________________
ઝળહળતાં નક્ષત્રો.
૩૧૭
શકે છે. પ્રતિક્રમણમાં બોલાતી સક્ઝાયો દ્વારા શ્રમણો પણ SELF STUDY) :–વર્તમાનકાળમાં લગભગ પચ્ચીસ વરસ ગૃહસ્થોને અભિનંદન આપી શકે છે.
સુધી ધર્માભ્યાસમાં વીતાવી પછી જ કોઈ યુવાન લગ્નગ્રંથિથી (૨૩) પદ્ગલિક ૨૩ કામભોગ પ્રકારથી મુક્ત
જોડાય તો પરિણતિ વિકસી શકે છે. તેમ એક સંયમી આત્માએ (FREE FROM 23 WORDLY VOLUPTIONS) – પણ દીક્ષિત જીવનમાં દુર્બલિકા-પુષ્યમિત્ર કે વૃદ્ધવાદિદેવસૂરિજી કામેચ્છાઓનું જન્મસ્થાન છે મને. માટે તેનું બીજું નામ છે જેવો સ્વાધ્યાય પુરુષાર્થ કરવો જોઈએ. વ્રતધારીઓ માટે મનોજ. પુદ્ગલાનંદી અને ભવાભિનંદીપણું ઘટયા પછી જ સ્વાધ્યાય એ પણ બ્રહ્મની ચર્ચા બરોબર છે. જ્ઞાનગર્ભિત વિરણ પ્રગટી શકે છે. જેનો જીવનાચાર સીધો
(A) આર્યરક્ષિતસૂરિજીના સ્વાધ્યાયયોગ અને નિગોદના અને સાદો તે સાધુ છે, તે માટે પરિગ્રહપરિમાણ વ્રત છે. સચોટ જ્ઞાનથી આકર્ષાઈને આવેલા ઈંદ્ર મહારાજા ઉપાશ્રયમાં | (A) મેઘકુમાર જ્યારે ભગવાન મહાવીરદેવના વંદન પછી વધુ એટલે પણ ન રોકાણા, કારણ કે સૂરિજીના જ્ઞાનબળથી પ્રતિબોધ પામી સંસારમાં પાછા વળવાનો વિચાર શિષ્યો ઇંદ્રને દેખી સ્વાધ્યાય ચૂકી જાય અને સંયમના માંડી વાળી, સંયમમાં સ્થિર થઈ ગયા ત્યારે બે આંખો અને ફળરૂપે ઇંદ્રની પદવી વાંછે તો સંયમ પણ જાય. બે પગને છોડી બધુંય મનથી વોસરાવી તપ-જપમાં લીન
| (B) નલિનીગુલ્મ વિમાનના વર્ણનયુક્ત શાસ્ત્રપાઠના થઈ વિજયવિમાન સુધી પહોંચી એકાવતારી દેવતા બની ગયા
સ્વાધ્યાયઘોષને રાત્રિના સમયે પોતાના જ ઘરમાં પધારેલા
સુહસ્તિસૂરિજીના મુખથી સાંભળી ગૃહમાલિકણ ભદ્રા | (B) મહામંત્ર નવકારનું સ્મરણ કરીને ચંપાનગરીના બંધ શેઠાણીનો પુત્ર અયવંતી સુકમાલ જાતિસ્મરણ જ્ઞાન પામી ગયેલ થઈ ગયેલા દરવાજાને પોતાના શીલબળથી ખોલી આપનાર અને દીક્ષા લઈ સ્મશાન સાધના થકી નલિની ગુલ્મ વિમાને જન્મ સતી સુભદ્રા પિતાની ભૂલથી અજૈન કુળમાં પરણાવાઈ ગઈ લીધેલ છે. હતી પણ સાસરિયામાં પણ જૈનધર્મની પ્રભાવના કરી શકી
(C) “હું જાણું છું છતાંય નથી જાણતો” અને “હું તેના મૂળ કારણમાં તે વિકારમુક્ત હતી.
નથી જાણતો છતાંય જાણું છું' એવું કહીને બાળપણમાં જ (C) મદાલસા રાજપુત્રી હતી પણ એક પતિ તરફથી પૂર્વ ભવના જ્ઞાનસંસ્કારને પ્રગટ કરી દેનાર અતિમુક્તકુમાર પત્નીને ઘોર અત્યાચાર થતો દેખી સંન્યાસી દશામાં આવી હતી રાજપુત્ર હતા છતાંય બાળવયમાં જ દીક્ષિત થઈ એક નાનીશી છતાંય કર્મયોગે કોઈ રાજા સાથે લગ્ન થયા અને છઠ્ઠા પુત્રને વિરાધનાના પ્રાયશ્ચિત્ત કરતાં કેવળી બનેલ છે. જન્મ આપીને તેણીએ ફરી રાજકુખો જતાં કરી D વ્યાસષિ સ્વયંવિદ્વાન હતા અને એમના શિષ્ય આત્મસાધના માટે દીક્ષા લઈ લીધી હતી, જેને જૈનેતરો જૈમિની ઋષિ પણ સ્વાધ્યાયી હતા છતાંય એક દિવસ વિદ્વાન સંન્યાસ કહે છે.
એવા જૈમિની ઋષિ, પોતાના જ ગુરુએ સ્ત્રીના વસ્ત્રો પહેરી (D) અજૈન કથાનકોમાં આવતી શુકદેવની કથા એવી છે જ્યારે જૈમિનીની શીલદ્રઢતા ચકાસી ત્યારે ચારિત્રાચાર ચૂકી કે તેના યૌવન સાથેના બ્રહ્મચર્યના તેજસ્વી લલાટ તરફ ગયા હતા પછી ગુરુની માફી માંગીને પ્રાયશ્ચિત્ત કરેલ. આકર્ષાઈને દેવલોકની અપ્સરા જ્યારે મોહાઈ આવી ત્યારે જેમ બલિના બકરા માટે લીલું ઘાસ આકર્ષણ છે તેમ નિષ્ઠાવાન શુકદેવે કામાતદિવીને કહી દીધું કે આવતા મોહરાજાના સામ્રાજ્યમાં સ્ત્રી અને પુરુષે પોતા માટે સમજી ભવમાં તારા પેટે જ જન્મ લેવાનું વિચારીશ.
લેવું. પરિણતબોધ વિનાનું પાંડિત્ય પણ પતનનું કારણ બની શકે જેણે સ્વદેહના ધાતુની રક્ષા કરી તેણે સત્ત્વ-સત્ય છે. સ્વાધ્યાયની આધારશીલા શીલ છે અને શીલ દ્વારા અને સર્વજીવોની પણ રક્ષા કરી જાણી તે માટે વિષયોને જ બ્રહ્મ = આત્મામાં ચરણ = બ્રહ્મચર્ય શકય છે. વિષતુલ્ય માની વર્તવું પડે. SIMPLE LIVING AND HIGH
(૫) પ્રતિજ્ઞાઓનું પીઠબળ (BACKING OF THINKINGના અભિગમો કેળવવા પડે. ઉપરોક્ત દ્રષ્ટાંતોના
0ATHS) :-પશુ-પંખી પાસે વિવેક નથી તેથી તેમની ગતિ પાત્રો જેવી વિરાગિતા હોવી ઘટે.
છતાંય પ્રગતિ નથી. જ્યારે માનવભવમાં વ્રત-નિયમ લે તો (૨૪) સ્વાધ્યાય સાઘના (PROPITIATION OF બંધન નહિ પણ મુક્તિનું જ કારણ બને છે. નીતિ-નિયમ
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org