamAM AcAryanI graMthasAdhanA : vAsa karIne rahyA hatA. AcAryae vizALa sAhitya racI jagatane samarpita karyuM teo tejasvI ane moTA vAdI hatA. prabhAvaka hatA. che. jema ke, "caityavaMdanabhASya-avacUri' graM. 1027, vizALa netravALA, vizALa dRSTivALA ane gautamasvAmI jevA 'kalpAntarvAcya', graM. 1800, "caturvizatijanabhavotkIrtanastava, manAtA hatA. 19 glo. 26, "navakhaMDapArzvanAthASTaka' glo. 8, "sAvacUri AcAryazrIe 'yatijItakalpanI avacUri' saM. 1456mAM yugAdijinastotra' glo. 25, "yuSkatuzabdanavastava', racelI. temanA upadezathI A. ratnazekharasUri gRhasthAvasthAmAMthI "asmatuzabdanavastava', 'bhASyatrayacUrNi', "kalyANakastava, dIkSAnA abhilASI banyA hatA. (juo "zrAddhavidhikaumudI'). yatijatakalpa-ratnakoza', 'ArAdhanArAsa' (saM. 1450), viziSTa kAryo -A. devasuMdarasUri moTA vidvAna hatA. arbadakalpa" ane "neminAtha navarasaphAga' (sa. 1480), teo vidyApremI ane itihAsanA himAyatI hatA. temanA 'upadezamAlA-bAlAvabodha' (saM. 1485), saM. 1491mAM samayamAM temanI AjJAthI A. guNaratnasUrie "guruparvakramu" sthUlibhadrasAga', 'yogazAstra-bAlAvabodha', "paDAvazyaka nAmano grantha racI temAM ane A. munisuMdarasUrie "gurnAvalI' bAlAvabodha', "navatattva-bAlAvabodha' ane 'ArAdhanApatAkA racI temAM saM. 1469mAM bhagavAna mahAvIrasvAmIthI AraMbhI bAlAvabodha' jyAre saM. 1499mAM 'SaSThizataka-bAlAvabodha' potAnA samaya sudhIno itihAsa nirupyo che. vagere grantho racyA hatA.* A. AdarzagacchamAM thaI gayA. temAM bhAratanA moTA teo prAcIna gadha gujarAtI bhASAnA Adya puraskato kavio thaI gayA jema ke, kavi bANa, kavi murAri, amarasiha, kAlidAsa, harSa jevA mahAna kavione bhulAvI de tevA kavindro lokapriyatA :-A. somasuMdarasUri lokapriya hatA. vaLI pADyA che. A gacchamAM pravacaniko, labdhivaro, vAdIzvaro, teo sarva gacchapriya paNa hatA. bIjA gacchavALA temanI pAse maMtravAdIo, yaMtrajJAtAo, vaidyarAjo, saMghanI viziSTazaktisamAM prAyazcitta levA AvatA. temaNe kacchamAM cobArI gAmamAM mahAtapasvIo ane rAjamAnya, paMDitamAnya munivaro thaI gayA. virodhI gacchavALAe irSAthI mokalAvelA "mArA"ne zAMta A gacchamAM gaNadhara sudharmAsvAmInI akhaMDa banAvI dIkSA ApI potAno ziSya banAvI dIdho hato. ziSyaparaMparA che. zaddha dharmamaryAdA che. koIpaNa upadhAna AcAryazrInA upadezathI zA. meghajI osavAle pratikramaNa athavA jinapUjAnI manA karanArA ke svecchAcArI pAvAgaDhamAM bha. saMbhavanAthanA derAsaramAM 8 derIo baMdhAvI pravRttivALA nathI. sau zuddha samAcArInA pAlaka che. AthI tathA sopArAmAM jinaprAsAdano jIrNoddhAra karAvyo. vaLI badhAyamAM AcAryo vageremAM Apasa-ApasamAM prema che. zuddha hatA, 65 Jain Education Intemational Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 saMvegIpaNuM che. saune Agamo pratye saMpUrNa vizvAsa che ane guNa pratye vaphAdArI che. jene AtmAnuM kalyANa karavuM hoya teNe A gacchanuM sevana karavuM joIe." A. devendrasUrino gaccha Avo uttama che.70. upasaMhAra H-- zramaNaparaMparAnI AcArya paraMparA AdithI aMta sudhI atyaMta tejasvI ja rahI che. A samagra paraMparAne vize lakhavA jatAM moTo daLadAra graMtha taiyAra thAya ema che. tethI A prastuta lekhamAM AcArya jagacaMdrasUri (saM. 1250 pachI)thI prAraMbhI A. sAdhu ratnasUri (saM. 1450 thI 1500) sudhInI eka saMkSipta AcArya paramparA, eka sauthI tejasvI AcAryaparaMparAno kAlapaTa nirUpavAno eka namra prayatna karela che. zramaNaparaMparAnA sau zramaNa bhAIo-baheno tathA zramaNaparaMparAnA sau upAsako ane jijJAsuonA jJAnamAM prastuta lekhathI jJAnavRddhi thAya, zramaNaparaMparAnI tejasvI AcAryaparaMparA upara premavRddhi thAya e ja A lekhano ekamAtra uddeza che. A lekhamAM samAviSTa tamAma tejasvI AcAryone tathA zramaNaparaMparAnI samagra AcAryaparaMparAne temanA yazodAyI yogadAna badala vaMdana karIne viramuM chuM. // ti zam || 1. ra. pAdaTIpa 1 jinake caraNameM zIS jhukAve, medapATakA rANa 'tapAtapA' hrada vulAve, caitrasiMda valavAn ||2|| 'jagadgurupUjA' pR. 1, saM. 1966. vizeSa mAhitI mATe juo jai.sA.no iti.' mo. da. desAI, pR. 394-395. dvAdazavarSANyapaGage'pyamamo'sau zlAdhyadhIbhagavAn // 95 || tavAvivALa-dvipa-mAnuvarSe (185 pa.) zrIvimAn prApa tadIyagacchaH / : bRhadgaNAhyo'pi tapeti nAma shriivstuplaadibhijardhamAna: II 96-gurvAvatI / vaLI, vRddha tapAgacchanA cosaThamA AcArya jayaratnasUri temanA vize lakhe che ke, AcAryadevabhadrasUriryena tapAbirudaM kRtam / tathAhi Jain Education Intemational 3. 4. 5. 6. 7. jina zAsananAM jiNadattAo kharayarA, puNNimA muNicaMdrasUriNo jAyA / - pallaviyASADhAyarieNa tavomayaM devabhaddAo // // iti vacanAt-- 'dasavelAyasutta' le. A. jayaratnasUri, graM. 2200, saM. 1666. (TabAnI prazasti) tathA juo--'gurvAvalI'- zloka-96 tathA 106. 8. juo 'gurvAvalI' zloka-124. juo 'jaina sAhityano saMkSipta itihAsa', mo. da. desAI, pha0 56 teo munipaNAmAM paNa zithilAcArI banI gayelA. te samaye A. jagacaMdrasUri ane. devabhadragaNi svargavAsI banelA ane A. devendrasUri dUra hatA tethI temaNe judI judI maLI kula 11 prarUpaNAo (ke je jaina zramaNaparaMparAne mAnya na hoya tevI) calAvI. juo, gurvAvalI, zloka 115. AcArya hemakalazasUri pachI, A. yazobhadrasUri thaI gayA. teo iDara pAsenA rAyakhaDanI vaDAvalImAM AvelA bha. ciMtAmaNi pArzvanAthanA jinaprAsAdamAM AcArya banyA hatA. 9. juo-jaina tIrthono itihAsa', pariziSTa-2. 10. juo 'hamIragaDha lekhasaMgraha' ane 'jaina paraM. itihAsa, praka. 37, pR.-300. A be zramaNaparaMparAo che H (1) vRddha poSALa-vaDI poSALa ane (2) laghupoSALa (lahuDIpoSALaloDhIpoSALa). AmAMthI vRdghapoSALa (vaDI poSALa) te A. vijayacaMdrasUrinI paraMparA che. tenuM bIjuM nAma caitragaccha paNa maLe che. caitravAlagacchanI aneka zAkhAo thaI hatI. paraMtu caitravAlagacchanI paraMparA 16mI sadI pachI vRddha tapAgacchamAM maLI gaI. vaLI, vRddhatapAgacchanI paraMparA 18mI sadI pachI laghu tapAgacchamAM maLI gaI. 11. zrI zatruMjayatIrthanA atyAra sudhI je moTA moTA uddhAro thayA hatA. tenI be saMkhyAo maLe che. (1) 16 ane (2) 7. A soLa uddhAro kayA che ane A sAta moTA uddhAro kayA che e jANavA mATe juo, jaina paraMparAno Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 247 12. itihAsa, bhAga-2 prakaraNa-44, pR. 23-25. ajitaprabhagaNi-amitasUrinA upadezathI rAjyamAM bha. jJAnasAgarasUrinA lahiyA loMkAzAhe A mata amAri paLAvI hatI. calAvelo. juo, jaina satyaprakAza, kra. 147). 20. A. jagacaMdrasUrino svargavAsa saM. 1295mAM thayo. te A loMkAmata mATe spaSTa ullekha maLe che ke, te pachI A. devendrasUri gacchanA nAyaka banyA. islAmadharmanI asara nIce janmelo ane vikasyo. 21. juo gurnAvalI, zloka 137 ane 138. bAdazAha phirojazAhe A matane sahAya karelI. A 22. A. vijayacaMdrasurino ziSya parivAra moTI poSALamAM loMkAgacchamAMthI vividha mato paNa kAlakrame nIkaLyA. jema jemano tema zithila banIne rahyo. AvA zithilAcArathI ke; temAMthI saM. 1570mAM vIjAmata nIkaLyo. to e saM. 1319mAM khaMbhAtamAM ja tapAgacchanI mULa zAkhAthI pahelAM saM. 1562mAM kaDavAmata nIkaLyo. bIjI svataMtra zAkhA "vaDI poSALa" e nAmathI janmI. lokAgacchanA zrIpUjae samaya jatAM lokazAhe manAI A samaye mULa zAkhAnuM bIjuM nAma 'tapAgaccha karelA tIrtha, pratimA, pUjA vagere vidhimArgone potAnA "laghupoSALa', 'lahuDIpoSALa-loDhI poSALa' paDyuM. gacchamAM punaH dAkhala karelA. vaLI temAM thayela RSi 23. juo, "gurnAvalI'--zloka-114. lavajI ane RSi dharmadAse to niSedha karelI amuka 24. evuM anumAna paNa che ke, kadAca temaNe vihAra daramyAna kriyAne vadhu mahattva ApI potAnA svataMtra mato potAnI sAthe upA. dharmakIrtine paNa rAkhyA hoI zake. calAvelA. loMkAmata nIkaLyA pachI zvetAmbara jainomAM 25. A granthonI yAdI mATe juojaina paraMparAno paNa vidhi-vidhAna aMge ghaNA pheraphAro thayelA. itihAsa, bhAga-3, pR. 283, (ahIM 13 granthonI 13. juo, jaina satyaprakAza. kra.115, 130 ane 131. yAdI ApelI che.). 14. juo, ciMtAmaNijI bhaMDAra, AgarAnI pothI naM. 1- 2. A mahuvA grantha bhaMDAra kevI rIte banyo enI vigata 7, pR. 408. jANavA mATe juo-"jaina pustaka prazasti saMgraha' 15. juo "paTTAvalI samuccaya', bhA. 2, pura. pR. 240- prakaraNa-110). alabatta saM. 1306mAM mahuvAmAM sarasvatI jJAnamaMdira baneluM paNa atyAre A jJAna bhaMDAra tyAM nathI. 16. juo, "sohamakula paTTAvalI'. 27. pATaNano sarasvatI jJAnabhaMDAra, vijApurano sarasvatI 17. temanI prazasti A rUpe dRSTigocara thAya che : graMthabhaMDAra, khaMbhAtano sarasvatI bhaMDAra ane tenA jevA teSAmubhau vineyau zrImAn devendrsuuryH| anya graMthabhaMDAranI vigate mAhitI mATe juo-"jaina zrIvijayacandrasUri dvitIyo'dyutakIrtibharaH / / paraMparAno itihAsa-bhAga-3, prakaraNa-45, pR. ("dhUrmaratnaprakaraNa' TIkA). 288-303. 18. A saMdarbhe rA. bA. gaurIzaMkara omnA lakhe che ke, 28. A mAhitI mATe juo-tapagacchapaTTAvalI. "tejasiMha kI rAnI jayatalladevIne, jo samarasiMha kI . jaina granthonA itihAsamAM jaNAvyA pramANe maMtrI pethaDanI mAtA thI, cittoDa para zyAma pArthanAthajI kA maMdira patnInuM nAma pamiNI ke prathamiNI maLe che. vanavIyA-"rAnapUtAne vaza tihAsa, pR. 473. 30. varadeva pallIvAlanA vaMzajo nAgorathI pAlanapura thaI 19. rANA tejasiMhane jayatalladevI nAme rANI ane vijApuramAM AvIne vasyA. teo "vahuDiyA tarIke samarasiMha nAme yuvarAja (putra) hato. rANA samarasiMhe prasiddha thayA. A. jagacaMdrasUrinA paTTadhara A. devendrasUri tathA A. jagacaMdrasUrinA upAdhyAya devabhadragaNinA ziSya paM. evuM kahevAya che ke, A avasare paNa tyAM kesaranI vRSTi thayelI. 241. Jain Education Intemational Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 jina zAsananAM 32. A. devendrasUri potAnA A navA AcArya ane 38. * juo gurnAvalI' zloka-261-263. upAdhyAyano paricaya svaracita "karmagranthaTIkA- 39 juo 'gurvAvalI' zloka-269. prazasti'mAM A rIte Ape che : 40. juo 'gurnAvalI' zloka-276. vibudhavara dharmakIrtizrIvidyAnandasUrimukhyaiH / sva-parasamayaikakuzalaistadeva saMzodhitA ceyam // 41. juo gurnAvalI' zloka-291-293. A karmagrantha-TIkA'no prathama Adarza paM. 42. (1) ti zrImadravaI[prIta tuSamAprAgRtatazcaturAdhava vidyAnaMdagaNie lakhelo hovAnuM manAya che. dvisahasrayugapradhAnasvarupaM sukhAvabodhArthaM zrIdevendrasUriNA yantrapatrenyAsIcakre || zrIcandragacchepradyotanAbha 33. maMtrI pethaDa e dedAzAhano putra hato. mAtA-pitAnA zrImatinavar[rintanAmupAdhyAya........ mRtyu bAda te nirdhana thaI gayo. teNe vijApuramAM 46 -zrIprazastisaMgraha' bhAga-2, prakaraNa naM.-8 tathA AcArya dharmaghoSasUri (saM. 1327 thI 1357) pAse nAnuM parimANavrata' mAMgyuM. guradeve tenuM ujvaLa nasIba (2) sarvAmitasumati "jJAnendu chAntivirAgamana joI tene "pAMca lAkha TakAnuM parimANa vrata ApyuM. pachI sarvAMgAvayasundara paramapUjya bhaTTAraka zrI te mAMDavagaDha gayo. tyAM te ghaNuM kamAyo. e pachIthI te somatilakasUripAda ziSyalavena likhitamasti || mAMDavagaDhanA mahArAjA jayasiMha paramAra (saM. 1319 manamatu zrI vArvidhasaMpAya | saMvat 1432 || thI 1337)no maMtrI banyo. pethaDe saM. 1330 (zrIprazastisaMgraha bhA. 2 prakaraNa-11). lagabhagamAM 18 lAkha kharacIne 72 derIovALo 43. juo 'gurnAvalI' zloka-277. jinaprAsAda baMdhAvyo. temAM judA judA sthAne lagabhaga 44. jo "gurnAvalI' zloka-293298 84 jinamaMdira banAvyA. A jinamaMdiromAM A. somaprabhasarinA haste jinapratiSThAo karAvI, tenI yAdI 45. zeTha vIrA poravADane (1) vayajA (2) sAjana ane (3) A. somatilakasUrie racelA stotromAM ane A. zA. jaya ema traNa putro hatA. temAMno vayajA paropakArI munisuMdarasUrie racela "gurnAvalI'mAM jovA maLe che. hato. AmAMthI trIjA putra jayakumAre tapagacchanA A. somatilakasUri pAse dIkSA lIdhI. temaNe saM. 1420nA vaLI juo "jai. sA.I.', mo.da.de. pR. 404-407). caitra suda dasamanA roja siMhapallIvAlanA utsavamAM 34. A. dharmaghoSasUri likhita granthonI saMkhyA vadhAre che. pATaNamAM AcAryapada meLavyuM tyAre temanuM nAma A. tethI lekhavistArabhaye tenI yAdI TALI che. jijJAsuone jayAnaMdasUri evuM rAkhavAmAM AvyuM. A yAdI jovA mATe "jaina paraMparAno itihAsa-bhAga3, pR.-408 jovA namra vinaMtI che. 46. juo 'gurnAvalI' zloka-299. 35. A graMthonI vigate mAhitI mATe juo (1) zrI 47. juo 'gurnAvalI' zloka 303-305. prazastisaMgraha, bhAga-1, prakaraNa naM. 48, pR. 43-44 48. juo "prazastisaMgraha' bhAga-2, prakaraNa naM. 110. ane (2) "jaina pustaka prazasti saMgraha', prakaraNa naM. 33. 49. A. devasuMdarasUri A. somatilakasUrinI pATe thaI 36. juo "gurnAvalI' zloka-256. gayA. temano janma saM. 1386 ke 1396mAM thayelo. 37. pethaDakumAre kyA jinAlayo baMdhAvyA tenI eka yAdI saM. 1404mAM temaNe mahezvaragrAme (= mahesANAmAM) jaina paraMparAnA itihAsa'-bhAga-3, prakaraNa-47, dIkSA lIdhelI. temanuM svargagamana saM. 1482 ke saM. pR.-415-416mAM paNa ApelI che. jijJAsuone tyAM 1492mAM thayeluM. jovA vinaMtI che. vaLI, A jinAlayonI yAdI juo : "guruparvakrama' zloka-56. munisuMdarasUrikRta "gurnAvalI'nA zloka-191 thI 51. juo "gurvAvalI zloka-338-339. 201mAM ApavAmAM AvI che. Jain Education Intemational Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 249 6ra. para. vizalazAha ozavAlanA vaMzamAM dhanapAla thaI gayo te pa9. juo "gurnAvalI' zloka-383. karNAvatImAM AvIne vaselo. tene cAra putro hatA : (1) 60. - juo "gurnAvalI' zloka-385. sAMgaNa, (2) godo, (3) samaro ane (4) cAco. jema gurjarezvara kumArapAla A. hemacaMdrano ananyabhakta AmAMthI cAcAe "AzApallImAM jinaprAsAda karAvelo. hato tevI ja rIte saM. guNarAja A. somasuMdarasUrino tenI bIjI patnI muktA hatI. A bIjI patnIthI tene ananya bhakta hato. cAra putro thayelA : (1) guNarAja, (2) AMbAka, (3) A saMdarbhe vigate mAhitI meLavavA mATe juo : lIMbAka ane (4) jayatA. pratiSThAnomagaNikata "somasaubhAgya mahAkAvya'. AMbAke A. devasuMdarasUrinA upadezathI vairAgyapada pAmI A. somasuMdarasUri pAse dIkSA lIdhI. tema ja saM. 63. A mATe juo "jaina itihAsa' prakaraNa-5, rANakapura tIrtha'.. 1465mAM A. munisuMdarasUrinA haste upAdhyAyapada prApta karyuM. AMbAkane manAka nAme eka putra paNa hato. 64. vividhagacchIya paTTAvalI saMgraha, pR.-123 upara lakhANa evuM kahevAya che ke, AMbAkanuM anya hulAmaNuM nAma maLe che ke, A. somasuMdarasUrie "SaSThizatakanI TIkA' paNa racelI. nAnAka paNa hatuM. vaLI sAdhu banyA pachI tenuM nAma "paM. nAnAratnagaNi' ke 5. maMdiranagaNi" evuM haze ema 65. juo kriyAratnasamuccaya, guruparvakrama saM. 1466 tathA paNa manAya che. somasaubhAgyakAvya-1, 8, 9, 69 vagere. 53. juo "gurnAvalI' zloka-336-363. juo "tapagacchapaTTAvalI gAthA-16nuM vivaraNa tathA 54. juo 'vIravaMzAvalI', vividhagacchIya paTTAvalIsaMgraha, pR. paTTAvalIsamuccaya' bhAga-1 pR. 65. vaLI "zrI prazastisaMgraha bhAga-2mAM kavinI suMdara prazasti eka 212. zlokamAM varNavAI che jema ke, 55. juo "gurnAvalI' zloka 373. zrIjainazAsanasamuccaraNaikadhIrAH zrIdevasundarayugapravarA 56. juo "gurvAvalI zloka 376. virejuH / teSAM pade janamude vihitA'vatArA: A saMdarbhe A. munisuMdarasUri jaNAve che ke, temane (1) zrI sonasundarapuruSavarA natti 137 II avakhaMbha, (2) roSa ane (3) vikathA na karavAno 67. juo 'gurnAvalI" zloka-376. niyama hato. AthI loko mAne che ke teo jaldI mokSe jaze. "gurnAvalI' zloka-381. 68 juo "guruparva' krama. zloka-62. 58. juo "kriyAratnasamuccaya guruparyakrama varNana zloka 84 69. juo "gurnAvalI" zloka-407-415. 70. A mATe juo gurnAvalI" zloka 416-47pa. 65. AT ACOLO na O SSIP 2. Jain Education Intemational Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ \ deg degdeg polIsa pa pAramezvarI AjJA anekAMtikA AivaranI vANI - zAstromAM gUMthANI 7 saMgrAhaka : pa.pU. jayadarzanavijayajI ma.sA. (beeinI) 35 dardI no nApAsa (1) je AcAryajI ane upAdhyAyajI pAsethI zAstra ane vinaya grahaNa karyA che, temanI ja je bAla ajJAnI niMdA kare che, te pApa zramaNa kahevAya che. bhagavAna mahAvIra svAmI (uttarAdhyayananuM 17muM pApazramaNIya adhyayana) (2) jinezvaradeve jeno niSedha karyo hoya te kAryo karyAM hoya, karavAyogya kAryo na karyo hoya, jinavacana pratye azraddhA karI hoya, jinavacanathI viparIta prarUpaNA karI hoya te cAra kAraNe pratikramaNa karavAnuM che. gaNadhara sudharmAsvAmI (vaMdittu gAthA naM. 48) (3) jayaNApUrvaka vicaravuM, UbhavuM, besavuM ke sUvuM, jayaNApUrvaka bhojana karatAM ke saMbhASaNa karatAM pApakarmano baMdha thato nathI. A. zayyabhavasUrijI (dazavaikAlika sUtranuM 4 thu adhyayana gAthA naM. 8) (4) jinavacanamAM zrotrano upayoga karanArA sAvagha sAdhuo ane tethI ja saMsAranI bhayaMkaratAno vicAra karanArA saMyamIo, bAlizajanonAM duSTa vartAva sahana kare emAM zuM Azcarya ? A. dharmadAsagaNijI (upadezamAlA gAthA naM. 43) (5) mahAmaMtra navakAra parama maMgaLa che. navakAra gaNatA uThavuM, tethI paMcaparameSThi prati bahumAna thAya che. vinayapUrvaka badhAya jApa manamAM karavA. sUtAM pUrve paNa namaskAra mahAmaMtranuM ciMtana avazya karavuM. A. haribhadrasUrijI (zrAvakadharma paMcAzaka gAthA naM. 42 ane 45) (6) bhavabhramaNa karatAM jIva kyAreka mAnavI to kyAreka nArakI, koIvAra deva to keTalIka vAra tiryaMca banI jAya che. puruSa kyAreka strI ane nArI paNa nara banI jAya che, mATe vijAtIya AkarSaNo ajJAna che. A. siddharSijI (upamitibhavaprapaMcA kathAsAra) (cha) zaradaRtunA sapheda megha bhale ujjavaLa paNa jema varasatA nathI ane jema varSARRtunA zyAma megha khUba varase che, tema duniyAmAM nakalInA ADaMbara ghaNA hoya che. asalane AkarSaNo UbhA karavA paDatA nathI. A. hemacaMdrAcAryajI (zrItripaSTi zalAkApuruSa caritra-parva-8) (8) jema Dukkara viSTAmAM magna thAya che tema ajJAnI kharekhara ajJAnamAM magna thAya che. jema haMsa mAnasarovaramAM nimagna thAya che, tema jJAnI puruSa jJAnamAM nimagna thAya che. upAdhyAya yazovijayajI (jJAnasAranuM 5muM aSTaka gAthA naM. 1) (9) supAtra dAna, nirmaLa zIla, vicitra prakAranuM tapa ane zubhabhAvanA e saMsAra samudrane taravAmAM dharmanA cAra prakAra munioe kahyA che. vahANa samAna A. vijaya lakSmIsUrijI (upadeza prAsAda bhAga-4, vyAkhyAna naM. 219, gAthA naM. 1) kaMcanabena zAMtilAla zAha parivAra beMgalora - madrAsa base anumodaka : sva. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 251 AraMbhakALanA mahimAvaMta jainAcAryo -nalinAkSa paMDyA 12 gaNadharo AcAryatulya gaNAyA hovAthI AcAryonI paraMparA temanAthI zarU thAya che. tIrthakara mahAvIre pratyakSarUpe prabodhelA jJAnane 12 aMgomAM gaNadharoe saMkalita karyuM hatuM, jethI ziSya paraMparAthI bhAvI peDhIomAM te prasArita thaI zake. dharmapravartanamAM je AcAryonuM mahimAvaMta yogadAna rahyuM che temano ahIM paricaya Apyo che. kevaLajJAna ane nirvANa pAmavAmAM chellA evA jabusvAmIe laTArA prabhavanuM hRdaya parivartana karIne tenI luTAruM-ToLakI sAthe zramaNa thavA prerelo to saMnyAsI rakSite temano saMnyAsa choDAvavA mAMgatA parivArajanone dharmopadeza ApIne dIkSita karelA. luTArAmAMthI zramaNa ane AcArya banelA prabhavanI dharmasAdhanA eTalI prabhAvaka nIvaDI ke temaNe zaabhava jevA vaidika karmakAMDIne dIkSita karI dazavaikAlikInI racanA karI zake teo samartha banAvyo. pahelA bhadrabAhue dazAzrutaskaMdha', bRhatkalpasUtra' ane vyavahAra jevA graMtho lakhyA to bIjA bhadrabAhue A traNeya ane bIjA zAstragraMtho upara niryuktio lakhI. sthUlabhadra, tosaliputra, bhadragupta, vajasvAmI, skaMdila ane rakSita jevAe nAza pAmI rahelA 12mA aMga dRSTivAdane bacAvI levA bharacaka prayAso karyA. susthita-supratibaddha zramaNono gaNa koTika' punarjIvita karyo to gopAla, vajasvAmI, vajasena, paumila, nAgila, jayanta, tApasa, ratha, padma ane skaMdila jevA AcAryoe zramaNonI vividha zAkhAo zarU karI. bhadrabAhu-1, suhastina, samita ane vajae jaina dharmane bihAra ane te sAthe joDAyelA pradezomAMthI karNATaka, oDisA, uttarapradeza, madhyapradeza ane mahArASTramAM phelAvyo. sthUlabhadra, skaMdila ane nAgArjune dharmazAstrono lopa thato aTakAvavA pATaliputra, mathurA ane valabhImAM paMDita pariSado bharI ane jaina dharmanI jyota sadAkALa mATe jhaLahaLatI rAkhI. A lekhanI rajUAta karanAra gujarAtamAM sAkSaronI prathama haroLamAM besI zake tevA prakhara vidvAna zrI Jain Education Intemational Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 jina zAsananAM nalinAkSabhAI paMDyA vallabhavidyAnagaramAM zikSaNa-saMzodhananI saMsthA pArivAtra phAunDezananA pramukha che. bahuvidha kSetronAM rasa-ruci-saMskAra pitAzrI amRta paMDyA pAsethI gaLathuthImAM maLelA tathA temanA mitrasamudAya (ravizaMkara rAvaLa, motIcaMdra, vAsudevazaraNa agravAla, nirmalakumAra bojha, popaTalAla go. zAha, DolararAya mAMkaDa, maMjulAla majamudAra, paMDita omakAranAtha ThAkura, rAya kRSNadAsa, bacubhAI rAvata, lAlacaMdra bhagavAnadAsa gAMdhI, DaoN. saMpUrNAnaMda vagere)nA sAnidhyane kAraNe poSAyelAM ne vikaselAM. khaMbhAtamAM I.sa. pUrve pahelI sadInA bhAratIya zakarAjA ejhIjha pahelAno cAMdIno sikko, rAjapIpaLAmAM karajaNa nadInA kAMThethI 4000 varSa purANA amAyasa tabakkAnA sUkSma pASANanA ojAro, kheDA jillAmAM valabhI-saurASTranA maitraka rAjAonA pAMcamI sadInA sikkA, kAgaLa para lakhelI 10mI sadInI gujarAtanA sahuthI jUnI hastaprata "saMdhArapaInA' vagerenI karelI zodho temanuM itihAsa-purAtattva kSetre pradAna che. emaNe bhAratabharamAM vyApaka pravAso karyA che. saMkhyAbaMdha lekho gujarAtI, hiMdI ane aMgrejImAM lakhyA che tathA aneka rASTrIya-AMtararASTrIya viddhatvariSadomAM bhAga lIdho che. zrI paMDyA sAheba saMkhyAbaMdha saMsthAo sAthe saMkaLAyelA che, je A mujaba che H (1) pUrva sahamaMtrI, akhila bhAratIya bhASA-sAhitya saMmelana, (2) ekeDemI opha varlDa sivilijhezananA sabhya, (3) maMtrI, AMtararASTrIya apaMga varSanI kheDA jillA samiti, (4) sthApaka ane saMyojaka, vallabhavidyAnagara lokasamiti. (jayaprakAza nArAyaNanA vicAra mujaba racAyelI A gujarAtanI sahuthI pahelI lokasamiti hatI.) (5) muMbaImAM abhyAsakALa daramiyAna inDiyA pIsa kAranA svayaMsevakonI prathama TukaDInA sabhya tarIke pasaMdagI thayelI, jemAM pramukha keneDIe sthApelI AMtararASTrIya saMsthA amerikana pIsa koranA svayaMsevakonI sAthe sevAkArya karyuM. (6) muMbaImAM yutha orgenAijhezana oNpha grupa iniziyeTivanA sthApaka. (7) muMbaI yunivarsiTInI philma sosAyaTInA pUrva maMtrI ane muMbaI yunivarsiTInI DAnsa enDa myujhika sosAyaTInA pUrva kArobArI-sabhya. (8) mAnad kyureTara, gujarAta saMzodhana maMDaLa muMbaInuM saMgrahAlaya. vividha kSetre karelI noMdhapAtra kAmagIrIne mATe amerikAnA bAyogrAphiksa insTiTyUTa dvArA pragaTa thatI inTaranezanala DirekTarI opha DisTIgvIlDa lIDarazipa 1998'mAM paricaya prakAzita thayo (vividha kSetronA agraNIonI bhalAmaNa pramANe A DirekTarImAM paricaya samAvAya che. koInI arajI dhyAna para nathI levAtI). 26 jAnyuArI 2001nA roja kacchamAM thayelA vinAzakArI bhUkaMpanA pAMca mahinA pahelA bhAvanagara vistAramAM thatI bhUkaMpanI paraMparAonA abhyAsa parathI gujarAtamAM kyAMka moTo bhUkaMpa thavAnI saMbhAvanA akhabAra dvArA vyakta karelI ane te mATe Aphata nivAraNanAM levA joItAM pagalAM paNa sUcavelAM. jJAnasamRddha ane mojIlA svabhAvanA zrI paMDyA sAheba maLavA jevA mANasa che. -saMpAdaka jainadharmanI pramANabhUta zramaNa paraMparAno prAraMbha carama ("AtmAgama') potAnA gaNadharone samAnarUpe pratyakSa prabodheluM tIrthakara mahAvIrasvAmInA gaNadharothI thAya che. gaNadhara eTale hoya che. eka sarakhI dharmavAcanA dvArA tIrthakaro pAsethI sIdhuM tIrthakarano mukhya ziSya, je zramaNonA gaNa (=samUha)no netA meLaveluM A jJAna (anantarAgama') gaNadharoe 12 aMgonA hoya. dareka tIrthakaranA gaNadharo hoya che paNa temanI koI niyata rUpamAM saMkalita karyuM hatuM : "accha mAsaDu karI suttama saMkhyA hotI nathI. prathama tIrthakara RSabhanAthanA 84, trevIsamA graMthanti darA," Ama gaNadharo zratasAhityanA racanAkAromAM pArzvanAthanA 8 ane covIsamA mahAvIranA 11 gaNadharo hatA. prathama sthAne che. ziSya-paraMparA temanAthI AraMbhAtI hovAthI kevaLajJAnI tIrthakare jAte meLaveluM-anubhaveluM pUrNajJAna jaina dharmasaMghanA mALakhAmAM teo AcAryanA sthAne gaNAya che. Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 253 jaina vADamayanI tamAma "aMgapraviSTa' ane 'aMgabAhya' sarjanAno calaNamAM rahelA. mahAvIre dharmasaMhitAmAM pheraphAra karIne mULa srota nimnalikhita dvAdazAMga' (12 aMga-graMtho) che : jinazAsanamAM "paMcayAma" ane "aceladharmanA mULa siddhAMtonI (1) AcAra (AyAra), (2) satrakata (sayagaDa). puna:pratiSThA karI hatI. Ama chatAM parApUrvathI cAlatI AvelI (3) sthAna (ThANa), (4) samavAya (samavAya), (5) vyAkhyA paripATIne anusaranAro "pArthapatyaya' (pArzvanAthanA prajJapti (viyAhapaSNatti), (6) jJAtRdharmakathA (NAyadhammakahA), anuyAyIo)nA nAme oLakhAto eka varga AcArya kezinuM (7) upAsakadazA (uvAsagadasA), (8) aMtakRdazA kumArazramaNanA netRtvamAM pravartanamAM hato. eka vAra indrabhUti (aMtagaDadasA), (9) anuttaropatikadazA (aNuttarovavAiyadasA), zrAvastI (uttarapradeza) nagaranA koSTaka udyAnamAM ziSyo sahita (10) praznavyAkaraNa (pahAvAgaraNa), (11) vipAkasUtra utarelA tyAre temane jANa thaI ke "pArzvapatyaya' kezinuM paNa (vivAgasuya) ane (12) dRSTivAda (diThThivAya)-A lupta thaI zrAvastInA hiMduka udyAnamAM ziSyo sAthe te samaye utarelA che. gayuM che. A taka jhaDapIne te kezinane maLavA gayelA temanI sAthe zAstracarcA karelI ane mahAvIra dvArA pracalita karAyelA niyamo mahAvIranA 11 gaNadharono paricaya nIce mujaba che : aMgenI temanI zaMkAo dUra karelI. indrabhUti ane kezinunA A indrabhUti gautama (indabhUi goyama) -tIrthaMkara zAstrArthanuM sarasa varNana 'uttarAdhyayana'mAM ApeluM che. mahAvIranA te prathama ane pramukha gaNadhara hatA. magadha * agnibhUti (agi) -gaNadhara (arvAcIna bihAra)nA gobaragrAmanA gautama gotrIya brAhmaNa indrabhUti gautamanA nAnA bhAI ane mahAvIranA bIjA vasubhUti ane mAtA pRthivInA te putra hatA. jene sAhityamAM gaNadhara. karmanA astitva aMgenI agnibhUtinI zaMkAnuM mahAvIre temano ullekha temanA vyaktinAma indrabhUtine badale gotranAmanA nirasana karatAM 47 varSanI vaye temaNe potAnA bahoLA ziSyavarga prAkRta rUpa "goyamathI vyApaka pramANamAM thayelo che. majhimA sAthe zramaNadIkSA lIdhI hatI. pa8me varSe temane kevalajJAna thayeluM pAvA (pAvApurI, bihAra)nA mahAsenavana udyAnamAM mahAvIra ane 74 varSe te nirvANa pAmelA. sAthe thayelI carcAmAM AtmAnA astitva aMgenI emanI zaMkAonuM mahAvIre nivAraNa karatAM emaNe potAnA vizALa * vAyubhUti (vAubha) -indrabhUti ane ziSya samudAya sAthe mahAvIranA haste zramaNadIkSA lIdhelI ane zA hIthI ane agnibhUtinA bhAI evA A trIjA gaNadharane AtmA ane mahAvIranA prathama gaNadhara banelA. tyAre temanI vaya 51 varSanI zarIranI bhinnatA aMge saMdeha hato, je mahAvIre dUra karatAM te hatI ane mahAvIranuM nirvANa thayuM te ja divase uMmaranA 81me potAnA ziSya-samudAya sAthe mahAvIra pAse dIkSA laIne zramaNa varSe temane kevaLajJAna thayeluM. 92me varSe gaNadhara sudharmana banyA hatA. te samaye temanI uMmara 43 varSanI hatI. pa3me (sudharmAsvAmI)ne sarva gaNonuM netatva soMpIne teo rAjagaha- varSe temane kaivalya prApta thayeluM ane 70 varSe temanuM nirvANa (rAjagira, bihAra)mAM nirvANa pAmelA. thayeluM. Adi tIrthakara RSabhanAtha dvArA prasthApita paMcayAma" * vyakta (viyatta) -cothA gaNadhara. kollAka (=pAMcavrato) ane "aceladharma' (= digaMbaratva)nA maLa siddhAMto (bihAra) gAmanA bhAradvAja gotranA dhanamitra ane vAruNinA kALakrame visarAIne "cAturyAma' (= cAra vrato) ane "saceladharma" putra hatA. mahAvIre temanI "paMcamahAbhUta' vizenI gerasamaja dUra (= vastradhAraNa)nA siddhAMtorUpe sthAyI thaI gayelA ane karatAM teo 51mA varSe ziSyo sAthe dIkSita thaI zramaNa banelA. mahAvIranA parogAmI raramA tIrthaMkara pArzvanAthanA zAsana sadhI 62 varSa temane kaivalyajJAna thayeluM ane 80 varSe teo mokSa pAmelA. 1. lekhamAM vizeSanAmo saMskRtamAM ApyA che paNa jaina sAhitya * sudharmanuM (sahamma) -sudharmA svAmIne nAme prAkRta bhASAmAM racAyeluM hovAthI sujJa vAcakone saMdarbhanI jANItA A pAMcamAM gaNadhara agnivaizvAyana gotranA brAhmaNa suvidhA rahe te mATe saMskRta nAmanI sAthe kauMsamAM tenuM prAkRta ane kollAka (bihAra) gAmanA nivAsI hatA. pitAnuM nAma nAma paNa ApyuM che. dA.ta. AcAra (AyAra), indrabhUti dhammila ane mAtAnuM nAma bhakilA hatuM. punarjanmamAM maLanAra gautama (indrabhUI goyama). jIvaprakAra yA yonisvarUpa aMge mahAvIra sAthe saMtoSajanaka carcA Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 thatAM temaNe 50 varSanI uMmare ziSyo sAthe dIkSA lIdhelI. cheka 92 varSanI vaye temane kaivalyajJAna thayeluM ane 100 varSanuM AyuSya pUrNa karI teo rAjagRhamAM muktipada pAmelA. mahAvIranA gaNadharomAM te sahuthI lAMbuM jIvana jIvanAra ane sahuthI chelle nirvANa pAmanAra hatA. tethI 'gaNadharavaMza' 'sthavirAvalI' ane 'paTTAvali'nI zarUAta temanA nAmathI thAya che. temanAthI zarU thayelI AcArya paraMparAnA vArasadAra jambusvAmI hatA. * maMDita (maMDiya) :--A chaThThA gaNadhara vAsiSTha gotranA hatA tathA 'maurya' gAmanA rahevAsI dhanadeva ane vijayadevanA putra hatA. pAvAmajhimA (pAvApurI, bihAra)mAM mahAvIra pAsethI karmanA baMdha ane mokSa aMge saMtoSakAraka khulAso maLatAM 53 varSanI Ayue temaNe zramaNadIkSA lIdhI, 68mA varSe kevalI banyA ane 83 varSanuM jIvana jIvI muktidhAme saMcaryA. * mauryaputra (moriyaputta) :--sAtamA gaNadhara. temanA pitAnuM nAma maurya ane mAtAnuM nAma vijayadevA hatuM. temanA gAmanuM nAma paNa maurya hatuM jyAre temanuM gotra kAzyapa hatuM. devonA astitva aMgeno temano saMzaya mahAvIra dvArA dUra thatAM temaNe zramaNadIkSA svIkArelI. 80mA varSe temane kevalajJAna thayeluM ane 95 varSa jIvIne mukti pAmelA. * akaMpita (akaMpiya) :--mahAvIranA A AThamA gaNadhara mahilA gAmanA rahIza deva ane jayantInA putra hatA. temanuM gotra gautama hatuM. majhimApAvAmAM mahAvIra sAthenI mulAkAtamAM narakanA astitva viSenI temanI zaMkA maTatAM 49mA varSe te mahAvIranAM ziSya banyA, 58mA varSe kevalI banyA ane 78 varSa pUrA karI nirvANa pAmyA. teo 9mA gaNadhara acalabhrAtR sAthe eka ja gaNanA saMyukta gaNadhara hatA. * acalabhrAtR athavA acala (ayalabhAyA ayala) :--navamA gaNadhara. je kozalA (= ayodhyA, u.pra.) nagarInA rahevAsI haritagotrIya vasu ane naMdAnA putra hatA. pApa-karma ane puNya karma bAbate temanA saMzayano mahAvIre ukela ANatAM temaNe 47me varSe zramaNa-dIkSA lIdhelI, 58me varSe taLI thayelA ane 72 varSanuM AyuSya jIvI nirvANa pAme. A ane 8mA gaNadhara akaMpita eka ja gaNanA sahagAra hatA. jina zAsananAM * metArya (meyajja) :--10mAM gaNadhara ane vatsadeza (alhAbAdanI dakSiNano pradeza, u.pra.)nA tuMgika gAmanA vatanI kauDinya gotranA datta ane varuNadevAnA putra. majhimAvA khAte svarga-narakanA astitva aMge thayelI carcAmAM UhAvIranA tarkathI prabhAvita thaIne temaNe ziSyo sahita 36 varSano ye dIkSA lIdhelI. 46 varSa thatAM kevaLajJAnI thayelA ane 62 varSa thaye nirvANa prApta kareluM. zAstragraMthonI vAcanAmAM teo 11mA gaNadhara prabhAsanA sahabhAgI hatA. prabhAsa (pabhAsa) :--A 11mA gaNadhara kauDinya gotrA ane rAjagRhanivAsI hatA. temanA pitAnuM nAma bala ane mAtAnuM nAma atibhadrA hatuM. potAnA samayanA te mahAna vidvA gaNAtA hatA. mokSanI saMkalpanA aMgenA temanA saMdehanuM mahAvIra dvArA nirasana thatAM te zramaNa banelA ane gaNadharapada svIkAreluM. 25 varSanI uMmare te kevIpada pAmelA ane 40 varSa pUrA thatAM muktipada pAmelA. tIrthaMkara pAsethI gaNadharoe pratyakSa meLavelA jJAnanuM temanI ziSya paraMparA dvArA peDhI dara peDhI vAcika hastAMtaraNa thatAM te ('paraMparAgama') surakSita rahI zakyuM hatuM. nigraMtha zramaNa dharmanI vicAradhArAne sazakta karavAmAM gaNadharottara AcAryo ane anya zramaNonuM ghaNuM yogadAna rahyuM che. AcArya bhadrabAhu prathamanA samayamAM udbhavelA digambara-zvetAmbaranA AcAraviSayaka matabhedo alaga saMpradAyonA AkAra dhAraNa karI zake eTalA spaSTa ane ugra nahotA. digambara mata anusAra vikramanA mRtyu pachI 136mA varSe zvetAmbara saMpradAya astitvamAM Avelo, jyAre zvetAmbara mAnyatA pramANe digaMbara saMpradAyano udbhava vikrama pachI 139mA varSe thayo hato. gaNadharo racita dvAdazAMga pachI bIjuM mahattvanuM pradAna mahAvIranA vIrabhadra (vIrabhadra) Adi anya hastadIkSita ziSyoe racelA 'prakIrNaka' sUtro che. Agama sAhityanA pravartamAna vargIkaraNa pramANe A prakIrNakonI saMkhyA daza che ane temanAM nAma A pramANe che : (1) catuHzaraNa (causaraNa), (2) AtupratyAkhyAna (AurapaccakkhANa), (3) mahApratyAkhyAna (mahApaccakkhANa), (4) bhaktaparijJA (bhattapariNA), (5) taMdulavaicArika (taMdulaveAlia), (6) saMstAraka (saMthAraga), (7) gacchAcAra (gacchAyAra), (8) gaNividyA (gaNivijjA), (9) devendrastava (deviMdaya) ane (10) maraNAmAdhi (maraNasamAhi). Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. 255 jaina graMthAvalimAM prakIrNaka jUthanAM nAmomAM taphAvata jovA ziSya evA AcArya prabhavanA paTTaziSya ane AcAryapade maLe che paNa saMkhyAmAM pharaka nathI paDato. AmanA pachInA anugamana karanAra zaabhavasUri rAjagRhanA vatsagotrIya bra:hmaNa tejaravI nigraMtha zramaNonI zRMkhalAmAM nimnalikhita AcAryono hatA. pUrvAzramamAM te vaidika yajJayAga karAvanAra karmakAMDI hatA. samAveza thAya che. eka vAra AcArya prabhavanuM dharmapravacana sAMbhaLavA maLatAM * jambu (jagga) i.sa. pUrve 543-463 :- tIrthakaradharmathI AkarSAIne temanuM ziSyapaNuM vIkArI rAdhu gaNadhara sudharmana pachI zramaNa saMghanuM netRtva saMbhALanAra jabbe banelA. vIra saMvata 72mAM 'dazavaikAlikInI racanA karIne e rAjagRhanA kAzyapa gotrIya zrImaMta vaizya RSabhadattanA putra hatA. kIrtivaMta thayA che. zayaMbhavanA mukhya ziSya yazo maDha hatA. gaNadharottara kALamAM AcArya dvArA ziSyane jJAna ApavAnI * bhadrabAhu (bhabAha)-1 -zajmava-zi ya paripATI temanAthI zarU thatI hovA uparAMta kevaLajJAna ane AcArya yazobhadranA A mahAna ziSya, prAcIna nAme gotranA nirvANa prApta karanAra te aMtima hatA. tethI jaina zramaNa saMsthAnA hatA. teo aMtima "caturdazapUrvadhArI' (= 1 aMga sopAna-kramamAM ja svAmInuM sthAna sarvaprathama ane sarvocca daSTivAdanA trIjA vibhAga 'pUrvagata'nA caudeya upavibhAgonA manAyuM che. jJAtA) hatA. temanA samaya (i.pUrve cothI sadI)mAM magadha ane Agama-sAhityanA keTalAka graMthomAM ziSya jabUnA AsapAsanA pradezomAM AvelA bAra varSanA bhayaMkara dukALa prazno ane gaNadhara sudharmannA uttarorUpe zAstrajJAnanI rajUAta daramiyAna teo jaina sAdhuonA eka samudAyane sukALavA' thaI che, je 'paraMparAgama' (gaNadharonI ziSya paraMparA dvArA kaNoTaka pradezamAM laI gayelA. A rIte dakSiNa bhAratamAM jaina meLavAyeluM jJAna)nA AraMbhanuM suMdara dRSTAnta pUruM pADe che. dharmanA teo Aghapravartaka banelA. je sAdhuoe magadha A.de lekhita svarUpe surakSita thatAM sudhI AvI ziSya paraMparA dvArA pradezo choDyA nahotAM temane bAra varSIya duSkALanI viTa maukhika rUpe ja zAstrajJAnanI jALavaNI thaI zakelI. paristhitimAM poSaNanA abhAve smRtidoSa dekhAvA mAMDe che. AvA pratikULa saMjogone pariNAme zAstralopa thato aTakAvavA zvetAmbara ane digambara e baMne saMpradAyomAM AcArya duSkALane aMte zramaNonI eka pariSada (= 'vAcanA') AcArya jabUnuM mAnabharyuM sthAna che ane tethI ja A baMne saMpradAyonA sthUlabhadranA netRtvamAM pATalIputramAM bharAyelI. temAM dvAdazAMga nA sAhityamAM temanI jIvanakathAnuM sArA pramANamAM nirUpaNa thayeluM 11 aMgone to surakSita karI zakAyelAM paNa 12mAM aMga che. zvetAmbara kRtiomAM guNapAlanuM 'jabUcariyama', vIranuM dRSTivAdanI surakSAnuM kAma tenA tajjJanA abhAvamAM aTakI jabUsAmicariu', yativRSabhanuM "tiloyapaSNatti' ane saMghadAsagapaNanuM "vasudevahiMDI' mukhya che jyAre digambara paDeluM. te samaye dRSTivAdanA eka mAtra pUrNa jJAtA Acardha bhadrabAhu hatA ane te tyAre nepALamAM mahAprANa dhyAna nI sAhityamAM jinadAsa ane rAjamallanA lakhelA "jabUsvAmI upAsanA karI rahyA hatA. AthI AcArya sthUlabhadra dRSTivAda caritra' che. A uparAta prAdezika bhASAomAM paNa jabUnuM zIkhavA temanI pAse nepALa gayelA. (Ane lagatI viga che jIvanavRttAMta AlekhAyeluM che. 'sthUlabhadra' viSenI noMdhamAM AgaLa samAvAI che.) * pramava (pabhava) -Arya jambu pachI zramaNa bhadrabAhu-1 aMgabAhya kAlika graMtho 'dazAzrutaskaMdha, saMghanA vaDA banelA AcArya prabhava kAtyAyana gotranA hatA. bRhatkalpasUtra' ane 'vyavahAranA kartA hatA. sAdhuo mATe pUrvAzramamAM saMyogavaza luTAru banelA ane moTI ToLakI prAyazcittanA be prakAro-anavasthApya' ane 'pArAcika' ema nA banAvIne lUMTaphATa karatA hatA. AvI eka lUTanA bhoga banelA samaya sudhI ja vyavahAramAM rahelA. emanA cAra ziSyo hatAgRhasthAzramI jabba sAthe carcA thatAM jabUnA tarkakauzalathI godAsa, agnidatta, jinadatta ane somadatta. prabhAvita thaIne prabhave potAnI ToLakI sAthe gaNadhara sudharmannA haste dIkSA lIdhelI ane temanI AjJA anusAra AcArya * sthUlabhadra (thaFIbhadda) :-magadhanA naMdavaMzIya jabUnA ziSya banelA. rAjA mahApadmanA maMtrI zakaTAlanA be putromAMnA eka. bAra varSanA bhogamaya jIvana pachI saMsAratyAga karIne te AcArya * zayyabhava ( saMbhava) -jabUsvAmInA saMbhUtivijayanA ziSya banelA. bAra varSanA bhISaNa duSkALanA Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 jina zAsananA pariNAme azakta sAdhuomAM AvelA smRtidoSathI dvAdazAMgane (sukhaDibuddha) -suhastinA 12 ziSyomAMnA mukhya be bacAvI levA mATe AcArya sthUlabhadranI AgevAnImAM A hatA. baMne vyAdhropatya gotrI hatA. teo kramazaH koTika ane pATalIputramAM zramaNonI eka pariSada ('pATalIputra vAcanA') kAkaMdakanA nAme paNa oLakhAtA hatA. zramaNonI zAkhA koTika yojAyelI. temAM agiyAra aMgono punaruddhAra thaI zakelo paNa gaNano AraMbha temaNe karelo. indradatta (indradiSNa), priyagraMtha bAramA aMga dRSTivAdano tadvida koI na hovAthI tenuM kArya nahotuM (piyaggatha), gopAla (govAla), RSidatta (isidatta) ane thaI zakyuM. te kALe AcArya bhadrabAhu dRSTivAdanA ekamAtra jJAtA ahaMdutta (arihadatta) e pAMca temanA jANItA ziSyo hatA. hatA. AthI te zIkhavA mATe sthUlabhadra 500 vidvAna zramaNonA AmAMnA gopAle koTikagaNanI upazAkhA 'vidyAdharI' samUha sAthe bhadrabAhu, je te samaye nepALamAM hatA, temanI pAse (vijUjAharI) cAlu karelI. pahoMcyA. joke tyAMnI paristhiti sAthe anukUlana sAdhI na zakatA * siMhagiri (sIhagiri) -susthitasthUlabhadra sivAyanA tamAma zramaNo pAchA pharelA. sthUlabhadrae supratibuddhanI ziSya paraMparAmAM Indradatta ane datta pachI AcArya zAstrAbhyAsa cAlu rAkhI caudeya pUrvo kaMThastha karyA tathA daza pUrvonA siMhagirinuM nAma Ave che. emanA cAra ziSyo hatA-samita, artha paNa grahaNa karyA, paraMtu eTalAmAM emanAthI koI gaMbhIra cUka dhanagiri, vaja ane ahaMduta. AmAMnA samita ane vaja thaI jatAM bhadrabAhue emane chellA cAra pUrvonA artha samajAvyA yazasvI nIvaDelA. zAstragraMthomAM vividha saMdarbhomAM siMhagiri nahIM ane emaNe te kaMThastha karelA hovAthI te koIne paNa nahIM ullekhAyelA che. zIkhavavAnI AjJA karI. Ama sthUlabhadra "dazapUrvadhArI' banIne * samita (samiya) -AcArya siMhagirinA rahI gayA. te pachI dRSTivAdanuM jJAna, je gurugamya hatuM, te ziSyaemaNe brahmadvIpa (mahArASTra)mAM kRSNA ane veNagaMgA ziSyAnukrame satata ghaTatuM gayuM ane vIranirvANa pachInA eka hajAra nadIo vacceno pradezanA vanavAsI ane tapazcaryAniSTha evA varSamAM A jJAnaparaMparAno lopa thaI gayo. 'tApasa' saMpradAyanA anuyAyIone nigraMtha (=jaina) dIkSA digaMbara saMpradAya anusAra bhadrabAhu pachI vizAlAcArya ApIne jaina zramaNonI "brahmaDhIpikA' (baMbhadIviyA) nAmanI Adi dazapUrvadhArIomAM vIra nirvANanA 345 varSe thayelA zAkhA sthApelI. dharmasena AkharI hatA. sahuthI chellA pUrvadhArI dhArasena hatA, * vaja athavA vajasvAminu (vAI varasAmi) jemane phakta be ja pUrvonuM jJAna hatuM. -AcArya siMhagirinA teo ziSya hatA. te avanti sthalabhadra vIra nirvANanA 215mAM varSe kALadharma pAmyA (vartamAna mALavA, madhyapradeza) pradezanA tuvana (tumena, ji. te pahelAM potAno uttarAdhikAra mukhya ziSyo mahAgiri ane gunA) gAmanA vaizya dhanagirinA putra hatA. mAtAnuM nAma sunaMdA suhastinne sopI gayelA. hatuM. emanA pitR ane mAtRpakSe tIrthakaronA dharma pratye prabaLa * mahAgiri mahAgiri) -sthUlabhadranA mukhya be AkarSaNa hatuM. temanA mAmA samita e AcArya siMhagirinA ziSyo paikInA eka evA mahAgiri ailApatya gotranA hatA ziSya hatA. jayAre pitAe temanA garbhavAsa samaye ja gharabAra ane temaNe AcAryapadano vAraso meLavelo. AgaLa jatAM tyAgIne AcArya siMhagiri pAse dIkSA laI lIdhelI. mahAgirie "jinakalpa' dIkSA letAM AcAryapada gurabhAI vajane bAlyakALamAM jAtismaraNa thatAM pUrvajanmamAM suhastinane sopeluM. gaNadhara indrabhUti gautama sAthenI mulAkAta-prasaMga yAda * suhastina (suhaththI) -sthUlabhadranA ziSya Avelo. pUrvajanmonAM karmabaLe bALa vajane saMnyAsa grahaNa vAziSTha gotraja suhastinuM temanA gurubaMdhu AcArya mahAgirie karavAnI utkaTa icchA jAgatAM AcArya siMhagirie tene mAtra jinakalpa' aMgIkAra karatAM AcAryapade AvelA. temanA bAra ATha varSanI vaye dIkSA ApI hatI. gurunA AdezathI zramaNa ziSyo hatA. temaNe vyApaka vihAra karIne jaina saMghano vistAra vaja durlabha evA dRSTivAdanuM jJAna meLavavA AcArya bhadragupta karelo. potAnI mAtA tathA patnIone paNa dIkSA dIdhelI. pAse ujjayinI (ujjaina, ma.pra.) gayelA ane deza pUrvo zIkhIne pAchA pharelA. teo aMtima 'dazapUrvadhArI' hatA. * susthita (suddhiya) ane supratibuddha siMhagirinA mRtyu pachI teo AcAryapade AvelA. teo parama Jain Education Intemational Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 257 dharmavid hatA. eka mata pramANe AcArya vajae niryukti, bhASya vajasiMha ane rANI surasuMdarInA A rAjaputra saMsAra tyAgI ane cUrNino punaruddhAra karIne zAstragraMthomAM "paMcamaMgala'no guNAkaranA ziSya banelA. emanI bahena sarasvatI paNa zramaNI samAveza karelo. temanI pAsethI Arya rakSita nava pUrvo pUrA ane banelI. tenA sauMdaryathI mugdha thayelA ujjayinInA rAjA dazamo pUrva AMzika zIkhelA. temanA AcAryakALa sudhI cAra gardabhile tenuM apaharaNa karI potAnA mahelamAM keda karelI. "anuyoga' akhaMDa rahelA. AcAryadraya susthita ane jyAre sAdhvI bahenane mukta karAvavAnA AcArya kAlakanA supratibuddhathI zarU thayelA zramaNonA koTikagaNa(koDiyagaNa)nI prayatno niSphaLa nIvaDyA tyAre vIpharIne te pArasakula (= pUrva 'ju yA "AryavarjI'nA nAme oLakhAtI zAkhAno AraMbha A irAnI gayA ane tyAMthI 96 zakakSatrapone saurASTra-gujarAtane vajathI thayelo. mArge mALavA dorI lAvyA ane ujjayinI para AkramaNa karAvI dharmaprasAra arthe vajAcAryae uttarApatha, dakSiNApatha ane rAjA gabhillane harAvyo. temaNe bahena sarasvatIne mukta AbhIra (mahArASTranA khAnadeza ane marAThAvADano pradeza) uparAMta karAvIne punadIkSita karI zramaNI banAvI. A sAthe gardabhillanuM purI (oDisA) pATaliputra (bihAra) ane mahezvara patana thayuM ane zakonI rAjasattA sthapAI. (madhyapradeza)nA pravAso karelA. rathAvarta giri para teo kALadharma * kAlaka (kAlaga)-2 -ujjayinInA rAjA pAmatAM temanA mukhya ziSyomAMthI vajasenane AcAryapada maLeluM. balamitranA mAmA ane jena AcArya. rAjA balamitranI bahena temanA anya be mukhya ziSyo padma (pauma) ane ratha (raha) hatA. ane potAnI bhANejI bhAnuzrInA putra balabhAnune emaNe * vajasena (vaIrasena) -vajanA ziSya ane zramaNadIkSA dIdhelI hovAthI rAjAe ujjayinImAMthI temane anugAmI evA AcArya vajasene "AryanAgilI' niSkAsita karelA. AthI sAtavAhana rAjAonI rAjadhAnI (arjanAilI) nAme zramaNa zAkhA zarU karelI. temanA cAra pratiSThAna (= paiThaNa, mahArASTra)mAM cAturmAsa gALavA AcArya pratibhAvAna ziSyo hatA : nAgila (nAIla), jayanta (jayana), kAlaka gayelA tyAre tyAMnA rAjAnA sUcanane svIkArIne tyAMnA paumila (pomila) ane tApasa (tAvasa). A dareke kramAnusAra sthAnika indra-utsavane dhyAnamAM rAkhI jaina parva "papazamaNa'nI nAgilA, jayani, paumilA ane tApasI nAmanI zramaNazAkhAo tithi bhAdrapadanA zukla pakSanI paMcamIthI khaseDI caturthIne divase sthApelI. rAkhelI. * ratha (raha) -vajanA traNa mukhya ziSyo paikInA * skaMdila (baMdila) -AcArya mahAgirinA eka. "AryajayantI' (ajjajayantI) nAmanI zramaNazAkhA ziSyAnukramamAM balissaha, svAti (sAI), zyAma (sAma), temanAthI zarU thayelI. zAMDilya (aMDilsa), samudra (samuda), maMgu (maMgu), naMdila (baMdila), nAgahastina (nAgahaththi) revatI nakSatra (revainambatta) | * padma (pauma) -vajanA traNa mukhya ziSyomAMnA ane siMha (sIha)nA anugAmI AcArya. teo "brahmadvIpa" eka. AmaNe padmA (paumA) nAmanI zramaNazAkhA AraMbhelI. athavA "brahmaDhIpikA' nAmanI zramaNazAkhAnA hatA. jainadharmanA ka yAma (sAma) -AcArya mahAgirinA itihAsamAM noMdhAyelA bAra varSanA bIjA duSkALane aMte anugAmI ziSyomAM balissaha (balissaha) ane svAti (sAI) zAstrasaMghaTanA mATenI bIjI zramaNapariSadanuM temaNe AcArya pachI zyAma Ave che. e hArita gotraja hatA. emaNe madhumitra ane AcArya gaMdhahastinuM sahita 125 vidvAna samavAyAMga' upara AdhArita 'prajJApanA'nI racanA karI hatI, zramaNonA sahayogathI mathurAmAM Ayojana kareluM, je "mAdhurI jenI gaNanA utkAlika prakAranA aMgabAhya zAstra graMthomAM cothA vAcanA'nA nAme jANItI che. AcArya skaMdila 'tripUrvadhArI' (= upAMga tarIke thAya che. dravyAnuyoga'nA te uttama vidvAna hatA. traNa pUrvenA jJAtA) hatA. temanA mukhya ziSya himavaMta hatA. gaNadhara sudharmanuthI AraMbhAtI vAcakonI hAramALAmAM trevIsamA * nAgArjuna (nAgArjuna) -AcArya skaMdilanA vAcaka' tarIke je zyAmano ullekha thAya che te A ja hovAnI paTTaziSya himavaMtanA A ziSya hatA. jaina zAstronA saMpAdana mATe saMbhAvanA che. valabhI (vallabhIpura, gujarAta)mAM trIjI paMDita pariSada (= vAcanA) * kAlaka (kAlaga)-1 -dhArAvAsanA rAjA mAtharI-vAcanA pachI yojAyelI tenI adhyakSatA AmaNe saMbhALelI. Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 jina zAsananAM tethI A vAcanA 'nAgArjunIya'nA nAme prasiddha thaI che. AcArya * kuMdakuMda - jaina zAstranA A prakhara vidvAnanuM mULa bhUtadina temanA pramukha ziSya hatA. nAma pavanaMdi hatuM. paNa AcArya tarIke zarUmAM koMDakuMda ane * gaMdhahastina (gaMdhahaththi) :-teo jaina pachI kuMdakuMdanA nAme jANItA banyA hatA. ema manAya che ke zAstronA mahAvidvAna AcArya hatA. emaNe "AcArAMga' upara temanI janmabhUmi karNATaka-AdhrapradezanA sImApradezamAM hatI. zAstraparijJA' (sadhdhapariNA) nAme bhASya lakhyuM che, je durbodha teo vikrama saMvata 49 (i.pU. 8)mAM 33 varSanI uMmare gaNAya che. AcAryapade beThelA ane 85 varSa jIvIne kALadharma pAmelA. dakSiNa bhAratamAM jainadharmanA Adya pravartaka AcArya bhadrabAhu* rakSita (rakhiya) :-mALavAnA dazapura (= 1 (i.pU. cothI sadI)nA te paraMparA-ziSya hatA. dakSiNa maMdasaura, ma.pra.)nA brAhmaNa somadeva ane temanI patnI bhAratIya digaMbara paraMparAnA AcAryomAM emanuM sthAna sarvocca rudrasomAnA putra. temanA mAmA tosaliputra jaina sAdhu ane che ane tethI temano nAmollekha tIrthakara mahAvIra ane gaNadhara 12mAM aMga draSTivAdanA jJAtA hatA. e jyAre dezapuranA indrabhUti gautama pachI pahelo thAya che. dakSiNAtya digaMbara izugRha udyAnamAM cAturmAsa gALavA rahelA tyAre rakSite emanI sAdhuonA cAra saMgho-naMdi, siMha, zrI yApanIya ane mUlapAse dIkSA lIdhelI. rakSitanI mAtAne putra gumAvyAnuM ghaNuM duHkha mAMthI chellA ekane bAda karatAM AgalA traNeya saMgho 'kuMdakuMdathavAthI teNe bIjA putra phalyurakSitane moTAbhAIne saMnyAsa anvaya' dharAve che. choDAvI pAcho lAvavA mokalelo. paraMtu zramaNa rakSita sAthenI AcArya bhadrabAhu-1 nA samayamAM AvelA bAra varSanA dharmacarcAnuM pariNAma e AvyuM ke bhAIe paNa dIkSA laI lIdhI. duSkALa pachI uttara bhAratamAM jaina sAdhuoe yojelI AgaLa jatAM rakSite potAnA samagra parivArane dIkSita karelo. pATalIputra-vAcanAmAM tIrthakara-prabodhita 11 aMgonI samIkSA teo AcArya vaja pAse draSTivAdanuM adhyayana karIne nava pUrve karIne zakya teTalI prAmANika AvRttinuM gaThana karavAmAM AveluM. pUrNapaNe ane dazamo AMzika zIkhelA. draSTivAdanA cAra joke bhadrabAhu-1 nA anuyAyI varga sahitanA dakSiNa bhAratanA anuyogane judA pADavAno yaza AryarakSitane phALe jAya che. jaina sAdhuoe (je AgaLa jatAM digaMbara saMpradAyanA nAme teo uttama dharmopadezaka hatA. saMgaThita thayelA) A vAcanAnA zAstragraMthone amAnya TharAvelA. temanA pradhAna ziSyomAM durbalikapuSyamitra, dhRtapuSyamitra, paraMtu spaSTa ane asamAdhAnakArI siddhAMto para racAyelA potapuSyamitra, vidhya ane goSThAmAhila hatA. emAMnA chellA AcArapradhAna dharmamAM potAnA viziSTa tattvajJAnanI rajUAta goSThAmAhile gurubaMdhu AcArya durbalikapuSyamitranA kAryakALamAM ane samajUti mATe zAstravidhAnanI AvazyakatA vahelI-moDI dazapuramAM ja karma aMgenA "abaddhika' siddhAMtanI sthApanA karelI. UbhI thAya ja che. smaraNazakti para TakelI ziSyAnukramika A siddhAMta mujaba karma AtmAne bAMdhato nathI paNa phakta sparze maukhika paraMparAmAM aniketa ane aparigrahI evA jaina sAdhuo che. Ama tIrthaMkara-prasthApita mULa siddhAMtothI jadA paDavAne mATe ApattikALamAM zAstronI zuddhi ane saMpUrNatA jALavI kAraNe goSThAmAhila jaina dharmamAM 'nihanava' (= mULa siddhAMtanuM rAkhavI muzkela hatuM. AvuM ja kaMIka thatAM ke samajAtAM digaMbara asatya ke ardhasatyane AdhAre khaMDana karanAra) gaNAyA che. saMpradAyamAM likhita zAsUAdhAranI riktatA pUrI karavAnuM mahA kArya pATaliputra-vAcanAnI traNeka sadI pachI AcArya kuMdakuMde karyuM AcArya rakSitanA kALadharma pAmyA pachI zramaNIo mATe hatuM. temaNe 'paraMparAgama'nA vArasAne dvAdazAMga ke ekAdazAMganA chedasUtra (yasutta)no abhyAsa karavA para pratibaMdha mukAyelo. rUpamAM nahIM paNa tenA vividha vibhAgone kendramAM rAkhIne nibaMdho * dubalikapuSyamitra (dubaliyapusmRmitta) :- athavA laghupustakarUpe saMkalita karyuM. A nibaMdho prAkRta zabda AcArya rakSitanA ziSya ane vArasa. temaNe rakSita pAsethI 9 "pAhuDa'nA (saMskRta : "prAbhRta') nAme jANItA che. (dA.ta. pUrvonuM jJAna meLaveluM. temanA gurubhrAtA goSThAmAhila jene kAraNe samavAyapAhuDa, SadarzanapAhuDa, tattvapAhuDa vagere) digaMbara "nihanava' ghoSita thayelA te "abaddhika' (abaddhiya)nA paraMparA AcArya kuMdakuMdane 84 pAhuDanA kartA tarIke oLakhAve apasiddhAMtanI rajUAta temaNe AmanA AcAryakALa daramiyAna che. paNa eTalAnI yAdI maLatI na hovAthI vidvAnone A karelI. AMkaDo atizayoktibharyo jaNAyo che. yAdI mujaba temaNe 43 Jain Education Intemational Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. 259 pAhuDa lakhelA che. kuMdakuMdanI kRtiomAM daza "bhakti' graMtha. (= (= paiThaNa, mahArASTra)mAM dIkSA lIdhI hatI. AcArya bhadrabAhu prArthanAo)no paNa samAveza thAya che. jenAM nAma A pramANe niyukti' graMthonA lekhaka tarIke jANItA che. emaNe Avazyaka, che : tIththayara-bhatti, siddha-bhatti, suda-bhatti, cAritta-bhatti, dazavaikAlika, uttarAdhyayana, AcAra, sUtrakRta, dazAzrutaskaMdha, aNagAra-bhatti, Ayariya-bhatti, nivvANabhatti, paMcaparameTI- vyavahAra bRhatkalpa, sUryaprajJapti ane RSibhASita upara bhatti, naMdIsara-bhatti ane sAti-bhatti. niryuktio lakhelI che. kaMdakaMdane jenAthI sahuthI vadhu kIrti maLI che te traNa , siddhasena divAkara (siddhasega divAya) katio "paMcAstikAya', 'pravacanasAra' ane 'samayasAra' che. -temanuM mULa nAma kumudacaMdra hatuM paNa AcArya vRddhavAdinuM vedAMtIo mATe prasthAnatraya'nA nAme oLakhAtA upaniSado, viTTavAi)nA ziSya thayA pachI siddhasena divAkaranA nAme temanI brahmasutra ane bhagavadgItA jeTalA AdhArabhUta ane pavitra che khyAti thayelI. temanA pAMDityathI rAjA vikramAditya paNa teTalA ja jaino mATe A traNa che te darzAvavA Amane - prabhAvita hatA. kevaLajJAnInA "jJAna" ane "darzana' vaccenA prAkRtatraya'nuM samUhavAcaka nAma apAyuM che. digaMbara, zvetAMbara saMbaMdho viSe emanuM potAnuM alaga maMtavya hatuM. teo darzana ane sthAnakavAsI e traNeya saMpradAyomAM 'prAbhRtatraya'no ane jJAnane ekasamAna gaNatA hatA. emane saMnyAsIo mATenI svAdhyAya AdhyAtmika zAMti ane dhArmika preraNA ApanAro aMgabAhya kati 'mahAnizItha' pratye ghaNo AdarabhAva hato. manAya che. kuMdakuMdanI kRtio uttarakALamAM jaina lekhako mATe AcArya siddhasena divAkarathI jainadharmamAM tarkapradhAnatAno yuga preraNAstrota samI ane temAMnA vidhAno bhASyakAro mATe AraMbhAyelo. avataraNa-bhaMDAra samA banI rahelA. * bhadragupta (bhagutta) :-"dazapUrvadhArI' AcArya, * bhadrabAhu (bhabAha)-2 :--emaNe pratiSThAna jemaNe ujjayinImAM vajasvAmIne draSTivAdanuM jJAna ApeluM. % S 0 prema e bolo jya-jinendra 6. A saMsAra-viSaya-kaSAyano akhADo che, svArthanuM samarAMgaNa che, matalabanuM medAna che dAvapecanuM kArakhAnuM che, saMjJAonuM sAmrAjaya che, du:khano dariyo che. (saujanyadAtA) zrImatI iMdirAbena lalitabhAI rAmajIyANI parivAra 2 / ha ra mAM Jain Education Intemational Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratna kaNikA puNya jyAM hAtha UMcA karI de che, tyAM dharma hAtha pakaDI le che, puNya jyAM parAjita jAhera thAya che, tyAM dharma vijetAnI khumArIthI bahAra Ave che. puNyano dIvo mAmUlI pavanamAMya bujhAI jAya che tyAM vAvAjhoDA vacce dharmano dIvo astitva TakAvI rAkhe che. puNyanuM kArya jIvanane saphaLa banAvavAnuM che jyAre dharmanuM kArya jIvanane sArthaka banAvavAnuM che. saphaLatA ane sArthakatA vacceno bheda mAnavI tuM samajI leje! saphaLatAno sabaMdha mAtra bAhya jagata sAthe hoya, sArthakatAno saMbaMdha atyaMtara jagata sAthe hoya. doma-doma sAhyabI vacce ya citta prasannatAnI geraMTI puNya ApatuM nathI. jyAre kALa-jhALa duHkho vacceya citta prasannatA TakI ja rahevAnI geraMTI dharma Ape che. Avo mahAna dharma maLyo che, tAraka paramAtmA maLyA che. AtmasAt karatAM jaIzuM, AjJApAlana karatAM jaIzuM. to phAvI jaIzuM.......jaya-jinendra zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH / padmAvatI dainye namaH / namo siddhANaM khAvAto, jovAto, sAMbhaLavAto, UMghavAno samaya cokkasa hoya che paNa zvAsa to satata levAno hoya che. dharma e bhojata, zravaNa ke darzata jevo tathI, zvAsa jevo che. satata cAlu rahe to ja bhAvaprANa salAmata rahe !!! saujanyatA sTIla korporezana rAjakoTa Jain Education Intemational suThAna Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 261 jaLa dharma e vizvadharma che (vizvane jaina darzananI mahAna dena) -pArUlabena bharatakumAra gAMdhI vizvanA vividha dharmonA tattvajJAnano tulanAtmaka abhyAsa karavAmAM Ave to khyAla Ave che ke anya dharmonI tulanAe jaina dharmanA vizALa phalaka uparanuM tattvajJAna ghaNuM ja zreSTha ane suMdara che. jyAM anya dharmanuM tattvajJAna pUrNatA prApta kare che tyAMthI jaina dharmanuM tattvajJAna zarU thAya che. jainadharmanuM tattvajJAna e AtmavAda ane adhyAtmavAdanI sAcI samajaNa Ape che. Aje bhautikatAnI bhayAnaka bhUtAvaLe samagra vizvane cAre bAjuthI ajagarI : bharaDo lIdho che. cAra puraSArthamAMthI dharma ane mokSa bhulAI gayA che. jyAre artha ane kAma cAre bAju chavAI gayA che. mAnavInA sukha-zAMti haNAI gayA che. arihaMta bhagavAna dvArA prarUpita AgamomAM AjanA mAnavInI badhI ja samasyAonuM samAdhAna maLI zake che. hiMsAnA sAmrAjya vacce ahiMsAnuM amRtapAna karAvI zAMti ApI zake tema hoya to te mAtra jainadarzana ja che. parigraha ane svArthe AjanA mAnavIne ekalapaTo banAvI dIdho che tyAre parigrahane nAthavAno ekamAtra upAya jainadarzana ja che. A dharmanA Adarzo ane siddhAMto e vizvane jainadarzananI mahAna dena che. rAjakoTanA jANItA lekhikA zrImatI pArUlabahena bharatakumAra gAMdhIe A jainadarzananA ghaNA badhA pAsAone AvarI laIne saune mATe suMdara mAhitI rajU karI che. A lekhamALAnA lekhikA zrImatI pArUlabena bharatakumAra gAMdhI dhorAjInivAsI zrI vinayakAMta pI. bakhAInA suputrI che. M.A. sudhI vyavahArika abhyAsa tathA jaina dhArmika zreNInI 1ramI zreNI sudhI parIkSAo pAsa karela che. lekhikA bahenano paricaya joIe. * T.Y.B.A.mAM yunivarsiTI prathama AvavA badala zrI gaMgArAma gaMThA suvarNacaMdraka te samayanA Arogya maMtrI zrI manoharasiMhajI jADejAnA haste prApta karela che. nAnapaNathI ja lekhanano zokha hato. abhyAsa pUrNa thatAM lakhavAnuM zarU karela. moTe bhAge dhArmika tattvajJAna, bodhadAyaka TUMkI vArtAo, sAMprata samasyAo viSe lakhatA. temano eka moTo cAhakavarga che. jemaNe temanA lekhone khUba vakhANyA che. nIcenA mAsikomAM temanA lekho avAranavAra pragaTa thatAM hoya che. jaina krAMti, jaina prakAza, saMkalpasiddhi, goMDala gaccha gaurava, prabuddha jIvana kAThiyAvADa jaina AdhyAtmika vijJAna gujarAta samAcAra satsaMgapUrti temaja Aja-kAla dainikanI mAnuSI pUrtimAM temanA ghaNA dhArmika lekho tathA sAMprata samasyAone lagatA aneka lekho pragaTa thayA che. paryuSaNa parva daramyAna sAdhu-sAdhvIjIthI vaMcita kSetromAM dharmArAdhanA karAvavA jAya che. jemAM ubhayakALa pratikramaNa sAthe prArthanA-pravacana Adi kAryo karAvavAnA hoya che. * ola inDiyA reDiyo dvArA prasArita thatA "ratnakaNikA" Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 kAryakramamAM judA judA viSayo para temaNe lakhelI ratnakaNikAo pragaTa thaI che. * yuvavANI'-AkAzavANI rAjakoTathI thatAM kAryakramamAM temaNe racelI svaracita kAvyo''no eka kAryakrama pragaTa thaI gayo che. prApta karelA evorDo tathA mAtabAra inAmo jina zAsananAM * 1997mAM Ayojita akhila bhAratIya nibaMdha spardhAmAM dvitIya naMbare uttIrNa thaI sarTIphikeTa tathA rokaDa inAma meLavela. * 1997mAM jaina patrakAra saMgha muMbaI dvArA zrI kAMtilAla sukhalAla zAha zreSTha patrakAra evorDa prApta karyo. * 1998mAM saurASTra rijIyana JSG dvArA Ayojita nibaMdha spardhA prathama naMbare jItI, zilDa, pramANapatra tathA rokaDa puraskAra meLavyo. * JSGIF dvArA 2007-08mAM AMtararASTrIya stare Ayojita mahAnibaMdha spardhAmAM prathama naMbara pAsa karI rUA. 11,000=00nuM mAtabAra inAma prApta karela. * 200708mAM jaina patrakAra saMgha muMbaI dvArA zrImatI rUkSmaNIbena dIpacaMda gArDI vidyAvAridhi evorDa prApta karyo. * 2008-09mAM muMbaI jaina patrakAra saMgha dvArA zreSTha TUMkI vArtA mATeno navIna kokila evorDa meLavyo. * muMbaI yunivarsiTI dvArA Ayojita dineza modI mahAnibaMdha spardhAmAM 2007mAM "jaina dharma vizvadharma che" e viSaya para prathama naMbara meLavyo. 2008mAM "puNya ane pApa" e viSaya para prathama naMbara meLavela che. * zrI ke. je. somaiyA risarca enDa sTaDI senTara dvArA Ayojita nibaMdha spardhAmAM prathama naMbara meLavyo. * jaina dharmamAM suMdara lekho lakhavA badala tathA pustakonuM saMpAdana karavA badala zAstravizArada pU. manoharamuni ma.sA. dvArA 32 Agama saMpuTa bheTa ApI bahumAna karela. pustaka lekhana tathA saMpAdana-jJAnasatra-sAhityasatra-seminAramAM prastuta karelA zodhanibaMdho * zrI gijubhAI bharADa dvArA Ayojita jJAnatulA abhiyAnamAM lekhikAnuM pustaka "manamAM khIlyo mogaro' prakAzita karavAmAM AvyuM. jene khUba suMdara pratibhAva maLyo. * Agama divAkara pU. janakamuninA vyAkhyAnasaMgrahanuM pustaka "jinavANI"nuM saMpAdana karyuM. * AbuvALA dhyAnayogI sUrisamrATa "saMyamadarzI zAMtidUta zAMtisUrIzvarajI mahArAja' pustakanuM saMpAdana karyuM. * "kAmadAra kuTuMbanI mA khoDiyAra' e pustakanuM saMpAdana karyuM. * prANa philosophIkala enDa liTararI senTara dvArA Ayojita jJAnasatromAM sakriya rIte bhAga laI cArathI pAMca zodhanibaMdha prastuta karelA che, lokacAhanA meLavela che. * zrI mahAvIra jaina vidyAlaya dvArA prerita zrI dhanavaMta zAha Ayojita sAhityasatramAM be vAra upasthita rahI zodhanibaMdha rajU karI kAbeliyata pUravAra karI che. * 2010mAM Ayojita hastaprata lekhana-vAMcana viSe rocaka mAhitI Apato tridivasIya semInAra amadAvAda mukAme insTiTyUTa opha jainolojI ane pUnA bhAMDArakara yunivarsiTInA saMyukta upakrame yojAyela temAM ahevAla lekhana spardhA yojAyela temAM paNa prathama naMbara prApta karela. Ama AvA to nAnA-moTA ghaNA inAmo jItI potAnI kAbeliyata pUravAra karI che. samAjasevAmAM paNa UMDo rasa dharAve che. emAMye garIba mANaso mATe kAMIka karI chUTavAnI lAgaNI dharAvatA hovAthI tene lagatA kAryomAM tema ja jIvadayAmAM pAMjarApoLo mATe haMmezA kaMIka karavAnI tamannA rAkhe che. Ama vAMcana, ciMtana, saMzodhana, lekhana ane adhyayanamAM UMDo rasa dharAvatAM zrImatI pArUlabena samAjasevAnA kAryomAM, jIvadayAnA kAryomAM paNa haMmezA utsAhabhera bhAga letA rahyA che. pArUlabena temanA AvA kAryomAM khUba khUba AgaLa vadhe ane temanuM nAma rozana kare e ja abhyarthanA......dhanyavAda ! ! -saMpAdaka Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 263 (1) prastAvanA : hAla vizvamAM mukhya gaNI zakAya tevA lagabhaga 11 dharmo pravartamAna che. A 11 dharmonuM udbhavasthAna joIe to para paNa asara thAya che. pUrvamAM udbhavelA dharmo mAnavIya mUlyothI sabhara, vizvakalyANanI bhAvanAvALA che, jyAre pazcimamAM udbhavelA dharmo vyaktivAdI ane AtmakalyANa pUratA sImita che. e dharmomAM samaSTine maLavuM joIe teTaluM mahattva (1) hindu, (2) bauddha, (3) zIkha, (4) jaina. A cAra dharmanuMnathI apAyuM. jainadharma e pUrvanI nipaja che. khUba ja gahana ane udbhavasthAna bhAratamAM che. (5) tAo, (6) konphyuziyasa A be dharmo cInamAM udbhavyA che. (7) sInTo e jApAnanI deNagI che. (8) yahudI, (9) khristI, (10) islAma, (11) jarathostI e cAra dharma pazcimamAM udbhavyA che. gaMbhIra evuM tattvadarzana che. temAM lagabhaga badhA ja viSayone AvarI levAyA che. tenI virATatA, UMDANa, talasparzI abhyAsa karavAnI paddhati ane tenAmAM rahelI vaijJAnikatA-vAstavikatAne kAraNe hAlamAM jaina dharmanuM mahattva khUba ja vadhyuM che. vizva AkhAmAM tenA viSe aneka saMzodhano cAlI rahyA che. A saMzodhano bAda keTalAye videzI vidvAno ane jANItI vyaktioe jainadharma viSe je vAto karI che tenA parathI e sAbita thAya che ke jainadharma e mAtra jainono, bhAratano ke pUrvanA pradezono ja dharma nathI paraMtu eka mahAna vizvadharma che. (2) jainadharma vizvadharma kaI rIte che tenA kAraNo : dharmanA udbhavasthAnamAM pUrva ane pazcima baMne che. AthI baMnenI saMskRtio judI ja hoya. pUrvanI saMskRti e jIvananA prANarUpa che. mAnavIya mUlyone temAM UMcA sthAne rakhAyA che. dayA, lAgaNI, karuNA, prema, bhAIcAro, niHsvArtha bhAvanA, nyAya, atithi satkAra, aucityapAlana, saMtoSa, sadAcAra, zAMti jevA guNonI temAM khIlavaNI thatI tema ja uttarottara vadhatA darekanA jIvanamAM supere vaNAtA jatAM hatAM. jIvananA baMne mukhya pAsA sukha ane duHkhane samajI mANasane jIvatA-maratA AvaDatuM hatuM. yama, niyama, prANAyAma, yoga vagere dvArA loko jIvanane suMdara rIte belensa karI zakatA hatA. AtmAnuM astitva che ane tene lagatI dareka bAbatone yogya rIte samajI jIvanamAM dharma, artha, kAma ane mokSa e cAreyane tenA darajjA anusAra mahattva apAtuM. ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane aparigraha e pAMca siddhAMtone tema ja te jenAmAM vaNAyelA che tevA saMyama, ahiMsA ane taparUpa dharmane samajI loko tenuM suMdara rIte AcaraNa karatA, jene kAraNe dharma, dharmano prasAra-pracAra ane dharma AdhArita jIvana hatAM. pazcimanI saMskRti bhogapradhAna saMskRti che. tyAMnI zikSaNapaddhati evI che ke jemAM bhaNatara to maLe paNa gaNatara na maLe. buddhi kasAya ane vadhe paNa AtmA marI paravAre. tyAM kuTuMbaprathA to mAtra nAmanI che ema kahI zakAya. strIo kamAvA jAya mATe bALauchera ghoDiyAghara ke AyA pAse, jethI saMskArasiMcananI kamI rahe. lagna eka saMskAra nahIM paNa karArarUpe astitva dharAvatA hovAthI chUTAcheDAnuM moTuM pramANa, jenA kAraNe bALako mA athavA bApa athavA to baMnenA premathI vaMcita rahe jenI asara bALamAnasane hiMsaka banAve che. mAnavIya mUlyono hrAsa thAya che. Aje ApaNe vAta e karavI che ke jaina dharma vizvadharma che. ``Jainism-A Global Religion." A viSayamAM eTaluM to jarUra kahI zakAya ke jaina dharma e eka saMpUrNa dharma che, jemAM jagatanA koIpaNa pAsAno abhyAsa na hoya evuM nathI. jaina dharma adhyAtmajJAnano anupama koSa to che ja paraMtu vizvanI badhI ja vidyAono ajoDa saMgraha paNa che. bhautika vijJAna, khagoLazAstra, jyotiSazAstra, samAjazAstra, rasAyaNavijJAna, jIvavijJAna, bhUgoLa, gaNitazAstra, tabIbIkSetra, nATaka, saMgIta, sAhitya, rAjyazAstra vagere. TUMkamAM kahIe to te jJAnano mahAsAgara che, jeno pAra pAmavo atyaMta muzkela che. pazcimanA samartha abhyAsIoe paNa ekarAra karyo che ke jJAnanI asaMkhya zAkhA-prazAkhAono ATalo sUkSma ane talasparzI abhyAsa koI mahAna AtmA ke virala vyakti ja karI zake. jaina dharmanA aneka siddhAMto Aje deza-videzanA saMzodhako mATe saMzodhananA AdhArarUpa banI rahyA che, eTaluM ja nahIM Aje vizvane je siddhAMtonI jarUra che tevA rahasyamaya ane gUDha siddhAMto mAtrane mAtra jainAgamomAM saMcita thayelA che. aNubomba-paramANuboMba ane hiMsAthI trasta evA vizvane mATe zAMtino saMdeza. "jIvo ane jIvavA do"no saMdeza. pUrva-pazcimanI saMskRtimAM je aMtara raheluM che tenI dharma samadarzitvano siddhAMta, "Atmavat sarvabhUteSu"nI bhAvanA tathA Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 jina zAsananAM sUkSma ahiMsAno saMdeza. A badhAne poSaka evo koI saMpradAya, vAda, paraMparA ke rItarivAjanA vADAmAM baMdhAyelo anekAntavAdano siddhAMta uparAMta verano sAmano paNa premathI nathI paraMtu A pRthvInA vizAla phalaka para potAnI maulikatAne karavo evo kSamApanAno ziramora saMdeza. A badhuM je sUkSma rIte kAraNe abhuta rIte chavAyelo jAjaramAna dharma che ane eTale : jaina dharmamAM AlekhAyeluM che evuM jagatanA ekeya dharmamAM nathI ja e vizvadharma che. tenI A mahAnatAne kAraNe ja AInsTAIna mATe Aje jainadharma zikhare pahoMcyo che. jainonI vastI bhAratamAM jevA vaijJAnika paNa jaina dharmano Adara karatAM kahe che ke "jo kula vastInA mAMDa 1 TakA jeTalI che paraMtu jaina dharmanA je mAro punarjanma hoya to huM bhAratamAM jaina saMta banI siddhAMta che te zreSTha, saMpUrNa ane vaijJAnika AdhAra para AtmatattvanuM saMzodhana karIza." eTale Aje ApaNe jo e AlekhAyelA che. bhagavAne je kahyuM hatuM teno bauddhiko ane samajavuM haze ke jaina dharma vizvadharma che to sauprathama tenA svarUpane tArkiko dvArA pahelA ghaNo virodha thayo hato paraMtu saMzodhano jANavuM paDaze. bAda Aje sAbita thatuM jAya che ke bhagavAna je varSo pahelA e jainadharmano AdhAra Agama :kahI gayA che te saMpUrNa satya che, eTale ja Aje bahumatInA jore nahIM paraMtu guNavattAnA dhoraNe jaina dharma eka mahattvanI rudana ane rucana nathI,...Aga ane AMsu nathI,...harSa UMcAIe pahoMcyo che ane vizvadharma tarIke kAThuM kADhI rahyo che. ane hAho nathI....evA vitarAga prabhu ke jemaNe rAga-dveSane 2600 varSa vItavA chatAM bhagavAna mahAvIrano saMdeza Aje jItelA che temaNe sarvajJa bhagavaMte jJAna dvArA je kahyuM che te satya AkhA vizvane rAha cIMdhI rahyo che. eka dizAsacana karI rahyo jainazAsananA zAstra khajAnAmAM cirakALathI cAlyuM Ave che. che te dareka jainoe parama gaurava levA jevI vAta che. Aje sarvajJa bhagavaMto ke jeoe jagatanA jIvonA hitane mATe, - jainadharma je UMcAIe pahoMcyo che te koI nAnI-sUnI siddhi ni:spRhabhAve, uttama vANI niHspRhabhAve, uttama vANI prakAzI te rAga-dveSathI para che. nathI. vizvanA buddhimAna gaNAtA dezoe paNa jene gauravabhera sarvajJa thayA pachI te prakAzI hovAthI temanA arthapUrNa vacanomAM mastake caDAvyo che tevo jainadharma vizvadharma na kahevAya to ja traNe kALamAM pheraphAra thato nathI. siddhAMta eTale traNe kALe siddha navAI. thayelI vastu. A jagatamAM jaina zAsana jevuM alaukika koI zAsana sAyA che vitarAga, sAcI che jinavANI, nathI. jainadarzana jevuM anupama koI darzana nathI. jaina dharma jevo Agama che AdhAra, bAkI badhuM dhULadhANI. abhuta koI dharma nathI. jemaNe pUrve puNyanA puMja prApta karyA jaina Agama sAhityanuM sthAna anokhuM ane apAra haze tene ja A "jainazAsana" "jainadarzana" ane "jaina gauravapUrNa che. te mAtrane mAtra akSaradehathI ja vizALa, vyApaka dharma"nI prApti thAya che. mAre gauravathI kahevuM che ke "huM jaina ane rocaka-rasALa nathI paraMtu vAstavamAM temAM jJAna-vijJAnano, chuM." mAtra huM ja nahIM paraMtu AkhI duniyAnA samaju, zANA nyAya-nItino, AcAra-vicArano, dharma ane darzanano, ane prabuddha nAgariko jeNe jaina dharmane UMDANathI jANyo che, adhyAtma ane anubhavano anupama tathA adbhuta akSaya bhaMDAra samajyo che teo tenA para zraddhA kare che. teo jANe che ke che. Agama jaina dharmano prANa che, mukhya AdhAra che. satyanA vizvamAM A dharmathI mahAna bIjo koI dharma nathI. vitarAgathI daSTA, sarvajJa, sarvadarzI, jagatanA jIvonA kalyANanuM dhyeya A zAsana sthapAya che ane vairAgyathI cAle che. temAM koI dharAvatA karuNAsAgara, vitarAga tIrthakaronI vimala vANInuM vyaktine nahIM, guNone prAdhAnya apAyeluM che. jaina dharmanA saMkalana che. tIrthakaro mAtra tripadI uccAre-"upannaIvA, siddhAMto koI sAmAnya vyakti dvArA nahIM paraMtu kevaLajJAnI dvArA vigameivA dhuveivA" A sAMbhaLIne gaNadhara bhagavaMto prarUpelA che mATe trikALe satya che. Aje vijJAna potAnA dvAdazAMgInI racanA kare che. tIrthakaro artharUpe je upadeza Ape saMzodhano dvArA je rIte siddhAMtone mAnyatA ApatuM jAya che te che, gaNadhara bhagavaMto tene sUtrabaddha kare che ane muni bhagavaMto jaina dharmanuM mahattva, mahAnatA ane dUraMdezIpaNAne siddha kare che. dvArA paraMparAe te sarvajana samakSa pahoMce che. Agama jainadharma eTale vizvamAM vyApta anaMtAnaMta guNadharmayukta tamAma AtmavidyA ane mokSavidyAno mULa strota che. padArthonA rahasyane udghATita karanAra jinezvara prarUpita dharma. e AgamamAM jaina dharmanuM saMpUrNa rIte nirUpaNa kareluM che. Jain Education Intemational Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro Agamono vizeSa UMDANathI ane rasapUrvaka abhyAsa karIe to jaNAI Ave che ke AgamomAM jaina siddhAMto judI judI rIte tAravelA che. kyAMka te AjJArUpe sthapAyelA hoya che to, kyAMka sAkSAt kriyAnA mAdhyamathI tAravelA hoya che. keTalIkavAra e Adeza gupta ane rahasyamaya rIte aMdara vaNAyelA hoya che jene zodhIne bahAra lAvavA paDe che. keTalIkavAra e paraMparA, rItarivAja, peDhI-darapeDhI saMskRtimAM vaNAyelA hoya che to kyAreka e lokaparaMparA ane lokAcAramAM rUDha thayelA jovA maLe che. samagra jaina AgamomAM AvA to seMkaDo prakaraNo kaDIbaddha jovA maLe che. mATe ja Agama e jJAnano bhaMDAra che. jemAMthI dara vakhate navo navo khajAno hAtha lAgyA kare che. jeTalIvAra vAMco dareka vakhate navuM navuM kAMIka jANavA maLe che. Agamo para haju vadhune vadhu saMzodhana karavAmAM Ave to, judI judI dRSTie mUlavavAmAM Ave to tenuM atyAre jeTaluM mUlya che tenAthI sogaNuM vadhI jAya tema che ane vaizvikadhoraNe tenI virATarUpe pratiSThA thaI zake tema che. Aje vijJAnanA yugamAM mANaso ema mAne che ke have bIjI kaI vastunI jarUra che? darakAra che? Aje divase divase bhautika sukha-sagavaDanA sAdhano vadhatA jAya che. dina-pratidina navI zodho dvArA mAnavajIvanane vadhune vadhu sagavaDatApUrNa banAvavAmAM AvI rahyuM che. judI judI zodho dvArA virATa vizva nAnuM banatuM jAya che. tyAre badhAne ema thaI rahyuM che ke have kazuM ja zodhavAnI jarUra nathI. paraMtu kahevAtA A saMzodhaka mAnavIo e bhUlI jAya che ke vijJAne kevaLa bhautika saMzodhana karyuM che. bAkI mAnavajAtinA eka paNa praznane teo hala karI zakyA nathI. eka paramANubomba phUTe ne lAkho mANaso maraNane zaraNa thaI jAya che, paraMtu evo eka paNa bomba haju sudhI zodhAyo nathI je eka marelI kIDIne paNa sajIvana karI zake. garIbI, bekArI, vastIvisphoTa jevI keTalIye samasyAo moM phADIne dareka dezamAM UbhI che. parasparanA vivAdo ane rAjakAraNanA akhADAo, dharmanA nAme thatAM jhaghaDAo ane huMsAtuMsI mAnavajAtine vinAzanI UMDI khINamAM laI jAya che. jo jaina AgamonA siddhAMtono samanvaya karI, jagatane pIrasavAmAM Ave to jainAgama eka prakAre janAgama, vizvAgama banI prANImAtranuM kalyANa karI zake tema che. vizvane maLela prAkRtika saMpattinuM saMrakSaNa paNa Agamo dvArA zakya banI zake che kAraNa ke AgamomAM dareka viSayane AvarI levAyo che. * 265 paryAvaraNa paNa temAMthI bAkAta nathI ane sauthI mahattvanI vAta to e che ke AgamomAM je vAto karavAmAM AvI che te koI sAdhAraNa vyaktio dvArA nahIM paNa varSonI sAdhanA-ArAdhanAtapazcaryA bAda kevaLajJAna pAmela vyaktio dvArA karavAmAM AvI che. tethI temAM asatyano aMza paNa na hoI zake. vAstavamAM AgamathI caDe tevI jIvamAtranuM rakSaNa ane kalyANa karanArI vANI jagatabharanA dharmazAstromAM bIjI koI nathI. mATe ja koIke yathArtha ja kahyuM che ke, AtmAnA tAraNahAra, tattva be zAsrane sadguru, zUnyamAMthI sarjana karanAra, tattva be zAsra ne sadguru, heya, zeya, upAdeyanuM jJAna karAvanAra, svarUpane oLakhAvanAra......tattva be sAcA che vItarAga, sAcI che vItarAgavANI, Agama che mokSa AdhAra......tattva be jenA sahAre bhavya jIvo taratA, karatAM sva-parano uddhAra.....tattva be AgamanI vyAkhyA joIe to ''A samantAtmyata kRti JAma: / '' jenA dvArA (satya) jaNAya te Agama. 'Agama" zabda. '''' upasarga ane ''gam'' dhAtuno banelo che. "A"no saraLa artha che "pUrNa", cotaraphathI, badhI bAjuethI, "gama''no artha che gati ke prApti. jenA vaDe padArthanA rahasyanuM saMpUrNa jJAna thAya te Agama. "syAdvAda maMjarI"nI TIkAmAM darzAvyuM che ke- AptavacanathI utpanna artha (padArtha)nuM jJAna thAya te "Agama" che. jemaNe rAga-dveSa saMpUrNa jItI-kevaLajJAnarUpI dIvo pragaTAvI sarvajJa banI, artharUpa vacana kahyA che tene AptapuruSa ane temanA vacanone Aptavacana kahyuM che. AcArya haribhadrasUrie lakhyuM che "jevI rIte pANI vastranA melane dhoI nAkhI tene UjaLA banAve che tevI rIte zAstra mAnavInA aMtaHkaraNamAM rahela kAma, krodha vagere kAluSya melane dhoI nAkhI tene pavitra ane nirmaLa banAve che." TUMkamAM kahIe to jenAthI AtmAno samyagbodha thAya. AtmA ahiMsA, saMyama ane tapasAdhanA dvArA pavitratA tarapha prayANa kare tene zAstra-Agama kahe che. vizvane ahiMsA, aparigraha ane anekAnta dvArA sarvadharmasamanvayano pavitra bodha karAvanAra zreSTha sAhitya Agama che. AgamanA paryAyavAcI aneka zabdo maLe Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 jina zAsananAM che. siddhAMta, sUtra, zrutajJAna, pravacana, Aptavacana, jinavacana, adhikArothI vaMcita rAkhyA hatA. strIone paNa manuSyocita gaNipiTaka upadeza vagere pratyeka zabda khUba ja arthasabhara che adhikArothI vaMcita rAkhavAmAM AvatI hatI. AvA ghora ane vizeSa mahattva paNa dharAve che. A rIte joIe to jaina aMdhakAra yugamAM bhagavAna mahAvIre ahiMsAnI jhaLahaLatI jyota AgamamAM vicAra-vANI ane vartanano, vRtti-pravRtti ane pragaTAvI. temaNe ahiMsAno amRtamaya saMdezo Apyo jenAthI nivRttino, bhAva-bhAvanA ane bhaktino, AsthA-zraddhA ane samagra bhAratavarSanI kAyApalaTa thaI gaI. AsurI bhAvone samarpaNano jevo sumeLa jovA maLe che tevo anya koI darzanamAM tyAgI manuSya mAnavatA tarapha DhaLyo. ahiMsAnA amara saMdeze ke dharmamAM jovA maLato nathI ane eTale ja AvA adbhuta comera mAnavatAnA mahelo UbhA karI dIdhA. Agamo para AdhArita jaina dharma e vizvadharma ja hoya temAM paraMtu kamabhAgye Aje pharIthI e mahelonA pAyA koI bemata ja nathI, koI tarkane avakAza ja nathI. DagamagI rahyA che. AkAza-dharatI ane samagra sRSTi jANe (4) jaina dharmanA siddhAMta - raktathI raMgAI rahI che. vizvayuddhanI AzaMkAe samagra vizvanA jaina dharma e mAtra koI eka vyaktie prarUpelo dharma mAnavInI aMdara bhayanuM eka sAmrAjya khaDuM karI dIdhuM che. emAMye aNubomba ane paramANubombanI zodhe jANe samagra nathI, paraMtu yugothI cAlyo Avato dharma che. mahAvIrasvAmI e vizvanA astitvane hacamacAvI nAkhyuM che. avizvAsa ane jaina dharmanA sthApaka nathI paraMtu praNetA che kAraNa ke mahAvIrasvAmI pahelA anya 23 tIrthakaro thaI gayA, teoe anItie samagra mAnavajAtane ajagarabharaDo laI lIdho che. tyAre Aje A paristhitimAM pharI jarUra che-jaina saMskRtinA paNa jaina dharmanI prarUpaNA karelI ja che. evI ja rIte e pahelA jaina tIrthakaronA, jaina AcAryonA, bhagavAna mahAvIranA paNa anaMta covIzIo thaI gaI. A badhI bAbato jaina dharmanI ahiMsA paramo dharmanA saMdezAnI. mAnavajAtinA sthAyI prAcInatA siddha kare che. jaina dharmano samaya koI paNa hoya paraMtu sukhonA svapnane mAtra ahiMsA dvArA ja mUrtimaMta karI zakAya tenA siddhAMtonuM svarUpa dareka tIrthakaranA samayamAM ekasarakhuM ja che, kAraNa ke jaina dharmano ahiMsAno siddhAMta e khUba ja raheluM che. jaina dharmanA mukhya pAMca siddhAMta che. (1) ahiMsA, UMDANabharyo ane dUraMdezIpUrNa che. mAtra hAlatA-cAlatA najare (2) satya, (3) acaurya, (4) brahmacarya, (5) aparigraha. dekhAtA jIvonI ja ahiMsA pALavI, hiMsA na karavI ema nahIM jaina dharmanuM mULa kaho to mULa ke pAyo kaho to pAyo. paraMta pAMca sthAvara eTale ke je hAlatA-cAlatA nathI chatAM te pAMceya siddhAMta che. AnA para ja jaina dharmarUpI imArata khaDI jemAM jIva hovAnuM bhagavAne kahyuM che ane vijJAne sAbita karyuM thayelI che. jaina dharmanA A siddhAMto eTalA to vaizvika, che tevA pUthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati vagere ekendriya vaijJAnika ane tArkika che ke AkhA vizvamAM koI paNa dharma- jIvo ke je narI AMkhe dekhAtA paNa nathI tenI paNa dayA pALavI darzana ke saMpradAya A siddhAMtonI upayogitA ke mahattva viSe evuM jaina dharma ja kahe che, anya eka paNa dharma nathI kaheto. tarka na karI zake. ema kahIe to paNa khoTuM nathI ke A pAMceya jaina dharmanI ahiMsA khUba ja sUkSma rIte darzAvavAmAM siddhAMto dvArA ja jaina dharma vizvadharma tarIke sthApita thayo che. AvI che ane kevaLajJAnI prarUpita dharma hovAthI temAM vijJAnanI A badhA siddhAMto vize ApaNe vistRta rIte joIe to, jema khoTuM arthaghaTana thavAnI paNa saMbhAvanA nathI. jaina dharma mAtra (a) ahiMsA :- prANanA haraNane ja hiMsA nathI mAnato. koIpaNa jIvane duHkha ahiMsAnA agragaNya saMdezavAhaka bhagavAna mahAvIra che. pahocADavAne paNa hisA mAne che. koIne kaTu va AjathI 2500 varSa pahelA bhAratIya saMskRtino itihAsa eka koIne na gamatuM hoya tevuM kArya karavuM te paNa hisA ja che. evo aMdhakArapUrNa yuga samAna hato kAraNa ke tyAre hiMsAnuM sAmrAjya vizALa artha jaina dharmamAM ja saMbhavI zake, anya dharmamAM nahIM. cArekora phAlyuM phUlyuM hatuM. pazubali dvArA devadevIo samakSa vaLI eka rIte joIe vijJAna e apUrNa che kAraNa vijJAnano lohInI nadIo vahevaDAvavAmAM AvatI hatI. mAMsAhAra ane koIpaNa siddhAMta enA pachInI zodhathI kadAca khoTo TharI zake madyapAna sAmAnya thaI gayA hatA. loko temAM ja masta rahetA che paNa bhagavAnanA siddhAMto traNe kALamAM na to khoTA hatA, hatA. aspRzyatAnA ajagara bharaDAe aneka lokone temanA na to khoTA che ke na to bhaviSyamAM khoTA haze. Ama Jain Education Intemational Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 267 jhaLahaLatAM nakSatro bhagavAnanA siddhAMto saikAlika satya che. vizvanA koIpaNa dharmanI sevA karavA karatAM dIna-duHkhiyAnI sevA karo." mArA bhakto jaina dharma sAthe tulanA karo to ane tenI ahiMsAnI bhAvanA e nathI ke je mArA nAmanI mALA pherave che paraMtu e che ke sAthe sarakhAmaNI karo to, jaina dharmano ahiMsAno siddhAMta sauthI je mArI AjJAnuM pAlana kare che. jaina dharma e mAtra vicAro sUkSma ane sarvazreSTha che. vyakta karato, upadezo Apato ke salAha-sUcano Apato ja dharma nathI, paraMtu AcAra dharma che. arthAtu mAtra vicAromAM ja anuyogadvAra sUtramAM kahyuM che ke, dharma nathI paraMtu tenA pramANe AcaraNa paNa mahattvanuM che. jaha mama na piyaM dukravaM, jANiya emeva svviijiivaannN| AcAre dharmanA' A ananya saMdeze ja gAMdhIjI jevA eka na haNai na haNAvai a, samamaNai teNa so smnno|| adanA AdamIne aMgrejo sAme laDavAnI zakti ApI. arthAta "jema mane duHkha priya nathI, tema badhA jIvone ahiMsAmAM rahelI ananya tAkAtane gAMdhIjIe pichANI ane paNa duHkha priya nathI. Ama samajIne je pote paNa hiMsA karato tenA dvArA ja bhAratane AjhAda banAvyuM. AvI apUrva che nathI ane bIjA pAse paNa hiMsA karAvato nathI te ja zramaNa ahiMsAnI tAkAta. ane AthI ja A ahiMsAnA AdhAra para che, bhikSu che." mAtra koIno jIva levo ke prANa harI levA te racAyela jaina dharma vizvadharma na bane to ja navAI. AthI ja ja hiMsA nathI. koInuM kaDavA vacana dvArA dila dubhAvavuM ke koInuM jaina dharma vizvadharma che tema kahI zakAya, kAraNa ke A dharmano kharAba icchavuM ke kharAba karavuM te paNa hiMsA che. AcArAMga ahiMsAno saMdeza samagra vizvane mATe kalyANakArI, maMgalakArI sUtramAM eTale ja kahyuM che ke, ane zAMtikArI che. jaina dharmano mukhya pAyo ja ahiMsA che ane esa rakhalu gaMthe, esa ravalu mohe, tethI ja tenA para racAyela dharma mahAna hoya ja. esa rakhalu mAre, esa khalu nnire| Do. TInakono nAmanA vidvAne, jaina dharmanA ahiMsAnA arthAta "jIvahiMsA ja graMtha-ATha karmono baMdha che. A A siddhAMta viSe vAta karI che te joIe, "ahiMsAno siddhAMta ja moha che, A ja mRtyu che ane A ja naraka che." aneka dharmomAM jovA maLe che, paraMtu tIrthakaronI zikSAmAM jeTalI spaSTatAthI tenuM pratipAdana kareluM che teTalI vyavasthita rIte koI Ama ahiMsAno amara saMdeza ja jaina dharmane vizvadharma paNa dharmamAM nathI. Aja paNa ahiMsAnI zakti pUrNarUpe jAgrata banAve che. jaina saMskRtinI saMsArane sauthI moTI bheTa hoya to che. jyAM kyAMya paNa bhAratIya vicAro yA bhAratIya saMskRtie ahiMsAno siddhAMta che. ahiMsA Aje vizvazAMtinuM sarvazreSTha praveza karyo che tyAM sadaiva bhAratano A ja saMdezo rahyo che. sAdhana manAvA lAgyuM che. jenI amogha zakti sAme saMsAranI A to saMsAra prati bhAratano gaganabhedI saMdeza che. mane AzA samasta saMhAraka zaktio kuMThita banI jAya che. ahiMsAnA A che ane mAro e vizvAsa che ke pitRbhUmi bhAratanA bhAvi mahAna vicArane jaina saMskRtinA praNetAoe hiMsAkAMDamAM unmata bhAgyamAM game te thAo paNa bhAratavAsIono A siddhAMta saMsAra samakSa eka divasa mUkyo hato. je vAta jaina dharmanA sadaiva akhaMDa raheze." praNetAoe AjathI hajAro varSa pahelA karI hatI te AjanI paristhitimAM sAMgopAMga satya tarIke sAbita thAya che. "jIvo (ba) satya :ane jIvavA do" e vAtane samagra vizva Aje samaje ane satyanI tAkAta asImita che. satyanA pAyA para enA para amala kare e vartamAne jarUrI banyuM che. are! jaina racAyelI imArata ja sthAyI banI zake che. asatya e mAnavInA dharma to AthI paNa AgaLa vadhIne kahe che ke tame jIvo, A bhava ane parabhava baMne bagADe che mATe ja asatyathI dUra bIjAne jIvavAmAM madada karo ane vakhata Avye bIjAnA rahevuM khUba ja jarUrI che. eka asatya vacana bolyA pachI tene jIvananI rakSA kAje tamArA prANanI Ahuti paNa Apo. arthAt sAcuM siddha karavA keTalAye asatya uccAraNo karavA paDe che. pote marIne paNa bIjAne jIvADo" evI sarvotkRSTa bhAvanA asatyane kAraNe jIvana DAmADoLa banI jAya che. asatya vacana bIjA kyA dharmamAM jovA maLe che? mAtra potAnA jIvanane ja nahIM paraMtu anyanA jIvanane paNa astavyasta banAvI de che. jaina dharmanA praNetA mahAvIrasvAmIe vaLI jaina dharmanA praNetAo tyAM sudhI kahe che ke-"mArI satyanI tAkAtane sAcA arthamAM pichANI che ane tethI ja tene Jain Education Intemational Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 mahattva ApyuM che. satya bhale kyAreka kasoTInI eraNe caDatuM jovA maLe paNa chelle jIta to Akhare satyanI ja thAya che. jaina dharmanA pAyAnA siddhAMtomAM satyano je siddhAMta rahelo che te jaina dharmane vizvadharma banAve che, kAraNa koI mAnava, koI dharma ke koI darzana ema nathI kahetuM ke asatya bolo. Ama satyanA A sarvavyApakapaNAne jaina dharmae pichANyuM che ane tethI tene jaina dharmanA pAyAnA siddhAMtamAM sthAna ApyuM che mATe jaina dharma vizvadharma che. jaina dharma satya bolavA para atizaya bhAra mUke che. te kahe che ke kadAca kyAreka koIvAra evo samaya AvI jAya ke vyakti satya na bolI zake tema hoya to eve samaye mauna dhAraNa karavuM joIe paNa asatyanuM uccAraNa kyAreya karavuM na joIe. jaina dharmanA zAstromAM evAM keTalAye dRSTAMto AlekhAyelA jovA maLe che jemAM satyadharmanI rakSA kAje potAnA prANanI Ahuti ApI hoya. rAjA harizcaMdranuM dRSTAMta vizvavikhyAta che. uparAMta yudhiSThira vagere paNa te mATe jANItA che. jaina dharmanA AgAradharma yAne ki dIkSita avasthAmAM satya ja sarvoparI che, asatya uccAra yAvat jIvana mATe varjita che. paMcamahAvrata je AgAra dharmamAM dhAraNa karavAnA hoya che temAM ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane aparigrahano samAveza thAya che. Ama jaina dharmano pAyo ja A siddhAMto para caNAyelo che. jene kAraNe Aje jaina dharma vizvadharma tarIke kAThuM kADhI rahyo che. (ka) acaurya :-- bhagavAna mahAvIre haMmezA "sva" tarapha dRSTi rAkhavAnI ja vAta karI che. "para"nI sAmuM najara paNa na nAkhavI kAraNa ke bIjA tarapha najara nAkhanAra anyanA sukha-sagavaDa joIne temAM lalacAya che ne pachI tene chinavI levAnA duSTa prayAso kare che. bIjAnI koIpaNa vastu jovI pachI potAnI pAse te na hoya to te meLavavA prayatna karavo, na maLe to te vastu corIne paNa laI levI. evI manovRtti mAnavInI thaI jAya che. bhagavAne A badhAthI dUra rahevAnuM kahyuM che. acauryano khyAla jo darekanA magajamAM barAbara besI jAya to koI azAMti thatI nathI. jhaghaDA, kajiyA thatAM nathI. azAMti ane saMgharSa tyAre ja pedA thAya che jyAre mAnavI bIjAnuM joI te paDAvI levAno prayatna kare che. ahIMyA paNa jaina dharmanI sUkSma dRSTi jovA maLe che. jina zAsananAM bIjA dharmo to mAtra koInuM corI na levuM tema ja kahe che jyAre jaina dharma kahe che ke rastAmAM paDI gayeluM ke mAlika na hoya tevI vastu paNa levI te corI ja che. are! je vastu sAva nirmAlya che evI vastu paNa mAlikanI marajI vagara na levI tema ja koI paNa vastuno tenA mAlikane pUchyA vagara upayoga paNa na karavo. Aje samagra vizvanI paristhiti joIe to duniyAnA moTA bhAganA dezo ekabIjAnI jamIna pacAvI pADavAno prayatna kare che. cIna dvArA avAranavAra bhAratanI jamIna pacAvavA mATe kAMIka ne kAMIka karatUto thayA karatA hoya che. evI ja rIte pAkistAna paNa avAranavAra bhAratanI jamIno haDapa karavAno prayAsa kare che. tevI ja rIte amerikA irAkairAna vagerenI AvI samasyAo ApaNe dUradarzana ane samAcArapatro dvArA vAMcatA ja hoIe chIe. are! ghaNI vAra to temanA nakazAmAM bIjA dezanI jamIno dekhADAya che ane jene kAraNe vivAdAspada paristhiti sarjAya che, eTaluM ja nahIM AvI bAbatone kAraNe ghaNIvAra yuddhanI paristhiti paNa UbhI thAya che. A to mAtra eka-be udAharaNo thayA. AvA to keTalAya prasaMgo avAra-navAra UbhA thatA hoya che. A bAbata UbhI na thAya te mATe, samasyAo UbhI na thAya athavA thaI hoya to tenA nivAraNa mATe bhagavAne acauryano siddhAMta Apyo. jenA para ApaNI mAlikI na hoya tevI vastune corIne tenA para tamAruM Adhipatya jamAvavAnI jarUra nathI. acauryanA A siddhAMtane kAraNe paNa jaina dharma vizvadharma kahevAyo che. dekhItI rIte ja A siddhAMta bahu mahattvano na lAge paraMtu dIrghadraSTithI joIe to A siddhAMtamAM eTalI dUraMdezItA dekhAya che tene kAraNe pAyAnA siddhAMtomAMno eka che. (Da) brahmacarya :-- koIpaNa dezanuM bhaviSya tenI yuvApeDhI hoya che. paraMtu Aje bhogavAdano vAyaro pracaMDa rIte vAI rahyo che. vizva AkhAnuM yuvAdhana temAM phasAIne potAnI barabAdIne notarI rahyuM che. samAjanI tejasvitAne harI lenAra AjanA vilAsapUrNa, kutsita ane vAsanAmaya vAtAvaraNamAM bhagavAna mahAvIradevano brahmacaryano siddhAMta e lAkhomAM eka che. bhautika vikAsa e dareka dezanI unnati mATe jarUrI che paNa sAthe sAthe jo adhyAtmano vikAsa nahIM thAya to mAtra bhautika vikAsa aMte to mahAvinAza, mahApatananuM ja kAraNa banaze kAraNa ke saMyama, Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. 269 sadAcAra ane susaMskAronA pAlanathI ja koIpaNa samAjano kadAca pahoMcI vaLAya, pavananA vAvAjhoDAne paNa pahoMcI suMdara, sudaDha ane suvyavasthita vikAsa thAya che. vaLAya, bhUkaMpanA AMcakAone paNa pahoMcI vaLAya paNa Aje vizvamAM cArebAja bhogavAdI saMskRtie potAno vyabhicAranI garamI ne vilAsitAnA vAvAjhoDAne ane pagadaMDo jamAvyo che. pazcimamAM to te pUrNarUpe pravatta thaI cUkI svacchaMdatAnA AMcakAone zuM pahoMcI vaLAze? A AjanA che paraMtu pUrvanA dezo paNa temAMthI bAkAta nathI rahI zakyA. yuganI moTAmAM moTI samasyA che. pUrva-pazcima-uttara-dakSiNa sAruMye vizva Aje A eka ati A samasyAono ukela che jaina dharmano brahmacaryano mahattvanI samasyAthI pIDAI rahyuM che. dUradarzana, cenalo, siddhAMta. brahmacaryanA siddhAMta dvArA A samasyAono ukela pornogrAphika philmo, azlIla sAhitya, azlIla vebasAITa AvI zakaze. brahmacaryanA yogya rIte pAlanathI A samasyA dvArA yuvAdhana potAnA hAthe potAnI barabAdI notarI rahyuM che. ukelAI zakaze paNa tene mATe jarUra paDaze brahmacaryanA A Aje jayAM juo tyAM yuvAzaktino hrAsa thaI rahyo che, vIryadhana siddhAMtane yogya rIte vizva samakSa mUkavAnI. veDaphAI rahyuM che. AjanI yuvApeDhIne deza, samAja ke kuTuMba mATe jaina dharma anusAra brahmacaryanA pAlananA siddhAMtane e je lAgaNI hovI joIe te hotI nathI. te to basa moja- rIte dhaTAvI zakAya che. parapuruSa ke parastrI sAthe amuka yogya mastImAM DUbelo che. potAnAmAM ja masta che. bhoga-vilAsa, uMmara na thAya tyAM sudhI bhoga na bhogavavA, paraMtu jenI sAthe moja-zokha, amaryAda viSayonA sevananA kAraNe tene kazuM ja lagna thayA che tevA pati ke patnI sAthe paNa saMyamita mAtrAmAM yAda nathI. yAda che mAtra viSayAsakti. bhogonuM sevana karavuM. A bAbate vIryano hrAsa aTakAve che ane pahelAnA jamAnAmAM gurukuLamAM zikSaNa levAnuM rahetuM. zaktine ekatra karavAmAM madada kare che. vaLI brahmacaryapAlanane yuvAnI sudhI gurunA ghera rahIne abhyAsa karato yuvAna kAraNe yuvAnI patanomukha banavAne badale vikAsazIla banaze. jIvanamAM AvatI dareka samasyAonA ukelamAM ApabaLathI, mAtra je te deza ja nahIM samagra vizvamAM tenI dUrogAmI asara sUjha-bUjhathI, dhairyathI kAma laI dareka praznonuM suMdara nirAkaraNa paDaze ne pariNAmasvarUpa thaze jagata AkhAnuM kalyANa. lAvato. dareka prakAranI zikSAomAM paNa pAraMgata banato. vaLI brahmacaryapAlananuM mahattva samajAtA garbhapAtanuM zALAomAM paNa bhAIo ane bahenone alagathI zikSaNa pramANa ghaTaze. baLAtkAra, lagnetara saMbaMdho, chUTAcheDA vagerenuM apAtuM jene kAraNe yuvAno ke yuvatIo bahekI na jatAM, suMdara pramANa paNa ghaTaze. AjanA samayamAM A badhI samasyAo rIte ghaDAtA. paraMtu Aje nAnapaNathI sahazikSaNa, TI.vI. tema eTalI hade vadhI gaI che ke jo tenuM koI yogya nirAkaraNa ja viDIyo dvArA avAranavAra thatI azlIla calacitronI yogya samaye lAvavAmAM nahIM Ave to teno ukela azakya nahIM, bharamAra, adhUrAmAM pUruM vidyArthIone jAtIya zikSaNanuM jJAna chatAM muzkela to banaze ja. apAya che athavA to ApavAnuM vicArAI rahyuM che. A badhI brahmacaryapAlana mATenA je sUkSma vicAro, je gaMbhIratA ja bAbatonI sIdhI asara e paDI ke samaya AvyA pahelA 0 ane UMDANathI jaina dharmamAM rajU karavAmAM AvyA che teno jo ja yuvAno ane yuvatIo viSayamAM magna banI jAya che. jethI na to sArI rIte bhaNe che ke na to lagna karIne sthira thAya yogya rIte pracAra-prasAra karavAmAM Ave to keTalIye samasyAo hala thaI jAya. tenA A siddhAMtanuM paNa je mahattva che te joto che. Ane kAraNe keTalIye samasyAo pedA thaI che. kuTuMbaprathA jaina dharmane vizvadharma cokkasa kahI zakAya. tUTI rahI che. saMyukta kuTuMbonuM vighaTana thaI rahyuM che. vibhakta kuTuMbo vadhatA jAya che. lagnaprathA paNa tUTI rahI che. lagna (i) aparigraha :- eka saMskAra maTI karAra banyA che. tenA kAraNe moTI saMkhyAmAM bhagavAna mahAvIre parigraha, saMgrahavRtti ane tRSNAne chuTAcheDA thAya che. kAcI vaye bhogapabhogane kAraNe tathA lagna saMsAranA badhA ja duHkhonA ane klezanA mULa kahyA che. vinA sahajIvana mANatA yugalone kAraNe garbhapAtanuM pramANa ane saMsAranA badhA ja jIvo tRSNAne vaza thaI azAMta ane duHkhI kalpI zakAya teTaluM UMcu gayuM che. Ama samagra vizvamAM jANe thAya che. tRSNAno kadI ja aMta ke virAma hoto nathI. bhoga-vilAsanuM to vAvAjhoDuM phUMkAyuM che. sUryanI garamIne Jain Education Intemational Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 jina zAsananAM uttarAdhyayana sUtranA daTTA adhyayanamAM gAthA 48mA A badhA ja atyaMtara parigrahathI viramavuM azakya to bhagavAne pharamAvyuM che ke, nathI ja paNa duSkara to che ja. AtyaMtara parigrahe keTalAya zreNI suvaNNa ruparasa u pavvayA bhave, caDatA AtmAone gabaDAvIne khINamAM dhakelI dIdhA che. mATe siyA hu kelAsasamA asaMkhayA / tenAthI sAvaceta rahevuM jarUrI che. A rIte parigrahanA kula 23 narassa luddhassa na tehi kiMci, prakAra batAvyA tenAthI viramIe to aparigrahanI ArAdhanA rUchA huM gAvAnarasenA gatimA II thaI zake. bhagavAna mahAvIre A je pAMca siddhAMta batAvyA temAM arthAta sonA ane cAMdInA lAsa parvata jevA asaMkhya ahiMsA ane aparigraha e eka sikkAnI be bAja jevA che. ahiMsAnI amogha zakti sAme saMsAranI sarva hiMsaka zaktio te kAMI paNa nathI kAraNa icchA AkAzanI jema anaMtI hoya nirarthaka ane kuMThita banI jAya che. jyAre aparigrahanI asIma che. saMsArI jIvo saMpatti, strI, bhautika padArtho vageremAM sukhanI, tAkAtathI samagra vizvamAM zAMti ane vikAsanA vAvetara zakya che. zAMtinI zodha kare che paraMtu e vyartha che. kAraNa taththAno aMta bhagavAna mahAvIranA siddhAMta "jIvo ane jIvavA do"ne AvyA sivAya sukha ke zAMti maLatA nathI. tRSNAthI vyAkuLatAnI ahisA ane aparigraha dvArA ja mUrtimaMta banAvI zakAya. vela phUlephAle che. icchAthI vadhu icchA jAge che. parigraha, bhagavAna mahAvIrano A aparigrahano siddhAMta badhA saMgraha, saMcaya, tRSNA, icchA, lAlasA, Asakti ke mohabhAva siddhAMtamAM ziramora banyo che. aparigraha e Atmasukha e badhA zabdomAM judA che paraMtu arthamAM eka ja che. A meLavavAnI cAvI che. jyAre parigraha bhavabhramaNamAM bhaTakavAnI parigrahanA ghaNA prakAra che. temAM mukhya prakAra be che. bArI che. aparigraha sAthe jato rasto mokSamaMjhIle pahoMcADyA (1) bAhya parigraha :- vagara raheto nathI. jyAre parigraha sAthe jatAM raste "NO ENTRY"nuM borDa AvyA vagara rahetuM nathI. aparigraha pUla hovAthI vyakti manamAM aDaga-nizcaya kare to saguNone khIlavyA vagara raheto nathI, jyAre parigraha durguNone tenAthI chUTI zakAya che. jaina sAdhu-sAdhvIo tenuM uttama daSTAMta Azraya ApyA vagara raheto nathI. aparigraha jIvanamAM Dagale che. tenA 9 prakAra che. (1) khetara Adi khullI jamIna, (2) ne pagale "Age baDho"no saMdeza ApatuM ane ahiMsA, acaurya, ghara Adi DhAMkI jamIna, (3) sonuM, (4) cAMdI, (5) dhana, (6) satya, brahmacarya vagere guNone vikasAvatuM jIvanane premasabhara, dhAnya, (7) dvipada eTale be pagavALA pakSI ane manuSya vagere. uSmAsabhara banAve che, jyAre parigraha avanavI rUkAvaTo UbhI (8) catuSpada eTale ke cAra pagavALA pazu, prANI vagere (9) karI jIvane AgaLa nathI vadhavA deto temaja hiMsA, jUTha, corI, gharavakharI. abrahmacaryanA sevanamAM paNa te anumodanArUpa kArya kare che Ama uparanA badhAno samAveza bAhya parigrahamAM thAya che. te bAdhaka bane che. (2) AtyaMtara parigraha : Aje jyAre vizva aNuyuddha ane paramANuyuddhanA Are AvI gayuM che, vizvanA dezo ekabIjAnA lohI pIvA tarasyA je mukhyatve sUma bAbata sAthe eTale ke mananA bhAvo thayA che tyAre A pAMceya siddhAMtonI sAdhanA jo karavAmAM Ave sAthe saMkaLAyela che. rAga-dveSa, mAyA, kapaTa, tRSNA-lAlasA to mAnavajIvana e sukha-samRddhithI bharyuM bharyuM banI jAya. vagere. Ane AtyaMtara parigraha eTalA mATe kahevAya che ke A bhagavAna mahAvIranA samagra upadezano sAra temanA A pAMceya parigraha carmacakSuthI dekhAya ne na paNa dekhAya paNa bhAva dvArA siddhAMto che. jo A pAMceya siddhAMtone duniyAnA loko potAnA anubhavI zakAya. kevaLI bhagavAna jJAnacakSuthI te joI zake che.. AcAra-vicAra ane vyavahAramAM vaNI le to duniyAmAM tenA prakAra nIce mujaba che. (1) krodha, (2) mAna, (3) mAyA, azAMtinuM nAmo-nizAna na rahe. duniyAnA dareka loko sukhI (4) lobha, (5) hAsya, (6) rati, (7) arati, (8) bhaya, banI jAya. emAMye atyAre jyAre A vizva eka (9) zoka, (10) durgachA, (11) strIveda, (12) puruSaveda, saMkrAtikALamAMthI pasAra thaI rahyuM che, sArA-narasA vacce, (13) napuMsakaveda, (14) mithyAtva. bhalAI-burAI vacce, satya-asatya vacce eka kharAkharIno Jain Education Intemational Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro khela, astitva mATeno jaMga cAlI rahyo che tyAre mahAvIranA A siddhAMto DUbatA mATe taraNA samAna rahelA che. vizvazAMti mATe A badhA siddhAMto cAvIrUpa sAbita thAya tema che. A badhA siddhAMtonI upayogitA ane mahattva joIne ja keTalAka mahAnubhAvo ema kahe che ke, 21mI sadI e jainonI sadI che. jaina dharmanI sadI che. AthI ja A badhA siddhAMtono jemAM samAveza thayelo che te jaina dharma e vizvadharma che ema nirvivAdapaNe kahI zakAya. vizvadharma ene kahI zakAya je samagra vizvamAM suMdara ane sucAru rIte saMkalana dvArA zAMtinuM sthApana karI prema ane bhAIcArAnI bhAvanA pedA kare. vaLI vizvadharma te ja hoI zake jemAM rahelA tattvo samagra duniyAnA mAnavo para ekasarakhI rIte lAgu karI zakAya. pariNAmasvarUpa maLe jagatakalyANa, vizvakalyANa. je samagra eTale ke UNIVERSEne lAgu paDe che tene ja vizvadharma kahI zakAya ane jaina dharma eTale ja vizvadharma che. eka zAyare eTale ja kahyuM che ke, talavAra kI kiMmata baDhiyA myAna se nahIM, dhAra se hotI hai, kapaDe kI kiMmata camakadAra raMgase nahIM, tAra se hotI hai, jaina dharma meM mahattva guNa kA hai, vyakti kA nahIM, isaliye to yaha vizvadharma hai, mAtra bhArata kA nahIM. (5) jaina dharmanuM svarUpa H-- anya dharmonI tulanA jo jaina dharmanI sAthe karIe to tarkavidyA, tattvajJAna, nItizAstra, gaNitazAstra, jyotiSazAstra vagere dareka kSetre jaina dharma badhAthI sarvottama ane zreSTha che. sarvajJazAsane Agamo dvArA je judI judI vAto duniyAnA loko samakSa mUkI che te tattvadarzI chatAM raMgIna, gaMbhIra chatAM masta, vAstavika chatAM saraLa vAto jANatA ema thAya che ke jainazAsanamAM zuM nathI? gulAba paNa che ane koyala paNa che. raMgIna phuvArAnI rozanI che. nirmaLa vahetA jharaNAno ninAda che ane gaMbhIra atala sAgaranuM UMDANa paNa che. samartha vidvAnonA vaktavya, darzana ane maMtavyo che to zrotAonA saMdeha ane jijJAsuonI jijJAsAnuM mizraNa paNa che. jagatanA dareka jIvone je karmarogo lAgu paDyA che tenA rAmabANa ilAja paNa che ane be ghaDImAM chadmAvasthAmAMthI kSapakazreNI mAMDI, zaileSIkaraNa karI, cauda rAjalokanI upara rahela muktisuMdarIne varanArA mahApuruSonI 271 suMdara vAto paNa che. daihika suMdarInI mohajALamAM phasAyelo mAnavI muktisuMdarIne kema meLavI zake tenA upAyo paNa che. saMgItanI masta surAvalI cheDatA zauryathI mAMDI zUrAtana Adi naveya rasathI opato dharmakathAnuyoga paNa che, to tilaka ane AInasTAInane paNa cakarAvAmAM nAkhI, bhUla-bhUlAmaNImAM sapaDAvI de tevo gaNitAnuyoga paNa che ane saMgemaramaranI adbhuta zilpakRtione Takkara lagAve tevo caraNakaraNAnuyogano jhapATo paNa che. chakAya, chadravya, navatattva, karmaprakRti, lezyA Adi dArzanika tattvanI vipulatAvALo dravyAnuyoga paNa che. tenAmAM uSAnA sarva raMgo chupAyelA che to saMdhyAnA suMdara majAnA, madamasta, killolatA raMgo paNa che. mAtAnuM vAtsalya ane niHsvArtha prema temAM lapeTAyelo jovA maLe che to pitAno mamatvabhava paNa temAM nimagna banelo dekhAya che. sarvajJa zAsananI A gahana, gaMbhIra chatAM masta vAto gaLe UtAratA AvaDe teno zvAsa sugaMdhI bane che ane bhavabhramaNarUpI ghaTamALa ghaTe che. anaMta kALanI kuMbhakarNa jevI niMdrAmAM sUtelo AtmA jo jAgI jAya to ghaDInA chaThThA bhAgamAM te Urdhvagatine AMbI jAya che. are! samaya game tevo hoya sukhano ke duHkhano, baMnemAM te samabhAve jIvI zake che. sonerI kiraNonI jema ane nibaMdha pavananI jema mAnava hasato ane malakato rahI zake che. are! dareka vakhate nRtyakAranA dehamaroDane saMvAdI zake che. guptakALanuM gAMdhAra zilpa pAmI zake che. ajanTAnA padmapANinA bhIMtacitronuM suramya sauMdarya anubhavI zake che. OMkAranAthanA rAga AlApamAM, ravizaMkaranI suMdara sitAramAM, bismillAhanI zaraNAImAM je suMdaratA-je saMvAditA-je mananI zAMti che tenAthIye anekagaNI suMdaratA- saMvAditA ane mananI zAMti jaina zAsanamAM, jaina dharmamAM ane jaina siddhAMtomAM bharelI che. AvA pAMca pAyAnA je siddhAMto che tenA viSe ApaNe vistRta rIte joyuM. A je siddhAMto che te sUkSma rIte mAnavajIvanamAM vaNI levAya to vizvamAM zAMti-prema ane karuNAnuM sAmrAjya sthApI zakAya tenA mATe bhagavAne je rIte pharamAvyuM che teno yogya prasAra-pracAra jarUrI che. jo badhuM yogya rIte thAya to vizvanI moTAbhAganI samasyAo hala thaI zake che. Ane kAraNe ja jaina dharmane vizvadharma kahI zakAya. have ApaNe jaina dharmanA svarUpane joIzuM jenAthI ApaNane khyAla Avaze ke jaina dharmamAM kevI gahana-gaMbhIra- Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 jina zAsananAM kalyANalakSI vAto samAyelI che ane te keTalI suMdara ane saraLa A tattvaciMtananA alabhya namUnA jevA jainadarzanamAM rIte rajU karavAmAM AvI che. vaLI jaina dharmanuM svarUpa kevI rIte navatattva, kALa, cha dravya, cha kAya, cha ArA, karmanI vizeSatA, A dharmane vizvadharma banAve che teno paNa AnA parathI ApaNane kevaLajJAnanI siddhi, Izvara A jagatano kartA nathI, khyAla Avaze. IzvarapUjananI jarUra nathI, mokSamArga, AgAradharma, aNagAra (6) jaina dharma svarUpa aMtargata jaina dharma, rAtribhojana tyAga, AtmAnA guNonA vikAsanI kramika avasthA arthAt guNasthAnaka, adhyAtma, AtmA, nyAya, dharma darzana : paribhASA tema ja syAdvAdanI vizada rIte chaNAvaTa karavAmAM jaina dharma darzana ati prAcIna che. purAtanakALamAM AvI che. AthI have ApaNe tenA badhA pAsAone vistRta rIte bhAratavarSamAM Arya saMskRtinA traNa dharmo hatA. A traNa dharmomAM joIe ane tenA parathI sAbita karIe ke jaina dharma kaI rIte vaidika dharma, jaina dharma ane bauddha dharma gaNAvI zakAya. jaina dharma vizvadharma che. anya dharmothI prathaku eka svataMtra dharma che. te koI jJAti nathI (A) navatattva :paNa dharma che. temAM koI paNa vyaktine, varNane, jAti, liMgane jagata zI vastu che eno vicAra karatAM be tattva mukhya ke zrImaMtAIne mahattva ApeluM nathI. koIpaNa vyakti, koIpaNa dekhAya che, te che (1) jaDa, (2) cetana. A be tattvo sivAya jAtanA bhedabhAva vinA jaina dharma aMgIkAra karI zake che. jaina saMsAramAM trIjuM tattva nathI. akhaMDa brahmAMDanA samagra padArtho A dharma e mAtra guNane mahattva Ape che, vyaktine nahIM ane be tattvomAM AvI jAya che. jemAM caitanya nathI, lAgaNI nathI eTale ja jaina dharma vizvadharmanI UMcAIe pahoMcyo che. jaina te jaDa che. tenAthI viparIta caitanya svarUpa, lAgaNIsabhara, dharma guNa niSpana che tenuM zreSTha udAharaNa e che ke bhagavAna sukha-du:khano jANa, sukha-duHkhano vedaka e cetana arthAt mahAvIranA mukhya je 11 ziSyo jene gaNadhara tarIke AtmA che. AtmA, jIva, cetana badhA ja paryAya zabdo che. oLakhIe chIe teo vedAdi zAstranA pAragAmI evA jJAnazakti AtmAnuM mukhya lakSaNa che. brAhmaNa paMDito hatA. vaLI keTalAye kSatriya rAjAo bhagavAnanA custa anuyAyI hatA. bhagavAna mahAvIranA mukhya je 10 jaDa ane cetana athavA jIva ane ajIva e be tattvonI vizeSa vyAkhyA karavAnI khAtara enA ja peTA bhAganA zrAvaka hatA teo paNa kuMbhAra ane kheDUta hatA. bhagavAnanA bIjA tattvo judA pADI tene samajAvavA jaina zAstrakAroe bahu anuyAyIomAM keTalAye vaNika to keTalAka zudra paNa hatA. pratipAdana karyuM che. ekaMdare navatattvo para jainadraSTino vikAsa che. jemaNe jaina dharmanA AvA mahAna ane udAtta svarUpane jANyA A navatattvane vizeSa samajIzuM. bAda tene aMgIkAra karyo hato. vaLI bhagavAne strI ane puruSane paNa samAna darajjo Apyo hato. bhagavAne je mukhya be (1) jIvatatva :prakAranA dharma (1) AgAradharma eTale zrAvakapaNuM. (2) bIjA badhA padArtha jevI rIte pratyakSa dekhAya che tevI rIte aNagAradharma eTale sAdhupaNuM, batAvyA temAM strI-puruSa vacce jIva pratyakSa dekhAto nathI, paraMtu svAnubhava pramANathI jANI koI ja bhedabhAva nathI rakhAyo. sAdhunI jema sAdhvI paNa zakAya che. "huM sukhI chuM", "huM duHkhI chuM" evI lAgaNI zarIra saMsAra choDI bhAgavatI dIkSA aMgIkAra karI zake che evI jaDa che mATe tene hoI zake nahIM. zarIrane AtmA mAnIe to samAnatA bhagavAne strIne ApI. bhagavAnanI keTalIye ziSyAo maheMdAmAM jJAnano prakAza kema nathI? maDadAne AtmA kema na kahI khUba ja vidvAna ane dharmamAM sAmarthya dharAvanArI mahAna zakAya? tene agnidAha kema thaI zake? maDadAne sukha-du:kha kema vidUSIo hatI. bhagavAne ema pharamAvyuM ke mokSe javAnI sparzatuM nathI? paNa vAstavikatA judI che. jJAna, icchA vagere sarakhI taka badhAne che pachI te strI hoya ke puruSa, nIca gotranA guNo mRtaka zarIramAM nahIM rahevAthI e sAbita thAya che ke hoya ke ucca gotranA, rAjA hoya ke raiyata, amIra hoya ke guNano AdhAra zarIra nathI, koI bIjuM che-ane te AtmA garIba, dharmamAM badhA ja samAna che. koI UMcu ke nIcuM nathI, che. zarIra pRthvI, pANI, bhUta samUhathI baneluM bhautika che eTale ema temaNe AcAradharma dvArA pratipAdita karyuM. e jaDa che. jema bhautika ghaTa-paTa vagere jaDa padArthamAM jJAna, Jain Education Intemational Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro icchA Adi dharmothI sattA nathI tevI ja rIte jaDa zarIramAM paNa jJAna, icchA Adi dharmonI sattA hoI zake nahIM. zarIramAM pAMca indriyo che paraMtu te indriyone sAdhana banAvanAra AtmA te indriyothI judo che. indriyo dvArA rUpa, rasa, gaMdha, sparza, zabda vagerenuM jJAna thAya che paraMtu te jJAna karAvanAra judo che. dA.ta. dAtaraDuM kApe che paNa kApanAra judo che. dIvAthI jovAya che paNa jonAra judA che. tevI rIte indriyothI rUpa, rasa vagere grahaNa karAya che paNa indriyo ane viSayone grahaNa karanAra judA che. sAdhakane sAdhananI apekSA che paNa tethI sAdhaka ane sAdhana e be eka na hoI zake. indriyo AtmAne jJAna meLavavA sahAyabhUta bane che paNa tethI indriyo ane AtmA eka na hoI zake. vaLI jenI AMkha Akasmika rIte cAlI gaI che tevA mANasane paNa teNe AMkhanI hayAtImAM je kAMI joyuM hoya te aMdha thayA pachI paNa yAda Ave ja che. indriyone AtmA mAnIe to A vAta na bane. AtmA ane indriya judA hoya to ja e zakya che. vaLI cakSuthI dekhAyelI vastuonuM smaraNa cakSunA abhAvamAM na cakSuthI thaI zake tema che, na bIjI indriyothI thaI zake tema che. eka vyaktie joyelI vastu jema bIjo mAnavI smaraNa karI zakato nathI tema cakSuthI dekhAyelI vastuone tenI gerahAjarImAM smaraNa karanAra je zakti che te AtmA che. vaLI cakSu dvArA joI zakAya che, joyA pachI sparza karavo hoya to tvacA dvArA thaI zake. Ama vastune jonAra ane sparza karanAra je eka che te indriyathI judA evo AtmA che. AtmAmAM varNa nathI tethI pratyakSa thaI zakato nathI. tethI ema na manAya ke AtmA che ja nahIM, kAraNa ke paramANu paNa carmacakSuthI joI zakAtA nathI. pratyakSa pramANa nathI chatAM anumAnathI dareka teno svIkAra kare ja che. * karmaprakRti -- evI ja rIte A jagatamAM koI sukhI to koI du:khI, koI rAjA to koI nokara, koI amIra to koI garIba, koI vidvAna to koI mUrkha, koI svarUpavAna to koI kurUpa evI vicitratAo anubhavAya che. eka mAtAnI kukSie sAthe janmelAnA kAryo; vicAra vagere paNa taddana bhinna bhinna jovA maLe che. eka vastu prApta karavA mATe eka vyakti prayatna karIne thAkI jAya to paNa na maLe jyAre bIjAne e ja vastu ApameLe maLI jAya che. A badhI vicitratAonuM kAraNa zuM? eka ja devane 10 jaNA eka sarakhI rIte bhajatA hovA chatAM pAMca sukhI hoya ane pAMca du:khI hoya. A badhuM je anubhavAya che tenA parathI karmanI sattA sAbita thAya che. karmanI sattAnA AdhAre AtmA svataH siddha thAya che kAraNa ke AtmAne sukha-duHkha ApanAra karmasamUha AtmAnI sAthe anAdikALathI saMyukta che. ene laIne AtmAnuM saMsAramAM paribhramaNa che. karma ane AtmAnI khAtrI thayethI paralokanI khAtarI karavA mATe bAkI rahetuM nathI, kAraNa ke jevA zubha ane azubha karmo prANI kare che tenA phaLa pramANe tene paralokanI prApti thAya che. zubha karmanuM phaLa zubha ane azubha karmanuM phaLa azubha maLe che. * jIvanA prakAra :-- (1) siddhanA jIva :--je ATha karmathI mukta che. jene janma-maraNa-roga-zoka-ciMtA-upAdhi, zarIra-duHkha-bhUkhaghaDapaNa vagere kazuM ja nathI. jemAM varNa, gaMdha, rasa, sparza vagere paNa nathI ane jeo muktizilAmAM birAje che, anaMtA sukhanA svAmI che tevA jIvo. (2) saMsArI jIva :--je cAra gati, covIsa daMDaka, 84 lAkha jIvAyonimAM bhramaNa kare che te. A jIvanI karmabaddha avasthA che. saMsArane vaLagelA che. saMsArI jIvanA be prakAra che. trasa-duHkhane choDI devAnI ane sukha meLavavAnI pravRtticeSTA, gaticeSTA jyAM dekhAya te trasa, sthAvara-duHkhane choDI devAnI ane sukha meLavavAnI pravRtticeSTA, gaticeSTA jyAM na dekhAya te sthAvara. 1-pRthvIkAya 2-apakAya 273 sthAvaranA prakAra sUkSma : bAjumAM batAvyA te pAMcenA sUkSma prakAra AkhA lokamAM bharelA che, carmacakSuthI na dekhAya. bAdara : mATI, paththara, kUvA, taLAva, agni, vijaLI, vAyarA, 3-teukAya4-vAukAya-5-vanaspatikAya-- vRkSa, zAkhA, prazAkhA, phaLa, phUla vagere je carmacakSuthI joI zakAya che te. basanA prakAra ekendriya--sparza. tene mAtra zarIra ja che. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 jina zAsananAM beindriya-sparza (cAmaDI), jIbha, be ja hoya. kami, porA, AkAzane alokAkAza kahevAya che. dharma-adharmane kAraNe ja jaLo, aLasiyA vagere. loka-aloka vibhAga paDe che. UMca-nIce, Aju-bAju jyAM te indriya-sparza (cAmaDI), jIbha, nAka traNa hoya. ja, cAMcaDa, sudhI dharma ane adharma baMne padArtha che te loka ane te sivAyano mAMkaDa, maMkoDA, UdhaI vagere. bhAga te aloka. caurindriya-sparza(cAmaDI), jIbha, nAka, AMkha e cAra (4) pudagala -paramANuthI laI ghaTa-paTa Adi hoya. mAkhI, macchara, DAMsa, tIDa, vIMchI vagere. pUla, atizUla, mahApUla evA tamAme tamAma rUpI padArthone paMcendriya-sparza, cAmaDI, jIbha, nAka, AMkha, kAna. pudgala kahI zakAya. saDana-galanapaDanano svabhAva pudgala dharAve che. paramANuvALA nAnA-moTA dareka padArthamAM deva : 99 prakAranA devatA tenA paryA aparyA. = 198 - = 198 paramANuono vadhAro-ghaTADo thayA kare che. EnArakI : 7 narakanA paryAptA (5) kALa -darekane kALa eTale ke samayanI khabara 7 narakanA aparyAptA = 14 che. badhA ja tene oLakhe che. navI vastu purANI thAya che. FmanuSya : 303 bheda purANI vastu jIrNa thAya che. jIrNa vastuno nAza thAya che. tiryaMca : ekendriyanA 28 vikalendriyanA 20 = 48 bAlaka jevI rIte taruNa bane pachI yuvAna thAya pachI prauDha ane pachI vRddha thAya tema bhaviSyamAM thanArI vastu vartamAna ane kula jIvanA 563 bheda thAya. vartamAnamAM thatI vastu bhUtakALamAM pravAhita thAya che. navA (2) ajIvatatva - parivartana je thAya che te kALane AbhArI che. navA pariNAma caitanya rahita jaDa padArthone ajIva kahevAya che. jaina paNa kALane AbhArI che. zAstromAM tenA pAMca bheda che. AtmA, dharma ane adharma e traNe asaMkhyAta pradeza (1) dharma gamana karatA prANIo. gati karatI jaDa dharAve jyAre AkAza anaMta pradeza dharAve AthI tene astikAya vastuone sahAya karanAra dharma padArtha che. te AkhA lokamAM kahI zakAya. kALane pradeza nathI tethI astikAya na kahI zakAya. AkAzanI jema vyApaka ane arUpI che. Ano ullekha eka A pAMceya astikAya ane kALa e badhA ja jaina darzanamAM paNa jainetara darzanamAM nathI. pANImAM pharatA mAchalAne madada mAnelA cha dravya che. A vizva je rIte Take che temAM A chA karanAra pANI, tema jaDa jIvonI gati thavAmAM paNa nimitta dravyono mahattvano phALo che. A cha dravyanA astitvane tArkika kAraNa dharma che. te nyAyasaMgata che. rIte paNa samajAvAyA che ane tenI mahattA puravAra karavAmAM AvI che. ekaeka dravya viSe vistRta carcA karavI atre - (2) adharma jainetara jagatamAM Ano paNa ullekha nathI. adharma padArthano upayoga sthiti karatAM jaDa ane jIvone asthAne che. paraMtu jagatanI racanA A cha dravyo para AdhArita che te sAbita paNa karI zakAya che. AvuM vistRta svarUpa sahAyaka thavuM te che. gati karavAmAM dharma sahAya kare che. tema sthira thavAmAM adharma sahAya kare che. hAlavuM-cAlavuM ane sthira jagatanA anya eka paNa dharmamAM darzAveluM nathI. dharma-adharmano thavuM emAM svataMtrakartA to jIva ane jaDa padArtho pote ja che. to ullekha ja nathI maLato. A draSTie joIe to jaina dharma * e vizvadharma che ema kahI zakAya. paraMtu temAM madadarUpa thanAra koI zaktinI apekSA hovI joIe, ema mAnavA sudhI vartamAna vaijJAniko paNa AvyA che. jyAre (3-4) puNyatattva-pApatad :- jaina dharma A baMne padArthone mAne che. tene kAraNe ja ghaNI badhI sArA karma puNya ane kharAba karma pApa kahevAya che. samasyAo ukelAya che. ane tene kAraNe ja jaina dharmane vizvadharma saMpatti, Arogya, rUpa, kIrti, putra, strI, dIrgha AyuSya vagere kahI zakAya. sukhanA sAdhano puNyathI zubha karmathI maLe che. jyAre enAthI (3) AkAza -AkAzamAM dizAno paNa samAveza viparIta duHkhano pahADa khaDakI denAra, pApanI sAmagrI khaDI karI thAya che. loka saMbaMdhI AkAzane lokAkAza ane aloka saMbaMdhI denAra pApa tattva e azubha karma che. jIva je pramANe karma kare Jain Education Intenational Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro che tenA pariNAme tenA phaLa svarUpa tene te te prakAranI rAmagrI upalabdha thAya che. (5) Azravatattva : AtmAnI sAthe karmano saMbaMdha thavAnA kAraNone Azrava kahevAya che. zarIranA vyApAro zubha hoya to zubhakarma baMdhAya- azubha hoya to azubha karma baMdhAya. mana-vacana-kAyAnA vyApAro ja Azrava che. manathI sAruM-kharAba ciMtavavuM, vacanathI sAruM-kharAba bolavuM ane kAyAthI zubha AcaraNa, pavitra AcaraNa ke azubha AcaraNa karavuM te. jIvane puNya pApakarma baMdhAvavAmAM mukhya prayojaka manovyApAra che. jyAre vacanavyApAra ane zArIrika kriyAo manoyogane puSTi ApanAra tarIke karmabaMdhananA hetu che. (6) saMvara tattva : manayoga, vacanayoga, kAyayogarUpI AzravathI baMdhAtA karmone aTakAvanAra AtmAnA nirmaLa pariNAmane saMvara kahe che. je ujjavaLa AtmapariNAmathI karma baMdhAtuM aTake te saMvara che. AtmAnI sthiti unnata thAya tema karmabaMdhanamAM ghaTADo thAya. kevaLajJAna thayA pachI karma baMdhAtA aTakI jAya che. (7) nirjarA tattva :~ karmabaMdhana ghaNI rIte thAya che. koI karma ati gADha, koI gADha, koI zithila to koI atizithila baMdhAya che. je ati gADha hoya tene nikAcita karma kahI zakAya. te karma avazya te rIte ja bhogavavuM paDe che. bAkInA karmo zubha bhAvanAonA prabaLa vegathI bhogavyA vagara ane bhogavyA bAda kharI paDe che tene nirjarA kahevAya che. nirjarAnA be prakAra che. (1) sakAma- kalyANa bhAvanAthI karAtI tapazcaryA, vaiyAvacca vagere sAdhanathI karmano je kSaya thAya che te ane bhogavAtA jAya tema paNa kharI jAya che. (2) akAma--vRkSanA phaLo jema samaya thAya tema vRkSa para pAke tema karma udayamAM Ave, bhogavAI jAya ane AtmA parathI kharI jAya. (8) baMdhatattva :-- karmano AtmAnI sAthe dUdha ane pANInI peThe saMbaMdha thavo tenuM nAma baMdha. karma kyAMya levA javA paDatA nathI. AkhA lokamAM tevA drazyo ThAMsI ThAMsIne bharelA che jene jainadarzana "kArmaNa vargaNA" kahe che. A dravyo rAga-dveSanA pariNAmarUpa Jain Education Intemational 275 cIkAzane lIdhe AtmAne vaLage che. AtmA asala svarUpe anaMta jJAnarUpa-saccidAnaMdamaya che. paraMtu pUrvokta karmonA AvaraNavazAt tenuM mULa svarUpa AcchAdita che. ethI enuM saMsAramAM paribhramaNa che ane bhavacakranI anekAneka viDaMbanAo tene vaLagelI che. (9) mokSatattva : nRttanarmakSayo mokSaH athavA paramAnandro muttiH arthAt sarva karmonA kSayathI prAdurbhUta thato parama AnaMda. jIvo be prakAranA che. bhavya jIvo mokSane game tyAre prApta karaze. jyAre abhavya jIvone mokSa kadI maLavAno nathI. A baMne prakAra banAvyA banatA nathI, paraMtu svAbhAvika pariNAma che. jema ke maga bAphIe to bIjA maga caDI jAya, koraDuM na caDe tevI rIte. jenI moharUpI khujalI maTI gaI che evA mukta paramAtmAone, nirmaLa AtmajyotimAMthI prakAzato je svAbhAvika AnaMda che te ja kharekhara paramArtha sukha che. AvA sukhI paramAtmAone mATe zuddha, buddha, siddha, niraMjana, parama jyoti, parabrahma vagere nAma zAstromAM ApelA che. A rIte jaina dharma aMtargata navatattvanuM svarUpa ApaNe joyuM. jemAM jIvane lagatI badhI ja bAbatono samAveza thaI jAya che. karmanuM baMdhana thavuM, te pramANe gatimAM janma thavo, zubha-azubha karmAnusAra pApa-puNyanI sAmagrI prApta thavI, jIva tenA udayamAM je pramANe bhaLe te pramANe karmonI nirjarA thavI, karmonI sAva nirjarA thaI jAya to mokSanI prApti thavI. Ama badho ja krama Ayojanabaddha rIte jaLavAI rahe che ane saraLa rIte jIva kaI rIte jagata para bhramaNa kare che tenI mAhitI maLe che. jaina dharmamAM je rIte coksAIthI, saraLa bhASAmAM chatAM koIne zaMkA na rahe te rIte navatattvanuM svarUpa batAvyuM che tenAthI AtmAnI kramabaddha avasthAnI suMdara jANakArI thAya che. jaina dharmanI AvI vizALa chatAM sUkSma, gahana chatAM saraLa, vaijJAnika chatAM tArkika rIte samajI zakAya tevI UMDANabharI zailIne kAraNe ja vizvadharma kahI zakAya. jagatanA eka paNa dharmamAM AvI cokasAIthI jIvanI avasthA varNavavAmAM nathI AvI eTale ja jainadharma ajoDa, adbhuta ane mahAna che. (B) Izvara jagatano kartA nathI : jainadarzana anusAra A jagatano kartA Izvara nathI. jagata Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 jina zAsananAM anAdithI hatuM, che ane raheze. vItarAga eTale ke jenA rAga- vratomAM chUTachATa sAthe 5 aNuvrata, 3 guNavrata ane 4 teSa saMpUrNa rIte nAza pAmyA che tevA devo nathI koInA para zikSAvratanuM yathAzakti pAlana karavuM. prasanna thatAM ke nathI koInA para roSe bharAtA. jIvanA janma samyagujJAna, samyagadarzana ane samyagucAritranA pAlana maraNa vageremAM mukhya kAraNabhUta kahI zakAya tevA tenA karmo che, dvArA, yogya puruSArtha karIne dareka AtmA mokSagAmI banI zake che Izvara nahIM. tethI ja temAM IzvaranuM pUjana tene khuza karavA mATe abhavya jIvo sivAya. mokSa meLavavA mATeno Avo cokkasa nahIM paraMtu temanA jevA banavA mATe karavAnuM che. jenA zaraNe mArga e mAtra jaina dharmanI ja deNa che ane tethI te vizvadharma che. jaIe tenA jevA thaIe. koI-koIne banAvatuM ke miTAvatuM nathI. AtmA pote karma kare che ane pote ja bhogave che (D) guNazreNI athavA guNasthAna :karmAnusAra zubha-azubha phaLa bhogave che. mokSa e koI ApatuM guNasthAna eTale guNanI avasthA, guNano kramika nathI-bhagavAna paNa nahIM. mokSa meLavavA mATe puruSArtha karavo vikAsa. jainadarzanamAM tenI guNazreNIo batAvI che. mokSamahele paDe che. jo puruSArtha yogya hoya to jIva saMsArabhramaNathI chUTI pahoMcavAnI cauda pagathiyAnI nisaraNI che. badhA eka pachI eka zake che. ema pahelA pagathiyethI caDIne chelle pagathiye pahoMce che. koI jhaDapathI to koI dhIme caDIne paNa mokSamahele pahoMce che. jyAre Ama Izvara jagatano kartA nathI te puravAra thAya che. koIka vaLI dhyAna na rAkhe to vaccethI ke uparathI gabaDI paDIne jagata to anAdithI ja hatuM. AtmA jyAre karmathI mukta bane che tyAre siddha banI lokAgre sthira thAya che, pachI tene janma pAchA nIce pahoMcI jAya che. maraNa karavAnA rahetA nathI. avatAravAdano paNa jaina dharma inkAra (1) mithyArdaSTi guNasthAnanA jIvo ajJAnadRSTi dharAve kare che temanA matAnusAra viziSTa puruSo paNa ApaNA jevA ja che, mithyASTi dharAve che. paraMtu nIcenI hadanA jIvomAM hoya che. paraMtu teono puruSArtha prabaLa hoya che. viziSTa sAdhanA, paNa kiMcit jAgRti hoya che. e apekSAe Ane ArAdhanA dvArA teo vizvavaMdanIya bane che. koIpaNa mAnavI te guNasthAna kahyuM che. mATe yogya che paraMtu te pramANeno puruSArtha hoya to. Ama A (2) sAsvAdana guNasthAnanA jIvonI samyagadarzanathI (2) baMne kAraNe paNa jaina dharmane vizvadharma kahI zakAya. jagatanA bIjA paDatI avasthAnuM nAma. khAdhA pachI UlaTI thaI gaI, dharmomAM AvI spaSTa vAto jovA maLatI nathI. svAda rahI gayo. tema samakita thayuM paNa krodha Adino (C) mokSamArga : tIvra udaya thatAM ja samakitathI paDavAno vakhata AvI - AtmatattvanI oLakhANa karavI e samyagujJAna che. je jAya che. vastu jevI che tevI vAstavika svarUpamAM mAnavI te samyagudarzana (3) mizra guNasthAna-AtmAnA eka vicitra che. tattvasvarUpa jANIne tenuM phaLa pApa karmathI pAchA haThavuM e adhyavasAyanuM nAma je satya-asatya baMne mArga para che ane e ja samyagu cAritra che. cAritra be rIte pALI zakAya. zraddhA dharAve che. paNa bhavabhramaNanA kALano cheDo baMdhAI ke aNagAradharma -pAMca mahAvrata ane chaThThA gayo che, kAraNa samakitanuM pAna karI lIdhuM che. rAtribhojanano tyAga. pAMca samiti ane traNa guptinuM-aSTa (4) avirati samyagudaSTi-virati eTale vrata. tenA pravacana mAtAnuM pAlana. strIsaMgano tyAga. potAnA AtmAne vinAnuM samyakatva eTale avirati samyagudRSTi karmarahita banAvavo tema ja bIjAne e mATeno mArga batAvavo. guNasthAnaka. AtmAnA eka prakAranAM zuddha bhAva vikAsane samyakatva kahevAya che. mokSa meLavavAnI lAyakAta sAdhanoti svaparahitakAryANi, iti sAdhuH / samyagudRSTi jIva ja dharAve che. arthAta svahita ane parahitanA kAryo je sAdhe te sAdhu. ( dezavirati-samyakatva sahita gRhasthanA vratonuM pAlana * AgAradharma -zrAvakone pALavA yogya dharma karavuM te. sarvathA nahIM amuka aMze pApakarmathI pAchA pharavuM jemAM thoDI-ghaNI chUTachATa eTale ke AgAra hoya che. tene dezavirati samyagurdaSTi guNasthAna kahe che. sAdhuoe je pAMca mahAvratanuM pAlana karavAnuM hoya che te ja Jain Education Intemational Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 277 (6) pramatta saMjati-sAdhunA mahAvratone dhAraNa karanAra, eTaluM to jarUra samajAya che ke vizvanA koIpaNa dharmamAM paraMtu pramAdanA baMdhanathI pUrNa rIte mukta nahIM thayela AtmAnA vikAsanI AvI avasthAonuM AvI saraLa rIte evA muni mahAtmAonuM A guNasthAna che. nirUpaNa karyuM jovA nathI maLatuM. mATe ja jaina dharma vizvadharma che. () apamata saMjati-pramAdanA baMdhanathI mukta thayelA (E) adhyAtma :- mahAmunivaronuM A guNasthAnaka che. sukhanA hajAra sAdhano hovA chatAM paNa mohatApanA 0 apavakaraNa-mohanIya karmano upazama yA kSaya karavA dardo marI zakatA nathI, duHkhano saMyoga khasI zakato nathI. mATeno prAraMbha A guNasthAnake che. bhavacakrano pravAsa mahAna viSama ane gahana che. sukha-duHkhano anivRtti bAdara-AgaLanA guNasthAnaka karatAM tamAma AdhAra manovRttio upara che. mahA dhanADhya vyakti adhika ujjavaLa AtmapariNAma AmAM hoya che. eTale paNa lobhanA cakkaramAM phasAvAthI du:khI raheto hoya che. jyAre ke mohanIya karmano upazama ke kSayanA mArge AgaLa nirdhana manuSya paNa saMtoSavRttinA prabhAve mana para uga nahIM vadhavAnuM thAya che. rAkhato hovAthI sukhI rahI zake che. Ama manovRttino (1) sama saMparAmamohanIya karmano upazama yA kSaya vilakSaNa pravAha ja. sukha-du:khanA pravAhanuM mULa che. eka vastu thatAM thatAM jyAre badhuM mohanIya upazAMta yA kSINa thaI ekane sukhakArI hoya jyAre bIjAne duHkhakArI hoya che. eka jAya, mAtra eka lobhano sUkSma aMza avaziSTa rahe tyAre padArtha eka vakhata rocaka lAgyo hoya tyAre bIjIvAra e ja A guNasthAnaka prApta thAya. padArtha arocaka lAgyo hoya. Ama bAhya padArtho sukha(11) upazAMta moha-pahelAnA guNasthAnakamAM mohano che. duHkhanA sAdhaka nathI paNa manovRttinA vicitra-pravAha para nI sAthe upazama karavo prAraMbhyo che tene saMpUrNa moha upazAMta thaye AdhAra rAkhe che. guNasthAnaka prApta thayuM kahevAya. rAga-dveSa ane moha e mananI vRttionA pariNAmo (1) kSINa moha-pUrva guNasthAnakamAM mohanIyano kSaya che. e traNe upara ja AkhuM saMsAracakra phare che. e tridoSane prAraMbhyo che to saMpUrNa moha kSINa thayethI A guNasthAnaka dUra karavA adhyAtmazAstra sivAya anya koI vaidaka graMtha nathI. prApta thayuM kahevAya. adhyAtma zabda "Adhi" ane "AtmA" e be zabdonA (13) sayogI kevaLI-zarIradhArIne kevaLajJAna prApta thayA samAsathI banelo che. AtmAnA zuddha svarUpane lakSa karI pachI paNa gamanAgamanano vyApAra, bolano vyApAra taddanusAra vartana karavuM e adhyAtma zabdano artha che. jaDa ane vagere rahyA hovAthI zarIradhArI sayogI kevaLI kahevAya. cetana je mukhya be tattvo che te adhyAtmanA viSayamAM pUrNa rIte yoga eTale mana, vacana ane zarIranA vyApAra. bhAga bhajave che. (14) ayogI kevaLI-sarva vyApAra-rahita, sarvakriyA durAgrahano tyAga, tattvazravaNanI icchA, saMtano samAgama, rahita. kevalI paramAtmAonA AyuSyanA aMta vakhate sAdhupuruSonI pratipatti, tattvazravaNa-manana-ciMtana, nididhyAsana, parama zukladhyAnanA prabhAve tamAma vyApArono nirodha | mithyASTino vinAza, samyagudRSTino prakAza, krodha, mAna, mAyA, thaI jAya tyAre te avasthAnuM guNasthAna A che. lobha e cAra kaSAyono saMhAra, indriyono saMyama, mamatAno parihAra, samatAno prAdurbhAva, manovRttiono nigraha, cittanI AtmAnA kramika vikAsane atyaMta vyavasthita rIte nizcalatA, AtmasvarUpamAM ramaNatA, dhyAnano pravAha, samAdhino zreNIbaddha karIne jIvanI prAthamika avasthAthI mAMDIne karmamukta AvirbhAva, mohAdi karmano kSaya ane chevaTe kevaLajJAna tathA avasthAnuM khUba ja gahana chatAM saraLa Alekhana AmAM karavAmAM mokSanI prApti. e rIte pAyAthI laIne kramazaH thatI AtmAnI AvyuM che. dareka jIva A badhI ja avasthAmAMthI pasAra thAya unnati adhyAtmazAstramAM varNavavAmAM Ave che. pachI mokSa maLe. ghaNIvAra jIva nIcenI avasthAomAMthI ja bahAra nIkaLI zakato nathI. AnuM vistRta varNana karavuM ahIMyA (F) jena AcArasaMhitA :zakya nathI. chatAM samajavA mATe je varNana karyuM che tenA parathI (1) sAdhudharma-(1) pAdavihAra pharajIyAta che. (2) Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 jina zAsananAM garama pANI pIvAnuM pharamAna che. (3) pAMca mahAvrata-pAMca paNa ema lAgyuM che ke jaina dharma e badhI samasyAonI samiti ane traNa gupti tathA rAtribhojanano AjIvana tyAga. "mAsTara kI" banI zake tema che ane eTale ja Aje jaina dharma (4) gocarI dvArA jIvananirvAha karavAno. (5) judA judA vizvadharma banI zakyo che. gharamAMthI bhikSA levAnI. (6) sAdhu mATe banAvela rasoIno (G) syAdavAda athavA anekAMtavAda :- tyAga. (7) akiMcana rahevAnuM. (8) dhAtunA pAtarA na vAparatA kASTa, mATI ke tuMbInA pAtarAno upayoga. (9) cAturmAsamAM syAdvAda e jainadarzananI, jaina dharmanI AdhArazilArUpa sthAyI-8 mAsa vihArayAtrA. (10) strIsparza varya. rahelo che. jaina tattvajJAna yAne philosophInI sArIye imArata A anekAntavAdanA siddhAMta para avalaMbita che. svAduvAda jaina (2) gRhasvadharma-(1) pAMca aNuvrata, traNa guNavrata, dharmano prANa che. jaina dharmanI koIpaNa vAta syAdvAdanI kasoTI cAra zikSAvrata dhAraNa karavAnA. (2) paramAtmAnI ArAdhanA, parathI sAMgopAMga UtarIne pachI ja kahevAmAM AvI che. A ja sAdhu-saMtanI sevA-vaiyAvacca, zAstranuM vAMcana-manana-ciMtana kAraNe dArzanika sAhityamAM jainadarzananuM bIjuM nAma anekAnta zravaNa, tapa, dAna tathA yathAzakti saMyamamaryAdAnuM pAlana. (3) darzana-syAdvAra darzana paNa che. anekAntano artha che pratyeka kaMdamULa tyAga. (4) rAtribhojanano tyAga. (5) brahmacaryanuM vastuno judA judA draSTikoNathI vicAra karavo tyArabAda ja tenA maryAdita pAlana, paravArIno-parapuruSano tyAga. viSe koIpaNa kathana karavuM. eka ja draSTikoNathI padArthanuM jaina dharma sAmAcArI ghaNI ja utkRSTa tathA kaThina rahelI avalokana karavAnI paddhatine apUrNa ane aprAmANika mAnavAmAM che. jainono aNagAradharma khUba ja kaThina che. sUryodayathI sUryAsta AvI che. anekAMtane ja apekSAvAda, kathaMcitavAda, syAdvAda sudhI ja AhAra-pANI laI zakAya pachI baMdha. pAdavihAra, kahI zakAya. te ApaNI vicAradhArAne pUrNatA tarapha laI jAya kezalocana, ukALela acitta pANIno ja upayoga, caMpalano che ane ApaNA draSTikoNane vizALa banAve che. niSedha, tapazcaryAmAM upavAsa mAtra ukALela pANI pIne, saMsAramAM jeTalA jeTalA ekAMtavAdanA AgrahI saMpradAyo AyaMbilamAM vigaItyAga, ekAsaNAmAM eka vAra ja vAparavAnuM. vaLI cAturmAsamAM ja sthiratA bAkI sAdhune mAsakalpa ane che, teo padArthanA eka aMzane arthAt eka eka guNane pUro sAdhvIne 59 divasano kalpa hoya che. duniyAmAM koIpaNa dharmamAM padArtha mAne che. tethI teo anya dharmanA loko sAthe laDatAATalI kaThina dinacaryA jovA maLatI nathI. AgAradharma paNa jhaghaDatA rahe che. potAnI vAtane ekAMtapaNe manAvavA mATe teo ghaNo ja kaThina rahelo che. anya dharmonI apekSAe temAM amuka ghaNIvAra Akramaka paNa banI jAya che paraMtu vAstavikatA e bAbatomAM AgAra hoya che, maryAdA hoya che. vihAramAM paNa che ke teo je bAbatane pUrNa mAne che te saMpUrNa nathI paNa ghaNI agavaDo veThavI paDe che. Ama A badhI bAbato pAchaLa aMzamAtra che. syAdvAda sarvadraSTi darzana che. tethI te dIrghadraSTi, sUjha-bUjha ane vaijJAnika AdhAra rahelo che jene anekAntavAdIone samajAve che ke tame kaho cho te eka kAraNe duniyAmAM paryAvaraNa, bhautikavAda, Arthika nIti vagere draSTikoNathI satya che. badhA ja draSTikoNathI nahIM. dA.ta. eka badhA para asara paDe che. jo samagra duniyAmAM jaina dharmano mATIno ghaDo laIe to-potAnA AkAranI draSTie nAzavaMta che pracAra-prasAra vadhe to paryAvaraNane lagatI ghaNI badhI samasyAo paNa potAnA mULa mATInA svarUpanI draSTie laIe to hala thaI jAya. jaina dharma jeTaluM ane jevuM dhyAna paryAvaraNanuM avinAzI che. tevI ja rIte eka puruSane laIe to-te koI paryAvaraNavido paNa nathI rAkhI zakatA, kAraNa ke paryAvaraNavid vyaktino pitA hoya, koI strIno pati hoya, koIno putra hoya, to chadmastha mAnava che jyAre jaina dharmanA praNetAo sarvajJa hatA. koInA kAkA hoya, koInA mAmA hoya, koInA phuA hoya, temanI draSTimAM bhata, bhaviSya ane vartamAna traNeya hovAthI teo koInA mAsA hoya, koInA mAlika hoya, koIno nokara hoya. paripUrNa hatA. mAtra eTaluM ja nahIM jaina dharmamAM dareka viSayanI Ama eka ja vyakti ghaNuM badhuM hoI zake. AmAM dareka loko dareka bAbatono khyAla rAkhavAmAM Avyo che te mAtra koI eka potAnI apekSAe sAcA che. paNa anekAnta mAtra eka ja deza ke pradezamAM upayogI nathI paraMtu samagra vizvamAM sukha-zAMti vyakti-svarUpa sAcuM che tema na kahI zakAya. A laukika-sthULa ane samAdhi lAvanAra banI zake che. je paNa saMzodhano thayA daSTAMta thayuM. have dArzanika daSTAMta joIe to niyatva ane che tenAthI duniyAnA vidvAna, prabuddha ane pratibhAzALI lokone aniyata e rIte joI zakAya. pratyeka padArtha nitya che ane Jain Education Intemational Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 279 jhaLahaLatAM nakSatro. anitya paNa che. dA.ta. sonAno hAra laIe to potAnA Ave che. mahAtmA gAMdhI jevA mahApuruSoe paNa tenI mukta AkAranI draSTie, vinAzI rUpathI-anitya che. potAnA mULa kaMThe prazaMsA karI che. pAzcAtya vidvAna DaoN. thomasanuM paNa svarUpa suvarNanI-dRSTie, avinAzI rUpathI nitya che, arthAt kahevuM che ke, "syAvAdano siddhAMta ghaNo ja gaMbhIra che. vastunI sonAno hAra toDAvIne sonAnI baMgaDI banAvo to AkAra bhinna bhinna sthitione te ghaNI ja spaSTa rIte prakAzita kare tarIke vinAzI paNa sonuM to rahe ja che. te dRSTie avinAzI che." Ama syAdvAda satya jJAnanI cAvI che. Aje jyAre gaNAvI zakAya. Ama suvarNa paryAyanI dRSTie anitya che, saMsAramAM cAre tarapha dhArmika, sAmAjika ane rASTrIya veradravyanI dRSTie nitya che. Ama ekanI eka vastumAM paraspara jheranI havA phelAyelI che tyAre svAvAda ja tene dUra karI zake virodhI dekhAtI niyatA ane anityatAnA guNone siddha tema che. dArzanika jagatamAM eTale ja svAvAda e zreSTha che, karanAra siddhAMta e anekAMtavAda che. jenAthI parasparanA vivAdo ziramora che, samrATa che. kalaha, irSA, anudAratA ane miTAvIne saMvAda sAdhI zakAya che. ane eTale ja jaina dharma saMkacitatA vagere doSo svAduvAdanI sAme AvatAM ja bhayabhIta e vizvadharma che. thaIne bhAgI jAya che. AthI ja ema cokkasapaNe kahI zakAya utpatti, sthiti ane laya. jaina tattvajJAna tene utpA, ke vizvamAM jyAre paNa zAMtinuM sAmrAjya prasthApita thaze tyAre dhrauvya ane vyaya kahe che. jagatanA badhA padArtho uparanA traNa te syAdvAdanA amara siddhAMta dvArA ja thaze. A vAta nizcita guNothI yukta che. have prazna thAya che ke eka ja vastumAM che, aphara che. A mATe ema kahI zakAya ke, paraspara virodhI guNo kaI rIte saMbhave? A samajavA eka sarve nayA api virodhabhUto mithaste, sambhUya sAdhu samayaM diSTAMta laIe to eka sonI pAse baMgaDI rahelI che. sonI bhAvanA manane mA va pratimA mati sarjamIna-patiqM te baMgaDIne gALIne teno hAra banAve che. Ama baMgaDIno dhanasiparanitA TaNI vinAza thayo. hAranI utpatti thaI, sonAnuM je tattva hatuM te arthAtu jevI rIte nAnA rAjAo paraspara bhale aneka to mULarUpe hayAta che ja. Ama vinAza ane utpatti kalaho ane jhaghaDAomAM paDyA hoya, paraMtu cakravartI samrATanA AkAranI ja thaI. samajavAnI vAta e ke vastu jyAre nAza ekachatra zAsanamAM teo badhA parasparanA vaira-virodhane bhUlI, pAmI tyAre ema nathI samajavAnuM ke tenA mULa tattvo nAza eka thaI jAya che. ekabIjAnI maryAdAnuM pAlana kare che. tevI pAmyA che. utpatti-vinAza sthUla svarUpanA thAya che. sUkSma rIte vizvanA badhA ekAttavAdI mata-matAMtaro bhale paraspara paramANuo kAyama rahe che, haMmezane mATe ane bIjI vastu keTalAye virodhI dRSTikoNa dharAvatA hoya, ekabIjAnA matonuM sAthe bhaLI jaIne navA svarUpone sarje che. e ja rIte sat khaMDana karatA hoya, paraMtu syAdvAdarUpI cakravartInA zAsanamAM ane asatunA saMbaMdhamAM paNa anekAMtavAda che. dareka vastunuM teo badhA ja ekabIjAnuM sanmAna kare che, zAMti dAkhave che astitva potAnI sImAmAM che. sImAnI bahAra nathI. potAnuM ane satyanI sAdhanAmAM tatpara banI jAya che. svarUpa potAnI sImA che. bIjAnuM svarUpa potAnI sImAnI bahAra che. jo pratyeka vastu. pratyeka vastunA svarUpe sata thaI (1) bhagavAna mahAvIra-jaina dharmanI amara bheTa jAya to saMsAramAM koI vyavasthA ja na rahe. dUdha-dUdhanA samanvaya :- rUpamAM satuM hoya, dahInA rUpamAM paNa sat hoya, chAzanA bhAratamAM dArzanika vicAradhArAno jeTalo vikAsa thayo che rUpamAM satu hoya, pANInA rUpamAM paNa satuM hoya to pachI eTalo anyatra kyAMya thayo nathI. bhArata varSa e judA judA dudhanA badalAmAM dahIM, chAza ke pANI koI paNa vyakti laI darzano ane dArzanikonI janmabhUmi che. ahIM bhinna bhina zake-ApI zake. paNa yAda e rAkhavAnuM ke dUdha-dUdhanA darzano dvArA bhinna bhinna vicAradhArAo koIpaNa prakAranA svarUpamAM ja satu che. dahIM vagerenA rU5mAM nahIM kAraNa ke pratibaMdha ke avarodha vinA phUlI-phAlI che. jo bhAratanA badhAM potAnuM rUpa sat che, paranuM rUpa asat che. ja prAcIna darzanono paricaya ApavAmAM Ave to eka daLadAra Ama dArzanika jagatamAM syAdavAda samrATa che. dArzanika graMtha taiyAra thAya. paNa TUMkamAM joIe to bhAratamAM vikaselA jagatamAM A amara siddhAMtane ghaNo ja UMco siddhAMta mAnavAmAM mukhya pAMca dArzanika vicAro ApaNe joIe. bhagavAna Jain Education Intemational Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 jina zAsananAM mahAvIranA samayamAM paNa A darzanonuM astitva hatuM ane Aje (3) karmavAda :- paNa ghaNA loko e darzanonA vicArone mAne che. A pAMca A bhAratanI eka prabaLa dArzanika vicAradhArA che. darzano nIce pramANe che. (1) kALavAda, (2) svabhAvavAda, (3) karmavAdIonA mata pramANe kALa, svabhAva, puruSArtha vagere badhu karmavAda, (4) puruSArthavAda, (5) niyativAda. ja tuccha che. saMsAramAM sarvatra karmanuM ja ekacakrI zAsana che. eka A pAMceya darzanonI vicAradhArAmAM paraspara bhayaMkara mAtAnA udarathI be bALako janme che temAM eka atyaMta saMgharSa che. pratyeka ekabIjAnA matonuM khaMDana kare che ane potAnA buddhizALI hoya to bIjo taddana mUrkha hoya che. baMnene vicAro dvArA ja kArya siddha thaI zake tevo dAvo kare che. paraMtu vAtAvaraNa, sthiti, uchera, ghara badhuM ja sarakhuM maLyuM hovA chatAM A badhAne vyavasthita samajIe to ApaNane khyAla Ave che bheda zA mATe ? A bhedanuM kAraNa karma che. ekane mAgavA chatAM ke ekeya matano e dAvo sAco nathI. Ane pariNAme jaina maLatuM nathI bIjo rojanA 1000-1200 kharcI nAkhe che. dharmamAM samanvayavAdano vikAsa thayo. je saMpUrNa rIte samajI ekanA zarIra para paheravA pUratA kapaDA paNa nathI jyAre zakAya che. A badhI vicAradhArAone eka pachI eka TUMkamAM bIjAno pAlatu kUtaro paNa makhamalanI gAdImAM ALoTe che. joIe to, kapaTI, daMbhI, prapaMcI evA durjano lahera kare che jyAre saraLa, dharmI, nikhAlasa evA sajjano badhethI tiraskRta thAya che. mATe (1) kALavAda :- ja vidvAnoe kahyuM che ke, ghaNuM ja prAcIna darzana che. kALane khUba ja mahattva Ape madanA varSano mataH arthAtu karmanI gati ati gahana che. AnA mate je paNa kAryo saMsAramAM thaI rahyA che te badhA che ja kALanA prabhAve thayA che. kALa vinA svabhAva, karma, puruSArtha ane niyati kazuM paNa karI zakatA nathI ema mAne che. koI (4) puruSArthavAda :vyakti pApa kare ke puNya tenuM phaLa tarata maLatuM nathI. samaya A vAdanuM paNa saMsAramAM ghaNuM ja mahattva che. AvyuM ja sAruM ke kharAba phaLa maLe che. eka bALakano janma puruSArthavAdanA darzanane Aja sudhI janatA samajI nathI ane teNe thAya, tene calAvavAno ke bolAvavAno prayatna karo. te nahIM bole karma, svabhAva, niyati vagerene mahattva ApyuM che. paNa A ke nahIM cAle paraMtu yogya samaya AvatA te cAlaze ane vAdavALAnuM kahevuM che ke puruSArtha vinA saMsAranuM koI paNa kArya bolaze. Ama kAlAnusAra badhA kAryo thAya che. kALano mahimA saphaLa thaI zakatuM nathI. kerInI goTalImAM kerI utpanna karavAno mahAna che tema A darzana mAne che. svabhAva che paraMtu puruSArtha karyA vinA Ama ne Ama koThImAM rAkhelI goTalImAMthI AMbAnuM jhADa taiyAra thaI zakaze? karmanuM (2) svabhAvavAda : phaLa paNa zuM puruSArtha karyA vinA Amane Ama hAtha para hAtha A darzana paNa jevuM tevuM nathI. potAnA samarthanamAM te rAkhI besI rahevAthI maLI jaze? mANase je kAMI paNa pragati paNa ghaNA sArA tarka upasthita kare che. svabhAvavAdanuM kahevuM che karI che te puruSArthanA prabhAve ja. Ajano mAnava AkAzamAM ke saMsAramAM je kAryo thAya che te vastuonA potAnA svabhAvanA UDe che, pANImAM tare che, caMdra sudhI pahoMcyo che. aNubomba prabhAvathI ja thaI rahyA che. svabhAva vagara kALa, karma, niyati banAvyo che. A badho puruSArtha nathI to zuM che? eka mANasa kAMI na karI zake. lImaDAnA vRkSane ghI-goLanuM siMcana kare to ghaNA divasano bhUkhyo hoya tenI sAme mIThAIno thALa mUko, paNa zuM te mIThuM-madhura bane che? dahIMne valovavAthI ja mAkhaNa are! baTakuM tenA moDhAmAM mUko paNa jo te cAvIne khAze nahIM, nIkaLe che. pANIne valovavAthI nahIM-kAraNa ke dahIMmAM ja gaLe UtAraze nahIM to tenI bhUkha bhAMgaze kharI? Ama paraSArtha mAkhaNa ApavAno svabhAva che. agnino svabhAva garama che. ja mahAna che tema teo mAne che. pANIno svabhAva zAMta che. sUrya prakAza Ape che-divasa ugADe (5) niyativAda :- che jyAre caMdra zItaLatA arpe che. rAtri lAve che. Ama pratyeka vastu svabhAva pramANe kArya kare che tema A matanuM mAnavuM che.' A : A darzana thoDuM gaMbhIra che. prakRtinA aTala niyamone niyati kahe che. tenA pramANe je kAryo thAya che te niyatinA Jain Education Intemational Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro AdhAre thAya che. sUrya pUrvamAM ja zA mATe Uge che, pazcimamAM kema nahIM? pakSIo ja kema UDI zake che? mAnavI kema nahIM? ghoDA, gadheDAne cAra paga ja zA mATe, be paga kema nahIM? A badhAno javAba e rIte ApI zakAya ke prakRtino niyama aTala che. temAM pheraphAra na thAya ane thAya to pralaya thaI jAya. koI vyavasthA ja na rahe. Ama A matAnusAra niyati AgaLa bIjA badhA ja siddhAMta tuccha che ema teo mAne che. bhagavAna mahAvIre A ekAMtavAdanA saMgharSanI samasyAne UMDANathI samajIne tenA samAdhAnarUpe saMsAranI samakSa eka samanvayanI vAta mUkI che. je vAta saMpUrNataH satya para AdhArita che. bhagavAna mahAvIre je samanvayavAda mUkyo che te kaI rIte kArya kare che te joIe to-- * bhagavAna mahAvIre A pAMceya mukhya ekAMtavAdonA saMgharSane TALavAnA samAdhAnarUpe samanvayavAdanuM ciMtana rajU karyuM che. A vAda mujaba AgaLa batAvelA pAMceya vAda potapotAnI rIte barAbara che. paraMtu koIpaNa kArya A pAMceya vAdomAMnA eka ja vAdathI thAya tevuM banatuM nathI. kadAca eka vAdanI mukhyatA hoI zake. arthAt eka vAdano hisso 80% hoya to bIjA cAra vAda 20%mAM AvI jatA hoya, paNa mAtra eka ja vAdathI kArya siddha thatAM nathI. saMsAramAM je koI paNa kAryo thAya che te A pAMceyanA samanvayathI thAya che. koI eka ja vAda potAnA baLa para ja kArya siddha karI zake tevuM na banI zake. AthI je vicakSaNa ane buddhimAna manuSyo che temaNe koI eka ja vAdano durAgraha choDIne badhAno samanvaya karavo joIe. samanvayavAdanA upayoga vagara kAryanI siddhi mAnavAmA saMgharSo ja pedA thaze. samanvaya vagara kAryanI saphaLatA saMbhavI ja na zake. bhagavAna mahAvIranI A vAtane ApaNe tArkika dRSTAMta dvArA samajIe to-- eka mALI jyAre potAnA bagIcAmAM kerInI goTalI vAve tyAre ema samajI zakAya ke goTalAno svabhAva che vRkSa utpanna karavAno, kerI utpanna karavAno. paraMtu te TeM jo goTalAne ropavAno ane ropyA pachI rakSaNa karavAno jo puruSArtha na karIe to zuM thAya? ropyA pachI paNa te bIjetrIje divase UgI nahIM jAya tene UgavA mATe pUrato TAIma joIze ane tenA para phaLa to traNa-cAra varSa pachI Avaze Ama nizcita kALa paNa temAM jarUrI che. vRkSa UgyA pachI - . 281 ane amuka nizcita samaya thayA pachI paNa jo zubha karma anukULa nahIM hoya to te jhADa para phaLa nahIM paNa Ave, athavA kadAca evuM paNa bane phaLa AvyA bAda te phaLamAM jIvAta paDI jAya. ane e rIte badhuM barAbara pAra UtarI jAya to AMbAmAM kerI AvavI e to prakRti che niyati che, teno koNa inkAra karI zake? Ama pAMceya vAdano samanvaya A kArya siddha karavAmAM darzAvyo che. A bAbata parathI samajI zakAya che ke samanvayavAda e vastutaH jagatane satyano prakAza arpe che. samanvayavAdanA abhAvamAM saMgharSa ane samasyAo ja che jyAre samanvayavAdathI samAdhAna ane saMvAditA jovA maLe che. vizvamAM Aje cArebAju saMgharSa-samasyAo-verajhera- jaDatA ane jIda jovA maLe che. jenA kAraNe keTalAye prazno UbhA thAya che. lIdhI vAta koI mUkatuM nathI. potAnI vAtane sAcI manAvavA AkAza-pAtALa eka kare che. jene kAraNe sarjAya che aneka samasyAo. samanvayavAda dvArA samagra vizvanuM kalyANa thaI zake tema che kAraNa ke tenAthI thAya che samAdhAna, sarjAya che saMvAditAnuM vAtAvaraNa. A badhI bAbatone jemAM sthAna maLyuM che te che jaina dharma ane eTale ja jaina dharma e vizva dharma che, tenI nA koNa kahI zake? are! AkhI ye duniyAnA vicakSaNa vidvAno eTale ja ema mAnatA thayA che ke jaina dharma jeTalo sUkSma, UMDANabharyo, gahana chatAM saraLa, jenAthI AkhAye vizvanuM kalyANa thaI zake tevo UMco dharma ekeya A duniyA para nathI. (7) jaina dharma vizvadharma che-te zA mATe vizvadharma banyo tenI vizeSatAo :-- jaina dharmanI anya dharmonI sAthe tulanA karIe to mAtra jaino ja nahIM paraMtu jainetaro, bauddhiko ane vidvAno paNa kabUle che ke jaina dharma e zreSTha dharma che. vartamAna samayamAM saMdezAvyavahAranA sAdhanomAM jabaradasta krAMti AvI che. jene kAraNe vividha dharmono judA judA dezomAM pracAra thAya che. loko judA judA dharmonA paricayamAM AvI tenA vividha tattvo viSe jANI le che ane pachI tulanAtmaka abhigamathI dareka dharmone jue che. AvA tulanAtmaka abhyAso dvArA e sAbita thayuM che ke jaina dharma e kharekhara vadhAre maulika, svataMtra, suvyavasthita, dIrghadRSTivALo ane vizvakalyANanI bhAvanAvALo www.jainelibrarv.org Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 jina zAsananAM che. temAM koI eka vyakti ke samUhanA ja kalyANanI ke (4) sarvajJa dvArA prarUpita tethI siddhAMto vikAsanI bhAvanA nathI paNa samaSTinA vikAsanI bhAvanA temAM traNe kALe satya :- mUrtimaMta thAya che. jainonA deva arihaMta ane siddha che. Agama jaina dharmano (1) ahiMsA e jaina dharmano pAyo che : AdhAra che. munivaro ane sAdhvIo dvArA dharmano pracAra-prasAra dareka dharmamAM ahiMsAne oche-vatte aMze mahattva apAyuM thAya che. dharmanuM svarUpa je batAveluM che te anaMtakALe paNa sarakhuM che. muslimo potAnA jAtabhAIne cAhavAnuM kahe che. isAIo ja hoya, kAraNa kevaLajJAna thAya pachI ja tIrthakara dharmanI prarUpaNA karuNAne prAdhAnya ApIne mAnavamAtrane cAhavAnuM kahe che. kare mATe traNe kALe satya ja hoya. temAM pramANabheda hoI zake vaidika dharmanA anuyAyIo mAnava, gAya dvArA pazu ane paNa svarUpabheda na hoI zake. eka kALacakramAM 48 tIrthakara thAya. tulasI dvArA vanaspatine cAhavAnuM kahe che. jyAre jaina dharma badhA sarakhuM ja prakAze. RSabhadevasvAmIe je prakAzya te ja mAnava-pazu-pakSI-pRthvI-pANI-agni-vAyu-vanaspatine ja bhagavAna mahAvIrasvAmIe paNa prakAryuM. A ja dharmanI mahAna vizeSatA che. nahIM paraMtu sUkSma jaMtuone suddhA abhayadAna ApavAnuM kahe che. jIvo ane jIvavA do" ja nahIM paraMtu "marIne ya jIvADo" (5) avatAravAdano inkAra :e jaina dharmanuM sUtra che. DaoN. rAjendraprasAde kahyuM che ke-"khata jaina dharma avatAravAdano namratApUrvaka inkAra karatAM anya jinsI bhI gharma meM hiMsA siddhAMta aa pratipAvana samajAve che ke AtmA jyAre karmothI mukta banI jAya che tyAre DUtanI sattatA se nahIM mitatA jyAre gAMdhIjIe kahyuM che siddha banI jAya che, pachI te AtmAne janma-maraNa karavA paDatA ke-hiMsA vega savase madana mora dha vivaraNa karyuM nathI. vaLI tIrthakara jevA mahAna AtmA thavA mATe paNa A ja mahAvIrane rI karatuta kriyA dai nyUyorkanA vidvAna pro. remanDa jagatamAM AtmAo viziSTa, sAdhanA-ArAdhanA-puruSArtha karI pAIpara kahe che ke- nosora OM nAte meM nainadharma . tIrthakara bane che. temAM dunyavI bAbato mahattvanI nathI paraMtu adhyAtmavAva, tyA gIra hiMsA mAri siddhAMto vA vA Atmika guNo ane AtmabaLanI vizeSa jarUriyAta che. hI Adara karatA hU~ / (6) jaina sAhityamAM dareka zAkhAono samAveza :(2) prAcInatA : samagra vizvanA traNa lokanuM, vaidakanuM, khagoLanuM, vijJAnanuM, anya dharmo ane saMskRtinI sarakhAmaNIe bhAratIya vAstunuM, gaNitanuM, bhUgoLanuM, jayotiSanuM ke kALanuM dareka saMskRti atyaMta prAcIna gaNAya che. tenA pAyA ke AdhArasthaMbha viSayanuM vistRta chaNAvaTa dvArA suMdara jJAna jaina sAhityamAMtarIke jaina sAhitya-jaina dhArAne gaNAvI zakAya. tenI AgamomAM maLI Ave che. mATe ja ema kahevAya che ke vizvamAM prAcInatAne siddha karatAM keTalAya pramANo maLe che. saMsAra je che te badhuM ahIMyA maLI Ave che. mAtra eTaluM ja nahIM anAdi-anaMta che tema jaina dharma paNa anAdi anaMta che. dhruva, bhASAno, lipino, sAhityano itihAsa koI saMskRti pAse nathI nitya, zAzvata ane sarvajJoe upadezelo che. tevo jaina saMskRtimAM jovA maLe che. saMskRta, prAkRta, ardhamAgadhI, apabhraMza vagereno itihAsa jaina dhArAmAM che. itihAsa ane (3) jena dharma guNaniSpanna nAma : saMskRtimAM khUTatI sAmagrI jaina sAhityamAM maLe che. jagatanA mukhya dharmo je te mukhya vyaktinA nAmathI (7) anekAMtavAda athavA syAdvAda :jAhera thayelA che. jema ke khristI dharma isu khristanA nAmathI, zaiva dharma zivanA nAmathI, vaiSNava dharma ne viSNunA nAmathI, bauddha eka ja vastune, vicArane ke vyaktine anekavidha dharma gautama buddhanA nAmathI, jarathostI dharma jarathuSTanA nAmathI, abhiprAya ane dRSTikoNathI jovA, vicAravA ane mUlavavAnI muslima dharma mahaMmada payagaMbaranA nAmathI pracAra pAmyA che paddhati che-anekAMtavAda. satyano anubhava pote ja karavAno che. paraMtu jaina dharmanI vizeSatA e che ke temAM koI eka vyaktinuM uchIno anubhava satyano sAkSAtkAra karAvI zake nahIM. Aje nAma nathI. rAga-dveSane jIte te jina ane jina vaDe prarUpelo- dharmamAM saMpradAyonI je sUgALavI divAlo UbhI thaI che. deza kahevAyelo dharma te jaina dharma. ane samAja samasyAonI bhIMsamAM ribAya che, tyAre Jain Education Intemational Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 283. jhaLahaLatAM nakSatro anekAMtavAda ja A tamAma samasyAonuM samAdhAna che. jaina (10) jaina dharmanI tIrtha vyavasthA :dharmanuM vizvane A AgavuM ane anokhuM pradAna che. jaina dharmanA cAra tIrtha khAvyA che(1) sAdha (2) AInsTAInano sApekSavAdano siddhAMta A vicAradhArAne hora sAdhvI, (3) zrAvaka ane (4) zrAvikA. AgaLa je AgAra mAre che. visaMvAditAmAM saMvAditA ane vaimanasyamAM paNa prema dharma ne aNagAradharma batAvyo che, varNana karyuM che te anusAra zodhI ApavAnI A AgavI ane anokhI daSTi che. dharmapAlana karavAnuM hoya che. paraMtu dharmanuM pAlana kharekhara kaThina (8) Izvarano kartAdharmano inkAra : rahela che. jaina dharmanA niyamo ghaNA ja kaDaka ane vaijJAnika anya dharmo mAne che ke A duniyA Izvare banAvI che, AdhAra para racAyelA che. vaLI jaina dharmamAM paryAvaraNanuM paNa ne Izvara ja calAve che. nyAyadarzananA mate sArA-kharAba karmonuM khUba ja dhyAna rakhAyuM che. jo vizvamAM jaina dharmano phelAvo yogya phaLa IzvaranI preraNAthI maLe che. yogadarzanamAM Izvarane ja rIte thAya, pracAra-prasAra vadhe ane loko dharmAnusAra pAlana kare adhiSThAtA mAnavAmAM AvyA che. jyAre jaina darzana IzvaranA to paryAvaraNane lagatI gaMbhIramAM gaMbhIra samasyAo paNa hala kartApaNAno spaSTapaNe inkAra kare che. te mAne che jagata thaI jAya. zrAvako ane sAdhuonuM jIvana temanA kAryo evI rIte goThavAyelA che jemAM Dagale ne pagale paryAvaraNanuM rakSaNa anAdi-anaMta che. teno AraMbha paNa nathI ne aMta paNa nathI. tema ja saMvardhana thaI zake. zrAvakone paNa amuka rIte ja vyavasAya je paNa thAya che te karmane AdhAre thAya che. ane dhaMdho karavAnI chUTa che jemAMthI paryAvaraNane AMca sarakhI (9) karmanA siddhAMtanuM pratipAdana : na Ave. karmavijJAna e jainadarzananI A jagatane anupama ane (11) AcAradharmanuM viziSTa prarUpaNa - adbhuta dena che. vizvano eka paNa prazna evo nathI jenuM jaina dharma e mAtra upadeza ja ApI jANe che ke yogya samAdhAna karmavijJAna dvArA zakya na hoya. jainadarzanamAM salAha-sUcano ja kare che evuM nathI. jaina dharma e AcArapradhAna jJAnAvaraNIya-darzanAvaraNIya Adi ATha karmo, tenI vividha che. je tame bIjAne kaho cho te pahelA tame pote Acaro, pachI prakRtio ane tenA sArA-mAThA phaLonuM suMdara, vyavasthita ane ja teno bIjAne upadeza Apo. vaLI jaina sAdhuonuM jIvanabArIkAIthI nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. karma sAthe saMbaMdha dinacaryA ghaNI ja kaThina jovA maLe che, temAM chUTachATa cAlatI dharAvatA saMkhyAbaMdha praznono yuktiyukta, spaSTa, vistRta ane nathI. bhagavAnanI AjJAnuM pAlana e ja jIvana, anyathA mRtyu, vizada khulAso karavAmAM Avela che je anya koI darzanamAM ke evI jaina sAdhuonI tatparatA jovA maLe che. ApaNe A ja dharmamAM jovA maLato nathI. nibaMdhamAM AgaLa carcA karI gayA chIe ke temanA jIvanamAM jIva athavA AtmAnI sAthe karma kevI rIte coMTe che tenI temaNe kevI rIte dinacaryA pALavAnI hoya che. pharIthI e vAta jadI jadI avasthAo, tenuM pramANa kevuM ane keTaluM hoI zake, na doharAvatA. TUMkamAM kahIe to AtmAnA ane samAjanA kaI rIte coMTelA karmone UkhADIne pheMkI zakAya, kevI rIte karmonuM utthAnanuM virala kArya karanAra vibhUtio mAtra ne mAtra jaina baMdhana aTakI zake, karmono kartA ane bhoktA AtmA pote che. dharmamAM ja jovA maLe che. jagatano koIpaNa dharma evo nathI pote jevAM karmo bAMdhelAM hoya tevAM ja phaLo potAne bhogavavAM jyAM AvA kaThina chatAM utkRSTa dharmanuM AvuM suMdara rIte pAlana paDe che. jema Aga vinA dhumADo nahIM tema karma vinA phaLa nahIM, thatuM hoya. e sanAtana satya che. je karmanA A siddhAMtane samajI le che te kadI duHkhI thato nathI. kaparI paristhitimAM paNa praphullita rahe (12) lokottara parva :- che. jIvana jIvavAnI kaLA A karmano siddhAMta zIkhave che. jIva duniyAnA badhA ja dezomAM tahevAronuM AgavuM mahattva karma kare che tethI janmamaraNanA cakkaramAM bhame paNa che. jo jIva raheluM che. tahevAro e je te dezanA lokonI saMskRtinuM pratibiMba karma na bAMdhe ane AtmA para lAgelA tamAma karmone dUra karI pADe che. bhAratamAM paNa ghaNA tahevAro ujavAtA jovA maLe che zake to te janma-maraNathI mukta banI jAya che. mokSamAM pahoMcI mATe tene tahevArono deza paNa kahe che. bhAratamAM judA judA zake che. dharmo rahelA che. te dareka potapotAnA parvo ujavatA jovA maLe Jain Education Intemational ation Intermational Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 che. paraMtu badhA ja tahevAronI ujavaNImAM eka vAta najare caDe che ke temAM moja-zokha, AnaMda-pramoda ane indriyone poSavAnI pravRtti karavAnI hoya che. dA.ta. khristIo nAtAlamAM nAca-gAna kare ane khANI-pINI dvArA ujave che. hiMduo divALImAM gharane sajAve, navA kapaDA pahere, mevA, miSTAnna vagere dvArA ujavaNI kare. musalamAno rojA kare paNa savArathI sAMja kazuM khAyapIe nahIM paNa sAMja pachI cAlu thaI jAya. vaLI amuka tahevAromAM meLA bharAya che. jemAM haravA-pharavAnuM ne mojamastI karavAnI evuM ja jovA maLe che. jyAre jainonA tahevArone paryuSaNa parva tarIke ApaNe oLakhIe chIe. temAM AtmAne unnata-zAMta ane pavitra kevI rIte banAvavo tenI ja vAta che. haravA-pharavAne, khAvA-pIvAne temAM prAdhAnya nathI apAtuM. sAmAyika, pratikramaNa, upavAsa, pauSadha, AyaMbila, ekAsaNA vagere dvArA AtmAne sthira karavAnI vAta che. zakti, samaya ane saMpattino durvyaya aTakAvI sva ane paranA kalyANamAM teno sarvyaya karavAnI vAta che. dayA-kSamA-karuNA vagere AtmAnA mULa guNa che tene vikasAvavAnI vAta che. paryuSaNa parva, mahAvIra janmakalyANaka, jJAnapaMcamI, AyaMbila oLI ane saMvatsarIne jaino tapa, tyAga ane aMtaranA ullAsathI ujave che. sAdAI ne saraLatAne prAdhAnya ApavAmAM Ave che. (13) mRtyu eka mahotsava :-- janma ane . mRtyu e sanAtana satya che. mRtyu vividha prakAre thAya paNa jaina dharmamAM--darzanamAM mRtyunA be prakAra batAvavAmAM AvyA che. (1) akAma maraNa-icchA vinA, raudra dhyAna karatAM, azubha dhyAne maravuM te ajJAnInuM maraNa che, akAma maraNa che. je jIvane durgatimAM dhakele che, saMsAra vadhAre che. (2) sakAma maraNa--jyAre vividha prakAranI sAdhanA-ArAdhanAthI mRtyune sAmethI nimaMtraNa ApIne, vadhAvIne maravuM te sakAma maraNa. tenAthI jIvanI sadgati thAya che. paritta saMsArI bane che, ane mokSanI najIka pahoMce che. AjIvana anazana ArAdhanA dvArA AkhA jIvana daramiyAna karelA pAponuM prAyazcitta karI, cAreya AhArano tyAga karI, jagatanA sarva jIvone khamAvI, zarIranuM mamatva dUra karI, cAra zaraNA aMgIkAra karI koIpaNa jAtanI ciMtA ke hAya-voya vinA mRtyune bheTavuM e samAdhi maraNa che. paMDita maraNa che. AvuM mRtyu e mRtyu nathI paNa mahotsava che. adbhuta ane apUrva lhAvo jina zAsananAM che. dareka jaina je vAstavamAM AcAre jaina che te zrAvaka hoya ke zrAvikA, sAdhu hoya ke sAdhvI darekanI aMtaranI icchA hoya che ke tenuM mRtyu saMthArA sahitanuM paMDitamaraNa hoya. (14) samatA dharmanuM pratipAdana :~ jaina dharma UMca-nIca, zreSTha-zUdra vagere janmathI nahIM paraMtu karmathI mAne che. jenA karma zreSTha hoya te janmathI zUdra hoya to paNa mahAna che. jyAre janmathI ucca kuLamAM janmelo hoya paNa tenA kAryo nIca hoya to te zUdra ja che. vaLI jaina dharma tenA AcAra pramANe je svIkArI zake, pALI zake te aMgIkAra karI zake che. temAM jJAtibAdha nathI hoto. bhagavAna mahAvIranA 11 gaNadhara brAhmaNa hatAM. metArya muni harijana to rikezI muni cAMDAla hatA. bhagavAnanA anuyAyI moTAbhAganA rAjAo kSatriya hatA. vaLI strI ane puruSane paNa samAna darajjo ApavAmAM Avyo che. strIne paNa mokSanI adhikArI batAvI che. Ama samatA dharmanuM pratipAdana mAtrane mAtra jaina dharmamAM ja jovA maLe che. koI dharma strIne nIcI gaNe che, to koI dharmamAM vaLI janma AdhArita ja sthAna maLe che. Ama jaina dharma e rIte paNa gauravazALI che. (15) karuNA, zAkAhAra, rAtribhojana tyAgajaina dharmanI amUlya dena :-- jaina dharma mAMsAhArano kaTTara virodha kare che. jaina dharma mAne che ke dareka jIvane jIvavuM game che, maravuM koIne gamatuM nathI. jIva mAtra pratye karuNA ane maitrIbhAva tathA dareka jIvone abhayadAna e jaina dharmano pAyAno siddhAMta che. tamane je nathI gamatuM te tame koIne mATe paNa na karo ema te mAne che. anya dharmo mAnavane na mAravAnuM kahe che. paraMtu pazu-prANIo pratye dayAbhAva nathI rAkhatA, teno bhagavAnane bhoga dharAve che. vaLI mAMsAhArane kharAba mAnatA nathI. eka jaina dharma ja evo che je mAMsAhArane narakanuM dvAra mAne che. vaLI mAMsAhAra niSedhanuM sauthI prAcIna pramANa paNa jaina sAhitya ane jaina paraMparAmAM ja jovA maLe che. vaLI zAkAhAramAM paNa mItAhAra ane kaMdamULatyAga e vizvanA koIpaNa dharmamAM nahIM hoya. rAtre bhojana karavAthI tabiyata bagaDe che tethI zrAvako ane sAdhuone to rAtribhojana tyAga bhagavAne pharamAvyo ja che paraMtu have to DokTaro paNa kahe che ke rAtre bhojana karavuM joIe nahIM. sUryaprakAzanI hAjarImAM jamavuM e ja zarIra mATe Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. 285 sAruM che. pAcanazakti rAtre maMda thavAthI, rogonA bhoga banAya atyaMta ThaMDImAM rAkhI zIta pariSaha levo, kapaDAM na paheravA e che tema prayogo dvArA sAbita thayuM che. rIte TADha-tapano pariSaha sahana karavo, loca karavo. (16) sAdhanAmArgamAM ekAMgIpaNAno svIkAra :- (2) AtyaMtara tapa :-bAhya tapanI jema atyaMta kaSTa zarIrane toDI nAkhe che. jyAre atyaMta sukha AtyaMtara tapanA paNa cha prakAra che. AtyaMtara tapa karavuM ghaNuM zarIrane ezaArAmI banAvI nirmAlya ane mAyakAMgala banAvI ja kaThina che, kAraNa ke temAM mananA bhAvo para kAbU meLavavAno de che. A baMne vacceno madhyamamArga jaina dharma svIkAre che. hoya che. mana para, indriyo para saMyama rAkhavAno hoya che. jo sAdhanAmArgamAM kaSTanI sAthosAtha sukha-zAMti barakarAra rahe te AtyaMtara tapa suMdara rIte thAya to karmonA gaMjanA gaMja baLI rIte dharmamArga batAvAyo che. tevI ja rIte nAnAthI mAMDIne moTA jAya. AtyaMtara tapanA prakAro paNa TUMkamAM joIe to :- dareka karI zake tevA anuSThAno mAtra jaina dharmamAM jovA maLe * prAyazcitta-duSkRtya karyuM hoya teno hRdayathI che. A mATe ApaNe jaina dharmano tapamArga kevo che te joIe pazcAttApa karavo ane pharIthI tevuM kArya na thAya teno khyAla to tapanA be prakAra batAvyA che. rAkhavo. (1) bAhya tapa-bAhya tapanA cha peTA prakAra rahelA vinaya-sAdhu-saMtono, vaDIlono, mAtA-pitAno che. bAhya tapa dvArA zarIrane khUba ja kaSTa ApavAmAM Ave che. vagereno vinaya karavo, sevA karavI tema ja temane koIpaNa Ama te lokomAM tapasvI tarIkenuM birUda paNa meLavI zake che. jAtanI takalIpha na thAya tenuM dhyAna rAkhavuM. nAnA moTA dareka paraMtu jo aMdaranA kAma-krodha-moha-irSA vagerene na jItyA sAthe premathI vartavuM, gusso na karavo, tumAkhIbharyuM vartana na karavuM. hoya to bAhya tapa mAtra puNyanuM upArjana karanAra banI rahe che. * vaiyAvacca sAdhusaMtonI, vaDIlonI, mAtAkarmanI nirjarA thatI nathI. TUMkamAM chae prakAra viSe joIe pitAnI tathA je pote kArya karI zake tevA na hoya tevI to- vyaktionI vaiyAvacca karI tene madadarUpa thavAno prayAsa karavo. * anazana-AmAM yAvat jIvana sudhI ke amuka * svAdhyAya-jJAnane yogya rIte bhaNavuM-bhaNAvavuM divasa ke divaso sudhI cAre AhAra athavA pANI sivAya traNeya tema ja ciMtana-manana karavuM. AhArano tyAga karavAno hoya che. * dhyAna-koIpaNa vastu-vyaktine yAda karyA vinA, ka uNodarI-bhUkha hoya tenA karatAM ochuM khAvuM te mAtra AtmAnuM ja lakSa rAkhIne, dhyAna karavuM. bAhya saMyogone uNodarI tapa che. kaSAyo ochA karatA javA te bhAva uNodarI bhUlIne bhItaramAM ekAgra banavuM te. * kAusagna-mana-vacana-kAyAnA yogone sthira * vRttisaMkSepa-icchAono virodha karavo, nirAdha karavA, karI kAyotsarga karavo arthAtu kAyAno moha choDI AtmaciMtana vRttione saMkSipta karavI te, icchA nirodha e ghaNuM ja kaThina karavA chatAM sukha-zAMti-samAdhithI jIvana jIvavA mATe upayogI che. A rIte tapanA je 12 prakAra batAvyA temAMthI koIne ka rasaparityAga-dUdha, dahIM, ghI, tela, khAMDa ane koI tapanuM AcaraNa nAnA bALakathI mAMDIne vRddho paNa karI zake goLa e cha vigaino tyAga karI, viSaya tyAga karI AyaMbila che. amuka kaThina che to amuka saraLa che. paNa jo mAnavI icche che tapa karavuM te. ekAda vigainA tyAga dvArA paNa A tapanuM to tenuM pAlana avazya karI zake che. potAnI maryAdAmAM rahIne AcaraNa karI zakAya che. thAya teTaluM karI zakAya. A rIte karmanirjarA karI zakAya. ka pratisalInatA-aMga-upAMganuM saMvaravuM, gopana (17) jaina dharma vaijJAnikatAnA pAyA para karavuM, pAMca indriyanA viSayonI upara zakya teTalo saMyama racAyelo che :rAkhavo. jaina dharmanA dareka niyamo, siddhAMto pAchaLa vijJAnano A kAyakleza-zarIrane atyaMta garamImAM tapAvavuM ke AdhAra rahelo che. atyAra sudhI bauddhiko, tarkavAdIo, vidvAno Jain Education Intemational Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 jina zAsananAM vagere jyAM sudhI tenI pUrNatA sAbita na thAya tyAM sudhI tene puravAra karatA purAvAo paNa maLe che. A uparAMta mAnatA nahotA. AthI ghaNA loko tenA amuka siddhAMtono padArthavijJAna-karmaraja-paramANu viSe bhagavAna varSo pahelA kahI virodha paNa karatAM. paNa jema jema lokomAM teno pracAra vadhyo, gayA che. Aje vijJAna te paNa puravAra kare che. vaLI 1thI 3 deza-videzamAM tenA sImADA vadhyA tema tema niyamo ane ArAnA jIvonuM varNana bhagavAne je ApyuM che te anusAra temanA siddhAMto vagerene sAbita karavA prayogo thavA lAgyA. dehamAna vizALa hatA. AyuSya ghaNA lAMbA hatA tevuM kahyuM che. mahAvIrasvAmIe pAMca sthAvara-pRthvI, pANI, agni, vAyu ane A bAbatane vijJAne maLelA azmio, hADapiMjaro vagere dvArA vanaspatimAM jIva che tema kahyuM. loko tene mAnatA nahotA. paraMtu sAcI sAbita karI ApI che. jaina dharma loka- aloka mAne che. jagadIzacaMdra bojhe prayogo dvArA sAbita karyuM ane virodhIonI tema vijJAna paNa vizva-prativizva mAnavA prerAyuM che, tenI zodhone bolatI baMdha thaI gaI. kAraNe. Ama jaina dharmano vistRta rIte tulanAtmaka abhyAsa tevI ja rIte keNa, nIla, kapota, tejo, pada ane karatA tenAmAM rahelI vaijJAnikatAno khyAla Ave che. zuklalezyA e jainadarzananI amUlya deNa che. mananA bhAvo (8) jaina dharma vize judA judA dezonA anusAra zarIramAM parivartana Ave che. evuM bhagavAna kahI vidvAnonA maMtavya - gayA. have vaijJAnikoe paNa sAbita karyuM che ke jevA mananA bhAvo hoya te pramANe zarIranuM Reaction hoya eTaluM ja nahIM. jaina dharma viSe potAnI viziSTa jANakArI ane abhyAsa A bhAvone laIne zarIranA rogo viSe tapAsa. ilAja ane dvArA judA judA vidvAnoe jaina dharma viSe potAnA maMtavyo rajU bhaviSyamAM kevI sthiti raheze tenuM tAraNa kADhavAmAM Ave che. kayo che. je ApaNe joIe to ja kADhavAmAM Ave che. karyA che. je ApaNe joIe to jaina dharme Aje keTalAye dezonA, kiMdamULatyAga zA mATe karavAno hoya che. kaMdamULa khAvAthI zA ghaNA vidvAno para keTalo prabhAva pADyo che tenI jANakArI thaze. zA geralAbha thAya che te paNa vijJAna dvArA sAbita thaI cUkyuM AnA parathI e paNa khyAla Ave che ke deza-videzamAM jaina che. kiliyana phoTogrAphI dvArA sAbita thAya che. dharme Aje kAThuM kADhyuM che. ane eTale ja te vizvadharma che. have judA judA vidvAnonA maMtavyo joIe to-- vaLI UkALeluM pANI pIvAthI keTalAya rogo maTI jAya che ane navA rogo utpanna thatAM nathI ema vaijJAniko ane * jaina dharma bahuta UMcI paMkti kA dharma hai, isake DokTaro paNa kahe che. rAtribhojanatyAgathI paNa pAcanazakti muratha tatta-vijJAna che AdhAra para ra da hai-resA merA sArI thAya che. keTalAya rogo thatAM aTake che. A baMne bAbato anumAna rI nadI, pUrva anubhava hai, naine naise pArtha-vijJAna mAtra jaina dharmamAM ja che je vaijJAniko dvArA siddha thayelI che. Age bar3hegA jainadharma ke siddhAMto ko vaha adhika se adhika siddha kregaa| tuM patra. TaeN To A uparAMta vaijJAniko dvArA keTalIye zodho thaI che teno pAyo jainadhArA, jainasAhitya ke saMskRtimAM rahelo che. * yadi Aja mAnavatA ko bacAnA hai to mahAvIra ke aNusiddhAMta, sApekSavAda vagere tenA dAMta che. Ama jaina vatA 65 rAste che ziva maura vorDa rAtA nahIM hai dharmamAM je rajU thayuM che te kAM to vaijJAniko dvArA sAbita thaI bhUtapUrva rASTrapati rAdhAkRSNana cUkyuM che athavA to Aje paNa tenA para UMDA rIsarca cAlI * merI eka hI bhAvanA hai ki marakara kisI jainrahyA che. paNa eka vAta nakkI che ke Aje jaina dharmamAM lokone taMga che najhma nA jArja barnArDa zA eTalo to vizvAsa besI gayo che ke loko mAnatA thaI gayA * mahAvIra kA upadeza kisI eka saMpradAya ke lie che ke jaina dharmamAM che eTale cokkasa teno AdhAra paNa vaijJAnika nahIM, prANImAtra ke liye hai| -cakravartI rAjagopAlAcArya ja haze. * mere jIvana kA ekamAtra udezya eka saphala jaina jainadharmamAM je pAMca jJAna batAvyA che mati, zruta, avadhi, mana:paryava ane kevaLa, tenA viSe chellA 25 varSamAM keTalAya pracAraka banane kA hai| mujhe vizvAsa hai ki jaina dharma ke pracAra saMzodhano thayA che je krAMtikAraka che. Ane Adhunika mAnavI se loka kA saccA kalyANa hogaa| parAmanovijJAna tarIke oLakhe che. tenAthI devalokanuM astitva -zrI maithyU maikke, landana Jain Education Intemational Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro * Aja kI sAyansa ke saMsthApaka mahAvIra the / -- risarca skolara mAdho AcArya * mahAvIra svAmIne zabdoM meM hI nahIM apitu racanAtmaka jIvana meM eka mahAna AMdolana kiyaa| vaha AMdolana jo navIna evaM saMpUrNa jIvana meM sukha pAne ke lie nava AzA kA srota thA, jise ki hama yahAM dharma vAha rahe hai| - zrImatI Aisa DeviDsa, DI. liTa. ema. e. * mahAvIra svAmIne janma maraNa kI paramparA para vijaya prApta kI thI, unakI zikSA vizva mAnava ke kalyANa ke liye thI / - AcArya narendradeva -- * naye dhArmika AMdolana calAne kI AvazyakatA nahIM hai kyoMki jaina dharma meM duHkhI duniyA ke hita ke liye saba kucha maujUda hai / usakA aitihAsika AdhAra bhI sArabhUta hai| jainadharmane hI pahale pahala ahiMsA kA pracAra kiyaa| dUsare dharmone use vahAM se hI liyaa| - zrI pro. luI renADa, pI.eca.DI., perisa * aba taka jaina dharma ko jitanA jAna sakA hU~ merA dRr3ha vizvAsa ho gayA hai ki virodhI sajjana yadi jaina sAhitya kA manana kara leMge to virodha karanA chor3a deNge| - DA. gaMgAnAtha jhA, ema.e., DI.liTa. * bhagavAna mahAvIra alaukika mahApuruSa the ve / tapasviyoM meM Adarza, vicArako meM mahAna, AtmavikAsa meM agrasara darzanakAra aura sabhI vidyAoM meM pAraMgata the| unhoMne apanI tapasyA ke bala se una vidyAoM ko racanAtmaka rupa dekara jana samUha ke samakSa upasthita kiyA thA / - DA. arnesTa lAya maina, jarmanI * jaina saMskRti manuSya saMskRti hai, jaina darzana bhI manuSya darzana hI hai jina devatA nahIM the kintu manuSya the| - pro. hari satya bhaTTAcArya I * maiM apane dezavAsiyoM ko dikhAU~gA ki kaise uttama niyama aura UMce vicAra jaina dharma aura jaina AcArya meM haiM, jaina sAhitya bauddha sAhitya se kAphI bar3ha-car3hakara hai jyoM jyoM meM jainadharma tathA usake sAhitya ko samajhatA hU~ tyoM tyoM maiM adhikAdhika pasanda karatA huuN| - DA. jAnsa harTala, jarmanI 283 * mahAvIrasvAmI ne bhArata meM aisA saMdeza phailAyA ki dharma kevala sAmAjika rur3hiyo ke pAlana karane meM nahIM kintu prati koI sthAyI bhedabhAva nahIM raha sktaa| satya dharma kA Azraya lene se milatA hai| dharma meM manuSya ke -- vizvakavi ravindranAtha Taigora * jainadharma sadRza mahAna dharma ko pAkara maiM dhanya hU~ / maiM pratidina svAdhyAya karatA huuN| AtmAnuzAsana merA jIvanasAthI bana gayA hai| - zrI alphreDa har3asana, heDanesa phorDa The Jains have written great master pieces only for the benefit of the world. DaoN. harTala A badhA judA judA vidvAno paNa jaina dharma viSe je maMtavya khAye che tenA parathI isita thAya che chaina dharma Thevo mahAna bIjo koI dharma nathI. huM jaina chuM tenuM mane khUba khUba gaurava che. A badhA maMtavyono nicoDa e nIkaLe che ke jainadarzana e bauddhika ciMtanamAM sarvoparI che. A badhA parathI eTalo ja niSkarSa nIkaLI zake ke jaina dharma vizvadharma che. jaina saMskRti, maina sAhitya chaina darzana mema jadhI rIte bhetAM jaina jaina ema badhI jotAM vizvamAM koI dharma AnI tulanAmAM barAbara na AvI zake. jaina darzana e ati sUkSma rIte dareka bAbatanA mULa sudhI pahoMcI tenuM UMDANathI varNana kare che. dareka viSayo para khUba ja sacoTa, apUrNa varDapUrNa bhane bhananIya vardhana AgamobhAM bhapetuM che. arthapUrNa, ane ApeluM jaina darzana gahana ane gaMbhIra che. teno uparachallo abhyAsa ApaNane jarA paNa saMtoSakAraka, rucikAraka ane rasasabhara na lAge paraMtu ekavAra vyavasthita ane yogya rIte jo abhyAsa karavAmAM Ave to ApaNane anubhava thAya ke A to gAgaramAM sAgara che, kuberano khajAno che. jema jema abhyAsa karatA jAva tema tema navuM navuM jJAna maLatuM jAya ane te paNa rasapracura, mAhitIsabhara ane samagra vizvane mATe kalyANakArI hoya tevuM. mATe ja AkhA vizvanA vidvAno Aje jaina dharmano abhyAsa karatAM thaI gayA che, tene viSe vicAratA yaha gayA che. (E) upasaMhAra : A rIte ApaNe jaina dharma viSadharma che e batAvavA mATe keTalAka mahattvanA muddAo para carcA karI che. prAthamika jaina Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 jina zAsananAM dharmanA arthathI mAMDIne jaina dharmamAM rahelI vizeSatAonA muddA samAtisama nirUpaNa laIe ke AgAra-aNagAra dharmanI para ApaNe zakya teTalI vistRta rIte carcA karI che. jaina dharmano rasapracura vAto jemAM tenuM suMdara pAlana, lAgelA doSo ane tenI AdhAra AgamamAM rahelo che. Agamo e jJAnano evo AlocanA vagerenI vAta karIe, jaina dharmanA ratnatrayInI arthAt khajAnA che jene game teTalo vAparo kadI khUTe nahI. vaLI temAM samyagu jJAna, samyagu darzana ane samyagu cAritranI vAta karIe dareka viSayono athathI iti arthAtu saMpUrNa rIte samAveza ke ajoDa ane anokhA evA tapadharmanI viziSTatAnuM varNana karavAmAM Avyo che. jaina dharmanA siddhAMtothI mAMDIne navatattva, karIe-mana, vacana ane kAyA dvArA koIpaNa duSkRtya karavuM chakAya, cha dravya, AgAra-aNagAra dharma, tapadharma, guNasthAnaka, nahIM, karAvavuM nahIM ane karatAMne anumodana karavuM nahIM-e che mokSamArga, AcArasaMhitA, svAduvAda ane samanvayavAda. jaina jaina dharmanI pAyAnI vAta. dharmanA svarUpane jotA tenI lagabhaga badhI ja khAsiyAto ane jaina dharmanI A badhI ja bAbato ajoDa ane lakSaNono khyAla AvI jAya che. jaina dharmane lagatI lagabhaga anokhI che. jene ApaNe vizvamAMnuM koI darzana-koI dharma badhI ja mukhya mukhya bAbatonuM varNana TUMkamAM chatAM rasabhaMga na pahoMcI zake nahIM. are! seMkaDo vaijJAniko ane thAya te rIte ApaNe karyuM jenAthI ApaNane khyAla Ave che ke darzanazAstrIo karoDonA kharcA karIne ane navI navI jainadharma vizvadharma che. zodhakhoLo dvArA haju paNa jaina darzananA siddhAMtonI AgaLa prastAvanAmAM jagatanA mukhya dharmo joyA. pUrvanA samakSa pahoMcI zakyA nathI, chatAMya jeTalI paNa vaijJAnika je mukhya dharmo che tenI to lagabhaga badhAne thoDI-ghaNI jANa zodho thAya che tenA mULamAM kyAMka ne kyAMka jaina dharma hoya ja. tenA lakSaNothI paNa ApaNe thoDA thoDA mAhitagAra ke teno koI siddhAMta ke tenI ja koI vAta paDelI che. hoIe. AnA parathI ApaNe anya dharmono jaina dharma sAthe aNusiddhAMta ane sApekSavAda vagere tenA udAharaNo che. tulanAtmaka abhyAsa paNa karI zakIe chIe. anya dharmonI AthI ja jagatanA moTA moTA vaijJAniko, tattvajJo, paMDito apekSAe jaina dharmano tulanAtmaka abhyAsa karatAM ApaNane ane netAo paNa jaina dharmanI prazaMsA karI rahyA che te khyAla Ave che ke jaina dharmamAM ghaNA evA viziSTa tattvo che ApaNe AgaLa joI gayA. jene kAraNe ja jaina dharmanI potAnI AgavI oLakhANa che. vaLI A badhA parathI e sAbita thAya che ke jagatanA badhA sarvajJa dvArA prarUpita hovAne kAraNe jaina dharma haMmezA ekasarakho dharmomAM jo badhI rIte pUrNa koI dharma hoya to te jaina dharma ja ja rahyo che. tenA mULa svarUpamAM kadI pheraphAra jovA maLato che. mAtra eTaluM ja nahIM paraMtu vizvayuddhanA hiMsaka mArge jaI nathI. je RSabhadeve prarUpyuM te ja bhagavAna mahAvIranA zAsanamAM rahelA judA judA rASTrane anekAMtavAda dvArA vizvazAMtino mArga paNa jovA maLe che. Ama ekasUtratA jaLavAI rahe che. batAvI zake tevo koI dharma hoya to te jaina dharma ane jainadarzana jaina dharmanI sukSmAtisUkSma karyapaddhati laIe ke ja che. AnA parathI jaina dharmanI mahAnatA ane viziSTatAno navatattvonuM UMDANabharyuM vivecana karIe, naya ane nikSeponuM khyAla Ave che. Ama A badhA parathI ApaNe cokkasapaNe, suMdara varNana laIe ke jagatanA vAdomAM saratAja evA niHsaMdeha, gauravabhera ane sanmAnapUrvaka kahI zakIe ke jaina anekAMtavAda yAne syAdvAdanI viziSTatA varNavIe, ahiMsAnuM dhame vizvadharma che, che ane che ja. iti siddhapu" Jain Education Intemational Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 289 - jana sAhityamAM tejasvI lAzo ? zasaThAra kavio -abhaya dozI madhyakAlIna jaina sAhityamAM vyApakapaNe svIkRti pAmelA rAsasvarUpamAM sarjana karanArA daza jeTalA puNya pratibhAzALI rAsakAra kaviono saMkSiptamAM chatAM suMdara rIte atre paricaya jovA maLe che. upalabdha rAsomAM sarvaprathama zAlibhadrasUrithI prAraMbhI vinayaprabha upAdhyAya, lAvaNyasamaya, nayasuMdara, sahajasuMdarajI, samayasuMdarajI, upAdhyAya yazovijayajI, vinayavijayajI, jJAnavimalasUri, jinaharSajI ane aMte pUjAothI vizeSa jANItA evA zubha vIra' nAmathI prasiddhi pAmelA vIravijayajI mahArAja vagere A daza dhuraMdhara rAsa kavionA saMkSipta paricayo dvArA madhyakAlIna samayanI apAra sarjana samRddhinuM eka vihaMgAvalokana karAvavAno upakrama rahyo che. A rasaprada lekhamALAnI suMdara rajUAta karanAra DaoN. abhaya indracaMdra dozI (janma tA. 6-3-1970) jeo muMbaI yunivarsiTImAM gujarAtI vibhAganA adhyApaka ane pIeca.DI. mArgadarzaka tarIke sevA ApI rahyA che. teo bI.e.mAM gujarAtI viSaya sAthe muMbaImAM prathama rahyA hatA. teo A pUrve muMbaImAM AvelI mIThIbAI kaoNlejamAM adhyApaka hatA. varSa 2003mAM temaNe DaoN. devabAlA saMghavInA mArgadarzanamAM "covIzI : svarUpa ane sAhitya' para pI.eca.DI. karyuM. jaina sAhityamAM UMDo rasa ane zraddhA dharAve che. jaina sAhitya ane dharmanA viSayo para vividha vyAkhyAnamALAomAM vyAkhyAna ApatA rahyA che. muMbaIthI pratiSThita sAhityika saMsthA "phArbasa gujarAtI sabhA" sAthe chellAM thoDAM varSothI saMkaLAyelA che ane hAla mAnamaMtrI tarIke sevA ApI rahyAM che. temanA vividha kAvyo, TUMkI vArtAo ane ciMtanAtmaka lekho vividha sAmAyikomAM satata pragaTa thatA rahyAM che. temaNe "jJAnavimala sajajhAyasaMgraha' nAme jJAnavimalasUrinI sajajhAyonuM saMpAdana DaoN. kIrtidA zAha sAthe karyuM che tha kavi jhaverasAgarajInI zatruMjaya caityaparipATIno gadyAnuvAda ane vivecana prasiddha karyA che. "ahaMdu bhaktisAgara" nAmanuM stavana-caityavaMdana-stuti AdinuM suMdara saMpAdana taiyAra karyuM che. temaNe paryAvaraNa vize lekho lakhyA che, temaja A dizAmAM vadhu saMzodhana karavAmAM rasa dharAve che. jaina dharmasAhityamAM potAne satata protsAhana ApanAra potAnA mAtApitAne badho yaza Ape che. aneka jainAcAryo ane sAkSaronA satata saMparkamAM rahIne virATa bhakti sAhityamAM krame krame AgaLa dhapI rahyAM che. temanA mArgadarzanamAM be vidyArthIo pIeca.DI. karI cUkyA che ane anya be vidyArthIonuM saMzodhana cAlu che. dhanyavAda. A graMtha AyojanamAM zrI abhaya dozIno sAro sahayoga maLyo che. -saMpAdaka abhaya dozI, e/31 gleDahasTa, phirojhazAha mahetA roDa, zAMtAkrujha (ve.) muMbaI-54 phona : 26100235, 98926 78278 Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 jina zAsananAM jaina sAhityanAM tejasvI nakSatro : mArI sAme raNamAM (yuddhanA medAnamAM) devo ke dAnavo rAsakAra kavio paNa rahI zakatA nathI. je cakra calAve te cakravartI (evuM) vicArIe to amArA nagaramAM aneka kuMbhAro che. ApaNuM jaina sAhitya vividha AcArya ane sAdhu Ama, A rAsamAM kavinI saMvAdo ane pAtrAlekhananI kavionA pradAnathI samRddha thatuM AvyuM che. jaina munioe yuga palaTAtAM tatkAlIna yuganI jarUriyAtane dhyAnamAM rAkhI vividha suMdara zaktino paricaya thAya che. bhASAomAM sarjana karyuM che. vikramanI bAramI zatAbdI pachI (2) A rAsasAhityanA paTa para bIjA mahattvapUrNa saMskRta-prAkRtanA sthAne vividha lokabhASA gujarAtI, rAjasthAnI, kavi vinayaprabha upAdhyAya che. saM. 1412 (I.sa. hiMdI Adino pracAra-prasAra vadhyo. enI sAthe jaina munioe 1356)mAM racAyelo temano gautamasvAmI rAsa' Aje paNa janasaMparka TakAvI rAkhavA vividha lokabhASAomAM sarjana paNa jainasaMghamAM atyaMta prasiddha che. dara besatA varSe mAMgalikamAM prAraMvyuM. bolAtA A rAsamAM gautamasvAmInuM mahimAvaMta citraNa atyaMta kAvyAtmaka rIte AlekhAyeluM che. prAcIna-madhyakAlIna gujarAtI sAhityano bAga khIlavavAmAM A jaina kavionuM yogadAna moTuM rahyuM che. A rAsakAvyamAM kavinI bhAva ane varNanane ucita hemacaMdrAcArye siddhahema vyAkaraNamAM saMgRhita duhAomAM gujarAtI bhASA zobhI UThe che, to sAthe ja geyatApU bhASAnuM bIjAropaNa karyA bAda aneka jaina kavioe A kAvyane madhura-geyarUpa ApyuM che. sAhityane samRddha karyuM che. A sAhitya udyAnanI eka ramaNIya kAvyamAM kavie prayojelI upamAonI paraMpavA atyaMta kuMja eTale "rAsa' sAhityaprakAra. dhyAnAkarSaka che. madhyakAlIna gujarAtI sAhityamAM aneka kavioe rAsa, jima sahakAre koyala Tahuke, jima kusumaha vane parimala bahake rAsA sAhityamAM kheDANa karyuM che. temAMnA mahattvapUrNa evA dasa jima caMdana saugaMdha nidhi. kaviono saMkSipta paricaya A lekhamAMthI prApta karIzuM. jima gaMgAjala lahere lahake, jima kalayAcala teje jhalake, (1) rAsa ke rAsA e mULa nRtyane anukULa evo geya tima goyama sobhAganidhi [51aaaa sAhityaprakAra che. A prakArane jaina kavioe dharmakathA ane jima mAnasara nivase haMsA, jima suravara zire kaNavataMsA upadezanA hetu mATe kuzaLatAthI prayojyo che. jima mahuyara rAjIva-vane. A prakAranA upalabdha rAsomAM sarvaprathama nAma jima rayaNAyara rayaNe vilasa, jima aMbara tArAgaNa vikase 'bharatezvara bAhubali rAsa' Ave. A rAsakAvyanA kavi tima goyama guNa keli vani. ||52TT rAjagacchanA vajasenasUrinA ziSya zAlibhadrasUri che. saM. AvI aneka alaMkAra chaTAothI kAvya samRddha che. 1241mAM racAyelI A rAsakRti sivAyanI temanI anya (3) saM. 1575 AsapAsa thayelA kavi kRtio Aje upalabdha nathI, paraMtu temanI upalabdha eka mAtra lAvaNyasamaya eka prasiddha jaina kavi che. temaNe vipula katimAM temanI kavi tarIkenI kuzaLatAnA suMdara darzana thAya che. mAtrAmAM jaina sAhityanuM sarjana karI jaina sAhityane samRddha A kAvyamAM kavie prasiddha bharata ane bAhubali vaccenuM yuddha banAvyuM che. temano janma pATaNamAM saM. 1521 poSavada 3 nA tema ja yuddhAMte A yuddhamAM bAhubaline anubhavAto vairAgya, divase zrImALI maMgAzAnA putra zrIdharane tyAM thayo hato. temanI temanI dIkSA ane kevaLajJAna Adi prasaMgonuM suMdara nirUpaNa karyuM kuMDaLI joI teo tIrtha karanArA tapasvI vidvAna sAdhu thaze evI che. kavinI bhASAno eka namUno anubhavIe. bhaviSyavANI uccAravAmAM AvI hatI. temaNe ATha varSanI vaye kahi re bharakhesara, kuNa kahII, tapAgacchanA samayasuMdarasUri pAse dIkSA lIdhI hatI. 16 varSanI maI siMu raNi suri, asuri na rahII uMmarathI kAvyasarjanano prAraMbha karyo hato. temaNe Abu para je cakkII cakravRtti vicAra, apUrva zilpakalAthI maMDita jinAlaya nirmANa karanArA zrI aha nagari kuMbhAra apAra. (114) Jain Education Intemational Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. 291 vimalamaMtrInA jIvanane gUMthato 'vimala prabaMdha' racyo che. A pradhAnanA prayatnathI kezI munino saMparka kevI rIte thayo ane 'vimala prabaMdha'mAM vimalamaMtrInuM tejasvI jIvana AlekhAyuM che. adhama jIvana jIvatA e rAjAe sAdhanAmArgamAM kevA UMcA sAthe ja temAM samakAlIna samAjanuM suMdara pratibiMba jovA maLe zikharo sara karyA tenuM Alekhana karato "paradezI rAjAno rAsa' che. temaNe devarAja-vaccharAja rAsa' nAmano rAsa racyo che. Atmabodha mATe AlaMbana bane evI suMdara rAsaracanA che. temaNe yazobhadrasUri, boho Adi anya gacchanA tapasvI | RSidarA mahAsatInA jIvananA utAra-caDhAvane mahApuruSonA jIvanacaritra AlekhatA rAsakAvyo racyA che. Alekhato RSidattA rAsa paNa ApaNane saune zIla-pAlanano AmAM kavinI udAra draSTi ane guNagrAhakatA anubhavAya che. saMdara bodha Ape che. jaMbusvAmInA muktisuMdarI sAthenA (4) kavi nayasuMdara paNa jainasAhityanA eka samartha vivAhane rasika rIte varNavato "jaMbusvAmI rAsa' paNa ApaNA rAsakavi che. teo vRddha tapAgacchanA dhanaratnasUrinA ziSya cittane AkarSe che. temanA "ilAtiputrarAsa', "ratnasArarAsa', bhAnumeru upAdhyAyanA paTTadhara hatA. teo muni mANikyaratnanA 'tetaliputrarAsa Adi anya noMdhapAtra kRtio che. saMsArapakSe laghubhrAtA hatA. temaNe nalAyanarAsa, surasuMdarIrAsa, kavinI 'guNaratnAkara chaMda' nAmanI racanA sthUlibhadrajInA rUpacaMdakuMvararAsa, yazodharasRparAsa, thAvastrAputrarAsa Adi ATha jIvanane. temanA daDha ziyaLavratane vividha zabdAlaMkAronI madadathI rAso, anya aneka ladhukRtio dvArA gujarAtI sAhityanI sevA bhAvapUrNa rIte varNave che. karI che. | (6) 19mI sadInA uttarArdhamAM thayelA kharataragacchanA temano "nalAyanarAsa' mANikyasuMdarasUrinA "nalAyana' samayasuMdarajInI kavi tarIkenI khyAti suprasiddha che. emanA kAvya para AdhArita che. A rAsanI kathA atyaMta rasika che. gItonI madhuratA ane anupamatA vize to kahevAyuM che : temaNe zatruMjaya tIrthanA 16 uddhArone varNavato "siddhAcala uddhAra samayasuMdaranA gItaDAM ne kuMbhArANAnA bhItaDA'. kuMbhArANAnA rAsa' racyo che, to 184 kaDImAM giranAra tIrthoddhArane varNavato anupama sthApatyo jema kALanA paTa para amITa chApa choDI jAya rAsa racyo che. jemAM giranArano itihAsa tema ja giranAranA 'giranAranA che, tema samayasuMdarajInA gIto paNa cittane AkarSe che. teo che te jIrNoddhAranI mAhitI upalabdha thAya che. saMskRta, prAkRta, gujarAtI, mAravADI, hiMdI, siMdhI, paMjAbI kavie "zaMkhezvara pArzvanAtha chaMda' temAM prayojelA vividha Adi aneka bhASAo jANatA, tema ja saMgItanI paNa UMDI chaMdone lIdhe atyaMta AkarSaka banyo che. kavie racelI "Atma jANakArI dharAvatA. pratibodha sajhAya' temAM prayojAyelA rasika rItinA upadezanA teo kharataragacchanA prasiddha AcArya jinacaMdrasUrinA lIdhe noMdhapAtra che. ziSya hatA. temanAmAM eka zabdanA aneka artha karavAnI eka zeThanA traNa mitro, eka roja maLanAro mATe vilakSaNa zakti hatI. temaNe akabara bAdazAhanA darabAramAM nityamitra bIjo parvaprasaMge maLanAro mATe parvamitra tema ja eka vAkyanA ATha lAkha artha karI "aSTalakSI' graMtha racyo hato. trIjo mArge jatAM-AvatAM maLanAro juhAramitra hoya che, paNa teo potAnA guru sAthe akabarabAdazAhanA nimaMtraNathI zeThanA jIvanamAM muzkelInA samaye juhAramitra ja madada kare che. bAdazAhane maLavA gayA hatA. kavi A vAtano marma spaSTa karatAM kahe che; A AtmArUpI temaNe karNanA putra ane phAgaNa suda terase jemanA zeThano deha e nitya mitra che, svajano parva mitra che, dharma e mokSagamananI ArAdhanA thAya che tevA sAMbapradhumnanI kathA che jahAramitra che, paraMtu saMkaTanA samaye dharma ja sahAyabhUta thAya dharAvato "sAMbapradyumnarAsa racyo che. temaNe 3700 kaDInI vizALa "sItArAma copAI racI che, jemAM jainaparaMparAnI (5) kavi sahajasuMdara 16mI sadInA pUrvArdhamAM thaI rAmakathA khUba rasabharI rIte AlekhI che. temaNe jaina paraMparA gayelA eka samartha rAsakavi che. teo upakezagacchanA anusAranI naLakathA Alekhato 'naLadavadaMtI rAsa' racyo che. A siddhisUrinI paraMparAmAM thayelA ratnasamudranA ziSya hatA. rAsamAM zRMgAra, adbhuta ane zAMtarasanuM varNana kavie atyaMta paradezI nAmanA nAstika rAjAnA jIvanamAM citrasAra asarakAraka rIte karyuM che. Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 jina zAsananAM temaNe racelI mRgAvatI copAI', 'pratyekabuddha copAI jaMbusvAmI temane pratibodhavA kathA kahe ema ATha patnInI ATha Adi racanAo paNa noMdhapAtra che. kavinI 'pratyekabuddha ane jaMbusvAmInI ATha ema 16 kathAothI A rAsa atyaMta copAImAM AvatI rANI padmAvatInI ArAdhanA jaina saMghamAM rasika ane vairAgyapoSaka banyo che. corI karavA AvelA aMtima ArAdhanAmAM mahattvanuM sthAna dharAve che. prabhAvakumArane paNa pratibodha karI mokSamArge prayANa karAvatA temaNe anyaliMgathI siddha thayelA prasiddha valkalacirInuM jaMbusvAmInuM kalyANamitra tarIkenuM pAtra saunA hRdayane sparze che. jIvana paNa 'valkalacirIrAsa'mAM suMdara rIte AlekhyuM che. dravya-guNaparyAyano rAsa' e kavinI tattvavicAranI jaMgalamAM moTo thayelo potanapurano rAjaputra jIvananA gahana racanA che. gujarAtImAM lakhAyelA e rAsanI saMskRtamAM anubhavathI ajANa hovAthI jIvanamAM kevI hAsyAspada sthitimAM TIkA racAya emAM kavinA A graMthanI tAttvika UMcAIno khyAla mUkAya che tenuM varNana karI aMte pUrvAvasthAmAM potAnA pAtra, vastra Ave che. vagere joI kevI rIte mohathI mukta banI siddhagati prApta kare kavinI rAsakAra tarIkenI vizeSa khyAti hoya to che tenuM sAdhanAmAM sahAyaka bane evuM varNana karyuM che. temaNe 'zrIpAlarAsa' mATe tapAgacchanA vinayavijayajIe rAMdera saMghanI vastupAla-tejapAlanA dAnadharmanI prazaMsA karato 'vastupAla- tinIthI chIpAlarAsanA sarjanano prAraMbha karyo. paraMtu zarata tejapAla rAsa racyo che. to pArdhacaMdragacchanA pUMjASinA tapane rAkhI ke, rAsa adhUro rahe to upAdhyAya yazovijayajIe pUrNa varNavato paMjARSi rAsa racyo che. karavo. kavie mitrasAdhunI vinaMtIno svIkAra karyo. cothA khaMDanA teo jIvananA aMtima bhAgamAM amadAvAdamAM prAraMbhe upAdhyAya vinayavijayajIno kALadharma thayo ane bAkIno birAjamAna hatA, tyAre satyAsIno bhayAnaka dukALa paDyo, A rAsa upAdhyAya yazovijayajIe pUrNa karyo. dukALanuM varNana karatuM kAvya paNa racyuM che. aMte temano A rAsamAM navapada-ArAdhaka zrIpAla ane mayaNAnuM amadAvAdamAM samAdhipUrvaka kALadharma thayo. tejasvI jIvana varNavyuM che. prAraMbhika caritra upAdhyAya (7) jainasAhityanuM eka atyaMta ujvaLa, tejasvI vinayavijayajIe varNavyuM che, tyAM rasamayatA ane prAsAda che, zikhara eTale upAdhyAya yazovijayajI mahArAja. to aMtima khaMDamAM upAdhyAya yazovijayajInI tattvajJAnanI apUrva mahesANA pAse AvelA gAMbhu vistAranA kAnhoDA nAmanA prasAdI anubhavAya che. kavie nava-padanA tAttvika svarUpane nAnakaDA gAmamAM janmelA jazavaMtanI virATa vidyApratibhA yugo vistArathI AlekhyuM che. kavinI AnaMdaghanajI sAthe mulAkAta sudhI teno mahimA gAyA kare evI vizALa che. thayA pachI kavinI racanAomAM adhyAtmano raMga vizeSa jhaLakyo. ATha varSanI vaye tapAgacchanA vijaya hIrasUrinI kavi 63 varSanuM jIvana jIvyA. A 63 varSomAM aneka paraMparAmAM thayelA nayavijayajI pAse dIkSA grahaNa karI. pitA saMskRta, prAkata, gujarAtI, rAjasthAnI graMtho, stavana, sajhAya, nArAyaNa ane mAtA sobhAgadenA A lADalAputra jotajotAmAM gIto Adi vipula pradAna karyuM. chelle kavi DabhoImAM aneka zAstronA pAraMgata banI gayA. amadAvAdamAM ekavIsa anazanapUrvaka kALa karI gayA. Aje paNa temanuM agnisaMskAra avadhAno karyA, tenAthI rAjA tema ja samagra prajAjana cakita sthaLa tIrthasthaLa rUpe jIvaMta che. thaI gayA. A prasaMge tyAM hAjara zeTha dhanajIsUrAnI vinaMtI ane 8) saM. 1964mAM bhinnamAlamAM janmelA dravyasahAyathI guru sAthe kAzI vidyAbhyAsa mATe gayA. tyAM jJAna jJAnavimalasUri-paNa jaina sAhityanI sudIrdha paraMparAnA eka prApta karI "nyAya vizArada' banyA. punaH gujarAta AvI aneka tejasvI tAraka che. teo vIsA ozavALa jJAtinA vAsava zeTha graMthonuM sarjana karyuM. sAmAnyajanonA bodha mATe gujarAtI ane kanakAvatInA putra hatA. ATha varSanI vaye tapAgacchanI bhASAmAM paNa vipula mAtrAmAM sarjana karyuM. vimalazAkhAnA dhIravimalajI pAse dIkSA grahaNa karI hatI. temaNe jaMbusvAmI rAsa' ane 'dravya-guNa-paryAyano rAsa' temaNe kAvya, tarka, nyAya Adi aneka viSayomAM vipula abhyAsa nAmanA be rAso racyA. "jaMbusvAmI rAsa'mAM jaMbusvAmInI ATha karyo hato. temaNe gaNiavasthAmAM zatruMjayanI yAtrA karI, te patnIo tene saMsAramAM rAkhavA eka kathA kahe, to sAme prasaMge temaNe saMskRta bhASAmAM navA caityavaMdano racI bhAvabharI Jain Education Intemational Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 293 stuti karI hatI. kavinA zIghrakavitvathI prabhAvita thaI te samaye jIvanane varNavatA rAso racyA che, temaNe lagabhaga 50 jeTalA hAjara mukhya AcArya vijayaprabhasUrie "jJAnavimalasUri' rAso racyA che. to sAthe ja vipula mAtrAmAM stavana, sajajhAya, nAmathI saMbodhyA hatA. covIzI, vIzI, tIthi AdinA pado racyA che. temaNe syulibhadra, jJAnavimalasarie rohiNI tapano mahimA darzAvato pArzvanAtha ane AtmaprabodhanA bAramAso racyA che. kavinI azokacaMdra rohiNIrAsa racyo che. temaNe vardhamAna tapano vRddhAvasthAmAM pATaNamAM tapAgacchanA vRddhi vijayajI mahArAje mahimA darzAvato "zrIcaMdra kevalIrAsa' (tenuM bIjuM nAma sAra-saMbhALa lIdhI. teo pATaNamAM ja kALadharma pAmyA. "AnaMdamaMdira rAsa') racyo che. cAra khaMDamAM phelAyelA A (10) vIravijayajI e jainasAhityanI madhyakAlIna vizALa rAsamAM manuSya jIvananI vidhavidha chaTAo suMdara rIte paraMparAnA chellA samartha sAdhu che. temano janma I.sa. AlekhI che. A kAvyamAM aneka subhASitonI manohara gUMthaNI 1773mAM amadAvAdamAM thayo hato. temanA pitA jadrosara thaI che. temaNe racelA aneka stavana-sajhAya-thoya Adi brAhmaNa ane mAtA vijyA hatA. saMsArI avasthAmAM temanuM nAma vividha parvaprasaMgoe Adara darzAvyo che. kavie racelA kezava hatuM. teo rAtre mitramaMDaLamAM besI rahevAthI vAraMvAra 'kalpasUtra vyAkhyAna bhAsa' sAdhuonI anupasthitimAM zrAvako moDA AvatA. A saMbaMdhe mAtA sAthe vivAda thatAM ghara choDI paryuSaNa daramiyAna kalpasUtrane sthAne vAMce che. tenI madhura DhALa- dIdhuM. teo rAtre kyAMya Azraya na maLatAM rAtre upAzrayamAM rahyA. racanAo paNa bhavyAtmAne dharmabodha Ape che. tyAM muni zubhavijayajInA paricayathI vairAgyano raMga lAgyo. | (9) kavi jinaharSa kharataragacchanA jinakuzalasUrinI teo I.sa. 1792mAM muni zubhavijayajInA ziSya paraMparAnA vAcaka zAMti harSanA ziSya hatA. teoe vikramanI tarIke dIkSita thayA. kavie thoDA samayamAM zAstrAbhyAsa karI aDhAramI zatAbdImAM rAjasthAna ane gujarAtamAM sAdhujIvana "zubhavIra' nAmachApathI vipula sAhityasarjana karyuM. temanI vyatIta karyuM hatuM. temaNe lagabhaga 60 varSa jeTalA dIrdhakALa sudhI pUjAo tenI madhura rAga-rAgiNIo ane bhAvamaya racanAne sAhityasevA karI gujarAtI-hiMdI sAhityane samRddha karyuM hatuM. lIdhe Aje paNa derAsaromAM vyApakapaNe bhaNAvAya che. temanuM pUrvAvasthAnuM nAma "jasarAja hatuM. temanI temaNe tapano mahimA darzAvato 'vasudeva hiMDI' AdhArita janmabhUmi rAjasthAnamAM hatI. temanI prAraMbhika racanAo hiMdI "dhammilakumAra rAsa racyo che. e ja rIte AzaMsA (icchA) ane rAjasthAnamAM maLe che. jIvananA uttarakALamAM gujarAtamAM rahita dAna ane tapano mahimA Alekhato "caMdrazekhara rAsa' vizeSa vihAra karyo hato. AthI racanAo gujarAtImAM maLe che. racyo che. navakAramaMtranA mahimAnuM varNana karato "surasuMdarI rAsa' temaNe tapAgacchanA kriyoddhAraka satyavijayajI mahArAjanA jIvana nAme 4 khaMDamAM phelAyelo vizALa rAsa racyo che. vize rAsa racyo che, je temanI udAratA ane guNAnurAgItAnuM kavinI aSTaprakArI pUjA' 'aSTakarma nivAraNa pUjA' darzana karAve che. temaNe potAnA aneka rAsonI potAnA suMdara navvANaprakArI pUjA' 'pArzvanAtha paMcakalyANaka pUjA' prasiddha che. hastAkSaromAM prata taiyAra karI che. vaLI kavi saMgItanA paNa sArA kavie racela snAtrapUjA paNa derAsaramAM nityaprabhAte jANakAra hatA. temanI kathAvastu jamAvavAnI AvaData zAmaLanI ullAsapUrvaka bhaNAvAya che. temaNe motIzA zeThe zatruMjaya para yAda apAve evI che. temaNe jainadharmanA ghaNA viSayo para sarjana banAvelI TUMka tema ja bhAyakhalAnA derAsara aMge ullAsapUrvaka karyuM che. DhALiyA racyA hatA, jemAM e baMne bhavya devAlayonA nirmANano 8600 kaDI jeTalo vistAra dharAvato "zatruMjaya mAhAmya itihAsa sacavAyo che. kavino saM. 1908 (I.sa. 1852)mAM rAsa' kavinI atizaya vizALa racanA che. A racanAmAM temaNe kALadharma thayo, tyAre amadAvAdanA saMghe bhavya pAlakhIyAtrA dhanezvarasUrikata "zatruMjaya mAhAbhya'no bhAvAnuvAda rasALa rIte sahita aMjali arpI hatI. Ama, zAlibhadrasUrithI prAraMbhAyelI Alekhyo che. temanA 'ArAmazobhA rAsa'nI kathA dAnano rAsasarjananI bhavya paraMparA vIravijayajI AgaLa zikhara para mahimA darzAvatI camatkArika kathA che. temaNe vajasvAmI, pahoMcI te pachInA samayamAM keTalAka sAdhuoe rAsa racyA che, avaMtIsukamAla, yazodhara, mRgAMkalekhA, amaradatta-mitrAnaMda, paraMtu madhyakALanI e geyatA tema ja anupama gUMthaNI to kALanI caMdana-malayAgiri Adi aneka mahApuruSo-mahAsatIonA sAthe lupta ja thaI che. Jain Education Intemational Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C // zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya nama: - Jain Education Intemational bhavya derAsara zrI ratnavATiDA logA cadrobya tIrthadhAma TrasTa-aDAlaja sAbaramatI-mahesANA roDa, epha.sI.AI. goDAunanI sAme, aDAlaja, ji. gAMdhInagara. phona : 079 32508995 pU. AcAryadeva zrI caMdrodayasUrIzvarajI ma.sA. * mULanAyaka zrI zaMkhezvara pArzvatAtha prabhujI * covIza derIomAM 24 prabhujI birAjamAta * sUri maMtratA pAMceya prasthAna * gabhArAmAM mULanAyaka zrI mutisuvrata svAmI tathA tavagrahatA prabhujI, zloka, yaMtra tathA navagraha sAthe birAjamAna karavAmAM Avela che. * zrI padmAvatI devI, zrI aMbikA devI, zrI ghaMTAkarNa mahAvIra, zrI mANibhadravIra tathA zrI kSetrapAla dAdA birAjamAta che. bhAratabharatA zrI mutisuvrata svAmInA phoTA sAthetI tathA pAMca kalyANaka tathA tIrthaMkara mAtAtA cauda svapnonA phoTA lakhANa sAthe tathA vartamAta covIzIto sacitra itihAsa mUkavAmAM Avela che. A prakAranI ArTa gelerI dezamA sau prathama che. Parshwanath 10t dara besatA mahine, sudI-pUnama, vadI-7 (sAtama) tathA ravivAranA divase bhAta ApavAmAM Ave che. ONGC Sath Bung -- Visat Perrol Pump ON Keyplan -Way to Mahesana Way to Gandhinagar HE U ONGC || zAsana samrATa zrI vijya nemisUribhyo namaH 1 Parshes 10. |DXE padhAro...padhAro... jaina sAdhu-sAdhvIjI ma.sa. vihAradhAma padhAro... Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 295 8 oLAvono saumya saMdeza sacoTa saMketa - zAsanahitakAmI : pa.pU. jayadarzana vijayajI ma.sA. (nemipremI) RIBE: karI che A sAthe prakAzana pAmI rahelA 28 (aThThAvIsa) hitavacano vArtamAnika paristhitinA acchA jANakAra tathA jinazAsananA aThaMga rAgI mahAtmA 5.pU. jayadarzana vijayajI taraphathI lokasaMdeza jevA > che. temanA mata pramANe sarvajJa bhagavAnanA lokottara zAsananA prabhAve je je paNa vyakti ke vastumAM suMdara tattvo dekhAya che tene pArakhavAnI kaLA khAsa vikasAvavA jevI che. traNeya lokanA "su" tattvo saMyamIo ke sadAcArIonA AcAra-vicAranI UMcAI thakI sarjana pAmelA hoya che. chatAMya bhagavAnanI anekAMtika AjJAno bhAvArtha evo che ke sArA ane zreSTha AcAra-vicAra svayaM rAkhavA-pALavA paNa baLAtkAra anya upara na lAdavA. koIneya paNa satya mArga dekhADavo paNa parANe dhakko mArI vrata-niyamanA mArge pharajiyAta baMdhAraNamAM laI na caDhAvavA. kAraNa ke dareka jIvonI vikAsadazA ane guNasthAnakamAM taratamatA rahI ane rahevAnI. marajIyAta dhArmika sagavaDo ApavAthI dharmaSa ghaTato jaze, pratipakSe pharajiyAta pharamAno ane jakArAtmaka valaNothI sAmevALAmAM adharmabuddhi vadhI zake che. haThAgrahathI matAMtaro, jaDatAvAda ane vairIo udbhave che. vera-virodha vadhe, maitrIbhAvanA ghaTe pachI tenA vaMToLo UbhA karanAra mokSasAdhako kSamApanA bhAvanA gumAvI muktipurIe pahoMcI ja kema zake? saMsAra pAra utaravA to sau sAthenA trANAnubaMdhane prathama pUrA karavA paDe pachI ja vItarAgadazA maLe. atre A lekhamAMthI evo sUra vahe che ke nAnI-najIvI bAbatonA kAraNe navanavA vivAdo na karavA, siddhAMtonI vakAdArI mATe kaDaka kaDa5 jarUra rAkhavI, paNa kaDavA banI anyonA bhAvo dubhAya ke zAsananI hilanAo thAya tevA vicAra-vANI ke vilAsothI bacatA rahevuM khAsa jarUrI che. kAraNa ke nItizAstra paNa kahe che ke "be kare laDAI ane trIjo khAya malAI." je jinazAsananI garimA vizva sakaLamAM vilasita thaI zake tenuM gaurava potAnA ja gAma-nagara ke saMghamAM haNavAmAM nimitta bananAra zramaNa ke zrAvaka jinazAsananI hArdika sevA kevI rIte karI zake? A lekha bahu ja ochAmAM jAjeruM mArgadarzana Apato mahattvanA nirdezo karI rahyo che. kAraNa ke zAsananuM eka mahattvapUrNa vAkya che -"parasparopagrahanIvAnA" A pUrvenA "vizva ajAyabI jena zramaNa' graMthanI amuka nakalo to khAsa gujarAta sarakAre paNa maMgAvIne vitaraNa karI che ane amuka pAThyakramamAM paNa mAnavaMtu sthAna ApyuM che. -saMpAdaka Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 atre prastuti che vartamAnanI viSamatA ane te vacce jainIonI samatAnI. bhautikavAda, AdhunikavAda ke vikAsanA nAme vadhelA vilAsavAdanI viDaMbanAonA kAraNe dharmIjanomAM ja mata-matAMtaro vadhyA ane vadhavAnA, chatAMya paramAtmAnA zAsananI anekAMtavAditAnA avala prabhAve zAsanaprabhAvanAomAM oTa nahi Ave, balke ArAdhanAnA staro utarI na jAya te hetuthI vizvahitaciMtaka paramAtmAnA zAsananI rakSA-surakSAnA zubha lakSyo sAthe nimnAMkita hita-vicAraNA avagAhavI tevI namra sUcanA. viSamakALe jinabiMba-jinAgama bhaviyaNakuM AdhArA jyAre caturvidha saMgha ja svayaM cAra phirakAomAM phaiTayelo che, tyAre sAta vyasana, rAtribhojana, vadhatI jatI vikRtio ke vilAsa viruddha pratyeka jaina saMyata ekatA rAkhI zake che, sAthe tIrtharakSA pravRttio, katalakhAnAonI rokathAma ke sarakArI geranirNayone to eka thaI haMphAvI zake che ne? (1) (2) (6) (4) dezakathA, rAjakathA, strI ke bhaktakathA evI cAra vikathAonA tyAgIone paNa dezanI avadazA ke sarakArI rAjazAhInI paravazatAnA pratipakSe rahI vadhI rahela vyabhicAra kadAcAra, anAcAra vagere viruddha pagalAM levA paDatA hoya to viSamakALanI balihArI che, pUrve to rAjanItimAM paNa dharma hato. jinezvaronI pUjA tIrthaMkaronA pUjAtizayathI thatI AvI che, tevA pUjyAtipUjyanI pUjA, upAsanA cUkanAra vargane kAraNe ja mithyAtvI devadevIo vadhu pUjAvA lAgyA che, moDe moDe paNa anekonI AMkho khulavA lAgI che ke vItarAgInI pratimAnA darzanathI vaMcita jIvo TI.vI. vagerenA darzanathI zuM zuM gumAvI rahyA che. tIrthaMkaronI kalyANakabhUmi, bhAratavarSa ane videzonA paNa nagaro, grAmomAM jyAM jyAM jinAlayo haze, tyAM tyAM vAtAvaraNanI zuddhi vadhavAnI ja che. jarUratamaMdakSetromAM nUtana jinAlayo khAsa AvakArya paNa te sivAyanA kSetromAM jinAlaya sarjana karatAya prAcIna jinAlayo-tIrthonA jIrNoddhAra jarUrI che. (6) jina zAsananAM zIlAnIyA yuvAna dhayadhayasara gaNatAnA vidhavA bAdevI varmagala jAnavAeM zumaskAra hAma (7) Cre saravANa (5) paNa na duvidhAmA vAyaranI Tina, ghara, (lAMbI, paramAtmA potAnA lokottara guNothI svayaM pratiSThita che, mATe pratiSThAkartA dvArA thatI prANa-pratiSThA te phakta lokottara upacAra che. jinAlaya sarjana pachI badhuMya pUjArInA bharose choDI devA karatAM prabhupUjA mATeno bhaktavarga khAsa jarUrI che, sAthe devI-devatA ke gurumUrti vagerenA sthAna, mULa jinamaMdiranI bahAra rahevA jarUrI gaNAya. galANaM ca saMplesi vapaNAsA svAdhyAyalakSI, satata pAdAcArI,kalyANakabhUmi ke prAcIna tIrthonA udadhAraka, dorA-dhAgA, maMtra-taMtra vidhAno ke deva-devIonA anuSThAnomAM alpa rasa dharAvatA mahAtmAone vartamAnakALamAM zAsanarakSAnA hetuthI savizeSa protsAhana ApavAthI sAcI anumodanA cAritrAcAranI thaze. sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikA, jinabiMba-jinAlaya ane jinAgama evA sAta sukSetrane khAsa sAcavavA. te choDI hospiTalo, anAthAzramo ke koleja vagerenA sAmAjika kAryomAM saMyamI AtmAoe sIdhA Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 297 utaravAmAM saMyamajIvana bakuza ke kuzIla banavAnI yathArthavastuvAdI bhagavaMtanuM zAsana jayavaMtu rahyuM zakyatA nakArI na zakAya. ane rahevAnuM. avidhi ane AzAtanA TALanArA devAdhideva jinezvaronI athavA paMcamahAvratadhArI guru tathA cokhI ArAdhanA pALanArA te vacce ja bhagavaMtonI ArAdhanA tAraka bane che, jyAre tarI jaze. AzAtanAo mAraka. mATe paNa jinAlayo-tIrthonA (14) Arthika baLa upara saMsAra cAlI zake jyAre devadravya bhakSaNa, nAza ke durbhaya vagere prati adhyAtmanI paraMparA Atmika baLa upara nabhe che. haMmezA AMkho lAla rAkhavI Avazyaka che. phakta Arthika jora, vyAvahArika kuzaLatA, jinAlayo-upAzrayone AdhunikatAthI khAsa buddhi-baLa ke zArIrika zaktionA bharose rakSavA. dharmArAdhanA choDavAthI aneka anartho utpanna thaI pApa bAMdhavAnA 18 prakAro ane puNya bAMdhavAnA zake che, pratipakSe mAnasika ane bhAvanAtmaka valaNo phakta 9 prakAro ja che, te paNa jaNAve che ke vadhAravA. saMsAramAM puNya karatAM pAponuM jora bamaNuM che. AvA (15) tIrthaMkara paramAtmAnA zAsanano ja puNyaprabhAva evo che kaparA samaye navakAranI ArAdhanA karI zreSThatama puNya ke temAM janma lenAra ane nItimaya jIvana jIvanArA kamAI rahelA tamAma navakArArAdhako prati sabhAva. zrAvakone lakSmI ane sarasvatI beunI kRpA rahI te sAdharmika vAtsalya che. ane rahevAnI. jaina samAjanI sukha samRddhi anAdikALa siddha che tenA mULa kAraNamAM jainettarono (10) anekAMtavAdano mUka saMdeza che ke dareka vyaktimAM guNo jaina uparano vizvAsa kArya kare che. pArakhI guNavAnonI upabRhaNA karavI, zakya teTalI zaktio hakArAtmaka ane sarjanAtmaka kAryomAM (16) sAmAyika, pratikamaNa, poSadha, dhyAnayoga jevI lagADavI. prAcInatama, praNAlikAo, maryAdAo, utkRSTi ArAdhanAo hAla ghaTavA lAgI che, jenA mUlyono harahaMmeza Adara karavo paNa jUnavANI ke sthAne pUjA-pUjano, anuSThAno vagerenuM mahattva vadhavA kadAgrahI banI zAsanavikAsa na rUMdhavo. lAgyuM che, jethI bhAvikALamAM ArAdhanAnuM baLa TakI rahe tevA hetuthI bALa saMskaraNa mATe UMDA jJAnazALA, jJAnabhaMDAro, pAThazALA ke jJAnazibiro, jJAnavardhakaspardhAo vagere dvArA navI ugatI peDhImAM vicAravA jevuM che. satata dharmasaMskAranA siMcana mATe jAgRta rahevuM. (17) vartamAnakALamAM paNa jyAre amuka gRhastho sAgArika temAMya yuvAvargane khAsa protsAhita karavo. kAraNa ke aNasaNa athavA saMthArA vrata laI jIvanAMtanI zAsananI bAgaDora yuvAnothI ja jIvaMta kArya jhaMkhanAvALA jovA maLe che, tyAre tevA saMyamI jevA sAdhI zake che. samAdhimaraNa varanAra zrAvakonI anumodanA zramaNoe paNa karavI ja ghaTe, kAraNa ke te dharma (12) suzIlA zrAvikAonA kAraNe paNa dharmasthAnako. puruSArtha sanmArga che. dhabakatA rahayA rahevAnA, mATe paNa maryAdA saMpanna nArIvargane protsAhana ApavAthI dhArmika sAmAjika ke (1 zAsana pAse vepArIo che, DaoNkTara, enjinIyara, kauTuMbika utthAno thaze. pratipakSe nagnatAvAda ke oDiTaro, vakIlo, vaijJAniko ke saMgIta vagere phezanavAdamAM sapaDAyela ubhaTavezadhArI strIonI kaLAonA svAmI ke lekhako, ciMtako, kavio vagere upekSA karavI. anekaprakArI niSNAto che, te badhAya vacce jo (13) pAMcamA ArAmAM asatyo, kalahaTaMTA ke mithyAtvanuM ekatA, prabhAvakatA ke saujanyatAnI sthApanA jora vadhavAnuM ja che, jenI asara dareka dharmo ane thAya to tevo caturvidha zrIsaMgha paccIsamAM 'tIrthakaranI upamA pAme che. samAjo upara. paDavAnI, paNa te vacce paNa Jain Education Intemational Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 jina zAsananAM (19) vartamAnamAM nAstikavAda vadhI rahyo che, tenA mULakAraNamAM lokonI vijJAnamAM vadhelI zraddhA ane dharmanA phaLamAM ghaTelI AsthA mukhya kAraNa che. AvI paristhitimAM gacchavAda, samudAyavAda, tithivAda, sAmAcArIvAda, saMkucitavAda ke vitaMDAvAdathI bacI adhyAtmavAdane mahatva ApanAra rakSita che, bAkI nAstikatA vadhArAnuM kAraNa banI zake che. (20) eka tarapha saMyamI sAdhakone badhIya anukULatAo ApanAro sAco zramaNopAsaka varga maujuda che, bIjI tarapha be zramaNo ke be samudAyo vacce paNa matabheda, manabheda ke dharSaNa Ubho karanAra virAdhaka varga paNa jovA maLaze. sAdhake gItArthatA vAparavI. (21) sAcI-khoTI AgAhIo karI, sAva khoTI ho-hA macAvI ke potAnA abhigamothI atirekI banI matamatAMtaro karanAra zAsanano droha karI zake che. mATe paNa dareka zrAvako ane zramaNoe zakya tyAM sudhI toDavAnA badale joDavAnA kAryomAM zakti vAparavI. (22) lAITa, mAIka, mobAIla, mIDiyA ke pracArataMtrano upayoga karI saMyamanA bhoge zAsananI prabhAvanA karavAnI khevanAvALAne aneko taraphathI sahAyatA ke AlaMbana maLI raheze, paNa potAnI Atmika ArAdhanA gumAvI phakta kSaNajIvI prabhAvanA karavAnA jokhamo ghaNA badhA che. (23) pATa uparathI pravacana na denAra, puruSonI sabhAmAM AvI upadeza na pharamAvanAra ke vikaTakSetromAM paNa vihAro karI lokasamAjane dharmapati jagRta rAkhanAra athavA kalyANakakSetronA jIrNoddhAra mATe jhajhumanAra sAdhvIsaMghane kAraNe paNa jaina saMgha ujaLo che. sahanazIlatA ane sevA-vaiyAvacce guNadhArI sAdhvIsaMghanI upekSA na karavI. (24) zAsananI prabhAvanA karatAMya, ArAdhanAnI laganI te ja kharuM saMyama che. mATe paNa koI prakAranI saMsthAo vagaranA ke jinAlayasarjana, pustakalekhana, prakAzana, prasAraNa, AkarSaNa ke ADaMbara vagaranA anAmI mahAtmAono paricaya karavA jevo che. zrAvakonA kAryomAM zramaNonuM utaravuM te kALanI balihArI kahI zakAya. (25). paramAtmAnA lokottara puNyathI dAnapravAha jyAre jinAlayo ke vividha AyojanomAM vaheto jAya tyAre avaLA vicAro karI apalApa na karavo, babbe dAtAonI dAnaruci anumodavI. bIjI tarapha zAsanaprabhAvanAnA ADaMbaro prasaMge khAsa anukaMpA ane jIvadayA kAryo vicArI levA. (26). paramAtmA mahAvIradevanA nirvANa pachIno amyudayakALa jyAre pravartI rahyo hoya tyAre samAdhAnakArI abhigamovALA jIvo vadhAre saMkhyAmAM rahevAnA. dezakIya, rAjakIya, dharmIya ane sAmAjika anukULatAvALA vartamAnakALamAM dhamarAdhanAo karanAra bhavAMtarane surakSita karaze. Arthika vyavahArothI sadAya alipta rahenArA, atyalpa lokaparicaya rAkhanArA, saMyamamAM paNa lAgatA atiyAranI AlocanAo karI pavitratA jALavanArA, tapasvIo ke tyAgIo jevA guNAtya saMyamIo thakI ja zAsananI dhUrA TakI rahI che, rahevAnI, mATe koI paNa saMyatonI upekSA, avagaNanA na karavI. (28) sAMsArikonI duniyA kAlpanika bhUmikA upara racAya che, jyAre saMsAratyAgI aNagAro vAstavika jIvana jIve che. mATe paNa dharma puruSapradhAna to che ja sAthe gRhasthapradhAna nahi balka zramaNapradhAna che. zAsanarakSaka, ArAdhaka ane prabhAvaka traNeya prakAranA saMyamIo kharekhara vizvanI AThamI ajAyabI che. prakRtinA paramArthanA kAraNe jema kudarata sUrya-caMdra dvArA dinarAta ane Rtuone bakSe che ane jIvasRSTine rakSe che tema AkAzagaMgAnA virATa phalaka upara gatimAna nakSatro paNa mAnavasamAjane kaMIka upadeze che, jethI ticchalokanI saMskRti vikRtinA vamaLomAM aTavAI na jAya. ruziSa ki vahana? ara7 Jain Education Intemational Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ FONO ft ava jina zAsananA jhaLahaLatA nakSatro, nIDa ST VISITS OWNED TO vibhAga-2) * kamalA 11 0 dhatJV ItihAsanI ArasImAM viziSTa tattvadarzataH vividha dhyAtavya pAsA kara tapasvIratnanI tAjI tavArIkha - brahmacaryavratanI 20 vibhAvanAo - jenArAdhanAnI vaijJAnikatA : pramANa mImAMsA - bhakti paramAtmAnI mastI AtmAnI jaina dharmamAM prajAvatsala rAjavIo ane maMtrIonuM pradAna che ka jaina kathAomAM citra-vicitra nimittono itihAsa - garavA gagana nIce mahAsiddhi | (ariSTaneminuM guNAnurAgI dArzanika vyaktitva) - jaina dharmamAM karmavAdanuM prAbalya * jaina tattvamImAMsA 'I THE hii Jain Education Intemational Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anumodana zrIkRSNanA moTAbhAI balabhadrajI rUparUpanA bhaMDAra hatA. eka vAra rUpano anartha nihALI, pApI rU5 upara tiraskAra lAvI, te muni thaI jaMgalamAM viharavA lAgyA. A jaMgalamAM eka haraNa phare. e balabhadrajInuM hevAyuM thaI gayuM. muni dhyAnamAM bese, to e pAse bese, bhikSAe jAya to sAthe jAya. vanamAM bhikSA maLavI muzkela. emAMya comAsAnA divaso AvyA. sAta divasanI varasAdanI helI. muni sAta divasathI sudhA sahIne beThA hatA. cAbola haraNuM paristhiti pArakhI gayuM hatuM. ekAeka sAMje ughADa nIkaLyo ne sAthe eka vaTemArgu vaDa nIce bhAtuM khAvA beTho. haraNAe e joyuM ne kUdatuM-nAcatuM muninA vastrano cheDo momAM laI munine tyAM kheMcI lAvyuM. enI AMkhomAM AnaMda hato. vaTemArgue aNadhAryA pavitra atithine AvelA joI hathiI bhikSA ApavA hAtha laMbAvyo. munie patra laMbAvyuM : haraNAyo AnaMda Theka lIdhI, ne vijaLI AkAzamAMthI kaDeDATa sAthe tUTI paDI. traNe jIva avasAna pAmyA. ApanAra, lenAra ne anumodana karanAra traNe tarI gayA. dhanya ghaDI! dhanya veLA! ulla inDasTrIjha (lANaIS) WIkala. zeDa naM. e-1/58, jI.AI.DI.sI., pAraDI, ji. valasADa (gujarAta) 39125 TelI pheksaH (0260) 2303655, 2303656 Jain Education Intemational Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. 301 che tasvIranI tAjI tavArIkha 68 upavAsanA tapasvI tathA vidhipUrvaka jApakartA, pa.pU.paM jayasomavijayajI pAsethI navakAra mahAmaMtrane bAlavayamAM ja grahaNa karI te ja mahAmaMtra navakAranA baLe sAMsArika aMtarAyo ke cAritramohanIyakarma khapAvI sajoDe dIkSita thanAra namaskAra mahAmaMtranA viziSTa prabhAvaka mahAtmA pa.pU. jayadarzanavijyajI potAnA bhavopakArI gurudevanI prazasti gAthA traNAnubaMdhanA lekha sAthe namaskAra mahAmaMtranA navapadamAMthI phakta prathama pada "namo arihaMtANaM" upara potAnI tAtvika zailIthI pa1 anapekSAovALo A lekha pAThavI, temanA ja gurudevanA 51mA saMyamaparyAya varSane vadhAvI rahyA che, sAthe paraMparAmAM maLela navakAranI ArAdhanAprabhAvanAne ahIM sudhI pahoMcADavA namra prayAsa karI rahyA che. gurudevonI savizeSa kRpAthI ja teo alpa saMyama paryAyamAM ane temAMya dIkSApUrvathI ja madrAsa, vijayavADA, ahamadAbAda, beMgalora, kalakattA, jhariyA, haidarAbAda, muMbaI, pUnA ane bhAratavarSanA aneka sthAne jyAM jyAM gayA tyAM potAnA cAritrajIvananI saMprAptimAM navakArano ja prabhAva darzAvI, anekone navalakhA navakAra jApanI pratijJA detA rahyA ane saMyama saMprApti pachI dasathI vadhu varaso sacoTa svAdhyAyamAM vItAvyA pachI ja jyAre pravacanakartA banyA tyAre paNa aneka saMghomAM aneka prakArI ArAdhanAo vacce mahAmaMtra navakArane ja pradhAnatA bakSI navalakhA jApa viSe prakAzana karatA rahyA. Aja sudhImAM 275thI vadhu navalakhA navakAra jApa anuSThAno vividha saMghomAM karAvI, 18000thI paNa vadhu zrAvaka-zrAvikAone lAkSaNika jApamAM vidhivat joDI yathAzakatha zAsanaprabhAvanAo koI paNa prakAranA spardhAtmakabhAvo vagara ke apekSAo vagara karavAthI temanA taraphathI apAyela navakAranI lekhakIya prasAdI gurukRpAe sarvamAnya banatI cAlI. A pUrvenA prakAzita zramaNagraMtha ane svapnazipI graMthane paNa jaina ane janasamAja taraphathI apUrva pratisAda maLyo che. lekhaka pUjyazrInI zrutasAdhanA aneka viSayo upara prakAza pAtharatI jovA maLe che. chatAMya sivAya vizeSa kAraNa teo Short and Sharp viSayo upara ja lakhatA rahyA che. yathAzakya samaya svAdhyAya, mArgadarzana, pravacana, parArthabhAvomAM vyatIta thayA vagara AvA bahoLA lekhonuM sarjana azakya che. prastuta mahAgraMthanA paNa 150 thI vadhu pAnAo amArI vinaMtIthI lakhI ApI jinazAsananA sarve ArAdhako upara temaNe uccakoTino upakAra karyo che. teonI namra sUcanA vAraMvAra maLe che ke pustaka lekhana prakAzana vagerenuM mukhya kartavya zrAvakonuM che, zramaNonuM te kArya gauNa che. mATe 27mAM A graMtha pachI paNa anukULatA mujaba AgaLa prakAzana mATe paNa zrutasAdhake sAruM vicAravuM joIe. pUjyazrInI pAvana preraNA upara samucita vicAraNA karavAnA bhavyabhAvo sAthe A lekhanI sAmagrIne lokahitArthe ane temAMya khAsa sAkSaro mATe vadhAvIzuM. kAraNa ke AthI paNa vadhu tAttvika bhASAmAM navakAra vize temanA navakAra sAra samAcAra nAmanA pustakamAM bhavya navakAranI bhAvayAtrA, kAvyayAtrA, tattvayAtrA, vijJAnayAtrA ema cAra vibhAgo sAthe anya aneka nAnA-nAnA lekho paNa ArAdhako hetu racyA che ane hindI bhASAmAM paNa "navanavA navAra bApajI mahimA" nAme pustaka lakhyuM che. -saMpAdaka Jain Education Intemational Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 jina zAsananAM pa.pU. paM.pravarazrI jayasomavijayajI ma.sA. zAstrokta padArthone sAdhanA dvArA siddha karatA tapasvIratna pUrvakALamAM koTi pUrva mahAtmA suvizAla gacchAdhipati pa.pU. jayaghoSasUrIzvarajI ma.sA.nA prathama ziSyaratna che. draDhadhama zramavibhUtI ane varasanA AyuSya ane prathama parama vaMdanIya pAvana puruSa che. temanA pAchA be ziSyo temAM saMghayaNabaLayukta mahAtmAo AryakSetramAM vicaratA hatA jayeSTha te sevAbhAvI saMta zrI Adityasoma vijayajI tathA tathA dIrghakALa saMyama sAdhI bIjA krame prastuta lekhanA racayitA lekhakazrI pote. AtmakalyANane varatA hatA. pa.pU. gurudevanA saMyamajIvananA 50mA varasanI ujavaNI paNa vartamAnanA viSamakALamAM paMcAhnikA mahotsavarUpe vikrolI, muMbaI madhye thaI te pachInI paNa yathAzakti chatAMya caDhate tAjI tavArIkha lakhatAM RNamuktinA bhAvonI sparzanA thAya che, pariNAma tAdharmane sAdhanAra kAraNa ke vi.saM. 2017nA varase (I.sa. 1971) pUjyazrI sAdhubhagavaMtomAM ugra tapasvI munipade sahavartI pa.pU. jayazekharavijayajI hAla svargastha f ane ucca vaiyAvaccI mahAtmA AcArya bhagavaMta) sAthe zikharajInI nikaTanA kSetra jhariyA mukAme tarIke jAheramAM Avela tapasvIratna pa. pU. paM. jayasoma cAturmAsa birAjamAna thayA hatA tyAre prathama punita paricaya vijayajI gurudevanI AcArasaMhitAnA anupama aMzo atre sAra prApta thayo. yogAnuyoga te varasanI AgaLa-pAchaLa aneka bhASAmAM prastuta che. je AnaMdadAyaka ane AzcaryapradAyaka lAgyA samudAyanA aneka mahAtmAonA paricayamAM AvavAnuM thayuM paNa vagara nahi rahe. pUjya gurudevanI niHspRha jIvanacaryA, ugra tapasAdhanA sAthe (1) kriyAyuta saMyamasAdhanA sAthe vItAvelA 83 nirdoSa saMyama sAdhanAne dekhI savizeSa AkarSaNa thayuM. temAM paNa varSa (2) saMyamanI savizeSa ArAdhanAo sAthe vItI mULabhUta kAraNa che pUrvabhavanA apUrva nANAnubaMdha. vi.saM. rahelo 51mA varasano dIkSA paryAya (3) vardhamAna tapanI 2017mAM ja pravajyA levAnI bhAvanA jAgela, paNa mAtA112 oLI uparAMta saLaMga be varasI tapa, saLaMga 500 pitAnI anicchA, tathA prakArI cAritramohanIya karma uparAMta te AyaMbilano tapa, (4) nitya 3-4 kalAkanA mana jApa pramANenA bhAvibhAvanA kAraNe te mahecchA ThelAtI rahI ane cheka sAthe 6, 38, 41, 45, 55 ane ekavAra mahAmaMtra vIsa varasa pachI vi.saM. 2047nA varase phAgaNa vada trIjanA navakAranA 68 upavAsano bhIma tapa puruSArtha (6) 108 zubha muhUrta (I.sa. 3-3-1991 ravivAra) beMgaloranA aTTama, 20 jeTalI aThThAIo vacce nitya paramAtmA bhakti gAMdhInagaranA vistAramAM saMyamaprAptino suyoga sAMpaDyo. hetu jinAlayasevanA (7) upadhAnathI laI yogoddhahanAdi dIkSAdAtA pragurudeva hatA zAsanaprabhAvaka pa.pU. kriyAmAM savizeSa ullAsa, (8) eka ja rAtrimAM lAgaTa bhuvanabhAnusUrIzvarajI ma.sA., jemanA tathA aneka zramaNasAtaso khamAsamaNA dvArA vIryAntarAya karmakSapaNA (9) zramaNIonA aMtaranA AzIrvAda sAthe vaDI dIkSA thaI di. vai. niHsRhitA, AtmaramaNatA, apramAda, bhagavad bhakti, vaiyAvacca sAthe saMyamazuddhi-gaveSaNAdi suda 11 zukravAra tA. 24-5-1991nA zAsana sthApanAnA ja guNonuM zubha divase, te ja beMgalora mahAnagaranA mukAme thavA pAmI hatI. pragaTIkaraNa. - A badhIya sAdhanA-siddhi pAchaLa sUripuMgava premasUrijI vi.saM. 2017nA prathama paricaya pachI amuka ma.sA.nI lAgaTa ATha varasa sudhI karela vaiyAvacca sevAnuM aMtarAyakarmonA kAraNe te satsaMga AgaLa na cAlyo. paNa vi.saM. puNyabaLa kAma karI gayuM che. vidvAna ziromaNi 2036nI sAlamAM potAnA svataMtra vyavasAya tathA oDiTanA haribhadrasUrijI svaracita paMcAzaka sUtramAM tapAcaraNa sAthe kAryArthe muMbaI AvatAM tapasvIratna gurudevanA cAlI rahelA akRta, akArita, akalpita bhikSA ane gaveSaNA, | upavAsanA samAcAra maLatAM ja vAlakezvara zrIpALanagaragrahaNeSaNAyukta sarva saMpankarI bhikSA vize jaNAvatA lakhe che ke muMbaImAM pharI sukhazAtApRcchA mATe saMparka thayo. ThIka nava varasa yati AnAdiyukto, yo gurvAjJAyAM vyvsthitH| pachIno te satsaMga navakAranA ArAdhakarUpe phakta maLyo ja nahIM paNa pachInA varasomAM pravajyA-prAptirUpe paNa phaLyo. sadAnArambhiNastasya, sarvasampatkarI matA // Jain Education Interational Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro tapasvI pa.pU. panyAsajInA AcherA jIvana-kavananI vigato agAu paNa sacitra prakAzita thaI che, tethI teno vistAra na karatA atre RNAnubaMdhanA adbhuta lekhAjokhA rajU karIzuM. je kadAca Azcaryaprada lAge toya satya hakIkato che. (1) vi.saM. 2026nI sAlamAM sva. gacchAdhipati 5.pU. bhuvanabhAnusUrIzvarajIno prathama paricaya, vairAgyavANI zravaNa jhariyA tathA kalakattA mukAme jenA prabhAve ArAdhaka maMDaLa, jJAnabhaMDAra tathA paramAtmA bhakti kAryakramo sAthe sAmAyika-pratikramaNano karela zubhAraMbha. (2) vi.saM. 2027nA jhariyA cAturmAsa daramyAna pa.pU. paM. jayasomavijayajIno nikaTano paricaya. navalakhA navakAra jApanI pratijJA tathA tA. 21-10-1971 thI caDhatA pariNAme zubhAraMbha. cAturmAsa praveza samaye dhanabAdathI paNa dUra-dUra sudhI sAme levA jatI vakhate pragaTela vairAgya dIpaka. (4) caitra suda 13nA divase pUrve maLela preraNAthI karela mULanAyaka mahAvIra svAmI bhagavAnanI bhavya aMgaracanA vi.saM. 2029mAM ane sahavartI AMgI karanAra sAMsArika mitrane phakta Apela sahAyatA. sAMje AratI samaye prabhujInA mastake rahela chatranuM 7-8 kalAka sudhI pharavAnuM Azcarya. (5) vi.saM. 2036mAM muMbaI-zrIpALanagaranA mukAme pharIvAra thayela saMparka pachI, satata cAlu thayela preraNA patra vyavahAra. te ja varasamAM sAMsArika mAtuzrInI samAdhi mATe thayela sagAI, chatAMya gurudevonA khAsa AgrahathI amerikA vagere videzagamana tathA nUtana sAMsArika Audit and Statistic Education upara manomana karela pratibaMdha tathA dharmAbhyAsano zubhAraMbha. (6) sAMsArikAvasthA dIkSApUrvenA 11 varasomAM nyAyasaMpanna vaibhavanA abhigama sAthe nItimaya vepAra, oDiTasevA, aneka jAtrAo, pAThazALA saMcAlana tathA katalakhAnA virodha karela abhiyAno. saMpUrNa hindustAnanI saphara 202 vAra plenamAM chatAM thaI zakela rAtribhojanatyAga vigere niyamo. (7) vi.saM. 2045mA thayela gaNipadavI pachI (3) vi.saM. 2027mA ja gurudeva sAthe thayela sammetazikharajInI jAtrA tathA lIdhela abhigraho tene kAraNe kula maLI 36 vAra (caMdraprabhujInI TUMka 11 vAra) thayela saMpUrNa cAturmAsa ane vividhakSetronA vicaraNa. pahADanI jAtrAo. Jain Education Intemational paricayamAM Avela saMyamekalakSI sAdhvI pravartinI vasaMtaprabhAzrIjI Adi ThANA tathA pUjya gurudevanA mArgadarzanathI sAdhvI bhavyaguNAzrIjIe karela temano guruNI tarIke svIkAra. 303 (8) vi.saM. 2020nI sAlamAM thayela prathama vairAgya jhariyAnA cAturmAsa pachI ThIka vIsa varase vi.saM. 2047mAM gurudevonuM vicaraNa karatAM beMgalora padhAravuM ane vi.saM. 2046 pachI samApana karela saMpUrNa bhAratavarSanA oNDiTa kArya tathA beMgalora ane karnATaka saMpUrNanA vyavasAyanI nivRtti pachI aneka gurubhagavaMtonI upasthiti vacce thayela sajoDe cAritra grahaNa. (9) saMyama jIvanamAM jJAnArjana mATe suvizAla gacchAdhipati 5.pU. jayaghoSasUrIzvarajI ma.sA.nI pAvanakArI nizrAmAM thayela jJAnAbhyAsa ane A.bha. bhuvanabhAnusUrIzvarajI ma.sA.nA kALadharma pachI aneka mahAtmAo pAse thayela vividha abhyAsa pachI gurudevonI anujJApUrvaka prAraMbha thayela svataMtra savizeSa vigata e che ke vi.saM. 2027mAM pragaTela vairAgya pachInA 20 varase pravajyA prApti thayela che. ane te pachInA ThIka 20 varase vi.saM. 2067nA zubhAraMbhe prastuta paricaya lekha tapasvIratna pU. gurudevanA saMyamajIvananA 51mA cAlu varasanI anumodanArthe sahajamAM lakhAyo che. kyAreka dUra to kyAreka nikaTa chatAMya avirata anupamakRpAthI svAdhyAya-tapapravacana-lekhana ke zAsanaprabhAvaka pravRttio madhye sukhada anubhUtio thaI che, je paramaguru paramAtmAne paNa AbhArI che. prAMte lekhanI samApti sAthe svargavAsI gurudevo ane vicaratA gurudevo pAse savizuddha saMyama jIvana mATe bhAvaprArthanA ane AtmazuddhinI khevanA; hINA kAyikabaLa sAme tINA mAnasikabaLanI yAcanA, sarve pUjyo prati sadbhAvanA. "guru dIvo, guru devatA-guru viNa ghora aMdhAra, paramaguru paramAtma-prabhAve, thaze pAra saMsAra.'' guru prazastino A lekha maryAdita zabdomAM lakhAyo che, anya aneka vigatomAMthI mukhya lakhAyelI che. samarpaNakartA :-ziSya jayadarzana vijayanI bhAvavaMdanAvalI. Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattAvIza : zubha aMka ji - - - - - - - - - - - - - - - - j i 6 | 1. prabhu mahAvIradevanA bhava----- 2. prabhu mahAvIradevanI tapazcaryA ------- 3. sAdhupadanA guNa --- 4. yogadharmanA guNa -------- 5. prabhu bhakti-kusumAMjali mukavAnI --------- uvasaggahara gAthA -- 7. uvasaggaharaM gaNavA maNakA-------- 8. pUjA bhaNAvyA bAda ghaMTa-jhAlara vagADe che. 9. eka jJAtinuM nAma satAvIza che ------ 10. sametazikhara TUMka 26 aMtargata eka gautamasvAmInI Tu 11. ratnonI aneka jAtiomAM mukhya che ---- sUryakAMta, caMdrakAMta, jaLakAMta, karkItanAdi 12. daza zramaNadharma, sattara saMyama prakAra (caraNasittarI) -- 13. viziSTa guNo temaja bhinna bhinna avasthAone aMge sAdhuonA aneka prakAro TIkAkAra bhagavate jaNAvyA che. nAmo saMkSipta arthamAM-------- 14. paMca saMgraha dvAra 3 ja gAthA --------- 15. sattAvIsAe aNagAraguNehiM (pagAmasajhAya) 16. muMbaI-borIvalImAM 20 zrIsaMgho zAsanasevAmAM kAyama sakriya rahyAM che -- 10. jinazAsana zramaNIratno pustakamAM judA judA upakaraNanA nAmo che---- 18. sama vizatI saMgraha --------- 19. vastra niyama-kula paheravA-oDhavA mATe ---- 20. pU.sA. padmayazAzrIjI ma.sA.no jApa-parameSThIpada 9,9,9 lAkha-------- 21. pada pAMcame munirAyA, guNa sattAvIza sohAya (zrI siddhacakra stavana) -- 22. uttaradize sohe dhanAdhana, guNa sattAvIza (zrI siddhacakra stavana)------- 23. sattAvIza guNe karI sohe, sutrAcAra ne bhAve re ----- 24. siddhacakramaMtrane yAda karo sAdhuguNa samaro ----- 25. sAdhupadaguNAnA sAdhvIjI ma. upavAsa karela --- 26. sattAvIsa caMdranI dharaNInAma Adi - azvinI ne bharaNI-unaDa kavi meghamALA graMtha -------- 20 20. saMpAdaka zrI naMdalAla devalukanuM satyAvIsamuM pustaka "jina zAsananAM jhaLahaLatAM nakSatro'' graMthamAM satyAvIza aMkanA saMdarbhe keTalIka lekhamALAo paNa che. --------- -------- 2o. | | ! - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - navaThATha choDo maMtra jApanA ArAdhai, sa2la svabhAva 'sAdhvI2nA pa.pU. pAyazAzrIjI mahArAjanA dharmalAbha Jain Education Intemational Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 32 prastuta thaI rahelA amArA A 27mA bhagIratha prakAzanamAM sArI evI mahenatathI sAdhakonA svArtha ke paramArtha mATe lakhAyela A lekha brahmacaryalakSI sAdhanAo mATe eka alaga prakAranA 27 mArgadarzano ApI rahyuM che. vizva samagrane mahAta karI parAdhIna-paravaza ane pAmara banAvI denAra che kAmadevanA viSaya prapaMco, jenI sAme paDanAra saMsArI pakSe sukhI nathI thaI zakato tevI galata mAnyatAone bhAMgI nAkhanAra keTakeTalAya jainazramaNo thaI gayA. brahmacaryavratanI cha vibhAvanAo mArgadarzaka H 5.pU. jayadarzanavijayajI ma.sA. (nemipremI) je divase tIrthaMkaroe dekhADela virAganA mArga upara cirAga jevo jJAnaprakAza laI saMcaraNa karanAra koI mahAmAnava pAkyo, tyAre tyAre te te kSetrIya, dezIya ke AMtararASTrIya vAtAvaraNe palaTo khAdho che. viSamatAonA jyAre jyAre vyApa vadhI gayA che tyAre tyAre samatAo sAthe brahmamUrti jevA tIrthaMkara bhagavaMto janma pAmyA che ane jagatane kaThora lAgatI brahmacarya sAdhanAo saraLamAM saraLa rIte samajAvI che. 305 sarvavirati ane dezavirati dharmanI prarUpaNA dvArA je caturvidha zrIsaMghanI sthApanA bhagavaMtoe karI che tenA lakSyo cAritra sAdhanA che ane cAritrAcAranuM caNatara pavitratAnA pAyA vagara thaI zakatuM nathI. Ama caturthavatanI sAdhanA eTale mAnavabhavanI mahAna upAsanA. hAjarajavAbI birabale eka divasa pUchAyelA praznanA javAbamAM akabarane jaNAvela ke AkAzI nakSatronI saMkhyA 27, temAMthI nava nakSatro ochA karI devAmAM Ave to bAkInA 18 nakSatro vizeSa kAmanA na hovAthI nakSatronI saMkhyA zUnyamAM pheravAI jAya. kAraNa ke je nava nakSatrone kAraNe varasAdanI ramajhaTa cAle che, te ja nakSatro vagara to A pRthvI jalahIna ane jIvahIna banI jAya, badhIya lIlA saMkelAI jAya. A varasAdI nava nakSatronI jema jenA jIvanamAM brahmacaryanI nava vADo nathI ke navapadajInI samyak ArAdhanAo nathI tenI vidvattA, cAturI, kaLA, kauzalya vagere badhuMya zobhAhIna banI jAya che. pUjAnI DhALamAM paNa pado Ave che ke "e vrata jagamAM dIvo mere pyAre, e vrata jagamAM dIvo.' zAstravArtA paNa e che ke brahmacarya jevuM koI tapa nathI. vibhAvadazAmAMthI svabhAvadazAmAM sthira thavuM ke sthitaprajJa banI zAtAdraSTA rahI karmonA Azravono nirodha karavo ane saMvara athavA nirjarAlakSI sAdhanAo karavI te paNa brahmacarya che. AtmaramaNatA, AtmAnubhUti ane AtmasamarpaNa vagere paNa tenA ja paryAyavAcI zabdo che. A badhIya bAbatone alaga alaga svarUpamAM rajU karI rahyA che svAdhyAyapremI, pravacanakAra, lekhaka ane ciMtaka pa.pU. jayadarzanavijayajI ma.sA. (nemipremI), jemaNe amArA agAunA dhanyadharA bhAga-1 graMthamAM "viziSTa brahmacaryavratadhArIo'' nAmano lekha amane mokalAvI graMthazobhAmAM umero karyo hato. teo `A vistRta lekha racI potAnA bhavopakArI dAdAgurudevane samarpita karI A graMthanI sajAvaTamAM paNa vadhAro karI rahyA che. lekhanA padArthone bhAva sAthe vadhAvI cAritrAcAranI anumodanA atrethI paNa karI viramIe chIe. --saMpAdaka. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 jina zAsananAM brahAcaryavratanI 27 vibhAvanAo brahmacArI puruSane zvAsocchavAsa upara niyaMtraNa rahe che. sivAya koI karmodaya vaidya ane auSadhanI AvazyakatA nathI taM dhana-vaivijhuiM-AriphanemiM namaMrama rahetI. dIvAnI yuvAnI vRddhAvasthAmAM paNa TakI rahe che. AbAla brahmacArI bAvIsamAM neminAtha paramAtmAnuM nirvikArI avasthAnA kAraNe tevA strI-puruSomAM IzvarIya smaraNa karI sAdhaka, sadAcArI ke sAdhuonI sAdhanAmAM prANatattva zaktio ubharAya che. pUranAra brahmacarya dharma vize alpAkSarI bhASAmAM A lekha hADakA, mAMsa, carabI, rakta, vIrya jevA azucimaya racIzuM. kAraNa ke mokSamArgamAM aneka bAdhaka avarodho baMdhAraNamAM baMdhAI javuM te narI mUrkhatA che, chatAMya mohanI vacce tAraka zakti hoya to te che caturthavatanI nirmaLatA, prabaLatA patanamArge laI jAya che. pAyakhAnA jevuM pApakhAnuM nizcayatA ane niHsaMgitA. te che mAnavIya kAyA ane tenA uparanI mAyA-mamatA te tenA vagara dIrghadraSTitA, meghAzakti, prasannatA ke kAyika pAchuM che dUSaNanuM poSaNa. mamatva e ja saMsAra che. kahyuM che svasthatAnI paNa kalpanA asthAne banI jAya che. kahyuM paNa che "mamatte vaMghavAra." ke tapasvInuM boleluM phaLe che, jyAre brahAcArIonuM to prastuta lekhamAM tattvanI vAto sAva ochA pramANamAM ciMtaveluM paNa phaLadAyaka siddha thAya che ane eTaluM ja nahi, lakhI phakta kathAnako dvArA sAbitI ApavA namra prayAsa karIzuM duniyAmAM je je "su" tattvo dekhAya che tenuM zreya parama brahmAtmA tIrthaMkara paramAtmAne jAya che, viparIta pakSe "ku'no kacaro ke pUrvakAlIna puruSo ane strIo kevI-kevI rIte mahApuruSa ke mahAsatInA birudane pAmI gayA che. AgaLa prastuta che abrahma vAsanAnA vamaLothI chalakAya che. 108 prasaMgonI hAramALA. jaina Agama graMthothI laI prakIrNaka aneka upagraMthomAM (1) vAsanAnA kAraNo (CAUSE OF LUST) :paNa brahmacarya sAdhanAne siddhino sabaLa pAyo kahyo che. (ka) pUrvabhavIya kusaMskAro (kha) vartamAnanA kunimitto AcArAMga, praznavyAkaraNa ane sUyagaDAMga sUtramAM, bIjI ane (ga) bhaviSyanI kukAnAo e traNa mahattvanA tarapha yogazAstra, adhyAtmasAra, vairAgyazataka, kAraNothI manovikAra uddabhave che. manamAM jyAre rAgano atireka indriyaparAjayazataka, nItizataka, saMbodhasittarI, thAya ke tarata ja vijAtIya vAsanA roga banIne humalo kare che. zAMtasudhArasa, gautamakulaka ke gItA jevA svapara graMthomAM kSaNika sukhanI lAlasAmAM aTavAyA pachI cirakALanuM duHkha kevI paNa kuTIla kAmavikAranI "nirvacaH mavADAnaH" kahI rIte prApta thAya che te jANavA-samajavA nimnAMkita udAharaNo bharsanA karavAmAM AvI che. jaina jainetara sakaLazAstromAM paryApta che. vijAtIya vikArothI AtmarakSA karavA aneka abhigamo jovA maLe che. paNa te badhAyanA korA vAMcana karatAMya yathAzaya (A) cilAtI putra dAsIno dIkaro hato, paNa chatAMya AcaraNa e ja saphaLa sAdhanAnI cAvI che. pUrvabhavanI patnI je dhanasArthavAha ane subhadrAnI putrI banela teNI sAthe ja sAva nAnI bALavayamAM paNa viSayaceSTA karavA vAraMvAra TevAyela vAsanAonA mULamAM che viSayonI lAgyo. pariNAmamAM tene gharamAMthI kADhI nAkhavAmAM Avyo. khaNaja, vikAronA vamaLa, vyasanono vyavahAra ke vikRtiono pallIpati banyA pachI teNe ja potAnI premikAnuM mAthuM kApI vhAla vagere vagere. jaTIla banelI vAsanA aMte kAmasaMjJAmAM nAkhI khUna karI nAkhela. pheravAI jAya che, jenA kAraNe mAnavajanma sudhI paNa Avelo jIva saMsArasukha, saMtAna-utpatti, saLagatI | (B) sAdhvI lakSmaNA sulakSaNA cAritrAcArI hatA paNa samasyAo ane sArahIna jIvanamAM sapaDAI jAya che. iriyAvahI cUkI cakalA-cakalInI maithunakriyA dekhI, tevA sukhanI tenI vacce pUrvabhavIya saMskArothI je AtmA chUTa mATe tIrthakara bhagavAna upara ja manomana galata vicAre indriyadamanano kaThora mArga svIkAra kare che te saMyamI caDhI gayA ane pakSIyugalanuM eka nAnuM nimitta temanA 80 svayaM to tarI jAya che, paNa tenA AlaMbane anekone paNa covIzI jeTalA saMsAravardhananuM kAraNa banI gayuM. tArakatattvo maLI jAya che. (C) sAdhvI sukamAlikAe zIlarakSA mATe aNasaNa Jain Education Intemational Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 307 jhaLahaLatAM nakSatro karyuM paNa te pachI mUchita dehane mRta mAnI jaMgalamAM tyAgI pavanaMjaye tyAga karyo, chatAMya te satI nArIe parapuruSano vicAra devAmAM AvyuM, tyAre vananA pavanathI pharI cetanavaMta banela te suddhAM na karI pavitra guNothI varaso vitAvI dIdhA ane te pachI sAdhvInI sevA eka sArthavAhe karI paNa temAMthI thayela paNa sAsue Apela kalaMka samaye paNa lagIra DagyA vagara atiparicaya ane bhAvinI kukalpanAnA kAraNe te AryA guNa vratomAM rahI aitihAsika pAtra banI. sArthavAhanI bhAryA banI gayela. (D) asAra A saMsAramAM sArabhUta hoya to te che (D) hAsA-prahAsA nAmanI be devIone paraNavAnA strI, jenI kukhethI, he vastupALa! tamArA jevA sadAcArIno abharakhAmAM kAmAsakta kumAranaMdI sonIe caMpAnagarInI janma thayo che," ema kahIne staMbhana tIrthanA pArzvaprabhunA darzana potAnI 500 patnIone khoI, mAnavajanmAro paNa khoyo ekatAna banI karI rahela vastupALanI mAtA prati AdarabhAva ane aMte deva banavAnI lAlasAmAM AtmahatyA karI nAkhI, toya eka jaina sAdhue darzAvI nArIne nArAyaNI darzAvI hatI. DholI deva banI devIonI sevA karavAno vAro Avyo. eka vakhatanA saMyoga mAtrathI nava lAkha garbhaja paMcendriya jema agnimAM ghI homavAthI jvALA teja bane che, jIvonI hiMsA ane asaMkhya samUrzima jIvonI hiMsAnuM pApa tema kAmasevanathI kAmavAsanAo vadhe ja che ane sadAya jo manane satAvI jAya to doSonA sthAne guNo goThavAI mATe kAmavirAma keLavI levAya to te pachI maithunasaMjJA upazAMta jAya. durAcArIo mATe nArI nAgaNI samAna che, jyAre banI zake che. vijAtIya paricayo, praNayo ane pApAcArothI sadAcArI mATe nArI paNa nArAyaNI bane che. bacanAro ja sAdhu pada sudhI pahoMcI zake che. (3) satsaMga, sadvAMcana, suzravaNa (CULTURED (2) luon 2 Leloi PAY COMPANY, READING AND LISTENING) (ESTABLISHMENT OF VIRTUES AGAINST kalyANamitranI saMgati, vikArI-vilAsI pustakono tyAga ane DEMERITS) kudaratano niyama che te pramANe je doSa satAve sadAcArIo pAsethI dharmazravaNa karanArane brahmacarya pAlana saraLa tenA pratikAra mATe tenA pratipakSa guNanI sthApanA manamAM karavI. banI rahe che. eka sAruM pustaka to so mitronI garaja sAre vAsanA-vikAranA pratipakSe besanAra guNo che sneha, vAtsalya, che. vartamAnakALanA calacitro, bIbhatsa phoTA, posTaro prema ke rucisabhara kAryomAM vyastatA. bAkI khAlI paDeluM mana vagerethI brahmavatadhArIoe khAsa bacavAnuM che. zetAnanuM ghara banI zake che, pApa saMtApa ane pazcAttApa pedA . (A) vaibhAragiri upara padhArelA sudharmAsvAmIjInA karanAra thAya che. satsaMga mAtrathI jaMbukumAra bharayuvAvasthA chatAMya vairAgI banyA | (A) AbunA jinAlaya nirmANanA vidanone dUra karavA hatA. ghera jatAM zatruo mATenA zastro dekhI vizeSa bodha svayaM aThThamano tapa karI devIne hAjara karI denAra vimala maMtrIe pAmI, pharI sudhamasvAmI pAse AvI jaIne, AjIvana mAgI mAgIne saMtAnasukha na mAgatA, jinamaMdiranI pUrNAhuti caturthavata laI lIdhuM, te pachI ja ghera pAchA pharyA hatA. mAMgela. aMbikA devIe tathAstu karI vighno dUra karyA pachI | (B) rAmacaMdrajInA parivAranA pUrvaja hatA vajabAhu, maMtrIzvare jIvanabhara zubha pravRttio karI vAsanAne dhakelI jeo manoramA nAmanI kanyAne paraNI jyAre sALA udayasuMdara hatI. sAthe pAchA vaLI rahyA hatA tyAre adhavacce ekAMta parvata upara | (B) Aliga nAmanA maMtrIe rAjA kumArapALanA dhyAnayogI banI sAdhanA karI rahela jainamuninA satsaMga mAtrathI kahevAthI temanA 96 doSI jAhera karI dIdhA hatA, paNa navaparaNita chatAMya vAsanA tyAgI dIkSita thayA hatA. zUravIratA ane paranArI-sahodaratA nAmanA be guNo badhAya avaguNone DhAMkI denArA jaNAvyA hatA. parastrIne mAtA-bahena (C) sokreTIsano satsaMga mANI rahela yuvAnamitranI jijJAsA saMtoSavA temaNe gRhasthanA zIladharmane AvakAratAM ke putrI samAna mAnanArA kumArapALa bhAvimAM gaNadhara kahela ke prajAutpatti mATe abrahma sevana calAvI zakAya paNa thavAnA che. viSaya vAsanAne vaza vijAtIya saMga vAraMvAra karanAre (C) pUrvakarmanA doSathI navoDhA aMjanAsuMdarIno pati kabaranA kaphananI taiyArI karI laIne pachI pApamAM paDavuM. Jain Education Intemational Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 (D) phakta vastrajInA zravaNa vakhate rAjA siddhArtha ane trizalA rANInA alaga-alaga zayanakhaMDanI vAto paryuSaNamAM sAMbhaLI dedAzAhe ghera AvI zrAvikA sAthe maMtraNA karI AjIvana mATe brahmAvatanI dhAraNA karI hatI, satata jinavANI zravaNane jIvananA AcaraNamAM utArI hatI. dIrgha AyuSya, sudraDha Arogya athavA sAmAjika AbarU vagere mATe paNa brahmacaryapAlana Avazyaka tattva che. evuM ekeya draSTAMta jovA na maLe ke koIne brahmacaryapAlana karavAthI navA roganA bhoga banavuM paDyuM hoya. A vratathI 'su'no saravALone 'ku'nI bAdabAkI thAya che. (4) cAragatinuM ciMtana (MEDITATION UPON FOURFOLD EXISTENCE) :vAsanA prathama doSa utpanna kare che pachI duHkhonA anubhava cAlu thAya che ane jIva durgatie cAlyo jAya che. koInI pAsethI pUrvajanma ke pazcAt janmanuM bhAna thAya pachI vairAgya vadhyA vagara na rahe. jene janma- maraNanA pherAthI bacavuM hoya teNe anyane janma ApavAmAM nimitta na banavuM. (A) kSAdhika samakitI hatA zrIkRSNa mahArAja. tethI je jai dIkarIo paraNavA mATe zaNagAra sajIne AvatI tene durgatithI bacAvavA pUchatA ke ''rANI banavuM che ke dAsI''. rANI banavAnI icchA dekhADanAra putrIne naiminAya bhagavAna pAse mokalI detA hatA. Ama aneka putrIono saMsAra choDAvela hato. (B) jyAre mahezvaradattane jJAnI jaina muni pAsethI mAhitI maLI gaI ke khoLAmAM ramI rahelo putra te jArapuruSano jIva hato ane te pAcho potAno putra na hato. je pitA marI pADo thayelo tenuM ja mAMsa pote khAdhela ane je kUtarIne khavaDAvela te potAnI pUrva bhavanI mAtA hatI. vicitra ghaTanA thakI vairAgI banI dIkSA lIdhI. A (C) vaDIlonA AgrahathI lagnagraMthIthI joDAI janAra gajasukumAla munirAja pAse bhavabhramaNa ane cAreya gatimAM bhaTakI rahela AtmAnuM ciMtana hatuM. tenA kAraNe ja jyAre saumila sasarA taraphathI maraNAMta upasarga Avyo tyAre saMsAratyAgI-vairAgI teo DagyA na hatA. (D) kuNika sAthenA ghora saMgrAma pUrve dIrghadraSTA ceTaka rAjA potAnI putrIone paraNAvavAmAM paNa ullAsavaMta na hatA. jina zAsananAM pratidina yuddhamAM paNa eka bANathI vadhu zastro vAparatA na hatA ane yuddhamAM hAra thayA pachI paNa durgatinA karI potAnA siddhAMto choDyA na hatA. cAra gatiomAMthI pratyeka gatimAM jIvAtmA janma pAmyo che. janma, jIvana ane maraNa e paraMparA anAdikALathI vaLagelI che, chatAMya jIva deva hoya ke dAnava, kIDI hoya ke kuMjara, pazu-paMkhIrUpe hoya ke jhADapAna rUpe te badhAya jIvamAM zivano vAsa che. sAgatithI chUTavA mATe ja brahmacaryanI sAdhanA che. (5) paMcakArI jJAna upAsanA (WORSHIPMENT OF FIVE KINDS OF KNOWLEDGE) :--eka jJAnI, vijJAna ke sAcI paMDita koI paNa kriyA-karaNI pachInA pariNAmanI ciMtA jarUra karavAno. sAva saraLa vAta e che ke neminAtha bhagavaMta traNa jJAnanA dhaNI hatA, chatAMya pazunI karuNAnuM nimitta dekhADI lagnanI jAna pAchI vALI dIdhI. kAraNamAM bhogane ja roga mAnI mahela choDI jaMgalane maMgala mAnela. (A) bhagavAna mahAvIrasvAmInI pATe Avela A. zasthaMbhavArijI janme jaina na hatA. brAhmaNa chatAMya zramaNa banela tyAre patnI garbhavatI hatI. pAchaLathI janmela manakakumArane paNa phakta cha mAsanA dIkSAparyAyamAM svAdhyAya mArge caDhAvavA, dazavaikAlika jevA mahAsUtranI racanA karI hatI. (B) jemanI tapasyAnA prabhAve nadInAM pUra paNa bIjI dizAmAM vaLI gayelAM tevA kulavALuka jevA sAdhu kuNika dvArA mokalela mAgadhikA nAmanI vezyAne vaza thaI gayA ane cAritraSTa thaI gayA. temAM guruDonuM kAraNa to hatuM ja, sAthe jJAnopAsanAno abhAva hato, mohanI prabaLatA hatI ane tevo bhAvibhAva paNa hato. (C) kozA vezyAnA zrRMgAra-maMdiramAM cAturmAsa karI miSTAnna vagere vAparIne paNa zIlavratane akhaMDita sAcavI 84 covIzI sudhI mATe amara banI janAra sthUlabhadrajI pAse pariNata jJAnopAsanA hatI. jayAre phakta irSyAne vaza banI janAra siMhaguphAvAsI muni kozAdarzane patitabhAva pAmyA temAM jJAnano abhAva che. (D) dararoja rAjapAlakhImAM besI rAjasabhAmAM janArA Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 309 pethaDamaMtrI phakta 32 varasanI bharayuvAvasthAmAM sajoDe jaina mArgIya ane zAstrokta tapasyAo te pAchI brahAcaryavratadhArI banI gayA, temanI oDhelI zAla paNa kriyAvidhi sAthe karavAthI Atmika ullAsa khUba vadhe che. deha rANInA jvarane utAranArI banI gaI temAM eka kAraNa hatuM lAlitya kadAca kliSTa paNa bane chatAMya AtmasauMdarya pethaDamaMtrIzvaranI jJAnalaganI. upadezamALA roja gokhanArA teo khIlyA vagara nathI rahetuM. dharmanA cAra prakAromAMthI eka prakAra zrutapremI zrAvaka hatA. che tapadharmanI sAdhanA. jJAnamArga kaThora che paNa zreSThatama che. vijJAnano () sAta vyasanono saMpUrNa tyAga ja vaMghavo natthiA ". jJAnIomAM paNa anubhavajJAnIo (ABANDONEMNT OF SEVEN ADDICTIONS) :zreSTha che. jyAre kevaLajJAnI jevA bhagavaMte brahmacaryavrata mATe . . sAtamA che sAtamAM chellA be vyasano che parastrI ane vezyAgamananA pApo. koI apavAda paNa na darzAvyo hoya tyAM caturtha vrata mATe sAteya vyasanone ekabIjAnI sagAI che. Asakti, kuTeva bAMdhachoDa vagerenI vAto ja upasthita nathI thatI. ane galata abhigamothI vyasana UbhAM thAya che. bUrI Adatone paravaza banelo jIvAtmA dharmapuruSArthamAM pAMgaLo banI (6) cha prakAranA bAhya ane asvaMtara tapanuM sevana jAya che, pAmaratA ane laghutAgraMthI UbhI thAya che. (PRACTICE OF SIX TYPES OF WIDE PENANCE AND MYSTIC PENANCE) :-tapa vagarano mANasa pata (A) nava nArado pAse vratapaccakhANa jevI sAdhanApAmI zake che. tethI saMyamIo ane sAdhako mATe vAraMvAra vigaI zaktino abhAva hoya che, paNa sAteya vyasanono AjIvana sevana, miSTa-iSTa bhojana ane rasanAnI ja vAsanAnI tyAga uparAMta eka mAtra brahmacaryavratanI gajaba niSThA hoya che nigrahanI vAto zAstromAM jovA maLe che. 'tAranA nirnara' tethI rANIonA aMtaHpuramAM paNa bedhaDaka praveza karI zake che, te uktino bhAvArtha vicAravo. sAthe te caturthavatanI zuddha upAsanA thakI mokSamAM jatAM | (A) dhanA zreSThI potAnI patnI subhadrAnuM meNuM sahana na hoya che. karI zakyA, chatAMya ekI sAthe ATheya strIono tyAga (B) pitA lohakhure corIno vAraso jene soMpyo hato karanArA banyA. AMtarika vairAgya evo jabbara hato ke eka te rohiNeya tIrthakara mahAvIra bhagavAnanI dezanAnA phakta cAra ja jhATake saMsAra to saMvega-nirvedabhAvothI choDyo, paNa pachIno vAho sAMbhaLI paNa paNa pachInA vAkyo sAMbhaLI pratibodha pAmela ane jyAre abhayamaMtrInA ugra tapa mahAvIra prabhue paNa prazaMsyo che. SaDayaMtramAM paNa bacI gayo tyAre sadAya mATe corInuM vyasana | (B) abhayadevasUrijI pravacanaprabhAvaka hatA, paNa sAthe tyAgI sAtri laI devagatie paNa gayo che. cha vigaIonA tyAgI paNa hatA. eka mAtra juvAranA dravya ane (c) nepoliyana bonApArTa phrAnsanA pramukha banyA temAM nIrasa bhojananA kAraNe jyAre zarIramAM koDha roga vyApI gayo mukhya kAraNa hatuM temano bacapaNathI ja keLavAyelo sadAcAra tyAre temanI vrataniSThA ane tapa-tyAga dekhI padmAvatIjIe ane vyasanono tyAga. tethI ja hajAmanI sauMdaryavAna patnInI pragaTa thaIne temanI pIDA harI dIdhI hatI. kAmuka ceSTAomAM paNa na phasAyela nepoliyane pramukha banyA (C) dIkSAdinathI laI dararoja niravagha bhikSA lenArA pachI te ja hajAma-patnIne paNa sadAcAra zIkhavyo hato. devacaMdra muni nityabhojI chatAMya saMyamI hovAthI upavAsI (D) poMDicerInA araviMda ghoSa parArthanA kArya karatAM thAkI jevA hatA, te ja kAraNe temanA bhAbhI jyAre bhikSA gayA hatA, kAraNa ke jagatanA vyavahAro temanA siddhAMta virUddha vahorAvIne pAchA vaLyA tyAre nadIe rasto ApI dIdho hato. temane jaNAtA hatA. chatAMya jIvanAMta sudhI teo dareka ahIM tapadharmanI vyAkhyA na samajAya tevI che. vyasana tyAganA kAraNe potAnI pavitratA rakSI zakayA (D) sAmalI tApasa je chaThThanA pAraNe paNa sUkavelI lIla ane maradana nikaTa AvatAM khAsa cetI paNa gayA hatA. dvArA pAraNuM karanAra ghora tapasvI hato, teNe bhavanapati Teva pADavAthI te ja Teva manuSyane nIce pADe che. jema devIonI kAmayAcanAne evI dhutkArI hatI ke devIo jALA banAvI karoLIyo potAnI ja jALamAM jakaDAI mare che chaMcheDAIne tenA maraNa pachI tenA maDadAne cUMthavA AvI hatI tevuM che vyasanonI gulAmInuM. je paradArAno dAsa banyo te tyAre tAmalI to IzAna devalokanA indra banI gayela. Jain Education Intemational Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 jina zAsananAM duniyAno sevaka bane che ane je devAdhidevanI sevA kare karmavijJAna jANavA jJAnopAsanA khAsa jarUrI che. che tenI sevA devo paNa kare che. (9) navavADonuM custa pAlana (STRICT (8) ATha karmonI sAmAnya samaja (GENERAL FOSTERING OF NINE FENCES) :--zAstramAM je KNOWLEDGE OF EIGHT KARMAS) :-ATheya navavADonI vAto Ave che te bhUtakAlIna nimitto TALavA prakAranA karmomAM sauthI gUDha karma hoya to te che mohanIya maryAdA hatI paNa hAle to pApasevananA rastAo vadhI gayA karma. tenA kAraNe ja Asakti ane bhavabaMdhano UbhA hovAthI bIjI-trIjI aneka maryAdAo vaDe ja eka sAdhaka thAya che. kahyuM che ke vadhyate vahanaraHvattA dehanI zobhA vratanI surakSA karI zake. aDhAra hajAra zIlAMga rathane vagerenA kAraNomAM nAmakarma ane tenA peTA vibhAgono abhyAsa mokSamArge dhapAvavA vItarAgI bhagavAna paNa navavADo vacce khAsa jarUrI che. rahe che. | (A) magadhapati rAjA zreNikanI paTTarANI celaNA ke (A) madanabrahma nAmanA rAjaputra jyAre 32-32 jenA rUpa sauMdaryane dekhI samavasaraNamAM rahelA amuka saMyato paNa rAjakanyAone choDI dIkSita thayA tyAre teo svAdhyAya prabhAve DagAI gayelA, teo karmavijJAnanA jANakAra hatA. tethI ja to gItArtha banyA, chatAMya khaMbhAtamAM eka vikArI nArInA kalaMkane rAjA zreNikane ane kaNikane cheka sudhI sAcavI, chelle pote pAmyA tyAre paNa brahAvatanI navavADo vacce sthira rahyA, dIkSA lIdhI, kalyANa sAdhyuM. aMte paNa aMtakRta kevaLI banI mokSe gayA che. | (B) mayaNAsuMdarI pAse karmavijJAnanuM sacoTa jJAna hatuM. (B) satI sItAne manAvavAnA rAvaNanA badhAya prayatno tethI ja to pitAnA dharmavirUddha apalApanI sAme paDI hatI. niSphaLa gayA pachI jyAre upavAsI sItAne kaMIka samajAvavAzrIpALa jevA koDhI patino paNa svIkAra karela hato. pariNAma manAvavA jyAre rAkSasIo AvI tyAre rAvaNa-rAmanA thanAra e AvyuM ke teNInA satItvanA prabhAve bAkInI ATha rANI yuddhamAM lAkhonI saMkhyAmAM thanArI vidhavA strIo karatAMya ane rAjA zrIpALa sAthe teNI paNa navamA devaloka jaI koDo nArIone kulaTA na banavA devAno abhigama abhAvatArI thaI che. jaNAvela. (C) madanarekhAnA rUpa upara jyAre teNIno jeTha rAjA (C) bAdazAha jahAMgIranA samayamAM thaI gayelA paMnyAsa maNiratha mohAyo tyAre paNa madanarekhA potAnA manobaLathI siddhicandrajInA moharUpa upara jyAre zAhajAdI mohANI tyAre ekathI be na thaI. eTaluM ja nahi paNa jyAre maNiratha tenA teNInA lagna prastAvanI vAta ThukarAvI, jahAMgIranA hadapAra patideva yugabAhanI hatyA karI nAkhI tyAre paNa karmasattAne javAnA hukamane svIkArI AgrAthI mAlapurA cAlyA gayA paNa smaraNa karanAra teNIe maratA patine aMtima niyamiNA saMyamane DAgha lAgavA na dIdhela. karAvI hatI. (D) jainamArgIya navavADo bhagavAne dekhADI che paNa teno (D) rAjA zaMkhe koIkanI sAcI khoTI vAtamAM AvI vizada bodha vizvAmitra ke pArAzara nAmanA jainetara RSio thI hAtarIne ya e hIhI che TIbI retA pAse na hovAthI teo tapa-japanI sAdhanA cUkIne menakA samaye paNa aneka prakAranI vipattione potAnI guNasaMpattithI mana dUra ThelatI kalAvatIe zIla rakSA karI temAM pAyo hato patana paNa pAmI gayA hatA. karmonA vicitra aMjAmonI samajaNano. strIonI beThaka upara puruSe ke puruSe upayoga karela AtmAnA anaMtaguNa karmonA AvaraNathI DhaMkAI gayA che Asana upara strIoe na besavuM vagere sUkSma bAbato jinazAsana sivAya kyAM jovA maLe? saMyamIo mATe vihAra, chatAMya anaMtaguNI AtmAne bUrI najarathI jovAmAM AtmAthI laI paramAtmA sonI AzAtanA che tevI UMDI loya, mAnApamAna sahana vagere upacAro paNa navavADanA samajaNa hovI jarUrI che. jJAnamArganI sAdhanA lagIra kaThora ja avAMtara rUpa-svarUpa che. paNa zreSThatama che. kahyuM che ke 'vizvAsamo vaMdhavo nalyiA" (10) dasa yatidharmanI sAdhanA Jain Education Intemational Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 311 (AccOMPLISHMENT OF TEN SAINTLY ghaTanAonA kSetro vagerenA darzana e jIvaMta kathAnuyoganuM kAma CONDUCTS) :-bALabrahmacArIo yatidharmanI sAdhanAthI kI jaya che. aneka siddhio saMprApta karI zake che. Arjava-mArdava-kSAMti (A) vijayazeTha-vijyAzeThANI kaccha bhadrezvara taraphanA mukti vagere dasa prakAranA guNonI sAdhanA te che saMyama. temAM brahmacarya paNa eka viziSTa sAdhanA che. ahaMkAra ane krodha zrAvaka-zrAvikA. paNa utkaTa saMskArane kAraNe brahmacaryavratane vijayathI brahmacaryasAdhanA sugama banI jAya che. ekadama nirmaLatAthI pALI javAnA kAraNe vimala kevaLInA mukhathI prazaMsA pAmela. temanI eka divasanI (A) dhanazreSThInI putrI rUkamaNi je vajasvAmInA rUpa bhojanabhaktithI 84000 sAdhuonI bhakti jeTalo lAbha ane guNanA varNana sAMbhaLIne mohANI hatI ane lagnano maLe tema hato. prastAva mUkyo hato, tevI mugdhAne ja kAyAnI azuci, bhogakarmanI kaTutA ane bhavabhramaNa vagere vAto | (B) sudarzana zreSThInI zrAvikA manoramAnI dharmAsthA, vyAkhyAnamAM samajAvI dIkSA paNa ApI hatI. patizraddhA ane navakArabhakti tathA bIjI tarapha sudarzana zeThanI brahmacarya dhAraNA kevI prazasta hatI ke arjunamALI jevo khUnI (B) bhaktanA gharanI bhikSA ane cha vigaIno mULathI ane pApI paNa temanAthI upazAMta banI cAritryavAna banI tyAga jyAre bappabhaTTa munie karyo tyAre garadeve gayo. aMtaHkaraNanA AziSa Apela ke "tuM mahAkAhAyArI banaje." te ja gurukapAne kAraNe yatidharmI bappabhaTTasUrijI (C) lakSmaNano jIva AraMbha-samAraMbha, bhAI uparano AmarAjA taraphathI mokalAvAyela nartakInA prasaMge paNa vikArI vikaTa rAga ane vAsudevapaNAnA kAraNe mRtyu pachI narakagatimAM na banyA hatA. jarUra gayo, paNa sagA bhAbhI sAthenA vanavAsa chatAMya temanA paganA jhAMjhara sivAya koI AbhUSaNone paNa na dekhanArA (C) te ja sUrijInA samakAlIna A. nannasUrijI ane sadAcArI hovAthI pharI utthAna paNa pAmaze. goviMdasUrijI vyAkhyAnamAM zRMgArarasanI vAto bhUktabhogI karatAMya tIvratAthI karI zakatA hatA ane vIrarasanA pravacana Ape (D) be mAsA jeTalA sonAnA lobhamAM ane potAnI tyAre vAtAvaraNamAM uzkerATa vyApI jato hato chatAMya temanI banAva banAvela preyasInA mohamAM aTavAyela te brAhmaNaputra kapile brahmacaryavrata niSThA temanA suvizuddha saMyamadharmane AbhArI jyAre potAnA lobha ane moha nAmanA doSo upara anuprekSAo cAlu karI dIdhI, thoDI ja vAramAM karmonA AvaraNo kharI paDatAM strI tyAgI teo kevaLI banyA hatA. (D) bhikSAvRttimAM bhoLavAI gayela bAlamuni araNika jyAre eka zrImaMta strInI mohamAyAthI patana pAmI saMsArI banI dareka kathAvArtAmAM jarUra koIne koI tattvajJAna bhareluM gayA tyAre mAtA sALInA mIThA veNathI karI bodha pAmI maLaze. strIkathA, dezakathA, rAjakathA dUSaNa che, jyAre sAcA prAyazcittarUpe dhagadhagatI zilA upara saMthAro karI dharmakathA bhUSaNa che, sAthe svAdhyAyano eka prakAra paNa che. kAyakleza ane saMlInatA baLe sadgati paNa pAmI gayA che. (12) bAra bhAvanAo bhAvavAnI kaLA (ART OF kahe che purUSa: saH jitendriya: sArthaka purapa te DELIBERATION OF TWELVE CONCEPTIONS) :che jeNe potAnI indriyone vazamAM rAkhI che. yatanA ane mAnavIya kAyA azucino Dhagalo, rAkhanI poTalI ane ukaraDAthI paNa bhayaMkara che, jenA kAraNe strIonA bAra dvAra jayaNAthI yati thavAya che, anyathA oghAonA meru jeTalA UMcA tathA puruSonA navadvAramAMthI azuci satata jhare che tevI azuci, Dhaga pachI paNa mukti na thaI, te zAstravAto khUba gaMbhIra che. anitya, azaraNa, bodhidurlabha vagere bhAvanA sasaMskAra baLe (11). vividha kathAo dvArA Atmabodha utpanna karavAnI che. (ADMONITION THROUGH VARIOUS STORIES) :-tattvanA gahana viSayonI sparzanA vagaranA jIvo paNa vividha (A) eka naTaDI pAchaLa mohaghelA thaI janAra satya kathAonA sahAre potAnA jIvanabAgane sajAvI zake ilAyacIkumArane doraDA upara nAcatA-nAcatA ja che. tIrthakara bhagavaMtonI kalyANakabhUminI sparzanA. viziSTa viSayavAsanA chUTI gaI ane Atmabodha thaI gayo. temAM hatI. Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 jainamuninI saMyama- sAdhanAnuM drazya nimitta hatuM, paNa sAthe ekatva, anitya, azuci bhAvanA paNa jAgI uThI hatI, tethI kevaLI banI gayA. (B) mirAjA dAhajvaramAM sapaDAyA, vaidyonA upacAro kAmayAba na thayA, te vakhate to rANIonA kaMkaNano avAja paNa sahana na thatAM, ekatva bhAvanAmAM caDhI gayA hatA. bhAvanAbaLe ja roga thayA pachI cAritramArge janAra temaNe je javAbo indrane ApyA che, te uttarAdhyayana sUtramAM che. (C) gRhasthadazAmAM paNa AMkha ane dehanI vyAdhi vacce azaraNa, ekatva vagere bhAvavAnI kaLA anAthI muni pAse hatI tethI ja to nAnA nimitte, pravrajyAnA pAvana paMthe pahoMcI gayA ane tyAM paNa te ja bhAvanAbaLe ekAkI sAdhanA chatAMya zreNika jevA nAstikane dharma ApI zakayA. (D) A. hIrasUrijInI pAvanakArI nizrAmAM ziyALAnA divasomAM savAranuM pratikramaNa karavA aneka yuvAno sirohI zaheranA upAzraye AvatA. eka yuvatI gurudevanA vaMdana karavA AvI tyAre potAnA ja patine paNa sAdhu samajI vaMdanA karI. acAnaka khyAla AvatAM bhUla samajANI. dIkSAnI bhAvanA jANI ane saMsAra choDI dIdho. kAyA rUpALI hoya to jANavuM ke mulAyama thelI che, paNa bhItaramAM viSTA ane kIDA vase che. phakta bahAranI cAmaDI aMdara jAya ane aMdaranA padArtho bahAra AvI jAya pachInI avadazA vicAraNIya che. te mATe saDI gayelA zvAna ke hospiTalanA dardIonA aMgopAMga vagerenuM ciMtana karavuM. jina zAsananAM (B) A. nayazIlasUrijI jevA padavIdhare potAnA ja vidvAna ziSya upara irSyA karela tenA kAraNe azubha karmonA baMdha thatA rahyA. vidvAnaziSya tarapha lokonuM AkarSaNa vadhatuM cAlyuM, jyAre guru pramAdane vaza paDI kALadharma pAmI te pachInA bhavamAM kALA nAgarUpe janma pAmyA. satya jANI ziSyo cetI gayA hatA. (C) AjIvananA brahmacArI saMnyAsI trilokanAtha pUrA so varasanI ummare pahoMcI gayA hatA ane gaganagAminI vidyAthI himAlayathI DhAkA ane tyAMthI pAchA himAlaya pAchA vaLI sAdhanA karatA hatA paNa baMganarezanI rAjaputrInI kamanIya kAyA dekhI lobhAyA ane uDDayana zakti nAza pAmI gayela. (D) navaparaNita hADI rANIne choDI pati rAjA eka rUpavaMtI dAsInA sAthe vilAsamAM phasAyA jANI hADI rANI kamakamI uThI. pAchaLathI teNI pAse Avela rAjA sAthe vArtAlApa paNa TALI daIne AjIvana zIlavaMtI rahI. rAjAnA mRtyu samaye khoLAmAM mAthu laI satI hADIe prANa choDI dIdhA. vartamAna kALamAM samAcArapatro, calacitro ke saMdeza vyavahArathI maLatAM pratyeka dinanA samAcAro paNa vairAgyamAM vadhAro karI zake che. pAyA: viSayA: TuHravam kaI rIte te jANavA duniyAnI saphara karavI paDe tema nathI. (14) corAzI lAkha jIvayoninA cakkara (CIRCUMFERENCE WITHIN EIGHTY FOUR LACS WOMB) : ahIMnA alpakAlIna sukha pachI nArakInA bhavamAM paramAdhAmI vagerenA du:kho, trAsamaya parAdhInatAbharyA e avatAro, mAraNa, chedaNa, pIDana vagerethI saMsAranA samagra jIvo trasta che. keTakeTalI virAdhanAo ane krUratAthI saMsAra vyavahAra cAlI zake che teno gaMbhIratAthI atre vicAra karavAno che. (13) azubha ghaTanAo dvArA AtmajAgRti (SELF-AWAKENING THROUGH ILL INCIDENTS) :--dareka mAnavIne zubha ane azubha ghaTanAono sAmano karavo paDe che. potAnA ke pADozInA paNa kuprasaMgothI AtmajAgaraNa thaI zake che. anyanA jIvanamAM naDela durghaTanAonA kAraNe paNa potAnI AtmarakSA mATenA upAyo sahajamAM maLI zake che. (A) pUrvabhavanA bhavadeva munie jyAre bAra varasa pUrve AvI gaI, tyAre paNa anAmikA banelI te daridra kanyAne (A) lalitAMga ane svayaMprabhA beu ekabIjA mATe marI phITanArA deva-devIo hatA paNa devIonA Ayu ochA hovAthI tyAgelI nAgilAnI vairAgya vANI bAra varasa pachI sAMbhaLI potAnI jAgI gayelI bhoga-lAlasA sadA mATe dUra karI nAkhI tyAre te puruSArthathI baMdhAyelA karmone kAraNe chellA jaMbusvAmInA bhavamAM ATha kanyAo sAmethI maLI hatI. pharI pAchuM niyANuM karAvI bIjI vAra te ja devalokamAM lalitAMge janma apAvela, aneka bhavo sudhI te praNayo cAlyA. (B) rUpasenano jIva phakta rAjaputrI sunaMdAne sevavAnA Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro manovikAra mAtrathI mRtyu pAmIne sAta-sAta bhavo sudhI bhaTakato ro. tenA bhava jaina munithI jANI sunaMdAe saMsAravAsanA choDI dIkSA lIdhI tyAre avadhijJAnI sunaMdA pAsethI ja hAthIno jIva bodha pAmela hato. (C) rAjA parva raMga-rAgavilAsI hato paNa jayAre eka jyotiSa pAsethI jANavA maLyuM ke phakta gaNatarInA divasomAM mRtyu pAmIne te potAnI ja rANInA snAnanI khALamAM pacaraMgI kIDo banaze, tarata ja cetI gayo hato. bhavabhramaNa ane durgatithI DarIne vilAsavimukha banI gayela. (D) rAjanataMkI vAsavadattAnA vilAsI AmaMtraNamAM lagIra paNa na levAI, upagupta nAmanA bauddhabhikhkhue teNIne bhAvi ane bhavAMtara mATe cetavI potAno vairAgya chato karela. chatAMya jyAre vilAsI vAsavadattAnI kAyAmAM vyApelA rogathI teNI gAma bahAra mukANI, tyAre upagupte ja sevA bajAvI. tAttvika vAta e che ke corAzI lAkha jIvAyonimAM 62 lAkha yoninA bhavo to napuMsaka athavA saMmUrttima jIva tarIkenA hoya che. phakta 4 lAkha devatA + 4 lAkha tiryaMca paMcendriya ane cauda lAkha manuSyonI jIvayonimAM abrahmavAsanA pragaTa hoya che. (15) Atmatattva vicAra (PHILOSOPHY OF SELF THOUGHTS) : mohanI prabaLatA ja dehamAM ThI AtmAnuM bhAna karAve che, tethI ja ajJAnIjana zarIra ane AtmAno bheda nathI karI zakato. jema jema karmo pAtaLA paDe che tema tema AtmA, kAyA, mana, indriyo vagerenA bhedo samajAya che. AtmaramaNatA sudhI javA mATe Atmazakti jarUrI che, te mATe AtmaciMtana Avazyaka bhUmikA che. (A) kSaNapUrve neminAthajInA dhyAnamAM tallIna hatA, paNa guphAmAM pravezela rAjImatI sAdhvIne varasAdathI bhIMjAyela ane paherelA vastro sUkavatI avasthAmAM dekhI nema dhyAnabhaMga pAmyA. kAmecchAne vaza saMsArI banavAnI rajUAta karI, tyAre satI rAjImatIe Atmadarzana karAvavAthI bacI gayA. (B) vasumatI caMdanabALA pAse AtmavicAraNA hatI. sagI rANI mAtAnA Atmavilopana pachI pote paNa kauzAMbInI bajAramAM vezyAne tyAM vikraya thatAM bacIne dhanAvaha zreSThIne tyAM 313 AvI tyAre yuvA te kanyAe temane ja pAlaka pitA mAnI zIla jALavyuM, tethI dIkSA pachI kevaLI paNa banyA che. (C) tAmilanADumAM janmela jainetara saMta ramaNa maharSinI AtmaramaNatA, AtmasamAdhi ane parama brahmajJAna mATe aitihAsika noMdha levAmAM AvI che. svayaM mahAtmA gAMdhI ane rAjendrabAbu paNa temanI brahmasamAdhinA samAcArathI bhAvita thayA hatA. 61 varSanI ummare padmAsanamAM temaNe prANa tyAgela. (D) rAmakRSNa paramahaMsa potAnI patnI zAradAmaNine paNa sAthe ja rahevA chatAM eka devI AtmA rUpe dekhatAM hatAM. mAthurabAbue vezyA mokalIne temanA zIlavratanI parIkSA karela tyAre vezyAnA AtmAmAM paNa mAtA kAlInuM svarUpa dekhAtuM hatuM, mULa kAraNamAM pote AtmajJAnI brahAyArI puruSa hatA. zAsanI sArabhUta vAta e che ke "sUsa yutinuM vesi racaN", mUrkhAtmA potAne ja nathI jANato, oLakhato. duniyA AkhIyane jANe, paNa potAnA AtmAne na pIchAne, te kadIye brahmacarya sAdhanAmAM AgaLa dhapI na zake kAraNa brahmacaryanuM bIjuM nAma che AtmaramaNatA. (16) kAma-sneha ane draSTirAganI pakkaDa (GRIP OF LUST, LOVE AND LIKING ATTACHMENTS) :-kAmarAgamAM muMjhAyela zrI kAyAnA mAMsa, hADakA, carabI, cAmaDI ke gaMdakIne nathI joto, paNa phakta bAhya rUpa-raMgamAM mohaghelo thAya che. traNa prakAranA A rAgamAMthI kAma rAganA kAraNe lagna thAya che, saMsAra vadhe che ane duHkho vacce paNa jIvavuM game che. (A) potAnI paTTarANI padmAvatI uparanA kAmarAganA panAre paDela kuNike potAnA be bhAIo hala ane vikala pAsethI cAra divya vastuo meLavavA je yuddha ceDA mAmA sAthe karyuM temAM eka koDa ane ezI lAkha manuSyo kapAI maryA. eka strIhaThamAM thayela nukasAnInI tavArIkha kalaMkita banI hatI. (B) paTazrAvikA banI AvI hatI be vezyAo paNa temanI zuddha dharmakriyAo dekhI abhayakumAra jevA buddhinidhAna paNa sneharAmAM AvI gayA. vaizyAne tyAM bhojana lIdhuM, paNa teno nazo caDhatAM penamAM AvI gayA tyAre snehapAtra vezyAoe zatrurAjA caMThapradyotane havAle abhayane karI dIdhela. Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 jina zAsananAM (C) AbAla brahmacAriNI rUmI rANI pitAnA dIdhuM, tethI bacavA TekarI upara jaIne pRpApAta karI avasAna pachI rAjakAja saMbhALanAra mahAsatI kanyA banI hatI, AtmahatyAno paNa vicAra karyo. aMte vikAro bephAma thatAM paNa eka rAjakumAra upara kAmarAga jAgI gayela tenI vezyAne vaza thatAM patana thayela. AlocanA dIkSA lIdhA pachI paNa na karavAthI ane pApane (D) tilaMga rAjAnI bahena sAthe premamAM paDI janAra kedI mAyApUrvaka chUpAvavAthI sAdhvI lakSmaNAnI jema saMsAra vadhArI rAjA muMjane hAthamAM beDIo lagAvI devAmAM AvI, uparAMta dIdho che. mRNAlinI uparano rAga na osaryo tyAre gheraghera bhIkha mAMgI (D) kAmavAsanAthI pIDita eka rAjaputre jyAre khAvAnI sajA paNa karavAmAM AvI. kArAvAsa chatAMya agnivedikA pAse mapATha karatI kumArikA vedavatI je kAmavAsanAnA kAraNe muMja rAjAnuM mAthuM kApI nAkhavAmAM RSikanyA hatI teNIno aMboDo kheMcI cheDatI karI, tyAre AvyuM. bAlabrahmacAriNI te cAritravAna kanyAe thoDI ja vAramAM jene potAnI indriyo upara kAbU nathI, jenI pAse skUla agnikuMDamAM jhaMpalAvI prANa tyAgI dIdhA hatA. ke sUkSma saMyama nathI te belagAma ghoDAnI jema bhavanamAM jema hADakAne cAvatAM rakta jhare che, ane teno ja svAda bhaTakI jAya che. kahevAya paNa che ke atinI gati nathI hotI. kUtaro mANe che, tema kAmasaMga duHkhamAM ja sukhanI bhrAMti dharmazAstro paNa kahe che dhamo merA TImo dharma maryAdAmAM karAve che. sukhanI paribhASA che-"saH suravI sthira thAya che. tRWthonTriAtaH| vAsanAnI tRSNA ghaNA sukhane tANI jAya (18) aDhAra prakAranA pApothI viramaNa che. mATe paNa traNeya prakAranA rAgane oLakhI tethI dUra thavuM. (CEASEMENT FROM EIGHTEEN TYPES OF (17) bephAmapaNAthI bacavuM (SELF DEFENCE SINS) :-prathama to bhagavaMte batAvela prANAtipAta FROM RASH):-atre kAmAndha dazAthI cetavA jevuM che tevo viramaNathI laI mithyAtvazalya sudhInA aDhAreya pAponI nirdeza che. kAraNa ke tevI dazA utpana thayA pachInA pApo samajaNa hovI ghaTe, pachI tenA tyAga dvArA dezavirati ane sadAya mATe manuSyabhavane durlabha banAvI zake che. nItizAstra kahe sarvavirati sudhI pahoMcI zakAya. sarvasaMganA tyAgI che vare vartama mevatvam | kAmAsakta banIne naraka gatimAM paMcamahAvratadhArI zramaNo vizvavijetA jevA bane che. javA karatAM suvara, zvAna ke kIDAnA bhava sArA, kAdavanA | (A) rAgavilAsamAM beThelA rAjaputra devardhinA pitA deDakA banavuM paNa sAruM. aridamana rAjA ke rANI kalAvatI potAnA putrane parivartita na | (A) brahmadatta jevo cakravartI jIvanAM kara to banela ja karI zakyA tyAre devalokanA devatAe verAvaLamAM AvIne sAthe potAnI paTTarANI kurUmatImAM paNa evo Asakta banela zikAra karI rahela rAjaputrane divya mAyAthI gabharAvI ke maratAM samaye dharmadhyAna, paramAtmA ane samAdhi vayana laI pApamukta karela. te ja banyA devardhigaNi badhAyane bhUlI phakta kurUmatI, kurUmatInA nAmasmaraNa sAthe marI sAtamI naraka sudhI cAlyo gayo che. (B) rAjA bhartuhari jyAre potAnI prANapriyA piMgalAne | (B) rAjA hemarathanI rANI indraprabhA sAthe chaLa-kapaTa paravaza banIne zRMgArazataka jevI racanA karanAra thayA tyArapachI karI parastrIgamananA pApamAM bephAma banI janAra ja piMgalAnuM mahAvata sAthenuM premaprakaraNa prakAzamAM AvatAM ayodhyAnA rAjA madhunI AMkha pAgala banI gayela patinI jAgyA ane te pachInI vairAgya dazAmAM AvI vairAgyazataka dazAthI vairAgaNa banela indraprabhAe ughADI dIdhI. tyAre vagere nI racanA karI che. vAsanAno sukhamaya saMsAra pApamaya banI virAga jagAvI gayela. (C) briTIzaronA rAjyakALamAM eka hindustAnI (c) zAsanadevInI nA chatAMya zreNikapatra naMdiBNe jamInadArane potAnI saghaLI saMpatti jamIna-jAyadAdanI japtithI vairAgyabhAvathI dIkSA lIdhI bhagavAna mahAvIra pAse ja. saMsArI bacAvavA lokamAnya tilake tene badhAya pApo tyAgI avasthAnI viSayakIDAnA vicAroe manane vikArI banAvI saMnyAsI banavAnI bhalAmaNa karela. tevuM thatAM korTano kesa Jain Education Intemational Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro palaTAI gayo ane badhoya vAraso temanA vArasadArone maLI gayela. (D) mohanadAsa karamacaMda gAMdhI hindustAna ja nahi paNa videzomAM paNa mahAtmA gAMdhInA nAme khyAti-prakhyAti pAmyA tenA mULa kAraNamAM jaina munivara pAsethI lIdhela traNa pratijJAo ane satya ane ahiMsAnA bevaDA AdhArathI jIvanamAM svIkArela pApaviramaNa pratijJAo. pApano parihartA paMDita che ane pApomAM rAcato-mAcato jIva bALaka che. kahyuM paNa che ke vAle pAverdi minnatiA vartamAnamAM vadhI rahela udbhaTa veza, pApasAdhano, hoTala padArtho, strI-svAtaMtryanA nAme cAlatI chUTachATa pravRttio te badhAyathI pIchehaTa karanAra mahAna banI zake. (19) prabhubhakti yoga (HYMN OF GODVIRTUES) :--duSkara-duSkara gaNAtI brahmacaryavrata sAdhanA paramAtmAnI vividha prakArI bhakti, pUjA, upAsanA, AzAtanA nivAraNa, AjJApAlana vagerethI saraLa banI jAya che. jinAlaya, jinabiMba, tIrthayAtrA ane vividha prakArI pUjAvidhAno pAchaLanA rahasya che, AtmAne paramAtmA banAvavAno puruSArtha. (A) zrIlaMkAnA adhipatie mohanA AvezamAM sItAnuM apaharaNa jarUra karyuM, paNa te anAcAra sudhI na gayo kAraNamAM rAvaNa pAse jabbara paramAtmA bhakti hatI. potAnA gharamaMdiranA bhagavAna pAse potAnI viSayasaMjJA virUddha raDanAro teno AtmA mohodaya vakhate paNa bhagavadbhakti prabhAve jAgrata hato. (B) rAjagRhI nivAsI mahAzataka zrAvakane revatI vagere 13 patnIo hatI. temAM ekalI revatIe ja bAra sapatnIonI gupta hatyA karI hatI ane bIjI tarapha zrAvakazreSTha mahAzataka brahmacaryavrataniSTha hovAthI bhagavAna mahAvIranA parama upAsaka banI devaloke gayA che, revatI naraka gatimAM. (C) saMta tukArAma pAse viThobAnI bhaphti hatI tethI kajiyAkhora patnI pAse hovA chatAMya teo svasAdhanA TakAvI zakyA, tema mIrAMbAI pAse kRSNabhakti pArAvAra hatI tethI teo potAnI paramabrahma sAdhanAmAM vicitra upadravo vacce paNa saphaLa banyA hatA. (D) dararoja dasa-paMdara miniTa sudhI IzvaranuM dhyAna 315 maMdira jaIne karavAnI pratijJA denAra upakArI mAtAne kAraNe eka divasa bahAravaTiyA nAmadevanuM mana palaTAI gayela. tenA prahArathI vidhavA banela eka bAIne te ja maMdiramAM kalpAMta karatI dekhI, teNe jIvanabhara mATe talavAra choDI. te ja banyA saMta nAmadeva. paramAtmabhaktimAM otaprota bananAranuM vIrya urgIkaraNa pAme che. sattasaMpavAvAya ninavatta: binasevA cA ane haMmeza mATe dhyAnamAM rAkhavuM ke paramAtmAnI bhakti e to AtmazuddhithI laI mukti sudhI laI janAra sAva saraLa mArga che ane vItarAgI prabhu bhagavAna che. (20) bhogAvali karmanI paribhASA (DEFINATION OF PLEASURE KARMAS) :--pUrvajanmamAM Apela dAna, anna-pAna ke vaiyAvacca vagere guNothI bhogAvali karma utpanna thAya che. pachInA bhavamAM te karma udayamAM Ave tyAre bhogo apekSA vagara paNa sAmethI Ave. tene meLavavA mahenata majUrI karavI na paDe ane vadhArAmAM maLela bhogasukho vacce paNa jIva vairAgI rahe. (A) mAtA-pitA vinAno anAtha naMdiSeNa mAmAne tyAM moTo thayo, paNa beDoLa kAyAne kAraNe ane mAmAnI dIkarIonA tiraskArane kAraNe dIkSita thayo. pAMca hajAra baso varaso sudhI ugra tapa tapIne paNa niyANuM aMta samaye karyuM, jenA kAraNe bIjA bhavamAM devalokagamana pachI aneka strIonA bhartAra vasudeva banyA, paNa saMyama gayuM. (B) pUrvabhavamAM pAMca-pAMcaso sAdhu mahAtmAnI gocarI lAvI ApI bhakti karanAra bAhumunie je karmo utpana karyA tethI te bharata cakrI banyA. aneka strIono parivAra hato, chatAMya svadvArA saMtoSavratavALA mAhaNo pAsethI dararoja bodha grahaNa karI aMtarathI virakta rahetA hatA tethI dIkSA pUrve ja kevaLI banI gayela. (C) saMbhUti munie ugratapa sAdhIne anekone AkarSyA hatA tethI svayaM sanata cakrI paNa temanI paTTarANI sunaMdA sAthe vaMdanArthe AvyA hatA paNa sunaMdAnA vALanI laTanA sparzamAtramAM tapanA phaLarUpe tevI strIno saMga inkyo. bIjA bhavamAM bhogakarma utpanna thayAM paNa maraNa pachI jIva narake gayo. (D) navapadajInI samyak ArAdhanA karI rahela rAjArANInI bhAvaanumodanA karanAra rANInI sakhIoe ane Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 jina zAsananAM dAsIoe evA karma upAryA ke jenA prabhAve parabhavamAM parANe paNa paLAyelA brahmacaryanA baLe cakravartIno ghoDo rAjA-rANI banyA zrIpALa-mayaNA. jyAre bAkInI ATha AThamA devaloka sudhI pragati sAdhI jAya che. sarvadharmamAM strIo paNa rANI banI, pharI ArAdhanA karI devaloke gayA brahmacaryacArane amRta, Arogya, auSadhi ke atulache. rasAyaNa tulya batAvavAmAM AvyuM che. anAryone paNa teno zAlibhadra ke bharatacakrInI jema bhogonA khaDakalA svIkAra karavo paDe che. vacce paNa udAsInatA, dharmabuddhinuM jAgaraNa ane bhoga (22) vipno vacce paNa aNanama (UNFIELDING chatAMya rogavihoNI dazA te kahevAya che bhogAvali karyo. tevA BEFORE HINDRANCES) :-jenA mAthe sadguru ke karmonA kAraNe ja tIrthakaro paNa vivAha graMthIthI joDAya che, paNa paramaguru paramAtmAnI kRpA che athavA AbAla brahmacArI chelle vItarAgI paNa teo ja bane che. sAdhakanI sevA che tene parISahonI phoja paNa parezAna nathI (21) AcAra prathamo dharma (SUPREME Is Goop karI zakatI. bAkI kalikALa zreyAMrira vani vininA CONDUCT) :- IglIzamAM ukti che ke IF doSathI kalaMkita che. paranA bhalA karanAranuM paNa bUruM thaI zake CHARACTOR IS LOST, EVERYTHING IS LOST. . sUrya-caMdra ke samudrane maryAdAmAM rAkhanAra ke pRthvIne paNa patana (A) amarakumAra janme ajaina chatAMya brAhmaNI mAtA thatAM aTakAvanAra koI naiSThika ane naisargika brahmacArInI bhadrAnA kapaTathI jyAre rAjA zreNikanA banAvela agnikuMDamAM vizuddha sAdhanA che. AcaraNa pachInuM ciMtana, manana, homAvA Avyo, tyAre maraNAMta vipna vacce paNa navakAranuM nididhyAsana ke dhyAna sabaLa ane saphaLa bane che. zaraNa aNanama rAkhela. jAtismaraNa jJAnathI vairAgI banI | (A) A. hemacaMdrasUrijI, A. malayagirijI ane A. svayaM dIkSita thaI maraNanA upadrava samaye paNa na jhUkyA. devendrasUrijIe potAnA nirvikAra AcArabaLe eka gRhasthanI (B) jinapAlita ane jinarakSita nAmanA be padhinI strIne traNa divasa sudhI nirvastrAvasthAmAM tenA patinI bhAIomAMthI ratnadvIpanI kAmuka ratnAdevI prati lagIra mana rajA laI khaDI karAvI maMtranI siddhi karI hatI. koIpaNa strIno jinarakSitanuM lalacANuM ane tethI pAchA vaLIne joyuM teTalAmAM asparza te mahAmoTo AcAra kahevAya. te komaLa jevI devIe potAnI krUratA vAparI tene trizULa | (B) je magAvatI rANI pAchaLa caMDapradyote najara bagADI upara UMcakI mArI nAkhyo, jyAre jinapAlita draDha manobaLane dIdhI hatI te mRgAvatI to zIlavaMtI caturA nArI hatI. potAnI kA kauzAMbI nagarInI prajAnuM badhuMya hita karAvI laI ane potAnA (C) rAjA prajApALanI vikRta vAsanA jyAre modI patnI bALaputrane paNa bhagavAna mahAvIra deva samakSa caMDapradyotane soMpI nirmalA upara ThalavANI tyAre potAnA patinI gerahAjarImAM paNa dIkSA laIne pativiraha pachI paNa zIlarakSA karI hatI. vividha pyAlAmAM eThuM dUdha bharI, eThI mIThAIo vagerethI (C) laghuzAMtinA smaraNa-stotrane racI ApanAra rAjAnuM svAgata karI teNIe svazIlane sAcavyuM hatuM ane mAnadevasUrijInA AcArathI prabhAvita zAsananI devIo temanI rAjA jevA rAjAnI zAna ThekANe lAvI hatI. pAse AvI vArtAlApa paNa karatI hatI ane zaMkA karanAra (D) marubhUti, guNasena, kAmadeva, kArtikazeTha, damayaMtI takSazilAnA zrAvaka vIracaMdane devIoe bAMdhI lIdho hato. jevI badhIya satIo ema aneka jIvAtmAoe pUrvakALamAM cAritryavAna sUrijIe vIra saM. 731mAM giranAra mukAme vicitra karmodaye aneka kaSTo sahana karyA che. paNa no 'aNasaNa karela. saE$ tarasa ghaamonA nyAye dharmabaLe ziramora sthAne | (D) svAmI vivekAnaMda rAmakRSNa paramahaMsanA parama pahoMcyA che ane dharme paNa temanI rakSA karI che. sadAcArI ziSya, jemaNe potAnA AcAravicAra-sadAcAra jeo yuvAvasthAmAM paNa zIlavrata dhAre che athavA ane brahmacaryavratanA prabhAve amerikano ane aMgrejone paNa upasargo ane aMtarAyomAM calita thayA vagara aNanama rahe che mugdha karI dIdhela. paNa aitihAsika pAtra banI gayA. tevA daDhadhamaone karelA vaMdana paNa pAponuM nikaMdana karI Jain Education Intemational Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. 317 zake che. pratikramaNamAM bolAtI sakjhAyo dvArA zramaNo paNa SELF STUDY) :-vartamAnakALamAM lagabhaga paccIsa varasa gRhasthone abhinaMdana ApI zake che. sudhI dharmAbhyAsamAM vItAvI pachI ja koI yuvAna lagnagraMthithI (23) padgalika 23 kAmabhoga prakArathI mukta joDAya to pariNati vikasI zake che. tema eka saMyamI AtmAe (FREE FROM 23 WORDLY VOLUPTIONS) - paNa dIkSita jIvanamAM durbalikA-puSyamitra ke vRddhavAdidevasUrijI kAmecchAonuM janmasthAna che mane. mATe tenuM bIjuM nAma che jevo svAdhyAya puruSArtha karavo joIe. vratadhArIo mATe manoja. pudgalAnaMdI ane bhavAbhinaMdIpaNuM ghaTayA pachI ja svAdhyAya e paNa brahmanI carcA barobara che. jJAnagarbhita viraNa pragaTI zake che. jeno jIvanAcAra sIdho (A) AryarakSitasUrijInA svAdhyAyayoga ane nigodanA ane sAdo te sAdhu che, te mATe parigrahaparimANa vrata che. sacoTa jJAnathI AkarSAIne AvelA IMdra mahArAjA upAzrayamAM | (A) meghakumAra jyAre bhagavAna mahAvIradevanA vaMdana pachI vadhu eTale paNa na rokANA, kAraNa ke sUrijInA jJAnabaLathI pratibodha pAmI saMsAramAM pAchA vaLavAno vicAra ziSyo iMdrane dekhI svAdhyAya cUkI jAya ane saMyamanA mAMDI vALI, saMyamamAM sthira thaI gayA tyAre be AMkho ane phaLarUpe iMdranI padavI vAMche to saMyama paNa jAya. be pagane choDI badhuMya manathI vosarAvI tapa-japamAM lIna | (B) nalinIgulma vimAnanA varNanayukta zAstrapAThanA thaI vijayavimAna sudhI pahoMcI ekAvatArI devatA banI gayA svAdhyAyaghoSane rAtrinA samaye potAnA ja gharamAM padhArelA suhastisUrijInA mukhathI sAMbhaLI gRhamAlikaNa bhadrA | (B) mahAmaMtra navakAranuM smaraNa karIne caMpAnagarInA baMdha zeThANIno putra ayavaMtI sukamAla jAtismaraNa jJAna pAmI gayela thaI gayelA daravAjAne potAnA zIlabaLathI kholI ApanAra ane dIkSA laI smazAna sAdhanA thakI nalinI gulma vimAne janma satI subhadrA pitAnI bhUlathI ajaina kuLamAM paraNAvAI gaI lIdhela che. hatI paNa sAsariyAmAM paNa jainadharmanI prabhAvanA karI zakI (C) "huM jANuM chuM chatAMya nathI jANato" ane "huM tenA mULa kAraNamAM te vikAramukta hatI. nathI jANato chatAMya jANuM chuM' evuM kahIne bALapaNamAM ja (C) madAlasA rAjaputrI hatI paNa eka pati taraphathI pUrva bhavanA jJAnasaMskArane pragaTa karI denAra atimuktakumAra patnIne ghora atyAcAra thato dekhI saMnyAsI dazAmAM AvI hatI rAjaputra hatA chatAMya bALavayamAM ja dIkSita thaI eka nAnIzI chatAMya karmayoge koI rAjA sAthe lagna thayA ane chaThThA putrane virAdhanAnA prAyazcitta karatAM kevaLI banela che. janma ApIne teNIe pharI rAjakukho jatAM karI D vyAsaSi svayaMvidvAna hatA ane emanA ziSya AtmasAdhanA mATe dIkSA laI lIdhI hatI, jene jainetaro jaiminI RSi paNa svAdhyAyI hatA chatAMya eka divasa vidvAna saMnyAsa kahe che. evA jaiminI RSi, potAnA ja gurue strInA vastro paherI (D) ajaina kathAnakomAM AvatI zukadevanI kathA evI che jyAre jaiminInI zIladraDhatA cakAsI tyAre cAritrAcAra cUkI ke tenA yauvana sAthenA brahmacaryanA tejasvI lalATa tarapha gayA hatA pachI gurunI mAphI mAMgIne prAyazcitta karela. AkarSAIne devalokanI apsarA jyAre mohAI AvI tyAre jema balinA bakarA mATe lIluM ghAsa AkarSaNa che tema niSThAvAna zukadeve kAmAtadivIne kahI dIdhuM ke AvatA moharAjAnA sAmrAjyamAM strI ane puruSe potA mATe samajI bhavamAM tArA peTe ja janma levAnuM vicArIza. levuM. pariNatabodha vinAnuM pAMDitya paNa patananuM kAraNa banI zake jeNe svadehanA dhAtunI rakSA karI teNe sattva-satya che. svAdhyAyanI AdhArazIlA zIla che ane zIla dvArA ane sarvajIvonI paNa rakSA karI jANI te mATe viSayone ja brahma = AtmAmAM caraNa = brahmacarya zakaya che. viSatulya mAnI vartavuM paDe. SIMPLE LIVING AND HIGH (5) pratijJAonuM pIThabaLa (BACKING OF THINKINGnA abhigamo keLavavA paDe. uparokta draSTAMtonA 0ATHS) :-pazu-paMkhI pAse viveka nathI tethI temanI gati pAtro jevI virAgitA hovI ghaTe. chatAMya pragati nathI. jyAre mAnavabhavamAM vrata-niyama le to (24) svAdhyAya sAghanA (PROPITIATION OF baMdhana nahi paNa muktinuM ja kAraNa bane che. nIti-niyama Jain Education Intemational Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 jina zAsananAM vagaranuM jIvana pazutulya banI jAya che. jenI pAse saMgha ke saMdeza-upadeza Apyo che. te ja A paramavratanI parAkASThA samAjanI sAkSIe lIdhela pratijJAo che temano dhArmika ke che. AdhyAtmika vikAsa jabbara thAya che. (A) sudarzana zreSThInA be putro. temAMthI jayasuMdara | (A) jaina mahAbhAratanuM viziSTa brahmacArI pAtra bhIkhane munirAje potAnI ja sAMsArika kulaTA patnIthI bacavA phAMso loko pitAmaha kahI bolAvatA ane jemanA dhanuSya TaMkArathI khAI laI zIla rakSA karI hatI ane somadatta munivara kAmArta kRSNa ane arjuna paNa muMjhANA hatA teo mAtA gaMgAnA pharajaMda vijyazrIthI bacavA pradhaySTha maraNa meLavI kALadharma pAmyA. hatA. cAraNa muniothI bodha pAmI bharayuvAvasthAmAM ja zIlarakSA baLe uttama devagatine varI gayA che. pArivArika hita mATe AjIvananA caturthavratadhArI banyA | (B) caMpApati dadhivAhana rAjAnI rANI dhAriNI hatA. zatAnikathI parAbhava pAmI zIlarakSA mATe potAnI putrI vasumatI | (B) garIba locanadAse sAdAIthI lagna karavAno vicAra sAthe thaI, te pachI eka UMTavALAe teNInuM haraNa karyuM tyAre karI navA gAmanA pAdare AvI je kumArikAne potAnA utArA kauzAMbImAM vecAIne apamAnita thavAne badale zIyaLavratane mATenuM saranAmuM pUchela te ja kanyA sAthe lagna thayA pachI khyAla sAcavavA putrIno paNa moha jato karI teNe AtmahatyA Avyo ke te potAnI bhAvi patnIne bahena kahI bolAvI hatI. karI hatI. te nAnI ghaTanAne kAraNe jIvanabhara locanadAsajI sajoDe (C) ceDA rAjAe potAnI lIdhela pratijJAone akhaMDita brahamacArI rahyA. pALavA tathA potAnA ja bhANeja kaNikane vaza thaI parAbhavita (C) chatrapati zivAjInA zaurya pAchaLa temanAmAM paDela thavAne badale loDhAnI pUtaLIo gaLe bAMdhI UMDA kUvAmAM amuka prakAranI zIlavratanI dhAraNAonuM baLa hatuM. tethI ja to jhaMpalAvI dIdhela, chatAMya vratonA puNyaprabhAve bacI gayela. aMte jyAre sainiko navAbanI suMdara putravadhUne pakaDI zivAjI pAse devagatine pAmela che. lAvyA tyAre zivAjIe saMbhaLAvela ke AvI rUpALI strI (D) AryabhUminA rAjA vallarAjanA nAnA mArI mAtA hota to huM rUparaMge zyAma na hota. yuvarAjabhAInI najara rAjamArga upara pANI laI jatI be (D) bhAvanagara sTeTanI sAme paDela jogIdAsa yuvAna brAhmaNa kanyA upara bagaDI paNa tarata ja cetelA yuvarAje khumANe pote ane lUMTArI ToLakIe maLI siddhAMta banAvyo hato kalyANamitrane manovikAra jaNAvI mahelanA jharUkhethI ke koI abaLAne pajavavI nahi ane parastrIo sAthe mAtA jhaMpalAvI Atmavilopana karyuM hatuM. be panihArIoe paNa ke vhena jevo vyavahAra karavo. te nIti-niyamanA kAraNe duHkhamAM prANa choDyA che. eka kSatriyANInA mohabaMdhanathI para rahI sadAcAra jALavI kAyAthI brahmacaryapAlananI jema vayanathI ane khAsa to zakela. manathI tenuM pAlana karavAnI vRtti keLavavI atre jarUrI che. saMsAramAM rahenAranuM vaivAhita jIvana paNa sAmAjika Aryadeza suzIla ane suzIlA nara-nArIonI khANa che. zIla e ane vyAvahArika nIti-niyamothI cAlatuM hoya che. to strIono zaNagAra che ane puruSonuM puruSAtana kahevAya che. dharmasaMsthAnA paNa nItiniyamo hoya ja ne? bhagavAnanA (27) vividha vikalpo (VARIOUS OPTIONS) zAsananA anuyAyIo dhaMdhAmAM-vyavasAyamAM sukhI tenuM mULa -satyAcArI sAdhuo ane sadAcArI gRhastho beu mATe kAraNa che aneka prakAranA nIti-niyamothI thato vyApAra. vizALa sAdhanAkSetra khulluM che. eka ja mArgathI AtmavikAsa (26) aNasaNa ke Atmavilopana (FASTING OR nathI thato, ba9 potapotAnI rUcinA kSetramAM paNa pavitratA SELF-SACRIFICE) :-sarvajJa bhagavaMte paNa badhAya vratomAM jALavI rAkhI unnati sAdhI zakAya che. be-cAra nAnA apavAda mArga paNa dekhADyo che paNa brahmacaryavrata mATe koI udAharaNo darzAvyA pachI nAnA-nAnA vikalponuM bayAna rajU vikalpo nathI jaNAvyA, balka AtmahatyAne ghora pApa kahenAra karIzuM. pasaMdagI pota-potAnI hovI ghaTe. zAstrakAroe zIlarakSA mATe maraNane paNa satkArI levA Jain Education Intemational Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro (A) videzI vaidyarAja lukamAnanA tAraNa pramANe je vyakti aThavADiye eka vAra lAMghaNa kare, paMdara divase eka upavAsa kare tene abrahma vAsanAnI satAmaNI nathI. pI lekhe eka upavAsa athavA be AyaMbilanI vicAraNA e gaNadharoe ApI che te NATUROPATHY upacAra che. (B) ramaNa maharSi, svAmI rAmatIrtha ke svAmI rAmadAsa, saMta jJAnezvara ke zIlavaMtI padminI rANI badhAya pAtro aitihAsika banI gayA temAM mULa pAyo hato zIla-sadAcAra ane brahmavratanI niSThAno. temanI bhASAkIya khumArI temanA AMtarika sattvanI sImArekhA samAna hatI. (C) muslima bAdazAha auraMgajhebe potAnI ja zAhajAdI jaMbunnIsAne malamalanA jhAMkhA kapaDA paherI pitA sAme AvelI dekhI, bAdazAha kopAyamAna thaI gayo hato. deharakSA karanArA vastronuM bIjuM kArya che maryAdA ane zIlarakSA. te pachInI nArInI zIla suMdaratA vadhI jAya che. (D) dezaprema pAchaLa kurabAnI ApI denAra caMdrazekhara AjhAda, bhagatasiMha, rAjaguru vagere bhAratIya krAMtivIro tarIke navAjAyA che paNa te badhAyanA jIvanamAM paNa jo sadAcArazIlaguNa ane paranArI sadbhAva na hota to dezasevA, samAjasevA ke parArthanA kAryo kevI rIte karI zakata? Ama aneka upAyomAM bhUlathI paNa rAgathI srInA darzana thaI jAya to sUrya sAme gayela dRSTinI jema nayano pAchA vALI levA tevo zAstropadeza che. paramAtmAnuM nAmasmaraNa, mahAmaMtra navakAranA jApa, sAmAyika, pratikramaNa, pauSadha vagere paNa sAdhanAnA upacAro che. yogAsana, prANAyAma, parArthapravRttio ke indriya-damananA vikalpo paNa brahmavrata sAdhanA mATe upakArI che. kahevAya che ke kAma e ja kAmane mAre che, te mATe satata artha ane dharmapuruSArthamAM khovAI janArano kAmapuruSArtha pAtaLo paDI zake che. paNa te mATe vijAtIya tattvonI dUrI khAsa jarUrI che. svadArAsaMtoSavrata, parvatithinA niyamo, anukrame AjIvana mATe brahmacaryavrata, pratijJA vagere dvArA paNa kramika pragati sAdhI zakAya che. sahazayana tyAga, sauMdarya prasAdhanono anupayoga tathA dehazobhAviramaNa dvArA vratanI sAdhanA karavI joIe. pApo tarapha dhikkAra buddhi, prAyazcitta, pazcAttApa ane paritApa uparAMta pratikramaNa dvArA paNa Atmazuddhi vadhatI cAle 319 che. zAstrapAThomAM AvatA AlAvAone bhAvapUrvaka AlocavA. kuvikalpono tyAga karavo, kalyANamitrono yoga goThavavo, guru ke gItArtha pAse jIvananI bhUlo khullI karI devI. jinavANI- zravaNa, tapa-tyAga, sevA-pUjA, tIrthabhramaNa, sAMcana, sankriyAkuzaLatA, jIvadayA pravRttio, mAnavatAvAdI kAryo ke pAdavihAra vagere dvArA sAdhanAnuM saMtulana vadhe che. mahAmaMtra navakArano jApa, vikArI kutUhalavRttiono kApa, bhUtakAlIna bhUlono saMtApa te paNa vikalpo che AtmAnuzAsananA. OMOM maiM namo saMmavayaghArinam".no jApa ke OM namo ghora haMmayArInuM Dyo hto svAdAno jApa paNa kalyANakArI che. brahmacaryapAlanathI puNyavikAsa che, jyAre abrahmasevana pApa vilAsa che. niraticAra cAritrajIvananI eka kSaNa 92 karoDa palyopamathI vadhu devatAI sukhanuM kAraNa jaNAvavAmAM AvI che. viparIta pakSe pramAdarUpI mahAzatru bhAnudatta jevA caudapUrvadhArIne paNa saMyamathI lapasAvI nigodamAM laI gayAnI kaDavI kathAo paNa noMdhANI che. rasanendriyanA vijayathI kArmendriya vijaya che te ja bane che, vizvavijaya kAraNa ke aMtarmukhI brahmacArI AtmAnuM zodhana-saMzodhana karI sakaLa jagane svayaMnA jJAnabaLathI svasthAnathI paNa jANI-samajI zake che. jemaNe jemaNe kAmottejaka vRtti-pravRttione rUMdhI tenA tana-mana-dhananI tejasvitA to vadhI ja sAthe yaza-kIrti paNa vagara prayatne sarvatra vyApI gayA. brahmacArI puruSa vivekavAna, jJAnI, mahAna ane dIrghadraSTA bane temAM koI ja Azcarya nathI. caturthavrata e to jIvadayAnI paNa sUkSmatA che, ahiMsAno avvala AcAra che. pratipakSe viSayonuM ciMtana paNa bhaDabhaDatI citA karatAMya bhayAnaka che, mAnasika vikAra ke vilAsathI paNa keTalAya jIvo narakagatinA mahemAna banI gayAnI hakIkato che. kAmarAgane zAstramAM vaDavAnalanI upamA apAI che, jethI kAmanA smaraNamAM paNa jIvatA jIvanuM maraNa saMbhavita banI jAya che. parastrI ke parapuruSa praNayathI je para che tevo gRhastha paNa saMsArI chatAMya saMsArathI para banavA yogya jaNAvAyo che. unmAda, pramAda, Aveza, Avega, vijAtIya apekSAo, vikArI eSaNAo te badhAya tattvo mAraka che, pratipakSe che zAMta-upazAMta-dAMta-abrAMta ane vairAgyasabhara manobaLa. te manobaLa brahmacaryarata sAdhakone sahajamAM sAMpaDe che. Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 jina zAsananAM jJAnasamAdhi, tapasamAdhi ane tethI vadhIne che brahamacarya phakta eka ja prayoga jo AtmasAtu thAya toya uttamottama samAdhi. tenA rahasyo evA che ke brahmavratapAlana eTale sUkSma anubhUtiono prAraMbha thAya tema che. jIvadayAnI pAlanA ane tenuM phaLa che ucca ane ugra eka tAttvika satya e che ke AcArano viSaya jeTalo zAtAvedanIya karmono baMdha. bhagavaMte batAvela te samAdhimArgathI pracAramAM ja aTavAI jAya teTaluM puNya sAdhakanA jamA jemaNe saphara AdarI temano Adara jagatanA sau kare che ane pAsAmAMthI ochuM thaI jAya ane sukRta jeTaluM gupta rahe, phaLa ucca gotra nAmakarmano udaya thAya che. paNa teTalA ja mIThA pAke. tevA hetuthI guNAnurAga ane uparokta 108 prasaMgo mahAmaMtra navakAra ane guNAnuvAdanA prazasta paMthe vicaravAnI mahecchA sAthe A lekha paMcaparameSThinA 108 guNone anulakSIne che. te dvArA AbAla brahAyArI jJAnagItArtha suvizAla gacchAdhipati "vAsanA vijayanA viziSTa vikalpo" (SPECIFIC 5.5. jayaghoSasUrIzvarajI ma.sA.ne samarpita karavAmAM OPTIONS TO CONQUERE THE LUST) rajU karAyAM Avela che. kAraNamAM guradevonI kRpA vinA zrutasarjana ke che. vAsanAonI viDaMbanA pAmelAne, kaTu anubhavothI vardhana zakaya nathI. gherAyelAo mATe mArgadarzana jevA che. 108 to ThIka paNa -paramaguru paramAtmA neminAthAya namo nama: darzanArthe padhAro..... zrI AnaMda mANAkya mANibhadra saMsthAna zrI mahAvINyam vIrtha wwwE : tIrtha sthaLa : nezanala hAIve 8-a, bAmaNabora bAunDrI pAse, borIyAne-363 pa20 tAluko : coTIlA, jillo : surendranagara. phona naM. : 02751-200123, 02751-210410 mobAIla : 098255 16094 Jain Education Intemational Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. 321 "upadezataraMgiNI' zAstramAMthI tAraveluM kAMIka jaLAzadhaLAnI vaijJAnikatA : pramANa mImAMsA jainAcArya pU. vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjanA ziSya - pa.pU. paMnyAsa zrI guNasuMdaravijayajI gaNI deva mahAdevapaNuM to arihaMtadeva-siddhadevamAM ja che..kalpavRkSa-kAmadhenu-kAmakuMbhaaciMtya ciMtAmaNi-kAmavelaDI svarUpa e devanI upAsanA upAsakane emanA jevuM ja devapaNuM arpaNa kare che. A devAdhideva jina to che ja, sAthe upAsakane jina banAvanArA che; saMsArasAgarathI tarelA to che ja, sAthe ja emane anusaranArane saMsAra samudramAMthI sarvathA bahAra kADhe che; sarva jANanArA, sarva jonArA to che ja, sAthe emane vaLagIne rahenArane potAnI jevA ja sarvajJa-sarvadarzI banAve che; sarva kaSAya-sarva karmathI khuda chuTelA A suMdaraguNagaNanidhi emanA ArAdhakone AvI ja mukitanuM pradAna kare che. A tribhuvanabhAnuM potAno sarvaprakAza potAnA Azritone ApI de che, chatAM emano prakAza jarA paNa ocho thato nathI. upadeza taraMgiNI zAstra-racanA kALa vikramanI soLamI sadI prAyaH vi.saM. 1519 racayitA che zrI nadira-gaNivaryanA ziSya paMDitamaMDaNa zrI ratnamaMdira gaNivara. zatruMjyAdi tIrthano mahimAsupAtra Adi dAna prazaMsA-jinaprAsAda nirmANaprabhAva-jinapUjA mAhAbhya-tIrthayAtrA phaLa-dharmopadeza svarUpa Adi aneka viSayo ahIM 3300 zlokapramANa grathita karavAmAM AvyA che. emAMthI bahu ja thoDI agatyanI tAravaNI karI pU. paMnyAsazrI guNasuMdaravijayajI mahArAjazrIe ahI ApI che. ApaNe te jANIe-mANIe. A grantha eka vAta bahu ja spaSTa zabdomAM kahe che. asAramAMthI sAra bahAra kADhI eno AnaMda mANo. asAra dhanano sAra che dAna, asAra vANImAMthI satya tAravI lo, asAra AyuSyamAMthI kIrti ane dharmanuM arjana karo, asAra kAyAthI paropakArano sAra laI lo. AgaLa kahe che. buddhi maLI che to tattvanI vicAraNA karo, deha maLyo che to vrata-niyama dhAraNa karo, paisAthI supAtradAna kamAI lo. ane vANIthI bIjAnI prIti hAMsala karI lo. prasaMgopAta jainadharmanI molikatA ati-prAcInatAno paricaya karAvanAra 108 vardhamAna AyaMbila oLInidhi pU.A.zrI vijayabhuvanabhAnusUrijI ma.nA ziSyaratna pU.paM.zrI bhuvanasuMdaravijayajI gaNivara vardhamAna AyaMbila oLI 100+3nA ArAdhaka. tathA pU.paM.zrI guNasaMdaravijayajI ma.sA. jemano anukrame 37 varSano dIkSAparyAya che. A baMne guru baMdhuo sahodaro navuM navuM saMzodhana ane ciMtana sAhityamAM khUba ja rasa-ruci dharAve che. pU.paM.zrI guNasuMdaravijayajI mahArAjazrIe pU. gurudevanI kRpAthI ane amarelI-saurASTranA lIlAvatI navalacaMda kIracaMda ToLiyA parivAranI udAratApUrvaka rajA laIne dIkSA lIdhI. pUjyazrInI saMyamayAtrA jJAna, dhyAna ane zAsanasevA Adi suMdara rIte cAlI rahyA che. pUjyone sAdara vaMdanAo! -saMpAdaka Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 jina zAsananAM zrI ratnamaMdira gaNivara svaracita pAMca koDIthI kharIdela 18 caMpakanA phUlathI prabhupUjA karI to zrI upadezatarakiNInuM kAMIka tAraNa 72 rANAothI sevAtA, 18 dezanA mAlika, 1400 jinaprAsAda banAvanAra, potAnA 18 dezomAMthI sAta vyasana bhAvAnuvAda... nivAranAra, marelA putranA parivAranuM dhana na svIkAranAra, parama ' -paM. zrI guNasuMdaravijayajI gaNI (dezathI) brahmavratadhArI, potAnI AjJAmAM rahelA aDhAra dezomAM - devadravyanI rakSA karavI, enI vRddhi karavI e zrI amArInuM pravartana karAvanAra, zrI hemacaMdrAcAryanA punita jinapUjA svarUpa ja che, devadravyanI vRddhi karanAra tIrthaMkarapadavI caraNonA ArAdhaka, ekAvatArI banyA, gaNadhara banI mokSamAM pAme che. devadravyanuM bhakSaNa karanAra anaMta-saMsAramAM bhramaNa kare jarI, che. devadravyanA bhakSaNathI ane parastrI sAthe durAcAranA jinapUjA sAmagrIno potAnA mATe AcaraNathI jIva sAta vakhata sAtamI nArakImAM jAya che. upayoga na ja karavo. * samyagu darzananA = jainadharmanA mULane bALI nAkhanAra eka zrAvikAe jinezvara samakSa dIpaka karyo, pachI e bhayaMkara agnisvarUpa bhayaMkara cAra mahApApone oLakhI lo! ja dIpakathI potAnA gharanA kAryo karyA. bhagavAna samakSanA dhUpanA () devadravyanuM bhakSaNa (2) RSino ghAta karavo; (3) aMgArAthI potAno cUlo saLagAvyo. A pApanI eNIe pravacananI hIlanA (4) saMyati (sAdhu-sAdhvI)nA caturthavrata AlocanA na karI to marIne eNI UMTaDI thaI. sAvadhAna! (brahmacaryavrata)no bhaMga karavo. devanA jaLathI hastapAda vagere na dhovA, devadravya vyAjathI na ceiyadavvaviNAse risighAe pavayaNassa uddddaahe| levuM, bhogAdi AzAthI devanA sukhaDathI tilaka na karavuM, devanuM saMjaicautthabhate mUlaggI bohilaabhss|| nirmAlya paNa ochuM ja levuM. adhika na levuM. devadravyanuM deNuM samayasara cUkavI devuM. jinapUjA mohanagArA, jinezvaradevanI pUjA savAre je karavAmAM Ave te rAtrie - prativAsudeva zrI rAvaNe zrI bharatezvara cakravartIe lAgelA pApone dUra karanArI bane che, kAraNa ke kulAcAranA banAvela sva-sva varNa ane pramANa mujabanA covIza jinanA vyavahArathI jinavaMdana pUjanAdi karela hovAthI; madhyAhna samaye prAsAdanI aMdara zrI RSabhadeva Adi paramezvaranI mahApUjA bhojanAdi choDIne mahAbhAvathI karAyelI madhyAhnapUjA janmathI karIne potAnI mandodarI pramukha soLahajAra aMtaHpurI saha nATaka mAMDIne badhA ja pApono nAza kare che. gRhavyApAra Adi ciMtA karyuM. e nATaka cAlatuM hatuM te vakhate potAnI vINAno tAra tUTyo. tyajI daI nizcita banI zubhadhyAnamAM ArUDha thaIne saMdhyA vakhate zrI jinezvarano A paramabhakta suMdara jinaguNagAnanA raMgamAM karAtI pUjA, pUrvanA sAta janmanA pApone bALIne bhasma kare bhaMga paDe evuM jarA paNa icchato nahoto. eNe potAnI nasa che. kahyuM che ke kheMcI kADhI, tAra tarIke sthApita karI dIdhI. enI A abhUta jinabhaktithI eNe tIrthakara nAmakarma upArjana karyuM. e jinasya pUjanaM haMti prAtaH pApaM nizAbhavaM / mahAvidehakSetramAM tIrthakara thaI mokSamAM jaze. hA! kharuM ja che ke mAnavarita madhye saptananavRta nizi ! jinanI bhakti karatAM karatAM jina banI jazo. e bhakti rasakA pyAlA koI pIegA bhagavAnanA mukhakamaLanA darzana mAtrathI traNa vastu niravazeSa nAza kismatavAlA pAme che : dAritrya, durbhAgya, pUrva janmanA tamAma pApo. derAsare javAno vicAra mAtra karavAthI (= mAre jAvuM che jinapUjA jinajIne bheTavA) AgaLa pAchaLa eka-eka ekAsaNuM ane zrI jinezvaranI aSTaprakArI pUjA karanArA upavAsa (cothabhakta)nuM phaLa maLe che; bhagavaMtane juhAravAnI. bhavya jIvo vizvavadha tIrtharo bane che. buddhithI Ubho thAya eTale chaTTa (= be upavAsa)nuM phaLa; kumArapALa rAjAe pUrvajanmamAM potAnI mUDI svarUpa gamanano AraMbha karavAthI aTTama (= traNa upavAsa)nuM phaLa, Jain Education Intemational Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro gamana karavA mAMDe eTale cokkasa cAra upavAsanuM phaLa maLe; cAlatAM cAlatAM pAMca upavAsanuM phaLa; gamananA ardha rastA para Ave tyAre paMdara upavAsanuM phaLa; bhagavAnanA jinAlayanA darzanathI eka varasanA upavAsanuM phaLa; jinabhavanamAM traNa pradakSiNA devAthI eka so varasanA upavAsano lAbha; bhagavaMtanA darzana karavAthI 1000 varSanA upavAsa ane devavaMdana-caityavaMdana svarUpa vaMdana karavAthI anaMtapuNya jIva pAme che. taLAva AkhuM jaLathI bharyuM che chatAM kAgaDo ghaDAnuM pANI pIve che; potAne potAnI paraNelI strI svAdhIna hovA chatAM nIca mANasa paradArAmAM lampaTa bane che je pApa sAta vakhata sAtamI nArakImAM laI jAya che. A rahyA manuSyajanmarUpI suMdara guNa vRkSanA madhurA phaLo --jinendrapUjA', guruvaryanI parvapAsanA, jIvo para anukampA, zubhapAtramAM dAna, guNAnurAga', Agamavacana sAMbhaLavAno rAga. jinavacanathI jANakAra banelA, zrI jinadharmanI ArAdhanA mATe sAvadhAna banelA bhavyoe A cha phaLo dvArA janmane saphaLa karavo joIe. *praNidhAne sadgati hoya to pachI pUjAthI kema na hoya? hoya ja. sindhuvAranA puSpo lAvI jinezvaranI pUjAnA dhyAnayogathI kASTanA bhArAvALI DosI marIne mahardika deva banI, alpakALamAM kSINakarmA banI mokSamAM jaze. * tamAre saMsArano pracAra aTakAvI devo che? to jinezvara devoe prarUpelA pAMca 'pa'kAranI ArAdhanA karo (jinavaranI pUjA traNa saMdhyAe -paccakkhANa - pratikramaNa -pauSadha -paropakAra pUA paccakkhANaM paDikkamaNaM posaho paruvayAro / paJca payArA jassa u na payAro tassa sasAre // aDadhA zlokathI zAstrano sAra batAve che :-- paropakAra karavAthI puNyano baMdha thAya che. bIjAne pIDA-trAsa ApavAthI pApa baMdhAya che. paropakAraH puNyAya pApAya parapIDanam * stotra eTale jinezvara bhagavAnanA suMdara guNanuM varNana karatAM stavana, stuti, rAsa, gItagAna Adi. 323 japa eTale zrI jinezvaranA nAmane namaskAra, emanA smaraNa vagere svarUpa | dhyAna = samabhAvanuM AlaMbana laIne akSara uccAra rahita zrI jinezvaranA guNa AdinI vicAraNA = manane moha-mAna-mada-mAyA gRhakAryanI vicAraNA vagaranuM banAvI jinezvarane vize ekAgra saMsthApana....jinezvaranI pUjA karoDa vAra karo ane je puNya maLe teTaluM puNya stotrathI thAya, karoDa vakhata stavanastotra karavAthI je puNya maLe teTaluM puNya japathI maLe; karoDa japanA puNya jeTaluM puNya dhyAnathI maLe; karoDa dhyAnathI je puNya maLe teTaluM puNya layathI maLe.....kahyuM che laya ke : pUjA koTisamaM stotraM stotrakoTi samo japaH / japaH koTi samaM dhyAnaM dhyAna koTisamo layaH // mantra-deva-guru-tIrtha-nimittiyo, svapna, auSadhamAM ArAdhakane jevI bhAvanA hoya tevI siddhi maLe che. yAdRzI bhAvanA tAdRzI siddhiH / jinapUjAthI zuM maLe? jinezvara devanI dravya ane bhAvapUjA karavAthI deva-dAnavamAnavathI thatA upasargo nAza pAme che. jema ke (1) pUrva bhavanI herAnagatithI krodhita thayelA taipAyana asure dvArakAno nAza karavAno jabbara prayatna karyo chatAM bhagavAnazrI neminAthanA upadezathI nagarajanoe sthAne-sthAne jinapUjA, snAtra, AyaMbila, amArI pravartana vagere dravya-bhAvarUpa zrI jinezvaranI pUjAthI prApta thayela amApa puNyathI asura dvArA dvArikA nagarIno nAza karI zakAyo nahi, bAra varSa bAda lokoe A pUjA choDI dIdhI eTale dvArikAnagarIno nAza e karI zakyo. (2) zrI zAMtinAtha bhagavAna garbhamAM hatA tyAre emanA ratnakukSi mAtA acirAdevInA snAnanA pANIno chaMTakAva karavAthI marakIno roga upazamane pAmyo. (3) AjanA kALe paNa zrI jinezvaranA vidhipUrvaka karAtA 108 snAtrathI bhUtapreta zAkinI vagerenA upadravo nAza pAme che tathA jinezvaranI pradIpAdithI karAtI pUjAnA puNyaprabhAve lAbhAMtarAya, cora, dhADa, luMTArA, kaTakano bhaya vagere svarUpa vighnanI velaDIo kSaya pAme che ane capaLa evuM mana jinezvara devanA zubhadhyAnanA prabhAve dormanasya-uccATana Adi AdhinA abhAvavALuM banI suprasanna Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 jina zAsananAM bane che. kahyuM che ke : upasargAH kSayaM yAnti, chidyante vighnvllyH| manaH prarAtAmeti, pUjyamAne jineshvre|| * vizvalanagaranA rAjavI vIsaladevarAje traNa traNa varSanA duSkALa pheDavA tatpara mahAna dAnavIra jagaDUzAhane potAne praNAma karatA kAyama mATe aTakAvyA hatA....... jinapUjAnuM phaLa kevaLI bhagavAna paNa na kahI zake kusumapura nagara che, dhanasAra zreSThI che. trikALa zrI jinezvaradevanI pUjA Adi dvArA puNyanA bhAthA bAMdhe che. teNe potAnA nyAyathI kamAyelA sadravyathI guNanidhAna zrI jinezvaradevanuM suMdara maMdira baMdhAvyuM. putrone dhananuM A suMdara vapana na gamyuM. pUrvanA pApakarmanA udaye zeTha nirdhana banyA. putro have saMbhaLAve che, "tamoe bhagavAnanI bhakti karI puNya upArjana karyuM enAthI ja ApaNo badho vaibhava nAza pAmyo." Ama chatAM dhanasAra thoDo-thoDo dharma to kare ja che. ene jinavaranI pratimAM nisarakhI sukhakAra ! ekavAra guNavaMta guruono suMdara melApa thayo. guruo pUche che, je maMdira-mUrtinA prabhAve anaMtA AtmAo siddha "bhAI tane sukha che ne?" "sAhebajI saMtoSanuM parama sukha ja banyA che te maMdiramUrtino jayajayakAra ! che paNa lokamAM dharmanI apabhrAjanA thAya che e mane khUMce che." | OM magvAniva grantha ratitavarSa karatA pU gItArtha guruoe mannAdhirAja nAmano pArzvamaMtra AmnAyapUrvaka siddhasenasUrijI mahArAjazrI! zivaliMgake bhItara meM Apyo. dhanasAre potAnA jinAlayamAM pote sthApanA karela chupAI gaI zrI pArzvanAtha prabhu kI pratimAjI Apane kalyANamaMdira stotra kI racanA dvArA pragaTa kii| mULanAyakazrI jinezvaradeva samakSa zatapatranA puSponI suMdara mALA mUla tIrtha kI sthApanA huI thI vIra saM. 250 meM zrI jinakaThe pUjavApUrvaka vidhipUrvaka ekAgramanathI jApa japyo. jinezvaradevanI dravya-bhAvapUjAthI zAsanadeva dharaNendra saMtuSTha ""devanuM darzana kadApi niSphaLa jatuM nathI' ema kahI thayA; tyAM hAjara thayA. dhanasArane kahe che, "tAre je joIe dharaNendra kahe che, "puNyavAna! tArA gharanA cAre khUNAmAM ratnothI te mAMgI le" dhanasAra kahe, "mArI puSpapUjA dvArA jeTaluM puNya bharelA kula cAra suvarNanA kaLazA sthApelA che." dharaNendra gayA. pedA thayeluM hoya teTaluM phaLa mane Apa" "are bhAIsAba! dhanasAre jinezvara bhagavAnanuM tatkALa Ihalaukika phaLa putrone tArI e pUjAnA puNyane anurUpa phaLa ApavAne huM to zuM darzAvyuM. kuTuMbane dharmamAM sthira karyuM. deve Apela dhanathI thAvajIva cosaTha cosaTha indro paNa samartha nathI" dharaNendra potAnI sukhI bhogI banyo sAthe ja zrI jinapUjA parAyaNa banyo. azakti jAhera karI, ane sAthe ja jaNAvyuM A pUjAnuM phaLa (bhagavAnanI AratI utAranAra bhavya jIvonI badhI ja jaNAvavA mATe indro paNa samartha nathI. "to dharaNendra! eka Arti = duHkha, pIDAno nAza thAya che. maMgaLadIvAthI dIpakapUjA puSpanI pUjAnuM phaLa Apa" "bhAI e paNa eTaluM moTuM che ke huM te ApI zakavA zaktimAna nathI" "to puSpanI eka karanArane sarvamaMgalanI prApti thAya che. dhUpapUjA karanAranA pApo baLI jAya che ane dIpakapUjAthI mRtyunuM kAyamI mota thaI jAya pAMkhaDInI pUjAnuM phaLa Apo" "bhaIlA e paNa ApI zakavAnI mArI tAkAta nathI" "to sukhethI Apa ApanA sthAne padhAro" che. bhagavAnanI naivedyapUjA rAjyazrIne apAve che ane dhanasAre dharaNendrane jaNAvyuM. bhagavAnane apAtI pradakSiNA bhavanA pherAno kAyamI aMta lAvI Ape che.) Jain Education Intemational Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 325 jhaLahaLatAM nakSatro. trikALa jinapUjaka rAjA vikramAditya AcAryadevazrI siddhasenadivAkara sU. ma.zrIe kalyANamaMdira stotranI racanA karI. e racanAthI mahAkALatIrthanA alaMkArasvarUpa zrI pArzvanAtha bha.nA suMdara bhavya pratimAjI pragaTa thayA. rAjA vikramAditya A jinezvaranI bhAvathI-bhaktithIzraddhAthI trikALapUjA karatA hatA. rAjA ekavAra hastI savArI para nikaLelA. emaNe bhUmi para zAlinA dANA joyA. rAjAe nIce UtarI dhAnyane mAthe lagADyuM. A joI dhAnyanI adhiSThAyakadevI saMtuSTha thaI. rAjAne varadAna mAMgavA jaNAvyuM. paragaju rAjAe dubaLA lokonI anukampAthI "mALavA dezamAM kadApi durmikSa na paDo" evuM mAgyuM. devIe yAvazcandra divAkara sudhI ApyuM. Aje paNa durmikSamAM durbaLa lokono AdhAra mALavA deza che. rAjAe pRthvInA lokane RNa vagaranA dravyavyayAdiha narAH sthira saMpadaH syuH pUjyA bhavanti jgdiishmthaarcynti| zatruMjayagiri stavana zobhA zI kahuM re zetruMjA taNI, jihAM vasiyA cheprathama tIrthaMkaradevajo, rUDI re rAyaNa taLe RSabha samosaryA, cosaTha surapati sAthe prabhunI sevajo zobhA. 1 nirakhyo re nAbhirAyA kerA putrane, mAtAmarudevI kerA naMda jo; rUDI re vinItAnagarIno dhaNI, mukhaDuM sohIe zaradapUnamano caMda jo zobhA. 2 nirakho re nArI kaMthane vinave, piyUDA mujane pAlItANA dekhADa jo; e giri pUrva navANuM samosaryA, mATe mujane AdIzvara bheTAva jo zobhA. 3 mAre mana jAvAnI ghaNI hoMza che, kayAre jAvuM ne kyAre karuM darzana jo; *, madada karI jo nAnI kAra karI che, ke te tA : che ! * kumArapALa mahArAjAe zatruMjayatIrtha paranA zrI AdinAtha bhagavAnanI eka karoDa campakothI pUjA karelI. "cha'rI zuM che? cha'rI pALavA pUrvaka zrI tIrthayAtrA karavAthI mahAna Atmika lAbha thAya che. A "cha'rI zuM che? jenA cheDe "rI' Ave evI cha ArAdhanAo sAdhake karavAnI hoya che yathA (1) eka AhArI, (2) bhUmi saMthArakakArI, (3) pAdacArI, (4) zuddhasamyakatvadhArI, (5) sarvaracittaAhAraparihArI, (6) brahmacArI anyatra zuddha samyakatvadhArInI jagyAe be vakhata Avazyaka ( pratikramaNIkArI paNa Ave che.] tIrthayAtrAthI zuM lAbha? zatruMjaya-giranAra Adi tIrthanI yAtrA karatA yAtrikonI rajathI AtmA karmaja rahita bane che; tIrthone vize je bhavyo bramaNa kare che tenuM bhavabhramaNa aTakI jAya che; tIrthonI yAtrAne uddezIne je dhana vyaya karAya che tethI bhavyo sthira saMpattivALA bane che ane tIrtha para rahelA jagadIzanI jeo pUjA kare che teo khuda jagapUjya banI jAya che... kahyuM che ke :- zrItIrthapAntharajasA virajI bhavanti, tIrtheSu bambhramaNato na bhave bhrmnti| nI ' A che pavitra tIrthAdhirAja zrI zatruMjaya girivara pAlItANA ji. bhAvanagara (gujarAta) lAkho karoDo zraddhALu tIrthabhaktanuM AsthAdhAma. ahIM kAMkare kAMkare anaMta AtmA mokSe gayA che. Jain Education Intemational Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 jina zAsananAM te mATe mana mAruM talase ghaNuM, navANuM vAra (70560 abaja x 99) samavasaraNa racAyuM che nayaNe nihALuM ne Thare mArA locanajo zobhA. 4 mATe mane e tIrthapatinA darzana karAvo! mArA manane tyAM evI te arajI abaLAnI sAMbhaLo, javAnI khUba ja hoMza che. huM kyAre tyAM jAuM ane kayAre e hukama karo to AvuM tamArI pAsa jo, devAdhidevanA darzana karuM' ema mAruM mana talasATa anubhave che. mahera karIne dAdA darizana dijIe, huM e tArakane najare nihALuM to mArA locana zItaLatAno "zrIgubhavIra'nI pahoMce mananI Aza jo. zobhA. 5 anubhava kare" AvI abaLAnI arajI sAMbhaLo. "prabhu! khuMkhAra bhAvAnuvAda - karmasattAnI AgaLa huM paNa abaLa ja chuM ne! eTale abaLa huM zatruMjaya tIrthAdhirAjanI zobhAne zI rIte varNavI zakuM? ta vaNavA zaku evA mArI arajI he zatruMjayanA AdIzvara dAdA tame sAMbhaLo metA mArI arajI re (e varNavavA mATe mArI pAse zabdo nathI) ahIM prathama tIrthakara (kALa svabhAva bhavitavyatA karma purUSArthapane anukuLa karavA zrI AdIzvara bhagavAna AvIne vaselA che. ahIM khUba suMdara dvArA) Apa hukama karo to huM ApanI pAse AvI zakuM. mArA rAyaNavRkSanI nIce zrI RSabhadeva bhagavAnanuM samavasaraNa racAyuM upara hukama ane suMdara kRpA karIne parAkramavALA mane ekavAra che. e tArake samavasaraNa para caturmukhe dezanA ApelI A e zrI darzana (Apane nirakhavuM te', samyagu darzana', jenadarzana) Apo RSabhadeva che, jemanI sevA cosaTha-cosaTha indro kare che. (1) jethI mArA mananA manoratha pUrNa thAya" ema zubhavijaya ma.nA strI meM nAbhirAjAnA putra, mAtA marudevAnA naMdana, rUDI ziSya kaviratna zrI vIravijaya ma. zrI zatruMjayagirinI stavana vinItAnagarInA je svAmI che emane nirakhyA che. emanuM karatA jaNAve che. mukhAraviMda zaradaRtunA ati saumya candramAnI jema zobhe che. viveka: mAtAM lokono samUha zrI zatruMjaya tIrthAdhirAja samakSa AvI pahoMcyo. potAnA dehanI malinatA manamAM vicArI e loko zatruMjaya tIrthanI pradakSiNA daI taLeTIthI pAchA pharyA. girirAja para caDyA nahi! kevo suMdara vivekaguNa? satyavAditA H zrAvaka mAhaNasiMha sAdhu. enI satyavAditAnI vAto sAMbhaLI sUratrANe ene khoTuM bolAvavAnA irAdAthI ja bhara sabhAmAM pUchayuM, "tArA gharamAM dhana keTaluM che?" satyavAdI mAhaNasiMhe potAnA gharamAM tema ja dezadezAMtaramAM rahelA tamAma dhana dhAnya vastra AbhUSaNAdinI vyavasthita sAcI gaNatrI karIne javAba Apyo, 'sAheba mArI pAse 84 lAkha jIrNa TakkanuM dhana che" sUratrANa enI satyapriyatAthI khuza thayo. eNe 16 lAkha Tanka potAnA dhanane ApI guNasuMdara mAhaNasiMhane karoDapati banAvyo. tenA ghara para koTidhvajA sUratrANe khUba mAnasanmAnapUrvaka khuba suMdara mahotsava karIne jAte ja caDhAvI. A lakSmI zrI mAhaNasiMhe dAna dvArA saphaLa karI. he bhavyajIvo! tame A bAju daSTi karo. eka sanArI dAna :-bhojana bagaDyuM teno dina bagaDyo; strI potAnA priyatamane vinave che. "he prItama tamo mane pAlItANA sArI na maLI enuM yauvana bagaDyuM. kharAba putrathI sukulano nAza zahera (zatruMjaya girivaranI taLeTInuM zahera) dekhADo. A zatruMjaya thAya ane dhana je dAnamAM na apAyuM teno nAza thayo. girivara para prathama tIrthapati zrI AdIzvara bhagavAnanuM pUrva sUryAsta sudhImAM je dhana dAnamAM na apAyuM te bIje (2) Jain Education Intemational Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nAmo proportorage to #0000000 200 karoDo zraddhALu bhavyajIvonA tAraNahAra sadaiva smaraNIya zrI zatruMjaya girirAjanA A che prathama tIrthapati zrI AdIzvara-RRSabhadeva bhagavAna.... suMdaraguNa prApaka A tIrthanI yAtrA pazu-paMkhIne paNa trIjA bhave muktipradAyaka bane che to pachI mAnava mATenuM to pUchavuM ja zuM? ji na 'cha_F divase konuM banaze. enI kone khabara paDe? iti zrI ratnamaMdira gaNivara viracitA zrI upadezataraMgiNI bhAvAnuvAda :--paM. guNasuMdaravijayagaNI. paramatAraka gurudeva zrImad vijaya bhuvanabhAnusUrIArajI mahArAjanI janma zanAbdI vi.saM. 1967-2067 zubha avasare enA ja karakamaLomAM sAdara samarpaNa sevaka . guNasuMdara vincI == che 5 ma ra khI 954 hai vItarAgA tArA biMbane hRdayamAM dhAraNa karyA su pachI sutarAM bIjuM koI rUpa sphuratuM ja nathI. te pachI 2 OM hrIM zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya nama tArArUpanuM dhyAna dharavAthI pRthvI para rUpamAtranI prayA prasiddhi rahetI nathI. te pachI tArA ane mArA vaccenI abheda buddhinA udayathI 'tuM--huM' evA padano ullekha paNa raheto nathI ane mAtra zreSTha-cimA avarNanIya jyoti ja TamaTamI rahe che. 4 327 huM janma zatAbdI bhuvanabhAnusUri (pratimA zatakanA AdhAre) \ Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citana-manana-citanA 3. 1. AtmasaMyama vagara AtmanirIkSaNa nathI, te vinA Atmazuddhi nathI ane zuddhi vagara mukita paNa nathI, mATe asAra A saMsAramAM sArabhUta saMyama levuM, vijetA banavuM ane bhavabaMdhanathI mukata thavuM. 2. sArI ane sAcI vyaktinA vyaktitva, vizeSatAo ane vicArone je saprema vadhAve che te svayaM guNagrAhI hovAthI guNavAna banI jAya che. UMcI ekAda AdarzamUrti avazya dilamAM vasAvavI. svayaMnA aMtarcathI parAyA rupa-raMga ke mAMsala maroDanA mohano tyAga thAya, sAthe potAnA hADa-mAMsa-raktacarmane ghasAro lAge tevo tapa thAya, te pachI kharo cAtriAcAra cAlu thAya che. bIjA mANasa ApaNane ThagI jAya tenI kALajI bhale rAkhIe, paNa potAnA ja asuMdara vicArothI svayaMnA AtmAne ThagIe chIe tyAre koNa gunegAra ane koNa sajApAtra che? vicArajo pa. AcAra dvArA vicAranA vamaLo dUra thAya che ane vicArono sIdho ja prabhAva AcAranI AmanyAyo upara paDe che. mATe kyAreka AcAra ane kyAreka vicArone vazamAM rAkhI vikAsa sAdhatA rahevo. 6. bhUlo karavI ane mAphI mAMgavI, pharI pharI bhUlo karatA rahevI, punaH pazcAttApa ane punaH punaH bhUlo tevI dazA rIDhA gunegAra jevI banI jAya che. bhUlonI bAdabAkI te ja lakSyamAM besADavI. 7. caturvidha zrIsaMghamAM zrAvakonI jema ja suzIlA ane maryAdAzIla zrAvikAonA sanmAna nahi jaLavAya, to pachI khAnadAna kuLanI strIo paNa abhinetrIonA beDhaMgA raste jaI zake che. 8. pada-padavI-pratiSThA te to jIvAtmAnI bAhya zobhA che, jyAre AMtarika zobhAsthAna che pariNati, parArthabhAvanA ane pavitratA. nAmanAnI kAmanA vagara ja siddhapada sAdhI zakAya che. 9. karma ane tenA AkramaNo na hoya to ahaMkArIo namra na bane ane sAme dharma ane teno prabhAva na hoya to jIvo nirbhaya na banI zake, nirbhayatA vagara dharma na sAdhI zakAya. 10. jeTalA aMze bhakto ke ziSyo dvArA athavA kaMkotrIo-phoTAo-prakAzano ke pustako mAraphata potAnA sukRtone ughADA mukAya che teTalA aMze sukRtanuM puNya ghaTatuM jAya che. he jIva! vicAra, tuM zuM karI rahyo che? 11. dunyavI prapaMcothI bharapUra saMsAra che pAMpazALA, te vacce rahela jinazAsana che pAThazALA. caturvidha zrIsaMghanA bhAviko che vividha pustako ane temanA jIvana-kavana che itihAsanA pAnAo. 12. paiso keTalo vAparyo tenA karatA kyAM vAparyo, kyA avasare ane kema vAparyo tenI vicAraNA zreSTha che. kAraNa ke aneka anarthonuM mULa artha che, tenA unmArgI pravAhamAM aneka taNAI jAya che. 13. sevAbhAvI, svAthyaprada, sadAvratI, sajjanatA zIkhavatI ane saMskaraNa karatI suMdara saMsthAo dvArA apAtuM zikSaNa tAraka bane, bAkI saMskaraNa vagaranuM zikSaNa kAcA pArAnI jema mAraka che. 14. mana mUkIne nAcavA-kUdavA mATe mAnavabhava nathI, paNa mAna mUkIne ane manane manAvIne AtmasaMyamanI sAdhanA-upAsanA mATeno te durlabha bhava che; mATe ja so saMyamIono jayajayakAra kare che. 15. paisA vAparanArA ghaNA maLe paNa samaya devAvALA koI na maLe to dAnamAM apAyelo paiso ja savizeSa saMgharSa, anyAya, anIti vadhAranAra anartha banI jAya che. 16. lokacAhanA ke lokAnumodanA mATe sAruM AcaraNa nathI karavAnuM sAruM thayA pachI paNa koI anumodanA kare tevI apekSA nathI rAkhavAnI ane koI anumodanA karI ja nAkhe to ahaMbhAvamAM nathI taNAvAnuM! 10. dharmI AtmAnuM jIvana evuM hoya ke devatAo tene namaskAra kare, bAkI jo icchA-apekSA ke akaLAmaNone kAraNe vAraMvAra devone bhajavA paDatA hoya to, ArAdhakatAnI khAmI jANavI. Jain Education Intemational Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 jhaLahaLatAM nakSatro A sAthe prakAzana pAmI rahela cAra padmamaya racanAo paramAtmAnI bhakti mATe izAro karI rahI che. jema jApamAM sauthI saraLa jApa che mahAmaMtra navakArano tema ArAdhanAomAM sAva saraLa ArAdhanA che prabhu bhaktinI. aneka AtmAo bhagavad bhaktithI ja Atmazuddhi pAmyA ne tarI gayA che, kAraNa ke paramAtmAnI bhakitane mukitanI dUtI kahevAmAM AvI che. 1) camakAra e navakArano kAvyamAM namaskAra mahAmaMtranA camatkAra prasaMgo kAvyamaya bhASAmAM pIrasAyA che. vAnagIo ArogI bhAva Arogya taMdurasta banAvavA e kavitA mUka saMdeza Ape che. ane duniyA AkhIya camatkArane namaskAra kare che, jyAre jainI maMtra navakAra e ja svayaM vaizvika camatkAra jevo bhakti paramAtmAnI-mastI AtmAnI racanAkAra H 5.pU. jayadarzanavijayajI (nemipremI) 329 zAzvata mahAmaMtra che, jenI racanA karanAra koI ja nahI, chatAMya anAdi-anaMtakALa mATe svayaMsiddha che. 2) ka-kabUtarano ka ane ga=gadheDAno ga tevuM skUlamAM bhaNatA bALakone citro dekhADI zIkhaDAvavAmAM Ave che ane te ja nirdoSa bALaka bhaNIgaNIne moTo thayA pachI viSaya-kaSAya vaza-paravaza banI mAsumatA gumAvI zake che, tevI viparIta paristhiti vacce pharI pAchI Atmazuddhi meLavavA mATe bArAkhaDInA akSarone pasaMda karI bhagavad bhaktinI racanA prastuta karI rahyA che kavirAja, munirAja pa.pU. jayadarzanavijayajI (nemipremI), jemanI A racanA navalakhA navakAra jApa ArAdhaka maMDaLanA ekavIsa hajAra jeTalA ArAdhakone mATe racANI che. Jain Education Intemational 3) jaMbudrIpanA bharatakSetranI vartamAna covIzInA AdinAtha paramAtmAthI laI covIsamA tIrthaMkara mahAvIra prabhunI bhAvavAhI stutio kabIrI hindI bhASAmAM racI kavi mahAtmA eka anokhI kavitA 'prabhunI jayakArI darzana stuti'nA nAme pAThavI rahyA che. bhASA hindI che, paNa lipi gujarAtI ane dareka tIrthaMkara bhagavaMtonA nAma smaraNa mAtrathI kevI zakti pragaTI zake che, kyA bhagavAna pAse zuM mAMgavuM tenI AtmadoSa darzana sAthe prabhuguNa smaraNa karAvatI pratyeka paMktio prasaMge-prasaMge avagAhavA jevI che. lekhakazrI to svayaM te 27 stutio uparathI nava-nava kalAka paramAtmA bhaktino bhAvavAhI kAryakrama paNa karAve che. arihaMta-bhaktinA anokhA prakArane prastuta graMthamAM hArdika bhAvo sAthe vadhAvIe chIe. 4) kSamApanA te to paryuSaNa mahAparvano sAra che, te ja pramANe pratipakSe chadmastha jIvonI thatI bhUlone khamAvavA kSamApanA te rAmabANa upAya paNa che. aMgrejImAM paNa ukti che TO ERR IS HUMAN (nantatI vazvanA mAnavatA haiM) tema gujarAtImAM paNa sukti che manuSyamAtra bhUlane pAtra. nAnI najIvI skhalanAonI tarata mAphI mAgI letA, vera-virodha TaLI jAya che. kSamo-kSamo=mokSa-mokSa nAmanuM e kAvya jIvanane unnata banAvavA sacoTa upAyo ApatuM kAvya che. te sAthe lekhaka mahodaya prastuta graMthamAM jinAjJA viruddha kaMI paNa lakhAyuM hoya to te badala trividhe micchAmi dukkaDam karI rahyA che. cAreya kAvya racanAo sAkSarone samarpita che, khAsa avagAhavA jevI paNa. --saMpAdaka Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 jina zAsananAM. namI sinhANuM namo uvajajhAyANa naoNlo salAWIuMjha mRtyu samaye maMtra pAmyA, kaMbala-saMbala devatA, samaDI marI sudarzanA bane, je mahAsUtrane suNatA; devaloka pAmyo vAnaro, svazabdone je vAMcatA, camakAra e navakArano, namaskAra koTi vaMdanA. 4 suvarNasiddhi je thakI thaI, zivane smazAnamAM, bhIlane bhIlaDI rAjA rANI, maMtrarAjanA dhyAnamAM; pApI arjunamALIne paNa lAve sudarzana bhAnamAM, camakAra e navakArano, namaskAra koTi vaMdanA. 5 gopAla banyo zeTha sudarzana, mAtra arihaMta pada thakI, pAMca padone bhAve pAmI, kuMtI pAmI pAMDupati; pUrNapada munirAjathI, rAjasiMha bane palipati, camakAra e navakArano, namaskAra koTi vaMdanA. 6 maMtrAkSarothI rAyamahAbala, yakSane pratibodhato, zrAvaka zrImukhe padane pAmI, taskara gagane uDato; deva banI darzana deto, cArudattane bokaDo, camakAra e navaDArano, namaskAra koTi vaMdanA. 9 aDasiddhino dAtAra che, AThakamane haNanAra je, AThakoDAdhika jApathI, bhavatraNamAM tAranAra e; bhUta bhAvine sAMpratakALe, anaMtono uddhAra te, camakAra e navaDArano, namaskAra koTi vaMdanA. 8 navalAkha jApanI vidhizuddhi, durgatino nivAra che, dharmamArgano prathama praveza, cauda pUravano sAra che; vAMchA pUraka maMtra zAzvata, jIva sakala AdhAra che, camakAra e navakArano, namaskAra koTi vaMdanA. 9 anumodaka : navalaravA navakArajApa ArAdhaka maMDala-bhAratavarSa namaskAra samo maMtra:na bhUto na bhvissyti| navakAra anAdi che. (1) camakAra e navakArano mahAmaMtra navakArArAdhaka : pa.pU. jayadarzanavijayajI ma.sA. (nemipremI) (rAga : maMdira cho muktitaNA (dezI) parameSThi paMca namo namo, vikhyAta zreSTha je vizvamAM, dharmadhArI devagurune, bhAvathI karo arcanA; zaNagAra jinazAsanano, devatA kare khammA-khammAM, camakAra e navakArano, namaskAra koTi vaMdanA. 1 dharaNendra ne padmAvatI, ekAvatArI che jehathI, paramAtma pada nayasArane, sulabha thayo che tethI; amara bane kumAra amara, maMtra-zreSThanA snehathI, camakAra e navakArano, namaskAra koTi vaMdanA. 2 navapadamaya navakArathI, gayo roga koDha uMbarataNo, mayaNA rANI mokSe jAze, pAmaze zubha yaza ghaNo; jherI nAga te puSpamAlA, jApa jema zrImatI gaNo, pakAra e navakArano, namaskAra koTi vaMdanA. 3 AtmarakSA karanAra che mahAmaMtra navakAra Jain Education Intemational Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 334 (2) a se ha "arihaMta-arihaMta (rAga : dhanyAzrI- Atamabhakti) kAvyakAra : pa.pU. jayadarzana vijayajI ma.sA. (nemipremI) MOM . Ch MANT 204 U CARD kaka +r DSP kI a | arihaMta-arihaMta jApa japaM chu, Atamazuddhi krvaane| A ANAraMgI samakitasaMgI, AtamajJAnI bnvaane|| i | icchA-IpsA aMtarakerI, arihaMta jinane bhjvaane| I / Izvara-vizvezvara vibhujI, mohane-mAyA tajavAne / / uttama puruSottama dhyAne, jhaMkhu aatmik-bhkti| Ujvala citte pragaTAvIroM, saMsAra bhAva virakti / / e | ekAgra mane sanmukha dekhuM, samavasaraNe virAjo cho| ai | aizvarya adbhuta kebu-ke, pAMtrIsa vANIe gAjo cho|| o| ojasa cotrIsa atizayanA, tribhuvanamAM tame rAjo cho| au| audArya guNabhaMDAra yogI, doSothI nArAjo cho|| | aM| aMdha hato hu~ mithyAtvathI, tyAre tame ugAryo ch| jJa | jJaptijJAna mujane aI, pAmarane upakAryo ch| R RSabhadevathI vardhamAna jevI anaMta covIzI juhArUM chu / | kSa | kSamAmUrti viharamAna, vIsa jinajI ovALaM chu|| 8 M reORK..5 ANGAROO Swa TA Gc navakAranA pratyeka akSara upara 1008 vidhA rahelI che tasA mAmalAmA OMnamA AyariyANa namA uvajDAyANa OMnamA lAe savyasAraNa Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 15 ka karmataNA siddhAMtadAtA, jJAtA sarvezvarA 16 kha khamIrIne gaMbhIratAthI, banyA jaga gaNanA nAyaka gaNapati cho, brahmA-viSNu 18 gha gharane ghaTamAM tame vaso cho, zivaMkArI o! 17 ga | 19 ca 20 cha cho / masIhA cho // cattAri maMgale arihaMta pahelA, siddha-sAdhu-dharma chatratrayathI devAdhidevA sevA kroDa devA 25 Da 26 Dha 21 ja jagatabaMdhu jagajananetA, jagaguru ne ciMtAmaNi / 22 jha jhalaka jhAkhI bhAmaMDalanI, jagarakSaka cho jagadhaNI // mahezvarA / zaMkarA // 23 Ta Tahuke moralo azokavRkSe, devaduMdubhI nAde che / ThaTha vAra parSadA kerI, suvarNasiMhAsana Age che|| | 24 Tha eso paMca namakkAro Dama Dama vAgatI divyadhvani, cAmara veu vijAya che| Dhaga-DhaMga bharI puSpavRSTi, pRthvItale verAya che // 27 ta tana-mana-dhananuM tarpaNa karIne, tanmayatAthI prabhu bhajo / thanagana manamayUra nAce, trikAlajJAnI nA tajo // 28 tha pachI / thakI // paThalaM havAi maMgala savvapApyAsa navakAranA mahimAno nahIM pAra jina zAsananAM OM parameSThi namaskAraM maMgalaNaM ca sabvesi Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 29 da darzana durlabha jinezvaranA, pAmatA bhAgyavaMtA re / 30 dha dharmadhorI mArgadezaka, ekamAtra arihaMtA re // 31 na nazvara che A duniyA phAnI, jinajI bhavanA aMtA che / paramaguru parameSThi padamAM, paramezvara arihaMtA che // 32 pa 33 pha phariyAda tIrthapati pAse, 34 va nAnA A pharajaMdajI | bacapana mAsuma kyA gayuM ? bhakti paNa gai chaMdanI // bhagavaMta tamone je bhaje che, saMsAra pAra pAme te / manana ciMtana tattva kelaM, manISA tuja nAme che || yajamAna Apa huM mahemAna, bhUkha bhAMgajo dharmanI / 38 ra rakSaNadAtA - karuNAvatsala, gati sudhAro karmanI // 37 ya 35 bha 36 ma Jain Education Intemational navakAra sAdhanApITha (hAvAra 41 za 42 sa 39 la lakSaNa hajArane ATa dehe, anaMtaguNa-Alaya cho / 40 va vacanAtizaya, jJAnAtizaya, pUjAtizaya Azraya cho // zaraNa zreSTha bhaktavatsala, apAyApagamAtizayadI / samatAdhArI, zAMtasvarUpI, gauravavaMtA jayajayathI // 333 43 Sa SaTakAya kSamA, khammA khammA, bhAvanuM bheTaNuM lAvyo chu / 44 ha hakima rAgaroganA Apa, hamadardI levA Avyo chu / uparokta bhaktigItameM tIrthaMkara bhagavaMtake 12 guNoMkA varNana hai, evaM navakAra ArAdhakoMke lie paramAtmAka pAvanakArI prArthanA bhI hai| aneka rAgoMmeM, samUhameM gAnese bhAvoMkI avazya zuddhi prApta ho sakatI hai ( bhakti karatAM chUTe mArA prANa- prabhujI evaM mAMguM chaM.) 1 -: anumodaka : nemipremI ArAdhaka maMDaLa, muMbaI, pUnA, ahamadanagara, auraMgAbAda gurukRpAvale nemipremI huM saMsAra sAgara taravAne / arihaMta-arihaMta jApa japuM huM, Atamazuddhi karavAne // jyotiSa anusAra navagraha che navakAranA jApathI grahanuM aniSTa phaLa nivArI zakAya che. Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 nAma, sthApanA, dravya ane bhAva evA cAra nikSepAomAMthI phakta nAmabhaktimAM paNa kevI zakti rahelI hoya che teno Achero paricaya AdinAtha bhagavAnathI laI bhagavAna mahAvIra svAmIjInI gauravagAthA jevI prastuta stutiothI maLI raheze. arihaMtone bhAvasabhara karela prArthanAo kema na phaLe? 2. stutio vAMcavI, vicAravI, vAgoLavI ane vartamAnano vilAsa banAvavI. buddhine khAsa kasavI, bhaktine khAsa rasavI ane sAthe bhAvanAo bhavya vilasavI. 1. RSabha banake o prabhujI! khIcyo meM rAgadveSa bhAro, RRSabha banakara he vibhujI! aba bhavarAna pAra utAro. 3. 4. sAva asaMbhava ka viSaya-kaSAya se meM prabhu chaTa jAuM, paraMtu saMbhava hai saba saMbhavajI! jo zaraNa torI mai pAUM. sadguddhi-zuddhi-satkArya se, pAye hai kaIka ke abhivaMdana, sirpha meM hI jAnuM ki merI saphalatA ke pIche hai prabhu abhinaMdana. pApa-vAsanAse bigaDa jAtI hai, kabhI kabhI mati aura bAjI, sumatinAthajI dedo mohe, sanmati aura buddhi bhI tAjI. saMsAra kardamake bIcameM, acAnaka uga uThA hai guNapadam, padmaprabho! jatana karatA tuma, murajhA na jAuM meM chaMda. "" kI aganalapeTameM, nikaTakA "su" bhI banatA hai khAkha, baca jAuM maiM bAla-bAla supArzvajI kirapA aisI tuM dAkha. caMdA kalaMkita, maMdagati hai, pUnama bhI bana jAtI hai amAsa, prabhu caMdra banA do akSaya-niraMjana, maiM to huM torA hI dAsa. jAnuM nAhi vidhi, AzAtanA bharA maiM, kaise ho merA vikAsa? suvidhinAtha sumAraga dikhAdo, karanA hai mujhe paravAsa. 10. kAma-krodha-kaSAya tApameM, zItalatA dUra hI dUra bhAge, zItalanAthajI prabhujI! bana bhomiyAjI raho Age Age. 11. sabake upakAra tala dabA maiM, kise deuM zreyakA aMza? nAtha zreyAMsajI basa rakSo muje ki, maiM na deuM koI daMza. 12. mithyAtva aiso cIpaka gayo, vasu-vanitAko pUjya banAye, samakita sUraja ugyo aba, vAsupUjyajI aMki sAmane Ave. 5. 6. (3) tIrthapationI jayakArI darzana stuti 7. 8. stutikAra : 5.pU. jayadarzana vijayajI (nemipremI) 9. durbala nirbala ko DAra--DarAkara, jItyo meM jaga sAro, para hAra gayo huM nija manase, ajitajI durmana ko vAro. jina zAsananAM prabhu kA aSTaprAtihArya ke sAtha vihAra || zrI zatruMnaya mahAtIrtha || zrI zatruMjayatIrthAya vizvacintAmaNIyate / tavAdIdharadevAya, samyam bhaktyA namonamaH // Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 335 zrI siddhacakra mahAyaMtra pUjA krama jhaLahaLatAM nakSatro 13. vimalatA paragaTI hai ghaTameM, ki kaMcana-kAminI nAhi bhAve, niramalatA bhI jagI hai hAM! vimalanAthajI ke parabhAve. 14. anaMta-anaMta praznonA boja, karuM kaise AtamakI khoja, anaMtanAthajI karo camakAra, AtmaramaNakI karuM meM moja. 15. janmo janama; bhavo-bhava, milate rahe vividha zarIra, sirapha na milA eka dharama, badalo dharamanAtha takadIra. 16. OM zAMti, OM zAMtikA japa-japa karatA huM meM pATha, phira bhI azAMti AvI che zAMti! kyo na khUlI mithyA gAMTha? 17. kaMtha jaisI kAyA lekara, taMduliyobhI jAta hai naraka, ceta gayo huM kuMthunAthajI, abato devagatibhI nahi harakha. 18. paMcama Aro bhI pragaTa-prabhAvI, jinazAsana kyuM meM pAyo, aranAthakI prabhubhaktime, basa mokSa mAraga hI suhAyo. 19. karama malako yuddhame DArana, Aza hai mujhe basa torI, abala huM meM mallinAthajI, sabala kara sahAya do thorI. 20. vrata lekara dravya aura bhAva muni bana baiTho huM meM, | munisuvratajI sudraDha karo ki vrata kabhI na bhAMguM meM. 21. namI namI jAuM, pAya paDuM meM, zaraNa grahuM chuM tAro, o more naminAthajI! mujhe saguNo se saMvAro. sarala Avarta jApa * * * (1) dhAraNA jApa : hAtha jApa karane kI paddhati ke mukhya tIna prakAra athavA mAlA kI sahAyatA navapadAvarta jApa zaMkhAvarta jApa ke binA mAnasika saMkalpanA ke anusAra kiyA jAnevAlA jApa / udAharaNa : dhyAnastha mudrA meM baiThakara, kisI bhI dravya kI sahAyatA ke binA jaba paramAtmA kA dhyAna kiyA jAe to use dhAraNA jApa kahA jAtA hai| siddhAvarta naMdAvarta OM kArAvarta O00 hI kAra Avarta COOOO Jain Education Intemational Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 jina zAsananAM lojha, jina zAsananAM 22. brahmacaryathI zreSTha lagana hai, banAdo naisargika brahmacArI, neminAthajI he prabhujI! vrata hetu kaSTa sahanakI hai saba taiyArI. 23. nAma tero tIna bhuvanameM, banyo pAWjI vikhyAta, anAmI siddhapada lene, karanI hai tujase bAta. 24. vIra, vIra he vIra! pravIra-bhaDavIra-mahAvIra, viratidhArI meM bhI he vIra! pAUMgA kaba bhavatIra? 25. dhoSa-soma-darzana padake, Age lagAdo zabda jaya, bana jAtI hai gurU-ziSya joDI, kahe yaha jayadarzana vijaya. harAtahari 26. nita-nita bhavya smaraNa ho terA, zuddhi-vizuddhi mAMguM, (namumaro) 5 nAhi nAma-dAmakA kAma, pavitratA pAne dina-rAta jAguM. namo arihaMtANa namo siddhANa namo AyariyANa 27. choTI stuti baDe bhAvase, racI hai bharane sAgara gAgara, namo 'vajjhAyANa namolora sayya-sAraNaM puNya paramANuM pahoMce sabhIko, bhAvanA hai esI pravara. eso paMca-namukAroM bhAvanAbharI prArthanA = nita ho jina-upAsanA maMgalANaM ca sadesi paDama havA namala jina uttama guNa gAvatAM-guNa Ave nija aMga. anumodaka : jinabiMba-jinAlaya sarjaka : jhariyA, madrAsa, beMglora evaM muMbaI-pUnAvAsI tathA prAcIna tIrthoddhAraka sakaLa jaina saMghane sabhI zramaNa evaM zramaNopAsaka. zubha bhavatu zrIsaMghasya nimitta : pa.pU. yadarzana vijayajInA vIsasthAnaka tapanI kriyAvidhi sAthenI pUrNAhUtinA zubha prasaMge. santa-pAya-pANAso kIda Ge . ka858 D ha ' & tao. va g tarjanI , madhyamA s ? hakaka 5 Gee anAmikA Abe kaniSThikA Jain Education Intemational Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 339 (4) kSamo - kSamo : mokSa-mokSa (namAmi, rakhamAmi evaM micchAmi dukkaDam) racayitA : pa.pU. jayadarzana vijayajI ma.sA. (nemipremI) 1 kSamo to saune gamo, viSaya-kaSAya-deha damo, deva-gurune sadA namo.......................... mokSa mATe kSamo kssmo| 2 kSamApanA che ArAdhanA, vera-virodha virAdhanA, karavA zuddha bhAvanA ...........................TAlo avidhi-aashaatnaa| 3 paryuSaNanI upAsanA, hare kaSAyanI vAsanA, chaMDI cha jIva yAtanA ......................... ahiMsA-maitrI che saadhnaa| upakAra-apakAra-vipAka kSamA, vacana ane dharmakSamA, hArdika paMca e kSamA........ .... kSamAmUrtie bhAkhI kssmaa| 5 kSamA rAkhe satvamanA, kSamApanA kare muktamanA, kSamA Ape udAramanA ........................ prabhunI AjJA kssmaapnaa| 6 bhUlaq chadmastha svabhAva, pApIno karajo nA durbhAva, nitya vahAvo uttamabhAva ................ bhUlelAne Apo sdbhaav| 7 pApI prati jharatI karuNA, doSIne A~kha-mIcAmaNA, verIne vera valAmaNA ...... ......... e che khmtkhaamnnaa| 8 koInI sAthe karI vera, zAne vadhAra, jIvanamAM jhera? karI nAkho vicAra phera.......... kudaratane tyAM nahIM aNdher| 9 badalo vALI zuM karavU ? krodhe jIvI zAne maravU ? jene saMsAra sAgara che taravU .... sadAya samatA dhyAna dhriiN| 10 kAla palaTo khAya cha, paryAya paNa badalAya che, navu purANuM thAya che ................ pratipala zubhAraMbha kahevAya ch| 11 khamAmi-micchAmi-namAmi, jIvhA upara vase amI, pApadoSone je nAkhe vamI...........te vyakti jAya saune gmii| 12 micchAmi dukkaDam pale-pale, pApoMthI jenuM dilaDu vaLe, doSoM jene khUba kar3e................ dharmArAdhanA tenI phle| 13 pazcAtApane prAyazcitta, AlocanAyukta cokkhu citta, duniyA AkhI jenI mitta ....... pAmI gayA je jIvavAnI riit| 14 zAMta-prazAMta-prazama-upazama, zAMti-samAdhi-samatA haradama, sata-sat harakadama ................jIvanazilpa bane uttm| 15 rAga-dveSanI mAyAjALa, jyAM vRddho paNa banyA bAla, pApa-sukhamA pADI lAla ........... tenI karaze koNa saMbhALa? 16 juvo juvo ke, nisarga, jemA che nA koI saMgharSa, vaja kudarata nahi karkaza ............... guNo dekhI pAmo hrss| 17 sAruM-narasuM, sajjana durjana, vagADayU~ nA potAnuM mana, navakAramaMtranuM laI zaraNa ............. pavitra banAvo svjiivn| 18 moTA na rAkhe khoTA taMta, taMta-premI bane nA saMta, bhUta-bhUlono je lAve aMta ............. jagamAM bane teja mhNt| 19 duHkhe vItyo virATa kAla, haju zAnI haraNa phAla ? para nimitte svanA bALa ........... AtmadharmanI kara sNbhaal| 20 vighno vacce paNa aNanama, sarva saMjogomAM upazama, dharma mArge je cAle prathama.............. tevA vIrane kror3o nmn| 21 mahAbhAratanA satyAnAza, jIvatA nirdoSonI lAza, kevo bhayAnaka che itihAsa jANe mAnavamAM daanvvaas| 22 TIT FOR TAT laukika nyAya, LET GO alaukika nyAya LET GOD divya nyAya ......... pachI raheze NO anyaay| 23 BATTLEMENT nahIM SETTLEMENT sukha-zAMti PERMANENT karuNA maitrI EVERY MOMENT ........ banI raheze amara EVENTI 24 FORGIVENESS IS TRUE SUCCESS AnaMda-maMgalano saMdeza, prasAra pAmo dezodeza.... videzamAM na raheze sNklesh| 25 WHEREVER IS SRI NAVAKAR, PEACE PROGRESS AND NO WAR sAdagI ane sadAcAra asAra tattvoMmAM e che saar| Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 jina zAsananAM 26 bhAI-bhAImAM hAya lhAya, sAsu-vahUnI cAle lar3AI, manathI dUra naNaMda-bhojAI ........... Aq jIvatara zAne bhAI? 27 jara-jamInane joru, kajIyAnA che chorUM, chaMDI do haM ne moruM .......... ...........jagasAruM phoruM phoseN| 28 gALa Ape te vALa, gusso kare te gopAla, samatAzIla che bhopAla ................... te sukhI je chor3e jNjaal| 29 sahIne sagha(c)ya apamAna, sAcAnuM sadAya karoM bahumAna, chaMDI dejo mithyAbhimAna........... khUba vadhaze jiivnshaan| 30 zatrune paNa kSamA- dAna, teja kare je mahAna, jene che bhavoMrnu bhAna ........................ kSamAvAnane kroDa prnnaam| 31 jhukanAra U~ce jAya che, akkaDanuM patana thAya che, ahaMbhAva sIdAya che........................vinaya jItI jAya ch| 32 nathI karatA je khaTapaTa, parigrahanI nathI jhaMjhaTa, temanI pragati che jhaTapaTa .............. bhara sabhAmAM teno ja vtt| 33 manamA rAkhI sadA halavAza, zAne karavI koI kar3avAza, mANo saunI guNa suvAsa ........ paraMparAmAM shivpuriivaas| 34 hAtha hatyAthI nA bAlo, haiyA havase nA abhaDAvo, hoThe halakAIno tALo ................... mana-tana-dhana ujaalo| 35 dAdA guruno e ja upadeza, guruno paNa e ja saMdeza bhAvahiMsA na karavI leza...........jItI javA rAgane dvess| 36 paramagurune prathama praNamI, gurubhagavaMtoMne namI namI, caturvidha saMghane khamI khamIkSamA jJAnadAna kare nemipremii| uparokta kSamApanA gItamAM tarka che, vitarka che ane sAthe ja nikarSa paNa che. manamAM uThatA prazno che, dilamAM ugatA javAbo che ane Atmika samAdhAno paNa che. be-traNa vAra ke vAraMvAra vAMcanArane jarUrathI jarUra samAdhAna maLI raheze. [ caturvidha zrIsaMghane sAMvatsarika kSamApanA | -: manumo :navalamA navajAra sApa mArAdha maMDala, madrAsa, meMgalora, mahamahApA, surata, navasArI, vijayavADA, lonAvAlA, DoMbIvalI, bhivaMDI, panavela, kalyANa tathA saMpUrNa rAyagaDha vistAra ma / ma KILY ha JI HOME VIANETTMM navakAra maMtra cauda pUrvano sAra che Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro ran eka samaye jainAcAryonA saupadezathI gujarAtanA nRpatio paNa jainadharmanI asara taLe AvyAM hatAM. vanarAja, siddharAja ane kumArapALa jevA saMskArapriya rAjavIoe aneka bhavya caityo baMdhAvyA hatA--te samaya suvarNakALa gaNAto. A rAjavIoe ane jaina maMtrIoe gujarAtano gauravadhvaja UMce gagane laherAvavAmAM agra phALo Apyo hato, evuM jainagraMthonI prazastIonI aneka noMdhamAM noMdhAyuM che. mAravADamAM jodhapurathI cha eka mAIla upara gaDhamaMDora jyAM teramAM saikAnI jainonI Jain Education Intemational jainadharmamAM prajAvatsala rAjvIo ane maMtrIonuM AdAnapradAna -DaoN. nareza je. parIkha 339 keTalIka jAhojalAlI uparathI anumAna thAya che ke tyAM paNa jaina rAjavInI sattA pravartatI hatI. mevADano rAjavaMza bhale sisodiyAvaMza gaNAya paNa keTalAMka rANA-rANIoe jaina zAsananI ugra upAsanA karI hoya tevA pramANo maLI AvyAM che. ratalAma-avaMti ane ujjainamAM jainadharmanI jyota jhaLahaLatI hovAnuM itihAsakAro noMdhe che. A bhUmi sAthe saMkaLAyelI zrIpALa rAjA ane mayaNAsuMdarInI kathA jANItI che. tAraMgAjI tIrtha, jyAM mahArAjA kumArapALe zrI hemacaMdrAcAryanI salAhathI tyAM bAvana devakulikAvALo batrIsamALano prAsAda karAvyo. tIrthabhaktino A namUno ApaNA saunuM dhyAna kheMce che. mAravADamAM cAraso gajanA gherAvAmAM AveluM varakANAnuM bAvana jinAlayanuM maMdira bhUtakAlIna jaina gauravane tAjuM kare che. mevADanA rANA upara jainAcAryonI sAttvikatAno pUro prabhAva hato tema manAya che. jainazAsananA rAjavaMzI upAsakomAM mauryavaMzI samrATa saMpratinuM nAma mokhare che. gujarAtamAM sau prathama jainadharmano vAvaTo lAvanAra A saMprati ja hatA. bikAneranI sthApanA, surdaDhatA ane AbAdI e vakhatanA jaina maMtrIzvarone AbhArI che. A lekhamALAnI rajUAta karanAra DaoN. narezakumAra je. parIkha jaina dharmanA UMDA abhyAsI che. uttaragujarAtanA vIsanagara mukAme 1967nA 20mI jUne temano janma thayo. ema.e. sudhI abhyAsa karyo. itihAsa viSayamAM pIeca.DI. thayA. pATaNa, vIsanagara, kaDI vagere sthaLe Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 1991thI adhyApaka tarIkenI sevAo jANItI che. ema.phIla. ane pIeca.DI.nA mArgadarzaka tarIke rahIne 14 vidyArthIone ema.phIla. ane pAMca vidyArthIone pIeca.DI.nuM kAma saraLatAthI pUruM karAvyuM. saMzodhana pravRttinA paNa pUrA rasIA. yu.jI.sI. (pUnA) mAyanora rIsarca projekTa 2005mAM pUrNa karyuM. 2010-11 mAyanora rIsarca projekTa maMjUra karAvI temanuM saMzodhanakArya aviratapaNe ja cAluM ja che. jina zAsananAM inTaranezanala, nezanala, sTeTa levala seminAro, parisaMvAdo, jJAnasatro, zibiro ane varkazopamAM saMzodhana peparonuM saphaLa vAMcana karyuM. uparAMta rIsorca parsana tarIkenI kAmagIrI saphaLatApUrvaka pAra pADI. itihAsane lagatA paMdara jeTalA saMzodhana lekho vividha sAmayikomAM pragaTa thayA. uparAMta gujarAta sAhitya akAdamInI sahAyathI 'iti-mana' nAmanuM abhyAsapUrNa pustaka prasiddha karyuM. 'Iti-maMthana' hAla presamAM che. uttara gujarAtanI ghaNI badhI zaikSaNika saMsthAomAM mulAkAtI adhyApaka tarIke paNa suMdara sevA ApI rahyA che. jainadharmanA vividha anuSThAnomAM ane dharmakAryomAM vizeSa samaya ApI rahyA che. hamaNAM 2011nA jAnyuArImAM pAlanapurathI tAraMgAjInA cha'rIpAlita yAtrAsaMghamAM AgevAna kAryakara tarIke temanuM yogadAna prazaMsApAtra banyuM. sAdhu-sAdhvIonI veyAvaccamAM paNa temanuM mana hiloLe caDhatuM hoya che. dharmapremI parIkha sAhebanA kAryonI bhArobhAra anumodanA. --saMpAdaka gujarAtamAM jainadharmano sAro evo vikAsa madhyakALamAM thayo. A samayanA rAjavIoe pATaNane rAjadhAnI banAvIne potAnA sAmrAjyano phelAvo thAya tevA prayAso karyA hatA. cAvaDA, solaMkI, vAghelAvaMzanA zAsako moTe bhAge hindu dharmI hovA chatAMye jaina AcAryonA sahavAsa ane saMparkathI jaina dharmanA kAryo vadhAre karyA. gujarAtanA moTAbhAganA tIrthasthaLo A samayanA rAjavIo ane maMtrIzvaronI udAra dhArmika nItine kAraNe baMdhAyA. gujarAtanA suprasiddha jaina tIrtho zatruMjaya (pAlItANA), giranAra, khaMbhAta, dhoLakA, tAraMgA, pATaNamAM sthApatya ane zilpakalAnA uttama namUnArUpa jaina derAsaro te samayanI yazogAthA gAtA hAla mojUda che. solaMkI--vAghelA vahIvaTItaMtramAM jaina maMtrIono siMhaphALo rahyo hato. muMjAla mahetA, dAmodara mahetA, udayana mahetA, vastupAla--tejapAla vagere jaina maMtrIoe aneka jagyAe jaina sthApatyo racyAM, samarAvyAM hatAM. rAjano ane maMtrIzvaroe karela jaina dharmanI sevAone kAraNe gujarAtamAM jaina dharma phulyo phAlyo ane sthira banyo. rAjavIonI ahiMsaka nItine lIdhe gujarAtanI prajA ahiMsaka banI che ema jarUrathI kahI zakAya. mAnavaprema, pazuprema, dayAbhAva, ahiMsA vagere bhAvo A samaye vadhAre prasArita thayA. ahIM solaMkI--vAghelA vaMza rAjavIo ane maMtrIzvaroe karela jainadharmanI sevAone rajU karavAno upakrama rAkhavAmAM Avyo che. Jain Education Intemational gujarAtanA rAjavIo ane jainadharma vanarAja cAvaDA ane zrI zIlaguNasUri :--samakAlIna sAhityamAMthI jANavA maLe che ke vanarAjano janma vanamAM thayo hato. cAvaDA vaMzanA sthApaka ane A vaMzamAM sauthI lAMbA samaya sudhI rAjya karanAra vanarAja para AcArya zilaguNasUrino saMpUrNa prabhAva hato. AcAryazrIe vanarAjanA ucheranI ane bharaNapoSaNanI javAbadArI svIkArI hatI. vanamAM pasAra thatAM AcAryanI najara bALaka vanarAja para paDI. bALakanA sAmudrIka cihno joIne te rAjA thaze ane jaina dharmano prabhAvaka thaze evI bhaviSyavANI uccArI hatI. temaNe mAtA pAsethI bALaka mAgIne jaina dharmanA saMskAro ApavAnuM zarU karyuM. bALaka ATha varSano thatAM tene uMdara vaDe devanI prajA sAmagrIno thato nAza aTakAvavAnuM kAma soMpyuM. paraMtu A bALake to pujAnI sAmagrI bacAvavA uMdarono nAza karatAM, jainadharmanI viruddhanI pravRtti (hiMsAnI pravRtti) joIne tene tenI mAtAne pAcho soMpyo hato. A vAta 'prabaMdhaciMtAmaNI'mAM darzAvI che. Ama, vanarAjane saMskAronuM siMcana karavAnuM kArya AcArya zilaguNasUrie karyuM hatuM. vanarAje jyAre pATaNanI gAdI meLavI tyAre AcAryane pATaNamAM bolAvIne rAjya samarpita karyuM paraMtu AcAryae teno asvIkAra karyo hato. jaina dharma pratye zraddhAne kAraNe vanarAje paMcAsaramAMthI pArzvanAthanI mUrti pATaNa khaseDI hatI. hAla je Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 341 mUrti derAsaramAM che. te "paMcAsarA pArzvanAthanuM jaina derAsara mUkAvyo hato. Ama, jaina AcAryo, munionA saMparkathI tenA tarIke jANItuM che. A daherAsaranA dvAra para ArAdhaka tarIke jIvanamAM AmUla parivartana AvyuM hatuM. te namra, vivekI banI vanarAje potAnI pratimA sthApita karI che. vanarAje potAnA gayo hato. divasanA amuka kalAko jaina munio pAchaLa gALato zAsanamAM jainone sthAna vadhAre ApyuM hatuM. zrImALa pATaNanI hato. jayasihe jainadharma tarapha samabhAva darzAvavA mATe paryuSaNanA bAju gAMbhu gAme vaselA dhanika vepArI ThAkura ninaya (poravADa mahAna parvanA divasomAM pazuvadha karavAnI manAI pharamAvI hatI. kuLano)ne pATaNamAM vasAvyo. ninnayanA putra laharane senApati * jainazAsaka kumArapALa - banAvyo. ninaiye pATaNamAM AdinAthanuM jaina daherAsara baMdhAvyuM hatuM. Ama, vanarAjanA jIvanamAM je ghaTanAo banI te jaina gujarAtanI asmitAnI vRddhimAM kumArapALe sAro evo dharmanI AsapAsanI che. jaina dharmanA vikAsano pAyo phALo Apyo che. eka uttama samrATa karatAM paNa eka sadguNI cAvaDAonA samayathI naMkhAyo hato tema jarUrathI kahI zakAya. ane dharmapremI rAjA tarIke gujarAtanA itihAsamAM anokhuM sthAna dharAve che. gujarAtanA itihAsano te azoka hato. ane * solaMkI-vAghelA vaMzanA rAjano Aje paNa tenA nAmanI sAthe ja aneka pavitra smRtio ane jainadharmano vikAsa - saMkaLAyelI ApaNane jaNAya che. mULarAja solaMkIvaMzano prathama rAjA hato. te custa * jaina dharmano prathama saMparka-jyAre jayasiMha zAsana karato zaivadharmI hovA chatAMye merUtuMge lakhela graMtha prabaMdhaciMtAmaNi'nA hato tyAre staMbhatIrtha (khaMbhAta)vAsI jaina amAtya varNana mujaba teNe pATaNamAM mULarAja vasahikA nAme udayananA tyAM kumArapALane prathama jaina dharmano saMparka thayo jainadharmasthAna baMdhAveluM. solaMkI rAjavIo dharmasahiSNu hovAthI hato. joke svabhAva ane saMskArathI te sAttvika hato. anya dharmonI sAthe sAthe jainadharmano paNa sAro evo vikAsa pariNAme te ADaMbara vihIna evA A mata ane siddhAMta thayelo joI zakAya che. A uparAMta cAmuMDarAje jainamaMdirane tarapha AkarSAya te svAbhAvika hatuM. siddharAjanA darabAramAM bhUmidAna dIdhuM hatuM. durlabhadevanA vakhatamAM eka zreSThIe tene ane siddharAjane sArA saMbaMdho hato tyAre kumArapALe pATaNamAM mahAvIrasvAmInI pratimA padharAvI hatI. durlabharAje bIjAnI patnIne bahena gaNavAnI pratijJA lIdhI hatI. to jainadharmane uttejana ApyuM. jainamaMdiro baMdhAvyAM tathA jainadharmano svIkAra-kumArapALe jaina dharma kyAre ? jinezvarasUri jevA jaina munionuM bahumAna karyuM. jayasiMha jenuM kyAM ane kevI rIte ? aMgIkAra karyo te bAbatamAM nAma che. paraMtu A rAjavIe aneka siddhio hAMsala karelI samakAlIna vidvAnomAM matabheda pravartatA dekhAya che jemAMnA hovAthI "siddharAja jayasiMha' tarIke gujarAtanI prajAmAM prasiddha keTalAka A pramANe che. thayela rAjAnA darabAramAM aneka jaina AcAryo birAjatAM hatAM. AcArya hemacandrAcArya tamAma AcAryomAM mokharAnuM sthAna prabhAcArya-prabhAcandra noMdhe che ke, kumArapALe arNorAja para AkramaNano prAraMbha eka jaina amAtya vAhaDanI dharAvatA hatA. temanI sAhityika pravRttithI madhyakAlIna gujarAtI sAhitya samRddha banyuM che. AcAryanA saMparkathI siddharAje sUcanAthI ajItanAthanI pUjA karIne karyo hato. jene jainadharmanI pravRttio AdarI hatI. AcAryazrI temanA khAsa kAraNe te A mahattvapUrNa yuddhamAM jItI zakyo ema mitra banI gayA hatA. siddharAjanI vinaMtIthI AcAryae kumArapALa mAnato hato. joke A ghaTanAne camatkArane badale asAmAnya prasaMga gaNI zakAya. hakIkate vAhaDe ja siddhahemazabdAnuzAsana' nAmano vyAkaraNa graMtha lakhyo. sAhityanA poSaka evA siddharAje A graMthano vimocana prasaMga tene jainadharmanI najIka ANavAmAM mahattvapUrNa bhUmikA bhavyatAthI ujavyo. siddharAja zAhI poSAka choDIne sapheda vastro bhajavI hatI. paherIne AcArya sAthe khullA page samagra pATaNamAM pharyA hatA. * hemacandrAcArya-hemacandra potAnI kRti "mahAvIra A graMthane hAthInI aMbADI upara mUkI sapheda vastrothI viMTALIne caritra'mAM noMdhe che ke, kumArapALamAM potAnA digvijayane cAreya bAju cAmara DhALatI strIo rAkhI hatI. tyArabAda aMte saMskaraNa parivartana AvyuM ane A rIte chevaTe teNe rAjasabhA samakSa A graMthanuM pUjana karIne potAnA graMthabhaMDAramAM jaina dharmano svIkAra karyo. hovAthI ribAramAM ane AcAryomAM Jain Education Intemational Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 jina zAsananAM abhidhAna ciMtAmaNI-abhidhAna ciMtAmaNI nAmanA kumArapALa vihAra ane tribhuvana vihAra nAmanAM suprasiddha koza prakAra graMthamAM kumArapALanI viziSTa oLakha ApatA jaina daherAsaro baMdhAvyAM. prabhAsamAM pArzvanAthanuM ane noMdhavAmAM AvyuM che ke, "mArapAna nirSi vInuvA jAloranA kAMcanagIrI gaDha upara kumAravihAra nAme jaina paramaM mahaMta'' AnA parathI spaSTa thAya che ke kumArapALe derAsara baMdhAvyuM. tAraMgAjImAM ajitanAthajInuM daherAsara jainadharma aMgIkAra karyo hato. paNa baMdhAvyuM. A uparAMta teNe khaMbhAtanu sAgala vasahikA Do. e. ke. madAra--DaoN. azokakumAra majhumadAra nAme maMdirano jIrNoddhAra karAvyo. potAnA rajhaLapATanA potAnA "Chaukya of Gujarat" nAmanA graMthamAM noMdhe divasomAM eka strIe karaMbo Apelo tethI tenI smRtimAM che ke "It app-ears to us that after a youth karaMbA vihAra ane eka uMdaranA daranI sonAmahoro spent as a fugitive, a disputes soccession ApaNI samayamAM paDAvI lIdhelI tethI te uMdaranI yAdamAM and continuous warfare for more that a 'mUzakavihAra' baMdhAvelo tevuM prabaMdhomAM noMdhAyeluM che. A decate, the exhousted manarcho tried to uparAMta teNe dhaMdhukAmAM gokilA vihAra taiyAra karAvela. find solance in religion." kadAca prathama teNe A prabaMdho ane kathAnakonA abhyAsa parathI spaSTa thAya che ke sAMtvana brAhmaNa dharmamAM meLavavA prayatna karyo haze paraMtu kumArapALe Azare 144 jeTalA jaina derAsaro A rIte tene tenAthI saMtoSa thayo nahi hoya pariNAme te jainonA taiyAra karAvyAM hatAM. AcArya hemacandra tarapha vaLyo hato. anya dhArmika bAbato kumArapALe saMgho kADhIne potAnA dvidhAyukta mAnasajIvananA prAraMbhika tabakkAmAM zatruMjaya, giranAra vagere jaina tIrthonI yAtrA karI ane teNe bAra pratijJA lIdhI haze. A kALa daramyAna tenA giranAra para caDhavAnA pagathiyA baMdhAvyA. eja rIte dhArmika jIvanamAM mahattvano bhAga bhajavanAra kRpAla suMdarI aneka jaina daherAsaro, pauSadhazALAo, upAzrayo, sAthe "mohaparAjaya'mAM nirdeza karyA pramANe lagna karyA. AyaMbila zALAo vagerene nibhAvyAM. Ama uparokta tamAma matono abhyAsa karyA bAda spaSTa thAya che ke i.sa. 1160mAM teNe jaina dharma svIkAryo hato. Ama, jaina dharma je ghaNA pramANamAM vikAsa pAmyo temAM - kumArapALano ghaNo moTo phALo jAya che. * jaina dharma tarapha premabhakitavALo kumArapALa :-jaina dharma svIkAryA bAda e dharmanI mAnyatA pramANe mAMsano maMtrIzvaronA dhArmika kAryo tyAga, jugArano tyAga, madirAno ityAdino paNa teNe jainadharmane mAtra rAjAo ja madada karatA hatA evuM na tyAga karyo hato. teNe ahiMsAnuM pAlana karavA mATe sakriya hatuM. maMtrIo, adhikArIo, zreSThIo ane dhArmika vyaktio pagalAM lIdhA. hemacandrAcArya noMdhe che ke- kumArapALe paNa maMdiro, pAThazALAo, jJAnamaMdiro, satrazALAo, kasAIo vaDe karAtI tathA zikArIothI thatI hiMsA baMdha dharmazALAo. upAzrayo, pauSadhazALAo vagere banAvavAmAM chUTe karI. devone caDhAvavAnA balinA bakarAonI prathA paNa hAthe potAnA dhanano upayoga karatA hatA. baMdha karI. vaLI mAMsa vagerenA vecANane kAraNe jemano * kuMbhAriyA (tA. dAMtA, jI. banAsakAMThA)mAM pAMca vyavasAya baMdha thaI gayo temane traNa varSa cAle teTaluM prAcIna jaina daherAsaro vimalamaMtrIe baMdhAvyA hoya ema manAya anAja ApyuM. "kumArapALe "aputrikAdhanano tyAga' karyo. che. emAMnA saMbhavanAtha maMdira sivAyanAM bAkInA cAra je puruSane saMtAna na hoya teno vAraso rAjA laIle e derAsaro-neminAtha, mahAvIra, zAMtinAtha ane pArzvanAthanA prathA pracalita hatI. kumArapALe AvA prakAranuM dhana levAno derAsara cotarapha paDALIyukta devakulikAothI vibhUSita che. A adhikAra rada karI, rAjyanI Avakano moTo bhAga jato daherAsaro covIsa jinalikAothI maMDita che. sthaLa hAlanA karyo ane lokacAhanA meLavI. teno A sudhAro paNa jainadharmanA prabhAvane lIdhe thayo hato. aMbAjI pAse Avela che. neminAthajInuM derAsara ahIMnA samUhamAM sauthI moTuM ane * jaina daherAsara nirmANa pravRtti-kumArapALe pATaNamAM vizALa che. uttarAbhimukha derAsara che. e garbhagRha, aMtarAla, Jain Education Intemational Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro gUDhamaMDapa, daza-cokIno banelo trikamaMDapa, sabhAmaMDapa, zRMgAracokI ane covIsa devakulikAothI vibhUSita che. devakulikAonI AgalI haroLanI madhyamAM balAnakanI racanA che. derAsaranuM zikhara tAraMgAnA ajitanAtha derAsaranA zikharane maLatuM Ave che. derAsaranI pIThamAM gajathara, narathara, yakSa- yakSiNInAM ne devalIlAnAM drazyo tathA mithuna zilpo paNa ucca koTinAM che. maMDovara paNa uttama koTinI kotaraNIvALo che. staMbho ane vitAnonA ghATa AbunA derAsara sAthe sAmya dharAve che. derAsaramAM kula 44 staMbho che. e paikInA 22 staMbha uttama kotaraNIvALA che. derAsarano raMgamaMDapano karoTaka uttama kotaraNIvALo che. A sivaya derAsaranI anekavidha khaMDita ane akhaMDita zilpa samRddhithI, jinamAtRpaTTo, samI-vihArapaTTa, parikaro, mUrtio tathA derAsaranAM anekAneka vakhata thayelAM samArakAmo, saMvardhano, biMba pratiSThApano vagerenI mAhitI pUrI pADatA vikrama saMvata 1191 thI 1675 sudhInA lekha khAsa noMdhapAtra che. mahAvIra svAmInuM derAsara vimalamaMtrIe baMdhAvyuM hovAnuM manAya che. garbhagRha, aMtarAla, gUDhamaMDapa, sabhAmaMDapa, zRMgAracokI ane soLa devakulikAothI zobhatuM A derAsara bhavya che. bAkInI ATha devakulikAone badale ATha khattakonI racanA karI covIsanI paripATI pUrI pADI che. garbhagRhamAM mahAvIranI eka tIrthaparikarayukta bhavya pratimA che. gUDhamaMDapane traNa dvAra che. raMgamaMDapanI chatomAM jaina sUrionAM judA judA drazyo AlekhavAmAM AvyA che. A daherAsaramAM ghaNA zilAlekho che. maMdirane pharatA prAkAramAM pUrva-pazcima eka eka pravezadvAranI yojanA che. Jain Education Intemational 343 pArzvanAthanuM derAsara mULa gabhAro, aMtarAla, gUDhamaMDapa, cha-cokI, sabhAmaMDapa, zRMgAracokIo ane banne bAjue thaIne 24 devakulikA che. zAMtinAthanuM derAsara mULa gabhAro, aMtarAla, gUDhamaMDapa, cha cokI, sabhAmaMDapa ane covIsa devakulikAonuM baneluM che. gUDhamaMDapanA dvAranI banne bAjue suMdara kotaraNIvALA be khattaka che. chacokI ane sabhAmaMDapanI chatamAM judA judA suMdarabhAva kotarelA che evAM paMcakalyANakanI sAthe tIrthaMkaronA viziSTa prakAranA jIvanaprasaMgo, kalpasUtramAM nirdezelI ghaTanAo ane sthUlibhadrano prasaMga khAsa noMdhanIya che. TUMkamAM, kuMbhAriyAnA derAsaranuM sthApatya, bAMdhaNI, AkAra vagere AbunAM derAsarone maLatAM che. staMbho, dvAra ane chatomAM kareluM kotarakAma Abu-delavADAnAM maMdirone maLatuM che. paraMtu avAra navAra jIrNodvAranA kAraNe enA kalAsauSThavamAM oTa AvI che. chatAM enI chatonI kalAbhAvanA ghaNI UMcI koTinI che. vimalazAhe Abu-delavADA (hAla jI. zirohI, rAjasthAna) para baMdhAveluM jaina derAsara sAmAnyataH 'vimalavasahI' nAme oLakhAya che. A derAsara vimale vikramasaMvata-1088 (i.sa. 1031-32)mAM baMdhAvyuM hatuM ema 'vividhatIrthakalpa'-aMtargata arbudAdvikalpamAM spaSTa jaNAvyuM che, paraMtu enAM badhAM aMga vimalanA samayanAM jaNAtAM nathI. vimalanA jIvanakAla daramiyAna e maMdira AjanA svarUpanuM na hatuM. e maMdira hAlanA svarUpamAM garbhagRha, aMtarAla, gUDhamaMDapa, navacokI, raMgamaMDapa, maMdira pharatI bAvana devakulikAo, teonI AgaLa staMbhAvalI yukta paDALI, balAnaka, hastizAlA ane toraNanuM baneluM che. emAM kula 157 maMDapa che. ane emAM 121 staMbha che. e paikInA 30 staMbha suMdara kotaraNIvALA che. A maMdirano mULa prAsAda-garbhagRha ane enI sAthe Avela gUDhamaMDapa maMtrI vimalanA samayanA hovAnuM spaSTa jaNAya che. garbhagRha, aMtarAla ane gUDhamaMDapa zyAma pASANanAM che. garbhagRhanI dvArazAkhA prAcIna nathI ane hAlanA mULanAyakanI pratimA paNa i.sa.1322nI jIrNoddhAranA samayanI che. gUDhamaMDapanI AgaLa Arasano hAlano navacokIvALo bhAga paNa vimala samayano nathI. gUDhamaMDapa AgaLanI zyAma pASaNanA mukhamaMDapa-zRMgAracokInA sthAne sapheda ArasanI SaTcokInI racanA vimalanA kuTuMbI cAhille karAvI hoya ema jaNAya che. Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 vimalavasahI sAme pUrvamAM hastizALA AvelI che. sAdAstaMbho vacce kALA paththaranI maMDapayukta jALIvALI divAlo dharAvatI laMbacorasa nIcA ghATanI hastizALAne cAra dvAra che. enA pUrva dvAre be moTA dvArapAla che. ene aDIne ja kALA paththaranA be staMbhovALuM toraNa AveluM che. hastizAlAnI aMdara sAme ja vimalamaMtrInI lekha vinAnI azvArUDha chatradhArI mUrti che. A uparAMta ahIM ArasanA daza hAthIo goThavelA che. hastizALAnI vacce maMtrI dhaMdhuke vi.saMvata 1222 (i.sa. 1166)mAM karAveluM ArasanuM AdinAthanuM samavasaraNa che. vimalavasahInA mULa gabhArAmAM mULanAyaka AdInAthanI saparikara-paMcatIrthI mUrti Avela che. gUDhamaMDapamAM pArzvanAthanI be kAusagga mUrti che. pratyeka mUrti parikaramAM banne bAju thaIne covIsa jinamUrti che. be indro ane zrAvaka-zrAvikAnI mUrtio kotarelI che. pArzvanAthanA mAthA para mAlAdhara yugala zilpo ane ardhavRttAkAra kamAnanA gajasvArInuM drazya che. vimalavasahInI hastizAlAnAM pazcima taraphanAM mukhya pravezanA bAraNAmAM eka moTA azva para maMtrI vimalazAha beThela che. enA mastaka para eka puruSa chatra dharIne ubho che. enI pAchaLanuM samavasaraNa vi.saMvata 1212nI hovAnuM enI pATalInA lekha parathI jaNAya che. hastizAlAnA eka khUNAmAM zrIlakSmIdevInI mUrti che. hastIzAlAmAM traNa paMktiomAM ArasamAM suMdara kAmagIrIvALAM 10 hAthI che. A hAthIo para savArI karanArA puruSo vimalanA kuTuMbIjano haze ema kahI zakAya. giranAra (gujarAta) para Avela neminAthanuM maMdira gujarAtanuM mahattvanuM botera jinAlaya che. mULanA lAkaDAnA derAsaranuM siddharAjanA maMtrI sajjane paththaramAM rUpAMtara karAvyuM hatuM. A derAsara jagatI para AveluM che. A derAsara garbhagRha, pradakSiNApatha, aMtarAla, gUDhamaMDapa, trikamaMDapa, raMgamaMDapa, devakulikAo ane balAnakanuM baneluM che. zyAma paththaranI neminAthanI mUrti sthApita karavAmAM AvI che. derAsaranuM saMpUrNa navanirmANa thayuM hovAthI enI asala zilpasamRddhi ati jUja svarUpe sacavAI che. vimalavasahI pAse tejapAle bhavya derAsara AbumAM baMdhAvyuM tenA putra lUNasiMhanA maraNanI yAdamAM 'lUNavasahI' Jain Education Intemational jina zAsananAM nAme jaina neminAtha bhagavAnanuM derAsara bAMdhavAmAM AvyuM. derAsarano gabhAro, aMtarAla, gUDhamaMDapa, navacokI, raMgamaMDapa, devakulikAo, balAnaka (dvAramaMDaLa), hastizAlA vagerenuM baneluM che. mULa gabhArAnI neminAthanI zyAma pASaNamUrtinI pratiSThA zrI jayasenasUrinA hAthe vikramasaMvata 1280 (i.sa. 123031)mAM thaI hatI. vikramasaMvata 1368mAM vimalavasahI sAthe lUNavasahInA asala gabhArA ane gUDhamaMDapano nAza thayelo, eno jIrNodvAra vikramasaMvata 1378mAM pethaDazAhe karAvyo hato. A derAsaramAM vimalavasahInA jevuM ja apUrva kotaraNIkAma che. maMdironI divAlo, dAro, staMbho, maMDapo, toraNo, chato vageremAM phulachoDa, vela, buTTA, hAMDI, jhummara vagerenI aneka AkRtio tathA manuSyajIvana sAthe saMbaMdhita aneka prasaMgo lagna-corI, nATaka, saMgIta, raNasaMgrAma, pazuonI sAThamArI, samudrayAtrA, sAdhu-sAdhvIo, zrAvakazrAvikAonI upAsanA, kriyAo, tIrthAdimAM vrato, mahApuruSo ane tIrthaMkaronA jIvanaprasaMgo bArIkAIthI kotarelA che. garbhagRhamAM mULanAyaka neminAtha bhagavAnanI mUrti zyAma pASaNanI che. vaLI tyAM ja paMcatIrthi-saparikaranI bhavyamUrti che. gUDhamaMDapamAM pArzvanAthanI manohara kAusaggiyA mUrti che. maMdiranI devakulikAomAM vividha tIrthaMkaronI mUrtio uparAMta dIvAlo tathA samatala chatomAM jainadharmane abhipreta judA judA bhAvo--drazyo kotarelAM che. Ama, AbumAM AvelA jaina derAsaro bhAvijanone mohita karI le che. gujarAta jainadharmanuM kendra A samayathI gaNAvA lAgyuM. A samaya daramiyAna gujarAtamAM aneka derAsaro ane upAzrayo rAjano ane maMtrIzrIoe baMdhAvyA. samakAlIna sAhityanA varNano parathI to ema lAge che ke jANe A samaya daramyAna gujarAta jaina dharmanA jabarajasta prabhAva heThaLa AvyuM hatuM. gujarAtanA lagabhaga pratyeka gAmamAM jaina derAsaro baMdhAyelAM jaNAya che. jainadharmane gujarAtamAM lokapriyatAnI Toca para laI janAra kumArapALa hato ane tyArabAda vastupAla-- tejapAla hatAM. rAjyAzraya nIce jaina dharmane lagatA sAhityano paNa akalpa vikAsa thayo. hemacandrAcArya jevA mahApratibhAzALI AcAryano paNa AmAM ghaNo phALo hato ane bIjA saMkhyAbaMdha jaina sAdhuoe paNa potAnA cAritrya ane jJAna dvArA jainadharmane lokabhogya banAvyo. Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 353 garavA gamaLa nIce mahAsiddhi ariSTaneminuM guNAnurAgI dArzanika vyaktitva (zrI kriSaSTizalAkApuruSacaritra mahAkAvyanA saMdarbhamAM) -DaoN. samIrakumAra ke. prajApati ariSTanemi nAma, guNa, rUpa, darzana vagerenI dRSTie eka svayaM tIrtha che, mAnasatIrtha che. emanA cAritramAM nAma pramANe lokasaMgrAhakanI bhAvanA ujAgara thAya che. eTale to e dharmatIrtha che. are! samagra tIrthono saravALo che. bhAratIya itihAse jenI noMdha lIdhI che eTale to emanI prAcInatA, pavitratA, sahaja pratibhA mAnavajAtane Adarza ane preraka banI rahI che. saMskArabaLa mAnavajAtane AdhyAtmika unnati mATe kriyAzIla banAve che. emanA cAritrathI bhAratIyarjina-darzananA siddhAMto ujAgara pAmyA che. zAstrIya vijJAnika) siddhane pAmyA che. emanuM sahaja sauMdarya prakRti ane paryAvaraNane suMdara ane ahiMsaka banAve che. zramaNadharmane pravAhita rAkhe che. dAna, karuNA, nirmamatva, nirvikAratva ane aizvaryamAM tIrthakaranI parAkASThAnAM darzana thAya che. emano mokSagAmI ane Atmahitarata abhigama e AdhyAtmikatAnI UMcAI che. karmanA siddhAMtamAM emanI kartavyaniSThA ane jainaAcAromAM lokakalyANanI bhAvanA anusmRta che. Ama AvuM udAtta, sAdhutvathI yukta eka ja cAritra mAtra jainadharmane, zramaNadharmane rASTradharma, vaizvikadharmanI bhUmikAmAM mUke, ema kahevAmAM koI atizayokti nahIM lekhAya (!!!) ApaNe paNa AvI vibhUtinuM thoDuM-ghaNuM anusaraNa ane AcaraNa karIzuM to cokkasa jJAnavAnuM ane lokottarasaubhAgyasaMpanna banI paramAtmAnI bhUmikAe pahoMcIzuM emAM be mata nathI (!) tathA samaSTIyukta "vasudhaiva kuTuMbakamanI bhAvanA to ApameLe ujAgara thaze ja evo deDha vizvAsa che. sUcita lekhamALAnuM sarjana karyuM che DaoN. samIrakumAra ke. prajApatie, jeonuM uttara gujarAtanA zikSaNasAhityajagatamAM noMdhapAtra pradAna che. pATaNa jillAnuM maNuMda gAma temanuM vatana. janma tArIkha 12-7-1969. sAmAnya sthitimAM paNa saMskRtamAM ema.e., pIeca. DI. sudhIno pUrI laganathI abhyAsa karyo ane AgaLa AvyA. temanA adhyApakIya anubhavamAM teo rAdhanapuranI zrI TI.e. catavANI ArTsa ane je. vI. gokaLa TrasTa komarsa kolejamAM paMdara varSathI saMskRtanA vyAkhyAtA ane pI.jI. TIcara, hemacaMdrAcArya uttara gujarAta yunivarsiTI, pATaNa dvArA saMskRta viSayanA pIeca.DI.nA mAnyatA prApta mArgadarzaka tarIke sevA Ape che. temanAM traNa pustako saM.sA. akAdamI gAMdhInagaranI Arthika sahAyathI prakAzita thayela che, uparAMta dvAdaza devatA' zreNI aMtargata saMskRta sAhityamAM zrIkRSNa uparanuM prakAzana khUba ja lokAdara pAmyuM che. uparAMta vividha jarnalsa sAmayikomAM. paccIsa jeTalA svAdhyAyalekho prakAzita thayAM che. pradhAna saMpAdaka tarIke traNa pustako ane sahasaMpAdaka tarIke kula cha pustako pragaTa thayAM che. rAjya, rASTrIya ane AMtararASTrIya saMskRta parisaMvAdo ane adhivezanomAM kula pacAsa lekhonI prastuti thaI che. yu.jI.sI.nA mAinara risarca projekTa aMtargata "uttara gujarAtanAM jJAtipurANo ane sthaLa purANonuM sAMskRtika adhyayana' viSaya upara kArya karyuM che. vividha sAMskRtika ane zaikSaNika saMsthAonuM sabhyapada dharAve che. DaoN. prajApati maLavA jevA mANasa che. dhanyavAda -saMpAdaka Jain Education Intemational Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 jina zAsananAM * * * * * tIrthasvarUpa evo thaI zake! jemAM "tIrtha' zabda pradhAna che : 'tIryate anena iti tIrtham athavA tIryate anena tat tIrtham / ahIM tu tavataraNo: (svA., pU. ra ) dhAtu che, jeno artha 'DubavuM ane taravuM' evo thAya che. 'tuM' dhAtu (1lo gaNa para.) parathI 'tarata' evuM rUpa bane che, jenAthI tarI zakAya, Izvarane pAmI zakAya, bhavasAgara pAra karI zakAya te "tIrtha' che.* tIrtha' zabdanA aneka artho zabdakoza, dharmakoza, purANAdimAMthI prApta thAya che : vizvakoza mujaba "tIrtha' eTale zAstra, yajJa, khetara, upAya, avatAra, RSisevita jala, pAtra. amarakoza pramANe tIrthanA ghATa, zAstra, RSi sevita jala, gura vagere artho thAya che. hindu dharmakoza mujaba "pavitra-sthAna ke jeno saMbaMdha koI devatA, mahApuruSa, mahAna ghaTanA, pavitra nadI ke sarovara vagere sAthe hoya! keTalAMka mAnasatIrtho paNa gaNavAmAM Ave che : satya, kSamA, indriyanigraha, dayA, tIrthaMkara neminAthanuM guNAnurAgI ane saraLatA, mRdubhASita, brahmacarya, dAna, dama, dhRti ane puNya. bhAgavatapurANa "sapuruSo tIrthasvarUpa che, ema kahe che : dArzanika vyaktitva tIrthIbhUtA hi saadhvH| (zrI triSaSTizalAkApuruSacaritra mahAkAvyanA saMdarbhamAM) keTalAka graMtho tIrthanuM mAhAbhyagAna paNa kare che. atharvaveda dharmanI samanvita paribhASAomAM jainadharma anyadharmonI kahe che-"manuSya tIrthonA sahAre bhAre vipatti tarI jAya che. apekSAe kharo Utaryo che. kAraNa ke mAnavatA ane ahiMsA tIrtha-sevanathI moTAM-moTAM pApa naSTa thAya che. moTA-moTA yajJa enI nijI vizeSatAo rahI che. jainadharma to mAnavatA ane karanAra je mArge jAya che; te ja mArga tIrthasthAne thaI svarge jAya paryAvaraNano paryAya che, prakRtino gahana upAsaka che ane che. mahAbhAratakAra paNa kahe che ke "tIrthATana yajJathI paNa uttama ahiMsA enuM sUkSmadarzana che. cAritra, naiSkarkhatA ane kevalajJAna che." daridra vyakti tIrthayAtrAthI je phaLa meLave che te agniSToma e enAM bhAtIgaLa sUkSma vastro che. jenI sArthakatA "jaina" jevA yajJo dvArA paNa bIjAone sulabha nathI."10 zabdamAM samAhita thaI jAya che. 'sthAnAMgasUtramAM sAcuM ja kahyuM jainadarzana paNa bhAgavatAnusAra vyaktivizeSane che ke "A eka rASTradharma che, vyaSTi ane samaSTino dharma che. * "tIrthasvarUpa mAne che. e mujaba "teo gRhatyAga karI jainadharmane AvI zreSThatA, ciraMjIvItA ane mUrdhanyastha cAritramArga aMgIkAra kare che ane yogasAdhanAnI pUrNatA para karavAnuM, arpavAnuM mahAnakArya Adarza ane udAtta caritrasvarUpa pahoMcavAthI saMpUrNa 'ghAtI karmAvaraNono kSaya thaI javAne kAraNe zrImadda tIrthakaroe karyuM che. jainadharmamAM covIsa tIrthaMkara thaI jyAre emanAmAM kevaLajJAna pragaTa thAya che, tyAre teo "tIrthanI gayA. A tIrthakaronuM eka ja sthAne guNAnurAgI ane dArzanika sthApanA kare che. 'tIrtha' zabdano artha sAdhu, sAdhvI, zrAvaka tema vyApaka caritravarNana kalikAlasarvajJa zrImahemacandra zrI triSaSTi ja zrAvikArUpa caturvidha saMgha che. tIrthanI sthApanA karanAra temaja mahAkAvyamAM karyuM che. A abhyAsalekhamAM triSaSTi nA AdhAre caturvidha saMghanA sthApaka tathA dvAdazAMgInA prayojaka thavAthI teo tIrthakara zrIneminAthanuM caritravarNana prastuta karyuM che. 'tIrthakara' kahevAya che.' 1. nIcaMdura zabdano artha ane 2. tIrthaMkara neminAthanuM guNAnurAgI vibhAvanA : ane dArzanika vyaktitva : "tIrthakara' zabdano sAmAnya artha "tIrthane banAvanAra ke je saMskRti jIvanane je rUpamAM samaje che, eNe potAnA Jain Education Intemational Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 355 sAhityamAM ene evuM ja pratirUpa ApyuM che. jaina sAhitya amArA jevA pApIono tyAga karIne A pRthvI para dharmatIrtha (Agama, kAvya vagere) zramaNadhArAnuM paricAyaka che. hemacandra pravartAvyuM, tevA bhagavaMta zrI ariSTanemi parameSThine mArA paNa triSaSTi mAM jevuM pAtra che ke nAma che evuM vyaktitva potAnA namaskAra che. (8.11). sAMpratakAlane dhyAnamAM rAkhI sucArurUpe upasAvyuM che. uparyukta hemacandra pAyAmAM ja AvAM pratIkAtmaka cihno mUkI tIrthakaratvanI vibhAvanA ariSTaneminA caritrane paNa hubahu sparza neminAthajInuM tAdezya dhArmika, guNAnurAgI ane dArzanika che; evuM triSaSTi nA parizIlanathI spaSTa thAya che; je nIcenA vyaktitva upasAvavAno prayatna karyo che; evuM A mahAkAvyanA varNanathI vizeSa spaSTa thaze. parizIlana parathI jaNAya che. (a) tIrthaMkara neminAthanuM guNAnurAgI (2) ariSTaneminI aitihAsikatA : vyaktitva : paurANika paraMparA ane jaina paraMparAmAM "ariSTanemi' (1) ariSTaneminuM nAmakaraNa : nAmanA aneka ullekho maLe che, jema ke "kazyapanuM nAmAntara triSaSTimAM neminAthanuM vizeSaNAtmaka nAma "ariSTanemi' (ma.bhA., zAM.parva, 208.8), prajApatiomAMthI te eka hatA maLe che. 'ariSTa' zabdano artha zabdakozAdimAM A pramANe maLe (vAyupu, 66.53-54), vinatAnA putromAMthI eka (ma.bhA.) A.parva, 59-93), ajJAtavAsakAle taMtipAla sAthe A nAma sahadeve dhAraNa karyuM hatuM. (ma.bhA., vi.parva, 10), balinI * (vi.) (ra. ta.) akSata, pUrNa, avinAzI, nirApada senAno eka daitya (bhAga. 5, 8.6), yamasabhAno eka kSatriya prakAranAM pAMdaDAMnAM nAma.' to eka sthAne kahyuM che ke 'riSTa (ma.bhA., sa.purva, 8.20), eka brAhmaNa; jeno sagaranI sAthe tu gumAzume -zubha, kalyANa beu. na.) azubha, akalyANa, mokSasAdhana viSayamAM saMvAda thayo hato. (ma.bhA.,zAM.parva, amaMgaLa (traNe na.), lasaNa (na.) lIMbaDo (5), kAgaDo (pu), 07.2).14 kaMkapakSI (na.) vagere. jaina (paurANika) paraMparA pramANe harivaMzamAM keTalIka triSaSTi majaba "bhagavaMta garbhamAM hatA tyAre mAtAe peTIo pachI yadanAme rAjA thaI gayo. te yadunA vaMzamAM sauri ariSTamathI cakradhArA' svapnamAM joI hatI; tethI pitAe temanuM ane savira nAmanA be bhAIo thaI gayA. saurinA be putroariSTanemi' nAma sthApita karyuM. Ama ahIM 'nemi'no artha aMdhakavRSNi ane mojavRNi batAvyA che. aMdhakavRNinA cakradhArA (8.5) thaI zake. parva AThanA prathama sarganA prathama dasaputromAM sauthI moTA samudravijaya hatA ane sauthI nAnA zlokamAM nemino artha "tIkSNa dhAravALA cakrasamAna' kahyA che. vasudeva hatA. ariSTanemi samudravijayanA putra hatA ane kRSNa e paNa kevA, "janmathI ja brahmacArI ane karmarUpI vallInA vasudevanA putra hatA. tethI baMne pitarAI bhAI thayA.15 eka vanane chedavAmAM nemi' che. uparyukta arthAnusAra joIe to teno anya paurANika paraMparA pramANe ariSTaneminA pitA citrakanA zubhArtha thAya che : akSata cakradhArA, pUrNacakradhArA, avinAzI tathA kRSNanA pitA vasudeva baMnenA cheka AThamI peDhIe eka cakradhArA. zubha ke kalyANakAraka cakradhArA. AvA athonuM vizeSa parvaja vaNi nAmanA hatA; tethI baMne dUranA pitarAI thAya." pramANa neminAthanAM mAtA zivAdevIe neminAthanA janmapUrve pro. e.DI. pusAlakaranA eka lekha (bhAratayuddha sudhInA kalyANakAraka, pavitra dharmanAM pratIka cihna)rUpa hAthI, vRSabha, siMha, lakSmIdevI, puSpamALA, caMdra, sUrya, dhvaja, kuMbha, yAdavo, pariziSTa1, vaMzavRkSa) mujaba yadu, aMdhakavRSNi, bhojavRSNi, vasudeva, kRSNa, citraka vagerenAM nAma maLe che; paraMtu padmasarovara, samudra, vimAna, ratnapuMja ane agni e cauda mahAsvapna (8.5) joyAM; emAM maLe che. A ja pavitra ane samudravijaya ane temanA putra ariSTaneminAM ja nAma nathI kalyANakAraka sUcita cakradhArA che; je "ariSTanemi' evuM maLatAM. neminAthanI pUrve thayelA niminAthanuM nAma manuvaivasvatanA nAmakaraNa sArthaka kare che. triSaSTimAM hemacandra eTale to emane putra IkvAkunA dvitIya putra tarIkeno ullekha maLe che. A dharmatIrtha' tarIke kRSNa saMvAda dvArA nirUpatAM kahyuM che-Ne A hakIkata ariSTaneminA saMdarbhamAM dvidhAmAM mUke che. paraMtu jena paraMparAmAM evA keTalAya prasaMga prApta thAya che, jemAM Jain Education Intemational Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa6 jina zAsananAM hatA.8 ariSTanemi ane kRSNa eka samaye ane sAthe thayA hoya! temaNe pratibhAnA be prakAra : sahaja ane aupAlikI (aa 2 A mujaba triSaSTi, (8.5. 425-430)mAM ullekha hanIpafdhe veti dvidhA 1/4nI vRtti) ApyA che. pratibhAne che ke "mahAbhayAnaka saMgrAmamAM kaSNa ane yAdavonI madade teo jaina zAstro pramANe vistArathI samajAve che, e rIte ariSTanemi paNa AvelA. aNIne vakhate yuddhamedAnamAM AvIne sahajA pratibhA eTale jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa vagere dUra thatAM temaNe zaMkha phUMkyo ane ratha evI rIte ghumAvIne prabhAva pADyo jJAnasvarUpa AtmAnuM naisargika prakAzana; jyAre aupAlikI ke yAdavomAM utsAha AvI gayo. ariSTanemi mATe. ugrasena pratibhA gurukRpA maMtrAdisAdhita che (patrAverIpaIdhI1 1/6). pAse rAjamatInuM mAguM karanAra kRSNa ja hatA. jarAsaMdha sAmenA Ama tIrthakaro paNa aupAlikI pratibhAthI AgaLa vadhIne yuddha daramiyAna aNIne samaye ariSTanemi kRSNane sahAya karavA sahaja pratibhA dhAraNa kare che. teo bAlyAvasthAthI ke temanA AvyA hatA. kaNa temano upadeza sAMbhaLavA vAraMvAra jatA pUrvabhavamAM kevaLajJAnadhArI nathI hotA. saMskAra vizeSathI aneka janmo bAda teo tIrthakara pada prApta kare che. je janmamAM e ja rIte ariSTanemie dvArakAnA nAzanI AgAhI AtmasvarUpane vikasita karavAno abhyAsa parAkASThA para pahoMce karI tyAre ghaNA lokoe dIkSA lIdhI. te vakhate kRSNa ghoSaNA che ane badhAM AvaraNa vidhvasta thaI javAne kAraNe caitanyavikAsa karAvI ke je koI pravrajyA leze; teno dIkSAno mahotsava putranI pUNarUpathI si pUrNarUpathI siddha thaI gayo che. teo e bhavamAM paramAtmA mAphaka huM karIza ane tenA kuTuMbano nirvAha huM karIza. (triSaSTi. kahevAya che. jenazAstromAM AvA paramAtmAnA be vibhAga che : 8.10. 212-2013) jemAM prathama vibhAgamAM tIrthakaro Ave che. AthI to teo janmathI ja viziSTa jJAnavAnuM ane lokottarasaubhAgyasaMpanna hoya uparyukta jaina paraMparAnusAra ariSTaneminuM nirvANa ane kaNanuM avasAna najIkanA samayamAM thayAM lAge che, kAraNa ke kRSNanA avasAnanA samAcAra sAMbhaLI pAMDavo saMvega pAmI, uparyukta bAbata ariSTaneminA saMdarbhamAM joIe to ariSTanemine vaMdana karavA saurASTra AvavA nIkaLyA, tyAM teo navamA janmamAM bAvIsamAM tIrthakarasvarUpe pragaTyA. rastAmAM temane ariSTaneminA nirvANanA samAcAra maLyA. triSaSTimAM temanA navajanmanI kathA che. AvuM tIrthakaratva prApta karavAmAM temanA pUrvabhavanA mAtA-pitA sahitanA saMskAra - Ama ariSTaneminI aitihAsikatAnI bAbatamAM hindu vizeSanuM prAbalya triSaSTi nA parizIlanathI jJAta thAya che. (ahIM paraMparA karatAM jaina paraMparA vizeSa mAhitI ApI tathyane vadhu ekAda janmanuM udA. prastuta che) : spaSTa kare che. sAthe ariSTaneminuM nAma pramANenuM zubha, kalyANakAraka ane parAkramI vyaktitva paNa pradipta kare che. prathama janmanAM mAtA-pitA jaMbudvIpanA bharatakSetranA ziroratna jevA acaLapuranA rAjA vikramadhana hatA. teo zatruo (3) ariSTaneminA pUrvabhavanA saMskAra : mATe yamarAja jevA du:prekSya ane mitro mATe caMdravatu. bhAratIya saMskRti ane jaina paraMparA pUrvajanmanA netrAnaMdadAyI hatA. pracaMDa tejavALA rAjAno bhujadaMDa snehIjanane saMskArone viziSTa padAkRtinI prAptimAM prabaLa mAne che. kalpavRkSatulya ane zatrune vajadaMDatulya hato. guNothI lobhAyelI kAvyazAstrIoe kavi banavA mATe zakti ke pratibhAne vizeSa saMpatti sAme AvIne maLatI (guNanudhyA: vayameva saMparva: | prAdhAnya ApyuM che. mammaTe kahyuM che ke "zakti e kavitvanA maravi, viratio), parvatamAMthI jharaNAnI jema kIrti pragaTa thatI bIjarUpa eka prakArano saMskAra che.20 ene ja pratibhA kahe che. hatI. A rAjAne sthira ane ujjavala zIlarUpa alaMkArane pratibhA e kavitAnA bIjarUpa, janmAntaragata koI saMskAra dhAraNa karanAra dhAriNI nAme rANI hatI. AvI dhAriNIe vizeSa che.21 hemacandra paNa pratibhAne pradhAnarUpe kAvyahetu mATe jagatane harSanA kAraNarUpa ane pavitra AkRtine dhAraNa karanAra che : pratimAjI tu: (1/4). vRttimAM 'pratimA patra dhanakumArane janma Apyo. A ariSTanemino prathama pUrvabhava navanavotteravazAtinI prajJA garaca IRUracA rUrva pradhAna hato (8.1). RAnuM' kahIne emaNe pratibhAnuM mukhya lakSaNa batAvyuM che. dhanakumAranI potAnI pratibhA ane mAtA-pitAnA kSAtra Jain Education Intemational Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro saMskArone AdhAre svayaM prathama janmamAM ja zrAvakadharma apanAve che. prasaMgAnusAra 'municaMdra vihArakramane kAraNe kSudhA-tRSAthI AkrAMta thaI azokavRkSanI nIce mUrchA khAIne paDelA dhanakumAra ane temanI patnIe joyA. A baMnee aneka prakAranA upacAra karI svastha karyA. A municaMdra zrI jinokta samyaktvamULa gRhIdharma kahI batAvyo. A baMnee A dharma svIkAryo. bAdamAM vikramadhane dhanakumArano abhiSeka karatAM dhanakumAra zrAvakadharma sahita vidhivaDe pRthvInuM pAlana karavA lAgyo.' A saMskAronI gati emane navamA janmamAM tIrthaMkara banavA prere che, ema mAnI zakAya!!! (4) ariSTanemino janma (pavitratA ane prabhAva) : ariSTaneminA janmapUrve mAtA zivAdevIe pavitra cihnasvarUpa cauda mahAsvapna joyAM. aparAjita vimAnathI cyavIne zaMkharAjAno jIva zivAdevInI kukSimAM Avyo tyAre pavitra kArtika kRSNa dvAdazIe citrA nakSatramAM caMdrano yoga hato. janma samaye nArakInA jIvone paNa kSaNavAra sukha thayuM ane traNa jagatamAM udyota thayo. hemacandra kahe che ke 'arihaMtanA kalyANakane vakhate avazya e pramANe thAya che'. garbhasthiti pUrNa thaye pavitra zrAvaNamAsanI zukla paMcamInI rAtrie paNa citrA nakSatramAM caMdrano yoga Avye kRSNa varNavALA ane zaMkhanA lAMchanavALA putrane zivAdevIe janma Apyo. prasutikarma paNa zakrede pAMca rUpa dhAraNa karI karyuM. sAthe acyutAdi tresaTha indra paNa joDAyA. bhagavaMtanuM pAlana karavA mATe pAMca apsarAone dhAtrI tarIke tyAM rahevA AjJA karI (8.5). Ama ariSTaneminA janma samaye temanI pavitratAne kAraNe samagra jagata devatAo sahita prabhAvita banyuM. (5) ariSTaneminuM sauMdarya : ariSTaneminuM dvividha sauMdarya (bAhya ane AMtarika) triSaSTi,mAM prApta thAya che; jema-- yuddhanI icchAvALA jANI zakeMdre potAno ratha mAli sArathI sAthe mokalyo. ariSTanemie te ratha alaMkRta karyo (8.7). mahAkavi bhAse kahyuM che ke sarva zomanIyaM suruvaM nAma (pratimAnAm) jANe ke ahIM sArthaka thAya che. Jain Education Intemational 357 che. paraMtu ekAda prasaMganuM neminAthanuM sauMdarya varNana ahIM paryApta manAze ja. jema ke neminAtha vivAhArthe jAya che tyAre gokha upara besI jANe pratyakSa kaMdarpa hoya tema hRdayamAM kaMdarpane pradIpta karanAra neminAthane dUrathI joI vicAravA lAgI ke, aho! AvA manathI paNa agocara evA pati maLavA durlabha che. traNa lokamAM AbhUSaNarUpa evA A pati jo mane prApta thAya to pachI mArA janmanuM phaLa zuM pUrNa nathI thayuM? jo ke e paraNavAnI icchAe ahIM AvyA che, tathApi mane pratIti AvatI nathI, kAraNa ke AvA puruSa ghaNuM puNya hoya to ja prApta thAya che (8.9). AvA asimita sauMdaryane kAraNe rAjimatIne saMzaya utpanna thAya che. A thayuM neminAthanuM bAhya sauMdarya. have pachInA guNomAM emanuM AMtarika sauMdarya pratita thaze : (6) baLavAna ane parAkramI neminAtha : A prakAranA vyaktitvanA aneka prasaMgo triSTi,24mAM maLe che : bhUjA-yuddhamAM parAsta zrIkRSNe nemine kahyuM ke jema rAma mArA baLathI jagatane tRNa samAna mAne che, tema huM tamArA baLathI badhA vizvane tRNa samAna gaNuM chuM.' kRSNe mAnyuM ke neminAthanA baLa samAna cakravartI ane indranuM baLa paNa nathI (8.9). ahIM neminAthanuM kRSNa karatAM caDiyAtApaNuM batAvyuM che. triSaSTi.(8.7)mAM mahAnaiminuM rukmi ane anya rAjAo sAthenuM vI22sathI yukta parAkramI yuddhavarNana karyuM che. sevA dAnanI zreSTha sthiti che. `The Service of the poor is the Service of God'. bhagavatIsUtramAM bhagavAna mahAvIra ziSya gautama indrabhUtine saMbodhI kahe che ke 'he gautama! je bImAra-du:khIonI sevA kare che, te darzana (samyagdarzana) dvArA mArI upAsanA kare che ane je darzana ugrasenanI putrI rAjimatI sAthe neminAthanA vivAha nakkI thayA. A prasaMgamAM neminAthanuM anekavidha sauMdarya nirUpAyuM (samyagdarzana) dvArA mArI upAsanA kare che te bImAra- (7) ariSTanemimAM dAna ane karuNAnI bhAvanA : jainadharmamAM samagra jIva pratye kalyANanI bhAvanA icchanIya rahI che. samagra jIvo pratye rAga, dveSa, hiMsAdi choDI, vItarAgatA, maitrI, anukampA, dAna, karuNAnI bhAvanA vikasAvI vizvaprema karavAnuM, samaSTinI bhAvanA vikasAvavAnuM gUDha sUcana ane ciMtana thayuM che. Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 jina zAsananAM che'25 duHkhIonI sevA kare che.' AgaLa kahyuM che ke "majA 'sanoti parahitavALIti sAdhu:" arthAt svahita sarvabhUtAnAM maMtra: varuNa parva ' arthAt draSavRttithI rahita, sarva ane parahitanAM kArya je sAdhe te sAdhu. saMsAranA kaMcana-kAminI jIvo pratye maitrIbhAva rAkhanAra tathA karUNApUrNa mAnasa svayameva vagere sarva prakAranA bhogopabhogono tyAga karI, gRha-kuTuMbadAna-bhAvanAnuM vahetuM jharaNuM che. AvuM mAnasa vANI tema ja parivAranA duniyAI saMbaMdhathI sarvathA vimukta thaI zarIra dvArA yathAzakti dAnadharmanA pravAhane satata pravAhita rAkhe AtmakalyANanI uccabhUmi para ArUDha thavAnI paramapavitra AkAMkSAthI je asaMgavata grahaNa karavAmAM Ave che te sAdhu dharma AvI ja bhAvanA triSaSTi.mAM ariSTaneminA vyaktitvamAM che. rAga-dveSanI vRttione dabAvavI, emane jItavI e sAdhunA pragaTa thAya che : dharmavyApArano mukhya viSaya che."21 A ja sAco zrAvakadharma che. prakRtithI dayALu neminAthano kRSNa sAtheno eka prasaMga che - triSaSTi. (8.9)mAM neminAthanI bAbatamAM zrAvakatvanAM : neminAtha dvArA kaSaNano pAMcajanya zaMkha phUMkavAthI kaNa vismaya lakSaNo sUcita karato eka prasaMga che. jayAre neminAtha vinApAmyA. kaNe bhajabaLathI parIkSA karavAnuM nakkI karyuM. eTale lagna pAchA pharyA tyAre rAjimatI vilApa karatI potAnA karmane nemikumAre astrAgAramAM jaI vicAryuM ke "jo huM chAtIthI, doSita mAnavA lAgI tyAre sakhIo kahe che ke "sneha vagarano, bhujAthI ke caraNathI kRSNane dabAvIza to tenA zA hAla thaze? niHspRha, vyavahArathI vimukha, vananA prANInI jema ghera rahyA tethI kRSNane aDacaNa na thAya e mATe paraspara bhujA namAvavA chatAM gRhavAsamAM bhIru, dAkSiNyatA vagarano, niSThura ane vaDe yuddhano prastAva mukyo. Ama neminAthe potAno dayAno bhAva svecchAcArI evo e vairIrUpa nemi kadI cAlyo gayo to bhale ahIM vyakta karyo che. (8.9). gayo'. Ama saMsArIonI zrAvako pratyenI dRSTi vicitra hoya che, svArthI hoya che, paraMtu eno sAco marma to zrAvako ja pANigrahaNArthe jatA neminAthe prANIono karuNasvara samajI zake (!) sAMbhaLyo. sArathInA kahevA mujaba vivAhamAM bhojana mATe A prANIo lavAyela che. teone (meMDhA, tetara vagerene) rakSakoe eka prasaMgamAM neminAthajInuM nirvikArIpaNuM sUcita thAya vADAmAM pUryA che. bhayathI teo pokAra kare che. kahevAyuM che ke che : 'kRSNa aMtaHpuranI strIone patnIone 'nemikumAra potAnA sarva jIvone prANavinAzano bhaya moTAmAM moTo che. dayAvIra prANasamAna che' ema kahI niHzaMkapaNe krIDA karavAnuM kahetAM neminAthe tyAM jaI prANanAzanA bhayathI cakita vividha prANIone temaNe neminAthanI pUjA karI. paraMtu nemikumAre bhogathI doraDAthI grIvAmAM, page bAMdhela, pAMjarAmAM pUrela, pAzayukta, paramukha ane nirvikArI thaI temanI sAthe vihAra karyo UMcA mukhavALA, dIna netravALA, kaMpita joyA ane tarata ja (8.9). pharI ekavAra raivatAcaLanA udyAnamAM kRSNa-strIoe temane mukta karyA (8.9). nemikumAranI AlaMbana, UdIpana ane vibhAvAnubhAva dvArA upacAro karyA to sAme nemikumAre paNa nirvikAra citte temanA neminAtha abhayadAtA che. kaNe neminAthane varSARtumAM pratye upacAro karyA (8.9). AvuM ghaNI vakhata neminAtha sAthe vihAra na karavA pAchaLanuM kAraNa pUchatAM temaNe kahyuM ke karyuM hovA chatAM temaNe kRtapratikatapaNe nirvikAracitte ja kIDA varSARtumAM badhI pRthvI vividha jaMtuothI vyApta thAya che, tethI karI. neminAthanuM AvuM nirvikArIpaNuM gItokta(a.2) sthitaprajJa jIvane abhaya ApanArA sAdhuo te samayamAM vihAra karatA jevuM che. nathI (8.9). neminAthanuM nirmamatva paNa darzanIya che. vrata levAnI (8) ariSTaneminuM nirmamatva/nirvikAratva : icchAvALA zrI neminAtha dararoja vArSika dAna karavA lAgyA. triSaSTimAM ariSTaneminuM nirvikArIpaNuM ane nirmamatva bhagavAna nemie rAjimatInI pUrvokta, pratijJA (vivAhamAM mukhabharIne varNavAyuM che. A emanuM samyaphacAritra banI zake. karathI sparza karyo nahIM, tathApi vratadAnamAM mAro sparza karaze sAmAnya rIte cAritranA be bhAga che : sAdhuonuM ane arthAta mastaka para vAsakSepa karavA vaDe hastaprakSepa avazya karaze) gRhasthonuM. sAdhuonA cAritrane 'sAdhudharma' ane gRhasthonA lokonAM mukhethI ane trividha jJAnanA prabhAvathI jANI lIdhI, cAritrane "gRhasthadharma' kahe che. tathApi e prabhu mamatArahita rahyA. prabhue e pramANe Jain Education Intemational Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 359 jhaLahaLatAM nakSatro niri7paNe ekavarSaparyata dAna dIdhuM(8.9). tripadI kahI. tripadIne AdhAre dvAdazAMgInI racanA karI. aneka balarAme kRSNane neminAtha vize je kahyuM emAM paNa zrAvakadharma grahaNa karatAM caturvidha dharmanI jema caturvidha saMghanI neminAthanuM uttamacAritra rajU thAya che. e mujaba teo baLathI racanA karI ane prathama paurUSI pUrNa thatAM prabhue dezanA samApta cakravartI hovA chatAM zAMtamUrtithI rAjyamAM paNa niHspRha. karI. tyArabAda lokakalyANArthe anyatra vihAra karavA lAgyA tIrthakara, kumAra, rAjya-lakSmInI icchA vinAnA samayanI rAha (8.9). aMte kaumArapaNAmAM traNaso varSa ane chapastha tathA jotA janmabrahmacArI rahI dIkSA grahaNa karaze' (8.9). kevaLIpaNAmAM sAtaso varSa-ema ekahajAra varSanuM AyuSya zrI (9) ariSTaneminuM aizvarya : neminAtha bhagavaMte bhogavyuM. neminAthanA janma samaye indra karela stutimAM emanuM (ba) tIrthaMkara neminAthanuM dArzanika aizvaryadarzana thAya che : "he mokSagAmI ane zivAdevInI kukSirUpa vyaktitva : zuktimAM muktAmaNi samAna prabho! tame kalyANanA eka tIrthaMkara neminAtha paramatattva, parameSThI, brahmasvarUpa, sthAnarUpa ane kalyANanA karanArA cho. jemanI samIpe ja mokSa jAdugara che. triSaSTi.mAM A prakAranAM vizeSaNothI yukta raheluM che evA, samasta vastuo jemane pragaTa thayela che evA ariSTaneminuM dArzanika-vyaktitva A pramANe nirUpAyuM che : aneka vividha prakAranI RddhinA nidhAnarUpa evA, he bAvIzamAM (1) ariSTaneminAM vizeSaNonI bhavyatA : tIrthakara! tamane namaskAra ho!' AvAM vizeSaNo indrAdi dvArA karavAmAM AvatI jarAsaMdha sAthenA yuddha samaye sArathi mAtalinA zabdomAM stutiomAM jovA maLe che : 'tame carama dehadhArI jagadguru cho, neminAthanuM aizvarya-darzana thAya che : "he jagannAtha! tamArI tamArA janmathI harivaMza ane A bharatakSetranI bhUmi paNa pavitra lezamAtra lIlA to batAvo. jo ke tame janmathI ja sAvadyakarmathI thaI che. he trijagagura! tame ja kRpAnA eka AdhAra cho, vimukha cho, tathApi zatruothI AkramaNa karAtuM tamAruM kuLa brahmasvarUpanA eka sthAna cho ane aizvaryanA advitIya Azraya atyAre tamane upekSA karavA yogya nathI (8.7). cho. he jagatapati! tamArA darzana karIne ja ati mahimA vaDe (10) tIrthakaratvanI parAkASThA : prANIonA mohano vidhvaMsa thavAthI ApanuM dezanAkarma siddha thAya bhagavadgItAmAM kahyuM che ke 'thitaprajJa +1 che. harivaMzamAM apUrva muktAphaLa samAna he prabho! tame kAraNa ema triSaSTi.mAM paNa tIrthakaratva prApta karanAra zrAvakanI bhASAnuM vinA trAtA, hetu vinA vatsala ane nimitta vinA bhartA cho. vicAra-vartananuM supere darzana pratyakSa thAya che. jema-neminAthe lokonA sukhArthe bharatakSetramAM bodha ApanAra evA Apa dIkSA grahaNa pachI varadatta nAmanA brAhmaNane ghera paramAnathI avataryA cho. he bhagavaMta! tamArA caraNa niraMtara mArA mAnasane pAraNuM karyuM. pachI ghAtI karmano kSaya karavA udyata thayelA neminAtha vize haMsapaNAne bhajo ane mArI vANI tamArA guNanI stavanA karmabaMdhathI nivRtta thaIne tyAMthI anyatra vihAra karavA pravaryA karavA vaDe caritArtha thAo (8.5). (8.9). vidyAdharoe samudravijayane kahyuM ke je tamArA kuLamAM e ja rIte neminAthe vrata lIdhA pachI vihAra karatA, badhA jagatanI rakSA karavAmAM ane kSaya karavAmAM samartha evA aTTamanuM tapa karI dhyAna dharatA ghAtakarmo tUTI gayAM ane pavitra ariSTanemi bhagavAna thayelA che (8.7). tithie kevaLajJAna utpanna thayuM. traNa prakAra (gaDha)thI zobhatuM indra ane upendra (kRSNa) dvArA thayela stuti paNa ahIM samavasaraNa racyuM. pUrvatArathI praveza karI, ekasovIza dhanuSya darzanIya che : "he jagannAtha! sarva vizvanA upakArI, janmathI UMcA caityavRkSanI pradakSiNA daI 'tIrthAya nama:' ema kahI brahmacArI, dayAvIra ane rAka evA tamane amArA namaskAra pUrvAbhimukhe siMhAsana para ArUDha thayA (8.9). che. zukladhyAnathI ghAtakarmano ghAta karI kevaLajJAnanA AlokathI | tIrthakara banyA pachI neminAthe varadatta vagere agiyAra sUryarUpa evA railokyane zobhAvyuM che. apAra ane astAga gaNadharone vidhithI sthApyA. temane utpAda, vyaya ane dhrauvya ema saMsArasAgara nigna thaI jAya che. lalanAonA lalita caritrathI Jain Education Intemational Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 jina zAsananAM abhedya ane vaja jevA hRdayavALA rahyA cho, vrata levAmAM bandha kahe che. AvA karmabandhanA hetuo paNa pAMca che. A niSedhAtmaka baMdhuvANIthI asmalita ane jagatanA puNyathI karmabaMdhanA hetuone rokavA tenuM nAma "saMvara' ane baMdhanakartA aalita kevaLajJAna utpanna thayeluM che evA tame amArI rakSA karmono aMzataH nAza eTale nirjarA 7. jainadarzananI A samagra karo" (8.9). carcA mokSagAmI che. ane AvA karmabaMdhamAMthI mukta thavAnuM prastuta lekhanA aizvaryavarNanamAM keTalAMka vizeSaNo emanA sAdhana eTale dIkSA, evuM triSaSTi nA parizIlanathI samajAya che. dArzanika vyaktitvane prakAzita kare che. triSaSTi.mAM karmano siddhAMta saraLa zailImAM mokSagAmI abhigamArthe nirUpAyo che. jema-- (2) ariSTanemino mokSagAmI/Atmahitarata abhigama : nemikumAra vivAhotsavamAMthI pAchA vaLavAnuM kAraNa batAvatAM kahe che "jema A prANIo baMdhanathI baMdhAyelA hatA, neminAthano vivAha mATe jyAre Agraha karavAmAM Ave tema ApaNe paNa karmarUpa baMdhanathI baMdhAyelA chIe ane jema che, tyAre Atmahitarata temanuM vyaktitva emanI vANImAM meM temane baMdhanathI mukta karyA, tema huM paNa karmabaMdhanathI mukta darzanIya che : "aho! A sarvenI kevI ajJAnatA che? A thavA mATe advetasukhanA kAraNarUpa dIkSA grahaNa karavA icchuM chuM' samaye mArI dAkSiNyatAne paNa dhikkAra che! kevaLa A loko (8.9). pote ja saMsAra-samudramAM paDatA nathI, paNa teo snehazilA bAMdhIne bIjAone paNa saMsArasamudramAM pADe che. mATe hamaNAM karmabaMdhana ja saMsAranI asAratA pAchaLanuM kAraNa che to A vANIthI mAnI levuM. pachI jyAre samaya Ave tyAre to ema nizcayapUrvaka neminAtha batAvatAM kahe che ke "mane vairAgya ema nizcayapUrvaka nAmana avazya Atmahita ja karavuM (8.9). thavAnuM kAraNa to A caturgatirUpa saMsAra che; jemAM utpanna thayelAM prANIo niraMtara duHkhane ja anubhave che. pratyeka bhave pitA samudravijaya jyAre dIkSAnI kliSTatA ane potAnI mAtA-pitA vagere karmanA bhAgIdAra thatA nathI, sarvane potasukumAratA batAvI pAchA vALavAno prayatna kare che, tyAre potAnAM karma bhogavavAM ja paDe che. jo bIjAnuM duHkha bIjAthI neminAtha kahe che ke "pitA! je prANI uttarottara nArakInAM chedAtuM hoya to vivekI mANasa mAtA-pitAne arthe prANa paNa duHkhane jANe che, tenI AgaLa A duHkha to koNa mAtra che? ApI de, paNa prANI putrAdikathI chatAM jarA, mRtyu vagerenAM duHkha tapasyAnA sahajamAtra duHkhathI anaMta sukhAtmaka mokSa maLe che pote ja bhogave che, temAM koI koIno rakSaka thato nathI. ane viSayanA kiMcit sukhathI anaMta duHkhadAyaka naraka maLe che, saMsArathI khinna thaI ane karmano uccheda karI, te ucchada paNa to tame ja potAnI meLe vicAra karIne kaho ke emAM mANase dIkSA grahaNa karIne karavAnuM nakkI karyuM (8.9). Ama saMsAranI zuM karavuM yogya che? teno vicAra karavAthI to sarva mANasa jANI asAratA pratyakSa pramANa dvArA ujAgara karI che. zake tema che; paNa teno vicAra karanArA viralA che" (8.9). (ii) ariSTaneminI dezanAmAM jaina-AcAra-darzana : ) ariSTaneminI tIrthakaratvanI kartavyaniSThA ane ariSTanemi saMsAranAM pradhAnarUpa tattvo-lakSmI, yauvana jainadarzana : ane zarIranI anarthatA darzAvI sArarUpa jJAna, darzana ane tIrthakaro dIkSAnta pachI zarIranA saMskArabaLe jIvita rahI cAritranI upAdeyatA batAve che ane sAthe sAdhudharma ane aneka sthAnomAM vihAra kare che ane tyAM vividha dezanAo Ape gRhasthadharmarUpe pALavAnA AcAronuM sadRSTAMta, sodAharaNa vyApaka che. AvI dezanAomAM, AcAra-vicAramAM emanI tIrthakara varNana kare che; jemAM ahiMsA, satya, acaurya, durvyasanarUpa tarIkenI niSThA ane jainasiddhAMto supere ujAgara thAya che : vyavasAya, parigrahaparimANa, bhogapabhogaparimANavrata vagerenI (i) karmano siddhAMta : carcAno samAveza thAya che; jemajainadarzana karmanA siddhAntane prabaLa mAne che. A mATe prathama jJAna, darzana ane cAritranI vyAkhyAo ApI kahe e vistArathI jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa Adi ATha karmonI che ke te cAritra munione sarvAtmapaNe ane gRhasthone dezathI vizada carcA kare che. jIvAtmA karmothI baMdhana anubhave che, tene hoya che. zrAvaka yAvajIvita deza cAritramAM tatpara, sarva Jain Education Intemational Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 361 sAdhuono upAsaka ane saMsAranA svarUpano jANanAra hoya che. 4. DaoN. samIra ke. prajApati, padmapurANa : eka prarizIlana zrAvake madirA, mAMsa, mAkhaNa, madhu, pAMca prakAranA udaMbarAdi (pIeca.DI. mahAnibaMdha), pAnA naM. 159-157 vRkSanAM phaLa, anaMtakAya (kaMdamULa), ajJAtaphaLa, rAtribhojana, tIrthazAstrAdhvarakSetropAyanArIjaH su c| kAcA gorasanI sAthe maLeluM dvidaLa, puSmitabhAta, be divasa avatArirSijuSTAmbupAyopAdhyAyamantriSu / / iti vizva. vyatIta thayeluM dahIM ane kohI gayeluM anna-e sarva abhakSyono nipAnAgamayostIrthamRSijRSTA jale grau| amarakoza, tyAga karavo. rAmAzrayI TIma, 3.3.86 uparyukta abhakSyonA tyAga saMdarbhe temanI anarthatAnuM varNana karI ahiMsAnI sUkSmatAne ujAgara karI che. ane A ja che. hindudharmavoza, pR. 299 uddezyathI kahyuM che ke A rIte sarva dharmamAM dayAdharma ja mukhya 8. vRzirapurA, . 67. 1-3 che ema jANIne bhakSya padArthone vize paNa viveka buddhivALo tIrthestaranti pravato mahIriti yajJakRtaH sukRto yena zrAvaka anukrame saMsArathI mukta thAya che (8.9). ttiA atharva., 18.4.7 pAdaTIpa 10. zanidotimiryarIrijhavA vipuna : I 1. 'nina' zabda parathI "jaina" zabda niSpanna thayo che. na tatphalamavApnoti tIrthAbhigamanena yat // ma. bhA., rAga-dveSAdi saMpUrNa doSothI rahita paramAtmAnuM vana. 5., 82. 19 sarvasAdhAraNa nAma "jina" che. "jItavuM' arthavALA 'ni 11. munizrI cAvinayanI, nainadarzana, pR. 2-3 dhAtuthI banela "jina" nAma rAga-dveSAdi samagra doSone 12. vAmana zivarama Ave, saMrata-hindI-zoza, pR. 92 jItanAra paramAtmAone yathArtharUpathI lAgu thAya che. 'ahe', "vItarAga', "parameSThI' vagere jina'nA 13. amaravo, 3.3.36 paryAyavAcI zabda che. jina pratipAdita dharma jainadharma 14. saMpA. siddhezvarazAstrI vitrAva 'mAratavarSIya bAvIna kahevAya che. jainadharmanA paNa AhaMta, anekAntadarzana, varitroza', pR. 32 nirjhanthazAsana. vItarAgamArga vagere aneka nAmothI 15. harivaMzapurANa, muva, 1930, 155; 18.6.14; vyavahAra thAya che. uttarapurA, 70; 95-96. -munizrI nyAvinayanI, jainavarzana, Jadeja S.P.; Yadavas and their genealogies prathama AvRtti : 2003 (unpublished Thesis, Guj. Uni. 1965), P. 160 2 racAnArhUtra, 5-1-34 17. juo, saMpA. kanaiyAlAla mA. munazI, 'gujarAtanI kIrtitriSaSTi mAM kula 10 parvomAM 24 tIrthakaronuM varNana DUAL' (The Glory That was Gurjarades'a, nIce mujaba karyuM che : Part-no adhikRta anuvAda), anu. pro. upendra che. parva caritra-saMkhyA parva caritra-saMkhyA paMDyA, prakA. bhAratIya vidyAbhavana taraphathI gUrjara graMtharatna kAryAlaya, amadAvAda, prathama AvRtti, 1952. 18. triSaSTi. sivAya anya graMthomAM paNa ullekho maLe che. jema ke, uttarAdhyayanasUtra, 22-1-2; aMtakRdazAMgasUtra, pR. 134 19. juo anya graMtho, aMtakRdazAMgasUtra, pR. 145-146; jJAtAdharmakathAMgasUtra, prathama vibhAga, pR. 164. 16. 9 11 Jain Education Intemational Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 jina zAsananAM 20. vitta: vatvavInarupa: rAMgara vizeSa: I mamata, I. (4) hindu gharmavoza : sampA. DaoN. rAvatI pAghaDeya pra., 1-3 nuM vivaraNa. uttarapradeza hindI saMsthAna, lakhanaU, tRtIya saMskaraNa 21. pratimAnuM vitvA vInaM nanmAntarataiAra vizeSa: : 2003 a....... ejana, pR. 8-9 (5) mAratavarSIya bAvInavaritro : saMpA. siddhezvara zAstrI 22. Ed. Pandit s'ivadatta Sharma, The citrAva, bhAratIya caritrakoza maNDala, pUnA. I.sa. Kovyanus sana of Hemachandra with his 1964 own gloss, pp. 5-6 * gujarAtI : 23. munizrI nyAvinayanI, aurzana, p. 2. (6) amarakoza : amarasiMhakRta, anu. adhyA. (DaoN.) ke. kA. 24. juo, prastuta lekhano vibhAga-2. a. (2); jemAM zAstrI, yunivarsiTI graMthanirmANa borDa, gujarAta rAjaya, vizeSa udAharaNa che. amadAvAda, dvitIya AvRtti-1998 25. munizrI cAvinayanI, nainadarzana, pR. 139-140 (7) gujarAtanI kIrti-gAthA (The Glory that was 26. varI., . 