Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ namo namaH zrIgurupremasUraye / pU. kalikAlasarvajJa- AcAryadeva zrIhemacandrasUrivinirmita zrItriSaSTizalAkApuruSacaritam bhAga-5 (parva : 8- 9) prerakAH pa.pU. vairAgyadezanAdakSa- AcArya zrImadvijaya- hemacaMdrasUrIzvarAH pU. paMnyAsa-kalyANabAdhivijayagaNivarazca / prakAzaka: zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIviSaSTizalAkApuruSacaritam / prathamAvRttiH / vi.saM. 2060 vIra saM. 2530 isa.sa.2004 bhArga-6 (parva : 8-1) 1000 : | mUtya 4. (700 (saMpUrNa seTanA) prAptisthAna ) CCESS thai che zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa, C/o. bI.sI. jarIvAlA zopa naM. 5, badrIkezvara sosAyaTI, | marInaDrAIva, 'I' roDa, muMbaI-400003. phona : 2241430 zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa che C/o. caMdrakAMtabhAI saMghavI, 6/bI, azokA kompalekSa, relve garanALA pAse, pATaNa (u.gu.). 666
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravya sahAyaka zrutasuje sukRtaprazaMd jena kAvyasAhityanA ajoDa graMtharatnasamAM 'zrItriSaSTizalAkApuruSacarita' nA saMpUrNa 10 parvonA prakAzanano lAbha lenAra mahAnubhAvo 1. zrI vardhamAna je.mU.pU. jaina saMgha, vAlakezvara, muMbaI 2. zrI mATuMgA jaina zve.mU.pU. tapAgaccha saMgha enDa cerITIjha (mATuMgA, muMbaI) | (pU. munirAja zrI prazAMtavallabhavijayajI ma.sA.nI preraNAthI) 3. zAha maMchAlAla jagarUpajI sirohIvALA parivAra taraphathI zrutabhakti nimitte, jethI kevaLajJAnanI prApti thAya. ha. zA. caMpAlAlajI, sunIla, zreyAMsa, praNaya, zobhanAbena, uSA, saMgIta, nizA, zruti Adi beTA potA parivAra (pU. munirAja zrI dharmaratnavijayajI ma.sA.nI preraNAthI).
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakIya sugRhita nAmadheya 5.pU. kalikAla sarvajJa AcArya bhagavaMta zrImadvijayahemacaMdrasUrIzvarajI racita zrotrirbokTazalAkApuru pari" mahAkAvya graMthanA daza parvane cha bhAgamAM prakAzita karI saMghanA caraNe dharatA TrasTa atyaMta AnaMdanI anubhUti kare che. A kAvyagraMthamAM 24 tIrthaMkara bhagavaMto, 12 cakravartI, 9 vAsudeva, 9 prativAsudeva, 9 baLadeva Ama kula 63 zalAkApuruSanA jIvana caritrane ati adbhUta zailImAM AlekhavAmAM Avela che. zalAkApuruSa eTale vizvanA zreSTha mahApuruSo... A pUrve paNa TrasTa dvArA parva 2-3-4-5-6 prakAzita karavAmAM Avela che. paraMtu A graMthanI jaina saMghamAM ati jarUriyAta hoI daze daza parvane seTa svarUpe punaH prakAzita karavAmAM AvI rahyA che. daze daza parvanuM navuM kaMpojha karavAmAM Avela che. suMdara-TakAu ane kiMmatI kAgaLa upara tenuM mudraNa karavAmAM Avela che. jethI varSo sudhI tenI jIvaMtatA banI rahe, navuM kaMpojha karI A graMthanuM panuH prakAzita karavAnuM kAma ghaNuM ja kaparUM hatuM, paraMtu pU. AcArya bhagavaMtazrInA ziSyo munizrI ratnabodhivijayajI, munizrI saumyaratnavijayajI tathA muni zrI jinapremavijayajInI cIvaTapUrvakanI mahenatathI A kArya saraLa banyuM che. munirAja zrI padmabodhivijayajI ane munirAja zrI prazAMtavallabhavijayajI paNa keTalAka parvonA prupho tapAsavAmAM sahAyaka banyAM che. ema.bAbulAla prinTarI'nAM mAlika zrI kIrtibhAIe paNa prinTIMga kAryamAM sakhata jahemata uThAvI che. bhavitavyatAvaza adhavacce ja teo divaMgata thayA. bAkInuM kArya zrI zreNikabhAI tathA zrI dhavalabhAIe sAMgopAMga pAra pADyuM. teo paNa dhanyavAdane pAtra che. dareka bhAgamAM graMthamAM AvatA bodhadAyaka badhA subhASitono saMgraha paNa munioe karyo che je vAcakavargane ghaNo ja upayogI thaze. A kAvyanA paThana-pAThana dvArA sau koI samyajJAnasaMpanna bane, paramAtmabhaktisaMpanna bane, vairAgyasaMpanna bane ane Atmazuddhi karI 'mokSa' prApta karanArA bane. zrutabhaktino vizeSa lAbha maLyA kare e ja zrutAdhiSThAyikA zrI sarasvatIdevIne punaH punaH prArthanA...... li. caMdrakumArabhAI jarIvAlA, lalItabhAI koThArI, puMDarIkabhAI e. zAha
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa.pU. paMjAbadezoddhAraka AcAryazrImadvijayAnaMdasUri ma. (pU. AtmArAmajI m.)| pa.pU. jinabhaktirasika upAdhyAyazrIvIravijayagaNIvarAH /
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa. pU. nyAyavizArada - gacchAdhipatizrImadvijayabhuvanabhAnusUrIzvarAH / pa. pU. samatAsAgara-paMnyAsazrIpadmavijayagaNivarAH /
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa.pU. sakalAgamarahasyavediAcAryadeva-zrImadvijayadAnasUrIzvarAH / pa.pU. siddhAMtamahodadhiAcAryadeva-zrImadvijayapremasUrIzvarAH /
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ // vaMdanA tehane mAharI zvAsa mAMhe so vAra // divyakRpA suvizuddha saMyamanA jaNe seMDo suvihita zrabhAsa ratnonuM sarvana DaranArA pa.pU. AcArya lagavaMta zrImah vibhya premasUrIzvara mahArASTra saMgha, zAsana jane seMDo ziSyonI zvAhArI vakhye vardhamAna tathanI 108 khoNI DaranArA pa.pU. AcArya lagavaMta zrImah vibhya bhuvanalAnusUrIzvara mahArAbha DensaranI ghora jibhArImA yA mAsakSama tapanA ArAdha, jebhe' samatAnA dhAra pa. pU. paMnyAsa pravara zrI padmavibhya mahArASbha zubhaAziSa zAstraniSThA, vyavahAra DuzaNatA jane pUrNa prema jane vAtsalya bhAvanA jANe virATa zramArA samuhAyanuM saNa saMcAlana DaranArA gacchAdhipati AyArya lagavaMta zrImah vibhya 4yaghoSasUrIzvara mahArA preraka-mArgadarzaka vairAgyamaya dezanA dvArA janeonA haithAne arihaMtabhaya DaranArA pa.pU. AyArya lagavaMta zrIma6 vibhya hemacaMdrasUrIzvara mahArASTra
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ IIII pracalAvanA abhuta kalAkRtinI AcherI jhalaka triSaSTizalAkA purUSa caritra" eTale vartamAnamAM upalabdha jaina sAhityanA najarANAnuM eka jhaLakatuM kAvyaratna, tamAma sAdhu sAdhvIjI bhagavaMtonuM lADIluM kAvyaratna, saMskRtanA prAraMbhika abhyAsa pachI bhASA upara vizeSa prabhutva prApta karavA 'triSaSTi kAvya' e sarvamAnya AdhArastaMbha samu kAvya che. daza parvanuM sAMgopAMga vAMcana thatA buddhipratibhA-jJAnapratibhA ane vairAgyapratibhA pUrabahAramAM khIlI UThe che. kAraNa, A kAvya bejoDa che. temAM kayo rasa nathI e ja savAla che. A mahAkAvyanA sraSTA che kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA. kAvyano viSaya che vizvanA sarvazreSTha "tresaTha" purUSonA jIvanacaritrano citAra... kathAonI rocakatA sAthe vyavahArika jIvana prasannatApUrvaka kema jIvavuM? tenA kimiyA batAvAyA che. AdhyAtmika vikAsa sAdhavAnI mAsTara kI batADI che. paramAtmabhaktimAM taraboLa karI de evA bhAvavAhI zabdonA sAthiyA pUrAyA che, to saMsAra upara phTikAra Ubho thaI jAya evA vairAgyarasanA dhodha paNa kAvyamAM vahI rahyA che. jIvananI dazA ane dizAo badalI nAMkhe evI sUktionAM bhaMDAra bharelA che. to ajJAnatAnA aMdhakAra ulecI jIvanamAM jJAnano jhagamagATa patharAya evA khajAnAno paNa toTo nathI. buddhine dhAradAra banAve evI tarkasaMgata vAtothI kAvyanI upAdeyatA vadhI che to AEyane bhInuM bhInuM karI de evI Adra vAtothI kAvyanI AkarSakatA vadhI che. kAvyakRtinI kalAsuMdaratA tenA kartAnA jIvanavaibhava ane jJAnanI agAdhatAne AbhArI hoya che. nava-nava saikA pUrve thayelA hemacaMdrAcAryanuM nAma Aje paNa mAtra gujarAtanA ja nahIM paNa vizvanA khUNe-khUNe guMjI rahyuM che. ko'ka temane kalikAla sarvajJa kahe che, koka Ocean of knowledge kahe che, to koi sarasvatIno zaNagAra kahe che. 1162 thI 1229 sudhIno kALa jANe hamayuga ja banI gayo hato. ill
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ IR II | zuM emanI divya pratibhA haze ! ke gurjarezvaronA unnata mastako temane namatA hoya, sarasvatInA taTa upara sarasvatIno sAkSAtkAra karAvatA je sUrIzvaranA caraNone moTA rAjarAjezvaro svarNa kamalathI pUjatA hoya, prakAMDa vidvAno paNa temanI buddhi pratibhA joI pANI pANI thaI jatA hoya. - gujarAtanI dharA upara emaNe je upakAro karyA che tene zabdastha karavA azakaya che, ghara-gharamAM Aje paLAtI ahiMsA ane jayaNAnA jharaNAnuM mULa che 'kalikAla sarvajJa'. - sarasvatInI sAdhanA karI svayaM jJAnasiddha banyA ane jJAnano dhodha vahevaDAvI anekonA mithyAMdhakArone dUra karyA. sadAcAra ane susaMskAronA siMcanathI gujarAtanI dharatIne guNaniSpanna banAvI hatI. siddharAja jayasiMha jevA pratApI rAjAone pratibodha karI temane jaina dharmanA rAgI banAvyA hatAM. tenA dvArA jaina zAsananI jabarajasta prabhAvanAo karAvI hatI. AcAryazrInA upadezanuM pAlana karI siddharAje 'siddhavihAra', "rAyavihAra' jevA uttuMga ane bhavya jinAlayonA sarjana karyA hatA. siddharAjanI vinaMtithI "siddhahema' nAmanA zabdAnuzAsananI racanA karI. A duSkara sarjanane paTTahastI upara sthApI zobhAyAtrA dvArA AkhA gAmamAM pheravI AcAryazrInI vidvattAnuM gaurava AsamAne pahoMcADyuM. saMskRta-prAkRtazaurasenI-mAgadhI-pizAcI-cUlikApizAcI-apabhraMza vi. bhASAonuM sAMgopAMga bodha karAvatuM A vyAkaraNa vizvanuM bejoDa sarvamAnya rASTrIya vyAkaraNa banyuM. traNaso lahiyAo besADI siddharAje A vyAkaraNanI seMkaDo-hajAro nakalo lakhAvI gAmegAma mokalI. prajA sukhacenathI rahI zake ane rAjA paNa rAjyane surAjya banAvI zake evA kimiyAono prakAza pAtharatAM "ahaMnIti" jevA graMthonA sarjanamAM paNa temaNe kayAMya kacAza choDI nathI. yogazAstra (mULa 1200 zloka ane bAra hajAra zloka pramANa svopajJa TIkA sahita) jevA graMtho sarjI yogasAdhanA ane dhyAna sAdhanAnI duniyAmAM divya prakAza pAtharyo. sAdhu ane zrAvaka jIvananI AcAracaryAone abhuta rIte temAM vaNI lIdhI. IR 11
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ I/rU II daza parvathI alaMkRta "triSaSTi zalAkA purUSa caritra mahAkAvya" sarjana karIne to A hemacaMdrAcArye kharekhara kamAla karI che. ukta tamAma viSayone ane bhAvone jANe A eka kAvyamAM samanvita na karyA hoya !...! zuM padalAlitya!.. zuM adbhuta chaMdaracanA !kevI rocaka sUktio ! kevI bhAvavAhI prabhu stutio ! kevA mohaka kathArasanA khaLakhaLa vahetA rasajharaNAM ! konA vakhANa karavA? kone caDhiyAtA kahevA ? badhu ja rocaka-mohaka ane adbhata rasasabhara.... A mahAkAvyanA vAMcanathI mahApurUSonA jIvana kavanano bodha to thAya ja, sAthe jIvana jIvavAnI kaLA AtmasAt thAya ane vairAgyarasanI puSTi paNa thAya. "siddharAjanI vinaMtithI jema "siddhahema vyAkaraNanI racanA hemacaMdrasUrijIe karI, tema vItarAga stotra-yogazAstra ane triSaSTi zalAkA puruSa caritra jevA graMtharatnonA sarjana mArA jevAnA bodha) mATe karyuM che, evI kumArapALanI vAcAne AcAryazrI svayaM tri.za.pu.mAM zabdastha kare che. pUrva pUrvajasiddharAjanRpaterbhaktispRzo yAJcayA sAMgaM vyAkaraNaM suvRtti-sugama cakrurmavantaH purAH / maddhetoratha yogazAstramamalaM lokAya ca vyAzraya pachaMdo'laGkRtinAmasaMgrahamukhAnyanyAni zAstrANyapi / / lokopakArakaraNe svayameva yUyaM, sajjA stha yadyapi tathA'pyahamarthaye'daH / mAdRgjanasya pratibodhakRte zalAkA-puMsAM prakAzayata vRttamapi triSaSTeH / / AcAryazrInA mukhamAMthI sarasvatIne pravAha khaLakhaLa vaheto, AThaJdaza lahiyAo eka sAthe besI tene kramazaH jhIlatA-AlekhatA, teo paraspara evI samajUtI ke kaLAthI graMtha AlekhatA ke Akho graMtha sahaja suMdara rIte saMkalita thai jato. aneka graMthonA nUtana sarjana-paThana-pAThana, pratilipikaraNa, jJAna pracAra-prasAra vi. jJAnavardhaka pravRttio dvArA gujarAtane ane khAsa karIne gujarAtanI rAjadhAnI pATaNane vidyAnuM dhAma banAvyuM. IrU II
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ I4 kayo viSaya temanA mATe vaNakheDayo hato ? e eka savAla che. zabdAnuzAsana-liMgAnuzAsana-kAvyAnuzAsana-chaMdonuzAsana ane vAdAnuzAsana A pAMca anuzAsanonuM sarjana vizvanA bejoDa sarjana kahI zakAya. zabdAnuzAsana-liMgAnuzAsana, dhAtu pArAyaNa, uNAdigaNapATha, laghuvRtti, bRhadravRtti, bRhanyAsa vi.nA sarjana karI zabdazAstrane samRddha karyuM. abhidhAnaciMtAmaNi, dezInAmamAlA, anekArtha saMgraha, nighaMTu zeSa A cAra mahAkoSo vi.nA sarjana karI zabdArthazAstranI garimA vadhArI che. - kAvyAnuzAsana ane chaMdonuzAsananI racanA karI chaMdazAstra, alaMkArazAstra, apabhraMza sAhityanA khajAnAne tarabatara karI dIdhuM. kavio ane sAhityakAro mATe A graMtho to jANe prANa karatAM ya mUlyavAna banI gayA. be AzrayavALA yAzraya jevA mahAkAvyanI racanA to evI abhUta rIte karI che ke jemAM samasta zabdAnuzAsana, siddharAjano digvijaya caulukayavaMzano amara ItihAsa, pATaNanI prazasti ane gujarAtanI gauravagAthA mULarAjathI mAMDIne kumArapALa sudhIno gujarAtano ItihAsa vi. badhu eka sAthe vaNAI jAya ane kAvyanI dedipyamAnatA soLe kaLAe khIlI uThe. pramANamImAMsA jevA graMtho sarjI nyAyanuM satala UMDANa kheDyuM, to anyayogavyavaccheda-ayogavyavaccheda ane vItarAgastotra jevA graMthonA nirmANa karI nyAyanI kaThaNa zailImAM paramAtmabhaktinA bhAvone guMthI lIdhA, nyAyanI karkaza zailI ane bhaktinA bhAvone kayAM tAlameLa maLe? paNa A ja to temanI bhakti ane vidvattApUrNa sarjanakaLAno kasaba hato. A thaI temanA sAhityasarjananI vAta... zrI kalikAlasarvajJae lAkhomAM eka kahI zakAya evA gurjarezvara kumArapALa jevA zrAvakaratnanuM sarjana-ghaDatara karyuM. aDhAra dezamAM abhayadAnanI udghoSaNA karI, rAjyamAMthI sAta vyasanone tilAMjalI apAvI. aputrIonuM dhana rAjagrAhya banatuM aTakAvyuM. tribhuvana vihAra-kumAravihAra jevA 1444 gaganacuMbI jinacaityothI pRthvIne maDhI dIdhI. nirdoSa pazuonA nirmama balI caDhAvavAnI prathA jAnanA jokhame baMdha karAvI, lagabhaga 21 jevA virATa jJAnabhaMDAronA nirmANa karyA, samyakatva I4]
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ III sahita bAra vrata grahaNa karyA. aneka jarjarita jinAlayonA jIrNoddhAra karAvyA, aneka dAnazALAo kholI, lagabhaga cauda karoDa rUpiyAno savyaya karI nirdhana ane alpapunyavALA sAdharmika baMdhuonI kAyApalaTa karI dIdhI, prajA uparanA ghaNA AkarA karaverAo mApha karAvyA. zatruMjaya-giranAranA cha'rI pAlita saMgho kaDhAvyA. yogazAstra-vItarAga stotra jevA sUtro kaMThastha karyA. moTI umare dharma pAmyA chatAM zAsananA eka eka aMganI jabaradasta ArAdhanA karI lIdhI. zrI kalikAlasarvajJa AcArya bhagavaMte A eka paramahaMtu zrAvakarananuM sarjana karI tenA dvArA jagatabharamAM ane vizeSa karI gujarAtamAM zAsananI bejoDa prabhAvanA karI jaina dharmano DaMko vagADI dIdho hato. jANavA mujaba A zrI hemacaMdrasUrijIe pAMtrIsa hajAra jeTalA mAnavone dharmopadeza dvArA navA jaina banAvyA hatA. AcArya hemacaMdrasurijIe ziSyasarjananuM kArya pUrI cIvaTathI karyu hatuM. A.bAlacaMdrasUri ma., A. rAmacaMdrasUri ma, A. mahendrasUri ma., paM. vardhamAnagati ma., paM. guNacaMdragaNi ma, paM. yazazcaMdragaNi ma., paM. udayacaMdragaNi ma. muni devacaMdrajI, paM. udayasAgaragaNi jevA vidvAna, kavi, zAstramarmajJa ziSyonA sarjana karI eka mahAna kArya AcAryazrIe karyu. AcAryazrInA A vidvAna ziSyaratnoe paNa vividha viSayaka aneka graMthonA sarjana karI jaina sAhitya saMgrahane samRddha karavAmAM anerU yogadAna ApyuM che. vidvattA sAthe hemacaMdrAcAryanI namratA paNa gajaba koTInI hatI. badhuM jJAnasaMpAdana gurunI pAse ane temanI kRpAthI ja thayuM #aa che." evuM spaSTa temaNe ja tri.za.pu.nI prazastimAM jaNAvyuM che. AcAryo hemacaMdro'bhUttatpadAbhojaSaTpadaH / tAsAdAdadhigata-jJAna-saMpatmahodayaH / / diggaja vidvAno paNa hemacaMdrAcAryanI bahumukhI pratibhAthI atyaMta prabhAvita hatA, temanI stuti karatA thAkatA na hatA, ATalI nAnI jiMdagImAM ATaluM virATa sarjana kArya kaI rIte karI zakayA, e badhA mATe AzcaryarUpa hatuM. kiM stumaH zabdapAthogheH hemacaMdrayatetim / ekenApi hi yenedRk kRtaM zabdAnuzAsanam // IIko
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ F "ekalapaMDe ATalu sarjana karanAranI zuM stuti karIe ?" ema kahI badhA aTakI gayA. mAtA pAhiNI ane pitA cAciMganA kuLamAM Avela cAMgAe saMvata 1150mAM pAMca varSe dIkSA grahaNa karI somacaMdramuni banyA. muni somacaMdranuM jIvana nirdoSa ane pavitra hatuM. temanI dRSTi nirmaLa hatI, kacarAmAM paNa sonAnA darzana thatA hatA. ekadA guru sAthe nirdhana banelA zreSThiputranA ghare gocarI gayA. khUNAmAM paDela kacarAno Dhagalo temane sonAno dekhAyo, temane thayuM 'jene ghare sonAnA DhagalA che te Avo nirdhana !" cAlAka zreSThiputrae turaMta bAlamuni somacaMdrane kacarAnA DhagalA upara besADyA ane te brahmacArInA naiSThika saMyama prabhAvathI kacarAno Dhagalo sonAno banI gayo. tyArapachI muni somacaMdra, somacaMdrane badale 'hemacaMdra' tarIke khyAta thayA. pAchaLathI AcArya banelA muni hemacaMdrae raivatAvatAra tIrthamAM (khaMbhAtamAM) sarasvatIdevInI sAdhanA karI temane pratyakSa karI hatI temanI anahada kRpA varadAna meLavI teo dhanya banyA hatA. vi.saM. 1166mAM khaMbhAtanagare pUjyazrInI AcAryapadavI thai, tyAre mAtA pAhiNIe paNa dIkSA grahaNa karI hatI. uttama saMyama pALI mAtA sAdhvIe aMtasamaye jyAre pATaNamAM aNasaNa karyuM tyAre AcAryazrIe paNa traNa lAkha zloka sarjananuM punyabheTachuM ApI apAra mAtRbhakti pradarzita karI hatI. gurukRpA ane sarasvatInI mahera, A be baLanA jore temaNe diggaja jevA gaNAtA digaMbarAcAryane vAdamAM pachaDATa ApI hatI ane zvetAmbara saMpradAyano jayajayakAra phelAvyo hato. AcAryazrI bejoDa vidvAna to hatA ja, sAthe acchA jyotirvid-bhaviSyavettA paNa hatA, eka pratiSThA mahotsavamAM AcAryazrIe jAhera karyuM hatuM ke "mAruM AyuSya have mAtra cha mahinAnuM ja bAkI che ane mArA svargavAsa bAda cha mahinA pachI kumArapALanuM paNa mRtyu thaze" ane akSarazaH temaja thayuM hatuM. 1229mAM pATaNamAM saMgha samakSa potAnA AjJAMkita ane vAdAra ziSya A. rAmacaMdrasUrine potAnI pATa soMpI AcAryazrI samAdhipUrvaka kALadharma pAmyA hatA, rAjakavi somezvaradevanA moDhAmAMthI te samaye zabdo sarI paDayA : vizatAzrayaM Ritavati zrIdemacaMdra vivas" A. hemacaMdrasUri devaloka pAmyAthI vidvatA jANe AzrayavagaranI thaI gaI. "vaiduSyaM F
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ IchA || AvA mahApuruSa racita triSaSTi zalAkA puruSa caritra eka adbhuta mahAkAvya che. karUNarasa, zauryarasa, bhaktirasa, vairAgyarasa vi.badhA rasono zreSTha samanvaya che. chaMdo suMdara che. alaMkAra abhuta che, racanA manohara che, zailI saraLa che, bhAvo gahana che, upamAo alaukika che, kathAo manohara che, sUktio coTadAra che, stutio bhAvavAhI che, dezanAo asarakAraka che, upadezo preraka che, padalAlitya anupama che. TuMkamAM kahIe to badhuM ja adbhuta... adbhuta.... adbhuta che. A caritra daza parvamAM vibhakta che, pratyeka parvamAM aneka sargo che, caritramAM kathAnako sAthe ItihAso, paurANika kathAo, zAstra ane sidhdhAMtanI vAto, gahana tattvajJAna ane karmasiddhAMtonI vAto paNa vaNI levAmAM AvI che. * pahelA parvamAM AdIzvara bhagavAna-bharata cakrInA caritra * bIjA parvamAM ajitanAtha bhagavAna-sagaracakrInA caritra * trIjA parvamAM saMbhavanAtha bhagavAnathI zItalanAtha bhagavAna sudhInA 8 bhagavAnanA caritro. * cothA parvamAM zreyAMsanAtha bhagavAnathI dharmanAtha bhagavAna sudhInA pAMca tIrthakaro, pAMca vAsudevo, pAMca prativAsudevo, pAMca baLadevo, maghavA ane sanakumAra cakravartI Ama 22 mahApuruSonA caritra. * pAMcamA parvamAM zAMtinAtha bhagavAnanuM caritra (teo tIrthaMkara ane cakravartI baMne hatA, eTale be caritra gaNatrImAM levAyA che.) * chaThA parvamAM kuMthunAtha bhagavAnathI munisuvratasvAmI sudhInA cAra tIrtha kara, cAra cakravartI, 2 vAsudeva, 2 prativAsudeva, 2 baLadeva Ama 14 mahApuruSonA caritra. * sAtamA parvamAM naminAtha bhagavAna-10mAM cakrI hariSeNa, 11mAM cakrI jaya, AThamAM baLadeva-vAsudeva - prativAsudevo kramazaH rAma-lakSmaNa-rAvaNa A chanA caritro che. A caritra jaina rAmAyaNanA nAme pracalita che. * AThamAM parvamAM neminAtha bhagavAna, navamA vAsudeva, baLadeva, prativAsudeva kramazaH kRSNa-baLabhadra ane jarAsaMgha A cAra mahApuruSanA caritra che. uparAMta-pAMDavo ane kauravonA caritro paNa che. * navamA parvamAM pANvanAtha bhagavAna ane brahmadatta cakrI caritra che. * dazamA parvamAM mahAvIra caritra che, bIjA parvo karatAM A parva moTuM che. 13 sarga che. aMte graMthakAranI prazasti che. ILA
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8] sAtha sAtha zreNika, kANika, sulasA, abhayakumAra, ceDArAjA, halla-vihalla, meghakumAra, naMdiSeNa, celaNA, durgadhA, AdrakumAra, RSabhadatta, devAnaMdA, jamAlI, zatAnika, caMDapradyota, mRgAvatI, AnaMda vi. daza zrAvaka, gozALo, hAlika, prasannacaMdra, durdarAMka deva, gautama svAmI, puMDarIka, kaMDarIka, aMbaDa, dazArNabhadra, dhanA-zAlibhadra, rohiNeya, udAyana, zatAnika putra, kapila kevalI, kumAranaMdI, udArya, kulavAlaka, kumArapALa vi. aneka caritra khUba rocaka zailImAM Alekhana thayA che. 36 hajAra zloka pramANa A kRtimAM tIrthakaronI dezanAnA mAdhyame aneka zAstrIya siddhAMtonI abhUta vivecanA karAI che.khaLakhaLa vahetI saritAnA nIra jevA mulAyama ane madhura kathAnakonI sAthe sAthe kaThaNa-karkaza ane gahana evA naya-pramANanA svarUpo, kSetrasamAsa-jIvavicAra-karmasvarUpa, Atmasidhdhi-bAra bhAvanA jevA viSayone paNa saraLa zailImAM rajU karI AcAryazrIe potAnI kAmaNagArI vidvattAne chatI karI che. darAmAM parvamAM pradarzita karela kumArapALanuM bhaviSyakathana ane aMtima graMtha sarjana prazasti A be vastu ghaNI mahattvanI ane sUcaka che. A eka mahAkAvyanA vAMcanathI, paThana-pAThanathI Atmika sukhonI prajJA soLe kaLAe khIlI uThe che ane sarvatovyApI bodha prApta thAya che e nirvivAda vAta che. triSaSTi e jaina samAja ane savizeSa sAdhu-sAdhvIjIo mATe atilokapriya kAvya che. adhyayana-adhyApananA kSetre savizeSa tenI upayogitA che. kalikAlasarvajJanI A ajAyaba kAvyakRti Aje seMkaDo varSa pachI paNa ApaNane upalabdha thaI che te ApaNuM prakRSTa punya che. haju sudhI seMkaDo varSo sudhI A sukRtasarjana surakSita rahe e zubhAzayathI prastuta prakAzana sAkAra thai rahyuM che. amArA pU. gurudevazrI vairAgyadezanAdala AcArya bhagavaMta zrImad vijaya hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnI preraNAthI zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa' jinazAsananA sAte kSetranI anupama bhakti karI rahyuM che. temAM paNa chellA 15 varSathI I8
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ III zrutabhaktino mahAyajJa AraMbhAyo che. jIrNa-zIrNa thayelA lagabhaga 275thI adhika graMthonA jIrNoddhAra thayA che. ane bhAratabharanA jJAnabhaMDAromAM A tamAma graMtho bheTa svarUpe mokalAyA che. triSaSTinAM daza daza parvanA prakAzananI ghaNI ja AvazyakatA hatI je Aje paripUrNa thaI rahI che. te jaina saMgha mATe ati AnaMdano viSaya che. AvA virATa prakAzanakArya mATe ghaNuM moTuM yogadAna jarUrI hoya che. pa.pU. munirAjazrI ratnabodhivijayajI ma.sA. pa.pU. munirAjazrI saumyaratnavijayajI ma.sA. pa.pU. munirAjazrI jinapremavijayajI ma.sA. Adi mahAtmAoe sakhata parizrama laI prastuta prakAzanane sAkAra karyuM che. mahAtmAonI A zrutabhakti kharekhara anumodanIya che. prAMte eka ja kAmanA ke... prastuta kAvyaracanAnA paThana-pAThanamAMthI sau koI vairAgyabhAvathI bhAvita bano, prabhubhaktimAM lIna bano. rAgadveSathI mukta banI, zIdhra muktigAmI bano... eja III pa.pU. vairAgyadezanAdA AcArya bhagavaMtazrI hemacaMdrasUrIzvarajI ma.nA vineya paMnyAsa kalyANabodhivijayajI gaNi saM. 2059 bhAdaravA vada 4 tA. 14-9-03 vaDodarA (100mI oLI pAraNA dina)
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 10 // ||suuripremaassttkm // racayitA : panyAsazrIkalyANabodhivijayagaNI / (upajAtiH) prakRSTazaktAvapi muktavAn hi mugdhIkRtA dRk caritaM nirIkSya vyAkhyAnadAne parasattvavAn yaH / guNaikapazyA-parikuNThitApi / brahmaikaniSThAmanupAlanAya yannAmato sidhyati vAJchitaM drAk pAyAtsa pApAt paramarSi-premaH // 1 // pAyAtsa pApAt paramarSi-premaH // 5 // miSTAnnabhojyAni phalAni yo hi AyuHkSayeNa cyutayogayAgaH AmrapramukhANyapi muktavAnna / samAgatazcaiva gatazca se<<| mAM jihmajihAjaDanAgapAzAt prANA~zca dattvA jinazAsanAya pAyAtsa pApAt paramarSi-premaH |2|| pAyAtsa pApAt paramarSi-premaH // 6 // AkrozasoDhAunaparAdhakArI kvAsannasiddhasya puno mayAptiH ? svarakSaNe yasya na kA'pi vAJchA / kva tadguNAbdhe-rlavalezalabdhi ? aho prazAnti-natamastakarSiH tathApi yAce bhavarAganAgAt pAyAtsa pApAt paramarSi-premaH // 3 // pAyAtsa pApAt paramarSi-premaH // 7 // vRddhe'pi kAye bahurugnikAye yadIyasevA iyameva ziSTA na yasya kAGkSA pratikarmaNe hi / yadAzayasya pratipAlanaiva / anto'riyoddhA bhavabhItidhartA zrIhemacandrapsitamekameva pAyAtsa pApAt paramarSi-premaH // 4 // pAyAtsa pApAt paramarSi-premaH // 8 // // 10 //
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 11 // ||suuribhuvnbhaanvssttkm // racayitA : panyAsazrIkalyANabodhivijayagaNI / (vasaMtatilakA) sajjJAnadIptijananaika-sahasabhAno! guNairmahAnasi guro ! gurutAprakarSa ! saddarzanocchrayavidhau paramAdrisAno! pApeSvapi prakRtadRSTipiyUSavarSa ! duSkarmabhasmakaraNaikamanaHkRzAno ! vRttyaikapUtaparizuddhavacovimarza ! bhAvAd bhaje bhuvanabhAnuguro ! bhavantam / / 1 / / bhAvAd maje muvanamAnuguro ! bhavantam / / 5 / / yo varddhamAnatapasAmativarddhamAna kallolakRdvara-kRpA bhavato vibhAti bhAvena bhAvaripubhiH pratiyudhyamAnaH / visphurjate lasadanarghyaguNAkaro'ntaH / krucchadmalobharahito galitAbhimAno gambhIratA'tijaladhe ! nayanimngAdhe bhAvAd bhaje bhuvanabhAnuguro ! bhavantam / / 2 / / bhAvAd bhaje bhuvanabhAnuguro ! bhavantam // 6 // tejaH paraM paramateja ito samasti sImAnamatra na gatA na hi sA kalA'sti kudRSTibhidtadamicaMdani cAmidRSTiH / prakrAntadisuguNasauramabhAgguro'si bhUtA'pi zailamanasAM nayane'zruvRSTiH dRSyazca doSanikarA dazamIdazAyAM bhAvAd bhaje bhuvanabhAnuguro ! bhavantam // 3 // bhAvAd maje bhuvanabhAnuguro ! bhavantam // 7 // tubhyaM namo bhavikapakajabodhamAno! tvapAdapadmabhramareNa deva ! tubhyaM namo duritapaGkavizoSabhAno ! zrIhemacandroktikRtA sadaiva / tubhyaM namo nibiDamohatamoghnabhAno! bhAno ! nuto'si nanu bhaktibhAvAt bhAvAd bhaje bhuvanabhAnuguro ! bhavantam / / 4 // tvatsaMsmRtisAzrusasambhrameNa // 8 // (indravajrA) // 11 //
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ |12|| 'takSamadvAraka bhANabAI nAnajI gaDA, muMbaI(pa.pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImadvijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI ma.sA.nA upadezathI). zeTha ANaMdajI kalyANajI, amadAvAda. zrI zAMtinagara zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha, amadAvAda. (pa.pU. tapasamrATa AcAryadeva zrImadvijaya himAMzusUri ma.sA.nI preraNAthI). zrI zrIpALanagara jaina upAzraya TrasTa, vAlakezvara, muMbaI(pa.pU.gacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUri ma.sA.nI divyakRpA tathA pU. AcAryadeva zrImadvijaya mitrAnaMda su.ma.sA.nI preraNAthI). zrI lAvaNya sosAyaTI zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha, amadAvAda. (5.pU. paMnyAsajI zrI kulacaMdravijayajI gaNivaryanI preraNAthI). nayanabALA bAbubhAI sI. jarIvALA hA. caMdrakumAra, manISa, kalpaneza (pa.pU. munirAja zrI kalyANabodhi vijayajI ma.sA. preraNAthI). kezarabena ratanacaMda koThArI ha. lalitabhAI (pa.pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI mahArAjanI preraNAthI) zrI zvetAmbara mUrtipUjaka tapagacchIya jaina pauSadhazALA TrasTa, dAdara, muMbaI. zrI muluMDa zvetAmbara jaina saMgha, muluMDa, muMbaI(AcAryadeva zrI hemacaMdrasUri ma.sA.nI preraNAthI). 10. zrI zAMtAkrujha vhe. mUti. tapAgaccha saMgha, zAMtAkrujha, muMbaI (AcAryadevazrI hemacaMdrasUri ma.sA.nI preraNAthI). II9RIL
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Nl93 IL zrI devakaraNa mULajIbhAI jaina derAsara peDhI, malADa (vesTa), muMbaI (5.pU. munirAjazrI saMyamabodhi vi.ma.sA.nI preraNAthI). saMghavI aMbAlAla ratanacaMda jaina dhArmika TrasTa,khaMbhAta, (pU.sA.zrI vasaMtaprabhAzrIjI ma. tathA pU.sA.zrI svayaMprabhAzrIjI ma. tathA pU.sA. zrI divyayazAzrIjI ma.nI preraNAthI mULIbenanI ArAdhanAnI anumodanArthe). bAbu amIcaMda panAlAla AdIzvara jaina Tempala cerITebala TrasTa, vAlakezvara, muMbaI-400 006. (pU. munirAja zrI akSayabodhivijayajI ma.sA. tathA pU. munirAja zrI mahAbodhivijayajI ma.sA. tathA pU. munirAjazrI hiraNyabodhivijayajI ma.sA.nI preraNAthI). zrI zreyaskara aMdherI gujarAtI jaina saMgha, muMbaI(pU. munizrI hemadarzana vi.ma. tathA pU. munizrI ramyaghoSa vi.ma.nI preraNAthI). zrI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha, maMgaLapArekhano khAMco, zAhapura, amadAvAda. (pa.pU. AcAryadeva zrI rUcakacaMdrasUri ma.nI preraNAthI). 16. zrI pArzvanAtha zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha, saMghANI sTeTa, ghATakopara (vesTa), muMbaI. (pU. kalyANabodhivi.ma.nI preraNAthI). zrI navajIvana sosAyaTI jaina saMgha, bombe senTrala, muMbaI. (pU. munirAja zrI akSayabodhi vi.ma.nI preraNAthI). zrI ghATakopara jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha, ghATakopara (vesTa), muMbaI (vairAgyadezanAdakSa pU.A.zrI hemacaMdrasUri ma.sA.nI preraNAthI). 19. zrI kalyANajI sobhAgacaMda jaina peDhI piMDavADA (rAja.)(siddhAMtamahodadhi sva. AcArya zrI vijaya premasUrIzvarajI ma.nA saMyamajIvananI anumodanArthe). II93I
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ II94|| 20. zrI AMbAvADI zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha, amadAvAda. (pU. muni zrI kalyANabodhi vi. ma.nI preraNAthI). 21. zrI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha, vAsaNA, amadAvAda. (pU. AcArya zrI nararatnasUri ma.nA saMyamajIvananI anumodanArthe pUjya tapasvIratna AcArya zrI himAMzusUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI). zrI premavardhaka ArAdhaka samiti, dharaNIdhara, derAsara, pAlaDI, amadAvAda. (pU. gaNivarya zrI akSayabodhivijayajI ma.nI preraNAthI). zrI mahAvIra jaina zve.mU.pUjaka saMgha, pAlaDI, amadAvAda. zeTha kezavalAla mULacaMda jaina upAzraya. (5.pU. AcAryazrI rAjendrasUri mahArAjanI preraNAthI). zrI mATuMgA jaina zve. mUrtipUjaka tapagaccha saMgha enDa cerITIjha, mATuMgA, muMbaI. zrI jIvita mahAvIra svAmI jaina saMgha, nAdiyA. (rAjasthAna) (pU. gaNivarya zrI akSayabodhivijayajI ma.sA. tathA munizrI mahAbodhivijayajI ma.sA.nI preraNAthI). zrI vizA ozavALa tapagaccha jaina saMgha, khaMbhAta. (vairAgyadezanAdakSa pa.pU. AcAryadeva zrI hemacaMdrasUri ma.sA.nI preraNAthI). 27. zrI vimalanAtha jaina derAsara ArAdhaka saMgha, bANagaMgA, vAlakezvara, muMbaI-400 006. zrI pAlItANA cAturmAsa ArAdhanA samiti. (paramapUjya vairAgya dezanAda AcAryadeva zrImad vijaya hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAja sAhebanA saMvata 2053nA pAlItANA madhye cAturmAsa prasaMge thayela jJAnadravyanI upajamAMthI). zrI sImaMdhara jina ArAdhaka TrasTa, emaralDa epArTamenTa, aMdherI(I.) muMbaI, (preraka-munizrI netrAnaMdavijayajI). 30. zrI dharmanAtha popaTalAla hemacaMda jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha, jainanagara, amadAvAda. I94|| 29.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 119411 31. 3ra. 33. 34. 35. 36. 37. 38. zrI kRSNanagara jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha, saijapura, amadAvAda. (5.pU. AcArya vijaya hemacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nA kRSNanagara madhye saMvata 2052nA cAturmAsa nimitte pa.pU. munirAja zrI kalyANabodhivijaya ma.sA.nI preraNAthI). zrI bAbubhAI sI. jarIvALA TrasTa, nijhAmapurA, vaDodarA-390 002. (preraka - munizrI kalyANabodhi vijayajI ma.) zrI goDI pArzvanAthajI Tempala TrasTa, pUnA. (pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI ma.sA. tathA pU. munirAja zrI mahAbodhivijayajI ma.sA.nI preraNAthI). zrI zaMkhezvara pArzvanAtha jaina zvetAmbara maMdira TrasTa, bhavAnI peTha, punA. (pU. munirAja zrI anaMtabodhivijayajI ma.sA.nI preraNAthI). zrI rAMdera roDa jaina saMgha, surata. (pU.paM. zrI akSayabodhi vijayajI ma.sA.nI preraNAthI) zrI zvetAmbara mUrtipUjaka tapAgaccha dAdara jaina pauSadhazALA TrasTa, ArAdhanA bhuvana, dAdara, muMbaI(munizrI aparAjita vi.ma.nI preraNAthI). zrI javAharanagara jaina zve. mUrti saMgha, goregAma, muMbaI. (pU.A. zrI rAjendrasUri ma.sA.nI preraNAthI). zrI kanyAzALA jaina upAzraya, khaMbhAta (pU. pravartinI zrI raMjanazrIjI ma.sA., pU. pravartinI zrI IMdrazrIjI ma.sA.nA saMyamajIvananI anumodanArthe pa.pU. sA. zrI vinayaprabhAzrIjI ma.sA. tathA pa.pU.sA. zrI vasaMtaprabhAzrIjI ma.sA. 119411
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 119 & 11 39. 40. tathA pa.pU. sAdhvIjI zrI svayaMprabhAzrIjI ma.sA.nI preraNAthI). zrI mATuMgA jaina zvetAmbara mUrtipUjaka tapAgaccha saMgha enDa cerITIjha, mATuMgA, muMbaI. (paMnyAsa pravara zrI jayasuMdaravijayajI gaNivaryanI preraNAthI). zrI zaMkhezvara pArzvanAtha zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha, 60 phUTa roDa, ghATakopara (I.)(pU.paM. zrI varabodhivijayajI gaNivaryanI preraNAthI). 41. zrI AdinAtha zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha, navasArI. (5.pU.A. zrI guNaratnasUri ma.nA ziSya pU. paMnyAsajI zrI puNyaratnavijayajI gaNivaryanI tathA pU.paM. yazoratnavijayajI gaNivaryanI. 42. zrI koImbatura jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha, koImbatura. 43. zrI paMkaja sosAyaTI jaina saMgha TrasTa, pAlaDI, amadAvAda. (pa.pU.A. zrI bhuvanabhAnusUri ma.sA.nI gurUmUrti pratiSThA prasaMge thayela AcArya paMnyAsa-gaNi padAroha dIkSA vagere nimitte thayela jJAnanidhimAMthI). 44. zrI mahAvIra svAmI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka derAsara, pAvApurI, khetavADI, muMbaI(preraka munizrI rAjapAlavijayajI tathA paM. zrI akSayabodhi vi.ma.). 45. zrI hIrasUrIzvarajI jagadgurU zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha TrasTa, malADa(pUrva), muMbaI. 46. zrI pArzvanAtha zve. mUrtipUjaka jaina saMgha, saMghANI esTeTa, ghATakopara (vesTa), muMbaI (preraka gaNi zrI kalyANabodhivijayajI ma.). 47. zrI marIna DrAIva jaina ArAdhaka TrasTa (muMbaI). 48. zrI sahasraNNA pArzvanAtha jaina derAsara upAzraya TrasTa, bAbulanAtha muMbaI (gaNivarya aparAjita vijayajInA ziSya munizrI sattvabhUSaNavijayajInI preraNAthI). ||6||
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ II97I 49. zrI govAliyA TeMka jaina saMgha muMbaI (pU. AcAryadevazrI hemacaMdrasUri ma.nA ziSya gaNivaryazrI kalyANabodhivijayajI ma.nI preraNAthI). 50. zrI dharmanAtha popaTalAla hemacaMda jaina zve. mU. pU. saMgha jaina nagara amadAvAda (pU. muni zrI satyasuMdara vi.nI preraNAthI). 51. ratanabena velajI gAlA parivAra, muluMDa muMbaI (munizrI ratnabodhi vi.nI preraNAthI). zrI vimalanAtha jaina derAsara ArAdhaka saMgha bANagaMgA, vAlakezvara, muMbaI-6. (preraka-pU.A. hemacaMdrasUri ma.) zrI vADIlAla sArAbhAI derAsara TrasTa, prArthanA samAja, muMbaI (muni zrI rAjapAlavijayajI tathA paMcAsajI zrI akSayabodhivijayajI gaNi). 54. zrI prInsesa sTrITa, luhAra cAla jaina saMgha (preraka-gaNi kalyANabodhi vi.ma.). zrI dharmazAMti cerITebala TrasTa, kAMdIvalI (I.), (preraka : pU. munizrI rAjapAlavijayajI ma.sA., pU.paM. zrI akSayabodhivijayajI ma.sA.). pU.sA.zrI sUryayazAzrIjI tathA pU.sA.zrI suzIlayazAzrIjInA pArlA (IsTa) kRSNakuMjamAM thayela cAturmAsanI jJAnanidhinI AvakamAMthI. 57. zrI premavardhaka devAsa vhe. mU.pU. jaina saMgha (devAsa-amadAvAda). . zrI pArzvanAtha jaina saMgha, samAroDa, vaDodarA. (preraka : paM. zrI kalyANabodhivijayajI gaNivarya). 59. zrI munisuvrata svAmI jaina derAsara TrasTa, lakSmIpurA jaina saMgha, kolhApura. (preraka : pU.A.zrI jayasuMdarasUrijI ma.nA ziSya munizrI premasuMdaravi.) II97nA
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ II18 zrI dharmanAtha popaTalAla hemacaMda jainanagara gva. .pU. jaina saMgha, navA zAradAmaMdira roDa, amadAvAda. (preraka pU. puNyarativijayajI ma.) zrI dipaka jyoti jaina saMgha, kAlA cokI, parela, muMbaI. (preraka : pU.paM.zrI bhuvanasuMdaravijayajI tathA zrI guNasuMdaravijayajI). zrI padramaNi jaina zve. tIrtha peDhI pAbala, ji. punA. (paM. kalyANabodhi vi.ma.nI vardhamAna tapanI 100 oLInI ArAdhanAnI anumodanArthe). paM. vizvakalyANa vi.ma.nI preraNAthI. OMkArasUrIzvarajI ArAdhanA bhavana, surata. (preraka : pU. A.zrI guNaratnasUrijInA ziSya munizrI jinezaratna vi.ma.). zrI goDI pArzvanAtha jaina zve. mU.pU. tapa. saMgha nAyaDu kolonI, ghATakopara (IsTa), muMbaI. zrI AdIzvara vhe. mU.pU. jaina saMgha, goregAma, muMbaI. zrI AdIzvara jaina zve. TrasTa, sAlema. preraka pU. gacchAdhipatizrI jayaghoSasUrijI ma. 67. zrI govAliyA TeMka jaina saMgha, muMbaI. II18
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ I98 zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa-muMbaI) dvArA prakAzita thayelA graMthonI sUci jIvavicAra prakaraNa saTIka, daMDaka |15 puSpamALA (mULa anuvAda) 28 caityavaMdana bhASya (saMghAcAra prakaraNa saTIka, kAyasthiti 16 mahAvIracariyuM bhASya saTIka) stotrAbhidhAna saTIka 17 mallinAtha caritra 29 vardhamAnadezanA padya 2 nyAyasaMgraha saTIka 18 vAsupUjya caritra (bhAga-1 chAyA sAthe) 3 dharmasaMgraha saTIka bhAga-1 19 zAMtasudhArasa saTIka 30 vardhamAnadezanA padya 4 dharmasaMgraha saTIka bhAga-2 20 zrAddhaguNa vivaraNa (bhAga-2 chAyA sAthe) 5 dharmasaMgraha saTIka bhAga-3 21 tattvajJAna taraMgiNI 31 vyavahAra zuddhi prakAza 6 jIvasamAsa TIkAnuvAda rara triSaSThizalAkApuruSa caritra parva 32 anekAnta vyavasthA prakaraNa 7 jaMbudvIpa saMgrahaNI saTIka 3/4 33 prakaraNa saMdoha 8 syAdvAdamaMjarI sAnuvAda 23 triSaSThizalAkApuruSa caritra parva 34 utpAdAdisiddhi prakaraNa saTIka 9 saMkSepa samarAditya kevaLI caritra | pa/6 35 abhidhAna vyutpatti prakriyA koza 10 bRhat kSetrasamAsa saTIka 24 aSTasahastrI tAtparya vivaraNa bhAga-1 (ciMtAmaNi TIkAnuM 11 bRhat saMgrahaNI saTIka 25 muktiprabodha akArAdi krame saMkalana) 12 bRhat saMgrahaNI saTIka 26 vizeSaNavatIcaMdana pratikramaNa 36 abhidhAna vyutpatti prakriyA koza 13 ceiyavaMdaNa mahAbhAsa avacUrI bhAga-2 (ciMtAmaNi TIkAnuM 14 nayopadeza saTIka 27 pravrayA vidhAnakulaka saTIka akArAdi krame saMkalana) II
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ IR | 37 praznottara ratnAkara (senaprazna) | 54 vijayaprazasti bhASya |71 pAMDava caritra bhAga-2 38 saMbodhasaptati saTIka | (vijayasenasUri caritra) 72 pArzvanAtha caritra gadya 39 paMcavastu saTIka 55 kumArapALa mahAkAvya saTIka 73 hIra praznottarANi 40 zrI jaMbusvAmI caritra (prAkRtidvayAzraya) 74 dharmavidhi prakaraNa 41 zrI samyakatva saptati saTIka | 56 dharmaratna prakaraNa saTIka bhAga-1 75 supArzvanAtha caritra bhAga-1 42 guru guNa SatrizatpatrizikA | 57 dharmaratna prakaraNa saTIka bhAga-2 |76 devadharma parIkSAdi graMtho | 58 upadeza pada bhAga-1) saTIka 77 supArzvanAtha caritra bhAga-2-3 43 stotra ratnAkara 59 upadeza pada bhAga-2 (78 prakaraNatrayI 60 zrAddhadinakRtya bhAga-1 79 samatAzataka (sAnuvAda) 44 upadeza saptati 61 zrAddhadinakRtya bhAga-2 80 upadezamALA-puSpamALA 45 upadeza ratnAkara 62 pArzvanAtha caritra 81 pRthvIcaMdra caritra 46 zrI vimalanAtha caritra 63 vicAra ratnAkara 82 upadezamALA 47 subodhA samAcAra 64 upadeza saptatikA 83 pAiyalacchI nAmamAlA 48 zAMtinAtha caritra graMtha 65 devendra narakendra prakaraNa 84 doDhaso savAso gAthAnA stavano 49 navapada prakaraNa saTIka bhAga-1 66 puSpa prakaraNa mALA 85 dvivarNa ratnamAlA 50 navapada prakaraNa saTIka bhAga-2 67 gurnAvalI 86 zAlibhadra caritra 51 navapada prakaraNa laghu vRti 68 puSpa prakaraNa 87 anaMtanAtha caritra pUjASTaka para zrAddha prakaraNa vRtti 69 neminAtha mahAkAvya 88 karmagraMtha avacUrI pa3 zrI pArzvanAtha caritra 70 pAMDava caritra bhAga-1 89 upamiti bhava prapaMca kathA bhA. 1 II20 ||
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ IRIL 90 dharmabindu saTIka 108 zrI bhuvanabhAnu kevaLI caritra | 122 upadeza saptatikA (TIkAnuvAda) 91 prazamarati saTIka (anuvAda) pustaka 92 mArgakhAdvAra vivaraNa 109 zrI caMdraprabhasvAmI caritra (anuvAda)| 123 pratikramaNa hetu (pustaka) 93 karmasiddhi 110 ApaNA jJAnamaMdiro 124 jaina kumArasaMbhava mahAkAvya 94 jaMbusvAmI caritra anuvAda 125 devacaMdra stanAvali 111 pramAlakSaNa 95 caityavaMdana bhASya sAnuvAda 126 AnaMdakAvya mahodadhi bhAga-1 112 AcAra pradIpa 127 zrI paryata ArAdhanA sUtra 96 guNavarmA caritra sAnuvAda 113 vividha praznottara (avacUrI anuvAda sAthe) 97 savAso doDhaso gAthA stavano /114 AcAropadeza anuvAda 128 jinavANI (tulanAtmakadarzana 98 dvAtrizatkAviMzikA 115 paTTAvalI samuccaya bhAga-1 vicAra) 99 kathAkoSa 116 paTTAvalI samuccaya bhAga-2 129 praznottara pradIpa graMtha 100 jaina tIrtha darzana 117 ratnAkarAvatArikA anuvAda 130 prAcIna koNa? zvetAmbara ke 101 jaina kathA saMgraha bhAga-1 bhAga-1 digambara (gujarAtI) 102 jaina kathA saMgraha bhAga-2 118 ratnAkarAvatArikA anuvAda 131 jaMbUdvIpa samAsa (anuvAda) 103 jaina kathA saMgraha bhAga-3 bhAga-2 132 sumati caritra (anuvAda). 104 rayaNasehara nivakahA saTIka 119 caityavaMdana covIsI tathA 133 tattvAmRta (anuvAda) 105 AraMbhasiddhi, praznottara ciMtAmaNI 134 triSaSThizalAkA puruSa caritra parva-1, 106 neminAtha caritra gadya 135 triSaSThizalAkA puruSa caritra parva-2 120 dAna prakAza (anuvAda) 136 jaina kathA saMgraha bhAga-4 107 mohobyulanam (vAdasthAna) |121 kalyANa maMdira laghuzAMti saTIka (pratAkAra saMskRta) Jra ||
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ IRRIT 137 jaina kathA saMgraha bhAga-5 (pratAkAra saMskRta) 138 jaina kathA saMgraha bhAga-6 (pratAkAra saMskRta) 139 jaina dharma bhakti kaMcanamALA (sAnuvAda) bhAga-1 140 jaina dharma bhakti kaMcanamALA (sAnuvAda) bhAga-2 141 zrImokSapada sopAna (cauda guNasthAnakanuM svarUpa) 142 ratnazekhara ratnavatI kathA (parvatithi mAhAtmya para) 143 SaSThizatakam (sAnuvAda) 144 namaskAra mahAmaMtra (nibaMdha) 145 jaina gotra saMgraha (prAcIna jaina itihAsa sahita) 146 nayamArgadarzana yAne sAtanayanuM svarUpa |147 mahopAdhyAyazrI vIravijayajI mahArAjA caritra 148 mukti mArgadarzana yAne dharmaprAptinA hetuo 149 cetodUtam 150 mUrtimaMDana praznottara 151 piMDavizuddhi anuvAda 15ra naMdisUtra (mULa) 153 naMdisUtra saTIka (bIjI AvRtti) 154 naMdisUtra cUrNi saTIka 155 anuyoga dvAra saTIka 156 dazavaikAlika saTIka 157 dazavaikAlika saTIka 158 oghaniryukti saTIka 159 piMDaniryukti saTIka 160Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-1 161 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-2 162 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-3 163 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-4 164 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-1 165 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-2 166 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-3 167 Avazyaka sUtranI dIpikA bhAga-1 168 Avazyaka sUtranI dIpikA bhAga-2 169 Avazyaka sUtranI dIpikA bhAga-3 170 uttarAdhyayana saTIka bhAga-1 171 uttarAdhyayana saTIka bhAga-2 172 uttarAdhyayana saTIka bhAga-3 173 jaMbudrIpa prajJapti bhAga-1 174 jaMbudrIpa prajJapti bhAga-2 175 jIvAjIvAbhigama sUtra bhAga-1 176 jIvAjIvAbhigama sUtra bhAga-2 177 rAjapraznIya 178 AcArAMga dIpikA IRRI
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ rarU II 179 bhagavatI sUtra bhAga-1 198 kalpasUtra kaumudi 216 zrI yogadRSTisamuccaya 180 bhagavatI sUtra bhAga-2 199 AnaMda kAvya mahodadhi bhAga-3 | (bhAvAnuvAda) 181 bhagavatI sUtra bhAga-3 200 zrI zrutajJAna amIdhArA | 217 navasmaraNa (IglIza sArtha 182 pannavaNA sUtra saTIka bhAga-1 201 uttarAdhyayana sUtramULa anuvAda) 183 pannavaNA sUtra saTIka bhAga-2 202 upadhAna vidhi preraka vidhi 218 ATha dRSTinI sajajhAya 184 RSibhASitasUtra 203 hIrasvAdhyAya bhAga-1 219 AgamasAra (devacaMdrajI) 185 haribhadrIya Avazyaka TIppaNaka 204 hIrasvAdhyAya bhAga-2 220 nayacakrasAra (devacaMdrajI) 186 sUryaprajJapti saTIka 205 caityavaMdanAdi bhASyatrayI 221 guru guNaSatrizikA (devacaMdrajI) 187 AcArAMga dIpikA bhAga-1 | (vivecana) 222 paMcakarmagraMtha (devacaMdrajI) 188 sUtrakRtAMga dIpikA 206 bhojaprabaMdha 223 vicAra sAra (devacaMdrajI) 189 ThANAMga saTIka bhAga-1 207 zrI vastupAla caritra (bhASAMtara) | 224 zrI payuSaNa parvAdika parvonI 190 ThANAMga saTIka bhAga-2 208 zrI yogabiMdu saTIka kathAo 191 anuyogadvAra mULa 209 guru guNa ratnAkara kAvyam rarapa vimaLa maMtrIno rAsa 192 samavAyAMga saTIka 210 jagadguru kAvyam 226 bRhat saMgrahaNI aMtargata yaMtrono 193 AcArAMga dIpikA bhAga-2 211 yogadRSTisamuccaya (anuvAda). saMgraha 194 sUtrakRtAMga saTIka bhAga-1 212 jaina jyotigraMtha saMgraha 227 damayaMtI saMgraha 15 sUtrakRtAMga saTIka bhAga-2 213 pramANa paribhASA 228 bRhatsaMgrahaNI yaMtra 196 bhagavatI sUtra 214 prameya ratnakoSa 229 jaina stotra saMgraha 197 kalpasUtra pradIpikA 215 jaina stotra saMgraha bhAga-2 230 yazodhara caritra III
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ I24 231 cadravAra zubhAdi kathA catuSTayam 247 baMdhahetudayatribhaMgI prakaraNAdi 264 SasthAnakaprakaraNa prata 23ra vijayAnaMda abhyadayam 248 dharmaparIkSA 265 suvrataRSikathAnaka- saMgaThumakaMdalI/ mahAkAvya ra49 AgamIya sUktAvalyAdi 266 zrI zatruMjaya mahAtIrthoddhAra (mULa) | 233 jainadharmavarastotra-godhUliyArtha- 250 jaina tattvasAra saTIka 267 jIvAnuzAsanam sabhAcamatkAreti 251 nyAyasiddhAMta muktAvalI 268 prabaMdha ciMtAmaNI (hindI 234 anekArtha ratnamaMjUSA ripara haimadhAtupATha bhASAMtara) 235 siripAsanAhacariyuM 253 navIna pUjA saMgraha 269 devacaMdra bhAga-2 236 samyakatva kaumudI (bhASAMtara) ra54 siddhacakrArAdhana vidhi vi. saMgraha 270 bhAnucaMdragaNita | 237 vimalanAtha caritra (anuvAda) rapapa nAyAdhammakahAo (pustaka) 271 digvijaya mahAkAvya 238 jaina kathAnakoSa bhAga-1 256 pramANanayatatyAlokAlaMkAra | |272 vijJapti lekha saMgraha | (anuvAda) | (sAva.) 273 AbU bhAga-1 239 jaina kathAnakoSa bhAga-2 ra57 tattvArthadhigamasUtra (gujarAtI) 274 AbU bhAga-2 240 jaina kathAnakoSa bhAga-3 | |258 vicAra saptatikA saTIka 275 AbU bhAga-3 241 zatruMjaya tIrthoddhAra (anuvAda) | -vicArapaMcAzikA saTIka 276 Abu bhAga-4 242 jaina stotra tathA stavanasaMgraha sAthe ra59 adhyAtmasAra saTIka 277 AbU bhAga-5 243 vastupAla caritra 26) lIlAvatI gaNita 278 nyAyAprakAza 244 siddhaprAbhRta saTIka 261 saMkramakaraNa bhA. 1 pustaka 279 zobhanastuti 245 sUktamuktAvalI 262 saMkramakaraNa bhAga 2 pustaka 280 RSabhapaMcAzikA 246 nalAyanam (kuberapurANam) 263 bhaktAmarastotram prata 281 kumAravihArazatakam l/ra4].
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 25 // 21 __aSTamaparvaNi viSayAnukramaH / zrIneminAthajina-kRSNavAsudeva-balabhadrabaladeva-jarAsaMdhaprativAsudeva-caritam / viSayaH / pRSTha kra. prathamaH sargaH / pUrvabhavacarite prathamo dhanabhavaH / 1-11 pUrvabhavacarite dvitIyo devalokabhavaH / 12 pUrvabhavacarite tRtIyo citragatividyAdharabhavaH / 13-20 pUrvabhavacarite caturtho devabhavaH / pUrvabhavacarite paJcamo'parAjitabhavaH / 22-35 pUrvabhavacarite SaSTho devabhavaH / pUrvabhavacarite saptamaH zaMkhabhavaH / 37-41 pUrvabhavacarite'STamo devabhavaH / dvitIyaH sargaH / yaduvaMzotpattiH / vasudevasya pUrvabhavacarite naMdiSeNabhavaH / 44-46 kaMsasya pUrvabhavaH / 47 kaMsajanma / 48 vasudevakaMsayormilanam / 49-50 36 42 // 25 //
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ I // 26 // pRSTha kra. 51-52 53 54-55 56-57 58--66 67-68 69 70 viSayaH / kaMsena rAjyagrahaNam / vasudevasya videzagamanam / vasudevasya vidyAdharakanyayA saha vivAhaH / vasudevasya gandharvasenayA saha vivAhaH / gandharvasenAvRttAntaH / vasudevasya nIlayazasA saha vivAhaH / vasudevasya somazriyA saha vivAhaH / indrajAlikena vasudevasya haraNam / nAradotpattiH / vasudevasya rAjaputrIbhiH vivAhaH / vasudevasya sArthavAhakanyayA vivAhaH / vasudevasya nRpaputryA vivAhaH / vasudevasya madanavegayA vivAhaH / madanavegA vRttAntaH / jarAsaMdhapuruSairvasudevagrahaNam / vegavatIvRttAntaH / eNIputravRttAntaH / vasudevasya priyaGgusundaryA vivAhaH / vasudevasya prajJaptyAdividyAptiH / 74-75 76 IR6 // 79-80 81-85 86
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTha kra. 33 88 // 27 // viSayaH / vasudevasya prabhAvatyopayamanam / tRtIyaH sargaH / nala-damayaMtyoH pUrvabhavaH / kanakavatyA vasudeve'nurAgaH / kanakavatI svayaMvaraH / naladamayaMtIpUrvabhavacarite mammaNavIramatibhavaH / naladamayaMtIpUvabhavacarite dhanyadhUsarIbhavaH / naladavadaMtI(damayaMtI) jnm| davadaMtyA yauvanam / davadaMtyA svayaMvaraH / nalakadaMbayoryuddham / dyUte kUbareNa nalasya parAjayaH / naladavadaMtyordezatyAgaH / nalena vane kRto davadaMtItyAgaH / davadaMtIsatItvaprabhAvaH / davadaMtyA tApasAdInAM pratibodhaH / siMhakesariNo muneH kevalajJAnam / karparadevavRttAntaH / 89-92 93-95 96-106 107 108-110 111-112 113-114 115-120 121-123 124-125 126-129 130-133 134-137 138-139 140 141-143 // 27 //
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 28 // viSayaH / davadaMtyA saptasaMvatsaraM yAvad guhAyAM vasanam / davadaMtyA ajJAtavAsaH / mAtRsvanA davadaMtIti jJAnam / davadaMtyA pitRmilanam / sarpadaMzena nalasya kubjIbhavanam / nalasya sUpakArarupeNa vasanam / davadaMtyA alikasaMvatsaraH / naladavadaMtyormilanam / vasudeva-kanakavatyorvivAhaH / caturthaH sargaH / rohiNIsvayaMvaraH / samudravijaya-vasudevayormilanam / paJcamaH srgH| baladevavAsudevapUrvabhavacarite lalitAGgadattabhavaH / baladeva janma / nAradotpattiH / vasudeva-devakyorvivAhaH / kaMsena chadmanA vasudeva-devakI-pratAraNam / pRSTha kra. 144 145-149 150-155 156-157 158-160 161-164 164-168 169-172 173 174-175 176-178 28 // 179-180 181 182 183-184 185-186
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 29 // pRSTha kra. 187-191 192-193 194-197 198-201 202-203 204-208 209-212 viSayaH / kRSNasya janmAdi / zrIneminAthajanmAdi / kaMsena kRSNapravRtti parijJAnam / kRSNabalarAmayormathurAgamanam / kaMsavadhaH / jarAsaMdhasya kRSNarAmayorvadhAya yatnakaraNam / dvArikAnirmANam / SaSThaH sargaH / naardsyaavjnyaa| kRSNa-rukmiNI-vivAhaH / kRSNasya jAMbavatI-lakSmaNA-susImA-padmAvatI-gAndhArIbhiH saha vivAhaH / pradyumnajanma / pradyumnapUrvabhavaH / rukmiNIpUrvabhavaH / draupadIsvayaMvaraH / draupadIpUrvabhavaH / pANDavAnAM vanavAsaH / pradyumnasya vidyAprAptirmAtRvaJcanaM pitRbhyAM milanaM ca / 213-214 215-218 219-221 222-224 225-230 231-232 233-234 235-240 241 242-251 I // 29 //
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTha kra. Kja // 30 // 252-254 255-258 259-261 262-287 288-291 292-295 // 87 88 89 viSayaH / saptamaH sargaH / jAMbavatIsatyabhAmayoputraprAptiH / pradyumnavaidarbhIvivAhaH / zAMbavivAhaH / kRSNajarAsaMdhayuddham / kRSNasya trikhaNDezvaratvam / sAgaracandra-kamalAmelA-vivAhaH / navamaH sargaH / nemikRSNayorbalaparIkSA / kRSNAntaHpureNa nemikumArasya vivAhAya preraNam / zrInemikumAravivAhotsavaH / shriinemidiikssaa| rAjImatikRto rathanemipratibodhaH / zrInemijinasya kaivalyaM dezanA ca / dazamaH sargaH / draupadIharaNam / draupadyAnayanam / devakyA devaprabhAveNa putraprAptiH / 296-298 299-304 305-311 312-315 316 317-326 93 // 94 // 30 // 327-329 330-333 334-336
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 31 // pRSTha kra. 337-338 339-342 343-344 345 346-347 348-349 viSayaH / 98 gajasukumAladIkSA / devakRtA kRSNaparIkSA / 100 kRSNasya svasutApratibodhaH / 101 kRSNena tIrthakRnnAmakarmArjanam / ddhNddhnnkumaardiikssaa| 103 rthnemiprtibodhH| ekAdazaH sargaH / 104 dvArikAvinAzaH / 105 kRSNasya maraNam / dvAdazaH sargaH / 106 baladevasya vilApaH dIkSA svargagamanaM ca / | 107 zrIneminAthanirvANaM pANDavanirvANaM ca / ___navamaparvaNi viSayAnukramaH / viSayaH / prathamaH sargaH / brahmadattacakricaritam / brahmadattacakriNaH pUrvabhavAH / 350-359 359-362 364-370 371-374 pRSTha kra. // 31 // 1-8
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTha kra. // 32 // GANDH 10-11 12-15 16-35 36-45 46-48 viSayaH / brahmadattajanma / dIrghaculanyordurAcAraH / brahmadattavadhaprayAsaH / brahmadattasya palAyanaM vivAhaH bhramaNaM ca / brahmadattasya SaTakhaNDezvaratvam / brahmadattasyAndhIkaraNaM narakagamanaM ca / zrIpArzvanAthacaritam / dvitIyaH sargaH / pUrvabhavacarite prathamo marubhUtibhavaH / pUrvabhavacarite dvitIyo hastibhavaH / pUrvabhavacarite tRtIyo devabhavaH / pUrvabhavacarite caturthaH kiraNavegavidyAdharabhavaH / pUrvabhavacarite paJcamo devabhavaH / pUrvabhavacarite SaSTho vajranAbhabhavaH / pUrvabhavacarite saptamo devabhavaH / pUrvabhavacarite'STamo suvarNabAhucakribhavaH / pUrvabhavacarite navamo devabhavaH / 49-52 53-56 57 58-59 61-63 // 32 // 64 65-72 73
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTha kra. // 33 // 74-78 79-90 91-92 93-96 97-103 viSayaH / tRtIyaH sargaH / pArzvaprabhozcayavanaM janmAdi ca / pArzvakumArasya vivAhaH / pArzvakumArasya dIkSA / meghamAlikRtopasargaH / pArzvajinasya kevalajJAnaM dezanA ca / caturthaH srgH| sAgaradattasya vivAhaH / sAgaradattasya diikssaa| bandhudattasya vivAhaH videzapreSaNaM ca / bandhudattasya svadezaM prati prayANam / bandhudattasya svadezagamanam / bandhudattapUrvabhavakathanam / bndhudttdiikssaa| pArzvajinasya nirvANam / 104-105 106-107 108-111 112-122 123 124-126 127 129 // 33 //
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTha kra. // 34 // aSTamaparvAntargatAni subhASitAni / subhASitam / ko hi dIpe satyagnimIkSate / arthaH svabhAvasaMsiddho na hi yAJcAmapekSate / dharmaH karaNIyaH shubhaissinnaa| maMtrazaktehi nAvadhiH / mahatAmanvayaM zrotuM kasya notkaNThate manaH / ko vastumicchedIdRkSe saMsAre'tyantadAruNe / atulyarupalAvaNyaH kasya citrIyate na hi / anyAyI yadi vA nyAyI, trAtavyaH zaraNAgataH / vinA siMhakizoreNa ko hyalaM haMta dantine / kAmAndhA kiM na kurvate / bahuratnA hi bhUriyam / __ pUrvajanmanidAnaM hi nAnyathA jAtu jAyate / rahasyaM khalu nArINAM hRdaye na ciraM sthiram / puNyaiH kiM na hi siddhyati / zarkarAto'pi madhurA vArdhikathitA satI / // 34 //
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTha kra. 94 107 107 // 35 // 108 20 123 21 123 125 125 24 subhASitam / sUtthAnA hi narottamAH / dharmakarma bahvantarAyakam / dharmajuSAM na kim / mahiSIcAraNaM hyAdyamAbhIrANAM kulavratam / palAyanamapi zreyo yasyodarko'tinirmalaH / nirIhasya hi kiM nRpaH / jyeSThapatnI hi mAtRvat / satInAM nAsti duSkaram / kuryAt puruSakAraH kiM daive vakratvamIyuSi / sUryo'stamApa kathayanniva saMpadanityatAm / zIlaM satInAM sAgarakSAmaMtro hi zAzvataH / durdazApatitAnAM hi strINAM dhairyaguNaH kutaH ? ciraM na hi nApi zarmadam / patiM vinA'pi tadvezmA'bhibhavAyaiva yoSitAm / sarvatra kuzalaM tAsAM strINAM yA syuH prativratAH / sulabhA dhaninAM hi bhiH / avAptakSIrapANAya kasmai roceta kAMjikA / krodho duHkhAnubandhakaH / 129 130 133 28 133 134 31 4 // 35 // 32 134 139 141
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 36 // kra. 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 660 2 2 2 2 45 46 47 48 49 50 51 subhASitam / tapaH klezasahAnAM hi na mokSo'pi davIyasi / mahAbhayaM prANabhayaM sarveSAmapi dehinAm / apyekAhaparivrajyAvazyaM svargApavargadA / daivaM durbalaghAti hi / maharddhaya ivAmoghavacanA hi pativratAH / pramANamaMtaHkaraNaM khalviSTAniSTanirNaye / kiyat kSemaM durAtmanAm / sevAM manasvI kaH kuryAt kuryAd vA tarhi bhUpateH / nArINAmAturatve hi na dUre nayanodakam / na kazcidbalavAn vidheH / iSTe dRSTe navamiva duHkhaM bhavati dehinAm / jIvan hi prANI bhadrANi pazyati / bhAgye hi vijayo nRNAM pANipadme marAlati / sneho hi yAti janmazatAnyapi / pitA bAlye hi zAsitA / svayaMvare kanyakAnAM pramANaM hi vRtto naraH / mude hi svo guNAdhikaH / moghIbhavedvajramapi na punarmunibhASitam / pRSTha kra. 142 144 144 145 145 150 152 152 154 156 157 158 171 173 175 175 177 184 // 36 //
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTha kra. 187 205 // 37 // 215 285 287 305 309 *%ARSAHARSHABHASHARASI subhASitam / na mAyApi pApmane bhrUNarakSaNAt / na khalu svAmizAsane yuktAyuktavicAro'rhaH sevakAnAM kadAcana / prAtastanitamabdAnAM kiM vA bhavati niSphalam ? udghAntasya mahAMbhodheH sAnumaMto'pi ke puraH ? pareSAmeva zastrANi svakAni syurmahAtmanAm / vibhinnA karmaNAM gatiH / prANabhayaM sarveSAM hi mahadbhayam / svayaM svaM karma bhujyate / sarvo'pi vimRzan vetti vimRzedviralaH punaH / mahatAM pratipannaM hi yAvajjIvamapi sthiram / kanyAdAnaM sakRt khalu / pazavo'pi hi dhanyAste svayaM svApatyalAlakAH / mahadbhiH kiM durAsadam ? / madhamUlo hyanarthaH syAditi madyaM nyavArayat / durlaghyA bhvitvytaa| suptapramattabhrUNarSistrISu hi prahareta kaH ? / naivA'nyathA sarvajJabhASitam / 311 312 313 314 336 340 351 // 37 // 356 364 366
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 38 // kra. 9 2 7 9 90 99 12 13 14 15 pariziSTaH / navamaparvAntargatAni subhASitAni / subhASitam / apakAriSvapi kRpA satAM kiM nopakAriSu ? citrA hi cittavRttiH zarIriNAm / svargAya jAyate'vazyamapyekAhakRtaM tapaH / jano hi jIvitavyArthI tannAsti na karoti yat / saheta kaH svadAreSu pAradArikaviplavam / alaMghyA bhavitavyatA | AdareNa gRhItaM hi kiM vA na syAnmanasvinAm / saMbhogabhUmayo'pi syustapase zAntacetasAm / pApAH sarvatra zaMkitAH / kSIrapANamivAhInAmapakAro'satAM yataH / Apo'pi tapyante vahnitApataH / uttiSThati yato vahnistatra vidhyApayet sudhIH / bhavAdRzAH (munayaH) samadRzo hyapakAryupakAriSu / mAnyaM hi guruzAsanam / chalAnveSI hi manmathaH / pRSTha kra. 2 2 2 3 3 6 6 6 6 6 7 19 7 8 9 // 38 //
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTha kra. // 39 // subhASitam / viSayecchA balIyasI / AdhipatyaM hi prAyo'ndhaMkaraNaM nRNAm / durANIndriyANi hi / aho sarvakaSaH smaraH / satyo hi viralAH striyaH / poSakasyApi nAtmIyo mArjAra iva durjanaH / tirazco'pi hi rakSanti putrAn prANAnivAtmanaH / dhImadbhyaH ko na zaMkate ? | kuto nidrA mahAtmanAm ? / prAyastejo'numAnena jAyante pratipattayaH / bhoginAmupatiSThante bhogAH kAmamacintitAH / ekatrAvasthAnaM sadviSAM kutaH / samaye khalu pauruSam / tApasA hyatithipriyAH / pramANamantaHkaraNaM avijJAte'pi vastuni / anyathA cintitaM kArya daivaM ghaTayate'nyathA / AkRtyaiva hi tatsarvaM vidanti nanu tadvidaH / navIbhavanti duHkhAni saMjAte hISTadarzane / // 39 //
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTha kra. // 40 // HASASRRISHRASARSHASHASHASRANSK subhASitam / mAyayA kiM na sAdhyate ? nimnAnAM chadmabAhya kuto jayaH ? anurupavaraprAptyai strINAM nA'nyo manorathaH / haMta prahAriNi harau hariNAnAM kutaH sthitiH ? svAmibhaktiprabhAvo hi bhRtyAnAM kavacAyate / ajJAtA ati pUjyante mahAnto mUrtidarzanAt / buddhiH karmAnusAriNI / nA'nyathA hi munergiraH / bhogI hi bhAjanaM strINAM saritAmiva sAgaraH / nAtti zAkinyapi samarpitaM / rAjahaMso hi gRNAti vibhajya kSIramambhasaH / upakrameta ko nAma svataH siddhe prayojane ? kutaH kRtanidAnAnAM bodhibIjasamAgamaH ? kAladRSTAhinA daSTe kiyattiSThanti mAntrikAH ? Apo nAryazca niicgaa| gatayo bhinnamArgA hi karmAdhInAH zarIriNAm / pazuvatpazupAlA hi na vimRzya vidhAyinaH / nA''jJA laMghyA vidheH khalu / // 40 //
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 52 // 41 // 57 subhASitam / azubhaM vA zubhaM vA'pi sarva hi mahatAM mahat / vipanne pitari prAyo jyAyAn putro dhurandharaH / sarvo jijIviSuH / pUrvajanmAbhisaMbaddhasneho hi balavattaraH / kulInAnAM gurvAjJA hi balIyasI / sadvallabho durlabhastu tAdRk puNyodayaH kutaH ? dakSaiH kiM nopalakSyate / phalaprAptyanusAreNa prAyeNa hi manorathaH / jJAnaM mithyAdRzAM kutaH ? / nArhadgIrjAtu niSphalA / prajJAvatsUpadezo hi syAjjale tailabinduvat / phalado hyudyamo nRNAm / duHkhito duHkhitAnAM hi pIDAM jAnAti mAnasIm / 60 61 63 // 41 //
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ ||arhm // kalikAlasarvajJazrIhemacandrAcAryavinirmitaM / zrIviSaSTizalAkApuruSacaritam / zrIariSTanemijinarAmabaladeva-kRSNavAsudeva-jarAsaMdhaprativAsudevacaritam /
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 1 // aSTamaM parva prathamaH [ prathamaH sargaH / sargaH zrIariSTanemijinacaritam / | pUrvabhava carite OM namo vizvanAthAya janmato brahmacAriNe / karmavallIvanacchedanemaye'riSTanemaye / / 1 / / zrInemerarhataH kRSNaviSNo rAmasya sIriNaH / jarAsindhupratiharezcaritaM kIrtayiSyate // 2 // jaMbudvIpe dvIpe'traiva kSetre'traivAsti bhArate / acalAyAH ziroralaM nAmnAcalapuraM puram / / 3 / / tatrAbhUdvikramadhanAbhidhAno vaisudhAdhavaH / yathArthanAmA samare vikramAkrAntazAtravaH / / 4 / / kRtAnta iva duSprekSyo'suhRdAM suhRdAM punaH / sa netrAnaMdajanano nizAkara ivAbhavat / / 5 / / kalpadrumaH praNayinAM vajradaMDazca vairiNAm / cakAsAmAsa tasyoccairdodaDazcaMDatejasaH // 6 // 1 nemizcakradhArA / 2 pRthvIpatiH / 3 vikrameNAkrAMtaH zatrusamUhaH zatrubalaM vA yena saH / 4 hastaH / prathamo dhanabhavaH / || // 1 //
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR // aSTamaM parva prathamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / taM digbhyaH saMpado'bhyeyuH savantya iva sAgaram / prAdurAsan kIrtayazca tato'neriva nirjharAH / / 7 // sadharmacAriNI tasya dheraNIva sadA sthirA / dhAriNI nAma vizadazIlAlaMkAradhAriNI / / 8 / / savA~garupasubhagA puNyalAvaNyazAlinI / sA tasya bhUpatermUrtimatIva zrIrarAjata / / 9 // gatyA girA ca haMsIva padminIva zriyaH padam / bharturhadi padaM cakre sA prasUna ivAlinI / / 10 / / sAnyadA yAminIzeSe cUtaM mattAlikokilam / utpannamaMjarIpuoN phalitaM svapnamaikSata / / 11 / / tena pANisthitenoce ko'pyevaM rupavAn pumAn / tavAMgaNe ropyate'sAvadha cUto'yamuccakaiH / / 12 / / kiyatyapi gate kAle'nyatrAnyatra nidhAsyate / utkRSTotkRSTaphalabhAgnavavArAvadhi sau // 13 / / sA bharturAkhyattaM svapnaM so'pi tajjJairvyacArayat / sUnuH prakRSTaste bhAvItyAcakhyuste'pi conmudaH // 14 // anyatrAnyatra cUtasya navakRtvastu ropaNam / na jAnImaH kevalaM tatphalaM jAnAti kevalI / / 15 / / zrutvA tadvacanaM devI muditA tatprabhRtyapi / babhAra garbha sA ratnagarbheva nidhimuttamam / / 16 / / kAle ca suSuve putraM pavitrAkAradhAriNam / dhAriNyarkamiva prAcI jagato harSakAraNam / / 17 // sUnorjanmotsavo rAjJA mahAdAnapuraHsaram / akAri divase puNye dhana ityabhidhApi ca / / 18 // mAtApitroH pramodena saha pravavRdhe dhanaH / aMkAdaMkaM nIyamAno dhAtrIbhiriva pArthivaiH / / 19 // 1 nadyaH / 2 pRthvIva / 3 puSpe / 4 bhramarI / 5 mattA alayo bhramarAH kokilAzca yasmistam / 6 pRthvIva / pUrvabhavacarite prathamo dhanabhavaH / // 2 //
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaM parva prathamaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 3 // sarga zrIariSTanemijinacaritam / kalAkalApamakhilaM kalayAmAsa sa kramAt / anaMgalIlopavanaM yauvanaM pratyapAdi ca / / 20 / / itazca kusumapure pure'bhUtpRthivIpatiH / siMhaH siMha ivaujasvI yazasvI raNakarmasu / / 21 // caMdralekheva vimalA vimalA nAma tasya tu / prANapriyA mahAdevI devIvAbhUnmahIcarI / / 22 / / tasyAM bahunAM putrANAmuparyanupamAkRtiH / kanyA dhanavatI nAma jajJe siMhamahIpateH / / 23 / / ratyAdiramaNIrupaM jayaMtI rupasaMpadA / krameNa vavRdhe sAtha kalA jagrAha cAkhilAH / / 24 // anyadA kumudAnande samaye samupasthite / sA sakhIbhiH parivRtA yayAvudyAnamIkSitum / / 25 // phullasaptacchadodbhrAmyabhramarodgitibandhure / paJcabANabANIbhUtanavabANadrukorake // 26 / / unmattasArasadvaMdvakrekAramukharIkRte / svacchAMbusarasIkrIDatkalahaMsakulAkule / / 27 / / gAyadArAmikAramyairikSuvATaimanorame / tatropavane devIva svacchanda vijahAra sA / / 28 / / ||tribhirvishesskm // viharantI ca sA kaJcidazokasya tarostale / eka citrakaraM citrapaTTikApANimaikSata / / 29 / / tAM citrapaTTikAM tasmAddhanavatyAH sakhI balAt / kamalinyAdade tatra nararupaM dadarza ca / / 30 / / 1 anaMgasya lIlA krIDA tasyA upavanam / 2 balavAn / 3 kumudAnAmAnaMdo vikAso yasmin vasantartAvityarthaH / 4 vikasitasaptacchadavRkSe'dhikabhrAmyatAM bhramarANAM gAyanena bandhuraM vyAptaM tasmin / 5 kAmadevasya bANIbhUtA nUtanA bANavRkSakorakA yasmiMstasmin / 6 gAyantya ArAmikastriyastAbhI ramyaiH / 7 kamalinI nAma skhii| pUrvabhavacarite prathamo dhanabhavaH / // 3 //
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite | aSTamaM parva prathamaH sargaH | zrIariSTanemijinacaritam / // 4 // rupeNa vismitA tena sA proce citrakRnnaram / kasyedamadbhutaM rupaM surAsuranareSvaho / / 31 // yadvA saMbhAvyate nedaM teSu rupaM kadAcana / svakauzalaM darzayituM svabuddhayaivAlikhaH khalu / / 32 / / anekajananirmANazrAntasya jarato vidheH / IgnirmANaniSNatvaM kutastasya bhaviSyati // 33 / / athoce citrakRtsmitvA nAtra me citrakarmaNi / yathAdRSTalikhanIye manAgapi hi kauzalam // 34 // ayaM khalu mayAlekhi yuvA nirupamAkRtiH / dhano'calapurAdhIzazrIvikramadhanAtmajaH / / 35 / / pratyakSa prekSya yastaM hi prekSate citravartinam / sa kUTalekhaka iti mAM nindati muharmuhuH / / 36 / / tamadRSTavatI tvaM tu mayApi likhitaM nanu / dRSTvA vismayase mugdhe kUpamaMDUkasannibhA / / 37 // surastriyo'pi muhyati dRSTvA tadrUpamadbhutam / mayA svadRgvinodArthamalekhi tu yathAmati / / 38 / / dhanavatyapi tatrasthA zuzrAva ca dadarza ca / makaradhvajabANAnAM gocaratvamiyAya ca / / 39 / / kamalinyAlalApaivaM gvinodAya sAdhvidam / alekhIradbhutaM rupaM tatkalpo'si vivekyasi // 40 / / evamuktvA kamalinI prArebhe gantumagrataH / tatkAlazUnyahRdayA kathaMciddhanavatyapi / / 41 / / vyAvRttavRntapadmAbhamukhI pazcAdvilokinI / pade pade praskhalantI gRhaM dhanavatI yayau / / 42 / / 1 vRddhasya / 2 niSNatvaM pravINatvaM pAraMgatatvaM vA / 3 kalpaH kuzalaH / 4 vyAvRttaM nivRttaM vRntaM yasyaitAdRzasya padmasyevAmA yasyaitAdRzaM mukhaM yasyAH sA / pUrvabhavacarite prathamo dhanabhavaH / // 4 //
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 5 // aSTamaM parva prathamaH sargaH |zrIariSTa| nemijinacaritam / pUrvabhavacarite citrasthadhanarupeNAkSiptA dhanavatI tataH / nAsasAda ratiM kvApi marAlIva marau gatA / / 43 // vidAMcakAra kSAmAMgI na tRSNAM na kSudhAM ca sA / nizAyAmapi nAzeta vanAkRSTeva vAraNI / / 44 // smAraM smAraM dhanarupaM likhitaM kIrtitaM ca tat / ziraHkaMpAMgulInRttabhrUkSepAnsAkaronmuhuH / / 45 / / dhanadhyAnaparavazA yadyatkicidaceSTata / janmAntarakRtamiva nAsmarattattadApi sA / / 46 / / vimuktodvartanasnAnacarcAlaMkaraNA satI / sAharnizaM dhanaM dadhyau yoginIveSTadevatAm / / 47 / / tAmanyadA kamalinI papraccha kamalekSaNe / kenAdhinA vyAdhinA vA bAdhyase yadasAdRzI / / 48 / / kRtakRtrimakopA tamUce dhanavatI tataH / bAhyo jana ivaivaM tvaM kiM pRcchasi na vetsi kim / / 49 / / dvitIyaM hRdayaM me'si jIvitavyaM mamAsi vA / na hi tvaM me sakhImAtraM tvatpraznenAsmi lajjitA / / 50 // Uce kamalinI yuktamupAlabdhAsmi mAnini / manaHzalyamahaM jAne tavottuMgaM manoratham / / 51 // dhanaM kAmayase nUnaM tasmAdAlekhyadarzanAt / yadajJayeva pRSTAsi mayA tannarmamAtrakam / / 52 / / sthAne'nurAgaM te jJAtvA sacintA tatprabhRtyapi / apRcchaM jJAninaM kiM syAnmatsakhyAzcintito varaH / / 53 / / bhAvIti so'pi cAcakhyau darzitapratyayaH sadA / taddhIrA bhava zIghraM te setsyatyeva manorathaH / / 54 / / tayetyAzvAsitA dhairyaM bheje dhanavatI tadA / pitaraM vandituM cAgAddivyanepathyadhAriNI / / 55 // 1 hastinI / 2 ziraHkaMpAzcAMgulInRttaM ca bhrUkSepazca tAn / 3 hAsyamAtram / prathamo dhanabhavaH / / / 5 / /
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaM parva |prathamaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 6 // sargaH zrIariSTanemijinacaritam / tAM visRjya pitA dadhyau varAheyaM sutA mama / ko'nurupo varo'muSyA bhaviSyati mahItale // 56 // evaM ciraM cintayatastasya rAjJaH samAyayau / prAkpreSito nijo dUtaH zrIvikramadhanAnnRpAt / / 57 / / rAjakArya sa AkhyAya sthitaH san siMhabhUbhujA / tatrApazyaH kimAzcaryamityuktaH so'vadatpunaH / / 58 // tadapazyaM na yadvidyAdhareSvapi sureSvapi / dhanasya vikramadhanasUno rupaM manoramam / 59 / / tadaivAcintayaM yogyo dhanavatyA varo hyayam / sraSTuH sRSTiprayAso'stu saphalaH saMgamenayoH / / 60 // prIto rAjAbravIt sAdhu svayaM matkAryacintaka / mAM kanyAvaracintAbdhimagnamuddhRtavAnasi / / 61 // taddhanasya dhanavatI saMpradAnAya buddhiman / gacchAdya vikramadhanaM prArthayasva mamAjJayA / / 62 // tadA caMdravatI nAma dhanavatyanujA yayau / pitaraM vaMdituM taccAauSIt sarvaM tayorvacaH / / 63 // yayau sa dUtaH svagRhaM muditA candravatyapi / etyAcakhyau dhanavatyai taddiSTyAlApapUrvakam / / 64 / / dhanavatyapyuvAcaivaM pratyemyetadgirA na hi / ajJAnena vadatyeSA paramArthaM na budhyate / / 65 / / sa dUtaH preSito manye kAryeNAnyena kenacit / iyaM tu mugdhA matkAryamavabuddhavatI khalu // 66 // kamalinyabravIdatra dUtaH so'dyApi tiSThati / jAnIhi tanmukhAt ko hi dIpe satyagnimIkSate // 67 // ityuktvA bhAvavijJA sA tatra taM dUtamAnayat / azrauSIttanmukhAtsarvaM hRSTA dhanavatI svayam // 68 // 1 kanIyasI svasA / 2 vizvasimi / pUrvabhavacarite prathamo dhanabhavaH / // 6 //
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 7 // aSTamaM parva | prathamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / arpaNIyo dhanasyAyaM mallekha iti bhASiNI / dhanavatyArpayattasya likhitvA patrakaM svayam / / 69 / / tataH sa dUtaH prayayau pure'calapure drutam / antarAsthAnamAsInamupatasthe ca vikramam / / 70 // tamUce vikramaH kaccit kuzalaM siMhabhUpateH / zIghraM bhUyastvadAgatyA vikalpaiH plAvyate manaH / / 71 / / so'pyUce kuzalaM siMha iha mAM prAhiNotpunaH / sutAM dhanavatI dAtuM tvatsutAya dhanAya saH / / 72 // yathA dhanakumAro'yaM rupotkRSTastathaiva sA / astUcito'nayoryogaH svarNamaNyorivAdhunA / / 73 // agre'pi yuvayoH snehaH saMbandhenAmunA punaH / viziSTo bhavatAdvArisekeneva mahIruhaH / / 74 / / AmetyuditvA nRpatiH satkRtya visasarja tam / jagAmopadhanaM so'pi dvArapAlaniveditaH / / 75 / / natvopavizya zasitvA sa svaM cAgamakAraNam / praiSIdaM dhanavatyeti jalpana patrakamArpayat / / 76 / / tanmudrAM dhanakumAraH sphoTayitvA svapANinA / tatpatraM vAcayAmAsa madanasyeva zAsanam // 77 / / vizeSitazrIH zaradA yauvaneneva padminI / parimlAnamukhI vAMcchatyAdityakarapIDanam / / 78 / / dadhyau dhano'pi kApyeSA tasyAzchekoktiradbhutA / snehAtizayamAkhyAti mayi cittavivarttinam / / 79 // vimRzyeti svahastena likhitvA so'pi patrakam / dhanavatyai tasya haste hAreNa samamArpayat / / 80 // dhanenApi visRSTaH san sa dUtaH zIghramAyayau / Akhyacca vikrameNArthaM pratipannaM mahIpateH / / 81 // 1 sabhAmadhye / 2 dhanakumArasamIpam / 3 vizeSitA zrIH zobhA yasyAH sA / 4 chekoktizcATuvacanam / 5 svIkRtam | pUrvabhavacarite prathamo dhanabhavaH / // 7 //
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite aSTamaM parva prathamaH sargaH zrIariSTanemijina // 8 // caritam / gatvA natvA dhanavatyai lekhaM hAraM ca so'rpayan / Uce tubhyaM dhanenaitau svahastalikhitArpitau / / 82 / / gRhNatI pANipaddhena hAramindukarAmalam / prasphoTya mudrAM taM lekhaM dhanavatyapyavAcayat / / 83 // yatpramodayate sUryaH padminIkarapIDanAt / so'rthaH svabhAvasasiddho na hi yAcAmapekSate / / 84 / / vAcayitveti sA hRSTA dadhyau pulakamAlinI / anvajJAsInmamArthaM sa zlokArthenAmunA khalu / / 85 // ayaM hi kaMThanyAsAya muktAhAraH sudhojjvalaH / tena svadolatAzleSasatyakAro mamArpitaH / / 86 / / evaM vicintya sA hAraM nidadhe kaMThakandale / drAk pAritoSikaM datvA taM dUtaM visasarja ca / / 87 / / rAjAtha tAM dine puNye sahitAM vRddhamaMtribhiH / prajidhAyAcalapure paramarddhisamanvitAm / / 88 / / tAM yAMtImaziMSanmAtA vimalA vimalAzayA / bhUyAH sadA zvazurayorbhaktA patyau ca devavat / / 89 / / sapatnISvapyanukUlA dakSiNA ca paricchade / patyuH prasAde'nutsiktApamAne'pyavikArabhAk / / 90 / / / / yugmam / / evamAdyanuziSyAzrumukhI sA tAM kathaMcana / vyasRjat paunaruktena pariraMbha vitanvatI // 91 / / dhanavatpapi tAM natvAdhyAruhya zibikAM varAm / cacAla saparIvArA chatracAmaramaMDitA // 92 // sA krameNAcalapure pauraiH sAzcaryamIkSitA / sAkSAddhanakumArasya zrIrivAgAt svayaMvarA // 93 / / avAtsIbahirudyAne zibiraM vinivezya sA / RddhyA mahatyA vavRte vivAhazca zubhe'hani / / 94 / / 1 pulakAnAM romAJcAnAM mAlAsyA astIti tathA / 2 prAhiNot / 3 zikSAmadAt / 4 dAkSiNyavatI / 5 parivAre / 6 anuddhatA / 7 AliMganam / pUrvabhavacarite prathamo dhanabhavaH / | // 8 //
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ | aSTamaM parva | prathamaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 9 // sargaH | zrIariSTa| nemijinacaritam / pUrvabhavacarite kramuko nAgavallyeva taDiteva navAMbudaH / tayA navoDhayA reje dhano'bhinavayauvanaH // 95 // ratyA smara iva svairaM dhanavatyA samaM dhanaH / ramamANo'nayat kAlaM kamapyekamuhUrttavat / / 96 // pratyakSa iva revantazcalatkAMcanakuMDalaH / sa vikramayamANo'zvaM yayAvudyAnamanyadA / / 97 // caturjJAnadharaM tatra pavitritavasundharam / vasundharaM nAma muni so'drAkSIddezanAparam / 98 // sa praNamya yathAsthAnamupavizya ca bhaktibhAk / zuzrAva dezanAM tasmAt karNAmRtarasAyanam / / 99 // AgAcca vikramadhano dhAriNI dhanavatyapi / sarve'pi taM muni natvA zuzruvurdharmadezanAm / / 100 // dezanAnte vyajJapayattaM vikramadhano nRpaH / dhane garbhasthite mAtA svapne cUtadrumaikSata / / 101 / / tasyotkRSTotkRSTaphalasyAnyatrAnyatra ropaNam / bhaviSyati navakRtva ityAkhyAttatra ko'pi nA / / 102 / / navavArAropaNasya kathayArtha prasIda naH / kumArajanmanApyanyajjJAtaM svapnaphalaM mayA / / 103 / / samyagjJAnAyopayujya manasA so'pi kutracit / dUre sthitaM kevalinaM pRcchati sma samAhitaH / / 104 / / kevalyapi hi vijJAya tatprazna kevalazriyA / ariSTanemicaritamAkhyannavabhavAtmakam / / 105 / / mano'vadhibhyAM sa munitviAkhyatte suto dhanaH / bhavenAnenaiSa navotkRSTotkRSTAn bhavAn gamI / / 106 / / bhave ca navame'riSTanemirnAmneha bhArate / dvAviMzastIrthakRdbhAvI yaduvaMzasamudbhavaH / / 107 // 1 kramuko vRkSavizeSaH "sopArI" iti bhASAyAm / 2 revantaH sUryaputraH / 3 puruSaH / prathamo dhanabhavaH / // 9 //
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 10 // | aSTama parva prathamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / zrutvA ca tanmunivacaH sarve mumudiretarAm / jinadharme ca sarveSAM bhAvo'bhUdbhadrakastadA / / 108 // taM natvA vikramo vezma yayau saha dhanAdibhiH / vihArakramanirataH sUrirapyanyato'gamat / / 109 // RtUcitAbhiH krIDAbhirdhanavatyA samaM dhanaH / anvabhUdviSayasukhaM dogunduka ivAmaraH / / 110 / / so'nyadA majjanakrIDAM kartuM krIDAsarasyagAt / dhanavatyA samaM palyA zrIsapalyeva rupataH / / 111 / / tatrAzokatarormUle zAnto rasa ivAMgavAn / dharmazramatRSAkrAntaH zuSkatAlvoSThapallavaH / / 112 / / sphUTatpAdAbjarudhirasiktorvIko vimUrchitaH / dhanavatyA muniH ko'pi patan patyuH pradarzitaH // 113 / / ||yugmm / / saMbhramAdabhisRtyobhau muni tamupaceratuH / zizirairupacAraistau cakratuzcAptacetanam / / 114 / / taM ca svasthaM praNamyoce dhano dhanyo'smi sarvathA / kalpadruma ivAvanyAM mayA prApto'si saMprati / / 115 / / paryantadeze vasatAmasmAkaM tvAdRzaiH samam / saMsargo durlabhazchAyAdrumairmarunRNAmiva / / 116 // pRcchyase kiM tu bhagavannavastheyaM kuto'bhavat / na cette jAyate khedo na gopyaM cAsti zaMsa tat / / 117 // so'bravIdbhavavAsena khedo me paramArthataH / khedastveSa zubhodarko vihArakramasaMbhavaH / / 118 // nAmato municandro'haM gurugacchena saMyutaH / purAcalaM vihAreNa sAdhUnAM naikataH sthitiH / / 119 / / sArthabhraSTo'nyadAraNye diGmohItastato bhraman / ihAgAM kSuttRSAkrAnto mUchitazcApataM bhuvi / / 120 // pUrvabhavacarite prathamo dhanabhavaH / // 10 //
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite 1199 11 tataH paraM yadbhavadbhiH kRtaM tenAptacetanaH / bhUyo'bhUvaM mahAbhAga dharmalAbho'stu te'nagha / / 121 / / yathA kSaNAnnaSTasaMjJo'bhUvaM sarvaM tathA bhave / IdRgeva tato dharmaH karaNIyaH zubhaiSiNA / / 122 // ityuditvA taducitaM gRhidharmaM jinoditam / samyaktvamUlaM tasyAkhyanmunicandro munIzvaraH / / 123 / / dhanavatyA samaM so'tha municandramuneH puraH / gRhasthadharmaM samyaktvapradhAnaM pratyapadyata / / 124 / / gRhe ca nItvA tenarSiH pAnAnnaiH pratyalAbhi saH / tatraiva dharmazikSArthaM kaMcitkAlaM ca vAsitaH // / 125 / / dhanaM muniranujJApya svagacchenAmilatpunaH / samyakchrAvakadharmau cAbhUtAM dhanavatIdhanau / / 126 / / tau purApi mithaH prItibhAjau dhanavatIdhanau / ekadharmaratatvAcca vizeSeNa babhUvatuH / / 127 / / pitrAntakAle sve rAjye'bhiSikto'tha svayaM dhanaH / samaM zrAvakadharmeNApAlayadvidhivanmahIm // 128 // tasyAnyadodyAnapAla AkhyAdudyAnagahvare / AyAtapUrvyAyAto'sti vasundharamahAmuniH / / 129 / / gatvA vavaMde sadyastaM dhanavatyanvito dhanaH / dezanAM cAzrRNottasmAdbhavAMbhodhimahAtarIm // 130 // bhavodvigno dhano rAjye sutaM dhanavatIbhavam / jayantaM nAma puNye'hni nyadhatta tadanantaram // 131 // vasundharAddhano dIkSAM dhanavatyA sahAdade / dhanabhrAtA dhanadatto dhanadevazca pRSThataH / / 132 / / dhanarSirgurupAdAnte tapastepe sudustapam / gItArthaH san guruNA cAcAryake sthApitaH kramAt // 133 // 1 yaH pUrvamAyAtaH sa AyAtapUrvI / aSTamaM parva prathamaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / pUrvabhavacarite prathamo dhanabhavaH / 11 99 11
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite 1193 11 pratibodhya bahUnrAjJo dIkSayA cAnugRhya saH / dhanavatyA sahAdatta paryante'nazanaM sudhIH / / 134 / / mAsAnte tau vipadyeobhau kalpe saudharmanAmani / zakrasAmAnikau devAvajAyetAM maharddhikau // 135 // dhanabandhU dhanadevadhanadattau tathApare / akhaMDitavratA mRtvA saudharme svargiNo'bhavan / / 136 / / ito'tra bharate vaitADhyottarazreNibhUSaNa / sUratejaHpure sUra iti khecaracakrayabhUt / / 137 / / tasya vidyud ghanasyeva vidyunmatyabhidhAnataH / atimAtraM premapAtraM babhUva sahacAriNI / / 138 / / AyuH prapUrya saudharmAddhanajIvazcyuto'tha saH / vidyunmatyAH sUrapalyA udare samavAtarat // 139 // pUrNe ca samaye'sUta devI vidyunmatI sutam / zubhalakSaNasaMpUrNaM pUrNendumiva pUrNimA / / 140 / / puNye'hani dadau citragatirityabhidhAM pitA / tasya sUnoranUnenotsavenAnandadAyinA / / 141 / / vardhamAnaH krameNopAcAryaM sa sakalAH kalAH / jagrAha yauvanaM cApa puSpacApa ivAparaH / / 142 / / itazcAtraiva vaitADhye dakSiNazreNivartini / anaMgasiMho rAjAbhUnnagare zivamandire / / 143 // patnI zazimukhI tasya nAmato'bhUcchaziprabhA / cyutvA dhanavatIjIvastasyAH kukSAvavAtarat / / 144 // samaye suSuve putra pavitrAMgIM zaziprabhA / jAtA bahUnAM putrANAM pazcAdatyantavallabhA / / 145 / / tasyA ratnavatItyAkhyAM pitA cakre zubhe'hani / sajalasthAnavallIva krameNa vavRdhe ca sA / / 146 / / 1 kAmadevaH / aSTamaM parva prathamaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / pUrvabhavacarite prathamo dhanabhavaH / / / 12 / /
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ||13|| aSTamaM parva prathamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / acireNApi jagrAha sA kalAH strIjanocitAH / yauvanaM cAsadatpuNyamamUrta dehamaMDanam / / 147 / / asyA yogyo varaH kaH syAditi pitrAnyadA svayam / pRSTo naimittikaH kiMciccintayitvAbravIditi / / 148 // yo'siratnaM tavAcchettA yasyopari bhaviSyati / siddhAyatanavaMdAroH puSpavRSTiH suraiH kRtA / / 149 / / naralokaziroratnaM sa te ratnavatImimAm / pariNetA duhitaramanurupasamAgamAt / / 150 / / ||yugmm / / mamApi khaDgaralaM ya AcchettA so'dbhutaikabhUH / jAmAtA syAditi prIto vyasRjajjJAninaM nRpaH / / 151 / / itazcAtraiva bharate pure cakrapurAbhidhe / sugrIvanAmA rAjAbhUdanugrIvo guNairapi / / 152 / / tasya palyAM yazasvatyAM sumitrastanayo'bhavat / padmanAmA tu bhadrAyAmagrajAvarajau kramAt / / 153 / / sumitrastatra gaMbhIro vinayI nayavatsalaH / kRtajJo'rhacchAsanasthaH padmastvaparathAbhavat / / 154 / / asmiJjIvati matsUno rAjyaM naiva bhavediti / abhadradhIrdadau bhadrA sumitrAyotkaTaM viSam / / 155 / / viSeNa mUrchitastena sumitro nyapatadbhuvi / viSavegAH prasasRvurlaharya iva vAridheH / / 156 / / AgAttatra ca sugrIvaH saMbhramAt saha maMtribhiH / akArayanmaMtrataMtraizcopacAramanekazaH / / 157 // viSavegopazAMtistu tasyAbhUnna manAgapi / bhadrA dadau viSamiti pravAdazcotthitaHpure // 158 / / 1 AhartA / 2 siddhAyatanAni vandamAnasya / 3 adbhutAnAmadvitIya sthAnam / 4 anuddhataH / 5. duSTamatiH / | pUrvabhavacarite tRtIyaH citrgtividyaadhrbhvH| / / 13 / /
