Book Title: Gyanpradip
Author(s): Vijaykastursuri
Publisher: Atmanand Jain Sabha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/023513/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zA na pra dIpa prakAzaka zrI jaina AtmAnada sabhA bhAratamAM Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenA thathamALA naMbara : zrI jJAna pradIpa [ bedhasudhA sahita ] seSa AcAryazrI vikasUrasUrIjI. jhaverI cImanalAlabhAI mAnacaMdanI Arthika sahAyatAvaDe chapAvI prasiddhakartA zrI jaina AtmAnaMda sabhA-bhAvanagara, kiMmata : amUlya. UgI SiC (c)(c)(c)(c)(c) 2: Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamavRtti vi. saM. 199 Atma saM. 47 vIra saM. 2469 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arpaNa paMjAba, gujarAta, kAThiyAvADa vagere dezomAM sthaLe sthaLe vicarI, dharmaprabhAvanA-jinamaMdira, gurUkuLa, kAleja, lAIbrerIo ane zikSaNa vigere keLavaNInI aneka saMsthAonA saMsthApaka-janmadAtA, ajJAnatimirataraNI, paMjAba dezaddhAraka, zAsanazirAmaNa prAtaHsmaraNiya, pavitra, cAritracUDAmaNi, pUjyapAda AcArya bhagavAna zrI vijayavallabhasurIzvarajI mahArAjanA karakamaLamAM AjJAMkita - kasturavijayanI vaMdanA. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyama koipaNa vidvAna vaktA potAnuM vaktavya zrotAsanmukha rajU kare che tyAre tenI asara jeTalo vakhata rahe che, te karatAM vidvAna lekhaka potAnI lekhinI dvArA koI pustaka ke viSaya lakhe che tyAre tenI asara vAcako upara vizeSa vakhata rahe che. guga dvArA meLavela jJAna sAthe pUrveno kSopazama thayela hoya tevA jJAnI-abhyAsI ane jemanA AtmAmAM jJAnane paripAka thayela hoya tevA vidvAna puruSonuM lakhANa te jyAre jyAre vAMcavAmAM Ave tyAre tyAre AtmAne AnaMda thatAM tenuM vizeSa vizeSa smaraNa thatAM-manana thatAM vAcakane te te viSayonuM jJAna thAya che. A graMthamAM AvelA 50 judA judA upadezaka lekho che. tenA lekhaka zrI nyAyAbhAnidhi jainAcArya zrI vijayAnaMdasUrIzvarajI mahArAjanA sagata ziSya munizrI udyotavijayajI mahArAjanA vidvAna suziSya zrI vijayakasturasurijI mahArAja che. A tamAma lekho jyAre A sabhAnI vinaMtithI AcArya mahArAje mokalyA ane "zrI AtmAnaMda prakAza" mAsikamAM pragaTa thayA, bAda A lekhanI prazaMsA thatAM sAthe AcArya mahArAjanA anya lekhe paNa "zrI AtmAnaMda prakAzamAM niraMtara Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaTa thatAM te mATe vAcaka khaenI ruci vadhatI jatI hatI, tema vAcakeAnA patrAdvArA amArA jANavAmAM AvyuM. zrI AtmAnaMda prakAza mAsikamAM je je lekhA pragaDha thayAM hatAM te te lekhAne saMgraha A graMthamAM che. lekha dhArmika ja che,tema nahi; paraMtu jijJAsu dRSTie sAmAjika paNa che. lekheAnI bhASA sarala, sAdI, recaka ane AkhAlavRddha sarvAMne hadayasparzI thavA sAthe, mananapUrNAMka vAcanArane teA khAdhaprada thavA sAthe Atmika AnaMda paNa thAya tema che. zrI AtmAnaMda prakAza'mAM te lekhA prakaTa thayA pachI te pustakarUpe prakaTa thAya te janasamUhane ghaNe ja lAbha thAya tevA saMbhava che, ane khAlakakhAlikAenI zALAomAM