40-41 Gurjarades'aPart-1no adhikRta anuvAda) :saMpA. kanaiyAlAla mANekalAla munazI, anu. pro. upendra 27. juo, vahI., pR. 20-26 chaganalAla paMDyA, prakA. bhAratIya vidyAbhavana taraphathI 28. kausamAM Apela aMka saMkhyA triSaSTi.nI parva, sarga ane gurjara graMtharatna kAryAlaya, amadAvAda, pra.A. 1952 zlokasaMkhyA sUcave che. (8) (zrI) triSaSTizalAkApuraSacaritra mahAkAvya : anu. sva. zrI kuMvarajIbhAI, prakA. jasavaMtalAla gi. zAha, AvRtti-4, saMdarbha-graMtha-sUci : i.sa. 2002 (9) pApurANa : eka parizIlana (aprakAzita mahAnibaMdha) saMskRta : :DaoN. samIra ke. prajApati, hema. u.gu. yuni. pATaNa (1) (zrI) triparizatIvApuruSavaritra-mAvAvyam : i.sa. 2000 hemacandrakRta, sampA. AcArya vijayacandra gupta sUri, prA. nevAnta prAzana, vi.saM. 2056 (mA I-3)T (10) mammaTano kAvyavicAra (kAvyaprakAza) : nagInadAsa pArekha, gujarAtI sAhitya pariSada, amadAvAda, dvitIya (2) rAMravRta-hindI-woza : mATe vAmana zivarAma, AvRtti-2000 motIlAla vanArasItAne pablizarsa, rillI, 2001 (11) saMskRta sAhityamAM zrIkRSNa : pra.saMpA. gautama paTela, * hindI : saMskRta sAhitya akAdamI gAMdhInagara, Dise. 1996 (3) nainavarzana : munizrI nyAyavinAnI, prA. zratanidhi, * English: C/o. zAravAvena vi. (ULyuM. risarva raoNnTara 'sarjana' (92) (The) Kavyanus'asana with his own gloss rANakapura sosAyaTI ke sAmane, zAhIbAga, : Hemchandra Ed. Mahamahopadyaya kadamAvaI6, pra. sAvRtti-2003 Pandit Sivadatta Meharchand Lachhmandas Publications, New Delhi, 1986 Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 363 janadharmamAM karmavAdanuM prAbalya (Thama na cakhe koInIya zarama) (karmavAdanA thAnako) ciMtaka : pa.pU. jayadarzana vi. ma.sA. (nemipremI) jevuM karazuM, tevuM pAmazuM ke jevI karaNI tevI bharaNI, te vAto sAmAnya rIte loka vyavahAramAM bolAtI hoya che, to koIka ema paNa vade che ke jevuM vAvIe tevuM laNIe. paNa ghaNIvAra evuM banI jAya che ke uparokta nItivAkyo phakta vANInA vilAsa ja banI jAya ane bolanAranA potAnA ja AcAravicAra-uccAra judA paDI jAya. mIThuM bolIne ke mIThuM bhabharAvIne bIjAne chetaravA mATenI caturAI karI janAra mANasa potAnA ja bAMdhelA karmo sAme mahAmUrkha banI jato hoya che. be+be-cAra thAya traNa ke pAMca nahIM, tema 484=16 ja thAya 15 ke 17 nahIM, tenI jema karmanA siddhAMto aphara che, aNanama che, aTapaTA bhale lAge paNa pariNAmo sAva sIdhAM che. jo tevuM na hoya to tIrthakaranI jema ke sarvajJanI jema karmavAdanI prarUpaNA karanAra paNa koI ja na hota. padarzananA daDha abhyAsa pachI paNa paramAtmA praNita karmavAdanI vArtAo ke karma sAhityanA tattvajJAnanI vAto vAMcatAM-vicAratAM spaSTa lAgI Avaze ke jenadarzane je pramANe ahiMsA, anekAMta ane aparigrahanI avvala vivAraNAo jagata sAme rajU karI che, tema karmanA gaNitono paNa UMDo abhyAsa aneka graMthothI karAvyo che. Ajeya paNa tattvapipAsuo cha karmagraMtha, kammapayaDI ke tethIya AgaLanA karmaprAbhRta vagere graMtho sAme AgamanA abhyAsa dvArA sAbita karI ApI zake che, ke jagatano vyavahAra izvara dvArA nahIM paNa karma (saraLabhASAmAM kudarata) dvArA cAle che. prastuta lekhamAM te te prakAranA karmonI tAttvika vAto rajU na karatAM, phakta amuka prakAranA doSo ane | pAponI vicAraNA tenA phaLa sAthe darzAvavA lekhakazrIe jahemata lIdhI che. lekhanuM zIrSaka che "karama na rAkhe koInIya zarama'-paNa temAM pIrasAyelA padArtho jaina itihAsanA banI gayelA satya prasaMgo che. tejIne Takoro ghaNo ke buddhimAnane izAro bhalo tema lekhamALA vAMcI potapotAnI karaNI-bharaNI mATe ekAMtamAM ciMtana karavA jevuM che. atre saMskRtanA traNa pado lakhIe chIe. (1) gharmAta surad-gvAta duHravaM (2) AtmanaH pratikUlAni pareSAM na samAcaret (3) dharmo rakSati rkssitH| sAra e ja che ke sukhanuM kAraNa dharma che ane duHkhanuM kAraNa pApa che. je je vAto potAne pratikULa lAge, tevuM AcaraNa anya sAthe na karavuM ane je dharmanI rakSA kare, dharma tenI rakSA kare che. A karmavAdanI Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 jina zAsananAM vAto ane vArtAo vAMcyA pachI badhuMya prArabdha upara choDI devA karatAMya puruSArtha karI dharmArAdhanA karavAnI ke vadhAravAnI bhAvanA jAgI zake che; niSkriyatA ane nirAzAvAda bhAgI zake che. tattvanI vAto paNa sacoTa kathAnako dvArA rajU karI pUrvajonA itihAsanI mAhitIo saraLa bhASAmAM ApavAnA A nUtana prayAsane vadhAvatAM ame khAsa-khAsa lekhanakartA ane ciMtaka mahAtmAne abhinaMdana ApatAM abhivaMdana karIe chIe. AvI ja lAkSaNika mAhitIo jaina samAjane bhaviSyamAM maLatI rahe evI ja abhyarthanA. -saMpAdaka nAnA hatA tyAre gharamAM beThA sApa-sIDInI ramata ramatA zreSThatama mAnavabhava sudhI pahoMcIne paNa paisA-parivAranI hatA, kyAreka sIDI caDhI upara ne pachI acAnaka sApanA mukhamAM pAchaLa bhUta-pretanI jema AmathI tema makAnathI dukAna, pravezI nIce UtaravA lAcAra banatA hatA. moTA thayA tyAre paNa dukAnathI makAna basa e ja rIte pUro bhava pUro karI nAkhe tevI prakAranI ja rAga-dveSanI sApa-sIDI ramatA hatA ane che. bAMdhI mUThI janmelo te khAlI hAthe jAya che. zuM laIne kahevAnA moTA paNa nAnAnI buddhine mahAna kahevaDAve tevI AvyA hatA ne zuM laIne gayA badhAya teno nAno paNa vicAra nAdAna ramato khelatA rahyA. marI gayA pachI paNa utAra karavA jenI pAse phurasadI samaya nathI tene dharmaguruo paNa dharma caDhAvanI bAjI cAlu ja rahI kyAreka devalokanA devatA to te kevI rIte samajAvaze? dAdAo pitAone vAraso ApatA kyAreka khetalokanA dAnava banI gayA. kyAreka vAnara, kyAreka gayA ane pitA putrane, putra vaLI pautrane. paNa paradAdA ke nara ane koIka bhavamAM narakanA nArakI banI varaso vItAvatA peDhInA vaDerAnA nAma paNa kone keTalA khyAlamAM che? rahyA. mAMDa mAnavano bhava lIdho ne puraSa banyA to potAno bhUtakALa naraka-tiryaMca gatimAM keTalo bhayAnaka strIomAM aMjANA, ane strI banyA to parapothI maMjhANA. gayo tenI kalpanA paNa kone che? jANe janmArAo kaThapUtaLI banI nAcavA mATe ane - nigodagatimAM aneka utsarpiNI-avasarpiNI jeTalo kALa parAdhInatA veThavA mATe hoya tema vItI gayA. na jANe vara vaha. gayo, vanaspatimAM paNa asaMkhya kALacakro gayA pachI eka jhADa-pAna, kIDA-makoDA, jIva-jaMta. pazu-paMkhI vagerenA vicitra camatkArarUpa mAna-sanmAnavALo mAnavabhava maLI gayo. dharma karI bhavo bhavAInI jema bhajavI nAkhyA, te mATe ja koI ciMtake karma khapAvavA avasara hato paNa mana ja sthira na rahevAthI gIta gAyuM ke "bhava maMDapamAM nATaka nAyiyo, have maja pAra dharma ja asthira banI gayo ane jyAre jhADapAnarUpe jIva utAra." sthira svayaM hato tyAre mananI ja mAlikI na hovAthI dharma ja hAthaveMta na hato. he paramAtmA! pokAra konI pAse jaI karuM, kAraNa ke ApazrIe to siddhAMtonI saravANI evI vahAvI che ke "karama keTakeTalI vicitratAthI bharyo che A saMsAra. koI lAMbo na rAkhe koInIya zarama." che koI TUMko, koI jADo to koI pAtaLo, koI rUpALo to koIka kALo, koI taMdurasta che ke koIka rogI, koIka bhogI anekAMtavAda, ahiMsA ane aparigraha evA traNa tattvo, to koI yogI ane eja pramANe sukhI-du:khInA lebAsamAM jenA AdhAre cAle che paramAtmAnuM zAsana, te ja bhagavaMte jIvana jotajotAmAM pUruM karI nAkhanAra jyAre smazAnamAM jaI karmavAda, karmasattA, karmakAraNa ane kAzmaNa vargaNA vagerenI sUI jAya che tyAre rUpALI ane kALI beu nAranI rAkha jevI prarUpaNA karI che, tevI vAto-vigato anya koI dharmamAM ekasarakhI rUpALI nIkaLe che. dhanavAna athavA jovA na maLe. karmone veThavAM, bhogavavAM moharAjAe dareka durbhAgyavAna beunA hADakA eka samAna baLe che. sAdhu bhavomAM kAyA ane tenI ja sAthe rAga-dveSanI vicitra ke vikRta ho ke zetAna beu potAnA AyuSyane e rIte ja pUrNa mAyA evI to vaLagADI dIdhI che ke jema TI.vI.nA paDadA upara kare che. be ghaDInA vilApa pachI pAchA evAne evA doDAdoDa karatAM dazyo paLapaLa badalAtA jAya che, tema jIva paNa paNa vilAsa cAlu rahe che. Jain Education Intemational Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro A badhIya ghaTanAo pAchaLano sUtradhAra che. karmono kATamALa, moharAjAnI bIchAvelI jALa. kAlpanika kaho ke vAstavika te kaSAya-karmo ane kalaMkakathAo samajavA upamiti bhavaprapaMcA kathA vAMcavA jevI che. upadezamALA je eka AdhArabhUta bodhasaMgraha che tenI paNa 24mI gAthAmAM zrI dharmadAsagaNivaryajI pharamAve che ke jaM jaM samayaM jIvo, AvisaI jeNa jeNa bhAveNa / so taMmi taMmi samae, suhAsuhaM baMdhae kammaM / / jIva je je samaye je je bhAvavALo thAya che, te te samaye tevA zubhAzubha karma bAMdhe che. karmanA sUkSma phaLone pAmavA kevaLajJAna joIe, paNa alpajJAnathI karmonA sthULa phaLo pAmavA atre prastuti che karmanA ATApATAnI. Theoretical vAtonA vistArane visArI Practically jemane bezarama karme satAvyA tenI satya kahANI saMkSepamAM rajU karAI che, phakta karamanakI nyArI gata samajavA, dharmano dharakhama puruSArtha karI mAnavakAyAthI karmano kardama sAphasUpha karavA, AtmazuddhithI laI mukti sudhInA sopAno saDasaDATa caDhavA. kadAca nimnAMkita prasaMgo vAMcI-vicArI koIka jIvAtmA jAgRti pAme, pramAda chAMDe, bhava-bhaya pAmI bhavabhaMjana paramAtmAnA caraNa-zaraNa svIkAre. atre prastuta prasaMgo bahu ja maryAdita che. tIrthaMkara, cakravartI, baLadeva, vAsudeva ke prativAsudeva koInIya zarama karama nathI rAkhatuM. vaLI ApaNe bhagavAna nathI, phakta bhAgyavAna chIe ke bhagavaMtanA zrImukhathI vahela karmavAdanI vAto tattvarUpe ja nahIM satyaprasaMgorUpe vAMcavA maLe che. (1) lAbhAMtarAya karma : pUrvabhavamAM baLadanA mukhe baMdhana karAvavAno phakta upadeza ApI pazunA AhArapANImAM aMtarAya Apyo ane tenI AlocanA na thaI, teTalA mAtramAM to te azubha karma bhikSAnA aMtarAya banI udayamAM AvyuM. prathama tIrthaMkara AdinAthajIne 400 dinanA upavAsa thayA. (2) sAmUhika maraNa : bIjA tIrthaMkara ajitanAtha bhagavAnanA zAsanamAM temanA kAkAI bhAI sagara cakrInA sATha hajAra putrone ekIsAthe jvalanaprabha nAgendre agniprakopa karI maraNa-zaraNa karI nAkhyA, mULa kAraNamAM pUrvabhavamAM te putroe maLI cha'rIpAlita saMghane lUTela hato. (3) rUpamada, rUpanAza : trIjA sanatacakrInI Jain Education Intemational 365 svarUpavaMta kAyA snAna-zaNagAra pachI devatAone paNa AnaMdakArI banatI hatI, paNa potAnA ja abhimAnane kAraNe kAyA kIDAthI khadabadavA lAgI, cakravartIne paNa sAtaso varasa sudhI dehavyAdhi satAvI gaI ane pachI phakta trIje devaloke ja gayA. (4) atilobha pApamULa : kesarIyA modaka vahorAvyA pachI pAchA sAdhunA pAtrAmAMthI kaDhAvavA janAra mammaNa zeThiyo cothA lobha kaSAyanA kaDavA phaLa cAkhavA dhana-saMpatti-ratno jaDelA baLada-mAnavabhava e badhuMya khoI sAtamI narake cAlyo gayo che. (5) jJAnAzAtanAnA phaLo H jJAnanI, jJAnInI ane jJAnasAdhanonI ArAdhanA karI paMcamajJAna kevaLajJAna sudhI pahoMcI zakAya che, jyAre virAdhanAnA phaLa rUpe varadatta ane guNamaMjarInI jema mUrkhatA, rogI kAyA, bobaDApaNuM, bodhihAni vagere upadravo satAvI jAya che. (6) sAmUhika pApodaya H cha khaMDa sAdhI cakrI banyA pachI paNa vadhu khaMDo jItavAnI talapa ane bhogomAM asaMtoSa avaguNe subhUma cakravartInI mati bagADI dIdhI. je bhavamAM cAritra laI sagara cakrI mokSe gayA tevA ja cakrI bhavamAM subhUma vadhupaNAnI lAlasAmAM puNya paravAratA ja carmaratna sAthe dariyAmAM paDI durgatie gayo. (7) bhayabhIta mota H abhayadAtA ane sAta bhayo jItavA smazAne kAussaggamAM rahela gajasukumAla munirAjane mAthe aMgArA nAMkhI maraNAMta kaSTa ApanAra saumila brAhmaNa vagara kare phakta kRSNa mahArAjane galImAM dekhatAM ja bhayano mAryo mRtyu pAmI gayo. (8) krUra lezmA paripAka H raudradhyAnamAM 16-16 varasa sudhI kRtrima brAhmaNanetrone potAnI aMdhaAMkhothI coLavAno vikRta AnaMda laI, ATheya prakAranA ghora karmo bAMdhI cakravartI brahmadatta vizALa aMtaHpura chatAMya ekalo sAtamI nArakIno mahemAna banI gayo. (9) roga, kalaMka, samudra patana : navapadamaya navakAranI ArAdhanAo karI nava patnIo sAthe navamA devalokanA deva banI navamA bhave mukti javA hetu bhAgyavaMta bananAra zrIpALa rAjAne paNa pUrvabhavanI traNa vAra karelI Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 jina zAsananAM deva-gura-dharmanI AzAtanAnA kaDavA phaLo rAjA chatAMya (16) avamAnanA phaLa : mahAvIra prabhunA jIva bhogavavA paDela hatA. vizvabhUtie 16mA bhavamAM cAritra laI tapa karI potAnA dehanuM (10) tiryaMca gati : dasamA bhave ja trevIsamAM damana karela. temanI durbaLa kAyAnI mazkarI karanAra kAkAI bhAI tIrthakara banavAnuM saubhAgya meLavanAra pArthaprabhuno jIvAtmA vizAkhanaMdI marIne bhavo bhaTakI tuMgagirimAM siMha banyo, prathama marubhUtinA bhavamAM sAmAyika-navakAra vagere jene vizvabhUtinA jIve ja tripRSTa vAsudeva banI haNI nAkhyo. ArAdhanAothI bhAvita hato, paNa aMta samaye kammaThanA patthara (17) hiMsAnA kaTavipAka : 17 prakAranA mArathI samAdhi jatAM karmavazAta bIjA bhave hAthI banI asaMyamamAMthI hiMsA kUratA ane svArthalaMpaTatAnA kAraNe te gayela hato. akhkhAI rAThoDano jIva mRtyu pAmIne mRgArANIne tyAM (11) mithyAtvamatanA vipAko : svayaM bhagavAna mRgAputrarUpe janmyo, paNa mAnavabhava chatAM. mukha, hAtha, paga, mahAvIra deva pAse dIkSA laI ane agiyAra aMgono abhyAsa AMkha, indriyonA sthAne phakta mAMsanA locArUpe. te hatA paNa karI janAra ane svayaM prabhunA sAMsArika jamAI jamAlIe hiMsAnA vipAko. bimArI ane dAhajvaranI pIDA samaye ja mithyAtvano udaya (18) ugra upasargo : aDhAmAM tripRSTa vAsudevanA thavAthI bhagavaMtanA siddhAMto upara azraddhA karI utpattithI bhavamAM bhagavAna mahAvIrano jIva kaThora-naThora banyo je saMsAra vadhAryo. karmo cheka 27mA bhavamAM kAnamAM khIllI ThokAI, kaTapUtanA (12) jinapratimAM virAdhanA : bAra guNadhArI vANavyaMtarI dvArA zItavarSA banI ane eka kheDUta dvArA dIkSA sAkSAtu bhagavAna to ThIka paNa phakta prabhu pratimAne zokya choDI gharabhegA thavA rUpe udayamAM AvyA hatA. patnInI irSAthI aMjanAsuMdarInA jIve pUrvabhavamAM bAra muhUrta ' (19) strI tIrthakara : pUrvabhavamAM cha mitrone ThagI mATe kacarAmAM dhULa nAkhI gopavI nAkhI, te karma thakI 12- tapamAM vikrama noMdhAvanAra te tapasvIe tapanA atula prabhAve 12 varasa pati pavanaMjayano viyoga thayo, vanavAsanA kaSTo tIrthakara nAmakarmanI nikAcanA to karI, paNa vizvamAM Azcarya udayamAM AvyAM. thAya tema teo banyA 19mA mallinAtha bhagavAna, jeo svayaM (13) saMyamathI bhraSTa : kulavAluka muni ugra tapasvI janme nArI hatA chatAMya jagatane satyadharma samajAvI gayA. pUrvabhavanI mAyAe aneka jIvo strIrUpe janma pAme che, te hatA, labdhidhArI paNa hatA. chatAMya ekamAtra guradrohanA pApathI karmabojhila hovAthI gurae Apela thApa karmodaya satya hakIkata che. banI gayo ane vizAlA nagarInI mAgadhikA gaNikAe (20) saMsArabhramaNa : kaDavI tuMbaDInA zAkane kaNikanA kImiyAthI temane cAritrathI bhraSTa karyA. vahorAvI manihatyAnuM pApa vahoranAra nAgazrI brAhmaNI te (14) prazastarAganI parAdhInatA : jyAre pachI saMsAramAM tuccha bhavomAM khUba bhaTakI, sukumAlikA kanyA paramAtmA mahAvIra uparano paNa prazasta rAga bhagavAnanA banI to paNa viSakanyArUpe dhikkAra pAmI, dropadIrUpe vIsamAM tIrthakaranA zAsanamAM janmI toya mahAbhAratanuM kAraNa banI, nirvANa pachI chUTyo tyAre pacAsa hajAra ziSyonA guru gautamasvAmIne paramAtmAnA viraha pachI kevaLajJAna lAdhyuM, te mukti sudhI na pahoMcI. pachI ja cauda rAjaloka uparanI siddhazilAe siddha banI gayA. (21) pratizodha pariNAma : parazurAme potAnA pUrvajonA apamAnano badalo vALavA sAta vAra pRthvIne (15) nigodamAM paDachATa : caudapUrvadhArI hatA kSatriyo vagaranI banAvI dIdhI, jenA vaLataramAM cakrI subhUme bhAnudatta muni, paNa paMdaraliMge siddha thavAya temAM sAva nikaTanA ekavIsa vAra potAnA cha khaMDamAMthI brAhmaNonI vasatIno nAza sAdhaka hovA chatAMya pramAda ane kAThiyAne vaza banI badhuMya karI nAkhyo. beunI durgati thaI che. jJAna khoI besI jainadharma, manuSya janma ke uttama ArAdhanAone khoI nigodamAM cAlyA gayA. (22) puNya nAza : bAvIsamA neminAtha bhagavAnanI hayAtImAM ja temanA kAkAI bhAI kaSNa vAsudeva jevA parAkramI Jain Education Intemational Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 367 puruSane pApodayanA pratApe AMkha sAme dvArikA dahana, (29) parigrahanA pariNAmo : naLa rAjAno jIva snehIonA maraNa-viraha jovA paDyA ane pote paNa zaMkhapuravAsI hato. paNa pUrvanA bhavamAM te jaina sAdhu hovA jarAkumAranA bANathI viMdhAI narake gayA. chatAMya pramAdaparavaza parigrahadhArI banela, jenuM pariNAma e (23) ekapakSIya veera : prathama bhavanI hatuM ke devagatinA badale tiryaMcagatimAM popaTarUpe janma pAmyo zaratacUka pachI dareka bhavamAM kammaTe trevIsamA tIrthaMkara ane viDaMbanAo paNa. pArthaprabhunA jIvAtmAne maraNAMta kaSTo ApyA, chellA (30) asUyAvRtti H pITha ane mahApITha munivaro tIrthapatinA bhavamAM paNa dIkSita bhagavAnane nAsikA sudhInA uMDA svAdhyAyI hatA, nitya zAstrapATha paThana-pAThanamAM vyasta rahetA. pANI varasAvI upadrava karanAra te ja kammaTTa hato. paNa vaiyAvaccI bAhu-subAhu gurabhAIonI gurudevo tathA (24) bhavabhramaNa vRddhi : covIsamA tIrthapati anya dvArA thatI prazaMsA sahana na thavAthI irSAmAM azubha bhagavAna mahAvIradevanA prathama ziSya gozAlake ja prabhu dvArA kamo bAMdhI brAhmI-suMdarI strI banyA. zIkhavADela tejolezyAnI labdhino durupayoga bhagavaMtane ja (31) asaMyamathI avagati : jaina zramaNa chatAMya parezAna karavA karyo ane pariNAma e AvyuM ke tIrthakara zaratacUkathI paga nIce cagadAI marela deDakAnI virAdhanAnA jIvatA rahyA, paNa pote ja sAtamA divase mRtyu pAmI bhavone pApanI AlocanAnA badale doSa dekhADanAra bALamuni vadhAranAra thaI gayo. uparanA krodha thakI AgAmI bhavamAM jainadharma gumAvI kauzika (25) mithyAdharma prApti H trIjA marIcinA bhavamAM tApasa banela jIva te bhavamAM paNa krodhamaraNa thakI caMDakauzika tridaMDIveza laI saMyamadharmanI virAdhanAne kAraNe bhagavAna sa sAMpa banI gayo. mahAvIrano jIva AgAmI 13 bhava sudhI jinadharma na pAmI (32) AsaktinA pApo : batrIsa doSa vagaranuM zakyo, balake brAhmaNa kuLamAM janmI mithyAtva vadhArato rahyo, sAmAyika ane pauSadha jevI uttamottama ArAdhanA sudhI samakita dUSita karyuM. teNe banAvela kapila ziSya te ja pahoMcIne paNa naMdamaNiyAra zreSThIe cAlu pauSadhamAM pANInI gautamasvAmIno jIva. vAvaDIo bAMdhavAno vicAra amalamAM mUkI, potAnI (26) gabhaharaNa ghaTanA : devAnaMdA brAhmaNInI vAvaDImAM ja deDakArUpe janma lIdhela. kukSimAMthI 82 divasanA bhagavAna mahAvIranA garbhanuM sthAnAMtara (33) vikRta saMbaMdho : mahezvaradatte pitAnA trizalArANInI kukSimAM thayuM, temAM karmano udaya e hato ke zrAddhanA dine je pADAnuM mAMsa khAdhu te pADo pote ja pUrvabhave pUrvabhavamAM devAnaMdAe jeThANI chatAMya derANIne pIDA teno pitA hato. mAMsanA thoDAM kaTakA khAnAra sAme rahetI kUtarI ApavA teNIno hAra corI ghATa badalAvI potAno karyo hato. te ja pUrvabhavamAM mAtA hatI ane khoLAmAM khelato bALaka te (27) usUtra prarUpaNA phaLa : "jainamArgamAM paNa hatyA karela jArapuruSano jIva hato. dharma che, ane mArA mArgamAM paNa dharma che'' evI galata vAto (34) nehasaMbaMdha : ilAyacIkumAra je lekhIkAra ziSya banavA Avela kapilane samajAvI-bhoLavI je karma naTanI putrI naTImAM mohAyela te pUrvabhavamAM paNa ilAjInI bAMdhyuM tenA prabhAve marIcino koTAkoTi sAgaropama saMsAra patnI mohinI nAme hatI. te strIne sukhIgharanI hovAthI jAtimada vadhI gayo. cheka 27mA bhave tIrthakara mahAvIra banyA tyAre karma hato. abhimAna karme naTane tyAM janma Apyo ane pUrvanA nehavazAt ilAcI naTI upara AkarSAyo. (28) saMyamathI patana : aThThAvIsa prakAranI (35) abhavya guru : svayaMvara prasaMge Avela labdhiomAMthI rU5 parAvartinI vidyA meLavanArA ane vidvAna jitazatru rAjAnA 500 putro lagna prastAva choDI vairAgI banI evA paNa aSADhAbhUti muni sugaMdhita modakanA vyAmohamAM gayA, kAraNamAM jAtismaraNajJAna hatuM. sAme kharajanI pIDA ane vAraMvAra eka ja naTanA ghera rUpa badalAvI bhikSA levA jatA, cAbUka mArathI pIDAto tathA ativajanathI rIbAto UMTa temanI be naTI putrInA pati banI saMyama jIvana cUkI gayA hatA. dekhyo je pUrvabhavamAM potAnA AcAryagura hatA. chUTyuM. Jain Education Intemational Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 pAmaze. jina zAsananAM (36) karmanI balihArI : pUrvabhavanI virAdhanAnA devalokanA devono dhikkAra pAmI ekalo paDyo aneka prakAranA kAraNe rAjavI kumArapALane 50 varSanI uMmara sudhI jaMgalanA saMsAra duHkhamAM javAno che. kaSTo sahevA paDyA paNa pachI ka.sa. hemacaMdrAcAryajIne pAmI (43) bhavitavyatAnI tAkAta : bhagavAna jevA evI ArAdhanA karI ke gurudeva pAchaLathI mokSe javAnA, tIrthaMkara mahAvI vAnA, tIrthakara mahAvIra prabhunI hAjarI chatAMya pUrvabhavanA . jyAre kumArapALa to AvatA ja bhavamAM gaNadhara banI mukti verasaMbaMdhothI dharmI rAjA ceTaka ane adharmI kUNika vaccenA mahAsaMgrAmamAM eka kroDa esI lAkha mAnavo homAI gayA ane (30) vikRta vAsanA phaLa : vidhAno durapayoga yuddhamRtyu pachI paNa badhAya durgatimAM gayA che. karI rANIo, maMtrI ke zreSThIonI patnIne lapeTamAM laI (44) vikathAnI viSama kathA : strI, deza, rAja kAmasevana karI zakanAro strIlaMpaTa satyaki aMte umA nAmanI ane bhaktakathA uparAMta paraparivAdanA rasane kAraNe te jIve vezyAne vaza banI kamota mota pAmI parastrIgamananA pApe parabhavamAM jIbha ane indriyo gumAvI, ekendriya vagere gatimAM narakagatimAM gayo che. kAmAMdhonI A kaDavI kathanI che. jIva khUba bhamyo. akAma-sAmanirjarA karI mAnavabhava laI (38) sAdhuhilanA phaLa : narmadAsuMdarIno jIva kuMDanapurImAM bhuvanabhAnu kevaLI banI mukti pAmyA. pUrvabhavamAM eka nadInI adhiSThAyikA devIno hato, te bhavamAM (45) jJAnavirAdhanAnA phaLo : pUrvabhavamAM karela zItAdi parisaha sahana karavA Avela eka mahAtmAne upasargo sarve Agama vagere zAstronI AzAtanA virAdhanA pachInA karyA hatA, anya bhavamAM mahAtmA upara pAnanI pIcakArI pheMkI bhavamAM mAnavabhava, jainakuLa ane cAritra sudhI paNa pahoMcyA hatI, te badhAya pApono udaya narmadAsuMdarIe vekyo. pachI "mA rUSa mA tuSa" jevA zabdo gokhavA paNa bhArI paDI (39) guptAnA vipAko : dhanamitra zreSThInI putrI gayela. 12 varase jJAnAMtarAya karmo khapyA hatA. dhanazrIe pitAnA kahevAthI sAdhu mahAtmAne bhikSA to vahorAvI (4) ragAMdha dazA : tIrthakara AdinAthano jIva paNa parasevAvALA vastronI durgachA karI. sAdhunA snAnano pUrvabhavamAM jyAre lalitAMga deva banela tyAre svayaMprabhA nAmanI vicAra karyo, teTalA mAtramAM je karma baMdhAyu tenA kAraNe devI uparanA atyaMta rogane kAraNe teNInA puNyanAza pachI vezyAnI putrI banI, kAyA durgadhamaya banI, chatAMya karma khapI garIba putrI anAmikArUpenA janma pachI paNa tenI ja prArthanAmAM jatAM dIkSA lIdhI. devalokamAM paNa duHkhI banyo hato. (40) bhogAvali karmo : bAhumunie dararoja 500 | (47) kalaMka ApavAthI : sItAjInA jIve pUrvanA sAdhuonI bhikSA bhakti mATe ane subAhumunie dareka glAna vegavatInA bhAvamAM sudarzana nAmanA pratisAdhArI munirAjane vRddha, sthavironI vizrAmaNA bhakti mATe saMkalpa karI zramaNa ema kahI kalaMka Apela ke "A muni to strInA saMgI che, jIvana vitAvyuM. pariNAme beue bhogAvali karmo saMcita vaLI pAchA kyAreka niHsaMgI banI jAya che." te pApa udayamAM karyA ane aMtima bhavamAM bharata-bAhubalI banyA hatA. AvatAM sagApatie dhobInA kalaMkathI vanamAM vidAI ApI (41) ANAnubaMdha : pUrvabhavanI patnI baMdhumatI te dIdhI. pachInA bhAvamAM zrImatI kanyA banI ane sAmAyika nAmano (48) tapanuM kSalaka phaLa : tAmalI nAmanA tApase kaNabI cAritranI virAdhanA karI adharmabharI anAryabhUmimAM sAITha hajAra varaso sudhI tapasyA karI. pAraNAmAM maLela AdrakumAra nAme jamyo. mokSe javAnA aMtima bhavamAM paNa vastune 21 vAra dhoI nAkhI sattvahina banAvI vAparato rahyo cAritra tyAgI, pharI saMsAra choDI mokSa pAmela. chatAMya te tapa jinAjJApUrvakano na hovAthI vizeSa labdhio na (42) abhavyanI badadazA : saMgamadeve mahAvIra lAdhI, uparAMta tapa phakta devaloka denAra banyo,paNa mukti na prabhune cha-cha mAsa sudhI upasargo varasAvI herAna-parezAna apAvI zakyo. karavAnI bhayAnaka AzAtanA karI, paNa samatAdhArI (49) niyANAnA kaTu phaLa : saMbhUti sAdhue vIraprabhue to karma khapAvI nAkhyA jyAre saMgamadeva to Jain Education Intemational Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 369 sanakumAra rAjAnI rANInA keza sparzathI dravita thaI tapanuM phaLa (56) asUyAvRtti vipAko : zokya rANIonI icchavuM strIratna prApti. dharmanA phaLarUpe banyo brahmadatta potAthI paNa sArI jinabhakti dekhI teonI anumodanAne cakravartI paNa phaLa ApI dharma haTI gayo ane brahmadatta cakI to badale avarNavAda karanArI ane irSA rAkhanArI rANI kuMtalA ghora AraMbha-samAraMbha thakI sAtamI narake gayo che. avanIpuramAM ja na traNa na tera na chappananA meLanI jema (50) strIno avatAra : pAMcaso patnIo chatAMya dharmasthAnanI nikaTamAM ja kUtarIrUpe janma pAmI. koI upara vizvAsa na karanAro te suvarNakAra caMpApurImAM raheto (57) saMsArarAganI viSamatA : potAnA ja pati hato. krodhamAM eka patnIne mArI nAkhI. banyuM evuM ke muni kIrtidharane nagarImAM praveza karatAM aTakAvI potAnA putra parabhavamAM sonI banI gayo strI ane pAMcaso nArIo sukozalane rAjagAdI upara lAvavA kAvAdAvA karanArI rANI marIne banI pAMcaso cora, jemaNe te strIne potAnI patnI sahadevI mAyA prapaMconA karmo bAMdhI tiryaMcagatimAM vAghaNa banAvI. banI, te bhavamAM beu munirAjone maraNAMta kaSTa ApyuM. (51) purAtana karyodaya : meghAvI zakti chatAMya (58) Abhiyogika karma : bhUkhyA mANasone ane azAtA vedanIya karmanA udayathI trAhita AcArya bhUkhyA baLadone bhojanapANI mATe vilaMba karAvI asahya abhayadevasUrijI cAritrika virAdhanA TALavA aNasaNa karI prANa majUrI karAvanAra kheDUta mRtyu pAmI jyAre zrIkRSNa putra tyAga karavA taiyAra thayA, tyAre mahAtmAnI hAre zAsanadevI DhaMDhaNakumAra banyA tyAre dIkSA pachI te munirAjane cha-cha mAsa Avela. jenA prabhAve karma khapatAM navAMgI TIkAo paNa racI sudhI svalabdhinI bhikSA na maLI. (59) parastrIpIDana pApa H zrIbhUtinI putrI vegavatI (52) mahApApa pariNAma : je samaye prabhu vIrane hatI, jenA rUpathI AkarSAI rAjA zaMbhue kanyAnI mAgaNI pAmI aneka jIvo mokSa sAdhatA hatA, tevA ja kALamAM dararoja karI. nA thatAM rAjAe zrIbhUtinI hatyA karAvI parANe 500 pADAono vadha karI vyavasAya calAvato kAlasaurika vegavatI sAthe bhoga karyo, te ja vegavatI bhavAMtaramAM satI kasAI paNa hato, je potAnA pAponA poTalA bharI nAlezI sItA banI rAvaNa banela zrIbhUtinA maraNamAM nimitta banI. sAthe marI sAtamI narakano atithi banyo. | (60) vikRtione vazIbhUta H jinamatanI niMdA (53) jevI karaNI tevI bharaNI : ceDA rAjA sAthe karI pAchaLathI dIkSA lenAra yajJadeva sAdhu potAnI brAhmaNI yuddha karI vinAza notaranAra, kulavAluka munine cAritrabhraSTa patnInA kAmaNaTramaNathI ja kALadharma pAmyA. pachInA bhAvamAM karanAra uparAMta pitA zreNikanA mRtyumAM nimitta bananAra kUNika yajJadevano jIva dAsIputra cilAtI banyo jeNe potAnI patnInA rAjA teramAM cakravartI banavAnA abharakhAmAM kRtamALa devanA jIva zeTha5trI suSamAno ja vadha karI nAkhI badalo vALyo. prakopathI mota pAmI chaThThI narake gayo che. (61) pUrvabhavanA saMskAra : dIkSA pachI gaDuA (54) pApAnumodanAnuM phaLa : eka to zikAranA vAsaNa bharI-bharI dararoja kara nAmanA bhAta khAdhA vinA jemane zokhamAM haraNIne sagarbhAvasthAmAM bANa mArI haNI nAkhI, sAthe cAlatuM na hatuM, te kuragaDu muninI sudhAnA mULa kAraNamAM peTanA baccAne taDaphaDatI hAlatamAM marelA dekhI pazcAttApanA pUrvabhavanA sAMpanA bhavanI AhAra saMjJAno udaya hato. te badale bANakaLAno garva karanAra zreNika rAjana tIrthakarano saMskArone vaza teo paravaza banyA hatA. jIva chatAMya hAla narakamAM gayela che. (ra) kevaLajJAnanI AzAtanAH bhagavAna (55) viSayasukha ane naraka duHkha : cakravartIo mahAvIradevanI nA chatAMya zreNika rAjAnA putra naMdiSeNe dIkSA jo dIkSA le to mokSa athavA devaloke jAya paNa cakranA tejasvI lIdhI. bhogAvalI karmothI patana na pAmavA tIvra tapazcaraNa AhAra-bhogane mANI zakanAra strIratna=mukhya paTTarANI jevI tapyo, chatAMya eka vezyAnA mohamAM phasAyA ane cAritrajIvana strI potapotAnI viSayavAsanAnA kAraNe marIne avazya choDI bAra varasa sudhI saMsAramAM rahyA. bhagavaMtanI bhaviSyavANI narakagatimAM jAya che. satya TharI. Jain Education Intemational Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 jina zAsananA (63) azubha karmodaya : pUrvabhavamAM cIbhaDAnI chAla karmarAjAnuM bIjuM nAma moharAjA che, je icche to potAnA hAthathI samArI te karmanI prazaMsA ane potAnI kaLA koIkane kUkaDo banAvI nAkhe ane koIkane phUTaDo. ekane upara garva karanAra te jIvAtmA jyAre chellA bhavamAM rAjaputra makAnamAM rahenAra banAvI de ekane makAna banAvanAra mahAtmA baMdhaka RSi banyA tyAre temanI cAmaDI mAnavadeha majUra. anaMtaguNI AtmAne 158 prakAranA doSa ke 18 chatAMya rAjAe krodhAMdha banI mArAo dvArA utarAvI maraNa prakAranA mahAdoSothI kharaDI nAkhe. jJAnAvaraNIya karma apAvela che. coTADI ajJAnI banAvI de, to aMtarAyo ApI bhikhArI, zikArI banAvI de, aneka prakAranI lAcArI vaLagADI de. (64) vAsanAnA vamaLo : gaMgadatanI beu strIoe devalokanA devatAne paNa pachInA bhAvamAM pANInuM buMda patinA viyoga pachI AtmahatyA karI hatI, kAraNamAM gaMgadatte banAvI de ke pRthvIkAyano patthara banAvI de. tetrIsa pUrvanA strIbhavamAM potAnI 500 jeTalI zokyone kramathI jhera sAgaropama jevuM virATa AyuSya bakSI de ane badalo levA ApI maraNa zaraNa karI hatI, te karmanA kAraNe paNa gaMgadatta janma pUrve ja garbhapAta paNa karAvI de. kyAreka tIrthakara dIkSA lIdhI chatAMya vidyAdhara banavAnuM niyANuM karI pApo bAMdhyA. paNa bhagavAnanA jIvaMta kALamAM janma ApI de, kyAreka (5) vikRta maraNa : rAjA kumArapALanA baMdhAvela anAyadazamAM utpanna karI de. dhana ApI kamAla karI de, jinAlayo dhvaMsa karI, sAdhu-sAdhvIone paNa bhAre takalIpho paNa dharmathI kaMgAla banAvI de. zArIrika ane mAnasika ApI dharmadreSa dekhADanAra ajayapALa rAjAe traNa varasa je kera kAso evA Ape ke jIvatA jIvane AtmahatyA karyA vinA vartAvyo tenA pariNAme potAnA ja aMgarakSako dvArA ghAyala thaI, cena na paDe. eka zvAsocchavAsamAM 1NaI (sADA sattara) khALamAM paDI darajInA patthara mArathI mota pAmyo. bhavovALA nigodamAM anaMtakALa ke lImaDA-pIpaLAnA bhavomAM asaMkhyakALa sudhI janmo ApI rIbAvI-raheMsI (66) jevI mati tevI gati : AcArya zrI nAkhe. sumaMgalane DhIMcaNano duHkhAvo dUra karavA eka paTTo bAMdhavo paDato hato, paNa tevI tuccha vastunI AsakitathI parigrahasaMjJA pApo na karavAM hoya toya parANe karAve, mohadhelA UbhI thaI, mati pharI gaI. karmarAjAe AgAmI janmamAM banAvI bhAna bhUlAvI de. jema nazAbAja viveka gumAvI de tema anAryadezamAM janma Apyo ane te paNa na cAlI zakAya tevA mAnyAtAo ane manasvIo paNa kaMcana ane kAminI pAchaLa vicitra paga sAthe. evA laMpaTa banI jAya ke janmAro pUro karavA yuddho ane prapaMcone AdarI bese. pote to mare paNa anekone mArI nAkhe. (67) karmasattAnI zakti : sadAya sAthe rahenArA, mohAsakta pote to bhUlonI bhavAI kare, paNa sAthe jaMgalamAM paNa kaSTo veThI ekabIjAne hUMpha ApanArA ane ane anekone galata raste caDhAvI devAnI kaLA paNa sIkhavI itihAsanI noMdha bananArA zrI rAma nirvANa pAmI mokSe gayA, sItA dIkSA laI acutamati indra banI gayA jyAre lakSmaNano mAMDamAMDa dezavirati ke sarvavirati dharma sudhI pahoMcelA jIva karmonA phaLa veThavA narakagatie cAlyo gayo che. jIvane eka nAnA evA doSamAM evI rIte sapaDAve ke te doSa (68) navakArArAdhakanI AzAtanA : navapadamaya ja vadhatAM-vadhatAM aviratimAM pheravAI jAya. sAdhaka kahevAtA navakAranI prazasta ArAdhanA karanAra zrIpALa rAjA upara vagara ane siddha thavA mathatA ArAdhako paNa virAdhaka banI kAraNe dveSabuddhi dharI herAna karavAnI manovRttivALA dhanapALa pAchA saMsArabhramaNAmAM aTavAI jAya. na traNamAM na teramAM dhavalazeThane potAnI ja kAjala jevI kaluSita dubuddhinA na chappananA meLamAM evI vicitra sthiti paristhiti utpanna kAraNe vAraMvAra phaTakAo paDyA ane aMte paNa ArAdhakanI kare. enA kAraNe sArA traNa vAnA karatAM e tera sAMdhA tUTatA AzAtanA karI svayaM narakagatinA duHkho jovA kamote maryo. jAya, pragatinA nAme ja avagati tarapha jIvAtmA DhasaDAto jAya. uparokta kathAvArtAo karmasattAnI zaktino paricaya eka kadama Age traNa kadama pIche tarapha jIvanI vakragati thavA ApatI phakta saMkSepita vigato che, bAkI sIdhI vAta e che lAge. ke jevuM vAvIe tevuM laNIe. Jain Education Intemational Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro jema kmaLAnA dardIne badhuMya pILuM dekhAya, tema mohAMdhane dharma-adharma badhuMya eka samAna lAge, jema kAyAmAM vizva vyApe tyAre kaDavo lImaDo paNa mITho lAge, tema ajJAnanuM aMdhakAra phlAya tyAre asAra saMsAra paNa sArabhUta lAgavA lAge. bhogasukhamAM ja devatAI sukha ke muktinA zAzvata sukhanI bhramaNAo thavA lAge. viSayonA vilAsa ane pAryonA kardamathI jIva mana-vacana ane kAyAthI evo raMgAya ke potAnuM mULa niraMjana-nirAkAra, arUpI-amohI svarUpa ja bhUlI jAya, siMha jevo AtmA bakarI banI jAya, puruSAtana khoI besI chokarI banI jAya. paNa A badhIya viSamatAo vacce Azcarya e che ke anAdikALathI saMsAra sauno bahu ja vyavasthita cAle che ane nitanavI zodhakhoLo-saMzodhanothI jIva harakhaghelo banI bhautikatA tarapha evo vaLe che ke AdhyAtmika jagatanI vAto paNa zrI zAlibhadra mahAkAvyam (TIkA-anuvAda-sahita, saMskRta) dvAzrayamahAkAvyam (anvaya-anuvAda sahita, saMskRta) * jJAnasAra (sapadha-gadhAnuvAda) abhidhAna ciMtAmaNi nAmamAlA * sArtha zabdAvalI (loka-ka-a-isahita) zabdamAlA* (liMga-artha-zlokAMka sahita sAthe dhAtupATha sAthe) AkAzagaMgA pUjya paM. zrI mukticaMdravijayajI ma.sA. tathA pU. paMnyAsa zrI municaMdravijayajI ma.sA. (pUjya baMdhu belaDI) dvArA saMpAdita-likhita sAhitya. 7 jJAnagaMgA (AkAzagaMgAnuM hindI) zrutagaMgA (hindI) (praznapatro) adhyAtmavANI (pU. A.zrInI parikRSNa vANI) adhyAtmavANI (hindI) upadezadhArA* (bhinna-bhinna viSayo para nibaMdho) 7 AtmakathAo parakAya praveza (AtmakathAo) 7 ise jIMdagI kahate hai....(vastupAla-jIvana) kahe kumArapAla meM kumArapAla (hindI) tenI kalpanAthI bahAra banI jAya che. paNa.... paNa A karamane eka mAtra jinezvaranI zarama naDe che, kAraNa ke paramAtmAnI prarUpaNA pramANe mAnavabhava karmo sAme paDakArarUpa che. anaMtA bhavomAM evo anupama bhava che ke jinAjJA pramANe jIvatAM uttamottama siddhigatinA bhAgI banI zakAya che. jo tIrthaMkara paramAtmAnuM A avvala zAsana ApaNane maLyuM na hota to karmonI viSamatA vacce samatA, rUpa-rUpiyAnI mamatA viruddha zIta-sadAcAranI uttamattA kevI rIte maLata? dhanyabhAgI che teo je tIrthaMkara paramAtmAnA samaye janmyA hatA athavA temanA zAsanamAM janmyA che, karmonA siddhAMtone samajayA che. AcAraNathI sudharyA che ane guNasthAnake AgaLa vadhyA che. pragati sAdhatAM teo jarUra karmonA killA oLaMgI jaze, muktinA minAre pahoMcI jaze. 3.99 A barje madhura baMsarI (aitihAsika prasaMgo) Avo, mitro ! vArtA kahuM Avo, bALako vAratA kahuM * sacitra jaina kayAe hindI, gujarAtI, IMglIza) kabhI dhUpa ! kabhI chAMva ! (be saLaMga kathA) samyagdarzana zuddhi (hindI) sAta covIzI (hindI) (sAta stavana covIzI) dAdAne darabAra (stavano, stutio) kahe kalApUrNasUri-14 (paMcavastuka para vAcanA) (gujarAtI-hindI) kahe kalApUrNasUri-2* (jaMdAvijaya para vAcanA) (gujarAtI-hindI) kahe kalApUrNasUri-3% (lalitavistAra) para vAghanA) (gujarAtI-hindI) kahe kalApUrNasUritra* (dhvanirvikArA para vAsanA) (gujazatI-hisel) svAdhyAya-kalA (bhAga- 1 thI 4, bhAga-1-2 upalabdha) kalApUrNam (bhAga-1-2)(pU.A.zrI kalApUrNasUrizvarajI ma.no bhavya smRtigraMtha) (* nizAnI sivAyanA pustako aprApya che.) Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citana-manana -citanA vItarAganA viziSTa zAsanane to pAmI gayo, paNa te pachI ratnatrayInI ArAdhanAmAM pragati te keTalI ane kevI tenuM saravaiyuM sadAya kADhatA rahevuM, saravALA mAMDatA rahevA khAsa jarUrI che. 2. satya hamezA sApekSa hoya che, dravya-kSetra-kALa-bhAvathI tenI paribhASA palaTatI rahe che, mATe haMmezA satyanA grAhI banavuM, paNa satyAgrahI ke kadAgrahI banavAmAM asatyo vacce aTavAvA jevuM thaze. sAdhake potAne maLela zakti svakalyANa hetu tapa-tyAgamAM kharcavI tevI jinAjJA che, tema na karatAM svanuM khoI parakalyANamAM sIdhA ja paDI janAra vahelAM vRddha banI jAya che, maraNa asamAdhimaya banI zake che. jinazAsana eTale hIrAnI gupta khANa, temAMthI viziSTa vyaktitva dharAvatI jeTalI paNa avanavI vyaktionA paricaya thAya te ochA che. caturvidha zrI saMgha 25 mA tIrthaMkara pade che. 5. Aje to pustakanA pustako chapAya che, lakhAya che paNa bhAgye ja kyAMya pUrA vaMcAya che. vicitra ane vikRta vicAro paNa temAM pIrasAya che, jyAre kharA pustako to che mahApuruSanA jIvana caritro. 6. jema gharamAM AvI rahelo kacaro dekhAto nathI, paNa jhADuM mAratA sUpaDImAM bhego thayelo jarUra dekhAya che tema rAga ane dveSa thakI Azrava karato karmakacaro dekhAto nathI, paNa bimArI-lAcArI-mRtyu vagere rUpe jarUra dekhAya che. 7. pazu-paMkhIo mAnavIthI DarI-gabharAI mAna jALave, vanaspatio kapAI-TAIne mANasonuM sanmAna jALave, to | saunA mAna-sanmAnathI garvilo banela mAnava potAnA vaDIlo-vhAlAonuM mAna kema na jALavI zake? 8. tapanA tapArA vagara karmonA kATamALa te kaI rIte ulecAya? jyAM tapa che, tyAM pata nathI, ane jyAM pata patana nathI tyAM saMcama utthAnanI uDAna dekhI zakAya che jIvanane tapa-tyAgathI tRpta karavuM. 9. nakArAtmaka valaNone bhedavA navakAranI ArAdhanA zreSTha upAya che, kAraNomAM temAM birAjatA paMca-parameSThIo hakArAtmaka valaNone kAraNe sAdhaka athavA siddha banI gayA che. navakAra thakI bhavapAra che. 10. sukhanA sAdhano sAthe rahenAro gRhastha jeTalo sukhI nathI, tethI to anekagaNA sukhI sukha-sAdhano vagaranA sAdhako svayaMnI sAdhanA thakI che. hakIkatamAM sAdhanAne vadhu paDatA sAdhano ja bAdhanA bane che. 11. ekalA ja janmyA ane ekalA ja javAnA, to vacalA jIvanakALamAM paNa evuM jIvavuM ke koInI paNa AzA apekSA vagara ekAkI rahI zakAya, chatAMya akaLAmaNo na thAya, te paNa eka jIvana kaLA ja che. 12. koIka loko mokSe gayelA vItarAga bhagavAna pAse eTalI apekSA rAkhe che ke jANe prabhu hAla jIvatA hoya, jyAre koIka paramAtmAnA ja jIvIta sAdhuonI evI upekSA karatA hoya che ke jANe teo kALadharma pAmyA hoya. 13. aneka prakAranA matAMtaro, vikhavAdo sarvajJa prabhunA abhAve ane duSamakALanA prabhAve udbhavI zake te samaye pratikAra hetu Akramaka na banatA, samAdhAnakArI valaNa je apanAve te cirakALanI zAMti joI zake. 14. anaMtA bhavomAM anaMtI prakAranA puruSArtha ane parAkramo karyA, cakravartI jevA bhavo paNa thayA haze, chatAMya ekavAra paNa mokSa puruSArtha mATe parAkrama nathI thayo tethI ja bhavabhramaNa vyavasthita cAle che. 15. samayano veDaphADa te jIvanano durvyaya che. samayano sadupayoga te jIvananI saphaLatA che. mATe ja to bhagavAna mahAvIra vinIta gautamane vAraMvAra kahetA hatA, he gItamAM samayamAtrano pramAda na karIza. 16. lakSmInA AvAgamanano koI bharoso nahi, paNa devI lakSmI jyAM muktamanA dAnadharmano bharoso dekhAya tyAM ja gamanAgamana kare che ane AvelI lakSmI paNa bharosApAtrane tyAM ja virAma kare che. 10. rAtri pachI jema divasa avasthaMbhAvI che, tema nirAzAnI nizA haMmezA aciraMjIvI hoya che, te paLo vItI gayA pachI AzA ane aramAnonA AsamAnI kiraNo jIvana avakAzane prakAzita karatA hoya che. Jain Education Intemational Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro jaeNna karmatattvamImAMsA karmano tAttvika mULagAmI abhyAsa eTale karmaphaLano siddhAnta jaina dharmanI dRSTie karmanA dvividha arthano vicAra, dravyarUpa-bhAvarUpakarma. trikAlasparzI karma vicAra-vedomAM RRtanA arthamAM vicAra-mahAvIra svAmInI sarvajJavANInA phaLarUpa zAstravacanano AdhAra, karmasiddhAntanI svIkRtino AdhAra-arthAta pramANo. karma siddhAntanI gRhIta dhAraNA-1. Atma-caitanyano svIkAra 2. janmAntaramAM AtmatattvanuM sAtatya. jaina karmasiddhAntanI vizeSatA-Asava, saMvara, nirjarAnI vicAraNA-karmanA prakAra, mokSa vicAra. 393 niyAmakarUpe izvarano inkAra-jIva jyAre tamAma karmAvaraNa mukta thAya tyAre Izvaratulya bane che. pratyeka jIvamAM Izvara banavAnI kSamatA che. karma siddhAnta niyativAdI nathI tema svacchaMdatAno puraskartA paNa nathI. phaLathI mukta thavAtuM nathI. phaLa prati mukta thavAya che. --DaoN. mukunda koTecA A lekhanI rajUAta karanAra mukundarAya durlabhajI koTecA, amarelI jillAnA moTA samaDhiyALA gAmanA vatanI che. janma tA. 26 julAI, 1945. 1962 esa.esa.sI. ane 1966 tattvajJAnanA viSaya sAthe bI.e. gujarAta yunivarsiTI prathama vargamAM prathama, 1968 ema.e. gujarAta yunivarsiTI prathama varga sAthe 1978 maharSi ramaNanI tattvadRSTi-zodhaprabaMdha' guja. yuni. dvArA pIeca.DI. enAyata. 1967thI 1973 ema.ena. koleja visanagaramAM tattvajJAnanA vyAkhyAtA. 1973thI 2005 ema.pI. zAha ArTsa-sAyansa kaoNleja surendranagaramAM vyAkhyAtA. saurASTra yunivarsiTI ane esa.vI.pI. yuni. mulAkAtI pI.jI. vibhAgamAM tattvajJAnanA vyAkhyAtA-pIeca.DI.nA mArgadarzaka adhyApaka-borDa oNpha sTaDImAM ceramena-2005 sudhI. pustaka prakAzana :-'maharSi ramaNanI tattvadRSTi-zodhaprabaMdha' pustaka ne sAhitya akAdamInA 1980nA varSanuM pAritoSaka prApta. guja. graMthanirmANa borDa dvArA :-bhAratIya saMskRtinI tAttvika bhUmikA', 'barTrAnDa raselanuM tattvajJAna', 'jagatanA vidyamAna dharma' vagerenuM prakAzana. svapnila prakAzana dvArA : reDiyo Toka ne ratnakaNikAonuM prakAzana-prabhAtI pArijAta', 'maharSi vinobAnI AdhyAtmika jIvadRSTi', 'manana', 'sphuraNa', 'adhyAtmanA ArAdhako', 'tAttvika nibaMdhamALA', 'prAraMbhika tattvaciMtana'uparAMta 'pAzcAtya tattvaciMtana'nuM prakAzana. vividha zodhapepara lekhana :-adhivezanamAM vAcana-paThana-naitikatA-vaiyaktika ane sAmAjika-bina sAMpradAyikatA eTale dharma virodhatA nahIM-barTrAnDa rasela-rahasyavAda vizenA vicAronI samAlocanA-je kRSNamUrtinI satyatattva mImAMsA-maharSi ramaNanuM bhAratIya rahasyavAdamAM pradAna-zramaNa brAhmaNa paraMparA, paMDita sukhalAlajInI adhyAtma vicAraNA, zrIkRSNanuM jIvanadarzana. gujarAta tattvajJAna pariSadamAM cAra varSa mATe maMtrI. tattvaloka 2004thI pramukha, tA. 30-9-2005thI sarakArI nokarImAMthI svaicchika nivRtti--Atma-saMzodhana. --saMpAdaka Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 jaina karmatattvamImAMsA tattvamImAMsA eTale ja mULa tattvanI mImAMsA. ahIM karmano vicAra upalaka ane ekAMgI dRSTithI nahIM karatAM tattvadRSTithI karavAno upakrama che. jaina dharma ane darzananI bhUmikA mukhya hovA chatAM vizeSa spaSTatA mATe aitihAsika ane tulanAtmaka saMdarbha upayogI mAnavAmAM AvyA che. karma eTale zuM ? jaina tattvadRSTi anusAra karmano sAmAnya artha che kriyA athavA pravRtti. bIjA vizeSa artha pramANe jIvanI pravRtti dvArA je sUkSma pudgalo jIva tarapha AkarSAIne tene vaLage che te pudgala paNa karma kahevAya che. Ama karma pudgalarUpa eTale dravyarUpa paNa che. A prakAre karmanI vyAkhyA 'pramANanaya tattvAloka'mAM ApelI che. have ahIM evo prazna udbhavI zake ke, karma mUrta che ane AtmA amUrta che. A paristhitimAM karma AtmA sAthe zI rIte joDAI zake ? teno uttara ema kahIne ApavAmAM Avyo che ke saMsArI AtmA nirapekSapaNe amUrta nathI. jIva ane karmano saMbaMdha anAdikAlIna che, AthI jIva keTaleka aMze mUrta che AthI A saMbaMdha zakya che. jIva potAnI mana-vacana-kAyAnI pravRttithI A karma pudgalone potAnA tarapha AkarSato rahe che. karma ane pravRttinA kAryakAraNa bhAvane najara samakSa rAkhI pudgalakarmane dravyakarma ane rAgadveSa Adi karmane bhAvarUpakarma kahevAmAM Ave che. jyAre rAgAdi bhAvono kSaya thAya che tyAre AtmAno karmapudgalo sAtheno saMbaMdha chUTI jAya che, tyAre jIva mokSanI kevalI sthiti prApta kare che. Ama AtmAno karmapudgalo sAtheno saMbaMdha anAdi hovA chatAM sAnta che. karma siddhAnta trikAlasparzI siddhAnta che karmano siddhAnta dIrghadRSTino sArvatrika siddhAnta che. te traNe kALane sparze che. vaLI te vaiyaktika, kauTumbika, sAmAjika ke vizvasaMbaMdhI javAbadArIo ane vyavasthAnI paripakva samaja pUrI pADe che. karma e kAraNa che ane sukhaduHkharUpI phaLa e tenuM jIvasApekSa pariNAma che. A pAyAnI dhAraNA jeTalI AnumAnika che eTalI satyasiddha-paraMparAprApta AnudArzanika paNa che. jema ke jina zAsananAM RgvedakAlIna RRtano khyAla vaizvika niyama tarIke karmane ja mAnyatA Ape che ane jaina sAhityamAM badhA aMgo ane pUrvone bhagavAna mahAvIranI sarvajJavANInuM sAkSAtphaLa gaNavAmAM AvyuM che. zabdarUpe nahIM to chevaTe bhAvarUpe. karmasiddhAntanI svIkAryatA mATenI dalIla jIvomAM judI judI jAtanAM zarIro, zaktio ane svabhAvo jovA maLe che. A vaicitryanuM kAraNa hovuM joIe. vaLI vizvanA jIvonAM jAti, Ayu ane bhoga (sukhaduHkhanA anubhava)mAM vaiSamya che. A badhAno khulAso AjanA AnuvaMzanA ke vAtAvaraNanA kAraNo vaDe karI zakAto nathI. eka ja mAbApanA samAna paristhitimAM ucharelA joDIyA bALakomAM jaNAtA bhedano khulAso pUrvajanmamAM karelA karmo ane tenI asaro mAnyA vinA thaI zake nahi. mAnavajIvanane ja dhyAnamAM laI vicAratA keTalAka bALako nAnapaNathI pratibhA saMpanna jovA maLe che, saMgIta, kalA ke gaNita vagere mATe jarUrI asAdhAraNa buddhi smRti ane sphuraNAnI zakti varSonI sAdhanAnA aMte virala vyaktine prApta thaI zake che te taddana bAlyAvasthAmAM pragaTatI jovA maLe to tenI pAchaLa A janmanuM nahIM, pUrva janmanuM kAraNa raheluM mAnavuM paDe che. keTalIka vyaktio amuka sthaLa-kALa-prasaMga prApta thatAM pUrva janmanI smRti tAjI thayAnA kissA avAranavAra jAhera thatAM jovA maLe che. e paNa darzAve che ke janma pUrve evuM koI astitva che jenuM anusaMdhAna pachInA janmamAM jaLavAI rahe che. jAtismaraNa e eka prakAranI yogasAdhanAnI prakriyA che je dvArA koIpaNa vyakti pUrvajanmanuM jJAna prApta karI zake che. karmasiddhAntanI gRhIta dhAraNA karmasiddhAnta tyAre ja susaMgata bane che jyAre jIvaAtmAne jaDathI juduM tattva mAnavAmAM Ave ane A janma pachInA janmamAM tenuM sAtatya cAlu rahetuM mAnavAmAM Ave. hindudharmanA badhA ja darzano karma punarjanmavAdI che. bauddhadharmamAM paNa punarjanmano svIkAra thayelo che. A badhA sAthe jaina dharmane ghaNuM sAmya hovA chatAM mahattvanI vizeSatA paNa jaina dharma dharAve che. jainakarmatattvamImAMsAnI vizeSatA : jainadharmamAM dareka karmanI badhyamAna, sat ane udIyamAna Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro e traNa avasthAo mAnelI che. jainetara darzanomAM paNa karmanI A avasthAonuM varNana che. emAM badhyamAna karmane kriyamANa, satkarmane saMcita ane udIyamAnane prArabdha kahela che. Asrava-saMvara-nirjarA H-- karmanuM jIvabhaNI AvavAnuM-AsravanuM kAraNa che manavacana-kAyAnI pravRtti. umAsvAti mahArAja baMdhanA kAraNomAM mithyAdarzana, avirati, pramAda, kaSAya ane yoga e pAMcane gaNAve che paraMtu A pAMcamAM kaSAya ja mukhya che. karmanA mULabhUta ATha prakAro che : (1) jJAnAvaraNIya (2) darzanAvaraNIya (3) vedanIya (4) mohanIya (5) AyuSya (6) nAma (7) gotra (8) antarAya. nirjarAno khAsa upAya tapa che. tapanA be prakAra che- bAhyatapa ane AMtaratapa. tapathI saMvara paNa sadhAya che. niyAmaka Izvarano inkAra H moTAbhAganA IzvaravAdI dharmo sRSTinA sraSTA ane niyaMtA tarIke Izvarano svIkAra kare che. paraMtu karma pradhAna jaina darzana sRSTinI utpattinA kAraNa rUpe Izvarane nathI mAnatuM. jaina karmavAdanuM mAnavuM che ke jevI rIte jIva karmamAM svataMtra che, e ja rIte enA phaLane bhogavavAmAM paNa svataMtra che. vaLI sRSTi anAdi ane anaMta hovAthI IzvaranA AdhipatyanI AvazyakatA rahetI nathI. pratyeka jIvamAM Izvaratva pragaTAvavAnI kSamatAno svIkAraH Izvara cetana che ane jIva paNa cetana che to pachI temanI vacce bheda zuM che ? jaina vicAraNA pramANe jIvanI badhI ja zaktio AvaraNothI gherAyelI che ane IzvaranI gherAyelI nathI. jyAre jIva potAnA AvaraNo dUra karI nAkhe che tyAre enI badhI zaktio pUrNarUpe khIlI UThe che. pachI jIva-Izvara vacce bheda raheto nathI. AthI badhAya jIva Izvaratvane pragaTAvI zake tevI kSamatAvALA che. A niSkarSa mahad aMze yogadarzanane anurUpa jovA maLe che. badhAM ja karmono kSaya te mokSa che. AnA mATe prathama to AvatAM karmone aTakAvI devAM joIe. te kriyAnuM nAma che saMvara ane lAgelA karmone kheravI nAkhavAM joIe. tenuM nAma che uparyukta virodhI chAvaNI AtyaMtika dRSTithI potAnA Agraho rajU karato hovAthI samaja karatAM gerasamaja phelAvanAra jaNAya che. vAstavamAM pratyeka jIvane karmanA phaLarUpe zarIra, mana ane saMyogonI prApti thAya che te kharuM hovA chatAM e ja phaLaprApta sAdhananI maryAdAmAM rahI navA karma karavAnuM svAtaMtrya nirjarA. saMvaranA upAya tarIke ahIM vrata, gupti, samiti, dharma, tenuM potIkuM hovAthI prApta vikalpo vacce pasaMdagI karI zake che. anuprekSA, parISahajya, cAritrya ane tapanI sAdhanA darzAvI che. pasaMdagInuM svAtaMtrya e ja karmanuM svAtaMtrya che. jeno ahIM virodha to nathI ulaTAno tarkasaMgata svIkAra che. Jain Education Intemational 394 karmasiddhAnta viruddhanA AkSepa ane teno parihAra : bhAratIya dareka darzana ane dharmano sarvasAmAnya evo A karmano siddhAnta che e hakIkatano svIkAra karavAmAM Avato hovA chatAM vyavahAra jIvanamAM A siddhAntanI asaro saMbaMdhI be virodhI mato astitvamAM AvyA hovAnuM jovA maLe che. (1) A siddhAnta mAnavasvAtaMtryano virodhI siddhAnta hovAthI svIkAravA yogya nathI ane bIjo mata (2) A siddhAnta kharA arthamAM puruSArthavAdI ane AkharI muktino pradAtA hovAthI svIkAravA yogya che. vaLI jo karma nizcita phaLa ApatuM ja na hota to zuM kyAreya paNa vyakti khAtarIpUrvaka sArAM karma karavA ane mAThAM karmathI dUra rahevA prerAta kharI? jo agnithI dAhakatA na thatI hota ane baraphathI zItalatA nizcitarUpe prApta nizcitapaNe na maLatI hota to jema tenA paratve je vyavahAra cokkasapaNe karI zakAya che te karI zakAta kharo? e ja rIte sArAM karma nizcita rIte sArAM phaLa na ApatAM hoya to koI vyakti tema karavAnuM pasaMda kare kharI? na ja kare. AthI karma ane phaLa vacce nizcita saMbaMdha che temAM tenI pasaMdagI mATenuM svAtaMtrya paNa karmanA karanAranA AMtarika anubhavanI bAbata che. AthI ahIM niyativAda anivArya banato nathI. bIjo mata ke je puruSArthavAdI che te paNa nirapekSa svAtaMtryanI apekSA rAkhI zake tema nathI. kAraNa ke ekavAra je karma karavAmAM Ave che tenA phaLathI vyakti bacI zakatI nathI. temaNe phaLa bhogavye ja chUTako che. mAtra te bhogavatI vakhate manaHsthiti kevI rAkhavI-jJAnadRSTivALI ke ajJAnadRSTivALI te bAbatamAM svAtaMtrya siddha karI zake che. Ama jJAnadRSTithI vyakti sukhaduHkhathI chUTI bhale na zake paNa tenA paratve taTastha banI zake che. AvI taTasthatA e ja jIvanamuktanI sthiti tarIke oLakhavAmAM Ave che. Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mart 1) O. E jina zAsananAM jhaLahaLatAM naHza KELOMIVVVVIVIMAS vibhAga-3) thI ja riTagrAnTa Icchaka zrita saMpadA : lAtI prekSaNIyatA bhAraNa sAMskRtika dharohara pachaUTTI zrutajJAna zA mATe zreSThAtizreSTha? F; "namo arihaMtANam eka anuprekSA 5 jaina darzanamAM samyagdarzananuM svarUpa ka jinavacana zravaNathI jIvana parivartana ka hemacandrAcAryanAM stotromAM IzvaranI vibhAvanA ane samIkSA ka jena sAhityamAM adbhuta evuM stotra ane rAso sAhitya - hemacaMdrAcAryottara hemakumAra saMbaMdhita rUpaka racanAo ka akhaMDa dIpa jyota samAM ApaNA jaina tIrthasthAno jyAM jyAM pratimA jinataNI, tyAM tyAM karuM praNAma ke jena bhUgoLanuM tarkazuddha vijJAna - madhyakAlIna gujarAtI jaina sAhityanA vividha padhaprakAro ja kalA saMskRti ane zilpa sthApatyano saMgama zrutayAtrAkA sukhadasAra jA; koI #ll - - - Jain Education Intemational Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 377 zruta aMgenI azruta-pUrva mAhitI ane mArgadarzana (.) zravajJALa zA mATe zreSThAvizreSTha 9 siddhahasta sAhityasarjaka pU. AcAryadeva zrImad vijaya pUrNacandra sUrIzvarajI mahArAja jainadharmanA anuyAyI-ArAdhakone vArasAmAM prApta thayela khajAno kiMmata AMkI na zakAya, eTalo badho amUlya che : e khajAno che zrutajJAnano! zrutajJAna eTale jinAgama vagere samagra dharmagraMtho! bIjA bIjA dharmanA dharmagraMthono hisAba najIvo che, kema ke e dharmo pAse potAnA dharmagraMtho maryAdita saMkhyAmAM ja che, jema ke IsAI-khristI dharma pAse eka mAtra dharmagraMtha bAIbala che, muslima-islAma dharma pAse mAtra kurAna che, bauddho pAse tripiTaka che, zIkha pAse graMthasAheba che, vaidikadharma pAse cAra veda che, veSNavo-hiMduo pAse rAmAyaNa-mahAbhArata ane gItA che. jyAre jaina dharma pAse 45 Agamo uparAMta vidyamAna dharmagraMthonI saMkhyA hajArono AMkaDo vaTAvI jAya evI che. konTITI mAtra na jovAya kvolITI paNa jovI paDe ! jaina dharma pAse zrutajJAnano khajAno konTITInI dRSTie paNa 15 hajAra dharmagraMthothI vadhu che ane kvoliTInI to vAta ja thAya ema nathI. AjanI tamAma zodhakhoLonuM mULa pakaDavA jazo to jaina dharmagraMtho sudhI cheDo pahoMcaze. e hakIkata jaina dharmanA zrutajJAnanI zreSThatA para mahora chApa lagADe che! AvuM umadA zrutajJAna tIrthakara bhagavaMto zAsanasthApanAnA mAdhyame tripadI dvArA gaNadharone pradAna kare che. gaNadhara bhagavaMto sUtra svarUpe dvAdazAMgInI racanA kare che. A dvAdazAMgInA AdhAre jainazAsana jagatamAM aviratapaNe cAlatuM rahe che. zAsanano trANa, prANa ane AdhAra ekamAtra "zruta' che. zruta Takaze tyAM sudhI zAsana Takaze. zAsana Takaze tyAM sudhI ApaNe sau TakIzuM. mATe ApaNe saue TakavuM hoya to zAsanane TakAvavuM paDe, ne zAsanane TakAvavA mATe zrutane TakAvavuM ja rahyuM. zrutane TakAvavA mATe ekamAtra upAya che tenuM hastalekhana! siddhahastalekhaka, samartha sAhityakAra pUjya AcAryadeva zrImad vijaya pUrNacandrasUrIzvarajI mahArAjAnA saMyamajIvananA 50 varSanI ujavaNI nimitte muMbaI ogasTa krAMti medAnamAM bhavya kRta mahApUjAnuM Ayojana thayuM, tyAre zrutarakSA saMkalpazilpI pUjaya paMnyAsapravarazrI yugacandravijayajI gaNivarazrInA mArgadarzana zrutarakSA abhiyAnano je prAraMbha thayo hato, e Aje siddhagiritIrthe sUripade pratiSThita pUjya AcAryadeva zrImadvijaya yugacandrasUrijI mahArAjanI preraNA pAmI 'vardhamAna zrutagaMgA' TrasTanA anvaye zaMkhezvara tIrthanA AMgaNe zrutatIrthakRtamaMdiranI bhavya parikalpanA svarUpe AkharI opa pAmavAnA aMtima caraNamAM pravezI cUkyo che, A vadhAmaNIne zrutapremI Atmasamo hRdayanA umaLakAthI avazya vadhAvI leze, tevo pUro vizvAsa che. siddhahasta lekhaka pU. AcAryadevazrIe zrutajJAna zA mATe zreSTha che? ane zrutarakSA kAje zuM karavuM joIe? A aMgenuM mananIya ane mahattvanuM mArgadarzana pradAna karato khUba suMdara lekha pAThavIne ApaNA upara mahAna upakAra karyo che. jJAnasamRddha evA prajJAvaMta AcArya bhagavaMtane lAkha lAkha vaMdanA. -saMpAdaka Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 jina zAsananAM bhagavAna mahAvIranA 11 gaNadharo dvArA dvAdazAMgInI racanA eka kalpanA karIe : koI rAjA che, ene pAMca putro che. zaktinI dRSTie e putro ekathI eka caDiyAtA che. chatAM rAjA bIjA naMbaranA putra para rAjyAbhiSeka kare che. rAjayAbhiSikta e putranuM sanmAna enAthI nAnA ane moTA bhAIo barAbara jALave che, eTaluM ja nahIM, enI rAjyavyavasthA paNa barAbara cAle che ane bIjA naMbaranA e putranuM sAmrAjaya jayajayakArapUrvaka vRddhigata paNa banatuM rahe che. kalpanAnA kadamane Age baDhatAM aTakAvI daIne have ApaNe vicArIe ke zuM AvuM bane e zakya che kharuM? sau prathama to evo ja savAla thAya ke rAjA A rIte bIjA naMbaranA putrano rAjayAbhiSeka kare, e zuM nyAyasaMgata gaNAya? pAMca putro zaktimAM ekathI eka caDiyAtA hovA chatAM bIjA putra para thayelA rAjyAbhiSeka sAme koI vAMdho na uThAve, evuM zakya bane kharuM? eTaluM ja nahIM, bIjA putro rAjayAbhiSikta putranuM bahumAna jALave, e paNa saMbhavita gaNAya kharuM? sauthI chello aNiyALo savAla to e che ke, rAjAne AvuM karavA kema majabUra banavuM paDyuM haze? pAMca putro zaktimAM ekathI eka caDiyAtA hovAthI rAjA hajI kadAca pAMcamAM putranA zire rAjyAbhiSeka kare e yogya gaNAya. paraMtu bIjA naMbaranA putra para thayelo rAjyAbhiSeka to kaI rIte yogya gaNAya ane AvuM rAjya vaLI jayajayakArapUrvaka vRddhigata kaI rIte banatuM rahe? saNasaNatA A savAlono jijJAsA-saMtoSaka javAba e che ke, rAjA nyAyayukta ane pakSapAtathI mukta che. mATe pAMce putro zaktithI caDiyAtA hovA chatAM bIjA naMbaranA putra para rAjyAbhiSeka rAjAe e kAraNe ja karyo che ke bIjA badhA putro vadhu ne vadhu zaktizALI hovA chatAM mUkaprAya che ane A bIjo putra ja vAcALa che, ethI rAjyanuM saMcAlana karavA e ja samartha che. mATe ja enI para rAjyAbhiSeka karavAmAM Avyo che ane A kAraNe ja e rAjaya phAlIphUlI rahyuM che. bIjA putra para rAjyAbhiSeka karavAnuM kAraNa samajI gayA bAda have jAgatI jijJAsA vaLI bIjI ja che. AvA rAjAnuM nAma zuM ane enA pAMca putro kyAM kyAM nAme oLakhAya che? Ano javAba che : e rAjavInuM nAma che : bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmA ane e pAMca putronA nAma che : matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna ane kevaLajJAna! mahArAjA zrI mahAvIra paramAtmA ane rAjakumAro samA pAMca jJAna-putronuM svarUpa nIcenA eka zloka dvArA barAbara samajavA jevuM che. putrAH paMca mati-zrutAvadhi-manaHkaivalya saMjJA vibhoH tanmadhye zrutanaMdano bhagavatA saMsthApito sve pade aMgopAMgamayaH saH pustaka-gajAdhyArUDho labdhodayaH siddhAMtAbhidha-bhUpatiH gaNadharairmAnyazciraM nandatAt / / bhagavAnanA AMtara-sAmrAjyanuM varNana karato A zloka kahe che ke bhagavAnane pAMca putro hatA : matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna ane kevaLajJAna! A pAMcamAMthI bIjA bhRtanaMdanane bhagavAne potAnA siMhAsane sthApita karela che, je aMga ane upAMgamaya che. pustaka rUpa gajarAjanI aMbADI para pratiSThita je zobhI rahyA che. cAre bAjuthI jemano udaya thaI rahyo che tathA gaNadharo dvArA paNa je sanmAnanIya sarasvatIkRpApAtra zrutasaMrakSaka pUrva sUrivaro Jain Education Intemational Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro che. AvA siddhAMta nAmanA rAjavI cirakALa paryaMta jaya ane vijaya hAMsala karavApUrvaka amara tapo. mati eka ke buddhi dvArA je sAcuM ane sunizcita jJAna thAya e matijJAna kahevAya. kramika Atmazuddhi dvArA amuka avadhimAM rahelA rUpI padArthonA thatAM jJAnane avadhijJAna kahevAya. zuddhinI e mAtrA vadhatAM sAmI vyaktinA mAnasika paryAyonA thatA jJAnane manaHparyavajJAna ane zuddhinI caramakakSA siddha thatAM je jJAnaprakAza jhaLahaLI UThe, tene kevaLajJAna kahevAya. sAmAnya rIte pAMca jJAnonI AvI vyAkhyA thaI zake. A pAMce jJAna eka ekathI caDiyAtA che. Ama chatAM zrutajJAnanuM je vadhu mahattva aMkita thavA pAmyuM che, enuM kAraNa barAbara samajI levA jevuM che. bhagavAne sthApeluM zAsana Aja sudhI akhaMDita rahIne ApaNane vArasAmAM maLyuM che, e kyA jJAnanA prabhAve? mAtra zrutajJAnanA prabhAve ja zAsana TakyuM che ane vaNa-aTakyuM ApaNA sudhI vahetuM AvyuM che temaja hajI sADA aDhAra hajAra varSo sudhI je A zAsana akhaMDita cAlatuM ja rahevAnuM che, e zrutajJAnanA prabhAve ja! sauthI zreSTha gaNAtA kevaLajJAnanA prabhAve ja jo prabhunuM zAsana cAlatuM hota, to to A zAsanano viccheda kyAranoya thaI javA pAmyo hota! kema ke bhagavAna pachI jaMbUsvAmInA kALa sudhI ja kevaLajJAnanuM astitva TakyuM hatuM. ethI jo kevaLajJAnanA prabhAve A zAsana cAlatuM hota, to jaMbusvAmInA nirvANa bAda vaLajJAnanI sAthe sAthe zAsanano paNa viccheda thaI javA pAmyo hota. e ja rIte mana:paryavajJAna ke avadhijJAnanA Jain Education Intemational 379 prabhAve ja jo zAsana cAlatuM hota to paNa A zAsanano viccheda A pUrve kyAranoya thaI gayo hota, paNa zAsana Ajeya jayavaMta varte che ane sADA aDhAra hajAra varSo sudhI zAsana vijayavaMta rahenAra che. kema ke A zAsana to cAle che zrutajJAnanA AdhAre! zAsananI sthApanA kevaLajJAnanA AdhAre thAya che kharI, paraMtu A zAsananI vyavasthA to zrutajJAnanA AdhAre ja Aja sudhI thatI AvI che. saMsthApaka banavA karatAM vyavasthApaka banavuM vadhu mahattvanuM gaNAya che. A saMdarbhamAM kevaLajJAnane zAsananuM saMsthApaka tattva gaNIe, to vyavasthApaka tattva tarIke zrutajJAnane ja gaNAvI zakAya. matijJAna, zrutajJAna ane avadhijJAnanA dhAraka tIrthaMkaranA AtmAone saMyamagrahaNa karatAMnI sAthe ja mana:paryavajJAna pragaTa thAya che. tyAra bAda sAdhanAnA baLe e AtmAo sarvajJa-sarvadarzI eTale ke kevaLajJAnI banyA bAda zAsananI sthApanA kare che. A pachI zAsananI javAbadArI vahana karI zake, evA gaNadharonI sthApanA mATe tIrthaMkaro sau prathama tripadInuM dAna karavA dvArA zruta gaMgotrI vahetI mUke che. A rIte kevaLajJAnI tIrthaMkara bhagavaMtonA zrImukhe vizvane jo sau prathama koI bheTa maLatI hoya, to te zrutajJAnanA dAnanI! zrutajJAnanA prabhAve ja matijJAnane sAcI dizAno vaLAMka maLI zakato hoya che ane mati-zrutanA saMgama taTe pachI mukhyatve avadhijJAna-mana:paryavajJAna kevaLajJAnanA tIrthaghATa ane 5) dareka jainanuM kartavya che H zruta mahApUjA Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 jina zAsananAM bhISaNa svarUpa karatAMya vadhu bhayAnaka haze! AvA pracaMDAtipracaMDa pralayakALanA pUrane AvatuM rokanAra jo koI puNyatattva hoya to te zrata che. mahAsAgara samuM gaMbhIra ane vizALa A zruta ghaTatuM ghaTatuM zrI dazavaikAlika sUtranA eka nAnakaDA relAnA rUpamAM paNa jyAM sudhI potAnuM astitva TakAvI zakaze, tyAM sudhI A pRthvI para chaThTho Aro trATakI zakaze nahIM eka sAdhu-sAdhvI ane eka zrAvaka-zrAvikArUpa zeSa bacelA saMghamAMthI sAdhu-sAdhvI kALadharma pAmatA jyAM dazavaikAlikarUpa baceluM zrata paNa nAmazeSa ane naSTa thaI jaze, tyAM ja zAsanano viccheda thatA dharma dharAzAyI banaze ane chaThThA ArArUpa adharmanA dhasamasatA pUra sarvatra pharI vaLatAM sarvanAzanuM upAdhyAya yazovijayajI dvArA zruta sarjana ne zruta lekhana sAmrAjya phelAtAM vipaLanoya vilaMba nahIM thAya. A arthamAM sarajAtA rahe che. A rIte prabhunuM zAsana zrutajJAnanA mAdhyame zruta surakSita che, tyAM sudhI ja sarva surakSita che. mATe je vikAsa karI zakatuM hoya che, e vikAsa AbhamAM verAyelA zrutarakSAthI ja sarvarakSA thaI zake ema che. tAralAonI jema gaNyA gaNAya nahi ane vINyo vINAya nahIM, evo asIma-anaMta hoya che. 'zAstrajJAna' Avo zabdaprayoga paNa thaI zake ema hovA chatAM ApaNe tyAM sarvatra "zrutajJAna' Avo ja je zabdaprayoga zAsananA saMsthApaka tarIke tIrthakarono upakAra to bhUlyo vyApaka che, e paNa sakAraNa-sahetuka che. "zruta' zabda jevo bhulAya evo nathI ja, paraMtu vyavasthApaka tarIke vadhumAM vadhu arthasabhara che, evI arthasabharatA 'zAstra' zabdamAMthI dhvanita mahattvanI javAbadArI adA karIne Aja sudhI zAsanano e thaI zake ema nathI, jJAna kaI rIte grahaNa karIe, to e vAraso akhaMDita rAkhIne ApaNA sudhI aNizuddha rIte vahana jaladI maLe ane phaLe! Ano javAba "zrata' zabdamAMthI dhvanita karanAra zrutajJAnano upakAra paNa ApaNI para kaMI kama nathI! thAya ema che. "zrata' eTale sAMbhaLeluM, sAMbhaLavA dvArA maLeluMAjakAlanI saMsthAomAM saMsthApaka judA hoya che ane meLaveluM jJAna e zrutajJAna! pAyAnI ATalI A vAta pAkI vyavasthApaka vaLI judA ja hoya che. ghaNIvAra to saMsthApaka- karI lIdhA bAda e vicArIe ke, sAMbhaLeluM eTale konA mukhe vyavasthApaka vacce visaMvAda paNa sarajAto hovAthI e saMsthAo sAMbhaLeluM? bhagavAna tIrthakaronA mukhe gaNadharoe sAMbhaLeluM adhavacce ja bhAMgI paDatI hoya che ane enA dvArA dekhItA jJAna e zrutajJAna! lAbha karatAM dIvA jevuM cokhkhuM nukasAna ja vadhu pramANamAM thatuM hoya che. zAsana nAmanI A saMsthA mATe AvuM saMbhavita ja nathI. kema ke jina-zAsananA saMsthApaka tIrthakaro svayaM ja vyavasthAtaMtranA paNa sarjaka hoya che ane potAnI hAjarImAM ja vyavasthApaka tarIkenI javAbadArI zrutajJAnanA anuzAsana mujaba cAlavA baMdhAyela mukhyatve zramaNa-saMghanA zire abhiSikta karatA hoya che. AthI ja e zAsana saMsthA aDhI hajAra varSa jevA sudIrgha samayathI satata upakAranI gaMgotrI vahAvatI vahAvatI AgaLa vadhatI rahIne hajI paNa sADA aDhAra hajAra varSa sudhI upakAraka banatI rahevAnI che. jaina-kALa gaNanA mujaba atyAre pAMcamo Aro cAlI rahyo che. have pachI AvanAro chaThTho Aro 'pracaMDa-pralaya'nA sAMgAnerIyamAM Alekhita nUtana hastaprata 10 It is Jain Education Intemational Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 381 Agama sUtrono AraMbha evI rIte thato jovA maLe che ke, suyaM me AusaMteNe bhagavayA evamakhAya, te AyuSyamAna! bhagavAnanA mukhe meM A rIte sAMbhaLyuM che ke...athavA he AyuSyamAn! bhagavAna pAse rahetAM meM bhagavAnanA mukhe A rIte sAMbhaLyuM che ke...A rIte Agama-zrutanI paraMparA zravaNanA mAdhyame AgaLa AgaLa laMbAtI jatI hatI, pachI zrI devagiNi kSamAzramaNa dvArA zrata-Agamo graMthastha banavA pAmyA, A baMne paristhitiomAM "gaNipiTaka tarIke zrata surakSita hatuM. ene game te vyakti game tyAre meLavI levA samartha banI zakatI na hatI. A rIte kaMThastha ane kAgaLastha vallabhIpuramAM 5oo AcAryo sAthe zrata paNa varSonA varSo sudhI surakSitatA jALavI zakyuM hatuM. devaddhigaNi kSamAzramaNanI vAcanA paraMtu AvuM zruta jyArathI A chellI sadImAM mudrita banyuM ane bhagavAne bhAkhelI AvI zratagaMgA gurakala-vAsanA hajAro nakalomAM phelAyuM, tyArathI AcAryonI aMgata mUDI samuM sevanapUrvaka, vinayane mukhyatA ApavA pUrvaka guru-ziSyanI e mRta 'gaNipaTaka' maTIne jagatanA cokamAM khulluM mukAtA enuM paraMparAnA mAdhyame AgaLa AgaLa vadhatI rAkhavAno rahasyArtha sanmAnanIyatva ane surakSita tattva ThIka ThIka pramANamAM khaMDita zruta' A arthagaMbhIra zabda dvArA jevo phalita thAya che, evo banyuM. 'zAstrajJAna' A zabda prayogathI phalita thaI zakato nathI. mATe | munione paNa yogyatAnusAra yogodRvahana karyA bAda ja ja A jaina zAsanamAM jJAnanI vAta AvatAM ja "zrutajJAna' jevo jenA paThana-pAThanano adhikAra maLI zake, evA Agamo Aje arthagaMbhIra zabdaprayoga TheraThera vAMcavA maLe che, "zratane pAThyapustaka tarIke prophesaro dvArA bhaNAvAtA hoya ane gaNipiTaka tarIke paNa biradAvAya che. gaNipiTaka eTale vidyArthIo ene risarcanA dhyeya sAthe bhaNatA hoya, to sApha gaNadharo AcAryonI mAlikInI aMgata mUDI! AcAryo A sApha zabdomAM kahevuM ja rahyuM ke, Agamo mudrita banyA, ethI Agama-mUDIne jAnanA bhoge jALavI rAkhatA, koI ayogya ja Avo vipAka jovAnA dahADA AvyA! zravaNanA mAdhyame A mUDI corI na jAya, evI takedArIpUrvaka yogya jIvo A ja e zratanI paThana-pAThananI paraMparAne AgaLa vadhAratA mUDI meLavyA vinAnA daridra na rahI jAya, eno paNa eo rahevAnI niSThA ApaNe jALavI zakyA hota, athavA to eTalo ja khyAla rAkhatA. zrI devardhvigaNi kSamAzramaNajInA kALa hastalikhita AgamonuM paNa guramukhe ja zravaNa karavAnI sudhI Agamo pustakArUDha banavArUpe lakhAyA na hatA, tyAM sudhI maryAdAno bhaMga thavA dIdho na hota, to AvI anartha-paraMparA to Agamo mATe gaNipiTaka vizeSaNa ekadama barAbara lAgu UbhI ja na thAta ane kadAca thaI hota, to ene AgaLa paDatuM rahyuM hatuM. vadhatI ApaNe jarUra aTakAvI zakyA hota. duSkALa AdinA kAraNe zruta jyAre mRta-vismRta banatuM cAlyuM, tyAre Apaddharma rUpe zrI devardhvigaNi kSamAzramaNajInA kALamAM kaMThastha Agama-zruta jyAre kAgaLaD-pustakastha banyuM tyAra pachI paNa e hastalikhita-mUDI "gaNipaTaka' tarIke jaLavAI rahe, e mATenI saMghanI jAgRti ane kaDaka cokI hovAthI zrutanI 'gaNipiTakatA" aNizuddha jaLavAI rahI hatI. AcAryonI e aMgata mUDInI saMgha evI rIte surakSA karato ke, game tevI vyaktinA hAthamAM e likhita-zruta AvI zakatuM sADA traNa karoDa blokanA sarjaka zrI hemacaMdrAcArya nahIM. Jain Education Intemational Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 jina zAsananAM , jo ane to sAthe saMbaMdhita A gaI gujarI eka vAra jAgI zakatI nathI, temaja mudrita prata vAMcatAM jevo bahumAnano bhUlI jaIe, toya anartha-paraMparAne have pachI paNa vahelI bhAva jAgI zake che, evo pustakAkAramAM mudrita Agama vAMcatAM moDI aTakAvI devAno eka rasto hajI apanAvI zakAya evo jAgI zakato nathI. A ja rIte AkAranI jema lipinuM paNa khullo che. 'zruta'ne mudrita karavAne badale hastalikhita banAvIne potAnuM eka AgavuM mahattva che. saMskRta ke prAkRta bhASAnuM enuM ja paThana-pAThana karavAnI prakriyAne ApaNe jo punaH lakhANa devanAgarI lipimAM hoya, to AMkha ane aMtarane jeTaluM vegavaMta banAvI zakIe, to cokkasa e anartha paraMparAne ruce, eTaluM e lakhANa gujarAtI lipimAM rucikara na banI aTakAvI zakAya, kAraNa ke mudritanI jema hastalikhita zruta zake. aMgrejI lipimAM to e vAMcavuM game ja nahIM. A rIte sahelAIthI sau koIne upalabdha na thaI zake, mudrita prato to amuka amuka AkAra ke lipinuM paNa eka AgavuM mahattva hajAronI saMkhyAmAM Thera Thera phelAI jAya, ethI koIne paNa svayaMsiddha hoya che. lakhANa ekanuM eka hovA chatAM AkAra ke kyAMkathI ne kyAMkathI e upalabdha thaI zake, jyAre mudrita karatAM lipi badalAI jatAM enuM mahattva sAva moLuM paDI jatuM hastalikhita moMdhuM paDavAne kAraNe enI nakalo TheraThera phelAI anubhavAya che. A dRSTikoNathI paNa zruta pratAkAramAM na zake. vaLI enI AvaradA paNa lAMbI hovAthI surakSitatA hastalikhita hoya, to sonAmAM sugaMdhanI jema enuM mahattva vadhI kAje vAraMvAra ciMtita na banavuM paDe. A ane AvI aneka javA pAme. dRSTie mudraNa yugamAMthI pAchA haTIne punaH hastalekhananA eka praznano pratyuttara vicArIne A viSayane sameTI yugamAM pravezavuM vadhu lAbhadAyaka gaNAya. laIe. evo prazna jAgavo asthAne nathI ke, avadhihastalekhana dvArA zrutanI rakSA Aje ghaNAne moMghI mana:paryava ke kevaLajJAnanuM astitva na hoya, tyAre zrutajJAnane jaNAtI hoya che. TUMkI najaranuM A nirIkSaNa jene sAcuM bhAsatuM zreSThatA-agrimatA apAya, e to hajI barAbara gaNAya. paraMtu hoya, eNe pelI kahevata yAda karavA jevI che ke mahaMgA roe jyAre AvA zreSTha, zreSThatara ane zreSThatama jJAnanuM astitva eka bAra, sastA rove bAra bAra, moMdhI cIja kharIdanArane hoya, tyAre paNa zrutajJAnane apAtI zreSThatA keTalI susaMgata eka ja vAra rovuM-pastAvuM paDe, jyAre sastuM zodhanAranA kapALe gaNAya? to vAraMvAra raDavAnuM lakhAyuM hoya che. A kahevata mujaba TakAu zAstramAM apAyelA eka dRSTAMtathI ja A praznanuM kAgaLa para TakAu zAhIthI lakhAyela zruta prata moMghI paDe ane samAdhAna vicArIe : zrutajJAnanA AdhAre doSanirdoSanI mudrita nakalo hajAronI saMkhyAmAM upalabdha banatA kadAca mudraNa pUrepUrI cakAsaNI karIne nirdoSa jaNAya evI gocarI vahorIne sodhuM lAge. paraMtu hastalikhita pratanuM AyuSya 400-500thI koI muni e gocarInA Alocana mATe kevaLajJAnI samakSa vadhu varSanuM lekhAya, jyAre mudrita prata bahu bahu to 60-70 upasthita thAya, tyAre kevaLajJAnInI dRSTie e gocarI doSita varSanI AvaradAvALI gaNAya. ethI ene surakSita rAkhavA hoya, to ya munine pUratI gaveSaNAnA AdhAre e gocarI vAraMvAra chapAvavI paDe, to saravALe likhita karatAM mudrita prata nirdoSa jaNAI hovAthI kevaLajJAnI paNa e gocarIne sadoSa ja moMdhI na paDe zuM? tema ja mudraNamAM bhUla rahI jAya to na gaNAve, paNa zrutajJAnathI pramANita thayelI nirdoSatA ja badhI ja nakalo bhUlavALI bane, jyAre lekhanamAM bhUla rahI mAnya rAkhe. kema ke kevaLajJAnathI sAbita thatI sadoSatAne jAya, toya bhUlavALI eka ja prata bane. bIjI pratamAM evI AgaLa karIne kevaLajJAnI jo e gocarIne doSita jaNAve, to bhUla na hoya, ethI e bhUlanA zuddhikaraNane paNa avakAza rahe. je zrutanA AdhAre zAsananuM anuzAsana cAlatuM hoya, e zruta badhA ja lahiyA badhI ja pratomAM kaMI ekasarakhI ja bhUla kare, para ja munine evo avizvAsa jAgavo saMbhavita gaNAya ke, evuM to saMbhavita ja na gaNAya, A dRSTie paNa zrutanI zAstramAM darzAvelI vidhi mujaba ATalI badhI gaveSaNAsurakSA mATe lekhanano vikalpa AvakAravA jevo gaNAya. cakAsaNI karIne meLavelI gocarI paNa jo doSita hoI zake, bhAva ane bhAvanAnI dRSTie vicArIe, to paNa to pachI nirdoSa gocarI mATe to kevaLajJAnanuM pramANapatra ja hastalikhita pratanuM vAMcana karatAM jevo pUjyabhAva ane meLavavuM rahyuM. ethI zrutajJAnathI pramANita nirdoSatAne ja sAcI bahumAnanI jevI buddhi jAgI zake che, evI mudrita prata vAMcatAM ane AkharI gaNI zakAya. Ama, kevaLajJAnamAM je gocarI Jain Education Intemational Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro Ajeya 150 lahIyAo zrutarakSAnA kAryamAM joDAyA che doSita bhAsita thatI hoya, paNa zrutajJAna jo e gocarIne nirdoSa jaNAvatuM hoya, to zrutajJAnano abhiprAya ja mAnya gaNAya. A apekSAthI kevaLajJAna karatAMya zrutajJAnanuM vadhu mahattva siddha thaI zake che. jyAM sudhI zAsananuM astitva hoya, tyAM sudhI kevaLajJAnanuM astitva saMbhavI zakatuM nathI, jyAre zrutajJAnanuM AvuM astitva so TakA hoI zake che, jyAM sudhI zrutajJAnanuM astitva, tyAM sudhI ja zAsananuM astitva, ekabIjAnuM AvuM sahaastitva svataHsiddha hovAnI apekSAe zruta e ja zAsana ane zAsana e ja zruta, ema paNa kahI zakAya. jaina zAsanamAM 'zruta'sarvAdhAra che. kevaLajJAnarUpI sUryanI gerahAjarImAM 'zruta' dIpaka che. sUryAsta thayA bAda gharamAM gherAyelA-chavAyelA aMdhakArane dUra karavA mATe 'dIpaka' sivAya koI sahAro hoto nathI. A 'dIpaka'ne satata jhaLahaLato rAkhavA mATe emAM 'ghI' pUratAM rahevuM paDe, ghI jo khalAsa thaI jAya to dIpaka olavAI jAya ne gharamAM aMdhakAra chavAI jAya. AjanA samayamAM A zrutadIpaka tarapha moTA bhAganA jainasaMghanI najara jatI nathI. zrutadIpakanA ajavALAmAM kAma karI levuM sAruM che, paNa enA karatAM vadhu mahattvanuM to e che ke zrutadIpakanuM ajavALuM vadhuM lAMbuM kema Take? evuM Ayojana karavuM. Aje sarvatra zrutadIpaka dvArA darzita kartavyo karavA mATe caturvidha saMgha-sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikA sau tatpara hoya, ema 383 jovA maLe che. mATe ja sAtakSetromAMnA 'jinAgama' sivAyanA kSetromAM ja dAnanI gaMgA moTI mAtrAmAM vahetI jovA maLe che. paraMtu sauthI vadhu upekSita kSetra tarIke 'jinAgama' hoya evI hAlata dekhAtA khUba khUba ciMtita banI javAya ema che. zAstra-zrutamAM batAveluM ja karavAthI zAsananI pUrepUrI vaphAdArI adA karI na gaNAya, A uparAMta zrutane bacAvavA mATe paNa je kaMIpaNa yogya hoya, e thAya, tyAre zAsananI vaphAdArI barAbara adA karI gaNAya. jo mAtra zrutamAM batAveluM ja karavA jaIzuM ne zruta nAza pAmaze, tenI upekSA karIzuM, to te sAcI dhArmikatA, sAcI vaphAdArI nahIM gaNAya. kharekhara to dIvAnA prakAzamAM jovA uparAMta dIvAnA prakAzane jIvato rAkhavAnuM kArya ghaNuM vadhu mahattvanuM che. A thaI zrutarakSA mATenI bhUmikA. have zruta aMgenI azrutapUrva keTalI vAto-vigato vicArIe. 2500 varSa jeTalA TUMkA gALAmAM jeTalo jhaDapabhera dhruvinAza thayo che, te jotAM sADA aDhAra hajAra varSa sudhI zrutane TakAvavuM khUba ja muzkela jaNAya, to navAI nahIM. kALakrame je zruta nAza pAme, temAM to mAnava lAcAra che. jema ke 14 pUrvano kSayopazama eTale dhAraNAzakti nAza pAmI, te kALano prabhAva mAnI zakAya. 10 pUrvano kSayopazama nAza pAmyo te paNa kALano prabhAva mAnI zakAya. paNa vallabhIpuramAM 500 AcArya bhagavaMtoe bhegA maLIne zrutane bacAvavA mATe vAcanA karI ane je saghaLuM zruta pustakArUDha karyuM, teno je jhaDapabhera vinAza thayo ane thaI rahyo che, tene kALano prabhAva kema mAnI zakAya? emAM to ApaNI bedarakArIne eTale kALajInA abhAvane ja mukhya kAraNa mAnavuM joIe. lAkho dharmagraMthone vidharmIoe AgamAM khAkha karyAM. lAkho dharmagraMthone aMgrejoe paradeza bhegAM karyAM. Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384. jina zAsananAM zrutavArasAne naSTa karanArA duSTa tattvone samajavAnI ApaNI ApaNI saunI parama pavitra pharaja che. mUrtinuM nirmANa karavA kSamatAno abhAva paNa kAraNarUpa gaNI zakAya. vadhumAM mATe somapurA ke kArIgara kAphI che, paNa zrutanuM nirmANa karavA duSTatattvoe zrutano vinAza karyo ane lUMTaphATa karI zruta vinaSTa mATe to zAsanane varelA zrutajJAnI, viziSTa kSayopamavALA karyuM. A duSTonA baLanI sAme baLa ke kaLa ApaNe vAparI na mahApuruSo ja samartha banI zake ema che. zakyA, e paNa kAraNa kharuM! viSamakALa jinabiMba jinAgama bhaviyaNakuM AdhArA! Aje koI jainane pUchIe ke 24 bhagavAnanA nAma bhavyajIvone taravA mATe mAtra be ja AlaMbana A pAMcamA AvaDe che? to moTe bhAge e ema kaheze ke, mArI mazkarI ArAmAM che : eka jinabiMba ane bIjuM jinAgama. karo cho? zuM 24 bhagavAnanA nAma mane na AvaDe? A pachI jinabiMbanI bhakti aMge chellAM thoDA varSomAM sAruM pariNAma pUchIe ke 45 bhagavAnanA nAma AvaDe? to javAba zuM maLe? jovA maLI rahyuM che. lAkho-karoDo rUpiyA kharcI svadravyathI 45 bhagavAna? kyA 45 bhagavAna? ApaNe tyAM Agamane jinAlaya bAMdhanArA maLI Ave che. lAkho-karoDo rUpiyAnI zrutabhagavAna kahyA che. 45 AgamanA nAma na AvaDe, te kevuM uchAmaNI bolI prabhunI pratiSThA ke dhajAno lAbha lenArA jovA ajJAna kahevAya? 45 Agama eTale jinadharmanA pavitra maLe che ne nitya svadravyathI pUjA bhakti karanArA paNa ThIka ThIka graMtho! isAIo, musalamAno, zIkho, bauddho Adi te te pramANamAM joIne haiyuM harSita bane che. paraMtu jinAgama mATe dharmanA anuyAyIone potapotAnA dharmagraMthanuM nAma moDhe hoya haju joIe tevo bhaktino bhAva bhAvikomAM jovA maLato che. paraMtu jainadharmanA 45 AgamanA nAma ApaNAmAMthI nathI. jema dareka zaktisaMpanna zrAvaka mATe eka pratimA keTalAne moDhe maLaze? bharAvavI joIe tevuM kartavya batAvyuM che, tema dareka rANakapuratIrthamAM thoDA varSo pUrve koI duSTa tattvoe mati zaktisaMpana zrAvake graMtha lakhAvavo joIe. A kartavya paNa khaMDita karI hatI. tenA samAcAra phelAtA jainasaMghoe virodhamAM batAvyuM che, mATe upadezamAM AnI upara bhAra mUkavAmAM Ave bajAro baMdha rAkhela. relIo kADhIne sarakAranI ophisomAM to mRtabhakto paNa pedA thavA mAMDe. virodha noMdhAvyo. rANakapuranI mUrti e prabhujIno deha gaNAya. zAsanasamrATa pU.A. zrI nemisUrIzvarajI mahArAjA e dehane koI khaMDita kare to jaina mAtranI pharaja che ke eno | mATe eka suMdara vAta evI sAMbhaLavA maLe che. teo kahetA virodha karavo joIe, e sahana na karI zakAya. to zrata e ke pratimA ke prata kyAMya ApaNI pAse koI vecavA laIne Ave, zuM che? zruta e bhagavAnanuM vacana che, vANI che. arthAt prabhunI to tene bIje javA devAnA nahIM! koIpaNa rIta ajamAvIneya jilDA-jIbha che. e prabhunI jIbha-vacana naSTa thavAnA Are pratimA ane prata meLavI levAnA! AjanA kALamAM A vAta hoya, to tamAma jainonI pharaja enI rakSA karavAnI kharI ke keTalI sacoTa che. jainasaMghanA devadravyanA ne jJAnakhAtAnA lAkho nahIM? zruta e prabhunuM vacana che, enI rakSA karavI te mUrtinI rUpiyA beMkamAM phiksa DipojhITamAM mukAyelA paDyA che. paraMtu rakSA karatAM vadhu caDhiyAtI pharaja che. e rUpiyA lagADIne enTika bajAramAM vecAvA AvatI mUrtio vadhu gaMbhIra vAta to e che ke, eka matine kadAca koI paradeza jatI aTakAvavI joIe ne e ja rIte bikAnera, khaMDita karI nAkhe, to somapurA ke mUrti ghaDanArA kArIgara pAse jayapura jevA zaheromAM Aje paNa avAranavAra jUnI navI bIjI mUrti bharAvI zakAze. paNa je zrata naSTa thaI rahyuM hastalikhita pratonA seMkaDo graMtha ne hajAro pAnAM vecAIne che, tenuM sarjana koNa karI zake tema che? pu. harIbhadrasurIzvarajI paradeza jaI rahyA che tene aTakAvavA joIe. zAsana mahArAjAe 1444 graMthanI racanA karI. emAMthI mAtra 35 samrATazrInI A vAtane jainasaMgha amalI banAve, to keTaluM zruta 40 graMtho Aje upalabdha che, to bAkInA 1400 jeTalA graMtho paradeza DhasaDAI jatuM bacI jAya! Aje naSTa thaI gayA, tenuM sarjana karavAnI tAkAta AjanA zrI devardhvigaNi kSamAzramaNa jevA bhavabhIru gItArtha jainasaMghamAM konI che? mahopAdhyAya yazovijayajI mahArAjanA mUrdhanya mahApuruSe zrutarakSA mATe te samayanA 500 gItArtha seMkaDo graMtha naSTa thaI gayA, tenuM sarjana karavAnI ApaNAmAMthI AcArya bhagavaMtone vallabhIpuramAM bolAvI vIra nirvANathI konI zakti che? mATe ja zratanuM sarjana ne saMrakSaNa karavuM te 980mAM varSe zrutane pustakArUDha karavAnA aitihAsika kAryano Jain Education Intemational Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 385 dilhInA darabAramAM akabara rAjA dvArA AcAryazrI hIrasUrijI mahArAjane amAri pharamAna arpaNa kare che. zubhAraMbha karyo ane lagAtAra 13 varSa sudhI vallabhIpuramAM ja rokAI kArya saMpUrNa karyuM. kula 1 karoDa graMthanuM lekhanakArya e 13 varSamAM thavA pAmyuM hatuM. A itihAsanA anusaMdhAnamAM e vicAravA jevuM che ke tyAre 500 AcAryabhagavaMto hoya to sAdhu bhagavaMto keTalA haze? ochAmAM ochA 1 AcArya bhagavaMtane 100 ThANAno parivAra gaNIe to 50 hajAra sAdhu bhagavaMto thAya. 50 hajAranI gocarI-pANI-vasatinI vyavasthA nirdoSa rIte thAya te mATe zrAvaka saMghe zuM karyuM haze? keTalA zrAvaka kuTuMbo 13/13 varSo sudhI dhaMdhA-dhApA-dharabAra badhuM choDI A "zrutarakSA mATe tyAM AvIne vasyA haze? A eka zakavartI aitihAsika ghaTanA hatI. A pUrve A rIte samagra zruta pustakArUDha thayuM hovAno ullekha maLato nathI. 13 varSamAM 1 kroDa graMthanuM lekhana kevI rIte thayuM haze? A kaMI koI graMthanI mAtra nakala karavA jeTaluM saraLa kAma na hatuM. AmAM to jene je je zruta sUtra yAda hoya, te te zrata ane sUtranuM saMkalana karI pATho-pAThAMtaro sAthe lekhana karavAnuM kaparuM kAma hatuM. 13 varSamAM 1 kroDa graMthanuM lekhana thayuM, eTale aMdAje varSe 8 lAkha graMtha lekhana thAya ne daroja aMdAje 2 hajAra graMtha lekhana thAya. 500 AcArya bhagavaMta birAjamAna hatA eTale eka AcArya bhagavaMtane phALe 1 divasamAM 4 graMthanuM lekhana gaNavAmAM Ave. 1 graMtha mAtra 100 pAnAno gaNIe toya 400 pAnA roja lakhavAnA Ave. ziSyonA sathavAre samayano paNa pramAda karyA vinA lakhANa thatuM haze, to ja A kArya pUrNa thayuM hovuM joIe. aitihAsika A ghaTanA parathI vartamAna saMghe zrutarakSAnI gaMbhIratA samajIne keTalA badhA jAgRta thavAnI jarUra che. zrI devardhvigaNi kSamAzramaNajIe je 1 karoDa graMthanuM lekhana karAvyuM hatuM, temAM pU. haribhadrasUrIzvarajI mahArAje bIjA 1444 graMtho umeryA. pU. hemacandra sUrIzvarajI mahArAjAe sADA traNa karoDa zlokanI racanA karI vadhu umero karyo. pU. upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAje seMkaDo graMthanI racanA karI umero karyo, A sivAya paNa aneka mahApuruSoe graMtho racyA ne zrutagaMgAne vahetI rAkhI. Ama virATa zrutagaMgA khaLakhaLa nAde vahetI rahI hatI. paNa muslima bAdazAhonA samayamAM 6/6 mahinA sudhI sainyanA rasoDAmAM IdhaNa tarIke dharmagraMtho bALavAmAM AvyA, temaja aMgrejonA vakhatamAM lAkho dharmagraMtho paradeza bhegA karI devAmAM AvyA. ethI Aje mAMDa aMdAje 15 hajAra jeTalA graMtho bacyA haze! kula 1 karoDa graMthanI gaNatarInI sAme A keTaluM badhuM nukazAna jainazAsanane pahoMcyuM? 99 lAkha 85 hajAra graMtho naSTa thaI gayA gaNAya. eTale eka kaMpanInI 1 karoDanI mUDImAMthI 99 lAkha 85 hajAranuM nukazAna Ave ne mAtra 15 hajAra rUpiyA bace, to te kaMpanI bajAramAM TakI zake? A to jainazAsana che ane zruta AgamanI je mUDI bacI che te 10 TakA zuddha che, mATe ja zAsana TakI zakyuM che. have to mAtra A 15 hajAra graMtho bacAvavA che, to samagra jaina saMgha bhego maLIne A kAma na karI zake zuM? jo ApaNe ATaluM paNa nahIM karI zakIe, ane je mRta bacyuM che, e paNa naSTa thaI jaze, to ghaNuM nukazAna thaze. bhaviSyanI peDhI ApaNane mApha nahIM kare! mAtra 15 hajAra graMthanA aMdAje 5 karoDa zloka lakhavAnA hoya to samagra jaina saMgha A kAma na karI zake? A mAtra koI eka samudAyanuM ke gacchanuM kAma nathI. 45 Agamo ane ene anusaratI paMcAgI ke anya mahApuruSonA racelA graMtho e samagra jainasaMghanA che. jainasaMghane eka evA mArge A kArya dvArA laI Fao che. vividhIkAranArA ghaNA virodhavAhana pArAvAlAnA ho HUTlAvaMIR dhANAmAM rAjIva IflIkAratomANamALAmArAzithI rilAyotielgrowtAnaE , ... prAcIna dharmagraMtha-pratanA avazeSa Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 jaI zakAya ke, jyAM sAcI zAstrIya ekatAnA darzana thAya. hastalekhananuM A kArya ekatA sAdhI ApavA mATe samartha che. pUrva kALamAM hajI thoDA varSo pUrve prAyazcittamAM svAdhyAyanI jema zloka lakhavAnuM apAtuM. suratanA eka jJAnabhaMDAramAMthI zrI dazavaikAlika sUtranI eka prata maLI che, tenI prazastimAM lakhyuM che ke, A sAdhvIjI mahArAje prAyazcittamAM 100 dazavaikAlika lakhela che, temAMnuM A 9muM dazavaikAlika che. terApaMthamAM Aje hastalekhananuM kArya cAluM che ane prAyaH prAyazcittamAM AvuM lakhavAnuM kArya apAya che. AmAM be kArya ekasAthe thaI jAya che. sAdhu-sAdhvIne dara pAkSikacAturmAsika ke sAMvatsarika AlocanA levAnI ja hoya che, e AlocanAmAM moTe bhAge svAdhyAya karavAno apAya che. ene badale AlocanAmAM svAdhyAyanA kalAka gaNI lakhavAnuM prAyazcitta ApavAnuM gItArtha pUjyone ucita lAge, to svAdhyAya to kalAka mujaba thaI ja jAya ne aneka graMtho jainasaMghane mUDI tarIke maLI jAya. vadhumAM svAdhyAya karatAM lakhavAmAM vadhu ekAgratA anubhavavA maLe. svAdhyAya karatAM mana hajI ADuM avaLuM ke bIjAnI vAtomAM jatuM rahe. paNa lakhavAmAM to dhyAna rAkhavuM ja paDe. nahIMtara lakhavAnuM hoya kAMI ne lakhAI jAya kAMI! jethI cekacAka thaI gayA vinA na rahe. 50 varSanI dIkSAparyAyanI ujavaNI ke 25 varSanI dIkSAparyAyanI ujavaNI Adine anulakSIne pUjyone ziSyo ke sAdhu-sAdhvIjI maLIne hAthe lakhelA 50 graMtha ke 25 graMtha arpaNa kare to guru bhaktinI sAthe zrutabhaktino paNa lAbha maLI jAya. kharataragacchanA upAdhyAya zrI maNiprabhasAgarajI mahArAja dvArA jANavA maLyuM ke temanA gurubhagavaMtomAM zrI jinaharisAgarasUrijI mahArAje jesalameranA saMpUrNa bhaMDAranI hastalikhita pratonI nakala lahiAo pAse karAvI hatI ane pAlitANAmAM jinaharivihAranAM bhaMDAramAM e surakSita rAkhavAmAM AvelI. temaNe to tyAM sudhI kahyuM ke chellA varSo sudhI guru mahArAjanI sAthe lahiyAo vihAramAMya sAthe ja rahetA ne graMtha lekhananuM kAma karatA. A ja rIte pU. munirAja zrI prazAMtadarzana vijayajI ma. dvArA jANavA maLyuM hatuM ke pU.A. merusUrIzvarajI mahArAjanI sAthe lahiyAo rahetA ne graMthalekhana karatA hatA. dareka AcArya bhagavaMtanI sAthe be-cAra lahiyAo graMthalekhananuM kArya karatA hoya, to koIka vAra jarUra jina zAsananAM zruta' samagra jaina saMghano trANa che, prANa che, zaraNa che. AdhAra che. paDe to koI lekha ke lakhANanI jherokSa nakala kaDhAvavI ja na paDe, lahiyAo ja nakala karI Ape. chellAM thoDA varSomAM hastalikhitanA kAryamAM zAstrIya mArgadarzana ApavAnuM thatuM AvyuM che, AnA prabhAve ghaNA badhA anubhavo, ghaNI badhI jANakArI maLI. prAraMbhamAM ghaNI vyaktio eka ja vAta rajU karatI ke, A lakhAvavAnA kAmamAM ATalI mahenata karavI, enA karatAM AjanAM Adhunika sAdhanono upayoga karI, mAIkrophilma, DijiTala kopI ke kompyuTarAIjhDa karAvI devAya, to varSo sudhI kAMI jovuM na paDe. jevo mULa graMtha hoya tevI ja kopI thaI jAya. AvanAra puNyAtmAnA magajamAM Adhunika sAdhanonI saraLatA evI phiTa besI gaI hoya ke tene Avo ja savAla thAya. paNa pachI emane vyavasthita samajAvIe, to barobara samajI jAya. mAIkro philma ke kompyuTara kopI karAvIe pachI sIDIno upayoga koNa karI zake? sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMta to IlekTrIka lAITano paNa upayoga na karI zake. bIjI vAta. AjanA sAdhanomAM eTalo jhaDapabhera pheraphAra thaI rahyo che ke 20 varSa pahelAM vaparAtAM keTalAya sAdhano TeparekarDa vagerenA riperiMga karanArA koI mANaso Aje maLatA nathI. eka bhAI kahetA hatA ke mAtra dasa varSamAM ja mobAIlamAM eTalA badhA pheraphAra thayA che ke, roja navI zodha ne navo mAla bajAramAM khaDakAya che. dhAro ke sIDI ke mAIkrophilma karI, paNa pachI enA mATenuM sAdhana ja AuTa opha DeTa thavA mAMDe, to ApaNe e navA Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. 387 hajAra graMthone lakhAvIne enA kula 5 saMpuTa karavA joIe. 1 saMpuTa siddhagiri jevA pavitra sthAnamAM guphA-baMkara jevA surakSita sthAnamAM sthApita karavo joIe. 1 seTa zrI zaMkhezvara prabhuthI adhiSThita kSetramAM sthApita karavo joIe. kema ke 18 koTAkoTi sAgaropamathI vadhu prAcIna pratimAM zAzvata prAya: jevI kahevAya. e devAdhiSThita che, enI surakSAnI sAthe zruta surakSita thaI jAya. bAkInA 3 seTa judA-judA rAjyamAM vadhu surakSita rahe evI rIte sthApita karavA joIe. samagra zvetAmbara saMghanA 8 hajAra sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto A zrutarakSA kAryamAM joDAI jAya to 5 karoDa zloka muMbaI luhAravAlanuM zrutamaMdira ane lahIyAo. lakhavAnuM kArya capaTImAM thaI jAya. mAtra 5 hajAra sAdhu-sAdhvI rojanA 10 zloka lakhe to mahine 15 lAkha ne 1 varSe 1 navAM sAdhano pAchaLa keTaluM doDavAnuM? lAITanI parAdhInatA to karoDa 80 lAkha zloka lakhAI jAya. mAtra 3 varSamAM 5 karoDa rahevAnI ja! lAITa na hoya ne graMthanuM saMzodhana karavA mULa zloka lakhavAnuM kAma patI jAya. nakala joItI hoya to zuM karavuM? sIDI to kAma na lAge! Agama divAkara pU.A. zrI mAnatuMgasUrIzvarajI mATe hastalekhana ja sArAmAM sAro ne sAcAmAM sAco vikalpa mahArAjAne A hastalikhita prAcIna paraMparAnA eka mAtra rakhavaiyA gaNI zakAya. vaDhavANa-lIMbaDI ane surendranagaranA | 'livyaMtaranuM kArya bahu ja kaparuM ne ghaNo samaya mAMgI vistAramAM vicaratA rahIne teoe 15/20 lahiyAnI eka le evuM che. jUnI lipimAM lakhAyela graMtho parathI lekhanakArya nAnakaDI TIma prAraMbhamAM taiyAra karelI. temanI pAse ghaNIvAra sIdhuM thaI zake tema nathI. kAM pahelAM lipinA jANakAra pAse prazno AvatA ke sAhebajI! Apa graMtha lakhAvo cho, temAM koI livyaMtara karAvavuM paDe, kAM dareka lahiyAne lipinI jANakArI bhUla rahI jAya to? enA karatAM chapAvI daIe to ekasarakhuM ApavI paDe. lakSmaNabhAI bhojaka lipInA sArA jANakAra bhUla vagaranuM chapAya ne! tyAre sAhebajI kahetA ke bhAI! graMtha hatA. temaNe ghaNA badhA jJAnabhaMDAro ne graMtho joyA ane sarakhA lakhAyA pachI barAbara zuddhikaraNa karavAnuM kArya cAlu che, bhUla karyA. temanA hAtha nIce taiyAra thayelA keTalAka lipinA na rahI jAya te mATe pUratI kALajI levAya che, chatAMya kadAca jANakAro Aje paNa hayAta che. lakSmaNabhAI bhojakanA jaNAvyA mujaba kula 2500 graMtha AsapAsa prinTa thayelA haze. bAkInA sADAbAra hajAra graMthonuM hajI livyaMtara karavAnuM bAkI rahela kAma paNa virATa che. koNa karaze ne kevI rIte thaze A kArya? A prazna yakSaprazna che. dareka sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikA livyaMtara jANI le ne pachI potapotAnI kakSA mujaba guru bhagavaMtanA mArgadarzana anusAra graMthonuM livyaMtara karI Ape, to virATakArya saheluM thaI jAya. prAcIna tADapatrIya pratanA darzanIya avazeSo zrutanI surakSA mATe samagra 15 Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 bhUla rahI jaze, to bhaviSyanA vidvAna mahAtmAo e bhUla sudhArI leze. graMtha haze to bhUla kADhanArAya maLaze. chapAvavAmAM AraMbha samAraMbha uparAMta vadhu nukazAna e che ke, 1 hajAra kopImAM badhe eka sarakhI bhUla chapAI javAnI. hastalikhitanI eka hajAra nakalamAM dareka lahiyo eka ja jagyAe bhUla kare, evuM na ja bane. eTale nakala paraspara meLavIneya bhUla sudhArI zakAya. paNa chApelAmAM to badhe eka sarakhI ja bhUla rahevAnI. mATe chapAvA karatAM lakhAvavAmAM ja vadhu lAbha che. vacanasiddha pUjya AcArya zrImad vijaya siddhisUrIzvarajI mahArAjA (bApajI mahArAja) vidyAzALAnA jina zAsananAM upAzraye birAjamAna hatA tyAre 2025 lahiyAo tyAM besIne graMthalekhana karatA ne zuddhikaraNanuM kArya pU. bApajI mahArAja khuda karatA. AMkha jyAM sudhI kAma ApatI hatI, tyAM sudhI temaNe hastalikhita graMthanuM zuddhikaraNa karyuM Aje paNa bApajI mahArAjanA mArgadarzanathI likhita hastapratono bhaMDAra vidyAzALAmAM vidyamAna che. ApaNA pUrva puruSoe lohInuM pANI karIne zratane ApaNA sudhI pahoMcADavAno je puruSArtha karyo che, te puruSArthane ApaNe AgaLa vadhAravo joIe. emanI mahenata eLe na javA devAya. cAlo, A mATe pahela karIe, to saphaLatA sAmethI doDatI Avaze. - - - - - - - - - - zrI vardhamAna mRtagaMgA TrasTa dvArA nirmANAdhIna - rAjabhavanatulya zrutatIrtha-zaMkhezvaranI parikalpanA Jain Education Intemational Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 'namo arihaMtANaM' eka anuprekSA zAzvatA mahAmaMtra navakAramAM aciMtya prabhAvaka zaktiono samanvaya jovA maLe che. tenA navapadomAM phakta prathama pada "namo arihaMtANaM'' upara anuprekSA karatAM tenA gaMbhIra rahasyonuM jJAna sahajamAM thaI zake tema che, jema ke.... (1) jIva prathama to kapAyono tyAga karI upazamabhAvamAM Ave tyAre ja pUjyAtipUjyo prati Adara-bahumAna jAge che ne namanakriyA thAya che. prathama namaskAra arihaMtone zA mATe teno viveka paNa jAge che ane jagatatAtrAnuM zaraNuM letAM ja trANamukti thatAM mAnasika prazastatAnA prabhAve karmono saMvara thAya che. Ama upazama, viveka, saMvaranI tripadI 'namo arihaMtANaM' padamAM samAviSTa thAya che. namo upazama, ahiM = viveka, tANaM = saMvara. (2) icchAyoga, zAsrayoga ane sAmarthyayoga ema traNeya yogo prathama padamAM sthAna pAme che. kAraNa ke IcchA vinA namo bolI namaskAra nathI hoto, temAMya zAsrayoga hAthaveMtamAM thAya tyAre ja arihaMta paramAtmA prati bhakti khIle che ane trANakArakanA zaraNa pachI jIvanuM sattva ajabagajabanuM vikasatAM dharma ane mokSa puruSArtha mATenuM sAmarthya paNa pragaTavA lAge che. Ama namo = icchAyoga, ahiM = zAstrayoga, tANaM = sAmarthya yoga. (3) prazasta mana-vacana-kAyAno vyApAra paNa zubha hoya che je puNyAnubaMdhI puNyanA karma dilako utpanna kare che. manamAM zubhabhAvo thAya tyAre ja paMcAga praNipAta dvArA namaskAra karavAnI bhAvanA jAge che ane pachI arihaMta paramAtmAnI stuti svayaM thavA lAge che je dvArA vacana vyApAra zubhratA pAme che. Jain Education Intemational 389 ane tarata pachI ja kAyAno prazasta vyApAra paNa paramAtmAnI caraNa sevAmAM svayaM joDAI jAya che. Ama namo=mana, arihaM=vacana, tANaM=kAyAno prazasta vyApAra. (4) darzana-jJAna-cAritropAsanA mATe paNa namo arihaMtANaM padano jApa upayogI che. jinezvaranA vacano uparanI zraddhA eTale darzana. je ke namaskAra karavA preraNA kare che. arihaM pada bolatAM ja namaskAra sarvajJa-sarvadarzI trikALajJAnI arihaMta paramAtmAne thAya che je dvArA jJAnarUpI ratnanI upAsanA thAya che. paramAtmA ja zaraNadAtA che. tenuM jJAna thatAM jIvana sadAcArarUpI cAritra dharma pAmavA svayaM vrata-niyama dvArA zistabaddha thAya che. Ama namo=darzana, arihaM=jJAna, tANaM=cAritra padanI upAsanA svarUpe che. (5) rAga-dveSa ane moha vijaya mATe paNa prathama padanuM dhyAna khAsa jarUrI che. kAraNa ke svamatithI utpanna thatAM vicAravANI ane vartanarUpI svano ja rAga, para uparanA dveSanuM kAraNa bane che. jeTalo potAnA uparano rAga vadhu, teTalo para uparano dveSa vadhAre ane AvA aprazasta rAga-dveSanA pAyAmAM moha-ajJAna bhAga bhajavI jAya che, jema jema jJAna samyaka bane tema tema rAga vilaya thavA lAge ane temAM samyaka darzana thatAM guNavAno uparano dveSa TaLavA lAge che. te pachI samyaka cAritranuM pAlana karatAM dezivarita athavA savavarita dharma dvArA jIvAtmA moha-ajJAna vijetA bane che. namo pada darzananuM sUcaka hovAthI parano dveSa jAya che. arihaM pada jJAnanuM sUcaka hovAthI svano rAga tUTe che ane tANaM pada dvArA mohanIya karmo zithila thAya che. Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 (6) duSkRtagarhA-sukRta anumodanA ane cArazaraNAM grahaNa karavA mATe paNa "namo arihaMtANaM" padanI bhAvopAsanA khAsa jarUrI che. huM anya jIvonI virAdhanA-AzAtanAne hiMsAnA aparAdho karI karI gunegAra banela chuM, anya sau mArA paramopakArI che. AvI bhAvanA jAgRta thayA pachI ja potAnA aparAdhanI duSkRtagarhA jAge che. ane paranA upakAranI samRti thatAM ja sukRta anumodanA thavA lAge che. Ama pApa pratighAtarUpI duSkRtagarhA karI guNabIjAdhAna rUpI sukRta anumodanA thatAM jIva cAra zaraNA grahaNa karI sattvazALI banavA yogya bane che. potAnA doSonA darzana thatAM ja jIva namopada dvArA nama banI jhUkavA lAge che. arihaM padanA jApa dvArA guNottama-puruSottama evA arihaMtonI guNAnumodanA karavA lAge che. Ama thatAM tANaM pada je ke zaraNagamana mATe oLakhAya che te zaraNagrahaNa thAya che. jyAM sudhI rAga che tyAM sudhI duSkRtagarhA nathI, jyAM sudhI dveSa che tyAM sudhI paranA sukRtyonI anumodanA nathI. to pachI cArazaraNA grahaNa karI ja kema zakAya ? zaraNA vagara jIva mokSagamana mATe yogyatA prApta nathI karI zakato. Ama namo=duSkRtagAM, arihaM=sukRta anumodanA, tANaM=cAra zaraNAnuM sUcana kare che. (7) paropakAra, kRtajJatA svIkAra ane AtmopakArano krama paNa namo arihaMtANaM' padathI saMprApta thAya che. jIvane jema jema svadoSa darzana thAya ane potA dvArA thayela thaI rahela apakAro dekhAvA lAge tema tema apakAra buddhi nAza thatAM paropakAra buddhi jAge ane jema namra bhAve paropakAra kArya thavA lAge tema tema atyaMta paropakArI arihaMtAdino potA upara rahela upakAra samRtimAM AvatA temanI kRtajJatAno (8) (9) jina zAsananAM svIkAra sahajamAM thavA lAge ane te pachI tarata temanA zaraNagamana dvArA jIvAtmA svayaMnuM hita sAdhavA lAge che, jene AtmopakAra kahI zakAya che, Ama namo=parArthavRtti, arihaM=kRtajJatA svIkAra ane tANaM=AtmakalyANano bhAvArtha jANavo. Azaya, citta ane Atmazuddhi mATe paNa namaskAra mahAmaMtranA prathama padano jApa atyaMta upakArI che. namo pada tyAre ja bhAvavAcaka bane che jyAre AtmAmAM zubhAzaya jAge. duSTAzayo nAza pAme. uddezyo prazasta banatAM namo pada Azaya zuddhi dvArA bolAya che, ne te ja pada vAraMvAra bolAtAM citazuddhi paNa thavA lAge che. jethI karmono saMvara thAya che ane satata karmono anAzrava vadhu cittanI zuddhi lAvI aMte Atmazuddhi paNa pragaTa thAya che. namo=Azaya zuddhi dvArA prApta bhAva, arihaM=citta zuddhi dvArA saMprApta devAdhidevanI bhakti, tANaM=Atma-zuddhi dvArA prApta zaraNa svIkAra. jyAre namo padano bhAva sArthaka bane che tyAre kaSAya mukti thavA lAge che. tema arihaM padanI sArthakatA thatAM viSaya muktino anubhava thAya che ane tANuM pada dvArA saMsAra muktinI prakriyAno prAraMbha thAya che. Ama, namo=kaSAyamukti, arihaM=viSayamukti, tANaM=saMsAra muktinuM kAraNa bane che. phakta "namo arihaMtANaM' padanA jApathI manogupti keLavAya che, kAraNa ke jApakane kalpanA jALathI mukti maLatAM, samatAnI sthiti saMprApta thAya che. jethI Atma pariNati khIlavA lAge che. Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. 391 namo arihaMtANaMnI samanvaya sAdhI zakAya che. temAMya namo zabda mAtranI ja pracaMDa zaktino paricaya maLaze. jJAna paMcamI (2) uppanei vA, vigamei vA, dhuvei vA :- namo (saptAkSarI maMtranA 51 rahasyo) bolI bhAva namana karatAM ja samyakajJAnanI utpatti, arihaM zabdathI rAga-dveSa-mohAjJAnano nAza ane tANaM kahevA __ kalikAla sarvajJa hemacaMdrAcAryajI jevA samartha zAsana mAtrathI aghAti karmothI paNa trANa pAmela siddhanA kSAyika prabhAvaka uparAMta jJAnayogI haribhadrasUrijI racita niyuktio, guNo dhruvatA, sthiratA smaraNa paTa upara chavAya che. tema bhaktAmara smaraNanA racayitA AcArya mAnatuMgasUrijI jevA diggaja bhaktiyogI dvArA racita "navakAra sAra thavaNa" (3) ahaMkAra-mamakAra-saMsAranAza : jyAM ahaMkAra tyAM stavana vageremA mahAmaMtra zAzvatA navakAra viSayaka je je navakAra na rahe. tema navakArano sAra namanasUcaka namo zabda ciMtano che, tenuM tathA chellA pacAsa varasamAM thaI gayela zreSTha sAMbhaLatA ja ahaMkAra vijaya, arihaM bolatAM prabhu samarpaNathI navakAra anuprekSakonA sadvicAro- dohana karatAM svAnubhUti mamakAra vijaya ane tANaM bolatA sarvasvanuM vilInakaraNa thaI sAthe je abhinava jJAna gurudevonI kRpAthI lAdhyaM teno javAthI saMsAra saLagI jAya che, mukti khIlI jAya che. AMzika bhAga atre prastuta karatAM harSa eTale paNa anubhavAya (4) tapa-saMyama-ahiMsA : dharmarUpI utkRSTa maMgalane che ke raja thato A nAno lekha paNa anekone navakAranI darzAvato namo zabda vinayarUpI abhyaMtara tapa, arihaM dvArA zraddhA vikAsa karAvI, tenA rahasyo tarapha aMgulInirdeza . saMyamamUrti tIrthaMkara prabhu- smaraNa tathA tANaM mAtrathI samasta karaze. jIvarAzine du:khothI bacAvanAra (trANa ApanAra) ahiMsA tIrthaMkara kathita, gaNadharaguMphita tathA yogIo dvArA guNa vikasita thAya che. uccarita 68 pavitratama varNavAlA saMpUrNa zrI navakAranA phakta (5) maMgala-zreSTha-abheda : paMca parameSThine namana eTale prathama ane saptAkSarI pada "namo arihaMtANaM" upara ja atrenuM paMcamaMgalamUrtine vaMdana, pUjana, arcana tethI prathama zabda namo vivecana sArabhUta jANavU. tattvapremIo mATe Aja prastuti te maMgalatA sUcaka che, arihaM-jagatzreSTha paramAtmAnA jJAnasAra samAna che. kAraNa ke cauda pUrvano sAra navakAra guNavaibhavanI zreSThatA sUcaka che tathA tANaMno bhAvArtha che ane tenoya saMkSepita sAra je arihaMta vaMdana che temAM paNa AtmA-paramAtmAnI abhedadazAnI anubhUti. nAnI-moTI, agharI-sagharI, vyakta-avyakta ana gupta- (6) bIja-vRkSa-phaLa : namo e dharmanuM mULa ke prakAzita keTalI vigato che te jANavA-mANavA jevI che, phaLadAyI vRkSatuM bIja che, arihaM anekonA bhavatApa haranAraM to cAlo tIrthaMkara paramAtmAne bhAva namaskAra karI navakAranA zItalachAyArUpa arihaMta prabhay Arhatya vRkSa tathA tANaMno rahasyo avagAhIye. aidaMparyArtha che caraNa-zaraNathI niSpanna thatuM muktirUpI phaLa. jJAnanA 51 guNonI anumodanA karavI jethI "namo mULathI phaLa te prathama pada che. arihaMtANaM' pada mAtranI ekAvana vizeSatAono skUTabodha (7) vinaya-viveka-vairAgya virati : namo eTale ja nimnAMkita lekha racanAthI sugama bane tevI zubhakAmanA.. vinayano paryAyavAcI zabda je kahe che namo mAtrathI jagatanA (1) namo arihaMtANaM : ema be zabdonuM vibhAjana karI nAtha arihaM prabhunA paricayano viveka jAge che, e AgaLa namo+arihaM+tANaM tema traNa zabdonI tripadI banAvatAM ja vadhatAM saMsAra du:khonA trANa svarUpa bhAgavatI dIkSAnA bhAva danvayI anya tripadIo sAthe namo arihaMtANaMno sAhajika mA pAlolAyI jAne ke Jain Education Intemational Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 (8) pApakSaya, duHkhakSaya, karmakSaya : duHkhanuM kAraNa che pApa. namo zabdabhAvathI tyAre ja bolAya jyAre duSkRto karaDavA lAge. tethI ja namonA smaraNathI pApa nAza, arihaM thakI saMsAranA samasta duHkhonA nAza ane tANaM zabdathI trANa pAmI gayela siddho jevo karmakSaya iMgita thAya che. (9) duSkRtagarhA, sukRta anumodanA, cAra zaraNA : mokSalakSI tathA bhavyatvane pakavanAra traNeya tattvomAM pApono pazcAtApa namo karAve che. sarvaguNo prati, pramodabhAvanA dvArA sukRtonI anumodanA arihaMtapada karAve che ane tANaM te arihaMta, siddha, sAdhu ane dharmanA cAra zaraNarUpa che. (10) maMgala - uttama - zaraNa: saMpUrNa navakArano prathama zabda namo che, mATe namo eja maMgala che. arihaM jevI uttama hastI jagamAM koI nathI, ane saMpUrNa navakAra paNa zaraNarUpa che ema tANaM kahe che. (11) jJAna - darzana - cAritra : jyAM ajJAna ane ahaMkAra tyAM namo nathI. tethI namo jJAna vikAsano saMketa che. teja jJAna arihaMta prabhunI AjJAmAM zraddhA vadhAranAra hovAthI arihaM pada darzanakArI che ane jJAnanA phaLarUpa viratinuM kAraNa tANaM hovAthI cAritranI ArAdhanA che. ( 12 ) icchA - zAstra - sAmarthya yoga : potAnA doSonA darzananI icchA vinA namo kema bolAya ? mATe namo icchA yoga che, sakalazAstranA zAstrI samA arihaMta te arihaM pada jagAve che mATe zAstrayoga che ane arihaMta - siddha jevA samartha anya koI na hovAthI tANaM sAmarthya yoga che. (13) ekatA-pUrNatA-zUnyatA : namo te jJAnaguNathI niSpanna hovAthI AtmA paramAtmAnI ekatAdarzaka racanA che, arihaM pada bhakti bharapUra hovAthI pUrNatAne pramANarUpa che ane tANaM zabda vairAgya bharela vidvatAnuM kAraNa banavAthI saMsAra zUnyatAnuM cihna bane che. (14) sadvicAra, viveka, vartana : namo bhAvanA suMdara vicAra vinA kema jAge ? mATe namo te suvicAra che. arihaM te vicAranA phaLarUpa arihaMta bhaktirUpI viveka hovAthI jina zAsananAM vinaya che ane tANaM zabda dvArA sArA AcaraNano saMdeza saMprApta thAya che. (15) yogAvaMcaka, kriyAvaMcaka, phalAvaMcaka : namo rUpI praNamana sAdhe prAraMbha thayelo yoga niSphaLa na jato hovAthI phaLa prApti thAya che, mATe phalAvaMcaka sudhI pahoMcavA namo yogAvaMcaka che, arihaMnA praNidhAna sAthenI kriyA saphaLa hovAthI kriyAvaMcaka che ane tANaM te pramANe phalAvaMcaka che. (16) zravaNa-ciMtana - bhAvanA : vAcanAdAtA pAsethI jyAre navakAranA rahasyo suNavA icchA jAge tyAre sarva prathama je vaMdana karavAnA che, te ja che 'namo'. te pachI arihaMta prabhu vize kaIka paricaya thatAM manamAM zubhaciMtana thAya che ane tANaMno zabdArtha che, prabhu milanathI udbhavatI bhAvanA. ( 17 ) kAmadhenU, kalpatarU, ciMtAmaNi : "namo arihaMtANaM" nA bhAvamanathI ja to ahaM jatA IndrabhUtine a maLyA ane guru gautamane arihaMta mahAvIra thakI ja labdhio pragaTI, gau-kAmadhenu, ta-kalpatarU ane maciMtAmaNi. te traNeya zIghraphaLadAyI tema prathama pada paNa dAtA che. (18) zAMti, tuSTi ane puSTi : mAnAdi kaSAyono dAha zAMta thAya che " namo" nA bhAvoccArathI, tema viSayavijetA banAya che 'arihaM' bolavAthI, tethI tRSNA zAMta thatAM Atmika tuSTi thAya che ane chelle arihaMtazaraNarUpI 'tANaM' thI puSTi thatAM karmanA kardamanuM zoSaNa zaraNagamanathI thAya che. (19) upazama, viveka, saMvara : svAparAdhane samajI janAra ja upazamabhAvathI namaskArane bhajavA namo bolI zake che. namono ja prabhAva che ke viveka jAgRta bache arihaMta gamavA lAge che pachI temanA ja caraNa-zaraNathI jIvAtmA saMvara tattva prApta kare che te pratApa che tANaMno. (20) svadoSadarzana, paraguNadarzana, zaraNAgati : potAnA pApo DaMkhyA vagara pAparahita parameSThine namo kahI namana kema Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro thAya ? AlocanA zuddhane arihaMnA dhyAne badhAyanA guNonuM sacoTa darzana thAya che. jyAre tANaMno prayoga prabhunI AjJA svIkAra mATe thAya che, je sAcI bhAvapUjA paNa che. (21) rAga-dveSa - mohanAzaka svano ahaM je duSkRtagahane rokanAra che te namaH mAtrathI nAza pAmatA svapakSapAta rAgano nAga nAze che, arihaM bolatAM ja anyanI anumodanA pratikArI dveSabhAva dabAya che ne guNAnurAga khIle che, tema tANaM kahetA saMsAra taraphI mohane ajJAna paNa vilAya che. : (22) dhyAtA - dhyeya - dhyAnazuddhi : namo bolanAra dhyAtAnI bhAvazuddhinuM kAraNa namaskAra che. jethI sAco mArga maLatAM dhyeyarUpe arihaM maLe che ane zukladhyAna yogI paramAtmAnI ja paramakRpAthI tANaM dvArA viSaya - kaSAya vimukha jIva dhyAnanI paNa zuddhi anubhave che. (23) pAyo - maMjhila - mokSa : namo te to pApaghAtano prathama pAyo che. pApakarmo jyAre aMta: koTAkoTi sAgaropamathI paNa alpa thAya tyAre prathama zabda namo hoThe Ave, haiyAmAM arihaMta vase ane mokSamArga kapAvA lAge, aMte trANa pAmI jIva mokSe paNa jAya. (24) tattvaruci -tattvabodha - tattvapariNati : yogAtmAne namananI ruci te zraddhA guNa che, jenI utpatti namo zabdathI che. jJAna pragaTatAM tattvano bodha arihaMta prabhunI kRpAthI thAya che ane te ja jJAna viratimAM pariNata tANarUpI AjJA svIkArathI thAya che te ja che " namo arihaMtANaM" (25) dharmakAya, karmakAya, tattvatkAya : chadmastha avasthAmA rahela paramAtmAne navakAranA ArAdhake prathama namo kahI namana karavA, pachI kevaLI avasthAnI karmakAya sthitinA darzana arihaM bolI karavA ne te ja arihaMtane siddha banela tattvatkAyavALA dhyAnamAM tANaM zabdathI dekhavAnA che. (26) mana-vacana - kAya yoga prazastatA : mAnavIno mAna palaTo thatAM mana namo namo karavA lAge che ane te ja namaskArathI vAcA arihaMtanA atizayone varNavavA lAge che. 363 kAyA dvArA paMcAga praNipAta te tANaM zabdArtha che. tema thatAM traNeya zaktio pAMgare che. (27) vahirbhAva tyAga, aMtarmukhI bhAva, paramAtmadazA : saMsAranI vAsanAnA tyAge ja bhAva namo udbhave ane arihaMtanA dhyAne AtmajAgaraNa thatAM samyakadRSTi khIle che. tANaM eTale sarvasvanuM sarvasva paramAtmAmAM vilInIkaraNa je sarvoccadazAnuM varcasva paNa che. (28) bodhi- samAdhi-siddhi : name te saune game, namonuM phaLa che bodhinI prApti, ane paMcaparameSThi pramukha arihaMno samyak paricaya te samAdhidazAnuM avaMdhya kAraNa che. paramAtmA teja mAro AtmA AvI bhAvadazA te kharI siddhi che, zabdoccAra che tANaM. (29) dravya-guNa-paryAya : namo-namratA, mitratA, svAparAdha svIkAra. sAramAM che maitrIbhAva vizALa ane udArabhAvathI arihaM zabda-pramoda bhAvanA ane tANaM karUNA athavA upekSA bhAvanA, kAraNa ke dravya thakI maitrI, guNathI pramoda ane paryAyanA duHkha - pApathI karuNA - mAdhyasthabhAva janme che. (30) iDA-piMgalA- suSumnA vAraMvAra 'namo arihaMtANaM'nA pragaTa jApathI rajodoSane tamodoSa haNAya che, pachI varNa paNa zAMta thatAM, AtmAno anAhata nAda saMbhaLAya che aMte Atmadarzana thAya che. namonI sAthe iDAne, arihaMnI sAthai piMgalAne staMbhitakArI tANaM dvArA kaivalyakArI suSumnAne jagADavAnI che. : : (31) nirvicAra-nirvikAra-nirAkAra saMkalpa vikalpanA dvaMda susAdhuthI siddhanA namana mAtrathI jAya mATe namo kahevAnuM che. avikArI vItarAgI arihaMta prabhunI bhaktinuM phaLa che nirvikAradazA ane aMte tANaM mAtrathI siddha thala svAtmAne niraMjana nirAkAra kalpavAno che. (32) deva-guru-dharma : devAdhideva paramAtmAne namo kahI darzana-pUjana karavA, arihaM bolI paramaguru pAsethI jJAna ane mArgadarzana meLavavuM tema tANaM kahIne zaraNa ane Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 jina zAsananA AjJAsvIkArarUpI dharmAcaraNanI sAthe cAritraguNa vikasAvavA karmasthitinuM kAraNa che, paNa dravya namanathI sahajamala mATe "namo arihaMtANaM' pada che. dhovAtAM karmasthiti aMtaHkoTAkoTithI paNa ochI thAya che. (33) zaM, zene, zAne ? bhavATavImAM bhaTakatA jIvone teno prabhAva patharAtAM arihaM vadatAM pApa nAza ane jyAre bhavano thAka lAge tyAre ja bhAna thAya ke have zaM arihaMtazaraNarUpI tANaMthI du:khakSaya thaI jAya che. kavU ? upAya che namo paNa kone paNa to arihaM ne zA mATe (39) zabda-artha-tattva : tattvajJAna te ja samyakjJAna, to viSaya-kaSAya, sukha-duHkha, utAra-caDhAva, saMkalpa- paNa te sahajamAM nathI thatuM. te mATe prathama zabda, bhASA ke vikalpa, rAga-dveSa vagere vagerenA dvaMdothI tANaM meLavavA. sUtranuM jJAna, pachI artha, bhAvArtha ke zabdArthanaM jJAna ane tatpazcAta tAttvika bodha thAya che. namo te zabda che, arihaM . (34) AtmA vaDe, AtmAne, AtmAnA hitArthe : he jIva ! aMtarAtmAnI sAkSI sAthe AtmA vaDe namo bolIza ne namo bolatAM zabdArtha che ane tANaM te aidaMparyArtha che. to arihaMne namaskAra sAco thaze te hakIkatamAM potAnA (40) zraddheya, dhyeya, zaraNya : zraddhA vinA namaskAra paramAtmArUpI AtmAne ja namana thaze ane tANaM vaDe prabhakapA kevA? paNa zraddhAnuM sAdhana te ja dhyeya bane che. arihaM jevI pAtra AtmAnA ja nistAra mATe thaze. dhyeyatA vaLI zemAM? ane ekavAra sAco paricaya vItarAgI bhagavAnano thaI gayo pachI tenA jevA zaraNadAtA koNa? (35) zAstrAnusArI, AtmAnusArI ane A badhAya praznono javAba ekamAtra namo arihaMtANaMmAM paramAtmAnusArI : "namo" eTale svanA vicAro, buddhi chUpAyo che. kalpanAo, rAga-dveSanA vikAro badhAyane namAvavAnI (41) udaka, payaH ane amRtakalpa : viSayonI ane prakriyA, jethI te dvArA zAstra kathita vinaya guNa sevAya che. vAsanAnI tRSA navakArArAdhaka zAMta banAve che, kAraNa ke arihaMtanuM smaraNa te ja AtmasmaraNa che ane tANaM dvArA sarvasva "namo" zabdamAM jaLa jevI zItaLatA che. arihaM samarpaNa te paramAtmA banavAno rAjamArga che. zabdazakti dagdha jevI kSadhAzAmaka che jethI kaSAyabhakhanaM (36) dAsatva, jIvatva, Atmatva : sevaka-pUjakapaNuM duHkha jAya che ane tarasa-bhUkha maTI jatAM tANaM rUpI uge tyAre "namo'" zabda nIkaLe, mATe namo te laghutAdarzaka jinAjJAthI AtmAnI tuSTipuSTi amRtamaya bane che. che, paNa arihaM bolavAmAtrathI savI jIva karUM zAsanarasInI (42) bhASA, zvAsa ane manavargaNA zaddhi : "namo" bhAvanAvALA arihaMtanI bhakti thavAthI jIvamAtra prati sneha jevI hita-prIta ane mitakArI bhASA nathI. jethI bhalabhalAne chalakAya che ane tANaMno artha sarva virati thavAthI bhalAInA bhAvo jAgI jAya che. zreSTha bhASA namana vaMdana tema AtmadazA vikAsa che.. zvAsozvAsamAM arihaMtano jApa teja jIvananI sArthakatA che ane (37) cha prakArI abhyaMtara tapasevanA : prathamanA be manobhAvanuM paNa arpaNa-samarpaNa thatAM tANaM dvArA manavargaNAnA abhyaMtara tapanuM nAma prAyazcitta ane vinaya che, te mATe sAdhana ko zuddha banI jAya che. che "namo' pada. jina vacanasevArUpI vaiyAvacca ane jinAgama (43) piMDastha, padastha, rUpastha : kevaLajJAna rahita svAdhyAya sAthe arihaMno bhAvArtha joDAyelo che. "tANaM' avasthA paNa tIrthaMkara prabhunI hovAthI 'namo' dvArA vaMdanIya pada cAritrika guNavAcI hovAthI dhyAna ane kAusaggano che. arihaM zabda bhagavAnano kevalAtizaya ne Rddhi-samRddhi saMketa kare che. nihALavA mATe che. jyAre tANaMno sadupayoga aghAtI (38) sahajamaLa, pApa ane duHkhanAzaka : karmanAza pachInI muktAvasthAnA niraMjana-nirAkAra rUparahita anAdikALathI avirata baMdha thato sahajamaLa lAMbI lAMbI rUpasya dazana mATa cha. Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 395 (44) mana, AtmA, indriya avikAritA : eka tarapha (50) vividhatrika : namo+arihaM+ tANaM vagere zabdo mana, bIjI tarapha indriya che ane vaccovacca AtmA che. hakIkatamAM aneka prakArI trikano sumeLa, pradakSiNAtrikathI dehalakSI mana saMsAra che, AtmalakSI mana asaMsAra che. mATe laI caityavaMdananI dazeyatrika ane hetu-svarUpa, anubaMdha ke sarvaprathama ahaMkArI manane namaH karAvavA namo che, tethI draha-nadI ne sAgara, nAda, biMdune tAla, audayika, arihaM dvArA Atmazuddhi thAya che. pachI azuci bharela indriya kSAyopazamika ane kSAyika, gati, pragati ane mukti prathama paNa pavitra che. padamAM che. (45) jinavacana, jinabiMba, jinAgamasevA : "namo" (51) Adi-madhya-aMtya-maMgala : prathama padamAM ja namo bhagavAnanI AjJA hovAthI jinavacananI sevA che. arihaM zabda __ zreSTha maMgala che, arihaMta prabhu zreSThatara ane siddha bhagavaMta aMtya dvArA jinabiMba jinapratimA ke jinAlayane bhajavAnuM che ane| maMgala che. namo pachI arihaM ane pachI tANaM teja to chadmastha viSama-kALe gRhasthone tAraka jema jinavimba tema aNagArI kevalI ane siddhanI jIvanalIlA samajavA eka saMdeza che. mATe jinAgama che,je mATe svAdhyAyalIna banavA tANaM zabda che. namaskAra mahAmaMtranI sAdhanA paNa jJAnayogI AcArya (46) zItalatA-prakAzakatA-zuddhatA : caMdra jevI puMgava haribhadrasUrIzvarajI ma.sA.nI dRSTie pAMca tabakkAmAMthI zItaLatA namo zabdanA uccAra mAtrathI anubhavAya che, temAMya vairIne paNa thato namaskAra to verajherane ja namAvI de che. pravAhita thatI saphaLa bane che, te krama che (1) navakAra arihaM bolatA sAco kSamAno mArga maLe che, dharma mArganA / praNidhAna (2) pravRtti (3) vighnajaya (4) siddhi (5) ajavALArUpa tIrthaMkara prabhu che, ane tANaM-prabhunI prabhutAno vi viniyoga te mATe tattvapremIoe yogagraMtho jANavA-samajavA. zuddha sparza. dharma puruSArthanA suMdara paMthathI mokSalakSI puruSArtha (47) kAraNa-kArya-siddhi : vinayaguNa te to sAdhavA (1) yama (2) niyama (3) Asana (4) dharmIjanane vighnahArI tattva cha, je mATe namo pada kAraNa banI prANAyAma (5) pratyAhAra (6) dhAraNA (7) dhyAna ane paDakhe rahI kAryasiddhimAM sahAyaka bane che ane pratyeka (8) samAdhi ema ATha pragati pagathIyA che.jemAM dhairya-sthairya kArya mATe arihaM svayaM sahAyaka banatA hovAthI temane ane gaMbhIratA-dhIratAthI sAdhanA karanArane mahAmaMtra navakAra nizcayanaya kArya ja mAne che, jyAre tANaM-saMpUrNa guNa camatkArarUpe mahAjJAna kaivalyanI bheTa sahajamAM dhare che. vikAsathI siddhapada. hAlatA cAlatA navakAra gaNavAmAM IryAsamiti jAya (48) prAyazcitta-dhyAna-samAdhi : pApo jyAre DaMkhavA ane ArAdhanAne badale AzAtanA thAya. tema phakta "namo lAge tyAre pApabhIrU AtmA potAnA aparAdhane deva ane guru arihaMtANaM"no jApa paNa sthira manathI sthira sthAne karavAmAM pAse AlocavA namo vadI rajU kare che, pApono pakSAla thatAM lAbha che. prathama padamAM 7 akSaronI ArAdhanA sAteya bhayathI arihaMnaM dhyAna nirdabha bane che ane prabhu bhaktinI layalInatA makta kare che. dvitIya padanA pAMca akSaro paMcAmatasamA te ja tANaM hovAthI bhakta bhagavAna bane che. jANavA. kAraNa ke te dvArA paMcAcAranuM AtyaMtika phaLa (49) mitra-mAtA-pitA : maitrI bhAvano dhodha namono siddhagati sAbita thAya che. be pada maLI sudevanI sAdhanA gUDhArtha che. yogyane namaskAra to ThIka ayogya sAthe paNa che. 7+5= 12 akSara maLI arihaMta prabhunA 12 guNonI sadvyavahAra mATe vyAvahArika namana jarUrI che. namo dvArA Apa anumodanA kare che ane 7-5-2 thAya che te navakAranA bhalA to jaga bhalA bane, pachIja karUNAmAtA arihaMtanI kRpA prathamanA be padanaM gaurava vadhAre che. teja be pAchA prathama padI thAya ane siddha bhagavaMtarUpI pitAnuM milana thAya. sAta akSara sAthe joDAI saMpUrNa navakAranA 9 padonI sAthe Jain Education Intemational Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 396 jina zAsananAM navanA abhaMga aMka mATe mUka saMketa kare che. Ama saptAkSarI prathama pada svayaM carama mokSapada | namo rihaMtAmAM dravya che. bhAva che ne tavAI che. sudhI pahoMcADI devA samartha che. phakta zraddhAno dIpaka -Hvata ane jJAnano saMyoga che. zabdaarthabujhajhavo na joIe. tameva sagha, nisaMuM - naM nihiM zabdAtIta dazA sudhI pahoMcavA zakti che. jyAre kAyazakti pavepharyA te bhAva ane bhAvanA bhavobhavanA karmadaLane cUrakhuutte tyAre saMpUrNa navapadIya navakAranA saMkSeparUpe phakta "namo . A cUra karI zakaze. arihaMtANaM'nI ArAdhanA karavA jevI che. - uparokta anuprekSAo sAthenuM ciMtana bhavopakArI namaskAra (na) ane mokSa (mo) beu sAdhanAnA be navalakhA navakAra jApa pradAtA tapasvIratna pa.pU.paM. jayasomavijayajI gurudevane samarpita karI teozrInA kinArA che. mAna mUkIne ane mana daIne mRtyulokano saMyamajIvananA 51mA varasanI paryAyane vadhAvIzuM. kAraNa mAnavI jyAre namaskAra (navakAra)ne bhAvathI bhajaze, tyAre teno mokSa nikaTa haze; tevo saMketa namo zabda ke jhariyA mukAme tA. 21-10-1971nI sAlamAM teozrIe phakta 14 varSanI bALavaye je navalakhA Ape che. te navakAranA 68 akSaromAM paNa vizeSatA che. navakAranI pratijJA karAvela te vidhi-zuddhipUrvaka jApa phakta jema ke 6+8=14 (codayuM guNasthAnaka mokSa). 6-8= sADA cAra varasamAM koleja lAIphamAM pUrNa karI dhanyatA 2=rAga ane dveSa be mAInasano kSaya ane 64=48=aDatAlIsa labdhiono ubhava. namo anubhavI. jIvanamAM keTalA lAkha kroDa navakAra gaNAyA tenA mahatva karatAMya agatyanuM che ke kevA bhAvathI jApa namo vAraMvAra bolIne nahi paNa mauna rAkhIne jApa keTalI zuddhipUrvaka thAya che ane bhAvakriyA zuddhi sAtheno japavAthI Atmika zaktio pAMgare che. navakAra phaLyA vagara nathI raheto. I.sa. 1982, tA. 6kAra-TvIMkAra-zrI navakArano sAra 2-1988, tA. 11-1-1989 ane tA. 3-7(nimnAMkita) 1999nA cAra prasaMgoe mahAmaMtra navakAre mRtyuthI rakSA 39 = 3OMkAra-zrIkAra mArga prakAzaka karI che. jenA kAraNe draDha zraddhA sAthe teja navakArano (muktimArgano bhomiyo) vinimaya 18000thI paNa vadhu zrAvaka-zrAvikAone karI nakArAtmaka valaNa vAraka pAchA te jApanI sukhada pUrNAhUti nimitte 275 thI vadhu (adhamalezyAnAzaka). jApa ArAdhaka maMDaLo sthApI zAsananI sevA karatAM mohanIyakarmakSayopazamakAraka Atmazuddhi anubhavita karela che ane sAnaMda umeravAnuM ke vi.saM. 2066 aSADha vadI ekama maMgaLavAra tA. apAya-vipAka azubhatAraka 27-7-10thI jIvanamAM trIjI vAra pharI navalakho jApa | (zubhaphaLa pradAyaka) prAraMbha gurudevonI kRpAthI thayo che. jenA apekSita madhura riSTa tattvono savizeSanAzaka phaLa ihalaukika ke pAralaukika bane temAM zaMkA nathI. (duSTatattvono rodhaka) mahAmaMtra navakAra uparanI aneka anuprekSAo A pUrve haMtRtvabhAva abhAva-vikAsaka pustako, mAsika, graMthomAM prakAzana pAmI temAM pUrvabhavIya (ahiMsA-karUNA vidhAyaka) sAdhanA saMskAra kAma karI gayA jaNAya che, tethI ja to tArakatAthI saMsAra tAraka prasaMge-prasaMge navakArano satkAra AtmAnA uddhAra mATe (durgati-kugativAraka) karavAmAM kSobha nathI anubhavAto. navakAranA sAradhArA sau NakAra dvArA pApa nivAraka bhavono bhAra utAre tevI zubhabhAvanA sAthe 3OM namo (puNyAnubaMdhI puNya prakAzaka) arihaMtANaM. OM hIM Namo abhinavanANassa Jain Education Intemational Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 397 ke jenadarzanamAM sabhya darzananuM svarUpa jainAcArya pU. vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjanA ziSya pa.pU. paMnyAsa zrI guNasuMdaravijayajI gaNI sabhya darzana eTale jIvana jIvAdi navatattva paranI-jinavarabhASita vacano paranI zraddhA pariNati-pariNAma. A samyaga darzana guNavAna ja mokSamArga para AgaLa vadhI zake che. A guNa vagaranA mokSamArga upara na cAlI zake. A guNa vagaranuM jJAna ajJAna che, apramANa che, cAritra bhAvacAritra banI zakatuM nathI, mokSaphaLa pradAyaka banI nathI zakatuM. A samyagradarzananI kAMIka jhAMkhI karAve che pU.paM. zrI guNasuMdaravijayajI mahArAjazrI. ApaNe e jANIe-mANIe ane A guNaprApti dvArA mokSamArga para jhaDapI prayANa karIe. prasaMgopAta jainadharmanI maulikatA ane ati prAcInatAno paricaya karAvanAra pU.A.zrI vijayabhuvanabhAnusUrijI ma.nA ziSyaratna paM.pU.zrI bhuvanasuMdaravijayajI gaNivara vardhamAna AyaMbila oLI 100+36nA ArAdhaka, tathA pU.paM.zrI guNasuMdaravijayajI ma.sA. jemano 36 varSano dIkSA paryAya che. A baMne guru baMdhuo-sahodaro navuM navuM saMzodhana ane ciMtana sAhityamAM khUba ja rasa-ruci dharAve che. pU.paM.zrI guNasuMdaravijayajI mahArAjazrIe pU. gurudevanI kRpAthI ane amarelI-saurASTranA parama jinadharmI lIlAvatIbena navalacaMda kIracaMda ToLiyA parivAranI udAratApUrvakanI rajA pAmIne dIkSA lIdhI. guNavaMta pUjyazrInI saMyamayAtrA jJAna, dhyAna ane zAsanasevA Adi suMdara rIte cAlI rahyA che. pUjayone sAdara vaMdanAo. -saMpAdaka samakita zuM che? samakitathI ja jaina zAsanamAM rItasara praveza karI zakAya arihaMta-siddha-AcArya-upAdhyAya-sAdhu-samakita che. samakitathI ja jagatanA tamAma dravyo-tattvonA rahasya samajI (samyagU darzana)-samyagu jJAna-samyaka cAritra-samyagu tapa zakAya che. samakitathI ja tIrthaMkara paramAtmAono upadeza e nava ArAdhya-upAsya sthAno paikI eka samyagu darzana jo amalamAM mukavAnuM sAmarthya pragaTa thAya che. samakitathI ja te cAlyuM jAya to bAkInA ATha sthAnonI upAsanA-ArAdhanA upadezano barAbara saphaLa amala thAya che. zuM che A samakita vAstavika phaLadAyI na bane. jaina kavioe bhalI pare lalakAryuM = samyagdarzana? jaina zAstra javAba Ape che. che ke arihaMto maha devo, jAvajIvaM susAhUNo guruNo, dAnAdika kriyA navi dIye samakita viNa zivazarma jiNa pannAM tatta, ia sammatta mae gahi. te mATe samakita vaDuM jANo pravacana marma. arihaMta mArA deva che, susAdhuo mArA guru che, ' arthAta "dAna-zIla-tapa vagere kriyAo paNa samakita jinezvara bhagavaMte batAvela dharma e tattva che. A pramANe vagara mokSanuM sukha ApI zakatI nathI, mATe samakita e moTAmAM jAvajIva mATe meM samyagu darzanane svIkArela che. ApaNe e moTo saguNa che." A vAta jaina zAstrano khAsa marma che, deva-guru-dharma tattvane joIe. eTale ke samakita e jaina zAsanano khAsa marma che. Jain Education Intemational Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 jina zAsananAM deva na thAma che karI zake jaina dharma e koI eka niyata vyaktine paramezvarabhagavAna tarIke mAnato nathI. anAdi kALathI cAra gatirUpa saMsAramAM rakhaDato jIva samyagu darzana-jJAna-cAritranI saMpUrNa ArAdhanA dvArA kaSAyathI mukta bane che, karmathI mukta bane che, vItarAgapaNuM meLave che, sarvajJapaNuM-sarvadarzIpaNuM meLave che. jina-vItarAga-sarvajJa bane che ane e ja AtmA jayAre saMpUrNa karma rahita bane che, deha-mana-vacana-pudgalathI kAyamI dhoraNe mukta bane che tyAre siddha paramAtmA bane che. ATha mahAprAtihAryanI zobhAvALA; jJAnAdi cAra atizayavALA arthAtu 12 guNovALA vicaratA jinane tIrthakara -arihaMta paramAtmA kahevAya che. AvA anaMta arihaMto T S ". ARE anaMtA siddha bhagavaMto bhUtakALamAM thayA che, vartamAnamAM vidyamAna che ane bhaviSyamAM anaMtAnaMta thavAnA che. zivapurANa jJAnasaMhitA a. 24 zloka 26mA devanI vyAkhyA nIce mujaba jaNAvAI che. nirmamo nirahaMkAro, nissaMgo niSparigrahaH / rAgadveSanirmuktastaM devaM brAhmaNA viduH|| artha: mamatvabhAva rahita-ahaMkAra rahita-saMga rahita siddhAMta mane khUba ja priya che. mArI A IcchA che ke bIjA parigraha rahita ane rAgadveSathI saMpUrNa mukAyelI vyaktine janme huM jainakuLamAM janma prApta karuM. jaina dharmamAM Izvara paramAtmA banavAno ijAro-paravAno koI paNa eka vyaktine brAhmaNo deva tarIke oLakhe che. lokatattvanirNaya zAstramAM jeno nathI apAyo. viziSTa yogyatAvALo koIpaNa manuSya AtmAnI A ja vAtane A rIte jaNAve che - unnati-UrtIkaraNa karIne paramAtmA banI zake che. tema ja e yasya nikhilAzca doSA na santi, sarve gaNAzca vidynte| mATe jaina dharmamAM AcarI zakAya tevo kramika sAdhanA mArga brahmA vA viSNu , haro jino vA nmstsmai|| batAvAyo che. je vaijJAnika paNa che. huM bIjA bhavamAM jaina tarIke ahIM arihaMta ane siddha bhagavaMta eTale ke sAkAra ane janmavAnuM pasaMda karuM chuM." nirAkAra banne prakAre devatattvane jaino mAne che. e bane -iMglenDanA prasiddha nATyakAra jyorja banArDa zo. arihaMta ane siddha avasthAnA nAme oLakhAya che. zrI vItarAga prabhunI A bane avasthA je rIte ghaTe te rIte arihaMta vivekapUrvaka ghaTAvavAnI che. e pahelA parameSThI che. vicaratA tIrthakara devAdhideva zrI jainazAsananA devatava Adino ullekha zrI paramAtmA che. arihaMta eTale je devonI paNa pUjAne ahe chezivapurANa, brahmAMDapurANa, prabhAsapurANa, skandapurANa, yogya che. e arihaMta 18 doSanA tyAgI ane 12 guNothI nAgapurANa, agnipurANa, Rguveda, manusmRti, yogavAziSTa guNavaMtA che. emaNe jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa ane Adi jainetara zAstromAM gauravapUrvaka karAyo che. aMtarAyakarmanA nAzathI kramazaH ajJAna, nidrA ane dAnAdi pAMca aMtarAya e 7 doSa tathA mohanIya karmanA nAzathI 11 doSa= e ja rIte bhAratanA ane videzanA vidvAnoe paNa jaina mithyAtva, rAga, dveSa, avirati ane kAma e 5 tema ja hAsya, dharma aMge suMdara abhiprAyo jaNAvyA che. dA.ta. "jaina dharmanA Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 399 zoka, harSa, udvega, bhaya ane jugupsA (durgachA) e 6 ema 5 rAtribhojanathI virAma pAmelA hoya, jemaNe sAdhu dIkSA lIdhI + 6 = 11 eTale 7 + 11 aDhAra doSa tyajI dIdhA che. hoya, jeo bhavya jIvone tattva = satyasvarUpa padArthono upadeza ethI e vItarAga banyA che, sarvajJa banyA che. Ape, jaina Agama zAstrano upadeza Ape te guru tattva. eo arihaMtanA 12 gaNa : arihaMtamAM 34 atizayo yAne khuda karmathI-kaSAyathI mukti pAmavA mATe sAdhanA karatA hoya puruSottamatA-paramezvaratAnI viziSTatAo che. emAM 4 mukhya che. ane lAyaka jIvone AvA muktinA upAyo batAvatA hoya atizaya ane 8 prAtihAryarUpe atizaya ema 12 guNa che. eo vItarAga-sarvajJa devanA mArgane anusarI arihaMtanA che. 4 atizayamAM 18 doSano tyAga e emano munijIvananI AcaraNA karatA hoya che. sAdhAraNa rIte 'cApAyAgamAtizaya' che. (apAya = doSa-anartha--upadrava) gRhasthone A gurutattvamAM samAveza nathI. e jyAM vicare tyAM kulle 125 yojanamAMthI mArI dharma : vizvanA prAthamika-prAraMbhika yogyatAvALA marakI vagere upadrava dUra thAya che, ene paNa jIvothI mAMDIne kramazaH sarvocca kakSA sudhI pahoMcelA tamAma jIva apAyApagamAtizaya' kahe che. vItarAga banavA pachIthI jIvonuM hita thAya evA ane pAlanamAM utArI zakAya tevI sarvajJa bane che. ekI sAthe lAkhonA saMzaya dUra kare che. e vividha kakSAnI sAdhanA batAvanAra, vizvanuM yathAsthita svarUpa jJAnAtizaya' che. jyAM jaghanyathI eka kroDa devatA haMmeza batAvanAra, samasta vizvane grAhya evA sarvavyApI niyamo emanI sAthe rahe, devo-indro pUjA bhakti kare e vagere pharamAvanAra, vizvanA yukti siddha ane kharekhara vidyamAna tattvo pUjAtizaya" che. prabhu 35 guNavALI dezanA Ape, e para satya prakAza pADanAro, vizvanI duHkhada samasyAno ukela vacanAtizAya' che. A 4 mukhya atizaya che. sAthe 8 lAvI zakAya tevA syAdvAda-anekAMtavAda Adi siddhAMta ane prAtihArya gaNatAM arihaMtanA 12 guNa kahevAya che. kula ahiMsA-aparigrahAdi AcAra maryAdAo batAvanAra e jaina emanAmAM 34 atizaya (= viziSTa vastuo) utpanna thAya che. ghama. emAMno eka bhAga ATha prAtihArya = siMhAsana, cAmara, A rItanA devatattva, gurutattva ane dharmatattvane bhAmaMDaLa, traNa chatra, azokavRkSa, puSpavRSTi, divyadhvani ane svIkAranAra = mAnanAramAM samakita=samyagu darzana hoya. devadudubhi che. A emanI sAthe rahe che. samakita eTale mokSa taraphano sAco mArga-sAco Adarza-sAcuM arihaMta dharmazAsananI (tIrthanI) sthApanA kare che. tethI lakSya. sAco vizvAsa, sAcI zraddhA, sAcI ruci, sAcI samaja, teo tIrthakara che. emAM e jagatane yathArtha tattvanuM jJAna ane sAcI icchA. kAryanI niSpattimAM pAMca kAraNo bhegA thAya tyAre mokSamArga Ape che. tathA sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikA svarUpa kArya thAya che evI mAnyatAvALAmAM samakita hoya che. bhale caturvidha saMgha sthApe che. kramaza: AyuSya samApta thatAM bAkInA emAM gauNa-mukhyatA hoya zake che. A pAMca kAraNo che kALa' vedanIya Adi cAra aghAtI karmano kSaya karI mokSe padhAre che, svabhAva-bhavitavyatA (niyati)-pUrvakarmano udaya-puruSArtha. tyAre e siddha bane che. arihaMtamAM ATha karma paikInAM 4 A samakita e paramArthano bodha karAvanAra che, A samakita ghAtI karmanA kSayathI 4 guNa ane siddhamAM 4 ghAtI + 4 adhAtI e samyaka cAritra dharmanuM mULa che, e dharma nagaranuM pravezadvAra = 8 karmanA kSayathI 8 guNa hoya che. che, dharmamaMdirano pAyo che, dharmano bhaMDAra che, dharmano AdhAra che, dharmane rAkhavAnuM suMdara pAtra che. A samakitanI chatAM navakAra mahAmaMtramAM arihaMta prathama pade ane siddha hAjarImAM ja dAna-zIla-tapa AdinI kriyAo mokSaprApaka bIje pade eTalA mATe che ke zrI arihaMtanA upadezathI ja bIjA banI zake che. paNa bhavya jIvo mokSamArganI ArAdhanA karI sarvakarma kSaya karIne siddha thAya che. AthI sauthI moTA upakArI hovAthI teo jIvane saMsAramAM rakhaDAvanAra ATha karmo che-emAM paNa paMcaparameSThI padamAM prathama pade birAjita thayA che. sauthI prabaLa che mohanIya karma. enA be vibhAga paikI eka vibhAga che darzana mohanIya karma ane bIjo vibhAga che cAritra guratac : eTale jeo jinAjJA pratibaddha hoya, pAMca mohanIya karma. A darzana mohanIyanA kSayathI-kSayopazamathImahAvratadhArI hoya, kaMcana-kAminInA tyAgI hoya, upazamathI ane anaMtAnubaMdhI krodhAdi cAra kaSAyonA abhAvathI Jain Education Intemational Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 AtmAmAM utpanna thato eka sarvajJapraNIta tattvo parano zraddhA viSayaka pariNAma enuM nAma che samyak darzana. A samitinA cha sthAnako khAsa jANavA jevA-zraddhA karavA jevA che. samikata jemAM sthira thAya tenuM nAma sthAnaka. te A pramANe che (1) AtmA che (2) AtmA nitya che (3) AtmA karmono kartA che (4) AtmA karmono bhoktA che (5) AtmAno mokSa che (6) mokSa meLavavAnA upAyo che. Ane thoDA vistArathI samajIe. (1) deha-mana-vacana-pudgalathI taddana judo jJAnadarzananI sphuraNAvALo, cetanA lakSaNavALo AtmA hoya che. dUdha ane pANInI jema, agni ane lokhaMDanI jema e bhale hAlamAM pudgalanI sAthe bhaLI gayelo dekhAya chatAM che e enAthI judo ja. (2) e AtmA nitya kAyamI che e navo banAvI zakAto nathI ane eno sarvathA nAza paNa thaI zakato nathI. vartamAnanA jAti smaraNa jJAnanA (=pUrva janmanA smaraNanA) anekAneka deza-videzanA kissAo AtmAnI nityatAnA ghotaka che. tAjA janmelA bALakanI stanapAnanI icchA-prakriyA, AtmAnI nityatAnI sAbitIrUpa che. akabarane pUrvanA saMnyAsInA bhavanuM smaraNa thayuM hatuM. e vAta bahu ja pracalita che. (3) AtmAno mana-vacana-kAyanA yogo dvArA karma sAthe saMbaMdha thAya che ethI AtmA karmano kartA che. (4) ema baMdhAyelA karmo zubha athavA azubha phaLa ApatA hoya che eTale e karmono bhoktA paNa AtmA ja che. nA! koI bIjAe upArjana karelA zubhAzubha karmo, bIjI vyaktine phaLa ApI zakatA nathI. khAya bhIma ane TaTTI jAya mAmo zakUnI evuM karmonI bAbatamAM na banI zake. (5) jyAM AdhirUpa mananA duHkho, vyAdhirUpa zarIranA duHkho ane bahAranI upAdhinuM nAma nizAna nathI ane ekalo Atmika AnaMdano mahAsAgara che evuM karma-kaSAyamuktinuM sthAna = mokSa che ane (6) Avo mokSa meLavavAnA upAyo = samyag darzana-jJAna-cAritra svarUpa mokSamArga paNa che ja. A thayA samakitanA cha sthAnako. vaLI samyag darzana syAdvAda-anekAMta siddhAMtane svIkAre che ane eTale ja jJAnanayanI sAthe kriyAnayane paNa svIkAre che, utsargamArganI jema apavAda mArgane paNa mAnya kare che, nizcayanayanI jema vyavahAra nayanI paNa potapotanA sthAne agatyatA samaje che. jJAna vagaranI kriyA sazakta AMdhaLA jevI che ane kriyA vagaranuM jJAna AMkhavALA pAMgaLA jevuM che. Jain Education Intemational jina zAsananAM bannenA samanvayathI saLagatA saMsAra (= bhava) vanamAMthI bahAra nIkaLI zakAya che. utsarga mArgathI sAdhune kAcA TIpAMne aDI paNa zakAtuM nathI, e ja sAdhu saMyamanI sAdhanAnA lakSathI = rAga-dveSathI piraNita ghaTADavAnA lakSathI, avasare pANIthI bharelI nadIne paNa oLaMgI jAya che, are! avasare nAvamAM paNa bese che. rAjamArgano pUla tUTI gayo hoya tyAre DAIvarajhana(=mArga palaTA) dvArA paNa icchita sthaLe pahoMcAya che ja ne? e ja rIte nizcayadRSTi mana dharI pALe je vyavahAra; puNyavaMta te pAmaze, bhavasamudrano pAra. nizcayane gauNa kare to tattva vyavasthA na rahe, vyavahArane gauNa kare to prabhue sthApelA mokSamArgasvarUpa zAsanano uccheda thaI jAya. dareka naya potapotanA sthAne mahattvanA che ja. emAMnA ekanI paNa upekSA cAle ja zI rIte? mokSamArga svarUpa dharmavRkSanuM mULa sadaiva lIluMchama rAkhavA mATe jarUrI bane che vinayadharma, ema samyagdarzanavaMta bhavya jIva sArI rIte samaje che. vinayamAM pAMca vAto jarUrI bane che (1) bahAranI sevA svarUpa bhakti, (2) hRdayano prema te bahumAna, (3) guNonI stuti karavI, (4) avaguNone DhAMkavA, (5) AzAtanA na karavI. A pAMca prakArano vinaya zrI jainazAsananA ati mahattvanI daza vastuo viSayaka samajavo. te A pramANe (1) arihaMta = vicaratA deva, (2) karmanA kSayathI mokSane pAmelA te siddha bhagavaMto, (3) caitya eTale zrI jinezvaradevanI pratimAo-jinamaMdira (4) jaina Agamo te sUtra, (5) kSamA- namratA vagere daza prakAre yatidharma te dharma. (6) te yatidharmane pALanArA te sAdhu, (7) paMcAcAranA pAlaka ane pAlanahAra ane mArgadarzaka nAyaka te AcArya, (8) ziSyone sUtro bhaNAve te upAdhyAya, (9) zrAvaka-zrAvikA-sAdhu-sAdhvI svarUpa jaina saMgha te pravacana, (10) samatiguNa te darzana. A samakitanA traNa liMga (= samakita hovAnI pAkI nizAnI) batAvAyA che (1) zrutazAstra sAMbhaLavAnI tIvra icchA. yuvAna-catura-saMgItajJa, sukhI vyaktine divya saMgIta sAMbhaLatA je AnaMda Ave enA karatAM adhika AnaMda prabhunA upadezelA dharma zAstrane sAMbhaLavAmAM hoya (2) bhUkhyo, aTavI pasAra karelo brAhmaNa hoya ane ene suMdara ghebara khAvAnI je icchA hoya enA karatAM adhika icchA dharma = cAritra dharma = sAdhu dharma meLavavAnI hoya (3) vidyAno sAdhaka ALasa vagara jema www.jainelibrarv.org Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 401 vidyAnI sAdhanA kare tenI jema sudeva-sugurunI sevA karavAno hArdika niyama hoya. A samakita guNaratnanI traNa zuddhi paNa AlhAdaka che. e che manazuddhi'-vacanazuddhi-kAyAzuddhize. nirdoSa cAritravALA ane jagatanA moTAmAM moTA upakArI vItarAgatA-sarvajJatA guNavALA paramAtmA ane emaNe batAvelo jagatanA tamAme tamAma jIvonI rakSA-jayaNAvALo dharma e ja sAra che-bAkInuM badhuM ja asAra che, AvI mAnasika vicAradhArA, enuM nAma manazuddhi. vacanazuddhi : sArA-uMcA prakAranA kAryomAM vidanomusIbato Ave evuM banI zake che. "jinezvara devanI sevAbhakti-vacana-ArAdhanAthI paNa vidano jo dUra na thaI zake to duniyAnI evI bIjI koI tAkAta nathI ke ene dUra karI zake" Avo je vacanoccAra e samakitInI bIjI vacanazuddhi che. kAyAzuddhi : ghAyala thayelo hoya, kapAI gayo hoya ane aneka kaSTo sahana karavAnA potAnA mAthe AvI paDelA hoya to paNa vItarAgatA-sarvajJatAvALA deva sivAyanA rAgIdveSI-mohI devane namaskAra na ja karavA e kAyAzuddhi che. (AmAM aneka prakAranA AgAra ane jayaNA hoya che.) A samakitI syAdvAda siddhAMtane varelo hoya che ane prazna : samavasaraNa upara birAjamAna, azokavRkSa vagere eTale ja aSTa mahAprAtihAryAdi guNasamRddhine sAkSAt ATha mahAprAtihAryanI zobhAvALA, tIrthaMkaranAma karmanA anubhavatA samavasaraNa upara birAjita dharmadezanA ApatA rasoiyathI tIrthakara nAmakarmane yogya bAhya RddhivALA, bhAva arihaMto to e samakitIne potAne pavitratAkAraka, kevaLajJAnI bhagavaMta eTale ke bhAvajinezvaradevanI sevA-bhaktiAtmaguNavRddhikRta, rAgAdidoSanAzaka lAge ja che paNa sAthe ja upAsanA- ArAdhanA zubha-suMdara phaLapradAyaka bane e to samajI RSabha-zAMti-pAzva-nemi-vardhamAna Adi nAma arihaMto, zakAya che paNa emanuM nAma-emanI sthApanA- emanI jinezvara emanI zAzvatI-azAzvatI sthApanA svarUpa pratimAo, pahelAnI avasthA arthAta dravya jinezvaranI upAsanA AdithI arihaMtanA bhUta-bhAvI paryAya svarUpa dravya arihaMtanA zo lAbha? vAstavika mahattva to bhAvanuM ja kahevAya ne? AtmAo paNa A samakitIne bhAva arihaMta tulya phaLapradAyaka jaNAya che. samakitIne prabhu pratimAM prakRSTa zuddha javAba : bhAvanI jema ja nAma-sthApanA-dravyanI adhyavasAyanI sAmagrI svarUpa lAge che ane emAM ene pradhAnatA vicArIe. bhAva tIrthakarone paNa jeo bhAva tIrthakara sAkSAta bhagavAna jeTalI ja upakAratA jaNAya che. mATI tarIke svIkAre che emane ja emanAthI lAbha thAya che, nahIMtara ane sonuM bhale pudagala svarUpe eka ja jAtinA kahevAya, bane na ja thAya. sAkSAt samavasaraNamAM prabhuno upadeza sAMbhaLI bhale pRthvIkAyanA klevararUpe samAna hoya paNa vivekIne mana prabhunA madhurakaMThanA zabdonuM pAna karI mAthuM DolAvatA abhavya mATI ane sonAno bheda spaSTa hoya che. jJAna ane dhyAna bane AtmAone-mithyAtvI pAkhaMDIone bhAva tIrthakara kazo ja mokSamArgasvarUpa che. jJAna mATe jo jinAgamanuM AlaMbana- Atmika lAbha karI ApatA nathI, jyAre prabhunA nAma AdhAra jarUrI che to dhyAna mATe jinapratimA paNa eTalA ja RSabhadeva-zAMtinAtha-neminAtha-pArzvanAtha-vardhamAnasvAmI jarUrI che evuM samakitInuM mana kabUlatuM hoya che. AdinA smaraNa dvArA paNa jemane prabhunA upakAra-jIvana Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 guNo-svarUpa yAda Ave che emane mATe prabhunuM nAma paNa bhAvatIrthaMkara jeTaluM ja upakArI bane e vAta koNa vicAravaMta nahIM svIkAre ? sAco cora jo Dara pedA karI zake che to 'cora Avyo!' evA zabdo paNa Dara pedA karI zake che, e vAta anubhava siddha che. suvAvaDI bAIne bhAvarUpe bAbalo jo AnaMdaprada bane che, to 'bAbo janmyo' evA zabdo paNa AnaMdaprada bane ja che ne? benka vagerenA levaDa-devaDanA vyavahAramAM bhAva-vyakti karatAM paNa enI nAmarUpe rahelI sahI (Signature) khAsa kAryasAdhaka bane che. mantrapadothI jo devatAne samIpamAM lAvI zakAya che to nAmanA jApathI tIrthaMkarone manamAM lAvI zakAya che ja. jevuM nAmanuM che tevuM ja sthApanA jinezvaranuM mahattva samajI zakAya che. pitAjI taraphanA pUjyabhAvane lIdhe pitAjIno phoTo paNa pitAjInA upakAro-guNo-jIvana-svarUpa vagerenA smaraNa dvArA bhAva-pitAjI jeTalo ja vinayaguNa prApaka banI zakato hoya che. mATImAMthI banAvela pratimA-sthApanArUpe rahelA droNAcArye bhAva droNAcArya jeTalo ja bhIla ekalavyane lAbha karelo ja e vAta AdhyAtmika duniyAmAM suprasiddha che. krosarUpe, masjida-kabararUpe, gurusamAdhi-pagaliyArUpe, rASTrIya-dhArmika dhvaja AdirUpe, mudrArUpe are! AiDenTiTI kArDane phoTA AdirUpe sthApanAnikSepo bhAvanikSepo jeTalA ja upayogaprada svIkArAya che ja ne? blU-philma, horara philmanA dRzyonI bhayaMkaratA AkhuM jagata anubhavI rahyuM ja che ne! jo pAMcaso rUpiyAnI calaNI noTa, 500 rUpiyAnA calaNI sikkA jeTalI ja phaLapradAyaka hoya to bannenI sAIjha-kalara-vajana-cakacakATa vagerenA pheraphAramAM aTavAI javAmAM buddhimatA keTalI? yAda rahe : jinavaranI pratimA jinasarakhI sukhadAya. bhAva-jinezvarapaNA pahelAnI dravya tIrthaMkaranI avasthAmAM rahelA zrI tIrthaMkara bhagavaMtonA jIvo dA.ta. cyavana vakhatanA- janma vakhatanA--dIkSA vakhatanA ane siddhAvasthAmAM rahelA e pUjyono AtmA nAmasmaraNa Adi dvArA upakAraka bane ja che e vAtamAM koNa sujJa AnAkAnI kare? yuvarAjamAM paNa rAjAno, ghImAM paNa AyuSyano, davAmAM paNa jIvanano vyavahAra jagata karatuM ja hoya che. banatuM paNa baneluM, karAtuM paNa kareluM, jatuM paNa pahoMceluM evo vyavahAra zuM nakAmo gaNAya che? jyAre paNa kerI prApta thaze tyAre AMbAnA choDa AdimAMthI thaze-AMbalInA jhADamAMthI nahIM ja. Jain Education Intemational jina zAsananAM jagatanA tamAma padArthone lAgu paDatuM A nAmasthApanA-dravya-bhAvarUpa cAra nikSepAnuM tAttvika svarUpa vivekIe vistArathI khAsa samajavA jevuM che. jehathI tarIe te tItha re' e zAstroktithI jo bhAva tIrthaMkara bhavodadhitAraka che to e ja prabhunA nAma sthApanA-dravya nikSepA paNa Atmika lAbhaprada che ja ane ethI tIratha che ja. phalamitthapahANaM buhANuM-DAhyA mANaso 'phaLane ja pradhAna gaNe che.' e nyAye bhAvanikSepAnI jema dravya nikSepe-nAmanikSepe-sthApanAnikSepe rahelA jinezvara deva zubha phaLa pradAyI samajavA ja rahyA. zuddha samakitIne prabhunI pratimA prakRSTa zuddha adhyavasAyanI sAmagrI svarUpe dIse che. samakatI jayaNAvaMta paNa hoya ja che. khUbI to e che ke khuda jinapratimA hoya, jaina sAdhu hoya, jaina parvo hoya, jaina zAstro hoya are jaina tIrtho hoya paNa jo e jainetaronA kabajAmAM hoya, bIjAo eno potAnI rIte yoga-upayoga karatA hoya, jainazAsananI rIti-nIti pramANe teno upayoga thaI zake ema na hoya to samitI tene paNa vaMdana--namana-dAna- anupradAna Adi na karavAnI jayaNAvALo hoya che. samakitano AlAvo ene jayaNA zIkhavato hoya che. te A pramANe : "no me kalpai ajjappabhiI annautthiyadevayAI vA anautthiya pariggahiANi vA arihaMta ceIyANaM vaMdittae vA'' ityAdi. yAda rahe paramAtmAnA cAre nikSepono yoga bhavyatvanI nizcitatAno bodhaka bane che. samakitasvarUpa suMdara guNaratnanI prApti mAtra bhavyajIvone thAya che, jema ke : tIrthaMkaradevanA haste dIkSita vyakti bhavya hoya che. tIrthaMkaradevane sAMvatsarika dAnano karanAro bhavya hoya che. arihaMtadeva ane emanA pratimAjInI pUjAmAM vaparAtA jaLa-caMdana-dhUpa-dIpaphaLa AdimAM jIvarUpe rahelA ekendriya jIvomAM bhavyatva hoya che. tIrthaMkarone pravrajyA svIkAravAnI vinaMtI karavAno jemano zAzvata AcAra che te lokAntika devomAM bhavyatva hoya che. yathAyogya cAre nikSepAmAM rahelA arihaMtadevanI bhAvathI- bhaktithI zraddhAthI sevA karanAra jIvamAM bhavyatva hoya che. ahIM parama samakitavatI jinavacanabhAvitamatI sulasAnuM dRSTAMta khUba dhyAnamAM levA jevuM che. te A pramANe :-- Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro zraddhA prakarSavatI mahAsatI sulasAM samRddhithI bharapUra rAjagRhI nAmanI nagarI. ahIM nAgasArathI nAmano dhanavAna ane suMdara guNavAna sadgRhastha raheto hato. e paropakAra-parAyaNa ane parastrI-parArmukha hato. emanI dharmapatnI sulasA! rUpa-lAvaNyanI amRtakUpikA samAna. pativratA strIomAM agresara. banneno saMsAra sukhI paNa emane putra nahoto. eTale nAgasArathI A adhUrAzane kAraNe kyAreka vyagra banI jato hato. sulasAe saMsAranI asAratA, adhUrAza khUba sArI rIte samajAvavA chatAM nAgasArathInI putra aMgenI jhaMkhanA ochI na thaI. tyAre patinI A manokAmanA pUrNa karavA ane putra viSayaka ArtadhyAna dUra karavA sulasA upAyo vicAre che. ''zreSTha kuLa, paraspara prema, dIrghAyuSya, iSTa vastu ke vyaktino saMyoga, guNAnurAga, suputranI prApti, lokomAM moTAI, gharamAM dhananI prApti, vANImAM sumadhuratA, bAhumAM zUravIratA, hAthamAM dAnavIratA, dehamAM saubhAgya, hRdayamAM sadguddhi cAre dizAomAM ujjavaLa kIrti vagere badhuM ja dharmathI maLe che. he citta! tuM kheda na kara! dharma vinA icchita vastunI prApti zakya nathI ja. mATe he citta! tuM dharmane samarpita thaI jA! dharmathI ja badhA sArA vAnA thaze. dharmanA prabhAvathI ja tane putraratnanI prApti thaze!'' ahIM Atmaprabodha zAstra je jaNAve che te joIe H-- putrano arthI potAno pati nAgasArathI sulasAne jyAre jaNAve che, "sulasA! tuM mArA bIjA zarIratulya che-jIvanatulya che. mATe devatAonI mAnatA mAnIne tuM ja putrane janma Apa' mahAsatI paramasaMvegavAna samakitI suMdara guNavAtI sulasA Ano je javAba Ape che te khAsa mananIya che. sulasA kahe, "vAMchita siddhi mATe prANAnte paNa huM anya (jaina dharmathI judA mithyAtvI) devI-devatAonA samUhanI mana-vacana-kAyAthI upAsanA nahIM karuM, 'he svAminAtha! ApaNA iSTanI (putraprAptinI) siddhi mATe ArAdhanA karavA yogya ane aciMtya mahimAnA bhaMDAra evA arihaMta devonI huM upAsanA karIza tathA AyaMbila vagere tapasyA dvArA mArA zarIrane pAvana karatI (sadAcAriNI) huM vizeSa dharma kRtyone ArAdhIza." (hA samyagdaSTa AtmA ihalaukika Jain Education Intemational prayojananI siddhi mATe mithyAtvI deva-devInI upAsanA na kare, bIjI pApa pravRttio na karatAM zrI jinadeva ane emanA vacananI ja ArAdhanA kare, emAM zuM Azcarya? kazuM ja nahIM) 403 A prakAre dharmamAM dRDha nirNayavALI teNIe dharma ja vadhAryo. prasannacittavALI banIne teNI uttama dravyothI savizeSa trikALa jinapUjA karavA lAgI, saMghanI-sadguruonI adhika ullAsathI bhaktisevA, brahmacaryavratanuM pAlana, bhUmisaMthAro ane AyaMbila vagere tapa zarU karI dIdhA. hA! dharmajanane mana prAdhAnyanenaiva sarvatra sanatvam dharma 'dharmanI prAdhAnyatAthI ja badhe saphaLatA maLe che.'' A vAta barAbara besI gaI hoya che. eka divase potAne AMgaNe muni bhagavaMtanA darzana thayAM. jaMgamatIrtha svarUpa niSpApa emane joI sulasA AnaMdivabhora banI gaI. sAdhue bImArInA nAme lakSapAka telanI jarUriyAta batAvI. sulasAnA gharamAM mUlyavAna A telanA traNa ghaDAo hatA. bhAva-bhakti-zraddhAthI eNI tela vahorAvavA tatpara banI, paNa traNe ghoDAo hAthamAMthI chaTakI nIce paDyA, phUTI gayA, tela nIce DhoLAI gayuM. mUlyavAna ghaDAo bhale phUTyA, paNa sAdhudAnanI eNInI bhAvanA hagija ne ja phUTI (khaMDita na thaI), UlaTAnI adhikAdhika baLavattA pAmI. AvanAra sAdhu nahotA paNa sAdhuvezadhArI deva hatA. zakrendranI sabhAmAM zakrendre khude sulasAnA adbhuta sattvaguNanI prazaMsA karI. surendranA senAdhipati hariNaigameSI deve muninuM rUpa dhAraNa karI sulasAnI tadviSayaka parIkSA karI. sulasA e parIkSAmAM so TakA guNAMkathI uttIrNa thaI. hA! "gIruAnA guNa gIruA gAve''! sulasAnA A mahAna suMdara guNathI prasanna thayelA hariNaigameSI deve sulasAne varadAna mAgavA kahyuM. guNanI garimAvALI, udAttacittavALI sulasA hasIne bolI, "surendranA senAdhipati! avadhijJAnathI jagatanA bhAvone jANanArA, moTI zaktivALA tamo zuM mArA manoratha (putraratnanI prApti nA ja to) nathI jANatA?" deve sulasAnA manogata bhAvone jANI lIdhA. eNe hasIne sulasAne batrIza goLIo ApI ane jaNAvyuM, devi! divya prabhAvazALI A goLIo kramazaH eka-eka khAjo! enAthI tamane batrIza putro thaze, have huM jAuM chuM, jyAre paNa kAma paDe mAruM smaraNa karajo." kharuM ja che, "deva-guru Adi pUjyonI pUjApUrvaka Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 jina zAsananAM AraMbha karAyelA kAryo jaldIthI phaLadAyI bane che." nirbhayatA prApta karelA maMtrIzvara abhayakumAre emane adbhuta tyArabAda sulasA jinendrabhakti karI viSaya sukha bhogavatI jinavacano saMbhaLAvI zokamukta karavA suMdara prayatna karyo. rahI. "mAre batrIza putronuM zuM kAma che? batrIsa lakSaNovALo, A bAju caMpAnagarImAM vItarAga sarvajJa zrI mahAvIrasuMdara guNavAna, parAkramI, svajanapremI eka ja putra basa che!" vardhamAnadevanuM samavasaraNa racAyuM. tyAM jeNe pUrve zrAvakapaNuM AvuM vicArI eNIe daivI guTikA kramazaH eka-eka khAvAne svIkAreluM te aMbaDa parivrAjaka Avyo. geruMthI raMgAyela badale badhI ja bitrIze-batrIza) ekI sAthe khAI lIdhI. vastravALo, brahmacArI, chatra dhAraNa karanAro, AkAzagAminI guTikAnA prabhAvathI eNInA peTamAM batrIza putronA garbha rahyA. vagere ghaNI vidyAno vizArada, aneka labdhi saMpanna, sarvajJanI ekI sAthe batrIza putronA garbha peTamAM vRddhi pAmatA gayA ane AjJA prarUpaNA karanAra evA eNe bhagavAnanI khUba suMdara sulasAnI vedanAe mAjhA mUkI. eNIe hariNegamelI devane stuti karI, prabhunI dezanA sAMbhaLI. uddezIne kAussagna karyo. deva hAjara thayo. ene badhI vigata rAjagRhI nagarI tarapha jatAM ene sarvajJa-sarvadarzI batAvavAmAM AvI tyAre e deva kahe, "he kulIna! he mugdhA! bhagavAna zrI mahAvIradeve jaNAvyuM, "he aMbaDa! tuM rAjagRhI teM A kArya barAbara nathI karyuM, khera! je thavAnuM hatuM te thayuM. tane have ekI sAthe batrIza putro thaze ane e badhA ja eka nagarI tarapha janAra che to tyAM rahelI sulasA zrAvikAne amArA vacanathI "dharmalAbha AzIrvAda Apaje aMbaDe bhagavAnanuM sarakhA AyuSyavALA thaze." vacana pramANa karyuM. sulasAnI udara pIDA dUra karI deva potAnA sthAne pAcho "surAsuranI sabhAmAM devendrapUjita-paramasatyavAdI gayo. sulasA to dharmArAdhanAthI raMgAyelI hatI ja. arihaMtadeva jeNInA nAmoccAra kare che e sulatAe bhagavAnane sulasAe yogya samaye vaimAnika devo jevA tejasvI evA te kevA potanA saMdara gaNa evA te kevA potanA suMdara guNothI Avarjita karI dIdhA haze?' batrIza putrone ekI sAthe samAdhipUrvaka janma Apyo. anukrame e vicArathI eNInI parIkSA karavAnA bhAvathI buddhimAna yauvana pAmelA teo badhI ja kaLAonA svAmI banyA. parivrAjaka vezadhArI aMbaDe rUpa parAvartana karI, potAnuM e mAtApitAe emane eka eka ne eka eka suMdara rUpa-guNavAna vezamAM pAtrapaNuM jaNAvI teNInI pAse bhojananI mAMgaNI karI. kanyA paraNAvI. emanI sAthe A batrIza yuvAno dogaMdaka salasA tene anukampApAtra samajI ApavA lAgI to aMbaDa devonI jema bhoganI mastImAM kALa pasAra karatA hatA. bolyo, "mArA pagonuM prakSAlana karI mane AdarapUrvaka bhojana nAgasArathInuM kuTuMba A rIte AnaMda-maMgaLapUrvaka divaso pasAra Apa!" paNa pragaTa parivrAjakavezadhArI evA tene satpAtra karatuM hatuM. A batrIse yuvAno zreNikarAjAnA mitro banI gayA samajI tulasA zenI Ape? sulasAe e rIte bhojana na ja hatA. ApyuM. A bAju bhagavAna zrI mahAvIra-vardhamAnadevanA mAmA valakho paDelo aMbaDa nagaranI bahAra nIkaLyo. vaizAlInA ceTaka rAjAnI yuvAna svarUpavatI suMdara guNavAtI sulatAnA samyagu darzananI adhika parIkSA mATe aMbai rAjagRhI sayeSThA kanyA meLavavA magadhadeza-rAjagRhInA rAjA zreNike nagarInA pUrvadizAnA daravAje brahmAnuM rUpa dhAraNa karI eka vaizAlI nagarI tarapha prayANa karyuM. suyeSThAne badale enI nAnI divasa rahyo. ema eka divasa dakSiNa dizAnA daravAje viSNunuM bahena celaNAnuM apaharaNa karI, zreNika vaizAlIthI pAchA pharyA. rUpa dhAraNa karyuM. eka divase pazcima daravAje mahezvaranuM rUpa ceDA rAjAnA senApati sAthenI jhapAjhapImAM zreNika sAthe ja dhAraNa karyuM. eka divasa ATha prAtihAryayukta paccIsamAM vizAlImAM gayelA vIramAnI mitra (zreNika mahArAja)nuM kArya tIrthakaranuM rUpa pragaTa karyuM. gatAnugatika badhA ja loko eka yA karavAmAM UjamALa manavALA sulatAnA batrIze-batrIze putro bIjA prayojanathI A cAre rUpa pAse vaMdana-darzana Adi mATe vIranA mRtyune varyA. AvyA paNa tattva-atattvanI jANa sulasA A badhuM jovAsalasA enA pati nAgasArathI ane emanI batrIza jANavA na gaI te na ja gaI. enuM pracaMDa samyagadarzana ane putravadhUo zoka mahAsAgaramAM DUbI gayA. bhavanA bhayathI tyAM javA de ja zI rIte? Jain Education Intemational Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro "samavasaraNamAM sarvajJa bhagavaMta zrI mahAvIravardhamAnadeve sulasAnA dRDha samyagdarzananI je prazaMsA karI hatI te kharekhara khUba ja yogya hatI. khare ja! sulasAnA nizcala samyagdarzananA nirmaLa darzana karAvI bhagavAna zrI mahAvIradeve mArA upara khUba ja upakAra karyo che. mArAmAM jaina dharmanIsamyagdarzananI sthiratA-nizcaLatA lAvavA ja prabhue AvuM karyuM hatuM. dhanya devAdhideva!" aMbaDanuM mana adhika suMdara guNa prAptithI nAcI UThyuM. satata cAra-cAra divasa sudhI sulasAnA samyagdarzanane calAyamAna karavAmAM niSphaLa gayela aMbaDe have parivrAjakano veza tyAga karI nirmala zrAvakapaNuM svIkArI, zrAvaka-ucita pUjAno veza paheryo. mAyArahita banI e sulasAnA gRhamAM rahela jinamaMdiramAM jinendra pUjA karavA gayo. atithi satkAra lAlasAvALI sulasAe sAdharmika baMdhu aMbaDanI suMdara vacanopUrvaka khUba suMdara sevA karI. mAtA jema putranA paga dhove tema teNIe, dAsIono tema karavA Agraha chatAM, jAte ja aMbaDanA pagonuM prakSAlana karyuM. sulasAnI sAdharmika bhaktithI adhika bhAvita banela aMbaDe sulasAnA jainadharmamAM atUTa zraddhAviveka-adbhuta suMdara guNonA bharapeTa vakhANa karyAM ane pachIthI umeryuM, "dharmabhaginI sulasA! covIzamAM jinapati zrI vardhamAnasvAmI-mahAvIrasvAmIe devendra-dAnavendra ane narendranI sabhAmAM tArI prazaMsA karI che ane mArA mukha dvArA tane "dharmalAbha!" AziSa pAThavI che.'' meghagarjanAnA zravaNathI vananI moralI nAcI UThe-jhUmI UThe tema sulasA A zabdo sAMbhaLI AnaMdivabhora banI gaI. pulakitAMgI teNIe khUba suMdara zabdomAM upakArI zrI mahAvIradevanI AdarapUrvaka stuti karI, ane tyAM rahe chate ja caMpAnagarInI dizAmAM bhagavAnazrIne vaMdana-namaskAra karyA. nirmaLa samakitanA 67-saDasaTha bolo paikI traNa bolo che zuddhinA te jema ke manazuddhi-vacanazuddhi-kAyazuddhi......A vacanazuddhi A pramANe che : jinabhakte je navi thayuM te bIjAthI navi thAya, evuM je mukhe bolIe te vacanazuddhi kahevAya re catura vicAro cittamAM mArA pApakarmonA udayathI mane Apatti-pIDA-duHkha adhUrAza Ave......Ane dUra karavAno rAmabANa ilAja che, Jain Education Intemational 405 jinavacananI ArAdhanA........AvI jinavacananI ArAdhanAsvarUpa jinabhakti karavA chatAM paNa te khaMdhA-bhAre pApakarmanA phaLamAMthI nivRtti-chUTakAro na maLe to A sivAya AnAthI bIjo koI upAya uccatara che ja nahIM ke je Avo chUTakAro karI zake. Avo je vacana-uccAra e ja sakatInI vacanazuddhi che........ sulasAnA aDaga-nirmaLa-deDha samakitanA sAkSAt darzanathI aMbaDa samyagdarzananI sthiratA pAmyo, sulasAnI rajA meLavI e potAnA sthAne gayo. jinabhaktipriya mahAsamakitI mahAzrAvikA-mahAsatI sulasA mahAzIlavatI-samakitavatI sulasA zrAvikA prabhuzrI vardhamAna-mahAvIrasvAmInA darzane AnaMda-vibhora banIne jANe lalakAre che. zrI mahAvIra-vardhamAnasvAmIjInI stavanA nAre prabhu nahi mAnuM, nahi mAnuM avaranI ANa; mAhare tAharuM vacana pramANa, nAre prabhu..... hari harAdika deva anerA, te dIThA jaga mAMya bhAminI bhramara bhrakRTie bhUlyA, te mujane na suhAya...nA re..1 Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 jina zAsananAM keIka rAgIne keIka dveSI, keIka lobhI deva re; koI paNa kArya kALa'-svabhAva-bhavitavyatA-karma-puruSArtha keIka madamAyAnA bharIA, kema karIe tasa, seva...nA re..2 ema pAMca kAraNo bhegA thAya tyAre thAya che ane A mudrApaNa tehamAM navi dIse, tuja mAMhelI tila mAtra re mAnyatAmAM ja samakita hoya. (ahIM vizrasA pariNAmanI vAta te dekhI dIlavuM navi rIje, zI karavI tasa vAta...nA re...3 - na levI) emAM cothuM kAraNa karma ane pAMcamuM kAraNa purUSArtha = AtmavIrya e bemAMthI koNa baLavAna? acaramAvartamAM tuM gati tuM mati tuM muja prItama, tuM jIva jIvana AdhAra; rahelA jIva mATe karmanI baLavattA vicArI zakAya che, paNa rAta divasa supanAM taramAMhi, tuM mAre nIradhAra...nA re..4 caramAvartamAM AvelA, Aryadeza, Arya kuLa, AryajAti ane avaguNa sahu uvekhIne prabhu, sevaka karIne nihAla re; sudeva-guru-sudharmanI jabbara sAmagrI pAmyA pachI jIva zA jagabaMdhava e vinatI mArI, mArAM bhavanAM duHkha TAla nA re...5 mATe AtmavIryanI ja pradhAnatA na mAne? na svIkAre? eNe covIzamAM prabhu tribhuvana svAmI, siddhArathanA naMda re; to have AtmavIryane ja pradhAnatA ApI karmane toDavA-haMphAvavA trizalAjInA nAnaDIA prabhu, tuma dITha atihi AnaMda nA re....6 enI tAkAta toDavA ja prayatna karavA joIe. AmAM ja sumativijaya kavirAyano re, rAmavijaya karajoDa re buddhimattA che. upakArI arihaMtajI mAharA, bhavobhavanA baMdha choDa re nA re...7 bhagavAna zrI RSabhadeva-AdinAthanI putrIo brAhmI vividha anuSThAno saha vividha prakAranAM tapa karI ane suMdarI. bhagavAnane kevaLajJAna thayA pachI samyagudarzanavALI sulasAe zarIrane kaza-pAtaLuM banAvI dIdhuM. anakrame eNI e bannene saMsAra choDI cAritra levAnI prabaLa bhAvanA thaI. vRddhAvasthA pAmI. sagara pAse vinayapUrvaka eNIe savizeSa brAhmIne to bhAI bharatanI rajA maLI gaI. eNIe to dIkSA aMtima nirdhAmaNAnuM svarUpa jANyuM. ane temane aMtima laI lIdhI paNa bahena suMdarIne bharate rajA na ApI. "huM cha nirdhAmaNA karAvavA prArthanA karI. sadagurae e pramANe karyuM. khaMDa jItIne pAcho ayodhyAmAM AvuM chuM, huM cakravartI banIza, tane mArI paTTarANI banAvIza, tAre dIkSA levAnI nathI." evA A pramANe saddaguru pAse aMtima nirdhAmaNA karatI, zabdo uccArI e cha khaMDa jItavA ravAnA thayo. suMdarIne dIkSA utkRSTa dharmanI ArAdhanA karatI, mokSAbhilASavALI, zrImad levI ja hatI. "potAnuM suMdara rUpa potAne cAritra maLavAmAM vardhamAna-mahAvIra jinezvaradevonA caraNakamaLonuM hRdayamAM dhyAna aMtarAyarUpa banyuM che. potAnuM cAritra-mohanIya karma joradAra karatI, samatArasanuM pAna karatI sulatAe tIrthakara nAma che." evuM vicArI samakitI eNIe A bannene toDavA gotra karmanI upArjanA karI. jIrNa dehano tyAga karI dharma jabbara purUSArtha Adaryo. eNIe AyaMbilano tapa zarU karyo. ArAdhanAnA adbhuta prabhAve teNI devagatimAM prabhAvazALI deva satata baso soLa lAkha AyaMbilano tapa pUrNa thaI gayo. sATha svarUpe avatarI. tyAM nirmamatva bhAve devalokanA divya sukhone hajAra varSanA AyaMbila satata pUrNa thayA. bharata mahArAjA cha anubhavI, tyAMthI cyavI A ja bharatakSetranA AgAmI khaMDa jItIne pAchA AvyA. AyaMbilanA tapathI atyaMta kRza utsarpiNI kALamAM covIza paikInA paMdaramA tIrthaMkara nirmama banelI kAyAvALI suMdarInuM zarIra emaNe joyuM, A mArI nAmanA banI, anekAneka jIvone anaMta sukha svarUpa mokSano paTTarANI zI rIte banI zake? bharate suMdarIne cAritranI rajA mArga batAvI, dehano tyAga karI siddhagatine prApta karaze. ApI. cAritra-mohanIya karmano bhAMgIne bhUko bolAvI dIdho. jaya ho! vijaya ho! nirmamatva guNavAna tIrthapati zrI AtmavIryanI jIta thaI. karmano udaya chevaTe hAryo ja-hAryo. nirmamasvAmIno! ghaNI khammA! ghaNI khammA! iti sulasA ha tANI ANe samakita viratine. caritra ' ' . naMdiSeNa rAjakumArane "bhogAvalI karmano tamAre bhayaMkara jIva karmane vaza che, eTale karmanA aneka prakAranA udayo udaya che--mATe dIkSA na lezo." evA spaSTa saMketo maLavA jIvane vividha prakAre vivaza banAve che. AvA karmane parAdhIna nAM saditI eNe AtmavIrya korathI saMyama lIdhuM ene saMdara jIva dharmanI ArAdhanAmAM zI rIte joma lAvI zake? enuM pAlana karavA dvArA ene pravacanalabdhi utpanna thaI gaI. karmanI sAme zuM joma cAle? evA praznano A che javAba : Jain Education Intemational Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro vezyAnA prasaMgathI ene cAritra choDavuM paDyuM. ahIM vezyAnA gharamAM paNa eNe roja daza-daza vyaktine bhagavAnanA mArge caDAvyA pachI ja bhojana karavAnI pratijJA karavAnuM jabbara AtmavIrya phoravyuM. A samyagdarzanaprayukta AtmavIrye enA cAritra-mohanIya karmane pachIthI bhagADI dIdhuM e punaH managamatA cAritrane pAmyA. hA! ApaNI pAse AtmavIryanI jabbara tAkAta che. ApaNe enA AdhAre ja atyAre karmanI sAme jhajhUmavAnuM che. baLavAna paNa karma AnAthI tUTaze. nikAcita evA karma kadAca nahIM tUTe to paNa e azubhakarmanA anubaMdhano to tUTaze ja. vaLI A karmanA udaya vakhate paNa zAMti-samAdhi-prasannatAAtmika AnaMda banI raheze. navA azubha karma nahIM baMdhAya. bhagavAnazrI RSabhadevane A karmasattA e 400-400 divasa sudhI nirdoSa AhAra maLavA dIdho nathI-upavAsI rAkhyA che paNa prabhue AvI paristhitimAM paNa "tapovRddhi"nI kamANI samajI samAdhibhAva-prasannatA bhAva TakAvI rAkhelo. karmasattA para jIta meLavavA ApaNe paNa AvuM ja karavAnuM che. mAtra rodaNAM rovAthI jIvananI bAjI jItAtI nathI. have TUMkamAM samyaktvane oLakhIe-enA mahattvane jANIe : jIva-ajIva-puNya-pApa-Azrava-saMvara-baMdha-nirjarA ane mokSa A navapadArtho ja sArabhUta kahevAyelA che. tethI tenI te prakAre bhAvapUrvaka zraddhA ane prarUpaNA karanAramAM samita hoya che. samakita vagaranA jIvomAM samyajJAna na hoya, samyak cAritra na hoya, emano mokSa kadApi na thAya. (dravya) cAritra vinA jIvo siddha thaI zake che, paNa samyagdarzana vinAnAno mokSa to nahI ja. samyagdarzanathI bhraSTa thayelAne bhraSTa kahevAya che. samyaktva pAmIne bhavya jIvo paramAnaMdasvarUpa mokSane avazya meLave che. nirmaLa samyaktvavALA AtmAo sarvavirati vagaranA hoya to paNa tIrthaMkaranAma karma upArjana karI zake che, jema ke zreNika mahArAjA, kRSNa mahArAjA, sulasA, rAvaNa vagere. samakitI jIva kadAca kaMIka pApa Acare to paNa tene karmano baMdha thoDoka ja thAya che, kAraNa ke Avo AtmA pApa kArya nirdayapaNe karato nathI. jenA gharanA AMgaNe sAdharmika Ave ane jo tenA upara sneha-lAgaNI na thAya to te lAgaNIhIna prANImAM samakitano saMdeha samajavo. je prANI samyagdarzanavALA sAdharmikane krodhathI prahAra kare che, te kRpArahitaprANI tribhuvanabhAnu-traNalokanA bandhu arihaMta bhagavaMtanI AzAtanAnuM pApa upArjana kare che. samikatanI cAra saddahaNA paNa samajI levA jevI che. (1) paramArtha saMstava = jIva-ajIva Adi navatattvo (parama artha)no paricaya arthAt hArdika zraddhAvALo abhyAsa (2) AvA paramArthanA jJAnavALA sAdhujanonI sevA (3) vyApannavarjana = samyagdarzana gumAvI beThelA kuguruno tyAga ane (4) mithyArdaSTi kugurunA saMgano tyAga. A samakitaratna nAza pAme che. (1) devadravyano upabhoga-nAza karavAthI (2) sAdhu-muninI hatyA karavAthI (3) sAdhu-sAdhvInA brahmacaryavratano bhaMga karavAthI (4) jinazAsananI avahelanA thAya tevA kAryothI. mAyA chaLaprapaMca-kapaTa e mRtyunA sthAna samAna durgatiprada che ane saraLatA zivasukhanuM kAraNa che. sAcAmAM samakita che, mAyAmAM mithyAtva che. jina Agama viruddha bolanArane- jinAgamanA managhaDaMta artho karanArane utsUtra bhASI kahevAya. emanAmAM samyag darzana hoya nahIM, AveluM hoya to Take nahIM cAlyuM jAya. = 40g samyaktvanA pAMca lakSaNa che : zama, saMvega, nirveda, anukaMpA ane Astikya. (1) zama arthAt prazama eTale ke anaMtAnubaMdhI kaSAyanA udayathI thatI rAgadveSAdi kaSAyonA AvezanI zAMti. (2) saMvega eTale devatAI sukha paNa duHkharUpa samajI enI jhaMkhanA choDI, ekamAtra mokSa ane mokSasAdhanAbhUta dharma mATe ja tIvra tAlAvelI, tIvra abhilASA thAya te. ema sudeva-suguru upara paNa tIvra anurAga thAya tene paNa saMvega kahevAya. (3) nirveda eTale saMsAra duHkhabharyo mATe narakAgArarUpa ane pApanI parAdhInatAbharyo mATe kArAgArarUpa lAge ane enA pratye udvega thAya, kaMTALo Ave. (4) anukaMpA zakyatAnusAra du:khInA du:kha TALavAnI dayA ane bAkI pratye paNa dilamAM ArdratA. du:khI be jAtanA (1) dravyathI du:khI eTale bhUkha-tarasa, roga, mAra, apamAna vagerethI pIDAtA ne (2) bhAvathI duHkhI eTale Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 jina zAsananAM pApa, doSa, bhUla, adharma, kaSAya....vagerethI pIDita, e mahArAja potAnA sanmatitarkamAM kriyArahita jJAnanI ane baMne para dayA e anukaMpA. jJAnarahita kriyAnI anupayogitA batAvatAM kathe che- Astikya eTale evI aTala zraddhA ke ''tameva sarva NANaM kiriyArahiyaM kiriyAmettaM ca do vi egNtaa| nissaMkaM jaM jiNehiM paveiyaM / 'eseva aDhe, paramaDhe, asamatthA dAeuM jmm-mrnndukkhmaabhaaii|| serase sarve ravanuM nirle ( )jinezvara devoe kriyA vinAnuM jJAna, jJAnazUnya kriyA A banne je kahyuM che te ja sAcuM ane zaMkA vinAnuM"--evI daDha ekAntavAda hovAthI janma-mRtyunA duHkhathI nirbhayapaNuM apAvavA zraddhA hoya. haiyAne jinavacanano daDha raMga lAgyo hoya, samartha nathI. ema jinavacane kahela sAdhudharma-nircandadharma e ja artha A ja vastunuM zrI uttarAdhyayana sUtramAM A rIte che, yAne iSTa che, parama iSTa che, bAkI badhuM ja aniSTa pratipAdana karyuM che- che, anartharUpa che,' evuM haiye hADohADa beThuM hoya. "nANassa savvassa pagAsaNAe, annANamohassa vivjjnnaae| samyakatvanI karaNI : pratidina jinadarzana rAgassa dosarasa ya saMkhaeNaM, egantasokkhaM samuvei mokkhaM / ' jinabhakti-pUjA. pUjAmAM roja potAnA pUjana-dravyanuM avazya yathAzakti samarpaNa. sAdhusevA, jinavANInuM nitya zravaNa, 108 | (samyagdarzanapUrvaka) sarva prakAranA jJAnane nirmala namaskAra-mahAmaMtranuM roja smaraNa, arihaMta-siddha-sAdhu karavAthI, ajJAna ane moha mamatvano tyAga karavAthI, jinadharmanA trikALa zaraNano svIkAra, potAnA daNDatyonI ekAMtika mokSasukhanI prApti thAya che. AtmaniMdA, arihaMtAdinA sukatonI anumodanA, tIrthayAtrA, (A rIte paMcAMgI Agama ane saMvigna-gItArtha sAdharmika bhakti, sAdharmika maLe praNAma, sAdharmika uddhAra, AcAryonA vivecanamAMthI samakitanI vAto ahIM bahu TUMkamAM sAdharmika mAvajata, sAtavyasana (zikAra-jugAra-mAMsAhAra- jaNAvI che. AmAM skUlanA thaI hoya tenuM micchA mi dukkaDam dArU-corI-parastrI-vezyA) sarvathA tyAga, rAtribhojana-tyAga pU. pAda paramatAraka AcAryadeveza gurudeva zrImad vijaya vagere vrata niyama, dayA-dAnAdika pravRtti, sAmAyikAdi kriyA, bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjanA janma zatAbdi varSa vi.saM. tIrthaMkara paramAtmA vagere mahApuruSonA cAritragraMtho ane 1967-2067 upalakSamAM eozrInuM ja emanA upadezamALA dharmasaMgraha, zrAddhavidhi, adhyAtmakalpadruma, caraNakamaLomAM sAdara samarpaNa! upamiti-bhavaprapaMcakathA vagere graMthonuM zravaNa-vAMcana-manana -sevaka paM. guNasuMdaravijayajI gaNI Adi, jJAna-kriyAnA samanvayamAM mokSa prApakatA jaNAve che samyam darzana yathA mahopAdhyAya yazovijayajI mahArAja kahe che pItvA jJAnAmRtaM bhuktvA kriyAsuralatAphalam / sAmyatAmbUlamAsvAdya tRpti yAnti parAM muniH|| (samyagadarzanapUrvaka) jJAnarUpI amRtanuM pAna karIne, kriyArUpa kalpavallInA svAdu phalano AhAra karIne, samatArUpI tAMbulanuM AsvAdana karIne muni-sAdhu parama tRptine pAme che, vanabhAnusUri janma zatAba arthAtu parama jJAna, zuddha kriyA ane samatAnA baLe sAdhupuruSo paramapadane pAme che. mahAnuM naiyAyika, prabhAvaka, AcArya siddhasena divAkara ja uja Jain Education Intemational Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 409 jaLavacaLa zravaNathI jIvaLa-rivartana nATikA racayitrI : sAdhvIjI pa.pU. bhavyaguNAzrIjI ma.sA. jinavANInuM pANI jyAre bAraguNadhArI jIvaMta jinezvaronA mukha-mahAgirithI vahevA lAge, tyAre pattharadila paNa pIgaLavA lAge. pAvanakArI prabhudezanAnAM prakarSa-prabhAve ja to kAmIo nAmI saMta thaI gayA, khUnI muni thaI gayA, coro cAritravAna thaI gayA ke zreSThio paNa zreSThatA pAmI gayA tevA aitihAsika puNyavaMtA pAtromAMthI A prasiddha prasaMga che bhagavAna mahAvIranA samakAlIna thayela rohiNeya taskarano. te ghaTanAne nATakIya zailImAM rajU karI amArA A chellA graMthamAM eka namUnA rUpe nUtana lekha pAThavI rahyA che, tapasvinI tathA meghAvI sAdhvI pa.pU. bhavyaguNAzrIjI ma.sA. jeo sva. bhuvanabhAnusUrijI samudAyanA pravartinI sAdhvI pa.pU. vasaMtaprabhAzrIjI ma.sA.nA ziSyA che tathA paryAya sthavirA paNa banyA che. sAMsArika avasthAmAM teo viziSTa JAIN DRAMA ARTIST paNa hatA tathA jyAre kalAkAra rUpe DRAMA STAGE upara utaratAM tyAre sAva sacoTa bhAvanAmaya abhinayathI prekSakonI tAlIonA gaDagaDATa sAthe inAmo meLavatA hatA. beMgalora mukAme temanA svaracita nATako anekavAra bhajavAtA hatA, temAMya devanahallI vistAramAM kendra ane AMdhra sarakAranA saMyukta nirNayathI jyAre eka jaMgI katalakhAnuM paDavAnI yojanA beMglora nikaTanA kSetra mATe taiyAra thaI hatI tyAre te hiMsAcAra baMdha karAvavA sva. raghunAthamalajI nAmanA ahiMsApremI jaina zrAvake bolAvela ahiMsA samelana samaye JOINT SECRETARY pada svIkArI hiMsAnivAraNa abhiyAna calAvI rahela potAnA sAMsArika patidevanA samarpita sahAyikA banI uparA-uparI traNa divasa nATako bhajavIne jaina ane jainetara anekone SLAUTER-HOUSE viruddha jAgRta karyA hatA. aneka yuvA kAryakarone maLela gurUbhagavaMtonA aMtaranA AzIrvAdanA kAraNe karNATaka sarakArane paNa katalakhAnAno vicAra DROP karI devo paDela ane Aje to te ja vistAramAM sva. syulibhadrasUrIzvarajI ma.sA.nA pAvanakArI mArgadarzanathI aneka jinAlayo sarjana pAmI gayA che. je satya hakIkato darzanArthIo mATe aitihAsika mUlya dharAve che. 0.000000 Jain Education Intemational Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410 jina zAsananAM sAMsArikapaNe bhAratIbena jatInabhAI zAha tarIke oLakhAtA, prastuta nATikAnA racanAkAra sAdhvI bhagavaMtanI nATya-pratibhAne dekhI sthAnakavAsI prakAzamuni tathA kamaleza muninI AMkhomAM to AMsu paNa AvI gayA hatA. lokaraMjana mATe nahi paNa kaMIka navasarjana mATe nATakomAM utaranAra eka jena kalAkAra bhavanATakanA virAma hetu pravajyAnA paMthane pAmI jAya te Azcaryaprada lAgaze paNa nakkara satya bInA che. pratikramaNamAM bolAtI jinavANI mAhAbhyanI eka sajhAyamAM paMkti Ave che "mithyAtvazalya dUradaraNI, rasa zAMta hRdayamAM nijharaNI, mahAmoha duSTa ko vaitaraNI he jinavANI.....muja mana paMkaja haMsI, kadIya na visare." jinavANI zravaNathI vaMcita durbhAgI lohakhura mahAcorano putra jinavANIzravaNanA ja sadbhAgyathI cora maTI ziramora saMta banI jAya ane devagati pAmI jAya te prasaMgane jANavA-samajavA-mANavA prastuta nAnI nATikA kyAreka koI paNa pAThazALAnA abhyAsIoe bhajavavA jevI che. abhinaMdana. saMpAdaka. (nATikAnA prAraMbhe nepathyamAMthI udghoSaNA karavI) saMsAra vadhAranAra banyA hatA. anAdikALathI itihAsanA pAne jovA maLe che ke A nATikA bApanA baMdhAvelA kUve na bUDanAra rohiNeya dharmIo ochA ane pApIo vadhAre A pRthvI upara janma laI coranA satyajIvanaprasaMga upara AdhArita che. pApodayamAMthI jIvatA hoya che. chatAMya jyAre jyAre tIrthakaronA janma thAya puNyodaya tarapha janAra te taskara devalokano amara kevI rIte tyAre vAtAvaraNamAM dharmanI mAtrAo vadhI jAya che, toya adharma banI zakyo te mATe juo A amArI nAnI-zI nATikA. sAva nAza nathI pAmato. jaina dhArmika nATikA bhAga-1 nuM drazya jagatakalyANakArI jayavaMtA mahAvIra bhagavAnanA | (drazya pramANe goThavavuM)-rAjagRhi mahAnagarInI samayanI A vAta che. jyAre tevA pAvanakArI purUSane pAmI bAjumAM Avela vaibhAragiri parvatanI eka guphAmAM mahAcora deva-devendro ane rAja-rAjavIothI laI zreSThI-sAmaMtoe paNa lohakhUra (kALA vastromAM) tathA tenI patnI rohiNI (bhIlaDI samarpaNabhAvathI jinadeva prarUpita jainadharma svIkAryo hato ane jevA vezamAM). vRddhAvasthA sAthe aMtima avasthAmAM Avela samavasaraNamAMthI 35 atizayoyukta jyAre jIvaMta jinavANI corane khATalA pAse sevAmudrAmAM sAMtvanA Apato juvAna vahetI hatI, na jANe keTakeTalAyanA mithyAtva ke maDAgAMThonA coraputra rohiNeya. pati-patnI ane putra e traNa pAtro sivAya ukela karI nAkhatI hatI ane pApIone paNa puNya kamAI levA koI nahi, paNa AjubAjumAM dhana-saMpattinA carU ane corela mArga ApatI hatI. paNa..... mAlamilkata vacce maraNa-pathArI uparathI sUtAM-sUtAM sUcanA paNa.......sUrya udita thAya tyAre ja jema ghuvaDanI AMkho karI rahela lohabUra cora. mIcAI jAya che, athavA vasaMtaRtu khIle tyAre ja jema javAso (1) lohakhUra :-"are dIkarA rohiNeya! chellA keTalAya karamAI jAya che tema dharmanA dhorI ane dharmacakravartI evA divasothI bagaDelI tabiyata upacAro pachI paNa paramAtmA mahAvIra bhagavAnanA ja samayakALamAM krUra kasAI sudharavAne badale kathaLatI jaI rahI che. have mane lAge kAlasaurika, kRpaNA kapilAdAsI, pApodayavALA mRgAputranI jema che ke mAruM AyuSya kadAca pUrNa thavAnA divaso AvI durbhAgI lohakhUra cora vagere paNa thaI gayA. jema bhagavAnane gayA che. ane temAM pAchI moTI ciMtA mArA cittane sAkSAtu pAmyA pachI paNa gozAlaka ane jamAlimuninI jema korI khAya che. mana paNa zAMta banavAne badale azAMta AtmanistArathI vaMcita rahI janAra sAdhako thayA hatA tema banatuM jAya che dIkarA!" saMgama jevA abhavyo paNa zubhratama nimittane pAmIne paNa Jain Education Intemational Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro (1) lohanUra :--"rohiNeya! tAro vizvAsa mane paNa che. vaLI tuM juvAna chatAMya kuMvAro che. kAle tArA lagna paNa thAya ane parivAra paNa vadhe tyAre paNa tAre tArA A bApanI mUDI sAcavavAnI ane vadhAravAnI nema rAkhavI paDaze. huM jIvuM toya have umrane kAraNe A kamAvAno boja have tAre ja uThAvI levAno che. che ne taiyArI?" (2) rohiNeya :--"pitAjI! te mATe paNa have manane DhIluM na karo, phakta mane Adeza karo. tamArI A tabiyatane kAraNe have pachI kamAvAno kImIyo mAre ja uThAvavAno che. phakta mane ApanI kaLA ApavA kRpA karo ane zuM zuM sAvadhAnIo mAre rAkhavI te bAbata khAsa samajAvo. tamArI icchA ane AjJA pUrI karavI e mArI pharaja che." (3) rohiNI :--"tamAro dIkaro tamane sAMtvanA ApI rahyo che. mATe have tene je sUcanA karavI hoya te karIne tame ArAma karo, tabiyata sAcavo. badhuMya sAruM thaze." (1) lohanUra :~'dIkarA! khAtara pADavAnI kaLA to sAva sahelI che. ApaNI pAse te mATe ojAro ane upAyo paNa ghaNA che. paNa te badhAya karatAMya eka lAMbI ciMtA sAva bIjI ja che. te mAre tane kema samajAvavI ?' (ciMtAtura mudrA) (2) rohiNeya (pahoLI AMkho rAkhIne) :--"kaho! kaho! je vAta upADI che tene kemeya pUrI karo. bahu ja dhyAnathI huM vAtane samajavA prayatna karIza. tamArI ciMtA e mArI paNa ciMtA che. have koI paNa kSobha na rAkho, kaho zuM kahevAnuM che ?'' (1) lohanUra H--(bolavA prayatna paNa udharasa/dama ane jIbhanuM thothavAvuM vagere). "beTA ro...hi......! corInI kaLA sAme eka moTI balA che.'' (2) rohiNeya :--"balA? kaI balA? konI balA? (1) lohanUra :(tUTatA zabdo sAthe visAmo khAtA--khAtA) : --"vAta kaMIka evI che ke A ja ApaNI karmabhUminI AsapAsa avAranavAra mahAvIra nAmano eka jogI vAraMvAra Ave che. dharmapracAra paNa kare che. tenI vANImAM evo jAdu che ke je tenI bAjumAM jAya tenA vicAro badalAI jAya. keTalAya saMsArIone teNe Jain Education Intemational 411 sanyAsI banAvI nAkhyA che. keTalAya zeThoe paNa mahAvIranI sAme mAthA muMDAvI nAkhyA che. jIvatI te jogInI upadeza chaTAthI keTalAya juvAna chokarA- chokarIo paNa kAmadhaMdhA choDI ane gharabArane paNa tyAgI sAdhu banI gayA che. cAreya tarapha basa te jogInI ja bolabAlA che. ApaNane teno ja Dara vadhAre che." (2) rohiNeya :--"are pitAjI! tamAre tevA jogI- bAvAonI phikara zA mATe karavI joIe. ApaNe ApaNA kAmathI matalaba rAkhavAno. bIjI trIjI paMcAta zAne karavI? sAdhuonuM kAma che upadezo ApI peTa bharavAnuM, ane sAMbhaLavuM ke na sAMbhaLavuM te to ApaNA hAthanI vAta che ne? ApaNA kAma sAthe te mahAvIrane zuM lAge ke vaLage. rAjA teno bhagata haze, paNa ApaNe tevA sAdhu sAthe zuM levA-devA?'' (1) lohanUra H--"beTA! e ja mAre tane samajAvavuM hatuM. tuM Ama to badhIya rIte hoMziyAra cho, pAcho juvAna cho, paNa bhUlathIya te mahAvIrano paricaya na karIza ke teno upadeza sAMbhaLavA na jaIza. corI karI jIvana vItAvavuM te ja ApaNo paramadharma che. mATe koI navA dharmaTiMgamAM ApaNe phasAvAnuM nathI rahetuM. be-pAMca divasathI mane eja ciMtA satAvI rahI che ke mArA maraNa pachI jo tuM te jogInI mAyAjALamAM sapaDAyo to mArI AkhI jIMdagInI mahenata upara pANI pharI vaLaze. (2) rohiNeya :--"are! ATalI ja vAta mATe pitAjI tame parezAna hatA? sAruM thayuM tame dilanI vAta kholIne haLavA banI gayA ane sauthI sArI vAta te e che ke jo a-sAvadhAnI tame na samajAvI hota to kyAreka huM paNa mahAvIranI pAchaLa doDatA loko sAthe bhUlathI bhaLI jAta ane mane ja pAchaLathI nukazAna thAta. have ApanA A sUcana mATe sAva sAvadhAna banI ApaNA cauryakAryane AgaLa calAvIza. mArI mAtAe paNa te bAbata ciMtA karavAnI nathI. bAkI to bhAgya saunA pota-potAnA hoya che.'' (1) lohanUra :--(bichAnAmAMthI ubhA thavA mathatA) :~ Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 jina zAsananAM (2) rohiNeya :-"pitAjI! umra pramANe dehane ghasAro avAranavAra gharomAM corIo kema thAya che ane lAgyo che. temAMya keTalAya varaso tame zrama laI-laIne acAnaka khAtara pADanAra te koNa che? kAyAno kasa kADhI nAkhyo che. tethI davA-dArU lAgu (1) lohakhUra :-"dIkarA! eka vakhata huM paNa nItithI majUrI nathI paDatA. chatAMya ciMtA zAnI karo cho? huM tamAro karI paisA kamAto hato paNa keTalAya lokoe mArI eka mAtra putra ane bAjumAM A che mArI mAtA. cothuM lAcArIno lAbha uThAvI dhaMdhAmAM dhokhAo karyA, jethI koI nathI, tethI khullA dilathI vAto karI vedanAne meM paNa manomana sogaMdha khAdhA ke jamAno bhalAno haLavI karo." nathI. peTanI veTha dUra karavA corI ja karIza. ane tema (3) rohiNI patnI :-"barobara kahe che mAro rohiNeya. tame karatAM evI AvaData AvI gaI ke kyAreya corI pachI manathI ghUMTAvAnuM choDI do. tamAro A dIkaro tamArI koI pIcho karI nathI zakyuM." rAjagirinA dhanavAno keTalI sevA kare che, tame je kahezo te mAnI leze. ane magadharAjA paNa parezana thaI gayA che, paNa have manane mokaLuM karI je vAto kahevI hoya te kaho, bAkI jhUke te bIjA. ciMtAne kAraNe paNa tabiyata bagaDI jatI hoya che. beTA (2) rohiNeya :-"paNa pitAjI! te coryakaLA mane to jarAya rohiNeya! tArA pitAne pUchI le ke teo zA mATe AvaDatI nathI. tethI ja tamane mArA bhaviSyanI ciMtA duHkhI thaI rahyA che? thatI lAge che. barobara che ne? (cora patnI ciMtAtura mudrAmAM ane putra rohiNeyanA mAthe hAtha) (3) rohiNI :-"rohiNeya! ApaNI pAse. eTalo badho mAla (2) rohiNeya :-(pitA lohakhUranA paga dabAvatAM, mAthAnI che ke varaso sudhI vAparIe toya na khUre. mATe tArA vedanA dUra karatAM praznAtmaka mudrAmAM) "kaho pitAjI! pitAne koI bIjI-trIjI ciMtA ja satAvI rahI lAge ApanI zuM bhAvanA che? bimArImAM zarIrathI thAkI gayA cho eTale ja mana paNa thAkIne nabaLA vicAro (1) lohakhura :-"rohiNI! tArI vAta sAcI che. mArI A karavA lAgyuM che. bAkI ame chIe ApanI bAjumAM lAcArI ane pathArI dazAmAM mane traNa prakAranA ja pachI koI ciMtA karavAnuM kAraNa nathI." vicAro satAvI rahyA che eka to e ke mArA maraNa (1) lohabUra -(tUTatI bhASAmAM ane vedanAbharI vAcAmAM) pachI rohiNeya mArA A kAmane kevI rIte AgaLa "rohiNeya! have huM jANuM nathI jIvavAno. AyudorI dhapAvaze? bIjI vAta ke A badhIya dhana-dolatane pUrI thavA AvI che. tethI vicAro AvI rahyA che ke ekalA hAthe te kema saMbhALaze. kyAMka rAjA ke maMtrIne ATaATalI mahenatathI je paiso corI karIne paNa bhego bAtamI maLI jaze to nAnA ApaNA parivAranuM zuM karyo che, tene zuM tuM sAcavI zakIza? AkhIya thaze? khabara nathI Aja sudhI A ciMtA na hatI. paNa rAjagRhinA aneka zeThIyAone meM lUMTyAM che kAraNa ke have be-traNa divasathI ekadhArA AvA ja halakA temanI pAse harAmano paiso hato ane pAchA ApaNA vicAro satAvI rahyA che." jevA garIbone paNa satAvavAmAM ane dabAvavAmAM bAkI (rohiNInI AMkhomAM AMsu ane rohiNeya putrano javAba) nahatA rAkhyA." (2) rohiNeya :-"pitAjI! tame cho mATe mane ciMtA nathI. (2) rohiNeya --"pitAjI! huM to bacapaNathI joto rahyo chuM chatAMya AyuSyano bharoso to koIneya nathI hoto. A ke ApaNA nAnA parivArane paNa peTagujAro maLI rahe badhIya milkata eka ja guphAmAM rAkhavA karatAM huM te mATe tame keTakeTalI badhI takedArI rAkhI bhAgadoDa alaga-alaga sthAne jamInamAM dATI nAkhIza. karI saMpatti bhegI karI che. pesA kamAvA mATe tevI mahenatanI A kamANI barobara sAcavIzuM. balka mane mahenato koI zeTha paNa na karI zake! vadhumAM paNa A cauryakaLA zIkhavazo to huM paisAmAM vadhAro ja rAjagRhinA rAjA zreNika paNa gabharAI gayA che ke karIza. jarAya bIjo vicAra na karazo. Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro rohiNeya! teM paNa mArI vAta mAnI laIne mAro mAnasika boja ocho karyo che. paNa mArI IcchA che ke tuM tArI mAtA ane mArI sAme nakkara pratijJA grahaNa kara ke jIvanamAM kyAreya mahAvIranI upadeza vANI na sAMbhaLavI. pratijJA laIne maraNAMta kaSTa Ave toya prANathI pyArI mAnI potAnI Teka mATe vaphAdArI jALavIza. basa hAtha joDI tAro saMkalpa jAhera karI de, jethI huM paNa baicenI dUra karuM." (2) rohiNeya :--(hAtha joDI pratijJAmudrAmAM iSTa devane thoDI vAra yAda karI) :--"he vaibhArigara parvatanA kSetra devatA! amArA parivAranI rakSA karajo. A mArA mAtA-pitAnI sAkSIe huM AjIvana mATenI pratijJA jAhera karuM chuM ke bhUlathIya paNa sAdhu mahAvIrano paricaya paNa nahi karuM. ane temano upadeza paNa nahi sAMbhaLuM. pitAnI AjJA mAre mAthe zirodhArya karuM chuM. he bhUmidevatA amArI rakSA karajo." (lohanUra dvArA rohiNeyane zAbAzI, pITha thAbaDavI, AliMgana ane rohiNI mAtA dvArA paNa AzIrvAda.) nATikAnA prathama bhAganI samApti sAthe paDado bhAga-2 nuM drazya (paDado khulavo) drazya :--(corInA mAlano poTalo pITha upara upADI rAjagirathI vaibhArigira tarapha bhAgI rahelo rohiNeya. acAnaka adhavacce ja nikaTamAM racAyela samavasaraNamAMthI paramAtmA mahAvIradevanI dezanAdhvanino avAja. paramAtmA dvArA devalokanA devatAonA jIvanano paricaya ApatI madhura dezanA. (te dezanAnA vAkyo paDadA pAchaLathI guMjita karavA) ane acAnaka jinavANInuM zravaNa cAlu thatAM ja potAnI pratijJAnA bhaMga thavAnA bhayathI rohiNeya dvArA kAnamAM AMgaLIo khosI sAthe pITha uparanA poTalA sAthe bhAgatA javuM. thoDI ja vAra pachI DAbA pagamAM kAMTo vAgI javo ane cAla bagaDI javI. tevA samaye jamaNA hAthathI nIce beThA kAMTo kADhavA jatAM jamaNo-DAbo beu kAna khullA thaI javA ane te ja samaye mahAvIra bhagavAnanI dezanAnA cAra vAkyo parANe 413 kAnamAM pravezI javA, jene viparIta manathI paNa dhyAnapUrvaka rohiNeya dvArA sAMbhaLI levA. 'he bhAviko! devalokanA devatAo jyAre pRthvI upara Ave tyAre jamInathI cAra AMgaLa addhara cAle che. temanA nayano palakArA nathI letA. devonA gaLAnI mALA karamAtI nathI tathA devonI kAyA parasevA ane paDachAyAthI rahita hoya che. tevA devo sukha-samRddhimAM khUba AgaLa hovA chatAMya mokSa pAmavAnA adhikArI nathI hotA. muktipurInA musApharo mAnavabhavamAM janmI cAritra laIne sAdhanA dvArA siddhine meLavI zake che.' (uparokta dezanAnI madhuravANI paDadA pAchaLathI lagIra tIvra dhvanimAM bolavAnI che) (kAMTo nIkaLI jatAM ja rohiNeya coranuM vedanA dUra karavA tyAM ja beThA beThA kAnamAM pharI AMgaLI khosI vicAre caDhI javuM.) (coranA vicAro paDadA pAchaLathI bIjI vyaktie vyakta karavA) (2) "arere! huM bhraSTa thaI gayo. mArA pitA lohakhUra taskare mArA bhalA mATe mahAvIranI vAto na sAMbhaLavA mane pratijJA karAvelI. ane maraNa pathArIe AvI gayelA pitAjIne meM paNa mAtAnI sAkSI rAkhI vacana ApeluM. paNa mArI kevI kamanasIbI ke pitAzrInA maraNa pachInA taratanA divasomAM ja jIvanamAM te jogInA upadezo kAnamAM parANe praveza karI gayA. pagamAM lAgelA kAMTAnA vighne mArA jIvanamAM mArI pratijJAno bhaMga karAvI dIdho. kadAca mArA pitAjI gaMbhIra ane jJAnI hatA jethI temane mArA bhaviSyano khyAla AvI gayo hato ane mane dharmanA dhatiMgothI bacAvavA sAvadhAnI rUpe niyama karAvI dIdho hato. paNa......paNa Aje akasmAta thaI gayo che. lAge che jarUra pratijJA bhAMgavAthI koI moTuM nukazAna mane thavAnuM che. mArA pitAjI to kyAreya rAjA zreNikanA sainikonA hAthe na jhaDapAyA paNa mane have mArI nAkhavA rAjA ane prajA SaDayaMtro racaze. ane AjanA A apazukanane kAraNe huM paNa acAnaka pakaDAI jaIza, kedakhAne jaIza ane kadAca badhIya dhana-saMpatti sAthe prANa paNa gumAvIza. A amArI janmabhUminA kSetramAM bahArathI sanyAsIo AvIne amArI rojIroTI chInavI levA zA mATe upadezo detA Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 jina zAsananAM karajo." haze. AvA dhUtArAonA kAraNe ja eka tarapha mAladAro paisA 5. abhayamaMtrI :-"he rAjana! namaskAra ho amArA saunA banAve che ane bIjI tarapha amArA jevA garIbo rIbAya che. Apane! Apa taraphathI mokalAvAyela samAcAra mujaba (thoDIvAra pachI vedanA dUra thatAM, pharI navA vicAro ja Aje ame sau ApanI sevAmAM upasthita chIe. ane bhAgavAnI taiyArI) sAthe prajAjano paNa sabhAnI bahAra khaDA che. ApanI anumati hoya to temane praveza karavA anumati 2. "je thayuM te sAruM na thayuM. paNa AvA aMtarAyo to ApIe." keTalIya vAra AvyA ke Avaze mAre paNa nabaLA vicAro karI manane zA mATe bagADavuM. hiMmate mardA to madade khudA. je thavuM 4. zreNikarAja :-"maMtrIzvara ! prajAnA hitamAM ja rAjasabhAnuM haze te thaze, paNa atyAre to mAre ahIMthI tarata bhAgI javAmAM hita che. prajAjanone bolAvI zakAze. senApati ja majA che. kAraNa ke hajI paNa mahAvIranuM bolavAnuM cAlu che. daMDarAjane Adeza che ke je je phariyAdIo bahAra khaDA eka vAra bhUlathI pratijJA bhAMgI gaI paNa temAM mAro doSa che te badhAyane praveza karAvo." nathI. paNa have bIjI vAra pharI te bhUla na thAya tenI kALajI ( 6. daMDarAja :-"jI rAjanu! ApanI AjJA zirodhArya che. rAkhIza. guphAmAM pahoMcIne ja mArA pitAjInI tasvIra sAme sainikajI sabhAnI bahAra rahelA badhAya prajAjanone mAthuM namAvI thaI gayela bhUla mATe mAphI mAMgIza. eka sAthe bolAvI lyo." ane mArA pitAjI! Apa jyAM ho tyAMthI mArI rakSA (sainikanuM paDadA pAchaLa javuM, sAtathI nava jeTalA prajAjanone laI tarata pAchA vaLavuM. prajAjano dvArA rAjavI ane | (pharI ubhA thavuM, poTaluM pITha para laI rohiNeyanuM pharI maMtrIzvarone namaskAra tathA rAjA dvArA AmaMtraNa thavAthI bhAgavuM. guphAmAM pahoMcI jaI, duHkha ane darda sAthe potAnI potapotAnI phariyAdo khaDA-khaDA ja noMdhAvavI. te manovyathA paralokavAsI lohakhUra coranA citra sAme vyakta karI sAMbhaLyA pachI zreNika dvArA maMtrIzvarane sUcanA.) manane haLavuM karavuM.) abhayamaMtrI :-"prajAjano! tamArA praNAma magadharAja svIkAre | (A bIjA bhAgamAM rohiNeya coranA vicAro che. sAthe tamane tamArI je-je takalIpho hoya te TukaDe-TukaDe vyakta thavA devA) jaNAvavA bhalAmaNa kare che. nirbhayatAthI batAvo ame sau tamArI phariyAdo taratamAM noMdha lezuM ane yogya (nATikAnA dvitIya bhAganI samApti sAthe paDado) mArga kADhIzuM. ciMtA na karazo." (prajAjano vatI phakta be ja vyaktio dvArA phariyAdo noMdhAvavA bhAga-3 nuM drazya (paDado khulavo) pratinidhitva) (rAjagRhinI rAjayasabhAmAM siMhAsana upara zreNika 7. prajAjana :-"he rAjan ! he maMtrIzvarajI! ApanI samakSa rAjavI sAthe maMtrIzvaro ane senApati vagere. nAnA moDhe moTI vAto te zuM karavI? ApanI AjubAjumAM paheredAro ane sainiko vacce magadharAje chatrachAyAmAM ame badhAya AnaMda-maMgaLa anubhavIe calAvela maMtraNA. tenI vacce ja phariyAda laI Avela prajAjano. chIe. dhana-dhAnya mATe paNa videzonI saphara kheDavI zreNika dvArA sunavaNI ane prajAjanone apAto vizvAsa) nathI paDatI. uparAMta roTI-kapaDA-makAna jevI jarUriyAto paNa bhagavAna pUrI pADe che. Apa jevA 4. zreNika rAjanuM -AjanI rAjyasabhAmAM prajAnA hitanI prajAvatsala rAjAnuM rAjya hoya, pachI amAre ciMtA vAto vicAravAnI che. ghaNA ja divase lokonI paNa na hoya. chatAMya he rAjanuM! nAnI-moTI phariyAdone nyAya ApavA AjanI rAjasabhA takalIphone yAda na karatAM koI mahattvanI vAta bolAvavAmAM AvI che. teno khyAla maMtrIzvara ApazrInA kAne nAkhavA ame sau sAthe AvyA chIe abhayakumAra ane senApati daMDarAjane haze ja. barobara ane prajAjano vatI ame be vyakti ja ApazrInI che ne? Jain Education Intemational Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro samakSa be zabdo bolavA rajA mAMgIe chIe.'' 4. zreNika rAjA H--"kaho kaho! mahAjana kaho! rAjakAryanI vyastatA vacce prajAjanonI koI mahattvanI sUcanA bAjumAM na rahI jAya, mATe ja AjanI A rAjasabhA bolAvavAmAM AvI che. rAjyanA hitamAM je koI paNa mahattvanI vAto hoya, jarUra jaNAvo." 8. prajAjana :--"he rAjan! he maMtrIzvara! ApanA udAra vicArone kAraNe amArAmAM paNa be zabdo bolavAnI hiMmata AvI che. hakIkata evI che ke saunA gharamAM paiso Ave che puNyathI paNa Avela dhanano acAnaka nAza thAya to tene pApano udaya kahevAya, evuM ApaNA dharmazAstro kahe che. Aje he rAjana! e ja kahevAnuM che ke amArA saunA pApono udayakALa cAlI rahyo che jethI ame badhAya je ciMtA vagaranA hatA hAla thoDA divasathI ciMtita banI gayA chIe ke ame bhUtakALamAM kaI bhUlo karI haze?'' 4. zreNika rAjan :--"he zreSThi! tame je kahevA mAMgo cho te spaSTa jaNAvo. tamAro vinayopacAra prazaMsanIya che paNa khulAsApUrvaka jaNAvavAthI yathAyogya nyAya vicArI zakAya." (7) prajAjana : --(zreSThi) :--"he rAjan! mahAjana varga jyAre Apane dvAre Ave tyAre jarUra koI ciMtAjanaka ghaTanA banela hoI zake. ApazrIne khyAlamAM ja haze ke rAjagRhimAM anekonA gharamAMthI corI thayAnA prasaMgo banela. vacamAM pAchI zAMti hatI paNa pharI chellA divasomAM koI taskaranI TukaDI dhanavAnone tyAM madhyarAtrie trATakI mAlamilkatane lApatA karI rahI che. dUranA vistAromAM paNa coroe hAtha pasAryo che. koI jANabhedu cora lAge che anyathA ATaATalI durghaTanA pachI paNa A pApakArya karanAra ApanA kedakhAnAno mahemAna kema na banI zake?'' (4) zreNika :--"senApatijI daMDarAja! padhArela mahAjanonI parezAnI sAMbhaLI? maMtrIzvara abhayakumAra ! A bAbata tame paNa ciMtita kema nathI? nyAya--nItithI kamANI karI rahela nagarajanone satAvI anyAya karanAra cora tamArA badhAyanI ja najarathI bahAra kema jAya?' Jain Education Intemational 415 (6) daMDarAja :--(mAthuM jhukAvI) :--"he rAjezvara! bajAromAM A badhIya corI-mArInI carcAo sAMbhaLyA pachI ame paNa sAvadhAna banI gayA chIe. have pachI kaDaka pagalA levAze. amArA sainikonI TukaDI rAtripahero karavA badheya goThavAI jaze." (5) abhayamaMtrI :--"he zreNikarAja! prajAjanonI vAta satya che nAnA--nAnA mAyA-prapaMco saMsAramAM cAlatAja hoya che paNa jyAre vAta hada bahAra jAya tyAre Apa sudhI phariyAdo pahoMcADAya che. A zreSThIone mArA taraphathI paNa AzvAsana ApIza ke aThavADiyA-paMdara divasamAM ja taskarone jhabbe karavA ame yukti goThavIzuM. A pachI eka paNa corIno prasaMga bane ane cora na pakaDAya to rAjA-maMtrI saunI nAlezI thAya. jo mArA vacana pramANe prajAjano ciMtAthI mukta na thAya to je yathAyogya daMDa hoya amArA upara lAdajo. bAkI mane vizvAsa che A pachI AvI ghaTanA nahi bane. (4) zreNikarAja :--"zAbAzI che maMtrIzvara tamArI bAhozI ane buddhinI karAmatone. je kArya tame hAthamAM lezo temAM saphaLatA maLavAnI ja evI khAtarI amArI paNa che. he zreSThIo! thoDA divaso vItavA dhyo, AvI satAmaNI tamane koI veThavI na paDe teno mArga nIkALavAmAM Avaze.'' (7 ane 8) prajAjana :--jI rAjanuM! ame ApanA vacanathI vizvAsa laI jaI rahyA chIe. Apa kharekhara amArA hitaciMtaka cho. anyathA ATalI saraLatAthI Apane Ama kevI rIte maLI paNa zakyA hota. amane paNa zraddhA che magadhadezamAM kyAMya anIti-corI- guMDAgardIno bhoga koI nahi bane, kAraNa ke Apa bhagavAna mahAvIranA upAsaka cho ane ame ApanA sevaka chIe." jaya ho vijaya ho, zreNikarAjavIno jaya ho'' (prajAjanonuM AzvAsana laI pAchA vaLavuM ane maMtrI tathA senApatinuM maLI corane pakaDavA SaDayaMtra goThavavuM.) (nATikAnA tRtIya bhAganI pUrNAhUti sAthe paDado paDavo.) Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 416 jina zAsananAM (bhAga-4nuM draya-paDado khulavo) (5) daMDarAja :-"jI rAjanuM! A ThagAro to che ja sAthe javAbo na ApI potAnI jAta chupAvavA mathI rahyo sAta divasamAM ja abhayakumAranA chaTakAmAM rohiNeya che. jo sAcI vAto na kare to tarata kedakhAne nAkhIe coranuM pakaDAI javuM ane gabharAyela hAlatamAM telavALA zarIrane ane pachI ApanI AjJA hoya to phAMsInI sajA potaDIvALA paheravezamAM pakaDAyela sthitimAM rAjadarabAramAM senApati tathA maMtrIzvara dvArA zreNikarAja pAse corane upasthita karIe. rAjagirimAM tabAhI karanArane mRtyudaMDa e ja karI devo. chello upAya che. meM paNa maMtrIzvara abhayakumAra sAthe maMtraNA karI lIdhI che." abhayakumAra dvArA badhIya rajuAta paNa rohiNeya cora dvArA corI karyAnI akabulAta. thayela vArtAlApa ane rAjA dvArA . (6) abhaya maMtrIzvara :-"are! taskara tAruM nAma, gAma, apAyela nyAya. ThAma ane kAma jaNAva. zA mATe moDhAmAM maga rAkhI mauna ubho che?" (3) abhayamaMtrIzvara :-"he magadhezvara! ApazrInA prabhAve amArA senApatijI tathA sainiko avAranavAra thatI (2) rohiNeya :-"he rakSakarAja! huM to avAcaka banI gayo corInA prasaMgothI sAvadha banI jaI pUrI nagarInA chuM. A badhAya SaDayaMtrathI mAre zuM javAba Apavo te cAreya khUNA ane ATheya dizAomAM goThavAI gayA ja samajAtuM nathI. rAjagRhInI bAjunA zAligrAmamAM tethI gatu sabhAnA tarata pachInA divasomAM A corane rahenAro durgacaMDa nAmano huM garIba kheDUta. kamANI pakaDavAmAM saphaLatA maLI che. dedAra ane dekhAvathI A karavA sukhI nagarImAM Avyo. khAvAno roTalo ke juvAnIyo cora nathI lAgato paNa aDadhI rAtre suvAno oTalo paNa mArI pAse nathI ane rAtanA sainikonA hAthe bhAgato jhaDapAyo che. tenA upara julama samaye game tema vizrAma mATe jagyAnI zodha karato gujAravA karatAM ApazrI pAse samayasara lAvI khaDo hato, teTalAmAM tamArA sainiko mArA upara tUTI paDyA karyo che. have je daMDa karavo hoya te he rAjana! Apa che ane corIno guno mArI upara nAkhI dIdho che. ja pharamAvo." mArA jevA garIba upara Avo atyAcAra kema karo (4) zreNika -(cora prati kaDavI najara sAthe) : cho? huM to paradezI chuM, pAcho A nagarIthI paNa "alyA badamAza! AvI juvAnImAM parasevAnA paisA ajANyo to bIjA praznonA javAbo kema ApI zakuM? kamAvAnA badale corInA ravADe kema caDI gayo cho? mane mApha karajo." tane pApano, bhagavAnano ke koI sajjana samAjano Dara (4) zreNika are! bAhoza maMtrIzvara! sAMbhaLo. A nathI? tuM kyAM rahe che, konA konA ghera atyAra sudhI juvAnIyo zuM javAba ApI rahyo che? pUratI tapAsa dhADo pADI keTaluM bheguM karyuM che, kyAM dADhyuM che, badhuMya karAvo tenA nAma ane gAmanI. jo vAta khoTI Thare batAva nahi to prajAne trAsa ApanAra tuM paNa trAsa to moTI sajA karIzuM. tyAM sudhI mATe tene kedakhAne ja pAmavAno." ArAma karAvo. avasare prajAjanone paNa rAjasabhAmAM (2) rohiNeya :- kedI avasthAmAM chatAMya gabharAyA vagara bolAvI ghaTato nyAya karIzuM." TaTTAra ubhI avasthAmAM) (rAjAnI, maMtrInI, senApati | (5) maMtrIzvara :-"rAja! ghaNI ja mahenate phasAI gayelA ane sainikonI sAme jotA rahevuM, paNa koI ja javAba A coranI garIba vAtomAM pIgaLI javA jevuM nathI. na ApatA vicAre caDhI javuM.) jo Ane choDI dIdho to pharI nagarImAM upadravo vadhI (4) zreNika :-"senApatijI daMDarAja! A chokaramata karanAro javAnA. jevA sAthe tevA thaIe to ja rAjya cAle. juvAnIyo javAba kema nathI Apato? tame cora tarIke Apa corInI sajA ja pharamAvo." pakaDI to lAvyA paNa tenI khAnadAnI ke parivAranI (8) zreNikarAjA :-"abhayakumAra! mArAthI utAvaLa na karI bAtamI to meLavo? - atyAre ja tenA pAponI sajA zakAya. gunegArone chellI sajA rUpe phAMsI ApI dezuM karIzuM, pahelA bAtamI meLavo." Jain Education Intemational Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro paNa bhUlathI koI nirdoSane mArI nAkhavAnuM pA mAre mAthe paNa na levAya. tethI pUratI tapAsa karo. tamArI vAta game teTalI sAcI paNa AvA rIDhA corane daMDa karavA thoDo samaya thobhI jaIe.'' : (5) maMtrIzvara jI rAjana! jevI ApanI icchA. pharI pAchA A mahAcora pAse badhuMya sAcuM bolAvIza tyAM sudhI mane paNa cena nahi paDe. hAla to kedakhAnamAM ja tene baMdha karIe chIe. TUMka samayamAM ame Apane pharI maLIzuM.'' (corane laI keda karavo, pachI senApati ane abhaya maMtrIo sAthe maMtraNA karI rohiNeyanI pAsethI ja sAcI vAto kaDhAvavA dArU pIvaDAvI nazo karAvavAnuM navuM SaDayaMtra. zAligrAmanA kheDU durgacaMDanI tapAsa ane te paNa bahAragAma gayelo che tevuM jANavA maLyA chatAMya pUrA vizvAsa sAthe rohiNeya coranA jUThane khulluM pADavA devavimAna jevA zaNagAro sAthe rohiNeyane bhojana-pANI dvArA nazo karAvI satya hakIkato kaDhAvavA bhedI cAla.) (nATikAnA caturtha bhAganI pUrNAhUti sAthe paDado paDavo.) bhAga-5nuM drazya-paDado khulavo (maMtrIzvaranI otpAtika buddhinI karAmatathI devavimAna, devazayyA ane devIo vacce rohiNeyane nazAMdha dazAmAM poTalAnI jema UMcakI lAvavo ane sainiko dvArA zayyA upara sUvaDAvavo. AjubAjumAM phakta devIonuM goThavAI javuM tathA abhayamaMtrI, senApati tathA rAjA zreNika vagerenuM nepathyanI bAjumAM chupAI besI tamAzo dekhavo. buddhinidhAna abhayakumAranI nirdezanA mujaba devIo dvArA devazayyAmAM nazA sAthe ardhajAgRtadazAmAM sUtelA rohiNeya cora sAthe vArtAlApa) 9. prathamadevI : --"jaya ho, vijaya ho. amArA caMdravalaya devavimAnamAM navA janma pAmelA nUtana devatAnA janmanI vadhAI ho. khuzI ane AnaMda-maMgaLa cAre tarapha phelAI gayA che. kAraNa ke ghaNA ja samaya pachI amArI A devazayyAmAM eka deve janma lIdho che. te pUrvenA devatA cyavI gayA hovAthI ame badhIya devIo anAtha banI gaI hatI. AjathI amArA nAthano janma thayo che. nUtana devatA Apano jaya ho, vijaya ho.'' 413 10. bIjI devI :--"he nAtha! Apa keTalA puNyazALI cho ke AvA anupama devalokamAM janma pAmyA. devarUpe janma thatAM ja avadhijJAna maLI gayAnuM saubhAgya ApazrIne maLela che. he devasvAmi! jarAka amane paNa jaNAvo ne ke gayA janmamAM Apa kyAM hatA? jIvanamAM zuM zuM kAryo karyA hatA jethI A devaloka sahajamAM maLI gayo che? jIvanamAM sArA dharmasthAnako sevyA vagara devalokamAM janma maLe ja nahi. ame tamArI dAsIo chIe; Apa amArA mAlika cho. phakta jaNAvo pUrva janmamAM kyA kyA sukRta karI ahIM AvyA cho? (rohiNeya coranuM nazAmAM ja ardhabebhAna dazAmAM devatAI ThAThanuM dekhavuM, pharI AMkho baMdha paNa kAna khullA hovAthI badhuMya barobara sAMbhaLavuM.) (11) trIjI devI : "he prabho! Apa A prathama vaimAnika devalokamAM janma pAmyA cho. ugra koTinuM puNya hoya to eka zrAvakano jIva bAramA devaloka sudhI paNa jAya che. tethI ApanuM puNya madhyama prakAranuM haze tevuM mAruM mAnavuM che. adhijJAnano upayoga mUkI jaNAvo ke gayA bhavamAM corI-jUTha-mAyA-prapaMca-hiMsA-parigraha vagere koI pApo thayA hatA? eka tarapha pApo ja vadhAre hoya to naraka ke tiryaMcagatimAM jIva cAlyo jAya. bIjI tarapha pApo sAme puNya paNa jamA hoya to devagati paNa jIva pAme ane puNyano pakSa ja vadhu hoya tyAre ucca devalokanA sthAne paNa jIvAtmA jAya. mATe jarUrathI yAda karI pUrvajanmanA puNya ane pApakAryo banneya sAthe ja jaNAvo. navA janmelA devo potAnI sevikA devIothI koI paNa vAta chupAvatA nathI hotA. tame to amArA svAmI deva cho, ame chIe kiMkarIo.'' (rohiNeya dvArA AMkhonA DoLA cAreya tarapha pheravI, ubhA thaI pAchA sUI jaI badhuMya jovuM ane khUba UMDA vicAre caDhI javuM.) (tenA cAlatA vicArone beka grAunDathI mAIkamAM jAhera karavA jethI nATikAnA dekhanArA prekSako coranA vicAro samajI zake.) "are! corIo karI karIne peTa bharanAro huM rohiNeya AvA devalokamAM kevI rIte AvI gayo. mAro cora bhava kyAre pUro thayo? A navA bhavamAM devaloka maLyo kevI rIte? zuM huM Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 jina zAsananAM svapna joI rahyo chuM. sAme ubhI A badhIya devIo ja che ke 11. trIjI devI! :-"he nAtha, kema lAMbu vicArI rahyA cho? mane chetaravA koIe mAyAjALa ubhI karI che? mArA jIvananA amArA upara vizvAsa rAkho. ame to ApanA prathama puNya-pApakAryo AvI ajANI strIo zA mATe pUchI zake, ane paricayathI pAvana banela devIo chIe. AkhuMya jIvana zA mATe mAre khAnagI ane gupta vAto okI kADhavI?" tamArI sevAmAM vItAvIzuM. te mATe ja to premabharyA 9. prathama devI -he svAmi! ame badhIya ApanI strIoe prazno pUchyA che. sAcuM kaho tame AgalA bhavamAM kyAM prazno ekI sAthe pUchI nAkhyA. tethI gabharAI gayA? hatA?" eka sAthe nahi, dhIme-dhIme ane zAMtithI barobara 2. rohiNeya (pragaTa) :-"are priyatamAo! tamArA prazno vicArI javAba Apo. ekabIjAno paricaya A rIte sArA ja che paNa zuM javAba Apavo. huM to pUrvabhavamAM ja thAya ne? eka sAmAnya kheDUta hato chatAMya dararoja maMdire jato, 2. rohiNeya :-"devIo! mAro janma A devalokamAM bhagavAnane mAnato ane pUjato hato. mArAthI paNa acAnaka thayo che. tethI badhIya vAto bhUtakALanI yAda koI garIba mANasa maLe tene chAnI madada karato hato. nathI AvI rahI. paNa AgalA bhavanA sArA kAryo kyAreya koIneya duHkha ke trAsa na thAya tevuM jIvana vagara devaloka thAya ja kema? jIvato hato. bahu dharma lAcArIvaza na karI zakato paNa mArI bhAvanAo kharAba na hatI. 10. dvitIyadevI :-"mATe ja AgalA janmArAnI vAto yAda karavA ame badhIya devIo jaNAvIe chIe. prayatna kadAca tethI ja devaloka pAmyo chuM. kALakrame kamAyo, karo. dhIme-dhIme badhIya sArI-bUrI ghaTanAo svayaM maMdiro bAMdhyA, garIbone jamADyA, pazu-paMkhIone jJAnathI dekhAvA lAgaze." paNa caNAdANA nAkhyA ane aneka prakAranA bhalAInA kAryo mAre hAthe thayA tethI A bhavamAM A sukha maLyuM (rohiNeyanuM pharI vicAravuM.) jaNAya che." 2. rohiNeya (manomana) are! A to koIe ubhI karelI 11. trIjI devI! :-"paNa nAtha! sAva sArA kAryo to mAyAjALa jaNAya che. AkhAya devavimAnamAM purUSadevatA bhagavAna sivAya koI ja na karI zake. jIvanamAM bhUlathI, huM ja ekalo to bIjA devo kyAM che? A badhIya lAcArIthI ke paravazatAthI paNa jANe-ajANe pApo devIo mane potAno svAmI mAne che paNa meM te kyAM A thaI jatA hoya che. divasa ane rAtanI jema puNya ane paranArIono paricaya paNa karyo hoya. vadhumAM jo A pApo sAthe ja cAle che. mATe ja to navA-navA janmo badhIya devIo kharekhara devalokanI nArI hoya to maLe che. jIvanamAM thayela bhUlo paNa yAda karo ne? jamInathI cAra AMgaLa addhara kema nathI. AMkho to pApone yAda karI sAcA dilathI prAyazcita karatAM ApaNo maTakA mArI rahI che. gaLAnI mALA karamAtI nathI tevuM ja AtmA haLavAza anubhave che ane sArA kAryo vadhu bhagavAna mahAvIra te divase bolatA hatA, jyAre A karavAnuM navuM baLa paNa maLe che. nArIonA gaLAmAM mALA ja nathI. vaLI parasevo dekhAto nathI paNa paDachAyo to paDI rahyo che. (thoDI vAra pharI vicArI-vicArI kapaTa bharela javAba Apato rohiNeya) A kharekhara devavimAna nathI paNa mane chetarIne corI karyAnA pApo mArA moDhethI ja jAhera karAvavA A paDayaMtra 2. rohiNeya :-"mane atyAre khAsa yAda AvI rahyuM che ke huM goThavAyuM lAge che. kheDUta hato tethI hiMsAnA pApo jamIna kheDavA mAtrathI thatA hatA. vepAradhaMdhAmAM paNa nIti-anIti bhegI kadAca eTalA mATe ja mane keda karyA pachI paNa Aje cAlatI hatI. nAnA-moTA jUTha bolyA vagara saMsAra kema khUba khavaDAvavAmAM AvyuM ne sAthe mIThuM pINuM paNa pIrasyuM hatuM. cAle? ane pAcho saMsArI hato, patni-parivAra paNa sAcA javAbo ApavAthI phAMsI ja thavAnI mATe vicArIne ja hatA. jema peTa ja veTha karAve che tema parivAra mATe paiso bolavA jevuM lAge che." Jain Education Intenational For Private & Personal use only Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 419 ane paisAnA mATe pApo karavA ja paDe. te chatAMya AvA gaye koI paNa vAta ajanabI ke navI-navI nahi lAge. puNya-pApavALA bhavamAMthI sIdho ja devaloka maLI javo ame jIvanabhara tamArI sevA karIzuM." mAre paNa Azcaryaprada ghaTanA che. dhanya che tamone he (rohiNeya dvArA dArUnA nazAmAM UMgha AvavAno DhoMga karI zaki devAMganAo! ke mArA navA janma sAthe ja tame premAlApa AMkho baMdha karI khoTuM suI javuM ane kAnathI navA dvArA mArA manane jItI rahI cho." tamAzAnI vAto sAMbhaLavA kutUhalavaza banI behoza 10. trIjI devI :-"paNa he devapurUSa! haju paNa yAda karo jevo dekhAva karavo.) ke Apano janma prathama devalokamAM ja thayo. dasamA (rohiNeyane madahoza ane bebhAna jevo dekhI rAjA bAramA devalokamAM kema nahi? zuM corI-mArI, lUMTa zreNikanuM ja te mAyAvI devavimAnamAM AvI jaI phATa ke chetarapIMDI jevA koI kAryo bhUlathI paNa abhayakumAra, senApati tathA sainikone bolAvavuM ane bhUtakALamAM thayA hatA? sAcuM kahI devA mAtrathI paNa nyAya ApI devo.) ghaNA pApo nAza thaI jAya che." 4. zreNika rAjanuM! :-"maMtrIzvara! tame kharekhara buddhinA 2. rohiNeya (yAda karavAnA DhoMgamAM vicArI vicArI bhaMDAra cho. TUMka samayamAM ja corane pakaDI pADavA vilaMbathI) :-"he! vArAMganA! nahi nahi, evuM goThavaNo karavI ane AvA devavimAnanA svAMga racI kAbaracItarUM jIvana mAruM na hatuM. mane lAge che ke huM pakaDAyelA mANasa pAsethI badhI vAto guptarUpe paNa eka zramajIvI garIba kheDUta hato tethI zeTho ane jANavA purUSArtha karavo te badhuMya saune Azcarya pamADe dhanavAnonI jema lAkhonA dAna ApI zakato na hato. tevuM che. chatAMya tame jene cora tarIke pakaDI lAvyA te tethI ja puNyamAM paNa kacAza rahI gaI lAge che. khUba rAjagRhinA dhanavAnone tyAM dhADo pADanAra rIDho ja dAna puNya karanArA ja UMce devaloka jaI zake che. gunegAra nathI jaNAto. tenA badale bhUlamAM eka garIba 1. have bhUtakALane bahu yAda karavA karatAMya vartamAnane sudhArI ane nirdoSa kisAnane ApaNAthI sajA daI na zakAya. levAmAM mane bhalAI jaNAya che. tame badhI devIo rAjA tarIke mArAthI paNa anyAya na karI zakAya. mArA vicArathI sahamata cho ne? bolo daMDarAja senApatijI ApaNe A pakaDela 9-10-11 badhIya devIo (sAthe) -"jI svAmi! Apane mANasane mukta karI devo joIe ke kema?" amArA praznothI akaLAmaNa thaI hoya to mAphI 6. daMDarAja senApati :-"he rAjana! ApanA vicArathI huM mAMgIe chIe." (9-prathama devI) :-"paNa he sahamata chuM. A sUtelI vyakti corarUpe sAbita nathI devAtmA! Apa ATalA udAsa ane gaMbhIra tathA thatI. tene daMDa ApavAthI ApaNI rAjAzAhIne kalaMka thAkavALA kema thaI gayA cho?" lAgI jAya. prajAmAM paNa baLApo vyApI jAya. mATe A 2. rohiNeya :-"are! zuM devatAone paNa nidrA hoya che? mANasa ghenathI bahAra Ave pachI badhuMya bhInuM saMkelI khabara nathI mane to navA javAbo ApavAmAM paNa laI tene nAnuM inAma ApI satkAra karI ravAnA karavAmAM AMkho bhAre lAge che. khUba UMgha AvI rahI che. lAge bhalAI che. ApaNA maMtrIzvara yuktibAja che, pharI navI che mane sArA evA ArAmanI jarUra che. thoDA-ghaNA cAturI vAparI sAcA taskarane pakaDI pADaze ja. te bAbata vizrAma pachI navI vAto karIzuM to cAlaze? temano paNa javAba matAMtara vagarano haze. --prathama devI :-"he prabho! navA janma ane navA sthAnanA 1 5. abhayamaMtrI :-"jI rAjanu! ane senApatijI! mane pa. kAraNe evuM thoDA samaya sudhI anubhavAya. paNa ArAma haju paNa A cora mATe ja vadhu zaMkA che. A cora thaI gayA pachI phUrti AvI jaze. ahIM to baMdhAya ja nahi paNa cAlAka ane capaLa paNa che. chatAMya tene devatAo khUba ja capaLa ane zaktimAna hoya che. tame mukta karI dhyo. vadhu kaDaka jApto goThavIzuM. tethI corI paNa ciMtA na karo. navA janma pachIno thoDo kALa vItI to baMdha paNa kadAca pharI A ja vyakti cora tarIke Jain Education Intemational Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420 jina zAsananAM sapaDAya to have pachI tene bacAvavAno koI upAya dhikkAra che mArI viparIta buddhine ke mahAcora kahevAtA bacato nathI. pitAnI pAse khoTI dayA khAI bhagavAnanI viruddha javAnI meM 6. daMDarAja senApati :-"he rAjana! have ApaNe thoDo samaya pratijJA laI nAkhI. he bhagavAna! ApanA darzana to dUra paNa javA daIe. tapAsa rAkhIe ke have pachInI navI dhADa dezanAzravaNathI paNa vaMcita banI meM potAnI ja jAtane ThagI che. paDe che ke kema? paDI to kayA divase ane kone tyAM? tyAM jANI karI potAnA paga upara kuhADI mAravA jevI mUrkhatA karI sudhI mATe jarAya DhIla vagara corane capeTamAM levA ame nAkhI hatI. badhAya tatpara rahIzuM. Apa paNa ciMtA na karazo." khera! je thayuM te thayuM. have jAgyA tyAMthI savAra. A (A pramANe zeranA mAthe savAzera banI rohiNeya cora badhIya mAlamilkato mArI nathI ke mArA bApanIya nathI. buddhinidhAna abhayamaMtrI sAthe badhAyane chetarI gayo ane cora jIvanabhara vaitarAM karI badhuMya mUkIne pitAjI gayA, sAthe zuM kAma tarIke sapaDAyA pachI paNa purAvo na thatAM rAjadaMDathI mukta banI AvyuM. vadhArAmAM mAruM jIvana ja bagaDI jAya, UMgha paNa harAma pAcho jaMgala tarapha ravAnA thayo. tenA manamAM vedanA ane thaI jAya ane akALe maraNa paNa thaI jAya tevI pApabharelI saMvedanA beu ubharAyA.) pratijJA bApue karAvI. kharekharA artha e ja anarthanuM mULa che. nATikAnA pAMcamA bhAganI samApti sAthe paDado paDavo. have pachI jo bIjI vAra abhayamaMtrInA hAthamAM gayo to kUtarA jevA behAla mArA thavAnA, uparAMta have jAgI gayelA mahAjano sainiko ke rAjasevakone chetarI corI karavAnA pApano nATikAnA aMtima bhAga chanuM drazya vicAra paNa bhAgyanI kamanasIbI banI jaze. vaibhAragirinI guphAnI AjubAjumAM dATelAM, saMtADelA tenA karatAM sAcuM ane sAruM jIvana jIvavA jIvanabhara ane goThavelA dhana-carUo ane peTI-paTArA vacce laTAra mArI mATe AvA pApo ane prapaMco choDI daI badhuMya dhana vicAre caDhI gayelo rohiNeya) bhagavAnanI sAkSIe rAjA zreNikane ApI daI, mAre have 2. rohiNeya (pragaTa bolato) dhanya che te sAdhu ja banavAnuM bAkI rahe che. ATaATalA varasonA bhagavAna mahAvIra! te divase kAMTo kADhavA jatAM phakta ApanI thI pAponuM prAyazcitta karavA dIkSA laI tapa tapIza ane bhagavAna dezanAnA cAra ja vAkyo meM bhUlamAM sAMbhaLI lIdhelA paNa te ja jema kaheze tema jIvIza. vakhate devagatinA devatAonuM jJAna atyAre mArA jIvanarakSAnuM paNa.....paNa mArA jevA adhama ane nIcakuLanA ja kAraNa banI gayuM. mANasane zuM mahAvIra prabhu saMyama Apaze? bhagavAna to he prabho! jo te devatAonI mALA, AMkhanA palakArA potAnA kevaLajJAnathI mArA badhAya pragaTa ane gupta pApo jANe vigere vize meM na sAMbhaLyuM hota to maMtrIzvara abhayakumAranI ja che. have temanI pAse khulAsAo karIne paNa zo phAyado? jALamAM mAchalAnI jema phasAI jAta. te maMtrIe mane dArU dhanya che teone jeo zAlibhadrajI jevA zrImaMta pIvaDAvI nazo karAvyo ne mArA moDhe ja huM cora chuM, kharekhara corI nItivAna chatAMya saMsArano moha choDI pravajyAnA pAvana paMthe ja mAruM kAma che tevuM jAhera karAvavA sAro evo prapaMca karyo.. gayA. jyAre huM to kalaMkita jIvanathI bacavA vicArI rahyo chuM. paNa bhagavAna sUtAM-sUtAM paNa jAgI uThelo mAro kyAM mArA pitAnI ajJAnadazA, kyAM mArI paNa mohadazA ane AtmA ApanI satyavANInA ovAraNA laI rahyo hato. te , jyAM tIrthakara bha kyAM tIrthakara bhagavaMtanI paramocca dazA? dhikkara che mArA AvA maMtrIe ubhI karela devatAonI mAyAjALa ane mIThA vacanomAM jIvanane! he pAvanakArI prabhu ApanI pAse mAre AvavuM che kevI huM na sapaDAyo temAM balihArI che ApanA amRtavacananI jeNe rIte AveluM mArA prANanI rakSA karI che. jo parANe paNa praveza pAmelA (bhagavAna pAse javAno saMkalpa karI rahela rohiNeya vAkyo meM dhyAnapUrvaka na sAMbhaLyA hota to phAMsInI sajA thaI thoDI vadhu vAra vicAronA vaMToLomAM aTavAI gayo ane tene hota ane jIvana paNa kamote pUruM ja thaI gayuM hota. saddabuddhi sUjhI.) Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. 