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ||14|| aSTamaM parva | prathamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / naMSTvA ca kvApyagAdbhadrA svadoSaparizaMkitA / rAjApyakArSIt putrArthe jinArcA zAntikAdi ca / / 159 / / smAraM smAraM sutaguNAn vyalapacca nirantaram / sAmantA maMtriNo'nye'pi nirupAyAstathaiva ca / / 160 / / atrAntare citragatiH krIDayA vicaran divi / vimAnenAgatastatrApazyacchokAturaM puram / / 161 / / viSavyatikaraM taM ca jJAtvottIrya vimAnataH / so'bhyarSicattaM kumAraM jalairvidyAbhimaMtritaiH / / 162 / / kimetaditi pRcchaMzca kumAraH sphAritekSaNaH / uttasthau svasthahRdayo maMtrazakterhi nAvadhiH / / 163 // rAjAkhyAtte viSaM mAtrA vairiNyA bhadrayA dade / zamitaM cAmunA vatsa sadyo'kAraNabandhunA / / 164 // kRtAMjaliH sumitro'pi proce citragati prati / paropakArabuddhyaiva mayA jJAtaM kulaM hi vaH / / 165 / / tathApyanugRhANa tvaM svakulAkhyAnato'dya mAm / mahatAmanvayaM zrotuM kasya notkaMThate manaH / / 166 / / atha citragateH pAripArzvakaH sacivAtmajaH / sarvaM zazaMsa vaMzAdi sarveSAM zrutizarmadam / / 167 / / hRSTo'vocatsumitrastaM viSadena viSeNa ca / mamopakRtamevAdya tvayA yogaH kuto'nyathA / / 168 // nAdA jIvitamAtraM me kiM tvahaM rakSito'smi ca / pratyAkhyAnanamaskArahInamRtyUtthadurgateH // 169 // kiM pratyupakaromyeSa tavAtulyopakAriNaH / prAvRSeNyAMbudasyeva jIvalokaM kRpAnidhe / / 170 // ityuktvA sthitavantaM taM sumitraM mitratAM gatam / Apapracche citragatirgantuM nijapuraM prati / / 171 // 1 karNayoH sukhadam / 2 viSadAtrA mAtretyarthaH / 3 pratyAkhyAnanamaskArAbhyAM hInena-rahitena mRtyunA utthA-prAdurbhUtA durgatistasmAt / pUrvabhavacarite tRtIyaH citragatividyAdharabhavaH / // 14 / /
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 15 // aSTamaM parva prathamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / sumitro'pyabravIddhAtaH suyazA nAma kevalI / atrAsannapradezeSu viharannasti saMprati / / 172 / / krameNa tamihAyAtaM vanditvA gantumarhasi / tadAgamanakAlaM tadatraiva paripAlaya / / 173 / / AmetyuktvA citragatiH krIDaMstena samaM sukham / yugmajAta ivAnaiSIt kiyato'pi hi vAsarAn / / 174 / / ubhau jagmaturanyedhurudyAnaM tatra cAyayau / suyazAH kevalimuniH kalpadruriva jaMgamaH / / 175 / / svarNAbjasthaM vRtaM devaizcirepsitasamAgamam / tau taM pradakSiNIkRtya vanditvA ca niSedatuH / / 176 // zrutvA sugrIvarAjo'pi munimetyAbhyavandata / cakAra dezanAM so'pi mohanidrAdivAmukham / / 177 / / dezanAnte citragatirmuni natvedamabravIt / sAdhvahaM bodhito dharma bhagavadbhiH kRpAparaiH // 178 // kulakramAgatamapi zrAvakatvamiyacciram / puro nidhimivAbhAgyo nAjJAsiSamahaM prabho / / 179 // eSo'tulyopakArI hi sumitro yena me prabho / IdRgdharmopadeSTAro yuSmatpAdAH pradarzitA / / 180 // ityuditvA tasya muneH purazcitragatiH sudhIH / gRhidharma pratyapAdi samyak samyaktvapUrvakam / / 181 // muni praNamya sugrIvaH papraccha bhagavan kva sA / mahAtmano'sya matsUnorviSaM datvA yayAviti / / 182 / / muniH zazaMsa sA naMSTvA gatAraNye malimlucaiH / bhUSaNAdikamAcchidya pallIbhartuH samarpitA / / 183 // pallIzena vaNikpArzve vikrItA sA tato'pi hi / praNazya yAntI mahatA paripluSya davAgninA / / 184 // 1 mohanidrAnAze prAtaHkAlasamAnAm / 2 coraiH / 3 dagdhA / | pUrvabhavacarite tRtIyaH citragatividyAgharabhavaH / // 15 //
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite 119 & 11 raudradhyAnavatI mRtvA prathame narake yayau / tatazcoddhRtya caMDAlagRhiNI sA bhaviSyati / / 185 / / jAte garbhe sapalyA ca gale karttikayA hatA / tRtIyaM narakaM gatvA tiryagyonau gamiSyati / / 186 / / ityAdyanantasaMsAraduHkhaM sAnubhaviSyati / samyagdRSTerbhavatsUnorviSadAnajapApmanA / / 187 / / rAjoce bhagavan yasya kRte sA kRtavatyadaH / so'tra tiSThati tatputraH saikA tu narakaM gatA / / 188 / / dhigdhik tadeSa saMsAro rAgadveSAdidAruNaH / AdAsye'haM parivrajyAM tatparityAgakAraNam / / 189 / / atha praNamya rAjAnaM sumitra idamabhyadhAt / dhigdhiGmAM mAturIdRkSakarmabandhanibandhanam / / 190 / / svAmiMstadanujAnIhi pravrajiSyAmi saMprati / ko vastumicchedIdRkSe saMsAre'tyantadAruNe / / 191 / / iti bruvANaM tanayaM pratiSidhyAjJayA nRpaH / rAjye nivezayAmAsa svayaM tu vratamAdade / / 192 / / samaM kevalinA tena sugrIvarSiryayau tataH / sahaiva citragatinA sumitrastu nijaM puram / / 193 / / bhadrAputrAya padmAya grAmAn so'datta katyapi / durmatistaistvasaMtuSTo niHsRtyAgAtsa kutracit / / 194 // kathaMcidapi cApRcchya sumitraM nRpamanyadA / pitrorutkaMThito'gacchat pure citragatirnije / / 195 / / devapUjAgurUpAstitapaHsvAdhyAyasaMyamaiH / sa sadA vyApRtaH pitrorabhUdatyaMtazarmaNe / / 196 / / itaH sumitrabhaginIM kaliMganRpagehinIm / jahre ratnavatIbhrAtA kamalo'naMgasiMhajaH / / 197 / bhaginIharaNenAtha sumitraM zokabAdhitam / ajJAsIt khecaramukhAttadA citragatiH suhRt / / 198 / / 1 paryantanAzidravyam / aSTamaM parva prathamaH sargaH zrI ariSTanemijina caritam / pUrvabhavacarite tRtIyaH citragatividyAdharabhavaH / / / 16 / /
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 17 // aSTamaM parva prathamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / anveSya jAmimAneSyAmyacirAditi khecaraiH / tamAzvAsya citragatiruttasthe svasRzuddhaye / / 199 / / kamalena hRtA seti pravRttimupalabhya saH / yayau sarvAbhisAreNa nagare zivamaMdire / / 200 / / kamalaM tatra kamalakhaMDaM dvipa iva kSaNAt / lIlayonmUlayAmAsa zUraH sUranRpAtmajaH / / 201 // kruddhaH sutaparAbhUtyAnaMgasiMho'tha siMhavat / siMhanAdaM vidadhAno dadhAve saha senayA / / 202 // vidyAbalAt sainyabalAddorbalAcca tayozciram / mahAn raNaH pravavRte dAruNo dhusadAmapi / / 203 // anaMgo durjayaM jJAtvA ripuM jetumanAzca tam / devatAdattamasmArSIt khaDgaratnaM kramAgatam / / 204 / / jvAlAzatadurAlokaM dviSallokAntakopamam / kRpANaratnaM tatpANAvApapAta kSaNAdapi / / 205 / / kRpANapANiH sa proce re re'pasara bAlaka / puratastiSThatazchetsye ziraste bisakAMDavat / / 206 / / Uce citragatizcitramanyAdRgiva vIkSyase / balena lohakhaMDasya dhik tvAM svabalagarvitam / / 207 / / ityuktvA vidyayA dhvAntaM vicakre tatra sarvataH / puraHsthamapyapazyanto dviSo'sthurlikhitA iva / / 208 / / athAcchidaccitragatistaM khaDgaM tatkarAdrutam / drAk sumitrasya bhaginI jagrAha ca jagAma ca / / 209 / / kSaNAntareNa cAnaMgo jAtAloko vilokayan / pANau kRpANaM nApazyatpurastAnna ca taM dviSam / / 210 / / kSaNaM viSAdaM sa prApa smRtvA ca jJAnino vacaH / matkhaDgahartA jAmAtA bhAvIti mumude ca saH / / 211 / / 1 bhaginIm / 2 devAnAmapi / 3 zatrujanAnAM yamasadRzam / | pUrvabhavacarite tRtIyaH citragati vidyAdharabhavaH / / / 17 / /
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacari 119211 kathaM sa jJAsyate yadvA siddhAyatanavandane / jJeyaH kusumavRSTyeti vimRzan svagRhaM yayau / / 212 / / akhaMDazIlAM tAM jAmiM sumitrapRthivIpateH / nItvA samarpayAmAsa kRtI citragatiH svayam // 213 // purApi hi bhavodvignaH sumitra svavivekataH / jAtaH svasrapahArAdivaidhuryAnnitarAmabhUt / / 214 / / rAjyaM nyasya sute gatvA suyazomunisannidhau / sumitrarAT citragateH samakSaM vratamAdade / / 215 / / pure citragatiH sve'gAt sumitrastvantike guroH / kiMcidUnAni pUrvANi navAdhIte sma buddhimAn // 216 // gurvanujJAM gRhItvaikaH sumitro viharan gataH / magadheSu bahirgrAmAt kAyotsargeNa tasthivAn / / 217 // vaimAtraiyo bhraman padmastatrAyAto dadarza tam / sarvajIvahitaM dhyAnasthitaM girimiva sthiram / / 218 / AkarNAkRSTabANena hRdi padmo jaghAna tam / svamAturmilanAyeva narakAbhimukhaH kudhIH / / 219 / / dharmabhraMzo mamAnena na kRto nighnatApi hi / karmacchedasakhitvena pratyutaiSa hitAvahaH / / 220 / / asminmayA cApakRtaM rAjyaM dattaM na yattadA / tatkSAmyatveSa me sarve kSAmyaMtvanye'pi jantavaH / / 221 // evaM dhyAyan kRtapratyAkhyAnaH smRtanamaskRtiH / mRtvA sumitro'bhUdbrahmaloke sAmAnikaH suraH / / 222 // praNazya gacchan padmo'pi daSTaH kRSNAhinA nizi / vipadya nArako jajJe saptamyAM narakAvanau // 223 // sumitramRtyunA zokaM kRtvA citragatizciram / jagAma siddhAyatane yAtrAM kartuM mahAmatiH / / 224 // 1 aparamAtuH putraH / 6 aSTamaM parva prathamaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / pUrvabhavacarite tRtIyaH citragati vidyAdharabhavaH / / / 18 / /
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 19 // aSTamaM parva prathamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / pUrvabhavacarite amilastatra yAtrAyAM bahavaH khecarezvarAH / ratnavatyA samaM putryAnaMgasiMho'pi cAyayau / / 225 // cakre citragatizcitrAM tatrArcA zAzvatArhatAm / romAJcitAMgaH stotraM ca girA bhaktivicitrayA / / 226 / / jJAtvA cAvadhinA tatra sumitraH sura Ayayau / tasyopari ca puSpANi vavarSa cAmaraiH saha / / 227 / / hRSTAzca tuSTuvuzcitragatiM sarve'pi khecarAH / anaMgasiMho'pyajJAsIttameva duhiturvaram / / 228 / / sumitradevaH pratyakSIbhUya harSeNa bhUyasA / kiM mAM pratyabhijAnAsItyUce citragatiM tadA / / 229 / / tvaM maharddhiH sura iti citragatyudite suraH / sumitrarupaM cakre sa svopalakSaNahetave / / 230 // taM citragatirAliMgya jagAdeti mayA hyayam / dharmaH prAptastvatprasAdAdanavadyo mahAmate / / 231 / / sumitro'pyabravIdevamiyamRddhirmayA pi hi / Asede tvatprasAdena tadA jIvitadAnataH / / 232 / / pratyAkhyAnanamaskAravihIno'haM tadA mRtaH / nAbhaviSyaM manuSyo'pi prANayiSyo na ceddhi mAm / / 233 / / tayoH kRtajJayorevaM mithaH sukRtazaMsinoH / zrIsUracakripramukhA jahaSuH khecarezvarAH / / 234 / / tatra citragatiM rupacaritrAbhyAmanuttaram / prekSamANA ratnavatI vividhe manmatheSubhiH / / 235 / / svaputrIM vidhurAM prekSyAnaMgasiMho vyaciMtayat / jJAninaH saMvadatyetattatpUrvaM kathitaM vacaH / / 236 / / mamAsiratnaM jahe'sau puSpavRSTirihAbhavat / ihAbhavanmatsutAyA anurAgazca tatkSaNAt / / 237 / / 1 nAstyuttaraH zreSTho yasmAttam / tRtIyaH citragatividyAdharabhavaH / // 19 //
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 20 // | aSTamaM parva prathamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / ratnavatyAzcAnurupo varo'yaM jJAninoditaH / zlAghyo'smyamUbhyAM duhitRjAmAtRbhyAM jagatyapi / / 238 / / devasthAne'tra saMbaMdhAdikaM vaktuM na yujyate / cintayitveti saparIvAraH sa svagRhaM yayau / / 239 / / sumitradevaM satkRtya vyasRjat khecarAnapi / tatazcitragatiH pitrA samaM nijagRhaM yayau / / 240 / / prahito'naMgasiMhena maMtryekaH sUracakriNam / praNamya vyAjahAraivamavyAjavinayakramaH // 241 / / svAmizcitragatiste'sau kumAro mArasaMnibhaH / atalyarupalAvaNyaH kasya citrIyate na hi / / 242 / / putrI cAnaMgasiMhasya ratnaM ratnavatI prabho / ratnena citragatinA yujyatAM bhavadAjJayA / / 243 // dvayorapi tvamIzo'si vivAhAya tadetayoH / anaMgasiMhaM manyasva nRsiMha visRjAdya mAm // 244 // sUro'pyucitayogecchuH pratyapadyata tadvacaH / tayorvivAhaM cAkArSInmahotsavapuraHsaram / / 245 / / tayA samaM citragatibhaije vaiSayikaM sukham / arhatpUjAdikaM dharma cakAra ca tayA saha / / 246 / / dhanadevadhanadattajIvI cyutvA babhUvatuH / manogaticapalagatyAkhyau tasyAnujAvubhau // 247 // tAbhyAM ca ratnavatyA ca samaM naMdIzvarAdiSu / cakre citragatiryAtrAmatimAtrAM surendravat / / 248 / / arhatAmantike dharma zuzrAva ca samAhitaH kalatrabhrAtRsahitaH sAdhuzuzrUSaNodyataH / / 249 // tamanyadA nyadhAdrAjye sUracakrI svayaM punaH / upAdade parivrajyAM prapede ca paraM padam / / 250 // sa sAdhitAnekavidyaH sUracakrIva nUtanaH / zazAsa khecarapatIna pattIkurvannanekazaH // 251 // pUrvabhavacarite tRtIyaH citrgtividyaadhrbhvH| // 20 //
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 21 // | aSTamaM parva prathamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / anyadA tasya sAmaMto maNicUDo vyapadyata / zazizUrAvayudhyetAM rAjyArthe tatsutAvatha // 252 / / tayovibhajya tadrAjyaM cakrI citragatirdadau / pathi ca sthApayAmAsa dharmavAgbhiH suyuktibhiH / / 253 // tau tathApyanyadA yudhvA vipedAte vanebhavat / zrutvA citragatistacca dadhyAviti mahAmatiH / / 254 / / vinazvaryAH zriyo'rthe'mI dhigjanA mandabuddhayaH |yudhynte'th vipadyante nipatati ca durgatau // 255 / / zriye yathotsahante'mI nirapekSA vapuSyapi / tathotsaheranmokSAya cetki nyUnaM tadA bhavet / / 256 // vimRzyaivaM bhavodvignaH sutaM ratnavatIbhavam / jyeSThaM puraMdaraM nAma rAjye citragatiya'dhAt // 257 // ratnavatyA kaniSThAbhyAM tAbhyAM ca sa samAdade / vrataM damadharAcAryapArve citragatistataH / / 258 / / ciraM taptvA vidhAyAnte pAdapopagamaM ca saH / vipadya kalpe mAhendre suro'bhUtparamarddhikaH // 259 / / ratnavatyapi tatraiva kaniSThau tau ca bAndhavau / saMjajJire suravarAH prItibhAjaH parasparam // 260 // itazca pratyagvidehe vijaye padmanAmani / asti siMhapuraM nAma puraM surapuropamam / / 261 // tatrAsIjjagadAnaMdI hariNaMdIti bhUpatiH / mandIkRtAnyatejasko'dhipatistejasAmiva // 262 // babhUva mahiSI tasya nAmataH priyadarzanA / darzanenApi pIyUSaspandinI kaumudIva yA / / 263 // jIvazcitragateH so'tha cyutvA mAhendrakalpataH / kukSAvavAtarattasyA mahAsvapnopasUcitaH / / 264 // 1 sanmArge / 2 vanahastivat / 3 paTTarAjJI / pUrvabhavacarite citragaterdIkSA, svargagamanaM c| // 21 //
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 22 // aSTamaM parva prathamaH sargaH shriiarissttnemijincritm.| pUrNeca kAle suSuve sA devI priyadarzanA / pAMDuko>>va kalpadvaM tanayaM priyadarzinam // 265 / / aparAjita ityAkhyAM tasya cakre mahIpatiH / dhAtrIbhibalyamAnazca sa krameNa vyavardhata / / 266 // kramAtkalAH sa jagrAha yauvanaM prApa ca kramAt / mUrtyA mInadhvajaH puNyalAvaNyajalavAridhiH / / 267 / / saha pAMzukrIDitazca sahAdhyAyI ca vallabhaH / abhUdvimalabodhAkhyastasyAmAtyasutaH suhRd / / 268 / / tAvanyadA hayAruDhau krIDayA jagmaturbahiH / hRtvAzvAbhyAM ca ninyAte mahAraNye davIyasi / / 269 // tatrAzvayoH zrAntayostau vRkSamUle'vateratuH / Uce vimalabodhaM ca rAjaputro'parAjitaH / / 270 // diSTyAzvAbhyAmapahRtAvAvAmAbhyAM kuto'nyathA / anekAzcaryapUrNeyaM draSTavyA syAdvasuMdharA / / 271 / / gantumApRcchyamAnau hi pitarau virahAsahau / visRjetAM na tau jAtu jAtaM saMprati sAdhvidam / / 272 / / AvayorazvahRtayoH pitrorduHkhamabhUdidam / tenaiva vihariSyAvo visoDhuM patitaM hi tat / / 273 / / evamastvityabhASiSTa yAvatsa sacivAtmajaH / tAvannA tatra ko'pyAgAdrakSa rakSetyudIrayan / / 274 / / pravepamAnasarvAMgamasthirIbhUtalocanam / mA bhaiSIriti taM proce kumAraH zaraNAgatam / / 275 // kumAraM maMtrisUH smAha na vimRzyaivamabhyadhAH / anyAyakArI yadyeSa tadA syAnna hi zobhanam / / 276 // Uce'parAjito'pyuccaiH kSatradharmo hyasau sadA / anyAyI yadi vA nyAyI trAtavyaH zaraNAgataH / / 277 // 1 kAmaH / 2 atidUre / 3 visoDhumiti pAThAntaram / 4 puruSaH / | pUrvabhavacarite paJcamo'parAjitabhavaH / // 22 //
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 23 // aSTamaM parva prathamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / pUrvabhavacarite evaM kumAre vadati hata hateti vAdinaH / eyurArakSapuruSA AkRSTanizitAsayaH / / 278 // apayAtaM yuvAM pAnthau muSitAzeSapattanam / haniSyAmo'mumityUcurAramA dUrato'pi te // 279 / / smitvA smAha kumAro'pi zaraNaM mAmupAgataH / zakreNApi na zakyo'sau hantumanyaistu kA kathA / / 280 / / kruddhAH prajahurArakSA yAvattAvadadhAvata / AkRSTAsiH kumArastAnnighnan dvIpI mRgAniva / / 281 / / naMSTvA kosalarAjAyAcakhyuH svasvAmine ca te / rAjApi sainyaM sa praiSIdvadhaiSI caurarakSiNaH / / 282 / / tadapyanIkaM tarasA parAjigye'parAjitaH / Ayayau ca svayaM rAjA vRtaH sAdiniSAdibhiH / / 283 // taskaraM maMtriputrAya samaWthAparAjitaH / draDhayitvA parikaramabhyamitro'bhavadyudhi / / 284 / / ekasya dantino dante pAdaM nyasya sa siMhavat / Aruhya kuMbhamavadhIt skandhAruDhaM niSAdinam / / 285 / / tamevAruhya kariNaM yuyudhe cAparAjitaH / upalakSya nRpAyaikenAcakhye maMtriNAtha saH / / 286 / / niSidhya svAjJayA yuddhAt sainikAn kausalezvaraH / tamUce madvayasyasya suto'si hariNadinaH // 287 / / sAdhu manmitraputro'si vikrameNAmunA khalu / vinA siMhakizoreNa ko hyalaM haMta dantine / / 288 / / svagRhAtsvagRhaM diSTyA tvamAyAsImahAbhujaH / ityuktvA parirebhe sa gajasthastaM gajasthitam / / 289 / / lajjAvinamadAsyAbjaM rAjA svebhe'dhirohya tam / nije ninAya sadane svaputramiva vatsalaH // 290 / / 1 AkRSya nizitA tIkSNA asayaH khaDgAH yaiste / 2 vaghamicchatIti vadhecchurityarthaH / 3 lajjayA vizeSeNa namat AsyAbjaM mukhakamalaM yasya saH / 4 svahastini / paJcamo 'parAjitabhavaH / // 23 //
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 24 // aSTamaM parva prathamaH sargaH | zrIariSTanemijinacaritam / visRjya taskaraM maMtriputro'pyanvaparAjitam / Ayayau tasthatuzcobhau sukhaM kosalavezmani / / 291 / / kanyAM kanakamAlAkhyAM svAM kosalamahIpatiH / jAtAnando hariNandinandanAyAnyadA dadau / / 292 / / dinAni katyapi sthitvA mA bhUdvighno gateriti / anAkhyAyAnyadA rAtrI samitro'pi sa niryayau // 293 // vrajaMzca kAlikAdevyAyatanasyAvidUrataH / hA hA niHpuruSorvIti zuzrAva ruditaM nizi // 294 / / kApyeSA roditi strIti nizcitya sa kRpAnidhiH / anuzabdaM yayau vIraH zabdApAtIva sAyakaH / / 295 // jvalitajvalanAbhyaNe striyamekAM niSAdinIm / AkRSTatIkSNanistrizaM puruSaM ca dadarza saH // 296 // vidyAdharAdhamAdasmAt pAtu mAM ko'pi yaH pumAn / iti bhUyo'pi cakraMda saunikAntacchagIva sA / / 297 / / AcikSepa kumArastamuttiSThasva raNAya re |ablaayaaN kimetatte puruSAdhama pauruSam / / 298 // tvayyapyasyAmi cedaM me pauruSaM na tviti bruvan / AkRSTAsiraDhaukiSTa samarAya sa khecaraH // 299 // vaMcayamAnAvanyo'nyaghAtAMstau kuzalAvubhau / khaDgAkhaDgi ciraM kRtvA'yudhyetAM doryudhoddhatau // 300 // doryuddhe'pyaparAjayyaM manyamAno'parAjitam / babandha nAgapAzena sa vidyAdharakuMjaraH // 301 // kumArastroTayAmAsa taM pAzamaparAjitaH / vyAladvipa ivAlAnarajju kopena bhUyasA / / 302 // vidyAprabhAvato vidyAdharaH sa vividhAyudhaiH / prajahAra kumArAya kruddho'surakumAravat / / 303 // 1 nistriMzaH khaDgaH / 2 mAMsakrayavikrayopajIvino vyAdhasyAntike chagIvAjeva / 3 tvayyapi me pauruSaM kiM nAsyAmIti kAkuH / 4 duSTagajaH / pUrvamavacarite paJcamo|'parAjitabhavaH / // 24 / /
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 25 // aSTama parva prathamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / pUrvapuNyaprabhAvAcca dehasAmarthyato'pi ca / kumAre prAbhavaMstasya prahArA na manAgapi / / 304 / / atrAntare ca mArtaNDo yayAvudayamUrdhani / mUrdhni cAtADayadrAjaputraH khaDgena khecaram // 305 // papAta mUrchitaH pRthvyAM tena ghAtena khecaraH / kumArasparddhayeva strI tAM jaghAna smaraH zaraiH / / 306 / / bhUyaH prApayya caitanyamupacArairnabhazcaram / Uce kumAro yudhyasva seho'si yadi saMprati / / 307 / / vidyAdharo'pyabhASiSTa suSThvahaM nirjitastvayA / rakSitaH strIvadhAtsAdhu narakAccApi tadbhavAt / / 308 / / mama vastrAMcalagranthau vidyete maNimUlike / maNestasyAMbhasA ghRSTavA mUlikAM dehi mavraNe / / 309 // tathA cakre kumAreNa sajjAMgo'bhUcca khecaraH / kumArapRSTazcAcakhyAvevaM vyatikaraM nijam / / 310 // rathanUpuranAthasya vidyAdharapateriyam / duhitAmRtasenasya ratnamAleti nAmataH / / 311 // varo'syA jJAninAcakhye hariNadinRpAtmajaH / yuvAparAjito nAma guNaratnaikasAgaraH / / 312 / / tatraiSApyanuraktAbhUnnAnyasminnakaronmanaH / mayA ca vIkSitAnyedhurvivAhAya ca yAcitA // 313 // eSApyuvAca matpANiM gRhNIyAdaparAjitaH / dahedvA dahano me'GgaM nAparA kApyato gatiH / / 314 // ityasyA vacasAkupyamahaM zrISeNanandanaH / sUrakAntAbhidhAno'syAH pANigrahakRtAgrahaH / / 315 / / nirgatya nagarAdvidyA duHsAdhyA apyasAdhayam / bhUyo'pi vividhopAyaramUmarthitavAnaham / / 316 / / 1 sUryaH / 2 samartho'siH / 3 vRttAntam / | pUrvabhavacarite paJcamo|'parAjitabhavaH / / / 25 / /
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 26 // aSTamaM parva prathamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / naiSA kenApyupAyena mAmiyeSa yadA tadA / hRtvAnItA mayApyatra kAmAMdhAH kiM na kurvate / / 317 / / agniraMge lagatvasyAH pUryatAM sa pratizravaH / ityamUM khaMDayitvAhamagnau prakSeptumudyataH / / 318 // mattastvayA rakSiteyaM rakSito'haM ca durgataH / dvayorapyupakartAsi zaMsa ko'si mahAbhuja / / 319 / / Akhyacca maMtrisUstasmai kumArasya kulAdikam / mumude ratnamAlApi sadyo'bhISTasamAgamAt / / 320 // pitarau ratnamAlAyAH pRSThatazca pradhAvinau / kIrtimatyamRtasenau tadAnIM tatra ceyatuH / / 321 / / pRSTazcAkhyanmaMtriputro yathAvRttaM tayorapi / trAtAbhUtpariNetaivetyamodetAmubhAvapi / / 322 / / tAbhyAM dattAM ratnamAlAmupayeme'parAjitaH / tayoreva girA dattaM sUrakAntAya cAbhayam / / 323 / / kumAre niHspRhe sUrakAntaste maNimUlike / ArpayanmaMtriputrasya guTikAzcAnyaveSadAH / / 324 / / AnetavyA svaputrIyaM nijasthAne gatasya me / ityudIryAmRtasenaM prAcAlIdaparAjitaH / / 325 / / samaM putryAmRtasenaH sUrakAntazca khecaraH / svaM svaM prayayatuH sthAnaM smarantAvaparAjitam / / 326 / / kumAro'pyagrato gacchannaTavyAM vidhurastRSA / upAvizaccUtatale maMtriputro'mbhase tvagAt / / 327 // dUre gatvA gRhItvAMbho yAvadAgAdamAtyasUH / tasmizcUtatale tAvannApazyadaparAjitam / / 328 / / dadhyau ca nedaM tatsthAnaM bhrAntyAnyatra kimAgamam / kiM vA kumAro'titRSA svayamapyaMbhase yayau / / 329 / / 1 pratijJA / 2 jalamAnetuM / pUrvabhavacarite paJcamo'parAjitabhavaH / // 26 //
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 27 // aSTamaM parva prathamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / | pUrvamavacarite vimRzyeti kumArasyAnveSaNAya pratidrumam / babhrAmAnIkSamANastaM mUrchitazcApatadbhuvi / / 330 // labdhasaMjJaH samutthAya so'rodItkaruNasvaram / kumAra darzayAtmAnaM kiM khedayasi mAM mudhA / / 331 / / nApakartuM prahartuM vA tvAmalaM ko'pi mAnavaH / na tavAdarzane heturamaMgalamayaH sakhe / / 332 / / evaM vilapya bahudhA taM gaveSayituM punaH / grAmAdiSu paribhrAmyan so'gAnnandipuraM puram / / 333 / / maMtrisUrbahirudyAne yAvadasthAcca durmanAH / ubhau vidyAdharau tAvattamupetyaivamUcatuH / / 334 / / vidyAdharendro bhuvanabhAnurnAmnA mahAvane / Aste vikRtya prAsAdaM paramarddhirmahAbalaH / / 335 / / tasya ca sUH kamalinIkumudinyAvubhe sute / tayozca jJAninAkhyAto varaH priyasuhRtsa te / / 336 // tasyAnayanahetozca svAminAvAM niyojitau / vane tasminnAgatAbhyAmAvAbhyAM vIkSitau yuvAm / / 337 / / tvaM jalAnayanAyAgAH kumAraM cAparAjitam / hRtvAnayAva bhuvanabhAnoH svasvAmino'ntike / / 338 // tamabhyudasthAdbhuvanabhAnurbhAnumivoditam / saMbhramAccAsayAmAsa ratnabhadrAsanottame // 339 / / satyayApi guNastutyA rupayannaparAjitam / putryostayorvivAhArthe yayAce khecarezvaraH / / 340 // kumArastvadviyogArho na pratyuttaramapyadAt / maunI munirivAsthAcca tvAmeva paricintayan // 341 / / tatazca svAminAdiSTau tvAmAnetumitastataH / vimArgantAvihAyAtau diSTyA dRSTo'si saMprati // 342 / / taduttiSTha mahAbhAga gantuM tatra cala drutam / kumArasya kumArIbhyAM vivAhastvayi tiSThate / / 343 / / paJcamo 'parAjitabhavaH / // 27 //
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 28 // | aSTamaM parva prathamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / ityuktyA muditastAbhyAM saha maMtrisuto yayau / sadyo'bhyarNe kumArasya pramoda iva mUrtimAn / / 344 / / upayeme kumAryo te kumAro'pi zubhe'hani / kAlaM kacidapi sthitvA nirjagAma ca pUrvavat / / 345 // zrImandire prApatuzca pure tatra ca tasthatuH / sUrakAntadattamaNipUryamANepsitau sadA // 346 // tasminpure'nyadottasthAvatulastumuladhvaniH / adRzyanta bhramantazca sannaddhodAyudhA bhaTAH / / 347 / / kimetaditi pRSTazca rAjaputreNa maMtrisUH / jJAtvA lokAcchazaMsaivamatra rAjAsti suprabhaH // 348 / / sa pravizyaikena puMsA hatazchurikayA cchalAt / rAjJo rAjyadharazcAsya putrAdirnAsti ko'pi hi / / 349 / / AtmarakSI bhavannadya tenAyamakhile pure / bhrAmyati vyAkulo lokastasyAyaM tumulo mahAn / / 350 / / duHkSatriyeNa kenApi dhigayaM ghAtito dviSA / ityuktvA karuNAmlAnamukho'sthAdaparAjitaH // 351 // Arohati prahAre tu rAjJaH saMrohaNairapi / pradhAnagaNikAkAmalatAkhyadrAjamaMtriNAm / / 352 / / vaidezikaH pumAnAtmadvitIyo'trAsti pattane / udAro dhArmikaH satyo mUrtyA kazcidivAmaraH // 353 / / sarvasaMpadyamAnArtho nirvyApAro'pyasau yataH / mahAprabhAvastadiha saMbhAvyaM kiMcidauSadham // 354 // ninyuzca maMtriNo'bhyarthya kumAramupapArthivam / rAjA taddarzanenApi susthaMmanyo babhUva saH / / 355 / / kRpAvAnAjaputraH prAgapi ghAtaM vilokya tu / kRpAbhAgadhikaM mitrAdAdade maNimUlike / / 356 / / 1 AtmAnaM susthaM manyate iti / | pUrvabhavacarite | paJcamo'parAjitabhavaH / // 28 //
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 29 // maNiprakSAlanajalaM sa bhUpatimapAyayat / mUlikAM tajjalairghRSTvA nRpaghAte nyadhatta ca / / 357 / / sajjAMgo bhUpatizcAbhUdrAjaputramuvAca ca / kuto'kAraNabandhustvamihAyAsIH kRpAnidhe / / 358 / / zazaMsa maMtrisUH sarvaM rAjA bhUyo'pyabhASata / putro'yaM madvayasyasya bhUpaterhariNaMdinaH / / 359 / / aho pramAdo nAbodhaM yadbhrAtuH putramapyamum / yadvA pramAdasya phalaM prahAro'pyeSa me'bhavat / / 360 // ityuktvA kanyakAMraMbhAM rupArdrabhAmivAparAm / uparodhya dadau tasmai guNakrIto narezvaraH / / 361 // ramamANastayA kAlaM kaMcidapyativAhya saH / pUrvavanniryayau rAjaputro maMtrisutAnvitaH / / 362 // pure kuMDapure'gAcca tatrodyAne mahAmunim / divyasvarNAMbujAsInaM sa kevalinamaikSata // 363 / / taM triH pradakSiNIkRtya namaskRtya niSadya ca / zuzrAva dezanAM tasmAcchrutyoH pIyUSavarSiNIm // 364 // zAnte tu taM natvA papracchetyaparAjitaH / kiM bhavyo'hamutAbhavya Acakhyau ceti kevalI / / 365 // bhavyo'si bhavitA cArhan dvAviMzaH paMcame bhave / tvanmitraM gaNabhRccAyaM jaMbUdvIpasya bhArate / / 366 / / zrutveti mumudAte tau sevamAnau ca taM munim / dharmasthau tasthatuH susthau tatra katyapi vAsarAn / / 367 / / gate vihartumanyatra munau tatra tu tAvapi / sthAne sthAne ca caityAni vandamAnau viceratuH / / 368 / / itazcAsIjjanAnande jitazatrurnRpaH pure / tasyAsInmahiSI nAmnA dhAriNI zIladhAriNI / / 369 / / svargAccyutvA ratnavatI tasyAH kukSAvavAtarat / pUrNe ca kAle sAsUta nAmnA prItimatIM sutAm // 370 / / aSTamaM parva prathamaH sargaH zrI ariSTanemijinacaritam / pUrvabhavacarite paJcamo'parAjitabhavaH / 1138 11
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 30 // aSTama parva prathamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / vavRdhe sA krameNopAdade ca sakalAH kalAH / AsAdayAmAsa coccairyauvanaM smarajIvanam // 371 / / tasyAzcAtikalAjJAyA vijJo'pyajJaH puro'bhavat / dRSTirna tasyAH kutrApi tadarasta manAgapi / / 372 // pitApi dadhyau yadyetAM vidagdhAM yena kenacit / vareNodvAhayiSyAmi prANAMstyakSyatyasau tadA / / 373 / / dhyAtvaivaM tAM raho'pRcchat putri kaste varo mataH / sApyUce sa varo me'stu yo vijetA kalAsu mAm / / 374 / / tatpratyapAdi rAjApi sA pratijJA ca paprathe / rAjAno rAjaputrAzca kalAbhyAsaM bhRzaM vyadhuH / / 375 / / jitazatrurnRpo'nyedhurbahirmacAnakArayat / rAjJazca rAjaputrAMzcAjUhavacca svayaMvare / / 376 / / bhUcarAH khecarAzceyuH kumAraiH saha bhUbhujaH / svanandanaviyogAta vinaikaM hariNandinam / / 377 // niSeduste ca maMceSu vimAneSviva nAkinaH / itazca paryaTan daivAttatrAgAdaparAjitaH // 378 // so'vocadvimalabodhaM samaye smaH samAgatAH / kalAvicAraM tajjJAnAM drakSyAmastAM ca kanyakAm / / 379 // mA naH paricito'jJAsIditi tena sahaiva saH / guTikAyAH prayogeNa prAkRtaM rupamAdadhe / / 380 / / tAvubhau jagmatustatra svayaMvaraNamaMDape / krIDayA vikRtAkAradhAriNau tridazAviva / / 381 / / anarghyanepathyadharA dharAmiva gatAmarI / cAmarAbhyAM vIjyamAnA sakhIdAsIjanAvRtA / / 382 / / AtmarakSApratIhArotsAryamANapurojanA / devI lakSmIrapareva tatrAgAt prItimatyatha // 383 / / yugmam / / pUrvabhavacarite paJcamo'parAjitabhavaH / // 30 // 1 aramata-raktA babhUva / 2 caturAm / 3 sarvasAdhAraNam / 4 amUlyaveSadharA /
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 31 // Uce ca mAlatInAmAMgulyA nirdizati sakhI / bhUcarAH khecarAzcAmI guNimanyA ihAyayuH || 384 // asau kadaMbadezasya rAjA bhuvanavizrutaH / vIro bhuvanacaMdrAkhyaH pUrvadigmukhamaMDanam // 385 // prakRtyA dakSiNazcAyaM dakSiNAzAvizeSakaH / nAmataH samaraketurmInaketurvapuH zriyA // 386 // uttarAzAkubero'yaM kubera iti nAmataH / vairinArIjanAzrAntaH sphItakIrtilatAvanaH / / 387 // ayaM somaprabhaH kIrtyA jitasomaprabho nRpaH / anye'pi dhavalazUrabhImAdyA pArthivA amI // 388 // ayaM ca khecarAdhIzo maNicUDo mahAbhujaH / ratnacUDastvasAveSa mahAbAhurmaNiprabhaH // 389 // ete ca sumanaH somasUrAdyAH khecarezvarAH / tadIkSasva parIkSasva sarve'pyete kalAvidaH / / 390 / / tayetyuktA prItimatI yaM yamaikSiSTa cakSuSA / tayAdiSTa ivAnaMgastaM taM bANairatADayat // 391 / / madhumattAnyapuSTAstrIsvaramAlaMbya sAkarot / vicAraM pUrvapakSasthA vAgdevIva vivAdinI / / 392 / / nihatapratibhAH sarve bhUcarAH khecarA api / gale gRhItA iva te nAzakan dAtumuttaram // 393 // strIsaMbandhAt pakSamasyAzcakre vAgdevyato vayam / anayA nirjitA nUnaM purA kenApyanirjitAH / / 394 / / ityAdi vividhaM procurvilakSAste parasparam / rAjAno rAjaputrAzca trapAvanamadAnanAH / / 395 / / dadhyau ca jitazatruH kiM sarvAyAsAdimAM vidhiH / vidhAya khinna etasyA nAnurUpaM patiM vyadhAt // 396 // 1 vizeSakaH tilakaH / 2 vasanta unmattAyA'nyapuSyastrI kokilA tasyAH svaram / AzA- dik aSTamaM parva prathamaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / pUrvabhavacarite paJcamo 'parAjitabhavaH / 11 39 11
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 32 // 1 iyanta eva rAjAno matputryA eSu vocitaH / naro na ko'pi hIno'nyo bhAvI cetkA gatistadA / / 397 // tanmaMtryUce ca bhAvajJo viSAdena kRtaM prabho / prakRSTebhyaH prakRSTAH syurbahuratnA hi bhUriyam / / 398 / / rAjA vA rAjaputro vA paro vA ya imAM jayet / sa eva hi varo'muSyA ghoSaNA kAryatAmiyam // 399 / / sAdhu sAdhviti jalpaMzca tathaivAkArayannRpaH / AkarNya ghoSaNAM tAM ca dadhyAvityaparAjitaH / 400 // striyA saha vivAde syAnnotkarSo vijaye'pi hi / puMspakSo vijitaH sarvo'pyavivAde bhavetpunaH / / 401 / / tadutkarSo'stu mA vAstu jetavyA sarvathApyasau / vimRzyeti kumAro drAk prItimatyAH puro'bhavat // 402 // abhracchannamivAdityaM durveSamapi vIkSya tam / prAgjanmasnehasaMbaMdhAt prItiM prItimatI dadhau // / 403 / / pUrvapakSaM prItimatI prAgjagrAha tathaiva hi / tAM drAgniruttarIkRtya parAjigye'parAjitaH // 404 // svayaMvarasrajaM sadyaH sA cikSepAparAjite / cukupuzcaH nRpAstasmai bhUcarAH khecarAzca te / / 405 / / ka eSa vAcA vAtUlastUlavallAghavAspadam / imAM kArpaTiko'smAsu satsUdvoDheti bhASiNaH / / 406 // nRpAH saMvarmayAmAsuH samaM sAdiniSAdibhiH / udastazastrAH saMgrAmaM saMraMbhAdArabhanta ca / / 407 // kumAro'pi samutpatya hatvA kaMcinniSAdinam / tadgajastho'pi yuyudhe tadastraiH zArivartibhiH // 408 // kSaNAcca rathinaM hatvA prAharattadrathasthitaH / kSaNAdbhumau kSaNAdbhUyo'pIbhasthaH sa yudhaM vyadhAt / / 409 / / 1 sRtam / 2 puMsAM puruSANAM pakSaH samUhaH / 3 dInaH / 4 zArirgajakavacaM tatra vartibhiH / aSTamaM parva prathamaH sarga: zrIariSTanemijina caritam / pUrvabhavacarite paJcamo 'parAjitabhavaH / // 32 //
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 33 // aSTamaM parva | prathamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / eko'pyanekadhA bhUta ivAzanirivAsphurat / abhAMkSIdvidviSatsainyamunmanyuraparAjitaH / / 410 / / striyApi prAgjitAH zAstraiH zastraikAkinAdhunA / iti hINA nRpA yoddhaM saMbhUyApi DuDhaukire / / 411 // atha somaprabhasyebhamArurohAparAjitaH / taM copAlakSayat somo lakSaNaistilakena ca / / 412 // bhujopapIDaM taM somaH parirebhe mahAbhujam / diSTyA jJAto'si jAmeyAmeyavIryetyuvAca ca / / 413 // Akhyacca rAjJAM sarveSAM te sarve vyaraman raNAt / taireva svajanIbhUtairadhyAsyudvAhamaMDapaH / / 414 / / tato'parAjitaprItimatyoranyo'nyaraktayoH / cakre vivAhaM puNye'hni bhUbhujA jitazatruNA // 415 / / cakre naisargika rupaM manojJamaparAjitaH / vikrameNa ca rupeNa tasyAraMjajjano'khilaH / / 416 // satkRtya vyasRjat sarvAn jitazatrurmahIpatIn / ramamANaH prItimatyA tatrAsthAccAparAjitaH / / 417 / / jitazatrunRpAmAtyaH kanyAM rupavatIM nijAm / dadau vimalabodhAya so'pi reme tayA saha / / 418 // anyedhurAyayau tatra dUtaH zrIhariNandinaH / dadRze ca kumAreNa parirebhe ca saMbhramAt / / 419 / / kuzalaM tAtapAdAnAmaMbAyAzceti tena saH / pRSTo dUto jagAdaivamazrupUrNavilocanaH // 420 // zarIradhAraNAmAtraM kuzalaM kevalaM tayoH / tvatpravAsadinAdeva tau hyanudvAnalocanau / / 421 / / zrutvA zrutvA janazrutyA tvaccaritraM navaM navam / pramodete kSaNaM tau tvadviyogena ca mUrchataH / / 422 / / 1 adhikakopavAn / 2 bhaginIputra / lajjitAH / pUrvabhavacarite | paJcamo'parAjitabhavaH / ||33 //
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTama parva prathamaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 34 // sargaH zrIariSTanemijinacaritam / zrutvA vRttAMtametaM te samyagjJAtumahaM prabho / preSito'dyApi pitarau na khedayitumarhasi / / 423 // kumAro'pyazrupUrNAkSaH sagadgadamabhASata / IdRgduHkhapradaM pitrordhigdhigmAmadhamaM sutam / / 424 / / jitazatrumathApRcchya prAcAlIdaparAjitaH / AgAcca bhuvanabhAnuH sutAdvayayutastadA / / 425 // anyAzca tena pUrvoDhAstatrAninyuH svanandanAH / rAjAnaH sUrakAnto'pi tatrAgAdabhayArjitaH / / 426 / / prItimatyA tathAnyAbhiH patnIbhiraparAjitaH / bhUcaraiH khecaraizcApi rAjabhiH parivAritaH // 427 / / rodasI chAdayana sainyairbhUcaraiH khecarairapi / stokairapi dinairutkaH prApa siMhapuraM puram / / 428 // ||yugmm // hariNaMdI tamabhyetya luThantamavanItale / parirabhyAMkamAropya murcyacuMbanmuhurmuhuH // 429 // mAtApi praNamaMtaM taM bASpAyitavilocanA / pRSThe pasparza pANibhyAM cucuMba zirasastale // 430 / / pAdAn zvazurayornemuH prItimatyAdayo'pi tAH / snuSA vimalabodhena nAmaMgrAhaM pradarzitAH // 431 // bhUcarAna khecarAMzcAtha visasarjAparAjitaH / pitrornetrotsavaM kurvan cAsthAt krIDan yathAsukham / / 432 // tau manogaticapalagatI mAhendratazcyutau / abhUtAmanujau tasya sUraH somazca nAmataH // 433 // athAnyadA hariNaMdI rAjyaM nyasyAparAjite / pravavrAja tapastaptvA prapede ca paraM padam // 434 / / pUrvabhavacarite paJcamo'parAjitabhavaH / // 34 / / 1 utsukaH / 2 putravadhvaH / 3 nAma gRhItvA /
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite // 35 // aparAjitarAjasya mahiSI prItimatyabhUt / maMtrI vimalabodhazca tau bandhU maMDalezvarau / / 435 / / purApyAkrAntabhUpAlaH pRthvIM sukhamapAlayat / bhogAMzcAbhukta nirvighnamaparAjitabhUpatiH / / 436 / caityAni ca vicitrANi rathayAtrAzca lakSazaH / kurvANo'gamayatkAlaM sa pumarthairavaMcitaH / / 437 / / sa gato'nyedyurudyAne dadarzekaM maharddhikam / mUrtyAnaMgamivAnaMgadevaM sArthapateH sutam // 438 // tamAvRtaM savayobhirdivyanepathyadhAribhiH / krIDantaM ramaNIyAbhiH ramaNIbhizca bhUrizaH / / 439 / / dadAnamarthinAmarthaM stUyamAnaM ca baMdibhiH / gItAsaktaM prekSya rAjApRcchatko 'sAviti svakAn / / 440 / / asau samudrapAlasya sArthavAhasya naMdanaH / mahebhyo'naMgadevAkhya ityAkhyAn pArthivAya te / / 441 / / dhanyo'smi yasya vaNijo'pItyudArA maharddhayaH / evaM prazaMsanvezmAgAt punarapyaparAjitaH / / 442 // dvitIye'hni bahirgacchanso'pazyanmRtakaM vrajan / nRbhizcaturbhirutkSiptaM rasadvirasaDiMDimam / / 443 / / anvIyamAnaM rAmAbhirAghnAnAbhiruraHsthalam / muktakezaM rudantIbhirmUrcchantIbhiH pade pade / / 444 / / // yugmam // mRta iti rAjJA pRSTe'zaMsaMzca sevakAH / sa evAnaMgadevo'yaM drAgvisUcikayA mRtaH / / 445 / / aho asAraH saMsAro dhigdhigvizvastadhugvidhiH / hA pramAdaH prANabhAjAM mohanidrAMdhacetasAm / / 446 / / 1 puruSArthaiH / 2 mitraiH | 3 vizvastebhyo druhyatIti vizvastadhuk / praharantIbhiH aSTamaM parva prathamaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / pUrvabhavacarite paJcamo'parAjitabhavaH / / / 35 / /
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 36 // aSTamaM parva prathamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / evaM mahAntaM saMvegaM dhArayannaparAjitaH / jagAma svagRhaM khinnastasthau cAhAni katyapi // 447 / / yaH prAk kuMDapure dRSTaH kevalI tatra so'nyadA / AgAttasyopakArAya yogyaM jJAnena taM vidan / / 448 / / zrutvA dharma ca tatpAveM putraM prItimatIbhavam / padmaM nidhAya rAjye sve prAvAjIdaparAjitaH / / 449 / / / sA ca priyA prItimatI sUraH somazca bAndhavau / maMtrI vimalabodhazca sarve'nuprAvajastadA / / 450 // te sarve'pi tapastaptvA mRtvA kalpe'yurAraNe / indrasAmAnikAH prItibhAjo'bhUvan parasparam / / 451 // itazca jaMbUdvIpe'smin varSe ca bharate puram / ihAsti hAstinapuraM kurumaMDalamaMDanam // 452 // zrISeNastatra rAjAbhUdrajanIjAnisannibhaH / zrIriva zrImatI nAmnA mahiSI tasya cAbhavat / / 453 / / zaMkhAvadAtaM pUrNendu sA vizantaM mukhAMbuje / svapne'pazyannizAzeSe patye cAkhyaddivAmukhe // 454 / / nRpo nirNItavAMstajjJaiH svapnenAnena candravat / dhvastAzeSadviSaddhvAMto devyAH sUnurbhaviSyati / / 455 // ito'parAjitazcyutvA tasyAH kukSAvavAtarat / kAle ca sAsUta sutaM pavitraM sarvalakSaNaiH // 456 / / pitA tasyAkarocchaMkha ityAkhyAM pUrvajAkhyayA / dhAtrIbhiH paMcabhiH so'tha lAlyamAno vyavardhata / / 457 // sAkSimAtrIkRtya guruM lIlayA cAdade kalAH / pratijanma samabhyastAstasya sannihitA hi tAH // 458 // matiprabho nAma guNanidhiH zrISeNamaMtriNaH / suto'bhUdvimalabodhajIvaH pracyuta AraNAt // 459 // 1 rajanIjAnizcaMdrastatsaMnimaH / 2 zaMkhavadujjvalam / aparAjitasya dIkSA, svargagamanam, saptamaH zaMkhabhavazca / // 36 //
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarita // 37 // aSTamaM parva prathamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / sahapAMzukrIDitazca sahAdhyAyI ca so'bhavat / snigdhaH zaMkhakumArasya manmathasyeva mAdhavaH / / 460 // sa tena suhRdA sArdhaM rAjaputraistathAparaiH / nAnAvidhAbhiH krIDAbhiH krIDan yauvanamAsadat / / 461 / / atha zrISeNamanyedhuruccaiH pUtkArakAriNaH / etya vijJApayAmAsurdUrAjjAnapadA janAH / / 462 / / asti tvaddezasImAyAmatyaMtaviSamonnataH / vizAlazrRMgo'drizcandrazizirAsaritAMkitaH / / 463 / / tatrAsti durge samaraketuH pallIpatiH sthitaH / asmaoNlluMTati niHzaMkastasmAtrAyasva naH prabho // 464 / / tadvadhAya pratiSThAsU rAjA bhaMbhAmavIvadat / natvA zaMkhakumArastaM saprazrayamuvAca ca / / 465 / / ka eSa svayamAkSepastatra pallIzamAtrake / nebhaH prahanyAnmazake zazake ca hariH kvacit / / 466 / / tvadAjJayAhaM taM baddhvA tAtAneSye samAdiza / svayaM prayANAdvirama trapAkaramidaM hi vaH // 467 // rAjJApi tadvacaH zrutvA tadaiva saha senayA / visRSTaH zaMkhakumArastAM pallI nikaSA yayau // 468 // zrutvA kumAramAyAntaM durga zUnyaM vimucya saH / pallIzo gahvare'nyatra prAvizanmAyinAM varaH // 469 // kuzAgrIyamatiH zaMkhakumAro durgapattane / ekaM pravezayAmAsa sAmantaM sArasainikam / / 470 // svayaM nikuMje caikasminnilIyAsthAtsasainikaH / pallIpatistu taM durgaM rurodha cchalakRtsadA / / 471 / / kva bhoH kumAra yAsIti yAvattatra jagarja saH / tAvatkumArastaM sainyairaveSTayadanekazaH / / 472 // 1 caMdrasamAnA zizirA nAma nadI tayAMkitaH / 2 kuzAgrabuddhiH / * gantuM icchuH / + vinayena sahitam yathA syAt tathA / pUrvabhavacarite saptamaH zaMkhabhavaH / / / 37 / /
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 38 // aSTamaM parva prathamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / itazca durgavaprasthai rAjasainyairaghAti saH / itaH kumArasainyaizca pallInAtho'ntarA sthitaH / / 473 / / kaMThe kuThAraM sa kSiptvA kumAraM zaraNaM yayau / Uce ca mAyAmaMtrANAM pratikartA tvameva me / / 474 / / svAmin dAsIbhaviSyAmi siddho bhUta ivaiSa te / sarvaM mama gRhANedaM prasattyAnugRhANa mAm / / 475 / / tataH kumArastenAttaM lopnaM yadyasya tasya tat / sarvaM samArpayattasmAiMDaM ca svayamagrahIt / / 476 // pallIpatiM tamAdAya kumAro'pi nyavartata / pathi sAyamavAtsIcca skaMdhAvAraM nivezya saH / / 477 / / so'thArdharAtre talpasthaH zuzrAva karuNasvaram / yayau cAsiMsakhA tasya svarasyaivAnusArataH / / 478 / / dadarza cAgre rudatIM mahilAmardhavArddhakAm / Uce ca mRdu mA rodI--hi duHkhasya kAraNam / / 479 / / tasya mUrtyA ca vAcA ca labdhAzvAsA jagAda sA / astyaMgadeze caMpAyAM jitArirnAma bhUpatiH / / 480 // tasya kIrtimatIpalyAM pazcAdbahvAtmajanmanAm / jAtA yazomatI nAma sutAsti strIziromaNiH / / 481 / / svAnurupaM varaM tasyA apazyaMtyA manAgapi / arocakinyA no reme dRSTiH kutrApi pUruSe / / 482 / / kadApyagAtkarNapathaM zaMkhaH zrISeNanaMdanaH / tasyAzcakre hRdi padaM yugapanmanmatho'pi ca / / 483 // mAM zaMkha evodvoDheti pratyajJAsIdyazomatI / sthAne'nurakteyamiti mumude cApi tatpitA / / 484 / / yAvattadarthe zrISeNAMtike praiSInnarAnnRpaH / tAvadyayAce tAM vidyAdharendro maNizekharaH / / 485 / / 1 prasAdena / 2 cauryeNAnItaM dhanaM lotram 3 khaDgasahAyaH / 4 arddhajaratIm / 5 bahUnAM putrANAM pazcAt 6 yugapat kAmaH api sthAnaM cakre / pUrvabhavacarite saptamaH zaMkhabhavaH / // 38 //
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 39 // aSTamaM parva prathamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / necchatyeSA vinA zaMkhamityUce taM jitArirAT / tato'nyedhurahArSIttAM sa vidyAdharapAMsanaH / / 486 / / ahaM tu dhAtrikA tasyAstaddorlagnA samAgatA / ihojjitA tena duSTakhecareNa balAdapi / / 487 // saMsArasArabhUtAM tAM bAlA kutrApi so'nayat / tenAhaM vilapAmyevaM jIviSyati kathaM hi sA // 488 // dhIrAbhavAnayAmyeSa tAM kumArI vijitya tam / ityuktvAnveSTumArebhe kumAro'TanmahATavIm / / 489 / / atrAMtare ca caMDAMzurArurohodayAcalam / vizAlazrRMgamacalaM kumAro'pyAsasAda saH // 490 / / ekasmin gahavare tasya tAM so'pazyadyazomatIm / vivAhAyArthayantaM ca khecaraM bruvatImiti / / 491 // zaMkhojjvalaguNaH zaMkho bhartA me nAparaH punaH / aprArthitaprArthaka re saMkhedayasi kiM mudhA / / 492 / / tAbhyAM dRSTaH kumAro'pi hRSTazcovAca khecaraH / kAlAkRSTo'yamAyAtastvapriyo madvazaM jaDe / / 493 / / amuM tvadAzayA sArdhaM hatvA bAle balAdapi / eSa tvAM pariNeSyAmi neSyAmi ca nijaukasi / / 494 / / ityuktavantaM taM zaMkho'pyuvAcottiSTha pApa re / paranArIhara harAmyeSa khaDgena te ziraH / / 495 // udyatAsI tatazcobhau yuyudhAte mahAbhujau / valgantau cArucArIbhiH kaMpayantAvivAcalam // 496 / / kumAraM dorbalAjjetuM nAzakatsa yadA tadA / taptAyogolamukhyAstrairyuyudhe vidyayA kRtaiH / / 497 / / puNyotkarSAt kumArasya kAnicit prAbhavanna hi / kumAraH khaMDayAmAsa khaDgenAstrANi kAnicit / / 498 // 1 vidyAgharAghamaH / | pUrvabhavacarite saptamaH zaMkhabhavaH / // 39 //
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 40 // sargaH pUrvabhava tataH khinnAnniSaNNAcca khecarAddhanurAcchidat / kumArastacchareNaiva taM vivyAdha ca vakSasi / / 499 // aSTama parva prathamaH mUrcchitaH so'patat pRthvyAM chinnamUla iva drumaH / zaMkho vAtAdinA sajjIkRtyAhnata yudhe punaH / / 500 // 3 uvAca khecareMdrastamanirjitavaro hyaham / nirjito'smi tvayA doSmanna sAmAnyo'si sarvathA / / 501 / / | zrIariSTaiyaM yathA tvayA vIra guNakrItA yazomatI / tathA parAkramakrIto'smyaparAdhaM sahasva me / / 502 // nemijinakumAro'pyabravItte dorvIryeNa vinayena ca / raMjito'smi mahAbhAga brUhi kiM karavANi te / / 503 / / caritam / so'pyUce cetprasanno'si vaitALye tarhi gamyatAm / siddhAyatanayAtrA te mama ca syAdanugrahaH / / 504 // zaMkho'numene tadvAcaM mumude ca yazomatI / evaMvidho mayA vave vara ityutthasanmanAH / / 505 // carite khecarAzca tadAbhyeyurmaNizekharapattayaH / jJAtodantA namazcakruH kumAramupakAriNam / / 506 // preSya dvau khecarau sainye svavRttAntamajijJapat / kumAraH prAhiNoccAzu tatsainyaM hastinApure / / 507 // zaMkhabhavaH / tAM ca dhAtrI yazomatyAstatrAnAyya nabhazcaraiH / dhAtrIyazomatIyuktaH zaMkho vaitADhyamabhyagAt / / 508 // tatra siddhAyataneSu vavande zAzvatArhataH / cakre ca vividhAH pUjA yazomatyA sahaiva saH // 509 / / ninye ca kanakapure kumAraM maNizekharaH / devatAmiva cAna!pavezya nijavezmani / / 510 // / 40 // vaitAThyavAsinaH sarve'pyAzcaryamiva cAgatam / etya zaMkhayazomatyau bhUyo bhUyo vyalokayan / / 511 // 1 utthamutpannaM sanmano yasyAH sA / 2 jJAtavRttAMtAH / * yuddhAya / saptamaH
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 41 // aSTama parva prathamaH sargaH zrIariSTanemijina|caritam / dviSajjayAdimUlyena prItAstatrApare'pi hi / khecarAH pattayo'bhUvana kumArasya maharddhayaH / / 512 // te'durnijanijAH putrIstasmai sa pratyavocata / pariNeSyAmyamUretAM pariNIya yazomatIm / / 513 / / maNizekharamukhyAste gRhItvA svasvakanyakAH / zaMkhaM saha yazomatyA caMpAyAM ninyire tadA / / 514 // jitAritivRttAnto varaM putryA sahAgatam / samAvRtaM khecarendrairabhyagAnmudito bhRzam // 515 / / saMbhramAcchaMkhamAzliSya puryAM prAvezayannRpaH / putryA codvAhayAmAsa mahotsavapuraHsaram / / 516 / / vidyAdharasutAstAzca tadA zaMkha upAyata / zrIvAsupUjyacaityAnAM yAtrAM cakre ca bhaktitaH / / 517 // visRjya khecarAn sthitvA tatra cAhAni katyapi / yazomatyAdipatnIbhiH zaMkho'gAddhastinApure / / 518 / / cyutvAraNAt sUrasomAvabhUtAmatha tasya tu / yazodharaguNadharAvanujau pUrvajanmavat / / 519 / / zrISeNarAjApyanyedhurdatvA zaMkhAya medinIm / guNadharagaNadharapAdAnte vratamAdade // 520 // zrISeNaH pAlayAmAsa dustapaM sa yathA tapaH / vasuMdharA tathA zaMkhaH zaMkhojvalayazAzciram / / 521 // utpannakevalo'nyedhuH zrIzrISeNo mahAmuniH / viharannAyayau tatra surasAnnidhyazobhitaH / / 522 // upetya zaMkhabhUpAlastaM vavande'tibhaktitaH / saMsArAMbhodhinaudezyAM dezanAM ca tato'zrRNot / / 523 // dezanAnte'vadacchaMkho vedmi tvacchAsanAdaham / bhave na ko'pi kasyApi saMbaMdhI kiM tu kevalaH / / 524 // 1 pariNItavAn / 2 dinAni / 3 saMsArasamudre nAvikAsamAnAm / pUrvabhavacarite saptamaH zaMkhabhavaH / / / 41 //
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 42 // tathApyasyAM yazomatyAM mamatvaM me'dhikaM kutaH / prasIdAkhyAhi sarvajJAnabhijJamanuzAdhi mAm / / 525 / / kevalyAkhyaddhanabhave patnI te dhanavatyasau / saudharme ca suhRccitragate ratnavatI priyA // 526 // mAhendre ca suhRdbhAryA tvaparAjitajanmani / iyaM prItimatI kalpe vAraNe te suhRtsuraH / / 527 // saptame'smin bhave bhAryA bhUyaste'bhUdyazomatI / tenAsyAM snehasaMbandho bhavAntarabhavastava / / 528 // ito'parAjite gatvA cyutvA varSe'tra bhArate / dvAviMzastIrthanAthastvaM neminAtho bhaviSyasi / / 529 // iyaM rAjImatI nAma tvayAnUDhAnurAgiNI / tvatpAttiparivrajyAM vrajiSyati paraM padam / / 530 // yazodharaguNadharau bhrAtarau prAgbhaveSu te / maMtrI matiprabhazcaite setsyaMtyApya gaNezatAm / / 531 // puMDarIkaM sutaM rAjye nyasya zaMkho'grahIdvatam / tatpArve saha bandhubhyAM yazomatyAtha maMtriNA / / 532 // gItArtho'bhUkramAcchaMkhastapastepe ca dustapam / arhadbhaktyAdibhiH sthAnaistIrthakRtkarma cArjayat / / 533 // pAdapopagamanaM sa vidhAyAnte'parAjitamagAnmunizaMkhaH / te'pi tena vidhinaiva yazomatyAdayo'yuraparAjitameva / / 534 / / aSTamaM parva prathamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / zaMkhasya dIkSA, tIrthakRtrAmakarmArjanam svargagamanaM c| ityAcAryazrIhemacandraviracite triSaSTizalAkApuruSacaritre mahAkAvye'STame parvaNi zrIariSTanemipUrvabhavavarNano nAma prathamaH sargaH / // 42 // 1 prApya / 2 gaNadharatvam / * apariNItA + siddhAH bhaviSyanti /
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ (dvitIyaH sargaH / ) triSaSTizalAkApuruSacarite / / 43 // aSTamaM parva dvitIyaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / itazca bharate'trAsti mathureti varA purI / nadyA yamunayA nIlasaMvyAneneva zobhitA / / 1 / / tasyAM puryAM harivaMzyAdvasuputrAbRhaddhvajAt / gateSu bhUyaHsu nRpeSvabhUnnAmnA yadunRpaH / / 2 // yadorathAbhavatsUnuH zUraH zUrasamadyutiH / zUrasyApi sutau zaurisuvIrau vIrakuMjarau / / 3 / / zauri rAjye yauvarAjye suvIraM nyasya zUrarAT / jAtasaMsAravairAgyaH parivrajyAmupAdade / / 4 / / zauristu mathurArAjyaM suvIrAyAnujanmane / datvA kuzArtadeze'gAttatra zauryapuraMnyadhAt // 5 // sUnavo'ndhakavRSNyAdyA jajJire zauribhUbhujaH / suvIrasya punarbhojavRSNyAdyA amitaujasaH // 6 // suvIro mathurArAjyaM datvA bhojakavRSNaye / puraM siMdhuSu sauvIraM nidhAyAsthAnmahAbhujaH // 7 // nidhAyAndhakavRSNi sve rAjye zaurirmahAbhujaH / supratiSThamuneH pArzve pravrajya prayayau zivam / / 8 // | yaduvaMzotpattiH / 1zyAmavastreNa / 2 sUryasamakAtiH / // 43 //
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 44 // bhojavRSNermathurAyAM rAjyaM pAlayataH sataH / ugraseno'bhavatsUnurudagrabhujavikramaH // 9 // jajJire'ndhakavRSNezca subhadrAyAM dazAtmajAH / samudravijayo'kSobhyaH stimitaH sAgaro'pi ca / / 10 / / himavAnacalazcaiva dharaNaH pUraNastathA / abhicaMdro vasudevo dazArhAkhyA dazApi te / / 11 / / / / yugmam // teSAmabhUtAmanuje kuMtI madrI ca nAmataH / pAMDave'dAt pitA kuMtIM damaghoSAya cAparAm / / 12 / / anyedyuraMdhakavRSNiravadhijJAninaM munim / supratiSThaM praNamyaivamapRcchdracitAMjaliH // 13 // svAminsUnurme dazamo vasudevo'bhidhAnataH / atyaMtarupasaubhAgyaH kalAvAn vikramI ca kim // 14 // Akhyacca supratiSTharSirAsInmagadhamaMDale / naMdigrAme dvijo rorastasya bhAryA ca somilA / / 15 / naMdiSeNastayoH sUnurbAlasyApi hi tasya tu / pitarau tau vipedAte maMdabhAgyaziromaNeH // 16 // tuMdilo daMturazcullazcaturasrazirAstathA / kurupo'nyeSu cAMgeSu so'tyAji svajanairapi / / 17 / / jIvanmUlyenAparedyurjagRhe mAtulena saH / mAtulasya tu tasyAsannudvAhyAH sapta kanyakAH // 18 // ekAM dAsyAmi te kanyAmityUce mAtulazca tam / tadvezmakarma tallobhAdazeSaM ca cakAra saH / / 19 / / tatrAdyA yauvanA kanyA tajjJAtvovAca mAM yadi / pradAsyati pitAmuSmai tanmariSyAmi nizcitam // 20 // zuzrAva naMdiSeNastadviSaNNo mAtulena tu / Uce sutAM dvitIyAM te dAsye mA khedamudvaha / / 21 / / 1 bRhadudaravAn / 2 kunetraH / aSTamaM parva dvitIyaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / 30 vasudevasya pUrvabhavacarite nadiSeNabhavaH / 1188 11
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 45 // aSTamaM parva dvitIyaH sargaH | zrIariSTanemijinacaritam / zrutvA dvitIyaputryApi tadvaccakre pratizravaH / anyaputrIbhirapyevaM pratiSiddhaH krameNa saH / / 22 / / tatastaM mAtulo'vocat putrImanyasya kasyacit / yAcitvA te pradAsyAmi vatsa mA bhUstvamAkulaH // 23 // naMdiSeNastato dadhyau nijA nepsati mAmamUH / IpsiSyati kathaM tvanyakanyA mAM rupadUSitam / / 24 / / iti niHsatya vairAgyAdyayau ratnapure pure / daMpatIn krIDatastatra nirIkSya svaM niniMda saH / / 25 / / mumUrSuH so'tha vairAgyAdyayAvupavanAntare / susthitaM nAma tatrarSi dadarza praNanAma ca / / 26 // jJAtvA jJAnena tadbhAvaM sa sAdhustamavocata |maa mRtyusAhasaM kArSIradharmasya phalaM hyadaH // 27 // kAryaH sukhArthinA dharma AtmaghAtAtsukhaM na hi / sa tu pravrajyayA dharmaH sukhaheturbhave bhave // 28 // zrutvaivaM ca pratibuddhastatpAdAMte'grahIdvatam / gItArthazcAbhijagrAha vaiyAvRtyaM sa sAdhuSu // 29 // bAlaglAnAdisAdhUnAM vaiyAvRttyakaraM ca tam / anirviNNaM sabhAmadhye prazazaMsa puraMdaraH / / 30 // azraddhacchakravaco glAnasAdhuvapurdharaH / suro ratnapurAbhyAraNye ko'pi samAyayau // 31 // dvitIyasAdhuveSaM ca kRtvA tadvasatiM yayau / kavale pAraNAyatte naMdiSeNaM jagAda ca // 32 // vaiyAvRttyaM pratijJAya kathaM bho bhokSyase'dhunA / yadbahiH kSuttRSAkrAnto munirastyatisArakI / / 33 / / muktvAnnaM pAnamanveSTuM naMdiSeNo'tha niryayau / aneSaNIyaM tacchaktyA devaH kartuM pracakrame / / 34 // 1 pratijJA / 2 nirvedarahitam / vasudevasya pUrvabhavacarite nadiSeNabhavaH / // 45 //
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 46 // aSTama parva | dvitIyaH |sargaH zrIariSTanemijinacaritam / munerlabdhimatastasya prabhAvAttadvijRbhitam / na prAbhavattataH prApa zuddhaM pAnaM sa kutracit / / 35 // jagAma naMdiSeNazca glAnarSestasya saMnidhau / sa tena mAyAmuninA cukruze paruSAkSaram / / 36 // ahamIdRgavastho'smi tvaM tu bhojanalaMpaTaH / na zIghramAgAstaddhik te vaiyAvRttyapratizravam // 37 // nadiSeNo'pyavocattaM sahasvAga idaM mama / sajjaM tvAM vidadhAmyeSa idaM pAnaM tavocitam / / 38 // pAyayitvA sa taM pAnamuttiSTheti jagAda ca / glAno'pyuvAca dhigmuMDa kiM mAM nAkSamamIkSase / / 39 / / atha mAyAmuni skaMdhamAropya pracalaMstataH / Acukruze naMdiSeNaH sa tenaivaM pade pade // 40 // are zIghraM vrajan kiM mAM dunoSyAMdolanaibhRzam / zanaiH zanairgaccha satyaM vaiyAvRtyaM karoSi cet // 41 // ityukto'tizanaiH so'gAttasyopari ca so'maraH / varcazcakre'bravIccaivaM vegabhaMgaM karoSi kim / / 42 // ayaM maharSirullAghaH kathaM syAditi cintayan / nAjIgaNattadvacAsi naMdiSeNaH kaTUnyapi / / 43 / / vartho'pahatyAtha munau pRSpavRSTiM vyadhAnmudA / tristaM pradakSiNIkRtya divyarupo'namacca saH // 44 / / tAM prazaMsAM zakrakRtAM tasmai devaH zazaMsa saH / kSamayitvA tubhyamahaM kiM dadAmItyuvAca ca // 45 // Uce munirmayA labdho dharmaH paramadurlabhaH / sAraM nAtaH paraM kiMcidiha tvatto yadarthaye // 46 / / ityukto dyAM yayau devaH svAzrayaM munirapyagAt / pRSTazca sAdhubhiH sarvamanutsiktaH zazaMsa saH // 47 / / 1 aparAdham / 2 viSTayam / 3 rogarahitaH / 4 garvarahitaH / vasudevasya pUrvamavacarite nadiSeNabhavaH / // 46 //
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 47 // aSTamaM parva dvitIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / dvAdazAbdasahasrANi tapastepe sa dustapam / vihitAnazanazcAMte nijaM daurbhAgyamasmarat / / 48 / / tapasAnena bhUyAsaM ramaNIjanavallabhaH / evaM nidAnaM kRtvA sa mahAzune suro'bhavat / / 49 / / tatazcyutvA naMdiSeNastava sUnurabhUdasau / vasudevastannidAnAdramaNInAM manoharaH / / 50 // tato rAjye'ndhakavRSNiH samudravijayaM nyadhAt / svayaM tu supratiSThAMte pravrajya prayayau zivam / / 51 / / prAvAjIbhojavRSNizca mathurAyAM tato'bhavat / ugraseno nRpastasya mahiSI dhAriNI punaH / / 52 / / ugraseno'nyadA gacchat bahiH kamapi tApasam / sthitaM kvApi rahodeze'drAkSInmAsopavAsinam / / 53 // tasya caiSo'bhigraho'bhUnmAsopavAsapAraNam / kariSyAmyekavezmAttabhikSayA nAnyathA punaH / / 54 / / mAse mAse pAraNaM sa kRtvaikagRhabhikSayA / rahaHpradezaM tamagAnna punaH sadanAntare // 55 / / pAraNAyograsenastaM nimaMtrya prayayau gRham / anvAgAttApasaH so'pi vismRtazca mahIpateH / / 56 / / abhukta eva sa munirnijamevAzramaM yayau / tathaiva mAsakSamaNaM bhUyopi pratyapadyata / / 57 // kathaMcittatra cAyAto rAjApazyat punazca tam / smRtvA nimaMtraNaM tacca kSamayAmAsa cATubhiH / / 58 / / punarnimaMtrayAmAsa visasmAra punastathA / AgatyAbhukta eva svaM sthAnaM sa punarabhyagAt / / 59 / / smRtvA bhUyo'pi taM rAjA kSamayAmAsa pUrvavat |nymNtryt bhUyo'pi cukopAtha sa tApasaH / / 60 // kaMsasya pUrvabhavaH / // 47 // 1 bAlAn /
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ | aSTamaM parva dvitIyaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 48 // sargaH zrIariSTa nemijinacaritam / tapasAnena bhUyAsaM vadhAyAsya bhavAntare / evaM kRtvA nidAnaM so'nazanena vyapadyata // 61 / / so'thograsenabhAyA dhAriNyA udare'bhavat / tasyAzca dohado jajJe patyuH palalabhakSaNe / / 62 // dine dine kSIyamANA lajjamAnA ca dhAriNI / kathaMcitkathayAmAsa taM patye'dhamadohadam / / 63 / / rAjJo dhvAntasthitasyAthodare nyasya zazAmiSam / chitvA chitvA prapazyantyA devyAstanmatriNo daduH / / 64 / / sA pUrNadohadA mUlaprakRti punarAgatA / Uce ki jIvitavyena kiM garbheNa vinA patim / / 65 // martukAmAM maMtriNastAmUcuryatprAptajIvitam / svAminaM darzayiSyAmaH saptarAtreNa te punaH / / 66 // itthaM svasthIkRtAyAzca tasyA ahani saptame / te'darzayannugrasenaM sA cakre ca mahotsavam / / 67 // pauSakRSNacaturdazyAM bhadrAyAM mUlage vidhau / zarvaryAM suSuve sUnuM sograsenamahiSyatha / / 68 // dohadenApi sA garbhAbhItA taM jAtamAtrakam / cikSepa kAMsyapeTAyAM kAritAyAM purApi hi / / 69 / / rAjasvanAmAMkamudrAdvayayuktAM sapatrikAm / sA dAsyAkSepayadratnapUrNA tAM yamunAjale // 70 // sUnurjAto mRtazceti rAjJa rAjJI zazaMsa ca / nadyA ninye ca maMjUSA dvAre zauryapurasya sA // 71 // prAtaH zaucArthamAyAtaH subhadro rasavANijaH / dadarza kAMsyapeTAM tAM cakarSa ca bahirjalAt // 72 // patrikAratnamudrAbhiH sahitaM taM ca bAlakam / bAlendumiva tanmadhye sa dadarza savismayam / / 73 // 1 mAMsabhakSaNe / 2 trapAvatI / 3 mUlanakSatrasthite candre / kaMsajanma, kudohadabhItayA mAtrA tasya tyAgazca / // 48 //
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaTizalAkApuruSacarite // 49 // aSTamaM parva dvitIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / | vasudeva peTAdinA sahAdAya bAlaM nItvA ca vezmani / putratvenArpayadindoH svapalyA mudito vaNik / / 74 / / kaMsa ityabhidhAM tasya cakratustau tu daMpatI / vardhayAmAsatustaM ca madhukSIraghRtAdibhiH // 75 // sa vardhamAnaH kalahazIlo DibhAnakuTTayat / eyuzca lokopAlaMbhA vaNijoH pratyahaM tayoH / / 76 // tatastAbhyAM dazavarSaH sevakatvena so'rpitaH / vasudevakumArasya so'bhUttasyApyatipriyaH // 77 // so'paThadvasudevena sahaiva sakalAH kalAH / samameva ca cikrIDa samamApa ca yauvanam // 78 // vasudevakumArazca kaMsazca sahavartinau / ekarAzigatau saumyabhomAviva virejatuH // 79 // itaH zuktimatIpuryA navamo vasunaMdanaH / naMSTvA nAgapure yo'gAttatputro'bhUdubRhadrathaH / / 80 / / pure rAjagRhe so'gAttatra tatsaMtatAvabhUt / jayadratho nAma nRpo jarAsaMgho'sya cAtmajaH / / 81 // prativiSNuH pracaMDAjJastrikhaMDabharatezvaraH / sa dUtenaivamAdikSat samudravijayaM nRpam // 82 // vaitAThyaparvatAbhyaNe pure siMhapure nRpam / duHsahaM siMhavat siMharathaM baddhvA samAnaya / / 83 / / tadAnetuzca dAsyAmi svAM jIvayazasaM sutAm / abhIpsitaM kiMcidekaM puraM ca pravararddhikam / / 84 / / samudravijayaM natvA vasudevopyayAcata / tatkartuM duSkaramapi jarAsaMghasya zAsanam // 85 / / samudravijayo'pyUce na yuddhAvasarastava / kumAra sukumArasya tadalaM yAMcayAnayA / / 86 / / 1 bAlAn / 2 budhamaMgalagrahau / 3 bRhadratha iti pratyaMtare pAThaH / 4 saMbodhanam / kaMsayomilanam / || 49 //
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 50 // 1 bhUyo'pi vasudevena nirbaMdhAdyAcito nRpaH / bahvIbhiH saha senAbhiH kathaMcidvisasarja tam / / 87 / / drutaM ca vasudevo'gAdabhyAgAtso'pi saMmukhaH / rAjA siMharatho yuddhaM dvayozca vavRte mahat // 88 // vyadrAvayatsiMharatho vasudevasya tAM camUm / vasudevaH svayaM yoddhuM DuDhauke kaMsasArathiH / / 89 / / yuyudhAte tatazcobhau vividhairAyudhaizciram / surAsurAvivAmarSAdanyo'nyaM jayakAMkSiNau / / 90 / / hitvAtha kaMsaH sArathyaM parigheNa mahIyasA / dRDhaM siMharatharathaM maMkSvabhAMkSInmahAbhujaH / / 91 / / kaMsaM haMtuM siMharathazcakarSAsiM jvalan krudhA / tsarudeze kSurapreNa vasudevazcakarta ca // 92 // chAgaM vRka ivotkSipya baddhvA siMharathaM tataH / vasudevarathe'kSaipsIt kaMsazchalabalotkaTaH / / 93 / bhane siMharathAnIke vArSNeyo'pi tato jayI / AdAya taM siMharathaM krameNa svapuraM yayau / / 94 // vasudevaM rahasyUce samudravijayo nRpaH / yajjJAnI kroSTukinAmAcakhyau mama hitaM hyadaH / / 95 / / jarAsaMghasya kanyeyaM nAmnA jIvayazA iti / alakSaNA patipitRkulakSayakarI khalu / / 96 / / jarAsaMghaH siMharathAnayane pAritoSike / tAM te dAsyati tattyAgopAyaH ko'pi vibhAvyatAm / / 97 / / pratyUce vasudevo'pi kaMsaH siMharathaM raNe / baddhvAnaiSIttatastasmai deyA jIvayazAH khalu / / 98 / / rAjApyUce vaNikputra iti tAM na sa lipsate / vikramAtkSatriya iva parameSa vibhAvyate / / 99 / / 1 starUH khaDgamuSTistasya dezo hastasya maNibaMdhapradezo muSTirvA tasmin / aSTamaM parva | dvitIyaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / vasudevakaMsayo rmilanam / // 50 //
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 51 // patrikA yA svapati | aSTamaM parva dvitIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / aSataH dharma datvAMtare rAjJA pRSTo'tha rasavANijaH / kaMsasya zrRNvato'pyAkhyAt kaMsavRttAMtamAditaH / / 100 / / te ugrasenadhAriNyA mudrike patrikAmapi / samudro'thArpayadrAjJe patrikA so'pyavAcayat / / 101 / / ugrasenasadharmiNyA dhAriNyA dohadAdapi / bhItayA svapati trAtuM tyaktaH prANapriyaH sutaH / / 102 / / nAmamudrAsameto'sau sarvAbharaNabhUSitaH / kSiptvAntaH kAMsyamaMjUSaM yamunAyAM pravAhitaH / / 103 / / vAcayitveti rAjJoce yAdavo'yaM mahAbhujaH / augraseniritarathA vIrya syAtkathamIdRzam / / 104 / / kaMsena saha rAjAtha jarAsaMghArdhacakriNe / gatvArpayatsiharathamathAkhyat kaMsavikramam / / 105 / / kaMsAyAdAJjarAsaMghaH svAM jIvayazasaM sutAm / purIM ca mathurAM tena pitRroSeNa yAcitAm / / 106 / / jarAsaMghArpitabalo mathurAyAmupetya ca / kaMso nRzaMsaH pitaraM baddhvA cikSepa paMjare / / 107 // ugrasenasya cAbhUvannatimuktAdayaH sutAH / atimuktaH pitRduHkhAt pravrajyAmAdade tadA // 108 / / AnAyya zauryanagarAtsubhadraM rasavANijam / kRtajJamAnI saccakre kaMsaH svarNAdidAnataH / / 109 // anyadA dhAriNI tUce kaMsaM svapatimuktaye / kathaMcidapi tadvAcA pitaraM vyamucanna saH // 110 // mayAyaM kAMsyapeTAyAM kSiptvA nadyAM pravAhitaH / nograseno vivededaM nirAgAH sarvathA hyasau // 111 // sAparAdhAhameveha mocyatAmeSa me patiH / ityanvahaM kaMsamAnyAn gRheSvetya jagAda sA / / 112 ||||yugmm / / 1 aMtare madhye dharma datvA dharmasya zapathaM datvetyarthaH / 2 ugrasenasyApatyamaugraseniH kaMsaH / 3 niraparAdhI / | kaMsena | rAjyagRhaNaM, svapitaraM paMjare kSepaNaM ca / // 51 //
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ | aSTamaM parva dvitIyaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 52 // sarga | zrIariSTanemijinacaritam / teSAmapi girA kaMsa ugrasenaM mucoca na / pUrvajanmanidAnaM hi nAnyathA jAtu jAyate / / 113 // jarAsaMghena satkRtya visRSTaH svapuraM yayau / rAjA samudravijayo'pyanvito bhrAtRbhirnijaiH / / 114 // vasudevaM zauryapure bhramantaM sarvadAnvayuH / maMtrAkRSTA iva bhRzaM pauryaH saubhAgyamohitAH / / 115 // straiNakArmaNasaubhAgyaH krIDayetastato bhraman / ninAya kAlaM kamapi samudravijayAnujaH / / 116 // anyedhuretya rAjAnaM rahasyUce mahAjanaH / vasudevasya rUpeNAmaryAdaH strIjano'bhavat / / 117 // vasudevaM yaikadApi pazyetsA vivazaiva hi / bhUyo bhUyaH saMcarantaM yAH pazyati kathaM tu tAH // 118 // IpsitaM vaH kariSyAmItyuktvA tAn vyasRjannRpaH / vasudevAya nAkhyeyamityUce vaH paricchadam / / 119 // aparedhurvasudevaM namaskartumupAgatam / nijotsaMga samAropya samudravijayo'vadat / / 120 // krIDAparyaTanenApi kRzIbhUto'si taddivA / bahirna gamyaM bhavatA stheyaM madgRha eva hi / / 121 // kalA gRhANAbhinavAH prAgadhItAzca saMsmara / bhaviSyati vinodaste vatsa goSThyA kalAvidAm / / 122 // AmetyuktvA vasudevo vinIto'sthAttathaiva hi / vinodairgItanRtyAdyairdivasAnativAhayan // 123 / / tatrApataMtI so'nyedhuH kubjikA gandhadhAriNIm / papracchAyaM kasya kRte gandhaH sApyevamabravIt / / 124 / / gandhadravyaM kumAredaM zivAdevyAdhunA svayam / zrImatsamudravijayanimittaM preSitaM khalu / / 125 // 1 vo yuSmAkaM yuSmAbhirityarthaH vasudevAya na kathanIyamiti paricchadamUce ityanvayaH / vasudevarupeNa | paurastrISu kArmaNam / / / 52 //
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite | aSTamaM parva dvitIyaH | sargaH zrIariSTanemijinacaritam / // 53 // mamApyupakarotyetaditi jalpan jahAra tat / gandhadravyaM vasudevakumAro narmalIlayA / / 126 // saroSA sApyuvAcaivaM caritenAmunaiva hi / niyaMtritastiSThasIha tenApyUce kathaM nviti / / 127 / / sA cakhyau bhItabhItA ca pauravRttAMtamAditaH / rahasyaM khalu nArINAM hRdaye na ciraM sthiram / / 128 / / paurIbhyaH svaM rocayituM vasudevo bhramatyasau / evaM mAM manyate rAjA kRtaM vAsena me'tra tat / / 129 / / evaM vicintya tAM dAsI visRjya ca dinAtyaye / kRtvA guTikayA veSAMtaraM sa niragAtpurAt / / 130 // bahirgatvAkaroccityAM smazAnAsannadArubhiH / anAthaM mRtakaM kacijjvAlayAmAsa tatra ca / / 131 / / guruNAM kSamaNArthaM tu staMbhe caikatra patrakam / likhitvA nijahastena vasudevo vyalaMbayat / / 132 / / doSatvenAbhyadhIyaMta gurUNA yadguNA janaiH / iti jIvanmRtaMmanyo vasudevo'nale'vizat // 133 // tataH santamasaMtaM vA doSaM me svavitarkitaH / sarve sahadhvaM guravaH pauralokAzca mUlataH / / 134 / / iti kRtvA vasudevaM vipraveSamavartmanA / bhrAMtvA sanmArgagaM dRSTvA rathasthA kAcidaMganA / / 135 // pitRvezma vrajaMtyaMbAmUce zrAntamamuM dvijam / Aropaya rathe sApi tatkRtvA grAmamAsadat / / 136 / / |yugmm // tatra ca snAtabhuktaH sa sAyaM yakSagRhaM gataH / vasudevaH praviSTo'gnimiti vijJAya yAdavAH / / 137 / / | vasudevasya | videza | gamanam / // 53 //
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 54 // aSTama parva | dvitIyaH sargaH | zrIariSTa| nemijinacaritam / kraMdantaH saparIvArAH pretakAryANi cakrire / zrutveti vArtA nizcito vijayakheTe'gAtpure / / 138 / / sugrIvastatra rAjAbhUttasya cobhe kalAvidau / zyAmAvijayasenAkhye kanye atimanorame / / 139 // paryaNaiSIdvasudevaH kalAjayapaNena te / ramamANaH samaM tAbhyAM tatra cAsthAdyathAsukham / / 140 // palyA vijayasenAyAmakrUro nAma naMdanaH / tatrAbhUdvasudevasya vasudeva ivAparaH / / 141 / / tato'pi prasthitaH prApadatighorAM mahATavIm / jalArthI tatra vArSNeyo jalAvataM yayau saraH / / 142 / / dadhAve tatra ko'pIbho vidhyAdririva jaMgamaH / khedayitvA kumArastamAruroha mRgendravat / / 143 / / gajArUDhaM ca taM dRSTvA'rcimAlipavanaMjayau / khecarau kuMjarAvartodyAne nItvA vyamuMcatAm / / 144 / / tatra vidyAdharAdhIzo'zanivegaH svakanyakAm / zyAmAM nAma dadau tasmai reme ca sa tayA saha / / 145 // vINAvAdyena vArSNeyastasyAstuSTo dadau varam / aviyogastvayA me stAdityayAcata sApi hi / / 146 / / kiMkAraNo varo'sAvityudite tena sAbravIt / vaitADhye kinnaragIte pure'rcimAlyabhUnnRpaH / / 147 / / tasyAbhUjjvalanavegozanivegazca nandanau / vinyasya jvalanaM rAjye'rcimAlI vratamAdade // 148 / / jvalanasya vimalAyAM manaraMgArako'bhavat / ahaM tvazanivegasya duhitA suprabhAbhavAH / / 149 // jvalano'pyazanivegaM rAjye nyasya divaM yayau / vidyAbalAttaM nirvAsya rAjyamaMgArako'grahIt / / 150 // 1 kalAnAM jaya eva paNaH pratijJA tena / 2 ki kAraNaM yasya saH / vasudevasya | vidyAdharakanyayA vivAhaH / // 54 //
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 55 // aSTama parva dvitIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / matpitASTApade'thAgAttatraikaM cAraNaM munim / papracchAMgirasaM nAma rAjyaM bhAvi kiM na vA / / 151 // munirAkhyattvaduhitRzyAmAbhartRprabhAvataH / rAjyaM te bhAvi sa jJeyo jalAvartebhanirjayAt / / 152 // munivAkpratyayAttasthau nivezyAtra puraM pitA / praiSIdvau khecarau tatra jalAvarte sadaiva hi / / 153 / / jitvArUDho gajaM tAbhyAM prekSyAnItastvamatra ca / matpitrAzanivegena mayA codvAhitaH prabho // 154 / / purA ca dharaNendreNa nAgendreNa mahAtmanA / vidyAdharaizca saMbhUya samayo'yaM pratiSThitaH / / 155 // arhaccaityasamAsannaM sastrIkaM sAdhupArzvagam / yo haniSyati sadvidyo'pyavidyaH sa bhaviSyati / / 156 / / ityasmAt kAraNAt svAminnaviyogo vRto mayA |maa ve ekAkinaH pApoM'gArakaH sa vadhIditi / / 157 / / pratipadyeti tadvAcaM dazamo'ndhakavRSNisUH / tayA saha kalAbhyAsavinodaiH kAlamatyagAt / / 158 / / tayA sahAnyadA suptaM taM jar3eM'gArako nizi / prabuddho vasudevo'pi ko mAM hartetyaciMtayat / / 159 / / aMgArakaM sa prekSiSTa zyAmAnanasamAnanam / zyAmAM ca tiSTha tiSTheti jalpantImasidhAriNIm // 160 // tAmaMgAro dvidhAkArSIdvasudevazca pIDitaH / dve zyAme abhitoGgAraM yuddhyamAne dadarza ca / / 161 // iyaM mAyeti nizcitya vasudevo'tha muSTinA / jaghAnAMgArakamUrdhni pavinevAcalaM hariH / / 162 // prahArArtena vArSNeyastena mukto nabhastalAt / papAta puryAzcaMpAyA bahiH sarasi vistRte // 163 // 1 jalAvartasya saraso gajastasya yo jetA sa te duhitRbhartetyarthaH / 2 nirNayaH / 3 vo yuSmAniti mAnyArthe bahuvacanam / 4 vajeNa / vasudevasya vidyAdharakanyayA vivAhaH / // 55 //
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 56 // aSTamaM parva dvitIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / tatsaro haMsavattIA tattIropavanasthitam / vasudevo vAsupUjyAyatanaM prAvizat sudhIH // 164 / / zrIvAsupUjyaM vaditvA nizAzeSamatItya ca / yayau sa caMpAmekena militena dvijanmanA / / 165 // vINApANIstatra yUnaH sthAne sthAne nirIkSya saH / dvijaM papraccha taddhetuM dvijo'pyevamabhASata // 166 // zreSThIha cArudatto'sti tasya rUpavatI sutA / nAmnA gaMdharvaseneti kalAnAmekamAspadam / / 167 // gAndharve yo vijetA me sa bharteti pratizravaH / tasyAstenaiSa sarvo'pi gAndharvanirato janaH // 168 / / mAse mAse ca sugrIvayazogrIvAbhidhAnayoH / gAndharvAcAryayoragre'nuyogo'tra pravartate / / 169 // prakRSTaM tatra sugrIvaM vipraveSeNa vRSNisUH / gatvovAca skandilo'haM vipro gautamagotrajaH / / 170 / / ahaM gandharvasenArthI gAndharvaM tava sannidhau / adhyeSye pratipadyasva ziSyaM mAM dUradezinam / / 171 // taM mUrkha iti sugrIvo'nAdareNa samIpagam / cakAra mandadhIdhUlicchannaratnamivAvidan / / 172 // vArSNeyo hAsaya~llokAn grAmyoktyA svaM ca gopayan / gAdhyiyanavyAjAttasthau sugrIvasanidhau / / 173 / / sugrIvabhAryayA vAdadine zaureH samarpitam / vAsoyugmaM sutasyeva snehAdvizadazobhanam / / 174 // prAzyAmAdattanepathyaM tacca vAsodvayaM navam / paryadhatta vasudevo janayan janakautukam // 175 // ehi manye'dya gandharvasenA jeSyasi vidyayA / atigAndharvavijJo'sItyahasyata sa nAgaraiH / / 176 // 1 brAhmaNena / 2 saMgItatatparaH / 3 prayogo'bhinaya iti yAvat / vasudevasya zreSThIputryA gandharvasenayA vivAhaH / & // // 56 //
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 57 // tannarmabhiH prIyamANaH sa yayau tatra parSadi / sopahAsairnarairUccAsanamadhyAsyate sma saH / / 177 / / gandharvasenA tatrAgAdbhUcarIva sadvadhUH / sA gandharvavido'jaiSIdbahUn svaparadezinaH / / 178 / / svasya vAdakSaNe prApte samudravijayAnujaH / Avizcakre nijaM rUpaM kAmarUpaM suropamam // 179 // gandharvasenA tadrUpaM prekSya cukSobha tatkSaNAt / jano visiSmiye sarvaH ko'sAviti vitarkayan // 180 // lokairyA yA yA'rpitA vINA tAM tAM so'dUSayatsudhIH / gandharvasenA svAM vINAM tatastasyArpayat svayam // 181 // sajjayitvA ca tAM vINAM sa Uce subhru kiM mayA / anayA vINayA geyaM sApyevaM pratyavocata / / 182 // munerviSNukumArasya padmacakryagrajanmanaH / trivikramAbhisaMbaddhaM gItaM gItajJa vAdaya / / 183 / / tathA jagau ca vArSNeyaH puMveSeva sarasvatI / yathA jigAya gaMdharvasenA pArSadyasaMyutAm // 184 // cArudattastataH zreSThI vyasRjadvAdino'khilAn / svagRhe vasudevaM ca gauraveNAnayat svayam / / 185 // vivAhakAle zreSThyUce gotramuddizya vatsa kim / svakanyAsaMpradAnaM te karomi brUhi sundara / / 186 / smitvoce vasudevo'pi vada yatte mataM kulam / zreSThyapyUce vaNikputrItyadaste smitakAraNam / / 187 / samaye kathayiSyAmi putryA vRttAntamAditaH / ityuktvAkArayacchreSThI vivAhaM varakanyayoH / / 188 / / tau sugrIvayazogrIvau sve zyAmAvijayAhvaye / kanyake vasudevAya dadaturguNaraMjitau // 189 // 1 devAMganA / 2 mahApadmacakrijyeSThabaMdhoH / 1546 aSTamaM parva dvitIyaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / vasudevasya gandharvasenayA vivAhaH / // 57 //
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 58 // | aSTamaM parva dvitIyaH |sargaH |zrIariSTanemijinacaritam / aparedhurvasudevaM cArudatto'bravIditi / zrRNu gandharvasenAyAH sarvamadya kulAdikam / / 190 // ihaiva puryA zreSThyAsIdbhAnu ma mahAdhanaH / tasya bhAryA subhadreti tAvaputratvaduHkhitau / / 191 / / sutajanmAnyadA pRSTastakAbhyAM cAraNo muniH / bhAvItyAkhyAya sa yayau kramAttvahaM suto'bhavam / / 192 / / / mitraiH sahakadA krIDannapazyaM sindhurodhasi / AkAzagAminaH kasyApyadhrinyAsaM manoharam // 193 // strIpadaiH sapriya iti jJAto'sAvagrato'pi ca / raMbhAgRhaM puSpatalpaM phailakAsI ca dRSTavAn // 194 / / tatrAdUre lohakIlaiH khecaraM kIlitaM druNA / adrAkSaM tadaseH koze cauSadhIvalayatrayam / / 195 // sa tu tAsvekayauSadhyA svabuddhyA mocito mayA / saMrohito'nyayAkAri cetanastu tRtIyayA / / 196 // sa mAmavocadvaitADhye nagare zivamaMdire / mahendravikramanRpAtmajo'mitagati_ham // 197 / / suhRdA dhUmazina gauramuMDena cAnvitaH / ahaM krIDannekadAgAM hrImaMtaM varaparvatam // 198 // hiraNyaromnastatrAhaM svamAtulatapasvinaH / kumArI dRSTavAn ramyAM nAmataH sukumAlikAm / / 199 / / gataH smarAtaH svaM sthAna mitrAjjJAtvA ca mAM tathA / pitrA sadyaH samAnAyya tayAhaM pariNAyitaH // 200 // ramamANastayA sArdhamahamasthAmathAnyadA / abhilASI dhUmazikhastasyAM jJAto mayeMgitaiH / / 201 // tathApyahaM tena saha vyahArSamiha cAgataH / pramattaH kIlitastena hRtA ca sukumAlikA / / 202 // 1 tAbhyAm / 2 siMdhutaTe / 3 phalaiH kAsate phalakAsI / 4 vRkSeNa saha / 5 vraNarahitaH / 6 ceSTitaiH / | gandharvasenAyA vRttaantH| || 58 //
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTi zalAkApuruSacarite aSTama parva dvitIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / // 59 // gandharvasenAyA bhavatA mocitazcAsmi brUhi kiM karavANyataH / tavAkAraNamitrasya yena syAmanRNaH sakhe / / 203 // ahaM tvadarzanenApi kRtakRtyo'smi suMdara / evaM mayA bhASito'tha so'gAdutpatya khecaraH / / 204 / / ahaM ca gatavAn vezma mitraiH krIDan yathAsukham / kramAcca yauvanaM prAptaH pitrornetrotsavaM dadat / / 205 / / sarvArthamAtulasutAM nAmnA mitravatImaham / tataH pitrornirdezena zubhe'hni pariNItavAn / / 206 / / kalAsaktazca tasyAM nAbhUvaM bhogaparAyaNaH / tathA dRSTvA pitRbhyAM ca mugdho'sAviti tarkitaH / / 207 // lalitAyAM tato goSThyAmahaM vaidagdhyahetave / kSiptaH pitRbhyAM vyacaraM svairaM copavanAdiSu // 208 // kaliMgasenAduhituH sadane vilasannaham / vasaMtasenAvezyAyA dvAdazAbdAni tasthivAn / / 209 / / vyayitAstatra cAjJAnAt SoDaza svarNakoTayaH / kaliMgasenayA niHsva iti nirvAsito'smi ca / / 210 // mRtyuM jJAtvA tataH pitro1Hstho dhairya prapadya ca / vANijyArthaM svabhAryAyA bhUSaNAni gRhItavAn / / 211 / / mAtulena sahAnyedhuzcalito bhUSaNaizca taiH / uzIravartinagare kasaM krItavAnaham / / 212 // tAmraliptyAM gacchato me sa karpAso davAgminA / dagdho nirbhAgya iti ca mAtulenAhamujjitaH / / 213 / / azvArUDhastatazcaiko'pyacalaM pazcimAM prati / vipannaH so'pi cAzvo me pAdacArI tato'bhavam / / 214 / / droghIyasA'dhvanA klAMtaH kSutpipAsAkarAlitaH / agAM priyaMgunagaraM vaNigjanasamAkulam / / 215 // 1 nirdhanaH / 2 atidIrpaNa / 3 karAlitaH pIDitaH / vRttaantH| / / 59 //
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 60 // dRSTaH surendradattena pitRmitreNa tatra ca / putravadvastrabhojyAdyaiH satkRto'sthAM yathAsukham / / 216 / / vRddhyAdAya dravyalakSaM vAryamANo'pi tena ca / dhanAyopAttabhAMDo'haM yAnenAvizamaMbudhim / / 217 / / prApyAtha yamunAdvIpamaMtadvIpapurAdiSu / kurvan gatAgataM svarNakoTIraSTAhamArjayam / / 218 / / tataH svadezAbhimukhaM calito'haM jalAdhvanA / sphuTitaM yAnapAtraM ca phalakaM caikamAsadam / / 219 / / saptabhirvAsaraistena tIrNavAnahamaMbudhim / udaMbarAvatIvelaM nAma tIramupAgamam // 220 // tatra rAjapuraM nAma kathamapyAptavAn puram / bahistasyAzramapade gato'smyuddAmapAdape / / 221 / / tridaMDinaM dinakaraprabha ityabhidhAnataH / tatrAdrAkSaM parivrAjaM tasyAkhyaM svakulAdikam / / 222 // tena cAsmyupacaritaH putravatprItacetasA / anyedyurbhaNitazcAhaM dhanArthIva vibhAvyase / / 223 / / tadehi vatsa gacchAvaH parvataM tatra te rasam / dAsyAmi yena kanakakoTayaH syuryathAruci / / 224 / / evaM coktastena samaM calito'haM pramodabhAk / anekasAdhakAM prApto'smyaparehni mahATavIm / / 225 / / gacchantau tasya zailasya nitaMbe'tha mahAbilam / bahuyaMtrazilAkIrNaM gatau yamamukhopamam // 226 // maMtreNodghATayAmAsa tadddvAraM sa tridaMDikaH / praviSTau durgapAtAlAbhidhAnaM tanmahAbilam // 227 // bhrAtvA tatra bahu prAptau kUpaM rasaniketanam / caturhastapravistAraM narakadvAradAruNam / / 228 / / 9 aneke sAdhakA yasyAM tAm / aSTamaM parva dvitIyaH sargaH zrI ariSTanemijinacaritam / gandharvasenAyA vRttAntaH / || 03 ||
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 61 // kUpAntaH pravizAdatsvAlArbunA rasamityaham / uktastaddhRtarajjvAtha kUpe maMcikayAvizam / / 229 / / catuHpuruSaparyante mekhalAparivAritaH / dRSTo mayA rasastatra niSiddhazcAsmi kenacit // 230 // avocamahamapyevaM cArudatto'smi vANijaH / pravezito bhagavatA rasArthaM kiM niSedhasi / / 231 // so'pyavocadvaNigasmi dhanakAMkSI tridaMDinA / tena kSipto rasakUpe balaye pazumAMsavat // 232 // so'gAtpApo'parakAyo bhakSitazca rasena me / mA vizastadihAlAbunyahaM kSepsyAmi te rasam // 233 // tato mayArpitAlAbu pUrayitvA rasena saH / abadhnAnmaMcikAdhastAdrajjuM cAhamakaMpayam // 234 // rajjuM cakarSa bhagavAMstaTAsannaM gataM sa mAm / ayAcadrasapAtraM tanna cottArayati sma mAm / / 235 / / taM ca lubdhaM drohiNaM ca jJAtvA kUpe'kSipaM rasam / samaMcikaM so'kSipanmAM tatra vedyAmathApatam // 236 // sa cAkAraNabandhurmAM vaNigUce viSIda mA / rasAntarna gato'si tvaM sAdhu vedau sthito'si ca // 237 // yadA tadAtraiti godhA tatpucchmavalaMbya bhoH / gantavyaM bhavatA dvAre pratIkSasva tadAgamam / / 238 // kAlaM kiyaMtamapyasthAM namaskAraM gaNanmuhuH / svasthastadvacasA cAhaM pumAn so'pi vyapadyata / / 239 // anyadA zabdamazrauSaM bhISaNaM cakitastvaham / smRtvA ca tadvaco'vedaM sA godhA yAti nizcitam // 240 // sAgAtpAtuM rasaM tasyA valitAyA mahaujasaH / ubhAmyAmapi hastAbhyAM lAMgUle lagnavAnaham / / 241 / / 1 praviza-Adatsva / 2 alAbunA tubikayA rasamAtsva gRhANa / 3 mama adhaH zarIram / aSTamaM parva dvitIyaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / gandharvasenAyA vRttAntaH / // 61 //
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 2 // | aSTamaM parva | dvitIyaH | sargaH zrIariSTanemijinacaritam / gopAla iva gopucchalagno nadyAstato'vaTAt / tatpucchalagno niragAM tatpucchaM cAmucaM bahiH / / 242 // mUrchitazcApataM bhUmau labdhasaMjJo'tha paryaTan / prApto'smyaraNyaM mahiSeNArUDhazca zilAmaham / / 243 / / tADayaMstuMgazRMgeNaM tAM zilAM mahiSo'tha saH / gRhIto vohasenAzu kInAMzasyeva bAhunA // 244 / / tayoryuvyagrayozcAhaM samuttIrya palAyitaH / vegena gatavAn grAmamaTavIprAMtavartinam // 245 / / tatra mAtulamitreNa rUdradattena vIkSitaH / pAlitazcAtha bhUyo'pi punarnava ivAbhavam / / 246 // gRhItvA lakSakaprAyaM bhAMDaM tucchamahaM tataH / acAliSaM tena saha svarNabhUmi prati drutam // 247 // iSuvegavatIM nAma pathi cottIrya nimnagAm / girikUTe gatAvAvAM tato vetravane kramAt / / 248 // prAptau TaMkaNadezaM ca gRhItvA dvau ca meSakau / tadArUDhAvajapathaM krAMtavantau tataH param / / 249 // tato rUdro'vadannAto viSayaH pAdacAriNAm / hatvAjau kurvahe bhastre antarlome bahiHpale // 250 // pravizAvastayorantariha bhAraMDapakSibhiH / mAMsabhramAdgRhItau tairyAsyAvaH svarNamedinIm / / 251 // avocamahamapyAvAmuttIrNI durgamAM bhuvam / yakAbhyAM tAvajAvetau kathaM hanvaH svabaMdhuvat / / 252 / / na tAvattAvakAvetau kathaM mAM tvaM niSedhasi / ityuktvA so'vadhIdAdau kruddho nijamajaM drutam / / 253 // mAmapazyadvitIyo'jo dIrghakAtarayA dRzA / taM cAvocamahaM trAtuM tvAM nezo'smi karomi kim / / 254 // 1 kUpAt / 2 ajagareNa / 3 yamasya / 4 yudhi vyagrayoH / 5 ajena gamyate yasminmArge so'japathastam / 6 dezaH / 7 bahisiM yayoste / gandharvasenAyA vRttAntaH / / / 62 //
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTi zalAkA puruSacari // 63 // tathApi te'stu zaraNaM jaino dharmo mahAphalaH / sa eva vidhure baMdhuH pitA mAtA prabhuzca saH / / 255 / / tato matkathitaM dharmaM zirasA pratipannavAn / mayA dattaM namaskAraM so'zrauSIcca samAhitaH / / 256 // hatazca rudradattena devabhUyaM jagAma saH / aMtastadbhastrayorAvAM praviSTau ca kSurIdharau / / 257 / / bhAraMDAbhyAmuddhRtau ca dvayozcaikAmiSecchyA / AyudhyamAnayormArge patito'haM sarovare / / 258 / / bhastrAM kSurikayA dIrtvA tIrtvA ca niragAmaham / gacchannagre'TavImadhye'drAkSamekaM mahAgirim / / 259 // tatrAruDhena dRSTazca kAyotsargasthito muniH / vaMditazca mayA dharmalAbhaM datvetyuvAca saH / / 260 / / kathaM tvaM cArudattehAbhyAgAdurgakSitAvaho / suravidyAdharakhagAnRte nAnyasya yadgatiH / / 261 / / eSo'mitagatiH sohaM yastvayA mocitaH purA / tadA hyutpatitaH prApaM tamupASTApade dviSam // 262 // tyaktvA mama priyAM naMSTvA so'gAdaSTApadAcale / tAM pataMtIM gRhItvAhaM svasthAnamagamaM punaH // 263 // rAjye mAM sthApayitvA ca matpitA vratamAttavAn / pArzve cAraNayatinorhiraNyasvarNakuMbhayoH / / 264 // palyAM manoramAyAM me'bhavat siMhayazAssutaH / varAhagrIva ityanyo mattulyabalavikramaH / / 265 / palyAM vijayasenAyAM sarvagAMdharvakovidA / putrI gaMdharvaseneti rupazAlinyajAyata / / 266 // rAjyaM ca yauvarAjyaM ca datvA vidyAzca putrayoH / pitRgurvostayoH pArzve'hamapi vratamAttavAn / / 267 / / 1 aSTayapadasya samIpe / aSTamaM parva dvitIyaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / gandharvasenAyA vRttAntaH / // 63 //