mAstaradvArA tenu vivecana karavAmAM Ave te khAlake susaMskArI thAya tevu paNa che ema amene jaNAyuM, daramyAna A sabhAne vAcakeA taraphathI tamAma lekhA pustakarUpe pragaTa karavAnA patrA maLyA ane te upara A sabhAnu khAsa lakSa khecAyu. daramiyAna pAlanapuranivAsI jainama dhu jhaverI cImanalAlabhAI mAnacaMda jee mukhamAM jhaverAtane dhaMdhA kare che ane devagurudharmanI zraddhAvALA che temanA puNyayeAge teezrInI tevI icchA thatAM A sabhAne sadarahu lekhA pustakarUpe pragaTa karavAnI icchA paJadvArA vyakta karI. sabhAe te svIkArI lIdhI ane hAla ( kAgaLa, chapAi, citrA, mAinDIMga vagerenI sakhta meAMghavArI chatAM ) jemane sukRtanI lakSmI prApta thai che. ane pUnA puNyanA udaya che te jhaverI cImanalAlabhAIe udAratAthI A graMthanA kula kharca ApavA jaNAvyuM. sAthe tamAma yuke yeAgya sthaLe bheTa ja ApavI ema icchA jaNAvatAM A sabhAe AnaMda sAthe svIkArI te kAma zarU karyu ane jhaverI cImanalAlabhAine te mATe AbhAra paNa mAnavAmAM AvyA. jhaverI cImanalAlabhAi dIrghAyu thai AvA sAhityaprakAzana, Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ LET TET 1 EEEEEEEEEEEE " RTIFFERE T]GHER - SEE HERE [EFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFEEEEEEEEEEEEEEEEF File FESH TUFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFml takaGEEEE EEEEEEEEE NICO HETH Oow" nyAyAMbhonidhi zrImad vijyAnaMdasUrIzvarajI mahArAjanA ziSya muni zrI udyotavijayajI mahArAja Page #9 -------------------------------------------------------------------------- Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAneddhAranA mAMgalika kAryo vizeSa vizeSa karavA bhAgyazALI thAya te A sabhA aMta:karaNathI Icche che. A graMthanA bIjA vibhAgamAM bedhasudhA nAmano eka laghu graMtha AcArya zrI vijayasUrasUrijI mahArAje lakhelo-chapAyelo che, temAMthI paNa upayogI bhAga chevaTe. dAkhala karavAmAM Avyo che, te paNa zravaNa, manana karavA jevo che. - pUjya A. zrI vijayakastUrasUrijI mahArAjane te A sabhA jeTalo AbhAra mAne teTalo ocho che; kAraNa ke sabhAnI vinaMtithI teo sAheba jyArathI lekho, zrI AtmAnaMda prakAzamAM mokale che tyArathI te lekho vaDe AtmAnaMda prakAzanI keTaleka aMze sArA lekho mATe prazaMsA paNa vadhI che ane te dvArA paNa janasamAja upara upakAra karI munipaNAnuM kartavya bajAve che-te sAthe A sabhA ke je teo sAhebanA dAdAguru zrI AtmArAmajI mahArAjanA nAmanI che te dvArA gurubhakti paNa karI rahyA che. A graMthamAM daSTideva ke chApakAmamAM-beso ke bIjI rIte khalanA rahI hoya te kSamA karI sAjane sudhArI vAMcaze evI namra vinaMti che. AtmAnaMda bhavana, ) bhAvanagara. I. gAMdhI vallabhadAsa tribhuvanadAsa Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a nu * ma Ni kA. 27, pApanA pathe 28. sAvadhAna sadA sukhI 29. dharmI svarUpa 1. tI .. 2. mAnavajIvananI mahattvatA, 3. mahAvIra narvANa 4. ApaNuM' apUrva sAhasa . 5. sukhanI zodhamAM 6. kSamA-sahiSNutA 7. doSadaSTi thavAthI mukti 24. guNAnurAga 25. jIvanamImAMsA 26. mRtyu samIkSA 8. du:kha kayAMthI Ave che? . 