________________
કલશ-૧૨૫
૧૩૭
સંવર અધિકાર
(શાર્દૂલવિક્રીડિત) आसंसारविरोधिसंवरजयकान्तावलिप्तासवन्यक्कारात्प्रतिलब्धनित्यविजयं सम्पादयत्संवरम्। व्यावृत्तं पररूपतो नियमितं सम्यकस्वरूपे स्फुर
ज्ज्योतिश्चिन्मयमुज्ज्वलं निजरसप्राग्भारमुज्जृम्भते।।१-१२५।। ખંડાન્વય સહિત અર્થ- “ચિન્મયન જ્યોતિઃ ૩જીસ્મતે” (વિત્ ) ચેતના, તે જ છે(મયમ) સ્વરૂપ જેનું એવી (જ્યોતિઃ) જ્યોતિ અર્થાત્ પ્રકાશસ્વરૂપ વસ્તુ (૩pmતે) પ્રગટ થાય છે. કેવી છે જ્યોતિ?“રત” સર્વ કાળે પ્રગટ છે. વળી કેવી છે? “૩q” કર્મકલંકથી રહિત છે. વળી કેવી છે? “નિરસપ્રમાન” (નિઝર) ચેતનગુણનો (પ્રમr૨૬) સમૂહે છે. વળી કેવી છે? “પૂરપત: વ્યાવૃત્ત” (પુરાત:) શેયાકારપરિણમનથી (વ્યાવૃત્ત) પરાભુખ છે. ભાવાર્થ આમ છે કે-સકળ શેયવસ્તુને જાણે છે, તદ્રુપ થતી નથી, પોતાના સ્વરૂપે રહે છે. વળી કેવી છે? “સ્વરૂપે સભ્ય નિયમિત”(સ્વરૂપે) જીવના શુદ્ધસ્વરૂપમાં (સભ્ય) જેવી છે તેવી (નિયમિત) ગાઢપણે
સ્થાપિત છે. વળી કેવી છે?“સંવરસમ્પાયત”(સંવરમ) સંવર અર્થાત્ ધારાપ્રવાહરૂપ આવે છે જ્ઞાનાવરણાદિ કર્મ તેનો નિરોધ (સમ્પાયત) તેની કરણશીલ છે. ભાવાર્થ આમ છે કે અહીંથી માંડીને સંવરનું સ્વરૂપ કહે છે. કેવો છે સંવર?“પ્રતિનિત્યવિન” (પ્રતિનિધિ) પ્રાપ્ત કરી છે(નિત્ય) શાશ્વત (વિનય) જીત જેણે, એવો છે. શા કારણથી એવો છે? “વાસંસારવિરોધિસંવર-નવૈજ્ઞાનિHIણવન્યlRI”(માસંસાર) અનંત કાળથી માંડીને (વિરોf) વેરી છે એવો જે (સંવર) બધ્યમાન કર્મનો વિરોધ, તેના ઉપરની (ન) જીતને લીધે (ાન્તાવનિક) “મારાથી મોટો ત્રણ લોકમાં કોઈ નથી” એવો થયો છે ગર્વ જેને એવું(માર્સવ) ધારાપ્રવાહરૂપ કર્મનું આગમન, તેને (NRI) દૂર કરવારૂપ માનભંગના કારણથી. ભાવાર્થ આમ છે કે-આસવ તથા સંવર પરસ્પર ઘણા જ વેરી છે, તેથી અનંત કાળથી સર્વ જીવરાશિ વિભાવમિથ્યાત્વપરિણતિરૂપ પરિણમે છે, તેથી શુદ્ધ જ્ઞાનનો પ્રકાશ નથી; તેથી આસવના સહારે સર્વ જીવ છે. કાળલબ્ધિ પામીને કોઈ આસનભવ્ય જીવ સમ્યકત્વરૂપ સ્વભાવપરિણતિએ પરિણમે છે, તેથી શુદ્ધ પ્રકાશ પ્રગટ થાય છે, તેથી કર્મનો આસવ મટે છે; તેથી શુદ્ધ જ્ઞાનની જીત ઘટે છે. ૧-૧૨૫.