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 64 // aSTamaM parva dvitIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / lavaNAMbhodhimadhyastho dvIpo'yaM kuMbhakaMThakaH / karkoTakazca zailo'yaM tapye yatra sthitastapaH / / 268 / / atra tvaM kathamAyAsIriti tasyAbhipRcchataH / kramAdAkhyAtavAnAtmavyasanaM sarvamapyaham // 269 / / atrAMtare ca nabhasA tattulyau rUpasaMpadA / vidyAdharavarau tatreyatustaM ca praNematuH / / 270 / / tatsAdRzyAnmayA jJAtau tatsutAviti tau tataH / cArudattaM praNamaMtamityUce ca mahAmuniH / / 271 / / tAta tAteti jalpantau tau mAM natvA niSedataH / atrAntare ca diviSadvimAnaM dhoravAtarat / / 272 / / tato'vatIrya tridazo maharddhirmAM namo'karot / tataH pradakSiNIkRtyaM taM maharSimavaMdata / / 273 / / pRSTastAbhyAM khecarAbhyAM taM vaMdanaviparyayam / AkhyaddevazcArudatto dharmAcAryo hyayaM mama / / 274 / / tathAhi kAzIpuryA dve parivrAjau babhUvatuH / subhadrAsulase jAmI vedavedAMgapArage / / 275 / / tadA ca vAdinastAbhyAM bahavo'pi parAjitAH / parivrATa yAjJavalkyastu vAdAyAnyedhurAyayau / / 276 / / jitaH zuzruSako jeturbhaviteti pratizravam / vidhAya tena sulasA jitA dAsI kRtA ca sA / / 277 / / yAjJavalkyaH sulasayA tayA zuzrUSamANayA / taruNyA navatAruNyo jajJe kAmavazaMvadaH / / 278 // puryA adUre nivasaMstayA cikrIDa so'nvaham / ajAyata sutastasyAM yAjJavalkyatridaMDinaH / / 279 / / lokopahAsabhItau ca pippalasya tale sutam / vihAya naMSTvA sulasAyAjJavalkyau prajagmatuH / / 280 // 1 bhginyau| gandharvasenAyA vRttAntaH / // 64 //
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 65 // | aSTamaM parva | dvitIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / tadvijJAya subhadrAgAttaM ca jagrAha bAlakam / adaMtaM pippalaphalaM mukhe nipatitaM svayam / / 281 / / pippalAda iti nAma yathArthaM tasya sA'karot / yatnAdavardhayattaM ca vedAdyaM cAdhyajIgapat / / 282 / / mahAprAjJaH so'tividvAn vAdidarpAsaho'bhavat / tadvAdahetoH sulasAyAjJavalkyau sameyatuH / / 283 / / sa dvAvapyajayadvAde jJAtvA ca pitarau nijau / tvakto'mubhyAmahamiti krodhaM paramupAyayau / / 284 // samyak pratiSThApya mAtApitRmedhAdikAnmakhAn / pitRmedhe mAtRmedhe cAvadhIt pitarau sa tau / / 285 / / pippalAdasya ziSyo'haM vAgbali matastadA / pazumedhAdikAn kRtvA narakaM ghoramAsadam / / 286 / / ughRtya narakAjjAtaH paMcavArAnahaM pazuH / yajJe dvijanmabhiH krUrairbhUyo bhUyo vinAzitaH / / 287 // tato'jaSTaMkaNe'bhUvaM cArudattena cAmunA / AkhyAtadharmo rUdreNa hataH saudharmamApnuvam // 288 // dharmAcAryo mamAyaM taccArudattaH kRpAnidhiH / namo'kAri tataH pUrvaM na kramo laghito mayA / / 289 // ityuktau tena devena tAvapyevamavocatAm / upakArI tavevAsmatpiturapyeSa jIvadaH / / 290 // sa devo mAmathAvocaccArudatta vadAnagha / kimaihalaukikaM te pratyupakAraM karomyaham / / 291 / / samaye tvaM samAgaccherityuktaH sa mayAmaraH / tirodhAt khecarAbhyAM tu nIto'haM zivamaMdire / / 292 / / tAbhyAM ca tajjananyA ca tatrAsthAM kRtagauravaH / tadbadhubhiH khaicaraizca pUjyamAno'dhikAdhikam / / 293 / / 1 yajJAn / 2 ajaH-TaMkaNaM / gandharvasenAyA vRttAntaH / // 65 //
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 66 // aSTamaM parva dvitIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / imAM gaMdharvasenAM tau nijajAmi pradarzya me / AkhyAtAM pravrajastAtastadAvAmevamAdizat / / 294 / / yAkhyAtaM jJAninAsmAkaM yadvijitya kalAsvamUm / yuSmajjAmi vasudevakumAraH pariNeSyati / / 295 / / mabaMdhozcArudattasyArpaNIyA bhUcarasya tat / imAM yathA vasudevo bhUcaraH sukhamudvahet / / 296 / / svaputrI tadgRhItvemAM gaccheti tadudIrite / yAvatparyacalaM tAvatso'pi devaH samAyayau / / 297 / / so'maraH khecarau tau ca tadgRhyAzcAnyakhecarAH / mAmihAnaiSurakSepAvyomayAnena lIlayA / / 298 / / svarNamANikyamuktAnAM koTikoTiH pradAya me / yayau sa devaH svaM sthAnaM te ca vidyAdharottamAH / / 299 / / sarvArthamAtulaM prAtarbhAryAM mitravatImapi / vasaMtasenAM vezyAM cApazyamAbaddhaveNikAm / / 300 / / iyaM gaMdharvasenAyA utpattirvasudeva te / kathitAdya vaNikaputrItyavajJAsIH sma jAtu mA / / 301 / / cArudattAditi zrutvA vRttAntaM vRSNinandanaH / adhikaM mudito reme samaM gandharvasenayA / / 302 / / caitre sa gacchanudyAnaM rathAruDhastayA saha / mAtaMgaveSAM mAtaMgAvRtAmaikSiSTa kanyakAm / / 303 / / gandharvasenA tau prekSya savikArau parasparam / uvAca sArathiM rathyAMstvarayetyaruNekSaNA / / 304 / / drutaM gatvA copavane krIDitvA ca tayA samam / bhUyo'pi caMpAnagarI vasudevaH samAyayau / / 305 / / taM mAtaMgagaNAdetya jaranmAtaMgikA tadA / datvAzIrupavizyaivaM vasudevamavocata / / 306 // 1 vasantau / 2 raktanetrA krodhenetyarthaH / gandharvasenAyA vRttAntaH / // 66 //
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaM parva dvitIyaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 67 // sargaH zrIariSTanemijinacaritam / purA sveSAM vibhajyAdAtsvaM rAjyamRSabhadhvajaH / tadA tu namivinamI nAbhUtAM tatra daivataH / / 307 / / rAjyArthinau siSevAte vratasthamapi taM prabhum / dharaNendrastayozcAdAdrAjyaM zreNyordvayoH pRthak // 308 // rAjyaM sutebhyaH kAlena datvA tau svAmisaMnidhau / pravrajya jagmaturmokSaM muktau draSTumiva prabhum / / 309 / / namisUnustu mAtaMgaH parivrajya divaM yayau / tadvaMze'sti prahasito nAmataH khecarezvaraH / / 310 // tasya jAyAsmi hiraNyavatI mama tu nandanaH / siMhadaMSTro nIlayazAstatsutA praikSi yA tvayA / / 311 / / tamudvaha tvaM kumAra mArArtA tvanirIkSaNAt / kSaNaH zubho vartate'sau vilaMba sahate na sA / / 312 / / Uce zaurirvicintyAhaM vakSyAmi punarApateH / sAvocattatra gAmI tvamahaM veheti vetti kaH / / 313 // ityuktvA sA yayau kvApi grISme zaurirathAnyadA / krIDitvAbhasi suSvApa samaM gandharvasenayA / / 314 / / taM gRhItvA kare gADhamuttiSTheti vadanmuhuH / tena muSTayA tAGyamAno bhUta eko'haradrutam / / 315 / / citAsamIpe nItazca so'pazyajjvalitAnalam / ghorarupAM khecarI ca tAM hiraNyavatIM puraH / / 316 // svAgataM candravadanetyuktaH pretastayAdarAt / tasyai samarpya vArSNeyaM kSaNenApi tirodadhe / / 317 // smitvA vArSNeyamUce sA tvayAciMti kumAra kim / ciMtayAsmaduparodhAdidAnImapi sundara / / 318 // tadA pUrvekSitA nIlayazAH sApi sakhIvRtA / tatrAjagAma zrIdevIvApsaraH parivAritA / / 319 / / 1 sva-ityasya SaSThI bahuvacanam / 2 kAmapIDitAm / 3 vA-iha-iti / 4 aMbhasi jale krIDitveti saMbandhaH / vasudevasya vidyAgharezakanyayA nIlayazasA vivAhaH / // 67 //
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaM parva dvitIyaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 68 // sargaH zrIariSTanemijinacaritam / gRhANa svapriyamiti pitAmahyoditA tayA / vasudevamupAdAya vyomnA nIlayazA yayau / / 320 / / hiraNyavatyapi prAtarvasudevamabhASata / meghaprabhavanAkIrNo hrImAneSa mahAgiriH / / 321 // cAraNAdhiSThite cAtrAMgArako jvalanAtmajaH / bhraSTavidyaH khecarendro vidyA bhUyo'sti sAdhayan / / 322 / / vidyAzcireNa setsyati tasya tvaddarzanAtpunaH / Azu sidhyati tattasyopakartuM gantumarhasi / / 323 / / alametena dRSTenetyuktA sA vRSNisUnunA / vaitADhyAdrAvanaiSIttaM nagare zivamandire / / 324 / / siMhadaMSTranarendreNa nItvA svaukasi yAcitaH / tAM nIlayazasaM kanyAM dazArhaH pariNItavAn // 325 / / tadA ca tumulaM zrutvA zauriH papraccha kAraNam / dvAHstho''khyadiha zakaTamukhaM nAmAsti pattanam / / 326 // tatra rAT nIlavAnnAma tasya nIlavatI priyA / tayornIlAMjanA putrIrnIlanAmA ca nandanaH // 327 / / bhrAtuH svamA samaM pUrva saMketa iti cAbhavat / sAdhaM duhitrA putrasya kAryaH pANigrahotsavaH / / 328 / / nIlAMjanAyAH putrI tvatpriyA nIlayazA iyam / abhUnnIlakumArasya nIlakaMThAbhidhaH sutaH // 329 / / nIlaH sutArthe saMketadattAmetAmayAcata / etatpitrA pRSTa AkhyanmunirevaM bRhaspati / / 330 / / pitA bharatavarSArdhabharturviSNoryadUttamaH / vasudevo varo'muSyA bhAvI saubhAgyamanmathaH / / 331 / / AnIto vidyayA tvaM tadrAjJemAM pariNItavAn / tadarthe cAgato nIlo jitazca tumulastataH / / 332 // 1 meghaprabhanAmnA vanenAkIrNaH / 2 rAjA / vasudevasya vidyAdharezakanyayA nIlayazasA vivAhaH / // 68 //
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 69 // aSTamaM parva dvitIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / zrutveti muditaH zauristayA krIDan dadarza ca / vidyauSadhIbhyo hrImaMtaM yAtaH zaradi khecarAn / / 333 / / vidyAdAne tava ziSyo bhavAmItyavadat sa tAm / AmetyuktvA tamAdAya hrImatyadrau yayau ca sA / / 334 // tatra zauriM raMtukAmaM jJAtvA sA kadalIgRham / vikRtya ramayAmAsApazyaccaikaM kalApinam // 335 / / aho pUrNakalApo'yaM kalApIti savismayA / svayameva tamAnetuM dadhAve madirekSaNA / / 336 / / gatAmupamayUraM ca mayUravyaMsakaH sa tu / svaM samAropya tAM jahe vyogni tArkSyarvadutpatan / / 337 / / zauristamanudhAvaMzca ghoSe'gAdgopikArcitaH / tatroSitvA nizAM prAtaH prAcAlIddakSiNAM prati / / 338 // so'gAdgiritaTagrAmaM tatra vedadhvani gurum / zrutvA papraccha kamapi dvijaM tatpAThakAraNam / / 339 / / Uce dvijo dazagrIvasamaye nAradarSaye / divAkaraH khecaro'dAt svasutAM rupazAlinIm / / 340 // tazyo'sti suradevo grAme'tra grAmaNIrdvijaH / tasya palyAM kSatriyAyAM somazrIrvedavitsutA / / 341 / / pitrA pRSTastadvarArthe karAlo jJAnyabhASata / etAM vede yo vijetA sa enAM pariNeSyati / / 342 / / tAM vijetumayaM loko vedAbhyAsaparo'nizam / vedopAdhyAya iha ca brahmadatto'sti nAmataH / / 343 / / vedAcArya tamityUce viprIbhUyAtha yAdavaH / gautamaH skaMdilo vipro'dhyeSye vedAMstvadaMtike / / 344 / / anujJAtastatastenApaThadvedAstadagrataH / vede somazriyaM jitvA paryaNaiSIcca yAdavaH / / 345 // 1 ghUrtamayUraH / 2 garuDavat / 3 vaje / 4 skadilanAmA / || vasudevasya dvijaputrI somazriyA vivaahH| / / 69 //
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 70 // aSTamaM parva dvitIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / vilasan sa tayA tatra yayAvudyAnamanyadA / tatrendrazarmanAmAnamadrAkSIccendrajAlikam / / 346 / / tasyAzcaryakarI vidyAM dRSTvA zaurirayAcata / so'pyuvAca gRhANemA vidyAM mAnasamohinIm / / 347 / / vidyeyaM sAyamArabdhA sidhyatyabhyudaye raveH / paraM bahUpasargeti sakhA ko'pi vidhIyatAm / / 348 / / na me sakhA videzasyAstItyuktastena so'vadat / bhrAtaH sakhAsmi te bhrAturjAyA ca vanamAlikA / / 349 // ityuktazcAgrahIdvidyAM zauristAM vidhivajjapan / mAyAvinA zibikayApajahe cendrazarmaNA / / 350 // vimRzannupasarga taM zaurividyAM jajApa ca / prAtatviA ca tAM mAyAM zibikAyA avAtarat / / 351 // dhAvatsu cendrazarmAdiSvatigacchansa yAdavaH / dinazeSe prApa tRNazoSakaM saMnivezanam / / 352 / / tatra cAyatane supto narAdenaitya ca drutam / utthApito vasudevaH prajaghne muSTibhirbhRzam / / 353 / / bAhUbAhavi kRtvA ca puruSAdaM cirAya tam / zauriH saMyamayAmAsa potanakrItameSavat / / 354 // bhUmAvAsphAlya raMjaka iva kSaumaM zilAtale / avadhItpuruSAdaM taM prAtarloko'pyudaikSata // 355 // lokaH prIto rathe zaurimAropyAntarnivezanam / vAdyamAnena tUryeNa vayaM varamivAnayat / / 356 // paMca kanyAzatAnyasmai lokastUrNamaDhaukayat / tanniSidhyAbravIcchaurinarAdaH ko nvasAviti / / 357 / / tatraikaH kazcidAcakhyau zrIkAMcanapure pure / kaliMgeSvabhavadrAjA jitazatrurmahAbhujaH // 358 // 1 narAnattIti narAdo rAkSasastena / 2 bhASAyAM 'dhobI' / 3 kauzeyavastram / jAlikena vasudevasya haraNaM vasudevena narAdadamanaM c| // 70 //
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTi zalAkA puruSacari 1199 11 sodAsastasya putro'yaM prakRtyA mAMsalolupaH / rAjA sa tu nije deze prANinAmabhayaM dadau / / 359 / / dine dine caikabarhimAMsaM tena sutena tu / yAcitaH pratipede so'nabhISTamapi bhUpatiH / / 360 / / pratyahaM barhiNaM vaMzagireH. sUdAH samAnayan / pAkAya tu hato'nyedyurmAjariNa hRto'tha saH / / 361 / / tatastadA mRtArbhasya paktvA tasmai palaM daduH / adyAtisvAdu kiM mAMsamityapRcchacca so'pi tAn / / 362 / / yathAtathe tadAkhyAte sodAso'pyevamAdizat / dine dine zikhisthAne saMskAryo'taH paraM naraH / / 363 / / ityuditvA svayaM DiMbhAnnityaM loke jahAra saH / jJAtazca bhUbhujA kopAtsvadezAnniravAsyata / / 364 // pitRbhItaH so'tra durge nivasan pratyahaM narAn / vinighnan paMcaSAn pApaH sAdhu sAdhu hatastvayA / / 365 / / ityuktastairmudA zauristAH kanyAH pariNItavAn / uSitvA ca nizAM so'gAdacalagrAmamuttamam // 366 // tatra mitrazriyaM sArthavAhaputrImupAyata / yAdavo jJAninA tasyA varatvenoditaH purA // 367 // vedasAmapuraM gacchan sa tayA vanamAlayA / ehyehi devaretyuktvA ninye nijaniketane / / 368 / / tayA ca vasudevo'yamityAkhyAte ca tatpitA / pRSTvA svAgatamityAkhyadatrAsti kapilo nRpaH / / 369 / / kapilA nAma kanyAsya tvaM tasyA jJAninA varaH / tiSThan giritaTagrAme mahAtman kathitaH purA // 370 // sphalliMgavahanaM nAma so'zvaM pradamayiSyati / tavopalakSaNopAyastenaiSa jJAninoditaH // 371 // 1 mRtabAlasya / 2 mAMsam / 3 paMca vA SaD vA paMcaSAstAn / 4 pariNItavAn / * kalApI aSTamaM parva dvitIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / narAdotpattiH / / / 71 / /
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 72 // aSTamaM parva dvitIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / tvAmAnetuM praiSi rAjJA majjAmAtendrajAlikaH / indrazarmAntarA tu tvaM gata ityAkhyadatra saH / / 372 / / diSTyAsIrdamayAzvamityuktastena sa vRSNisUH / taM rAjJo'zvamadamayat kapilAmuduvAha ca / / 373 / / pratIkSitastena rAjJA zyAlenAMzumatApi ca / so'jIjanat kapilAyAM kapilaM nAma nandanam / / 374 / / hastibandhe gato'nyedhurbaddhvArohat sa hastinam / taM viyatyutpataMtaM jaghAnaikena muSTinA // 375 / / sarastIre patannIlakaMThAkhyazca sa khecaraH / babhUva yo nIlayazovivAhe'pyAyayau yudhi / / 376 / / tato bhrAmyan yayau zauriH pure sAlaguhAhvaye / bhAgyasenaM nRpaM tatra dhanurvedamazikSayat / / 377 / / yodhuM ca bhAgyasenena meghasenaM tadagrajam / tatrAyAtaM vasudevaH parAjigye mahAbhujaH / / 378 / / bhAgyasenanRpaH padmopamA padmAvatI sutAm / meghasenastvazvasenAM vArSNeyAya dadau tadA // 379 / / padmAvatyazvasenAbhyAM ratvA tatra cirAya saH / jagAma bhaddilapure nagare vRSNinandanaH / / 380 // tatrAputravipannasya puMdrarAjasya kanyakAm / puMdrAM nRrupAmoSadhyA rAjyaM pAMtIM dadarza saH / / 381 // vArSNeyaH strIti tAM jJAtvA sAnurAgAmupAyata / puMdro nAma sutastasyAM jajJe rAjA ca so'bhavat / / 382 / / khecaro'GgArakastatra rAtrau haMsApadezataH / hRtvA cikSepa gaMgAyAM samudravijayAnujam // 383 / / prAtaH zaurirdadarzalAvardhanaM nAmataH puram / tatrATTe sArthavAhasyopAvizattadanujJayA // 384 // 1 haMsavyAjena / BHASKRISHRASABHARASHARABHASHASANSK | vasudevasya | rAjaputrImi vivaahH| // 72 //
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarita // 73 // aSTamaM parva dvitIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / tatprabhAvAttasya lAbho hemalakSamajAyata / so'pi jJAtvA tatprabhAvaM gauravAdAlalApa tam / / 385 // taM svarNarathamAropya sArthavAho'nayadgRhe / atha ratnavatI kanyAM tena svAM paryaNAyayat / / 386 / / jAte zakramahe'nyedhuH zvazureNa sahaiva saH / divyaM syaMdanamAruDho mahApurapure yayau / / 387 // bahiH purAcca prAsAdAnnUtanAn prekSya yAdavaH / papraccha zvazuraM kiM nu dvitIyaM kimidaM puram / / 388 / / sArthavAho'vadat somadatto'trAsti mahIpatiH / mukhazriyAtisomazrIH somazrIstasya kanyakA / / 389 // tasyAH svayaMvarakRte prAsAdAH kAritA ime / AhUtAzca nRpA bhUyo visRSTAstadapATavAt / / 390 // zrutveti yAdavo gatvA zakrastaMbhaM namo'karot / taM natvA rAjazuddhAMto'pyacalat pUrvamAgataH / / 391 // tadA cAlAnamunmUlya tatrAgAdbhupaterdvipaH / rathAdrAjakumArI ca pAtayAmAsa bhUtale / / 392 / / dInAmazaraNAM zauristAM prekSya zaraNArthinIm / sthitvAgre'tarjayadibhaM pratikAra iva svayam / / 393 / / tAM tyaktvA yAdavAyebho dadhAve krodhadurdharaH / khedayAmAsa tamibhaM yAdavo'pi mahAbalaH / / 394 / / mohitebho yAdavastAmAdAyaikatra vezmani / nItvA sAzvAsayAmAsottarIyapavanAdinA / / 395 / / dhAtrIbhiH sA gRhe ninye zauristu zvazurAnvitaH / kuberasArthavAhena gauravAnnijavezmani // 396 / / 1 indramahotsave / 2 mukhalakSmyA'tikrAMtA caMdrazrIryayA sA / 3 teSAM nRpANAmapATavAt anaipuNyAt / 4 rAjJo'ntaHpurastriyaH / 5 gajabaMdhanasthAnam / 6 pratikartA / vasudevasya sArthavAhakanyayA vivAhaH / / / 73 //
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ | aSTamaM parva dvitIyaH triSaSTizalAkApuruSacarite 74 // sargaH zrIariSTanemijinacaritam / | vasudevasya tatra zauriH snAtabhukto'sthAdyAvattAvadAgatA / jayAzI:pUrvakaM rAjapratIhArIdamabravIt / / 397 / bhUpateH somadattasya somazrIvarakanyakA / svayaMvare varastasyAH kila syAdityabhUtpurA / / 398 / / paraM sarvANayatino'bhyAgatAn kevalotsave / pazyaMtyAstridazAMstasyA jAtismRtirajAyata / / 399 / / tataH prabhRtyasau maunamAlaMbyAsthAnmRgekSaNA / mayA rahasi cAnyedhuH pRSTA satyevamabravIt / / 400 / / AsIddevo mahAzukre bhogastena mayA saha / ativallabhayA bhuktAH suciraM tatra janmani // 401 / / mayaiva saha so'nyedhuryAtrAM naMdIzvarAdiSu / kRtvArhajjanmotsavaM ca svasthAnAya nyavartata // 402 // yAvacca brahmaloke'gAttAvadacyoSTa so'maraH / zokArtA taM ca mArgatI bharate'tra kuruSvagAm // 403 / / kevalajJAninau tatra dRSTvApRcchaM divacyutaH / kva me patiH samutpannastatastAvevamUcatuH / / 404 / / harivaMze tava patiH prAdurbhUto nRpAlaye / tvamapi pracyutA svargAdrAjJaH putrI bhaviSyasi / / 405 // yadA zakramahe ca tvAM kuMjarAnmocayiSyati / sa tadAnIM punarapi patistava bhaviSyati // 406 // tau vaMditvA bhaktipUrvaM svasthAnamagamaM tadA |krmaacchyutvaahmutpnnaa somadattasya kanyakA / / 407 / / sarvANakevale devAn dRSTvA jAtismRtiM gatA / etadajJAsiSaM tasmAt kRtaM maunamidaM mayA / / 408 / / etattasyA vacaH sarvaM mayA rAjJe niveditam / rAjJA visRSTAzca nRpAH svayaMvarasamAgatAH / / 409 / / 1 pUrvaM snAtaH pazcAd muktaH iti snAtabhuktaH / nRpaputryA somazriyA vivAhaH / / / 74 //
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 75 // pratyayazcAbhavattasyA mocitAyAstvayA dvipAt / tvAmAnetuM preSitAsmi tadeyudvaha vIra tAm / / 410 / / tayA saha tato gatvA vasudevo nRpaukasi / somazriyamupAyaMsta reme tatra tayA saha / / 411 / / zauriH suptotthito'nyedyurnApazyattAM mRgekSaNAm / karuNaM ca rudaMstasthau zUnyacitto dinatrayam // / 412 // sthitAmupavane'drAkSIdvArSNeyastAmuvAca ca / kenAgaseyacciraM tvaM naSTAsi vada mAnini / / 413 / / sApyUce tvatkRte'kAri viziSTo niyamo mayA / maunavrate sthitA cAsmi prANanAtha dinatrayam / / 414 // arcitvA devatAM caitAM bhUyaH pANigrahaM kuru / ayaM hi vidhiratreti zaurizcakre ca tattathA / / 415 / / devyAH zeSeti madirAM yAdavaH pAyitastayA / bhejetarAM ratisukhaM kAMdarpika ivAmaraH // 416 // supta nizi tayA sArdhaM nidrAcchede sa tAM punaH / anyarupAmudaikSiSTa subhru kAsItyuvAca ca / / 417 / / sApyUce dakSiNazreNyAM suvarNAbhAbhidhe pure / citrAMgaH nAma rAjAbhUttasyAMgAravatI priyA / / 418 / / tayormAnasavegaH sUH kanyA vegavatI tvaham / citrAMgaH parivavrAja rAjye vinyasya taM sutam / / 419 / / mAtrA tena te bhAryA svAmi gatahriyA / rataye cATubhizcitrairbhaNitA manmukhena sA / / 420 // mahAsatI tu te patnI pratyapadyata tanna hi / amaMsta mAM sakhItvena tvAmAnetuM ca sAdizat / / 421 / / AyAtA tvAmahaM dRSTvA smarArtAkArSamIdRzam / mamAsi kulakanyAyAH patirudvAhapUrvakaH / / 422 / / 1 pratItiH / 2 aihi Agaccha / 3 atha mama niyame'yaM bhUyaH pANigraha rupovidhirasti / 4556 aSTamaM parva dvitIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / vasudevasya nRpaputryA somazriyA vivAhaH / / / 75 / /
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 76 // aSTamaM parva dvitIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / prAtarvegavatIM dRSTvA lokaH sarvo visiSmiye / somazrIharaNaM loke sAcakhyau patyanujJayA / / 423 / / ratazrAntastayA supto vasudevo'nyadA nizi / jahe mAnasavegena vegAdatigarutmanA / / 424 // jJAtvA ca vasudevena jaghne muSTyA sa khecaraH / prahArArtazca taM sadyo'muMcadbhAgIrathIjale / / 425 / / vidyA sAdhayatazcaMDavegasya vyomacAriNaH / tatrasthasyApatat skaMdhe sa vidyAsiddhikAraNam / / 426 / / vidyA siddhA tvatprabhAvAnmahAtman kiM dadAmi te / tenetyukto vRSNiputro'mArgadvidyAM khagAminIm // 427 // tAM vidyAM khecaraH so'dAdvAre kanakhalasya ca / samArebhe sAdhayituM vasudevaH samAhitaH / / 428 // tato gate caMDavege vidhudveganRpAtmajA / khecarI madanavegA tatrAyAtA dadarza tam / / 429 / / hRtvA smarArtA sA zauriM nItvA vaitADhyaparvate / udyAne puSpazayane puSpacApamivAmucat // 430 // nagare'mRtadhArAkhye svayaM tu praviveza sA / prAtaH zauriM namo'kArpuratya tadbhAtarastrayaH // 431 // Adyo dadhimukhasteSu daMDavego dvitIyakaH / tRtIyazcaMDavego yastasya vidyAprado'bhavat // 432 / / nItvA zauri pure te tu tayA madanavegayA / vidhinodvAhayAmAsuH sukhaM reme tayA ca saH // 433 / / toSayitvA tayAnyedhuH zaurirmadanavegayA / yAcitaH pradadau tasyai varaM bhujabhRtAM varaH / / 434 / / zauriM dadhimukho'nyedhunamaskRtyaivamabravIt / divastilakanAmnyasti pure trizikharo nRpaH // 435 / / vasudevasya vidyAghareza putryA madanavegayA vivAhaH / / / 76 //
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite aSTama parva | dvitIyaH |sargaH |zrIariSTa| nemijinacaritam / 77 // sUrpakasya sutasyArthe matpituH kanyakAmimAm / so'yAciSTa na cAdatta vidhudvegastu matpitA / / 436 / / pitrA putrIvaraM pRSTazcAraNarSirado'vadat / harivaMzyo vasudevo bhAvI tvaduhiturvaraH / / 437 / / caMDavegasya gaMgAyAM vidyAH sAdhayataH sa tu / skaMdhe patiSyati nizi vidyAH setsyati tatkSaNAt / / 438 / / zrutveti matpitA nAdAttasmai putrI vizeSataH / baddhvA ca balinA nIto rAjJA trizikhareNa saH / / 439 / / panyA madanavegAyAH svayaM dattaM varaM smaran / zvazuraM mocayedAnI mAM zvazuryaM ca mAnaya / / 440 / / namirbazAdikaMdo naH pulastyastasya naMdanaH / tavaMze meghanAdo'bhUdariMjayapurezvaraH // 441 // subhUmacakrI jAmAtA tasmai zreNidvayazriyam / dadAvastrANi divyAni brAhmAneyAdikAni ca / / 442 / / tasya vaMze'bhavadrAjA rAvaNo'tha bibhISaNaH / bibhISaNasyAnvaye'bhUdvidhudvegaH pitA mama // 443 // tAnyastrANi kramAyAtAnyAdatsva saphalAni te / mahAbhAgyasya bhAvIni nirbhAgyANAM mudhA punaH / / 444 / / ityuktvA tena dattAni jagrAhAstrANi vRSNibhUH / asAdhayacca vidhinA puNyaiH kiM na hi sidhyati / / 445 // zrutvA madanavegAM ca pradattAM bhUcarAya tAm / krodhAdhmAtastrizikharaH svayaM yoddhamupAyayau / / 446 / / mAyAmayaM svarNatuMDaM spaMdanaM khecarArpitam / AruDho yuyudhe zaurivRto dadhimukhAdibhiH // 447 / / aindreNAstreNa vArSNeyastrizikharaziro'cchidat / amocayacca zvazuraM divastilakametya tam / / 448 // 1 zvazurasaMbaMdhinam / 2 gRhANa / | madanavegAvRttAntaH / // 77 //
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 78 // aSTamaM parva dvitIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / etya ca zvazurapure zaurervilasataH sataH / patnyAM madanavegAyAmanAdhRSTiH suto'bhavat / / 449 / / siddhAyatanayAtrAM so'nyedhuzcakne sakhecaraH / khecarIbhirvIkSyamANaH sarAgAbhirmuhurmuhuH // 450 // yAtrAyAzcAyayau zaurirehi vegavatIti ca / vyAhArSInmadanavegAM talpaM sApi yayau krudhA / / 451 / / tadA trizikharapalyA sUrpaNakhyA tadAlayam / nirdahya madanavegArupayAhAri vRSNisUH / / 452 // tayA jighAMsayA vyomno mukto rAjagRhAMtike / tRNapuMjasyopariSTAt papAta ca yadUdvahaH // 453 / / gIyamAne jarAsaMdhe jJAtvA rAjagRhaM puram / gataH zauriH svarNakoTi jitvArarthinAM dadau / / 454 / / baddhvArakSairnRpagRhaM tataH zauriranIyata / vinAparAdhaM kiM baddho'smItyapRcchacca tAn bhaTAn / / 455 / / te'pyUcurjJAninAkhyAtaM jarAsaMdhasya yaH prege / koTi jitvArthinAM dAtA tatsUnurvadhakastava / 456 / / so'si rAjAjJayA tena nirAgasko'pi mAryase / ityuktvA vasudevaM te madhyebhastraM pracikSipuH // 457 / / apavAdabhayAcchannaM te vArSNeyaM jighAMsavaH / aneraloThayan vegavatyA dhAtryagrahIcca tam // 458 / / nIyamAnastayA zaurirdadhyAvityahamapyaho / manye gRhIto bhAruMDaizcArudatta ivAMbare // 459 / / muktazca parvate'pazyadvegavatyAH padadvayam / upalakSya ca bhastrAyA niryayau yadupuMgavaH / / 460 // nAtha nAtheti rudaMtI sudaMtImAliliMga tAm / tvayA kathamahaM prApta ityapRcchacca yAdavaH // 461 / / 1 zayyAm 2 yadukulazreSThaH 3 prabhAte / 4 bhastrAyA madhye madhyebhastram / jarAsaMghapuruSairvasudevagrahaNam / || 78 //
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ | aSTamaM parva dvitIyaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 79 // sargaH | zrIariSTanemijinacaritam / azruNyunmRjya sAvocacchayanotthitayA mayA / tadA talpe na dRSTo'si svAmin bhAgyaviparyayAt / / 462 / / samamaMtaHpurastrIbhI rudatyAH karuNaM mama / prajJaptyA vidyayAkhyAtaM haraNaM patanaM ca te / / 463 / / tataH paramajAnAnA vyamRzaM yatpatirmama / pArve kasyApyRServidyAmAcaSTe tatprabhAvataH / / 464 // tatazca tvadviyogArtA sthitA kAlaM kamapyaham / tvAmanveSTuM jagadmAMtA svAmin bhUpatyanujJayA // 465 / / dRSTo'si siddhAyatane samaM madanavegayA / taccaityAcca pure prAptaM tvAmanuprApamAzvaham / / 466 / / tatra cAntarhitAzrauSaM mannAmodIritaM tvayA / ciraM viraha klezaM cAmucaM snehatastava // 467 // krudhA madanavegA drAk pravivezAMtarAlayam / kRtaM pradIpanaM cAtha sUrpaNakhyauSadhIbalAt / / 468 // hRtazca madanavegArupayA tvaM tayA tataH / tayohyamAnaM tvAM dhartumanvadhAvamahaM drutam / / 469 / / kalpitamAnasavegArupAdhastAt sthitA tayA / ahaM dRSTA tarjitA ca vidyauSadhisamarthayA / / 470 / / tasyAzca naSTA caityAya yAMtI munimalaMghayam / mama vidyAstato bhraSTA dhAtrI ca militA tadA / / 471 / / ciMtayaMtI kva me bhartetyahaM dhAtrIM nyayojayam / tayA bhramaMtyA dRSTastvaM nipatan parvatAgrataH // 472 / / gRhItazca tayA vegAttvaM bhastrAMtaHsthitaH prabho / hImattIrthe paMcanade samAnIya vyamucyathAH // 473 / / iti zrutvA saha tayA tatrAsthAttApasAzrame / kanyAM dadarza cAnyedhunadyAM pAzaniyaMtritAm / / 474 / / bhaNito vegavatyA ca sa svayaM ca kRpAparaH / kanyakAM tAM nAgapAzabaMdhAcchauriramocayat / / 475 / / vegvtiivRttaantH| / / 79 //
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 80 // mUrcchitotthApitA sA ca zauriNA jalasekataH / tataH pradakSiNIkRtya vasudevamavocat // 476 / / siddhA vidyAstvatprabhAvAnmamAdyA zRNu cAparam / vaitADhyAdrAvasti puraM nAmnA gaganavallabham / / 477 / / vidyuddaSTro namivaMzyorAjAbhUttatra so'nyadA / pratyagvidehe pratimAsthitaM munimudaikSata // 478 // bhoH ko'pyayamutpAtastannItvainaM varuNAcale / hatetyuktvAtADayattaM vidyuddaSTro nabhazcaraiH / / 479 / / zukladhyAnajuSastasya munerjajJe ca kevalam / kevalimahimArthaM ca dharaNendraH samAyayau / / 480 / / tasyarSeH 'pratyanIkAMstAn vilokya dharaNaH krudhA / bhraSTavidyAMzcakArAzu dInAste caivamUcire // 481 // ko'pyeSa iti no vidmo vidyuddaSTreNa kevalam / utpAto'sAviti prerya karmedaM kAritA munau / 482 // dharaNendro'pyuvAcAsya kevalotsavahetave / ahamAgAmare pApA ajJAnAM vaH karomi kim // 483 // bhUyaH klezena vidyA vaH setsyati paramArhatAm / sAdhUnAM tacchritAnAM ca dviSaM mokSyaMti tAH kSaNAt // 484 // rohiNyAdyA mahAvidyA vidyuddaMSTrasya durmateH / na setsyatyasya saMtAne puruSasya striyA api / / 485 / / atha setsyati tAH sAdhormahApuMsazca darzanAt / ityuditvA dharaNendro yayau nijaniketanam / / 486 / / iha vidyAH sAdhayaMtI kanyA tadvaMzasaMbhavA / viSNunA puMDarIkeNodUDhA ketumatI purA // 487 // siddhavidyA tvatprabhAvAttadvaMzyAhaM ca kanyakA / bAlacaMdreti caMdrAsya mAmudvaha vazaMvadAm // 488 // 1 pratipakSAn / ++ 6 6 aSTamaM parva dvitIyaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / vegavatIvRttAntaH / // 80 //
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite |81 // | aSTama parva dvitIyaH sargaH | zrIariSTanemijinacaritam / kiM vidyAsiddhihetoste yacchAmIti tayoditaH / vegavatyai dehi vidyAmityUce vRSNinaMdanaH / / 489 // sA gRhItvA vegavatIM yayau gaganavallabhe / jagAma vasudevastu tApasAzramameva tam / / 490 // sadya Attavratau bhUpau nindaMto nijapauruSam / tatrAyAtau prekSya zauriH papracchodvegakAraNam // 491 // tAvUcatuzca zrAvastyAmasti rAjA mahAbhujaH / eNIputraH pavitrAtmA caritrairatinirmalaiH / / 492 / / putryAH priyaMgusuMdaryAH svayaMvarakRte nRpAH / tenAhUtA na caiko'pi taduhitrA vRto varaH / / 493 // tataH saMgrAma AraMbhi kruddhaiH saMbhUya pArthivaiH / ekenApi hi tatpitrA jitAH sarve'pi vidrutAH / / 494 // giriSu prAvizan ke'pi ke'pyaraNye'psu ke'pi ca / AvAM tu tApasau bhUtau dhignauM klIbI vRthAbhujau // 495 // zrutvetyabodhayattau ca jainadharma yadUdvahaH / tataH prAvrajatAM zauriH zrAvastyAM tu svayaM yayau // 496 // tatrodyAne devagRhaM tridvAraM prekSate sma saH / duHpravezaM mukhadvAre dattadvAtriMzadargale // 497 // pArzvadvArA praviSTaH sa pratimAstatra caikSata / ekasyargRhiNazca tripado mahiSasya ca / / 498 // kimetaditi tenaikaH pRSye vipro'bravIditi / jitazatrunRpo'trAsIttasya sUnurmUgadhvajaH // 499 // zreSThI ca kAmadevo'bhUtsvagoSThe so'nyadA yayau / jagade daMDakAkhyena gopAlena nijena ca / / 500 // asyA mahiSyAstanayAH paMca pUrva mayA hatAH / ayaM SaSThastanayo jAto bhadratarAkRtiH // 501 // 1 mRgIputraH / 2 jaleSu / 3 AvayoH / eNIputravRttAntaH / & // // 81 //
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ||82 // aSTamaM parva dvitIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / jAtamAtro'pi matpAdau namati sma calekSaNaH / bhayAdvepathumAMstena trAto'yaM kRpayA mayA / / 502 / / tvamapyasyAbhayaM dehi ko'pi jAtismaro hyayam / ityukto mahiSaM zreSThI zrAvastyAM kRpayAnayat / / 503 // rAjA tasyAbhayaM tena yAcitaH zreSThinA dadau / zrAvastyAM nirbhayamasau sarvatrApi bhramatviti / / 504 // mRgadhvajakumAreNAghrirekastasya cicchide / sa tu nirvAsito rAjJA pravrajyAM pratyapadyata // 505 // vyApAdi mahiSaH so'STAdaze ca divase tataH / mRgadhvajasya dvAviMze dine jajJe tu kevalam / / 506 // devAsuranRpAmAtyAstAmAgatya vavaMdire / jitazatrupastUce kiM vairaM mahiSeNa vaH / / 507 // zazaMsa kevalI pUrvamazvagrIvo'rdhacakryabhUt / tasyAmAtyo harizmazruH kaulo dharma niniMda saH / / 508 / / rAjA samarthayAmAsa sadA dharma sa AstikaH / evaM virodho vavRdhe tayornRpatimaMtriNoH // 509 / / tau tripRSTAcalAbhyAM ca hatau saptamamIyatuH / narakaM tata uddhRtau bhramaturbahudhA bhavam / / 510 / / azvagrIvastataH so'hamabhUvaM tava naMdanaH / harizmazrurmahiSo'bhUttadvairAcca hato mayA / / 511 // mRtvAbhavallohitAkSAbhidho'yamasurAgraNIH / vaMdituM mAM samAyAto bhavanATakamIzam // 512 // taM natvarSi lohitAkSastasyarSeH zreSThino'pi ca / tripado mahiSasyApi ratnamUrtIrihAkarot // 513 / / zreSThinaH kAmadevasya vaMze tasyAsti saMprati / kAmadatta iti zreSThI tasya baMdhumatI sutA // 514 // 1 taaNtrikmtjnyaataa| | enniiputrvRttaantH| / / 82 //
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 83 // | aSTama parva dvitIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / zreSThinA tadvarArthe ca pRSTo jJAnyAkhyadatra yaH / udghATayenmukhadvAraM sa bhAvI tvatsutAvaraH / / 515 / / vasudevastadAkarNya taddvAramudaghATayat / zreSThI tatraitya tAM kanyAM dadau tasmai tadaiva hi / / 516 // taM draSTuM kautukAdrAjaputrI pitrA sahAgatA / priyaMgusuMdarI dRSTvA cAnaMgAbhivat kSaNAt / / 517 / / dvAHsthaH priyaMgusuMdaryAstAM dazAM vRSNijanmane / eNIputracaritraM cAkIrtayadracitAMjaliH / / 518 // gRhe priyaMgusuMdaryA avazyaM prAtarApateH / ityuktvA yayau dvAHstha zauristvaikSiSTa nATakam / / 519 // tatrAoSInnamiputro vAsavaH khecaro'bhavat / tadvaMzyA vAsavAzcAnye puruhUtazca tadbhavaH / / 520 // paryaTan dvipamAruDhaH puruhUto'nyadaivata / ahalyAM gautamabhAryA ramayAmAsa cAzrame // 521 // tadA tasyApavidyasya puMliMgaM gautamo'cchidat / tacchutvA yAdavo bhIto nAgAt priyaMgusuMdarIm / / 522 // baMdhumatyA samaM zauriH supto nidrAtyaye ca saH / nizi devI dadarzakAM kAsAviti viciMtayan / / 523 / / kiM ciMtayasi vatseti jalpaMtI sApi devatA / pANau gRhItvAnaiSIttamazokavanikAMtare / / 524 // ityUce cAtra bharate zrIcaMdanapure pure / amogharetA bhUpo'bhUttasya cArumatI priyA / / 525 / / cArucaMdraH suto vezyAnaMgaseneti nAmataH / tasyAH kAmapatAketi putrI cAsIt sulocanA / / 526 / / rAjJo yajJe'tha tasyaiyustApasAsteSu kauzikaH / tRNabiMduzcopAdhyAyau phalAnyArpayatAmubhau / / 527 / / 1 kAmapIDitA / 2 apagatA vidyA yasya tasya | enniiputrvRttaantH| / / 83 //
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 84 // aSTamaM parva | dvitIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / kutaH phalAnIzAni pRSTau rAjJocatuzca tau / harivaMzotpattyAnItakalpadrorAditaH kathAm / / 528 / / churyA tadA ca nRtyaMtI jahe kAmapatAkikA | cArucaMdakumArasya kauzikarSezca mAnasam / / 529 / / yajJe vRtte kumArastAmAtmasAdakarodrutam / sa tApasaH kauzikastu pArthivAttAmayAcata / / 530 / / Uce rAjA kumAreNa gRhItA zrAvikA tvasau / pratipanne sati patyau na dvitIyaM patiM bhajet / / 531 / / evaM ca rAjJA pratiSiddhaH saMkruddhaH kauziko'zapat / ramayiSyasi cennArI tattadaiva mariSyasi / / 532 / / rAjAtha cArucaMdrAya datvA rAjyaM svasUnave / prapede tApasIbhUya vanavAsaM mahAmatiH / / 533 / / ajJAtagarbhA tadrAjJI vanaM tena samaM yayau / kAlena prakaTaM garbha patyuzzaMkAcchide'vadat / / 534 // tayA ca suSuve'nyedhuSidatteti kanyakA / krameNa zrAvikA sAbhUccAraNazramaNAMtike / / 535 // sA prApa yauvanaM tasyA mAtRdhAtryo'niyaMta ca / tatrAnyedhurmUgavyenAyayau rAjA zilAyudhaH / / 536 // taddarzanAt kAmavazastadAtithyaM prapadya ca / nItvaikAMte'ramayattAM nAnAbhaMgyAzilAyudhaH // 537 / / sApyUce'hamRtusnAtA garbhaH syAccetkathaMcana / AkhyAhi kulakanyAyAstadA kA nAma me gatiH / / 538 / / so'pyuvAcAhamaikSvAkaH zrAvastyAM puri pArthivaH / zilAyudho nAmadheyAcchatAyudhanRpAtmajaH / / 539 / / yadi te jAyate putraH zrAvastyAM sa mamAMtike / tvayAneyo mayA kAryaH sa eva nRpatistadA / / 540 / / 1 mRgayayA / 2 vividhavilAsaracanayA / | eNIputravRttAntaH / // 84 //
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 85 // | aSTamaM parva dvitIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / ityukte tadbalAnyeyustAmApRcchya yayau ca saH / tat sApi piturAcakhyau kramAcca suSuve sutam / / 541 // tena prasavarogeNa RSidattA vyapadyata / jvalanaprabhanAgasyAgramahiSI babhUva ca / / 542 / / tatpitA mogharetAstaM pANinAdAya dArakam / ruroda tApasaH zokAdastokaM so'nyalokavat / / 543 / / jvalanaprabhabhAryA tu sAhaM jJAtvAvadheH svayam / tatraitya taM mRgIrupA stanyenAvardhayaM sutam / / 544 / / eNIputra iti nAmnA vikhyAtastena so'bhavat / mRtvAbhUtkauziko'higviSo matpiturAzrame / / 545 / / mattAtaM so'dazat krUro hRtaM tasya mayA viSam / bodhitaH so'pyahirmRtvA balo nAma suro'bhavat / / 546 // RSidattAvapuH kRtvA zrAvastyAmetya bhUpateH / tasyArpayaM sutaM taccAsaMsmaran so'grahInna hi / / 547 / / muktvA tasyAMtike putraM sthitvAkAze'hamabhyadhAm / vane tadarSidattAkhyA kanyAhaM ramitA tvayA / / 548 // tvattaH suto'sau jajJe'smin-jAyamAne mRtA tvaham / devatvaM prApavatyeNIbhUya cainamavardhayam / / 549 // eNIputraH sutaste'sAvityukte tu zilAyudhaH / rAjye nidhAya taM putraM pravrajya tridivaM yayau / / 550 // eNIputreNApatyArthe'STamabhaktena toSitA / adAM putrImahaM jajJe caiSA priyaMgusuMdarI / / 551 // asyAH svayaMvare rAjJAnenAhUtA mahIbhujaH / na caiko'pyanayA vavre yuddhaM cAraMbhi rAjabhiH // 552 / / matsAnnidhyAjjitAH sarve'pyeNIputreNa bhUbhujaH / priyaMgusuMdarI sA tu tvAM dRSTvAdya vuvUrSati / / 553 // 1 varitumicchati / enniiputrvRttaantH| // 85||
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 86 // aSTamaM parva dvitIyaH | sargaH | zrIariSTanemijinacaritam / | vasudevasya tvadarthe'STamabhaktena tayAsmyArAdhitAnagha / mayAdiSTastvAmavocadvetrabhRdgaMdharakSitaH / / 554 / / ajJAnAttvamavajJAsIradhunA tu mamAjJayA / tenAhUtaH pariNayereNIputrasya tAM sutAm / / 555 / / yAcasva ca varaM kacidityukto yAdavo'vadat / mayA smRtA samAgaccheH pratipede ca sA tathA / / 556 / / zauri baMdhumatIgehe muktvA devI tirodadhe / prAtAHsthena sahitaH zaurirAyatane yayau / / 557 / / priyaMgusuMdarI tatra pUrvAyAtAmupAyata / gAMdharveNa vivAhena yAdavaH parayA mudA / / 558 / / devIdattaM varaM zauriM sa dvAHstho'STAdaze dine / rAjJe vyajijJapadrAjApyAnaiSIttaM svavezmani / / 559 / / itazca vaitAdayagirau pure gaMdhasamRddhake / gaMdhArapiMgalo rAjA tasya kanyA prabhAvatI / / 560 // sA bhramaMtI suvarNAbha nagare'gAddadarza ca / somazriyaM sakhItvena sapadi pratyapAdi ca / / / 561 / / tasyAzca pativirahaM jJAtvovAca prabhAvatI / mA tAmya sakhi bhartAramAnayAmi tavAdhunA / / 562 / / Uce niHzvasya somazrI vegavatyAnayadyathA / AneSyasi tathaiva tvaM nAthaM me rupamanmatham // 563 / / na hyahaM vegavatyasmItyuditvA ca prabhAvatI / zrAvastyAmetya vArSNeyaM gRhItvA tatra cAnayat / / 564 / / kRtAnyarupastatrAsthAcchauriH somazriyA samam / jJAto mAnasavegena baddhazcAnyedhuretya saH // 565 / / jAte kalakale zaurirmocito vRddhakhecaraiH / tena mAnasavegena vivAdazca pracakrame / / 566 / / vaijayaMtyAM tataH puryAM balasiMhanRpAMtike / tau vAde'dhiSThitau tatra te caiyuH sUrpakAdayaH / / 567 / / eNIputra / sutayA | priyazabasundaryA | vivAhaH / | / / 86 //
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 87 // aSTamaM parva dvitIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / Uce mAnasavegaH prAk somazrIrmama kalpitA / anena hi cchalAdUDhA madadattA ca matsvasA / / 568 / / uvAca zauriH somazrIrmayoDhA pitRkalpitA / tAM jar3e'sau vegavatyAH sarvaM vetti jano'pi tat / / 569 / / evaM mAnasavegastu jito yuddhArthamutthitaH / nIlakaMTho'GgArakazca sUrpakAdyAzca khecarAH / / 570 / / dadau vegavatImAtA'GgAravatyatha zauraye / divyaM dhanurniSaMgau ca prajJaptI tu prabhAvatI / / 571 // vidyAdivyAstrapuSTaujA biDaujA iva yAdavaH / eko'pi khecarAn sarvAnajaiSIllIlayaiva tAn / / 572 // baddhvA mAnasavegaM cAkSipat somazriyaH puraH / zvazvA aMgAravatyAzca girA zaurirmumoca tam / / 573 / / || vRto mAnasavegAthai tyIbhUtaiH sa khecaraiH / somazrIyugvimAnastho mahApurapuraM yayau / / 574 / / tatra somazriyA sArdhaM vilalAsa yadUdvahaH / anyedhuH sUrpakaNAzvIbhUya jahe sa mAyinA / / 575 // jJAtvA ca muSTinA zauristADayAmAsa sUrpakam / sUrpakeNa tato muktaH so'patajjAhnavIjale / / 576 // sa uttIrya gaMgAyAH prayayau tApasAzramam / tatraikSiSTa striyaM caikAM kaMThanyastAsthimAlikAm / / 577 / / pRSTAzca tApasA AkhyajjitazatrunRpapriyA / jarAsaMdhasya putrIyaM nadiSeNeti nAmataH / / 578 // vazIkRtA parivrAjekenaiSA sa ca bhUbhujA / hatastadasthInyadyApi dhatte'sau dRDhakarmaNA / / 579 / / tato maMtrabalAcchauristAM cakre gatakArmaNAm / jitazatrurdadau tasmai jAmi ketumatI nijAm / / 580 / / 1 mayA'dattA / 2 tRtIyaikavacanam / | vasudevasya prajJaptyAdi vidyAptiH / / / 87 //
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ||88 // aSTamaM parva dvitIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / etya DiMbho jarAsaMdhadvAHsthastaM nRpamabravIt / naMdiSeNAprANadAtA preSyatAmupakAryayam / / 581 / / rAjJApi yuktamityukte saha tenaiva vetriNA / rathAruDho yayau zaurirmagadhezvarapattanam / / 582 / / baddhastatra sa ArakSarapRcchabaMdhakAraNam / te'pyAcakhyurjarAsaMdhasyAkhyAtaM jJAninA hyadaH / / 583 // naMdiSeNAM duhitaraM yaste sajjIkariSyati / haMtA te tatsuto'nazyaM jJAtazcAsIti hanyase / / 584 / / ityuktvA yAdavaM vadhyasthAne pazumivAnayan / asajjana muSTikAdyAzca te dazAha nibarhitum / / 585 / / tadA gaMdhasamRddhezo'pRcchatgaMdhArapiMgalaH / prabhAvatyA varaM vidyAM vasudevaM ca sAvadat / / 586 / / tena praiSi tamAnetuM tatra dhAtrI bhagIrathI / sA ninye tebhya Acchidya zauri gaMdhasamRddhake / / 587 // paryaNaiSIttatra zauriH pitRdattAM prabhAvatIm / ramamANastayA sArdhaM cAvatasthe yathAsukham / / 588 // vidyAdharastrIraparAzca zaurirgatvopayeme ca sukozalAM ca / sukozalAyAH sadane sthitazca pratyUhahInaM viSayAnabhuMkta / / 589 // * * * ityAcAryazrIhemacaMdraviracite triSaSTizalAkApuruSacarite | mahAkAvye'STamaparvaNi zyAmAdisukozalAMtakanyApariNayano nAma dvitIyaH sargaH / 1 mArayitum / 2 nirvighnam / vasudevasya vadhAdrakSaNam, rAjaputrIprabhAvatyopayamanaM ca / || 88 //
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaH sargaH / / aSTamaM parva tRtIyaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 89 // sargaH zrIariSTa nemijina | caritam / itazcAtraiva bharate vidyAdharapuropamam / peDhAlapuramityasti sarvAdbhutanidhAnabhUH // 1 // yatrotphullagRhodyAnAnilo bhavati zarmaNe / vastrAdhivAsanAgaMdhakArI yUnAmaharnizam / / 2 / / yatraukoratnabaddhorvIsaMkrAMtoDuSu bAlikAH / kSipati pANIn yAminyAM daMtatADaMkazaMkayA / / 3 / / yadgRheSutpatAkeSu dRzyate nidhizAliSu / calatpatAkikAcchAyArakSA viSadharA iva / / 4 / / yatra vAsI janaH sarvaH sarvataH samarajyata / dRDhena jinadharmeNa nIlIrAgeNa vastravat / / 5 / / tatra rAjA harizcaMdrazcaMdravannirmalo guNaiH / babhUvAdbhutayA RddhyA biDaujasa ivAnujaH // 6 // susthAnasyeMdriyajaye nayavikramazAlinaH / tasya dhruvallarIdAsyamanizaM zizriyuH zriyaH // 7 // tasya zriyAmapArANAM spardhayeva yazAMsyapi / apArIbhUya bhuvane vyabhaMta nirargalam / / 8 / / tasyAmalayazorAzernAmadheyamagIyata / surakhecaranArIbhirvetALyAdhityakAsvapi / / 9 / / tasyAgramahiSI prANavallabhA rupazAlinI / abhUllakSmIvatI nAma lakSmIrlakSmIpateriva / / 10 // 1 uDUni nakSatrANi / 2 daMtatADaMkaM karNabhUSaNam / 3 sthitasya / naladamayaMtI carite | tyoruttrbhvH| // || 89 //
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 10 // aSTamaM parva tRtIyaH | sargaH zrIariSTa| nemijinacaritam / zIlena lajjayA premNA dAkSyeNa vinayena ca / babhUva sA patimanaHkumudAnaMdacaMdrikA // 11 // AlapaMtI praNayinaH prItikomalayA girA / sA sudhAsAraNimivAdadhe tatkarNaraMdhrayoH / / 12 / / sA kalAbhiH pallavitA puSpitA hyAdibhirguNaiH / patibhaktyA ca phalitA babhau vallIva jaMgamA // 13 // kAlena gacchatA lakSmIvatyA prasuSuve sutA / sUtikAgRhamAMgalyadIpikeva svarociSA / / 14 / / sarvalakSaNayA jAtamAtrayApi tayA tadA / zriyeva gRhameyuSyA pitarau tAvahRSyatAm / / 15 // pUrvajanmapatistasyA dhanado'bhyetya tatkSaNam / tatrAtaniSTa kanakavRSTiM prAksnehamohitaH / / 16 / / tayA kanakavRSTyA ca hRSTo lakSmIvatIpatiH / tasyAH sutAyAH kanakavatIti vidadhe'bhidhAm / / 17 / / aMkAdaMkaM saMcarantI sA dhAtrINAM stanaMdhayI / kramAdbabhUva haMsIva pAdacaMkramaNakSamA / / 18 / / tAM padbhyAmupasarpantIM dRSTvA prakrAMtatAlikAH / ullApanairnavanavairgAyanti smopamAtaraH / / 19 // zanaiH zanaistAM jalpaMtI lallamanmanayA girA / muhurAlApayan dhAtryaH zArikAmiva kautukAt / / 20 / / AbaddhakuntalA lolakuMDalA kvANinUpurA / sA ratnakaMdukai reme ramevAparamUrtibhAk / / 21 / / kRtrimaiH putrakairnityaM ramamANA vavarSa sA / harSaprakarSamuddAmaM mAturunnidracakSuSaH / / 22 / / 1 patyuH bharnA sahetyarthaH / 2 AhvAnaiH / 3 dhAtryaH / 4 asphuTayA "totaDI" iti bhASAyAM / 5 kvANaH zabdastadvannUpuraM yasyAH sA zabditanUpuretyarthaH / 6 pAMcAlikaiH / 7 praphullanetrAyAH / naladamayaMtI carite tyoruttrbhvH| || 90 //
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaM parva tRtIyaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 91 // sargaH zrIariSTa nemijina caritam / ujjhaMtI maugdhyamadhurAM krameNa kSIrakaMThatAm / kalAkalApagrahaNayogyA kanakavatyabhUt / / 23 / / zubhe'hni kanakavatI kalAgrahaNahetave / ucitasya kalAcAryasyArpayAmAsa bhUpatiH / / 24 / / aSTAdazApi hi lipIrlipisraSTrIva sAbudhat / zabdapArAyaNaM cakre kaMThasthaM nijanAmavat // 25 // tarkAbhyAsAdalamabhUt patradAne gurorapi / chaMdo'laMkArazAstrAbdhipArazvaryajAyata / / 26 / / SaDbhASAnugayA vAcA kAvyakauzalamApa ca / acitrIyata citreSu pustakarmaNyagalbhata / / 27 / / kriyAkArakaguptajJA veditrI ca prehelikAH / sakaladyUtadakSA ca sArathyakuzalApyabhUt / / 28 / / saMvAhakatvakalpAbhUjjajJe rasavatI kalAm / prApa mAyendrajAlAdiprAdurbhAvananaipuNam / / 29 / / AcAryakamiva prApa tUryatritayadarzane / sA kApi hi kalA nAsti samyaga yAM na viveda sA // 30 / / ||ssddbhiH kulakam // sA prapede'navadyAMgI lAvaNyajalanimnagA / kalAkalApasaphalIkaraNaM madhyamaM vayaH // 31 // tadRSTvA pitarau tasyA varAnveSaNatatparau / apazyantau varaM yogyamArebhAte svayaMvaram // 32 // aparedhuH svasadane sukhAsInA mRgekSaNA / akasmAdAgataM rAjahaMsamekaM dadarza sA // 33 // 1 prazaMsApatradAne / 2 pustaM dhAtukASThAdInAM vastUnAM nirmANaM tatkarmaNi / 3 samasyAH / 4 saMvAhako'GgamardakastatkarmaNi dakSA / 5 raMdhanakriyAm / 6 yauvanaM / naladamayaMtI carite tyoruttrbhvH| || 91 //
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 92 // aSTamaM parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / azokapallavAtAmracaMcUcaraNalocanam / pAMDimnA navaDiMDirapiMDairiva vinirmitam / / 34 / / svarNaghargharikAmAlabhArigrIvaM kalasvanam / nRtyaMtamiva yonena taM dRSTvA setyaciMtayat // 35 // ||yugmm // kasyApyanalpapuNyasya vinodAspadameSa hi / svAmisvIkArabAhyaM hi pakSiNAM bhUSaNaM kutaH / / 36 // svAmino yasya kasyApi bhavatveSa sitacchadaH / vinodAyAstu me bADhaM mamehotkaMThate manaH / / 37 / / gavAkSalInamatha taM sA haMsa haMsagAminI / mAMgalyacAmaramiva zriyaH svayamupAdade / / 38 // padmAkSA pANipadmena sukhasparzena sA zanaiH / marAlaM lAlayAmAsa taM krIDApuMDarIkavat / / 39 / / zirISasukumAreNa pANinAmArjayacca sA / tasyAmalaM picchakozaM kezapAzaM zizoriva / / 40 // sakhI kanakavatyUce dArupaMjaramAnaya / yathA tatra kSipAmyenaM naikatra sthAyinaH khagAH // 41 // dArupaMjaramAnetuM sA yAvatprAcalat sakhI / sa haMso vaktumArebhe tAvanmAnuSabhASayA / / 42 / / rAjaputri viviktAsi mA mA mAM paMjare nidhAH / tubhyaM nivedayiSyAmi priyaM kiMcidvimuMca mAm // 43 // haMsaM mAnuSavAcA taM vadaMtaM prekSya vismitA / sA gauravAdado'vAdIt priyAtithimivAgatam / / 44 // pratyutAsi prasAdA) he haMsa kathaya priyam / zarkarAto'pi madhurA vArdhikathitA satI / / 45 / / 1 zvaityena zuklatveneti yAvat / 2 navo yo DiMDiraH samudraphenastasya piMDaiH samUhaiH / 3 gamanena / 4 vivekavatIva / | naladamayaMtI carite tayoruttarabhavaH / // 92 //
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 93 // | aSTamaM parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / haMso'pyAkhyat kozalAyAM nagaryAM khecarezituH / kozalasyAmarIkalpA duhitAsti sukozalA / / 46 / / sukozalApatizcAsti yuvA saundaryasArabhUH / taM dRSTvA bhajyate rekhA sarveSAM rupazAlinAm / / 47 / / sukozalApatirlokottararupaH sa suMdari / tadrUpasazaM rupaM hyAdarza yadi nAnyataH / / 48 // yathA hi sa yuvA rupasaMpadA nRziromaNiH / nArIziromaNistadvattvamapyasi manasvini / / 49 / / yuvayo rupadRSTAhaM yuvayoH saMgamecchayA / tvAM tasya samyagAkhyAyAkhyAtavAnasmi taM tava / / 50 // svayaMvaraM ca te zrutvA tathA tasyAsi varNitA / tava svayaMvare bhadre sa yathA svayameSyati / / 51 // svayaMvare bahUnAM ca madhye tvamupalakSayeH / nakSatranAthaM nakSatreSvivAnalpena tejasA / / 52 / / tanmuMca mAM svasti tubhyamapavAdo dhRte mayi / vidhibhaTTAraka iva patyarthaM prayate tava / / 53 // na sAmAnyaH pumAneSa krIDayA haMsarupabhRt / patiH saMpatsyate'nena dadhyau kanakavatyadaH / / 54 / / taM mumoca ca sA hastAt sa utpatya vihAyasA / tadutsaMge citrapaTamapAtayaduvAca ca / / 55 / / ihAsti likhito bhadre sa yuvA yAgIkSitaH / dRSTvA lekhyagatamamuMjAnIthAstamihAgatam / / 56 / / prItA kanakavatyUce kRtAMjalipuTA ca tam / ko'si tvaM kathayitvA svaM manAganugRhANa mAm / / 57 // sa khecaro haMsacarazcalatkAMcanakuMDalaH / divyAMgarAganepathyastathyavAgidamabhyadhAt / / 58 // 1 caMdram / 2 vidhireva bhaTTArako devaH / damayaMtIjIvakanakavatyA vsudeve'nuraagH| // 93 //
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 94 // aSTamaM parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / ahaM caMdrAtapo nAma khecaro'smi varAnane / bhAvinastvatpaterasya pAdazuzruSaNodyataH / / 59 / / vidyAprabhAvAdanyacca niraghe kathayAmi te / tvAmeSyatyanyadUtyena svayaMvaradine ca saH / / 60 // ityuktavaMtaM dattAzIH khecaraM visasarja sA / dadhyau ca saMvadati me diSTyA yadaivataM vacaH / / 61 / / tayAtha citrasthapatirdarzanAtRptayA paTaH / bhUyo bhUyo'kSivaccakre mIlanonmIlanAspadam / / 62 / / kSaNaM mUrdhni kSaNaM kaThe kSaNaM hRdi ca sA paTam / dadhe virahatApArtA bAlA kadalIkAMDavat / / 63 / / caMdrAtapo'pi tatkAlaM tayoH saMgamakautukI / yayau vidyAdharapure vidyAdharavibhUSite / / 64 // vidyAzaktyA mahIyasyA sa nabhasvAnivAskhalan / vasudevAzritaM vAsabhavanaM prAvizannizi / / 65 // haMsaromatUlikAMke talpe dhautottaracchade / sakalatraM vasudevaM zayAnaM ca dadarza saH // 66 // vidyAdharIbhujalatocchIrSakaM sukhazAyinam / pAdasaMvAhanenopAkrasta zauri sa sevitum // 67 // zaurI rataklamotpannanidrAsukhabharo'pi hi / kSaNAdatha jajAgAra sUAnA hi narottamAH / / 68 // Akasmika nizIthe'pi taM tadodvIkSya yAdavaH / na bibhAya na cukopa pratyutaivaM parAmazat / / 69 / / pumAneSa viruddho me na hi tAvadupAsanAt / zaraNArthI bhavedyadvA yadvA matkAryaciMtakaH // 70 // yadyAlapAmyamuM pAdasevakaM mRduvAgapi / sukhasuptA rataklAMtyA tadA devyapi jAgRyAt // 71 // 1 pAparahite / 2 sukhenotthAnaM yeSAM te / 3 vyaciMtayat / damayaMtIjIvakanakavatyA vasudeve'nurAgaH / & // 94 //
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruvacarite // 95 // aSTamaM parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / na copekSitumarhAmi sevAparamamuM janam / upekSakasyApi hi me na nidrAsminniha sthite / / 72 / / tadutthAya prayatnena devImapratibodhayan / paryaMkAt parato bhUtvA vArtayAmyamumAdatam / / 73 // anAMdolitaparyaMkastanulAghavanATanAt / dazArhastalpamujjhitvA niSasAda tato'nyataH / / 74 / / caMdrAtapo'pi sarvAMgaratnAbharaNabhUSitaH / dazAha dazamaM bhaktyA prANamat pattilezavat / / 75 / / ya Akhyat kanakavatIM so'yaM caMdrAtapAbhidhaH / vidyAdhara iti zaurirupalakSayati sma tam / / 76 / / darzAhaH pratipattyahaM taM pariSvajya khecaram / pRcchati sma svAgatikaM svayamAgamakAraNam / / 77 / / tatazcaMdrAtapazcaMdrAtapazItalayA girA / prauDhyA prajJAvatAM dhuryo vaktumevaM pracakrame / / 78 / / tAzI kanakavatIM tavAkhyAya yadUdvaha / tvAmapyAkhyAtavAnasmi tasyai sadbhUtavarNanAt // 79 // vidyAbalAcca tvAM nAtha paTe likhitavAnaham / taM paTaM cArpayaM tasyai tanmukhAMbhojabhAskaram / / 80 // dRSTvA paTasthaM tvAM rAkAmRgAMkamiva saMmadAt / tasyA vavarSaturvAri locane caMdrakAMtavat // 81 / / sAdhAttadaiva tvanmUrtisanAthaM taM paTaM hRdi / dAtuM virahasaMtApasaMvibhAgamiva tvayi / / 82 / / sA yaMtrazAlabhaMjIva varSannetrA kRtAMjaliH / mAmiti prArthitavatI gauravottAritAMcalA / / 83 // mopekSiSThA varAkI mAM nApto me tvate'paraH / upAnayestaM puruSaM sarvathA matsvayaMvare / / 84 // 1 anAMdolito'cAlitaH payaMko yena saH / 2 harSAt / vasudevAya knkvtynuraagkhyaapnm| // 95 //
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 16 // aSTamaM parva | tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / nAthAdya kRSNadazamIdivasastadanaMtaram / bhAvI sitAyAM paMcamyAM pUrvAhNa tatsvayaMvaraH / / 85 / / svayaMvarotsave tatra prayAtuM yUyamarhatha / tvatsaMgamAzAjIvAturanugrAdyaiva sA tvayA / / 86 / / vasudevo'pyathAvAdIccaMdrAtapa dinodaye / ApRcchya svajanAnevaM kariSye mudamudaheH / / 87 // tiSThestvaM pramadavane mayA saha yiyAsayA / svaprayatnaphalaM haMta pazyestasyAH svayaMvare / / 88 // evamukte tiro'dhatta sa vidyAdharadArakaH / vasudevastu suSvApa talpe'nalpapramodabhAk / / 89 // svajanAn prAtarApRcchyAnujJApya preyasIjanam / vasudevo yayau prAtaH peDhAlapurapattanam / / 90 / / tatra rAjA harizcaMdraH samAgatya yadUdvaham / avAsayadupavane lakSmIramaNanAmani / / 91 / / azokapallavAtAne pATalAmodazAlini / ketakIkusumasmere saptacchadasugaMdhini / / 92 / / kRSNekSunAgaraMgADhaye kuMdakuDmaladaMture / tatrodyAne vizazrAma zauridRSTiM vinodayan / / 93 / / / / yugmam / / tatazca kanakavatIpitA svavibhavocitAm / arhaNAmarhaNIyasya vyadhAdAnakaduMdubheH // 94 / / pUrvaniSpAditeSUccaiH prAsAdeSu gRheSu ca / tatrodyAne sthitaH zauriraitihyamazrRNodidam / / 95 // purA samavasaraNaM zrInamisvAmino'bhavat / ihodyAne sevyamAnaM surAsuranarezvaraiH // 96 / / ihAmarIbhiH sahitA rAsakenArhata puraH / lakSmI reme tadAdyetallakSmIramaNamityabhUt / / 97 // 1 tava saMgamasyAzA eva jIvAtuH jIvanauSadhaM yasyAH sA / 2 nAraMgI vRkSa 3 pUjAM / 4 pUjyasya / 5 itihAsam / knkvtiisvyNvrH| // 96 //
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 17 // aSTamaM parva tRtIyaH sargaH | zrIariSTanemijinacaritam / tatra cAyatane'pyuccaiH pratimAH zrImadarhatAm / divyopahArairAnarca vavaMde ca yadUdvahaH / / 28 / / tadA ca viSvagralADhyaM sumeruriva jaMgamam / utpallavaM drumamiva patAkAlakSalakSitam / 99 / / anekakarimakaraturagAkaramabdhivat / AdityamaMDalarucAmAcAmakamivArciSA / / 100 / / sameghanAdaM vyomeva baMdikolAhalAkulam / mAMgalyatUryanirghoSatarjitAMbudagarjitam / / 101 / / utkaMdharIkRtAzeSavidyAdharamavAtarat / vimAnamekamadrAkSIttatra zauriranAkulaH / / 102 / / ||cturbhiH kalApakam // papraccha caikamagrasthaM vasudevo divaukasam / vimAnaM zakrasaghrIva kasyedaM nAkino vada / / 103 // so'bravIddhanadasyedaM tadAruDhaH sa cAdhunA / uttaratyatra bhUloke kAraNena garIyasA / / 104 / / pUjayitvAhatpratimAzcaitye'smin prayatiSyate / acirAtkanakavatIsvayaMvaradikSayA / / 105 // tadA cAciMtayacchaurirdhanyA kanakavatyaho / devA apyupatiSThaMte prArabdhe yatsvayaMvare / / 106 // athAvatIrya dhanadaH pratimAH zrImadarhatAm / Anarca ca vavaMde ca saMgItaM cApyacIkarat // 107 / / aho mahAtmA devo'yaM puNyabhAk paramArhataH / aho prabhAvanApAtraM zAsanaM zrImadarhatAm / / 108 // aho dhanyo'smi yasyaitadadbhutaM dRSTigocaram / suciraM ciMtayAmAsa zaurirevaM samAhitaH // 109 // knkvtiisvyNvrH| // 97 //
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 98 // | aSTama parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / tatra vaizravaNaH pUjAM samApya zrImadarhatAm / yathAruci pracalito dadarzAnakaduMdubhim / / 110 / / aciMtayacca kApyasya puMso lokottarAkRtiH / amarANAmasurANAM khecarANA ca nAsti yA / / 111 / / dhanado'nupamazrIkamAkRtyA prekSya yAdavam / aMgulIsaMjJayAhvAsta vimAnasthaH sasaMbhramam / / 112 / / ahaM manuSyo devo'yaM maharddhiH paramArhataH / ityagAdvasudevastamabhIruH kautukIti ca / / 113 // dhanado'pi tataH svArthasatRSNo vRSNinaMdanam / priyAlApAdisatkArapAtrIcakre vayasyavat / / 114 // prakRtyApi vinItAtmA satkRtazceti vRSNisUH / kRtAMjalistaM prAvocadAjJApaya karomi kim // 115 // athAvadadvaizravaNaH zrotrazarmadayA girA / sAdhayAnanyasAdhyaM me dUtyamekaM mahAzaya / / 116 / / asmin pure harizcaMdranareMdrasya kumArikA / sutA kanakavatyasti tAmidaM vada madgirA / / 117 // zakrasya devarAjasyottaradikpatiricchati / tvAM vaizravaNa udvoDhuM mAnuSyapyamarI bhava / / 118 / / mama cAmoghayA vAcA samIraNa ivAskhalan / pradezaM kanakavatyA bhUSitaM tvamavApsyasi / / 119 / / tatra ca gatvA svAvAse divyAlaMkaraNAdikam / muktvA preSyocitaM zaurirmalinaM veSamAdade / / 120 / / yAMtaM malinaveSaM tu yAdavaM dhanado'vadat / kimudAraM veSamaujjIH sarvatrADaMbaro'rhati // 121 // zauriH provAca veSeNa malinenojvalena vA / kiM nAma kArya dUtye hi maMDanaM vAgmamAsti sA / / 122 / / 1 kuberaH / 2 dUtayogyam / 3 hi yasmAtkAraNAnmaMDanaM vAgevAsti sA vAgmamAstItyanvayaH / kanakavatIsvayaMvaraH / // 98 //
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 19 // aSTamaM parva tRtIyaH sargaH zrIariSTa| nemijinacaritam / svasti tubhyaM prayAhIti dhanadenoditaH punaH / niHzaMkaM vasudevo'gAddharizcaMdragRhAMgaNam / / 123 / / hastyazvarathayodhAdiniruddhadvAramapyatha / vasudevo'vizadvezma harizcaMdramahIpateH / / 124 / / adRzyamAnaH kenApi tatazcApraskhaladgatiH / yogIvAMjanasiddho'gAdagrato vRSNinaMdanaH // 125 // ruddhaM baddhaparikaraiH sauvidairvetrapANibhiH / prAvizat prathamaM kakSAMtaraM zaurinupaukasaH / / 126 / / iMdranIlamayorvIkaM calatkAMtitaraMgitam / sAMbhovApIbhramakaraM zauristatkSaNamaikSata / / 127 // divyAbharaNadhAtrINAM strINAmapsarasAmiva / surupANAM savayasAM tatra vRMdaM dadarza ca / / 128 / / svarNastaMbhaM maNimayapAMcAlIkaM caladdhvajam / kakSAntaramathAvikSadvaitIyIkaM yadUdvahaH / / 129 // jyotsnAsahodarakSIrataraMge'tha tRtIyake / kakSAMtare'vizat kSIrodadhAviva suradvipaH / / 130 // strIjanaM tatra so'pazyaddivyAbharaNabhUSitam / asaMmAtaM surapure'psarojanasamAgatam / / 131 // turyaM kakSAMtaraM prApto'pazyacca jalakuTTimam / taraMgataralaM haMsakurarAdisamAkulam / / 132 // tatrAtmAnaM prapazyatIrvinApyAdarzamaMganAH / zrRMgArakarma kurvANAH prekSAMcakre yadUdvahaH / / 133 / / aauSItsArikAkIrodIryamANaM ca maMgalam / ceTIjanaM ca praikSiSTa gItanRtyasamAkulam / / 134 // kakSAMtaraM paMcamaM ca yayau zauridadarza ca / manoramaM mArakataM kuTTimaM svargRhopamam // 135 // | 1 sajalavApyA bhramakaram / 2 kuraraH pakSivizeSo bhASAyAM "TIToDI" iti prasiddham / 3 zukaH / | knkvtiisvyNvrH| || 99 //
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaM parva tRtIyaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 100 // sargaH zrIariSTanemijinacaritam / muktAvidrumadAmaughAMzcAmarAMzcAvalaMbitAn / saMkrAMtAMstatra so'pazyanmAyAkArakRtAniva / / 136 // suveSarupA ratnAlaMkArabhAMDabhRto'bhitaH / zAlabhaMjIriva staMbhalagnAzceTIrdadarza ca / / 137 / / prAptaH kakSAtaraM SaSThaM so'drAkSItpadmakuTTimam / divyaM sarovaramiva sarvataH padmamaMDitam / / 138 / / divyAMgarAgapUrNAni maNipAtrANi cAgrataH / apazyattatra vArSNeyo daivatAnyaMzukAni ca / / 139 / / kRmirAgAMzukabhRtAM sudRzAM tatra vRSNisUH / mUrtAnAmiva saMdhyAnAM vRMdaM dRgviSayaM vyadhAt / / 140 / / kakSAMtare saptame ca zauriH kuTTimamaikSata / lohitAkSamayastaMbhaM karketanamaNImayam // 141 / / tatrApazyat kalpavRkSAn kusumAbharaNAni ca / pAnIyapUrNakalazaMkarakANAM ca dhoraNIH // 142 / / kalAvidaH sarvadezabhASAdakSAH sulocanAH / kuMDalAlIDhagaMDAzca so'drAkSIdvetradhAriNIH / / 143 // so'ciMtayacca kasyApi nAvakAzo'tra vezmani / etAbhitradhArIbhirnIraMdhra parivArite / / 144 / / evaM ciMtayataH zaurerlIlAkanakapadmabhRt / pakSadvArAdhvanA divyaveSaikA dAsyupAyayau // 145 / / apracchan vetradhAriNyastAstAmevaM sasaMbhramAH / svAminI kanakavatI kva tiSThati karoti kim / / 146 / / sApyAkhyat pramadavanaprAsAde divyaveSabhRt / devatAkRtasAMnidhyA svAminyekaiva tiSThati // 147 / / vasudevo'pi tacchutvA tAM jJAtvA tatra tasthuSIm / pakSadvArAdhvanA dAsI kathitena viniryayau / / 148 / / 1 kRmirAgo bhASAyAM "kIramajaraMgaH" 2 raktamaNimayastaMmam / 3 karakaM kamaMDalUH / 4 pakSadvArA pArzvadvAreNa / * purataH / kanakavatI| svayaMvaraH / | 100 / /
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 101 // aSTamaM parva tRtIyaH sarga: zrIariSTanemijinacaritam / prAptazca pramadavane prAsAdaM saptabhUmikam / tuMgaM prAkArabhadrAkSIttaM zanairAruroha ca / / 149 // divyAlaMkAranepathyadharAM kalpalatAmiva / sarvartupuSpAbharaNAM sAkSAdiva vanazriyam // 150 // AjanmasRSTisarvasvamiva rupazriyA vidheH / bhadrAsanasthitAmekAmapi sAnucarAmiva / / 151 // paTTAlikhitapuMrUpaM pazyaMtI tanmayImiva / adrAkSIt kanakavatImupasarpana yadUdvahaH // 152 / / ||tribhirvishesskm / / dazAha~ kanakavatI paTTarupamivAparam / dRSTveSTAgamanajJAnATyakasat prAtarabjavat / / 153 / / sA dRSTavA yAdavaM citraM citraM dRSTvA ca yAdavam / dadarza zrAMtamazrAMtanetrA harSocchvasattanuH / / 154 / / dazAhamarcamAnA sA netrariMdIvarairiva / bhadrAsanAdrAgudasthAt kRtAMjaliruvAca ca / / 155 // tvamAkRSTo'si me puNyaistava dAsyasmi suMdara / ityuktvA vasudevasya sA naMtumupacakrame / / 156 / / dazArhaH praNamaMtI tAM pratiSidhyaivamabravIt / bhRtyo'smi mA praNaMsIstavaM svAminyasi mahAzaye / / 157 // yo hi syAdanurupaste taM praNatuM tvamarhasi / avijJAtakule bhRtye mA mayyanucitaM kRthAH / / 158 // sovAca sarva jJAtaM te tvamevAsi patirmama / yastvaM devatayAkhyAto dhyAtazcitragatazca yaH / / 159 // vasudevo'vadadbhadre nAhamasmi patistava / yaste devatayA khyAtaH patistasyAsmi kiMkara / / 160 // 1 janmata Arabhya kRtA yA sRSTistasyAH sarvasvam / 2 kasa gatau hyayastanIrupam / 3 pUrvazloke "devena kathitaH" ityarthaH kanakavatyA pradarzitaH atra tu tadvacanasyaiva devatvena prasiddhaH" ityartho vasudevena kRta iti tAtparyAnna virodhaH / nIlakamalaiH / kanakavatIsvayaMvaraH / || 101 //
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 102 // aSTamaM parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / zrUyatAM ca sa te bhartA zakrasyottaradikpatiH / svaHstrImukhAbjabhasalo dhanado vizvavizrutaH / / 161 / / tasyAsmi kiMkaro dUto yAce'haM tvAM tadAjJayA / bhavAgramahiSI tasya sevyamAnAmarIjanaiH / / 162 // sAbravIddhanadanAmagrAhaM kRtanamaskRtiH / zakasAmAnikaH kvAyaM kvAhaM mAnuSakITikA // 163 / / dUtyaM yanmayyanucitaM krIDAmAtraM hi tasya tat / mAnuSINAM surairjAtu bhUtapUrvo na saMgamaH / / 164 / / vasudevo'vadadbhadre devatAdezamanyathA / kurvANA davadaMtIva tvamanarthamavApsyasi / / 165 / / Uce kanakavatyevaM dhanadetyakSaraiH zrutaiH / mama prAgjanmasaMbaMdhAtkRto'pyutkaMThate manaH / / 166 // durgandhasya zarIrasyaudArikasya sudhaudanAH / nezate gaMdhamapi hi soDhumityarhatAM vacaH // 167 // tadrUtyacchadmanA cchannastvameva hi patirmama / gatvA cAkhyAhi madvAcaM devasyottaradikpateH / / 168 / / tvaddarzane'pi nArhAmi mAnuSImAtramasmyaham / pUjyo'si pratimAM kRtvA saptadhAtutanormama / / 169 / / adRzyamAnaH kenApi tatazca yadupuMgavaH / pathA yathAgatenaiva yayau dhanadasaMnidhau / / 170 / / yAvadAkhyAtumArebhe taM vRttAMtaM yadUdvahaH / tAvat provAca dhanadaH sarvaM viditameva me / / 171 / / puraH sAmAnikAnAM ca dhanadaH prazazaMsa tam / mahApuMso'sya kApyeSA nirvikAracaritratA / / 172 // iti prazaMsan dhanado nAmnA suraMpatipriyam / devadUSyAMzukayugaM divyagaMdhAdhivAsitam / / 173 / / 1 bhasalaH sUryaH / 2 amRtabhojanA devA iti yAvat / 3 etadAdIni nAmAni sArthakAnyeva / | kanakavatI| svyNvrH| / / 102 //
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite 11903 11 sUraprabhaM ziroratnaM dakagarbhe ca kuMDale / hAraM zazimayUkhaM ca keyUre lalitaprabhe / / 174 / / nakSatramAlikAM cArdhazAradAmabhidhAnataH / sudarzanau ca kaTakau vicitramaNimaMDitau / / 175 / / vicitraratnaM ca kaTisUtrakaM smaradAruNam / daivatAni ca mAlyAni daivataM ca vilepanam // 176 // tadaiva vasudevAya pradadau paritoSabhAk / tadaMgalagnaM kRtvA ca so'pyabhUddhanadopamaH / / 177 / / vasudevaM tathA dRSTvA dhanadenApi satkRtam / zyAlAdayaH sahAyAtAH sarve mumudiretarAm / / 178 / / harizcaMdro'pi hi tadA tatrAgatya sakautukaH / praNamya dhanadaM baddhAMjalirevaM vyajijJapat / / 179 / bhavadbhirbhArataM varSamadya daivAnvagRhyata / svayaMvaradidRkSUNAM yadyuSmAkamihAgamaH // 180 // ityuktvA sajjayAmAsa sa svayaMvaramaMDapam | maMcAMzca kArayAmAsa vividhAsanabaMdhurAn / / 181 // vimAnacchAyayA pRthvyAH saMtApamapasArayan / uddaMDapuMDarIkAlidarzitenduparaMparaH / / 182 / / vIjyamAnaH suravadhUpANipallavalAlitaiH / vidyudutkSiptakaraNanartakairiva cAmaraiH / / 183 // vAlikhilyairiva ravisstUyamAnazca baMdibhiH / tataH svayaMvaraM draSTuM pracacAlottarApatiH / / 184 / / // tribhirvizeSakam // zvetadivyAMzukollocaM jyotsnAliptamivAMbaram / smarasajjIkRtadhanuH saMnibhAbaddhatoraNam / / 185 // 1 jalagarbhe / 2 vAlikhilyAR SayastaiH / chatram / 196676 aSTamaM parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / kanakavatI svayaMvaraH / // 103 //
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 104 // | aSTamaM parva | tRtIyaH | sargaH zrIariSTa nemijinacaritam / kanakavatI|svayaMvaraH / ratnAdarzAkitaM viSvaganekAkaeNrivAzritam / ratnamayyASTamaMgalyA zobhitadvArabhUmikam / / 186 / / khe valAkAbhramakaraiH zobhitaM zubhraketubhiH / nAnAratnamayorvIkaM sudharmAyA ivAnujam / / 187 / / varANAM gvinodAya prakrAMtaprekSaNIyakam / pravivezottarAdhIzastaM svayaMvaramaMDapam / / 188 // ||cturbhiH kalApakam / / tatraikasminnuccamaMce dhanado haMsavAhanaH / svasthe siMhAsane svaHstrIjanAvRta upAvizat / / 189 / / adUre dhanadasyAtha tasyaiva yuvarADiva / vasudevo niSasAda prasAdasubhagAnanaH / / 190 // krameNAnye'pi maMceSu rAjAnaH paramarddhayaH / vidyAdharAzca nyaSadan spardhamAnA iva zriyA / / 191 / / dhanado nijanAmAMkAmarjunasvarNanirmitAm / UrmikAmArpayacchaureH sa nyadhAt kaniSThAMgulau // 192 / / UrmikAyAH prabhAveNa tadaiva yadunaMdanam / kuberamUrtimadrAkSIttatrasthaH sakalo janaH / / 193 / / aho kubero bhagavAnmUrtidvayabhRdAgataH / praghoSAdvaitamityuccaiH svayaMvarasadAmabhUt / / 194 // sadazazvetavasanA jyotsnAkteva vibhAvarI / muktAtADaMkarucirA sadvIMduriva merubhUH // 195 / / alaktarasaraktoSThI pakvabibeva biMbikA / hArabhUSitavakSojAdribhUriva sanirjharA / / 196 / / bibhratI smaradolAbhaM pANibhyAM puSpadAma ca / tadA kanakavatyAgAttatra haMsIva maMtharam / / 197 // ||tribhirvishesskm / / 1jyotsnAsahitA / 2 iMndudvayasahitA / 3 biMbalatA / * indrasabhAyAH / + tAlapatrAkAram karNAbhUSaNam / * jatu / bhASAyAm 'lAkha' || 104 //
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 105 // aSTamaM parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / tayA ca tatrAgatayA sa svayaMvaramaMDapaH / maMgalyayA dIpikayA gRhagarbha ivAbabhau / / 198 / / dRzA saMbhAvayAmAsa vuvUSUnakhilAMzca sA / kairavANIndulekheva bhAsA zauMDIryasArayA / / 199 / / citradRSTaM vasudevaM dUtyadRSTaM ca tatra tam / apazyaMtI viSAdAtmA mamlau sAyamivAbjinI / / 200 / / sapAMzukrIDikAhastanyastabhArAtha sA ciram / niHspaMdA zAlabhaMjIva tasthAvasvAsthyamIyuSI / / 201 / / tasyAM kamapyavRNvatyAM rAjAnaH svaM vyalokayan / kiM rupaveSaceSTAdidoSo'smAsviti zaMkayA / / 202 / / sakhyUce kanakavatI kimadyApi vilaMbase / svayaMvaranak kasyApi nyasyatAM kaMThakaMdale / / 203 / / harizcaMdrasutovAca rucyo hi vriyate varaH / yazca me rocate maMdabhAgyA pazyAmi taM na hi / / 204 / / dadhyau ca ka upAyo me kA gatizca bhaviSyati / iSTaM varaM na pazyAmi bhava re hRdaya dvidhA / / 205 / / itthaM ciMtAturA prekSya dhanadaM praNipatya ca / sA dInA rudatI baddhAMjalirevaM vyajijJapat / / 206 // deva prAgjanmapatnIti narmetthaM mA kRthA mayi / mayA vuvUrSito bhartA tvayA cakre tirohitaH / / 207 // smitvoce dhanadaH zauriM mahAbhAga mayArpitAm / mudrAM kuberakAMtAkhyAmimAM hastAdapAkuru / / 208 / / zauristAmUrmikAM hastAduttArya dhanadAjJayA / svamUrtibhAgabhUrbhUyo nATyAbhinayapAtravat // 209 / / sA dazAha svamUrtisthamupalakSya valakSadRk / bahirbhUtapramodeva babhUva pulakAMkitA / / 210 // 1 hAsyam / 2 zvetadRSTiH / * sAmarthyam / knkvtiisvyNvrH| mahAbhAga mayA / svamUdeva babhUvaH || 105 //
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 1190 11 upasRtya ca tatkaMThe raNajjhaNitanUpurA / svayaMvarasrajaM nyAsthannijAM bhujalatAmiva / / 211 / / divi duMdubhayo nedustadA ca dhanadAjJayA / maMgalyakaM conmanaso'psarasaH sarasaM jaguH / / 212 // aho dhanyo harizcaMdro vavre yasya sutA varam / jagatpradhAnamityuccairviSUcI vAgabhUttadA / / 213 / / devatA dhanadAdiSTA vasudhArAM niraMtarAm / sadyo vavRSurAcAralAjAniva kulAMganAH / / 214 / / vasudevasya kanakavatyAzcoparyamotsavaH / tadA babhUva tanvAno harSasyaikAtapatratAm // 215 // atha vijJApayAmAsa zrIdaM natvA yadUdvahaH / kimAyAtA yUyamatretyasmi jJAtuM kutUhalI / / 216 // zrIdaH proce saharSastaM zaurimAbaddhakaMkaNam / kumAra zrUyatAmatra mamAgamanakAraNam // 217 // asyaiva jaMbUdvIpasya kSetre bharatanAmani / saMgaraM nAma nagaramastyaSTApadasaMnidhau // 218 // tatrAbhUnmammaNo rAjA tasya vIramatI priyA / sabhAryaH so'nyadAcAlIt pApaddharyai nagarAdbahiH / / 219 / / sArthena samamAyAtamekaM malamalImasam / kSamAzramaNamadrAkSIdrakSaHkSudrAzayo'tha saH / / 220 / / asAvazakunaM me'bhUnmRgayotsavavighnakRt / iti so'dhArayat sAdhuM sArthAdyUthAdiva dvipam // 221 // bhUyo rAjakule gatvA sakalatro'pi bhUpatiH / so'sthAdvAdaza ghaTikAstamRSiM vipralApayan / / 222 / / tAbhyAM jAtAnukaMpAbhyAM daMpatibhyAM tato muniH / apRcchi kuta AyAsIH kkavA gacchasi kathyatAm // 223 // 1 sUcakA / 2 vivAhotsavaH / 3 mRgayAyai / 4 rAkSasavaduSTAzayaH / loke 'mamarA' + malena malinam / aSTamaM parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / kanakavatyA vasudevasya varaNam / // 106 //
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ||107 // aSTamaM parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / munirbabhASe calito rohItakapurAdaham / aSTApadArhadibabAni sArthena saha vaMditum / / 224 / / bhavadbhyAM ca mahAmAnau sArthAdasmi viyojitaH / nASTApadamagAM dharmakarma bahvatarAyakam / / 225 // daMpatI laghukarmatvAdvArtayaMtau tu taM munim / tau visasmaratuH kopaM duHsvapnamiva maMkSvapi / / 226 / / tAvArdrahRdayau jJAtvA paropakRtidhImuniH / tayorAkhyajjIvadayApradhAnaM dharmamArhatam / / 227 / / aviddhakarNau tau dharmAkSarairAjanma daMpatI / kiMciddharmAbhimukhatAM tataH prabhRti jagmatuH / / 228 / / pratyalAbhayatAM bhaktyA bhaktapAnAdinA ca tam / priyAtithimivAbhyarNamavAtiSThayatAM ca tau / / 229 / / kiM tu rAjasabhAvena vinivAryAparaM janam / cakratustau svayameva tasyarSeH pratilAbhanam / / 230 // dharmajJAnauSadhaM datvA karmarogArtayostayoH / muniH so'STApadaM prApa tAbhyAmanumatazcirAt // 231 // tau ciraM vratisaMsargAt prapadya zrAvakavratam / pAlayAmAsaturyatnAdraviNaM kRpaNAviva / / 232 / / vIramatyanyadA dharmasthirIkaraNahetave / ninye zAsanadevyASTApade dharmajuSAM na kim // 233 / / AhatIH pratimAstatra pUjyamAnAH surAsuraiH / dRSTvA sA prApadAnaMdaM muktevAtrApi janmani / / 234 // caturviMzatimapyarhadibabAnyaSTApadAcale / vaditvA punarapyAgAt svapuraM khecarIva sA / / 235 / / jinaM jinaM pratyakArSItsA cAcAmlAni viMzatim / tIrthAvalokanAddharme dadhAnA stheyasI dhiyam / / 236 / / 1 he mahAmAnau / 2 dharmajJAnAkSarairaviddhau karNI yayostau / 3 rajoguNatvena / 4 sthiratarAm / naladamayaMtIpUrvabhavacarite mammaNa | viirmtibhvH| || 107 //
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 108 // aSTama parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / uparinyastaratnAni suvarNatilakAni sA / caturviMzatimarhadbhyaH kArayAmAsa bhaktibhAk / / 237 / / anyedhuH saparIvArA gatvASTApadamUrddhani / sA snAtrapUrvamAnarca caturviMzatimarhatAm / / 238 / / tAsAmarhatpratimAnAM lalATeSu nyadhatta ca / zrIvalleH kusumAnIva haimAni tilakAni sA / / 239 / / cAraNazramaNAdInAM tIrthe tasminnupeyuSAm / datvA dAnaM yathArha sA tapastadudapAdayat / / 240 / / tatazca kRtakRtyeva pranRtyaMtIva cetasA / sA dhImatI vIramatI punarAgAt svapattanam / / 241 / / pRthakcharIrau tAvekamanasAviva daMpatI / dharmakarmodyatau kAlaM kiyaMtamapi ninyatuH // 242 / / samAdhimaraNaM prApya pUrNakAle vivekinau / devaloke tAvabhUtAM devo devI ca daMpatI / / 243 / / cyutvA mammaNajIvo'tha jaMbUdvIpe'tra bhArate / bahalInAmni viSaye nagare potanAhvaye / / 244 / / dhammilAsasyAbhIrasya reNukodarasaMbhavaH / dhanyo nAmAbhavat putraH pAtraM puNyasya bhUyasaH / / 245 // ||yugmm / / sa tu vIramatIjIvaH pracyutya tridazAlayAt / dhUsarI nAmadheyena dhanyasyaiva gRhiNyabhUt / / 246 / / mahiSIzcArayAmAsa dhanyo'raNye'nuvAsaram / mahiSIcAraNaM hyAdyamAbhIrANAM kulavratam / / 247 / / durdazairdarzayana darzayAminIriva durdinaiH / yaMtradhArAgRhIbhUtaM vyoma proddAmavRSTibhiH / / 248 // 1 zrIlakSmIreva vallistasyAH / 2 duSTA dazA yeSAM tairiva / 3 AmAvAsyArAtrIH / / gopAlasya / + meghayuktadinaiH / naladamayaMtI pUrvabhavacarite dhanya dhUsarIbhavaH / || 108 //
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 109 // | aSTamaM parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / ninadadda1rAtodya ivodyadda1rAravaiH / kurvannurvI ca haritaiH kezapAzavatImiva / / 249 / / vRSTisRSTorusevAlapicchalIbhUtabhUtalaH / saMcaratpAMthacaraNacItkAryAjAnukardamaH / / 250 / / kurvan dyAM vidhudAvarterulUkAvartinImiva / varSArAtraH pravavRte'nyadA vairI pravAsinAm / / 251 // ||cturbhiH kalApakam / / mahiSIH paMkasaMparkaharSakeMkArakAriNIH / dhanyazcArayitumagAt pravarSatyapi vAride / / 252 // bibhrANaH chatrakaM mUrdhni mahadvArinivAraNam / paryATIdaTavIM dhanyo'nuvrajanmahiSIvrajam / / 253 / / tasthivAMsaM pratimayA pAdenaikena nizcalam / upavAsakRzaM vRSTisahamAraNyakebhavat / / 254 / / zItA, kaMpamAnAMgaM vAtAMdolitavRkSavat / kSamAzramaNamadrAkSIdekaM dhanyaH paribhraman // 255 / / ||yugmm / / tathA parISahasahaM taM dRSTavA munipuMgavam / jAtAnukaMpaH svaM chatraM sa tanmUrdhanyadhArayat / / 256 / / dhRtAtapatro dhanyenAnanyasAmAnyabhaktitaH / prabhraSTavRSTikaSTo'bhUdRSiH sa vasatAviva / / 257 / / madyapAnAddurmadIva vRSTerna vyaramadghanaH / na tu nirvivide dhanyastathApi cchatradhAraNAt / / 258 // kramayogena vRSTezca virarAma ghanAghanaH / yAvadRSTikRtadhyAnAbhigrahAcca mahAmuniH / / 259 / / 1 zabdaM kurvadda1ra nAmAtodyaM yasminsaH / 2 bhekazabdaiH / 3 picchalIbhUtaM paMkilIbhUtam / 4 ulkApAtavartinIm / 5 araNyagajavat / naladamayaMtI pUrvabhavacarite dhanya ghUsarIbhavaH / || 109 //
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 110 // aSTamaM parva tRtIyaH saH zrIariSTanemijinacaritam / tatkAlaM mahiSIpAlastaM praNamya munIzvaram / pAdasaMvAhanApUrvamityuvAca kRtAMjaliH / / 260 / / maharSe viSamaH kAlaH paMkenAtaMkadA mahI / tadadya kuta AyAsIrAyAsamavidanniva / / 261 / / maharSirapi tasyAkhyat pAMDudezAdihAgamam / yAsyAmi laMkAnagarI gurupAdapavitritAm / / 262 / / gacchatazcAbdakAlo'yamaMtarAyo'ntarAbhavat / dhArAdharo'khaMDadhAraM varSituM ca pracakrame / / 263 / / varSatyabde ca gamanaM maharSINAM na yujyate / vRSTyaMtAbhigrahaM kRtvA tato'traiva sthito'smyaham // 264 / / viratAyAmadya vRSTau mahAtman saptame'hani / saMpUrNAbhigraho yAmi vasatau kvApi saMprati / / 265 / / dhanyo'pyuvAca harSeNa maharSe mahiSaM mama / prApyayAnamivAroha paMkaduHsaMcarA hi bhUH / / 266 / / sa muniH smAha jIveSu nArohati maharSayaH / parapIDAkaraM karma hyAcarati na jAtu te / / 267 / / pAdacaMkramaNA eva maharSaya iti bruvan / sa munistena sahitaH prayayAvupapattanam / / 268 // maharSiM smAha mahiSIpAlo natvA kRtAMjaliH / dohamyahaM mahiSIryAvattAvadatra pratIkSyatAm / / 269 / / ityuktvA svagRhaM gatvA dugdhvA ca mahiSIrdutam / AdAyaikaM dugdhakuMbhamabhyagAttaM mahAmunim // 270 // dhanyo'tidhanyamAtmAnaM manyamAnaH pramodabhAk / taM muni kArayAmAsa pAraNaM puNyakAraNam / / 271 // varSArAtramatikramya potane sa tapodhanaH / jagAma rucitaM sthAnamIryAzuddhucite'dhvani // 272 / / 1 duHkhdaa| naladamayaMtI pUrvabhavacarite ghanyadhUsaryoH samyaktvAptiH / || 110 //
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ||111 // aSTama parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / nljnm| dhanyo'pi saha dhUsaryA suciraM zrAvakavratam / apAlayadRSallekhAsthiraM samyaktvamudvahan / / 273 / / tau dhanyau dhUsarIdhanyau kAle jagRhatuvratam / pAlayitvA ca saptAbdI vipedAte samAhitau / / 274 / / pAtre pIyUSadAnenArjitapuNyAvubhau ca tau / jAtau haimavate yugmadharmI lezyAvizeSataH / / 275 / / anAtaraudradhyAnau tAvapi mRtvodapadyatAm / kSIraDiMDIranAmAnau devau dAMpatyazAlinau / / 276 / / devazcyutveha bharate viSaye kozalAmidhe / nagaryAM kozalAkhyAyAmikSvAkukulajanmanaH / / 277 / / niSadhasyAvanipateH suMdarodarasaMbhavaH / nalo nAmAbhavat putraH kUbarastasya cAnujaH / / 278 / / ||yugmm // itazcAsti vidarbheSu nagaraM kuDinAhvayam / tatra cAbhUnnRpo bhImaratho bhImaparAkramaH / / 279 / / tasyAbhUt puSpadaMtIti jAyA mAyAvivarjitA / tarjitasvarvadhUrupA parayA rupasaMpadA / / 280 // arthadharmAvirodhena kAmamapyanupAlayan / nirvighnaM bubhuje bhogAMstayA saha mahIpatiH // 281 // ekadA kSIraDiMDIrA pracyutya tridazAlayAt / tasyAH kukSAvavAtArIt sutAtvena zubhe kSaNe / / 282 / / tadA ca sukhasuptA sA zayanIye manorame / nizAvasAne susvapnaM dRSTvA rAjJe vyajijJapat / / 283 // svAmijAnAmyahaM suptA zvetahastI tavaukasi / davAgniprerito'vikSat sAkSAdiva yazazcayaH / / 284 / / 1 pASANarekhAvat sthiram / 2 dugdhadAnena / 3 kSIraDiMDirazca kSIraDiMDIrA ca kSIraDiMDIrAvityekazeSaH / || 111 //
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite |112 // | aSTamaM parva | tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / rAjApi vyAjahAraivaM sarvazAstrAbdhipAragaH / ko'pi puNyAdhiko garbhaH saMbhUto'dya tavodare / / 285 / / yAvadevaM vArtayaMtau rAjA rAjJI ca tasthatuH / tAvadAgAt sa zubhrebho bhramupriya iva cyutaH / / 286 / / nRpaM sakalatramapi nijaskaMdhe sa siMdhuraH / kSaNAdAropayAmAsa tatpuNyaprerito hi saH / / 287 / / puSpadAmakSepapUrvaM pUjyamAnaH sa nAgaraiH / bhrAMtvA pure punaH saudhametya tAvudatArayat / / 288 / / svayaM cAlIyatAlAne sa siMdhuradhuraMdharaH / vavRSuzcAtha puSpANi ratnAni ca divaukasaH / / 289 / / sugaMdhibhiryakSapakaiH sarvAMgamanulipya tam / arcitvA cottamaiH puSpai rAjA nIrAMjanA vyadhAt / / 290 / / pUrNakAle vyatIpAtAdidoSAdUSite'nyatha / kAdaMbinIva taDitaM rAjJI kanyAmajIjanat / / 291 / / sabrahmacArI taraNestasyAzca tilako like / sahajo'bhUnmahApuMsaH zrIvatsa iva vakSasi / / 292 / / sA svayaM bhAsvatI tena tilakena vizeSataH / upari nyastaratnenormikA haimIva didyute / / 293 // tajjanmanaH prabhAveNa bhImo niHsImavikramaH / babhUva bhUbhujAM mUrjA dhAryamANo'grazAsanaH / / 294 / / tasyAmudaravartinyAM rAjJI svapne yadakSata / davAgnibhItamAyAMtaM daMtIMdramiti nirmame / / 295 / / saMpUrNa mAsi duhitustasyAH kuDinabhUpatiH / devadaMtItyabhidhAnaM nidhAnaM harSasaMpadaH / / 296 / / ||yugmm // 1airAvataH / 2 kAdaMbinI meghamAlA / 3 sUryasya / 4 bhAle / 5 damayaMtItinAmnA prasiddhA / loke 'AratI' | davadaMtI(damayaMtI) || 112 //
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ||113 // aSTamaM parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / sugaMdhimukhanizvAsabhramadbhamaradhoraNiH / dine dine vardhamAnA sAbhavadrikhaNakSamA / / 297 // api mAtRsapatnInAM sA saumyamukhapaMkajA / karAtkaraM saMcacAra puSpAtpuSpamivAlinI / / 298 // aMguSThamadhyamAsphoTadhRtatAlAH padepade / tAM dhAtryo'ramayan vaktratimilAvAdyavAdanaiH / / 299 / / raNajjhaNiti kurvadbhyAM nUpurAbhyAM puraskRtA / krameNa kartumArebhe pAdacaMkramaNaM ca sA / / 300 // reme rameva sA mUrtA bhUSayaMtI gRhAMgaNam / tatprabhAvAddhi nidhayaH pratyakSAH kSmAbhujo'bhavan / / 301 / / saMprApte cASTame varSe tAM kanyAmArpayannRpaH / kalAcAryasya varyasya kalAgrahaNahetave / / 302 / / sAkSimAtramupAdhyAyo'bhavattasyAH sumedhasaH / kalAH saMcakramustasyAM hyAdarza pratibiMbavat / / 303 // sAbhUdadhItinI karmaprakRtyAdiSu dhImatI / tasyAH purazca syAdvAdAkSepakaH ko'pi nAbhavat / / 304 // kanyAM kalAkalApAMburAzestAM pArazvarIm / vAgIzvarImiva pituH pArzve gururathAnayat / / 305 // sA gurorAjJayA sarvaM kalAkauzalamAtmanaH / samyak pradarzayAmAsa guNArAmaikasAraNiH / / 306 // tathA zrutArthaprAvINyaM prakaTyakRta sA pituH / yathA so'pyabhavatsamyagdarzanADhyanidarzanam / / 307 / / sahasrAdhikalakSeNa dInArANAM narezvaraH / kalAcArya svaduhituH pUjayitvA visRSTavAn / / 308 / / davadaMtyAzca puNyAtizayAnnirvRtidevatA / sAkSAdbhUyAhatpratimAmarpayAmAsa kAMcanIm / / 309 / / 1 calanayogyA / 2 vaktratimilA nAma vAdyaM tasya vAdanaiH / 3 adhItamanayeti adhItinI / 4 zAsanadevatA / |davadaMtyA | yauvanam kAmAgrahaNaM c| || 113 //
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ||114 // aSTamaM parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / devyuvAca ca he vatse pratimA bhAvino'rhataH / eSA zrIzAMtinAthasya pUjanIyA tvayAnizam / / 310 // ityuktvAMtardadhe devI pratimAM davadaMtyapi / ninAyotphullanayanA vaMditvA nijavezmani / / 311 / / ramamANA vayasyAbhiH sudaMtI davadaMtyatha / yauvanaM pAvanaM prApa prapAM lAvaNyavAriNaH / / 312 / / rAjA rAjJI ca tAM dRSTvA kanyAmanyUnayauvanAm / tadvivAhotsavaM draSTumabhUtAmutkamAnasau / 313 / / tasyAstattadguNagaNAnurupavaraciMtayA / pitarAvatyadUyetAmaMtaH zalyAturAviva / / 314 / / krameNa davadaMtyaSTAdazavarSA babhUva ca / na tUpalebhe bhUpAlastadyogyaM pravaraM varam / / 315 // svayaMvaro'tiprauDhAnAmanUDhAnAM hi yoSitAm / yukta ityAdizadUtAn rAjJAmAhUtaye nRpaH / / 316 / / rAjAno rAjaputrAzca yuvAnaH paramarddhayaH / AyayustvaritaM tatra spardhamAnA mithaH zriyA // 317 // dRzyamAnaiH karaTibhirasaMkhyairbhUbhujAM tdaa| upatyakeva vidhyAroH kuDinopAMtabhUrabhUt / / 318 // niSadho'pi hi tatrAgAnnRpatiH kozalezvaraH / nalena kUbareNApi putrAbhyAM sahitastadA // 319 // sarveSAM svAgataM rAjJAmabhiyAnapuraHsaram / cakAra kuDinAdhIzo'tithInAmucitaM hyadaH / / 320 / / bhImo'tha kArayAmAsa svayaMvaraNamaMDapam / pAlakasya vimAnasyAnujanmAnamivarddhibhiH / / 321 // maMcAMzca maMDapasyAMtarvimAnAbhAnakArayat / pratyekaM sthApitasvarNasiMhAsanamanoramAn / / 322 // 1 jaladAnasthAnam 'paraba' iti bhASAyAm / 2 gajaiH / 3 vimAnasazAn / ' bhASAyAm 'taleTI' / + samIpasthaH / zAsanadevatayA davadaMtyai jinapratimA 'rpaNam / naladamayaMtI | pUrvabhavacarite dhanya dhUsarIbhavaH / ||| 114 //