9. svAmaya sasAra 60 10. kSaNika padArthomAM na lalacAze| 80 11. mRtyu eTale muktiH parama sukha 90 12. divALI . 13. vicArazreNI 94 98 131 14. jJAnanI mahattvatA 15. vAcaka ane zrotAne sUcanA 137 145 16. sneha e duHkhanuM mULa che . 17. jagatanI bhinna bhinna priyatA 151 . * 18. vikAsanA bAdhaka kANuM ? 19. zuM devatA sukhI karI zake ? 20. sukha samIkSA 21. duHkha bhAgavatI duniyA 22. sukhaduHkha samIkSA 23. sasa`ga . * * * . 1 7 * 14 20 26 37 49 55 157 165 171 179 188 199 209 19 12. * 45. saMsAranuM mULa 46. mamatAnI kUMcI 47. niraparAdhI bane 48. AtmamImAMsA 49. kama mImAMsA cha esudhA * . 30. tAttvika vicAraNA 31. sukhaduHkha vicAraNA 3ra. vikAsanA paMthe 202 33. bhAvanAbaLa zuM na karI zake? - 281 34. vivekanA 5ze 287 35. sAcu' jIvana 21 36.sAcI svAdhInatAmAM ja sukha che 296 37. meLavA, kamAze nahi 303 38. vikAsanuM' kiraNa 307 39. sAcA prakAza * * * * * * 311 40, sa'yogaviyoga sukhada nathI 315 41. nirAzAmAM mukti 319 4ra. sAdhana dharma nathI 324 328 43. sAcI kSamA 44. vikAsanA viyAgIne AzvAsana 331 335 339 345 . * . * * . * * 230 248 253 260 233 * * 351 359 36 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [UEFFER - JEE FEEEEEEEEEET BE EFFFFFFFFFFFFFFFFFEEEEEEEEEEEEEEFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFril 000000 AcArya zrI vijayakastUrasUrijI mahArAja HERE ha0000000 [UFFFFFEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE BRTS RESER Page #13 -------------------------------------------------------------------------- Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jha prAsaMgika. mAnavI mAne che ke meM ghaNuM vAMcyuM che ane ghaNuM sAMbhaLyuM che mATe huM sArI rIte jANuM chuM-samajuM chuM, paNa te eka bhramaNuM che. jyAM sudhI anubhavajJAna na thAya tyAM sudhI sAcuM na jaNAyana samajAya. akSarajJAna, vastRjJAna ane anubhavajJAna ema jJAna traNa prakAranA che. pustakamAM koIpaNa bhASAmAM lakhelA saMketa mAtra jANavA te akSarajJAna ane saMketavALI vastu jANavI te vastujhAna ane vastunuM sAcuM svarUpa jANavuM te anubhavajJAna. jemake ghaDo mAtra eTaluM jANavuM te akSarajJAna ane pANI bharavAnI mAMhethI pilI goLa AkRtivALI vastu jANavI te vastajJAna ane tenI kSaNavinazvaratA jANavI te anubhavajJAna. AvI rIte vastunA sAcA svarUpane jANavuM te anubhavajJAna kahevAya che. ghaNuMkharA mAnavIo akSarajJAnavALA hoya che, vastuzAnavALA tenAthI paNa ghaNuM ja thoDA hoya che paNa anubhavajJAnavALA te kaI javalleja hoya che. pustako vAMcyA pachI ke temAMnuM lakheluM sAMbhaLyA pachI saMsAramAM rahelA padArthomAM daSTi ApavAthI ja vastujJAna thAya che; paNa vastunA yathArtha bodharUpa anubhavajJAna meLavavAne mATe te mehanIya karmane kSaya, kSayopazama ke upazamanI atyaMta Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakatA rahe che. te sivAya vastu te jaNAya paNa tenuM sAcuM svarUpa jaNAtuM nathI, jethI karIne mAnavI te vastune yogya upayoga karIne sAcuM phaLa meLavI zakatA nathI. te vastune viparIta bedha te