421 have mane ciMtA nathI. mArA rakSaNahAra bhagavAna (bekagrAunDamAMthI) :-"ane kharekhara cora ziramora rAjagRhinI bAjumAM ja padhArelA che. dararoja samavasaraNamAM rohiNeyano manapalaTo e ja jIvanapalaTo hato. teNe sadAya bhagavaMtanI dezanA suNavA lAkho loko Ave che. devatAo, mATe pApo choDyA. corI-sinAjorI choDI, bhagavAnanI dezanA rAjAo, zeThIyAo badhAyane samabhAvathI bhagavaMta dharma samajAve suNavA AvI gayo. prathama dezanA suNatA ja bhAvapalaTo thaI che. huM paNa mahAvIra prabhu pAse sAro veza paherI jaIza. jatAM, rAjA zreNika ane maMtrIzvara abhayakumAranI pAsethI zreNikarAjA-rANI ke abhayamaMtrI ke senApati vagerenI bAjumAM abhayadAna meLavI laI badhoya gupta khajAno rAjasattAne dekhADI ja goThavAI jaIza. chelle bhaktonA bhagavAnane bhAvathI maLI daI pote akiMcana banI gayo. haiyAnI badhIya vAto kahI daI haLavAza laIza. paramAtmA mahAvIradeve paNa mahAcoranA parAkramane je bhagavAne anekone tAryA te zuM mArA jevAne vadhAvI cAritrano cokhkho mArga dekhADyo. dIkSA ApI. pUrva nahi ugAre? paramAtmAnA zaraNe janAra mane abhayakumAra paNa saMcita pApone tapa-tyAga dvArA khapAvato-khapAvato yuvAzuM abhayadAna nahi Ape? have nabaLA vicArothI saryuM. rohiNeya muni AyuSyanI pUrNAhUtie badhuMya vosarAvI, bhUtakALanI bhUlonuM baLyuM. navakArasmaraNa sAthe devagatine pAmI gayo che. "he mahAvIra prabho! tava zaraNe AgacchAmi, Ajeya paNa te devAtmA jIvaMta che ane bhavya ane AgacchAmi, AgacchAmi. tvameva zaraNaM mama, zaraNaM mama, bhadrika hovAthI TUMka samayamAM alpabhavo karI mukti paNa pAmI zaraNaM mama." jaze. dhanya che jinavANInI A avvala kahANIne ane (nATikAnA chaThThA bhAganI samApti sAthe paDado paDavo.) dhanyAtidhanya che jinavacana zravaNa karI ciMtana-manana ane jIvananA jvalaMta parivartana karanArAone. zubha bhavatu sarvekSA...." 33 aIm nama: namo jiNANuM 37 arham namaH zAstramAM diThAnA cAra prakAra batAvyA che (1) mA stanapAna karAve tyAM sudhI mAtA sAthe rahe te pazu che. (2) gharamAM patnI Ave tyAM sudhI mAtA-pitAne sAthe rAkhe pachI ravAnA karI de te adhama che. (3) jyAM sudhI mA-bApa gharanA kAma karI zake tyAM sudhI sAcave te madhyama che. (4) jeo tIrthanI jema jIvananA aMtima samaya sudhI mA-bApane sAcave te uttama che. te hojalavAze che . ela. ema. pI. kuMbhANI ceriTebala TrasTa) Jain Education Intemational Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anaMta jIva pratipAlaka', "jagadguru, "sUrisamrATa', "nepAla-rAjyaguru' "hijha holInesa' Adi birudo prApta karanAra "yugapradhAna' sAdhuvara pU. AcAryazrI vijayamtasUrIzvarajI mahArAja tapanI sAdhanA karI. saM. 1973 pachI munizrI. zAMtivijayajI mahArAja janahitArthe Abu parvatanI AsapAsa vicAravA lAgyA. A vistAra pUjyazrIne ati priya hato. mArkaMDaRSinA AzramanI pAse sarasvatImaMdiramAM teozrI ghaNo samaya mauna rahyA hatA. saM. 1973 pachI jodhapura pradezanA jasavaMtapura jillAmAM padhAryA. tyAM prativarSa meLAmAM khUba jIvahiMsA thatI hatI. tyAM rahIne, lokone sadupadeza ApIne hiMsA thatI aTakAvI. e ja rIte saM. 1988mAM rAjarathAnanAM anya sthAnako paranI jIvahiMsA baMdha karAvI. jIvadayAnA pariNAmasvarUpe AbumAM pazu cikitsAlaya kholavAmAM AvyuM. saM. 1989mA bAmaNavADAjI padhAryA tyAre mahAmahotsavapUrvaka tapa-ArAdhanAo thaI. pUjyazrIne "anaMta jIva pratipAlaka', 'yogalabdhi anuyogAcArya, vizvazAMtinA udghoSaka, prazAMtamUrti, saMpannarAjezvara'nA birudathI sanmAvavAmAM AvyA. saM. saMyamamArganA staMbhadIpa, parama AdaraNIya yogIrAja zrI. 1990mAM vIravADAmAM "jagataguru' "sUrisamrATa' Adi ane vijayazAMtisUrIzvarajI mahArAjane saMsAramAM koNa nathI. nepAlanareza taraphathrI 'nepAla-rAjyaguru' biruda tathA saM. oLakhatuM! 1991mAM vIsalapuramAM "yugapradhAna' padavI tathA "hijha holInesa' padavIthI sanmAnita karavAmAM AvyA. pUjyazrIno janma vi.saM. 1945nA mahA suda pAMcamane pUjyazrInA aMgeaMgamAM jainadharmanA siddhAMto-anekAMtavAda dine thayo. temanI janmabhUmi rAjasthAnanA tatkAlIna ane ahiMsA samAyelA hatA. pariNAme jIvadayA, vizvaprema, rAjya ane AjanA sirohI jillAmAM Avela maNAdara vizvazAMti ane sarvadharmasamabhAvanA guNothI teozrI sarva gAma. rAyakA parivAramAM pitA bhImatolAjI ane mAtA. samAjamAM atyaMta AdarapAtra banI cUkyA hatA. jenetara vasudevIne tyAM temaNe avatAra dhAraNa karyo. bALakanuM nAma ane videzIo paNa moTI saMkhyAmAM pUjyazrInA bhakto sagatojI rAkhavAmAM AvyuM. sagatojI bALapaNathI ja saune banyA hatA, khUba vhAlA hatA. pitA bhImatolAjIno vyavasAya pazupAlanano hato. sagatojI paNa gAya-bheMsa ane gheTA udayapura rAjyamAM zrI kezariyAjI tIrthamAM keTalAka bakarAM sAthe jaMgalamAM javA lAgyA. ahIM jANye ajAye. zakhso dvArA jaina darzanArthIone trAsa ApavAmAM Avato sagatojInA ajJAta mana upara kudaratanA saMskAro paDavA hato, te pUjyazrIe 29 divasa AmaraNAMta upavAsa karIne mAMDyA hatA. evAmAM emanA eka kAkA jemaNe munizrI. dUra karyo. mahArANA bhopAlasiMhajI gurudevazrInI tapazcaryA dharmavijayajI (pachIthI AcAryazrI) mahArAja pAse dIkSA ane vyaktitvathI ghaNA prabhAvita thayA hatA. grahaNa karI hatI ane munizrI tIrthavijayajI mahArAjanA saM. 1999mAM acalagaDha (Abu) birAjamAna hatA. nAme vikhyAta thayA hatA. temanI pAsethI tyAgI-vairAgI tyAM Aso vada 10ne divase dhyAnastha avasthAmAM ja jIvananI preraNA maLI ane ATha varSanI kumaLI vaye kALadharma pAmyA. A samAcArathI TheraThera asaMkhya sagatojI munirAja zrI tIrthavijayajI sAthe vicaravA. mAnavasamudAya umaTyo. dAdAguru zrI dharmavijayajInI lAgyA. soLa varSanI vaye saM. 1961nA mahA suda pAMcamanA. samAdhi pAse ja agni saMskAra karavAmAM AvyA. dine temaNe jAlora jillAnA rAmasaNa gAme tIrthavijayajI pUjyazrInI puNyasamAdhi banAvavAno nirNaya thayo. zrI mahArAja pAse bhAgavatI dIkSA aMgIkAra karI. saMyamamArga pUnamacaMdajI koThArI sAhebanA mArgadarzana nIce jayapuranA para vicaratA vicaratA saMgatojI 'zAMti-vijaya' banI zilpI zrI rAjArAma zivanArAyaNe suMdara mUrti kaMDArI. gayA. temaNe saM. 1961 thI 1973 sudhInA bAra varSa pUjyazrI zAsanaprabhAvanAnA amUlya kAryo karIne amara vasiSThAzrama, guruzikhara, mArkaMDezvara, sudA parvata Adi thaI gayA. koTi koTi vaMdana hajo e janavatsala, ekAMtika ramya ane vanyasthAnomAM rahI jJAna-dhyAna- sUrivaryane, saujanya : zeleSabhAI hiMmatalAla koThArI, muMbaI Jain Education Interational Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. 423 ke hemacaMdrAcAryanAM sTozomAM IzvaranI vibhAvanA ane samIkSA -pro. Do. maNibhAI i. prajApati pUrvaniyAmaka, zaMkarAcArya inDolaoNjikala risarca insTiTyUTa, dvArakA. nivRttAvArya, kAMkareja ArTsa-komarsa koleja, tharA zramaNa-paraMparAmAM vaidika ke zruti-paraMparAnI jema koI svataMtra deva ke IzvaranI mAnyatA nathI. jaina-darzana pramANe to karmaphaLathI mukta vItarAgI temaja kevaLajJAnI vyakti ja paramAtmA kahevAya. hemacaMdrAcArye "mahAdevastotra', vItarAgastava' vageremAM jainamatAnusArI vItarAga-devonuM svarUpa batAvyuM che. hemacaMdrAcAryanI dRSTie jenA bhavarUpI bIjanA aMkuro utpana karanArA rAgAdidoSa zamI gayA hoya te ja sAcA deva ke mahAdeva che. vaLI eka ja brahmanA brahmA, viSNu ane maheza e traNa aMza che, evA matanuM khaMDana paNa "mahAdevastotra'mAM thayuM che. jaina-paraMparA pramANe karmaphala-vimukta AtmA ja sarvAtizAyI mahattva dharAve che, anya koI indrAdi deva nahIM. vaidika-zramaNa paraMparAono paraspara prabhAva paNa paDyo che. vaidika dharmanA trideva brahmA, viSNu ane mahezano khyAla jainadharma svIkAryo che. paraMtu enI vibhAvanAmAM keTaluMka parivartana karyuM che. hemacaMdrAcArye potAnAM stotromAM aneka sthaLe IzvaranAM jagakartutvAdi kAryonuM khaMDana karIne jinezvaranI alaukikatA pratipAdita karI che. A lekhamALA rajU karanAra DaoN. maNibhAI I. prajApatino janma tA. 18-3-1938nA roja muNuMdamAM (hAla nivAsa : mahesANA). saMskRtamAM ema.e., pIeca.DI.nI padavI meLavIne, AraMbhamAM vatananI hAIskUlamAM zikSaka ane te pachI kramazaH mahesANAnI kolejamAM vyAkhyAtA, dvArakAnI saMskRta ekeDemI enDa InDo. risarca insTiTyUTamAM prophesara ane niyAmaka ane aMte tharAnI kolejamAM prinsIpAla ema kula 40 varSanI adhyApakIya kArakirdI. temanAM saMskRta stotra-kAvya : "udbhava-vikAsa ane svarUpa", "svAdhyAyasamidhA', "svAdhyAya maMjUSA', "zivatattva-paMcAmRta' vagere kula 25 pustako prakAzita thayAM che. SaSTipUrtisanmAnamAM temano abhinaMdana graMtha 'contribution of Gujrat to Sanskrit Literature' nAme pragaTa thayelo. gujarAta saMskRta sAhitya akAdamI taraphathI saMskRta sAhityakAra tarIkeno "gaurava puraskAra', sarakAranA rASTrIya saMskRta saMsthAna, dilhI dvArA "zAstra cUDAmaNi' evorDa vagere temane maLyA che. hAla teo Anarta saMskRta-saMskRti svAdhyAya saMsthAna'nA adhyakSa tarIke kArya kare che. aneka rASTrIya-AMtararASTrIya parisaMvAdomAM bhAga laI saMzodhana-lekha prastuta karyA che. temanA mArgadarzana nIce kula 15 vidyArthIo pIeca.DI. thayA che. khUba khUba dhanyavAda. -saMpAdaka Jain Education Intemational Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 jaina dharma-darzananAM vAstavika tattvo ane saMskArone prajAbhogya banAvavA AcArya hemacaMdre (I.sa. 11mI-12mI sadI) 'vItarAgastotra', 'mahAdevastotra', 'anyayogavyacchedadvAtriMzikA', 'ayogavyavacchedadvAtriMzikA', 'sakalArhastotra' jevAM stotro racyAM che. temanAM stotromAM jainadharma ane darzananA siddhAMto kAvyAtmaka abhivyakti pAmyA che. AcArya hemacaMdranI IzvaraviSayaka vyApaka vibhAvanA : AcArya hemacaMdra potAnAM stotra-kAvyamAM saMniSTha dArzanika tarIke jainamatAnusArI vAstavika IzvaranuM svarUpa spaSTa karIne, eka sAcA dArzanika tarIke zruti-paraMparA ane zramaNaparaMparAno samanvaya kare che. jaina zramaNa-paraMparAmAM vaidika ke zruti-paraMparAnI jema koI svataMtra Izvarano khyAla nathI; tethI ja hemacaMdrAcArya AvA Izvarane AkAzanA phUlanI jema kalpita mAne che. jainadRSTie jagata anaMta ane anAdi hovAthI emAM IzvaranA jagatkartRtvano prazna Ubho thato nathI. jainadarzana anusAra karmaphaLathI mukta thayela, vItarAgI zuddha jIvAtmA ja pUjya che, deva che. rAgadveSarahita ane kevalajJAnI sarvajJa vyakti ja Izvara ke paramAtmA kahevAya che. Avo paramAtmA divyadehasahita 'sakala' ane deharahita 'niSkala' ema be prakArano che. sakala paramAtmA 'arhat', 'parameSThi' ityAdi saMjJAothI oLakhAya che, te (mahAdevastotra, 1) hemacaMdra spaSTa zabdomAM paNa kahe che ke jemanAmAM AvA sarvavyApI nathI; paraMtu samasta trailokya tenA jJAnamAM aMtarbhUta guNo nathI, te to nAmamAtranA deva che. jinazAsanamAM to zabda, guNa ane artha traNeya dRSTie mahAdeva' evuM devanAma sArthaka che. thAya che. niSkala paramAtmA brahma, ziva, viSNu vagere nAme oLakhAya che. samyak darzana, samyak jJAna ane samyak cAritra e triratna dvArA manuSya deva bane che, AtmavikAsanI traNa kramika avasthAo siddha kare che. bahirAtmA, antarAtmA ane paramAtmA. hemacaMdrAcAryanAM stotra-kAvyomAM AvuM Izvara-svarUpa niSpanna thayuM che. hemacaMdrAcAryanuM 'mahAdevastotra' kAvyadRSTie mUlyavAn nathI, paraMtu emAM vaizvika deva (Universal God) ke vAstavika 'zivatattva'ne samajAvavA mATe je upakrama racAyo che, te vilakSaNa che. hemacaMdrAcAryanI 'mahAdeva'nI vibhAvanAmAM jainadharma, vaidika dharma ane anya koIpaNa dharmanA ke vaizvika dharmanA vAstavika devatattvano Adarza spaSTa karAyo che; tethI AvA trividha dharmanI dRSTie A stotranuM arthaghaTana karI zakAya. jina zAsananAM 'mahAdevastotra'mAM kula 44 zlokamAM 'mahAdeva'nuM vAstavika svarUpa pratipAdita thayuM che. hemacaMdrAcAryanI jainadharmadarzana pratyenI niSThAnuM darzana temanAM 'ayogavyavacchedadvAtriMzikA' ane 'anyayogavyavaaidadvAtriMzikA' jevA be stotromAM thAya che. emAM ekamAM svajainadharmanA siddhAntonuM nirUpaNa che ane bIjAmAM svajainadarzanathI bhinna anya dArzanika siddhAMtonuM khaMDana thayuM che. Ama chatAM, teo stotromAM aneka sthaLe bina- sAMpradAyika vyApaka dRSTino paNa paricaya karAvIne dhArmika sAmaMjasya sthApavAno Adarza prastuta karI de che. aNahilavADa pATaNanA rAjA kumArapAle gujarAtanA prasiddha zivatIrtha 'somanAtha'mAM zivanI stuti karavA jaNAvyuM tyAre hemacaMdre 'mahAdevastotra' racyuM. evA ullekhomAM paNa emanI vyApaka dharmadRSTi sUcavAya che. Jain Education Intemational 'mahAdevastotra'mAM prazAnta, rAgadveSamukta, jitendriya, nirmohI, kAmavijayI, mahAjJAnI, mahAyogI jevAM aneka vizeSaNono prayoga karIne hemacaMdre jainamata pramANenuM vItarAga- devanuM svarUpa spaSTa karyuM che. AvA lakSaNo jemAM ritArtha nathI evA anya koI deva na hoI zake, evo paNa eno dhvani che; jema ke-- mahattvAdIzvaratvAcca yo mahezvaratAM gataH / rAgadveSavinirmuktaM vande'haM taM mahezvaram // zabdamAtro mahAdevo laukikAnAM mate mataH / zabdato guLatathaivADarvato'pi binazAsane (mahAdevastotra, 6) vyApaka lokasamUhamAM yathArtha zivatattvano Adarza khyAla prasthApita karavo e 'mahAdevastotra' ane 'vItarAgastotra' jevI kRtionuM mukhya prayojana che. devamAM to akhila vizvanuM kalyANa karavAnI bhAvanA hoya; tethI ja te ziva' ke 'zaMkara' kahevAya che : zivo yamAntina: provatta: zaMrazna prItitaH 1 (mahAdevastotra, 5) ane tethI ja jainadharma ane hiMdudharmanI paraspara viruddha evI deva-bhAvanAno khyAla ApIne aMte to hemacaMdrAcArya 'sAcA mahAdeva koNa kahevAya' e saMbaMdhI vyApaka vibhAvanA pragaTa kare che : Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 425 bhavabIjAMkurajananA rAgAdayaH kSayamupagatA ysy| vaidika dharmamAM paramatattva ke brahmanAM mukhya traNa svarUpa brahmA vA viSNu ho nino vA namatathA (mahAdeva) 44) kalpAyAM : jagatsarjaka brahmA, pAlaka, viSNu ane saMhAraka ziva. "jenA bhavarUpI bIjanA aMkuro utpanna karanArA jagatanAM utpatti, sthiti ane saMhArane na mAnanAra jainadharma A traNa svarUpone eka ja ahaMtu ke jinezvararUpI mUrtinA kramazaH rAgAdidoSa zamI gayA hoya tevA je koI deva hoya-pachI te brahmA, viSNu, maheza ke jina hoya-tene mArA namaskAra che." jJAna, cAritra ane darzananA paryAya svarUpe svIkAre che. AcArya AvI vilakSaNa rajUAta dvArA hemacaMdra svasiddhAntAnusAranuM hemacaMdra "mahAdevastotra'mAM kahe che : vItarAga-devasvarUpa batAvIne paNa vAstavika zivatattva ke ekamUrtistrayo bhAgA brhmvissnnumheshvraaH| Izvarano khyAla spaSTa karyo che. sa eva ca punaruktA jnyaancaaritrdrshnaat||20|| AcArya hemacaMdranuM 'vItarAgastava 20 prakAzamAM jJAnaM viSNuH sadA proktaM brahmA caaritrmucyte| racAyeluM bRhat dArzanika stotra che. emAM jainadharma-prabodhita samyakatvaM tu zivaH proktamahantamUrtistrayAtmikA // 33 // vItarAga-paramAtmAnAM lakSaNo, svarUpa, prAtihAryo, rUpasauMdarya, vaLI eka ja brahmanA brahmA, viSNu ane maheza e traNa vairAgya, alaukika guNa vagerenuM tAttvika ane stutyAtmaka aMza che evA matanuM khaMDana hemacaMdrAcArya "mahAdevastotra'nA zailImAM savistara nirUpaNa thayuM che. AcAryazrI AvA vItarAga zloka 21thI 32mAM kare che. khaMDanano niSkarSa e che ke traNeya devanA kiMkaradAsa che. ekabIjAthI bhinna svarUpavALA che. traNeyanA mAtA-pitA asaMgasya jinezasya nirmamasya kRpaatmnH| bhinna bhinna che, varNa judo judo che, zastro-vAhano vagere madhyastha katritunattemi vira: || (vItarAga0 13/6) bhinna bhinna che, to pachI te eka mUrtinA aMza kevI rIte thaI Ama, jainadharmanA vItarAga-jinezvaranA dAsa banI rahI zake? eka zloka darzanIya che : paNa teonI potAnI vyApaka devabhAvanAnuM darzana karAvatAM kahe caturmakho bhavedabrahmA trinetro'tha mheshvrH| che : caturmukho bhavedviSNurekamUrtiH kathaM bhavet // 28 // abhavAya mahezAyAgadAya nrkcchide| vaidika brAhmaNa-paraMparAnAM purANAdimAM zivanAM pRthvI, garanAra traNe vid mavate namaH || (vItarAga 4) jaLa, pavana, agni, yajamAna, AkAza, soma ane sUrya e arthAtuM, bhava(mahAdeva) na hovA chatAM paNa mahezvara, gadA ATha svarUpo batAvyAM che paNa emAM parivartana karIne jainamata na hovA chatAM narakanuM chedana karanAra nArAyaNa ane rajoguNa e ATha svarUpone vItarAga-prabhunA ATha uttama guNarUpe nirUpe na hovA chatAM brahmA-evA koI eka evA Apane namaskAra. | 'ayogavyavacchedakAtrizikA stotranA aMte paNa kSitinanapavahutAzananamAnASonzasomasUryAdhyAH hemacaMdrAcArya AvI samanvayAtmaka devavibhAvanA pragaTa kare che- vaitarI mAvati jotA vItarAne suITI: (mahAdeva 34). yatra yatra samaye yathA tathA, yo'si so'syabhidhayA yayA tyaa| | hemacaMdra A ATheya guNonuM svarUpa "mahAdevastotra'nA vItadoSakaluSaH sa cedbhavAneka eva bhagavannamo'stu te||31|| zloka 35 thI 37mAM samajAve che. vaLI "ahaMtuM' e brahmA, viSNu, mahAdeva ane paramapadasvarUpa che ema kahIne teo traNeya hemacaMdrAcAryanAM stotromAM vaidika-zramaNa devonI 'aItuM' sAthenI ekarUpatA batAve che : paraMparAonI deva-vibhAvanAno paraspara makAna viSNu je vrata vyavasthitaHA prabhAvaH harena TaraH provatastathaStte paramaM pam | (mahAdeva 39) bhAratavarSanI be prAcIna dharma-darzana paraMparAo zramaNa vaidika upaniSadAdi graMthomAM sarvavyApaka-anirvacanIya ane vaidika samaye-samaye ekabIjAthI prabhAvita thatI rahI che. evA brahmanuM pratipAdana thayuM che. hemacaMdrAcArya paNa paraspara AdAna-pradAna thayuM che. vItarAgastotra'mAM vItarAga ane brahmanI ekatA nirUpe che : Jain Education Intenational Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 426 yasminvijJAnamAnandaM brahma caikAtmatAM gatam / sa zraddheyaH sa ca dhyeyaH prapadye zaraNaM ca tam // 1/4 hemacaMdranA ayogavyavacchedadvAtriMzikA' stotramAM paNa vardhamAna svAmInuM agamya ane anirvacanIya evuM brahmasvarUpa prastuta thayuM che : agamyamadhyAtmavidAmavAcyaM vacasvinAmakSavatAM parokSam / zrIvardhamAnAbhidhamAtmarUpamahaM stutergocaramAnayAmi // 1 // vaidika paraMparAmAM Izvarane vedakartA batAvyA che. 'AcArAMgasUtra'mAM tIrthaMkarane 'vedavid' kahyA che. hemacaMdrAcArya paNa noMdhe che ke puruSArthasAdhaka vidyAo vItarAga-bhagavAnamAMthI niSpanna thaI che. AgamonA pravaktA sarjaka tIrthaMkara deva manAyA che. jinezvara deva siddhilAbhanI pUrve zarIrI hovAnA kAraNe mUrta 'sakala' che, jyAre siddhAvasthAmAM zarIrarahita hovAthI upAdhi-rUpaguNa-rahita, avyakta ke 'niSkala' che : sato ToSasaMpUrNo nito roSavarjitaH / A uparAMta, siddhiprAptinI avasthAmAM te 'paramAtmA', vigrahagatikALamAM te 'bAhyAtmA' ane dehI avasthAmAM te 'aMtarAtmA' che. 'mahAdevastotra'mAM AvA dvividha temaja trividha devasvarUpano ullekha maLe che H sAkAro'pi hyAnAkAro mUrto'mUrttastathaiva ca / paramAtmA ca bAhyAtmA so'ntarAtmA tathaiva ca // 16 // jaina-zramaNadarzanano Avo sakala-niSkala Izvara vaidika saguNa-nirguNa brahmathI bhinna che; tethI AcArya hemacaMdra nirguNa brahmanuM khaMDana karatAM kahe che ke dharma-adharma vihIna deha nathI hoto; deha vinA mukha nathI hotuM ane mukha vinA vANI nathI hotI; to pachI dharma-adharma ane dehAdithI rahita koI anya deva upadezaka kevI rIte thaI zake? vaidika saguNa-brahmanuM paNa hemacaMdre khaMDana karyuM che. ja zramaNa-paraMparA pramANe karmalamukta AtmA sarvAtizAyI mahattva dharAve che, anya koI indrAdi deva nahIM; tethI cakra-trizUlAdi zastra dhAraNa karanAra, rAgadveSayukta ane zatrunAza mATe tatpara evA brahmA-viSNu-zivAdi jainadRSTie kudeva che. AvAM kAraNothI jaina graMthomAM jinendranuM hariharAdinI apekSAe zreSThatva batAvyuM che. jagatamAM vItarAga ja mAtra svAmI che : vho'yameva nati svAmI ! enAM guNagAna karavA indra ke zeSanAga paNa samartha nathI. surAsurendrapUjita jinendranuM devAdhipatitva AcArya hemacaMdra batAve che : mUrdhnA yasmai Jain Education Intemational jina zAsananAM namasyanti surAsuranarezvarAH / IzvaranA jagatkartRtpAdinuM khaMDana : vaidika paraMparAnAM upaniSado temaja sAMkhya-nyAyAdi darzanomAM jagatanAM sarjana, pAlana ane saMhAranA kartA tarIke Izvara ke brahma manAya che. Avo mata jainadarzanane mAnya nathI; tethI AcArya hemacaMdra potAnAM stotromAM anekatra IzvaranAM AvAM laukika jagatkartRtvAdi kAryonuM khaMDana karIne jinezvaranI alaukikatA siddha kare che. 'vItarAgastava'mAM kathana che ke nitya mukta jagatanAM utpatti, sthiti ane pAlana karavAmAM vyasta Izvara to vadhyAnA putra jevo che athavA AkAzanA phUla samAna kalpita che. Izvarane nirguNa mAnavAmAM Ave to, evo deharahita Izvara jagatsarjana na karI zake : 'avecanAtsarve pravRttipi novitA / IzvaraparamAtmA krIDA karavA mATe jagatanI racanAmAM pravRtta thAya che, ema mAnavAmAM Ave to te bALakanA jevo rAgI siddha thaze ane kRpAthI te sarjana kare che, ema mAnIe to teNe AkhA jagatane sukhI karavuM joIe, paraMtu vAstavamAM jagata nitya sukhI nathI. paramAtmA jIvonAM zubhAzubha karmone AdhAre vizva race che ema mAnIe to te Izvarane svataMtra paNa na kahI zakAya. jagata-vaicitrya jo karma-janita che, to zikhaMDInI jema Izvarane vacce lAvavAnI zI jarUra che? kamapikSaH sa cettarhi na svataMtro'smadAdivat / rmanace haiM vaivitre, minena zibDinA (vItarAgastava, 7/5) jagatsarjananI pravRtti e Izvarano svabhAva che ane te tarkathI para che. ema kahevAmAM to Izvara-parIkSaNano niSedha pharamAvyo che. vaLI samasta padArthonuM jJAtRtva ja jo kartRtva mAnavAmAM Ave to te jainamatane anukULa che, kema ke vItarAga- paramAtmA sarvajJa, mukta-deharahita ane dehadhArI paNa che : sarvamaveSu rtRtva, jJAtRtAM vi sampratam| mataM naH santi sarvajJA muktAH kAyamRto'pi ca // (vItarAgastava, 7/7) Ama, IzvaranuM jagatkartRtva pramANarahita che. A pramANe, 'vItarAgastava'nA sAtamA prakAzamAM hemacaMdrAcArya vistArathI IzvaranA jagatkartRtvavAdanuM khaMDana kare che. (11, nIlakaMTha baMglojha, nIlakaMTha mahAdeva roDa, nAgalapura, mahesANA-2) Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 427 jana sAhityamAM abhuta evuM (ka) stotra ane zazo zAhibdha ane tenA dhuraMdhara racayitAo -Do. maNibhAI I. prajApati jaina sAhityamAM stotrakAvyonI sudIrgha ane samRddha paraMparA prApta thAya che. jaina kavio saMskRta, prAkRta ane apabhraMzamAM tIrthakaro, siddho temaja anya devonAM AdhyAtmika ane tattvajJAnapradhAna stotro racIne prAcInakALathI adyaparyata stotrasAhityanI zrIvRddhi karatA rahyA che. saMskRta stotra sAhityanA AraMbhika yugamAM bhadrabAhu, AcArya samantabhadra, siddhasena divAkara vagere jaina stotrakAroe stotrakAvyane pratiSThita karavAmAM mUlyavAna phALo Apyo che. AcArya mAnatuMga, bappabhaTTasUri, zrIpAla, vastupAla, jinaprabhasUri, somasuMdarasUri, yazovijayajI vagerenAM stotro lokamukhe-haiye ciraMjIva banyA che. stotraM ca na tuTaze ? stotra kone saMtuSTi na Ape ? | madhyakAlIna gujarAtI sAhityano maMgaLa prAraMbha jaina rAso-sAhityathI thAya che. rAsa, rAso, rAsu vagere zabdo samAnArthI che. "rAso'nI aneka vyAkhyAo, prakAro vagere maLe che. rAso-sAhityanI paNa sudIrgha paraMparA maLe che. cheka 11mI sadIthI Aja sudhI "rAso' lakhAtA rahyA che. AvI kRtiomAM upadezarasAyanarAsa', bharatezvara-bAhubalI rAsa', buddhirAsa', "jIvadayA-rAsa', 'jaMbUsvAmI rAsa" "revaMtagiri-rAsa', "AburAsa', samarArANuM, 'gautamarAsa' vagere pramukha che. jaina rAso sAhityamAM kathAnI sAthe sAthe saMyamI jIvanadharma prabodhyo che. vyApaka samAjamAM dharmAmRtanuM sIMcana karavAmAM AvuM sAhitya upakAraka banI rahyuM che. A lekhanI rajUAta karanAra zrI prajApati sAheba gujarAtanA prathama haroLanA sAkSara che. janma : tA. 18-3-1938 (vatana : maNuMda, hAla mahesANA nivAsa), padavI : ema.e., pIeca.DI. (saMskRta), adhyApana anubhava: mahesANAnI kolejamAM saMskRtanA vyAkhyAtA 12 varSa, dvArakAnI zaMkarAcArya saMskRta ekeDemI enDa InDo. risarca insTiTyUTamAM prophesara ane niyAmaka 12 varSa, tharA kolejanA prinsIpAla 9 varSa (hAla nivRtta). pustaka prakAzana saMskRti stotrakAvya, tattvavicAra saurabha, svAdhyAya-maMjUSA, svAdhyAya yajJa, zrAvaNI sabarasa, rAdhAkRWI-mavara-joza (narAta) vagere kula 25 pustako. vizeSatAo : gujarAta saMskRta akAdamI taraphathI saMskRta sAhityakAra tarIkeno gaurava puraskAra', bhArata Jain Education Intemational Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 jina zAsananAM sarakAranA rASTrIya saMskRta saMsthAna, dilhI taraphathI "zAstracUDAmaNi vidvAna' tarIkeno evorDa, AMtararASTrIya svAminArAyaNa pariSada, gaDhaDA dvArA "sAhitya bhAskara'nI padavI, SaSTipUrti sanmAna prasaMge contribution of Gujrat to Sanskrit Literature nAmaka abhinaMdana graMthanuM prakAzana ane tAmrapatra evorDa, rAjya/rASTra/ AMtararASTrIya seminAra-pariSado vageremAM lekha-prastuti : 80. mArgadarzana nIce pIeca.DI. thanAranI saMkhyA : 15, Anarta saMskRta-saMskRti svAdhyAya saMsthAna, mahesANAnA adhyakSa, aneka zaikSaNika-sAskRtika saMsthAno sAthe saMlagna. saMparka : 11, nIlakaMTha baMgalojha, nIlakaMTha mahAdeva roDa, nAgalapura, mahesANA-384002. (uttara gujarAta) amArI graMthazreNImAM teo khUba ja upayogI banyA che. -saMpAdaka vikramanI jaina darzanamAM stotro : stotro prApta thAya che, je rAgadveSAdi-aSTAdazadoSamukta devAdhideva jinonI ke tIrthakaronI ke siddhonI stutirUpa che. itihAsa-paricaya stotranAM pATha-gAna ApaNI AdhyAtmika pravRttinuM eka 1. navakArane anAdi mAnavAmAM Avyo che. AthI tenuM prathama pradhAna aMga che. tIrthakarAdinI stuti kone na ruca-stotra race sthAna che. e pachInAM stotro, smaraNono kAlAnukrama na tuTave? prAcIna jaina AgamAdi graMthomAM paNa stavastotrano saMbhavataH A pramANe ApI zakAya -saMpAdaka mahimA gAyo che : "jvara-zUlAdinuM zamana karanAra ratna2. tijayapahag : kartA : zrI mAnadevasUrijI-pahelA, { mANekanI jema stuti-stotro paNa jvarAdi rogonuM zamana vikramanI trIjI sadI. karanAra che. te to bhAvaratno che, pAramArthika mANikyaratno che.'' 3. kalyANa maMdira : kartA : zrI siddhasena divAkarasUrijI, jena stotranuM svarUpa : vikramanI 4-5 mI sadI. stuti, stava ane stotra A traNe zabdo vyutpatti ane uvasaggahara : kartA : niryuktikAra zrI bhadrabAhu-dvitIya, | rUDhine AdhAre samAnArthaka che. tu | vikramanI chaThThI sadI. dhAtumAMthI banela stotrano artha thAya-jenAthI stuti karAya te 5-6. bhaktAmara ane namimNa : kartA : zrI | stotram (ratUte manena ti stotram) jainAcArya zAMtisUri stava mAnatuMgasUrijI, vikramanI 7mI sadI. ane stotrano bheda batAve che : "stava gaMbhIra, arthasaMpanna ane che. ajitazAMti H kartA : zrI naMdiSeNa, vikramanI saMbhavata saMskRtamAM racAyeluM hoya che tathA stotranI racanA vividha chaMda 8mI sadI. dvArA prAkRta bhASAmAM thAya che. keTalIka kRtio viSe A vidhAna sAcuM che; paraMtu upalabdha badhI kRtiomAM A jovA 8. moTI zAMti : kartA : vAdivetAla zrI zAMtisUrijI, maLatuM nathI. tethI Avo bheda yathArtha nathI. vaLI bhASAne AdhAre | vikramanI 11mI sadI. Avo bheda vaijJAnika nathI. stotrakavio to stava, stavana, 9. saMtikara : kartA : zrI munisuMdarasUrijI, vikramanI 16mI stuti ane stotra e cAreya zabdone samAnArthaka mAnI potAnI sadI kRtine game te eka nAma Ape che. bhaktakavi "stotra' dvArA iSTadevanI, tIrthakaranI ke vivecako, stotrakAvyane gIti athavA muktaka kAvyanI AcAryAdinI stuti kare che. stotra (stuti) to saMskRta koTimAM mUkIne dhArmikakAvya ke bhaktikAvya tarIke tene oLakhe sAhityano, jaina sAhityano eka lokapriya tema ja kaMThahAra samo 1 jarasamaNAI rayaNA aNNAyaguNAvi te samiti jahA / kammajarAi kAvyaprakAra che. vaidikAdi hindu dharmanI jema jaina dharmamAM paNa | gumAphalAvi tada bAvarathaTI 3 || (uMvA4, T0 ra6) aneka sUrizrIo, vidvAno-kavio dvArA racAyelAM 2. DA. premasAgara jaina, bhaktikAvya kI pRSThabhUmi, pR0 37 bhaktirasamaya, vairAgyagarbhita ane nirvANaprabodhaka asaMkhya Jain Education Intemational Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro che. stotrakAramAM 'bhakta' ane 'kavi'nAM be rUpono samanvaya thAya che. stotrasarjananuM mukhya prerakabaLa bhakti che. AcArya samantabhadra jJAnamUlA bhaktinA puraskartA hatA. vikramanI chaThThI sadInA AcArya pUjyapAde jinendra pratyenA anurAgane bhakti kahI che. bhaktino mahimA batAvatAM siddhasena divAkara 'kalyANa-maMdirastotra'mAM kahe che ke bhaktibhAva vinAnI zravaNa, darzana, pUjana ityAdi kriyAo niSphaLa thAya che : ke AkarNito'pi mahito'pi nirIkSito'pi nUnaM na cetasi mayA vidhRto'si bhaktyA / jAto'smi tena janabAndhava ! duHkhapAtraM yasmAtkriyA pratiphalanti na bhAvazUnyAH // 38 // bhaktibhAvathI prerita bhaktakavi iSTadevatA tIrthaMkarAdinI samakSa upasthita thAya che. te prasaMge bhaktakavinI anubhUtinuM vANI svarUpa te stotra. deva pratyenI bhakti ja kavine mukharita kare che, AmramaMjarInA darzanathI kokilA svataH TahUkI UThe tema mAnatuMgAcArya, bhaktAmarastotra, 6). AcArya mAnatuMga potAne alpabuddhi ane stutiracanAmAM asamartha mAnI bhaktinA kAraNe ja iSTa-stavana mATe pote pravRtta thayA che, evuM jaNAve che : so'haM tathApi tava bhaktivazAnmunIza kartu stavaM vigatazaktirapi pravRttaH // bhaktAmarastotra, pa bhaktinuM eka mahattvanuM aMga ArAdhyanI pUjA paNa che. jaina dharmamAM pUjAnA mukhya be prakAra che : dravyapUjA ane bhAvapUjA. bhaktibhAvabharyA haiye guNasAgara iSTadevanAM kIrtana, dhyAna, japa ane stavana e bhAvapUjA che. stotra dvArA khAsa karIne AvI bhAvapUjA thAya che. pUjA ane stotramAM bhAvasAmya che, mAtra paddhatino ja bheda che. pUnALoTisamaM stotram jevA vidhAnamAM pUjA ane stotranA tAratamya dvArA stotranAM guNagAna thayAM che. mudrita svarUpe upalabdha jaina stotronA parIkSaNathI samajAya che ke emAM nAmAbhidhAna, ArAdhyadeva, viSayavastu tema ja bhASAzailI bAbate paryApta vaividhya che. maMgalAcaraNa, bhaktakavinI AtmAbhivyakti, ArAdhyanI upAsanA paddhati, yAcanAbhAva, ArAdhyasvarUpa-mahimA, stotraphaLa ityAdi tattvono samAveza eka yA bIjI rIte ghaNAMkharAM stava-stotromAM thayo che. Jain Education Intemational jaina stotrakAvyanA aneka prakAra astitvamAM AvyA. devatA, viSaya, padasaMkhyA ityAdinA AdhAre stotrakAvyanA nIcenA prakAro pADI zakAya : 1. devatAnusArI stotra : (1) tIrthaMkarAdinAM stotro, jevAM ke-gautamasvAmI stavana', 'vIrastava', 'zobhanastava', pArzvajinastava', 'caturvizatijinastuti', 'nemistava' vagere. (2) devIstotro jevAM ke-'sarasvatIstotra', 'padmAvatyaSTaka' vagere. 2. viSayAnusArI stotra : 'grahazAntistavana', 'viSApahArastuti', 'adhyAtma-zataka', 'siddhacakrastavana', 'tIrthamAlAstavana', 'jIvavicArastava', 'caitya-pratikRtistava', 'doSApahArastotra', 'nizcayavyavahArastava' vagere. prAtaHsmaraNa-stotra : prAbhAtikajinastuti', 'prabhAtakulaka' vagere. 3. 429 4. 5. sahasranAma-stotra : 'jinasahasrAnAma', 'sahasranAma stavana' vagere. padasaMkhyAnusArI stotra : (1) SaTka (cha zlokI), (2) aSTaka (ATha zlokI), (3) vizikA (vIsa zlokI), (4) caturvizikA (covIsa zlokI), (5) paMcaviMzikA (paccIsa zlokI), (6) dvAtriMzikA (batrIsa zlokI), (7) SatriMzikA (chatrIsa zlokI), (8) paMcAzikA (pacAsa zlokI), (9) zataka (so zlokI) vagere. stotrakAvyamAM AtmAbhivyakti : aparaMpAra guNasAgara iSTadevanI stuti karavA pravRtta bhaktakavi prAyaH stotraracanA saMbaMdhI potAnI asamarthatA ke alpajJatAnA nivedanapUrvaka potAnI vinayabhAvanA vyakta kare che. jinendranI stuti mATe taiyAra thayela kavine potAnI pravRtti jaLamAM caMdranA pratibiMbane pakaDavAno prayAsa karatA nAdAna bALaka jevI lAge che : budyayA vinApi vibudhArcitapAdapITha / stotuM samudyatamatirvigatatrapo'ham / bAlaM vihAya jalasaMsthitamindubimbamanyaH ka icchati janaH sahasA grahItum // bhaktAmarastotra, 3 potAnAM duSkarmonA smaraNathI kvacit bhaktakavi Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 jina zAsananAM pazcAttApanA pAvakathI saMtapta bane che : "he jineza! krodhAgnithI tuM nirdoSa che, to e badhA rUpamAM he bhagavanuM, chevaTe tuM eka nitya jvalyA karuM chuM, lobharUpI bhujaMgathI daMzAyo chuM, ja rU5 che." (hemacaMdrAcArya, anyayogavyavacchedaDhAtrizikA, 31) abhimAnarUpI ajagarathI gaLAyo chuM ane mamatAnI jALe jaina-darzananA pramukha siddhAMto jevA ke vItarAgI phasAyo chuM, tyAM zI rIte tamAruM dhyAna dharuM?" muktAtmA (Izvara)nuM svarUpa, karma-siddhAnta, nava tattvo, triratna, dagvogninA krodhamayena dsstto| cAra bhAvanAo, dazayatidharma, syAdvAda, naya, pramANo duSTena lobhaarvymhorgenn| ityAdinuM nirUpaNa paNa bhaktinI chAyAmAM ghaNAM kharAM stotromAM grasto'bhimAnAjagareNa mAyA thayuM che. dArzanika stotronA praNetAomAM divAkara amitagati, jAlena baddho'smi kathaM bhaje tvAm // hemacaMdrAcArya, jinaprabhasUri, pArthacaMdrasUri, yazovijayajI (ratnAkarasUri, ratnAkarapaMcaviMzikA, 5) ItyAdi pramukha che. stotramAM ArAdhyanA svarUpano mahimA : stotramAM yAcanAbhAva : stotramAM bhaktakavi iSTadevanAM nAma, dhAma, rUpa, guNa stotramAM prArthanA ke yAcanAno aMza hoya che. AvI ane adbhuta carita-kAryono mahimA gAIne romAMcita thAya vAcanAmAM bhaktahRdayanuM karNakaMdana ke kvacit kAkaludInI paNa che, kRtakRtya banI jAya che. grISmakALamAM sarovaranAM zItaLa anubhUti thAya che. jemake haribhadrasUri "sAdhAraNa jinastotra'mAM jalakaNa jeTalI zAtA Ape teTalI ja zAtA bhavajaLamAM rahela corasvarUpa indriyothI harAyelA, vivekarUpI dhanavihoNA, ajJAnI ane saMsAra-kupamAM paDelA evA potAno uddhAra karavA mAnavane jinendranuM nAma Ape che. : devanA karanuM avalaMbana yAce che. AstAmacintyamahimA jina! saMstavaste ajJasya me hRtavivekamahAdhanasya nAmApi pAti bhavato bhavato jgnti| vIraH amo namandriyanAmaH | tIvrAtapohatapAnthajanAnidAdhe prINAti padyasarasaH srso'nilo'pi|| saMsArakUpakuhare vinipAtasya devesh| dehi kupaNasya karAvalambanam // 8 // (siddhasena divAkara, kalyANa maMdira, 7) stotrakAra dharmasUri paNa "pArzvajina stavanamAM pArzvanAtha devanA nAmanA yazogAnathI sarva Apattio tarI javAya A tarI javAya pAse mAtra bhaktinI yAcanA kare che (zloka-15). che mAtra 4 che ema mAnatuMgAcArya "bhaktAmarastotra'nA zloka 42-46mAM kahe che. stotrapATha ke stotraracanAthI adbhuta siddhionI prApti stotrapAThanuM phaLa saMbaMdhI daMtakathAo AnuM samarthana kare che. hemacaMdrAcAryanA stotranA aMte stotrapAThanuM phaLa batAvyuM hoya che, jemake vItarAgastava' (glo. 5, 11)mAM hisronA mukhamAMthI potAnI A stotramAlikA kaMThe dhAraNa karavAthI mokSarUpI lakSmInI prApti jAtanA bhoge paNa prANIonI rakSA karatA karuNAA jinendranA thAya che ema siddhasena divAkara "bhaktAmarastotra'nA aMte bhavya caritano mahimA rajU thayo che. AcArya mAnatuMganI (zloka-48) kahe che. jinavallabhasUri paNa potAnA dRSTie paramAtmA to apUrva dIpaka che; te nirdhama, telavihIna, "pArzvajinastotra'nuM phaLa darzAvatAM kahe che ke A stotrano sthira ane lokaprakAzaka che. (bhaktAmara stotra, 16, 17, 18) AnaMdapUrvaka pATha karanAra saMsAra-samRddhino anubhava karI stotramAM dArzanikatA : muktirUpI aMganAnA stana-taTe satata ALoTe che : jaina stotramAM bhakti ane darzanano apUrva samanvaya thayo baddhaM vimugdhamatinA jinavallabhena che. sAmAnyataH stotrakAra iSTadevane paramottama mAnI tenuM ye spaSTamaSTakamadaH samudaH ptthnti| tAttvika svarUpa paNa nirUpe che. hemacaMdrAcArya kahe che : "je te bhUyo'nubhUya bhavasammavasampadaM te saMpradAyamAM, je te prakAre tuM je hoya te bhale hoya; paraMtu jo muktyaganAstanataTe satataM luttnti||9|| Jain Education Intemational Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 431 jaina sAhityanAM pramukha stotro : bIjA prAcInatama stotrakAra che AcArya samantabhadra (vi. bIjI sadI). temaNe bhaktirasa saMpanna "svayaMbhUstotra' ane jaina sAhityamAM stotrakAvyanI sudIrdha, samRddha ane stutividyAstotra'nI racanA karI. "svayaMbhUstotra' (143 adbhuta paraMparA prApta thAya che. jaina kavio saMskRta, prAkRta zloka)nAM padonI mArmikatA prazasya che. bhagavAnanAM ane apabhraMzamAM tIrthakaro ke siddho tema ja anya devonAM guNasmaraNathI mana pApamukta thAya che : AdhyAtmika ane tattvajJAnapradhAna stotro racIne prAcInakALathI adyaparyata stotrasAhityanI zrIvRddhi karatA rahyA che. pragaTa thayelA na pUMyArtharvava vItAne na ninayA nAtha vivArtAve stotrasaMgraho jevA ke "jainastotrasaMdoha', jainastotrasamuccaya', tathApi te puSyAmRtirnaH punAti vitta turitAM gamyaH II67 "kAvyamAlA gucchaka-7) vagerenA vihaMgAvalokanathI paNa jaina "svayaMbhUstotra'nA uccAraNathI samantabhadra caMdraprabhanI stotra sAhityanI vipulatA, vividhatA ane tenI abhuta marti pragaTa karI dIdhI hatI ema kahevAya che. e che stotrano samRddhino khyAla Ave che. abhuta prabhAva! saMskata stotrasAhityanA AraMbhika yugamAM jaina 'stutividyA' (jina stutizataka)mAM kavinuM kAvyakauzala stotrakAroe stotrakAvyane pratiSThita karavAmAM mUlyavAna phALo pragaTa thayuM che. zleSa ane yamakanI zAbdI kIDAomAMthI Apyo che. jaina paraMparAmAM sauthI prAcIna stotrakAra tarIke citrakAvyano janma thayo. te ati duSkara kAvyaprakAra che. bhadrabAhu (vI. ni. bIjI sadI)nuM nAma jANItuM che. munizrI analoma-pratiloma prakAranI citrabaMdhatAmAM samannabhaTTe potAnuM puNyavijayajInA mate sUtro para niryuktio racanAra A sAhityika jJAna vyakta karyuM che. eka zlokanA akSaronA bhadrabAhu che, chedasUtronA kartA bhadrabAhuthI teo bhinna che.' saMyojanathI dvitIya zloka banAvavAnuM sAhityika cAturya stotramAM temaNe prAkRta bhASAnI pAMca gAthAomAM 'upasargaharaM stotra' pragaTa thayuM che. AvA prakAranAM stotro pUrvakAlIna zAbdIkrIDAracyuM. stotranA AraMbhe kavi karmabaMdhanamukta, maMgaLa kalyANanA pradhAna jaina stotraparaMparAno nirdeza kare che; paraMtu te stotro hAla AvAsarUpa ane viSahara viSanimnaza svarUpa pArzvanAthane vaMdana maLatAM nathI! jo samantabhadrano samaya vikramanI bIjI sadI kare che : mAnavAmAM Ave to samagra saMskRta sAhityamAM citrakAvyanA uvasaggaharaM pAsaM pAsaM vaMdAmi kammadhaNamukkaM / Adi praNetA temane mAnI zakAya. visaharavisanitrAsaM maMgalakallANaM AvAsaM // 1 // samajabhadranI sAthe ajJAtakAlIna paNa prAyaH pAMcamI bhaktinirbhara hadayathI kavie jinacaMdranI stuti karI che; sadInA manAtA siddhasena divAkaranuM nAma saMkaLAyeluM che. tethI ja teo temane bhave bhave bodhi' (samyakatva) pradAna kare zivamUrtimAMthI tIrthakara batAvavAnI janazrutio bannenA jIvana sAthe joDavAmAM AvI che. iya saMthuo mahAyasa! bhattibharanibhareNa hiyenn| siddhasena divAkaranuM kalyANamaMdira' prAcIna jaina tA deva! dija bohiM bhave bhave pAsa! jiNacaMda // 5 // stotromAM atyaMta lokapriya che. emAM pArzvanAthanuM stavana che. mahAkAla prAsAdamAM te stavana raceluM ane enA uccAraNathI ahIM paM. sukhalAla saMghavInuM eka vidhAna noMdhapAtra che. zivamUrtimAMthI tIrthakaranI pratimA nIkaLelI, evI kathA pracalita teo kahe che ke bauddha prAcIna piTakomAM ane jaina AgamomAM che. stotranI AvI camatkArI zaktithI prabhAvita thaIne rAjA stotro saMskRtano tyAga karI prAkRta bhASAne svIkAre che ane vikramAditya ane bIjAoe jaina dharma aMgIkAra karelo. vaidarbha sAthe ja kAlpanika tema ja paurANika devatAono viSaya choDI zailImAM racAyela A stotramAM vasaMtatilakA chaMdanAM 44 pado che. aitihAsika vyaktino viSaya svIkAre che, e hiMdu stotro karatAM emAM bhAvonI manohArI abhivyakti thaI che. bhAvAnurUpa jaina-bauddha stotronI vilakSaNatA che. bhASAnI saraLatA noMdhapAtra che. prabhunA guNa to anaMta che, 1. mahAvIra jaina vidyAlaya rajata mahotsava graMtha, pR. 185 jyAre kavi pAmarabuddhi che. bALaka hAtha prasArI samudranI 2. AcArya dhruva smAraka graMtha, pR. 360 anaMtatA jema sUcave che, tema kavinI pravRtti paNa evI che. Jain Education Intemational Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 432 jina zAsananA (zlo) 6). caMdana para vIMTaLAyela maNidhara jema mayUrakekAthI padothI mahAvIranI stuti che. A uparAMta vajasvAmI (vI.ni. mukta thaI cAlyo jAya, tema prabhunA dhyAnathI manuSya 496-584) e 51 zlokamAM "zrI gautama svAmI-stavana karmabaMdhanamAMthI mukta bane che (zlo. 8). ravi pragaTatAM cora racyuM. kavinA hRdayamAM gautamano nirmaLa deha vividha rUpazrI nAse tema bhagavAnanA darzana mAtrathI pApa-tApa dUra bhAge che dhAraNa kare che. e uakSAmAM kavi-kalpanAnI manohAritA (zlo. 9). kavinI dRSTie prabhunuM caritra vilakSaNa che, kema ke anubhavI zakAya che. krodha vinA emaNe sarva zatruvikArone parAsta karyA (zlo. 13). kiM vizvopakRtikSamodyamamayI? kiM puNya peTImayI ? temanAM vacana-pIyUSanuM pAna karI mAnava ajarAmara pada pAme che. kiM vAtsalyamayI? kimutsavamayI pAvitryapiNDamayI ? / ghanazyAmala prabhu to suvarNamaya siMhAsana para virAjamAna che kiM kalpadrumayI marUnmaNimayI ? kiM kAmadogdhImayI ? ane bhakta-moralA nRtya sAthe kekArava kare che, stutigAna kare yA dhatte tava nAtha ! me hRditanuH kAM kAM na rUpazriyam ? // 6 // sAtamI sadIthI racAtAM hiMdu dharmanAM stotromAM saraLatA zyAmagaMbhIragiramujavalahemaratna ane svAbhAvikatAne sthAne tatkAlIna aizvaryasaMpanna siMhAsanasthamiha bhavyazikhaNDinastvAm / bhadrasamAjanI vilAsitAne kAraNe philaSTatA, kRtrimatA ane Alokayanti rabhasena nadantamucai zaMgAre praveza karyo. jainadharma vItarAgI hoI, jaina kavioe zvAmIkarAdizirasIva navAmbuvAham // 23 // racelAM stotromAM AlaMkArika samRddhi ane zabdacamatkRti to kalpanAnI manohAritA, stotranI kamanIyatA tema ja tenI bharapUra niSpanna thaI, paNa te kAvyo zRMgAracitraNathI mahadaMze rucira surAvalionI anubhUti AvAM sthaLoe thAya che. prabhu dUra rahyAM, e jaina ane hindu stotro vacceno eka mukhya bheda to bhavasAgarathI pAra utaryA che, chatAM pUMThe vaLagelAne teo tAre che. che. evuM vicitra carita kavine mana AzcaryakArI che (zlo. sAtamI sadI stotrakAvyano suvarNayuga che. A sadInA 29). potAnI asahAya-pIDita avasthAnuM kavi marmasparzI traNa mardhanya stotrakAro jainAcArya mAnatuMga ane hiMdudharmanA varNana Ape che ane aMte te ArtanAdapUrvaka paramAtmAnI bANabhaTTa ane mayUrabhaTTa stotrasAhityanA itihAsamAM zaraNAgati svIkAre che : jAjvalyamAna pratimAo che. temanI lekhinImAMthI sAhityika niHsaMkhyasArazaraNaM zaraNaM zaraNya samRddhithI saMpanna stotronuM nirmANa thAya che. mAsAdya sAditaripuprathitAvadAtam / AcArya mAnatuMgano samaya anizcita che. sAmAnyataH tvatpAdapaMkajamapi praNidhAna-vaMdyo temane "kAdaMbarI'nA kartA bANabhaTTanA samakAlIna (sAtamI sadI) badhyo'smi cedbhuvnpaavn| hA hto'smi||40|| mAnavAmAM Ave che. vasaMtatilakA chaMdanA 44 ke 48 zlokomAM bhAvonI sAdratAnirmaLatA ane bhASAnI akatrima racAyela temanA "bhaktAmarastotra'mAM RSabhadevanI prazaMsA che. zailI kAvyane vAstavika stotra banAve che. vizuddha mAnatuMganI dRSTie RSabhadeva to sauMdaryanidhi che, temanA jevuM bhaktibhAvanAno svataH unmeSa hagAra rUpe stotramAM sauMdarya kyAMya nathI. AnuM jaina dRSTie kAvyAtmaka kAraNa kavi pariNamyo che (zlo. 6). kahyuM che : "he jinendra, ApanA dehanI racanA je pugalothI A uparAMta siddhasene saMskRtamAM 32 kAtrizikAo racI, thaI che, te pugala saMsAramAM eTalAM ja hatAM. jo adhika hota, to ApanA jevuM rUpa anyanuM paNa hota. vAstavamAM ApanA jevuM je jaina sAhityanA AbhUSaNa svarUpa che. emAM mahAvIranI stuti sAthe vaidika, jaina, bauddha ityAdi bhAratIya darzanonuM svarUpa suMdara pRthvI para koI nathI" (zloka-12). devamukha to caMdrathI paNa utkRSTa che. kavioe Apela upamAnane galata TharAvatAM batAvyuM che. stotrakAra kahe che : he jinendra, caMdramAM to kalaMkI che ke je A yuganAM anya stotromAM vidyAnaMda pAtrakezarI (IsunI divase phikko paDe che, jyAre ApanuM mukha to haMmezAM niSkalaMka chaThThI sadI) racita "pAtrakezarIstotra' prasiddha che. emAM 50 ane tejasvI che. tethI ja vidvAnonI upamAM khoTI che : Jain Education Intemational Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. 433 vaktraM kva te suranaroraganetrahArI niHzanirNita triyopa mAna I - biMbaM kalaGakamalinaM kava nizAkarasya yadvAsare bhavati pANDu palAzakalpam // 13 // rUpavarNananI kalpanAzaktinAM darzane AvAM mArmika padomAM thAya che. te joIne DaoN. kIthane paNa kahevuM paDyuM ke mAnatuMga koI nagaNya kavi nathI; paraMtu kAvyazelInI bArIkInA AcArya che. bhagavAnanI abhayapradAnatAnuM nirUpaNa karatAM kavi mAnatuMga jaNAve che, ke bhagavAnano zaraNAgata madonmatta hAthI ke bhayAnaka siMhathI paNa bhayabhIta thato nathI (zlo. 38). kavinI dRSTie RSabhadeva ja puruSottama che, teo ja buddha, zaMkara ane viSNu che (zlo0 25). siddhasenanA kalyANamaMdira' ane mAnatuMganA bhaktAmara'mAM aneka samAnatAo che. bannemAM vasaMtatilakAnA 48 zloka che. bannemAM azokavRkSa, siMhAsana, cAmara, chatratraya, duMdubhi, puSpavRSTi, bhAmaMDala vagere prAtihAryonuM varNana che. anya devo karatAM jinezvaranI utkRSTatA, prabhuguNa varNananI azakti vagerenuM nirUpaNa bannemAM lagabhaga sarakhuM che. siddhasena guNavarNananI asamarthatAnuM nivedana kare che : prabhunA guNa avarNanIya che, pralayakAlIna samudranAM UchaLatAM rana koNa gaNI zake? mohakSayAdanubhavanapi nAtha maryo nUnaM guNAngaNayituM na tava kssmet| kalpAntavAtapayasaH prakTo'pi ysmaagIta na gavernanuM ratnarAziH II(kalyANamaMdira, 4) A ja vicAra mAnatuMga rajU kare che : guNasAgara prabhunA guNa kahevA bRhaspati jevA paNa samartha nathI. pralayakAlIna samudranAM mojAMne bAhathI koNa tarI zake? vaktuM guNAnguNasamudra zazAMkakAntAn / kaste kSamaH suragurupratimo'pi buddhyaa| kalpAntakAlapavanodyatanakracakraM e vA taratumaDuniSi munAbhyAm (bhakattAmara stotra, 4) Arya khapaTavaMzIya sUri vijayasiMhanuM 'neministavana prAsAdika madhura zailInAM kula 24 padomAM racAyeluM che. saMsAra sAgaramAMthI uddhAra mATe mathatA kavi potAnA para kRpAdRSTi nAkhavA neminAthane vinave che ? jayatvaM devesh| tribhuvanapate! shaanthRdy| trilokIsaMkalpadrumavarakRpAkAra ! varada ! samuddhartuM mithyAjalaharItaH kSaNamito mayi droNIdIrdhA' jina! sakarUNAM nikSipa dRzam // 2 // neminAtha to kalpavRkSa che, parama jyoti che. (zlo. 3, 4, 18). samyakajJAna ane tattvathI ajJAna bhakta-kavi to bhave bhave neminAthanA caraNanI sevAnuM sukha yAce che : samyagjJAnavihInamUDhamatayastattvajJAnabhijJA vayaM tattvaprItimato narasya niyataM mktishcritraatmnH| hetuH sarvasamIhitasya bhavataH pAdaprasAdaH paraM tasmAd deva! bhave bhave mama bhavettvatpAdasevAsukham // 23 // | vikramanI AThamI-navamI sadImAM aneka stotrakAro thayA. AcArya siddhasenanA ziSya bappabhaTTasUrie yamakAlaMkAramayI stuticaturvizatikA', "sarasvatI stotra', 'vIrastavuM, "zAntistava' vagere stotro saMskRtamAM racyAM. A paikI vividha chaMdomaya vIrastava' (11 pada) ati saraLa padomAM racAyuM hoI, UrmipradhAna banyuM che. vIra vinA badhuM ja vyartha che. indriyonuM sAphalya to vIranuM darzana karavAmAM, ciMtana karavAmAM ane guNa gAvAmAM ja che e vAta kahetAM bappabhaTTasUri kahe che : na tAni caDhUMSi na yanirIkSyase na tAni cetAMsi na yairvicintsye| na tA girA yA na vadanti te guNAtra te guNA ye na bhvntmaashritaaH||7|| 96 kAvyapramANa yamakAlaMkAramayI je stuticaturvizatikAo lakhAI che, emAM racanA samayanI dRSTie AcArya bappabhaTTakRta 'stuticaturvizatikA' sauthI prathama che. A sarva caturvizatikAomAMnI athavA koI paNa cAra padyanI stuti devavaMdanamAM kAyotsarga karyA pachI bolavAnI hoya che. temAM nIcenA viSayo hoya che : ahigayajiNa paDhama thaI, bIA savvANa taIa naannss| veyAvaccagarANaM, uva ogatthaM cakattha thuii| (caityavaMdanabhASya, 12) arthAtu-prathama stutimAM vivakSita koI eka tIrthakaranI Jain Education Intemational Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434 jina zAsananAM stuti, bIjImAM sarva jinonI stuti, trIjImAM jinapravacananI e cAreya bhAvanAonI kAmanA karatAM amitagati jinendrane ane cothImAM vaiyAvRtyakara devatAonuM smaraNa. prArthe che : A uparAMta AThamIthI dazamI sadImAM haribhadrasUrikata sattveSu maiMtrI guNiSu pramodaM kliSTeSu jIveSu kupAparatvam vIrastava', kavi dhanaMjayaracita viSApahArastotra' vagere aneka madhyasthabhAvaM viparItavRtto sadA mamAtmA vidadhAtu deva // 1 // prAkRta ane apabhraMzamAM racAyelAM stotro prApta thAya che. rAgadveSarahita banI, mananI samatA keLavavAno saMkalpa bANabhaTTa-mayUra ityAdi hiMdu stotrakAroe pravartita teo vyakta kare che. emAM 'sAmAyikavrata'nuM darzana thAya che : karela zatakastotrakAvyanI paraMparAmAM caMdragacchanA jaMbUsvAmI duHkhe sukhe vairiNi bandhuvarge yoge viyoge bhavane vane vaa| (dazamI sadI) e "jinazataka racyuM ke jenA para sAmba munie nirAkRtAzeSamamatvabuddheH samaM mano me'stu sadApi nAtha // 3 // vivaraNaTIkA-paMjikA racI che. karmanA baMdhanamAMthI mukta thanAra rAgAdi doSarahita 'tilakamaMjarI'nA kartA kavi dhanapAle (vi. 11mI sadI) muktAtmA ja jainadarzananI dRSTie siddha, vibuddha ke deva che. to aneka stotro racIne potAnI kAvyakuzaLatA ane saMskRta bhavaduHkhabhaMjaka, vyApaka, siddha-buddha ane karmabaMdha dUra karanAra prAkRta uparanI adbhuta bhASAprabhutA pragaTa karI. virodhAbhAsa evA devAdhideva sadaiva hRdayamAM nivAsa kare evI kavinI kAmanA alaMkAranA arthasauMdaryathI paMDita emanI "zrI mahAvIra stuti (gAthA-30)no mahimA prabhAvaka caritrakAre gAyo che yo vyApako vizvajanInavRttiH siddho vivuddho dhuutkrmbndhH| namaskRtya stutiM tatra virodhAbhAsasaMskRtAm / dhyAto dhunIte sakalaM vikAraM sa devadevo hRdaye mamAstAm // 16 // cakAra prAkRtAM 'deva nimmale' tyAdi sAsti ca // 226 // jaina darzana pramANe jIva, karmAnusAra phaLa bhogave che. saMskRta-prAkRtamaya "zrI vIrastava'nAM dazeya padomAM, sukha-duHkhanuM kAraNa karma che. jenAM sakaLa karmo kSaya pAme te ja pratyekamAM paheluM pUrvArdha saMskRtamAM ane bIjuM uttarArdha prAkRtamAM Izvara che (rikSI vartavama zcara:). karmAnusAra racIne navIna kAvyazelInuM darzana karAvyuM che, jema ke - phaLaprAptino siddhAMta saraLabhASAmAM stotrakAra zrI amitagati sarabhasanRtyatsurayuvatikucatatruTitahAratArakitam / samajAve che : jAyaM siddhatthanariMdamaMdiraM jassa jmmNmi||1|| svayaM kRtaM karma yadAtmanA purA phalaM tadIyaM labhate zubhAzubham / temanI 'RSabhapaMcAzikA'mAM prAkRtanAM 50 pada che. emAM rena naM ra taya krAM svayaM tiM karma nirartha tArUvA AraMbhika 20 padomAM RSabhadevanI jIvanaghaTanAo ane hiMdudharmanAM 'prAtaHsmaraNa-stotro'nI jema jaina bAkInAM 30 padomAM bhagavAnanI stuti-prazaMsA che. sAhityamAM paNa keTalAMka prAtaHkALe gAvAnAM stotro racAyAM che. dhanapAlanA laghubaMdhu zobhanamunie 24 tIrthakaronI bAramI sadInA manicaMdrasUrie AvI 'prabhAtikajinastuti' racI yamakAlaMkAramayI "zobhanastuti' racI. te stuti para dhanapAle che. e uparAMta A ja sadInA caMdraprabhasUrie 'prabhAtakulaka' saMskRtamAM TIkA "zobhanastutivRtti' racI che. 11mI sadInA ("sAdhAraNajinastavana') racyuM che. emAM 13 pada che. tenA vAdirAjasUrie "ekIbhAvastotra', "jJAnalocanastotra' AraMbhika zlokomAM kahyuM che ke prAtaHkALe jinendranA mukhanuM 'adhyAtmazataka' vagerenI racanA karI. darzana karanAranI sarva Apattio, rogadAriyAdi naSTa pAme che. dhArAnagarInA zAsaka muMjanI sabhAnAM nava ratnomAMnA stotramAM zleSa dvArA virodha sarjavAnI ane pAdAnta yamaka eka amitagati (11mI sadI)e 'paramAtmaSatrizikA racI prayojavAnI kavi-zakti darzanIya che : che. mokSaprAptinA mArgasvarUpa Akho jaina-AcAradharma prastuta yaste saptotthitaH pazyet pAdapayaM sadAruNam / stotramAM prAsAdika zailImAM rajU thayo che. saMsAranA judA judA na punarlabhate nAtha ! bhave duHkhaM sa dAruNam // 7 // jIvo pratye kevuM vartana rAkhavuM te mATe jaina AcAradharma maitrI, ahIM savA zabdanI ramata che. savArunuM eTale pramoda, karuNA ne mAdhyastha nAmanI cAra bhAvanAo prabodhe che. Jain Education Intemational Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 435 sadA araNa (haMmeza rakta) ane judI rIte saMdhi-viccheda karIne paMDita te kalikAlasarvajJa AcArya hemacaMdrasUri (vi.saM. 1145thayelA salAm eTale 'te bhayaMkara." zlokano artha thAya : 1229). temano caulukyavaMzI gUrjarezvara siddharAja jayasiMha sUIne UThelo je mANasa haMmeza raktavarNa tAruM caraNakamaLa ane kumArapAla sAthe vidvattA ane dhArmikatAno saMbaMdha jANIto nihALe te mANasa he nAtha! A saMsAramAM kadApi bhayaMkara duHkha che. hemacaMdranA jIvanamAM sarasvatI, rAjanIti ane dharma e pAmato nathI.' triveNIno sumeLa hato. vIra vardhamAne mAnya karelA tyAga, tapa vi.nI 12mI sadInA jinavallabhasarie to ane samabhAva-sthAvAdane jIvanamAM utArI jainadharmanAM 'vIrastotra', "pArzvanAthastavana', 'paMcakalyANakastotra'. vAstavika tattvo ane saMskAro prajAvyApaka bane te mATe temaNe totrapaMcaka'. "caturvizatijinastati'. jinavijJapti ityAdi so stotronuM mAdhyama svIkAryuM. temanAM stotromAM jaina dharma ane jeTalAM stotro racyAM che. emAM keTalAMka prAkatamAM ane keTalAMka dezanano siddhAMto kAvyAtmaka abhivyakti pAmyA che. saMskRtamAM che. A paikI "pArzvanAthastavana" (prAkRtamAM 20 | hemacaMdrAcArye 'mahAdevastotra'nA kula-44 zlokomAM zloka)nuM eka udAharaNa joIe : mahAdevanuM pAramArthika svarUpa pratipAdita karyuM che. kumArapAle jANAmi sAmi! bahubhavavaNeNa jamatrayA kayAi tuNg| zivanI stuti karavA jaNAvyuM tyAre hemacaMdra 'mahAdevastotra' nAhaM nAhaM patto patto puNarubbhavo kihaM iyarA? // 2 // banAvyuM. temAM mahAdeva koNa kahevAya ene mATenA guNo batAvI tevA guNovALA eTale ke jenA bhavarUpI bIjanA aMkuro utpanna | 'pArzvajinastotra'mAM stragdharA chaMdanAM nava pada che. temAM karanArA rAgAdi doSa zamI gayA hoya tevA je koI deva hoyabhAvone anurUpa varNAnuprAsanI chaTA ane dhvanyAtmaka pachI te brahmA, viSNu, maheza ke jina hoya tene mArA namaskAra padAvaliyonuM nAdasauMdarya anubhavI zakAya che, jema ke jenA nAma che, evI vilakSaNa rajUAta karIne hiMdu-jaina dharmano jANe mAtrathI traNeya jagatanA upadravo zamI jAya che te pArzvano samanvaya karyo : mahimA gAtAM kavi kahe che : bhavavIjAMkurajananA rAgAdayaH kSayamupagatA ysy| sphUrjanmohaprarohacchiduraparazuno saya uddAmadhAmnA brahmA vA viSNurvA haro jino vA namastasyai // 44 // nAmnAmnAtena yasya trijagati nikhilopadravA vidrvnti| jainadharmanI dRSTie vAstavika paramAtmA koNa kahevAya nandyAd vandAruvRndArakanikaranamanmastakastomazastazrastAstokaprasUnastavakitacaraNopAntapArzvaH sa paarshvH||8|| enI kevI sacoTa rajUAta! hemacaMdrAcArye vardhamAnanI stuti mATe "anyayogabAramI-teramI sadInA haribhadrasUrikRta "sAdhAraNajina vacchedakAtrizikA' ane 'ayogavyacchedAviMzikA' nAmanI 32 stotra'mAM vividha chaMdanA 20 zloka che. samagra stotra prabaLa bhAvAbhivyaktithI hRdayasparzI che. prasAdaguNasaMpanna madhura zlokI stutio dvArA jaina darzananA pramukha siddhAMto jevA ke padAvaliyomAM rajU thatI kavinI yAcanA ane AtmAbhivyaktinA syAdvAda, naya, pramANa, saptabhaMgI ityAdi para atigaMbhIra ane sUma vicArone prAsAdika kAvyavANImAM utAryA che. samartha sUramAM karuNa kaMdana saMbhaLAya che : Agamadhara AcArya malayagirie potAnI Avazyaka sUtranI mUDho vivekavikalo vidhRtordhvavAhu TIkAmAM bAda 7 stutiSa aRva: ema kahIne na tvaM zruNoSi yadahaM jina! rAraTImi / anyayogavyavacchedAviMzikA'nuM uddharaNa ApyuM che. A uparathI mAM tatra karmaNi niyojaya yena deva ! prastuta stuti keTalI gauravavaMtI ane arthagaMbhIra che te samajI saMsAracakragahanaM na punrviNshaami||6|| zakAya che. prastuta stotranA AraMbhe bhagavAnanI stutipUrvaka arthAta- he jina! mUDha, vivekabhraSTa ane hAtha UMcA temanA cAra atizayo ane yathArthavAdanuM vivaraNa che. zloka 4 karIne huM je rahuM chuM. te tame sAMbhaLatA nathI. he deva! mane tevA thI 12mAM mImAMsako vagerenA siddhAMto rajU karyA che. mImAMsako karmamAM pravRtta karo jethI gahana saMsAracakramAM pharI huM na pravezuM." vaidikI hiMsAne dharma mAne che; paraMtu hemacaMdra jaina dRSTithI jaina sAhityanA eka samartha stotrakAra ane vidagdha pratipAdita kare che ke koIpaNa prakAranI hiMsA te adharma ja che. Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436 jina zAsananAM glo. 13thI 20mAM mAyAvAda, sAMkhya, bauddha vagere siddhAMtonuM nathI, paraMtu bhuvanalakSmIe dhAraNa karela chatra che : khaMDana karI zlo. 21thI 29mAM jaina darzananuM samarthana karI idaM na maulau dharaNoragezvarasphuratphaNAlIphalakaM jgtpte| syAdvAdanI siddhi karI che. mahAvIranA anekAMtavAdathI ja tavApi tu dhyAnasudhAmbupAyinaH karAtapatraM bhuvanazriyA dhRtam // 24 // jagatano uddhAra zakya che e stotrano kendravartI vicAra che-- siddharAjanA bALamitra ane bhASA-kavicakravartI idaM tattvAtattvavyatikarakarAle'ndhatamase zrIpAla kavie yamaka-zlokanI kriIDAvALAM stotro racyAM che. evuM jaganmAyAkArairiva hataparairhA vinihimt| eka stotra che "caturvizatijinastavana' (29 pada). enA pratyeka taduddhartuM zakto niyatamavisaMpAdivacana padamAM yamaka-aMtyAnuprAsanI zleSakrIDA darzanIya che. udA. stvamevAtastrAtastvayi kRtasaparyA kRtdhiyH||32|| tarIke- arthAtu-he rakSaka! jAdugaronI jema adhama evA anya samulaMdhitasaMsArakAntAra! tarasA'jita! darzanakAroe A jagatane tattva-atattvanA jJAnathI rahita mAM punIhi jagannAtha! kAntAratarasAjita ! // 3 // bhayaMkara aMdhakAramAM garakAva karI nAkhyuM che. temAMthI A jagatano uddhAra karavA visaMvAdathI rahita evuM ApanuM eka ja vacana mahAmAtya vastupAla (13mI sadI) rAjapuruSa hovA (anekAntavAda) samartha che. AthI he bhagavana, buddhizALIo chatAM uttama stotronuM sarjana kare che. zatruMjaya upara AdinAthanA darzanathI maLelI preraNAthI temaNe paheluM stotra racyuM bArazlokI ApanI sevA-upAsanA kare che." AdinAthastotra'. emAM kavi dhArmika viSayomAM potAnA | hemacaMdrAcArya kRta "vItarAgastava" eka dArzanika bRhastotra manoratho vyakta kare che, tethI stotrane "manorathamaya' kahevAmAM che. AkhuM stotra 20 prakAzomAM vibhakta che. pratyeka prakAzamAM AvyuM che. temaNe racela "aMbikAstavana'mAM neminAthanI zAsana 8thI 9 zloka che. emAM jainadharma-prabodhita vItarAga devatA ane vastupAlanI prAgvATa jJAtinI kuladevatA aMbikAnuM paramAtmAnAM lakSaNo, svarUpa, prAtihAryo, rUpasauMdarya, vairAgya, - stavana che. navamA zlokamAM varadAna-yAcanA che : alaukika guNa vagerenuM tAttvika ane stutyAtmaka zailImAM va! 77! vaM stuti! sarasvatI! savistara nirUpaNa thayuM che. AcAryazrI to evA vItarAga paramAtmAnA kiMkara (dAsa) che : pAdAgrAnugataM bhaktaM lambhayasvAtulaiH phlaiH|| asaGagasya janezasya nirmamasya kRpaatmnH| A stotramAM aMbikAne "himAlayamAM janmelI ane haiimavatI' (zlo1), kuSmAMDI' (zloka 2-4), puruSottamamdhysthsy jagattrAturanaGakaste'smi kiNkrH||13||6|| mAnanIyA" (glo. 6) ane "sarasvatI' (glo. 9) tarIke varNavI viSayasaMgarahita, sarvottama, mamatvarahita, kRpALu, che. je batAve che ke uttarakAlIna jainadevasamUhamAM jaina ane madhyastha, jagaturakSaka ane niSkalaMka evA tamAro to huM kiMkara brAhmaNa tattvonuM kevuM saMmizraNa thayuM hatuM!' "ArAdhanA' e vastupAlanI aMtima racanA che, jenA daza | hemacaMdrAcAryanA ziSya rAmacaMdrasUrine kavitvazaktinA zlokamAM saMsAranI kSaNabhaMguratA ane dharmanI kalyANamayatA pratApe hemacaMdrAcArya pAsethI "kavikaTAramala'nuM biruda maLeluM. varNavI che. prabaMdhaciMtAmaNi'mAM kahyuM che ke zatruMjayanI yAtrAe temaNe aneka stotro racIne potAnI alaMkAranirUpaNa-kSamatAnuM jatAM mArgamAM maraNAsana vastupAle na vRta suvRtta vicito e darzana karAvyuM. temaNe aneka batrIsIo racI, jevI ke zloka uccArIne 'ArAdhanA'nI racanA karI ane paryantArAdhanA 'vyatirekaddhAtrizikA', "arthAntaracAsaddhAtrizikA', daSTAnnagarbha karI hatI. udayaprabhasUrie vastupAlastuti'mAM vastupAlanI jinastatikAtrizikA', "yugAdidevadyAtrizikA' vagere. eka ja saktione amRtathI paNa adakerI kahI che. alaMkAra prayojI AkhI batrIsInI racanA karavI e kavinI vizeSatA che. eka ja udA. joIe. emanI "apahatuti vastupAlanA samakAlIna amaracaMdrasUrie "sarvajinastava', kAtrizikA'nA pratyeka zlokamAM apahatuti alaMkAra prayojAyo che. 1. DaoN. bhogIlAla sAMDesarA, mahAmAtya vastupAlanuM sAhityamaMDaLa, kavi varNave che ke jinezanA mastake phaNidharanI phaNA e phaNA mR. 191. Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 430 sAdhAraNajinastavana' vagere racyAM che. "sAdhAraNajinastavana'nA caudamI sadInA dharmaghoSasUrinAM stotromAM "jinastavana' ATheya zloka ka-ca-Ta-ta-5 e paMcavarganA varSothI rahita che. saMskRta prAkRtabhASAmaya che. "sarvajina stavananA aMtima AThamAM e stotranI vizeSatA, kavinI kuzaLatA che. AraMbhika zlokamAM padamAM kamalabaMdha che. "pArthadevastavana'mAM kavinI nisahAya kavi jinezvarano Azraya le che : sthitinuM mArmika nirUpaNa che. emanuM prAkRta bhASAmAM saMsArasAraM zaivazrIsarasIsarasIruham / jIvavicArastavana' tattvajJAnapradhAna che. emAM pRthvIkAya, RSIzvaraM vRSAvAsaM zreyasAM sNshryNshrye| apUkAya, vAyukAya, tejakAya vagerenA bhedonuM tema ja prANa, paMdara siddho vagerenuM nirUpaNa thayuM che. AmAM eka paNa varNa paMcavarga paikIno nathI! paMdaramI sadInA ane somasuMdarasUrinA paTTadhara samantabhadrane anusarI pAchaLathI jaina kavioe vipula na munisuMdarasUri sahastrAvadhAnI hatA. temaNe "zAMtikarastava" racIne pramANamAM citrabaMdhatAsaMpanna stotrakAvyanuM sarjana karyuM. emAMnA mahAmArIno upadrava nivAryo hato ane rohiNI (zirohI) eka mukhya te jinaprabhasUri (14mI sadI). temaNe tapAzrI nagaramAM tIDanA upadravano nAza karavAthI te nagaranA rAjAe somatilakasUrine ekI sAthe sAtaso stotra racI bheTa ApyAM mRgayAno niSedha karyo hato. emaNe "jinastotraratnakoSa', hatAM. pratidina navIna stotranI racanA karyA pachI ja bhojana "sImaMdharastuti' vagerenI paNa racanA karI, soLamI sattaramI levAnI temanI pratijJA hatI. emanuM 'amitajinastavana' yamaka sadInA pArthacaMdrasUrie paNa vividha viSayalakSI alaMkArathI sabhara che. emanA "vIrastavana'mAM to varNa-zabda 'citrakUTatyaparipATIstava', 'nizcayavyavahArastava', "sattarabhedIcamatkArasaMpannacitrakAvyanA aneka prakAro prApta thAya che : jema pUjAgarbhitastavana' ityAdinI racanA karI che. ke-murajabaMdha (glo. 6), gomUtrikAbaMdha (glo. 7), sarvatobhadra (zloka. 8), ekAkSara (glo. 22), SoDazadalakamalabaMdha (zlo. jaina stotra sAhityamAM aMtima yuganA pramukha 23), hArabaMdha (glo. 25), "cAmarabaMdha' (zlo. 27) vagere. stotraprakAranuM sthAna prApta karavAne adhikArI bane che kavinAmagupti' citranuM eka udAharaNa dRSTavya che : nyAyavizArada mahAmahopAdhyAya yazovijayajI (17mI-18mI sadI). temanI bhaktibhAvasabhara ane dArzanika stotra-kRtiomAM bhagnAkRtyapatho jinezvaravaro bhavyAjabhitraH kriyA aindrastutaH' (saTIka) "nyAyakhaMDanakhaMDakhAdya' (mahAvIrastava) diSTaM tattvavigAnadoSarahitaiH sUktaiH shrbstrpnnH| 'paramAtmapaMcaviMzatikA', "dazamatastavana", "zaMkhezvara pArzvastotra! janmAcintyasukhapradaH suracitAriSTakSayo vaH sadA 'nayagarbhitazAntijinastavana', "nizcayavyavahAragarbhitadaataa zobhamanavAridhIH kajadalAyAmekSaNaH saMvidA // 26 // sImaMdharasvAmistotra' vagereno samAveza thAya che. zlokamAM prayojAyela rekhAMkita vargomAMthI ninAmasUri' rakhAkata vaNomAthI 'nijhamara emanuM "mahAvIrastavana" tattvajJAnapradhAna hovA chatAM evuM nAma maLe che! bhaktibhAvapUrNa che, jema ke- SabhASAmaya ke ekathI adhika bhASAonA prayogavALAM aiMkArajApavaramApya kvitvvittvevAM stotro paNa racAyAM che, jemAM saMskRta, prAkRta, zaurasenI, vaaNchaasurdrumupgNgm-bhNgrNgm| mAgadhI, paizAcI ane apabhraMza evI judIjudI bhASAomAM sUrtarvisiyusustiva vIrA zakzozloko hoya che. AvAM stotromAM somasuMdarasUri (15mI rambhojayozcaraNayorvitanoti pUjAm // 1 // sadI)nAM "RSabhadevastavana', "zAntijinastavana', "nemijinastavana' ityAdi noMdhapAtra che. municaMdrasUrinuM prathamanistavana arthAt "kavitva ane vidvattAnI kAmanAne pUrNa karanAra prathamasvaramaya eTale ke akArAnta vyaMjanonuM ja mAtra baneluM che, kalpavRkSasvarUpa abhaMga raMgavALo eNkAranA jApano vara gaMgAtaTe jema ke pAmIne vikasita puSporUpI sUkto vaDe he vIra! zaMbhunAM caraNakamaLonI huM pUjA karuM chuM.' sakalakamaladalakarapadanayana! prahlatamadanamada ! bhavabhayaharaNa! yazovijayajInA 113 zlokI "zaMkhezvarapArzvajinasttmmrntpdkml! jaya jaya gatamada ! madakalagamana // 1 // stotra'mAM pArzvanAthanI prabhAvaka mUrtinuM varNana karatAM jaNAvyuM che Jain Education Intemational Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina zAsananAM 438 ke te abhuta mUrti vizvatrayInAM netracakora mATe caMdrakAntino traNa bhuvananA svAmI ane sthaMbhanaka nagaramAM rahelA he vilAsa race che : pArzvajinezvara! amane sukhI karo, sukhI karo! mUrtistava sphUrtimati janAtividhvaMsinI kaamitcitraavlii| gujarAtI bhASAmAM stavanonI racanA karanAra kaviomAM vizvatrInetravahorANAM toti zItAMzudAM vitAsanuM rUpa AnaMdaghanajI, vIravijayajI, mahopAdhyAya yazovijayajI, mohanavijayajI, cidAnaMdajI vagere che. AmAMthI be pada joIe. aDhAramI-ogaNIsamI sadInA mukhya stotrakAromAM stavanamAM kvacit bhaktakavi bhagavAnane upAlaMbha paNa Ape che. meghavijaya, vRddhivijaya, bhAvaprabhasUri vagere che. bhAvaprabhasUrie potAnI bhaktinI nyUnatAnA svIkAra sAthe mohanavijayajI mAnatuMganA "bhaktAmara' ane siddhasenanA "kalyANamaMdira' prabhune mITho Thapako de che, cetavaNI Ape che : stotrone kendramAM rAkhIne "bhaktAmara-samasyApUrti-stavana' (saTIka) ane kalyANamaMdira-samasyApUrti-stavana' (savRtti) sevA guNa raMjyo bhavijanane, racyAM. A pratyekanAM mULa je stotranI samasyApUrti karI che te jo tame karo baDabhAgI, evI rIte ke pratyeka zlokanuM aMtima pada te svaracita stavananA to tame svAmI kema kahevAzo, pratyeka zlokanA caturthapada tarIke Ave. meghavijayanA nirmama ne nirAgI? paMcatIrthastuti' (savRtti)mAM pratyeka padanA pAMca artha thAya che, ho prabhujI! oLaMbhaDe mata khIjo." je RSabhanAtha, zAMtinAtha, saMbhavanAtha, neminAtha ane prabhu-bhaktimAM tallIna ane daDhaniSTha yazovijayajI pUrNa pArzvanAthane lAgu paDe che. zraddhA vyakta kare che ke bhaktinA baLathI mukti to camakapASANanI jema ApoApa kheMcAIne AvI maLaze : ApaNe tapAsela-noMdhela saMskRta-prAkRta stotro uparAMta "muktithI adhika tuja bhakti muja mana vasI, apabhraMza ane gujarAtI bhASAmAM paNa asaMkhya stotro-stavano jehazuM sabala pratibaMdha lAgyo; cheka lagabhaga bAramI sadIthI Aja sudhI racAtAM rahyAM che. e camaka pASANa jima lohane khIMcaze, vizALa stotrarAzinuM bhAvana sthAnAbhAve ahIM zakya nathI; tethI muktine sahaja muja bhakti rAgo.' mAtra eka-be udAharaNa rajU karIne saMtoSa mAnuM chuM. abhayadevasUri, vAdidevasUri, bhAvasuMdara, jayavaMtasUri, jaina sAhityanA vizALa stotra-bhaMDAramAMthI ahIM to kuzalalAbha, lAvaNyasamaya, samayasuMdara, kuzalavardhana, guNaharSa, ApaNe mAtra keTalIka kRtionuM AcheruM darzana karyuM, pArdhacaMdrasUri vageree apabhraMzamAM stava-stavanonI racanA karI. vihaMgAvalokana karyuM. e badhI kRtionA pUrNa bhAvana-parIkSaNa e paikI bAramI sadInA navAMgavRttikAra abhayadevasUrie mATe to bRhadAkAra svataMtra graMtha racAya! apabhraMzamAM racela "jyatihuyaNa" (kula-33 gAthA) stotranI mAtra eka gAthA joIe : stotra-stavananAM gAna, pATha ane vizeSa adhyayananI dizAmAM prastuta lekha preraka ke mArgadarzaka banI raheze evuM mAruM jyatiyaNa vara kappa rUkakha jaya jiNa dhanaMtari, vinamra maMtavya che. jayati hayaNa kalyANa kosa duriyakakhari kesari; tihuyaNa jaNa avilaMdhi ANa bhuvaNagya-sAmiya, jena rAso-sAhitya kuNasu suhAI jiNesa pAsa thaMbhaNayapuriTTiya. madhyakAlIna gujarAtI sAhityano maMgaLa prAraMbha thAya che arthAtu- tribhuvananA zreSTha kalpavRkSa! jaya pAmo, jaina rAso sAhityathI. e prAraMbhika yuga (IsunI bAramI dhavaMtararUpa jina jayavaMtA raho, tribhuvananA kalyANanA sadIthI caudamI sadI, arthAt AcArya hemacaMdrathI AraMbhIne kozabhaMDAra ane pAparUpI hAthI mATe siMhasvarU5; evAnI jaya bhaktakavi narasiMha mahetAnA janma sudhI) rAsayuga" athavA ho. jemanI AjJA traNeya bhuvananA lokoe ullaMghI nathI evA, 'haimayuga" athavA "rjanayuga' tarIke oLakhAyo che. AnAthI Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 439 samajAya che ke jaina rAsa-kavio gujarAtI sAhityanA Adya prAdhAnya che, eTale ke evo prabaMdha che ke je judA judA rAgamAM praNetAo che. gavAto hoya ane sAthe nartakIo aMdara nAcatI jatI hoya.* rasapUrNa hovAthI AvI racanAo rAsa kahevAI (2nAM samUho 'rAso'nuM svarUpa rA:) evo paNa eka mata che. madhyakAlIna gujarAtI sAhityamAM aneka kAvyaprakAra zAradAtanaye potAnA "bhAvaprakAza' (vi.saM. 13mI astitvamAM AvyA. emAM mukhya che rAso, phAgu, AkhyAna, sadI)mAM "latA' prakAranA lAsyanRtyanA traNa prakAra batAvyA che : bAramAsA, garabA, garabI ityAdi. daMDarAsaka, maMDalarAsaka tathA nATyarAsaka. A "nATyarAsaka' 'rAso' prakAranI upalabdha kRtionA kartAo potAnI nRtyamAMthI nATyarAsaka nAmaka uparUpakanI utpatti thaI ane kRtione rAso uparAMta rAsa, rAsA, rAsu ke rAsaka saMjJA Ape emAMthI gItanRtyaparaka rAsanI utpatti thaI hoya ema jaNAya che. A saMjJAo lagabhaga samAnArthI che, temanAmAM tAttvika bheda che. A prakAranI kRtio vizeSa utsavo ke parvo para nathI. vyutpattinI dRSTie vicArIe to "rAsa'mAMthI "rAsaka' nRtyavAdyAdi sahita gavAtI ane abhinIta paNa thatI hatI. zabda banyo ane te rAsaka-prAkRta rAsao-apabhraMza rAsauthI saMskRta sAhityamAM "rAsa' zabda mukhyatve to samUhanRtyanA rAso' banI gayo. saMskRta, prAkRta tema ja apabhraMza sAhityamAM arthamAM prayojAyo che. sarvaprathama "brahmavaivartapurANa'mAM kRSNanA rAsa' zabdano prayoga eka chaMdavizeSa, lokapracalita nRtyavizeSa, gopIo sAthenA 'rAsanRtya" (rAsalIlA)nA arthamAM A zabda eka vizeSa kAvyakRti temaja geya nRtya-rUpakanA arthamAM thayo che. prayojAyelo jovA maLe che. I. 1232mAM racAyelA "rAsaka' zabda nATyazAstramAM nRtya ane nATyarUpe "revaMtagirirAsune aMte enA kartA vijayasenasUri "raMgihi e prayojAyo che. hemacaMdrAcAryanA "kAvyAnuzAsana'mAM rAsanI ramaI jo rAsu' ema kahIne rAsa nAmano A kAvyaprakAra gaNanA geya rUpakomAM thaI che. A rAsaka prakAranA geya rUpakanuM raMgapUrvaka ramavA, samUhamAM gAvA mATe che ema sUcave che. svarUpa batAvyuM che : AnAthI samajAya che ke A prakAranI racanAonA mULamAM aneka nartakIyojayaM citratAlalayAzritama | samUhanRtya che. A kAvyaprakAra gujarAta, rAjasthAna uparAMta AcatuHSaSThiyugalA rAsakaM masRNotadhdhatam IT bhAratanA anya prAMtomAM paNa jANIto hato. A rAsAo derAsaromAM utsava prasaMge gavAtA ne ramAtA. eno uddeza dhArmika arthAtuM, jemAM aneka nartakIo hoya, jemAM vividha caritro gAvAmAM thato. e rIte e geya ane abhinayakSama prakAranA tAla ane laya hoya, jemAM 64 sudhInAM yugala hoya gaNAto. tevuM komaLa temaja atyaMta taravarATavALuM geyarUpaka te "rAsaka'. sAhityadarpaNakAra vizvanAtha "rAsakano samAveza uparUpakomAM kare rAso-sAhityano itihAsa jotAM jaNAya che ke che. sAhityasvarUpanI dRSTie "rAsaka' eka nRtyakAvya ke AraMbhika rAsAo TUMkA ane Urmimaya-gItAtmaka lakhAtA; geyarUpaka che, jemAM geyatA, saMgItAtmakatA, chaMdobadya kathAvastu, paraMtu pAchaLathI emAM dhIre dhIre kathAnuM tattva umerAtuM gayuM ane abhinetA ityAdi tattvo mukhya che. tethI pAchaLanA bRhad rAsAo varNanapradhAna banyA, emAM geyatAnuM ane abhinetAnuM tattva cAlyuM gayuM eTale e mAtra 'rAsa'no zabdArtha thAya "garjanA karavI' ke dhvani kADhavo.' paThanakSama banI rahyA. AvA arthane AdhAre mAtrika chaMdamAM racita racanA "rAsa' | upalabdha jaina rAso-katione AdhAre A kahevAI. sAmAnyataH rAsanRtya, rAsachaMda ane taddanurUpa sAhityaprakAranAM keTalAMka lakSaNo nIce pramANe tAravI zakAya ? kathAvastunA saMyojanathI, "rAsaka "rAso" ke "rAsuranuM svarUpa nirmita thayuM che. A kAvyaprakAra nRtya, saMgIta ane rasayukta (1) sAmAnyataH rAsAno AraMbha tIrthakara-vaMdanA ane padonA saMyojanathI pUrNa bane che ema zrI ke.kA. zAstrI, ka.mA. zAradAnI stutithI thAya che. (2) aMtabhAgamAM kavi-paricaya, munazI, pro. vijayarAya vaidya ItyAdi vidvAno jaNAve che; vaLI graMtharacanAno samaya ane phalazruti ityAdino ullekha rahe che. pro. maM 2. majamudAra kahe che : "rAsa'nA lakSaNamAM nartakInuM * gujarAtI sAhityanI rUparekhA, pR. 74 Jain Education Intemational Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 440 jina zAsananAM (3) sAmAnyataH judA judA rAsAomAM kaDavaka, ivaNi, bhAsa, buddhirAsa', "jIvadayArAsa' vagerene upadezAtmaka kahI zakAya. vastu ityAdi nAme vibhAjana ke khaMDaracanA jovA maLe che, to stutyAtmaka, pUjAtmaka, tAttvika ityAdi prakAranI racanAone keTalAkamAM AvuM koI vibhAjana jovA maLatuM nathI. (4) rAsA prakIrNa vargamAM mUkI zakAya. geya prakAra hovAthI gAI zakAya tevA DhALomAM enI racanA jaina rAso-paraMparA thatI. laghu rAkRtio DhALomAM racAI che ane DhALanA AraMbhe rAga-rAgiNIonA nAmano nirdeza thayo hoya che. (5) rAsA jaina rAso sAhityanI sudIrgha paraMparA prApta thAya che. mukhya to dohA, rolA, dharA, copAI. kavitta, soraThA ityAdi cheka agiyAramI-bAramI sadIthI AraMbhIne Aja sudhI 'rAso' mAtrAmeLa chaMdomAM racAyA che. (9) ghaNAkharA rAso varNana pradhAna lakhAtAM rahyAM che. emanI saMkhyA seMkaDonI che. che. emAM khAsa karIne prakRti, nagara, strI-puruSo ityAdinAM jaina rAso sAhityanI AraMbhika be kRtio pralaMba varNano che. (7) aitihAsika rAsAomAM kramazaH "mukuTasaptamI' ane 'mANikyaprastArikA'no nirdeza abhayadeva caritanAyakanAM mAtApitA, zaizava, tIrthayAtrA, guru pAse dIkSA, sUrie "navatattvaprakaraNa-bhASya' (vi.saM. 1128)mAM karyo che. zAstrAbhyAsa, AcAryapadanI prApti, zAsana-prabhAva, nirvANa A uparAMta prAcIna rAsomAM 'aMbikAdevI' nAmanA rAsano vagerenuM varNana hoya che. emAM caritanAyakanA jIvanane navo ullekha dazamI sadInI kRti "jaMbusvAmIcarita'mAM thayo che. vaLAMka ApanAra ghaTanAnI pradhAnatA paNa hoya che. (8) rAsonuM dazamI ke agiyAramI sadI pUrvenI A traNeya rAsakRtio Aje mukhya prayojana che jaina dharmano upadeza,* tethI emAM jaina dharmanA prApya nathI. ane darzananA siddhAntonI zreSThatAnuM pratipAdana mukhyatve thayuM che. rAso-sAhityamAM sarvaprathama upalabdha prAcInatama kRti (9) rAsAomAM mukhyatve zAnta, zRMgAra ane karuNa rasanI apabhraMza bhASAmAM racAyela 'upadezarasAyanarAsa' (i. 1134) abhivyakti thaI che. (10) tatkAlIna aitihAsika, dhArmika che. enA kartA jinadattasUri che. kRtinuM mukhya prayojana che temaja bhaugolika paristhitionA ullekho rAsAomAMthI maLI dharmopadeza. enI kula chaMdasaMkhyA 32nI che. AmAM mukhyatve Ave che. vaLI emAMthI bhASAvikAsano kramika paricaya paNa sadAcArano upadeza che. graMthAraMbhe gurumahimA-varNana che. prApta thAya che. (11) rAso prakAranI racanAonA mukhya pAMca tatpazcAt kupathagAmI-supathagAmI vyaktio, saMghanAM lakSaNo, varga pADI zakAya : dhArmikakathAtmaka, caritakathAtmaka (paurANika sAdhu-sAdhvIono satkAra, azaucanivAraNanuM mahattva, gRha tema ane aitihAsika), tIrthAtmaka, upadezAtmaka ane prakIrNa. ja parivAranA nirvAhanI yogya paddhati ityAdinuM nirUpaNa che. "bharatezvara-bAhubalirAsa' jevI kRtio dhArmika-kathAtmaka aMte rAsanA rasapAnanuM mahattva batAvyuM che. uttaravartI vargamAM AvI zake. neminAtha, RSabhadeva, sthUlibhadra, rAsosAhitya prastuta rAsothI mahadaaMze prabhAvita che. emAMya jaMbusvAmI, gautamasvAmI jevA prAcIna dharmapuruSone kendramAM khAsa karIne upadezAtmaka rAso-sAhityano sUtrapAta karavAmAM rAkhI lakhAyelA "mirAsa', "jaMbusvAmI-rAsa' vagere paurANika A rAsa mahattvapUrNa banI rahe che. caritakathAtmaka vargamAM Ave; to "vastupAla, tejapAla, samarasiMha ke jagaDU jevI vyaktivizeSanA caritane kendramAM rAkhI racAyela uttara gaurjara apabhraMza bhASAmAM racAyela "bharatezvara bAhubali-ghora-rAsanA kartA che vajasenasUri (samaya 1169). . "samarArAsu', "pethaDarAsa', 'vastupAla-tejapAla-rAsa' vagere aitihAsika caritakathAtmaka vargamAM AvI zake. giranAra, emAM prathama tIrthaMkara RSabhadevanA be putro bharata ane bAhubali zatruMjaya ityAdi jaina-tIrthonuM mAhAbhya varNavatA "revaMtagiri vaccenA ghora yuddhanI kathA che. so putro dharAvatA RSabhadeve potAnI gAdI jayeSTha putra bharatane soMpIne tapasvI jIvana rAsu', "kalIrAsa' vagere - tIrthAtmaka kahI zakAya, jyAre svIkAryuM. cakravartI banavAnI kAmanAthI bharate digvijaya karyo. Ra'sa's are peculiar form of composition navvANuM bhAIoe bharatanI sattA svIkArI, paraMtu bAhubalie affected by Jain Sadhus, with the object, of eno svIkAra na karyo ne aMte bharata-bAhubalinA taMdra-yuddhamAM instructing people in religion and moral's bharatane haNavA tatpara bAhubalinuM tatpaNa hRdaya parivartana thayuM Milestones in Gujarati Literature by K.H. Zaveri. ane kezaluMcana karI pravrajyA lIdhI. kRtinI kula 49 kaDIomAM Jain Education Intemational Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 441 jhaLahaLatAM nakSatro mukhyatve copAI, doharA ane soraThA jevA geya dezI chaMdono vaLI kahe che ke jugArInI maitrI, sajjanathI kalaha, kaMTha prayoga thayo che. bAhubali tarapha prasthAna karatAM bhAratanA sainya- vinA gAna, guru vinA zikSA tema ja dhana vinA abhimAna vyartha varNanano eka aMza darzanIya che. che (chaMda : 21-23). zrAvaka-dharma, mAtR-pitR-bhakti, gulagulaMta cAliyA hAthi nai girivara jaMgama, sadAcAra-durAcAra, guru-upadeza ityAdinuM mArmika citraNa thayuM hiMsAravi jAhiriya diyaMta haliya turaMgama. che. sarvAze prastuta rAsa gRhastha jIvanane sukhamaya banAvavAno dhara DolAI khalabhalaI senuM diNiyaru chAIjjaI, mArga darzAve che. bharaphesaru cAliyau kaTaki kasu upama dIjaI. saMbhavataH i. 1200 AsapAsa racAyela Asiga (gaDagaDATa karatA hAthIo. jANe jaMgama parvato na hoya kavinA 'jIvadayA-rAsa'mAM zrAvaka dharmanuM, dayAdharmanA upadezanuM tema cAlavA lAgyA. haNahaNATI karatA ghoDA AgaLa vadhavA pratipAdana thayuM che. emAM mAtApitAnI sevA, devagurunI bhakti, lAgyA. dharA dhrujI UThI, senA khaLabhaLI UThI. enI rajathI mana para saMyama, satyavacana, nitya paropakAra-ciMtana ityAdi sUrya DhaMkAI gayo, senA laI bharatezvara cAlyo. enI zI upamA para bhAra mukAyo che. kaliyuganI sthitinuM paNa mArmika varNana ApIe?) thayuM che. kavi kahe che : saMsAramAM samAnatA nathI. keTalAka loko paidala paribhramaNa kare che, keTalAka hAthI-ghoDAo upara sukhAsana Avo ja eka bIjo kathAtmaka geya rAsa che-"bharatesara banAve che, keTalAka zira para kASTha vahana kare che ne keTalAka bAhubali rAsa.enA racayitA che zAlibhadrasUri (i. 1185). uttara gaurjara apabhraMzamAM racAyela prastuta rAsanuM rAjasiMhAsana para bese chekathAnaka paNa "bharatezvara bAhubali ghora rAsa'nI jema bhArata "kavi Asiga kali aMtara, jAI, eka samANa na dIsaI koI, bAhubalinA saMgharSa saMbaMdhI che. vijayI bAhabalie kevaLajJAna ke nari pAlA paribhamahi, ke gaya turi caMDati sukhAsaNi; prApta karavA ugra tapazcaryA karI, paraMtu garvane kAraNe jJAna na kaMI nara kaThA bahahi, ke nara baI sahi rAyasiMhAsaNi. lAdhyuM. be bahenoe AvIne Takora karI : "vIrA! gaja thakI kAvyAnta pApaaMdhakArane naSTa karavA dhArmika utaro; gaja para kevaLa na hoya!' garvathI mukta thatAM ja mahAtmAonI vaMdanA che. apabhraMza mizrita hindI bhASAnA kula bAhubaline kevaLajJAna lAdhyuM. yuddhakathA hoI AkhI kRti vIra 53 zlokomAM racAyelI A kAvyaguNa dharAvatI abhinaya kRti rasAtmaka banI che. kAvya 15 khaMDo ane 203 chaMdomAM vibhakta che. che. khaMDone "ThavaNi' nAma ApyuM che. A rAsakAvya bhaviSyanAM Asagaracita "caMdanabAlA rAsa' (I. 1200 AkhyAna-kAvyonI mAMgaNI karI Ape che. lagabhaga)mAM caMdanabAlAnI kathA rajU thaI che. zAlibhadraracita "buddhirAsa' (I. 1184)mAM cAra dharmasUrikRta 'jaMbusvAmI rAsamAM-jaMbusvAmInuM carita ThavaNimAM kula 3 kaDIo che. emAM khAsa karIne zrAvaka vargane vArNata mana varNavAyuM che. prastuta geya kRti pAMca ivaNiomAM vibhakta che. che. prastuta ge upayogI zikSAprada upadeza sUtro rUpe saraLa bhASAmAM rajU thayo emAM rolA, soraThA vagere chaMda prayojAyA che. che. pUrve A rAsa dIrgha samaya sudhI lokapriya rahyo che. sau koI | tIrthakarazrI nemikumAranA jIvana para AdhArita "zrI ene kaMThastha karatA, enuM nitya vAMcana-manana thatuM. kRtimAM upadeza rasAyana-rAsa'nI zailImAM kartavyAkartavyanuM vivecana thayuM neminAtharAsa'nA kartA che sumatigaNI. prastuta rAsamAM zrIkRSNa che. dAnadharmano mahimA samajAvatAM kavi kahe che ke pAMceya karatAM neminAthanA cAritryabaLanI utkRSTatA pratipAdita karavAmAM AvI che. AraMbhamAM neminAthanA janmanI kathA che. dvArikAnuM AMgaLIothI dAna karanArano mAnavajanma saphaLa thAya che : rAjya tejobalasaMpanna neminAthanA hAthamAM jatuM raheze evA 'hiyaDaI samari na kula Acaro, bhayathI zrIkRSNa mallayuddha mATe neminAthane paDakAryA. neminAthe gaNi na asAra eha saMsAro; kRSNane yuddhanI asAratA samajAvI. tatpaNa evo camatkAra thayo pAMce AMguli je dhana dIjaI, ke kRSNa neminAthanI bhujAo upara vAMdarAnI jema jhUlavA parabhavi teha taNuM phala lIjaI." lAgyA, paNa temanI bhujAone namAvI na zakyA. AvA 56 Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 442 jina zAsananAM camatkArathI kambe hAra svIkArIne neminAthanI prazasti karI. che. giranAra paranAM vividha sthaLonI prAkRtika zobhAnuM tatpazcAtu kRtimAM ugrasenanI kanyA rAjImatI sAthe potAnA lagna kAvyAtmaka varNana thayuM che, jema keprasaMge thayela jIvahatyA joIne neminAthamAM vairAgya pragaTyo, jAI kuMdu vihasaMto je kusumiti saMkaluM, saMsAra tajIne pravrajita thayA ne giranAramAM kevaLajJAna prApta karyuM. dIsaI dasa disi divaso kiri tArAmaMDalu." zvetAMbara zrAvaka delhaNaracita "gajasukumAlarAsa'nA kula (kusumothI sabhara jAI ane mogarA hasatAM dekhAya che, 34 zlokamAM jainAgamomAM prApta gajasukamAlanuM jIvanacaritra te jANe daze dizAomAM divase, paNa tArAmaMDala na dekhAtuM nirUpita thayuM che. emAM gajasukumAra munine zrIkRSNanA anuja hoya) batAvyA che. kRtinA AraMbhe zrutadevInI vaMdanA che. tatpazcAtuM dvArAvatI nagarI ane tyAMnA vasudeva-devakI-putra rAjA giranArano mahimA prAsAdika zailImAM rajU thayo che : zrIkRSNanuM varNana che. devatAnA AzIrvAdathI devakIne gajasukamAla jima jima caDaI taDi kaDaNi giranAraha, nAmano putra thayo. zaizavakALamAM ja te kumAra vairAgI banyo. tapa tima tima UDaI jaNa bhavaNasaMsAraha. karIne teNe mokSanuM sthAna prApta karyuM. aMte kavi jaNAve che ke (jema jema manuSya giranAranI karADo upara caDato jAya rAsano abhinaya jovAthI zAzvata sukhanI prApti thAya che. che, tema tema saMsAranI enI laukika sthiti dUra thatI jAya che.) upamAdi alaMkAronuM sauMdarya noMdhapAtra che : 'nayarihi raju kareI kahu naridU, | tIrthAtmaka rAsonI paraMparAmAM koIka ajJAta kavi dvArA naravaI maMti saNAho jiva suragaNi IdU. lagabhaga I. 1233mAM racAyela 'AburAsa' tAsu jaNau vasudevo vara rUvanihANa, (neminiNaMdaharAsa)mAM gurjara pradezanA soma rAjAnA rAjyamAM mahiyali payaDa-payAvo riu-bhaDa-tama-bhANu." sthita Abu parvatano mahimA pa5 kaDIomAM rajU thayo che. gujarAtanA lavaNaprasAda nAmanA rANAnA maMtrI tejapAle Abu (devagaNamAM jema indra tema rAjavIo ane maMtrIothI para neminAthanA derAsaranuM nirmANa kevI rIte karyuM e prastuta sanAtha kRSNa rAjA tyAM dvArakAmAM rAjya kare che. emanA atyaMta rAsano mukhya viSaya che. Ama eka aitihAsika prasaMgane sAdI rUpavAna pitA vasudeva zatruyoddhAo rUpI aMdhakAra tarapha sUrya bhASAmAM kavie mUrta karyo che. "ThavaNi' ane 'bhAsA" nAmaka jevA pragaTa prabhAvavALA hatA.) khaMDaTUkaDAomAM racanA vibhakta che. copAI, doharA jevA chaMda | tIrthayAtrAtmaka rAso prakAranI AraMbhika kRti che prayojAyA che. revaMtagirirAsa.' vastupAla-tejapAlanA samakAlIna koIka ajJAta kavi dvArA vividha geya chaMdonA kula 119 vijayasenasUri (I. 1231) kRta prastuta rAsa cAra "kaDava'mAM zlokomAM racAyelA "saptakSetrirAsa' (I. 1270)mAM vibhakta che. kartA jaNAve che te pramANe samUhamAM ramavA mATe eka vRtta prakAranI geya racanA tarIke A rAsanI racanA thaI vizvabrahmAMDanI racanA, saptakSetro (jinamaMdira, jinabiMba, jinache. kRtimAM saurASTranA suprasiddha revaMtagiri (giranAra)nAM jaina mUrtione zaNagAra, AratI-utsava, svAdhyAya-dAna vagere)no maMdironA jIrNoddhAranI kathA rajU thaI hoI kRti aitihAsika mahimA ane bharatakhaMDanA nirmANanuM varNana kavitvasaMpana tema ja mUlya dharAve che. kRtinA AraMbhamAM jyAM yAdavakulabhUSaNa saMgItamaya bhASAmAM thayuM che. emAM prANAtipAta, asatyabhASaNa, nemikumAra sadaiva nivAsa kare che tevA giranAra para tejapAla steya, maithuna ane parigrahano tyAga, bhogapabhogapramANa, nirmita tejalapura, kumara sarovara ane vastupAlanI saMghayAtrAnuM poSadha, atithi-saMvibhAga ityAdi mukhya bAra vratonuM paNa varNana che. tatpazcAtu kumArapAlanA daMDanAyaka dvArA nirmita varNana che. jinavaranI pUjA, vrato, upavAsa, caritro ityAdinuM giranAra paranI sopAnapaMkti, giranAranuM zikhara, nemi jinendranuM suMdara vivecana AmAM thayuM che. jainadharmanuM sarvAgI darzana abhinava bhavana, kAzmIrathI AvelA ajita ane ratna nAmanA karAvanAra A rAsa mahattvapUrNa che. maMdiromAM thatA utsavo be baMdhuo dvArA nemipratimAsnAna ane bhavana-nirmANa. prasaMge tAlArAsa' ane 'lakuTArAsa' prakAranAM rAsanRtyo khelAtAM vastupAla dvArA RSabhezvara maMdiranuM nirmANa ityAdinuM varNana thayuM evI vigata prastuta rAsamAM noMdhAI che. Jain Education Intemational Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro baIsaI sUhaI zramaNasaMgha sAvaya guNavaMtA, joyaI ucchavu jinaha bhurvaNa mana haraSa dharaMtA. tIche. tAlArasa paDaI bahu bhATa paDhatA, anaI lakuTArasa joII khelA nAcaMtA.' (zramaNono samUha ane guNavaMta zrAvako bese che, manamAM harSa dhAraNa karIne jinamaMdiramAM thatA utsava nihALe che. tyAM tA. rAsa thAya che. bhATa loko vANI bole che ne khelADIo lakuTArAsa khele che.) 'revaMtagirirAsa'ane 'AburAsa' jevA tIrthamahimA pratipAdaka rAsonI paraMparAmAM prajJAtilakasUri (i. 1307) e 'kachulI-rAsa' racyo. emAM AbunI taLeTImAM sthita jaina tIrtha kachUlI nagarI (acalezvara pAse) ane tyAMnA traNa munionI mahimAgAthA rajU thaI che. AraMbhamAM kalInA pArzvajinamaMdira ane tyAMnA adhyAtmavRttisaMpanna zrAvakono mahimA nirUpAyo che. te pachI mANikaprabhusUrinI jIvanagAthA che. mANikaprabhusUrie aMbilAdi vrato dvArA potAnuM zarIra kRza banAvI dIdhuM. aMtakALa najIka AvatAM temaNe udayasiMhasUrine potAnA paTTa para besADyA. te pachI udayasiMhe tapovijayI banIne gurjarapradeza, mevADa, mALavA, ujjaina vagere rAjyomAM zrAvakone saddharmano upadeza Apyo. aneka sthaLe temaNe saMghanI prabhAvanA karI ane vRddhAvasthAmAM kamalasUrine potAnA paTTa para vibhUSita karI anazana dvArA potAnA AtmAne zuddha karyo. A rAsanuM vibhAjana 'vastu' nAme thayuM che. kAvyadRSTie A nimna kakSAnI kRti che. caudamI sadInA lagabhaga madhyabhAga sudhI rAsa-kAvyono jaina derAsaramAM abhinaya thato; paraMtu emAM bhAga lenAra yuvakayuvatIonA saMgIta-mAdhuryathI cAritrika patananI AzaMkAthI jaina saMghe rAsanRtya ane abhinaya para niSedha mUkyo. pariNAme abhinayapradhAna laghu geya kAvyone badale have caudamI sadIthI bRhadAkArarAso kAvyonuM sarjana thavA lAgyuM. A sadImAM jainadharma-pratipAlaka keTalAya mahAnubhAvonA jIvanane kendramAM rAkhI vividha rAsa racAyA. aMbadevaracita 'samarArAsu' (lagabhaga i. 1315)mAM pATaNanA saMghapati samasiMhanI saMghayAtrAnuM varNana che. emAM samarasiMha dvArA zatruMjaya upara AdinAthanA maMdirano jIrNoddhAra, samarasiMhanA pUrvajo, pAlanapurI nagarI, pAlanapuranA upakeza gacchanA AcAryo, pATaNa nagarI ityAdinuM kAvyAtmaka varNana 443 thayuM che. kula chaMda saMkhyA 110nI che. baMdhanI dRSTie emAM kula 13 'bhAsA' che. kAvyamAdhuryanI anubhUti mATe zatruMjaya parvata para caDatA paMghanA varNanano eka aMza darzanIya che : 'calau calau sahiyaDe setruja caDiya e, Adi-jiNa patrITha ampi joI sau e. mANike motIe cauku sura pUraI, ratanamaI vehi sovana jvArA. azoka vRkSa anu Amra pallava-dalihiM, ritupate raciyale toraNa mAlA.' (he sakhIo, cAlo cAlo, zatruMjaya upara caDIe. ApaNe AdinAthanI pratiSThA mUrtinAM darzana karIzuM. devo mANeka--motIthI coka pUrI rahyAM che. sonerI jvArA ratnamaya pAtromAM vavAI rahyAM che. vasaMtaRtue azokavRkSa ane AmrapatronI toraNamALA racI ApI che.) gujarAta-saurASTranI aitihAsika ane bhaugolika mAhitI pUrI pADanAra prastuta rAsa mUlyavAna banI rahe che. lagabhaga 'samarArAsu' prakAranA 'pethaDarAsa' (lagabhaga i. 1303)nA kartA ajJAta che. kula 65 zloka dharAvatA A rAsamAM pATaNa najIka saMDera gAmanA poravADa pethaDazAhanI saMghayAtrAnuM varNana che. emAM roLA, doharA, copAI, savaiyA padmaDI, soraThA ityAdi chaMda prayojAyA che. yAtrAsthAnomAM piluyANA, DAbhala, nAgalapura, pethAvADa, jaMbu, loliyAhApura, pipalAI, pAlItANA, amarelI, visamagiri, tejalapura, giranAra, somanAtha ityAdino samAveza thAya che. jainAcAryonA paTTAbhiSekane viSaya banAvIne paNa keTalAka rAsa racAyA che. Avo eka rAsa che dharmakuzala nAmanA sAdhue racelo 'jinakuzalasUri paTTAbhiSekarAsa' (isunI 13mI sadI). 38 kaDIono A eka laghu rAsa che. emAM caMdragacchanA zrI jinakuzalasUrinA paTTAbhiSeka mahotsavanuM varNana che. paTTAbhiSekanuM sthAna che aNahilavADa pATaNa. jinakuzalasUrinI prazastimAM upamAdi alaMkAro prayojAyA che : 'jima ugaI ravi-biMba vi haraSu hoI paMthiaha kuli, jaNa-maNa-nayaNANaMdu tima dIThaI guru-muhakamali.' (jema sUryano udaya thatAM pathika-vRMdane AnaMda thAya che, tema gurunA mukhakamaLanAM darzana thatAM manuSyonAM mana ane nayanone AnaMda thaI rahyo che.) Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 444 'jinakuzalasUri paTTAbhiSeka rAsa'nA anukaraNamAM somamUrti munie 'jinapadmasUri-paTTAbhiSeka rAsa'nI racanA karI. emAM jinakuzalasUrinA ziSya jinapadmasUrinA paTTAbhiSeka utsavanuM varNana thayuM che. rAmAyaNa, mahAbhArata tema ja keTalAka purANa-graMthonAM kathAnakone kendramAM rAkhIne paNa ghaNA rAsa racAyA che. Avo sauthI pahelo rAsa che zAlibhadrasUriSkRta 'paMDavacarata'(i. 1354). paMdara 'ThavaNa'omAM vibhAjita A rAsa bRhadAkAra ane geya che. emAM mahAbhAratanI kathAno saMkSepa prastuta thayo che. kavie jaina-paraMparA pramANe kathAnakane vaLAMka Apyo che, tethI mahAbhAratanAM aneka kathAnakothI emAM bhinnatAnuM darzana thAya che. kAvyAtte nemijinezvaranuM varNana sAMbhaLI pAMceya pAMDavone zatruMjaya tIrthamAM siddhi prApta karatA nirUpyA che. mahAbhAratanA yuddha-prasaMganA varNanamAM ojasvI vIrarasanI abhivyakti thaI che : 'bhiDai sahaDa raDavaDaI sIsa dhaDa naDa jima naccaS, hasaI, dhusaI UsasaI vIra megala ji maccaI.' (yoddhA ekabIjA sAthe laDI rahyA che, dhaDathI mAthAM khasI paDe che ne e nAcatAM lAge che. vIra puruSo hase che, dhase che ane UMcA zvAsa le che. hAthI dhamAla karI rahyA vastusaMvidhAna, kAvyasauMdarya, kAvyabaMdha ityAdi dRSTie graMtha guNavattAsaMpanna che. vijayaprabhasUriracita 'kamalArAsa' (saM. 1411)nI kula 49 kaDIomAM sopArA-pATaNanA rAjA rativallabhanI rANI kamalAkuMvarInI karuNa kathA rajU thaI che. paradezI dhananagarInA rAjA kIrtivardhane kamalA pratye Asakta thaI tene AkarSaNavidyAthI hAtha karI. kamalAe zIlarakSA mATe kIrtivardhanane AjIjI karI, paNa kAmAsakta teNe kamalAne mArajhUDa karI. kamalAne zodhatA rativallabhane koIke kamalAe karela pUrvajanmanAM duSkarmono khyAla Apyo ne jaNAvyuM ke te e karmonAM phaLa bhogavI rahI che. karmono kSaya thatAM rAjArANInuM milana thayuM ane aMte bannee vairAgya laI kevaLajJAna prApta karyuM. kamalAe zIlarakSA mATe dAkhavela dRDhatA darzanIya che H 'rAya rUThau rosi karI re satInaI karaI saMtApa, kAminI kahaI rAjA pratiI tUM chaI mAharu bApa. jina zAsananAM iMdra hivAraI ihi AvaI re na karUM majha sIla bhaMga, hUM mUraSa taraNA samu re na karUM para-nara-saMga.' (rAjA roSe bharAIne satIne saMtApa ApI rahyo che. kAminI rAjAne kahe che : 'tuM mAro bApa che. svayaM indra Ave topaNa huM mArA zIlano bhaMga karuM nahi. tuM to taraNAne tole mUrkha che. huM pArakAnarano saMga karuM nahi.') karelAM karmanAM phaLa bhogavavAM paDe che e rAsano kendravartI vicAra che. vinayaprabha upAdhyAye i. 1346mAM 'gautamarAsa'nI racanA karI che. enuM vibhAjana cha bhAsa (DhALa)mAM thayuM che. pratyeka bhAsane aMte chaMda badalAya che. alaMkAro ane chaMdonA vaividhyane kAraNe kRti geyatA ane kAvyAtmakatA-saMpanna banI che. kula 62 kaDIonI A racanAmAM iMdrabhUti gautamanI tapasvI jIvanacaryA varNavAI che. varNanakrama A pramANe che : vasubhUti ane pRthvInA putra tarIke iMdrabhUtino janma, indrabhUtino vidyAbhyAsa, pAMcaso vidyArthIo sAthe indrabhUtinuM mahAvIra svAmI pAse Agamana, mahAvIra ane indrabhUtino zAstrArtha, indrabhUtinA saMzayonuM nivAraNa ne mahAvIra svAmInuM ziSyatva svIkAravuM, indrabhUti gautamanI aSTApada parvata uparanAM covIsa jinAlayonI yAtrA ane aMte temane kevaLajJAnanI prApti. kRti alaMkArothI maMDita thaI che. upamAonI hAramALAothI kavi gautamano mahimA gAya che H jima sahakAre jima jima koula Tahuke, jima kusumahavane parimala bahake, saugaMdha nidhi, caMdana gaMgAjala lahere lahake, jhalake, teje goyama sobhAganidhi.' jima kaNayAcala tima (AMbA upara jema kokilA TahukAra kare, phUlavADImAM jema sugaMdha bahekI rahe, caMdana jema sugaMdhano bhaMDAra che, gaMgAjaLa je rIte laherIothI lahekI rahe che, tejathI jema kAMcanagiri jhaLakI rahe che e rIte saubhAgyanidhi gautama zobhI rahyA che.) agiyAramIthI paMdaramI sadI sudhInI uparyukta sarve racanAo apabhraMza tema ja prAcIna gujarAtI bhASAmAM lakhAI che. keTalIka kRtio rAjasthAnI tema ja hiMdI bhASAmAM paNa lakhAI che. Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 445 kRti kAlAnusAra rAso-kRtionA be bhAga paDI jAya che : (23) vidyAsAgarasUrirAsa nityalAbha 1798 paMdaramI sadI pUrvenI ane paMdaramI sadI pachInI. paMdaramIthI dha pUvanA ana padaramAM sadA pachAnA. paMdaramIthI (24) caMdanamalayAgirirAsa bhANavijaya 1812 vIsamI sadI daramiyAna seMkaDo rAso graMtha lakhAyA che; paraMtu te (25) hitazikSArAsa jJAnacaMdra 1855 badhA mahadaMze uparyukta paMdaramI sadI pUrvanA varNita rAsograMthonA anusaraNa ke anukaraNarUpe lakhAyA hoI navInatAna (26) padmavijayanirvANa-rAsa rUpavijaya 1862 darzana karAvatA nathI. tethI evA graMthonI vigate noMdha levAne (27) vimalamaMtrIrAsa rUpavijaya 1900 badale ahIM mAtra keTalIka pramukha kRtionI nAmAvali rajU karI (28) rAmayazo-rasAyana-rAsa nAraNajI 1942 che : (29) pUjAvidhirAsa nAraNajI 1975 kartA samaya (saMvata) jaina rAso sAhityamAM prabodhita (1) RSabharAsa guNaratna 1500 Azare jIvanadharma : (2) samyakatvarAsa saMghakalaza 1505 jainadharma yajJayAgAdi sthULa kriyAone badale tapomaya (3) naladavadaMtIrAsa RSivardhana 1513 saMyamI jIvanano Adarza rajU kare che. mahAvIra svAmIe (4) mRgAMjokhArAsa vaccha 1523 Azare - prabodhela saMyamadharmanuM Alekhana 'gautamarAsa'mAM aneka sthaLe thayuM (5) harizcaMdrarAsa dharmadeva 1554 che. AtmavijayanI mahattAno upadeza "bharatezvarabAhubali (6) vajasvAmI rAsa dharmadeva 1563 rAsa'mAM nirUpAyo che. emAM pratipAdita karavAmAM AvyuM che ke zastra-bAhubaLathI utkRSTa AtmavijayanI zakti che. sthUlibhadra (7) vikramasenavAsa udayabhAnu 1565 ityAdinA saMyamI jIvanane kendramAM rAkhIne paNa aneka rAsa (8) AnaMdavimalasUri-rAsa vAsaNa 1597 racAyA che. rAgAsaktacitta virAgamAM joDatA gautama svAmInI (9) somavimalasUrirAsa ANaMdasoma 1619 kathAne AdhAre "gautamasvAmIrAsa'mAM rAgatyAga ane cittazuddhino siddhAMta rajU thayo che. virAgitAnI carama sImA (10) zAMtinAtharAsa hIravijayasUri 1630 Azare jaina rAsono mUlamaMtra che. jaina rAsonuM lakSya virAgitA dvArA (11) zatruMjayarAsa nayasuMdara 1638 janma-maraNamAMthI mukti ApavAnuM che. (12) kumArapAlarAsa hIrakuzala 1440 jaina rAsa sAMsArika bhogone tuccha samajIne (13) surasuMdarIrAsa nayasuMdara 1646 yuvAvasthAmAM ja pUrNa saMyamanuM paripAlana Avazyaka mAne che. neminAtharAsa'mAM varNita neminAtha zaizavakALathI ja virakta hatA jayacaMdra (14) rasara-rAsa 1654 ane saMsAranA vilAsomAM temanI jarA paNa spRhA nahotI. (15) sametazikhararAsa jayavijaya 1664 rAsakartAoe sAMsArika vyaktionA uddhAra mATe (16) sthUlibhadrarAsa RSabhadAsa 1668 tIrthakaro tema ja sAdhaka-munionI jIvana-ghaTanAone (17) jIvavicArarAsa RSabhadAsa 1676 geyapadorUpe rajU karI che. evA sAdhakonA jIvanamAM (18) lIlAvatIrAsa lAbhavardhana 1728 mithyAtvaguNasthAna, mizraguNasthAna, aviratisamyakdRSTi, dezavirati vagere cauda sopAno koIne koI svarUpe dRSTigata thAya (19) dharmabuddhi-pApabuddhirAsa udayaratna 1748 (20) hemacaMdragaNirAsa vallabhakuzala 1793 keTalAka rAsAomAM sAdhu-sAdhvI-zrAvakAdi sarva (21) nayacakrarAsa hemarAja 1726 vyaktionA upayukta AcAra-vicAranI vyAkhyA maLe che. (22) kapUravijayarAsa jinavijaya 1773 guNAkarasUrikRta "zrAvakavidhirAsa'mAM zrAvaka-dharmanuM mArmika Jain Education Intemational Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 446 jina zAsananAM vivecana thayuM che. emAM prAta:kALe jAgrata thavAno Adeza samajAvavAno prayAsa thayo che. jenadarzanamAM saMsAra jIva (cetana) ApatAM rAsakAra kahe che : ane ajIva (jaDa)no samavAya manAya che. ajIvanA pAMca prakAra | 'tihiM nara Aha na oha jihiM satA ravi ugAIe che : dharma, adharma, AkAza, pugala ane kAla. dravyaguNaparyAya(je zrAvakane apanAvasthAmAM suryodaya thaI gayo tene na to A rAsakAra yazovijaya gaNi Ano ullekha A pramANe kare che : jIvanamAM sukha che ke na te jIvanamAM.) dharma adharma ha gagana samaya valI, | 'naladavadaMtIrAsa', "paMcapAMDavarAsa', 'harizcaMdrarAsa pudgala jIva ja eha. ityAdi paurANika rAso-kRtiomAM paurANika kathAnakonA par dravya kahiyAM re zrI jinazAsanI, mAdhyamathI ane temAM jaina dharma anusAra keTaluMka parivartana karIne jAsa na Adi na cheha." rAsakAroe ahiMsA, satya, aparigraha ityAdi sadguNono caMdanabAlA, zIlavatI, aMjanAsuMdarI, draupadI, surasuMdarI, prabhAva varNavyo che. kanakasuMdarakRta 'harizcaMdra rAsa'mAM prasiddha malayasuMdarI, lIlAvatI, kamalAvatI ityAdi strIone harizcandra ane zavyAnI karuNa kathA rajU thaI che. aMte eka jaina nAyikAorUpe rajU karIne rAsakAroe mAnavajIvananI sarvocca munivara upasthita thaIne harizcandra ane zavyAne temanA sthiti-mokSaprAptine batAvavAno prayAsa karyo che. jema ke pUrvajanmanI ghaTanA saMbhaLAvIne duHkhanuM kAraNa samajAve che : caMdanabAlA-rAsa'mAM caMdanabAlAnA mAdhyamathI zIlarakSAnA sAdhu kahe nija jIvane sauMbhala mana vIra, yajJamAM sarvasva homI devAnI udAtta bhAvanA abhivyakta thaI bhogava pUrva bhave kiyA e duHkha jaMjIra. che. vaLI nemavijayakRta "zIlavatI-rAsa'mAM pativratA dharmano karama kamAI ApanI chUTe nahIM hoya.' mahimA rajU thayo che. rAsanA aMte samyakajIvananI suMdara vyAkhyA prApta thAya che : "je vyakti amadamazIlarUpI kavaca rAjA harizcaMdra muninA upadezathI prabhAvita thaI dhAraNa kare che, sAdhusaMgamAM rahe che, jinavacanonuM pAlana kare che, cAritravrata aMgIkAra karyuM. A rIte paurANika kathAnakane AdhAre krodhAdino tyAga karIne kAmAgnine bALe che, mana-vacana ane rAsakAro jainadharmanA siddhAMto tarapha pAThakane prere che. "rAmayazo kAyAthI yogasAdhana kare che te cAritryabaLathI avazya mukti rasAyanarAsa', 'aMjanAsuMdarIrAsa', "kamalAvatIrAsa', prApta kare che. 'draupadIrAsa' ityAdi rAsakRtio jaina dharmanA siddhAMtonuM nirUpaNa karIne vaiSNava ane jaina dharmamAM ekatA sthApavAno upasaMhAra : prazasya prayAsa kare che. jaina rAso sAhityanI paraMparA prAcIna samayathI Aja keTalAka rAsa jaina dhArmika ane dArzanika siddhAMtone geya sudhI akhalita rahI che e enI lokapriyatA ane vyApakatAnuM pado dvArA saraLa banAvIne rajU kare che, jethI sAmAnya mAnava pramANa che, tema chatAM eTaluM noMdhavuM joIe ke uttaravartI rAsopaNa tene saraLatAthI hRdayaMgama banAvI zake. AvI rAsa kRtiomAM viSayonI ekavidhatA ane kAvyasauMdaryano abhAva kRtiomAM "upadezarasAyanarAsa', 'karmavipAkarAsa', 'guNAvalI khaTake che. sarvAze ema kahI zakAya ke geyatA, nRtya ane rAsa', "moha vivekano rAsa', 'hitazikSArAsa', 'samyakatva abhinayanA samanvita AnaMda sAthe kathArasa ane dharmAmRtanuM kaumudIrAsa', 'navatattvarAsa' ityAdino samAveza thAya che. bahujanasamAjane pAna karAvavAmAM AvI kRtio mUlyAdhikAriNI saptakSetriyarAsa'mAM jinavarakathita nava tattvono mahimAM rajU banI rahI che. gujarAtI sAhityanA AkhyAna, garabA-garabI thayo che. 'dravyaguNaparyAya rAsa'mAM jaina dArzanika graMtha ityAdi kAvyaprakAro mATe to A rAsAo uddabhava-strota samA uttarAdhyayana'mAM nirUpita tAttvika siddhAMtone geya pado dvArA / Jain Education Intemational Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 447 hemacaMdrAcAyavara saMskRta jaLasAhidhyamAM hena-kumAra saMbaMdhita zvaka razcanAo DaoN. prahalAda ga. paTela-vaDanagara saMskRta sAhityamAM rUpaka e eka viziSTa sAhitya prakAra che. jene aMgrejImAM Allegorical Tale kahe che. rUpakamAM amUrtabhAvone mUrta rUpa ApI jIvaMta pAtro rUpe rajU karavAmAM Ave che. atisUkSma bhAvo indriyagamya nathI banatA, tethI temano sAkSAtkAra karavA rUpaka, upamA, sAropA-sAdhyavasAnA lakSaNa va.no upayoga karI pAtra sarjana karAya che. jaina sAhityamAM bhAvonuM mAnavIkaraNa-moharAja, kAlapariNiti rANI, ahiMsA kumArI, mAnabhaTa, kSAntikanyA va. khUba jANItA che. hemacaMdrAcArya ane mahArAjA kumArapALane kendramAM rAkhI lakhAyelA rUpakonI ahIM carcA che. upamitibhavaprapaMcAkathA vizvavikhyAta rUpaka kathA che. rUpaka kathAonI Alekhana dvArA ApaNane jhAMkhI karAve che. uttara gujarAtanA vIsanagaranA vidvAna DaoN. prahalAdabhAI gaNezadAsa paTela, jemano janma mahesANA jillAnA vIsanagara tAlukAnA khadalapura gAmamAM 1938mAM thayo. nAnapaNathI ja abhyAsamAM AgaLa vadhavAnI prabaLa tamannA hatI. tethI bI.e. karIne ema.e. sudhIno abhyAsa karyo. jaina sAdhuo paratve temanuM bhAre moTuM AkarSaNa hatuM. jaina graMthonuM vizALa vAMcana karyuM. upAdhyAya yazovijayajInA rUpaka graMtho vairAgyarati' ane 'vairAgyakalpalatA' para Ph.D. karyuM. vaDanagara ArTsa komarsa kolejamAM prAraMbhathI aMta sudhI saMskRtinA adhyApaka tarIkenI suMdara kAmagIrIthI vidyArthIjagatamAM bhAre lokacAhanA meLavI. jainasAhitya, tattvajJAnamAM UMDo rasa hoIne jaina sAdhu bhagavaMtonA vizeSa paricayamAM AvavA lAgyA ane tethI AdhyAtmikatA ane yoga pratye vizeSa abhiruci keLavAyAM. zrI prahalAdabhAIe jainatattvajJAna-sAhitya Adi para ghaNAM saMzodhanAtmaka lakhANo lakhyAM che ane Aja sudhImAM temanA dvArA ghaNA jaina graMthomAM saMpAdakIya kArya pUrI niSThA ane laganIthI thayuM che. vizva vikhyAta jaina graMthonA gujarAtImAM anuvAdo paNa karyA che. zrI paTela mojIlA svabhAvanA paNa ghaNA ja lAgaNIzIla che. sevA-svArpaNanI uccattama bhAvanAne jIvanamAM AtmasAta karI che. jaina saMgho ane saMsthAoe temanI sevAno upayoga karavA jevo che. amArI sAtheno varSo jUno saMbaMdha akabaMdha rIte jALavI rAkhyo che. A lekhaka DaoN. prahalAdabhAI paTelane ane graMtha saMpAdakane kyAreya rUbarU maLavAnuM nathI banyuM paNa pUrvabhavano koI RNAnubaMdha haze eTale ja A graMtha projekaTa mATe temane ghaNI badhI dIlacaspI varSothI jotA rahyAM chIe dhanyavAda. -saMpAdaka saMparkasthAna : DaoN. prahalAda paTela, kanerIno mADha, hATakezvara pAse, nadIoLa daravAjo, vaDanagara-384315, (ji. mahesANA Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 jina zAsananAM gujarAtanA mahAna jyotirdhara kalikAlasarvajJa somaprabhAcAryanA mate temaNe vyAkaraNa, chaMda, alaMkAra, yoga, hemacaMdrAcAryanuM sthAna eka sarjaka tarIke temaja eka mahAna jinacaritro, tarkazAstra vagerenI racanAothI eka bAju prajAnA dharmapuruSa tarIke samagra gujarAtanA dhArmika, sAMskRtika, sAhityika ajJAna-aMdhakArane dUra karavA prayatna karyo- ane rAjakIya itihAsamAM ciraMjIva ane pragADha asara mUkI kalaptaM vyAkaraNaM navaM viracitaM chaMdo navaM dvyaashryaajanAra virala pratibhA tarIkenuM che. laMkArau prathitau navau prakaTitaM zrIyogazAstraM navama | sau prathama "gurjara' zabda pracalita karanAra hemacaMdrAcArya tarka saMjanito navo jinavarAdInAM caritaM navama che. vartamAna gurjaragirAnAM mULa emanI vANImAM che. baddhaM yena na kena kena vidhinA mohaH kRto dUrataH // 1 gujarAtane bhAratIya sAhityakAronI paMgatamAM sthAna apAvavAnuM to bIjI bAju teo dharmapuruSa tarIke mahArAjA kArya temane hAthe thayuM. siddharAjanI cULa vijayagAthAone kamArapALanA pratibodhaka hatA. temaNe siddharAjane mitra tarIke siddhahemazabdAnuzAsana' dvArA alaMkRta karIne mALavAnI jainadharmano upadeza Apyo. paraMtu tene jainadharmI banAvavAmAM sarasAImAM gujarAtanI kIrtine bhAratavyApI hemacaMdrAcArye karI; driAcAya karI; sakaLa , saphaLa na thayA, paNa kumArapALane jainadharmAnurAgI karIne temaja ahiMsA jevA mahAdharmanI mahattAne vartamAna gujarAtI jainadharmane rAjadharma sthApita karavAmAM saphaLa thayA hatA.' samAja sudhI pahoMcADanAra A jainAcArya gujarAtanA mahAna AcArya sau prathama dharmopadezaka hatA. prAcIna kALamAM saMskAra-svAmI hatA. upaniSadamAM parabrahma-paramezvarane vize prajAne upadeza ApavA karatAM rAjavIone upadeza ApIne dhAryA kahyuM che ke-tenA prakAzyA pachI badhuM ja prakAze che ane tenA pariNAma prApta karyAnA aneka dRSTAMto jaina itihAsa-kathAomAM prakAzathI ja badhuM prakAzita che. gujarAta uparanI hemacaMdrAcAryanI maLI Ave che. ane te paNa dharmakathAnuyoga dvArA vizeSa prabhAvaka asara jotAM A kathana emane mATe paNa prayojI zakAya pramANamAM. jinasenAcArye to dharmakathA lakhanArAone ja tema che. temanA virATa vyaktitvanAM keTalAMka pAsAone vicakSaNa-kavi kahyA che. anulakSIne thoDAka vivAdo sarjIne ApaNe temanI pratibhAne oLakhavAmAM UNA UtaryA chIe. paraMtu mahAmAnavonuM keTaluMka ta eva kavayo loke ta eva vickssnnaaH| to lokottara hoya che. mahatai di sarvamathavA nanAtimA " yeSAM dharmakathAGgatvaM bhAratI prtipdyte|| dharmAnubandhinI yA syAt kavitA saiva shsyte| eka vItarAga sAdhu hovA chatAM temanI gujarAta pratyenI zeSA pApAsavAyaiva saprayuktApi jaayte|| bhAvanA prazasya che. "jyAM lakSmI leza paNa duHkha na pAme ane sarasvatI sAthe vera na rAkhe tevA gujarAtanI kalpanAmAM teo jaina AgamazAstromAM je varNana Ave che te tamAmano rAcatA hatA. samAveza cAra prakAranA anuyogamAM samAviSTa che. temAM temanI siddhio cAra prakAre mUlavAI che. (1) vidvAna dharmakathAnuyogane prathama sthAna ApavAmAM AvyuM che. digaMbara paraMparA to kathAnuyogane prathamAnuyoga' ja kahe che. ethI sAhityakAra (2) saMskAra nirmAtA sAdhu (3) samayadharmI vizeSa to dharmopadezanuM kArya rUpakAtmaka dharmakathAo dvArA prabhAvaka rAjanItijJa (4) sauthI vizeSa AdhyAtmika paMthanA sAdhu rIte thayuM che. tethI ja bhAratIya kathA-AkhyAna sAhityamAM pariNAme temanAmAM lokasaMgrahanI-lokAnugrahanI bhAvanA sadaiva rUpakAtmaka sAhityanuM viziSTa sthAna che. jAgRta hatI. paraMtu eka vAta spaSTa che ke hemacaMdrAcArye upadezanA | gujarAtanI saMskAritAno piMDa bAMdhanAra A AcArya mAdhyama tarIke rUpaka jevA prabhAvazALI sAhitya prakArane sparza mAtra kumArapALanA ja guru na hatA paraMtu gurjararASTranA kulaguru karyo nathI, to paNa bIjI eka ullekhanIya bAbata e che ke samAna hatA. to koInI dRSTie vidyAguru hatA. tethI ja hemacaMdrAcArya ane kumArapALane kendramAM rAkhIne temanA temanA samakAlInothI prAraMbhIne vartamAna sadI sudhInA samakAlIna ane paravartI sAhityakAroe rUpakAtmaka racanAo sAhityakAroe temane smaraNa-vaMdanAthI sanmAnita karyA che. karI che. te hemacaMdrAcArya-kumArapALanA Adara ane prabhAvanA temanA samakAlIna kumArapALa pratibodha'nA kartA pratIka samAna che. temanA samakAlIna somaprabhAcAryathI zarU Jain Education Intemational Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. 449 karIne jinamaMDanagaNI (paMdaramI sadI) sudhImAM guruziSyanI A A nagaramAM pUrNa karI hatI. to siddharSie "upamitibelaDI saMbaMdhita aneka rUpaka racanAo thaI che. bhavaprapaMcAkathA" vi.saM. 962mAM A ja nagaramAM lakhI hatI.21 jaina-paraMparAmAM rUpaka sAhityanA mahattvane lIdhe prathama hemacaMdrAcArya A sarva racanAothI jJAta hoya ja. tenA svarUpanI carcA asthAne nathI. aMgrejI sAhityamAM jene haribhadrAcAryanI "samarAizcakahA' nirdiSTa bhavabhIratA ane Allegory kahe che te rUpakAtmaka sAhityamAM amUrta bhAvone mUrta upamiti nirUpita bhavaprapaMconI sabhAnatA dharmapurUSa rUpe upasthita karavAmAM Ave che. hRdayanA sUkSma bhAvo hemacaMdrAcAryamAM vartAya ja. pariNAme temaNe kumArapALanuM e rIte indriyono viSaya banI zakatA nathI, jyAre te ja bhAvo upamA ghaDatara karyuM ke te mAtra "paramamAhezvara' na rahetAM pAchaLanI rUpaka dvArA sthULa-mUrtarUpa dhAraNa kare che to indriyagocara thatAM avasthAmAM "paramANaMta' banyA. temaNe ja AcAryane potAne mATe vadhAre spaSTa ane bodhagamya bane che. indriyo dvArA sAkSAta "yogazAstra' racavA vinaMtI karI. 'vItarAgastava' ane triSaSTi rUpamAM pratyakSa thatAM te sUkSma bhAvo sajIva rUpa dhAraNa kare che zalAkApuruSacaritra paNa emane mATe ja lakhAyA.22 ane hRdayane atyadhika prabhAvita karavA samartha bane che. tethI Ama hemacaMdrAcArye rUpaka sAhitya bhale na lakhyuM, paraMtu rUpaka sAhityamAM amUrtinuM mUrtamAM vidhAna pracalita thayuM.15 guruziSyanI belaDIne kendramAM rAkhIne, jemAM tamAma pAtro jaina Agama sAhityamAM "uttarAdhyayanasUtra", bhAvAtmaka-rUpakAtmaka hoya ane hema-kumArane mAnava tarIke ja "sUtrakRtAMga", "jJAtAdharmakathA" vageremAM AvA rUpako che. paraMtu rajU karIne hiMsAtyAga, madirAyAga, saptavyasana niSkAsana, te alpazabda dehayukta ane kUTa-koyaDArUpe che. saMpUrNa rUpaka aputramRtakadhana tyAga, parastrIgamana tyAga Adi aneka kathA tarIke siddharSikRta 'upamitibhavaprapaMcAkathAnuM sthAna mudrAone AvarI letI rUpakAtmaka racanAo jaina sAhityamAM bhAratIya sAhityamAM sarvottama che.17 eka rUpakAtmaka dharmakathA thaI che. tarIke teno prabhAva paravartI jaina sAhityamAM-saMskRta prAkRta have hemakumAra saMbaMdhita rU5ka racanAo aMge baMnemAM-cheka sattaramI sadInA upA. yazovijayajI sudhI vistaryo vicAraNAno upakrama che. 1-marAnaparaba-vyazapAla | hemacaMdrAcAryanA samakAlIna maladhArI hemacaMdrAcArye paNa rUpakakathAo racI che. temanI prAkRta kathA "bhavabhAvanA'mAM saMskRta vi.saM. 1229mAM kumArapALanuM avasAna thayuM ane 'bhuvanabhAnukevalacaritam rUpaka racanA che te uparAMta temaNe ajayapALa gAdIe Avyo (vi.saM. 1229-32). gujarAtanI upadezamAlA" aparanAma "puSpamAlA"mAM paNa rUpakonI racanA saMskAritAnA aMdhakAra yuganA prAraMbhe moDha vaNika gotranA ane karI che. paraMtu kalikAlasarvajJa A kSetramAM koI pradAna karyuM ajayapALanA maMtrI yazapAle "moharAjaparAjaya" rUpakAtmaka nathI. hemacaMdrAcArya upamitithI prabhAvita thAya evA aitihAsika nATaka lakhyuM ane te dhArApadamAM mahAvIramUrtipratiSThAna mahotsava saMjogo hatA. itihAsa joIe to gujarAtanI saMskRtine prasaMge bhajavAyuM hatuM.23 A nATakamAM kavie hemacaMdrAcAryanI poSanArAM be nagaro-valabhI ane bhinnamALa. valabhI bhAMgyuM khUba prazaMsA karI che. ajayapALanA rAjayamAM A nATaka AThamI sadImAM ane bhinnamALano vaibhava Takyo agiyAramI bhajavAyuM eno artha e thAya ke tatkAlIna samAjamAM hemakumAra sadI sudhI 20 baMne nagaronAM lupta thatAM vidyAteja, AdhyAtmika lAka lokahRdayamAM divyamUrti tarIke pratiSThA pAmyA hatA. sAhityanI saravANIo, dharmajharaNAMne pATaNe jhIlIne sarvane prastuta nATaka saMpUrNatayA rUpaka che; temAM hema-kumAranI savAyAM karI AtmasAt karyA. joDI ane vidUSaka sivAyanAM tamAma pAtro bhAvAtmakaAma bhinnamALanI dharma ane sAhityanI paraMparAo rUpakAtmaka che. pATaNamAM UtarI. vaLI jaina rUpaka sAhityanA samarthaka traNa kathAvastu-kumArapALe moharAjanuM svarUpa jANavA jainAcAryo A nagara sAthe sambaddha hatA. 'samarAicakahAnA mokalelo jJAnadarpaNa nAme guptacara samAcAra Ape che ke sarjaka haribhadrAcArya A nagaramAM avAranavAra vihAra karatA janamanovRtti nagara kabaje karIne moharAje vivekacaMdra rAjA, hatA. udyotanasUrie prAkRta kathA 'kuvalayamAlA'-zaka saM. 700- rANI zAnti ane putrI kRpAsuMdarIne nirvAsita karyA che. e paNa ka? che. ' Jain Education Intemational Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 450 jina zAsananAM kahyuM ke kumArapALe jaina muninA prabhAvamAM AvIne tenI rANI 2 suramarapAnitinogha somaprabhAcAryakIrtimaMjarI ane rANInA bhAI pratApane rAjyamAMthI bahiskRta vi.saM. 1241 karyA che; tethI rANI moharAja sAthe bhaLIne kumArapALa para humalo karavA taiyArI kare che............(aM. 1) kumArapALanA mRtyu pachI agiyAramA varSe temanA laghu . bhaviSyavettA gurUpadeza pAsethI jJAta thayuM ke kumArapALa samakAlIna somaprabhAcArye kumArapALa pratibodha'nI racanA karI kRpAsuMdarIne paraNIne trilokazatru moharAjane jItaze. A tarapha hatI. mULa svarUpe to hemacaMdrAcArye samaye samaye vividha vivekacaMdra saparivAra hemacaMdrAcAryanA AzramamAM sthita hovAthI vyAkhyAno dvArA kumArapALane dharmabodha ApIne jainadharmI karyo kumArapALe kapAsuMdarIne joI ane tenA pratye AkarSAyo. rAjAne tenuM vistRta varNana che. kavi kumArapALanI jIvadayA bhAvanAthI kapAsuMdarIno puraSadveSa ane lagna mATenI pratijJAo jANavA ane tenA preraka AcAryanI upadezabhaktithI prabhAvita che. maLI ke- stumastrisaMdhyaM prabhuhemasUrerananyatulyAmupadeza shktim| iha bharatanRpAdyanna kenApi tyaktaM atIndriyajJAna vivarjito'pi yaH kSoNibhartuLadhita prabodham // muJcati mRtadhanaM yastadapi pApaikamUlam / sattvAnukampA na mahIbhujAM syAdityeSa kalapto vitatha prvaadH| nijajanapadasImAM mocayedyazca dyUta jinendradharma pratipadya yena zlAdhyaH sa keSAM na kumArapAlaH / / 25 pramuPvyasana sa varo mana bhavatuIl2-43-(aM.-2) mama magli2-43-(a.-2) prastuta graMthanA pAMcamA prastAvanA chaThThA prakaraNamAM jIva kRpAsuMdarI pratye irSAbhAvathI tene kurUpa banAvavA mana indriya saMlApakathA eka AdhyAtmika rUpaka che. ahIM icchatI kumArapALanI patnI rAjyazrIne devI dvArA Adeza maLe kumArapALa pAtra tarIke nathI paraMtu kathA tenI samakSa-tene uddezIne che ke kumArapALa kapAsuMdarIne paraNIne moharAjane jItaze. tethI kahevAmAM Ave che. svayaM rAjyazrIe ja irSAbhAva tyajIne kRpAsuMdarI kumArapALane lAvaNyalakSmInA sthAnarUpa dehanAme pATaNa nagarImAM nADI paraNe tevo prastAva mUkyo. A aMkamAM rAjAe aputramRtakanuM rUpa mArgamAM pavana koTavALa che. AtmA nAme rAjA, buddhirUpI dhana tyAgavAnI jAherAta karAvI. rANI sAthe bhogopabhogamAM Asakta che. rAjAne manarupI palyAH kSAra iva kSate patimRtau yasyApahAraH kil| mahAmaMtrI ane sparzana rasanA ghANAdi pAMca indriyorUpI pradhAno ApAthodhi kumArapAlanRpatirdevo rudatyA dhanam vibhrANaH sadayaM prajAsu hRdayaM muJcatyayaM tatsvayam / / 3-55_ | (aM. 3). ekavAra manamaMtrIe rAjAne phariyAda karI ke "ajJAna koTi jIvone duHkhI kare che." tyAre AtmarAje kahyuM ke "he mana, tyArapachI rAjAe potAnA rAjyamAMthI sasta-vyasana tArI vAta ayukta che, vividha AraMbha karanAra, abrahmanuM sevana niSkAsananuM kArya zarU karyuM; dhutakrIDA, mAMsabhakSaNa, madirApAna karanAra tuM kyAM ane jIvadayA kyAM? UMTanA page jhAMjhara na vagere vyasano je paraMparAthI rAjyamAM vaselAM hatAM te sarvane rAjyasImA bahAra karI dIdhAM. (aM. 4) zobhe. huM tArA kukarmothI bhavobhavanI viDaMbanA pAmuM chuM." vivekacaMdra kapAsuMdarI sAthe kumArapALanAM lagna jAhera | manamaMtrIe pAMce indriya pradhAnone doSita TharAvIne anya karyo ane moharAja yuddhe caDyo. rAgadveSAdi sAthe vyasano tenA puruSonI mAgaNI karI. sparzana to samagra zarIramAM vyApya sainyamAM bhaLe che, paraMtu kumArapALa AcArya dvArA maLela kavaca hovAthI sarva indriyonA preraka manamaMtrIne ja javAbadAra mAne che. yogazAstraM nAma vajrakavacaM tathA vItarAgastutisaMjJA viMzatirdivya vaLI eNe ema paNa kahyuM ke kuLazIlanI parIkSA karyA vagaranA nijAthI abhedya ane adrazya rahe che. chevaTe yuddhamAM moharAja sevako svAmIne du:kha Ape che; mATe tamAma indriya-pradhAnonA parAjita thatAM vivekacaMdrane janamanovRtti nagarImAM punaH gAdIe kuLa-zIlanI tapAsa karavI joIe. sthApita karavAmAM Ave che. aMte buddhinA bhAI vimarza ane putra prakarSa-mAmA A nATakamAM pITarsane kumArapALano AdhyAtmika vikAsa bhANejane A saunA kuLazIlanI tapAsa soMpI; temaNe Apelo nihALyo che.24 ahevAla A pramANe che Jain Education Intemational Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 451 citta nAme aTavImAM jJAnAvaraNIyAdi sAta maMDalika ravivAre A aitihAsika prabaMdha pUrNa karyo hato. A rAjAothI zobhato mahAmoha nAme rAjA rAjya kare che. tene aitihAsika prabaMdhanA pariziSTamAM kumArapALano ahiMsAkumArI mUDhatA nAme rANI che, rAgakesarI ane dveSagajendra nAme be putro sAtheno vivAha zuddha rUpaka tarIke nirUpita che. tulanAtmaka che. mithyAdarzana nAme maMtrI che ane mAna, krodha, matsarAdi adhyayana parathI spaSTa thAya che ke merUtuMgasUrie yoddhAo che. moharAjaparAjaya'mAMthI preraNA laIne A rUpaka prabaMdha racyo che. ekavAra e rAjA cittavikSepa nAme maMDapamAM viparyAsa etihAsika prabaMdha racanAmAM A rUpakanuM astitva hemakumAra siMhAsana upara beTho hato tyAre mithyAdarzana maMtrIe kahyuM - taraphanA ahobhAvanuM pratIka che. "deva, cAritradharma nAme rAjAno saMtoSa nAme sevaka tamArA trilokasamrATa ahaddharmanI anukaMpAdevIthI ahiMsA kanyA lokone viveka parvata upara AvelA jainanagaramAM laI jAya che, utpanna thaI ane te hemacaMdrAcAryanA AzramamAM vRddhakumArI thaI paraMtu viSayAbhilASa maMtrI ane tenAM bALako indriyAdi, tathA jAya che. ekavAra ahiMsAkumArIne joIne tenA sauMdaryathI mugdha temanA kapAyAdi sahAyako lokone jainanagaramAM jatA aTakAve banI kamArapALa tenI sAthe lagna mATe prastAva muke che. AcAryuM evI AjJA karo." tyArapachI moharAje indriyAdi bALakone te lagna mATenI kanyAnI dUdhUraNIya pratijJA jaNAvImATe niyukta karyA. A rIte vimarza-prakalpe indriya-pradhAnonA kuLazIlanI mAhitI ApI. satyavAk paralakSmIbhuk sarvabhUtAbhayapradaH / indriyoe kahyuM : "deva, ame to ApanAM darzana ja karyA sadA svadArasaMtuSTastuSTo me sa ptirbhvet||5|| nathI ane manamaMtrInA Adeza anusAra ja vartIe chIe to paNa sudUraM durgate bandhUn dUtAn saptapauruSAn / mana amane ja doSita TharAve che." DarI gayelA mane javAba nirvAsayati yazcittAt sa ziSTo me ptirbhvet||6|| Apyo ke AmAM to mAro ke indriyono doSa ja nathI, Apane matsodaraM sadAcAra saMsthApya hRdyaasne| sukha-duHkha maLe che te to pUrvakRta karmone lIdhe ja." paraMtu tadekacittaH seveta sa kRtI me ptirbhvet||7||28 sparzendriya pradhAne mana maMtrIne ja pUrvakRta karmo mATe kAraNabhUta kumArapALe AcAryanI preraNAthI A zarato svIkArI vRddhajaNAvI tenA para doSa DhoLyo. kumArI ahiMsA sAthe lagna karyuM. kanyAnA mukhadarzana mATe rAjAe chevaTe A kalahane zAnta karatAM AtmAe kahyuM ke-" bottera lAkhanI AvakavALA "rudatIkara' tyAgarUpa dAna karyuM. tamArA saunA AcaraNothI asaMkhya utsarpiNI-avasarpiNI sudhI duHkha bhogavato rahyo chuM. kadAca gardabha puNyayoge svargamAM jAya, A samaye rAjAnI hiMsA nAmanI patnI vidhAtA pAse paraMtu dAmaNa teno pIcho choDatuM nathI." aMtamAM AtmarAje cAlI gaI; vidhAtAe ene AzvAsana ApyuM ke "satyapriya sarvendriya pradhAno ane manamaMtrIne prazama dhAraNa karavA upadeza evo kumArapALa jaina sAdhunA kahevAthI virakta thayo che.' have Apyo ane potAnI mati jinarAja, sAdhadharma ane jIvadayAmAM huM tane evA pati sAthe paraNAvIza ke jethI tAruM ekacakrI rAjya lIna thayelI jaNAvI saune zubhamArge vaLavA kahyuM. cAle. A aMge itihAsa sAkSI pUre che. saMvAdano uttarArdha saMpUrNatayA upamiti.nA cothA 4 koi dittAnAprastAvanA "rasanA kathAnaka"nA saMkSiptIkaraNarUpa che. taphAvata jayazekharasUri vi.saM. 1462 eTalo ja che ke upamiti.mAM rasanA-mULa zodhavAnI ja vAta che.27 jyAre ahIM sarva indriyonA mULanI vAta che. samagra graMtha jainakumArasaMbhava'nA kavi jayazekharasUri A graMthanA kartA kumArapALanI AtmanirmaLatA ane pUrNa jainatva taraphanI gati che. prastuta graMthamAM bhagavAna pAnAbhanA ziSya dharmaruci dvArA sUcavI jAya che. rajU thayeluM Atma-svarUpa-nirUpaNa mukhya vastu che. paraMtu A 3 pravaMgha cittAmA-merUtuMgasUri- saMpUrNa rUpakAtmaka racanAmAM mohaviveka yuddhamAM vivekano vijaya batAvavA kaliyugamAM duHkhI pRthvInA uddhArArthe rAjA vi.saM. 1361 kumArapALanA janmano ullekha karyo che. merUtuMgasUrie vi.saM. 1361nI vaizAkha pUrNimA ne zarIramAM majjAparyata jainadharmI A rAjAe aDhAra Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 452 dezomAMthI 'mAra' zabda dUra karyo; katalakhAnA ane dArUnI bhaThThIo baMdha karAvI.29 majjAjainena yenoccai rAjarSikhyAtimIyuSA / aSTAdazasudezeSu mArI zabdo'pi vAritaH // prabodha - cintAmaNi 6-34 kale: kalevare bhaktapAnadAnena ye hite / te hate amunA sUnAbhrASTrayau mohasya vallabhe // prabodha cintA 6-41 purogAmIonA rUpako anusAra kumArapALanA sadguNa prAkaTya ane durguNa tyAganA nirdezarUpe ahIM pAtro rUpakAtmaka sAthe kumArapALano ullekha karyo che. graMthakAre mAtra kumArapALanA jainatvano ullekha nathI karyo paraMtu cAre varSe jainatva svIkAryAno ullekha karyo che. saMjAtamArhataM cAturvarNya hiMsAM jahau janaH / sarvatra sAdhavo'bhyarcante'dhIyate dhArmikI zruti // 6-46 / / kumArapALanA svargavAsa pachI unALo gayA bAda varSAmAM jema sUkAyelo deDako tAjo thAya, tema kalikALa pharIthI pRthvI para vilAsa karavA lAgyo. bhAgyairapsarasAM svarga saudhAdhyAsini bhUdhabhe / kalistapAtyaye zuSkabhekavadvyalasatpunaH / / 6 / 48 (5) kumbhAravAnaprasaMgha-- jinamaMDana gaNI vi.saM. 1492 'kumArapALaprabaMdha' gujarAtanA itihAsa upara prakAza pADe che. temAM vi.saM. 802-aNahilapura pATaNanI sthApanAthI vi.saM. 1230 sudhInI ghaTanAo saMkSepamAM rajU karavAmAM AvI che. prabaMdha kumArapALa saMbaMdhI hovA chatAM temAM rUpaka-aMza che. ekavAra guruvaMdanA karatA rAjAe pauSadhazALAnA daravAje eka suMdara kanyA joI. hemacaMdrAcArye kanyAno paricaya karAvyo ke te vimalacitta nagaranA ardhaddharma rAjA ane virati rANInI putrI kRpAsuMdarI che. A kanyAne yogya vara na maLatAM te vRddhakumArI tarIke prasiddha hatI. vaLI A parivAranA ahIM Agamana vize kahyuM ke ardhaddharma ane rAjasacittapuranA moharAja vacce niraMtara yuddho thatAM rahe che. kaliyugamAM moharAja phAvI gayo che. tethI ardhaddharmarAja atyAre tenA parivAra sAthe kumArapALanA rAjyamAM vase che. jina zAsananAM kRpAsuMdarInA parivAranI mahattA jANIne kumArapALe tenI sAthe lagna karavA vicAryuM. teNe matiprakarSa dvArA kRpAsuMdarInI pratijJAo jANI--mRtaka dhana tyaje. rAjyamAMthI vyasanonuM niSkAsana kare tenI sAthe kRpAsuMdarI lagna karaze. jAhera karavAmAM AvyuM ke hemacaMdrAcAryanA upadezathI kumArapALe A pahelAMthI ja karyuM che. kiJcA'bhakSyamayaM tyakatvA paranArIparAGgamukhaH / vaveze paveze 7 hiMsAvimavayAt-- A sAMbhaLI prasanna thayelA dharmabhUpe viratine jaNAvIne kRpAsuMdarI kumArapALane paraNAvI. vi.saM. 1216 mAgazara sudI bIjanA zubha dine hemacaMdrAcArye AzIrvAda ApyA ke yA prApe na purA nirIkSitumaMpi zrI zreNikAdyairnRpaiH, kanyAM tAM pariNAyito'si nRpate ! tvaM dharmabhUmIzituH / asyAM prema mahadvidheyamanizaM khaNDayaM ca naitadvaco yasmAdetaduru prasaMgavazato bhAvI bhRzaM nirvRtaH // -- zreNika jevA mahArAjAo jene jovA paNa pAmyA nathI tevI kRpAsuMdarI sAthe lagna karIne tuM sukhI thaIza." jaina paraMparA mAne che ke bhagavAna mahAvIranI hayAtImAM temanA parama bhakta zreNika rAjAe ahiMsA kSetre je kAma na karyuM te kAma kumArapALe zraddheya hemagurunA AzIrvAdathI karyuM evo garbhitArtha che. moharAjAne harAvI potAnA pitAnuM rAjya pAchuM apAvavA kRpAsuMdarIe mahArAjA kumArapALane vinaMtI karI to kumArapALe moharAjanI rAjadhAnI pAse paDAva nAkhI jJAnadarpaNa dUta sAthe kahevaDAvyuM ke dharmarAjanuM rAjya pAchuM Apo agara yuddha mATe taiyAra raho." moharAje paDakAra jhIlI lIdho. teNe durdhyAna senApatI sAthe mAtsaryanuM kavaca dhAraNa karyuM ane nAstikyanA hAthI para besI rAga, dveSa, krodhAdi vIro sAthe yuddha AraMbhyuM paraMtu zastro khUTI jatAM te yuddhabhUmimAMthI bhAgI gayo, kumArapALano vijaya thayo. tamAma rUpako kumArapALanA AdhyAtmika vikAsanI kramikatA sUcave che. siddharAja-kumArapALanA zAsanamAM hemacaMdrAcAryanA mArgadarzanathI gujarAtanI saMskAritA ane sarvadezI samRddhi enI carama sImAe pahoMcI hatI. tethI ja jinamaMDana gaNI kahe che nAmUtra mavitA pAtra demasUrisamonuru: / te yogya che. jyAre temanuM ziSyatva pAmI hiMsA, madirA, saptavyasanAdi dUSaNothI mukta kumArapALa mahAna rAjA karatAM mahAmAnava tarIke vadhu sanmAnita che, tethI somaprabhasUrinuM kathana yathArtha che ke mAravAna! tvamasi matAM masta maLi: II Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro ajoDa ItihAsa, bhavya bhUtakALa ane zraddhAnA pAvanakArI dhAmo akhaMDa dIpa jayota samAM ApaNAM jaina tIrthasthAno 200 bhAratIya saMskRtimAM 'yAtrA'nuM to aneruM mahattva che ane ethIye vizeSa mahattva ApaNA yAtrAdhAmonuM che. vizvadharma saMsthAomAM jaina yAtrAdhAmonuM khUba ja mahattva lekhAyuM che. ahIM anuzAsana che, saMskAra che, saMskRti che ane ahiMsA, satya ane pavitratAnA triveNI saMgamanA ahIM darzana thAya che ane saMgamamAM DUbakI mArI mAnava mahAmAnava bane che te mAnavadharmane sArthaka kare che. eTale ja jaina tIrthadhAmono mahimA to vizvabharamAM gavAyo che. AvA pavitra tIrthadhAmone pAyavaMdanA karI dhanya banIe. A yAtrAdhAmono ApaNane paricaya karAve che zrI yazavaMtabhAI kaDIkara. jeo A graMthazreNInA haMmezA sahayogI rahyA che. zrI yazavaMta kaDIkara bI.e., bI.koma. (onarsa), patrakAra, kaTAra lekhaka, sAhityakAra che. temano janma tA. 12-5-1934. 453 pustaka prAgaTya : 410 emAM 200 bALa sAhityanA. kolama 24 judA judA dainika, sAmayikomAM 24 kolama. bhAratanI badhI bhASAomAM sauthI vadhu kolama lakhanAra lekhaka tarIke paMjAba ane kerALA sarakAra dvArA sammAnita thayela che. pavitra yAtrAdhAma zrI zatruMjaya gujarAtanA mahattvanAM jaina tIrthadhAmomAM zrI zatruMjaya yAne siddhagiri tIrthanuM vizeSa mahattva raheluM che. gujarAta ane temAMya saurASTranA pAlItANA pAse, pavitra zatruMjaya nadInA kinAre, zatruMjaya parvata para AveluM che. bhale A jaina tIrthadhAma hoya, chatAM jainetara yAtrIo ahIM moTA pramANamAM AvatA jovA maLe che. A tIrthanuM prAcIna mahattva paNa eTaluM che. varSo pahelAM --yazavaMta kaDIkara evorDa-pAritoSika-32 emAM 8 golDa meDala, gujarAta sAhitya akAdamI-gAMdhInagara ane gujarAta sAhitya pariSadanA cUMTAyela sabhya, cAra sAmayikanA saMpAdaka ane parAmarzaka, be zaikSaNika saMsthAomAM TrasTI ane kArobArI sabhya, mohanalAla paTela sAhitya vartuLa kaDImAM TrasTI, kAvyagoSThi saMsthA gujarAtanA kanvInara, banne hAthe lakhatA lekhaka che. jaina dharma paratve khUba ja AsthA zraddhA dharAve che. dhanyavAda -saMpAdaka jainadharmanA prathama tIrthaMkara bhagavAna AdIzvare ahIM gheTI prAganA rastethI navvANuM (99) vAra yAtrAo karI hatI ane Aja tIrthaMkara bhagavAna AdIzvaranA prathama gaNadhara puMDarika svAmI, ahIMthI mokSa sidhAvyA hatA. eka munizrIe to A tIrthadhAma vize lakhyuM che ke-- "prAya e giri zAzvato raheze kAla anaMta" A prAcIna tIrthadhAmanAM eka hajAra ATha nAmo hovAnuM kahevAya che. Ama to pAlitANAnuM asala nAma "pAdalipura" hatuM. Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454 jina zAsananAM A nAma AcAryazrI pAdaliptapuranA nAma parathI, temanA ziSya, oLakhAya che. A parvata para navaso jeTalAM maMdiro che. A jemaNe temanI pAsethI maMtra ane taMtranI vidyA prApta karela tevA parvata upara bAMdhavAmAM AveluM prathama maMdira kASTa [lAkaDAnuM mahAna siddhayogI ziSya nAgArjune gurunI smRtimAM A nagaranI hatuM. paraMtu hemacaMdrAcAryajInA ziSya rAjAkumArapALa ane temanA sthApanA karI tenuM nAma pAdaliptapura pADyuM hatuM. samaya jatAM amAtya udayane maMdira kASTanuM hovAthI tene AganA bhayathI tenuM apabhraMza thaI tenuM nAma pAlitANA paDyuM. bacAvavA mATe paththaranuM banAvavAno Adeza Apyo. A Adeza A pAlitANA nagarathI cha kilomITara dura zatruMjaya mujaba udayanamaMtrInA putra vAbhaTTe kASTanA maMdiranuM paththaranA parvata Avelo che. A parvatanI UMcAI lagabhaga pAMcaso paMcANuM maMdiramAM rUpAMtara karyuM. ahIM moTA maMdiro bAMdhavAmAM mahAna [195] mITaranI che. zatruMjaya nadI A parvatanI dakSiNa dizAe AcAryazrIo, rAjA mahArAjAo, amAtyo, jainadharmanA AvelI che. have to A nadI para baMdha paNa bAMdhavAmAM Avyo have to A nadI para baMdha paNa bAMdhavAmAM Avyo zreSThIono mahattvano phALo che. che. A parvata para jaina saMpradAyanAM seMkaDo maMdiro AvelAM che. yAtrALuo taLeTIthI yAtrAno AraMbha kare che. A zatruMjayagiri upara caDhavAnA cAra rastAo che. A parvata upara maMdironA darzana pachI AgaLa jatAM aMbAmAtAno daDo Ave che. caDavA mATe pahoLAM pagathiyAM banAvavAmAM Avela che. mArgamAM aMbikAdevI hiMgaLAjanI mUrti svarUpa che. AgaLa jatAM vizrAmasthaLo ane parabo che. pahADanuM caDANa lagabhaga cAra padmAvatIdevInI TUMka Ave che. enI pratiSThA sAdhuzrI pUjI yAne kilomITaranuM che. Ama to moTAbhAganA yAtrALuo page cAlatA gorajI hatA eTale ene zrI pUjInI TUMka paNa kahevAmAM Ave ja jAya che, paraMtu je yAtrI caDI nA zake ema hoya, temanA che. ahIMthI AgaLa jatAM be rastA Ave che, eka rasto navaTuMka mATe DoLInI vyavasthA paNa che. ahIM pahADa upara yAtrALuone tarapha jAya che ane bIjo rasto dAdAnI TUMka tarapha jAya che. ArAma karavA mATe eka "gesTa hAusa" paNa bAMdhavAmAM AvyuM jaina zAstro pramANe A tIrtha "zAzvata' che. AgaLa jatAM che. zeTha narazI kezavajInI TUMka Ave che. e pachInI bIjI TUMka zrI A pavitra yAtrA sthaLe kArtikI pUrNimA, caitrI pUrNimA, zrImukhajInI TUMka tarIke oLakhAya che. zatruMjayagiri upara A phAgaNa suda terasa ane vaizAkhasuda trIjanA divase-moTA meLA UMcAmAM UMcI TUMka che. A zikhara sattANuM phUTa UMcuM che. ahIM bharAya che. A samaye moTI saMkhyAmAM yAtrALuo Ave che. vikramasaMvat 1657mAM jaina zreSThIo savacaMda ane somacaMde A parvata zatruMjayagiri siddhagirinA nAme paNa jainonA prathama tIrthakara bhagavAna AdinAthanuM maMdira baMdhAvyuM hatuM. tenI pAchaLa te vakhate aDatAlIsa lAkha rUpiyAno kharca thayo A pavitra parvatarAja upara caDhANa karatAM pagale pagale jema paMtha kapAya, tema A pAvanakArI pagalAMthI ApaNAM pApa paNa nAza pAme che. navakAramaMtranA jApa sAthe karAtI A yAtrAnuM vizeSa mahattva che. Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro hato. A maMdira saDasaTha (67) phUTa lAMbu ane sattAvana (57) phUTa pahoLuM che. garbhagRhomAM be phUTa UMcA ane bAra phUTa lAMbA pahoLA sapheda ArasanA siMhAsana upara, dasa phUTa UMcI padmAsanastha bhagavAna AdinAthanI zvetavarNI cAra mUrtio che. siMhAsana kalAtmaka ane AkarSaka che. ahIM upara maMdiranA raMgamaMDapamAM cAra staMbho upara covIsa devIonA suMdara manohara citro che. maMdira savAre sAta vAge UghaDe che ane rAtanA sAta vAge baMdha thAya che. ahIM badhAM ja maMdiro savAranA sAtathI, sAMjanA sAta sudhI ja khullAM rahe che. saMdhyATANe zatruMjaya uparathI pUjArIo paNa UtarI jAya che. ahIM evI mAnyatA pravarte che ke, rAtanA ahIM phakta devono ja vAsa hoya che. mUrtinA aMgo suvarNathI maDhelA ane ratnothI jaDelA che. trIjI TUMka chIpA vasatInI TUMka tarIke oLakhAya che. cothI TUMka sAkara vastInI TUMka tarIke oLakhAya che. pAMcamI TUMkane naMdIzvara yAne ujamaphoInI TUMka kahevAmAM Ave che. A TUMka upara vikrama saMvata 1893mAM amadAvAdanA nagarazeTha premAbhAInA phoI zeThANI ujamabAI dvArA maMdira bAMdhavAmAM AvyuM hatuM. chaThThI TUMkane hemavasatI TUMka kahe che. TUMka upara amadAvAdanA nagarazeTha zAMtidAsa zeThanA prapautra demAbhAIe vikrama saMvata 1883mAM maMdira baMdhAvyuM hatuM. maMdiramAM mULanAyaka ajItanAtha bhagavAna che. A TUMkanA maMdiromAM 320 ArasanI ane ATha (8) dhAtunI pratimAo che. jainadharmIo mAne che ke yAtrAnuM pUrepUruM phaLa meLavavuM hoya to traNa pradakSiNAonI sAthe eka yAtrA dITha pAMca caityavaMdano karavA joIe ane pagapALA doDha gAunI, cha gAunI agara bAra gAunI pradakSiNA karavI joIe. A traNe pradakSiNAo AdIzvara dAdAnI TUMkane madhyamAM rAkhIne karavAnI hoya che. vikhyAta purAtattvavettA jemsa phargyusana zrI zatruMjaya tIrtha joIne eTalA prabhAvita thayA hatA ke temaNe lakhyuM che-"A imArato kevaLa bhavyatAmAM ja nahIM paNa suMdaratA ane emanI vigatonI sukumAratAmAM paNa jUnI imAratonI spardhA kare che ane e badhA maLIne sauthI vadhu dhyAna kheMce evuM eka sAtamI TUMkane premavasahI TUMka kahe che. AThamI TUMkane (devamaMdiro)nuM jUtha race che ke je bIje kyAMya jovA maLatuM bAlAvasahI TUMka kahe che. nathI." ahIM hajAro jainabhAIo cAturmAsa karavA Ave che. ApaNe jANIe chIe ke tapano mahimA jainadharmamAM eTalo badho che ke upavAsa, AyaMbila, ikkAsaNAM, besaNAM vigere tapasyA karanAra hajAro yAtrALuothI pAlitANA ane zatruMjaya tIrtha bhareluM hoya che. 455 kavizrI nhAnAlAle to temanI kAvyamaya bhASAmAM bhagavAna RSabhadevane zrI zatruMjayanA prathama yAtrI kalpI, zrI zatruMjayanuM ane bhagavAna zrI RSabhadevanuM pAlItANAmAM AvelA eka bhASaNamAM je varNana karyuM che te zrI zatruMjaya tIrthane utkRSTa koTimAM mUke che---- "AgalI saMdhyAe taLeTInI eka vRkSa chAyAmAM A bhUminI mehamAnI mANelo eka atithI, kIDIne vege paNa siMhanA AtmaniSTha pagale A girirAjanI keDIo caDe chejANe phUMkIphUMkIne pagalAM bharato na hoya. tejanI paMkho jevuM enuM pILuM tejasa vastra che. padmapAMkhaDI samA ena aDavANA pAya che; dehanA ane AtmAnA AdhAra samo eno dharmadaMDa che. eno deha AtmaniSTha che, AtmA dehaniSTha che. UMcene UMce eno prayANa mArga che. jANe AtmAne Are jaIne Ubhaze ke zuM ? kAle sAyaMkALe e taLeTIno atithi hato. Aje madhyAhne zikharano mahemAna thaze. siddhAcaLe rahaDI, tapazcaryA karI pachI to aneka siddho siddhine pAmelA che. A sAdhu hatA siddhucaLe rahaDanArA tapazcaryAthI prathama siddha, emanI pagalI pagalI e siddhAcaLa pavitra thato ke siddhAjaLane sparzesparze e pAvana thatA e paNa tyahAre to ukelavAno eka dharma koyaDo hato. e sAdhuvara kAMIka zodhatA hatA. pAlItANA e bhAvanagara relve lAIna para aDatAlIsa kilomITara ane moTara mArge paMcAvana kilomITara ane temaja amadAvAdathI basone pAMsaTha kilomITaranA aMtare AveluM che. ahIM AvavA mATe ghaNA sthaLoethI esa.TI. baso ane vAhano paNa upalabdha hoya che. ahIM gujarAta sarakAranA pravAsa nigame 'sumeru' nAme hoTala karI che. temAM badhA ja prakAranI Adhunika AvAsa vyavasthA ane jaina bhAIone dhArmika dRSTie anukULa Ave tevA zAkAhArI bhojananI vyavasthA paNa che. uparAMta Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4pa6 jina zAsananAM ane khAva saMpradAyanI vallabhAcArya saMskRtinA pAlItANAmAM yAtrALuone rahevA mATe aneka dharmazALAo che. karAve che ane vaiSNava saMpradAyanI vallabhAcArya saMskRtino temAM ghaNI dharmazALAomAM Adhunika AvAsanI ane zAkAhArI ApaNane paricaya karAve che. A saMpradAyanuM peluM amara bhojananI vyavasthA che. A uparAMta rahevA mATe "ispekzana' prabhAtiyuMbaMgalo paNa che. vaiSNavajana to tene re kahIe, ApaNA A pavitra tIrthadhAma zatruMjaya tIrthadhAmanI je pIDa parAI jANe re, vyavasthA jenonI ANaMdajI kalyANajInI peDhI kare che. peDhInuM paraduHkhe upakAra kare toya kAryAlaya sagALapoLa daravAjA pAse, zatruMjaya parvata upara mana abhimAna na ANe re. AveluM che. enA pavitra pravAhanuM A udgamasthAna che. A pavitra tIrthadhAma zatruMjayanI yAtrA ane darzanathI dhanya AvA parama pavitra tIrthadhAma "zrI giranAra tIrtha" sAthe banI javAya che. to dharmanA aneka pravAho maLyA che. parvatarAjanA darzanathI ja "zrI giranAra tIrtha ApaNA tana-manane zAMti maLe che. "garavo gaDha giranAra, rUDAM tArA nAma saurASTramAM AveluM jUnAgaDha zahera to enI saMskRti ane dhanya neminAtha bhagavAna, saunuM karo kalyANa || pavitratA mATe dezabharamAM jANItuM che. A jUnAgaDhathI lagabhaga savAtraNa kilomITaranA aMtare giranAra parvata Avelo che. te satyano mahimA gAtuM A pavitra tIrtha sarvadharmIo mATe lagabhaga 1171 mITara UMco ane sittera (70) corasa zraddhAnuM kendra che. pahelI TUMka jainadharmanI yazogAthA gAtI khUba mAIlanA kSetramAM phelAyelo che. te ati prAcIna parvata che. ema ja pavitra ane AsthAnI TUMka che, jyAre chellI TUMka gurU kahevAya che ke, A giranAra parvata himAlaya parvatathI kadamAM dattAtreyanI ane pAMcamI TUMka ziva-zaktinA bhakto mATenuM zraddheya ati nAno paNa uMmaramAM himAlayathI moTo arthAt prAcIna che. sthAna che. bhairavanAthanI TUMka tAMtriko mATenI sAdhanAnuM eka mahattvanuM kendra che jyAre "jayamitazAhapIra'nuM sthAna hindu ApaNe AgaLa joyuM tema te jaino, hiMduo ane muslimonA tIrthadhAma tarIke jANIto che. bhaugolika dRSTie A parvata muslima banne komo mATe paramazraddheya sthAna che. jyAre jeTalo purANo che teTalo ja teno jUno, tema ja bhavya ane taLeTImAMno dAmodarakuMDa bhakta narasiyAnI kaSNa bhaktinA darzana bhAtIgaLa itihAsa che. ApaNA dezanA itihAsamAM prAga . aitihAsika kALathI Ajadina sudhI, giranAra ane jUnAgaDhanA Ullekho maLI Ave che. iTavA ane khoradevImAM maLelA prAga aitihAsika avazeSo maurya, gupta, maitraka ane cUDAsamA rAjavIonA vRttAMto ane temaNe baMdhAvelI mahelAto, imArato ane yAdagAra sthaLonA khaMDiyero, jUnAgaDhanA navAbo ane mahelo ane svataMtratA AMdolananA prasaMgo dvArA jUnAgaDhano kaDIbaddha itihAsa saMkaLAyelo jovA maLe che. Jain Education Intemational Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro zIlavIra pradhAnAya brahmAnandavidhAyine / namaH zrIneminAthAya, raivatAcalamUrttaya // jainatIrthadhAma tarIke ApaNA A pavitra parvatarAja giranAranA darzana karIe. ApaNA zvetAMbara jaina dharmIonI mAnyatA pramANe prAcIna samayamAM giranArano ujjayaMtagiri ane revagiri tarIke ullekha karavAmAM Avato hato. mahAtmya ghaNA jainadharmanA graMthomAM giranAranuM bhaktibhAvathI AlekhavAmAM AvyuM che. jaina dharmazAstromAM giranArane zrI zatruMjaya girinI pAMcamI TUMka mAnavAmAM Ave che. jaina saMpradAyanA prathama tIrthaMkara zrI AdIzvara bhagavAnanA samayathI, covIsamA tIrthaMkara mahAvIra bhagavAnanA samaya sudhImAM aneka cakravartIo, rAjA mahArAjAo ane jaina zreSThIoe ahIM raiyatAcala upara yAtrA karyAnA ullekho maLI Ave che. ahIMthI aneka munivaro tapazcaryA karIne mokSe sidhAvyA che ane AvatI covIsInA vIsa tIrthaMkaro paNa ahIMthI mokSe sidhAvaze evI mAnyatA pravarte che. jUnAgaDhathI ApaNe giranAra tarapha jaIe to vAghezvarI mAtA, gAyatrI zaktipITha ane azokanA zilAlekho Ave che. A zilAlekha Aje paNa jovA maLe che. A zilAlekha para maurya samrATa azoke enI suprasiddha cauda durma AjJAo prAcIna khAroSThI lipImAM kotarAvI che. Aje paNa te zilAlekho vAMcI zakAya che. taLeTImAMthI upara caDhatAM pAMDavaDerI, hanumAna bAhunI AMbalI, dhoLI derI, kALI derI, bhartuharInI guphA vigere sthaLo vaTAvI uparakoTanI TUMka upara pahoMcAya che. taLeTIthI A caDANa traNa kilomITaranuM che. caDavA mATe beMtAlIso (4200) 457 pagathiyAM che. devakoTa daravAjAmAMthI aMdara jatAM jainamaMdiro Ave che. temAM neminAthanuM eka vizALa maMdira che. A maMdira vikramasaMvata 609mAM kAzmiravAsI ratanazA nAmanA zrAvake baMdhAvyuM hatuM. siddharAjanA samayamAM temanA sUbA, soraThanAM daMDanAyaka, sajjana mahetAe vikrama saMvata 1285mAM teno jIrNoddhAra karAvyo hato. A jIrNoddhAramAM sajjana mahetAe soraThanI traNa varSanI Avaka kharcI nAMkhI hatI. maMdiramAM zyAma ArasamAMthI kaMDArAyelI neminAthanI vizALa pratimA che. A zvetAmbara jaina maMdira ekasone nevuM (190) Ta lAMbA ane ekasone trIsa (130) phUTa pahoLA vizALa cokanI vacamAM bAMdhavAmAM AvyuM che. maMdirone pharato bahArano raMgamaMDapa, coka ane jinamaMdira kalAnA manamaukhika namUnA che. pAchaLa AvelA pahADonI pArzvabhUmi tene nayanaramya banAve che. neminAthajInA derAsaramA cAra zilAlekho che. temAM A derAsarane rA'mAMDalike sonAnA patarAthI maDhAvyuM hatuM. ane mevADA jJAtinA sUtradhAra gaNanA putra hirapAlane maMdiramAM lekho kotaravAnA vaMza paraMparAgata hakko ApyAnA ullekho che. neminAthajInA maMdiranI pAchaLa jainamaMdironA muni jagamAla goradhanadAse banAveluM maMdira che. jagamAlanA nAma uparathI jUnagaDhamAM "jagamAla coka" paNa che. A maMdiranI sAme mAnasiMga bhojarAjanI TUMka che. ahIM maMdiramAM mULanAyaka zrI saMbhavanAtha bhagavAna che. A maMdiranA cokamAM eka suMdarakuMDa Avelo che. AgaLa jatAM melaka varAhInI TUMka Ave che. A TUMkamAM mULanAyaka zrI sahastrakalA pArzvanAtha bhagavAnanI pratimA che. A TUMka gujarAtanA pATaNanareza zrI siddharAjanA mahAmaMtrI zrI sajjanazeThe nirmAva karAvI hatI. A TUMkamAM RSabhadevanI Asanastha vizALakAya pratimA che. ene arbuddajI ke adabajI dAdA kahevAmAM Ave che. AgaLa jatAM saMgrAma sonInI TUMka Ave che. ahIM ozavAla jJAtinA sonI samarasiMha ane mAladeve maMdira banAvyuM hatuM. A maMdira be mALanuM che ane badhA maMdiromAM UMcAmAM UMcuM che. ahIM paNa mULanAyaka sahastraphaNA pArzvanAtha bhagavAna che. AgaLa jatAM zrI kumArapALanI TUMka Ave che. A TUMka teramI sadImAM kumArapALa rAjAe nirmANa karAvyAno Ullekha che. ahIM maMdiramAM mULanAyaka zrI abhinaMdana bhagavAna che. A TUkanI pAse bhImakuMDa ane gajapadAkuMDa che. mukhya mArga Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458 jina zAsananAM para AgaLa jatAM zrI vastupAla tejapAlanI TUMka Ave che. giranAranI mahattA dhArmika dRSTie ghaNI moTI gaNavAmAM ahIMnA dareka maMdiranA zikhara para, chata para ane staMbho . ... 42 Ave che. jainadharmanA parvata upara AvelAM pAMca mukhya yAtrAdhAmo A para zilpakalAthI sabhara Abehuba kotarakAma che. Ama chatAM (1) zatruMjaya (2) sametazikhara (3) giranAra (4) Abu ane giranAra para sauthI kalAtmaka zreSTha zilpanA kotarakAmavALAM (5) tAraMgAmAM tenI gaNanA karavAmAM Ave che. maMdiro to vastupAla-tejapAle banAvelAM maMdiro che. te AbunA sameta zikhara" delavADAnAM maMdironI smRti tAjI kare che. koI koI sthaLe jena yAtrAdhAmano anero mahimA' zilpakaLA ane kotarakAma, AbunA delavADAnAM maMdiro karatAM paNa vadhu utkRSTa lAge che. maMdiro sthApatya kalA ane || zrI rabbatariyaranA tIrtha II zilpakalAnAM addabhuta namUnAo che. maMdiramAM sAteka abhilekho maMdiro vikramasaMva 1288mAM banAvavAmAM AvyA hatA. temAMnA 19mA tIrthakara mallinAthanAM traNa maMdiro che. (1) zrI staMbhanapurAvatAra zrI pArzvanAtha bhagavAnanuM (2) zatruMjyAvatAra zrI RSabhadevanuM ane (3o satyapurAvanAra mahAvIra svAmI bhagavAnanI pratimAo che. ahIM bIjA maMdiramAM prathama zrI RSabhadeva bhagavAnanI pratimA hatI paNa pAchaLathI zatruMjayAvatAra nAmanA mULamaMdiramAM, mULanAyaka zrI zyAmalA pArzvanAtha bhagavAnanI pratimA sthApita karavAmAM AvI che. pArthAyAH tIrthapA viMzA, yatra siddhipadaM gatAH / sammetazikharaM vande nirmalAnaMdadAzinam / / pratimA upara vikrama saMvata 1305no Alekha che. TUMkathI jaina saMpradAya, enA siddhAMto, sAdhu bhagavaMto, enA AgaLa jatAM zrI saMprati rAjAnI TUMka Ave che. ahIM maMdira tIrthadhAmo ane pAvanakArI jaina tIrthakaro e A saMpradAyanI prAcIna ane vizALa che. mULanAyaka zrI neminAtha bhagavAna che. AgavI oLakha che. eno viziSTa sAMskRtika vAraso che ane tyArabAda zrImukhajI, zrI saMbhavanAtha bhagavAnanI TUMka bhaktibhAvano anero vaibhava che. je jaina ane jainetara sarvane jJAnavAvaDI, zrI dharmazrI hemacaMdrazrInI TUMka, ralanI TUMka, potAnA tarapha AkarSe che. rAjulamatijInI guphA, bIjI zrImukhajInI TUMka, gaumukhI gaMgA tathA covIsa tIrthakaronI pAdukAo Ave che. A badhI TUMko jaina tIrthadhAmanI vAta Ave to A saMpradAyanA sauthI zvetAMbara jainapaMthIonI che. paNa rAjalamatijInI guphAnA moTA, bhavya ane pavitra tIrthadhAma zrI sametazikharajI mahAtIrtha uparanA bhAgamAM eka AMgaNamAM digambara paMthIonuM maMdira paNa tarapha ja ApaNI najara jAya. che. temAM mULanAyaka zrI neminAtha bhagavAna che. Aja sametazikhara vaMdu jina vIza, aSTApada vaMdu covIsa AMgaNAmAM zrI pArzvanAtha bhagavAna tathA zrI bAhubalIjInuM A paMktio bolatAM ja haiyuM gadgad thaI jAya che ane maMdira che. ApaNI dRSTi samakSa eka mahAna zAzvata bhUmi upasI Ave che. gaumukhI gaMgAnI AgaLa eka rasto sahastrAvana tarapha A tIrthanAM vividha nAmo che. zaila-samatAcala, jAya che. jyAM neminAtha bhagavAne dIkSA lIdhI ane temane sametagiri, sametazikhara, samadagiri, samAdhigiri, malayaparvata kevalajJAna thayuM. te be kalyANakonAM sthaLa che. tyAM zrI ane zikharajI. hAlamAM to A pavitra tIrtha zrI sametazikharajI neminAthajInI caraNa pAdukAo paNa che. ane pArasanAtha pahADa tarIke jANItuM che. | gomukhI gaMgAnI AgaLa zrI neminAtha bhagavAnanA madhubanathI eka phalAMganA aMtare sametazikharajIno pavitra bhAIzrI rahaneminuM maMdira che. AgaLa jatAM zrI neminAtha pahADa Avelo che. A tIrthadhAmanI vizeSatA e che ke ahIM bhagavAnanI adhiSThAyikA zrI aMbAjI mAtAnI TUMka Ave che. cha mAIla caDhavAnA, cha mAIla upara cAlavAnA tathA cha mAIla nIce UtaravAnA maLIne 18 mAIlanI yAtrA thAya che. Jain Education Intemational Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro giraDITathI 18 mAIlanA aMtare AveluM kudaratI sauMdaryathI bharapUra madhubana e sametazikharajInI taLeTI che. ahIM dharmazALAnA daravAjA AgaLa A tIrthanA rakSaka zrI bhomiyAjI dAdAnuM maMdira Avela che. yAtrAe jatAM ane AvatAM zrI bhomiyAjI dAdAne vaMdana karI emanA AzIrvAda levAnuM cUkazo nahIM. A deva khUba ja camatkArika ane prabhAvika che. ahIM ghaNI badhI dharmazALAo che. A dharmazALAomAM pUratI bhojanazALA sAthenI sagavaDo che. ahIM TUMkono suMdara dekhAvavALA 10 jinAlayo che. AmAM zrI zAmaLAjI pArzvanAthI pannunI caraNa pAdukAnuM derAsara, zrI goDIjI pArzvanAthajI, zrI zubhagaNadhara, zrI ciMtAmaNI pArzvanAthajInuM, zrI supArzvanAthajInuM-ema derAsara AvelA che. gAma bahAra sudharmAsvAmInuM derAsara che. bAjumAM digaMbara derAsara ane dharmazALA AvelAM che. 459 gautamasvAmIjInI TUMkathI zarUAta karIe. TUMkono krama A pramANe che. (1) zrI gautamasvAmIjI, (2) zrI kuMthunAtha bhagavAna, (3) zrI RSabhadeva bhagavAna, (4) zrI caMdrAnana zAzvatajIna, (5) zrI neminAtha bhagavAna, (6) zrI aranAtha bhagavAna, (7) zrI mallinAtha bhagavAna, (8) zrI zreyAMsanAtha bhagavAna, (9) zrI suvidhinAtha bhagavAna, (10) zrI padmaprabhusvAmI bhagavAna, (11) zrImuni suvratasvAmI bhagavAna, (12) zrI caMdraprabhusvAmI bhagavAna, (13) zrI AdinAtha bhagavAna, (14) zrI anaMtanAtha bhagavAna, (15) zrI zItalanAtha bhagavAna, (16) zrI saMbhavanAtha bhagavAna, (17) zrI vAsupUjya svAmI bhagavAna, (18) zrI abhinaMdana svAmI, (19) thoDuM nIce utaratA devavimAna jevA jaLadarzananAM darzana thAya che. tene zAmaLIyAM pArzvanAthanuM derAsara kahevAya che. (20) zrI zaMbhugaNadhara svAmI, (21) zrI dharmanAtha bhagavAna, (22) zrI vAriSeNa zAzvata jina, (23) zrI vardhamAna zAzvatajina, bhAratanA badhA ja jaina tIrthadhAmomAM zrI sametazikharajI ane zrI zatruMjaya tIrtha mahattvanAM sthAna dharAve che. zrI zatruMjaya (24) zrI sumatinAtha bhagavAna, (25) zrI zAMtinAtha bhagavAna, (26) zrI mahAvIra svAmI, (27) zrI supArzvanAtha bhagavAna, (28) zrI vimalanAtha bhagavAna, (29) ajItanAtha bhagavAna, (30) zrI neminAtha bhagavAna, (31) zrI pArzvanAtha bhagavAna. upara tIrthaMkAronA eka paNa kalyANako nathI. jyAre sametazikharajImAM zrI AdinAtha, zrI vAsupUjya, zrI neminAtha, zrI mahAvIra svAmI sivAyanA vIsa (20) tIrthaMkara bhagavAnanAM nirvANa kalyANaka thayAM che. to dRSTie A tIrthanI mahattA vizeSa che. calo, ApaNe jaIe girirAjanI yAtrAe be mAIla jatAM gAMdharvanALuM Ave che. ahIM nAnI, garamapANInI sagavaDavALI dharmazALA che. yAtrAethI pAchA pharatAM ahIM maMdira tarapha ane zrI gaNadhara gautamasvAmInI derI tarapha javAya che. jamaNA hAthano rasto DAka-baMgalA thaIne zrI pArzvanAthajInI TUMka tarapha jAya che. A yAtrA vakhate jatI vakhate jaLamaMdira tarapha javAno rasto pasaMda karavo ane pAchA pharatI vakhate DAkabaMgalAvALo mArga vadhu anukULa rahe che. jaLamaMdiranAM mArge ardho mAIla sItAnALuM Ave che. upara ekatrIsa (31) TUMkonI yAtrA che. temAM trIsa (30) TUMkamAM tIrthaMkara bhagavAnanI caraNapAdukAnI derI che. ogaNIsamI (19) TUMka jaLamaMdiramAM zrI zAmaLAjI pArzvanAtha prabhunuM bhavya ane darzanIya jinAlaya che. ahIM nhAvAnI ane pUjA-sevAnI sagavaDa che. ahIM bhAtu vAparIne bAkInI yAtrAe AgaLa vadhavuM paDe che. sauprathama zrI bhomiyAjI dAdAnA darzana avazya karavAM, je yAtrAmAM yAtrikone sahAya kare che. A TUMkomAM 12mI zrI caMdraprabhu svAmInI TUMka uMcI TekarI para AvelI che ane teno caDhAva kaThina che. upara caDhatA ema lAge che jANe gaganamAM vicarI rahyAM chIe. zrI pArzvanAtha bhagavAnanI 31mI TUMka sauthI UMcI TUMka che ane A TUMkane 'meghADaMbara' TUMka paNa kahevAmAM Ave che. A TUMkathI cAre tarapha najara pheravatAM khUba ja manoramya darzana jovA maLe che. lIlI vanaspatiothI bharacaka zikharajIno pahADa tathA TekarIo bhara unALe paNa erakaMDizananI ThaMDaka Ape che. DuMgara 44.88 phUTa UMcI sapATI dharAve che. kesariyA dAdAnI jema ahIM paNa jainetara koma 'pArasadAdA'ne bhAvathI name che. poSa mAsanI dazame ahIM meLo bharAya che. A pavitra bhUminAM darzanathI ApaNuM haiyuM nAcI uThe che. dhanya che A paramatAraka vIsa tIrthaMkaronI nirvANabhUmine ane dhanya che e yAtrIone ke jeo A bhUminA darzanathI potAnA AtmAne nirmaLa banAve che. zrI RjuvAlikA tIrtha H--gIradIha sTezanathI Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 460 madhubana jatAM rastAmAM 10 mAIlanA aMtare A sthaLa AveluM che. barAkaDa nAmanuM gAma bAjumAM hovAthI A nadI bAkara tarIke oLakhAya che. nadInA kAMThe nAnI sarasa dharmazALA che ane tenI pAchaLanA bhAgamAM zrI vIraprabhunuM bhavya ane alaukika derAsara Aje 2500 varSa pachI paNa ApaNA hRdayamAM pavitratAnuM vAtAvaraNa sarje che. A e pavitra tIrthabhUmi che, jyAM AjathI 2500 varSa pUrve, vaizAkha sudI 10nA roja tIrthaMkara prabhu zrI mahAvIra svAmIne kevaLajJAna prApta thayuM hatuM ane prathama dIkSA paNa temaNe Aja sthaLe ApI hatI. zrI kSatriyakuMDa tIrtha H--lacchavADathI traNa mAIla sIdho mArga kApatAM, eka ja nadInA cAra-pAMca paTa vaTAvatAM kSatriyakuMDa DuMgaranI taLeTI Ave che. tyAMthI vIra prabhunA janma ane dIkSA kalyANakanA be maMdira AvelAM che. lagabhaga traNa ki.mI. cacA pachI zrI mahAvIraprabhunuM zikharabaMdhI derAsara che. A pahADa upara "jJAnakhaMDavata" vizALavana che. A vanamAM bhagavAna mahAvIre dIkSA lIdhelI. bhagavAnanA cyavana, janma ane dIkSA kalyANo ahIM thayelA. maMdiranI najIka cAre tarapha pahADa hovAthI kudaratI sauMdarya adbhuta che. zrI pAvApurI tIrtha H--A5NA 24mA tIrthaMkara bhagavAna zrI mahAvIra svAmInuM A nirvANasthAna che. 2500 varSa pUrve bhagavAnane potAno aMtimakALa najIka AvavA lAgyo tyAre A pAvApurI nagarImAM hastipALa rAjAnI vedhazALAmAM teo cAturmAsa hatA ane AvA vakhate loko maraNathI hatAza zrI lacchavADatIrtha :--licchavI rAjAonA nAma parathI A gAmanuM nAma lacchavADa paDeluM. A gAma kSatriyakuMDathI traNa mAIla dUra che. bhagavAna mahAvIranuM e janmasthaLa che. ahIM mahAvIraprabhunuM derAsara ane dharmazALA che. maMdiranI najIka jIrNa hAlatamAM eka moTuM makAna jovA maLe che. A makAna zrI siddhArtha rAjAnuM bhavana hatuM. ema kahevAya che ke bUjhAI gaI. e divase mallakI ane lacchavI vaMzanA rAjAo, caramatIrtha prati bhagavAna zrI mahAvIrasvAmI Aso vadI amAsanA divase ahIM nirvANa pAmyA. jhaLahaLatI bhAvajyoti prabhue Aja bhUmimAM dIkSA lIdhI hatI. putrI priyadarzanA tathA jamAI jabAlIne paNa ahIM ja dIkSA ApelI. ahIMthI cAra hajAro mAnavIo ekaThA thayA ane nirvANano utsava ujavavA temaNe dravya udbota pragaTAvyo tyArathI divALInuM parva astitvamAM AvyuM. mAIla dUra Avela brAhmaNakuMDa gAme RRSabhadatta ane devAnaMda mAtAne prabhue dIkSA ApelI. kuMDeghATa pahADanI nIce kumAripa nAmanuM gAma che. tyAM zrI vIraprabhune govALiyAe pahelo upasarga karelo hato. Jain Education Intemational jina zAsananAM // zrI bAlApurInI tIrtha // zrI vIro yatra nirvANaM, prAptaH pApapraNAzanaH / pAvApurImahAtIrtha, taM vande bhaktibhAvataH // nA thAya e khAtara soLa praharanI dezanAnA "uttarAdhyasutra"nA adhyayano bhagavAne ahIM uccAryAM hatAM. je sthaLe prabhunA dehano agnisaMskAra karavAmAM Avyo tyAM cittA zAMta thaI jatAM, e punita rAkha janatAe zraddhAthI upADe rAkhI ane tyAMnI mATI paNa lokoe khotarI-khotarIne upADI jatAM tyAM eka moTo khADo paDI gayo ane tyAM hAlamAM jalamaMdiranuM nirmANa thayuM. jainamaMdiro ane baMdhu belaDI vizvamAM A eka ja dharma evo che jemAM A saMpradAyanA sAdhubhagavaMto "zramaNa" [bhramaNa] karatA hoya che te che 'ahiMsAnA pAyAnA siddhAMtone varelo ApaNo jaina dharma'. AmAM maryAdAnI eka mahora lAgelI che. je dharmamAM koIne kahelA kaTuvacanothI du:kha pahoMcyuM hoya tene paNa hiMsA gaNavAmAM Ave che. kIDI jevA nAnA jIvonuM pagataLe cagadAI javAI mRtyu nA thAya tenuM dhyAna rAkhavAmAM Ave che je saMpradAyanA sAdhu saMto paNa comAsA sivAya vihAra karatA hoya che, jyAM cAturmAsa gALe tyAM paNa dharmanA upadeza dvArA bhAvika zrAvakone dhanya karatA hoya che. jemanA jIvanamAM tyAga ane dharmano zAMtimaya, Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 461 nItimaya ane saiddhAMtika pracAra ja mahattvanuM kArya che. AvA sAdhu liMga mATe ane masjido mATe paNa gaMjAvara dAna karI, dharma bhagavaMtone ApaNA zata zata vaMdanA. sahiSNutAnuM amUlya udAharaNa pUruM pADyuM. A dAnezvarI AvA A satya, ahiMsA ane tyAgane varelA A baMdhubelaDIe traNa abaja, 13 karoDa, 72 lAkha ane aDhAra saMpradAyanA zreSThIo, dharmaparAyaNa zrAvako ane sAdhabhagavaMtonI hajAra rUpiyA dharma mATe kharcA. kahevAya che ke vastupALaviziSTatAnAM darzana ja ApaNane bhAvavibhora karI de che. tejapALe phakta cha varSanA TUMkAgALAmAM ja (saMvata 1286 thI 1292) dAnano ATalo akhkhalita pravAha vahevaDAvyo. sADA AvA ja be diggaja zreSThIo jemanAM dharmakAryo jaina bAra saMgha kADhyA ane te daramiyAna saMghamAM tIrthayAtrA mATe sAta jagatamAM jANItA che evA emanAM dhArmika, sAmAjika ane lAkha mANaso hatA. vi.saM. 1298mAM vastupALa ane saMskAra sIcita kAryonI jhAMkhI karIe. A dharmaziromaNI, tyArapachInA dasa varSe eTale vikrama saMvata 1308mAM tejapALanuM mAnavaratno che vastupALa ane tejapALa. svargArohaNa thayuM. A mahAmAnavoe aneka dharmakAryo karyA che. temanA lekho pelA lokakavie sAcuM ja kahyuM che ke - giranAra upara ghaNA che. A lekhomAMthI ane jaina saMpradAyanA graMthomAMthI, sAMpaDelI mAhitI pramANe-temanAM yazasvI kAryone jananI jaNaje bhakta jaNa, kAM dAtA, kA sUra jANIe ane mANIe. nahIM to raheje vAMjhaNI, mata gumAvIza nUra." (1) 1300 jinAlaya zikharabaMdhI karAvyAM. AvA dharmapremI, mahAna dAnezvarI, zeThazrI vastupALa ane tejapALanA A divyakAryane aMtaranA umaLakAthI vadhAvIe ane (2) 3202 jinAlayono uddhAra karAvyo. AjanA ApaNA dharmapremI zreSThIo A kAryomAMthI preraNA le (3) eka lAkha mahAdevanA liMga banAvarAvyA. evI apekSA sAthe viramIe. (4) eka lAkha, pAMca hajAra jinapratimA bharAvI. AsthA ane zraddhAnuM pavitra tIrthadhAma (5) coryAsI (84) masjido banAvarAvI. zrI kesariyAjI cAne gaSabhadeva" (6) coryAsI sarovara zrI kesariyAjI e khUba ja mahattvanuM jaina yAtrAdhAma che. (7) chatrIsa (36) majabUta gaDhakillA banAvarAvyA. te RSabhadeva gAmamAM pahADonI pazcAd bhUmikAmAM AveluM che. (8) 984 pauSadhazALAo baMdhAvI. A sthAna para caudamI sadImAM baMdhAyela suMdara (9) 400 pANInI parabo baMdhAvI. racanAvALuM jainamaMdira che. AmAM mULa nAyaka RSabhadeva bhagavAna che. emanI pratimA bhavya ane vizALa paNa (10) 464 vAvaDIo karAvarAvI. zyAmavarNanI che. chatAM emanI mukhAkRti ghaNI AkarSaka ane (11) 900 kUvA karAvarAvyA. preraNAdAyI che tene padmAsana AsanamAM aMkita karavAmAM AvI (12) 800 dharmazALAo baMdhAvI. (13) chatrIsa (36) lAkha rUpiyA jJAnabhaMDAra mATe vAparyA. A pratimA vizenI eka daMtakathA che ke A alaukika pratimA jenonA vIsamAM tIrthakara "zrI munisuvrata svAmIjInA (14) 18 karoDa, 96 lAkha zatruMjaya tIrtha upara kha. samayamAM laMkApati rAvaNane tyAM birAjamAna hatI ane tyAM tenI (15) 18 karoDa, 83 lAkha giranArajItIrthe kha. pUjA karavAmAM AvatI. rAvaNane parAjita karyA pachI bhagavAna (16) 12 karoDa, pa3 lAkha Abu tIrthe kha. zrIrAma A pratimAne ayodhyA laI AvyA hatA. tyAMthI tene A pramANe ApaNA A be zreSThIoe dAnano akhaMDa ujjaina laI javAmAM AvI ane e pachI kaMIka daivika pravAha vahAvyo. phakta jaina dharma mATe ja nahIM paraMtu mahAdevanA zaktidvArA te varapadranagara yAne vaDodarAnI bahAra eka vaTavRkSa nIce pragaTa thaI hatI. A jagA para RSabhadeva bhagavAnanA A che Jain Education Intemational Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 462 jina zAsananAM caraNacihna sthApita karavAmAM AvyAM che. je Aje paNa maMdiranA prAMgaNamAM prAcIna samayanI zrI marUdevI astitvamAM che. viziSTa ane camatkArika vAta e che ke thoDAka mAtAnI mUrti che ane zrI pArzvanAtha bhagavAnanuM maMdira che. samaya pachI Aja pratimA RSabhadeva gAmathI ekAda Ama to eka mahattvanuM jaina tIrthadhAma che. paNa ahIM kilomITaranA aMtare pharIthI eka vRkSanI nIce pragaTa thaI. A jainadharmI uparAMta bIjI komanA loko ane khAsa karIne bhIlo sthaLa para paNa RSabhadevanAM caraNacihno sthApita karavAmAM kesariyAjIne potAnA iSTadeva mAnI, bhaktibhAvathI darzane Ave AvelAM che je Aje hayAta che. ahIM dara varase phAgaNa vada AThame, RSabhadeva A kesariyAjInuM tIrthadhAma amadAvAda-udepura relve bhagavAnanA janmakalyANakanA divase meLo bharAya che. eka moTo lAIna para RSabhadeva relve sTezanathI agiyAra kilomITara ane varaghoDo kADhavAmAM Ave che. udepura sITI sTezanathI chAsaTha (66) kilomITaranA aMtare 2Sabhadevano kesariyAjI nAmathI ullekha karAto hoI AveluM che. RSabhadeva roDathI kesariyAjI AvavA mATe basonI bhakto sadIothI kesara caDhAvavAnI mAnyatA mAne che. sagavaDa che. udepurathI to baso ane TeksIonI paNa sagavaDa kalpanA sUtramAM evo ullekha che ke, RSabhadeve dIkSA che. najadIkanuM gAma kheravADA soLa (16) kilomITaranA aMtare aMgIkAra karI tyAre mAthAnA vALane loca karatI vakhate devonA AveluM che. vAhanone AvavA mATe TheTha dharmazALA sudhI pAkI kahevAthI pAchaLanA bhAgamAM thoDA vALanI laTo rAkhI hatI. saDaka che. dharmazALAo maMdiranI pAse ja che eTale yAtrALuone Ama temane zire vALa yAne keza rahI javAthI temane kesariyA vAhana dvArA maMdira sudhI pahoMcavAnI sagavaDatAo che. bhagavAna kahevAmAM Ave che. dharmazALAomAM khUba ja sArI sagavaDo che ane ahIM Aja rIte zAMtinAtha bhagavAnanI eka jaTAdhArI pratimA bhojanazALAnI paNa vyavasthA che. zrI mahuDI tIrtha upara che. eTale tyAM paNa zAMtinAthajInI zrI kesariyAjI tIrthanA darzane javuM e paNa jIMdagIno pratimAne keza hovAne kAraNe kesariyAjInA nAmathI ullekha eka lhAvo che. ahIM tamArI AsthA ane zraddhA jarUra sAkAra karavAmAM Ave che. thAya che. maMdira ghaNuM prAcIna che. vikrama saMvata 1431mAM maMdirano pATaNa : jInAlayonuM nagara" jIrNoddhAra thayAnA purAvA maLI AvyA che. eka samayanuM gujarAtanuM aitihAsika pATanagara, vidvAna rAjasthAnamAM to ghaNA jaina tIrtho AvelAM che paNa kozakAra hemacaMdrAcAryajInI karmabhUmi, gujarAtanA gauravavaMtA mevADanA pradezamAM to jainonuM mahattvanuM A eka ja yAtrAdhAma rAjavI siddharAja jayasiMhanuM svapnanagara pATaNa to itihAsa, che. mevADanA rANA A prabhunA anuyAyI hatA ane zikSaNa ane dharmanA triveNI saMgama samuM che. bhaktibhAvathI ahI darzane AvatA hatA. rANA phatesiMhajIe to solaMkI vaMzanA dIrdhadRSTA, kAryakuzaLa jaina vaNika eka ratnajaDIta suvarNamaya AMgI paNa bheTa ApI hatI jeno maMtrIzvaronA kAraNe pATaNa jInAlayonuM nagara paNa banyuM che. Aje paNa prasaMgopAta upayoga karavAmAM Ave che. itihAsa sAkSI che ke navamA saikAnI zarUAtathI, kesariyAjInuM maMdira bAvana jInAlaya maMdira che. caudamA saikAnA madhyabhAga sudhI, lagabhaga sADA pAMca saikA dUradUrathI enAM zikharo joI zakAya che. zikharo toraNo, staMbho vagere kalAtmaka rIte banAvelAM hoI manohara ane AkarSaka lAge sudhI-e gujarAtanuM pATanagara hatuM. A zahera gujarAta nareza vanarAja cAvaDAe vasAvyuM hatuM paraMtu tenuM vAstuvidhAna jaina maMtroccAra dvArA karavAmAM AvyuM ahIM be jainamaMdiro AvelAM che. eka jaina maMdira 78 hatuM. vanarAja cAvaDAnA madadagAra aNahila nAme eka bharavADe mITara lAMbu ane 73 mITara pahoLuM che. emAM cArebAju A jagyAne zukanavaMtI mAnIne vanarAja cAvaDAne ahIM pATaNa chetAlIsa (46) derIo AvelI che. badhI ja derIomAM jaina zahera vasAvavAnuM jaNAveluM. aNahila cAvaDAnA sUcanathI A tIrthakaronI pratimAo padharAvavAmAM AvI che. Jain Education Intemational Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Esser= ' )] = = jhaLahaLatAM nakSatro 463 ArasapahANanA paththaromAMthI banAvelI che. A eka adbhuta kalAkArIgarIvALuM saMpUrNa bAvana (52) jinAlaya maMdira che. tenAM zikharo upara suMdara zobhAyamAna kaLazo kotaravAmAM AvyA che. zikharo upara uMcA dhvajadaMDo che. maMdamaMda pavanamAM laherAtI dhajAo ane dhvajadaMDanI ghaMTaDIono madhura raNakAra maMdiranI bhavyatA ane AkarSakatAmAM Umero karI bhaktajanonI bhAvanAne uttejita kare che. pATaNamAM paMcyAsI (85) jeTalAM jainamaMdiromAM 124 jeTalAM judAjudA maMdiro che. temAM be maMdiro "sahasu kUTa' arthAtuM eka hajArane covIsa pratimAothI prasthApita thayelAM che. A uparAMta pATaNamAM bIjA ghaNAM kalAtmaka ane darzanIya maMdiro che. temAM zrI svaibhaNa pArzvanAthanuM maMdira, zrI mahAlakSmI mAtAnA pADAnuM maMdira vigere gaNAvI zakAya. | vanarAjanI mAtAne jainAcArya zrI zIlaguNasUrie Azraya Apyo hato. vanarAja emanA bALapaNamAM zrI zIlaguNasUrinA AzIrvAda ane mArgadarzanathI zUravIra banyo hato. AthI jyAre vanarAje pATaNa vasAvyuM tyAre kRtajJatAnI bhAvanAthI prerAI teNe pATaNamAM vanarAja vihAra nAmanuM "cetya' baMdhAvyuM hatuM ane semapurA zipIe e jaina maMdiranI racanA paddhatimAM kareluM adabhuta kAma potAnA vatana paMcAsara gAmamAMthI zrI pArzvanAtha bhagavAnanI bhAratIya zilpa sthApatyanA itihAsamAM amara banI raheze. pratimA maMgAvI zrI zIlaguNasUrinA zubha haste I.sa. 802mAM jagyAe A zahera vasAvyuM. tethI A zahera aNahilapura mahA mahotsava ujavIne mUrtinI pratiSThA karAvI hatI ane pATaNanA nAme jANItuM banyuM. tyArathI ahIM Avela mukhya maMdira paMcAsarA pArzvanAtha nAme pATaNa aitihAsika nagara ane gujarAtanI jUnI tIrthadhAma tarIke prasiddha thayuM. rAjadhAnInuM zahera mAtra na hatuM paNa te saMskRta ane jainonuM - pATaNamAM siddharAja jayasiMhe baMdhAvela sahastraliMga taLAva yAtrAdhAma paNa hatuM. siddharAja jayasiMha ane kumArapALanA ane rAjA bhImadeva pahelAnAM patnI udayamatIe baMdhAvela rAjya daramiyAna jAhojalAlInI Toca para hatuM. rANakIvAva sthApatya ane zilpakaLAnA ajoDa namUnAo che. pATaNamAM ghaNAM moTA pramANamAM jaina maMdiro che. AthI Ama jainatIrthadhAma tarIke pATaNanI khUba ja vizeSatA te jInAlayonuM nagara ane jenonuM yAtrAdhAma banI gayuM che. rahelI che. ahIM jainasaMpradAyane rAjyAzraya maLyo tethI A pATaNa ane tenI najadIka cauda kilomITaranA aMtare cArUpamAM saMpradAya enAM jaina maMdiro ane enI zilpasthApatya kalA Avela maMdironI yAtrAe jaino ghaNI moTI saMkhyAmAM jAya che. bhAratabharamAM jANItAM banyAM che. AmAM paMcAsaranuM pArzvanAthanuM bAvana jinAlaya maMdira mukhya che. zrI zIlaguNasUrinA AzIrvAda, kapA hemacaMdrAcAryanI A mukhya maMdirane pharatI ekAvana derIo che. A jaina derIomAM zyAsI (86) jinabiMbonI aMjanazalAkA vidhi * dhanya thaI pATaNanI bhUmi, jainadhAmanI kalagI samI karelI mUrtio prasthApita karavAmAM AvI che. ahIM pradakSiNAmAM cArUpa tIrtha AvelI ekAvana derIo ane zrI goDIjI pArzvanAthanI pATaNanI najIkanuM AvuM ja bIjuM pavitra yAtrAdhAma chepradakSiNAmAM Avela chavvIsa (26) derIo moTA bhAge cArUpa tIrtha. Jain Education Intemational Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 464 Aje to A cArUpa nAnuM gAma che paNa solaMkI kALamAM e moTuM nagara haze ane tyAre ahIM jainonI vastI paNa sArA pramANamAM haze tevuM anumAna jarUra karI zakAya. cArUpanuM maMdira vizALa, bhavya ane AkarSaka che. enI tIrtha tarIkenI mahattA, maMdiranA mULanAyakanI pratimA je rIte maLI, tenA itihAsanA kAraNe che. zrI prabhAcaMdrAcArya saMvata 1334mAM racelA-prabhAvaka caritra"mAM A pramANeno ullekha che.-- "krAMtinagarInA dhaneza zrAvaka jyAre samudramAM vahANa dvArA musApharI karatA hatA tyAre samudranA adhiSThAyaka deve temanuM vahANa thobhAvI dIdhuM. te vepArIo vyaMtaranA upadezathI te devanI pUjA karI ane te bhUmimAMthI traNa pratimAo bahAra kADhIne temAMthI eka cArUpa nAmamAM rAkhIne tIrthanI pratiSThA karI. bIjI pratimA pATaNamAM Avela zrI ariSTaneminA maMdiramAM sthApita karI. cArUpanA jaina maMdiramAM eka khaMDita parikaranA lekha uparathI evuM lAge che ke nAgendriyagacchIya zrI zIlaguNasUrinA saMtAnIya zrI devacaMdrasUrie A cArUpa mahAtIrthamAM zrI pArzvanAthanA parikaranI pratiSThA karI hatI. A cArUpanuM jainamaMdira mahAmaMtrI vastupALe baMdhAvyAno ullekha AbunA zilAlekhomAMthI maLI Avyo che. ahIM dara pUname meLo bharAto hoya evuM dRzya khaDuM thAya che. zrI pArzvanAtha bhagavAnanI mUrti prAcIna, zyAmalavarNI ane ghaNI ja kalAtmaka che. zilpIe mUrtinA mukha upara vItarAgIpaNanA bhAvo pradarzita karyA che. mUrti prabhAvazALI ane AkarSaka che. jaina bhAIonI mAnyatA pramANe mUrti savAra, sAMja ane bapore judAM judAM rUpa dhAraNa kare che. A mUrti khUba camatkArI paNa che. Ama pATaNa ane sAthe sAthe cArUpa jainadharmanA bhAIo mATe parama zraddhA, zAMti ane phaLadAyaka tIrthadhAma che. rAjasthAna'nI dharatI para AveluM rANapura : advitIya sthApatyakaLAnuM jaina yAtrAdhAma A pavitra yAtrAdhAma rANakapura, aravallI girimALAnI jina zAsananAM // zrI rANapura tIrtha / / nalinIgulma vimAnobhidhAna zrI caturmukha yugAdIzvara pasIyaMtu / TekarIomAM eka nAnakaDI madhAI nadIne kinAre AveluM che. A sthAna to nirjana, zAMta ane ekAMtavALuM che. ahIM relve sTezana paNa nathI. AburoDathI relve mArge AgaLa jatAM phAlanA relve sTezana AveluM che. tyAMthI A yAtrAdhAma pAMtrIsa kilomITaranA aMtare AveluM che. A sthaLathI najadIkanuM moTuM gAma "sAdaDI" ATha kilomITaranA aMtare AveluM che. A sthaLethI yAtrAdhAma rANakapura javA mATe basa ane TeksI maLI Ave che. udepurathI paNa A sthaLe basa, TeksI dvArA pahoMcI zakAya che. TheTha maMdira sudhInI pAkI saDaka che. A pavitra yAtrAdhAmamAM zvetAMbara jaina bhAIonI peDhI ANaMdajI kalyANajI taraphathI rahevA jamavAnI sArI vyavasthA karavAmAM AvI che. ANaMdajI kalyANajI e koI zeThiyA ke jaina dAtAnuM nAma nathI. "ANaMda karo, kalyANa karo" A sUtrane sArthaka karatI A peDhI jainayAtrI ane jainetara yAtrIonI sevA mATe kAryarata che. paMdaramI sadImAM ahIM eka moTuM nagara hatuM. je 'rANapura' nAme jANItuM hatuM. pachI enuM nAma rANakapura paDyuM. Aje to A bhUmi para zvetAMbara saMpradAyanA traNa jaina maMdiro sivAya purANA nagaranA koI avazeSa jovA maLatA nathI. AgaLa-pAchaLanI TeksIomAM aneka khaMDiyero jovA maLe che. A nagarano kyAre vinAza thayo tenI koI mAhitI upalabdha nathI. paNa kahevAya che ke dharmAMdha bAdazAha auraMgajhebanA samayamAM jhanUnI mogala sainikoe A nagarane bhAre nukazana pahoMcADyuM haze. paMdaramI sadImAM jyAre rANakapura eka moTuM nagara hatuM Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 465 tyAre tyAM yugapradhAna AcAryazrI somasuMdarasUrizvarajInA mATe cArebAju pagathiyAM che. evI ja rIte praveza karavA mATe upadezathI rANAkaMbhAnA maMtrI zrI dharaNAzAhe vikrama saMvata cAre bAju dvAro che. pahelA mALe vacamAM raMgamaMDapa che. cAra 1446mAM eka vizALa ane advitIya jainamaMdira bAMdhavAnI dizAmAM AvelA AvA cAra meghanA 9 maMDapo che. A maMDapo zarUAta karelI ane vikrama saMvata 1496mAM A maMdiranI paNa ajoDa che. temAM ghaNI ja bArIkAIthI kotaravAmAM Avela pratiSThA zrI somasuMdara sUrizvarajInA zubhahaste karavAmAM AvI lagabhaga cAlIsa phUTa UMcA staMbho che. staMbhonI vacamAM hatI. A maMdiranI pratiSThA thaI tyAre tene "nalinI gulma deva motIonI mALAnI jema laTakatA utkRSTa prakAranI kotaraNIvALA vimAna" tulya "gaganacuMbI dharaNa vihAra" kahevAmAM AvatuM. toraNo che. maMDapanI upara guMbaja che. tenI suMdara kotarakAmavALI Aje to tene "rANakapuranuM maMdira' e nAme ullekha karavAmAM chatomAM vacce jhUmaranI jema laTakatAM kotarakAmavALAM lolaka che. Ave che. zrI dharaNazAhe baMdhAveluM eTale tene dharaNavihAra gUMbaja khUNAnA bhAga upara putaLIonI mUrtio kotaravAmAM kahevAmAM AvatuM. te traNamALanuM UMcuM maMdira hoIne tene AvI che. zikharonA guMbaja ane chato upara keTalAka purAtana gaganacuMbI vihAra tarIke varNavavAmAM AvatuM. vaLI temAM badhA prasaMgo kotaravAmAM AvyA che. maLIne coryAsI zikharabaMdha deva devakulikA'o arthAtu derIo maMdiranA garbhagRhomAM cAre dizAomAM bhagavAna hoIne tene analinI gulma' arthAtu kamaLanA jhUMDanI upamA AdinAthanI bahotera (72) iMca uMcI zvetavarNa padmAsanastha ApIne devavimAna sAthe sarakhAvavAmAM AvyuM hatuM. tenI pAchaLa pratimAo che. evI ja rIte bIje ane trIje mALe, cAre dharaNAzAhane Avela svapnono paNa itihAsa che. dizAmAM cAra-cAra tIrthaMkaronI pratimAo che. AthI A A tIrthanI mahattA varNavatAM kavivara zrI RSabhadAse zrI maMdirane caturmukha jina prasAda kahevAmAM Ave che. A maMdiramAM hIravijayasUri rAsamAM lakhyuM che ke- sahastraphaNA pArzvanAtha tathA sahastraphUTanI zilApaTTa mUrtio che. "A gaDha Abunavi pharasiyo, na suNyo hIrano rAsa svargastha zeThazrI kasturabhAI lAlabhAI, "sIbA" rANakapura nara nAvi gayo, tria garbhA vAsa." [CIBA]nA menejIMga DAyarekTarane A jinamaMdira jovA paMDita meghakavie vikrama saMvata 1499mAM maMdira joyuM rANakapura laI gayA hatA. A maMdiranI kalA joIne teo hatuM. temaNe racela "rANigapura' caturmukha prasAda stavanamAM A eTalA badhA prabhAvita thaI gayA hatA ke temaNe A maMdiranI rANapuranagarane e samayanA gujarAtanA pATanagara pATaNa sAthe sthApatya kalAnA ane tenI zilpakaLAnA maMdiranA aMdaranA sarakhAvyuM hatuM. emanA lakhavA pramANe e samaye tyAM samRddha bhAgamAMthI badhI bAjuethI phoTAo levA perisathI eka ane saMpattivAna traNa hajAra zrAvakonAM ghara hatAM. niSNAta phoTogrApharane potAnA kharce, bhArata mokalI phoTAo levaDAvyA hatA ane tenuM eka Albama banAvIne zeTha ANaMdajI | vikrama saMvata 2009nI sAlamAM zvetAMbara jaina saMghanI kalyANajInI peDhIne bheTa tarIke mokalAvyuM hatuM. pachI to A jANItI peDhI "ANaMdajI kalyANajI" dvArA teno jIrNoddhAra peDhIe A AlbamanI hajAro kopIo kaDhAvIne yAtrALuone karavAmAM Avyo hato. mukhya maMdiranI caumukha bhagavAnanI e mULa kiMmate vecI hatI. saMgemaramaranI pratimAM bilakula jIrNa thaI gaI hatI ene asalanA jevI ja navI banAvavAmAM AvI che. asala mUrtine Ama A pavitra yAtrAdhAma rANakapura dharma, kalA ane bahAra eka bAju para rAkhI mUkavAmAM AvI che. te prAcIna saMskRtinA amara vArasA samAna che. zilpakaLAno khyAla Ape che. gujarAta ane rAjasthAnI sarahade AveluM jaina A maMdiramAM ApaNA dezanA sthApatya ane zilpakaLAnA dharmanuM porANika mahattva yAtrAdhAma advitIya namunA jovA maLe che. uttama prakAranI kotaraNIvALA Abu-delavADA suzobhita staMbho, tAraNo ane zikharonI vividhatA jonArane dhanya Abu, dhanya delavADA, rUDuM rAjasthAna zraddhAnAM AkarSe che. maMdira samacorasa che ane eka uMcI ubhaNI para sumanabharyA, A pavitra yAtrAdhAma tame Abu jAo ane bAMdhavAmAM AvyuM che. te traNa mALanuM che. prathama mALa para caDhavA 59 Jain Education Intemational Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ &66 jina zAsananAM delavADAnAM derAsaronAM darzana nA karo, to tamArI e yAtrA temAM paMdaraso majUro ane bAraso zilpIo kAme lAgelA hatA. adhUrI lekhAze. maMdiranA kendramAM Avela guMbaja, tene pharatI kinArI ane I.sa.nI agiyAramI ane teramI sadImAM baMdhAvela zveta vipula kotarakAma karela jhummara AkhA maMdiranI imAratamAM ArasapahANanAM benamUna ane asAdhAraNa kotaraNIvALA sauthI vadhu AkarSaka che kotarakAmanI sUkSmatA utkRSTa che ane delavADAnAM jainamaMdiro bhAratanA apratima sthApatya ane AkhuM dRzya jIvaMta ane gatizIla lAge che. zilpakaLAnA utkaTa namunArUpa che. maMdiranA garbhagRhamAM jaina saMpradAyanA prathama tIrthakara Abu Ama to delavADAnAM jaina maMdirone lIdhe AdinAtha bhagavAnanI padmAsanastha pratimA che. mUrtine ati jainatIrthadhAma banyuM che. kiMmatI AbhUSaNothI zaNagArelI che. maMdiranA sabhAkhaMDamAM delavADAnI pAse oriyA gAmamAM eka kanakhala tIrtha che. aDatAlIsa (48) suMdara kotaraNIvALA staMbho che ane ahIM jaina saMpradAyanA covIsamAM tIrthakara bhagavAna mahAvIra guMbajomAM sukumAra pratimAo kaMDArelI che. mukhya maMdirane pharatAM svAmInuM maMdira che. enI najadIkamAM cakrezvara mahAdevanuM paNa nAnAM-nAnAM bAvana maMdiro che. jemAM judA-judA jaina maMdira che. tIrthakaronI mUrtio che. jaina saMpradAyamAM Ane bAvana jinAlaya maMdira kahevAmAM Ave che. delavADAnA maMdiro to gauravanI gAthA samAna che ane jaina saMpradAye samAjane Apelo amara ane amUlya vAraso che. A vimalavasahI maMdiranA sthApatya ane zilpakaLA vize temAM pAMca mukhya maMdiro che. maMdiranA saMkulamAM so phUTanA eka sthApatya kalAbhiSe kahyuM che ke-"A jainamaMdira tenA samacorasa bhAgamAM bIjA pUraka maMdiro ane parasALa yAne aNizuddha nakazIkAmathI prekSakane vicAravaMtA karI muke che. A gelerI che. karnala raskIne enuM varNana karatAM lakhyuM che ke maMdirano sAdhAraNa nakazo ane yojanA giranAra uparanAM ke "zilpIonA TAMkaNAthI vipulapaNe pradarzita thayela A maMdiromAM bIjAM jainamaMdiro jevAM ja che. vacamAM mukhya maMdira ane bhagavAna AdinAtha ane nemanAthanA maMdiro sarvazreSTha che. bane AsapAsa nAnI derIo. maMdiranA mukhya pravezadvAra AgaLa eka maMdiro savistArapaNe sapheda ArasapahANanAM banAvelAM che. te maMDapa che ane A maMDapanI AgaLa cha thAMbhalAvALo eka sthApatya kalA ane zilpakalAnI utkRSTa nAjukAIthI ane lacI laMbacorasa oraDo che jemAM hAthI upara vimaLazAha potAnA zaNagAra ane alaMkAranI vipulatAthI banAvavAmAM AvyA che. kuTuMbane maMdira tarapha laI jAya che. A kalpanA navIna che. tyAM te samaye vikaselI sthApatyakalA ane zilpakaLA saMpUrNapaNe ahIM hAthIonA ArasapahANanAM suMdara rIte kotarelAM putaLAo che verAyelI che. A imAratomAM verAyelo zaNagAra ane chato. te kadamAM nAnA paNa pramANasara che. tenA upara aMbADI dvAro, staMbho, bhIMta, taktIo (penalsa) ane gokhalAo upara kAta kotaravAmAM AvI che. tenI zilpakalA paNa AbehUba che." karelA zaNagAranuM jhINavaTabharyuM kotarakAma uttama koTinuM ane vimaLazAhe A maMdira eka jaina AcArya zrI ajoDa che. ArasapahANane atizaya pAtaLA, pAradarzaka ane dharmaghoSasUrinI preraNAthI banAvyuM hatuM. maMdira mATe je jagyA nAjuka banAvIne tenI uparanuM suMdara kotarakAma bIjI koI pasaMda karI te ziva ane viSNunA pUjakonA hAthamAM hatI. jagyAe bhAgye ja jovA maLe che. vimaLazAhe potAnI sattAno upayoga nA karatAM, A jagyAmAM ahInuM paheluM maMdira e jaina tIrthakara AdinAthane arpaNa tenI upara patharAI zake teTalA sikkA ApI jamIna kharIdI karavAmAM AvyuM che. te I.sa. 1032mAM tyAranA gujarAtanA hatI ane tenA upara AdinAthanuM suMdara maMdira baMdhAvyuM hatuM. cAlukya rAjA bhImadeva pahelAnA maMtrI vimalazAhe baMdhAvyuM hatuM. temaNe AdinAthanI aDhArabhAra pittaLanI moTI pratimAnI zrI ema maMdiranA eka lekha parathI jANavA maLe che. tene dharmaghoSasUrinA haste pratiSThA karAvI hatI. vimaLavasahI kahe che ema kahevAya che ke, A maMdira bAMdhavAmAM bIjuM maMdira I.sa. 1231nI sAlamAM tyAranA aDhAra karoDa chappana lAkha (18,56,00,000) rUpiyAno kharca gujarAtanA rAjA vIradhavalanA be maMtrIo vastupAla ane thayo hato ane te bAMdhavAmAM cauda varasano samaya lAgyo hato. tejapAle baMdhAvyuM hatuM. vastupAla, tejapAla banne bhAIo hatA. Jain Education Intemational Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 467 che. A maMdira jainadharmanA bAvIsamA tIrthaMkara nemanAthane arpaNa ApaNAM AcArya bhagavaMtazrIoe emanA caraNa sparzathI A karavAmAM AvyuM che. zilpIoe Arasane eTalI mRdutA ane tIrthabhUmione raLiyAta karI hoya evuM satata pratita thayA kare bArIkAIthI kotarI che ke emAM kaMDArAyelI mUrtio jIvaMta lAge che. AvAM tIrthonA darzanathI ja ApaNA jIvanamAM parivartana Ave che. vyathAnAM vAdaLo vikharAI jAya che ane ApaNuM A maMdiranI vizeSatA temAM anapama kotarakAmathI jIvana navapallavita bane che. Ane ApaNe camatkAra paNa kahI banAvelA be gokhalAo che. te vastupAla, tejapAlanI zakIe. AvuM ja eka camatkArI tIrtha che-"zrI zaMkhezvara patnIonA nAme banAvelA hoI "derANI-jeThANInA pArzvanAtha tIrtha". A camatkAra tIrthakaro dvArA nathI thatA. gokhalAo" tarIke oLakhAya che. tIrthakaro nirvANagatine pAmelA hoIne, camatkAra kare nahIM. A camatkAro tIrthakaronA bhakto dvArA thatA hoya che. jaina maMdiramAM praveza karatAM ArasapahANamAM bArIkAIthI dharmAvalaMbIomAM A "zrI zaMkhezvara pArzvanAtha tIrtha"nuM sthAna kotarelA eka sarakhA kadanA dasa hAthIo che. Ane hAthIkhAnA pAlitANAnA zatruMjaya tIrtha pachI bIjA sthAne Ave che. kahevAmAM Ave che. tenA uparano zobhAno sAjazaNagAra uttama prakAranI kotaraNI dvArA sajAvavAmAM Avyo che ane gAMThavALA A zaMkhezvaranuM mULa nAma to zaMkhapura hatuM. bhagavAna zrI doraDAM ane laTakatAM zaNagAro paNa atizaya kALajIpUrvaka kaNe jarAsaMghane harAvyA pachI temano vijayazaMkha ahIMthI pheMkyo kotaravAmAM AvyA che. hato. tethI tenuM nAma zaMkhapura paDyuM evI lokamAnyatA che. ApaNA prAcIna graMthomAM paNa A sthAnano ullekha zaMkhapura Abu ati prAcInakALathI jaina bhAIo mATenuM yAtrAdhAma tarIke ja karAyo che. evI eka daMtakathA paNa che ke jarAsaMgha haze tema mAnavAmAM Ave che. kahevAya che ke jainabhAIonA ane zrIkRSNa vacce thayelA yuddhanA samaye jarAsaMghe zrI kRSNanI prathama tIrthakara AdinAthanA putra zrI bharata cakravartIe ahIM senA para "jarA pheMkI, tyAre ahIMnI pratimAjInuM "havaNajaLa' AdinAtha bhagavAnanuM maMdira banAvIne caturmukha pratimA pratiSThita senA para chAMTI "jarA'no upadrava ocho karavAmAM Avyo hato. karAvI hatI. vaLI jaina zAstromAM ullekha che ke yugothI asaMkhya bIjI evI paNa lokokti che ke-zrI kRSNa jarAsaMghane harAvyA jaina munio ahIM maMdiromAM darzana karavA AvatA. ema paNa pachI ahIM zaMkha phUMkyo hato ane zaMkha phUMkavAthI pAtALamAMthI kahevAya che ke jenonA covIsamA tIrthaMkara bhagavAna mahAvIre pratimAM maLI AvI hatI. AthI A yAtrAdhAma zaMkhezvara tarIke paNa A bhUmine pAvana karI hatI. oLakhAya che. Ano AdhAra laI eka jainamunie eka jaina dharmazAstromAM Abano ullekha jovA maLe che. temAM prabhAtiyuM rahyuM hatuM-te A kathanane puSTi Ape cheteno arbudAcala ane abudhagirinA nAma tarIke ullekha "bhIDa paDI jAdavA, jora lAgI jarA karavAmAM Avyo che. tatkSaNe mikane, tuja saMbhAryA; ahIM vimalavasahI ane lariMgavasahI uparAMta pinalahara pragaTa pAtALathI palakamAM te prabhu maMdira zrI mahAvIra bhagavAna maMdira ane kharataravasahI maMdira bhaktajana tehano bhaya nivAryo che. A badhAM ja maMdiro ekabIjAthI najadIka che. A camatkArI bhUmi to che . dara varSe ahIM lAkho jaina Ama Abu-delavADA e jaina saMpradAyanuM mahattvanuM ane jainetara yAtrALuo Ave che ane pArzvanAtha dAdAnAM darzana tIrthadhAma che. karavAthI temanI manokAmanA pUrNa thAya che. yazasvI jena yAtrAdhAma'' ahIM varSamAM traNa vakhata moTo meLo bharAya che. kArtika zrI zaMkhezvara pArzvanAtha tIrtha pUnama, mAgazara vada dasama ane caitrI punama. A prasaMge asaMkhya yAtrA Ave che ane dAdAnI pUjA-sevA karIne dhanyatA anubhave ApaNA jainatIrtho enI divyatA, bhavyatA ane puNyabhUmi tarIke jANItA che. A yAtrAdhAmomAM ApaNA tIrthakaronI kRpAvaMta-amI nI ApaNane anubhUti thAya che. ApaNA eka jaina graMthamAM evo ullekha jovA maLe e Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 468 jina zAsananAM ke-prAcIna samayamAM aSADhI nAmanA eka jaina gRhastha paththarothI banAvelI che paNa tenAM zikharo retiyApILA paththaramAM zaMkhezvaramAM jaina tIrthakaronI pratimAonI sthApanA karI hatI banAvelAM che. eTale ApaNA zaMkhezvara pArzvanAtha dAdAno itihAsa ati ekaso ATha (108) devakulikAomAM bhagavAna pArzvanAthanI pratimAo che. A pratimAomAM bhAratabharamAM ke A tIrthano uddhAra pATaNanareza siddharAja jayasiMhanA AvelA jainamaMdironA bhagavAna pArzvanAthanI pratimAonI mahAmaMtrI sarjanazAhe vikrama saMvata 1155mAM karAvyo hato. pratikRtio che. temAM koI zyAmavarNanI, koI zvetavarNanI ane A samaye ApaNuM A tIrthadhAma enI jAhojalAlInI koI paMcadhAtunI pratimAo che. parAkASTAe hatuM. AkhuM maMdira ArasapahANanA paththaronuM banAveluM che. e pachI vikrama saMvata 1268mAM gujarAtanA zikharo ane ghummaTo pILA ane lAla retiyA paththaranA pratibhAzALI maMtrIzrIo vastupAla ane tejapAle A tIrthano banAvelA che. A jinAlayano sabhAmaMDapa vizALa che ane jIrNoddhAra karAvyo hato ane bAvana jinAlayanI derIo upara jiLa ha zikharanI UMcAI paNa sArA pramANamAM che. suvarNa kaLaza caDhAvyA hatA. A maMdirathI thoDeka dUra AgaLa jatAM ArasapahANanA I.sa.nI 14mI sadImAM allAuddIna khIlajIe A paththarathI banAvela "Agama maMdira' Ave che. Agama maMdiranA pavitra jainamaMdirane toDI pADyuM hatuM paraMtu jAgRta zrAvakoe madhyabhAgamAM eka maMdira che. jemAM ArasapahANanA paththaramAM pArzvanAtha bhagavAnanI mUrtine bacAvI lIdhI hatI ane kacchamAM banAveluM garbhagRha, sabhAmaMDapa ane raMgamaMDapa AvelA che. laI jaI dATI devAmAM AvI hatI. sabhAmaMDapanI chata retiyA paththarathI banAvelI che. paNa temAM e pachI I.sa. 1656mAM mogala bAdazAha zAhajahAe AbunA delavADAnA jevuM kotarakAma che. mULamaMdiranI cAre tarapha zaMkhezvara gAma amadAvAdanA jaina zreSThi nagarazeTha zrI sTIlanA glejhavALA tAMbAnA patarAmAM jainonA pIstAlIsa zAMtidAsajIne vArSika rU. 1050=00nA dare bhADethI ApyuM Agamo kotarAvIne A patarAMo bhIMtamAM jaDavAmAM AvyA che. A AgamamaMdiramAM pravezatAM AgaLanA bhAgamAM DAbI pachI to A tIrthano vAraMvAra jIrNoddhAra thato rahyo. bAjue maNibhadranI derI ane jamaNI bAjue gurUdevanI A yAtrAdhAmanI vizeSatA e che ke bAvana jinAlaya derIo banAvavAmAM AvI che. A banne derIo paNa maMdiramAM dareka devakulikAo zikharabaMdhI che ane AthI A ArasapahANanA paththaramAM banAvavAmAM AvI che. jinAlaya bhavya ane AkarSaka lAge che. mULa nAyaka pArzvanAtha agAu ApaNe joyuM tema zaMkhezvara pArzvanAthanuM asala bhagavAnanI mUrti padmAsanastha ane zvetavarNI che. bAvana maMdira gAmanI madhyamAM AveluM che. A bAvana jinAlayanI jinAlaya maMdiranI devakulikAonI uparanI ghaMTaDIono raNakAra devakulikAonI chato ane zikharo ArasanA paththaranA che. ghaNo madhura ane saMgItamaya sUrothI vAtAvaraNane AphlAdaka AkhuM maMdira ArasanA paththaramAMthI banAveluM che. banAve che. "akhaMDa dIpajyota samAM ApaNAM jaina tIrthadhAmo che!' A tIrthadhAma hArIja sTezanathI pAMtrIsa kilomITara ane jesalamera paMcAsara sTezanathI ATha kilomITaranA aMtare AveluM che. gujarAtanA ghaNAM moTAM zahero sAthe basa vyavahArathI A jesalamera-jainonuM chevADAnuM yAtrAdhAma che. tharanAraNanA tIrthadhAma saMkaLAyeluM che. A yAtrAdhAmanuM mahatva samajI ahIM aMtamAM, vAyavya bhAgamAM sarahada para AveluM che. zilpa ane badhI sagavaDavALI ghaNI badhI dharmazALAo che. sthApatyamAM to A ajoDa zahera che. ahIMnI pILA paththaranI mahelAto ane havelIo kotarakAmavALA jharUkhA yAtrIo mATe A jaina maMdiranA garbhagRhamAM bhagavAna pArzvanAthanI eka moTuM AkarSaNa che. A zahera I.sa. 1156mAM yAdava zvetavarNanI padmAsanastha pratimA sthApita karavAmAM AvI che. rAjaputa rAjA rAvala jesalasiMghe baMdhAvyuM hatuM. emanA nAma mULamaMdira ane tene pharatI 108 derIo Arasa-pahANanA hatuM. Jain Education Intemational Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 469 ( ' ' , parathI A zaheranuM nAma "jesalamera" pADavAmAM AvyuM. A zaheranI bahAra vizaLa pALavALuM gaDIsAgara nAmanuM sarovara che. ahIMnA jaina zreSThIoe ahIM bhavya ane kalAtmaka jainamaMdiro ane upAzrayo baMdhAvyA hatAM. ahIMyA kula 13 maMdiro, 19 upAzrayo ane sAta jJAnabhaMDAro che. A badhAnA kAraNe ja jesalamera jaina zvetAMbara jainabhAIonuM mahattvanuM tIrthadhAma mAnavAmAM Ave che. killAnA maMdiromAM prathama maMdira jaina saMpradAyanA trevIsamA tIrthaMkara zrI pArzvanAtha prabhunuM che. ahIMnA bIjA maMdiro soLamI sadImAM baMdhAyAno ullekha che. A jaina tIrtha jesalamera tenA jJAnabhaMDAro ane temAMnA prAcIna tADapatrIya ane hastalikhita graMthonA saMgrahanI dRSTie vizvavikhyAta che. A jJAnabhaMDAromAM prAkRta, mAgadhI, saMskRta, apabhraMza ane vrajabhASAnAM pustako che. vaLI temAM jaina sAhitya uparAMta vaidika sAhitya, bauddha sAhitya, nyAyazAstra, arthazAstra, "sapheda taLAva' (dhavala sarovara) tarIke jANItuM hatuM. jaina koza, vaidaka, jyotiSa darzana, sAMkhya, mImAMsA, vaizeSika vigere sAdhuo arthAt zramaNo ahIM AvIne rahetA tethI tenuM nAma bhAratIyadarzana tathA kAvya, alaMkAra, chaMda, nATaka, kathA, zravaNa belagolA paDyuM. samaya jatAM zramaNa zabdano apabhraMza AkhyAyikA, vyAkaraNa vigere graMthone lagatA anekagraMtho che. zravaNa thayo ane te zravaNa belagolA tarIke oLakhAvA lAgyuM. jemAM jaina dharmanuM bhagavatI sUtra, naiSadhacaritra, mahAkAvya, aitihAsika dRSTie A sthaLa 2500 varSathI prAcIna tIrtha nAgAnaMda nATaka, anadha rAghava nATaka, veNI saMhAranATaka, svapna, tarIke jANItuM che. gaMgArAja vaMzanA rAjA rAcAmallAnA sara vAsavadattA, bhagavadgItA bhASya, pAtaMjali, yogadarzana, senApati cAmuMDarAye eka hajAra varSa pahelAM zravaNa belagolA kauTilyanuM arthazAstra, zRMgAra maMjarI, kAvya mImAMsA vigere gAmanI pAse taLeTIthI 178.42 mITara uMcA vidyAgiri pustako gaNAvI zakAya. parvata para eka akhaMDa mahAzilAmAMthI sattAvana (57) phUTanI A bhaMDAromAM zrI jinabhadrasUri jJAnabhaMDAra e mukhya bAhubalijInI eka vizALa bhavya mUrti kaMDArAvI. tIrthanI bhaMDAra che. sthApanA karI. paccIsa kilomITaranA aMtarathI A aitihAsika Aje paNa jesalamera tenA bhUtakALanI bhavya gAthA gAtuM TekarInAM darzana thAya che. lagabhaga chasone cauda pagathiyAM caDhIne UbhuM che. A pavitra yAtrAdhAma jesalamera aphATa raNa A TekarI para jaIe tyAre A gomaTezvaranI mUrtinA vistAramAM cAre bAju retInA DhagalAonI vacamAM vaseluM che. A caraNakamaLa AgaLa pahoMcI zakAya che. ahIM dara bAra varSe sauMdaryamaTyA zaherane jotAM evuM lAge ke ApaNe madhyakAlIna mahAmastakAbhiSeka arthAtu zika parathI prakSAlana karavAnI yuganI koI svapna nagarImAM to nathI AvyA ne ? dhArmika vidhi karavAmAM Ave che. gomaTezvara A mUrtine hajAra upara varSa thaI gayAM. cAre bAju avakAzamAM be hajAra phUTanI uMcAIe te khullI hovA chatAM zravaNa belagolA AbohavAnI asara jUja thaI che. hajI mUrti e ja hAlatamAM karNATakamAM hAsanathI bavana kilomITaranA aMtare caMdragiri che. ane vidhagirinI be TekarIo AvelI che. A be TekarIo zravaNa belagolA gAmamAM sAta maMdiro che. temAM eka vacce eka suMdara svaccha taLAva hatuM te "belagolA' athavA maMdiramAM jaina maTha sthApita karelo che. temAM zrI cArUkIti Jain Education Intemational Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 jina zAsananAM svAmIjI bhaTTAcAryajInI sthApanA che. tema ja nava ratnonI tIrtha tarIke gaNavAmAM Ave che ane tyAM vIsa tIrthakaronAM pagalAM sattara (17) pratimAo che. che. sametazikhara tIrthane sametagiri, sametazikhara, samAdhigiri, zravaNa belagolAnAM najadIkanAM sTezano-ArasIkarI sametAcala vigere nAmothI saMbodhavAmAM AvatuM hatuM paNa hAla cosaTha (64) kilomITara, hAsana ekAvana (51) kilomITara to to teno ullekha sametazikhara ane pArasanAtha pahADanA nAmathI ane maMdagiri bAvIsa (22) kilomITaranA aMtare AvelA che. kara A parvata jaina zAstromAM siddhakSetra tarIke jANIto che. (4) zrI guNAyAjI tIrtha -siddhinA dAtAra zrI gautama svAmIjInI smRti sAthe joDAyeluM A bIjuM tIrtha che. bihAramAM Avela jainatIrtho kuMDalapura zrI gautamasvAmIjInuM janmasthAna che, to zrI guNayAjI bihAramAM agiyAra (11) khUba ja mahattvanAM jaina tIrtho tIrtha zrI gautama svAmIjInA cothA kalyANaka kevala jJAna sAthe AvelAM che--(1) zrI kSatriyakuMDa tIrtha (2) zrI vaNAyeluM che. RjubAlikAtIrtha (3) zrI sametazikhara tIrtha (4) zrI guNAyAjI (5) zrI pAvApurI tIrtha :-covIsamA tIrthaMkara tIrtha (5) zrI pAvApurI tIrtha (6) zrI kuntalapura tIrtha (7) zrI bhagavAna zrI mahAvIra svAmIe temanA jIvananA aMtima divaso rAjagiri tIrtha (rAjagRhI) (8) zrI pATalIputra tIrtha (paTaNA) pAvApurImAM vItAvyA hatAM. ahIM ja temaNe jIvanano aMtima (9) zrI kAkaMdI tIrtha (10) zrI vaizAlI tIrtha (11) zrI upadeza Apyo ane nirvANa pAmyA. jaina dharmIo mATe A campApurI tIrtha mahattvanuM yAtrAdhAma che. bihAra to na dharmanuM udbhava sthAna che. eTale (6) zrI kunDalapura tIrtha -hAlanuM kunDalapura bihAranA A jaina tIrthonI yAtrA pavitra pAvanakArI yAtrA magadhanI rAjadhAnI rAjagRhInuM upanagara hatuM. bhagavAna kahevAya che. bihAra e traNa tIrthakara bhagavAnanI janmabhUmi che. mahAvIranA prathama gaNadhara indrabhUmi arthAt gautamasvAmInuM A (1) navamA tIrthakara zrI suvidhinAtha, bAramA tIrthakara vAsupUjya janmasthAna che. ane covIsamA tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra svAmInI janmabhUmi (7) zrI rAjagiri tIrtha (rAjagRhI) A tIrthanI mahattA ane pavitratA gautamabuddha ane mahAvIra ahIMnA agiyAre agiyAra tIrthadhAmonuM jaina saMpradAyamAM svAmInI smRtio sAthe joDAyelI hovAthI akabaMdha rahI che. viziSTa mahattva che. A badhA tIrthadhAmonI yAtrA karavAnuM mahAvIra svAmIe ahIM ane nAlaMdAmAM jIMdagInAM cauda varSa jainadharmIo mATe khUba ja puNyazALI ane mokSadAyI lekhAya che. abhyAsa ane dhyAnamAM vItAvIne upadeza Apyo hato. deza-videzamAMthI aneka jaina yAtrALuo A pavitra (8) zrI pATalIputra tIrtha :-jainadharmanA bhUminAM darzane AvI dhanyatA anubhave che. udbhavasthAnasamAM bihAranuM A pATanagara pATalIputra biMbasAra (1) zrI kSatriyakuMDa tIrtha -bhagavAna ane zreNika rAjAnA pautra ajAtazatrunA putra udayane I.sa. pUrva mahAvIranI A janmabhUmi che. temanA traNa kalyANaka A sthaLe 388nI sAlamAM vasAvyuM hatuM. thayAM ane jIvananAM trIsa varSe paNa temaNe ahIM ja vItAvyAM ahIM gulajhAra bAga AgaLa syulibhadra svAmInuM maMdira hatAM. ane temanI caraNapAdukAo che ane saMbhUti vijaya, bhadrabAhu (2) zrI RjubAlikA tIrtha -A tIrtha svAmI, zrI umAsvAti ane zeTha sudarzana jevA aneka 28jubAlikA nadInA tIre AveluM che. ahIM zAlavRkSa nIce mahAnubhAvonI smRtithI sabhara che. bhagavAna mahAvIrane vaizAkha suda dazamanA divase kevaLajJAna thayuM (9) zrI kAkaMdI tIrtha :-ApaNA jainadharmIo hatuM. mATenuM mahattvanuM yAtrAdhAma che. bihAramAM AveluM A yAtrAdhAma () zrI sametazikhara tIrtha -A tIrtha to zraddhAnuM paramadhAma che. bhAratabharamAMthI jaina yAtrALuo ahIM tIrthakaronI tapobhUmi che. zrI sametazikhara tIrthane eka moTA darzana mATe Ave che. Jain Education Intemational Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 471 (10) zrI vaizAlI tIrtha -zAlInI sthApanA jainonA eka mahattvanA tIrthadhAma tarIke jANItuM che. IkvAku ane alaMbudhAnA putra vizAla rAjAe karI hatI. temaNe hAlamAM je ahIM maMdira che, te jainAcArya keTalAMya gAmo jItIne rAjyane vizALa banAvyuM hatuM eTale enuM hemacaMdrasarIzvarajInI preraNAthI gurjaranareza zrI kumArapALa nAma vaizAlI paDyuM. vaizAlInI aMdara kuMDagrAma nAmanuM nagara hatuM. rAjAe vikrama saMvata 1221mAM baMdhAvyAno ullekha maLI Ave ahIMyA mahAvIra svAmInA pitA, siddhArtha eka rAja hatA ane che. maMdira ekaso paccIsa(125) phUTa UMcuM ane traNa mALanuM jJAta nAmanA kSatriya kuLanA hatA. ahI mahArAjA siddhArthano che. vaLI te bhUlabhUlAmaNIvALuM maMdira che. temAM mULanAyaka mahela hato. ahIMnA lokonA kahevA pramANe mahAvIra svAmIno jainadharmanA bIjA tIrthakara bhagavAna ajitanAthanI pratimA che. janma ahIM thayo hato. jainadharmIo A yAtrAdhAmane khUba ja eka jIvanamAM paNa ullekha che kepavitra mAne che. "tAraMge zrI ajitanAtha, nema namuM giranAra." pratimA (11) campApurI tIrtha -jaina saMpradAyanA bAramAM vizALa ane bhavya che. te eka ja zilAmAMthI kaMDArAyelI che. tIrthakara zrI vAsupUjayano janma caMpApurImAM thayo hato. temanAM pratimA padmAsanastha ane zvetavarNanI che. basotrIsa phUTa lAMbApAMceka kalyANaka-cyavana, janma, dIkSA, kevalajJAna ane mokSa pahoLA cokanA madhyabhAgamAM A maMdira bAMdhavAmAM AvyuM che. ahIM caMpApurImAM thayA hatA. A eka ja evuM sthaLa che jayAM te ekaso pacAsa phuTa lAMbuM ane so phUTa pahoLuM che. maMdirano tIrthakaranA pAMceya kalyANaka thayAM hoya. raMgamaMDapa ane coka ghaNo vizALa che. maMdiranuM sthApatya ane Ama A sthaLa jaino mATe pavitra ane pAvanakArI hoya, temAM Avela zilpa prAcIna ane AkarSaka che. tIrthadhAma banI gayuM che. maMdira prakRtithI gherAyelA suMdara parvata para AveluM che. Ama ApaNA badhAM jainayAtrAdhAmono itihAsa ajoDa vAtAvaraNa khUba ja zAMta che, je ApaNA AtmAne zAMti Ape che. bhUtakALa bhavya che ane A badhAM zraddhAnAM pAvanakArI dhAma che. yAtrika mATe to mAnasika zAMti ApatuM parama yAtrAdhAma che. jyAre pravAsIo mATe to te AkarSaka paryaTanadhAma che. akhaMDa dIpa jyotasamAM ApaNAM A badhAM yAtrAdhAmone A maMdiranuM zikhara cAra mALavALuM ane gaganacuMbI che. vaMdana karI viramIe. te pILA paththaromAMthI banAvAyela hoIne kalAtmaka ane AkarSaka zrI tAraMgA tIrtha lAge che. ema kahevAya che ke mahArAjA kumArapALe to batrIsa mALanuM zikhara baMdhAvyuM hatuM. A maMdiranA paTAMgaNamAM bIjA be "dhanya tAraMgA tIrthajI, dhanya tAraMgI mAta, nAnA maMdiro che. karyuM kalyANa jaganuM tame, Apo AzIrvAda." pahADanI ADamAM zvetavarNanuM digaMbara maMdira AveluM che, jaina yAtrAdhAmomAM zrI tAraMgAjInuM paNa eka vizeSa te khUba ja manoramya lAge che. paDAha upara A mukhya zvetAmbara mahattva che. A tIrthanI pavitratA ane A tIrtha pratyenI zraddhA ane digaMbara maMdiro sivAya bIjA cAra zve jaina yAtrALuo mATe to eka zraddhAdhAma che. pAMca digambara maMdiro che. parvatanA maMdiromAM gaNapatinI suMdara | gujarAtamAM mahesANA jillAmAM AveluM A tAraMgAjI mUti che. ema kahevAya che ke asala madiro suprasiddha rAjA tIrthadhAma jaina bhAIo mATe ghaNuM jANItuM tIrthadhAma che. te veNI vatsarAje banAvyA hatA. A parvatathI thoDe dUra gADha cAraso phUTa UMcA parvata para AveluM che. araNyamAM tAraNa mAtAnuM maMdira AveluM che, tyAMthI thoDe dUra dhAriNI mAtAnAM darzana paNa thAya che. zvetAmbara saMpradAyanA jaina graMthomAM emanA prAcIna nAme tAraura, tArA vagara nagara, tAraNagiri, tAraNagaDha vigere tAraMgAthI taddana najIka dharoI AveluM che. tyAM ApavAmAM AvyA che. bauddhadharmIonI mAnyatA pramANe temanI sAbaramatI nadI para vizALa baMdha bAMdhIne eka jalAgAra eka devInuM nAma tArA hatuM. tenA uparathI A parvatanuM nAma banAvavAmAM Avela che. A jagyA to 'pikanIkInuM eka sthaLa tAraMgA paDyuM che. itihAsa game te hoya, Aje to te sthaLa banI gaI che. ahIMthI trIsa kilomITaranA aMtare vaDanagaramAM Jain Education Intemational Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 472 jina zAsananAM gurjara sthApatyazelInuM kalAtmaka toraNa ane suprasiddha zarmiSThA vikrama saMvatanI pahelI sadImAM AcAryazrI khapuTAcAryajInA sarovara ane dattakezvara maMdira vagere sthaLo AvelA che. A upadezathI rAjA vatsarAje jaina dharma aMgIkAra karIne sarovaranuM nAma jemanA nAma uparathI pADavAmAM AvyuM che te zAsanAdhiSThAyI zrI siddhAyikA devInuM maMdira ahIM baMdhAvyuM hatuM. zarmiSThA narasiMha mahetAnI dIkarI, kuMvarabAInI dIkarI ane A zvetAmbara maMdiranI dizAmAM ekAda kilomITaranA aMtare ApaNI vizva vikhyAta gAyikA tAnA-rIrInA mAtuzrI hatAM. koTizilA nAme eka sthaLa che ane kehavAya che ke ahIMthI vaLI aMbAjI paNa ahIMthI trepana kilomITaranA aMtare Avela aneka munio ghora tapazcaryA karIne svarge sidhAvyA hatA. A ahIMnI pahelI TUMka che. ahIMthI pUrvadizAmAM eka kilomITaranA eka bIjo ullekha evo maLe che ke vikrama saMvata atara malabArI nAmanI bIjI TUke A aMtare mokSabArI nAmanI bIjI TUMka Ave che. ene puNyabArI 1284nA phAgaNa suda bIjanA divase zrI vastupAla dvArA paNa kahe che. ahIMyA eka derI AvelI che. jemAM ajitanAtha nAgendra gacchAcArya zrI vijayasenasUrijInA zubha haste A bhagavAna vagerenI prAcIna caraNapAdukAo che. derImAM maMdiramAM be gokhalAomAM jainonA pahelAM tIrthakara zrI parikarayukta yAne mUrtinA mukhanI AsapAsa pharatA kotaraAdinAtha bhagavAnanI pratimAonI pratiSThA karavAmAM AvI kAmavALI bhagavAnanI pratimA che. hatI. A banne pratimAo hAla vidyamAna nathI, paNa ahIMthI vAyavyadizAmAM eka kilomITaranA aMtare trIjI zilAlekhavALA bane Asano vidyamAna che. vaLI A tIrthano TUMka Ave che. tene siddhazIlA TUMka kahe che. ahIM derImAM caumukhI vikrama saMvata 1479mAM zrI somasuMdarasUrijInA zubha haste temaja ajitanAtha bhagavAnanI pAdukAo che. taLeTIthI najIkanuM uddhAra karAvyAno paNa ullekha maLI Ave che. chello uddhAra relve sTezana tAraMgA hila che. te taLeTIthI pAMca kilomITara dUra vikrama saMvata 1942mAM AcArya zrI vijayasenasUrijInA zubha che. A mahesANA tAraMgA lAInanuM chelluM sTezana che. uparAMta haste karAvyAno ullekha maLe che. ahIMthI mahesANA ke amadAvAda javA mATe basonI paNa A sivAya teramI ane caudamI sadImAM bIjA sagavaDo che. pahADa sudhI pAko rasto che. pahADa paranuM caDhANa jinabiMbonI pratiSThA karAvyAno ullekha paNa maLe che. A eka kilomITaranuM che. ullekho evo nirdeza kare che ke A tIrtha ghaNuM prAcIna haze. tAraMgA hila sTezana pAse rahevA mATe zvetAmbara tema ja vaLI vikrama saMvata 1241mAM AcAryazrI somaprabhasUrijIe digambaronI dharmazALAo che. pahADa upara navI ja dharmazALA lakhela "kumAra pratibodha" nAmaka graMthamAM evo ullekha che ke che, jyAM badhI ja sagavaDa maLI rahe che. uparAMta zrI ANaMdajI kalyANajInI peDhI taraphathI bhojanAlayanI paNa vyavasthA che. mAMDavagaDha jIrAvalA Jain Education Intemational Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 jhaLahaLatAM nakSatro niraMjananAtha, nirAsaktayogI, nizcalasukhavettA siddhonA athavA maMgalakArI, mahAsukhadAyI, mokSamArgI mahAvIra prabhu jevA arihaMta bhagavaMtanA jinAlayo ke jinapratimAo A AryAvarta athavA videzI bhUmimAM na hota to tevA tAraka tIrthonI oLakhANa vinA jainone paNa jainakuLamAM ja janma chatAMya jinezvaranI pIchAna na thAta. saMpUrNa bhAratamAM jyAM jyAM paNa daherAsaro che, tenA kAraNe jainetaro paNa AnaMdakArI, anupama, alaukika bhagavAnanA paricayamAM AvI preraNAbaLa pAme che. jyAre viSamatA e che ke sarve jainone paNa vItarAgI tIrthaMkaranI bhakti-sevA-pUjA-arcanAnuM puNyabaLa maLyuM nathI. he svAmI! suNajo sevaka--saMvedanA jyAM jyAM pratimA nitaNI, tyAM tyAM karuM praNAma (27 viziSTa vizeSaNonuM vizleSaNa) prArthI : pa.pU. jayadarzana vijayajI ma.sA. (nemipremI) 473 jaina jagata pakSe je je stavano, stutio, sajjhAyo ke caityavaMdana, devavaMdana, pUjA, mahApUjano, bhaktigIta ke saMgItano khajAno che, te bhagavadbhaktino ja eka prakAra che. jema sAmudAyika bhakti Atmazuddhi kare che, tema ekAMtika saMvedanA dvArA abhivyakta bhakti paNa zAsanadevone jAgRta kare che. upAdhyAya yazovijayajI racita vividha saMvedanAo jANavA-mANavA jevI che. A. ratnAkarasUrijInI ratnAkara paccIsInA bhAvo avagAhavA jevA che. jJAnavimalasUrijI, vijayalakSmIsUrijI, upAdhyAya vinayavijayajI ke paM. rUpavijayajI, paM. padmavijayajIkRta vividha bhakti pado gokhavA-gAvA jevA che. jAtrA karavA gayA tyAre gItapaMktimAM sAMbhaLela 'bhakti karatAM chUTe mArA prANa, prabhujI evuM mAMguM chuM.'' phakta A eka ja paMkti jIvananA rahasyane samajAvavA paryApta che. nirAgI, vItarAgInI nirdabha bhaktinI je mastI hoya che, te bhakta ane bhagavAna sivAya koNa jANI zake? ane satya bhAvonA paDaghama kyAMka ne kyAMka to avazya paDe ja, te niHzaMka che. 27 viziSTa vizeSaNo dvArA prabhubhaktine gadyamaya bhASAmAM lakhI mokalanAra munirAja 5.pU. jayadarzana vijayajI ma.sA. (nemipremI) svayaM zIghra kavirAja paNa che. bassothI vadhu stavano cAritraprApti pUrve racyA hatA ane eka vAra kalpasUtrajInA AgamagraMthane paryuSaNa mahAparvamAM beMglora mukAme potAnA ghera padharAvI rAtrinA 3 / / -4 vAgyA sudhI lAgaTa ATha-nava kalAka sudhI zruta ane prabhubhakti sAMsArika avasthAmAM karI hatI. saMgItIya sAdhanomAM gITAra, hArmoniyama ane tabalA-Dholaka zIkhI jyAre paramAtmAne saMvedanA pAThavatA Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 tyAre lokone khyAla paNa na AvI zake ke AUDIT ane STATISTICnA ucca abhyAsI potAnA vizALa vyAvasAyika saMkulamAMthI nivRttinI paLo arihaMtanA caraNa-zaraNamAM vItAve che. mAnakaSAyamAM bhUlAtA bhAnanI zAna ThekANe lAvavA anAmInI nAma bhakti eka bhavya upAya che. vidvattA sAthe namratA bhaLI jAya tyAre bhaktAmara jevA kAvyo svayaM racAI jAya che, racavA nathI paDatA. pachI camatkAro sarjAya temAM Azcarya zuM? amArI bhAvanA mujaba taiyAra thayelA A viziSTa lekha lekhakazrI tamAma bhaktipremI saMyato ane zrAvakonI bhakti anumodanA rUpe samarpita karI rahyA che. abhinaMdana. --saMpAdaka he svAmI! suNajo sevaka-saMvedanA cAturmAsa parivartanano e pAvanakArI divasa hato. jinAlayanA caityavaMdana samaye nayanonI sAme mULanAyaka paramAtmA ane anya upanAyaka bhagavAna paNa birAjIta hatA. sakaLa zrIsaMghanA bhAgyazALIonI sAthe prabhubhakti karatAM jinezvara paramezvaranA prabhAve ja acAnaka mananA pariNAmo paNa parivartana pAmavA lAgyA. zubha saMkalpo, suvicAro ane sadbhAvanAo umaTavA lAgI. dararojanA darzana karatAM Aje saMghanAyaka jinadeva ke devAdhidevanI kRpAthI anerA ane agamya aramAno uThavA lAgyA, te te saMvedanAne manomana noMdhatA te pachI zatruMjaya girirAjanI bhAvayAtrA paNa karI ane haLavI paLomAM viziSTa vicArone AkAramAMthI sAkAra svarUpa devA A nAno lekha lakhI nAkhyo che. vividha ane viziSTa vizeSaNothI navAjavAno A navatara prayoga ja che, jADI pavitraM tasya cAritraM, ko vA varNayituM kSamaH / A bAliza ceSTA chatAMya bhagavaMtanI kRpA avataraze, tevI apekSA susthAnanI jANI che. vagara kaMkotrInA A bhAvAmaMtraNa samAna bhAvanAo che. kAraNa ke eka nAno paNa zubhabhAva bhagavAnanI kRpA vagara kema udbhave? corAzI lAkhanA cakkaramAM AzcaryasamAna jinazAsana maLyA pachI paNa na jANe keTalAya AtmAo he vItarAga! jinAlayanA darzana, jinezvara pUjana ke arcanathI vaMcita rahI jAya che. amuka mAnyatAonI maDAgAMThane kAraNe tIrtho ke kalyANaka kSetronI sparzanA paNa temane sAMpaDatI nathI. keTalAka vaLI puNyodaye ApazrInA darzana-vaMdana sudhI pahoMcI paNa jAya che, paNa sAMsArika svArthanA kAraNe ApamAM rahela vItarAgatvane choDI anya koIne koI devI-devatAnA prabhAva jina zAsananAM . dekhavA rokAI jAya che. pUjA-sevA ane upAsanA sudhI AvI gayA pachI paNa bhAvonI bharatIne badale bhabhakAo ke bhIDamAM ja aTavAI jatA dekhAya che, tethI ja to mahAvidvAna siddhasena divAkarasUrijIe kalyANakArI kalyANamaMdiranI 38mI gAthAmAM umerI dIdhuM che ke AkarNito'pi, mahito'pi, nirIkSito'tti.......vagere vagere. te dvArA bhAvazUnyAcAranI AlocanA karI lIdhI che. bIjI tarapha A. mAnatuMgasUrijI bhaktAmara stotranI 21mI zlokAvalImAM manye varaM.....vagere dvArA jaNAvI rahyA che ke he bhadaMta! sAruM thayuM meM sarvaprathama anya harihara mahAdeva vagerene dekhI lIdhA ane aMte tamane pAmyA pachI bhavAMtaramAM paNa mArA manane koI harI nahIM zake. dararoja savAre rAIya pratikramaNa karatAM ane siddhagirirAjanA caityavaMdana karatAM ciMtana cAlu thaI gayela ke he girirAja! ApanA paTAMgaNanA kAMkare kAMkare anaMtA AtmAo sIdhyA, chatAMya 99 vAra nahIM paNa 108 vAra sparzanA karyA pachI paNa ame pote kAMkarA jevA tuccha kema rahyA? sakala tIrthanI vaMdanA pratikramaNamAM ja karatAM sphuraNAo thaI gaI ke zAzvatA tIrtho ke naMdIzvara vagere kSetronI sparzanA kyAre thaze, zuM devalokanA janmArAmAM badhAya jinAlayonA-jinabiMbonA darzana karyA haze? anuttara devavimAnonA jinavara caityo to dUra paNa nava greveyaka ke bAra vaimAnika devalokanA paNa saghaLAMya bhagavaMtone virATa bhUtakALamAM bhAva vagara paNa zuM bhajyA haze. bhagavAnanI bhakti to muktinI dUtI che, mATe ja sevA-pUjA bhakti-bhAvanAnI paNa maryAdAdhArI saMyamI AtmAo potAnI bhAva-bhaktine vizeSaNo dvArA paNa vyakta kema na karI zake? Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro (1) akalaMkAnekAMtavAdI syAdvAda rUpI udAra vicAradhArA ApI he bhagavan mahAvI2! Ape je dharmaprarUpaNA ane zAsanasthApanA karI, tenA kAraNe ApanI ja hAjarImAM janmelA 363 pAkhaMDIo potAnA ekAMta AgrahathI ja parAbhava pAmI gayA, jyAre ApazrIne bhAvasamarpaNa karanAra gaNadhararAja gautamAdi brAhmaNa maTI jaina zramaNa banI gayA. Apa he prabho! vAdI prabhAvakonA sUtradhAra hatA, anekanA aTapaTA agharAMne-sagharA prazno kSaNabharamAM ukelI nAkhatA hatA. anya aneka vAdIo adhUrI samajathI kalaMkita thayA hatA jyAre vAdavijetA ApanI upasthiti mAtra mithyAtvIone bhArasvarUpa banatI hatI. tethI ja to ApazrInA nirvANa pachI sakitIoe dIvA pragaTAvI du:kha dUra karyA, jyAre mithyAmatioe zorabakora macAvI, phaTAkaDA vagere phoDI ke mIThAIo uDAvI potAnI khuzI vyakta karI hatI. chatAMya Azcarya ke ApanuM sthApela zAsana ApazrInI gerahAjarImAM paNa jayavaMtu gAje che. vAdIonA vAdavijaya, syAdvAdanA mahAnAdamAM mithyApracAranA prasAraNa upara jabbara kApa mukAI gayela che. dhanya-dhanya che anekAMtavAdanI avirata vahetI zrutadhArAne. (2) ahiMsArthajIvaMtAcArI karUNA nAmanI mAtAnA jAyA he tIrthaMkara bhagavaMta! loko to phakta ahiMsAne paramo dharma mAne che, bAkI bola pramANe jIvananA tola jovA nathI maLatA. jyAre ApazrIe to uMdara, ghoDA, nAga-nAgaNa, mUka pazuo ane popaTa-pArevA jevA paMkhIo ja nahIM, paNa kSudra ane kSullaka AyuSyavALA jIvajaMtunI paNa rakSA ciMtavI che, ApazrInA zAsanamAM tethI ja to dharmarUci jevA aNagAra kIDIonA jIvana mATe potAnuM jIvana balidAna ApavA taiyAra thayA che. metAraja munirAja pakSInA prANa khAtara potAnA prANa choDanAra pAkyA che. brahmacaryapAlana pAchaLanA paNa zubha lakSyo sUkSmajIvonI jayaNA banyA che. zrAvakonA sAdagIbharelA jIvana-vyavahAra ke zramaNonA AhAra-vihAra-nihAra badhAya abhigamo ApazrIe ahiMsA pradhAna dekhADI kamAla-kamAla karI dIdhI che. vyAvahArika jIvananI vizeSatAo evI gajabanI che ke ApazrInA prarUpita jinazAsane anekavAra mleccho, anAryo, alpadharmIonA dharmajhanUna ke hiMsAno javAba paNa ahiMsAthI ApI nIDaratA dekhADI che. 475 (3) vizvabhavyajanAnaMdasrota he vizvezvara! he AdinAthajI! loko bhale Apane vizvanA vyavahAra ghaDavaiyA mAnI bhaje ane pUje paNa gaNanAtIta varaso pahelA vyatIta ApazrInA jIvanakavanathI amane eTaluM jarUra jANavA-zIkhavA maLyuM che ke Apa prabhonI gRhasthadazA vyavahArakuzaLa hatI paNa saMyamIdazAmAM to bhikSA mATe paNa aticAro lagADyA vinA cAra-cAraso divaso bhUkha-tarasa veThI kheMcI nAkhyA hatA. Apa hatA prathama yati, prathama vratadhArI paNa ApazrInuM saMyama he bhagavaMta! bhavyajIvone tAravA- ugAravA mATe lakSyavedhI hatuM. bAhubalI jevA putraratna saparivAra vaMdanArthe Ave, te jANavA chatAMya prAtaHkALe ja Apa takSazilA choDI vicaraNa karI jAo, tevI nirmaLadazA saMyato mATe saMdezo che. bhAI-bhaginI, mAtA ane pitA, putra ane pautra vagerenA vizALa vyAvahArika saMbaMdho vacce paNa Ape dekhADelo mokSamArga sAMsArika saMbaMdhothI sAva para, phakta bhavyajIvone bhavyAtibhavya muktizarma sudhI pahoMcADanAro rAjamArga che. Apa to tenA bhomIyA cho. (4) paramapAvaka brahmamUrti rAjImatIvirAgI, AbAlabrahmacArI, he bhagavaMta! neminAthajI! Apa prabhuno pAvanatama lagna prasaMga nikaTamAM ja vItI gayo che. abola pazu jIvonA jIvanasukha mATe Apa to potAnA vivAhasukhane paNa jatuM karI giranAra jaI beThA. jANe AgAmI covIzInA tIrthapationA sAdhanAkSetrane A covIzImAM ja panotA pagalAM pADI pavitra banAvI nAkhavA saMkalpa karyo hoya tema ApazrIe dIkSA,kevaLajJAna ane mokSa giranArathI ja guNagrAhya karI gauravane gajavyo che. zAMta, prazAMta, gaMbhIra, nisaMgI, alaukika ane anuThI ApazrInI maMgalamaya mUrtinA manodarzana mAtrathI Apa he bhagavan! bhaktonI viSaya-vAsanA viDaMbanAne harI lyo cho. aneka caturthavratadhArIo mATe Apa Adarza svarUpa cho. "jyAM jyAM pratimA jinataNI-tyAM tyAM karUM praNAma" te uktine sArthaka karavA mATe Apa eka nahIM aneka sthAne birAjo cho. he jinavara! padmAsanamaya, kAusaggamaya ke dhyAnalayamaya ApazrInI nirvikArI AMkhonI amIdraSTi amArA saunA pavitra vicAronuM kAraNa bano. Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 476 jina zAsananAM (5) niSparigrahanidhAna (7) anAthanAthAzaraNazaraNa kaMcana ane kAminI jevA bAhya parigrahathI to Apa jema bhavasamudra paNa virATa che tema te agAdha kyAranA mukta banyA hatA, paNa saMsAranA tyAgadinathI laI jalarAzimAM bUDI jatAM jIvo paNa anaMtA che. saMsArasAgaramAMthI jIvanAMta sudhI paNa rAga-dveSa rUpI AtyaMtara saMsArane ApazrI tarI javAnI talapavALA jIvo jyAre viSaya-kaSAyarUpI duSTa he zAMtinAthajI! choDI-ThaMDI parama zAMtisukhanA bhAgI banyA tatvo sAme hArI-thAkIne anAthAvasthAmAM taratA dekhAya che te hatA. he zAMtasudhArasa jinadeva! eka lAkha bANu hajAra bhavajalanidhipota bhagavaMta! tyAre Apa tamAma anAthonA nAtha strIone eka ja sAthe sadAya mATe kevI rIte choDI zakyA? banavA taiyAra dekhAo cho. bIjuM citra mana-magajamAM evuM UbhuM eka tarapha Avo jaMgI tyAga ane bIjI tarapha mahela choDI thAya che ke saMsAradAvAnalane kAraNe saMkhyAtIta loko baLI rahyA jaMgalanI vATe janArA ApanI akiMcanatA mAna upajAve tevI che. rAga-doSanI raMgIna jvALAothI athavA bhayAnaka evI che. paNa Azcarya e che ke jhara-jhaverAta ane AbhUSaNonA bhavATavImAM prapaMco-pIDAo ane parAdhInatAonA kAraNe tyAga pachI samavasaraNanA suvarNasiMhAsana, pAdapaMkaja nIce goThavAtA nava suvarNakamaLo, ratnajaDita dharmadhvaja, motI- akAraNavatsala banI ApazrI amArA saunA zaraNadAtA banI mANekayukta cAmara ke vaibhavavaMtA samavasaraNanA traNa gaDha vagere upasthita thAo cho. basa AvuM ja anubhUta karanAra meghakumAra, zuM Apano bAhya parigraha nathI banato? dararoja eka koDa ATha caramendra, caMDakauzika, caMdanabALA, mRgAvatI, nAga-nAgaNa, lAkha suvarNamudrAnA tyAgathI pUrA varasa sudhI varasIdAna ApI yajJaazva ke mUSakarAja te badhAyane mAtra kRpA-nizrA ApI kevA dIdhA pachI paNa zuM ATaATalI sukha-saMpatti Apane sAcavI tArI dIdhA che tame? ame zuM anAtha ke zaraNArthI nathI? rAkhavI jarUrI che? AvA bAliza praznono sIdo sAdo ane sAva saraLa javAba e che ke Apa mUcha rahita (8) indrAdiseva-devAdhideva vItarAga cho, navanighAno ApanA sevaka che. mRtyulokamAM ja carama janma laI mRtyune paNa oLaMgI (6) karmavijJAnakalayanazriya javAnA manoratha dharAvatA he prabho! ApanI prabhutAne koNa varNavI zake che? janmapUrve ja devatAonA sAnidhya pAmanArA, janmatAnI sAthe ja avadhijJAna laI AvelA che jamyA pachI indro dvArA janmotsavane mANanArA, ane te tIrthapatijI! ApanA gupta-pragaTa ke bhavobhavasaMcita karmone to pachInA paNa traNeya kalyANakonA samaye deva-devendro ke devIo ApazrI jANo ja cho, chatAMya potAnA ja ghAtI karmone khapAvavA dvArA arcanA-pUjA pAmanArA Apa jyAre jyAre pRthvInA kevo puruSArtha Adaro cho! jema prathama tIrthakara ane bAvIsamAM, paTalane pAvana karo cho, tyAre devatAo svarga choDI avanitaLe trevIsamA, covIzamAM bhagavaMto karma jhaTapaTa khapAvavA AvI jAya che. he devAdhideva! ApazrInA ATheya anAryabhUmie paNa vicaryA tema gRhasthAvasthAnA bAkI rahela mahAprAtihAryo sAthe devo saMkaLAI jAya che. ApazrInA cotrIza bhogAvalI karmonA paNa gupta rahasyonA Apa svayaM jJAtA hatA. atizayomAMthI 19 viziSTa zaktio to devakRta hoya che. vizvanA svayaMbhU saMcAlanamAM IzvaranA badale karmanuM sacoTa ochAmAM ochA eka koDa devatAonI sevA pAmanArA, vijJAna dazavanArA zuM Apa ja jagadIzvara nathI? bhikSAnA ApanA kalyANaka samaye to indronA siMhAsana paNa svayaM aMtarAya karma khapAvavA AdinAthajInA upavAsa, strIpaNe tIrthakara DolAyamAna thavA lAge che. eka kroDa nAgendranuM baLa 1 indramAM nAmakarmane vedanAra mallinAthajI ke pratizodhanA kAraNe utpanna karmone kamaThTha sAme sahenAra pArthaprabhujI athavA guru ane ane anaMtA indronuM baLa ApanI phakta TacalI AMgaLImAM te nakkaratA naThArA jagatamAM Apa sivAya konI pAse? amane savizeSa karmone tapa dvArA tApI denAra bhagavAna mahAvIra jevA devadarzana durlabha che ane Apa devendronA mAlika cho. paramAtmA maLyA pachI temanA ja saMtAnIya saMyato svasvanA karmo ke rAga-dveSane haMphAvavA yama-niyamonI bedhArI talavAra (9) namaskAra prathamapadAdhiSThAtA dvArA maraNIyA prayAso karI laData Ape temAM Azcarya paNa jema mahAmaMtra navakAra naisargika che, tema che zuM che? namaskaraNIya! ApazrInuM jIvana-kavana paNa nisargano eka krama Jain Education Intemational Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 477 che. jema navakAraniSTha potAnI niSThAthI phakta "namo AtmadhyAnanI bhAvanA jAge che tyAre te dhyAna, ciMtana arihaMtANaM' pada bolIne paNa Atmazuddhi karI zake che tema paNa Atmazuddhi karI zake che tema ke manana konuM karavuM te gUMca bharelA praznono sAkSAta ke manana konuM karavuM te gaMca bhare phakta navakAranA prathama pade pratiSThita thaIne paNa Apa Apa javAba cho. ApazrInI nirAgI-virAgI-vitarAgI vizvopakAra vizeSa karo cho. saMpUrNa mahAmaMtra rUpI rakSaNachatranA mudrAnuM svarUpa ja evuM che ke tenuM pratibiMba mAnasa-paTala upara Apa zirachatra cho. "namo arihaMtANaM' te be zabdo sAthe paDatAM ja azubha tattvo kharavA lAge che, zubhratA khIlavA lAge ja joDAyelA 3 zabdo che. "paDhamaM havaI maMgala'. he che. mATe to ApanA dhyAnamAM ja siMha muni, anAthI muni, atulaguNI arihaMta bhagavaMta! ApazrI jo trilokanAtha tIrthakara bAhubalI ke gajasukamAla evA aneka sAdhako ApanA sAkSAtu tarIke sarvocca sthAne na birAjo to mahAprabhAvaka mahAmaMtra paNa sAnidhyathI dUra chatAMya AtmakalyANa pAmI gayA che. dUrano sUrya ama pAmaronuM maMgala kevI rIte karI zake? govALa vinAnI jema sarovaranA kamaLane puSTi pradAna kare che, tema dUra-dUranA gAyo jevI amArI dazAne TALavA ja Apa mahAgopa banyA mokSamAM ke nikaTanA ja dUra bhUtakALamAM thayela ApazrInA cho ne? teramAM guNasthAnakane sparzI kevaLI banI janArane paNa manana mAtrathI mana tuSTi pAme che. he bhagavan! indrabhUti Apa ja to ekamAtra namaskaraNIya cho. te sAmAnya kevaLIo vagere agiyAra gaNadharoe maLI ApazrInuM, ApanI vANInuM, bhale tulyajJAnadhaNI evA Apane paMcAMga praNipAta na kare, paNa ApazrInI AjJAnuM rekhAMkana sUtro dvArA na karyuM hota to ApanI dezanA suNavA padhAre te paNa to paramanamakAra kAussagnamAM zreSThatama dhyAna konuM karata? bhAva ja che ne? (12) atizayArAmaguNasugaMdha : (10) sakalakuzalakalpataruvara cotrIsa atizayothI zobhAyamAna he ajitanAthajI dasa prakAranA kalpavRkSo pAse yAcanA karavI paDe che ane vagere 170 tIrthakara devo! he anaMtavIrya, sImaMdharakalpatara vAMchAo saMtoSe che, temAMya kALakSaye te pAchA yugamaMdhara bhagavaMto! janmatAM ja cAra atizayone pAmatA, prabhAvahIna paNa bane che. jyAre ApazrI he kuzaLakSemakArI! devatAonA 19 bhaktiguNothI zobhatA ane karmanA kSayathI pratyeka prANI mATe pratipaLe niHsvArtha upakArI bano cho. utpanna anya 11 viziSTa labdhiothI rAjatA ApanA jevA kathAvArtA kahe che ke prathama bhagavAna RSabhadevanA samayathI ja paramezvara vizva samagranA anya koNa? dharmacakranA dhavalaprakAzamAM kalpavRkSo phaLa ApatA baMdha thayA, kadAca tethI ja to covIza mithyAtvIonI AMkho ja baMdha karanArA Apa to dharmamAM tIrthakara bhagavaMtonA kramathI janma thayA, sarve ArAdhakone cakravartI samAna cho. urdhva, adho sAthe tioloka Apa zreSTha mokSa phaLa ApavA mATe, nyagrodha. sapta varNa, sAla, priyaMka, atizayavaMtane trividha-trividha trikALavaMdana kare che. vizALa priyaMgu. tilaka, caMpaka ke sAla vagere caityavakSonI nIce jyAre udyAnanA 34 viziSTa phaLadAyI vRkSonI pukha sugaMdhI samAna Apa dezanA detA hatA tyAre te tarUvaranI zItala chAyA ApanA guNono vaibhava ApanI nikaTatA sAdhanAra lokasamUhamAM dharmanI mAyA utpanna karatI hatI, tenA harita pAna atimuktakumAra, amarakumAra ke abhayakumAra jevA nAnI lIlA jJAna ane parSadAnA sanmAna vadhAratA hatA. bhArA umranA bhavyajIvo mANI jAya ane vayovRddha bALajIvo uThAvanArI DozIthI laI. rohiNeya cora, kAmI-laMpaTa, khanI, saMsArI hovAthI ApazrInI nikaTa chatAMya ghaNA ja dUra pApI-pAkhaMDI jemaNe jemaNe paNa saMpUrNa dezanA ke teno aMza rahI jAya te paNa AzcaryakArI ghaTanA che ne? paNa sAMbhaLyo teonI kalpavRkSa pAse mAMgavAnI bhUkha ja marI AkAzagaMgAmAMthI utaratA devo a AkAzagaMgAmAMthI utaratA devo ane devavimAnonI vAta Aja gaI, balka vahetI amRtavANIe sakala jIvonuM kazaLa-maMgaLa amane parikathA lAgatI haze, paNa te satyakathAne sAcI AMkhe karela hatuM. nirakhavA navo janma ApanI pAse ja kema na hojo? (11) manana-ciMtana-dhyAnAlaMbana : (13) urdhvaguNasthAnakadhAma : he mananIya munisuvratasvAmI! he mAnanIya mahAvIra Azcarya che he prabho! bAhu-subAhasvAmI che prabhu! jyAre jyAre manamAM zubha bhAvanAo. zabda ciMtana ke jinezvaro! Ajeya paNa puNyAnubaMdhI puNyavaMtAone ApazrI Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 478 jina zAsananAM bAhya bAra guNo, ATha mahAprAtihArya + cAra mahAtizayo rUpe nihAranA prazno, mana-vacana-kAyAnuM sUkSma saMyama AvI sAva sAkSAt jovA maLe che. arihaMta cho, bAra guNadhArI cho paNa jhINI jaNAtI sUkSma sAdhanAo saMyamIo mATe darzAvanArA he hAlamAM mahAvidehamAM teramAM guNasthAnake sayogI kevaLI pravaktA! jIvadayAthI laI jagatadayAnI saiddhAMtika bhUmikAo tarIke uccatama upakAranI helI varasAvI rahyA cho. amArA jevI ApazrIe prarUpI che, tevI to anyamationI nAnA A bharatakSetrathI kAmagajendra, yakSAsAdhvI, nAradamuni ane matibuddhino prabhAva-prakAza paNa kyAMya jovA nathI bIjano caMdramAM ApazrInA pavitratama darzana karI pAchA paNa maLato. AcAra-vicAranI A UMcAIne sparzanArA ucca evA AvI gayA, jyAre amArA puNya ochA paDyA che, jethI jaMgI mokSasthAne pahoMcI gayA, bAkI jamAlI ke gozAlaka, hAlika ke puruSArtha pachI paNa be-pAMca bhavo haju paNa bhramaNa karI ApanI kRNika jevA chIcharA pANImAM paNa DUbI gayAnA du:khada daSTAMto chatrachAyAne pAmavAnA. viharamAna he vIsa vItarAgIo! noMdhAyA che. eka hakIkata evI che te jinadeva! ke anekone Apa ja amArA zraddhAnA sthAnaka cho ane manomAM jana Ape dekhADela mArga khUba ja kaThora-naThora lAge che. sastI mATe maMdira cho. ahIMnA sthAnika ane maMdiro, jinAlayo ane sukhaDI ne zivapuranI jAtrA karavA nIkaLelA aneko ApanA upAzrayo ApanA guNagAna vagara sUnA-sUnA paDavA lAgyA che. mokSamArga sudhI AvI ja nathI zakatA, to teo pragati te kema Apa saunA manamaMdiramAM hAlo cho paNa potapotAnI rItithI, sAdhavAnA? bIjI tarapha Apa to potA mATe kaThora cho paNa tethI ja to sAkSAta gerahAjarImAM matamatAMtaromAM sI para mATe ati komaLa cho anyathA utsarga ane apavAdano muMjhANA che. he kRpALu! eTalI kRpA avazya karazo ke marma samajanArA mATe Apa zItaLa caMdra jevA kema lAgo? ame pahelA guNaThANe utarI aTavAI na jaIe. (16) karuNApArAvArAmRtasiMdhu : (14) sAdhya-sAdhaka, sAdhanA-siddha : karUNAsAgara he kuMthunAthajI! he devAdhidevo! pApImAM gata covIzImAM thaI janAra anaMtAnaMta he bhagavaMta! pApI jIvo tamArA zAsanane pAmI tarI gayA. Apa svayaM Apa ahIMnA bhavyajIvone bhUlI ekalA ja cauda rAjalokanI sAdhanAkALamAM cha-cha mAsanA ke pUrA varasanA cauvihAra upara sthita siddhazilAe pahoMcI ayogI kevaLI evA 14 upavAso karo, paNa abudha evA amane karuNAmAtAnI jema guNasthAnake siddha thaI kema besI gayA? jyAre Apa dararoja ochAmAM ochI navakArazInA paccakhANa zIkhavo, te paMcendriyapaNe puruSottama ane puruSAdANIya prabhu banI vicaratA kevI hArdika ciMtA? kyAM ApanA AhAra-nidrAnA gaNito ane hatA, tyAre ame kadAca anaMtI nigoda, asaMkhya kyAM saMsArIonI savalato. lokonA bhalA mATe mahela choDo, vanaspatiomAM ke ekendriyAdi vikalAMga dazAthI duHkhI chatAMya jaMgalamAM paNa jaI maMgala karo. duniyAnA devAdAro du:khI hatA. Apa ekalA siddha thaI gayA, tyAre amArI dayA pAsethI levAnuM kaMI nahIM, jyAre devAmAM Apa jAtane paNa bhagavan! Ape na karI? saMsArIo svArthamAM rAce te lUMTAvo. ApanA sAnidhyamAM samavasaraNa sudhI AvI janArA, cAle, paNa saMyata evA Apane Avo svArtha te kema zobhe? je uMdara-chaMchuMdara, hAthI ne ghoDA, vAgha ane bakarI, mora ane thaI gayuM tenuM have rovuM nathI, paNa zuM sAdhya ane zuM bAdhya, koyala jevA pazu-paMkhI to ThIka paNa janma-jAti veravALA zuM hoya ane zuM upAdeya, kaI sAdhanA ane kaI virAdhanA A paMcendriya prANIo ane mAnavIo paNa ApanA karuNAdhodhamAM badhuMya sUkSmatAthI konI pAse samajavuM? kAraNa ke he snAna karI ThaMDAgAra banI jAya che. nadImAM bIjI nadI bhaLe sAdhanAsiddha! ApazrI to kazuMya sAMbhaLatA nathI, bolatA nathI, paNa dariyAmAM dariyo na bhaLe. paNa AzcaryadakSa he prabho! amArI sAmuM jotA paNa nathI. phakta eTaluM to jaNAvo ke karaNAnA amApasamudra evA ApamAMthI anaMtIguNarAzirU5 kyo AtmA siddha thayo tyAre huM vyavahArarAzimAM Avyo? amRtadariyo nIkaLI chalakAya che. (15) savizuddhaprarUpakazItalacaMdra : (17) darzanapUjanArcana sthAnaka : AMkhanA palakArAmAM paNa hiMsAnI jayaNA, muhapattInA doSa-dUSaNo ane duHkhothI daridra banela duniyAmAM darzana upayoga vinAnI ajayaNA, gamanAgamananA doSo, AhAra- paNa ApanuM he dInAnAtha! durlabha che, pUjanavidhi paNa duSkara Jain Education Intemational Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 479 che tathA arcana paNa agharI vAta che. jyAM phakta ApazrInI evA sapaDAyA che ke ApazrIe dekhADela paramArthabharyo prazasta pratikRti jevI pratimAjI paNa pratiSThita che tyAM ghara ane puNyapaMtha paNa pyAro nathI lAgato. dardIne jema kaDavo lImaDo sthAnakanA mamatva choDI darzana mAtranI IcchA chatAM amane paNa mITho lAge tema mohAjJAnamAM bebhAna banelA anekone eka upavAsanuM phaLa maLI jAya che. svadravyathI pUjana karatAM kaTa saMsAra paNa madhuro jaNAya che. Azravanirodha, zrAvakone pUrA eka hajAra varasonA aNasaNa jevI nirjarA thAya saMvarasAdhanA ane nirjarAlakSI dharmArAdhanAo jo ApazrIe na che, jyAre caityavaMdana samayanA bhAvArcanathI to anaMta varasonA samajAvI hoya to na jANe mammaNa ke dhavala jevA vikaTakarmo paNa khapI jAya che. nathI vizeSa jJAna ke nathI koI mohAsaktanI jema aneko durgatie ravAnA thayA hota. tapazakti chatAMya phakta ApanI jo nirdabha bhakti che to paNa tevuM thayuM nathI ane thavAnuM nathI kAraNa ke cheka RSabhadevathI paNa amArI mukti mATenI te eka avvala yukti che. laI caramatIrthapati sudhI sau Ape maryAdAnA baMdhanamAM ja darzana pApanAzanam ane darzana mokSasAdhanam"nuM kAvya jaNAve muktino mahAmArga dekhADI dIdho che. mArgadarzana mAtrathI Apa che ke jaLapUjA vagere aSTaprakAro pUjAnA devadarzanane ja magnadayANuM kahevAo cho. caturvidha zrIsaMgha sthApI pUjya-pUjaka AbhArI che. tethI ja to jaLapUjAthI laI naivedyapUjA karanArA varga taiyAra karI beu vibhAgo mATe mokSanI madAra banyA cho. keTalAya bhakto sadugati ane mukti pAmyA che. darzana vinA Apa sivAya caturvidha zrIsaMghanI sthApanA koNa karI zake? pUjana kyAMthI ane pUjana vinA arcanA kyAMthI, Apa to (20) sArvabhaumasattAsaukhyapradAyaka : tenA zubhAlaMbana cho. ' he bhuvanabhAskara saMbhavajI bhagavAnA sAva asaMbhava (18) pApazrApa puNyAdhArAmApa : che ke amArA jevA alpamatio Apa jevA Izvarapadane pAmI eka tarapha puruSAdANIya he pArzvanAthajI! saMsArIo zake. paNa railokyalalATatilaka jevA tribhuvanAdhipati ane sakaLa aDhAreya prakAranA pApothI kharaDAyelA che. citra-vicitra sarvazaktimAna sarvezvara Apa to jagatkRSTha padAdhikArI chatAMya karmothI gherAyelA che. jyAre pratipakSe Apa he paramAtmA adharmanA gharamAM beThelAne paNa bAMhedharI bakSo cho ke vIsavasAnI aDhAreya pApo to ThIka paNa aDhAreya doSothI paNa rahita dayA pALI, saMyamanI sAdhanA ke saMyamInI upAsanA dvArA tame cho. jema mayUra dekhI bhujaMga bhAge, mArjarI bhALI mUSaka bhAge sau paNa mArI jema vItarAgI-vItaSI arihaMta banI zako cho. tema pApone to ApanA paDachAyAno paNa Dara lAge che. zrApanA tethI ja to hariNa, vizvabhUti, siddhArtha, zrIvarmA ke zrIkRSNathI zikAra banI gayela pApa paribaLo lAcAra-bimAra banI laI zreNika jevA aneka zramaNo ke zramaNopAsakoe Apa jevA kaNasavA lAge che ane te ja sAthe jyAM jyAM ApanA puNya covIza tIrthakaronA zAsanakALamAM pota-potAnA sthAnathI pagalAM paDe tyAM tyAM ApazrInA puNyapratApe mArI-marakI, ati- surakSita banI tIrthakara nAmakarmanI nikAyanA karI lIdhI anAvRSTi, rogopadrava, dukALa ke vairavikAra upazAMta banI jAya che. eTaluM ja nahIM paNa jemanA bhAgya ke bhAvibhAvamAM che. A to he paramapuruSa! ApanA jIvaMtakALanI vAta thaI, paNa bhagavAna banavAnuM mahAbhAgya nathI temane paNa devagati, sadgati ApanA mokSagamana pachI paNa saMyamasAdhananA kSetro zubhrAtizubhra ane mukti sudhI Ape pahoMcADI devA pAvanatama prarUpaNAo paramANuothI plAvita banI jAya che. mATe ja to pAlitANA karI che. jema marajIvo UMDA pANImAM pese to pAkelA motI ke giranAra, pAvApurI ke caMpApurI, zikharajI ke hAtha lAge che tema je ApanA zAsana sAmrAjyamAM zuddha siddhagirirAjo saghaLIya kalyANabhUmio ane prabhAvaka tIrtho snAna kare te buddha-prabuddha banI rahe che. dharmArAdhanAo ane dharmIothI Ajeya paNa dhabakI rahyA che. (21) virATakAlAtIta kevaLI : (19) paramArthajJAtA paramapathadAtA : vyoma jevo vizALa kALa che, temAM lAkho pUrvonA nAnA bALako he naminAthajI! jema ramakaDAnA rAgamAM AyuSya paNa nAnA banI jAya che. tevA virATa kALa karatAM paNa mohAya ane iNa ke viA beu sAthe ramato kare tema saMsArI he sarvajJa! ApazrI pAse rahela kaivalya jJAnarUpI dhana mahAna che. bALako sau paNa svArthapracura saMbaMdho-svajano ke savalatomAM Apa prabhunA baLa, jJAna, aizvarya, atizayo, guNonI tole Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 480 jina zAsananAM jagatano bIjo koI jIva meLa pAmI jAya to amArA rahyA che, maravA paDyA che satya ane sattva. nyAyAlayamAM paNa bharatakSetramAM tIrthakaronI saMkhyA paNa 24thI vadhI jAya. tevu thayuM sAco nyAya che kharo? AjanA pracAra yugamAM AcAranI nathI ke thatuM nathI temAM kALano potAno prabhAva che, paNa UMDA saccAI che kharI? netA ane abhinetAnA bhASaNothI bhUtakALathI laI UMcA bhaviSyakALanI kaI vAta ApanAthI kaMTALelA loko sAcuM suNavA-jANavA Apa pAse Ave, to chAnI che. phakta kALa ja nahIM kintu dravya-kSetra-bhAva vageremAM Apa to koI praznonA javAba paNa detA nathI. have pUchavuM te ApanuM prabhutva alaukika che. he carama tIrthAdhIza! chellI kone? Aje to evuM lAge che ke 'satyameva vinayatI' tethI soLa prahorI dezanA Apa ja daI zako. ApazrIe je je ja to saccAInA khapI devendro ke devo ahIM AvatA nathI, jaNAvyuM te te thatuM AvyuM ane thavAnuM. Azcaryaprada vAta to e potAno prabhAva dekhADatA nathI. pUrvakALamAM satvaguNanI che ke chellA ane chaThThA ArAnA bhAvo pachI AgAmI hariphAIo hatI, Aje jUThanI ja bolabAlA che. nakalIne covIzInA tresaTha uttama puruSonA nAma-ummara-jIvana-kavananI asalInA bhAva maLI jAya pachI sattvanI vAta ja paDI vAto aDhI hajAra varaso pUrve kevI rIte kahI ApI? AgAmI jAya ne? bahu sAcA thavA javAya to gAMdhIjI jema goLI covIzInA navA bhagavaMtonA nAma temane janma ApanAra mAtA- khAI marAya tevuM loko mAnI sAcAthI ja gabharAya che. tenI pitA paNa nahIM jANatA hoya athavA vicAraNA karI nAmakaraNa thI cUpa, merI bhI cUpa evo havAladAracAya havA khAya karaze. balihArI che ApazrInA kevaLajJAnanI. che ane tethI ja sattva ane satya sAva pIsAya che. he yathArthavastuvAdI bhagavaMta! phakta eTaluM ja kaho ke ApanI (22) mahAmohanidrAhArI apahArI : gerahAjarImAM sanmArgano sacoTa paDaghama vagADanAra anya koNa moharAjAnA mahAsAmrAjyanA pratApe-prabhAve aneka che. sattvazALI? nara ane nArIo saMsArasukhanI mIThI jaNAtI nidrAmAM poDhI gayA che he mallinAthajA pramAdano e pagapesAro (24) saraLatAsAratA-2lAkyApatA : eTalo vyApta che ke anAdikALanA abhyAsa pachI pedA thatAM khaLakhaLa vahetI nadI paNa saraLa nathI hotI, paNa he e saMskArane kAraNe saMyamIone paNa e moharAja pIDI nAkhe atIta, anAgata ane vartamAna covIzInA sarve che. kyAreka nAmanAnI kAmanA to kyAreka zAsanaprabhAvanA, tIrthasthApako anAdikALanI vakratA ane jaDatA choDI, kyAreka vaLI paugalika vAsanA to kyAreka mithyAtvabharI saMsAranI paNa mAyA-viDaMbanAo tarachoDI Apa cauda upAsanAo sudhI kheMcI jAya che. mokSalakSI mumukSuo paNa rAjaloka vyApI vizvanA adhinAyaka banyA cho. nirdoSa mohAI jAya ane moharAjA medAna mArI jAya tevI bALathIya saraLa cho, yuvAnonA nAyaka cho, prajJApIDhatAthI keTalIya ghaTanAo bhUtakALano bhayAvaha itihAsa che. te prauDha paNa cho. tethI ja pAMcamA ArAnA jIvomAM rahetI vikaTa mohAMdhakArane bhedavA eka mAtra ApazrIno jJAnaprakAza ja vakatA-jaDatA vagerenI AgAhI pUrvathI ja karI amane saune kAmayAba banI zake. mohanidrAne chAMDavA ApanI ja pIyUSavANI mAhitagAra karyA che. tethI ja to dharmIjano sAme ADozIrUpI pANI kAma AvI zake. araNika muni ke naMdiSeNa muni, pADozI vakra vyavahAro kare tyAre ArAdhako kALaprabhAva ane AdrakumAra ke meghakumAra saunA utAra-caDhAva to nAnA kahevAya, karmaprabhAva mAnI samatA seve che, anyathA to saMgharSo cAle. he bAkI to cheka 11mA guNasthAnake pahoMcADI pharI gabaDAvI AdinAtha! he ajitanAtha! anAdikALathI amArA jIve nAkhavAnuM ke caudapUrvadhArIone paNa naraka-nigoda dekhADavAnuM saMsAramAM saMsaraNa karI rAga-dveSanA khaDakalAo karyA che, have kArya paNa te ja mohamala kare che ne? he jigaMdA vagara yuddha vItarAgane pAmIne paNa jaDatA ke vakatAthI rAga-dveSa moha marI jAya tevI karUNA-kRpA karo. kema vadhArI zakAya? chatAMya he jinavara! syAdvAdanA saravALA samajyA vagara keTalAya jIvo Apamatine kAraNe (23) satya-satva-sanmArgadaza : Apa jevA samartha svAmIne pAmyA pachI paNa matAMtaro khaDA sanmatidAtA he sumatinAthajI! zuM kahevuM, Apane? karI. verA vasulAto UbhI rAkhI saMsAra vadhAre tene koNa A kalikALamAM aneka jIvo ane aneka tattvo mastIthI jIvI bacAvaze? Jain Education Intemational Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 481 (25) zrutasamrATa-sArasvata zaNagAra : (20) anaMtazaktimaMtAtmapariNata : dInadayALa he dAmodara bhagavAnA aSADhI zrAvakane viziSTa vizeSaNAI he vardhamAnA janma thayA pachI zrutabaLe bhavanistArano upAya ApI dIdho, tema amArA mokSano phakta paganA aMgUThAthI Akhoya meru Ape DolAvI nAkhyo evA rAja paNa kholI Apone? guNonA himAlayathI vahetI ApanI anaMtabaLI Ape tejalezyA sAme zItalezyAno vipAka dezanA zratanI evI gaMgA che, je vistaratI virATa banatI cAle dekhADyo. kevaLajJAna pachI paNa jaMghAbaLathI keTalo ugra vihAra toya saMsArasamudramAM jaIne khArI nathI banatI. ApazrInI cheka RjubAlukAthI apApApurI sudhIno karyo. ATaATaluM atizaya vANI 35 guNothI guMphita hatI, mATe ja to Ajeya baLa-rUpa ane jJAna ApanuM chatAMya lezamAtra abhimAna ApanI anupasthiti chatAMya ApanA bola saMyamI na maLe. cakravartInI senAnA cUrA karI nAkhe tevI pulAkalabdhi sAdhakonA mAraphata sAdhako jhIle che, anekonA manamayura jevI aneka labdhio Apa pAse chatAMya te badhIya ApazrIe pAtharela zratakhajAno dekhI khIle che. sarasvatI ane upalabdhiothI bAhyazatruonA parAbhava na karI AMtarazatrane sarasvatIputro, sAkSaro ane sArasvato to ApanI sevanA kare ja haMphAvanArA Apa keTa-keTalA pariNatapuruSa hatA. koI paNa che, sAthe naveya graho, chae Rtuo uparAMta prakRti paNa prazAMta zaktinA darzana ke pradarzana karAvyA vinA ke koI paNa banI anukULa varte che. AdhAra ane AlaMbana mAtrathI jAtanA AkarSaNamAM aTavAyA vinA badhIya Atmazaktione ArAdhakono uddhAra thAya che, jyAre AzAtako avamAna pAme che. aMtarmukhI banAvI paramArAdhaka banyA hatA Apa. ApazrInA Apa zrutagaMgA nahIM zrutasamudra cho. Apa samakSa ame tapa-tyAga-titikSA ane tattvajJAnanI talavAra koInAya abudha chIe. Apa vibudha cho. vidvAno. jJAnIo ke parAbhava mATe nahIM paNa karmonA kATamALa ukelavAmAM vaparANI aNagAronA paNa zaNagAra cho. jema deha vinAnA dAgInA hatI. mATe ja to sAdhanA-ArAdhanAnI anumodanA zobhatA nathI tema Apa vinA amArI koI ja vibhaSA nathI devoe-indrone zAsanaprabhAvanArUpe karI hatI. (26) varNanAtIta vizeSaNavyoma : paraduHkhabhaMjaka! he paramezvara! mahAgopa, mahAmAhaNa, mahAniyamika ane mahAsArthavAhanA cAra mahAvizeSaNo to dhavala-nirmala guNavaMtA he vimalanAthajI! sAva khUba nAnA kahevAya, bAkI emanI paramArthakAyAmAM ja sAkSAtu viparIta dazA che amArI. khissA che khAlI ane amArA bhabhakA 1008 lakSaNo dekhAtA hoya, tevA anaMtaguNI che bhArI. Apa vizvAdhIpane eka-be ke asaMkhya nahIM balake arihaMtaprabhune vizeSaNonA varakha caDhAvI zaNagAravA, te anaMtaguNo varyA che, chatAMya alakha-niraMjana, arUpI-azarIrI, to sUrya pAse dIpaka dharI zobhA vadhAravA jevuM che. sAme nirvAmI nilasiddha banI gayA cho. "namo siddhANaM' bolI phakta UMco paDachaMda ghoDo khaDo che, haNahaNI rahyo che. virATa tenI ame namana-vaMdana karI zakIe Apane, paNa ApanI sevA ke kAyA che chatAMya eka be nAnA galuDIyAM potAnI jUnI mAtAnA upAsanA, AyaraNA ke vicAraNA vinA ja adhUrA ghaDAnI saMge te ja ghoDAnI bAjumAM khaDA jema avAja karI rahyA hoya, jema ame to chalakAvA lAgyA chIe hAlA-nyArA ramI rahyA hoya ane DaratA na hoya tevI sthiti he pAlanahAra! vizeSaNothI. mAna-sanmAnanI bhUkha, nAmanA na thaI tenuM duHkha, amArI che. aticAra-anAcArathI unmukha banelA amArA jevA kaMIkonuM che aSTapravacana mAtAnI oLakha ApanAra Apa he prabho! duritatimirabhAnuM zuM thaze have? hAthIne dekhADavAnA ane upakArI pitA cho. tamAruM nAma bolatAM ja amArA kAma pUrA cAvavAnA dAMta alaga hoya che, te hakIkata che, paNa te to pazu thAya che. bhAvathI bhakti karatAM bhagavAna jevI dazA che, ame to mAnava chIe, chatAMya daMbha-dekhADo amAro paDachAyo anubhavAya che to ApanI AjJA pALatA zuM Apa jevA banI kema cAle che? jema anyAyamArgIya be naMbaranuM nANuM, bevaphA ja siddha-buddha na banI zakAya? banAvI badhAyanuM badhuMya bagADI zake che tema amArI he sImaMdhara svAmI! Apa to sAva nikaTanA viharamAna apavitratAo amAruM ane anekonuM zuM buruM nahIM kare? mATe ja zAsanapati cho. dararoja savAre ApanA smaraNa-vaMdana ane he vibho! amane vizeSaNonA vyAmoha choDAvI vimalatA caityavaMdana sAthe kyAreka prArthanA paNa karIe chIe ke, he arpo. Jain Education Intemational Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 482 jIvaMtasvAmI! mahAvideha kSetranI jema amArA nAnA A bharatakSetramAM paNa zAsananI prabhAvanAo khUba thajo, paNa bIjI tarapha vadhatI cAlI virAdhanAothI amane bacAvajo. prabhAvaka banI javAnA manoratha karatAMya kyAMka ArAdhakabhAva manamAMthI utarI na jo. cautarapha dAnanI gaMgA bhale vahe, paNa be naMbaranA dhana ane mAna-sanmAnanI bhUkha ochI thatI jajo. duHkhI-dardIone dekhI anukaMpA ke karUNAthI prerita mAnavatAvAdI pravRttio bhale hojo, paNa bIjI tarapha mahAmAnava jevA zIlavaMtonI upekSAo na thajo. tapasyAnI to helI varasajo, dhUma zAsananI guMjatI rahejo paNa pAraNA pachI dharmasthAnanA bAraNA baMdha na thajo, rAtribhojana, abhakSyabhakSaNa ke haravA-pharavAnA raMga-rAga-vilAsa na vadhajo. bhAvasabhara bhaktio avazya karajo paNa tema karavA jatAM jinavANI-zravaNa, jJAnArjana ke dhyAnadharmanI sUga bhUlathIya magajamAM pesI na jo. he devAdhideva! ahIM to koI gurune ja bhagavAna mAnI laI, ApanA darzana-pUjana mATe daherAsara paNa nathI jatA ane vidhi-vidhAnomAM ADaMbarono AkSepa kare che. bIjI tarapha pravacanane ja cUkI jaI prabhu sudhI pahoMcanAro paNa Phone : 079-27544951/53 Fax : (079) 27544955 e-mail : tubetraders@hotmail.com With Best Compliments From TUBE TRADERS Authorised Distributor of Tata pipes & Member Of Tata Pipes Pariwar 709-710, Sakar-III, Nr. Income Tax Circle, Ashram Road, Ahmedabad - 380014 Jain Education Intemational jina zAsananAM eka varga che, je beu vacce samAdhAna hojo. vItarAgI Apane oLakhI lIdhA pachI nAnI-najIvI bAbatonA saMgharSa ke matAMtaro na thajo, sAthe puNyapuruSa ApazrIne pAmyA pachI rAga-dveSa ke pApo na ja vadhajo. kALaprabhAve mokSanI sIDI kema caDhavI tenA upAyo dekhADavAne badale mukhanI bIDI kema choDavI evA kSullaka upadezo amane ApavA paDe tyAre bhAvikALanI bhayAnakatA mana-mAnasane satAvI jAya che mATe he bhrAtA ! trAtA! vidhAtA! mithyA ciMtAthI amane saune mukta karajo. ApanI atula zakti dekhI koIka kavie bhaktigItamAM gAyuM che ke "marata mArata gaura mAratI, tAre terI AratI" anya kavirAja kahe che ke, kalakala mata kara, pApoM se Dara Dara, uttama AyI pala, khala khala vahetI, samayakI dhArA, puNya kamAne cala. jinakI pUjA bhakti-bhAvoMse, jIvana banegA dhavala, hala pAyegA hara praznoMkA, bhagavatkRpA ke bala, he jinavara! lakhANa puruM karuM chuM, paNa ApanI bhaktinuM laMbANa jIvanAMta sudhI hojo. Vinod Sheth GROUP CHAIRMAN MUMBAI With Best Compliments From AKAR GROUP Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 483 jaiThA bhUgoLanuM varkazuddha vijJAna saMjaya vorA jaina zAstromAM jagatanuM vAstavika svarUpa, bhUgoLa, khagoLa, sUrya-caMdra, graho, nakSatro, tArAo, dvIpo, samudra, svarga, narka, pAtALaloka vagere bAbatomAM pAyAnI nakkara hakIkato ApelI che. je vaijJAnika ane tarkabaddha che. A vizvanuM ane temAM vyApta padArthonuM je kharU svarUpa che. tenuM varNana karatAM zAstrone jaina dharmamAM dravyAnuyoga tarIke oLakhavAmAM Ave che. Adhunika vijJAnanI keTalIka mAnyatAone kAraNe jaina dharmanA dravyAnuyoganA pAyA upara ja prahAra thayo che. AjanuM vijJAna jaina dharmanA dravyAnuyogamAM varNavelA bhUgoLa-khagoLane amAnya kare che tene kAraNe ghaNA savAlo UbhA thAya che. jaina dharmanA prakhara vidvAna ane gurudeva pU. paMnyAsazrI abhayasAgarajI ma.nA dhyAnamAM A vAta AvI tyAre temaNe Adhunika bhUgoLa-khagoLano vizada abhyAsa karyo. aneka visaMgatatAo tarkabaddha rIte zodhI kADhI jaina bhUgoLanI sAcI vaijJAnikatA pUravAra karavA emaNe ghaNA graMtho lakhyA, A viSayanA niSNAto sAthe satata varSo sudhI lAMbo patravyavahAra karyo-jaina bhUgoLanI vAtone prekTIkala moDalo ane prayogonA mAdhyamathI saune samajAvavA pAlItANAmAM taLeTI pAse zrI jaMbudvIpanuM nirmANa karavAmAM AvyuM. jaMbUdvIpa saMsthAnA sthApaka pa.pU. paM. zrI abhayasAgarajI ma.nA paTTadhara ziSya pU. AcAryazrI azokasAgarasUrijI ma.nI preraNAthI temanA mArgadarzana heThaLa jaina bhUgoLa uparano eka samRddha graMtha taiyAra karavAnuM kArya jANItA prasiddha jaina patrakAra zrI saMjayabhAI vorAne soMpavAmAM AvyuM. je graMthanuM hamaNAM ja prakAzana thayuM. zrI saMjayabhAI vorA sAyansanA grejyueTa che. uparAMta jaina bhUgoLanA paNa UMDA abhyAsI che. gujarAta samAcAra dainikamAM "supArtha mahetA'nA upanAme pragaTa thatI lokapriya kolamamAM paNa teo amerikAnI ane bhAratanI bhrAmaka caMdrayAtrA bAbatamAM prakAza pADyA kare che. vartamAna samayanA ghaNA badhA saLagatA savAlone paNa vAcA ApI che. prasaMgopAta ghaNI badhI sphoTaka mAhitI janasamAjanA dhyAna upara mUkIne zrI saMjayabhAIe eka patrakAra tarIkenI sevA niSThAthI bajAvI che. te mATe teo kharekhara dhanyavAdane pAtra bane che. jaina bhUgoLanuM tarkazuddhavijJAna pustakamAM ghaNI cokkasa vigatonuM jhINavaTabharyuM avalokana najare paDe che. jainadharmazAsanapremI saMjayabhAI vorAnI jJAna saMpadAno lAbha anekone maLato rahe tevI kAmanA vyakta karIe chIe. -saMpAdaka Jain Education Intemational Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 484 S . pI , jina zAsananAM te pRthvInI AjubAju phare che ane sUryanA prakAzanuM parAvartana karIne camake che. A ghaTanAonI samajUtI mATe nyUTananI gurutvAkarSaNanI thiyarI paNa vidyArthIone bhaNAvAya che. paMdaramI sadInA yuropamAM paNa pRthvI sthira che, sapATa che ane sUrya, caMdra, graho, nakSatro, tArAo vagere pRthvInI AjubAju phare che, evI ja mAnyatA pracalita hatI ane teno sArvatrika svIkAra paNa karavAmAM Avyo hato. koIpaNa jAtanA vaijJAnika AdhAra ke purAvA vinA nikolasa koparanikasa, johAnisa kepalara ane geliliyoe jyAre pRthvI daDA jevI goLa che ane te sUryanI AjubAju phare che evI kapoLakalpita mAnyatAno pracAra karavA mAMDyo tyAre khristI dharmaguruoe ane sAmAnya prajAe paNa teno virodha karyo hato ane te mAnyatAno svIkAra karavAno inkAra karI dIdho hato. ekane eka jUThANAMno vAraMvAra pracAra karavAmAM Ave che tyAre prajA tene satya mAnI le che e nyAye ogaNIsamI sadImAM yuropanI bahumatI prajA paNa mAnavA lAgI hatI ke pRthvI daDA jevI goLa che, sUrya karatAM aneka gaNI nAnI che, te potAnI dharI upara phare che ane sUryanI AjubAju paNa paribhramaNa kare che. bhAratamAM rahelA briTIza zAsakoe IsunI ogaNIsamI sadImAM jyAre bhAratIya prajAne aMgrejI paddhatinI keLavaNI ApavAno prAraMbha karyo tyAre Adhunika bhUgoLakhagoLanI A khoTI mAnyatAo bhAratanA vidyArthIonA mAthe ThokI besADavAmAM AvI hatI. ogaNIsamI sadInuM bhArata lagabhaga saMpUrNapaNe aMgrejonI gulAmIno svIkAra karI cUkyuM hatuM. isTa inDiyA kaMpanIne I.sa. 1857no baLavo DAmavAmAM saphaLatA maLI gaI hatI. I.sa. 1857nA baLavA pachI bhAratane briTIza saMsadanA sIdhA aMkuza heThaLa ANavAmAM AvyuM hatuM. prajAne mAnasika rIte paNa gulAma banAvavA mATe bhAratabharamAM aMgrejI paddhatinuM Adhunika zikSaNa ApatI saMsthAono prAraMbha karavAmAM Avyo hato. e samaye zuddha bhAratIya paddhatie zikSaNa ApatI pAThazALAo, nItizALAo ane gurukuLo mRtaprAya: avasthAmAM mUkavAmAM AvelI hatI. bhAratIya prajAno aMtarAtmA jANe ke mUrajhAI gayo hato. A paristhitimAM aMgrejI keLavaNI ApatI zALAomAM ApaNAM saMtAnone jayAre ema zIkhavavAmAM AvyuM ke pRthvI daDA bhAratamAM lorDa mekolee aMgrejI paddhatinA bhautikavAdI zikSaNano pAyo nAkhyo te agAu ApaNI tamAma pAThazALAomAM vidyArthIone bhaNAvavAmAM AvatuM hatuM ke pRthvI thALI jevI goLa che, sapATa che ane sUrya, caMdra, graha, nakSatra, tArAo pRthvInI kendramAM AvelA meru parvatanI AjubAju paribhramaNa kare che, AryAvartanA tamAma dharmomAM paNa pRthvI sthira che ane sUrya, caMdra vagere paribhramaNa kare che, evA zAzvata satyanuM varNana karavAmAM AvyuM che ane tarkazuddha satyano samagra AryAvartanI prajAe buddhipUrvaka svIkAra paNa karyo hato. A mujaba ja ApaNA dezamAM bhUgoLa-khagoLanuM zikSaNa apAtuM hatuM. IsunI ogaNIsamI sadInA madhyabhAgamAM bhAratamAM aMgrejI paddhatie zikSaNa ApatI skUlo ane kolejonI sthApanA thaI ane te sAthe Adhunika paddhatinA bhUgoLa ane khagoLanuM zikSaNa ApaNAM bALakone ApavAnuM zarU karavAmAM AvyuM. A zikSaNamAM evA pATho bhaNAvavAmAM AvatA hatA ke pRthvI daDA jevI goLa che, sUrya karatA nAnI che ane te potAnI bhramaNakakSAmAM temaja sUryanI AjubAju paNa phare che. A pAkomAM evuM paNa bhaNAvavAmAM Ave che ke caMdra e pRthvIno upagraha che. Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. 485 jevI goLa che, sUrya karatAM nAnI che, te potAnI dharI upara phare che ane sUryanI AjubAju paNa paribhramaNa kare che, tyAre tene koI paNa jAtanA virodha vagara svIkArI levAmAM AvyuM hatuM. yuropamAM dharmaguru varga taraphathI A mAnyatAno je jhanUnathI pratikAra karavAmAM Avyo tevuM ogaNIsamI sadInA bhAratamAM banyuM hoya evuM itihAsamAM noMdhAyuM nathI. tenuM kAraNa e hatuM ke bhAratanI prajA mAnasika rIte aMgrejonI gulAma thaI gaI hatI ane aMgrejI keLavaNI mATe temano moha vadhI rahyo hato. Aje paNa A paristhitimAM jarA paNa parivartana AvyuM nathI. AjanI skUlomAM ane kolejomAM bhaNatA vidyArthIone zuddha bhAratIya paddhatinA bhUgoLa ane khagoLanA jJAnathI saMpUrNapaNe vaMcita rAkhavAmAM Ave che ane yuropanA dezomAMthI vaijJAnika AdhAra ja raheto nathI ane te khoTI puravAra thaI AyAta karavAmAM AveluM avaijJAnika, tarkahIna, puravAra na thayeluM jAya che. AInasTAInanI thiyarIne sAcI mAnI levAne kAraNe khoTuM jJAna pIrasavAmAM Ave che. AjanI zALAo ane bleka hola, nyUTrona sTAra, biga benga vagere vicitra thiyarIo kolejomAM bhaNatA karoDo vidyArthIoe koIpaNa jAtanA tarkano pedA thaI che, jemAM aneka prakAranA gUMcavADAo ane ke vicArazaktino upayoga karyA vinA svIkArI levuM paDe che ke virodhAbhAsa jovA maLe che. pRthvI daDA jevI goLa che. sUrya pRthvIthI karoDo mAIla dUra che, biga benganI eka vicitra thiyarI mujaba ApaNuM vizva pRthvI potAnI dharI upara phare che ane sUryanI AjubAju paNa satata vistarI rahyuM che ane AkAzagaMgAo ekabIjAthI dUra phare che. jaI rahI che. A prakriyAno aMta kyAre ane kevI rIte Avaze AjanA vidyArthIo jo potAnI sAdI samajaNano teno koI vijJAnI pAse javAba nathI. AkAzagaMgAo upayoga kare to paNa teone khyAla Avaze ke pRthvI jo potAnI ekabIjAthI dUra jaI rahI che, evI thiyarI jo sAcI mAnIe dharI upara eka kalAkanA 1000 mAIlanI gatithI pharI rahI to evuM mAnavuM paDe ke teo bhUtakALamAM ekabIjAnI khUba hoya to pRthvI uparanA manuSyo, prANIo,vAhano, vRkSo, najIka hatI ane kadAca eka sAthe hatI. jo vizvanA tamAma nadIo, samudro vagere sthira rahI zake nahIM. pRthvI jo goLa- AkAzI padArtho sRSTinA Adi kALamAM eka sAthe IDAnA goLa ghUmI rahI hoya to vimAne amerikA javuM na paDe paNa AkAramAM rahelA hatA to teo kevI rIte chUTA paDyA? A amerikA vimAna pAse AvI jAya. nyUTananA gurutvAkarSaNanA mATe evI samajUtI ApavAmAM Ave che ke eka moTo dhaDAko uTapaTAMga niyamono havAlo ApIne A badhI mAnI na zakAya (biga benga) thayo ane AkAzagaMgAo bahAra AvIne tevI vAto parANe samajAvI devAmAM AvI che. have ekabIjAthI dUra javA mAMDI. ahIM prazna e thaze ke A dhaDAko AInasTAIne nyuTananI gurutvAkarSaNanI thiyarIne ja khoTI zA mATe thayo? Avo dhaDAko pahelAM kema nahoto thayo? ghaDAkA sAbita karI che tyAre A badhI ja samajUtIo chetarAmaNI mATe kyAM paribaLo javAbadAra hatA? A paribaLo koNe pedA puravAra thaI jAya che. karyA? ghaDAkA mATenI urjA kyAMthI AvI? A badhA ja AInasTAIne nyUTananI gurutvAkarSaNanI thiyarIne khoTI savAlonA koI javAbo AjanA vijJAnIo pAse nathI. sAbita karI te pachI paNa avakAzI padArthonI gati ane sRSTinA sAcA svarUpa ane tenI utkrAMti bAbatamAM AjanA paribhramaNa samajAvavA mATe nyUTananI thiyarIno ja AdhAra vijJAnIonI hAlata havAmAM bAcakA bharavA jevI che. AjanA lIdhA karavAmAM AjanA vijJAnIonI beImAnI che. teo jo vijJAnIonuM jJAna maryAdita che. ajJAna agAdha che. nyUTananI thiyarIno tyAga karI de to pRthvI daDA jevI goLa che vijJAnanA kSetramAM pravartatA ajJAnano ane aMdhAdhUMdhIno ane te sUryanI AjubAju paribhramaNa kare che te thiyarIno koI koI khyAla AjanA zALA-kolejomAM bhaNatA vidyArthIone Jain Education Intemational Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 486 jina zAsananAM hADakA ja karI ApavAmAM Avyo nathI. temaNe to pRthvI daDA jevI goLa che, vidvAna ane tejasvI jaina munizrI abhayasAgarajI te potAnI dharInI AjubAju phare che, te sUryanI AjubAju paNa mahArAjA I.sa. 1954nI sAlamAM nAgapura zaheramAM comAsuM phare che, vagere tarkahIna vAto potAnI buddhino upayoga karyA gALI rahyA hatA tyAre banelI eka ghaTanAe munizrIne vicalita vinA aMdhavizvAsathI svIkArI levAnI hoya che ane te mujaba karI nAkhyA. ja parIkSAmAM uttaro lakhavAnA hoya che. A zikSaNapaddhatine eka divasa nAgapuranI kolejanA saMcAlakoe khUba ja kAraNe ApaNA karoDo vidyArthIo Adhunika bhUgoLa-khagoLanI Agraha karIne munizrI abhayasAgarajIne potAnA kempasamAM kapoLakalpita vAtone satya mAnatA thaI gayA che. bolAvyA ane temanuM pravacana goThavyuM. munizrIe potAnA lorDa mekolee bhAratamAM aMgrejI paddhatinI keLavaNIno pravacanamAM jaNAvyuM ke "puNya karavAthI svargamAM javAya ane pApa pracAra karyo tenI pAchaLano mukhya uddeza bhAratanI prajAne tenA karavAthI narkamAM javAya." A vAta sAMbhaLI eka kolejiyana dharmo pratyenI zraddhAmAMthI bhraSTa karavAno paNa hato. A uddezanI Ubho thaI gayo. tenA hAthamAM pRthvIno goLo hato. kolejiyane pUrtimAM Adhunika paddhatinA bhUgoLa-khagoLanA zikSaNe bahu ja munizrIne pUchyuM ke "Apa kaho cho ke puNya karavAthI svargamAM mahattvanI bhUmikA bhajavI che. AryAvartanA tamAma dharmomAM javAya ane pApa karavAthI narkamAM javAya! A pRthvIno goLo jaNAvavAmAM AvyuM che ke ApaNI pRthvI sthira che ane te juo. temAM kyAMya svarga ke narka dekhAya che? amArA jaMbudvIpanA nAme oLakhAya che. A jaMbUDhIpanI AjubAju vijJAnIoe pRthvInI aneka vAra pradakSiNA karI che. temane lavaNasamudra Avelo che. jaMbUdvIpanA madhyamAM virATa meru parvata kyAMya svarga ke narka jovA maLyA nathI. to pachI zA mATe svarga che, jenI AjubAju sUrya, caMdra, graho, nakSatro ane tArAo phare ane narkanI khoTI vAto karI mAnavajAtamAM bhaya pedA karI rahyA che. A satyathI taddana viparIta zikSaNa zALAomAM ane cho?" kolejomAM ApavAmAM Ave che. vaLI A vAto vijJAnanA nAme vidyArthIonA magajamAM ThasAvI devAmAM Ave che. A kAraNe Adhunika keLavaNI lenArA lagabhaga tamAma vidyArthIo evuM pRthvI goLa nathI mAnavA lAge che ke dharmazAstromAM lakhelI vAto khoTI che ane AjanA vijJAnIo sAcA che. dharmazAstromAM varNavavAmAM AvelA bhUgoLa, khagoLa, gaNita vagerene vijJAnanA prabhAvane kAraNe khoTA mAnanAra vidyArthI pachI dharmazAstronI badhI ja vAto khoTI mAnavA lAge che ane tenI dharmazraddhA ja naSTa thaI jAya che. A rIte keLavaNI dvArA bhAratanI prajAnI dharmazraddhAne naSTa karavAno lorDa mekoleno uddeza siddha thaI gayo che. AjanA vidyArthIone hajI Izvara, AtmA, puNya, pApa, karma, mokSa vageremAM zraddhA dharAvatA karavAnuM kArya saheluM che, paNa svarga ane narkanuM astitva, pRthvInuM sAcuM svarUpa, vizvanuM sAcuM svarU5, sUrya, caMdra, graho, nakSatro, tArAo AdinI gati vagerenI dharmazAstromAM lakhelI vAto sAcI che evuM samajAvavuM khUba ja agharuM che. AjanA vidyArthIo vijJAnanA eTalA badhA prabhAvamAM che ke A dareka vAto mATe teo tarko ane purAvAo mAMge che. navAInI vAta e che ke Adhunika bhUgoLa-khagoLanI vAto svIkAravA mATe teo koI tarko ke purAvA mAMgatA kolejiyana yuvAnanI A dalIlathI munizrI abhayasAgarajI ekadama coMkI gayA. temane khyAla Avyo ke nathI. Jain Education Intemational Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro dharmagraMthomAM je bhUgoLa ane khagoLanI vAto lakhI che tene vaijJAnika Dhabe navI peDhIne samajAvavAmAM nahIM Ave to teone dharmamAM zraddhA pedA nahIM thAya. munizrIe A dizAmAM kArya karavAno saMkalpa karyo. munizrI abhayasAgarajI jaina AgamonA prakhara vidvAna hovA uparAMta atyaMta tejasvI buddhinA paNa svAmI hatA. jaina AgamomAM bharatakSetra, jaMbUDhIpa, 14 rAjaloka, sUrya, caMdra AdinI je sUkSmAtisUkSma vigato Ave che, teno sAMgopAMga abhyAsa temaNe karyo ja hato. have Adhunika bhUgoLa-khagoLanA graMtho maMgAvI temaNe teno abhyAsa karavA mAMDyo ane tenI vicitra mAnyatAonA mULamAM UMDA UtaravA lAgyA. A saMzodhana karavA temaNe deza-videzanA vijJAnIo temaja nAsA' ane 'tAsa' jevI saMsthAo sAthe patravyavahAro karyA ane yunivarsiTInA kulapatio sAthe paNa beThako yojI. A badhA abhyAsa pachI temaNe evuM tAraNa kADhyuM ke dharmazAstronI vAto 100 TakA sAcI ane vaijJAnika che. AjanI zALAomAM pRthvI goLa daDA jevI che te samajAvavA sauthI pahelo purAvo ApaNane zIkhavavAmAM Ave che ke samudramAM dUrathI jahAja AvatuM hoya to prathama tenI Toca- cImanI dekhAze. pachI jema jema te jahAja najIka AvatuM jaze tema tema tenI nIcenA bhAgo dekhAtA jaze ane najIka Avaze tyAre jahAja AkhuM dekhAze. ApaNe sau A rIte zALAmAM bhaNyA chIe ane hajI vidyArthIo bhaNI rahyA che. AnA kAraNamAM ApaNane zIkhavADavAmAM AvyuM che ke jyAre mAtra jahAjanI cImanI dekhAya che te vakhate pRthvInI goLAI ADe AvatI hovAthI jahAjano nIceno bAkIno bhAga dekhAto nathI. Jain Education Intemational. 487 pachI jema jema sTImara te goLAIne oLaMgIne najIka AvatI jaze tema tema pRthvInI goLAIthI DhaMkAI gayelA bhAgo dekhAtA jaze. chevaTe jahAja saMpUrNa goLAIne oLaMgIne najIka Avaze tyAre ja saMpUrNa jahAja ApaNane dekhAze. A mATe ApaNane zIkhavavAmAM Ave che ke ATha kilomITaranA aMtare 1.47 mITaranI goLAI naDe, 10 kilomITare 2.16 mITaranI goLAI ane 100 kilomITare 195 mITara=633.75 phUTanI goLAI naDatI hovAthI dUra rahelI sTImara goLAIne kAraNe AkhI dekhAtI nathI. A rIte samudramAM dUra jatI hoya evI sTImarane joIe to prathama nIceno bhAga DhaMkAze. pachI jema jema sTImara dUra jatI jaze tema tema sTImarano uparano bhAga DhaMkAto jaze ane chevaTe mAtra cImanI sivAyano bhAga dekhAto baMdha thaI jaze ane tenAthI paNa dUra jatAM saMpUrNa sTImara pRthvInI goLAInI ADamAM cAlI javAthI dekhAtI baMdha thaI jaze. pRthvI goLa hovAnA je aneka kAraNo ApaNane zIkhavavAmAM Ave che temAM A eka ja kAraNa evuM che ke jene ApaNe samudra kinAre jaI dUrabIna dvArA cakAsI zakIe. munizrI abhayasAgarajI mahArAjAe muMbaI tathA bhAvanagaranA samudrakanAre A purAvAnI sArAmAM sArA, zaktizALI dUrabIna dvArA cakAsaNI karI to dUrathI ApaNe jene cImanI mAnatA hatA te cImanI mAtra na dekhAtA AkhI sTImara spaSTa joI zakAI. pachI A dRzya aneka prophesaro ane yuvAno vagerene paNa batAvyuM tenA phoTAo levaDAvI te paNa batAvyA. ane sau Azcaryacakita thayA. jo pRthvInI goLAInA kAraNe sTImara DhaMkAtI hoya to dUrabInanI tAkAta nathI ke te goLAIne sapATa karI de. A to so kilomITara dUra rahelI sTImara uparathI nIce sudhI saMpUrNa spaSTa joI zakAya che. munizrI abhayasAgarajI mahArAjA pRthvInA AkAra ane paribhramaNa aMgenI Adhunika mAnyatAono abhyAsa karI rahyA hatA tyAM ja amerikAe jAhera karyuM ke tenuM epolo yAna caMdra upara pahoMcI gayuM che ane be avakAzayAtrIo caMdranI dharatI uparanA khaDako laIne pRthvI upara pAchA pharyA che. amerikAe caMdra upara epolo yAna mokalavAno je dAvo karyo hato te pRthvI daDA jevI goLa che, te sUryanI AjubAju phare che ane caMdra pRthvInI AjubAju phare che, evI thiyarIne AdhAre karyo hato. amerikAe caMdra upara avakAzayAna mokalyAnI vAta jo sAcI Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 jina zAsananAM puravAra thaI jAya to Adhunika bhUgoLanI badhI vAto paNa karIne jaMbadvIpanuM eka vizALa triparimANI moDela taiyAra sAcI puravAra thaI jatI hatI. karAvaDAvyuM. A moDelamAM jaMbudvIpanI madhyamAM eka lAkha yojana epolo yAnanI caMdrayAtrA vize vividha akhabAromAM je UMco meru parvata skela mujaba taiyAra karAvavAmAM Avyo. A meru jhINI jhINI vAto pragaTa thaI hatI teno sUkSma buddhithI abhyAsa parvatanI AjubAju sUrya, caMdra, graho, nakSatro ane tArAone karIne tene tarkanI phUTapaTTIthI tapAsatAM munizrI abhayasAgarajI yaMtronI madadathI pharatAM darzAvavAmAM AvyA. jaMbudvIpamAM paNa mahArAjA evA tAraNa upara AvyA hatA ke amerikAe caMdra sAta khaMDo ane cha varSadhara parvato skela mujaba banAvavAmAM upara epolo yAna mokalyuM hovAnI vAta khoTI che ane AvyA. A moDelano abhyAsa karanArane pRthvInA sAcA duniyAne gumarAha karavA mATe amerikA A jUThI vAtano pracAra svarUpano sahelAIthI khyAla AvI jato hato. A uparAMta karI rahyuM che. I.sa. 1969nI sAlamAM epolo yAna caMdra upara vizvanuM sAcuM svarUpa samajAvavA mATe 14 rAjalokanuM zrI UtaryuM hovAno amerikAe dAvo karyo te pachI manizrI DAyamenzanala moDela paNa taiyAra karAvavAmAM AvyuM. abhayasAgarajI mahArAjAe "nAsA' tathA 'tAsa' jevI jaMbUdvIpamAM sUrya-caMdranI gati, divasarAta kevI rIte thAya saMsthAo sAthe patravyavahAra karIne AtmavizvAsathI jAhera karyuM che. caMdranI kaLAo zA kAraNe thAya che, vagere viSayonI sAcI hatuM ke A vAta taddana banAvaTI che. munizrI abhayasAgarajInI samajaNa maLe te mATe jaina zAstromAM ApelI mAhitI mujaba A vAta bhAratanAM aneka akhabAromAM paNa prasiddha thaI hatI, yaMtrono upayoga karIne moDelo banAvavAmAM AvyA ane paNa moTA bhAganA vAcako tene sAcI mAnavA taiyAra nahotA. jaMbadrIpanA vijJAna rIsarca kendramAM goThavavAmAM AvyA. zrI TUMka samayamAM amerikAnA rokeTa vijJAnI bila kesiMge "vI nevara zatruMjaya tIrthanI yAtrAe AvatA lAkho yAtriko dara varSe venTa TU mUna" nAmanuM dastAvejI pustaka lakhIne purAvA sAthe jaMbadvIpanI mulAkAte AvavA lAgyA ane jaina dharma pramANenA sAbita karI ApyuM ke epolo yAna caMdra upara gayuM che e vAta bhUgoLa ane khagoLanI vaijJAnika Dhabe samaja prApta karavA paddhatisara phelAvavAmAM AveluM jUThANuM hatuM. tyAra pachI to lAgyA. A rIte navI peDhIne vaijJAnika rIte prAcIna bhUgoLaamerikAnI caMdrayAtrAne jUThI pUravAra karatAM aneka pustako pragaTa khagoLamAM vizvAsa letA karavAno munizrIno uddeza saphaLa thayo. thayAM che ane philma banI che. Aje amerikAnI karoDonI vasatI I.sa. 1987mAM paMnyAsazrI abhayasAgarajI evuM mAnatI thaI che ke caMdrayAtrAnI vAta eka moTuM jUThANuM hatI. mahArAjAno svargavAsa thayo te pachI temanA vidvAna ane epolonI caMdrayAtrAnA prakaraNa pachI munizrI zAsanaprabhAvaka ziSyaratna AcAryazrI azokasAgarasUrijI abhayasAgarajIne lAgyuM ke jyAM sudhI jaina dharmamAM bhUgoLa ane mahArAjAe temanuM kArya AgaLa dhapAvyuM. AcAryazrI khagoLanI je satya hakIkato tarkabaddha rIte rajU karavAmAM AvI azokasAgarasurijInA mArgadarzana heThaLa jaMbUdvIpa saMkulanA aneka che tene nakazAo. yaMtro, moDelo ane cArTI dvArA vaijJAnika Dhabe adharA kAryo pUrAM karavAmAM AvyA ane navI yojanAo sAkAra hvavAmAM nahI Ave tyA sudhI Adhunika vijJAnathI thatI gaI. jaMbudvIpa vijJAna rIsarca kendra taraphathI aneka moDelo aMjAyelI prajA tene samajI nahIM zake. A vicAramAMthI zAzvatA uparAMta pustako dvArA paNa jaina bhUgoLa-khagoLanI vaijJAnika Dhabe girirAja zrI zatruMjaya mahAtIrthanI taLeTImAM jaMbUdvIpanI samajatI ApI navI peDhInI dharmazraddhAne majabUta banAvavAnI yojanAno prAraMbha thayo. munizrI abhayasAgarajIe potAnA dizAmAM prazasta puruSArtha karavAmAM AvI rahyo che. AgamonA temaja Adhunika bhUgoLa-khagoLanA jJAnano upayoga JI (JSAja ELMONDVOVOVOVEMON SIGTUTU NOM MOMONDMEMOUXNOVE Jain Education Intemational Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 489 madhyakAlIna gujamtI jela sAhilyanA vividha padhaprakAre prA. bipinacaMdra 2. trivedI (jaMbusara) gujarAtI bhASAnI racanAmAM prAraMbhamAM padyanuM mahattva khUba rahyuM che. padyaprakAronA kheDANamAM jaina sAdhu-mahAtmAo ane zrAvakonuM pradAna ananya rahyuM che. emAM paNa A vItarAga sAdhuoe vaMdanIya phALo Apyo che. lahiyAo, rAjavIo, zreSThIone paNa visarI zakAya nahIM. 12mIthI 19mI sadInA madhyakAlIna gujarAtanA gujarAtI sAhityanA, jaina sAhityanA, cAraNI sAhityanA ane lokasAhityanA padya prakAro paraspara saMbaMdha dharAve che to sAthe sAthe potAnI viziSTatA paNa jANe sAcavIne beThA che. A phUlaguMthaNI ma.kA. sAhityanA abhyAsa mATe sAruM bhAthuM pUruM pADe che. A lekhanI rajUAta karanAra prA. bipinacaMdra 2. trivedInuM vatana galasANA, tA. dhaMdhukA (ji. amadAvAda) che. janma tA. 7-9-1947nA roja mosALanA ziyANI, ji. surendranagaramAM. saurASTra yuni.mAMthI arthazAstra sAthe 1973mAM ema.e. thayA. kavizrI boTAdakara kaoNleja-boTAda, pachI sI.ena. komarsa kolejavisanagaramAM ane 1981thI je. ema. zAha ArTsa-komarsa kaoNleja, jaMbusaramAM adhyApaka tathA arthazAstra vibhAganA adhyakSa. sane 2009thI spe. nivRtti lIdhI. arthazAstra uparAMta lokasAhitya, sikkAzAstra, purAtattva, itihAsa va.mAM kalama calAve che. hiMdImAM 'vedavANI', 'paropakArI' jevA uccakakSAnAM sAmayikomAM lekha prakAzita thayA, jenA phaLasvarUpe Do. bhavAnIlAla bhAratIya jevA vidvAnanA 'Aryalekhaka kozamAM sthAna maLyuM. paryAvaraNa, aMdhazraddhA nirmUlana, bhAratIya saMskRti, zikSaNa vagere para saMkhyAbaMdha vyAkhyAno tathA 6 jeTalAM reDiyopravacano ApyAM che. A vistAramAM "udghoSaka tarIke sevAo ApelI che. staMbhezvaratIrtha (kAvI-kaMboI) aMge oDiyo-viDiyo sI.DI. banAvavAmAM yogadAna ApyuM. "AkAzavANInA lokasaMgItanA gAyaka kalAkAranI pasaMdagI samitinA vaDodarA reDiyo sTezananA (1990 thI 93) sabhya hatA. gujarAta rAjaya abhilekhAgAra (ArTAIjha)mAM bharUca ji.nA sabhya tarIke levAyA che. samAjasevA ane lekhanapravRttimAM otaprota prA. trivedInA nAnAM-moTAM pacIseka pustako saMpAdita/prakAzita thayela che. temanI pAse sikkAsaMgraha ane aMgata pustakAlaya che. sane 2007mAM nAyaba mAhitI niyAmakazrInI kacerIbharUca dvArA "maLavA jevA mANasa'mAM temano paricaya vistRta rIte levAyo che, bharUca jillA heriTeja kamiTI'mAM sthAna pAmanAra prA. trivedIe muMbaI sthita zrI harSadabhAI zeThanI vI.sI.DI. "janmabhUmi jaMbusara : eka jhalaka'nuM Alekhana karyuM che. "bharUca jillAnA gauravavaMtA sAhityakAronI saMpAdana-saMkalana samitinA sakriya sabhya evA prA. bI. Ara. trivedIe trIseka pustakomAM prakaraNo lakhyAM che. gujarAtI bhASAnA ane jaina sAhityapremIone to A lekha "janarala nolejanA eka bhAgarUpe khAsa upayogI thaze evuM amAruM namra mAnavuM che. dhanyavAda. -saMpAdaka saranAmuM : prA. bipinacaMdra 2. trivedI 25-jayamahAdevanagara, jaMbusara-ji. bharUca 392 150. Jain Education Intemational Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 490 (1) jaina sAhityanA svarUpalakSI kAvyaprakAro :-- rAsa-- [A aMge A graMthamAM anyatra jovA vinaMtI che.] madhyakAlIna gujarAtI sAhitya (I.bAramIthI ogaNIsamI sadI)mAM prAraMbhamAM-I.sa. 1251 thI 1451 sudhIno gALo rAsayuga/jainayuga hemayuga tarIke oLakhAya che. rasezvara bhagavAna zrIkRSNathI 'rAsa' cAlyo Ave che. saMskRtamAM rAsano artha 'rasa' (=gAjavuM, vakhANavuM ke moTethI bUma pADavI) parathI manAya che. hemacaMdrAcAryanA samayamAM rAsa rAsaka eka geyarUpaka tarIke pracalita hato. dhArmika utsavo veLAe jaina derAsaromAM rAsa ramAtA ane gavAtA. bhaknizIla jaina sAdhuo potAnI kalama, kalpanAthI rAsaracanAne protsAhana ApatA. rAsamAM maMgalAcaraNa, kRtinA racayitAnuM nAma, gurunuM nAma, racyAno saMvata,dezIo ane rAgonA prayogo, vastuvibhAjana mATe ThavaNa--bhAsa-kaDavA-DhALano nirdeza, zRMgAra-karuNa-zAMta rasanI bhUmikA, tatkAlIna samAjadarzana, phaLazruti va. darzAvAya che jethI sAhityavikAsa ane itihAsa samajavAmAM te upayogI bane che. kavizAlibhadrasUrino 'bharatezvara bAhubalI rAsa' jina zAsananAM vinayaprabhasUrino i.sa. 1356no 'gautamarAsa', dharmasUrino I.sa. 1210no 'jaMbusvAmIcariya' rAsa va.ne ahIM yAda karI zakAya. Jain Education Intemational prabaMdha : madhyakALa to yuddha-zaurya-vIratA-parAkramane varelo hato. prabaMdhano udbhava paNa jANe samakAlIna paribaLa thakI thayo hato. vIrarasanA saMdarbhamAM prabaMdha-pavADA-salokA jevI racanAo maLe che. rAsa be prakAranA che : (1) tAlA rAsamAM tALIo pADavAnI rahetI (2) lakuTA rAsa lAkaDI-dAMDiyAthI ramAtA. Ama rAsamAM geyatA ane abhinaya jaLavAtAM. prAraMbhe rAsa gItakAvyarUpe hovAthI TUMkA hatA pachI lAMbA geyakAvyavALI paddhati bhaLI, temAM upadeza ApavAnuM prayojana hatuM tethI kathAtattvane varNanono Azaro levo paDato; jaina tIrthaMkaro rAjavIo-zreSThIo aMge rAsaracanA thavA lAgI, saMghatIrthayAtrAnA prasaMgo paNa rAsanuM viSayavastu banyA. rAsa jaina ane jainetara kavio racatA paraMtu jaina kavioe rAsaracanAne dharma ane upadezapradhAna banAvavA kathAne vadhu mahattva ApI caritrAtmaka kRti banAvavAno Agraha rAkhyo. tenuM jamApAsuM e che ke rAsanuM sAhitya moTI saMkhyAmAM vaividhyasabhara prApta thayuM. paNa tema karavA jatAM temanA kavitattvanA bIjAM pAsAMono pUro upayoga karavAmAM amuka kSati pahoMcI. 'prabaMdha' zabda vIratA-parAkramanuM sUcana kare che, temAM vIrapuruSanA caritranuM nirUpaNa prazasti kendrasthAne hoya che eTale vIranAyakanA parAkramanuM pratibiMba prabaMdhamAM hoya ja. 'sArtha joDaNIkoza' pramANe--"prabaMdha puM. [saM. itihAsa ane daMtakathAthI mizrita lekha (udA. bhojaprabaMdha) (2) citrakAvya (udA. chatraprabaMdha, samudraprabaMdha (3) goThavaNa; baMdobasta.'' 'baMdha' eTale baMdhanamAM levuM e rIte joIe to prabaMdha eTale prakaSTa rIte bAMdhavuM, graMthana karavuM. maNilAla bakorabhAI vyAsanI dRSTie prabaMdha eTale padya-gadyamAM karelI sAthe racanA. kumArapALa prabaMdha-kavi jinamaMDana prabaMdha ciMtAmaNi-merUtuMgAcArya vimalaprabaMdha (saM. 1568)-kavi lAvaNyasamayasUrinI kRti 9 khaMDamAM che. samarArAsu (saM. 1371)-aMbadevasUri hammIraprabaMdha-kavi amRtakalaza. 'tribhuvanadIpaka prabaMdha'mAM 'prabaMdha' saMjJA hovAM chatAM te rUpakakAvya che. prAcIna-madhyakAlIna samayamAM (khAsa karIne cAraNa-bAroTa) kavione rAjyAzraya maLato hato tethI svAbhAvika rIte teo rAjAnA parAkrama ane vIratAnI potAnI camakadAra zailImAM prazasti karatA. kArbAIlanA mate vIra ane vIrapUjA sAthe prabaMdhano saMbaMdha yogya lAge che. saMvata 1000thI 1500nA gALAmAM aiti. prabaMdharacanAo moTA pramANamAM maLe che to hiMdI bhASA-sAhityamAM paNa prAraMbhamAM 'vIragAthAkALa'nI mahattA sacavAyelI che je aMge pRthurAjarAso, hamIrarAsa, vIsaladevarAso yAda karI zakAya. pavADo H 'pavADo' eTale vIranuM prazasti kAvya. 'sArtha joDaNIkoza' Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro pramANe pavADo [saM. pravRddha, prA. pravaDha? sara. ma., hiM. pavADA] vIranuM prazasti-kAvya (2) (kaTAkSamAM) niMdAtmaka kAvya (3) niMdA; AkSepa' paraMtu ahIM to prathama artha ja vadhu upayogamAM levAya che. prAkRtamAM 'pavADaka' parathI koI vyaktinI kIrti, guNagAna ke mahattA gAvAmAM Ave tevI racanAne 'pavADau' kahevAya che. Ama pavADAmAM vIranA guNo, kuzaLatA, parAkramanuM padyamAM nirUpaNa thAya che. pavADo geya kAvya che eTale copAI baMdha, duhA, anya chaMdo temAM vaparAya che. pavADAnuM vibhAjana ThavaNI, DhALa, bhAsa va.mAM hoya che. pavADo gavAto hovAthI prAsAnuprAsa, varNAnuprAsa, kathanarItinI vividhatA, vIrarasa uparAMta zrRMgAra, karuNa ane adbhuta rasanI goThavaNa ane paraMparAgata iSTadevanI stutirUpa prAraMbhamAM maMgalAcaraNa hoya che. mahArASTranI prajAmAM zaurya-parAkrama ane itihAsa jALavaNImAM pavADAoe paNa pradAna kareluM che. pavADAnuM kathAvastu 'prabaMdha' prakAranuM ane svarUpa-zailI 'rAsa'nI sAthe sAmyatA dharAve che. prabaMdha aiti. vyaktinA caritranuM nirUpaNa karatuM vIrarasanuM kAvya che, samaya jatAM vyaktionA jIvananI prazasti karanAra racanAo 'pavADA' tarIke jANItI thaI, 'pavADA' kAvyaprakAra caritrAtmaka kAvya sAthe sAmya dharAve che. dA.ta. kAnhaDade prabaMdhanI hastaprata para rAsapavADu caupaI nAmano ullekha thayelo che. 'rUstamano zaloko' zAmaLa bhaTTe racelo che tene pavADA tarIke paNa oLakhAvAya che. madhyakAlIna jainetara ane jaina sAhityamAM pavADA racAtA. pavADAkakSAnI racanA sAthe 'salokA' paNa sAmya dharAve che. salokA/zalokA : 'zalokA' nAma saMskRta zabda 'zloka' parathI che. zloka zabdaprayoga kIrtigAthA gAvI ke vyaMgamAM TIkA mATe paNa vaparAya che. zalokA, prabaMdha, pavADA vagere paraspara najIka AvatA kAvyaprakAro che. (zAmaLa bhaTTe saM. 1781mAM 'rUstamano zaloko' banAvyo te pavADA tarIke paNa oLakhAya che. jaina ane jainetara ma.kAlIna gujarAtI sAhityamAM pavADA ane zalokAnI saMkhyA ghaNI moTI che. samasyA-praznottaranA prayogathI zalokAnI racanA thAya che. te cAra caraNanI laghu kAvyaracanA che. tenA mAdhyamathI salokAmAM prazaMsA/guNagAna gavAya che. paraMparAgata chatAM 491 viSayavastunuM vaividhya dharAvatA preraNAdAyI salokAo-tIrtho, tIrthaMkaro, mahApuruSo, sAdhucaritra, durguNatyAganA salokAo- aDhAramI sadIthI prApta thAya che. carcarI/caccarI/carcarikA/cAcarI : mULa to prAkRta bhASAno kAvyaprakAra madhyakAlIna gujarAtImAM utarI Avyo, rAsakRtiomAM apabhraMzanA vArasArUpe teno prAraMbhamAM prayoga thayA bAda saccarI-carcarikA nAmathI keTalIka svataMtra kRtio paNa racAI. bAramI sadImAM caccarI racanAmAM apabhraMzano vizeSa upayoga thayo tyAre gujarAtI prabhAvavALI carcarikA solaNe 14mI sadInA pUrvArdhamAM racI hatI. cAraNI bhASAmAM paNa 'carcarI' nAmano chaMdaprakAra che. jo ke DaoN. lAghavana 'nATyarAsaka'ne carcarI mAne che. saMskRtamAM 'carcarI''carcarikA'baMne samAna arthavAcaka che, prAkRtamAM 'caccarI' ane gujarAtI bhASAmAM 'cAcarI' zabdaprayoga thAya che. lakSmaNa rA. vaidyakRta saMskRta-aMgrejI kozamAM 'carcarI' zabdanA- (1) eka jAtanuM gIta, (2) saMgItamAM tAla meLavavA hAtha Thokavo, (3) vasaMtaRtu aMgenI krIDA, (4) ?? (5) utsava, (6) khuzAmata, (7) vAMkaDiyA vALa-ema 7 artha gaNAvyA che jyAre 'pAIya samahaNa'mAM carcarInA (1) eka prakAranuM gIta, (2) gAnArI ToLI, (3) eka jAtano chaMda, (4) hAthanI tALIno avAja-ema artha gaNAvyA che. 'gujarAtI sArtha joDaNIkoza'mAM 'carcarI'no artha AnaMda, utsava, chaMda, nATakamAM praveza pUro thAya pachI mUkAtuM gIta evo levAyo che. jaina rAsa racanAnI jema cacarI dhArmika utsavo-parvomAM rasikatAthI gavAto kAvyaprakAra che. teno viSaya caritrAtmaka rahyo che, temAM 'jaina paTTAvalI'-jaina gacchanA sAdhuonI paraMparA paNa guruguNastutirUpe vaNI levAI che. pUrve kavi kAlidAse paNa 'vikramorvazIyam'mAM apabhraMza carcarI pado racyAM che. caccarIne maLatI kAvyakRti hamacaDI/hIMca che. carcarI ane rAsaka e prAkRtaprabaMdha che ema upadeza rasAyana rAsanA TIkAkAra upA. jinapAla lakhI gayA che. carcarImAM 18 varNa ane 26 mAtrA Ave che. tenI mAtrA hiragIta chaMda samAna che paraMtu jinadattasUrijIe 12mI sadImAM carcarIno je prayoga karyo te plavaMgama chaMda sAthe ane apabhraMzamAM carcarI chaMda carcarI nRtya sAthe sAmyatA dharAve che. AraMbhano 'carcarI' chaMda pachIthI bhATa kavioe 16 varNavALA varNika chaMda Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 492 ane 26 mAtrAvALA chaMda tarIke oLakhAvyo. koI ajJAta kavie tIrthavaMdanAno mahimA gAtI 30 kaDInI caccarI racI che jemAM tIrthanAyaka bhagavaMtanI pUjA-bhaktinA pariNAme maLatA phaLano ullekha 'cAri' gItaracanAmAM karyo che. bIjA eka ajJAtakavie dharmacaccarI'mAM jainadharmanA upadeza vacanono samAveza karyo che jenI racanA 'duhA' padabaMdhamAM thayela che. kavi samayasuMdaranI gurubhaktinA dRSTAMtarUpa jinasiMghasUri carcarImAM upadezAtmaka vicAro Apela che. bhAsa : (je rIte 'hAsya' uparathI 'hAsa' zabda thayo che tema) saMskRta zabda 'bhASya' parathI prAkRtamAM 'bhAsa' zabda racAyo che. bhAsano artha-prakAza, AbhAsa, kahevuM evo thAya che. saMskRtamAM bhASyano upayoga vRti, vivecana, TIkA ke vizeSa rIte samajAvavAnI zailI mATe vaparAya che. upAdhyAya vinayavijayajInI kRti 'vIzI'mAM 'bhAsa'no artha stavana-prabhu guNagAna aMgenI kAvyaracanA evo karyo che jyAre jinasAgarasUrijIe 'vIza viharamAna jina stavano'nI racanAmAM 'bhAsa'ne gItakAvyanA paryAyarUpa geyaracanA tarIke lIdhela che. zrI harajImunikRta ekAdaza gaNadhara sajjhAyamAM 'sajjhAya' zabda sAthe bhAsa athavA gIta zabdaprayoga karyo che. bhAsamAM mAtra guruguNa ke tIrthamahimA ja nahIM tAttvika vicArono saMkSepamAM samAveza thAya che. jJAnamArganA vicArone paNa AvarI levAya che. bhAsamAM bhaktigIta prakAranI laghukAvyaprakAranI ane caritranirUpaNavALI dIrghakRtiomAM munizrIo, satIo, AcAryonI yazogAthA, mahimA, jIvanaprasaMgo va. sAMpaDe) che. kavi samayasuMdaranI saM. 1697nI racanA 'bhAsa zatakam' che. vivAhalauM | vivAhalu / vivAhalo / vivAha : madhyakAlIna jaina ane jainetara) kAvyaprakAra 'vivAhalo'no pracalita artha vivAha-lagna sAthe saMbaMdha dharAve che. lagnavidhi dvArA joDAIne strI-puruSa gRhasthAzramamAM praveze che e dRSTie 16 saMskAro paikIno A AnaMda-maMgalano prasaMga-utsava che. gujarAtI jainetara saMta sAhitya ane jaina sAhityamAM 'vivAhalo'no AdhyAtmika artha che. ahIM 'vivAha' e strIpuruSanuM daihika milana nathI paNa 'vivAha' eTale AdhyAtmika vivAha. saMsAra choDIne saMyamadIkSA svIkArI pAMcadrata thakI muktirUpI vadhU sAthe lagnaprasaMganuM nirUpaNa e jina zAsananAM 'vivAhalo' che je dIkSAnA rUpaka tarIke che jo ke temAM samAjajIvana, vyavahAra, bhojana ane rItarivAjanA ullekhasaMdarbha maLe kharA. jIvananAM pagathiyAM pramANe jaina kavio vivAhaprasaMganuM rasayukta zRMgArika nirUpaNa bhale ApatA hoya paNa teno hetu saMyama ane mokSaprApti tarapha laI javAnA nizAna sAthe hoya che tethI 'vivAhalo' tIrthaMkara ane mahApuruSonA jIvanaviSayaka preraka racanA banI rahe che jenA be prakAra paDI zake : (1) dIkSA prasaMganA ati bhavya ane AkarSaka nirUpaNavALo vivAhalo (2) tIrthaMkara bhagavAnanI dIkSA ane muktivadhUne varavAnA paramocca koTinA prasaMgavALo vivAhalo. Ama 'vivAhalo' saMyamarUpI nArI sAthenA lagnane varNavatuM rUpakakAvya banI rahe che. kavi raMgavijayajInI kRti pArzvanAthajIno vivAhalo' uttamakRti che. veli/vela : A prakAranI kAvyakRti paNa 'vivAhalo' ane dhavalanI mAphaka AdhyAtmika vivAhanuM nirUpaNa kare che. jaina sAhityamAM te moTA pramANamAM prApta thAya che. saMskRta zabda 'valli' uparathI vela-veli-vallarI vikalpe utarI Avela che. bhAratIya saMskRtimAM jIvananA cAra AzramonA mULamAM gRhasthAzrama ane gRhasthAzramanA bIja- mULamAM che vivAha-lagna. lagnarUpa 'veli' dvArA vaMzavRddhi vistare che-vaMzavelo vadhe che.....paraMtu 'velikAvyo' mAtra saMsArIjIvananA pUratA maryAdita rahevAne badale saMyamajIvana, dIkSAmahotsavanuM varNana ane zivavadhU sAthe lagnathI joDAvAno maMgalakArI mahotsavano saMdarbha Ape che. AdhyAtmika vivAhanA vyavahAra vAstavika dRSTAMtarUpe bhakti bhAvanAthI taraboLa 'veli'mAM che.viSayavastu tarIke tIrthaMkara bhagavAna, aiti. mahApuruSonuM caritra, jainadarzanamAM Ave che. 'veli' kAvyo rAjasthAnI hiMdI (saM. 1460 thI 1780) ane gujarAtImAM paNa Ave che. vi rAThoDanI ciDuMgativeli prAcIna che, racanAkALa i.sa. 1520no che, cAraNa kavioe paNa 17mI sadImAM AvI racanA karelI che. velio' ke 'veliyo' chaMda paNa che jenuM apara nAma choDI zaiNora' che ane temAM 1618 mAtrA upayogamAM levAya che. A chaMdanA cAra caraNamAM 16-15-16-15 mAtrA Ave Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 493 che (jenI gati vIra athavA zrAvhAchaMdane maLatI Ave che). phAgu : gItanA prathama caraNanI dareka kaDImAM be mAtrA vadhu eTale ke 'phAgu' zabdanA mULamAM "phaltha' che jeno artha 1dane badale 18 mAtrAno paNa prayoga thayelo che. 'vasaMtotsava' thAya che. RtukAvya sAthe saMbaMdha dharAvato A sAdhu kIrtinI RSabhadevaveli (saM. 1614), kAvyaprakAra madhyakALamAM lokapriya hato. phAgumAM zRMgAra ane jayavaMtasUrinI sthUlibhadra mohanavali (saM. 1648) ane nAyikAnA cittanI vedanA-talasATane vyakta karI chevaTe eka mirAjala bArahamAsAvali' (saM. 1650), sakalacaMdra UMcA Adarza tarapha dorI jAya che. saMsAranA bhogavilAsa pachI upAdhyAyanI vIra vardhamAna jinaveli (saM. 1643) che. tenA tyAga dvArA AtmAnA sukhanI prAptine gAvAno hetu jaina [vartamAnamAM premasUrIzvarajI mahArAjanA guNagAnarUpe A. 'phAgu'mAM che. bhuvanabhAnusUrijIe "guru-guNa amRtavelI racelI.] kavi vasaMta ane hoLImAM yuvaka-yuvatIo samUhamAM phAga khele lAvaNyasamayakRta 'garbhaveli'mAM garbhanuM svarUpa, sthiti ane che, gheraiyAo samUhamAM tALIo ne dAMDiyAthI phAga khele che. vedanA-garbhavijJAna uparAMta vairAgyabhAvanI vRddhinA vicAro jUnA samayamAM phAga gavAtI-khelAtI vakhate tabalA-vINApragaTa thayA che. baMsarI jevA vAdyonuM saMgIta upayogamAM levAtuM. vasaMtotsava dhavala : veLAe zerI-mahollAmAM gAvAmAM Avato phAgu, samUhamAM A paNa vivAhalo ane 'veli'nI jema "vivAha" saMbaMdhI gavAto geya ane abhinayayukta kAvyaprakAra che. vasaMtotsavamAM kAvyakRtiono saMdarbha Ape che. kavi depAlakRta ArdrakumAra gavAtA rAsa-phAgumAM vividha dezIono prayoga thavAthI tenI vivAhalo dhavala, 16mI sadImAM kavi sevakakRta RSabhadeva geyatA samUhamAM gAvA mATe anukULa banI. vivAhalu-dhavala darzAve che ke "vivAhalo' zabda sAthe "dhavala' "phAgu'nI racanA jainetara ane jaina sAhityamAM che, zabdaprayogano paNa saMdarbha maLe che. vivAhano AdhyAtmika artha temAMthI aiti. vigato, samAjajIvana ane gujarAtI bhASAnA agAu joI gayA chIe te ahIM levAno che. saMskRta "dhavala' vikAsanI mAhitI paNa maLe che. jaina kavionuM pradAna saMkhyA zabda, apabhraMza "dhUla" tyArapachI dhaulA-dhaula zabdaprayoga ane guNavattAnI rIte mUlyavAna che. temaNe phAgu kAvyone be (gujarAtI puSTisaMpradAyanA sAhityamAM-) dhaula-dhoLanI vibhAgamAM vaheMcyAM jemAM prathamamAM vasaMtane anurUpa jIvanano racanAo thaI che. 13/14mI sadImAM dhavalagIto vadhu pracalita AnaMdollAsa abhivyakta karyo, bIjA bhAgamAM saMsAranI hatA. guru bhagavaMtanA Agamana ane vidAyanA prasaMge tathA asAratA-kSaNabhaMguratAne pichANIne nAyaka-nAyikA saMyama dhArmika-lagna sahita mAMgalika prasaMgoe dhavalagIto moTA svIkArI AtmAnA zAzvata sukhane mATe puruSArtha karatA darzAvyA pramANamAM anerA utsAhathI gavAtA je have vartamAna samayamAM che. Ama zRMgArarasamAMthI zAMta rasanuM vahana karatA phAgu kAvyo jaina samAja ane sAhityamAM 'gahulI' tarIke oLakhAya che. raMga, rAga ane rasathI dezInRtya sAthe gavAtA rAsarUpe | gujarAtI, rAjasthAnI ane vrajabhASAmAM "dhavala' maLe che. AraMbhAyA, 11mI sadImAM dIrghakAvya tarIke vistAra vadhyo. Aje paNa amuka ThekANe lagnamAM dhoLagIto gavAya che. vyakti-prasaMga varNananI phUlagUMthaNI thavA lAgI, vasaMtavarNananI dhavala kAvyano prAraMbha dIrghakAvyonA vastuvibhAjananA sAthe varSARtunA saMdarbhane ane jIvananA ekAda prasaMgane AvarI bhAgarUpe gItakAvya tarIke thayo, dhavalanI dIrgharacanAomAM geyatA levAyo. zaMgArarasa ane prakRtinA sauMdaryano upayoga uddIpakarUpe sacavAI paNa pachI dIrgharacanAonuM sthAna 17mI sadImAM karI chevaTe phAgane aMte upazamabhAvano Azraya laIne zAMtarasanuM 'laghugIta' racanArUpe AvyuM. Ayojana thatuM. kavi brahmamuninuM 'neminAtha-dhavala', kavi samayasuMdaranI jaina phAgu kAvyo moTe bhAge nemanAtha-rAjImatI, dhavala' prakAranI "vIzaviharamAna jinagItam" (20 gIto)nA libhadra-kozA ane jaMbusvAmInA pAtrone kendramAM rAkhI cheDe kaLaza 2canAmAM "dhanyAzrI rAga-dhavala' evo prayoga lakhelo lakhAyAM che. 'vasaMtavilAsa' jANItuM che. jinacaMdrasUri phAgu che jeno artha dhanyAzrI dezIne maLato rAga haze. Jain Education Intemational Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 494 jina zAsananAM (I.sa. 1281nI AsapAsa), kavi jayazekharasUrino neminAtha (10) dezI ane lokagIta lokapriyatAnI dRSTie najIka che. phAgu (saM. 1460 Azare), rAjazekharasUrino neminAtha phAgu, bAramAsA : jinapadmasUrikRta siristhUlibhadra phAgune ahIM yAda karI zakAya. phAgunI jema bAramAsA paNa RtukAvya che je jainetara dezI : ane jainakavio tathA lokakavioe lakhyA/racyA che. ApaNe madhyakAlIna jainasAhityano A lokapriya kAvyaprakAra che. tyAM RtuvarNananAM mULa cheka vedamAMthI nIkaLe che ! bAramAsAmAM 'dezI' zabda "deza" parathI utarI Avelo. 'deza'nA ahIM lAgu paNa mAnavacittamAM udbhavatI virahabhAvanA, RtuonuM varNana paDatA artha paikI mulaka, vibhAga, kSetra, pradeza, jagA parathI ane khAsa karIne vasaMta, prakRtivarNananI rasikatA, virahiNI dezI' zabdanA artha dezanuM, (amaka)-ne lagatuM. eka rAgiNI, nAyikAnI manovyathA ane jIvanano ullAsa, RtuparivartananI prAkRta bhASAno eka prakAra, saMgItanA be prakAromAMno eka sAthe mAnavajIvananI lAkSaNikatA vaNI levAmAM Ave che. saMskRta nahIM paNa prAkRta chaMda ke padyaracanAne AdhAre vicAra prakRtine pUrvabhUmikAmAM rAkhI bAramAsA virahavarNana sacoTa rIte karatAM kahI zakAya ke dezI' koI deza' (vistAra) sAthe saMbaMdha Ape che ane temAMthI sAmA., sAMskRtika, aiti. mAhitI sAMpaDe dharAve che. koI "dezI' amuka dezamAMthI udbhavI hoya ane pachI che. laDavaiyA, vaNajhArA, bhavaiyA, bhATa-cAraNa va.nuM lAMbA samaya teno bIje pracAra thayo hoya- sudhI sthaLAMtara, temanI strIone sahana karavo paDato viraha ane (1) dezI cokkasa rAgamAM gAvAnI hoya che. temAM rAgavaividhya rAjakIya avyavasthA-lUMTaphATane kAraNe gharamAM goMdhAI rahevAnI noMdhapAtra che. paristhitie bAramAsA kAvyanI racanA-utpattimAM mahattvano bhAga bhajavyo haze?! (2) dezInI racanAmAM mAtrAmeLa, chaMda-zAstrIya rAga, lokagItanI pracalita paMktiono upayoga thayo hoya che. bAramAsAmAM mAsa-mahinAo ane RtuonA saMdarbhamAM vastunirUpaNa AvatuM hovAthI teno svataMtra kAvyaprakAra tarIke vakhata jatAM dezInA bhAgarUpe pUrvAcAryonA stavananI vikAsa thayo. paMkti, garabAnI paMktio va.ne paNa sthAna maLyuM hoya. cAritrakaLazamunikRta 'neminAtha rAjImatI bAramAsA" (4) dezImAM geyatA sAthe tAla-layano samanvaya thayelo (hastaprata saM. 1581), mahopAdhyAya siddhicaMdramaNinI duhAhovAthI tenI gAvAnI khAsa Dhaba rIta hoya che. harigIta chaMdamAM 'neminAtha cAturmAsa phaLa', kavi udayaratnanI saM. (pa) dezImAM kavitA ane saMgItakalAno noMdhapAtra saMbaMdha 1759nI cUlibhadra navaraso va.ne ahIM yAda karI zakAya. hoya che. koIka racanAo teramAsA teramAsInA nAme paNa che. dezI'no upayoga dIrghakAvyaprakAro (rAsa-dhavala auktika AkhyAna va.)mAM thayo che to sAthe sAthe ladhukAvyaprakAro auktika eTale "ukti" athavA bhASA aMgenI racanA. (stavana, sajhAya, zloko va.)mAM paNa thayo che. dA.ta. gujarAtI bhASAnA mAdhyamathI saMskRta bhASAnA vyAkaraNa (7) dezIonA viSayanuM kSetra bahu vistRta che-prabhu, prakRti, zIkhavA mATenI racanA "auktika' kahevAya. i.sa. 1280mAM praNaya, sthaLa, bhaktitIrtha va. aneka viSayavALI 'dezI' zrImALIvaMzanA Thakkara kurasiMhanA putra saMgrAmasiMhe "bAlazikSA maLe che. lakhelI che je prAcIna auktika che. temAM nAma-saMdhidezIomAM prAdezikatAno prabhAva che tethI gujarAta, kaccha, vibhakti-samAsa va. aMge 8 vibhAga che. 14mI sadImAM mAravADa, rAjasthAnanI bhASAnA zabdaprayogo paNa temAM somaprabhasUrikRta auktika, pU.A. guNaratnasUrinI i.sa. prayojAyA che. 1410nI dhAtukozaracanA che. auktikathI saMskRta jevI bhASAnA (9) eka dezInA AdhAre kyAreka bIjI dezI paNa adhyayanamAM pravezavAnI, dhArmika ane dArzanika abhyAsa karavAnI racAtI. bhUmikA prApta thAya che. (3) vakhata , Jain Education Intemational Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro chaMda : 'sArtha gujarAtI joDaNIkoza' pramANe saMskRtamAM 'chaMda' eTale-"akSara ke mAtrAnA meLa-niyamathI banelI kavitA.'' bhASAmAM lAlitya lAvavA ane amuka rAgamAM gAvA 'chaMda' jarUrI che. chaMdanA be prakAro paikI (1) vedanA maulika chaMda- gAyatrI, ugUi, anuSTupa....va. 7 che jyAre (2) laukika chaMda vedathI alaga hoya che jeno prayoga sAhityamAM vizeSa thayo che. saMskRta stotra sAhi.mAMthI eka ja chaMdanI kAvyaracanAnI preraNA maLI hoya tevuM banI zake paraMtu cAraNI sAhityanA prabhAvathI jainamunioe paNa chaMdomAM keTalIka racanA karI che. RSi jemalajInI 26 kaDInI racanA 'zAMtinAthano chaMda', muni udayasAgarano saM. 1778no 'bhIDabhaMjana pArzvanAthano chaMda', kavi udayaratnano 'zaMkhezvara pArzvanAthano chaMda, muni lAvaNyasamayano saM. 1546no neminAthano chaMda' tathA 'zrI sUryadIvAvAda chaMda'. vAcaka bhAvavijayajInA aMtarikSa pArzvanAthanA chaMdamAM aDayala, sArasI, hATaDI, tribhaMgI, nArAca, kavitta, duhA va.no upayoga karIne chaMdamAM geyatA ane rasikatA lAvyA che. jaina chaMdomAM mukhyatve jhUlaNA ane bhUjaMgI chaMdono vadhu upayoga thayo che. duhAdoharo : 'gujarAtI sArtha joDaNIkoza' pramANe duho/doharo zabda saMskRta dodhaka, prAkRta dodhaa-dUgha; hiMdI 'dohA' parathI utarI Avyo che. saMskRtamAM dukSu-dohavuM, dohana parathI duha, dohA, doho zabda banyo che. jemAM sArarUpa mahattvapUrNa vicAronuM dohana ke prastutikaraNa thAya te duho. tenI lokapriyatA mATe kahevAya che ke--'duho dasamo veda'. duho lokasAhityanA padyano paNa agatyano bhAga che. hiMdI ane guja.mAM duhA moTI mAtrAmAM lakhAyA che ane gujarAtamAM janapracalita, jainetara ane jaina kavioe duhA cyA che. siddhahemavyAkaraNamAM paNa hemacaMdrAcAryajIe keTalAka duhA saMgrahelA che. duho mAtrAmeLa chaMda che jemAM 4 caraNa/paMkti hoya che. prathama ane tRtIya caraNamAM 13 mAtrA, bIjA-cothA caraNamAM 11 mAtrA hoya che. duhAnI anya prAsa bhinnatAne kAraNe 3 prakAra paDe (jo ke meM eka jagyAe tenA vadhAre prakAro vAMcelA)--bIjA ane cothA caraNano antyaprAsa maLe te 'sAdo duho', pahelA ane trIjA caraNano ajyaprAsa maLe te Jain Education Intemational 495 'soraThiyo duho' bIjA-trIjA caraNano antyaprAsa maLe to madhyameLa duho. [duhA ane sAkhI vacce paNa sAmyatA che. cha kaDIvALA-chakaDiyA ke doDhiyA duhAne ahIM yAda karI zakAya.] lokajIbhe gavAIne duhA ciraMjIvI, lokasAhityaitihAsa--daMtakathAo-prema ane karUNarasanA vAhaka banyA che. Aje paNa DAyarAmAM lokagAyako bulaMda kaMThe coTadAra duhA rajU karIne zrotAonA manoraMjana sAthe saMskAra ghaDataranuM kArya kare che. jainadharmasAhityamAM duhAno vividha upayoga thayo che. jinamaMdiramAM darzana karatI vakhate, bhagavAnanI aSTaprakArI pUjA vakhate, sImaMdhara svAmI bhagavAnanI caityavaMdana dvArA bhAvapUjana vakhate, rAsa racanAnA prAraMbhamAM-maMgalAcaraNarUpe iSTadeva, sarasvatI, gurunI stuti karatA duhA uparAMta temAM viSayavastuno nirdeza Ave che. rAsamAM 'DhALa'nI zarUAtamAM ane phAguvivAhalo--veli--dhavala va. kRtiomAM ane pUjAsAhityanA prAraMbhamAM duhA Ave che. pada : 4 saMskRta bhASAnA 'pada' zabdanA eka karatAM vadhu artha thAya paNa ahIM 'caraNa', 'paMkti' (ke 'kavitAnI mULa kaDI') evo artha thAya che ane te ladhu-saMkSipta kAvyaprakAra che. madhyakALamAM dhArmikakSetre jaino ane jainetara kavio padaracanA moTA pramANamAM karatA. temAM prabhubhakti kendrasthAne rahetI taduparAMta sAMpradAyika tattvajJAna ane bodhAtmaka-upadezAtmaka vicAro, tIrthamAhAtmya, vairAgyabhAva va.ne sthAna rahetuM. padamAM bhajana, hAlaraDAM, thALa, AratI, prArthanA svarUpa uparAMta prabhAtiyAM, cAbakhA, kAphI, garabo-garabI va.no samAveza thato. jaina kavionI padaracanA samRddha ane preraka, zAMtarasa-bhaktirasa ane mokSa mATenA puruSArtha kAje sajja thavAmAM vI22sa prere tevI rahI che. upAdhyAya yazovijayajI, AnaMdaghanajI, sAgarasUrijI va.ne ahIM yAda karI zakAya. hariyALI : hariyALIno sAdo artha 'lIlotarI' ke zobhA evo thAya che paNa ahIM saMtonI sAdhanAnA pariNAmasvarUpe AdhyAtmika vasaMtotsavanI anubhUtine darzAvavA karelI kAvyaracanA'hariyALI' che je AkarSaNa ane arthagaMbhIratAnI dRSTie uccakakSAnI che jene samajavA gujarAtInA 'avaLavANI' ane hiMdI 'ulaTabAMsI' zabdanI madada levI paDe. Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 496 jina zAsananAM kavinI hariyALImAM thatI abhivyaktimAM artha sIdhI rIte hamacaDI dhArmika utsava vakhate AvI rIte gavAya che ane pragaTato nathI. temAM gUDhArthabhAva rahelo che. 'hariyALI' tAlabaddha nRtyamAM gavAtI padyaracanAno prakAra che. hamacaDI 'hariyAlI' zabda saMskRta zabda "hRdaya' 'hRdayAlI' ane prAkRta nRtyamAM bhAvika bhakto uchaLa-kUda karIne gAya che ne AnaMdahiyAliyA parathI utarI Avelo che te jotAM hariyALI zabda ullAsa vyakta kare che. 'hamacaDI'mAM tAlIonA tAla ane hRdayAlI, hiyayAlI, riyAlI, hiAlI, haIAlI vagere parathI saMgItanA samanvayathI paganA ThamakA sAthe ekarUpa banIne che. jaina sAhityamAM paNa buddhicAturyapUrNa hariyALIo goLAkAre pharavAnI-rAsa ramavA sahita gAvAnuM hoya che jo ke kAvyajagatamAM mAnavaMtu sthAna bhogave che. depAla bhojaka ke je agaracaMdajI nAhaTA jevA vidvAna eka taphAvata pratye dhyAna dore vi.saM. 1500 thI 1522nA gALAmAM vidyamAna hato tenI che te pramANe AvI rIte je padyaracanA strIo gAya che te kRtimAMthI "e hariyALI je nara jANe, mukhe kavi depAla vakhANe' 'hamacaDI' kahevAya ane puruSo gAya te "hIMca' kahevAya che. evo ullekha maLI Ave che. hariyALImAMthI artha tAravavAmAM gujarAtamAM hiMdu samAjamAM sUryapatnI-rAMdalamAtAne teDavAnA muzkelI paDe che tethI to tene nALiyera sAthe sarakhAvAya che, prasaMge strIo dvArA "hamacI' le che.) kAraNa ke hariyALInA mULamAM gUDhArtha che. kyAMka hariyALIno bIjI rIte joIe to hIMca' traNa mAtrAno dvatatAla che 'ukhANA'nA paryAya tarIke paNa ullekha thayela che. DaoN. harivallabha - je jhaDapathI levAya che. bIjI jagyAe cha mAtrA paNa darzAvI bhAyANI sAhebano abhiprAya hato ke-hariyALI eTale buddhinI che. hIMcanA anya saMdarbha pramANe rAsa-garabA gAvAnI ane tikSNatA karavAvALI racanA. jaina sAhityamAM hariyALIno artha vartuLAkAre pharIne sAmasAme ekabIjAnI koNIno sparza karIne evo che ke prathama dRSTie vicitra lAge ane virodhAbhAsa hoya dhamAlano AnaMda levAno hoya che. paNa teno sAco artha to kaMIka judo ja hoya che. hariyALI racanAo e yogIonI viziSTa prakAranI bhASA che. temaNe upA. sakalacaMdra vIra vardhamAna velihimacaDI, kavi thaya pato yogasAdhanAno prabhAva che ane vizALa svarUpane rAmavijayakRta mahAvIra svAmInA paMcakalyANakanA stavana (ra.saM. mUrtimaMtarUpe pragaTa kare che. temAM koI laukika artha nathI paNa 1773)mAM trIjI DhALamAM 'hemacaDI' tarIke mUkalI che. kavi lokottara artha che je buddhinI paripakvatA vagara samajI na zakAya. lAvaNyasamayanI nemijina hamacI (hamacaDI) geya kAvyaprakAra che paMDita vIravijayajInI 'vaja svAmInAM phUlaDAM' paNa eka prakAranI teno khyAla Ape che. hariyALI che. (dA.ta.) savAla-"sadA yauvana nArI te rahe - rUpaka kAvyo : tRSNArUpI nArIne paraNelA aneka saMsArI jIvo mRtyu pAmyA paNa kAvyamAM sauMdarya lAvavA rAga-DhALa-jhaDajhamaka va. hoya te nArI haMmezA rahe che. che. te ja rIte "alaMkAranI yojanA hoya che je paikI upamAna hariyALImAM sAMpradAyika ane dhArmika saMbaMdha dharAvatA ane upameya vacce abhedabhAva darzAvI alaMkArano prayoga thAya pAribhASika pratIko, saMkhyAmUlaka pratIko, rUpakAtmaka pratIko, che. rUpakane kAraNe kavitvazaktinI sAthe dharmabodhanI siddhino paNa prahelikA jevA samasyAmUlaka pratIko hoya che. jaina harinAM paricaya sAMpaDyo che. dA.ta. "vaNajhAro', "nagara', 'musAphara', pratIkAtmaka, rUpakAtmaka, varNanAtmaka, saMkhyAmUlaka, samasyApradhAna "carakho', "reMTiyo', "sAsaruM, 'manabhamarA" va. rUpakono upayoga ema prakAra pADI zakAya. A saMdarbhamAM pro. hIrAlAla 2. thayo che. jaina sAhityamAM 'vivAhalo', "cUDo', "cUMdaDI' va. kApaDiyAno "hariyALI saMgraha' ane tAjetaramAM DaoN. kavina rUpakakAvyono prakAra khIlyo che. dA.ta. kavi samayasuMdara zAhano graMtha "hariyALI svarUpa ane vibhAvanA' sAro prakAza "dhobIDAnI sajhAya'mAM kahe che-"dhobIDA! tuM dhoje mananuM pADe che. dhotIyuM re rakhe rAkhato mela lagAra re......." hamacaDIhamacI,hIMca : lAvaNI : hamacaDI e garabAnI dezIno eka prakAra che ane temAM mahArASTra, da. bhAratamAMthI lAvaNI' gujarAtamAM pravezI. paNa rAsa-garabA-phAga-vivAhalo-horI gIto jevA kAvyonI jaina ane jainetara ma.kA. sAhityamAM lAvaNI racAtI ane mAphaka vartuLAkAre-goLAkAramAM pharIne gAvAnI prakriyA che. gavAtI. lAvaNInI vyutpatti-vyAkhyA bAbate eka mata nathI Jain Education Intemational Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 497 chatAM kahI zakAya ke saMgIta ane abhinayanA meLathI racAyelo "gajhala'nI svarUpalakSI vicAraNA karatAM gajhala eTale geyakAvyaprakAra che. tenI utpatti vividha rIte darzAvAI che. "tIra khUMpelA haraNanI cIsa' (no sAhityika artha levAno che), - lAvaNI khetaramAM ropaNI vakhate gAvAnuM gIta che. lavaNa gajhala' nAmanA premI mANasa parathI utarI Avelo zabdaprayoga, eTale mIThuM-namakIna-suMdara, lAvaNImAM khAsa karIne strI sauMdaryanuM priyatamA sAthe vAtacIta, phArasI rAga-rekhatA, evuM kAvya ke varNana hoya che. "lavavuM'ne AdhAre lAvaNI kAraNa ke lAvaNI jemAM prema ane sauMdarya (AdhyA. rU5) hoya. malA ane maktA nRtyamAM nartakInuM zarIra sahaja rIte aMgabhaMgI pAmIne-vaLIne e baMne vaccenI kaDIo "zera' kahevAya. gajhalamAM pAMcathI maroDa pAmI zake che. akSaro-zabdone suMdara rIte goThavavA (sAta...nava.....ema ekI saMkhyAmAM) ogaNIsa zeranI maryAdA zobhAvavAnI kaLA te lAvaNIkAvya che. lAvaNI saMgItazAstrano che. gata che. gajhalano chaMda "bahera' kahevAya che je mATe hajAra uparAMta paNa zabda che. eka svataMtra tAla tarIke temAM 8 mAtrA, 3 tAla chaMdono prayoga thayo che. hoya che. dakSiNa bhAratanA eka dazya tAla tarIke lAvaNIno sUphIvAdanI praNayaviSayaka vicAradhArA vahana karanArI samAveza ziSTa ke zAstrIya saMgItamAM nathI. koI jagyAe gajhala "izke hakIkI" ane "izke mijAjI' be prakAranI hoya lAvaNIne cAra mAtrAno tAla gaNela che. lAvaNI eTale che. gajhalamAM praNayanI anubhUti, milana-viraha, taDapana, jIvana lalakArAya evI carcAnI vAtanI kavitA, eka prakArano rAga ke ane mRtyu pachInI parikalpanAo hoya che. gajhalane geyatADhALa Avo artha vyutpattithI maLe che. laya, alaMkAro, pratIka, mAnavacittanI saMvedanA jagADe tevAM hovAM janI bhavAImAM manoraMjananuM stara nIce lAvI de te hade joIe. hRdayanI Arajhu, tamannA, cittamAM rahelI lAgaNIo saMvAda-abhinaya thavAthI te amuka aMze tiraskRta thaI te ja ja vyakta thAya che ane gajhalanI aMdara anerI mastI ubharAya che. vyasta rIte lAvaNIgAna paNa maryAdAbhaMga karIne thavA lAgyuM tethI kavi AnaMdaghanajI, ajitasAgarasUrijI va.e gajhalomAM lAvaNInI zAkha ghaTI paraMtu jainadharmIoe 'lAvaNI'mAM AvuM zAstrIya rAgono sahayoga sAdhyo ne dhanAzrI, mADha, bhImapalAsa, udhArapAsuM pesavA na dIdhuM ane dhArmika vicAradhArA ane bihAga, bhairava va.ne prayojI gajhalamAM navInatA ANI, hiMdIsAttvikatAno saMbaMdha lAgaNI sAthe jALavI rAkhyo ane urdUnI chAMTa paNa guja. jaina gajhalomAM umeranArA AcArapradhAna bhaktimArganI kAvyadhArAmAM teNe potAnuM sthAna surakSita rAkhyuM. munibhagavaMtoe nItimattAnAM UMcA dhoraNonAM rakhopAM karyA. lAvaNI kAvyo stavana-sajhAya sAthe maLatAM Ave che. tenI rAjadarabAranI phArasI bhASA sAdhuoe zIkhI, gajhalamAM racanA copAI chaMda ane pada sAthe sAmyatA dharAve che. prayojIne gajhalano 18mI sadIthI sthaLavarNanarUpe prAraMbha karyo. lAvaNIo bodhAtmaka, bhaktipradhAna, traNa kaDIthI mAMDIne trIsa jo ke mAhitIpradhAna gajhalo kavitvanA bhoge racAI hoya evuM kaDInI hoya che. aMtabhAgamAM racanAra, racanAmitino ullekha paNa banyuM chatAM samakAlIna pravAhane jhIlavAnI temanI tatparatA hoya che. rAsa gavAtA-khelAtA te rIte dhArmika tahevAro ane prazasya gaNI zakAya. jinabhaktinA saMdarbhamAM lAvaNIo sAMbhaLavAmAM AvatI, kavi dIpavijaye vaTapradanI gajhala (saM. 1852), uparAMta kyAreka lAvaNImAM hiMdI sahita bhAratanA anya bhAgonA zabdo khaMbhAta-jaMbusara-kAvI-pAlanapura va. sthaLonI gajhala racI che paNa bhaLI jatA ! jemAM aiti. ane bhaugo. mAhitI paNa che. kavi rekhatA,gajhalakavvAlI : AtmArAmajIe pUjA sAhityamAM gajhala ane rekhatAno tathA gajhala e arabI sAhityano kAvyaprakAra che, jenA mATe kavi haMsavijayajIe gIranAramaMDana neminAthanA tIrthamahinAmAM kavi hasAvajavejIa gIranA pahelAM "rekhatA' zabdano prayoga thato. gajhalane kavvAlI kahevAmAM pUjA sAhityamAM gajhalano ane dezIonI sAthe gajhalano prayoga Ave che. keTalAka kavvAlo anya gajhalakAronI gajhalo gAya che karyo hato. jaina kavioe vairAgya-bodha, guruviraha, jyAre keTalAka svaracita gajhalo gAya che e jotAM kavvAlI e tIrthamahimA, parvanI ujavaNIbharI bhaktibhAvavALI gajhalo gajhalagAyakI sAthe saMkaLAyelo kAvyaprakAra che. arabastAnathI sajI. sarjI. AjanA gajhalanA baMdhAraNanI rIte te gajhalo irAnamAM thaIne te hiMdamAM rAjavahIvaTanI phArasI bhASA mAraphate - TivALI lAge kAraNa ke keTalIka vakhata gajhalane eka rAga pravezI ane tyArabAda gujarAtImAM paNa utarI. tarIke svIkArIne athavA prAsa meLavavA zabdonI toDaphoDa thakI Jain Education Intemational Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 498 jina zAsananAM racAI hoya tevuM lAge chatAM e na bhUlavuM joIe ke keTalIka (2) vastulakSI kAvyaprakArogajhalomAM prasaMgonuM sarasa nirUpaNa thayuM che vaLI te samaye kaLaza : gajhalano prAraMbhakALa hato. bhagavAnanA pAMca kalyANaka paikI janmakalyANakanI joke atyAre gajhalamAM prayogo, pratIko, vicAra vaividhya ujavaNIne kendramAM rAkhIne "kaLaza" kAvyaprakAra hoya che. jovA maLe che te ma.kA.thI jaina guja. kavionI gajhalamAM na janmakalyANakanI ujavaNI ThAThamAThathI devo paNa ujavatA hoya hoya to paNa temaNe sUphIvAdI vicAradhArA pramANe prabhubhakti che. tenuM varNana "kaLaza'mAM kendrasthAne hoya che. "kaLaza' zabda viSayaka gajhala ilma tasavuka ApelI che. prabhunA abhiSekanuM sUcana kare che. padhAtmaka-kathAvArtA : "kaLaza" racanA be prakAranI hoya che-(1) janmAbhiSeka saMskRta-prAkRtamAM ma.kA. guja.mAM paNa jaina ane jainetara kaLaza-mAM bhagavAnanA janmamahotsavanuM varNana hoya che. (2) kavionI kalame kathA-vArtA utarI AvI. ma.kA. sAhi.mAM tene kAvyasamAptinI kaLaza racanAo. dIrghakRtionI chellI DhALa lokakathArUpe mAvajata maLI jemAM premakathA, adbhUta kathA, sAhasa kaLaza'rUpa banI rahe che. kAvyaracanAnI samAptinI eMdhANI kathAo kautukapradhAna ane camatkArayukta rIte rajU thatI. mAhitI ApatI paMktio (je pUjArUpa stavana, sajhAya va.mAM madhyakALanA sAhi.mAM abhivyakti mATe padyane mAdhyama tarIke chelle hoya che. kaLaza bhaktimArganI kriyAgata samAna vadhu mahattva maLyuM jeno lAbha AvI lokavArtAone vaividhyapUrNa kAvyaracanA che. ane moTI mAtrAmAM maLyo tathA AbAla-vRddhone sAhityika AnaMda, manoraMjana sAthe sAthe upadeza, jIvanaghaDatara, saMsAranA bhagavAnanA janmakalyANakanI ujavaNInA pratIkarUpe vividha pAtronI khUbIo ane jainavArtAmAM to tyAga jinamaMdiramAM "snAtrapUjA' thayA bAda "kaLaza'nI vidhi thAya che. vairAgyavALI lokavArtAo vikAsa pAmI. kaLaza'mAM guruparaMparA, kavinuM nAma, kRtiracanAno pratyakSa parokSa ullekha, tithi-sthaLa va.nI mAhitI sAMpaDe che, je aiti. rIte padyAtmaka lokavArtAomAM prema-AkarSaNa, nAyakanAyikA upayogI che. kaLazanI racanA jaina kavio, sAdhu-bhagavaMtoe milana, adbhuta rasanI sRSTinuM nirmANa, mAnavetara pAtrasRSTi racelI che. kavi devacaMdrajIkRta snAtrapUjAmAM kaLazaracanAno pazupakSIothI mAMDIne bhUtapizAca sudhI, samakAlIna samAjanA samAveza thAya che. zrI padmavijayajI gaNie ajitanAtha jinanA rItarivAjo-paraMparAo-mAnyatAo, strIpAtro saMbaMdhI amuka sabadhA amuka kalazanI racanA traNa DhALamAM karI che. vijayalakSmIsUrinI "vIza vicAro, gaNikAo, ADakathAono upayoga, vyavahArajJAna, sthAnaka pUjAno kaLaza'mAM racanAsamaya ane guruparaMparA caturAInI parIkSA-samasyAo, zRMgAra rasa sukhada aMta sAthe darzAvela che. ApavAmAM Avato. padyavArtAne zrAvya ane kathanazailInA mizraNavALI banAvavA teno padabaMdha khAsa karIne duhA-copAI pUjAsaMbaMdhI sAhitya : chappaya-soraThA-manahara kavitA chaMdathI jALavI rakhAto. ma.kA. jaina sAhityamAM te moTI mAtrA ane maMgalAcaraNathI prAraMbhAtI lokavArtAno aMta sukhada Ave te rIte 1) dhArmikavidhinI rIte mahattvanuM sthAna dharAve che. "pUjA' vI yojAto ane temAM racayitA, racanA samaya jevI mAhitI gUMthI pUjyabhAva, mAna, sanmAna, bhakti vyakta kare che. sAkAra levAtI. padyavArtAnA vikAsamAM jaina sAdhu kavionuM mahattvanuM upAsanA sAhityamAM pUjA-sAhityanuM AgavuM sthAna che. pradAna rahyuM. snAtra pUjA : A. vijayabhadrasUrinI haMsarAja-vaccharAja copAI saMskRtamAM "snA' dhAtu parathI "snAtra' zabda che, dano artha (i.sa. 1355), 15mI sadImAM kavi sAdhukIrtinI vikramakamAra snAna karavuM evo thAya che paraMtu bhagavAnanA saMdarbhe teno artha caritrarAsa, saM. 1641mAM jaina sAdhukavi harajImuninI padyavArtA "abhiSeka' karavo evo thAya che, te saMlagna 'pUjA' zabda vinodacotrIsI' (je madhyakAlIna gujarAtInI siMhAsanabatrIsI abhiSeka dvArA pUjA sUcave che. snAtrapUjA e dainika kriyAvidhi, jevI) che. dhArmika AcArasaMhitA ke karmakAMDanA bhAgarUpe to che ja paNa Jain Education Intemational Intiemational Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 499 taduparAMta dhArmika tahevAro, nUtana gharavAstu, janmadina jevA dravyapUjA ane bhAvapUjAno saMyoga sAcavI saraLazelImAM prasaMgoe paNa snAtrapUjA thAya che. jJAnabhaktinI saphara karAvI je bhAvazuddhimAM upayogI bane che. snAtrapUjAno nirdeza kalpasUtrAdi Agamo, pUjAkAvyo duhA, DhALa, kAvya ane maMtramAM vaheMcAyelAM triSaSThizalAkApuruSacaritra, vAsupUjyacaritra, zrI jaMbUdIpa- hoya che. temAM zAstrIya rAga-tAlarUpe saMgIta ane sAhityano prajJaptisUtra, pUjAprakaraNa 1. graMthomAM che. prabhune devo meru parvata saMbaMdha sacavAyelo hoya che je bhaktinA raMge raMgI de che. kavi para laI jaIne janmAbhiSeka kare che te bhAvanA agatyanI che. dIpavijaye to 68 AgamanI pUjA racI che, jena pUjA sAhitya snAtrapUjA dezIonA vividha rAgomAM racAyelI che. ghaNuM vistRta che. 13mAM zatakamAM apabhraMzamAM jayamaMgaLasUrijInI mahAvIra "devavaMdana'nA sAhityamAM caityavaMdana, janmAbhiSekapUjA racAI, zrAvakakavi depALe paMdaramA saikAmAM - stavana, stuti : pratimAne snAna karAvavA mATenI snAtrapUjA racI, trividha namaskArarUpe A traNeyamAM bhagavAnanA guNonuM kharataragacchanA sAdhu kIrtie saM. 1618mAM ane e gALAmAM varNana hoya che. stuti-prabhunA guNono mahimAM pragaTa karato tapagacchamAM paNa sattarabhedI pUjAnI racanA thaI. caMdanavilepanathI laghukAvya prakAra, temAM cAra gAthA hoya che. prArthanA svarUpane mAMDIne puSpa, dhvaja, AbhUSaNa, gIta, nRtya, vAdha ema darekathI sparzato stuti zabda saMskRta "su" dhAtu parathI che jene apabhraMza pUjA karavAnA 17 prakAra mATe gIto tathA bhaktipreraka mAththI bhASAmAM thaI-thoya kahe che, teno artha prazaMsA karavI, UrmigIto racAyAM. bhaktimArgano 19mI sadIthI udaya thayo. guNagAna gAvA evo thAya che. stutimAM bhaktibhAva kendrasthAne Ama janmAbhiSeka snAtrapUjA pachI sattarabhedI pUjA, che je AtmAnI Urdhvagati mATe upayogI che. 18mAM saikAmAM yazovijayajIkRta navapadapUjA, devacaMdakRta stutinI racanA akSarameLa mAtrAmeLa chaMdamAM hoya che. nATyapujA. 19mA saikAmAM vIravijayajIe 64 prakArI, 99 tenI cAra kaDI paikI prathamamAM stutino viSaya, bIjImAM prakArI va. vividha pUjAo racI. bhaktinA aMgarUpa A tIrthakarono ane trIjImAM zrutajJAtA AgamazAstranI vANIno pUjAsAhitya paNa lokapriya thatuM gayuM. ullekha ane cothImAM yakSa-yakSiNIno nirdeza hoya che. stutinA snAtrapUjAmAM DhALa, vividha chaMda ane dezIono upayoga yAcanA, prabhuguNa kIrtana, svaniMdA, AtmasvarUpAnubhava ema tene geyatA ane bhAvavAhIpaNuM bakSe che, tenI zAzvata sukha prakAra paDI zake. sAthenI phaLazruti paNa apAyela hoya che. saMgItanA sUro ane covIsa bhagavAna, agiyArasa-pUnama jevI tithio, vAjiMtronI sahAyathI bhaktibharyA vAtAvaraNamAM snAtrapUjAno navapada, paryuSaNa, divALI jevAM parvo, tIrtho, vIzasthAnaka, sAco AsvAda mANI zakAya. vardhamAnatapane anulakSIne paNa stutio racAI hoya che. tenA snAtrapUjAmAM janmakalyANakanI ujavaNI hoya che. temAMthI phaLano ane racanAte kavino ullekha Ave che. preraNA meLavIne kavioe "paMcakalyANapUjA'-bhagavAnanAM pAMca caityavaMdana : kalyANakanI ujavaNI nimitte racI. dA.ta. paMDita rUpavijayajI te eka prakAranI bhAvapUjA che. caityavaMdanamAM bhagavAnanA ane vIravijayajIe saM. 1889mAM paMcakalyANakapUjA, guNonuM kathana, khAsa karIne sthAvara tIrtho ane jinezvara uttamavijayajIe saM. 1813mAM, kavi devavijayajIe saM. bhagavAnanI pratimA vize nAma-nirdeza hoya che. "caitya' zabda 1821mAM, paMDita vIravijayajIe saM. 1858mAM vihAra/jinAlaya mATeno che. dA.ta. zakrastava e caityavaMdana che aSTaprakArI pUjA' racI. eja rIte sattarabhedIpUjA, temAM tIrthakarane vaMdana thAya che. caityavaMdanamAM bhagavAnanA mAtAekavIzaprakArI pUjA, navvANuMprakArI pUjA, cosaThaprakArI pUjA pitAnuM nAma, lAMchana, janmasthaLa, zarIranuM pramANa, prabhujInuM uparAMta navapadapUjA, paMcamahAvratapUjA, ekAdazagaNadharapUjA, AyuSya evI 7 vigatono nirdeza hoya che. dareka caityavaMdanamAM 45 AgamapUjA, 12 vratapUjA, RSimaMDanapUjA ane tene mATe ochAmAM ochI 3 gAthA (prAkRtano eka prakArano chaMda/cAra ati, duhA, gIto moTI saMkhyAmAM racAyAM. pUjAsAhitya paMktinI kaDI) hoya che. tyArapachI Jain Education Intemational Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 500 jina zAsananA stavana : samUhamAM ghaMTanAda sAthe gavAto viziSTa kAvyaprakAra che. bhagavAnanA guNagAna prArthanAsvarUpe thAya che. temAM "AratI' zabda saMskRta "ArAtrika' ane prAkRta vizeSarUpe prabhunA guNagAna, mahimA ane prabhAvano nirdeza hoya 'Aratiya' parathI utarI Avela che. marAThImAM tene Arartika che. mukhya pAMca bhagavAna uparAMta zAzvatA-azAzvatA tIrthakaronA ane nIrAMjana kahe che. AratI pachI maMgaladIvo utAravAmAM stavanasahita paMcamahAtIrthanA stavananI racanA thayelI che. bhAva, Ave che. AratI devaguru mUrti samakSa ghInI vATa pragaTAvIne rasa, alaMkAra, chaMda, tattvadarzana, tithimahimA, tIrthayAtrA jevA cakrAkAre pheravavAnI kriyA che. sAthe sAthe AratImAM iSTadevanuM vividha aMgothI stavana kAvya ope che. svarUpa, mahimA-prabhAva, divyazakti-parAkrama, bhaktanI bhaktimArganI racanAomAM vizeSa lokapriya evA ArdrabhAvanA, manokAmanA va. vicAro padyamAM hoya che. "rati' audrabhAvanA, manokAmanA stavanamAM ochAmAM ochI maryAdA pAMca kaDInI che. caityavaMdana eTale prIti, 'A'-cAre, badhI bAjuthI AvavuM. bhAvika bhakto dainikakriyAnuM aMga che. caityavaMdana ane stavana (hAtha ane samUhamAM ubharAya chene? AratI pUjA vidhi ke dhArmika AMgaLIo amuka prakAre rAkhIne) yogamudrAmAM bolAya che. anuSThAnanI pUrNatA, nivRttinuM sUcana kare che. iSTadevanA covIzI stavana', rikhavanuM mahAvIrajinastavana zrI prItipAtra banI temanI asImakRpAnI phaLaprApti mATe padmavijayajInuM zrI AdIzvaraprabhanuM stavana. mahAtmA sAttvikabhAve AratI utArAya che. saMskRtamAM AratIno artha AnaMdaghanajInuM "zrI zreyAMsanAtha jinastavana' va.ne ahIM yAda duHkha, pIDA, citA va.no nAza thavo evo levAya che. AratI karI zakAya. cakrAkAre pheravIne devanuM nakhazikha darzana karavAnI kriyA paNa che. devavaMdana : jinamaMdiromAM paNa sAyaM-prAtaH AratI thAya che. AratI pAMca vATanI che je paMcajJAnanI sUcaka che. maMgaladIvo eka te caityavaMdanano eka prakAra che. caityavaMdana e Avazyaka vATano che je AtmAnA jyotirmaya svarUpane darzAve che. kriyAmAM sthAna dharAve che paraMtu parvanI ujavaNI paNa khAsa sakaLacaMde (sAkaLacaMda) "cAro maMgalAcAra' AratI racelI. prakAranA zAstrokta AcArapramANe paraMparAgata rIte thAya che. pauSadha ane vizeSa rItanA tahevAromAM devavaMdananI kriyAvidhinuM thALa : mahattva vadhu hoya che-comAsI parva, zAzvatI oLI, parvAdhirAja ma.kA. sAhityamAM bhaktipradhAna racanAomAM padasvarUpa paryuSaNa, divALI-jJAnapaMcamI-caitrIpUnama, mauna ekAdazI va.mAM sAthe sAmya dharAvatI thALa" racanAo jaina (ane jainetara) devavaMdana, pauSadhavratanI ArAdhanAmAM trikAla devavaMdana karavAmAM kavionI maLI Ave che. Ave che. eka thALamAM vividha prakAranI vAnagIo goThavIne thALa 'devavaMdana' mATe paNa samRddha jaina sAhitya che. zrI iSTadevane prabhune dharAvavAmAM Ave che te samaye gavAtuM pada paNa divALI devavaMdana (kartA-zrI jJAnavimalasUri), zrI jJAnapaMcamI "thALa" kahevAya che je dharAvatI/gAtI vakhate tyAM khaDA rahelA de.naM. (zrI vijayalakSmIsUri), zrI mauna ekAdaza devavaMdana (zrI bhaktahRdaye AdrabhAvanA ane sahRdayatAthI te ArogavA vinaMtI rUpavijayajI), caitrIpUnama de.naM. (zrI dAnavijayajI), zrI karavAnI hoya che. bhakta dhanavAna hoya ke garIba hoya paNa teno caumAsI devavaMdana (zrI vIravijayajI), zrI agiyAra gaNadhara gAvAno thALa' to vividha vAnagIothI bharapUra hovAno ! davavadana (zrI kavirAja dIpAvajayajI)ne ahI yAda karI zakAya. vItarAga pAse naivedya dharAvIne AtmA aNAhArI pada AratI : meLave te mATe athavA deva-devInI bhaktithI paugalika madhyakAlIna jaina ane jainetara sAhityano "AratI'no icchAonI pUrti thAya evI bhAvanA thALa pAchaLa rahelI che. kAvyaprakAra adyApi lokapriya che. AratImAM pAMca dIveTa jainadharmanI aSTaprakArI pUjAmAM naivedyapUjA che. thALa sAthe A (paMcadIpaka) hoya che. jainadarzanamAM prabhunA aSTaprakArI sadabha saMdarbha yAda Ave ja. jenathALamAM AtmavikAsa mATe pUjAvidhAnamAM pAMcamI dIpakapUjA che. 'AratI' kriyA paNa che lokottarabhAvanA paNa hoya che. ane (sAhitya) racanA paNa che. bhaktikSetre AratI pracalita Jain Education Intemational Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 501 kavi saubhAgyavijayajIno "zrI pArzvanAtha stavana (thALa)' kendrasthAne hoya ja paNa tene AkarSaka banAvavA motI-badAmakavi ratnavijayajIno 'mahAvIra svAmIno thALa' va. che. phaLa-sonA ane cAMdInA sikkAo va.no paNa upayoga thavAthI vartaka : gahuMlI' zravaNa ane darzanano anero prasaMga banI jAya che. saMskRta zabda "varNaka' eTale (bIbADhALa varNana) parathI pahelAM gahuMlInI racanAmAM dezIo uparAMta pracalita vaSNagna zabda utarI Avyo che. "varNaka eTale varNana, rAgono upayoga thato (pachI vartamAnamAM jUnA philmo ane madhyakAlIna gadyasAhityamAM te eka viziSTa racanA gaNAya che. gujarAtI rAgono upayoga thavA lAgyo). madhyakALamAM gahuMlIo pahelAM mANabhaTTo ane Aje kathAkAro. lokavArtAkAro paNa koI jenapadyasAhityamAM mahattvanuM sthAna dharAve che. eka viSaya ke prasaMganuM paraMparAgata nizcita zailImAM varNana kare garabo-garabI : ja chene? bhAratIya sAhityamAM saMskRta, pAlI ane prAkRtamAM gujarAtano garabo to jagaprasiddha che. garabo zabda paraMparAgata varNananAM mULa rahelAM che. AgamagraMthomAM tIrthakaro, garbhadvIpa' parathI che. madhyakAlIna gujarAtI jainetara ane jaina zramaNo, rAjA, nagara, caitya, mahApuruSo jevAM pAtro-prasaMgone arisAmAM A lo AdhAre varNaka-varNanane sthAna maLyuM hoya te banavAjoga che. garabI : "sArtha gujarAtI joDaNIkoza' pramANe garabI i.sa. 1422nA mANikyasuMdarasUrikRta pRthvIcaMdra- strIonA rAgamAM gAvAnI eka kavitA ane garabo (kuM.) caritamAM varNakanuM varNana karatAM jAva jahA) ekAda-be zabdono noratAmAM athavA mAtA vAve che te prasaMge kANAvALI mATalI saMketa mUkI varNananuM sUcana kareluM che. paphakhIsUtramAM varNanasaMjJaka jemAM ghIno dIvo rakhAya che te (2) dIvA ke mAMDavInI 'ta jahA' zabda che. AsapAsa pharatAM pharatAM tALIo pADIne gAvuM te (3) moTI garlDalI : garabI, rAsaDo tathA garabA gAvA=rAsaDA gAvA/garabe ramavuM, geya kAvya prakAra che. gahulImAM guranI stuti-bhakti, garabe ramavuM = garabo gAtA, nRtya karatA goLa pharavuM vagere artha guruno prabhAva, vyaktitva, guNono ullekha Ave che. vividha Apela che. prasaMgo/parvanA divaso, mahotsavo, saMghayAtrA, dharmagraMthono vivecaka zrI anaMtarAya rAvaLanI dRSTie garabAmahimA, tIrthanA sthApanAdina vakhate gahuMlIo gavAya che. garabInuM mULa dezIomAM che. garabI TUMkI ane bhaktibhAvapradhAna tIrthamahimAnI gahaMlI tIrthamAM gavAtI hovAthI stavana sAthe racanA che. garabIno uddabhava padomAMthI ane garabAno uddabhava sAmyatA dharAve che. kaDavA'mAMthI thayo. garabAmAM bhAvanI viziSTatA karatAM varNana, zrAvikA baheno madhurakaMThe gavuMlI gAya che. keTalIkavAra camatkAra-mahimA agatyanuM sthAna dharAve che. maMgaLAcaraNato teo zIghatAthI gahelIo gAtAM gAtAM ja racI nAkhe che. iSTadevanI stuti ane phaLazrutinA ullekha thAya che. vividha prasaMgoe gavAtI gahulI zrotAne paNa pAvaka ane garabImAM dIrghavarNanane badale eka ja vicAra/UrminuM bhAvuka banAve che. nirUpaNa thavuM joIe. gujarAtanI garabI e UrmikAvyanuM uttama sAdhu mahArAja vyAkhyAna vAMce-pravacana thAya tyAre temAM udAharaNa che evo abhiprAya Do. kanaiyAlAla munazIno hato. vacce je daseka miniTano gALo paDe che te vakhate strIo gahUlI jaina sAhityamAM gahuMlI saMgrahanI keTalIka kRtiomAM garabA ane gAya che. gahuMlI gAtI vakhate sAthiyo-svastikanA cAra cheDA garabAnA kRtio che. cAra gatino nirdeza kare che. te pahelAM darzana-jJAna-cAritranA DhALa/ DhALiyAM : pratIkarUpe akSatanI traNa DhagalIo karavAmAM Ave che je traNenI ma.kA. jaina sAhityamAM (strIliMgI zabda) "DhALa' khUba ArAdhanAthI cAra gatino nAza thaI siddha-gati (pada) maLe che. pracalita ane lokapriya che tenuM svarUpa ladhu AkhyAnanuM che. 3 DhagalI pahelAM phaLasUcaka siddhazilA sthapAya che. sAthiyAnI (gurumahArAjano rajoharaNa, kamaLapatra, kaLaza va.) vividha 'DhALa' e amuka Dhaba-DhALamAM tAlabaddha rIte viziSTa AkRtio upayogamAM levAya che. gahulInI racanAmAM "akSata' to te prakAre gAvAnI paMkti ke rIta sUcave che. kavi mATe racanA keTalI * Jain Education Intemational Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 502 jina zAsananAM 'DhALa'mAM hovI joIe te nakkI nathI. DhALamAM pracalita dezI hAlaraDuM/ hAleDu/ hAlaro ane geyazAstrIya rAgono prayoga thayelo hoya che. rAsamAM te sAmAnya jIvanamAM lokasAhityano prakAra che. hAlaraDuM kathAvibhAjana DhALanI madadathI thAya che. DhALabaddha stavanamAM eTale bALakane hiMcoLatA-jhulAvatAM gavAtuM madhura gIta. (bIjo kaLaza" racanA stavananI pUrNatA sUcave che. artha 'ToLuM ahIM abhipreta nathI.) "hAlA karavI' eTale sUI DhALiyAM : javuM. 'hAlA gAvI' eTale hAlaraDuM gAvuM. hAlaraDuM e mAtAnA traNa vadhu DhALamAM racAyelI kRtio 'DhALiyA tarIke kaMThe bALakane pAraNAmAM ghoDiyAmAM hiMcoLavAnI yaMtravatu prakriyA oLakhAya che te sivAyanI laghukRtio stavana sajhAya tarIke nathI ja paraMtu te vakhate uMghADavA raDatuM chAnuM rAkhavA layabaddha oLakhAya che. Ama DhALiyAM varNanapradhAna racanA che. DhALabaddha padAvalIone saMgItamaya dhvaniyukta gAya che te racanA, jenI racanAo stavana ane sajhAya prakAramAM vizeSa prApta thAya che. asarathI bALaka nidrAdhIna banI jAya che! AvA gIto pado | RSi mULacaMdajInuM 'dIvAnuM driDhAliyuM" (saM. 1885), mAtA (kyAreka phoI, bahena va.) gAya che tyAre temAM ullAsa, kavi kSamA kalyANanuM "caImuttAkumAranuM triDhAliyuM', bhAvaratnamuninuM apUrva vAtsalyabhAva pragaTelo hoya che. hAlaraDAmAM pAraNAnuM saM. 1756nuM 'jhAMjhariyA muninuM coDhAliyuM, rUSi rAyacaMdanuM saM. varNana, bALaceSTAo, bALakano zaNagAra, bahena-kAkA-phoI1840mAM racela "mahAvIra svAmInA coDhAliyA, zrI mAmA-mosALa vagerenA kauTuMbika saMbaMdho, bhaviSyanI anerI kItivijayajInuM pAMca samavAyanuM SaDhAliyuM, kavi AzA-AkAMkSAo (sva. jhaveracaMda meghANI racita 'zivAjInuM muktivijayanuM nArInuM stavana-sAta DhALanuM, vijayalakamasUrinuM hAlaraDuM-dhaNaNa...DuMgarA bole') hoya che. hAlaraDuM gAnArI cha aThThAInuM stavana navaDhALamAM, kavi RSabhavijayakRta 'nemanAtha mAtAnI Arthika sthiti garIba hoI zake paNa enuM hAlaraDuM prabhunAM sattara DhALiyAM', kavi paM. vIravijayajI racita saM. garIba na hoya! (vartamAna samayanA bALakanA nasIbamAMthI 1888nA "motIzAnAM DhALiyAM' va.nI ahIM yAda thaI zake. hAlaraDAM khUMcavAI gayAM che!) vadhAvA : jaina sAhityamAM prApta thatAM hAlaraDAMnI bahudhA kRtio 'vadhAvA'no saMbaMdha vadhAI vadhAmaNI zabda sAthe che je sAdhu kavioe zRMgAra ane vAtsalyabhAvathI racI che jemAM saM.zabda "varyApana' athavA prAkRta vaddhAvaNa parathI che. "vadhaI" saguNopAsanA bhakti TapakatI madhura padAvalIono paricaya kAvyaprakAra lokagItone maLato che. bhaktakavi sUradAsa ane sAMpaDe che temAM dhArmika mahattva, AzIrvAda, AzAvAda ane tulasIdAse 'vadhAI pado' racelAM che. putra janmanA prasaMge vadhAI parAkramabhAvanA gUMthela hoya che. gAvAmAM Ave che. "vadhAmaNI ApavI' zabdaprayoga che. nadInA raudrarUpane zAMta karavA nadIno "vadhAvo' thato. gIta : vadhAvavuM e sanmAnasUcaka kriyApada che. zubha samAcAra- madhyakAlIna samayanA laghukAvyano, UrmikAvyano eka putrajanma, vivAha va.-mATe jainabhakto prabhunA jIvananA parama prakAra (jena ane jainetaramAM) che. jaina kavi samayasuMdara mATe karI kalyANakanA prasaMgoe prabhune bhaktibhAvapUrvaka gItaracanAmAM pradAna aMge kahevAyuM che-"samayasuMdaranAM gItaDAM, akSata, sugaMdhIcUrNa, sonA-cAMdInAM puSpothI vadhAre che te kriyA bhIMtanAM cItaDAM!' (bhIMta paranAM citro ane samayasuMdaranAM gIto bhaktinI bAhyapravRtti sAthe prabhu pratye AMtarika zraddhAnuM pratIka lAMbo samaya sudhI jaLavAI raheze.) "gIta'mAM geyatAno dhvani bane che. tIrthakara bhagavAnano janmotsava, Agamana, 'dezanA" che. tenuM viSayavaividhya paNa noMdhapAtra che. mAnavavikAsanI sAMbhaLavI, vidAya, gurunuM Agamana e paNa vadhAIsvarUpe sukSmalAgaNIo madhura padAvalI dvArA, viziSTalakanA mAdhyamathI kAvyaracanA "vadhAvA'mAM sthAna pAmela che. snAtrapUjAmAM mAtra vyakta thAya che. tenI saMvedanA ke bhAvanI sacoTatAne ladhutAnuM prabhuno janmotsava ja kendrasthAne hoya che jyAre vadhAvAmAM to baMdhana naDatuM nathI. gItamAMthI viziSTa dhvani nIkaLavo joIe. janmotsava uparAMta prabhunAM dIkSA, kevaLa ane nirvANa kalyANakanuM sthUlibhadragIta, sudarzanamahARSigIta, vayarasvAmIgIta va. gIta paNa varNana sAMpaDe che. Ama 'vadhAvA'nuM upAsanAmUlaka sAhitya prApta thAya che. paMcakalyANakastavananI samIpamAM sthAna le che. Jain Education Intemational Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. jhaLahaLatAM nakSatro pa03 tIrthamALA-caityaparipATI-saMghayAtrA : A saMdarbhe "mAtRkA copAI' prAcIna kRti che. saM. 1350nI saMvega mAtRkA' maLe che. A traNeyanI anumodanA bahu agatyanI che. temanuM sAhitya paNa bhAvayAtrA samuM banI rahe che. hitazikSA : | tIrthamALA ane caityaparipATI kRtio tIrthono aiti. saMskRtanA zikSu' dhAtu parathI zikSA zabdanI racanA thaI, paricaya ane tatkAlIna samAjajIvanano citAra Ape che. jeno artha salAha-zikhAmaNa ApavI evo che. 'hitazikSA' paNa mAtRkA-kakkAnI jema upadezAtmaka kAvyaracanA che. jemAM kavi jayavijayajInI sametazikhara tIrthamALA, kavi strIpuruSanA jIvana vya.mAM upayogI zikhAmaNanA vacano gUMthelA ratnasiMhasUrinI giranAra tIrthamALA, kavi megha va.nI tIrthamALA hoya che. kavi nayasuMdare saM. 1940mAM prabhAvatI rAsane aMte caityaparipATI: 'hitazikSA'no ullekha karelo che. kavi RSabhadAse saM. caityaparipATImAM vividha sthaLe AvelAM caityo ane 1982mAM 'hitazikSArA ane paM. vIravijayajIe saM. muLanAyaka bhagavAnanI pUjA-bhakti ane mahimA tIrthanA 1898mAM hitazikSA chatrIsInI racanA karelI. saMdarbharUpe gAvAmAM Avyo hoya che. dA.ta. paM. devacaMdrajInI saM. aMtaraMga vicAra : 1995nI zatruMjaya caityaparipATI, hemavimalasUrinI 'citoDa caityaparipATI' va.. mana, citta, hRdayanI aMdara lobha, gusso, dveSa jevA azubha-kharAba bhAvo vicAro cAlatA hoya che te (aMdaranA) saMghayAtrA : aMtaraMganA zatruo' che temano nAza karIne zubha vicAronI jainazAsananA zAzvatatIrtho ane te sivAyanAM tIrthonI sthiti udabhave tevA vicArovALI kAvyaracanAno prakAra 'aMtaraMga saMghayAtrA prativarSa guru bhagavaMtanI nizrAmAM yojAya che. dAna- vicAra' gaNAya che je bhale svataMtra kAvyaprakAra na hoya to paNa dharma-bhaktinI ArAdhanA sAthe bhAviko joDAIne zAzvata sukhano anya kAvyaprakAronI tulanAmAM AtmA siddhipada pAme tevA mArga yAtrA dvArA meLave che. madhyakALa ane te pUrve AvI paramocca bhAva para vadhu bhAra mUkelo hoya che. dA.ta. 14mI saMghayAtrA, saMghapationI kAvyamaya mAhitI aiti. noMdharUpe (ane sadInA ajJAta kavikRta "aMtaraMga rAsa', 17mI sadInA kavi vartamAnamAM te gadyamAM, phoTogrApha sahita) prApta thAya che. nArAyaNano 'aMtaraMgarAsa', 19mI sadInA kavi sahajasuMdaranI kozakoSa : racanA "jiMbuaMtaraMgarAsa athavA vivAhala', kavi samayasuMdaranA saMgraha-bhaMDAra-khajAno sahita anya artho to che paNa aMtaraMgagItam' vagere. ahIM "koza" eTale "zabdakoza'nA arthamAM laIe to saMskRta subhASita : prAkRtamAM te ghaNA che. sahajakIrti (gaNi), i.17mI sadI saMskRta parathI utarI Avelo A kAvyaprakAra jANIto pUrvArdhano 6 khaMDamAM vibhAjita "nAmakoza' che. che. subodhavicAro TUMkA chatAM sacoTa-vedhaka rIte "subhASita'mAM (3) upadezAtmaka kAvya-prakAro vyakta thAya che je vyaktimAM DahApaNa, dUraMdezIpaNuM, kalyANabhAvanA, vipattimAM mArgadarzana, viveka jevA saguNonuM "mAtRkA'/'kakko' :-madhyakALamAM jaina-jainetara siMcana kare che. ghaNI vakhata tene anya racanAomAM paNa gUMthI kavioe A prakAra kheDyo che. te upadezAtmaka kAvyaprakAra che. levAtA. bhASA ane sAhityanA mULamAM mULAkSaro che. kakkA'nI racanAmAM 'ka' thI AraMbha karIne pachI anukrame anya akSarothI zarU thatI sajajhAya : paMktio racAya che. moTe bhAge temAM duhA prayojAya che. "sArtha gujarAtI joDaNIkoza' pramANe te prAkRta zabda che maMgalAcaraNanA duhAmAM OM namaH siddhamu lakhavAmAM Ave che. jeno artha thAya che "svAdhyAya', "zAstrano pATha (jaina)'. saMskRtanA te pahelAM 'namo siddhamuno prayoga thato, pachIthI OM umerAyo. mULa zabda-svAdhyAya" parathI prAkRta zabda "sajajhAya' thayo. Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 504 jina zAsananA sva-adhyayana' eTale potAnA AtmAnI vicAraNA karavI. tenA artha samajIne bhagavaMtanI vANIne AtmasAtu kare che. jina pratikramaNa veLAe prabhu guNagAna nimitte stavana gavAya che ke zAsanamAM dharmano mArga darzAvanAra munirvAda mATe "gItArtha' zabda bolAya che te samUhamAM hoya che tyArabAda vairAgyabhAvathI vizeSaNarUpe che. teo bhagavAnanI vANIne jJAnopAsanAthI taraboLa sajhAya gavAya che jenuM samUhagAna bhale hotuM nathI samajAve che. temanI vANImAM-samajAvavAnI zaktimAM-zailImAM eka vyakti bole ane anya sAMbhaLIne tenA artha ciMtana dvArA padyano laya-rasikatA hoya che jethI gItArtha' nAma sArthaka bane che. vairAgyabhAvane keLave che. parvanA divaso viziSTa hovAthI teno gItAkAvyo jainadarzananA siddhAMtonuM kAvya-vANImAM pratipAdana kare mahimA darzAvatI sajhAya paNa hoya che. che. (madhyakALamAM ane Aje paNa jainetara ane jenoe zrAvakanA aticAranI daSTie "svA.' e atyaMtara tapano potapotAnA siddhAMta pramANe gItA lakhI che.) prakAra che, tenA pAMceya bheda sajhAyamAM sAMpaDe che. "sva" AtmA 16mI sadI uttarArdhamAM thayelA samayasuMdaranI "gurugItA', parathI-AtmasvarUpane pAmavAmAM upakAraka vicArone vyakta mahimasiMha/mAnasiMha (saM. 161975mAM) "uttarAdhyayanagItA', karatI racanA te sajajhAya. zRMgAra, karuNa ke zAMtarasanuM nirUpaNa vRddhivijayajInI (jJAnagItA i. 1650). padharAjanI sajajhAyamAM hoya paNa aMte vairAgyabhAvanA ja kendramAM AvI "bhagavadvANI-gItA' (i. 1952), yazovijayajI upA.nI i. javAnI. tenA viSayo atyaMta vaividhyapUrNa hoya che. saMsAranI 1682nI "jaMbusvAmI brahmagItA' uparAMta "paMcaparameSThI gItA" kSaNabhaMguratA, sukhaduHkhanAM kAraNo, sadguNonI sAdhanA, lobha- va. che. rAga-dveSa va.no tyAga, tIrthakaro-RSio-rAjavIo-jaina 4) chaMdamUlaka kAvyaprakAro sAdhuonA prasaMgo, paryuSaNa-AThama jevA parvonI vizeSatA va. viSayonuM sakjhAyamAM vedhakavANImAM nirUpaNa thayeluM hoya che jethI chaMda' eTale akSara ke mAtrAnA meLa-niyamathI banelI 5. maphatalAla jhaveracaMda yogya ja lakhe che kavitA; vRtta". ma.kALanA jaina sAhityamAM paNa chaMdamUlaka kAvyaprakAro che jo ke ahIM TUMkA lekhamAM chaMdanA baMdhAraNanI sajhAyanuM geya sAhitya khUba vairAgyavAdI sAhitya che mAhitI ApavAmAM muzkelI hovAthI je te chaMdano TUMkamAM nirdeza je upadeza ke utsava asara na karI zake te ekAda sajhAyanuM karIne saMtoSa mAnyo che. madhyakAlIna samayamAM keTalIka zravaNa mANasanA cittane DolAvI zake che ane dharmamArgamAM vALI kAvyaracanAne chaMdanA nAmathI oLakhavAmAM AvatI ane koI zake che. sAmAnya janatAne tattvanuM jJAna-bhakti ane vairAgyanuM vakhata kRtinA nAmamAM chaMdano ullekha thato. dA.ta. kavi poSaNa to sajajhAya dvArA thAya che......vairAgyanI sAthe karaNIya jinaharSakRta "upadeza chatrIsI savaiyA'. kAryo ane upadeza paNa temAM rahelAM che......" doharA :-lekhamAM anyatra che. bhAvasabhara sajajhAyanI racanA jainamunioe to karelI che ane rUSabhadAsa, devacaMdra va. zrAvakoe paNa karelI che. copAI :-te saMskRta "catuSpadI', "prAkRta' 'caupaIyA' uparathI utarI Avelo zabda che jeno artha eka chaMda (athavA jaina gItA kAvyo : khATalo') thAya che. copAImAM mAtra 15, caraNa cAra, tAla gItA" zabda saMskRta 'gI' dhAtu (gAvuM) parathI che. jene 1. 5. 9, 13mI mAtrAmAM Ave che. "rAsa' racanA jevA dIdhe gAI zakAya te gItA jo ke tenI sAthe tattvadarzana to joDAyeluM kAvyomAM 'copAI'no upayoga ma.kA. samayamAM moTA pramANamAM che ja. bhAratIya saMskRtimAM sauthI pracalita che zrImad thato. 'pAsa'nI sAthe "copAI' paNa lokapriya hatI. bhagavadgItA je mahAbhAratanA yuddhamAM bhagavAna zrI kRSNa kavi sumatikIrtisUrinI saM. 1627nI "mailokyusAra arjunane tenI pharaja bajAvavA mArgadarzanarUpe kahI hatI je vedoupaniSadonA dohanarUpa hatI. copAI/dharmadhyAna rAsanI racanA che. gItAnI jaina paribhASA pramANe tIrthakara bhagavAnane je chappaya/chappA :-copAI cAra padI hoya che tema kevaLa jJAna thAya che te devone dezanA' gaNadharone 'tripadI' chappAne "cha" pada hoya che. kavi RSiprakAzasiMhanA bAravratanA upadezarUpe, sAdhuvaMdane "sUtra'rUpe pradAna thAya che. devo ane mano chappA (saM. 1875) che. Jain Education Intemational Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro pa05 savaiyA -mAtrA 31/32, caraNa 4, yati 16mI nemidAsanI 'adhyAtmasAramAlA" (2. saM. 1765). mAtrAe. rAgamAlA -jemAM vividha gAthA kaDIomAM vividha kavitta :--varNika chaMda che, tenA pratyeka caraNamAM 31 rAgano prayoga thayo hoya tevI padyakRti. "bhaktAmara stotra varNa hoya che. aMtima varNa guru hoya che. 16-15 varNa para rAgamAlA' (hi.) racanA kavi devavijayajIe saM. 1730mAM yati Ave. (kavi dIpacaMdanA sudarzana zeTha rAsa/kavitta nAmanI karelI. kRti saM. 1836 pUrve racI che jemAM 120 chappAne aMte "kavitta' maMjarI -(sAmAnya rIte maMjarIno artha maoNra; phUlanI zabda mUkyo che.) kaLIonuM jhUmakhuM-DALakhI, kUMpaLa thAya che paNa ahI) e citrakAvya-padyanI paMktionA chaMda ane akSarane samavRta varNameLa chaMda/kalikA/amRtadhArA nAmathI oLakhAya che. yathAsthAne goThavI tenA vaDe amuka AkRtino AbhAsa khaDo jenA cAra paikI dareka caraNamAM sAta jagaNa ane yagaNa maLI karavo te citrakAvyanuM lakSaNa 'citrakAvya' athavA 'citrabaMdha' ke 24 varNa hoya che. bIjI rIte te 14 akSarano akSarameLa chaMda baMdhacitra' kahevAya che. temAM zabdo citrasamAna sthAna dharAve che. paNa kahevAya che. tethI sAhityamAM tene mATe 'citrAtmaka abhivyakti' zabda A. jinacaMdrasUri ziSya samayarAje saM. 166ramAM vaparAto. dharmamaMjarI' racelI. jeno 'agnipurANamAM ullekha che te citrakAvyano prakAra rekhatA :-gajhalanA prAraMbhakALamAM rekhatA chaMda vedakALathI paraMparArUpe utarI Avelo che. citrakAvya dvArA prayojAto. te pachI gajhalamAM vividha chaMdono upayoga thayo. sarjananI AvI camatkRtine dhvanikAvyanI sarakhAmaNIe adhama- "sArtha gujarAtI joDaNIkoza' pramANe 'gajhala' arabI zabdano halakI gaNI hovA chatAM saMskRta-prAkRta kavio "zramasAdhya artha-"eka phArasI rAga; rekhato (2) e rAganuM kAvya" jyAre kAvyono gAraDIkhela', 'hAthacAlAkInI ramata' jevA tiraskArapUrNa karekhatA' "phArasI' zabda mATe lakhyuM che-"phArasI ane urdU abhiprAyone ghoLIne pI gayA ane citrakAvyasarjananA kavitAno eka DhALa * buddhivilAsane AcaravAmAM laghutA gaNI nahIM! temanI dRSTie gajhala mATe prAraMbhika avasthAmAM "rekhatA' zabdaprayoga kAvyaracanAmAM AvI camatkRti mahattvanI che kema ke citrabaMdhathI thato hato eTale gajhala e rekhatAno paryAyavAcI che (vadhu mATe amuka cAturyavALI zilpakalpanA saMyojanano bodha sAMpaDe che. A lekhamAM anyatra juo). - citrakAvya-racanAbaMdhamAM tenA AkAra parathI cakrabaMdha, 17mI sadInA kavi guradAsaRSie "neminAtha rekhatA'nI kapATabaMdha, nAgabaMdha, pAbaMdha jevA prakAra sAMpaDe che. hiMdI 8 kaDInI racanA karelI. bhASAnI premakathAomAM paNa citrakAvyo che. jaina kaviomAM te be sAMpaDe che. 19mI sadInA madhyakALamAM "kavirAja' dhamAla --A strIliMgI zabda aMge 'sAthe gujarAtI dIpavijayajIe "samudrabaddha citrakAvya" raceluM. temAM laghubaMdha nikAya, roha temAM laibaMdha joDaNIka joDaNIkoza' noMdhe che ke "dharma' (ravaO); sarakhAvo hi. dhamAra, kAvyo tarIke dhanuSyabaMdha, cokIbaMdha, kapATabaMdha, haLabaMdha. -dhAMdhala; dhamAcakaDI. jo ke bIjI jagyAe "dhamAla' aMge anya mALAbaMdha, hArabaMdha, nisaraNIbaMdha je te padArthanI AkatirUpe vadhu artho maLe che te pramANe tophAna-avAja-musalamAnonuM racelAM che. (gujarAtImAM chApakAma zarU thayuM te pachI paNa jainetara dhArmika prasaMge agnimAM cAlavuM-cha mAtrAno viSama jAtino gujarAtI kavio dA.ta. kavi dalapatarAmanA 'dalapatakAvya'mAM, eka tAla paraMtu AvA arthamAM paNa mULa AphrikAthI gujarAtanA kavi-nATyakAra nathurAma suMdarajI zuklanA "jhAlAvaMzavAridhi'mAM jUnAgaDha ane bharUca ji.nA jhaghaDiyA pAse bAvA ghoranA citrakAvyo chapAtAM.). ratanaporanA "sIdI' nAmanI AdijAtinA "dhamAla' lokanRtyane ahIM yAda karatAM kahI zakAya ke dhamAla eTale tAlabaddha gIta mAlA :-kiMmatI ratno parovelAM phUlaDAMnI hoya che e gAvAnI paddhati jeno saMbaMdha utsAhapUrvakanA nRtya sAthe che. rIte jemAM mUlyavAna vicAro/padyakRtio Apela hoya tenuM nAma mAlA' tarIke vaparAtuM hoya tema banI zake. dA.ta. zrAvakakavi dhamAla'ne badale pahelAM "hamAla' zabdaprayoga hovAnuM Jain Education Intemational Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 506 jina zAsananAM noMdhAyuM che. dhamAla' kAvyaracanA "phAgu'ne maLatI che. phAgaNamAM- keTalAka saM.mU. kAvyaprakAro jainetaro ane cAraNakavio hoLImAM gavAtAM gItomAM amuka rAgabaddha gIto paNa "dhamAla'mAM paNa racatA paraMtu temanI saMkhyA jaina kavionI tulanAmAM ochI Ave che eTale te horIgItono prakAra paNa hoI zake je gaNAya. AnaMda-ullAsathI ujavAtA prasaMge prayojAto hoya. vAghajI aSTakama -8 zlokanuM hoya che. saMskRtamAM aSTaka muninI 'vasaMta dhamAla' che. kavi kanakasomanI AdrakumAra stotra-stutimalaka racanA che. teno prabhAva guja. jaina sAhitya copAI/dhamAla saM. 1944nI che. para paDelo che. vastu -4-4-4-3 ema 15 mAtrAno mAtrAmeLa aSTapadI :-8 pada hoya che. upA. yazovijayajIe chaMda che jemAM 1, 5, 9, 13 mAtrAe tAla Ave. te mahAtmA AnaMdaghanajInI stutirUpe aSTapadI racelI. viSamajAti mAtrAmeLa chaMda che je atijagatI chaMdano prakAra, vIzI :-20 (vIsa)no samUha banAve che je saMskRta vAstuka chaMda che. bIjuM nAma cArUsenA che. 'vizati', prA. "vIsa" parathI che eTale bIjI rIte vicAratA nizAnI -tenA dareka caraNamAM 2 magaNa ane vartamAnakALamAM mahAvidehakSetramAM tIrthakaro vicarI rahyA che te tagaNa maLIne kula 12 akSara hoya che. "nizAnI' tI timAna jina nA memaNa che ane temanAM navo ardhajAtimAtrAmeLa chaMda che. samavRta mAtrAmeLa chaMda che ne 'vIzI'/"vIza viharamAna jina stavana' nAmathI racAyAM che. dA.ta. jagatI chaMda'no eka prakAra che jemAM pahelA ane trIjA padamAM 17mI sadImAM A. kalyANasAgarasUrinI vIzI, 13 mAtrA, bIjA ane cothA padamAM 10 mAtrA hoya che ne jinasAgarasUrinI vIzI (vIza viharamAna jinagIta), 18mI dareka padamAM 1-5-9 mAtrAe tAla Ave che. sadImAM upA. vinayavijayajInI vIzI (vIza viharamAna jina vacanikA -['sArtha gujarAtI joDaNI koza' pramANe bhAsa)nI racanA. A sivAya bIjI ghaNI "vIzI' maLe che. avataraNa, pramANa ke sUkti tarIke TAMkeluM' evo artha thAya che ekavIzo/ekavIzI:-no saMbaMdha "21' sAthe che. paNa ahIM e nAmano cAraNI rAga che je raNasaMgrAma vakhate kavi lAvaNyasamayano saM. 1553no "sthUlibhadra ekavIso' 21 gavAto ane temAM vIratAnuM varNana kendrasthAne rahetuM. kaDIno che jemAM be chaMdanI eka-eka kaDI banAvI che. kavi jJAnasAranI saM. 1857nA arasAmAM racAyelI bAvIzI -kavi khoDIdAsa svAmIkRta satyavIzI samudrabaddha vacanikA' jayapura nareza pratApasiMhanA umadA guNone dhyAnamAM rAkhIne lakhAI che. covIzI -saMskRtamAM caturvizati, prAkRtamAM (5) saMkhyAmUlaka kAvyaprakAro (cauvIsa) parathI '24' (covIsa) saMkhyA che tenI sAthe saMbaMdha saMkhyAmalaka kAvyono vicAra be rIte thaI zake. eka to dharAvatI covIsI' jaina kAvyaprakAronI saM.mU. racanAmAM jUnI kAvyamAM AvatI bAbato/vastuonI saMkhyAnA nirdeza pramANe- ane lokapriya che je 16mI sadIthI prApta thAya che ane temAM 7 vyasananI sajhAya (nayavijayajI), 8 daSTinI sajhAya 24 tIrthakaronI stavanA-stuti traNa prakAre prApta thAya che. (upA. yazovijayajI), 12 bhAvanAnI sa. (upA. sakalacaMdra), bhaktipradhAna covIzI, jJAnapradhAna covIzI, caritrAtmaka 13 kAThiyA.nI sa. (vizuddhavimalajI) vagere. covIzI, vrataArAdhanA, tIrthayAtrAmAM Avazyaka kriyAo-ema saMkhyAmalaka kAvyano vicAra bIjI e rIte thaI zake ke bhaktimArganA vikAsamAM A racanA vizeSa lokapriya ane kAvya banAvavA mATe zlokagAthA/kaDI/paMkti/pada vagere keTalI upayogI banI che. saMkhyAmAM upayogamAM lIdhAM che? te AdhAre catuSkama, saptakama, pacIzI :pacIsanI saMkhyA sAthe saMbaMdha che. aSTakam (vIzI, bAvIzI, covIzI) paccIzI, ogaNatrIzI, tilokaRSie 'karmapaccIsI'nI lAvaNI saM. 1921mAM ane batrIsI, chatrIsI, bAvanI, bahoterI, cumoterI, zataka va. prakAra RSi ravicaMdajIe saM. 1833mAM "samAdhipaccIzI' racI. paDI zake. jemalaRSi (kALadharma saM. 1853)e "bAlapaccIsI' lakhI che. Jain Education Intemational Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro aThThAvIzo H--padmasAgara (I. 16mI sadInA pUrvArdhamAM)no 'sthUlibhadra aThThAvIso' che. ogaNatrIzI :--kavi guNasAgare 'mana ogaNatrIzI sajjhAya' racI. trIsI :--jemalaRSie 'upadezatrIsI' lakhI che. ekatrIso H--kavi jayavallabhe 'ekatrIso bAsaThiyo' lakhyo che. 'sthUlibhadra hoya batrIsI :-32 kaDImAM vidyAprabhasUrinI 'AtmabhAvanA batrIsI', 'upadezabatrIsI' che. che. kavi jemalaRSinI pAMtrIsI :--jemalaRSinI jIvapAMcamI' che. chatrIzI/chatrIsI H teno saMbaMdha 36 paMkti kaDI sAthe che. kavi cidAnaMdajIe 36 duhAmAM paramAnaMda chatrIzI' racI. bAvanI :--te paNa lokapriya kAvyaracanA che teno saMbaMdha bAvana' saMkhyA sAthe che. adhyAtmayogI vi cidAnaMdajIe 'adhyAtmabAvanI' duhAmAM racelI, jinaharSajInI 'kavittabAvanI' che. sattAvanI :--teno saMbaMdha '57'nI saMkhyA sAthe che. kavi rUpacaMdajIe saM. 1801mAM 'kevalasattAvanI'nI racanA, saMvara tattvanA 57 bhedane dhyAnamAM laIne karI. bahoterI :--teno saMbaMdha '72' saMkhyA sAthe che. jaina sAhityamAM 'garbha bahoterI' maLI Ave che je garbhavijJAnanI dRSTie agatyanI che. cumoterI/catuHsaptatikA :~(= 4 + 70)no saMbaMdha '74' sAthe che. kavi samaracaMde pratyAkhyAna catuH saptatilakAnI racanA 74 kaDImAM karI. choMterI :--teno saMbaMdha '76' sAthe che. zataka :--teno saMbaMdha 100' sAthe che. dA.ta. 'samAdhizataka/samAdhitaMtra-duhA'mAM jainadharmanA uttama graMthonA saMdarbhamAM 100 duhAno anuvAda kavi javijayajIe karyo che. upA. yazovijayajInuM 'samatAzataka', rUpacaMdajInuM (le.I. 1815)nuM 'dohAzataka' che. [satasaI-sAtaso duhAnI hoya che.] Jain Education Intemational 507 (6) prakIrNa kAvyaprakAro pAraNuM :--upavAsa karyA pachI 'pAraNA' mATe bhikSA vahoravA nIkaLavA (zrI AdinAtha bhagavAna va.)nA prasaMgone kendramAM rAkhIne AvI kRtio racAI che. dA.ta. kavi sAgaracaMdanI saM. 1891mAM 'RSabhadeva svAmInuM pAraNuM' ane kavi mANekavijayajInI 'RSabhadevajananuM 'pAraNuM'nI racanA. coka :--'coka'nA eka karatAM vadhAre artha thAya che. [dA.ta. 'coka' eTale gAma/nagaranA mukhya mArga para cAra rastAvALI jagyA ane bIjA eka artha pramANe ahIM] coka eka prakAranI gAvAnI rIta-zailI che. coka eka prakAranI geya kAvyaracanA che. te lAvaNI kAvyamAM AvatI evI kavitA che ke te cAra ke ATha kaDInI madadathI racAyelI hoya che. jaina sAhi.mAM ekaMdare sarvakRtiomAM bane che tema chevaTe je te pAtra saMyama svIkArIne muktisukhanI prApti kare che te rIte kavi amRtavimalakRta 'neminAthano coka' che. cUDo H--te saubhAgyanA pratIka samAna che. ahIM jaina kAvyamAM bhagavAnanA nAmano cUDo temanA zaraNamAM gayAno- bhaktibhAvano saMketa sUcave che. kavi padmavijayajIe caMdanabALAnA saMdarbhe mahAvIraprabhuno cUDo' lakhyo che. cUMdaDI H--A paNa cUDA jevuM AdhyA. arthavALuM (rUpaka) kAvya che. Ama to cUMdaDI e saMsArIjIvanamAM- lagnajIvanamAM saubhAgyanA pratIka tarIke che paraMtu jainakAvyamAM AtmAnA zAzvata-amara sukha mATe saMyamajIvanarUpI cUMdaDI oDhavAnI, AtmAnuM saubhAgyapaNuM prApta karavAnI vAta kahI che. kavi zIvijayajInI 'zIyaLanI cuMdaDI' kavi samayasuMdaranI 'cAritra cuMdaDI' va.ne ahIM yAda karI zakAya. vIMjhaNo H--[sAmAnya rIte vIMjhaNAno artha ApaNe havA nAkhavAnuM eka sAdhana ke hAthapaMkho evo laIe chIe paNa ahIM to-] viraharUpI unALAnA tApa-garamI-azAMtine zAMta karatI racanAno artha levAno che. amaravijayajIe 'rAjulano vIMjhaNo' racela che. saMbaMdha :--'saMbaMdha'no viziSTa arthaghaTana karIne racelo kAvyaprakAra che. [saMbaMdha eTale sAmAnya vyavahAramAM 'saMyoga, saMparka, joDANa, vivAha, sagAI, mitratA, paricaya'. jyAM saMbaMdha hoya tyAM amuka prakAranI pharaja-javAbadArI-vaphAdArI Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 508 jina zAsananAM nibhAvavI paDe che. dA.ta. pitA-putra, pati-patnI, bhAI-bahena, 19mI sadInI adhavacamAM thayelA kavi jayavaMtasUrie sasarA-jamAI, sAsu-vahu, rAjA-prajA, zeTha-nokara ajitasenane zIlavatIno koI patra/samAcAra maLyA nathI te vagere....paraMtu] "saMbaMdha" nAmanA jaina kAvya prakAramAM jIvAtmA bAbatanI vedanA karato "ajitasena zIlavatI lekha' lakhelo. A ane karma jevA saMbaMdha uparAMta guru-ziSya, bhakta-bhagavAna ja kavie "zrI sImaMdharasvAmI lekhapatranI racanAmAM bhagavaMta the saMbaMdha karatAM viziSTa rIte alaga paDI jAya bhaktino mahimA gAyo che. kavi lAvaNyasamaye zrI zatruMjayamaMDana che. AvA uMcerI AdhyAtmika bhUmikAvALA saMbaMdha AdhArita Adijina vinaMtI kAvya (saM. 1562)mAM zatruMjaya tIrthamAM kAvya eTale "saMbaMdha". birAjamAna AdIzvara bhagavAnane ArtabhAvanAthI vinaMtI karelI upA. samayasaMdaranI saM. 1770nI draupadI saMbaMdha'nI che (jo ke koI racanAomAM huMDInI sAthe 'vinaMtI' lakhela hoya 606 kaDInI racanA, saM. 1970nI AsapAsanI mahimAsiMhanI che). kSullakakumAra copAI-sAdhu saMbaMdha' zrIsAra pAThakanI saM. paTTAvalI/gavavilI -A paNa sAhityaprakAra 1689nI "motIkapAsiyA saMbaMdha-saMvAda' va. "saMbaMdha" kAvyo che. gaNAya che. je te gacchamAM pATaparaMparAe thayelA gurubhagavaMtono joDAjoDa -be bAbatono saMbaMdha darzAvatI saMdarbha darzAve che. "paTTAvalI' 'rAsa'mAM paNa hoI zake che. kAvyaracanA "joDI' kahevAya che. "bAravratanI joDI' (saM. paTTIvalI mATe 'gurnAvalI' guruparaMparA) saMjJA maLe che. paTTIvalI 1655)mAM kavi guNavijayajIe bAravratano 'samakti sAthe jainadharmanA gurubhagavaMtonI aitihAsika mAhitI ApatA kiMmatI saMbaMdha joDyo che. dastAveja samI racanA che. kavirAja dIpavijayajIe "sohamakuLa saMdhi - saMdhi' eTale joDANa athavA saMbaMdha. paTTAvalI', paM. udayasamudrajIe "pUrNimA gaccha gurnAvalI', kavi nayavimala (2.saM. 1728)nI "sAdhuvaMdanA' che. teno upayoga apabhraMza kAvyaracanAnA vibhAjanamAM thAya che. saMskRtamAM jema sarga, prAkRtamAM AkhyAna tema apabhraMza nivaNi -AvI kRtiomAM jaina sAdhuonA mahAkAvyomAM "saMdhi' zabda prayojAya che. saMdhibaddha kAvyamAM paNa nirvANasamayano ullekha prApta thAya che. dazavaikAlikasUtranA vibhAjana mATe kaDavaka zabda vaparAyo che. dIrghakAvyanI aMdara pAMcamA adhyAyamAM sAdhu mATe 'nirvANa' zabda prayojAyo che. saMdhikAvyanI sAthe svataMtra saMdhikAvyo maLe che. tenI bhASA ziSTa "nirvANa'mAM sAdhuonA aMtima saMskAranI kriyAyukta racanA ane saraLa, upadezapradhAna, chaMdaprayogavALI ane rasadAyaka hoya Ave che. dIkSA prasaMganuM varNana uparAMta AcAryazrI jevI mahAna che. teno samaya 11mIthI 15mI sadIno rahyo. snehaharSa ziSya vyaktinA kAladharma/svargArohaNa pAmyAnA prasaMgane kendramAM rAkhIne zrIsAra pAThake zrAvaNa saMdhi (saM. 1884), kavi nayaraMganI "nirvANa' nAme kRti racAya che jemAM guruguNano mahimA, 17mI sadInI "kezI-pradezI saMdhi', u. puNyasAgarajInI sa. pUrvAcAryonA jIvananI dIkSA, zAsanaprabhAvanAnA kAryone paNa 1604nI "subAhusaMdhi' va. maLe che. gUMthI levAya che. hUMDI - huMDI eka prakAranI vinaMtI che. vepAra-dhaMdhAmAM zrI rAjasAgarasUri nirvANarAsa, zrI vijayasenasUri nANAkIya vyavahAramAM huMDIno upayoga thato. jaina sAhityamAM nirvANarAsa, zrI hIravijayasUri nirvANarAsa, kavi paM. huMDIvinaMtIrUpa eka evI kAvyaracanA che jemAM jinamata- vIravijayajInA jIvanane analakSIne caritrAtmaka jinavANInAM amuka vicAro svIkAravA stavanapadyamAM 'vIranirvANarAsa', muni samayapramodanI saM. 1670nI anyamatavALAne anurodha thayela hoya che. upA. yazovijayajIe jinacaMdrasUri nirvANarAsane ahIM yAda karI zakAya. zrI mahAvIra-huMDI stavana' saM. 1733mAM tathA jinaharSajIe tilakasAgarasUrijIe 18mI sadInA madhyakALamAM "zrI "jinapratimA draDhIkaraNa huMDI rAsa' saM. 1725mAM racela che. rAjasAgarasUri nirvANarAsa'nI racanA karelI temAM pU. zrI ( patralekhavinaMtI -hAlanuM poSTakhAtuM nahotuM tyAre rAjasAgarasUrijInI dIkSA, padavI, zAsanaprabhAvanA kAryo paNa patravyavahAra to hato ja. madhyakAlIna sAhityamAM patra gadya uparAMta amadAvAdanuM varNana ane jaina zreSThIo, temanI ane padya baMnemAM lakhAtA eTaluM ja nahIM dIrgha kAvyonI aMdara dharmaparAyaNatA ane samRddhino nirdeza che. paNa patrano prayoga thato. Jain Education Intemational Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 509 maMgala -maMgala eTale jenAthI durbhAgya-aniSTa dizya zabda "reli' parathI (relavuM)-rela, pUra, relAvuM eTale vegaLAM thAya ane iSTanI prApti thAya, hita sadhAya te. 'maMgala'ne DhoLAvuM; relo cAlavo, relo eTale nAno pravAha, relArela eTale kendramAM rAkhIne thayelI racanA-katio paNa "maMgala' gaNAya che! relamachela, relavuM (hiMdI zabda "relanA' prAkRta "rela" parathI rela ghI-dUdha-akSata jevA padArtho dravyamaMgala gaNAya che. AvavI, josathI vahevuM, jorathI reDavuM, DhoLavuM relamAM tANI samyaka darzana, sa.jJAna ane sa.cAritra bhAvamaMgala gaNAya che. javuM, dUra karavuM vageremAM to 'reluA'nA mULa nahIM hoyane? A A uparAMta laukika maMgalamAM svastika, zrIvatsa, naMdAvarta, to mAtra anumAna che.] vardhamAnaka, bhadrAsana, kaLaza, mInayugala, darpaNa gaNAya che to jesalamera upAzrayanA jJAnabhaMDAramAM 'puSmikA' pustikAnAM lokottaramaMgalamAM arihaMta, siddha sAdhu ane kevalipraNIta dharmano thoDAMka hastalikhita (saM. 1437) pAnAM para 'reluA' zabda che samAveza thAya che. cAra maMgalamuka-cattarimaMgalamamAM arihaMtA tethI e arasAmAM A prakAranI racanA, jemAM koI chaMda vaparAto maMgalam, siddha maMgalam, sAhumaMgalamu, kevalIpanato dhamyo hoya tema bane. "reluA'mAM dhruvapaMkti Ave che je tenA para maMgalamano samAveza thAya che. prabhupUjA, dhUpapUjA, AratI, lokagItanI cAlano prabhAva ane geyatAno izAro kare che. prabhuguNagAna e cAra maMgalarUpa che. kavi udayaratna cAra "jinakuzalasUri relaA', "zAlibhadra reluA' "gurAvalI maMgalanI kRti racI che. reluA', "zrI jinacaMdrasUri reluA' maLe che. caritra -nAma pramANe kRtinuM vastu spaSTa che. bolI -chaMdobaddha racanAomAM (bolIyukta) gadya labdhodayagaNi (saM. 1707)nuM 'pavinIcaritra', kavi hemarananI mUkavAnI je prathA hatI te "bolI' kahevAtI. hIrANaMda kRta gorA-bAdala-copAI che. 'vastupAlarAsa' (i.sa.nA 15mAM zatakanA pUrvArdhamAM racAyelI vilAsa -sAmAnya rIte 'vilAsa'no artha bhautika kRti) tathA jayazekharasUrikRta prakIrNa racanAomAM vacce bolI' sukha-samRddhimAM racyApacyA rahIne samaya pasAra karavo evo jovA maLe che. thAya paNa ahIM vilAsano artha AtmAnI zuddha vicAradhArAmAM bolikA -bAbata. bola evo artha thAya che. magna rahevAnI, azubha vicArone jAkAro daIne zubha vicAro vAsapajya bolikA'mAM vAsupUjya bhagavAna aMge mAhitI maLe dvArA AnaMdanI anubhUti karavI, AdhyA. rIte AtmavikAsa che sAdhavAnI pravRtti evo thAya che. devacaMdrano 'vivekavilAsa cAbakho -cAbakho phArasI zabda cAbuka parathI che. saloko' (saM. 1903) A prakArano che. cAbuka parathI cAbaka, cAbakho zabda Avyo che. pAtaLI dorIno vayaNAM -veNa, kathana, vAkya, vacana, kaoNla parathI A koraDo zikSA karavA vaparAto te cAbakhAno artha pachIthI zabda utarI Avyo lAge che kAraNa ke 'vayaNa'no artha bola, asarakAraka mArmika vacana, cAbakhA mAravA eTale mArmika veNa veNa thAya che. samayasuMdare AvI racanA karI che. kahevAM evo paNa artha umerAyo. samAjamAM rUDhi, jaDatA, vahema, taraMga -ApaNe 'taraMga'no artha pANInI lahera- aMdhazraddhA, daMbha, bhedabhAva, saMkucitatA va.mAM phasAyelA lokone mojuM, kalpanA, padArthanA rajakaNa ke aNuomAM mojA jevI satya samajAvI jAgRta karavA mATe je kaThora, dhAradAra, kaDavI, halanacalana ke kSobhanI kriyA-jemAMthI gati, garamI, vIjaLI vedhakavANInI asarakAraka racanAo thAya che tene "cAbakho' va.nuM vahana thAya che tevo laIe chIe. koI pustakomAM "prakaraNa" kahevAya che. (ma.kA. gujarAtImAM bhojA bhagatanA cAbakhA' mATe 'taraMga' zabda paNa vAMcyo haze paraMtu ahIM AnaMda, Urmi, vakhaNAya che.) jaina sAhityamAM 'cAbakhA" jevI thoDIka racanAo agama-nigamane samajavAno prayatna karatI kalpanAo e artha thayela che. khoDIdAsa svAmIe cAbakhA racela che. levAno che. saMvata 1882mAM kavi tejapAle "sImaMdharasvAmI caMdrAulA/caMdrAvaLA -zabda "caMdra' parathI che jeno zobhAtaraMga' racela. artha "eka chaMda" athavA "eka jAtanI kAvyaracanA" thAya che. jene reluA kareluA eka prakAranuM kAvya che paNa ane jainetara kavioe te racelAM che. ma.kA. sAhityamAM tenI zabdArtha ane bhAvArthanI draSTie teno ullekha maLato nathI. saMkhyA moTI che. "caMdrAvalA' eka prakAranI dezImAM racAyela che Jain Education Intemational Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 510 chatAM tenI racanA chaMdamUlaka che. 16mI sadInA guNanidhAnasUrijInA ziSya 'neminAtha caMdrAvalA' racyAM che e ja sadInA kavi jJAnasAgare saM. 1655mAM jUnAgaDhamAM 'nemicaMdrAvalA' racyAM che. adhikAra :--koI kRtino vibhAga, viSaya, vRttAMta evo artha thAya che. A sivAya prakaraNa, zabdano vAkyamAM saMbaMdha, vyAkaraNamAM mukhya niyama, je bIjA niyamo para adhikAra calAve che (sattA, hakumata, padavI, pAtratA, lAyakAta, haka vagere) artha paNa thAya che. upA. vinayavijayajIe saM. 1723mAM 58 kaDInI paMca samavAya adhikAra/paMcakAraNa syAdvAda sUcaka mahAvIrastavana nAmanI saMjJA ApelI che paNa te koI vRttAMtavALI kRti nathI. vilApa H--karUNarasa ane vilApane kendramAM rAkhIne racAyela kRtine 'vilApa' nAma ApavAmAM Ave che. dA.ta. gautama svAmIno vilApa' e sajjhAya A prakAramAM Ave. sUDa :--'sUDavuM" prAkRta zabda 'sUDa' parathI che. 'sUDa' eTale sAmaTuM ane sAduM vyAja, mULa, AgalA vAvetaranAM mULa ThUMThA vagere khodI--bALI saphAI karavI te. jhUDIne sApha karavuM, kSetraphaLa, patraka, kharaDo, vera vALavuM. sUDa = prAkRta bhAMgavuM uparathI? sopArI kAtaravAnuM sAdhana, sUDI uparathI moTI sUDI, sUDo (eka prakArano popaTa). sUDavaho popaTa jevuM paMkhI saMdezo lAvavA-laI javAnuM kAma kare che. zUla = zULa, trizUla, kAMTo, eka darda. prA. piMgala pramANe zUDa (phUla) mAtrAmeLa chaMda che je AnaMdavastu chaMdano eka prakAra che. jemAM 16 guru, 58 laghu maLIne kula 74 varNa ane 90 mAtrA hoya che. AmAMthI kyo artha levo? paraMtu DaoN. kavina zAhanA maMtavya pramANe mULasUtra ane tenI TIkAnA lakhANavALI prata mATe 'sUDa' zabda vaparAya che. traNa ke pAMca pAna hoya to tenI vacce sUtra ane AjubAju TIkA lakhAyelI hoya che. sUDanuM lakhANa kramika hoya che. 16mI sadImAM kavi depAle 'ArdrakumAranuM sUDa' lakheluM. AkhyAna/AkhyAnaka H--rAsayuganA aMta pachI 15mI sadInA uttarArdhathI AkhyAna kAvyano prAraMbha thayo. tenuM mULa saMskRta, prAkRta ane apabhraMzamAM che. AkhyAna' eTale pUrva banI gayelA vRttAMtanuM kathana'. AvI racanA gadyapadyamAM hoI zake che. tenuM vastu prAcIna-dhArmika graMtho ane pUrvAcAryonA jina zAsananAM jIvanamAMthI levAya che. madhyakALamAM (jainetara ane) jaina kavioe AkhyAna lakhelAM che. kavi nayasuMdarakRta prabhAvatI udayana) rAsa/AkhyAna (saM. 1640), upA. sakalacaMdrakRta mRgAvatI AkhyAna/rAsa va. maLe che. namaskAra :--Ama to namaskAra eTale namana-vaMdana karavAnI deha thakI (kAyika) kriyA paraMtu zrutapATha ke racanA dvArA paNa namaskAra karIne prabhunAM guNagAna gavAya che. namaskAra saMjJAvALI kRtimAM namaskAra para bhAra mUkavAmAM Ave che jyAre stotra ke stutimAM parokSa rIte namaskAra hoya che. pU. dharmasUrijIe tIrthavaMdanAvALI lakhela sametazikharatIrthanamaskAra (14mI sadInI) kRti A prakAranI che. svAdhyAya :--jaina sAhityamAM sajjhAya-svAdhyAya evI be saMjJAvALI kAvyakRtio prApta thAya che. AtmAne upadezAtmaka vicArono svAdhyAya karavA mATe A laghuracanA sUcana karIne dhArmika AcaraNa para bhAra mUkavAnuM kahe che. 16mI sadImAM 'zrI ANaMdavimalasUri svAdhyAya', upA. yazovijayajInI 19 DhALomAM saM. 1772mAM zrI pratikramaNa hetu garbhita svAdhyAya che. bhASA :--(saMskRta jevI) mULa kRtine bhAvAnuvAdamAM cIne tene bhASA saMjJA apAI che. matisAgara-1, I. 16mI sadI pUrvArdhamAM thayA temaNe 4 thI 10 kaDInAM 'bhASA' nAmaka TUMkA pado racyAM che. TIpa :--sUcI, TUMkI ke saMkSipta noMdha. 16mI sadInA gajalAbha kavie copAImAM bAravratanI TIpa' lakhelI. ratnamAla :--amuka pAtronAM mahApuruSonA sadguNo kiMmatI ratna samAna hoya che. A prakArano nirdeza karatI kRti ratnonI mALA-ratnamAla kahevAya che. dA.ta. kavi vAsaNakRta ANaMdavimalasUri rAsanuM bIjuM nAma sAdhuguNavaMdanA ratnamAla che. saMvAda :--ApaNe nATaka ke ekAMkI jevI kRtiomAM judA judA pAtro dvArA thatA vANI vyavahAra ('DAyaloga')ne saMvAda kahIe chIe paraMtu jaina sAhityamAM to keTalIya kAvyakRtiomAM be pAtro vacceno vArtAlApa 'saMvAda' kahevAya che. kavi lAvaNyasamayano be hAtha aMge 'karasaMvAda' yazovijayajI Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 511 upAdhyAyano "samudra-vahANasaMvAda' draSTAMtarUpa che. vize kaDakho lakhAto thayo hoya. kathAH -saMskRta-prAkRta-apabhraMzamAM kathA gadya ke padyamAM kavi kezarakuzaLa saM. 1760mAM jagaDu prabaMdha-copAI racAtI. kathA zrAvyakAvyano prakAra che. AkhyAna kathAtmaka rAsa athavA kaDakho racela che. caritrAtmaka kAvya che. temAM upAkhyAnanI racanA bodhAtmaka hiMDI - hIMDavuM' sa. kri. (saM. hiDu, prA. hiMDa) kathArUpe hoya che. dA.ta. kavi labdhivijayakata saM. 1691nI calAvavuM parathI-hIMDa, heMDavuM evo zabdaprayoga grAmavistAramAM racanA-'dAna-zIla-tapa-bhAvanA kathAnaka' (kathA). jaina jovA maLe che paraMtu "hiMDI' nAmanA sAhityaprakAramAM jIvAtmA jotA te he te rI sAhityamAM kathArasathI AnaMdaprApti ane dharmopadeza dvArA | karmAdhIna sthitimAM baMdhAya che ne pachI tene judAM judAM khoLiyAM zAMtino hetu rakhAya che. vijayabhadrakRta 'haMsarAja-vaccharAja dhAraNa karavAM paDe che. "hiMDI'mAM AtmAnA bhramaNanI kathA hoya copAI', hIrANaMdasUrikata vidyAvilAsapavADu uparAMta phAgu, che. saMghadAsagaNinI mULa prAkRta graMtharacanA-'vasudeva hIMDI' ane bAramAsI. vivAhaveli, DhAlabaddha sajajhAya va.mAM paNa kathAnA tenI aMdara "dhammila hIMDI'no paNa nideza che. aMzo to che ja. bAlAvabodhastabakITabo :-ma.kA. jaina kulaka - kulaka' eTale jaththo samUha. ahIM koI eka sAhityamAM ziSTa racanA prakAra tarIke "bAlAvabodha' moTA viSayanI saMkhyAmalaka kAvyaracanA evo artha laI zakAya. saMskRta pANayAM paNa che. A zaha - saMskRta pramANamAM prApya che. A zabda bAla + avabodhathI banyo che. ane prAkatamAM kalakakAvyo che tenI asara guja. bhASAmAM kulaka ahIM bAla' eTale "bALaka" paNa te uMmaranI rIte nahIM paNa racanAo para thaI che. jene jJAna nathI tene bALaka gaNIne dharmagraMthonuM agAdhajJAna kulakanA vicAro upadezAtmaka bodhAtmaka, vairAgyavardhaka ApavuM te "avabodha'. (avabodhano bIjo artha "jAgRti' hoya che tethI tenuM ciMtana anAsakti bhAva jagAvI Atmazuddhi athavA "viveka' thAya che.) mATe prere che. guNAnurAga kulaka, zrI puNyakulaka, zrI gautamakulaka jaina sAhityanI mULa kRtio prAkRtamAM che, tenI TIkAo va. aneka viSaya para kulakaracanA thayelI che. kulaka kRtiono saMskRtamAM lakhAI paNa teno lAbha to vidvAnavarga ja laI zake. viSaya caritrAtmaka ane jainadarzananA siddhAMto sAthe saMbaMdha dharAve AthI bAkInA varga mATe AvI kRtionuM vivecana ane che. bakulaka' zabdArtha saM. vAcaka samUha sUcave che paNa teno anuvAdanuM kAma sAdhu-bhagavaMtoe lokone dhArmika jJAnaprApti bhAvArtha zAstrIya vicArono saMkSipta paricayavALI racanA darzAve thAya te mATe upADI lIdhuM. bAlAvabodha AgamagraMtho ane anya che. kavi vijayasamudranI "nemi-rAjaRSi kula' kRtinI 63 zAstrIya graMthone kendramAM rAkhI lakhAyo che te gadyasAhityanA gAthAmAM racAyelI che. 19mI sadInA prakhyAta kavi depAle dRSTAMta ane bhASAvikAsa darzAve che. gadyasAhityanA abhyAsa samyakatva bAravrata kulakanI racanA saM. 1564mAM karelI temAM tamAM sAthe te zAstrIyajJAnanuM sAdhana che. kavie kulaka sAthe copAI zabda prayojyo che. bAlAvabodhamAM asala graMthano anuvAda hoya che to kaDakho "sArtha gujarAtI joDaNIkoza' pramANe amuka vakhate saMbaMdhita carcAo, daSTAMta kathAo dvArA mULagraMthano kaDakho' pulliga zabda, duhA jevI vIrarasanI eka racanA" che. - pahelAM karatAM vistAra paNa hoya che. kaDakho bolanAra bhATane hiMdImAM "kaDaaita' ane gujarAtImAM "kaDakheda' kahe che. stabaka -bAlAvabodhano uttarakAlIna prakAra tabaka" athavA "Tabo' kahevAyo. saMskRta zabda "stabaka'no "kaDakhA'no artha yuddhabhUmimAM laDatA sainikone zUrAtana ("phUlano guccho' artha je ahIM abhipreta nathI ane bIjo) caDhAvavA mATe gavAtAM gIto evo thAya che. kaDakho e geya artha pariccheda-adhyAya thAya che. dezI rAgano prakAra che eTale jaina sAhi.nA saMzodhaka mo. da. desAInA mate kaDakhA-kaDakho e dezano prakAra che. te jhUlaNA Tabo :-paM. zabda, saMskRta, TIppaNI' ane prAkRta zabda "TippaNa' nirdeza kare che. mULa lakhANane samajavA/sarala ane AzApherI (AzAvarI) rAga sAthe sAmya dharAve che. evuM banAvavA A rIte lakhelA zabdArtha, spaSTatAo madadarUpa thAya bane ke pachIthI vyaktinA zreSTha guNone dhyAnamAM rAkhIne tenA Jain Education Intemational Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 512 jina zAsananAM ac khyAla :-(sAmAnya arthamAM ApaNe khyAla' eTale arthamAM che e bAbatane paNa dhyAnamAM rAkhavI joIe. koI vastu, padArtha ke bAbata aMgenI jANakArI, vicAra athavA rAjasthAnamAM khyAla-mAravADI gIta", "rAsalIlA khyAla" va. mAhitI karIe chIe te ahIM levAno nathI.) katiomAM AvatAM gIto-gAyanano saMdarbha paNa khyAla' zabda vaividhyasabhara ma.kA. jaina sAhityamAM khyAla'no prakAra tarapha laI jAya che. pramANamAM alpaparicita che. "khyAlamAM nATakanAM mukhya cAra kavi umedacaMdajI svAmInA "nema rAjulanA pakhAla' lakSaNo (-saMvAda, gIta, abhinaya, rAsa)no samAveza thayo che. uparAMta "AdhyAtmika khyAla', 'pArthajInano khyAla va. jANItI jaina sAhityanA prakAMDa vidvAna pU. agaracaMdajI nAhaTAnA kRtio che. mate : khyAla eTale tamAsA-nAca-gAnano khela. phUlaDAM :-(saMskRta "phulla', apabhraMza phula, prAkRta kulla aitihAsika-paurANika-premagAthA saMbaMdhI vividha rasayukta parathI "phUla" zabda che jenA aneka artho paikI "puSpa' athavA AkhyAnanA nRtya-gIta va. abhinaya sahita rAtabhara gAmaDAMnAM puSpa AkAranI vastu' evo artha paNa thAya che. "phUlaDAM' eTale loko dvArA manoraMjana mATe nATakarUpe khelAya che. aiti. kathAo chAza valovavAnuM phUlanA AkAranuM sAdhana. ke jene rAjasthAnamAM grAmINa nRtya vagere abhinayanI sAthe "vajasvAmInAM phUlaDAM' gIta gAtI vakhate baheno phUlaDAno padyarUpamAM gAvAmAM Ave che yA bhajavavAmAM Ave che. AkAra banAve che tethI "phUlaDAM' kAvyaprakAra amuka DhabamAM gujarAtamAM jema lokanATya "bhavAI" che, uttara bhAratamAM goThavAIne gAvAno hoya che tevo artha laI zakAya. rAmalIlA, mahArASTramAM 'tamAsA' che tema lokaraMjana mATe 'vajasvAmInAM phUlaDA' hariyALI prakAranuM che. rAjasthAnamAM khyAla che jo ke kavi samayasuMdaranI "kusumAMjali' [matizekhara (vAcako-1, I.15mI sadI uttarArdhanI eka nAmaka racanAmAM khyAla' zabda gAvAnI zailI-rAha-cAlanA racanA "neminAtha vasaMta phUlaDAM paNa maLe che.] (sAta sAmAjika mahApAtaka) (1) Politics without Principles - siddhAMta (tatva) vinAnuM rAjakAraNa. (2) Wealth without Work - zrama vinAnI saMpatti. (3) Commerce without Morality - nIti vinAno vepAra, (4) Education without character - cAritra vinAnuM zikSaNa. (5) Pleasure without conscience - viveka vinAno vilAsa. (6) Science without Humanity - mAnavatA vagaranuM vijJAna. (7) Worship without sacrifice - saMtoSa (tyAga) vinAnI pUjA. A sAta prakAranA pAtakathI bacavA siddhAMta, zrama, nIti, cAritra, viveka, mAnavatA ane saMtoSa Adi guNone khIlavI jIvanamAM raga-ragamAM UtArIe e ja abhyarthanA. (saujanyadAtA) zrI pI. vI. modI TrasTa-modI skUlsa-rAjakoTa) Jain Education Intemational Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 513 jaLa kaLA saMskRti ane zilpathAyavyano zobhAyamAna saMgama -DaoN. reNukA jinendra poravAla sauMdaryakalAnI sAthe saMskAra-sarasvatInuM saMmilana mAtra A bhAratavarSanI dharmabhUmimAM ja sabhara paDyuM che. AMkha bharIbharIne nihALavA game tevAM manamohaka sauMdaryadhAmonI hAramALA ahIM che, to zilpasthApatya kalAne jIvaMta rAkhanArAM ArasapahANanAM seMkaDo jinamaMdiro ane mUrtio kharekhara to ApaNane A yuganuM darzana karAve dAM : che. to + jainoe kaLAnA nirmANane dharma mAnI protsAhana ApyuM ane potAnI saMpatti uttama sarjanakaLAmAM samarpita karI. citra- - zilpa sthApatya kaLAnuM AvuM vipula sarjana ane saMvardhana varSothI thatuM AvyuM che, tenuM darzana ApaNane tADapatromAM, prAcIna hastapratomAM, lAkaDA ke ArasamAM, pittaLa ke paMcadhAtumAM, hIrA-pannA ke sphaTikamAM, graMthabhaMDAro ke myujhiyamomAM, jinamaMdironI dIvAlo ke chata upara, thAMbhalA ke gokhalAmAM, praveza dvAre ke parikaramAM, A zilpa sauMdaryakalA yatra tatra sarvatra jovA maLe che. A lekhamALA rajU karanAra DaoN. reNukAbahena poravAla eka sArAM evAM viduSI che. sAhityanAM anekavidha kSetre temanuM viziSTa prakAranuM yogadAna noMdhAyuM che. muMbaI yunivarsiTImAMthI zrImad buddhisAgarasUrijI eka adhyayana' viSaya upara (2001)mAM DaoN. kalAbahena zAhanA mArgadarzana heThaLa pIeca.DI.nI DigrI meLavI che. temanI thIsIsa "yoganiSTha AcArya zrIma buddhisAgarajI'nuM prakAzana ane vimocana zrI sImaMdharasvAmI jaina maMdira mahesANA dvArA AcArya gurubhagavaMta kalyANasAgarajInA janmadine 2003mAM karavAmAM AvyuM. zrI reNukAbahenanI zaikSaNika pragatimAM anya vigata A pramANe-bI.esa.sI. 1966 gujarAta yunivarsiTI, ela.ela.bI. 1989 dakSiNa gujarAta yunivarsiTI, pIeca.DI. 2001 muMbaI yunivarsiTI, jainolojI (sarTi, DiplomA) 2003 muMbaI yunivarsiTI, inDIyana estheTIksa 2004 muMbaI yunivarsiTI. "jainajagata' hindI vibhAganA taMtrI tarIke muMbaImAM vasavATa karIne sevA ApI rahyAM che. muMbaInI aneka saMsthAo sAthe saMkaLAyelAM che. A uparAMta vividha seminAro ane konpharansamAM temanA nibaMdha-vAcana vagere acUka hoya ja. jainadharmanA tattvane vAstavika rIte rajU karavAmAM temano namra prayAsa prazaMsApAtra rahyo che. mumukSu jIvo haMsanI mAphaka kSIra-nIra nyAye sadaguNo ke sambodha grahaNa karaze to DaoN. reNukAbahene karelI mahenata sArthaka gaNAze. AjanA komyuTarayugamAM navI TeknolojIno upayoga karIne ApaNA peInTIMga ane zilpanA addabhUta kalA vArasAne jALavI rAkhIe enAthI jainazAsana vizvamAM jhaLahaLatuM raheze. hAla mathurAnA kaMkALI TIlAmAMthI prApta thayela pratimAo para zodhakArya cAle che je pUrNatAnA Are che. - saMpAdaka Jain Education Intemational Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 514 jina zAsananAM S paricaya : bhAratanI saMskRti dharmapradhAna che. enI kaLAmAM dhArmika pratiko, devI-devatA-tIrthakaronA jIvanaprasaMgo tathA dhArmika AsthA vagerenuM nirUpaNa thayeluM jovA maLe che. bhAratIya mULanA traNa mukhya dharmo jaina, bauddha ane vaidika emAM samAnarUpe svastika, kamaLa, vRkSa, trichatra, haMsa, phUlanI mALA, mInayugala jevA maMgaLapratIko dRSTigocara thAya che. jainakaLAne vizeSa sanmAna ane protsAhana rAjAmahArAjAo, maMtrIo tathA sAmAnyajana pAsethI maLyuM che. jainamaMtrIo-vimaLa zAha, sajjanamaMtrI, vastupAla-tejapAla, dharaNAzAha vagere zreSThIoe svadravyathI nirmita karela abhuta maMdiro jenakaLAnI amUlya nidhi che.. A purAtAttvika dharoharane muslima AkramaNa daramyAna ghaNI kSati pahoMcI chatAM jIrNoddhAra pachI Aje paNa evI ja bhavya che. jainakaLA mukhyatve zIlpakaLA ane citrakaLAnA rUpamAM jovA maLe che. zIlpakaLAmAM sthApatya, jinezvaranI pratimAo suMdara rIte kaMDArelI zAlabhaMjIkAo/putaLIo, staMbha, toraNa, bArazAkha, ghummaTa ityAdino samAveza thAya che. citrakaLAmAM maMdiro, guphAo tathA upAzrayanI divAlo paranA bhIMtI citro (citra naM.-1) Wall Paintings ane hastaprato paranA miniecara peInTIMgano samAveza karI zakAya. pratimA vijJAna : sthApatya | saiddhAMtika rIte jaina tIrthaMkara pratimA phakta be prakAranI ja taiyAra karavAmAM Ave che. (1) padmAsana athavA ardhapadmAsanamAM sthApatya/Architecturene gRhanirmANanI vidyA athavA palAMThI vALelI hoya che. baMne hAthanA paMjAo ekabIjA para citya ke bhavana nirmANanI zailI tarIke samajI zakAya. bhavananA sthApatya ke bAMdhakAma parathI ane emAM vaparAyela sAmagrInA rAkhelA hoya che. tathA mukhamudrA ekadama zAMta yogasAdhanAmAM lIna darzAvavAmAM Ave che. (2) khagAsanamAM UbhI pratimAnA AdhAre e kyA samayamAM sthApita thayuM e jANI zakAya che. baMne hAtha nIce tarapha sIdhA hoya che tathA mukhamudrA zAMta paradezI AkramaNonA kAraNe ApaNe tyAM prAcIna maMdiro yogasAdhanAmAM lIna kaMDAravAmAM Ave che. mahadaMze naSTa thayAM che; uparAMta jainomAM itihAsa ane purAtattva paratvenI dIrdhadaSTi tathA e jALavavAnI kuneha nahIMvatu eka ja pattharamAM jyAre ekathI vadhu pratimA enA niyama jovA maLe che. ApaNe tyAM bhatakALanA jainasaMghe taiyAra karela pramANe kaMDArelI hoya tyAre jo be pratimAM hoya to ene dvitIrthI guphAmaMdiro ane stUpanA utpananamAM maLela vipula sAmagrI uananamAM maLela vipula sAmagrI pratimA, traNa hoya to tritIrthI, cAra hoya to comukhajI athavA pUrvenA maMdiro ane bhavanonA sthApatyanI racanA darzAve che. sarvatobhadra, pAMca hoya to paMcatIrthI ane cauvIsa hoya to mathurAnA kaMkALI TIlAmAMthI maLela AyAgapaTTo para jaina stupanI covIsa pratimA kahevAya che. AmAM sahastrakUTa vagereno paNa kotaraNIo che to IlorAnI traNa mALanI jaina guphA te samayanA samAveza karI zakAya. AvI pratimA pittaLa, kAMsya ke cAMdImAM sthApatyanI jhAMkhI karAve che. (citra naM-1). paNa jovA maLe che. sauthI prAcIna pratimA mauryakALanI paTaNA pAsenA Jain Education Intemational Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro pa15 derAsaromAM divAla para ane silIMga para nirakhavA maLe che. bAhubalInI pratimA para vRkSanI velI hoya che ane jyAM teo kAusagga dhyAnamAM UbhA hatA te sthaLe nIcenA bhAgamAM sApanA rAphaDA tathA kAcIMDAo vagere prANIo paNa avalokAya che. (citra naM-6) jaina kaLAnI lAkSaNikatA : kaLA ane sthApatyanA kSetramAM jaina dharmano phALo prAraMbhathI ja aNamola rahyo. jaina hastaprato, mInIecara peInTIMga, kalAmaya maMdiro tathA vizALa pratimAo vizvamAM anokhuM sthAna dharAve che. jenakaLA dhArmika vicArasaraNI para AdhArita che. ghaNI vAra maMdironI bahAranI divAlo para gaMdharva yugalanA sAMsArika upabhoga bhogavatA dazyo darzAvelA hoya che. teno artha e ke saMsAranA kSaNika sukhone tilAMjalI ApI AtmAne parama caitanya tarapha vALavo. jaina dharmamAM traNa sthaLe stUpa hatA ema varNana maLe che. eka aSTApada para bhArate nirmANa karAvyuM hatuM. bIjuM vaizAlI nagaramAM munisuvrata svAmIno jagaramaNa sUpa hato. (citra naM.-4) lohAnIpura gAmanA jaina maMdiranA pAyAmAMthI maLI AvI che. e dhAtunI che tathA azoke kotarAvelA staMbha uparanA caLakATa jevuM poliza dharAve che. A pratimA mastakavihina che chatAM enI digaMbara avasthA e jaina dharmanI hovAnI sAbitI pUrI pADe anya eka pratimA mohaM-jo-DeronA utpananamAMthI maLI che je jaina yakSanI che. trIjI pratimA pArzvanAtha bhagavAnanI che tathA AgaLa-pAchaLa baMne tarapha kaMDArelI che. vartamAnamAM e muMbaInA prInsa opha velsa myujhIyamamAM che. (citra naM.-4). tIrthakaronI pratimA para emaNe jIvanakALa daramyAna karelA duSkara kAryane paNa AvarI levAmAM Ave che. udAharaNa tarIke prabhu pArzvanAthane kamaTha dvArA upasarga thayo tyAre dharaNendradeve emanI phaNAthI chatra dharyuM hatuM mATe pArzvanAthanI pratimAjI para dharaNendradevanuM chatra darzAvavAmAM Ave che. gomaTezvara bAhubalIe jIvanamAM karela ati kaThIna tapa samaye emanA hAtha-paga upara vRkSanI velI vIMTaLAI gaI hatI mATe emanI pratimAM e ja prakAranI taiyAra karavAmAM Ave che. RSabhadevanI mUrti para vALanI laTo khabhA para darzAvAya che kAraNa ke emaNe indranI vinaMtIthI paMcamuSTi locane badale cAramuSTi lonca karyo hato. pazuono pokAra sAMbhaLIne neminAtha bhagavAna lagnamaMDapathI pAchA pharyA hatA te prasaMgane anurUpa zilpo tathA bhitIcitro (citra naM.-6) Jain Education Intemational Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa16 jina zAsananAM verAti parIy, MIRITya munirALasamira ghUmo | utpanana i.sa. 1882 thI 1892nI vacce ghaNI vAra thayuM. (mAvathavaka pUrSi-PP_567) ahIMthI nIkaLelI mUrtio, AyAgapaTTo, staMbho vagere 2200 varSa jeTalA prAcIna che. eka khaMDita mUrtinI nIcenA bhAgamAM uparokta sUpano koNIka mahArAjAe nAza karyo hato. pabAsana para eka lekha brAhmI bhASAmAM utkIrNa che. e darzAve mathurA nagarInA devanirmita stUpanuM varNana zvetAMbara-digaMbara baMne che ke e mUrtine devanirmita stUpamAM padharAvIe chIe. sAthe je paraMparAnA zAstromAM jovA maLe che. mathurAno sUpa ratnajaDita saMvata ApI che te kuzANa saMvata 79 che. arthAt AjathI hato tathA enA para suMdara toraNa, trichatra vagerethI yukta hato. Azare 2000 varSa pUrve e devanirmita 'sUpa'nA nAme to tI tevI vavaparimo ravivo ane 1 sura oLakhAto hato. e ati bhavya sUpano i.sa. 103mAM pUravarizo toraDAthamatAsaMgio risarovarI chattattayarAtI rati mahaMmada gajhanIe vinAza karyo. jaina saMgha jIrNoddhAranI bAbatamAM thumo nimmAvio mehalAtiga mNddio|" ghaNo civaTa te samaye paNa haze kAraNa ke tarata pAMca varSa pachInI (vividha tIrthakalpa pAna-17) pratiSThita mUrtio paNa tyAMthI nIkaLI hatI. eka pratimA i.sa. 1035 ane anya be pratimAjIo 1079nI zilAlekhavALI sUpanuM sthApatya gurubhagavaMtanI preraNA sAthenI paNa prApta thaI che. ahIMthI mathurAnA rUpano pAyo (Plinth) goLAkAra hato jeno jainono 1400 varSano itihAsa prApta thAya che. ahIMnA zilpo vyAsa 47 phUTa hato. emAM vacamAM kendrathI paridhi sudhI ghaNI moTebhAge gaMdhAra skUla, mathurA skUla, guptakALa tathA madhyakAlIna divAlo hatI je mATI ane ITanI banelI hatI. A sUpanuM samayanA che. (citra naM.-5 jaina tIrthaMkara pAMcamI sadI). yuropIyana itihAsakAra vinsanTa smIthanA maMtavya mujaba mathurAnA stUpane mohaMjoDero pachInI maLI Avela prAcIna imAratamAM gaNI zakAya. na guphAo : pahelAnA samayamAM jaina sAdhuo kudaratI guphAomAM rahetA. dhyAna dharavA mATe tIrthakaronI pratimAo sthApita karatA. AvI guphAo ghaNI vAra parvata kApIne paNa taiyAra karavAmAM AvatI hatI. jema ke-khaMDagiri udayagirinI guphA (citra naM11) bihAramAM rAjagirinI guphA-sonabhaMDAra. mahArASTranI ilorA ane aihole, madhyapradezamAM devagaDhanI guphAo vagere. udayagiri-khaMDagiri (bhuvanezvara)nI guphAomAM cedIvaMzanA rAjA khAravele kotarAvela hAthIguphAno zilAlekha ghaNo agatyano che. A lekha 17 paMktino che. tathA eno prAraMbha navakAramaMtranA prathama be padathI thAya che. emAM naMdavaMzanA rAjA mahApadmanaMda kaliMga jinanI pratimA laI gayo hato tene rAjA khAravele 150 varSa pachI pharI lAvIne padharAvavAnI bAbatane prAdhAnya ApI te mATe A zilAlekha kotarAvyo hato. teNe A sthaLe 33 nAnI moTI guphAo jaina sAdhuone rahevA mATe taiyAra karI hatI. (citra naM.-11) (citra naM.-5) madhyapradezamAM AvelI devagaDhanI guphAo caMdragupta Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 517 rAnI guphA-udayagiri guphA (citra naM. 11) [8/09 dvitIyanA samayanI che. ahIM 20 guphAo jenonI che. bAkInI guphAo para anya dharmIono kabajo che. citra naM-2mAM tIrthaMkaranA mAtA-pitA najare paDe che. ilorAmAM guphA nirmANanI kaLA enI caramasImAe hatI. citra naM.-1mAM traNa mALanI guphA joI zakAya che. A sthaLa yAdavakuLanA rAjAnI rAjadhAnI devagiri-dolatAbAdathI 16 mAIla dUra che. A guphAmAM kailAsa guphAmAM zivamaMdira che jyAre choTA kailAsa, indrasabhA ane jagannAtha sabhA, jaina guphAo che jyAMnI kotaraNI ati suMdara che. indrasabhA maMdira draviDa zailInuM che tathA ahIMnI dIvAla para pArzvanAthanI tapasyA ane kamaTha dvArA thatA upasarganuM zIlpa utkIrNa kareluM che. A guphAonuM nirmANa i.sa. 800nI AsapAsa pUrNa thayuM. tyArabAdanI guphAo ochI jovA maLe che. maMdira sthApatya zailI : bhAratIya sthApatyamAM prathama stUpa tyArabAda guphAmaMdiro ane pachI maMdiro ema uttarottara vikAsa pAmatA gayA. delavADA jUnA, Abu delavADA, kuMbhArIyAjI, tAraMgA, rANakapura vagere nagaronA maMdiro vAstukaLAnI dRSTie utkRSTa ane sarvottama kahI hato ? (citra naM.-2). Jain Education Intemational Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 518 zakAya. ahIM ApaNe zatruMjaya, giranAra Adi parvata zRMkhalAnI vAta karIe to tyAM prathamathI ja zAzvata jinAlayo hatAM jenuM svarUpa kALakrame badalAtuM rahyuM chatAM paNa tyAMnAM zilpo, pratimAjIo ane staMbho enI prAcInatA darzAve che. dakSiNa bhAratamAM lakuMDI, hiliMbaDu, muDabadrI, zravaNa belagoDA, huMbaja vagere sthaLonA jaina maMdiro sthApatyanI dRSTie ajoDa che. halibiDunI zilpakaLA UDIne AMkhe vaLage evI che. tyAMnI zAlabhaMjIkA citra naM.-3mAM darzAvI che. hiliMbaDumAM traNa jaina maMdiro che 1. pArzvanAtha, 2. AdinAtha ane 3. zAMtinAtha che. zravaNa belagoDAthI eka mAIla uttaramAM jinanAthapura gAma che. ahIM zAMtinAthanuM 12mI sadInuM suMdara maMdira che. maMdiranA staMbho para bArika citrakArI che. bhIMta uparanA bhItIcitro (Wall Painting) paNa phUlavelInI kalAkRtiothI bharapUra che. vijayanagaranA rAjyamAM AveluM jainamaMdira enI bAMdhakAma zailI ane silIMga paranA peInTIMga mATe jANItuM che. citra naM.-10 - (citra naM.-3) jina zAsananAM uttara bhAratanA maMdironI nirmANa zailI: rAjasthAnamAM osavAla jAtinuM utpatisthaLa osiyAjI AveluM che. ahIMnA mahAvIra maMdiranA maMDapo ane staMbhonI (citra naM.-10) kArIgarI vizeSa darzanIya che. nAgara zailInA zikharo adbhUta che. Abu delavADAmAM agiyAramI sadInA pAMca maMdiro AvelA che. khajUrAhonA maMdiro nagara sTAIlanA che. ahIMnuM ghaMTAI maMdira AdinAtha che. rANakapuranuM maMdira 14mI sadInuM che. ahIM paNa bIjA maMdiro AvelA che. jaina citrakaLA : jaina AgamazAstromAM uttama prakAranI citrakaLAnA ullekho jovA maLe che. AvazyakasUtranI kathA anusAra eka citrakAre mayUranA paMkha evI kuzaLatAthI citrita karyA hatA ke tene hAthamAM levA mATe khuda rAjA paNa prayatna kare che. anya eka kathAmAM eka citrakAre rANI mRgAvatInuM citra phakta tenA hAthano aMguTho joIne ja banAvyuM hatuM. 'rAyapasenIya sUtra'mAM paNa sUryAbhadevanA vimAnanA varNanamAM paNa citrakAmathI aMkita thayelA zilpo che. Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 519 (citra naM. 7) (VIE '' (citra naM.-9) vikAsa agiyAramI sadI sudhI jovA maLe che. tyArabAda hastapratonA peInTIgano vikAsa vadhu thayo. joke ApaNe tyAM tAmilanADumAM sitAnAvatsalanI guphAmAM AvelA Wall 14mI sadIthI laI 18 sadI sudhInA peInTIMgo derAsaranI Painting ilorA karatAM paNa ghaNAM prAcIna ane suMdara che. divAlo para jovA maLe che. ahIMnI saMpUrNa guphAnI bhIMto ane chata para rAjA mahendravarmAnA citra naM.-10mAM vijayanagara rAjyamAM tirUpatikanaramanA (i.sa. 625) samayanAM peInTIMgsa che. eNe citrakaLAne lagato jaina maMdiramAM 19mI sadInA silIMga para citraNa karelA eka graMtha paNa taiyAra karAvyo hato. 10mI sadInA tirUmalAInA peInTIga joI zakAya che. jaina darzanamAM lezyAnuM svarUpa jaina maMdiramAM vAdaLonI vacce sUparNa ane devone UDatA batAvyA che. ahIMnI mAnava AkRtimAM nAka ane huThThI trikoNAtmaka avalokAya che, to AMkha mukhanI bahAra kaMDArelI jovA maLe che. hastaprato uparanA miniecara peInTIMgamAM AvI kaLA jovA maLe che. citra naM. 9mAM kAlakAcAryanI kathAnuM citra che. zaka rAjA siMhanA Asana para birAjamAna che. AcAryazrI ene saMbodhe che. mudrA pravacana mudrA che. netra baMne tarapha kaMDArelA che. nIce darzAvelA ghoDA ane sipAIo enA lazkaranA pratika che. mahela killAthI surakSita che ema joI zakAya che. jesalameranA bhaMDAranI kalpasUtranI kathAnuM peInTIMga prAcIna pustakamAMthI ahIM ApyuM che. (citra naM.-9) zravaNabelagoDAnA (yitra naM.-8). jaina maThamAM paNa ghaNA suMdara bhIMtI citro che. bhIMtacitrono ET. jajo 'It : Jain Education Intemational Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 520 darzAvavA jAMbunuM vRkSa ane 6 yAtriko (citra naM.7mAM) darzAvAyA che. A dRSTAMtakathAnuM suMdara peInTIMga 14mI sadInI laghusaMgrahaNInI hastaprata parathI ApyuM che. citra naM.-8mAM svarNAkSarathI lakhelI kalpasUtranI prata che. saMkalana : Ama jainono kalA vAraso prAcIna kALathI sacavAyelo che. joke Aje jeTaluM hayAta che enAthI ghaNuM vadhu vartamAnakALamAM ApaNe ajANatAM ja naSTa karI rahyA chIe. zrI mahAvIra(vardhamAna)svAmI --devagaDha AThamIthI bAramI sadI jina zAsananAM jIrNodvAra samaye AvA peInTIMga ane zilpone sAcavI laIe to bhaviSyamAM ApaNe ApaNA bALakone prAcIna dharohara batAvI zakazuM. nahIM to teo ApaNane kadI mApha nahIM kare. Aje adyatana sAdhanasAmagrI mojUda che jenA vaDe zilpo ane peInTIMgo tathA hastaprato sAcavI zakAya che. uparAMta prAcIna maMdirone jIrNoddhAra samaye ene saMpUrNa naSTa nahIM karatA enI bAjumAM ja navuM derAsara banAvI zakAya che. AvA maMdirasamuha dareka tIrthamAM che. jema ke Abu, kuMbhAriyAjI, tAraMgA (zvetAMbara ane digaMbara baMne saMpradAyanA maMdiro che) aMtarikSajI, giranAra vagere. Jain Education Intemational prAcInakALamAM jainoe zreSTha guphAo kotarAvI che. emAM ati prAcIna khaMDagiri-udayagirinIorissAnI jaina guphAo gaNAya che. bhuvanezvaranA prAMgaNamAM ja che. lagabhaga 2300 varSo pahelAMnI A guphAomAM uttama kotaraNIvALAM zilpo che. jJAnasabhAnuM pleTaphorma che. sAdhuo tathA vidyArthIonA AvAso che, prArthanAkhaMDo che, toraNo, devadevIo, apsarAo, nartikAo, vela-buTTA vagerenI kotaraNI che. evI ja prAcIna guphAo jIrNa hAlatamAM vidizAmAMthI maLI che. dakSiNamAM madurAIthI thoDe dUra sitannavAsalanI citrothI alaMkRta guphAo che. 'siddhano vAsa' evA apabhraMza zabdonA nAmavALI A guphAnAM raMgIna citro ajaMtAnAM citro karatAMya vadhu prANavAna che. e guphAo pAMcamI-chaThThI sadInI che. ilorAmAM AvelI 'indrasabhA' nAmanI jaina guphA to vizvamAM nAma kADhI cUkI che. enA staMbha, hAthIo, sabhAkhaMDo vagere pahADane kotarIne banAvavAmAM AvyA che. AkhuM maMdira kotaravAmAM AvyuM che. karoDo Tana patthara kotarI kADhavAmAM Avyo che ane bAkIno pahADa AkheAkho che te A guphA. evI pAMceka mahattvanI guphAo tyAM che. ilorAnI guphAonI dIvAlo para uttama citro che. ajaMtAmAM paNa eka jIrNa jaina guphA maLI AvI che. mathurAmAM, takSazilAmAM, avadhamAM, mahAkosalamAM evAM jaina sthApatyo maLI AvyAM che, jenI zilpamudrAo, utkIrNa lekho, pratimAo, alaMkAro tatkAla prajAnI saMskRti ane zilpavidyAnA ati ucca prakAranA namUnArUpa che. mathurA nagarI je samaye samRddhipUrNa hatI te vakhate tyAM aneka jaina dhanADhyo vasatA hatA. temanA dAnathI thayelA maMdironI je sAmagrI kaMkAlI TekarImAMthI maLI Ave che temAM jaina pratIkothI bharapUra takSaNa pracuratAvALI aneka pratimAo mathurA tathA lakhanaunA myujhiyamamAM che. te e kALanI kalAnI caramasImA rajU kare che. (pUjya paMnyAsa zrI bhuvanasuMdaravijayajI ma. tathA pU. paMnyAsa zrI guNasuMdaravijayajI ma.nI preraNAthI A vigata ane traNa citro atre rajU thAya che.) Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 jhaLahaLatAM nakSatro - what_@_.h ADSS tIrthaMkaraprabhunAM pUjya mAtAjI tathA be bAju para covIsa tIrthaMkaro, mAtAnI AsapAsa sevikAo che. (guptakALa trIjIthI pAMcamI sadI) 521 dhAtumayI jainI pratimAo IsunI sAtamIthI soLamI sadI (rAjasthAna, gujarAta ane baMgALa)thI maLela dhAtu pratimAo advitIya che. pU. paMnyAsa guNasuMdaravijayajI ma. tathA pU. paM. bhuvanasuMdaravijayajI ma.nI preraNAthI 2017 Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 522 jina zAsananAM zrutayAtrAkA sukhada-sAra sAhitya evaM zrutake mAdhyamase zAsanakI anupama sevA (6) ArAdhanA-upAsanA :-arihaMta parameSThikI dravya avirata 40-50 sAloMse kara rahe zrutAnurAgI sAhityakAra zrI aura bhAvapUjA jaisI pAvanakArI sAdhanAke binA sAdhaka naMdalAlabhAI devalukake dvArA saMpAdita 27 mahAgraMthokA sAra svayaM pUjya nahi bana sktaa| mUrtipUjA, jinAlaya sarjana yahA~ para isaliye bhI prastuta kiyA jA rahA hai, tAki jainadharma, athavA tIrthokA jirNoddhAra ityAdikI upekSA karanevAlA jinazAsana, jinezvara-jinAlaya ityAdi aneka viSayoM para svayaM lokasamAjakI upekSA pAtA hai| samyaka samajha sabhI ko saralatAse saMprApta ho ske| nimnalikhita ta (7) ekaddatrIya zAsana :-vahI zAsanapati yA yugapradhAna 27 PARAGRAPHS eka apekSAse 27 graMthokA athavA bana sakatA hai, jo mithyAtva, mithyA devI-devatAke sthAna jayavaMtA jinazAsanakA sAra hai| para devAdhidevakI pUjA-bhaktimeM zraddhAvaMta saMyata hai| apane (1) jainadharma :-anAdi anaMta hai| anaMta tIrthaMkara ho gaye, mAtA-pitAkI upekSA karanevAlA kabhI mahAna nahi bana aura AgAmI kAlameM bhI anaMta paramAtmAoMkA janma sktaa| honevAlA hai| bharata aura airAvatakSetromeM 24-24 (E) karmavAdakI anupama dena :-pUrA jaina dharma jinezvara bhagavAnokI zreNiyA~ hotI hai, jabaki mahAvideha kSetra bhagavaMtoMkI avicala vANIke prabhAvase IzvaravAdakI jagaha tIrthapatioMse sadAbahAra hai| karmavAda para AdhArita hai| jaisA hama kareMge vaisA hI phala (2) caturvidha zrIsaMgha :-12 guNadhArI kevalajJAnI tIrthaMkara paayeNge| sabhI jIva apane karmoke kartA aura bhoktA hai, bhagavAna sAdhu-sAdhvI aura zrAvaka-zrAvikArUpI caturvidha Izvara duHkha-sukha nahi detA hai| zrIsaMghakI sthApanA karate hai| bhagavaMtokI yaha sthApanA (E) mahAmaMtra navakAra :-camatkAroMse bharapUra namaskAra vizvakI zreSThatama saMsthA hai| saMghoMkI ekatA hIrA maMtra hI mahAmaMtra hai, isaliye kahanA cAhiye ki navakAra ratnoMkI khAna hai| nadI nahi dariyA hai, caMdra aura tArA nahi kintu mahAsUrya (3) pUjAtizaya :-bharata cakravartIke samayakAlase Ajataka hai| nau padamaya navakAra aura naupadajIkI ArAdhanA avirata paramAtmA prabhukI pUjA-bhakti calI A rahI hai| zreSThatama hai| jinabiMba-jinAlaya, tIrtha evaM vividha prakArI bhakti / (10) bhavakSamaNamukti :-paramezvara jinadevone hI mokSake aura pUjA nAma-AkRti, dravya aura bhAvase arcanA upAya dikhAye, anekoko mArgadarzana dekara bhavabhramaNase pUrvakAlameM bhI thI, Aja bhI hai| mukta kiyA hai| mukti, kaivalyajJAna, pulAka ityAdi (4) guNapradhAna dharma :-jinazAsana vyakti pUjAse bhI anekaprakArI labdhiyoMkI anupama bAteM sirpha jainadharmameM adhika mahatva guNoMkI upAsanAko detA hai| ahiMsA- hI sunane milatI hai| satya-acaurya, dayA-dAnAdi guNoke bagairakA dharma dhokhA / (11) gurutattva ciMtana :-svadoSadarzana aura yA dhatiMga bana jAtA hai| guNAnurAga aura guNAnuvAda paraguNadarzana karanekI kalAkA jAnakAra hI svayaMguru jinazAsanakI AdhArazilA hai| hai, jabaki AtmaprazaMsA aura paradoSadraSTAko dharma karane vaizvika prabhAva :-jainIyoMke videzagamana yA satata apane sara para eka guru rakhanA Avazyaka hai| phira gamanAgamanase vartamAnameM cAro ora jo jinazAsanakI bhI paramaguru paramAtmA hai| prabhAvanA ho rahI hai, usakA mUla kAraNa hai zreSThatama (12) alpa saMkhyaka jaina :-Arya aise bhAratavarSameM AcArasaMhitA aura ahiNsaapaaln| jainokA paricaya bhI anAryokI janasaMkhyAkI vRddhi jaise ciMtAjanaka mAnI dharmabhAvanA paidA kara detA hai| jAtI hai, vaise hI jinakulameM hI janma phira bhI Jain Education Intemational Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro jinapUjA - darzanase vaMcito kI baMDhatI saMkhyA jinazAsanako nukazAnakartA kahI jAtI hai| (13) tIrthaMkara mahAvIrakI aMtima dezanA :- jisameM paramAtmAne pA~cave aura chaThThe Areke dUSita bhAva hI nahi, kintu sAthameM saMyama taka pahuMca kara bhI tiryaMca yA narakatagimeM jAnevAloM kI vizAla saMkhyA batAkara eka mahAsatya khola diyA hai| (14) zrutavaibhava : - 14 rAjalokake vistRta kSetrakI sabhI jAnakAriyoMko kevalI bhagavaMtone itanI sahajatA se prastuta kiyA hai ki Aja taka jainI zAstro jaisA jJAna khajAnA anyadharmIyoMke pAsa nahi / diggaja koTike vidvAna mahAtmAoMne jJAnasaMpadAkA vikAsa kiyA hai| (15) AryakSetrakI vizeSatAe~ :- sabhI tIrthaMkara bhagavaMtokA janma kisI na kisI uttama saMskRtakSetrameM hI hotA hai| kSatriyavaMzIya ye bhagavaMta apane jIvana daurAna apane viziSTa AcAra-vicAra-uccAra saMhitAse mokSaprAptikI sacoTa prarUpaNA karate hai / (16) vividhakSetrIya prabhAva :- sUkSmakI sAdhanA aura jJAnadhanakI sUkSmatAke kAraNa hI vizvakA koI viSaya jJAniyoMkI draSTise bAhara nahi rhtaa| adharmiyoMkI bahusaMkhyA ke bIca dharmIyoMkI rakSA AcAravaMta zramaNazramaNIsaMgha karatA hai| (17) puNyopArjanake sAtakSetra :- jinabiMba, jinAlaya, jinAgama, sAdhu-sAdhvI aura zrAvaka-zrAvikArUpI sAtakSetra jJAniyone dAnarucI zrAvakoMko dhanakA samucita vapana karane hetu batAye hai| jahA~ diyA dAna zreSThatama lAbha detA hai| (18) AcAra - pradhAna jIvanazailI :- jo saMyamI jIva ugra saMyamadhArI hai, brahmacarya samAdhi athavA tapa samAdhi ityAdi ArAdhanAoM se juDa gayA hai, vaise satata pAdAcAri AcAra- saMpanna evaM zAsanaprabhAvakoMko dharmapracAra hetu ADaMbarokI AvazyakatA nahi hai / syAdvAda - anekAMtavAda :- jainadarzana ekAMtavAdameM nahi mAnatA hai| isIliye eka hI viSayake upara aneka draSTise vicAra karake samatAkI sAdhanA, maitrIbhAvanA aura sUkSma anuprekSA taka pahuMcanekA avasara (16) Jain Education Intemational 523 jainazAstroke pariNata jJAniyoMke pAsa rahatA hai| (20) anyadharmokA bhI udgamasthAna :- jinavANIkI satya prarUpaNAkA ekAda hissA pakaDakara usako pradhAnatA dekara vibhinna mata-matAMtaravAlA dharma utpanna hue hai| jabaki jainazAstra ekAMtavAda Asakti evaM anavasthA ityAdi doSoMse mukta hai| (21) maMtra - garbhita anuSThAna vidhAna :- prabhu pUjAvidhi, tapa tyAga, vrataniyama, sAmAyika, pratikramaNa - pauSadha ityAdika uttamottama kriyAvidhiyoMkI saMyojanA jinazAsanameM hI dekhI jAtI hai vaha saMpradAya hI zreSTha banatA hai, jo zreSTha kriyAvidhAnoMkA Adara evaM anusaraNa kre| (22) samakitI devokA sAnidhya :- cakkezvarI, dharaNendra - padmAvatI, mANibhadravIra, vimalezvara-yakSa, kSetra devatA, gotra devatA, zrutadevatA ityAdi dharmasahAyaka devIdevatAoMkA Adara jainazAsana karatA hai, kintu devAdhideva hai vItarAga bhagavAna / (23) saMyama-sAdhanA :- 23 prakArake paudgalika prapaMco ko jAnakara - samajhakara vairAgI banI AtmA saMyamI banakara raMga-rAga-vilAsa pracura sAMsArika mAyAjAlase vimukha rahakara dasa yatidharmakI sUkSma ArAdhanA kara sake aisI vyavasthA jinadharmameM hI hai| (24) zAsanakI prabhAvanA :- zAsana prabhAvaka bananA bahuta hI sarala hai, kintu jina zAsanake saphala ArAdhaka banakara Atmazuddhise lekara mukti taka pahuMcanA duSkara sAdhanA hai| zAsanake binA mokSapurUSArtha durlabha hai, jo aMtima satya hai / (25) maitrI bhAvanA :- svayaM ke liye kaThora kintu anyoke sAtha komala vyavahAra karanevAlA hI maitrIkI sthApanA kara sakatA hai| aneka prakArake viSama AkramaNoMke bIca bhI jinazAsana apane udAra vicArose jayavaMtA hai| (26) vizvakI zreSTha hasti :- vartamAnake baDhate vilAsavAdake pratipakSameM satata vihAra, mastakakA loca, mAnApamAna ityAdi upasarga-pariSaha aura prAkRtika pratikulatAoMko saharSa svIkAra kara saMsArasukhase Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 524 virakta eka aNagAra jainazramaNa WONDERFUL IMAGE hai| (27) jainokI sukhasamRddhi :- saMkhyAmeM kama kintu buddhi - Rddhi evaM ArthikatAse saMpanna jaina samAja aneka kSetra meM Age-Age hai, isakA maulika kAraNa hai vaisA jaina bhagavAnake siddhAMta jaise ahiMsA, satya, acaurya ityAdi niyamokA vaphAdAra hotA hai| isa prakArase jIvavicAra, navatattva, 12+4-16 bhAvanAoMkI prarUpaNAoMke sAtha zAsana prabhAvanA-ArAdhanA aura rakSAkA lakSya rakhate hue aneka uttama sAdhaka caturvidha zrIsaMgha meM pUrvakAlameM hue the, Aja bhI hai, bhAvimeM bhI janma leNge| kyoMki vasuMdharA bahuratnA hotI hai| zrAvaka-zrAvikAe~ sthUla ArAdhanAe~ karate hai jabaki zramaNa - zramaNIyA~ sUkSmake sAdhaka hote hai| jina zAsananAM eka saMyamI pravacana na detA ho, pustake na likhatA ho, zAsanaprabhAvaka koI bhI pravRttiyA~ na karatA ho kintu sirpha AtmalakSI tapa-tyAga dvArA karmanirjarA karate hue yadi Atmazuddhi dvArA sAmAnya athavA aMtakRta kevalI banatA ho to bhI corAzIlAkha jIvAyonike bhavabhramaNase chUTakara siddhagatiko pAkara AtmakalyANa kara sakatA hai, isaliye zAstroMkI gahanatA samajhane gItArthokI sevanA-upAsanA karanI cAhiye / esa graMthake sAtha kula milAkara 27 graMthomeM jo jo sAdhaka ArAdhaka aura sAdhanA-ArAdhanAoMkI bAte prastuta kI hai, usakA saMpUrNa sAra saMkSepita bhASAmeM uparokta 27 PARAGRAPHS meM saMkalita karate hue yaha choTI-sI prastuti virAma le rahI hai| vinIta : graMtha sarjana sahAyaka With Best Compliments from MR. JASHWANTLAL S. SHAH MR. MAYANK J. SHAH MR. SHREYANS J. SHAH BIOCEM PHARMACEUTICAL INDUSTRIES LTD. Aidun Building, John Crasto Lane, Near Metro Adlbas, Mumbai - 400 002 Tel : 66268200 * Fax : 91 (022) 22015585 E-mail : biochem@bom3.vsnl.net.in Biochem Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ar rI jina zAsananA jhaLahaLatA nakSatro vibhAga-4) jaina darzananI upayogitA ane upAdeyatA * zramaNopAsakonA cha dainika kartavyo ka jaina dharmamAM Adarza jIvana vyavasthAH ahiMsA mahAvIrasvAmI * jaina darzananuM nakkara nItizAstra jaina darzanamAM mAnava prAmAyanI sAMprata upAdeyatA * jaina zAsanamAM nizcaya ane vyavahAra - jaina tIrthakaronI prAcIna avalokanIya pratimAo ja na che - saMskAra sudhAraka, sudhAkara subhASita sAra Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ With Best Compliments from VAT MEHTA CONSULTANCY SERVICES OUR ASSOCIATE : A. D. MEHTA CLEARING AGENCY 16,21,22, KASEZIA BUILDING, KANDLA SPECIAL ECONOMIC ZONE GANDHIDHAM 370230 (TELE FAX) 02836-252372, 253392 PIC DHIREN MEHTA / ANAND MEHTA (M) 9825237072, 9727707686 Website : www.mcsconsultants.in email : dhirenmehta@mcsconsultants.in Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 527 1zramaNopAsakanA cha dainika 8Lyo preraNAdAtA : pa.pU. jayadarzanavijyajI ma.sA. (nemipremI) tIrthakara bhagavAna mahAvIradeve caturvidha zrIsaMghanI sthApanA karIne mokSamArganA musApharo mATe mahAnatAno mahAmArga mokaLo karI dIdho. mAnavabhavanI sArthakatA mokSaprAptinA upAyomAM jIvana ane jIvatarane joDavAmAM, tevuM pratyeka dezanAmAM pIrasatA aMte sAdhu pada sudhI uccatA pAmavAnuM satva jemane ochuM paDe temanA mATe sadAcArI, zrAvakapaNAnI prarUpaNA paNa bhagavAne ja karI daIne mokSapuruSArtha AtmAone saMsArI chatAM aneka prakArI sAMtvanAo bakSI che. cAra prakAranA puruSArthamAM artha ane kAma puruSArtha e saMsAranuM kAraNa hovAthI heya bane che, jyAre dharma ane mokSapuruSArtha e ja pAramArthika lakSya hovAthI parama upAdeya kahevAya che. aMtima be puruSArthanuM sevana karavA mATe ja tapajapa-jJAna-dhyAna ke kriyAvidhAno zAstrakAroe pharamAvyA che. jyAM sudhI eka zrAvaka saMyama sudhInI siddhi saMprApta na kare tyAM sudhI potAnI dainikacaryAo ja uttamottama rAkhe-sAcave te hetuthI jinapraNita zAstromAM sAMsAriko zrAvako mATenI uttamottama dinacaryAo prarUpAyelI che. A lekhamAM saMyamI mahAtmA pa.pU. jayadarzanavijayajI ma.sA. (nemipremI) vividha aitihAsika satya prasaMgo sAthe vistArI rahyA che te cha dainika kartavyone, jeno sIdho ja saMbaMdha sAgArika evA gRhastho sAthe che. jIvananA utthAna mATe athavA mahAna kAryomAM paNa saphaLatA pAmavA mATe nAnA-nAnA sadAcArone gauNa na karI zakAya. divasa sAro jAya to mAsa sudharI jAya, varasa paNa phaLI jAya ane jo divasa ja bagaDI jAya to viSamatAonuM viSacakra varasa AkhAyane paNa viDaMbanAo ke vyAdhithI bharapUra banAvI nAkhe tevuM na thavA devA pratyeka paLanI jema pratyeka dinanI sAvadhAnIo khAsa jarUrI che. jema bhagavaMte pAMcamA ArAnA jIvo mATe cha Avayaka kriyAo pharamAvI che tema zramaNopAsako mATenA dainika cha kartavyo paNa rajU karyA che, tenI upekSA-karavAthI vArSika kartavyo bajavI na zakAya, dharma puruSArtha pAMgaLo banI jAya ane saMyamanI saMprApti to dUra-sudUra ThelAI jAya. prastuta lekhamAM jinendra pUjA, guruparyapAti, jIvadayA, supAtradAna, guNAnurAga tathA Agama zravaNarUpI cha denika kartavyone vividharUpa-svarUpe AcaranArA zrAvaka-zrAvikAonA aitihAsika prasaMgo vAMcI cokkasa prakAranI dharmapreraNA maLyA vagara nahi rahe. bhagavAnanuM zAsana ja mahAna che, jema dAnazIla-tapa ane bhAvadharmanI ArAdhanAo karanAra caturvidha zrIsaMghanA bhavyajIvo pUrve hatA tema Ajeya paNa che ane bhAvimAM paNa janmavAnA tevA tamAma jIvone jinazAsananI anupama ArAdhanAo mATe preraNAbaLanI khAsa jarUrata paDe che. protsAhana vagara to eka bALaka paNa pragati sAdhI nathI zakato. tevA zubha hetuthI racAyela A lekhanA padArtho khAsa zramaNopAsakanA mArgadarzana mATe jANavA. zakya teTalA dharmAcAro jIvanamAM AcaravA, tevo atre saMketa prApta thaze ane tevA zubhAcaraNathI saMgha-samAja-deza paNa unnati ja pAmaze. -saMpAdaka Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 528 dararoja pratikramaNa karavAnA avasare mannaha jiNANuMnI sajjhAya bolAya che, jemAM zrAvaka jIvananA chatrIsa kartavyonuM bayAna suMdara rIte karavAmAM AvyuM che. teja pramANe paryuSaNa mahAparvanA aSTAhnikA pravacana samaye prathamanA traNa divasanA pravacana samaye zrAvakonA vArSika agiyAra kartavyonuM varNana paNa rajU karAya che. te badhAya vistArano bhAvArtha evo anupama che ke te te kartavyanA pAlana dvArA eka zrAvaka dharmAbhimukha banI unnata, gauravavaMtu ane guNazIla jIvana jIvI zake che. dAna, zIla, tapa ane bhAvarUpI caturvidha dharma prakAra caturvidha zrIsaMghane ekasamAna AdaraNIya banavA joIe. devaritavaMta hoya ke sarvaviratiyaMta saune potapotAnA kartavyo svecchAe ane bhAvapUrvaka bajAvatA avazya lAbha thavAno ja che, temAM koI zaMkA nathI. bAra aNuvratonA pAlana karavAthI, aSTaprakArI pUjA karavAthI ke nAnA-moTA vrata niyamothI kone keTalo ane kyAM lAbha thayo te mATe kathAnuyoga vAMcI javA. satya prasaMgono itihAsa bahu ja vistRta che. 5.pU. abhayadevasUrijI racita TIkAnA AdhAre A. pravara haribhadrasUrijI viracita paMcAzaka graMthanA zrAvakadharma paMcAzakamAM zrAvakano artha jinavacanane daMbharahita ane upayogapUrvaka suNanArane zrAvakanI upamA ApI che. amuka kuLamAM ja utpanna thayo hoya te ja zrAvaka bAkI jainettara evo artha atre svIkAra karavAmAM nathI Avyo. te ja paMcAzakanI gAthA naM. 42 thI 45 vacce eka zramaNopAsakanI dinacaryA ThIka prAtaHkALathI rAtri samayanI kevI hovI joIe tenuM suMdara mArgadarzana paNa ApyuM che. te ja cAra gAthAmAM pUrA divasanA kartavyanA covIza vibhAgo karI vyAkhyA karI ApI che. kadAca tevuM utkRSTa zrAvaka jIvana vahana karanAra Ajeya paNa koI zrAvaka hoya to Azcarya pAmavA jevuM nathI, kAraNa ke jinazAsana bahuratnA vasuMdharAne mAne ja che ane bIjI tarapha zAstrakAroe paNa karUNA lAvI svayaMnA saMyamanI svArthavicAraNAthI bahAra AvI zrAvako mATenI paNa paramArtha pravRttionuM suMdara bayAna karela che. zrAvakoe kyAM rahevuM, zramaNa-jinAlaya ane sAdharmika e traNanA paricayathI zuM lAbha, jinamaMdiranI pUjAvidhi, darzanavidhi, cha Avazyako prati jAgarUkatA, vaivAhika vyavahAra vagere vize paNa mArgadarzana ane khulAsAo ApyA ja che. mArgAnusArInA 35 bola samajavA-vicAravA jevA jANavA. jina zAsananAM dareka kALamAM evuM paNa jovA maLe ke janmyA jaina kuLamAM paNa jainAcArathI anabhijJa hovAthI AcAra na pALatA hoya, bIjI tarapha janmathI brAhmaNa ke anyadharmI paNa jainonA paricaye svIkAra karela jinadharma vagere. te badhIya vicitra sthitiparisthiti karatAMya mahattvanI bAbata che jinAjJAnI samajaNa, jIvanamAM yathAzakya pAlana, sarvavirati sudhI javAnI khevanA ane mokSalakSI ArAdhanA. jinAlayo ane upAzrayo to kartavya pAra pADavA sAdhana sAmagrI che. (A) dainika kartavyamAM prathama che jinendra pUjA te bAbatamAM tAttvika vAta e che ke sudeva, suguru, sudharma AdarUM tevA bola muhapattinA paDilehaNa samaye bolanAra zrAvake mananA maMdiramAM prathama sthAna paramAtmAnuM rAkhavAnuM che ane te pachInA krame gurupada che. mahAmaMtra navakAranA paNa prathama be pada devAdhidevanI sayogI ane ayogI kevaLIdazAnA che. pachInA traNa pada gurutattvanI upAsanA hetu che, jyAre saMpUrNa navakArano jApa sudharma banI jAya che. jinezvaro potAnA jIvanakALamAM paNa potAnI pUjA karAvavAnI apekSAvALA nathI, tethI ja anAsakta, apratibaddha ane anupama jIvanacaritra saMpanna teo nirvANa pachI paNa traNeya lokamAM pUjAya che. kahyuM paNa che ke jUnanAt pUrazrInAM, nina: sAkSAt kalpadrumaH / Aje traNeya lokamAM zAzvata ane azAzvata jinabiMbojinAlayo che ane tethI tIrthaMkara bhagavAnanA pUjAtizayathI bhagavAna harahaMmeza 14 rAjalokanA vizALa lokasthAnanA koIpaNa vibhAgathI avirata pUjAya che ane pUjAtA rahevAnA. tethI jainakuLamAM janmyA pachI jo jinendra pUjA-bhaktitIrthayAtrA ke jinAlaya prati sadbhAva nathI to jANavuM ke manuSya avatAra phakta bhavane pUro karavA mATe ja bhArarUpa banI zake che. gurune ja bhagavAnanA sthAne mAnI na daherAsara javuM ke na pUjAdi karavuM te paNa galata mAnyatA che, te ja pramANe bhagavAnanI pUjAne ja mukhya mAnI gAmamAM birAjamAna gurubhagavaMtonI upekSA karI nAkhavI te paNa anAcAra bane che. zrAvakoe to artha ane kAmapuruSArthanA saMklezo vacce vizuddha dharma sudhI pahoMcavAno prathama upacAramArga che paramAtmAnI pAvanakArI pUjA-arcanA, aSTaprakArI pUjA, navAMgI pUjA, AMgI pUjA ke snAtra pUjAdi Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 529 tenA aneka vibhAgo che. bhagavaMtanI pUjA dvArA AtmA svayaM ema traNa sthAne bhagavAnanI mUrtio banAvI pratiSThA pUjanIyatA pAme che, haLukarmI namra ane puNyavaMto paNa bane karAvI hatI. che. mATe paNa kahyuM che ke viSamakALe jinabiMba-jinAgama (5) bauddha rAjAnA phatavA sAme paDI vajasvAmijIe bhaviyaNaku AdhArA" jinapUjA mATe zuddha puSpo mATe devatAI labdhiono TI.vI. sinemA, azlIla citro ke racanAo ke upayoga karyo hato, tema rAjA kumArapALe paNa deva gaMdA pustakonA darzanamAM pApa che. prabhu darzanamAM tethI ulTa sAnidhyathI chae RtuonA phaLa meLavyA hatA. AtmavikAsa che. mithyAtvanI pUjAmAM doSo che, mahAmanA pAvApurI tIrthanuM jalamaMdira, zikharajI tIrthe Avela bhagavaMtonI sevApUjA to guNakArI che. jenA dilamAM badhIya caMdraprabhu ane pArthaprabhunI TUMko uparAMta giranAra ArAdhanAo che paNa bhagavadbhakti nathI te mokSanI maMjhIle maMDaNa neminAthajI, aMtarikSa pArtha prabhu vagerenA khUba lAMbA raste jaI rahyo che, kadAca paramAtmAnI kRpA vagara itihAsa jANavA jevA che. te adhavacce aTakI-bhaTakI paNa zake che. AgaLanA lakhANamAM aciMtya prabhAvazALI arihaMtapUjA-bhakti vize vadhu vistAra na AbunA pahADa upara brAhmaNonI jamIna kharIdI karatAM phakata aitihAsika sAbitIo rajU karIzuM, jethI jinAlaya bAMdhavA mATe maMtrIzvara vimale te jUnA jinendrapUjA vize kaMIka bodha thAya. ati saMkSepamAM kahIe to samayanI kharcela sonAmahoranI lAgata lagabhaga Aje prathama dravyapUjA ane bIjI che bhAvapUjA. trikALapUjA thAya rUpIyA aDhAra karoDanI AsapAsa. bhagavAnanI karanAra zrAvaka svayaM paNa tIrthaMkarapadane bAMdhI zake (8) abhayakumAre kalyANamitra samajI mokalela che. jinAlayanI e ArAdhanAnA pratipakSe che, 84 prakAranI AdiprabhunI pratimAnA ekAMtamAM darzana karavA mAtrathI AzAtanAo, je TALavAthI pAvanakArI pUjA phaLadAyI paNa bane anAryabhUminA AdrakumArane jAtismaraNa jJAna che. pUjAnI kriyAvidhi, caDhAvA, devadravyanI Upaja tenI thayela, dIkSA laI, choDI pAchI laI mokSe paNa gayA. sAcavaNI, nikAla ke sadupayogathI kaMTALavAnuM nathI. tevI bhalI (9) rAjA kumArapALanI jinabhakti te kevI ke aneka bhalAmaNa sAthe zrAvakonA prathama kartavyane bajAvanArI zrImaMto sAthe bapore aSTaprakArI pUjA karavA jatA hatA, kathAvArtAo nikhkhAMkita che. kumAravihAranI caitya paripATI, gRhamaMdiramAM (1) gata covIzInA navamA dAmodara tIrthakaranA zAsanamAM trikALapUjA, aMgaracanA-AratI badhuMya thatuM hatuM. thayela aSADhI zrAvake vAlukAmaya eka pratimA (10) AbunA pahADa upara Avela luNigavasahI banAvI jene bhaktibhAvathI pUjatAM te ja jinabiMba jinAlaya te to vastupALa-tejapALe daridra paristhiti devAdhipati zaMkhezvara pArzvaprabhujI banyA che. ane aMtima avasthAe pahoMcelA nAnAbhAI luNigane laMkApati rAvaNe paNa potAnA ja rAjamahelamAM ratno- Apela vacananA pratikasamu che. mANekanuM gRhajinAlaya banAvI nIlama vagere uttama (11) vimalamaMtrIe caMdrAvatI nagarI UbhI karI, te ja AbunI dravyonI pratimA bharAvI tenI sAme potAnI viSaya taLeTIe Avela Alama ane vAlamagAma. te pachI vAsanA nivAravA prArthanA karela. rAjA banela dhaMdhUka paramAra, jenA zAsanamAM Aja zrAvaka oDhavanA jinAlayamAM phakta pAMca koDinA 18 nagarImAM 444 jinAlayo hatA. puSpo dvArA pUjA karanAra jayatAke te pachInA bhavamAM (12) khabhA upara pIselA maracAno kothaLo upADI pharanAra rAjA kumArapALa thayela, jenI sattA aDhAra dezamAM kothaLiyA zeThanI zuddha paramAtmA bhakti eTalI jabbara vyApI hatI, zrAvaka banyA udayana maMtrI. hatI ke sAkSAtu dharaNendra padhArI svapna thakI ucca paramAtmA mahAvIradevanI jIvaMta hAjarI vakhate ja temanA nidhAnanA darzana karAvyA hatA. ja moTAbhAI naMdIvardhane nANA, dIyANA, nAMdIyA (13) rAjA kumArapALanA putra nRpasiMhe phakta 16 varasanI umra (2) va Jain Education Intemational Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 530 jyAre bImArIvaza prANa choDyA, tyAre aMtasamayanI bhAvanA bhAvI hatI ke huM jIvata to badhAya jinAlayo sonAnA banAvata. (14) zatruMjaya tIrthanA mULanAyaka bhagavAnanA jinAlayano jirNoddhAra karAvavA je TIpa vAgbhaTTa maMtrIe cAlu karI temAM phakta pAMca drama jevI nAnI rakama bhImA kuMDalIyAnI saMpUrNa bhakti banI hatI. (15) vi.saM. 1078nI AsapAsa jiNaha nAmanA eka daridra zrAvakane prabhu pUjA evI phaLI hatI ke nitya akhaMDita bhakti prabhAve te dhoLakAno daMDanAyaka banela ane pachI to be jinAlayo potAnA kharce baMdhAvela. (16) dhArA nagarInA nAstika gaNAtA kavi dhanapALa paNa temanA bhAI zobhanamuni thakI bodha pAmI nitya pUjA karanArA thayA hatA, jemaNe te pachI to saMskRtamAM bhaktikAvya racyuM hatuM. (17) jhAMjhaNazeThanI dIkarIe siddharAja jayasiMha pAsethI maLatI AmadAnImAMthI kula maLI 700 jeTalA navA jinAlayo banAvI nAkhyA hatA. teNInI vArSika Avaka 18 lAkha 92 hajAra tolA sonA jeTalI hatI. (18) mAMDavagaDhanA maMtrI pethaDanI nitya sevA pUjA, puSponI AMgI, prabhubhakti, jinAlaya sarjana, jirNoddhAra kAryo vagerenA kAraNe tyAMno rAjA paNa avAcaka banI anumodaka banI gayo hato. (19) baMberA nAmanI nagarImAM bhagavAnanA pUjAnA vastro banatA hatA ane tyAMno rAjA paNa dararoja pUjA karato tyAre eka navI joDa paherI pachI te ja vastrone veMcANa karavAnI rajA Apato hato. (20) ArAsaNa gAmanA garIba zrAvaka pAsilane paNa eka jinAlaya banAvavAnI hArdika bhAvanA thaI. dasamA upavAse aMbikAe sonAmahoronuM nidhAna dekhADyuM, jemAMthI nUtana jinAlayanuM sarjana karela hatuM. (21) jinezvaranI bhakti udA nAmanA Arthika rIte addhara evA zrAvake evI karI ke tenA sajoDe stavana sAMbhaLI hasumatI bhAvasAre tene Azaro Apyo, jemAMthI te udayana maMtrI paNa banI gayela. jina zAsananAM (22) rANakapuranA jinAlayanI racanA nalinIgulma devavimAnAkAranI thaI temAM zreSThI dhanAzAne Avela svapna saMketa hato. tevI ja rIte aneka ajainone paNa svapnamAM paNa jainI mUrtinA darzana thayA, thAya che. (23) mevADI sisodiyA vaMzanA kSatriyonA vaMzaja zeTha zAMtidAsa, zeTha lakSmIcaMda tathA pAchA temanA paNa putra khuzAlacaMda zreSThioe muslima bAdazAhone paNa vaza karI aneka tIrthonI rakSA karAvI hatI. (24) bharUca jyAre bhISaNa agniprakopathI bhasma thayela tyAre siMhasUrijI nAmanA AcArya bhagavaMte brAhmaNo vagere pAsethI paNa TIpa laIne munisuvratasvAmi jinAlayano jIrNoddhAra karAvela hato. (25) pAlitANAnA DuMgare Avela nava TUMkomAthI ujamaphaInI TUMka je che te teNInA thayela lagna nimitte teNIe bhAI pAse mAMgela dAyajAnI milakatamAMthI khaDuM thayela jinAlaya che. (26) mahamada nAmanA muslima bAdazAhe jyAre pAlitANA tIrthe AkramaNa vicAryuM tyAre eMsI jeTalA bAroToe AtmabalidAna ApI tIrtharakSA karI hatI ane muslima bAdazAha pAcho vaLela hato. (27) sammetazikharajI tIrthanA pahADa uparanI katalakhAnAnI krUra yojanAne niSphaLa karavA kalakattAnA bAbu bahAdurasiMhajIe cAreya tarapha sinduranA DhagalAo karAvI aMgrejone aTakAvI dIdhela hatA. uparokta saMkSepita dRSTAMto phakta IzAro che, tethI phakta khyAla AvI zake ke zrAvaka jIvananA prathama kartavyanI ja tAkAta kevI che ke jenA kAraNe aneka sUkSma nimitto khaDA thAya che. A uparAMta to aneka dRSTAMto rajU karI zakAya tema chatAMya lekha maryAdAnA kAraNe A pachInA bIjA kartavya tarIke guruparyupAstinI vicAraNAo rajU karavA rajA lIdhela che. kAraNa ke prathama jinezvaro ane tenA tarata pachI jinAjJAnA satyapAlaka gurubhagavaMto. (B) gurupapAsti guru ema be akSaro guNAtIta ane rUpAtIta evA siddha bhagavaMtarUpI paramottama guru sudhI pahoMcavA Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 531 saMketa kare che ane bIjI tarapha paramagura che arihaMta rUpe kahevAya che ke "gura viNa ghora aMdhAra." paramAtmA. paNa jema meTrikanA dhoraNamAM uttIrNa thayA vinA ninAMkita aitihAsika prasaMgo vividha prakAranI kolejamAM praveza na maLe, tema paramaguru sudhI pahoMcavA guruparyapAti mATe saMketa Apaze. te dvArA gurutattvanI gaMbhIratA, paMcamahAvratadhArI potAnA bhavopakArI gura mAdhyama bane che. udAttatA ane prazastatA pAmI zakAze. aneka prakAre gurunI jinazAsananI lAkSaNika vyAkhyA mujaba jenA AcAra-vicAra upAsanA karavA mArgadarzana ApatA prasaMgo avagAhavA jevA che. jinAjJAbaddha che te svayaM gura che, paNa je haju guru dIvo, guru devatA tevI uktisArthakatA atre jovA jinazAsananA anuzAsanane tAtvika rIte nathI pAmI maLaze. zakyA tenA mAthe aneka gura che. jema tejavaMtA ghoDAne cAbUko phaTakAravI nathI paDatI, tema vinItane apramattane ke (1) sUrya-caMdranuM mULa vimAna sAthe bhagavAna mahAvIradevane svAdhyAyI ane haLukarmIone vadhu paDatI vAyaNA-coyaNAnI vaMdana karavA AvavuM ke tIrthakaronA kaivalyajJAna pachI ochAmAM ochA eka koDa devanuM sevAbhAvathI AvazyakatA nathI rahetI. upasthita thavuM te paryApAsti che. zramaNopAsaka paNa tene kahevAya je zramaNonI upAsanA, vaiyAvacca, sevA ane sukhazAtAnI ciMtA rAkhato hoya, saMyama eka sAthe nemaprabhunA 18000 sAdhuone kRSNa jIvananI apekSAvALo hoya. trikALa vaMdana ja phakta atre paryApta mahArAjA dvArA vaMdanA thavI te durlabha ghaTanA che tenuM nathI, paNa paccakhANa, pratikramaNa, pravacana, prabhu-pUjA phaLa hatuM kSAyika samakita prApti, cAra naraka tUTavI ane mArgadarzanathI laI pauSadha-upadhAnAdinA samaye paNa sadagurunA tIrthaMkara nAmakarma nikAcanA. * satsaMganI jarUra paDe che. sAdhUnAM sarjana gvaMnI ukti gura (3) jIvAnaMda vaidyarAja ane cha mitro dvArA lakSapAkatela, tattvanI AsavanA mATe sarjANI che. bAvaLAcaMdana, ratnakaMbala vagerethI thayela glAna sAdhunI temanI sukhazAtA kema vadhe, teo duSkara je saMyamane vahe sevAnuM carama phaLa e hatuM ke vaidyarAja te ja AdinAtha che temAM tathA zAsananI prabhAvanA mATe gurunI paryApAsti karavI bhagavAna banyA hatA. parama kartavya che. paMcaparameSThio sAthe jeNe paricaya saMbaMdha (4) mRgAvatI rANI upara caMDapradyotanI jyAre najara bagaDI joDyo teNe jagatyeSTha tattvonI upAsanA karI che ane zreSThanA tyAre vidhavA thayela mRgAvatIe samavasaraNa sudhI jaI AlaMbane jIvAtmA svayaM paNa zreSTha padane pAme che te mATe ja bhagavAna mahAvIranuM zaraNuM lIdhuM, dIkSA paNa lIdhI, zrAvaka-zrAvikAo paNa caturvidha zrIsaMghanA ArAdhaka kevaLI banI mokSe paNa gayA. tarIke navAjAyA che ane sAdhuonA "ammA-piyA'nI vajasvAmIjI uparanI gurabhakti thakI bAvIsamI upamAne paNa pAmyA che. guNonI gaMgotrI samAna upakArI vAranA prayAsa pachI jAvaDazAne zatruMjayanA jirNoddhAramAM gurubhagavaMtonI 33 prakAre thatI AzAtanAo nivAravI. Aja saphaLatA maLI ane dhajA pharakAvatAM ja svargavAsa thavAthI sudhImAM je je paNa zreSThakoTinA aitihAsika zrAvaka-zrAvikA devagati paNa maLI hatI. pAtro upajyA, temAM te te samayanI guratattvanI paryapAti ane vaLataramAM guradevonI asImakRpA kAma karI gayela yugamaMdhara nAmanA jJAnI gurudeve zaraNe Avela che. AlocanA dvArA pApazuddhi phakta guru ja karAvI zake, kamalasena rAjAne khulAso Apela ke temanA rAjyAM je tAttvika mArgadarzana ApI vyasana, vilAsa ke vikArothI guru ja dukALa paDavAno hato te eka puNyazALI bALakanA janmane bacAvI zake. jema saMsArapakSe mAtA-pitA-vaDIlo gurupade che tema kAraNe TaLI gayo hato. dharmapakSe jJAnadAtA, mArgadAtA, pratijJAdAtA ke dIkSAdAtA sarve (7) jainAcArya siddhasena divAkarasUrijInI vidvattA upara sAdhu bhagavaMto gurupade kahevAya. bhagavAnane phaLa caDhAvavAthI ovArI jaI rAjA vikrame cAra dizAonA rAjya te te sAdhanAnuM phaLa maLe tema gurunuM pUjana karavAthI gurudevane samarpita karI dIdhela teno asvIkAra thayo temanI sAdhanAnuM baLa maLe che. mATe paNa nakArAtmaka vAto tyAre jIvanabhara rAjAe temano gurUpade svIkAra karela. Jain Education Intemational Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 532 (8) vanavAsa daramyAna rAme hanumAnane manapasaMda eka sthAne parNakuTIra banAvavA AjJA pharamAvela, chatAMya hanumAna jagyA zodhI na zakyA, kAraNa ke temaNe manane ja rAmasevA hetu mArI nAkhela. (9) jainamuni pAsethI phakta "namo arihaMtANaM' padanI prApti karI RSabhadAsa zreSThinA cAkara subhage jyAre navakAranI zraddhAthI nadInA pANImAM jhaMpalAvyuM, marIne jaina zreSThi sudarzana banela. (10) lalliga nAmanA parama bhakta zrAvake A. haribhadrasUrijIne zAstrasarjana karavAmAM badhIya anukULatAo ApI hatI, tethI rAtre paNa ratnaprakAzamAM zAstrasarjana thatA rahela. (11) Arya suhastisUrijInI potAnA gharamAM sthiratA pachInA satsaMga thakI ayavaMtI-sukumAlane jAtismaraNajJAna thayela. patnIo parivAra choDI dIkSA lIdhela. nalinIgulma vimAnamAM janma paNa thayela. (12) AcArya vIrasUrijInI upAsanA karanAra bhakta yakSe gurudevanI icchA mujaba aSTApadajI tIrthanI yAtrA baLadanuM rUpa laI khAMdhe besADI karAvI hatI, jyAM AcAryazrI eka pahora sudhI rokAyA hatA. (13) gurudrohanA pApe bhagavAna mahAvIrano ja prathama ziSya gozAlaka rAjA banaze toya agniprakopamAM marI narake jaze, pazupaMkhIthI laI ekendriyamAM paNa bhaTakaze, pachI kyAreka mAnavabhava pAmaze. (14) digaMbarAcArya kumudacaMdranI sAme vAda jItanAra vAdidevasUrijInA vijayotsavanA varaghoDA vakhate gurunI bhaktirUpe thAhaDa zreSThie traNa lAkha jeTaluM dAna yAcakone Apela hatuM. (15) rAjA bhImanA maMtrIzvara tarIke yuddha karatA thayela hiMsAnA prAyazcittarUpe AlocanA detA jainAcArya vardhamAnasUrijIe Apela mArgadarzana mujabe Abu tIrthamAM jinamaMdiro banyA che. (16) dAnavIra jagaDUzAha paramadevasUrijIne paramapade rAkhI dAna karatA hatA. temanI ja preraNAthI vi.saM. 1313, 14 ane 1315nI sAlamAM 112 dAnazALAo khullI mUkI anAja vitaraNa karela. Jain Education Intemational jina zAsananAM (17) A. bha. mAnatuMgasUrijInI upAsanA karatA zeTha hemarAjane paNa bhaktAmara stotranA smaraNamAtrathI cakrezvarI devI pragaTa thaI hatI ane rAjA bhojano dharmadreSa dUra thayo hato. (18) AryarakSitasUrijInA sUkSma nigodanA sacoTa varNanane sAMbhaLavA svayaM Indra mahArAjA paNa devalokathI Avela hatA ane jJAnagoSThI thayA pachI vaMdana karI devaloke pAchA vaLyA hatA. (19) upazama, viveka ane saMvara evA traNa ja upadezapado thakI cilAtI putra jevo suSamAno khUnI muni banI devagati pAmI gayo hato. te hatI AcAravaMta gurunI vANIno prabhAva. (20) kalikALasarvajJa hemacaMdrAcAryajIno bhaktavarga keTalo vizALa hato ke jyAM temano agnisaMskAra thayo tyAM rAkha mATenI lokonI paDApaDImAM khADo paDI gayo je hemakhADa kahevAyela. (21) coryAsI hajAra sonAmahoro kharca baMdhAvela vizALa prAsAda gurudeva vAdidevasUrijInI sAthe padhArela mANekacaMdrasUrijInA izAre zAntanu maMtrIe upAzrayarUpe bheMTa karI dIdhela hato. (22) upamiti bhavaprapaMcAkathA jevA mahAgraMthanA sarjana karanAra siddharSi saMsArIpaNe jugArI hatA, paNa jJAnI gurudevanA paricaya pachI palaTo lAvI eka aNagArI banI gayA hatA. (23) rAjA bhoje jyAre vAraMvAra A. sUrAcAryanI prazaMsA thatI dekhI temane mArI nAkhavA SaDayaMtrane goThavyuM tyAre dhanapALa kavie gurudevane bhoMyarAmAM utArI, pAchaLathI pATaNa tarapha javA mArga Apela. (24) eka vakhatanA nAstika jaNAtA rAjA kumArapALa A. hemacaMdrasUrijInA pAvana paricayathI jIvananuM parivartana evuM pAmyA hatA ke "paramArha"nI padavI ane AgAmI kALamAM gaNadhara padavI maLaze. (25) dararoja pAMca-pAMcaso sAdhu-sAdhvInI bhikSA bhaktino lAbha lenAra maMtrIzvara vastupALa sAdhu-saMtonA saMge evA bhAvita thayA hatA ke mRtyunI paLomAM paNa cAritranI vAMchA rAkhI hatI. Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro (26) navAMgI TIkAkAra abhayadevasUrijInI zraddhA mAtrathI du:khIyAro jiNaha ghInA gADavAnI pherImAMthI mukta thaI dhoLakAnA daMDanAyaka pada sudhI pahoMcI gayo hato. (27) durbala-puSpamitra nava pUrvono abhyAsa karatAM ghI vagere je paNa dravya vApare te badhAya peTamAM bhasma thaI jatAM hatAM. temanA bauddhadharmI baMdhuo munirAjanI nitya bhakti karatA hatA. (28) gurudrohanA pApe ja labdhivaMta kulavAluka muni svayaM ghora tapasvI chatAMya kuNikanA chaTakAmAM sapaDAI mAgadhikA vezyAnA nimitte cAritra bhraSTa thayA hatA ane vaizAlIno bhaMga paNa karAvela. (29) mAMDalanA zreSThi amRtalAla malukacaMdanI karuNAthI cAra bukAnIdhArI bahAravaTIyAo temaNe Apela cAraso rUpiyAnA dAnamAMthI khetI-pANImAM joDAI sadAya mATe sajjana banI gayela. (30) AcArya hIrasUrijInA phakta nagara pravezanA samAcAra ApanAra sAmAnya vyaktine rAmajI gaMdhAra nAmanA zrAvake agiyAra lAkha rUpiyA ApI dIdhA, zAnadAra pravezakharca alaga hato. (31) anupamAdevIe jyAre eka mahAtmAnuM pAtru zIrAthI bharyuM ne lapasI gayuM tyAre ghIthI kharaDAyela pAtrane kiMmatI sADIthI poMchI, 'ghAMcIne tyAM janmI hota to zuM karata? tevuM kahyuM hatuM. (32) vaMkacUla jevA pallipatine paNa jJAnatuMgasUri jevA AcArya bhagavaMte jyAre cAra vicitra niyamo ApyA tyAre pApanA gharamAM beThelo hovA chatAMya vrataniyama prabhAve bAramAM devaloke gayo che. (33) pIThanA pAThAne paNa auSadhopacAra dvArA dUra na karanAra maNiudyota nAmanA tapasvI mahAtmAnI sevA mATe devAtmA paNa hAjara thayela, chatAMya karmanirjarAlakSI temaNe davA na karAvela. (34) AryarakSitasUrijIe jyAre cAra anuyogamAM AgamonuM vibhAjana karI 84 AgamagraMthonI racanA karI tyAre rAjA bhikkurAya khAravele zAsrasarjana sahAyaka banI sevA ApI hatI. Jain Education Intemational 533 (35) rAjA saMprati cheka sudhI cAritradharma pAmI na zakyA, paNa AryasuhastisUrijInI paryupAsti kevI karI ke vizvavikrama savAkroDa jinabiMbo ane savAlAkha jinAlayonuM sarjana karI zakyA. (36) A. AnaMdavimalasUrijI jevA pIDha-gaMbhIra ane satvazALI gurudevano pAvana paricaya na thayo hota to ujjainanA mANekacaMda zeTha mRtyu pachI mANibhadravIra kevI rIte banata? uparokta vividha prakArI gurubhakti tathA paryupAsti sAthe e tattva paNa vicAraNIya che ke potAnA ja guru zreSTha ane bAkInA utaratA athavA saMkhyAmAM sAdhu samudAya dekhAya te badhAya pUjanIya ane alpasaMkhyaka vicaraNa karatA mahAtmA jovA maLe te prati utarato bhAva te badhuMya zrAvakone pakSe vicAraNIya banI jAya che. kyAreka to dRSTirAgane kAraNe paNa pratyeka samudAyanA sAdhu-sAdhvIo upara samabhAvanA nathI rahetI je dUSaNa kahevAya. gRhastho mATe paMcamahAvratadhArIo harahaMmeza pUjanIya sthAne che, temAMya sAdhvI bhagavaMto karatAMya sAdhu bhagavaMto ucca sthAne che, temAMya padastha ane ratnAdhiko vaLI viziSTa vyaktitvanA svAmI gaNavA. gaNadharaguru tathA sAmAnya kevaLIone paNa tIrthaMkara paramAtmAnI paryupAsti sadAya mATe hoya che e che jinazAsananI lokottara vAto. laukika apekSAo sAthe gurunI bhogavAMchita pUjA dUSaNa che, bhUSaNa che ArAdhanAo mATe nizrA. (9) sattAnukaMpA jIvadayA, jayaNA, amAripravartana, anukaMpAbuddhi ke karUNAbhAvanA te badhuMya satvAnukaMpA nAmanA trIjA dainika kartavyanA vibhAgo che. sarvaviratidhArI sAdhuo to trividhetrividhe dayA pALI zake che. paNa phakta savA vasA dayAnA dhAraka evA zrAvaka-zrAvikAo mATenI pUrNa maryAdAo zAstrakAroe ThekaThekANe varNavI che. katalakhAnAno virodha sAdhuo karI zake paNa te mATenI gatividhi to zrAvakone ja phALe javAnI. mAkhI mAranAra mAchI paNa paNa mAre ane krUratAvaza mANasane paNa mArI nAkhe jyAre pratipakSe eka zrAvaka pANIne paNa ghInI jema vApare. zrAvikA zAka kApe nahIM paNa samAre. banAvelI pahelI roTI gAya, kUtarA ke pazunA mATe rakhAya, kabUtarane caNa devAya, naLanA mukhe garaNA baMdhAya, Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 534 lAITa-paMkhA vagereno paNa bephAma upayoga na karAya, snAna mATe paNa pANIne game tema na veDaphAya te badhuM satvAnukaMpAne kAraNe ja thAya che. savAranA TUthabraza, breDa-baTara ke hoTala vagerenI khANI-pINI ujANI, abhakSya bhakSaNa ke rAtribhojana, rezamI vastro ke cAmaDAnA jUtA, cappala, belTa, parsa ke anya sAdhano gharamAM ke bahAre paNa na calAvanArA zrAvaka-zrAvikAo Ajeya paNa aneka prakAranA pApothI bacI rahetA jovA maLe che. mUMgA pazuo mATe pAMjarApoLa, pazu-pakSI mATenA davAkhAnA, garIbone annavasranA dAna e to dekhAtI moTI anukaMpA thaI, paNa gharavakharImAM paNa kIDA-makoDAnI jayaNA, vAsI, dhAnya-pANInI jayaNA ke pazu-paMkhIo mATe ghAsa-pANInI vyavasthA vagere rUpI jIvadayA paNa haiyAmAM harahaMmeza rAkhanAra ja zramaNopAsaka banI zake che. mATe paNa bhagavaMte paMdara prakAranA karmAdAnavALA vyavasAyono niSedha pharamAvyo che. satvAnukaMpA vagaranI prabhupUjA ke AgaLa vadhIne sAmAyika, pratikramaNa, pauSadha, vagere uccatama sAdhanAo paNa saphaLatA nathI pAmatI. tapasyAo ane pAraNA, brahmacarya vrata ke sadAcAra, nyAyasaMpanna vaibhava ke anarthadaMDa viramaNa te badhAya aNuvratonA vistAranA mULamAM sattvo=jIvone abhayadAna ApyA pachI ja vizuddha dharmanI sAdhanA-upAsanA AdarI zakAya che. atre prastuti che atyalpa jIvadayA jAgRtinI je vAMcI-vicArI gRhasthoe jIvanamAM komaLatA vikasAvavI tevo zAsrakArono saMketa che. te bAbatanA vadhu vistAranI AvazyakatA paNa nathI, kAraNa ke dayA vinAno dharma e paNa ghatiMga banI jAya che, karUNA to tIrthaMkara bhagavAnanI mAtA che ane te mAtAnA putranuM nAma che karuNAnidhi je bhale putra hoya paNa traNeyalokanA pitA che. (1) megharatha rAjAe eka kabUtarane bAja pakSIthI bacAvavA potAnI jAMghanuM ane jAtanuM paNa jyAre samarpaNa jIvadayA bhAvanAthI karI dIdhuM, tyAre teo 16mA zAMtinAtha bhagavAna banyA. (2) suvidhi vaidyarAjanA putra jIvAnaMda vaidyarAjane eka ekAkI vihArI sAdhu mahAtmAnA cepI koDha roganA upacAra hetu lAkha sonAmahoranI kiMmatanuM gozIrSacaMdana ane ratnakaMbaLa vepArIe nirmUlya bheTa karela hatuM. (3) ikakAI rAThoDe potAnA abhimAna ane krUra svabhAvathI Jain Education Intemational jina zAsananAM nokaro, dAsIo, strIo ema aneka garIbone hukumatazAhIthI trAsa Apela jenA kAraNe mRgAputrarUpe janma thayo tyAre zarIra aMgopAMga vagaranuM hatuM. (4) jinadAsa zreSThine pazuo na rAkhavAnA niyama chatAM govAlaNe parANe tenA ghare mUkI dIdhela be vAcharaDAne maratA samaye dayA lAvI navakAra saMbhaLAvela, jethI baLado kaMbala-saMbala deva banyA hatA. (5) jagaDUzAe dariyAmAM DUbADI detA vahANonI durghaTanA rokavA sthAnika devInA AgrahathI thatAM bokaDAnA vadhane rokavA chellA be pagathiye saputra pote goThavAI jatAM hiMsA baMdha thaI hatI. (6) ane te ja jagaDUzAhe traNa varasanA dukALa daramiyAna ATha abaja, sADA cha kroDa maNa anAjanuM dAna raiyato ane rAjAo sudhI pahoMcADI jIvadayAdharmano jayajayakAra karAvela. (7) kAzmIranareze eka kroDa sonAmahoronuM najarANuM laI Avela gujarAtanA dUtane bIjA eka karoDa sonAmahoranuM bheTachuM ApI pAcho mokalela ane matsyahiMsA pUrA kAzmIramAM baMdha karAvI dIdhI hatI. (8) pArzvakumAre saMsArI avasthAmAM nAga-nAgaNane dAjhI rahela kAyA vakhate aMta samayanA vakhate mahAmaMtra navakAra Apela je thakI tiryaMco bIjA ja bhavamAM dharaNendra-padmAvatI banI gayA che. (9) jIvadayA pratipAlaka banelA rAjA kumArapALe jyAre kuLadevIne pazuonA bhoga ApavAnuM baMdha karyuM te devI kopa pAmI gaI hatI ane trizuLa mArI rAjAne koDha rogathI vyApta karyA hatA. chatAMya rAjana DagyA na hatA. (10) vijayanA unmAdamAM AvI nava hajAra bhAratIya nAgarikone keda karanAra humAyune te nirdoSa kedIone apAtA trAsathI mukta karavA bherUzAe vipula dhana humAyune ApI choDAvyA hatA. (11) ahamadAbAdanA haThIsiMhe potAnI dharmapatnInA kahevAmAtrathI potAnI paDatInA divasomAM paNa zeThanI pArasamaNi-kIrti sAMbhaLI dAna levA Avela daridra bAIne aneka ghareNA ApI dIdhA hatA. Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro (12) phakta mArI zabdano jANI karIne prayoga karanAra arNorAjane tenA ja sALA thatA kumArapALe yuddha notarI hAthI uparathI nIce gabaDAvI chAtI upara paga rAkhI jIbha kheMcI hatI. (13) mInaLadevIe paNa A. hemacaMdrAcAryajInA mArgadarzana ane upadezathI pUrA varasanA 80 divaso sudhI samagra rAjyamAM amAri pravartana karAvyuM hatuM. tyAre siddharAja phakta ATha varasano hato. (14) yuddhamAM kAma karI rahela hAthIne sAdhu bhagavaMtonA utArA pAse bAMdhavAmAM Avyo te pachI saMyamIonI carcAo dekhI tenAmAM paNa karUNA upajavAthI yuddhamAM javA taiyAra na hato. (15) vahelI savAre jorathI svAdhyAyanA avAja sAMbhaLI pADozI jAgyA ane aMdhArAmAM ghaMTI daLavA jatAM sAMpa chUMdAyo, baneluM bhojana viSamaya thatAM upavAsI pati choDI gharanA sau maraNa pAmyA hatA. (16) jaina custa dharmI maMtrIe udayapuranA rAjAnA pALatuM siMhane paNa rAjAnI gerahAjarImAM mAMsAhAra tyAga karAvI dUdhapAka pIto karI dIdho hato ane navakAramaMtra paNa sAMbhaLato karela. (17) eka jaina muni bhagavaMtanA jIvadayA sAthe nIcI dRSTie cAlatA vihArane dekhI tAmalI tApase manomana jaina sAdhuonI anumodanA karela temAM tene samyagdarzananI prApti thaI hatI. (18) muMbaInivAsI motIzA zeThe maraNa pathArInA aMtima divasomAM paNa munimane bolAvI garIba jevA vyaktionA te samayanA lAkha rUpIyA jeTaluM leNuM mApha karAvI zvAsa choDyA hatA. . "ahiMsA paramo dharma:''nA nArA lagADavA sahelA che, paNa AcaraNamAM hiMsAnuM nivAraNa te khUba jaTIla che. chatAMya vinobA bhAvethI laI jagatanA aneka mahApuruSonI najara jainonA ahiMsA AcaraNa ane satvAnukaMpA upara vadhu sthira thaI che. nadImAM gAMDApUra hoya, dharatIkaMpo thayA hoya, agniprakopa ke bimArIo phATI paDI hoya, hara meza jaina zrAvakoe jIvadayA prati khAsa jAgRti rAkhelI che. dAnavIronI sakhAvato upara to Ajeya hindustAna gaurava anubhave che. Jain Education Intemational 535 jIvadayA ane ahiMsAdharmanA pAlanathI zAtAvedanIya karmonA baMdha thAya che, je nirvivAdI satya che. (D) supAtradAna zrAvaka jIvananA A cothA kartavya mATe atre eTaluM ja IMgita che ke sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikAnI bhakti sarvottama lAbhakArI che kAraNa ke temanI bhakti temanA uparanA vAtsalya ke temanA mATe karela kharcanuM vaLatara che zreSThatama dharmanI abhivRddhi ane unnati. sAdharmiko bhaktinA pAtra che, anukaMpAnA nahIM. jo jAta mATe lAMbA thavAya to jAtibhAIo mATe kema nahIM? ''dharmasya vipatuM vAnas'' tethI tIrthaMkaro ratnapAtra che, zramaNo suvarNapAtra ane zrAvako rajatapAtra tevA traNa supAtra pachI paNa yAcako vacce anukaMpAdAnano bhagavaMtano niSedha nathI. sAdhu-sAdhvIonI gocarI-pANI, AvAsa-vihAra tathA saMyamanA khapanI ciMtA rAkhanAra sAyo dAnezvarI che. eka divasa paNa supAtradAna vagarano jAya to te vAMjhIyo lAgavo joIe; te mATenA aDhaLaka udAharaNomAMthI atre phakta maryAdita prasaMgo ja pIrasAze, je vividha prakAranA dAna, bhakti ane bhAvanAnA prakAro jANavA. anyadharmIo potapotAnA jJAtijanone protsAhita karI anyane paNa potAnA dharmanA rAgI banAvatA hoya tyAre navakAra gaNatA saune potAnA sAdharmika mAnavAnI udAratA kema na dAkhavI zakAya? haMmezA denAra vAdaLA AkAzamAM UMce rahe che ane lenAra samudra nIce jamIna upara. tema dAnadharmathI ja bIjA aneka prakAranA dharmo daidipyamAna banI jAya che. astu. (1) svadArA saMtoSavrata sAthe sarvasaMganA tyAgI banavAnI bhAvanAvALA ghArmikone bharatacakrI mAhaNa karI bolAvatA ane te badhAyane potAne rasoDe jamADatAM, temano upadeza paNa sAMbhaLatA. (2) polAzapuranA zabdAlaputra nAmanA dhanADhya zrAvake bhagavAna mahAvIradevane potAnA hAthe pITha-phalaka, mATInA pAtro vagere vahorAvI lAbha lIdhela te svayaM kuMbhAra hato, 500 dukAno hatI paNa ekAvatArI deva banela che. (3) vimaLavAhana rAjAe bhayAnaka duSkALa samaye je rIte anna-vastrAdithI lokonI bhakti karI tethI trIjA ja bhave saMbhavanAtha bhagavAna banyA, temanA janma sAthe ja cAreya tarapha sukALa thayo hato. Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa36 jina zAsananAM (4) cakrI bharatanA vaMzaja daMDavIrya rAjAnI sAdharmika bhaktinI kahelo, je lAbha jinadAsa zreSThIe laI dhanyatA parIkSA karavA i mahArAjAe vaikriyalabdhithI lAkho anubhavI hatI. zrAvako mokalelA, jemane jamADavAmAM daMDavIryane ATha (13) bAra varSIya bhAratanA dukALa samaye caMdragupta ane upavAsa thaI gayelA hatA. cANakya jyAre sAdhubhakti cUkI gayA hatA tyAre rANI madanamaMjarI ane rAjA meghanAda upara prasanna thaI saMbhUtivijayajI mahArAjAe potAnA sAdhuono pakSa jyAre dharaNendra divya vastra Apela tyAre tenA prabhAvathI laI te beune mITho Thapako Apela hato. thayela karoDonI upaja garIbomAM ApI, rAjAe (14) cAMgAne meLavI dIkSA sudhI pahoMcADavA udayanamaMtrIe jenonA kara mApha karyA hatA. tenA pitA cAciMgane traNa lAkha suvarNamudrAo ApI somabhaTTa brAhmaNanI jainadharmI patnI aMbikAe eka bahumAna karela paNa cAciMge ghotI joTAne choDI kaMI mahAtmAnI evI bhakti karI ke jenA kAraNe vadhelA ja na lIdhuM, balake putrane dIkSA apAvela hatI. cokhAnA dANA sonAnA banI gayA, pAtro bhojanathI (15) tejapALanA dharmapatnI anupamAdevI to chUTe hAthe chalakAI gayA hatA. apAtA dAnanA kAraNe lokomAM paNa padarzana mAtA supAtradAnanA prabhAve ja to revatI zrAvikAe svayaM tarIke oLakhAvA lAgI hatI. AbunA maMdiro strI chatAM ugra puNya upArjana karI bhAvikALanA banAvanAra majUro temane dararoja praNAma karatA hatA. tIrthakaranI padavI AtmasAt karI che. sAme supAtra hatA (1) saMghapati banelA jhAMjhaNazeThe sAraMgadevanI zartavALI bhakti mahAvIra tIrthapati. na svIkAratA, pratipakSe pUrA gujarAtane pAMca pAMca divasa caMdanabALAnA kahevAthI kauzAmbInivAsI daridra jamADI yaza lIdho hato, temanA mATe badhAya zeDuvakanI bhakti potAnA ghare laI jaI eka sAdharmiko pUjanIya hatA. zrAvake evI to karI ke zeDuvake adhyavasAya UMce jatAM (17) sAdhu-sAdhvIonA savAranI navakArazInI niMdA pravajyA paMthe pagaraNa mAMDI devagati sAdhI. karanAra eka zrAvakanI jIbha thothavAI gaI hatI navapadajI ane navakAranI bhAvArAdhanAnA prabhAve ane lakavo lAgI jatAM hospiTalamAM dAkhala karavA paDela vipattio paNa jemane saMpatti svarUpa banI hatI, tevA A ghaTanA muMbaInI che. zrIpALa-mayaNA dAnAdi dharma prabhAve ja to navamA (18) svapnamAM AvI rIsa dekhADanAra devakumArone sabaka devaloke sIdhAvI gayA che. zIkhavADavA gharanI lakSmInA kAraNa evA dakSiNAvarta (10) bhaktAmaranI agiyAramI gAthAnA bhAvasmaraNathI jyAre zaMkha ane pArthaprabhunA pratimAjI chADA zeThe cakrezvarI devI pragaTa thaI tyAre daridra kapardI zrAvaka vastupALane bheTa ApI dIdhA hatA. ghanADhya banI gayo, jeNe vaLataramAM pUrA pATaNane sarvajJa bhagavaMtoe paNa zrAvakone meghasamAM udAra TharAvyA dudha-pAka pUrIthI jamADela hatuM. che, jemanI lakSmIne puNyalakSmI banAvI devA jinabiMba, (11) paNIyA zrAvakanI bhakti karavA mahAjane maLI pUNInA jinAlaya, jinAgama, sAdhu-sAdhvI ane zrAvaka-zrAvikA bhAva be AnAnI jagyAe khAsa pUNIyA mATe doDha evA sAta susthAna kSetro jaNAvI mahAupakAra karI dIdho AnA karI nAkhela tyAre teNe mahAjanonI dukAnano che te sAtakSetranI bahAranuM dAna niSiddha nathI, paNa zreSTha mAla kharIdavAnuM ja choDI dIdhela hatuM. dAnasthAna sAta che, je niHzaMka che. dAnezvarI karNa, jagaDuzA, mAghakavi ke vartamAnanA paNa aneka zrAvaka zrAvikAothI (12) vijaya zeTha ane vijayA zeThANI jevA brahmacArI jainazAsana jayavaMta che. zramaNo mATe mukhya che jJAnadAna ane yugalanI eka divasanI bhojanazaktino lAbha zramaNopAsako mATe mukhya bane che dhanadAna, supAtradAna, vimala kevaLIe 84000 sAdhuonI bhakti jeTalo saptakSetrIya dAna, cauda rAjalokanA tamAma jIvone Jain Education Intemational Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 537 jhaLahaLatAM nakSatro abhayadAna dvArA AnaMda ane sukha denArA sAdhu-sAdhvIo (2) zrIkRSNano guNAnurAga kevo ke marI gayelI kALI ane Ajeya paNa jovA maLe che. gaMdhAtI kUtarI jayAre mArgagamana karatAM vacce AvI tyAre (E) guNAnurAga durgadhathI saune nAke kapaDA hatA jyAre kRSNa mRtazunInA dAMta motI jevA jaNAvyA. je saMghamAM guNAnurAga ane guNAnuvAda che te saMgho kalaha-kalezathI mukta rahevAnA. viSamakALamAM jIvatAnI guNAnurAgI guNasene dareka bhavamAM eka pakSIya vera kabara khodAya ane maryA pachI kadara thAya, tevI viSamatA rAkhatA agnizamane khamAvI khamAvI samarAditya jovA maLe tenI sAme A pAMcamuM dainika kartavya paDakAra che. kevaLI tarIke mukti meLavI che, agnizarmAe saMsAra duniyA to AkhIya doSothI bharelI che, te vacce koInoya vadhArI nAkhyo che. paNa nAno guNa dekhAya tenI ucita kadara thavI ja ghaTe, hastinApuravAsI duryodhanane eka aThavADiyAnA prayatna anyathA sArA kAryo aTakI jAya. guNAnurAga vagara pachI koI sajjana na dekhAyo jyAre guNAnurAgI vepAradhaMdhA paNa mAThA paDI jAya, sAmAjika vyavasthAo tUTI yudhiSThire te ja saptAhamAM karela mahenata chatAMya koI jAya, dharma paNa prabhAvahina banI jAya. "saMghamAMhe durjana na dekhAyo. guNavaMtataNI anupabRhaNA kIdhI' tevI paMkti je guNAnurAgI ka pAMDavonI saMkhyA pAMca ja rahe te mATe aticAramAM bolAya che, te ja guNAnurAganA mahattvane samajavA mAtA kuMtIne vacana ApI dIdhuM ke have pachInA yuddhamAM paryApta che. paramaguNAnurAgI tIrthakara bhagavaMto paNa "mo arjuna maraze athavA pote, bAkI cAra bhAIo mATe tIththassa' bolIne saMghapUjA karI le che ane caturvidha zrIsaMghane abhayadAna jAhera karela. 2pamAM tIrthakaranI upamA Ape che. vItarAgIne mana mahAvIra bhagavAnanA zaraNe gayela amarendrane jJAnabaLathI kroDAdhipati kAmadeva ke daridra evo puNIyo beu jANI laI tarata ja tene mArI nAkhavA choDAyela vajane prazaMsanIya che. kAraNa ke jinazAsana dhanADhaya karatAMya guNADhyane vadhu mahattva Ape che, anyathA dhananA tyAgI saudharmendra svayaM doDI jaI pAchuM kheMcI lIdhela hatuM. sAdhu-saMto kevI rIte pUjAya? lokottara A zAsana ja evuM (7) rANI kuntalAe je zokyone paramAtmA bhakti zIkhavela. che je zrAvakone cothA ane pAMcamAM guNasthAnake mAna Ape che te ja strIo bhaktimAM AgaLa vadhI gaI jANI IrSyA ane saMtone chaThThA-sAtamA guNaThANe sanmAna ApI bahumAna karanAra kuntalA guNAnurAga gumAvI kUtarIno avatAra kare che. jagatamAM guNAnurAga na hoya to dAnavo ane pAmI gaI. doSothI pRthvI UbharAI jAya, tevuM nathI thatuM kAraNa ke (8) kAkajaMgha rAjAnA dika-parimANa vrata ane aneka guNavAnone to devo 5 bhaje che, rakSe che ane anukULatAo guNone jANI kaliMga dezanA zatruoe paNa bakSe che. zatrurAjAnA Adezane ThukarAvI kAkajaMghane jelamAM paNa nikhAMkita prastutio alpAMze guNAnurAganA khAsa bhojanapANI pUrA pADela hatA. prasaMgo svarUpa jANavI te paNa saMkSepita bhASAmAM bAkI (9) phakta guNAnurAgatA ja kAraNe kauDinya, datta, guNonI gaMgAsamAna jinazAsana hIrAnI khANa paNa che, rovAla vagere paMdaraso tApaso gautama gaNagharane ziSyo ratnono mera paNa che ane amRtano madhura dariyo paNa banI gayA ane prabhunA guNo sAMbhaLatA, dekhatAM kevaLajJAna paNa pAmI gayA. (1) AdinAthajInA pitA nAbhirAjA kevA guNapremI hatA (10) eka mAtra sAdhudharmanA guNAnurAganA kAraNe ja ke prajAnA duHkho sAMbhaLyA pachI paNa upacAra ane metArya munirAjanI hatyA karI nAkhanAra sonIe jyAre upAya mATe potAnA putra RSabha pAse saune mokalI detA rAjAnA bhayathI sAdhuno veza paherI lIdhela, tyAre zreNika hatA. rAjAe bhayAnaka guno paNa mApha karela. kharo. Jain Education Intemational Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. ell. 538 jina zAsananAM (11) yakSA sAdhvInA AgrahathI parANe upavAsa karanAra zrIyaka pApa che aneka vAra evuM bane che ke amuka sajjano paraniMdA muni kALadharma pAmI jatAM sAdhvI kSobhAI gayA, tyAre svayaM karatA nathI paNa koI dvArA koInI cAlatI niMdA saMdhe sImaMdharasvAmI pAsethI AryAnI nirdoSatAno sAMbhaLavAmAM rasa dAkhavanArA banI jAya che. tathya e che javAba lIdhela. ke sAmevALAnA doSane paNa dUra karavA prathama tenA guNo zodhavA (12) garIba kaThiyArAnI dIkSA pachI sudharmAsvAmIjInI niMdA ke gAvA pachI ja Apelo upadeza phaLIbhUta thAya che. bAkI TALavA abhayakumAra maMtrIzvare rAjagRhImAM ratnonA traNa doSadRSTi ane dRSTidoSa beu mahAbhayAnaka che; jenA Dhagalo goThavI Avela prajAjanone cAritra jIvananI kAraNe sAdhu-sAdhvI vacce paNa matabhedo UbhA thaI zake che mahattA samajAvI hatI. ke zrAvako vacce paNa jhaghaDA lAgI zake che. guNAnurAgane sArthaka banAvavA saMghapUjA, svAmivAtsalya, sAdharmika bhakti (13) eka naTaDI pAchaLa mohaghelA banI gayela vagerethI laI lokasamAja sevAnA parArthapracUra kAryakalApo IlAyacIkumArane nAcatAM-nAcatAM jyAre nirmohI jene jANavA. doSonA dariyA vacce guNonI gAgara jeTalA sAdhu dekhAyA tyAre teno khAnadAna AtmA jAgI gayo guNavAno thakI ja duniyAnA prazasta vyApAro sucAra cAle ane guNAnurAgathI kevaLI banyo. (14) giranAra tIrthanA jirNoddhAramAM sajjana maMtrIe rAjA (F) jinavANI zravaNa siddharAja jayasiMhanI anumati vagara ja sADA bAra koDa sonaiyA lagAvI dIdhela, je rakama puNyanA khapI rAjAe chaThThA ane aMtima dainika kartavyamAM Ave che Agama pAchI mAMgI na hatI. zravaNa. kAraNa ke saMsAranI Adhi-vyAdhi-upAdhimAM vyasta ke (15) bhArekhama pAMca pASANone te pahelavAne khabhe UMcakelA, trasta eka gRhasthane nitya svAdhyAya-sAmAyika athavA pratikramaNano samaya maLavo durlabha bane che ane bIjI tarapha jo paNa sAmethI AvI rahelA jaina sAdhune dekhI pattharo utArI nAkhI potAthI paNa vadhu mahAvratonA bhAra jinavANI kAnamAM na paDI to jainatvano vikAsa rUMdhAya che. mATe jyAre-jyAre paNa guru bhagavaMtono yoga thAya tyAre upADanAranI anumodanA karI hatI. pradhAnatA temanA pravacana zravaNanI rAkhavAnI che. te samaye (1) koI cAraNa pethaDa maMtrInA guNagAna gAvA lAgela, daherAsaranI pUjA-bhakti paNa gauNa karavAmAM lAbha che; kAraNa tyAre te stuti baMdha karAvI pethaDe cAraNa pAse ja navakAra ke jIvaMta gura jIvaMta anubhavo sAthe vastutattva samajAvI zake rAgamaya navakAra bolAvI nava sonAmahora bheTamAM che, jyAre pustakIyA jJAna mastakIyA matAMtara upajAvI Apela. zake che. AgamagraMthone bhaNavAnA adhikArI zrAvako nathI paNa (17) zAntanuM maMtrI dhanarAgI hatA, gaMbhIra ane pIDha Agama padArthono bodha gurumukhe grahaNa karavo te zreSTha kartavya paNa kharA, tethI ja to vezyAnA pAzamAM phasAI paDelA che. A jinavANInuM pANI keTalAya pattharadilane paNa pIgaLAvI jaina sAdhune acAnaka dekhyA pachI paNa durbhAva na karI, zake che, tenA siMcanathI guNabAga vikAsa pAme che. jinavacananI babbe vaMdana karI pharI mokSamArge caDhAvI dIdhA. zakti vizenI sajhAyo sAMbhaLavA jevI che. temAM aneka (18) "nyAyavizArada"nA birUdadhArI yazovijayajI upAdhyAye mahAtmAo to pravacana prabhAvaka hoya che, vacanalabdhinA svAmI sakjhAya paNa nathI AvaDatI tevA zrAvakanA baMga paNa tathA AyanAmadhArI hovAthI temanA vacano jhIlAya che. sAMbhaLIne paNa akaLAyA vinA bIje ja divase traNa Aje je je suMdara sarjano thayA che te samarpita zrAvakonA kalAka sajhAya saMbhaLAvela. jinavANI zravaNa prabhAve. atre to phakta alpasaMkhyaka prasaMgo prakAza pAtharaze, paNa te izAro paNa sujJajanone paryApta che. A paMcama dainika kartavyanI vicAraNA vakhate jaNAvavAnuM jinapUjA sudhI pahoMcavuM saheluM che paNa jinavANI sudhI ke jinAjJA pramANe svaguNa prazaMsA doSa che ane AtmaniMdA javuM mahApuNyodaye prApta thAya che. atre maryAdA evI paNa guNa che, pratipakSe paraguNa prazaMsA guNa che ane paraniMdA nidA kharI ke puruSapradhAna dharma hovAthI gurubhagavaMtonA vyAkhyAna kharI , Jain Education Intemational Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro caturvidha zrIsaMgha mATe upakArI jyAre sAdhvI samudAya vhenone savizeSa bodhaprada banI zake che. tethI viparIta AryAonA khAsa pravacano yojavA, temanI pAse rAtri vyAkhyAnanI apekSA rAkhavI ke saMdhyA pachI paNa puruSoe vArtAlApa vagere karavA te viruddhAcAra banI jAya che. vartamAnamAM tevuM kaMI paNa dekhAyajaNAya te kALAMtare jinazAsanane nukazAnakartA banI zake che. jeTalA aMze sAdhu-sAdhvI saMghanI maryAdAo ujvaLa raheze, teTalA ja aMze zrAvaka saMgha paNa unnata banaze, tevo atre tAtparyArtha che. maMdira ane upAzrayanA pagathiyA caDhavA mATe paNa viziSTa puNyanI jarUrata paDe ja che. tevA puNyodaya pachI paNa puNyane vadhAravA puNyAnubaMdhI puNyamAM pheravavA pratyeka zrAvake avasare pUjA-pUjanone paNa gauNa karI jinavANI zravaNano rasa keLavavo. (1) nami ane vinami vinayavaMta hatA tethI ja kAusaggadhyAna pArIne paNa bhagavaMta AdinAthe temane rAjya-lAlasA tyAga mATe upadeza Apela, je suNI vairAgI be bhrAtAo dIkSita thayelA. (2) pauSadhavratano mahimA vyAkhyAnamAM sAMbhaLI jIvanamAM utAranAra suvratazeThane tyAM cAlu pauSadha ane maunanA divase ja corI karavA Avela coronA paga jamInamAM jakaDAI gayA hatA. (3) sudharmAsvAmInI amRtavANI sAMbhaLyA pachI tarata jaMbukumArane dIkSA ane AjIvana caturthavratanI bhAvanA jAgI gayela. ATha-ATha patnIonA tyAgI jaMbusvAmI aMtima kevaLI banyA. (4) rohiNIyA coranA kAnamAM phakta mahAvIra prabhunI dezanAnA cAra vAkyo te paNa anicchAe praveza thayA hatA, chatAMya tenA prabhAve rAjA zreNikanA maraNAMta daMDathI bacI gayela. (5) tuMgIA nagarInA zrAvako jinavANIthI evA to bhAvita hatA ke jyArathI teo dharma pAmyA tyAra pachInA ja varasone potAnI umra jaNAvatA hatA. pUrvano kALa ugnamAM umeratA na hatA. (6) AcArya nagnasUrijI ane A. goviMdasUrijInA pravacano evA jozIlA hatA ke teo jyAre vIrarasa Jain Education Intemational 539 pI2se zrotAjano talavAra kheMcI letA, zRMgArAdi rasa upara paNa temano vANI prabhAva hato. (7) rAtribhojana e narakagatino daravAjo evuM sAMbhaLanAra te zrAvake te pApane tyAgI dIdhuM. tenA kAraNe kyAreka upavAsa, lAMghaNa paNa karavA paDatA dekhI zeThe pagAra vadhAro karI Apela. (8) AcArya bhagavaMtanA zrImukhe zatruMjaya mAhAtmyanuM varNana sAMbhaLI bhAvita thanAra mANekacaMda zreSThi, tIrthayAtrAe jatAM adhUrI bhAvanA chatAMya mANibhadra vIra banI gayA. (9) nitya pravacana zravaNa karatAM te zrAvake nyAyasaMpanna vaibhava ja kamAvAno abhigraha karela ane te niyamanA custa pAlanane kAraNe rokAI gayelo varasAda tenA AhvAnathI cAlu thaI gayela. (10) parigraha parimANa vrata, nitya sAmAyika tathA sAdharmika bhakti vagerenI bhAvanA puNIyA zrAvakane pragaTyA pachI AjIvana TakI hatI, temAM prabhAva hato jinavANI zravaNano, svecchAnA AcaraNano. (11) sAdhvIjIo je agiyAra aMgAbhyAsa mATe sUtrone kaMThastha karI rahyA hatA tene dararoja phakta sAMbhaLavA mAtrathI vajrasvAmI bALapaNe prabuddha banI gayA hatA. (12) bhagavAna mahAvIra svAmIjInA samayakALanI jayaMtI zrAvikA to jinavANI zravaNa, praznottaro ane jijJAsAvRttithI cAritra sudhI pahoMcI kevaLI banIne mokSe sIdhAvI gayA che. (13) kAlasaurika kasAIno dIkaro sulasa, jeNe bApanA apamRtyu pachI khATakI dhaMdhAnuM kAma potAnA mAthe na lIdhela, temAM prabhAva hato abhayakumAra jevA kalyANamitranI salAha-sUcanano. (14) sAgarAcArye svarNabhUminA upAzrayamAM potAnI vidvattA darzAvavA kALaveLA oLaMgIne paNa jyAre vyAkhyAnAdino vistAra AraMbhela tyAre zrotAo mugdha banela paNa kAlikAcAryajI nArAja hatA. (15) pethaDa maMtrInuM pAMca lAkhanuM parigraha parimANavrata, saMgrAma sonInI suvarNamudrA dvArA bhagavatIsUtranI pUjA, Abhu Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 540 zeTha dvArA Agamo lakhAvavA vagere vItarAgavANIno prabhAva hato. (16) nikaTanA varasomAM ja eka mahAtmAnI jJAnazibiramAM gayela eka bALake ghera AvI mAtA-pitAne praNAma karavAnA cAlu karyA, te dekhI mAtA-pitAe svayaMnA mAbApane vaMdana prAraMbhyA. (17) kacchamAM jyAre vi.saM. 2056nI sAlamAM bhayAnaka dharatIkaMpa thayela tyAre keTalAya puNyavaMtA AtmAo te samaye jinAlaya ane upAzraye hatA, sAmAyikasvAdhyAyamAM hatA ane bacI gayA hatA. (18) dedAzAhe phakta kalpasUtrajInA pravacano sAMbhaLI trizalArANI ane siddhArtha rAjAnA alaga alaga zayanakhaMDanI vAto upara ciMtana karI cAlu paryuSaNamAM ja AjIvana caturthavrata sajoDe lIdhela. A aMtima dainika kartavyane bajAvanAra zrAvakoe Adhunika sAdhano dvArA thaI rahela jJAnapracAramAM mohAvAnuM nathI. pustakIya jJAna, pAThazALA pravRtti ke jJAnabhaMDAronA athavA Tepa, mAIka, sIDI, keseTa vagerenA mAdhyamothI thato jJAnabodha jaDa che, jyAre jIvita gurudevonA mukhamAMthI jharatI amRtavANI cetana che, jinavANI zravaNanA A kartavyane bajAvavA lAITa, mAIka, ADaMbaro vagerenA upayogano Agraha mahAvratadhArione karavo temanA saMyama siddhAMtane viruddha che ane bIjI tarapha savizuddha saMyamadhArionA pravacana karatAMya temanI jIvanacaryA e ja lokopadeza che. pratyeka mahAtmAonI vidvatA, jJAnabodha, prabhAvakatA, vistAra karavAnI rIta vagere bhinna bhinna prakAranI hoya te svAbhAvika che. tema chatAMya temanI pAsethI anubhavanA dhoraNe vahetI vANI khAsa avagAhavA jevI kahI zakAya. phakta cAturmAsamAM ja ke paryuSaNa sudhI ja ke phakta paryuSaNa mahAparvamAM ja pravacano sAMbhaLavA te dainika kartavyathI viparIta banI jAya che eTale artha evo paNa Jain Education Intemational jina zAsananAM sare che zeSakALamAM paNa vyAkhyAnane pradhAnatA ApavI. AjathI lagabhaga cAraso varaso pUrve jayAre pUjA-pUjano vagereno vizada vyavahAra na hato tyAre jinavANI zravaNano vyavahAra samucita sacavAto hato, Aje te paraMparA tUTatI dekhAya che ane temAMya anekone to sAMsArika ulajhanomAM bhagavaMtavANI suNavA ullAsa ja nathI pragaTato. thAya teTalI zrutabhakti karavI, zrutanI sAdhanA mATe tapa-japa karavA sAthe bahuzruto pAsethI ke gItArtho pAsethI mArgadarzana levA, praznottarIo karavI ke jJAnagoSThI yojavI vagere upAyo che. vartamAnamAM cAlatI jJAnazibiro paNa jinavANI zravaNa karAve che. atre A kartavyanA sArarUpe e paNa lakhavAnuM ke jJAnaraca tuM virati: jJAnaneva paraM mokSaH| je je paNa ArAdhanA karIe tenA lakSyamAM kevaLajJAna prAptinA umadA uddezyo hovA ja joIe. lakSyo bhale lAMbA hoya paNa bhAvanAnA baLe bhayAnaka aTavI jevo apArapArasaMsAra oLaMgI zakAya che. nAnA A lekhAMte sAratattvarUpe e jaNAvavAnuM ke jeTalA aMze dainika kartavyo prati eka zrAvaka-zrAvikA jAgRta che teTalI tenI karmanirjarA karavAnI taka ujaLI che. A ja bhavamAM muktinA mArge caDhI javAnI mokaLAza maLe tema che, anyathA bhavAMtare sadgati ane paraMparAe mukti paNa nizcita che. AnaMda, kAmadeva vagere dasa dhanADhaya zrAvako ke puNIyA, lalliga, jiNaha vagere daridra zrAvakono itihAso temanA guNavikAsanI sAkSIrUpa hAle paNa maujuda che eka zrAvaka, zramaNopAsaka banI zramaNadharma sudhI kartavyonI keDIe pahoMcI zake che. vartamAnamAM paNa AMkha sAme pratyakSa dekhAtAM AcAravaMta zrAvakone kalyANamitra banAvavA, protsAhana ApavuM ane guNAnuvAda karavA te paNa zreSTha sAdharmika vAtsalya kahevAze. 00 Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 541 jainadharmamAM Adarza jIvanavyavasthA, - ahiMsA ane mahAvIra svAmI DaoN. raseza jamInadAra vizvanI saMskRtiomAM mAtra ne mAtra bhAratIya saMskRti jIvaMta rahI che. tyArathI adyApi te vidyamAna rahI che. ApaNA rASTranI bhAtIgaLa saMskRtio mULa to vaidika saMskRtinAM avAMtara pAmelAM vividha svarUpa ja che. jaina saMskRti e mAMhenI eka che. jainadharma vedokta prastuta jIvanapraNAlithI aTakAIne jIvIne phakta be ja tabakkAmAM vibhAjita kare che. gRhastha jIvana ane zramaNajIvana. gRhasthajIvana daramyAna rojiMdA jIvanamAM koIne koI tabakke ApaNe duHkha pahoMcADIe chIe. emAMthI mukti meLavavA kAje pAMca aNuvratanI vyavasthA che je jainadharmanuM umadA ghareNuM che. jenomAM mokSaprAptinuM mahattva ananya che. tIrthakaro evA umadA vyaktitvathI sabhara che. aNuvratamAM kyAreka kSati calAvI levAya paNa mahAvratamAM kSatine koI sthAna hoI zake nahIM. ahiMsA hoya tyAM dayA hoya ja. dayA e ja dhamanuM mULa che. AthI gAMdhIjI sAdhikAra kahe che ke ahiMsA e baLavAnanuM zastra che. ahiMsA e kAyaratAnuM pratIka nathI ja. gRhasthI jIvana jIvatAM paNa saMnyAsI bhAva aMke karI zakAya che. jinazAsananAM nakSatramAM mahAvIra svAmI zIrSastha nakSatra che. A lekhamALA rajU karanAra Do. raseza jamInadAra eTale rASTrIya ane AMtararASTrIya khyAtiprApta bhAratIya itihAsa ane saMskRtinA khyAtanAma vidvAna! sikkAvijJAna ane abhilekhavidyA, daphataravidyA ane sthaLanAmavidyAmAM anveSaNakSetre moTA gajAnuM nAma! kaho ke abhyAsu anveSaka, sattvazIlaciMtaka ane suprasiddha itihAsalekhaka! temano janma 19 julAI, 1934nA roja kheDA jillAnA mahemadAvAda gAme pitA caturabhAI ane mAtA maNibahenane tyAM thayelo. zALAkIya zikSaNa pIja ane kaThalAlamAM pUruM karIne temaNe bI.e., ema.e. ane pIeca.DI.nI tamAma ucca upAdhio itihAsa ane bhAratIya saMskRti viSaya sAthe gujarAta yunivarsiTImAMthI prApta karelI. DaoN. jamInadAre temanI zaikSaNika kArakirdInI zarUAta I.sa. 1963mAM amadAvAdasthita gUjarAta vidyApIThanA, amadAvAdamAM itihAsa ane saMskRti vibhAgamAM vyAkhyAtA tarIke joDAIne karelI ane 1994mAM nivRtta thayA tyAM sudhI e ja saMsthAmAM lekjharara, rIDara, prophesara ane vibhAgAdhyakSa jevAM sthAno zobhAvyAM. lagabhaga traNa dAyakAthI vadhAre samaya sudhI gUjarAta vidyApIThamAM adhyApana, anveSaNa ane saMlekhana karatAM karatAM DaoN. jamInadAre e saMsthAnA vikAsamAM noMdhapAtra sevAo ApI che. saMsthAnA trimAsika zodhapatra 'vidyApIThanA sahataMtrI tathA saMpAdakamaMDaLanA sakriya sabhya, abhyAsa samiti, vidyAkIya pariSada, TrasTI maMDaLa tathA vividha samitionA sabhya tarIke kAryarata rahIne temaNe itihAsa ane saMskRti vibhAgano sarvagrAhI Jain Education Intemational Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 542 vikAsa sAdhyo. pariNAme vizvavidyAlaya anudAna paMce emanA vibhAgane 1991mAM pAMca varSa mATe 'DipArTamenTa oNpha speziyala AsisTanTsa'nI mAnyatA bakSI hatI. noMdhavuM ghaTe ke temanA sakSama, kaDaka ane zistabaddha mArgadarzana heThaLa vidyAvAcaspatinI padavI mATe dasa zodhachAtroe anveSaNakArya kareluM. (je paikI A laghulekhanA lekhakane 'prathama zodhapatra'nuM mAna prApta thayeluM.) ane 40 zodhachAtroe paNa anupAraMgata (ema.phila.) padavI prApta karI hatI. jina zAsananAM DaoN. rasezabhAInI kasAyelI kalamano lAbha itikRtivizvane maLato ja rahyo che. Azare 400 jeTalA temanA anveSaNalekha tathA 22 jeTalA saMzodhanagraMthanuM prakAzana e temanA vidyAkIya tapanuM pariNAma che. gUjarAta vidyApIThanA kAryakALa daramyAna rASTrakakSAnAM bAra parisaMvAdo, sAta kAryazibiro, sattara zaikSaNika pradarzano, vividha adhivezano ane vyAkhyAnonuM Ayojana karIne temaNe gUjarAta vidyApIThane maLeluM 'DrimDa yunivarsiTI'nuM pada sArthaka karavAmAM mahattvanuM yogadAna samaryuM che. bhAratamAM vizvavidyAlayI vartuLamAM daphtaravidyAno sarvaprathama abhyAsakrama zarU karavAnuM mAna DaoN. jamInadArane phALe jAya che. temaNe sarvaprathama daphtaravidyAno abhyAsakrama gujarAta vidyApIThamAM zarU karelo tathA tyAM ja daphtara ekama ane bhAratIya saMskRti saMgrahAlayanI paNa temaNe ja sthApanA karelI. e sAthe temaNe aitihAsika pariprekSyamAM 'gujarAtanAM sthaLanAmono sArtha koza' taiyAra karIne tathA prasiddha purAtattvavid DaoN. 2.nA. mahetAnI sAthe rahIne 'amadAvAdanAM sthaLanAmono abhyAsa' ane 'amadAvAdanI purAvastuo'nA anveSaNakArya karelAM. plesanema sosAyaTI opha inDiyA (mAyasora)nI kAryakAriNI samitinA sakriya sabhya tarIke sevAo ApIne sthaLanAma vidyAkSetre mahattvanuM yogadAna ApyuM che. inDiyana hisTrI enDa kalcara sosAyaTI-nyU dilhInA vAisa ceramena tarIke tathA e ja saMsthAnA zrInagara-gaDhavAla khAtenA adhivezana (1997-98)nA pramukha tarIke kAryarata rahIne temaNe bhArata rASTranA itihAsarasikone paNa mArgadarzana pUruM pADyuM che. plesanema sosAyaTI opha inDiyAnA prathama dAyakA (1980-87)nA kArobArI sabhya tathA epigrAphikala sosAyaTI opha inDiyAnI kArobArInA sabhya tarIke temaNe rASTrIyakakSAe paNa mahattvanuM pradAna karyuM che. atithi prAdhyApaka tarIke amerikA sahitanA yuropanA dezonI yunivarsiTIomAM vyAkhyAno ApelAM gayA. temanAM saMzodhanakAryonI noMdha laIne dha borDa ova DAyarekTarsa', gavarniMga borDa ova eDiTarsa enDa pablikezana borDa, ova dha amerikana bAyogrAphikala risarca insTiTyUTa-northa kerolinA, amerikAe temane risarca borDa opha eDavAijharsamAM mAnad sabhya tarIke I.sa. 2004thI pasaMda karIne tathA dha konTempararI 'hu ijha hu"nA kansalTiMga eDiTara tarIke nImIne temanuM bahumAna karyuM che. gujarAta itihAsa pariSada, amadAvAdanA surata adhivezana daramyAna temanA risarca peparane prApta thayelo suvarNacaMdraka temanA vidyAtapanuM suphaLa che. DaoN. raseza jamInadAra svabhAve mitabhASI, satyapriya, karmaTha, kaDaka zistapAlananA AgrahI, parizramI anveSaka ane aThaMga vidyApuruSa tarIke Aje prauDha vaye paNa ciMtana, anveSaNa ane saMlekhana dvArA itihAsajagatane paripakva mArgadarzana pUruM pADI rahyA che jemAM emanAM jIvanasAthI a.sau. mIno sakriya sahayoga rahyo che. saMpAdaka Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. 543 najhara ApaNI saMskRtinI dharohara vizvanI saMskRtiomAM mAtra ne mAtra bhAratIya saMskRti jIvaMta rahI che ane tyArathI adyApi te vidyamAna rahI che. ApaNI saMskRtinAM lakSaNa alaukika che. samayAMtare parivartana pAmatAM hovA chatAMya enAM mULa sattva ane tattva to akabaMdha rahyAM che ane tethI ja ApaNI saMskRti jIvaMta rahI che. ApaNA rASTranI bhAtIgaLa saMskRtio mULe to vaidika saMskRtinA avAMtara pAmelAM vividha svarUpo ja che. AnuM mukhya kAraNa ApaNo audAryabharyo abhigama. Ane kAraNe ja ApaNe "vizva eka kuTuMbanI bhAvanAthI-bhaktithI taraboLa chIe. zreya ane preya evuM saghaLuM ApaNe satata apanAvatA rahyA chIe ane ApatA rahyA chIe. A kAraNe ApaNe AkramaNano abhigama kyAreya apanAvyo nathI ane tenA mULamAM che ahiMsAnI adbhuta vibhAvanA. vyavasthA e ApaNI saMskRtinI buniyAda che. jagatanI saMskRtione preraNAnAM pIyUSa pAvAnuM udArakArya ApaNI hAthavagI AdhArazIlA che. vaidika saMskRtinA prAraMbha samayathI ApaNA RSimunivaroe ApaNI prajAnA jIvanane vyavasthita svarUpa bahyuM che. A vAste cAra AzramanI adbhuta vyavasthA vaidika saMskRtinI advitIya deNagI che. cAra AzramanI vibhAvanAthI ApaNuM mAnavajIvana, kaho ke ApaNo samAja, sumadhura ane sucAru rIte kAryarata rahyo che ane A kAraNe ja ApaNo samAja saMvAditAnA sUtrathI baddha che. A cAra Azrama che : brahmacarya, gRhastha, vAnaprastha ane saMnyAsa. mAnavajIvananuM AyuSya 100 varSanuM hovAnuM svIkArAyuM che ane AthI A 100 varSane sarakhe hisse cAra tabakkAmAM vibhAjita karyA che. prathama pacIsa varSa jJAnaprApti arthe nirNAta karAyAM che. pachInAM bIjAM pacIsa varSa gRhasthajIvana tarIke vitAvavAno nirdeza che. trIja pacIsa varSa nivRttajIvana arthe vitAvavAnAM che ane chellAM pacIsa varSa saMsAranI saghaLI mohamAyA tyajIne saMnyastajIvana tarIke pasAra karavAnAM che. alabatta, A cAreya tabakkAnI jIvanavyavasthA nirNata hovA chatAMya emAM thoDAghaNA pheraphAranI saMpUrNa AvazyakatA che. jJAnaprApti sAthe apavAdarUpe gRhasthajIvana jIvI zakAya, tema gRhasthajIvana daramiyAna jJAnaprAptino paNa koI niSedha nathI. vAnaprasthajIvana daramyAna vyaktie gRhasaMsArI jIvana jIvatAM jIvatAM mahadaMze to salAhakAranI bhUmikA adA karavAnI che. tema prabhubhaktino paNa rishitij..sim : ' S S == Jain Education Intemational Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina zAsananAM che. A kAraNe ApaNane ghaTitakarma ane aghaTitakarmanAM baMdhanathI jakaDI rAkhe che ane punarjanmanA pherAmAM dhakelI de che ane tethI A pRthvI upara vividha janma dhAraNa thatA rahe che. parantu jo ApaNe mokSaprAptinA patha para javuM hoya to jainadharmamAM pAMca suMdara rIte yathArtha batAve che- A vAste raghuvaMzamAM (1-6) eka zloka A vyavasthAne aNuvratanI vyavasthA che. gRhasthajIvana daramyAna rojiMdA jIvanamAM koIne koI tabakke ApaNe du:kha pahoMcADIe chIe : khetara kheDatAM, rAMdhatI vakhate, daLavAnA samaye, jAjarU-saphAI vakhate vagere. AmAMthI mukti meLavavA kAje pAMca aNuvratonI vyavasthA jainadharmanuM umadA ghareNuM che. A pAMca aNuvrata e jainadharmanAM pAyAnAM lakSaNa che. ahiMsA, satya, asteya, aparigraha ane brahmacarya. A pAMcamAM ahiMsAnuM adakeruM mahattva che. mana, vacana ane karma e traNeya kArya daramyAna jANI- samajIne pratyeka jaine hiMsAthI dUra rahevuM joIe. Ama to jagatanA ghaNA dharmamAM ahiMsAnuM tattva nihIta thayeluM che. parantu jainadharma jeTalI ahiMsAnA sUkSma pAlananI prakriyA anyatra kyAMya jovA maLatI nathI. jJAtavya AthI eTaluM ja che ke jaina gRhasthe hAlatAM-cAlatAM-bolatAM koIpaNa rIte koI paNa jIvane IjA nahIM pahoMcADavI evI spaSTa bAbata jainadharmamAM darzAvAI che. jainomAM ahiMsAnuM adakeruM mahattva ahiMsAnuM sUkSma AcaraNa karanAra jainagRhastha satyAcaraNa nAmanA aNuvratanI pratijJA le che. mAnavajIvana che tethI Dagale ne pagale koI paNa vyakti jUThanA AcaraNathI dUra rahI zakatI nathI. samAjamAM jUThanuM palluM bhAre hoya che. tethI jainoe zakyataH milakata, vyavasAya, dhikkAra vagere bAbate jUThANAMthI dUra rahevA prayatnazIla rahevuM joIe. kahevAnuM tAtparya eTaluM ja che ke ahiMsAnuM pAlana karanAra jainagRhastha sahajatAthI satya ane madhura bAbate mana-vacana-karmathI jAgRta raheze. A be bAbate je jaina ujAgara haze te trIjA aNuvratathI hameza dUra rahevA prayAsa karaze ane te che asteya eTale ke corI na karavI. A aNuvratamAM mAlikanI saMmati vinA koI cIjavastu jaina grahaNa karaze nahIM. eTaluM ja nahIM, koIe tyajI dIdhelI vastu paNa laI zakAya nahIM. te pachInuM vrata che aparigrahanuM. A vratamAM saMgrahakhorIthI dUra rahevAnuM ijana che. hA, jIvana jIvavA vAste marajiyAtapaNe jarUrI cIjavastu jarUriyAta pUratI rAkhavI e Ano artha che. arthAt binajarUrI vastuno saMgraha karavo joIe nahIM. chelluM aNuvrata che brahmacarya. ahIM zuddhatA, pAvitrya, pAtivratya jevI bAbatano samAveza thAya che. saMbhogathI 544 te gALA daramyAna niSedha nathI. tevI rIte chellA cothA tabakkA daramyAna saMnyAsI jevA jIvanano nirdeza che paNa gRhatyAgano ullekha nathI. eTale saMsArI rahIne vizeSa prabhubhaktimAM jIvana vitAvavuM joIe. zaizave vyastavidyAnAm ca yauvane visayesinAm / vArdhyake munivRttinAM, yojanAnte tanu tyajAm // arthAt raghuvaMzanA rAjavIo zizu-avasthA daramyAna zikSaNa prApta karatA hatA. yuvAkALa daramiyAna bhautika sukhaprApti (dA.ta. lagna karavuM, gharasaMsAra mAMDavo, paisA kamAvA koI Arthika pravRtti karavI) bAbate yatnazIla rahevAno nirdeza che. vayaskavaye (51 thI 75 varSanI uMmare) vAnaprastha jIvana jIvavuM arthAt saMsArI mohamAyAmAMthI virakta thaIne vanavAsI thavuM ane tatpazcAtanuM zeSa jIvana dhArmika bAbatomAM vitAvavuM. je bAbata raghuvaMzanA rAjAone mATe kahevAI che te sAmAnya janajIvanamAM eTalI ja baMdhabesatI che. vaidika paraMparAnI A bAbatamAM bIjo tabakko-gRhasthAzramano tabakko mAnavajIvanamAM khUba ja mahattvano hovAnuM manusmRti (6. 88/89)noMdhe che. jJAtavya AthI eTaluM ja che ke vedo ane smRtionA jaNAvyA mujaba gRhasthI tarIkenuM jIvana ghaNuM mahatvanuM che. kAraNa to eTaluM ja ke gRhastha anya traNa tabakkAnI jatanajALavaNI kare che. nadIo jema aMte to samudrane maLe che tema traNeya Azrama mukhyatve gRhasthAzrama upara nirbhara che. jaina dharmamAM Adarza jIvanavyavasthA jo ke jainadharma vedokta prastuta jIvanapraNAlithI catarAIne jIvanane phakta be ja tabakkAmAM vibhAjita kare che H gRhasthAI jIvana ane yAcakIjIvana. AcArya raviSeNakRta padmaratamAM (pR. 5-69) noMdhyA mujaba A baMne jIvanatabakkA prathama tIrthaMkara RSabhadevanA samayathI pracArita-prasArita thayA hatA. ahIM A baMnemAM yAcakIjIvananuM savizeSa mahattva darzAvavAmAM AvyuM che. pravacanasAramAM darzAvyA mujaba jainoe saghaLAM duHkhamAMthI mukti mATe sAdhujIvana apanAvavuM joIe. AnuM mukhya kAraNa e che ke gRhasthajIvana daramiyAna ApaNane ghaNAM baMdhana avarodharUpa nIvaDe che. gRhasthIjIvanane jIvatAM jIvatAM anAyAse ApaNAthI ghaNI hiMsA-ghaNA jIvanI hatyA thatI hoya Jain Education Intemational Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 545 saMpUrNa dUra rahevAnI bAbata ahIM nihIta nathI. che mAtra rAkhavo, mana upara saMyama rAkhavo, saMbhALapUrvaka haravuM-pharavuM, vyabhicArathI dUra rahevAnI bAbata. lagnetara saMbaMdhane brahmacaryamAM dhyAnapUrvaka sAdhanano viniyoga karavo ane annajaLa koI sthAna nathI. lagnasaMbaMdhathI baddha thayA pachI pati ke patnIe cakAsavAM-A bAbate khasUsa jAgRta rahevuM anivArya che. anya koI strIne ke puruSane mAtApitA tarIke ke bahenabhAI aNuvrato jainagRhastho vAste marajiyAta svarUpanAM che, to e ja tarIke jovA joIe e brahmacaryano mahimA che. vrato mahAvrato tarIke jainazramaNo sAru pharajiyAta che. A vratono aNuvato jainadharmanI AgavI paddhati mukhya uddeza samAja sumadhura ane sucAru rIte kAryarata rahe te che. Ama karavAthI samAjamAM eka prakAranI prasthApanAno mAhola A aNavrato jainadharmanI eka evI paddhati che ke prasarI rahe che. hakIkatamAM A badhAM vrata kudarate dIdhela che, duzmanane kevI rIte jItavo ane AtmAnuM svAtaMtrya kevI rIte prAkRtika che, prakRtidatta che. paraMtu samAjanA vyavasthita saMcAlana siddha karavuM te zIkhave che. jainazramaNavarge prastuta aNuvrato vAste A vratone marajiyAta-pharajiyAtanA svarUpe AjJAdhIna pharajiyAtapaNe AcaravAnAM hoya che. zramaNavargano mukhya AdhAra banAvyAM hatAM. jenadharma A bAbate abhinaMdavA yogya che. tyAganI bhAvanA che. tapazcaryA enuM mukhya lakSaNa che. ane sAdhujIvana, kaho ke zramaNajIvana sahu kAje pharajiyAta nathI. savizeSa to AtmanirIkSaNa enI mahattvanI buniyAda che. paranta jeo duHkho ane upAdhiomAMthI mukti meLavavA icche jainadharmamAM A bIjo tabakko ghaNo dhyAnayogya che. jJAtavya che temaNe zramaNajIvana apanAvavuM joIe. AthI eTaluM ja che ke saMnyasthajIvana daramiyAna dareka prakArano moha tyajavo jarUrI che, vizvamoha tyajavo joIe. 'vizva eka jIvananA be tabakkA kuTuMba'nI bhAvanAthI bhAgavAnI jarUra nathI paNa aMtima lakSane arthAta jainadharma jIvanane be tabakkAmAM vibhAjita kare che pahoMcavA 'tyAgIne bhogavI jANo'no mahimA aMke karavAnI : gRhasthajIvana ane zramaNajIvana. A banne tabakkA vAste jarUra che. A mATe jainagraMthomAM pAMca mahAvratano spaSTa ullekha koI vayamaryAdA nizcita nathI. eka jIvanamAMthI bIjA jIvana che. Ama to aNuvratane mAIkaskopika rIte AcaravA eTale pratye javuM ane bIjA jIvanamAMthI prathamamAM parata pharavuM e mahAvratane aMke karavAnI sthitie pahoMcI javAya. aNuvratamAM bAbata vyaktinI samaja upara AdhArita che. kyAre zuM karavuM e kyAreka kSati calAvI levAya, paNa mahAvratamAM kSatine koI sthAna vize koI kAnUna nathI; parantu vyaktinA saMskAra upara A badhuM hoI nA zake. jainagRhastha hiMsAthI dUra rahevA prayAsa karavo nirbhara che. hA, jinasena vagere jevA ciMtakoe jaina paraMparAmAM joIe paNa jenazramaNe to hiMsAthI avazya dUra rahevuM jarUrI paNa cAra Azrama-tabakkAnI himAyata darzAvI che. jo ke vaidika che. te vize vicAravuM paNa mahApApa che. koI paNa prakAranA paraMparAnA cAra Azrama karatAM jainasvarUpa taddana bhinna che. AcaraNathI bIjAne du:kha na pahoMce tenI satarkatA rAkhavI jinasena vagere tattvajJo vAnaprasthajIvanane naiSThika zrAvaka tarIke jainazramaNa mATe mahattvanuM che. krodhane zramaNe vazamAM rAkhavo oLakhAve che. tadanusAra gRhasthI kSullaka ane aihika vrato aMke joIe. krodhathI dUra rahenAra zramaNa asatya kyAreya bolaze kare che ane te dvArA AtmAne zuddha ke nahIM. arthAtu krodhavaza asatya bolavuM ane khoTA siddhAnta saMyamane saphaLatAthI pUrNa kare che tyAre te prabuddha bane che. ane upadezavA e baMne bAbata jUThANAM che. hA, satya bolavuM paNa tyAre karmano uccheda zarU thAya che. tattvaciMtako mujaba cotho te madhura rIte bolavuM joIe. satya bhale kaDavuM jaNAya paNa te tabakko bhikSuno che, yAcakano. A tabakkAmAM praveza vakhate mIThI rIte prabodhavuM-upadezavuM joIe. sakhta zabdothI sabhara jijJAsu gurunI nizrAmAM dIkSA prApta kare che ane pachI satya hiMsaka gaNAya. arthAt priya vRyAtA sparza bhAvanAthI paNa dharmAnujJA pramANe badhA siddhAnta ane upadezanuM pAlana kare che. jainazramaNane dUra rahevuM anivArya che. sparza karavAnI icchA vaidika paraMparAnusAra vyakti vAnaprasthAzramamAM patnIne sAthe rAkhI mAtrathI asatyAcaraNa karavuM paDe che, corI karavI paDe che, zake che athavA patnIne putronI dekharekha heThaLa mUke che. AmAM parigraha karavo paDe che ane pariNAme brahmacaryano droha thAya che. gRhasthajIvanano saMpUrNa tyAga nathI. jyAre jainadharmanA kacchanAM pAMca aNuvrata jainazramaNa vAste pAMca vanaprasthAzramamAM vyakti potAnI patnIne sAthe rAkhI zakato nathI mahAvrata bane che. A vAstu pratyeka jainazramaNe vANI upara saMyama ke rahI zakato nathI. vaidikaparaMparA anusAra vyakti Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 546 jina zAsananA vAnaprasthAzrama daramiyAna rAtre ke divase eka vakhata bhojana laI saMprApta thato nathI. jainadharmamAM mAnavInA A adhikArane rakSavA zake che, paNa jainavAnaprasthI phakta divase ja bhojana laI zake kAje darekane ahiMsAnuM pAyAgata vrata aMke karavuM jarUrI che. A che, kaho ke enA vAste rAtribhojana varSa che, niSiddha che. mATe buniyAdI bAbata agresara e rahI che ke pratyeka paLe vaidika vAnaprasthI lAMbo samaya sudhI khAdyapadArthano saMgraha karI ahiMsAvratanuM pAlana karavuM ane tema karavA kAje anivArya zake che, jyAre jaina vAnaprasthIne phakta je te divase vahoreluM- bAbata che ke zAkAhArI tarIke jIvavAnuM che. AmiSIya loko mAgI ANeluM-gocarI kareluM anna te te divase vAparI devuM paDe zAkAhArI to hoya che. tethI jarUra che mannAdArI zabdanA che, teno saMgraha thaI zakato nathI, karI zakAto nathI, kaho ke viniyogano. ahiMsA ane zAkAhArI-annAhArIpaNuM rAtrinA prAraMbha pUrve khAdhAna vAparI devuM paDe che. vaidika vAMsovAMsa saMlagnita hoI e bAbata jema jIvananA rakSaNa sAruM paraMparAnusAra vAnaprasthI prAyazcita karI zake che, jenuM koI jeTalI upayogI ane upAdeyI che teTalI ja mokSaprApti arthe mahattva jaina vAnaprasthI sAru nathI. vaidika vAnaprasthI phakta che. jainomAM mokSanI prAptinuM mahattva ananya che. tIrthakaro evA brAhmaNa, kSatriya ane vaizya banI zake che. zudrane Avo koI umadA vyaktitvathI sabhara che, jethI teo saMsArarUpI adhikAra nathI. jainaparaMparA anusAra vAnaprasthI jIvana aMke astitvanA samudramAM saraLatAthI sAme pAra pahoMcI jAya che. karavA kAje AvI koI jJAtimaryAdA che nahIM. koI paNa vyakti teo Ama karI zake che kema ke teo nizcayI hoya che ane icche tyAre jaina vAnaprasthI thaI zake che. jaino kyAreya mAMsAhAra tethI teo bhramaNAne-mohane parAjita karI zake che. jaino e karI zakatA nathI. che jeo ninanA upadezane AvakAre che ane anusare che. A jJAtavya AthI eTaluM ja che ke jainomAM jIvananA samagra graMtha A bAbatane agresara rIte ApaNI pratyakSa tabakkA ke AzramavyavasthA bAbate ekamatI nathI. paraMtu kare che, jinazAsananAM jhaLahaLatAM nakSatronA paricaya mukhyatve to jainoe jIvananA mAtra be ja tabakkA svIkAryA che. dvArA. A graMthanI A mahattA che. jenomAM mokSa e mukhya dhyeya hoI zramaNatvanuM prAdhAnya vizeSa ApaNe ethI abhijJa chIe ke jainadharma nAstika che che. kAraNa ke teo koI bAhya sarjakazaktine svIkAratA nathI. jainadharmamAM AthI mokSanuM prAdhAnya che. paMcakalyANakanI bhAvanAthI ahiMsA saMlagnita zAkAhArIpaNuM jaino tIrthakarone pUje che. A paMcakalyANaka che garbhAdhAna, janma, jaina dharmamAM ahiMsAno mudo agresara hoI emAMthI dIkSA, kevalajJAna ane mokSa. bhautikavizvamAMthI saMpUrNa mukti ubhuta thato bIjo mahattvano muddo che zAkAhArIpaNuM. AmiSa- yoganuM zreSTha pariNAma ane parimANa che. A sAru ahiMsA AhAra jainomAM sadaMtara varSa che. joke zAkAhArIpaNuM e to ane nirAmiSapaNuM anivArya Avazyaka che. hindudharmamAM paNa vizeSa AvakArya che. ApaNA rASTranA ghaNA dharma-saMpradAya-paMthanA AcAravicAramAM zAkAhArI AhAra jIvo ane jIvavA do vihAranuM prAdhAnya raheluM che. jo ke vartamAne vizva samastanA Ama to yajurveda ane atharvavedamAM A bAbatanI spaSTa hiMsAnA mAholanA pariprekSyamAM ahiMsAno muddo vizeSabhAve carcA che. tadanusAra badhAM ja prANI mArA mitra che. huM badhAM dhyAnAI rahyo che. kahevAya che ke vizvanA astitva vAste hiMsA prANIne mitrabhAve jovuM chuM ane tethI ame badhAM parasparane anivArya gaNAI che. astitva ane avakAza kAje saMgharSa to mitranI AMkhe nihALIe chIe. (36-18). huM badhAM prANIne thatA rahe che. DArvina siddhAnta anusAra pratyeka jIvano ekamAtra cAhuM chuM. (atharvaveda, 17.4). A mATe upaniSada to hetu jIvatA rahevAno che. zAzvatasUtra to e che ke "jIvo ane spaSTatAthI kahe che ke sarvatra suni: santu, sarve santu jIvavA do'. jainadharma paNa jIvavAnA sanAtana adhikArane- nirAmayA: | sarve bhadrANi pazyantu, mA vaza TuH3mANuyAtaII abhigamane sahajabhAve svIkAre che. pratyeka prANInuM A lakSaNa matalaba ke sahu prANIne sukha Apo. sahu nIrogI raho. sahu sahaja che. mAnavadharma mujaba koI paNa prANInI svataMtratA upara sArAM vAnAM jue ane koIne du:kha prApta nA thAo. tarApa mAravAno koIne kazo adhikAra nathI. kahevAnuM tAtparya upaniSadanA A maMtramAM eka tarapha ahiMsAnI jikara joI eTaluM ja che ke koI prANIne hiMsA karavAno adhikAra AthI zakAya che to bIjI tarapha nirAmiSapaNAno Agraha ethI Jain Education Intemational Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 547 ubhuta thAya che, je chevaTe "jIvo ane jIvavA do'mAM pariName ja sAdhikAra rIte kahe che ke baLavAnanuM zastra ahiMsA che. che. jainadharma A bAbate sUkSmanajare badhuM nihALe che ane teya ahiMsA e kAyaratAnuM pratIka nathI ja. hakIkatamAM bhaya athavA tIrthakaronI tapazcaryAne kAraNe. Dara hiMsAne notare che. sAcuM ja kahevAyuM che ke hiMsaka mANaso mAnavadeha durlabha che bahAdura hotA nathI. kAyaratA e namratAno duzmana che. A saMdarbha mahAvIrasvAmInA keTalAka jIvanaprasaMga A saMdarbhe zrImad bhagavaddagItAmAM (11.2.29) jaNAvyuM che ke avalokavA jarUrI che; kema ke jinazAsananAM jhaLahaLatAM nathI rahI. kAlidAsa mArAmavamAM pArvatIne nakSatramAM mahAvIra svAmI zIrSastha nakSatra che. saMbodhatAM zivajInA mukhe bolAve che ke zarIramAa 25tu gharmasAdhanA (pa.33). dehanuM pradhAna kartavya che dharmanA pAlananuM. mAnavadeha durlabha che dharmanuM, kaho ke zAzvatadharmanuM-mAnavadharmanuM, mukhya lakSaNa che mahAvIra svAmI namatA javAmAM mAnatA na hatA te ahiMsAnI ArAdhanAnuM. jainadharma ahiMsA bAbate khUba jAgRta sAthosAtha namratA paNa choDavA mAgatA nathI. jyAM sudhI emanA che. A che sanAtanadharma jene jainadharme ahiMsA ane annAhArI- vaDIloe emane saMnyasta svIkAravA saMmati nA ApI tyAM sudhI paNAthI samaye-samaye ujAgara karato rahyo che. ahiMsA teo pArivArika jIvanamAM baddha rahyA paNa viraktabhAvathI. jainadharmamAM kendrastha hoI mahAvIra svAmIe suracipUrNa rIte kahyuM emanI mAtA ane vaDIlabaMdhu ubhaya mahAvIra saMnyastapaNuM che ke badhAM ja prANI potAnA jIvane cAhe che, AnaMda aMke svIkAre e matanA na hatA. AthI baMnenI hayAti daramyAna eka karavA icche che ane duHkhathI viruddha che. tethI sahu koI paNa yogI tarIke saMsArI-gRhasthI rahyA. chevaTe emanAM saMbaMdhIoe ijAthI dUra rahe che. sahune potAnI jiMdagI bahu vahAlI che. anubhavyuM ke mahAvIrane saMnyAsI thatAM rokavAno koI artha nathI ahiMsAne sUkSmatAthI varelo ane vareNya samajato A dharma e ane chevaTe emanI saMmati mahAvIre meLavI tyAre teo trIsIe kAraNe ja pAMjarApoLanI sthApanA karI zakyo che. A graMthamAM pahoMcI gayA hatA. jJAtavya AthI eTaluM ja namatA na javuM ane A bAbate saMkhyAbaMdha lakhANo jovAM prApta thaze. namratA na choDavI e ahiMsAno Avazyaka bhAga che. AthI spaSTa thAya che ke vaDIlo ane raktasaMbaMdhI vyaktionI ahiMsA sAthosAtha dayA lAgaNIne teo sanmAnatA hatA ane cAhatA hatA. vidroha ahiMsA hoya tyAM dayA hoya ja. dayA e ja dharmanuM mULa emanA svabhAvamAM na hato. nyAyIvirodhamAM namatA na javAnI che. jyAre abhimAna e pApanuM mULa che. eTale AcArya trevaDa hoya che. eTale parivAra vacce rahIne paNa yogIjIvana tulasIdAse rAmavaritamAnamAM kahyuM che ke jayAM sudhI ApaNe jIvI zakAya enuM zreSTha udAharaNa mahAvIra che. AthI kahevAnuM jIvita chIe tyAM sudhI pAne vaLagI rahIe. jainadharmAnusAra tAtparya eTaluM ja ke gRhasthI jIvana jIvatAM jIvatAM paNa badhA ja jIva pavitra che, kema ke badhA ja jIvane sarvajJatA prApta saMnyAsIbhAva aMke karI zakAya che. karavAnI kSamatA che ja. pariNAme sAco jaina taNakhalAmAM saMnyastajIvana aMke karyA pachI vihAra daramyAna eka rahelA jIva ane mAnava-hRdayamAM rahelA jIva vacce koI bheda garIba brAhmaNe mahAvIranA aMga uparanA vastramAMthI eka TukaDo anubhavato nathI. mahAvIra svAmI AvI vyakti hatA. AthI mAMgyo. zeSa vastra kAMTALAvRkSamAM bharAI gayuM tyAre pAchuM vALIne ja ApaNe badhI jiMdagIne pavitra gaNavI joIe eTaluM ja nahIM joyA vinA dhyeyasiddhinA mArge AgaLa vadhatA rahyA. pariNAme prAkRtika mRtyunA divasa sudhI badhA jIvane kudarata prApta astitva mahAvIra digaMbara-avasthAmAM pahoMcI gayA. mahAvIrane to aMke karavAno adhikAra che te paNa svIkAravuM rahyuM. mANasa badhA 'bhaluM thayuM bhAgI jaMjALa, sukhe bhajazuM zrIbhagavAna" jema joItuM prANIjagatamAM variSTha prANI che ane tethI tene potanAthI kaniSThano jIva levAno koI adhikAra nathI. mANasa A pRthvI | hatuM ane kudarate dIdhuM. zarIravastrathI paNa tyAgI thavAnI vRtti vAste anivArya nathI. e nahIM hoya toya pRthvI to sUrya prApta karavI saraLa nathI hotI. mahAvIre te paNa siddha karI. AsapAsa pharatI raheze ja. dhyAnArya bAbata e che ke ahiMsAthI mahAvIra jIvananI ghaTanAo nirbaLatA Ave che te eka prakAranuM ajJAna che. gAMdhIjI eTale kanakhala nAmanA sthaLavizeSathI mahAvIra pasAra thaI rahyA Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 548 hatA. A e sthaLa hatuM jyAM kauzika nAmanA RSino suMdara Azrama hato. bALako A Azramane vAraMvAra nukazAna pahoMcADatA hatA. AthI RSi krodhAyamAna thayA ane bALakone mAravA emanI pAchaLa doDyA. paNa mArgamAMnA paththara sAthe aphaLAyA ane pariNAme najIkanA UMDA kUvAmAM paDI gayA ane IzvaracaraNa thayA. krodhAgnine kAraNe mRtyu pAmyA hoI emano bhayAnaka jherI sApa tarIke tyAM ja punarjanma thayo. A sApanuM kevaLa darzana ane enI zvAsocchvAsanI prakriyA satata jhera okatI rahetI hatI. AthI lokoe A rastethI javAnuM TALyuM ane tethI te sthaLa ujjaDa-nirjana banI gayuM. parantu mahAvIrasvAmI A sthaLethI nIrbhika rIte pasAra thaI rahyA hatA tethI sApane navAI lAgI. pagarakhAM vinA cAlI jatAM A mANasane joI sApa vipharyo ane bhayAnaka jhera okavA lAgyo. parantu mahAvIra upara tenI koI asara thaI nahIM. to paNa najIka AvelA mahAvIrane A sarpe DaMkha mAryo ane paganA aMgUThAmAMthI lohI vahevA lAgyuM. paNa mahAvIranA lohIno raMga ane eno svAda taddana bhinna jaNAyAM. balake lohI dUdha jevuM svAdiSTa lAgyuM. sApane Azcarya thayuM. jo ke mahAvIrane to sApanI dayA AvI. daramiyAna sApa ane mahAvIra vacce dostI baMdhAI. pariNAme vizvanAM badhAM prANI dayAne pAtra che evo sneha mahAvIre saMprApta karyo. jJAtavya AthI eTaluM ja ke pratyeka prANIe krodha, dhikkAra, bhaya ane hiMsAthI dUra rahevA prayatnazIla rahevuM joIe. mahAvIra svAmInA jIvanamAMno gozAlaka sAtheno prasaMga khUba ja dhyAnArha gaNAyo che. A baMne vacceno saMbaMdha cha varSa jeTalo laMbAyelo hato. parantu jyAre gozAlake niSphaLa rIte mahAvIra sAme anile pheMkyuM tyArathI baMne vaccenA saMbaMdhomAM tirADa paDI. ApaNe jANIe chIe ke gozAlaka nivaLa paMthano netA hato. A paMthanA lokonI dRDha zraddhA hatI ke jIvanamAM ghaTatI pratyeka ghaTanA pUrvanirdhArita hoya che ane tethI temAM svanirNayanI koI zakyatA saMbhavita nathI. sArAM ke khoTAM karmane paNa A siddhAnta sparze che. AthI ja jIvana eka janmamAMthI pUrvanirdhArita rIte bIjA janmamAM vicaraNa kare che. jyAre nAlaMdA khAte mahAvIrane gozAlaka maLe che tyAre mahAvIranA sAdhucaratathI goSalaka khUba ja prabhAvita thAya che ane mahAvIra svAmI sAthe pratyeka sthaLe vicarI rahe che. mahAvIranA ziSya hovAno te dAvo kare che. paNa krodhavaza gozAlakajIne mahAvIranA sAdhucaritapaNA sAthe jarUrI jina zAsananAM anusaMdhAna thaI zakatuM nathI. pariNAme baMne vaccenI AdhyAtmika samajUti lAMbo samaya TakatI nathI. jo ke chevaTe gozAlaka pazcAttApa kare che. mahAvIre vanya prApti karI tenA thoDA samaya pUrve ane emanI tapazcaryAnA bAramA varSe emanA jIvanamAM je ghaTanA ghaTI te dhyAnArha che. ApaNe ethI abhijJa chIe ke jainadharmAnusAra AdhyAtmika zikhare pahoMcavA vAste AtmAe yAtrA karavI jarUrI nathI ane jIvanAMte te pUrI thatI nathI. hakIkatamAM pratyeka jIvanamAM yAtrA thatI rahe che je gALA daramyAna AtmA anubhavomAMthI ghaNuM zIkhe che. mahAvIranI adhyAtmayAtrA AvI ja hatI. temAM teo apavAdarUpa na hatA. pUrvajanmamAM rAjA tarIke emaNe eka ghAtakI kArya karyuM hatuM. emaNe nokaranA kAnamAM ukaLatuM sIsuM nAMkhyuM kAraNa ke mahAvIra sUvA gayA tyAre saMgIta baMdha karavAnI sUcanAnuM eNe ullaMghana karyuM hatuM. potAnI AvI ghAtakI kriyAkAje mahAvIrane sahana karavuM paDyuM, jyAre te ja nokare bharavADanA rUpe mahAvIranA kAnamAM khIlA ThokyA, kAraNa ke mahAvIre bharavADanAM DhoranI saMbhALa dhyAnamagna hovAthI rAkhI na hatI. mahAvIrane thayeluM du:kha asahya hatuM paNa temaNe te zAMtithI sahana karyuM. vihAra daramyAna eka gAmamAM eka emanA kAnamAMthI khIlA dUra karyA. karmanA siddhAntane baMdhabesatI A kathA che. mahAvIranuM jIvana e ja saMdeza jJAtavya AthI eTaluM ja che ke keTalAMka karma evAM che ke jene dUra karI zakAtAM nathI. karma mahAvIranA jIvanane ghaDe che. adhyAtmanA zikhare pahoMcavAnuM zreSTha mAdhyama che mahAvIra svAmInuM jIvana. emanuM jIvana e ja emano saMdeza hato ane aMte te jainadharmanA siddhAMta banI rahyA. AmAMya sarvazreSTha che arisAno siddhAMta. jIvamAtranuM manavacanakarmathI kalyANa karavuM e ahiMsAmAtranuM sUtra che : jIvo ane jIvavA do. ahiMsAne vareNya samajanAra vyakti chevaTe zAkAhArI ja banI rahe che. zrAvaka tarIke e evAM kAryathI baddha rahe che ke te saravALe zramaNa tarIkenA jIvanane aMke karavA tatpara rahe che. A ja che jinazAsana ane mahAvIra tenA AcArya che. astu 13-3-2011. DaoN. raseza jamInadAra bI/10 vasu epArTamenTsa, zrIjI pelesa sAme, nAraNapurA amadAvAda 380 013. Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 549 jina nana nakkara nAta-zAstra .(c)marNa ste Pics A 1) jinazAsana vItarAga-sarvajJanuM zAsana che. je paramAtmAne (7). zAsananI prabhAvanA karatAMya, zAsananI ArAdhanA pAmI jAya tenA rAga-dveSa ane moha nAza thavA lAge. mahattva dharAve che, tethIya prabaLavatI che zAsananI janmathI koI jaina na paNa hoya paNa rakSA. tethI ja kyAreka sAmAyika, pratikramaNa, pauSadha, jinAjJAvAsita AcaraNa hoya to paNa kAusagga, jApa, tapa, dhyAna vagere upAdeya bane che, to jinazAsanamAM AvI zake che, bAkI janma jaina paNa kyAreka dhAmadhUma-dhamAdhama jevI ADaMbara bharelI AcaraNathI anArya tenI anumodanA na thAya. gatividhio. (2) tIrthakara bhagavAne potAnI jIvaMta hAjarI samaye paNa potAnI pUjA thAya tevI koI apekSA rAkhI na hatI, mATe dareka bhagavaMto potAnA pUjAtizayathI anAdikALathI pUjAya che ane pUjAvAnA. guru bhagavaMto paNa parameSThi pade che, temanI upasthiti chatAMya upekSA karIne sthAvara tIrthonI jAtrA, vividha kSetromAM apAtA dAnAdi anuSThAno vizeSa phaLadAyI nathI banatA. paMcamahAvratadhArI sAdhu-sAdhvIo thakI ja duniyAnI aneka zaktio maryAdAmAM kAma kare che. karmavAdanI vAto karanAra eka mAtra jinadharma chatAMya badhuMya karmo upara ke bhAgya ane bhavitavyatA upara choDI daI niSkriya ane nirmAlya banavAnI vAta ja asthAne thAya che, kAraNa ke te ja jinazAsane dharma ane mokSapuruSArthanI vAto-rajUAto ane upAyo ApyA che. (5) jinabiMba-jinAlaya ke tIrtho jo na hoya to jainakuLamAM janmelAne paNa khyAla na hoya ke mArA bhagavAna koNa ane kevA che? eka jainetara jinAlaye jaI jinezvaranI bhakti thakI Atmazuddhi pAme, bIjI tarapha janma jaina (8) aneka gaccho. samudAyo, saMpradAyo ke sAmAcArIo chatAMya jinAlaya-jinabiMbane na mAne temAM vivekI vaccenA mata-matAMtaronI maDAgAMThamAM paDavA karatA te koNa? badhAya vacce pAMca mahAvratonI pAlanA, (6) dharmanA dhorI, dharmanAyaka, mArgadarzaka tIrthakara bhagavAna jIvadayApradhAna lAgaNIo, bhagavAna pratyenI che, temanA zAsananI dhUrAne supere vahana karanAra zramaNo anupama bhakti bhAvanA, sAdharmika vAtsalya jevA che, zramaNonI upAsanA karanAra zramaNopAsaka che. tattvo anekatA vacce ekatA saMdeza che. zramaNonA zramaNyathI zAsananI maryAdAo baMdhAyelI che. paMDito, vidvAno ke bahuzrutonA bahumAna tyAre ja mATe ja dharma paraSapradhAna chatAMya gRhasthapradhAna nahIM thAya che jaAre teo jJAnanuM phaLa virati pAme che. zramaNapradhAna che. vrata-niyamanA baMdhano je kharekhara baMdhana nathI paNa ahmedy sh, oooooorAjA ! s Jain Education Intemational Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa0 jina zAsananAM muktinuM kAraNa che, tenA svecchAnA svIkAra vagara koI mananIya vicArothI jarUra mahAna che. jeNe mana jJAnI na banI zake ane kevaLajJAna sivAya badhAya jJAna sAdhyuM teNe saghaLuMya sAdhyuM ane te ja markaTa-manane adhUrA che. nAthavA kriyA-vidhionA kalApo che. (10) jaina dharmano eka nakkara ArAdhaka kadAca jAheramAM na (16) je dharmanI ArAdhanAo, upAsanAo mokSa sudhInA sukha Avyo hoya, prabhAvaka tarIke na oLakhAyo hoya ke bakSI zake che, tenI sAdhanA pachI saMsAranA sukhonI parakalyANanA vizada kAryo na karI zakyo hoya toya te apekSA te to cakravartI pAse kacaro kADhanAra jhADu ArAdhaka che eTaluM paNa basa che kAraNa ke badhAya mAMgavA jevI bAliza ceSTA kahevAya chatAMya dharmamArganA prabhAvako ArAdhaka nathI banI zakatA jyAre aMtarAyo dUra karavA, asamAdhithI bacavA vItarAgI ArAdhako thakI zAsanano prabhAva che. pAse paNa kaMIka mAMgI zakAya che. (11) je jIva samakitI che, guNAnurAgI che, pApabhIrU che, (17) vizvopakArI paramAtmAnI prarUpela AcaraNAne yathAzakya bhavabhramaNanA bhayathI trasta che tathA jinezvarapraNita savizuddhapaNe ane caDhatA pariNAme pALanAro eka kriyArucivAna che, te sAdhu hoya ke zrAvaka, alpabhavI saMyamI AtmakalyANanA svArtha sAthe vizvakalyANano banavAne yogya che. kadAca koI paristhiti, lAcArI parArtha adbhuta rIte kare che, bAkI AyApradhAna dharma ke umrAdi doSone kAraNe pApo sevavA paDe che toya sadAcAra ne bAjumAM rAkhI korA pracAramAM zraddhA karmothI lapAto nathI. nathI rAkhato. (12) nAmanAnI kAmanAvALo, zAsana prabhAvanAnI paNa (18) aDhAra prakAranA pApone choDI denArane saMsAra paNa AsaktivALo ke muktimAM jhaTa javAnA sUma lobha- vairAgI samajI potAnI mAyA-mamatAthI mukta karI kaSAyavALo athavA prazasta rAgavALo paNa paMcamajJAna- de che. tevI moha-mAyAnA tyAgI aNagAro vaLI pAchA kevaLajJAnathI vaMcita rahe che, tevI niSpakSa vAto phakta saMsAra choDIne sAMsArika AkarSaNo, AdhunikavAda ke jenazAsananI satya-prarUpaNAnI balihArI che. aticAra-anAcAra te zAne vadhAve? (13) mAnavabhava mokSa puruSArtha sAdhavA mATe che, sAdhanA (19) jinezvaronI vANI yathArthavAditA tathA satyaguNathI che saMyamajIvana chatAMya koI puNyazALI cAritra sudhI na suzobhita hoya che. tethI bhagavAna mahAvIre aMtima pahoce to tene dIna-hina na gaNI zakAya. sAthe amAro dezanAmAM pharamAvela zramaNonI paNa narakagatinA saMpradAya ke samudAya te ja vizuddha ArAdhaka che, bIjA bhayAnaka AMkaDA sAMbhaLI ke vAMcI gabharAI nahi tevuM mithyAbhimAna aneko sAthe maitrIno nAza javAnuM nathI. ke dharmazraddhA choDavAnI nathI, kintu karI zake che. prabhunI sarvajJatAnA ovAraNA levAnA che. (14) badhuMya karmAdhIna che, jyAre dharma svAdhIna che. jaDa ane (20) vartamAnanA jIvo jaDa ane vakra che tevuM jANI badhAyane jIvanA bhedo samajI jagata vyavahAra vacce paNa nirlepa jaDa ke vakra mAnI durbhAva karavA jevo nathI kAraNa rahenAra gItArtha banI zake che. bhagavAna paNa potAnA ke te bahuvAcaka vacananA pratipakSe prAjJa ane saraLa karmo prati kaThora hatA, paNa jagata jIvo prati khUba jIvo paNa dareka kALe zAsanamAM hoya ja che, jenA komaLa hatA, aneka vighno, upasargo ke aMtarAyo kAraNe bhagavAna mahAvIranuM zAsana ekavIsa hajAra varSa vacce aNanama hatA, mATe ja paramAtmA kahevAyA jIvavAnuM che. (21) anekAMtavAda ke syAdavAda samajAvanAro sAco dharma te (15) mAnavI potAnI umra, dhana-saMpatti ke sattA-zANapaNathI ja jinadharma che. dravya-kSetra-kALa ane bhAvane AMkha mahAna nathI, rUpa ke rUpiyA, zArIrika bAMdho ke vacana samakSa rAkhI ahiMsA ane aparigrahanA siddhAMtonA vilAsathI mahAna nathI, paNa mahAmUlA mananA pakSapAtI banI lokottara AcAra saMhitAthI te "pradhAna Jain Education Intemational Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 551 sarva dhamaNiAma' kahevAya che temAM Azcarya zuM? apavAdo vadhu paDatA darzAvI ke dharmanI ArAdhanAone (22) pudgalAnaMdI jIva potAnA vyAmohamAM te bhUlI jato bAMdhachoDa ke chUTachATavALI banAvI daI ArAdhaka to zuM hoya che ke AdhyAtmika sparzanA vagara sarvamaMgalanI sAcA prabhAvaka paNa na banAya. . keTalIya bhAvanAo manamAM uThe te badhIya (26) kALAMtare evuM paNa bane ke eka jainetara bhramaNAtmaka banI zake che. kAraNa ke jyAM pAyo ja jinazAsananI sparzanA karI AtmakalyANano mArga majabUta nathI tyAM savi jIva karuM zAsanarasInI imArata pAmI jAya, jyAre kahevAto jaina vidhi-krayA, matakevI rIte caNAya? matAMtara, vividha prarUpaNAo ke dRSTirAga vagere doSomAM (24) vizvano zreSThatama dharma te covIza tIrthakaroe pharamAvela aTavAI svayaM ja jinazAsanane Thesa pahoMcADanAra banI jinadharma, tema chatAMya te vizva samagramAM eka sarakho jAya. mAnya nathI banato, kAraNamAM nikaTabhavI jIvo (27) tattvanI vAta ane rajUAta choDI, dharmamArgamAM potAnA atyA che, jyAre bahulakarmI athavA dharmadviSI svArthanI vAto karanAra ke bIjAnA doSo ughADA varga bahoLo che. tema chatAMya jinapraNita dharmano pADI potAnA mAna-sanmAnanI apekSA rAkhanArane vaizvika prabhAva che. sAmAjIka utthAna paNa nathI maLatuM tyAM dhArmika ucca (25) AcAra-vicAranI UMcAI thakI jaina jayati guNasthAna te kema prApta thaI zake. zAsanamuM che, bAkI lokone AvarjavA ke AkarSavA saMgrAhaka : vividha tattvagraMthonI sArabhUta noMdhamAMthI sAbhAra athavA vadhu saMkhyA upara chavAI javA utsarganA sthAne -saMpAdaka vi.saM. 2069nA pa.pU. jayadarzana vijayajI ma.sA. (nemipremI)nA rAhurI cAturmAsa daramyAna mahAmaMtra navakAranI pIThikA, anuSThAna tathA maMDaLanI sthApanA pachIno caturvidha zrIsaMghano varaghoDo, jemAM navalakhA navakAranA camatkArano anubhava karanAra traNa puNyazALIo paNa zAmela che. Jain Education Intemational Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (OM hrAM adda thI sametazikharajI (madhuvana) pArzvanAthAya namaH udAramanA, saraLasvabhAvI, spaSTavaktA, karmaTha, vyavahArakuzaLa, tIrthayAtrApremI, jinadharmarAgI, 80 varasanI ume mAsakSamaNa karanArA zrI zAmajIbhAI dethAvajI. zeTha (garayA-kjhArakhaMDavA)nA ravivAra tA. 23-1-2011, poSa vada 4nI rAtrie kalakattA mukAme 88 varasanI jaipha vaye avasAna nimitte vizALa parivAra taraphathI zraddhAMjali pAra , , - 1 * zikharajI tIrthanI jAtrA 108 thI paNa vadhuvAra tathA hindustAnanA (250) aneka tIrthonI ' tIrthayAtrA 4-5 thI paNa vadhuvAra karI puNyavAna bananAra svargavAsI zrAvakanI anumodanA karatAM (1) sau. jyotibena zazikAMtabhAI zeTha-amarAvatI, (2) sau. zobhanAbena himmatabhAI zeTha-muMbaI, (3) sau. divyAbena dinezabhAI zeThAMcI, (4) sau. praphullAbena azokabhAI zeTha-jhariyA, (5) sau. maMjulAbena DolarabhAI jaina-morabI tathA samasta putra, pautra ane prapautra parivAra (bhAratavarSa) ( (preraNAdAtA ) pa.pU. yadarzana viyajI ma.sA. (nemipremI) (camaka-camaka camakAro re, jinazAsanano eka riAtAro re, jAtrA karavA cAlo) vAta na saMgajJAna vaDuM saMsAramAM-jJAna paramasukhe heta, jJAna vinA -jIvaDAM-na lahe tavasaMketa. preraNAdAtrI pravartinI pa.pU. vasaMtaprabhAzrIjI ma.sA.nI ziSyA pa.pU, bhavyaguNAzrIjI ma.sA. (2va. bhuvanabhAnusUrijI samudAya) ArAdhikAbhA aMjavALIbena DAMtilAla zAhanA samAdhimaya rava gamana dina-jJAnapaMcamI, vi.saM. 2067, tArIkha 10-11-2010 budhavAra (sAMje pAMca vAgyAnI AsapAsa) timite 'bhAvanI zraddhAMjali umra varasa 95 + saubhAgya paMcamInI tithinA 5 = 100 AMkaDAno adabhuta saMyoga - jJAna ArAdhako mATe preraNA nimitta : saujanya : zrI nItinabhAI, anilabhAI, kizorabhAI, haMsAbena, prakAzabhAI tathA rAjezakumAra saha haMsA pizcarsa parivAranA sarve sadasyo-(muMbaI, beMgalora, madrAsa, haidrAbAda, vijayavADA, kocIna, koyambatura) para che he namo nArAja Jain Education Intemational Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 553 chejenA zAsanamAM nizcaya-vyavahAra jainAcArya pU. vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjanA ziSya pa.pU. paMnyAsazrI guNasuMdaravijayajI gaNI zrI jinezvara bhagavAnanuM zAsana samyagdarzanapUrvaka ja hoya. A samakitanuM vacana cAlpada lAMchita hoya. syAdvAdayukta vANI ja satyavANI kahevAya. AvI vANImAM utsarga-apavAda Ave, jJAna-kriyA Ave-ema nizcaya-vyavahAra paNa Ave ja. prazna udbhave che ke nizcaya ja kAryasAdhaka che, vyavahAra kAryasAdhaka nathI ane eTale ja e nakAmo che. atyAra sudhI anaMtIvAra vyavahAra sevyo enuM phaLa kAMI nathI AvyuM mATe nizcayadharma ja sAdhavA jevo che. AvA nizcayadharma paranI ekAMta zraddhA dharAvatA sAdhaka bhavyajIvane sikkAnI bIjI bAju svarUpa vyavahAradharmanuM paNa potAnA sthAne mahattva che ja e vAta ahIM bahu sAdI-sIdhI bhASAmAM jaNAvAI che. prasaMgopAta jainadharmanI maulikatA ane ati prAcInatAno paricaya karAvanAra pU.A.zrI vijayabhuvanabhAnusUrijI ma.nA ziSyaratna, vardhamAna AyaMbila oLI 100+36nA ArAdhaka pa.pU.zrI bhuvanasuMdaravijayajI gaNivara tathA pU.paM.zrI guNasuMdaravijayajI ma.sA. jemano 36 varSano dIkSAparyAya che. A baMne guru baMdhuo-sahodaro navuM navuM saMzodhana ane ciMtana sAhityamAM khUba ja rasa-ruci dharAve che. pU.paM.zrI guNasuMdaravijayajI mahArAjazrIe pU. gurudevanI kRpAthI ane amarelI-saurASTranA jinadharmI lIlAvatI navalacaMda kIracaMda ToLiyA parivAranI udAratApUrvakanI rajA pAmIne dIkSA lIdhI. pUjyazrInI saMyamayAtrA jJAna, dhyAna ane zAsanasevA Adi suMdara rIte cAlI rahyA che. pUjayone sAdara vaMdanAo. vAMcako e vAMce-vicAre ane banne mArganA yogya samanvaya dvArA mokSamArga para jhaDapI gati kare e ja zubhAbhilASA. -saMpAdaka, jenazAsanamAM nizcaya-vyavahAra upAdhyAyajI bhagavAna zrI yazovijayajI mahArAjAe adhyAtmasAra granthanA Atmanizcaya adhikAramAM nizcayanayanI zuddhi ane azuddha dRSTithI AtmAnuM svarUpa darzAvatA kahI dIdhuM levAnI bhUla karI bese che. vyavahAradRSTimAM je saMsAra bhAsamAna thAya che te saMsAra nizcayeSTimAM jJAnI AtmAne dekhAto ja nathI. tene to AtmA zuddha svarUpe ja bhAsato hoya che. zuddha nizcayanayathI AtmAono bheda brAnta sAbita thaI jAya che. jagatamAM AtmA eka ja che. anaMta AtmAonI kalpanA brAnta che. aphasosanI vAta e che ke vivekazUnya A jIvane amUrta AtmAmAM mUrtatAno bhrama thaI gayo che. jIva e nathI to puNyapApa karmavALo ke nathI to puNya pApa svarUpa. rAgAdi klezayukta saMsAra eka ja che. saMsAra bIjI koI vastu nathI. AtmA puNyapApano kartA che ja nahi. "jeNe AtmA jANyo teNe saghaLuM jANyuM. ahA! karmo sarjelA karmanA vikArono AtmAmAM Aropa karI daIne vyavahAravAdIo bhIma-bhayAnaka saMsAramAM bhaTakyA kare che! A rIte karme karelA bhedone ajJAnI mANasa AtmAmAM ja mAnI Jain Education Intemational Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa4 jina zAsananAM AtmA to rAga-dveSanA bhAvone ja utpanna kare che. "adhyAtmasAra' granthamAM paNa mahopAdhyAya zrI karmonA skalpone kheMcavAnI kriyA AtmA karato ja nathI. zuddha yazovijayajI mahArAjAe Akho Atmanizcaya adhikAra mUkyo nizcayanI to e sthiti che ke AtmAe puNya-pApa mukta che jemAM Thera Thera zuddha-azuddha nizcayanayanA maMtavyo jovA maLe svarUpa nitya brahmamaya AtmAnuM ja tattvataH dhyAna dharavuM joIe. che. uparokta mantavyo nizcayanayane saMpUrNa rIte puSTi Ape che. vyavahAranayathI mUDha banelA AtmAo bAhya ahiMsAdine ja eka naya jyAre svamatanI puSTimAM UMDo Utare eTale e saMvarAdi svarUpa kahe che. ane tene ja mokSAdinA phaLamAM hetu puSTinA avibhAjya aMga samA paranayanuM khaMDana tene karavuM paNa mAne che. AthI ja dharmAdinA arthe ahiMsAdi bAhyakriyAmAM paDe. uparokta maMtavyomAM paNa vyavahAranuM khaMDana jovA maLe che. dattacitta banelA teo nizcayanayanA nigUDha tattvane jANatA nathI. paNa eTalA mAtrathI rakhe koI ema mAnI levAnI bhUla kare ke zuddha nizcayanayathI to AtmA sadA zuddha che eTale tene to "jinadarzana to AtmAne zuddha, buddha mukta ja mAne che' bhAvanirjarA saMbhavatI ja nathI. nimittanI AtmAne ekAtte koI ja asara nathI.....vagere" azuddha nizcayanayathI AtmA zubhAzubha bhAvothI (iti nizcayanaya prarUpaNA) baMdhAto-mukAto hoya che, paraMtu zuddha nizcayanayathI to AtmA jinadarzana e ekAntadarzana nathI. e to anekAnta darzana nathI koIthI ya baMdhAto ke nathI koIthI ya mukAto. je baMdhAto che. sivAya brahmacaryanI vAta-sarvatra-anekAnta che. eTale ja nathI tene mukAvAnuM zuM hoya?" jinadarzananA nAme koI paNa vAtane ekAnta pakaDI zakAya ja digaMbarAcArya zrI kuMdakaMdano "samayasAra' grantha nahi. "jo loko anekAntavAdane samajatA hoya to nirapekSa nizcayanayanI dRSTino graMtha che eTale temAM paNa nizcayanayathI ekAntika vidhAno jinadarzananA hoI zake ja nahi evuM AtmAnuM AvuM svarUpa che. e varNana jANyA pachI ArAdhaka khullaMkhullA jaNAvI zake-jANI zake. AtmA mUMjhAI jAya che. to zuM pachI sAmAyika, pratikramaNa, jema ke, "dUdha jhera ja che." AvuM koI paNa apekSA pUjA, jinadarzana, zatruMjaya Adi tIrthonI yAtrA vagere kriyAtmaka lagADyA vinAnuM vAkya sAva mithyA gaNAya. paraMtu "saMgrahaNInA dharmo nakAmA che? choDI devA jevA che? dardInI apekSAe to dUdha jhera ja che." ema sApekSa rIte ekAnta hAthIne eka eka aMgathI ja sarvAgarUpe samajanArA AMdhaLA sAcuM svarUpa prApta na karI zake. hAthI sarva aMgonA saravALArUpa che ane e rIte ja jovAthI ja sAco bodha thAya. TUMkamAM ArAdhaka bhavya jIvanA jJAnanaya ane kriyAnaya bhegA thAya tyAre ja te paramArtha sudhI pahoMcI zake. Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro papapa jarUra kahI zakAya, AvuM ja nizcayanaya ane vyavahAranayanI bIjA koI AMgatuka trasajIvo hatA nahIM. talanA gADAonA vAtomAM samajavAnuM che. mAlika gRhastho tala dAnamAM ApatA hatA. te sAdhuo sudhAthI Ama nizcayanaya ekAMtathI daSita banI jatAM darnaya bAdhita thayelA maraNa pAmyA; to paNa zrI mahAvIrabanIne mithyAnaya banI jAya. jinazAsana to nayonA vardhamAnasvAmIe sAdhuo mATe talane grahaNa na karyA. zA mATe? samUharUpa pramANa zAsana che; e kAMI durnayanA samUharUpa "tIrthakara bhagavAne paNa grahaNa karyA." evuM mAruM AlaMbana laI aprAmANika zAsana nathI. mArA santAnavartI ziSyo zastra upahata na thayA hoya ane zrutajJAnanA baLe je acitta na jANI zakAya tevI cIja rakhe AtmA zuddha, buddha, mukta che. ene karma lAgatuM ja che ja grahaNa kare! e bhAvathI ja to. vyavahAranayanI baLavattA nathI......" vagere nizcayanayanI vAtone jo vyavahAranayanA jaNAvavA mATe bhagavAne grahaNa na karyA e ja ahIM bhAvArtha maMtavyo pratyenA dhikkAramAM pariNamAvI devAmAM Ave to jaina samajAya che. kahyuM paNa che ke - zAstranI ja e kahevAtI vAto usUtro banI jAya che. pachI e vAto jinazAsananI rahetI ja nathI. kema ke jinazAsana to pramANAni pramANasthaiH rakSaNIyAni ytntH| nizcaya-vyavahAra ubhayanA sumeLane ja pramANa tarIke viSidanti pramANAni pramANasthairvisaMsthalaiH // svIkAre che. ApaNe e joIe. A ja vAta taLAvamAM rahelA pANInI samajavI. nizcayanayanI ATalI badhI pradhAnatA che e ja phaLasAdhaka taLAvamAM yathA AyuSyanA kSayathI pANI acitta hatuM. acitta che evuM hoya to pachI vyavahAradharma zuM jarUrI nathI? e zuM pRthvI para raheluM hatuM, trasajIvo vagaranuM hatuM, taLAvano svAmI apramANa che? Apato hato. sAdhuo tRSAthI pIDita thatAM, maraNadharmA banyA hatA to paNa zrI mahAvIra-vardhamAna prabhue A pANInI javAba :-nizcayadharma jo potAne sthAne baLavAna che to vyavahAradharma paNa potAne sthAne baLavAna che jajuo anujJA na ApI. kAraNa pANI zrutajJAnathI jANI zakAya tevuM zastro pahata nahotuM. Avo prasaMga chAstha sAdhuo na kare eTalA vyavahAra dharmanI baLavattA. ziSyasAdhune kevaLajJAna thayuM, e mATe ja to. vItarAga-sarvajJa banyA. e ziSyamuni jyAM sudhI kevaLajJAnI tarIke prasiddha na thAya tyAM sudhI potAnA chadmastha guru vagerene vaLI sAdhuo baporanI gocarI = bhojana karyA bAda vaMdana kare che. A vAta vyavahAranayanI baLavattAnI dyotaka che. vihAramAM eka aTavImAM pahoMcyA. te vakhate sAdhuone TaTTInI khUba zaMkA thaI. te sthaLe samAnabhUmivALI, gAyanI kharInA vyavahAranayanuM baLavAnapaNuM jaNAvatAM bIjA daSTAMto joIe. pagalAvALI-bilavagaranI yathA AyuSyanA kSayathI pRthvI acitta hatI, trasa jIvo vagaranI zuddha thaMDila bhUmi hatI, bIjI (2) sAdhuonI sAthe covIzamAM tIrthapati cAvAda zastrathI haNAyelI IMDila bhUmi nahotI, te sAdhuo TaTTInI siddhAMta prarUpaka ziromaNi bhagavAnazrI mahAvIra-vardhamAnadeva bAdhAthI AyuSyanA kSayavALA thayA to paNa vItarAga-sarvajJa rAjagRhI nagarIthI udayanarAjAne dIkSA ApavA mATe bhagavAne te bhUmimAM caMDila javAnI anujJA na ApI. ahIM sinthasauvIra dezanI rAjadhAnI vItabhayanagara tarapha vihAra karI jo rajA ApuM to bhaviSyamAM zastrathI haNAyA vagaranI pRthvImAM rahyA hatA. mArgamAM ghaNA sAdhuo sudhAthI pIDita thayA, tRSAthI javAno prasaMga sAdhuone prApta thAya e TALavA ja prabhue bAdhita thayA (ThallA) TaTTInI zaMkAvALA thayA. AvI anujJA na ApI. pravacanano A anudharma che. A rahI jyAM bhagavAnano mukAma thayo hato, tyAM talathI bharelA e gAthA :- ghaNAM gADAo hAjara hatA. tenI aMdaranA talo zastravagara sagaDa-dRha samabhome avi ya virahitarAgaM haNAyelA nahotA, chatAM potAnA AyuSyanA kSayathI svataH taha vi khalu aNAintaM esa aNu dhammo pavayaNassa / / acitta thayelA hatA. te gADAne baLado joDelA nahotA, gADAo IMDila eTale ke acitta bhUmi upara rahelA hatA. A talamAM (997 bu. kasU. prathama uddeza) Jain Education Intemational Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 556 vyavahAranayanI AvazyakatA ane mahattA aMge thoDI vizeSa vAto joIe. (1) dIkSA-vaDIdIkSA gaNipadavI tathA sAdhune joga vakhate te te sUtro-adhyayananA uddeza-samuddeza-anujJA vagere karAvAya che, te vakhate guruo je anujJA vagere pradAna kare che tyAre ''samAsamaLAnuM sthe" zabdo bole che ahIM A kArya huM nahIM, guruo karI rahyA che evA bhAvanA je zabdaprayogo che emAM uddezAdi karAvanAra vaDIla sAdhune potAne abhimAna na thAya, ziSyanI kaDI cheka guru ane paramaguru sudhI A rIte joDAya che ema jaNAya che. A vyavahAranayanI pramukhatA che ke bIjuM kAMI? (2) vaMdana-praNAma karatAM gRhasthone jaina sAdhuo dharmalAbha!' evo AzIrvAda Ape che. (ahIM tane mokSalAbha! thAo evA AziSa vacano bolAyA nathI) A dharma eTale cAritradharma-ratnatrayIrUpa dharma. A dharmathI mokSa maLe, ema jyAM sudhI saMsAramAM rahevuM paDe tyAM sudhI A dharma, artha ane kAmanI sAmagrI paNa meLavI Ape. ahIM dharmalAbha' AzIrvAdane e vyavahArathI badhA ja puruSArthono AzIrvAda samajI zakAya che. ahIM paNa vyavahAranI ja mukhyatA batAvAI che. (3) sadguru svarUpa AcArya-upAdhyAya vagere potAnA ziSyamunine jJAna Ape che, samyak cAritranA pAlanamAM jarUrI kapaDAM-pAtrA vagere upadhi Ape che tyAre ziSya jaNAve che, he gurudeva! Ape A badhI cIjo prasannatApUrvaka ApI paNa meM ene avinayathI svIkArI. AmAM meM je duSkRta karyuM che enI mAphI mAguM chuM.' tyAre vyavahAradakSa AcArya mahArAja kahe che 'AyariyasaMtidvaM' A je meM ApyuM che te badhuM pUrvAcAryanuM che. mAruM nathI. ahIM paNa AcArya mahArAjanI zabdonI ane mananI namratA, vyavahAranayanI pradhAnatA jaNAve che. arihaMtadevo tIrthane-pravacanane-saMghane namaskAra karIne dezanA zarU kare che. A zuM vyavahAra dharmanI pradhAnatAne kahenAruM nathI? sarvajJa hovA chatAM pote kema rAtribhojana nathI karatA? sarvajJa hovA chatAM pote kema rAtre vihAra nathI karatA? vagere -vaLI vyavahAradharmanI yathocita sthiratA vagarano- mAnyatA vagarano nizcayadharma vAstavika hoI zake kharo? vAtsavamAM nizcaya-vyavahAra eka ja dharmarathane kheMcanArA Jain Education Intemational che ! jina zAsananAM nizcaya--vyavahAra banne bhegA thaI suMdara dharmArAdhanA thAya che ane te dvArA mokSa meLavAya che. be paiDA paikInuM eka paiDuM bhAMgI gayelo ratha pragati na ja karI zake. = AgaLa vadhAranArA be paiDAM che. ekanI paNa mAnyatAnA abhAvamAM-yathAvasara pAlananA abhAvamAM bIjAnI hAjarI hoya to paNa e bIjo ekAntika banI kAryasAdhaka banI zakato nathI. guruo namaskAra karanAra gRhasthone 'dharmalAbha' AzIrvAdanA zabdo kahe che. e zuM mAtra nizcayanA ja che ke vyavahAra paNa tyAM che ja. sAtA pUchanArane 'devagurupasAya' evA zabdothI javAba ApanArA sAdhuo Avo zabda vyavahAra kare che e jarUrI ke binajarUrI? AvuM na bolanAra ke na bolavuM joIe evuM mAnanAra sAdhune devagurunI kRpA maLe kharI? hoya to Take kharI? vAstavamAM to AvA zabdo bolanAra potAnA AtmAne ja jANe samajAve che ke tenAmAM je kAMI sArAMza che te devagurunI kRpAnuM ja phaLa che. potAnA dilamAM rahela devagurunI asIma lAgaNInI hUMpha Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 557 dharAvatA vinIta sAdhuo Avo zabda vyavahAra karIne potAnA jaina gRhasthane jinezvaradevanI dravyapUjA karavI e kartavya. nizcayadharmane meLave che ke maLelAne majabUta kare che. evuM jarUra A ja vastu sAdhu mATe akartavya. vyakti bhede kartavya-akartavya manAya. bheda hoya tema kakSAbhede dharmanI karaNI vageremAM bheda hoya. vyavahAradharmano cheda uDADanArAo pote dharmapravacana nizcayanayathI vItarAgatA AdinI bahu UMcI vAto batAvyA kare ApavAno vyavahAra zuM kAma kare che? pravacana pahelA vaMdanano ane e pAmavA gRhasthane tyAga-vairAgya na batAve e gurune vyavahAra karanArA zrotAone aTakAvatA kema nathI? 'jI' sadguru kahevAya? 'tahatti' gurudeva!' evo vyavahAradharma bajAvatA zrotAone "nizcayathI koI koIne haNato nathI" A vAta kasAI, rokatAM kema nathI? mAchImAra AgaLa kahevAthI zuM lAbha thAya kharo? ke UlaTAno zreNika vagere kSAyika samakitavALA 108 javalAthI e vadhu pApomAM paDanAro bane? asthAnadezanA e jema jinavara pUjAno vyavahAra zuM kAma kare che? pUjA e samakitanI pApadezanA che ema ekAMta nizcayadezanA mATe paNa samajavuM. karaNI che. saMpUrNa kAyamIkSAyika samakitanI prApti pachI AvI ekAtta nizcayavAdI nizcayanuM avalaMbana karIne tamAma pUjAnA vyavahArathI kayo adhika nizcayadharma meLavavAno bAkI dharmakriyAo-dhArmika vyavahArone tarachoDI de ane bIjI bAju rahelo? kaho ke nizcayadharma prApta vyaktio paNa prasaMgocita saMsAranI pApakriyAo ane tamAma pApavyavahAro calAvyA kare aucitya pAlanarUpa vyavahAra choDatA nathI-choDI zakatA nathI. to e samajavuM ke A mahAzaya sAco nizcaya to pAmyA nathI, nizcayaprApta emane Avo vyavahAradharma thaI jato hoya che. ane paraMtu mahAdaMbha karIne bIjA anekane UMdhe ravADe caDAvIne, ene koI zAse akaraNIya nathI batAvyo. mArgASTa karIne kharekhara durgatinuM bhAthuM bAMdhI rahyA che. dravya-kSetra-kALa-bhAva-bhava-puruSa bhede eka ja sarakhA jene badhI pApakriyAo ane pApavyavahArono rogamAM jema davAbheda, enI mAtrAbheda, enA anupAna bheda pratijJApurvaka tyAga karyo hoya ane have jene koI paNa jAtano vyAjabI gaNAya che, tema kakSAbhede caramAvartathI mAMDI bAhya vyavahAra karavAnI jarUra na rahI hoya tevA ucca kSapakazreNinuM sAtamuM guNasthAna vaTAve nahIM tyAM sudhInA vyavahAro mahAtmAo nizcayanuM avalaMbana kare te ucita-avasara prApta alaga alaga hoya che ane kakSAbhede enI prarUpaNA ane vyAjabI gaNAya. je mANasa haju bAhya pApa vyavahAro ke pAlanamAM bheda hoya che ja. cothA-pAMcamA guNasthAnakavartI pApakriyAo choDI zakyo nathI ene to pahelA e pApo gRhasthane bhikSA mAgavI e durguNa, jyAre chaTTA-sAtamAM choDavAno ja vyAvahArika upadeza apAya-enA badale dharmakriyA guNasthAnakavartI sAdhudharmavALAne bhikSA na mAgatA, paisA kamAIne choDavAno upadeza karavo e narI bAlIzatA che. potAnA dhanathI AjIvikA calAvavI e adharma. sazakta mANasa samakita anekAMtavAdamAM che, ekAMtavAdamAM nathI ja e potAnA dUdhamAM pANI to na ja nAkhe, ulTAnuM ene khIra aMge eka bIjI vAta joIe. eka vAra tribhuvanabhAnu zrI dUdhapAka-bAsuMdI banAvIne ghaTTa karIne pIve. ene mATe e vardhamAna-mahAvIra svAmI prabhu bahirabhUmithI pAchA AvatA zaktivardhaka bane paNa je bALakane dUdha pacatuM na hoya tene to hatA. ekAMtaniyativAdI gozAlakanA matanA parama anuyAyI emAM pANI nAkhIne paNa pAtaLuM banAvI pIvarAvavuM e kartavya saddAlaputranI vakhAra AgaLa taDakAmAM ghaNA badhA nAnA-moTA bane che. mATInA vAsaNo sUkAvA mUkyA hatA. pAse ja saddAlaputra UbhA sAdhunA paMcAcArapAlananA doSo Adine dravya-kSetra- hatA. prabhujIne teNe namaskAra karyA. karUNAnA nidhAna paramAtmA kALa-bhAva-purUSa Adine toLyA vagara prAyazcittapradAnano tyAM UbhA rahI tene pUchavA lAgyA-"he mahAnubhAva! A vyavahAra karanArA AcAryo zuM potAnA nizcayadharma sudhI pahocI mATInA vAsaNo tame kevI rIte banAvo cho?" svAmInA zake kharA? potAnA sAdhune nizcayadharma sudhI pahoMcADI zake saMbodhane AnaMda pAmI teNe kahyuM-"bhagavAnu! prathama khANamAMthI kharA? ekAntanizcayavAdI kayAMka mahemAna banIne gayA hoya mATI lAvI zuddha karI tene palALIe, pachI khUMdI khUMdIne temAMthI ane yajamAna potAnI mAtra nizcayabhakti kare to pelA mAtra kAMkarIo vINI pIMDa mRdu banAvI cAka upara caDAvIe. pachI nizcayavAdI mahemAnanI dazA kevI thAya? Jain Education Intemational Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 558 jina zAsananAM A sAMbhaLI prabhue kahyuM-"bhalA saddAlaputra! Ama to tArA vacanathI udyamanI ja siddhi thAya che. tAre mate (je banavAnuM hoya te ja bane che te niyativAde) to je thavuM joItuM hatuM te ja banyuM kahevAya. arthAt vAsaNonI corI athavA te phUTavAnA nakkI hatA, patnInuM apaharaNa ane tenuM anya sAthe gamana nizcita hatuM. pachI tAre tene pakaDavo, tiraskAra karavo yAvatu mArI nAkhavA sudhIno pAcho puruSArtha karavo A badhuM to udyamathI baMdhAyeluM che. tuM to kahe che ke vinA udyame badhuM bane che! tArI mAnyatA-vAta sAva asatya puravAra thAya che. arthAt he bhadra! tAro mata ekAMta hovAthI dUSita che. mithyA che. tAre uMDANathI avalokana karI nizcaya karavo joIe ke syAdvAda e ja sAco che.' jyAM jyAM ekAMta tyAM tyAM asatya ane jyAM nA eka pAMkha kapAI gayeluM pakSI UDI na ja| jyAM syAdavAda tyAM tyAM satya'. zrI mahAvIrazake....ekalo nizcaya ke ekalo vyavahAra vardhamAnasvAmInI mIThAM madhura svaravALI vANI sAMbhaLI saddAlaputre zramaNa bhagavaMta mahAvIrano dharma svIkArIne AjIvika muktigamana svarUpa uThThAna na ja karI zake. (gozALAno mata choDI dIdho. patnI sAthe temaNe samakita banneno samucita samanvaya ja paramArtha sAdhaka sahita bAra aNuvrata grahaNa karyA. banI zake. pariNAmamAM anuSThAnanuM paNa mahattva amArA catura kAryakaro temAMthI icchA pramANe jAtajAtanA zuddhakSetramAM ane zuddha dizAmAM vaMdana AdinI zuddhipUrvaka vAsaNo banAve tene TIpavA-sUkavavA, niMbhADe pakavavA vagere zIlanuM = sAmAyikanA pariNAma svarUpanuM mumukSumAM AropaNa ghaNI mahenate AvA majAnAM vAsaNo taiyAra thAya che." karavuM (4)266). dharmabindu zAstra bhagavAne tarata pUchyuM-"tyAre to AmAM ghaNo udyama ahIM ziSya eka prazna kare ke zIla eTale ke koIpaNa karavo paDe nahIM?" A sAMbhaLI sadAlaputra camakayA. pote padArthamAM rAga na hovAnA kAraNe zatru hoya ke mitra hoya, enA gozAlakanA paramabhakta ane niyativAdI hatA. jo udyama karavo pratye manano samabhAva. A zIla to AtmAnA pariNAmathI prApta paDe (tethI vAsaNa thAya) ema kahe to "vadato vyAghAta' arthAt thAya che eTale ke AtmAmAM jo zIlanA pariNAma pedA thAya svayaMnA matanuM svayaMthI khaMDana thAya tathA zrI mahAvIra-vardhamAna to zIla pedA thAya. AmAM kSetrAdinI zuddhipUrvaka zIlanuM bhagavAnano mata mAnya karavo paDe. eTale eNe uttara ApatAM AropaNa karavAnI jarUra zI che? kahyuM ke "prabhu! udyama to ThIka che. tethI kAMI kAryanI siddhi thatI nathI. jo niyati na hoya to te vAsaNa taiyAra na thAya ne thAya AnA javAbamAM mULakAra AcArya zrI haribhadra sU.jIma. to phUTI jAya, sUkavyA hoya ne acAnaka varasAda thAya ne tathA TIkAkAra AcArya zrI municaMdra sU.jIma. (vi.saM. 1094) ogaLI jAya ityAdi." prabhu bolyA "ane koI mANasa tArA pharamAve che ke amoe kahelI zIla AropaNanI kriyAthI, pUrve vAsaNo phoDI nAkhe ke corI jAya to? athavA tArI patnIne nahi utpanna thayelA zIlanA pariNAma utpanna thAya che. ane koI uThAvI jAya ke tenI sAthe khoTI chUTa le to tevA mANasane jo evA pariNAma utpanna thayA ja hoya to e sthira thAya tuM zuM kare ?' "prabhu! emAM zuM pUchavAnuM hoya? evA mANasanI che (aho! nizcayanayanI sAthe ja vyavahAra nayano kevo suMdara che atyaMta tarjanA-tiraskAra karavAmAM Ave. huM tene mAruM-pITuM. samanvaya!) e ja pUjyo AgaLa (adhyAya 4(pa)mAM jaNAve yAvatuM ene akALa mRtyu paNa pamADuM." sadAlaputra bolI UThyA. A che : kArya-kAraNano vibhAga karavAmAM kuzaLa purUSo viparita Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 559 upAyo karavAthI koIpaNa kAryanI siddhi thAya che evuM svIkAratAM thAya tyAre AzvAsana meLavavA, ArtadhyAna-raudradhyAna aTakAvavA nathI. jo kAraNa vinA paNa kArya thAya athavA anya kAraNothI jarUrI kAmamAM laI zakAya. vaLI bhagavAne mokSa meLavavA mATe paNa jo kArya thAya to koI paNa jagAe kArya-kAraNanI vyavasthA samyaga darzana jJAna cAritrANi mokSamArga ema zAzvatasUtra na rahe. (AvuM thAya to bAvaLanA bIjathI paNa AMbo Uge ApyuM che paNa kyAMya kramabaddhaparyAyathI mokSa maLI jaze evuM evo prasaMga AvI ne Ubho rahe.) TUMkamAM sAcA upAya vagara kahI ratnatrayImArganI ArAdhanAnA vegane nabaLo pADanAruM vacana kArya kayAreya na thAya. uccAryuM nathI. syAdvAda prarUpaka jainamate kALa ke niyati Adi pAMca bhagavatI sUtranI vRttinA pahelA uddezAmAM kahyuM che ke potAnuM kArya svataMtra rIte = bIjAthI nirapekSa rIte ekalA karI "bhaviSyamAM vedavA lAyaka karmano kSaya karavA mATe karaNa vizeSa zakatAM nathI. juo zAstra zuM kahe che : karIne tene kheMcIne udayAvalImAM lAve tenuM nAma udIraNAkaraNa kAlAdipaMcabhiH kAryamanyo'nyaM savyapekSakaiH / kahevAya. A udIraNAdikamAM kALa-svabhAvAdi pAMceya kAraNabhUta saMpRktA yAMti samyaktvamime vyastAH kudrshnm|| che to paNa purUSArthane mukhya kAraNa tarIke batAvAya che. baM te maMte apUUTUveva harInta = he bhagavaMta! te karmanI udIraNA "kALa vagere pAMca kAraNo paraspara apekSAvALA thaIne AtmA pote ja kare che. kAryane sAdhe che. te pAMcane saMbaMdhavALA mAnavAthI samyakatva kahevAya che. ane judA svataMtra aMgIkAra karavAthI mithyAtva kALa svabhAva Adi pAMca kAraNono samavAya-sumeLa kahevAya che." nizcayanayane ekAMte kAraNa mAnavAthI samakita TakI kArya karavAmAM samartha bane che e vAta svIkAryA pachI paNa prabhu zakatuM nathI. zrI mahAvIradeva vIryAcAranuM mahattva batAve che. (upadeza prAsAda jainamata pramANe sarva daSTa ane adRSTa kArya, kALa, vyAkhyAna 300) svabhAva, niyati pUrvakarma ane puruSArtha"-A pAMca kAraNothI bAhyabhyantarasAmarthyAnihnavena pravartanam / siddha thAya che. ne pAMceya anekAneka svabhAvavALA hovAthI sAthe sarveSu dharmakAryeSu, viiryaacrnnmucyte|| maLIne dareka kArya sAdhavAmAM samartha che. zrI siddhasena bhAvArtha-bAhya tathA Abhyantara sAmarthyane gopavyA divAkarasUrijI mahArAje sanmatisUtranA trIjA khaMDamAM kahyuM che vinA te sAmarthyane sarva dharmakAryomAM pravartAvavuM te vIryAcAra kahevAya che. kAlo sahAva niyai puvakayaM pussikAraNaM pNc| vANI ane kAyAne AdhIna je sAmarthya te bAhyasAmarthya samavAye sammattaM, egate hoi micchattam // kahevAya che, ane mana saMbaMdhI je vIrya te AtyaMtarasAmarthya "kALa, svabhAva, niyati, pUrvakarma ane purUSArtha:- kahevAya che. te baMnene anidvavapaNe pravartAvavuM eTale sarva A pAMcanA samavAya vaDe kAryasiddhi mAnavAthI samyakatva hoya dharmakAryamAM vIryane chUpAvyA vagara phoravavuM tene vIryAcAra kahe che. che ane temAMnA koI paNa ekathI kAryasiddhi ekAMte mAnavAthI pUrvAcAryoe kahyuM che ke mithyAtva che" aNigUhia balavIrio, parakkamai jo jhuttmaautto| kALa svabhAva vagere pAMca hetu bhegA maLIne ja kAryanI juMjai a jahAthAma, nAyavo viiriaayaaro|| siddhi thAya che. jeo A pAMcanA samudAyane mAnatA nathI, teone jaina dharmane lopanArA jANavA, jainatattvane lopanArA | bhAvArtha : "bala ane vIryane gopavyA sivAya je jANavA. (ahIM vizrasA pariNAmathI thatAM AkAzanA gaDagaDATa yathokta rIte jJAnAdi AcArano Azraya karIne ananya citte vagerenI vAtano vicAra karAyo nathI.) parAkrama kare che, ane te bAhyAbhyatara parAkramane yogya sthAne joDe che eTale teno ghaTita upayoga kare che te vIryAcAra jANavo". bhavitavyatA nAmano padArtha chadmasthajIva mATe ajJAta che, eTale lagabhaga avyavahArya gaNI zakAya. eno AdhAra zI rIte dharmakriyAmAM zakti phoravavA rUpa vIryAcAranI saphaLatA laI zakAya? hA! bhavitavyatA nAmano padArtha dhAreluM kArya na viSe sUtramAM kahyuM che ke : Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina zAsananAM pa60 titthayaro caunANI, suramahio sijjhayavvayaMmi dhuvaM / aNigRhiyabalavirio, savvatthAmaNa 3jhama II bhAvArtha : "cAra jJAnane dhAraNa karanAra, devatAothI pUjita ane te ja bhavamAM dhruva (nizcaye) siddhipadane pAmanArA evA tIrthakaro paNa bala ane vIryane gopavyA vinA sarva sAmarthya vaDe udyama kare che" juo upadeza prAsAda pravacana 300 kahe s 'AMdhaLo Blind ja : che pAMgaLo beThelo ia jai tevi hu nitthiNapAyasaMsArasAyarA vi jinnaa| abbhujjamaMti to sesayANa ko ittha vaamoho|| bhAvArtha : "A pramANe jyAre jemane cAragatirUpaviSaya kaSAyarUpa saMsArasAgara prAya: tarI gayelA jevo ja che evA jinezvaro paNa (zubhayogamAM) udyamavaMta thayA che, to pachI ahIMyA bIjAone zuM vyAmoha karavA jevo che? arthAtu zo vicAra karavAno che? temaNe to avazya zubha nimittamAM manavacana-kAyAnuM baLa-vIrya phoravavA yogya ja che." hajI paNa ekAMta nizcayavAdI prazna kare che ke : A banne vana gracaiideze jIva anaMtIvAra AvI gayo chatAM granthibheda ? pasAra karI de che. na thayo. granyi oLaMgI na zakyo to AvA niSphaLa vyavahArathI AMdhaLAnA khabhA para zo phAyado? javAba : vyavahArathI Ama joI tame kaho cho to AMdhaLo ane pAMgaLo banne bhegA thaI jaMgala samajI lo bhAI pahelA to tamone e pUchavAnuM ke kharekhara e pasAra kare che. jJAna ane kriyA bhegA thaI jIva nizcayathI gracaiideze Avyo che kharo? tame to saMsAra vana pasAra kare che. nizcayavAdI! tamAre to ema kahevuM joIe ke nizcayathI jIva gracisthAne Avyo na hato jyAre granthibheda kare tyAre ja siddha ke gRhasthaliMge siddha zrI jinazAsanane mAnya che ja, paNa gracideze Avyo kahevAya. gracaiideze AvyA pachI paNa jarUrI je vyakti oghAnI akiMcittharatA mAne eno mokSa kadApi na evA tIvra pariNAmanI khAmInA kAraNe jIvane granthibheda na thAya ja thAya. anaMtA oghA je nakAmA gayA che tyAM caramavartakALa e jema hakIkata che, tema jyAre paNa jIvane granthibheda thaze vagere pAMca-pAMca sAmagrInA samavAyano abhAva hoya athavA to tyAre te granthibheda graMci deza AvelAne ja thaze. adhUrAza hoya e ja svIkAravuM paDe. alpa-bahutvanA hisAbe sAdhuliMge mokSamAM janArAnI saMkhyA gRhasthaliMga ke prazna : anaMtA oghA nakAmA gayA, to pachI oghA anyaliMgavALA karatA adhika hoya ja. "vidhipUrvaka ogho levAnuM zuM mahattva? marudevA mAtAne vagara ogho lIdhe paNa kAma levAnI zI jarUra che? marudevA mAtAnI jema hAthInA hoddA thaI ja gayuM ne? vItarAgatA AvI ja gaIne? upara kevaLajJAna meLavI lezuM." AvA vicAravALAne kevaLajJAna javAbamAM pahelA to e kaho ke-marudevA mAtA evuM kadApi thAya kharUM? na ja thAya. mAnatA hatA kharA ke vidhipUrvaka sarvavirati cAritra eTale pra. AtmA dravya-cAritranA pAlanathI anaMtIvAra oghAthI mokSe na javAya? evuM mAnatA hota to e mokSe jAta navagrevekyamAM prAyaH jaI Avyo. AvA dravyacAritranI zI kharAM? vaLI siddhagati prAptinA paMdara bhedo paikI, avaliMge kiMmata? kiMmata to bhAva cAritranI ja che, je bharata mahArAjAnI Jain Education Intemational Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 561 jema arIsA bhavanamAM ane cakravartInA paheravezamAM paNa ja AgaLa vadhavA prayatna karavo joIe. sadAcAramAM satata vItarAgatA lAvI Ape che! pravRtta thayA karavuM joIe. zuddha AcaraNanA baLathI = parAkramathI javAba : bhAI ame paNa bhAvacAritranuM mahattva baLanI prakRSTa samRddhi prApta thAya che. are vadhatAM-vadhatAM svIkArIe chIe ja-paNa bharata mahArAjA paNa cakravartInA tIrthakaranA baLa sudhInI samRddhi paNa prApta thAya che. jema ke bhogathI chuTavAnuM ane sAdhano veza levA icchatA hatA ke keTalAko meruparvatane daMDa banAvavAmAM ane pRthvIne chatra banAvavA nahIM? "cakravartIpaNAmAM paNa kevaLajJAna thaI zake che! samartha bane che. A badhuM sad AcaraNarUpa kalpavRkSanuM phaLa che. sAdhuvezanI zI jarUra che?" AvA vicAravALAne vItarAgatA kriyAnaya ane jJAnanaya banne eka bIjA sAthe ekamekatA pAme kevaLajJAna Ave kharA? vItarAgatA meLavavAnI icchAvALAne to icchita phaLa sudhI pahoMcI zake. AMdhaLo ane pAMgaLo bane bhavanirveda svarUpa vairAgyanI mAnasika pariNatinI jarUra kharI karI. bhegA thaI baLatAM jaMgalamAMthI bahAra nIkaLI zake che. pAMgaLo bhaga ke nahIM? bhavanirvedavALAne saMsAranA bhogasukhonA tyAganI ekalo cAlI zakato nathI. (kriyAnaya rahita). AMdhaLo kAMI A mAnasika pariNatinI jarUra kharI ke nahIM? jo hA to pachI joI zakato nathI (jJAnanaya rahita). A banne bhegA thaI eka bIjAnI kriyA ane jJAnamAM pUraka bane to jarUrathI icchita rAjamArganuM? jo tame vagara sAdhuveze kevaLajJAna thayAnI vAta sthAne pahoMcI zake che. zAstra kahe che, siddhAMtI to beya pakSa pakaDI to kevaLajJAna thayA pachI temaNe devatAe Apela sAdhuveza sAdhe, jJAnavaMta apamAde re. paheryo e vAta "kema na pakaDI? kema devatAoe te pahelA dharma, jinezvara bhagavAnanI AjJAmAM che. mokSanuM je vandana nA karyuM? sAdhana = kAraNa e dharma. A jinAjJA vyavahAra ane nizcaya vaLI anaMta vakhata ogho lIdho evI vAta che to ubhayane mAnya kare che, eTale ke sApekSabhAve baMne potapotAnA anaMtI vakhate zuM nizcayanayanI korI vAto nathI ja karI sthAne pradhAna che. vyavahAra joya-heya-upAdeya rUpe che. hiMsAdi evuM kahI zakazo? AvI korI vAto karanArane mokSa pApa pApasthAnako heya che, samiti-gupti pAlana-yatidharma vagere thAya evuM svIkArI zako cho? anaMtavAra navapUrva sudhI upAdeya che. alokadharmAstikAya-adharmAstikAya vagere joya che. ja bhaNyo evuM kharUM?" nA jI! zeya-zraddheya samasta padArtho-dravyo-tattvo che. badhA ja padArtho bodharUpe sAkSAt ke paraMparArUpe hoya. kevaLajJAnIne badhA ja vaLI jo kriyAmAtrathI mokSa nathI to jJAnamAtrathI paNa padArthono bodha sAkSAtu hoya, jyAre chadmasthAne Avo bodha mokSa nathI. apavAdamAM jJAnamArgI to koka ja mokSa pAmyA che, samyajJAna eTale ke mati-zrutajJAnathI hoya. jyAre rAjamArgamAM anaMtAnaMta AtmAo kriyAmArganI mukhyatAe mokSapada pAmyA che. mATe ja potAnI jAta mATe vyavahArathI jJAna-zraddhA-AcaraNa viSayaka mana-vacanavyavahAra pradhAna, para mATe nizcaya pradhAna samajavo. A jagatane kAyAnI pravRtti AcaraNIya che. A AcaraNa apunabaMdhaka jainazAsananA ghaNAM ghaNAM suMdara moTA pradAna che. temAMnuM eka jIvathI zarU thAya che. ane chaThThA-sAtamA guNasthAnake AnI pradAna che, nizcaya-vyavaharanayanA samanvayanA ajoDa parAkASTA = Toca hoya che. ahIM sAtamA guNasthAnaka sudhInI tattvajJAnanuM. vyavahAranayanuM prAdhAnya "sva" mATe banI rahevuM AjJA vyavahAra pradhAna AjJA kahevAya. sAtamAM guNasthAnaka joIe. nizcayanayanuM prAdhAnya "para" mATe banI rahevuM joIe. pachIthI AThamA vagere guNasthAnakanuM jinavacana nizcayapradhAna kahI zakAya. ahIM vyavahAra gauNa hoya che. upasaMhAra-jainazAsana nizcaya-vyavahAra bannene potapotAnI jagAe mahattva Ape ja che. puNyakarmathI dharmanI purUSArtha viSayaka jinanI vyavahAra AjJA zraddheya eTale sAmagrI maLe che e sAmagrIno upayoga zubha athavA azubha AcaraNIya tarIke mAnya = svIkArya hoya to ja vyavahAra baMne rIte thaI zake che eTale ja vivekavaMta-buddhimAna jIve A AjJAmUlaka samyakatva, anyathA mithyAtva. nizcaya AjJA mAnya sAmagrIno upayoga aucityapUrvaka karavo joIe. mokSamArgamAM chatAM paNa e AjJA jo vyavahAranaya sApekSa na hoya ane potAnI dRSTie pote purUSArtha upara bhAra mUkavo = purUSArthathI ekAnta banI jAya eTale ke vyavahAra na svIkArAya to mithyAtva AvI jAya. vacananI pariNati eTale ke mukhyatve Jain Education Intemational Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 562 heya-upAdeya, dharmopadeza-tattvopadeza chaThThA guNasthAnaka sudhInA ArAdhakone vyavahArapradhAna hoya che. TUMkamAM jinAjJAmAM dharma ane e dharma nizcaya-vyavahAra ubhaya sApekSa che. trasapaNuM pAmela bhavyajIvanuM mokSagamana, nizcitabhavamAM thAya, chatAM e pUrve pUrvanA bhavomAM ke te ja bhavamAM samyaktvAdi AcaraNAno svIkAra ane yathAsamayazakti AcaraNanI mAnyatA anivArya bane che. ene na mAnavAmAM Ave to yathAsamayazakti evA karaNanA abhAvamAM samakita na rahe-jinAjJAno svIkAra jAya. karaNano abhAva eTale saddahaNA karavA chatAM (1) zakti samaya anusAra AcaraNa na karavuM ane AcaraNa na thAya enuM duHkha na hoya, pazcAttApa na thAya. AcaraNa na thayAnI prAyazcitta Adi dvArA zuddhi e paNa yathAzakti AcaraNamAM gaNI zakAya. samyaktvacAritranI pUrNatA mATe A svIkAra/AcaraNa e paNa jarUrI che. jainazAsana nizcaya vyavahAra bannene potapotAnA sthAne mAnya kare che. jai jiNamaya pavajaha mA, vavahAra nicchae muyaha / egeNaviNA titthuccheo'tattaM pareNa vinA tIrtha = zAsana = jinapravacana = jinokta paMcAcArano vyavahAra lokottara che. = lokazreSTha che, lokAtIta nahIM. dA.ta. sAdhune jayaM care--jayaM cihne-jayaM Ase-jayaM sae-jayaM bhujaMto-bhAsaMto pAvuM kamAM na baMdhaI''. ahIM sAdhunI badhI ja kriyAmAM jayaNAne AgaLa karavAmAM AvI che. mukhya banAvAvamAM AvI che. sAdhu dAMDo letI mukatI vakhate pUMjepramArje e vyavahAra paMcAcAra ane enAthI jIvadayAsaMyamAdinA pariNAma je UbhA thAya e bhAva paMcAcAra. ahIM jayaNAne je mukhya batAvAI che emAM bhAva paMcAcArane kheMcI lAvavAnI tAkAtavALI batAvAI che. A rIte jainazAsananuM sarva prathama caDiyAtApaNuM syAdvAda siddhAMtane kAraNe che. A syAdvAdano svIkAra mithyAtva mohanIyakarmanA kSayopazama vagara nathI hoto. bIjA naMbaramAM syAdvAda siddhAMta svIkAra mukhya rIte manapariNatirUpe che, vacanakAyAnI pariNatirUpa vyAvahArika rUpe che. vyAvahArika vyavahAra paNa jainono sauthI caDiyAto hoya che. ane ethI ja jainazAsana lokottara che, lokAtIta nahIM. jina zAsananAM vaLI je loka-uttara hoya, loka zreSTha hoya te loka viruddha na ja hoya. ethI jayavIrAyasUtramAM zrI gaNadharabhagavaMtoe loviruddhaccAo loka viruddhanA tyAganI prArthanA mAnya karI che. AvA lokottara vyavahAra vagara ja nizcaya maLe che," evuM ekAMte mAnanArane samakita hoya kharUM? na hoya. kSapakazreNInA AThamAM guNasthAnakathI nizcayanI pradhAnatA che. tyAM pUrvanuM kAraNa hote chate uttaranuM kArya = uparanA guNasthAnakanI prApti pariNita avazya Ave che A nirNayapUrvakanI vAta che, AmAM pheraphAra na hoya--mATe to sAtamA sudhInA guNasthAnakomAM kArya-kAraNarUpa pariNatiomAM kyAreka kAraNarUpa pariNita hovA chatAM kAryarUpa pariNati na hoya ema bane che, chatAM vyavahArathI kArya-kAraNarUpe kahevAya. kAraNa hoya ane kArya thAya to to nizcaya kahevAya. paNa kyAMka vyabhicAra = avyApti hoya che, jema kSapakazreNinA kALarUpa kAraNanA abhAvamAM mokSa na thAya. tethI to tene vyavahAra kahevAya che. yAda rahe vyavahAranA asvIkAravALAne paNa kSapakazreNi na ja hoya. ane tethI ja vyavahArano svIkAra anivArya che. = = AtmAnI, AtmAnA jJAnAdi guNonI nizcayanayanI vAto karanArA nimittane napuMsaka gaNanArA keTalAka 'ekAMta jJAnavAdI loko kriyAkAMDa, tapa, tyAga karanArAo tarapha tiraskAranI najarathI jue che e bhAre kamanasIbanI bAbata che. korA kriyAkAMDI karatAM koro jJAnavAdI vadhu bhaMDo gaNAya! hathoDA ghaNA mAryA! niSphaLa gayA! to ya saphaLatA to hathoDA mArAvAthI ja maLaze! dharmakriyA anaMtIvAra karI chatAM mokSa na thayo' A zAstra vacana che. kabUla che. paNa enI sAthe evuM paNa zAstra vacana che ke jyAre paNa mokSa thaze tyAre sAmAnya rIte to e dharmakriyAthI ja thaze. mAtrakorI nizcayanayanI vAtothI nahIM ja. A vAtane kema uDADI devAmAM AvI che? pahelI aDadhI ja vAta pakaDI laIne mugdha lokone dharmavimukha banAvI devAno prayatna keTalo badho halako gaNAya? nizcayanaya ane vyavahAranaya bannemAMthI kone moTo kahevo? ane kone nAno kahevo? nizcaya e kArya che ane Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 563 vyavahAra enuM kAraNa che. kArya e kAraNa vinA thaI zakevAnuM dharmane mAne te jJAnI che, paNa eka sAmAnya arthAtu nizcayanayane ja nathI, e dRSTie kAraNa mukhya che. upayogI che, tyAre ja mAne te ajJAnI che, ekAMta mithyASTi che. nizcayAbhAsI kAraNane kArya nipajAvavAmAM samyaka pravartAvIe to kAmanuM! aMte moDhe baDI baDI vAto kare che, paNa rAga-dveSa choDavA tarapha enuM hAthamAM kArya rahevAnuM che. e rIte nizcayanI mukhyatA che. lakSa nathI. e to puNyabhAva choDavAnuM kahe che. ema karI sArI zubha bhavatu zrI saMghasya. pravRtti choDI azubha AzravanI nirargala pravRtti karI, naraka nigodamAM jaI paDe che. digaMbarIya paMcalabdhi grantha) - jJAnakriyAbhyAmu mokSaH Avo rokAMta mata jainetara mata samajavo - kriyA vinA jJAna nahIM kabahu, -1 je zubha-vikalpa ane pravRttine mokSa-hetu mAnavAmAM kriyA jJAna vinA nAMhI, mithyAtva kahe che.-2 bAhaya paMcAcArane nakAmA kahe che.-3 kriyA-jJAna dou milata rahita hai, devaguruzAstrane anupakArI kahe che-4 zubhAzubha nimittonI nyuM jalarasa jalamAMhIM. asara nathI mAnatA-5 puNya paNa nakAmuM kahe che-6 ekAMte bhavitavyatA, niyata kramabaddha paryAyanI kAraNatA mAne che-7 - hayaM nANuM kiyAhINuM, hathA anANiNAM kiyA, samyajJAnane ja dharma kahe che-8 paryAyardaSTi nahi paNa mAtra pAsaMto paMgulo daDho, dhAvamANo ya aMdhalo. dravyadRSTine jarUrI gaNe che. - egate hoI micchattam | Ama jaina zAsananI syAdvAdayukta AjJA samajI - paDhamaM nANuM tao pavatti bhavyajIvo nizcayardaSTi manamAM rAkhI vyavahAradharmanI khUba suMdara amUDhalakSyAH sarvatra, pakSapAtavivarjitAH | ArAdhanA kare-jJAna ane kriyA bannenA samanvayapUrvaka jayanti paramAnaMdamayAH sarvanayAzrayAH || mokSamArganI sAdhanAmAM AgaLa AgaLa vadhatAM rahe e ja bhavasAyara lIlAe Utare. zubhAbhilASA. jinAjJAviruddha kAMI lakhAyuM hoya to micchA mi saMyama-kiriyA nAve. dhanya teo dukkaDamu. saMvigna gItArtha pUjyo e jaNAvavA anugrahavaMta bane evI prArthanA! jJAnasya phalaM viratiH na Tekenaiva kriyAvirahitena jJAnamAtreNa muktiryaktimatI asamagrasAmagrIkatvAta vighaTitaikacakrarathena maniSita nagara prAptivat "soLa padArthonuM jJAna e tattvajJAna che. tenAthI ja keTalAka mokSa prApti mAne che." paraMtu A padArthono, alagaalagano ke sarvano bodha mokSaprApti karAve te asiddha che. jema mAtra eka cakravALo ratha iSTa sthaLe pahoMcADI zake nahi. tema ucitakriyArahita mAtra jJAnathI mokSanI prApti mAnavI paNa yuktiyukta nathI, kema ke ekaluM jJAna mokSanI saMpUrNa sAmagrIrUpa banatuM nathI. anumAnaprayoga :-ekaluM jJAna mokSaprAptirUpa kAryanuM sAdhaka banI zake nahi kema ke te apUrNa sAmagrIrUpa che. jema mAtra ekacakra tUTI gayelo ratha iSTanagaranI prAptirUpa kAryano sAdhaka nathI. pUjyapAda gurudeva parama zAsana prabhAvaka AcAryadeva sviAdvAda maMjarI kAvya 10] zrImad vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjanI janmazatAbdI vi.saM. 1967 thI 2067nA upalakSamAM eo pUjayonI kRpAthI padArthanA be dharma che-sAmAnya ane vizeSa. A banne prApta thayela A lekha eozrIne ja sAdara sabahumAna samarpaNa Jain Education Intemational Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I.sa. 1980mAM muMbaI-bhAratIya vidhAbhavanamAM naMdalAla devaluka saMpAdita 'vizvanI asmitA' graMtha vimocana prasaMge apAyelA sanmAnano vinamrabhAvathI zrI devaluka pratyuttara ApI rahyA che. yogI maMDala zAha parivArakA AbuvALA A.zrI zAMtisUrijIno eka graMtha vimocana prasaMga tA. 30mI jAnyuArI 2011nA roja borIvalImAM zAMtisUri yogI maMDaLanA upakrame yojAI gayo. jainonI vizALa hAjarImAM bhAvanagaranA naMdalAlabhAI devaluka ane rAjakoTanA pArUlabena gAMdhIne viziSTa evorDathI sanmAnyA hatA. samArohanuM saphaLa Ayojana nizIthabhAI zAha ane temanA parivAra taraphathI thayuM hatuM. Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. 565 jaLa tIrthakonI prAcIna avalokanIya pratimAo Do. bhAratI zelata, pUrvaniyAmaka, bho.je. vidhAbhavana, amadAvAda A avasarpiNImAM prathamatIrthakara dAdA AdinAthanA suputra bharata cakravartIe aSTApadajI tIrthe tenA bhavya jinaprAsAdamAM pAMcaso dhanuSathI mAMDI sAta hAthanI kAyA pramANe covize coviza tIrthakara prabhunI te te varNapramANenI virATu pratimAo nirmANa karAvI hatI. dAdA AdinAthanAM zAsana pachI prabhu zrI ajitanAthajIthI mAMDI ogaNIsamAM zrI mallinAtha prabhujInAM samayamAM nirmita pratimAjIonI noMdha maLI nathI paNa vIsamA zrI munisuvratasvAmI prabhunAM samayamAM zrI kezariyAnAthajInI pratimA tathA trevIsamA zrI pArzvanAthajInAM samayanI zrI nAgezvara pArtha prabhunI pratimA Aje paNa ApaNA punyodaya darzana-pUjana thaI rahyA che. zAsanapati paramAtmA mahAvIra prabhunAM samayamAM nirmANa pAmelA kumAranaMdI sonI dvArA caMdananI pratimAnI pratikRti vaDodarA mahArAjA sayAjIrAvanAM kamAThIbAga myujhIyamamAM atyaMta jIrNazIrNa hAlatamAM joI zakAya che. jenI nIce jIvaMtasvAmI vardhamAna kumAra lakhela bAda mahAna samrATa saMpratirAjAe karoDo pratimAjIo tathA lAkho jinAlayonuM nirmANa karI bharatakSetranI bhavyadharatIne punyavaMtI banAvela te samayanI aneka virATa pratimAjIomAMthI aphaghAnistAnamAM ekaso paMcotera hAthanI vizALa AdinAthadAdAnI pratimAjIno ullekha "madhya eziyA ane paMjAbamAM jaina dharma" pustakamAM vidyAbhUSaNa hIrAlAla duggaDe karela che. zramaNa belagAmamAM tetAlIza phUTa uMcI pratimAjI vi. tathA cIna pekIMgamAM vividha mudrAvALI aneka virATa pratimAjIonAM ullekha maLe che. tevI ja rIte tArAtaMbolanagaramAM (jenI yAtrAnuM varNana ThAkara bulAkhIdAse rAjasthAnI pAlitANA-jaMbUDhIpa saMkulamAM | bhASAmAM karyuM che je patra dillInA rUpanagara kolonI sthita jaina zve. zrI 108 phUTanI AdinAtha dAdAnI | zAMtinAthajI maMdiranA hastalikhita bhaMDAramAM surakSIta che.) ekaso ATha virATa pratimAnuM Ayojana zrIphaLa palAThImAM samAI jAya tevI vizALa pratimAono ullekha saM. Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 566 1687 sudhIno che. vaLI parzIyA-kAbula-IrAna-laMkA-bhUTAna-nepAla-tibbata-tAtAra-cIna-kocIna AdimAM bhavya vizALa ane virAT pratimAonAM ullekho ItihAsamAM prApta che. jinazAsananAM jaina sthApatyomAM tIrthaMkaronI virATakAya pratimAono paNa eka yuga hato. zatruMjayamAM adabadajI dAdA, bhopAvarajImAM nAgezvarajI, tAraMgAjI, amadAvAda jhaverIvADamAM jagavallabha pArzvanAthajI, chANI, khaMbhAta Adi sthaLe virATakAya pratimAo che ane pUjAI rahI che. pAlItANAmAM zrI siddhAcala zAzvata tIrthanI godamAM jaina vijJAnanA sacoTa siddhAMtone pratyakSa karatAM jaMbudrIpa saMkulamAM pU.paM.zrI abhayasAgarajI ma.nA paTTadhara ziSya zAsanaprabhAvaka pU.A.zrI azokasAgarasUrijI ma.sA.nI preraNAthI 108 phUTanI virATa AdinAtha dAdAnI pratimAnuM aitihAsika nirmANakArya cAlI rahyuM che. hajAro varSa sudhI gUMjatI raheze A nirmANa kSaNa. vizvanA itihAsamAM A eka navuM ja svarNapRSTha umerAyuM che. ApaNI taddana najIkanA samayamAM gheTInI pALamAM dAdA AdinAtha, jaMbudrIpamAM prabhu mahAvIrasvAmI, borIjamAM prabhu AdinAtha, ayodhyApuramAM dAdA AdinAtha, kRSNagirimAM vizALa jinabiMbo hayAta che ane tenI yathAyogya pUjA paNa thAya che. jaina tIrthaMkaronI prAcIna avalokanIya pratimAonuM Alekhana karanAra DaoN. bhAratIbahena kIrtikumAra zelatanuM nAma gujarAtamAM jANItuM che. uttara gujarAta, mahesANAmAM temano janma samaya 30-7-1939. temanI zaikSaNika kArakirdI ajoDa che. zaikSaNika kArakirdI : bI. e. 1960mAM gujarAta yunivarsiTImAMthI saMskRta ane mAnasazAstra viSaya sAthe uccatara dvitIya varga, ema. e. 1962mAM gujarAta yunivarsiTI saMskRta (epigrAphI) ane ardhamAgadhI viSaya sAthe prathama varga, pIeca. DI. 1969mAM gujarAta yunivarsiTImAMthI saMskRta epigrAphI viSayamAM. mahAnibaMdhano viSaya 'prAcIna gujarAtanA saMskRta abhilekhomAM kAlagaNanAnI vividha paddhatio.' ema. e. samAjavidyA TeksAsa (yu.esa. e.)nI DenTona TeksAsa vumansa yunivarsiTImAMthI 1972mAM pAsa karI. zaikSaNika anubhava : pAMca varSa amadAvAdanI saradAra vallabhabhAI ArTsa kolejamAM saMskRta-ardhamAgadhI viSayanA vyAkhyAtA tarIke kArya karyuM, 1964thI 1969 sudhI. 1976thI 1982 sudhI amadAvAdanA bho. je. vidyAbhavanamAM vyAkhyAtA tarIke, 1982thI 1997nAM mArca sudhI rIDara tarIke ane 1997thI 2006 sudhI saMsthAnAM niyAmaka ane bhAratIya saMskRti viSayanA anusnAtaka kendranA prophesara inacArja tarIke kArya karyuM. 1988thI pIeca. DI.nA mArgadarzaka tarIke sevAo ApI. pAMca vidyArthIo bhAratIya saMskRti viSayanAM vividha pAsAMo para mahAnibaMdha taiyAra karI pIeca. DI. thayA. gujarAta yunivarsiTInA bhAratIya saMskRti viSayanA baoNrDa oNpha sTaDIjhanA ceraparsana tarIke 4 varSa kArya karyuM. gujarAta itihAsa pariSadanA pramukha, 1999thI 2001, gujarAta sAhitya sabhAnI kArobArI samitimAM koSAdhyakSa, gujarAta risarca sosAyaTImAM mAnad niyAmaka (2006thI), gujarAta rAjya purAtattva khAtAmAM salAhakAra sabhya (2002thI), gujarAta rAjya saMskRta sAhitya akAdamImAM kArobArI sabhya (1999thI), gujarAta vidyAsabhAnA kArobArI sabhya (1999thI 2006), gujarAta yunivarsiTI ekeDemika kAunsilanA sabhya be varSa, gujarAta yuni.nA prAkRta vibhAgamAM mulAkAtI adhyApaka (1986thI 1998 sudhI), gujarAta vidyApIThamAM ema. phila., pIeca. DI. vidyArthIonA eksTarnala repharI, viSayaniSNAta kamiTInA sabhya. Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro pa67 saMpAdanakArya : "zrImad bhAgavata purANa" samIkSita AvRttinA saMsthAnA projekTamAM eka saMpAdaka tarIke kArya karyuM. enA graMtha 2 ane graMtha 3 (skaMdha 8)nuM saMpAdana kArya, saMsthAnA saMzodhana trimAsika "sAmIpya' jarnalanuM saMpAdana, "pathika' itihAsa-purAtattva saimAsikanuM saMpAdana, "gujarAta saMzodhana maMDaLa saimAsika" ane "vidyApITha' raimAsikanuM saMpAdana, dilhInI inDiyana kAunsila opha hisTorikala risarca saMsthA dvArA grAMTa maLela projekTa 'amadAvAdanI bho. je. vidyAbhavana saMsthA dvArA projekTa amadAvAdanA jaina pratimA lekho'nuM saMpAdana karyuM. "madhyakAlIna gujarAtamAM bhakita ane sUphI AMdolana' ane zrI ratnamaNirAva joTakRta 'amadAvAdanuM sthApatya' graMthanuM saMpAdana karyuM. viSayaniSNAtaH bhAratIya lipizAstra, bhAratIya abhilekhavidyA, sikkAzAstra, hastapratavidyA, saMskRta bhASA ane sAhitya. prakAzano : "bhAratIya saMskAro', "Adima samAjanI saMskRtio', "bhAratano Adya itihAsa', "kAlagaNanA', gujarAtanA abhilekho', 'jaina pratimA lekho', rUpamaMjarInAmamAlA'nuM saMpAdana, saMskRta prAkRta hastapratonuM keTaloga', 'hariprasAda zAstrI abhinaMdana graMtha', rasika-bhAratI', ke. kA. zAstrI zatAyurabhinaMdana graMtha', 'bho. je. vidyAbhavananA sikkAonA keTaloga', "ke. Ara. saMta memoriyala seminAra'nAM prosiDiMgsa, "gujarAtanA zilAlekho ane sikkAo', giradharabhAI myujhiyama, amarelInA sikkAonuM keTaloga', jevA graMthonuM lekhanakArya ane prakAzana. 250 jeTalA saMzodhana ane mAhitIprada lekhonuM vividha sAmayikomAM prakAzana. vividha AMtararASTrIya ane rASTrIya kakSAnI konpharanso ane seminAromAM saMzodhana peparo rajU karyA. saMsthAmAM seminAranuM Ayojana karyuM. haju temanI A pAkaTa vaye paNa saMzodhananuM kAma cAlu ja che. dhanyavAda. -saMpAdaka bhUtakALanI bhavyatA, saMskRtino vaibhava ane jJAnano samayAMkana maLe che. AthI e lekha I.sa.nI AraMbhika vAraso dharAvatI bhAratavarSanI A pavitra bhUmimAM karuNA, sadIonA jaNAya che. jIvadayA, janakalyANa ane dharmabhAvanAne dIrghakAlathI prajvalita jaina mUrtipUjAnA AdhAra tarIke jainamUrtionI rAkhanAra jaina dharmanA tIrthakaro virATasvarUpe mUrtimaMta thayelA jaina kASThapratimAo, citrAlekhano mahAvIra svAmInA samaya pachI tIrtharUpa maMdiromAM dazyamAna thAya che. thoDA samayamAM banavA lAgyAM. I.sa.nI pAMcamI sadImAM racAyela pUrva ane uttara bhAratamAM jaina dharmano prasAra I.sa. pU. saMghadAsagaNikRta 'vasudevahindI' nAmanA gadya prAkRta graMthanI rajI-1lI sadIthI thayo hovAnA purAvazeSIya purAvAo prAcIna pratinA saMdarbhamAM ujjainamAM jIvantasvAmInI pratimAnA upalabdha che. kaliMganA rAjA khAravelanA zilAlekha (I.sa. pU. rathayAtrA utsavano ullekha che je darzAve che ke jIvantasvAmInI 150)mAM kASThanI jinapratimAno nirdeza Ave che. bihAramAMthI pratimApUjAnI paraMparA Aryasuhasti ane maurya zAsaka saMpratinA orissA javAnA mArgamAM mAnabhUma ane siMhabhUma jillAnAM samayathI zarU thaI haze ane pAMcamI sadInI AsapAsa khUba keTalAMka sthaLoe AvelAM jinamaMdiro ane mUrtio ghaNAM pracalita banI haze. paTanA najIka lohAnIpuramAMthI prApta prAcIna che. mathurAnA kaMkAlI TIlAnA utpananamAMthI eka tIrthaMkaranI pratimA prAcIna che. retiyA paththaramAM kaMDArela mastaka prAcIna stUpa ane jaina maMdironA avazeSa maLyA che. vinAnI A khaMDita pratimA paranA opane lIdhe e mauryakAlanI purAtAttvika avazeSo parathI I.sa. pU. 2jI-1lI sadIthI jaNAya che. A uparAMta ahIMnI bIjI imAratanA pAyAmAMthI lagabhaga I.sa.nI 10mI sadI sudhI ahIM jaina dharmanuM mahAna uttara guptakAlanI mastaka vinAnI pratimA, jinanAM pagalAM ane kendra hovAnuM jaNAya che. mUrtionAM siMhAsano, Ayoga-paTTo jinamastaka prApta thayAM che. A avazeSo jaina maMdiranA sahuthI upara je lekha maLyA che emAM kuSANa rAjAonAM nAma ane jUnA avazeSo jaNAya che. Jain Education Intemational Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa68 jinazAsananAM jaina mUrtividhAnamAM jaina dharmanA 24 tIrthakaromAM dareka tIrthakaranuM svarUpa ekasarakhuM hovAthI temanAM lAMchana parathI tIrthakaronI oLakha thAya che. RSabhadeva-AdinAtha jaina dharmanA sthApaka prathama tIrthakara manAya che. ane 24mA tIrthaMkara mahAvIrasvAmI che. tIrthakaronI pratimAomAM temane dhyAnastha ke kAyotsarga avasthAmAM darzAvAya che. te uparAMta temanuM lAMchana, yakSa-yakSiNI, cAmaradhArI, zAsanadevatA ane aSTa siddhionuM Alekhana thayeluM najare paDe che. A pratimAonAM dhyAnAkarSaka lakSaNomAM lAMbA laTakatA hAtha (AjAnubAhu), zrIvatsanuM cihna, prazAMta svarUpa, yakSa-yakSiNI, aSTasiddhionuM Alekhana kareluM hoya che. aSTasiddhione aSTa mahAprAtihArya kahe che. aSTasiddhiomAM divyavRkSa, vRSTi, tridala ke trichatra, siMhAsana, prabhAmaMDaLa, divyadhvani, cAmaradhArI ane duMdubhinAdano samAveza thAya che. kAyotsarga pratimAo jaina paraMparAnuM viziSTa lakSaNa che. jaina pratimAo saparikara ke parikara vinAnI hoya che. saparikara pratimAomAM trItIrtha, paMcatIrthI, covIsI hoya che. uttara bhAratanI pratimAo : kuSANakAlathI jaina tIrthakaronI ghaNI pratimAo prApta || (citra naM. 2) mathurA myujhiyamamAMnI kuSANakAlIna jena tIrthaMkaranI pratimA thavA lAgI. A samayamAM caumukha-cAra bAju cAra tIrthakaro2Sabhadeva, neminAtha, pArzvanAtha ane mahAvIranI pratimA mUkavAnI prathA pracalita thaI. mathurAmAMthI prApta ane lakhanaunA myujhiyamamAM saMgRhIta jaina tIrthakaranI pratimA kuSANakAlanI hovAnuM jaNAya che. pratimA siMhAsana para padmAsanamAM beThelI che. siMhAsananI vacce dharmacakra kotareluM che. siMhAsananA AgaLanA bhAgamAM nIce ghasAyelI mukhAkRtiovALI AkRtio saLaMga hAramAM kotarelI che. pIThikAnA uparanA bhAgamAM paTTikA para kuSANakAlIna brAhmI lipimAM lekha kotarelo che. mUrtinI baMne bAju ardhadevI sevako aMjalimudrAmAM UbhA che. baMnenA mastaka para kuSANakAlIna zirobhUSaNa jovA maLe che. tIrthakaranA vakSa:sthala para zrIvatsanuM cihna AlekhAyuM che. (citra naM. 1). kuSANakAlanI eka jaina tIrthaMkaranI pratimA mathurAmAMthI prApta thaI che je hAla mathurA myujhiyamamAM saMgRhIta che. tIrthakara padmAsanamAM pIThikA para beThelA che. emanI baMne bAju be sevako aMjalimudrAmAM UbhelA che. pIThikAnI nIcenA bhAgamAM sammukha khaMDita mukhAkRtivALI be be AkRtio UbhI kotarelI che ane vacce dharmacakranuM aMkana hovAnuM aspaSTa rIte jaNAya che. tIrthakaranA vakSaHsthala para zrIvatsanA cihnanuM aMkana suMdara rIte kareluM jaNAya che. sevakonA zirovesTana kuSANakAlIna jaNAya che. (citra naM. 2). | (citra naM. 1) mathurAmAMthI prApta jaina tIrthaMkara pratimA Jain Education Intemational Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 569 zrIvatsa, 4. pAuDaraboksa (vardhamAnaka). cheka nIcenI penalamAM 5. triratna, 6. pUrNavikasita kamaLa, 7. indriyaSTi (vaja)sthApanA ke Asana ane 8. maMgalakaLaza. jamaNI bAju kotarelA staMbha upara dharmacakranuM Alekhana ane DAbI bAjunA staMbha upara hastinuM aMkana kareluM che. AyAgapaTanI vaccenA bhAgamAM padmAsanamAM beThela jinaprA nA kotarelI che. ahaMtonI pUjA mATeno A dhyAnAkarSaka AyAgapaTa mauryakAlanA aMtabhAgano jaNAya che. (citra naM. 4). - kaMkAlI TIlA, mathurAmAMthI prApta mastaka vinAnI tIrthakara mahAvIranI kuSANakAlIna pratimA hAla lakhanaunA myujhiyamamAM saMgRhIta che. tIrthaMkara siMhAsana para padmAsanamAM beThelA che. emanA vakSaHsthala para zrIvatsanuM cihna kotareluM spaSTa dekhAya che. pIThikAnA madhyabhAgamAM sammukha barAbara madhyamAM dharmacakra utkIrNa che. enI jamaNI bAju be aMjalimudrAmAM UbhelA bhakto, nANAkothaLI sAthe UbhelA zrAvaka ane cAmaradhArI sAdhu tema ja DAbI tarapha cAmaradhArI sAdhvI, nANAkothaLI sAthe UbhelI zrAvikA ane aMjalimudrAmAM UbhelI be zrAvikAo dazyamAna thAya che. pIThikAnA baMne pAyAmAM suMdara siMhAkRtio (citra naM. 3) lakhana myujhiyamamAMnI uttara kuSANakAlIna jina pratimA uttara kuSANakAlanI eka jinapratimA mathurAmAMthI prApta thayelI. hAla lakhanau myujhiyamamAM saMgRhIta che. retiyA paththaranI banelI pratimAmAM prabhAmaMDaLanuM bhAskarya atyaMta AkarSaka che. tIrthaMkara pIThikA para padmAsanamAM beThelA che. pratimAnI baMne bAju cAmaradhArInI AkRtio kotarelI nathI. paraMtu jamaNI bAjue nAgapuruSa aMjali mudrAmAM UbhA che ane DAbI tarapha bhakta aMjali mudrAmAM UbhA che. pIThikAnI nIce cAra puruSAkRtio UbhelI kotarI che. pIThikAnA baMne pAyAnA cheDe be pazuAlekhana che. jinapratimAnA mukhano bhAga thoDo khaMDita che. temanA vakSa:sthala para zrIvatsanuM cihna kotareluM che. prabhAmaMDaLanI uparano jamaNI taraphano bhAga khaMDita che. cheka upara divyavRkSanuM aMkana kareluM che. (citra naM. 3). mathurAnA kaMkAlI TIlAmAMthI I.sa.nI AraMbhika sadIno AyAgapaTTa upalabdha thayo che. jenuM kada 2degx1x11 che. emAM aSTamaMgalanuM nidarzana thayuM che. sauthI uparanI penalamAM paTanI jamaNIthI DAbI tarapha jatAM 1. matsyayugala, 2. aspaSTa, 3. (citra naM. 4) mathurAnA kaMkAlI TIlAmAMthI prApta AyAgapaTTa Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinazAsananAM vikToriyA-AlbarTa myujhiyamamAM saMgRhIta pArzvanAtha tIrthakaranI pratimA chaThThI sadInA aMta bhAganI ke 7mI sadInA AraMbhanI mAnI zakAya. padmAsanamAM pIThikA para beThelA tIrthakaranuM suMdara Alekhana A mUrtimAM joI zakAya che. tIrthakaranA mastaka pAchaLa saptaphaNA nAganuM chatra avalokanIya che. enI upara ghummaTAkAra chatrane dhAraNa karatA UDatA gaMdharvo ane UDatA mAladhArI vidhAdhara sevaka-sevikAo jaNAya che. tIrthakaranI baMne bAju be vAdhadharo UbhelA che. pIThikAnI nIcenA bhAgamAM vacce vAmana yakSa vaDe UMcuM karAyela dharmacakranuM Alekhana kareluM che. dharmacakranI baMne bAju goLa vaLAMka lIdhela be nAganuM aMkana AkarSaka lAge che. (citra naM. 7). rAjagIra(bihAra)mAMthI prApta 8mI-9mI sadInI pArzvanAtha tIrthakaranI pratimAnA parikaramAM baMne bAjue 8 grahonI nAnI AkRtio beThelI avasthAmAM kotarelI che. - ka (citra naM. 5) mathurA kaMkAlI TIlAnI mahAvIra svAmInI kuSANakAlIna pratimA kotarelI che. pIThikAnI upara nIcenI paTTikAomAM temaja besaNInI dhAranI paTTikAomAM kuSANakAlIna brAhmI lipimAM lekha kotarelo che. mUrtilekhamAM aMkita varSa 35 (I.sa. 113) hovAnuM jaNAvAyuM che. (citra naM. 5) vArANasImAMthI prApta, hAla bhArata kalAbhavana, vArANasImAM saMgRhIta jinapratimA retiyA paththaranI banelI, I.sa.nI chaThThI sadInI guptakAlIna pratimA che. A pratimA 140 semI. UMcI ane 66 semI. pahoLI che. tIrthakara padmAsanamAM UMcI pITha para beThelA che. pIThikA para dvidala kamalanI vikasita pAMdaDIo kotarelI che. tIrthakaranI baMne bAju be cAmaradhArI UbhelA che. tIrthakaranA mastaka pAchaLa prabhAmaMDaLa kotareluM che jenI baMne tarapha be UDatA gaMdharvo najare paDe che. pIThikAnI cheka nIcenA bhAgamAM be tIrthakaro beThelA che. vacce dharmacakranuM Alekhana kareluM che. enI baMne bAju be khaMDita prANIonI AkRtio kotarelI che. (citra naM. 6) madhyapradezanA gyArasapuramAMthI prApta ane hAla laMDananA (citra naM. 6) vArANasInA bhArata kalAbhavanamAMnI I.sa.nI chaThThI sadInI pratimA Jain Education Intemational Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 571 (citra naM. 8). rAjagIra (bihAra)mAMnI 8mI-9mI sadInI pArzvanAtha bhagavAnanI pratimA (citra naM. 0) madhyapradezanA gyArasapuramAMthI prApta pArzvanAthanI pratimA (I.sa. 6 ThThI sadIno aMta 0mI sadIno prAraMbha). tIrthakara padmAsanamAM pIThikA para beThelA che. mastaka para sakhanAganI phaNAvALuM chatra kotareluM che. jinano jamaNo paga thoDoka khaMDita che. pIThikAnA nIcenA bhAgamAM madhyamAM dharmacakra kotareluM che. baMne bAju be hAthIo dharmacakra tarapha jotA hoya tema lAge che. hastio ane dharmacakranI AkRti khaMDita jaNAya che. vakSa:sthala para zrIvatsanuM cihna paNa aspaSTa dekhAya che. A parathI pUrva bhAratamAM khAsa karIne baMgALa, bihAra ane orissAmAM mUrtinA parikaramAM grahonuM aMkana karavAnI paraMparA uttara guptakAlathI zarU thaI hovAnuM A parathI anumAnI zakAya. (citra naM. 8) mathurAnA TIMbAmAMthI guptakAlanI UbhelA neminAthanI UbhI pratimA prApta thaI che je hAla lakhanau myujhiyama (naM. J/121)mAM saMgRhIta che. pratimAnA mastaka pAchaLa alaMkRta bhAmaMDaLa kotareluM che. baMne tarapha vela kotarelI che. caityavRkSanuM pratIka hovAnuM kahI zakAya. uparanA bhAgamAM be UDatA mAlAdharo ane paganI pAse be sevako ane be pUjakonuM aMkana (citra naM. 9) lakhana myujhiyamamAMnI neminAtha tIrthakaranI gumakAlIna pratimA Jain Education Intemational Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 572 jinazAsananA (citra naM. 10) mathurAnA katarA. TIMbAmAMthI prApta DhaSabhadevanI pratimA bhAvone pragaTa kare che. tIrthakaranA nAkanA bhAgane pAchaLathI opa Apelo jaNAya che. pratimAnI pAchaLa moTuM prabhAmaMDaLa kotareluM che, jenA bahAranA vartuLamAM alaMkRta DijhAIna kotarelI che. (citra naM. 11). rAjasthAnamAM AvelA sevADInA mahAvIra maMdiranI racanA I.sa.nI 10mI sadInI che. A maMdiranA gUDhamaMDapanA bhadrAvalokanamAMthI khaseDelI mahAvIrasvAmI ane jIvantasvAmInI be paththaranI pratimAo UbhelI avasthAmAM che. pratimAnA hAthanI nIcenA bhAgamAM baMne tarapha UbhelA ane beThelA sevakonI aspaSTa AkRtio jaNAya che. DAbI taraphanI UbhI pratimA jIvantasvAmInI che. kevalajJAna prApti pahelAnI avasthA hovAthI temane alaMkArothI suzobhita karyA che. mastaka para mugaTa paNa paherela che. pratimAnA paga AgaLa baMne tarapha be pUjako UbhelA che. retiyA paththaranI banelI A be pratimA thoDI ghasAyelI jaNAya che. (citra naM. 12) kareluM che. pIThikAnI nIcenA bhAgamAM vacce dharmacakra ane baMne bAju padmAsanamAM beThela be AkRtio tathA bAjumAM be pazuonA Alekhana karela che. pIThikAnI paTTI upara guptakAlIna brAhmI lipimAM lekha kotarelo che. neminAthanI jamaNI tarapha balarAma ane DAbI tarapha kRSNamUrti kotarelI che. (citra . 9) mathurAnA katarA TIMbAmAMthI guptakAlanI UbhelA RSabhadevanI pratimA prApta thaI che, je hAla mathurA myujhiyamamAM saMgRhIta che. (naM. 268) tIrthakaranA mukha ane vALanI laTane pAchaLathI opa Apelo jaNAya che. prabhAmaMDaLa alaMkRta che. kamaLadaLa ane maNakAthI sajAvela che. tIrthakaranI baMne bAju velanuM aMkana kareluM che. pratimAnA paga pAse be nAnA sevako UbhelA che. uparanA bhAgamAM baMne cheDe be UDatA mAlAdharo darzAvyA che. pIThikAnI nIcenA bhAgamAM madhyamAM dharmacakranuM suMdara Alekhana kareluM che. (citra naM. 10) | madhyapradezanA devagaDhamAMthI sthApatyakIya jaina maMdiro ane mUrtionA ghaNA avazeSa prApta thayA che. ahIMnA eka maMdirasaMkulamAMnI pUrva taraphanI derImAMnI jinapratimA dhyAnAkarSaka che. padmAsanamAM beThelA tIrthakaranI ardhI mIcalI AMkho dhyAnastha (citra naM. 11) devagaDha (madhyapradeza)mAMthI prApta gumakAlIna jina-pratimA Jain Education Intemational Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 573 (citra naM. 12) sevADI (rAjasthAna)nA mahAvIra maMdiranI I.sa. 10mI sadInI mahAvIra svAmInI ane jIvaMtasvAmInI pratimAo pratimAo laga. 8mI sadInI jaNAya che. tIrthaMkara padmAsanamAM dhyAnAvasthAmAM beThelA che. uparanA bhAgamAM baMne bAju alaMkaraNo sAthe be sevako UbhelA che. pIThikAnI paTTI upara sAtama-AThamI sadInI brAhmI-tamiLa lipimAM lekha kotarelo che. pratimAnA mastaka upara chatratrayInuM Alekhana karyuM che. tirunAthakanDanI TekarIo para khaDakamAMthI kotarela be hAramAM beThela 24 tIrthakaronI manoramya pratimA pallava rAjAonA samayanI 8mI sadInI che. jinakAMcImAM caMdraprabha maMdira ane vardhamAna mahAvIranA maMdiranA vizALa saMkula AvelAM che. tyAMnA gopura ane prAkAramAM nAnI svataMtra derIo che. pallavarAjA naMdivarmA rajA (laga. I.sa. 730-795)nA samayanI pallava zailInI racanA che. maMdiranI aMdara nIcenA bhAgamAM sanctummAM caMdraprabhasvAmInI moTI ane kuMthunAtha tathA mahAvIrasvAmInI dhyAnI avasthAmAM paryakAsanamAM beThelI suMdara pratimAo che. vardhamAnasvAmInI pratimAnuM siMhAsana ane pAchaLano bhAga kotaraNIthI khUba alaMkRta karelo che. pratimAnI dakSiNa bhAratanI pratimAo : tamiLanADumAM I.sa.nI 6ThThI sadImAM jaina AcAryonuM atyaMta mahattvanuM ane mAnabharyuM sthAna hatuM. prAcIna kAMcInA pallava rAjA siMhaviSNunA pallanakoIla tAmrapatra (rAjayakAlanuM varSa 6)mAM jinakAMcInA guru vajanaMdine kAMcIpuramamAM perunagara vistAranA eka gAmanuM dAna karyuM hovAno nirdeza Ave che. sUtra sAhityanA mahAna paMDita thiruvalluvare (I.sa.nI chaThThI sadI) je milapora (madrAsa) nivAsI hatA temaNe potAnA prathama sUtramAM AdinAtha-vRSabhanAthanI stuti karI che. tamiLa bhASAnA prasiddha prAcIna vyAkaraNagraMtho--'tolkAppiyam', "neminAtha', thapUruMgalam' ane enuM bhASya "silappadIkaramuM, 'jIvakaciMtAmaNi', "cUDAmaNi nighaTu', 'peruMgaDam' (bRhatkathAnI tamiLa vAcanA), "naladiyAra' ane bIjI ghaNI prAcIna racanAono udbhava jaina AcAryone AbhArI che. uttara tamiLa pradezanI rAjadhAnI kAMcImAM karNATakanA gaMga rAjAonA pradezamAMthI jaina dharmano prasAra thayo jaNAya che. koImbatUra ane tiruci jillAnA pazcima bhAganI jema uttara ArakoTamAM jaina dharmanA avazeSo prApta thAya che. pallava rAjAonA samayamAM timalAImAM TekarInI taLeTImAM baMdhAyela jainamaMdira prasiddha che. khaDaka para kotarelI tIrthaMkara pArzvanAtha, beThelA tIrthakara mahAvIrasvAmI ane bAhubalinI AkarSaka (citra naM. 13) jinakAMcI (tamilanADu)nA caMdraprabhasvAmI maMdiramAMnI vardhamAnavAmInI I.sa.nI 8mI sadInI pratimA Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 574 jinazAsananAM uparanI bAjue mastakanI barAbara upara chatratrayI kotarelI che. pratimAnI baMne bAju UbhelA cAmaradhArIonI alaMkaraNavALI AkRtio kotarelI che. (citra naM. 13) triruci jillAnA ceTTIpaTTInA oTAIphoIla TIMbAmAMthI prApta jaina tIrthakaranI pIThikA para padmAsanamAM beThelI zailapratimA cola rAjA rAjarAja 1lA (10mI sadIno aMta 11mI sadIno AraMbha)nA samayanI hovAnuM jaNAya che. pIThikAno uparano pIrAmIDa ghATano bhAga vRkSazAkhAthI alaMkRta karela che. pratimAnI pAchaLanA bhAgamAM kotaraNI karelI che. mastakanI uparanA bhAgamAM chatratrayInuM aMkana kareluM che. tIrthakaranI baMne bAju be sevako UbhelA che. pIThikAnI nIcenI paTTikAmAM pUrvakAlIna tamiLa lipimAM lekha kotarela che. (citra naM. 14). Aja TIMbAmAMthI pArzvanAtha ane bIjI pAMca jaina pratimAo 10-11mI sadInI upalabdha thaI che. A pratimAo retiyA paththaranI che. vaccenA UMcA Asana para goThavelI pratimA padmAsanamAM beThelA tIrthakaranI che. (citra naM. 15) ciMgalapuTa jillAnA aMbaTTe sthaLethI beThelA mahAvIranI pratimA prApta thaI che. tIrthakara alaMkRta pIThikA para padmAsanamAM dhyAnAvasthAmAM beThelA che. pIThikAnI pAchaLa pratimAnA skaMdhanI haroLamAM baMne tarapha be UbhelA sevakonI alaMkAravALI epid (citra naM. 14) oTAIphoIla TIMbA (triruci ji. tamiLanADu)mAMnI I.sa. 11mI sadInI jinapratimA (citra naM. 15) oTAIphoIla TIMbAmAMnI 11mI sadInI jinapratimAo Jain Education Intemational Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. 55 (citra naM. 16) aMbaTTa (tamiLanADu)nI mahAvIrasvAmInI pratimA AkRtio kotarelI che. mastakanI uparanA bhAgamAM chatratrayI ane AjubAju latAnuM aMkana kareluM che. pIThikAnI nIcenA bhAgamAM traNa kolamamAM sammukha jotAM traNa siMha kotarelA che. (citra naM. 16) A uparAMta khaDakamAM kotarelI tIrthakaronI ane bIjI jaina pratimAo anukrame madurAI jillAnA karadIpaTTInA dakSiNa bhAgamAM Avela samanaramalaI ane uttama palayamUmAM karuppanasvAmI khaDaka para kotarela che. emAMnI keTalIka AkRtio suMdara jaNAya che. (citra naM. 17-18) karNATakamAM jaina dharmano prasAra tulakADa (talanADu)nA gaMga rAjAonA samayamAM (I.sa. 6ThThI-10mI sadI) thayo. dakSiNa bhAratamAM digaMbara jaina saMpradAyanA mahattvanA sthaLa tarIke zravaNa belagolA prasiddha hatuM. gaMga rAjAoe ghaNAM jaina maMdiro baMdhAvyAM. zravaNa belagolA uparAMta kambaDahallI ane varUNAmAM ghaNAM jaina dharmasthaLo I.sa.nI 10mI sadIthI baMdhAvavA zarU thayAM. A rAjAonA samayanAM keTalAMka jaina maMdiro zravaNa belagolA pAse caMdragiri TekarIo upara jovA maLe che. (citra naM. 10) samaranamalaI khaDaka (madurAI ji.)mAM kotarela jinapratimAo (I.sa. pamI-6ThThI sadI) Jain Education Intemational Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 536 jinazAsananAM (citra naM. 18) karukhanasvAmI khaDaka (madurAI ji.)mAM kotarela jena pratimAo (I.sa. pamI-6ThThI sadI) caMdragupta basadi (10mI sadInA uttarArdha) ane cAmuMDarAya basadi (I.sa. 983)mAM sahuthI jUnAM maMdirasamUho AvelA che. varuNAnA maMdiro jarjarita avasthAmAM che jyAre kaMbaDahallInA maMdiro ane pratimAo ghaNI sArI avasthAmAM sacavAyela che. kaMbaDahallInI paMcakUTa basadimAMnA maMdiramAM padmAsanamAM pIThikA para beThelI jinapratimA I.sa.nI 10mI sadInA uttarArdhanI che. prabhAmaMDaLa khaMDita che. gaMga rAjAonA samayanI zilpakalAnI jhAMkhI thAya che. tIrthakaranI pratimAnI pAchaLa UbhelA be cAmaradhArIonI AkRti nayanaramya che. emaNe dhAraNa karela kirITa mukuTa, gaLAnAM suMdara AbhUSaNa, mekhalA, cAmaranuM suMdara Alekhana jANe citrita hoya tema lAge che. A ja pramANe ahIMnI zAMtinAtha basadimAMnA maMdiranI jinamUrti bhavya ane AkarSaka lAge che. gaMga rAjAonA samayanI I.sa.nI 10mI sadInI A pratimA paththaranI che ane moTI pIThikA upara padmAsanamAM beThelI che. pratimAnI pAchaLa UbhelA be cAmaradhArIonI AkRtio kalAtmaka che. pIThikAnI nIcenA bhAgamAM 10mI sadInI vikasita brAhmI lipimAM lekha kotarela che. pratimAnA mukha paranA bhAvonuM suMdara nidarzana kareluM che. gaMgarAjAonA samayanI A bhavya jinezvara pratimA pUrNa zilyAMkanayukta che. (citra naM. 19) 'A :: (citra naM. 19) zAMtinAtha basadI (kambaDahallIkarNATaka)mAMnI I.sa. 10mI sadInI jinapratimA Jain Education Intemational Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 599 jhaLahaLatAM nakSatro A ja maMdiranA raMgamaMDapamAM aSTa dipAlanI madhya para kotarelA darzAvyA che. siMhAsananA uparanA bhAgamAM be penalamAM jinapratimAM jovA maLe che. 10mI sadInA aMtabhAganI UbhelA cAmaradhArI sevakonI AkRtio kotarelI che. retiyA A bhavya pratimA siMhAsana para beThela che. siMhanA pAyAvALI paththaranI banelI A pratimA laga. I.sa.nI 9mI sadInI jaNAya pIThikA para jinezvaranI pAchaLa UbhelA be cAmaradhArInI che. pArzvanAthanI pratimA kAyotsarga avasthAmAM kamalapITha para AkRti ati suMdara che. pIThikAnI cheka nIcenA bhAgamAM UbhelI che. mastaka para nAga trayInuM chatra che. tIrthakaranI pIThanI mAtaMgayakSa ane siddhAyikA yakSiNInI AkRtio jovA maLe che. AsapAsa nAgapuccha vIMTaLAyela che. retiyA paththaranI banelI A jinezvaranA mastaka para chatratrayI, UDatA gaMdhavo ane mAlAdharo pratimA I.sa.nI 9mI sadInI jaNAya che. najare paDe che. gaMga rAjAonA samayanuM A eka utkRSTa jena dhAtupratimAo : zilpa che. kaMbaDahallInI paMcakUTa basadimAMnA AdinAtha maMdiramAM be jaina tIrthakaronI pratimAo paththara, dhAtu, kASTha, mATI, rana vageremAMthI banAvavAnI paraMparA mojUda che. "AcAradinakara' manohara jinapratimAo (I.sa. 10mI sadIno aMta) pratiSThita che. baMne pratimAomAM tIrthakara padmAsanamAM pIThikA para beThelA graMthamAM (I.sa. 14mI sadI) mUrtionA padArtho vize mAhitI che. emanI baMne bAju uparanA bhAgamAM be cAmaradhArIonI ApelI che. temAM dhAtuomAM sonuM, cAMdI ane tAMbAnI mUrti suMdara AkRtio kotarelI che. dasamI sadInI jaina zilpakalAnA banAvavAnuM jaNAvyuM che. "vasunaMdi zrAvakAcAra' (12mI sadI)mAM utkRSTa namUnArUpa A be pratimAo "vAstuvidyAnA tIrthakara, siddha, AcArya vagerenI mUrtio pratimAlakSaNavidhi jinendramUrtilakSaNAdhyAyane anurUpa ghaDavAmAM AvI hovAnuM tAdeza anusAra banAvavAnuM jaNAvAyuM che. emAM sonuM, rUpuM, pittaLa, thAya che. paththara ane ratnamAMthI mUrti banAvavAnuM kahyuM che. arUpaM rUpamAkAraM vizvarUpaM jagatprabhum / aitihAsika kAlanI sahuthI jUnI dhAtupratimA UbhelA ' vanajJAnamUrtikSa vItarAja vinezvaram || pArzvanAtha tIrthakaranI che. A pratimA 9 iMca jeTalI UMcI che. dvibhujaM caikavaktraM ca baddhapadmAsanasthitam / kAyotsarga avasthAmAM UbhelA pArzvanAthanA mastaka para lIyamAnaM paraM brahma jinamUrtijagadguru // paMcanAganuM chatra che. pRSTha bhAgamAM nAga jhIka-jheka svarUpe zarIranI nIce Utare che. mUrtino jamaNo hAtha ane nAgachatranI vAstuvidyA, jinendramUrtinakSaUTdhyAya, 1-2 jamaNI bAju tUTelI che. zrIvatsanuM lAMchana vakSa:sthaLa para jaina dharmanA itihAsamAM kerala pradezanuM mahattvanuM pradAna AlekhAyuM nathI. I.sa. pU. rajI sadInI A pratimA hAla prinsa che. kerAlAnA ghaNA bhAgamAMthI I.sa.nI 9mIthI 11mI sadI opha velsa myujhiyama, muMbaImAM saMgRhIta che. daramyAna jainamaMdiro ane mUrtionA avazeSo maLyA che. paTaNA khAte causA nidhimAMthI prApta UbhelA pArzvanAthanI I.sa.nI rajI sadInA cera rAjAonA zilAlekhomAM jaNAvyA pacca patinA Isa pa rajI1lI sadInI che. hAla A pratimA anusAra ko-ATana cerala imporaInA pautre jaina sAdhu ' sAthe paTaNA myujhiyamamAM saMgRhIta che. , cenkAyapana mATe guhAzraya banAvyo hovAnuM nirdiSTa che. pugalUra tamiLanADunA puDukoTTaI myujhiyamamAMnI pArzvanAthanI mahattvanuM jaina kendra hovAnuM, cera zilAlekhomAM najIkanA gAmomAMthI sthaLAMtara karela 30 jeTalA jaina sAdhuo mATe UbhI kAMsya pratimA dakSiNa bhAratIya zailInI che. laga. I.sa.nI 4thI sadInI A pratimA puDukoTTaInI mahArAjAnI kaoNlejanA pugalUranI TekarI para guhAzrayo baMdhAvyAne lagatA ullekha parathI jaNAya che. pAlaghATa jillAmAM AvelAthura najIka sAjjiyAra pAyA khodatAM maLI hatI. bhagavatI maMdira tarIke prasiddha godApuramAMthI prAcIna maMdironA vasantagaDha (rAjasthAna) nidhimAMthI kAMsya pratimAo avazeSo maLyA che. emAMnI be jina pratimAo hAla tricura vipula pramANamAM prApta thaI che. I.sa.nI chaThThI sadInA aMtanI myujhiyamamAM saMgRhIta che. emAMnI eka mahAvIrasvAmInI eka pittaLanI kalAtmaka pratimA hAla piMDavADAnA jaina maMdiramAM pratimA sattvaparyaka avasthAmAM siMhAsana para beThela che. mastaka che. jaina tIrthakara AdinAthanI A pratimA kamalapIThikA para para chatratrayI che. lAMchana sammukha UbhelA traNa siMha pIThikA padmAsanamAM beThelI che. azvakharInA AkAranA tejovalayamAMthI Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 578 (citra naM. 20) vasantagaDha nidhi (rAjasthAna)mAMnI AdinAtha tIrthaMkaranI I.sa. 6ThThI sadInI kAMsya pratimA nIkaLatI zAkhAovALA caityavRkSanA pratIka nIce jina AsIna thayelA hoya ema lAge che. tIrthaMkaranA khabhA sudhI laTakatA vALanI laTo, khullAM visphArita netro, baMne bAju makaramukhavALI pRSTha sITa, pIThikAnI barAbara madhyamAM dharmacakranuM Alekhana ane baMne cheDe dharmacakra tarapha mukha rAkhI beThelA vRSabhanI AkRtio darzanIya ane utkRSTa * koTinI che. (citra naM. 20). A ja nidhimAMnI pArzvanAtha tIrthaMkaranI pittaLanI tritIrthika pratimA, hAla piMDavADAnA jaina maMdiramAM pratiSThita che. suMdara kotaraNIvALI pIThikA upara padmAsanamAM tIrthaMkara beThelA che. mULa nAyakanI baMne bAju be tIrthaMkara kAyotsarga avasthAmAM UbhelA che. temanI bAjumAM saheja nIce nAnI pIThikA upara be vidyAdevIo UbhelI che. pratimAnI jamaNI bAjue jinazAsananAM siMhAsananA cheDe pArzvayakSa ane DAbI tarapha yakSiNI padmAvatI ardhaparyaMkAsanamAM beThelAM che. pIThikAnA pAyAnI uparanA bhAgamAM 8 grahonuM aMkana kareluM che. siMhAsanamAM vacce dharmacakranuM Alekhana ane baMne tarapha be haraNo aMkita karelAM che. saptanAganA chatravaTAne baMne bAjuthI be nAgadevatAo AlaMbana Ape che. chatravaTAno sahuthI uparano bhAga khaMDita che. pIThikAnI pAchaLanA bhAgamAM vi.saM. 756 (I.sa. 700)no lekha brAhmI lipi ane saMskRta bhASAmAM kotarelo che. (citra naM. 21) OM devadharmo[S]yaM ruyakasaMnivesitadevadroNyAM droNazrAvake - na saM. 756 zrAva[La] zuvi 6 nIyaTaputrana vasantagaDha nidhimAMthI prApta AvI ja kalAtmaka pArzvanAthanI pittaLanI tritIrthika pratimA salekha che. mULanAyakanI upara saptanAgaphaNAno chatravaTo, AjubAju be kAyotsarge UbhelA tIrthaMkaro, be UbhelI vidyAdevIo, nIce siMhAsananA baMne cheDe beThelAM yakSa-yakSiNI, aSTagraho vagerenuM (citra naM. 21) vasantagaDha nidhimAMnI pArzvanAtha tIrthaMkaranI tritIrthika pratimA (I.sa. 700)-salekha Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. 579 che. hAla A pratimA nyUyorkamAM brukalinanA myujhiyamamAM saMgRhIta che.(citra naM. 23) meDikonDA nidhimAMthI prApta ane hAla haidarAbAda myujhiyamamAM saMgRhIta tIrthakaranI kAMsya pratimA I.sa.nI 8mI sadInI che. tIrthaMkara pIThikA upara moTI vRttAkAra gAdI para ardhaparyakAsanamAM dhyAnamudrAmAM beThelA che. emanA mastaka pAchaLa be kinArIvALA maNakAnuM baneluM prabhAmaMDaLa AlekhAyuM che gAdIno jamaNI bAjuno thoDoka bhAga khaMDita che. mUrtinI pAchaLanA bhAgamAM samAMtare daMDa che, je be UbhA staMbhonA TekAthI joDelo che. samAMtara bIma makaranuM pratika darzAve che. (citra naM. 24) kalakattAnA zrI bijoyasiMgha nAharanA aMgata saMgrahamAMnI mahAvIrasvAmInI tritIrthika pratimA pittaLanI ke kAMsyanI lAge che. tIrthakara ardha paryakAsanamAM padmAsanamAM beThelA che. pAchaLa (citra naM. 22) vasantagaDha nidhimAMnI pArzvanAtha tIrthakaranI pittaLanI tritIrthika pratimA | (I.sa. 600)-nsalekha zilpAMkana atyaMta kalAtmaka ane rocaka che. siMhAsananA pAchaLanA bhAgamAM vi.saM. 726-I.sa. 670no lekha brAhmI lipimAM kotarelo che : OM devadharmo[s] yaM yakSazrAvaka jIyaTaputreNa vAritoyuM............. || ra 726 zrAvaNa vaDha 61. (citra naM. 22). tamiLanADunA tricinopolI vistAramAMthI prApta mahAvIrasvAmInI salekha dhAtupratimA I.sa.nI 8mI sadInA aMta ane navamI sadInA AraMbhanI hovAnuM jaNAya che. kotaraNIvALI pIThikA para tIrthakara dhyAnamudrAmAM ardhapadmAsanamAM beThelA che. pIThikAnA madhya kolamamAM siMhanI AkRti hovAthI pratimA mahAvIrasvAmInI che. enI zailI uttara pallavakAlanI jaNAya (citra naM. 23) tricinopolI (tamiLanADu) vistAranI mahAvIrasvAmInI salekha dhAtupratimA (I.sa. 8mI-9mI sadI) Jain Education Intemational Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 580 jinazAsananAM Ri (citra naM. 25) kalakattAnA bijoyasiMgha nAharanA aMgatA saMgrahamAMnI mahAvIra svAmInI tritIrthika dhAtupratimA (bhI-10mI sadI) (citra naM. 24) meDikoDA nidhimAMthI prApta kAMsAnI jinapratimA (I.sa. 8mI sadI) be cAmaradhArIo UbhelA che. enI pAchaLa baMne bAju be parikaromAM be tIrthaMkaro UbhelA che. siMhAsananA baMne cheDe jamaNI DAbI tarapha anukrame mAtaMga yakSa ane siddhAyikA yakSiNI beThelAM che. pIThikAnI nIcenA kolamomAM siMhanI AkRtio kotarelI che. pratimAnI pAchaLa prabhAmaMDaLa ane chatratrayI kotarelI che. uparanA bhAgamAM gaMdharvo ane vidyAdharonuM Alekhana kareluM che. pIThikAnI pAchaLa 9mI-10mI sadInI kanaDA lipimAM lekha be paMktino kotarelo che. (citra naM. 25) zravaNa belagolamAMthI prApta tIrthakaranI pittaLanI ke kAMsya pratimA prAya: I.sa.nI 9mI sadInI che. tIrthakara dhyAnamudrAmAM ardhaparyakAsanamAM beThelA che. mAMsala dehavALI A pratimA sAdI hovA chatAM emAM bhavyatAnA darzana thAya che. pIThikA paNa sAdI che. hAla A pratimA neslI ane elisa haramaneka saMgrahamAM saMgRhIta che. (saujanya : yu.esa.e.-losa enjalasa kAunTI myujhiyama opha ArTa) (citra naM. 26) UbhelA jIvajJasvAmInI pittaLa ke kAMsAnI pratimA jodhapuranA jaina maMdiramAM pratiSThita che. laga. I.sa.nI 8mI (citra naM. 2) zravaNa belagolamAMthI prApta pittaLanI. ke kAMsAnI jinapratimA (I.sa. 9mI sadI). Jain Education Intemational Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 581 zilpazelInI saparikara pratimA atyaMta manoramya che. devI pIThikA uparanI nAnI goLa besaNI upara tribhaMgamAM UbhelAM che. dvibhuja devInA jamaNA hAthamAM AmalaMbI che ane DAbo hAtha bALakanA mastaka para sthita che. devI alaMkRta che. mastaka para suMdara karaMDa mukuTa dhAraNa karelo che. parikaranA uparanA bhAgamAM devInA mastakanI barAbara upara dhyAnastha mudrAmAM tIrthakara beThelA che. parikaranA baMne cheDe khullA makaramukhanuM alaMkRta Alekhana kareluM che. samagra pratimA atyaMta bhavya ane mohaka lAge che. (citra naM. 28) yu.esa.e.nA brukalIna myujhiyamanA saMgrahamAMnI kAMsAnI AdinAthanI paMcatIrthI rASTrakUTa rAjAonA samayanI (citra naM. Aii 20) jodhapuranA jenA maMdiranI jIvaMtasvAmI pratimA sadInI A pratimA alaMkaraNothI zobhAyamAna che. mastaka para kotaraNIvALo bhavya mukuTa karNAbhUSaNa, kaMThahAra, bAjubaMdha, kamarabaMdha, mekhalA, suMdara vanamAlA, jhIka-jhekavALI pATalI-A samagra alaMkaraNo pratimAnI bhavyatA ane AphlAdakatAmAM vRddhi kare che. jIvaMtasvAmInI A alaMkRta pratimA atyaMta darzanIya che. (citra naM. 27) karNATakanA muDabIdarI sthaLethI tyAMnA jaina maMdiramAMnI kAMsAnI aMbikAnI prAya: I.sa.nI 10mI sadInI caulukya jAma (citra naM. 28) muDabidarI (karNATaka)nA jainamaMdiranI aMbikAnI kAMsya pratimA (I.sa. 10mI sadI) Jain Education Intemational Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 582 (citra naM. 29) brukalIna myujhiyama, nyUyorkanI AdinAthanI kAMsya paMcatIrthI (I.sa. 9mI sadI) I.sa.nI 9mI sadInI che. madhyamAM dhAtunI pIThikA para banAvela goLa moTA Asana para tIrthaMkara dhyAnamudrAmAM paryaMkAsanamAM beThelA che. emanA lAMbA vALa suMdara rIte darzAvyA che. parikaranA cAra cheDe besaNI upara cAra beThelA tIrthaMkaronI pratimAo darzAvI che. emAMnA be tIrthaMkara mULanAyakanI baMne tarapha dhyAnamudrAmAM paryaMkAsanamAM beThelA che. jyAre bIjA be tIrthaMkara parikaranI uparanI bAjue baMne cheDe dhyAnamudrAmAM beThelA che. mULanAyakanI pAchaLa baMne bAju be cAmaradhArIo UbhelA che. tIrthaMkara AdinAthanI nIce pIThikAnA baMne cheDe emanA yakSa gomukha ane yakSiNI cakrezvarI beThelAM che. pIThikAnI cheka nIce pAyA AgaLa eka sevaka ane eka sevikA UbhelAM che. ahIM jinazAsananAM pratimAonuM sapramANa Alekhana jovA maLe che. (citra naM. 29) kAMsAnI laMbacorasa (dvimekhalA) pIThikA upara rahelI daLadAra gAdI para ardha-paryaMkAsanamAM dhyAnamudrAmAM beThelA jaina tIrthaMkaranI lagabhaga I.sa.nI 10mI sadInA aMtabhAganI pratimA tamiLanADunA rAmanAthapura jillAnA zivagaMgamAMthI prApta thaI che ane hAla madrAsanA myujhiyamamAM saMgRhIta che. pAchaLanI besavAnI sITane be makaronA mastakavALA bIma para Tekavela che. tIrthaMkaranI pAchaLanA bhAgamAM be cAmaradhArI suMdara tribhaMgamAM UbhelA che. baMne cAmaradhArIonI poNA bhAganI AkRtio dRzyamAna che. cAmaradhArIo suMdara rIte alaMkRta thayelA che. baMnenA mukha paranA mohaka ane ramya bhAvonA nidarzanathI samagra pratimA bhavyAtibhavya lAge che. pratimA karNATakanI zailInI asara dharAve che. emAM tAMbAnI mizra dhAtu hovAnuM paNa jaNAya che. (citra naM. 30) zravaNa belagolanA jaina maThamAM I.sa.nI 8mIthI 11mI (citra naM. 30) zivagaMga (tamiLanADu)mAMthI prApta kAMsAnI jinapratimA (I.sa. 10mI sadI) Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro sadInI pAMca jina pratimAo sthita che. emAMnI be moTI tIrthaMkara pratimAo (I.sa. 10-11mI sadI) parikara vinAnI ane traNa saparikara (8-9mI sadI) che. parikara vinAnI be moTI pratimAo kAMsya pIThikA para ardhaparyaMkAsanamAM dhyAnamudrAmAM sthita che. baMne pratimAonI pIThikAno nIceno bhAga khaMDita che. baMne pIThikAonI pAchaLanA bhAgamAM lekha kotarelA che. vaccenI saparikara pratimA AdinAtha tIrthaMkaranI che. pIThikAnI cheka nIce AgaLanA be pAyAnI vacce dharmacakranuM aMkana ane cheka nIce emanA lAMchana vRSabhanI AkRti kotarelI che. tIrthaMkaranI baMne bAju parikaranA baMne cheDe yakSa-yakSiNInI AkRtio beThelI avasthAmAM kotarelI che. AdinAthanI vALanI laTo spaSTa dekhAya che. emanI upara chatratrayI kotarela che. pratimAnI pAchaLa be cAmaradhArIo UbhelA che. A pratimA rASTrakUTa rAjAonA samayanI I.sa.nI 8mI-9mI sadInI che. DAbI bAjue pArzvanAthanI covIsI pratimA 8mI-9mI sadInI che. barAbara madhyamAM pArzvanAtha paryaMkAsanamAM dhyAnamudrAmAM beThelA che. emanA mastaka upara nava nAgano chatravaTo che. pAchaLanA bhAgamAM suMdara prabhAmaMDaLa kotareluM che. pIThikAnA cheka nIcenA bhAgamAM besaNI upara parikaranI bahAra be kAyotsarge UbhelA tIrthaMkaronI AkRtio ane emanI baMne bAju UbhelA sevako Jain Education Intemational 583 (citra naM. 31) zravaNa belagolanI pAMca kAMsAnI jinapratimAo (I.sa. 10-11mI sadI) ke cAmaradhArIo kotarelAM che. uparanI pAMca penalamAM anukrame cAra, cAra, sAta, pAMca ane eka tIrthaMkaranI Asana para beThelI dhyAnamudrAmAM magna pratimAo kotarelI che. A saparikara pArzvanAthanI caturvizatI pratimA sAdI paNa sapramANa ane darzanIya pratimA che. jamaNI bAjue rahelI tIrthaMkaranI paMcatIrthI pratimA pazcima bhAratIya zailInI che. emAM barAbara madhyamAM tIrthaMkara padmAsanamAM dhyAnamudrAmAM beThelA che. emanI baMne bAju be tIrthaMkara kAyotsarga avasthAmAM UbhelA che. A tIrthaMkaronA uparanA bhAgamAM parikaramAM be tIrthaMkaro dhyAnamudrAmAM beThelA che. parikaranA nIcenA bhAgamAM baMne cheDe yakSa-yakSiNInI AkRtio kotarelI che. cheka nIce pAyAnI uparanA kolamamAM baMne cheDe be pUjako beThelA jaNAya che. parikaranI upara vRttAkAra bhAgamAM baMne tarapha be hastinuM Alekhana kareluM che. mULanAyakanI pratimAnI pAchaLa bhAmaMDaLa kotareluM che. (citra naM. 31) rAjasthAnanA vasantagaDha nidhimAMthI prApta I.sa. 10mI sadInI pArzvanAtha tIrthaMkaranI SaTnIrthika dhAtu pratimA hAla pIMDavADAnA jaina maMdiramAM pratiSThita che. emAM parikaranI barAbara madhyamAM siMhAsana para padmAsanamAM dhyAnamudrAmAM pArzvanAtha beThelA che. vakSaHsthala para zrIvatsanuM cihna aMkita kareluM che. emanA mastaka para saptanAgano chatravaTo che. Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 584 (citra naM. 32) vasantagaDha nidhimAMnI pArzvanAthanI SaTkIrthika dhAtupratimA (I.sa. 10mI sadI) tIrthaMkaranI baMne bAju be cAmaradhArIo UbhelA che. pIThikAnI madhyamAM dharmacakra ane baMne bAju be haraNonuM Alekhana kareluM che. baMne bAju aSTa grahonA anukrame cAra cAra mastaka kotarelAM che. cheka cheDAnA bhAgamAM tIrthaMkaranA yakSa-yakSiNI kotarelAM che. siMhAsananA pAyAmAM be siMhanuM aMkana kareluM che. parikaranI baMne bAju para nIcenA be be kolamamAM cAra UbhelI devIonuM aMkana kareluM che. uparanA be be kolamamAM be UbhelA ane cheka upara be beThelA tIrthaMkaronI pratimAo kotarelI che. chatravaTAnI upara parikaranI vacce baMne bAju hasyArUDha be indronuM Alekhana ane enI cheka upara nAnI derImAM dhyAnamudrAmAM beThelA tIrthaMkaranI pratimA kotarelI che. parikaranI baMne bAju tIrthaMkaronA kolamonI upara maMdiranA AkAra kotarelA che. pIThikAnI cheka nIce pAyAthI saheja upara saMmukha moTA peTavALI, dADhIvALI dvibhuja AkRti kotarelI che. (citra naM. 32) jinazAsananAM pazcima bhAratamAMthI prApta zAMtinAtha tIrthaMkaranI saparikara dhAtupratimA hAla laMDananA vikToriyA AlbarTa myujhiyamamAM saMgRhIta che. pratimAnI pAchaLanA bhAgamAM vi.saM. 1224 (I.sa. 1167-68)no lekha kotarelo che. emAM zAMtinAtha tIrthaMkaranI pratimAnI pratiSThA karyAno ullekha che. pratimAnA siMhAsana ane pIThikAno bhAga khovAyelA che. zAMtinAtha tIrthaMkaranA mukha paranA prazAMta bhAvo, khullAM netro, vakSa:sthaLa upara zrIvatsanuM cihna, laMbakarNa, pratimA pAchaLa prabhAmaMDaLa, padmAsanamAM dhyAnamudrAmAM beThelA tIrthaMkara A samagra zilpAMkana mAdhurya relAve che. parikaranA aMdaranA bhAgamAM mAlAdharo, hasyArUDha indro, vAdako ane uparanA bhAgamAM derImAM ardhaparyaMkAsanamAM beThela jinAkRti suMdara rIte alaMkRta karela che. parikaramAM vacce cheDAnA be gokhamAM strIonuM Alekhana kareluM che. A zAMtinAthasvAmInI saparikara adbhuta pratimA pazcima bhAratIya zilpAMkana zailIno eka utkRSTa namUno che. (citra naM. 33) (citra naM. 33) vikToriyA AlbarTa myujhiyama (laMDana)nI zAMtinAtha tIrthaMkaranI saparikara dhAtupratimA (I.sa. 1167-68) Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 585 (citra naM. 34) karaMjanA kASThAsaMghanA maMdiramAMnuM dhAtunuM zrutakaMTha digaMbara jaina maMdiromAM pracalita dhAtunuM zrutakaMTha yaMtra (I.sa. 17mI sadI) karaMjanA kASThAsaMghanA maMdiramAMthI prApta thayeluM che. enI UMcAI 21.5 Ica ane pAyAmAM 11 Ica pahoLAI che. pAMca beThelI pratimAo paMca parameSThinune rajU kare che. emAMnI cAra vaccenA cAra kolamamAM ane pAMcamI pratimA yaMtranA cheka uparanA kolamamAM kotarelI che. yaMtranA cheka nIcenA bhAgamAM UbhelI pratimA jJAnanI devI mRtadevatAnI hovAnuM jaNAya che. pIThikAnI uparanA pagathiyA AkAranA bhAgomAM tathA madhya staMbha upara ane emAMthI nIkaLatI kamaladalanI zAkhAo upara jaina AgamonI gAthAo ane pado kotarelAM jaNAya che. (citra naM. 34) Ama samagra bhAratavarSamAM prAcIna kAlathI pravartamAna jaina dharmanA mahAna tIrthakaronI bhavya ane darzanIya pratimAo mAnavajIvanane dhanya banAve che tema ja anokhuM jIvanasaMgIta racI mAnavIne bhavyatA, AphlAdakatA, manohAritA, ramyatA ane AMtaraprasannatAno ahesAsa karAve che ane AMtaradharmanA pragaTIkaraNa dvArA A devAMzo mAnavajAtano uddhAra kare che. ArUggaM-bohi-lAbha, samAhi-varamuttamaM ditu| aMta samaya jyAre Ave, tyAre dejo prabhajI samAdhi | sva. kaMcanabena zAMtilAla zAha (beMgalora) svargavAsa : vi.saM2039, tArIkha : 20-12-1983 budhavAra (umra-pa1) samAdhimaraNa sahAyikA sAdhvI pa.pU. dinamaNizrIjI ma.sA. (sva. kalApUrNasUrijI samudAya) sAdhvI pa.pU. bhavyaguNAzrIjI ma.sA. (sva. bhuvanabhAnusUrijI samudAya) preraNApradAtA vizAla gacchaidhapati pa.pU. yaghoSasUrIzvarajI ma.sA.nA praziSya pa.pU. jayazanavijayajI ma.sA. (nemipremI) ( kevali pannataM dhammaM zaraNaM pavajjhAmi) Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 586 jina zAsananAM jena-darzanamAM mAnava-prAmANvI 2sAMprata samayamAM upAdeyavA* -pro. DaoN. maNibhAI I. prajApati jaina dharma-darzana mAnavane ja svataMtra temaja pramANa svarUpa mAnIne vyApaka samAjamAM samatA-samAnatAnI khIlavaNI ane jALavaNI mATe keTalAka vyavahAru siddhAnto Ape che. prAcIna jaina Agamo, purANo ane darzanagraMthomAM sAmAjika samatAnA vicAro rajU thayA che. jena-dharma-darzanamAM varNavyavasthAne koI sthAna nathI. jaina-vicArathI prabhAvita keTalAMka zruti-paraMparAnAM vaiSNava taMtro paNa varNavyavasthAnuM khaMDana kare che. strI-puruSa vaccenI bhedaSTi dUra karavAmAM paNa jaina dharmanI keTalIka jogavAIo noMdhapAtra che. dRSTibheda ane matabhedomAMthI aneka viSamatAo ane kalaho janme che. AvI vibhAjaka bheda-daSTi dUra karavA mATe jainAcAryoe vizvane "anekAntavAda'nI bheTa ApI. koIpaNa padArtha-vastune aneka dRSTibiMduothI joI zakAya. mAtra potAnI dRSTine satya na mAnatAM bIjAonI dRSTino paNa Adara karavo-A sAmyadaSTi anekAnta (syAdvAda)nI bhUmikA che. "samatA'nA upAsako "zramaNa' kahevAyA. bhagavAna mahAvIre jAtivAdano virodha karIne mAnava-prAmANyane pratiSThita karyuM. AvuM mAnava-prAmANya ja AjanA samayamAM paNa sAmAjika samatA sthApI zake. A lekhanI rajUAta karanAra AyuSyanA sAta dAyakA nirbheLa jJAnopAsanA karanAra DaoN. maNibhAIne tAjetaramAM ja AMtararASTrIya svAminArAyaNa pariSada, gaDhaDAe emane "sAhitya-bhAskara' evorDa Apyo. e pUrve emaja rAjya-kendrazAsananA "gaurava puraskAra', "zAstracUDAmaNi vidvAna' temaja One of the Ten outstanding young persons of India' jevA vividha evorDa maLyA che. 12 varSa mahesANAnI myu. kolejamAM saMskRtanA adhyApaka rahelA maNibhAIe dvArakAmAM risarca insTiTyUTamAM prophesara ane niyAmaka tarIke paNa bAra varSa sevAo ApI che. tharA-kolejanA AcArya tarIke nava varSa kAryarata rahIne Azare paccIseka pustakonuM prakAzana karIne, aneka parisaMvAdomAM svAdhyAya-lekho prastuta karIne tathA aneka vidyArthIone saMskRtamAM pIeca.DI.nI padavI apAvIne potAnA samartha ane viziSTa vyaktitvanuM pragaTIkaraNa kareluM che. teo aneka zaikSaNika-sAMskRtika saMsthAo sAthe saMlagna che. zrI maNibhAIe amArI graMthazreNImAM prasaMgopAta khUba ja sahayoga Apyo che. dhanyavAda. -saMpAdaka lekhakanuM saMparka sthAnaH 11, nIlakaMTha baMglojha, nIlakaMTha mahAdeva roDa, nAgalapura, mahesANA-2 * gujarAta vidyApITha amadAvAdamAM tA. 23/24-12-'97nA divasomAM yojAyela Vision of Buddhist and Jain thoughts in 21st centurymAM vaMcAyela lekha. Jain Education Intemational Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro mAtra AdhyAtmika ke pAramArthika stare nahIM, paraMtu ke nIcano nirNaya thaI zake che. raviSeNAcArye jAti-vyavasthAnuM khaMDana karyuM che. temaNe padmapurANa'mAM jaNAvyuM che ke koI jAti niMdanIya nathI, kalyANanuM kAraNa guNa che. vratastha cAMDAlane paNa devo brAhmaNa mAne che : vyAvahArika stare samatA-dRSTinA prasAra-pracAra mATe jaina dharma- darzanamAM mAnava-prAmANya ane mAnava-svAtaMtryanI pratiSThA thaI che. AvI sthitimAM jaina-tattvaciMtako samatA-virodhI varNa- raMga-jAti-vAda, aspRzyatA ityAdinAM poSaka zAstro tema ja devAdinuM prAmANya ke pAvitrya nakArIne vItarAgatA, sarvajJatA ane sadguNane AdhAre mAnavanA prAmANyane kendramAM rAkhe che. mAnava-prAmANyano A siddhAnta Adhunika samayamAM paNa sAmAjika samatAnI sthApanAmAM upakAraka siddha thaI zake tevo che. jainadarzanano Avo khyAla keTalAMka paravartI zaiva-vaiSNava taMtroe paNa svIkAryo che. bhAratIya dArzaniko ane ciMtakoe prAcIna kALathI 'samatA' (samatva, samabhAva, samAnatA ke ekarUpatA)no vicAra karyo che, paraMtu e sarva vicAradhArAonA sArarUpe evuM pratIta thAya che ke ApaNA moTAbhAganA dArzaniko ane dharmaciMtakoe siddhAnta-dRSTie tAttvika samatA ane bIjI bAju samAja- vyavasthAmAM viSamatAnuM samarthana karyuM che. emAM siddhAMta ane vyavahAramAM aikyanI pratIti thatI nathI. AnuM eka dRSTAnta che advaitavedAnta; je jIva-brahmanI ekatA ke samAnatA prabodhe che, chatAM nAma-rUpAtmaka vyavahAra-jagatamAM viSamatA svIkAre che. pAramArthika AdhyAtmika stara para adraya-sattAnI sthApanA karanAra, pUrNa abhedanI sthApanA karanAra AcArya zaMkara paNa vyAvahArika stare, sAmAjika stare bhedadRSTinuM samarthana kare che. 'zArIrakabhASya'nuM apazUdrAdhikaraNa' AnuM eka udAharaNa che. emAM zaMkarAcArye bhedadRSTinuM samarthana karatAM keTalAka zAstravacana uSkRta karyAM che. prAyaH sarva smRtio, purANa tathA mahAbhArata strIo temaja zUdrone vedAdhikArathI paNa vaMcita rAkhe che. A saMdarbhamAM jaina-dharma-darzane mAnavane ja svataMtra temaja pramANarUpa mAnIne samatAnI khIlavaNI ane jALavaNI mATe keTalAka maulika ane vyavahAru abhigamo apanAvyA che, je sAMprata samaye atyaMta upAdeya che. prAcIna jainAgama, purANa ane darzana-graMthomAM sAmAjika samatAnA vicAro rajU thayA che. jainadarzananA pramukha graMtha 'tattvArthasUtra' ane tenA AdhAre racAyela bhASya-vArtiko ityAdimAM varNavyavasthAne koI sthAna nathI. AcArya prabhAcaMdre 'prameyakamalamArtaNDa'graMthamAM brAhmaNatvanuM vivecana karIne aMte siddha karyuM che ke mAnavanA AcAra-vicAranA AdhAre ja ucca na jAtirgarhitA kAcid guNAH kalyANakAraNam / vratasthamapi cANDAlaM taM devA brAhmaNaM viduH // 11/103 // 587 AcArya AzAdhara paNa potAnA 'sAgaradharmAmRta'mAM kahe che ke zUdra paNa AcAra-zuddhithI dharma dhAraNa karanAra bane che H zUdroDayuvarAvAravapuH zuddhavAstu tAdRzaH | jAtyA hIno'pi kAlAdilabdhau yAtmAsti dharmabhAk // 3/22 // vaidika saMskRti varNAzramavyavasthAmUlaka ane puruSapradhAna saMskRti che; paraMtu tAMtrika saMskRti varNa, Azrama ane liMgabhedanI jainadarzananI jema upekSA kare che. 'kulArNavataMtra'mAM kahyuM che-- gataM zUdrasya zUdratvaM viprasyApi vipratA / dIkSAsaMskArasaMpatre jAtibhedo na vidyate // 7 // jIvanano enI samagratAmAM svIkAra karavo e tAMtrika saMskRtinuM ujjvaLa pAsuM che. taMtromAM e vAta para bhAra mUkAyo che ke manuSyanAM vaiyaktika (Azrama), sAmAjika (varNa) ane AdhyAtmika vyaktitva paraspara virodhI nathI, paraMtu eka ja cetanAno kramika vikAsa che, ane temAMthI pratyeka pakSanI vibhinna avasthAomAM mAtra stara-bheda che, guNAtmaka bheda nahIM. 'pratyabhijJAhRdaya'mAM kSemarAje A satya pragaTa karyuM che." zramaNaparaMparAno A prabhAva che. jaina-vicArathI prabhAvita vaiSNavataMtro paNa varNavyavasthAnuM khaMDana karIne sarvane samAna adhikAra ApavAnA pakSamAM potAno spaSTa mata jAhera kare che : brAhmaNAH kSatriyA vaizyA dIkSAyogyAstrayaH smRtaaH| jAtizIlaguNopetAH zUdrAzca striya eva ca // 6 // samagra vizva jyAre aneka prakAranI asamAnatAo ane viSamatAothI gherAya che tevA AjanA saMdarbhamAM jaina-darzanano Avo samatAno khyAla atyaMta upAdeya che. jainAgama 'uttarAdhyayana-sUtra'mAM paNa pratipAdita karyuM che ke manuSya potAnA karmathI ja brAhmaNa, kSatriya, vaizya ke zUdra thAya che H kamNA bambhaNo hoi kammuNA hoi khattio / vaisso kammuNA hoi sucho havaI kammuNA // 7 // strI-puruSa vaccenI bhedaSTi dUra karavAmAM paNa jainadharmanI Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 588 jina zAsananAM keTalIka jogavAIo noMdhapAtra che. jainAcAryoe putra-putrIne AcAra-vicAro "sAmAyika' svarUpe zramaNa-paraMparAmAM sthAna samAna gaNyAM che. AcArya jinasene potAnI saMpattimAM putrIne pAme che. sAmAyika-vrata eTale mananI samatA keLavavA mATeno paNa sarakhA hissAnI adhikArI batAvI che- AcAradharma. dhArmika jIvananI dIkSA lenAra AraMbhe pratijJA kare putryazca saMvibhAgArhAH samaM putraiH smaaNshkaiH||11|| che-'varoIna matte! sAmAya' (he bhagavanuM, huM samatA ke samabhAvano svIkAra karuM chuM) anya koI dharma-saMpradAyamAM -puruSanI jema strI paNa mokSanI adhikAriNI che. zaiva samatAne ATaluM kendrasthAna apAyuM nathI. jainadharmanI maitrI, vaiSNava maMtrono paNa Avo vicAra aneka sthaLe rajU thayo che. pramoda, kAruNya ane mAdhyastha e cAra bhAvanAo paNa jainadharmanA pAMcavrato paikI "ahiMsAvata' AcAramAM prakArAntare judI judI kakSAnA mAnava-mAnava vacce hAdika samadaSTi zIkhave che. paM. sukhalAlajI potAnA darzana ane saMbaMdhonI sthApanA dvArA samatA-dRSTinI keLavaNI mATe che. ciMtana'mAM ahiMsAnuM sAcuM svarUpa samajAve che : "samAnatAnA 21mI sadImAM viSamatAne sthAne samatAnuM vAtAvaraNa sarjavAmAM A saiddhAttvika vicArano amala karavo-ene yathAsaMbhava AvI jaina bhAvanAo khUba upayogI che. jIvananA pratyeka kSetramAM utAravAno apramattabhAve prayatna karavo jaina dharmamAM samatA mukhyatve be prakAre pragaTa thaI che : e ja ahiMsA'. sAMprata samaye hiMsAnI bhAvanAo vakarI rahI vicAramAM ane AcAramAM. vicAra ane AcAranI ekatA tenuM che tyAre jaina darzanano A ahiMsAno vidvAnta upAdeya che. nAma ja sAdhanA. A dRSTie jainadharma anya dharmo karatAM kaMIka dRSTibheda ane matabhedomAMthI aneka viSamatAo ane viziSTa bane che. Ano pAyAno siddhAnta che : mAnava-svAtaMtrya kalaho janme che. AvI viSAkta bheda-dRSTinA parihAra mATe ke mAnava-prAmANya. A siddhAntane AdhAre jainadharma-darzananA jainadharme vizvane 'anekAntavAda'nI bheTa ApI. sApekSatAnA pAyA jAtiprathA-varNavyavasthAne amAnyatA, ahiMsA ane para AdhArita 'anekAntavAda' (syAdvAda) vicAromAM sAmya- anekAntavAda jevA pramukha siddhAnto niSpanna thAya che. sahiSNutA lAve che. koIpaNa padArtha ke vastune bhinna bhinna 'manuSaDretaraM di #izvita' e mahAbhAratIya daSTibiMduthI joI zakAya. pratyeka dRSTibiMdu ke nirNaya mAtra vacana jainadharmamAM pUrNataH sArthaka banyuM che. mAnavanI svataMtratAne aMzataH satya che. eTale "mAruM ja dRSTibiMdu sAcuM ane anyanuM jeTaluM gaurava jainadharme bakyuM che teTaluM anya koI dharme nahIM. jaina khoTuM' evo durAgraha samatAne sthAne viSamatA janmAve che. vicAradhArA pramANe manuSya svataMtra che, te koIne AdhIna nathI. anekAnta dRSTi eTale durAgrahamAMthI mukti. mAtra potAnI dRSTine tenA vikAsa mATe vacce dharmaguru ke Izvarane lAvavAnI jarUra satya na mAnatAM bIjAonI dRSTino paNa Adara karavo-A nathI. samatAnI sudRDha pRSThabhUmi che mAnavanI svataMtratA. sAmyadRSTi anekAntanI bhUmikA che. ahiMsAnuM sUkSmarUpa paNa parataMtratA viSamatA janmAve che, jyAre svataMtratA samatA lAve anekAntavAdamAM pratiphalita thAya che. ahiMsAnI utkRSTa mAnasika che. jainadarzanamAM svataMtra Izvarane koI sthAna nathI. manuSya svataH siddhi eTale anekAntavAda, koIpaNa viSayamAM svAbhiprAya ke pramANa che. IzvarAdhIna parataMtra manuSya nahIM, paNa svataH pramANa svamata sAco hovAno Agraha rAkhavo ane anyanA svataMtra manuSya ja svayaM puruSArtha karIne, vItarAgatA, samatA ane abhiprAya-matane avagaNavo te eka prakAranI sUkSma hiMsA che. sarvajJatA pragaTa karIne svayaM Izvaratvane pAme che. paMDita dalasukhabhAI mAlavaNiyA sAcuM ja kahe che ke ahiMsakane mATe anekAntavAdI thavuM anivArya che. DaoN. rAdhAkRSNana jevA jaina zramaNa-paraMparAmAM brAhmaNa-paraMparAnI jema koI ciMtakoe anekAntanI keTalIka kSatio darzAvI hoya chatAM, kahI svataMtra Izvara ke devanI mAnyatA nathI. hemacaMdrAcArya Izvarane zakAya ke anekAntavAda durAgrahamAMthI mukta karIne manuSyane AkAzanA puSpa samAna kalpita mAne che. jainadRSTie jagatu samanvaya ane samatA bhaNI dorI jAya che. anAdi hovAthI emAM IzvaranA jagatkarvatvano prazna paNa upasthita thato nathI. jainamatAnusAra to karmaphaLathI vimukta "samatA'nA upAsako "samana', "samaNa" ke "zramaNa' vItarAgI zuddha jIvAtmA ja pUjya che, deva che. rAgadveSAdirahita kahevAyA. sAmyabhAvanA to zramaNa-paraMparAmAM pratiSThita ane kevalajJAnAdiyukta ke sarvajJa vyakti ja paramAtmA kahevAya jainadharmanA prANarUpa che. sAmyadRSTinA pUraka ane poSaka saMve che. 10samyaka darzana. samyaka jJAna ane samyak cAritra e Jain Education Intemational Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro ratnatrayano Azraya laI manuSya deva bane che, AtmavikAsanI traNa kramika avasthAo siddha kare che : bahirAtmA, antarAtmA ane paramAtmA. upaniSado tema ja sAMkhya-nyAyAdi darzanomAM jagatanAM sarjana, pAlana ane saMhAranA kartA tarIke Izvara ke brahma manAya che. Avo mata jaina-darzanane mAnya nathI; tethI emAM anekatra IzvaranA jagatkartRtvAdinuM khaMDana thayuM che. hemacaMdrAcAryanuM kathana che ke nitya mukta ane jagatanI utpatti, sthiti ane pAlanamAM vyasta Izvara to vadhyAnA putra samAna che (vItarAga. 6/7). vaLI teo kahe che ke Izvara jIvonAM zubhAzubha karmone AdhAre vizvanI racanA kare che ema mAnIe to te Izvarane svataMtra paNa na kahI zakAya. jagat--vaicitrya jo karmajanita che to zikhaMDInI jema Izvarane vacce lAvavAnI zI jarUra che-- kamapikSaH sa cettarhi, na svatantro'smadAdivat / rmananya haiM vaivise, minena zivajinA||11|| naiyAyiko ane anya saMpradAyono sRSTivAda pramANarahita che. 