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaM parva tRtIyaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 115 // sargaH | zrIariSTa| nemijinacaritam / rAjAno'thAyayustatra spardhamAnA maharddhibhiH / divyAlaMkAravasanAH zakrasAmAnikA iva / / 323 // sarve niSedurmaMceSu vipaMcitavapuHzriyaH / nAnAvidhAbhizceSTAbhiH spaSTavaidagdhyabaMdhurAH / / 324 / / kRtottarIyaparyaMkazcaladdalamanoramam / kareNa lIlAkamalaM lAlayAmAsa kazcana / / 325 // sugaMdhimallikApuSpANyAjaghrau ko'pi bhRgavat / manmathasya yazorAzivarNikAmiva nirmalAm / / 326 / / kareNollAlayAmAsa kazcitkusumakaMdukam / mRgAMkamaMDalaM vyomni sraSTukAma ivAparam / / 327 / / vyalikhallIlayA pANI pANijAgraiH kSaNe kSaNe / ko'pi svAmAsurI sAMdrasAraMgamadapaMkilAm / / 328 / / dIptAMgulIyamaNinA pANinA dRDhamuSTinA / muSTigrastadaMtamuSTiM churI kazcidanInRtat / / 329 // chekaH ketakapatrANi dAraM dAramudAradhIH / jagraMtha ko'pi kamalaM kaimalAkamalopamam / / 330 / / kazcidAmalakasthUlamuktAphalavinirmitam / kaMThAvalaMbitaM hAraM muhuH pasparza pANinA / / 331 // devatAdevatAgAramiva taM varamaMDapam / bhUSayaMtI davadaMtyathAyayau piturAjJayA / / 332 / / alaMkaraNasaMdohairmuktAmaNivinirmitaiH / alaMkRtAMgAvayavAmutphullAmiva mallikAm / / 333 / / prasaratsAraNIvAritaraMgakuTilAlakAm / bibhrANAM tilakaM bhAle yuvarAjaM raveriva / / 334 / / 1vipacitA vistAritA vapuHzrIH zarIrazobhA yaiste / 2 nakhAgraiH / 3 zmazrUm / 4 muSTau grasto dhArito daMtamuSTidaitanirmito muTiyasyAcchuryAstAm / 5 caturaH / 6 lakSmIkamalasazam / - urmikA, bhASAyAm 'vITI' -%ARSHAHARASHARASHTRA | davadaMtyA svyNvrH| || 115 //
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 116 // aSTamaM parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / kajjalazyAmalakacAM nIraMdhakucamaMDalAm / vastrANi raMbhAgarbhatvaksagarbhANi ca bibhratIm / / 335 / / svacchazrIcaMdanarasaviliptAmAyatekSaNAm / davadaMtI nRpAH prekSya cakSustatraiva cikSipuH // 336 // ||cturbhiH kalApakam / / aMtaHpurapratIhArI tatazca nRpazAsanAt / tasyAH zaMsitumArebhe nAmagrAhaM mahIpatIn / 337 / / zizumArapurAyAto jitazatrunRpAtmajaH / RtuparNanarendro'yaM devi saMbhAvyatAM dRzA / / 338 / / ikSvAkuvaMzatilako guNaratnanidhAnabhUH / caMdrabhUzcaMdrarAjo'yamamukaM kiM vuvUrSasi / / 339 / / capezo bhogavaMzo'yaM subAhurdharaNendrabhUH / amuM vRNISva jAhnavyAH sevyase sIkarAnilaiH / / 340 / / rAjA rohItakezo'yaM pAvanizcaMdrazekharaH / dvAtriMzadgrAmalakSAdhipatiste kimu rocate / / 341 / / kSmApatiH zazalakSmAyaM jayakezarinaMdanaH / zrInaMdanasamo mUrtyA kimAkarSati te manaH // 342 // janusUryajJadevo'yamAdityakulamaMDanaH / nRpatirbhRgukacchezo mehecche'muM kimicchasi // 343 // bharatezakulottaMso nRpo'yaM mAnavardhanaH / vizvapratItaM tadamuM patiM vRNu pativare / / 344 / / kusumAyudhaputroyaM nRpatirmukuTezvaraH / kimasya rohiNIvendoH patnI bhavitumarhasi // 345 / / 1 sIkarA jalakaNAstanmizravAyumiH / 2 rohItakadezasya rAjA / 3 pavanaputraH / 4 lakSmIputrasamaH kAmasama ityarthaH / 5 mahatIcchA ysyaasttsNbuddhau| | davadaMtyA svyNvrH| || 116 //
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ | aSTamaM parva tRtIyaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 117 // sargaH zrIariSTanemijinacaritam / kozalAnAmadhIzo'yaM niSadho'riniSedhakRt / RSabhasvAmikulajo rAjA saMvidito'stu te // 346 // asyaiva tanayaH so'yaM nalo nAma mahAbalaH / tavAstvabhimato yadvA kUbaro'yaM nalAnujaH / / 347 / / davadaMtyapi tatkAlaM nalasya galakaMdale / svayaMvaramajaM nyAsthallakSmIriva muradviSaH / / 348 / / aho suSThu vRtaM suSThu vRtamityaMbare giraH / khecarANAM prAdurAsana vRte sati tayA nale / / 349 / / athaikaM khaDgamAkRSya dhUmaketumivAparam / kRSNarAjakumAro drAgutthAya nalamAkSipat / / 350 // svayaMvarasak kSipteyaM davadaMtyA vRthaiva te / nahyetAM mayi satyanyaH kazcidudvoDhumIzvaraH / / 351 / / tanmuMca bhImatanayAM no vA bhava dhRtAyudhaH / kRSNarAjamanirjitya bhaviSyasi kRtI katham / / 352 / / smayamAno nalo'vAdIdare kSatriyapAMsana / davadaMtyA vRto na tvamiti kiM dUyase mudhA / / 353 / / vRto'smi davadaMtyAhaM tadimAM parayoSitam / icchasyaghamanAdRtya tathApi na bhavasyare / / 354 / / iti nistrizamAkRSya nartayAmAsa pANinA / nalo'nala ivAsahyatejAH krodhadhutAdharaH / / 355 // nalasya kRSNarAjasya cAnIkamubhayorapi / sadyaH saMvarmayAmAsa dhRtamarmAvidhAyudham / / 356 / / dadhyau ca davadaMtyevaM dhigaho mannibaMdhanaH / upasthito'yaM pralayaH kSINapuNyA kimasmyaham / / 357 / / ArhatI yadyahaM tarhi mAtaH zAsanadevate / nalo'stu vijayI kSemamastu cAnIkayordvayoH / / 358 // 1 kRSNasya / 2 tiraskRtavAn / 3 aghaM pApam / 4 dhRtaM marma vidhyatIti marmAvidhAyudhaM yena tat / 5 ahaM nibaMdhana kAraNaM yasya saH / davadaMtyA nalasya varaNam / || 117 //
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ | aSTamaM parva tRtIyaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 118 // sargaH zrIariSTanemijinacaritam / ityuktvA vAri,gAramupAdAya tadaMbhasA / cikSepAnarthazAMtyarthaM davadaMtI chaTAtrayam / / 359 / / kRSNarAjo'tha tadvAricchaTAcchoTitamastakaH / aMgAra iva nirvANo nistejAstatkSaNAdabhUt / / 360 // tadA zAsanadevyAzca prabhAvAt kRSNabhUpateH / karAt papAta nistriMzaH pakvapatramiva drumAt / / 361 / / hataprabhAvo dadhyau ca kRSNo'hiriva nirgaraH / na sAmAnyo nalo'muSminna vimRzya vyabhASiSi / / 362 / / tadayaM praNipAtArha iti kRSNo viciMtayan / prANamannalapAdAnAM preSaNAyAtadUtavat / / 363 // uvAca ca vinItaH san lalATaghaTitAMjaliH / avimRzya kRtaM svAmin mUrkhasyArgaH sahasva me / / 364 // nalo'pi kRSNaM saMbhAvya vyasRjat praNipAtinam / bhImo'pi jAmAtRguNairmene puNyavatI sutAm / / 365 // bhImaH satkRtya satkRtya nRpAnanyAn visRjya ca / nalasya davadaMtyAzca vyadhAdupayamotsavam / / 366 / / nalasya vivAhamahe vRtte svavibhavocitam / hastyazvAdi dadau hastamocane bhImabhUpatiH / / 367 // AbaddhakaMkaNau gotrajaratIgItamaMgalau / gRhe caityamavaMdetAM tau navoDhau vadhUvarau / / 368 // mahena mahatA bhImaniSadhau vasudhAdhavau / kArayAmAsaturatha tayoH kaMkaNamocanam / / 369 / / tatazca bhImo niSadhaM saputramapi bhaktibhAk / satkRtya vyasRjat kiMcidanvagAcca sthiti sau / / 370 / / davadaMtImanupatiM yAMtImaMbAnvazAditi / dehacchAyeva mA tyAkSIrvyasane'pi patiM sute / / 371 / / 1 nirviSaH / 2 Ago'parAdham / 7 kulamahattarAbhiH gItam maMgalam yayoH tau / davadaMtyA nalasya varaNam / || 118 //
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ||123 // | aSTamaM parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / kadaMbo'pi hi sannahya sasainyo niryayau bahiH / na siMhaH sahate'nyaM hi guhAdvAropasarpiNam / / 422 / / mitho yuyudhire yodhAH krodhAruNavilocanAH / zarAzarikRtavyomamaMDapAzcaMDatejasaH / / 423 // nalaH kadaMbamUce ca mAritaiH kimibhAdibhiH / AvAM yudhyAvahe haMta dvaMdvayuddhena vairiNau / / 424 // tato nalaH kadaMbazca jaMgamAviva parvatau / yuyudhAte dvaMdvayuddhairdoryudhAdibhiruttamaiH // 425 // nalAt kadaMbo dadhio yadyadhuddhamayAcata / parAbhUto vijayinA tatra tatra nalena saH / / 426 / / kSatravRttaM mayAtoli nalena tu mahaujasA / mRtyukoTI prApito'smi tanmA mRSi pataMgavat / / 427 / / tasmAt palAyanaM kRtvA vratamAsAdayAmyaham / palAyanamapi zreyo yasyodarko'tinirmalaH / / 428 // iti cetasi saMcitya kadaMbaH prapalAyya ca / virakto vratamAdatta tasthau pratimayA ca saH // 429 / / nalaH kadaMbaM dRSTvAttavratamUce jito'smyaham / kSamAM kSamAMtarAsakto mA tyAkSIrjitakAsyasi / / 430 // mahAvratadharo dhIraH sa kadaMbamahAmuniH / nalasya nottaramadAnnirIhasya hi kiM nRpaH / / 431 / / nalaH kadaMba vyAvarNya tatsattvena ziro dhunan / tatsUnumeva tadrAjye jayazAktiMnyavIvizat / / 432 / / tatazca nalarAjasya jiSNorviSNorivAkhilaiH / bharatArdhapatitvAbhiSeko'kAra narezvaraiH / / 433 // atha kozalanAthasya kozalAmadhijagmuSaH / rAjAno bhaktikuzalAH sarve kauzalikAnyaduH / / 434 / / 1 pariNAmaH / 2 lokAMtarAsaktaH paralokAsakta ityarthaH / 3 jayena zobhamAnaH / 4 upahArAn / nalena kadaMbasya parAjayaH, kadaMbasya dIkSA c| || 123 //
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ||124 // aSTamaM parva tRtIyaH sana: zrIariSTanemijinacaritam / api khecaranArIbhirgIyamAnabalo nalaH / ramamANaH samaM bhaimyA bhUmimanvaziSacciram // 435 / / kUbaraH svakulAMgAro rAjyalubdho nalasya tu / chalaM gaveSayAmAsa satpAtrasyeva zAkinI / / 436 / / dyUtAsaktinalasyAbhUt sadA nyAyavato'pi hi / caMdrasyApi kalaMko'sti kva ratnamanupadravam // 437 // jayAmi medinImenAmiti krUrAzayo hRdi / kUbaro ramayAmAsa sarvadA devenairnalam // 438 // remAte to bahukAlaM devanadyUtalIlayA / saMcacAra DamarukagraMthivacca dvayorjayaH / / 439 / / anyadAnugamacarabaMdhamokSakSamo'pi hi / nalo nAlamabhUjjetuM kUbaraM daivamohitaH / / 440 // anukUlo nalasyAkSaH kAMkSyamANo'pi nApatat / tacchArIH kUbaraH krUro muhurmuhuramArayat / / 441 // grAmakarvaTakheTAdi zanakairiyannalaH / hIyamAno'bhavallakSmyA grISme sara ivAMbhasA / / 442 / / viSasAdAkhilo loko nale dyUtamamuMcati / kubarastu jaharSocaiH pUryamANasamIhitaH / / 443 // nalAnurakto lokazca hA hA kartuM pracakrame / hAhAkAraM tamAkarNya tatrAgAddavadaMtyapi / / 444 / / uvAca vacanaM nAtha nAthAmi tvAM prasIda me / muMca dyUtaM drohako te vairiNAviva devanau // 445 // vezyAgamanavadyUtaM krIDAmAtraM manISiNaH / sevaMte nAtha na tvevamaMdhakaraNamAtmanaH / / 446 / / varaM rAjyaM svayaM dehi kubarAyAnujanmane / zrIrAttAsmAtprasahyeti pravAdaM mAtmanaH kRthAH / / 447 / / 1 satpuruSasya / 2 pAzaiH / 3 zAriH bhASAyAM 'sogaThI' iti khyAtanAma / 4 prArthayAmi / dyUte kUbareNa nalasya parAjayaH / // 124 //
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 125 // aSTama parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / upArjitA yuddhazatai tottIrNA mahI tava / dunoti devAtyaMtaM mAmazrotogatasikthuvat / / 448 / / tadvAcaM na hi zuzrAva dadarzApi na tAM nalaH / adhyAruDho madAvasthAM dazamImiva vAraNaH / / 449 / / patyA bhRzamavajJAtA rudaMtI davadaMtyatha / kulAmAtyAdikAnUce nalaM dyUtAnniSedhata // 450 / / teSAmapi vaco naiva prababhUva manAgapi / naiSadherauSadhamiva sannipAtavato bhRzam / / 451 / / nalo'nala sa evAbhUte hAritabhUrapi / tataH sArdhaM davadaMtyApyaMtaHpuramahArayat / / 452 / / nalo hAritasarvasvastatazcAmuMcadaMgataH / parivivrajiSuriva sarvamAbharaNAdikam / / 453 // kUbaro'tha nalaM proce meha sthAstyaja madbhuvam / pitrA rAjyaM tavAdAyi mamAdAyi tu devanaiH / / 454 / / na lakSmIrdoSmatAM dUre mA drApsIriti taM bruvan / savyAnamAtropAttasvaH pracacAla nalastataH / / 455 // nalAnulagnAM bhaimI tu bhImavAk kUbaro'vadat / dyUte jitAsi mA gAstvaM macchuddhAMtamalaMkuru / / 456 / / athAmAtyAdayaH procuH kUbaraM tu durAzayam / na spRzatyanyapuMchAyAmapi bhaimI mahAsatI / 457 / / avarodhe nidhA memAM jyeSThapatnI hi mAtRvat / zizavo'pi paThaMtyevaM jyeSTho bhrAtA pitA yathA // 458 // kuruSe cetprasadaivaM tadA bhImasutA satI / kariSyate bhasmasAttvAM satInAM nAsti duSkaram / / 459 / / anartha mA prapadyethAH kopayitvA satImimAm / bhartAramanucchantI pratyutotsAhyatAmiyam / / 460 / / 1 ghUtenottIrNA gatetyarthaH / 2 dazamIti gajasya madAvasthAvizeSaH / 3 saMvyAnamuttarIya vastram / dyUte kUbareNa nalasya parAjayaH / || 125 //
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 126 // aSTamaM pava tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / grAmakheTAdidAnena paryAptaM te nalaM prati / tadarpaya sapAtheyaM rathamekaM sasArathim / / 461 // ityukto vyasRjabhaimI nalena saha kUbaraH / arpayAmAsa ca rathaM sapAtheyaM sasArathim / / 462 / / nalo'vadanmayA lakSmIrbharatArdhajayArjitA / krIDayA tyajyate yena tasya me kA rathaspRhA / / 463 // nalaM pradhAnapuruSAH procire cirasevakAH / vayamapyanuyAmastvAM kUbarastu niSedhati / / 464 / / tavAnujastvayA dattarAjyastyAjyazca naiSa naH / asmin vaMze hi yo rAjA sa sevyo naH kramo hyasau / / 465 / / tato nAgaMtumarhAmastvayA saha mahAbhuja / bhAryA maMtrI sakhA pattirdavadaMtyeva te'dhunA / / 466 // ziriSasukumArAMgImaMgIkRtasatIkramAm / bhImajAM pAdacAreNa kathaM neSyasi vartmani / / 467 / / mArga tapanasaMtApasphuliMgadvAlukAkaNam / cuMbedeSA kathaM pAdaiH kamalodarasodaraiH / / 468 / / tadgRhANa rathaM nAtha prasIdAnugRhANa naH / devyA samamihAroha kSemo'dhvA svasti cAstu vaH / / 469 / / pradhAnupuruSairevaM prArthyamAno muhurmuhuH / davadaMtyA saha nalo rathamAruhya niryayau / / 470 // ekavastrAM davadaMtI dRSTvA snAnodyatAmiva / nAgaryo rurudurbASpajalakleditakaMcukAH // 471 / / gacchaMzca puramadhyena hastapaMcazatonnatam / dadarzakaM nalaH staMbha diggajAlAnasannibham / / 472 / / rAjyabhraMzodbhavaM duHkhamavidanniva kautukAt / taM nalo lIlayoddadhe kadalImiva vAraNaH / / 473 / / naladavadaMtyo deshtyaagH| || 126 //
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaM parva tRtIyaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 127 // sargaH zrIariSTanemijinacaritam / punarAropayAmAsa staMbha tatraiva taM nalaH / utkhAtapratiropAkhyaM zaMsanniva nRpavratam / / 474 // dRSTvA ca nAgarAH procurnalasyAho mahabalam / vyasanaM balino'pyasya pramANaM niyatiH khalu / / 475 / / krIDato'sya nagodyAne kUbareNa samaM purA / maharSirAjagAmaiko jJAnaratnamahAnidhiH // 476 / / sa AkhyadbhAvyasau yAmyabharatArdhapatinalaH / pUrvasmijjanmani muneH kSIradAnaprabhAvataH / / 477 // purImadhye mahAstaMbha hastapaMcazatonnatam / cAlayiSyati yo'vazyaM bharatArdhapatiH sa hi / / 478 // dvayaM saMvAdyabhUdetadbharatArdhapatirnalaH / staMbhazca cAlito'nena dRSTaH svaireva locanaiH / / 479 / / nale jIvati na hyanyaH kozalAyA mahIpatiH / bhAvIti yattvavAdItsa visaMvAdi babhUva tat / / 480 // vAg dRSTapratyayA tasya bhavitrI nAnyathAthavA / kiM jJAyate yadi punarna nadiSyati kUbaraH / / 481 / / kadAcitsyAdyadi punarnala evAtra bhUpatiH / nalasya puNyazlokasya sarvathA puNyamedhatAm / / 482 / / evaM lokavacaH zrRNvan purI tatyAja kozalAm / rudaMtyA davadaMtyAnaiH snApyamAnaratho nalaH // 483 // abhyadhAnnaiSadhiH patnI kva yAmo devi saMprati / na hi sthAnamanuddizya pravRttizcetanAvatAm / / 484 / / vaidaryuvAca darbhAgratIkSNadhIrdeva gamyatAm / kuDine tatra me tAto'tithIbhUyAnugRhyatAm / / 485 / / tathaivAtha nalAdiSTasaMvyeSTA prerayana hayAn / AzizrAyAzrayo bhakterdizaM kuDinamaMDitAm / / 486 / / 1 AdAvutkhAtaH pazcAtpratiropastannAmaka rAjJAM vratam / 2 arazrubhiH / 3 savyeSTA sArathiH / 4 bhakterAzrayaH sthAnaM sArathivizeSaNam / naladavadaMtyo kuDinapuraM prati prayANam / // 127 //
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite aSTamaM parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / // 128 // vyAghrabUtkAraghorAdriguhAmuragadAruNAm / duHzvApadazatAkIrNAM saMkIrNA bhillalubdhakaiH / / 487 / / siMhamAritavanyebhadaMtadaMturabhUtalAm / krIDAsthAnaM yamasyeva nalaH prApadathATavIm / / 488 / / ||yugmm // AkarNAkRSTakodaMDAn pracaMDAnabhisarpataH / yamadUtopamAn bhillAn gacchannagre dadarza saH / / 489 // bhillAste nanRtuH ke'pi pAnagoSThiparA iva / ke'pi cAvAdayan zrRMgamekadaMtadvipopamAH / / 490 / / kecit kalakalaM cakrU raMgAdAviva nartakAH / kecicca vavRSurbANAn dhArAsArAnivAMbudAH / / 491 // karAsphoTaM vyadhuH ke'pi mallA iva niyodhinaH / sarve saMbhUya rurudhurnalaM zvAna iva dvipam / / 492 / / ||tribhirvishesskm / / drutaM rathAdathottIrya kozAdAkRSya naiSadhiH / anartayanmuSTiraMge'siyaSTiM nartakImiva / / 493 // bhImajApi rathaM muktvA bAhau dhRtvAvadannalam / ka eteSu tavAkSepaH siMhasya zazakeSviva / / 494 / / vyapAryamANazcaiteSu pazumAtreSu naiSadheH / heSyatyasau bharatArdhajayazrIvAsabhUrasiH // 495 // ityuktvA bhImatanayA huMkArAnamucanmuhuH mAMtrikI maMDalastheva svasamIhitasiddhaye // 496 // mucyamAnAstu te bhaimyA huMkArAstatprabhAvataH / vizaMto bhillakarNeSu tIkSNAyaHzucitAM yayuH / / 497 / / 1 muSTireva raMgaM nATyazAlA tasmin / nalasya bhIllaiH yuddham / || 128 //
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 129 // aSTamaM parva tRtIyaH |sargaH zrIariSTanemijinacaritam / bhillAstu te yayuH sarve kAMdizIkA dizo dizam / tau tu tAnabhidhAvantau rathAdUre babhUvatuH / / 498 / / itazca bhillairaparairapajahe tayo rathaH / kuryAt puruSakAraH kiM daive vakratvamIyuSi // 499 / / tasyAmaTavyAM bhImAyAM bhaimImAdAya pANinA / pANigrahotsavaM tasyAH smArayannabhramannalaH / / 500 // vaidarbhI darbhaviddhAMghrikSaradrudhirabiMdubhiH / cakArAraNyavasudhAmindragopAMkitAmiva / / 501 / / paTTabaMdhaH purA mUrdhanyabhUi~myAstadA punaH / nalena pAdayozcakre dAraM dAraM svamaMzukam / / 502 // bhImajA vIjayAmAsa zrAMtAsInAM tarostale / tAlavRMtIkRtanijaparidhAnAMcalo nalaH // 503 / / nalaH palAzaiH pAlAzaiH puTaM kRtvA drutaM payaH / tAmapIpyat paMjarasthAM zArikAmiva tarSitAm / / 504 / / papraccha bhImajApyevaM kiyatyadyApyaTavyasau / iha dvidheva bhavituM kaMpate hRdayaM mama / / 505 // nalo'pyAkhyadaTavyeSA yojanAnAM zataM priye / paMcaiva yojanAnyasyA gatAnyAzraya dhIratAm / / 506 / / evaM vArtayatostasminnaraNye gacchatostayoH / sUryo'stamApa kathayanniva saMpadanityatAm / / 507 // avacityAtha nirvRtIkRtya cAzokapallavAn / davadaMtyAH kRte cakre nalastalpamanalpadhIH // 508 // uvAca ca priyAM talpaM zayitvA tvamalaMkuru / nidrAyAH samayaM dehi duHkhavismRtisakhyasau // 509 / / bhaimyabhyadhAdito deva pazcimAyAmadUrataH / asti saMvasatho manye gavAM haMbhAravaM zRNu / / 510 // 1 iMdragopaH trIMdriyakITavizeSaH / 2 vRMtarahitAn kRtvA / 3 grAmaH / loke 'menA' / naladavadaMtyorvane vasanam / || 129 //
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ||130 // aSTamaM parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / kiMcidagre parikramya tadihAvasathe vayam / yAmo yAmavatI tatra sukhasuptairnigamyatAm / / 511 // nalaH provAca he bhIru tApasAnAmihAzramaH / azubhodarkasaMparkAste ca mithyAdRzaH sadA / / 512 / / api tApasasaMgatyA samyaktvaM hi vinazyati / manoramaM kSIramivAranAlena kRzodari / / 513 // tadatraiva sukhaM zeSva mA kRthAstanmukhaM manaH / bhavAmi yAmiko'haM te sauvidalla iva svayam / / 514 / / tatra pallavatalpe svaM saMvyAnArdhamathAkSipat / tUlikAM pracchadavatIM preyasyAH smarayannalaH // 515 // vaMditvA devamahataM smRtvA paMcanamaskRtim / vaidarbhI tatra cAzeta gAMge haMsIva rodhasi / / 516 // nidrAmudritanetrAyAM vaidA kozalezvaraH / ciMtAM cakre mahAvartamiva vyasanavAridheH / / 517 // zvazuraH zaraNaM yeSAM narANAM te narAdhamAH / davadaMtyAH piturgehaM tatkathaM yAtvasau nalaH / / 518 // hRdayaM vajrasAtkRtvA tattyaktvA preyasImapi / gacchAmi svecchayAnyatrAtmAnamAdAya raMkavat / / 519 / / zIlaprabhAvAbhaimyAzca na syAtkazcidupadravaH / zIlaM satInAM sarvAMgarakSAmaMtro hi zAzvataH / / 520 // ityAkRSya churI rAjA svasaMvyAnArdhamacchidat / bhaimyA vastre svarudhireNAkSarANi lilekha ca / / 521 / / vidarbheSveSa yAtyadhvA vaTAlaMkRtayA dizA / kozaleSu ca tadvAmastayorekena kenacit / / 522 / / gaccheH svacchAzaye vezma piturvA zvazurasya vA / ahaM tu kvApi na sthAtumutsahe he vivekini // 523 ||||yugmm / / 1 AranAlaH kAMjikastena / nalena kRto davadaMtItyAgaH / || 130 //
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 131 // aSTamaM parva tRtIyaH | sargaH zrIariSTanemijinacaritam / akSarANi likhitvaivamazabdaM prarudannalaH / agrato gaMtumArebhe cauravannibhRtakramaH / / 524 / / prasuptAM preyasI pazyannalo valitakaMdharaH / tAvadagre yayau yAvadadRzyatvamiyAya sA / / 525 / / aciMtayacca tAM bAlAmanAthAM zayitAM vane / kSutkSAmo bhakSayedvayAghraH siMho vA yadi kA gatiH / / 526 // tadRSTiviSayIkRtya tAM rakSAmi nizAmaham / prAtaH svaruci yAtveSA mayA kathitayoH pathoH / / 527 / / taireva pAdairvalitaH patitArthaH pumAniva / dRSTvA bhUluTitAM jAyAM nalaH punaraciMtayat / / 528 / / davadaMtyekavastreyamekA svapiti varmani / aho nalasya zuddhAMtamasUryapazyamIdRzam / / 529 // aho matkarmadoSeNa kulIneyaM sulocanA / praviveza dazAmevaM hatAzaH kiM karomyaham / / 530 // mayi satyapi pArzvasthe'pyunmattavadanAthavat / bhUmau zete varArohA jIvatyadyApi hI nalaH / / 531 // mayakAkinyasau muktA prabuddhA mugdhalocanA / bhokSyate jIvitenApi sparddhayeva mayA saha / / 532 / / bhaktAM tadenAM vaMcitvA nAnyato gaMtumutsahe / jIvitaM maraNaM vApi mama stAdanayA saha / / 533 / / athavAnekaduHkhAnAmaraNye narakopame / pAtraM nArakika iva bhavAmyeko'hamastvasau / / 534 / / mayA tu vastre likhitAmAjJAM kRtvA mRgAkSyasau / svayaM gatvA kuzalinI vatsyati svajanaukasi / / 535 / / iti nizcitya tAM rAtrimatikramya ca naiSadhiH / prabodhasamaye palyAstirodhAttvaritakramam / / 536 // 1 varaH zreSTha ArohaH zayanaM yasyAH sA / 2 'hI' iti khede / nalena kRto davadaMtItyAgaH / || 131 //
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 132 // aSTamaM parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / unnidrapaMkajAmodimRdupratyUSamArute / nizAzeSe davadaMtI svapnamevamudaikSata / / 537 / / yadahaM phalite phulle patrale cUtapAdape / Aruhya tatphalAnyAdaM zRNvaMtI ,ganiHsvanAn // 538 // akasmAdvanakariNodamUli ca sa pAdapaH / patitAhaM ca medinyAM tato'Da iva pakSiNaH / / 539 / / bhaimI prabuddhA tatkAlamapazyaMtI nalaM puraH / dizo'valokayAmAsa mRgI yUthAdiva cyutA / / 540 // aciMtayaccApatitamatyAhitamanAhatam / azaraNyAmaraNye mAM preyAnapi mumoca yat / / 541 // yadvA mukhakSAlanAya prANezo me nizAtyaye / gato bhaviSyati kvApi vAryAnetuM jalAzaye / / 542 / / nIto ramayituM yadvoparudhya niyataM nalaH / kayAcidapi khecaryA tadrUpAlokalubdhayA / / 543 / / krIDan kalAyAM kasyAMcijjito manye tayA ca saH / kRtAvasthAnapaNatastasthau cAdyApi naiti yat // 544 // te drumAH parvatAste'pi tadaraNyaM ca sA ca bhUH / ekameva na pazyAmi nalaM kamalalocanam / / 545 / / evaM ciMtAprapannA sA darza darza dizo'khilAH / prANanAthamapazyaMtI nijaM svapnaM vyacArayat / / 546 / / sahakAro nalo rAjA rAjyaM puSpaphalAdikam / phalAsvAdo rAjyasukhaM bhRgAH parijano mama / / 547 / / sahakArataryazconmUlito vanadaMtinA / rAjyAdutthApya daivena prAvAsyata sa me patiH / / 548 / / yaccAsmi patitA vRkSAttadbhraSTAsmi nalAdaham / svapnenAnena nUnaM me nalo durlabhadarzanaH / / 549 / / / tribhirvizeSakam / / 1 aniSTam kaSTamiti yAvat / 2 prANamayotpAdakam / 3 kadApi na yuktam / |nalena kRto davadaMtItyAgaH / // 132 //
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaM parva tRtIyaH triSaSTizalAkApuruSacarite / / 133 // targaH | zrIariSTanemijinacaritam / svapnArthamiti nirNIya sA dadhyAviti dhImatI / na rAjyaM na patizceti dvayamApatitaM mama / / 550 / / vyalapanmuktakaMThaM ca sA tAraM tAralocanA / durdazApatitAnAM hi strINAM dhairyagaNaH kutaH / / 551 / / hA nAtha mAM kimatyAkSIH kiM bhArAya tavAbhavam / na hyAtmIyA kaMculikA jAtu bhArAya bhoginaH / / 552 / / narmaNAntarito'bhUstvaM yadvA vallIvane kvacit / tatprakAzo bhava ciraM na hi nApi zarmadam / / 553 / / prArthaye vaH prasIdatu mahyaM he vanadevatAH / prANezaM darzayata me mArga vA tatpavitritam / / 554 // dvidhA bhava dharitri tvaM vAlukamiva pAkimam / tvaddattavivareNAhaM pravizyApnomi nirvRtim / / 555 / / evaM bhaimI vilapaMtI rudaMtI nayanodakaiH / sAraNIvAribhiriva siSecAraNyapAdapAn / / 556 / / jale sthale vA chAyAyAmAtape vA nalaM vinA / jvarArtAyA iva tasyA na nirvRtilavo'pyabhUt / / 557 / / bhramaMtyaTavyAM saMvyAnAMcale dRSTvAkSarANi sA / vAcayAmAsa harSeNa vikasannayanAMbujA / / 558 / / dadhyau ca tanmanaHpUrNasarohasyasmi khalvaham / kuto'nyathaivamAdezaprasAdAspadatA mama / / 559 / / etacca patyurAdezaM manye guruvaco'dhikam / kurvaMtyA me tadAdezamihaloko'tinirmalaH / / 560 // tavrajAmi piturvezma sukhavAsanibaMdhanam / pati vinApi tadvezmAbhibhavAyaiva yoSitAm / / 561 / / patyA sahApi hi mayA pitRvezma yiyAsitam / vizeSato'dya tadyAmi patyAdezavazaMvadA / / 562 / / 1 vAlaMka cirbhaTakaM bhASAyAM 'cIbhaDu' iti khyAtasya nAma / 2 pakvam / davadaMtyA svapitRvezma prati gmnm| | 133 //
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 134 // | aSTamaM parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / | davadaMtI iti nyagrodhamArgeNa bhaimI gaMtuM pracakrame / nalAkSarANi pazyaMtI pArzve nalamiva sthitam / / 563 // vyAghrA vyAttAnanAratasyAH khAdanAyotthitA api / samIpamAgaMtumalamanalasyeva nAbhavan / / 564 / / gacchaMtyAstvaritaM tasyA valmIkamathanotthitAH / jAMgulyA iva mUrtAyA nAbhyasarpanmahoragAH / / 565 // svacchAyAmapi bhidaMto daMtairanyebhazaMkayA / mattA api yayurdUraM tasyAH siMhyA iva dvipAH / / 566 / / prAbhUvan pathi gacchaMtyAstasyA nAnye'pyupadravAH / sarvatra kuzalaM tAsAM strINAM yAH syuH pativratAH / / 567 / / sA puliMdapuraMdhrIvAtivizaMsthalakuMtalA / sadyaH snAteva sarvAMgamapi svedajalAvilA / / 568 / / karIrabadarIprAyakaMTakidrumagharSaNaiH / prakSaradrudhirAniryanniryAsA!va sallakI / / 569 / / bibhratI mArgasaMkrAMtaM rajastvacamivAparam / tvaritatvaritaM yAMtI davatrasteva hastinI / / 570 / / AvAsitamudaikSiSTa saMkaMTa zakaTAdibhiH / mArge maharddhikaM sArthaM zibiraM nRpateriva / / 571 / / ||cturbhiH kalApakam // aciMtayacca sArthazcet kazcidapyadhigamyate / so'raNyAbdhitaraMDa: syAttadA me puNyasaMpadA / / 572 // svasthIbhUya ca sA tasthau yAvattAvacca dasyavaH / parito rurudhuH sArthaM devasenAmivAsurAH / / 573 / / tAM caurasenAmAyAMtImIti cauramayImiva / dRSTvA bibhyuH sArthalokAH sulabhA dhaninAM hi bhIH / / 574 / / 1 prakSaradrudhiraM yasyAH sA niryan nirgacchan yo niryAso rasastenArdA niryAso bhASAyAM "guMda" iti khyAtaH / 2. taraMDo nauH / 3 ItirupadravaH / bhIlastrIH I + skandhAdutpannA vanaspatiH / * saMkIrNam / bhASAyAM 'saaNkddu'| stiitvprbhaavH| | 134 //
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 135 // aSTamaM parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / davadaMtI haM ho mA bhaiSTa mA bhaiSTa lokAH sArthanivAsinaH / iti tatkuladevIvovAca vAcaM nalapriyA / / 575 / / vyAjahAra ca sA caurAn re re yAta durAzayAH / rakSyamANe mayAmuSmin sArthe'narthamavApsyatha / / 576 / / evaM vadaMtImapi hi davadaMtI malimlucAH / vAtUlAmiva bhUtAttAmiva cAjIgaNanna hi / / 577 // tato mumoca huMkArAMzcaurAhaMkAradAraNAn / kuDinAdhIzaduhitA hitArthaM sArthavAsinAm / / 578 / / zrutaizca tasyA huMkArairbadharIkRtakAnanaiH / dasyavaste palAyaMta dhanuna dairiva dvikAH / / 579 / / asmatpuNyaiH samAkRSTA kApyeSA devatA khalu / asmAnarakSaccaurebhya iti sArthajano'vadat / / 580 / / sArthanAtho'pi tAM bhaktyA praNamya jananImiva / papraccha kimihAraNye paribhramasi kAsi vA / / 581 / / sAzrudRgbAMdhavAyeva sArthavAhAya bhaimyapi / azaMsadAnaladyUtAt sarvaM vRttAMtamAtmanaH / / 582 / / uvAca sArthavAho'pi mahAbAhormahIpateH / nalasya patnItyapi me pUjyAsyadyAsmi puNyabhAk / / 583 // tvayopakArakrItAH smastaskarebhyazca rakSaNAt / tatpunIhi mamAvAsaM stokaM yakriyate tvayi / / 584 / / evamuktvA sArthavAho nItvA paTagRhe nije / bhaimI vizrAmayAmAsa rAdhayan devatAmiva / / 585 // varSAnATakanAMdyAbhAM garjAmuccairvipaMcayan / akhaMDadhArAM vidadhe vRSTiM dhArAdharastadA / / 586 / / sthAne sthAne parIvAhaiH pravahadbhirniraMtaraiH / sasAraNikamudyAnamivAbhUdabhito'pi bhUH / / 587 // 1 kAkAH / 2 pUjayan / nalasya ghUtAt Arabhya / stiitvprbhaavH| // 135 //
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTama parva tRtIyaH triSaSTizalAkA-|| puruSacarite / / 136 // sargaH zrIariSTanemijinacaritam / akhAtasarasAM vAripUrNAnAM dardurAravaiH / nadadda1rakAtodyAmayIvopAMtabhUrabhUt / / 588 // babhUva sarvato'raNye vArAhIdohadapradaH / paMkaH pAdeSu pAMthAnAM mocakaprakriyAkaraH / / 589 / / trirAtramanavacchinnA vRSTirAsIttadotkaTA / bhaimI tvasthAt sukhaM tatra prApteva pitRvezmani / / 590 / / varSa varSa sthite meghe davadaMtI mahAsatI / sArthaM hitvA punarapi prAgvadekAkinI yayau / / 591 / / nalapravAsadivasAdapi bhImasutA satI / caturthAditapolInAtyagAnmArga zanaiH zanaiH / / 592 / / utpiMgalakacaM zailamiva dIptadavAnalam / jihvAjvAlAkarAlAsyaM dvijihnamiva dAruNam / / 593 / / kartikAdAruNakaraM tAladanakRzakramam / amAvAsyAtamaHzyAmaM ghaTitaM kajjalairiva / / 594 / / zArdUlacarmasaMvyAnaM bhISaNebhyo'pi bhISaNam / rakSo'drAkSIdathaikaM sa putraM pitRpateriva / / / 595 // ||tribhirvishesskm / / bubhukSAkSAmakukSemeM cirAdbhakSyamupasthitam / maMkSu tvAM bhakSayiSyAmItyuvAca ca sa rAkSasaH // 596 // bhItApyathAvadaddhairyamAlaMbya nalagehinI / zrutvA madIyaM vacanaM yathAruci tvamAcareH // 597 // jAtasya hi dhruvaM mRtyurakRtArthasya mRtyubhIH / Ajanma paramArhatyAH kRtArthAyAstu sA na me / / 598 / / parastriyaM mA spRza mAM spRzannapi na naMdasi / mAmAkrozena mUDhAtmanneSAsmi vimRza kSaNam / / 599 // 1 varAhastrI / 2 ati-agAt / 3 tAlavRkSapramANau kRzau kramau pAdau yasya tam / 4 yamasyeva / " udgatA pItakezAH yasya tam / + sarpaH davadaMtyA rAkSaseNa patisaMgamajJAnam / || 136 //
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ | aSTamaM parva tRtIyaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 137 // sargaH zrIariSTanemijinacaritam / iti dhairyeNa vaidA hRSTaH sa rajanIcaraH / uvAca bhadre tuSTo'smi kiM tavopakaromyaham // 600 / / sApyUce yadi tuSTo'si devayone nizAcara / tarhi pRcchAmi kathaya kadA me patisaMgamaH // 601 // vijJAyAvadhinA tasyai kathayAmAsa rAkSasaH / saMpUrNa dvAdaze varSe pravAsAhAdyazasvini / / 602 / / pitRvezmasthitAyAste svayameva samAgataH / miliSyati nalo rAjA samAzvasihi saMprati / / 603 / / ||yugmm // kalyANi bhaNasi tvaM cettadA tvAM tAtavezmani / nayAmyardhanimeSeNa yAsIrmA''yAsamadhvani / / 604 / / sA proce kRtakRtyAsmi nalAgamanazaMsanAt / parapuMsA saha nAhaM prayAmi svasti te vraja // 605 / / darzayitvA nijaM rupaM sa jyotirmayamAtmanaH / utpapAtAMbaratale taDitpuMja iva kSaNAt / / 606 / / patyuH pravAsaM vijJAya sApi dvAdazahAyanIm / cakArAbhigrahAnevaM satItvadrumapallavAn / / 607 / / raktavastrANi tAMbUlaM bhUSaNAni vilepanam / vikRtIrapi nAdAsye na yAvanmilito nalaH / / 608 // girerekasya ca prApya kaMdarAM daravarjitA / bhaimI prAvRSamatyetuM tatraivAvasthitiM vyadhAt / / 609 / / sA biMbaM zAMtinAthasya svayaM nirmAya mRnmayam |nyviivishdguhaakonne manasIvAmale nije / / 610 // svayaMgalitapuSpANi svayamAnIya bhImajA / trisaMdhyaM pUjayAmAsa tadiMbabaM SoDazArhataH / / 611 // 1 he deva / 2 pravAsadinAt / 3 bhayavarjitA / " hAyana-varSa / davadaMtyA rAkSaseNa patisaMgamajJAnam / || 137 //
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 138 // aSTamaM para tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / caturthAditapaHprAMte pAraNaM paramAhatI / prAsukairbIjarahitaiH kRtinyakRta sA phalaiH / / 612 / / so'pazyan sArthavAho'pi sArthamadhye nalapriyAm / AgAdanupadaM tasyAH kSemamastviti citayan / / 613 // guhAyAmAgatastasyAM sArthavAho dadarza ca / davadaMtImarcayaMtImarhadibabaM samAdhinA / / 614 / / dRSTvA kSemavatI bhaimI sArthavAhaH pramodabhAk / natvA copavizadbhUmau vismayasmeralocanaH / / 615 // bhaimI samApyAhatpUjAM svAgatapraznapUrvakam / sArthezaM vArtayAmAsa sudhAmadhurayA girA / / 616 / / adUravAsinaH ke'pi tApasAstatra satvaram / AgustacchabdamAkaryotkarNAzcAsthumUMgA iva / / 617 // dhArAdharo'mbudhArAbhirdurdharAbhirdharAdharam / tADayannabhitaSTakairivArebhe ca varSitum / / 618 // AhanyamAnA bhallIbhiriva dhArAbhiraMbhasAm / te procire kva gacchAmaH kva payo vaMcyatAmidam / / 619 / / dRSTavA ca tAn kAdizikAn zvApadAniva tApasAn / uvAca bhaimI mA bhaiSTa mA bhaiSTeti prakRSTavAk / / 620 / / kRtvA ca paridhau teSAM kuMDaM kuDinarATsutA / satIdhuraMdharA dhIraM vyAjahArAtihArivAk // 621 / / satyasmi yadyahaM yadyArhatI RjumanA yadi / kuMDAttadasmAdanyatra varSatu stayitnavaH / / 622 / / tadaiva bhImatanayAsatItvasya prabhAvataH / kuMDe dhRtacchatra iva payastatrApatanna hi / / 623 / / parvataH sarvato'pi drAgdhauto nIrairarAjata / nirmalaH zyAmalavapurnadIsnAta iva dvipaH / / 624 / / 1 kRtinI-paMDItA / 2 TaMka-bhASAyAM 'TAMkaNu' / 3 bhallI-bhASAyAM 'mAlo' / 4 manohArIvAk / 5 meghAH / davadaMtyA tApasAnAM rakSaNam / // 138 //
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 139 // | aSTamaM parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / gahvarANi girestasyAbhUvan varSati vAride / parito vAripUrNAni pUrtAnIvAMbudazriyaH / / 625 // tadRSTvAciMtayan sarve kApyeSA khalu devatA / mAnavyA nedRzaM rupaM na ca zaktirapIdRzI / / 626 / / sArthavAho vasaMtastAM papraccha svacchadhIratha / bhadre kathaya ko nAma devo'yaM pUjyate tvayA / / 627 // bhaimyapyAkhyat sArthavAha devo'rhan paramezvaraH / trailokyanAtho bhavinAM prArthanAkalpapAdapaH / / 628 / / ArAdhayaMtyahamamumiha tiSThAmi nirbhayA / etatprabhAvAt prabhavaMtyatra vyAghrAdayo na me / / 629 / / arhatsvarupamAkhyAya vaidarbhI dharmamArhatam / vasaMtasArthavAhAyAhiMsAdikamacIkathat / / 630 / / taM ca dharma tayAkhyAtaM vasaMtaH pratyapadyata / dharmakAmagavI diSTyA dRSTAsIti mudAvadat / / 631 // heyopAdeyavidrUpatApasA api tadgirA / taddharma pratyapadyatAnusyUtamiva cetasi / / 632 / / nijaM tApasadharma te'niMdastaddharmavAsitAH / avAptakSIrapANAya kasmai roceta kAMjikA / / 633 / / vasaMtasArthavAho'pi tatraivAvAsayat puram / puraMdarapurAkAraM mahebhyairyanna mucyate / / 634 / / tApasAnAM paMcazatI prabuddhAtreti kAraNAt / tatpuraM tApasapuramiti sarvatra paprathe / / 635 / / svArthajJaH sArthavAho hi sa svamarthaM kRtArthayan / caityaM zrIzAMtinAthasya pure tasminnakArayat / / 636 / / sa sArthavAhaste sarve tApasAH sa jano'khilaH / samayaM gamayAmAsurarhaddharmaparAyaNAH / / 637 / / | davadaMtyA tApasAdInAM pratibodhaH / || 139 //
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaM parva tRtIyaH triSaSTizalAkApuruSacarite / / 140 // sargaH zrIariSTanemijinacaritam / anyadA tu nizIthe'dizikhare nalavallabhA / dadarzodyotamAdityaH sphuliMga iva yatpuraH / / 638 / / utpatato nipatatastatazca patagAniva / bhaimI vyalokayaddevAsurAn vidyAdharAnapi / / 639 / / teSAM jayajayArAvatumulena prabodhitAH / apazyan vismayotpazyA vaNijastApasAzca te / / 640 / / rodasyoraMtarAtmAnaM daMDarupaM mahAgirim / tamAruroha vaidarbhI savaNijastApasAzca te / / 641 // tatrotpannakevalasya siMhakesariNo muneH / kevalimahimAnaM te prArabdhaM dadRzuH suraiH / / 642 / / dvAdazAvartapUrvaM te vaMditvA taM mahAmunim / tatpAdamUle nyaSadan drumamUla ivAdhvagAH / / 643 / / AgAdyazobhadrasUristadA tasya munerguruH / taM ca kevalinaM jJAtvA vaMditvA nyaSadat puraH / / 644 // siMhakesaryapi svAmI karuNArasasAgaraH / marmAvidhamadharmasya vidadhe dharmadezanAm / / 645 / / mAnuSyaM durlabhaM haMta prANinAM bhramatAM bhave / tallabdhvA saphalaM kArya svayamupta iva drumaH // 646 / / mAnuSyakasya ca phalamAdadIdhvaM sumedhasaH / muktipradaM jIvadayApradhAnaM dharmamArhatam / / 647 / / zrotRzrotrasudhAsAraM dharmamAkhyAya pAvanam / sa maharSiH kulapati proce tatsaMzayacchide / / 648 // davadaMtyA tavAkhyAto dharmo yaH sa tathaiva hi / arhaddharmAdhvapathikI bhASate neyamanyathA / / 649 / / mahAsatIyamAjanmAItI vo dRSTapratyayA / tadA hi varSajImUto rekhAkuMDe dhRto'nayA // 650 / / 1 vismayenovaM pazyati te tathA / siMhakesariNo muneH kevalajJAnam dezanA c| || 140 //
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ||141 // | aSTamaM parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / satItvenAhatItvena cAmuSyA devatA api / sadA sAnnidhyakAriNyo'raNye'pyasyAstataH zivam // 651 // sArtho'sya sArthavAhasya caurebhyo rakSitaH purA / asyA huMkAramAtreNa prabhAvo'taH paraM hi kaH / / 652 // tadA ca kazcidapyAgAttatra devo maharddhikaH / sa vaditvA kevalinamUce bhaimImabhImavAk / / 653 // bhadre tapovane'muSmin ziSyaH kulapateraham / abhUvaM karparo nAma tapastejodurAsadaH / / 654 // paMcAgnisAdhakamapi te tapovanatApasAH / na mAmapUjayannApi vacasApyabhyanaMdayan / / 655 / / tato'hamabhimAnena tadvihAya tapovanam / drutamanyatra gatavAnAviSTaH krodharakSasA / / 656 // | nIraMdhratimirAyAM ca yAminyAM tvaritaM vrajan / patito'drikaMdarAyAmahaM vAryAmiva dvipa / / 657 // sarve daMtA giridaMtAsphAlitAsyasya me tadA / jIrNazuktipuTAnIva vyazIryaMta sahasradhA / / 658 // saptarAtraM tathaivAsthAM daMtapAtavyathAturaH / duHsvapnasyeva me vArtAmapi cakrurna tApasAH // 659 / / tataH sthAnAnmayi gate gRhAdiva mahorage / pratyutAbhUt sukhaM teSAM tApasAnAM mahattaram / / 660 // tApasAnAM tatasteSAmuparyAvirabhUnmama / pradIpanakavahnayAbhaH krodho duHkhAnubaMdhakaH / / 661 // jAjvalyamAnaH krodhena durmanAH prApya paMcatAm / ihaiva tApasAraNye mahAviSadharo'bhavam / / 662 // dazanAyAnyadAhaM te'dhAviSaM sphArayan phaNAn / namaskArazca paThitastvayA madgatirodhakaH / / 663 / / 1 vArI hastibaMdhanarajjustasyAm / karparadevasya vRttaantH| || 141 //
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 142 // | aSTamaM parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / namaskArAkSaraiH sadyaH patitaiH karNagocaram / dhRtaH saMdazakeneva nAbhigaMtumazaknuvam / / 664 // punazca daryAmekasyAM prAvizaM hatazaktikaH / bhekAdInAharajIvAnajIvaM tatra ca sthitaH / / 665 / / anyadA varSati ghane tApasAnAM purastvayA / kathyamAnamimaM dharmamazrauSaM pairamArhati / / 666 // yo jIvahiMsAM kurute sa saMsAre niraMtaram / bhraman duHkhAnyavApnoti marubhUmAvivAdhvagAH / / 667 / / tacchutvAciMtayaM cAhaM jIvahiMsAparaH sadA / pApAtmA pannago'smyeSa kA gatirme bhaviSyati / / 668 // mayaivamUhApohAmyAM jJAtaM yattApasA ime / kva nAmaite mayA dRSTA iti bhUyo'pyaciMtayam / / 669 // tadA ca jAtismaraNamutpede mama nirmalam / asmArSaM hyaH kRtaM kAryamiva pUrvabhavaM tataH / / 670 / / utkallolasirAnIramiva vairAgyamakSayam / mamodapadyatAkArSamathAnazanamAtmanA / / 671 / / tato vipadya saudharme kalpe'bhUvamahaM suraH / tapaHklezasahAnAM hi na mokSo'pi davIyasi / / 672 / / so'haM vimAne kusumasamRddhe kusumaprabhaH / nAmnA devo'smi bhuMjAnaH svaHsukhaM tvatprasAdataH / / 673 / / yadi te dharmavacanaM na syAnme karNagocaram / tadA kvaiSA gatirme syAt pApapaMkamahAkireH / / 674 / / vijJAya cAvadhijJAnAdbhadre tvAmupakAriNIm / draSTumatrAgamaM dharmaputraste'hamataH param / / 675 / / vaidA jJApayitvA svaM sa gIrvANo'tha tApasAn / uvAca zlakSNayA vAcA baMdhUna grAmAgatAniva / / 676 / / 1 saMdaMzakaH sarpagrahaNAya kASTayaMtram / 2 bhakSayan / 3 saMbodhanametat 4 svargasukham / 5 pApakardamamahAsUkarasya / karparadevasya vRttaantH| || 142 //
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 143 / / | aSTamaM parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / bhostApasAH pUrvabhave tatkopAcaraNaM mama / kSamadhvaM pAlayata ca prapannaM zrAvakavratam / / 677 / / ityuktvA tamahe: kAyamAkRSya girikaMdarAt / ullaMbya naMdivRkSe ca provAca kusumaprabhaH // 678 / / yaH ko'pi kopaM kurute lokAH kopaphalena hi / sa IdRzo bhavet sarpaH karparo'haM yathA purA / / 679 / / agre'pi samyaktvadharastadA kulapatiH sa tu / bhAgyodayena vairAgyaM paramaM pratyapadyata / / 680 // atha kevalinaM natvA tApasAnAmadhIzvaraH / vrataM yayAce vairAgyazAkhinaH phalamuttamam / / 681 // kevalyUce yazobhadrasUrireSa tava vratam / dAsyatyasAveva gururmamA'sti samatAdhanaH / / 682 // punarvismayamApanno'pRcchat kulapatirmunim / gRhItavAnasi kathaM pravajyAM bhagavan vada / / 683 / / kevalyAkhyat kauzalAyAM nagaryAM nalabhUpateH / anujaH kurute rAjyaM kUbaro varavaibhavaH / / 684 // sUnustasyAsmyahaM saMgAnagarIzo mamAdita / nRpatiH kezarI baMdhumatI nAma nijAtmajAm / / 685 / / pitrAdiSTastatra gatvA paryaNaiSaM ca tAmaham / navoDhAM ca samAdAyAcAliSaM svapuraM prati // 686 // mArge cAgacchatAnekaziSyo gururayaM mayA / adarzi samavasRtaH kalyANamiva mUrtimat // 687 // tatra bhaktyA paramayA vaMdito'yaM munirmayA / karNAmRtaprapAdharmadezanA cAsya zuzruve / / 688 / / dezanAMte mayA pRSTaH kiyadAyurmametyasau / dattopayogazcAvocat paMcaiva divasA iti / / 689 // 1 adita dattavAn / 2 tRtIyaikavacanam / karparadevasya vRttaantH| / / 143 //
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 144 // aSTama parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / AsannaM maraNaM jJAtvA tato'bhaiSamakapiSi / mahAbhayaM prANabhayaM sarveSAmapi dehinAm / / 690 / / sUrirmA smAha mA bhaiSI vatsAdatsvAnagAratAm / apyekAhaparivrajyAvazyaM svargApavargadA / / 691 / / tataH pravrajito'muSmAdasyAdezAdihAgamam / zukladhyAne sthito ghAtikSayAt kevalamAsadam / / 692 / / ityuktvA racayanyoganirodhaM siMhakezarI / bhavopagrAhikarmANi hatvAgAt paramaM padam / / 693 / / puNyakSetre surairnItvA tasya kevalino vapuH / tatkAlamagnisaMskArapAtrIcakre zubhAzayaiH / / 694 / / yathArthanAmA vimalamatiH kulapatistu saH / pravrajyAM zrI yazobhadrasUripAdAMtike'grahIt / / 695 / / davadaMtyapi dAMtAtmA taM maharSimabhASata / mamApi bhagavan dehi pravrajyAM muktimAtaram / / 696 / / yazobhadro'vadatsariradyApi davadaMti te / nalena saha bhoktavyA bhogA nArhasi tavratam / / 697 // vibhAtAyAM vibhAvA~ sUriruttIrya parvatAt / pAdaiH pavitrayAmAsa tattApasapuraM puram / / 698 // tatra caityaM namaskRtya so'rhaddharmopadezakaH / samyaktvAropaNaM cakre paurANAM karuNAnidhiH // 699 / / malImasAMgavasanA dharmadhyAnaparAyaNA / saptAbdI tatra bhaimyasthAdbhikSuNIva guhAgRhe / / 700 // pAMtha eko'nyadA tasyAH kathayAmAsa yanmayA / dRSTo'mukapradeze'dya davadaMti patistava // 701 / / davadaMtyapi tatkAlaM pItatadvacanAmRtA / romAMcocchvasadaMgAbhUdidaM premNo hi lakSaNam / / 702 / / davadaMtyA saptasaMvatsaraM yAvad guhAyAM vasanam / | || 144 //
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 145 // aSTamaM parva tRtIyaH | sargaH zrIariSTanemijinacaritam / ko'yamApyAyayati mAmiti bhImasutA satI / adhAvatAnu tacchabdaM zabdavedhIva mArgaNaH / / 703 / / bhImajAyA guhAmadhyAkarSaNapratibhUriva / tAM guhAyA sa AkRSya kvacanApi tirodadhe / / 704 / / sA dadarza na taM pAMthamatyajattAM guhAmapi / ityabhUdubhayabhraSTA daivaM durbalaghAti hi / / 705 / / patitA sA mahAraNye yayau tasthAvupAvizat / vyaluThadvyalapadbhUyo bhUyo'zrAMtaM ruroda ca / / 706 // kiM karomi kva yAmIti vimRzaMtI vimarzavit / tAmeva gaMtumArebhe kaMdarAmAdareNa sA / / 707 / / sA rAkSasyaikayA dRSTA chAgI vRkyeva varmani / prasAritAsyaguhayA khAdiSyAmIti caucyata / / 708 / / bhaimyUce yadi me bhartA nalo manasi nAparaH / tatsatItvaprabhAveNa hatAzA bhava rAkSasi // 709 // sarvajJo bhagavAnaSTAdazadoSavivarjitaH / yadyarhanneva devo me hatAzA bhava rAkSasi / / 710 // aSTAdazabrahmaratA viratAH karuNAparAH / sAdhavo guravazvenme hatAzA bhava rAkSasi / / 711 // AjanmApi mama svAMte vilagno vajralepavat / asti yadyArhato dharmo hatAzA bhava rAkSasi / / 712 / / tacchutvA rAkSasavadhUramuMcattaccikhAdiSAm / maharddhaya ivAmoghavacanA hi pativratAH / / 713 / / na sAmAnyeyamanyUnaprabhAveti praNamya tAm / kSaNAdapi tirodhatta svapnAyAteva rAkSasI / / 714 / / yAMtI cAgre jalAkArataraMgIbhUtavAlukAm / dadarzAdrinadImekAM nirjalAM nalavallabhA // 715 // 1 vardhApayati AnaMdayatIti yAvat / 2 bANaH / 3 khAditumicchA cikhAdiSA tAm / davadaMtyA cikhAdiSurAkSasIzamanam / || 145||
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacArate / / 146 // | aSTamaM parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / zUnyopavanakulyAyAmiva tasyAmanabhasi / udanyaMtI davadaMtI zuSyattAlurado'vadat // 716 // yadi me mAnasaM samyagdarzanenAdhivAsitam / tadatrodvIcivAryastu gaMgAyAmiva nirmalam / / 717 // ityuktyA pArNAighAtena bhUtalaM prajahAra sA / sadyo nadyaMbuyuktAbhUdiMdrajAlanadIva sA / / 718 // kSIrodadhisirodbhUtamiva svAdu yathAruci / kareNukeva tabhaimI papau kSIrojvalaM jalam / / 719 / / tato'pi yAMtI vaidarbhI parizramamupeyuSI / upAvizadvaTasyAdho vaTavAsivadhUriva / / 720 // tAM tathA sthAmathAdrAkSuH pAMthAH sArthAdupAgatAH / Ucuzca kAsi bhadre tvaM devIva pratibhAsi naH // 721 / / soce mAsmyahaM sArthabhraSTAraNye vasAmi ca / yiyAsustApasapuraM niyugdhvaM mAM tadadhvani / / 722 // te'vocan yAtI yatrAstaM ravistAM dizamAzrayeH / tavAdhvAnaM darzayituM nezmahe vayamutsukAH // 723 / / vAri cAdAya yAsyAmaH sArthe svasminnito'sti saH / tatraiSi cennayAmastvAM vasati kvApi pattane // 724 // taM sArthaM taiH sahAgAcca tatra tAM karuNAparaH / dhanadevaH sArthavAho'pRcchat kA tvaM kimatra ca / / 725 // bhaimyUce'smi vaNikaputrI samaM bha; pituha / calitA nizi suptApi tena tyaktAsmi vartmani / / 726 // tvadIyaiH puruSairatrAnItAhaM sodarairiva / tanmAM naya mahAbhAga sthAne vasati kutracit // 727 // sArthezo'vadadacalapure yAsyAmyahaM pure / tvamapyAgaccha he vatse tvAM hi neSyAmi puSpavat / / 728 / / 1 udakamicchaMtIm / 2 vaTavAsI yakSastasya vadhUriva / davadaMtyA sAthaiNa sahAcalapuraM pratigamanam / || 146||
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 147 // aSTamaM parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / ityuktvA sArthavAhastAM snehalaH svAM sutAmiva / adhiropyottame yAne gaMtuM prAsthita satvaraH / / 729 / / athaikasminnadrikuMje vArijhAtkAranirjhare / sArthamAvAsayAmAsa sArthanAthaziromaNiH / / 730 / / vaidarbhI susthitA tatra sukhasuptAzRNonnizi / namaskAraM paThyamAnaM kenacitsArthavartinA / / 731 / / uvAca sArthavAhaM sA namaskAraM paThannasau / sAdharmiko me tadamuM didRkSe'haM tvadAjJayA / / 732 / / tasyAH pUrayituM vAMchAM sArthavAhaH pitaiva saH / tAmAdAya namaskArazrAvakasyAzrayaM yayau / / 733 // taM zrAvakaM baMdhumiva kurvANaM caityavaMdanAm / dadarzAtha paTaukasthaM bhaimI zamamivAMginam / / 734 / / AcaityavaMdanaM bhaimI tatrAsthAcca niSeduSI / taM mahAzrAvakamanumodamAnAzrupUrNadRk / / 735 / / dadarza vaMdyamAnaM ca paTAlikhitamAhatam / jImUtazyAmalaM biMba vavaMde ca nalapriyA / / 736 / / caityavaMdanaparyaMte kRtasvAgatamaMgalam / bhaimI papraccha taM bhrAtaH kasyedaM biMbamarhataH / / 737 // zrAvakaH kathayAmAsa dharmazIle svasaH zRNu / mallerekonaviMzasyAhato biMba bhaviSyataH / / 738 / / bhaviSyato'rhato biMba kAraNAt pUjayAmyaham / taccAdya zrRNu kalyANi mama kalyANakAraNam / / 739 // abdhikAMcIziroratne kAMcIpuryAmahaM vaNik / tatrAnyadA dharmagupto jJAnavAn munirAyayau / / 740 / / saH muniH samavAsArSIdudyAne rativallabhe / taM vaMditvA paryapRcchaM kva tIrthe nirvRtirmama / / 741 / / 1 mokSaH / vastreNa nirmitaM gRham - loke 'taMbU' / + megha / davadaMtyA jinopaasnaa| || 147||
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite // 148 // tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / | davadaMtyA sa AkhyanmallinAthasyAhatastIrthe divacyutaH / prasannacaMdro rAjA tvaM mithilAyAM bhaviSyasi / / 742 // mallerekonaviMzasyArhataH saMprApya darzanam / utpannakevalajJAno nirvANaM tvamavApsyasi // 743 // tadAdi mallinAthe'hamutpannAtyaMtabhaktikaH / paTe tabiMbamAlekhya dharmajJe pUjayAmyaham // 744 // AkhyAyeti svavRttAMtaM papraccha zrAvako'pyadaH / dharmabaMdhormamAkhyAhi kAsi tvaM puNyadarzane // 745 // tasmai zrAvakavaryAya dhanadevastayoditam / sarvaM pativiyogAdi vRtamAkhyadudazrudRk / / 746 // zrAvako'pi karanyastahanurbASpAyitekSaNaH / asaMmAtreva vaidayAM duHkhenAdhiSThito'vadat / / 747 / / mA zocIrIdRzaM karmoditaM te duHkhakAraNam / pitA te sArthavAho'yaM bhrAtAhaM sukhamAsva tat / / 748 / / prabhAte sArthavAho'pi prApyAcalapuraM puram / mumoca tatra vaidarbhImanyato'gAt svayaM punaH // 749 / / tRSitA nagaradvAravApyAmAzu viveza sA / lakSitA jalaharjIbhirmUrttava jaladevatA // 750 // vAmo'GghirgodhayA tasyA jagrase jalasImani / AyAti duHkhinAM duHkhaM tatsauhRdAdiva / / 751 // sApAThIntrinamaskAraM tatprabhAveNa godhayA / mukto'miriMdrajAlikyA galAMtabhRtavastviva / / 752 / / mukhAGgrihastaM prakSAlya pItvA tadvAri hAri ca / maMda maMda marAlIva sA vApyA niryayau bahiH // 753 / / sA viSaNNA niSaNNA ca zIlaratnakaraMDikA / varaMDikA taTe vApyAH pAvayaMtI dRzA puram / / 754 / / 1 bhItAH / " mukhasyAdhobhAgaH, loke 'haDapacI' 1. gujare gho' | + suMdaram / 'calapurAptiH / || 148 //
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 149 // | aSTamaM parva | tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / RtuparNanRpastatrAbhUt suparNa ivaujasA | caMdrojjvalayazAzcaMdrayazAstasya ca gehinI // 755 // tatra caMdrayazodAsyo vAryAnetuM samAyayuH / mastakanyastakalazA mitho narmaparAyaNAH / / 756 // dAsyastA durdazAM prAptAmapi tAmamarImiva / dadRzuH paMkamagnApi padminyeva hi padminI / / 757 // bhaimyA rupaM prapazyatyastAzca vApyAM savismayAH / maMda maMdaM pravivizurmaMdaM maMdaM ca niryayuH / / 758 / / gatvA ca kathayAmAsustAM tathArupazAlinIm / svAminyai caMdrayazase saMprAptamiva zevadhim / / 759 / / tAzca caMdrayazAH proce samAnayata tAmiha / matputryAzcaMdravatyAH sA bhaginIva bhaviSyati / / 760 // vApIparisare tasminneva tA drutamAyayuH / nagarAbhimukhAM lakSmImivAtha dadRzuzca tAm // 761 / / Ucuzca nagare'muSminnRtuparNasya bhUpateH / rAjJI caMdrayazonAmnI tvAmAhvayati gauravAt / / 762 / / AjJApayati ca tvaM hi putrI caMdravatIva me / tadehi bhadre duHkhebhyaH prakalpaya jalAMjalim / / 763 / / tiSThaMtI zUnyacitteha chalamApya durAtmabhiH / vyaMtarAdibhirAviSTA tvamanarthamavApsyasi // 764 / / evaM ca caMdrayazaso vacanenArdramAnasA / davadaMtyapi putrItvasnehakrItA tato'calat // 765 // svAminyA dharmaputrI tvamapi svAminyasIti sA / tAbhirvinayavaktrIbhiranIyata nRpaukasi // 766 / / caMdrayazAH puSpadaMtyA bhaimImAtuH sahodarA / mama mAtRSvasaiveti viveda na tu bhImajA // 767 / / 1 garuDaH / 2 zerdhanAdimohasyAvadhi kuberanidhimiti yAvat / 3 dvitIyA bahuvacanam / " vaktram mukham / | davadaMtyA mAtRsvasuH gRhe'jnyaatvaasH| || 149 //
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaM pave triSaSTizalAkA tRtIyaH puruSacarite // 150 // sargaH zrIariSTanemijinacaritam / jAmeyI davadaMtI me'stIti caMdrayazAH punaH / viveda bAlyadRSTAM tu tAmupAlakSayanna hi // 768 // putrIpremNA tu tAM dUrAdapi rAjJI dadarza sA / pramANamaMtaHkaraNaM khalviSTAniSTanirNaye // 769 / / sasvaje caMdrayazasAtigADhaMca nalapriyA / tadaMgasAdaM zramajamapanetumivAdarAt // 770 // varSatyazrUNi vaidarbhI rAjyAH pAdAvavaMdata / tatprItyavakraya pAdakSAlaneneva tanvatI // 771 / / pRSTA ca caMdrayazasA kAsi tvamiti bhImajA / kathayAmAsa tatsarvaM sArthavAhAya yatpurA / / 772 / / vaidarbhImabhyadhAccaMdrayazAH kalyANi madgRhe / yadvaccaMdravatI tadvattvamapyedhasva zarmabhiH // 773 / / devyanyadA caMdrayazAH proce caMdravatI sutAm |mjjaameyyaa davadaMtyA sadRzIyaM tava svasA / / 774 / / tasyAH saMbhAvyate naivavidhamAgamanaM kvacit / asmAkamapi yaH svAmI nalaH patnI hi tasya sA / / 775 / / sa catuzcatvAriMzatiyojanAnAM zate ca sA / kathamAgamanaM tasyA durdazA cedRzI kutaH // 776 / / sA ca caMdrayazA devI pratyahaM nagarAbahiH / dInAnAthAdipAtrebhyo dadau dAnaM yathAruci / / 777 / / tAmanyadA ca vaidarbhI dAnamatra dadAmyaham / Agacchenme yadi punaH patiryAcakaveSabhAk / / 778 / / AyuktA caMdrayazasA davadaMtI tadAdyapi / patyAzayA klezasahA dadau dAnaM yathAsthiti // 779 // dAnArthinaJca pratyekaM bhaimyapRcchaddine dine / IdRgrUpaH pumAn ko'pi kiM yuSmAbhiradRzyata / / 780 / / 1 tadaMgakSayam jIrNatAmiti yAvat / 2 tatprIteravakrayo mUlyaM tam / AliGganamakarot / mama bhaginIputryA / davadaMtyA nalaprAptyai dAnaprArambhaH / || 150 //
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ | aSTamaM parva tRtIyaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 151 // sargaH zrIariSTanemijinacaritam / dAnazAlAsthitAnyedhuzcauramekaM dadarza sA / baddhvArakSairnIyamAnaM vAdyamAnAgraDiMDimam // 781 / / apRcchandbhImatanayApyArakSAnamunA hi kim / aparAddhaM vadhaprAptiprakriyAsya yadIdRzI / / 782 / / eSa caMdravatIdevyA jahe ratnakaraMDikAm / vadhyo'sau karmaNAnenetyAkhyannArakSapUruSAH // 783 // cauro'pi natvA vaidarbhImUce dRSTiosmi te dRzA / kathaM prApsyAmi maraNaM zaraNaM bhava devi me / / 784 / / ArakSAnAgamayyoce taM cauraM davadaMtyapi / mA bhaiSIrjIvitavyena kuzalaM te na saMzayaH / / 785 // ityuktvA bhImatanayA satItvazrAvaNAM vyadhAt / satyasmi cedvizIryatAM baMdhanAnyabhito'sya tu // 786 / / satItvazrAvaNAmevaM kRtvA bhRgauravAriNA / tristamAcchoTayaccauraM drAk tabaMdhAzca tutruTuH / / 787 / / athotthite kalakale kimetaditi ciMtayan / RtuparNanRpastatrAjagAma saparicchadaH / / 788 / / savismayo smeranetro netrakairavakaumudIm / davadaMtI daMtakAMtidhautAdharadalo'vadat / / 789 / / sarvatra rAjadharmo'yaM mAtsyanyAyaniSedhakaH / yaduSTanigrahaH ziSTapAlanaM ca yazasvini / / 790 // rAjA gRhNan karaM pRthvyA rakSeccaurAdyupadravam / caurAdinAM hi pApena lipyeta svayamanyathA // 791 // tat putri na nigRhNAmi yadya, ratnataskaram / tatparasvApahArAya prayatetAbhayo janaH / / 792 / / bhaimyUce mayi pazyaMtyAM yadi mAryeta dehabhRt / zrAvikAyAH kRpAlutvaM tadA me tAta kIdRzam / / 793 // 1 eko balavAnmatsyo'nyAnnirbalAnmatsyAn bhakSayatIti mAtsyanyAya : / * samantAt / " suvarNakalaza / davadaMtyA satItvaprabhAveNa caurabandhanAnAM troTanam / || 151 //
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 152 // aSTama parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / caura kSamyatAmaparAdho'sya zaraNAzrita eSa me / duSTaroga ivAsyArtiH saMkrAMtA tAta mayyapi // 794 / / RtuparNanarendro'tha taM mumoca malimlucam / mahAsatyA dharmaputryA etasyA uparodhataH / / 795 // muktamAtraH sa cauro'pi tvaM me mAteti bhImajAm / pratipede tilakayan bhAlaM bhUtalareNunA / / 796 // prANadAnopakArAM tAM divAnizamavismaran / muktaH sa taskaro bhaimI namazcakre dine dine // 797 // tamanyadA cauravaraM papraccha nalavallabhA / ko'si tvaM kuta AyAsIrapazaMkaM nivedaya / / 798 // sa AkhyattApasapure pure paramasaMpadaH / vasaMtasArthavAhasya dAso'haM piMgalAhvayaH / / 799 / / vyasanairabhibhUtena vasaMtasyaiva vezmani / khanitvA khAtramagrAhi kozasAraM mayA nizi / / 800 // naSTo'haM lopatrapANizca prANatrANaparAyaNaH / luTAkailuMTito mArge kiyata kSemaM durAtmanAm // 801 / / atrAgatyAtha rAjAnamRtuparNamaseviSi / sevAM manasvI kaH kuryAt kuryAdvA tarhi bhUpateH / / 802 / / tataH saMcaratA rAjahah cAdharmabuddhinA / mayA caMdravatIdevyA dRSTA ratnakaraMDikA / / 803 // taddarzanAnmano'cAlInmama taddharaNecchayA / parastrIdarzanAt pAradArikasyeva durdhiyaH / / 804 / / cillI hAramivAhArSamatha ratnakaraMDikAm / vidhAyAprapadInaM cottarIyaM niragAM tataH / / 805 // RtuparNanarendreNa kaizciccaureGgitairaham / lakSito'styatidakSeNa nAlakSyaM dakSatAjuSAm / / 806 // 1 caraNapRSThaparyaMtam / bhASAyAm 'samaDI' vRttAntaH / // 152 //
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaM parva tRtIyaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 153 // sargaH zrIariSTanemijinacaritam / ArakSaH pArthivAdiSTairbaddho'haM tatkSaNAdapi / vadhArtha nIyamAnazca tvAmadrAkSaM mahAsati / / 807 // dUrAdapi tvAM zaraNaM prapannastAramAraTan / mocito'smi tvayA chAga iva vadhyatvamAgataH / / 808 // anyacca tApasapurAdgatAyAM svAmini tvayi / viMdhyAkRSTo dvipa iva vasaMto bhojanaM jahau / / 809 / / bodhitazca yazobhadrasUriNAnyajanena ca / upoSitaH saptarAtraM bubhuje so'STame dine / / 810 / / sa vasaMto'nyadAdAya mahAmUlyamupAyanam / jagAma kUbaranRpaM draSTuM zrIdasamaM zriyA / / 811 // upAyanena tuSTazca tasmai kUbarapArthivaH / pradadau tApasapurarAjyaM chatrAdilAMchitam / / 812 // taM sAmaMtapade kRtvA tasyAdAdabhidhAMtaram / vasaMtazrIzekhara ityavanIzo nalAnujaH / / 813 // kUbareNa visRSTazca bhaMbhayA vAdyamAnayA / AgatastApasapure vasaMto rAjyamanvazAt / / 814 / / bhaimyUce vatsa duHkarma kRtaM pravrajya nistara / pramANaM mAturAdeza iti covAca piMgalaH / / 815 / / tatra cAgAdanagAradvitIya paryaTattadA / pratyalAbhi ca vaidA doSavarjitabhikSayA / / 816 // babhASe tAvRSI bhaimI bhagavaMtAvayaM pumAn / yadi yogyastadetasya vratadAnAt prasIdatam / / 817 // tAbhyAM yogyo'yamityukte piMgalo'yAcata vratam / tato devagRhe nItvA sadyaH prAvAjitazca saH / / 818 // vidarbhezo'nyadAzrauSInnalo yadanujanmanA / dyUte hAritarAjyazrIH kUbareNa pravAsitaH // 819 // davadaMtI gRhItvA ca sa viveza mahATavIm / na jJAyate gataH kvApi kiM jIvati mRto'thavA / / 820 // 1 kUberasamaM / mAtRsvanA davadaMtIti jJAnam / / / 153 //
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApurupacarite / / 154 // aSTamaM parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / puSyadaMtyapi tadrAjJo mukhAcchutvArudabhRzam / nArINAmAturatve hi na dUre nayanodakam / / 821 // tatazca harimitrAkhyastadanveSaNahetave / svAmyAdezapaTU rAjabaTU rAjJA nyayojyata / / 822 // nalaM ca davadaMtI ca baTuH sarvatra zodhayan / sa yayAvacalapure'vikSacca nRpaparSadi / / 823 // papraccha taM caMdrayazA niSaNNaM nRpateH puraH / kaccit kSemaM puSpadaMtyAstadIyasya janasya ca / / 824 // sa Akhyat kuzalaM devyAH puSpadaMtyAH sadoditam / nalasya davadaMtyAzca kuzalaM ciMtyamIzvari / / 825 // uktazca kiM bravISIti devyAH so'kathayabaTuH / nalabhaimyauH kathAM dhUtAdArabhyAtyaMtaduHzravAm / / 826 / / tatazca caMdrayazasi rudaMtyAM praruroda ca / harSavArtAsvanadhyAyI rAjalokastadAkhilaH // 827 / / sarva duHkhAturaM prekSya kSAmakukSibubhukSayA / baTuryayau dAnazAlA bhojyaciMtAmaNirhi sA / / 828 / / tatrAsIno bhojanArthaM dAnazAlAdhikAriNIm / davadaMtI svAmiputrImupalakSayati sma saH / / 829 // sa vavaMde davadaMtyAH pAdau romAMcamudvahan / vismRtakSuTyatho harSAdutphallAkSo jagAda ca // 830 // devi keyamavasthA te nidAgha iva vIrudhaH / diSTyA dRSTAsi jIvaMtI sarvebhyaH svasti saMprati / / 831 / / ityutthAya drutaM caMdrayazodevImavardhayat / tavAsti dAnazAlAyAM davadaMtIti saMlapan / / 832 // tacchutvA dAnazAlAyAM gatvA caMdrayazA drutam / davadaMtImAliliMga marAlIva mRNAlinIm // 833 // Uce ca vatse dhigdhiGmAM yayA nAsyupalakSitA / sAmudrikairadvitIyairlakSaNairvyajitApi hi / / 834 / / 1 vicAraNIyam - zaMkitam / 2 grISmartI / 3 latAyAH / mAtRsvamA davadaMtIti jJAnam / || 154 //
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 155 // | aSTama parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / kimAtmagopanaM kRtvA vaMcitAsmi tvayAnaghe / yadyevaM durdazA daivAt kA hI mAtRkule nije / / 835 // hA vatse kiM tvayA mukto nalo muktAsi tena vA / nUnaM muktAsi tena tvaM tvaM satI taM na muMcasi / / 836 / / tvayApi yadi hIyeta durdazApatitaH patiH / udayeta tadA nUnaM pazcimAyAM divAkaraH / / 837 / / nalAtyAkSIH kathamimAM matpAghe nAmucaH katham / kiM te kulocitamidaM dayitAM tyajataH satIm / / 838 / / duHkhaM gRhNAmi te vatse kriyAH samavatAraNam / AgaH sahasva me yattvaM na mayAsyupalakSitA / / 839 // tamo'higaruDaH kRSNanizAyAmapi bhAskaraH / kva vA sa tilako bAle tavAlikasahodbhavaH / / 840 // iti svavadanAMbhojaniSThIvanarasena sA / bhaimyA amArjayadbhAlaM jighraMtI mUrdhni tAM muhuH / / 841 / / raipiMDo'gnyuttIrNa iva meghamukta ivAryamA / tatkAlaM bhAlatilako vaidA didyutetarAm / / 842 // tatazcAsnapayaccaMdrayazA devI nalapriyAm / gaMdhodakaiH svapANibhyAM devatApratimAmiva / / 843 / / vAsasI dhavale sUkSme jyotsnArasamaye iva / bhaimI caMdrayazodevyArpite paridadhe tataH // 844 / / devI caMdrayazAH prItA pANinAdAya bhImajAm / pramodavArisarasI niSasAda nRpAtike // 845 / / tadA cAstaM yayau sUryo'pUryatAzeSamaMbaram / sUcyabhedena tamasA kajjaleneva bhAjanam // 846 / / viveza sAMdhatamasaM tadA sadasi bhUpateH / bhaimItilakatejobhiH skhalitaM kASThakairiva / / 847 // 1 duHkhasyottAraNaM kriyAH vidheyaH / 2 suvarNapiMDaH / 3 vetradhArimiH / tyajeta / + aparAdham / * mAlam / mAtRsvamA davadaMtIti jJAnam / ||| 155 //
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite 1194811 uvAca devIM nRpatirnanviyAyAstamaryamA / neha dIpo na vA vahnirahUnIvodyota eSa kim // 848 // janmataH sahasaMsiddhaM vaidarbhyAstilakaM ca tam / rAjJI prAdarzayadrAjJe jyotirjalamahAhradam // / 849 // pyadhAttaM tilakaM rAjA kautukena svapANinA / abhUdgariguhAprAyaM tamasA maMkSu tatsadaH / / 850 // apasArya punaH pANiM papracchAtucchasaMmadaH / rAjA piMtrIyito bhaimIM rAjyabhraMzAdikAM kathAm / / 851 / / nyagmukhI kathayAmAsa rudaMtI davadaMtyapi / nalakUbarayordhUtAdArabhya sakalAM kathAm / / 852 / / rAjApi svottarayeNa bhaimyAH saMmArjju cakSuSI / uvAca putri mA rodIrna kazcidbalavAn vidheH / / 853 / / atrAMtare divo devaH kazciduttIrya parSadi / tatrAgAdbhImatanayAmUce ca racitAMjaliH / / 854 / / davadati tavAdezAccauraH piMgalako hyaham / pravrajya tApasapure tadA hi viharannagAm / / 855 / / tatra zmazAnamadhye'sthAmahaM pratimayA sthiraH / citAnalotthito dUraM prAsaracca davAnalaH // 856 // tenAhaM dahyamAno'pi dharmadhyAnAdavicyutaH / svayamArAdhanAM kRtvA namaskAraparAyaNaH / / 857 / / bhUpRSThe patitastatra samidhIbhUtavigrahaH / vipadya tridazo'bhUvaM nAmadheyena piMgalaH / / 858 / / // yugmam // tato'jJAsiSamadhe rakSito'smi tvayA vadhAt / pravrajyAM grAhitazcAsmi tatprabhAvAt suro'bhavam / / 859 / / 1 jagAma / 2 pitevAcaritaH / 3 svargAt / 4 avadhijJAnAt / dAvAnale indhanabhUtam zarIram yasya saH / aSTamaM parva tRtIyaH sargaH zrIariSTa nemijinacaritam / caurasya svarga gamanam / // 156 //
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaM parva tRtIyaH triSaSTizalAkApuruSacarite / / 157 // sargaH zrIariSTanemijinacaritam / mAM mahApApinaM bhadre yadhupaikSiSyathAstadA / aprAptadharmo mRtvAhamayAsyaM narake tataH / / 860 / / vaidarbhi tvatprasAdenAsadaM ghusadanazriyam / iti tvAM draSTumAgacchaM vijayasva mahAsati / / 861 // ityuktvA ca hiraNyasya sapta koTIH pravRSya saH / surastirodhAdutpatya vidyutpuMja ivAMbare / / 862 / / iti sAkSAtkRtaphalaM dhusadA dharmamArhatam / RtuparNanarendro'pi prapede viduSAM varaH / / 863 / / saMprAptAvasarazcoce harimitrastadA nRpam / devAdiza cirAdhAtu davadaMtI pituhi / / 864 // tatazca caMdrayazasApyukto rAjaivamastviti / vidarbhAn prati vaidarbhImAdizat senayA saha / / 865 / / AgacchaMtI davadaMtI zrutvA bhImanRpo'bhyagAt / kRSTo balIyasA premNA durdharaNeva vAjinA // 866 // dRSTamAtre'pi pitari vaidarbhI pAdacAriNI / smerAsyapadmA dhAvitvApatattatpAdapadmayoH / / 867 // pituH putryAzca sotkaMThaM cirAnmilitayostayoH / patadbhirnetrasalilairbhUrabhUdbharikardamA / / 868 // jJAtvA saha samAyAtAM puSpadaMtI tadAtmajA / AliMgati sma sudRDhaM yamunA jAhnavImiva / / 869 / / lagitvA tadgale'rodInmuktakaMThaM nalapriyA / iSTe dRSTe navamiva duHkhaM bhavati dehinAm / / 870 // prakSAlya ca kSaNAdUrdhvaM mukhAMbhojAni vAriNA / te mitho vArtayAmAsurduHkhogiraNapUrvakam / / 871 / / aMkamAropya vaidarbhI puSpadaMtI jagAda ca / dRSTAsyAyuSmatI diSTyA bhAgyaM jAgarti naH khalu // 872 / / 1 prAptaM / 2 ullasitaM vadanakamalaM yasyAH sA / 3 gaGgAmiva / davadaMtyA pitRmilanam / || 157 //
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 158 // | aSTamaM parva tRtIyaH | sargaH zrIariSTanemijinacaritam / sukhenAsmadgRhe kAlaM gamayaMtI cirAdapi / patiM drakSyasi jIvan hi prANI bhadrANi pazyati / / 873 / / harimitrAya tuSTo'dAgrAmapaMcazatIM nRpaH / Uce ca dAsye rAjyAmipi tubhyaM nalAgame / / 874 / / pure gatvA nRpazcakre davadaMtyAgamotsavam / dinAni sapta devArcA gurvA ca vizeSataH / / 875 / / aSTame'hni ca vaidarbhI vidarbhapatirabravIt / tathA kariSyate zIghraM nalaH saMgasyate yathA / / 876 // tadA ca hitvA vaidI nalo'raNye paribhraman / apazyadekato dhUmaM vanakakSAt samutthitam / / 877 / / dhUmastomo'JjanazyAmo vyAnaze sa nabhastalam / achinnapakSaH ko'pyadriH khe yAtIti bhramapradaH / / 878 / / dhUmo nimeSamAtreNa jvAlAmAlAkarAlitaH / bhuvaH prAdurbhavam vidyudyutameghaviDaMbyabhUt // 879 // vaMzAnAM dahyamAnAnAM traTattraTiti niHsvanam / AkraMdaM zvApadAnAM ca tataH zuzrAva naiSadhiH / / 880 / / tato dAvAnale dIpte zabda zuzrAva mAnuSam / ikSvAkunala bhUpAla rakSa mAM kSatriyottama // 881 / / niSkAraNopakArI tvaM puvratenAsi yadyapi / tathApi tubhyamurvIzopakariSyAmi rakSa mAm / / 882 // taM zabdamabhigacchaMzca latAgahanamadhyagam / mahoragaM nalo'drAkSIdrakSa rakSeti bhASiNam / / 883 // papraccha ca kathaM vetsi mAM mannAma madanvayam / kathaM vA mAnuSI vAk te mamAkhyAhi mahoraga / / 884 / / Akhyatsarpo'hamabhavaM manuSyaH pUrvajanmani / tajjanmAbhyAsato bhASA mAnuSI me pravartate / / 885 // mamAsti cAvadhijJAnamujvalaM tena vedamyaham / tvAM ca tvannAmadheyaM ca tvadvaMzaM ca yazonidhe / / 886 / nalenAunalAta sarparakSaNam / || 158 //
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ | aSTamaM parva tRtIyaH triSaSTizalAkApuruSacArate / / 159 // sargaH zrIariSTanemijinacaritam / nalo jAtAnukaMpo'tha kaMpamAnasya bhoginaH / karSaNAyAkSipadvallIvanopari nijAM paTIm / / 887 / / uttarIyAMcalaM rAjJo bhUlagnaM prApya pannagaH / aveSTayat svabhogena vAlakenormikAmiva / / 888 // pannagena tadAkrAMtamuttarIyaM nijaM nalaH / udapAnAdrajjumiva cakarSotkarSabhAga nRpaH // 889 / / gatvokharapradeze ca vanavaneragocare / mumuhUM maMkSu bhUpAlaM daMdazUko'dazat kare / / 890 // svedabiMdumivAcchoTya taM nAgamavanItale / nalaH provAca bhoH sAdhu kRtajJena kRtaM tvayA / / 891 // mamopakAriNaH sAdhUpakRtaM pannaga tvayA / yo hi pAyayati kSIraM tvajjAtyA so'pi dazyate / / 892 / / nalasyaivaM vivadato viSeNAMge prasarpatA / kubjatAM vapurApede dhanvevAdhijyatAM gatam / / 893 / / so'NupiMgakaH preta iva laMbauSTa uSTravat / sUkSmapAdakaraH sthUlodaro raMka ivAbhavam / / 894 / / sarvAMgamapi bIbhatsavikRtAkAradhAryabhUt / AzIviSaviSagrasto nalo naTa iva kSaNAt / / 895 // aciMtayacca rupeNAmunA me jIvitaM mudhA / gRNAmi tat parivrajyAM paralokopakAriNIm / / 896 // nalasyaivaM ciMtayataH so'histyaktvAhirupatAm / divyAlaMkAravasanastejorupaH suro'bhavat / / 897 / / Uce ca mA viSIdaH sma tavAhaM niSadhaH pitA / tubhyaM datvA tadA rAjyaM parivrajyAmupAttavAn / / 898 // parivrajyAphalenAhaM brahmaloke suro'bhavam / adrAkSaM cAvadhinA tvAM prapedAnamimAM dazAm / / 899 // 1 kUpAt / 2 kezaH / | sarpadaMzena | nalasya kubjI HARASHASHRSHASRHASHRS bhavanam / || 159 //
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 160 // aSTamaM parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / mayA mAyoragIbhUya durdazApatitasya te / gaMDopari piTakavat kRtAMgeSu virupatA / / 900 // aMgeSu vairupyamapi mayotpAditamIdRzam / upakArAya manyasva kaTubheSajapAnavat / / 901 // tvayA dAsIkRtAH sarve rAjAnaste tava dviSaH / vairupyAnupalakSyaM tvAM nopadroSyati saMprati // 902 // idAnImapi mA kArSIH parivrajyAmanoratham / bhoktavyA bhUstavAdyApi tAvatyeva ciraM nala // 903 // kathayiSyAmi samayaM parivrajyocitaM ca te / so'haM mohUrtika iva susthito'taH paraM bhava // 904 // putredaM zrIphalaphalamimaM ratnakaraMDakam / gRhANa yatnAdrakSezca kSatravratamivAtmanaH / / 905 // svarupArthI yadA tvaM syAH zrIphalaM sphoTayestadA / devadUSyANyadUSyANi drakSyasi tvaM tadaMtare // 906 // tadaivoddhATaye ratnakaraMDamapi tatra tu / hArAdInyatihArINi drakSyasyAbharaNAni ca // 907 // sadyaH parihitairdevadUSyairAbharaNaizca taiH / tadeva devatAkAraM nijaM rupamavApsyasi / / 908 / / nalaH papraccha taM tAta davadaMtI snuSA tava / kiM yatra muktA tatrAsti gatA vA kvacidanyataH // 909 / / devo'pyAkhyattataH sthAnAdvidarbhAgamanAvadhi / bhaimyA vRttAMtamakhilaM tatsatItvaM prarupayan / / 910 // jagAda ca nalaM vatsa kimaraNye bhramannasi / nayAmi tatra sthAne tvAM yasmiJjigamiSA tava // 911 // nalaH provAca mAM deva susumArapuraM naya / devo'pi hi tathA kRtvA jagAma nijadhAmani // 912 // nalo'pi naMdanavane tatpuropAMtavarmani / sthito dadarzAyatanaM siddhAyatanasaMnibham / / 913 // 1 loke 'phollo' / 2 loke 'phollo' / sarpadaMzena nalasya kubjI bhavanam / || 160 //
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite / / 161 / / tatra caitye vizan kubjo dadarza ca tadaMtare / pratimAM naminAthasyotpulakastAmavaMdata / / 914 // tato nalaH susumAranagaradvAramabhyagAt / tatra cAlAnamunmUlya bhramanmattagajo'bhavat / / 915 / / spRSTAsano'nilenApi sa vyadhUnayadAsanam / upari sphurato hastenAcakarSa khagAnapi / / 916 / / dRSTiM dRSTiviSasyeva jahustasyebhajIvikAH / mahAvAta ivodyAnatarunapi babhaMja saH / / 917 / / dadhiparNanRpastatra vapramAruhya satvaram / uccairuvAca taM nAgaM vazaM netumanIzvaraH / / 918 / / kuryAdgajaM me yo vazyamavazyaM tasya vAMchitam / dadAmi kiM bhoH ko'pyasti gajArohaNadhUrvahaH / / 919 / / kubjo'vAdIttadAkarNya kva sa kva sa mataMgajaH / tamahaM gamayiSyAmi vazyatAM pazyatAM hi vaH // 920 // AgAt kubje vadatyevaM sa garjannUrjitaM gajaH / tamabhyadhAvat kubjo'pi kSmAM padbhyAmaspRzanniva / / 921 // mA mRthA mA mRthAH kubjApasarApasaretyalam / loko jagAda niHzaMka kesarIva yayau tu saH // 922 // prasasArApasasAra papAta ca luloTha ca / sa kaMduka iva kubjaH kuMjaraM vipratArayan // 923 // bhUyo bhUyazca lAMgUlamAkraman vikramI nalaH / vArtikaH pannagamiva khedayAmAsa taM gajam // 924 // jitazramo nalo jAtazramaM vijJAya taM gajam / drAggarutmAnivotpatyArurohArohakAgraNIH / / 925 / / pUrvAsanamadhiSThAya pAdau nyasya kalApake / dRDhayAmAsa tadgraMthimAghnan kuMbhau capeTayA // 926 // 1 hastirakSakAH / 2 kalApako gajakaMTharajjuH / garuDaH / aSTamaM parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / nalena gaja damanam / // 161 //
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 162 // | aSTamaM parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / kalApatADanAvyAttavaktracItkArakAriNam / kariNaM vAhayAmAsa taM kubjo nartayan sRNim / / 927 / / tasyAtho ghoSayAmAsa jano jayajayAravam / tadgale cAkSipadrAjA svayaM kanakazRMkhalAm / / 928 // maidanamayamiva taM kRtvA vyAlaM nalo balI / AlAnalInatAM ninye kakSAnADyottatAra ca / / 929 / / tato nalo'malayazAH praNipAtamasaMsmRzan / abhyarNe dadhiparNasyopAvizat sarvayA iva / / 930 // dadhiparNo'tha taM proce gajazikSAvicakSaNa / kimanyadapi bhoH kubja vetsi saMbhAvanAsti te / / 931 // kubjo'pyuvAca he rAjan kimanyat kathayAmi te / sUryapAkAM rasavatIM vedmi kiM tAM didRkSase // 932 / / sa rAjA sadanaM gatvA sUryapAkakutUhalI / kubjAya taMDulAn zAkAn vezavArAdi cArpayat / / 933 / / carun sUryAtape muktvA saurI vidyAmanusmaran / maMkSu niSpAdayAmAsa divyAM rasavatI nalaH / / 934 / / kalpavRkSavizeSeNa dattayeva manojJayA / rasavatyA tayA rAjA bubhuje saparicchadaH / / 935 / / zramApanodajananIM paramAnaMdadAyinIm / AsvAdya tAM rasavatI dadhiparNanRpo'vadat / / 936 / / evaMvidhAM rasavatI nalo jAnAti nAparaH / ciraM paricitA hyeSA sevamAnasya me nalam / / 937 // tat kiM nalo'si vikRtAkAro naitAdRzo nalaH / yojanadvizatyA tasyAMtaritasyAgamaH kutaH // 938 // ekAkitvaM kutastasya bharatArdhamahIpateH tadrUpaM ca mayA dRSTaM jitagIrvANakhecaram / / 939 / / 1 kalApaH aMkuzaH / 2 kuMtam aMkuzaH / 3 madanaM bhASAyAM bhINa" iti khyAtam / 4 pArzvarajjvA / 5 pAtrAdi / mattagajam / + samIpe / mitram / ajitAH devAH vidyAdharAzca yena tad rupam / nalena gajadamanam / || 162 //
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaM parva tRtIyaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 163 // sargaH zrIariSTanemijinacaritam / tataH kubjAya tuSTo'dAdvastrAlaMkaraNAdikam / TaMkalakSaM ca nRpatiryAmapaMcazatImapi / / 940 // sarva jagrAha tatkubjo grAmapaMcazatIM vinA / rAjApyuvAca kiM kubja tavAnyadapi dIyatAm / / 941 // kubjo babhASe tarkhetanmama pUraya vAMchitam / mRgayAM madyapAnaM ca yAvadAz2a nivAraya / / 942 / / rAjApi vacanaM tasya mAnayannijazAsane / vArtAmapi nirAkArSInmRgayAmadyapAnayoH / / 943 // dadhiparNanRpo'nyedhuH kubjamUce rahaHsthitaH / ko'si tvaM kuta AyAsIH kva vAstavyo'si vA vada / / 944 // kubjaH proce kozalAyAM nalarAjasya sUpakRt / huDikAkhyo'smi tatpArzve zikSitAzca kalA mayA / / 945 / / nalo bhrAtrA kUbareNa jito dyUte'khilAM mahIm / davadaMtImupAdAya prapede'raNyavAsitAm / / 946 // nalo vipede tatraiva tato'haM tvAmupAgamam / mAyAvinamapAtrajJaM zrito'smi na tu kUbaram / / 947 / / dadhiparNo'pi hi tayA nalapaMcatvavArtayA / hRdi vajAhata iva cakraMda saparicchadaH / / 948 // dadhiparNanRpaH pretakArya bASpAMbuvAridaH / cakre nalasya kubjena vIkSyamANo dhRtasmitam / / 949 / / davadaMtIpituH pArthe dadhiparNo nRpo'nyadA / kenApi hetunA dUtaM praiSIt sauhArdavartmanA / / 950 / / bhImena satkRto dUtaH sa tatpAghe sukhaM vasan / uvAca vArtA prastAve'nyadaivaM vadatAM varaH / / 951 / / nalasya sUpakAro'sti matsvAminamupAgataH / sUryapAkAM rasavatIM sa vetti nalazAsanAt / / 952 / / 1 yAvattavAjJA vartate tAvat / ekAMte sthitaH / dadhiparNanRpAntike nalasya sUpakArarUpeNa vasanam / || 163 //
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 164 // | aSTamaM parva | tRtIyaH targaH zrIariSTanemijinacaritam / davadaMtI tadAkaryotkarNA pitaramabravIt / praNidhiM preSya jAnIhi kIdRgasti sa sUpakRt / / 953 / / sUryapAkA rasavatIM vetti nAnyo nalaM vinA / gopitAtmA yadi punarbhavitA nala eva saH / / 954 / / tataH svAmyarthakuzalaM kuzalAkhyaM dvijottamam / AhUya sakriyApUrvamAdideza vizAM patiH / / 955 / / susumArapure gatvA pazya tadrAjavallabham / kAM kAM kalAmasau vetti kiMrupazceti nizcinu / / 956 / / prabhoH pramANamAdeza ityuktvA calito dvijaH / preryamANaH suzakunaiH susumArapuraM yayau / / 957 // pRcchan pRcchan yayau kubjasamIpe niSasAda ca / sarvAMgavikRtAkAraM taM dRSTvA viSasAda saH // 958 // dadhyau ca kva nalaH kvAyaM kva meruH kva ca sarSapaH / utpannAsminnalabhrAMtirdavadaMtyA vRthaiva hi / / 959 / / nizceSye samyagiti ca manasA saMpradhArya saH / jagau zlokayugalakaM nalApazlokagarbhitam / / 960 // nighRNAnAM nistrapANAM niHsattvAnAM durAtmanAm / dhUryaho nala ekaiva patnI tatyAja yaH satIm / / 961 / / suptAmekAkinI mugdhAM vizvastAM tyajataH satIm / utsehAte kathaM pAdau naiSadheralpamedhasaH // 962 / / muhurmuhu paThayamAnaM tacchutvA dayitAM smaran / rurodAnargalagalannayanAbjajalo nalaH // 963 // kiM rodiSIti vipreNa pRSTaH provAca hu~DikaH / gItaM te maMju karuNarasamAkarNya rodimi // 964 // kubjena pRSTaH zlokArthaM sa vipro'kathayat kathAm / AdhUtAtkuDinapure vaidarbhIgamanAvadhi / / 965 // 1 nalApakIrtigarmitam / guptapuruSam / dadhiparNanRpAntike nalasya sUpakArarUpeNa vsnm| // 164 //
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ | aSTamaM parva tRtIyaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 165 // sargaH zrIariSTanemijinacaritam / kubjo punarAkhyadaho kubja sUryapAkena sUpakRt / susumArezadUtenAkhyatastvaM bhImabhUpateH / / 966 / / evaMvidhacaritreNa nalo bhavati nAparaH / bhaimyeti bhImamabhyarthya tvAM draSTuM preSito'smyaham / / 967 / / aciMtayaM ca tvAM dRSTvA kva kubjastvaM durAkRtiH / kva nalo devatArupaH kva khadyotaH kva bhAskaraH / / 968 // mama cAgacchato'bhUvaJcchakunAni zubhAni tu / tAni sarvANyanyathAtvaM yayurnAsi nalo yataH / / 969 / / davadaMtI hRdi dhyAyan rudan kubjo'dhikAdhikam / uparudhya gRhe'naiSIttaM vipramiti cAvadat / / 970 / / mahAsatyA davadaMtyA mahApuMso nalasya ca / kathAM tavAkhyAtavataH svAgataM kiM vidhIyatAm // 971 // ityuktvA vidadhe snAnabhojanAdibhiraucitIm / tasyAdAcca dadhiparNadattamAbharaNAdi saH / / 972 // kuzalaH kuzalenAtha kuDinaM nagaraM yayau / yathAdRSTaM ca kubjaM bhaimIpitre zazaMsa ca // 973 / / kubjo yathA khedayati smAruroha ca taM gajam / tathAkhyAtsUryapAkAMca dRSyaM rasavatIM dvijaH // 974 / / hemamAlAM TaMkalakSaM vastrAlaMkaraNAni ca / Akhyat kubjena dattAni zlokagAnaM ca tannijam / / 975 / / bhaimyUce sa nalastAta prApto vairupyamIdRzam / kenApyAhAradoSeNa karmadoSeNa vA khalu / / 976 / / kauzalaM gajazikSAyAM dAnamadbhutamIdRzam / sUryapAkarasavatI nAnyasyAsti nalaM vinA / / 977 / / tAta kenApyupAyena taM kubjakamihAnaya / yathA svayaM parIkSe'haM taM nirIkSyeGgittAdibhiH / / 978 // bhImarAjo'vadat putri tavAlIkasvayaMvaram / prArabhya dadhiparNasyAhnAnAya preSyatAM naraH / / 979 / / naleti davadaMtyAdInAM parijJAnam / || 165 //
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite aSTamaM parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / // 166 // tava svayaMvaraM zrutvA dadhiparNaH sameSyati / so'gre'pi tvayi lubdho'bhUvRtaH kiM tu nalastvayA / / 980 / / dadhipaNena ca saha sa kubjo'pyAgamiSyati / tvAmanyasmai dIyamAnAM na soDhA sa hi cennalaH / / 981 / / nalo'zvahRdayajJo'sti sa kubjo nala eva cet / rathAzvaireva vijJeyaH sa svayaM prerayan ratham / / 982 / / tasya ca prAjato vAhAH syuH samIraNaraMhasaH / vAharupeNa saMprAptA mUrtA iva samIraNAH // 983 / / AsannaM dinamAkhyeyaM yastadaiti nalo hi saH / na strIparibhavaM ko'pi sahate kiM punarnalaH / / 984 / / dUtena susumArezaM bhImarAT paMcamIdine / AhvadAgamanaprazciMtayAmAsa cetasi / / 985 / / bhaimIprepsAtidUre sA tatra zvo gamyate katham / kiM karomyaratiM prApto mInaH stoka ivAMbhasi / / 986 / / kubjo dadhyau satI bhaimI nAnyaM puruSamicchati / icchedvA tarhi tAM ko hi gRNIyAnmayi satyapi / / 987 / / dadhiparNa vidarbhAyAM SaDbhiryAmairnayAmyaham / anena saha meDapi syAdyAnaM prAsaMgikaM yathA / / 988 / / Uce ca dadhiparNaM sa mA tAmya brUhi kAraNam / na hyanAkhyAtarogasya rogiNo'pi cikitsitam / / 989 // dadhiparNo'vadat kubja kathAzeSo nalo'bhavat / svayaMvaraM punarapi vaidarbhI zvaH kariSyati / / 990 // caitrasya zuddhapaMcamyAM bhAvI tasyAH svayaMvaraH / SaDyAmyevAMtare tasya gatiH kA me bhaviSyati // 991 // bahubhirdivasairdUto'pyAgAttenaiva vartmanA / sArdhenAnA kathaM yAmi bhaimIlubdho mudhAsmyaham / / 992 / / 1 prerayataH / 2 Agamane prahva Aturo dadhiparNaH / 3 bhaimyAH prepsA prAptumicchA / 4 gamanam / pavanaveginaH / + AgamanAya tatparaH / | davadaMtyA aliiksvyNvrH| // 166 //
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ||167 // | aSTamaM parva tRtIyaH | sargaH zrIariSTanemijinacaritam / davadaMtyA kubjo jagAda he rAjanmA viSIdAcirAdapi / neSyAmi tvAM vidarbhAyAM rathaM sAzvaM mamArpaya / / 993 / / gRhANa svairamityukto rAjJA kubjo varaM ratham / jagrAha jAtyAvazvau ca sarvalakSaNalakSitau / / 994 / / dadhyau ca dadhiparNastaM kuzalaM vIkSya sarvataH / na sAmAnyaH pumAneSa devo vA khecaro'thavA // 995 / / rathaM kRtvA ca yuktAzvaM kubjaH provAca taM nRpam / rathamAroha neSyAmi vidarbhA tvAM nizAtyaye // 996 / / rAjA sthagIdharazchatradharacAmaradhAriNau / kubjazca SaDamI sajjIkRtamAruruhU ratham / / 997 / / tabilvaM taM karaMDaM ca kaTyAmAbadhya vAsasA / smRtvA paMcanamaskAraM kubjo rathyAnakheTeyat / / 998 / / rathaH precIyamAnAzvo naiSadhinAcahadvidA / jagAma svAmicittena vimAnamiva nAkinaH / / 999 / / pracchado dadhiparNasya rathavegAnilodhutaH / athApatat kRtastena nalasyevAvatAraNe // 1000 / / dadhiparNo'vadat kubjaM muhurta dhAryatAM rathaH / vAtenoDDIya khagavadgatAM gRNAmyahaM paTIm // 1001 / / dadhiparNanRpo yAvadavAdIditi kubjakam / tAvadratho vyatIyAya paMcaviMzatiyojanIm / / 1002 / / smayamAno'vadat kubjaH kvAsti te nRpate paTI / paTIpAtAdyojanAnAM paMcaviMzatirujjitA / / 1003 // ete hi madhyamA vAhA bhaveyuryadi nUttamAH / etAvatA tavajeyuH paMcAzadyojanImapi / / 1004 / / dadhiparNanRpo dUrAdanekaphalasaMkulam / akSAkhyaM vRkSamadrAkSIditi covAca sArathim / / 1005 / / 1 azvAn / 2 anodayat / 3 pracIyamAnau puSyavazvau yasya saH / 4 uttarIyavastram / * sthagI-bhASAyAm 'pAnadAnI' / dadhiparNasya svAminaH cittena samaM vegena / aliiksvyNvrH| || 167 //