ajJAnatA kahevAya che ane te anubhavajJAnamAM letI nathI. anubhavajJAnanya mAnavI ajJAnI hovAthI AgamazAstro jANavA chatAM paNa kaSAyane upazamAvI zakatuM nathI ane viSayathI virakata banIne svaparanuM zreya sAdhI zako nathI; temaja sAcAM sukha, zAMti ane AnaMda pite prApta karIne bIjAne prApta karAvI zako nathI. akSarajJAna ke vastujhAna mAtrathI dharma, mukti, mRtyu, janma, guNa, Sa, sukha, zAMti, AnaMda, sata, asata vagere vagere vastuonuM sAcuM svarUpa samajAtuM nathI ane sAcuM svarUpa na samajAvAthI samabhAva prApta karI zakAto nathI; jethI karI saMsAranuM bhramaNa TALI zakAtuM nathI. vastunA yathArtha bodha vagaranA mAnavI kAlpanika jagatamAM bhramaNa karavAvALA heya. che. jo ke kAlpanika vastuo AkAzapupanI jema asata heAya che, chatAM ajJAnI jIvane sata jevI bhAse che. sata jevI bhAse che kharI paNa sata vastunuM phaLa ApavAvALI hotI nathI, jene pariNAme sarvane anubhava thAya che. ' kAlpanika paNa managamatAM zAMti, sukha, AnaMda Adi meLavavAne niraMtara utsAhapUrvaka prayatna karatI, athavA to A badhuM ya meM meLavyuM che ema mAnIne atyaMta harSapUrvaka madaghelI banIne mArgamUholI DAhI ane buddhizALI kahevAtI mAnavajAti sata tathA . asata padArthothI ajJAta levAthI asata vastuomAM ja AnaMda manAvI rahI che. sAcA satyane oLakhavAne saMkalpa sarakho ya karatI nathI; kAraNa ke asat padAthImAM ja satyAsInI gANuM karIne satyane Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 7 ) svIkAra ane asatyanA tyAga karavA TevAI gaI che. sukhaduHkha, zAMtiazAMti, guNuavaguNu, jIvanamRtyu vagere vagere khAkhAne niSNuya karavAmAM jaDanA vikArAne ja pradhAnatA ApI rahI che. mAnavIne pAMca vastuo joie cheH sukha, zAMti, AnaMda, mAna ane sattA. A badhuM ya tyAgathI maLe che ane leAgathI ya maLe che. pharaka eTalA ja che ke tyAgathI maLelAM sukhazAMti vagere sAAM hAya che ane bhAgathI maLelAM kRtrima~kAlpanika hAya che. sAmAM sukhazAMti AdithI aparicita mAnavasamAja paudgalika vastuenA upabhAgathI ja zAMti meLavavA prayAsa karI rahyo che. uparathI badhuM ya cheADayu hAya chatAM mithyAsukhathI vAsita AtmAo jaDAsakta hovAthI sukhazAMti mATe jaDatA upayeAga kare che ane devedra tathA nareMdranI padavI mATe ja japa, tapa Adi cAritranA anuSThAne ne Adara kare che. je sukhazAMti tathA Ana mATe jaDanA vikAra rUpa viSayeAnu AlaMbana le che ane mAna tathA sattAne mATe kaSAyenA Adara kare che temane mAnavA pUratA sateSa maLe che, paNa pariNAme viparIta anubhava thavAthI nirAza thavuM paDe che ane sukha, zAMti vagerenI daridratA dUra thatI nathI temaja apamAna tathA tiraskAranA Azrita thavuM paDe che. anAdi kALathI cAlI AvatI sukha, zAMti Adi meLavavAnI paddhatine zraddhApUva ka anusaranArA parapaudgalika vastuonI sahAyatA sivAya kAlpanika kAM/pazu meLavI zakatA nathI. sAcI vastuthI ajJAta tathA anubhavazUnya hAvAthI kAlpanika vastumAM sAcAne AreApa paNa karI zakatA nathI. anumULa paudgalika vastue meLavyA pachI sAcAM sukhazAMti meLavavAno mahApuruSAe upayAgamAM laine