'anyayoga-vyavacchedadvAtriMzikA'mAM hemacaMdra niSkarSa tArave che ke jagatano koI kartA che, te eka che, te sarvavyApI che, te svataMtra ane nitya che ema mAnavuM e to durAgrahapUrva viDaMbanAo che, azvazRMga samAna asaMbhava che. kartAsti kazcid jagataH sa caikaH sa sarvagaH sa svavazaH sa nityaH / imAH kuhevAkaviDambanAH syuH // 12 // manuSya ja vItarAgI thaI jinezvara kahevAya che ane te jagatanI utpatti, sthiti, vinAzanI pravRttithI rahita che. jenA bhava rUpI bIjanA aMkuro utpanna karanArA rAgAdi doSa zamI gayA hoya te ja deva kahevAya ane tevA je koI deva hoya--pachI te brahmA, viSNu, maheza ke jina hoya, tene mArA namaskAra che--evI vilakSaNa rajUAta karIne hemacaMdre svasiddhAntAnusAranuM vItarAga-devasvarUpa batAvIne paNa vAstavika Izvaratvano khyAla prastuta karyo che. puruSArthapradhAna jaina-karmasiddhAnta bhAgyavAda nahIM, paNa bhAgyano nirmAtA che. manuSya prakRti ke IzvarIya zaktinA hAthanuM ramakaDuM nathI. te to svayaM bhAgyavidhAtA che. AcAre ane vicAre naitikajIvanazailI apanAvIne koIpaNa vyakti IzvarIya sahAya svIkAryA ke mAnyA vinA mukti meLavI zake. vaidika dharmanA prabhAvathI jainadharmamAM paNa devavAda praveze che, paraMtu A saMbaMdhI paM. sukhalAlajInuM eka vidhAna noMdhapAtra che : jaina ane bauddhaparaMparAmAM devonuM sthAna che, paNa te nAnA-- moTA badhA devo game teTalI bhautika vibhUti dharAvatA hoya chatAM temanA karatAM manuSyanuM sthAna bahu caDiyAtuM ja manAyuM che.'15 DaoN. rAdhAkRSNana paNa noMdhe che : 'AtmAnA svataMtra sAmarthyanuMbhAremAM bhAre pradarzana upaniSadanA kALa pachI jevuM mahAvIra ane buddhanA jIvana ane upadezamAM maLe che, tevuM jagatamAM bIje kyAMya maLatuM nathI.'16 vyaktigata AdhyAtmika vikAsa ane e rIte Izvaratva ke devatvanI prApti e jainadarzananA pAyAmAM che. AtmAnI pUrepUrI nirdoSa avasthA te devatva. deva karatAM paNa manuSya mahAna che evo tIrthaMkarono sArvakAlika saMdeza che. rAga-dveSa, jAta-pAta ke ucca-nIca jevI drundrAtmaka anubhUti eTale viSamatA. kraMdhromAMthI mukti eTale sAmAnyano bodha. sAmAnyanI anubhUti samatAnI jananI che. A kAraNe ja jainadharmanA 'saMgha'mAM tamAma kakSAnA manuSyone sarakhuM sthAna maLe che. bhagavAna mahAvIre jAtivAdano inkAra karIne tatvoSaka zAstronA prAmANya ane pAvitryano asvIkAra karyo ne samaye samatA sarjI zake. mAnavaprAmANyane pratiSThita karyuM. AvuM mAnava-prAmANya ja sAMprata 1. zarIrasUtra, 1/3/12 zUdro yajJe'navavastRta: | (saM. 7.6.6.3) vedoccAraNe jihvAccheda uccAraNe zarIrabhedaH / (go. 2.3.4 ) na zUdrAya mati rdhAt | (manu. 4.80) 3 strIzUdradvijabandhUnAM trayo na zrutigocarA / ( bhAgavata 1/4/25 ) 4 prameyakamalamArtaNDa, pR. 484-486 5 tadbhUmikAH sarvadarzanasthitayaH / ( pratyabhijJA0 sUtra - 8) 6 paramasaMhitA, 7/24 7 uttarAdhyayanasUtra, 31 8 mahApurANa, 18/154 1 prAyamutprekSya....... || (vItarAgastotra, 6/2) 10 SaDdarzanasamuccaya, guNaratnasUrikRta TIkA 11 vItarAgastotra, 7/5 13 ayogavyavacchedadvAtriMzikA, 5 chse 14 bhavabIjAMkurajananA rAgAdayaH kSayamupagatA yasya / brahmA vA viSNurvA haro jino vA namastasyai || 12 anyayogavyavacchedadvAtriMzikA, 5 15 paM. sukhalAlanuM, jaina dharmano prANa, pR. 46 16 DaoN. rAdhAkRSNanan, bhAratIya darzana - 1 (mahAvastotra, 44) Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 590 jina zAsananAM zrI dAna-prema-bhuvanabhAnu-jayaghoSasUri-jayasoma vijayebhyo namaH saMskAra-sudhAraka, sudhAkara subhASita-zAra ciMtaka : pa.pU. jayadarzana vi. ma.sA. (nemipremI) appadIvo bhava-appA so vicAre che te bhUtakALanI bhUlo ane bhAvikALanI paramappA bhayaMkaratAne bheTe che. paMcamajJAna sudhI pahoMcavA jJAnapadanI jema abhinavapada jJAnapadanI ArAdhanA (1) bhavabhramaNanuM mULa kAraNa che cittabhramaNa, jenI vizrAMti mATe che dhyAnayoga. sarvajJa bhagavaMta praNita sthitaprajJatA pradAna kare che. zubhakriyAonuM phaLa che zubhabhAvanAonI zubhadhyAnanI sAMsArikone paisA ane parivAranA baMdhana che, garbhavatIne utpatti. mATe ja prasAraNapradhAna jJAna karatA peTamAM rahela saMtAnanA baMdhana che, vepArIone sarakAra AcaraNa- pradhAna jJAna kriyAyogI mahAna che. mATe ane samAjanA baMdhana che, tema sarve jIvone chelle sudhI paNa saMsArI karatAM zramaNa mahAna che. zarIranA baMdhana che, te badhAya baMdhano game teTalA game toya tAranAra nathI, balka vrata-niyamanA (2). ahaMkAranA alaMkAra vagarano, buddhinA pradarzana ke AkarSaNa vinAno eka AtmArthI saMyamI zreSTha ArAdhaka baMdhana mukitanuM kAraNa che. kahI zakAya, bhale pachI te pravacana-prabhAvaka, lekhaka, pUrvakALamAM dhArmikatA savizeSa hatI kAraNamAM ciMtaka ke kaLAkuzaLa na paNa hoya. tevo vAtAvaraNamAM sAdagI-saccAI ane sthiratA hatI. khAkhI vairAgI, niHspRhI-nirAgI AtmArthI svArthI nahIM AjanA samaye dharmanI dhajA ADaMbaro ane AkarSaNo paNa paramArthI hoya che. vacce pharakavA lAgI che, saccAIne tamAcA paDe che jyAre luccAIne vAcA maLe che, sAthe vAhanavyavahAranI dhamAlakarmabaMdha ane saMsAra sarjananuM mULa kAraNa che rAga-dveSa dhAmadhUma vacce dharma asthira banI gayo che. ane moha. rAgane jItavA mATe che jJAnapadanI ArAdhanA, dveSa doSane haNavA darzana sAdhanA jarUrI che. (8) janma e to mahAroga che, jIvana e rogo vacceno jyAre mohavijetA banavA mATe che cAritrAcAra. upacAra che, jIvana jIvatAM AvI jatI jarA e vaLI samyaka darzana-jJAna-cAtrinI ArAdhanA banI jAya abhimAna TALavA eka upakAra che ane chelle AvI che mokSamArga. jatuM mRtyu sarve rogono nAza che. jo te hakIkata satya na hota to, jinazAsana janmadinane vadhAvavA karatAM eka sAdhakAtma mATe svAdhyAya-saMyama ane sadbhAvanA cAritrajIvananA prANa che, brahmacarya samAdhi sAMsArika samAdhimaraNane sudhAravA kema kaheta? upAdhi viruddha trANa che, jJAnopAsanA te to (9) mAnayukta mAnavI mana mArIne paNa mahAmaMtra navakArano AtmaprakAzaka bhANa che, jyAre tapa-tyAga ane satkAra kare, jApa jape te ja eka camatkAra che; chatAMya titikSA badhIya vyAdhi vacce paNa upAya rAmabANa camatkAra mATe navakAra nathI gaNavAno, kAraNa ke che, mATe ja pravajyAno paMtha guNonI hIrAbANa che. camatkAra e dharmanI vyAkhyA nathI. bhavano nirveda=jagata-prati udAsInatA ane (5) bhUtakALanuM rovAnuM nathI, bhaviSyane jovAnuM nathI tema saMyamamAM saMvega=apramAda e che satyadharma. sAthosAtha vartamAnane khovAnuM nathI. je vartamAnamAM Jain Education Intemational Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 591 (10) cAritrasaMpanna eka mumukSu jIva jeTaluM UMcuM jIvana jIve, jIve che, jhera choDI amRta pIve che. Azrito ane nizrAvartInA jIvanadhoraNa paNa UMce jAya. (1) uccAranI madhuratAmAM chetarAvA jevuM nathI tevI mIThAza asaMkhya varaso pUrve AdinAthajI prabhue varasItapa to mAyAvI ke vyApArI paNa vAparI zake che. vicAranI karelo to tenuM anukaraNa Aja sudhI paNa karanArA jovA suMdaratAmAM paNa mohAvA jevuM nathI kAraNa ke sArA maLe che. mahelamukho tyAgI jaMgalane maMgala nimitto sarI jatAM narasA ke nabaLA vikalpo satAvI banAvanAra pAchaLa zramaNo paNa phIdA thAya che. zake che, paNa AyAranI uttamatAne duniyA ane devo (11) tIrthaMkara praNita dharma eTale niSpakSapAtI prarUpaNAo. paNa namaskAra kare che. so TacanA sonA jevI spaSTa vAto, te dharmamAM ja (17) saMsArIonA sukhanA mULamAM pApa hoya che, jyAre sAMbhaLavA maLe. eka tarapha vItarAgI banelA mahAvIra saMyatonA sukha nipApa hoya che tethI ja to prabhu potAnI dezanAmAM potAnA aDhAramAM bhavanI bhUlo zramaNAdhipati bhagavaMtonA samavasaraNamAM sukhI jAhera kare, bIjI tarapha bhUla vagaranA puNIyA zrAvakanA devendro paNa sevA bajAvavA doDatA Ave che. sAmAyikanI prazaMsA kare. pratipakSe tIrthakaro devagatinI prazaMsA nathI karatA, kAraNa (12) jaDa jagata ane jIva jagata AMkha sAme taravare che, ke devalokathI kadI mukti thatI nathI. temAM jJAnIone jIva prati prazasta rAga hoya che, jyAre (18) aDhAra doSothI rahita bhagavaMto potAnA guNothI ja jaDa prati virAga. jyAre ajJAnI tethI viparIta jaDano sarvatra pratiSThita che, tethI jinAlayomAM thatI prANapratiSThA rAgI ane jIvano dveSI hoya che. dharmano adveSa e te ucita upacAra che, vartamAnamAM cAlelA pracArataMtra to satyadharmano pAyo che, guNaThANAnI imArata dvArA dekhADAtA azlIla citro ane dRzyo sAme tenA vagara kema caNI zakAya? paDakAra che sAthe zaMkara sAthenI pArvatInA vijAtIya (13) mAnavI lagabhaga traNa prakAranI bhUlo ja vadhAre kare che. vAsanAno pratikAra paNa che. te potAmAM guNo ane paramAM doSo vadhu jove che, jyAre (19) dharmanA pracAraka ke prasAraka banavuM sAva saheluM che. te mATe jJAnI guru tenI bhUlo samajAve che tyAre mAphI mAMgI dharmamAM nUtana praveza karanArane paNa zIkha ApavI na paDe. paNa le chatAMya te ja bhUla pharIvAra kare che ane chellI paNa AcArasaMpannatA sAthe zAsananA prabhAvaka banavuM bhUla e kare che ke karmonI parAdhInatAvaza svayaMnA agharuM che kAraNa ke sAcA prabhAvaka banavA khoTI AtmadharmanI svAdhInatA bhUle che. mahenato nathI karavAnI rahetI, paNa jinAjJAnA (14) dAna-zIla-tapa ane bhAvadharmarUpI cAra ArAdhanAomAM saMpUrNa ArAdhaka banavuM ati dukara che, kema ke tyAM dhananI zaktivALA mATe dAna dharma che, mananI zaktivALA chUTachATa nathI hotI. zIladharma ArAdhe tathA tanabaLayukto tapadharmane seve. (20) zArIrika ane mAnasika zaktinA svAmI evA saMyatone jyAre traNeya zaktio khUTe tyAre phakta bhAvadharma zahera, nagara ke gAmanA bheda zAne naDe! mahela-jaMgalaArAdhavo; bAkInA samayagALAmAM tana-mana-dhanathI vana ke upavananA vyAmoha zA mATe? bhIDabhADanA dharma upAsavo evo zrAvakAcAra che, je bhAvadharma AnaMda udhArA hoya che, tene jItavA bane. ekatvabhAvanA, ekAkI vicaraNa, nirjarAlakSI (15) saMsArano vyavahAra rUpIyA-paisA ke bAhubuddhi vagere sAdhanAo pUrvanA maharSioe AdarI che. bAhyabaLa upara cAle che, paNa saMyamIono sAdhanA (21) tapa tIvra ane bhIkha che paNa jJAna nathI to tapanuM vyavahAra AtmabaLa upara cAle che. avadhUtone duniyA phaLa ane kiMmata ghaTe che, jJAna cokhyuM che paNa nathI oLakhI zakatI, paNa tevA aNagAro dunvayI cAritrAcAra nathI to tevA jJAnanI zobhA haNAya che, nItine jANatA hovAthI anokhI rItithI jIvana cAritra che paNa samyakdarzana nathI to, saMyamanI sAdhanA Jain Education Intemational Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 592 adhUrI che. abhavyo kevA paNa ugra cAritrasaMpanna bane toya mokSa pAmatA nathI. (22) AMkha sAme pratyakSa jovA maLe ke doraDe baMdhAyelA, kahyAgarA ane mUMgA gAya-bheMsa-UMTa-ghoDA jevA pazu potAnA baMdhana vacce samatA ane sthitA jALavI keTalI AkAma nirjarA karI le che. chatAMya manano mAlika mAnavI pIya rIte svataMtra chatAMya sAma nirjarAno avasara gumAve che. (23) avirati karatAM dezivarita khUba uttama mATe ja zrAvakonuM sthAna caturvidha zrIsaMghamAM che; paNa tethIya UMcI che sarvavirati jai thakI saMyamIonI beThaka navakAramAM che, zrAvakonI nahIM. paNa Azcarya ane satya e paNa che ke amuka sAdhako karatAMya zrAvako muktimAM jaldI javAnA. (24) anAmIpadanA ArAdhakone nAmanAnI kAmanA paNa zAne hoya? tIrthaMkara jevA jagatpreSTha mahApuruSonA nAma paNa traNa covIzI pachI vistRta banI jAya che ane siddha thayA pachI to kAyA ke bhASA na hovAthI cidAnaMda AtmAne nAmano vaLagADa tyAM nathI satAvI zakato. (25) dharmanA asaMkhya adhyavasAyasthAna hovAthI, anaMtA vicAro dharmasaMbaMdhI udbhavI zake che. vaLI pAchI dravya jina zAsananAM kSetra-kALa ane bhAva sAthe bhava paNa badalAvAthI dharmanI paribhASA badalAya che. mATe paNa anyanA vicAro sahana karavA ane potAnA vicAro anya upara na lAdavA. (26) saMsAranA vicitra vyavahAromAM jIvatA mANasanI kabara khodAya che, mArI nAkhyA pachI tenI kadara thAya che ane ajJAnIonuM nItizAstra che ke pahelA tuM jAne mara, pachI tane karazuM amara, pratipakSe jinazAsana jIvatA jIvamAM zivanA darzana karAvI guNAnurAga ane guNAnuvAda dvArA dharmajanone protsAhana pradAna kare che. (27) he vItarAgI! mArI AvI che kaMIka prArthanA ke, bhavAMtare hojo hojo ApanA caraNonI caraNonI upAsanA, brahmacarya vratanI dRDha vAsanA, na hojo jinAjJAnI virAdhanA, zruta-tapanI hojo sAdhanA, zubha ane zuddha tattvonI ArAdhanA, na hojo guNAdhikanI AzAtanA ke vaLataramAM nAmanAnI kAmanA. astu purisA! tumameva tumaM mittaM kiM bahiyA mittanisi? zubhApekSA :--tidharmano jaya thAo-AtmatatvanuM darzana thAyo, jayantu vItarAgAH - jayantu jinendrAH Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja #WS PC phiro dI - jina zAsananA jhaLahaLatA nakSatro. ga vibhAga-5 , E viUhAthohI AtmAno prakAza, pariNati ane ramaNatA 0666 Eii kara saMyama jIvananI 20 sUkSmatAo rajavADI rAjANAne AMgaNe - aitihAsika saMcama mahotsava F satyAvIza ArAdhakonI bhadraMkara bhAvanAo ka uttamanA guNa gAvatA guNa Ave nija aMga para zrAvaka jIvananA vArSika kartavyo - AtmaguNonuM bIja che saprazaMsAdi. * jenonuM saMgItamAM pradAna - vaizvika mahAvAraso : jainadarzana : : (LITEULL Jain Education Intemational Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kavIzrI nAma dvAra pItarAga sabhI 2 ja23 svari jetA a zrI nayA !!! grAmo arihaMtA OM zrI namaskAra mahAmaMtra // Namo arihaMtANaM // // Namo siddhANaM // // Namo AyariyANaM // // Namo upanyAyANaM // Namo loe sabbasAhUNaM // // eso paMcaNamukkA, svypaavppnnaasnnii| maMgalArNa ca sabbesiM padamaM havar3a maMgalaM // RAY Suuuun n bhI maMtra 2244 zrImaM satya nA 8 ka Du te zuM karaze saMsAra malayAra Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 595 1 saMyama jIvananI zI cUddhamatAo prastutakartA : pa.pU. jayadarzana vijayajI ma.sA. (nemipremI) ( jinazAsananI gauravagAthAnA guNAnuvAda karavA sarjAyela amArA aneka graMthomAMthI paccIsamA graMtha vizva ajAyabI-jena zramaNamAM zramaNadharmanI paraMparA, kSamAzramaNa = jenazramaNa, mokSamArgI zramaNadharmane bhAva vaMdanAo vagere samIkSAtmaka lekho racI te graMthanuM gaurava vadhAranAra svAdhyAyalakSI mahAtmA pa.pU. jayadarzana vijayajI ma. sA. (nemipremI) amArA khAsa AgrahathI A 27mA graMthamAM sAdhunA 27 guNonI sparzanA karatAM prazasta prakAza pAtharI rahyA che ke eka sAdhu potAnA saMyamajIvanathI cAritra svIkAranA dinathI ja mahAna che. je mumukSu mahAbhiniSkramaNa kare che te saMyama mATe, na ke pravacanazAsanaprabhAvanA athavA kalAkuzaLatA mATe. te jo saMyamI che to bAkI badhuMya saMyama bAganA puSpo samAna che. tenI maheka prasaravAnI ja che. asaMyamathI to bAgane ja Aga lAgavAnI pachI puSpo sajAvIne paNa zuM? aneka janmo jIvAtmAe lIdhA, jIvanamAM dIkSA paNa lIdhI chatAMya jIvanAMte paNa mokSa na thayo te nizcayanayanI vAto sAme vyavahAranaya paNa javAba Ape che ke jyAre jyAre jIva cAritravAna hato tyAre tyAre teNe aneka jIvone ApelA abhayadAnanA kAraNe paNa dharmano sUrya jhaLahaLato rahyo hato, asta pAmyo na hato ane jyAre dharmacakravartI evA tIrthakaronuM zAsana na hatuM tyAre muktipurInA daravAjA paNa baMdha thaI gayelA hatA. vairAgIonI 27 AtmakathAo zramaNagraMthanA chUTAchavAyA pAnA upara vairAgyakathA naM. 1 thI 27nI saMkhyAmAM je prakAzita thaI che tenA parizIlanathI khyAla Avaze ke sattvahIna jIvo jyAre duHkhanA atirekamAM AtmahatyAnA vicAro sudhI pahoMcI jAya che tyAre sattvazALI AtmAo duHkhone oLaMgavA dIkSAnA divya mArge saMcaraNa kare che. te ja pramANe prastuta lekhamAM paNa ThIka 27 muddAono vistAra ApI aitihAsika satyaprasaMgo rajU karAyA che. sAthe lekhAraMbhe ane lekhAte paNa amuka tAttvika vAto saraLabhASAmAM prastuta karANI che. lekha samIkSAtmaka hovAthI mAnasika samatulA jALavI avagAhavA lekhakazrI bhalAmaNa karI rahyA che. kAraNa ke zAstra ane siddhAMtanI vAtomAM saunI samajaNa UMDI nathI hotI. ajJajano kevI paNa kalpanAo kare paNa toya cAstrijIvana khAna-pAna ke mAna-sanmAna athavA eza-ArAma ke amana-camana mATe nathI, paNa bhavavirAma tenuM lokottara lakSya hoya che. mATe ja to puSpacUlA sAdhvI bhikSA gaveSaNA karatA kevaLI banI gayelA tApasI gautama gurudevanA dvArA lAvela khIranuM pAraNuM karatAM karatAM kaivalyajJAna varI gayA hatA, to DhaMDhaNa aNagAra gocarI paraThavatAM paMcamajJAna pAmI gayA hatA. anAdikALathI AhAra saMjJAne kAraNe jhADa-pAna, jIva-jaMtu, pazu-paMkhI ane kIDA-makoDA paNa peTa bharI Jain Education Intemational Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 596 jina zAsananA le che, pratipakSe utsarga-apavAdanA jJAtA muni bhagavaMto cha kAraNothI AhAra le paNa che to che kAraNothI AhArano tyAga paNa kare che. AhAra-pANI dvArA saMyamadehanI phakta tuSTi karAya che paNa mULa uddezya darzana-jJAna-cAritrarUpI ratnatrayInI puSTi karavAno hoya che, je Atmika bhojana che. jinazAsananI jvalaMta vAto satya ane satvathI bharapUra hovAthI kyAMka utthAna ane kyAMka patananA prasaMgo noMdhAyA che te yathAvat rajU karato A lekha ame saMyamadharmanI sUkSmatA darzAvavA saprema vadhAvIzuM tathA zubhApekSA rAkhIzuM ke lekhakazrI Aja pramANe saMzodhanAtmaka abhigama dvArA jaina samAjane avanavuM dhRtapAyeya pIrase. saMyamanI sUkSmatA darzAvato A eka saraLa lekha che bAkI sUkSma bAbato gahana, gaMbhIra, sUkSmAtisUkSma hoya che. -saMpAdaka saMyama jIvananI 27 sUkSmatAo thatAM jinazAsananI prabhAvakatAmAM dhakko lAgI zake che. A pUrve saMpAdaka mahodaya zrI naMdalAlabhAI devaluke tevuM na thAya ane saMyamadharma taraphano pakSapAta vadhe eka graMthasarjana pAra pADyuM, jenuM nAma hatuM vizva ajAyabI tevA zubha hetuthI amuka ja lAkSaNika padArtho atre : jaina zramaNa. Arya saMskRtinA AdhArabhUta jinAjJApAlaka avatAravAmAM AvyA che, kAraNa ke ajJAna ane mohadazA ja saMyamIonA jIvana-kavanane vividha lekhako dvArA rajU karavAmAM evI hoya che je mugdhAvasthAmAM satyAsatyanuM bhAna AtmA gumAvI bese che tethI ochAmAM ochuM saMyamIonI caraNa amerikA, keneDA, laMDana, dubaI ke AphrikAnA dezomAM sittarI vize alpAMze paNa jANakAra banavuM te zrAvakonuM kartavya paNa ravAnA thaI, jethI tyAMnA jaino paNa anAryakSetrothI che. kAraNa ke saMyamIo sarvavirativaMta che to zrAvako AdizanA gauravane jANI-mANI zake. dezavirati cAritryavAna hoya che. te mahadu graMthanI maryAdA hovAthI amaka vigatonI sAmAyika, chedoSasthAnIya, parihAravizuddhi, sUkSmasaMparAya rajUAta rahI javA pAmI te kAraNothI A navA graMthanuM sarjana ke yathAkhyAta cAritra nAmanA pAMca ucca cAritranA prakAro ke karavAmAM AvyuM che. temAMya prastuta A lekha zramaNapradhAna dravya cAritra ane bhAvacAritranA gahanavizleSaNamAM utaratA pUrve jinazAsananA saMyamI AtmAo mATe to sarjAyo che ja. sAmAnya mAhitIo to khyAlamAM hovI ja joIe, to ja paNa sAthe khAsa aneka zrAvako ane itaronI gerasamajo ke jinazAsananI samyak ArAdhanA karI zakAya. sUkSama adharmabuddhithI utpanna anAdara-bhAvanA ke AzAtanA, ahiMsAdharmanI vAtone gauNa banAvI daI koI ucca nivAraNanA lakSyothI baMdhAyelo che. sva. pa.pU. sAdhaka banavA mathe toya na banI zake. kAraNa ke te bhuvanabhAnusUrIzvarajI ma.sA.nI sAdhuvAsanAmAM eka viSaya sUkSmadharmanI vAto dezanA dvArA vahAvanAra bhagavaMtoe, vAraMvAra Avato ke gRhasthonI ArAdhanA sthUla che; jyAre gaNadharoe ke pUrvadhArIoe te te pramANe svayaM potAnA caramasaMyamIonI sAdhanA sUkSma sAthe saMkaLAyela hovAthI ati parama jIvanamAM AcaryuM che ane mukti ke devapurImAM sIdhAvyA tIvra ane ugra hoya che. paNa vartamAnakALamAM vadhI rahela che. AcAra vagarano pracAra paNa tAtvika bhASAmAM dharmAjJAna dazA, zrAvakono avaLA mArge vahI rahelo dhanapravAha, bhraSTAcAra gaNAyo che. saMyamIone paNa vadhI gayela gRhasthonI apekSAo, bhautika cAritravaMtane cakI karatAMya vadhu sukhI ane phakata AkarSaNo, rAjakIya uthalapAthalo ane khAsa to kALaprabhAve eka varasanI dIkSA paryAyamAM nirAgI munine to utaratA jatA saMghayaNabaLo ane cAritrAcAranA gaNito vagerenA sarvArthasiddha devalokanA sukhane oLaMgI jatAM darzAvyA che. mizrita baLane kAraNe prasaMge-prasaMge nAnI-najIvI bAbatomAM yama-niyama, zauca, karaNa, prANAyAma, pratyAhAra, dhAraNA, dhyAna, dharmavimukhatAnA kAraNo upasthita thaI jatA jovA maLaze tema samAdhi ema aSTAMga yoganA AlaMbanone vahanArA mumukSu Jain Education Intemational Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 597 viratidhArIone to devo paNa namaskAra kare che ane indro paNa duHkhonA dariyA AMkha samakSa jovA maLe che. phakta chellA 6 potAnA siMhAsana upara besatA pUrve cAritravaMtone praNAma kare sthAnakanA bola atre prastuta che, je saMyamajIvananI UMcAI che. saMyama, sAdhutA, dIkSA, sarvavirati, cAritra, pravajyA, samajavA. mahAbhiniSkramaNa, mokSapuruSArtha e badhAya aNagAradharmanA phakta (1) garitta nIva: ti zraddhAracAnakuvara (2) rasa vAcA zabdo che paNa te ja dAkSita jIvananA vadhatA nIvo nitya (3) sa ca nIva: vamaLa vakaroti paryAyamAM pariNatithI keLavAyelA mahAtmAo mATe mAnasika () a nIvaH ravavRtta varmAni veta (3) virAdhanA karanAra paNa AzAtaka bane che, bAkI dharmadraSIne nIvaracatti nirvANanuM ane (6) baritta mokSapAtha kALanA paripAka pUrve apAyelA upadezo paNa kevI rIte sArthaka kutti zraddhAracAnakuMvatta zrI sarvanAza namaH thAya? tIrthakara bhagavAna mahAvIradeve je pramANe divALI kalpamAM caitrI ane Aso mAsanI oLImAM navapadajInI sacoTa bhAkhela che te pramANe temanuM zAsana pUrA ekavIsa hajAra varasa ArAdhanA karI jinavANI zravaNa karanArane mAluma hoya che ke cAlavAnuM che. temAMthI hajuM to mAtra ne mAtra 2500 varaso ja rAjA zrIpALanA zarIramAM koDha roganuM vyApavuM, samudramAM DUbavuM vItyA che. bAkInA 18500 varaso to bAkI ja che. ke DUba jAtinuM kalaMka lAgavAmAM pUrvabhavIya traNa vAra thayela zAsanaprabhAvanAne doDAvanAra paga jANavA ane saMyamanI sAdhu AzAtanAnuM pApa udayamAM AvavAthI ghaTanAo bubhakSAvALA peTa samAna che zrAvaka ane zrAvikAo, jyAre banela. satI jevI nArI sItAne mAthe sAmAnya dhobI dvArA majabUta chAtIthI karmono sAmano karanAra ane pAMceya indriyone zIlavratanuM kalaMka lAgI javAmAM kAraNabhUta hatuM-pUrvabhavamAM paramArtha mArge lagADanAra jinazAsananA mukhya samAna che, saMyamI sAdhune Apela kalaMka. nAgazrI brAhmaNIe paNa zramaNo ane zramaNIo. Ama caturvidha saMghanI ArAdhanA dharmaruci aNagAranI bhikSAkadarthanA karI kevo vicitra saMsAra ane sAdhanAno saravALo banI zake che mokSamArganA musApharanI vadhAryo ke jenA kAraNe draupadInA bhavamAM te phakta satI banI zakI karmabhedI kamanIya kAyA. jema deha vinA dehI AtmA saMsAramAM paNa muktie na jaI zakI, jyAre pAMca pAMDavo siddhigatine jovA na maLe tema cAra prakAranA saMghanI sAmUhika zakti vinA varI gayA che. mokSano mahAmUlo mahApaMtha kApI na zakAya. mATe ja to korA tapa ane tyAgathI saMyamabAgane sajAvI nathI vaDa 0 caturvidha zrIsaMghanI ekatA e paccIsamA tIrthakaronI zakAto paNa tenI sAthe tattvajJAna ane titikSA paNa khAsa ma mahAupamAne pAme che. jarUrI che. mATe to dazavaikAlika sUtramAM mahattvanI ukti che-- chatAMya A lekha zramaNajIvananI sUkSmatAne sparzato paDhamaM nAnuM, tamo TA ane saMyamIonA cAritrika hovAthI AgAmI lakhANamAM phakta tenA izArAo rajU jIvanano mULa pAyo hoya che samyatva, darzana, draDhazraddhA athavA karAyA che, jene yathAsthita samajavA sujJajanoe puruSArtha kaho ke nirmaLa samakita. karavo. jemaNe jIvanamAM darzana padanI ArAdhanA tapa-japa (1) muktavihArI athavA avagrahadhArI :athavA viziSTa sAdhanAthI karI haze, tene khyAla haze ke 4 yathAzakti satata vicaraNa karatA rahevuM ane svaparicayamAM saTTaNA, 3 liMga, 10 vinaya, 3 zuddhi, 5 dUSaNavarjana, 5 AvanArane dharmabodha ApI upakAra karatAM rahevuM te saMyamabhUSaNa, 8 prabhAvaka, 5 lakSaNa, 6 yatanA, 6 AgAra, 6 jIvanano mULa mArga che. jyAM sudhI pariNatinI keLavaNI na bhAvanA ane 6 sthAnaka = 67 darzana prakArothI samyaktvanI hoya tyAM sudhI vihArAdi gItArtha nizcita jarUrI che, ArAdhanA karanAranuM cAritrajIvana paNa ujjavaLa bane che. kAraNa anyathA dharmanI sAme adharma vadhI zake che. saMyamIno parAbhava ke saDasaTha bolamAMthI eka bola che-"sabhyatve dharmaraca thaI zake che. zAsananI hilanA paNa banI zake che. paNa kadAca tArama' ticiMtanag. ane temAMya 61 bola pachI koI saMyata dUra-dUranA vihAra karavA asamartha hoya to ochAmAM AvatA chellA cha sthAnaka sudhI pahoMcelA ja saMyata jIvanane ochuM eka ja avagrahamAM rahI navakabhI vihAra karIne paNa pAmI zake che. bAkInA mATe apArapAra saMsAranA aparaMpAra saMyamajIvanane dIpAvI zake che. pUrvakALamAM to kroDapUrvanA Jain Education Intemational Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 598 jina zAsananAM AyuSyavALA dIrdha saMyamaparyAyane paNa avagraha dhAraNa karI vagara paNa mahAna sAdhaka banI zake che. pravacana dvArA ujamALa karatA hatA. hAlamAM to beu pakSe rAga-dveSanI dharmapracAranI khevanA rAkhanAra sAdhuone paNa AcArapAlanamAM mAtrAo vadhavAthI mokSadvAra baMdha thayA ane phakta mokSamArga aticAra ke anAcAra mArge javAnI rajA gItArtho pradAna na karI khullo che. ka.sa. hemacaMdrAcAryajI gujarAta taraphanA zake kAraNa ke aneka jIvo pravacana vinA ja saMyamIonI mauna avagrahadhArI mahArAjA mahAtmA hatA, jyAre A. sAdhanA dekhIne paNa dharma pAmI jAya che. cAritravaMtonuM mota kakkasUrijI AMdhapradeza taraphanA paNa vihAra karI pATaNa paNa bhASA che ane saMyama vagarano pralApa te paNa apalApa padhAryA ane cAturmAsa paNa karela. Arya suhastisUrijInA che. jeTaluM AcaraNamAM teTaluM ja upadezamAM Ave tyAre ja samayakALamAM anAryabhUmi tarapha paNa jaina sAdhuoe dharmapracAra saMyamIne lAbha thAya che mATe paNa parahitanI kAmanAthI pravacana hetu vicaraNa karela. jyAre bIjI tarapha jaMghAbaLa kSINa thaye pradAna karanArane paNa svahita sAcavaNI mATe vAkepha karAya che. arNikAputra AcArya puSpabhadrA nagarImAM sthiravAsa karatA hatA vajasvAmi jevA bALamuni sAva nAnI vayamAM paNa vAcanA ane ane AcArya mANikacacaMdrasUrijI vaDavAmAM sthiravAsa hatA, pravacanaprabhAvaka banyA hatA. jayAre kAThamuni, metAraka muni, chatAMya khaMbhAta nagarImAM sthita te ja pUjyazrInI preraNAthI taiyAra viSNu muni, vAlI muni vagere aneka mahAtmAo mauna sAdhaka thayela pauSadhazALAmAM vastupALa maMtrInI yuktithI padhAryA hatA. ane mahAna ArAdhaka banI mokSe athavA devagatie janArA thaI (2) jIrNa athavA apavastradhArI - koI paNa gayA che. sAdhunA melA, kApa vagaranA ke jIrNaprAyaH vastrone dekhI jugupsA (4) jJAnI, vidvAna ke alpa abhyAsI - na karavI. badhe ochAmAM ochA kApa, alpaupadhi ke A badhIya upamAo laukika jagatanI che ane saMyamI mATe vastravibhUSAvihinatA e badhuMya to cAritrAcAranI zobhA che. kevaLajJAna vinA saghaLAMya jJAna adhUrA che. vidvAnomAMya jJAnanI gRhasthonI jema saMyamIone deha-suzruSA ke rUpazobhA taratamatA jovA maLaze. je je kSetromAM ruci-rasa hoya te te bAhya bhabhakAovALuM jIvana nathI jIvavAnuM. balka rUpa taraphI vikAsa thAya, chatAMya bIjI taraphanA kSetro vize vizad ogALavA tapa che, keza zobhAnA mohane tyAgavA loca che, tema bodha na paNa thAya. jema ke koIka AgamAbhyAsI hoya, koI kAyakleza tapa sAdhavA aDavANA page vicaraNa che. sivAya koI karma sAhitya niSNAMta, koI nyAyavizArada pAke to koI nUtana vizeSa kAraNa ujaLA vastro ane satata apUkAyanI dIkSitane grahaNa ane Asevana zikSA ochI hovAthI pragatimAna virAdhanAvALI vastradhUlAI varyuM che. to pachI svayaM kApa hoya. badhuMya barobara hoya ane jJAnAvaraNIya karmanA udayathI kADhavAne badale gRhastho pAse te kArya karAvavAnI chUTa te kema jJAnAbhyAsanI rUci chatAMya jJAnArjananA aMtarAyo naDe tevuM paNa maLI zake te prazna che. paramAtmA mahAvIradevanA samayakALa pachI bane. tethI jJAnI, vidvAno prati sabhAva ane alpa abhyAsI vanavAsI gacchanA mahAtmAo jaMgala, ekAMta ane nirjana prati aruci-abhAva na thavA devo. saghaLAMya saMyamIone pradezomAM viharatA hatA ane acelaka paNa hatA. ane tevA ja zrAvako pUjya mAnI ahobhAva rAkhe temAM potapotAnA samaye AryamahAgiri to samartha AcArya chatAMya jinakalpanI cAritramohanIya karmo kapAya che, puNyAnubaMdhI puNya baMdhAya che. tulanA karavA nagaranI bahAra vadhu samaya sAdhanA karatA hatA. eka tarapha vidvattAnuNayukta mAnatuMgasUrijI, mAnadevasUrijI, jIrNa ane melA vastro dhAraNa karanArA mahAtmAo maladhArI dharmadAsagaNivarya ke ka.sa. hemacaMdrAcAryajI, haribhadrasUrijI tarIke paNa oLakhAyA che. bIjI tarapha gautama gaNadhara to jevA zAstravettAo jinazAsanamAM thaI gayA che, bIjI tarapha anekone pratibodhI zAsananA ziratAja gaNadhara kahevAyA, teo mAsatuSa muni, avaMtisukamAla, gajasukumAla ke aneka ujjavaLa vastradhArI hatA. aMtakRta kevaLIo evA thaI gayA ke jemanI pAse (3) pravacanazaktidhArI athavA monadhArI zAstrAbhyAsa ocho-vadhu hato paNa zAstrabodha gurukRpAthI -jeo pAse prabhAvaka zaktio che te pravacanaprabhAvaka tarIke che te patarAnayAtI anero hato. ave saMyamI hoya ane kadAca koI mahAtmA nUtana dIkSita, (5) daivI zakitayukta athavA madhyama tapasvI, maunavratadhArI ke vaiyAvaccI che to te pravacanadAna zaktimAna -azakta jIvo to saMyama laI nathI zakatA Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 599 jhaLahaLatAM nakSatro. paNa lIdhA pachI paNa sAdhanAbaLe, pUrvabhavonA puNyodaye ke (7) nagaromAM vicaraNa ke gAmomAM viharatA viziSTa garakapAthI koIka virala cAritravAnane devo paNa -saMyamI AtmAo mATe zahera zuM ne gAma zuM, araNya zuM sAnidhya ApI zake che. tethI lokomAM tevA sAdhako savizeSa ke AvAso zaM? chatAMya saMyamajIvananI ArAdhanAo vadhe tathA pUjAya paNa tethI daivIzaktithI nyUna evA anya mahAtmAonA vadhu svaparahita sadhAya te pramANe sAdhu mahAtmAo vicaratA mAnapAna ghaTI nathI jatA kAraNa ke saMyamajIvananA svIkAra hoya che. saMgha, jinAlaya, jJAnabhaMDAra vagere aneka prakAranA mAtrathI uccagotra nAmakarmano pradezodaya ane rasodaya thAya che. hitakArya mATe temanA potapotAnA abhigamo hoya che. gharabAra tethI zaktisaMpana divya sAnidhyonA abhimAna nathI karatA hotA choDI aNagAra bananArane jaMgala paNa maMgala bane che ane ke anya saMyato ladhutAgraMthIthI nathI pIDAtA. jema sAMsArikomAM mahela paNa jela banI jAya che. pUrvakALamAM to nagarothI dUra paNa dhanazaktinI taratamatA chatAMya vyavahAradharma cAle che, tema udhAnamAM ane vanavagaDAmAM paNa sAdhumahAtmAo vicaratA saMyamIo vacce paNa lokottara vyavahAra hovAthI ekabIjA mATe hatA paNa kALaprabhAve aneka prakAranI agavaDo vacce pUraka bane che. vajasvAmIjI, AryarakSitasUrijI, saMyamasAdhanAnA ane jIvitavyatAnA ja jokhamo ubhA thavA piyagraMthasUrijI ke AryasamitasUrijI vagere sAdhako upara lAgatA, vartamAnanI vyavasthA je jovA maLe che, te ja upAdeya cakrezvarI, padmAvatI, sarasvatI ke anya devIo prasanna hatI, mAnavI hitakara che. eka saMyamI AtmA jyAM paNa hoya jyAre abhayadevasUrijI, harikezI muni, tyAMthI aneka prakAranA mUka upakAra karI zake che. dhArA AnaMdavimalasUrijI ke upA. yazovijayajI paNa deva- nagarImAM jaina sAdhuonA pravezanI baMdhI karAvanAra rAjA bhoja devIonI sAnidhyatAthI vartamAnanA madhyamakALamAM paNa viziSTa ane kavi dhanapALane pratibodhavA zobhanamuni ja gayA zaktimAna sAdhaka banI zakyA hatA. hatA, jyAre bIjI tarapha nayasAranA jIvane samakitanI prApti . (6) padavIdhAraka athavA sAdhupadadhArI :- vanavAsamAM lAkaDA kApavA jatAM bhUlA paDela sAdhubhagavaMtone kAyika, vAcika ane mAnasika badhIya zaktiothI saMpanna kadAca kAraNe ja thaI hatI ane jyAM zramaNopAsako saMkhyAmAM hoya tyAM upAdhyAya, AcArya ke anya padavIothI alaMkata bane to te pada ja zramaNonuM vicaraNa vadhu upakArI bane che. paNa zAsananI savizeSa jImedArI vahana karI zAsanaprabhAvanAnuM (8) cAturmAsika vyavasthAo :-anAdikALathI kAraNa banI zake che. paNa ummara, azakti, anicchA, jaina paraMparA mujaba ahiMsA vratadhArI sAdhu-sAdhvIo saMyama alpAyuSya ke bImArI-lAyArI vagere kAraNothI koI ane jIvarakSAnA uddezyothI varSAvAsanA cAra mAsa eka ja mahAtmA jIvanAMta sudhI sAdhu padathI AgaLanI padavI ne sthAne sthiratA rAkhe che ane temanI sthiratAnA kAraNe lokomAM dharAvatA hoya toya abahumAna karavAnuM koI kAraNa nathI. paNa dharmabhAvanA sthira thAya che. cAturmAsa saMghamAM paNa kare hakIkatamAM muktipurImAM padavIdhArIo karatAMya sAdhu ke ke anya sthAne temAM saMyamIone potAnA saMyamanI yatanA sALI padathI mokSe janArA saMkhyAtIta vadhAre che. bhagavAna mukhya hoya che. mATe cAturmAsamAM thatAM anuSThAno, Ayojano mahAvIra devanA samakALe thayelA dhanA aNagAra, zAlibhadra te badhuMya saMghanI bhAvanA, sthAnika paristhiti vagere aneka munirAja ke meghakumAra, abhayakumAra vagere aneka sAdhako paribaLone AbhArI che. koIka sthAne savizeSa jIvanAMta sudhI padastha na banyA chatAMya savizuddha ArAdhanAnA zAsanaprabhAvanAo thatI dekhAya, koI saMghamAM ochI, temAM baLe ekAvatArI ke alpAvatArI banI gayA che. skaMdhakAcArya, aneka kAraNo kAma karatA hoya che. paNa te badhAya kAraNothI zailakAcArya, vasudevasUrijI, prasanacaMdrarAjarSi vagere saMyamI mahAtmAone rAga-dveSamAM paDavAnuM hotuM nathI. kAraNa ke virAdhaka-ArAdhaka evA mizrita bhAvavALA paNa thayA che ane cAritrajIvananI ArAdhanAo, svAdhyAya, tapasyAo, trIjI tarapha caudapUrvadhArIo paNa jo pramAda paravaza thAya to kriyAvidhAno vagere evI sUkSmAtisUkSma sAdhanAo che ke temAMthI sAdhanA cUkI javAthI naraka-nigoda sudhI gayAnI vAto samaya phAjala thavo paNa muzkela bane che. jJAnatuMgasUrijInuM zAstro jaNAve che. sAramAM padavI mAtra sAdhakatAnuM vizeSaNa cAturmAsa vaMkacUlanI pallImAM vana ane vagaDAmAM thayela, nathI. syulibhadrajInuM comAsu kozA vezyAne tyAM ja thayela, AcArya Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 600 jina zAsananAM vAdidevasUrijIe karNAvatI nagarImAM siddha nAmanA zrAvakanA savizuddha saMyamadhArIo pAse lokono Avaro-jAvaro ocho sthAne cAturmAsa karela ane tenI pUrNAhUti pachI siddharAja paNa hoya. AcArya haribhadrasUrijI jevA diggaja vidvAna jayasiMhanI adhyakSatA heThaLa pATaNamAM vAda karI digaMbarI mahAtmA pAse be ja ziSyo hatA temanA paNa kALadharma pachI daivI kumudacaMdrAcAryajIne vi.saM. 1181mAM harAvela. saMketa pramANe navA ziSyo nahatA thayA chatAMya vizada zAstragraMthonuM (9) sAmudAyika baMdhAraNo :-bhagavaMte darzAvela sarjana svazaktithI karI jainasaMdho upara teo chavAI gayelA. cheka ujjayinI nagarInI svarNabhUmi sudhI kAlikAcAryajIe dazavidha cakravAla samAcArI pramANe daza yatidharma sAthe saMyamane ekAkIpaNe ja vihAra karela. te ja pramANe apavAdI vahenArA mahAtmAone potapotAnA gaccha ane samudAyanI ekAkI vihAra choDI phakta be sAdhu ke traNa sAdhvIono sAmAcArI pramANe pravartatA hoya che. koIkanA bhikSApAtra lAla vihAra paNa sthavira kalpamAM mAnya bane che. raMganA, koIkanA sapheda ke kALA raMganA jovA maLe, teTalA mAtrathI saMyamajIvanamAM pharaka nathI paDI jato. pAMca mahAvato (11) jinAlayo-upAzrayonA preraka ane satribhojana viramaNa AjIvana mATe saMkalpita mahAtmAo :-jenonI vastI chatAMya jinAlaya na hoya to karanArA ja jenI dIkSA mATe yogya bane che, bAkI vividha tevA sthAne jinAlayonI sthApanA, sarjana athavA prAcIna ane sAmAcArIonA kAraNe kriyAkalpomAM najIvI taratamatAo paNa jIrNa thayela daherAsaronA jirNoddhAra mATe sAdhu-sAdhvI bhagavaMto jovA maLe toya temanA saMyama mATe vikalpo nathI vicAravAnA. preraNA karI zake che, nUtana jinAlaya mATe mArgadarzana paNa ApI kAraNa ke saMyamIonI pariNatika pravRtti ane parArthabhAvanA zake che. kAraNa ke tema thatAM anekone paramAtmAnI sevApUjA mATe lokottara hoya che ane bALajIvo je phakta bAhya vidhi- avasara maLe che, jena-jainetaromAM rahela mithyAbhAvanAo vikriyAo sudhInuM ja jJAna dharAvatA hoya temane tattvAbhyAsa nAza pAme che ane zAsananuM paNa gaurava vadhe che. nathI hoto. bhagavAna mahAvIra svAmInI hayAtImAM paNa 11 jinamaMdiro vagaranA sthAnonI pragati paNa rokAI jAya che ane gaNadharo vacce nava gacchonI vAcanA vyavasthA alaga alaga jinAlaya sarjana thayA pachI anekone lAbha paNa thAya che. tema hatI. cAlu vihAramAM varSAvAsa nikaTamAM Avela varasAdI ja sAmAyika-pratikramaNa-pauSadha-pAraNA vagere karavA, karAvavA, vAtAvaraNane kAraNe pallImAM, vanavagaDAmAM ke zrAvakonI potAnI saMghanuM nijI sthAna hovuM jarUrI che. aNagArI mahAtmAo vasatImAM samudAya sAthe rahenArA mahAtmAo paNa hatA ane preraka bane temAM koI ja harakata nathI, kAraNa ke te sarjana saptarSinI jema nadI taTe mathurA nagarI tarapha vicaraNa karanAra pachI te sthAnanI mAlikInA bhAvo temane hotA nathI ke alpasaMkhyaka sAdhuo paNa hatA. sAmudAyika vyavasthAo mamatvo naDatA nathI. sAdhanAnI zistatAne mATe che jyAre ekAkI vihArI vAdidevasUrijInI preraNAthI siddharAja jayasiMhe aneka mahAtmAo paNa uccakoTInA ArAdhaka tarIke pATaNamAM jinAlaya baMdhAvela. jAvaDazAno zatruMjayauddhAra zAsanamAM noMdhAyA che. vajasvAmijInI preraNAne AbhArI hato. AcArya (10) nizrAvartI sAdhuonI saMkhyAnuM baLa mANekacaMdrasUrijInA upadezathI zAntanU maMtrIe potA mATe --koI AcAryabhagavaMto sAthe aneka mahAtmAo hoya, banAvela vizALa prasAdane paNa upAzraya tarIke jAhera karI koInI pAse alpasaMkhyAmAM. koIkano ziSya parivAra bahoLo dIdhela. hoya, koIkano nAno. kyAMka nizrAvartI mahAtmAo alpa (12) tapadharmaviSayaka vigato -ahiMsA, saMkhyAmAM hoya ane sAdhvIonI saMkhyA vadhAre hoya. eka saMyama ane tapa e traNeya saMyamajIvananA mahAstupo che. sthAnamAM aneka mahAtmAo jovA maLe ane bIjA anya gItArtha gara bhagavaMtonI nizrAvALo tapa mahAphaLadAyI bane che. sthAne alpa saMkhyAmAM, teTalA mAtrathI saMyato nAnA-moTA koIka saMyatone vIAMtarAya karmano kSayopazama tIvra hoya to teo nathI banI jatAM. ziSyasamudAyanuM puNya saunuM potapotAnuM hoya uga tapasvI tarIke prabhAvaka do hoya ugra tapasvI tarIke prabhAvaka koTimAM paNa lekhAya che. jyAre che ane aneka vAra to evuM paNa banyuM che ke ugrAcArI ke ke moTA bhAganA saMyato bAhyatapa karatAMya Avyetara tapane mahattva ugravihArI pAse dIkSita thavAmAM bhaya lAgato hoya tethI Jain Education Intemational Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro ApatA hovAthI tapasvI tarIke jAheramAM na AvyA hoya toya temanuM mahattva ghaTatuM nathI. kAraNa ke gRhasthonA mAsakSamaNa sAme pariNata saMyatanI navakArazI paNa mahAphaLadAyI kahevAI che ane pAcho laukika vyavahAra phakta bAhya tapane mahattva Ape che. jyAre lokottara zAsanamAM tapanA bAra prakAramAM atyaMtara tapa sudhI pahoMcavA bAhyatapanuM saMbala levAnuM che. sUkSmanA sAdhako mATe tapanA aneka vibhAgo paDI jAya che. durbala puSyamitra nAmanA munirAja nava pUrvano abhyAsa evo joradAra karatA hatA ke ghI vagere je kaMI vApare te badhuMya pacI jatuM chatAMya zarIra durbaLa rahetuM hatuM. balke jyAre gurvAzAnA kAraNe temaNe svAdhyAya baMdha karI sAdo khorAka cAlu karyo tyAre zarIra taMdurasta banela. chaThThanA pAraNe chaThThanA tapasvInI suMdara ane tagaDI kAyA dekhI vaizramaNa devane paNa gautamasvAmInA tapa upara zaMkA thaI hatI. bIjI tarapha dhanA aNagAre tevo tapa sAdhyo tyAre zarIranA hADakA paNa dekhAvA lAgyA hatA. (13) sAMsArikonI apekSAthI para saMyamIo H--aneka prasaMge gRhasthone sAdhu-sAdhvI bhagavaMto pAsethI citra-vicitra apekSAo UbhI thatI hoya che. janma-maraNasagAI-lagna-nUtana dukAna ke makAnanA udghATana, bimArI ke amuka lAcArIo AvatI vakhate teo potapotAnI rajUAto gurubhagavaMta pAse karatA hoya che, koI to vaLI bhogavAMchita gurupUjano paNa karatA hoya che. te vakhate saMvegI pUjyo sAme pakSe AzA-apekSA laIne Avelane samucita dharmopadeza ApI dharmamArga batalAve che. saMsAranI asAratA samajAve che, viziSTa jJAnabaLathI bhAvibhAva jaNAve che paNa dorA-dhAgA, maMtra-taMtra ke graha-rAzi-kuMDalI-jaDIbuTTI ke auSadhopAya vagere dvArA upacAramArga na dekhADe toya gRhasthoe ochuM lAvavuM. kAraNa ke saMsAra choDanAra pAse saMsAravardhaka mArgadarzananI apekSAo na rAkhI zakAya. te badhAya kAraNothI zramaNonI upAsanA karI sAcA zrAvaka banavuM te kartavya che. jemake jaMbusvAmInI prApti mATe dhAriNI zrAvikAe gurudevanA mArgadarzanathI 108 AyaMbilano tapa karela, putra thayo paNa dIkSA laI aMtima kevaLI banI mokSa meLavyo. mayaNAsuMdarInA AgrahathI A. municaMdrasUrijIe koDha roga mukti mATe siddhacakrajInI ArAdhanA darzAvela hatI. tevuM ja jJAnaprApti mATenA upAyo mATe samajavuM. Jain Education Intemational 601 (14) gRhastho sAthenA vArtAlApamAM upayoga :--lagabhaga nUtana dIkSito vAta vyavahAramAM paDatA ja nathI ane paryAyadhArIone paNa zrAvako sAthe saMparka rAkhavo paDe temAM aneka prakAranA jayaNapradhAna abhigamo kArya karatA hoya che. sAme pakSe dharma vadhe tevI ja teTalI ja hita-mita-prItakArI vAto vyAvahArika bane che. bAkI sAMsArikonI bhASA jevI chUTachATa saMyama jIvanamAM nathI hotI. dharmalAbha, deva-gurupasAya, vartamAnajoga, jayaNA, navakAra, mAMgalika, paccakkhANa, sAmAyika daMDaka, pratikramaNa, sUtroccAraNa, pravacana-pradAna ane prAsaMgika praznottarI ke anuSThAnoAyojanonA mArgadarzana sivAyanI gatividhio jo saMyamapUtone nAmaMjUra hoya to paNa sAme pakSe ochuM na lAvI, balke temanA cAritrika ucca vyavahAranI anumodanA karavA jevI che. bhASAkIya asaMyamane kAraNe paNa saMsAra potAno ke sAmevALAno vadhavAnI zakyatAo rahe che. mAyAyukta AtmaprazaMsAnA kAraNe dharmadattamunie strIvedano baMdha karyo hato. patinA kharA AgamananI vAta ane ghoDInA peTamAM rahela be baccAnI sAcI vAta karanAra jJAnI jaina muninA satyavacananI utAvaLane kAraNe be baccA sAthenI ghoDI kapAI gaI, zrAvikAe paNa AtmahatyA karI. (15) lokaparicaya ane AvAgamana :vizeSa kAraNo ane prasaMgo vagara saMyato sAme caDhIne navA paricayo karatA nathI. karavA paNa paDe to temAM temanI pariNata dharmabuddhi kArya karatI hoya che. koIka mahAtmAne maLavA aneko Ave ane koIka sthAne sAdhanArata sAdhuo svAdhyAya, dhyAna ke saMyama kriyArata jovA maLe to paNa temanA mATe vicitra vicAro karavA jevA nathI, kAraNa ke dareka sAdhakanI sAdhanAo taratamatAyukta rahe che, rahevAnI. gRhastho sAmAyika, pratikramaNa vagere karavA Ave te temanI bhalAI mATe ane pUrA divasamAM paNa koI saMparkamAM na Ave toya abhyAsI zramaNone ochuM nathI AvatuM. tevI jIvanacaryA e paNa zramaNajIvananI ajAyabI ja che. vartamAnamAM vAhanavyavahAra vadhI gayo hovAthI lokonuM avAgamana vadhela che, jene kAraNe pUrvakALa jevI ekAMta sAdhanAo nahi dekhAya chatAMya paNa ghaNA aMze saMyato lokaparicayano atireka nathI karatA. hamaNAM ja thaI gayelA maNiudyota mahAtmA ekAMtapremI hatA. pIThanA pAThAmAM Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 602 paNa darda bhUlI kAussagga karatA temane dekhI deva davA karavA taiyAra thayela, paNa temaNe auSadhopacAra na ja karAvI kAyakleza tapa vadhArela. viparIta pakSe lokaparicaya TALI bhakta-parikSA aNasaNa karavA janAra gaMgadatta muni vidyAdharanI nArIomAM mohAI niyANuM karI saMsAra vadhAranArA thayA che. (16) bhikSAcaryA ane upadhi gaveSaNA :~ zuddha gaveSako pIvAnA pANIthI laI gocarI mATe moTI paryAya chatAMya paribhramaNa karatAM jovA maLe toya temAM temanuM gaurava nathI haNAtuM. tIrthaMkara bhagavaMta to mana:paryavajJAnI chatAMya kevaLajJAna pUrve potAnI bhikSA svayaM ja lAvI saMyamanirvAha karI karmo khapAve che. yAcanA pariSaha sahana karavAmAM mAnApamAnanA prasaMgo banI zake paNa te vacce samatva sAdhI janakalyANa karavuM te ja ujjvaLa saMyamamArga che. phakta gocarI- pANI ja nahi paNa soya, doro, kAtara, nakhakhotaraNI vagerenI gaveSaNA karanAra sAdhu-sAdhvIonI laghutA na kahI zakAya kAraNa ke bhikSAnA kula maLI 47 doSone dUra karanAra dharmapuruSArthI bane che. bAkI svAsthya, ummara, pratikULatA vagerenA prasaMge bhagavaMte darzAvela apavAda mArga paNa utsarganI sAdhanA jevuM vaLatara Ape che. abhayadevasUrijIne nIrasa bhojanathI koDha roga lAgu paDela, jene kAraNe aNasaNa karavA lAgela temane padmAvatI devIe aTakAvyA hatA. lUkhA ane tuccha khorAkanA kAraNe jamAline paNa pittajvara lAgu paDela tyAre unmAdamAM AvI apalApa karI bhagavAna mahAvIranA saMghathI chUTA paDI gayela. (17) sattara prakArI saMyama sAdhanA :--pa Azravanirodha + 5 indriya jaya + 4 kaSAya nigraha + 3 daMDavarita = 17 saMyamanA bhAMgAothI eka sAdhaka sAdhanAne siddha kare che. te vaLI chadmastha che bhUlo paNa kare, skhalanAo paNa thAya, jJAnAMtarAyanA kAraNe AzAtaka paNa bane ane mohakarmane kAraNe aticAro paNa lAge. kyAreka krodhAdi kaSAyomAM paNa gherAya, chatAMya tevA nAnA--najIvA kAraNone pradhAnatA ApIne temanA upara durbhAva na karI zakAya kAraNa ke teo phakta sAdhaka che, siddha nathI. zrAvakonuM kartavya bane che ke phakta upakArI ja nahi balke alpa paricayamAM Avela mahAtmAone paNa sukhazAtA vadhe tema varte. eka saMyamInI zAtA vadhatAM saMghamAM zAMti vyApe che, gharamAM paNa samAdhi vadhe che. Jain Education Intemational jina zAsananAM sumaMgalAcAryajI jyAre DhIMcaNanA duHkhAvAne kAraNe bAMdhelA paTTAnA mohamAM kALadharma pAmI anAryadezamAM janmyA tyAre apaMga dazA dekhI temanA ja pUrvabhavanA ziSyoe jJAnabaLano upayoga karI pharI dIkSA ApI hatI. ratnanI mALAmAM aTavAI gayelA ratnAkarasUrijIe eka zrAvakanI yuktithI ja prAyazcitta karI ratnAkara paccIsInI racanA karI saMyama jIvananA doSo chatAM karyA che. (18) aDhAra hajAra zilAMga rathanA dhAraka --jaina zramaNonI sakaLa sAdhanA-ArAdhanAno pAyo cothuM mahAvrata bane che kAraNa ke temaNe saMsAra tyAgI dIdho che. pitA-pati-putra ke parivArano paNa jyAM moha na hoya tyAM bIjI--trIjI ALapaMpALa kyAMthI uddabhave. mATe paNa zramaNopAsakoe temanA nirmaLa zIlavratane haMmezA natamastaka namana karavA. brahmacaryanI nava vADone apramattadazAmAM zuddha pALanArA mahAtmAo thakI ja vaizvika viSamatAo upazAMta A. banI zake che, devonA sAnidhya sAMpaDI zake che. ane saMdhasamAja ke dezanuM bhaluM thaI zake che. bAkInA uttaraguNomAM kaMIka ochuMvattuM dekhAya teTalA mAtrathI vikRta kalpanAonA bhoga na banI sAdhuvratane vaMdanA karavI. bAkI ajJAna, nidrA, rAga-dveSa, veda vagere aDhAra doSothI rahita phakta tIrthaMkara bhagavAna hoya che. AcArya nagnasUrijI ane goviMdasUrijI to phakta zAstronA AdhAre kAmasUtra upara evuM pharamAvatA hatA, jANe pote paNa bhogI ke bhuktabhogI hoya, chatAMya naiSThika brahmavratadhArI ja hatA. bappabhaTTasUrijInA zIlavratanI parIkSA Ama rAjAe vezyA mokalIne karI hatI. jyAre mAnadevasUrijInI pAse to jayA, vijyA, aparAjitA ane pannAdevI satsaMga karavA AvatI hatI. sAva nagna padminI strIne traNa divasa sAme ubhI rAkhI traNa AcAryAoe maMtrasiddhi karela che. (19) anuSThAno ane Ayojanavyasta :pUrvakALamAM saMyamIono mahad samaya svAdhyAya ane dhyAnayogamAM vItato ane teo vasatI paNa nagarabahAra gaveSatA jethI saMyamayogone vyAghAta na pahoMce, paNa kALakrame lokasamUha dharmavimukha na banI jAya tethI temane dharmamArge joDI rAkhavA pUjA, pUjano, sAmUhika anuSThAno prAraMbhAyA. zrAvakonA agiyAra kartavyo je vArSika che te badhAya anuSThAna pradhAna hovAthI temAM gurubhagavaMtonI pAvanakArI Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 603 nizrAnI temane apekSA hoya che, pachI bhale te tAravInA keTaluM vadhI jAya che. chatAMya sarvajJa bhagavAne vyavasthA ja pAraNA hoya ke zubha prasaMgo mATenA mAMgalika hoya. te pramANe evI goThavI che ke saMyama saMprApti pachI viziSTa gharanA ja paccakhANa vageremAM paNa gurUsAkSIo paNa jarUrI bane che. nabIrAone ahIM ochuM AvatuM nathI. vyavahAra kuzaLa gurudevo paNa te ja anuSThAno ane Ayojanono jyAre atireka bALa, glAna, tapasvI, jJAnasAdhaka ane labdhivaMto ema badhAya thAya tyAre saMvegIone sAdhanAmAM bAdhanA pahoMcI zake prakAranA mahAtmAo mATe yogya AcArasaMhitAnI prasthApanA che. tethI koI mahAtmA temAM ocho rasa le ke na le to galata kare che tathA te ja pramANe sau saMyamIo sAdhanAvikAsa vicAra na karavA. dakSaNibhadranI dIkSAmAM indrano ADaMbarI karI zake tema goThavaNo hoya che. meghakumAra rAjaputra hatA varaghoDo ja kAma karI gayo hato. jyAre bIjI tarapha sUrya- ane eka ja rAtrinA saMyama sudhI to parezAna thaI pAchA caMdranA mULa vimAna sAthe avataraNa ane vaibhavI mohapAza saMsAra javAnA vicAravALA banyA hatA tyAre svayaM bhagavAna dekhIne ja sAdhvI mRgAvatI bhUlA paDI gayA hatA. ADaMbaro mahAvIra temanA sthirIkaraNa dvArA saMyamarathanA sArathI banyA zAsananI zobhA che, paNa sAdhu-sAdhvIonI zobhA nathI. hatA. bIjI tarapha arjuna ane nAstika kuLamAMthI Avela chatAMya (20) vIsa vasAnI dayAnA dhAraka :- prabaLa puNyathI dIkSita thayela sUrapALa nAmano bALa muni AraMbha-samAraMbhathI bharapUra gRhasthajIvana hovAthI zrAvako phakta bhadrakIrtimAMthI bappabhaTTasUri AcArya banI mahAbrahmacArI savA vasA dayA pALI zake che. jyAre saMyamIone karaNa- paNa banyA hatA. vajabAha, zAlibhadra, hastipAla rAjA karAvaNa-anumodana traNeya bhAMge, jIvadayA jAgRti hovAthI te saMpanna parivArathI Avela, paNa urdhvagAmI banela che. bolavA-cAlavAmAM, khAvA-pIvAmAM ke sUvA-uThavAmAM badheya (22) bAvIsa pariSado sahanakartA :-sudhAsthAne jayaNAnuM pAlana, muhapattino upayoga ane traNa prakAranI tRSA, zIta-uSNa, Akroza-alAbha, ajJAna ke samyakatva vagere guptio hoya che. aSTapravacanamAtAnI pAMca samitio paNa bAvIza pariSahone samabhAvapUrvaka sahana karavA cAritrika jIvana paMcAyAranA pAlana hetu ja goThavAyela che. saMyama jIvanamAM che. mATe sAdhuo phakta gocarI-pANI vAparI samaya pasAra kare "ahiMsA paramo dharma " phakta bolAtuM nathI paNa AcarAya paNa che tevI bebuniyAda vAtonA bhramamAM nathI AvavAnuM. che. AjIvana rAtribhojana tyAga koI nAnI vAta nathI. kAraNa ke saMyamIonI navakArazI paNa saMyamanI puSTi mATe pratipakSe zramaNopAsako sAmAyika-pauSadhAdi anuSThAno vaDe che. jyAre gRhasthonA dIrgha tapanA pAraNA paNa saMsAra ahiMsAdharmane ArAdhe che. calAvavA mATe che. dhanavAno dhana-saMpatti vacce paNa banela prasaMga che ke yuddhabhUminI nikaTanA udyAnamAM phlezathI gherAyelA hoya che, jyAre dharmavAnonA mukha upara padhArela sAdhu mahAtmAnI sAme je vaphAdAra hAthIne bAMdhavAmAM akiMcanatAnI rozanI hoya che. roga pariSaha jevI rIte Avela te paNa saMyamIonI dainika kriyAo dekhI dayALu banI sanakumAra munirAje ke kAlavaizike sahana karyo, tevI gayo hato ane pharI yuddhamAM javA taiyAra nahoto thayo. sahanazakti asaMyamIone kyAMthI? strI pariSaha sahenAra caMDakauzikane pratibodhavA ahiMsAmUrti bhagavAnane koI lAMbA sthUlabhadra ke satkAra pariSaha vijetA bhagavAna mahAvIra kevA upadezo ApavA nahatA paDyA. dharmarUci aNagAra, metAraja ugra saMyamIo kahevAya? bIjI tarapha Akroza pariSaha sahana munirAja, udAyana rAjarSi vagere upara Avela maraNAMta kaSTa na thatAM labdhiono durUpayoga karanAra kurUTa-uttharUTa munio chatAMya jIvadayA pariNatithI muktinI nikaTa thaI gayA che. tapasvI sAdhu chatAMya maraNAMte narakagati pAmI gayA che. bhikSAprApti chatAMya modakamAM alolupI DhaMDhaNaSi kevaLajJAnI (21) saMpanna parivAramAMthI dIkSita mumukSu 11 akaI banyA che, jyAre kuMDarIka muni, Arya maMgusUrijI vagerenA -mahela choDI jaMgalanA raste janAra tIrthakaro ke eka lAkha pata - patananuM kAraNa rasamRddhi banela che. AhAra saMjJAnA vazIkaraNa bANa hajAra strIono vizALa parivAra choDanAra cakravartIo mATe piMDaniryukti vagere upadezagraMtho che. jyAM dIkSita thayA hoya, te saMyamamArge rAjA-rANIo (23) ugrAcArI ke madhyamAcArI -zAstromAM rAjaputro ke rAjaputrIo, maMtrIo, nagarapatio ke zreSThIoe pAsastha, osana, kuzIla, saMsakta ane yathAchaMda pApazramaNonI paga mAMDyA hoya tyAM dhanADhaya karatAMya guNAtyanuM vajana Jain Education Intemational Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 604 vAto Ave che, paNa te sAMbhaLI ke vicArI jeo ugra AcAra pALe ke ugra vihAro kare temane choDI anyane zithilAcArI kalpI na zakAya. pAMca prakAranA cAritramAMthI traNa to uccheda pAmI gayA che tethI bharatairAvatathI muktimArga rUMdhAI gayo che, paNa tethI bahu bahu to madhyamAcArI ArAdhako thakI zAsana cAlavAnuM. phakta bAhya AcArothI aMtaranA vicAro mApI nathI zakAtA ane sAthe jenA vicAro vizuddha che tenA AcAro patanakArI nathI hotA te nirvivAda satya che. eka tarapha khemarpi jevA utkRSTa abhigrahadhArI tapasvI ane ugrAcArI mahAtmAo jovA maLe che, bIjI tarapha ragaDu, kSullaka muni, siMha kesarIyA muni vagere madhyamAcArI chatAMya sAdhudharmanI sabhAnatAnA kAraNe patana ane utthAna paNa pAmI gayelA jovA maLaze. zItalAcArI ke zithilAcArI banelA gozAlaka, aMgAramardaka AcArya, sukumAlikA sAdhvI, naMdipeNa muni, ArdrakumAra vagerenA prasaMgo noMdhAyA che, jenI jinazAsane anumodanA nathI karI. hAlamAM ja thayela A. hIrasUrijIe unA mukAmanA aMtima cAturmAsamAM auSadhiono paNa tyAga karyo hato. (24) guNasthAnake abhirohaNa ane dainika carcAo H--chaThThA ane sAtamA guNasthAnakane sparza karatA nigraMthone be samayanA pratikramaNa, trikALa jinAlayadarzana, paDilehaNa, tapanI kriyAo, navakArAdi maMtrajapa, nava kalpIvihAra ane paracuraNa anekavidha saMyamasAdhanAothI samaya ja kyAM bace ke pArakI paMcAto ke chApA-novela vageremAM gaLADUba bane. kyAM vartamAnamAM vadhI gayelA gRhasthonA vilAsI kAryakramo ane kyAM satata zubhakriyA ane zubhalezyAmAM vItI jatI saMyamIonI dhanya paLo. du:kha, moha ke jJAnagarbhita vairAgya vagara dIkSAnA kaSTo svecchAe sahana karavA ane kahevAtA sohAmaNA saMsArano tyAga karavA koNa taiyAra paNa thAya? bhale hAla pUrvakALanA prasannacaMdra rAjarSi, valkalacirI, araNikamuni, aimmuttA ke anAthImuninI jevA kSapakazreNi mAMDI jhaTapaTa 13mA guNasthAnake pahoMcatA mahAtmAo jovA na maLe, chatAMya zubhabhAvothI ucca guNasthAnakane pAmI vardhamAnasUrijI jevA zaMkhezvaratIrthanA adhiSThAyaka deva thanArA, tapAgacchanA prasthApaka thanArA jagacaMdrasUrijI jevA ghora tapasvI, ke upamiti bhavaprapaMcakathA Jain Education Intemational jina zAsananAM jevA viziSTa graMtho racanArA siddharSi gaNi jevA mahAtmAo thayA che ane thavAnA. zubha bhAvo vagara zAstrasarjana ke tapasyAo kema pAra paDe? (25) svAdhyAyapradhAna zramaNadharma :--vAcanA, pRcchanA, parAvartanA, anuprekSA ane dharmakathA rUpI pAMca prakAranA svAdhyAyathI paMcaprakArI pramAda haNAya che. zAstrasarjana, zAstradohana, zAstra-adhyApana ke saMzodhana vagerenI pravRttio jeTalA aMze saMyamajIvanamAM khIle che, teTalA aMze saMyama surakSita bane che ane kadAca jJAnAMtarAyano kAThIyo satAve toya sUtrArthamAM puruSArtha karavAthI dhImedhIme paNa prajJA vikase che, anyathA jJAnIonI vaiyAvacca, sevA, vinaya, guNAnurAga vagere ApyaMtara sAdhanAo paNa ochA phaLavALI nathI. pITha ane mahApITha munirAjoe jo gurubhAIo prati asUyAna dhArI hota to brAhmI ane suMdarI ema strI rUpe aMtima bhava na hota chatAMya te ja svAdhyAya yoganA prabhAve brAhmI lipijJAnamAM ane suMdarI gaNitavijJAnanI niSNAta banela. viparIta paNe adhyayana karatAM damasAra muninA nimitte utthAna ane samutthAna zrutanuM pArAyaNa thavA mAtramAM gAma AkhAyamAM upadrava macI gayo hato. bhadrabAhusvAmIe jyAre uvasaggaharaM stotranI racanA karI tyAre gAma AkhAyamAM marakIno upadrava upazamI gayo hato. nigodanuM varNana bahuzruta banI karanAra AryarakSitasUrijIne vAMdavA indra mahArAjA paNa AvyA hatA. (26) jayeSTha-laghuno lokottara vyavahAra : duniyAnA laukika vyavahAra jevA nAnA-moTAnA bhedo saMyama jIvanamAM nathI hotA. balke dIkSAnI paryAya pramANe vaMdanavyavahAra hoya che. temAMya sAdhvI samudAya to eka divasanA nUtana dIkSitane paNa potAthI vaDerA mAnI abhivaMde che jo dIkSita AtmA sAdhu pade che. mAtA-pitA ane bhAIo ke baheno sAthe dIkSA le to paNa temanA vaMdana vyavahArano krama lokottara zAsananA niyamo pramANe lAgu paDe che. paryAya sthavira, vaya sthavira ane jJAnasthavira ema paNa bhedo darzAvyA che, uparAMta ratnAdhiko mATeno paNa prakalpa zAstromAM vicArAyo ja che. pachI loka samAjamAM ajJAnadazAthI koI potAnA draSTirAga ke mata-mAnyatA pramANe koI paNa sAdhu ke sAdhvIne nAnA--moTA banAvI nAkhe, teTalA mAtrathI saMyamIoe rAga-dveSamAM nathI AvI javAnuM rahetuM. zevaka nAmano kheDU jyAre dIkSita thayo tyAre upakArI caMdanabALAne vaMdana karavA lAgela ane te Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro AryAe temane tema karatAM vArela. paNa te ja caMdanabALAe potAnI kevaLI ziSyA mRgAvatIne khamAvatAM ne vaMdanA karatAM kevaLajJAna paNa upArjela. gautama gaNadhara prabhu pArzvasaMtAnIya kezI gaNadharane maLavA sAme cAlI gayA hatA. (27) sattAvIza guNasabhara sAdhutA :--pAMca mahAvrato, rAtribhojana viramaNa, chakAya jIvanI rakSA vagere guNothI vadhIne 27mA guNa tarIke maraNAMta upasarga sahana karavA tatpara evA sAdhu-sAdhvIo vizvavaMdanIya eTale paNa che kAraNa ke teo dharma mATe samagra jIvanane samarpaNa kare che jinezvaronI pAvanakArI AjJAone. jinAjJAnI sAthe gurvAzAnA vaphAdAra te zramaNo dukALa jevA kaparA divasomAM paNa bhikSAnI takalIpho vacce paNa saMyama sAdhanArA saMbhUtivijayajI jevA zAsanarakSaka paNa hoI zake ke zAstranItinuM custa jIvana jIvanArA AcArya somaprabhasUrijI jevA ArAdhaka paNa hoI zake. mallivAdisUrijI, jinaprabhasUrijI, Arya suhastisUrijI ke bhadrabAhusvAmI jevA zAsanaprabhAvaka paNa hoI zake. zAsanarakSaka, ArAdhaka, prabhAvaka traNeya koTinI sAdhanAo vartamAnamAM paNa karI rahelA aneka mahAtmAothI jinazAsana jayavaMtu che. nayasAra jevA guNAnurAgIno jIvAtmA paNa gRhasthapaNAnI sAdhutA thakI ja to 27mA bhave bhagavAna mahAvIra banela che ne? 27nA AMkaDAmAM 2 + 7 = 9 = navapadane ArAdhavA mATe che, 2 x 7 = 14 = te vaLI 14mA guNaThANAne sparzavA mATe che. sAdhu ane siddhi vaccenuM je lAMbu ke TUMkuM AMtarUM che te sAdhanA nAmanA maMgalakArI mArgathI kApavAnuM che ane te siddhi prasiddhithI khUba dUra vase che, tethI ja to nAmadhArI saMyata jyAre jinazAsananI ArAdhanAonA baLe mukti sukha pAmI jAya che tenA dunyavI nAma sAva gauNa banI jAya che. niraMjana-nirAkAra ane anAmI-anaMtasukhavAna siddhonA nAmanuM List koNa taiyAra karI zakavAnuM? anaMtA siddha thayA ane thAze, te mATeno rAjamArga che pravajyA ane sAdhutA. muktimahela sudhI pahoMcavAno pAyo che namaskAra. 'namo' zabdamAM prathama akSara 'na' che. te namaskArano saMketa kare che ane 'mo' akSara mokSano saMdeza Ape che. te namo zabdane paNa sAdhutAnA 27 guNo sAthe sIdho saMbaMdha che. 27 = 2 + 7 = 9 (navapadIya navakAra) ane 2 x 7 = 14 (caudamA guNasthAnakathI mokSa). mATe ja mahAmaMtra Jain Education Intemational 605 navakAranA pAMcamA padathI (2 - 7 = 5) "namo loe savva sAhUNaM" bolI tamAma sAdhu-sAdhvI bhagavaMtone eka sAthe namaskAra karavAnuM sUcana che. zrIkRSNa mahArAje ekI sAthe 18000 sAdhuone kramathI vaMdana karyA, tyAre temanA manamAM nAnA-moTA, padastha padavIrahita, vidvAna ke zaikSa evA koI bheda nahotA rAkhyA. jenA kAraNe cAra-cAra nArakInA baMdhana tUTI gayA, kSAyika samakita pragaTa thayuM ane tIrthaMkara nAmakarmanI nikAcanA paNa thaI gaI. jaina zramaNo jagatanI zreSTha hastio che, paNa bIjI tarapha jinadharmanA nAzamAM bahAravALA karatAMya aMdaranA ja virAdhako thakI vadhu nukazAnI thavAnI bhavitavyatA sAMbhaLI kheda ane duHkha ja thavAnA. paramAtmA mahAvIra deve karelI AgAhIo asatya kema te Thare? jema ke, vi.saM. 472 pachI vanavAsanI vikaTatAnA kAraNe vanavAsI gacchanA nUtana dIkSito paNa zrAvakonI vasatImAM AvavA lAgyA, paNa cAturmAsa pachI pAchA satata vihArIpaNe rahetA hovAthI madhyamAcArI tarIke saMyama vahana karatA hatA. paNa kALabaLe vihArAdimAM paDatI takalIphone kAraNe zithilAcAra cAlu thayo ane te caityavAsamAM palaTAI gayo. A. haribhadrasUrijInA samayakALamAM paNa te viparIta sthiti haze, tethI ja teoe te samayanA gharavAsa jevA caityavAsanI mAhitI ApatA jaNAvela che ke saMyamIo paNa saMyama gumAvI AdhAkarmI bhikSA, sacitagrahaNa, joDA, vAhana, snAna, vilepana, suvihita sAdhunI niMdA, tevA saMyamInA upadezano niSedha, zAsana-prabhAvanA karavA jhaghaDA, devadravyabhakSaNa vagere doSothI homAyA hatA. sAdhvIo paNa ekalA puruSonI sabhAmAM vyAkhyAna karatI thaI hatI. bIjA paNa kalpanAtIta bayAno AcArya bhagavaMte rajU karI zAsananI durdazA mATe baLApo kADhyo che. je saMbodha prakaraNanA guru adhikAranI gAthA naM. 50 thI 73mAM jovA maLe che. chatAMya jayavaMtA jinazAsanamAM vikRti pAmela caityavAsanI sAme AcArazuddha zramaNa paraMparA paNa UbhI ja hatI, ke jenA kAraNe A. jagacaMdrasUrijI vagere saMvegI mahAtmAoe kriyoddhAra karAvI paramAtmAnI ujjvaLa pATaparaMparA akhaMDita rAkhavAmAM saphaLatA meLavI che. te pachInA A. AnaMdavimalasUrijI vagere mahAtmAonA suprayAsathI Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 606 jina zAsananAM Aje evA paNa sAdhako che je pUrvakALa jevI paraMparAnA chatAMya vidyAsiddhinI chUTachATa mATe saMtApa rAkhatA hatA. jyAre himAyatI che. svayaM Acare paNa che, anAcArano virodha paNa dattamunie AcAra saMpanna potAnA ja gurudevanI prakAza darzAve che. sAthe saMyamI sAdhvIo pATa upara besI ke labdhine dekhI temanA upara dIvo rAkhavAnI zaMkA karela, tyAre paraSonI sabhAmAM pravacana vagere nathI pharamAvatA, kSetradevIe saMgamAcAryanA cAritrabaLanI anumodanA karI ziSya saMdhyAkALa pachI vijAtIya vartAlApa TALe che vagere. muni dattane bhAre Thapako Apela. vajasvAmijInA bALamunie chatAMya amuka ArAdhaka zrAvakavargane choDI bAkIno jayAre 2thAvarta girinI dhagadhagatI zilA upara anazana karI vizALa zrAvakavarga vartamAnamAM bhautikatA, adhArmikatA ane prANa choDyA, tyAre bALamuninA samAdhi maraNane devoe aMdhAnasaraNa tarapha jaI rahyo dekhAya che. jethI temane nathI ujavela hato. A. dharmaghoSasUrijIe potAnA vIsa ziSyone sAdhu-sAdhvInA AcAra-vicAranI ciMtA ke nathI AcArya padavI enAyata karyA pachI gacchanI sAravAra ane jinazAsananA bhAvinI koI kalpanA. makAna-dukAna- vaiyAvacca-saMyamarakSA mATe soLa gaMbhIra zrAvakonI saMtAna-snAna-mahemAna ke mAna-sanmAna vagerenA zramaNopAsaka samiti banAvI hatI. bAhyabojhamAM sapaDAI gayela eka gRhastha mATe aMtima nagarI tuMgIyAnA zrAvako jevA vicakSaNa ane tatvarasika virAma smazAna banI jAya che, jyAre bIjI tarapha zrAvako sAdhu-sAdhvI bhagavaMtone mATe samucita vyavasthAo janmadinanI paNa ujavaNI na karatA saMyamIo mRtyune ja ApI zake. temanI aneka jarUriyAtone pUrI pADI zake ane mahotsava banAvavA jIvaMta jIvanAvasthAne tapa-japa, jJAna-dhyAna bIjI tarapha utsarga-apavAdanA jANakAra mahAtmAo zrAvakone ane vividha ArAdhanAothI vadhAve che. paNa kALa-kSetrane anurUpa anekAMtika ArAdhanAo karAvI zake jema pRthvI karatAMya vizALa samudravistAra che tema duniyA che. zrAvako mAraphata thatI zAsanaprabhAvanAo jo AkhIya doSonA dariyA jevI dekhAze, temAM guNonI gAgara vyavasthita hoya to zramaNonI ArAdhanAomAM paNa vega jeTalI nAnI saMkhyA caturvidha zrIsaMghanI che ane tenI jo Ave. paNa jo gRhastho ja jImedArIothI dUra rahe to pachI ekatA sadhAya ke sarjAya to jainadharma svayaM vizvavyApI ArAdhanA choDI prabhAvanAmAM paDI janAra saMyamIne pratikramaNabanI jAya teTalI pracaMDa zakti temAM rahelA ArAdhakonI che. paDilehaNa-prabhaAjJApAlanamAM dUSaNo lAgavAnI pUrI bAkI lokapravAhamAM kheMcAI jo zramaNa saMsthA MIKE, zakyatAo ubhI thAya che ane prabhAvanA-ArAdhanA beumAM MOBILE, MEDIA ke chApA-vAhanAdi Adhunika sAdhanothI pIchehaTa thaI to zAsanarakSA paNa jokhamAI zake che. kahevAtI zAsanaprabhAvanA mATe mathaze to jarUra aneka bALajIvo prasaMgocitta jaNAvavAnuM ke vartamAnamAM zramaNopAsaka pakSe AkarSaNa pAmaze paNa saMyamanA bhoge thatI prabhAvanAmAM aneka bhramaNAo pravarte che. jenA kAraNe jhaDapI saMdezavyavahAranA zramaNajIvananI svayaMnI ArAdhanA ghaNA ja aMze kALamAM ahIMnI vAto tyAM ane tyAMnI ahIM karavAmAM vicitra jokhamAze. evI ja zAsana prabhAvanA bhagavAna mahAvIra deve vAtAvaraNa sarjAya che. aneka prakArI sAmAcArIone kAraNe svIkArI hota to divyazaktiono upayoga karI niSphaLa gayelI paNa draSTirAga vadhyo che. saMvegI mahAtmAo upara zrAvakone prathama dezanAne teoe saphaLa karI dekhADI hota. A. dubhava nathI, paNa sAthe anekone sAcI zraddhA paNa nathI. siddhasena divAkarasUrijInI rAjapAlakhI temanA ja gura vRddha mULa kAraNamAM tattvajJAna pipAsu varga ocho rahyo che ane vAdidevasUrijIe upADI temano pramAda dUra na karyo hota. A. bhautika apekSAo pUrNa karavAmAM dharmArAdhanAo mATe samaya devacaMdrasUrijIe paNa rAjA kumArapALanA suvarNasiddhi prayoga phALavavo te paNa gRhasthone mATe samasyArUpa banyo che. sAthe karI jinazAsananI prabhAvanA ka.sa. hemacaMdrAcAryajInA mAraphata vAhana-vyavahAra vadhyo hovAthI virAdhanAo paNa sapramANa vadhI karAvavAnA manorathane malIna na jaNAvyo hota. akabara jevo che. Ama sAMsArikonA rIti-rivAja pratyeka dasake badalAtA rahe jUra bAdazAha paNa A. hIrasUrIzvarajI mahAtmAnI draDha AcAra che jyAre zramaNa saMsthA sAva nAnI chatAMya anAdikAlIna kaTTaratA dekhI jhUkI gayo hato ane potA taraphathI paNa amAri ke prAcIna paraMparAone yathAzakita pALavA udhata che. kALa, jAhera karAvela. A. jinaprabhasUrijI svayaM zAsanaprabhAvaka saMjoga, ummara, lAcArI, zArIrika pratikULatAo vagerenA Jain Education Intemational Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 607 astu kAraNe apavAdI valaNo sAthe paNa pariNata mahAtmAo saMyama che, ane je zAsananA zaNagAroe aNagAradharma AcarIsAdhI rahyA che. tethI paNa sarve zrAvakoe sarva samudAyanA, AdarI jinadharmanI vijayapatAkAo videzomAM paNa pharakAvI che, gacchanA ke saMpradAyanA mahAtmAo prati AdarabhAva rAkhavo tevA vizvakalyANakArI, sarvajIvaabhyadayakArI ane rahyo ane jyAMthI jeTaluM sAruM ane suMdara prApta thAya te muktisukhadAyI zAsananI sUkSma zaktiono vyApa meLavavAnI khevanA rAkhavI joIe. vadhAravA nAnI-najIvI bAbatonI ulajhanomAM na aTavAI nItizAstra paNa kahe che ke "sAdhUnAM darzana puNya'', lagIra udAra banavuM paDaze. sarvajIvo sAtheno maitrIbhAva te pAchaLa saMyamajIvananI durlabhatA ane duSkaratA tarapha ja sthApavo paDaze ane guNAnurAgI banI je je paNa sAruM dekhAya jaNAya teno prema svIkAra karavo kartavya banaze. izAro che. jo sAdhaka-sAdhu ke sAdharmika prati durbhAva utpanna thAya to samyagdarzana malIna bane ane kahyuM che ke "aramago jena zramaNonA cAritrAcArane satya ane maTTo DhaMrAmakRrasa EURi nivALA". jaina saMyato prati satvabhAvathI saparzavA OM hrIM namo caritararAno japa bahumAna ochuM thatuM dekhIne ja to abhayakumAra maMtrIe bajAra zramaNopAsakoe khAsa karavA jevo che. 3OM namo loe vacce ratnanA DhagalA goThavyA hatA. siddharAja jayasiMhe bhUlathI savvasAhUNaM. karela apamAnanA kAraNe vIrAcAryajI khare bapore pATaNathI vihAra karavA taiyAra thaI gayA hatA ane pachI zAntanuM maMtrIe rAjAne temanI bhUla samajAvI pazcAttApa karAvela, tyAre AcArya bhagavaMte paNa udAratAthI kSamApanA karI hatI. bALasAdhunI bhUlathI upAzrayanI meDI uparathI paraThavAyelo kAjo vIsaLadevanA mAmAM siMha upara paDatAM krodhAvezamAM siMhe bALasAdhune tamAco mArI dIdhela, tyAre vAtAvaraNa bagaDI gayela ane vastupALa maMtrInA bolane mAnya karI yuvAnoe siMhanA 2-niyama 3-Asana ghare jaIne paDakAra karela tathA hAtha uThAvanAra siMhanA hAthanI AMgaLIo kApI nAkhela, chatAMya rAjA vIsaLadeva phakta maMtrIone keda karavAnA pharamAna sivAya kaMI karI na zakyo hato. kAraNa ke Akhoya lokapravAha bAlamuni ane sAdhusAdhvIonI tarapheNamAM hato. A badhIya vAta-vArtAo nikaTanA vartamAnakALanI thaI paNa anAdikALathI saMyama sAdhanAra sAdhako thayA ane bhAvimAM paNa thavAnA. dvArikA nagarIne dvaipAyane aganabhasma karI nAkhI, 4-prANAyAma 5-pratyAhAra 6-dhAraNA paNa eka ja gRhastha dIkSAnI bhAvanAvALo thayo, jene te bALI na zakyo. ane sAthe lekhAMte e paNa jaNAvavA jevuM che ke udayana jevA mahAmaMtrIne paNa aMta samayanI samAdhi apAvanAra eka bahurUpI jaina sAdhu ja hato jeNe, maMtrIzvaranA svargavAsa pachI sAcI dIkSA laI saMsArano tyAga karyo hato. jyAM jinazAsanamAM pUrva-kroDa jevA virATakALa sudhInA saMyamapAlanakartAo thaI gayA che, jyAM janme brAhmaNa paNa karmo 7. dhyAna 8-samadhi Sarapada prApti jaina gaNadharo banI gautamasvAmI vagere zAsana dIpAvI gayA ?-yama ke Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAMsa niryAta kabhI nahIM ho katlakhAne baMda karo pazurakSA se hI deza kI surakSA mevAr3a dezoddhAraka AcArya zrI jitendrasUrIzvarajI ma.sA. ke divya AzIrvAda va dIkSA dAnezvarI A. deveza zrI guNaratna sUrIzvarajI ma.sA. ke AzIrvAda se munipravara zrI nipuNaratnavijayajI ma.sA. ke nirdezana meM cala rahe jIva dayA kendra meM apane dhana kA sadupayoga karane hetu mArgadarzaka vivaraNa-patra hajhAra hAtha hamAre sAtha, phira bhI hai sahayoga kI Aza..... prabhu mahAvIra-zrI rAma-zrI kRSNa-zrI hanumAna kI punIta bhUmi meM aMgrejoM ko bhagAkara svataMtratA prApta kI taba pUre deza meM karIba tIna sau katlakhAne the / Aja 36000 qatlakhAne isa ahiMsA kI pAvana dharA hindustAna ko kalaMkita kara rahe haiM / isake lie "mAMsa niryAta baMda karo'kA prayAsa hAtha dhokara pIche par3ane se hI avazya saphalatA prApta hogI / mAMsa-niryAta baMda karavAne hetu sabhI milakara eka AvAz2a uThAkara Meat Export para niyaMtraNa lagavAne yA prati vyakti eka pazupAlana jimme leve, vaha bhI saMbhava na ho to nimna meM se kisI gauzAlA meM arthasahayoga bheja karake bhI jIvadayA kI bhAvanA ko banAye rakheM / nimnokta sabhI saMsthAe rajisTarDa vizvAsapAtra tathA 80G Ayakara se mukta dai| avazya sahayoga kara puNya se prApta caMcala lakSmI kA sadupayoga kareM / sAtha hI oNnalAina NC bhI hai, jisameM caika-DrAphTa karavAne kI jarUrata nahIM mAtra rakama vahA~ kI baiMka meM bharanA par3egI / yahA~ prApta ho jAyegI yA caika bhI oNnalAina naM. ke bhijavA sakate haiN| 1. zrI pArzvanAtha jaina gauzAlA pAramArthika TrasTa, 116, ravIndranagara (pI. Dabalyu. DI. oNphisa ke pAsa) indaura-452 001 (ma.pra.) sTeTa baiMka oNpha indaura zAkhA indaura oNnalAIna naM. 53009025784meM bhara sakate haiM yA kisI bhI baiMka kA caika-DrAphTa bhI bhijavAyA jA sakatA 2. zrI gvAla gopAlA gauzAlA jamalAvadA C/o guNavaMtajI banDI, po. choTI sAdar3I, jilA-cittaur3agar3ha-313 604 (rAja.) esa.bI.AI. choTI sAdar3I, nImaca kI koI bhI baiMka kA / 200 pazu haiN| sTeTa baiMka oNpha iNDiyA zAkhA choTI sAdar3I oNnalAina naM. 11546684410 meM bharAveM yA DrAphTa-caika nImaca-choTI sAdar3I kI koI bhI baiMka kA bhijavA sakate haiN| 3. zrI AdinAtha gaurakSA kendra c/o vimalakumAra mANakAlAlajI sahalota, po, moravana Dema, jilA-nImaca (ma.pra.) 1050 pazu, sTeTa baiMka nImaca yA jAvada pina-458 441 nImaca kI koI bI baiMka kA | paMjAba nezanala baiMka zAkhA nImaca oNna lAina naM. 036400-0105302846 ke keza rakama bhI bharane se sIdhI hamAre khAte meM jamA ho jAve va Apako DrAphTa kharca nahIM lgegaa| 4. zrI gopAla gauzAlA Clo sohanalAlajI chAjer3a, vadhAnA, nImaca 458 441 (ma.pra.) nImaca kI koI bhI baiMka / paMjAba nezanala baiMka ke nImaca zAkhA meM oNnalAina naM. 036400-0105302846 meM bharane para hameM prApta ho jaavegii| 5. zrI neminAtha gauzAlA, soniyANA, jilA (ma.pra.) nImaca kI koI bhI baiMka | paMjAba nezanala baiMka ke nImaca zAkhA meM oNnalAIna naM. 036400 0105302846 meM bharane para hameM prApta ho jAvegA / zrI AdinAtha pazu rakSA saMsthAna (gauzAlA) po. kAnor3a ji. udayapura 313 604, sTeTa baiMka oNpha iNDiyA, zAkhA udayapura oNnalAina naM. 51033705753 va senTrala baiMka oNpha iNDiyA zAkhA kAnor3a meM bhI khAtA hai| zrI pArzvanAtha gauzAlA TrasTa, kadamAla, taha. girvA, jilA-udayapura (rAja.) baiMka DrAphTa uparokta TrasTa kA esa.bI.bI.je. zAkhA khamaNaura kA bhaMvaralAlajI caMpAlAlajI rAMkA sarapaMca sA. po. kadamAla, jilA-udayapura (rAja.) taha. girvA para bhejeM / di rAjasthAna baiMka 0020101448062 zAkhA udypur| 8. zrI mahAvIra govardhana bAravaradA C/o mAMgIlAlajI vayA, po. bArAvaradA, jilA-pratApagar3ha (rAja.) paMjAba nezanala baiMka, zAkhA oNnalAina naM. 3904004000198444 pratApagar3ha, choTI sAdar3I (rAja.) yA vahA~ kI koI bhI baiMka kA 312 605 | 9. zrI saMbhavanAtha gauzAlA, sAvana C/bherulAlajI koThArI, po. sAvana, jilA -nImaca (ma.pra.) sTeTa baiMka oNpha indaura-nImaca yA manAsA baiMka zAkhA 458 110 sAvana meM paMjAba nezanala baiMka hai / 10. zrI akhilAnaMda sarasvatI grAmINa gauzAlA, dalaudA, jilA-maMdasaura Clo bAbulAlajI sagarAvata, po. dhuMdhar3akA, jilA-maMdasaura (ma.pra.) 458 667 maMdasaura kI koI bhI baiMka kA / (jao anasaMdhAna peja 644 upara) Jain Education Intemational Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 609 jhaLahaLatAM nakSatro SA VAMAA WAVAANAWAWAASWANAWAV E9) 2javADI rAjANAnA AMgaNe.... A abhUtapUrva aitihAsika saMyama sai mahozavanI dedIpyamAna UjavaNI... ASIAKASVAVAVAVAV zramaNa saMskRtimAM dIkSA grahaNa karI samajaNapUrvaka-svaicchika rIte saMsAra-tyAga karI saMyamajIvananI sAdhanA dvArA parApUrvathI cAlI AvatI amUlya saMskRtinA dharohara banI dharmarakSA karI adhyAtmane UjAgara karatAM aNagAramArgane grahaNa karavAmAM Ave che. dIkSA eTale mAnya sattvapuMjane grahaNa karavA svIkRta abhimata mATe samarpita thavuM. dIkSA jIvanamAM sva- e para kalyANano uddeza abhipreta che. A pavitra paraMparAnA mULa parama tattvanA anusaMdhAna sAthe joDAyelA che. AtmakalyANa sAdhavA mATe AdaraNIya gurujI pAsethI jIvanabhara tapa-tyAganA vrata-niyamo dhAravA jema ke rAtribhojana tyAga, kezalUcana, pAdavihAra ane paMcamahAvratanAM pAlana dvArA uttama prakAranI sAdhanA-ArAdhanA zreSTha karavI. AvI zreSThatama sAdhanA karatAM hovAthI ja jaina dIkSA lenAranuM vizvamAM ajoDa sthAna che. AvA saMtasatIjIo tyAgamArganA kAMTALA patha para samarpita thanArA puSponI maghamaghatI maheka che. jaina sAdhutA e jagatanuM parama Azcarya che. mAnava AtmazaktinuM gaurIzikhara che. A saMto samyagu jJAnadarzana-cAritra ane tapa dvArA mokSanI sAdhanA karatAM hoya che. jagatanA tamAma jIvo pratye maitrIbhAva, vAtsalyabhAva rAkhI kaThora AtmasAdhanA dvArA zAzvatA sukhane pAmavAnI jIvanazailI che. tapasyA ane titikSAnuM jIvaMta rUpa che. che samatA ane anukaMpAno satata vaheto nirmaLa pravAha che. AvA A mArge javA taiyAra thayo rAjakoTano bAlamumukSu harSa ane sarjAI eka aitihAsika, abhUtapUrva, adbhuta saMyamamahotsavanI anerI UjavaNI. pitA kamalezabhAI ane mAtA AzAbenano prANapyAro putra, rakSita ane unnatino mADIjAyo vIra. dhArAno che lADIlo dIyara ane vimalano lADako sALo saMsAranA badhA ja saMbaMdho para pUrNavirAma mUkI pravajyAnA paMthe cAlavA tatpara banyo. kaccha vAgaDa dezoddhAraka adhyAtmayogI, pa.pU. zrImad vijaya kalApUrNasUrijI mahArAja sAhebanA parama vinita ziSya prazAMtamUrti pa.pU. gaNivarya zrI tIrthabhadravijayajI ma.sA.nI pAse potAnuM yAvatuM jIvana samarpita karavA saMyamamArge cAlI nIkaLyo. A bAlamumukSu goMDala saMpradAyanA zAsanacaMdrikA bA.bra. pU. hIrAbAI ma., bA.ba. pU. naMdAbAI ma, bA.ba. pU. jyotibAI ma.nA saMsArapakSe sagA bhatrIjAno putra thAya. Aja sudhI jene saMsArI sukhonI choLomAM ucheryo, rAjavI vaibhavonI vacce halarAvyo, rAjakuMvara samI sAhebImAM jene ramADyo chatAM paNa saMsAranA A lobhAmaNA, jhAMjhavAnA jaLa jevA sukho jenA aMtarane calita karI zakyA nahi evo bAlamumukSu harSa saMsArane choDI saMyamanA zItala mArge prayANa karavA tatpara banyo. Aja sudhI je zramaNopAsaka hato te Aje zuddha dharmaupAsaka zramaNa banI vItarAganI vATe vicaraNa karavA tatpara banyo. ane rAjakoTanA cAreya phirakAnA zrAvaka-zrAvikAoe, jijJAsu dharmapriyoe mANyo eka jhaLahaLato saMyama mahotsava. Trasza zasazaszasz zarzusszaszaszaszaszaszinanzas SAMANAVAVAVAVAVAVAVAVAVAVAVAVAVAVAVAWANAS Jain Education Intemational Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 610 jina zAsananAM SAWAWAWAVAMAVASAVAVAVAWASVAVAVAWAVAM nAnapaNathI ja jenA jIvanamAM zvAsocchavAsanI jema dharmanuM siMcana thayuM hatuM tevA harSane gaLathuthImAM ja 9 dharma maLyo hato ane eTale ja te anya bALakothI sAva alaga ja hato. bALavaye bAluDAo ramatagamatamAM ane lADa-koDamAM DUbelA hoya, dharma karavAnI samajaNa paNa keLavANI na hoya eve samaye A bAluDAe upadhAna karI mokSamALA paherI. dasa varSanI nAnI vaye sauthI nAnI vayano saMghapati banyo. rAjakoTathI raivatagirivaranI cha'rI pAlita yAtrA karAvI saMghamALa paherI ane 12 varSanI vaye to A asAra evA saMsArano tyAga karI, devaguru caraNe samarpita thaI saMyamI aNagAra banavA nIkaLI gayo. pAvanIya dIkSAnA svIkA2nuM anupama dazya AAAAAAAAAAAASISITIAWASANAAN 2nadharmanuM lakSya mokSaprApti che; ane mokSane prApta karavAnuM prathama sopAna tyAga-vairAgya eTale ke pravajyA-dIkSAno svIkAra che. e parama pAvanIya dIkSAnA savIkAranuM darzana uparokta citramAM samAna (c) thAya che. A mahAmaMgalakArI vidhinA prAraMbhe dIkSArthI dvArA caturvidha zrIsaMghanI hAjarImAM nANa samakSa zrI tIrthakara 8 paramAtmAne ane pUjya gurudevane kriyApUrvaka vaMdana karavAmAM Ave che. tyArabAda dIkSAdAtA pU. gurudeva samakSa mane dIkSAno veza Apo' evI bhAvapUrvakanI vinaMtI kare che. gurumahArAja dIkSA ane jIvadayAnA pratikarUpa ogho (rajoharaNa) dIkSArthIne arpaNa karatAM dIkSArthI te grahaNa karI nRtya karavA dvArA AnaMda vyakta kare che. che tyArabAda dIkSArthI ogho laIne, saMsArI vAno tyAga karavA ane sAdhuveza paridhAna karavA ane tene anurUpa che mastakanA vALa utAravA snAnagRhe jAya che. ane tyAM snAnAdi karI, sAdhuvezamAM sajja banI punaH 9 sabhAmaMDapamAM AvatAM; A sAdhuveze nUtana munirAjane joI sau koI jayakArapUrvaka harSa vyakta kare che. ane A harSollAsanA divya vAtAvaraNamAM nAtana munirAjanI dIkSA-kriyAvidhi AgaLa cAle che. Jain Education Intemational Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ WAWAVASVAVAVAVAVAWAV jhaLahaLatAM nakSatro 611 SAVAVAVAVAVAVAVAVAVAVAWAVAAVAIANAS AvA A bAlamumukSunI dIkSA je rIte thaI te jotAM ema kahI zakAya ke A prasaMga to, "na bhUto, e na bhaviSyati" arthAtu dIkSA je AtmAnA ullAsathI UjavAI, cAreya phirakAoe aMtaranA AhUlAdabhAvathI je rIte dIkSA UjavI te prasaMga abhuta ane avismaraNIya banI gayo. je dIkSA mahotsava ujavAyo tenI AgaLanA nava-nava divasa sudhI savAranA vyAkhyAnathI mAMDI rAtrinA bhAvanA, nATaka vagere kAryakramonuM evuM suMdara Ayojana thayuM ke badhAnA mukhamAM e ja udgAro jovA maLatA 8 AR. ke-"AvI dIkSA to kyAreya joI nathI!" bAlamumukSunA gurujanonuM bhavyAtibhavya svAgata karavAthI mAMDIne dIkSA dina sudhI je suMdara kAryakramonuM Ayojana karavAmAM AvyuM tenA parathI dareke e ja anubhavyuM ke Avo rajavADI saMyama mahotsava to kadAca kyAreya UjavAyo nahi hoya. traNa traNa divasa varSIdAnanA varaghoDA nIkaLyA. jonAra dareka jaina-ajainanA manamAM A jotAM evo vicAra jarUra Avyo haze ke saMyama mahotsava A rIte UjavAtA hoya to cAlo ApaNe paNa saMyamI banI jaIe. saMyama mahotsavanA nava divasanA kAryakramo para UDatI najara karIe to mahotsavanI zarUAta mahAmaMgalakArI che paMcakalyANakanI pUjAthI zarU karavAmAM Avela hatI. jemAM tAraka tIrthakaronA pAMceya kalyANakonI bhavyatA pUjAnI DhALamAM darzAvavAmAM Avela che. pUjA daramiyAna guru bhagavaMtoe pAMceya kalyANakono arthasabhara mahimA samajAvela hato. zrI aMkurabhAI pATaNavALAe khUba ja ThAThamAThathI pUjA bhaNAvela hatI. pUjA bAda zrIphaLanI prabhAvanA karavAmAM Avela. te ja divase rAtre zAstrImedAnanA vizALa maMDapamAM chellA 30 varSamAM rAjakoTamAMthI jeTalA mavyAtmAo saMsAra tyAgI saMyamI banyA tevA dIkSita AtmAonA saMsArI svajanonuM bahumAna bALamumukSunA karakamala dvArA vaDIlone tilaka karI, zAla oDhADI, mALa paherAvI khUba ja sArI rakamanA kavara ApI bhAvasabhara rIte thayuM je A mahotsavanI moTAmAM moTI viziSTatA rahI. A kAryakramanuM saMcAlana zrI aMkurabhAI pATaNavALAe >> sUramaya saMgIta sAthe karyuM. mahotsavanA bIjA divase savAranA pUjyazrIonuM pravacana ane bapora bAda zrI aSTApadanI pUjA khUba ja ThATha-mAThathI muMbaIthI padhArela zrI dakSezabhAI zAhe zAstrIya saMgItanA pUjAnA vividha DhALone gAIne karI hatI. ra sTeja upara viziSTa rIte aSTApadajInI racanA karavAmAM Avela. muMbaIthI khAsa maMgAvela uttama phaLa naivedyathI mAMDaluM racavAmAM Avela hatuM. zrI bharata mahArAjAe aSTApadaparvata para bhagavAna RSabhadevanI stavanA karela ane jyAM bhagavaMtanuM nirvANa thayela te vakhate bharata mahArAjAe karela kalpAMtanA zabdo A DhALamAM rahela che. pU. gurubhagavaMtoe temanA mArmika zabdomAM pUjAnI DhALomAM rahela rahasyone udghATita karyA hatA. pUjA pUrNa thaye uttama phaLonI prabhAvanA rAkhela hatI. rAtre bAlamumukSunuM rAjakoTanA aDhAre AlamanA jJAtijanoe momenTo, bahumAnapatra ApI sanmAna karela. sauprathama bahumAna rAjakoTanA rAjavI parivAra dvArA karavAmAM Avela. tyArabAda Ahira, bharavADa vagerethI mAMDI muslima ane vorA samAje paNa bahumAna karela je eka ajoDa ane avismaraNIya ghaTanA banI rahI. amadAvAdathI khAsa A prasaMga mATe upasthita rahelA zrI pratIkabhAIe samagra kAryakramanuM saMcAlana karela. kAryakramanI madhyamAM zrI prahalAda ploTanA mahilAmaMDaLe eka suMdara nATaka "Apa kI adAlata" rajU karela. jemAM bALamumukSune dIkSA apAya ke nahi tenI khUba ja sacoTa, tArkika rIte rajUAta karI. 1 khuda bAlamumukSune AropInA piMjarAmAM UbhA rAkhelA. A kAryakramamAM haiye-haiyuM daLAya tevI bhIDa hatI. maMDapa paNa pAchaLathI kholavA paDela teTalI mAnavamedanI hAjara hatI. Gusszaszizas zarzuszusza Dusznanasa NITYAY pakSI Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 612 jina zAsananAM SVAVAVAVAVAVAVAVAVAVAVAVAVAVAWASAVAM mahotsavanA trIjA divase pU. guru-guruNI bhagavaMtonI hAjarImAM "upakaraNa vaMdanAvali"no khAsa kAryakrama Ayojita karela. bhAvanagarathI dIkSArthInA parivAranI khAsa vinaMtIne mAna ApI padhArela zrI saMjayabhAI ThAre potAnI AgavI zailImAM rajUAta karI bapore 1 vAgyA sudhI zrotAgaNone khasavA dIdhA nahotA. saMjayabhAInA vaktavyane saMgItamaya sathavAro muMbaIthI padhArela zrI ketanabhAIe Apela ane upasthita sahunA dilane DolAvI dIdhela. sarva upasthitone AyojakanA rasoDe sAdharmika bhaktibhAvathI vaparAvI vidAya karela hatA. bapore 8. vijaya muhUrta muMbaIthI padhArela zrI dakSezabhAI zAhe paccIsa kusumAMjali pUjana bhaNAvela. khUba ja adbhutauttama dravyothI racanA karela hatI. pUjAnI DhALo zAstrIya rAgomAM gAIne lokone maMtramugdha karelA. A pUjanamAM pravajyA prasaMganuM anumodanIya darzana NSSS tA. SASAASAASISWASANASIASANASSS jainadharma e tyAgapradhAna dharma che, ane tenuM aMtima ke ekamAtra lakSya mokSa che, ane te tyAgavarA-pravajyAnA mArge ja prApta thAya che. ane te kAraNe ja je koI bhAI ke bahena pravajyAnA punita paMthe paga mAMDe che e prasaMganuM uparokta darzana paNa anumodanIya banI rahe che. A kalyANakArI mArganA utsuka dIkSArthI nANa samakSa deva-guru-dharmanI sAkSIe prApta karela rajoharaNa sAthe sabhAmaMDapamAM sAdhu-sAdhvIveze sauprathama padhArI ubhaDaka bese che. tenA pharatuM kapaDuM TAMkIne bhAI hoya to vaDA sAdhu ne bena hoya to vaDA sAdhvImahArAja kuMbhaka prANAyAma karIne dIkSArthInA mastaka para bAkI rAkhelA sAta vALano loca kare che. A vALa temanA mAtuzrI bahumAnapUrvaka kapaDAmAM grahaNa kare che. dIkSA-kricAvidhi AgaLa cAlatAM mAtApitAnI punaH saMmati laI gurudeva dIkSAnI pratijJA levaDAve che. nAmakaraNa vidhipUrvaka nAma jAhera karAya che. tyAra bAda nAtana dIkSitane "tamAro kalyANamArga nirvighna bano ane cAritra suMdara rIte pALo" evA zubha bhAvapUrvaka gaNavAra mAMgalika vAsakSepamizrita akSatathI sau koI vadhAve che. This asszasza zas zanzanasz znanzas zaszszszarze Jain Education Intemational Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro AVAVAAAAAAANZ AAVAVAWY alaga alaga dravyothI prabhunI bhakti karavAmAM Ave che. pUjA bAda uttama phaLonI prabhAvanA rAkhela. rAtre zrI sImaMdhara bhakti maMDaLanA amadAvAdathI padhArelA sabhyoe-"be vIrabhakto zreNika ane puNiyo zrAvaka" rUpaka prastuta karela. je rAjakoTamAM prathama vakhata pradarzita thayuM. vizALa zamiyANAmAM moTA moTA skrIno rAkhyA hovA chatAM maMDapo TUMkA paDyA teTalI medanIe A kAryakrama mANela. zreNika mahArAjAnA pAtramAM zrI anilabhAInA abhinaye lokonI samakSa narakanI vedanA rajU karI evo kalpAMta karela je joIne upasthita darekanA hRdaya dravI uThyA hatAM. mahotsavanA cothA divase savAre kuMbhasthApanA tathA pATalApUjana hatuM. vidhikAra suzrAvaka zrI bhupatabhAI zeTha dvArA bahu ja vidhi-vidhAnathI pUjana bhaNAvavAmAM Avela. rAjakoTanA zrI dharmezabhAI dozIe saMgItanA sUro dvArA saune maMtramugdha karyA. bapore samagra rAjakoTanI badhI pAThazALAnA bALakono kvijha kAryakrama bAlamumukSunI hAjarImAM rAkhela. lagabhaga 2 thI 25 hajAra bALakoe bhAga laI kAryakrama pUrNa thatAM alpAhArano lAbha lIdhela. rAtre zrI vardhamAna saMskRtidhAma-ghATakopara-muMbaInA yuvAno dvArA bhavya rUpaka "bhogasamrATa banyo yogasamrATa' rajU thayela. jemAM zAlibhadranA janmathI vairAgya sudhInA prasaMgone AvarI lIdhelA. gobhadra zeTha devalokamAMthI roja 99 peTI UtAratA te sTeja para paNa UtAravAmAM AvI. bAlamumukSunA hAthe lAbhArthIne arpaNa karavAmAM Avela. A nATakanA adbhuta saMvAdo ane bhAvavAhI rajUAtathI loko ApharIna pokArI gayA hatAM. 613 mahotsavanA pAMcamA divase bhavyAtibhavya janmakalyANaka mahotsava suprasiddha saMgItakAra zrI nIlezabhAI rANAvatanA saMcAlanamAM bhavya rIte ujavAyo. temanI AgavI zailImAM lokoe tAlIonA gaDagaDATa ane aMtaranA harSanAdathI prabhunA janmane vadhAvyo. bAlamumukSu sAthe samagra parivAre sTeja para nRtya karela. A janmamahotsavanI viziSTatA e hatI ke bAlamumukSunA parivArajanoe ja janmakalyANakanA pAtro tarIke bhAga lIdhela. khuda bAlamumukSu svapnapAThakanA pAtramAM hatAM. veSa, bhASA ane mekaapathI lokone Azcaryacakita banAvela. 56 dizAkumArIoe alaga alaga nRtya dvArA lokonA mana mohI lIdhA. dIkSArthI parivAra tathA sabhAmAMthI khUba sArI 2kama vaDe teonuM bahumAna karAyuM. rAjakoTanA itihAsamAM sau prathama vakhata ja A rItanA jIvaMta pAtrovALo janma mahotsava ujavAyo. prasaMga pUrNa thayA bAda goLanI bhIlInI prabhAvanA rAkhela. bapore rAjakoTanA jaina mahilA maMDaLo dvArA bhavya sAMjI tathA maheMdIrasamano kAryakrama hato. 100 thI paNa vadhAre saMkhyAmAM maMDaLoe baporanA be vAgye potAnuM sthAna laI lIdhuM hatuM. maMDapanA daravAjA pAse dIkSArthI parivAranA sabhya baheno dvArA bahenone maheMdI mUkI ApatA hatA. bALamumukSune vacce besADI temane paNa maheMdI mUkavAno lAbha levAmAM rItasara paDApaDI thaI hatI. kAryakrama pUrNa thatAM alpAhAra tathA uttama dravyonI prabhAvanA karavAmAM Avela. te ja divase sAMje prahlAda ploTa derAsarajImAM bhavyAtibhavya mahApUjAnuM Ayojana hatuM. sUratathI padhArela sajAvaTavALA kasabIo dvArA alaga alaga racanAothI derAsaranI zerIthI mAMDIne aMdara sudhI raMgoLI karIne tema ja phuvArAothI adbhuta rIte zaNagArela hatuM. prabhujInI aMgaracanA karavA khAsa muMbaIthI padhArelA azokabhAIe hIrA mANekathI nayanaramya AMgInuM sarjana karyuM hatuM. rAjakoTanA itihAsamAM sau prathama vakhata ja A rItanuM Ayojana thayela hatuM. rAtrinA zAstrImedAnamAM "guru guNa vaMdanAvalI''nuM Ayojana thayela, jemAM muMbaIthI khAsa padhArelA suzrAvaka hirenabhAIe bhAvapUrvaka gurunA guNanI garimA varNavI hatI. sudharmAsvAmIthI mAMDIne pATanA dareka zAsanaprabhAvakono TUMkamAM paricaya ApatA ApatA bAlamumukSunA gurumahArAja gaNivaryazrI Jain Education Intemational Page #630 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 614 VAVAAVAAVAVAAVAAVANANAMAN tIrthabhadravijayajI ma.no paricaya AgavI zailImAM ApI upasthita darekane bhAvivabhora banAvI dIdhA hatAM. surendranagarathI padhArelA tIrthaMkalA bhaktimaMDaLanA ramezabhAI tathA sAthIdAroe bhAvavAhI stavano rajU karelA. mahotsavanA chaThThA divase bhavya varasIdAnano varaghoDo bAlamumukSunA nivAsasthAnethI zarU thaI zaheranA rAjamArgo para pasAra thaI zAstrImedAnamAM Utarela hato. bapore siddhidAyaka zrI siddhacakra mahApUjana suprasiddha suzrAvaka DaoN. praviNabhAI mahetAe khUba ja ullAsathI bhaNAvela hatuM. rAjakoTanA yuvA saMgItakAra zrI dinezabhAI pArekhe stavanonI ramajhaTa bolAvI upasthitone DolAvI dIdhA hatA. tyArabAda tarabucanI prabhAvanA rAkhela hatI. rAtrinA samagra rAjakoTanA cAreya phirakAnA jaina saMgho dvArA bALamumukSuno bahumAna samAroha rAkhela jemAM cAreya phirakAnA agraNIo, hoddedAro, yuvakamaMDaLo, mahilAmaMDaLo, jaina soziyala grupoe bALamumukSunuM hRdayathI AzIrvAda ApI bahumAna karela hatuM. progrAmanI zarUAta dAdAvADI saMghanA pramukha tathA jAganAtha saMghanA pramukhe stavana gAIne karI hatI. vacce jainazALAnA bALakoe adbhUta jaya ho, jaya ho nRtya karI bAlamumukSunuM abhivAdana karela. A nRtya eTalI suMdara rIte thayuM ke vansamoranA nAdathI maMDapa gAjI UThyo ane pharIne badhAe nRtya mANyuM. zrotAoe aMtarathI zAbAzI ApI. samagra kAryakramanuM saMcAlana dikSArthI parivAranA yuvakoe saMbhALela hatuM. jina zAsananAM mahotsavanA sAtamA divase zAstrI medAnanA zamiyANAmAM pU. gurudevanA pravacana bAda mumukSunA upakaraNono thALa bharavAno hRdayadrAvaka prasaMga rAkhela hato. dikSArthI parivAranA saubhAgyalakSmI baheno viziSTa rIte zaNagArelA thALamAM mumukSunA upakaraNo pU. gurubhagavaMta pAse raDatI AMkhe vAsakSepa karavA laI jatAM hatAM tyAre phakta eka bAlamumukSu ja harSathI, AnaMdathI nAcatA-nAcatA upakaraNone vadhAvatAM hatAM. sahunI AMkho raDatI hatI mAtra mumukSu ja hasatAM hatAM. tyArabAda prItidAnano kAryakrama zarU thayo. bAlamumukSunA pavitra karakamalo dvArA hajAro lokoe lAInamAM UbhA rahIne svayaMzistathI potAnA vahAlA bAladIkSArthIe bhAvapUrvaka premathI Apela prItidAna sADI, penTapIsa, zarTapIsano svIkAra karI potAnI jAtane dhanya ane pavitra banAvI hatI. baporanA vijayamuhUrte zrI laghuzAMtisnAtra pUjana rAkhela hatuM. suvizuddha vidhikAra suzrAvaka zrI bhUpatabhAI zeThe potAnA hRdayanA bhAvathI suMdara mAMDaluM racI tene uttama dravyothI suzobhita karI zaNagArela hatuM. pUjana bAda khajUranA pekeTanI prabhAvanA karI hatI. kAryakrama daramiyAna pAlItANAthI padhArelA amItabhAIe stavano rajU karela hatAM. rAtrinA DabhoIthI padhArelA DabhoI zrI saMghanA AlokabhAI ane temanA sAthIdAro dvArA adbhuta rUpaka "raMga-rAga-virAga" zrI jaMbusvAmInuM caritra rajU karI lokone maMtramugdha karI dIdhelA. eke eka pAtranA hubahu abhinaye ane hRdayadrAvaka saMvAdoe lokonA haiyA halabalAvI dIdhA hatA. upasthita dareka lokonA haiyAmAM vairAgyanA dIpakane prajvalita karI dIdho hato. A adbhuta rUpakanA kalAkAro koI vyAvasAyika loko na hatAM paraMtu DabhoI zrI saMghanA bhAI-baheno ja hatA, jemaNe chellA be-traNa mAsa satata mahenata karIne AvuM adbhuta rUpaka vhAlA bAlamumukSune aMtaranA sadbhAva dvArA arpaNa karI adbhuta lokacAhanA meLavI. bAlamumukSu DabhoImAM bhAvadIkSita tarIke rahyA hatAM tyAre lokomAM khUba ja priya banI gayelA. potAnI aMtaranI lAgaNI, prema ane sadbhAvane A rUpakamAM ahobhAvapUrvaka rajU karI DabhoI zrIsaMghanA zrAvaka-zrAvikAoe potAnI jAtane dhanya AAA www.jainelibrarv.org Page #631 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SAWAVUSVALA jhaLahaLatAM nakSatro 615 SVAVAVAVAVAVAVAVAVAVAVAVAVAVAVAVAVAV [0 banAvI. bAlamumukSu tathA DabhoInA zrIsaMgha vacce baMdhAyelA vizuddha lAgaNInA saMbaMdhonI phalazrutirUpa A kAryakrama mAM chuM kharekhara viziSTa prakArano banI rahyo. mahotsavanA AThamAM divase varSIdAnano vaibhavI-variSTa-viziSTa varaghoDo zaheranA rAjamArgo upara pharyo. varaghoDAmAM gajarAja, suzobhita ane nRtya karatA azvarAjonI hAramALA, kaLazadhArI zrAvikAo, judA judA veSamAM 8 sajja bALako, 64 indro, inTasTanTa raMgoLI, paMca mahAvratonuM lAIva DemosTrezana tathA cikkAra sAjana-mAjana sAmela hatA. savAranA maMgala prabhAtiyA, zaraNAI vAdana, judA judA saMgItakAro dvArA bhaktinI ramajhaTa, nATikA, pUjAo, prabhujIne AMgI, samavasaraNanI racanA vagere dvArA nave-nava divasa AkhuM rAjakoTa bhaktimaya banyuM hatuM. indradhvajanI sAthe nIkaLela saMyamIno bhavya varaghoDo rAjapaMthI rAjANAnA itihAsamAM ziramora banI rahyo. gurUvaryonA sAmaiyAmAM hatAM te sarva upara jaNAvela AkarSaNo uparAMta varaghoDAmAM aSTamaMgalanI kRtio, UDato sAdhu, zaNagArelA baLadagADA, zaNagArelA UMTo, bagIco, paMcakalyANakanI jIvaMta racanA tathA mumukSunI rajavADI zibikA AkarSaNarUpa hatI. A uparAMta keTalIye rAsamaMDaLIo sAthe sAthe rAsa karatI jatI hatI. temAM paMjAbI 7) nRtya maMDaLI, AdivAsI maMDaLI, mayura nRtya maMDaLI, nAsika Dhola tathA "na bhUto na bhaviSyati" evI caturvidha saMghanI cAreya phirakAonA zrAvaka-zrAvikAonI tema ja jainetaronI hAjarI paNa dhyAna kheMcatI hatI. Avo abhUtapUrva varSIdAnano varaghoDo rAjamArgo para pharyo tyArabAda praphlAda ploTa jaina saMghanuM svAmIvAtsalya jamaNa rAkhavAmAM Avela hatuM. rAtrinA ATha vAgye A sarva kAryakramono ziramora kAryakrama, "hRdayadrAvaka vidAya samAraMbha" reIsakorsanA phanavarlDa medAnamAM rAkhavAmAM Avyo hato. vizALa DomamAM "rUDA rAjamahelane tyAgI" kAryakrama zarU thayo jenA saMgItakAra hatAM muMbaIthI padhArelA zrI piyuSabhAI. saMvedanAnI bharatI lAvI prastuti karI zrI urvilabhAIe. abhUta rIte suzobhita te DomamAM zarU thayela A kAryakramane rAtrinA 8 thI 11-30 sudhI kaDakaDatI ThaMDImAM hajAronI medanIe mANyo. abhUtapUrva zAMti vacce lagabhaga 11-30 kalAke kAryakrama pUro thayo tyAre paNa bharacakka medanI hAjara hatI. dikSArthInA hRdayasparzI pravacana vakhate to tyAM hAjara AbAla-vRddha darekanI AMkhomAMthI 8 zrAvaNa-bhAdaravo varasI rahyA hatA. jo ke A khuzInA AMsu hatAM chatAM A kumaLA puSpane saMyamanA kAMTALA mArga para jatAM joIne dareka zrAvaka-zrAvikAnA manamAM ema thayA vagara rahyuM nahi hoya ke jo A 12 varSano bAluDo saMyamanA mArge mokSa-sukhane pAmavA ATaATalI sAhyabI choDIne jaI zakato hoya to ApaNuM sthAna to kyAM ? kharekhara dharmane samajanArA dareka zrAvakoe be-pAMca paLa mATe to ema ja vicArI lIdhuM haze ke nA have to mAre paNa zAzvatA sukhane denArA A gharamAM praveza karavAmAM ghaDIno paNa vilaMba na karavo joIe. navame divase dikSArthIno gRhatyAga ane saMyamavATikAmAM prayANa savAre 6-30 vAgye thayuM tyAre hajAronI KR medanI bAlamumukSunI saMyamayAtrAmAM sahabhAgI banavA taiyAra beThI hatI. saMyamavATikAmAM samavasaraNanI racanA ane TejanuM suzobhana adbhuta rIte karavAmAM Avela hatuM. samavasaraNanA traNeya gaDhanI Abehuba racanA karavAmAM 3 Avela hatAM. zatAdhikathI vadhu sAdhu-sAdhvInI hAjarI AkhA maMDapane zobhAyamAna karI rahela hatI. bAlamumukSue khAsa pAlItANAthI lAvela vizALa nANamAM birAjamAna caumukhI pArzvanAtha bhagavAnanI pratimAne aMtima AbhUSaNa pUjA sonAnA ceInathI karI ane tyArabAda gurubhagavaMtonuM sonA-rUpA-nANAthI aMtima gurUpUjana karela hatuM. $ samagra dIkSA mahotsavano rojerojano kAryakrama AsthA cenalamAM hAIlAITa tarIke batAvatA hatA. jyAre dIkSAnuM jhe Transzszszszszszszszszszszszusznanzas Page #632 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 616 WAVAAAAAAAAAAAAAA jIvaMta prasAraNa 365 dezomAM AsthA cenalanA mAdhyamathI thayela. AsthA cenalanA mAdhyamathI deza-paradezamAM rahetA bhAvikoe TI.vI. upara jotAM jotAM upakaraNanI UchAmaNImAM lAbha laI jainadharma tathA saMyamadharmanI jabaradasta anumodanA karela. lAkho rUpiyAnI bolI bolI bhAgyazALIoe lAbha laI lakSmInI mUrchA UtArI hatI. A aNamola prasaMgamAM sAkSI tarIke parama pUjya paMnyAsa pravara zrI manamohanavijayajI ma.sA., paMnyAsapravara zrI pa.pU. hemaprabhavijayajI ma.sA. tathA paMnyAsa pravarazrI yazovijayajI ma.sA., pa.pU. amitayazavijayajI ma.sA. Adi ThANA tathA pU. sAdhvIjI bhagavaMtoe ugra vihAra karI, hAjara rahI avismaraNIya lAbha lIdhela hato. jina zAsananAM A pAvana divasomAM Ayojita varaghoDAnI tathA varSIdAnanA varaghoDAnI viziSTatA e hatI ke kyAMya cokhA UDADavAmAM Avela na hatAM. tene badale lagabhaga 10 thI 15 hajAra rUmAlanI poTalI vALI temAM cokhAbadAma-nANAMne nADAchaDIthI bAMdhIne UDADavAmAM Avela hatAM. cokhA jevuM dhAnya pagamAM na kacarAya tenI khAsa takedArI rakhAI hatI. vaLI, varSIdAnamAM koI tuccha vastu vaparAI nahotI. mAtra vastro jevA ke penTapIsa, zarTapIsa, blAujhapIsa, sADI, bAbAsuTa, Dresa vagere vastuono ja upayoga thayela. emAMye rojeroja kAryakramomAM maMDapamAM bAlamumukSunI padharAmaNI judI judI rIte thatI hovAthI loko vahelA AvI potAnuM sthAna grahaNa karI letAM ane dIkSArthInA AgamananI pratikSA karatAM. gRhatyAgane divase bAlamumukSunuM navInakora skorpiyo gADImAM ane AgaLa-pAchaLa zAMtino saMdeza ApatI sapheda raMganI, naMbara vagaranI cAra- cAra phorDa gADImAM parivArajano sahita prayANa thayuM te drazya samagra zahera mATe virala ane adbhuta banI rahyuM. Ama 17-1-10nA roja pU. gurudevanA nagarapravezathI zarU thayela A kAryakrama 11-2-10nA roja dIkSArthIne bhaNAyelA karemi bhaMtenA pATha sAthe pUrNa thayo. paraMtu A naveya divasomAM je je prasaMgonuM Ayojana thayuM te ajoDa, avismaraNIya hatuM. bAla mumukSunA janmathI laIne dIkSAnA prasaMga sudhInA alaga-alaga prasaMgone AvarI letI cIroDInA raMgathI karAyelI raMgoLInuM pradarzana zAstrImedAnamAM rakhAyeluM je adbhuta hatuM. gopIbene hRdayanA bhAvathI bAlamumukSune A kRtio arpaNa karela jene joIne dareka darzako ahobhAvathI gadgad thaI jatAM ane nakkI karI zakatA na hatA ke A phoTA che ke raMgoLI ? vaLI A aitihAsika prasaMganI vizeSatA e hatI ke rAjakoTamAM prathama vakhata ja AvI bhavyAtibhavya bALamumukSunI dIkSA, prathama vakhata ja samasta caturvidha saMghonI navakArazInuM pATale besADIne svAmIvAtsalya jamaNa jeno lAbha lagabhaga 45000 bhAvikoe lIdhela. te paNa paisA cukavIne rokAyela mANaso dvArA nahi paraMtu svayaMsevako dvArA Ayojita thayela. prathama vakhata ja cAre phirakAonI ekatA dvArA dIkSAnI divya ane bhavya UjavaNI avismaraNIya ane ajoDa banI rahI. jemaNe A prasaMgane mANyo teo sadbhAgI banI gayA. jeo na AvyA te cokkasa rahI gayAnI lAgaNI anubhavatA haze. AvA A ajoDa, aitihAsika, pAvana prasaMga mATe eTaluM ja kahI zakAya ke saMpUrNa mahotsavamAM zAsanadeva hAjarAhajUra rahIne prasaMgane nirvighne pUrNa karela. jainazAsananI dharmadhvajAne UMce aMbaramAM laherAvI saMyama dharmano jayajayakAra karAvyo. deva-guru-dharma pasAya ane bALamumukSunA puNyodaye A prasaMga saphaLa ja na thayo paraMtu samagra rAjakoTamAM ja nahi deza-dezAvaramAM DaMko vagADI gayo. www.jainelibrarv.org Page #633 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro sattAvIsa ArAdhakonI bhadraMkara bhAvanAo jinazAsanamAM tapanA bAra prakAra darzAvyA che, jemAM eka prakAra che dhyAna. hakIkatamAM A dhyAnayoga ane kAyotsarga nAmanA chellA be tapanA prakAra saMyamIne sAdhavA khUba sukara che, paNa gRhastho mATe duSkara kahI zakAya. ciMtaka : pa.pU. jayadarzanavijayajI ma.sA. (nemipremI) chatAMya chadmastha dazAmAM rahelA sAgAriko ke aNagArIo sau mATe susAdhya che bhAvavibhoratA ane bhadraMkara bhAvanAo. tethI dhyAnayoga bhale zramaNajIvananI ajAyabI gaNAya, paNa caturvidha zrIsaMgha paNa potapotAnA guNasthAnathI zubhabhAvanArUpI dharmanA caturtha prakArane supere sparzI zake che. A sAthe eka navA prakAranI ja rajUAto sAthe bhAvadharmane rajU karI rahyA che prastuta mahAgraMthanA sahAyaka 5.pU. jayadarzanavijayajI ma.sA. (nemipremI). 617 vizva ajAyabI : jaina zramaNa nAmanA graMthanA pAnA naM. 127 thI 139 vaccenA vistArane vadhu saraLatAthI samajavA prastuta graMthano prastuta A nAno lekha jarUra upayogI banI jaze. graMthasarjananA manoratha sAthe jayAre ame 27mA graMtha svarUpe barobara 27 muddAovALA lekhonI apekSA rAkhI tyAre ThIka amArI manobhAvanAnA pratibhAvarUpa A nUtana lekhanuM sarjana lekhaka mahodaye aneka vyastatAo vacce paNa mahAmUlo samaya phALavI karI ApyuM che, jene ame bhAvapUrvaka mahAgraMthamAM sthAna ApI vadhAvIe chIe. saMpUrNa lekha vAMcyA pachI lAgI Avaze ke jenI pAse jainamArgIya ciMtanakaLA che te badhAya dehathI dUbaLA hoya toya manathI ghaNA sabaLA che ane zuddha bhAvanA e ja sAttvika saMpatti che. paiso ane parivAra koInIya sAthe nathI cAlyA ke cAlavAnA paNa nathI, chatAMya zubhakriyA sAthe utpanna zuddha saMskAro te to bhavobhavanA bacelA bhramaNamAM paNa jIvana jIvavAnI kaLA batAvatA bhomiyA svarUpe cAlavAnA. ullAsa ke bhAva vagaranA dAnathI kapilAdAsI jevA hAla thAya, bhAvarahita zIlasAdhanA paNa vaMdhyA strInI jema niSphaLa jAya ane bhAvanA vagarano tapa te paNa bhIkhArInA lAMghaNa jevo banI jAya. tethI viparIta savizeSa tapa-japa, jJAna-dhyAna vagara paNa phakata uccabhAvanA baLe kevaLI banI janAra marudevA mAtA, valkalacirI ke kuraga munirAjane jinazAsana hAla paNa abhivaMde che. duniyAmAM je je paNa sAruM-zubha ane sAttvika dekhAya che te phakta zubha bhAvanAonA pratApe. te bhAvonI duniyAne samajavA jaina zAstromAM cha prakAranI lezyAnI vAto bahu ja sArI rIte tAttvikabhASAmAM lakhAyelI-chapAyelI jovA maLe che. kyAreka zAMtinI paLomAM kathAnuyoga ane dravyAnuyogano samanvaya sAdhavA puruSArtha karavA jevo che, jethI sakAma nirjarA karanAro svAdhyAya sarjAze. atre prastuta dharmakathAo paNa svAdhyAyano pAMcamo prakAra ja che. -saMpAdaka www.jainullbrary.org Page #634 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 618 jina zAsananAM sattAvIsa ArAdhakonI bhadraMkara jyAre zAMba nAmanA pApabhIru putre gharamAM beThA ja prabhunuM zubha dhyAna dharI vaMdanA karI. jyAre kRSNa mahArAjAne khulAso maLyo bhAvanAo tyAre jANavA maLyuM ke neminAtha paramAtmAne dravyathI prathama vaMdana bAhya dunyavI jJAna keTaluMya hoya, paNa jo AtmAvabodha pAlake karela, paNa bhAvavaMdanA karanAra hato zAMbakumAra. A ja na hoya to badhuMya jJAna ajJAnavardhaka banI zake che ane bIjI zAMbe pAchaLathI pradyumnakumAra sAthe dIkSA laI phAgaNa suda tarapha lokika jJAna ochuM vadhuM hoya paNa AtmajJAna ane terasanA divase siddhAcalajIthI siddhagati meLavI hatI. Ama Atmadarzana spaSTa hoya to jIvAtmA nikaTabhavI banI cheka neminAtha sudhI pahoMcI janArane inAmI azva na maLyo paNa kalyANa sAdhanA avazya karI zake che. mATe paNa jJAnInI vaMdanA bhAvathI karanAra zAMbakumAra inAmI vijetA thayo hato. paribhASA samajAvatAM upAdhyAya yazovijayajI jJAnasAranA mAdhyame jaNAve che ke "bhAve bhAvanA bhAvIe, bhAve dIje dAna, bhAve jinezvara pUjIe, bhAve kevaLajJAna." majjatyajJaH kilAjJAne, viSTAyAmiva shuukrH| uparokta stuti dararoja bolavA mAtrathI bhAvazuddhi nathI jJAnI nimajjati jJAne, marAla iva mAnase // 1 // thaI jatI, paNa te bhAvone TakAvavA bhavobhavanA abhyAsanI tAtparya ke mAnasarovaranA rAjahaMsanI peThe jJAnI yathArtha khAsa jarUrata paDe che. upazAMtivALA tattvAvabodhamAM magna thAya che, jyAre sUvaranI jema ajJajana viSTAmAM, ajJAnatAmAM magna thAya che. atre prastuti che bhAvadharmanI bhavya vArtAonI jene jaina kathAnuyogamAMthI saMkalita karavAmAM AvI che. te te mahApuraSo jJAnadharmanI jayAM vAta AvI tyAM AtmajJAna jevuM koI ke mahAsatIonI bhavya vicAraNAo kevI haze tenuM utkRSTa jJAna nathI ane te mATe sAdhya che, dhyAnayoga. rekhAcitra phakta prastuta thayuM che. paNa tenI uccadazAmAM mahAmaMtranavakAranA jApathI zubhAraMbha karI jema jema UMDANamAM baLavattara kAraNo che, pUrvabhavIya sAdhanAo, zuddha saMskAro, kheDANa thAya tema tema zubhadhyAnanI mAtrA vadhatI jAya. Ate- zuddhakALa ane haLukarmitAono samanvaya. raudra dhyAnane TALI jyAre dharma ane zukladhyAnamAM jIvAtmA kathApAtronA ciMtana kadAca kAlpanika lAge, paNa te korI praveze tyAre ja kharo bhAvadharma hAthaveMta thAya che ane bhAvadharmamAM parikathAo ke vArtAo nathI, balle satya hakIkato che. praveza thayA pachI ja dhyAnayoga khIle che. kahyuM paNa che ke, jenA vAMcana-manana pachI potAnI zubhabhAvanAo saMrakSavI te thovaM vi aNuTThANaM, bhAvavisuddhaM haNai kmmmlN| sukartavya kahI zakAya. lahuo vi sahassakiraNo, timirasamUhaM paNAsei // 1 // (1) cakravartI bharata mahArAjA bhAvonI vizuddhipUrvakanuM thoDuM paNa anuSThAna te karmamaLane cha khaMDanA adhipati, jemanA nAmathI dezanuM nAma paNa haNe che, jema nAno sUrya aMdhakArasamUhane. bhAratadeza paDI gayuM che tathA svayaM tIrthakara prabhu AdinAthajInA te ja dhyAnayoga uparanuM ciMtana tAttvika bhASAmAM suputra chatAMya bhoga vacce paNa tyAga ane rAga vacce paNa AgaLanA zramaNagraMthamAM prakAzita karavAmAM Avela che paNa tevI virAganI bhavya bhAvanAothI jevA zobhatA hatA tevA to yogI dazA sudhI pahoMcavA ke yogadharmane saraLatAthI samajavA alaMkAro ne AbhUSaNothI paNa nahi. vairAgyanI varALa AMkhonA eka mAtra upAya che ke pUrvakALamAM viparIta paristhitimAM paNa AMsu banI vahetI hatI. temane gRhasthavezamAM ja AdarzagRhamAM potAnI manaHsthitinI samatulA jALavI jemaNe viSamatAone (arisA bhuvanamAM) kaivalyajJAna pragaTI gayuM temAM mULa kAraNa paNa samatAsAdhanA dvArA jItI lIdhI, temanA satya prasaMgo pUrvabhavamAM karela saMyama, sAdhanA, thaI gayela haLukarmitA ane jANavA-samajavA ane anuvartavA. caramabhavano paripAka mukhya kAraNa hatA. darpaNamAM dehadarzana jemake eka jAtivAna azvane saMprApta karavA kRSNanA putra karatAM-karatAM jyAre Atmadarzana ane te pachI kevaLajJAnapAlake rAtrinA chellA prahare nokarone paNa uThADI neminAtha kevaLadarzana utpanna thayA tyAre manano mahAratha kaMIka AvA paramAtmAne prathama vaMdana svayaM prabhu pAse prAtaHkALa jaIne karyA manoratha sAthe maMgala mArge doDI rahyo hato. Jain Education Intemational Page #635 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro, 619 eka AMgaLImAMthI mudrikA sarI paDI temAM to pUrA jANe che. kevaLajJAnI sarvajJanI vANI kadIya mithyA na thAya. hAthanI zobhA chUTI gaI ane eka pachI eka badhAya AbhUSaNo prabhujInA kathana pramANe ja huM pArthaprabhunA samayakALe jyAre dUra karI nAkhyA to mArI nakalI zobhA haTI jatAM asalI mukti pAmIza to te ja paramAtmAnI bhakti A bhavamAM karI paristhiti AMkha sAme AvI gaI. maLa-mUtrathI bharela katArtha kema na thAuM? bAjumAM vahetI nadInA taTa pAse rahela azuci kAyAne kamanIya banAvavA na jANe meM keTalAya snAna vAlukAmAMthI svayaMnA hAthe ja pArzva bhagavaMtanI pratimA racIza. karyA, caMdana vageranA vilepana karyA ane jANe potAnA ja te mArA bhagavAnane mArA zuddha bhAvothI nitya pUjIza. zArIrika doSone chUpAvavA alaMkAro paheryA paNa te badhAya bhagavAnanI pUjA vinAnA mArA bAkInA bhavo na jAya nATako zuM kAmanA? sAme rahela arIso javAba Ape che ke tenI kALajI mAre ja levAnI che. tIrthakaranI sevA ane AbhUSaNo vagaranuM zarIra sUMThA jhADa jevuM verAna dekhAya che. puSpo pUjanA vinAnA keTalAya bhavo gayA, have to na ja javA joIe. vinAnA upavana jevuM jaNAya che. hIrA-mANeka-sonA-cAMdInA ke aMta samaye paNa he pArzvaprabhu! mane ApanuM ja zaraNuM hojo. ratnajaDita AbhUSaNo UtarI gayA ne mArI kAyA karamAI gaI. bhava-bhavAMtare bhagavaMtanI zAsanachAyA maLajo jethI have pachInA have kyAreka deha ja jo nAza pAmI jaze to AtmAnI bhava phakta bhavabhramaNane rokI daI muktinA minAre pahoMcavA zuM zobhA? kyAM mArA pitA ane bhrAtAo jeo mATenA ja bAkI rahe. Aje ja jAgyA to AjathI ja savAra." snAnavilepana ke vibhUSA vinA paNa vairAgyathI zobhI rahyA che basa AvI ja haiyAthAme zrAvaka aSADhIe vAlukAmaya e ane kayAM huM abhAgI ke phakta AMsuo sArI du:kha utAruM chuM pratimA racI, bhajI ane pUjI te tenA svargagamana pachI paNa dharma athavA mokSapuruSArtha paNa nathI karI zakato? have to devatAo. rAjAo ane prajAjanothI paNa pUjAtI rahI. vAraMvAranA AvA mithyA parizramathI saryuM, zA kAmanA A itihAsa kahe che ke vartamAnanA zaMkhezvara pArzvanAtha bhagavAna te rAjavilAsa ane tenA ja kAraNe udbhavatA zokavilApa, ja aSADhI zrAvakanI manobhAvanAnuM mUrta svarUpa. na jANe te duHkhasaMtApa. dhikkAra che mArA bhogAvali karmonA udayane." pArzvapaDimAe keTalAyanA mithyAtva dUra karyA, samakitanirmaLa Ama azuci, ekatva ane saMvara bhAvanAnA baLathI karyA che. puruSAdANIya pArzvanAthajI paNa potAnA vana ane vagara saMyame cakrI bharatezvara kevaLI bhagavAna banI gayA ane janmakalyANaka pahelAthI ja pUjAtA cAlyA che. dAmodara te paNa sAMsArika vezamAM. dhanya che temanI pariNata bhAvanAne. bhagavAnanI vANI phaLI ane aSADhI zrAvaka prabhu anitya, azaraNa vagere bhAvanAo paNa A pramANe ja pArzvajInA zAsanakALamAM mukti pAmI gayA. bhAvavAnI jIvanakaLA che. (3) cakravartI sanatakumAra (2) aSADhI zrAvaka dharmanAtha bhagavAnanA zAsanakALamAM thaI gayelA cakrI jema gata covisImAM prathama tIrthakara kevaLajJAnI nAme sanatakumAranuM pUruM AyuSya traNa lAkha varasanuM hatuM. devasabhAmAM thayA, tema navamAM tIrthakaranuM nAma hatuM dAmodara. vartamAna Avela eka devanA tejasvI rUpathI aneka devatAonA rUpa jhAMkhA covIzInA soLamAM tIrthakara zAMtinAtha bhagavaMtanI jema lAkha paDI gayA hatA. tenA karatAMya sanaskumAranI rUpasAhebI alaukika varasanuM AyuSya tathA cAlIsa dhanuSyanI UMcI kAyA hatI. temanA hatI, paNa rUpanA ja mada pachI kAyAmAM soLa roga pravezI gayA. vAre = asaMkhya varaso pUrve apADhI nAmanA zrAvakane kevaLI brAhmaNanA rUpamAM Avela be devoe jyAre temane tAMbula thaMkavA bhagavaMtathI mAluma thayuM ke teno potAno mokSa AgAmI jaNAvyuM tyAre mukhanI cUMka sAthe khadabadatA kIDAo dekhI covIzInA 23mA tIrthapati pArzvanAtha bhagavAnanA cakravartIne pArAvAra duHkha ubharAI Avela. vizALa rAjya, eka zAsanakALamAM thavAno che, je jANI aSADhIzrAvake je bhAvanA lAkha bANuM hajAra strIono parivAra ane saghaLIya bhAvI hatI teno aNasAra Avo ja kaMIka hato. anukULatAo tyAgI virAgI banI saMyamajIvanamAM bhavya mArI bhAvavaMdanA dAmodara bhagavAnane jeo potAnA bhAvanAo bhAvavA lAgyA hatA. te ja bhAvapravAha je jJAnabaLe mArA bhavo, bAkInuM bhavabhramaNa ane vistAra samaya labdhiomAM pheravAI gayo te kaMIka Avo hato. Page #636 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 620 vimAna ujavaNI, tyAM sudhImAM to adhava mAyA vosarAvI kAyAno jina zAsananAM "cha cha mAsa sudhI nArIo, nagaravAsIo ane putra- karatAM kevA vicAre caDhI gayA, te jANavA jevA che. pautro parivAra ane prajAjano pAchaLa pAchaLa AvI karagaratA jIvanamAM prathama vAra tIrthayAtrA karatAM azubha karmo rahyA ne meM dayA na khAI dIkSA mATe je bhAvanAo bhAvI che, toDavAnA hatA, paNa he prabho! mArA potAnA azubhakarmo ane tethI have pAchA saMsAramAM vaLavAnI vAta ja kyAM rahI, jyAM aMtarAyo te kevA ke haju to mAnuSottara parvatane oLaMgI sAva nikaTamAM rahela sagA jevuM zarIra dagAbAja banI roga tAraNahAra tIrtho sudhI pahoMcuM, tyAM sudhImAM to adhavacce ja mAruM okatuM banI gayuM, tyAM bAkInA snehIjanono zuM bharoso? have to kAyAnI mAyA vosarAvI kAyAno kasa kADhavA vimAna alanA pAmI gayuM che. maMtra-taMtranI badhIya zaktio nAkAmayAba thavA lAgI che. athavA to meM pUrvabhavomAM koIne tapa tapIza, badhAya karmone tApIza. rogane dUra karavA dehano rAga karuM to navA karmo baMdhAze, tenA karatAM "deha dukha paNa tIrthayAtrA karatAM aTakAvyA che, athavA meM chatI mahAphala''nA nyAye bhalene rogo satAve, mArI samatAne koNa zaktie tapasyA na karI vIAMtarAya kama bAMdhyA che. tapanI alpatAne kAraNe ja puNya pAchuM paDyuM che ane vimAna satAvI zakavAnuM? tanamAM thayela vikAranA kAraNe mananA vicAra zA mATe bagADavA ane Ameya jyAre mRtyu Avaze, tyAre alita thayuM che. have bhUtakALanI bhUla sudhArI levAno avasara badhAya rogo paNa maTI ja javAnA che, tenA badale karmo bALI Avyo che. ummara paNa thavA lAgI che. mAthe vALa paNa sapheda nAkhavAnI davA rUpe ja bhale rogo zarIramAM paDyA rahyA. AvavAnA cAlu thayA che. je pramANe mArA pUrvajoe saMyama badhIya pIDAo zarIrane thAya che temAM AtmAne du:khI laI ghora tapa tapI AtmakalyANa sAdhyuM che te ja mArga karavo vyAjabI nathI. vyAdhine hasatA mukhe veThavA to saMsAra he prabho! ApanI kRpAthI mane maLo." choDyo, have saMklezano navo saMsAra zA mATe ?" duHkhagarbhita vairAgya hato. zrIkaMTha rAjA saMyamI munirAja AvI ja keTalIya anuprekSAoe avanavI labdhio che banyA. saMyama prabhAve te ja bhavamAM mokSa meLavI gayA che. dhanya upajAvI dIdhI ane kothaLA bharIne lAvela davA-auSadhone na che uttama te kALane ane komala kALajAone. letAM, potAnI ja thUka vaDe potAnI AMgaLI kaMcanavarNI karI (5) laMkApati vaizramaNa dekhADI tyAre vaidyarUpe Avela devatA habaka khAI gayo hato. | zrIlaMkAnA rAjA tarIke vaizramaNa cUMTAI to gayA ane saMyamanA satyasAdhaka sanakumAra kALadharma pAmI sanata Idra temane laMkAdhipati tarIke jAhera karI rAjyAbhiSeka paNa nAmanA trIjA devaloke sIdhAvyA. sAdhanA prabhAve eka vadhu karAvI dIdho, paNa sattAnI sAThamArIne kAraNe vidyAdhArI dazamukha bhava karI pharI mAnava avatAra laI saMyama sAdhI AtmanistAra rAvaNa ane kuMbhakarNa-vibhISaNa vagere vaizramaNane vAraMvAra upadrava paNa karaze. karI satAvavA lAgyA. nAnA-moTA gharSaNo pachI eka vAra to (4) zrIkaMTha rAjA rAvaNe sasainya humalo karI dIdho ane cAlu thayela ghora vIsamA tIrthaMkara manisavrata svAmI bhagavAna. temanA saMgrAmamAM pahelethI ja vezramaNanuM sainyabaLa tUTavA lAgyuM. tyAre zAsanakALa daramyAna jema rAma-lakSmaNa-sItA-hanumAna vagere bhAMgI rahela manathI viSamatA vacce paNa samatA sAdhI je zrI jaina rAmAyaNano itihAsa sago tema te ja vairAgya bhAvone vaizramaNe bhAvyA te kaMIka AvA prakAranA hatA. bhagavAnanA zAsana sudhI IkvAku kuLanA aneka rAjAo ummara "jema moTo mAchalo nAnAne ane nAnI mAchalo potAthI thatAM dIkSita thaI mokSamAM ke svargamAM gayA. AdinAtha prabhuthI nAnAne gaLI jAya che, tema A svArtha ane sattAzAhInA vIsamA bhagavAna sudhInA thayela rAjAonA bhAvanAmaya jIvana sAmrAjyamAM paNa rAvaNa mArAthI ghaNo ja baLavAna ane yuvAna mATe siddhadaMDikAno abhyAsa karavA jevo che. kevo hato te che. nAnA mANasanA hAthe moTAnuM apamAna temAM beune kalaMka uttamakALa ke rAjezvarI so narakezvarInI vAtone khoTI karI lAgavAnA. kadAca A rAvaNe prAraMbhela saMgrAma ja saMketa ApI denAra prajApatio tIrthakaronA zAsanamAM thaI gayAM. rahyo che ke have samrATazAhIno moha jato karavA jevo che. rAja maMtrayugamAM janmelA zrIkaMTha rAjA naMdIzvara dvIpanA tIrthone e to kAMTAno tAja che, sattAnI mamatA e ja viSamatA juhAravA potAnI vidyA vaDe vimAnamAM besI gagana uDDayana che ane artha e ja anarthonuM mULa che. mAna mUkI devAmAM Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #637 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 621 ja potAnI zobhA ane zAna che. zA mATe mAthuM kapAvIne maravuM, sahastrAMzue kharekhara saMsAra tyAgI dIdho, suMdara rANIo tenA karatAM paramAtmAe prarUpela saMyama jIvanane vahana karI karmo tajI dIdhI ane raMga-rAga-vilAsanA tyAgI aNagAra banI ane thayela pAponuM hanana kema na karavuM? dhikkAra che mArI tapa-tyAgabaLe AtmakalyANane paNa sAdhI lIdhuM. bhAvanA rAjalAlasAne ane bhogalAlasAne." bhavanAzinI evI ukti ahIM sArthakatAne pAmI. svayaM prabuddha banela vaizramaNe jainazramaNa banI (7) satI sItAnI anuprekSAo abhimAnI rAvaNane paNa vaMdana karato karyo ane svayaM paNa Aja sudhI paNa hajAro varaso pahelA thaI gayela saMyama sAdhanA thakI pragati pAmI paraloke sIdhAvI gayA. "sAme rAmanI ardhAginI sItA, zrIrAmanA maMdiromAM ke ayodhyAthI Ave Aga to tuM thaje pANI, A ja che jinavANI"--tevI laI AkhAya AryadezamAM Adarza nArI tarIke pUjAya che. tenA ukti atre sArthaka banI. kAraNomAM A satI nArIe patinA pagale pagale na jANe (6) rAjA sahastrAMzu keTalAya kaSTo svecchAe sahana karI nArI jagata mATe mAhiSmatI nagarInA rAjavI sahastrAMza aMtaHpuranI Adarzo paNa khaDA karI dIdhA hatA. AvI hatI temanI rANIo sAthe snAna karavA gayA to kharA, paNa raMgamAM bhaMga jevI ghaTanA banatAM ciMtAne badale ciMtana karavA lAgyA. "loko bhale mane sItAdevI kahI navAje, paNa meM to "are! keTalAya divasonI mahenatathI rANIo sAthe phakta nArIdharma bajAvyo che. pati sAthe jaMgala paNa maMgala che. vilAsa karavA pANIno saMgraha karela. sAmUhika snAna pachI temAM pachI tenI chAyAvALo sahevAsa e ja mahelavAsa che. mArA bagaDela pANIne pravAhita karI daI nikAla karavAnA sArA mAtapitAe lagna karAvyA te zrIrAma sAthe, nahi ke bhAvathI baMdhamAMthI choDI dIdhuM, temAM to te dhasamasato jaLapravAha sukhasAmagrIo ane vaibhavo mATe. have patine ja duHkha Ave revAnadImAM ubharAyo. ghaNe ja dUra revA nadInA kinAre AvI tyAre temAM bhAga paDAvI temane sahAyaka banAya ke lebhAgu banI tIrthakara bhagavAnanI pratimA pUjA karI rahela rAvaNa pANInA pUra zIla lUMTAvAya? Ameya duHkho ane doSo beu viSamatA acAnaka AvI jatAM gabharAyo. kAraNa ke duSita jaLathI tenI vaccenI samatA dvArA ja nAza che ne? sevApUjA paNa doSavALI thavAnI hatI. teNe mane ja pUjAmAM jovA jauM to mArA karatAMya keTalIya sannArIo paNa vidbhakArI mAnI yuddhamAM haMphAvI keda karI nAkhyo. mArA to vikaTa karmothI gherAIne duHkha-daurbhAgya pAmI che, koIka to pati manamAMya AvA vicitra vaLAMkanI kalpanA paNa na hatI. rajanuM gumAvI vidhavA banI che, koI zIla gumAvI kulaTA. mAre to gaja thaI gayuM. kharekhara rAjasukha eja mahAduHkha che. kalpanA parapuruSa rAvaNane tyAMnA rahevAsane kAraNe dhobI thakI kalaMka na karI zakAya ke bhaviSyamAM AvI mAnahAnithIya vadhIne AvyuM che, te jarUra koI pApakarmano udayakALa ja pravartI rahyo jIvanahAnino vikaTa prasaMga Ubho thaI jAya, paNa atyAre to che mATe. huM e ja vicArI zakuM chuM ke jo koI rAvaNane samajAvI mane cauda varasa jevo vanavAsa, temAMya rAvaNa dvArA apaharaNa tenI kedathI choDAve to huM paNa saMsAra choDI dauM. aMte ane yuddhamAM thayela nirdoSonI hatyAo ane te pachI paNa pati to patnIo ke parivAra ke paiso kazuMya sAthe nathI jevA prItipAtra dvArA ja pharI nagaratyAga A badhuMya to khUba cAlavAnuM." sahI lIdhuM. paNa have jyAre agniparIkSA pachI zrIrAma badhAyane bhAvanA daDha hatI. saMkalpa sAco hato. acAnaka bolatA baMdha karavA ane bhavya nagarapraveza karAvI ayodhyAnI sahasrAMzunA pitA jeo zatabAhu nAme cAraNamuni hatA teo mahArANI banAvavA mathI rahyA che, tyAre karmazuddhi dvArA jAgRta AkAzamArge AvI gayA. samajAvI-manAvI rAvaNanI sajAthI mAro AtmA ja mane pUchI rahyo che ke AvA ghora apamAno potAnA putrane mukti apAvI, paNa rAvaNa jevA mahAbalI pachInA sanmAna te zA kAmanA? zuM bharoso kAlano ke have pAsethI rAjya pAchuM levAnA badale, badhAMya prapaMcothI mukti pachInA apamAnane sahana na karatAM AtmahatyAno vicAra meLavavA ane aMte muktisukhanA mahArathI banavA AvI jAya? Page #638 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 have to svArthanA saMsArane sahI-sahI sAva thAkI gaI chuM. cAritra vinA vizrAma kyAM ane bhavano virAma paNa kevo? kadAca pati paNa mArA pagale pavitra pagalAM pADe." jainamArgIya anuprekSAothI bhAvitAtmA sItAdevIe mastakanA vALo utArI rAmane soMpI dIdhA. Adarza sannArI jaina zramaNI banI gayA. mokSa to kadAca na sAdhI zakyA paNa ekAvatArI acyutapati indra banI maLela strI janmane saphaLa karI gayA. (8) lavaNa ane aMkuza lava ane kuza beu zrIrAmanA ja putra, paNa janma samaye mAtA sItA jaMgalavAsamAM hatI. beu parAkramI apatyoe pitA ane kAkA lakSmaNane haMphAvI daI potAno paricaya zrIrAmane karAvela ane pachI ja ayodhyAnA rAjasiMhAsane besavA yogya banyA hatA. paNa je divase be devonA kautukanA kAraNe zrIrAmanA mRtyunA sAva khoTA samAcAra sAMbhaLI bhAtRpremamAM Asakta banelA lakSmaNa sAcosAca maraNa pAmI gayA, tyAre zatrughna, vibhISaNa ke sugrIva ane Akhoya rANIsamUha kalpAMta karavA lAgyo. bIjI tarapha potAnA sagAbhAIne mRta jANavA chatAMya te vAtano asvIkAra karI rahela zrIrAmano moha dekhI lavaNa-aMkuza potAnA kSayopazama pramANe evuM vicAravA lAgyA ke....... "dhikkAra che A svArthamaya, ajJAna ane mohamaya saMsArane. amArA pitAe eka mAtra potAnI pratiSThA khAtara mAtA sItAne jaMgalanI vATa pakaDAvI, te pachI paNa mAnasanmAnanI bhUkha zamAvI mAtA to sAdhvI banI gayA, jyAre A tarapha kAkA lakSmaNanA zabane khabhe upADI pharI rahela pitAnI mohaghelachA kevI che ke sujJajanonI vAtone paNa svIkAratA nathI. mRtadehano agnisaMskAra to dUra paNa zabanI sAthe vAto kare che, tene snAna karAvI pUjavAno AMdhaLo moha chato kare che. jyAM pitAzrI svajano ane vaDIlonI vAta ja sAMbhaLavA taiyAra nathI, tyAM ame to sAva nAnA paDI javAnA chIe. have to AvI mohamAyAthI saryuM. mAtA saMyamI banI sukhI thayA che, amAre have samrATa banI duHkhI nathI thavuM. kAkAnuM maraNa ane pitAnuM azuddha AcaraNa A ja saMsAra choDavA mATe prabaLa nimitta che.'' beu bhAIoe vicArane AcAramAM mUkI dIdhA. jina zAsananAM rAjyalakSmI choDI dIdhI, paNa saMyama prabhAve mokSalakSmI sAdhI che. abhinaMdana che temanA parAkramane. (9) rAjImatI nava nava bhavanI prIta bAMdhI jyAre kanyA rAjImatI nemakumArane paraNavA taiyAra thaI tyAre je ghaTanA banI gaI teno itihAsa lagabhaga jaino jANe che. sneharAgamAM Abaddha rAjImatI manobhaMgathI raDavA lAgI, paNa jyAre AMsu ja khUTI gayA ane nayano sUkAI gayA, tyAre AMtaramana raDavA lAgela tenI saMvedanAo AvI hatI....... "eka dilanA vairAgI AtmAne pAmara evo rAgI AtmA kema pahoMcI zake? na jANe koI pratyakSa paricaya ke darzana vagara paNa mAruM mana nemakumAra tarapha kema AkarSAyuM? ane sAme caDhI lagna karavA Avela rAjaputra pazuonA pokAranuM bahAnuM banAvI, pAchA kema vaLI gayA? temanA mAtA-pitA, snehI-svajano paNa AvA vicitra apamAnane kema sahana karI gayA? jarUra temAM gupta rahasya che. je hoya te, paNa jyAM satI nArIne eka ja pati hoya che, tyAM have mAre bIjA lagnano vicAra paNa kema karAya? sAMbhaLavA maLe che ke nemakumAra to dIkSA levAnA che, ane tIrthaMkara paNa thavAnA che, to temanA dharmamArgamAM huM aMtarAyabhUta to kema banI zakuM? prANapyArA je patideve mArA hAtha upara potAno hAtha rAkhI mAruM pANigrahaNa paNa na karyuM, te ja puNyavaMtA pavitrAtmAno hAtha dIkSA laIne mAre mAthe mukAvIza. mastake vAsakSepa pradAna karI dIkSita teo ja karaze ane tAraze. AbAla brahmacArI nemakumArane ahIMthI r mArI bhAvavaMdanA.'' jevI mati tevI gati, ane te nyAye rAjImatIe paNa sneharAga sUkAvI daI, patideva pAse ja saMyama svIkAryuM ane devAdhideva neminAthajInA nirvANa pUrve ja teo temanA ja zAsanamAM mukti pAmI janArA zramaNI tarIke oLakhAyA che. prabhu neminAthe paNa lagnanI jAna pAchI vALI rAjImatIne mUka saMdeza ApI dIdhela ke, jo sAcI prIti hoya to prItane sthira karavAnuM sthAna mokSa che, te mArgathI ja prIta kara ane siddhagati pAmyA pachI to koI puruSa nathI ke koI strI nathI, badhAya jIvo niraMjana nirAkArarUpe sahajAnaMdamAM tyAM sthira che. Page #639 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro (10) gajasukumAra pote jainamArgIya sAdhaka ane potAnA sasarA brAhmaNa hatA. patnIne to dharmarAga ocho hato ja paNa sasarA somila to dharmadveSI hatA. tethI ja temanI rajA lIdhA vagara potAnI navoDhA patnIno tyAga karI neminAtha prabhu pAse dIkSita thaI janAr gajasukumAra upara sasarAno ja prakopa maraNAMta upasargarUpe pheravAI gayo. nirjana ane ekAMtamAM savizuddha sAdhanA karI rahela nUtanasAdhaka gajasukumAra emane ema aMtakRta kevaLI nathI banyA, paNa tema thavAmAM temanI jIvaMta vairAgyavAsanA kAma karI gaI che. vikaTa saMjoga vacce paNa sacoTa jAgRti kevI te jANIe. "sAme Avela vyakti te mAro koI duzmana ke mitra nathI, paNa sagA sasarA ja che. potAnI putrInA vyAmohamAM mane doSita TharAvI mArA mAthe kheranA aMgArA ThAlavI dIdhA che. have ekAMtamAM mArI rakSA karanAra bhale koI nahi, paNa paramAtmA dUra-sudUrathI paNa mArI ArAdhanAne jANe ja che. zA mATe mAre nAhaka mana bagADI sAdhanA veDaphI nAkhavI? hakIkatamAM to sasarAjI upakArI thavAnA, kAraNa ke je karmo lAMbI tapasyA karIne paNa khapAvI na zakAya, te baLI rahela mastakane kAraNe kSaNavAramAM baLI javAnA. kadAca mokSanI pAghaDI paherAvavA mATe ja sasarA upasarga laIne AvyA che. dhanya che A kSaNane ke mastakanI sAthe jhapATAbaMdha karmo baLI rahyAM che. vaLI kAyAnI mAyA paNa zA mATe ? zarIra to bhavobhava maLyuM ne haju paNa maLaze. paNa samajaNa sAtheno mAnavabhava ane karma khapAvavAno avasara pharI nahi maLe. deha kSaNabhaMgura che, AtmA to avinAzI ja che ne? ane tethIya vadhIne prabhu neminAthe paNa jJAnabaLamAM mAruM kalyANa dekhIne ja mane ekAMta sAdhavA mATe anumatI ApI che ne? he mArA AtmA! have tuM lagIra calAyamAna na thaIza. rAga-dveSathI vyAkuLa na banIza. bahu bahu to maraNa thaze, tethI vadhIne zuM?" kSaNo pachI dAjhelo deha DhaLI paDyo pRthvI upara ane haju to te kAyAnI aMtima kriyA bAkI hatI ane AtamarAma mokSanI siddhazilA pRthvI upara birAjIta hato. 623 (11) DhaMDhaNa munirAja vAsudeva kRSNanA suputra ane paramAtmA neminAthajInA ja ziSya te ja DhaMDhaNarSine jyAre lAbhAMtarAya karmono udaya thayo, tyAre dvArikA jevI sukhI nagarImAMthI paNa bhikSA maLavI durlabha thavA lAgI. balke jemanI sAthe jAya te sAdhuone paNa prAsukAhAranA aMtarAyo paDavA lAgyA hatA. tethI svalabdhino ja AhAra grahaNa karavAnA abhilASI munirAjane pUrvabhavanA bhojanAMtarAya karmavaza alAbhapariSaha sahana karatAM cha mAsa vItI gayA ane jyAre ekaso ezI divasanA upavAsI ane kSINakAya mahAtmAne maLela siMhakesariyA modaka paNa sAMsArika pitA kRSNanI labdhinA che tevI jANa kevaLI bhagavAna thakI thaI tyAra pachInI saMvegI bhAvanA kevI utkRSTa hatI te jANavA jevI nimnAMkita che. "paramaguru prabhu neminAthajIe je jJAnabaLe dIThuM te satya ja che. ghaNA ja divase maLelA A modaka ane bhagavaMta taraphathI paNa te dvArA ja pAraNuM karavA koI pratibaMdha nathI, chatAMya mAro abhigraha pUro nathI thayo. balke AvI uttama sAmagrI paNa para labdhinA prabhAvanI che kahIne kevaLajJAnI paramAtmAe mArA abhigrahanI ja rakSA karI che. AvA sUkSma jJAna vinA mArI bhikSAnI paNa sUkSma ane gupta vAtone koNa jANI zake? pAraNuM kadAca na paNa thayuM ane kAyA ja vosarAvavI paDe to paNa zuM? Aje to A modakane iMTa pakavavAnA niMbhADA pAse jaIne vosarAvavAmAM ja karmono kSaya che. te mATe to abhigraha lIdho che." aDhAra hajAra sAdhuomAM paNa duSkara kriyA karI karmo sAme ja jaMga khelanAra DhaMDhaNarSie modakanA cUracUra karatAM ane paraThavatAM potAnA cAreya ghAtI karmo cUrI nAkhyAM. pariNAme zuddha sthaMDila bhUmimAM kevaLajJAnI banyA. mahAjJAnI banyA pachI paNa tarata ja samavasaraNamAM padhArI traNa pradakSiNA sAthe namastIrNAya bolI kevaLIonI parSadAmAM birAjIta thayA. caramabhavI hatA tethI hariputra teo niHspahitA ane nisaMgatAthI mokSe sIdhAvI gayA che. (12) kapila kevaLI chellA bhavabhramaNanA aMtima bhavamAM paNa kAmavAsanAnI satAmaNI ane pratipakSe upAsanAnI saravANI kevI hoI zake tenuM jIvatuM-jAgatuM udAharaNa banI Page #640 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 624 jina zAsananAM gayelA vidyArthI kapila brAhmaNane jyAre cora samajI koTavAle dhamacArya pAse AvI vidhivata ogho, upadhi arpaNa karI rAjA samakSa rajU karyo, tyAre teNe potAnI garIbInI satya kathA dIkSA choDI hatI. chatAMya gurudevanA atyAgrahathI madirAkahetAM rAjAe khuza thaI icchA pramANe mAMgavA jaNAvyuM tyAre mAMsano tyAga AjIvana karavAthI buddhinI zuddhi TakI gaI hatI. azokavananA ekAMtamAM ciMtana upara caDhI janAra brAhmaNaputranA 12-12 varasa sudhI patnIonI sevAmAM vItAvI. jyAre eka vicArono sAra Avo hato. vijetA naTane paNa harAvI cha mAsanA nATaka pachI ghera AvyA aho! lobha ne thobha nathI hoto. be mAsA sona levA tyAre dArU-mAMsanA AhArapANIthI unmatta potAnI ja be dhanAzreSThI pAse gayo temAMya bhAvanA mArI dUSita hatI. kAraNa 1 A patnIone dekhI vicAryuM. ke mArA upakArI zAlibhadra zeThane ThagI meM temanI dAsIne sAva mUrkha Tharyo ke huM gurudevanI vAto ThukarAvI mohapotAnI strI banAvI che. jenA kAraNe daridratA dUra karavA huM mAyAnI pUtaLI samAna be kanyAonI kamanIya kAyAmAM nIkaLyo paNa cora Tharyo chuM. have rAjA pAse mAMgIne je paNa lapaTAyo. jenA mATe meM cAritra-zIla ane dharmAnuSThAno choDyA laI jaIza, te badhuMya pApalIlA vadhAravAnuM ja kAraNa thavAnuM. te be naTIo to nirlajja banI gaMdhAtA mukhavALI, mAkhIvALA dhikkAra che mArI viSaya vAsanAne, ke jenA kAraNe mArI mAtA badanavALI ane mAMsa khAIne madonmatta thaI paDI che. yazAne paNa meM dhokho dIdho che. vidyAguru idradatta paMDitajIne paNa parastrIgamana to narakagatinuM kAraNa bane ja, paNa saMyama chetaryA che ane zeThane tyAM bhojana pIrasatI dAsIne paNa choDI saMsArI banI AvI adhama strIono saMga paNa bhoLavI bhogathI bhraSTa karI dIdhI che. have eka tuccha strInA durgatithI ochuM kaMI na Ape. kAraNa ke nArIonA kAraNe sukha khAtara rAjA jevA prajApAlane paNa aMdhArAmAM rAkhI je ja mAre nRtya-nATako bhajavavA paDe che. kyAM maryAdAothI laI jaIza, te to badhe moTA anarthanuM kAraNa thavAnuM kAraNa maghamaghAyamAna saMyamajIvana ane kayAM vikRta vAsanAno vicitra ke lobhano khADo kayAreya pUrAto nathI ane tethI viparIta jema saMsAra? chatAMya hajuya kazuMya bagaDyuM nathI pharI gurudevanA zaraNe jema lAbha thAya, lobha ja vadhato cAle. mArA vikAra vicArane jaIza ane punaH cAritra laIza." dhikkAra ho, gupta saMsArane aMgAra lAgo ane navA strIonI badadazAe aSADhabhUtinI manodazA sudhArI pAponuM pratikramaNa hojo. je thavuM hoya te thAya. dAsInI sevA dIdhI. dIdhI. tethI ja jIvanaparyata mATe dhananuM dAna karI mAyAthI mukta thavA jyAre siMharatha rAjAnI sabhAmAM bharatacakrInuM nATaka chuM. aneka jIvo mArI ja jema kaMcana ane kAminInA bhajavavA gayA tyAre bhAvavibhora dazAmAM nakalI abhinaya vibhramamAM vivekahina banI viDaMbanA pAmyA che." karatAM asalI kevaLajJAna pAmI gayAM. nATakanA pAtrabhUta svadoSadarzana eTaluM prabaLa hatuM ke brAhmaNa kapila pAMcaso rAjaputro paNa pratibodha pAmI gayA ane chadmastha guru jAtismaraNa jJAna pAmI jainazramaNa banI gayA. svayaMbuddha teo paNa Azcaryabaddha thayA. savizuddha pazcAttApanA tApe aSADhabhUti devatAI sahAyathI dIkSita thaI, phakta cha mAsamAM ja prAyazcitta kevaLI banI anekone tArI mokSe sIdhAvI gayA che. sAthe kevaLI banI, corone paNa pratibodhI muktine varI (14) AcArya agnikAputra gayA. caramabhavIne paNa bhoga karama zarama vinA paDI zake, tyAM bIjAnuM to zuM kahevuM? vaNika devadatta ane mAtA anikAnA putra jemanuM kharuM nAma saMghIraNa hatuM, teo AcArya jayasiMhasUrijI pAse dIkSita (13) aSADhabhUti naTa thaI kALakrame svayaM paNa AcArya banyA hatA. jIvananI saMdhyAe phakta agiyAra varasanI ummare ja dIkSA lenAra ane rUpa jyAre jaMghAbaLa khUTyuM hatuM tyAre saMyamanA guNasthAnanI surakSA parAvartinI vidyAnA dhAraka aSADhabhUti mAtA yazodA ane pitA hetu puNyabhadra nAmanA gaMgAkinArAnA nagaramAM sthiravAsa thayA kamaLa suvibhUtinA panotA putra hatA. paNa mahardhika nAmanA hatA. temanI ja pAvanakArI nizrAmAM pravrajayA laI puSpacUlA naTanI bhuvanasuMdarI ane jayasuMdarI putrI pAsethI mAyApiMDathI nAmanI rANI potAnA pApo pakhALI Atmazuddhi baLe kevaLajJAnI modaka vagere dravyo vahorI vAparavAthI bhraSTacitta-cAritra banyA. banI gayA hatA. temanA thakI jyAre jANavA maLyuM ke be kanyAone paraNavAnA koDa thayA, tyAre dharmarUci Jain Education Intemational Page #641 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 625 anikAputra AcArya paNa caramabhavI jIva che, tyAre kevaLInI dekhADI paiso bhego karI A naTaDI strIne to meLavavAnI dUra, vANI satya siddha karavA nAvaDImAM besI gaMgApAra javA lAgyA. paNa rAjA svayaM ja te yuvAna kanyAne rANIvAsamAM dAkhala karavA te ja vakhate pUrvabhavanI vairiNI vyaMtarInA upadravathI bUrI dAnata rAkhI ane zramita karavA vAraMvAra nacAvI mArI maraNAMta kaSTa pAmelA te vayovRddha AcArya bhagavaMtanI saMyama nAkhavAnA manodAnatavALo thayo che. have A kanyA paNa nathI jAgRti keTalI juvAna hatI ke manomana vicAravA lAgyA, maLavAnI ke nathI maLavAnuM koI dhana. kadAca durbhAgyavaza mRtyu maLe to Azcarya nathI. dhikkAra che mArA vicArane ke eka hAya! je zarIranI mamatA choDI saMyama sAdhyuM ane rUpavaMtI nAra pAchaLa keTaloya khoTo bhAra mAthe uThAvI lIdho. jIvana vItAvI dIdhuM te ja deha atyAre koInA vikarALa trizULamAM parovAI chuMdezRMdA mAMsanA ane dhArA raktanI kADhI ane sAme rahela eka rUpavaMtI strI eka jaina sAdhune rahyuM che. have mArA prANanA vAhaka zarIrano bharoso nathI ane bhikSA ApI rahI che, chatAMya te mahAtmA gocarI gaveSaNA karI mRtyu nizcita che, paNa jIvanAMte paNa AvA kamote maratAM dharmalAbha ApI pAchA vaLI rahyA che. nathI koI vikAra ke nathI maratAM paNa pANImAM paDI rahyA garama-garama rakta ane koI bUro vicAra. jyAM kAminInA tyAgI te aNagAra mAMsanA pudgalo dvArA paNa keTakeTalI hiMsA mArA nimitte ane kayAM kanyA pAchaLa pAgala banI nAcI rahelo huM thaI rahI che. dhanya che niraMjana nirAkAra siddha bhagavaMtone. yAra? na joIe te nagarI ke rAjAnA najarANAM. doraDethI nIce jemane zarIra nathI mATe pApo paNa nathI ane virAdhanAo nathI utarUM, saune khamAvuM ane ghera paNa pAchA javAne badale sIdho mATe zAzvatI ArAdhanA thakI mukta che. ane durbhAgya che mArA ja jau gurunI pAse saMyama levA. strI khAtara AvI majUrI ke saMyamanuM saMrakSaNa paNa have mArA mATe kAbumAM nathI." koNa kare?" jIvanabharanI sAdhanA thakI paNa je phaLa nahatuM maLyuM te tatvajJAnI banI janAra ilAcIkumAra haju to nRtya pUruM A pramANe upasarga pAmI vedanAnA sthAne saMvedanAnA karI nIce Ave te pUrve ja tenA vairAgye temane doraDA upara bhAvothI prApta thayuM. aMtakRta kevaLI banI gayA ane eka sAthe ja kevaLajJAnanuM inAma ApI dIdhuM. te ja kevaLajJAnI pAse ATheya karmo bALI nAkhI bhavabhramaNa pUrA karanArA maharSi tarIke bodha pAmI rAjA paNa nirvikAra pAmyo ane naTI zrAvikA banI oLakhAyA. (15) ilAcIkumAra (16) sAdhvI mRgAvatI nagaranuM nAma ilAvardhana. tyAMnI adhiSThAyikA ilAdevInI jema dIvAmAMthI dIvAo pragaTe tema bhagavAna mahAvIra bAdhA-mAnatA rAkhatAM je saMtAnano janma thayo te ja hato devanA kevaLajJAna pachI kALa ane bhAvabaLe anekone IlAcIkumAra. pUrvabhavanI tenI ja patnI jAtimadanA kAraNe paMcamajJAnanI prApti thaI rahI hatI. jeno utsava karavA lekhIkAra nAmanA naTanI nAcatI kanyA mohinI nAme janmI hatI avAranavAra devatAo pRthvItaLane pAvana karatA hatA. eka vAra ane yogAnuyoga tenI ja uparanA pUrva bhavanA sneha kauzAMbImAM padhArela bhagavAnanA darzana-vaMdana karavA jyAre sUrya saMbaMdhane kAraNe ilAcIkumAra jenI AcAra-vicAra choDI ane caMdranA idro mULavimAna sAthe sAMjanA samaye padhAryA, tyAre te kanyA upara mohAyo hato ane kAmArthI muratiyo banI temanA vimAnanA udyotathI bhramamAM paDelA sAdhvI mRgAvatI teNIne paraNavA mATe benAtaTanA rAjA mahIpAla sAme doraDA kautukathI sUti pachInI rAjhiveLA AvI chatAMya upara nAcI rahyo hato. lokaraMjana mATe khelatamAzA karanAra tenA samavasaraNamAM beThA rahyA, paNa temanA guruNI caMdanabALA to potAnA mATe vicitra vaLAMka Apato vicArapravAha cAlavA upayoga rAkhI saMdhyAveLAe ja saparivAra upAzraya pahoMcI lAgyo. gayA. "sattara varasanI eka yuvakanyAne potAnI banAvavA mATe pAchaLathI moDethI upAzraye Avela magAvatIne jyAre gharabAra choDyA, khAnadAnI khoI ane zrImaMta gharano haM caMdanabALAe badhAya vacce AryAnI maryAdA ane nabIro chatAMya naTa banI nAcavA lAgyo. rAjAne nayakalA kALAtikama doSone kAraNe Thapako Apyo, tyAre ummaramAM hatI. Jain Education Intemational Page #642 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 626 jina zAsananAM moTA paNa dIkSA paryAyamAM nAnA sAdhvI mRgAvatI guraNInA karmo khapAvavAno A amUlya avasara AvI gayo che. je vacanone vicAravA lAgyA. kAraNathI meM cAritra lIdhuM, ane abhigraho dhAryA tene sArthaka "are! pramAdavaza kevI bhUla karI nAkhI. kulIna strIne karavAnA samaye anya mATe khoTA ke ochA vicAro zA mATe paNa ghara bahAra rAtrisamaye viharavAnI maryAdA hoya che. to meM karavA? sAruM che ke anekonI dhanalakSmI ane gRhalakSmIne to saMsAra choDI, dIkSA grahaNa karI che. eka Aya tarIke lUMTanArA, asatya ane corInA mArgathI hiMsA karanArA evA huM ja potAnI maryAdA bhUluM, to mArA nikaTavartI vaLI te mArI have narakagati nahi thAya kAraNa ke karmo ahIM ja 3 4 gai che. A che zuM vicAre bhogavAI jaze. paNa marela brAhmaNanA ADozI-pADozI mane bhale huM sAMsArika pakSe caMdanabALAnI mAsI che. paNa cAritra herAna-parezAna karI je ghora karmo bAMdhI rahyA che temanuM te zuM jIvanamAM teo ja mArA guru che. dhanya che temanA saMyama thI?" pakSapAtane ane upayogane. ATaATalo ujAsa chatAMya teo atyaMta saMvegI bhAvanAmAM ramaNa karatAM-karatAM draDhaprahArI samayasara pAchA vaLI gayA ane huM maryAdA cUkI gaI. guru AMtaramananI aNamola sthitine kAraNe aNagArImAMthI vinA ghora ajJAna aMdhAra koNa dUra karI zake? guraNIno vItarAgI banI gayA ane abhigraha pramANe AhAra-pANIno Thapako mArA svamAnanI hAnI nathI paNa saMyamajIvananuM tyAga rAkhanArA teo kevaLI banI teramA guNaThANAno paNa sAcuM sanmAna che. AvI uttama sthitie pahoMcADanAra teozrI sparza karI gayA hatA. kahI na zakAya ke koIka pApI jIva mArI hitaciMtA karI rahyA che. te badala doSita evA mAre ja paNa prAyazcitta zuddhi dvArA sarvathA mukta banI jAya. kSamApanA karavAnI che." (18) rohiNeya cora svadoSadarzana karatAM karatAM ja rAtrinA aMdhakAramAM lohakhUra corano putra rohiNeya paNa pitAnA AgrahathI mRgAvatIjIne kevaLajJAnano prakAza lAdhI gayo ane tarata pachI cauryakAryamAM peTho ane eka divasa samavasaraNa bhUmi pAsethI to temanA ja nimitte caMdanabALA paNa kevaLI banI gayA. gamanAgamana karatAM jyAre pagamAM kAMTo peTho tyAre eka (17) daDhaprahArI mahAtmA hAthathI te zULane kADhavA jatAM bhagavAna mahAvIranI kuzasthaLa nAmanA gAmamAM AvI eka sAthe brAhmaNa vANInA cAra-pAMca vAkayo kAnamAM paDI gayA. te pachI gAya-strI ane bALanI ema cAra-cAra hatyA karI nAkhanAra jyAre maMtrIzvara abhayakumAre karela paDayaMtrathI te sapaDAyo, tyAre draDhaprahArI nAmanA palipatine eka yati rUpe pharI te ja gAmamAM madahoza dazAmAM svarganA devavimAnanuM dazya dekhI vicAravA AvI bhikSA kAje pharatA dekhI grAmavAsIoe hatyArA-lUMTArA, lAgyo ke A badhuMya chaLakapaTa jevuM che. tethI game tema jUThANA badamAza-dhUtAro kahI gALo to ApI ja, paNa sAthe patthara karI potAnA prANa bacAvI lIdhA, paNa saraLAtmA te vicAravA ane lAThIonA prahAra karI pUrvaghaTanAno jANe badalo lIdho, lAgyo. tyAre dharmadhyAnI ane zAMta-prazAMta mahAtmAthI pratibodha "are! huM potAnA ja pitA vaDe chetarAyo. pote to pAmI dIkSita thanAra draDhaprahArI sAdhuno AtmA ciMtavana dharmahIna jIvana jIvyA, paNa paraloka jatAM pahelAM mane paNa karavA lAgyo.... khoTe raste caDhAvI dIdho. prabhu mahAvIranI dezanAnA phakta cAra aho! kyAM mArI krodhAMdha dazAmAM thayelI bhalo ane vAkyo ane temAM Avela devalokanA varNana sAMbhaLI Aje huM kayAM AjanI A mArI paristhiti. lokonI gALa paNa goLa buddhinidhAna abhayamaMtrInI jALamAMthI bacI gayo chuM, anyathA jevI gaLI javAmAM bhalAI che, lokono mUDhamAra paNa mArA mAruM kamota mota nizcita hatuM. jo bhagavaMtanA cAra satya karmonA ja saMhAramAM upayogI che. cAra-cAra paMcendriyajIvone vAkayo paNa mArI rakSA A bhavamAM karI zake, to temanuM haNatA jyAre meM dayA na rAkhI, lAMbo vicAra na karyo. tyAre sAnidhya zuM zuM na ApI zake. dhikkAra che mArI vRtti ane have mArA ja gunAnI sajA vakhate loko mArI sAthe apavartana pravRttine. have A corI ane sinnAjorInA kukAryathI saryuM. kare ke mane mAre-dhikkAre, toya badhuMya zAMtacitte sahana karI laI badhAya mAla-milkata bhagavA Jain Education Intemational Page #643 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DaLa jhaLahaLatAM nakSatro. 627 pravajyAne pasaMda karIza. eka bhavanI nahi paNa bhavobhavanI pahoMcI javAnA ane nitya aTTamanA pAraNe aThThama karanArA rakSA bhagavAnanI kRpAthI ja thaze; temAM ja have mAro draDha amArA gurubhAIo paNa keTalI gaMbhIratAthI eka kadama thaI vizvAsa che ane bhagavAna paNa sarvajJa che. teo to mArA kathana vihArayAtrA karI rahyA che. kharekhara A pUrve ame govALa pUrve ja mAruM jIvana jANe che. juvAnI ane nAdAnI beunA vagaranI gAyo jevA hatA have anAtha evA amArA mAthe kAraNe bagaDela mArI jIvanabAjIne prabhu sivAya paNa eka nAtha che, je amArI badhIya ciMtA karaze." koNa sudhArI zakaze. he prabho! mane ApanuM ananya zaraNuM itihAsa kahe che ke pAraNuM karatAM pa00 tApaso, pachI hojo." dUrathI ja bhagavaMtanA ATha mahAprAtihArya mAtrane dekhI datta vagere cora ziramora rohiNeya namra-vinamra ane vivekavAna pAMcasone ane sAkSAtu prabhujInA darzana dUrathI paNa spaSTa thatAM banI bhagavaMtanI pAse gayo. khullA dilathI khulAsAo karI, ja kauDinyAdi 500 tApasone zubha bhAvadhArAnA pravAhathI corI-mArIno mAla badhoya abhayakumArane soMpI saMsAranI kevaLajJAna upajI gayuM kAraNa ke te badhAMya rAga-doSahIna, mAyAjALathI mukta thayo. ane tene pakaDAvanAra rAjA alakhaniraMjana jevI dazA pAmI gayA hatA. jyAre prabhu zreNike ja rohiNeyano dIkSA utsava karyo. eka upavAsathI mahAvIre prakANyuM ke kevaLInI AzAtanA na karo, tyAre ja laI chamAsI tapa tapI rohiNeye bhavasaMlekhanA karI laIne prazasta raNI gautama gaNadharane khyAla Avyo ke temanA duSkarmo ochA karyA ane devalokane sAdhI lIdho che. 1500 nUtana ziSyo kevaLI banI gayA che. (19) sevAla, datta, kauDinyAdi tApaso (20) savanubhUti ane sunakSatra nitya aThThamanA pAraNe aThThama karanAra sevAla vagere munirAja 500 tApaso hatA, jeo aSTApadajInI trIjI mekhalA sudhInI vaizikAyana tApasanI tejalezyAthI bacAvavA bhagavAna ja yAtrA karI zakyA hatA. jyAre chaThThane pAraNe chaThTha karanArA mahAvIradeve zItalezyAno upayoga karI ziSya gozAlakane datta vagere pa00 bIjI mekhalA sudhI ane kauDinyAdi vagere bacAvyo eTaluM ja nahi paNa paramArtha bhAvathI tene paNa 500 tApaso prathama pagathIyA sudhI pahoMcI zakyA hatA. tejolezyA siddha karavA kaLA ApI. paNa te ja tejolezyA dvArA pratipakSe alamasta ane gaurakAyAvALA gautamasvAmIne phakta potAnA ja guru ane paramaguru bhagavAnane ja haNavA jyAre sUryanA kiraNone grahI aSTApade ja rAtri nirgamana karI gopAlaka vivekazunya banI zrAvastImAM birAjIta tIrthaMkara prabhunI pAchA vaLatA dekhIne te badhAya tApasoe AgrahapUrvaka gautama sAme dhasamasato AvI game tema apalApa karavA lAgyo tyAre gaNadharane ja potAnA guru banAvyA hatA. ane tevA guNavAna prabhunA rAgI ziSya sarvAnubhUtithI te apamAna sahana na thatAM guranI sAthe vihAra karI bhagavAnane vAMdavA AgaLa vadhatAM bhagavAnane bacAvavA vacce paDyA ane gozAlAe jyAre rakSaka vicAraNAe caDhI gayA. muninA ja bhakSaka banavA mahAtmA upara ja tejovezyA choDI potAnI aMguSThalabdhithI amArA jevA paMdaraso dIdhI tyAre sarvAnubhUtie bhAvyuM ke, tApasIne pAraNuM khIra jevA uttama dravyathI karAvanAra jarUra Aje koI durghaTanA thavAnI che. Aja sudhI gautamagurunA gura paramaguru mahAvIra bhagavAna to vaLI kevaLI bhagavAnanI sAme A pramANe akkaDatAthI Akroza kevI-kevI labdhionA mAlika haze? sevAla vagere amArA karanAra koI AvyuM ja nathI. A gozAlake bhagavaMtanI sAme 500 gurabhAIo to phakta pAraNuM karatI vakhate gautamaguru paDI ghaNuM khoTuM karyuM che, paNa bhale mAro deha dajhI jAya ke uparanA ahobhAvathI kevaLajJAnI banI gayA che, to have maraNa thAya, mahAvIra prabhunI rakSA hojo. tIrthakara devAdhidevanA samavasaraNamAM kevA zobhaze? pAchA sarvajJa bhagavaMtanI sAcI sevAno A avasara mArAthI kema cUkI bhagavAna jeo devatAo dvArA paNa pUjAya che teo kevA haze, javAya?" temanI dezanAbhUmi vagere kevA haze. kharekhara! ame to basa A ja pramANe sunakSatra sAdhu paNa bhagavaMtanA rAgI dhanyabhAgI chIe ke yogIpuruSane pAmIne yogadharmanI UMcAIe hovAthI gozALAnI gALo ane avaLA vacano sAme paDyA, Jain Education Intemational Page #644 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 628 jina zAsananAM tyAre teo paNa gozALAnI tejalezyAthI baLatI kAyA vacce bagADIza. balake potAnA Atmahita mATe mahAvIra bhagavAne vicAraNA upara cAlyA gayA ke, darzAvela saMyama mArge saMcaraje. AtmAe AtmA vaDe ja "mArA gurabhAI sarvAnubhatie to prANa khoyA. paNa AtmAnA karmo khapAvI AtmAnuM hita sAdhavA cAritranI dinarAta bhagavaMtanI sevA-vaiyAvacca karanArA mArAthI paNa te sAdhanA karavAnI che. dhanya che jeo cetI gayA ane kema khamAya AvuM ghora apamAna? he mArA AtmA! A nazvara saMsArathI chUTI gayA." zarIrathI prANa paravArI jAya toya ciMtA na karIza, kAraNa ke kahevAnI jarUra nathI, zaktimAna saMkalpa hato, tethI mAruM paNa maraNa prabhunA caraNa-zaraNa sAthe nizcita che, paNa davA-auSadha vinA ja bhAvonI prabaLatAthI baLavAna roga bhagavaMtanI rakSAno Avo lAbha A bhavamAM te vaLI zamI gayo ane bIje ja divase rogI vyakti yogI banI kayAMthI? kadAca mArA mRtyu pachI gozALAnuM mana badalAI gaI. A ja anAthI muni koI paNa pada-padavI vagara ekAMta jaze." sAdhanAthI mukti pAmyA che. basa AvI ja AtmabalidAnanI aNIe aNizuddha (22) sAla-mahAsAla bhavya bhAvanAo thakI beu mahAtmAo kALadharma to pAmI gayA, eka hatA pRSTa caMpAnagarInA rAjA ane bIjA hatA ane kAyA paNa kALA kolasA jevI banI pRthvI upara paDI gaI, yuvarAja. nAma hatuM sAla ane mahAsAla. paNa rAjasukha choDI paNa tatkSaNe prathama mahAtmA AThamA ane bIjA mahAtmA bhagavAnanI dezanAthI bodhita banI dIkSita thaI gayA hatA. bAramA devaloke hatA. jinazAsananA prarUpaka bhagavAnanI amuka varasanA saMyamane sAdhI jyAre pariNata jJAnI banI gayA, rakSA eTale jinazAsana rakSAno e mahotsava hato. tyAre te ja beu mahAtmAone sAthe laI gautama gaNadhara pharI (21) anAthI muni pAchA pRSTacaMpApurIe padhAryA. tyAMnA nUtana rAjA ane sAlapotAnI paTTarANI celaNAnA kahevAthI ke sAkSAta tIrthakara mahIsAla munirAjonA sagA bhANeja gAgalI paNa haLukarma mahAvIra prabhanI dezanA saNIne paNa je karmabojhila rAjavI hovAthI potAnA mAtA-pitA sAthe ja vairAgI banI saMsAratyAgI zreNika bodha na pAmI zakyA, temanuM parivartana karanArA hatA banI gayA. ekAMtavAsI sAdhu anAthI muni. jyAre potAnI vadhu-vyAdhithI have gautama gaNadhara sAthe traNa sAdhu ane be sAdhvIo vyagra banIne temaNe ArAmazapyAmAM sUtAM sUtAM vairAgya bhAvanA hatAM. te badhAyane temanA guru-guraNI sAthe laI jyAre bhAvI hatI tyAranI vicArazreNI kaMIka nokhI-anokhI hatI gautamasvAmI mahAvIra jinezvaranA darzana-vaMdana mATe laI ane virAga-cirAga A pramANe pragaTI gayo hato ke, vihAramAM cAlyA tyAre cAluM yAtrAmAM pAMceya alaukika are ! kadIya nahi ane Aje jyAre kAyA rogathI bhAvanAe caDhI gayA. gherANI tyAre bhogamAM bhAga paDAvanArA parivArajano paNa duHkha "dhanya che amArA gurudeva gautama svAmIne! jeo ochuM nathI karI zakyA. guNavAna ane svarUpavAna sagI patnI amArA hita mATe keTalo zrama uThAvI rahyA che. svayaM chaThThane paNa phakta AMsu sArI zake paNa vedanAne vALI na zake. bIjI pAraNe chaThTha kare che, chatAMya pAraNe paNa bhikSA-bhramaNano zrama tarapha vaidyarAjonA osaDiyAM paNa avaguNa vadhAranArA thaI gayA, svayaM laI anekone muktimArga dekhADe che. ane badhAya eka ja tyAre konI pAse phariyAdo noMdhAvavI. mAtA-pitA, bhAI- parivAranA chatAMya saune saMsAranI asAratA saraLatAthI bhaginI ke kAkA-mAmA ahIM koI kAmanA nathI thayA, te ja samajAvI amAro paNa saMsArarAga choDAvI dIdho. loko paNa sAbita kare che ke jema janmyA ekalA tema javAnuM paNa ekalA gurudevane kevA bhAvathI navAjI-navAjI vaMdanA kare che, devo paNa ja che. mATe e ja sAcuM che ke huM ekalo chuM, mAruM koI gaNadhara gurubhagavaMta mATe suvarNakamaLa racI Ape che. have nathI. bAkIno badho zaMbhumeLo phakta upAdhi che. he Atmanu! amArA gurudeva, temanA paNa gurudeva bhagavAnanA aizvaryavaMta tuM AkhI rAtri samatAthI sahana karI le ane kadAca jo vedanA vAtAvaraNanA darzana karAvavA amane laI jAya che, tyAre ame vyAdhi upazame to have A saMsArIonI sevAmAM jIvana na paNa sAkSAtu bhagavAnanA samavasaraNamAM darzana karI keTakeTalA Jain Education Intemational Page #645 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro dhanyabhAgI banI jazuM. kadAca saMsArIone paNa AvA satsaMga durlabha che. jyAre sAdhupaNAnA kAraNe have amane to badhuMya sukara che. amArA sauno A janmAro gurudevanI kRpAthI ujvaLa banajo, bhavano phero saphaLa thajo." hakIkata e banI ke pAMceya sAdhu-sAdhvI bhagavaMto cAlu vihAramAM ja kevaLI banI gayAM ane jyAre kevaLInI parSadAmAM jaI beThA tyAre ja ghaTasphoTa thayo. (23) dhanazamAM munirAja elagapuranA mArge jatAM vacamAM nadI AvI. bahu UMDI na hatI, to sAva chIcharI paNa na hatI. baporano samaya, grISma RRtu ane bALamuni dhanazarmA. potAnA putra munine tRSAtura dekhI pitA muni dhanamitre apavAda mArge nadInuM pANI pI laI tRSA nivAraNa karavA upadeza Apyo, paNa dhanazarmA taiyAra na thayA ane temanI dayA ciMtavI pitA muni thoDA AgaLa nIkaLI nadI oLaMgI gayA, jethI dhanazarmAne potAnI zarama saMkoca na naDe. eka vAra to dhanazarmAe paNa nadInA pANInI aMjalI bharI lIdhI, paNa aticAramAMthI anAcAra tarapha jAya teTalAmAM temanuM dila kaMpI gayuM ane bAlamuni chatAMya zAsranipuNa hovAthI ciMtananA camakAre caDhI gayA. "hAya! AvI kAcA pANI pIvAnI AjJA pitAzrIe kema ApI haze? kAraNa ke pote paNa tRSAtura che, chatAMya nadInuM pANI pItA nathI. uparAMta bhagavAnanI paNa AjJA citta pANI vAparavAnI nathI. apkAyanA eka buMdamAM asaMkhya jIvo jJAnIoe joyA che, uparAMta atyAre chAnIchapanI rIte pANI vAparI lIdhA pachI paNa zuM sAcI AlocanA thaI zakaze? vrataniyama bhAMgIne jo narakagatimAM jaIza to tyAM bacAvavA koNa Avaze? ane jyAre mAro jIva nArakIpaNe haze tyAre kevI bhayAnaka tarasa mUMge moDhe sahana karI haze? A jIve to bhavobhava zarIra laI eTaluM badhuM pANI pI nAkhyuM che ke svayaMbhUramaNa samudranA pANI paNa ochA kahevAya, chatAMya kAyAnI mAyA hovAthI tarasa lAgatAM mana bagaDI jAya che. je thAya te, have samajyA pachI mAre mana nathI bagADavuM, balke pANInA jIvonI dayA pALIza, pachI je thavuM hoya te thAya. saMyama mATe sahana karavAmAM karmonI nirjarA ja thavAnI che." hatA nAnA bAla muni paNa bhAvo pitA karatAMya prauDha hatA. tRSAvedanA sahana na thatAM prANapaMkherUM UDI gayuM Jain Education Intemational 629 paNa muni dhanazarmA devaloke devatA banyA. tarata pachI avadhijJAnano upayoga mUkI pitAnI pAse AvyA, paNa temane ja choDIne bIjA sAdhuone vaMdanA karI. (24) caMDakauzika nAga mUka pazu-paMkhI--tiryaMco bolI na zake paNa samajI zake, vicArI zake ane jainamArgIya ArAdhanA baLe AThamA devaloka sudhI paNa jaI zake, tevI aneka kathAvArtAo jovAjANavA maLe che. temAM kauzika nAmano tApasa je caMDa svabhAvavALo hato ane maryA pachI manuSyabhava ane dharmalezyA gumAvI caMDakauzika nAme dRSTiviSa sApa banI gayela. teNe potAnI zaktithI aneka jIvone haNI nAkhyA, pachI bhagavAna mahAvIra svAmIne paNa na choDyA. joradAra DaMkha mAryo, chatAMya prabhujI mauna rahyA. pagamAMthI dUdhanI dhArA jevuM rakta vahevA lAgyuM, te ane dRDhadharmA bhagavAnane dekhI sarpa kaMIka zAMta paDyo. tyAre prabhujIe phakta eTaluM ja kahyuM, "bUjha bUjha he caMDakauzika! have tuM moha choDI bodha pAma.'' ane hitakArI mitabhASA paNa prIta sAthe kahevANI tethI nAga jevA bhayaMkarane bhadraMkara evuM jAtismaraNa jJAna thayuM. tene Atmazuddhi pragaTI. "are! kyAM mAro A pUrveno trIjo jaina sAdhuno bhava. krodhamAM meM jainatva gumAvela ane pUrvabhavamAM tApasa banyo. tyAM paNa krodhanA guNAkAra vadhatA aMte A bhavamAM mAnavadeha khoI draSTiviSa sarpa banyo chuM. keTalAya jIvo mArI draSTinA prakSepamAtrathI motane bheTI gayA che ane khAsa mane pratibodha karavA Avela A mahApuruSa te to covIzamAM tIrthaMkara mahAvIra bhagavAna che. dhanya che temanI samatAne ane dhikkAra che mArA Avezane. A pachInA bhavamAM marIne mAre narakagatimAM nArakI nathI banavuM. paramAtmAnI kRpAthI mAre maraNaparyaMtanuM aNasaNa hojo, ane mArA badhAya pApo baLI jajo.' 24mA tIrthapatine haju kevaLajJAna thavuM bAkI hatuM, paNa mana:paryavajJAnI bhagavaMte sarpanA zubha manovicArone pArakhI lIdhA. lAgaTa 15 divasanA nirjaLa upavAsa jaMgalamAM maMgala svarUpa kheMcI lIdhA ane prabhujInI pAvanachAyAne kAraNe teno pAmarAtmA jIvadayA jALavI, kIDIonA bhayAnaka upadravane sAva samatAthI sahI AThamA devalokano bhAgI banI gayo. zubha bhAvanAnI A che zakti ke je tiryaMcone paNa ugArI zake to manasvI mAnavane kema na tArI zake? Page #646 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 630 (25) gauzAlaka potAnI ja choDela tejAlezyAnA dAhathI sAtame divase ja avasAna pAmI gayela gozAlakanA apamaraNa pachI gautamasvAmIe bhagavAna mahAvIradevane tenI gati vize pUchela, tyAre bhagavaMte jaNAvela ke jIvanAMte paNa gurudrohanI pazcAtApa bhAvanA dvArA zuddhi-buddhi pAmI gayela gozAlaka unmArgI ane pApI chatAMya bAramA devalokano devatA banyo che. aMta samaye teNe je AlocanA karI hatI te uttama prakAranI AtmasAkSIe karela prAyazcitta bhAvanA AvI kaMIka hatI. "mUDhamati mArI buddhi kema marI paravArI hatI? mArA potAnA ja ananya upakArI, mArA paramahitecchu ane ulTuMkhala chatAMya mane potAnI sAthe rAkhanAra ane aneka vidyAonA mAlika banAvanAra eka tIrthaMkara bhagavAnanI keTalI badhI bhayaMkara AzAtanA meM karI nAkhI. lokone satya-ahiMsAno mArga batAvanAra sAme ja asatya uccaraNa karI potAne sarvajJa tarIke jAhera karyo ane ahiMsA-karUNAmUrti upara ja hiMsAnA bhAvathI tejolezyA choDI anekone bhagavAnanA virodhI banAvI dIdhA. potAnA aMgata bhakto banAvI jainadharmano sIdho ja virodha jAhera karyo. na jANe keTalAya jIvo mAre nimitte unmArga gamana karI jaze ane pariNAme bhavobhavanI naraka- tiryaMcagati mArA mATe AmaMtraNa svarUpa UbhI thaze. hajuMya mAruM thoDuM Ayu bAkI che, tethI ziSyo ane anurAgIone aMtima A kSaNomAM bolAvI mArI pApalIlA kahI dauM jethI navA karmono baMdha na thAya bhavAMtaro bagaDI na jAya. dhikkAra che mArA pApI AtmAne ke jeNe paramaguruno prakarSa droha karI lokavaMcanA paNa karI che." maraNanA chellA ane sAtamA divase gozAlake potAnA mithyApracAranA manoratho khullA karI dIdhA. potAnA maraNa pachI paNa zabanI taDanA-tArjanA karI, loka samakSa thUMkavA ane eka marelA zvAnanI jema mRtadehane ghasaDavA AjJAo pharamAvI. jinezvara mahAvIra bhagavAna ja sAcA tIrthaMkara che ane pote sAva alpamati sAdhaka che evuM jAhera karI laghutA bhAvanAthI pApakarmo kaMIka ochA karyAM. aMta samaye jevI mati tevI ja thAya gati nyAye mRtyu pachI gozAlaka bAramA devaloke jarUra gayo, paNa tIrthaMkaranI ghora AzAtanAnA kAraNe du:khapracUra bhavo karI pachI ja mokSe jaze. jina zAsananAM (26) halla-vihalla divya hAra, vastra, kAnanA kuMDaLo ane secanaka hAthI ema cAra vastuo rANI padmAvatInA atyAgrahathI jyAre kRSike potAnA ja bhAIo halla-vihalla pAsethI lajjA choDI mAMgI tyAre beu bhAIo potAnA bAhubaLano pUrato vicAra karI bhAgI chUTavA ane vaizAlInA rAjA ceTaka jeo temanA pAchA mAmA thatA hatA temanA zaraNe rahevA lAgyA. jyAre te cAra vastuo khAtara ceDA rAjA sAthe kUNikano ghora saMgrAma thayo, tyAre aneka nirdoSa sainikono kaccaraghANa vaLI gayo. chelle jyAre secanaka hAthI paNa beu bhAIone agnipAtathI bacAvI laI pote aMgArAnI khAImAM kUdI maryo, tyAre parAkramI hallavihalla zAMba ane pradhumnanI jema vairAgI banI vicAravA lAgyA. "strI haTha pachI bALahaTha jevI nAdAnI karI ApaNe keTalo moTo anartha karI nAkhyo. eka pazu ane traNa vastu pAchaLa keTalAya paMcendriyo A yuddhamAM haNAI gayA. sagA mAmA-bhANeja jevA snehI-saMbaMdhIo vaccenA verajheramAM ame ja beu bhAIo nimitta banI gayA. rajanuM gaja thaI gayuM. secanaka hAthI to vaphAdAra nIkaLyo, paNa ame pote ja pazutulyabuddhivALA bALa TharyA. nAhakanA A saMgrAmamAM kALa-mahAkALa vagere dasa bhAIo to homAI gayA, sAthe varUNa jevA mahAzrAvako paNa zahIda thaI gayA. hAthI-ghoDAUMTa-khaccara vagere asaMkhyanI saMkhyAmAM kapAI gayA. lohInI nadIo vahI gaI ane aMte kadAca jIta paNa thAya toya AvI hiMsA pachInA bhavomAM amAro AtmA na jANe kyAM kyAM bhaTakaze? badhAya sagA-vhAlAMne saMkaTamAM nAkhI daI have jIvavAno paNa rasa zA mATe? chatAMya AtmahatyA karI navA pApo nathI bAMdhavA ane maMtrIzvara abhaya ke meghakumAra vagerenI jema amane paNa cAritrano cAkhkho mArga maLajo." manamAM viraktinA pariNAma hatA. ethI saMsAranI ke saMgrAmanI Asakti lagIra na rahI. tethI zAsanadevIe te beu bhAIone bhagavAna mahAvIra prabhu sudhI pahoMcADI dIdhA. tyAM temane saMyama guNasthAna prApta thaI gayuM. saMgrAma eka mahAyuddhamAM pheravAI gayuM jemAM eka kroDa ane eMzI lAkha lokoe prANa gumAvyA, paNa halla-vihalle dharmapuruSArtha karI jIvana bacAvI lIdhuM. Page #647 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 631 (27) indrabhUti gautama gayo. vyavahAradharmanI vAto nizcayadharmamAM pheravAI gaI ane teo viziSTa ciMtavana karavA lAgyA. pacAsa varasanI pAkaTa vaye prabhune pAmI saMsAratyAgI bananAra, gaNadhara padavI laI pacAsa hajAra ziSyone bhagavAnane doSita mAnanAra huM pote ja rAgano rasiyo tAranAra, labdhionA svAmI ane cAra-cAra jJAnanA ane dveSano dariyo chuM. tIrthakara bhagavAna to vItarAgI hatA, ghaNI gautama svAmIne potAnI icchA pramANe saghaLuMya zreSTha mamatA ane mAyAthI mukta hatA, temanA jevA nirmama upara maLyuM, paNa eka mAtra kevaLajJAnanI upArjanA na thavAthI teo mAyA rAkhavI e ja mArI mUDhatA hatI. muktipurInA prasaMge-prasaMge becena rahetA hatA. tenA mULa kAraNamAM paramagura musApharomAM koNa guru ane koNa celA? mArA ja ziSyo paramAtmA uparano prazasta rAga aMtarAyabhUta banI paMcamajJAnane anAsaktine kAraNe kevaLI banI gayA che ane huM temano gura aTakAvI beTho hato te sneharAgane chedavA mahAvIra bhagavaMte chatAMya hajuya rAgamaya vibhAvadazA veThI rahyo chuM. he bhagavan! khAsa potAnA nirvANakALa pUrve ja IndrabhUti gaNadharane samajAvI mArAmAM anAsakti, AtmArthIpaNuM ane Atmazuddhi kyAre nikaTanA gAmamAM rahelA devazarmA brAhmaNane pratibodhavA mokalela pragaTaze?" jene dharmamArge vALavAmAM niSphaLa banI jyAre gautamasvAmI prazasta rAgathI prAraMbha thayelo vicArono vaMToLa upazamI pAchA vaLI rahyA hatA tyAre devatAonI vArtA-carcAmAMthI gayo ane zAMta-prazAMta banelA indrabhUti virAganA cirAga jagatuguru bhagavAna mahAvIranA nivaNanI vAta sAMbhaLI pragaTAvI AtmagaveSaNA karavA lAgyA. vaiyAvacca, tapa, titikSA teo potAnI samatulA gumAvI beThA ane rAgano roSa ane haLukarmitAnA prabhAve kSaNavAra pachI to kSapakazreNie caDhI AMkhonA AMsu banI dhasamasavA lAgyo; vicAro palaTAI gayA. aMtarmuhUrtamAM to na jANe keTalAya kaThora ghAtI karmo kharI gayA. gayA ane aTakI gayela paMcamajJAna pragaTa thaI gayuM. je "he prabho! jo rAtre ja ApanuM nirvANa thavAnuM hatuM, to kevaLajJAna bhagavAnanI jIvaMtAvasthAmAM na ja thayuM te trIsa-trIsa varasa sudhI sevA karanAra mane ja Ape dUra kema karI bhagavaMtanA nirvANa pachI thatAM ja devatAo vaDe pUjAvA dIdho? zuM muktinagaramAM saMkaDAza thavAnI hatI? Apa siddha lAgyA. lAgaTa bAra varasa sudhI pRthvItaLane pAvana karI 92 banI gayA ane huM pUro sAdhaka paNa na banI zakyo, to have varasanuM AyuSya sukhethI pUrNa karI ane aMta samaye paNa eka mane gautama, gautama kahI koNa bolAvaze. huM paNa konI pAse mAsanuM aNasaNa karI rAjagRhI nagarIthI mukti sukhane varI potAnI vyathAkathA vyakta karI zakIza? dhanya che teo jemaNe janAra gaNadhara zreSThane Ajeya jaina-jainetaro bhAvathI abhivaMde ApazrIne chellI kSaNe dIThA ane bhArekarmI chuM huM ke chelle- che. chelle ApanA darzana-vaMdana cUkI gayo. huM paNa mUDha chuM ke A pramANe uparokta ghaTanAo maryAdita mAtrAmAM rajU ApanI AjJA pAchaLano hetu zuM che te samajavA upayoga ja karavAmAM AvI che. bAkI to te ja pramANe trevIsamA tIrthaMkara na mUkyo ane phakta tahatti karI devazarmAne bodhavA nIkaLI bhagavAna pArzvaprabhunI kamaThameghamALI ane dharaNendra mATenI paDyo. eka to khoTo dharmadhakko thayo ane te uparAMta sadAya samabhAvanA, saMgama prati paNa mahAvIra prabhunI mATe he bhagavan! ApanA virahano phaTako paDyo. game teTalA karUNAbhAvanA, gozAlaka prati upazamabhAvanA avagAhavA ziSyo hoya teno guru huM kamabhAgI chuM. jyAre paramagura jevI che. saMklezamAMthI chUTI prasanacaMdra rAjarSi kaI rIte Apane khoI besI have khobe-khobe raDato divaso kema kevaLI maharSi banI gayA, zeTha mANekacaMda bhAvabaLe kaI rIte vitAvIza?" maNibhadra vIra devendra thaI gayA ke zrIrAma sItanA paNa sArI evI paLo sudhI rAga-roSamaya vicAradhArAthI anukULa upasargone sahIne muktivAsI banI gayA, te badhIya levAI gayelA indrabhUtine raDI lIdhA pachI acAnaka brahmajJAna ghaTanAone potAnA ciMtanano viSaya banAvavAmAM savizeSa lAbha pragaTI gayuM. eka saraLAtmAnA AMsuo eka nAnA bALa jevA che. jIraNa zeTha, kArtika zeTha, araNika muni ke avaMti nirdoSa hatA ane te jyAre haiyAvarALa banI vahI gayA, tyAre sukumAla, sukozala muni ke dharmarUci aNagAra, zreSThI tenI cUkavela kiMmata peTe gautamasvAmIno vairAgya virATa banI zAlibhadra ke rAjavI saMpati te badhAyanA utkarSamAM mana CU Jain Education Intemational Page #648 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 632 jina zAsananAM magajamAM UpajelI lokottara bhAvanAoe kevo bhAga bhajavyo pariNAmo evA vikaTa hoya che mahArathIo paNa muMjhAI jAya hato te khAsa vicAraNIya che. che. zAstrabloka kahe che ke - jinazAsananA je je zubha kAryo Aja sudhI niSpanna devendrA tAnAzva, narennAzva mahinA! thayA, thAya che ke thaze, te badhAyamAM koIne koI uttamAtmAnA naiva karmapariNAmamanyathA krtumiishvraaH|| 1 / / bhavya vicAronuM sUkSma baLa kAma karI gayuM che, je nirvivAdI tIrthakara bhagavaMta AdinAthajIne cAraso dinanA upavAsa satya che. prastuta lekha maryAdita dRSTAMto sAthe racAyo che, paNa thaI jAya ke neminAthajIne yuddhamAM UtaravAno vAro Ave, bAkInA draSTAMto svayaMnI prajJAthI ciMtana karI AtmabhAvonI pArthaprabhune kama satAvI jAya ke mahAvIra bhagavAnane sADA zuddhi vadhAravA yogya che. bAra varasanI kaSTamaya ArAdhanAo pachI ja kevaLajJAna thAya temAMya jainamArgIya sAdhanAo ja evI prabaLa zaktimAna te badhIya karmalIlAnI vAto anekonA jANamAM ja che. chatAMya hoya che ke anapekSAono khajAno jene lUMTatAM AvaDe tene te badhAya karmasiddhAMto sAme yuddha moraco mAMDI karmavijetA ke kALa ane karmano suyoga sAMpaDatA kaivalyajJAnathI laI jagavijetA teo banI gayA jemanI pAse anupama muktipurImAM vAsa sarvathA saraLa che. karmonA vicitra udayo anapekSAonI mUDI hatI. AdhyAtmikatAnA sparza vagara AtmAdhIna nathI paNa tene kAraNe udbhavela viSamatA vacce uttama bhAvo UpajatA nathI, UpajI paNa jAya to TakatA sArabhUta samatA potAnA AtmapuruSArthane AbhArI che. eka nathI ane TakI paNa jAya to phaLatA nathI. ja prasaMgathI koI tUTI jAya to nabaLA vicAravALo DUbI paNa mATe paNa phakta vArtAo vAMcI manoraMjana na mANatAM, jAya. koI eka nimitta alpasaMsArI banAvI de, to bIjuM ja samakita sAmAyika karI ke prAyazcittavALuM pratikramaNa karatAM nimitta dIrghabhramaNa vadhArI de. athavA paramatattva pAmavA pauSadha karI ane aMte sarvaguNayukta dareka jIvonA adhyavasAya sthAnako alaga-alaga sarvavirati svIkArI AtmotthAna karavuM e ja tema karyo paNa citra-vicitra hoya che. temAMya bAMdhelA karmonA mAnavajIvananuM carama-parama mahAkartavya che. vi.saM.2050mAM mahArASTranA nAgapura mukAme cAturmAsa daramyAna lavizvavikramakRpApAtra pa.pU.A.zrI rAjayazasUrijI ma. sA.nI. preraka nizrAmAM be mahAkAya graMthanAM vimocana gujarAtarAjyanA mukhyamaMtrI zrI chabIlabhAI mahetAnA haste ane "zramaNIratno' graMthanuM vimocana maMtrIzrI caMdrikAbahena cuDAsamAnA varaddaste hatuM. te prasaMge saMpAdakanuM jAhera sanmAna thayuM hatuM. Jain Education Intemational Page #649 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 633 pa '', uomanA guNa gAvatAM guNa Ape niaMga lekhaka pU. AcAryadeveza zrImad vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajInA ziSya, 100 + 036 vardhamAna AyaMbila oLI ArAdhaka paMnyAsa pravarazrI bhuvanasuMdara vijayajI gaNivara amarelI (saurASTra) ToLiyA kuTuMbanA be sahodaro-mAtuzrI lIlAvatIbena navalacaMda kIracaMda ToLiyAnA suputro paikInA eka te kiriTa (bhupendra)te ja paM. zrI bhuvanasuMdaravijayajI gaNivara mahArAja. zibiranA Adya praNetA vardhamAna 108 AyaMbila oLInA ArAdhaka pU. AcAryadeveza zrImad vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAja sAhebanI amadAvAda-kalakattA-kapaDavaMja-pAlanapuranI zibiranA prabhAvaka pravacanonA zravaNo ane pUjyonA aMgata paricaye bI.esa.sI. pharsTakalAsa (kemisTrI-phijhIkasa)nI DigrI ane hAyara sekanDarI sudhInA sAyansa TIcaranI nokarI choDI e banI gayA aNagAra ane zrI jinazAsananA zaNagAra. pUjyazrInI kRpAvarSA ane pAvanI ane amIdraSTithI teo saMskRta, prAkRta, nyAya, vyAkaraNa, prakaraNo, Agama zAstro Adino suMdara bodha pAmyA. rAjasthAnanA pallIvAla kSetra, savAI mAdhopura, bharatapura, alavara AdinA jillAomAM vicarI sthApanA-nikSepanA satya siddhAMtanI suMdara rakSA karI. pUjya gurudevazrInI sAthe ane alaga paNa vicarI naMdurabAra, dehuroDa, pUnA, dauDa, bArAmatI, rANIbenUra, dhuliyA, jAlanA, auraMgAbAda, amadAvAda, hubalI, muMbaInA anekAneka sthaLoe vicarI cAturmAsa karI, prabhAvaka pravacano ane zibira, anuSThAno dvArA anekavidha zAsana prabhAvanA, ArAdhanA karI karAvI aneka bhavyAtmAonA jIvanamAM dharmapradAna, dharmasthiratA pradAna karavAmAM sahAyaka banyA. A mahAtmAnI tapasyA paNa ajaba-gajabanI. 36 varSanA dIkSA paryAya (2067 poSa) daramyAna emaNe ekAsaNA-eka TAIma ja bhojana karyuM che ane 100 + 36 vardhamAna AyaMbilanI oLI karI che ane mAsakhamaNa paNa karyuM che. A saMyamI mahAtmA dIrghakALaparyata zAsana prabhAvanA-ArAdhanA karI karAvI AtmonnatinA mArge AgaLa vadho e ja zrI arihaMtaprabhune praNAmapUrvaka prArthanA che. yAda rahe zrI jainazAsana karaNa-karAvaNa-anumodanAnA eka sarakhA phaLanI tAttvika vAta kare che. ApaNA ja kALamAM ane ApaNI jevA ja saMyogomAM jIvatA zrI jinazAsananA ArAdhakone jovA-jANavAthI ApaNAmAM paNa suSupta rahelA vIrya pragaTa thaI ApaNane paNa mokSamArge AgaLa javAnI preraNA maLe che. anumodanAprazaMsAe khudanA ArAdhanAnA phaLo pradAna karatAM moTA vRkSanuM bIja che. vInaM saprazaMsAri zAstravAkaya khUba smaraNamAM lAvavA jevuM che. lekhaka mahodaya AvA prasaMgo ujAgara karatA rahe e ja zubhAbhilASA. emaNe anumodanA mATeno rajU karelo rasathALa ApaNe jANIe-mANIe ane jIvana adhika guNavAna banAvIe. -saMpAdaka Jain Education Intemational For Private & Personal use only For Private & Personal use only Page #650 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 634 kAnana kI* , , jina zAsananAM nA! devAdAra to na ja rahI zakAya be satya prasaMgo-sAMbhaLyA bhAdra vi.saM. 2066 zAha hitendra narendrabhAI (jaina) irdhA-aMdherI vesTa (alakA) muMbaIvALA..zerabajhAranA sababrokara-zrI jinezvaradevanA paramabhakta-zrI nAgezvara pArzvanAtha bhagavAna para jabbara zraddhAvALA. zerabajhAranA liyA-diyAno saTTo eTale jugAra ja sto. jugArathI paisAnI kamANInI icchA eTale jhera khAIne jIvavAnI icchA....eka pArTIe rakama cUkavavAnI cokakhI nA pADatAM hitendrabhAIne rUA. 40 lAkhanuM nukazAna thayuM. potAnI pAse ATalI rakama hatI ja kyAM? paNa jinezvaradevano prAmANikatAnItimattA-nyAyayuktatAno dharma to emanI pAse hato ja. ATalI moTI rakama emaNe khudane judI judI pArTIne cUkavavAnI hatI. nyAya e ja dhanaprAptino zreSTha upAya che evo upadeza sAMbhaLanAra-svIkAranAra hitendrabhAIe badhI ja pArTIne "dhIre dhIre badhAnuM devuM cUkavI daIza." evI haiyA dhAraNa ApI. nAnA-nAnA leNadArathI deNuM cUkavavAnI kAryavAhI zarU thaI gaI. traNa varSa gharakharca vageremAM khUba karakasara karIne hitendrabhAIe tamAma devuM cUkavavAnI emanI pharaja AnaMdapUrvaka pUrNa karI. pachIthI emanI prAmANikatAnI chApa khUba prasarI. gharAko sAme cAlIne adhika adhika dhaMdho ApavA lAgyA. emane eka pArTIe emanA leNAnA cAra lAkha rUpiyA cUkavavAno inkAra karyo. ArbiTrezanamAM potAnI jIta thaI. paisA vasUla karavAnI AgaLa kAryavAhI na karatAM emaNe pArTIne jaNAvI dIdhuM, "tamArI zakti deNuM cUkavavAnI nathI to ciMtA karatA nahIM" paNa sAmevALI pArTInA nyAyapriyA zrAvikA dharmapatnI kahe, "mAro putra enjiniyaranuM bhaNe che e bhaNIne kAme lAgaze eTale tamArA paisa dUdhe dhoIne ApIza." hA! A dharatI AvA satyaniSTha-nyAyapriya sadAcArIothI ja TakI rahI che. hitendrabhAI potAnA moTA devAdAra sAthe paNa suMdara saMbaMdha TakAvI rAkhavAnA matanA che. jinavaranI pratimA jinasarakhI sukhakArA -na Agama) zrI giranAra mahAtIrthamaMDaNa-bALabrahmacArI 22mAM tIrthapati zrI neminAtha bhagavAnanI hayAtImAM ja jenuM astitva-vidhamAnapaNuM hatuM te A che kAMgaDA tIrthanA tIrthapati zrI kaSabhadevaAdinAtha svAmInA bhavya pratimAjI. kAMgaDA tIrthapati pyArA, kaSabha niNaMda juhArA re; mana-vaca-kAya tInoM cogase sevA karuM niradhArA re. suzarmA nRpane banAvAyA, jinamaMdira sukhakArA re; neminAthasvAmI ke hote, tIratha tAraNahArA re.. -vijaya vallabhasarijI ma.| Avo ja eka suMdara kisso coka nivAsI hAla ghATakopara isTa muMbaImAM rahetA jinavarabhaktipriya "suhAnI golDa' vALA Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #651 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro jaina mahezabhAI gAMdhIno sAMbhaLyo. dhaMdhAmAM emane nukazAnI AvI. pArTIone 29 lAkha cUkavavAno prasaMga Avyo. potAnI cUkavavAnI evI zakti khUba ochI thaI gaI hatI. AjubAjuvALAe salAha ApI, "pArTIne kahI do. mArI pAse cUkavavAnuM kAMI ja nathI, e loko tamone kAMI ja karI zake tema nathI." paNa pApabhIru-prabhubhakta-nyAyapriya mahezabhAIne A vAta maMjura nahotI. emaNe dhIre dhIre potAnI tamAma devAnI 2kama khUba ja suMdara rIte cUkavI dIdhI. e amone kahe, "bhale leNadAra mane kAMI ja na karI zake paNa uparavALo to badho hisAba rAkhe ja che ne? emane koNa chetarI zake che? astu. [prasaMga sAMbhaLyo 2066 bhAdra] hA vasuMdharA bahuratnA kahevAya che te AvA nararatnone kAraNe ja ne? nyAya-nItidharmano jaya-jayakAra ! cAlo anumodanA karIe jaya ho! vijaya ho! samatApUrvakanA tapadharmano! arabo varSanA AyuSyavALA rAjakumArI suMdarIbahene (prabhuzrI RSabhadeva-AdIzvarasvAmInA saMsArIputrI) satata sATha hajAra varSa sudhI AyaMbila karI potAnA cAritra mohanIya karmane haTAvyuM hatuM. vartamAnamAM (pracalita) mAtra so varSanA manuSya AyuSyanI gaNatrIe potAnI 69 varSanI uMmaramAM 40 varasathI paNa adhika AyaMbilanI tapasyA karanAra eka puNyavaMtA tapasvInI ahIM bahu ja TUMkamAM vAta karavI che. A puNyavaMtA tapasvinI sAdhvIjInA Atma parAkramo khAsa jANavA-anumodavA jevA che. -13 varSanI vayathI lIlotarI-phaLo vagereno tyAga. -sUkomevo-badAma vagere to jANe cAkhyAM ja nathI. 635 -AyaMbilanI oLInA pAraNAmAM paNa cAra athavA pAMca vigaIno tyAga. -vi.saM. 2066 pUrvanA 25 varasathI AyaMbilanI lAMbI-lAMbI oLImAM paNa AhAra to roTalA-roTalIkhAkharAnA tyAgapUrvaka mAtra bhAta-khIcaDI-dALano. -hamaNAM (2066 zrAvaNa) sudhI vartamAna 100 + 100 + 090 AyaMbilanI oLImAM paNa saLaMga 1680- 1480-500 AyaMbila karyA. Aja divasa sudhI jIvanamAM 40thI adhika varSa = 14485 AyaMbila tathA oLInA 290 upavAsa to thayA ja paNa sAthe ja -varasItapa-mAsakSamaNa (mRtyuMjaya tapa) -kSIrasamudra tapa-3 aThThAInI paNa moTI tapasyA kharI ja. -sAdhvI zrI haMsakIrtizrIjIno AtmA eTale jANe paramahaMsa. e puNya AtmAe cAro tapano ja carco che; snAna samatAsvarUpa mAnasarovaramAM ja karyuM che. kSIra-nIranyAye vivekabuddhithI sadA kRtya-akRtyano bheda karela che. suMdaraguNaratnonI khANa che zrI jinazAsana. AvA zAsanaprabhAvako samaye samaye ahIM saMbhavita banavAnA ja. emanI 100 + 100 + 90 AyaMbilanA chellA divase eTale ke zanivAra vi.saM. 2066 zrAvaNa vada prathama cothanA divase bhAratabharamAM ArAdhakoe emanI tapasyAnI nakkara emanuM nAma haMsAbahena mahAsukhabhAI. potAnA mAtuzrI anumodanA nimitte hajAro AyaMbila karyA. vividha ArAdhanAo karI. jaya ho--vijaya ho samatApUrvakanA tapadharmano ! lIlAbahenanI sAthe ja mAtra tera varSanI potAnI uMmare emaNe vardhamAna AyaMbila oLIno pAyo nAkhyo. aDhAra varSanI TInejamAM bhAgavatI dIkSA laI e banyA sAdhvIzrI haMsakIrtizrIjI. adhyAtmamUrti AcAryazrI vijaya kalApUrNasUrIzvarajI mahArAjanA samudAyanA AjJAvartI pU. sAdhvIzrI puSpAzrIjInA ziSyA....pachIthI e anukrame banI gayA 28 ziSyA-praziSyAnA yogakSemakArI gurumAtA. jANI lo emano guNavaibhava :--svabhAvamAM saumyatA, jIvanamAM namratA, vicAromAM udAratA, vacanoccAramAM mitabhASitA, vANImAM sAkara jevI madhuratA Adi. nyAya saMpanna vibhava guNapriyA Ajaroja eka saMsArI saMbaMdhIno meLApa thayo. jIvanamAM prAyaH pahelI ja vAra. e yuvAna cArTarDa ekAunTanTa hatA. anyAya, anItinA dhananA sakhata virodhavALA. pote dhaMdhAmAM khUba ja prAmANika, potAne eka cAnsa maLyo, jemAM khoTuM kare to rU|. daza lAkha tatkALa maLI zake evA hatA, paNa parama saMnyAya pathadarzaka jinezvara bhagavaMtanA e bhagata! khoTI salAha ApavA ke khoTuM karavA e taiyAra na ja thayA. kule 10-10 Page #652 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 636 jina zAsananAM lAkha maLe evA cha prasaMgomAM e nirlepa rahyA. nyAyanItinI caturvidhazrI saMgha tapa potAnI makkamatAmAM acaLa rahyA. potAnAthI alaga rahetA ke zrI pArzvanAtha gaNadharatapa (be vAra) potAnA bhAI mATe A jaina baMdhue khUba dhanano bhoga Apyo. sAdo paheraveza, hasamukho cahero-bhagavaMtopadiSTa zAstra * cattArI-aTTa-dasa-doya ta5, cha mAsI tapa svAdhyAyamAM AnaMdAbhUtivALA, saMyogo anukULa bane to * covIsa bhagavAnanA bhava tapa, covIza bhagavAnanA paMca dhaMdhAmAMthI saMpUrNa nivRttinI icchAvALA e yuvAna amarelI kalyANaka tapa jillAnA rahIza che. emanuM zubha nAma parezabhAI DI. * Adi anekAneka tapasyA TuMkamAM 3744 upavAsa, 600 jhATakiyA. AyaMbila, 53 nivI, 478 ekAsaNA, 2001 besaNA hAla ghATakopara muMbaImAM rahe che. teo kahe. mane jo Adi cArTarDa ekAunTanTanA dhaMdhAnA pApanI khabara pahelethI maLI hota hajI paNa aTTama Adi tapa cAlu che (mAhitI 2061 to huM A dhaMdhAmAM paData ja nahIM. A pUrve zAMtAkrujhanA eka mahA suda sudhI) dhanya zrI jinazAsana, dhanya zrI zrAddhadharma cArTarDa ekAunTanTanI parIkSAmAM khUba UMcI renkathI pAsa thayelA kalpatarU! jina! tuja zAsana ati bhalu! bhAI maLelA. prAmANikatApriya A bhAIe paNa khUba khoTuM karavuM paDe evA prasaMgone kAraNe A dhaMdhAne kAyamI tilAMjalI dUdhathI dUra rahevAnuM kahenArA kevA? ApelI. bahuratnA vasuMdharA! pitAjI! zuM gAya-bheMsanuM dUdha pIvuM ajugatuM kahevAya? enAthI dUra rahevAmAM ja majA che A vAta kharI?" cAlo! anumodana karIe! beTA! AvuM kema puche che?" suzrAvaka bAbulAla lAlacaMdajI kaMDAravALAnI ArAdhanA tapazcaryA (hAla bhAyaMdara-vesTa) pitAjI! peTA-inDiyA nAmanI mULa amerikana saMsthA che. emaNe eka nivedana bahAra pADyuM che. emAM e saMsthA * ekAtarA 500 AyaMbilanI ArAdhanA jaNAve che ke dUdhanI jarUriyAta dina-pratidina vadhatI cAlI che. ke vIza sthAnaka tapa e mAgane pahoMcI vaLavA mATe gAyane vAraMvAra sagarbhA * vardhamAna AyaMbila oLI tapa cAlu banAvavAmAM Ave che, temane ghAsacAro barAbara nAkhavAmAM * mahAvIra prabhunA 229 chaThTha tapa + 56 chaThTha Avato nathI. emane sAMkaLa vaDe bAMdhI rAkhavAmAM Ave che. gAya-bheMza uparanA AvA julmo dUra karavAno eka ja upAya * paradezI rAjAno tapa 13 chaTTa eka aTTama che, "emanA dUdhathI dUra rahevuM." * dharmacakra tapa be vAra "beTA! gAya-bheMsa vagereno pAlatu prANImAM samAveza varasItapa thAya che, e kAMI jaMgalI prANI nathI. enA chANa-gomUtra * bAravrata + saMpUrNa cothuM vrata uparAMta enA dUdha mATe mukhyatve eno uchera karAto hoya che. * kerI-kaliMgara-kAco goLa tyAga bhArata dezamAM Azare (I.sa. 2001-02) daza karoDa loko * dazavidha yatidharma tapa 10 chaThTha AvA pazupAlana dvArA potAnI rojIroTI-AjIvikA meLave che. Azare 28 karoDa gAya-bheMsa bhAratamAM jIve che. have jo mahAvIra prabhunA gaNadhara tapa 11 chaThTha emanuM dUdha manuSyane maLatuM aTakI jAya to emane mAtra chANa* zatruMjaya tapa-traNavAra, aThThAI, 11 upavAsa, 31 gomUtra mATe koNa pALe-poSe? jo manuSyane enuM dUdha maLatuM upavAsa, navamAsamAM 10 aThThAI, 16 upavAsa baMdha thAya to manuSya thoDo ene pALavAno-poSavAno? ane to zrI pArzvanAtha bhagavAnanA 108 aThThamatapa pachI emanA AvA jIvananuM zuM? emane jIvADanAra manuSya na + siddhitapa, zreNItapa, siMhAsanatapa, samavasaraNatapa hota to emanuM jIvana svataMtra rIte thoDuM TakI zake? emane akALe maravuM paDe athavA mITa (mAMsa) bI mATe emane Jain Education Intemational Page #653 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 637 jhaLahaLatAM nakSatro. jaladIthI mArI nAkhavuM paNa zakya bane. vaLI gAya-bheMza para temanA nirmaLa-prasannatA bharyA saMyama jIvanane joIne cha atyAcAra kharekhara jyAM thatA hoya tyAM kAyadA dvArA ane enA mahinAmAM mAtA ane be-be baheno paNa saMyamI banyA. bhAIsakhata amala dvArA rokI zakAya paNa eTalA mATe emano saMpUrNa bhAbhI-mAmA-mAmI-mAsI-bhatrIjInA saMyamanA dvAra khulyA. nAza thoDo thavA devAya? mAthAmAM jU thaI gaI hoya to 13 ziSyA-praziSyAnA guruNI banyA. jJAna-dhyAna-tapa-japanI samajadAra AdamI jUno upAya zodhe, mAthu thoDo kApI nAkhe? dhUNI dhakhAvavAnI zarU karI. abhidhAna ciMtAmaNi koza, vaLI "parasparopagraho jIvAnAma-jIvo jIvasya taka A tarkasaMgraha TIkA sahita, siddhAMta pravezikA, pramANa jIvanam vALI vAtano pUrva ArSapuruSonA vacanano marma vALI vAtano parva AiparonA vacanano marma nayatattAlokAlaMkAra, tattvArthAdhigama sUtra, Sadarzana samuccaya samajavo joIe. rabArI = pazupAlaka mATe gAya-bheMza e dadha mULagothA, AcArAMga, uttarAdhyayana, dazavaikAlika mULagAthA, Adi prApti dvArA AjIvikAnuM sAdhana banI jIvana che to pramANamimAMsA, syAdvAda maMjarI, ratnAkara avatArikA.....Adi gAya-bheMsa vagerene paNa jaMgalI pazuothI bacAvavA gahana graMthone kaMThastha karI tenA bhAvo asthI majjAvata karyA. mAMsalobIthI bacAvavA, emanuM TADha-tApa AdithI saMrakSaNa vividha graMthonAM vAMcana sAthe 16, 30, 45, 51 upavAsa karavuM, emanA vAcharaDA vagerenI mAvajata karI emanuM jIvana saLaMga, navakAramaMtranA pada pramANe 68 upavAsa, cattAri aTTabanI rahe evA upAyo yojavA vagere dvArA pazupAlaka emanuM dasa-doya, samavasaraNa ta5, siMhAsana tapa, 500 AyaMbila, jIvana che. manuSyane gAya-bheMsanA dUdhathI dUra rahevAnuM kahevA navapadajInI oLI 25 varSa sudhI, 2 varSItapa, 1 varSItapa dvArA emane ane pazupAlakane maravA devAnI vAta ja zuM siddha chathI, siddhitapa, dharmacakra, zreNItapa, 100+18 vardhamAna nathI thatI? kabUtarane jAranI sAthe ja jALamAM pakaDavAnI tapanI oLI..........Adi bhISma tapone sAdhyA. to nirdoSa bhayaMkara yojanAvALA zuM kharekhara dayAno avatAra kahevAya? na bhikSAvApUrvaka bhikSAcaryApUrvaka mAravADa-mahArASTra-kaccha-jesalameraja kahevAya." pitAjIe potAnuM vaktavya pUrNa karyuM to putra bhAMDupaja bhAMDupajI-aMtarIkSajI-saurASTranA" tIrthonI yAtrA karI darzana barAbara samajI gayo ke manuSyane gAya-bheMsanA dUdhathI dUra zuddha karI navakAramaMtra sAthe " zuddhi karI navakAramaMtra sAthe "anyathA zaraNaM" zlokano rAkhavAnuM kahenArA garbhita rIte emanA keTalA aparAdha sudhI kalAko sudhI jAya ke dhI kalAko sudhI jApa karI paramAtmA sAthe ekameka banyA. pahoMcI jAya che! kensaranI bhayaMkara bimArImAM paNa saMpUrNa svastha rahI A jagatamAM mAMsa-macchI-IDA saMbaMdhI lobInA ghaNA svayaM uttarAdhyayana-AcArAMga jevA Agama graMthonA svAdhyAyamAM dupracAra cAle che. e IDAne zAkAhAra kahevAnuM sAhasa kare che. layalIna banyA. bolavAnuM baMdha hovA chatAM lakhIne sAdhvIjI to dUdhane pIvAnI manAI karavA dvArA parokSa rIte gAya-bheMsane mahArAjone kammapayaDI jevo kaThina viSaya karAvyo. to guru katalakhAne ravAnA karavAnuM ja kahe che ke bIjuM kAMI? mahArAje soMpelA parivAranuM paNa chellA divasa sudhI nirlepa bhAve yogakSema karatAM rahyAM. amarelI ratna bApajI mahArAjanA samudAyanA emanA te vakhatanA gacchAdhipati gurudeva mane (lekhakane) sAdhvIjI zrI padyarekhAzrIjI mahArAjanI kahe ke A mArA samudAyanI eka naMbaranI sAdhvI che. dhanya: jIvana jhAMkhI dhanya! bhAdaravA vada amAsanA divase amarelI nivAsI cAlo anumodana karIe muMbaImAM vasatA premacaMdabhAInAM dharmapatnI hIrAkuMvarabahenanI zatruMjaya zatruvinAzI kukSIe putrI ratnano janma thayo. nAma ApyuM padmA...... pUrvabhavanA vairAgya ane mAtA-pitAnA susaMskAra vAsita temane cennaI mAMDavalAvALA saMghavI pAnIdevI mohanalAlajI, suguruno yoga maLatAM 15 varSanI uMmare mAgasara suda-8nAM muthA parivAra dvArA Ayojita ane pU.A. zrI amadAvAda mukAme pUjya pAda siddhisUrIzvarajI mahArAjAnA vijayaguNaratnasU. ma. zrI Adi aneka samudAyanA mahAtmAnI varada haste saMyamI banI mAtRhRdayA pU. vijayAzrIjI mahArAjanA nizrAmAM zrI zatruMjaya mahAtIrthanI gheTInI pAgathI thayelI 99 suziSyA sAdhvIjI pArekhAthIjI banyA. yAtrAnA bahu thoDA camakArA..... Page #654 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 638 jina zAsananAM yAtrA samaya navembara-Disembara 2006. yAtrA siddhavaDa karI banAvyA. khUba ja suMdara, adbhUta sAtamI vAra. gheTIthI roja zarU karavAnI. Aje sArI rIte pUjAya che. * seMkaDo varSomAM itihAsamAM prathamavAra siddhavaDa paTAMgaNathI -nyAyasaMpannatA AvI yAtrAnuM Ayojana thayuM. ogaNIsamI sadInI A vAta che. garbhazrImaMta puruSa. * 2214 ArAdhako ane 250 sAdhu-sAdhvI vRMda dvArA ene eka putra. sAruM bhaNAvI sArA kuTuMbamAM paraNAvyo. kanyA siddhagirirAjanI 2 lAkha 25 hajAra yAtrA thaI ane bhaNelI-gaNelI lAjanI virodhI. bahu rastA vacce moM khulluM 20 karoDa navakAra mahAmaMtranI jApa. rAkhI sasarAnI sAme pasAra thaI. sasarAne gusso chatAM vahue ke deza-videzamAMthI 99nA ArAdhakonI anumodanA mATe moM nA DhAMkyuM. bApane atyaMta gusso. chokarAne kahI dIdhuM vahune 2.50 lAkha atithio padhAryA. kADhI mUka. sAta peDhI boLaze. "bApujI ApaNI nAtariyA nAta 1800 navANuM ArAdhakoe covihAra chaThTha karI sAta nathI huM koIno bhava nA bagADI zakuM." to tuM ane tArI vahu yAtrA karI. jemAM hatA 11 thI 80 varSanA ArAdhako. gharamAMthI chUTTA. tAro bhAga tane nahi maLe. chokaro korTamAM gayo. vaDIlopArjita mUDIno bhAga meLavavA mATe. zeThane thayuM korTamAM * eka saurASTranA vasA kuTuMbanA yAtrIe mAsakhamaNa karI hArI jaIza mATe nyAyAdhIzane phoDuM. munasapha hatA motIlAla 99 = 108 yAtrA pUrNa karI. lAlabhAI. nAgarajAtinA. khUba garIbImAM UcharelA. mAMDa mAMDa * 99no lAbha lenAra dhanalakSmI velarsa bhaNelA-LLB thayA. khaMta ane udyamathI kheDAnA munasapha banyA. 118, Nase Base Rd; cennAI-600079 garbhazrImaMta zeThe motIlAlano itihAsa sAMbhaLyo ane 044-25366203/26610414 rAjI thayA. vahelI savAre motIlAlanA daravAje pahoMcyA. * zrI zatruMjayagirinI sarvasAdhAraNanI TIpa 20 vIza rUpiyAnI thelIo goThavavA mAMDI. karoDa rUpiyA thaI. 2063 (2063 zrAvaNa) - "munasapha kahe zuM karo cho?" govAliyA Tenka-muMbaImAM thaI. pU. munirAja zrI "ApaNo kesa-pitA-putrano?" nayapadhasAgarajI ma.sA. "to zuM tame mane lAMca ApavA mAMgo cho? mAre mane nApADa gAma (ANaMda najIka) AratI vakhate nahIM paNa lAMca eTale gAyanuM lohI." maMgaLadIvA vakhate ja bhagavAna zrI pArzvanAtha paranuM chatra tathA zrI munisuvrata svAmI bhagavAnanA toraNanI ghaMTaDIo A to bakSisa che." cAlatI hoya che. lagabhaga eka varSathI cAle che. (2037 laI jAo-satya ja taraze." nANA mATe huM AtmA poSa mAsa) nahIM vece." 3-4 lAkha rUpiyA sudhInA 10 upAzrayo mArA paisAthI "mArA jevo ApavAvALo nahi maLe." banAvajo paNa mAruM nAma kyAMya nA Apazo. (zrI "mArA jevo nA pADanAra nahIM maLe." narendrabhAI kundanabhAI jhaverInA bhatrIjA) case chokarAnI favourmAM Avyo. -muMbaI sAyananI jinamaMdiranI pratiSThA AdimAM khUba sAruM kAma karyA pachI zrI vinodabhAI kAryakaranuM bahumAna motIlAla 1905mAM svargavAsa.....hA mAnavatAnA karanAra prasaMge zrI vinodabhAI khuda ja gerahAjara. AvA dIvA hajI A kaLikALamAM paNa jhaLahaLe che ja. -udavADAmAM jainamaMdira ane temAM zrI zaMkhezvara -amadAvAdanA gIradharanagaranA zrAvako 25 ArAdhako pArzvanAthanA khUba ja suMdara 41"nA pratimAjI zrI dAnamAM 1-1 lAkha kADhe. 25 lAkha bhegA kare. saMgha kesarIbhAIe khuda ekalAe ja lAbha lIdho. pratimAjI kADhe-amane pU.paM. zrI bhuvanasuMdaravijayajI gaNI pU.paM. sArA na banyA to cha vakhata kensala karyA. pachIthI aTTama zrI guNasuMdaravijayajI gaNI Adi aneka ThANAne saMgha Page #655 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 639 laIne zatruMjaya laI gayela. pachInA comAsAmAM bhaNasALI muMbaI (pAlanapuravALA) rUA. 100 sudhInA gIranArajI saMgha laI gayA. vastro ane caMpala baMne bhegA vArSika vAparavAnA abhigraha pU.A. zrI jagacaMdrasUrijI ma.sA.nI nizrAmAM ghATakopara jUno lIdhela ane te pALela che. mIlonA zera para kanTrola 2061nA comAsAmAM sAdharmika bhaktinI cAnaka caDhI 7 bhAvanA, jADA dhotiyA ane jADA jhabhAnuM kApaDa kharIde pArTI UbhI thaI gaI. 7 sAdharmika vAtsalya-cha Adeza ane gAmamAM sIvaDAve. niyama akhaMDa rAkhe. apAI gayA. 5-5 YrsnA Adeza apAI gayA. dhanya. * amadAvAdamAM ane maMdInA samayamAM pU.A. zrI vi. -manubhAI sutariyA-naDiyAda jaina saMghanA mukhya TrasTI. ratnasuMdarasUrijI. ma.zrIe suMdara pravacana calAvyuM ane zrI zAMtinAtha derAsarajInI khananavidhinA vidhikAra sAdharmika-bhaktinuM rUA. 7 karoDa uparanuM phaMDa UbhuM thaI ramaNabhAIne A udAradila zrAvake potAnA khudanA rUA. gayuM. 2001/- nI bheTa (saM. 2037) ApI. temane TekSImAM ke cIkhalI gAmanA vIracaMda mohanalAla zAha emane amadAvAdathI lAvyA ane mUkI AvyA. TekSIvALAne 12 varSathI bolavAnuM baMdha thaI gayuM hatuM. u.va. 49. 225ne badale 252 ApyA. navakAramaMtrano jApa khUba kare. pUnA goDIjImAM darzana-munirAjazrI matisuMdaravijayajI mahArAja-cAra varSanA bhakti-jApanA prabhAve emanI jIbha khUlI gaI-bolatA dIkSA paryAyamAM cAra mAsakhamaNa (mRtyuMjaya tapa) karI thaI gayA. khUba prAmANika-abhaNa ke bALakone paNa gajaba karmanirjarA karI. potAnI dukAne chetare nahIM. -uMjAmAM pUnamacaMda nAmano bALaka 12 varSano ene * goregAMva (W) muMbaInA karUNA parivAra TrasTanA TrasTI vyAkhyAna zravaNa bAda 18000 sAdhune vaMdananI bhAvanA bhAvinabhAI sI. gAMThANI bhAre jIvadayA premIthaI. savAra-bapora-sAMja uMjAmAM upAzrayamAM jAnanA jokhame jIvone bacAvI levAnA bhAre saMkalpavALA mahAtmAone traNa TAIma vaMdana kare. varase 500 vaMdana ane te mujaba AcaraNavALA. thAya. 36 varSa sudhImAM 18000 vaMdana thaI gayA. A -muMbaI borIvalI kArTara roDanA bhogIlAlabhAI zAha. e ja puNyathI jANe na hoya te khuda sAdhu banI gayA. suzrAvaka roja be vakhata pratikramaNa sAmAyika-vrata-japacAritramohanIya karma bhAgI gayA. parvatithie pauSadha kare. emanA putranI sagAI doDha varSa -kukaDAne potAne maratI vakhate sAdhunuM darzana thayuM. marIne moDI thaI kAraNa zarata eTalI hatI ke amo rAtre jamatA e jaina zrAvaka thayo. darzana sAdhunAm puNya...... nathI. koIne jamADatA nathI. kanyAe e rIte ja rahevuM (jagacaMdrasUrijI ma.sA.nA sagA bhAI..atUlanA paDaze. ATheyabhAI bahena + emanA gharavALA ema 16e pitAjI (bAbubhAI) jAtismaraNa thayuM. khUba suMdara bhavyajIvo rAtribhojana karatAM nathI. dhanya! zrAvakapaNuM pAlana karanArA banyA. jAnyuArI 2067mAM * -pAlItANA zatruMjayAvatAra zrI AdinAtha dAdAne chellA samAdhipUrvaka paraloka sidhAvyA. traNa varSathI thANA jillAnA bhAyaMdara(W)thI page cAlIne -pATaNamAM sosAyaTImAM jaina derAsaranI pratiSThA prasaMge bheTanArA ane varasamAM ekavAra to dAdAne A rIte mULanAyaka bhagavAnanI uchAmaNInI bolI AgaLa vadhI. bheTavuM ja evA bhavya saMkalpavALA zrI sevaMtilAla je bolI bolanAra bhAI aTakyA to temanA gharavALA vorA ane dharmapatnI premilAbahena. eka varasa Amane bAjumAM laI jaIne kahe, "mArA badhA ja dAgInA kampanI ApanArA banyA mahendrabhAI Ara. zeTha. utArIne paNa mULanAyaka bhagavAnanI bolI nA choDazo. -sametazikharajI tIrthanI rakSA mATe saLaMga 1140 ane e bolI emaNe lIdhI ja. lAbha lenAra zrI aTTama (prAya:) pahoMcyA che amadAvAdanA navInabhAI-zAMtinagara). darzanAbahena. (hAla to kadAca AnAthI paNa vadhAre * -lagabhaga karoDapati kahI zakAya evA kIrtIbhAI saMkhyAmAM) Jain Education Intemational Page #656 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 640 jina zAsananAM * muMbaI vi.saM. 2013mAM JITo jena inTaranezanala TreDa orgenAIjhezananA hIrA-mANeka-motI-pannAnA lagabhaga 100 pratimAjI amerikAmAM rahetA jaina bhAI goregAMvamAM lAvelA. tenI kiMmata 2000 miliyana Dolara. aho jinabhakti! mATuMgAnA kumArabhAI potAnA gRhajinAlayanA 1 bhagavAnanI aMjanavidhi pU.A. zrI vijaya ratnasuMdarasUrIzvarajI ma.sA. pAse karAvI 38 lAkhano maMDapa, rAmAnaMda sAgaravALA mAraphata baMdhAvyo. khUba kharca karyo. mAtAjIne cAMdIthI toLyA. 80 kilo cAMdI sAtakSetramAM tema ja jIvadayAmAM arpaNa karyA. -A satya hakIkata lagabhaga vi.saM. 1972 AsapAsanI che. amadAvAdanA udAradila zeTha mANekalAla manasukhabhAI-loko emane mAkubhAI zeTha kahe. emaNe 14000 yAtriko sahano amadAvAda zatruMjayano charI pAlaka saMgha yojyo hato. anekAneka sakhAvato-dhana AdithI sukRta karelA. A dAnavIra mAkubhAI zeTha pAse jIvadayA saMsthAvALA TIpa mATe AvyA. e vakhate duSkALa hato. jIvadayA saMsthA khUba musIbatamAM hatI. saMsthAne 35000/- Rs.nI jarUra hatI. mAkubhAIe sukRtanI taka jhaDapI lIdhI. rUA. 40,000/-nI hIrAnI vITI dAnamAM ApI dIdhI. -takhatagaDha (muMbaI)vALA mohanalAla momanAe poSa mAsa vi.saM. 2063mAM muMbaIthI zikharajIno TreInano saMgha nIkALyo. 800 yAtriko-khUba suMdara bhakti karI. dararoja 23 AyaMbila thatA hatA. aThThAI thaI- varasItapavALA paNa hatA. yAtrAmAM anekAneka yuvAna baheno hovA chatAM zikharajInI yAtrA karatI vakhate koI bahenane M.C.no aMtarAya naDyo nahIM ane badhAjane zikharajInI yAtrA sArI rIte thaI. TrenamAM TrenanA adhikArI varganI paNa koI ja aDacaNa na AvI. TrenamAM puruSo karatAM yuvAna bahenonI saMkhyA vadhu hatI. tema chatAM M.C.nA kAraNe koI bahenanI zikharajInI yAtrAmAM vina na ja AvyuM. * emanuM zubhanAma ratilAla jIvarAja zeTha. upanAma rAjA' pAlItANAnA rahevAsI e DoMbIvalI (thANA)mAM svargavAsI banyA. emaNe zrI zatruMjaya girirAjanI 99 (108) yAtrA 50 vakhata karelI. 51mI vAranI 99 yAtrA adhUrI rahI ane 75 varase e svargavAsI banyA zrI zatruMjayanI taLeTInI paNa emaNe 50 vakhata 99 (=108) yAtrA karelI. kharekhara! garivara darisaNa vIralA pAve." zIlavratanI vAtamAM yAda AvI jAya che amarelI (gujarAta)nA eka zrAvikAbahena nAme bhAnumatIbahena jI. ToLiyA. emaNe potAnI 32 varSanI bharayuvAna vaye sajoDe saMpUrNa cothuM vrata (brahmacarya) saguru pAse aMgIkAra karyuM. enA custa pAlana mATe e bahena potAnA patine cAvI ApavI hoya to paNa sparza karyA vinA uMcethI ja ApatA......are! rAtre pratikramaNa karIne upAzrayathI ghare AvyA pachI potAnA zIla-guNavaMta pati sAthe vAtacIta paNa na kare. potAnI putrInI sAthe alaga oraDAmAM aMdarathI baMdha karIne sUI jAya. aho! kaLikALamAM paNa zIlavratanI vADapAlananI kevI jabbara kALajI! e vrata jagatamAM dIvo mere pyAre. ja have hindI bhASAmAM rajU kare che pU. paMnyAsazrI bhuvanasuMdara vijayajI gaNivara ma. dhanya dhanya jaina zAsana AnaMda-AnaMda anumodana-anumodana -"pU. paMnyAsa pravara zrI muvana sundara vinayanI avara * mahAna zrI naina zarana meM gAnaMdavAya, anumonIya, preravAthI, AtmasparzI, sanmAva, TAna-zItatp-bhaavnaa svarupa dharma ke viziSTa satya prasaMga, jo abhI-abhI bane haiM, ve yahAM prastuta kiye haiN| Apa isa pavitra, sanmArga darzaka preraNA prasaMga ko avazya par3he, jaina zAsana para bahumAna bar3hAye aura dharma ArAdhanA dRr3hatA se karane kI preraNA grahaNa kareM, yahI shubhaabhilaassaa| * muMbaI-mATuMgA jaina saMgha ke ArAdhaka suzrAvaka zrI maphatalAlabhAI DI. zAha pichale 28 varSa se nitya ekAsanA kA tapa kara rahe haiM, abhI unakI umra 94 Jain Education Intemational Page #657 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. varSa kI hai| unhoMne 66 varSa kI umra meM ekAsanA karane kA prAraMbha kiyA thA, Aja bhI ve nitya ekAzanA karate hai| ve ekAsanA ke sAtha hI sAtha 94 varSa kI umra meM bhI jinapUjA, sAmAyika, pratikramaNa, jinavANI zravaNa, jApa-dhyAna Adi ArAdhanA apramatta bhAva se kara rahe haiM aura mAnava janma ko saphala kara rahe haiN| abhI inakA yaha 40 sAla taka kA huA (2067 poSa). prAtaH smaraNIya jainAcArya zrI vijaya premabhuvanabhAnujayaghoSa sUrIzvarajI ma. ke AjJAnukArI vidvAna pUjya paMnyAsa zrI muktivallabha vijayajI gaNI ma. kI pAvana nizrA meM ahamadAbAda (guja.) ke zrI AMbAvAr3I jaina saMgha meM bhavya upadhAna tapa kI ArAdhanA huI, jisameM 550 ArAdhaka the| inameM se 150 jitane ArAdhaka 15 varSa se kama umra ke skUla meM par3hAI karate kizora the| inameM se choTA bAlaka 5 varSa kA thA jo abhii| ke.jI.meM par3ha rahA hai, ne 47 dina kA prathama upadhAna sAnaMda sollAsapUrNa kiyaa| jisameM 18 upavAsa, 18 nivi (ekAsanA) tathA 10 AyaMvila karane hote haiN| 5 varSa kA bAlaka itanA mahAna tapa kareM, nitya 100 khamAsamaNA deveM aura 100 logassa kA kAussagga kare yaha ati AnaMdamaya Azcarya hai| atyadhika dhanyavAda usa bAlaka ke mAtA-pitA ko hai, jinhoMne apane choTe bAlaka ko itanA bar3A tapa karane kI anumati pradAna kii| jaina zAsana ke udAradila dAnezvarI suzrAvaka zrI dIpacaMda bhAI "gArDI" apanI umra meM pratidina 10 hajAra kA dAna dete the, phira kucha varSa bAda ve pratidina 1 lAkha rUpaye kA dAna dene lge| phira kucha varSa bAda AmadAnI bar3hane para pratidina 10 lAkha rUpayoM kA dAna denA prAraMbha kiyaa| Aja ve apanI AmadAnI ke 40 pratizata yAnI prtidin| karor3a rUpayoM kA dAna karate haiN| Aja unakI umra 94 varSa kI hai| unakA bahumAna sammAna karane ke lie muMbaI viralAmAtuzrI hola meM bhavya sabhA kA Ayojana huA thaa| taba zrI dIpacaMdabhAI gArDI ne kahA thA ki-mere bAda bhI merI do pIr3hI taka pratidina rupaya 1 karor3a kA dAna kA pravAha devaguru dharma kI kRpA se cAlU rhegaa| merI 31 641 yaha bhAvanA hai ki merA janma phira se jaina zAsana meM hoM aura maiM satata jinazAsana kI AjJAnusAra dAnadharma karatA rhuuN| Apane aneka upAzraya, pazuoM ke liye piMjarApola, ajaina garIboM ko anukaMpA dAna, dharmazAlAeM, aMdhAverA-guMgA kI zAlAeM Adi kA nirmANa karavAyA hai aura aisI jaina-ajaina saMsthAoM meM Apa niraMtara dAna karate rahate haiN| __sAta-ATha varSa pahale kaccha meM bhUkampa huA jisameM karIba 1700 se 1800 choTe bacce nirAdhAra hue the, unako goda lekara AjIvana lAlana-pAlana, par3hAI Adi sabhI jimmedArI Apane lekara mAnavatA kA ucca Adarza prastuta kiyaa| dhannAzAha, jagaDuzAha, pethar3a zAha, bhAmAzA, vastupAla-tejapAla ityAdi dAnavIroM kA nAma hamane sune haiM, isI kar3I meM isa yuga ke dAnavIra zrI gArDIjI ko apAra dhanyavAda / bhakti yogAcArya parama pUjya AcArya zrImad vijaya yazovijayajI sUrIzvarajI ma.sA. kA gata varSa saMvat 2063 kA cAturmAsa zrI DIsA (banAsakAMThAgujarAta) meM huA thA, taba zrI DIsA jaina saMgha ne cAturmAsa ke 4 mahinA arthAt 120 dinoM taka tInoM TAIma kA sAdharmika vAtsalya bhojana kA Ayojana bar3e ullAsa se kiyA thaa| sakala zrI saMgha ne cAra mahine taka prema-sneha-bhaktibhAva se sAtha meM baiThakara svAmI vAtsalya kiyaa| muMbaI ke govAliyA TeMka saMgha, nava jIvana saMgha, mATuMgA saMgha, zAntAkrUja saMgha, malAr3a saMgha, bhAyakhalA saMgha, marInaDrAiva saMgha ityAdi kula 14 jitane bar3e-bar3e zrI jainasaMgha eka sAtha meM milakara prativarSa karIba pAMca karor3a rupaye kA udAratA se sAdharmikoM ko dAna karate haiN| Arthika rIta se kamajora jaina sAdharmikoM ke liye meDikala, ejyukezana, anAja, vyApAra meM sahAyatA ityAdi sahAyatA dvArA sAdharmikoM kA utkarSa utthAna karate haiN| vijaya-prema-bhuvanabhAnu, jayaghoSa sUrIzvarajI ma. ke Jain Education Intemational Page #658 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 642 samudAya ke zAsana prabhAvaka parama pUjya AcArya zrImad vijayaratnasuMdara sUrIzvarajI ma.sA. kI pAvana preraNA va mArgadarzana se dillI ke cAroM phirakoM ke sabhI jainiyoM ne eka sAtha milakara zAdI-byAha rAtri meM nahIM karane kA aitihAsika nirNaya kiyaa| yadi sabhI rAjya ke sabhI zahara ke sabhI jainiyoM zAdI-byAha meM rAtri bhojana tyAga kA aitihAsika nirNaya karate hai to bhagavAna zrI mahAvIra svAmI ke zrI jaina zAsana meM mahAna dharmakrAMti hogI jo bahuta AnaMdaanumodanA kI bAta hogI / pUjyapAda AcArya zrImad sAgarAnaMda sUrIzvarajI ma.sA. ke samudAyavartI yuvA munirAja thI vairAgyaratnasAgarajI ma.sA. ne abhI zaMkhezvara tIrtha meM zrI vardhamAna tapa AyaMbila kI 100 40 olI kA pAraNA kiyaa| Apane lagAtAra 4700 AyaMbila 14 varSa ke karIba AyaMbila eka sAtha meM kiye| dhanyavAda / pratiSThA ke vakta jinakA nAma bhagavAna kI piThIkA kI dIvAra para bar3e Adara ke sAtha likhA jAtA hai aise mukhya prabhAvavaMta puruSAdAnIya zrIjIrAvalA pArzvanAtha bhagavAna kA tIrtha maMdira rAjasthAna Ayu parvata ke pAsa meM 108 karor3a kI lAgata se nirmANa ho rahA hai| dhanya hai bhagavAna zrI jinezvara deva ke bhaktoM kI bhakti ko - - muMbaI - mATuMgA jaina saMgha ke 63 varSa kI umra ke ArAdhaka suzrAvaka zrI kalyANajI dhanajI vorA ne lagAtAra 27 vAM varSItapa pUrNa kiyA, abhI unako 28 vAM varSItapa cala rahA hai| rAjasthAna ke pAvApurIdhAma tIrtha meM zrImad vijaya premabhuvanabhAnu jayaghoSa sUrIzvarajI ma.sA. ke AjJAnukArI mahAna prabhAvaka AcArya pUjya zrI hemacaMdra sUrIzvarajI ma.sA. kI zubha zrA meM dAnavIra suzrAvaka zrI ke.pI. saMghavI (bAbulAlajI) kI dharmapatnI ne lagAtAra cala rahe 10 veM varSItapa meM 68 upavAsa kiye| usa tapa kI anumodanA nimitta zrI ke. pI. saMghavIjI ne sAta kSetra meM 68 lAkha rupayoM kA dAna ghoSita kiyA, sAthasAtha unake bhatIjA ne bhI itanI hI rakama yAnI 68 jina zAsananAM lAkha rupayoM kA sAta kSetra meM dAna ghoSita kiyaa| muMbaI ghATakopara ke eka udAradila zrAvikA zrI kalpanA benajI harSadabhAI pArekha ne svadravya se karIba 2 karor3a kI lAgata se zrI sImaMdhara svAmI jinAlaya tathA upAzraya hola kA nirmANa krvaayaa| apAra dhana kharca kara jinAlaya ko suzobhita karavAyA aura svadravya se bhavyAtibhavya pratiSThA mahotsava kiyaa| yAnI dhana ke mamatva ko chor3akara prabhu ke Upara mamatva bddh'aayaa| - parama zrImad vijaya prema bhuvanabhAnu jayaghoSa sUrIzvarajI - ma.sA. ke AjJAnukArI zAsana prabhAvaka dIkSA dAnezvarI pUjya AcArya zrI vijaya guNaratna sUrIzvarajI ma.sA. kI pAvana nizrA meM zrI zaMkhezvarajI tIrtha meM 1800 ArAdhakoM ne sAmUhika upadhAna tapa kI bhavya ArAdhanA kii| 100 logoM ne vidhi pUrvaka prathama upadhAna kI mAlA pahanI saMkhyA ke hisAba se yaha sabase bar3A upadhAna tapa aura Azcarya hai| isake Ayojaka dAnezvarI ne Ayojana karane meM pAnI kI taraha dhana ko bahAyA aura ati suMdara vyavasthA kI arthAt unhoMne cAritra dharma ke Age dhana ko mUlyahIna samajhA / muMbaI parela zrI saMgha meM eka svarupavAna atidhanavAna patipatnI ne AjIvana brahmacarya - vrata liyaa| Aja unakA beTA 18 varSa kA hai| ve donoM 11 varSa se 1-1 varSa kI pratijJA lekara brahmacarya vrata kA pAlana kara hI rahe the| abakI bAra bhagavAna zrI vardhamAna mahAvIra svAmI kI sAlagiraha para sakala zrI saMgha kI upasthiti meM AjIvana brahmacaryavrata kI pratijJA kara lI / dhanya jIvana ! e vrata jagamAM dIvo mere pyAre ! gujarAta ke kaccha vAgar3a pradeza meM eka hI udAradila dhannAzA nAmakI vyakti ne lAkhoM rupayoM kI lAgata se bhavya jinAlaya kA nirmANa kiyaa| prabhu pratiSThA ke mahotsava meM gAMva ke samasta 10 hajAra ajainiyoM ko pAMca prakAra kI miThAI va phruTa jyusa ityAdi mUlyavAna cIjoM se pAMca dina taka bharapUra bhojana krvaayaa| yAnI jaisA bhojana jainiyoM ne kiyA vaisA hI bhojana ajainiyoM ko bhI udAratA se karavAyA va pratiSThA ke nimitta 2 Page #659 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 643 varo poM kA yAna nIvayA 4 anuzaMpA meM riyA che. pUrva janmano ArAdhaka koI jIva bhUlo paDyo haze evuM surata (SMS) ve varu gharmaniSTha havAti sAnevarI ja zu na samajavuM dhanavAna jaina seTha ne apane pautra kI zAdI bilkula dravyathI dAdA vegaLA sAdagI se kI kiMtu zAdI nimitta jinendra bhakti bhAvathI haiyA hajUra mahotsava, sAdhu-sAdhvI kI vaiyAvacca, jaina dhArmika pAThazAlA, garIba jaina sAdharmika kI bhakti, madada, jUha-muMbaInA suzrAvikA raMjanabena. emaNe 24 tIrthakara katlakhAne se pazuoM ko chur3Akara abhayadAna, jIvadayA, bhagavaMtonA kulle 120 kalyANakabhUminI yAtrA-sparzavAnI anukaMpA Adi meN| ve cAhate hai ki sabhI dhanavAna bhavya bhAvanA thaI. udAramanA emanA zrAvaka patie emanI zAdiyoM meM kharca kama kareM aura zAdI nimitta dAna bahuta sAthe ja kule kalyANako 119nI kalyANaka bhUmionI to sparzanA karAvI paNa prabhuzrI AdinAtha-28SabhadevanuM mokSa kalyANa to aSTApada mahAtIrtha upara thayeluM tyAM javuM to zakaya sUrata (gujarAta) ke eka dhanavAna jaina seTha ne apane zI rIte bane? zrAvikAbenanI tIvra bhAvanAe rasto jIte jI jIvita bhakti mahotsava ati bhavya kiyaa| pAMca batAvyo..aSTApadanI taLeTI svarUpa manAtA paMjAbanA dina kA mahotsava ThATha se manavAne ke bAda unhoMne kAMgaDAtIrthanI A daMpatie bhAvathI bhakitathI zraddhAthI yAtrA apane vajana ke barAbara yAnI 108 kilo cAMdI kA dAna karI e tIrthanI raja potAnA mastake caDhAvI. A rIte paNa sAta kSetra meM ghoSita kiyaa| yAnI 25 lAkha kA dAna aSTApadanI yAtrAnA AnaMdapUrvaka bena rAtrIe sUtA emanA riyAmAM svapnamAM AbehUba zAstramAM jenuM varNana jaNAvAyeluM che te * pArasamalajI bhaNasALI 21 gujarAtI kaTalA pAlI aSTApada tIrthanA darzana thayA. teoe zArIrika mAsika khUba (rAjasthAna) emaNe cosaTha praharI pauSadhapUrvaka cosaTha ja prasannatA thaI. tIrthayAtrApremI A bena prabhuzrI pArzvanAtha aDhAIo sapTembara 2017nA pUrNa karI. dhanya bhagavaMtanA alaga alaga nAmavALA 108 tIrthonI sparzanAno cAritraprema, dhanya tapasyA. bhavya bhAva rAkhe che. keTalAka to bheTI lIdhA che. bhAvanA sAdhunA darzanathI prasannatA anubhave che kAcabo bhAvanAzinI! dhanya! dhanya! | vaDodarA rAvapurA koThInA vistAramAM AvelI rUti pU. zrI suvanara vinayanI vira ma. saMpUrNa embeseDara nAmanI pharasaNAnanI dukAna che. hAla )2066 parama upakArI zAsanaprabhAvaka pUjyapAda gurudevazrI Aso) e dukAnanA mAlika zreyAMsabhAI 49 varSanA thayA che. vijaya bhavanabhAnusUrIzvarajI mahArAjAnI zatAbdI vi.saM. emane tyAM 40 varSathI eka kAcabo che. A kAcabo zreyAMsa 1967-2067 varSamAM eozrI taraphathI ja prApta thayela A jyAre nava varSano hato tyAre emane rastA parathI maLelo. Alekhana emanA punita divya hastakamaLomAM sAdara samarpaNa zreyAMsabhAIne tyAM munisuvrata svAmInA ghara derAsaranI karIne AnaMdita thayo chuM. agAsImAM A kAcabo ghaNA samaya rahyo. zreyAMsabhAInA -paM.zrI bhuvanasuMdaravijayajI gaNI. suzrAvikA mAtuzrIe prabhunA lAMchana svarUpa A kAcabAne dharmI banAvyo hato. tene roja covihAra ane navakArazInuM paccakakhANa karAvatA hatA. kALakrame A zrAvikA devaloka thayA. ghara derAsarajInA bhagavAna vApI gAmamAM padharAvAyA paNa zreyAMsabhAIne tyAM A kAcabo sAdhu sAdhvIne joI emane pradakSiNA Ape che. prasanna thAya che. potAnI jIbha bahAra kADhI prasannatA vyakta kare che. sAdhu sAdhvI A kAcabAne mAMgalika saMbhaLAve tyAre A kAcabo punaH khuzI vyakta karatA jaNAya Jain Education Intemational Page #660 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (anusaMdhAna peja 608thI cAlu) 11. zrI kRSNa gauzAlA, bhATakher3I, jilA-nImaca C/ dharamacaMdajI dhIMga, po. bhATakher3I, taha. manAsA, ji-nImaca (ma.pra.) 458 110 sTeTa baiMka oNpha indaura zAkhA, manAsA kA oNnalAina naM. yA manAsA--nImaca kI koI bhI baiMka kA caika DrAphTa bhijavA skeNge| 12. OM zAMti gauzAlA zAMtidhAma, dhamanAra ke nAma se maMdasaura kisI bhI baiMka se | AdinAtha vastrAlaya, gauzAlA mArkeTa, maMdasaura (ma.pra.) 458 001 sTeTa baiMka oNpha indaura zAkhA maMdasaura kA oNnalAIna naM. yA maMdasaura kI koI bhI baiMka ke caika DrAphTa bhijavA skeNge| 13. zrI jayasiMha zyAma gauzAlA, AmeTa C/ pratApasiMha mehatA, po. cArabhujA ror3a, rAjasamaMda (rAja.) 313 332, sTeTa baiMka oNpha bikAnera eNDa jayapura AmeTa (rAja.) yA AmeTa kI koI bhI baiMka kA / esa.bI.bI.je. zAkhA AmeTa kA oNnalAina naM. 51054300025 yA AmeTa rAjasamanda kI kisI bhI baiMka kA caika DrAphTa bhijavA skeNge| 14. zrI AdinAtha kRSNa gauzAlA samiti, DhAbalA-mAdhosiMha ke nAma kA caika yA paMjAba nezanala baiMka yA baiMka oNpha rAja. bhavAnI maMDI kA nIce pate para bhijAveM zA, lakSmIcaMda mANakacanda lor3hA bhavAnI maMDI, ji. jhAlAvAr3a 326 502 rAja. ke pate para bhijAve | di rAjasthAna baiMka bhavAnI maMDI zAkhA oNnalAina naM. 0100101090804 meM keza bhara sakate hai yA bhavAnImaMDI ke kisI bhI baiMka ke caika DrAphTa bhijavA sakate haiN| 15. zrI mahAvIra gauzAlA va pazu rakSA kendra, rAjAjI kA karer3A Clo hIrAlAlajI mahAtmA po| rAjAjI kA karer3A z2i, bhIlavADA (rAja.) 311 804 sTeTa baiMka oNpha bIkAnera eNDa jayapura zAkhA bemAlI (rAja.) oNnalAina naM. 61080260476 hai / keza bhara sakate haiM yA baiMka oNpha bar3audA zAkhA rAja karer3A meM bhI hamArA khAtA hai| 16. zrI mahAvIra gauzAlA rAmadvArA samiti, po. sukher3A, ji. ratalAma (ma.pra.) vAyA jAvarA, sTeTa baiMka sukher3A yA jAvarA ke kisI bhI baiMka kA uparokta samiti ke nAma para bhijaaveN| 17. zrI mahAvIra elavA mA~, gauzAlA vikAsa samiti, po. DUMgalA, ji. cittaur3ake nAkor3A ejensI mahAvIra mArkeTa, DUMgalA / esa. bI. bI. je. zAkhA DuMgalAbar3I sadar3I oNnalAina naM. 61022694817 yA cittor3a nimbAher3A ke kisI bhI baiMka kA caika DrAphTa bhijavA skeNge| 18. OM zAMti gauzAlA, (gaurakSA sevA samiti) bar3I sAdar3I c/o RSi muNota vakIla sA. po. sAdar3I ji. cittaur3agar3ha (rAja.) 312603, esa.bI.bI.je. zAkhA bar3I sAdar3I oNnalAina naM. 61046209755 yA cittor3a nimbAher3A kI kisI bhI baiMka kA caika DrAphTa bhijavA skeNge| 19. zrI gaNeza gauzAlA samiti naMdavAI zrI gaNeza ghATI, naMdavAI po. baiga, ji. cittaur3a (rAja.) esa.bI.bI.je. zAkhA baigu, di. rAja. baiMka oNnalAina yA kisI bhI baiMka kA caika-DrAphTa bhijavA skeNge| 20. jaya nivAza gaNeza gauzAlA, ThIkaradA C/o rAdhezyAma sonI, dhabAIyoM kA cauka, somANI galI, bundI (rAja.) baiMka oNpha bundI oNnalAina naM. 031010-1112593 yA esa.bI.bI.je. zAkhA bundI kA DrAphTa phona naM. 09887210357 va 0747--2447160 se saMparka kara bhijavA skeNge| 21. zrI nAgezvara pArzvanAtha gauzAlA, bhadraMkaranagara, po. luNAvA, ji. pAlI (rAja.) 306 706, esa.bI.bI.je. zAkhA bAlI oNnalAina naM.51045 50141-6 yA phAlanA kI kisI bhI baiMka kA DrAphTa-caika bhIjavA sakeMge va muMbaI meM bhI isI nAma kA ekAunTa hai / phona naM. 02938 252228 22. zrI gopAla-kRSNa gauzAlA, suvAsarA, paM. kanhaiyAlAlajI seThiyA, ajayapura meDikala sTorsa, suvAsarA maMDI, ji. maMdasaura (ma.pra.) maMdasaura kA kisI bhI baiMka kA DrAphTa uparokta gauzAlA ke nAma NC Payee kI bhIjavAyA jA sakatA hai| 23. zrI kRSNa go sevA samiti, mAMDala ke nAma kA akAunTa hai / esa.bI.bI.je. zAkhA mAMDala meM oNnalAina naM. 51056-761846 hai| paM. jAnakIlAlajI totalA, po. mAMDala ji. bhilavAr3A (raaj.)