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 168 // aSTamaM parva tRtIyaH sargaH | zrIariSTanemijinacaritam / davadaMtyA asmin phalAni yAti tAvaMtyagaNayannapi / vedamyahaM darzayiSyAmi vyAvRttaH kautukaM tava / / 1006 / / kubjo jagAda he rAjan kAlakSepAdbibheSi kim |maa bhaiSIrazvahRdayavidure mayi sArathau / / 1007 // ekamuSTiprahAreNa sarvANi puratastava / phalAni pAtayiSyAmi megho'mbhaHpRSatAniva / / 1008 // rAjA provAca tarhi tvaM phalAni kubja pAtaya / aSTAdaza sahasrANi teSAM syuH pazya kautukam // 1009 // kubjo'pyapAtayattAni saMkhyAti sma ca bhUpatiH / yathAkhyAtAni cAbhUvannaikaM hInaM na cAdhikam / / 1010 // kubjo'zvahRdayavidyAM dadhiparNAya yAcitAm / dadau tasmAdAdade ca saMkhyAvidyAM yathAvidhi / / 1011 // prAtarvidarbhAbhyo'gAt sarathaH kubjasArathiH / dadhiparNanRpazcAbhUt padma dvikasanmukhaH / / 1012 // tadaiva ca nizAzeSe vaidarbhI svapnamaikSata / yathAvat kathayAmAsa pituragre ca harSabhAk // 1013 // mayA nirvRtidevyadya nizAMte sukhasuptayA / adarzi kozalodyAnaM tayehAnItamaMbare / / 1014 // puSpitaM phalitaM cUtaM cAruDhAsmi tadAjJayA / vikasvaraM sarojaM ca mama haste tayArpitam // 1015 // mayi tatrAdhiruDhAyAM kazcideko vihaMgamaH / purAdhiruDho jhaTiti papAta dharaNItale // 1016 // bhImo'pyuvAca he putri svapno'yamatizobhanaH / tathAhi nirvRtirdevI puNyarAzistavodyataH / / 1017 // khe dRSTaM kozalodyAnaM kozalaizvaryadaM tava / mAkaMdArohaNAt patyA saha saMgaMsyase drutam // 1018 / / agre tatrAdhiruDhazca yaH papAta vihaMgamaH / sa kUbaranRpo rAjyAt patiSyati na saMzayaH // 1019 // 1 biMdUn / 2 AmravRkSaH / aliiksvyNvrH| // 168 //
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 169 // | aSTamaM parva tRtIyaH |sargaH | zrIariSTanemijinacaritam / prabhAtasamaye svapnadarzanAdadya te nalaH / miliSyatyatra kAle hi svapnaH zIghraM phalapradaH // 1020 // tadAnImeva pUrvAraM saMprApto dadhiparNarAT / pumAMzca maMgalo nAma bhImAyAkhyAttamAgatam / / 1021 / / bhImo'bhyagAddadhiparNa parirebhe ca mitravat / gRhArpaNAdinAtithyaM kRtvA caivamavocata / / 1022 / / sUryapAkAM rasavatI kubjaste vetti sUpakRt / tAM darzaya didRkSorme vArtayA kRtamanyayA / / 1023 / / AdikSaddadhiparNo'pi kubjaM rasavatIkRte / so'pi tAM darzayAmAsa kalpavRkSa iva kSaNAt / / 1024 / / bhImastayA rasavatyA bubhuje saparicchadaH / dadhiparNoparodhena tatsvAdaM ca parIkSitum // 1025 // sthAlaM tadodanabhRtamAnAyya davadaMtyapi / bubhuje tadrasAsvAdAdajJAsIt kubjakaM nalam / / 1026 // bhaimyUce ca mamAkhyAtaM jJAninA sUriNA purA / sUryapAkA rasavatI nalasyaiveha bhArate / / 1027 // ayaM kubjo'stu kuMTo'stu yAdRzastAdRzo'stu vA / kAraNaM tatta kimapi nala eva na saMzayaH / / 1028 // nalasyaikA rasavatI parIkSAnyApi vidyate / nalAMgulyApyahaM spRSTA bhavAmyutpulakA khalu // 1029 / / kubjo'GgulyA spRzatu mAM tilakaM racayanniva / abhijJAnAMtareNaiva bhavedyadi punarnalaH // 1030 // kubjo nalo'sIti pRSTaH proce bhrAMtAH stha sarvathA / kva nalo devatArupaH kvAnoM draSTumapyaham // 1031 // tadvakSo'spRkSadaMgulyA kubjo'thAtyuparodhataH / atilAghavataH patramivArdrAkSaramArjakaH / / 1032 / / tAvatApyaMgulisparzanAnaMdAdvaitadAyinA / bhaimyAH karkoTakamivAjaniSTotkaMTakaM vapuH / / 1033 / / 1 bhASAyAm 'shaahuddii'| nala | davadaMtyomilanam / || 169 //
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 170 // aSTamaM parva tRtIyaH | sargaH zrIariSTanemijinacaritam / suptAM tadA mAmatyAkSIridAnI kva nu yAsyasi / cirAt prANeza dRSTo'sItyavocadbhImajA muhuH / / 1034 // nIto gRhAMtare'bhyarthya kubjo bilvAt karaMDakAt / AkRSya vastrAlaMkArAnAmucyAbhUtsvarupabhAk / / 1035 // tatazca bhImatanayA yathArupaM nijaM patim / tamAliliMga sarvAMgamapi vallIva pAdapam / / 1036 // samAgataM punadvari nalaM kamalalocanam / AliMgyAdhyAsayAmAsa bhImaH siMhAsane nije / / 1037 / / tvaM svAmI sarvametatte samAdiza karomi kim / evaM vadan bhImaratho vetrIvAsthAt kRtAMjaliH / / 1038 // dadhiparNo nalaM natvA'vadannAtho'si naH sadA / tatkSamasva yadajJAnAttvayyakAryamanuSThitam / / 1039 / / atrAMtare dhanadevaH sArthavAho maharddhikaH / sa AgAdupadApANirdraSTuM bhImarathaM nRpam / / 1040 / / vaidarbhI sArthavAhasya tasya pUrvopakAriNaH / akArayabhImanRpaM svabaMdhoriva gauravam // 1041 // RtuparNazcaMdrayazAstatsutA caMdravatyapi / vasaMtazrIzekharazca sa tApasapurezvaraH / / 1042 // tatrAyayurdavadaMtyAhnAyitAH pitRvAcakaiH / nitAMtamutkaMThitayA pUrvopakRtiliptayA / / 1043 / / ||yugmm / / atisakriyamANAste nityaM bhImena bhUbhujA / tasthurmAsaM navanavairAtithyaiH prItacetasaH / / 1044 // anyadA tasthuSAM teSAM sarveSAM bhImaparSadi / prAtardevo divaH kazcidAyAsIbhAplutAMbaraH / / 1045 / / 1 paridhAya / 2 kAtyA dIpitAMbaraH / pratihArIva / + prAmRtam / davadaMtyomilanam / || 170 //
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 171 // aSTamaM parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / proce ca prAMjalibhaimI sa tApasapatiH purA / tvayA vimalamatyAkhyaH prabodhita iti smara / / 1046 / / sa tApasapatirmRtvA saudharme'haM suro'bhavam / zrIkesaro'bhidhAnena vimAne kesarAbhidhe / / 1047 / / arhaddharme sthApito'haM mithyAdRSTirapi tvayA / tena dharmeNa devo'hamabhUvaM tvatprasAdataH // 1048 // ityuktvA ca hiraNyasya koTIH sapta pravRSya saH / kvacidaMtardadhe devaH svAM prakAzya kRtajJatAm / / 1049 / / vasaMtadadhiparNartuparNA bhImo'pare'pi hi / mahAbalA mahIpAlA rAjye'bhiSiSicurnalam / / 1050 // te rAjAno nalAdiSTAH svAni svAni balAnyatha / saMkIrNatvaM dadAnAni pRthvyAH prAjyAnyamelayan / / 1051 // zubhe'hni tainUpaiH sArdhaM nalo'tulaparAkramaH / rAjyalakSmI jighRkSuH svAmayodhyAmabhyaSeNayat // 1052 // kairapyahobhistaraNiM tirayana sainyareNubhiH / ayodhyopavanaM gatvAdhyuvAsa rativallabham / / 1053 / / samAgataM nalaM jJAtvA kUbaro varavaibhavam / bhiyA kaMThagataprANa ivAbhUbhRzamAkulaH / / 1054 / / nalastaM smAha dUtena devanairdIvyatAM punaH / mamaivAstu tvadIyA zrIrmadIyApi tavAstu vA / / 1955 / / kUbaro'pi raNAzaMkAmapAkRtya pramodabhAk / puna taM samArebhe jitakAzI hi tatra saH / / 1056 / / sarvAmurvI jigAyAtha bhAgyavAnnaiSadho'nujAt / bhAgye hi vijayo nRNAM pANipane marAlati / / 1057 / / nalena jitarAjyo'pi so'tikrUro'pi kUbaraH / mamAnujanmAyamiti nAprasAdAspadaM kRtaH / / 1058 / / 1 marAlI haMsaH sa iva Acarati / sUryam AcchAdayan / dyUte nalena kUbaraparAjayo rAjyaprAptizca / || 171 //
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite // 172 // vaidarbhIjAninA rAjyamalaMkRtya nijaM tadA / aruSA kUbarazcakre pUrvavadyauvarAjyabhAk / / 1059 / / nalaH svaM rAjyamAsAdya davadaMtIyutastadA / kozalAnagarIcaityAnyutkaMThAvAnavaMdata / / 1060 / / rAjyAbhiSekamAMgalyopAyanAni mahIbhujaH / sarve'pyAninyire bhaktyA bharatArdhanivAsinaH / / 1061 / / sakalairavanIpAlaiH pAlitAkhaMDazAsanaH / bahUnyabdasahasrANi bharatArdhaM nalo'ziSat / / 1962 / / svargAdanyedyurAgatya niSadho devabhUyabhAk / viSayArNavapAThInamiti prAbodhayannalam / / 1963 / / bhavAraNye luMTyamAnaM sadA viSayataskaraiH / Atmano'pi vivekesvamarakSan puruSo'si kim / / 1964 / / pravrajyAsamayAkhyAnaM pratipannaM purA mayA / tadidAnIM parivrajyAM gRhANAyustaroH phalam / / 1065 / / ityuktvAMtardadhe devastatra cAbhyAyayau tadA / jinasenAbhidhaH sUriravadhijJAnazevadhiH / / 1066 / / davadaMtInalau gatvA vavaMdAte tamAdarAt / pRSTazca prAgbhavaM tAbhyAmAkhyAyaivamuvAca saH / / 1067 / / prAptaM rAjyaM tvayA sAdhoH kSIradAnAttathA munau / krodhAdvAdazaghaTikAdviraho dvAdazAbdikaH / / 1068 / / iti zrutvA puSkalAkhye sute rAjyaM nidhAya tau / gRhItvA ca vrataM tasmAt pAlayAmAsatuzciram // 1069 / / nalo'nyadA tu bhogArthaM davadaMtyAM mano'karot / athAcAryaiH parityaktaH pitrAgatya prabodhitaH / / 1070 // azaknuvan vrataM kartuM prapede'nazanaM nalaH / nale jAtAnurAgAtha davadaMtyapi tadvyadhAt / / 1071 / / 1 vaidarbhI jAyA yasya saH nalaH / 2 viveka eva svaM dhanam / 3 avadhijJAnanidhiH / aSTamaM parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / nala davadaMtyovratamanazanaM ca / // 172 //
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 173 // nalo mRtvA kubero'hamabhUvaM sA tu bhImajA / matpriyAjani sA cyutvA zaure kanakavatyabhUt / / 1972 / / asyAH prAgbhavapatnItvasnehAtizayamohitaH / ihAgato'smi sneho hi yAti janmazatAnyapi / / 1073 // asminneva bhave tAvadiyaM kanakavatyaho / dazArha karmANyunmUlya nirvANaM ca gamiSyati / / 1074 / / sahendreNa vaMdanAya gatasyaitatpurA mama / mahAvidehe kathitaM vimalasvAminArhatA // 1075 / / itthaM kanakavatyAstu kathAM prAgbhavasaMgatAm / kubero vasudevAya samAkhyAya tirodadhe / / 1076 / / atizayitacirAnurAgayogAt kanakavatImupayamya vRSNisUnuH / aramata punareva khecarIbhiH subhagaziromaNiradvitIyarupaH / / 1077 / / aSTamaM parva tRtIyaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / | vsudevknkvtyovivaahH| ityAcAryazrIhemacaMdraviracite triSaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye'STame parvaNi kanakavatIpariNayanatatpUrvabhavavarNano nAma tRtIyaH sargaH samAptaH / || 173 //
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTama parva | caturthaH triSaSTizalAkApuruSacarite / / 174 // caturthaH sargaH / sargaH zrIariSTanemijinacaritam / rAjakanyArohiNI svyNvrH| sUrpakeNAnyadA suptaH sa jahe'tha prabodhabhAk / jaghAna sUrpaka muSThyA sUrpakastaM mumoca ca // 1 // godAyAM patitaH zauristI, kollApure yayau / padmazriyaM padmaratharAjaputrIM vyuvAha ca // 2 // tatrApi nIlakaMThena hRto muktazca so'patat / caMpAsarasi tattIrkhA maMtriputrImupAyata // 3 // tato hRtaH sUrpakeNa mukto gaMgAjale'patat / tato'pyuttIrya vicaran yayau pallI sahAdhvagaiH // 4 // pallIpaterjarAM nAma kanyAM pariNinAya ca / ajIjanattatra jaratkumAraM nAma naMdanam / / 5 / / so'vatisuMdarI surasenAmatha naradviSam / jIvayazasamaparAMzcopayeme nRpAtmajAH // 6 // gacchaMtamanyadA mArge tamUce devatA mayA / dattA rudhirarATkanyA rohiNI te svayaMvare // 7 // tvayA tu paTahastatra vAdya ityuditastayA / sa jagAmAriSTapure svayaMvaraNamaMDapam // 8 // jarAsaMdhaprabhRtiSu tatrAsIneSu rAjasu / Ayayau rohiNI sAkSAdbhuvaM prApteva rohiNI // 9 // te svaM rurocayiSavastasyai tattacciceSTire / svAnurupamapazyatyai na ko'pi ruruce param / / 10 // 1 vAsudevaH / rocayitumicchavaH / || 174 //
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ | aSTamaM parva | caturthaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 175 // | sargaH zrIariSTanemijinacaritam / kRtaveSAMtaraH zaurirmadhyasthastUryavAdinAm / vAdayAmAsa paTahamevaM pAThasphuTAkSaram / / 11 / / ehyehi mAM kuraMgAkSi kuraMgIva kimIkSase / tavAnurupo bhartAsmi tvatsaMgamasamutsukaH / / 12 / / tacchrutvA rohiNI rohatpulakA tannirIkSaNAt / svayaMvarasrajaM kaMThe vasudevasya vinyadhAt / / 13 / / jajJe rAjJAM kalakalo hatainamiti bhASiNAm / anayA tauryiko vavre prahAsazcetyabhUbhRzam / / 14 // rudhiraM kozalAdhIzo daMtavakro'tivakravAk / sopahAsamuvAcaivaM vaihAsika ivoccakaiH // 15 // yadi pANavikAyeyaM kanyakA ditsitA tvayA / tatkulInAH kulInena kimAhUtA amI nRpAH / / 16 // guNAnabhijJA cedeSA vRNute tauryikaM naram / nopekSaNIyaM tatpitrA pitA bAlye hi zAsitA / / 17 // Uce ca rudhiraste'laM vicAraNAmunA nRpa / svayaMvare kanyakAnAM pramANaM hi vRto naraH / / 18 // athoce nyAyaviduro viduraH sAdhvidaM nRpaH / tathApi yujyate praSTuM vara eSa kulAdikam / / 19 // vasudevo'vadat ko'yaM prastAvaH kulakIrtane / vRto'hamanayA yasmAdyAdRzastAdRzo'pi san / / 20 / / asahiSNurmamemAM yo'pahariSyati tasya tu / kathayiSyAmi dorvIryadarzanenAtmanaH kulam // 21 // jarAsaMdho nizamyAtha vacastasyedamuddhatam / ityAdikSannRpAn kruddhaH samudravijayAdikAn / / 22 // rAjaviplavakRttAvadrudhiro'yaM nRpAdhamaH / dvitIyo'yaM pANaviko mattaH paNavavAdanAt / / 23 // 1 tUryavAdayitA / 2 vidUSakaH / 3 dAtumiSya / 4 nyAyacaturaH / tUryavizeSavAdakaH, loke 'DholI' / rAjakanyArohiNyA vasudevavaraNam / || 175 //
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite / / 176 / / rAjakanyA mayApyAptetIyatApi / vAtAstoccadruphalAptyA kharvAMga iva dRpyati // 24 // tato hamau rudhiratauryikau tUrNameva bhoH / ityuktAste yudhe'sajjan samudravijayAdayaH / / 25 / / khecarendro dadhimukhaH sArathIbhUya sa svayam / rathe'dhirohayAmAsa vasudevaM raNodyatam / / 26 / / tato vegavatImAtrAMgAravatyArpitAnyatha / Adade cApatUNAni zauriH samaradurdharaH / / 27 / / bhagnaM ca rudhirabalaM jarAsaMdhasya pArthivaiH / vasudevo dadhimukhenerayAmAsa vAjinaH // 28 // AdAvapyutthitaM zatruMjayaM yaduvaro'jayat / daMtavakramabhAMkSIcca zalyarAjaM babhaMja ca / / 29 / / jarAsaMdho'tha sAzaMkaM samudranRpamabravIt / na pANavikamAtro'yamasAdhyo'nyamahIbhujAm // 30 // jahyenaM svayamutthAya hate'smin rohiNI tava / sarveSAM bhaMgavailakSyamapAkuru mahIbhujAm // 31 // samudravijayo'pyUce paradAraiH kRtaM mama / tvadAjJayA tu yotsye'hamanena saha doSmatA // 32 // ityuktvA yuyudhe bhrAtrA samudravijayo'pi hi / vizvAzcaryakaraM jajJe zastrAzastri ciraM tayoH // 33 // ko nvasau me'pyalamiti dadhyau yAvadUttamaH / vasudevaH purastAvat sAkSaraM bANamakSipat / / 34 / / samudrastaM gRhItveSu tadvarNAnityavAcayat / vasudevo namati tvAM nirgatazchadmanA tadA / / 35 / / atha hRSTo dazArhezo vatsa vatsetyudIrayan / sAyaM gauriva vatsotkA dadhAve rathamutsRjan // 36 // 1 vAtenAstaM kSiptaM yadunnatavRkSaphalaM tasya prAptyA / 2 vAmanaH / aSTamaM parva caturthaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / samudravijayavasudevayormilanam / / / 176 / /
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ | aSTamaM parva | caturthaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 177 // |sargaH | zrIariSTa| nemijinacaritam / uttIrya vasudevo'pi nyapatattasya pAdayoH / udhdhRtya ca samudrastaM do sapadi sasvaje / / 37 / / vatsa varSazataM kvAsthA iti pRSTo'grajanmanA / Acakhyau vasudevastaM vRttAMtaM sarvamAditaH / / 38 / / samudravijayo bhrAtrA tAdRgvikramazAlinA / yathAhRSyattathA tena jAmAtrA rudhiro'pi hi // 39 // jarAsaMdhaH svasAmaMtabaMdhuM jJAtvA ca taM tathA / saMprApa kopopazamaM mude hi svo guNAdhikaH / / 40 / / prasaMgamilitai rAjasvajanairjanitotsavaH / jajJe vivAhaH puNye'hni rohiNIvasudevayoH // 41 // rudhireNArcitA jagmurjarAsaMdhAdayo nRpAH / yAdavAstatra tasthustu vatsaraM kaMsasaMyutAH / / 42 // tatrAnyedhurvasudevo'pRcchadrahasi rohiNIm / kathaM tvayA nRpAnmuktvA vRtaH pATahiko'pyaham // 43 // sApyAcakhyau sadA vidyAM prajJaptimahamArcayam / tayAkhyAtaM bhavitA te dazArho dazamo varaH // 44 / / jJeyaH paTahavAdyena sa tvayA tu svayaMvare / iti tatpratyayAdeva tvaM vRto'si mayA tadA // 45 // sabhAsthiteSu cAnyedhuH samudravijayAdiSu / kApyardhajaratI yacchaMtyAziSaM khAdAtarat / / 46 / / uvAca vasudevaM sA bAlacaMdrAjananyaham / nAmnA dhanavatI putryAH kRte tvAM netumAgatA // 47 / / sA putrI bAlacaMdrA me putrikA vegavatyapi / tvaMdvipralaMbhavidhure tiSThataste divAnizam / / 48 // aikSiSTa vasudevo'pi samudravijayAnanam / rAjApyUce yAhi paraM mA sma sthAH pUrvavacciram / / 49 // 1 svakIyaH / 2 gaganAt / 3 tvadviyogavihvale / | samudravijaya| vasudevayomilanam / // 177 //
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaM parva caturthaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 178 // rAjAnaM kSamayitvAtha vasudevastayA saha / yayau gaganayAnena pure gaganavallabhe / / 50 // samudravijayo'pyagAt svaM puraM kaMsasaMyutaH / tasthau ca vasudevasyAgamane nityamunmukhaH / / 51 / / pitrA kAMcanadaMSTreNa khecarendreNa kalpitAm / caMdrAsyAM bAlacaMdrAM tu vasudeva upAyata // 52 / / pUrvoDhA varayoSito nijanijasthAnAdathAdAya so'nvIto vyomacaraiH padAtibhirivAtyuccairvimAnasthitaH AgAcchauryapuraM samudravijayenotkaMThitenAdarAdAzliSTaH prasara jormipayasAM patyeva zItadyutiH / / 53 / / sargaH zrIariSTanemijinacaritam / | vasudevasya * * * Agamanam / ityAcAryazrIhemacaMdraviracite triSaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye'STame parvaNi vasudevahiMDivarNano nAma caturthaH sargaH / || 178 //
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ||179 // (paJcamaH srgH| aSTamaM parva paJcamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / itazca hAstinapure zreSThyabhUt ko'pi tasya ca / lalitAkhyo'bhavat putro mAturatyaMtavallabhaH // 1 // zreSThinyAnyadA jajJe garbhaH saMtApado bhRzam / tayA ca vividhadravyaiH pAtyamAno'pi nApatat / / 2 / / jAtazca putraH zreSThinyA dAsyai tyaktuM ca so'rpitaH / dRSTazca zreSThinA pRSTA kimetaditi dAsyatha / / 3 // asAvaniSTa: zreSThinyAtyAjyateti tayodite / zreSThI gRhitvA taM channamanyatra samavardhayat / / 4 // gaMgadatta iti nAmAdatta tasya zizoH pitA / mAtuzchannaM lalito'pi lAlayAmAsa taM sadA / / 5 / / pitaraM lalito'nyedhurabhyadhatta madhUtsave / bhojyate gaMgadatto'dya saha cecchobhanaM tadA // 6 // zreSThyuce yadi te mAtA taM pazyettanna zobhanam / lalito'pyabravIttAta yatiSye tadadarzane / / 7 / / zreSThinApi tathAdiSTo lalito gaMgadattakam / tiraskariNyAMtaritaM bhojanArtha nyaSedayat / / 8 / / purastAt svayamAsInau tau zreSThilalitau tadA / jAnau gaMgadattAya bhojyaM channaM ca yacchataH / / 9 / / vAtoddhRte'kAMDapaTe zreSThinI taM dadarza ca / kezaiH kRSTvA kuTTayitvA gRhazrotasi cAkSipat // 10 // 1 loke 'paDado' / 2 bhASAyAm 'gaTara / vAsudeva baladevapUrvabhavacarite lalitagaMga dattabhavaH / || 179 //
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 180 // aSTamaM parva paJcamaH sargaH zrIariSTa| nemijinacaritam / udvignau zreSThilalitau zreSThinyAzchannameva tam / snapayitvAbodhayatAM gaMgadataM mahAmatI // 11 // tadA ca sAdhavastatra bhikSArthaM samupAgatAH / pRSTAzca tAbhyAM zreSThinyAstatputradveSakAraNam / / 12 / / athaikaH sAdhurityAkhyadekasmin saMnivezane / abhUtAM bhrAtarau tau tu bahiH kASThArthamIyatuH // 13 // kASThairbhUtvA tathA gaMtrImagrastho jyeSTha Apatat / dadarza pathi vellaMtI cakluMDA mahoragIm / / 14 // so'pyavocat kanIyAMsaM gaMtryAH sArathimagrataH / gaMtrIto rakSaNIyeyaM cakluMDA varAkikA / / 15 // tacchrutvA sarpiNI sApi hRSTA vizvAsabhAgabhUt / tatrAyAtaH kaniSThistAM dRSTvA caivamavocata / / 16 // jyeSThena rakSitAstIya tathApyasyA uparyaham / neSye gaMtrI zrotumetadasthibhaMgasvaraM mudA / / 17 / / tathA cakre sa ca krUrastacchrutvA sApi pannagI / ko'pyeSa mama vairIti ciMtayaMtI vyapadyata / / 18 / / sA jajJe tava bhAryeyaM jyeSTho bhrAtA vipadya saH / asyAH sUnurlalito'bhUt priyaH prAgjanmakarmaNA / / 19 / / so'yaM mRtvA kaniSTho'syA aniSTaH pUrvakarmaNA / gaMgadattaH samutpede prAktanaM karma nAnyathA // 20 // tato viraktA jagUhuH pitA putrau ca te vratam / jagmatuH zreSThilalitau mahAzukramubhau divam / / 21 / / tattu mAturaniSTatvaM gaMgadattaH punaH smaran / vizvavAllabhyanidAnI mahAzukradivaM yayau / / 22 / / tatazca lalitajIvo mahAzukrAt paricyutaH / vasudevasya bhAryAyA rohiNyA udare'bhavat / / 23 / / 1 luThaMtIm / ukSayAnam, loke 'bldgaaiiN| baladevapUrvabhava carite gNgdttbhvH| || 180 //
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 181 // aSTamaM parva paJcamaH | sargaH | zrIariSTanemijinacaritam / | vasudeva gajAbdhisiMhazazino vizato rohiNI mukhe / svapne'pazyannizAzeSe halabhRjanmasUcakAn // 24 // rohiNI rohiNIzAbhaM samaye suSuve sutam / tasya janmotsavaM cakrU rAjAno mAgadhAdayaH // 25 / / rAma ityabhirAmaM ca tasya nAmAkarot pitA / kramAcca vavRdhe rAmaH sarveSAM ramayan manaH / / 26 // jagrAha ca kalAH sarvA rAmo gurujanAMtike / amlAnapratibhAdarzasaMkrAMtasakalAgamaH / / 27 / / athAnyadA vasudevakaMsAdiparivAritam / AgAt samudravijayaM svacchaMdo nArado muniH / / 28 // samudravijayaH kaMso vasudevo'pare'pi ca / abhyutthAya tamAnacurudyatamiva bhAskaram / / 29 / / teSAM ca pUjayA prItaH kSaNaM sthitvA ca nAradaH / utpapAtAnyato gaMtuM svairacArI sadA hi saH // 30 // ko'sAviti ca kaMsena pRSTo'vAdIdidaM nRpaH / purAdasmAdbahiryajJayazAH prAk tApaso'bhavat / / 31 / / yajJadattA tasya bhAryA sumitro nAma naMdanaH / abhUt patnI sumitrasya nAmnA somayazA iti // 32 // madhyAbhakadevAnAM devazvyutvAyuSaH kSaye / AgAt somayazaHkukSau sa jajJe caiSa nAradaH // 33 // ekAhaM tApasAste copoSyAhanyapare punaH / upetya vanamuchena pArayati sadApi hi // 34 // te'nyadA yayuruMchAyAzokadrau nyasya nAradam / dadazuz2ubhakAste ca taM bAlamasamadyutim // 35 // prAgjanmamitramavadherjJAtvA te nAradaM tadA / astaMbhayannazokasya chAyAM taduparisthitAm / / 36 / / 1 rohiNyA IzazcaMdrastatsamAnAmam 2 zIloJchavRtyA / 3 advitIyadyutim / putratvena bldevjnm| // 181 //
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 182 / / tato yayuH svakAryAya siddhArthA valitAstu te / taM dRSTvA jagRhuH snehAdvaitADhyAdrau ca ninyire / / 37 / tairdevaiH staMbhitacchAyaH so'zokastatprabhRtyapi / chAyAvRkSa iti khyAto babhUva pRthivItale / / 38 // jRMbhakaiH pAlito bAlaH sa vaitADhyAdrikandare / zikSitazcASTavarSaH san vidyAH prajJaptikAdikAH / / 39 // tAbhizca vyomagamano navamo nArado muniH / etasyAmavasarpiNyAmayaM caramavigrahaH / / 40 / / muninA supratiSThena trikAlajJAnazAlinA / utpattirnAradamuneriyaM hi kathitA mama // 41 // kalipriyaH prakRtyAyamavajJAtazca kupyati / ekatra cAnavasthAyI sarvatrApi hi pUjyate // 42 // kaMsenAnyedyurAhUtaH snehAdAnakadundubhiH / dazArhezamanujJApya mathurAyAM yayau puri // 43 // kaMsastatrAnyadA zaurimUce jIvayazo'nvitaH / garIyasyasti nagarI nAmano mRttikAvatI // 44 // tasyAM mama pitRvyo'sti devako nAma bhUpatiH / devakI nAma tasyAsti devakanyopamA sutA / / 45 / gatvA pariNayatvaM tAmeSo'smyanucarastava / mA me praNayayAMcAyA amuSyAH khaMDanaM kRthAH // 46 // dAkSiNyanidhirityukto dazArho dazamaH sa tu / cacAla saha kaMsena mArge caikSiSTa nAradam / / 47 / / vidhinA zaurikaMsAbhyAmarcito nArado muniH / prIto'pRcchat kuto hetoH kutra vA calitau yuvAm // 48 // uvAca zauriH kaMsena suhRdA cAlito'smyaham / pariNAyayituM kanyAM devakIM devakAtmajAm / / 49 / / jagAda nAradaH sAdhu kaMsenArabdhamIdRzam / nirmAyApyanurUpANAM yoge dhAtApyapaMDitaH / / 50 / / 9 aMtimazarIrI / aSTamaM parva paJcamaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / nArado tpattiH / 11963 11
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ / triSaSTizalAkApuruSacarite / / 183 // aSTama parva paJcamaH | sargaH zrIariSTanemijinacaritam / rupeNApratirupastvaM vasudeva yathA nRSu / nArISu devakasutA tathA sA khalu devakI / / 51 // pariNItAstvayA baDhyaH khecaryo'pi hi kanyakAH / asArA manyase tAstu nUnaM saMprekSya devakIm / / 52 / / asminnucitasaMyoge mA bhUdvitaH kuto'pyataH / gatvAkhyAsyAmi devakyai vasudeva bhavadguNAn / / 53 // ityuktvotpatya sa munirdevakIsadanaM yayau / tayArcitazcAzAsteti vasudevo varo'stu te / / 54 / / vasudevaH ka ityuktastayA sa munirabravIt / yuvA dazArho dazamo vidyAdharavadhUpriyaH / / 55 / / kimanyadyasya rupeNa tulyA devAdayo'pi na / vasudevaH sa ityuktvA nAradarSistirodadhe / / 56 / / ||yugmm / / tadgirA hRdi devakyA vivezAnakadundubhiH / AyAtau mRttikAvatyAM puryAM tu kramayogataH // 57 / / devakenArcitau tau tu zaurikaMsau vivekinA / AsayitvAsane'naghe pRSTAvAgamakAraNam / / 58 / / kaMso'pyavocaducitAM vasudevAya devakIm / pradApayitumatrAgAmidamAgamakAraNam / / 59 // avadaddevako naiSa vidhiH kanyArthamAgamaH / svayameva varasyeti dAsyAmyasmai na devakIm / / 60 // evaM vilakSau tau dvAvapIyatuH zibiraM nijam / aMtaHpuraM prAvazittu devakaH pRthivIpatiH / / 61 // namaskRto'tha devakyA devakaH parayA mudA / anurupaM varaM putri labhasvetyAziSaM dadau / / 62 / / Akhyacca devako devyai vasudevAya devakIm adya dApayituM kaMsa udyukto mAmayAcata / / 63 / / vasudevavivAhaH / devakyo || 183 //
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 184 // aSTamaM parva | paJcamaH | sargaH zrIariSTa nemijina caritam / devakI vasudevAya nAdAM tadvirahAsahaH / tacchrutvA vyaSadaddevI rurodoccaizca devakI / / 64 / / devako'pi tayorbhAvaM samyagjJAtvaivamabravIt / alaM viSAdena yuvAM praSTuM hyahamihAgamam / / 65 // devyapyUce vasudevo devakyA ucito varaH / puNyairasyAH svayamasAvAgAdvaraNahetave / / 66 / / ityukto devakaH kaMsavasudevau svamaMtriNA / sadyaH samAnayAmAsa svayaM pUrvApamAnitau // 67 // jajJe vivAhaH puNye'hina devakIvasudevayoH / tAratAraM gIyamAnairnavairdhavalamaMgalaiH / / 68 // devako vasudevAya dadau svarNAdi bhUrizaH / dazagokulanAthaM ca naMdaM gokoTisaMyutam / / 69 / / dazArhakaMsau mathurAmIyatunandasaMyutau / suhRdvivAhopajJaM cArebhe kaMso mahotsavam / / 70 // pUrvopAttavratazcAtimuktaH kaMsAnujo muniH / tapaHkRzAMgaH kaMsaukasyAgAt pAraNahetave / / 71 / / tadA jIvayazAH kaMsapatnI madyavazaMvadA / sAdhUtsavadine'muSmin devarAsi samAgataH / / 72 // nRtya gAya mayA sArdhamityAdi bahudhA tayA / kaMThe lagitvA sa munirakadarthi gRhasthavat // 73 // so'pi jJAnI zazaMsaivaM yannimitto'yamutsavaH / tadgarbhaH saptamo haMtA patipitrostvadIyayoH // 74 / / tAM vAcaM sphurjathunibhAM zrutvA jIvayazA drutam / bhayAdgatamadAvasthA taM mumoca mahAmunim / / 75 // gatvA kaMsAya sAcakhyau kaMso'pyevamaciMtayat / moghIbhavedvajramapi na punarmanibhASitam // 76 // 1 vajradhAtasadRzIm / vasudevadevakyovivAhaH / || 184 //
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 185 // aSTamaM parva paJcamaH | sargaH zrIariSTanemijina caritam / na yAvat ko'pi jAnAti tAvadAnakaduMdubhim / saptApi devakIgarbhAn yAce svayamanAgatAn / / 77 / / yAcito devakIgarbhAn na ceddAsyati me suhRd / tadAnyathA yatiSye'haM yathA syAt kSemamAtmanaH / / 78 // viciMtyaivaM madAvasthAM nATayannamado'pi saH / jagAmopavasudevaM dUrAdviracitAMjaliH // 79 / / abhyutthAya dazArhastamarhati sma yathocitam / svapANinA parAmRzya sasaMbhramamuvAca ca / / 80 / / suhRtprANapriyo me'si kiMcidvaktumanA iva / prekSyase ca tadAcakSva yadbravISi karomi tat / / 81 // jagAda prAMjaliH kaMsaH kRtArtho'gre'pyahaM sakhe / jarAsaMdhAjIvayazodApanena kRtastvayA // 82 / / sapteto devakIgarbhAjjAtamAtrAnmamArpayeH / vasudevo'pyUjumanAstattathA pratyapadyata / / 83 // vRttAnabhijJA devakyapyabhyadhAdevamastvidam / vasudevasutAnAM ca tvatsUtAnAM ca nAtaram // 84 // tvayaiva hyAvayoryogo vyadhAyi vidhineva bhoH / kimadyAnadhikArIva he kaMsa vyAkaroSyadaH / / 85 / / dazA.'pyavadat subhra paryAptaM bahubhASitaiH / jAtamAtrAH sapta garbhAH kaMsAyattA bhavaMtu te // 86 / / prasAdo'yaM mametyUce kaMsaH kSIbopadezataH / samaM dazArheNa surAM pItvA ca svagRhaM yayau / / 87 / / aauSInmunivRttAMtaM pazcAdAnakaduMdubhiH / kaMsena cchalito'smIti satyavAganvatapyata / / 88 // itazca bhaddilapure zreSThIbhyo nAga ityabhUta / zreSThinI sulasA nAma paramazrAvakau ca tau / / 89 // 1 kaMsAdhInAH / 2 kSIbo mattastasyApadezato miSataH / * ibhyaH - dhanavAn / kaMsena chAnA vasudevadevakIpratAraNam / / / 185 //
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite 11928 11 atimuktazcAraNarSiH sulasAyAstu zaizave / Acakhyau yadasau bAlA niMdureva bhaviSyati / / 90 / / tayA ca tapasArAdhi naigameSI hareH suraH / tuSTazca yAcitaH putrAnUce jJAtvA tu so'vadheH / / 91 // ahaM hi devakIgarbhAn haMtuM kaMsena yAcitAn / niMdoste garbhasaMcArAdarpayiSyAmi dhArmike / / 92 / / ityuktvA nijazakatyA sa devakIsulase samam / rajasvale vyadhAtte ca samaM gurkhyau babhUvatuH / / 93 / samaM ca suSuvAte te mRtaM garbhaM ca saulasam / saMcArya devakIgarbhaM sulasAyAH suro dadau / / 94 / / evaM tayostu SaDgarbhAn sa suraH paryavartayat / kaMso'pi niMdugarbhAMstAn dRSedyAsphAlayaddRDham / / 95 / / SaT ca te devakIgarbhAH sulasAyAH svaputravat / gRhe sukhamavardhaMta tasyA eva stanaMdhayAH / / 96 / / nAmnAnIkayazo'naMtasenAvajitasenakaH / nihatArirdevayazAH zatrusenazca te tvamI / / 97 / / atha devakyRtusnAtA siMhArkAgnigajadhvajAn / vimAnapadmasarasI nizAMte svapnamaikSata // 98 // cyutvA zukrAdgaMgadattastasyAH kukSAvavAtarat / garbhaM ca dhArayAmAsa ratnamAkarabhUriva / / 99 // putraM nabhaH sitASTamyAM nizIthe'sUta devakI / kRSNaM sadevasAnnidhyaM zatrudRkpAtaghAtinam / / 100 / / tadgRhyA devatAH kaMsAyuktAn yAmikapUruSAn / svazaktyA svApayAmAsurupabhuktaviSAniva / / 101 / / devakyavocadAhUya patiM kaMsena pApmanA / amitreNa mitrarupeNAsi vAcA niyaMtrita / / 102 / / 1 niMdurmRtavatsA / 2 zilopari / 3 zrAvaNa zukla aSTamyAm / + sulasAyAH ayaM saulasaH taM tathA / aSTamaM parva paJcamaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / sureNa devakISaTgarbhANAm sulasAyAM saMharaNam / // 186 //
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 187 // aSTama parva paJcamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / kRSNa jAtaM jAtaM sutaM me'sau haMti tanmAyayApyamum / rakSa putraM na mAyApi pApmane bhrUNarakSaNAt // 103 // naMdasya gokule nItvA muMcemaM mama bAlakam / gRhe mAtAmahasyeva tatra vardhiSyate hyasau / / 104 / / sAdhu sAdhviti tAM jalpan snehaano yadupuMgavaH / bAlamAdAya niragAttadgRhAt suptayAmikAt / / 105 // dadhustasyopari cchatraM puSpavRSTiM ca cakrire / uddaDairaSTabhirdIpairmArgodyotaM ca devatAH / / 106 / / dhavalarSabharupeNa bhUtvAgre tasya devatAH / dvArANyudghATayAmAsuH puryA anyairalakSitam // 107 / / prAptazca gopure zaurirugrasenena bhUbhujA / pRSTazca paMjarasthena kimetaditi vismayAt / / 108 / / kaMsasya pratyanIko'yamiti zauristamarbhakam / darzayannugrasenAya saharSamidamabhyadhAt / / 109 / / tvadidvaSo nigraho'muSmAdamuSmAcca tavodayaH / bhaviSyati paraM rAjennAkhyeyaM kasyacitvayA / / 110 // evamastviti tenokte zaurinaMdagRhe yayau / naMdabhAryA yazodApi tadaiva suSuve sutAm / / 111 / / sutaM datvA yazodAyai zaurirAdAya tatsutAm / AnIya devakIpArthe sutasthAne'mucat kSaNAt // 112 // zaurizca niryayau te ca prabuddhAH kaMsapUruSAH / kiM jAtamiti jalpaMto dadRzustatra tAM sutAm / / 113 // tAM kaMsasyArpayaMste'tha dadhyau kaMso'pi yo mama / mRtyave saptamo garbhaH sa strImAtramabhUdasau // 114 // manye munivaco mithyA tayA kiM hatayeti saH / chinnanAsApuTAM kRtvA devakyAstAM samArpayat // 115 // 1 garbharakSaNAt 2 na AkhyeyaM / vAsudevasya janma gokule sthApanaM ca / // 187 //
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 11188 // | aSTamaM parva paJcamaH | sargaH zrIariSTanemijinacaritam / kRSNAMgatvAt kRSNa iti nAmnAhUtaH sa bAlakaH / rakSyamANo devatAbhirvavRdhe nandavezmani / / 116 / / devakI tu gate mAse vasudevamabhASata / draSTumutkaMThitA putraM tatra yAsyAmi gokule / / 117 / / Uce zaurirakasmAttvaM yAMtI kaMsena lakSyase / utpAdya kAraNaM tasmAdgaMtuM devaki yujyate / / 118 // tato'nvitA bahustrIbhiH sarvato gopathena gAH / acaMtI gokulaM gaccherdevakyapi tathAkarot / / 119 / / zrIvatsalAMchitoraskaM nIlotpaladaladyutim / utphullapuMDarIkAkSaM cakrAdyaMkakarakramam / / 120 / / nIlaratnamivonmRSTaM yazodotsaMgavartinam / dadarza hRdayAnaMdaM naMdanaM tatra devakI / / 121 / / ||yugmm // gopUjAvyAjato nityaM yayau tatra ca devakIH / tataH prabhRti gopUjAvrataM pravavRte jane / / 122 / / tadA ca pitRvaireNa sUrpakasyAtmaje ubhe / vasudevApakArAyAkSame zakunipUtane / / 123 // zAkinyAviva pApiSThe yazodAnaMdavarjitam / kRSNamekAkinaM haMtumIyatustatra gokule / / 124 / / ||yugmm / / zakuniH zakaTAruDhAdhaHsthe kRSNe kaTu vyaraut / viSaliptaM pUtanA tu stanaM kRSNAnane'kSipat // 125 // kRSNasAnnidhyakAriNyo devatAstatkSaNAdapi / tenaiva zakaTenobhe te prahatya vyapAdayan / / 126 // naMdastatrAgato'pazyat kRSNamekAkinaM sthitam / paryastaM zakaTaM tacca kheca? te ca mArite // 127 / / devatAbhiH kRSNasya rakSaNam / || 188 //
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 189 // aSTamaM parva paJcamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / mUSito'smIti jalpaMzca kRSNamake nidhAya saH / sAkSepamUce gopAlAn paryastaH zakaTaM katham / / 128 / / rAkSasyAviva raktAsye ke caite gatajIvite / vatso mamAyamekAkI sva bhAgyenaiva jIvitaH / / 129 / / gopA apyUcire svAmin bAlena balinA tava / paryastaM zakaTamidamete caikena mArite // 130 / / tacchutvA naMdaH praikSiSTa sarveSvaMgeSu kezavam / akSatAMgaM ca taM prekSya yazodAmityabhASata / / 131 / / kathamekAkinaM putraM muktvA yAsyanyakarmasu / stokAnmukto'yamadyaivApAyeSu nipatanniha / / 132 / / sarpirghaTeSvapi luThatsUjitvA kRSNamekakam / na tvayA kvApi gaMtavyaM paryAptaM te'nyakarmabhiH / / 133 / / iti zrutvA yazodApi hA hatAsmIti bhASiNI / AnAnA pANinA vakSo'bhyetya kRSNamupAdade / / 134 / / na kSato'sIti pRcchaMtI sarvAMgekSaNapUrvakam / kRSNaM cucuMba zirasi yazodA sasvaje ca tam // 135 // AdareNa yazodA taM nityaM svayamadhArayat / utsAhazIlaH kRSNastu chalenetastato yayau / / 136 / / dAmnodare'nyadA kRSNaM taddAtamAMtamudUkhale / baddhvA tadyAnabhItA sA prAtivezmagRhe yayau / / 137 / / tadA ca sUrpakasuto vairaM paitAmahaM smaran / tatraityAnyo'nyamAsannayamalArjunatAM yayau / / 138 / / kRSNaM sodUkhalaM peSTuM sa tayozcAMtare'nayat / bhaktvArjunataru jaghne kRSNadevatayAtha saH // 139 // kalabheneva kRSNenonmUlitau yamalArjunau / iti gopamukhAcchrutvA naMdo'bhyAgAdyazodayA / / 140 // tau dhUlidhUsaraM kRSNaM mohAnmurji cucuMbatuH / dAmodaretyUcire ca taM gopA dAmabaMdhanAt / / 141 // 1 loke 'khAMDaNiyo' / 2 viSNoH zatruH / devatAbhiH kRSNasya rkssnnm| / / 189 //
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 19 // | aSTamaM parva paJcamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / vallavairvallavIbhizca so'tyaMta prANavallabhaH / urasyake zirasi cAropyate sma divAnizam / / 142 / / jagnaha dadhisArANi maMthanIbhyaH sa cApalAt / avAryamANaH snehAY=rgApaistatkautukekSubhiH / / 143 // vyAharan viharan vApi praharannAharannapi / yazodAnaMdagopAnAmAnaMdAya babhUva saH / / 144 / / apAyabhItAste dhartuM taM yAMtaM jAtu nAzakan / anvayuH kevalaM snehaguNapAzaniyaMtritAH / / 145 // dazArho'pyazrRNottena hate zakunipUtane / paryastaM zakaTaM bhagnau tau cApi yamalArjunau / / 146 ciMtayAmAsa caivaM sa gopito'pi mayA sutaH / svaujasA prathamAno'sti mA jJAsIt kaMsa eSa tam // 147 // jJAtvApi kiMca mAlaM bhUt kartuM so'sminnamaMgalam / tataH kRSNasya sAhAyye sutebhyaH preSayAmi kam / / 148 // akrUrAdyAH krUrabuddheH kaMsasya viditAzca te / AdeSTuM sAdhu rAmastadadyApyavidito'sya saH / / 149 / / nizcityaivaM kozalAyA rohiNI rAmasaMyutAm / zaurirAnAyya saMbhASya praiSIcchauryapure pure / / 150 // rAmamAhUya so'nyedhuH kathayitvA yathAtatham / zikSAM datvA sutatvenArpayannaMdayazodayoH / / 151 // tau dvau dazadhanustuMgau remAte suMdarAkRtI / nirnimeSaM vIkSyamANau gopIbhirmuktakarmabhiH / / 152 // kRSNo'dhyaiSTa dhanurvedamanyA apyakhilAH kalAH / rAmasya pArce gopopanItopakaraNaH sadA // 153 / / kadAcit suhRdau bhUtvA ziSyAcAryo kadApi tau / vividhaM viciceSTAte kSaNamapyaviyoginau / / 154 // 1 gopaiH / 2 navanItAni / 3 maMthanapAtram, loke 'gAgara' / 4 guNa-rajju / kRSNasya kalAgrahaNam / || 190 //
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 191 // aSTamaM parva paJcamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / gacchato mattavRSabhAn puche jagrAha kezavaH / rAmo bhrAtRbalaM jAnannudAsIna ivaikSata / / 155 // yathA yathA hi vavRdhe kRSNastatra tathA tathA / gopInAM mAnmatho jajJe vikArastannirIkSaNAt / / 156 / / taM madhyekRtya hallIsaM cakrurgopAlayoSitaH / bhramaMtyaH parito'mbhoja bhramarya iva nirbharam // 157 // taM pazyaMtyo yathA gopyo nayane na hyamIlayan / kRSNa kRSNeti jalpaMtyastathaivoSThapuTe api / / 158 // kRSNe gatamanaskatvAt patitA api dohenIH / ajAnaMtyo gavAM dohaM bhuvi cakruH kadApi tAH / / 159 / / kRSNaM parAGmukhaM yAMtaM sanmukhIkartumAzu tAH / asthAne'nATayaMstrAsaM trastatrANaparo hi saH / / 160 / / siMduvArAdidAmAni grathitvA gopikAH svayam / svayaMvaranaja iva nidadhuH kRSNavakSasi / / 161 / / skhalitaM gItanRtyAdau cakrustA buddhipUrvakam / kRSNAcchikSApadezena prasAdAlApalipsavaH / / 162 / / yena tena prakAreNa jajalpuH paspRzuzca tam / agopitavikArAstA gopeMdra gopayoSitaH / / 163 / / mayUrapicchAbharaNaH kRSNo gopAlagurjarIH / gopAlIbhiravicchinnaM pUryamANazrutirjagau / / 164 / / kRSNo'tyagAdhavAristhAnyapi padmAni lIlayA / taran haMsa ivoddhRtya gopIbhyo'datta yAcitaH / / 165 // dRSTo harati nazcittamadRSTo jIvitaM punaH / bhavadbhAtetyupAlaMbhaM dadU rAmAya gopikAH / / 166 // girizrRMgasthito veNuM vAdayanmadhurasvaram / nRtyaMzca hAsayAmAsa rAmaM rAmAnujo muhuH / / 167 // 1 krIDAvizeSam / 2 dugdhadhArA / 3 gurjarI rAgavizeSaH / 4 vAdyavizeSa / loke 'vAMsaLI' / 7 vRkSavizeSaH / loke 'nagoDa' / kRSNagopInAm snehaH / // 191 //
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 192 // | aSTamaM parva paJcamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / gAyaMtISu ca gopISu kRSNagope ca nRtyati / hastatAlaM dadau rAmo raMgAcArya ivodbhaTaH / / 168 // evaM ca krIDatostatra gopayo rAmakRSNayoH / ekAdaza samA jagmuH suSamAkAlavat sukham / / 169 // itazca zrIsUryapure samudravijayapriyA / zivApazyannizAzeSe mahAsvapnAMzcaturdaza / / 170 / / gajokSasiMhazrIdAmacaMdrArkadhvajAvArghaTA / padmasaro'bdhivimAnaratnapuMjAmayastu te // 171 // tadA ca kArtike kRSNadvAdazyAM tvASTrage vidhau / cyutvAparAjitAcchaMkhaH zivAkukSAvavAtarat / / 172 / / nArakANAmapi sukhamudyotazca jagattraye / tadAbhUdAvazyakaM hi kalyANeSvarhatAmadaH / / 173 // prabuddhA ca zivAdevI patyuH svapnAn zazaMsa tAn / svapnArthaM praSTumAhUtaH kroSTukistatra cAyayau / / 174 / / cAraNazramaNazcaikastatra svayamupAyayau / nRpeNotthAya so'vaMdi nyaSAdi ca mahAsane / / 175 // sakroSTukimuniH pRSo rAjJA svapnaphalaM tadA / AkhyAdyate suto bhAvI tIrthakRntrijagatpatiH / / 176 // ityAkhyAya jagAmarSI rAjA rAjJI ca tau mudam / bibharAMcakraturbhUri snAtAviva sudhArasaiH / / 177 / / devI ca dhArayAmAsa garbha gUDhaM sukhAvaham / pratyaMgamapi lAvaNyasaubhAgyotkarSadAyinam / / 178 // zravaNazvetapaMcamyAM nizIthe tvASTrage vidhau / sA devI suSuve sUnuM kRSNAbhaM zaMkhalAMchanam // 179 / / SaTpaMcAzaddikkumAryaH svasvasthAnebhya etya tAH / cakrire sUtikarmANi zivAdevIjinendrayoH // 180 / / 1 citrAnakSatrasthite / 2 candre / jalakalazaH / zrIneminAtha janma / || 192 //
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 193 // | aSTamaM parva paJcamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / etya zakraH paMcarupo rupeNaikena ca prabhum / Adade cAmare dvAbhyAmekena chatramujvalam / / 181 // ekenollAlayan vajraM balAnnartakavatpuraH / jagAma meruzikhare'tipAMDukaMbalAM zilAm / / 182 / / ||yugmm / / svAMke svAminamAropya siMhAsana ivoccakaiH / adhisiMhAsanaM tatra niSasAda puraMdaraH / / 183 // athAcyutaprabhRtayaH surendrAstatra ca kSaNAt / jinendraM snapayAmAsustriSaSTirapi bhaktitaH / / 184 / / IzAnAMke sthApayitvA zakro'pi svAminaM tataH / vidhinAsnapayaddivyaizvAnarca kusumAdibhiH / / 185 / / vidhAyArAtrikaM bhartuH praNamya ca kRtAMjaliH / iti stotuM samArebhe bhaktinirbharavAgdhariH // 186 // zivagAmin zivAkukSizuktimuktAmaNe prabho / zivAnAmekanilaya bhagavaMstvaM zivaMkaraH / / 187 / / tubhyamabhyarNamokSAya samakSAzeSavastave / vividharddhinidhAnAya dvAviMzAyArhate namaH / / 188 / / harivaMzaH pavitro'yaM pavitrA bhAratI ca bhUH / yasmiMzcaramadehastvamavAtArIjagadguro // 189 // kRpAyA eka AdhAro brahmaNazcaikamAspadam / aizvaryasyAzrayazcaikastvameva trijagadguro / / 190 // bhavato darzanenaivAtimahimnA jagatpate / dehinAM mohavidhvaMsAddezanAkarma sidhyati / / 191 // 1 kalyANAnAm / 2 samakSANi pratyakSANi samagravastUni yasya tasmai / 3 brahmacaryasya / zrIneminAtha | janmotsavaH / || 193 //
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 194 // aSTamaM parva paJcamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / kaMsena vinaiva kAraNaM trAtA vinA hetuM ca vatsalaH / vinAnimittaM bhartA tvaM harivaMzaikamauktikaH / / 192 / / adyAparAjitAdetadbharatakSetramuttamam / zarmaNe yatra lokasya bodhidastvamavAtaraH / / 193 // nityaM bhajaMtu tvatpAdA mAnase mama haMsatAm / caritArthA bhavatu ca tvadguNastavanena gIH / / 194 // iti stutvA jagannAthamAdAya ca puraMdaraH / mumoca zrIzivAdevIpArve nItvA yathAsthiti / / 195 // svAmino'psaraso dhAtrIH paMcAdizyAtha vAsavaH / kRtvA naMdIzvare yAtrAM nijaM sthAnamupAyayau / / 196 / / prAtararkamivodhataM prekSya putraM mahAdyutim / janmotsavaM pramuditaH samudravijayo'karot / / 197 / / svapne'riSTamayI dRSTA cakradhArAtra garbhage / mAtrA tasyAriSTanemirityAkhyAM tatpitA vyadhAt / / 198 // ariSTanemino janma zrutvA harSaprakarSataH / mathurAyAM vasudevAdayazcakrurmahotsavam / / 199 / / vasudevagRhe'nyedhurdevakI draSTumAgataH / tAM chinnaikaghrANapuTAM kaMsaH kanyAmudaivata // 200 // bhIto'tha kaMso vezmaityApRcchannaimittikottamam / saptamAddevakIgarbhAnmuninoktaM vRthAtha na / / 201 // naimittiko'pyabhASiSTa na mRSA RSibhASitam / saptamo devakIgarbhaH kvacidasti tavAMtakRt / / 202 / / ariSTo yastavokSAsti kezI nAma mahAhayaH / kharameSau ca durdAtau muMca vRndAvane'tha tAn / / 203 // girisArAnapyamUnu yastatra krIDan yadRcchayA / haniSyati sa haMtA te devakyAH saptamaH sutaH / / 204 / / anyacca yakramAyAtaM zAGga dhanva tvadokasi / pUjyamAnaM tvajjananyA sa evAropayiSyati / / 205 / / kRSNapravRttiparijJAnam / / 194 //
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ||195 // aSTamaM parva paJcamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / AkhyAtaM jJAninA yattadbhaviSyati bhaviSyataH / doSmato vAsudevasya duHsparzamitarairjanaiH / / 206 // kAliyAheH sa damakazcANUrasya ca ghAtakaH / padmottaraM caMpakaM ca haniSyati tava dvipau / / 207 // svAriM jJAtumatho kaMso'riSTAdInamucadvane / cANUramuSTiko mallAvAdideza zramAya ca / / 208 // tadA zaradhariSTokSA sa riSTamiva mUrtimat / aMtarvRndAvanaM garjan gopalokamupAdravat / / 209 / / zrRMgAgreNoddadhe gAH sa taTIpaMkamivoccakaiH / tuMDAgreNAloThayacca sarpirbhADAnyanekazaH / / 210 // trAyasva kRSNa kRSNeti rAma rAmeti coccakaiH / atidIno vallavAnAM tadA kalakalo'bhavat / / 211 / / / rAmeNa saha govindaH kimetatiti saMbhramAt / dhAvitaH purato'drAkSIttamukSANaM mahaujasam / / 212 / / kazcidartho na no gobhirna cAjyairapi tiSTha tat / iti vRddhairniSiddho'pi kRSNa AhvAsta taM vRSam / / 213 / / viSANe unnamayyoccairAkucitamukho ruSA / utpucchayamAno'riSTo goviMdAyAbhyadhAvata // 214 // taM zrRMgayorgRhItvAzu vAlayitvA ca tadgalam / vidhAya ca nirucchvAsamariSTamavadhIddhariH // 215 // mRsyAviva mRti nIte'riSTe hRSTAH samaMtataH / AnarcuvallavAH kRSNaM satRSNAstannirIkSaNe / / 216 // kRSNasya krIDato'nyedhuH kezI kaMsakizorakaH / kInAza iva duSTAzo vivRtAsyaH samAyayau / / 217 / / daMtairvatsatarAn gRhNannighnan gogarbhiNIH khuraiH / bhISaNaM heSamAzca sa kRSNenAtyataya'ta / / 218 // 1 bhAvino vAsudevasya / 2 azubham / 3 vRSabham / 4 kaMsasya kizorako'zvataraH / * gopAlAnAm kasena kRSNapravRtti| parijJAnam / || 195 //
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 196 // aSTamaM parva paJcamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / jighatsoH prasRte tasya daMtakrakacadAruNe / mukhe vajopamaM bAhuM vAlayitvA hariya'dhAt / / 219 / / AgrIvaM bAhunA tena tathAdAryata tanmukham / parAsuH sa yathA jajJe'riSTasArtha ivotsukaH / / 220 // kaMsasya kharameSau tu tatrATatau kharaujasau / anyedhurlIlayA kRSNo nijaghAna mahAbhujaH / / 221 / / tAnakarNya hatAn kaMsaH samyak svAriM parIkSitum / zAGgapUjotsavavyAjAt sthApayAmAsa parSadi / / 222 / / tasya copAsikAM satyabhAmAM jAmi kumArikAm / cakre sadA sannihitAmutsavaM ca pracakrame / / 223 // evaM cAghoSayat kaMso yaH zArGgamadhiropayet / satyabhAmAhaM tasmai dAsye suravadhUpamAm // 224 // zrutvedaM tatra saMprApurdUrAdapi mahIbhujaH / na cAropayituM dhanvAlaMbhUSNuH kazcidapyabhUt / / 225 // tacchrutvA madanavegAnaMdano vasudevajaH / anAdhRSTirvIramAnI veginaM rathamAsthitaH / / 226 / / Agacchan gokule tatra rAmakRSNau yutAvubhau / prekSyovAsa nizAmekAmAlapan lAlayaMzca tau / / 227 / / prAtazca rathamAruhyAnujaM rAmaM visRjya ca / so'calat kRSNamAdAya mathurAmArgadarzakam / / 228 / / mArge mahAdrusaMkIrNe vilagnastadratho vaTe / taM ca mocayituM nAlamanAdhRSTirbabhUva saH // 229 // pattistatra vrajan kRSNo lIlayonmUlya taM vaTam / cikSepAnyatra tadanu rathAdhvAnamRga~ vyaghAt / / 230 // anAdhRSTistato hRSTa prekSya taM tasya vikramam / uttIrya parirebhe taM rathe cAropayat svayam // 231 / / 1 daMtA eva krakacastena dAruNe / krakacaH bhASAyAM "karavata' iti khyAtam / 2 kharaM tIkSNamojo yayostau / kaMsena kRSNapravRttiparijJAnam / * || 196 //
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ||197 // aSTama parva paJcamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / kramAduttIrya kAliMdI pravizya mathurAM ca tau / tAmanekAgatanRpAM dhanuHparSadamIyatuH / / 232 / / abhyarNe dhanuSastasyAdhiSThAtrImiva devatAm / tau tAM daddazatuH satyabhAmAsaMbhojalocanAm / / 233 / / kRSNaM satRSNaM pazyati satyabhAmApi tatkSaNam / taM varaM manasA vavre mano bhavazarAturA / / 234 // anAdhRSTirathopetyoddharannapi hi taddhanuH / papAta picchilabhrazyatpAda uSTra ivAvanau / / 235 / / taM zIrNahAraM niSSiSTamukuTaM bhraSTakuMDalam / satyabhAmA tadAlpaM cAnye ca smeradRzo'hasan // 236 / / tatprahAsAsahaH sadyastaddhanuH puSpadAmavat / dAmodara upAdattAdhijyIcakre ca helayA / / 237 / / tena kuMDalitenAbhAddhanuSoddAmatejasA / AkhaMDaladhanudaMDeneva vArSukavAridaH / / 238 / / anAdhRSTiH piturvezma gatvA taddvAri kezavam / muktvA rathasthaM madhye'gAditi pitre zazaMsa ca / / 239 / / zArGgadhanva mayA tAtaikAkinApyadhiropitam / yadanyaiH pArthivaiH spRSTumapyazakyata na kvacit / / 240 // sAkSepo vasudevastamUce yAhyavilaMbitam / tvAM dhanvAropaNaM jJAtvA kaMso vyApAdayiSyati / / 241 / / AkarNya tadanAdhRSTiIto nirgatya vezmataH / jagAma saha kRSNena tvaritaM naMdagokule / / 242 // ApRcchya rAmagoviMdau so'tha zauryapure yayau / pravAdazcetyabhUnnaMdaputreNAropitaM dhanuH / / 243 / / cApAdhiroSaNAdUnaH kaMsazcApamahotsavam / apadizya niyuddhAya mallAn sarvAn samAdizat / / 244 / / 1 picchila Adrapake prazyantau pAdau yasya saH / 2 varSatIti vArSukaH sa cAsau vAridazca / kaMsena kRSNapravRttiparijJAnam / ||197||
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ | aSTamaM parva paJcamaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 198 // sargaH zrIariSTanemijinacaritam / tatra cAkAritA maMceSvasthurbhUpA didRkSavaH / mahAmaMcasthite kase nivezitadRzo bhRzam / / 245 / / vasudevena cAhUtAH kaMsadurbhAvavedinA / sarve'pi svAgrajAH sarvepyakrUrAdhAzca sUnavaH / / 246 / / kaMsenApi hi satkRtya maMceSUccatareSu ca / upAvezyaMta bhAsvaMta iva tejobhirudbhaTAH / / 247 / / mallayuddhotsavaM zrutvA rAma kRSNo'bravIditi / tatrAvAmArya gacchAvaH pazyAvo mallakautukam / / 248 / / pratipadya ca tadrAmo yazodAmityabhASata / praguNIkuru nau snAnaM yiyAsvormathurAM purIm / / 249 // tAM kiMcidalasAM prekSya sAkSepamavadaddhalaH / goviMdasya bhrAtRvadhAkhyAnaprastAvanAkRte / / 250 // ayi kiM vismRtaH prAcyo dAsIbhAvastavAdhunA / asmadIyaM yadAdezaM nAnutiSThasi satvaram / / 251 / / vicchAyaM vacasA tena kRSNamAdAya sAtvataH / nadyAM ninAya snAnAya yamunAyAM vazaMvadaH / / 252 // tamuvAca ca kiM vatsa vicchAya iva dRzyase / prAvRSeNyAMbudamarutsaMspRSTa iva darpaNaH // 253 // baladevaM jagAdaivaM goviMdo gadgadAkSaram / kiM me mAtA tvayA bhrAtardAsItyAkSipya jalpitA / / 254 / / rAmAbhirAmaM rAmo'pi nijagAda janArdanam |n te yazodA jananI naMdazca janako na ca / / 255 / / kiMtu te devakI mAtA sA devakanRpAtmajA / vizvaikavIrasubhago vasudevazca te pitA / / 256 / / mAse mAse didRkSustvAM stanyasiktamahItalA / gopUjAvyAjato'ti devakI sAzrulocanA // 257 // 1 AhUtAH / 2 kAMtirahitam / 3 kRSNabhakto rAma iti yAvat / 4 vanitAbhirAmam / kRSNabalarAmayo mathurA gmnm| || 198 //
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ||199 // aSTamaM parva paJcamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / uparodhena kaMsasya mathurAyAmavasthitaH / vasudevo'sti nau tAto dAkSiNyaikamahodadhiH / / 258 / / vaimAtreyo'grajaste'haM tvadapAyAbhizaMkibhiH / tAtapAdaiH samAdiSThastvAM rakSitumihAgamam / / 259 // kiM pitrAhamiha kSipta iti pRSTo'nujanmanA / kaMsopajJaM sa Acakhyau sarvaM bhrAtRvadhAdikam / / 260 // tacchutvA kupitaH kRSNaH kRSNavarmeva dAruNaH / pratyajJAsIt kaMsavadhaM nadyAM snAtuM viveza ca / / 261 / / kaMsasyeva priyasuhRddaSTukAmo janArdanam / kAliMdIjalamagrAMgaH kAliyo'hiradhAvata / / 262 // tatphaNAmaNividyotAt kimetaditi vAdini / rAme kRSNaH samutthAya tamutpalamivAdade / / 263 // dhrANe nalinInAlena so'hiauriva nasthitaH / uparyAruhya kRSNena vAhitazca ciraMjale // 264 / / nirjIvamiva taM khinnaM muktvA kRSNo'tha niryayau / etya sausnAtikairvipraiH parivavre ca kautukAt / 265 // tataH parivRto gopai rAmakRSNau mahaujasau / celatuH prati mathurAM prapedAte ca gopuram / / 266 / / kaMsAdiSTamahAmAtrapreritau tatra ca dvipau / padmottarazcaMpakazcAdhAvatAM sanmukhaM tayoH // 267 // daMtotkhananamuSTayAdi ghAtaiH padmottaraM gajam / kRSNovadhIt siMha iva balabhadrastu caMpakam // 268 // tau naMdanaMdanAvetAvariSTAdinighAtinau / ityanyonyaM darzyamAnau nAgarairguruvismayaiH / / 269 // nIlapItAbaratharau vanamAlAdharAvubhau / gopAvRtau rAmakRSNAvakSevATamupeyatuH / / 270 / / 1 agniriva / 2 nAsikAyAm / 3 nAthitaH / 4 susnAtaM pRcchaMtIti sausnAtikaHtaiH / 5 akSavATa mallasthAnam / kRSNabalarAmayomathurAgamanam / // 199 //
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 200 // tatraikasminmahAmaMce janamutsArya tatsthitam / niHzaMkau saparIvArau bhrAtaro tau niSedatuH / / 271 / / taM zatruM darzayAmAsa kaMsaM kRSNAya sAtvataH / anujyeSThaM pitRRMstAMzca samudravijayAdikAn / / 272 / / kau tu devopamAvetAvityanyo'nyavimArzinaH / tau prekSAMcakrire bhUpA maMcasthA nAgarAzca te / / 273 // kaMsAjJayA yuyudhire tatra mallA anekazaH / tatpreritazca cANura udasthAt parvatAkRtiH // 274 // sograparjanyavadgarjan karAsphoTaM vidhAya ca / AkSipan kSmAbhujaH sarvAMzrApUro'vocaduccakaiH / / 275 / / yaH ko'pi jAto vIreNa vIramAnI ca ko'pi yaH niyuddhayuddhazraddhAM me sa pUrayatu durdharaH // 276 // kRSNo'sahiSNustaM darpaM cANUrasyAtigarjataH / maMcAduttIrya vidadhe bhujAsphoTaM mahAbhujaH / / 277 / / goviMdasya karAsphoTaH pucchAcchoTo hereriva / asphoTayadiva dyAvApRthivyAvubhdaTadhvani / / 278 / / vayasA vapuSA caiSa gariSThaH zramakarkazaH / niyuddhajIvI cANUraH sadA krurazcarmUruvat // 279 // ayaM dugdhamukho mugdho mRduH padmodarAdapi / vanavAsAdanabhyAso na yuddhaM yujyate'nayoH // 280 // asamaMjasametaddhigdhigaho vizvagarhitam / ityuccairbhASamANAnAM lokAnAM tumulo'bhavat // 281 // // tribhirvizeSakam // atha kruddho'vadatkaMsaH kenehAkAritAvimau / gopAlau gopayaHpAnamattau kiM tvAgatau svayam / / 282 / / 1 siMhasyeva / 2 camUrurmRgavizeSastadvat / aSTamaM parva paJcamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / kRSNabalarAmayomallaiH saha yuddham / || 200 ||
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite IR01 // aSTamaM parva | paJcamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / yudhyamAnau svayaM caitau ko nAmeha niSedhati / yasya pIDAnayozcAsti pRthagbhUtvA sa jalpatu / / 283 / / iti kaMsavacaH zrutvA tUSNIko'bhUjjano'khilaH / smeranetrAraviMdazca goviMda idamabhyadhAt // 284 / / rAjapiMDena puSTo'yaM kRtAbhyAsazca sarvadA / samarthazca zarIreNa cANUro mallakuMjaraH / / 285 / / mayA gopAlabAlena gopayaHpAnajIvinA / haripotena hastIva hanyamAno'dya dRzyatAm / / 286 / / ||yugmm // kaMsastatsauSThavAbhIto yugapadyuddhahetave / dvitIyaM muSTikaM nAma mahAmallaM samAdizat / / 287 / / utthitaM muSTikaM dRSTvA maMcAduttIrya sAtvataH / niyuddhAya tamAhvAsta vihasto raNakarmaNi / / 288 / / tatazca kRSNacANUrau tau cobhau rAmamuSTiko / niyodhaM pravavRtAte nAgapAzopamairbhujaiH / / 289 / / teSAM dRDhapadanyAsairakapiSTeva medinI / pusphoTeva karAsphoTaravairbrahmAMDamaMDapaH / / 290 // tau ca muSTikacANUrAvutkSipya tRNapUlavat / kSiptau khe rAmakRSNAbhyAM pazyaMto jahaSurjanAH // 291 // cANUramuSTikAbhyAM ca manAgapi hi tau bhaTau / utkSipyamANau saMprekSya loko mlAnamukho'bhavat / / 292 / / dRDhamuSTyA ca cANUraM tADayAmAsa kezavaH / daMtIva tarasA daMtamuzalena ziloccayam / / 293 / / mAnado jayamAnI ca cANUro'riSTasUdanam / jaghAnoraHsthale muSTyA vajragolasamaujasA / / 294 / / 1 paMDitaH / balarAmayomallaiH saha yuddham / ||201 //
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR02 // aSTama parva paJcamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / madeneva luladRSTisena ghAtena pIDitaH / adhokSajo mIlitAkSaH papAta pRthivItale / / 295 / / kaMsena prerito dRSTvA cANUracchalavedinA / haMtuM visaMjJaM goviMdaM pApaH punaradhAvata / / 296 / / jighAMsuM taM balo jJAtvA sadyo'bhyutsRSTamuSTikaH / atADayat prakoSTena patadvajrAnuhAriNA / / 297 // cANUrastena ghAtena sapta cApAnapAsarat / kRSNo'pi hi samAzvasya punarAhvAsta taM yudhi / / 298 // madhyamAkramya jAnubhyAM zIrSa doSNA namayya ca / jaghAna muSTyA goviMdazcANUraM guruvikramaH / / 299 // cANUro vAMtarudhiradhAro vidhuralocanaH / kRSNena mumuce bhItairiva prANairapi kSaNAt / / 300 / / kaMso'tha bhayakopAbhyAM vepamAno'bravIditi / are gopasutAvetau mAryatAmavilaMbitam / / 301 // yenaito poSitau sau taM naMdamapi re hata / AdAya tasya sarvasvamihAnayata durmateH // 302 // tadgRhyo'nyo'pi yaH kazcittasya trAtAntare bhavet / samAnadoSaH so'pyAzu nihaMtavyo madAjJayA // 303 // athoce puMDarIkAkSo'ruNAkSaH kopasaMbhramAt / mRtaMmanyo'si no'dyApi tvaM cANUre hate'pi hi // 304 // tAvadrakSa tvamAtmAnaM hanyamAnaM mayAdya re / pazcAt svAmarSasadRzaM naMdAdiSu samAdizeH // 305 / / ityuktvotpatya goviMdo maMcamAruhya tatkSaNAt / saMgRhya kaMsaM kezeSu pRthivyAM paryapAtayat // 306 / / vizIrNamukuTaM sastAMtarIyaM taralekSaNam / sUnAbaddhaM pazumiva tamuvAca janArdanaH / / 307 / / 1 utsRSTastyakto muSTiko yena saH / kRSNakRtaH kNsvdhH| / 202 //
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite I203 // aSTamaM parva paJcamaH sargaH | zrIariSTanemijinacaritam / tvayA kRtA bhrUNahatyA svarakSArthaM vRthaiva re / idAnIM na bhavasyekSa svakarmaphalabhAgbhava / / 308 // Attarupa iva vyAle dhRtakaMse harau tadA / visiSmiye ca bibhayAMcakAra ca jano'khila: / / 309 / / atha yautrikabaMdhanAnucchvAsIkRtya muSTikam / yajJopanItAjAmiva vIro nIlAMbaro'vadhIt / / 310 // itazca kaMsarakSArtha kaMsagRhyA mahAbhaTAH / kRSNaM hantumadhAvanta vividhAyudhapANayaH / / 311 / / maMcastaMbhamathoddhRtya rAmastAn paritADayan / drutaM vidrAvayAmAsa madhusthA makSikA iva / / 312 // kRSNo'pi pAdaM zirasi nyasya kaMsaM vyapAdayat / kezai kRSTvAkSipadraMgAbahistaM dArvivArNavaH / / 313 // kaMsena pUrvamAnItA jarAsaMghasya sainikAH / tadA saMvarmayAmAsU rAmakRSNajighAMsayA // 314 / / tAMzca sannahyataH prekSya samUdravijayo nRpaH / sannahyADhaukayadhuddhe tadarthaM hi tadAgamaH // 315 / / drAk samudra ivodvele samudravijaye nRpe / dizo dizaM yayunaMSTvA jarAsaMghasya sainikAH / / 316 / / rAmakRSNAvanAdhRSTirAropya syaMdane nije / samudravijayAdezAdvasudevagRhe'nayat // 317 / / sarve'pi yAdavAstatra samudravijayAdayaH / vasudevagRhe gatvA datvAsthAnImupAvizan / / 318 // ardhAsanAsitabalaH svAMkamAropya kezavam / muhuzcucuMba zirasi vasudevo'zrulocanaH // 319 / / kimetaditi sodaryaiH pRSTa AnakaduMdubhiH / kRSNavRttAMtamAcakhyAvatimuktakavRttataH // 320 // 1 AsthAnI sabhAm / kRSNakRtaH kNsvdhH| // 203 //
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR04 // aSTamaM parva paJcamaH | sargaH zrIariSTanemijinacaritam / tataH samudravijayaH svotsaMge kRSNamAdadhe / rAmaM tatpAlanaprItaH prAzaMsacca muharmuhuH / / 321 / / tayaikanAsayA putryA sahAgatya ca devakI / aMkAdaMkaM saMcaraMtaM kRSNamAdAya sasvaje / / 322 / / Ucuzca yAdavA vIrA vasudevamudazravaH / ekAkyapi jagajjetuM tvaM kSamo'si mahAbhuja / / 323 // kaMsenAtinRzaMsena jAtajAtAMstvamAtmanaH / hanyamAnAn sutAn vIra kathaM nAmAsi soDhavAn / / 324 / / vasudevo'pyuvAcaivamAjanma paripAlitam / satyavrataM trAtumahaM duHkarmedaM visoDhavAn / / 325 // devakyAzcAgraheNAyaM kRSNaH prakSipya gokule / mayArakSi naMdasutAM saMcAryemAM varAkikAm / / 326 // strImAtraM saptamo garbho devakyA ityavajJayA / ekaM nAsApuTaM chitvA mumocemAM sa pApadhIH / / 327 // bhrAtRbhrAtRvyasaMmatyA samudravijayastataH / kArAgArAdugrasenaM karSayAmAsa pArthivam / / 328 / / rAjJA sahograsenena samudravijayAdayaH / kaMsasya pretakAryANi kAliMdIpuline vyadhuH / / 329 // kaMsasya mAtA palyazca dadurnadyAM jalAMjalIn / mAnAttu na dadau jIvayazAH kopAduvAca ca / / 330 // gopAvetau rAmakRSNau dazAhAMzca sasaMtatIn / ghAtayitvA pretakArya kariSye svapateraham // 331 / / anyathAgnau pravekSyAmi pratizrutyeti soccakaiH / nirgatyAgAjjarAsaMghazrite rAjagRhe pure / / 332 / / rAmakRSNAnujJayAtha samudravijayo nRpaH / cakAra mathurApuryAmugrasenaM narezvaram // 333 / / pradattAmugrasenena satyabhAmA janArdanaH / dine koSTukinAkhyAte paryaNaiSIdyathAvidhi / / 334 / / kaMsapalIjIvayazasaH rAmakRSNAdInAM vadhAya prtijnyaa| / 204 //
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR05 // aSTamaM parva paJcamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / itazca sA jIvayazA rudaMtI muktakuMtalA / praviveza jarAsaMghAsthAnyAmazrIrivAMginI // 335 / / jarAsaMghena pRSTAtha kathaMcidapi sAvadat / atimuktakavRttAMtaM kaMsaghAtakathAM ca tAm / / 336 / / pratyuvAca jarAsaMghaH sAdhu kaMsena no kRtam / yannAhana devakImeva kSetrAbhAve kutaH kRSiH / / 337 / / mA rodIradhunA vatse rodayiSyAmi tatstriyaH / samUlaghAtaM tAn hatvA paritaH kaMsaghAtakAn / / 338 / / tAmityuktvA jarAsaMghaH somakaM nAma pArthivam / anuziSya prajighAya samudravijayAMtike / / 339 // sa etya mathurApuryA samudravijayaM nRpam / ityuvAca jarAsaMghaH samAdizati vaH prabhuH / / 340 / / asmAkaM jIvayazA jIvitAdapi vallabhA / tatsnehAttatpatiH kaMsaH kasyaitadviditaM na hi // 341 // bhavaMto'pi hi bhRtyA naH sukhaM tiSThaMtu kiM tu naH / arpaNIyau rAmakRSNau kSudrau kaMsadruhAvimau // 342 // kiM cAyaM saptamo garbhaH purApyarpita eva hi / so'dyAryatAmasau rAmaH punastadgopanAdapi / / 343 / / Uce samudravijayo matparokSe'rpitA yadi / RjunA vasudevena SaDgarbhAstaddhi nocitam / / 344 / / vatsAbhyAM rAmakRSNAbhyAM svabhrAtRvadhavairataH / kaMso hatazcettadiha kimetAvaparAdhyataH / / 345 / / eko doSo'yamasmAkaM yatsvairI bAlyato'pi hi / vasudevastasya buddhyA hatAH SaT sUnavo mama // 346 / / / prANabhUtau rAmakRSNau mama sutau vardhecchayA / tvadbharturyAcamAnasya na vimRzya vidhAyitA / / 347 / / sakopaH somako'pyUce na khala svAmizAsane / yuktAyuktavicAro'rhaH sevakAnAM kadAcana / / 348 / / 1 zobhArahitA / |jarAsaMghasya | kRSNarAmayo vadhAya yalakaraNam / // 205 //
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite I206 // aSTamaM parva paJcamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / SaDgarbhA yatra te rAjastatraitAvapi durmatI / gacchatAM mA sma kaMDUyastuMDaM takSakabhoginaH / / 349 / / virodho balinA sArdhaM na hi kSemAya jAyate / kastvaM meSa ivebhasya purato magadhezituH // 350 // kruddho'bhyadhAcca goviMdastAtena ciramArjavAt / pAlite snehasaMbaMdhe tvatsvAmI kiM prabhUyate / / 351 / / na naH prabhurjarAsaMghaH pratyutaivaM sa vibruvan / kaMso dvitIyastadgaccha yathecchaM zaMsa tasya bhoH // 352 / / ityuktaH somako'vocat samudravijayaM prati / kulAMgAraH sutaste'sau dazAha kimupekSase / / 353 / / tadgirA prajvalan kopAdanAdhRSTirado'vadat / bhUyo bhUyo yAcamAnaH putrau tAtAnna lajjase / / 354 // sa jAmAtRvadhenApi dUno rAjagRhezvaraH / SaDbhrAtRnidhanenApi na dUnAH kiM vayaM punaH / / 355 / / doSamAnAmazca kRSNazcAnye'pyakrUrAdayo vayam / na sahiSyAmahe haMta tvAmevamabhibhASiNam / / 356 / / ityanAdhRSTinA roSAddharSito roSavihvalaH / upekSitaH samudreNa svasthAnaM somako yayau // 357 // dvitIye'hni dazArheNa melayitvA svabAMdhavAn / papraccha koSTukiM nAma hitaM naimittikottamam / / 358 / / trikhaMDabharatezena jarAsaMghena vigrahaH / upasthito'yamasmAkaM brUhi yadbhAvyataH param / / 359 // so'pyuvAcAcirAdetau rAmakRSNau mahAbhujau / trikhaMDabharatAdhIzau taM nihatya bhaviSyataH / / 360 // yAta pratIcyAmadhunA samuddizyAMbudhestaTam / bhAvI zatrukSayAraMbho gacchatAmapi tatra vaH // 361 // satyabhAmA ca yatraiSA prasUte dArakadvayam / purInivezaM tatraiva kRtvA stheyamazaMkitaiH // 362 / / jarAsaMghasya kRSNarAmayovadhAya yanakaraNam / / / 206 //
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite aSTamaM parva paJcamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / IR07 // tato ghoSaNayA rAjA svAM yAtrAM svAnajijJapat / ekAdazakulakoTIsaMyuto mathurAM jahau / / 363 // gatvA zauryapure sapta kulakoTIstato'pi hi / AdAya jJAtisahitaH samudravijayo'calat / / 364 / / ugrasenanarendro'pi samudranRpamanvagAt / madhyeviMdhyaM ca sarve'pi jagmuH sukhasukhaM pathi // 365 / / tadA ca somako rAjA jarAsaMghArdhacakriNe / gatvA zazaMsa tatsarvaM krodhavahnIMdhanAyitam / / 366 // jarAsaMghamatha kruddhaM kAlaH saMprekSya tatsutaH / uvAca bhavatAM ke hi yadavo'mI tapasvinaH // 367 // tadAdiza dizAmaMtAdvaDherabdhezca madhyataH / kRSTvA yadUna haniSyAmi nivartiSye'nyathA na hi // 368 / / tataH kAlaM jarAsaMgho rAjapaMcazatIyutam / mahAsenAparivRtaM yadUnu prati samAdizat / / 369 / / kAlo bhrAtrA yavanena sahadevena cAnvitaH / vAryamANo'pyazakunairdurnimittairnirIyivAn / / 370 // sa yadUnAmanupadaM gacchan prApAcirAdapi / viMdhyAcalopatyakorvImadUroSitayAdavAm / / 371 / / dRSTvA kAlamathAsannaM rAmakRSNAbhirakSakAH / vicakrurdevatAH zailamekadvAraM pRthUnnatam / / 372 / / uSitaM ca yadusainyaM bhasmIbhUtaM kRzAnunA / upacityaM striyamekAM rudaMtI ca vicakrire / / 373 / / tAM prekSya kAlaH papraccha bhadre kimiti rodiSi / sAkhyagItA jarAsaMghAdruvuryadavo'khilAH / / 374 / / teSAM ca pRSThato vIraH kAlaH kAla ivAcalat / tatrAsanne ca cakitAH prAvizan yadavo'nale / / 375 / / 1 AptAn / 2 sukhaprakAraM / 3 nirjagAma / 4 citAsamIpam / devatAmAyayA jarAsaMghavaJcanam / / / 207 //
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR08 // aSTama parva paJcamaH |sarga: zrIariSTanemijinacaritam / dazArhA rAmakRSNau ca citAyAmavizanniha / teSAM viyoge baMdhUnAM vekSyAmyagnAvasAvaham // 376 / / iyuktvA sAvizadvahnau devatAmohitazca saH / kAlo'vocat sahadevaM yavanaM bhUbhujo'pi ca / / 377 // mayA tAtasya jAmezca purato'daH pratizrutam / vaDhyAdibhyo'pi kRSTvAhaM haniSyAmi yadUn khalu / / 378 / / praviSTAn madbhayAdagnau tAn hantumahamapyaho / satyasaMdhaH pravekSyAmi jvalite'smin hutAzane / / 379 // ityuktvA so'siphalakI vivezAgnau pataMgavat / mRtazca sveSu pazyatsu devatAmohitAtmasu // 380 // atrAMtare cAstagiriM jagAma bhagavAnaviH / USustatraiva yavanasahadevAdayazca te / / 381 // jAte prabhAte te'pazyaMstaM nAdriM na citAM ca tAm / dUraMgatA yadavazcetyAkhyaMstebhyazca herikAH / / 382 / / vRddhAlocanato jJAtvA saMmohaM devatAkRtam / yavanAdyA nivRtyAkhyustatsarvaM magadhezituH / / 383 / / atucchayA mUrchayAtha jarAsaMgho'patadbhuvi / sasaMjJaH kAla kAleti kaMsa kaMseti cArudat / / 384 // vijJAya kAlamaraNaM gacchaMto yadavo'pi te / AnaSuH koSTukiM jAtapratyayaM bhUrisaMmadAH // 385 // pathyekasmin vane teSAM tasthuSAM so'timuktakaH / samAyayau cAraNarSirdazAhezena cArcyata / / 386 / / samudravijayo'pRcchattaM praNamya mahAmunim / amuSmin vyasane'smAkaM bhagavan kiM bhaviSyati / / 387 // RSirbamASe mA bhaiSIrvAviMzo hyeSa tIrthakRt / kumAro'riSTanemiste trailokyAdvaitapauruSaH / / 388 // 1 dUtAH / devatAmAyayA jarAsaMghavaJcanam / || 208 //
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR09 // | aSTama parva | paJcamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / rAmakRSNau balaviSNU dvArakAsthAvimau punaH / jarAsaMghavadhAdardhabharatezau bhaviSyataH / / 389 / / tato hRSTastamarcitvA samudro vyasRjanmunim / sukhAkaraiH prayANaizca surASTrAmaMDalaM yayau / / 390 // tatra raivatakasyAdreH pratyaguttarato'tha te / aSTAdazakulakoTIsaMyutAH zibiraM nyadhuH / / 391 / / kRSNapatnI satyabhAmA tatrAsUta sutAvubhau / bhAnubhAmaranAmAnau jAtyajAMbUnadadyutI // 392 / / dine koSTrakinAkhyAte snAtaH kRtabalihariH / aMbhodhi pUjayAmAsa vidadhe cASTamaM tapaH / / 393 // tatastRtIyayAminyAM nabhasthaH susthito'maraH / lavaNAbdheradhiSThAtA tatrAgacchat kRtAMjaliH / / 394 // kaMsAraye pAMcajanyaM sughoSa muSTikAraye / dadau sa devo divyAni ratnamAlyAMzukAni ca / / 395 / / sa devaH kRSNamUce ca kuto hetostvayA smRtaH / susthito nAma devo'haM brUhi kiM karavANi te / / 396 // uvAca kRSNastaM devaM yA pUrvaM pUrvazAhmiNAm / puryatra dvAraketyAsIt pihitA sA tvayAMbhasA // 397 // mamApi hi nivAsAya tasyAH sthAna prakAzaya / tathA kRtvA so'pi devo gatvendrAya vyajijJapat / / 398 / / zakrAjJayA vaizravaNazcake ratnamayIM purIm / dvAdazayojanAyAmAM navayojanavistRtAm / / 399 // tuMgamaSTAdazahastAnnavahastAMzca bhUgatam / vistIrNa dvAdazahastAMzcake vapraM sukhAtikam / / 400 / / vRttAzca caturasrAzca vyAyattA girikUTakAH / svastikAH sarvatobhadrA maMdarA avataMsakAH // 401 / / dvArikAnirmANam / // 209 //
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR10 // aSTamaM parva paJcamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / vardhamAnAzcetisaMjJAH prAsAdAstatra lakSazaH / ekabhUmA dvibhUmAzca tribhUmAdyAzca nirmitAH / / 402 // ||yugmm // vicitraratnamANikyaizcatvareSu trikeSvapi / jinacaityAni divyAni nirmitAni sahasrazaH // 403 / / AgneyyAM dizi tatrAdau sauvarNo vaprasaMyutaH / samudravijayasyAbhUt prAsAdaH svastikAbhidhaH / / 404 // prAsAdau ca tadabhyarNe'kSobhyastimitayoH kramAt / naMdyAvartagirikUTau saprAkArau babhUvatuH // 405 / / nairRtyAM sAgarasyAbhUt prAsAdo'STAMza uccakaiH / prAsAdau vardhamAnAkhyau tataH paMcamaSaSThayoH / / 406 / / nAmnA puSkarapatro'bhUnmArutyAM dharaNasya tu / Alokadarzano nAma pUraNasya tato'pi hi / / 407 / / tadabhyarNe'bhicaMdrasya vimukto nAmato'bhavat / aizAnyAM vasudevasya kuberacchaMdasaMjJitaH // 408 / / strIvihArakSamo nAma rAjamArgasamIpataH / ugrasenanarendrasya jajJe prAsAda unnataH / / 409 // kalpadrumairvRtAH sarve sebhazAlAH samaMdurAH / saprAkArA bRhadvArAH patAkAmAladhAriNaH / / 410 // teSAM ca madhye prAsAdo nAmataH pRthivIjayaH / caturasro bRhadvAro baladevasya nirmame // 411 // prAsAdo'STAdazabhUmaH sarvatobhadrasaMjJakaH / nAnAgRhaparivAro vAsudevasya cAbhavat / / 412 / / sudharmAsadRzI rAmakRSNaprAsAdayoH puraH / sabhA sarvaprabhAsAkhyA nAnAmANikyamayyabhUt / / 413 // 1 vAjizAlAgajazAlAsahitAH / dvArikAnirmANam / // 210 //
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacari // 211 // aSTottarazatenoccairjinabiMbairvibhUSitam / meruzrRMgamivottuMgaM maNiratnahiraNmayam / / 414 / / nAnAbhUmigavAkSADhyaM vicitrasvarNavedikam / arhadAyatanaM ramyaM nirmame vizvakarmaNA / / 415 / / // yugmam // sarAMsi dIrghikA vApyazcetyAnyudyAnavIthikAH / anyacca sarvaM tatrAhorAtreNa dhanado'karot / / 416 // evaM ca ramyA nagarI dvArakendrapurIsamA / babhUva vAsudevasya devatAbhirvinirmitA / / 417 // tasyAH puro raivatako'pAcyAmAsIttu mAlyavAn / saumanaso'driH pratIcyAmudIcyAM gaMdhamAdanaH / / 418 // tataH prAtaH kubero'dAdviSNave pItavAsasI / nakSatramAlAM mukuTaM mahAratnaM ca kaustubham / / 419 / / zArGgadhanvAkSayyazarau tUNau khaDgaM ca naMdakam / kaumodakIM gadAM caiva rathaM ca garuDadhvajam / / 420 / / rAmAyAdAdvanamAlAM musalaM nIlavAsasI / tAladhvajaM rathaM tUNAvakSayyeSU dhanurhalam // 421 // dazabhyo'pi dazArhebhyo ratnAnyAbharaNAni ca / vyaMzrANayadvaizravaNaste hyarcyA rAmakRSNayoH / / 422 // jJAtvA dviTsUdanaM kRSNaM sarve'pi yadavastataH / abhyaSiMcan pramuditA aparodadhirodhasi / / 423 / / siddhArthasArathiM rAmaH kRSNo dArukasArathim / rathamArohatAM vIrau praveSTuM dvArakApurIm // 424 // 1 pUrvasyAm / 2 ayacchat / aSTamaM parva paJcamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / dvArikAnirmANam / // / 211 //
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR12 // vRtau rathasthairyadubhizcaMdrArko bhagrahairiva / tau tAM purI prAvizatAM bhavajjayajayAravam // 425 // tasyaM vaizravaNena darzitagRheSvasthurdazArhA harI rAmo'nye yadavaH kulAni ca parIvAro'tha kRSNAjJayA / ratnasvarNadhanairvicitravasanairdhAnyaizca sArdhadvyahaM varSan yakSapatiH purImabhinavAM tAM pUrayAmAsa saH // 426 / / | aSTamaM parva paJcamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / | dvArikAnirmANam / ityAcAryazrIhemacaMdraviracite triSaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye'STame parvaNi rAmakRSNAriSTanemijanma kaMsavadhadvArikAnivezakIrtano nAma paMcamaH sarga: / // 212 //
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThaH sargaH / triSaSTizalAkApuruSacarite IR13 // aSTama parva SaSThaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / nAradasyA'vajJA, krodhazca / tatra kRSNaH sarAmo'pi dazAninuvartayan / ramamANaH sukhaM tasthau yadubhiH parivAritaH // 1 // tanvanmudaM dazArhANAM bhrAtrozca halikRSNayoH / ariSTanemirbhagavAn vavRdhe tatra ca kramAt / / 2 / / jyAyAMso'pi laghUbhUya cikrIDuH svAminA samam / sarve'pi bhrAtaraH krIDAzailodyAnAdibhUmiSu // 3 // svAmI dazadhanustuMgaH kramAt prApa ca yauvanam / Ajanma kAmavijayI tenAvikRtamAnasaH / / 4 / / pitRbhyAM rAmakRSNAdyairdhAtRbhizca dine dine / arthyamAno'pi kanyAnAmudvAhaM na hyamanyata // 5 // rAmakRSNau ca tau bhUpAn samAcakramaturbahUn / zakrezAnAviva yutau paryapAtAmubhau prajAH // 6 // paryaTannArado'nyedhuH kRSNaukasi samAyayau / kRSNena ca sarAmeNa svayaM vidhivadarcitaH // 7 // so'tha kRSNAMtaHpure'gAttatra svaM satyabhAmayA / pazyaMtyA darpaNe nArci vyagratvAdviSTarAdinA // 8 // tataH sa niragALuddho viruddhaM cetyaciMtayat / kezavAMtaHpure sarvairarcitA nAradAH sadA // 9 // 1 arakSatAm / 2 Adarza svaM AtmAnaM rupamiti yAvat pazyatyA satyabhAmayA vyagratvAdviSTarAdinA AsanAdinA na pUjitaH / 3 arca-pUjAyAm adyatanyAM bhAvakarmaNi / || 213 //
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite IR14 // SaSThaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / iyaM tu pativAllabhyAdrUpayauvanagarvitA / abhyutthAnaM dUrato'stu dRgmAtramapi na hyadAt / / 10 // tato'mUmatirupAyAH sapanyAH prAptisaMkaTe / pAtayAmIti vimRzan sa yayau kuDinaM puram / / 11 // tatrAbhubhISmako rAjA tasya patnI yazomatI / tayo rukmI suto kanyA rukmiNI rupazAlinI / / 12 // gatazca nAradastatra rukmiNyA ca namaskRtaH / varo'rdhabharatezaste kRSNaH stAdityuvAca ca // 13 / / kRSNaH ko'sAviti tayA pRSTa Akhyacca nAradaH / advaitAn rupasaubhAgyazauryAdIn kRSNagAn guNAn // 14 // tacchutvA rukmiNI kRSNe sAnurAgAbhavat kSaNAt / kRSNamevAbhilaSyaMtI tasthau manmathavihvalA // 15 // paTe likhitvA tadrUpaM dvArikAmetya nAradaH / darzayAmAsa kRSNasya sudhAvartinibhaM dRzoH / / 16 // dRSTavA ca kRSNaH papraccha nAradaM bhagavanniyam / kA nAma devatAlekhi paTe'smin bhavatA vada / / 17 // smitvoce nArado neyaM devatA kiM tu mAnuSI / kumArI rukmiNI jAmiH kuDinezasya rukmiNaH // 18 // tadrUpavismitaH kRSNaH sadyo'pi preSya pUruSam / rukmiNI rukmiNaH pArzve yayAce priyayA girA / / 19 // hasitvovAca rukmyevaM gopo hInakulo'pyaho / majjAmi yAcate mUDhaH ko'yaM tasya manorathaH // 20 // dAsye maithunikAyAmU zizupAlAya bhUbhuje / ucito hyanayoryogo rohiNIzazinoriva / / 21 / / iti zrutvA sa dUto'pi tadvAcaM paruSAkSarAm / Agatya kathayAmAsa svAmine pItavAsase // 22 // 1 maitrIkaraNAya / nAradasyA'vajJA, krodhshc| ||214 //
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR15 // aSTamaM parva SaSThaH sagaH zrIariSTanemijinacaritam / taM ca vyatikaraM jJAtvA nItvA rahasi rukmiNIm / Uce pitRSvasA dhAtrI girA premapavitrayA // 23 // zaizave tvAM mamAMkasthAM prekSyarSiratimuktakaH / AkhyAdyadagramahiSI kRSNasyaiSA bhaviSyati / / 24 / / kathaM kRSNaH parijJeya iti pRSTastu so'vadat / jJeyaH kRSNo'parAMbhodhau dvArikAsannivezanAt / / 25 / / kRSNAya yAcamAnAyApyasi dattA na rukmiNA / zizupAlAya kiM tu tvaM pradattA dAmaghoSaye / / 26 // rukmiNyUce kimuSINAM visaMvadati bhASitam / prAtastanitamabdAnAM kiM vA bhavati niSphalam / / 27 / / kRSNe'bhilASaM rukmiNyA jJAtvaivaM sA pitRSvasA / sadyaH pracchannadUtena kRSNAyaivamajijJapat / / 28 // mAghamAse sitASTamyAM nAgapUjA miSAdaham / rukmiNyA saha nirgatya yAsyAmyudyAnavIthikAm / / 29 / / AgaMtavyaM tvayA tatra rukmiNyA cetprayojanam / anyathA zizupAlo'mUM pariNeSyati mAnadaH // 30 // itazca zizupAlaH sa AhUtastena rukmiNA / udvoDhuM rukmiNImAgAt sasainyaH kuDinaM puram / / 31 // tatrAyAtaM zizupAlaM rukmiNIvaraNodyatam / jJApayAmAsa kRSNAya nAradaH kalikautukI / / 32 // kRSNo'pi saha rAmeNa vibhinnaM rathamAsthitaH / jagAma kuDinapuraM svairapyanupalakSitaH / / 33 // tadA tayA pitRSvanA sakhIbhizca samAvRtA / nAgapUjAkRte rukmiNyudyAnabhuvamAyayau / / 34 / / avatIrya rathAt kRSNo jJApayitvA svamAditaH / natvA pitRSvasAraM tAmityavocata rukmiNIm / / 35 // 1 damaghoSaputrAya / 2 bhinna bhinnam / kRSNena rukmiNIharaNam / ||215 //
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 216 // tvAmAgAM dUrato'pyeSa dvirepha iva mAlatIm / kRSNo'haM tvadguNAkRSTo rathamadhyAsva tanmama // 36 // anujJAtA pitRSvasrA tayA tadbhAvavijJayA / Aruroha rathaM svAMtamiva kRSNasya rukmiNI / / 37 // tataH kiMcidgate kRSNe svadoSApohahetave / pitRSvasAnyadAsyazca tasyAH pUccakruruccakaiH // 38 // rukmin rukmin svasA te'sau prasahya nanu rukmiNI / hriyate taskareNeva sarAmeNAdya zArGgiNA / / 39 // pAMcajanyaM sughoSaM ca dadhmatustau ca yAdavau / yAdorAzirivAkSubhyadabhito rukmiNaH puram // 40 // rukmI ca zizupAlazca mahAbAhU mahAbalau / mahAsainyAvanupadaM celatU rAmakRSNayoH / / 41 / / dRSTavA ca cakitA rukmiNyuvAcAMkasthitA harim / krUro mahaujA madbhrAtA zizupAlazca tatsamaH // 42 // taidgRhyA bahavo'nye'pi vIrAH saMvarmitA iha / yuvAM tvekAkinAvatra tena bhItAsmi kA gatiH / / 43 / / hasitvA haripyUce mA bhaiSIH kSatriyA hyasi / ke'mI varAkA rukmyAdyAH pazyAdaH subhru maddlam // 44 // ityuktvA tatpratyayArthamardhacaMdreNa zArGgabhRt / tAlAlImekaghAtena nAlapaMktimivAcchit / / 45 / / aMgulIyakavajraM cAMguSThAMgulinipIDanAt / dalayAmAsa nirbhraSTamasUrakaNalIlayA // 46 // tena patyojasAtyaMtaM rukmiNI pramadaM dadhau / padminIva prabhAtArkatejasA vikacAnanA // 47 // rAmaM babhASe goviMda gRhItvemAM vadhUM vraja / ahametAn haniSyAmi rukmyAdInanudhAvataH // 48 // 1 svadoSasya guptihetave / 2 samudraH / 3 tatpakSIyAH / 4 tAlavRkSapaMktim / 5 padmanAlapaMktimiva / 6 raMdhitamasUradhAnyasya kaNalIlayA / aSTamaM parva SaSThaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / kRSNena rukmiNI haraNam / // 216 //
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / 217 // aSTamaM parva SaSThaH sargaH | zrIariSTanemijinacaritam / rAmo'pyuvAca gaccha tvaM haniSyAmyahameva tAn / rukmiNyapyavadabhItA trAtavyaH sodaro mama / / 49 / / rAmo'pi kRSNAnumataH pratyapadyata tadvacaH / yoddhaM tatraiva tasthau ca jagAma tu janArdanaH / / 50 // athAyataM parabalaM protkSiptamuzalo balaH / maMthAcala ivAMbhodhi mamaMthAmatharo raNe / / 51 // vajreNevAdrayaH petustasyAyo'greNa daMtinaH / cUrNasAdabhavaMzcApi ghaTakaparavadrathAH / / 52 // sahaiva zizupAlena dudrAva rukmiNazcamUH / vIramAnI punA rukmI balabhadramado'vadat / / 53 / / aho dRSTo'si gopAla tiSTha tiSThAgrato mama / eSo'haM te hariSyAmi gopayaHpAnajaM madam / / 54 / / pratipannaM smarannAma saMtyajya muzalaM zaraiH / tasyAbhAMkSIdrathaM vacchidadrathyAjaghAna ca / / 55 / / tatazca rukmiNaM rAmo vadhyakoTimupAgatam / lUnakezaM kSurapreNa kRtvovAca hasanniti / / 56 // madvadhvA bAMdhava iti na vadhyo'si prayAhi re / muMDo'pi hi svapatnIbhirvilasAsmatprasAdataH / / 57 // evamuktazca muktazca hiyA neyAya kuDinam / rukmyasthAt kiM tu tatraiva nyasya bhojakaTaM puram // 58 // kRSNo'pi rukmiNImUce prAvizan dvArakApurIm / devIyaM devaracitA purI ratnamayI mama / / 59 / / suradrumamayodyAneSvasyAM subhra mayA saha / raMsyase tvamavicchinnaM sukhaM suravadhUriva / / 60 // babhASe rukmiNI kRSNaM palyastava maharddhayaH / pradattAH pitRbhiH saMti sahAyAtaparicchadAH / / 61 / / 1 amaMtharo'maMdaH / kRSNena rukmiNI hrnnm| || 217 //
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR18 // aSTamaM parva SaSThaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / ekAkinyahamAnItA baMdIva bhavatA priya / hasanIyA yathA tAsAM na bhavAmi tathA kuru / / 62 / / kariSye tvAM tadadhikAmityuktvA rukmaNI svayam / satyabhAmAgRhAbhyarNaprAsAde'muMcadacyutaH / / 63 / / gAMdharveNa vivAhena pariNIyAtha rukmiNIm / svacchaMda ramayAmAsa rajanI tAM jarnAdanaH // 64 // janapravezaM rukmiNyAH sadane'rakSadacyutaH / svapriyAM me darzayeti taM bhAmoce ca sAgraham / / 65 / / lIlodyAne zrIgRhe zrIpratimAM sajjanacchalAt / harirutsArayAmAsa nipuNaizcitrakArakaiH / / 66 / / tatraitya kRSNaH zrIsthAne sthApayAmAsa rukmiNIm / devInAmAgame tiSThernizcaletyaziSacca tAm / / 67 / / gato'tha kRSNaH svaM sthAnaM papracche ceti bhAmayA / kutra sthAne tvayA muktA vidyate haMta vallabhA / / 68 // asti sA zrIgRhe muktetyAkhyAte zArGgadhanvinA / sapatnIbhiH samaM satyabhAmA zrIsadanaM yayau // 69 / / zrIsthAnasthAM tatra dRSTavA rukmiNI sAbravIditi / aho rupaM zriyo devyAH kauzalaM zilpinAmaho / / 70 // ityuktvA tAM praNamyoce lakSmi devi tathA kuru / yathA navyAM hareH patnI rupalakSmyA jayAmyaham / / 71 / / evaM jAte ca te pUjAM kariSyAmItyudIrya sA / jagAma pArzve kRSNasya priyA te kvetyuvAca ca / / 72 / / satyayAthAparAbhizca sahAgAcchrIgRhe hariH / rukmiNI tatra cotthAya kAM namAmItyuvAca // 73 // kRSNena darzitA tasyAH satyabhAmAbravIditi / kathaM vadiSyate'sau mAmajJAnAdvaditA mayA / 74 / / 1 janapraveza nyaSedhadityarthaH / 2 sajjIkaraNamiSAt / kRSNena rukmiNIharaNam / // 218 //
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 219 // hasitvA harirapyUce ko doSaH svasRvandane / satyA vilakSA gehe'gAdukmiNIM natapUrviNI / / 75 / rukmiNyai mahatImRddhiM dadau kaMsaniSUdanaH / premapIyUSanirmagno reme ca sahitastayA // 76 // kRSNenAnyedyurAyAto nArado'bhyarcya bhASitaH / kiM dRSTaM kiMcidAzcaryaM bhramasi tvaM hi tatkRte / / 77 / / nArado'pyabravIddRSTaM zrRNu vaitADhyaparvate / jAMbavAn khecarendro'sti zivacaMdrA ca tatpriyA // 78 // viSvaksenastayoH sUnuH kanyA jAMbavatI punaH / rupeNa tasyAH sadRzI na kApi trijagatyapi / / 79 / krIDArthaM sA ca gaMgAyAM nityaM haMsIva gacchati / AzcaryabhUtAM tAM dRSTavA tavAkhyAtumihAgamam // 80 // tacchrutvA zArGgabhRttatra yayau sabalavAhanaH / sakhIvRtAM jAMbavatIM ramamANAM dadarza ca // 81 // yathoktA nAradeneyaM tathaiveti vadan hariH / apAharajjAMbavatIM jajJe ca tumulo mahAn // 82 // khaDgakheTaka bhRccAgAjjAMbavAn krodhamudvahan / jigye'nAdhRSTinA cAzu ninye'bhyarNe ca zArGgiNaH // 83 // tAM jAMbavAJjAMbavatIM tatazcAdatta zArGgiNaH / apamAnAdviraktastu pravrajyAM svayamAdade / / 84 / / jAMbavatsUnunA viSvaksenena sahito hariH / AdAya tAM jAMbavatIM jagAma dvArakApurIm // 85 // rukmiNIsadanAbhyarNe tasyA harmyaM dadau hariH / yogyamanyacca sA tvAsIdrukmiNyA saha sakhyabhAk // 86 // anyadA siMhalezasya lakSNaromNo'ntike gataH / nivRtya cAgato dUtaH kRSNAyeti vyajijJapat // 87 // 1 ca punaranyadyogyaM dAsIdAsAdikaM dadau sAtu rukmiNIsakhI jAtA ityarthaH / *6 aSTamaM parva SaSThaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / kRSNajAMbavatI vivAhaH / // 219 //
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR20 // aSTamaM parva SaSThaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / nAbhyanaMdattavAdezaM zlakSNaromAsti tasya tu / kanyakA lakSmaNA nAma tavaivArhati lakSaNaiH / / 88 // drumasenena senAnyA rakSitA snAtumarNave / sedAnImAyayau saptarAtraM snAsyati tatra ca / / 89 / / zrutveti saha rAmeNa kRSNastatra jagAma ca / nihatya taM ca senAnyamagAdAdAya lakSmaNAm / / 90 / / udUhya lakSmaNAM kRSNo jAMbavatyokaso'ntike / nidadhe ratnasadane pradadau ca paricchadam / / 91 / / itazcAyuskharIpuryAM surASTrArASTrabhUpatiH / rASTravardhana ityAsIdvinayA tasya tu priyA / / 92 / / tayozca namuciH sUnuryuvarAjo mahAbhujaH / duhitA tu susImeti niHsImA rupasaMpadA / / 93 // namuciH siddhadivyAstraH kRSNAjJAM na hyamanyata / snAtuM prabhAte so'nyedhuryayau saha susImayA // 94 / / nivezya zibiraM tatra sthitaM vijJAya taM hariH / jaghAna sabalo'bhyetya susImAmAdade ca tAm / / 95 / / tAmapyudvAhya goviMdo lakSmaNAsadanAMtike / mumoca harye tasyai ca prakriyAM mahatIM dadau / / 96 / / rASTravardhanarAjo'pi susImAyai paricchadam / prAhiNot kRSNahetozca vivAhArthaM gajAdikam / / 97 // marau vItabhayezasya gaurI kanyAmupAyata / hariH susImAgehasyopAMtagehe mumoca ca / / 98 // athAriSTapure kRSNaH prayayau halinA saha / hiraNyanAbhaduhituH padmAvatyAH svayaMvare / / 99 / / rAjJA hiraNyanAbhena rohiNIsodareNa tau / pUjitau vidhivadvIrau jAmeyAviti saMmadAt / / 100 // 1 rIhiNI raammaataa| kRSNasya lakSmaNAsusImAbhyAM vivAhaH / / / 220 //