batAvelA sAdhanAnA upayoga karatA nathI. anAdi kALathI jaDAsakta jIvAe mAnelAM sukha, zAMtine ja Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 8 ) sAcAM mAnIne temanI jema temane meLavavA AdarelA mArganuM anukaraNa kare che ane mahApuruSoe AdarelA mArgane anAdara kare che. dehadhArIonA dehane upaga karyA sivAya paugalika sukha, zAMti, AnaMda maLI zakatAM nathI. mugalAnaMdi chavo AtmAne thatI pIDAnI avagaNanA karIne jIvavAne athavA te sukhazAMti meLavavAne aneka jIvone dehathI mukta kare che ane pariNAme du:kha tathA azAMti ja meLave che, chatAM laukika sukha, zAMtithI vAsita thayelA hevAthI sukhazAMti meLavavAnA laukika mArgathI virAma pAmatA nathI ane aneka jIvone azAMti tathA duHkhanA kAraNabhUta pAMce IdrinA anukULa viSayane meLavavA kiMmatI jIvanane durupayoga kare che. sukha, zAMti, AnaMda, jIvana vagere AtmAnA dharma che ane te svarUpathI ja AtmAmAM rahe che mATe te caitanyasvarUpa che. ane pAMce Iti tathA viSayo AtmAthI bhinna che ane te jaDanA dharma che mATe te jaDasvarUpa che. jaDa tathA jaDanA dharmo caitanya svarUpa sukhazAMti vagere AtmAnA dharmone vikAsamAM lAvI zaktA nathI temaja tene prApta karAvI zakatA nathI, paraMtu anAdi kALanI mithyA vAsanAne laIne jaDAsakta jIvo viSayarUpa jaDanA dharmothI sukhazAMti mAne che paNa te eka prakAranI bhramaNuM ja che. je IdriyonA viSayarUpa jaDa padArthone dehanI sAthe saMsarga thavAthI dehAdhiSThita AtmAne sukhazAMti maLatI hoya te pachI te jaDane dharma hovAthI citanyane jaDa ane jaDane citanya banI javAne prasaMga AvI jaze ane jaDa cetanyanI avyavasthA thaI jaze. anukuLa viSayanA sagathI sukha ane viyogathI duHkha, pratikULa viSayanA saMyogathI duHkha ane viyegathI sukha A sukhadu:khane je sAcAM ja mAnavAmAM Ave te pachI muktAtmAmAM jJAnasvarUpa Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 9 ) sukhanA sarvAMcA abhAva thavAthI pASANuvat banI jaze ane caitanya svarUpa Atmatattva naSTa thaI jaze, mATe paudgalika vastuonA bhAgathI thavAvALu sukha khATuM che, paNa, paudgalika vastuonA tyAgathI thavAvALuM sukha te eka AtmAnA dhama che ane te ja sAcu che. zAMti tathA AnaMda paNa AtmAnA ja dharma che ane tene meLavavAne kAI paNa kSaNika tathA nAzavAna jaDa vastunI jarUrata nathI, paNa anAdikALathI AtmAnI sAthe saMbaMdha dharAvavAvALI kSaNavinazvara jaDa vastuonA sarvathA viyAga thavAthI ja maLI zake che. parapaudgalika vastuonA iMdriyA sAthe sabaMdha thavAthI sakama ka AtmAmAM aneka prakAranI vikRtio utpanna thAya che jene jIvAbhA| sukhaduHkhanI kalpanA kare che, zAMti tathA AnaMda mAnI sASa mAne che, paraMtu vikRti sukhazAMti ke AnaMdanA svarUpane prApta karI zakatI nathI; kAraNa ke vikRti doSasvarUpa che ane bhinna jAtiguNa tathA dhavALI bhinna vastuonA saMcAgathI utpanna thAya che. utpanna thavAvALI vastumAtra asat che-kRtrima che. je vastunI utpatti che tenA vinAza paNa che ja, mATe vikRtisvarUpa kSaNika sukhaduHkha sAcAM hAI zakatAM nathI. sukha, zAMti ane AnaMda eguNa che paNu doSa