| 24. zrI gopAla gozAlA samiti, DAvI ji. bundI ke nAma kA khAtA buMdI meM hai| buMdI ke kisI bhI baiMka kA caika-DrAphTa pArasamalajI jaina, po. DAbI, ji. bundI (rAja.) 25. zrI kRSNa mahAvIra go sevA saMsthAna, mAvalI, ji. udayapura C/ rAja TenTa hAusa, tahasIla mArga, mAvalI, 313 207, esa.bI.bI.je. mAvalI oNnalAina akAunTa naM.610042666825 phona naM. 02955-2633391 26. zrI zAMtinAtha pazu rakSA kendra po. cittAkher3A Clo vasaMtalAlajI voharA yo, cittAkher3A, ji. nImaca 0364000105320240 paMjAba nezanala baiMka nImaca zAkhA meM oNnalAina NC hai / uparokta gauzAlA ke sampUrNa eDresa haiM, una para DAyarekTa caika-DrAphTa oNnalAina se bhijavAkara avazya jIvadayA kA lAbha leveM athavA jIvadayA saMsthAna ke nAma kA paMjAba nezanala baiMka nImaca c/o meM oNnalAina Nc bhI hai, jisameM Apa kahIM bhI paMjAba nezanala baiMka (CBS) suvidhAyukta meM bharane para jIvadayA sevA saMsthAna, nImaca ANc 036400-0105302846 meM jamA hokara sabhI gauzAlA meM vitarita ho jAvegA / dvArA sagarAvata ilekTrikalsa, 25-26, prAiveTa basa sTeNDa, nImaca 458441 (ma.pra.) phona va phaiksa naM. 07423-220808 va 227808 donoM naM. para phona va phaiksa suvidhA hai| Jain Education Intemational Page #661 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro caturvidha saMghanI sAmUhika zaktio paccIsamA tIrthaMkaranI upamAne pAme che. paNa te mATe saMghanA sAdhu-sAdhvI ane zrAvaka-zrAvikAo potapotAnA gauravavaMtA sthAnathI svakartavyonuM pAlana kare to ja zAsananI sAcI ArAdhanA ane prabhAvanAo vadhe. pachI zAsanarakSA svayaM thatI rahe che, paNa jyAre jyAre kartavyapAlanamAM ja utAracaDhAva Ave che tyAre ja jinazAsananA gauravasUrya ADe vighnonA vAdaLo chavAya che, mithyAtva phelAya che ane dharma paNa vagovAya che. zrAvaka jIvananAM vArSika kartavyo upadezaka : 5.pU. jayadarzanavijayajI ma.sA. (nemipremI) 645 paryuSaNa mahAparvanA prathamanA traNa divasonA pravacanamAM aSTAhnikA pravacana dvArA je je pIrasAya che te che kalpasUtrajI jevA AgamagraMthonA sAMbhaLavAnA hetuthI thatI pUrva taiyArIo. sAdhu-sAdhvIonI chadmastha sAdhanAmAM doSo-aticAro, skhalanAo hoI zake kAraNa ke teo sarvajJa nathI, vItarAgI paNa nathI paNa te te nAnI-najIvI bAbatone mahattvanI gaNanArA mATe zAstrakArono paDakAra che ke zrAvaka jIvananA kartavyo je zAstramAM darzAvyA che, tenI bajavaNI te te zrAvakanA jIvanamAM pAchI keTalI? bhagavAnanI AjJA vizuddha pALanArA zrAvakonI saMkhyA ja sUkSmazaktine utpanna karI zake che, vAtAvaraNanI viSamatA haNI zake che ane tema thatAM uparanI sthitie rahelA sAdhu-sAdhvI bhagavaMtone paNa sukhazAtA vadhI zake che. tema thatAM saMgha AkhAyamAM, gAma-nagara ane dezamAM paNa zAMti vadhI zake che kAraNa ke kartavya bajavaNIno pAyo ja kamajora paDe, to ArAdhanA-prabhAvanAnI imArata paNa kamajora sAbita thAya. pachI zAsanarakSA koNa karI zakavAnA? ArAdhaka sAdhu-sAdhvIone potAnI aneka maryAdAo che, jyAre zAsanaprabhAvanAnI kharI jImmedArI zrAvaka-zrAvikAone phALe jAya che. tenI AchI mAhitI Apato A lekha sarjI 5.pU. jayadarzana vijayajI ma.sA. (nemipremI) amArA A graMthamAM zrAvako mATe paNa pAtheya pradAna karI rahyA che. lekhakazrI potAnI sAMsArika avasthAmAM nyAyasaMpanna vaibhavanA cokkasa AgrahI hatA. nyAya-nItipUrvakano vizALa vyavasAya ane oDiTara tarIkenA ucca abhyAsa vacce paNa draDhadharmI rahI yathAzakti ArAdhanAo karatA hatA. tenA kAraNe ja temaNe calAvela ahiMsA abhiyAnamAM anekonI sahAyatAthI beMgloranI nikaTa sarakArI dhoraNe paDanArA devanAra jevA vizALa katalakhAnAnI yojanA sarakAre 26 karavI paDela ane Aje to tevA sthAnanI nikaTamAM ja vizALa jinAlaya nUtanatIrthanI jema zobhAyamAna banI rahyuM che. zrAvakoe sAdhuonAM bahumAna jALavavAnAM che ane zramaNoe paNa zrAvakonAM apamAna na thAya tenI kALajI levAnI che. bAkInuM pariNAma ghaNuM ja suMdara Avaze te niHzaMka che. te mATe lekhanI prastuti avagAhavI. --saMpAdaka Page #662 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 646 zrAvaka jIvananAM vArSika kartavyo paramAtmAnI AjJAo parANe pALavAnI Abhiyogika zarato nathI. kAraNa ke tIrthaMkara bhagavaMto karUNAmUrti hoya che. teo potAnA viziSTa jJAnabaLe dareka jIvonA utthAna mATe kartavyanI keDI darzAve che. te mArge cAlanAra avazya paramasukhano bhoktA bane che ane bhavabhramaNa bAkI paNa hoya toya duHkha-daurbhAgya vagere duSaNothI bacelo rahe che. zrAvakajIvanamAM zuM zuM karaNIya che tenI samajaNa AvI jatAM akaraNIya svayaM chUTI jAya che. sAMsArika prapaMco vacce paNa bhagavaMte darzAvela pAMca aNuvrato, traNa guNavrato ane cAra zikSAvrato ema kula maLI bAra prakAranA vratane vahana karavA eka mAtra AsthA, zraddhA ane nirNaya evo joIe ke mArA deva vItarAgI bhagavAna che, mArA guru paMcamahAvratadhArI zuddha dharmopadezaka sAdhu che ane sarvajJakathita kartavya e mAro paramadharma che. te ja zraddhAnuM tAttvika nAma che darzana athavA sakita. jeTaluM samakita nirmaLa teTalo dharmapuruSArtha tejavaMto bane che. bIjI tarapha bhagavaMto ane gaNadharo ke zAstravettAoe Aja sudhI koIneya AgrahapUrvaka ke baLAtkAre dharma sevavA kaThoratA nathI dAkhavI. balke bahu ja saraLatAthI AcaravA yogya anuSThAno dekhADyA che, jene yathAzakti saMjoga ane ummAdi pramANe AcaravAthI tenuM pAraMparika phaLa avazya maLe che. mannaha jiNANuMnI sajjhAyamAM zrAvaka jIvananA chatrIsa kartavyonuM suMdara bayAna che. mArgAnusArInA pAMtrIsa bola khAsa samajavA yogya che ane svecchAe tathA caDhatA pariNAme eka eka kartavyo bajAvavAthI Atmika zaktio jAgRta bane che. utpanna thatuM puNya dharmanI rakSA kare che, ArAdhanAo vikase che ane sukha-samRddhi paNa vilase che. pratidina caudaniyamonI dhAraNA karavI. paramAtmA pUjA uparAMta sAmAyika, pratikramaNa, parvapauSadha ane tapa-japa karavA e badhuMya zreSTha kartavya che. paNa badhAya kartavyo eka sAthe bajavavA ullAsa ke sattvavikAsa na thayo hoya to pUrA varasamAM paNa kula maLI agiyAra jeTalA kartavyo pALavAthI zrAvakapaNAnI zobhA vadhe che. A pachI rajU thaI rahela te te kartavyomAMthI keTalA bajAvyA ane keTalA bAkI rahyA tenA lekhAjokhA svayaM karI levA. Jain Education Intemational jina zAsananAM ane jo lagabhaga badhAya kartavyo vyavasthita pAra utAryA to tevA zrAvako sAdhu-sAdhvIonA paNa "ammApiyA''nI upamAne pAme che. aitihAsika pAtro bane che. vizeSaNothI navAjI zakAya tevA sanmAnanIya banI jAya che. kAraNa ke vartamAnamAM to zrAvakonI vastImAM ja zramaNonI ArAdhanAo surakSita che ane zramaNonA sAnidhyamAM ja zrAvakazrAvikAono dharma rakSita che. "parasparopadmanIvAnAm'no siddhAMta ahIMthI prathama lAgu paDe che. (1) saMgha pUjA kartavya caturvidha zrIsaMghanI ekatA paccIsamA tIrthaMkaranI upamAne pAme che ane svayaM tIrthaMkara bhagavaMto paNa 'Namo tIrthAsa'' vadI pachI ja dezanAno dhodha vahAve che. kAraNamAM jinAjJAbaddha saMgha eTale ratnono Dhagalo, hIrAnI khANa, guNono samudra athavA kaho ke jJAnathI prakAzamAna sUrya samI upamA pAme che. jo saMgha jevI vyavasthA na hoya to badhIya ArAdhanAo astavyasta thatAM vAra na lAge, uparAMta saMghamAM rahIne ja zreSTha ArAdhakomAMthI virala koI tIrthaMkara nAmakarmanI nikAyanA kare che. pUrvanA badhAya tIrthapatio te te samaye jainasaMgho thakI ja sAdhanA ane siddhine pAmyA che. sAdhusAdhvI, zrAvaka-zrAvikArUpI caturvidha saMghanA nAnA--moTA tamAma upara ahobhAva rAkhI temano Adara-bahumAna karavo, gurupUjanathI laI tilaka dvArA bahumAna karavuM, paga dhoI pUjavA, caraNaraja mastake levI, muhapattithI laI uttamottama dharma sAmagrIonI lahANI karavI, sAdhu-sAdhvI bhagavaMtone AhAra- auSadha-upadhi vagerenuM caDhate pariNAma dAna karavuM tathA saMghanI ekatA mATe, rakSA mATe, unnati mATe ke ArAdhanAo mATe tana-mana-dhanano bhoga Apavo vagere kartavya pratyeka zrAvakoe bajAvavAnA che. koI paNa kartavyo yathAzakti bajAvavAmAM Ave to saMghapUjA jevA kartavyane bajAvanAro svayaM pUjanIya banI jAya che ane varasamAM ochAmAM ochuM eka vAra to potA taraphathI saMghapUjana thAya tevuM avazya bhAvavuM joIe. kAraNa ke akAraNa vatsala paramAtmAnuM zAsana ApaNA sudhI lAvI ApanAra saMgha ja hoya che. atre nimnAMkita udAharaNo aitihAsika satyo sAthe rajU karatAM AnaMda anubhavAya che. jema ke :-- Page #663 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4). jhaLahaLatAM nakSatro 647 (1) dukALa samaye saMghane anna-pANI pUrA pADI rakSA karanAra (2) sAdharmika bhakti (vAtsalya) vipulavAhana rAjAno jIva ja trIjA ja bhave trIjA kartavya saMbhavanAtha tIrthakara tarIke janma pAmyo hato. saMghapatimAMthI tIrthapati banyA hatA.. agathya savvadhammA, sAhammi vacdalaM tu egtth| buddhi tulAi tuliyA, dovija tullAiM bhnniyaaii|| thAvasthA patre jyAre saMsAra choDyo tyAre temanI sAthe nItizAstranuM eka vAkya che eka bAju gAma, bIjI bAja pravajyA paMthe janAra hajAreka jeTalA dvArikAvAsIonI tAtA ke sAdharmika bhaktine paNa badhAya paththonA pArivArika jImedArI zrIkRSNa mahArAje uThAvI laI saravALA jeTaluM bhagavaMte jaNAvyuM che kAraNa ke ApaNA ja saMgha-bahumAna jAhera karela. ArAdhakomAMthI koI nikaTabhavI, koI tIrthaMkarano, koI AdinAtha paramAtmAnA sAdhuo mATe taiyAra karela gaNadharono ke koI abhavatArIno jIva ApaNI nikaTamAM annapANI asvIkata thatAM, indranA AdezathI gADAnA ja birAjato hoya ane ApaNane khyAlamAM paNa na hoya. gADA bharIne dhAnyAdithI bhakti karanAra rAjA temanI bhakti eTale bhagavAnanI bhakti, temanI upara bharatacakI, jemanA rasoDA varaso sudhI khullA hatA. vAtsalya eTale jinazAsanano rAga. tAttvika bhASAmAM to tyAM sudhI kahevAyuM che, jene sAdharmika dekhI heta na ubharAya tenA cha'rI pAlita saMghane lUMTanAra sATha hajAra coro kALakrame samakitamAM paNa zaMkA thAya kAraNa ke sAdharmika to bhaktinuM pAtra sagaracakrInA putro banI aSTApadanI rakSA karavA jatAM che, anukaMpAnuM nahi. mahAmaMtra navakAra gaNato nokara e paNa devaprakopathI bhasmIbhUta thaI gayA, jyAre saMgha kADhanAra ApaNo sAdharmika banI jAya che, janme ajaina hoya paNa bhavanitAra pAmyA che. jinazAsananI ArAdhanAmAM joDAya to te paNa sAdharmikanI vijaya zeTha-zeThANInI eka divasanI ja utkRSTi bhakti upamA pAme che. tethI ja to bhagavAna mahAvIranA agiyAreya vimalakevaLI bhagavaMtanA vacanathI karI jinadAse te gaNadharo brAhmaNa maTI zramaNapaNe svIkArAyA che. zAsananI prItibhojana ane dAnathI 84000 sAdhuonI paraMparAmAM aneka AcArya bhagavaMto paNa je thayA te anya bhakti barobara lAbha meLavI lIdho. kuLamAM janmyA, chatAMya jinazAsananA jyotirdhara banyA vajasvAmIe vidyAbaLa saMghane purI nagarIe lAvI che. jo sAdharmikanuM asthirikaraNa thAya to darzanAcArano utAryo ane devasahAyathI AkAzamArgethI puSpo lAvI aticAra lAge che. Arthika sahAya, guptadAna, tapasvI bahumAna prabhAvanA karI hatI ane bauddha rAjAne paNa jainadharmI uparAMta vividha prakAranA protsAhana-prabhAvanA, saMghajamaNa, banAvI dIdho hato. satkAra-samAraMbha vagere dvArA sAdharmikanI bhakti karI zakAya che kAraNa ke te sAdharmika na hoya to dharma paNa na Take. kAkA-mAmA, (7) saM. 1286mAM nIkaLela punaDa zrAvakanA zatruMjaya taraphanA mAtA-pitA, bhAI-bhojAI vagere saMbaMdho asthira che jyAre cha'rIpAlita saMghanI caraNaraja tejapAle mastake laI ane sAdharmikanA saMbaMdhothI ja bhavasAgara tarI zakAya che. saunA caraNa dUdhathI dhoI utkRSTa saMghapUjana karela. (1) siMhodara rAjA vajajaMgha nAmanA samakitI rAjAne yuddhamAM (8) raMkamAMthI rAjA bananAra saMprati rAjAnI saMghapUjA harAvI keda karaze tevI bAtamI eka jainayuvAne deza-paradeza sudhI prasarI gayela, eTaluM ja nahi, vajavaMghane potAnA sAdharmika gaNI ApI detAM yuddha sAdhu-sAdhvIthI laI zrAvako mATe paNa eka saMgharAkanA TaLI gayela ane hiMsA nivAraNa thayela. dhoraNe calAvela sadAvrato aitihAsika satya che. eka bharavADano putra ghera padhArela mahAtmAne caDhatA rAjA daMDavIrya, rAjakumArapALa, vastupALa- pariNAme khIra vahorAvI ane potA dvArA thayela tejapALa, pethaDamaMtrI, Abhu saMghavI, jagatasiMha bhaktinI anumodanA karI zreSThI zAlibhadra banela, te zrAvaka, jagaDuzAha, jhAMjhaNazeTha, zeTha motIzA udAharaNa jainadharmamAM khUba prasiddha che. vagerenA nAmo saMghabahumAna mATe vikhyAta che. (3) jaMbusvAmInA pitA RSabhadatte potAnA bhAI jinadAsane Jain Education Intemational Page #664 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 648 jugArAdi vyasanomAMthI mukta karAvI dharmamArge sthira karyo, te ja AtmA dharmAtmA banI jaMbudvIpano adhiSThAyaka deva paNa thayo. (4) sAdhu mATe sAdhu sAdharmika che, zrAvaka mATe zrAvaka chatAMya bhagavAna mahAvIranI dehapIDA samaye auSadha vahorAvI bhakti karanAra hatI zrAvikA revatI, jeNe paramAtmAbhakti dvArA tIrthaMkaranAmakarma bAMdhela che. (5) puNIyo zrAvaka Arthika rIte saMpanna na hato, paNa patipatnI ekAMtara upavAsa karIne paNa sAdharmika bhaktinI Teka pALatA hatA, tethI tenI prazaMsA bhagavAna mahAvIradeve paNa karI hatI. (6) jyAre nAkoDAnareze potAnA putra dvArA thayela kanyAnI cheDatI vize ucita nyAya na Apyo tyAre mahAjanoe maLI nAkoDA choDI dIdhuM ane jesalameranA rAjAe te saunI bhakti karI hatI. (7) hasumatI bhAvasAre daridra banelA udA vaNikanI bhakti karI to te udAyana maMtrI banI gayA. Aja maMtrIe cAciMganI bhakti karI cAMgo meLavI lIdho je bhAvimAM hemacaMdrAcAryajI banyA hatA. (8) pethaDa maMtrI to bahAragAmanA sAdharmikone dekhI hAthInI aMbADI uparathI nIce utarI sAdharmikane praNAma karatA hatA ane potAnA ghera bhojana bhakti mATe AmaMtraNa ApatA hatA. (9) jema gurudevanuM jIrNa vasra dekhI temanI preraNAthI rAjA kumArapALane sAdharmika bhaktinI bhAvanA jAgI, tema Ajeya paNa dhana-dhAnyathI gupta bhakti karanArA aneka zrAvako che. (3) yAtrAtrika kartavya zrAvaka-zrAvikAo mATenA vArSika kartavyomAM A trIjuM kartavya traNa bhAgomAM vibhAjita che. (ka) aSTAhikAyAtrA (kha) rathayAtrA ane (ga) tIrthayAtrA. tenI vigato nimnAMkita che. (ka) aSTAhikAyAtrA :-varasamAM paryuSaNa mahAparva, be zAzvatI caitrI-Aso mAsanI AyaMbila oLI tathA traNa vAra AvatI caumAsI aThThAIo. A chae aThThAIone jina zAsananAM paramAtmAbhakti, lIlotarI tyAga, savizeSa ArAdhanAo, ujamaNA ane tapa-tyAga-zAsanaprabhAvanA, amAri pravartana, sAdharmika bhakti, kSamApanA, zAsanarakSaka pravRttio vagere dvArA ujavavI te eka mahAkartavya che. pUrvakALamAM chae aThThAIonuM mahattva hatuM. Aje paryuSaNa ane AyaMbila oLInuM ja mahattva rahyuM che. bAkInI traNa caumAsI aThThAIo vize lokone jJAna-bahumAna ochA jaNAya che. jaina rAmAyaNa pramANe lagnAdi prasaMgonA raMga-vilAsane nAthavA te kALamAM tenA sAMsArika prasaMgomAM paNa ATha divasa sudhInA bhakti-mahotsava kAryakramo Ayojita thatA hatA. siddhacakra mahApUjana ke zAMtisnAtra aneka varasothI cAlI AvatI paraMparA pramANe thatA hatA. vartamAnamAM paryuSaNa sudhI thayela tamAma ArAdhanAonA nimitte mahAparva pachI ane Aso oLI pUrve tevA aSTAhnikA mahotsavo thatA jovA maLe che. temAM potAnI zaktibhAvanA pramANe phALo noMdhAvanArA sAmUhika lAbha laI uparokta kartavya bajAve che. taduparAMta zAzvatI oLImAM to devo paNa naMdIzvaradvIpanI jAtrAe javA ullasita thAya che, tevA zAstrapATho che. paramAtmA bhaktimAM paNa ADaMbaro upAdeya che kAraNa ke dhanamUrchAtyAga, bhaktibhAvavardhana aneka lAbho che. (kha) rathayAtrA :--tIrthaMkara bhagavAnanI pratimAjI sAthenI rathayAtrA jemAM baLado, ghoDA ane hAthI, UMTa vagere joDAtA hatA, te uparAMta zrAvako paNa bhagavAnanA rathane svayaMkheMcIne bhakti karatA hatA, tevI vAto jainakathAnuyogamAM jovA jANavA maLe che. A. haribhadrasUrijI racita paMcAzaka zAstramAM prabhujInA kalyANakonI ujavaNInA vividha prakAro jaNAvyA che. Aje paNa bhAratabharamAM prabhu mahAvIranA janma kalyANakano varaghoDo je caitrasuda terasanA nIkaLe che, te uparAMta paryuSaNa pachI thanArI caityaparipATIo ke rathayAtrA, kalakattAno kArtika pUrNimAno indradhvaja sAtheno varaghoDo vagere nimitto zAsanaprabhAvanA utpanna kare che. rAjA kumArapALanA samaye caitra vada AThama (gujarAtI phAgaNa vada 8)nA divase pATaNamAM je zobhAyAtrA nIkaLatI hatI temAM 1800 jeTalA karoDapatio paNa joDAtA hatA. hAle paNa hindustAnanA alaga alaga saMghomAM koI viziSTa parvatithinA nimitta laIne prabhu-pratimAjInI sAthe rathayAtrAo nIkaLe che jenI uchAmaNIo karavAmAM Ave che. Page #665 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro vikrama rAjAnA zatruMjaya saMghamAM 168 suvarNamaMdiro ane 500 jeTalA hAthIdAMta ane caMdananA maMdiro hatA. (ga) tIrthayAtrA :--pUrA so varasathI prAcIna jinAlayo tIrthamAM lekhAya che, jenA nimitte yAtrA karavA janAra jAtrALuo mATe te te jinAlayonA parisaramAM vividha sagavaDo UbhI karAya che. tIrthaMkara bhagavAnanI kalyANaka bhUmio svayaMbhU tIrtha che. sAdhu-sAdhvI vaLI pAchA jaMgama tIrtha che. Ama varase ochAmAM ochA pAMca tIrthonI jAtrA karanArA pUrvakALe paNa hatA, Ajeya paNa che. tIrthayAtrAthI samakita nirmaLa thAya che, jaina samAjanuM gaurava vadhe che. devadravyanI vRddhi, tIrthonI rakSA, sarakAra upara paNa varcasva ane zAsanahitanI pravRttio pAMgare che. pUrvakALamAM cha'rI pAlita saMghonI yAtrA dvArA aneka AtmAo haLukarmI banatA hatA. saMghapUjana, anukaMpAdAnathI laI gupta dAno ane jIvadayAnI pravRttio thatI hatI. anyakSetre vRtaM pApaM, tIrthakSetre vinazyati tIrthakSetre kRtaM pApaM, vajJateNe maviSyati / / kAraNa ke tIrtho tAre che, karmanirjarA karAve che, puNyAnubaMdhI puNyane utpanna kare che uparAMta jinazAsana dhabakatuM rahe che. A tIrthono vAraso zve. mU.pUjaka saMghamAM cheka bhagavAna mahAvIrasvAmInA kALathI Aja sudhI vyavasthita sacavAto Avyo che. ane aneka tIrtho jirNoddhAra paNa pAmyA che, pAmI rahyA che. tIrtharakSA mATe apAyelA balidAna, samaya-saMpattinA bhoga vagere uparAMta tIrthonA itihAsa jANavA-samajavA yogya viSaya che. atre tIrthayAtrAnA amuka prasaMgo noMdhamAM levAyA che. (1) vikramAdityanA siddhagirirAjanA saMghamAM 110 lAkha gADAo hatA. pAMca hajAra jeTalA AyAryabhagavaMto ane seMkaDo calamaMdiro sAthe cha'rIpAlita saMgha prasthAna thayela hato. (2) vastupALa tejapALanA 12 / / saMgho, pethaDa maMtrInA saMghamAM sAta lAkha yAtrALuo, jhAMjhaNa zeThanA saMghamAM aDhI lAkha tIrthayAtrIo, kumArapALa mahArAjAnA saMghamAM 1870 suvarNamaMdiro, Abhu zeTha dvArA yAtrAsaMghamAM 12 kroDano sadyaya vagere aitihAsika prasaMgo che. (3) vajasvAmIe nizrA Apela siddhagirinA saMghamAM devatAI upasarga thayela paNa temaNe potAnI sAdhanAzakti Jain Education Intemational 649 lagAvI mithyAtvI devane dUra karI, navA kapardIyakSanI sthApanA karela hatI. (4) vastupALe kADhela tIrthayAtrAmAM anya gacchonA maLI sAtaso AcAryabhagavaMto, ekavIsaso sAdhuo ane sAtalAkha zrAvako-gRhastho joDAyA hatA. tIrthayAtrA karatAM ja vastupALe Ayu pUrNa karela che. (5) vallabhIpura bhAMgavAnI vAta raDatI nArInA nimitte jANI laI vardhamAnasUrijIe jyAre vallabhInagarI choDI tyAre 18000 gADAo sAthe pAdavihAra karI chelle moDherA mukAma karela. (6) gurjarapati rAjA kumArapALa 96 kroDa sonAmahoranA kharce baMdhAvela tribhuvanapALa vihAramAM dararoja bapore pUjA karavA caturaMgiNI senA ane kroDAdhipati sevako sAthe jatAM hatAM. (7) dAdu mAravADIe DolIvALAnA trAsathI mAtAne dUra rAkhI potAnA ja khabhe mAtuzrIne upADI siddhAcalajInI jAtrA karela ane pakSAlano prathama caDhAvo laI pAchA vaLatAM chUTe hAthe dAna Apela. (8) aSTApada tIrthanI yAtrA karavA tapasvI gautamasvAmI labdhiprayoga karI ane sUryanA kiraNo avagAhI gayA hatA, temane dekhI 1500 tApaso paNa pratibodha pAmI gayA hatA. jyAre tIrthonI yAtrA mATe jaMgamatIrtha jevA saMyamIo udhama kare tyAre zrAvakoe potAnuM kartavya supere jANavuM. (9) siddharAja jayasiMhe paNa putra kAmanAnA svArthathI zatruMjaya, giranAra, prabhAsapATaNa vagere tIrthonI yAtrA pagapALA karI hatI. vimalamaMtrIe tIrthayAtrA mATe sagavaDo ubhI karI hatI. (10) rAjA kumArapALanA vaphAdAra maMtrI udayana, zatrurAjAne haMphAvavA yuddha laI gayelA tyAre sainyane AgaLa dhapAvI vacce Avela zatruMjaya girirAjanI jAtrA karavA gayA hatA. (11) udyotanasUrijInA gurubhAI kRSNarSi hatA. temanA abhigrahayukta tapanA pAraNA je-je gAmamAM thayA tyAM-- tyAM nAgorathI bhinnamAla kSetramAM bhaktoe jinAlayo ane tIrtho khaDA,karI dIdhA. Page #666 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 650 jina zAsananAM ga vagere pratyeka parNa devadravyamAM (4) snAtrapUjA kartavya (5) devadravyanI vRddhikartavya snAtra = snAna. tIrthakara bhagavaMtonA janma pachI jinezvaroe je sUkSma ArAdhanAo-sAdhanAo sAdhI tarata merUparvatanA zikhare je janmotsava ujavAya che te devatAo tenA puNyaprabhAve temanI pratyakSa gerahAjarImAM paNa janasamUhane dvArA nirmita hoya che. te ja snAgamahotsavane devonI jema potAnI puNyalakSmIno sadupayoga karavA ApoApa bhAvanAo nitya mAnavalokamAM anusaravAmAM Ave che te snAtrapUjAnA thAya che. dAnaruci zrAvakone dekhI kRpaNo ke paristhitinA nAme oLakhAya che. lAcAra bhAviko paNa dhanavyaya karI prabhujInA nimittanA aneka | svayaM paramAtmAnI sevAmAM hAjara rahI snAtra bhaNAvI prakArI caDhAvA bolI lAbha le che. ane paramAtmAnI lAbha levAnuM vidhAna che. phakta nakaro bharI pujArI ke anya bhaktirUpe Apela dAna, bhaMDAronuM dravya, cauda svapnonI mAraphata snAtra karAvavAmAM svayaMnI bhaktino lAbha jato rahe che. uchAmaNIo, tIrthamALa, upadhAnamALa, aMgaracanAAja snAtramAMthI mahAsnAtra, merU abhiSeka, zAMtisnAtra, alaMkAro vagerenI upaja devadravya kahevAya che. tenA aSTottarI snAtra, 99 abhiSekanI pUjA ke daherAsara zuddhi mATe rakSaNanI jimedArI pratyeka zrAvakanI che. je rakSaka bane te thatAM 18 abhiSeka vagereno vistAra thayela jovA maLe che. alpasaMsArI bane che. zAstrokti paNa che-ravaravavaMto chappana-dikakumArIo sAthe snAtrapUjA te mahotsava jevuM anuSThAna nibanne, rittarAMtarite ho pratipakSe te devadravyano bane che ane hakIkatamAM jaLanA, dUdhanA ke viziSTa dravyonA durUpayoga, bhakSaNa ke arakSaNa karavAthI bodhilAbhano nAza abhiSekathI pratimAnI zuddhi karatAM Atmazuddhi thayA vagara nathI rahetI kAraNa ke tIrthakaranI mUrtinA AlaMbane aneko ce relvaviUTNe mUrta nI voditAmararanA" taryA, tare che ane taraze te nirvivAdI satya che. bhavAMtaramAM jinadharma to dUra, dharmabuddhi ja nAza pAme che. mATe pethaDazAha maMtrIzvara dvArA 56 ghaDI suvarNanI uchAmaNI te devadravyanI rakama nUtanajinAlaya sarjana, prAcIna bolI giranArane digaMbaronA hAthamAM jatuM aTakAvyA pachI jinAlaya ke tIrthonA jirNoddhAra vageremAM vAparI zakAya. giranAra tIrthe snAtrapUjAnI ujavaNI thaI hatI. hAlamAM paNa bAkI mana phAve tyAM ke sIdAtA kSetromAM vAparavAthI ke nUtana jinAlayanI prANa-pratiSThA prasaMge thatA cyavanAdi bedarakArI karavAthI mahAdoSo ane anartho utpanna thAya che. kalyANakonI ujavaNImAM 56 dikakumArI dvArA snAtrotsava te mATe saMkAza zrAvakanI durgati ane anekone thayela viSama karavAno prazasta kartavya mArga zrAvako bajAve che ane nitya viDaMbanAo ane vyAdhionA udAharaNa vicAraNIya che. jo prabhAte pratyeka jinAlayomAM thatA pakSAla, aSTaprakArI pUjAo, viSamakALamAM jinabiMba-jinAlaya na hoya to jainadharmano caityavaMdana ane stavana bhakti vagere te ja snAtrapUjAno vistAra paricaya paNa anekone na hoya. potAnA mAtA-pitAnI che. tIrthonI yAtrA vakhate sAmUhika snAtrapUjA, saMgIta-gItanA jema upakArI tIrthakara bhagavAnane oLakhavA eka mAtra tAla sAthe bhaNAvatAM bhAvonuM zuddhikaraNa thAya che ane sthAnika jinapratimA ke jinAlayo ja kAma Ave che. tevA tIrthonA daherAsaromAM nitya snAtra pUjA karavAmAM avAja, ghoMghATa, darzana-vaMdanathI ajIno paNa bodhibIjane vAve che. tyAM anyane darzana-bhaktino aMtarAya vagere naDatara na thAya jenakuLamAM janmI bhagavAnanI pUjA vagere choDI devI ke teno viveka jarUrI che. snAtrapUjAnA trigaDAo je merUparvata darzana-caityavaMdanathI vaMcita rahevuM te mahAkamanasIbI kahI ke samavasaraNanI mekhalAo ke gaDhanA AkAre hoya che te evA zakAya. sthAne sthApavA ke jethI jinAlayomAM AvanAra koIneya devadravyanI vRddhi karavI eTale puNyAnubaMdhI puNya darzanapUjAno aMtarAya na thAya. upArjana karavA puruSArtha karavA barobara che. kAmadhenu gAyanI jema te puNya phaLa Ape che ane adharmI loko game te A pramANe snAtrapUjA bhaNAvI lAbha levo e zrAvakonuM cothuM vArSika kartavya jANavuM. koI zubha nimittane laIne gharamAM vicAro kare paNa devadravyanI vRddhine koI rokI na zake. paNa snAtrapUjA bhaNAvAya che temAM paNa lAbha ja che. kAraNa ke jo sinemA, hoTalonI saMkhyA vadhe toya vAMdho nahi to pachI zAsanaziratAja jinAlayonI saMkhyA vadhe temAM Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #667 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro to khuza thavAnuM che. dhanavyaya mATenA sAta zreSTha kSetomAM jinabiMba-jinAlaya e to mukhyakSetra che. devadravyano samucita vahIvaTa jALavavA dravya-saptatikA graMthanuM adhyayana jarUrI che. gItArthonA mArgadarzana heThaLa devadravyanA upayoganI vyavasthA karavI hitAvaha che ane jinAlaya sarjana pachI paNa bhagavAnanI AzAtanA nivAraNa thAya ke avidhi anAdara na thAya te jovuM paNa jarUrI che. jinAlayo saMpUrNa pUjArIonA bharose choDI devAmAM jokhama che, paramAtmAnI abhakti che ane upekSAthI jinazAsananI apabhrAjanA thAya che. A kartavya bajAvanArA amuka lAkSaNika draSTAMto nimnAMkita jANavA. (1) cha'rI pAlita saMgha hato rAjA kumArapALano paNa, pote saMghapatinI saMghamALano lAbha choDI phakta devadravyanI vRddhinA bhAvathI uchAmaNI karAvI ane tIrthamALano lAbha jagaDuzAe savAkroDanA dAnathI lIdhela. (2) giranAra tIrthanI rakSA hetu pa6 ghaDI suvarNanI uchAmaNI bolanAra pethaDazAhe ja bIjI (cAra) 4 ghaDI sonAnI prabhAvanA vagere karI pachI ja potAnA upavAsanuM pAraNuM karela hatuM. (3) savAsomAnI TUMka, derANI-jeThANInA gokhalA ke zatruMjayanI navaTUMko vagereno itihAsa tapAsAya tyAre khyAla Avaze ke nikaTanA bhUtakALamAM zrAvako devadravyanI vRddhi kema karatA hatA. (4) rAjA saMprati dvArA taiyAra thayela savA lAkha jinAlayo, Ama rAjAe govardhana parvata upara jinAlaya bAMdhavAmAM karela sADA traNa karoDa suvarNamudrAno kharca, kumArapALe 96 kroDa kharcI baMdhAvela 'tribhuvanapALa vihAra' jinAlaya ane baMdhAvela navA 1444 daherAsaro uparAMta vastupALa dvArA baMdhAvAyela navA 1313 jinAlayo ane bAvIsaso jinAlayono jirNoddhAra, bharAvela savA lAkha jinabiMbo ke pethaDamaMtrIe baMdhAvela navA 84 maMdiro vagere devadravyanI vRddhi sAthe thayela jinAlayanI prabhAvaka ghaTanAo che. (5)bharatacakrIe aSTApada girirAja upara baMdhAvela siMhaniSadhA, prAsAda ane covIzeya bhagavaMtanI pratimAo vagereno itihAsa to a Mkhya varaso prAcIna che. vadhu vistAra atre jarUrI paNa nathI. 651 (6) mahApUjA kartavya A mahApUjA kartavyamAM jinAlayanI prathamataH zuddhi karAya che. aDhAra abhiSeka vagere dvArA athavA divALI pUrve makAnadukAnanI jema, jayaNApUrvaka zuddhi karIne pachI daherAsarane suMdara rIte sajAvAya che. tenI zobhA ane sajAvaTa e rIte karAya che ke jainetarane paNa AkarSaNa thAya. jinaprabhunA darzana karavA hetu. kAraNamAM pitAe parANe paNa potAnA putrane jinadarzana-vaMdana karAvavA gharanI DelIno daravAjo nIco karAvI sAme ja maMgalamUrti sthApI hatI, tethI kamane darzana karanAra putramAM paNa kaMIka bhaktinA saMskAra paDe. pitA mRtyu pachI devaloke sIdhAvyA paNa putra maraNa pAmI svayaMbhUramaNa samudramAM mAchalo thayo. ekadA taratAM taratAM sAme Avela jinAkRtiovALo matsya dekhI jAtismaraNa jJAna thaI gayela, tethI pUrva bhavanI nAstikatAnA kAraNe jinadharma khoI nAkhavAnuM du:kha thatAM vairAgya thayo ane tethI mAchalAnA bhavamAM aNasaNa karI maraNAMte devagati sAdhI hatI. Ama vItarAgI bhagavaMtanA darzana-vaMdana-arcana-- pUjanathI nizcita lAbha thayA vagara na rahe. te mATe paNa jainetarone paNa jinezvaro pratinA Adara-bahumAna-paricaya ke pAvakatAno prabhAva darzAvavA varasamAM ekAdavAra mahApUjAnuM kartavya bajAvavAnuM che paNa tema karavA jatAM ilekTrIka lAITo, puSponI virAdhanA vagere mATe je ajayaNAnI bAbato che, te jarUrathI vicAraNIya che. kAraNa ke jayaNApradhAna dharmamAM binajarUrI ADaMbaronI AvazyakatA nathI rahetI. deza-kALa pramANe pravartavAmAM vizeSa lAbha che. zAstromAM je pakhanana nyAyanI vAto Ave che, te atre mahApUjAmAM paNa lAgu paDe che, kAraNa ke lAbhAnulAbhanI draSTie paramAtmAbhaktinA bhAvothI thayelA ADaMbaro anekonI bhAvavRddhi ane AtmazuddhinuM kAraNa banavAthI upAdeya banI jAya che. raMgonI raMgoLIo, citrapaTo, AkarSaka lakhANo, ghInA dIpako, aMgaracanAo, raMgamaMDapanA zaNagAro, sAdharmikonuM saMghapUjana, svAgata, bodhaprada goThavaNo vagere aneka prakAre A mahApUjA karI zakAya che. A mahApUjA ane mahApUjano beu alaga alaga vastuo che. A mahApUjAno saMpUrNa lAbha eka ja sukhI parivAra laI Ayojana karI zake che athavA badhAyane lAbha maLe tema sAmUhika Ayojana nakaro rAkhI karavAmAM paNa koI harakata nathI balke vizeSa lAbha che. paNa Page #668 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 652 jina zAsananAM (7) rAtrijago kartavya kiccameaM niccaM su-guruuvesennN|| rAtribhojana narakagatino eka daravAjo che, jyAre jJAnabhaMDAronI sthApanA, jayaNA, pAThazALAnuM saMcAlana, prasaMge dharma mATe rAtri jAgaraNa eka anerI sAdhanA che. jJAnadAtA ane jJAnIonuM bahumAna, jJAnadAna mATe preraNApaisA-parivAra ke parezAnInI paLomAM rAtre jAgatA rahevuM te protsAhana, Arthika sahAyatA, samyaka jJAna pracArahetu sahaja che, paNa kAusagga, bhakti, dhyAna, pauSadha ke AgamagraMtho lakhAvavA-chapAvavA, mithyAtva virUddha khulAsAo paramAtmAnA anuSThAnone laI rAtrijago karavo lagIra karI lokone sanmArge sthApavA vagere kartavyo gurudevonI nizrA agharuM che. paryuSaNa mahAparvamAM kalpasUtrajI, bhagavAnanuM ghoDiyA laI zrAvakoe AcaravAnA che. jo ke A kartavya vArSika che pAraNuM ke bArasAsUtrajIne ghera padharAvI rAtrijago karavAnI paNa sAthe dainika kartavya paNa gaNAya che. jo zrutajJAnanI praNAlikA che. paNa te samaye bhojana-pANI, dAMDiyArAsa ke rakSA karanAra zrAvako ke zramaNo na thayo hota to anAyae raMga-rAga-vilAsa vagere dhArmika draSTie varSa che. jalAvela jJAnabhaMDAromAM khAkha thaI gayela jJAnasAdhano pachI paNa hAle pAvApurI tIrthe ujavAtI divALI, zikharajI tIrthamAM suvizALa jJAnasAmagrI Aje je upalabdha che, te jovA na hoLInI rAtri, zaMkhezvaratIrthamAM pUnama vagerenA rAtrijAgaraNa maLam. atre prastuta jJAnasaMrakSaNakartAonA prasaMgo phakta pracalita che. A kartavya jaNAve che, nidrA ane AhAra upara maryAdita jANavA. vijaya meLavI zakAya che. te ja kAraNathI paramAtmA mahAvIranI (1) rAjA bhikhurAya khAravele jJAna pracAramAM rasa laI nidrA sADA bAra varasamAM phakta aMtarmuhUrta mAtra hatI ane prathamavAra zAstrapAThone valkala, bhoja ane tADapatra upara AdinAtha bhagavAna to hajAra varasanA sAdhanAparyAyamAM phakta lakhAvyA. AryarakSitasUrijIe zrAvakonA mAdhyamathI 84 24 kalAka jeTalo samaya pramAdamAM rahyA. bAkIno badhoya AgamagraMthone cAra anuyogamAM vibhAjita karyA ane samaya dhyAna, AhAra, vihArAdimAM vyatIta karyo hato. A. devardhigaNi kSamAzramaNanI AgavI sUjhathI durlabha ane apavAdI lAgatI A ghaTanAothI rAtrijagAnuM AgamapATho pustakArUDha thayA che. AjanA kALamAM to mahatva samajI zakAya tema che ane rAtre paNa nidrA cAlI jAya jesalamera jevA jJAnabhaMDAro pATaNa, pAlitANA, tyAre zubha bhAvanAomAM dhyAna karavAnuM vidhAna che. sArA svapna amadAvAda vagere zaheromAM paNa vibhAjIta thayA che. AvyA pachI pAchA nidrAdhIna thavAthI te sArA svapnanuM phaLa paNa (2) lalliga zrAvakanI vyutabhakti thakI A. naSTa thaI jAya che. rAtanA samaye anyane ke pADozIne takalIpha haribhadrasUrijI 1444 graMtho racI zakayA che. na thAya tema bhaktibhAvanA jJAnagoSThIo ke dharmakathAo rAtrisamaye paNa zAstrasarjana avirata rAkhavA thAMbhale rAtrijagArUpe goThavAya che. ratna lagADI zrutasevA bajAvI hatI. khAsa tIrthayAtrA vakhate maLanAyaka ke koIpaNa tIrthakara (3) rAjA kumArapALe A. hemacaMdrAcAryajIne zratasahAya bhagavAnanA kalyANakanA divase viziSTa dhArmika parvomAM, ApavA 700 lahiyAo ApyA hatA. temanI guradevanA kALadharmanA divase A pramANe rAtrijago karI zrutabhaktithI devatAoe paNa tADapatra hAjara karyAno zakAya che. itihAsa banyo hato ane gurjarezvare potAnI AjJAnA 18 dezomAM vizALa 21 jJAnabhaMDAro sthApyA hatA. (8) zrutajJAnanI bhakti Ama rAjAe gopagaDhanI pauSadhazALAmAM 3 lAkha jinazAsananI koI paNa ArAdhanA thAya tenA sonAmahoranA caMdrakAMta ratno sakisvAdhyAya mATe lakSyamAM kevaLajJAnanI upArjanA hovI joIe ane jJAna lagAvelA. vinA ghora aMdhakAra, moha ane rAga-dveSanuM sAmrAjya vyApavA (4) vastupALe zrutapracAra hetu 18 karoDa suvarNamudrAo lAge che. bhagavaMte ane gaNadharoe vahArvelI jJAnagaMgAnI kharcIne zAstragraMtho lahiyAo pAse lakhAvelA. 984 pravAhadhArAne astulita rAkhavAmAM zrAvakonuM yogadAna bahu upAzrayo, 700 pAThazALAo, sarvasiddhAMtanI eka eka jarUrI che. gutthA-nigi, vmAMva tirthe; 3 nakala sonAnI syAhIthI lakhAvelI. dhanapALa kavie Jain Education Intemational Page #669 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro hatA. racela AdinAtha kAvya zrutabhaktirUpe racAyuM hatuM. (5) pethaDa maMtrIzvare sAta kroDa ane AbhuzeThe lagabhaga traNa kroDa suvarNamudrA kharcIne zAstro lakhAvyA saMgrAmasonI ane pethaDamaMtrI to bhagavatIsUtramAM AvatA zabda he goyama! jeTalI vAra sAMbhaLatA teTalI vAta 11 suvarNamudrA tyAgI zrutapUjana karatA hatA. rAjasabhAmAM pAlakhIe besIne jatI vakhate upadezamALA gokhanArA hatA pethaDa maMtrIzvara. (6) upA. yazovijayajInI adbhUta smaraNa zakti ane avadhAna prayoga dekhI temanA traNa varasanA kAzI, cAra varasanA AgrAnA abhyAsano tamAma kharca dhanajIsUrAe laI temane vidvAna banAvavAmAM potAnI sahAyatA ApI hatI. vi.saM. 1743nA cAturmAsa daramyAna aNasaNa karI samAdhimaraNane meLavanAra upA. yazovijayajInI zreSTha racanAo pAchaLa aneka zrAvakonuM pIThabaLa rahetuM hatuM. (7) zatruMjaya mAhAtmya, dharmabiMdu, pravacana sArodvAra, piMDaniryukti, upamiti bhavaprapaMcAkathA ke prazamati vagere aneka prakIrNaka graMthonA racayitAone zrAvakonI bhakti kAma lAgela che. Ama zrAvakonuM paramakartavya che ke bahuzruta ke jJAnI mahAtmAone yathAzakti zrutasahAya kare. pUrA varasamAM jJAnapaMcamInI tithi jJAnanI vizeSa jJAnaArAdhanA karavA mATe che, te divase ArAdhanA na cUkavI. (9) udhApana (ujamaNuM) kartavya koI paNa viziSTa tapasyA jIvanamAM thaI hoya tyAre tenuM ujamaNuM karavAthI tapanuM phaLa vadhe che. ujamaNuM eTale maMdira upara zikhara, sonAmAM bhaLatI sugaMdha athavA bhojana pachInA mukhavAsa samAna gaNAya che. jema tapanuM ujamaNuM karI zakAya che, tema navalakhA navakAra japa ke viziSTa sAdhanAnuM ujamaNuM paNa karAya che. pUrvakALamAM vanavAsI tapasvI saMyamI tapArAdhanA ke sAdhanA karI jyAre nagarapraveza karatA hatA tyAre rAjA-maMtrI ke saMgha temanuM yathocita svAgata karI sAmaiyuM caDhAvatA hatA. mahAgraMthonA sarjana pachI paNa ujamaNA thatA hatA. ujamaNAthI jJAna, darzana, cAritranA upakaraNo sAdhusAdhvI bhagavaMto mATe nirdoSa banatA hatA. vartamAnamAM thatAM Jain Education Intemational 653 jIvitamahotsava vagere paNa ujamaNAno avAMtara prakAra che. ujamaNAnA prasaMgo nimnamAMkita jANavA. (1) tharAdanA AbhuzeThe 36 choDa bharAvI ujamaNuM karela ane 360 sAdharmikone saddhara karyA hatA. (2) vastupALa-tejapALe paMcamI ane agiyArasanI ArAdhanA nimittanA ujamaNAmAM pAMca tathA agiyAra nirdhana jainone dhanadAna karI dhanapati banAvyA hatA. (3) pethaDa maMtrIzvare mahAmaMtra navakAra tapanA ujamaNAmAM 68/68 saMkhyAmAM sonA-cAMdInI thALI, vATakI, rUmAlo, phaLa-naivedya, ratna-mANeka mUkI ughApana karela. (4) rAjA dhaMdhuka paramAranA zAsanakALa daramyAna caMdrAvatI nagarInA zrAvako je kroDAdhipati hovA chatAM AbunA jinAlayomAM udhApana karI, tyAM AvanAra bahAragAmanA zrAvakone aneka vastuo prabhAvanAmAM ApI nyAla karI detA hatA. (10) tIrthaprabhAvanA kartavya koI paNa zubha nimittone pAmI jaMgama ane sthAvara tIrthanA mAdhyame zAsanaprabhAvanA karavI-karAvavI te kartavya zrAvakonuM che. saMyamIo mATe sAdhanA-ArAdhanAnuM mahattva che, jyAre gRhastho mATe zAsanaprabhAvanA ane zAsanarakSA mahattvanuM kartavya che. prabhAvanA karavI te to darzanAcArano eka vibhAga paNa che. te kAraNathI tIrthanI unnati mATe tana-manadhanano bhoga Apavo jarUrI che. jyAre koI zramaNo ke zramaNIonuM tapa-japa ke jJAnasAdhanAnuM kArya pUrNAhUti pAme tyAre te ArAdhanAnI anumodanA rUpe paNa savizeSa zAsanaprabhAvanA karI zakAya che, jema ke pUrvakALamAM bhadra mahAbhadra pratimAdhArIone jaina saMgha vAjate-gAjate nagarapraveza karAvato hato. tapadharmanI anumodanA karatI zobhAyAtrA ke pratiSThA pUrve karAtI rathayAtrA vagere paNa tIrthaprabhAvanAnuM kAraNa bane che. (1) rAjA darzANabhadra, koNika, udAyana, pradezI vagere rAjAonA zobhAyAtrAnA varaghoDAo vikhyAta che. takSazilAthI bAhubalinuM aMtaHpura sAthe AdinAtha bhagavaMta sanmukha javuM vagere ghaTanAo thaI che. (2) sAjanamaMtrI dvArA 12 / / kroDa rUpiyA jevI khaMDaNInI www.jainelibrarv.org Page #670 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 654 jina zAsananAM rakamamAMthI karAvAyela giranAratIrthano jirNoddhAra ane pramANe phakta zuddha pApAlocanAnA prabhAve paNa ane pApane te ja rakamanI bharapAI rAjA siddhAratha jayasiMha dvArA vosarAvavAnA bhAvo mAtramAM paNa aneka AtmAone kevaLajJAna thavAno prasaMga nikaTano che. thaI gayAnA draSTAMto jaina kathAnuyogamAM jovA maLe che. bhUlo (3) pethaDazAhe 72000 TAMka kha upakArI guru thavI svAbhAvika che, paNa bhUlonuM prAyazcitta mahAparAkrama dharmaghoSasUrijIne nagarapraveza karAvela jyAre phakta A. che. kahevAya che ke jaMbudvIpanA parvato sonAnA banI jAya ke hIrasUrijInA nagapravezanA samAcAra lAvanArane badhIya nadIonI retI rana banI jAya ane te saghaLuMya koI dAnamAM Ape tenA puNya karatAMya eka divasanI AlocanA rAmajIgaMdhAra nAmanA zrAvake zubha samAcAra badala agiyAra lAkha rUpiyA dAnamAM ApI dIdhela bAkI vadhAre puNyano baMdha karAve che. aneka prakAranA pApo nathI karavA, paNa lAcArIthI, kusaMskAro ke kunimittothI thaI pravezakharca sAva alaga. jatAM hoya che. te pApo uparanI dhikkAra buddhi e ja vajasvAmI, AryasamitasUrijI, khapUTAcAryajI, AlocanAno abhigama che. kahyuM paNa che ke potAnA jIvananI kherSi vagere dvArA thayela tIrthaprabhAvanAo prasiddha che. bhavAlocanA mATe bAra varasa sudhI gItArthanI khoja, aneka ATheya prakAranA prabhAvako dvArA zAsanaprabhAvanAnuM yojanonI saphara kheDIne paNa karavI ane jo yogya gaMbhIra kArya saraLatAthI thAya che. te mATenI aitihAsika noMdha gItArtha na maLe to aMte siddhanI sAkSIe paNa AlocanA mATe sAva alaga lekha ja racavo paDe teTalA badhA karIne ArAdhaka banavuM, te mATenuM je mahattva che te nimnAMkita chIne AgaLa prasaMgo thaI gayA che. ghaTanAothI samajI AlocanA karavAmAM AtmabhalAI nizcita (5) hemarAja zeThe bhaktAmara stotranA maraNamAtrathI che. cakrezvarI devIne prasanna karI, rAjAbhojano dharmaSa dUra (1) lamaNA sAdhvIe pApa chUpAvI zalya sAthe je karyo hato. nAgapAzamAM phasAyelA rAjAne mukti maLatAM AlocanA lIdhI tenA kAraNe eMzI covIzI = 800 jaina jayati zAsanam thayela. koTAkoTI sAgaropama kALa saMsAramAM bhramaNa thayuM jyAre vAdidevasUrijIe digaMbara mumudacaMdrAcArya sAme che. have cheka AvatI covIzInA prathama tIrthakara vAda jItyo tyAre siddharAja jayasiMhe vijayotsava padmanAbhanA zAsanamAM mukti pAmaze. karI zAnadAra varaghoDo caDhAvyo hato, sADA traNa () vaiyAvaccI bAha ane subAhu sAdhunI prazaMsA pITha ane lAkha lokoe jainadharma svIkAryo hato. mahApITha gurubhAIothI na khamANI, jenA kAraNe vagara (11) zuddha AlocanA kartavya AlocanAe asUyAnA pApodaye beune strI avatAra maLyo. bAhu ane subAhu bhArata ane bAhubalI banyA. jinazAsananI aneka ArAdhanAonA phaLane khAI jyAre pITha-mahApIThano janma brAhmI-suMdarI nAme thayo. janAra che virAdhanA ane AzAtanAo. chadmastha dazAmAM aneka prakAranI bhUlo, alanAo ane rAga-dveSanA tophAno (3) cIbhaDAnI chAla kADhI potAnI hastakaLAnI svayaM prazaMsA udaya pAmI zake che paNa te vacce pApabhIrU banI rahI che karanAra jyAre caramabhAve pahoMcyA, tyAre baMdhaka RSinA bhavAlocanA laI te pachI dara varase gItArtha gurubhagavaMta pAse bhavamAM mArAoe jIvatA sAdhu bhagavaMtanI cAmaDI zuddha AlocanAo le che te ArAdhanAnA zuddhaphaLa tathA utArI lIdhela che. Atmazuddhine pAme che. jema makAna bAMdhatA pUrve bhUmine hADakA, zadhyApAlakanA kAnamAM dhagadhagatuM zIzuM nAkhI hatyApApanI azuci vagere zalyothI rahita banAvAya che, tema dharmano pAyo anAlocanAnA kAraNe bhagavAna jevA bhagavAnanA paNa che mAyA, mithyAtva ane niyANazalya vagaranI kAnamAM khillA ThokAyA. AvelA aneka upasargo sAdhanAo. kalikALa accherAo ane aticArothI dUSita che, pUrvabhavanA pApa-doSonI anAlocanAnA prabhAve AvyA te mATe ja pratikramaNa, prAyazcitta, pazcAttApa, AlocanA, hatA. phakta te udAharaNa ja atre paryApta che. gaveSaNA, tapa-japa vagerenA vidhAno che. mahAnizItha sUtra Jain Education Intemational Page #671 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 655 (5) apukAya virAdhanAnI AlocanA karanAra ane rAjA caMDapradyote paNa te divase upavAsa karela, tethI atimuktakumAra, hatyApApanI AlocanA karI tapa udayanarAjAe tene sAdharmika mAnI kSamApanA paNa karela karanAra draDhaprahArI, arjunamALI, cilAtIputra, patnIne kAraNa ke verajhera ubhA rAkhI poSadhanI ArAdhanAo khamAvI lenAra mahAzataka zrAvaka vagere ArAdhaka nathI karI zakAtI. banI AtmakalyANane sAdhanArA thayA che. koI kAraNasara pauSadhanI anukULatA na ja Ave to phakta lIdhela AlocanAnA Avela prAyazcittane barobara tapa- divasano, phakta rAtrino pauSadha karI zakAya ane aMte japa dvArA pUrNa karavuM paramakartavya che. dezAvagAsikanA dasa sAmAyika karavA tevoya upAya che. savizeSa kartavya pauSadhavata uparokta 11 kartavyo vArSika che. temAMthI jeTalA vadhu pramANamAM kartavyo bajAvAya teTaluM zrAvakapaNuM dIpe che, paNa Aje to parvatithinA paNa pauSadha karanAra to dUra paNa pratikramaNa, sAmAyika karanArA paNa ochA dekhAya che. jayAre tenAthI paNa vadhu sUkSma ArAdhanA che, zrAvaka jIvananA dainika cha kartavyo bajAvavAnI. pratidina te te kartavya mATe pUrvakALanA rAjAo paNa parvatithine tapa-tyAga, poSadhathI sAvadhAna zramaNopAsaka sAdhutAnI nikaTa thAya che. saMsAramAM ujavatA hatA. samatAnI sAdhanA mATe dararoja sAmAyika rahevA chatAMya alpakarma bAMdhe che. bhavAMtare sarvavirati sudhI paNa karavuM te zrAvakajIvananuM eka kartavya che. pratikramaNa to nityadinanI Avazyaka kriyA che ane pauSadha e to pahoMcI zake che. te cha kartavyono sAra atre prastuta che, jethI sAdhujIvananI tAlimarUpe goThavAyela ArAdhanA che. AhAra, tenA pAlanakartAnuM sattva vikAsa pAmatuM jAya che. zarIra, satkAra. brahmacarya ane avyApAra pauSadha ema cAra prakAre lekha maryAdAthI cha dainika kartavyono vistAra nathI karI pauSadhanI ArAdhanA karAya che. zakAyo, je kSamya jANavo. te mATe svataMtra lekha vAMcavo. jene jinezvara game tene jinAlayanI jema jinAjJA (1) jinendra pUjA -savAre vAsakSepa pUjA, bapore paNa game ane te AjJAnuM pAlana e ja pauSadhavrata che. dararoja ' aSTaprakArI pUjA ane saMdhyAkALe AratI ema trikALa na thaI zake to ochAmAM ochuM parvatithinA dine pauSadha karI pUjA karanAra zrAvaka bhavAMtarane surakSita banAvI de che. saMvarabhAvanAmAM rahevuM te zramaNopAsakonuM mahAkartavya che. (2) guru paryApAsti -guNAtIta ane rUpAtIta-paramaguru pUrvakALamAM rAjAo, maMtrIo, zreSThIo potAnI pauSadhazALAmAM siddha bhagavaMto che paNa te pachI lokamAM vicaratAM dina-rAtrino pauSadha letA hatA ane savAre tene pAravA upAzraya paMcamahAvratadhArI upakArI sAdhu bhagavaMtonI sevA e gurubhagavaMta pAse jatAM hatAM. prastuta che draSTAMto dharma che. (1) suvatazeThanA poSadhaprabhAve gharamAM peThelA coro paNa (3) satyAnukaMpA :-zrAvaka makAnamAM hoya ke dukAnamAM teNe IMbhita thaI gayA hatA. jIvadayApradhAna jIvana jIvavAnuM che ane zrAvikAe to paramAtmA mahAvIra deve nirvANa pUrvenuM aMtima cAturmAsa cUlo peTAvavAmAM paNa upayogathI vartavAnuM che. hastipAla rAjAnI kArakUnasabhAmAM je vyatIta karela te (4) supAtra-dAna :-nikaTamAM birAjatA sAdhu-sAdhvI hakIkatamAM rAjAnI pauSadhazALA hatI. bhagavaMtone prAsuka anna-pANI, auSadha-upAdhi sudarzana zeThanuM abhayA rANI dvArA pauSadhamAM ja vagerenuM nitya dAna karI pachI vAparanAra zrAvako apaharaNa thayela. zreSThatA pAme che. (4) mahAvIra paramAtmAnA dazeya dhanADhya potAnI aMgata (5) guNAnurANa :-jinazAsana svayaM guNAnurAgathI pauSadhazALAmAM ja vizeSa ArAdhanAo karI, upasarga gauravavaMtu che. zrAvaka thAya to anyanA sukRtanI vagere sahI ArAdhaka banI ekAvatArI deva banyA che. anumodanA kare, niMdA to koInIya nahi. A che (5) udayanarAjAnuM saMvatsarInuM pauSadha upavAsa sAthe hatuM dainika sadAcAra. Aii paramAtmA mAnI kArakuna hatI. Page #672 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 656 jina zAsananAM (6) Agama zravaNa -dainika chaThThA kartavya pramANe zakya bALakonA janmadivasanA nimitte, lagnaprasaMga tyAM sudhI pratidina jinavANInuM zravaNa karavuM athavA nimitte, mithyA devadevIonA nimitte, gharamAM Avela yoga na hoya to ekAda kalAka svAdhyAya karavo. mahemAnonA kAraNe ke haravA-pharavA vageremAM kyAM bephAma je vyakti dainika kartavya prati sAvadhAna che tenA mATe kharcAo nathI thatA. bimArI, lAcArI vagerenA kAraNe vArSika kartavyo sAva saraLa che ane jema pAMcamA dhoraNanI keTalAya paisA khoTA mArge veDaphAya che ane dhanopArjanano parIkSA pachI ja meTrika sudhI pahoMcAya tema nAnA-nAnA avaLo mArga hoya to Avela dhananuM pApa kone mAthe? phakta kartavyone barobara pAra utArI moTA kartavyo sudhI jaI makAna-dukAnanI ciMtA karI dhana-vyaya karatA rahIe ane zakAya. "kAle kAla samAyare'no nyAya zrAvakone paNa lAgu paDe dharmamArganI upekSA karIe to mRtyu pachI paisAche. pravacananA samaye maMdiramAM pUjA karavA besI javuM ke parivAramAMthI sAthe AvanAra koNa? bhagavAnanI pUjA-darzana vagerenI sAva upekSA karI phakta jeTalA aMze dharmano dveSa ocho thAya, teTalA aMze pravacanane mahatva ApavuM te badhIya adhUrI ArAdhanA jevuM dAna-zIla-tapa ane bhAvadharmanI nikaTa thavAya. zravaNa, che. eka varga evo jovA maLaze je bhagavAnanI pUjA pachI viveka ane kriyAnA samanvayathI zrAvaka zabda sArthaka bane che. gAmamAM birAjatA gurabhagavaMtonI sAva upekSA karato hoya AvA uttama dharmane nabhAvanArA zrAvako thaI gayA tenA kAraNe ane bIjo varga evo paNa jovA maLe che ke je maMdiro- ja tIrtho, jinAlayo ane jJAnabhaMDArono vAraso hAthaveMta anuSThAno-dAnadharma-dayAdharma vagerethI pAcho paDI jaI thayo che. temanA Adarzono paDachAyo paNa maLe toya TADhaka vadhe gurane ja bhagavAna mAnI laI jinAlaya-tIrtho prati sAva tema che. upekSA rAkhato hoya. prabhubhaktine gauNa karI daI, sAmAyikane saMsAramAM rahevA chatAMya uparokta agiyAra kartavyo prati ja mahattA ApavAmAM aneka doSo che. sarvaviratidhArIone jAgatAtmA potAnA alpAyumAM paNa puNyanA Dhaga meLavI zake. snAna-sUtaka nathI hotA, tethI prabhu-pUjA nathI bAkI AraMbha- pappAnubaMdhI puNyathI saMsAra TUMkAvI zake. AtmazuddhithI laI samAraMbhanA gharamAM beThelA, bhakSyAbhaDhyanA alpa vivekavALA, maktinI saphara kheDI zake. bAkI jene kartavyonI ja samaja pratikramaNa paNa nitya na karanArA, rAtribhojananA paNa atyAgI nathI, samajaNa pachI AcaraNa nathI, to temAM karmonI evA gRhastho jo pUjA-kriyA-anuSThAnono anAdara kare zirajorI ja kAraNa jANavI. dharmIjanone pRthvI upara ja to bhagavAnanA zAsanane pAmIne paNa hAravA jevuM bane che. svarga che ane adharmIne devalokamAM paNa saMtApa che. gayA paNa bhAratIya sinaramatA | prakArana-samAraMbha - DI-2 2 12, 1902mAM siddhakSetra pAlitANAmAM pa.pU. A.zrI dharmadhuraMdharasUrijI ma.sA.nI preraka nizrAmAM bhAvanagaranA mahArAjA vIrabhadrasiMhajInA zubhahaste "bhAratIya asmitA' graMthanuM vimocanA thayuM te prasaMge saMpAdaka zrI naMdalAlabhAI devalukanuM sanmAna thayuM hatuM. temano pratyuttara vALatAM saMpAdakazrI devaluka. Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #673 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro amarelI (saurASTra) ToLiyA kuTuMbanA be sahodaro-mAtuzrI lIlAvatIbahena navalacaMda kIracaMda ToLiyAnA suputro paikInA eka te kirITa (bhUpendra)te ja paM. zrI bhuvanasuMdaravijayajI gaNivara mahArAja. zibiranA Adya praNetA vardhamAna 108 AyaMbila oLInA ArAdhaka pU. AcAryadeveza zrImad vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAja sAhebanI amadAvAda-kalakattA-kapaDavaMjapAlanapuranI zibiranA prabhAvaka pravacanonA zravaNo ane pUjyonA aMgata paricaye bI.esa.sI. pharsTaklAsa (kemesTrI-phIsiksa)nI DigrI ane hAyara sekanDarI sudhInA sAyansa TIcaranI nokarI choDI e banI gayA aNagAra ane zrI jinazAsananA zaNagAra. AtmaguNonuM bIja che saprazaMsAdi lekhaka pU. AcAryadeveza zrImad vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajInA ziSya, 100 + 035 vardhamAna AyaMbila oLI ArAdhaka paMnyAsa pravarazrI bhuvanasuMdara vijayajI gaNivara 657 pUjyazrInI kRpAvarSA ane pAvanI amIdraSTithI teo saMskRta, prAkRta, nyAya, vyAkaraNa, prakaraNo, Agama zAstro Adino suMdara bodha pAmyA. rAjasthAnanA pallIvAla kSetra, savAI mAdhopura, bharatapura, alavara AdinA jillAomAM vicarI sthApanA nikSepanA satya siddhAMtanI suMdara rakSA karI. pUjya gurudevazrInI sAthe ane alaga paNa vicarI naMdurabAra, dehuroDa, pUnA, dauDa, bArAmatI, rANIbentra, dhuliyA, jAlanA, auraMgAbAda, amadAvAda, hubalI, muMbaInA anekAneka sthaLoe vicarI cAturmAsa karI, prabhAvaka pravacano ane zibira, anuSThAno dvArA anekavidha zAsana prabhAvanA, ArAdhanA karI karAvI aneka bhavyAtmAonA jIvanamAM dharmapradAna, dharmasthiratA pradAna karavAmAM sahAyaka banyA. A mahAtmAnI tapasyA paNa ajaba-gajabanI. 36 varSanA dIkSA paryAya (2067 kArataka) daramyAna emaNe eka TAIma ja bhojana karyuM che ane 100 + 36 vardhamAna AyaMbilanI oLI karI che ane mAsakhamaNa paNa karyuM che. A saMyamI mahAtmA dIrghakALaparyaMta zAsana prabhAvanA-ArAdhanA karI karAvI AtmonnatinA mArge AgaLa vadho e ja zrI arihaMtaprabhune praNAmapUrvaka prArthanA che. Jain Education Intemational aneka suMdara guNaratnonI khANa che jaina zAsana...AjanA kALe paNa A zAsana syAdvAda AgamanA vaktA ane zrotA ane anekAMtavAsita zucibodhathI jhaLahaLAyamAna dIpe che. samaye-samaye ahIM dAna-zIlatapa-zubhabhAvanA camakArA karAvatA suMdara guNaratno maLatAM ja rahevAnA che...jaina mahAsAgAranA A ujjvaLa motIo aneka bhavyajIvone AnaMda-kalloka pradAna karatAM ja rahe che. hA giruvAnA guNa giruvA gAve. ArAdhakonI mahAnatA mahAna haiyA ja samajI zake-pacAvI zake-pAmI zake. emaNe anumodanA mATeno rajU karelo rasathALa ApaNe jANIe-mANIe ane jIvana adhika guNavAna banAvIe. --saMpAdaka Page #674 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 658 jina zAsananAM prathama jinezvara prItama mAho dharmanI sarvoparitA, jagatajaMtu mAtra para upakAritA-prAcInatA maulikatA anekAMtavAdinA vagere siddha karyuM. jainetarabhAI e jaina jayati zAsanam... muMbaInA-gAyavADInA rahIza sahana na karI zakyA. emaNe magaja parano kAbU gumAvyo. girIzabhAI jaina. bhagavAnazrI jinezvaradevanI ane e devanA emaNe potAnI mALA hAthamAM lIdhI ane UMdhI rIte ene upAsaka sAdharmikonA jabbara bhaktivALA. dararoja suMdara pheravavAnuM zarU karyuM. koI rodramaMtranI asara na hoya tema dIvAnI puSpothI prabhujInI bhAvathI-bhaktithI-zraddhAthI pUjA kare. roja rUA. pa00/-nA puSpo pote jAte ja dAdarathI laI Ave. bhayaMkara jALa javAhara tarapha AvavA lAgI. javAhara paristhiti pAmI gayo. enI pAse jagatano emanI abhiSekapUjA paNa gajabanI. jinezvaradevanA benamUna maMtrAdhirAja hato. eNe e navakAramaMtra gaNavAno zarU mastaka upara 30 miniTa sudhI satata abhiSeka karatA rahe. koI karI dIdho. pelA kumaMtranI koI asara javAhara upara na thaI. pUche to javAba Ape, "mArA mAthAmAM abhimAnanI rAI bharI kumaMtra gaNanAra hAryo-thAkyo. enA gussAe emanI AMkhone che. prabhunA mastaka para abhiSeka e rAI dUra karavA mATe karuM, lAlaghUma banAvI dIdhI. "hamaNAM ja tane AkhA zarIre bhayaMkara koDha phATI nIkaLaze" jainetare zApita zabdo okyA. emanA mAtA ane bahena emane lagna karavA khUba | navakAramaMtra para parama zraddhAvAna javAhara A dhamakIthI Agraha kare to e Agrahane vaza eo eka divasa bolyA , Daryo nahi. e vicAre che jagatano benamUna maMtrAdhirAja navakAra mArA lagna nakkI thaI gayA che. mahAsuda pAMcamanA mArI pAse che. mAre bhaya zAno? eNe ja mane bacAvyo che." divase......paNa A lagnamAM ApaNe mAtra ApaNuM ane mAmAnuM eNe have navakAramaMtra uparAMta ene AvaDatA hatA eTalA ema be ja kuTuMbane hAjara rAkhavAnAM che. bIjA koI ja nahIM. stotro-RSimaMDala-bhaktAmara -bRhatuzAMti vagere stotro gaNavA lagnano nirdhArita divasa AvI gayo to e savAre kahe, "cAlo mAMDyA. thoDI vAra pachI pelo dhamadhamato pAcho Avyo. eNe ApaNe sau snAna karI pUjAnA kapaDe zrI jinezvadevane bheTI AvIe. taiyAra thaIne badhA gayA to A prabhunA bhagata jinabhakta javAharane yathAvat prasannatavALo joyo. jinamaMdiramAM birAjita pArzvanAtha bhagavAnanI najIka jaI javAhara vicAre, "jAgRta avasthAmAM to huM badhAne kahe, "A devAdhideva ja mArA nAtha = pati... huM upayogapUrvaka navakAramaMtra-navasmaraNa Adi stotronI sahAya emanI patnI-dAsI. A ja mArI aiNabhAvavALI bhakti laI Apatti nivAraNa karI zakuM paNa rAtre pramAdamAM nidrAvaza RSabha jinezvara prItama mAharo, ora na cAhuM re kaMta!" huM houM ane A kAMI karI bese to te sAruM na kahevAya." eNe pU. AcAryadeva zrImad vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI ma.nA A girIzabhAI sAdharmika bhaktinA paNa khUba premI vyAkhyAna sAMbhaLelA. enA vacano ene yAda AvI gayA...... ane tadanurUpa kAryavALA. du:kha Ave to raDavuM nahi paNa puNya vadhAravA puruSArtha duHkha vakhate raDo nahi, karavo, ati ugra = tIvra puNya tarata ja phaLe che, jethI duHkha dharma puruSArtha vadhAro! bhAgI jAya" (eka satya prasaMgo nokarImAMthI rajAnI vyavasthA karI e sIdho ja puNya vadhAravA tIrthAdhirAja zatruMjaya-zaMkhezvara pArzvanAthanI yAtrAe enuM nAma javAhara bI. zAha, hAla pUnAmAM rahe che. nIkaLI gayo. zatruMjayanI yAtrA vakhate ja enA mananA saMzayonA (vi.saM. 2066). saMyogavazAt ene DoMbIvalI-muMbaI lojamAM samAdhAna-javAba maLI gayA. enI Apatti raphucakkara thaI be varasa rahevAnuM thayuM. lojamAM eka rUma pArTanara. ene jainadharma tarapha dveSabhAva hato. e jainetara bhAI eka vakhata jainadharmapremI gaI. (satya hakIkata) saMpUrNa. javAhara AgaLa jaina dharma bAbata jema tema bolavA lAgyo. alaukika prabhAva dhamarAdhanAno! javAharanuM jainadharma aMgenuM vAMcana ghaNuM. eNe sadguruonA vaDAlA (isTa) muMbaImAM rahetA a.sau. jyotibahena paDakhA paNa khUba sevelA. eNe dAkhalA-dalIla AdithI jaina - narendrabhAI tribhuvanadAsa bhaNasALI...khUba ja dharmapremI ane che. Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #675 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro zraddhAvALAM......AyaMbilanA tapa para atyaMta AsthA DALAM, vardhamAnatapanI AyaMbila oLI 60 pUrNa karI. 500 AyaMbila karyAM. hAla 1000 saLaMga AyaMbilano tapa cAluM che. (2067 poSa) Arthika saMyogovaza musalamAna vistAramAM rahe to paNa zIla-sadAcAranI makkamatAvALA. 22 varSathI A daMpatI saMpUrNa brahmacaryavrata pALe che. 659 jIvavicAra--navatattva Adi sUtro mukhapATha karI lIdhAM. jinapUjA, rAtribhojana tyAga, kaMdamULa Adi abhakSyatyAga to ene kauTuMbika vArasAmAM ja maLyA hatA. sadgurunA avaMcaka yogathI eNe bharayuvAnImAM saMpUrNa caturthavrata laI lIdhuM ane trevIza varSanI UgatI yauvana avasthAmAM jayaMti pravrajyA grahaNa dvArA aNagAra banyo. pU.A. devazrI vijaya premasU. ma.nA ziSya munirAja zrI bhAnuvijayajI ma. (A. devazrI vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI ma.)nA ziSya munirAja zrI padmavijayajI ma. (paM. zrI padmavijayajI gaNivara)nA ziSya jyotibahenanA pati narendrabhAI paNa suMdara dharmazraddhAvALA. navakAramaMtra-logassa-uvasaggaharaMnA jApanA abhyAsI....emane 51 varSanI uMmare kensara thayuM. eksaparTa tajJa DokTara kahe :--"kensara AkhA zarIramAM spreDa thaI gayuM. munizrI jagacaMdravijayajI (hAla mahAna jainAcArya zrI vijaya jagacaMdra sU.ma.sA.) (satya dRSTAMta) A.zrI vijayayazodevasUrIzvarajI ma.sA. che; oparezana bAda svarapeTI cAlI jaze. bolI nahIM zake. darda trIjA tabakkAnuM che, dardIne bacavAnI prAyaH AzA nathI, chatAM oparezana karIzuM. e lagabhaga ATha kalAka cAlaze ityAdi' arihaMtadevAdi paranI zraddhAvALA e bannee oparezana karavAnuM svIkAryuM. bIjo koI upAya DokTarane jaNAyo nahoto. DokTara ane jyotibahenanI atyaMta navAIpUrvaka oparezana mAtra doDha kalAkamAM pUrNa thayuM. pachI paNa jarUrI upacAra thayA. narendrabhAI kensaranA dardamAMthI saMpUrNa mukti pAmyA. (A camatkArI prasaMga pati-patnI pAsethI vi.saM. 2063mAM sAMbhaLyo). ''hA! rakSaNa karAyelo dharma rakSaNa kare che ja' evI uttama zraddhAvALA Aje paNa jIvo che. --jyotibahena narendrabhAI vaDAla(muMbaI)vALA e bahene aSTamapUrvaka zrI zatruMjaya mahAtIrthanI 27 yAtrA-cothA divase pAraNA pahelA cAra yAtrA karI-pAraNe AyaMbila karI- covihAra chaThTha 20-aTTAI 20 karI. jyAre traNa AyaMbilano saMkalpamAtra haThIlo roga dUra kare che. bAra varSano bALaka jayaMti. ene hAtha upara maso thayo. aneka upacAro karyA paNa lAbha na thayo. emanI moTI bahena navapadajInI AyaMbilanI oLI para khUba zraddhAvALI. jo navapadajInI ArAdhanA zrIpALano koDha dUra kare to A maso zI visAtamAM? bahenanI sUcanAthI nAnakaDA jayaMtie traNa AyaMbila to karavAM ja evo saMkalpa karyo. ane A saMkalpa mAtrathI camatkAra sarjAyo. maso hAtha uparathI dUra thayo. zaizavapaNAmAM ja jayantIe pAMca pratikramaNanA sUtro, -37 varSanI uMmare patnI putro-putravadhUne choDI amadAvAdanA e sukhI kuTuMbanA nabIrAe dIkSA lIdhI tyAre mahA purUSoe zabdo uccAryA, 'yaha to isa kAlake zAlIbhadra kI dIkSA huI'' -munipaNAmAMthI anukrame e prabhAvaka AcArya banyA. pU.A. devazrI vijaya premasU. ma.zrInA dilamAM emano vAsa hato. pU.zrI kahetA ke yazodevasUrijI to tIrthaMkarano jIva che. satata apramattabhAvanA cAhaka A mahApurUSe namaskAra mahAmaMtrano 36 karoDa 63 lAkha jApa karyo. kharajavA paranI jIvatI cAmaDI emaNe vaidya pAse cholAvavAnuM kArya zAMtacitte samAdhithI karyuM. -teo je bole ane icche te thatuM evI vacanasiddha mahAtmA tarIkenI sukhyAti hatI. amalaneranA sAdhvI zrI anaMtakIrtizrIjInI dIkSA prasaMgamAM ane pIMDavADAmAM pratiSThA prasaMgamAM A vAtanI lokone khUba sArI rIte pratIti thaI. -kensaranA dardane samatA samAdhithI sahana karyuM. -aneka bhavyone navakAramaMtranA lakhapati banAvyA, ghaNA saMghone devadravyanA bhArathI mukta banAvyA, aneka saMghomAM zAMti suleha saMpa karAvyA. -mahArASTra prAnta upara anahada upakAra karyo e mahApurUpe. Page #676 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 660 jina zAsananAM devadravya viniyoga e AvuM badhuM karato ja hato, paNa thoDA samayathI e chUTI vAta che banAsakAMThAnA rAmasaNatIrthanI. ahIM dazerA gayeluM enuM mana punaH jinapUjAnI prasannatA mANatuM thayuM. (vi.saM. 2064) bAda upadhAna thayA. nizrA pradAtA pU. jinabhakitathI enI zraddhA dedIpyamAna banI. AcAryadevazrI vijaya abhayadevasUrijI ma.sA. bahu ja kAratakI pUname pahelA ramezane A jainabhAI kahe "cAla AnaMdanI vAta che ke tamAma upadhAnanI mALAnI bolI mArI sAthe pAlItANA zatruMjayanI yAtrA karavA." A bhAI bolanArAoe pote bolelI bolInI rakama jamA karAvyA pachI enuM kuTuMba rameza vagere pahoMcI gayA zatruMjaya dAdAnA ja mokSamALA paherI. bhUri anumodanA badhA ja saMghamAM AvuM darabAramAM! kAratakI pUnamano divasa hato zeTha bolInI rakama thAya to kevuM sAruM? sAthe ja badhA ja saMgho devadravyano suMdara sAme joyA vagaranI ja 1lI pUjAnuM ghI bolavA mAMDyuM emane sadupayoga-viniyoga tarata ja kare to kevuM uttama? yAda rahe e bolI maLI gaI. zeThanI sAthe ja ramezabhAIe paNa pahelI devadravyano suMdara vahIvaTa sucAruM saMbhALa cheka tIrthakara pUjAno lAbha maLyo. AvuM lagabhaga pAMceka varSa sudhI dara nAmagotrano baMdha karAvI Ape che. kAratakI pUname cAlyuM ane ramezabhAIne pahelI pUjA karavAnuM saubhAgya maLatuM rahyuM. cAlo anumodanA karIe AvI eka kAratakI pUnamanI vAta che. pelA zeTha jinabhakti-sAdharmika bhaktipriyanA sAtheja zatruMjayanA dAdAnI pahelI pUjAnI bolI bolavA mAMDyA. sAme eka so jeTalI bahenone sadAcArapriya eka DozImAM paNa ghInI bolI caDAvavA lAgyAM. lagabhaga rUA. banAvanAra dAnavIra zeTha 2,80,000 sudhInI (lagabhaga vi.saM. 2006nI sAlanI A vAta che) bolI DosImAM bolyA. DosImAnAM kapaDAM vagere joI I.sa. 1957 AsapAsanI A vAta che. amarelIno AjubAjuvALA vicAre, DosImA sabhAna avasthAmAM bole che eka jaina yuvAna nAme ramezacaMdra manasukhalAla dhruva (gaTubhAI ke pachI bIjI rIte? eka be vyaktie DosImAne prazna karyA. jena) lagabhaga bekAra jevI paristhiti. muMbaInI sIMgadANA, eraMDA vagerenI saTTAnI bajhAramAM AMTA mAre. tyAMnA eka jaina cAlAka DosImAe kapaDAnA cheDA para bAMdhelo hIro bahAra bhAInI AMkhamAM A chokaro AvI gayo. "alyA jaina cho?' 9 kADhyo. pUjArIne Apyo. kahe "AnI kiMmata karAvI lo, barAbara hoya to bITa mane Apajo. huM ghInI bolI bolyA 'hAjI' yuvAne javAba Apyo. "jo dararoja derAsarajImAM pachI pahelAM enI rakama jamA karAvuM chuM ne pANI pachIthI pIuM darzana karavA jaze! kesarano cAMdalo karaje tane dararoja rUA. chuM, paNa yAda rAkhajo A hIro mane pAcho dAdAnA darabAranI pAMca dalAlI ApIza." pelA jainabhAI bolyA. traNa divasa rameza derAsarajI to gayo paNa mAtra cAMdalo karIne ja e bahAra Apajo, aMdara nahIM" hIro laI janArA bhAI pAchA AvyA-e hirAnI kiMmata tyAM dAdAnA darabAramAM AvelA tyAMthI pAcho Avyo. bhagavAnanA darzana eNe karyA nahIM ja. jhaverIoe ATha lAkha rUpiyAnI AMkI hatI. bhAIe hIro koIka eka durghaTanAthI enA manamAM nAstikatA savAra thaI gaI dAdImAne pAcho to Apyo paNa dAdAnA darabAramAM ja. hatI. bekArImAM ene rojanA pAMca maLatA thaI gayA hatA ane mATe to A rakama jANe rUA. pAMcaso jevI hatI. cothA DosImAe mahAjananA dekhatA ja hIro dAdAnA bhaMDAramAM pUrI divasathI eNe derAsarajImAM bhAvathI-bhaktithI-zraddhAthI prabhunA dIdho. e bolyA "je hIrA para dAdAnI najara paDI e hIro have mAro nahIM dAdAno thaI gayo." DozImA khuzakhuzAla hatAM. darzana karyA. prabhudarzana karyA vagara rUA. pAMca levAnuM ene ghInI bolI pelA jaina bhAIne ja maLI paNa vivekavAna e anyAyayukta lAgyuM. 8-10 divasa bAda pelA jainabhAI kahe bhAIe pahelI pUjA to pelA jabbara dAnavIra jinabhakti 'rameza! tuM have dararoja jinezvara devanI pUjA karaje. tane priyA DosImA pAse ja karAvI, sAthe rameza paNa hato ja. rojanI rU!. 50-100nI kamANInI dalAlI ApIza." ATalI moTI rakama rojanI prabhupujA karavAthI maLatI hoya to pAMcaka varSathI pelA jainabhAI ane ramezabhAInI A e koNa na kare ? rameze pUjA karI. ene e gamI gaI. pUrve rItanI zrI zatruMjaya tIrthanI yAtrA bAda e bhAI paMcatva (mRtyu Jain Education Intemational Page #677 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro pAmyA) emanI zokasabhAmAM anekAneka vyApArIo, gumAstAo to hatA ja paNa snehI, saMbaMdhIonI mahilAo uparAMta ekasothI paNa adhika bIjI mahilAo paNa hatI. zokasabhAmAM sadgatanA anekAneka sadbhUta guNonI prazaMsA thaI. sabhA pUrI thayA pachI pelI snehI saMbaMdhI mahilAo sivAyanI bahenone sadgata sAthenA saMbaMdho aMge pUchavAmAM AvyuM to javAba maLyo : "sadgata amArA parama upakArI hatA. koI paNa jAtanI lohInI ke bIjI sagAI na hovA chatAM emaNe amone duHkhanA mahAsAgaramAMthI, are pApanA bhayaMkara udadhimAMthI bahAra kADhelI che. eo amArA tAraNahAra hatA. 16 thI 20 varSanI amone A muMbaI nagarImAM lAvavAmAM AvelI. vezyApaNAnA dhaMdhAmAM dAkhala karI devAmAM AvelI. amArA vezyAonA dalAla dvArA e dayALu zeTha amone bolAvatA- pUchatA bolo! vezyApaNAnA bhayaMkara duHkha ane pApathI chUTavuM che? tamAre tamArA mA-bApa pAse pAchA javuM che? ke tamAre aneka sAthe tamAro deha abhaDAto aTakAvI koI eka ja gRhasthanI sAthenA niyata patnIpaNAnA vyavahAramAM AvavuM che? amAro amane gamato javAba sAMbhaLI A paramezvaranA parama bhakte dalAlane tathA amArI moTI vaDerI vezyAne amAruM mUlya cUkavI amane kAM to sanmAnapUrvaka amArA mA-bApa pAse mokalI ApelI ane te paNa amArA mA-bApane amArA khAnapAna AdinI vyavasthApUrvaka athavA to evA garIba mA- bApanA sajjana yuvAnone dhaMdhA mATe rU|. 5000-5000 ApI amone paraNAvavAnI vyavasthA karelI. amArI jevI seMkaDo mahilAono A rIte A sajjana ziromaNie vezyAonA dhaMdhAnA mahApApathI uddhAra karelo.'' bolatAM bolatAM mahilAonI AMkhomAMthI bora bora jevaDA AMsuo TapakatA hatA. sAdharmika vAtsalya, jinezvara devanI bhaktinI sAthe ja dIna-anAtha mahilAonA e tAraNahAranuM nAma che bAbubhAI phakIracaMda suratavALA. dhanyazrI jinazAsana jyAM AvA umadAudAtta dilavALAo samaye samaye maLatA hoya che. (potAno anubhava batAvanAra che ramezacaMda manasukhalAla dhruva amarelIvALA sAMIbAbAnagara borIvalI vesTa-muMbaI) (saMpUrNa) (satya hakIkata) 661 khaMbhAta nivAsI 58 varSIya jinagRhamaMdiravALA zrI kamalezabhAI maNilAla zAha 11/e javAharanagara, S.V. roDa, sinemekSa thiyeTaranI sAme, goregAMva ve. muMbaI- 400062. 108 upavAsa, 68, 60, 51, 45 (= 2 vAra), 44, 36, 33 (= 3 vAra), 31, 30 (= 6 vAra), 21, 16, 15, 11, 8 (= 33 vAra) chaThTha aTTama, upavAsa anekavAra, AMbila oLI 44 thaI. siddhitapa-2 vAra, 1 vAra 45 upavAsathI, zreNItapa, samavasaraNatapa, dharmacakratapa, nAnuM-moTuM baMne, upadhAna 1 saLaMga 47 upavAsathI, AMbila oLI navapadajInI navavAra, varSItapa-6, temAM ekavAra aThThAInA pAraNe aTTAI 20 karI varSItapa pUrNa karyo. dhanya zrI jinazAsana jyAM AvA tapasvIratno prakAzI rahyA che-zAsana dipAvI rahyA che. (saMpUrNa) A che ApaNA kALanA ja ArAdhakA emanuM nAma kalyANajI dhanajI vIrA, u.va. 59 (2064 mAgazara). emane hAla prabhuzrI AdIzvaradAdAnA samayathI bhAratavarSamAM cAlyo Avato varasI ta5 27mo cAlu che. emaNe jIvanamAM mAsakhamaNa cAra; aTTAI 24; soLa upavAsa 1 vAra; 21 upavAsa eka vAra; 15 upavAsa 1 vAra, chaThTha tapa 260, aTTama tapa 108; siddhitapa 2 vAra; zreNI tapa 1 vAra; samavasaraNa tapa 1 vAra, siMhAsana tapa 1 vAra, bhadra tapa 1 vAra Adi. AvI ugra tapasyA uparAMta emanI samyagdarzana-samyak cAritranI ArAdhanA paNa anumodanIya che. emaNe be varSanI aMdara traNe traNa upadhAna tapa karyA; zatruMjaya tIrthAdhirAjanI navANuM yAtrA nava vakhata; sammetazikharajI tIrthanI 99 yAtrA 1 vAra; giranArajI tIrthanI 99 yAtrA 1 vAra Adi dvArA darzanazuddhi karI. eozrI dararoja zrI navakAra mahAmaMtranI bAdhA pArAnI daza japamALA gaNe che. hA! A hUMDA avasarpiNI kALamAM paNa prabhu sarvajJa--vItarAga zrI mahAvIravardhamAna svAmI ApanuM zAsana gAje che. jayajayakAravaMtuM che. ArAdhaka e suzrAvakanuM saranAmuM : mATuMgA-C.R. muMbaI, 227 olDa kampAunDa, trIjo mALo, rUma naM. 54, bhaMDArakara roDa. bhUri anumodanA! bhAvAMjali! Page #678 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 662 jina zAsananA A che ati ugra pucano camatkAra pAlItANA (bhAvanagara)nA suputrI A bahena janmathI ja saMskArI kuTuMbamAM uchera pAmelA hatA. dharmanA saMskAra pAmelA yuvAna mitenabhAIno dIkSAno varasIdAnano varadhoDo hatA. emaNe zatruMjayatapa vagere tapo paNa karelA. "have motathI cAlI rahyo hato. zaNagArelI bagImAM mitenakumAra zAha DaravAnI jarUra nathI. sAdhanA-samAdhivALAne sadgati maLe varasIdAna varasAvI rahyA hatA. emanI AjubAju emanA che ja' evA vicAravALA temaNe kensaranI jIvaleNa bimArImAM mAtA-pitA ullAsamaya zobhI rahyAM hatAM. ja varasItapa AraMbhyo. sArI rIte pUrNa karyo. varasItapa pachI A pitAjI IrlA-muMbaIvALA surezabhAI jayaMtIlAla kharI gayelA vALavALA mAthAmAM punaH vALa AvyA. A bahena zAha (ane mAtAjIne) khUba khUba dhanyavAda ApavA jevA che. amone prArthaprajJAlaya-talegAMva (panA) - amone prArthaprajJAlaya-talegAMva (pUnA) tIrthamAM maLelA. mitene potAno kamAI zake evo moTo putra hato, potAnI khuzakhuzAla hatA. dharmarakSaNahAra che ja evI daDha vicAraNAvALA Arthika sthiti A prasaMge vadhu nabaLI paDI hatI, eka AMkha jaNAyA. emanuM zubhanAma zAha raMjanabahena sUryakAnta zAha saMpUrNa cAlI gayelI hatI. bIjI AMkhamAM motiyo Avelo dAThAvALA borIvalI() (saMpUrNa) hato. cazmAno naMbara aDhAra para pahoMcyo hato. dekhavAnuM ghaNuM jinavacananuM jabbara avagAhana eTale ochuM thaI gayuM hatuM. aneka moTA-moTA AMkhanA sarjanano abhiprAya hato, "oparezana karAvatA nahIM, je thoDuM dekhAya che bhuvanabhAnu ensAIkalopiDiyA te paNa baMdha thaze; zAMtithI ghera besI raho" dIkSAno prasaMga pU. AcAryadeva gurudeva zrImad vijaya bhuvanabhAnuM raMgecaMge pUrNa thayo, ane sUrIzvarajI mahArAja......nyAya-vyAkaraNa-AgamazAstramilena banyA munirAja prakaraNo AdinA prajJAtA to kharA ja paNa e zAstronA nicoDa svarUpa tattvajJAnanA pravaktA paNa, kaho jIvaMta-jAgRta zrI munidarzanavijayajI ensAIklopiDiyA. cAhe khudanI jAta hoya, potAno ziSyAdi potAne AvI asahya takalIphamAM zAsanane putranuM dAna parivAra hoya. emanI vANInuM zravaNa karanArA hoya ke emanA karavAnuM je thayuM hatuM te ugrapuNya udayamAM AvyuM. surezabhAIne sAhityanuM vAMcana karanArA hoya, zibiranA kolejiyana vagere maLI gayA eka ajena DokTara. dIkSAnA varaghoDAthI prabhAvita yuvAno hoya e badhAne ulajhana-mAnasika pIDA vagerenI thayelA e DokTare surezabhAInI AMkhanI badhI ja vigato satAmaNImAMthI syAdvAdanA mAdhyamathI tattvanuM mAkhaNa banAvI jANI. pUrvanA eksaparTa DokTaronA abhiprAya chatAM emaNe bahAra kADhavAnA dhyeyavALA hatA A mahApuruSa. dA.ta. surezabhAInI AMkhanuM oparezana zraddhA ane vizvAsathI karyuM. Apatti-pIDAmAM AvI paDelAne eozrI vANI dvArAsurezabhAInI dRSTi khulI gaI. emanI lagabhaga gayelI AMkha patravyavahAra dvArA-lekhana dvArA samajAve ke :dekhatI thaI gaI. jANe camatkAra thayo. dharmasattAno vijaya thayo. (1) karmanA udayo vicitra prakAranA hoya che. e udayane surezabhAI (vi.saM. 2066 Aso) khuzakhuzAla che. kahe che, ApaNA game teTalA sadguNo ke suMdara lAyakAtanI koI zarama jiMdagI sadAcArathI-sAdhu-sAdhvInI vaiyAvaccathI pUrNa karavAnI naDatI nathI. to karmanI AvI naphaphaTAInI sAme duHkha zuM kAma bhAvanA che." ane e mujaba atyAre cAlu che ja. (saMpUrNa) lagADavuM? jyAre dharmanuM zaraNa tAraNahAra bane che. (2) udayamAM AvI gayeluM karma bhogavyA vinA AtmA emane kensaranI bhayaMkara bimArI lAgu paDelI. muMbaInI parathI chUTuM paDavAnuM nathI ane bhogavavAno artha ja e che ke TATA hospiTalamAM emanI TrITamenTa cAle. be varasa sudhInI have AtmA parathI ravAnA thavAnuM che. to pachI duHkha zAne TrITamenTamAM emaNe cha 'kemo' lIdhA, 32 lAITa lIdhI, chAtInA lagADavuM? kensaranA e dardI bahenane tajjJa DokTare spaSTa jaNAvI dIdhuM, (3) karmanA udayane kahI do ke tuM tAruM bajAva. huM mAruM "bahena! tamone have sAruM thavAnA koI cAnsa amone dekhAtA bajAvuM chuM. arthAt huM mAruM kSamA-namratA Adi Atmadhana nathI." sAcavI lauM chuM. Jain Education Intemational Page #679 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 663 jhaLahaLatAM nakSatro. (4) karmanA udaya AtmAnA zuddha svarUpane mULamAM kAMI iSTasiddhi thavAthI dhArmika kriyAo karatI vakhate eonI ja nukazAna karI zakatA nathI. mAro AtmA avikArI achedya, 'citta-svasthatA' jaLavAI rahe. pApa upAyothI athavA mithyAtvI abhedha che. mAre zA mATe duHkha lagADavuM? deva-devInA sevanathI ArtadhyAna dUra thavuM zuM zakya che kharuM? (5) Apatti-pIDA e agni parIkSA che. zuddha thavAno nahi-nahi. avasara che. to duHkhanI lAgaNI zA mATe karavI? AvI AvI samakita eTale zrI arihaMta prabhu ane e prabhunA vicAraNA dvArA aMtarAtmAno prakAza jhagamagato rAkhavAthI aciMtya prabhAva (= sAmarthya para bhAre zraddhA. pIDA-trAsanA prasaMgane saMsAra TuMkAvavAmAM upayogI banAvI che abhyAsa eTale grahaNa ane bhAvana. vItarAgazakAya che. aho! sAmAnya jana mATenA AzravanA sthAnone sarvajJa paramAtmAnI AjJA arthAtu e jinavacanonuM sadgurunA saMvaranA sthAnamAM pheravI zakavAnI e kalamanI kevI jambara makhe zravaNa karI ene samajavA, ene samajavuM ane manamAM tAkAta? nizcita karI enA para zraddha karavI ene parama AdaraNIya * e pUjayano vItarAga prabhu parano prema paNa kevo? mAnavAM, e grahaNa kahevAya. ema enA anusAra AcaraNa karI emanI kalama aMtaranA UMDANathI bolI UThe - hRdayane bhAvita karavuM, hRdayane raMgavuM, e "bhAvana' karyuM kahevAya. | * bhayaMkara rogI je rIte vaidyanuM zaraNa svIkAre, daridrI ke bhagavAnanI kRpA ane gurunI kRpA e vAstavika jema zrImaMtane ajIjI kare, te rIte anaMta doSapUrNa AtmA hakIkata che. deva-guru samakSa "kRpA'nI prArthanA karavAnI. emano doSathI bacavA tribhuvanabhAnu-sarvajJa paramAtmAnuM bhAvapUrvaka pAkko vizvAsa rAkhavAno ityAdi anekAneka vaividhyavALI vAto zaraNa svIkAre. vAcakane A enasAIklopiDiyAnA vAMcanamAMthI eka yA bIjI * jinezvaradevanI mUrtinI pUjAne uDAvanAre mUrtinA rati maLA A rIte maLI Avaze. e vAMcakanA jIvanamAM "TarniMga poInTa opha AlaMbane prabhuzraddhA. prabhubhakti, stavanA, dhanasavyaya Adino 1 lAIpha' lAvI A adayaya dino dha lAIpha' lAvI ApavAmAM A tAttvika-sAttvikamahAna lAbha gumAvyo. mUrtipUjAnA zAstro uDAvavAthI emAM verAgyapUrNa-jinabhaktipUrNa lekho koI anokhA jAdugaranuM kAma rahelA "kalyANakara', bhakSyAbhaDhya vyavasthA, kRtyAkRtya vyavahAra, karaze. bhUta-bhaviSya-vartamAna svarUpa traNe kALamAM kalyANakara aneka suvidhAno paNa uDAvavAnuM pApa karyuM. jinavacanane sAkara jevuM mIThuM lAge te rIte pIrasavAnI pUjayapAdazrInI lekhinIne zatazaH bhAvAMjalipUrNa sAdara vaMdanA! * mArA sahodara pU.paM.zrI guNasuMdaravijayajI gaNI mATe eka AnaMdanI vAta che ke A pUjyoe khude potAnA paulika dehe ApaNAthI vidAya pAmelA A gurudeva hastAkSaramAM-emane pUrvamuniracita eka zloka lakhI Apelo te emanA zabdadehe ApaNA aMtaramAM sadaiva jIvaMta rahe to kevuM jema ke : sArUM? (saMpUrNa) "nirdhanIbhUta nijabhAtuH sampatti siddhayartha mantragarbhitaH / sarva pApahara-sarva sukhapradAyaka gautamarAso vihitaH tadguNane jAtaH punrdhnvaan||' namaskAra mahAmaMtra ' arthAt besatA varase sarvatra zrI saMghamAM hoMzabhera eka yuvAniyo. ene cha-cha mAsa sudhI mAthAno bhayaMkara vAMcavAmAM Avato zrI gautamasvAmIno moTo rAsa banAvanAra da:khAvo cAlyo. eka divasa kaphamAM lohI AvyuM. be DokTarone udayavaMta muni jaNAve che ke mAro moTo bhAI nidhana thaI gayo dekhADyuM. kensaranuM nidAna thayuM. "eka-be divasano mahemAna che? hato. tene saMpatti prApta thAya e hetuthI meM mantrayukta zrI evuM DokTaronuM anumAna thayuM. cAra-pAMca divasa evA gayA gautamasvAmIno rAsa batAvyo. te gaNavAthI mAro bhAI punaH emAM khorAka to nahIM pANInuM TIpuM paNa gaLe na Utare. dhanavAna banyo ityAdi. DokTarone batAvyuM to kahe bIje divase Avajo, pANI pIvA * jayavIrAya sUtramAM AvatA "iphalasiddhi mATe naLIno prabaMdha karI ApIza. paNa ahIM dardIne to pANI zabdano kharo artha lakhavAmAM-bolavAmAM-batAvavAmAM A vagara jIva jAya tevI paristhiti hatI. AvatI kAle DokTara puNyapurUSane sacoTa saphaLatA prApta thayelI. "iThThaphalasiddhi" pAse javA jevI dhIraja ja kyAM hatI? eTale sAMsArika icchita kAryasiddhi' saMsArI jIvone sAMsArika- have maravuM ja che to zAMti-samAdhi-prasannatA-AnaMda Jain Education Intemational Page #680 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 664 jina zAsananA sAthe zuM kAma na karavuM? gharanA badhAnI sAthe micchA mi navakAra"mAM A vAta khUba vistArapUrvaka AlekhavAmAM AvI dukkaDam karI lIdhuM. emane pUchI navakAramaMtra gaNavAnI zarUAta che. caudapUrvano sAra-sarva pApapraNAzaka-sarva lablinidhAnakarI. zAMti mATe oraDAne aMdarathI baMdha karyo. have aMdara sarvamaMgalonuM mAMgalya, sarvakarmavidAraka, viSamaviSahara, navakAra mahAmaMtranI dhUna lAgI. vIsa-paccIza navakAra thAya saMsArocchedaka, sarvasiddhipradAyaka navakAra mahAmaMtra paranI ApaNI eTale "sarva jIvo ne khamAvuM chuM'' so pApamukta bano, so paNa zraddhA khUba adhika bane e ja zubhecchA saha. rogamukta bano, so du:khamukta bano vagere' bhAvanAo emanA kalyANamitra maitrI Adi bhAvonA khUba ja premacAlI. traNa cAra kalAka pasAra thayA. ene bhayaMkara UlaTI thaI. Adara-pracAra-prabhAvavALA pU.paM. zrI bhadraMkaravijayajI e behoza banI gayo. gharanA saune khyAla Avyo ke DokTaranA gaNivara mahArAja. (saMpUrNa) kahevA mujaba ja have A cAlyo paralokanI vATe. thoDIvAre e svastha banyo. pANI mAMgyuM. je gaLuM pANInuM eka TIpuM paNa rasalhANanA rasiyA ane zrIpAla aMdara nAkhavA nA pADatuM hatuM e gaLA ane peTe pANInA 2 rAsanA sAdhaka 3 loTA aMdara AvavA dIdhA. navakAra ane zubhabhAvanAno krama AcAryapadamAM arthAtu jaina zAsananA trIjA parameSThI cAlu ja hato. ene ghasaghasATa UMgha AvI gaI. savAre eNe padamAM sthAna pAmavAnI potAnI saMpUrNa pAtratA ane krama pAmavA cA-pANI lIdhA. dhIre dhIre dUdha-rAbaDI para e Avyo. eka aThavADiyAmAM e zIro leto thaI gayo chatAM e pada na svIkAravA chatAM bhAvathI AcAryatulya adhyAtma upaniSad vettA paMnyAsapravara zrI bhadraMkara vijayajI DokTarane batAvyuM. e Azcaryacakita thaI gayA. emanI mahArAjAe AmUlacUla jAdu sajaryo che. e pUjyonA paDakhA salAha mujaba aTTAvIza divasa sITiMga lAITa (DIpa eksa sevanAra aneka zrAvako paikInA eka zrAvaka ratna te re)nI TrITamenTa thaI. jIvananI AzA baMdhANI. have enI bAbubhAI kaDIvALA-navasArIvALA-teo tA. 18-10dharmazraddhA khUba vadhI gaI. savAre cAra vAge UThavAnuM. kSamApanA 2003nA divase khUba ja samAdhibhAvamAM rahIne namaskAra ciMtana-navakArajApa-sAmAyika-pratikramaNa-jinapUjA vagere mahAmaMtrane tathA mahAvidehamAM vicaratA arihaMtadeva zrI sImaMdhara sArI rIte karyA bAda 9=00-9=30 vAge navakArazI. pachIthI yoga hoya to jinavANI zravaNa-bhojana. ArAma bAda 2-3 svAmI bhagavAnane manamAM rAkhatAM rAkhatAM A phAnI duniyAne sAmAyika-sAMje samayasara covihAra-pratikramaNa-yoga hoya to choDI gayA. sAdhu mahArAjanI bhakti, navakAra gaNatAM gaNatAM UMghavAnuM. paropakAra rasika pU. paMnyAsajI mahArAjazrI pAsethI UMghamAM paNa navakAranA Taka-TakanI jema tAlabaddhapaNe "namo paropakAra karavAno suMdara guNa AtmasAt karavAnI bhAvanAvALA arihaMtANaM'no jApa Adi. bAbubhAIe bhAratamAM ane paradezamAM zrI siddhacakra pUjanalagabhaga saM. 2038mAM eno dehavilaya thayo. e pUrve zrIpALa rAjAnA rAsanuM vivecana-zrI ahetupUjana-zrI sImaMdhara navakAranI ajabanI zraddhApUrvaka trIzathI paNa vadhu varSa sudhI khUba svAmI bhagavAnanI bhAvayAtrA-dhyAnanI mahattA ane enI suMdara dharma ArAdhanA karI. samajaNa ApavA dvArA aneka bhavyAtmAone zrI siddhacakra A ArAdhaka lakhe che ke kensarano roga mane upakAraka AdinI sevA abhimukha karyA hatA. sevAmAM sthira karyA hatA. banyo che. A roga pUrve mAruM jIvana dharmazaja hatuM. emaNe A aMge sAhitya paNa prakAzita karyuM che. rAtribhojana, phIcarano dhaMdho, moDI rAta sudhInA ujAgarA, teozrI avAranavAra sAdhu-sAdhvIjI mahArAjane paNa bIjAnI unnati dekhI nArAja thavuM-Arta-raudra dhyAnamAM pIDAvuM potAnA anubhavanI vAto jaNAvatA hatA. amArA pU. gurudeva vagere bharacaka hatuM. AvA mArA jIvana vacce ja mane eka 108 vardhamAna AyaMbila oLI ArAdhaka zrI saMgha hitaciMtaka kalyANamitra jinavacanazravaNa mATe laI gayo. tyAM mane khUba AcArya deva zrImad vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAja suMdara mArgadarzana maLyuM ke mane kensaranI bimArI vakhate ane pAsethI paNa emaNe jJAnaprakAza prApta karelo. emane siddhacakra te pachIthI savizeSa mArgadarzaka banyuM. A ArAdhaka zAha pUjana bhaNAvatA, navapadajInuM mahattva samajAvatA, zrIpALa gulAbacaMdabhAI mAstara jAmanagaravALA. "abhiMtaciMtAmaNi Page #681 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro rAjAnA rAsanI kaDIo gAtA ane vivecanamAM bhAvavibhora banelA meM anekavAra joyA che. emanI sAthenA saMgItakAra naTubhAI sonI ane kaMpanI paNa emanI parameSThI bhaktine puSTa kare evA maLelA. emanI keTalIka atyaMta mAnItI ane vAraMvAra uccArAtI-vivecana karAtI zrIpALa rAjAnA rAsanI paMktio ane enA artha Aje paNa mArA mAnasa para spaSTa AvI jAya che. te jemake AtmA jo sajJAna ane tadanusAra kriyAmAM vAstavika rucivALo thaI jAya to enI pAchaLa AtmA layalIna banI jAya che. pachI ene kriyAmAM kaMTALo Avato nathI. e enI aMdara tallIna banI enA rasAsvAdane mANato thaI jAya che. zrIpALa rAjAne saMdezo maLyo. e jyAM nagaramAM hatA tyAMthI cAraso gAu dUra kuMDalapura nagaranI rAjakumArI guNasuMdarI, cosaThakaLAnA nidhAnarUpa ane vINA vagADavAmAM atyaMta mAsTarIvALI suMdara guNavatI A kuMvArI rAjakuMvarIe eka pratijJA karelI je mane vINAvAdanamAM jItaze te ja mAro svAmI-pati banaze. zrIpALa rAjAne A kautuka jovAnuM mana thaI gayuM. paNa rAjakumArIno svayaMvara to AvatI kAle che-vacce mAtra eka rAta ja bAkI che. ATaluM 400 gAunuM aMtara ATalA TUMkA samayamAM zI rIte kApI zakAya? paNa zrI siddhacakra upara khUba suMdara zraddhAvALo e zrIpALa bIjA koI devIdevatAne ke viziSTa zaktivALA vidyAdharo Adine zuM kAma pakaDe ? zrI navapadajI adbhuta zraddhAvALA ene navapadajI mahArAja ja yAda AvyAM. samudramAM ekAeka paDatI vakhate, sIkotarIthI aTakAvAyela vahaNa calAvavA vagere vakhate ene siddhacakra bhagavAna ja yAda AvelA hatA ne? ane enA manovAMchita phaLelAne? dharmanI pradhAnatAthI ja badhe saphaLatA maLe che evI dharma paranI avicala dRDha zraddhAvALo zrIpALa vicAre che. siddhacakra muja eha manoratha pUraze re, e hI ja muja AdhAra vidhana savicUraze, thira karI mana vaca kAya rahyo eka dhyAna zuM, tanmaya tatpara citta thayuM tasa jJAnazuM. zrIpALa siddhacakranA dhyAnamAM lAgI gayo. mana, vacana ane kAyAnA yogane sthira karI dIdhA. dhyAnamAM lIna banI gayA, 665 siddhacakranA dhyAnamAM enuM citta tadAkAra banI gayuM. siddhacakrano jJAtA, upayukta svayaM AgamathI siddhacakra svarUpa banI jAya che. dhyAnanA adbhuta prabhAve saudharma devalokano rahevAsI vimalezvara deva kheMcAIne tyAM hAjara thayo. nirmaLa avadhijJAnavALA eNe prasannatApUrvaka manohara evo ratnono hAra zrIpALarAjAnA gaLAmAM paherAvI dIdho. siddhacakranA adbhuta ArAdhaka zrIpALane eNe hAtha joDyA. te hArano mahimA varNavavA lAgyo. "tamo jevuM rUpa karavAnI icchA karazo evuM rUpa tatkSaNe karI zakazo. icchita sthaLe AkAzamArge pahoMcI jazo. manamAM je kaLA zIkhavAnI bhAvanA karazo e kaLA abhyAsa vagara zIkhI zakazo-viSanA vikAro nAza pAmaze, meM siddhacakra sevakone kaSTa-du:khamAMthI bahAra kADhyA che he dhIra zrIpALakumAra, tame tamArA manamAM siddhacakranI bhaktine khUba manamAM rAkhajo ane siddhacakranA sevaka evA mane tame kAMI paNa kAma paDe tyAre yAda karajo.' kahevAnI jarUra nathI ke aciMtya kalpavRkSa, kAmaghenu, kAmakuMbha, ciMtAmaNi ratna samAna icchita phaLa pradAyaka siddhacakra mahArAjanA prabhAvathI zrIpALanA badhA ja kAmo sAMgopAMga pAra UtarI gayAM. vINA vagADavAnI adbhuta kaLAno e svAmI banyo ane suMdara guNavatI rAjakumArI guNasuMdarIno paNa." Avo ! bAbubhAIne atyaMta priya eka bIjI kaDI joIe. mayaNA suMdarI AgaLa zrIpALanI mAtA kamaLaprabhA ciMtA kare che. duHkhI thAya che. "zrI ujjainI nagarIne duzmane ghero ghAlyo che. zrIpALa paradeza gayo che. enA koI samAcAra nathI. ATalI du:khI mAtA 'huM hajI jIvatI kema rahI chuM' tyAre navapadajInA dhyAna para adbhuta zraddhAvALI mayaNAsuMdarI potAnI sAsune kahe che he sAsujI! tame jarA paNa kheda nA karajo' navapadajInA dhyAnathI badhA ja pApo nAza pAme che. grahonI vakra cAla paNa kAMI ja viparIta karI zakatI nathI. Aje saMdhyAnA samaye tribhuvanabhAnu zrI arihaMtadevanI pUjA vakhate mane anupama bhAva utpanna thayo hato. mane amRta kriyAno lAbha prApta thayo hato. amRta kriyAzI rIte oLakhI zakAya? tadgata citta samaya vidhAna, Page #682 -------------------------------------------------------------------------- ________________ FEE bhAvanI vRddhi bhavabhaya atighaNojI; vismaya pulaka pramoda pradhAna. lakSaNa e che amRtakriyA taNojI. dharmanI je je kriyA karatAM hoIe te te kriyAmAM ja cittanI ekAgratA karavI te vakhate zubhabhAvavRddhi pAmato pAmelo hoya, cAragati rUpa saMsArano atyaMta bhaya hoya, AvI AyaMbilanI tapazcaryA vakhate paNa emaNe cha varSa zarIranA rUMvADA khaDA thaI jAya ema romAMcita thavuM. atyaMta sudhI mahinAnI daza tithie upavAsa ane vardhamAna AyaMbila harSa utpanna thayelo hoya, A badhA amRtakriyAnA lakSaNo che. tapamAM ja vacce vacce 1 aTTAI-eka vAra nava upavAsa-be vAra cAra upavAsa-20 aTTama ane 50 chaTTha karyA hatA. navapadanA dhyAnathI sarva pApo nAza pAme che. vAMkAgrahonI duSTa cAla paNa AvA dhyAnavALAne duHkhI karI zakatI nathI. zAstramarmajJa upAdhyAya zrI vinayavijayajI mahArAja tathA upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAja viracita zrI zrIpALa rAjAnA rAsanA rahasyo bAbubhAI jyAre mukta mane kholatA hatAM tyAre svataH sarvatra AnaMda-AnaMda chavAI jato hato. bAbubhAI have ApaNA vacce nathI paNa emanI zAsana sevAnI yAdI Aje paNa jIvaMta che ja. emano AtmA jyAM gayo hoya tyAM mokSamArganI sAdhanAmAM AgekUca karo e ja zrI navapadajI mahArAjane prArthanA che. zAsanamAMthI suyogya zrAvaka ratno zodhI kADhI emane AvI svArtharahita sevAnA rasika banAvavA khAsa jarUrI gaNAya. (saMpUrNa) satata vardhamAna 103 AyaMbila oLInA ArAdhaka jainazAsanano tejasvI tapasvI sItAro zrI ratibhAI khoDIdAsa viramagAmanA vatanI zrAddhavarya zrI ratibhAI khoDIdAsa jaine 57 varSanI jaipha vaye saMvata 2017nA bhAdaravA va. 10nA roja vardhamAna AyaMbila tapano pAyo nAkhyo ane tyArathI ja vagara pAraNe vardhamAna tapanI chaThThIthI AgaLa oLI cAlu rAkhI. 72 varSanI pAkaTa uMmare saLaMga 100 oLI pUrNa karI eno saMvata 2032nA kArataka su. 6nA roja mahAtaporatna be vakhata 100 oLI pUrNa karanAra pUjyapAda AcAryadeva zrImadvijaya rAjatilakasUrIzvarajI mahArAjanI punita nizrAmAM bhAratabharanA zrI jaina saMghonA sahakArathI zrI jaina svayaMsevaka maMDaLe suMdara Ayojana karIne bhavya jinendra bhakti mahotsava yojyo. zrAvaka saMghanA javAhira zrI ratibhAIe 'vardhamAna tapa jina zAsananAM akhaMDa ArAdhaka'nuM birUda prApta karyuM. ane jaina jagatanA vartamAnayuganA itihAsamAM kadAca jeno joTo jaDavo muzkela che tevo vikrama sthApyo. vizeSatA vaLI e hatI ke keTalIya oLIo mAtra roTalI ane pANI, to bIjI vaLI roTalI-magapANI mAtrathI karelI. Jain Education Intemational potAnI utkRSTa bhAvanA AjIvana AyaMbila tapa karavAnI hatI te mujaba satata ekathI 103 oLI ane 58 AyaMbila karyA bAda vyAdhithI grasta zarIra thaI javAthI chathI sAta mahinA ekAsaNA-besaNA karI tabiyata svastha thatAM punaH be dravyathI ThAmacovihAra AyaMbila cAlu karyAM tyArathI AjIvana paryaMta A tapa cAlu rAkhyo ane vi.saM. 2034 caitra va. panA roja samAdhimaya mRtyu pAmyA. dhanya tapasvI ratna! dhanya zrI jaina zAsana! (saMpUrNa) guruAjJA-tapa prema -AcAryadeva zrImad vijaya trilocana sUrIzvarajI ma.sA. navakArazInuM paccakkhANa mAgavA gayA to 36 karoDa navakAra mahAmaMtra smAraka, zAsanaprabhAvaka emanA gurudeva zrImad vijaya yazodevasUrIzvarajI mahArAja sAheba premathI kahe, "navakArazI nahIM 16 upavAsa karo." guru AjJA--tapa premI A AcAryazrIe tarata ja 16 upavAsanA paccakkhANa laI lIdhA eTaluM ja nahIM guru AjJAthI bIjA 16 upavAsa eTale ke kulle 32 upavAsanA paccakkhANa laI e tapa samAdhi-prasannatApUrvaka pUrNa karyo. emaNe A rIte 32 upavAsa cAra vAra karyA. hA! aTTAIno ta5 225 vAra karyo. "khAvata-pIvata mokSa je mAnata'' vALI mAnyatA A mahApurUSanA manamAM paNa kyAMthI hoya? A mahApurUSane Trakano jIvaleNa eksiDanTa thayo tyAre eksiDanTa karanAra DrAIvarane emaNe abhayadAna apAveluM, emanA upara gRhastho dvArA ke polisa dvArA koI paNa kAmagIrI na thAya evI emaNe kALajI karAvelI. emaNe sAdhvI samudAyanuM yogakSema paNa suMdara kareluM. dhanya jIvana! (saMpUrNa) Page #683 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro praNidhAnanI jabbara tAkAta ja traNa bAra varSanI UgatI uMmaramAM e bALakane ociMtAno netraroga thayo. soLa varSe eNe AMkhonI rozanI gumAvI dIdhI. netra vagara jIvarakSA zI rIte thAya? zrI jinezvaranA ane emanA tIrthonA darzana zI rIte saMbhave? dharmajIvane manamAM hoya che-- "dharmane prAdhAnya ApavAthI ja badhe saphaLatA maLe che, dharma AdhAra-zaraNa-gati-mati-mAtA-pitA-baMdhusakhA che.'' dharmapriya e taruNe dharmanuM ja zaraNuM pasaMda karyuM. jo netro dekhatAM thaI jAya to A AMkhonI sauthI zreSTha saphaLatA jyAM thaI zake che te jainasAdhupaNuM ja mAre svIkAravuM. kArya sAdhavAmAM praNidhAna-saMkalpa eka khUba mahattvanI ane prAthamika jarUrI vAta che. je zubharAtrie A zubha saMkalpa thayo e ja rAtri pachInA prabhAtathI e tarUNanI netranI pIDA ochI thatI cAlI. pUrve anekAneka auSadho chatAM je roga maTato nahotote roga vinA auSadha (kaho ke sAdhudharma svIkAratA saMkalpasvarUpa dharma auSadhe) ravAnA thayo. zraddhALu e tarUNanI dharmazraddhAnA dIpakamAM navuM tela pUrAyuM. sAdhu banavAnI taiyArI mATe eNe dhArmika abhyAsa vadhAryo. gRhasthAvasthA chatAM jIvana dharmamaMgathI raMgavA mAMDyuM. hatA. 667 84 varSanA dIrgha AyuSyavALA, 55 varSanA suMdara nirmaLa lAMbA samaya paryAyavALA e mahApurUSanuM nAma dAdAzrI jItavijayajI mahArAja. vAgaDa samudAyanA e vakhatanA paramopakArI nAyaka. emanuM saMsArI nAma jayamalla. kacchanA bhacAu tAlukAnA manapharA gAmanA. eo vi.saM. 1980mAM palAsavA mukAme samAdhipUrvaka svargavAsI banyA. dharmano saMkalpa mAtra kevA camatkAra sarje che? anAthI munine zarIranI asahya vedanA hatI. pote rAjaputra hato. enA mAtA-pitA-srIoe moTA-moTA vaidyo pAse A rAjaputranI davA karAvI paNa cIpakI gayelo roga ke pIDA javA taiyAra nahotA. rAjaputre roga-pIDA maTe to cAritra levAno saMkalpa karyo ane bIjA divase ja roga-pIDA to gayA ja paNa kaMcana ane kAminInA parigrahanI pIDA paNa AjIvana gaI. hA! kAryasiddhimAM praNidhAna e khUba ja agatyanI cIja che. (saMpUrNa) rAdhanapura nivAsI tapasvIratna sva. sarasvatIbahenanI anumodanIya tapasyA mA-bApanI ene paraNAvavAnI icchA hatI ja, paNa saMyamasuMdarImAM mohita banelo e yuvAna audArika vargaNAnI banelI suMdarImAM thoDo moha pAme! eNe zatruMjayatIrthanI yAtrA mAtA-pitAnI sAthe ja karI. sunaMdA-sumaMgaLA mahArANIonA ane bharyA-bhAdaryA rAjyano tyAga karI cAritravaMta banelA dAdAzrI RSabhadevanA darzane eno manamayUra nAcI UThyo. eNe AjIvana saMpUrNa brahmacaryavratanI bhISma pratijJA karI. 29 varSanI bharayuvAna vaye sadguruno suMdara yoga maLatAM e yuvAne jainasAdhudIkSA lIdhI. AjIvana gurukulavAsa ane gurunI hAjarI sudhI guru mahArAjanI nizrAmAM rahI eNe jJAna-dhyAnanI jabbara sAdhanAnI dhUNI dhakhAvI. 55 varSanA dIrdhaparyAyamAM emaNe jJAnAcAra Adi pAMce AcAra pAlana mATe potAnuM vIrya phoravyuM, jagatanA jIvone paNa saMyogazakti anusAra e AcAramAM joDavAnA kAryo karyAM. emaNe potAnA parivAramAM AcAryadeva zrImad vijaya kanakasUrIzvarajI mahArAja, vijaya * 2 varSItapa (cAra upavAsathI) * 1 varSItapa (pAMca upavAsathI), * 1 varSItapa ATha upavAsathI (kula 46 varSItapa) * 13 akrama kAThiyAnA * 3 cAra mAsI * 1 cha mAsI * 1 samosaraNa tapa * 1 siMhAsaNa tapa * 1 zreNI tapa * 1 siddhitapa * 1 cattAri aThTha-dasa-doya tapa * 6 mAsakSamaNa x 44 upavAsa 1 * 45 upavAsa 1 51 upavAsa 1 * 12 upavAsa arihaMtapadanA * 8 upavAsa siddha padanA * 36 upavAsa AcAryapadanA x 25 upavAsa upAdhyAya padanA * 27 upavAsa sAdhupadanA x 11 76 mahAvIra svAmInA gaNadharanA * 10 chaThTha pArzvanAza svAmInA gaNadharanA 20 chaThTha viharamAna jinanA * 24 chaThTha covIza bhagavaMtanA * 229 76 mahAvIrasvAmInA * 300 upavAsa 1 thI 24 bhagavAnanA (1, 2, 3, 4 ema 24 zAMticaMdrasUrIzvarajI ma. vagere aneka munivaryo-sAdhvIonI sudhI) * vardhamAna tapanI 35 oLI dhanya tapasvIratna dhanya tapasyA! zAsanane bheTa ApI. dara mahine kAyamI cha upavAsa-pratidina ekAsaNuM-chaTTha-aTTama-aTTAI Adi tapanA e mahAna tapasvI * 20 varSItapa (covihAra upavAsa pAraNe ThAma covihAra ekAsaNAthI) * 20 varSItapa (covihAra chaThTha pAraNe ThAma covihAra ekAsaNAthI) * 2 varSItapa (aThThamathI). jinazAsana AvA AtmaparAkramI suMdara guNavaMta ArAdhakothI sadaiva jayavaMtuM varte che. (saMpUrNa) Page #684 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 668 * pU. siddhisUrizvarajI ma. bApajI ma. 70 varSanI uMmare satata 35 varSItapa u.va. 105 sudhI varasI tapa karelA. apramatta saMyamI sAdhanA karelI. pazurakSA mATe prANanuM balidAna detA jinadharmI eDavokeTa lalitabhAI jaina janmathI rAjasthAnI ane karmathI mahArASTranA bhIvaMDI zaheranA lalitabhAI jaina. lo grejyueTa sudhIno ujjvaLa abhyAsa ane dhaMdho eDavokeTano. yuvAna vayamAM ja sadgurunA saMparkamAM AvelA lalitabhAInA aneka guNo paikIno UDIne AMkhe vaLage evo eka suMdara guNa abola prANIonI rakSA karavAno. prANIonI rakSA karavAnA prasaMge e potAnuM khAvAnuM, pIvAnuM, ArAma ane dhaMdho paNa bhUlI jAya. are, potAnA prANa para AkramaNa Avaze e vAta paNa vIsarI jAya. eka vakhata e mUDa vagaranA ane AMkhamAM AMsuvALA beThA hatA. pUchatAM jANavA maLyuM ke emaNe khUba mahenatapUrvaka je 400 cAraso gAyone katalakhAne jatI rokI hatI, e paikInI 304 gAyo jyAM rAkhavAmAM AvI hatI tyAMthI talapremIo uThAvI gayA hatA. have emane phakta 96 gAyone ja bacAvavAnI korTanI kAmagIrI karavAnI bAkI rahI hatI. ekavAra emane AyaMbila nAmano tapa hato. te divase abola prANIone bacAvavAnI korTa AdinI kAmagIrImAM e eTalA otaprota thaI gayA ke korTanA risesanA samaye ja emane AyaMbila karavAnuM yAda AvyuM. AyaMbilamAM be rAtri ane eka divasa ema chatrIza kalAkamAM divase mAtra eka ja vakhata bhojana karavAnuM hoya che ane e paNa ghI-dUdha-dahIM-telamIThAI-pharasANa rahita mAtra bAphelA anAja-kaThoLanuM ja eo AyaMbilanI vyavasthAvALA AyaMbilabhavanamAM bhojana karavA gayA paNa moDA pahoMcavAthI AvuM lUkhuM bhojana tyAM emane na maLyuM. emaNe e divase upavAsa [chatrIsa kalAka sudhI AhArano saMpUrNa tyAga-mAtra ukALeluM [Boiled] pANI ja pIvAnuM evuM vrata) karyo. emane A vrata karavAno AnaMda hato kAraNa ke pote pazurakSAnA kAmakAjamAM rokAyelA hatA. gerakAyade katala mATe laI javAtA Dhora (pazuo)ne bacAvavA mATe emaNe yuvAnonI madadathI anekavAra jIva saTosaTanI kAmagIrI bajAvelI. pakaDAyelA DhoronA korTa keso lagabhaga 200-250 emaNe eDavokeTanA nAte laDavAnI jina zAsananAM kAryavAhI bajAvelI. A mATenI ane bIjA paNa dhArmika keso laDavA mATe dayALu dilavALA A jaina yuvAna eDavokeTa kadApi vakIlAtanI phI letA nahotA. bhalA paralokamAM adbhUta evA kesonI ahIM mAmUlI phI koNa buddhimAna le? maLe koI vakhata nIcalI korTamAM pazurakSAnI tarapheNamAM cukAdo na Ave to bacAvAyelA pazuonI katala aTake e hetuthI eo hAIkorTanA daravAjA khakhaDAvIne paNa pazuonI tarapheNamAM cukAdo meLavI letA hatA. gerakAyade pazuonI herApherI ane katala karavAnA uddezavALA loko taraphathI emane aneka-anekavAra khUna sudhInI dhamakIo rUbarU ane phonathI maLatI paNa pazurakSAnA A manasvI kAryArthI motathI zenA Dare? "AvA pazurakSAnA kAryamAM rokAyelA mAruM koInA dvArA khUna thAya to mArI zI gati thAya?" evA praznanA uttaramAM jaina sadguru taraphathI jyAre "cokkasa devaloka maLe'' evo javAba maLyo tyAre eo AnaMdavabhora banI gayelA. emanA kAryamAM jusso vadhI gayelo. lalitabhAIne pazuonI katalanA premIo para dveSabhAva nahoto, emane to pazurakSAmAM ja rasa hato. I.sa. 2001mAM emanI A pazurakSAnI kAryavAhInA virodhI dvArA khUna thayAnA samAcAra vAMcyA. pazuoe potAno eka kalyANamitra gumAvyo, sAthIoe niHsvArthabhAve pazurakSAnuM kAma karato sakriya kAryakara gumAvyo. lalitabhAI potAnI pAchaLa yuvAnI patnI ane be bALako mUkIne paralokamAM sidhAvyA. emanuM samagra kuTuMba saMskArI, dharmapriya, pazurakSApremI che. sadguruonA upadezathI raMgAelA lalitabhAI jaina pazurakSAnA jema premI hatA tema jainadharmanA sArA ArAdhaka paNa hatA. emane potanA gharamAM gRhajainamaMdira karavAnI tIvra tamannA hatI. teo dararoja niyamita jinapUjA karavA jatA ane sAthe ja potAnA bALakone paNa laI jatA. eo nitya pratikramaNa karatA ane e vakhate paNa bALakone potAnI pAse besADIne saMskArita banAvavA prayatna karatA. avAranavAra ekAsaNAbesaNAno tapa karatA, niyamita rAtribhojanatyAga ane tivihAra karanArA hatA. eo zAMtasvabhAvI hatA ane kArya zAMtithI ukelavAnA svabhAvavALA hatA. emane dharmapatnI-zrAvikA khUba dhArmika maLelA ane emanA lagna pachI ja emanI dharmArAdhanAnI Page #685 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro zarUAta thayelI. emane dharmamAM joDanArA sadguru hatA yuvAhadayasamrATa jainAcArya zrImad vijaya hemaratnasUrIzvarajI mahArAja. jIvarakSAnA keIsa laDavA uparAMta teo dhArmika ane jaina samAjanA kesomAM paNa khUba rasa laI saphaLatAbharI kAryavAhI bajAvatA hatA. pazurakSA ane dharma ArAdhanAnI emanI kAryavAhInI yazogAthA anekAneka yogya jIvone AlaMbanarUpa banI che. yugayuga jIvo ahiMsAparamodharma! yugayuga jIvo jIvarakSAprema! svAmivAtsalyanA zubhabhAvo bole che rAjA eka rAja.........vizALabuddhino svAmI......prajA vatsala.....prajAnA duHkho dUra karI thAkyA vagara prajAnuM suMdara pAlana kare. nyAya--nItivAna--A guNAnurAgI sadguNavAna prajAjanonuM sanmAna kare, to prajAne pIDatA corI- yArI AdivALA gunegArone daMDa paNa Apato ja hato. tenA hRdayacaityamAM sArI rIte birAjamAna hatA vItarAga-sarvajJa devAdhideva tribhuvanabhAnu! zrAddhadharmano ArAdhaka e sadguru ane caturvidhazrI saMghano paNa evo ja vinaya-bahumAnavALo! rAjA Ama nItipUrvaka rAjya calAvatA hatA. bhavitavyatAnA anullaMghanIya yoge dezamAM ghaNo bhayaMkara duSkALa lAvI mUkyo. duSkALa kalpAMta kALanI jema ati bihAmaNo hato. rAjAnA mananI moTAI saghaLI pRthvInuM duSkALathI saMrakSaNa karavA lAlAyita hatI paNa evuM karavuM A samayamAM zakya nahotuM ja. to paNa 'sakaLa suMdaraguNonA AdhArasvarUpa zrI jinezvaradevane paNa vaMdanIya zrI saMghanI rakSA to mAre avazya karavI ja joIe' evA sadbhAvavALA rAjAe mahAmunione eSaNIya-kalpanIya-prAsuka AhAra jAte ApavAnuM zarU karyuM. zrAvakonI paNa rAjabhojana jevA uttama padArthothI bhakti karavA mAMDI. are! zrI saMghamAM jamyA pachI bAkI baceluM anna pote jamatA hatA ane potAnA mATe rAMdhelA zreSTha annathI munionI bhAvathI-zraddhAthI-bhakti karatA hatA. duSkALanA samagra samaya daramiyAna emaNe sarva saMghanI yathAvidhi bhojanAdithI bhakti karI. sakaLazrI saMghanI vaiyAvacca karavAthI ane temane samAdhi upajAvavAthI rAjAe tIrthaMkara nAmakarma upArjana karyuM. anukrame saMyama = dIkSA svIkAra bAda devalokagamana bAda e banI gayA trIjA tIrthapati zrI saMbhavanAtha Jain Education Intemational exe bhagavAna. asaMbhavane saMbhava banAvanArA. ahIM sAdharmika vAtsalyanI vartamAnamAM (vi.saM. 2065 Aso mAsamAM) sAMbhaLelI eka hakIkata khAsa anumodanIya che je jaNAvavAnuM mana thaI jAya che. vartamAnanA zAsanapremI eka nUtana pU. AcArya zrImad vijaya rAjahaMsavijayajI mahArAja pAse eka bahena potanA 8/10 varSanA bAbA sAthe AvyA. vidhipUrvaka vaMdana karI e kahe, "sAdharmikabhakti karatI saMsthA mATe mAre rU|. 5000 nuM dAna karavuM che. A kavara che. huM zuM karuM?' juo A rahyA e saMsthAnA TrasTIo. tamo pAvatI meLavI e 2kama emane ApI zakazo.' AcAryadevanuM mArgadarzana maLyuM. bahene te mujaba karyuM. bilakula sAdA vezavALA mAtA-putranuM eDresa meLavI TrasTIoe bahenanA gharanI tapAsa karI to jANavA maLyuM ke "A bahena muMbaInA parAnI eka sAmAnya cAlImAM rahe che. emanA dhaNI gujarI gayA che. pote imiTezana jvelarInI majUrI karI ekanA eka putrane bhaNAvavApUrvaka sAdagIthI gujarAna calAve che, thoDI thoDI bacata karI sAdharmikane sahAya karavAnA khUba suMdara bhaktibhAvavALA che" bahenanI sAdharmikabhaktinA bhAvane TrasTIo saha pU. AcAryadeva jhUkI paDyA. bhImA kuMDaliyAnI yAdI ApatA vartamAnanA e suzrAvikAne bhAvAMjali! (saMpUrNa) jyAre jainetara bAI vItarAgadevane sarvasva arpaNa kare che (eka satya prasaMga) dhuliyA jillAmAM sAkI tAlukAnuM balasANA gAma che. gomamAM jainonA mAtra 10 gharo che. ahIM zrI vimaLanAtha bhagavAnanA ati prAcIna, lagabhaga 1500 varSa pahelAnA zyAma varNavA 31 iMcanA pratimAjI jamInamAMthI pragaTa thayA hatA. A pratimAjIne suMdara jina maMdira banAvI birAjamAna karavAmAM AvyA che. Aje A jinamaMdira eka bhavya tIrtha banyuM che ane dezanA khUNe khUNethI bhAvikajano yAtrA mATe doDI AvatA hoya che. bhagavAnano aciMtya mahimA tathA prabhAva joI jaina-ajaina khUba mugdha banyA che. aneka rAjyomAMthI ahIM yAtrALuo jinezvarane bheTavA Ave che. A tIrthamAM pratiSThAno bIjo prasaMga upasthita thayo, 2048 mahAsuda 11nA Page #686 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 670 jina zAsananAM divase. loko khUba sArI saMkhyAmAM upasthita thayA hatA. tyAre potAno putra che' evuM jJAna nahIM chatAM putradarzanathI mAtA sarvAge dhuliyAmAM suzrAvaka zrI devIcaMdajIne tyAM gharakAma eka jainetara pulakita banI ane enI chAtI phATaphATa thavA lAgI-emAMthI bAI karatI hatI. te ekalI aTUlI ja hatI. kuTuMbamAM bIjo dUdhanI dhArA vachUTavA lAgI. aho! mAtRvAtsalya! koI parivAra jana na hato. tethI khAvA-pIvAnuM tathA rahevAnuM vartamAnakALamAM muMbaI bhAyakhalAmAM zrI zaMkhezvara teNe tyAM ja rAkhyuM hatuM. tene je kAMI pagAra maLato te rakama pArzvanAtha bhagavAnanA maMdiramAM aMjanazalAkA prasaMge prabhu teNI potAnA zeThane tyAM jamA rAkhatI hatI. janetA mAtA vAmA tarIke parikalpAyelA sthAnakavAsI bahena te bAI A pratiSThA prasaMge zrI vimalanAtha dAdAnA (u.va. 40 lagabhaga je kadI mAtA banyA nahotA) nA bane darabAramAM upasthita thaI ane A badho ullAsa ane thAnamAM dUdha AveluM (vartamAnano prasaMga). A banne satya prasaMgo bhagavAnano aciMtya prabhAva joI teNI khUba ja khuza thaI. tenA mAnI mamatAnA-mAtAnA aphATa vAtsalyanA darzana karAve che. manamAM eka anokho bhAva pragaTa thayo, tethI teNIe tyAMne tyAM AvI vAtsalyamayI mAtA kadApi potAnA peTamAM Avela ja potAno abhiprAya jAhera karyo ke mAre paNa mArA nyAyathI saMtAnanuM tyAM ja khUna karAvavAnA kAma kare kharI? are! ene raLelA paisAno sadupayoga karavo che. pAvApurIno paTTano nakaro kuTuMbIjano taraphathI AvuM khUna karavA dabANa thAya tyAre enuM rU|. 7111 hato. potAnI je pAI-pAI karI bhegI karelI vAtsalyamaya haiyuM keTaluM naMdavAI jAya! nA! koI potAnA ja mUDI potAnI ekalI aTUlI paristhitino vicAra na karatA saMtAnanuM mAtAnI kukSimAM ja khUna karavAno aparAdha kadApi AvelA A prasaMganI taka jhaDapI laIne potAnI sarvasva mUDI karatA nahIM. kudarata mAtA AvA kUra gunAne kadApi sahI nahIM arpaNa karI dIdhI. tethI te bAIne jeTalA dhanyavAda ApIe zake. | (saMpUrNa). teTalA ochA che. prakaTa puya : pratyakSa prabhAva A prasaMge sabhAmAM kaI karoDapati-lakhapatio beThA lakSmI mATe kahevAya che ke e Ave che tyAre moTAbhAge hatA, hajAro-lAkhonI Avaka dharAvanArA paNa hAjara hatA te pAMca durguNo paNa letI Ave che. "zrImaMtAInI sAthe-sAthe ja saue anumodana karI ke bAIne bhAva jAgyo ane saphaLa karyo. nirdayapaNuM -ahaMkAra, tRSNAnI vRddhi, bhASAnI karkazatA, A prasaMga najare nihALanArA bolavA lAgyA ke ApaNe to nIca-halakA mANaso sAthenI prIti .....jagatanI keTalIka ApaNI mUDIno 1 Tako paNa nahIM vAparatA hoIe, jyAre A zrImaMtAI durguNonI maitrIvALI jaNAI Ave che. vAta sAcI bAIe potAnA jIvananI sarvasva mUDI arpaNa karI dIdhI dhanya hoya to paNa evI vyaktio mATe ja saMbhave che, jemane sattAche, A jainetara bAIne sarvasva tyAgane! vadhu to te Azcarya saMpatti vagere evA puNyathI maLelA hoya, je puNya pApAnubaMdhathI thayuM ke A bAInuM bahumAna zrI saMgha taraphathI karavAmAM AvyuM kalaMkita hoya. je puNya puNyAnubaMdhI hoya ene mATe A vAto hatuM. zrI padma-jayavardhananA sukRta nidhi taraphathI rU. 540/ haragija saMbhavatI nathI.....AvA nirmaLa puNyAnubaMdhI puNyanA jAhera karyA tyAre paNa te rakama svIkArI laI tarata ja mAlika kevA hoya te mATe zAstrakAra bhagavaMto jaNAve che :jIvadayAnI TIpa cAlatI hatI temAM bharavA mATe arpaNa karI saune Azcaryacakita tathA maMtramugdha karI, saunA haiyA gadagadita dayAbhUteSa vairAgya, vidhivat gurupUjanam | karI dIdhA bhUrI anumodanA! (saMpUrNa) vizuddhA zIlavRttithya, puNya puNyAnubaMdhayada: || o mAtA! tArI A kadarthanA! AvI suMdara puSpavALI vyaktine puNyanA udaya vakhate saMpatti vagere maLe paNa sAthe ja e vyaktimAM jIvo tarapha bhagavAna zrI vardhamAna-mahAvIra devano AtmA dayAno bhAva hoya. pAMce indriyonA viSayo ane krodhAdi kaSAyo devalokamAMthI cyavana pAmI zarUAtanA 82-LyAsI divasa tarapha vairAgyabhAva-kyAre A chUTe' evo bhAva hoya. eo brAhmaNI jJAtinA mAtA devAnaMdAnI kukSimAM rahelo hato, pachIthI deva ane guranA vidhipUrvakanA pUjaka hoya. emanuM zIla-cAritra e garbha mAtA trizalAnI kukSimAM pheravAyo hato. A mAtA nirmaLa hoya. dhana......Arogya ane cAritra e traNa vAtomAM devAnaMdAne lagabhaga 42 ke tethI vadhu varSa bAda kevaLajJAnI sauthI vadhAre mahattva cAritranuM ja hoya che. e sarva ziSTa banelA bhagavAna zrI vardhamAna-mahAvIradevanA darzana thayelA. "A janavidita che. Jain Education Intemational Page #687 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro AvA puNyAnubaMdhI puNyanA mAlika suzrAvaka beDAvALAnI suMdara guNonI mAtra thoDI hiMmatabhAI rUganAthajI vAto ahIM karavI che. adhyAtmayogI, ajAtazatru zrI namaskAra mahAmaMtra para jabbara anuprekSA....sAhitya prasAranArA, pote krama, paryAya ane suMdara guNothI badhI ja rIte AcArya padavI mATe lAyakAta dharAvatA hovA chatAM e padavI para nahIM lobhAyelA paMnyAsa pravara zrI bhadraMkaravijayajI gaNivara mahArAjazrIe pAMca avvala koTinA.....zrI siddhacakrajInA ArAdhaka banAvelA e paikInA eka hatA A......hiMmatabhAI beDAvALA ApaNe tenA thoDA guNo joIe. 1. jIvo tarapha dayAno bhAva : zrAddhadharmanI suMdara ArAdhanAvALA emanAmAM aparAdha rahitanA hAlatA-cAlatA : trasajIvonI saMkalpapUrvaka-nirapekSa rIte virAdhanA hoya ja zAnI.....? to sAdhu dharma ane cAritradharma paranI suMdara zraddhAvALA eo vanaspatikAya Adi sthAvara jIvonI paNa jayaNAvALA hoya ja emAM zI navAI..... ? 2. vairAgya : saMsAra jema manuSya-tiryaMca Adi cAra gatirUpa che, tema pAMce indriyonA viSayarUpa ane krodhAdi cAra kaSAyarUpa paNa che ja......! 'Avo saMsAra kyAre chUTe' evo mAnasikabhAva e vairAgya. Avo vairAgya zI rIte dekhAya.....? AvA indriyonA viSayonA tyAganA dRzyo aMdaranA vairAgyane dekhADI zake che. emanI bAhya-AtyaMtara tapadharmanI sAdhanA emanAmAM rahelA vairAgyane bahAra pragaTa kare che..... emaNe upadhAna tapanI suMdara ArAdhanA karI ane tyArathI ja zrI navapadajI mahArAja-zrI siddhacakra bhagavAnanA kulle 346 guNo anusAre dararoja 346 logassanA kAussagganI ArAdhanA karelI. moTI uMmaramAM paNa kaThIna evo 110 divasIya zreNItapa pUrNa karelo. sAdhujIvananI dIkSA- saMyama levAnI atyaMta.....bhAvanA chatAM saMyama na laI zakyA eno kheda emaNe nimitta traNa, cAra, pAMca ke cha vigaIno jAvajjIva tyAga pUrvaka pragaTa karelo. vardhamAna AyaMbilanI ane navapadajInI oLIo karelI che. sAmAyika ane pauSadhamAM jIvano je samaya jAya che. te ja saphaLa che. bAkIno samaya saMsAra vRddhi mATe thAya che.'' AvA sadgurunA vacano emane haiyAmAM suMdara rIte UtarI gayelA ane eTale ja teo 631 zakya vadhu samaya sAmAyikamAM vItAvatA. 3. deva-guru pUjana : siddhAMta mahodadhi, saMvigna lAkho zloka pramANa karmasAhityanA nirmAtA pU. AcArya deveza zrImad vijaya premasUrIzvarajI mahArAjAnA zubha AzIrvAdathI emanA ziSyaratna pU.paM. pravara zrI bhAnuvijayajI gaNivara mahArAjazrIe unALA......vagerenA skUlAdi vekezanamAM skUla-koleja vagerenA vidhArthIo mATenI dhArmika-zikSaNa zibira zarU karelI.......A zibirathI seMkaDo-hajAro gumarAha jaina yuvAno vidhArthIonA jIvanamAM AmUla-cUla sudhAro Avyo hato. AnAthI zrI jainazAsanane anekAneka zAsana prabhAvaka AcAryo--paMnyAso-munivaro maLyA hatA. hiMmatabhAIe A zibiranA AyojananA agraNI gRhastha tarIke zarUAtanI zibirathI mAMDIne anekAneka zibironuM saphaLa saMcAlana kareluM hatuM. zibiranI Arthika vyavasthA paNa eozrI suMdara rIte goThavI detA hatA. pazcimanA pudgalalakSI kusaMskAramAM jaina vidyArthIo taNAI na jAya, bhAratIya AryasaMskRtinI rakSA thAya e mATe pU.paM. pravara zrI caMdrazekharavijayajI gaNivaranA mAnasamAM udbhavelI tapovana zaikSaNika saMsthAmAM zarUAtathI ja aneka varaso sudhI hiMmatabhAIe AgevAnIbharI vahIvaTanI javAbadArI svIkArelI........ pU. paMnyAsapravara zrI bhadraMkaravijayajI gaNivarano saMparka A zrAvaka mATe jANe dUdha-sAkara jevo khUba madhUratApUrNa rahyo. vi.saM. 2016 ane vi.saM. 2022mAM pU. paMnyAsajI ma.sA.nA cAturmAsa beDAmAM thayelA. beDA nivAsI A suzrAvake zrI beDAnA jainasaMgha sAthe rahIne khaDepage sevA karelI. vi.saM. 2013 A suzrAvake svadravyathI pU. paMnyAsajI ma.zrInI tAraka nizrAmAM upadhAna tapa karAvela......A upadhAnamAM lakSmIno sadupayoga karyo. emane 550 ArAdhakonI.....bhaktino lAbha lIdhelo..... pU. paMnyAsajI ma.zrI pAse rahI emaNe zrAvaka jIvananI grahaNa ane AsevanazikSA lIdhelI. navakAra mahAmaMtranA rahasyo jANelA......zrI siddhacakranI ArAdhanAnuM mahattva jANeluM. ane eTale ja eozrI siddhacakra bhagavaMtanA suMdara upAsaka banelA. emaNe varSo sudhI anekAneka tIrthomAM- nagaromAM alaga-alaga maMdira vageremAM siddhacakra pUjananI rasalhANa saMpUrNa mAnad rIte bhavyAtmAone karAvelI. emanI eka khUbI e hatI ke jo pote bIjA progrAmamAM vyasta na hoya Page #688 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 672 jina zAsananAM to siddhacakrapUjana bhaNAvavA mATe sAmI vyakti koNa che evI pAryA bAda hiMmatabhAIne paristhitino khyAla AvI gayo. koI paNa jAtanI vizeSatA jANyA vagara ja pUjana bhaNAvavAnuM daDhasattvavALA emaNe saMpUrNa rAtri prabhujInA AlaMbane svIkArI letA hatA. jemaNe navapadajInI bhakti karavA- kAussagga dhyAnamAM ja vItAvI. AvI rIte prabhujInA dhyAnano karAvavAmAM ja rasa hoya e bIjI-trIjI vAtomAM paDe ja zuM lhAvo anAyAse ja maLI gayo. ethI A ArAdhakane mana khUba kAma.....? ja prasannatA hatI. khAdhuM bagAsuM ane maLI gayuM patAsuM. vizuddhivALI zIlanI pravRttio : jagatanA tamAma A suzrAvaka parvatithie pauSadha karatA hatA ane sAdhunI jIvo duHkhanA dveSI che. ane sukhanA arthI che.-evuM jema ja dADhI mUcha tathA mastakanA vALa annA-bleDathI nahi paNa samajanArA A suzrAvaka tamAma jIvo sAthe Atmaupajyu sudhI loca dvArA ja dUra karAvatA hatA. emane emanI putrIne pahoMcavAnI bhavya bhAvanAvALA hatA ane eTale ja jIvonI bhAgavatI dIkSA apAvelI. ane e dIkSA mahotsavamAM...... virAdhanA na thAya evA zubha hetuthI eo aSADha comAsAmAM varasIdAnano varaghoDA vageremAM emanI zrImaMtAIne zobhAve potAnA raheThANa muMbaI nagarathI bahAra na javAnA vicAravALA evI rIte lakSmIno zubha upayoga karelo hato, kaho vAvelI. hatA. varSA-comAsAnA cAra mAsa sivAyanA ATha mAsamAM emanI vizeSatA : jyAM yAtrikonI avarajavara ochI siddhacakra pUjana bhaNAvavA ke zAsananA anekAneka kAryo mATe hoya tevA jaina tIrthamAM-vekezana vagere rajA sivAyanA samayamAM muMbaI bahAra javAnuM thAya to paNa teo pANI ukALeluM ja pItA hatA. dararoja siddhacakranuM pUjana saMkSepamAM bhaNAvatA. eka eka mAsa sudhI AyaMbilapUrvaka-maunapUrvaka pauSadha karavA. paMcaparameSThIne khamAsamaNA vagerenI ArAdhanA karatA hatA. mAtra traNa kalAkanI UMgha levAnI. 21 kalAke jApa vageremAM suMdara jinArAdhanAmAM vitAvatA hatA. badhe saphaLatA dharmane AgaLa karavAthI maLe che. (dharma prAdhAnyana sarvatra saphalatva) evI emanI zraddhAnA thoDA zubha muhUrta svargavAsI banelA emanI maraNa vakhatanI namunAo joIe.. samAdhi paNa suMdara hatI. samyagu jJAna-darzana-cAritra ane tapanI ema cAra prakAre ArAdhanA pApano nAza karavA mATe (1) eo siddhacakra pUjana bhaNAvavA mahArASTranA samartha che. AvI ArAdhanAmAM yathAzakti udyama karanArA bhavya ahamadanagara zaheramAM gayelA. muMbaIthI phona Avyo ke "tamArA dharmapatnI khUba ja siriyasa che. tamane jaldIthI...muMbaI jIvano deha vilaya thAya to paNa emanuM zuM nAza pAmyuM.....? Avo!" siddhacakra bhagavaMta para atyaMta zraddhAvALA A suzrAvaka Ane TrAnsaphara vItha pramozana-baDhatIpUrvakanI badalI ja vicAre, "pUjana adhUruM choDIne na javAya. jinabhaktithI badhuM kahevAya ne.....? juo ArSa puruSo zuM kahe che.....? ja sAruM thaze." bhAvathI-bhaktithI-zraddhAthI pUjana bhaNAvI jJAnadarzanacAstri, taporapADaghanAzinI hiMmatabhAI muMbaI potAnA ghare AvyA to samAcAra maLyA ke ArAdhanAzcaturkaghA, yasya syAtasya kiM mRta? "dharmapatnI zrAvikAnI tabiyata sArI thaI gaI che." hiMmatabhAIne ArAdhanAnI A kakSA sudhI pahoMcADanAra | (2) hiMmatabhAInA gharamAM eka vakhata TekSa bAbate zrI jinazAsana ane sadguruone bhAvAMjali.....! sarakArI reDa paDI. dharmabaLavALA emaNe kabATanI cAvIo sarakArI amaladArone soMpI.....hiMmatabhAIe zaraNuM svIkAryuM paMnyAsapravara zrI jayatilakavijayajI gaNivara mahAmaMtra navakAranuM.......kabATamAM ghaNuM hovA chatAM sarakArI dhanya jIvanA dhanya maraNa samAdhi amaladArone kazuM dekhAyuM nahIM. "jenA manamAM zrI navakAra amarelI (saurASTra)nA e yuvAnanuM nAma jayasukha premacaMda ene zuM karaze saMsAra.....!" vALI vAta para hiMmatabhAInI zAha osavALa. pUjyapAda AcAryadeveza zrImad vijaya zraddhA khUba vadhI gaI. bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAja AdinA pravacano-paricaya A (3) sAMjanuM pratikramaNa karI hiMmatabhAI jinamaMdiramAM yuvAnane khUba phaLyo. 29 varSanI bharayuvAnImAM potAnA kAussaga dhyAnamAM lIna banyA. pUjArIne emanI upasthitino sahadharmacAriNI zrAvikA sAthe emaNe bannee pUjya khyAla na rahyo ane derAsara ema ja mAMgalika thayuM. kAussagga AcAryadevezazrInA punita karakamaLe bhagavatI dIkSA aMgIkAra Jain Education Intemational Page #689 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. 693 karI. e pUrve A saMkulamAM emanA mAtuzrI tathA traNa paNa badhI ja divALI zrI zaMkhezvara tIrthamAM ujavAI che. brahmacAriNI bahenoe to dIkSA lIdhelI hatI ja. are! emanA ArAdhAI che. saMsArI svajanomAM kula 22 puNyAtmAo saMyamI banyA hatA. vikramabhAI kahe che ke mane anekavAra prabhunA prathama bhAgavatI dIkSA bAda e banyA jinazAsana zaNagAra prakSAla, prathama pUjAno pAsa aNadhAryo maLyo che. prabhunI evI munirAjazrI jayatilakavijayajI ma. anukrame eozrI banyA adbhUta kRpA che ke mAre aneka vakhata ghaNA ja pratikULa prasaMgo paMnyAsajI ma. emanA viziSTa saguNomAM gurusevAne jIvanamaMtra AvyA chatAM emAMthI koI camatkArika mArga nIkaLI ane mane banAvyo, dAdAguru zrImad vijaya premasUrizvarajI ma.nA Asana pUrNimA AdinI yAtrAnuM sAsaya maLyuM che. are! yAtrA pUrNa pAtharavAno amUlya lAbha, potAnA gurudevazrInA AjIvana thayA bAda mAre samayasara vyAvahArika kAme pahoMcavA mATe paNa caraNopAsaka, kalakattA, bihAra, jhArakhaMDa, madrAsa AdinA mane aNadhArI madada maLI che. amArI sAthenA amArA jevA vihAromAM gurudeva ane sAdhuonI savizeSa bhakita, ja yAtrikonI paNa ame emanI sagavaDamAM sahAyakapaNuM bajAvI apramattabhAve svAdhyAya lInatA, vAMcana, lekhana, parizIlanamAM emanI pUrNimA AdinI yAtrAmAM sAtatya jaLavAI rahe evuM magnatA, kuzaLa pravacanakAra, preraNApatro dvArA anekonA jIvana anekanekavAra karyuM che. A badhA ja pratApa zrI jinezvaradevanI parivartananI kaLA, gujarAta, mahArASTra, kalakattA, madrAsa AdinA aciMtya kRpAno ja che. hA! zrI arihaMtadevane prAdhAnya hajAro kilomITaranA vihAromAM kalyANakabhUmi AdinI ApavAthI badhI saphaLatA maLI. tIrthayAtrAo, tIrtha sparzanA nimittaka upavAsano tapa, kalAko saMvatsara pratyupekSaNaka zuM che? sudhI tanmayatApUrvaka anarAdhAra azrudhArA sAthe jinavara bhakita, pratidina sakaLatIrthanA pAThapUrvaka zAzvatA, azAzvatA tIrthonI vaiyAvaccathI AIjyanI prApti thAya che. evA bhAvayAtrA, guNAnurAga, upabRhaNA, vAtsalya parArthakAraNa- AhattAtyavALA zrI mallInAtha caritramAMthI kAMIka saraLatA bhadrikatA jevA guNonI sAthe ja saMpUrNa vIzasthAnaka jJAtAdharmakathANam 8 nallIjJAte mithilAmAM pratibuddhi tapa, zatruMjayatapa (sAta cha be aTTama) siddhagirijInI 99 nRpasyAgamana yAtrA, uparAMta anekAneka aTTama upavAsanI tapasyA, vigaI prazna : zAstramAM Avato saMvatsara pratyupekSaNakam zabda tyAga AdinA savizeSa abhigrahonuM pAlana, nirmaLa apramatta zuM che? 54 varSano dIrgha saMyama paryAya. javAba : javAba jJAtAdharmakathA TIkAnA AdhAre AvI khUba suMdara sAdhanApUrvaka 2067 kArataka mAsamAM janmadivasathI mAMDIne saMvatsara varSanI rAha jovAya ke Aje kALadharma pAmyA, anekAneka bhavyone anumodanA pAtra banyA. ATalAya varSa pUrNa thayuM A rIte mahotsavapUrvaka je divase emanI vidAya zAsana saMghane bhale khoTamAM pariNamI paNa khuda bIjAne jaNAvavAmAM Ave te saMvatsara pratyapekSakazuM kahevAya. to addabhuta jIvana jIvI khUba suMdara Adarza ApIne gayA. jyAM dara varSe (keTalA varSa pUrA thayA ema) saMkhyA jaNAvavA dhanya jIvana! dhanya maraNa samAdhi! mATe gAMTha bAMdhavAmAM Ave te hAlamAM varSagAMTha tarIke rUDha thayela zrI zaMkhezvara sAhiba sAco che. videhanA rAjAnI kanyA mallikumArInA saMvatsara pratyupekSaNamAM subuddhi nAmanA maMtrI gayA hatA. emAM e emanuM zubha nAma vikramabhAI rasikalAla zAha. muMbaI kumArInA AbhUSaNa vizeSa zrI dAmacaMDa joIne maMtrI amAtya (pArlA-vesTa) emaNe (2066 Aso mAsa) Aja sudhImAM DaghAI gayA ke te AbhUSaNa keTalA kiMmatI ane AkarSaka che muMbaIthI zaMkhezvara pArzvanAtha mahAtIrthanI satata (nonasTopa) amAtya AvIne potAnA rAjA pratibuddhane A vAta kare che. 34) pUnamanI yAtrA karI che. potAnI bAvana varSanI uMmaramAM bAvane bAvana divALI-mahAparvanI ArAdhanA A ja tIrthamAM ja mahAna zAsanaprabhAvaka pUjya gurudeva AcAryadeveza karI che. emano putra pArasa. emanI 24 varSanI uMmaramAM badhI zrImad vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjanI janmazatAbdI ja divALI ane emanI putrI amIbena uMmara varSa 21 emanI varSa vi.saM. 1967-2067nA zubha prasaMge e tArakonuM e tArakone sAdara samarpaNa! Jain Education Intemational Page #690 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM hIM arha zrI aMtarikSa pArzvanAthAya nama: ja -: nA viUT na hRtti 22UTTI - naya pataMvitti :zratopAsaka zrI naMdalAlabhAI devalukAnA aneka graMthonA prazasta lekha-lakhANa-sarjana, samaye smRti-upakRti rUpe-svarUpe karIe chIe vinamra svIkRti. ja (1) noMdha lIdhela sva. pa.pU. bhuvanabhAnusUrIzvarajI ma.sA.nI viziSTa sAdhu-vAcanAo. ja (2) AbAla brahmacArI pa.pU. jayaghoSasUrIzvarajI ma.sA.nI saMyamalakSI AmanyAo. (3) tapasvIratna gurUdeva paM.pa.pU. jayasomavijayajI ma.sA.nI savizuddha tapasAdhanAo. (4) paricaya paMthe Avela aneka sUrirAjothI laI munirAjonI saMvegI-sadbhAvanAo. (5) svajIvanamAM thai gayela cakiMcit mahAmaMtra navakAranI ArAdhanAo. Oh my Lord! We followers are purely nothing, but they are surly something, and thy are actually everything. That is reason, grasping thy grace I could write very-very little things. For rest sorry, extremely sorry, for next just pardon me. - Jaydarshan Vijay daMre-raMsa vadhe varma, jo-ro phUTate nahi, je-roje re , haMsa-haM to nahi. jinadharma rUcinI prathama pahecAna - sAMta kSetre jyAM vahetuM dAna. 'jJAna-jJAnI-jJAnasAmagrInA - sadAya jyAM thAya sanmAna. prerakabaLaH bhAratavarSanI vividha pAThazALAonA zikSaka-zikSikAo (kRtapracAraka : pa.pU. jayadarzana vijayajI ma.sA. (nemipremI) ) sau. bhAratIbena azokabhAi zAha - keneDA : zrI mahendrabhAi prAgajIbhAi vorA - muluMDa sau. dharmiSThAbena vIrendra zeTha - amerikA * sau. nirAlIbena bInezabhAi zAha - amadAvAda sau. dInAbena paMkajabhAi bhaNasArI - haidrAbAda * sau. jijJAbena khuzAlabhAi momAyA - auraMgAbAda sau. aMjubena amitabhAi zAha - beMgalora * sau. dIpAlIbena / sau. hemalatAbena zAha - pUnA sau. dIptibena sunilabhAi zAha - dubai : sau. saMjIvanIbena anilabhAi zAha - pUnA sau. nilImAbena mayurabhAi zeTha - madrAsa * sI. caMdrikAbena kizorabhAi zAha - pUnA sI. dInAbena prakAzabhAi dhArIvAla - zirUra * sau. nirmaLAbena haribhAi zAha - pUnA zrI vinayabhAi je. zAha - borIvalI * sI. uSAbena zaileSabhAi bAbarIyA - zrIrAmapUra sau. hemalatAbena chaganabhAi gaDA - akolA * zrI vijayabhAi sudhIrabhAi bAvIsI - jAlanA so. urmilAbena praphulabhAi loDAyA - akolA * ArAdhaka zrAvikA maMDaLa - kalyANa, akolA, pUnA zrI rAjezabhAi vijayakumAra zAha - akolA * sau. suvarNAbena prakAzabhAi zAha - ghoDanadI sau. razmibena dIpakabhAi zAha - bAlApura * so, zobhAbena kIrtibhAi zAha - cAkaNa sau. ujjavalAbena manojabhAi zAha- akolA * nemipremI ArAdhaka maMDaLa - muMbai, pUnA, talegAma, sau. madhubena mahendrabhAi jaina - auraMgAbAda * rAharI, ahamadanagara, auraMgAbAda, jAlanA, lonAra. navakAra kSetre daine dAna - Apa sau banyA cho puNyavAna (abhinaMdana) Jalomon items Pohvate Personal se only THERE IST Page #691 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro bhAratIya saMgItamAM mukhya be prakAra che (1) manoraMjana mATe gavAtuM saMgIta ane (2) bhakti mATe saMgIta. jaina dharma dvArA bhakti mATe saMgItano upayoga kyArathI thayo te viSe cokkasa kahevuM muzkela che, chatAM eka bAbata jarUra dhyAnamAM Ave tevI che ke mUrti ane maMdira vinA mAtra sAdhanA dvArA ja dharmAcaraNa karavuM e jaina saMpradAyanI jUnI paraMparA che. A jUnI paraMparAmAM taMtranI sAdhanA paNa che. taMtranI sAdhanA e yogano eka prakAra che teno pracAra sauthI vadhu baMgALa bAju che, paNa vakhata jatAM A yogasAdhanA samagra bhAratamAM pracalita thayela. yogasAdhanAno eka tabakko evo Ave che ke sAdhakanA kAne svayaMbhu saMgItanA svaro saMbhaLAya che. mukha-nAkamAMthI svaronuM guMjana thAya che tene nAdayoga ke svarasAdhanA nAmathI paNa oLakhavAmAM Ave che. ApaNA saMgItanA sAcA svaronuM mULa A yogamAM che. AvA yogasAdhanAnA sAdhakane saMgIta vidyA priya hoya te sahaja che. Ama saMgItanI cAhanA jenI sAdhanAnA pAyAmAM jainonuM saMgItamAM pradAna jayadeva vA. bhojaka (nivRtta saMgIta prastutakartA AkAzavANI, vaDodarA) 675 rahelI che tyAM bAramI sadImAM pracalita thayela bhakti saMgItanA juvALano lAbha badhA ja saMpradAyone maLyo che. jo mAnavI sAdhanA, tapa, yoga, bhakti, saMgIta koI paNa dvArA Atmonnati kare to samAjane ane vyaktine lAbha ja che. A rIte jaina samAjamAM bhakti saMgIta pracalita thayuM. vakhata jatAM maMdiromAM saMgItakArone sthAna maLyuM. jUnI paraMparAnA dakSiNa bhAratanA jainetara maMdiromAM mUrtinA sabhAmaMDapamAM nRtya sAthe saMgIta thatuM. jaina dharmamAM saMgIta kyA samayathI gAvAnuM zarU thayuM te saMzodhakono viSaya che paNa gujarAtamAM hemacaMdrAcAryajInA vakhatamAM zrImALamAMthI 'bhojaka' kuTuMbone teoe pATaNa bolAvI vasAvyA ane jaina maMdiromAM saMgIta dvArA pUjA, bhAvanA ane anya dhArmika utsavonuM kAma soMpyuM. Aje paNa tAnArIrInA vaDanagara gAmanA tathA gujarAtanI pATanagarI pATaNanA bhojaka kuTuMbo jaina saMgIta gAvA mATe jANItAM che. dalasukharAma ThAkura, hIrAlAla ThAkura, gajAnana ThAkura, lAbhazaMkara bhojaka, chanAlAla saMgItakAra, caMpakalAla nAyaka ane emanA samakAlIna ghaNA nAyaka- bhojaka jJAtimAMthI ja jaina saMgItakAro maLyA che eTalA ane e kakSAnA anya ghaNA ochA che. pAlitANAmAM keTalAMka bAroTa parivAro paNa jaina saMgItamAM TocanuM sthAna dharAve che. khAsa karIne naMdalAla kalyANajI bAroTa ane tenA vaMzavArasoe A kaLAne jALavI rAkhI che. ApaNA saMgItanI mULa dhArAthI judA thavAnuM bhAratIya dharmoe vicAryuM nathI. deva badalAya, ciMtana badalAya paNa saMgIta badhAmAM eka ja rahyuM che, to pachI jainonI vizeSatA zuM? ahIM eno vigate vicAra karIe. prabhubhaktimAM gIta, nRtya, vAjiMtranAdane paNa vizeSa sthAna apAyuM che. pUjAo, pUjanomAM to bhaktirasanA jhabbara uchALA saMgItakAroe pIraselAM paramAtmabhaktinAM saMgItamaya gItonA kAraNe ja vizeSa Ave che. kaLA vyaktijanya vastu nathI, samUhacetanAmAM pragaTatI bAbata che. prAcIna bhaktigIto, bhajano, prAsaMgika gIto, keTakeTalI kathA-vAratAonA raciyatA koI eka vyakti nathI; guphAmAM dorelAM citro ke ajaMTA-ilorAnA kalAkAranAM nAmo maLatAM nathI; bharata-gUMthaNanI bhAto koI eka vyaktie nakkI karI nathI. e badhuM sAmUhika rIte krame krame paraMparAgata vikasatuM jatuM hoya che. hA, enuM jatana karavuM, jALavavuM e je-te prajAnI naitika pharaja banI rahe che. prajAnI sAcI Page #692 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina zAsananAM saMskRti enI viziSTa kaLAmAM sacavAI rahI hoya che. enuM prajAne bhAna karAvavuM e saMskRta mANasanI pharaja che. evI pharajanA bhAgarUpe keTakeTalAM kalAkAro peDhIdara peDhIthI pravRtta rahe che. 676 paryuSaNa mahAparva jevA pavitra divasoe rAte paNa bhAvanAomAM saMgItanA sathavAre nRtya, garabA, rAsa sAthe gavAtAM gItonA kAraNe bhaktino ananya mAhola jAme che. rAvaNa-maMdodarIno aSTApadano prasaMga nRtya-gIta-vAjiMtra bhaktino eka anokho aitihAsika prasaMga che, je jANavA-mANavA jevo che. udAyana rAjA ane temanI prabhAvatI rANI paNa roja prabhu AgaLa kalAko sudhI A rIte gIta-vAjiMtra-nRtya bhakti karatAM. Aje paNa seMkaDo saMgItakAro, nRtyakAro jaina derAsaromAM bhaktisaMgIta pIrasI satata utsava-AnaMdano mAhola sarje che. paramAtmAnuM sAkAra dhyAna siddhasvarUpanA nirAlaMbana dhyAna mATe agatyanuM che. vItarAgatA ane karuNAnI sAkSAt pratikRti samAna jinapratimAo AMgIracanA vinA paNa cittane AkarSe che, sthira kare che, zAMta kare che. A lekhamALA rajU karanAra zrI jayadevabhAI bhojaka sUra, tAla ane zabdonAM puSpothI mheMkI raheluM saMgItanuM eka suMdara upavana, pAMca peDhIothI pAMgareluM ghaTAdAra vRkSa, aneka svara-saritAno jyAM saMgama thAya. e svarono abdhi, jayadevabhAI eTale svarono sAgara, svarAbdhi. bhAvanagaranI zAmaLadAsa kolejamAM bI.e.no abhyAsa karyo ane bhAvanagaramAM naMdakuMvarabA vidyAlayamAM saMgIta zikSaka tarIke 1963 sudhI sevAo ApI. tyArabAda AkAzavANI vaDodarA kendramAM myujhIka proDyusara tarIke 1963 thI joDAyA. pharajo daramyAna gujarAtI prAcIna DhALonI jALavaNInA hetuthI judA judA saMpradAyonAM pado rekorDa karyAM. uparAMta gajhala saMdhyA, bhajana saMdhyAnA kAryakramo Ayojita karyA. nimaNUMkathI nivRtti sudhI 25 varSa eka ja sthaLe rahyA je temanI lokacAhanAnuM pariNAma che. zAstrIya saMgItamAM khyAla gAyana vizeSataH dhrupada-dhamAra, ThumarI, horI temaja sugama saMgIta kSetre zrI jayadevabhAIno phALo ghaNo ja moTo kahI zakAya. gujarAtI paraMparAgata DhALono emaNe rasapUrvaka abhyAsa karyo che. tema ja saMta kavionI na gavAtI racanAone saMgIte maDhIne keseTa taiyAra karI che. je paikI mIrAM-dayArAma-bhAlaNa, choTama vagerenI racanAo judA judA kalAkArone zIkhavI che. jANItA zAyaronI temaja nAmI anAmI kavionI gujarAtI gajhalonI paMdareka keseTa emaNe taiyAra karI che. judA judA saMpradAyonAM pado AnaMdaghanajInI racanAo, bhAgavatanAM gIto, puSTi saMpradAyanA stotro, kIrtano, vagere keseTa, sIDI dvArA prasArita karyAM che. bhAvanagaranA mahArAjA zrI vIrabhadrasiMha temaja vaDodarA nareza zrImaMta raNajitasiMha gAyakavADe paNa zrI jayadevabhAI dvArA svarAMkano taiyAra karAvyAM che. jemAM pArzvagAyikA kavitA kRSNamUrtinA kaMThano upayoga karyo che. pAjoda darabAra saMsthA majhalUmInI "madirA'" ane kavizrI anAmInI 'gIta sudhA' keseTane ghaNI prasiddhi maLI che. saMgItanA A adanA sAdhake nivRtti pachI paNa sugama saMgItanA pracAra prasAra arthe zikSaNano yajJa cAlu ja rAkhyo che. Aje paNa saMgIta mATe alakha jagAvI beThA che. zrI jayadevabhAI sUrano sahAro laI zabdanI ArapAra jIvI rahyA che. sugama saMgItane ghera ghera pahoMcADavAnA eka mIzananA bhAgarUpe vaDodarA, bhAvanagara, surata, bharUca, UMjhA, mahesANA mukAme zabdanI ArapAra, svara revAne tIra, sUra kSitijane pAra, jevA gajhala saMdhyA ane bhajana saMdhyAnA kAryakramo Ayojita karyA che ane samagra bhojaka parivAra A sAthe joDAyuM che. sugama saMgIta kSetre yogya zikSaNano abhAva che. tevA saMjogomAM pustakanI garaja sAre tevI sugama saMgIta zikSaNa mATenI 22 jeTalI keseTonI zreNI prakarI che. hAlamAM 82 varSanI jaipha vaye gujarAtamAM "sugama saMgItanI utkrAMti' viSayaka pustaka prasiddha karyuM che. pIDha ane khAsa navoditone pragati mATe hRdayapUrvaka hUMpha ApanAra sugama saMgItanA sAcA pathadarzaka ane sAdhaka banI rahyA che. sugama saMgItane sAcA arthamAM loka hRdaya sudhI pahoMcADavAnuM puNya kArya teo karI rahyA che. graMtha saMpAdaka sAthe pArivArika saMbaMdha dharAve che. --saMpAdaka saMparka : e-10, janatAnagara, zabarI skula pAse, vAsaNA roDa, vaDodarA-390015 phona : (0265) 2250467 Page #693 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 699 jhaLahaLatAM nakSatro. jaina dharma keTalo prAcIna ApaNe jANIe chIe ke tIrthaMkara neminAtha ane zrIkRSNa eka ja kuTuMbanA hatA. zrIkRSNa dvArikAmAM rAjadhAnI vasAvI ane temanuM nirvANa dehotsarga somanAtha pATaNa pAse thayuM. A benI vacce jUnAgaDha Ave che. neminAthanuM maMdira tapobhUmi jUnAgaDhano parvata che. gujarAtamAM be sthaLa ati prAcIna gaNAya che temAM jUnAgaDha ane uttara gujarAtano amuka pradeza gaNAya che. raivatAcala (giranAra-jUnAgaDha), zatruMjayagiri (pAlitANA), tAladhvajagiri (taLAjA), taLAjA ane pAvAgaDha A parvato para jainatIrtho che uparAMta gujarAtanA ja zreSThIonA dhanathI baMdhAyelA arbudAcala (Abu), acalagaDha ane kuMbhAriyAnA tIrtho che je ghaNA junA che. A to mAtra gujarAtanI ja vAta thaI paNa samagra bhAratamAM jaina dharma vyApaka che tethI gujarAtamAM AvyA pUrve e keTalA varSa jUno che te jANavuM upayogI thaze. vaDodarAnA mahArAjA sayAjIrAvanA rAjaguru paMDita mahAdeva zarmAe kahela vAta ApaNA mATe mahattvanI che. bhAvanagaranA mahArAjA kRSNakumArasiMhajIne paMDita mahAdeva zarmAne potAnA gurU banAvavAnI icchA hatI tyAre teo madrAsanA gavarnara hatA. vaDodarAnA te vakhatanA mahArAjA pratApasiMha dvArA temaNe rAjaguru mahArAjano saMparka karavA yatna karyo. tenA upAyarUpe pratApasiMhajIe rAjagurU mahArAjane kailAsa mAnasarovaranI yAtrAno prastAva mUkyo. sAmAnya rIte dara be traNa varSe teo moTI yAtrAe badrInAtha, kedAranAtha jevA sthaLoe jatA AthI A prastAva temaNe svIkAryo. ApaNe jANIe chIe ke moTI yAtrAe gayA pachI eka nAnI yAtrA karavAnI praNAlI che. e rIte nAnI yAtrA tarIke madrAsa pAse Avela rAmezvaranI yojanA temaNe manamAM ghaDI rAkhelI ane e rIte rAjagurU mahArAjane madrAsa laI jaI mahArAjA kRSNakumArano saMparka karAvavA vicAryuM. Azare paccIsa mANasonI maMDaLI sAthe teo kailAsanI yAtrAe nIkaLyA. kailAsa parvata pAse pahoMcyA eTale rAjagurU mahArAje eka jagA batAvI tyAM pahADanI aMdara khodavA sUcanA karI. sAta ATha phUTa khodhyA pachI pUchayuM to vadhAre khodavA kahyuM. soLa phUTa khodyA pachI eka bAraNuM dekhAyuM. rAjagurU mahArAje pratApasiMhane kahyuM ke atyAre ziyALAno barapha pUro ogaLyo nathI paNa e guphA Adezvara bhagavAnanI che. kholI jotAM tyAM mUrtinI sAme tAjAM phUlo hatAM ane ghIno dIvo jagI rahyo hato. rAjagurU mahArAje kahyuM ke atyAre Adezvara bhagavAnanI pUjA devo kare che paNa barapha ogaLI gayA pachI tibeTanA lAmAo pUjA karaze. pratApasiMhane bolAvI AjJA karI ke tamArA rAjyamAM jaino moTI saMkhyAmAM vase che tame hiMdu cho paNa jaino sAthe paNa sAro vartAva karazo to sukhI thazo. thoDA varSo pachI gurU mahArAje temane tyAM maLavA AvelA zrotAo-bhaktone vAta karI ke hiMduonA-sanAtana dharmanA-vedo jeTalA prAcIna che teTalA ja prAcIna jaina Agamo che. paMDita mahAdeva zarmA-rAjagurU mahArAjanA pitA paMDita jayadevajI kAzInA mahArAjAnA rAjagurU hatA ane cAre vedo temane kaMThastha hatA evI ja rIte rAjagurU mahArAjane paNa cAre vedo kaMThastha hatA eTaluM ja nahi maslima-pArasI-jaina tamAma dharmanA dharmagraMtho temaNe vAMcela hatA. jainadharma hiMdudharma jeTalo ja jUno che eTaluM ja ApaNe svIkArIzuM. saMgIta viSe prAcInatA kema nakkI karavI jo jaina Agamo veda jeTalAM jUnA hoya to eka vAta to siddha thayelI ja che ke tamAma prAcIna dharmazAstro chaMdobaddha lakhyAM che ne te gavAya che. ApaNe sAmaveda vizeSa rIte gavAnI prathA Aja sudhI cAlu che. bhAratanI tamAma bhASAmAM prAcIna sAhitya chaMdomAM ja racAyuM che ane gavAyuM che. to ja kaMThastha rahe. lekhanano AraMbha thayA pachI lAMbA samaye gadya-nibaMdharUpe sAhitya lakhAyuM. AthI saMgItamAM gavAtA sAhityanuM saMgIta paNa eTaluM ja prAcIna che. bhASA jUnI che ke saMgIta? A vAta kyAreya vivAda che ja nahi. mAnavI jabhyo tyArathI ja tenI mAtAe tene hAlaraDAM saMbhaLAvyA che. svarabaddha saMgIta vadhu ane mAtAnI kAlIghelI bALakane mATenI vAta temAM hoya che. eTale zabdo akSaro na hatA tyAre saMgIta hatuM ja. AdivAsI samAja ApaNA DAMgI loko-bhIlo nagAruM vagADIne ekabIjAne saMdezo mokalAve ne te saMgItanA dhvaninI Jain Education Intemational Page #694 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 678 bhASAmAM ApaNA jeTalo bhASAno upayoga temane nathI. temane mATe Dhola vagADI nAcavuM-gAvuM kudavuM e ja sauthI moTI jarUriyAta che. temane bhASA vagara aTakI paDatuM nathI. saMgIta vagara aTakI paDe che. ATalI vAta e mATe vicArI ke jaina dharma ane tenI upadezanI bhASA lokabhASA che sAmAnya loko paNa samaje te bhASAmAM te dharmano upadeza che. 'saMskRta' bhASA eTale? bhAratIya saMgItanI mukhya dhArA rAga saMgIta che ema ApaNe mAnIe chIe ane saMskRta bhASAmAMthI ja anya prAMtIya bhASAo hindI-gujarAtI-marAThI-baMgALI janmI che evI eka mAnyatA varSothI dRDha thayelI che. vidvAnonA saMzodhana pachI ApaNe phera vicAra karavo jarUrI che prazna thAya che ke pahelAM saMskRta bhASA banI ke te pUrve koI bhASA hatI? bhASAnA vidvAno to mAne che ke pANinI RSie saMskRta bhASAnuM svarUpa nakkI karyuM. te pahelAM vaidika saMskRta juduM hatuM. Aje paNa vaidika saMskRtane pANInI RSinA niyamo lAgu paDatA nathI. evI ja rIte te samayanI lokabhASA prAkRtamAgadhI-apabhraMza ityAdi jUnA kALathI loko bolatA hatA. bhASAnA itihAsa graMthamAM enI carcA che. lokomAM pracalita bhASAne sudhArI je bhASA pANInI RSinA vakhatathI pracalita thaI tethI "saMskRta" eTale ke 'sudhArelI bhASA' nAma apAyuM. jUnI bhASAne geya gIto sAthe saMbaMdha ApaNo viSaya saMgIta che. saMskRta nATakomAM, saMgIta pracura mAtrAmAM chaMdomAM che. te sAthe gIto paNa che. A gIto je je nATakomAM Ave che te 'lokabhASA'mAM racelA che. Ama je te vakhate lakhAyelA nATakomAM te samayamAM bolAtI ardha mAgadhI-prAkRta-apabhraMza ityAdi bhASAmAM gIto Ave. Ama jyAre saMskRta nATako prekSako jotA hoya to temAM prekSakone potAnI bhASAmAM gIto sAMbhaLavA maLe. ethI ja nATakonA gIto anahada lokapriya banyA hatA. lokonI bhASAno svIkAra kahevAya che ke mahAvIra svAmI lokabhASAmAM upadeza ApatA hatA ethI cheka sAmAnya loko paNa temano upadeza jina zAsananAM samajI zakatA. Ama jaina dharma joDe lokabhASAno saMbaMdha joDAya che. Aje paNa jaino prAcIna tIrthaMkaronA samayathI potAnA AcArya pAsethI lokabhASAmAM-potAnI bhASAmAM ja dharma vyAkhyAna zravaNa kare che. evuM ja saMgItanuM, derAsara hoya, ghara hoya, upAzraya hoya emanuM saMgIta emanI bhASAmAM teo sAMbhaLe che, gAya che ane mANe che. jaina saMskRta geya racanAo potAnI bhASAnA cAhaka jaina samAjane saMskRta bhASA mATe kyAreya anAdara na hato. jaina vidvAno saMskRta bhASA svIkAratA eTaluM ja nahIM kalikAla sarvajJa hemacaMdrAcAryajInuM vyAkaraNa to Aje samagra saMskRta bhASAnA vidvAnomAM AdaranuM sthAna pAmyuM che. jainAcAryoe saMskRtamAM paNa racanAo karI che je paikI 'bhaktAmara stotra' tathA vinayavijayajI kRta 'zAMta sudhArasa' jaina samAja Aje paNa bhAvapUrvaka gAya che. Aje paNa AcArya zIlacaMdrasUrijI jevA saMto saMskRtamAM pada racanA kare che. ApaNe e vicAravAnuM che ke jaina samAjamAM rAgasaMgIta ane lokasaMgIta keTaluM lokapriya hatuM? A mATe koI graMtha vAMcavAnI jarUra nathI. eka divasa savArathI rAta sudhI bhakti praNAlI puSTi saMpradAyanI havelImAM jaIne sAMbhaLo ane jaina derAsaromAM koI pUjA bhaNAvAtI hoya te sAMbhaLo; Ama karavAthI vAta samajAze. derAsaramAM gavAtA gIto eka samaya evo hato ke derAsaramAM zrAvako--gAyako philmagItonA DhALa para racelA pada gAtA. jenI saMgItanI dRSTie TIkA thatI. A eka sAcI samaja nathI. jaina AcAryone evuM lAgyuM ke philma gItomAM TIkApAtra kavitA hoya te zrAvako gAya te sAruM nathI ane emane priya DhALa gAya te khoTuM nathI. AthI keTalAka jainAcAryoe philmI DhALo para bhakti racanA lakhI ApI. A eka zubha saMskArasiMcanano viSaya hato. bIjuM lokaDhALo eTale lokomAM pracalita gIto jainomAM paraMparAgata rIte gavAtA AvyA che. eka udAharaNa laIe "mAtA jazodA jhUlAve putra pAraNe re" DhALa jainone gamI gayo ane te ja DhALamAM "mAtA trizalA jhUlAve putra pAraNe re" vinayavijayajIe navasArikA grAma madhye lakhyuM je eTaluM ja Page #695 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 679 lokapriya thayuM. A rIte eka DhALa parathI bIjI gIta racanA karavI tene "dezI" nAmathI oLakhavAmAM Ave che. "dezI" jeno dvArA pracalita thaI Aje ApaNe jene "sugamasaMgIta' kahIe chIe te lokomAM gavAtuM saMgIta 'dezI' nAmathI oLakhatuM. enI vizeSatA e hatI ke koI lokapriya DhALa hoya to judA judA kavio te DhALano upayoga karI geya kavitA loko samakSa mUkatA tyAre e kavitA para lakhe "mAtA jazodA jhulAve patra pAraNe" e dezI loko samajI jatA ke navuM kAvya kevI rIte gAvuM. gAMdhIjInI Azrama bhajanAvalimAM kavi nahAnAlAlanuM mArA nayaNAnI ALasa re" kAvya che. jenI upara "zIkha sAsujI de che re" e pramANe gAvAnI noMdha che. Ama eka ja DhALamAM ghaNA gIto gAvAno rivAja paNa garabAmAM hato. jema ke eka garabo pUro thAya ke tarata bIjA gAyaka e ja DhALamAM bIjo garabo pachI trIjA gAyaka trIjo garabo gAtA A rivAja have garabAnI rajUAta badalAtA pracAramAMthI ochI thaI gaI che paNa e ja tAlamAM navo DhALa gAvAnuM zarU thayuM che. - rAga saMgIta-jaina samAja puSTi saMpradAyamAM kIrtanakAro dvArA rAgasaMgItamAM gavAtA pado jaLavAyA evI ja rIte jaina samAjamAM kIrtanakAro bhojaka rAgasaMgIta ane lokasaMgIta baMnenA jANakAra hatA. jainAcAryonI rAmabaddha pUjAo ane gIta racanAo baMne teo kuzaLatAthI gAvAne sakSama che. hirAlAla ThAkura, gajAnana ThAkura lAbhazaMkara bhojaka, bhAvanagaranA rAjagAyaka dalasukharAma ThAkura baMne prakAranA saMgItanA jJAtA hatA. jaina dezIomAM sagano upayoga ApaNe tyAM bhaktiyugano prAraMbha ane rAgamAM pado- bhajano gAvAno rivAja kavi jayadeva racita "gItagoviMda'nI aSTapadIothI thayo. TUMkA padonI racanA tyArapachI bhAratanA pratyeka prAMtanA bhakta kavioe racI je khUba lokomAM pracalita thaI. vinayavijayajInuM "zAMta-sudhArasa" paNa aSTapadInI jema ja rAgamAM gavAya che. cha rAga ane chatrIsa rAgiNI e siddhAMta mujaba je rAgo hatA te paikI ghaNA rAgo pracalita thayA. jaina saMpradAyamAM paNa trIseka rAgo vizeSa pracAramAM rahyA che. temAM sauthI vadhAre je rAgono upayoga thayo che te dhanAzrI (dhanyAzrI)- asApharI (AzAvarI) mArUNI goDI - mArU kedAro (kedArA) - mahAra bIjA krame je rAgo pracalita thayA te ke sAraMga malahAra ke vairADI ke kAphI ke rAmagiri * rAmagrI * khaMbhAyatI * dezAkha + sAraMga ja sAmerI + soraTha * jaitazrI + kedAragoDI uparAMta trIjA krame eTale ke ochA upayogamAM levAyelA rAgo te ke toDI ke siMdhuyo ke dezAkha ke suhavA ke prabhAta-prabhAtI * kalaharo ke siMdhu ke siMdhuDo * guDI ke bilAvala * mevADo-mevADu rAga saMgItamAM pado lakhanAra jaina saMto sattaramI sadImAM thayelA AnaMdaghanajI, nayasuMdara, samayasuMdara, sakalacaMdajI upAdhyAya, jasavaMtasUri, RSabhadAsa vageree potAnI racanAmAM rAga saMgItano upayoga karyo che. A saMta kaviomAM AnaMdadhanajI-samayasuMdara rAgasaMgItanA prakhara jJAtA haze ema emanI kRtio parathI jaNAya che. AnaMdadhanajInA padomAM vizeSarUpe rAgo prayojAyA che. jyAre stavanomAM "dezI'no vizeSa upayoga jovA maLe che. temaNe AsAvarI, bilAvala, sAraMga, mArU ToDI ane dhanAzrI rAgo savizeSa che. yazovijayajI AnaMdadhanajInA samakAlIna hatA Ama chatAM temanI racanAmAM rAgasaMgIta karatAM dezI'nuM bAhulya che. emaNe lakheluM mahavIra svAmInuM stavana "girUA re guNa tuma taNA" jaina samAjamAM tathA kaviomAM Aja sudhI lokapriya thayuM che. enI lokapriyata eTalI badhI hatI ke te racanAnA DhALane anya kavione apanAvyo; jema ke saM. 1788mAM rAmavijayakRta lakSmIsAgara, vijayalakSmI sUrita covIzI, abhinaMdana stavana (saM. 19mI sadI pUrvArdha) vAnazrAvaka, padmavijaya, amaracandrajI ane saM. 1905mAM vIravijayakata Jain Education Intemational Page #696 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 680 siddhAcala giranAra saMgha stavanamAM teno upayoga thayo. Ama Azare eka saikA sudhI kavione ane A sudhI zrAvakoe A racanAne mANI che. samayasuMdarajI ApaNuM dhyAna samayasuMdarajI vizeSa kheMce che. emaNe vipula sAhitya sarjyuM che. te paikI sItArAma . copAI, naladamayaMtI, priyamelaka, mRgAvatI, draupadI, pratyeka buddha, tIrthamAlA stavana ityAdi sarvamAM rAgano chUTathI upayoga thayo che. temanI 'sItArAma copAI' rAga vaividhya mATe prasiddha che. emaNe prayojelA rAgo * mArUNI * vairAThI * rAmagrI * parijayo * kAnaDo * jayatazarI * suhava * khaMbhAyatI * jayamAlA * vibhAsa * soraTha * malhAra * sAraMga * siMdhuo A rAgonI yAdI jotAM AmAMnA ghaNA rAgo, tenI mULa racanA athavA tenA parathI banelI anya racanAmAM gAtA hoya to ApaNA mATe bhulAyelA rAgonI sAcavaNI khUba upayogI pUravAra thaze. * kedAra * dezAkha * kedAro * goDI * sAraMga * bilAvala * dhanAzrI * kAphI * dhAnI * vADo * AsAvarI * kedAragoDI jainonuM sauthI moTuM saMgItakSetre pradAna 'dezI' lokonI bhASA ane lokonA saMgItane prAdhAnya ApanAra jaina samAje 'dezI' nAmathI rAgetara racanAo karI jemAM lokagItonA DhALo paNa AvI jAya teno chUTathI upayoga karyo. AvI aneka dezIo paikI udAharaNarUpe eka dezI laIe. yazovijayajInI 'girUA re guNa tuma taNA'nI racanAne ApaNe vigate joI gayA chIe. evI ja rIte garabAnI dezI gujarAtamAM lokapriya che. jeno upayoga amRtavijayajI rAmacaMdra-rAmacaMdravijaya-caturavijaya-jinaharSa mAnasAgarajIe kAphI karyo che. garabAnI zailImAM gavAtA jina zAsananAM bAramAsI gItano upayoga paNa thayo che. "kapura huI ati ujaluM re" kedAra goDI rAgamAM samayasuMdarajIe saM. 1659mAM lakhyuM te pachI gaMgadAsadarzanavijaya-mAnasAgarajI-jinaharSajI-mohanavijayajIe apanAvyuM. jayavaMsUrijIe saM. 1614mAM lakhelA padano upayoga samayapramoda-samayasuMdara-rAjasiMha-sumatisaMga yazovijayajI-vinayavijaya-jJAnavimala jI-khImamunipadmavijayajI ane vIravijayajIe cheka saMvata 1902mAM teno upayoga karyo. jaina dezIono saMgraha mohanalAla dalIcaMda desAIe "jaina gurjara kavi' graMtha lakhyo che tenI navI AvRttinA AThamA bhAgamAM jaina dezIono saMgraha thayelo che. te jovAthI eka dezI to traNaso cAraso varSa sudhI satata kavioe kAvya racanAmAM ane zrAvakone gAvAmAM upayoga karyo che. ApaNA soLamI sadInA pUrvArdhamAM thayelA narasiMha mahetAnI kRtio pAMcaso varSa bAda gavAya che. paNa narasiMhanA pada parathI ja lakhIne potAnuM kAvya racanAra kavionI paraMparA jaino jevI jovA maLatI nathI. jema ke narasiMhanA jhulaNA chaMdanA jJAnanA padonI nakala thaI nathI. mAtra jhulaNAne chaMda tarIke kavioe upayoga karyo che. jainetara kavionI dezI jaina samAjanuM A ati udAra pAsuM che. narasiMhanuM pada hoya ke premAnaMdanA AkhyAnano DhALa hoya, vallabha dhoLAno garabo hoya ke dayArAmanI garabI, tema ja nATasinemAnA gIta hoya te DhALane eTale ke dezI' te apanAvIne potAnA saMpradAyano bodha Aja sudhI jaina saMta kavioe supere Apyo che. gujarAtI citrazailInI jema saMgItamAM gujarAtI 'dezI' DhALane jaina samAje jeTalI mAtrAmAM sAcavyA che teTalA anya samAje sAcavyA jaNAtA nathI. Aje narasiMha ke dayArAmanI racanAnA asalaDhALa 'dezI' visarAvA lAgyA che paNa 'naMdakuMvara keDe paDo kyama bharIe' e DhALa 'tIrathanI AsAtanA kyama karIe' (jainapada) svarUpe ane 'mAtA jazodA jhulAve putra pAraNe' ene 'mAtA trizalA jhulAve putra pAraNe re' rUpe gavAya che. tethI paNa jUnI peDhImAM pracalita gIta vAto kyama karazo mahArAja beDe mAre Page #697 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 681 jhaLahaLatAM nakSatro bhAra ghaNo ho rAja no DhALa jainetara samAja visarI game che paNa jUnA jaina saMgIta premIo te DhALa haju paNa gAya che." vidhApITho mATe saMzodhanano viSaya - jUnA gujarAtI kavionI kaI kRti jaina stavana ke padamAM gavAya che. e viSaya saMzodhana karanAra mATe paDakAra rUpa che. kema ke temAM sAhitya-saMgIta-noTezananuM jJAna ne purAvidyA prema hovA jarUrI che. ApaNA vidyAdhAmoe A paDakAra jhIlI levA jevo che. zuM hemacaMdrAcArya yunivarsiTI saMgItanA A purAtattva jJAnanA kSetre kaMI karaze? khuda hemacaMdrAcAryajIe emanA graMthamAM jUnA gujarAtI gItonA namUnA noMdhyA pachI A yunivarsiTIe A kAma upADI levuM joIe. eka to jaina saMpradAyanA A AcArya pATaNamAM rahyA hatA ane uttara gujarAta nAyaka-bhojaka saMgIta komonuM vatana che. gujarAtamAM jaina dharma keTalo prAcIna? ApaNe joI gayA ke jUnAgaDhamAM neminAthanuM ane zatruMjayamAM AdezvaranuM sthAna che. paNa te prAcIna hovA chatAM samagra gujarAta pradezamAM jaina dharma kyAre phelAyo te viSaya alaga saMzodhanano che. jANItA gujarAtI purAtattva vidvAna zrI hasamukha sAMkaLiyAnuM maMtavya che ke "bauddha dharmane sAthe sAthe ke paraMparA mujaba enI pahelAM-jaina dharma bhAratamAM prasaryo hato.....paraMtu rAjayAzraya ane lokAzraya joIe teTalo na sAMpaDavAthI A pracAra aTakI gayo haze. tethI gujarAtamAM cothA-pAMcamA saikAthI mahArASTra-karNATakamAM paNa Aja arasAmAM ne madhyabhArata tathA uttara pradezamAM paNa Aja samaye enuM astitva batAvatI chUTI chavAI mUrtio ane koIvAra tAmra ane pASANa lekho paNa maLe che." ApaNe e vAta dhyAnamAM levAnI che ke itihAsakAro purAvA maLyA hoya te bAbatane ja kALagaNanAmAM dhyAnamAM le che. vaLI zilpakaLA ane stUpanA sauthI prAcIna namUnA jaina dharmanA maLyA che. jeno dvArA hastalikhita graMthonI jALavaNI gujarAtamAM khaMbhAta-pATaNa-amadAvAda ane gujarAta bahAra jesalameramAM thaI che. gujarAtI jaina phAgu kAvyo maLyAM che te narasiMha mahetA pUrvenA che. "phAgu' hatukAvya ane praNayakAvya baMneno AsvAda karAvato rAsathI vistAramAM nAno rAsano ja eka prakAra kahevAya. madhyayugamAM geya prakAro jaino dvArA phAgu' rAsa, prabaMdha, caritra je racAyAM che temAM prathama dharmapurUSo ane glAdhyacarita zrAvakonA caritro lakhelAM ane pAchaLathI dharmakathAo, tIrthakathAo, stavano ane sIdhA upadeza mATe racAyelA kAvyo geyakAvya prakAra che ane sanRtya gAna mATe e prayojAyelo hovAnuM anumAna thAya che. jaina phAgu kAvya prakAramAM saMgItamaya racanAno eka namUno 'siri sthUlibhadra phAgu'mAMthI maLe che. "jhirimiri jhirimiri jhirimiri e mahA varisaMti khalahala khalahala khalahala e vAhalA vahaMti jhabajhaba jhabajhaba jhabajhaba e vIjaliya jhabakaI tharahara tharahara tharahara e virahiNI maNu kaMpaI" A prakAranA zabdanA punarAvartana sAhityamAM arthanI dRSTie je mahattA hoya te kharuM paNa saMgItamAM to khUba ja prayojAya che. jema ke "bole re papIhAnAmanuM prasiddha gIta pUruM thAya tyAre Ama gavAya che. bole re papIhA bole re papIhA bole re papI....hA jinapadmasUrinuM AgaLa nodhela padano AraMbha traNa vakhata zabdane gAIne AraMbha thAya che teno eka namUno mIrAMbAIno ane narasiMha mahetAno juo :} "premanI premanA premathI re mane lAgI kaTArI premanI" (mIrAM) haLave haLave haLave harajI, mhAre maMdira AvyA re (narasaiyo) bolamAM bolamAM bolamA re rAdhAkRSNa vinA bIjuM bolamAM" (mIrAM) Ama prAraMbhamAM traNa vakhata gAvAno rivAja gItamAM che ane zAstrIya saMgItamAM to AraMbhamAM ane aMtamAM baMnemAM traNa vakhata gAvAnuM zakya hoya che. aMtamAM traNa vakhata gAIne pUruM karavuM e tAlanI kuzaLatA che to AraMbhanI paMktimAM traNa vakhata gAvuM e geyatattvanA rUpamAM vadhAro kare che. "mahala' philmanuM prakhyAta gIta "AyegA AyA Aye" AraMbha ane aMtamAM baMnemAM traNa punarAvartanavALuM che. emAM raheluM mAdhurya samajavAno nahi paNa mANavAno viSaya che. ApaNuM gujarAtI sAhitya madhyakAlIna nipaja che e jANavuM noMdhavuM jarUrI che. Jain Education Intemational Page #698 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 682 jina zAsananAM gavAtuM saMgIta keTaluM prAcIna? kanyAkumArI ane saurASTrathI AsAma sudhInA pradezamAM vihAra karavAnI prathA che. ApaNe jaina dharmane kendramAM rAkhIe to ApaNe gujarAtI sAhitya madhyakAlIna che te samajyA. paMjAbanA jaina sAdhu gujarAtamAM paNa vihAra kare. vaLI to tenI kavitAmAM gavAtuM saMgIta paNa madhyakAlIna che? nA nA pAlitANA zatruMjaya jevA moTA tIrtho gujarAtamAM che tethI nA saMgIta keTaluM jUnuM te viSe AgaLa ApaNe noMdha karI che sAdhuo uparAMta zreSThIomAM moTA saMgha sAthe yAtrA karavA ke bhASA karatAM paNa saMgIta vadhAre prAcIna che. A viSayane gujarAtamAM Ave, evI ja rIte gujarAtanA loko gujarAta jarA vigate samajIe. bahAranA jaina tIrthonI yAtrA kare. ApaNI paraMparAmAM saMgIta dhArmika utsava jevA ke yajJa A yAtrAnA pariNAme eka pradezanuM saMgIta anya ke navarAtrI utsavamAM gavAya che. hoLI, vasaMta, lagnaprasaMge pradezamAM sAMbhaLavA maLe. Aje jema ApaNe baMgALIAnaMda manAvavA gavAya che. A badhAnuM mULa cheka atiprAcIna paMjAbI-marAThI gItonI dhUno sinemAnA gIto dvArA mANIe kALamAM che. mAnavI jyAre jaMgalamAM zikArI jIvana jIvato chIe tema bhaktisaMgIta dvArA anya pradezanI dhUno-DhALo-gIto tyAre saphaLa zikAra karyA pachI nRtyasaMgIta thatuM. ApaNA ati atiprAcIna guphA citromAM paNa saMgIta nRtya ane vAdhano pracalita thayA. samayanA pravAhamAM sthAnika lokonI gAvAnI AnaMda letA jaMgalI mAnavanA citro maLyAM che. TUMkamAM bhASA laDhaNa rItane lIdhe ApaNe kyA pradezamAMthI zuM apanAvyuM te kahevuM muzkela che. Ama chatAM saurASTramAM hiMca ane khemaTo pUrve saMgIta hatuM. pracalita tAla che. jyAre rAjasthAna uttara gujarAtamAM dipacaMdI ApaNe je kaMI gAIe chIe te zuM badhuM ja bhAratIya tAla vizeSa pracalita che. ApaNA lagnagItomAM vizeSa saMgIta che? A praznane samajavAthI jainonuM saMgItamAM je pradAna pracalita dipacaMdI tAla che jyAre rAsane garabAmAM hiMca tAla che te samajavAnI cAvI maLaze. itihAsakAro kahe che ke hAla pracalita che. eTaluM samajavAthI saMgIta eka pradezamAMthI bIjA je deza ane rASTranI sarahado che te na hatI tyAre mAnavajAta pradezamAM jaI yAtrA kare che te samajAze. uttara dhruvathI dakSiNa mahAsAgaranA kinArA sudhI ane pUrvamAM jApAnathI pazcima amerikA sudhI ghUmatI hatI-sthaLAMtara karatI jena saMgIta paraMparA (gujarAta) hatI. Aje paNa meksikomAM bhAratIya paddhatinA AcAra gujarAtanI prAcIna pATanagarI aNahilapura pATaNa che. vicAra dharAvatI "mAyA saMskRti che. te A sthaLAMtaranuM uttara gujarAtanA A nagaramAM jaina sAdhu hemacaMdrAcAryajI rahetA pariNAma. hatA. cAturmAsa mATe gujarAtanI bIjI jUnI pATanagarI ApaNA bhArata dezanI vAta karIe to AphrikA- zrImALamAM teo gayelA tyAM kaMI kAraNavazAta jaina osTreliyA e eziyAnA vividha bhAgamAMthI mAnavasamUho devamUrtionA brAhmaNa pUjArIoe mahenatANAmAM vadhAro karI vasavATa badalatA rahyA che. temanI sAthe temanuM saMgIta paNa ApavAnI mAgaNI sAthe pUjA kArya aTakAvyuM. AvyuM che. bhASA badalatI gaI ne jUnA DhALamAM navI bhASAnA hemacaMdrAcAryajIe potAnA devanI pUjA brAhmaNa dvArA ja thAya gIto gavAtAM gayAM. tenA AgrahI hatA. tethI temanI pAse saMskRta zIkhavA AvatA jaino dvArA vividha rAgo-DhALonuM be zrImALI brAhmaNa vidyArthIne temanA devanI pUjA karavA mATe pUchyuM. gurUnuM kAma ziSyoe umaMgathI svIkArI lIdhuM paNa pracalana pariNAma viparIta AvyuM. temanA kuTuMbane zrImALI brAhmaNoe sthaLAMtara sAthe saMgIta javAnI vAta samajyA pachI jJAtibahAra mUkyuM. A zrImALI kuTuMba mATe zrI bhAratanA hindu ane jaina sAdhu saMnyAsIo eka ja sthaLe hemacaMdrAcAryajIe jaina saMgha pAse TharAva karAvIne vaMzaparaMparAgata jhAjho samaya rahetA nathI. mAtra cAturmAsa eka ja jagyAe jaina samAjano Azraya apAvyo. (A daMtakathAno purAvo nathI rahe ne pachI anyatra vihAra karI loka kalyANanI ke ema DaoN. cInubhAI nAyakanuM maMtavya noMdhavuM joIe.) ApaNA AtmakalyANanI pravRttimAM rahe. prAcIna kALathI kAzmIrathI dezamAM rAma ane kRSNanA purAvA nathI evuM aMgrejoe Jain Education Intemational Page #699 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro. ApaNane ThasAvyuM hatuM paraMtu dvArakA ane ayodhyAnA khodakAmamAMthI ghaNA purAvA maLyA che. AthI mULavAtane paraMparAno Teko che te ja ghaNo moTo purAvo gaNI zakAya. Aje paNa gujarAtanA moTAbhAganA jaina maMdiromAM pUjArI tarIke jaina sAdhuone saMskRta zIkhavavA mATe athavA jainamaMdiramAM pUjAnuM saMgIta rajU karavAnuM eTale ke kIrtana karavAnuM kAma kare che. AthI saMgItakAra "bhojaka ane zikSaNa ApanAra 'adhyApaka kahevAtA. | gujarAtI raMgabhUminA nATakomAM "saMgIta lIlAvatI' nATaka rajU karanAra kezavalAla adhyApaka ane gujarAtI raMgabhUmi para morabI Aryasubodha nATakamaMDaLI dvArA abhinaya tathA saMgIta digdarzana karAvanAra dalasukharAma ThAkura (bhojaka) tathA jainasamAjanI pUjA bhaNAvanArA agraNI saMgItakAra, dalasukharAma ThAkoranA bhANeja zrI hirAlAla devIdAsa ThAkora ane gajAnana devIdAsa ThAkora, lAbhazaMkara bhojaka, mAsTara chanAlAla bhojaka jaina saMgIta jagatamAM jUnI paddhatinA saMgIta jANakAra tarIke suprasiddha che (A uparAMta paNa ghaNA che). vakhata jatAM audIcya brAhmaNomAMthI UtarI AvelA nAyaka jJAtinA lokoe paNa jaina saMgItanuM kAma svIkAryuM. te paikInA pATaNanA kAMtilAla nAyaka ane puSTi saMpradAyanA saMgItanA vidvAna paMDita caMpakalAla nAyaka jaina saMgItanuM jJAna dharAvatA hatA. vakhata jatAM itarakomanA cAraNa-bAroTa vyAsa, mIra ane zrAvakoe paNa A kSetramAM bhAga levA mAMDyo jenI saMkhyA moTI che chatAM mAsTara dinAnAtha ane zAMtilAla zAhanA nAmo ullekhanIya che. saMgIta sAthe pUjA bhAvanA jaina maMdiromAM saMgIta sAthe thatI pUjA vidhine puSTa saMpradAyanA kIrtana ane hindudharmanA anya maMdiromAM thatA saMgIta sAthe sarakhavI zakAya nahi. hA, bhAvanA eTale eka prakAre bhajano ane stavanagAnano prakAra bhajana kIrtanane maLato kharo paNa tenuM saMgIta taddana juduM, mukhyatve bhagavadguNAnuvada jainomAM tIrthakaronI stuti, vairAgyanA pada; dAna, agiyArasa jevA vRttonA mahimAnA pada tathA jANIta jaina dharmanA banAvo (mukhyatve dharmane lagatA) pado AkhyAno gavAya che. A krama keTalo jUno che tathA puSTi saMpradAyanI tenA para asara che ke nahi te saMzodhanano viSaya che. 683 vividha prakAranI jaina pUjAo jaina pUjA bhaNAvavAno (eTale vidhi karavAno) upakrama zrAvakanA hetu para AdhAra rAkhe che. te kAMI derAsara (maMdira)nA rojanA pUjAno eka bhAga; niyama tarIke nathI. A pUjAo koI maMdiramAM prANapratiSThA mahotsava hoya to te vizeSa dhAmadhUmathI thAya che. evI ja rIte koI jaina sAdhutva-dIkSA svIkAre tyAre paNa khUba dhAmadhUma thAya che. A uparAMta potAnA manoratha phaLe te pachI ke te mATe "siddhacakra pUjA', makAna mATe vAstupUjA' pApanivAraNa ke sadgatanA AtmAne kalyANa vAMchavA ke karmadoSa nivAraNArthe "aMtarAyakarmInI pUjA ke zAMtisnAtra pUjA bhaNAvAya che. uparAMta "sattarabhedI pUjA' jevA khAsa nAmo che je zrAvakone suparicita che. jaina pUjAo racanArA jaina AcAryo hoya che jemAM vIravijayakRta pUjA, AtmArAmajIkRta pUjA ema potAnA AcAryazrInA nAmanI temaNe racelI pUjA zrAvakonA judA judA samudAyomAM pracalita che. A pUjAnA paraMparAgata gAyako bhojaka-nAyaka-bAroTa-vyAsa-cAraNa ke brAhmaNa hatA. pUjAnA racanAra badalAya paNa pUjAnA DhALomAM ghaNuM sAmya rahetuM. kAraNa ke gAyako enA e ja rahetA. A pUjA gAvAmAM jaina samAja paNa kAMsIjoDA, maMjIrA, khaMjarI jevA sahAyaka vAdyo laI joDAya che. vaiSNava havelImAM jema kIrtaniyA sAthe vaiSNavo gAya che tema ahIM zrAvako gAvAmAM joDAya che. jainomAM dezI pracalita A jaina pUjAnA saMgrahomAM pratyeka pUjAnI upara "A dezI pramANe DhALa" ema DhALa kema gAvA teno nirdeza che. puSTi saMpradAyamAM jyAM rAgonuM nAma che tyAM jainapUjAmAM paNa rAgo che chatAM "dezI" vizeSa lokabhogya prakAra che. A 'dezI' saMgItazAstra che jene "mArgI" ane "dezI' saMgItanA be prakAra kahe che te che. "mArgI" zabda saMgIta zAstra mokSaprApti mATenuM saMgIta e arthamAM vApare che. ahIM jaina samAja e ja hetu AtmakalyANa mATe dezI' saMgItano upayoga kare che. A eka viziSTa ane noMdhapAtra bAbata che. gujarAtamAM sugamasaMgItanA ati jUnA DhALo A jaina pUjAnI 'dezI'omAM akabaMdha jaLavAyA che ane haju paNa sAMbhaLavA maLe che. Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #700 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 684 jina zAsananAM prAMtIya prabhAva samagra bhAratamAM bhramaNa karanArA sAdhu dvArA anya prAMtonA DhALo paNa jaina samAjamAM pravezyA hatA. teno eka dAkhalo AnaMdadhanajIno ApI zakAya. temanuM raceluM "rAma kaho rahemAna kaho kou kAnha kaho mahAdeva rI" gAMdhIjIe paNa Azrama bhajanAvalImAM lIdhuM che. emaNe rAjasthAnI hiMdImAM saurASTranA DhALanuM "mULaDo thoDo bhAI vyAjaDo ghaNo" te ApaNA garabA-rAsa jevA DhALa che. uparAMta "nizadina jouM tArI vATaDA ghara AvAna DhAlA" sArA dila lagA ha baMsIvAlekuM" jevA dekhItI rIte zrRMgAra bhaktinA lAgatA yoganA uccabhAvane nirUpatAM pado lakhyAM che. saMgItanA jANakAra AnaMdadhanajI jevA pado cidAnaMdajI vinayavijayajIvIra vijayajI (yAdI moTI che) ityAdinA pado pracalita che. jemAM gujarAtI prAcIna DhALo tema ja rAga para AdhArita pado jUnA gujarAtI DhALonuM saMgrahasthAna bhaMDAra ApaNe dayArAmane gujarAtI rAsagarabA kSetre vividha DhALono phALo ApanAra tarIke bhale svIkArIe chIe paNa darbhAvatI (DabhoI) ane khaMbhAta paNa-gujarAtanA jaina kendramAM mahattvanuM sthAna dharAve che. vaLI DabhoI jUnA vyApArI jamIna mArganA kendrasthAne ane khaMbhAta samudra mArganA mahattvanA sthAne hovAthI cAturmAsa gALavA jANItA jainAcAryo ziSya maMDaLI sAthe DabhoI-khaMbhAta jevA gAmamAM mukAma karatA. DabhoI jaina saMskAra vAtAvaraNano lAbha dayArAmane maLyo hoya e zakya che. dayArAmabhAInI garabImAM je dezIono upayoga thAya che teno bhaMDAra jaina stavanomAM maLe che. Ama eka ja gAmamAM hovAthI paraspara saMgItano prabhAva paDyo haze. sAMpradAyika custatA e vakhate ane Aje paNa jaina samAjanA saMgItamAM nathI. jema ke "bhAvanA" e jaina saMpradAyanA bhaktisaMgItano prakAra che. tenI racanA jaina AcAryo tema ja anya zrAvakonI paNa maLe che, gavAya che. bhAvanAnA padonI lAkSaNikatA e che ke temAM bhakti-vairAgya-tapa-dAnanA viSayonA pado che paNa prema lakSaNAbhakti khAsa nathI. temAM covIsa tIrthakaronI stutine mahattva che. bhAvanAmAM gavAtA DhALo rAga para hovA Avazyaka nathI. pracalita lokaDhALo, nATakanA gIto sIne gIto ane sugama saMgItanA DhALo ahIM chUTathI upayogamAM levAya che. vakhatanA parivartana sAthe saMgItarUci badalAya to te DhALamAM stavano gAvAnI anukULatAne lIdhe jaina stavanonA saMgrahamAM jUnAthI mAMDI Adhunika DhALono saMgraha ApaNane jovA maLe che. jaina sAdhuo AvazyakatA mujaba lokapriya DhALo para kavitA-stavana lakhI Ape che. sArA saMskArI zabdomAM jaina bhAvanAonI racanA dvArA ziSTa padonuM gAna jaina samAjamAM thAya che tethI saMskArItAnuM jatana thAya che. noTezananA graMtho-rekoDIMga Aje ApaNI pAse jayazaMkara suMdarIe gAyelAbApulAla puMjIrAma bhojake noTezana lakhI Apela gujarAtI nATaka kaMpanInA gAyanonuM pustaka sastA sAhitya dvArA pragaTa thayela che. evI ja rIte jUnI jaina dezIonA DhALonuM noTezana pragaTa karavA jevuM che. have to rekoDIMga karIne sAcavavAnuM saraLa che tyAre e kArya jaina samAje karavuM joIe. to jaina samAje saMgItamAM zuM pradAna karyuM che te samagra jaina samAja tema ja saMgIta cAhaka vargane enuM jJAna thaze. hAlamAM rAgasaMgIta AdhAre gavAtAM jaina pado temaja pUjAo mATe Agraha vadhyo che A lekhakane eno jAta anubhava che. paNa rAga lakhavAthI padanI baMdiza te rAgamAM kema gavAtI hatI te jANavuM zakya nathI. AthI rAga pramANe pada ke pUjA gAvAnuM zakya che paNa teno paraMparAgata DhALa gAnAra pAse tenuM rekoDIMga karI jALavavuM e paNa jarUrI che. ja mALA Jain Education Intemational Page #701 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro vaizvika mahAvArazo jaina dharma-darzana mAtra dharma ja nathI paNa viziSTa zAsana che. to bIjI bAju paramocca jIvanapaddhati paNa che te mAtra mAnavakalyANanI ja nahIM paNa sarve jIvonA kalyANamAM rAcanArI dharmapradhAnA sAMskRtika mahAsaMsthA che. tIrthaMkara dIdhI A vyavasthA ati kSudra jIva paNa vikAsa sAdhI tIrthaMkaratva pAme tevI Ayojanayukta che. teno karmavAda, ahiMsAbhAvanA guNasthAno, syAdvAda, mahAvratonI paraMparA apUrva che. teNe zodhelA satvo Adhunika vijJAnIone paNa cakita kare che. vinAzanA Tekare UbhelI mAnavajAta A dharmamArge vaLe to jarUra zAMti pAmI zake tema che. e vAta prastuta lekhamAM khUba ja mArmika rIte rajU thaI che. "saMsAra-sAgaramAM DUbatA mANase potAnA uddhAra mATe pokAra karyo to uttaramAM bhagavAna mahAvIre jIvanA uddhAra mATeno mArga batAvyo. duniyAmAM aikya-zAMti icchanArAonuM dhyAna zrI mahAvIranI udAra zikSA ane mArgadarzana tarapha kheMcAyA sivAya na rahI zake.' jayavaMtA tIrthaMkara bhagavAnano batAvelo mokSamArga eTale jainadarzana (Jainism) teno prabhAva phakta AryabhUmi sudhI ja simita nathI, paNa vizvavyApI hovAthI anekone mATe tAraNanuM kAraNa bane che. prastuta lekha dvArA eka jainettara vidvAna jinazAsananA gauravanI sAkSIbhUta rajUAto karI jinadharmane abhivaMdI rahyA che. DaoN. prophesarano A nAno sarakho lekha amArA aMtima graMthamAM graMthastha karatAM AnaMda anubhavIe chIe. kAraNa ke lekhakazrIe aneka vidvAnonA lekho je A graMthamAM levAyA che, tenuM parimArjana karatI Amukha noMdha lakhI ApI graMthanI zobhA vadhArI che. eka ajaina lekhaka jainadharmathI prabhAvita thaI suMdara abhivAdana jevo lekha racI mokale te to jaino mATe khAsa AnaMdano viSaya kahevAya. lekhakazrIne khUba khUba abhinaMdana. -saMpAdaka DaoN.zubrIga- ahiMsA vANI', eprila-me 1956 'jainadarzana khUba ja UMcI koTinuM darzana che; AnAM mukhya tattvo vijJAna (Science) para AdhArita che. jema jema padArtha-vijJAna AgaLa vadhatuM jAya che, tema tema jainadharmanA siddhAMto paNa siddha thatA jAya che." DaoN. TesITorI (iTAlI) munizrI nyAyavijayajI kRta 'jaina-darzana' prastAvanAmAMthI "hindanA aneka jaina saMto-tIrthaMkaro saMyojako kahevAyA che. kema ke teo trasta manuSyajAtane saMsArarUpI tophAnI samudrane tarI javAno rasto batAvanArA che." ('yogIkathAmRta') 65 : jainadarzana DaoN. pro. prahalAda paTela, vaDanagara "bhAratIya saMskRtinA vikAsamAM jainadharmano ajoDa phALo che. huM mAnuM chuM ke bhAratamAM jaina dharma pakaDa jamAvI zakyo hota to kadAca ApaNane vadhAre saMgaThIta ane AjanI sarakhAmaNImAM vadhAre mahAna bhArata maLyuM hota." sara sanmukham ceTTI vizvavijJAna : prAcIna ane arvAcIna' munizrI divyakIrtivijayajI kRta uparanAM vidhAno jainadharmanI viziSTatA, vaizvika prabhAva ane mahAnatAnAM udghoSako che. brahmAMDanA astitvathI laIne, temAM vasatI pRthvI paranI jIvasRSTi-mAnavavikAsa, cetana-jaDanA bheda, AtmA, paramAtmA, punarjanma Adi anekavidha praznonI carcA-vicAraNA be vargoe ja karI che, karI rahyA che : eka, mahAna tattvaciMtako-dArzaniko ane bIjA vaijJAniko. bhAratIya dharmo-darzanomAM parama tattvanI zodhanI vicAraNA--satyane pAmavAnI khevanA mukhya sthAne che. ene Page #702 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 686 pAmavAnI jIvanapaddhati e dharma che. bhAratamAM dharma-darzana ane tattvajJAna eka che, jyAre pAzcAtya saMskRtimAM evuM nathI. dhArmika dArzanika hoya ke na paNa hoya, dArzanika paNa dhArmika hoya ke na paNa hoya. dharma-tattvajJAna-vijJAna yugothI carcAnA viSayo rahyA che. tethI prathama to vijJAna ane tattvajJAnanA artha samajI levA jarUrI che. bhAratamAM-darzanazAstromAM 'tattva' zabda sarvavidita che. temAM be pada-zabdo che. tattva tatsya-bhAvak tattvam / tad eTale 'te'-paramAtmA, bIjI rIte 'tattva eTale mULatattva yA prakRti, yathArtha. vAmana zivarAma ApTe-hindI-saMskRta zabdakoza) Ama 'tattva' zabda vizALa ane vyApaka artha dharAve che. jainAcAryoe eno artha 'sat' karyo che. je sat che, te ja tattva che, eTale svabhAvathI siddha : vedAnte ene brahma kahyuM che. have AdhyAtmika kSetre vijJAnano artha anubhavajanya jJAna evo thAya che ethI tyAM vijJAnopAsanA karavAnuM kahyuM che. vijJAnaM brahma velveva, tamAghetra pramAntiA (taiti. upani. 25) kevI mahAbhAvanA ApaNA pUrvAcAryonI! A vijJAnopAsanA parama jJAna vaDe Atma-sAkSAtkAra sudhI laI jAya che. tenAthI sat ane asatno bheda paNa dRSTigocara thAya che. tethI ja pUrvAcArye bhautika, kSaNajIvI bAbatone 'vijJAna'nI sImAmAM mUkavA taiyAra na hatA. amarakozakAre kahyuM che ke vijJAnaM ziddhaM zAtrayoH / vijJAnamAM 'vi' upasarga be arthomAM che, vizeSa ane rahita. AdhyAtmikatAmAM na mAnanArA pAzcAtya vaijJAnikoe zilparUpa artha svIkAryo. zAstrarUpa artha lupta karyo! TUMkamAM vartamAnamAM bhautikatAnI bolabAlA hovAthI, temAMthI AdhyAtmikatA dUra thaI gaI. tethI ja caitanya vikAsamayI AdhyAtmikatA jemAM mukhya che te jainadharmane vijJAna sAthe kevI rIte sarakhAvI zakAya? uparokta carcAmAM tattvajJAnanI mahAnatA che, nahIM ke vijJAnanI. tattvajJAnanuM kSetra svarUpa vizALa ane jagatnoAtmAno uddhAra karanAruM che; e vijJAnanI jema vinAzaka nathI!! vijJAnanI adhUrapa vize vizvamAnya aneka vaijJAniko, ciMtakonAM maMtavyo spaSTa thatAM jAya che; paNa e aMgenuM saMkalana ahIM asthAne che. Jain Education Intemational jina zAsananAM prabhu mahAvIra-pradatta vizva virala ciMtana anekAntavAda-syAdvAda mahAvIrano samaya sarvakSetre aMdhakAramaya hato. dharmatattvajJAna kSetre satyanA aneka dAvedAro hatA. tevA kALamAM jIvamAtranA kalyANanI bhAvanA rAkhatA mahAvIra prabhue satyazodhanI tIvratama bhAvanAthI jagata sAme eka mahAna ciMtana bheTa dharyuM. te che anekAntavAda apara nAma syAdvAda. indrabhUti gautama Adi agiyAra mahAna paMDita brAhmaNo mahAvIranA ziSyo banyA. mahAkulAH HES:...... .AvazAvi teDamuvandUtaziSyA nALuro: || ('triSaSTi' parva 10-5) tatkAlIna bhAratanA dharmakSetre A eka virala ghaTanA hatI. anaMtavIrya evA mahAvIra potAnA samakAlIna matapravartakono rasto kApI kyAMya nIkaLI gayA. satyanI jhaMkhanA dharAvanArAone mATe tathA sarva tattvajJAna tathA vyavahAraviSayaka praznonA nirAkaraNa mATe gurucAvI samAna anekAntavAda jainadharmano AdhArastaMbha che. eka ja vastumAM aneka dharmo hovAthI vastuno sarvatomukhI-aneka rIte vicAra karavo te anekAntavAda. ane antA: dharmA: yasmin sa aneAntavAvaHe syAdvAda-apekSAvAda Adi nAmothI paNa prasiddha che. syAt e avyaya che. syAdvAdane gauravAnvita karatAM prasiddha AcArya siddhasenajIe lakhyuM che ke : jeNa viNA logassa vavahAro savvathA Na Nivvaie / tasya muvA guruno moDorAMta vAyassa| (saMmati-3-63) jenA vagara loka-vyavahAra cAlI zakato nathI, tevA sRSTinA guru anekAntavAdane namaskAra. koIpaNa vastune aneka cheDethI jovAnI vAta mukhya che. eka ja vastumAM aneka dharmo hoya che. paraspara viruddha dharmo paNa hoya che. aneka dharmomAMthI jyAre jarUra hoya tyAre te dharmane AgaLa karIne ApaNe vastune oLakhIe chIe. paraMtu e vastunI e saMpUrNa oLakha nathI. aneka dharmo dharAvatI vastunA dharmomAMthI prayojanavazAt koI eka ja dharma vize bolAya to paNa avivakSita evA anya dharmo vize kazuM kahevAmAM AvatuM na hovAthI, tyAre avivakSita dharmonI avagaNanA karavAmAM AvatI nathI. vivakSita-rajU karela dharma ja mAtra pUrepUrI oLakhANa che ema na kahevAya. eka ja dRSTithI, eka ja pAsAthI vastune jovI te Page #703 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 687 anekAntavAda ane te pUrNa dRSTi nathI. jyAre bhinna bhinna bAdarAyaNa jevAe tenI upara khaMDanAtmaka sUtro lakhyAM, dizAothI, vibhinna dRSTibiMduothI vastune nihALavI e bauddhomAMthI vasubaMdhu dharmakIrti Adie pUrepUro virodha karyo paraMtu anekAntadRSTi che. ane e rIte ja saMpUrNa satya prApta thAya che. AvA virodhathI anekAntavAda vadhu jhaLahaLIne anya darzano para anekAntardaSTine samajavA mATe pramANa, naya ane prabhAva pADI zakyo. saptabhaMganI samaja khUba ja jarUrI che-A prakriyA mahAvIranI gujarAtanA suprasiddha vidvAna AnaMdazaMkara dhruve paNa satya pAmavAnI apUrva ane sAcI dRSTi che ane A ja dRSTi syAdvAda aMge potAno abhiprAya vyakta karatAM kahyuM che ke temanuM mahAna pradAna che. vibhinna mato sAthe samanvayanI uddAtta dRSTine lakSamAM rAkhIne pahelAM bhAratIya darzanomAM vAre vAre gAne tAvogha no enuM sthApana karavAmAM AvyuM che. AmAM pAyAnI saptabhaMgIne yuga hato te pUro thatAM, sarvatra vivAda ane vitaMDAnuM sAmrAjya narmadAzaMkara mahetA, sarvapallI rAdhAkRSNana, AnaMdazaMkara dhruve jAmatuM gayuM. evA kALe mahAvIre UMDA ciMtanajanme aciMtya samanvayavAdI gaNIne AvakArI che. vicAra-STimauktika ApyuM te anekArdaSTi. mahAvIranI Ama jayAM jaina dharma che tyAM anekAntavAda-syAdvAda che ciMtanazailI te anekAntavAda ane pratipAdanolI che ane jyAM anekAntavAda che tyAM jainadharma che. A baMne paraspara syAdvAda tarIke oLakhAya che. paryAyavAcI zabdo jevuM gaurava dharAvatA zabdo che. hemacaMdrAcArye 'vItarAgastava'nA AThamAM prakAzamAM samanvaya ane audArthapUrNa virala darzana anekAntavAdanuM sthApana anokhI rIte karyuM che; to A bhagavAna mahAvIra jevuM samanvayavAdI vyaktitva maLavuM siddhAntanA puraskartA amRtAcAryajIe paNa chAza valovatI muzkela che. pariNAme temaNe anekAnta dvArA samagra jainazAsanamAM govAlaNanuM udAharaNa ApI samajAvyuM che ke "eka cheDo kheMcatI ane bIjo cheDo zithila karatI govAlaNa "navanIta' rUpI amRta samanvayanI bhAvanAnAM pIyUSapAna karAvyAM che. dIkSA pachI mahAvIre prathama bhojana brAhmaNane tyAM karyuM hatuM. prApta kare che. Ama to anya bhAratIya darzano syAdvAdano AMzika pote samanvayanA puraskartA hatA tethI ja brAhamaNo ane kSatriyo vacce cAlI AvatI dIrghakAlIna kaTutAne dUra svIkAra kare ja che. jema ke sAMkhya darzanano pUrNa vikAsa prakRti karavA icchatA hatA; tethI temaNe brAhmaNone mahattva ApyuM ane puruSamAM thayo. vedAMtano utkRSTa vikAsa aMtamAM thayo. paNa eka jAtine lIdhe nahIM, vyaktigata rIte. jAtibheda bauddha darzanano vibhajyavAdamAM thayo-jene madhyamamArga kahe che. mahAvIrane mAnya na hato. brAhmaNa paraMparAmAM upaniSada AdhArita kevalAdvaita, viziSTAdvaita, zuddhAdvaita AdimAM paNa anekAntavAdanI ja vicArasaraNI ghotita mahAvIre ApelI A samanvayanI bhAvanAno choDa temanA thaI che. pachI paNa dinapratidina vikasato ja rahyo che ane vartamAna vizvanA samartha hitaciMtakonI dRSTimAM A samanvayavAdI sAce ja tattvajJAna ke vyavahAramAM paNa ja satya tAravavuM jainadarzana atisanmAnya rIte AvakArya banyuM che ! hoya to A anekAntavAdane gurusthAne mAnavo ja paDe. tethI avadhUta AnaMdaghanajI tathA upAdhyAya yazovijayajI jevAe gAyuM mahAvIra pachI A samanvayanI bhAvanA paravartI jena AcAryo dvArA vikasatI rahI che. jinavaramAM saghaLAM darzana che, darzana jinavara bhajanA re, AcArya haribhadrasUrijI sAgaramAM saghaLI taTinI sahI, taTinI sAgara bhajanA re. pUrva jIvanamAM mahAna pratibhAzALI haribhadrajI brAhmaNa Ama anekAntavAdanI mahattAthI ja siddhasena ? hatA. mAtra eka gAthAno artha samajavA mATe temaNe jainadharma divAkarajIe ene brahmAMDanu kahyo paraMtu anya matavAdIoe svIkAryo. satya pAmavAnI tIvratA temanI AgavI oLakharUpa enA upara AkarA prahAro paNa karyA che ane ene naryo che che. temaNe sarva dArzanikavAdomAM niHsAratA joI lIdhI. tethI saMzayavAda gaNI avagaNyo che. zAstrasamuccaya' nAme graMthamAM adbhuta rIte vivAdazamananuM kArya Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #704 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 688 jina zAsananAM karyuM che. temaNe to kapilAdinA sanmAna sAthe cArvAkane ya meghavijayajI paNa mahAna samanvayavAdI hatA. svaracita darzanamAM sthAna ApI udAratA batAvI che. pote IzvarakatvavAda'vItAne temaNe magavadgItA kahI che. AvAM manA rdhAmi mAvIte!! (2) temaNe sApekSapaNe vicAratAM jaina saMmata dravyavAda ane vedAMta saMmata brahmavAda baMnene eka sarakhA mAnyA che. dharmAMDadhaDastiAyo vA tathavayaM draDhALe matam-- (brahmAMDAMDa 11-11) na mAnatA hovA chatAM anya darzano sAthe samanvaya sAdhavA prayAsa karatAM.....Atvava vezvara: sa ca karteti nirdoSaH tRtvavAo vyavasthitaH / kahyuM. Ama taTastha carcA-vicAraNAmAM anucita vidhAna vagara anya darzanonA maharSio pratye Adara vyakta karyo che. AthI paM. sukhalAlajIe emanA pravacanomAM 'samadarzI AcArya haribhadra' kahyA che. (A graMtha avazya darzanIya che) mahAvIranA uttarAdhikArInI rIte temaNe samanvayAtmaka prayAso karyA che. 11-12mI sadImAM hemacaMdrAcArye paNa A dizAmAM atiprazasta kArya karyuM che. tatkAlIna brAhmaNa-jaina paraMparAnA majabUta vAtAvaraNamAM paNa temaNe tATasthya ane audArya dAkhavyuM che. siddharAja sAthe somanAtha mahAdevanI stuti......brahmA vA viSNurvA karo bino vA namastasmai| . vItarAga paramAtmA pachI koI paNa nAme hoya, AcAryane mATe vaMdanIya che. 17mI sadImAM upA. yazovijayajIe paNa 'paramAtmapaccIsI'mAM sahRdayI udAratA batAvI sadbhAvapreraka vAtAvaraNa UbhuM karyuM hatuM. teo paNa sAmpradAyika sImADAomAM ba na hatA. buddho jino hRSikezaH zambhurbrahmAdipuruSaH / ityAdi nAmabhede'pi nArthataH sa vibhidyate // are, yazovijayajIe to zvetAMbara digaMbara paMthonA aikyanI vAta karI hatI. paM. sukhalAlajInA mate emanI vidyArdaSTi sAMpradAyika na hatI, temaNe pAtaMjala yoga' ane digaMbara 'aSTasahastra' upara TIkAo lakhI che. ('yazo. smRti graM.'mAMthI) temanA vizALa adhyayanamAM jainetara graMthono samAveza jANItI vAta che. anekAntavAdanuM svarUpa zaMkarAcAryane saMzayAtmaka lAgyuM to tene AdhAre ja samanvayavAdI jainAcAryo, siddhasena, samantabhadra, akalaMka, haribhadra Adie matAMtaro dUra karI samanvayavAdI vAtAvaraNa UbhuM karyuM; temaNe saumyatAthI vinamra rIte anekAntavAdanAM rahasyone ujAgara karyAM tema ja aneka anya darzanomAM potAnA 'naya' joI AvakAryAM...cArvAka jevA nAstika darzananeya amuka aMze mAnya karyuM! emAM 'vyavahAra'naya joyo !! 18mI sadImAM hIravijayasUrijInI paraMparAmAM mahAkiva Jain Education Intemational vaLI temaNe ardar gItAmAM jina-zivanuM aikya vyAkaraNa cAturIthI batAvyuM che. N binaH zivaoNDanAnyo (a. 27-16) jinano 'ja' ane 'i' zivano 'za' ane 'I' baMne tAlavya, tathA jinano 'na' ane zivano 'va' baMnenuM daMtasthAna sarakhuM athavA emanuM anunAzikAnuM sthAna paNa sarakhuM-tethI jina, ziva vacce koI bheda nathI-A che temanI samanvaya bhAvanA. Agama sAhitya : paravartI sAhitya Agama sAhitya jainadharmanuM asala svarUpa AdhyAtmikatA para maMDita che. tenA udghoSako tIrthaMkara paramAtmAo che. anaMta covIsI tIrthaMkara paraMparAnuM ane prAgaitihAsika kALanuM kazuM jJAna-sAhitya ApaNI pAse nathI AvyuM. vizALa sAhitya rAzimAMthI ApaNI samakSa Acamana paNa nathI AvyuM! carama tIrthapati prabhu mahAvIra pachInuM sAhitya-AgamasAhitya paNa pUrNa prApta nathI, e samagra mAnavajAtanI kamanasIbI che. mahAvIranA nirvANa pachI 993-matAMtare 980 pachI devardhigaNI kSamAzramaNanI adhyakSatAmAM valabhIpuramAM AgamazAsro graMthastha thayAM. mahAvIra ziSyo-gaNadharoe mULa bAra aMgasUtro tathA bAra upAMgasUtronI racanA karI; temAMthI bAramuM dRSTivAda aMga viccheda gayuM. hAlamAM agiyAra aMgasUtro, bAra upAMgo ane ema pistAlIsa AgamagraMtho chellA 500 varSathI mAnya che. AgamagraMtho . AdhyAtmika jJAna uparAMta AtmahitakArI bAbato mAnavajIvanane unnata banAvI mokSamArgAbhimukha kare e hetuthI alaukika jJAnathI samRddha che. A sivAya sarvopayogI zAstronA apUrva jJAnanuM nirUpaNa paNa ananya che. thoDAMka dRSTAMto joIe 'rAjapraznIyasUtra'mAM zilpa, sthApatya, saMgIta, nATya nRtya aMgenuM asAdhAraNajJAna 'bharatanATyam'nI yAda apAve che. A sArvajanika-vyavahAruM jJAna che paNa uddeza apUrva che. Page #705 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro 689 'prajJApanAsUtra' vizvane sparzatA prANIvijJAna, padArthavijJAna, paravatI jaina-kathA sAhitya zarIravijJAna, manovijJAna karmazAstrano abhyAsa-rAzi che. vartamAna vijJAnonA "jJAtAo emAM DokiyuM ja kare to paNa jaina sAhitya cAra anuyogamAM vibhakta che. dravya, gaNita, caraNakaraNa ane kathAnuyoga. A cAreya anuyoganI Azcaryacakita thayA vagara na rahe. potAnI alpatAno ahesAsa samRddhi, UMDANa tathA sattvazIlatA vizvasAhityamAM sthAna paNa jarUra thAya. pAmavA adhikArI che. vaividhyasabharatA, sAhityika guNavattA, 'taMdulaveyAli pannA sUtra--A sUtra atyaMta Adhunika sarjaka pratibhAno sparza, bhASA sauSThava, uddeza A badhuM yunivarsiTIonA garbha aMgenA DaoNkTarI jJAna karatAM atyaMta uccakoTinuM che. sAhityanA pratyeka svarUpanI carcAne sthAna nathI. AgaLa ane pUrNazAstrIyatAthI bharyuMbharyuM che. bALakanA zarIranA paraMtu jaina kathA-vArtA sAhityasvarUpa aneka rIte vicAraNIya aMgo vize, teno AhAra, zIrA dhamanI , roga AdinA svarUpa che. uddabhava-vikAsanI vAto to ThIka paraMtu garbhastha jIvanI zubha kathAsAhitya tIrthakaronA jIvanacaritro, mahApuruSacaritro azubha gatinuM sUma nirUpaNa joIna : 1nI A zAkhA dharAvatI jIvananuM preraka baLa banI rahe tema che. AvA graMtho paNa uttama yunivarsiTIo eno abhyAsa kare to navI dRSTi maLe. chevaTamAM kakSAnI sAhityika guNavattA dharAve che. mukhya graMthomAM paNa TUMkI, A sUtra bAhya bhautikatA choDI vairAgyavAsita thavAnI vAta kare TUcakA jevI ghaTanAo, daSTAMto bodhakathAo i 1STa kathayitavyane che. tIrthakara kathita lokakalyANamayI vANIno ahIM paDagho che. lIdhe rocaka bane che. "do hajAra varSa purAnI kahAniyAM' DaoN. ('manamaMdira : AgamadIvo' pU.A. mitrAnaMdasUri upara jagadIzacaMdra jainanuM saMpAdana daSTAMtarUpa che ke hA 1ro varSa pUrve AdhArita) jaina sAhityamAM vArtAo lokapriya hatI; to kathAo A uparAMta vizvanuM prAcIna vijJAna khagoLazAstra paNa jIvanaghaDataramAM dharmopadeza sAdhana tarIke upayukta hatI. hamaNAM sudhI ochuM kheDAyuM hatuM. 19mI sadI sudhI taddana jainakathA sAhitya i.sa. pUrve rajI sadIrtha prAraMbhIne maMdagatimAM hatuM. paraMtu jaina AgamagraMthAdimAM enA vize ghaNuM 11-1ramI sadI sudhI sarjAtuM rahyuM che. praddhi vidvAna jJAna che. vikhyAta vaijJAnika AInsTAInano mata che ke agaracaMda nAhaTAe eka aMgatapatramAM lakhyuM hatuM ke, cheka 16"manuSyanuM bhUgoLa-khagoLanuM jJAna apUrNa che, sApekSa che;" jyAre jainadarzanamAM to sUryaprajJapti, caMdraprajJapti, trilokasAra, 17mI sadI sudhI cAturmAsa vakhate gujarAtanAM nAnA-moTAM nagaromAM AvuM sAhitya sarjAtuM rahyuM che. e ja enI bRhakSetrasamAsa, zrIlokaprakAza, zrImaMDala prakAza, bRhatsaMgrahaNI lokapriyatAno purAvo che. eka mAnyatA pramANe sADAtraNa jaMbudvIpa prajJapti-kSetrasamAsa, jyotiSakaraMDaka vagere graMtho che. karoDa kathAo ane eTalI ja upakathAo lakhAI hatI. sUryaprajJaptine DaoN. vinTaraniTjha vaijJAnika graMtha gaNe che. vaLI kathAnA bheda prabhedonI ya carcA-zAstrIya prakAranI DaoN. subrIMga jevA jarmana vidvAne paNa sUryaprajJapti vagara bhAratIya che; ane te paNa dharmagraMthomAM. dazavaikAlika niryukitamAM kathAbheda, jyotiSa vijJAna na samajI zakAya ema kahyuM che. Ama cheka arthakathA, kAmakathA, dharmakathA ane mizrakathA evA vibhAgo prAcInakALathI jainadarzanamAM bhUgoLa-khagoLa jevA viSayo para noMdhAyA che. haribhadrasUrie cAra prakAranI kathA kahI che. artha, paNa vistRta graMtho upalabdha che. kAma, dharma ane saMkIrNakathA. jinasenAcArye "mahApurANa"mAM pazcimamAM vijJAnano jarAke vikAsa nahoto thayo tyAre AkSepiNI, vikSepiNI, saMveginI ane nirvedinI kathAo karI khagoLa vize jarAya jJAna na hatuM. te samaye bhAratIya saMskRtimAM khAsa jaina paraMparAmAM AcAryoe khagoLabhUgoLa vize vistRta A rIte jaina kathA sAhityamAM khUba UMDANapUrvaka jhINavaTabharI mAhitI ApI che. te ja mAhitI pachInA avalokana karavuM sthaLasaMkocane kAraNe zakya nathI; tethI jainAcAryoe prakaraNa-TIkAgraMthomAM saMgrahita karI che. aNasArarUpe apUrva vaibhava, vaividhya, jIvanasparza ane jainadarzana vaijJAnika dRSTie' para jIvanakalyANanI bhAvanAmayI tattvonI rIte jaina kathAsAhityanI AdhArita pU.A. naMdighoSasUrikRtasAbhAra vicAraNA prastuta karI che. Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #706 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 690 saMghadAsagaNIkRta 'vasudevahiMDI', udyotanasUriSkRta 'kuvalayamAlA', haribhadrasUriSkRta 'samarAdityakathA' siddharSigaNikRta 'upamitibhavaprapaMcAkathA', dhanapAlakRta 'tilakamaMjarI'jevI uccakakSAnI sAhityika guNasamRddhi vadhAranArI kathAo saMskRta. prAkRtamAM che, to bIjI bAju pAdaliptanI 'taraMgavaI', guNAcanI 'bRhatkathA', harivaMzanI sulocanA--A tamAma kathAo aprApya che, paraMtu sAhityakSetre temanuM nAma AdarapUrvaka noMdhAyuM che. A cAreya anuyogomAM jaina-zramaNa saMskRtinA ghaDataramAM pAyAnuM kAma-dharma ArAdhanA mATe A dharmakathA anuyoganuM vizeSa yogadAna che. AvI virATa kathAonA sAra saMkSepo paNa thayA che, temAM paNa mahAna AtmAonI lokakalyANanI udAtta bhAvanAo kAma karI gaI che. virATakAya kathAo lokazreyatva dharAvatI hovAthI, temanA sparzathI sAmAnya janatA vaMcita na rahe e bhAvathI temaNe saMkSepo paNa karyA che; AvA saMkSepakAro paNa samartha sarjakosAhityakAro hatA jema ke 'upamitibhavaprapaMcA' saMskRta kathAne AdhAre upA. yazovijayajIe vairAgyakalpalatA' ane vairAgyarati'--eka ja svarUpanI be kathAo lakhI che. Ama TUMkamAM jaina saMskRta, prAkRta kathAo vizva sAhityamAM sthAna pAmI che. A tamAma kathAomAM dharmamaya jIvana kendramAM che. te sarva kathAo dharmopadeza tathA tattvanI dRSTie zramaNa saMskRtinI poSaka rahI che. bhava sudhAravAnI kSamatA dharAve che. aupadezika kathAo paNa eTalI ja mahattvanI che. dharmadezanA jaina kathA sAhityanuM abhinna aMga hovAthI--zAnta rasapradhAna-saMvegamayatAthI lokapriya paNa banI che. A kathAomAM nirUpita pAtro vidvAna, zUravIra, rAjarAjezvaro, dhanapatio-tyAgIo ane sAdhAraNajana paNa nirvANa sukha mATe dIkSA letAM batAvyAM che. vinTaraniTjha jevA samartha vidvAne A jaina kathAone 'zramaNakAvya' kahyuM che ane emano mahAbhArata, bauddha, jaina sAhitya paranA prabhAvano svIkAra karyo che. jema ke vasudevahiMDInuM madhubiMdu dRSTAMta-mahAbhArata (strIparva)mAM bauddha tathA islAma, yahUdI tathA IsAI graMthomAM paNa jovA maLe che. 11-12mI sadImAM gujarAta-rAjasthAnamAM jaina AcAryonA hAthe aneka kathAo lakhAI che. paNa TUMkamAM jainakathA sAhityanI sattvazIlatAne lIdhe pAzcAtya vidvAno jevAM ke DaoN. harTela, vinTaraniTjha, arnesTa jina zAsananAM lAyamana, AlsaDorpha peMjara, lAphontena jevA aneka pAzcAtya vidvAnoe jainakathA sAhitya para saMzodhana-adhyayana kArya karyuM che--anuvAdo karyA che. Ama Agamottara sAhityamAM kathAsAhitya ati samRddha pAsuM che. ('prAkRta jainakathA- sAhitya' DaoN. je.sI. jaina AdhArita) ahiMsA eka amIkuMbha ahiMsAno vicArapravAha cheka Agama graMthomAMthI pravAhita thayo che. 22mA tIrthaMkara neminAthathI vizALa nadanuM rUpa dhAraNa karI samagra samAjane prabhAvita karI gayo. neminAthanA samayathI ghaNuM karIne jAhera jamaNavAromAM hiMsAno tyAga thayo ema paM. sukhalAlajInuM maMtavya che. pArzvanAthe paMcAgni tapa karatAM lAkaDAmAM baLatA jIvonI rakSA karI ane evI hiMsaka tapazcaryAno virodha karyo; ahiMsAnuM prabaLa sthApana karyuM. mahAvIra prabhue Atmavat sarvabhUteSunI kalyANamayI bhAvanAthI paMca mahAvrato-yamono upadeza karyo temAM sauthI prathama che ahiMsA. ahiMsA ane aparigraha' banne nakArAtmaka zabdo mahAvIranA zAsanamAM prabhAvAtmaka banyA ane vartamAna vizvanI mahApIDAmAM te mahauSadha banI zake teTalI kSamatA dharAve che, kAraNa Aje samagra vizva trasta che hiMsA ane parigrahathI. "praznavyAkaraNasUtra'"mAM ahiMsAno mahimA gavAyo che- ahiMsA samasta jagata mATe mArgadarzaka dIvo che. DUbatA mANasa mATe dvIpa che, zaraNa che, pratiSThA che. ahiMsA ja mAtRvat sarva prANIonI rakSaNahAra che.... mahAvIrano upadeza che ke savve pANA piyAuA.... savvesi 7 veyaM piyaM sarve prANIone potAno jIva priya hoya che. saune jIvavAnI prabaLa icchA hoya che. ('AvArAMza sUtra' 1-2-3) 'svayaMbhUstotra' 119mAM kahyuM che ke 'ahiMsA sarvamUtAnAM nati vivita brahma paramam| eka digaMbara zlokasaMgraha kahe che ke-- sarvasasyAdiniSpattau yathA nIraM nirUpitaM / samastavratasiddhau ca tathA'hiMsA vrataM jinaiH // Page #707 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaLahaLatAM nakSatro jema samasta dhAnyonI utpatti mATe jaLa anivArya che tema tamAma jIvana vratonI siddhi mATe ahiMsA mukhya che ema jinezvaroe kahyuM che. tethI ja adiIva nAnmAtA'diIvAnandrapaddhati: II ahiMsA tasa-thAvara savvasUcavemaMrI / (praznavyA. 1-2) ahiMsA tamAma trasa ane sthAvara badhAnI kalyANakArI che. vartamAna yugamAM ahiMsAnI tAtI jarUra che; kAraNa, vijJAne tIvra gatithI vikasIne mAnavajAta para be khatarA UbhA karyA che. eka, Aja sudhInA yugomAM mAnavane AdhyAtmikatAthI dUra rAkhyo; bIjo, jema jema vijJAna vikasatuM gayuM tema tema tenI vinAzakatA vipharatI gaI. prathama dhULanI DamarIrUpe, pachI vaMToLarUpe......ane have to mahAvinAzaka vAvAjhoDArUpe saMhAraka banyuM che; tethI kadAca pRthvI TIMbo nirjIva banI mohaM-jo-daDo-mRta Tekaro bane. eno eka mAtra upAya che prabhu mahAvIra dIdhI ahiMsA. vizvano ati prAcIna dharma-jainadharma, AdhyAtmikatAthI bharyo bharyo, satyanI jhaMkhanAthI phUlyophAlyo. cheka prAcIna kALathI atyAdhunika vaijJAnika saMzodhanonA (mAnavasaMskRtine sahAyaka ke vinAzaka!) yugamAM paNa eTalI ja gaMbhIratAthI TakI rahyo che. kALanI tAvaNImAM A darzana dIdhAM tathyo divase divase sAcAM pUravAra thatAM jAya che. enA khagoLa-bhUgoLa-pudgala-aNuvijJAna paranA graMthonuM kathayitavya Adhunika vijJAnanI samaja bahAranuM che. enuM jIvavijJAna, ekendriyathI-sthAvara, trasa vagerenI rIte jhINAmAM jhINI vigatabharyuM che. karmavijJAna, syAdvAda 691 AtmavikAsanA cauda guNasthAnako, paMcamahAvrato-ahiMsA tathA aparigrahanA mahAna Adarzo mAnavajIvananA bhAvi utthAna mATe AzAspada bAbato che. jIvavidyA vizArada DaoN. juliyana hakaslI kahe che ke 'pUrva pAse jJAnano akhUTa khajAno che; tenA saMzodhananI zarUAta paNa pazcima karI zakyuM nathI.'' 'yogIkathA.' pA.-546 A dizAmAM be saMsthAo kAma karI rahI che. eka "bhU bhramaNa zodha saMsthA-pU.paM. abhayasAgarajI prerita-A pAlitANA sthita saMsthA. hAla tenuM saMcAlana-mArgadarzana pU.A. azokasAgarasUrijI karI rahyA che. A saMsthA taraphathI jaina bhUgoLanuM tarkazuddha vijJAna" zrI saMjaya vorAno graMtha paNa vicAraNIya che. bIjI pU.A. naMdighoSasUrIzvarajI prerita "bhAratIya prAcIna sAhitya vaijJAnika rahasya zodha saMsthA' surendranagara. A uparAMta zrI umAsvAtijInA tattvArthasUtranA pAMcamA adhyAya para munizrI divyakIrtivijayajIkRtanuM jaina darzana sAthenuM vijJAnanuM sAmya-vaizamya acUka vicAraNIya che. chelle DaoN. nAga kahe che te vicArIe. jainadharma e koI amuka cokkasa jAti ke saMpradAyano dharma nathI; e to jIva mAtrano dharma che. e AMtararASTrIya ane samagra vizvano dharma che.'' DaoN. pro. prahlAda paTela tA. 11-7-11 kanerIno mADha, hATakezvara pAse, vaDanagara-384355 C Th Kaj Page #708 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena Arya tIrtha ayodhyApuramanI bhUminA bhUmidAtA 'gausvazALI joDhANI parivAra :vallabhIpura sva. velacaMdabhAI dhArazIbhAI sva. kaMcanabahena velacaMdabhAI maLe che deha mATImAM paNa mAnavInuM nAma jIve che, kare che to mAnavI pote paNa mAnavInuM kAma jIve che. A zrAvaka daMpatInuM nAma ane kAma saunA jIvanamAM preraNAdAyI banI raheze. temanI zAsanasevA ane susaMskAranI suvAsa sau mATe anumodanIya che. # velacaMdabhAI janmasthaLa che. kaMcanabahena janmasthaLa che vallabhIpura (ji. bhAvanagara) mevAsA gAyakavADI) saM. 1970 saM. 1969 mahA suda, 8 zukravAra mahA suda 11, zanivAra tA. 14-2-1913 tA. 7-2-1914 (vallabhIpura* (khoDiyAra-jayaMtI). % pArzvanAtha prabhu varasagAMTha divasa) W , | svargavAsasthaLa vallabhIpura (ji. bhAvanagara) saM. 2051, mAgazara suda 6, che. guruvAra, tA. 8-12-1994. svargavAsasthaLa vallabhIpura (ji. bhAvanagara) saMvata 2047, phAgaNa vada 11TI budhavAra, tA. 13-3-1991 Jain Education Intemational Page #709 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke velacaMdabhAInI zAsanasevAnI AchI rUparekhA ? (1) vallabhIpura-ghoghA tIrtha charIpAlita saMghanA mukhya saMghapati. (2) vallabhIpura-pAlitANA : cha'rIpAlita saMghanA mukhya saMghapati. (3) surata-sametazikhara (900 yAtriko) saMghanA sahasaMghapati. (4) ja ajArA-tIrthamAM aThThama tapa (405 ArAdhako) sahasaMghapati. (5) vallabhIpuramAM (1) guru gautamasvAmI (2) te che A.zrI vijayanemisUrIzvarajI ma.sA. (3) A.zrI vijaya vijJAnasUrIzvarajI ma.sA. (4) A.zrI vijaya na kasturasUrIzvarajI ma.sA. Adi gurumUrtio svadravyathI bharAvI ane svadravyathI cAre derI banAvI. svadravyathI mahAmahotsavapUrvaka pratiSThA karAvI. (6) vallabhIpurathI sAta kilomITara dUra ayodhyApurama mahAtIrthanA saMkulanI tamAma jagyA Azare 25000 (pacIsa hajAra) corasa mITara jamIna tIrtha banAvavA vinAmUlya (bheTa) ApI che. (7) ku. sonala (smitagirAzrIjI)nI vallabhIpuramAM bhavyAtibhavya dIkSA prasaMge lakSmIno te saddhapayoga. (8) jIvadayA kSetre gujarAtanI aneka pAMjarApoLamAM lakSmIno upayoga. (9) vAgarA (ji. ja bharUca) vAdhezvara mahAdeva maMdiramAM svadravyathI zivaliMga padharAvI bhavya pratiSThA mahotsava karela. (10) vAgarA (ji. bharUca) mAtAjInI mUrti svadravyathI padharAvI pratiSThA karAvI. (11) pacchegAma (tA. vallabhIpura) kuLadevI khoDiyAra maMdiranirmANamAM lakSmIno saduupayoga. (12) saMvata-2031 prajAlakSmInAM pa00 AyaMbila tapapAraNAMno bhavya prasaMga (paMcAnikA-mahotsava zubha nizrA-5. pU. A. bha. jayaMtasUri, vikramasUri, navInasUri, kailAsasAgarasUri, paM. bhAskaravijayajI ma.sA. va. va. (zrI saMgha-svAmIvAtsalya-pAMca te divasa). (13) saM. 2040 vallabhIpuramAM sAmUhika oLInA sahabhAgI zubhanizrA pa. pU. A. - caMdrasenasUrijI. (14) vallabhIpura Adezvara maMdira (hAive) 36 vakhata dhajA caDAvavAno amUlya lAbha. (15) vallabhIpura guru gautamasvAmI varSagAMTha nimitte kAyamI saMgha-svAmIvAtsalyano lAbha. (16) vallabhIpura pAMca hajAra gharamAM be vakhata pAMca lADavAnI zeSa vaheMcavAno lAbha. (1) sva. velacaMdabhAInI puNyatithi prasaMge (2) ku. sonalabahenanI dIkSA prasaMge. (17) bhAvanagara viThThalavADImAM caitra mAsanI zAzvatI oLIno 9 vakhata lAbha. (18) bhAvanagara sImaMdharasvAmI jinamaMdira upara suvarNa kaLaza caDhAvavAno lAbha. (19) bhAvanagara pAMca hajAra jaina gharamAM be vakhata pAMca lADavAnI zeSa vaheMcavAno lAbha : (1) sImaMdhara svAmI suvarNakaLazaprasaMga (2) AdIzvara bhagavAna dhajAprasaMga. (20) bhAvanagara-AdIzvara derAsara (mukhya derAsara) zikhara upara be vAra dhajA caDAvavAno lAbha. (21) bhAvanagara-zAstrInagara aneka vakhata saMdhasvAmIvAtsalyano lAbha. (22) bhAvanagara-ku. dhArA, a.sau. rekhAbahena, ci. saMdIpa-upadhAna tapa prasaMge UMcI bolI dvArA mALAropaNano bhavya prasaMga. (23) vallabhIpura-sametazikhara-tapa pAraNAM prasaMga siddhacakra pUjana-svAmIvAtsalyano lAbha. (24) bhAvanagara-vAraiyA jaina bhojanazALA-amUlya lAbha. (25) bhopALa (M.P) mahAvIra TUMkamAM gautamasvAmInI bhavya pratimA bharAvavAno amUlya lAbha. (26) saMvata 2059, te vallabhIpura ciMtAmaNi pArzvanAtha prabhujInI 100mI sAlagirI prasaMge prathama ja vAra sAmudAyika aThThama tapa aMtaravAraNAM-pAraNAM sahita pAMca divasa saMgha-svAmIvAtsalya sahita 200 ArAdhakonuM bhavya bahumAna, zubha Jain Education Intemational Page #710 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja - nizrA pa. pU. A. bha. zrI narendrasAgarasUrIzvarajI ma.sA. Adi ThANA. (27) loliyA-tA. dhoLakA kAyamI sAdhusAdhvIjInI bhaktino amUlya lAbha. (28) muMbaI-mIrA roDa mAta-pitA banAvavAno amUlya lAbha (saMgha-svAmIvAtsalyano bhAva). (29) surata-varAchA roDa saMbhavanAtha jinAlaya upara be vakhata dhajA caDAvavAnA sahabhAgI-lAbha. (30) surata-varAchA roDa upAzrayamAM lAbha. (31) caMdramaNi tIrtha vAlavoDa-be vakhata caitra mAsanI oLInA sahabhAgI lAbha. (32) caMdramaNi tIrtha, vAlavoDa-250 chaThTha tapanA tapasvIonuM cAMdInI vATakIthI bahumAnano lAbha. (33) caMdramaNi tIrtha (saMvata 2058), vAlavoDaupAzraya-bhojanazALA-ophisa bilDiMgamAM lAbha. (34) caMdramaNi tIrtha, vAlavoDa-gujarAtamAM prathama ja vAra (saMvata 2060) yatisaMmelana 104 yati (traNa divasa prasaMge) zrI saMgha-svAmIvAtsalyano amUlya lAbha. (35) caMdramaNi tIrthapratiSThA prasaMge vIzasthAnaka mahApUjananA amUlya lAbha-prasaMge bhojanazALApAMjarApoLamAM amUlya lAbha. (36) saMvata 2033, vaizAkha vada-6 ravivAra, tA. 8-5-77, vallabhIpura pArzvanAtha derAsarajImAM-caumukhajImAM zrI saMbhavanAtha prabhujI padhAravAno amUlya lAbha. zubha nizrA pa.pU. gacchAdhipati zrI vijaya meruprabhasUrijI ma.sA. (37) ci. manISakumAranA upadhAna tapa nimitte UMcI bolI dvArA mALAropaNa tathA 500 ArAdhakonI 'gautamasvAmInI bhavya AkarSaka prabhAvanA tathA Adeza sosAyaTI (vijayarAjanagara)nuM saMghasvAmIvAtsalya. zubha nizrA-pa.pU. A. bhagavaMta prabodhasUrIzvarajI ma.sA. (zAsana-samrATa samudAya-saM. 2062). (38) bhAvanagara-pAlitANA prativarasa pratipUnama, yAtrA-pravAsanA sahasaMghapati yAtrika-saMkhyA Azare 80. (39) surata-pAlitANA prati varasa-prati pUnama yAtrA pravAsanA sahasaMghapati yAtrika saMkhyA-100. (40) surata-varAchA roDa-saMbhavanAtha-jinAlayamAM birAjamAna jIrAvalA pArzvanAtha prabhujInA aTTama-tapanI ArAdhanA 5 divasa. mahotsava daramiyAna pArzvapadmAsana-mahApUjana-naukArazI-attaravAraNAM-pAraNAM sahitanA saMpUrNa lAbhArthI-ArAdhaka saMkhyA 300. dareka tapasvInuM-bega tathA 108 rUA. dvArA bahumAna. nizrA pU. kesarasUrIzvarajI ma.sA. samudAyanA pU. sAdhvIjI guptidharAzrIjI tathA pU.sA. girivarAzrIjI tathA pU.sA. smitagirAzrIjI (vallabhIpuravALA) saMsArIpakSe amArI suputrI (saMvata 2062) (varAchA saMgha dvArA bahumAna). (41) pa.pU. kesarasUrIzvarajI samudAyanA bALabrahmacArI pU.sA. nemazrIjI ma.sA. u. varSa Azare 100 varasanI prathama svargavAsatithi nimitte amadAvAda-sAbaramatI zrI saMghasvAmIvAtsalya sAtha dareka mahemAnanuM AkarSaka thelI bheTa dvArA bahumAna (saM. 2062). (42) vallabhIpura-bhIlaDiyAjI, zaMkhezvara-tAraMgA-mahuDI-kuMbhAriyAjI-kobAyAtrApravAsanA lAbhArthI (yAtrikonI saMkhyA 60) zrI saMgha dvArA bahumAna (saMvata 2063). (43) bhAvanagara-ghoghA-cha'rIpAlita yAtrA-pravAsa 775 yAtrikonA saMghapati zubha nizrA zAsanasamrATa samudAyanA pU. munizrI divyasenavijayajI ma.sA. (saM. 2063). (44) bhAvanagara-ghoghA cha'rIpAlita yAtrA pravAsa. 300 yAtrikonA sahasaMghapati. zubha nizrA pa.pU. A.bha. kalpajayasUrIzvarajI ma.sA. (bhaktisUrIzvarajI samudAya) (saM. 2063). (45) bhAvanagaramAM 600 ArAdhakonAM samUha AyaMbila tapanA lAbhArthI. dareka ArAdhakanuM 500 grAma sAkarathI bahumAna (saM. 2063) (zrI saMgha dvArA bahumAna). (46) bhAvanagara-varateja roDa nAnI khoDiyAra maMdiramAM "jaya khoDiyAra jaladhArA' (parabonA lAbhArthI che Jain Education Intemational Page #711 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haste sahaparivAra. (47) vallabhIpura esa.TI. sTenDamAM "jaya khoDiyAra jaladhArA' (paraba)nA saMpUrNa che. lAbhArthI ha. bhogIbhAI, anubhAI, pratApabhAI, araviMdabhAI tathA sahaparivAra. (48) zAsanasamrATa 5.5. A.bha. nemisUrIzvarajI ma.sA.nI AcArya padavI jeTha suda-5 bhAvanagaramAM thayela hatI. tenI yAdagIrIrUpe . jeTha suda-5 bhAvanagara sakaLa saMghamAM (Azare 5000 ghara) pAMca lADavAnI prabhAvanAnA kAyamika | sahalAbhArthI. (49) zAsanasamrATa samudAyanA pa.pU. A. caMdrasenasUrIzvarajInA svargavAsasthaLe vihAradhAmanA (idrAmaNa) sahalAbhArthI. (50) vallabhIpura jaina saMgha saMcAlita pAMjarApoLanA AdhArasthaMbhanA lAbhArthI. A (51) Dema pAMjarApoLa tathA girivihAra-bhojanazALAmAM-yogadAnanA lAbhArthI. (52) vallabhIpura tA. zALA naM. 1-dhoraNa prathamanA dareka vidyArthIne sleTa-copaDI-Tiphina bokSanA lAbhArthI. (53) zerIsA tIrthamAM 2064 caitramAsanI oLInA saha lAbhArthI nizrA pa.pU.A. bhagavaMta kalpajayasUrIzvarajI ma.sA. (bhaktisUrIzvarajI samudAyanA). (54) vallabhIpura vAghA-mahArAjanI jagyAnA maMdiranA khAtamuhUtanA sahalAbhArthI pratiSThA-prasaMge lakSmIno sadupayoga. (saMta zrI pa.pU. jhINArAma bApu zihoranA gAdIpati) (55) bhAvanagara zrI saMghanA pAMca ghoDIyA pAraNA padharAvavAno amUlya lAbha. (56) bhAvanagara zrI caturvidha saMghano svAmivAtsalyano lAbha (18000 mANasonuM saMgha jamaNa) (57) vijayarAjanagaramAM AyaMbilanI ArAdhanAno lAbha uparAMta dareka AyaMbilanA tapasvIonuM kAyamI bahumAna karAvavAno lAbha. (58) ci. abhiSeka, ku. dhArAbenanA mAsakSamaNanA pAraNAno pAMca divasano bhavya mahotsavano lAbha (59) kaMcanabhaktidhAma zilAropaNa prasaMganI ujavaNInA saMpUrNa lAbhArthI ane A prasaMge padhArela 1500 svAmi sAdharmikonuM bhavyAtibhavya bahumAna. (60) ci. abhiSeka, ku. dhArAbenanA mAsakSamaNa prasaMge padhArela 2000 mahemAnonuM bhavyAtibhavya bahumAnano lAbha (61) vApI-ekatAbenanI dIkSA prasaMge amUlya bhaktino lAbha. (62) vijayarAjanagara pa.pU. muni bhagavaMta jinaratnavijaya ma.sA.no 54mI oLI prasaMge caturvidha saMghanI nokArazIno lAbha. (63) saM. 2067 vallabhIpuramAM pa.pU.sA.ma. ThANA 18nA cAturmAsano saMpUrNa lAbha lIdho. (64) saM. 2067 .pU.sA.ma. guptidharAzrIjI tathA pa.pU. smitagirAzrIjI ma.sA. sahita ThANA 18no 3-7-11 ravivAre vallabhIpuranA itihAsamAM prathamavAra bhavyAtibhavya praveza karAvI zrIsaMgha svAmivAtsalyano traNeya TaMkano bhavya lAbha lIdho che. (65) saM. 2067 tA. 5-7-11 maMgaLavAra prajAlakSmIbenanuM hArTaeTeka dvArA svargavAsI banyA, tenI puNyatithi tA. 25-7-11 somavAra traNa divasano bhavya mahotsava karI traNeya divasa zrIsaMgha svAmivAtsalyano ane mahApUjAno lAbha laI mAtRvaMdanA prasaMge A padhArelA 800 mahemAnonI cAMdInI lagaDI ane uparAMta (1) ciMtAmaNi pArzvanAtha bhagavaMta (2) pa.pU. smitagirAthIjI ma.sA. tathA (3) prabhAlakSmIbenanI AkRtivALI kiMmatI ghaDIyALanI prabhAvanA karI amUlya lAbha lIdho. (66) sva. prabhAlakSmIbena aSADa suda-5nA svargavAsI thayA temanI kAyamika yAdagIrI nimitte kAyamIka aSADa suda pano zrI saMgha jamaNano lAbha lIdho. temaja zubhakhAtAnI sArI rakamanI dAnagaMgA vaherAvI. (67) bhAvanagara saMghamAM saMvata 2067, 230 tapasvIonA besaNAM karAvavAno lAbha dareka tapasvIone cAMdInI lagaDInI prabhAvanA dvArA bahumAna karAvavAno amUlya lAbha. Jain Education Intemational Page #712 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pha parivAramAM anumodanIya tapasyAnI jhalaka (1) 45 upavAsa, (2) 30 upavAsa, (3) paMdara upavAsa, (4) aThThAI tapa, . . (5) varasI tapa, (6) upadhAna tapa, (7) pAMtrIzuM, () aThyAvIzuM, (9) labdhi tapa, (10) kaMThAbharaNa tapa, (11) aSTApada tapa, (12) zatruMjaya tapa, te (13) siddhitapa, (14) yatidharma tapa, (15) labdhikamaLa tapa, (16) nigoda Ayu tapa, (17) 500 AyaMbila tapa, (18) 1008 sahastraphUTanAM ekAsaNAM, (19) 20 sthAnaka oLI, (20) mokSadaMDa tapa, (21) siddhagirinI 99 yAtrAo, (22) dharmacakra tapa, (23) pArzva gaNadhara tapa, (24) vIra gaNadhara tapa, (25) gautama gaNadhara tapa, (26) vIza sthAnaka tapa, (27) sametazikhara tapa, (28) modaka tapa, (29) saubhAgya tapa vagere. uparokta prasaMgonI bhavya ujavaNI zrI saMgha-svAmi vAtsalya, pUjA, pUjana, bhAvanA, prabhAvanA va. dvArA bhavya ThAThamAThathI saMpanna thayela che. temanA moTA putra vallabhIpura tapagaccha saMgha, vallabhIpura lokAgaccha saMgha, vallabhIpura vizAzrImALI jJAti, vallabhIpura paraba kamiTI, vallabhIpura cembara opha komarsanA pramukhapade niHsvArtha preraNAdAyI sevA ApI cUkyA che. hAlamAM jaina khoDiyAra maMdira TrasTa (pacchegAma)nA pramukhapade tathA ayodhyApuram tIrthamAM sevA ApI rahyA che. temanA putravadhU a.sau. prabhAlakSmI bhogIlAla joTANI zrI vallabhIpura pArzvajina mahilA maMDaLanA pramukhapade AjIvana niHsvArtha sevA ApI hatI. velacaMdabhAInA parivAramAM 6 putro-3 putrIomAMthI hAlamAM cAra putro-1 putrI hayAta che. vyavasAyakSetra vallabhIpura, bhAvanagara, surata, amadAvAda va. sthaLoe che. dara 12 varase bharAtA kuMbhameLA prasaMge ujjaina (madhyapradeza) kSiprA nadImAMthI ! zivaliMga amUlya kimate meLavI vAgarA (ji. bharUca)mAM padharAvI pratiSThA karI che. je Jain Education Intemational cation International Page #713 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtika sauMdarya ane dharmaprANathI dhabakatA zrI jaina AryatIrtha ayodhyApurama tIrtha kSetramAM anekavidha sevAno lAbha lenAra dhanya daMpatI. sva. prabhAlakSmI bhogIlAla joTANI janma : saMvata 1990, jeTha sudi 7, maMgaLavAra tA. 19-6-34 (sthaLa : khArI, tA. sihora) svargavAsa : tA. 5-7-2011, maMgaLavAra vevizALa : saM. 2009, poSa sudi-5, ravivAra, tA. 21-12-52, sthaLa : amadAvAda lagna : saM. 2010 vaizAkha sudi-11 guruvAra tA. 13-5-53, sthaLa : amadAvAda jananI jAje bhaktajana kAM dAtA kAM zUra, nahIM to raheje vAMjhaNI, mata gumAvIza nUra. pUrvanA koI prabaLa puNyodaye uparokta dhanya daMpatInA zubha haste jaina AryatIrtha ayodhyApurama tIrthanI zilAropaNavidhi saMpanna thaI hatI. ayodhyApurama tIrthanA saMkulanI Azare traNa lAkha corasa phUTa jagyA zAsanane arpaNa karI che. A tIrthane jaMgalamAMthI maMgala banAvavAmAM ane tenA vikAsamAM tana-mana-dhanathI niHsvArthabhAve sevA karI che. zrIbhogIlAlavelacaMda joTANI janma : saMvata 1989, mAgazara vada, 14 somavAra tA. 26-12-32 (sthaLa H vallabhIpura) ayodhyApurama TrasTanI racanAmAM paNa a.sau. prabhAlakSmIbahena prathama dAnanAM praNetA banyAM che ane zrI bhogIbhAI ayodhyApurama tIrthanA AjIvana prathama TrasTI che. zrI bhogIlAla sevApriya ane saujanyazIla che. zAsanasevA ane sAmAjika sevAmAM paNa khUba rasa dharAve che. potAnI AvaData ane kAryakuzaLatAthI samAjamAM AgavuM sthAna dharAve che. sAdhusAdhvIonI vaiyAvaccamAM ke zAsananA koIpaNa prasaMgomAM temanI hAjarI acUka hoya ja. saraLa svabhAvI zrI bhogIbhAInA gharano AtithyasatkAra, gharanuM dhArmika vAtAvaraNa ane sAdharmika bhaktine lIdhe teo sArI evI yazakIrti pAmyA che. Page #714 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ThakkarA-nANAM nahIM rahaMta, nahIM paData. pADyA ghoghArI-vizAzrImALI-mahilAnuM-amUlya-yogadAna traf a 300g AvI (cIna12) F.382 002 gIra so . zrI gautamasvAmI namaH nAma kIrti kerA janmaH saMvata1990, jeTha sudi 7, maMgaLavAra tA. 19-6-1934 (sthaLaH khArI, tA. sihora) rahetAM koTaDA sva. prabhAlakSmI bhogIlAla joTANI u.varSa 78-vallabhIpura. vallabhIpura nivAsI kaMcanabahena velacaMdabhAI dhArazIbhAI joTANI sahaparivAre vallabhIpurathI sAta kilomITara dUra navAgAmanA DhALa pAse 'ayodhyApurama' tIrtha banAvavA Azare 30 hajAra corasa mITara eTale ke 3 lAkha corasa phUTa jagyA (amUlya kiMmatanI) tIrtha banAvavA vinAmUlye (maphata) bheTa ApI che. upadeza--kartA : pU. sAdhvIjI ma.sA. smitagirAzrIjI (saMsArI pakSe suputrI) haste- (1) bhogIlAla velacaMdabhAI- sva. prabhAlakSmI bhogIlAla joTANI (2) anaMtarAya velacaMdabhAI-- (aparaNita) dehavilaya : saMvata 2067, tA. 5-7-2011 (sthaLaH vallabhIpura) (3) pratAparAya velacaMdabhAI-a.sau. indumatI pratAparAya joTANI (4) araviMdakumAra velacaMdabhAI--a.sau. kusumabena araviMdakumAra joTANI Page #715 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OOOOOOOOOOOOOOOOO | zrI vallabhIpura tIrthapati zrI ciMtAmaNi pArzvanAthAya namaH | || anaMta lakvinidhAnAtha zrI gautamasvAmI namaH | 000000000000000000000000 (1) zrI bhogIlAla velacaMdabhAI joTANI (2) sva. prabhAlakSmI bhogIlAla joTANI - u.varSa 79-vallabhIpura. u.varSa 78-vallabhIpura. (1) jaina AryatIrtha ayodhyApuram (ji. bhAvanagara) (tA. vallabhIpura) mu. navAgAma (gAyakavADI) DhALa pAse. ayodhyApurama tIrtha banAvavA Azare traNa lAkha corasa phUTa jagyA (vinA mUlya) bheTa ane ApI che. (2) "kaMcanagiri prabhAlakSmI tIrtha" (ji. bhAvanagara) (tA. vallabhIpura) mu. camAraDI cogaThanA DhALa pAse "kaMcanagiri prabhAlakSmI' tIrtha banAvavA mATe Azare sADAcAra lAkha corasa phUTa jagyA (vinA mUlya) bheTa ApI che. bhAvanagara amadAvAda sTeTa hAive naM. 36 upara AvelI hAive Taca amUlya kiMmatI jamIna (kula sADAsAta lAkha corasa phUTa jagyA) tIrtha banAvavA mATe bheTa ApanAra uparokta daMpatInA A mahAdAnanI bhUri-bhUri anumodanA karIe chIe. AvAM puNyazALI mAtA-pitAne AtmAne koTi-koTi vaMdanA. vaMdanAkAraka suputrI : a.sau. bhadrAbahena zaileSakumAra zAha (bhAvanagaravALA) hAla-vApI. ha. sohilakumAra, hArdikakumAra bhUmidAnanA praNetA pa.pU. sAdhvIjI ma.sA. smitanirAzrIjI (vallabhIpuravALA). CCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC COOOOOOOOOOOOOOOOOO Jain Education Intemational For Private & Personal use only Page #716 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ati jaina AryatIrtha "ayodhyApuram" tathA phreMcana-ktidhAma" tIrthanI samagra bhUminA dAtA gauravazALI ghoghArI vizAzrImALI joDhANI parivAra (vallabhIpuravALA) velacaMdabhAI dhArazIbhAI joTANI janma-sthaLa-vallabhIpura saM. 1969 mahA suda 8 zukravAra tA. 14-2-1913 (khoDiyAra-jayaMti divasa) sva. 8-12-1994 vallabhIpura amArA-sahaparivAratI jIvana yAtrAnA sAcA sArathI Apa jyAM cho tyAMthI ja amArA saunA jIvata-rathate saMbhALajo-amArA lohInA kaNekaNamAM jitezvara paramAtmA mATe ahobhAva jagADajo. amo sau ApazrItA anaMta upakAronA RNI chIe. ApatA agaNita sadguNone yAda karIte ame sau mAnavasevA-jIvadayA ane AtmakalyANatA lakSyane meLavIe evA ApatA vAtsalyabharyA AzIrvAdatI amIvarSA icchIe chIe. Apa sahaparivArate premabhAvathI jItatArA Aje ApazrInI samRtimAM jaita AryatIrtha ayodhyApuram''tI samagra bhUmi (traNa-lAkha-corasa phUTa) tathA "cata-bhakti dhAma'' tIrthatI samagra bhUmi (cADA cAra lAkha corasa phUTa) jagyA eTale ke kula sADA sAta lAkha corasa phUTa jagyA jaita zAsatane samarpaNa (vitA mUlye) karatAM amo sau dhanyatA anubhavIe chIe. lI. bhogIlAla velacaMdabhAI joTANI pratAparAya velacaMdabhAI joTANI araviMdakumAra velacaMdabhAI joTANI anaMtarAya velacaMdabhAI joTANI kaMcanabena velacaMdabhAI joTANI janma-sthaLa-mevAsA (gAyakavADI) saM. 1970 mahAsuda 11 || zanivAra tA. 7-2-1914 (vallabhIpura-ciMtAmaNi pArzvanAtha varasagAMTha divasa) sva. 13-3-91 vallabhIpura a.sau. prabhAlakSmI bhogIlAla joTANI a.sau. IndumatI pratAparAya joTANI a.sau. kusumabena araviMdakumAra joTANI vallabhIpuravALAnA jaya jinendra Page #717 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'graMtha Ayojanano amRta kuMbha) mAnavakalyANanA javalaMta jyoti svarUpa zrI nizithabhAI esa. zAha karma ane dharmamAM sadbhAvanAno samanvaya sAdhI eka nijIzailInA paMthanI saune mATe keDI kaMDArI janAra saurASTranA panotA putra ane svAtaMtryasenAnI sva. zrI zAMtilAla hIrAlAla zAhe pragaTAvelI sevA samarpaNanI jyotane jalatI rAkhavAmAM temanA suputra zrI nizithabhAI zAhanA haiyAmAM haradama vahetI rahelI sevAdharmanI puNya saritAthI sarvatra prema pratibhA, puNya prabhAva ane UMcI pratiSThAnA darzana thAya che. a muMbaI-borIvalImAM jemanA nAma ane kAmanI suvAsa mAtra jaina saMsthAo pUratI ja na rahetA jainettaromAM paNa madhamadhe che. olIyA jevuM jIvana jIvatA A zAsanasevI zrAvakanA haiyAno AMtaravaibhava kharekhara to darzanIya ane mANavA jevo che. jaina dharma ane jaina tattvajJAna upara temane apurva mAna ane zraddhA rahelA che. temanA yazabhAgI hAthono sparza jyAM jyAM thayo tyAM tyAMnI zubhadAI yojanAo hamezA phaLIbhUta thatI rahI che. | jIvanamAM vAstavika zAMti meLavavA mATe AbuvALA A, zAMtisUrijI ma. nA jainadharmI upadezane vividha bhASAomAM 'sva dravyathI pustako chapAvI vinAmUlya deza ane duniyAmAM zrutajJAnanA jijJAsuone pahoMcADavAnI eka gajabanI dhuna lAgI che. emano A thanaganATa avarNanIya che. | jIvanamAM sukha-dukhAdinA anubhavono anubaMdha anivArya che. kAMTA ane kamaLathI banelA jIvanane jIvatA zIkhavuM ja paDaze tema teo draDhapaNe mAne che. emanI UMDI dIrghadraSTi ane nirALI kAryazaktithI temanuM vyakitatva soLekaLAe khIlyu che. sUcita graMthanI saphaLatA mATe satata ciMtA sevIne kharekharato AyojananA amRtakuMbha samAna banI rahyAM che. - saMpAdaka For Private Personal use only Page #718 -------------------------------------------------------------------------- ________________ To zrI mAlavADA nagare paMnyAsa pravara zrI ratnatraya vijayajI ma.sA. no ''upAdhyAya pada pradAna'' samAroha tA. 23-05-11 jaina Agamone bhaNavA ane bhaNAvavAnI anujJA ApavI eTale upAdhyAya padavIutional por Pro & wwwlinelibrarig Page #719 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jaination Internationa For Private & E jina zAsanane jo yunivarsiTI kahIzuM to upAdhyAya bhagavaMtone zikSaNavettA kahevA paDaze. jina zAsanane rAjya gaNIe to AcArya bhagavaMtone rAjA tarIke gaNIe upAdhyAya bhagavaMtone yuvarAja kahevA paDaze. upAdhyAya bhagavaMto 25 guNathI alaMkRta hoya che. adhyApana kalA suMdara hoya che ke jaDabuddhi ziSyamAM paNa jJAnanA kuMpaLa ugAvI zake che. upAdhyAya bhagavaMto jina zAsananA zaNagAra che. : saujanya : pU. munizrI ratnatIrthavijayajI ma.sA. nI preraNAthI zrImatI madhubena surezabhAI putra vizAlakumAra zeTha parivAra viramagAma ww.jainorary.org Page #720 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hArdika zradhAMjali azrukerI aMjaline bhAvonI bhAvAMjali. zraddhA sumanathI harapaLe che. Apane zradhAMjali caraNomAM ApanA arpita karIe kasumAMjali 'zAzvata saurabha" samarpita che. guNonI gItAMjali" pitR vaMdanA jenA hRdayamAM sadAye vahetI, vAtsalyanI gaMgA bhalI jenI vANImAM sadAye vahetI, sarkarA sama zabda narmadA jenA roma romamAM sadAye vasatI, ama kalyANa bhAvanA, evA zrI tAtanA punita caraNe, sadA hojo ama vaMdanA mAtRvaMdanA jenu rUpa amArA svarUpamAM jenA sparza amArA aMgomAM jenA zabdo amArA karNamAM jenuM haiyuM amArI dhaDakanamAM jenI mati amArI vRttimAM jenI smRti amArA kAryomAM pU. pitAzrI pUjaya mAtuzrI zivalAla lallubhAi pArekha kamaLAbena zivalAla pArekha pUjaya pitAzrI... samartha jAjaramAna ArAdhanApremI, dharmaniSThA, bharata kSetranI puNya bhUmi para zAvatA girirAja para zrI tapasvInI pUjaya mAtuzrI kamaLAbena AdIzvara dAdAnA besaNA che. tevA tIrthanI godamAM (valabhIpura) jananI janmabhIma tathA jananI-janmadAtrI mAtA bannenA paghArAmatola che. rohIzALA vaseluM che. AvA puNyavaMta zaheranI dharmadharAmAM dharatIno khoLo ane mAtAno khoLo sarakhA zitala zAtAdAyaka che. pRthvI jemano janma thayo. ane mAtAnA peTALamAM sAmarthya sahanazilatA vAtsalya ane zramanA bhaMDAra he prAtaHsmaraNIya pitAzrI !!! jIvanamAM Ape ghaNI lIlI sukhI bharyA che. joi ane TAMcA sAdhano vacce paNa svamAnabhera dharmAnusArI he mAtA !! tamArA pAlavamAM amane duniyA nA darzana thatA hatA. duHkhanA jIvana kema vitAvavuM tenuM amone jJAna ApyuM. tenA puNya jaMgalamAM paNa tame zitalachAyA svarUpa hatA. tamoe makakama manobaLa ane pratApeja prApta lakSmIno sadavyaya dharmakAryomAM karavAnI zubha ucca dharma saMskAronuM pAna karAvI. amone dharmanA mArge AgaLa vadhavA preraNAM aMtarikSamAMthI Apa sadA saravAtA raho cho. niraMtara preraNA ApI ApanuM jIvana kuTuMba prema, dharmaprema, nirADabaratA, vyavahAra puvenA puNaya rAzInA puNya pratApe prApta lakSmIno sadavyaya dharmakSetromAM dakSatA jevA anerA guNaratno thI opatuM hatuM Apa amArA karAvAno bodha pamADI Ape kuTuMbane kalyANa mArge dorya che. saMskAramaya jIvananA zilpI cho. amArA hRdaya dhabakAra temaja ApanuM jIvana parama ArAdhanAmaya hatuM. sadA sahasatA rahyAM ane jIvana jIvI naze nazamAM Apa pratyeno anurAga vahe che. amone tama jevA jAyuM.. premALa pitA ane hetALa mAtA maLyA te amAruM saubhAgya che. mAta tAro upakAra jagamAM ajoDa sadA gaNAya che. ApazrInI puNya smRti rUpa pitRvaMdanAnA zraddhAsumana arpIe sau zikSaNakonuM kAma ekaja mAvalaDIthI thAya che. chIe. saMskAra taNuM siMcana sadA vAtsalya bhAve thAya che. jIvana taNuM ghaDatara sahanu janetAthI thAya che. With Best Compliments From suputro | putravadhu manaharalAla-pannA ghanazyAma-rAdhA amita simA prapautro ka nidhISa zreyAMsa tathA samasta pArekha parivAra rohIzALA (boTAI) saurASTra Janta Traders 22872028 Madhur Milan 41325320 Ghanshyam's 41325320 Bonanza Portfolio Ltd. 41519010 726, Chickpet, Opp.Jain Temple, Bangalore - 560053. wwwjainelibrary.org For Private & Personarse Only