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite IR21 // | sargaH zrIariSTanemijinacaritam / hiraNyanAbhanRpate raivato nAmato'grajaH / pravavrAja samaM pitrA tIrthe bhagavato namaH / / 101 // tatsutA revatI rAmA sItA baMdhumatIti ca / purA pradattA rAmAya rohiNItanujanmane / / 102 // sarveSAM pazyatAM rAjJAM jar3e padmAvatI hariH / svayaMvarAgatAnAjJo yudhyamAnAjigAya ca / / 103 // patnIyutau rAmakRSNAvIyaturdhArakAM tataH / kRSNo gaurIgRhAbhyarNe gRhe padmAvatI nyadhAt / / 104 / / itazca puSkalAvatyAM puryAM gAMdhAranIvRti / nagnajittanayazcArudatto nAmAbhavannRpaH / / 105 // gAMdhArI nAma tasyAsIdbhaginI subhagAkRtiH / dattapatreva lAvaNyasaMpadA khecarISvapi // 106 / / mRte pitari dAyAdaizcArudattaH parAjitaH / dUtena zizriye kRSNaM zaraNyaM zaraNAya saH / / 107 / / gaMdhAreSu harirgatvA taddAyAdAn raNe'vadhIt / cArudattapradattAM ca tAM gAMdhArImupAyata / / 108 // padmAvatIgRhAbhyarNe tasyA vezma dadau hariH / ityabhUvanmahiSyo'STau kRSNasya kramavezmagAH // 109 // rukmiNyAzca gRhe'nyedhuratimuktarSirAgataH / taM dRSTvA satyabhAmApi tatraivAzu samAyayau // 110 // rukmiNyApracchi sa muniH kiM me syAttanayo na vA / bhAvI kRSNasamaH putrastavetyuktvA yayau ca saH / / 111 // satyabhAmA munivaco manyamAnA tadAtmagam / uvAca rukmiNI sUnurbhAvI kRSNasamo mama / / 112 // pratyUce rukmiNI narSivacanaM phalati cchalAt / evaM vivadamAne te kRSNAbhyarNamupeyatuH / / 113 // 1 gAMdhAradeze / 2 dattaM patraM prazastipatraM yasyAH sA / 3 na RSI / kRSNasya padmAvatIgAndhArIbhyAM vivAhaH / ||221 //
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 222 // tadA duryodhano rAjA tatrAyAtaH svasodaraH / bhAmayoce mama suto jAmAtA te bhaviSyati / / 114 / / rukmiNyApi tathoktaH smAha dAsye sutAmaham / tasmai yaM yuvayorekA tanayaM prasaviSyate / / 115 // bhAmovAca suto yasyAH prathamaM pariNeSyati / tadvivAhe'nyayA kezA deyAstasyAH svakAH khalu // 116 // sAkSiNaH pratibhuvazca rAmapAdA janArdanaH / duryodhanazcetyuditvA svauko dve api jagmatuH / / 117 / / anyadA rukmiNI svapne balakSavRSabhasthite / vimAne svaM samAruDhaM dadarza pratyabodhi ca / / 118 / / tadAnImeva ca suro mahAzukrAnmaharddhikaH / pracyuto rukmiNIdevyA udare samavAtarat / / 119 / / taM ca svapnaM hare rukmiNyAcakhyau prAtarutthitA / vizvaikavIraste sUnurbhAvIti vyAkarocca saH / / 120 // tadA ca dAsI bhAmAyAH svapnavyAkhyAM nizamya tAm / gatvA zazaMsa bhAmAyai tasyAH zravaNaduHkhadAm // 121 // sApi svapnaM kalpayitvopetyAkhyAcchArGgapANaye / hastimallopamo hastI svapne'dya dadRze mayA // 122 // tatkUTamiMgitairjJAtvApyasau mA kupyadityatha / vyAkhyAtkRSNastava suto bhaviSyati zubhaH khalu / / 123 / / daivAttadAbhavattasyA garbho'vardhiSTa codaram / rukmiNyuttamagarbhatvAdyathAvasthodarA tvabhUt // 124 // satyabhAmAnyadA viSNumuvAca tava palyasau / zazaMsa mAyayA garbhaM nirIkSasvodaraM dvayoH / / 125 // tadA cAvardhayat kRSNaM dAsyekA yatsuto'dhunA / suSuve rukmiNIdevyA mahAtmA kAMcanaprabhaH / / 126 // 1 balakSaH zvetaH / aSTamaM parva SaSThaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / kRSNaputra pradyumna janma / // 222 //
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR23 // | aSTamaM parva SaSThaH sargaH zrIariSTa| nemijinacaritam / satyabhAmApi tacchutvA vilakSA krodhavihvalA / gRhaM yAMtyeva suSuve bhAnukaM nAmataH sutam / / 127 // kRSNo'pi mudito'gacchadrukmiNyAH sadane tadA / arvAksiMhAsanAsIna AnAyyApazyadAtmajam / / 128 / / pradyotayan dizaH sarvAH pradyumno'stveSa nAmataH / tamityullApayan bAlaM kSaNamasthAjjanArdanaH / / 129 // prAgvairAdrukmiNIveSo dhUmaketusurastadA / etya kRSNAdgRhItvA prati vaitADhyamabhyagAt / / 130 / / yayau ca bhUtaramaNodyAne TaMkazilopari / dadhyau cainaM kimAsphAlya hanmi naivaM sa duHkhabhAk / / 131 / / tanmuJcAmi zilApRSThe nirAhAraH kSudhAturaH / kraMdanneSa mriyeteti taM tatrotsRjya so'gamat / / 132 / / so'rbhazcaramadehatvAnnirupakramajIvitaH / bahuparNAcite deze niHpapAtAvibAdhitam / / 133 // prAtazcAgnijvAlapurAt svapuraM gacchataH sataH / yAnaM tatrAskhalat kAlasaMcarasya khacAriNaH / / 134 / / vimAnaskhalane hetuM khecarendraH sa ciMtayan / adhastAduttatArA taM cApazyanmahAdyutim / / 135 / / vimAnaskhalane heturmahAtmA ko'pyasAviti / palyai kanakamAlAyai putratvenArpayat sutam / / 136 / / svapure meghakUTAkhye sa gatvA khecaro'vadat / matpatnI gUDhagarbhAsIttanayaM suSuve'dhunA / / 137 / / putrajanmotsavaM kRtvA saMvaraH sudine'karot / dizAM pradyotanAttasya pradyumna iti cAbhidhAm / / 138 / itazca kRSNo rukmiNyopetyApracchi kva te sutaH / saMpratyeva tvayA nIta ityUce sA ca viSNunA / / 139 // 1 bAlaM / 2 nirupakramaM jIvitaM yasya saH / kRSNaputrapradyumnajanma taddharaNaM c| // 223 //
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite 224 // pratArayasi kiM nAthetyuktaH kRSNastayA punaH / kenApi cchalito'smIti bahudhAnveSayatsutam // / 140 / / sutodate tvasaMprApte rukmiNI mUrcchitApatat / ruroda labdhasaMjJA tu tAraM parijanaiH samam / / 141 / yadavo yadupanyazca tasthuH sarve'pi duHkhitAH / satyabhAmAM vimucyaikAM tadIyaM ca paricchadam // / 142 / / prabhaviSNorna kiM viSNoH putrodaMto'dhunApi hi / rukmiNyevaM bruvANAdAduHkhaM kRSNasya duHkhinaH / / 143 / azeSairyadubhiH sArdhaM tatrodvignasya zArGgiNaH / sabhAyAM nArado'bhyAgAtkimetaditi cAvadat // 144 // kRSNa babhASe rukmiNyA jAtamAtraH karAnmama / hRtaH kenApi tanayaH zuddhiM jAnAsi tasya kim / / 145 / / uvAca nArado'trAsInmahAjJAnyatimuktakaH / sa gato mokSamadhunA na jJAnI ko'pi bhArate / / 146 / / sImandharastIrthakaraH sarvasaMzayanAzanaH / sAMprataM prAgvideheSu gatvA pRcchAmi taM hare / / 147 / / kRSNena yadubhizcAnyairabhyarcyAbhyarthito yayau / nAradastvaritaM tatra yatra sImaMdharaH prabhuH / / 148 / / sthitaM samavasaraNe taM jinendraM praNamya saH / papraccha kRSNarukmiNyorbhagavan kva suto'dhunA // 149 // svAmyAkhyAdyusadA dhUmaketunA prAgbhavAriNA / hRtacchalena kRSNasya pradyumno nAma naMdanaH / / 150 / / muktastenopavaitADhyaM zilAyAM na tu so'mRta / haMtuM caramadehatvAtsa kenApi na zakyate / / 151 / / prAtazca gacchatA dRSTaH saMvareNa khacAriNA / putratvenArpitaH palyai vardhamAno'sti saMprati / / 152 // 1 samarthasya / 2 adAt / 3 devena / 9*// aSTamaM parva SaSThaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / sImandharasvAmino 'ntike nAradasya gamanam pradyumna pravRttyAptizca / // 224 //
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR25 // aSTamaM parva SaSThaH |sargaH zrIariSTanemijinacaritam / kathaM vairaM dhUmaketostenAbhUtpUrvajanmani / bhUyo'pi nAradenaivaM pRSTaH svAmItyavocata / / 153 // jaMbUdvIpasya bharate magadheSu maharddhike / zAligrAme'styupavanaM khyAtaM nAmnA manoramam / / 154 / / tasyodyAnasyAdhipatiryakSo'bhUt sumanA iti / avAtsIttatra ca grAme somadeva iti dvijaH / / 155 // somadevasyAgnilAyAM palyAmabhavatAM sutau / agnibhUtirvAyubhUtizcobhau vedArthakovidau / / 156 / / vidyayA vizrutau tatra dvAvapi prAptayauvanau / bhuMjAnau vividhAn bhogAMstasthatustau madodhurau / / 157 / / tasminmanoramodyAne'paredhurnadivardhanaH / AcAryaH samavAsArSIllokenaitya ca vaMditaH / / 158 / / agnibhUtivAyubhUtI dRptau tvetyaivamUcatuH / zAstrArtha vetsi cetkaMcittadbho vada siMtAMbara / / 159 // naMdivardhanaziSyastau satyo'vocat kuto yuvAm / samAyAtau zAligrAmAditi tAvapyazaMsatAm / / 160 / / bhUyaH satyo'vadatprAptau mAnuSyaM bhoH kuto bhavAt / iti pRcchAmi tadbhUtaM jAnItho yadi kiMcana / / 161 / / tatastau tasthaturlajjAdhomukhau jJAnavarjitau / AkhyAtuM tadbhavaM satyo munirevaM pracakrame / / 162 / / grAmasyAsya vanasthalyAM zRgAlau palalAzinau / yuvAM pUrvabhave'bhUtamaho brAhmaNasattamau / / 163 // kSetre kuTuMbinaikena carmarajjvAdikaM nizi / muktaM vRSTyArdIkRtaM tattAbhyAM sarvamabhakSyata / / 164 / / atyAhArAdvipadyobhau tau yuvA nijakarmaNA / somadevajadvisutau saMjAtAviha janmani // 165 // 1 sRdhAtoH adyatanIrup / 2 zvetAMbara / 3 mAMsamakSiNI / pradhumnapUrvabhavaH / || 225 //
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR26 // aSTamaM parva SaSThaH sargaH zrIariSTa nemijina caritam / prabhAte hAlikaH so'pi sarvaM tatprekSya bhakSitam / gataH svagehe kAlena mRtvAbhUtu svasnuSAsutaH / / 166 / / jAtismaratvaM saMprAptaH snuSA mAtA sutaH pitA / kathaM vAcyo mayetyAsIjjanmamUkaH sakaitavAt / / 167 // na cedvAM pratyayastattaM pRcchataM mUkahAlikam / vRttAMtamenaM sa yathA maunaM muktvA bravIti vAm / / 168 // lokena sadyo'pyAnItaH sa maunI tatra hAlikaH / Uce ca muninA brUhi prAgjanma nijamAditaH / / 169 / / putraH pitA pitA putra IdRk prAyo bhavasthitiH / prAgjanmasaMbaMdhabhavAM hriyaM maunaM ca tattyaja / / 170 // AtmasaMvAdamuditaH sa namaskRtya taM munim / sarveSAM zrRNvatAmAkhyat prAgjanma svaM tathaiva hi / / 171 // prAvrajana bahavastatra prabudhya sa ca hAlikaH / hAsyamAnau janaistau tu vilakSau jagmaturgRham / / 172 / / viprau vairAyamANau tau sAsI haMtuM tu taM munim / nizyAyAtau sumanasA yakSeNa staMbhitau kSaNAt / / 173 / / prAtazca dadRzurlokAstanmAtApitarau ca tau / kraMdatau sumanA yakSaH pratyakSamidamabhyadhAt / / 174 // etau muni jighAMsaMtau durmatI staMbhitau mayA / pravrajyAM yadi gRhNItastadA muMcAmi nAnyathA // 175 // duSkaraH sAdhudharmo nau dharma tu zrAvakocitam / kariSyAva iti tAbhyAmukte muktau sureNa tau / / 176 // tadAdi cakratustau tu jinadharma yathAvidhi / nArhaddharma tatpitarau prapedAte manAgapi // 177 / / agnibhUtivAyubhUtI tau mRtvAbhavatAM surau / SaTpalyapramitAyuSkau kalpe saudharmanAmani / / 178 / / 1 snuSA putravadhUH / 2 khagasahitau / pradyumnapUrvabhavaH / // 226 //
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR27 // aSTamaM parva SaSThaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / pradyumna cyutvAbhUtAM gajapure'rhaddAsarvaNijaH sutau / pUrNabhadramANibhadrau zrAvako prAgbhavakramAt / / 179 / / mAhendro nAma tatrarSiranyadA samavAsarat / arhaddAsaH pravavrAja zrutvA dharma tadaMtike / / 180 // pUrNabhadramANibhadrau mAhendraM vadituM munim / yAMtau zunikAM caMDAlaM dRSTavA siSNihatuH pathi / / 181 // gatvA natvA mahendrarSi tau papracchatureSa kaH / caMDAlaH kA ca zunikA sneho yaddarzanena nau / / 182 / / sa AcakhyAvagnibhUtivAyubhUtibhave hi vAm / pitA vipraH somadevo'bhavanmAtAgnilAbhidhA / / 183 / / pitA sa mRtvA bharate'traiva zaMkhapure 'bhavat / jitazatrurnAma nRpaH paradArarataH sadA / / 184 / / mRtvAgnilA tu tatraiva pure zaMkhapure'jani / somabhUtebrAhmaNasya rukmiNI nAma gehinI / / 185 // tAM svagehAMgaNagatAM jitazatrurnRpo'nyadA / vrajan dadarza sadyo'pi jajJe kAmavazaMvadaH / / 186 / / utpAdyAgaH somabhUtestAM rAjAMtaHpure nyadhAt / so'gnimagna ivAsthAttu dvijastadvirahAturaH / / 187 / / jitazatrustayA ratvA sahasraM zaradAmatha / mRtvA babhUva narake tripalyopamajIvitaH / / 188 // tatazca hariNaH so'bhUddhato mRgayunA punaH / jajJe zreSThisuto mAyI so'pi mRtvAbhavadgajaH / / 189 / / daivAjjAtismaraH so'bhUtnAyaM kRtvA mRto'hani / aSTAdaze tripalyAyurvaimAnikasuro'bhavat / / 190 / / tatazcyutvaiSa caMDAlaH so'bhUtsA rukmiNI punaH / bhavaM bhrAMtvAbhUcchunIyaM tena vAM sneha etayoH / / 191 / / 1 aparAdhaM / 2 anazanam / pUrvamavaH / // 227 //
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 228 // iti zrutvA pUrNabhadramANibhadrau tadAptayA / jAtismRtyAbodhayatAM caMDAlaM zunikAM ca tAm / / 192 // tato viraktazcaMDAlo mAsaM so'nazane sthitaH / mRtvA naMdIzvaradvIpe tridazaH samajAyata / / 193 / / prabuddhA zunikA sApi vihitAnazanA mRtA / tatraivAbhUcchaMkhapure rAjaputrI sudarzanA / / 194 / / punarapyAgatastatra mahendrarSi zazaMsa tAm / pRSTo'rhaddAsaputrAbhyAM zunIcaMDAlasadgatim / / 195 / / tAbhyAM bhUyo'pi sA rAjaduhitA pratibodhitA / upAdAya parivrajyAM devalokamupAyayau / / 196 // pUrNabhadramANibhadrau gRhidharmaM tu tau tadA / kRtvA mRtvA ca saudharme'bhUtAM sAmAnikau surau / / 197 / / cyutvA ca hastinapure viSvaksenasya bhUpateH / madhukaiTabhanAmAnAvabhUtAM tanayAvubhau / / 198 / / naMdIzvarasuraH so'pi cyutvA bhrAMtvA bhavaM ciram / abhUdvaTapure rAjA nAmataH kanakaprabhaH / / 199 / cyutvA sudarzanA sApi bhavaM bhrAMtvA ca bhUrizaH / kanakaprabharAjasya caMdrAbheti mahaSyabhUt // / 200 / / viSvakseno madhuM rAjye yauvarAjye ca kaiTabham / nidhAya vratamAdAya brahmalokamupAgataH // 201 // vazIkRtAzeSabhuvormadhukaiTabhayostayoH / pallIpaticchlAdeva bhImo dezamupAdravat // 202 // madhu pratasthe taM haMtuM mArge vaTapure'tha saH / abhyarcito bhojanAdyaiH kanakaprabhabhUbhujA / / 203 / / sa sevakaH svAmibhaktyA palyA caMdrAbhayA samam / upatasthe bhojanAMte prAbhRtena madhuM nRpam // 204 // aSTamaM parva SaSThaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / pradyumnapUrvabhavaH / // 228 //
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR29 // aSTamaM parva | SaSThaH | sargaH zrIariSTanemijinacaritam / pradhumna madhuM praNamya caMdrAbhA bhUyo'pyaMtaHpuraM yayo / tadaivAditsati madhuH kAmArtastAM balAdapi / / 205 / / tadA niSiddho'mAtyena yayau madhunRpo'grataH / bhImaM pallIpatiM jitvA nivRttastatra cAyayau / / 206 / / kanakaprabharAjena bhUyo'pi madhurarcitaH / uvAca prAbhRtaiste'laM caMdrAbhaiva mamArNyatAm / / 207 / / yAcyamAno'pi kanakaprabhastAM na dadau yadA / tadAcchidyApi caMdrAbhAM ninAya svapure madhuH / / 208 / / papAta mUrchitaH pRthvyAM vidhuraH kanakaprabhaH / utthAya vilalApoccairunmatta iva cAbhramat / / 209 / / vyavahAre sahAmAtyaistasthau madhunRpo'nyadA / tannirNayamakRtvApi caMdrAbhAsadanaM yayau / / 210 // cirAyitaM kimadyeti pRSTazcaMdrAbhayA madhuH / pAradArikavAde'sthAmahamadyetyavocata / / 211 // taM smitvovAca caMdrAbhA sa pUjyaH pAradArikaH / madhuruce kathaM pUjyo nigrAhyAH pAradArikAH / / 212 / / bhUyo'pyuvAca caMdrAbhA yadyevaM nyAyaniSThuraH / AtmAnaM kiM na jAnISe prathamaM pAradArikam // 213 // tacchutvA pratibuddhaH sa lajjito'sthAdathAyayau / gAyannRtyanAjamArge vRto'bhaiH kanakaprabhaH / / 214 // dadhyau taM prekSya caMdrAbhA madviyoge dazAmimAm / matpatiH prAptavAneSa dhigmAM paravazAmimAm // 215 // sA viciMtyeti madhave tamAyAMtamadarzayat / svena duSkarmaNA tena madhurapyanvatapyata / / 216 / / madhudhaMdhusutaM rAjye nyasya kaiTabhasaMyutaH / vrataM jagrAha vimalavAhanasyAtike guroH / / 217 // 1 AdAtumicchati / 2 balAt / 3 nyAyakArye / puurvbhvH| // 229 //
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite // 230 // tau pAte tapo'tyugraM sahasrAn zaradAM bahUn / dvAdazAMgadharau sAdhuvaiyAvRttyakarau sadA / / 218 / / vidhAyAnazanaM prAMte vihitAlocanAvubhau / mRtvAbhUtAM mahAzukre tau sAmAnikanAkinau / / 219 / / kanakaprabharAjo'pi kSuttRSAdibhirarditaH / samAsahasratritayaM kSapayitvA vyapadyata // 220 // sa nAmato dhUmaketurjyotiSkeSu suro'bhavat / jJAtvAvadheH pUrvavairaM madhujIvaM mamArga ca / / 221 / / madhuM maharddhidevatvAdapazyannaiva so'maraH / cyutvA prApya ca martyatvaM tApasaH samajAyata / / 222 / / kRtvA bAlato 'mRtvA so'tha vaimAniko'bhavat / madhuM maharddhiM tatrApi na hyamuM draSTumIzvaraH / / 223 // cyutvA tato'pi saMsAraM bhrAMtvA karmavazAt punaH / dhUmaketuriti nAmnA jyotiSkeSu suro'bhavat / / 224 // atrAMtare madhujIvo mahAzukrAtparicyutaH / rukmiNyA vAsudevasya mahiSyA udare'bhavat // 225 // dhUmaketuH pUrvavairAjjAtamAtraM tamarbhakam / jahre jighAMsuzcAkSaipsIduSTaSTaMkazilopari / / 226 / / svaprabhAvAdakSatAMgaH saMvareNAdade ca saH / rukmiNyAH SoDazAbdAMte bhavitA tasya saMgamaH // 227 // evaM viyogaH putreNa rukmiNyAH kena karmaNA / iti pRSTo nAradena prabhuH sImandharo'vadat // 228 // jaMbudvIpasya bharatakSetre magadhamaMDale / lakSmIgrAmAbhidhe grAme somadevo'bhavadvijaH // 229 // tasya lakSmIvatI bhAryA kadApyupavane gatA / dRSTvAspRzanmayUrAMDaM kuMkumAktena pANinA / / 230 / / 1 mArgaNa - anveSaNe parokSarupam / aSTamaM parva SaSThaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / pradyumna - pUrvabhavaH / // 230 //
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR31 // aSTamaM parva SaSThaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / tatsparzena tadaMDaM tu varNagaMdhAMtaraM gatam / mAtrA svamityajAnaMtyA ghaTikASoDazojjhitam / / 231 / / tato vRSTAbdatoyena svabhAvasthaM tadaMDakam / dRSTvA saMgopitaM mAtrA kAlenAbhUnmayUrakaH / / 232 / / bhUyo lakSmIvatI tatrAyAtA taM kekibAlakam / dRSTvAtiramyaM jagrAha rudaMtyAmapi mAtari // 233 // svagRhe paMjare nyasya prINAti pAnabhojanaiH / taM tathA sAziSannRtyaM yathA cAru nanarta saH // 234 // tanmAtA tu mayUrI sA rasaMtI virasasvaram / na mumoca pradezaM taM putrasnehaniyaMtritA / / 235 / / tatastAM loka ityUce kautukaM te na pUryate / iyaM varAkI mriyate mayUrI muMca tatsutam / / 236 // tadgirA sApi sakRpAmuMcat SoDazAbdikam / udyauvanaM tatra nItvA yataH sthAnAdupAdade // 237 / / baddhaM tena pramAdena brAhmaNyA SoDazAbdikam / karma svaputravirahavedanIyaM mahattaram / / 238 / / anyedhurdarpaNe tasyAM pazyaMtyAM svaM vibhUSitam / muniH samAdhiguptAkhyo bhikSArthaM prAvizadgRhe / / 239 // bhikSAmasmai pradehIti tAmUce tatpatirdvijaH / AhUtaH kenacitpuMsA tadaiva sa bahiryayau // 240 // tayA thukkRtikurvatyA jalpitvA paruSAkSaram / nirvAsitaH sa maharSiH dvAraM ca pihitaM drutam / / 241 / / jugupsAkarmaNA tena saptame'hani sAbhavat / sarvAMgINagalatkuSTA viraktAgnau viveza ca / / 242 / / mRtvA'traivAbhavadgrAme gardabhI rajakasya sA / bhUyo'pi mRtvA tatraiva grAme'bhUdgartasUkarI / / 243 / / 1 sevitam / 2 zAsak anuziSTau aghatanI rupam / 3 kUjatI / 4 svadeham / rukmiNIpUrvabhavaH / // 231 //
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR32 // aSTamaM parva SaSThaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / sApi mRtvA zunyabhavaddagdhA sApi davAgninA / bhAvabhedena mAyurbaddhvA tatra vyapadyata / / 244 // purasya bhRgukacchasya samIpe narmadAtaTe / durgaMdhA durbhagA kANAbhidhAbhUddhIvarAtmajA / / 245 // muktA pitRbhyAM tadgaMdhAsahAbhyAM narmadAtaTe / udyauvanA janaM nAvottArayAmAsa sAnizam / / 246 // daivAtsamAdhiguptarSiH zItau tatra cAyayau / kAyotsargeNa nizyasthAnniSkaMpaH sAnumAniva / / 247 // mahAtmaiSa nizAM sarvAM kathaM zItaM sahiSyate / vimRzyetyAcittA sA taM tRNaiH prAvRNonmunim / / 248 / / vyatItAyAM vibhAvaryAM munivaryaM nanAma sA / bhadriketyAdizaddharmaM tasyai so'pi mahAmuniH / / 249 / / eSa kvApi mayA dRSTa iti dhyAtvA ciraM tayA / pRSTaH sa munirAcakhyau tasyAstAnprAkRtAn bhavAn // 250 // bhUyo'pyUce maharSiH sa kRtasAdhujugupsayA / iha jAtAsi durgaMdhA sarva karmAnusAri hi / / 251 / / sA jAtajAtismaraNA jugupsAM prAgbhave kRtAm / taM muni kSAmayAmAsa galtI svaM muhurmuhuH // 252 // sAbhUcca zrAvikA tena muninA ca kRpAlunA / dharmazrInAmadheyAyA AryikAyAH samarpitA / / 253 // sahaiva viharatI sA grAme kvApi prayAtayA / dharmazriyA nAyalasya zrAvakasya samarpitA // 254 // ekAMtaropavAsasthA jinapUjaratA sadA / anaiSIdvAdazAbdAni sA sthitA nAyalAzraye // 255 // sA kRtAnazanA mRtvAcyutendrasya mahiSyabhUt / paMcapaMcAzatpalyAyuH pracyutyAbhUttu rukmiNI / / 256 // 1 nAyalanAmnaH / rukmiNIpUrvabhavaH / // 232 //
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 233 // mayUrIputravirahadAnAdabdAni SoDaza / rukmiNI putravirahaduHkhAnyanubhaviSyati / / 257 // zrutveti bhagavaMtaM taM namaskRtya ca nAradaH / utpatyeyAya vaitADhye meghakUTAhvaye pure // 258 // diSTyA te cAbhavat putra iti jalpaMzca nAradaH / saMvareNarcitastasya pradyumnazca pradarzitaH / / 259 / / nArado'pi hi taM dRSTavA rukmiNIsadRzaM sutam / sapratyayaH saMvaraM tamApRcchya dvArakAM yayau / / 260 / / kRSNAdInAM sa Acakhyau putrodaMtamazeSataH / rukmiNyAzca lakSmIvatIbhavavRttAMtapUrvakam / / 261 // tatazca rukmiNI devI bhaktito racitAMjaliH / sImaMdharaM bhagavaMtaM tatrasthApi namo'karot // 262 // bhavitA SoDazAbdAMte sutena saha saMgamaH / ityArhatena vacasA svasthA tasthau ca rukmiNI // 263 // itazca pUrvaM vRSabhasvAminaH kururityabhUt / suto yasyAbhidhAnena kurukSetramihocyate / / 264 / / kuroH suto'bhavaddhastI yannAmnA hastinApuram / hastibhUpatisaMtAne'naMtavIryo'bhavannRpaH // 265 // tasmAcca kRtavIryo'bhUt subhUmazcakrabhRttataH / tato'pyasaMkhyabhUpeSu zAMtanuH pArthivo'bhavat // 266 // gaMgA satyavatI ceti tasyAbhUtAmubhe priye / gaMgAyAmabhavatputro bhISmo bhISmaparAkramaH // 267 // citrAMgadacitravIryau satyavatyAH sutAvubhau / aMbikAMbAlikAMbeti citravIryasya tu priyAH // 268 // tAsAM dhRtarASTrapAMDuvidurAstanayAH kramAt / dhRtarASTre nyastarAjye'bhUt pAMDurmRgayAparaH / / 269 / / -1994 aSTamaM parva SaSThaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / kuruvaMzI | tpattiH / // 233 //
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR34 // aSTamaM parva SaSThaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / dhRtarASTra: paryaNaiSIdaSTau subalajanmanaH / gaMdhArarAjazakunergAMdhAryAdyAH sahodarAH / / 270 // duryodhanAdayastAsu zataM saMjajJire sutAH / pAMDoryudhiSThirabhImArjunAH kuMtyAstu naMdanAH / / 271 // pAMDoH palyAM dvitIyAyAM zalyasvasari naMdanau / madrayAmabhUtAM nakulasahadevau mahAbhujau // 272 / / te pAMDuputrAH paMcApi zUrAH paMcAnanA iva / khecarANAmapyajayyA vidyAbhujabalorjitAH / / 273 / / anujyeSThaM vinItAste durnItimasahiSNavaH / acitrIyaMta paMcApi loke lokottarairguNaiH / / 274 / / anyedyuH kAMpIlyapurAdrupadasya mahIpateH / Agatya dUto natvA ca pAMDurAjamado'vadat / / 275 / / sutA drupadarAjasya dhRSTamnasya cAnujA / culanIkukSijAtAsti draupadI nAma kanyakA / / 276 / / tasyAH svayaMvare sarve dazArhAH sIrizAGgiNau / damadaMtazizupAlau rukmI karNaH suyodhanaH / / 277 / / apare'pi hi rAjAnaH kumArAzca mahaujasaH / rAjAhUtAH preSya dUtAn gacchantaH saMti saMprati / / 278 // ||yugmm // ebhirdevakumArAbhaiH kumAraiH paMcabhiH saha / tatrAgatyAlaMkuruSva taM svayaMvaramaMDapam / / 279 / / taiH sutaiH paMcabhirjatrairyukto bANairiva smaraH / pAMDustadAgAt kAMpIlyaM rAjAno'nye'pi cAyayuH // 280 // drupadenArcitAstatra pratyekamapi pArthivAH / svayaMvarasado'dhyasthurantarikSamiva grahAH / / 281 // 1 zakunigaMdhArarAjasyAbhidhAnam / 2 jayanazIlaiH / | draupadIsvayaMvaraH / // 234 //
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR35 // aSTama parva SaSThaH | sargaH zrIariSTanemijinacaritam / atha snAtA zuciveSA mAlyAlaMkAradhAriNI / draupadyaha~tamarcitvA sakhIbhiH parivAritA / / 282 // rupeNAmarakanyAbhAgAtsvayaMvaramaMDapam / sAmAnikairiva suraiH kRSNAdibhiralaMkRtam / / 283 // tatra sakhyA nAmagrAhaM darzyamAneSu rAjasu / pazyaMtI drupadasutA prayayau yatra pAMDavAH / / 284 // sA sAnurAgA cikSepa svayaMvaraNamAlikAm / paMcAnAmapi kaMTheSu yugapatpAMDujanmanAm / / 285 / / kimetaditi sAzcaryaM tatrAbhUdrAjamaMDalam / yAvattAvaccAraNarSistatra kazcit samAyayau / / 286 // draupadyAH paMca bhartAraH kiM nu syuriti rAjabhiH / kRSNAdibhiH so'nuyuktaH samAcakhyAvidaM muniH / / 287 / / || iyaM hi paMcapatikA prAgbhavArjitakarmaNA / bhaviSyati kimAzcaryaM karmaNAM viSamA gatiH // 288 / / tathA hyatraiva caMpAyAM puri viprAstrayo'bhavan / somadevaH somabhUtiH somadattazca sodarAH / / 289 // teSAM dhAnyadhanADhyAnAmAsana patnyaH kramAdimAH / nAgazrIratha bhUtazrIryakSazrIzceti nAmataH / / 290 // mithaH snigdhAzca te'nyedhurvyavasthAmiti cakrire / vAravAreNa bhoktavyaM sarvairekaikavezmani / / 291 // tathaiva kurvatAM teSAM somadevagRhe'nyadA / bhojanAvasare prApte nAgazrIH preguNaM vyadhAt / / 292 / / tayA vividhabhojyAni pacaMtyA vividhaM tadA / ajAnatyA kaMTvalAbu vipacya vyaMjanIkRtam / / 293 / / etatkIdRgjAtamiti jJAtumAsvAditaM tayA / abhojyamiti cAjJAyi thUtkRtaM ca tadaiva hi // 294 / / 1 pRSTaH / 2 praguNaM bahuprakAreNa sajjam / 3 kaTu ca tat alAbu tuMbikAphalam / draupadIpUrvabhavaH / ||235 //
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite I236 // aSTamaM parva SaSThaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / saMskRtaM svAdubhirdravyairapyetadvividhairmayA / kaTveveti vimRzaMtI viSaNNA tadagopayat / / 295 // tadvarjamaparairbhojyairbhojayAmAsa sA tadA / sakuTuMbAnapi patidevarAn gRhamAgatAn / / 296 / / tadA subhUmibhAgAkhya udyAne samavAsarat / zrIdharmaghoSa AcAryo jJAnavAn saparicchadaH / / 297 // ziSyo dharmarucistasya mAsakSapaNapAraNe / somadevAdiSu gateSvAgAnnAgazriyo gRhe / / 298 / / eSo'pi toSito'nena bhavatviti vimRzya sA / alAbUvyaMjanaM tasmai nAgazrIrmunaye dadau // 299 / / so'pyapUrva mayA dravyaM labdhamityabhiciMtayan / gatvA darzayituM pAtraM guruhaste samArpayat // 300 / / gurustadgaMdhamAghrAyovAcedaM bhokSyase yadi / tadA vipatsyase vatsa tatpariSThApayAzvidam / / 301 / / samyagjJAtvAparaM piMDaM gRhItvA pArayeriti / tenoktaH sa bahirgatvA zuddhaM sthaMDilamAsadat / / 302 / / tatra pAtrAttuMbarasabiMdureko'patat svayam / mriyamANA apazyacca tatra lagnAH pipIlikAH / / 303 // dadhyau ca biMdunApyasya mriyate'nekajaMtavaH / syAtpariSThApite'smistu kiyatAM prANinAM mRtiH // 304 / / varameko vipanno'haM na punaH prANirAzayaH / nizcityeti sa taM tuMbaM svayamAdat samAhitaH / / 305 / / vidhAyArAdhanAM samyak sa samAdhiparAyaNaH / mRtvA sarvArthasiddhe'bhUdahamiMdraH surottamaH / / 306 / / itazca te dharmaghoSAcAryo dharmaruceH kutaH / vilaMbo'bhUtiti jJAtumAdikSannarAnmunIn / / 307 / / tairbahiH sa mRto dRSTastadrajoharaNAdi ca / AdAyAkhyAyi gatvA ca gurave gurukhedibhiH / / 308 // draupadIpUrvabhavaH / // 236 //
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ tripATazalAkApuruSacarite IR37 // aSTama parva SaSThaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / tataH sA'tizayajJAnApayAgana gurujagA / nAgAzrayA duzcArata zramaNAnAmazeSataH / / 309 / / tataH sakopA vatino vatinyazcaitya tatra te / somadevaprabhRtInAM lokAnAmAcacakSire / / 310 / / somAdyaiH sApi nAgazrIrviprairniSkAsitA gRhAt / nirbhaya'mAnA lokaizca duHkhaM paryATa sarvataH // 311 / / kAsazvAsajvarakuSTAdibhI rogaiH sudAruNaiH / krAMtA SoDazabhiH sApannArakatvamihApi hi / / 312 / / kSudhitA tRSitA jIrNakhaMDavAsA nirAzrayA / paryaTaMtI kramAnmRtvA sA SaSThaM narakaM yayau / / 313 // uddhRtya narakAnmlecche'pyajAyata vipadya ca / saptamaM narakaM prApa taduddhRtA jhaSeSvabhUt / / 314 / / saptamaM narakaM bhUyo gatvA mleccheSvajAyata / evaM dviddhiryayau pApA sarveSu narakeSu sA / / 315 / / tatazca pRthvIkAyAdiSUtpadyAnekazazca sA / akAmanirjarAyogAdduHkarmAzAtayadbahu / / 316 // tatazcAtraiva caMpAyAM nAmnAbhUtsukumArikA / zreSThasAgaradattasya subhadrAkukSijA sutA / / 317 / / tatraivAsIjjinadattaH sArthavAho dhanAdhipaH / bhadrA ca gehinI tasya sAgaro nAma tatsutaH // 318 / / upasAgaradattauko jinadatto'nyadA vajan / udyauvanAmapazyattAM kumArI sukumArikAm // 319 / / adhisaudhaM kaMdukena ramamANAmudIkSya tAm / yogyeyaM matsutasyeti sa dhyAyan svagRhaM yayau // 320 // tataH sabaMdhurabhyetya jinadattaH svasUnave / yayAce sAgaradattAtkumArI sukumArikAm / / 321 // 1 matsyeSu / 2 sAgaradattagRhasya samIpe / draupdiipuurvbhvH| // 237 //
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR38 // aSTamaM pada SaSThaH |sargaH zrIariSTanemijinacaritam / draupadI Uce sAgaradatto'pi sutA prANapriyA mama / na sthAtumahamIzo'smi manAgapyanayA vinA / / 322 // mama cedgRhajAmAtA tvatsutaH sAgaro bhavet / tadA svaputroM yacchAmi tasmai saha dhanAdibhiH / / 323 / / AlocayiSyAmItyuktvA jinadatto gRhaM yayau / sAgarasya samAkhyAcca maunenAsthAcca sAgaraH / / 324 / / aniSiddha hyanumatamiti nyAyena tatpitA / mene sAgaradattAya gRhajAmAtaraM sutam / / 325 / / tayA kumAryA tAbhyAM tu sAgaraH pariNAyitaH / tayA samaM vAsagRhe gatvA talpaM ca zizriye / / 326 // pUrvakarmavazAttasyAH sparzanAMgAravabhRzam / dahyamAnaH kSaNaM tasthau kathaMcittatra sAgaraH / / 327 // nidrAyamANAM tAM muktvA naMSTavA sa svagRhaM yayau / apazyaMtI patiM sApi nidrAcchede'rudabhRzam // 328 / / / vadhUvarasya dazanazaucahetoH subhadrayA / ceTyAdiSTA prage'drAkSIdrudaMtI tAM dhavojjhitAm / / 329 / / sA gatvAkhyatsubhadrAyai subhadrA zreSThine punaH / zreSThI tu jinadattAyopAlaMbhaM pradadau svayam / / 330 / / AhUya jinadatto'pi rahaH svasutamabravIt / tvayA na yuktaM vidadhe tyajatA sajjanAtmajAm // 331 // idAnImapi tadgaccha vatsopasukumArikAm / pratipannaM mayA hIdRk sajjAnAnAM purastadA / / 332 / / vyAharatsAgaro'pyevaM varamagnau vizAmyaham / yAsyAmi na punastAta jAtUpasukumArikAm / / 333 / / etatsAgaradatto'pi tatkuDyAMtarito'zRNot / nirAzazca yayau gehamUce ca sukumArikAm // 334 / / 1 vicArayiSyAmi / 2 sukumArikAsamIpam / pUrvabhavaH / // 238 //
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR39 // aSTamaM parva SaSThaH | sargaH zrIariSTanemijinacaritam / viraktaH sAgaraste hi tattubhyamaparaM patim / anviSyAhaM kariSyAmi putri mA khedamudvaha / / 335 // so'thAnyedhurgavAkSastho'pazyat karparadhAriNam / jIrNakhaMDAMbaraM bhikSAyAcakaM makSikAvRtam / / 336 // AhUya zreSThinA so'pi tyAjitaH karparAdikam / snapayitvA bhojitazca carcitazcaMdanena ca / / 337 / / Uce ca taM mayA dattA putrIyaM sukumArikA / bhojanAdiSu nizcitaH sukhaM tiSTha sahAnayA / / 338 / / ityuktaH prayayau vAsagRhaM saha tayAtha saH / suptazca tadvapuHsparzAdagnispRSTa ivAbhavat / / 339 / / utthAya ca nijaM veSamAdAya sa palAyitaH / viSaNNA sA tathaivAsthAd dRSTvA pitretyabhASyata / / 340 / / vatse prAkkarmaNAmeSa udayo'Atra kAraNam / saMtuSTA tiSTha taddAnaM dadatI mama vezmani / / 341 / / tathaiva sA dadau dAnaM zAntA rdhamaratA satI / kadAcidAgustadvezmanyAryA gopAlikA iti / / 342 // sA pratyalAbhayattAzca zuddhaiH pAnAzanAbhiH / tatpArzve dharmamAkarNya prabuddhA vratamAdade / / 343 / / turyaSaSThASTamAdinI sA tapAMsi prakurvatI / gopAlikAbhirAryAbhiH saha vyaharatAnvaham // 344 / / AryAstAH sA kadApyUce pazyaMtI ravimaMDalam / subhUmibhAgodyAnasthAtApanAM vidadhAmyaham / / 345 / / tA apyUcuH svavasaterbahirna khalu kalpate / AtApanA vratinInAmAmnAtamidamAgame / / 346 / / tadazrutveva subhUmibhAgodyAne'bhyupetya sA / AtApanAmupAkrasta sUrye nihitalocanA / / 347 / / athaikakAmukenAMke sthApitApareNa tu / dhRtAtapatrAmanyena vIjyamAnAM sukhAnilam / / 348 // draupadIpUrvabhavaH / // 239 //
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite IR40 // SaSThaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / badhyamAnakacAmekenAnyenAMke dhRtAMghrikAm / gaNikAM devadattAkhyAM tatrAyAtAM dadarza sA // 349 // ||yugmm // sA tvasaMpUrNabhogecchA nidAnamakarodidam / eSeva paMcapatikA bhUyAsaM tapasAmunA // 350 // svAMzaucaparA cAsIdabhyudaMtI pade pade / AryAbhirvAryamANA ca cetasyevamaciMtayat / / 351 / / AryikANAM gauravitA purAbhUvaM gRhe sthitA / bhikSAcarImidAnI mAM tarjayati yathA tathA / / 352 / / kimamUbhiriti dhyAtvA vibhinne'sthAtpratizraye / ekAkinI svairiNI sA ciraM vratamapAlayat / / 353 / / saMlekhanAmaSTamAsAn kRtvAnAlocya sA mRtA / navapalyopamAyuSkA saudharme devyajAyata / / 354 / / cyutvA cAbhUdraupadIyaM nidAnAtprAktanAdamI / amuSyAH patayaH paMca saMjAtAH ko'tra vismayaH / / 355 // ityukte muninA vyomni sAdhu sAdhviti gIrabhUt / sAdhvamI patayo'bhUvanniti kRSNAdayo jaguH / / 356 // taireva rAjasvajanaiH svayaMvarasamAgataiH / kRtotsavaM paryaNaiSudraupadImatha pAMDavAH / / 357 // tataH pAMDurdazAhA~stAn kRSNamanyAMzca bhUmujaH / vivAhArthamihAnItAn gauravAt svapure'nayat / / 358 // arcitvA suciraM tatra dazArhAn sIrizAmiNau / ApRcchamAnAn vyasRjabhUpAnanyAMzca pAMDurAT // 359 / / pAMDuryudhiSThirAyAtha datvA rAjyaM vyapadyata / anviyAya ca taM madrI kuMtyai datvA sutadvayam / / 360 // tatazcAstaMgate pAMDau pAMDavAMstAn samatsarAH / na menire dhArtarASTrA rASTralubdhA durAzayAH // 361 // draupadIpUrvabhavaH / // 240 //
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite I241 // aSTamaM parva SaSThaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / duryodhanena tavRddhAstoSitA vinayAdinA / jitAzca pAMDavA dyUte rAjyaM tarSAt paNIkRtam / / 262 / / paNIkRtAM draupadI ca jitvA duryodhano'grahIt / krodharaktekSaNAdrImAdbibhyattAM punarArpayat / / 263 // kRtvAvamAnanA te ca dhArtarASTraiH svarASTrataH / nirvAsitAH pAMDusutA vanavAsamazizriyan / / 364 // vanAdvanaM ciraM bhrAMtvA dazArhAnujayA tayA / kuMtyA dvAravatI nItAste paMcApi hi pAMDavAH / / 365 / / divyAstrayodhinaH sarve vidyAbhujabalorjitAH / yayuH samudravijayasyaukaH prathamato'pi te // 366 // samudravijayastatrAkSobhyAdyA bhrAtarazca te / bhaginI bhAgineyAMzca snehAdAnacuraMjasA / / 367 / / UcurdazArdAstAM tebhyo dAyAdebhyaH samAgatA / diSTyA dRSTasi jIvaMtI sApatyApi hi he svasaH / / 368 / / kuMtyapyUce saputrApi jIvitAhaM tadaiva hi / mayA yadaiva jIvaMtaH zrutA yUyaM sasUnavaH / / 369 / / lokottaraM caritraM ca vatsayo rAmakRSNayoH / zrRNvatI muditAtrAMgAM taddarzanasamutsukA / / 370 // sAnujJAtA bhrAtRbhistaiH saputrAgAtsabhAM hareH / tAmabhyuttasthatU rAmakRSNau bhaktyA ca nematuH / / 371 / / rAmakRSNau pAMDavAzca yathApUrva parasparam / kRtAzleSanamaskArA yathocitamupAvizan / / 372 / / Uce kRSNaH sAdhu yUyamihAyAtAH svavezmani / yuSmAkaM ca yadUnAM ca lakSmIH sAdhAraNI khalu / / 373 // Uce yudhiSThirasteSAM sadA dAsyaH zriyo hare / yeSAmabhimato'si tvaM kiM punarye matAstava // 374 // 1 lomAt / 2 kauravebhyaH / 3 trA''gAM / pANDavAnAM vanavAso dvArikAgamanaM ca / || 241 //
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR42 // aSTamaM parva SaSThaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / pradhumnena asmanmAtUkulamidaM tvayAlaMkurvatA hare / vartAmahe vizvato'pi vizeSeNa mahaujasaH / / 375 / / satkRtya vividhAlApaiH kuMtIkuMtIsutAnapi / kRSNo niyojayAmAsa prAsAdeSu pRthak pRthak / / 376 // lakSmIvatIM vegavatIM subhadrAM vijayAM ratim / daduH kramAt pAMDavebhyo dazArhA nijakanyakAH / / 377 / / yadubhiH pUjyamAnAste kRSNena ca balena ca / yudhiSThirAdyAH paMcApi sukhaM tatrAvatasthire / / 378 / / itazcAdhigatakalAkalApaM prAptayauvanam / pradyumnaM prekSya kanakamAlAbhUnmadanAturA / / 379 // dadhyau ca sA na hIdRkSaH khecareSvasti kazcana / manye devo'pi nedRkSaH kA kathA bhUmicAriSu // 380 // tatsvayaMvardhitasyAsya taroriva phalaM hyadaH / svayaMbhogo'nyathA nUnaM janmApi hi mudhA mama / / 381 // vimRzyaivaM sA jagAda pradyumnaM kalayA girA / ihaivAstyuttarazreNyAM nAmnA nalapuraM puram / / 382 // gaurIvaMzodbhavastatra niSadho nAma bhUpatiH / tasyAhaM rAjasiMhasya putrI putrastu naiSadhiH / / 383 / / gaurI nAma mahAvidyA dattA pitrA mama svayam / datvA prajJaptividyAM ca mAmupAyata saMvaraH / / 384 / / saMvaro mayi raktastu nAnyAM yuvatimicchati / siddhavidyAdvayAyA me balAttasya tRNaM jagat // 385 / / evaMvidhAnusaraktAhaM tvAM vRNomi bhajasva mAm / mA sma praNayabhaMgaM me kArSIrajJAnato'pi hi / / 386 // pradyumno'pyabravIcchAMtaM pApaM kiMcidbruvISyadaH / mAtA tvamasi putro'haM pApAyedaM dvayorapi / / 387 / / 1 madhurayA / / vidyA | prAptiH / ||242 //
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR43 // aSTamaM parva SaSThaH sargaH | zrIariSTanemijinacaritam / sApyUce nAsi me jAtaH kiM tu tvAM prApa saMvaraH / agnijvAlapurAdAyanmArge kenacidujjhitam / / 388 // mamArpito vardhanAya tvaM kasyApi hi naMdanaH / niHzaMkaM muMzva tadbhogAnmayA saha yadRcchayA / / 389 / / strIgrahe patito'smIti citayan so'bravIttataH / saMvarAttvatsutebhyazca lapsye'haM jIvitaM katham / / 390 / / soce subhaga mA bhaiSIrmahAvidye ubhe api / gRhANa gaurIprajJaptyau bhavAjayyo jagatyapi // 391 / / na hyakRtyaM kariSyAmItyaMtarnizcitya kRSNasUH / Uce prayaccha me vidye kariSye tvadvacastataH / / 392 // prajJaptigauyau~ sAdatta mahAvidye smarAturA / asAdhayacca pradyumnaH puNyodayavazAdrutam / / 393 // tayA cAbhyarthito ratuM vyAhArSItkRSNanaMdanaH / mama saMvardhanAtpUrva kevalaiva jananyabhUH / / 394 // AcAryA tu bhavasyadya vidyAdAnena me'naghe / na vAcyastattvayA kiMcidatrAhaM pApakarmaNi // 395 / / tAmevamuktvA muktvA ca pradyumno'tha purAbahiH / gatvA kAlAMbukAvApItaTe cAsthita durmanAH / / 396 / / nakhaiH kanakamAlA svaM dIrvA kalakalaM vyadhAt / kimetaditi pRcchaMtastatputrAzca samAyayuH / / 397 / / yuSmatpituH putrakeNodyauvanena durAtmanA / svairaM vidAritAsmyeSA mAjariNeva piMDadA / / 398 / / tataste kupitAH sarve gatvA kAlAMbukAtaTe / pApa pApeti jalpataH pradyumne prAharan drutam / / 399 // vidyAdvayorjitadyumnaH pradyumno lIlayApi tAn / jaghAna saMvarasutAn zaMbarAniva kesarI / / 400 // 1 ghumnaM balam / 2 zaMbaro mRgavizeSaH / pradhumnena |vidyAprAptiH / ||243 //
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR44 // aSTama parva SaSThaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / saMvaro'pi sutavadhAkruddhastaM haMtumAgataH / vidyAjanitamAyAbhiH pradyumnena jitazca saH / / 401 / / padhumnaH sAnutApo'tha saMvarAya yathAtatham / mUlAdArabhya kanakamAlodaMtaM zazaMsa tam / / 402 / / tenApi sAnutApena pradyumnaH paripUjitaH / tadA ca nArada RSiH pradyumnAMtikamAyayau / / 403 / / prajJatyA jJApitaM taM ca pradyumnaH paryapUjayat / ajJApayacca kanakamAlAvRttAMtamAditaH / / 404 / / atha pradyumnarukmiNyoH sImaMdharajinoditam / sarvavRttAntamAkhyAya nijagAdeti nAradaH // 405 / / Adau putrasya vIvAhe kezadAnapaNaH purA / sapalyA bhAmayA sArdhamasti tvanmAturudyataH // 406 // bhAmAyA bhAnukaH sUnuH sAMprataM pariNeSyate / tvanmAtrA tatra dAtavyAH svakezAH paNahAritAH / / 407 // kezadAnaviplavena tvadviyogarujA ca sA / satyapi tvayi tanaye mariSyatyeva rukmiNI // 408 / / sanArado'pi pradyumnastataH prajJaptinirmitam / vimAnamAruhya yayAvAzveva dvArakApurIm / / 409 // Akhyacca nAradaH seyaM tvatpiturvArakApurI / yAM vidhAya svayaM ratnairdhanado'pUrayaddhanaiH // 410 // pradyumno'pyabhyadhAttiSThervimAne tvamihaiva hi / dvArakAyAM camatkAraM yAvat kiMcit karomyaham / / 411 // Ameti nAradenokte tatrasthAM kRSNanaMdanaH / satyabhAmAsUtodvAhajanyayAtrAmudaikSata / / 412 // hRtvA kanyAM tadudvAhyAmamuMcannAradAMtike / mA bhaiSIH kRSNaputro'sAvityUce nArado'pi tAm / / 413 // 1nizcitaH / pradyumnasya dvArikA gamanam / // 244 //
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ OM triSaSTizalAkApuruSacarite IR45 // aSTamaM parva | SaSThaH | sargaH zrIariSTa| nemijinacaritam / kapibhRtpuruSo bhUtvA pradyumno vanapAlakAn / Uce phalAdi dadatAM kSudhitasyAsya matkapeH / / 414 // ayaM bhAnukavivAhAyArAmo rakSyate khalu / na kiMcittattvayA vAcyamityucurvanapAlakAH / / 415 // pralobhya bhUribhiryumnastAn pradyumnaH pravizya ca / kapinAkArayattenodyAnaM riktaM phalAdibhiH / / 416 // jAtyavAjivaNigbhUtvA tataH so'gAttRNApaNe / tatrApaNibhyo'yAciSTa tRRNyAM svahayahetave / / 417 // tathaivAdadatastAMstu pralobhya draviNena saH / cakAra sarvamatRNaM pradyumno nijavidyayA / / 418 // tathaiva svAdu salilasthAnAnyasalilAni saH / pItvA cakAra vAhyAlyAM vAhaM cAvAhayat svayam / / 419 / / dRSTazca bhAnukenAzvaH pRSTaH kasyaiSa ityatha / pradyumno'pi mamaiSo'zva ityAcakhyau kutUhalI / / 420 // bhAnukaH sAdaro'vocatprayacchAmuM turaMgamam / yattvaM yAciSyase mUlyaM tatte dAsyAmi bahvapi / / 421 // pradyumnastamabhASiSTa parIkSyAdatsva vAjinam / rAjAparAdho'parathA'nAgaso'pi bhavenmama // 422 / / parIkSitumathArohadbhAnukastasya vAjinam / vAjaM nATyatA tena pAtitaH sa mahItale / / 423 // sa eDakamathAruDho hasyamAnaH purIjanaiH / vasudevasadasyAgAt pArSadyAnapi hAsayan // 424 // pradyumno'pi dvijIbhUya paThan vedaM kalasvaram / prAvizadvArikA bhrAmyan sarvatrApi trikAdiSu // 425 / / bhAmAdAsImapazyacca kubjikAM tAM ca vidyayA / saralAMgI cakArAzu pathi vetralatAmiva / / 426 / / 1 dravyaiH / 2 tRNasamUham / 3 vegam / 4 mahAjam / SHAHARASHARASHRSHASANS pradyumnasya dvArikAgamanam, mAyAsAdhUbhUya mAtRvaJcanaM ca / ||245 //
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ SONG triSaSTizalAkApuruSacarita IR46 // aSTamaM parva SaSThaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / patitvA pAdayoH soce kva yUyaM calitA nanu / pradyumno'pyabravIdyatra lapsye bhojanamicchayA / / 427 / / soce tarbehi dAsyAmi bhAmAdevyA niketane / sajjitaM sutavivAhe modakAdi yathAruci // 428 / / jagAma dhAma bhAmAyA pradyumno'pi tayA saha / toraNadvAri taM muktvA dAsI bhAmAMtikaM yayau / / 429 / / kAsIti bhAmayA pRSya dAsyUce sAsmi kubjikA / bhUyo'pi bhAmAbhASiSTa kenAsi saralIkRtA / / 430 / / dAsyAkhyadbrAhmaNodaMtaM bhAmoce kvAsti sa dvijaH / sApyUce toraNadvAre mayA mukto'sti saMprati / / 431 / / tamAnaya mahAtmAnamityAdiSTA ca bhAmayA / taM vegAdAnayattatra sA dAsI kapaTadvijam // 432 / / sa dattvAziSamAsIno jagade satyabhAmayA / brahman sapalyA rukmiNyA mAM rupeNAdhikAM kuru // 433 / / mAyAvipro'pyuvAcaivaM surupA tvaM hi dRzyase / IdRgnAparanArINAM rupaM pazyAmi kutracit / / 434 / / babhASe satyabhAmApi bhadra jalpasi sAdhvidam / tathApi rupe'nupamA vizeSeNa kuraSva mAm // 435 // so'pyabhASata yadyevaM virupA bhava sarvataH / bhavedUpavizeSo hi vairupye sati mUlataH // 436 / / kiM karomIti tatpRSTa upAdizaditi dvijaH / ziro muMDya maSyA ca liMpa dehamazeSataH // 437 / / jIrNakhaMDasyUtavAsA bhUtvA bhava mamAgrataH / yathA lAvaNyasaubhAgyazriyamAropayAmi te // 438 / / sA tadapyarthinI cakre vipro'pyevamavocata / bubhukSayA pIDito'hamasvasthaH kiM karomi tat / / 439 // bhAmApi taM bhojayituM sUpakArAn samAdizat / vipro'pyevamupAdikSadbhAmAyAH zravaNAMtike // 440 / / pradyumnasya mAyAsAdhUbhUya mAtRvaJcanam / ||246 //
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR47 // aSTamaM parva | SaSThaH zrIariSTanemijinacaritam / ruDubuDuruDubuDu iti maMtrastvayAnaghe / purataH kuladevInAM japyo mabhojanAvadhi / / 441 / / sA tathA kurvatI tasthau bhuMjAno dvijakazca saH / sarvaM rasavatIsAraM vidyAzaktyA samApayat // 442 / / bhAmAto bibhyatIbhiH sa payaHkarakapANibhiH / kathaMcitsUpakArIbhiH samuttiSThetyabhASyata / / 443 / / ahamadyApi no taptastRptiryatra bhaviSyati / tatra yAsyAmIti vadan sa mAyAbrAhmaNo yayau / / 444 / / bAlasAdhuvapurbhUtvA tato'gAdrukmiNIgRhe / rukmiNyA dadRze dUrAtsa netrAnaMdacaMdramAH / / 445 / / tasyAzanArthaM vezmAMtaH praviveza ca rukmiNI / kRSNasiMhAsane so'pi pUrvanyasta upAvizat / / 446 // AttAzanA nirgatA ca tathAsInamudIkSya tam / babhASe rukmiNI devI vismayasmeralocanA / / 447 // kRSNaM vA kRSNajAtaM vA vinA siMhAsane'tra hi / anyaM pumAMsamAsInaM sahate nahi devatAH // 448 / / sa mAyAsAdhurapyuce prabhAvAttapaso mama / na kiMciddevatAH kartumalaMkarmINavikramAH / / 449 / / AgAttarhi kuto hetoriti pRSTastayAtha saH / Uce tapo nirAhAraM SoDazAbdI mayA kRtam / / 450 / / mAtuH stanyamapi mayA na pItaM janmato'pi hi / tatpAraNArthamatrAgAM dehi kiMcidyathocitam / / 451 // rukmiNyuvAca na kvApi SoDazAbdaM tapaH zrutam / zrutaM caturthAdArabhya vatsarAvadhikaM mune / / 452 / / so'pyUce kiM tavAnena yadyasti yadi ditsasi / taddehi no cedyAsyAmi satyabhAmAniketanam / / 453 / / 1 alaM karma kartumityalaMkarmINaH khapratyayaH / 2 yadi kiMcidasti tathA ca yadi dAtumicchasi tadA dehItyanvayaH / pradhumnasya mAyAsAdhUbhUya maatRvnycnm| // 247 //
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaM parva SaSThaH triSaSTizalAkApuruSacarite IR48 // sargaH zrIariSTanemijinacaritam / sApyavocannAdya kiMcidudvegAt pAcitaM mayA / so'pi papraccha kiM nAma tavodvegasya kAraNam / / 454 / / uvAca sApi tanayaviyoge kuladevatAH / ArAdhayamiyatkAlamahaM tatsaMgamAzayA / / 455 / / idAnI kuladevInAM dAtukAmA zirobalim / grIvAyAM prAharaM yAvattAvaddevItyavocata / / 456 // putri mA sAhasaM kArSIH puSpiSyati yadA tava / akAle'pyeSa kAmandastadA tvatsUnureSyati / / 457 // ayaM kusumitazcAdya na ca sUnuH sameti me / tatsAdho pazya horAM tvaM kadA me putrasaMgamaH / / 458 // so'pyUce riktahastAnAM na horA phaladAyinI / rukmiNyapi pratyuvAca brUhi tubhyaM dadAmi kim / / 459 // so'pyavAdIttapaHkSAmakukSeH peyAM prayaccha me / udayuMkta ca peyArthaM tadravyAnveSaNena sA / / 460 / / bhUyo babhASe tAM sAdhuratyaMtaM kSudhito'smyaham / dravyeNa yena kenApi peyAM kRtvA prayaccha me / / 461 // prAksiddhairmodakaiH sAtha peyAM kartuM pracakame / tasya vidyAprabhAveNa jvalanaH prAjvalanna tu / / 462 // khinnAM prekSya sa tAmuce peyA niSpadyate na cet / prINayAtikSudhitaM mAM tadebhirapi modakaiH // 463 / / sApyuce modakA hyete kRSNasyAnyaiH sudurjarAH / narSihatyAM kariSyAmi dattvaitAn bhavate mune / / 464 / / so'pyabhASiSTa tapasA na me kimapi durjaram / sA sAzaMkaM tatastasmAyekaikaM modakaM dadau / / 465 // dattAn dattAn zIghrameva bhuMjAnaM taM tu modakAn / sasmitA vismitA soce maharSe! balavAnasi / / 466 / / itastathA japaMtI tAM bhAmAmetyAvadannarAH / phalAdiriktamArAmaM cakre svAmini ko'pi nA / / 467 // pradyumnasya mAyAsAdhUbhUya mAtRvaJcanam / / / 248 //
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR49 // aSTamaM parva SaSThaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / tRNATTAnnistRNAMzcakre ko'pi ko'pi jalAzayAn / nirjalAn ko'pi te bhAnumazvenopAdravatsutam // 468 // zrutveti bhAmA papraccha kva nu sa brAhmaNo halAH / taddAsyo'pi yathAvasthamAcakhyustasya ceSTitam / / 469 / / tato viSaNNA sAmarSA kezAnayanahetave / dAsIH paTalikAhastAH prAhiNodrukmiNI prati / / 470 // Ucire rukmiNI tAzca kezAnarpaya maMkSu naH / zrIbhAmAsvAminI hyevaM samAdizati mAninI / / 471 / / mAyAsAdhuH sa tacchutvA tAsAmeva hi kuMtalaiH / bhRtvA paTalikAM bhAmAsamIpaM prajighAya tAH // 472 / / kimetaditi bhAmoktA dAsya Ucurna vetsi kim / yAdRzaH svAmini svAmI parivAro'pi tAdRzaH / / 473 // bhAmodbhAmA tataH praiSInnApitAnrukmiNIgRhe / tAnevAmuMDayatsAdhuH zirastvakchedapUrvakam // 474 / / AyAtAnnApitAnmuMDAn prekSya bhAmA krudhA harim / gatvAbhASiSTa rukmiNyAstvaM kezapratibhUrabhUH / / 475 / / kezadAnapaNaH so'dya dApyatAM mama kezava / utthAya svayamAhUya muMDAM kAraya rukmiNIm / / 476 / / hasitvA harirapyUce tvamevAsIha muMDitA / sApyUce narmaNAdyAlaM tatkezAnadya dApaya / / 477 / / kRSNena preSito rAmo rukmiNyAH sadane tataH / pradyumna kRSNarupaM ca vicakre tatra vidyayA / / 478 / / hINo valitvA rAmo'pi pUrvasthAnaM punaryayau / tatrApi kRSNaM prekSyoce hAsyaM kiM prastutaM tvayA / / 479 / / kezArthaM tatra mAM preSya svayaM gatveha cAgataH / vadhUrvayaM ca sahasA hepitA yugapattvayA / / 480 / / 1 sakhyA AhvAne hlaa| pradhumnasya mAyAsAdhUbhUya maatRvnycnm| // 249 //
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite IR50 // sargaH zrIariSTanemijinacaritam / tatra nAgAmiti harizcoce zapathapUrvakam / mAyA tavaiveti vadaMtyagAbhAmA nije gRhe / / 481 / / pratyAyayitumArebhe tAM viSNustadgRhe gataH / rukmiNyai nAradazcAkhyat pradyumno'yaM sutastava / / 482 / / AviSkRtya nijaM rupaM pradyumno devasannibham / papAta pAdayormAtuzciraduHkhatamoraviH // 483 / / rukmiNI prakSaratstanyA bAhubhyAmAliliMga tam / cucuMba ca mUrdhni muhurharSAzruplAvitekSaNA / / 484 // pradyumnastAM jagAdAtha jJApyastAvanna khalvaham / darzayAmi pituryAvadAzcarya kiMcanApi hi // 485 / / harSavyagrA rukmiNI tu na hi pratyuttaraM dadau / mAyArathe samAropya rukmiNI pracacAla saH // 486 / / pradyumnaH pUrayan zaMkhaM kSobhayajjanamabravIt / harAmi rukmiNImeSa kRSNo rakSatu cedbalI // 487 / / ko'yaM mumUrSurdurbuddhiriti jalpan janArdanaH / sasainyo'pyanvadhAviSTa zAGgamAsphAlayanmuhuH // 488 / / pradyumnastaccamUM bhaGktvA vidyAsAmarthyato harim / sadyo nirAyudhIcakre nirdatamiva daMtinam / / 489 / / yAvadviSNurviSaNNo'bhUttAvadvAmetaro bhujaH / spaMditastena sahasA balAya ca niveditaH // 490 // tadaitya nArado'vAdI gRhyatAmeSa te sutaH / rukmiNIsahitaH kRSNa paryAptaM yuddhavArtayA // 491 // kRSNaM nanAma pradyumno rAmaM ca caraNAn spRzan / tAbhyAM ca sasvaje gADhaM cuMbaGgyAmasakRcchiraH / / 492 // pradhumnasya pitRbhyAM milanam / // 250 // 1 pratIti kArayitum /
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR51 // pradyumnaM sahajAtayauvanamiva svarvAsilIlAspRzaM svAMke nyasya janArdano janamana:kautUhalotpAdakam / rukmiNyA sahito viveza nagarI tAmiMdravaddvArikA dvAre nyastanavInatoraNakRtabhrUvibhramAM saMbhramAt / / 493 / / aSTamaM parva SaSThaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / pradyumnasya pitRbhyAM milanam / ityAcAryazrIhemacaMdrasUriviracite triSaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye'STamaparvaNirukmiNyAdipariNayanapAMDavadraupadIsvayaMvarapradyumnacaritakIrtano nAma SaSThaH sargaH / // 251 // 1svarvAsI devaH /
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ saptamaH sargaH / triSaSTizalAkApuruSacarite IR52 // aSTamaM parva saptamaH | sargaH zrIariSTanemijinacaritam / bhAmAyAH pradyumnAma putrAptyai atha pravartamAne'tra pradhumnAgamanotsave / duryodhanaH samutthAya vAsudevaM vyajijJapat // 1 // putrI me te snuSA svAmin kenApyapahRtAdhunA / tanmRgyatAM kvApi yathA bhAnukaH pariNIyate // 2 // kRSNo'pyuvAca sarvajJo nAhaM syAM tAdRzo'pi cet / tat kiM mayA raukmiNeyo na jJAtaH kenaciddhRtaH // 3 // prajJaptyA tAmahaM jJAtvAtrAneSyAmItyudIrayan / tatra pradyumna AnaiSIttAM svayaMvarakanyakAm / / 4 / / kRSNena dIyamAnAM tAM mama hyeSA vadhUriti / pradhumno na hi jagrAha paryaNaiSIcca bhAnukaH // 5 // anicchunApi pradhumnenotsavena mahIyasA / khecarakSmApakanyAzca goviMda udavAhayat / / 6 / / pradyumnAnayanahetorupakAriNamarcitam / nAradaM vyasRjatAM ca rukmiNIzAdhAriNau // 7 // pradyumnasya mahARddhyA tAmyaMtI zlAghayApi ca / bhAmA kopagRhe gatvA zizye jarjaramaMcake // 8 // tatrAyAtazca kaMsAriAjahAra sasaMbhramaH / kenApamAnitAsi tvaM yenaivaM subhra tAmyasi // 9 // sApyUce nApamAno me kiM tu pradyumnasannibhaH / na cenme bhavitA sUnumariSyAmi tadA dhruvam / / 10 // pratizravaH / // 252 //
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR53 // aSTama parva saptamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / kRSNastadAgrahaM jJAtvA tridazaM naigameSiNam / uddizyASTamabhaktena pauSadhaM pratyapadyata // 11 // AvirbhUya naigameSI tamUce kiM karomi te / kRSNo'pyuvAca bhAmAyai dehi pradyumnavatsutam / / 12 / / naigameSyavadadyasyAM putrecchA te bhajasva tAm / tvamamuM hAramAmocya tato bhAvIpsitaH sutaH // 13 // arpayitvA ca taM hAraM naigameSI tirodadhe / vAsakaM vAsudevo'pi satyAyai mudito dadau / / 14 // prajJaptyA jJApitastacca pradyumno'mbAmajijJapat / Uce cAdatsva taM hAraM mattulyasutakAGkSayA / / 15 // rukmiNyUce tvayaivAsmi kRtArthA vatsa sUnunA / kiM ca prasUte bhUyo'pi na strIratnaM kadAcana // 16 // kA sapatnISu te'bhISTA yasyAH putraM dadAmyaham / pradyumneneti sA bhUyaH pRSTAbhASiSTa rukmiNI / / 17 // tvadviyoge duHkhitAyAH samaduHkhA mamAbhavat / purA jAMbavatI vatsa tasyAH stAttvatsamaH sutaH // 18 // pradyumnAnujJayA sAthAjUhavajjAMbavatsutAm / pradyumno'pi hi tAM bhAmArupAmakRta vidyayA / / 19 / / sA tadAkhyAya rukmiNyA preSitA sadane hareH / sAyaM yayau tena hAraM dattvA ca bubhuje mudA / / 20 / / tadaiva ca mahAzukrAddevaH pracyutya kaiTabhaH / AgAt kukSau jAMbavatyAH siMhasvapnopasUcitaH // 21 // tato yayau jAMbavatI hRSTA nijaniketane / Ayayau satyabhAmA ca kRSNaukovAsakArthinI / / 22 / / tAM dRSTvAciMtayat kRSNo bhogAtRptA aho striyaH / adhunaiva gatA hyeSA yadbhUyo'pyeti satvarA // 23 / / 1 kRSNasyauko gRhaM tasminvAsakArthinI bhogArthinIti yAvat / 2 bhogeSu atRptA / | pradyumnamAyayA jAMbavatyAH putraralaprAptiH / / / 253 //
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR54 // aSTamaM parva saptamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / satyArupaM vidhAyAtha kayApi cchalito'smi kim / yadeSA mA vilakSA bhUditi reme tayA saha / / 24 / / tasyA ramaNasamayaM raukmiNeyo'vagamya tam / bherImatADayadviSNorvizvavikSobhakAriNIm / / 25 / / keneyaM tADitA bherItyapRcchat kSubhito hariH / tADitA raukmiNeyena zazaMseti paricchadaH // 26 // smitvA dadhyau harinUnaM bhAmAdya cchalitAmunA / tanayo'pi hi sApatnaH sapatnIdazakopamaH / / 27 / / kiMcit sabhayaM saMbhogAdbhAmAyA bhIrurAtmajaH / bhavitA bhavati khalu nAnyathA bhavitavyatA / / 28 / / prAtazca rukmiNIgehe gato'pazyajjanArdanaH / tena divyena hAreNa bhUSitAM jAMbavatsutAm / / 29 / / nispaMdAkSaM prekSamANamUce jAMbavatI harim / kimevaM vIkSase svAmin saivAsmi tava palyaham // 30 // Uce ca viSNurhAro'yaM divyo devi kuto nviti / sApyUce tvatprasAdena kiM na vetsi svayaM kRtam / / 31 // siMhasvapnaM ca sA cakhyau vyAcakhyau ca janArdanaH / pradyumnatulyastanayastava devi bhaviSyati // 32 // ityuktvA prayayau viSNuH samaye jAMbavatyapi / zAMbaM nAmAsUta sutaM siMhIvAdvaitavikramam / / 33 // dAruko jayasenazca sArathemaitriNaH punaH / subuddhirete tanayAH samaM zAMbena jajJire / / 34 // abhUcca satyabhAmAyAH sUnurnAmnA tu bhAnukaH / garbhAdhAnAnusArAttu bhIrurityaparAbhidhaH / / 35 / / anyAsAmapi goviMdapatnInAM jajJire sutAH / mahaujaso mahAvIryA bhadrebhakalabhA iva / / 36 // maMtrisArithaputraizca samaM zAMbo vyavardhata / kramAtkalAkalApaM ca prAjJo jagrAha lIlayA / / 37 / / pradyumnamAyayA jAMbavatyAH putraratnAptiH, bhAmayA bhIru putraprAptizca / || 254 //
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR55 // | aSTamaM parva saptamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / pradhumna anyecU rukmiNI putrI vaidarbhI nAma rukmiNaH / pradyumnenodvAhayituM praiSIbhojakaTe naram // 38 // so'vocadrakmiNaM natvA devI tvAM vakti rukmiNI / vaidarbhIyaM nijasutA pradyumnAya pradIyatAm // 39 // ucito mama viSNozca daivAdyogaH purA hyabhUt / yogaH pradyumnavaidaryorbhavatu tvatkRto'dhunA / / 40 // prAgvairaM saMsmaran rukmItyUce dAsye nijAM sutAm / caMDAlebhyo varamahaM na tu viSNoH kule'pi hi // 41 // dUto'pi gatvA rukmiNyAstadAcakhyau yathAtatham / bhrAtrApamAnitA sAsthAnmlAnA naktamivAbjinI // 42 // kimevaM khidyase ceti pradyumnena tu soditA / zazaMsa rukmivRttAMtaM manaHzalyanibaMdhanam / / 43 // pradyumno'pyabravInmAtarmA tAmya sa hi mAtulaH / na sAmArhastaducitaM tatastAto'karottadA // 44 / / tasyocitaM vidhAyaiSa tatputrImudvahAmyaham / ityuktvA saha zAMbenotpatya bhojakaTe yayau / / 45 / / kinnarasvaracaMDAlarupau bhUtvA ca tatra tau / gAyaMtau jahatuH sarvapaurANAM mRgavanmanaH / / 46 // jJAtvAhUya ca tau mAyAmAtaMgau madhurasvarau / agApayadrukminRpaH svotsaMge tAM sutAM dadhan / 47 // tayorgItena mudito rukmirAT saparicchadaH / dattvA dravyamapRcchattAvatrAyAtau kuto yuvAm // 48 / / tAvapyAcakhyatuH svargAdAyAtau dvArakAM purIm / vidadhe svargibhiH sA hi kRte devasya zAGgiNaH / / 49 / / muditA tau tu papraccha vaidarbhI tatra kiM yuvAm / jAnIthaH kRSNarukmiNyoH pradyumnaM nAma naMdanam // 50 // 1 sAmavacanayogyaH / vaidarbhI vivaahH| // 255 //
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR56 // aSTamaM parva saptamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / pradyumna uvAca zAMbaH ko nAma pradyumnaM rupamanmatham / pRthvyalaMkAratilakaM na jAnAti mahaujasam / / 51 / / tacchutvotkaMThitA jajJe vaidarbhI rAgagarbhitA / tadA ca staMbhamunmUlya mattebhaH ko'pyadhAvata / / 52 / / upadravanpuraM sarvamakAMDakRtaviDUraH / nAzakyata sa kenApi vazIkartuM niSAdinA / / 53 / / vazIkaroti yaH kazcidimaM tasmai dadAmyaham / abhIpsitamiti kSamApaH paTahaM paryadApayat / / 54 / / paTaho na sa kenApi dadhe tAbhyAM ca dhAritaH / gItyA pradyumnazAMbAbhyAM staMbhitazca mahAgajaH / / 55 // dvAvapyAruhya taM nAgaM nItvAlAne babaMdhatuH / citrIyamANau paurANAM rAjJApyAhnAyitau mudA / / 56 / / yAcethAM rucitaM yadvAmityuktau rukmiNA ca tau / imAM pradehi vaidarbhI nAsti nau dhAnyaraMdhanI / / 57 // tacchutvA kupito rukmI tau purAnniravAsayat / pradyumno'pyabravIcchAMbaM duHkhaM tiSThati rukmiNI / / 58 // vaidAH pariNayane vilaMbastanna yujyate / iti tatra bruvANe'pi rajanyajani nirmalA / / 59 // tataH supteSu lokeSu pradyumno nijavidyayA / prAsAdabhUmyAM saptamyAM sthitAM rukmisutAM yayau / / 60 / / rukmiNIsnehalekhaM sa tasyAH kRtakamArpayat / vAcayitvA sApyavocabrUhi kiM te dadAmyaham / / 61 / / so'pyUce mahyamAtmAnameva dehi sulocane / yadarthe yAcitAsi tvaM pradyumnaH so'smi suMdari / / 62 / / aho sughaTitaM daivAjjAtaM nana vidheriti / bruvANA rukmitanayA tadvacaH pratyapadyata / / 63 // 1 janakSomaH / 2 annapAcikA / 3 kRtrimam / vaidrbhiivivaahH| // 256 //
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR57 // aSTamaM parva saptamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / kRtvA vidyAbalAdagniM sAkSIkRtya ca kRSNasUH / AmuktakaMkaNAM zvetadukUlAM tAmupAyata / / 64 // ramayAmAsa tAM svairaM kArNirvividhabhaMgibhiH / nizAzeSe'bravIccaivaM yAmyahaM zAMbasannidhau / / 65 / / pitRbhyAM parivAreNa pRcchyamAnApi mA bravIH / tvaddehopadravarakSA vihitAsti mayAnaghe / / 66 / / ityuktvA kArSNiragamadvaidaryapyatijAgarAt / ratazramAcca suSvApa jajAgAra prage'pi na // 67 // tatrAyayau ca taddhAtrI tadRSTvA kaMkaNAdikam / vivAhacihna sAzaMkA tAmutthApyAnvayukta ca / / 68 // nAkhyacca kiMcidvaidarbhI dhAtrI ca svAgasazcide / zazaMsa rukmiNe gatvA rAjyai ca bhayavihvalA / / 69 // tAbhyAmapi samAgatya sAnuyuktA zazaMsa na / vyaktaM vivAhasaMbhogacihna dadRzatuzca tau // 70 // dadhyau manasi rukmyevaM kanyeyaM kulapAMsunA / adattApi hi kenApi saha reme nijecchayA / / 71 // caMDAlAbhyAM varaM tAbhyAM dattAsItkanyakAdhamA / dhyAtvetyAjUhavadroSAttau caMDAlau svavetriNA / / 72 // kanyakA gRhyatAmeSA yAtaM tatra na yatra vAm / pazyAmIti vadanroSAdvaidarbhI pradadau tayoH / / 73 / / vaidarbhImUcatustau ca rAjaputryAvayoha / jalaukazcarmarajjvAdivikraya kiM kariSyasi / / 74 / / sApyUce paramArthajJA yadaivaM kArayiSyati / tadavazyaM kariSyAmi durlaghyaM daivazAsanam / / 75 / / tatastau tAmupAdAya vIrau jagmaturanyataH / pazcAttApAdrukmirAjo'pyarodIditi parSadi // 76 / / 1 baddhakaMkaNAm / 2 apRcchat / 3 svaparAdhasya nAzAya / 4 he rAjaputri / 5 jalauko, jalasthAnam / pradyumnavaidarbhIvivAhaH / ||257||
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite I258 // aSTamaM parva | saptamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / hA vatse kvAsi vaidarbhi saMdarbho nocito hyabhUt / mayA gauriva caMDAladvAre kSiptAsi naMdane / / 77 / / satyaM hi kopazcaMDAlazcaMDAlAbhyAM sa tanmayA / adApayatsutAM sarvo hyAtmavargahitaiSakaH / / 78 / / rukmiNyA yAcyamAnApi pradyumnAyAtmasUnave / krodhAMdhena na dattAsi dhiGmayA maMdamedhasA // 79 // rudanevaM ca zuzrAva gaMbhIraM tUryanisvanam / kuto'yamiti pRSTAzca jJAtvAcakhyuniyoginaH / / 80 / / pradyumnazAMbI vaidA sahitau nagarAbahiH / vimAnatulye prAsAde tiSThato nAkinAviva / / 81 // cAraNaiH stUyamAnau tau varyatUryamanoharam / saMgItakaM kArayaMtau nAdo'yaM tadbhavaH prabho / / 82 / / tataH pramudito rukmI tAvAninye nije gRhe / svayaM jAmeyajAmAtRsnehAdAna cAdhikam / / 83 / / tato rukmiNamApRcchaya vaidarbhIzAMbasaMyutaH / pradhumno'gAdvAravatyAM rukmiNInayanotsavaH / / 84 // navayauvanayA rukmiputryA ratyeva navyayA / ramamANaH sukhaM tasthau pradyumno navayauvanaH / / 85 // zAMbo hemAMgadanRpaputryA vezyAprasUtayA / suhariNyAkhyayA reme rupAdatyapsaraHzriyA / / 86 / / jaghAna krIDayannityaM zAMbo bhIruM tathA dhanam / prAjyaM dyUte hArayitvA dApayAmAsa kautukI / / 87 / / rudan gatvA bhIrurAkhyadbhAmAyai sApi viSNave / so'pi devyai jAMbavatyai tacchAMbasya viceSTitam / / 88 / / jagAda jAMbavatyevamiyatkAlaM mayA na hi |shaaNbdurvinyo'shraavi kimidaM viSTarazravaH // 89 / / 1 saMyogaH / 2 apsarasAM zriyamatikrAntAtyAsaraHzrIstayA / 3 zAMbasya durvinayaH / 4 he viSNo viSTaraM vistRta zravaH kIrtiryasyeti samAsaH / / prdyumnvaidrbhiivivaahH| / / 258 //
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ R triSaSTizalAkApuruSacarite IR59 // aSTamaM parva saptamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / Uce viSNuH sutaM siMhI saumyaM bhadraM ca manyate / gajA eva hi jAnati tasya kriyAM zizorapi / / 90 / / darzayAmyadya tacceSTA ityuktvA bhIrarupabhRt / cakre haristAmAbhIrIrupAM jAMbavatImapi / / 91 / / vikrINAnAvubhau takraM vizaMtau dvArakApurIm / dRSTau zAMbakumAreNa sadA svairavihAriNA / / 92 / / zAMbo'vocadathAbhIrImehI krINAmi gorasam / ityuktA sAnvagAcchAMbaM sa AbhIrazca tAM punaH / / 93 // ekaM devakulaM zAMbaH praviSTastAmathAhvata / soce nAtra pravekSyAmi mUlyamatraiva dehI me / / 94 / / atrAvazyaM praveSTavyamityuditvA kareNa tAm / gRhItvAkraSTumArebhe zAMbo hastI latAmiva / / 95 / / re kiM gRhNAsi madbhAryAmityAbhIraH sa taM drutam / jaghAnAvirabhUtAM ca tau tu jAMbavatIharI / / 96 // saMprekSya pitarauzAMbaH pidhAyAsyaM palAyitaH / adarzi sutaduzceSTetyUce jAMbavatI hariH / / 97 // prasahyAnIyamAnaH sa dvitIye'hani zAhmiNA / kIlikAM ghaTayannAgAt pRSTazcaivamavocata / / 98 / / vacanaM zastanaM yo'dya vadiSyati tadAnane / kSepaNIyA kIlikeyamato'haM ghaTayAmyamUm / / 99 / / nirlajjaH kAmavivazaH svairamatra viceSTate / iti nirvAsitaH zAMbaH svapuryAH zArGgapANinA / / 100 / / prajJaptividyAM pradyumno'pyantaHsnehAdhivAsitaH / zAMbAya gacchate'datta prAgjanmanyapi baMdhave / / 101 / / pradyumno bhIrukaM nityamardayan bhAmayaucyata / nagaryAH kiM na niryAsi re zAMba iva durmate / / 102 // so'pyUce kutra gacchAmi zmazAna iti sAvadat / kadA mayA samAgamyamityuvAca sa tAM punaH / / 103 / / kRSNakRtA zAMbaparIkSA / CSCORESCRECASCARRORSCRIKASKRORSCO // 259 //
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR60 // aSTamaM parva saptamaH sargaH | zrIariSTanemijinacaritam / yadA haste gRhItvAhaM zAMbamatrAnayAmyare / tadA tvayA samAgamyamityUce sApi taM krudhA / / 104 / / yadAdizati me mAtetyuditvA rukmiNIsutaH / yayau smazAne zAMbo'pi bhrAMtvA tatra samAyayau / / 105 / / ubhau smazAnabhUmyAM tau dAhazulkaM mahattaram / gRhItvA dadaturdagdhuM mRtakAni purIsadAm // 106 / / itazca bhIrave bhAmaikonakanyAzataM zubham / amelayatprayatnAcca kanyAmekAmiyeSa ca / / 107 // prajJaptyA tattu vijJAya pradyumno vyakaroccamUm / jitazatrurnAma nRpaH svayaM jajJe ca tatkSaNAt / / 108 // zAMbazca jajJe tatkanyA devakanyAsahodarA / bhIrudhAtryA ca dadRze krIDaMtI sA sakhIvRtA // 109 / / tAM jJAtvA satyabhAmAyai sA sadyo'pi vyajijJapat / bhAmA'yAciSTa bhIrvarthe jitazatru nareNa tAm / / 110 / / jitazatrurbabhASe taM tadA kanyAM dadAmyaham |bhaamaa haste gRhItvA dvArakAM pravizedyadi // 111 // anyaccodvAhakAle'syAH karaM bhIrukopari / cetkArayati bhAmA tadbhIrave'stu mamAtmajA / / 112 // ityuktaH sa naro gatvA bhAmAyai tadvyajijJapat / AmetyuktvA yayau bhAmArthinI tacchibire drutam / / 113 // zAMbo babhASe prajJaptiM bhAmA tasyA jano'pi ca / kanyArupaM pazyatu mAM zAMbamevAparo janaH // 114 / / tathA kRte ca prajJaptyA bhAmAyA dakSiNe kare / gRhItaH zAbakumAraH prAvizadvArakApurIm // 115 // Aninye bhAmayA zAMbo bhIroH pANigrahotsave / aho citramaho citramityUcurnAgarastriyaH // 116 / / |zAMbasya mAyayA bhAmAputrabhIruvivAhe kanyAbhiH vivAhaH / || 260 //
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR61 // aSTamaM parva saptamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / bhAmaukasi gataH zAMbo bhIrorvAmetaraM karam / svahastenoparisthenAdAya vAmena vAmadhIH / / 117 // ekonakanyAzatasya pANIn dakSiNapANinA / dhRtvA ca yugapadvati parito vidhinAbhramat / / 118 / / pazyaMtyaH kanyakAH zAMbamUcuH puNyodayAdasi / vidhinA yojito nastvaM patI ratipateH samaH // 119 // vRttodvAhaH samaM tAbhiH zAMbo vAsagRhe yayau / bhIruH zAMbena tatrAyAn bhRkuTyA bhISito yayau / / 120 // gatvA sa AkhyAmAyai sApyazraddadhatI svayam / tatrAgatyaikSiSTa zAMbaM zAMbo'pi praNanAma tAm / / 121 // sakopA sApyuvAcaivaM kenAnIto'si dhRSTa re / so'pyUce'haM tvayAnItaH kanyodvAhaM ca kAritaH / / 122 / / pramANamatra niHzeSo madhyastho dvArikAjanaH / ityuktA sApi papraccha tatrAyAtAn purIjanAn / / 123 // te'pyUcurdevi mA kupya tvayA zAMbaH pravezitaH / asmAkaM pazyatAmeva kanyodvAhaM ca kAritaH / / 124 / / mAyI mAyisuto mAyikaniSTho mAyinIbhavaH / kanyArupo'cchalayanmAmityuktvA sA yayau ruSA / / 125 // pratyakSaM sarvalokAnAM kRSNastAH kanyakAH svayam / dadau zAMbAya cakre ca jAMbavatyutsavaM param / / 126 // vasudevaM namaskartuM gataH zAMbo'bravIditi / bhrAMtvA mAM tAta yuSmAbhizcireNoDhAH khalu striyaH / / 127 / / abhrAMtvApi mayaikatra yugapatkanyakAzatam / pariNItamiti vyaktaM yuSmAkaM mama cAMtaram / / 128 / / pratyUce vasudevo'pi kUpamaMDUkakalpa re / pitrA niHsArito'pyeSa dhigdhik tvAM mAnavarjitam / / 129 / / 1 vAmA suMdarA dhIrbuddhiryasya saH / 2 kAmasya / zAMbasya mAyayA bhAmAputrabhIruvivAhe kanyAbhiH saha vivAhaH / || 261 //
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite // 262 // bhrAtrAvamAnito'haM tu vIravRttyA nirIya re / sarvatrAskhalIto' bhrAmyaM paryaNaiSaM ca kanyakAH / / 130 // yathAvasaramilitairbandhubhizcaibhirAdarAt / arthitaH svagRhANyAgAM na punastvamiva svayam // 131 // zAMbaH pUjyatiraskAramatha jJAtvA svayaM kRtam / kRtAMjaliH praNamyoccairityuvAca pitAmaham / / 132 / / uktaM mayaitadajJAnAdbAladurlalitaM hyadaH / kSaMtavyaM tAtapAdaistattAto lokottaro guNaiH // 133 // itazca yavanadvIpAttatraiyurjalavartmanA / mahAbhAMDAnyupAdAya vaNijaH kecidIzvarAH / / 134 // vyakrItAnyavastUni na punA ratnakaMbalAn / vizeSalAbhamicchataH pure rAjagRhe yayuH / / 135 / / vaNigbhistatra vAstavyairagre bhUtvAtha ninyire / magadhAdhIzaduhituste jIvayazaso gRhe / / 136 / / adarzayaMzca te jIvayazaso ratnakaMbalAn / uSNe zItAn zIte coSNAn bahala zlakSNaromakAn / / 137 / mUlyArdhe kaMbalAnAM tu kRte pUccakrire'tha te / AyAmo dvArikAM muktvA vayaM kimadhilipsavaH / / 138 // papraccha tAJjIvayazAH kA nAma dvArikA purI / ko nAma nRpatistatra vaNijaste'pyado'vadan / / 139 // datte sthAne samudreNa dvArikA pUH suraiH kRtA / tatra kRSNo nRpaH sUnurdevakIvasudevayoH / / 140 / / tacca zrutvA jIvayazA jagAdaivaM rudatyatha / jIvatyadyApi madbhartuH saMhartA zAsti cAvanim / / 141 / / tAM ca dRSTvA jarAsaMgho'pRcchadrodanakAraNam / sApyAkhyatkRSNavRttAMtamityUce ca kRtAMjaliH / / 142 // 1 adhikaM labdhumicchvaH / aSTamaM parva saptamaH sargaH zrIariSTa| nemijinacaritam / kRSNajarAsaMghayuddham / // 262 //
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacArete // 263 // tAta mAM visRjAdyaiva pravekSyAmi hutAzanam / svasaMdhAM pUrayiSyAmi na jIviSyAmyataH param // 143 // saMgho'bhyadhAt putri mA rodIreSa nanvaham / rodayiSyAmi kaMsArermAtRsva sRvadhUjanam / / 144 // ayAdavaM bhavatvadyetyuditvA magadhezvaraH / prayANAyAdizatsenAM vAryamANo'pi maMtribhiH / / 145 // mahaujasastamanvIyuH sahadevAdayaH sutAH / cedirAjaH zizupAlo dhurINaH sa ca doSmatAm / / 146 // rAjA hiraNyanAbhazca mahAbalaparAkramaH / duryodhanazca kauravya AyodhanadhuraMdharaH / / 147 / / anye'pi bahavo bhUpAH sAmaMtAzca sahastrazaH / jarAsaMghaM samApetuH pravAhA iva sAgaram / / 148 / / // yugmam // papAta mukuTo mUrdhnA hArastutroTa corasaH / skhalitazcAMcalenAMdhistasyAgre cAbharavatkSutam / / 149 / paspaMde nayanaM vAmaM viSmUtre taGgajo'karot / pratikUlaH samIro'bhUdgRdhAzca bhremuraMbare / / 150 / / AptairivAnimittaizcAzakunaizcaivamAdibhiH / kathyamAnAzubhodarko'pyasthAnna sa manAgapi / / 151 / / rajobhiriva sainyotyaistumulaiH pUrayan dizaH / dizAM gaja ivodbhrAMtaH kaMpayannavanItalam / / 152 / / jarAsaMghaH krUrasaMgho'dhyAruDho gaMdhasiMdhuram / prati prAcetasImAzAM pracacAla mahAbalaH / / 153 / / // yugmam // 1 ayodhanaM yuddham / 2 pazcimadizAm / *%%% aSTamaM parva saptamaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / kRSNajarAsaMgha yuddham / // 263 //
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR64 // aSTamaM parva saptamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / samAyAMtaM jarAsaMghaM nAradaH kila kautukI cirAzca gatvA tvaritvaM zazaMsuH zArGgapANaye // 154 // kRSNAvarmeva kRSNo'pi tejasAmekamAspadam / prayANAya samuttasthe bhabhAtADanapUrvakam / / 155 // tannAdenAmilan sarve yAdavA bhUbhujo'pi ca / sughoSAghaMTAghoSeNa saudharmatridazA iva / / 156 // samudravijayasteSu samudra iva durdharaH / tatrAgAt sarvasannAhI tasyaite tanayA api / / 157 // mahAnemiH satyanemiDhanemisuneminau / ariSTanemirbhagavAn jayaseno mahAjayaH / / 158 // tejaHseno jayo meghazcitrako gautamo'pi ca / zvaphalkaH zivanaMdazca viSvakseno mahArathAH / / 159 / / akSobhyo dviSadakSobhyaH samudravijayAnujaH / Ayayau yudhi dhaureyAstasyASTau ca sutA ime / / 160 / / uddhavazca dhavazcaiva kSubhito'tha mahodadhiH / aMbhonidhirjalanidhirvAmadevo dRDhavrataH / / 161 // stimito'pi hi tatrAgAt paMcaite tatsutottamAH / urmimAn vasumAn vIraH pAtAlaH sthira eva ca / / 162 / / sAgaraH SaT ca tasputrA niHkaMpaH kaMpanastathA / lakSmIvAn kezarI zrImAn yugAMtazca samAyayuH / / 163 / / Ayayau himavAstatra tattanUjAstrayo'pyamI / vidyutprabhastathA gaMdhamAdano mAlyavAnapi / / 164 / / acalo'calaputrAzca saptAjagmurmahaujasaH / maheMdro malayaH sahyo giriH zailo nago balaH // 165 // dharaNaH paMca tatputrAH karkoTakadhanaMjayau / vizvarupaH zvetamukho vAsukizca samAyayuH // 166 // pUraNaH pUraNaputrAzcatvArazca samAyayuH / duHpUro durmukhazcaiva durdazo durdharastathA / / 167 // kRSNajarAsaMghayuddham / ||264 //
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR65 // | aSTamaM parva saptamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / AyayAvabhicaMdro'pi SaT tasya ca sutA ime / caMdraH zazAMkazcaMdrAbhaH zazI somo'mRtaprabhaH / / 168 // vasudevo'pi tatrAgAdvevadeva ivaujasA / tatsUnavazca bahavo doSmaMto nAmatastvamI / / 169 // jAtau vijayasenAyA akrUraH krUra ityapi / jvalanAzanivegau ca zyAmAyAstanujAvubhau / / 170 // putrA gandharvasenAyAstrayo'graya ivAMginaH / vAyuvego'mitagatimahendragatireva ca / / 171 / / padmAvatyA maMtriputryAstrayaH putrA mahaujasaH / siddhArtho dArukazcApi sudArurapi vikramI / / 172 / / ubhau ca nIlayazasaH putrau siMhamataMgajau / nArado marudevazcetyubhau somazriyaH sutau / / 173 // mitrazriyaH sumitrastu kapilaH kapilAbhavaH / padmAvatyA api sutau padmaH kumuda eva ca / / 174 / / azvaseno'zvasenAjaH puMDraH puMDrAbhavaH punaH / ratnavatyA ralagarbho vajrabAhuzca bAhubhRt / / 175 / / somazriyaH somaputryAzcaMdrakAMtazaziprabhau / vegavAn vAyuvegazca vegavatyAH sutAvubhau / / 176 / / putrA madanavegAyAstrailokyaprathitaujasaH / anAdhRSTidRDhamuSTirhimamuSThiriti trayaH / / 177 / / baMdhumatyA baMdhuSeNaH siMhasenazca naMdanau / putraH priyaMgusuMdaryA yudhi dhuryaH zilAyudhaH / / 178 / / tanayau tu prabhAvatyAH khyAtau gAMdhArapiMgalau / jarAkumAravAhIko jarAdevyAzca naMdanau / / 179 / / avaMtidevyAstanayau sumukho durmukho'pi ca / rohiNyAstu suto rAmaH sAraNo'tha vidUrathaH / / 180 / / tanayau bAlacaMdrAyA vajradaMSTrAmitaprabhau / putrA rAmasya bahavo mukhyAstvete'bhidhAnataH / / 181 / / jarAsaMgha yuddham / ||265 //
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite // 266 // ulmUko niSedhazcaiva prakRtidyutireva ca / cArudatto dhruvaH zatrudamanaH pITha eva ca / / 182 / / zrIdhvajo naMdanazcaiva zrImAn dazarathastathA / devAnaMdastathAnaMdo viprathuH zAMtanustathA / / 183 / / pRthuH zatadhanuzcaiva naradevo mahAdhunaH / dRDhadhanvA tathA viSNorapyAyamuramI sutAH / / 184 / / bhAnuzca bhAmarazcaiva mahAbhAnvanubhAnukau / bRhaddhvajazcAgnizikho dhRSNuH saMjaya eva ca / / 185 // akaMpano mahAseno dhIro gaMbhIra eva ca / udadhirgautamazcaiva vasudharmA prasenajit / / 186 // sUryazca caMdravarmA ca cArukRSNaka ityapi / sucArurdevadattazca bharataH zaMkha eva ca / / 187 // pradyumnazAMbapramukhA apare'pi mahaujasaH / sahastrazI viSNuputrAstatrApeturyuyutsavaH // 188 // ugrasenastatsutAzca dharo guNadharo'pi ca / zaktiko durdharazcaMdrasAgarazcAyuryudhi / / 189 // pitRtyo jyeSThanRpateH sAMtvanastatsutAstvamI / mahAseno viSamitro hRdikaH satyamitrakaH / / 190 / / mahAsenasyApi sutaH suSeNo nAma pArthivaH / viSamitrasya hRdikaH siniH sAtyaka eva ca / / 191 / / hRdikAt kRtavarmAkhyo dRDhadharmA ca pArthivaH / satyakAdyuyudhAnAkhyastatsuto gaMdha eva ca / / 192 / / dazArhANAM sutAzcAnye rAmaviSNavozca bhUrizaH / pitRSvasRsvasRsutA apyAjagmurmahAbhujAH / / 193 / / tataH kroSTukinAkhyAte dine dArukasArathim / tArtyAMkaM rathamAruDhaH sarveryadubhirAvRtaH / / 194 / / 1 dArukaH sArathiryasya tam / a aSTamaM parva saptamaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / kRSNajarAsaMgha yuddham / // 266 //
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite aSTama parva saptamaH sargaH zrIariSTa| nemijinacaritam / IR67 // zubhairnimittaiH zakunaiH saMsUcitajayotsavaH / prati pUrvottarAmAzAM pracacAla janArdanaH / / 195 / / yugmam // paMcacatvAriMzataM tu yojanAni nijAt purAt / gatvA tasthau senapalyA grAme saMgrAmakovidaH / / 196 / / agjirAsaMghasainyAccaturbhiryojanaiH sthite / tatra kRSNabale kecidAgurvidyAdharottamAH // 197 / / samudravijayaM natvA te'vocannRpate vayam / guNagRhyAstvadIyasya bhrAturAnakadundubheH / / 198 / / ||yugmm / / yeSAM kule'riSTanemirjagadrakSAkSayakSamaH / etau ca rAmagoviMdAvadvitIyaparAkramau / / 199 / / pradyumnazAMbapramukhA naptAro'mI ca koTizaH / teSAM vo yudhi sAhAyyamanyebhyaH kIzaM nanu / / 200 / / tathApyavasaraM jJAtvA svabhaktyA vayamAgatAH / samAdizasva sAmaMtavarge gaNaya naH prabho / / 201 // evamastviti rAjJokte te bhUyo'pyevamUcire / jarAsaMghastRNamasau kevalasyApi zAGgiNaH / / 202 // vaitADhyAdrau jarAsaMghagRhyA ye saMti khecarAH / ihAyAMti na yAvatte tAn prati tAvadAdiza / / 203 / / senAnIzcAyamasmAsu vasudevo'stu te'nujaH / pradyumnazAMbasahitaH satyevaM te jitAH khalu / / 204 / / samudravijayaH kRSNAnujJayAnakaduMdubhim / preSItyadhumnazAMbau ca pautrau taiH khecaraiH samam / / 205 // 1 jagato rakSAyAM kSaye ca samarthaH / kRSNa jarAsaMghayuddham / // 267 //
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR68 // BHASKARANSHRSHASHA aSTamaM parva saptamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / tadA ca vasudevAya pradade'riSTaneminA / janmasnAtre surairdoSNi baddhauSadhyastravAraNI / / 206 // itazca magadhAdhIzaM sahaityAparamaMtribhiH / uvAca haMsako maMtrI maMtrarpUvamidaM vacaH // 207 / / amaMtritaM purAkArSItkaMsaH so'pyApa tatphalam / maMtrazaktiM vinotsAhaprabhuzaktI durAyatI / / 208 // paraH stokaH samo vApi dRSTavyaH svAdhikaH khalu / kiM punaryo'dhikaH svasmAdviSNureSa mahAbalaH // 209 / / svayaMvare hi rohiNyA dazA) dazamazca saH / mukhAMdhakAro bhUpAnAM tadaikSi svAminA svayam // 210 // tadAbhUttvabdale nAlaM vasudevAya ko'pi hi / tajyAyasA samudreNa tvatsainyAH parirakSitAH / / 211 // dyUte koTijayAjjJAnaH svasutAyAzca jIvanAt / ghAtito'pi vasudevo na mRtaH svaprabhAvataH / / 212 / / jAtau cAsmAdrAmakRSNau vRddhi caitAvatIM gatau / yayoH kRte vaizravaNo dvArakAM nirmame purIm / / 213 // etAvatirathau vIrau zaraNaM yau mahArathAH / yudhiSThirAdyA vyasane zizriyuH pAMDavA api / / 214 // pradyumnazAMbau tanayau rAmakRSNAvivAparau / tau ca bhImArjunau bhImau kRtAMtasyApi dorbalAt / / 215 // kiM cAnyaiAhatairvIrairnamireko' pi tatra yat / lIlayA nijadodaDacchatrIkartumalaM mahIm // 216 / / sainye tvadIye dhaureyau damaghoSajarukmiNau / rukmiNIharaNe dRSTaM balaM balaraNe tayoH / / 217 / / 1 zastravAraNI oSadhI yA devairbaddhAsItsA vasudevAya pradade ityarthaH / 2 duSThA AyatiH pariNAmo yayoste / 3 zatruH / 4 bhayaMkarau / 5 damaghoSajaH zizupAlaH / 6 balarAmeNa saha yuddha / kRSNajarAsaMghayuddham / / / 268 //
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 269 // duryodhanazva kauravyo gAMdhAraH zakunistathA / zvavecchalabalau hyetau na vIragaNanA tayoH / / 218 / / aMgAdhirAjaH karNo'pi saktumuSTirivArNave / zaMke kRSNabale svAmin koTisaMkhyamahArathe / / 219 // nemiH kRSNo balazcAtirathaH parabale trayaH tvameka eva svabale balayormahadaMtaram // 220 // acyutAdyAH surendrA yaM namaskurvaMti bhaktitaH / tena zrIneminA sArdhaM yuddhAya protsaheta kaH / / 221 / / chalayitvA suraireva kRSNagRhyairnipAtitaH / kAlastava sutastena viddhi daivaM parAGmukham / / 222 / / nayaM pramANayaMto'mI yadavo balino'pi hi / praNazya mathurApuryA dvArakAM nagarIM yayuH / / 223 / / bilAdiva tvayA sarpaH kRSTa Ahatya yaSTinA / Ayayau saMmukhInaste kRSNo'sau na punaH svayam // 224 // iyatyapi gate svAminna yoddhuM yujyate'munA / ayudhyamAne tvayyeSa svayaM vyAvRtya yAsyati // 225 // iti tadvacasA kruddho jarAsaMgho'bhyadhAditi / yadubhirmAyibhirnUnaM bhedito'si durAzaya / / 226 // yattu bheSayasi tvaM mAM zatruM zaMsan vRthaiva tat / kiM bibheti hariH pheruphaitkAraiH kvApi durmate / / 227 // karomi bhasmasAdeSa gopAlAnAM balaM balAt / dhik te manorathamimaM nivartanakaraM raNAt // 228 // athoce DiMbhako maMtrI tadbhAvasadhzaM vacaH / prAptakAlo raNo hyeSa na tyAjyaH svAminAdhunA / / 229 / / saMgrAme saMmukhInAnAM varaM mRtyuryazaskaraH / raNAt parAGmukhAnAM tu na jIvitamapi prabho // 230 // 1 zvAnavat chalameva balaM yayostau / 2 koTiH saMkhyA yeSAM tAdRzA mahArAtha yasmiMstasmin / 3 keruH zRgAlastasya phetkAraiH zabdaiH / aSTamaM parva saptamaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / kRSNajarAsaMghayuddham / // 269 //
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR70 // aSTamaM parva saptamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / cakraratnamivAmedhaM cakravyUha nije bale / viracayya haniSyAmaH parAnIkamanIkagam / / 231 / / atha iSTo jarAsaMghastamUce sAdhu sAdhviti / cakravyUhAya cAdikSatsenAnAthAn mahaujasaH / / 232 / / haMsako DiMbhako'mAtyau camUnAthAstathApare / cakravyUhaM cakrire'tha zAsanAdardhacakriNaH / / 233 / / cakre tatra sahasrAre rAjaikaiko'dhyaraM sthitaH / teSAM ca rAjJAM pratyekaM zatamekaM ca daMtinAm / / 234 // syaMdanAnAM dve sahastre sahastrAH paMca vAjinAm / padAtInAM sahastrANi SoDazAmitatejasAm / / 235 // pradhezca paridhau rAjJAM sapAdaSaTsahastryabhUt / sahastraiH paMcabhiH sAgraistatrAMtarmagadhezvaraH / / 236 / / gAMdhArasaindhavabalaM pRSThe'bhUnmagadhezituH dhArtarASTrAH zataM te ca rAjJo dakSiNato'bhavan // 237 / / madhyadezanRpA vAme puro'gaNanarezvarAH / paMcAzacchakaTavyUhAH saMdhau saMdhau pradhernRpAH / / 238 // aMtarAMtarasaMsthAzca gulmA gulmAMtarAdgaNAH / vyUhasya bahirapyasthuzcitraivyUhairmahIbhujaH / / 239 / / atha rAjA jarAsaMghaH satyasaMdhaM mahAbhujam / nAnAsaMgrAmavikhyAtakauzalaM kauzalezvaram / / 240 // hiraNyanAbhanAmAnaM cakravyUhasya tasya ca / senAnItve'bhiSiSeca yayau cAstaM divAkaraH // 241 / / |yugmm / / 1 anIke yuddha gataM sthitaM parAnIkaM zatrusainyaM haniSyAma ityanvayaH / 2 sahastramarA yasmistasmizcakre are ityadhyaraM pratyaraM rAjA sthitaH / 3 pradhizcakanAbhistasyAH paridhau vartule / 4 asaMkhyanRpAH athavA gaNanarezvarA iti padaM tatra gaNAzcaturvidhasenAstAsAmadhipAH / 5 gulmAzcaturvidhasenAH / kRssnnjraasNghyuddhm| / / 270 //
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / 271 // aSTamaM parva saptamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / cakravyUhapratidvaMdva nizAyAM yadavo'pi hi / vidadhurgaruDavyUhaM durbhedamaripArthivaiH / / 242 / / vyUhasyAsya kumArANAmardhakoTI mahAtmanAm / sIrapANizAGgapANI sthitau tasya tu mUrdhani / / 243 / / akrUraH kumudaH padmaH sAraNo vijayI jayaH / jaratkumAraH sumukho dRDhamuSTirvidUrathaH / / 244 / / anAdhRSTirdurmukhazca vasudevasutA ime / rathalakSayutAH pRSThArakSAH kaMsadviSo'bhavan / / 245 / / teSAM pRSTha cograseno rathakoTIvRtto'bhavat / tasyApi pRSTharakSatve'bhUvaMzcatvAra AtmajAH / / 246 // saputraM rakSituM bhojaM pRSThe tasthurnRpA amI / gharaH sAraNacaMdrau ca durdharaH satyakastathA / / 247 // Azritya dakSiNaM pakSaM samudravijayaH svayam / bhrAtRbhirdhAtRputraizca saha tasthau mahAbhujaH / / 248 / / mahAnemiH satyanemidRDhanemisuneminau / ariSTanemirvijayaseno megho mahIjayaH // 249 / / tejaHseno jayasenastathA jayamahAdyutI / samudravijayasyaite kumArAH pArzvato'bhavan / / 250 // rathAnAM paMcaviMzatyA lakSairanyepi bhUbhujaH / samudravijayasyAsthuH putravatpAripArzvakAH / / 251 / / Azritya vAmapakSaM tu tasthU rAmasya sUnavaH / yudhiSThiraprabhRtayaH pAMDavAzcAmitaujasaH / / 252 / / ulmako niSadhaH zatrudamanaH prakRtidyutiH / sAtyakiH zrIdhvajo devAnaMda AnaMdazAMtanU // 253 / / zatadhanvA dazaratho dhuvazca pRthuviprathU / mahAdhanurdaDhadhanvAtivIryo devanaMdanaH / / 254 / / 1 ugrasenam / kRSNajarAsaMgha yuddham / || 271 //
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR72 // aSTamaM parva saptamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / rathAnAM paMcaviMzatyA lakSaH parivRtA ime / pRSThe tasthuH pAMDavAnAM dhArtarASTravadhodyatAH / / 255 / / pRSThe teSAmabhUccaMdrayazAH siMhalabarbarau / kAMbojaH keralazcApi draviDo'pi ca bhUpatiH / / 256 / / SaSTyA rathasahastraizca teSAmapi ca pRSThataH / mahAsenapitA tasthau sthairyasthAmaikaparvataH / / 257 / / pakSiNo rakSaNAyAsthurbhAnubhAmarabhIrukAH / asitaH saMjayo bhAnurdhaSNuH kapitagautamau / / 258 / / zatrujayamahAsenau gaMbhIrazca bRhaddhvajaH / vasuvarmodayazcaiva kRtavarmA prasenajit / / 259 / / dRDhadharmA ca vikrAMtazcaMdravarmA ca pArthivaH / ityabhUdgaruDavyUho garuDadhvajanirmitaH / / 260 // bhrAtRsnehAdhuyutsuM ca zakro vijJAya neminam / praiSIdrathaM mAtalinA jaitrazAstrAMcitaM nijam // 261 / / sUryodayamivAtanvan sa ratho ratnabhAsuraH / upAnIto mAtalinAlaMcakre'riSTaneminA / / 262 // kRSNAgrajamanAdhRSTi samudravijayaH svayam / abhyaSiMcaccamUpatve paTTabaMdhanapUrvakam / / 263 // jajJe jayajayArAvaH sakale'pi harerbale / jarAsaMghabale cAbhUtprakSobhaH sarvato'pi hi // 264 / / vyUhayoragrasubhaTaiH prArebhe yuddhamuddhatam / avisphoTaM prasarpanirmitho baddhAMcalairiva / / 265 / / citrANyutpeturastrANi saMpheTe vyUhayordvayoH / yugAMtodbhAMtayoH pUrvAparAbdhyoriva vIcayaH // 266 // dvayorapi hi senAnyorubhau vyUhau parasparam / prahelikAvannitarAM durbhedatvaM nijagmatuH / / 267 / / 1 mAtaliriMdrasArathiH / 2 camU potIti camUpaH senApatistasya bhAvastattvaM tasmin / 3 saMgame / kRSNa jarAsaMgha yuddham / // 272 //
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR73 // aSTamaM parva | saptamaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / ciraM yuddhvA jarAsaMghasainikaiH svAmibhaktitaH / dRDhIyAMso'pyabhajyaMta tA_vyUhAgrasainikAH / / 268 / / Atmeva tAhmavyUhasya svayaM tArkSyadhvajastataH / sainikAMstAn sthirIcakre patAkaM karamutkSipan / / 269 // pakSAviva mahAnemipArtho dakSiNavAmagau / caMcUrivAgravyUhasyAnAdhRSTicukupustrayaH / / 270 / / dadhmau zaMkhaM siMhanAdaM mahAnemirmahAbhujaH / balAhakamanAdhRSTidevadattaM ca phAlgunaH / / 271 / / yadavo'tADayaMsturyakoTIstannidairatha / anujagme zaMkhanAdaH zaMkhakaiH zaMkharAjavat / / 272 // zaMkhatrayaninAdena tUryanAdena tena ca / bhaTAH parabale'kSubhyannakrA iva mahodadhau / / 273 / / nemyanAdhRSTipArthAste senAnyaH zaravarSiNaH / cakramurvikramaparAH kalpAMta iva sAgarAH / / 274 / / nemisadhiSu rAjanaH zakaTavyUhasaMsthitAH / parividudruvusteSAM dorvIryamasahiSNavaH / / 275 // cakravyUhaH sa cAbhaMji triSu sthAneSu taistribhiH / vanyadvipairiva pariNatairgirinadItaTam / / 276 / / svayaM vihitamArgAste pravAhAH saritAmiva / cakravyUha pravivizustadanvanye'pi sainikAH / / 277 // duryodhano raudhirazca rukmI ceti nRpAstrayaH / sainyAn saMsthApayaMtastAnutthitAste yuyutsavaH / / 278 / / duryodhano'rudhatpArthamanAdhRSTi tu raudhiriH |rukmii punarmahAnemi mahArathanRpairvRtAH / / 279 // dvaMdvayuddhamabhUtteSAM SaNNAmapi parasparam / mahArathAnAM cAnyeSAM tadgRhyANAM sahastrazaH / / 280 // 1 pArtho'rjunaH / 2 arjunaH / 3 tiryagdaMtaprAharastu gajaH pariNato mataH Iti haimaH / 4 teSAM pazcAtadanu / jraasNghyuddhm| || 273 //
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR74 // aSTamaM parva saptamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / vIraMmanyaM vibruvANaM rukmiNaM tatra durmadam / nirastraM virathaM cakre mahAnemiramarSaNaH / / 281 // rakSArtha rukmiNastatra vadhyakoTimupeyuSaH / nipeturaMtarA zatrutapAdyAH sapta pArthivAH / / 282 / / yugapadvarSatAM teSAM saptAnAmapi sAyakAn / cikSepa bANaiH zaiveyo dhaSi mRNAlavat / / 283 // zatrutapazciraM yuddhvA zaktiM cikSepa vidviSe / jAjvalyamAnAM tAM prekSya cukSubhuryadavo'khilAH / / 284 / / tasyAH zaktermukhodbhUtA vividhAyudhadhAriNaH / kiMkarAH krUrakarmANo'ntare petuH sahastrazaH / / 285 // athovAcAriSTanemi mAtalistapasA hyamUm / balIndrAt prApa rAjAyaM dharaNAdiva rAvaNaH / / 286 // vajreNa bhedyA tadiyamityuktvA nemizAsanAt / mahAnemizare vajaM sa samAkramayadrutam / / 287 // taM vajeSu vimucyAzu tAM zaktiM bhuvyapAtayat / taM nRpaM virathaM vyastraM mahAnemizcakAra ca / / 288 / / SaNNAM nRpANAmanyeSAM cApAna samudrajo'cchidat / tadA rathAMtarAruDho rukmI bhUyo'pyaDhaukata / / 289 / / zatrutapAdyA rukmI ca saMbhUyASTApi te nRpAH / zaiveyena yayudhire dhuri mAnavatAM sthitAH / / 290 // yadyaddhanvAdade rukmI kumArastattadacchidat / dhanUMSi viMzatizchinnAnyevaM tasya niraMtaram / / 291 // gadA cikSepa kauberI sa mahAnemaye tataH / AgneyeneSuNA tAM ca bhasmIcakre zivAtmajaH / / 292 / / zaralakSANi varSataM rukmI vairocanaM zaram / zaiveyAya pracikSepa parAkSepAsaho yudhi / / 293 / / 1 zivAdevI putro nemiH / 2 samudravijayaputro nemiH / 3 zaiveyaH zivAputra nemistena / kRSNa jarAsaMghayuddham / ||274 //
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 275 // aSTamaM parva saptamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / taM mAhendreNa bANena mahAnamirtyavArayat / rukmiNaM tADayAmAsa bhAle cAnyena patriNA / / 294 / / ghAtena vidhuraM tena veNudArI jahAra tam / dudruvuH sapta bhUpAlAste mahAnemino drutam / / 295 // drumaM samudravijayaH stimito bhadrakaM nRpam / vasusenamathAkSobhyo'jaiSIdakSobhyavikramaH / / 296 // amitraM purimitrAkhyaM sAgarazcAvadhIdhudhi |dhRssttdyumnmbhaaNkssiicc himavAn himavat sthiraH / / 297 // dharaNendra iva sthAmnA dharaNo'nvaSTakaM nRpam / avadhIdabhicaMdro'pi zatadhanvAnamuddhatam / / 298 / / drupadaM pUraNo'bhAMkSIt kutibhojaM sunemyapi / mahApadmaM satyanemiH zrIdevaM dRDhanemyapi / / 299 // evaM ca yaduvIraistairbhagnAH paranRpA yayuH / hiraNyanAbhaM zaraNaM senAnItve pratiSThitam // 300 // ito bhImArjunau vIrau rAmaputrAzca dobhRtaH / vyadrAvayan dhArtarASTrAn dhArtarASTrAn dhanA iva // 301 / / aMdhakAro dizAM jajJe patabhiH pArthapatribhiH / dhoraigAMDIvanirghoSairvidhuraM vizvamabhyabhUt / / 302 / / AkarSataH saMdadhato'muMcatazca zarAna rayAt / nAlakSyatAMtaraM tasyAnimiSairepi khasthitaiH / / 303 / / atha duryodhanaH kAsistrigartaH sabalo'pi ca / kapoto romarAjazca citraseno jayadrathaH / / 304 / / sauvIro jayasenazca zUraseno'tha somakaH / saMbhUyAyodhayatpArthamapAstakSatriyavratAH / / 305 / / sahadevaH zakuninA bhImo duHzAsanena ca / UlUkena ca nakulaH zelyena ca yudhiSThiraH / / 306 / / 1 bANena / 2 dumanAmAnaM nRpam / 3 zatrum / 4 dhArtarASTro haMsavizeSaH / 5 animiSairdevaiH / kRSNajarAsaMghayuddham / / / 275 //
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 276 // aSTamaM parva saptamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / durmarSaNAdibhiH SaDbhidraupadeyAH sasainikAH / zeSairnRpaiH punA rAmaputrA yuyudhiretarAm / / 307 // rAjJAM duryodhanAdInAM yugapadvarSatAM zarAn / zaraiH kirITI ciccheda nalinInAlalIlayA / / 308 / / avadhItsArathiM rathyAnabhAMkSIcca rathaM zaraiH / duryodhanasya gAMDIvI varma cApAtayadbhuvi / / 309 / / aMgazeSo dhArtarASTro vilakSaH pattimAtravat / vegAdyayau zakunivadutpatya zakune ratham / / 310 // dazApi kAsipramukhAniSuvRSTyA dhanaMjayaH / upadudrAva karakavRSTyAMbuda iva dvipAn / / 311 / / cakarta zalyo bANena yudhiSThirarathadhvajam / yudhiSThiro'pi zalyasya sazaraM cApamacchidat / / 312 / / zalyo'nyadhanurAropya kaMkapatrairyudhiSThiram / tirayAmAsa megharturmedhairiva divAkaram / / 313 / / tato mumoca kauteyaH zaktiM zalyAya duHsahAm / akAlavidhutamiva vizvaprakSobhakAriNIm / / 314 / / parabANairaskhalito vegAdgodhAmivAzaniH / nipatya sAvadhIcchalyaM nezuzca bahavo nRpAH / / 315 // vRkodaro'pi saMkruddho duryodhanasahodaram / durodaracchadmajayaM smArayan lIlayAvadhIt / / 316 // mAyAyuddhairastrayuddhairgAMdhAreNAtiyodhitaH / cikSepa sahadevo'pi jIvitAMtakaraM zaram / / 317 // zakunau tamasaMprAptameva bANaM suyodhanaH / kSatrAcAraM vimucyaiva ciccheda niziteSuNA / / 318 / / mAdreyastamuvAcoccairduryodhana raNe'pi te / chalaM dyUta iva vyaktamazaktAnAM hyado balam // 319 // 1 arjunaH / 2 arjunaH / 3 arjunaH / 4 vajam / 5 bhImaH / 6 ghUtacchagrajayam / kRSNajarAsaMgha yuddhm| || 276 //
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite // 277 // sAdhu vAM yugapatprAptau mAyinau bhUrimAyavat / samameva haniSyAmi yuvayorviraho'stu mA / / 320 / / ityuktvA patribhistIkSNaiH sahadevaH suyodhanam / tirodadhe zaratkAla iva kIrairvanasthalIm / / 321 / / duryodhano'pi mAdreyamupadudrAva patribhiH / ciccheda ca dhanurdaMDaM mUlaM raNamahAtaroH // 322 // duryodhano mumucoccairamoghaM maMtrasatkRtam / sahadevavinAzAya kInAzamiva sAyakam / / 323 / / garuDaneSuNeSuM tamaMtarApi dhanaMjayaH / nivArayAmAsa samaM suyodhanajayAzayA // 324 // dhanuH zakunirapyuccairAsphAlya zaravRSTibhiH / mAdrayamadrimaMbhoda iva viSvagudAnaze / / 325 / / zakunaH sahadavo'pi rathaM rathyAn sasArathIn / mamaMtha tacchirazcAtha cakarta phalavattaroH / / 326 // ulUkaM nakulopyastrairustrairiva divAkaraH / drutaM vidrAvayAmAsa virathIkRtya helayA / / 327 / / durmarSaNarathaM so'gAtte ca durmarSaNAdayaH / vidrAvitAH SaDapi hi draupadeyaiH sasainikaiH / / 328 / / duryodhanaM zizriyuste so'pi duryodhano nRpaiH / saMbhUya kAsipramukhairdhanaMjayamayodhayat / / 329 / / rAmaputrairvRtaH pArthaH surairiva purandaraH / dArayAmAsa vizikhaizcitraiH paravaruthinIm / / 330 // prANAn dUryodhanasyeva pRthagbhUtAn jayadratham / pArtho'vadhIccharairaMdhIkurvan sarvAnapi dviSaH / / 331 / / karNo'thAkarNamAkRSTakAlapRSTho'dharaM dazan / vIrapRSTo'bhyadhAviSTa haMtukrAmaH kirITinam // 332 // 1 zrRgAlavat / 2 duryodhanam / 3 sahadevam / 4 yamamiva / 5 kiraNaiH / 6 kAlapRSThaM nAma dhanuH / 7 vIraH pRSTaye yena saH karNavizeNam / aSTamaM parva saptamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / kRSNajarAsaMghayuddham / / / 277 / /
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR78 // aSTamaM parva saptamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / ciraM cikrIDaturvIrAvakSairiva zilImukhaiH / karNArjunau vIkSyamANo devairapi kutUhalAt / / 333 // anekazo bhagnarathaH kSINAnyastro'simAtrabhRt / karNaH kirITinA jaghne kathaMcidvIrakujjaraH / / 334 / / siMhanAdaM vyadhAbhImaH zaMkhaM dadhmau ca phAlgunaH / jagarjuH pArthasainyAzca savaipi jitakAsinaH / / 335 / / duryodhano'tha krodhAndho mahAsindhurasenayA / bhImasenaM hantumanA mAnI drutamadhAvata / / 336 / / rathaM rathenAzvamazvenebhaM cebhena mArutiH / AsphAlyAsphAlya niHzeSIcakre dauryodhanaM balam / / 337 / / tairevaM yudhyamAnasya bhuJjAnasyeva modakaiH / dokSmato bhImasenasya na hi zraddhApyapUryata / / 338 / / svayaM duryodhano vIro nijAnAzvAsayan drutam / DuDhauke bhImasenAya kuMjarAyeva kujjaraH // 339 // parjanyAviva garjantau kruddhau kesariNAviva / yuyudhAte ubhau vIrau vividhairAyudhaizciram // 340 // dyUtavairaM smaran bhIma udyamya mahatIM gadAm / duryodhanaM niSpipeSa sarathyarathasArathim / / 341 // duryodhane vinihate nirnAthAstasya sainikAH / hiraNyanAbhaM zaraNaM senAnyaM pratipedire // 342 // anAdhRSTiM ca senAnyaM vAmadakSiNapakSagAH / pAMDavA yadavazcApi sarve'pi parivavrire / / 343 / / potAgramiva niryAmaH senAmukhamadhizritaH / kruddho hiraNyanAbho'tha dadhAve vibruvan yadan // 344 // abhicaMdrastamityUce viTavadvibravISi kim / kSatriyA hi na vAkchUrAH kiM tu zUrAH parAkramAt / / 345 / / 1 akSaiH pAzaiH / 2 bANaiH / 3 bhImasenaH / kRSNajarAsaMghayuddham / / / 278 //
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR79 // aSTamaM parva saptamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / hiraNyo'thAbhicaMdrAya cikSepa vizikhAn zitAn / tAMzcicchedAMtarA pArtho meghadhArA ivAnilaH / / 346 / / sa cikSepArjunAyApi durvArAM zaradhoraNIm / tamApatyAMtarA bhImo gadayApAtayadrathAt / / 347 / / sa hrINaH punarAruhya rathaM daSTAdharaH krudhA / yadusainye samagre'pi vavarSa vizikhAn zitAn // 348 / / na sa sAdI niSAdI vA rathI pattizca yaH zaraiH / na tena prahatastatra yadusainye mahatyapi // 349 / / jayaseno'tha saMkruddhaH samudravijayAtmajaH / yoddhaM hiraNyanAbhenADhaukiSTAkRSTarkAmukaH // 350 / / jAmeya yamavarka kimAyAsIriti vibruvan / hiraNyanAbho nyavadhIjjayasenasya sArathim / / 351 / / jayaseno'pi tasyAzu kavacaM kArmukaM dhvajam / cakarta sArathimatha ninAya yamavezmani / / 352 / / kruddho hiraNyanAbho'pi marmAvidbhiH zilImukhaiH / prahRtya dazabhistIkSNairjayasenamamArayat / / 353 // mahIjayo jayasenabhrAtottIrya rathAdatha / khaGgakheTakabhRdvIro hiraNyaM pratyadhAvata / / 354 / / dUrAdapi kSurapreNa hiraNyastacchiro'harat / bhrAtRdvayavadhakruddho'nAdhRSTistamayodhayat / / 355 // anye'pi hi jarAsaMghanRpA bhImArjunAdibhiH / yadubhizca samaM dvaMdvenAyudhyaMta pRthak pRthak / / 356 / / jyotiSkANAmiva patiH prAgjyotiSamahIpatiH / bhagadatto mahAnemimabhyadhAvadgajasthitaH / / 357 // so'vocannAsmi te bhrAtRzyAlo rukmI na vAzmakaH / kiM tvahaM nArakivairikRtAMtastadapehi bhoH / / 358 / / 1 he bhaginIputra / 2 kheTako bhASAyAM "DhAla" iti prasiddhaH / kRSNajarAsaMgha| yuddham / || 279 //
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite 280 // ityuktvA prerayAmAsa sa javena mataMgajam / mahAnemirathaM sUto'bhrAmayanmaMDalena ca / / 359 // tadgajaM talapAdeSu mahAnemiH zarairahan / gajaH sabhagadatto'pi jarjarAMghriH papAta ca / / 360 // nAsi rukmI hasitveti dhanuHkoTyA ca taM spRzan / voro'muMcanmahAnemiH prakRtyA karuNAparaH / / 361 / / bhUrizravAH sAtyakizca yuyudhAte itazca tau / jarAsaMghavAsudevajayazrIkAMkSiNAvubhau / / 362 / / tau divyairAyasaizcAstrairdatairiva suradvipau / yudhyamAnau samabhUtAM jagattrayabhayaMkarau // 363 // cirAdubhau ca kSINAstrau kSINatoyAvivAMbudau / dordaMDAbhyAmayudhyetAM muSTAmuSTividhAyinau / / 364 // tAvakaMpayatAM bhUmiM patanotpatanairdaDhaiH / bhujAsphoTaravaizvobhau dizo'sphoTayatAmiva / / 365 / / baddhvA ca bhUrizravasaM yoktrabaMdhena sAtyakiH / vAlayitvA galaM pRSThe jAnunAkramya cAvadhIt / / 366 // ito hiraNyanAbhasyAnAdhRSTirakhaMDayat / sphuliMgajAlairudyadbhirudyotitadigaMtaram / / 367 / / tamApataMtaM vizikhairanAdhRSTirakhaMDayat / sphaliMgajAlairudhadbhirudhotitadigaMtaram // 368 // anAdhRSTaraMtaciMkI rathAduttIrya vegavAn / hiraNyanAbhazcarmAsipANiH bhadryAmadhAvata / / 369 / / kRSNAgrajo'pi cottIrya khaGgakheTakabhRdrutam / caran vicitracArIbhiH suciraM tamakhedayat / / 370 / / anAdhRSTirladhuhastazchalaM labdhvAsinAcchidat / vapurhiraNyanAbhasya brahmasUtreNa dAruvat / / 371 / / 1 nAzaMcikIrSuH / aSTamaM parva saptamaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / kRSNajarAsaMghayuddham / 11 360 11
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite aSTamaM parva saptamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / IR81 // jarAsaMdhamathopeyuH zaraNaM tanmahIbhujaH / pazcimAbdhAvamajjacca tadAnImuSNadIdhitiH / / 372 / / yayau kRSNamanAdhRSTiH pUjito yadupAMDavaiH / kRSNAjJayA ca sarve'pi svaM svaM zibiramabhyayuH / / 373 / / atha rAjA jarAsaMdhaM maMtrayitvA tadaiva hi / abhyaSiMcaccamUpatve zizupAlaM mahAbalam // 374 / / yadavo garuDavyUhaM garuDadhvajazAsanAt / vidhAya prAtarAtasthustathaiva samarAvanim / / 375 // tathaiva zizupAlo'pi cakravyUha vinirmame / tato rAjA jarAsaMdhaH zivAya samarAvanim / / 376 / / jarAsaMdhena pRSTo'tha haMsakaH parasainikAn / aMgulyA darzayannAmagrAhamityAkhyaduccakaiH / / 377 / / kRSNAzvena rathenAyamanAdhRSTigajadhvajaH / nIlAzvena rathenaiSa pAMDuputro yudhiSThiraH // 378 // dhanaMjayaH punarayaM rathena zvetavAjinA / nIlotpaladalAbhAzvarathastveSa vRSodaraH / / 379 // samudravijayaH svarNavarNAzvo'yaM haridhvajaH / ayaM tu zukravarNAzvo'riSTanemivRSadhvajaH / / 380 // ayaM ca zabalairazvairakrUraH kadalIdhvajaH / eSa tittirakalmASaiH sAtyakistu turaMgamaiH // 381 / / mahAnemikumAro'yaM kumudAbhaisturaMgamaiH / ugrasenaH punarayaM zukratuMDaprabhairhayaiH / / 382 / / jaratkumAraH kanakapRSThAzvo'yaM mRgadhvajaH / kAMbojairvAjibhizcAyaM siMhalaH zlakSNaromasUH / / 383 / / meruH kapilaraktAzvaH zizumAradhvajastvasau / padmAbhairvAjibhizcaiSa rAjA padmarathapuraH // 384 / / 1 raNabhUmim / kRSNa jarAsaMghayuddham / / / 281 //
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite // 282 // pArApataprabhAzvo'yaM sAraNaH puSkaradhvajaH / paMcaputrairhayaireSa kuMbhaketurvidUrathaH // 385 // sainyAMtardhavalairazvaiH kRSNo'yaM garuDadhvajaH / aMtarvyomabalAkAbhiH prAvRSeNya ivAMbudaH / / 386 / / asya dakSiNapakSastho riSTavarNaisturaMgamaiH / tAladhvajo rauhiNeyaH kailAsa iva jaMgamaH / / 387 // bhUyAMso yadavo'nye'pi nAnAhayarathadhvajAH / mahArathAH sAMprataM te zakyAH kathayituM na hi // 388 // tacca zrutvA jarAsaMdhaH krodhAdAsphAlayaddhanuH / rAmakRSNau prati rathaM prerayAmAsa vegataH / / 389 / / yuvarAjo jarAsaMdhatanayo yavanaH krudhA / vasudevasutAn haMtumakrUrAdInadhAvata / / 390 / / zarabhasyeva paMcAsyaiH saha tairabhavadraNaH / yavanasya mahAbAhoH saMhAra iva bhISaNaH / / 391 / / rAmAnujaH sAraNo'thAdvaitasAro rurodha tam / vicitrapatribhivarSan varSAbhava ivAMbudaH / / 392 / / malayeneva tuMgena malayAkhyena daMtinA / yavanaH sAraNarathaM saha rathyairabhaMjayat // 393 // gaje pariNate tasmin yavanasya ziro'sinA / ciccheda sAraNo vAtAMdolitadroH phalaM yathA // 394 // tasyebhasyottiSThatazca hastadaMtaM cakarta saH / prAvRSIva zikhikulaM kRSNasainyaM nanarta ca / / 395 / / dRSTvA sutavadhaM kruddho jarAsaMdho dhanurdharaH / yadUn haMtuM pravavRte mRgArAtirmRgAniva / / 396 / / Anandazatrudamanau naMdanaH zrIdhvajo dhruvaH / devAnandazcArudattaH pIThazca hariSeNakaH / / 397 / / 1 AkAzamadhye / aSTamaM parva saptamaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / kRSNajarAsaMghayuddham / // 282 //
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA | aSTama parva saptamaH puruSacarite IR83 // sargaH zrIariSTanemijinacaritam / SAHARASHRSHASHASHAN naradevo balasyaite sutA daza raNAsyagAH / ajA iva kratumukhe jarAsaMdhena janire / / 398 // kRSNasenA palAyiSTa kumAravadhadarzanAt / nighnan gotrImiva vyAghro'nvayAsIttAM ca mAgadhaH / / 399 / / / zizupAlo'tha senAnIhasan kRSNamavocata / na hyetadgokulaM kRSNa kSatriyANAM raNo hyayam / / 400 // kRSNo'pyUce gaccha rAjan gamyaM pazcAdapi tvayA / samare raukmiNe'pyasthA mAdrImAtaH kiyacciram // 401 // marmAvidhA zareNeva viddho harigirA tayA / cedirA dhanurAsphAlya nArAcAnamucacchitAn // 402 // haristasyAcchidadbANaiH kArmukaM kavacaM ratham / asimAkRSya so'dhAvadudhUma iva pAvakaH / / 403 / / khaDgaM ca mukuTaM cAtha mUrdhAnaM ca hariH kramAt / ciccheda cedirAjasya vibruvANasya durmateH / / 404 // zizupAlavadhakruddhaH kRtAMta iva bhISaNaH / jarAsaMdhaH samaM putrai rAjabhizcAbhyadhAvata / / 405 / / Uce caivaM yadUnuccairmA mriyadhvaM mudhaiva re / tAvarpayata gopAlau kSataM nAdyApi kiMcana // 406 / / yadavastagirA kruddhA daMDAghRSTA ivoragAH / pUtkurvato'bhyadhAvanta vividhAyudhavarSiNaH / / 407 // eko'pyanekIbhUyeva jarAsaMdhaH samaMtataH / yadusainyAn zarairghorairvivyAdha vyAdhavanmRgAn / / 408 / / na pattayo na rathino na vA sAdiniSAdi ca / azakan purataH sthAtuM jarAsaMdhasya yodhinaH // 409 // 1 raNamukhasthitAH / 2 gosamUham / 3 magadhAnAM rAjA mAgadho jarAsaMdhaH / 4 mAdrI mAtA yasya saH tatsaMbodhanam / 5 sAdinazca niSAdinazca teSAM samAhAraH / kRSNajarAsaMgha yuddham / / / 283 //
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR84 // aSTama parva saptamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / vAtodbhUtaM tUlamiva yadusainyamazeSataH / jarAsaMdhazarairdUnaM vidudrAva dizo dizi / / 410 // jarAsaMdhaH kAsaravadyadusainyamahAsaraH / jagAhe paritastatra bhekatvaM yadavo yayuH // 411 // jarAsaMdhasutA aSTAviMzatigviSA iva / vikSipaMtaH zastraviSaM rAmaM samupadudruvuH // 412 / / ekonasaptatizcAnye jarAsaMdhasya sUnavaH / janArdanaM jighAMsaMto rurudhurdAnavA iva // 413 // taiH samaM vavRte ghoraH samaro rAmakRSNayoH / mitho'stracchedasaMbhUtasphuliMgakaNavarSaNaH // 414 // rAmo'STAviMzatimapi tAJjarAsaMdhanaMdanAn / sIreNAkRSya muzalenApiSattaMDulAniva // 415 // adyApyupekSito haMti gopo'yamiti vibruvan / jarAsaMdho nyahanAmaM gadayA vajrakalpayA // 416 // vavAma rudhiraM rAmo gadAghAtena tena tu / yadusainye samagre ca jajJe hAhAravo mahAn / / 417 // prajihIrSu punA rAme jarAsaMdhamayodhayat / aMtarApatya kauMteyaH kaniSThaH zvetavAhanaH / / 418 // prekSya rAmasya vaidhurya kruddhaH kRSNo dhutAdharaH / purasthAnavadhIjjArAsaMdhAnekonasaptatim // 419 // mariSyatyeva rAmo'yaM kiM hatena kirITinA / kRSNaM hanmIti tamabhidadhAve magadhAdhipaH // 420 / / kRSNo'pi hata eveti sarvatrApyabhavaddhvaniH / atrAMtare'riSTanemimityavocata mAtaliH // 421 // kalabhaH zarabhasyeva jarAsaMdhaH kiyAnayam / bhuvanatrayanAthasya zrIneme bhavataH puraH / / 422 / / 1 mahiSavat / 2 arjunaH / 3 jarAsaMghaputrAn / kRSNa jarAsaMghayuddham / / / 284 //
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR85 // aSTamaM parva saptamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / ayAdavaM karotyadya tvayA hyayamupekSitaH / taddarzaya jagannAtha manAga lIlAyitaM nijam / / 423 / / yadyapyAjanmavimukhaH sAvadyAt karmaNaH prabhuH / tathApi dviSadAkrAMtaM nopekSyaM kulamAtmanaH / / 424 // tenetyukto vinA kopaM nemirAdAya pANinA / dadhmau pauraMdaraM zaMkhamatiparjanyaniHsvanam // 425 // taddhvAnai rodasIkukSibharibhizcukSubhuH pare / yadusainyaM punaH svasthIbabhUva samarakSamam // 426 // alAtacakravannemerAjJayA mAtalI ratham / bhramayAmAsa saMgrAme sAgarAvartasaMnibham / / 427 // AkRSTAkhaMDaladhanurnavAMbhoda iva prabhuH / vavarSa zaradhArAbhiH paritastrAsayannarIn / / 428 / / dhvajAMzciccheda keSAMcit keSAMcit kArmukANi ca / rathAnabhAMkSIt keSAMcitkeSAMcinmukuTAn prabhuH / / 429 / / * dUre prahAravArtA tu na vIkSitumapi kSamAH / babhUvuH parasubhaTAH kalpAMtArkaprabhaM prabhum // 430 // abhAMkSIt kSmAbhujAM lakSaM svAmyeko'pi kirITinAm / ubhrAMtasya mahAbhodheH sAnumaMto'pi ke puraH / / 431 / prativiSNurviSNunaiva vadhya ityanupAlayan / svAmI trailokyanAtho'pi jarAsaMdhaM jaghAna na / / 432 / / parasainyAni ruddhvAsthAcchrInemirdhamayan ratham / labdhotsAhA yuyudhire bhUyo'pi yadusainyakAH // 433 / / atrAMtare pAMDuputraiH siMhairiva kuraMgakAH / avaziSTa dhArtarASTrA nijavairAnnijanire // 434 // svasthIbhUto baladevo'pyudastAyogralAMgalaH / anekazo yodhayitvA jaghAna parasainikAn // 435 / / 1 parvatAH / kRSNajarAsaMgha yuddham / || 285 //
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR86 // aSTamaM parva saptamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / itazca kRSNamavadajjarAsaMdha iyacciram / jIvito mAyayaivAsi bho gopAla zRgAlavat / / 436 / / mAyayaiva hataH kaMso hataH kAlo'pi mAyayA / tvayA hyazikSitAstreNa samaraH kriyate na hi / / 437 / / tava prANaiH sahaivAdya mAyA paryaMtayAmyare / eSo'dya jIvayazasaH pratijJAM pUrayAmi ca // 438 / / smitvA kRSNo'bravIdrAjannityaM nirmithyamAttha bhoH / IdRkSo'smi paraM svasya darzyatAM zikSitAstratA // 439 / / nAhaM svazlAghanastvadvadekamAkhyAmi kiM tvidam / pUriSyate tvaduhituH pratijJAgnipravezanAt / / 440 // iti viSNugirA kruddho jarAsaMdho'mucaccharAn / vikartanastamAMsIva kRSNo'pi vicakarta tAn / / 441 / / ubhAvapi sasaMraMbhau zarabhAviva dhanvinau / ayudhyetAM dhanurvAnairdhvanayaMtau dizo'khilAH / / 442 / / tayoH samarasaMmardAccukSubhurjalarAzayaH / vitresuH khecarA vyomni girayazca cakapire / / 443 / / gatAgataM tadrathayoIDhayoH zailayoriva / asahiSNurmahI sarvasahatvamamucat kSaNAt / / 444 / / daivatairdaivatAnyastrANyAyasairAyasAni tu / pratyahanmagadhezasya lIlayaiva janArdanaH // 445 // jAte sarvAstravaiphalye vailakSyAmarSapUritaH / cakraM sasmAra durvAramanyAstrairmagadhezvaraH / / 446 / / cakraM tadAgataM sadyo bhramayitvA kareNa khe / kRSNAya jayatRSNAvAn kopAMdho mAgadho'mucat / / 447 // cakre tatrApatatyuccaistresuH khe khecarA api / cukSubhuH kRSNasainyAni labdhadainyAni sarvataH / / 448 // 1 satyam / 2 sUryaH / kRSNajarAsaMghayuddham / || 286 //
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR87 // tacca skhalayituM kRSNo rAmaH paJcApi pAMDavAH / mahArathAzcApare'pi svAnyastrANi pracikSipuH / / 449 / / tairaskhalitamutpUrasiMdhusrota iva drumaiH / etya tuMbena taccakraM kRSNaM vakSasyatADayat / / 450 / / bheditaM bhedanItyeva taccakraM pArzvataH sthitam / Adade pANinA kRSNa svaM pratApamivodyatam / / 451 / / navamo vAsudevo'yamutpanna iti ghoSiNaH / gaMdhAMbukusumavRSTiM kRSNe vyomno'mucatsurAH / / 452 / / kRSNo'pi jAtakAruNyo babhASe magadhAdhipam / eSApi mama kiM mAyA viddhyavApi gRhe vraja / / 453 / / mamAjJAM pratipadyasva punaredhasva saMpadA / muMca mAnaM durvipAkaM jIvAdyApi jarannapi / / 454 / / mamaitadulmukaprAyaM mayaiva ciralAlitam / cakraM muMcasi tanmuMcetyuvAca magadhezvaraH // 455 / / jarAsaMdhAya taccakraM mumocAtha janArdanaH / pareSAmeva zastrANi svakAni syurmahAtmanAm / / 456 / / taccakrakRttamapatanmagadhezvarasya pRthvyAM ziraH sa tu jagAma caturthapRthvyAm / kRSNasya copari surAH suravRkSapuSpavRSTi vyadhurjaya jayeti vadaMta uccaiH / / 457 / / aSTama parva | saptamaH | sargaH zrIariSTa| nemijinacaritam / | kRSNajarAsaMghayuddham / ityAcAryazrIhemacaMdraviracite triSaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye'STame parvaNi zAMbapradyumnavivAhajarAsaMdhavadhakIrtano nAma saptamaH sargaH / // 287 // 1 bhedanItiH sAmAdhupAyeSu tRtIyopAyaH / 2 tena cakreNa kRttaM chinnam / 3 caturthanarake /
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite aSTamaH sargaH / / | aSTama parva | aSTamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / IR88 // kRSNasya trikhnnddeshvrtvm| atha rodhAnneminAtho'muJcat kRSNAripArthivAn / taM namaskRtya te'pyevaM racitAJjalayo'vadan / / 1 / / tadaiva hi jarAsaMdho vayaM ca vaJcitAH prabho / yadaiva tvaM yadukule'vAtArIstrijagatprabho // 2 // eko'pi viSNurhantaiva prativiSNorna saMzayaH / kiM punaryasya nAtha tvaM sahAyo bAndhavo'pi ca / / 3 / / etanna jJAtamasmAbhirjarAsandhena cAgrataH / tadakRSmahi karmedRgIdRzI bhavitavyatA / / 4 // adya tvAM zaraNaM prAptAH sarveSAM zivamastu naH / khalUktvA yadi vAdhitvatpraNatAnAM svataH zivam / / 5 / / ityuktvA taiH sthitairbhUpaiH saha nemiryayau harim / avatIrya rathAdgADhaM harirapyAliliMga tam / / 6 / / harinemigirA rAjJastAn svIcakre tathA ca tam / jArAsaMdhi sahadevaM samudravijayAjJayA // 7 // datvA magadhaturyAzaM sahadevaM pituH pade / harirAropayAmAsa kIrtistaMbhamivAtmanaH / / 8 / / mahAnemi zauryapure samudravijayAtmajam / kozalAyAM rukmanAbhaM hiraNyanAbhanandanam / / 9 // 1 atra khaluzabdo'lamarthe / 2 kalyANam / // 288 //
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite | aSTamaM parva aSTamaH sargaH | zrIariSTanemijinacaritam / IR89 // anAdadAnasya rAjyamugrasenasya nandanam / dharasaMjJaM mathurAyAM sthApayAmAsa kezavaH // 10 // ||yugmm / / atha pratyakpayorAzau mamajjAryamamaMDalam / visRSTo neminAthena mAtalizca divaM yayau // 11 // kRSNaH kRSNAjJayAnye ca svaM svaM zibiramabhyayuH / samudravijayazcAsthAdvasudevAgamotsukaH / / 12 // vAsudevaM dvitIye'hni samudravijayAnvitam / khecaryaH sthavirAstisa eyurityUcire ca tAH / / 13 / / pradyumnazAMbasahito vasudevaH sakhecaraH / nacirAdayamAyAti zrUyatAM tasya ceSTitam / / 14 // taditaH sthAnataH sArdhaM pautrAbhyAM khecaraizca taiH / vaitADhyaM vasudevo'gAdhuyudhe cArikhecaraiH // 15 // nIlakaMThAGgArakAdyAH khecarAH pUrvavidviSaH / sarve saMbhUya saMbhUya vasudevamayodhayan // 16 // tadhuddhAnta_stane'hanyUcuzcAsannadevatAH / vyApAdito jarAsandhaH kRSNo viSNurabhUditi / / 17 / / tacchrutvA khecarAH sarve raNaM tyaktvA vyajijJapan / rAjJe mandaravegAya so'pi tAnevamAdizat / / 18 // sarve'pyAyAta bho yUyaM mahAprAbhRtapANayaH / dvAreNa vasudevasya yAsyAmaH zaraNaM harim // 19 // ityuktvA vasudevAnte gatvA sa bhaginI nijAm / pradyumnAya dadau putrI rAjApi tripatharSabhaH // 20 / / rAjA devarSabho vAyupathazca tanaye nije / zrImacchAMbakumArAya dadatuH parayA mudA // 21 // 1 aryamNaH sUryasya maMDalam / 2 zIghraM / 3 zatru / kRSNasya trikhaNDezvaratvam / // 289 //
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite aSTama parva aSTamaH sargaH zrIariSTanemijina IR90 // caritam / sahaiva vasudevena sarve vidyAdharezvarAH / adyAyAMti purazcaitadAkhyAtuM preSitA vayam / / 22 / / evaM tAsu bruvANAsu vasudevaH sakhecaraH / pradyumnazAMbasahitastatrAgAnnayanotsavaH / / 23 / / AnacuH khecarAH kRSNaM vasudhArAviDabibhiH / svarNaratnairvividhaizca syaMdanAzvagajAdibhiH / / 24 / / jayasenaprabhRtInAM pretakArya vyadhAddhariH / jarAsandhaprabhRtInAM sahadevanRpaH punaH / / 25 / / patyuH pituzca saMhAraM sakulasyApi vIkSya sA / svajIvitaM jIvayazA jahau jvalanasAdhanAt / / 26 / / cuskundire yadAnandaM yadavastajjanArdanaH / tatrAnandapuraM cakre sinapallIpade puram / / 27 / / tataH sthAnAcca govindaH khecarairbhUcarairvRtaH / SaDbhirmAsairbharatArdhaM saMsAdhya magadheSvagAt / / 28 // tatraikayojanotsedhA vistAre'pyekayojanAm / bharatArdhavAsinIbhirdevatAbhiradhiSThitAm / / 29 / / zilAM koTizilA nAma dakSiNetarabAhunA / caturaMgulamuddadhe pRthvItaH kaMsasUdanaH // 30 // ||yugmm // tAM bhujAgre dadhau viSNurAdho mUrdhni dvitIyakaH / kaMThe tRtIyasturyastUraHsthale paJcamo hRdi // 31 // SaSTaH kaTyAM SaDadhikastUryorAjAnu cASTamaH / caturaMgulamantyo'vasarpiNyAM te patabalAH / / 32 // tato'gAdvArakAM kRSNo'rdhacakritve'bhyaSeci ca / bhaktyA SoDazabhI rAjJAM sahasaistridazaistathA // 33 // 1 saptamaH / 2 jAnuparyaMtam / 3 kSINabalAH / kRSNasya trikhaNDezvaratvam / // 290 //
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacari // 291 // pAMDavAn kurudezAya svasvasthAnAya cAparAn / bhUcarAn khecarAMzcAtha visasarja janArdanaH / / 34 / / dazA daza doSmantaH samudravijayAdayaH / paJcasaMkhyA mahAvIrA baladevAdayastathA / / 35 / / rAjA ugrasenAdyAH sahasrANi ca SoDaza / pradyumnAdikumArANAM sArdhaM koTitrayaM tathA / / 36 / / zAMbAdInAM durdAntAnAM sahasrAH SaSTireva ca / vIrasenAdayo vIrAH sahasrANyekaviMzatiH // 37 // tathaiva ca mahAsenaprabhRtInAM mahaujasAm / mahatAM talavargANAM SaTpaJcAzatsahasyapi // 38 // anye'pIbhyazreSThisArthapatimukhyAH sahasrazaH / kRSNaM siSevire mUrdhni racitAJjalisaMpuTAH / / 39 / / bhUpA: SoDaza sahasrAH vAsudevAya bhaktitaH / ratnAni DhaukayAmAsurdve dve ca varakanyake / / 40 / / tAbhyaH SoDaza sahasrAH kanyAH kRSNa upAyata / aSTau sahasrANi balo'nye kumArAzca tAvatIH / / 41 // kRSNo rAmaH kumArAzca krIDodyAnanagAdiSu / svacchandaM remire ramyaramaNIbhiH samAvRtAH / / 42 / / tathA tAn krIDataH prekSya samudravijayo nRpaH / zivAdevI cAbhidadhe nemiM premAktayA girA // 43 // tAta tvAM pazyatAM netrotsavo'smAkaM sadaiva hi / anurupavadhUpANigrahaNenAdhiko'stu saH // 44 // janmato'pi bhavodvigno jJAnatrayadharaH prabhuH / Uce nemirnAnurUpAH kvApi pazyAmi yoSitaH / / 45 / / bhavantyetA hi pAtAya duHkhe'mUbhiH kRtaM hi naH / saMpatsyante'nurupAstu yadodvakSyAmi tAstadA / / 46 / / aSTamaM parva aSTamaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / kRSNasya trikhaNDe zvaratvam / / / 291 / /
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarita IR92 // aSTamaM parva aSTamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / evaM gaMbhIrayA vAcA prakRtyA pitarAvRjU / nemirnivArayAmAsa vivAhopakramAgrahAt / / 47 / / ito'pi ca yazomatyA jIvazcyutvAparAjitAt / ugrasenasya bhAryAyA dhAriNyA udare'bhavat / / 48 // dhAriNyAH samaye jajJe nAmnA rAjImatI sutA / advaitarupalAvaNyA krameNa vavRdhe ca sA / / 49 // itazca dvArakAvAsI dhanaseno dadau sutAm / nabhaHsenAya kamalAmelAkhyAmaugrasenaye // 50 // nabhaHsenasya sadane cAyayau nArado bhraman / vivAhavyagracittena sa tena na hi pUjitaH / / 51 // tasyAnarthecchayA so'gAdrAmasUniSadhAtmajam / nAmataH sAgaracandra zAbAdInAmatipriyam / / 52 / / tamabhyutthAya so'pRcchaddevarSe bhramatA tvayA / kimaikSi kiMcidAzcaryaM tadAlokapriyo hyasi / / 53 / / so'pyUce prekSitAtraivAzcaryabhUtA jagatyapi / nAmataH kamalAmelA dhanasenasya kanyakA / / 54 / / nabhaHsenAya sA dattAdhunaivetyabhidhAya saH / utpatyAgamadanyatra tadraktaH sAgarastvabhUt / / 55 // tAmeva sAgaro dadhyau tannAmaiva jagAda ca / tAmeva sarvato'pazyatpItonmattaH suvarNavat // 56 // jagAma kamalAmelAsadane nArado'pyatha / tayA ca pRSTa AzcaryamityabhASiSTa kUTadhIH / / 57 / / Azcarye dve mayA dRSTe tatraikaM rupasaMpadA / kumAraH sAgaracandro nabhaHsenaH kurupataH / / 58 / / sadyo muktvA nabhaHsenamarajyatsAgare'tha sA / tadrAMgaM nArado gatvA sAgarAya zazaMsa ca // 59 // 1 RjU saralau / 2 ugrasenaputrAya / balarAmapautrasAgaracandrakamalAmelA vivAhaH / // 292 / /
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite I293 // aSTamaM parva aSTamaH sagaH zrIariSTanemijinacaritam / sAgaraM prekSya patitaM tasyA virahasAgare / mAtApare kumArAzca babhUvurvidhurA bhRzam / / 60 // tadA tatrAyayau zAMbastathAvasthasya pRSThataH / sthitvA sAgaracandrasya pANibhyAM pidadhe zau / / 61 // sAgaraH smAha kamalAmelA kimasi nanviha / eSo'haM kamalAmela iti zAMbo'pyabhASata / / 62 / / babhASe naiSadhistarhi tvameva kamalAM mama / melayiSyasi paryAptamanyopAyavicintayA / / 63 / / apratIcchaMstadvacanaM zAMbaH sarvaiH kumArakaiH / pAyayitvA bhUrimA chalayitvA ca mAnitaH / / 64 / / zAMbo gatamadAvastho'cintayat kiM mayA nanu / duSkaraM pratyapAdIdaM nirvAhya tattathApi hi / / 65 / / tatazca smRtvA prajJaptiM kumArairaparaiH samam / nabhaHsenodvAhadine zAMba udyAnamabhyagAt / / 66 / / gRhAcca kamalAmelAM tatrAnAyya suraMgayA / raktAM sAgaracandreNa vidhivatparyaNAyayan / / 67 // gRhe ca tAmapazyanto mArgayanta itastataH / pitRzvazuravargIyAstadudyAnaM samAyayuH / / 68 // kRtakhecararupANAM yadUnAM madhyavartinIm / Alokya kamalAmelAM viSNave te vyajijJapam // 69 / / kruddhaH kRSNo'pi kamalAmelAhartRnupetya tAn / ayodhayaddhantukAmo durnayAsahano hi saH // 70 / / kRtvA svarupaM zAMbo'pi kamalAmelayA yutam / gRhItvA sAgaracandraM nyapatat kRSNapAdayoH // 71 // Uce vilakSaH kRSNo'pi kimidaM re tvayA kRtam / Azrito'yaM nabhaHseno yadevaM hanta vaJcitaH // 72 / / 1 kamalAM melayatIti tathA / 2 anaMgIkurvan / balarAmapautrasAgaracandrakamalAmelAvivAhaH / / / 293 //
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite aSTamaM parva aSTamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / IR94 // asya kiM kriyate'dyeti nabhaHsenamabodhayat / dadau ca kamalAmelA sAgarAyaiva kezavaH / / 73 // apakartuM nabhaHseno'pyakSamastatprabhRtyapi / chidraM sAgaracandrasya mArgayAmAsa sarvadA / / 74 / / itazca palyAM vaidayAM pradyumnasya suto'bhavat / aniruddho'bhidhAnena yauvanaM pratyapAdi ca / / 75 / / tadA zubhanivAsAkhye pure'bhUt khecarezvaraH / bANo nAmolbaNabalastasya coSeti kanyakA / / 76 / / sA ca rupavatI svAnurupavallabhalipsayA / vidyAmArAdhayadgaurI nizcayena garIyasA / / 77 // sA tuSTA tAmabhASiSTa pautraH kRSNasya zAGgiNaH / bhaviSyatyaniruddhaste varaH suravaropamaH // 78 / / ArAdhitazca bANena gaurividyApriyaH suraH / zaMkarAkhyo dadAvasyAjayyatvaM samarAMgaNe // 79 / / gaurI tamUce sarvatrAjayyatvaM yaddadau varam / tanna yuktaM mayA datto hyastyuSAyA varo nanu / / 80 / / zaMkaro'pyavadaddhANaM tvamajayyo bhaviSyasi / strIkAryAdanyata iti bANastenApi pipriye / / 81 // uSA rupavatItvena khecarairbhUcaraizca sA / kaiH kairyayAce no bANAnna dadau sa tvarocakI / / 82 / / vidyAdharI citralekhAM preSyoSApyanurAgiNI / AnAyayadaniruddhaM manasIva nije gRhe / / 83 // tAM gAndharvavivAhenoduhyAdAya ca so'calat / uSAM hRtvAniruddho'haM gacchAmIti jagAda ca / / 84 / / tataH kruddhaH khecarendro bANo bANAsanI balaiH / vyAdhaH zvabhiriva krIDamaniruddhaM niruddhavAn // 85 // balarAmapautrasAgaracandrakamalAmelAvivAhaH / // 294 / / 1 varAham /
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR95 // patyurvidyAM tadAnIM ca pAThasiddhAmuSA dadau / bRMhitaujAstayA so'pi bANena yuyudhe ciram / / 86 / / nAgapAzaiH kalabhavaddhaddhaH pradyumnanandanaH / bANenAtha tadAkhyAyi prajJaptyA zArGgapANaye / / 87 // tatrAyayau hariH sIrizAMbapradyumnasaMyutaH / dudruvuste'hipAzAstu garuDadhvajadarzanAt / / 88 // bANo'pi zaMkaravareNAtmasthAmnA ca garvitaH / Uce kRSNaM madonmattaH kiM tvaM vetsi na madbIlam / / 89 / / sadAnyakanyAharaNaM tvamakArkIstatazca te / putrAdInAM kramAyAtaM tatphalaM darzayAmi vaH / / 90 // Uce kRSNo'pi keyaM te vAco yuktirdurAzaya / kanyA hyavazyaM dAtavyA doSastadvaraNe'stu kaH // 91 / / zrutveti khecaravRto bhUkuTIbhISaNAnanaH / kRSTabANAsano bANo bANAMzcikSepa zAGgiNe / / 92 // tAnantarApi ciccheda cchedaccheko janArdanaH / zarAzari tayorevaM vIrayorvavRte ciram / / 93 // nirastrIkRtya taM kRSNaH kRSNAhimiva pakSirAT / nikRtya khaMDazo'naiSIt pretarAjasya sadmani / / 94 / / aniruddhamuSAsamanvitaM samupAdAya janArdanastataH / hRSTaH pradyumnasIrizAMbayugnagarI dvAravatIM punaryayau / / 95 // | aSTamaM parva aSTamaH | sargaH | zrIariSTanemijinacaritam / balarAmapautrasAgaracandrakamalAmelAvivAhaH / ityAcAryazrIhemacaMdraviracite triSaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye'STame parvaNi sAgaracandropAkhyAnoSAharaNabANavadhavarNano nAmASTamaH sargaH / // 295 // 1 Atmabalena / 2 chede chekazcaturaH /
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( navamaH sargaH / / triSaSTizalAkApuruSacarite IR96 // aSTama parva navamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / nemi itazca krIDayA nemiH kumAraiH saha paryaTan / viveza vAsudevasyAyudhazAlAmazaMkitaH // 1 // tatra cakramatibhAsvadbhAsvabiMbamivoccakaiH / zAkaumodakIkhaDgAn bhogirADbhogabhISaNAn // 2 // pAMcajanyaM janyanATyanAMdItUrya mahattaram / viSNoryazaHkozamiva kumAraH samudaikSata / / 3 / / / / yugmam / / kautukAcchaMkhamAditsu vijJAyAriSTaneminam / praNamyAstragRhArakSazcArukRSNo'bravIditi / / 4 / / yadyapyasi haretA doSmAnasi tathApi hi / nAdAtumapi zaknoSi zaMkha pUrayituM kutaH // 5 // imaM hi zaMkhamAdAtumAdhmAtuM ca hariM vinA / na kSamaH ko'pi mA kArSIstatprayAsaM mudhaiva hi // 6 // smitvAtha nemistaM zaMkhamuddadhe lIlayApi hi / dadhmau cAdharavizrAntadaMtajyotsnAviDaMbakam / / 7 / / dvArakAvaprasaMmUrchadudvelajaladhidhvaneH / sabrahmacArI taddhvAnaH pUrayAmAsa rodasI / / 8 // prAkArazailazrRMgANi prAsAdAzca cakapire / cukSubhuH sIrabhRcchAdizAha apare'pi ca // 9 // 1 atidIpyamAnam / 2 sUryabiMbam / 3 sarparAjazarIravadbhISaNAn / 4 janyaM yuddhaM tadeva nATyaM tasya nAMdyA tUyaM vAjiMtrasamAnam / kumArasya kRSNAyudhaiH krIDanam / // 296 //
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite aSTamaM parva navamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / I297 // staMbhAnunmUlya kariNastresustroTitazrRMkhalAH / palAyAJcakrire cAzvA nirastamukhabandhanAH // 10 // tadhvanervajanirghoSAdivAmUrchan purIjanAH / astrAgArArakSakAzca nipatyAsthuma'tA iva / / 11 // iti dadhyau ca govindaH zaMkhaH kenaiSa vAditaH / kiM cakrI kazcidutpanno vajrI vA bhuvamAgataH / / 12 / / mayApi vAdite zaMkhe kSobhaH sAmAnyabhUbhujAm / anena zaMkhe tvAdhmAte mama rAmasya cAbhavat / / 13 / / iti kRSNaM cintayantamastrArakSA vyjijnypn| lIlayA pAJcajanyo'dya pUrito'riSTaneminA / / 14 // tacchutvA vismayApanno'zraddadhAnazca cetasi / yAvattasthau haristAvattatropeyAya nemyapi / / 15 / / kRSNaH kRtAvahittho'tha neminAthaM sasaMbhramaH / upavezyAsane'narye sagauravamabhASata / / 16 / / pAJcajanyo'dhunA bhrAtaH kimayaM pUritastvayA / tannAdena mahI sarvA kSobhitAdhApi vartate / / 17 / / Ameti neminApyukte taddorbalamapi svayam / parIkSitumanAH kRSNastaM sagauravamabravIt / / 18 // pAJcajanyaM pUrayituM madRte nAparaH kSamaH / bhavatA pUrite tvasmin bhrAtaH prIto'smi saMprati / / 19 // mAM vizeSAt prINayituM svadoHsthAmApi darzaya |yudhysv bAhuyuddhena mayaiva saha mAnada // 20 // evamastviti tenokte kumAraparivAritau / astrAgAraM jagmatustau bhrAtarau vIrakuJjarau // 21 // prakRtyA sadayo nemirdadhyAviti mamorasA / doSNA pAdena vAkrAntaH kathaM kRSNo bhaviSyati // 22 // 1 kRtA'vahitthA bhAvavizeSo yena saH / 2 svamujAbalam / nemikumAra sArddha kRSNasya blpriikssaa| // 297 //
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR98 // | aSTamaM parva navamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / yathAsau yAti nAnartha madbhujasthAma vetti ca / tathA kAryamiti dhyAtvA janArdanamabhASata / / 23 // prAkRtAnAmidaM yuddhaM muhurbhUluThanAkulam / mitho do manenaiva tadbhUyAdhuddhamAvayoH / / 24 / / tatprapadya vaco viSNuH zAkhizAkhAmivAyatAm / dadhe bhujAM tAM ca nemi lanAmamanAmayat / / 25 // tathaiva neminAtho'pi dadhe vAmabhujaM nijam / tatra sarvojasA viSNurlalaMbe drau kapiryathA / / 26 // doHstaMbho viSNunA neme nAmyata manAgapi / vanastaMberameNeva daMtabhUmirmahAgireH / / 27 // muktvA nemibhujastaMbhaM niDhuvAno vilakSatAm / neminAthaM samAliMgannityavocata zAbhRit / / 28 / / yathA mamaujasA rAmo manyate tRNavajjagat / tathA manye tRNAyAhaM vizvaM bhrAtastavaujasA // 29 / / ityuktvA vyasRjannemi viSNuruce ca sIriNam / dRSTaM bhrAtastvayA bhrAturvIrya tribhuvanottaram / / 30 // yathArdhacakrI doSNyasyAbhavaM pakSIva pAdape / manye tathaujasAmuSya cakrI vajrI ca no samaH / / 31 / / IdRzenaujasAsau kiM samagramapi bhAratam / na sAdhayati kiM tiSThatyevamevAnujaH sa nau / / 32 // Uce rAmo yathA sthAmnA jJAyate cakrito'dhikaH / tathaiva zAntayA mUrtyA lakSyate rAjyaniHspRhaH / / 33 // iti rAmokte'pi hariM sAzaMkamanujaujasA / prekSyoce devatA mA sma tAmyaH zrRNu jinoditam // 34 // purA namijinenoktaM nemirarhan bhaviSyati / kumAra eva sanneSa nArtho rAjyazriyAsya tat / / 35 // 1 vRkSe / 2 vanahastinA / 3 tRNatulyam / 4 AvayoH / nemikumArasArddha kRSNasya blpriikssaa| // 298 //
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR99 // aSTamaM parva navamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / pratIkSamANaH samayaM janmato brahmacAryayam / AdAsyate parivrajyAM mAnyathA kRSNa cintaya // 36 // iti devatayApyuktaH prIto rAmaM visRSTavAn / jagAmAntaHpuraM kRSNo nemi cAjUhavattadA // 37 // ratnasiMhAsanAsInau tatrobhau zAhineminau / vArastrIloThyamAnAMbhaHkuMbhau sapadi sasnatuH / / 38 // unmRSTAMgau devadUSyairviliptau divyacaMdanaiH / tatraiva vidadhAte ca bhojanaM harineminau / / 39 // athoce sauvidAn kRSNo bhrAtA nemirasau mama / svasmAdapyadhikastena na skhalyo'ntaHpure kvacit / / 40 / / samastAnAmapi bhrAturjAyAnAM madhyavartyasau / ramatAM nemikumAro na doSo vo'sti kazcana / / 41 / / patnIzcovAca bhAmAdyAH prANabhUto mama hyayam / nemirvo devaro mAnyaH krIDanIyo'pazaMkitam / / 42 / / ityukte zAGgiNA tatrAntaHpure tAbhirarcitaH / nirvikAro vijahAra nemirbhogaparAGmukhaH / / 43 // Atmano nirvizeSeNa sahaivAriSTaneminA / hariH sAntaHpuraH prIto reme krIDAcalAdiSu // 44 // kRSNo'nyadA vasantau pauraiH sarvezca vRSNibhiH / sAntaHpuro raivatakodyAne nemiyuto yayau // 45 // cikrIDurvividhaM tatra kumArA nAgarA api / udyAne nandana iva surAsurakumArakAH // 46 / / bakulasya tale ke'pi bakulAmodazAlinIm / madirAM smarajIvAtuM papurApAnabhUmiSu / / 47 // ke'pyupAvINayana ke'pi vasantenoccakairjaguH / nanRtuH ke'pi ca kSIvAH sastriyaH kinnarA iva / / 48 / / 1 madyapAnasthAneSu / 2 vasanto rAgavizeSaH / 3 mattAH / kRSNAntaH pureNa nemi kumArasya vivAhAya preraNam / // 299 / /
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 300 // | caMpakAzokabakulAdiSu ke'pyavacicyire / puSpANi sapriyAH puSpAharavidyAdharA iva / / 49 / / svayaM grathitvA kusumAbharaNAni mRgIdRzAm / aMgeSu nidadhuH ke'pi vidagdhA mAlikA iva / / 50 / navyapallavatalpeSu latAvezmasu ke'pi ca / kAMdarpikA iva surA remire ramaNIjanaiH / / 51 / / ke'pi gADhatarazrAMtA lulantaH sAraNItaTe / bhogino bhogina iva papurmalayamArutam // 52 // ke'pi ka~killizAkhAvalaMbidolAsu sAGganAH / Andolanena cikrIDU ratismaraviDabinaH / / 53 / priyAyAH pAdaghAtena kecit kaMkillipAdapAn / madyagaMDUSadAnena kecicca bakuladrumAn / / 54 / / sarAgadRSTidAnena kecittilakazAkhinaH / gADhAliMganadAnenApare kurubakadrumAn / / 55 / / apyanyadohadairvRkSAnaparAnapi kAminaH / vizeSapuSpitIcakruH sthitAH puSpeSuzAsane / / 56 / / // tribhirvizeSakam // kRSNo'pi minA sArdhaM bhAmAdistrIbhirAvRtaH / krIDannitastato'bhrAmyat vane vanya iva dvipaH // 57 // pazyannemiM harirdadhyau nemerbhogeSu cenmanaH / bhavettadA kRtArthA zrIH saubhrAtraM ca tadaiva me / / 58 / / AlaMbanoddIpanaistadvibhAvairasakRnmayA / eSo'nukUlyaH pUryeta yadyevaM me manorathaH // 59 // 1 vilAsinaH / 2 sarpAH / 3 puSpANyeveSavo bANA yasya saH kAmastasya zAsane / 4 subhrAturbhAvaH saubhrAtram / 5 ratyAdyudbodhako loke vibhAvaH kAvyanATyaH / aSTamaM parva navamaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / kRSNAntaH pureNa nemikumArasya vivAhAya preraNam / / / 300 / /
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 301 // aSTamaM parva | navamaH sargaH | zrIariSTanemijinacaritam / evaM vicintya govindo grathitvA ca svayaM srajam / nemeH kaNThe nicikSepa muktAhAramivAparam / / 60 // vidagdhAH satyabhAmAdyA api bhAvavido hareH / kusumAbharaNaizcitraiH zrInemimupatasthire // 61 // pInonnatakucAgrAbhyAM spRzantI kApi pRSThataH / nemerbabandha dhammilaM bandhuraiH puSpadAmabhiH / / 62 / / udastadorlatA prAdurdormUlA kApi neminaH / zirasyuttaMsamagrasthA vidadhe harivallabhA / / 63 / / vidhRtya pANinA karNe kApi karNAvataMsakam / nemino racayAmAsa smarasyeva jayadhvajAm / / 64 // bAhroH puSpAgadaM kApi bhUyo bhUyo navaM navam / babaMdha neminaH krIDAkAlakSepavidhitsayA // 65 / / evaM tA vidadhurnemerupacAramRtUcitam / tAsu zrIneminAtho'pi nirvikAramupAcarat / / 66 // evaM vicitrakrIDAbhirahorAtraM janArdanaH / sthitvA punArikAyAM jagAma saparicchadaH // 7 // samudravijayo'pyutko nemipANigrahotsave / tasthau dazArdA anye'pi zAGgapANizca sarvadA / / 68 // vasantaturatIyAya sanemeH krIDato hareH / dharmartuzcAyayau prauDhIkurvannarkamiva smaram / / 69 // bAlAtapo'pyasahyo'bhUt pratApa iva zAGgiNaH / nizAyAmapi nAzAmyadharmaH karmeva dehinAm // 70 // vAsasI zvetamasRNe raMbhAntastvaksanAbhinI / mRganAbhIdhUpite ca yuvAnastatra paryadhuH / / 71 / / tAlavRntaM karAddatikarNatAlacalAcalam / neSadapyamucannAryo manmathasyeva zAsanam // 72 // vicitrakausumarasadviguNIkRtasaurabhaiH / bhUyo bhUyo'bhyaSiJcan svaM yuvAnazcandanAMbubhiH / / 73 // 1 prAdurbhUtaM dormUlaM yasyAH sA / 2 utsukaH / 3 daMtinaH karNatAlavaccalam / * kadalI / kRSNAntaH pureNa nemikumArasya vivAhAya preraNam / // 301 / /
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 302 // aSTamaM parva navamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / nArIbhirnalinInAlAnyAhitAnyabhito hadi / muktAhArebhyo'pyadhikaM saubhAgyamupalebhire // 74 / / nipIDayanto bAhubhyAM gADhagADhaM muhurmuhuH / yuvAno noraso'muJcaJjalArdA vallabhAmiva / / 75 // evaM grISme dharmabhISme kRSNaH sAntaHpuro'pi hi / yayau raivatakodyAnasarasI neminA saha / / 76 / / tadantarmajjanakrIDAM kartuM viSNuH sanemyatha / sAntaHpuraH praviveza haMsavanmAnasAMbhasi // 77 / / tatrAkaMThaM nimagnAnAM vadanairviSNuyoSitAm / navodbhinnAbjinIkhaMDabhrAntiH sadyo'pyajAyata / / 78 / / AcikSepa hariH kAMcit svayamaalivAriNA / chekA pratyakSipat sApi gaMDUSapayasaiva tam // 79 / / kAbhizca vilagantIbhirbhIrubhirjalabhIrubhiH / dadhau sazolabhaMjIkastaMbhazobhA janArdanaH / / 8 / / asakRdvIcaya ivollalantyo hariNIdRzaH / rabhasAdAsphalaMti sma zApANerurastaTe / / 81 // jalAghAtena tAmratvaM dadhugadRzAM dRzaH / svabhUSaNAanApohajAtayeva ruSAdhikam / / 82 // vipakSanAmagrahaNenAhUtA kApi zAhmiNA / tADayAmAsa pona sarvaleneva dantinam // 83 // ciramanyAM vIkSyamANAM kAcidabhyetya cakSuSoH / saroruharajomitrairjaghAnAMbhobhiruddhataiH // 84 / / zAGgiNaM parito bhramurbhUyo bhUyo mRgIdRzaH / smArayantyo gopabhAvalIlAhallIsakazriyam // 85 / / nirvikAro nemirapi tatra bhrAtruparodhataH / bhrAturjAyAbhirakrIDadveSTyamAnaH sarmabhiH // 86 // 1 caturA / 2 saputtalikastaMbhazobhAm / 3 sarva lAtIti sarvalaM zastravizeSaH / 4 strImaMDalakRtaM nRtyam / 5 narmavAkyasahitAbhiH / kRSNAntaH pureNa nemikumArasya vivAhAya preraNam / / // 302 //
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 303 // aSTamaM parva navamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / kva yAsi devaredAnImityuktvA hariyoSitaH / nemi yugapadAjaghnuzcapeTAtADitairjalaiH / / 87 // pANibhiH kRSNapatnInAM jalAcchoTanapAtibhiH / utpallavastarurivAriSTanemirarAjata / / 88 // strIsparzajJApanAyAMbhaHkrIDAvyAjena neminaH / tAH kaMThe zizliSurvakSasyAjaghnurdoSNi cApyadhu / / 89 // sahasrapatraM zrInemerAtapatramivopari / zuddhAntacchatradhArIva krIDayA kApyadhArayat / / 90 // kAcicca nalinInAlaM neminaH kaMThakandale / cikSepa narmaNA staMberamasyAlAnadAmavat / / 91 / / yat kiMcanApyapadizya zatapatreNa neminam / kApyAjaghAna hRdaye smarAstrairapyanAhate / / 92 / / avikAraH punarnemikumAro'pi prajAvatIH / krIDayAmAsa tAH sarvAH kRtapratikRtaizciram // 93 / / krIDantaM bhrAtaraM pazyaMstathAhRSyajjanArdanaH / tatrAMbhasi ciraM tasthau nandIvara iva dvipaH / / 94 / / samApitAMbhaHkrIDo'tha saraso niryayau hariH / bhAmArukmiNyAdayo'pi gatvA tIre'vatasthire / / 95 / / saraso niragAnnemikumAro'pi marAlavat / zizriye tIradezaM ca rukmiNyAdibhirAzritam / / 96 / / utthAya rukmiNI tatra svayaM ratnAsanaM dadau / mamArja cAMgaM zrInemenijenottaravAsasA / / 97 // narmaprazrayapUrvaM ca satyAbhASiSTa neminam / sadA naH sahase tenAbhItA tvAM vacmi devara // 98 / / SoDazastrIsahasrAdhibharturbhrAtApi zAGgiNaH / apyekAmapi kiM kanyAM na yudvahasi sundara // 99 / / 1 aMtaHpurasya chatradhArI / 2. prAtRpalIH (bhAbhI 'loke)| ANSARAHARASHARAHARASHTRA | kRSNAntaH pureNa nemikumArasya vivAhAya preraNam / // 303 //
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 304 // aSTamaM parva navamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / trailokye te'pratirupaM rupaM lAvaNyapAvitam / yauvanaM ca navodbhedaM satyevaM kimiyaM sthitiH / / 100 // pitarau bhrAtarazcaite bhrAturjAyA vayaM ca te / yAcAmahe vivAhAya kuruSvaiSAM samIhitam / / 101 / / vaMDamAtra ivaikAMgo vinA patnIparigraham / kAlaM kiyantaM netAsi vimRza svayamapyaho / / 102 / / kimajJo nIraso vA'si klIbo vAsIti zaMsa naH / strIbhogena vinAsi tvaM kumArAraNyapuSpavat / / 103 / / yathA prAvartayattIrthaM prathamaM vRSabhadhvajaH / tathA sa eva vivAhamaMgalAnyapyadarzayat // 104 // samaye pratipadyethA brahmApi hi yathAruci / gArhasthye nocitaM brahma maMtrodgAra ivAzucau // 105 // athAvadajjAMbavatI tvadvaMze munisuvrataH / kRtodvAho jAtasUnurjajJe tIrthakaraH prabhuH / / 106 / / tataH parastAdarvAk ca zrUyante jinazAsane / kRtodvAhAzca muktAzca vetsi tvamapi tannanu / / 107 // mumukSurnUtano'si tvaM muktAnAmapi vartma yaH / vihAya janmato'pyevaM yadabhUH strIparAGmukhaH / / 108 // kRtapraNayakopoce bhAmA sakhi vRthaiva kim / amuM vadasi sAmnA tvaM sAmasAdhyo na khalvayam / / 109 / / uktaH sAnunayaM pitrA bhrAtrA ca jyAyasApyayam / aparaizca vivAhArthe mene na khalu tAnapi // 110 // asmAbhireSa saMbhUya tatsarvAbhirnirudhyatAm / na maMsyate'smadvacazcenmoktavyastanna sarvathA / / 111 // athocire lakSmaNAdyA ArAdhyo devaro hyasau / sakopamiva no vAcyamupAyo'sya prasAdanam / / 112 // 1 vaMDaH strIrahitaH bhASAyAM 'vAMDho' iti khyAtaH / kRSNAntaH pureNa nemikumArasya vivAhAya preraNam / // 304 / /
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 305 // aSTamaM parva navamaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / ityukte pAdayorneme rukmiNyAdyA haristriyaH / nipetuH prArthayamAnA vivAhAya kRtAgrahAH / / 113 / / tathArthyamAnaM tAbhizca prekSya kRSNo'pi neminam / upetya prArthayAMcakre pANigrahaNakarmaNi / / 114 / / anye'pi yadavo nemimUcurghAturvacaH kuru / zivAsamudravijayau modayAnyAnapi svakAn / / 115 // evaM taiH sAgrahairnemiruparuddho vyaciMtayat / aho ajJatvameteSAM dhigdAkSiNyaM mamApyadaH / / 116 / / na kevalaM svayamamI patati bhavasAgare / AbaddhasnehazilayA pAtayanti parAnapi / / 117 // vAGamAtreNAnumaMtavyamamISAmadhunA vacaH / AtmanInaM vidhAtavyamavazyaM samaye mayA / / 118 / / RSabhastIrthakRdyacca vivAhaM vidadhe purA / tattathA bhogyakarmatvAdvibhinnA karmaNAM gatiH / / 119 // evaM vimRzya zrInemistadvacaH pratyapadyata / tacchutvA jahaSuH sarve samudravijayAdayaH / / 120 / / tatrAtivAhya grISmartuM govindaH saparicchadaH / jagAma dvArakAM nemiyogyakanyekSaNotsukaH / / 121 // tamUce satyabhAmAtha bhaginI me kanIyasI / asti rAjImatI nAmnAnurupAriSTaneminaH / / 122 // kRSNo'pyuvAca tAmevaM satye satyaM hitAsi me / neminAthAnurupastrIcintAbdheruddhRto'smi yat / / 123 / / athotthAya svayaM kRSNa ugrasenagRhaM yayau / yadubhiH puralokaizca vIkSyamANaH sasaMbhramaiH / / 124 / / ugraseno'pyarghapAdyAdinA satkRtya zAGgiNam / siMhAsane copavezya papracchAgamakAraNam / / 125 / / 1 vicitraa| | zrInemi kumArAya rAjImatimArgaNam / // 305 / /
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 306 // aSTamaM parva navamaH sargaH |zrIariSTanemijinacaritam / kRSNo'pyuvAca te kanyA rAjanAjImatIti yA / guNairmadadhikasyAre nemermadanujasya sA / / 126 / / bhojo'pi nijagAdaivaM bhAgyairnaH phalitaM prabho / hariryadgRhamAyAti kRtArthAMzca karoti naH // 127 // etadgRhamiyaM lakSmIrete vayamiyaM sutA / sarvaM cAnyattavAyattaM svAyatte prArthanApi kA / / 128 / / ityuktyA muditaH kRSNaH samudravijayAya tat / gatvAcakhyAvavAdIcca samudravijayo'pyadaH // 129 / / bhaktiH pitRSu te vatsa vAtsalyaM bhrAtRSUccakaiH / bhogAbhimukhyaM yannemerakArSInaH pramodakRt / / 130 // iyatkAlaM manasyeva vilIno'bhUnmanorathaH / ariSTanemiryatkanyAvivAhamanumaMsyate / / 131 / / atha kroSTukimAhUya samudravijayo nRpaH / papraccha divasaM nemirAjImatyorvivAhane / / 132 / / uvAca kroSTukizcaivaM zubhAraMbhAstapAtyaye / na khalvanye'pi yujyante vivAhasya tu kA kathA / / 133 // samudrastaM babhASe'tha kAlakSepo'tra nArhati / nemiH kathaMcit kRSNena vivAhAya pravartitaH // 134 / / mA bhUdvivAhapratyUho nedIyastaddinaM vada / gAndharva iva vIvAho bhUyAdbhavadanujJayA / / 135 // vimRzya kroSTukizcAkhyadyadyevaM tadyadUdvaha / zrAvaNasya zvetaSaSThyAM kAryametatprayojanam // 136 / / satkRtya kroSTukiM rAjA vyasAkSIttaM ca vAsaram / bhojAyAkhyApayAmAsa tato dvAvapyasajjatAm / / 137 // kRSNo'pi dvArakApuryA pratyaYa pratigopuram / pratigehaM ratnamaMcatoraNAdInakArayat / / 138 / / 1 tapa"ratyaye nAze varSAsvityarthaH / zrInemikumArAya rAjImatimArgaNam / // 306 //
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ - triSaSTizalAkApuruSacarite // 307 // aSTamaM parva navamaH | sargaH zrIariSTanemijinacaritam / RAHARASHASRHARSHAN vivAhAsannadivase dazArhAH sIrizAGgiNau / zrIzivArohiNIdevakyAdayazcApi mAtaraH // 139 / / revatyAdyA balapatnyo bhAmAdyAzca haripriyAH / dhAtryo mahattarAzcAnyAstAramArabdhagItayaH / / 140 / / prAGmukhaM sthApayAmAsurneminAthaM mahAsane / snapayAmAsatuH prItyA svayaM ca balazAhmiNau / / 141 // baddhapratisaraM nemi kare nArAcadhAriNam / kRtvA jagAma govinda ugrasenaniketane / / 142 // tatra rAjImatI bAlAmabAlendusamAnanAm / kRSNo'dhivAsayAmAsa tenaiva vidhinA svayam / / 143 // punaryayau nijagRhaM vyatikramya ca zarvarIm / nemi saMvAhayAmAsa gantuM vaivAhikaukasi / / 144 // atha zvetAtapatreNa vibhAn zvetaizca cAmaraiH / sadazazvetasaMvyAno muktAbharaNabhUSitaH / / 145 // kRSNAMgarAgo gozIrSacandanenAtihAriNA / ArurohAriSTanemiH syandanaM zvetavAjinam / / 146 / / puro nemikumArasya kumArAH koTizo'calan / turaMgaheSAnirghoSairbadhirIkRtadiGmukhAH / / 147 / / pArzvato bhUbhujo'bhUvannibhAruDhAH sahasrazaH / pRSThe dazArhA govindo muzalI cAvatasthire / / 148 / / mahArNyazibikAruDhAH sarvAzcAntaHpurastriyaH / celumaMgalagAyinyo'parA api varastriyaH / / 149 / / evaM mahA zrInemiH pratasthe rAjavartmani / paThadbhirmaMgalAnyuccaiH puro maMgalapAThakaiH / / 150 // mArge gRhATTavalabhIsthitAnAM paurayoSitAm / dazo nipetuH premAdrA nemau maMgalalAjavat // 151 / / 1 baddhaM pratisaraM karasUtraM yasya tam / 2 rAtrim / shriinemikumaarvivaahotsvH| // 307 //
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 308 // aSTamaM parva navamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / paurairmitho darzyamAno varNyamAnazca saMmadAt / upograsenasadanamAsasAda zivAsutaH / / 152 / / nemyAgamatumulena staniteneva kekinI / gADhotkaMThAbhavadrAjImatI rAjIvalocanA / / 153 / / sakhyastAmUcire bhAvavido dhanyAsi sundari / trailokyasundaro yasyA nemiH pANiM grahISyati / / 154 / / nemyAgantA yadyapIha tathApyatyutsukA vayam / tamAyAntaM gavAkSasthAH pazyAmaH kamalekSaNe / / 155 / / manogatArthAbhidhAnAnmuditA sApi saMbhramAt / rAjImatyabhigavAkSaM pracacAla sakhIvRtA / / 156 / / dhammillaM mAlatIgarbha bibhratI sendumeghavat / parAbhavantI netrAbhyAM zravaNottaMsapaMkaje / / 157 // samuktAkuMDalAbhyAM ca karNAbhyAM jitazuktikA / sayAvakAdharadalA pakvabiMbeva biMbikA // 158 / / saniSkaM bibhratI kaMThe hemamekhalakaMbuvat / hArAMkitau ca vakSojau cakrAvAttabisAviva / / 159 / / rAjatI pANipadmanAbjakhaMDeneva nimnagA / muSTisaMgrAhyamadhyA ca mAnmathIva dhanurlatA / / 160 // sauvarNaphalakeneva nitaMbena manoramA / raMbhorureNikAjaMghA ratnatulyanakhAvaliH / / 161 // sadazazvetavasanA sagozIrSavilepanA / vimAnagarne devIva gavAkSe niSasAda sA / / 162 / / ||ssddbhiH kulakam // tatra sthitA ca sApazyadUrAdapi hi neminam / pratyakSamiva kaMdarpa hRdi kaMdarpadIpinam // 163 // 1 kamalanetrA / 2 saniSkaM kaMThabhUSaNam / 3 hemno mekhalA yasminsa cAsau kaMbuzca tadvat / 4 cakro cakravAkapakSiNau / | zrInemi|kumAravivAhotsavaH / / / 308 //
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 309 // | aSTamaM parva navamaH | sargaH | zrIariSTanemijinacaritam / nidhyAyantI dRzA nemi sA dadhyAviti cetasA / duHprApo'yaM varo'smAkaM manaso'pi na gocaraH / / 164 / / eSo'pi yadi me bhartA trailokyasyaikabhUSaNam / saMpadyate tadA kiM me na pUrNa janmanaH phalam / / 165 / / yadyapyayamihAyAtaH pariNetumanAH svayam / tathApi nAhaM pratyemi kaiH puNyaiH prApyate hyasau / / 166 // evaM tasyAzcintayantyAH paspande dakSiNekSaNam / bAhuzca dakSiNo jajJe saMtApazca mano'GgayoH / / 167 // rAjImatI tatsakhInAmAcakhyau gadgadAkSaram / netrAbhyAmazru varSantI dhArAgRhavadhUriva / / 168 // sakhyo'pyUcuH sakhi zAntaM pApaM hatamamaMgalam / sakalAH kuladevyaste bhavaMtu zivatAtayaH / / 169 / / dhIrA bhava varaste'sAvAgAt pANigrahotsukaH / aniSTacintA te keyaM vartamAne mahotsave / / 170 / / zuzrAva nemizcAgacchan prANinAM karuNasvaram / kimetadityapRcchacca saMvidAno'pi sArathim / / 171 // athAkhyat sArathirnAtha kiM na jAnAsyamI hi te / vivAhe bhojyasAt kartuM nAnA prANina AhRtAH // 172 // meSAdayo bhUmicarAstittiryAdyA nabhazcarAH / grAmyA ATavikAzcAmI svAmin yAsyanti paMcatAm / / 173 // ArakSa rakSyamANAzca santyamI vATakAntare / AraTantaH prANabhayaM sarveSAM hi mahadbhayam / / 174 / / tato nemirdayAvIro babhASe nijasArathim / yatraite prANinaH santi syandanaM naya tatra me // 175 // tathaiva sArathizcakre dadarza bhagavAnapi / vividhAn prANinaH prANApahAracakitAtmanaH / / 176 / / 1zive kalyANe tAtirAdhikyaM yAbhyastAH / 2 samyagjAnannapi / zrInemikumAreNa pazubhocanam / // 309 //
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 310 // aSTamaM parva navamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / grIvAyAM rajjubhirbaddhAH ke'pi ke'pi ca pAdayoH / ke'pi kSiptAH paJjarAntaH ke'pi pAzeSu pAtitAH / 177 / unmukhA dInanayanA vepamAnazarIrakAH / te prekSAMcakrire nemi prINakaM darzanAdapi / / 178 / / pAhi pAhIti te nemi svasvabhASAbhirabruvan / tAMzca sArathimAjJApya neminAtho'pyamocayat / / 179 / / svaM svaM sthAnaM tatasteSu gateSu prANiSu prabhuH / rathaM nivartayAmAsa punarnijagRhaM prati / / 180 / / zivA samudravijayaH kRSNo rAmo'pare'pi hi / vihAya svasvayAnAni neminaHpurato'bhavan / / 181 // zivAsamudravijayAvUcAte sAzrulocanau / kasmAdakasmAdapyasmAdvinivRttastvamutsavAt / / 182 / / nemirapyabravIdete prANino bandhanairyathA / baddhAstathA vayamapi tiSThAmaH karmabandhanaiH / / 183 // yathaiSAM bandhanAnmokSaH karmabandhAttathAtmanaH / kartuM dIkSAmupAdAsye saukhyAdvaitanibandhanAm / / 184 / / tannemivacanaM zrutvA tau dvAvapi mumUrchatuH / ruruduryadavaH sarve'pyanuddhatavilocanAH / / 185 // zivAsamudravijayau samAzvAsya janArdanaH / ruditaM ca pratiSidhya babhASe'riSTaneminam // 186 // mama rAmasya tAtAnAM sadA mAnyo'si mAnada / rupaM nirupamaM cedaM yauvanaM ca navaM tava / / 187 // kiM ca sApi snuSA rAjImatI rAjIvalocanA / tavAnurupA tabrUhi kiM te vairAgyakAraNam / / 188 / / ye caite pazavo dRSTAstvayA te'pi hi mocitAH / pitRRNAM bAndhavAnAM ca tatpUraya manoratham / / 189 // 1 anuddhatAni mandAni vilocanAni yeSAM te / zrInemi kumAraM vivAhAyA'bhyarthanto yaadvaaH| // 310 //
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 311 // | aSTamaM parva |navamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / pitarau zokanimagnau na yupekSitumarhasi / tatrApi hi kuru bhrAtaH sarvasAdhAraNI kRpAm / / 190 // prINitAH prANino dInA yathaite bhavatA tathA / dhAtRRn prINaya rAmAdInapi svodvAhadarzanAt / / 191 // athoce bhagavAnnemiH pitroH zokasya kAraNam / na kiMcidapi pazyAmi bhavatAM cApi bAndhava / / 192 / / vairAgyakAraNaM me tu caturgatirayaM bhavaH / duHkhAnyevAnubhUyante yatrotpannaiH zarIribhiH / / 193 / / bhave bhave ca pitarau bhrAtaro'nye'pi cAbhavan / na ko'pi karmadAyAdaH svayaM svaM karma bhujyate / / 194 // chidyate duHkhamanyasya yadanyena hare tadA / pitrorarthe pradIyeran prANA api vivekinA / / 195 // paraM janturjarAmRtyuprAyaduHkhAni satsvapi / putrAdiSu svayaM bhuMkte trAtA ko'pi na kasyacit / / 196 // dRSTerAnandamAtraM cet putrAstAtasya santi tat / vinApi mAM mahAnemipramukhAH sukhahetavaH // 197 / / jaratpAntha ivAhaM tu saMsArAdhvagatAgataiH / khinno'smi prayatiSye tacchede taddhetukarmaNAm / / 198 // karmacchedaH parivrajyAM vinA na khalu sAdhyate / tAmevAhaM tadAdAsye mA nirbandhaM vRthA kRthAH // 199 // samudravijayo'thoce vatsa garbhezvaro hyasi / sukumArazarIrazca kathaM kaSTaM sahiSyase // 200 // grISmakAlAtapA ghorAH soDhavyAH santu dUrataH / vinAtapatramanyartutApA api suduHsahAH / / 201 // kSutpipAsAdayaH soDhuM zakyante netarairapi / kiM punarbhavatA tAta surabhogArhavarmaNA / / 202 // 1 tasya saMsArasya hetubhUtAnAM karmaNAM chede prayatiSya ityanvayaH / 2. garbhAdevezvaraH zrImAnityarthaH / 3 devabhogAya yogyaM zarIraM yasya tena / zrInemikumArasya svjnaanyprtyutrH| / / 311 //
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 312 // aSTama parva navamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / athAvadanneminAthaH kimidaM duHkhamucyate / uttarottaraduHkhaughAnnarakAcAnatAM nRNAm / / 203 / / AsAdyate tapoduHkhairmokSo'nantasukhAtmakaH / viSayaprabhavaiH saukhyairnarako'nantaduHkhadaH / / 204 / / svayaM vimRzya tadbhUta kiM kartuM yujyate nRNAm / sarvo'pi vimRzan vetti vimRzedviralaH punaH // 205 / / tacchutvA pitarau kRSNo'nye'pi rAmAdayo'vidan / pravrajyAnizcayaM neme ruruduzcoccakaiH svaram / / 206 / / svajanasnehanigaDAMstroTayannemikuJjaraH / sArathipreritaratho yayAvatha niketanam // 207 / / jJAtvA ca samayaM ttraabhyeyulokaantikaamraaH / nemi natvA ca te procurnAtha tIrthaM pravartaya / / 208 / / draviNairvAsavAdiSTajRmbhakAmarapUritaiH / prArebhe vArSikaM dAnaM pradAtuM bhagavAnapi / / 209 / / vyAvRttaM neminaM dRSTvA zrutvA ca vratakAMkSiNam / rAjImatyapatat pRthvyAM mallIvAkRSTapAdapA / / 210 // tAM sakhyaH siSicurbhItAH zItAmbhobhiH sugandhibhiH / avIjayan vyajanaizca kadalIdalanirmitaiH // 211 // avAptasaMjJA cotthAya kapolalulitAlakA / azrudhArAtimyamAnakaJcukA vilalApa sA / / 212 / / nAsInmanoratho'pyeSa yannemiH syAdvaro mama / kenAsyabhyarthito daiva yannemidaM varaH kRtaH / / 213 // viparItaM kuto'kArSIrakAMDe daMDapAtavat / ekastvamasi mAyAvI tvaM ca vizvAsaghAtakaH // 214 / / yadyevaM prAgapi jJAtaM svabhAgyapratyayAnmayA / kvAyaM jagattrayotkRSTo varo nemirahaM kva ca / / 215 // 1 azrudhArayA timyamAnamA kaJcukaM yasyAH sA / zrInemikumArasya vArSikadAnaM, raajiimtivilaapshc| // 312 / /
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 313 // | aSTamaM parva | navamaH | sargaH | zrIariSTanemijinacaritam / Atmano'nanurupAhaM jJAtA neme tvayA yadi / tatprapadya vivAhaM me janitaH kiM manorathaH // 216 / / janayitvA ca kiM bhagnaH svAminmama manoratha: / mahatAM pratipannaM hi yAvajjIvamapi sthiram / / 217 / / pratipannAdbhavanto'pi calanti yadi tatprabho / maryAdA laMghayiSyanti nizcitaM jalarAzayaH / / 218 // yadvA tavApi no doSo doSo matkarmaNAmayam / bhavatpANigRhItAtvaM vacasaiva yadAsadam / / 219 / / cAru mAtRgRhaM divyamaMDapo ratnavedikA / vivAhAyAvayoranyadapyetadabhavanmudhA / / 220 // dhavalairgIyate yattanna sarva satyamIzI / satyoktistvaM hi me bhartA gIto'syAdau na cAbhavaH / / 221 / / kiM yugminAM vighaTanamakArSa pUrvajanmani / pANisparzasukhamapi yatpatyu hamApnavam / / 222 / / vilapantIti sA jaghne hastAbjAbhyAmuraHsthalam / hAraM ca troTayAmAsa sphoTayAmAsa kaMkaNe // 223 / / sakhyastAmUcire saivaM viSAdaM sakhi mA kRthAH / kastena saha saMbandhaH kArya vA tena kiM tava / / 224 / / niHsneho niHspRho lokavyavahAraparAGmukhaH / gRhavAsAt sadA bhIrurvasatervanyajIvavat / / 225 / / nirdAkSiNyo niSThurazca svairI vairI ca nanvayam / yAtazcedyAtu tannemiH sAdhu jJAto'dhunaiva hi // 226 // yadyasau pariNIya tvAM bhavedevaM hi nirmamaH / kUpe prakSipya te vertikartanaM syAttadA kRtam // 227 / / anye'pi yadukumArA bhUyAMsaH santi sadguNAH / pradyumnazAMbapramukhAsteSvastu rucito varaH // 228 // 1 daMpatInAm / 2 rajjukartanam / raajiimtivilaapH| // 313 //
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 314 // aSTamaM parva navamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / tvaM hi saMkalpamAtreNa dattAbhUH subhra nemaye / kanyaivAsi tadadyApi mugdhe tadaparigrahAt / / 229 / / rAjImatI sakopoce sakhyaH kimidamucyate / asmatkulakalaMkAya kulaTAkulasannibham // 230 / / nemirjagattrayotkRSTaH ko'nyastatsazo varaH / sadRzo vAstu kiM tena kanyAdAnaM sakRta khalu / / 231 / / mayA vRtazca manasA vacasA ca sa vRSNisUH / gurUparodhinApyasmi prapannA tena gehinI / / 232 / / paryaNaiSInna mAM so'dya trailokyaikavaro varaH / bhogairapi kRtaM tarhi prakRtyAnarthahatubhiH / / 233 / / na spRSTA pANinA tena yadyapyudvAhakarmaNi / pANiH sprakSyati tasyaiva vratadAnakRte'pi mAm / / 234 / / itthaM kRtapratijJA sA pratiSidhya sakhIjanam / kAlaM ninAya dhyAyantI nemimevograsenajA / / 235 / / itazca bhagavAnnemirdadau dAnaM dine dine / ruruduzca samudrAdyA bAlA iva savedanAH / / 236 / / rAjImatyAH pratijJAM tAM janAjjJAnatrayAdapi / vidAJcakAra bhagavAnnirmamo'sthAttathApi hi / / 237 / / dadau ca vArSikaM dAnaM nirnidAnaM jagadguruH / dIkSAbhiSekaM cakruzca zakrAdyA nAkinAyakAH / / 238 / / nAmnottarakurau ratnazibikAyAM zivAsutaH / ArurohohyamAnAyAM surairnaravarairapi / / 239 / / / cAmare tatra dadhrAte zakrezAnau puraH prabhoH / chatraM sanatkumArastu mAhendraH khaDgamuttamam / / 240 / / brahmendro darpaNaM pUrNakuMbha lAntakavAsavaH / svastikaM ca mahAzukraH sahasrAraH zarAsanam / / 241 / / zrIvatsaM prANatAdhIzo naMdyAvarta tathAcyutaH / camarAdhAstu zeSendrA babhUvuH zastradhAriNaH / / 242 / / shriinemikumaardiikssaa| // 314 / /
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 315 // aSTamaM parva navamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / pitRbhirmAtRbhI rAmakRSNAdyaizca samAvRtaH / pratasthe bhagavAnrAjapathenAtha mahAmanAH / / 243 // svagRhAbhyarNamAyAto rAjImatyekSitaH prabhuH / sadyo navIbhUtazucA sAmUrchacca muhurmuhuH / / 244 / / tatazca prayayau nemirujjayantAdribhUSaNam / sahasrAmravaNaM nAmopavanaM nandanopamam / / 245 // AviSkRtasmitamiva pronmIlannavakatakaiH / galitajaMbubhirnIlabaddhorvIkamivAbhitaH // 246 // kadaMbapuSpaparyakazayAnonmattaSaTpadam / uddharhabarhiNArabdhakekAvyAkulatAMDavam / / 247 / / smarAstrAgArasadRzasphuTatkuTajakAnanam / mAlatIyUthikAmodaparyastapathikavrajam / / 248 / / pravizyodyAnamuttIrya zibikAyAH zivAtmajaH / yanmumocAbharaNAdi prAdAttaddharaye hariH / / 249 // ||cturbhiH kalApakam / / trizatyAM janmato'bdAnAmatItAyAM zivAtmajaH / zrAvaNasya zvetaSaSThyAM pUrvAhne tvASTrage vidhau / / 250 // kRtaSaSThaH kacotpATaM vidadhe paJcamuSTikam / kezAn zakraH pratIyeSa skandhe dUSyaM nyadhAdvibhoH // 251 // prakSipya kezAn kSIrAbdhau zakraH punarupetya ca / nyaSedhattumulaM sAmAyikaM ca prabhurAdade // 252 / / manaHparyayasaMjJaM ca jajJe jJAnaM jagadguroH / tadA sukhaM samutpede nArakANAmapi kSaNam / / 253 / / anunemikumAraM ca sahasraM prAvrajannRpAH / zakraH kRSNAdayo nemiM natvA cAguH svamAzramam / / 254 / / 1 kRSNAya / 2 indraH / |shriinemikumaardiikssaa| / / 315 //
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 316 / / atha goSThe dvitIye'hni varadattadvijaukasi / pAraNaM paramAnnena cakAra paramezvaraH / / 255 / / vRSTiM gandhAMbupuSpANAM gaMbhIraM dundubhidhvanim / celotkSepaM vasudhArAM vidadhurvibudhAstadA / / 256 / / tato vihartumanyatra ghAtikarmakSayodyataH / neminAthaH pravavRte nivRttaH karmabaMdhanAt / / 257 / / itazca nemeranujo rathanemiH smarAturaH / jajJe rAjImatIM pazyannindriyANAM vazaMvadaH / / 258 / / so'pUrvairvastubhI rAjImatIM nityamupAcarat / tadbhAvAvidurA sApi mugdhA na niSiSedha tam / / 259 / / bhrAtRsnehAdupAste'sau nityaM mAmityamaMsta sA / mamopacAraM rAgeNa gRhNAtyeSeti so'pi hi / / 260 / / yayau ca tucchadhIrnityaM rAjImatyAH sa vezmani / bhrAturjAyApadezena tasyAM narma cakAra ca / / 261 / / rahaHsthitAmanyadA tAM rathanemirado'vadat / mugdhe pariNayAmi tvAM yauvanaM mA mudhA naya // 262 // bhogAnabhijJo mabandhustyaktavAMstvAM mRgAkSi yat / sa eva vaJcito bhogasukhAnAM kiM gataM tava // 263 // prArthyamAno'pi nAbhUtte sa varo varavarNini / ahaM prArthayamAnastvAmasmi pazyAntaraM mahat / / 264 // hetuM pUrvopacArANAM tena bhAvena tasyA sA / tadAnImeva cAbodhi svabhAvasaralAzayA / / 265 / / bodhayAmAsa sA taM ca dharmajJA dharmazaMsanAt / tasmAdadhyavasAyAttu na vyaraMsIt sa durmatiH // 266 // anyedyurdugdhamAkaMThaM papau rAjImatI sudhIH / tatrAyAte tu madanaphalaM jaghrau ca vAntikRt // 267 // 1 tasya bhAvamavidurAnabhijJA / 2 varaM vRNute sA varavarNinI tatsaMbuddhau / 3 tatra tasmin rathanemAviti yAvat / aSTamaM parva navamaH sargaH zrI ariSTanemijina caritam / rAjImati kRto rathanemipratibodhaH / / / 316 / /
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 317 // | aSTamaM parva navamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / Uce ca rathanemi sA sthAlamAnaya kAJcanam / so'pyAninAya sA tatra pItadugdhaM vavAma ca / / 268 / / rathaneme pibedaM tvamityuvAcograsenajA / so'bhyadhAt kimahaM zvAsmi vAntapAnAya vakSi yat / / 269 / / sApyabravIdapAtavyamidaM tvamapi vetsi kim / so'vocat kevalo nAhaM bAlA api vidantyadaH // 270 / / rAjImatI jagAdAtha yadi jAnAsi tahara / neminAthena vAntAM mAmupabhoktuM kimicchasi // 271 // tasya bhrAtApi bhUtvA tvaM kathamevaM cikIrSasi / mAtaH paramidaM vAdInarakAyurnibandhanam / / 272 // evaM tayoktastUSNIko hrINaH kSINamanorathaH / rathaneminijaM dhAma jagAma vimanAyitaH / / 273 / / rAjImatI ca zrInemAvanurAgaparAyaNA / saMvignA gamayantyasthAdvAsarAn varSasannibhAn / / 274 / / neminAtho'pi hi catuHpaJcAzadvAsarI vratAt / vihatyAgAdraivatake sahasrAmravaNe vane // 275 / / vetasasya tale tatra dhyAnAntaravivartinaH / zrInemeraSTamasthasya ghAtikarmANi tutruTuH / / 276 // AzvinasyAmAvAsyAyAM pUrvAhne tvASTrage vidhau / kevalajJAnamutpede svAmino'riSTaneminaH / / 277 / / sadyaH surendrAzcalitAsanAstatra samAyayuH / cakruH samavasaraNaM prAkAratrayabhUSitam // 278 // pravizya pUrvadvAreNa viMzadhanvazatonnatam / tatra pradakSiNIcakre caityavRkSaM jagadguruH // 279 // tIrthAya nama ityuktvA dvAviMzaH so'tha tIrthakRt / pUrvasiMhAsane pUrvAbhimukhaH samupAvizat / / 280 // 1 lajjitaH / zrIneminAthasya kevalotpattiH / // 317 //
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 318 // aSTamaM parva navamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / zrInemeH pratirupANi dikSvanyAsvapi tatkSaNam / ratnasiMhAsanasthAni vicakrurvyantarAmarAH / / 281 / / atha tasthuryathAsthAnaM devA devyazcaturvidhAH / dattekSaNAH svAmimukhe cakorA iva zItagau / / 282 / / tathA ca samavasRtaM svAminaM zailapAlakAH / gatvAcakhyuH svanAthAya devakItanujanmane / / 283 / / rupyasya dvAdaza koTIH sArdhAstebhyaH pradAya saH / pracacAla gajAruDho neminAthaM vivandiSuH / / 284 / / samaM dazAhardazabhirmAtRbhitRbhistathA / koTisaMkhyaiH kumAraizca samagrAntaHpureNa ca / / 285 / / mahIbhujAM SoDazabhiH sahanaizca samAvRtaH / RddhyA mahatyA samavasaraNaM prayayau hariH // 286 / / dUrAdapyavaruhyebhAdrAjyacihnAnyapAsya ca / udagdvAreNa samavasaraNe prAvizaddhariH / / 287 / / tatra pradakSiNIkRtya nemi natvA ca zAbhRit / anuzakraM niSasAda yathAsthAnamathApare / / 288 / / indropendrau punarnatvA jinendramatha neminam / prArebhAte stotumevaM girA bhaktipavitrayA / 289 / / namastubhyaM jagannAtha vizvavizvopakAriNe / Ajanma brahmaniSThAya dayAvIrAya tAyine / / 290 // diSTyA karmANi ghAtIni svAmin ghAtitavAnasi / zukladhyAnena divasaizcatuHpaJcAzatApi hi / / 291 / / na kevalaM yadukulaM tvayA nAtha vibhUSitam / idaM jagattrayamapi kevalAlokabhAsvatA / / 292 / / astAgho yastathA svAminnapArazca bhavAMbudhiH / gulphagoSpadamAtraM sa syAttvatpAdaprasAdataH / / 293 // 1zItA gAvaH kiraNA yasya tasmizcandre / 2 rakSitre / 3 agAdhaH / ||zrInemi nAthasya | kevalotpattiH / // 318 //
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 319 // aSTamaM parva navamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / sarvasya bhidyate svAntaM lalanAlalitaiH prabho / abhedyo vajrahRdayastvatto nAnyo jagatyapi // 294 / / tvayi vrataniSedhinyo bandhUnAM tA giro'dhunA / bhavanti pazcAttApAya tavarddhiM pazyatAmimAm / / / / 295 // 3 durAgrahaibandhuvagairdiSTyA na skhalitastadA / jagatpuNyairaskhalitotpannakevala pAhi naH / / 296 / / yatra tatra sthitasyApi yadvA tadvApi kurvataH / tvameva deva hRdaye bhUyAH kimapareNa me // 297 / / iti stutvA viratayostatrendropendrayoH prabhuH / sarvabhASAnugagirA prArebhe dharmadezanAm / / 298 // vidyudvilAsacapalAH zriyaH sarvazarIriNAm / saMyogA viprayogAntAH svapnaprAptArthasannibhAH / / 299 // gatvaraM yauvanapi meghacchAyAsahodaram / aMbubudbudakalpAni vapUMSyapi vapuSpatAm / / 300 // tasmAdasAre saMsAre sAramatra na kiMcana / sAraMtu darzanajJAnacAritraparipAlanam / / 301 / / tattvAnAM zraddaghAnatvaM samyagdarzanamucyate / yathAvasthitatattvAnAM bodho jJAnaM prakIrtitam / / 302 / / sAvadyayogaviratizcAritraM muktikAraNam / sarvAtmanA yatIndrANAM dezataH syAdagAriNAm // 303 // dezacAritravirato viratAnAmupAsakaH / bhavasvarupaM jAnAnaH zrAvako jIvitAvadhi / / 304 / / madyaM mAMsaM navanItaM madhUduMbarapaJcakam / anantakAyamajJAtaphalaM rAtrau ca bhojanam / / 305 // AmagorasasaMpRktadvidalaM puSpitaudanam / dadhyahardvitayAtItaM kuthitAnnaM ca varjayet / / 306 // 1 anuSNagorasena saMpRktaM yaddhidalam / zrIneminAthasya deshnaa| // 319 //
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 320 // aSTamaM parva navamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / madirApAnamAtreNa buddhirnazyati dUrataH / vaidagdhI bandhurasyApi daurbhAgyeNeva kAminI / / 307 // pApAH kAdambarIpAnavivazIkRtacetasaH / jananI hA prIyIyanti jananIyanti ca priyAm / / 308 / / na jAnAti paraM svaM vA madyAccalitacetanaH / svAmIyati varAkaH svaM svAminaM kiMkarIyati / / 309 // madyapasya zabasyeva luThitasya catuSpathe / mUtrayanti mukhe zvAno vyAtte vivarazaMkayA / / 310 // madyapAnarase magno nagnaH svapiti catvare / gUDhaM ca svamabhiprAyaM prakAzayati lIlayA / / 311 // vAruNIpAnato yAnti kAntikIrtimatizriyaH / vicitrAzcitraracanA viluThatkajjalAdiva / / 312 / / bhUtAttavannarInarti rAraTIti sazokavat / dAhajvarAtavad'bhUmau surApo loluThIti ca / / 313 // vidadhatyaGgazaithilyaM glapayantIndriyANi ca / mUrjAmatucchAM yacchantI holA hAlAhalopamA // 314 // vivekaH saMyamo jJAnaM satyaM zaucaM dayA kSamA / madyAtpralIyate sarvaM tRNyA vahnikaNAdiva // 315 // rasodbhavAzca bhUyAMso bhavanti kila jantavaH / tasmAnmadyaM na pAtavyaM hiMsApAtakabhIruNA // 316 / / dattaM na dattamAttaM ca nAttaM kRtaM ca no kRtam / mRSodyarAjyAdiva hA svairaM vadati madyapaH / / 317 // gRhe bahirvA mArge vA paradravyANi mUDhadhI : / vadhabandhAdinirbhIko gRhNAtyAcchidya madyapaH // 318 // 1 kAdambarI madirA / 2 jananIM priyAmiva kurvantIti prIyIyanti evaM sarvatra / 3 vAruNI madirA / 4 atizayena punaH punarvA nRtyatIti narInarti evaM sarvatra / 5 hAlA madirA / 6 tRNasamUhastRNyA / zrInemi deshnaa| / / 320 // // 8 //
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 321 // aSTama parva navamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / bAlikAM yuvatI vRddhA brAhmaNI zvapacImapi / bhuGkte parastriyaM sadyo madyonmAdakadarthitaH / / 319 / / raTan gApan luThan dhAvan kupyaMstuSyan rudan hasan / staMbhannaman bhramastiSThan surApaH pAparANnaTaH / / 320 // pibannapi muhurmadyaM madyapo naiva tuSyati / jantujAtaM kavalayan kRtAnta ivai sarvadA / / 321 / / doSANAM kAraNaM madyaM madyaM kAraNamApadAm / rogAtura ivApathyaM tasmAnmadya vivarjayet // 322 / / cikhAdiSati yo mAMsaM prANiprANApahArataH / unmUlayatyasau mUlaM dayAkhyaM dharmazAkhinaH // 323 / / cikhAdiSati yo mAMsaM dayAM yo hi cikIrSati / jvalati jvalane vallI sa ropayitumicchati / / 324 / / hantA palasya vikretA saMskartA bhakSakastathA / kretAnumantA dAtA ca ghAtakAH sarva eva te / / 325 / / ye bhakSayantyanyapalaM svakIyapalapuSTaye / ta eva ghAtakA yanna vadhako bhakSakaM vinA / / 326 / / miSTAnnAnyapi viSTAsAdamRtAnyapi mUtrasAt / syuryasminnaGgakasyAsya kRte kaH pApamAcaret / / 327 // mAMsAsvAdanalubdhasya dehinaM dehinaM prati / hantuM pravartate buddhiH zAkinyA iva durdhiyaH / / 328 // ye bhakSayanti pirzitaM divyabhojyeSu satsvapi / sudhArasaM parityajya bhuJjate te halAhalam / / 329 / / na dharmo nirdayasyAsti palAdasya kuto dayA / palalubdho na tadvetti vidyAdvopadizenna hi / / 330 // nAnyastato gataghRNo narakArciSmadindhanam / svamAMsaM paramAMsena yaH poSayitumicchati / / 331 / / 1 khAditumicchati / 2 mAMsasya / 3 viSTAdhInAni viSTAsat / 4 mAMsam / 5 gatA ghRNA dayA yasya saH / 6 narakasyAgnistasminnindhanatulyam / shriineminaathdeshnaa| & // 321 //
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 322 // aSTama parva navamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / zukrazoNitasaMbhUtaM viSTArasavivardhitam / lohitaM styAnatAmAptaM ko'znIyAdakRmiH palam / / 332 / / sadyaH saMmUrcchitAnantajantusantAnadUSitam / narakAdhvani pAtheyaM ko'znIyAt pizitaM sudhIH / / 333 / / antarmuhurtAtparataH susUkSmA janturAzayaH / yatra mUrcchanti tannAdyaM navanItaM vivekibhiH / / 334 / / ekasyApi hi jIvasya hiMsane kimaghaM bhavet / jantujAtamayaM tatko navanItaM niSevate // 335 // anekajantusaMghAtanighAtanasamudbhavam / jugupsanIyaM lAlAvat kaH svAdayati mAkSikam / / 336 / / bhakSayanmAkSikaM kSudrajantulakSakSayodbhavam / stokajantunihantRbhyaH zaunikebhyo'tiricyate / / 337 / / ekaikakusumakroDAdrasamApIya makSikAH / yadvamanti madhUcchiSTaM tadaznanti na dhArmikAH / / 338 // apyauSadhakRte jagdhaM madhu zvabhranibandhanam / bhakSitaH prANanAzAya kAlakUTakaNo'pi hi // 339 // madhuno'pi hi mAdhuryamabodhairahahocyate / AsAdyante yadAsvAdAcciraM narakavedanAH / / 340 // udumbaravaTaplakSakAkodumbarazAkhinAm / pippalasya ca nAznIyAt phalaM kRmikulAkulam / / 341 / / aprApnuvannanyabhakSyamapi kSAmo bubhukSayA / na bhakSayati puNyAtmA paJcodumbarajaM phalam // 342 / / ArdraH kandaH samagro'pi sarvaH kisalayo'pi ca / snuhilavaNavRkSatvakkumArIgirikarNikAH / / 343 / / zatAvarIviruDhAni gaDUcI komalAmlikA / palyaMko'mRtavallI ca vallaH zUkarasaMjJitaH // 344 / / 1 vRddhitvam / 2 akRmi rogarahito mAnavaH / 3 madhu / shriineminaathdeshnaa| / / 322 / /
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 323 // aSTamaM parva navamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / anantakAyAH sUtroktA apare'pi kRpAparaiH / mithyAdRzAmavijJAtA varjanIyAH prayatnataH / / 345 / / svayaM pareNa vA jJAtaM phalamadyAdvizAradaH / niSiddhe viSaphale vA mA bhUdasya pravartanam // 346 / / annaM pretapizAcAyaiH saJcaradbhirniraGkazaiH / ucchiSTaM kriyate yatra tatra nAdyAdinAtyaye / / 347 / / ghorAndhakAraruddhAkSaiH patanto yatra jantavaH / naiva bhojye nirIkSyante tatra bhuJjIta ko nizi // 348 / / medhAM pipIlikA hanti yUkA kuryAjjalodaram / kurute makSikA vAnti kuSTarogaM ca kolikaH / / 349 / / kaMTako dArukhaMDaM ca vitanoti galavyathAm / vyaJjanAntarnipatitastAlu vidhyati vRzcikaH // 350 / / vilagnazca gale vAlaH svarabhaMgAya jAyate / ityAdayo dRSTadoSAH sarveSAM nizi bhojane / / 351 / / nAprekSya sUkSmajantUni nizyadyAtprAsukAnyapi / avazya jantusaMpAtaH saMbhavedazane tadA / / 352 / / saMsajajjIvasaMghAtaM bhujAnA nizi bhojanam / rAkSasebhyo viziSyante mUDhAtmAnaH kathaM na te // 353 // vAsare ca rajanyAM ca yaH khAdanneva tiSThati / zrRMgapucchaparibhraSTaH spaSTaM sa pazureva hi / / 354 / / aho mukhe'vasAne'pi yo dve dve ghaTike tyajan / nizAbhojanadoSajJo'znAtyasau puNyabhAjanam / / 355 // akRtvA niyamaM doSAbhojanAdinabhojyapi / phalaM bhajenna nirvyAjaM na vRddhirbhASitaM vinA // 356 / / ye vAsaraM parityajya rajanyAmeva bhuJjate / te parityajya mANikyaM kAcamAdadate jaDAH / / 357 // ulUkakAkamArjAragRdhrazaMbarazUkarAH / ahivRzcikagodhAzca jAyante rAtribhojanAt // 358 // 1 macchaH / shriineminaathdeshnaa| // 323 / /
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ||324 // aSTamaM parva |navamaH | sargaH zrIariSTanemijinacaritam / karoti viratiM dhanyo yaH sadA nizI bhojanAt / so'dhaM puruSAyuSasya syAdavazyamupoSitaH / / 359 // rajanIbhojanatyAge ye guNAH parito'pi tAn / sadgatereva janakAn kaH saMkhyAtumalaM bhavet / / 360 / / AmagorasasaMpRktadvidalAdiSu jantavaH / dRSTAH kevalibhiH sUkSmAstasmAttAni vivarjayet // 361 / / jantumizraM phalaM puSpaM patraM cAnyadapi tyajet / saMdhAnamapi saMsaktaM dayAdharmaparAyaNaH / / 362 // evaM dayApradhAnaH san bhojyeSvapi viviktadhIH / zrAvako'pi kramayogAt saMsArAt parimucyate // 363 // dezanAM tAM prabhoH zrutvA varadatto narezvaraH / paraM saMsAravairAgyamAsasAda vratotsukaH / / 364 // natvAtha kRSNaH papraccha sarvastvayyanurAgavAn / rAjImatyA vizeSAnurAge kiM nAma kAraNam / / 365 / / tato dhanadhanavatIbhavAdArabhya nemyapi / tayA saha svasambandhamAkhyAdaSTabhavAvadhi / / 366 // athotthAya namaskRtya varadattamahIpatiH / kRtAJjalirjagannAthaM neminAthaM vyajijJapat / / 367 / / tvattaH zrAvakadharmo'pi prapannaH syAnmahAphalaH / jantUnAM svAtinakSatrajImUtAdiva puSkaram // 368 / / paraM gurau tvayi prApte nAhaM tuSyAmi tAvatA / ko hi kalpadrume prApte patramAtramabhIpsati / / 369 // tava prathamaziSyatvamabhIpsAmi prayaccha me / saMsAratAraNI dIkSAM dayAM kuru dayAnidhe // 370 // ityuktavantaM taM bhUpaM svayaM prAvAjayat prabhuH / kSatrANAM viMzatizatI tadanu prAvrajattathA / / 371 / / 1 saMsaktaM jantusaMsaktaM saMdhAnamapyAcAramapi tyajet saMdhAnaM bhASAyAM "athANu" iti khyAtam / 2 jalam / tiirthsthaapnaa| // 324 / /
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 325 // aSTamaM parva navamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / dhanadevadhanadattau bandhU dhanabhavAttu yau / amAtyo vimalabodho'parAjitabhavAttu yaH / / 372 / / svAminA te saha bhrAntA bhave'sminbhUbhujastrayaH / tatrAyAtA rAjImatyAH prasaMgAt prAgbhavaiH zrutaiH / / 373 / / utpannajAtismaraNA jAtavairAgyasaMpadaH / ariSTanemipAdAnte tadaivAdadire vratam / / 374 / / ||tribhirvishesskm / / taiH saha varadattAdInekAdaza gaNAdhipAn / sthApayAmAsa vidhivanneminAtho jagadguruH / / 375 / / svAmyAkhyatripadI tebhyo dhrauvyotpAdavyayAtmikAm / tatripadyanusArAtte dvAdazAMgImasUtrayan / / 376 / / yakSiNI rAjaputrI ca bhUrikanyAsamAvRtA / prAvrajattAM tadA svAmI pratyaSThAcca pravartinIm / / 377 / / dazArhA ugrasenazca vAsudevazca lAgalI / pradyumnAdyAH kumArAMzca zrAvakatvaM prapedire / / 378 / / zivArohiNIdevakyo rukmiNyAdyAzca yoSitaH / jagRhuH zrAvakadharmamanyAzca svAmisannidhau / / 379 / evaM samavasaraNe tasmin saMghaH prabhorabhUt / caturvidho dharma iva pRthivItalapAvanaH / / 380 // yAtaprathamapauruSyAM vyasAkSIddezanAM prabhuH / dvitIyapauruSI cakre varadattastu dezanAm / / 381 // bhagavantaM tato natvA vAsavAdyA divaukasaH / kRSNAdyA bhUbhujo'nye'pi sthAnaM nijanijaM yayuH / / 382 / / tattIrthajanmA gomedhastryAsyaH zyAmo navAhanaH / mAtuliMgapazucakradhAridakSiNadostrayaH / / 383 // sanakulazUlazaktidakSiNetaradostrayaH / svAmino nemino jajJe tadA zAsanadevatA / / 384 / / tIrthasthApanA / // 325 / /
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA aSTamaM parva navamaH puruSacarite tattIrthajanmA kuSmAMDI svarNAbhA siMhavAhanA / AmrakhaMbIpAzadharavAmetarabhujadvayA / / 385 / / putrAMkuzadharavAmakarayugmAbhavatprabhoH / aMbiketyabhidhAnena bhartuHzAsanadevatA / / 386 / / tAbhyAM sadAdhiSThitasannidhAno vyatItya varSAzaradAM ca nemiH / bhadrebhagAmI janabhadrakAmI vihartumanyatra tatazcacAla / / 387 / / sargaH // 326 // zrIariSTanemijinacaritam / shriineminaathvihaarH| ityAcAryazrIhemacaMdrasUriviracite triSaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye'STame parvaNi ariSTanemikumArakrIDAdIkSAkevalajJAnotpattivarNano nAma navamaH sargaH / / / 326 //
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite // 327 // dazamaH sargaH / itazca pAMDavAH kRSNaprasAdAt svapure sthitAH / vArakeNa pramuditA draupadyA saha remire // 1 // draupadyAzcAnyadA vezmanyAyayau nArado bhraman / tayA tvavirato'sAvityavajJAya na satkRtaH / / 2 / bhAvinI duHkhabhAgeSA kathaM nviti nicintayan / niryayau tadgRhAt kruddho viruddho nArado muniH / / 3 / / atra kRSNabhayAttasyA apazyannapriyAvarham / jagAma dhAtakIkhaMDabharate nAradastataH // 4 // tatra caMpAjuSo viSNoH kapilAkhyasya sevakam / puryAM so'marakaMkAyAM strIlolaM padmamabhyagAt / / 5 / / sa rAjotthAya nItvAntaHpure svAH strIH pradarzayan / Uce nAradamIdRzyo dRSTAH kiM kvApi yoSitaH // 6 // setsyatyartho mamAnenetyAmRzannArado'vadat / kUpamaMDUkavadrAjan kimetAbhiH pramodase // 7 // jaMbUdvIpasya bharate nagare hastinApure | pAMDavAnAM mahiSyasti draupadIti padaM zriyAH // 8 // tasyAH purastAdetA hi ceTya evAkhilA api / ityuditvA nAradarSirutpatyAgamadanyataH / / 9 / / 1 apriyakaram / aSTamaM parva dazamaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / draupadI haraNam / / / 327 / /
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacari / / 328 / / athepsurdraupadIM padmanAbhaH pAtAlavAsinam / tapasA sAdhayAmAsa pUrvasaMgatikaM suram / / 10 / / pratyakSIbhUtamamaraM kiM karomIti vAdinam / padmastamUce'trAnIya draupadIM me samarpaya // 11 // so'pyAkhyatpAMDavAn muktvA draupadI nAnyamicchati / tvannirbandhAdAnayAmItyuktvA gajapure yayau // 12 // tato'vasvApanIM datvA prasuptAM draupadIM nizi / apahRtya samAnIyArpayat padmAya so'maraH / / 13 // prabuddhA draupadI tatrAprekSamANA nijAM sthitim / kiM svapnamindrajAlaM vetyAmRzAdvidhurA satI / / 14 / / babhASe padmanAbhastAM mA bhaiSIrmRgalocane / AnAyitA mayAsi tvaM bhuMkSva bhogAnmayA saha / / 15 / / dvIpo'yaM dhAtakIkhaMDo'marakaMkA purI tvasau / rAjAhaM padmAnAbho'tra bubhUSuste'dhunA patiH // 16 // pratyutpannamatirdraupadyUce mAsAntare yadi / ko'pi naiSyati madIyaH kariSye tvadvacastadA / / 17 / / azakyAtrAgatirnRNAM jaMbUdvIpajuSAmiti / vimRzaMstadvaco mene padmazchadmaparo'pi hi / / 18 / / na bhokSye mAsaparyante'pyahaM patiM vinA kRtA / draupadItyabhijagrAha satIvratamahAdhanA / / 19 / / pAMDavA apyapazyantaH prabhAte draupadIM gRhe / bhRzamanveSayAmAsurjalasthalavanAdiSu / / 20 // tadvArtAmapi te nApustanmAtAkhyacca zArGgiNe / sa eva zaraNaM teSAM bandhuzca vidhureSu saH / / 21 / / kRSNo'pi kRtyamUDho'sthAdyAvattAvatsamAyayau / sa nAradamunirdraSTuM tamanarthaM svayaM kRtam // 22 // 1 pUrvamitram / 2 sthAnam / 1 ** aSTamaM parva dazamaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / draupadIharaNam / / / 328 / /
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 329 // | aSTamaM parva dazamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / kiM dRSTA draupadI kvApItyanuyuktaH sa viSNunA / Uce'gAM dhAtakIkhaMDe'marakaMkApurImaham / / 23 // tatra bhUpasya padmasya sadmani drupadAtmajAm / adrAkSamahamityuktvA jagAmotpatya so'nyataH / / 24 / / babhASe pAMDavAn kRSNaH padmena draupadI hRtA / eSa tAmAhariSyAmi mA khidyadhvaM manAgapi // 25 // tataH sapAMDavo viSNurmahAnIkasamAvRtaH / jagAma mAgadhAbhikhyaprAcInAMbhodhirodhasi / / 26 // Ucuzca pAMDavAH kRSNaM svAminnatyantabhISaNaH / saMsAra iva cApAraH pArAvAro'yamuddhataH / / 27 / / magnAstiSThanti kutrApi leSTuvat parvatA iha / tiSThanti parvataprAyANyatra yAdAMsi kutracit // 28 // kRtezoSapratijJazca vADavo'trAsti kutracit / velandharasurAzcAtra kaivartA iva kutracit / / 29 // udvartyante'trormibhizca kamaMDalunibhA ghanAH / alaMghyo manasApyeSa laMghanIyaH kathaM tataH // 30 // kA vazcinteti tAnuktvA kRSNaH kRSNetarAzayaH / tIre niSadya tapasArAdhayAmAsa susthitam / / 31 // AvirbhUya suraH so'pi kiM karomItyabhASata / kRSNo'pyUce pArthivena padmana draupadI hRtA // 32 / / sA yathA dhAtakIkhaMDadvIpAdAnIyate drutam / tathA kuru surazreSTha lavaNodadhidaivata / / 33 // devopyUvAca padmasya pUrvasaMgatanAkinA / hatvA samarpitA kRSNa tadvattAmarpayAmi vaH // 34 // yadvA nedaM rocate vastataH sabalavAhanam / kSipAmyaMbhonidhau padma draupadImarpayAmi vaH / / 35 // 1 pRSTaH / 2 samudraH / 3 kRtA zoSe zoSaNe pratijJA yena saH / draupadIharaNam / / / 329 //
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 330 // aSTamaM parva | dazamaH sargaH zrIariSTa nemijina caritam / kRSNopyUce meti kArSIH pAMDavAnAM mamApi ca / SaNNAM rathAnAM toyAntardehi mArgamanAhatam / / 36 // yathA tatra svayaM gatvA taM varAkaM vijitya ca / AnayAmo vayaM kRSNAM panthA hyeSa yazaskaraH // 37 // susthito'pi tathA cakre kRSNo'pi hi sapAMDavaH / abdhi sthalamivollaMghyAmarakaMkAM yayau purIm // 38 // sthitvA tadbahirudyAne'nuziSya hariNA svayam / dArukaH preSito dautye yayau padmanRpAntike / / 39 / / tatpAdapIThaM pApenAkrAman bhUkuTibhISaNaH / kuntAgreNArpaya~llekhaM dArukaH padmamabravIt // 40 // pANDavAnAM vAsudevasahAyAnAM priyA tvayA / jaMbUdvIpasya bharatAdAnItA drupadAtmajA / / 41 / / dattamArgo'mbudhinApi kRSNaH pAMDusutaiH saha / Agato'styarpyatAM kRSNAM jijIviSasi yadyare // 42 // padmo'pyUce sa tatraiva vAsudeva iha tvaho / AtmaSaSTho mama kiyAn gaccha sajjaya taM yudhi / / 43 // abhyetya tadvacaH kRSNAyAcakhyau dAruko'pi hi / AgAdhuyutsuH padmo'pi saMnahya saha senayA // 44 / / tasyApatatsu sainyeSu vAridheriva vIciSu / smerAkSaH puMDarIkAkSaH pAMDavAnityabhASata / / 45 // yotsyante kiM bhavanto'tra saha padmana bhUbhujA / athavA yudhyamAnaM mAM prekSiSyante rathasthitAH // 46 // te'pyUcuH saha padmana vayaM yotsyAmahe prabho / rAjAdya padmanAbho vA vayaM ceti kRtAzravAH // 47 // tatazca te yuyudhire padmana pRthivIbhujA / jitAzca punarapyetya vAsudevamado'vadan // 48 // 1 dUtakarmaNi / 2 AtmanA SaSThaH kRSNaH / draupadyAnayanahitoH gatAnAM pANDavAnAM parAjayaH / / / 330 //
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 331 // aSTamaM parva dazamaH sargaH patvA janArdanaHjA padmo vAsmAbhiH kasA zrIariSTanemijinacaritam / svAmin balIyAn padmo'yaM balavatsainikAvRtaH / tvayaiva jayyo nAsmAbhiH kuruSveha yathocitam // 49 / / kRSNopyUce jitA yUyaM tadaiva nanu pAMDavAH / rAjA padmo vayaM veti gaditaM vacanaM yadA / / 50 // rAjAhameva no padma ityuditvA janArdanaH / yudhi cacAla dadhmau ca pAMcajanyaM mahAsvanam / / 51 / / balatribhAgaH padmasya tacchaMkhadhvaninAtruTat / gati[gakulasyeva siMhanAdena sarpatA / / 52 / / zAGgaM cAsphAlayacchArnI tasyApi dhvaninA punaH / balatribhAgaH padmasyAtruTadurbalarajjuvat / / 53 / / avaziSTatRtIyAMzabalaH padmo raNAMgaNAt / praNazyAmarakaMkAyAM praviveza jhagityapi / / 54 / / lohArgalAsanAthAni pidadhe gopurANi saH / kRSNo'pi prajvalan krodhAduttatAra rathAdatha / / 55 // samudghAtena jajJe ca narasiMhavapurhariH / kruddho'ntaka iva vyAttAnanadaMSTrAbhayaMkaraH / / 56 // nardannatyUrjitaM so'tha vidadhe pAdadardaram / cakaMpe vasudhA tena hRdayena saha dviSAm // 57 / / prAkArAgrANi babhraMsuH peturdevakulAnyapi / kuTTimAni vyazIryanta zAGgiNaH pAdadardaraiH / / 58 // garteSu lilyire ke'pi ke'pi toyeSu cAvizan / nipeturmUrchitAH ke'pi tatpuryAM nRharerbhayAt / / 59 // kSamyatAM devi rakSAsmAdantakAdiva zAGgiNaH / iti jalpan yayau padmaH zaraNaM drupadAtmajAm / / 60 / / sApyUce mAM puraskRtya strIvezaM viracayya ca / prayAhi zaraNaM kRSNaM tathA jIvasi nAnyathA / / 61 / / | kRSNena draupadIhartuH parAjayaH / // 331 // 1 pAdaghAtam /
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 332 // | aSTamaM parva dazamaH sargaH zrIariSTa nemijina caritam / ityuktaH sa tathA cakre namazcakre ca zAGgiNam / zaraNyo vAsudevo'pi mA bhaiSIrityuvAca tam / / 62 / / draupadI cArpayAmAsa pAMDavAnAM janArdanaH / vavale ca rathAruDhaH saha taistena varmanA / / 63 / / tadA ca tatra caMpAyAmudyAne pUrNabhadrake / bhagavAn samavAsArSInmunisuvratatIrthakRt / / 64 / / kapilastatsabhAsIno viSNuH papraccha taM prabhum / svAminmameva kasyAyaM zaMkhanAdaH zravotithiH / / 65 / / zaMkhadhvaniH kRSNaviSNoreSa ityarhatodite / ekatra kiM harI syAtAmityapRcchatsa kezavaH / / 66 / / draupadIpadmakRSNAnAM vRttAntaM bhagavAnapi / samAcakhyau kapilAya kapilo'pyevamabravIt / / 67 / / jaMbudvIpArdhabharatezasya kRSNasya nAtha kim / bhavAmyahaM svAgatiko'bhyAgatasyAtitheriha // 68 // svAmyUce na yathaikatra dvitIyo'rhanna cakrabhRt / na ca viSNustathAnyena na milet kAraNAgataH // 69 // zrutvApItyarhato vAcaM kapilaH kRSNamIkSitum / yayAvabdhestaTe kRSNarathasImaMtitAdhvani / / 70 / / IkSAMcakre ca kRSNasya madhye'mbhonidhi gacchataH / rajatasvarNapatrAbhAn zvetapItarathadhvajAn // 71 // kapilo viSNureSo'hamutkastvAM druSTumAgataH / tadvalasvetyakSarADhyaM zaMkhaM dadhmau sa zArGgabhRt // 72 / / AgamAma vayaM dUraM tvayA vAcyaM na kiMcana / iti vyaktAkSaradhvAnaM zaMkhaM kRSNo'pyapUrayat / / 73 // tacchaMkhadhvanimAkarNya vavale kapilo hariH / gatvA kaMkApurI padma kimetaditi cAvadat / / 74 // 1 karNAtithiH / 2 adyatanyAM uttama puruSa bahuvacanam / dvayorvAsu| devayoH shNkhnaadmilnm| / / 332 / /
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 333 // aSTamaM parva dazamaH |sargaH zrIariSTanemijinacaritam / padmo'pyakathayat svAgo'vocadyat svAmini tvayi / kRSNenAhaM parAbhUto jaMbUbharataviSNunA / / 75 / / re durAtmannasamAnavigraheti vadan hariH / padmaM nirvAsayAmAsa tadrAjye tatsutaM nyadhAt / / 76 / / kRSNo'pyaMbhodhimuttIrya pAMDavAnevamabravIt / ApRcche susthitaM yAvattAvadgaMgAmatIta bhoH // 77 // tataste nAvamAruhya gaMgAzroto'tibhISaNam / dvASaSTiyojanapRthUttIryAnyo'nyamado'vadan // 78 / / drakSyAmo'dya balaM viSNornIratraiva nirdhAyatAm / vinA nAvaM kathaM gaMgAzroto'sAvuttariSyati // 79 // evaM te kRtasaMketA nilIyAsthurnadItaTe / itazca kRtakRtyaH san kRSNo'pyAgAtsaridvarAm / / 80 // tatrApazyan harirnAvaM doSNyekasmin savAjinam / rathaM nyasyAnyadoSNAMbhastarItumupacakrame / / 81 // gaMgAmadhye gataH zrAntaH kRSNazcaivamaciMtayat / aho pAMDusutAH zaktA gaMgA terustarI vinA / / 82 / / / gaMgA taccintitaM jJAtvA dadau stAghaM kSaNAdapi / uttatAra tatastAM ca sukhenaiva janArdanaH / / 83 // yuSmAbhiH kathamuttIrNA gaMgetyUce sa pAMDavAn / nAvottIrNAsmAbhiriti pratyUcuste'pi zAGgiNam / / 84 // vAlayitvA na kiM praiSi naurityuktAstu zAhmiNA / te'vocan preSitA naurna yuSmadojaH parIkSitum / / 85 / / kRSNo'pyuvAca kupito madojo jJAsyathAdhunA / na jJAtamabdhitaraNe'marakaMkAjaye'pi ca / / 86 // ityuktvA lohadaMDena rathAsteSAM mamarda saH / abhUcca pattanaM tatra nAmato rathamardanam // 87 / / 1 svAparAdha / 2 iNak-gatau paMcamI-madhyama puruSa bahuvacanam / 3 zatR pratyayAntam / | pANDavaiH kRSNabalaparIkSaNam / / / 333 / /
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA aSTamaM parva dazamaH sargaH zrIariSTa puruSacarite // 334 // nemijina caritam / tato nirviSayAMzcakre pAMDavAn kaMsasUdanaH / saMbhUya zibireNAtha dvArakA nagarI yayau / / 88 // pAMDavAH svapuraM gatvA tat kuntyA AcacakSire / kuntyapi dvArakAM gatvA vAsudevamabhASata / / 89 / / tvayA nirvAsitAH kutra tiSThantu mama sUnavaH / asmin bharatavarSADhe na sA bhUrbhavato na yA / / 90 // kRSNo'pyUce dakSiNAbdhe rodhasyabhinavAM purIm / nivezya pAMDumathurAM vasantu tava sUnavaH // 91 // kuntI gatvA tadAcakhyau sutebhyaH kRSNazAsanam / te'pIyuH pAMDuviSayaM vArdhivelApavitritama / / 92 // kRSNo'pi hAstinapure'bhiSiSeca parIkSitam / pautraM jAmeH subhadrAyA abhimanyutanUdbhavam / / 93 // itazca bhagavAnnemiH pAvayan pRthivItalam / krameNa bhaddilapuraM purapravaramIyivAn / / 94 // AsaMzca tasminnagare sulasAnAgayoH sutAH / devakyudarajAH SaT te ye dattA naigameSiNA // 95 / / te'tha dvAtriMzataM kanyAH pratyekaM pariNinyire / zrIneminA bodhitAstu tatpAveM jagRhuvratam // 96 // sarve caramadehAste dvAdazAMgadharAH kramAt / vijahuH svAminA sArdhaM tapasyantastapo mahat / / 97 / / itazca bhagavAnnemirviharan dvArakAM yayau / sahasrAmavaNe tatropavane samavAsarat / / 98 / / SaT ca te devakIputrAH SaSThAnte pAraNArthinaH / tridhA yugalinau bhUtvA prAvizan dvArikA purIm / / 99 / / tebhyo'nIkayazo'nantasenau dvau devakIgRham / gatau tau vIkSya kRSNAbhAvityamodata devakI // 100 // sA pratyalAbhayat siMhakesarairmodakottamaiH / tau jagmatustatazcAnyau tatsaudaryAvupeyatuH // 101 // | devakanyA | svaSaTsuta| parijJAnam / // 334 //
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 335 // aSTamaM parva dazamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / ajitasenanihatazatrU nAmnA mahAmunI / sA pratyalAbhayattAvapyathAnyau samupeyatuH / / 102 / / nAmnA devayazaHzatrusenau zramaNapuMgavau / tau ca natvA devakIthamapRcchadracitAJjaliH // 103 / / bhUyo bhUyo'pi diGmohAt kiM nu yUyamihAgatAH / kiM vA me matimoho'yaM yUyaM na hi ta eva hi // 104 / / athavA svargakalpAyAmapyasyAM puri saMpadA / nocitaM bhaktapAnAdi prApnuvanti maharSayaH / / 105 // tAvUcaturna diGmoho'smAkaM SaT sodarA vayam / bhaddilapuravAstavyAH sulasAnAgayoH sutAH / / 106 / / dharma zrutvA nemipArzve prAvrajAma vayaM hi SaT / bhUtvA ca trINi yugmAni kramAtte gRhamAgatAH / / 107 // tatazca devakI dadhyau kathaM nAma SaDapyamI / kRSNasya sahazA evaM tilA api tilasya na / / 108 / / jIvadaSTasutA cAhamatimuktakasAdhunA / purAkhyAtAsmi tenaite kiM syurmama tanUruhAH // 109 / / vimRzyaivaM dvitIye'hni tatpraSTuM nemino'ntike / yayau samavasaraNe devakI devanirmite // 110 // jJAtvA svAmyapi tadbhAvamUce te'mI sutAH khalu / samarpitAH sulasAyA jIvanto naigameSiNA / / 111 // sA tathA tatra SaT sAdhUn pazyatyutprasavastanI / vavande ca bamASe ca sAdhu dRSTAzca he sutAH / / 112 / / rAjyaM prakRSTamathavA dIkSA matkukSijanmanAm / kiM tvetanmama khedAya svayaM naiko'pi lAlitaH / / 113 // bhagavAnapyathovAca mudhA mA tAmya devaki / pUrvakarmaphalaM hyetadiha janmanyupasthitam // 114 / / 1 te eva kRSNasya sadRzAstilA api tilasya sadhzA na / 2 aSTamaH suto bhAvItyapekSayoktamidam / devakanyA svaSaTsutaparijJAnam / // 335 / /
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaM parva dazamaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 336 // sargaH zrIariSTanemijinacaritam / sapalyAH sapta ratnAni tvamAhArSIH purA bhave / rudatyAzcArpitaM tasyA ratnamekaM punastvayA / / 115 // tacchutvA devakI nindatyAtmaprAgjanmaduSkRtam / yayau svagRhamasthAcca putrajanmAbhikAMkSiNI / / 116 / / kimevaM vimanA mAtarityuktA zApANinA / sA babhASe niHphalena jIvitavyena kiM mama / / 117 // tvaM vardhito nandagRhe nAgadhAmni ca te'grajAH / kalakaMThyeva nApatyaM mayA kimapi lAlitam / / 118 // icchAmi tatsutaM vatsa bAlalAlanakautukAt / pazavo'pi hi dhanyAste svayaM svApatyalAlakAH / / 119 / / eSa te pUrayAmyarthamityuktvA prayayau hariH / ArAdhayAmAsa zakrasenAnyaM naigameSiNam / / 120 / / devo'pyuvAca te mAturbhaviSyatyaSTamaH sutaH / udbhinnayauvano dhImAn sa paraM pravrajiSyati / / 121 // anu tadvacanaM svargAccayutvA devo maharddhikaH / devakyAH kukSimAyAsIjjajJe ca samaye sutaH // 122 / / nAmnA gajasukumAlaM rupAt kRSNamivAparam / taM svayaM lAlayAmAsa devakI devasannibham / / 123 / / so'tyantavallabho mAturdhAtuzca prANasannibhaH / dvyorne|ndiivrenduH krameNa prApa yauvanam / / 124 / / prabhAvatImabhidhayA drumasya pRthivIpateH / kanyAM gajasukumAlaH pitrAdezAdupAyata / / 125 / / somazarmadvijasutAM somAkhyAM kSatriyAbhavAm / so'nicchannapyupayeme mAtRbhrAtrornirdezataH / / 126 // tadaiva tatra samavAsArSInnemistadantike / dharma gajasukumAlaH sabhAryo'vahito'zRNot / / 127 / / 1 kalakaMThI bhASAyAM "koyala" iti khyAtam tadapatyAni kAkyA lAlyanta iti lokaprasiddham / devakanyA devaprabhAveNa putraprAptiH /
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 337 // tatazcotpannavairAgyaH patnIbhyAM sahito gajaH / pitarau samanujJApya svAmipArzve'grahIdvratam // 128 // gaje pravrajite cAtha tadviyogAsahiSNavaH / pitarau kRSNamukhyAzca bhrAtaro rurudustarAm / / 129 / / sAyaM sa svAminaM pRSTvA zmazAne pratimAM vyadhAt / bahirgatena dRSTazca brahmaNA somazarmaNA / / 130 / / somazarmAcintayacca yatpAkhaMDacikIrayam / viDaMbanAya matputrImupayeme durAzayaH / / 131 / / iti kruddhastacchirasi somazarmA viruddhadhIH / jvalaccitAMgArapUrNaM ghaTIkaMThamatiSThapat // 132 // tenAtidahyamAno'pi so'dhisehe samAhitaH / dagdhakarmendhano jAtakevalazca yayau zivam // 133 // prAtazcacAla kRSNo'pi rathasthaH saparicchadaH / draSTuM gajasukumAlamutkaMThApUrNamAnasaH / / 134 / / nirgacchan dvArakAyAzca bahiraikSiSTa sa dvijam / vahantamiSTakAM mUrdhnA vRddhaM devAlayaM prati / / 135 / / tasyAnukaMpayA kRSNa ApAkotsvayamiSTakAm / ninye devakule tasmin loko'naiSIcca koTizaH / / 136 // kRtArthaM taM dvijaM kRtvA yayau nemiM janArdanaH / na cApazyadgajaM tatra muktaM nidhimivAtmanA // 137 // kva me bhrAtA gaja iti papraccha svAminaM hariH / somadvijAdgajamokSamAcakhyau bhagavAnapi / / 138 // tato mumUrcha goviMdo labdhasaMjJaH punaH prabhum / papraccha bhrAtRvadhako jJAtavyaH sa kathaM mayA / / 139 / / bhagavAnapyabhASiSTa mA kupaH somazarmaNe / tvadbhrAtuH sa hi sahAyaH sadyo mokSasya sAdhane / / 140 / / 1 sphuTitaghaTakapAlam / 2 yatreSTakAH pacyante tat sthAnamApAkamiti kathyate / aSTamaM parva dazamaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / gaja |sukumAladIkSA, upasargaH, kevala mokSazca / / / 337 / /
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 338 // siddhiH syAccirasAdhyApi sahAyavazataH kSaNAt / yathA tvayAdya vRddhasya brAhmaNasyeSTakArpaNAt // 141 // somazarmA na kuryAccet karma tvadbhrAturIdazam / tatkathaM tasya siddhiH syAtkAlakSepaM vinaiva hi / / 142 / / svamudbaddhuM vrajaMstvAM ca vizantaM puri vIkSya yaH / bhinnamUrdhA mriyate taM jAnIthA bhrAtRghAtakam / / 143 / / tataH kRSNo rudan bhrAtuH saMskArAdyakarot svayam / prAvizacca purIM somamaikSiSTa ca tathA mRtam // 144 // bandhayitvA pAdayostaM puryAmabhramayannaraiH / bahizca kSepayAmAsa gRdhrAdInAM navaM balim / / 145 / / tena zokena yadavo bahavo nemisannidhau / pravavrajurdazArhAzca vasudevaM vinA nava / / 146 / / zivA ca svAmino mAtA sapta cApi sahodarAH / anye'pi harikumArAH prAvrajannantike prabhoH // 147 // jItyapi saMvinA prAvrAjItsvAmino'ntike / nandakanyaikanAsA ca bahvyazcAnyA yadustriyaH / / 148 / / kanyodvAhapratyAkhyAnAbhigrahaM harirAdade / sarvA duhitarastasya prAvrajan svAmino'ntike / / 149 / / vinA ca kanakavatIM rohiNIM devakIM tathA / vasudevasya palyo'pi prAvrajannemisannidhau / 150 / / gRhe'pi kanakavatyAzcintayantyA bhavasthitim / utpede kevalajJAnaM sadyastruTitakarmaNaH / / 151 / / neminA jJApitairdevaiH sA klRptamahimA tataH / pravrajyAM svayamAdatta yayau ca svAmino'ntike // / 152 / / dRSTvA nemiM vane'gacchaddinAni triMzataM tataH / vihitAnazanA mRtvA mokSaM kanakavatyagAt / / 153 / / naiSadhiH sAgaracandro rAmapautro viraktadhIH / aNuvratadharo'grepi tadAbhUt pratimAdharaH / / 154 // aSTamaM parva dazamaH sargaH zrI ariSTanemijinacaritam / gaja sukumAla zokena bahunA yAdavAnAM dIkSA / / / 338 / /
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 339 // aSTamaM parva dazamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / bahirgatvopasmazAnaM kAyotsarga dadhau ca saH / nabhaHsenena dRSTazca tacchidrAnveSiNA sadA / / 155 / / tamUce ca nabhaHsenaH pAkhaDin kiM karoSyadaH / labhasva kamalAmelAharaNacchadmanaH phalam / / 156 // ityuktvA tasya zirasi nidhAya ghaTakaMThakam / apUrayaccitAMgArairnabhaHseno durAzayaH // 157 / / tatsamyagadhisahyAzu vipannaH sAgaraH sudhIH / smRtapaJcaparameSThinamaskAro divaM yayau / / 158 // sadasyUce'nyadA zakro yatkRSNo guNakIrtanam / doSAn vihAya kurute nIcayuddhairna yudhyate / / 159 // tadvaco'zraddadhatkazcidAgAdvAravatI suraH / tadA ca svecchayA rantuM rathasthaH prAcaladdhariH / / 160 // vicakre tena devena kRSNAMgaH zvA mRtaH pathi / durgandhenAkhilaM lokaM bAdhamAno'tidUrataH / / 161 // taM prekSya kezavo'vocadaho kRSNatanoH zunaH / asyAsye pAMDurA daMtAH zobhante sutarAmamI / / 162 / / devo'thAzvaharIbhUyAzvaratnaM zAhmiNo'harat / pradhAvitAnanupadaM kRSNasainyAJjigAya ca / / 163 / / tato'dhAvat svayaM kRSNo nedIyAnabravIcca tam / kiM harasyazvaratnaM me muJcedAnI kvayAsi bhoH / / 164 / / devo'pyuvAca mAM yuddhe vijityAzvaM gRhANa bhoH / kRSNo'pyUce rathaM tarhi tvamAdatsva rathI hyaham / / 165 // devo'pyuvAca paryAptaM rathenebhAdinA ca me / yuddhaizca bAhuyuddhAdyaiH kuru kiM tu yutAhavam / / 166 // pratyabhASata govindo jito'smi naya vAjinam / na jAtu nIcayuddhena yudhye sarvAtyaye'pi hi / / 167 // 1 militayuddham / 2 sarvanAze'pi / zakreNa kRtA kRSNaprazaMsA devaparIkSA // 339 / /
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 340 // | aSTamaM parva dazamaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / tuSTo'tha so'maraH zakravRttAntAkhyAnapUrvakam / varaM vRNu mahAbhAgityavocata janArdanam / / 168 / / devaM kRSNo'pyabhASiSTa saMprati dvArikA purI / rogopasargarbahulA tacchAntyai kiJcidarpaya / / 169 / / kRSNAyAdAt suro bherImAkhyacca yadiyaM tvayA / SaNmAsyante SaNmAsyante vAdanIyAtmanaH purI / / 170 / / asyAH zrutena zabdenopasargAH prAktanA hare / kSayaM yAsyantyatha navA SaNmAsI naiva bhAvinaH / / 171 // ityuktvA sa yayau devastAM bherI kezavo'pi hi / tathaiva vAdayAmAsa rukchAntizcAbhavat puri / / 172 / / bherIkhyAtimatha zrutvA ko'pi dAhajvarArditaH / AgAddezAntarAdADhyo bherIpAlamuvAca ca / / 173 / / dravyalakSaM gRhANedamupakArAya me'nagha / bherIkhaMDaM palamAtraM vizrANaya kRpAM kuru / / 174 / / bherIpAlo'pyarthalubdhastatkhaMDaM tasya dattavAn / bherI candanakhaMDenApUriSTa zliSTasandhinA / / 175 / / so'nyebhyo'pi dadAvevamarthalubdhastathA yathA / candanacchedakanthAbhRt sA bherI mUlato'pi hi / / 176 // anyadA tvazive jAte zAbhRttAmavAdayat / sabhAmapi na tannAdo'tyagAnmazakanAdavat / / 177 / / kimetaditi kRSNena pRSTAH pratyayitA narA / kanthIkRtAM rakSakeNa tAM bherImAcacakSire / / 178 / / tamArakSamahan kRSNo bherImanyAM tato'marAt / lebhe cASTamabhaktena mahadbhiH kiM durAsadam / / 179 // tAM bherI vAdayAmAsa rogazAntyai janArdanaH / vaidyAvayAdizaddhanvantarivaitaraNI tathA / / 180 // tatra vaitaraNirbhavyazcikitsAM yasya yocitA / tAmAkhyAyAkarottasya dadau svamapi bheSajam / / 181 / / rogApahAriNI divybherii| // 340 //
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 341 // aSTamaM parva dazamaH | sargaH zrIariSTanemijinacaritam / dhanvantaristu vidadhe cikitsAM pApasaMyutAm / asmAkaM vihitaM nedamiti taM sAdhavo'bhyadhuH / / 182 / / so'pi pratibabhASe tAn sAdhuyogyo mayA na hi / AyurvedaH ko'pyapAThimA sma kRdhvaM vaco mama / / 183 // evaM dvAvapi tau vaidyau puryAM tatrAcikitsatAm / zrInemi cAnyadApRcchat kRSNaH kva gatiretayoH // 184 // athAcacakSe bhagavAn saptamyAM narakAvanau / apratiSThAnamAvAsaM vaidyo dhanvantarirgamI / / 185 / / vaidyo vaitaraNivindhyavane bhAvI plavaGgamaH / udyauvano yUthapatistatraiva ca bhaviSyati / / 186 // vane tatraikadA sArthenAgamiSyanti sAdhavaH / teSvekaH zramaNaH pAde bhagnazalyo bhaviSyati / / 187 // pratIkSyamANAn so'nyarSIn vakSyatyevaM yadatra mAm / muktvA yAtAnyathA sarve sArthabhraSTa mariSyatha / / 188 // taM chAyAsthaMDile muktvA te prayAsyanti sAdhavaH / tatpAdazalyamAkraSTumakSamA dInacetasaH / / 189 / / kapiyUthapatiH so'pi tatraiSyatyatha taM munim / dRSTvA kilakilArAvaM kariSyantyagravAnarAH // 190 // tannAdaruSTo yUthezaH so'gre sthAsyati tamRSim / prekSya dhyAsyati kutrehagjanaM vIkSitapUrvyaham / / 191 // smariSyati tataH pUrvajAti svAM tacca vaidyakam / girervizalyArohiNyAvAneSyatyauSadhI tataH / / 192 / / vizalyAM dazanaiH piSTvA pAde tasya nidhAsyati / sadyo vizalyaM tatpAdaM rohiNyArohayiSyati // 193 / / dvAravatyAM vaitaraNivaidyo'bhUvaM purA hyaham / likhiSyatyakSarANyevaM munestasya purazca saH // 194 / / taccaritraM zrutapUrvI munirdharma gadiSyati / tryahaM kRtvA kapiH prAyaM sahasrAre gamiSyati // 195 // munishushruussaaprbhaavH| / / 341 / /
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 342 // aSTamaM parva | dazamaH | sargaH | zrIariSTa| nemijinacaritam / sa drakSyatyavadhijJAnAt prAyasthasyAtmanaH zavam / namaskArAn prayacchantamabhyarNasthaM muniM ca tam / / 196 / / bhaktimAnamarastaM ca muni natvA vadiSyati / tvatprasAdena devarddhirmahatIyaM mamAbhavat / / 197 // svasAdhubhistaM ca sAdhuM sa nItvA yojayiSyati / sa sAdhustAM kapikathAM sAdhUnAM kathayiSyati / / 198 / / tacchutvA zraddadhaddharma nemi natvA yayau hariH / vihartumanyato'gacchattatazca bhagavAnapi / / 199 / / anyadA prAvRDAraMbhe jagadApyAyako'bdavat / dvArakAyAM neminAtha upetya samavAsarat / / 200 / / zuzrUSamANastaM kRSNo babhASe bhagavan katham / viharadhve na varSAsu yUyamanye'pi sAdhavaH // 201 // svAmI babhASe varSAsu nAnAjIvAkulA mahI / jIvAbhayapradAstatra saJcaranti na sAdhavaH // 202 / / kRSNo ityuvAca yadyevaM gacchadAgatA mayA / bhUyAJjIvakSayo bhUyaHparivAreNa jAyate / / 203 / / tadvarSAsu bahirgehAnniHsariSyAmi na hyaham / abhigRhyeti gatvA ca kRSNo vezmAvizannijam / / 204 / / kasyApi prAvRSaM yAvat pravezo mama vezmani / na pradeya iti dvAHsthAnAdideza ca zAImRt / / 205 / / vIro nAma kuvindo'bhUt puryAM tatrAtivaiSNavaH / kRSNaM vilokyArcitvA ca bubhuje nAnyathA tu saH / / 206 // praveza so'labhamAnastadA ca harisadmani / dvArastho harimuddizya pUjAM cakre dine dine // 207 // kadA'pi na ca so'bhuMkta viSNoranavalokanAt / vyatItAsu ca varSAsu niryayau vezmato hariH // 208 / / 1 jagatRptikaraH / 2 meghavat / munishushruussaaprbhaavH| // 342 //
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 343 // aSTamaM parva | dazamaH |sargaH | zrIariSTanemijinacaritam / upAtiSThanta sarve taM rAjAno vIrakazca saH / kiM kRzo'sIti papraccha vAsudevo'pi vIrakam / / 209 / / dvAHsthAstasya yathAvasthAM zazaMsuH kAryakAraNam / kRSNo'pyaskhalitaM cakre sakRpastaM svavezmani / / 210 // tatazca vandituM nemi kRSNo'gAt saparicchadaH / yatidharma ca zuzrAva svAminaM cetyabhASata / / 211 / / / na zrAmaNyakSamo'smIza tathApi niyamo'stu me / anyairgrAhayituM dIkSAM tathA tAnanumoditum / / 212 / / pravrajiSyati yaH kazcidvArayiSyAmyahaM na tam / putrasyeva kariSye ca tasya niSkramaNotsavam / / 213 // abhigRhyetyagAdviSNurvivAhyA nantumAgatAH / Uce svakanyAH svAminyo dAsyaH kiM vA bhaviSyatha / / 214 / / tA apyUcurbhaviSyAmaH svAminya iti zAGgiNam / zArTIpyUce nemipArzve tarhi pravrajatAnaghAH / / 215 // iti prAvAjayat kanyA vivAhArhAH krameNa saH / rAjyekA cAnyadA proce svAM sutAM ketumArIm // 216 / / pRSTA tAtena vatse tvaM bhASethA avizaMkitam / ahaM dAsIbhaviSyAmi na punaH svAminI prabho / / 217 // vivAhayogyA sA mAtrA preSitA piturantike / yayau tathoce pitrA ca sApyUce mAtRzikSitam / / 218 // kRSNo'pi dadhyau matputryo'pyaTiSyanti bhavATavIm / vimAnanAM ca prApsyanti sarvathA tatra sAMpratam // 219 / / yathA naivaM vadantyanyAstathAstviti dhiyA hariH / vIraM kuvindamavadat prakRSTaM kiM kRtaM tvayA / / 220 // prakRSTaM na mayA cakre kiMcittamiti vAdinam / Uce haristathApi tvaM vicintyAkhyAhi kiMcana // 221 // 1 apamAnam / 2 yuktam / pravrajyA| protsAhana| kRte kRSNA| bhigrahaH svasutApratibodhazca / // 343 //
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 344 // aSTamaM parva dazamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / babhASe vIrako'pyevaM badarIstho mayA purA / kRkalAso'zmanA hatvA pAtitazca mRtazca saH / / 222 / / rathAMgakRtarekhAyAM mArge toyaM vahanmayA / dhRtaM vAmAMghriNAkramya tacca dUramapAsarat / / 223 / / vastrapAtaghaTasyAntaH praviSTA makSikA mayA / dvAre vAmakaraM datvA raNantyo vidhRtAzciram / / 224 / / AsthAnastho dvitIye'hni kRSNo rAjJAM puro'vadat / svakulasyAnanurupaM caritaM vIrakasya bhoH / / 225 / / sAvadhAnA tataste'pi kRSNaM jIveti bhASiNaH / zrotumArebhire bhUyaH kRSNo'pyevamabhASata / / 226 / / yena raktaspheTo nAgo nivasana badarIvane / nijaghne bhUmizastreNa vermatiH kSatriyo hyayam // 227 // cakrotkhAtA yena gaMgA vahantI kaluSodakam / dhAritA vAmapAdena vematiH kSatriyo hyayam / / 228 / / yena ghoSavatI senA vasantI kalasIpure / niruddhA vAmahastena vematiH kSatriyo hyayam / / 229 / / yogyo mamAyaM jAmAtA suvyaktapuruSavrataH / ityuktvA vIrakaM smAha gRhyatAM ketumaJjarIm / 230 / / so'nicchan bhRkuTiM kRtvA kRSNenoktastu tatsutAm / pariNIya gRhe ninye vIrakaH ketumaJjarIm / / 231 / / zayyAdhiruDhA tasthau ca tadgRhe ketumaJjarI / tadAdezakarazcAsIdvIrako'pi divAnizam / / 232 / / kiM ketumaJjaryAjJAM te karotIti ca zAGgiNA / pRSTo'nyadAvadadvIrastadAjJAkArako hyaham / / 233 // kRSNo'pi hi babhASe taM karma sarvaM na cennijam / prasahya tAM kArayasi tattvaM guptau pravekSyasi / / 234 / / 1 rathacakreNa kRtAyAM rekhAyAm / 2 raktA sphaTA phaNA yasya saH / 3 tantuvAyaH / 4 kArAgRhe / * loke 'kAcIMDo' / pravrajyAprotsAhanakRte kRSNAbhigrahaH svasutApratibodhazca / // 344 / /
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 345 // aSTamaM parva dazamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / kRSNAzayajJo vIro'pi gatvoce ketumaJjarIm / pAnaM kuruSva vastrArthe kimAsInaiva tiSThasi // 235 // kolikastvaM na vetsIti vibruvANAM ca tAM krudhA / vIrakastADayAmAsa niHzaMkaM turirajjubhiH // 236 // rudantI sA piturgatvA tamAkhyatsvaparAbhavam / kRSNo'pyUce tvayA svAmyaM tyaktvA dAsyaM hi yAcitam // 237 // sAvadattarhi me svAmyamadhunApi prayacchata / kRSNo'vadadvIrakasya vaze'si na mamAdhunA / / 238 // sanirbandhaM tayA proktaH kRSNo vAritavIrakaH / nItvA pravrAjayAmAsa tAM nemisvAmisannidhau / / 239 / / anyadA sarvasAdhUnAM dvAdazAvartavandanam / kRSNo dadau nRpAstvanye nirvIryAstvavatasthire / / 240 // sarveSAmapi sAdhUnAM vAsudevAnuvartanAt / tatpRSThato vIrako'pi adAdvAdazAvartanam / / 241 // babhASe svAminaM kRSNaH SaSTyagratrizatAhavaiH / na tathAhaM parizrAnto vandanenAmunA yathA / / 242 // sarvajJo'pyavadat kRSNa bahvadya bhavatArjitam / puNyaM kSAyikasamyaktvaM tIrthakRnnAmakarma ca / / 243 / / uddhRtya saptamAvanyAstRtIyanarakocitam / AyurbaddhaM tvayA prAnte kariSyasi nikAcitam / / 244 / / kRSNo'pyuvAca bhagavan punaryacchAmi vandanam / narakAyuryathA prAgvanmama truTati mUlataH / / 245 // svAmyUce dharmazIlAto bhavette dravyavandanam / phalaM tu prApyate bhAvavandanAdanyathA na tu / / 246 / / vIrakasya phalaM kRSNenAnuyukto'vadat prabhu / phalamasya vapuHklezastvacchandAdvandate hyasau / / 247 / / 1he dharmazIla / 2 tvadanusaraNAt / kRSNasya munivandanaprabhAveNa, kSAyikasamyaktvatIrthakRnnAmakarmArjanam catuHnarakaspheTanaM ca / // 345 //
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 346 // aSTamaM parva dazamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / bhagavantaM namaskRtya bhAvayan bhagavadvacaH / jagAma dvArakApuryAM kRSNo'tha saparicchadaH / / 248 // kRSNasya DhaMDhaNApantyAM kumAro DhaMDhaNAbhidhaH / udyauvanaH paryaNaiSIdbahvInaeNpakumArikAH / / 249 // so'nyadA svAminaH pArzve zrutvA dharma viraktadhIH / dIkSAmupAdade pitrA kRtaniSkramaNotsavaH / / 250 // vijahe svAminA sArdhaM bahUnAM ca mato'bhavat / evaM ca tiSThatastasyodagAt karmAntarAyakam // 251 // yatra yatra yayau tatra tatrApa na sa kiJcana / samaM tena yayurye ca munayo'pi tathaiva te / / 252 / / tataste sAdhavo neminAthAyedaM vyajijJapan / ziSyastrailokyanAthasya putraH kRSNasya DhaMDhaNaH / / 253 / / mahebhyadhArmikodArajanAyAmapi puryasau / bhikSAmapi na labhate svAmin kiM tatra kAraNam / / 254 / / svAmyAkhyanmagadheSvAsIddhAnyapUrakanAmani / grAme purA nRpAyukto nAmnA vipraH parAzaraH / / 255 / / rAjakSetrANi sa grAmyairavApayadathAnyadA / prApte'pi bhojane grAmyAn bhojanAyAmucanna hi / / 256 // kSudhitaistRSitaiH zrAntairvRSabhairhAlikaizca saH / akarSayadbalAt kSetre sItAmekAM pRthak pRthak / / 257 / / karmAntarAyamarjitvA mRtvA bhrAntvA bhavaM ca saH / DhaMDhaNo'yamabhUttacca kamaitasyAdhunoditam / / 258 / / tacchutvA jAtasaMvego DhaMDhaNaH svAmino'ntike / paralabdhyA na bhokSye'hamityabhigrahamagrahIt / / 259 // 1 grAme bhavA grAmyAstaiH 2 kSetre halakRtA rekhA sItA kathyate / kRSNasyaDhaMTaNakumAradIkSAM utarAyo dayazca / / / 346 //
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 347 // aSTamaM parva dazamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / sahamAno DhaMDhaNarSistamalAbhaparISaham / abhujAnaH paralabdhyA kAlaM kamapi so'nayat / / 260 / / vAsudevo'nyadApRcchanneminAthaM sabhAsthitam / madhye'mISAM maharSINAM ko hi duSkarakArakaH / / 261 / / svAmyAkhyaduHkarakarAH sarve'mI DhaMDhaNastvati / iyantaM yo'tyagAt kAlaM soDhA'lAbhaparISaham / / 262 / / tato natvA prabhuM kRSNaH pravizan dvArakApurIm / apazyaDDhaMDhaNaM sAdhu yAntaM gocaracaryayA / / 263 // gajAduttIrya kRSNastaM namazcakre'tibhaktitaH / dRSTvaikazreSThinAcinti dhanyaH kRSNena yo nataH / / 264 // viharan DhaMDhaNo'pyAgAttasyaiva zreSThino gRhe / modakairbahumAnena sa tu taM pratyalAbhayat / / 265 / / DhaMDhaNo'pyetya sarvajJaM natvA caivaM vyajijJapat / karmAntarAyakaM kiM me kSINaM bhikSAM yadApnavam / / 266 / / svAmyUce nAntarAyaM te kSINaM labdhistviyaM hareH / hariNA vandito'sIti zreSThI tvAM pratyalAbhayat // 267 / / rAgAdirahitaH so'tha paralabdhirasAviti / pariSThApayituM bhikSAM prArebhe sthaMDilAvanau / / 268 // pUrvArjitAni karmANi jIvAnAM duHkSayANyaho / iti sthiradhyAnajuSa utpede tasya kevalam / / 269 // nemi pradakSiNIkRtya tataH kevaliparSadi / DhaMDhaNarSirupAvikSat pUjitastridazairapi // 270 / / vijahe bhagavAnnemiAmAkarapurAdiSu / bhUyo bhUyo dvArakAyAM puryAM ca samavAsarat / / 271 // tatraikadA sthite nAthe'kasmAvRSTirajAyata / bhikSAM bhrAntvA rathanemiH pratisvAmiH cacAla ca / / 272 / / praviveza guhAM caikAM tayA vRSTyA sa vidrutaH / vanditvA svAminaM rAjImatI cApi nyavartata / / 273 / / zrIlaMDhaNaHkevalam / / / 347 //
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 348 // aSTamaM parva dazamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / rAjImatyA sAdhvyastatsahacaryo'tha vRSTibhitAH pradudruvuH / rAjImatI guhAM tAM tu vivezAjAnatI satI / / 274 / / prAkpraviSTamapazyantI rathanemi tamovazAt / udvApayitumamucadvastrANyUrdhvasthitA tu sA / / 275 / / rathanemirvivastrAM tAM prekSya kAmArdito'vadat / purApi prArthitAbhUstvaM saMbhogAvasaro'dhunA / / 276 // rathanemi svarAjjJAtvA gopitAMgA jhagityapi / babhASe yujyate nedRk kadAcit kulajanmanAm / / 277 // sarvajJasyAnujo'si tvaM ziSyastasyaiva tattava / adyApi keyaM buddhirbho lokadvayavirodhinI / / 278 / / sarvajJaziSyA bhUtvA te pUrayiSye na vAJchitam / vAJchayApyanayA tu tvaM patiSyasi bhavArNave / / 279 / / caityadravyatiH sAdhvIzIlabhaMgarSighAtane / tathA pravacanoDDAho mUlAgnirbodhizAkhinaH // 280 // pravizanti varaM ghore jvalite'pi hutAzane / vAntaM bhoktuM na hIcchanti kule jAtA agaMdhane / / 281 // dhigastu te yazaskAmin yastvaM jIvitakAraNAt / pAtuM samIhase vAMtaM zreyaste maraNaM khalu / / 282 / / sutAhaM bhojarAjasyAndhakavRSNerbhavAn sutaH / mA kule gandhinau bhUva saMyama nibhRtazcara / / 283 // nArIderza spRhayasi yadi tvaM madanAturaH / vAtAhato haTha zvAsthitAtmA tadbhaviSyasi / / 284 / / tayaivaM bodhitaH so'pi pazcAttApaparo muhuH / sarvAM vimucya bhogecchAM tIvra vratamapAlayat // 285 / / prabhoragre duzcaritaM tadAlocya sa zuddhadhIH / chadmastho vatsaraM sthitvA kevalajJAnamAsadat / / 286 / / 1 hatiH haraNam / 2 nArI dRSTveti nArIdarzanam / 3 haTho jalavatyauSadhivizeSaH / rakhanemi prtibodhH| ||348 //
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 349 // aSTamaM parva dazamaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / vihRtyAnyatra cAnyedhurbhUyo raivatakAcale / zrInemiH samavAsArbadbhavyAMbhoruhabhAskaraH / / 287 / / kRSNa pAlakazAMbAdiputrAnUce yathA prage / ya pUrva vanditA nAthaM tasmai dAsye'zvamIpsitam / / 288 // tacchutvA zAMbakumAraH prAtarutthAya talpataH / gRhe'pi tiSThan bhAvena neminAthamavandata / / 289 / / mahatyAM pAlako rAtrAvutthAya varavAjinA / gatvA prabhumabhavyatvAddhRdyAkrozannavandata / / 290 // darpakAzvaM pAlakena yAcito harirabravIt / dAsye tasyAzvamAkhyatA yaM svAmI pUrvavandakam / / 291 / / gatvA ca viSNunA pRSTa svAmyAdau kena vanditaH / svAmyAkhyat pAlakenAdau dravyAcchAMbena bhAvataH / / 292 / / kimetaditi kRSNena pRSTo bhUyo'bhyadhAt prabhuH / abhavyaH pAlako hyeSa bhavyo jAMbavatIsutaH / / 293 // rathAGgapANiH kupito'tha pAlakaM taM bhAvahInaM niravAsayadrutam / datvA yathAyAcitamazvapuMgavaM zAMbaM mahAmaMDalikaM vyadhAt punaH / / 294 / / ityAcAryazrIhemacaMdrasUriviracite triSaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye'STame parvaNi draupadIpratyAharaNagajasukumAlAdicaritavarNano nAma dazamaH sargaH / drvybhaavbndnm| / / 349 / / 1 hadi Akrozan /
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ | ekAdazaH sargaH / / triSaSTizalAkApuruSacarite // 350 // aSTamaM parva ekAdazaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / zrIneminAthamanyedhurdezanAnte janArdanaH / namaskRtya vinItAtmA papraccheti kRtAjaliH // 1 // dvArakAyA yadUnAM ca mama ca syAt kSayaH katham / hetoH kuto'pyanyakRtaH svayaM kAlavazena vA // 2 // athAkhyadbhagavAn zauryapurasya bahirAzrame / parAzara iti nAmnA prathitastApasAgraNIH / / 3 / / kanyAM nIcakulA kAzcidyamunAdvIpake gataH / sa siSeve sutazcAbhUttayodvaipAyanAhvayaH / / 4 / / parivrAD brahmacArI ca dAntazca yadusauhRdAt / nivasaMstatra zAMbAdyairmadhAMdhairnihaniSyate / / 5 / / sa kruddho dhakSyati purI dvArakAM yadubhiH saha / jaratkumArAt svabhrAtustava cAnto bhaviSyati // 6 // are kulAMgArako'yamityantaH kaluSAzayaiH / jarAkumAro dadRze yadubhiH sakalairapi // 7 // bhUtvApi vasudevasya sUnuH kiM bhrAtRghAtyaham / tatsarvathAnyathA kartuM yate'hamiti cintayan / / 8 // utthAya nemi natvA ca jAreyastUNayugmabhRt / kodaMDI kRSNarakSArtha vanavAsamazizrayat / / 9 / / dvaipAyano'pi tacchutvA lokazrutyA prabhorvacaH / dvArakAyA yadUnAM ca rakSArthaM vanavAsyabhUt / / 10 // dvArikAkRSNAdInAM kSayasya hetukayanam / // 350 //
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 351 // aSTamaM parva ekAdazaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / kRSNo'pi svAminaM natvA viveza dvArakAM purIm / madyamUlo hyanarthaH syAditi madyaM nyavArayat / / 11 // kRSNAjJayA samIpAdrau kadaMbavanamadhyataH / kAdaMbaryAM kandarAyAM zilAkuMDeSu bhUrizaH / / 12 / / purAkRtAni madyAni sarve dvAravatIjanAH / gRhazrotojalamiva nItvA nItvA pratatyajuH / / 13 / / siddhArthaH sArathirdhAtA baladevamathAvadat / puryAH kulasya cekSAM kathaM drakSyAmi durdazAm / / 14 // tasmAnmAM visRja svAmipAdAnte'haM yathA vratam / adhunaiva hi gRhNAmi kAlakSepaM sahe na hi / / 15 // udazrustaM balo'pyUce bhrAtaryuktaM vadasyadaH / vinaSTumakSameNApi visRSTo'si mayAnagha / / 16 // tapastattvA vipannastvaM devIbhUto vipadgatam / saMbodhayeH samaye mAM bhrAtRsnehamimaM smaran / / 17 // AmetyudIrya siddhArthaH prAvAjIt svAmino'ntike / SaNmAsI ca tapastIvra taptvA mRtvA divaM yayau / / 18 // itazca yA zilAkuMDeSvAsIt kSiptA surA janaiH / nAnAdrupuSpasaMpAtAttadA svAdvI babhUva sA / / 19 // tadA ca mAse vaizAkhe ko'pi zAMbasya puruSaH / aTan yayau tatra tRSA tAM ca dRSTvA surAM papau // 20 // tataH pramuditastena timApUrya sIdhunA / yayau vezmani zAbasya taccopAyanamArpayat // 21 / / tatsIdhu dRSTvA sAmoda sapramodo hareH sutaH / pAyaM pAyaM jagAdaivaM kutra labdhamidaM tvayA / / 22 / / so'pyAkhyatsIdhu tatrasthaM zAMbo'pyahni dvitIyake / samaM kumArairdurdAntairyayau kAdaMbarI guhAm / / 23 // 1 jalapAtram "masaka' iti bhASAyAm / 2 madyena / zAMbAdInAM madyapAnaM dvaipAyanamunitADanaM c| // 351 / /
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 352 // aSTamaM parva ekAdazaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / zAMbAdInAM kAdaMbarIguhAyogAnnAmnA kAdaMbarI surAm / tAM prekSya zAMbo mumude tRSito nimnagAmiva / / 24 / / bhRtyairAnAyya tAM zAMbaH puSpitadruvanAntare / baddhApanaH papau mitrabhrAtRbhrAtRvyasaMyutaH / / 25 // cirAtprApteti jIrNeti sadravyaiH saMskRteti ca / pibantastAM surAM te tu na tRptimupalebhire / / 26 / / dvaipAyanarSi dhyAnasthamagre taM girimAzritam / dadRzurmadyapAnAndhAH krIDantaste kumArakAH / / 27 / / zAMbo babhASe svAnitthamayaM me nagarI kulam / hantA taddhanyatAmeSa haniSyati hataH katham / / 28 / / tataste kupitAH sarve leSTubhiH pAdatADanaiH / capeTAbhirmuSTibhizca tamAjaghnurmuhurmuhuH / / 29 / / patitaM taM mahIpRSThe mRtaprAya vidhAya te / yayuH purI dvAravatI vivizu svasvavezmasu / / 30 / / taccAjJAsIccaraiH kRSNo dadhyau caivaM viSAdabhAk / aho durvAMtatAmISAM kumArANAM kulAntakRt / / 31 / / tataH kRSNaH sarAmo'gAttatra dvaipAyanaM munim / apazyat koparaktAkSaM mahAhimiva gviSam / / 32 // mahAmAtra iva vyAlamatimAtrabhayaMkaram / tridaMDinaM sAntvayituM tamArebhe janArdanaH / / 33 // krodha eva mahAzatruryo duHkhaM neha kevalam / pradatte kiM tu satataM janmalakSeSu janminaH / / 34 / / ajJAnairmadyapAnAndhairaparAddhaM mamAtmajaiH / tatsahasva maharSe tvamamarSo yujyate na te // 35 // kRSNenetyucyamAno'pi nAzAmyat sa tridaMDika / ityUce ca kRtaM kRSNa bhavataH sAntvabhASitaiH / / 36 / / 1 baddhamApAnaM madyapAnasthAnaM yena saH / madyapAnaM dvaipAyana muni tADanaM c| // 352 //
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 353 // aSTamaM parva ekAdazaH sargaH | zrIariSTanemijinacaritam / yo zeSAnAttatra yatputraistADyamAnena nidAnaM vihitaM mayA / salokAM dvArakAM dagdhuM na mokSo'tra yuvAM vinA // 37 // kRSNaM nyaSedhadrAmo'pi mA bAndhava mudhaiva hi / parivrAjamanunayAmukaM vAritavAmakam / / 38 / / vakrAjinAsikAhastAH sthUloSThodaranAsikAH / vilakSaNAkSA hInAGgAH zAnti yAnti na jAtucit / / 39 / / asmin khalUktvA tadbhAtarna nAzo bhAvivastunaH / sarvajJabhASitaM cApi sarvathA nAnyathA bhavet // 40 // tatazca zokasantaptaH kRSNaH svasadanaM yayau / dvaipAyananidAnaM ca dvArikAyAM prakaTyabhUt / / 41 // aghoSayadvitIye'hni nagaryAmiti zAhUbhRt / vizeSAddharmaniratAstiSThatAtaH paraM janAH / / 42 // tathArebhe janaH sarvo'pyupetya bhagavAnapi / zrInemiH samavAsArSIttatra raivatakAcale / / 43 / / tatra gatvA ca natvA ca kRSNaH zuzrAva dezanAm / jaganmohamahAnidrAvidrAvaNaraviprabhAm // 44 / / pradyumnazAmbau niSadha ulmukaH sAraNAdayaH / kumArAH prAvrajan ke'pi zrutvA tAM dharmadezanAm / / 45 / / rukmiNIjAmbavatyAdyA baDhyazca yaduyoSitaH / svAminaH pAdapadmAnte bhavodvignAH pravavrajuH / / 46 / / Acakhyau kRSNapRSTazca sarvajJo bhagavAnidam / dvaipAyano dvAdaze'bde dhakSyati dvArikAmimAm // 47 / / dadhyau ca kRSNo dhanyAste samudravijayAdayaH / ye'gre'pi prAvrajan dhiGmAM rAjyalubdhamadIkSitam // 48 / / jJAtvA tadAzayaM svAmI proce kRSNa kadApi hi / na zAGgiNaH pravrajanti nidAnena kRtArgalAH / / 49 / / 1 vArito nivAritaH san vAma eva vAmakaH kuTila iti yAvat / dvaipAyanakRtaM dvArikAvinAzanidAnam / // 353 //
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 354 // aSTamaM parva ekAdazaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / tapa: gacchantyavazyaM te'dhastAttvaM gAmI vAlukAprabhAm / zrutveti kRSNaH sadyo'pi nitAntavidhuro'bhavat // 50 // bhUyo'bhyadhatta sarvajJo mA viSIda janArdana / tata uddhRtya martyastvaM bhAvI vaimAnikastataH // 51 // cyutvA bhAvyatra bharate gaMgAdvArapurezituH / jitazatroH suto'haMstvaM dvAdazo nAmato'mamaH / / 52 // brahmalokaM balo gAmI maryo bhAvI tatazcyutaH / tato'pi devazcyutvA sa bhAvyantra bharate pumAn / / 53 / / utsarpiNyAM prasarpantyAM pRthivIza janArdana / tIrthanAthasya te tIrthe sa mokSamupayAsyati / / 54 // ityuditvA jagannAtho viharannanyato yayau / taM natvA vAsudevo'pi jagAma dvArikA purIm / / 55 // tathaiva ghoSaNAM kRSNaH punaH puryAmakArayat / vizeSato dharmaniSTho lokaH sarvo babhUva ca / / 56 / / mRtvA dvaipAyano'pyagnikumAreSUdapadyata / sasmAra pUrvavairaM ca dvArakAmAjagAma ca / / 57 // caturthaSaSThASTamAdirataM tatrAkhilaM janam / devapUjAprasaktaM cApazyadvaipAyano'suraH / / 58 // dharmaprabhAvatastatropasarga kartumakSamaH / chidrANyanveSayan so'sthAdvarSANyekAdazaunadhIH / / 59 / / prApte'bde dvAdaze loko dadhyau yattapasAmunA / bhraSTo dvaipAyano naSTo jitazceti ramAmahe / / 60 / / rantuM pravRttAste svairaM madyapA mAMsakhAdinaH / lebhe'vakAzaM chidrajJastadA dvaipAyano'pi hi // 61 // utpAtA vividhAzcaivaM kalpAntotpAtasannibhAH / prAdurAsan dvArakAyAmantakadvAradarzinaH // 2 // 1 mArakabuddhiH / prabhAveNa dvArikArakSaNam / // 354 //
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 355 // aSTamaM parva ekAdazaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / nipeturulkA nirghAtAzcAbhavan bhUrakampata / grahAzca mumucuchUmaM dhUmaketuviDambakam / / 63 / / aGgAravRSTiM vidadhe sacchidraM ravimaMDalam / akasmAduparAgazca candramArtaDayorabhUt / / 64 // aTTahAsaM leNyamayAzcakrurvezmasu putrakAH / udbhUkA jahasuzcApi citrAlikhitadevatAH / / 65 / / puryantaH zvApadAzceruH sa ca dvaipAyanAsuraH / zAkinIbhUtavetAlAdibhiH parivRto'bhramat // 66 / / svapneSvapazyan paurAH svaM raktAmbaravilepanam / paGkamagnaM kRSyamANaM dakSiNAbhimukhaM tathA // 67 // praNezuH sIracakrAdiratnAni balakRSNayoH / tato vicakre saMvarta vAtaM dvaipAyanAsuraH / / 68 // sa sarvato'pyAjahAra puryAM kASThatRNAdikam / janAn praNazyato digbhyo'pyAnIya nyakSipatpure / / 69 // digbhyo'STAbhyo'pi vAtena tenonmUlitazAkhinA / apUryata samagrApi dArubhirvArakApurI / / 70 // SaSTi bAhyAH kulakoTIrvAsaptatiM tu madhyagAH / saMpiMDya dvArakApuryAM so'suro'gnimadIpayat / / 71 / / dhagagdhagiti jajvAla kSayAnala ivAnalaH / nIrandhaidhUmasantAnairvizvamapyandhakArayan // 72 / / padamapyakSamA gantuM mitho nigaDitA iva / sabAlavRddhAste paurAH pIDIbhUyAvatasthire / / 73 // vasudevaM devakI ca rohiNI ca rathe hariH / Aropayat sarAmo'tha tAnAkraSTuM pradIpanAt / / 74 / / na celusturagAstatra na celurvRSabhA api / sureNa staMbhitAstena vArtikeNeva pannagAH / / 75 / / 1 udgatA bhrUH bhrUkuTiryeSAM te / dvaarikaavinaashH| // 355 //
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaM parva ekAdazaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 356 // zrIariSTanemijinacaritam / tataH svayaM balopendrau tamAcakRSatU ratham / bhagramakSayugaM sadyastaDattaDiti kAMDavat // 76 // tathApi tau svasAmarthyAttaM dvAre ninyatU ratham / pAhi hA rAma hA kRSNetyAkrandairdInamAnasau / / 77 / / atha dvAraM kapATAbhyAM jhaTityevAsuraH pyadhAt / rAmaH pANiprahAreNAbhAMkSIttau mRtkapAlavat / / 78 // bhuvA grasta iva rathastathApi niragAnna hi / so'pi devo'vadadrAmakRSNau kiMmoha eSa vAm / / 79 / / aho purApi yuvayorAkhyAtaM yadhuvAM vinA / na mokSaH kasyacidiha vikrItaM hi tapo mayA / / 80 / / tataste pitaro'vocana he vatsau gacchataM yuvAm |yuvaabhyaaN nanu jIvadbhyAM jIvanti yadavo'khilAH / / 81 / / kRtena pauruSAyattaM yuvAbhyAM kRtameva hi / balIyasI punariyaM durlaghyA bhavitavyatA / / 82 / / dIkSA zrInemipAdAnte'smakAbhirbhAgyavarjitaiH / nopAttAnubhaviSyAmaH phalamadya svakarmaNAm / / 83 // ityukte'pi yadA rAmakRSNau nAgacchatAM tadA / vasudevo devakI ca rohiNI caivamUcire / / 84 / / ataH paraM naH zaraNaM zrInemistrijagadguruH / vayaM caturvidhAhArapratyAkhyAnamakRSmahi / / 85 / / arhataH siddhasAdhUMzca dharma cAhadudIritam / ataH paraM prapannAH smaH zaraNaM zaraNecchavaH / / 86 / / na vayaM kasyacit ko'pi nAsmadIya iti svayam / vihitArAdhanAstasthunamaskAraparAyaNAH / / 87 // teSu dvaipAyano'thAgni vavarSAnalameghavat / vipadya ca yayuH svarga vasudevAdayastrayaH / / 88 // rAmakRSNau bahiH puryA jIrNodyAne'tha jagmatuH / dahyamAnAM purI tatra sthitau dvAvapyapazyatAm / / 89 / / dvaarikaavinaashH| // 356 //
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite // 357 // mANikyabhittayo'bhUvaMzcUrNasAdazmakhaMDavat / gozIrSacandanastaMbhA bhasmasAcca palAlavat / / 90 / / prAkArakapizIrSANi taDattaDiti tutruTuH / talAnyapi niketAnAM phaDapphaDiti pusphaTuH / / 91 / / jvAlAnAM nAntaraM tatrAbhUjjalAnAmivArNave / ekAnalamabhUtsarvamekArNavamiva kSaye / / 92 / / jvAlAhastairnanarteva jagarjevAnalaH svanaiH / dhUmavyAjAtpauramatsyeSvAnAryamiva cAnayat // 93 // athoce sIriNaM kRSNo dhigdhik klIba ivAdhunA / ahaM taTasthaH pazyAmi dahyamAnAM nijAM purIm // 94 // yathA nAlaM purIM trAtuM tathA na draSTumutsahe / Arya brUhi kvagacchAvo viruddhaM sarvamAvayoH / / 95 / / babhASe balabhadro'pi suhRtsambandhibAndhavAH / asmAkaM pAMDutanayAstadyAvastanniketanam // 96 // kRSNo'pyUce tadAnIM te mayA nirviSayIkRtAH / kathaM taddhAmni yAsyAvaH svApakAreNa lajjitau // 97 // Uce rAmo'pyupakAraM santo dadhati cetasi / kadApi kusvapnamiva nApakAraM smaranti tu // 98 // anekadhA satkRtAste kRtajJAH pAMDusUnavaH / pUjAmeva kariSyanti bhrAtarvimRza mAnyathA / / 99 / / ityuktaH sIriNA zArGgaM prAcalatpUrvadakSiNAm / uddizya pAMDavapurIM tAM pAMDumathurAbhidhAm / / 100 / / itazca puryAM jvalantyAM rAmasUH kubjavArakaH / caramAMgo'dhisaudhAgramUrdhvabAhurado'vadat / / 101 / / ziSyaH zrIneminAthasyAdhunA vratadharo'smyaham / AkhyAtaH svAminA cAhaM caramAMgaH zivaM gamI // 102 // 1 cUrNAdhInAzcUrNasAt / 2 AnAyaM jAlam / aSTamaM parva ekAdaza: sargaH zrIariSTanemijinacaritam / dvArikAvinAzaH / / / 357 / /
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 358 // aSTamaM parva ekAdazaH sargaHzrIariSTanemijinacaritam / pramANamarhadAjJA cettaddo'haM kimagninA / ityukte muMbhakA devAstaM ninyuH svAmino'ntike / / 103 / / zrInemiH pallave dezo tadA hi samavAsarat / tatra ca prAvrajat kubjavArakaH sa mahAmanAH // 104 // prAgapravrajitA yAstu rAmakRSNAdiyoSitaH / nemi smarantyo vihitAnazanAstA vipedire / / 105 / / SaSTi'saptatizcApi nirdagdhAH kulakoTayaH / SaNmAsyevaM purI dagdhA plAvitA cAbdhinA tataH / / 106 // itazca gacchan kRSNo'pi hastikalpaM puraM pathi / prAptaH san kSudbhavAM pIDAM zazaMsa haladhAriNe / / 107 / / babhASe balabhadrastaM tvatkRte bhaktahetave / yAsyAmyatra pure tiSTherapramatto'tra bAndhava // 108 // vidhuraM yadi me kiJcitkuto'pyatra bhaviSyati / kariSyAmi tadA zveDAM tAmAkarNya tvamApateH // 109 / / ityuktvA prAvizadrAmastatpuraM puravAsibhiH / devatAkArabhRt ko'yamityAzcaryAnnirIkSitaH // 110 // agninA dvArakA dagdhA tasyA nirgatya sIryayam / AyAta iti loke'bhUt kiMvadantI vimarzajA / / 111 // aMgulIyena rAmo'pi kAndukAdvividhaM svayam / jagrAha bhojyaM madirAM kaTakena ca zauDikAt / / 112 / / tadAdAya balo'gacchadyAvadgopurasannidhau / taM dRSTvA tAvadArakSA vismitA nRpatiM yayuH / / 113 // dhRtarASTrasutastasminnacchadaMto'bhavannRpaH / kRSNagRhmaiH pAMDuputrairhatazeSIkRtaH purA / / 114 / / ArakSAstaM tadetyUcurmahAghe kaTakormike / datvA dasyuvadAdatta tvatpure madyabhojane // 115 // 1 vicArAjjanitA / 2 zauDiko madyavikretA / kRSNabalarAmayorhasti kalpezena saha yuddham / // 358 //
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 359 // mUrtyA ca sIriNastulyo gacchannastyadhunA bahiH / sa dasyurvA balo vAstu nAstyAgo'smAsvataH param / / 116 / / acchadanto balaM hantuM sabalastatra cAyayau / gopurasya kapATau cAkArayat pAtitArgalau // 117 // bhaktapAne balo muktvA staMbhamunmUlya dantinaH / kRtakSveDo'thAribalaM nihantumupacakrame / / 118 / / kSveDAmAkarNya kRSNo'pi dhAvitaH pASNighAtataH / bhaMktvA kapATayai prAvikSat puramaurva ivArNavam // 119 // kRSNastatparighaM gRhNan parasainyAJjaghAna tAn / ityuvAca ca rAjAnamacchadantaM vazaMvadam / / 120 / / nAgAddoHsthAma nau kvApi kimare bhavatA kRtam / svarAjyaM nibhRto bhuMkSva mukto'smAdAgaso hyasi / / 121 / / ityuktvA bubhujAte to gatvodyAne purAddbahiH / pratyapAci prasthitau ca kauzAMbavanamIyatuH / / 122 // madyapAnAt salavaNAzanAdgrISmavazAcchramAt / zokAtpuNyakSayAJcApa tatra kRSNo bhRzaM tRSAm / / 123 / / athAvadadbalaM kRSNastRSayA tAlu zuSyati / vRkSacchAyAkule'pyasminna vane gantumIzvaraH / / 124 // babhASe balabhadro'pi yAsyAmi bhrAtaraMbhase / vizrAmyannatra tiSTha tvamapramattastarostale / / 125 / / pAdaM jAnUpari nyasya svaM ca pItena vAsasA / pracchAdyAdhvatarormUle supto nidrAM yayau hariH / / 126 // punarapyavadadrAmo he bhrAtaH prANavallabha / yAvadAyAmyahaM tAvadapramatto bhaveH kSaNam / / 127 / / unmukhIbhUya cAvocadvanadevyo mamAnujaH / yuSmAkaM zaraNe'styeSa trAtavyo vizvavallabhaH / / 128 // aSTamaM parva ekAdazaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / kRSNabalarAmayorhasti kalpezena saha yuddham / / / 359 / /
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 360 // aSTamaM parva ekAdazaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / | ityuktvA so'mbhase'gacchattatrAgacchacca dhanvabhRt / vyAghratvagvasano lambakUrcI vyAdho jarAsutaH / / 129 // mRgavyena bhramaMstatrApazyat kRSNaM tathAsthitam / mRgabuddhayA tale cAhaAreyastIkSNapatriNA / / 130 / / vegAdutthAya kRSNo'pi jagAdAhaM vinAgasA / chalAtpAdatale viddhaH kenAnAbhASya patriNA / / 131 / / hatapUrvI kvacinnAhamajJAtajJAtinAmakam / bhavAnapi tadAkhyAtu nijaM gotraM ca nAma ca / / 132 // drumAntarasthaH so'pyUce harivaMzAbdhizItagoH / vasudevadazArhasya jarAkukSibhavaH sutaH / / 133 / / jarAkumAro nAmnAhamagrajo rAmakRSNayoH / kRSNarakSArthamatrAgAM zrutvA zrInemino vacaH // 134 // abdAni dvAdazAbhUvannagheha vasato mama / mAnuSaM ceha nAdrAkSaM kastvamevaM bravISi bhoH // 135 / / kRSNo'thAvocadehyehi puMvyAghra harirasmyaham / tava bhrAtA sa evaiSa yasyArthe vanavAsyabhUH / / 136 // vRthA prayAsaste jajJe dvAdazAbdAni bAndhava / diGamoheneva pAnthastha sudUrollaMdhitAdhvanaH / / 137 // zrutveti kimayaM kRSNa iti tatraiva satvaram / jaratkumAra AyAsIdRSTvA kRSNaM mumUrcha ca / / 138 / kathamapyAptasaMjJaH sAreyaH karuNaM rudan / papraccha kRSNaM hA bhrAtaH kimetatkimihAgamaH / / 139 // kiM dvArakA purI dagdhA kiM yadUnAM kSayo'bhavat / sA nUnaM nemivAk sarvA satyA te'vasthayAnayA // 140 / / kRSNo'pi sarvamAcakhyau jAreyo'pi rudan punaH / ityUce hA mayA bhrAturAgatasyocitaM kRtam / / 141 / / 1 dIrghazmazruH / 2 jarAyA apatyaM jAreyaH / jarAkumAreNa kRSNamaraNam / // 360 //
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite // 361 // kaniSThaM durdazAmagnaM bhrAtaraM bhrAtRvatsalam / tvAM nihanturmama sthAnaM kva nAma narakAvanau / / 142 / / vanavAsaM tava trANabuddhyAkArSamahaM kila / na jAne vidhinA yatte sthApitaH purato'ntakaH / / 143 // he pRthvi dehi vivaraM varamadyaiva yena tAm / anenaiva zarIreNa prayAmi narakAvanim / / 144 / / ataH paramiha sthAnamadhikaM narakAdapi / sarvaduHkhAdhike bhrAtRhatyAduHkha upasthite / / 145 / / vasudevasya putro'haM kiM bhrAtA tava cAbhavam / kiM vAbhUvaM manuSyo'pi yaH karmAkArSamIdRzam / / 146 / / sarvajJavacanaM zrutvA tadaiva na mRto'smi kim / janamAtre mayi mRte kiM nyUnaM syAtsati tvayi / / 147 // tato babhASe kRSNastaM kRtaM bhrAtaH zucA tava / na tvayA na mayA vApi laMghyate bhavitavyatA / / 148 / / avaziSTastvamevaiko yadubhyo jIva tacciram / yAhi yAhyanyathA rAmastvAM hanyAnmadvadhakrudhA / / 149 // abhijJAnaM kaustubhaM me gRhANa vraja pAMDavAn / vRttAntaM kathayeH sarvaM sahAyAH santu te tava / / 150 / apasAryaM tvayA kiJcidviparItaiH padairitaH / padAnusArI rAmastvAM yathA prApnoti na drutam / / 151 / / madvAcA kSamayeH sarvAn pAMDavAnaparAnapi / mayaizvaryajuSA pUrvaM klezitAn preSaNAdibhiH / / 152 / / evaM punaH punaH kRSNenoktaH so'pi tathaiva hi / kRSNapAdAccharaM kRSTvA jagAmopAttakaustubhaH / / 153 / / 1 1 gantavyam / * aSTamaM parva ekAdazaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / jarAkumAreNa kRSNamaraNam / / / 361 / /
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 362 // jAye ca gate pAdavedanArto janArdanaH / udaGmukhaH prAJjalizca vaktumevaM pracakrame / / 154 // namo'rhadbhyo bhagavadbhayaH siddhebhyazca namo namaH / AcAryebhya upAdhyAyasAdhubhyazca tridhA namaH / / 155 / / namo bhagavate vizvasvAmine'riSTanemine / tyaktvAsmadAdIn yaH pApAMstIrthaM prAvartayadbhuvi / / 156 // ityuktvA saMstare tArNe sthitvA jAnUpari kramam / nyasya prAvRtya vastreNa kRSNa punaracintayat / / 157 / dhanyaH sa bhagavAnnemirvaradattAdayazca te / pradyumnAdyAH kumArAzca rukmiNyAdyAzca matstriyaH / / 158 / / gRhavAsaM parityajya bhavavAsanivandhanam / ye pravavrajire taM tu dhiGmAM prAptaviDaMbanam / / 159 / / evaM bhAvayatastasya bhaMjannaMgAni sarvataH / cukopa prabalo vAyuH kRtAntasyeva sodaraH / / 160 // tRSNAzugghAtavAtaistairardito'tha janArdanaH / bhrazyadvivekaH sadyo'pi punarevamacintayat / / 161 / / parAbhUto na kenApi janmato nRsurairapi / dvaipAyanena prathamaM nIto'haM kIdRzIM dazAm / / 162 / / iyatyapi gate taM cetpazyAmyutthAya tatsvayam / antaM nayAmi sa kiyAn kaH syAttaM rakSituM kSamaH // 163 // iti kSaNaM dhyAnamavApya raudraM samAsahasraM paripUritAyuH / nikAcitaiH karmabhirarjitAM prAk kRSNastRtIyAmavanImavApa / / 164 / / 1 tRNanirmite / e aSTamaM parva ekAdazaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / jarAkumAreNa kRSNamaraNam / / / 362 / /
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 363 // kaumArAntaH SoDazAbdAni viSNoH SaTpaJcAzamaMDalitve jaye tu / varSANyaSTAtho navAguH zatAni vizAnyuccairardhacakritvakAle / / 165 / / aSTamaM parva ekAdazaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / * * * * * ityAcAryazrIhemacaMdrasUriviracite triSaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye'STame parvaNi dvArakAdAhakRSNAvasAnakIrtano nAmaikAdazaH sargaH / kRSNasya kumArA vasthAdInAM kAlaH / // 363 //
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvAdazaH sargaH / triSaSTizalAkApuruSacarite // 364 // aSTamaM parva dvAdazaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / blraamvilaapH| padmapatrapuTenAmbho rAmo'thAdAya satvaraH / skhalyamAno'pazakunaiH kRSNAbhyarNamupAyayau / / 1 / / supto'sau sukhamastIti buddhyA tasthau kSaNaM balaH / dRSTvA ca makSikAH kRSNAH kRSNAsyAdvastramAkSipat / / 2 // tato'jJAsInmRtaM bandhuM balaH sadyo'tha mUrchayA / papAta jagatIpRSThe kRntamUla iva drumaH // 3 // kathaMcillabdhasaMjJaH san siMhanAdaM balo'karot / vitresuH zvApadAstena cakaMpe cAkhilaM vanam / / 4 // ityuvAca ca yeneha sukhasupto mamAnujaH / vizvakavIraH pApena nijaghne svaM sa zaMsatu / / 5 / / sa me samakSIbhavatu satyaM hi subhaTo yadi / suptapramattabhrUNarSistrISu hi praharet kaH // 6 // ityuccaiHzabdamAkrozan rAmo babhrAma tadvanam / bhUyaH kRSNamupeyAya tamAliMgya ruroda ca / / 7 / / hA bhrAtaravanIvIra hA madutsaMgalAlita / hA kaniSThaguNajyeSTha vizvazreSTha kva tiSThasi // 8 // vinA bhavantaM na sthAtumIzo'smIti purA'vadaH / vaco'pi nAdhunA datse kva sA prItirjanArdana // 9 // nAparAdhaM smarAmi svaM ruSitazca nirIkSyase / kiM vA yo me vilambo'bhUt sa te roSasya kAraNam / / 10 / / // 364 //
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 365 // | aSTamaM parva dvAdazaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / sthAne'si ruSito bhrAtastathApyuttiSTha saMprati / gacchatyastaM raviH svapnakAlo naiSa mahAtmanAm // 11 // evaM ca pralapan rAmastAmatIyAya yAminIm / uttiSThottiSTha he bhrAtaH prAtarapyevamabravIt / / 12 / / anuttiSThantamutthAya tamatha snehamohitaH / rAmaH skandhe samAropyAbhrAmyadigarivanAdiSu // 13 // kRSNakAyaM vahannarcan puSpAdyairanvahaM balaH / SaNmAsAnaticakrAma bhrAtRsnehavimohitaH / / 14 / / tatraiva paryaTatyevaM varSAkAlaH samAyayau / siddhArthaH so'marIbhUto dadarzAvadhinA ca tam / / 15 // so'cintayacca yadaho bhrAtA me bhrAtRvatsalaH / mRtaM kRSNaM vahannasti tadenaM bodhayAmyaham / / 16 / / mAmeSo'rthitapUrvI yanmAM tvaM vipadi bodhayeH / dhyAtvetyaneruttarantaM cakre so'zmamayaM ratham / / 17 / / uttIrya viSamAcchailAt so'bhajyata rathaH same / kuTuMbirupastaM devaH sandhAtumupacakrame / / 18 // balastamUce kiM mugdha rathaM sandhAtumicchasi / uttIrya viSamAdadreryaH same khaMDazo'bhavat // 19 // devo'pyUce yatsahasreSvahato yo yudhaM vinA / mRto jIvedyadA hyeSa syAtsajjo me rathastadA // 20 / / AropayitumAreme devo'thAzmani padminI / balo'pyuvAca kiM grAvNi prarohatyabjinIvanam // 21 // pratyuvAcAmaro'pyevamayaM tava yadAnujaH / jIviSyati sarojinyastadArokSyantyamUrapi / / 22 / / kiJcidagre punarbhUtvAsiJcaddagdhadrumaM suraH / balo'pyUce dagdhataruH kiM sikto'pi prarohati / / 23 / / 1 arthitaH pUrva yena saH / 2 samAnabhUmimAge / 3 taM ratham / | devakRto balarAmapratibodhaH / // 365 //
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 366 // aSTamaM parva dvAdazaH |sargaH zrIariSTanemijinacaritam / taM pratyuvAca devo'pi yadA skandhasthitaM tava / jIviSyati zavaM vRkSaH prarokSyati tadA hyayam / / 24 / / gopIbhUyAmaraH so'gre gozavAsyeSu nUtanAH / durvAH prakSeptumArebhe jIvadgavyAnaneSviva / / 25 / / balabhadro babhASe tamasthibhUtA imAH kadA / gAvo durvAzcariSyanti tvaddattA mUDhamAnasa / / 26 / / devo'bhyadhAdyadA hyeSa jIviSyati tavAnujaH / imA api tadA gAvazcariSyanti tRNAnyaho // 27 // rAmo'pi vimamarzavaM kiM satyaM me mRto'nujaH / ekavAkyatayAmI yadvadantyevaM pRthak pRthak / / 28 / / devastaccintitaM jJAtvA sadyaH siddhArtharupabhRt / puro bhUtvAbravIdeSa siddhArthaH sArathistava / / 29 / / tadA pravrajito mRtvA devabhUyamagAmaham / tvAM bodhayitumatrAgAmarthito'smi purA tvayA / / 30 / / jarAkumArAt kRSNasya vadhaH prokto hi neminA / jajJe ca sa tathA naivAnyathA sarvajJabhASitam / / 31 / / jarAkumAraH kRSNenAbhijJAne nijakaustubham / arpayitvA preSito'gAt pAMDavAnAM niketane / / 32 / / balo'pyuvAca siddhArtha sAdhvahaM bodhitastvayA / kiM karomyadhunA bhrAtRvyayavyasanapIDitaH // 33 // siddhArtho'pyabhyadhAcchrImannemibhrAturvivekinaH / parivrajyAM vinA nAnyadhujyate'taH paraM tava / / 34 / / AmetyuktvA balastena devena sahitastataH / kRSNakAyasya saMskAramakarot sindhusaMgame / / 35 // dIkSAM jighRkSu rAmaM ca jJAtvA zrInemyapi drutam / vidyAdharamRSi praiSIdekamekaH kRpAlUSu / / 36 / / 1 vyayo nAzaH / 2 kRpAluSu eko'dvitIyaH / | devakRto balarAmapratibodha; dIkSA ca / // 366 / /
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ PR triSaSTizalAkApuruSacarite // 367 // aSTamaM parva dvAdazaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / tatpArzve prAvajadrAmastapastIvra cakAra ca / tuGgikAzikhare gatvA siddhArtho'sthAcca rakSakaH / / 37 / / mAsapAraNake'nyedhurbalaH kvApi pure vizan / kayApi sArbhayA pauryA kUpakaMThasthayakSyata / / 38 // rAmasya rupAtizayAlokanavyagracittayA / kumbhasthAne putrakaMThe tayA rajjurabadhyata / / 39 // kUpe taM kSeptumArebhe sA yAvattAvadekSyata / balena cintitaM cedaM dhiGme rupamanarthakRt / / 40 // nAtaH paraM puragrAmAdiSu vekSyAmi kiM tvaham / vane kASThAdihAribhyaH pArayiSyAmi bhikSayA / / 41 // tAM nArI bodhayitvAtha tadeva hi vanaM balaH / jagAma tepe ca tapo dustapaM mAsikAdikam / / 42 // AnItaM bhaktapAnAdi tRNakASThAdihAribhiH / dattaM ca taiH prAsukaM ca gRhitvA pArayanmuniH / / 43 / / kASThAdihArakAste ca gatvA cakhyuH svabhUbhujam / devarupaH pumAn ko'pi carannasti vane tapaH // 44 / / ityAzazaMkire te ca kimasmadrAjyakAMkSayA / karoti tapa IkSaM maMtraM vA sAdhayatyasau // 45 // imaM hanmastato gatvetyAlocya yugapacca te / IyuH sarvAbhisAreNa mune rAmasya sannidhau / / 46 / / tatazca devaH siddhArthastasya sannihitaH sadA / vicakre'nekazaH siMhAJjagato'pi bhayaMkarAn / / 47 / / rAjAnazcakitAste ca namaskRtya balaM yayuH / narasiMha iti khyAto balabhadrastadAdyabhUt // 48 / / vane tapasyatastasya dharmadezanayAgreyA / vAsitA vyAghrasiMhAdyA bahavaH prazamaM yayuH // 49 // 1 arbheNa bAlakena sahitayA / 2 agrayA zreSThyA / ASHASHRSHASHRSHASHRS baladevamuneH saadhnaa| // 367 //
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 368 // aSTamaM parva dvAdazaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / ke'pi zrAvakatAM bhejuH ke'pi bhadrakatAM punaH / kAyotsarga vyadhuH ke'pi ke'pi cAnazanaM tadA / / 50 / / || mAMsAhArAnnivRttAste babhUvuH pAripAzvikAH / tiryagrUpadharAH ziSyA iva rAmamahAmuneH / / 51 // rAmaprAgbhavasaMbandhaH ko'pi jAtismaro mRgaH / atisaMvegamApannaH sadA sahacaro'bhavat / / 52 / / upAsyopAsya rAmarSiM sa mRgo vanamabhramat / agaveSayadAyAtAn sAnnAn kASThAdihAriNaH / / 53 // yadApazyattadaivaitya rAmarSi dhyAnasaMsthitam / paryasyan zirasA pAde bhikSAdAtRRn vyajijJapat / / 54 / / rAmastaduparodhena dhyAnaM muktvA kSaNAdapi / bhikSAyai niragAttena hariNenAgragAminA / / 55 // tatrAnyedhurvane bhavyadArubhyo rathakArukAH / AyayuzcicchiduzcApi vRkSAn sArAnRjUn bahUn // 56 // tAn prekSya sa bhramanneNaH sadyo rAmamajijJapat / dhyAnaM cApArayattasyoparodhAt sa mahAmuniH / / 57 / / teSu bhoktuM niSaNNeSu bhikSArthaM mAsapAraNe / rAmarSirAyayau tatra hariNenAgragAminA / / 58 // rathakArAgraNI rAma prekSya prIto vyacintayat / aho atrApyaraNye'sau kalpadruriva ko'pyRSiH / / 59 // aho rupamaho tejaH prazamaH ko'pyaho mahAn / kRtArthaH sarvathApyasmi muninAtithinAmunA / / 60 // rathakAro vicintyaivaM paJcAMgaspRSTabhUtalaH / balarSaye namaskRtya bhojyapAnAnyupAnayat / / 61 // atha dadhyau balamuniH zrAddhaH ko'pyeSa zuddhadhIH / karmArjituM svargaphalaM bhikSA me dAtumudyataH / / 62 / 1 eNo mRgaH / baladevamuneH saadhnaa| // 368 / /
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 369 // aSTama parva dvAdazaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / na cedgRhNAmyamUM bhikSAM tadetasya hi saGgateH / kRto mayAntarAyaH syAdgRhNAmyetena hetunA / / 63 // evaM vicintya bhagavAn kAruNyakSIrasAgaraH / svakAyanirapekSo'pi bhikSAM tasmAdupAdade / / 64 // UrdhvAnano mRgaH so'pi bASpAMbhaHplAvitekSaNaH / muni vanacchidaM cApi pazyannidamacintayat / / 65 // | aho kRpAnidhiH svAmI nirapekSo vapuSyapi / anvagrahIdrathakAraM tapasAmeka AzrayaH / / 66 / / aho vanacchiddhanyo'yaM janma cAsya mahAphalam / yenAyaM bhagavAnevaM pAnAnnaiH pratilabhitaH / / 67 // ahaM punarmandabhAgyo na tapaH kartumIzvaraH / pratilabhayituM nApi dhiGmA tiryaktvadUSitam / / 68 // evaM trayo'pi te yAvaddharmadhyAnaparAH sthitAH / mahAvAtAhatastAvadardhacchinno'patattaruH / / 69 / / te trayastaruNA tena patitena hatA mRtAH / padmottaravimAnAntarbrahmaloke'bhavan surAH // 70 / / vratamabdazataM rAma pAlayitvA gato divam / dadarzAvadhinA kRSNaM tRtIyanarake gatam // 71 // zarIraM vaikriyaM kRtvA bhrAtRsnehena mohitaH / upakRSNaM yayau rAmaH kRSNamAliMgya cAvadat / / 72 // rAmo'haM bhavato bhrAtA tvAM trAtuM brahmalokataH / atrAyAto'smi kiM tubhyaM karomi prItaye vada / / 73 / / sa ityuktvoddadhe kRSNaM pANinA so'pi pANitaH / zIrvA pAradavabhUmau papAta ca mimela ca / / 74 / / AdAvAliGganAjjJAta AkhyAyoddharaNAttataH / rAmaH kRSNenAbhyutthAya namazcakre'tisaMbhramAt / / 75 // baladevamuneH svargagamanam / ||369 //
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 370 // taM jagAda balo bhrAtaruktaM zrIneminA tadA / duHkhAntaM viSayasukhaM pratyakSaM tattavAdhunA // 76 // tvAM karmayaMtritaM svarge na netumahamIzvaraH / tiSThAmi sannidhau tatte manaH prItikRte hare / / 77 / / kRSNo'pyuvAca he bhrAtastiSThatApi tvayAtra kim / tvayi satyapi bhoktavyaM narakAyurupArjitam // 78 // narakAdapi duHkhAya yanmamAvasthayAnayA / babhUvAsuhRdAM harSo mlAnizca suhRdAM tadA / / 79 / / tadgaccha bharate cakrazArGgazaMkhagadAdharam / pItavastraM tArkSyaketuM darzayema vimAnagam // 80 // nIlAmbaraM tAlaketuM lAGgalAyogradhArakam / darzayeH svaM ca sarvatra vimAnasthaM pade pade / / 81 / / yathA hyanazvarau rAmakRSNau svecchAvihAriNau / iti loke praghoSaH syAtpUrvanyatkArabAdhakaH / / 82 / / pratipadya tathA rAmo jagAma bharatAvanau / tathaiva kRtvA te rupe darzayAmAsa sarvataH / / 83 / / evamUce ca bho lokAH kRtvA nau pratimAH zubhAH / prakRSTadevatAbuddhyA yUyaM pUjayatAdarAt / / 84 / / vayameva yataH sRSTisthitisaMhArakAriNaH / vayaM diva ihAyAmo yAmazca svecchayA divam // 85 // nirmitA dvArakAsmAbhiH saMhRtA ca yiyAsubhiH / kartA hartA ca nAnyo'sti svargadA vayameva ca // 86 // evaM tasya girA lokaH sarvo grAmapurAdiSu / pratimAH kRSNahalinoH kAraM kAramapUjayat // 87 // pratimArcanakartRRNAM mahAntamudayaM dadau / sa surastena sarvatra tadbhakto'bhUJjano'khilaH // 88 // 1 duHkhapariNAmam / 2 zrIneminA mama narakagamanakathanAvasare / aSTamaM parva dvAdazaH sargaH zrIariSTanemijina caritam / baladevasya devIbhUya narake kRSNena milanam / // 370 //
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkA puruSacarite aSTamaM parva dvAdazaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / // 371 // iti bhrAtRvaco rAmasuro'nuSThAya bhArate / brahmalokaM punaragAdurmanA bhrAtRduHkhataH // 89 // itazca sa jarAsUnuH pAMDavAn samupAsthitaH / AkhyAcca dvArakAdAhAdikaM kaustubhamarpayan / / 90 // sadyo'pi zokamanAste rudanto vatsarAvadhi / pretakAryANi kRSNasya vidadhuH sodarA iva / / 91 // tAn pravivrajiSUjJAtvA zrInemiH prAhiNonmunim / dharmaghoSa caturjJAnaM munipaJcazatIyutam / / 92 / / jAreyaM nyasya te rAjye draupadyAdisamanvitAH / tasyarSeH prAvrajan pAveM cakruH sAbhigrahaM tapaH / / 93 / / kuntAgreNa pradattoJchaM grahISyAmItyabhigraham / jagrAha bhImaH sa tvasya SaDbhirmAsairapUryata / / 94 / / dvAdazAMgadharAste tu viharanto mahIM kramAt / pracelurneminaM nantumutkAH paJcApi pAMDavAH / / 95 / / itazca madhyadezAdau vihRtya paramezvaraH / udIcyAM rAjapurAdipureSu vyaharat prabhuH / / 96 // zaile hImati gatvA ca mlecchadezeSvanekazaH / viharan pArthivAmAtyaprabhRtIna pratyabodhayat / / 97 / / AryAnAryeSu vihRtya bhUyo hrImatyagAdvibhuH / tataH kirAtadezeSu vyAhArSIdvizvamohahRt / / 98 / / uttIrya hImataH zailAdvijahe dakSiNApathe / bhavyAravindakhaMDAni bodhayannaMzumAniva // 99 / / Arabhya kevalAdevaM bharturviharato'bhavan / aSTAdaza sahasrANi zramaNAnAM mahAtmanAm / / 100 / / catvAriMzatsahasrANi vratinInAM sumedhasAm / caturdazapUrvabhRtAM tathA zatacatuSTayI / / 101 // 1 uJcha bhaktam / 2 so'bhigrahaH / | pANDa draupadyAdInAM diikssaa| // 371 //
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 372 // aSTamaM parva dvAdazaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / avadhijJAnabhAjAM ca zatAni daza paJca ca / tAni vaikriyalabdhInAM tAni kevalinAmapi / / 102 / / sahasramekaM sAdhUnAM manaH paryAyazAlinAm / zramaNAnAM zatAnyaSTau vAdalabdhimatAM punaH / / 103 // zrAvakANAM lakSamekaM navaSaSTisahasrayuk / zrAvikAstrilakSyekonacatvAriMzatsahasrayuk // 104 // evaM parIvAravRtaH surAsuranRpAnvitaH / nirvANasamayaM jJAtvA yayau raivatake prabhuH / / 105 / / surendraistatra samavasaraNe racite vyadhAt / paryantadezanAM svAmI vizvAnugrahakAmyayA / / 106 // tayA dezanayA vRddhAstatra ke'pi pravavrajuH / keci juH zrAvakatvaM bhadrakatvamathApare / / 107 / / tataH prapede'nazanaM pAdapopagamaM prabhu: |maasikN saha sAdhUnAM SaTtriMzaiH paMcabhiH zataiH / / 108 / / tvASTre zucisitASTamyAM zailezIdhyAnamAsthitaH / sAyaM tairmunibhiH sArdha nemirnirvANamAsadat / / 109 / / atha pradyumnazAmbAdyAH kumArAH prayayuH zivam / mahiSyo'STau ca kRSNasya bhagavaddhandhavo'pi ca // 110 // bhUyAMso vratino'nye'pi vatinyazcAparA api / rAjImatIprabhRtayaH prayayuH padamavyayam / / 111 // caturabdazatIM gehe chadmastho vatsaraM punaH / kevalI paJcAbdazatImityAyU rathaneminaH / / 112 / / IgAyuHsthitI rAjImatyapyAsIttapodhanA / kaumAracchadmavAsitvakevalitvavibhAgataH / / 113 // zivAsamudravijayau mAhendraM kalpamIyatuH / dazArdA apare'pIyurdevabhUyaM maharddhikam / / 114 // 1citrAyAM / zrIneminAthanirvANam / / / 372 //
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 373 // aSTamaM parva dvAdazaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / kaumAre trivarSazatI chadmakevalayoH punaH / saptavarSazatItyabdasahasrAyuH zivAsutaH / / 115 // zrInamijinanirvANAcchrinemisvAminirvRtiH / atikrAnteSu varSANAmamUlakSeSu paJcasu / / 116 // zakrAjJayA vaizravaNo vicakre zibikAM prabhoH / aMgaM vidhivadarcitvA zakrastatra svayaM nyadhAt // 117 / / cakrazcitAM ca nai tyAmadhiratnazilAtalam / gozIrSacandanaprAyairindhanairatha nAkina : / / 118 / / utpATya svAmizibikAM tatrAninye purandaraH / citAyAmatha cikSepa zrInemisvAmino vapuH / / 119 // zakrAjJayAgnikumArAzcitAyAmagnimAdadhuH / tamatha jvAlayAmAsurdutaM vAyukumArakAH / / 120 // kSIrodAMbhobhirabdAzca kAlAgniM niravApayan / jagRhuzca prabhordaSTrAH zakrezAnAdivAsavAH / / 121 // zeSANyasthInyanyadevAstaddevyaH kusumAni ca / bhUpA vastrANi lokAzca jagRhurbhasma neminaH / / 122 / / svAmisaMskAravaiDUryazilAyAM tatra vajrabhRt / vajreNa svAmino'lekhIllakSaNAni ca nAma ca / / 123 // tasyAM zilAyAM maghavA racayAmAsa pAvanam / zrIneminAthapratimAsanAthaM caityamuccakaiH / / 124 // evaM kRtvA ca zakrAdyAH svaM svaM sthAnaM yayuH surAH / itazca pAMDavAH prApurhastakalpe pure tadA / / 125 // asmAdadvAdaza yojanAni sa girirnemi prage vIkSya tat kurmo mAsikapAraNaM vayamiti prItyA vadanto mithaH / / tasmina hastipure janAditi tadA te zuzruvuryatprabhunemirnivRtimAsamAda bhagavAMstaistairvRtaH sAdhubhiH / / 126 // zrIneminAthanirvANam / // 373 / /
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ||374 // AkarNya tadguruzuco vimalAdrimIyuH pAMDoH sutAH vidadhire'nazanaM ca tatra / utkevalAH zivamagurdupadAtmajA tu sA brahmalokamagamatparamarddhidhAma / / 127 / / dvAviMzo'rhannatha ca navamaH zAhmabhRtsIrapANistadvairI cetyatulamahasaH kIrtitAH parvaNIha / catvAro'pi pravacanadizaM samyagudvIkSya yeSAmekaiko'pi zrutipathagato vismayAya trilokyAm / / 128 // aSTamaM parva dvAdazaH sargaH zrIariSTanemijinacaritam / / ityAcAryazrIhemacaMdrasUriviracite triSaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye'STamaparvaNi baladevasvargagamananeminirvANapAMDavanirvANavarNano nAma dvAdaza sargaH / pANDavAnAM nirvANaM, draupadyA svarga gamanaM c| * * * * * ece // 374 / / aSTamaM parva samAptam / /