nathI; mATe ja paulika sayAgathI utpanna thavAvALI vikRti doSavarUpa DhIvAthI sukha Adi hAi zakatA nathI. guNa te prakRti che ane doSa te vikRti che. paudgalika viSegathI thavAvALA AtmAnA guNunA vikAsa te ja prakRti che ane te ja sukhasvarUpa che. prakRtisvarUpa sukha meLavavAne krAI paNa paudgalika vastunA upabhAganI AvazyaktA nathI; paraMtu sarvothA paulika vastunA upabhAganA tyAgathI prApta thAya che. jyAM sudhI paulika vastunA upabheAgaDDAya che Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 10 ). tyAM sudhI vikRtisvarUpa deSa TaLI zakato nathI. anAdikALanI vAsanAne laIne jIvo vikRtisvarUpa deSamAM sukha zAMti mAnatA AvyA che, te sukhazAMti sAcI tathA cirasthAyI letI nathI; jethI karI nI sukhanI bhUkha TaLI zakatI nathI. je sukhazAMti ane AnaMdamAM ane atyaMta harSapUrvaka evI phuraNAo thAya che ke huM sukhI chuM, AnaMdamAM chuM, mane bahu zAMti che e badhe ye karmane vikAra che ane te anukULa paugalika vastuonA saMgathI thAya che, mATe te sukha Adi sAcAM nathI paNa kalpanA mAtra che. vikRta thavAne svabhAva pugalane che paNa AtmAne nathI. AtmA te sphaTika jevo svaccha che. sphaTikamAM jema bhinna jAtivALI vastunA saMyogathI vikRti jaNAya che, te vikRti saMyogavALI vastunI che, sphaTikanI nathI. sphaTika svaccha hevAthI temAM pratibhAsa thAya che tevI ja rIte AtmAnI aMdara je vikRti jaNAya che te karmasvarUpa jaDanI che paNa AtmAnI nathI. AtmA savaccha hovAthI vikRtine temAM AbhAsa mAtra thAya che. AtmAnI sAthe nahIM saMbaMdha dharAvavAvALA pulamAM soviyegarU5 vikRtio thayA kare che paNa te jaNAtI nathI. AvA vikRtivALA pudagalone AtmAnI sAthe jyAre saMbaMdha thAya che tyAre vikRti jaNAya che. lAITa vagaranI philma karavAmAM aneka prakAranI vikRtio thAya che, paNa te jaNAtI nathI paNa jyAre lAITa phekavAmAM Ave che tyAre ja philmamAMnI vikRtio lAITamAM jaNAya che paNa te lAITanI vikRti hotI nathI, paNa philmanI hoya che. tevI rIte AtmAmAM jaNAtI vikRtio karmanI che paNa AtmAnI nathI. jema philmamAM aneka prakAranA do jevA ke makAne, mANase, Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 11 ) pazuo, emanA khelavA AdinI kriyAo vagere jema dekhAya che tevI rIte AtmAnI sAthe thayelA kA~nA sayeAgathI aneka prakAranA saMkA, vikalpe| ane mAnyatAo AtmAmAM jaNAya che paNa te badhuM ya minI jema asat che. sAcuM sukha sphuraNAtmaka hetu nathI, saMkalpavikalpa svarUpa hatu... nathI. sAcuM. sukha kAIpaNu vastunI asara thavAthI thatuM nathI, te tA .AtmAnA svabhAva , arUpI che. sAcA sukhane iMdriyA / mana grahaNa karI zakatAM nathI. iMdriyA ane mananI mAraphata AtmAne thavAvALAM sukha, zAMti ane AnaMda khATAM che, mATe ja samyajJAna vagaranA sauMsArI jIvA sAcA sukhane meLavI zakayA nathI. lAsanA pramANe bhrAntijanya sukhane ja sukha mAnI sASa dhAraNa karI rahyA che. pAMca mAnavI je jIvanamAM jIvI rahyA che ane je nAmathI eLakhAi rahyA che tenI mahattvatA vadhArI mAna meLavavAne hamezAM icchAvALA rahyA kare che ane te mAna parapaudgalika vastuonI prAptithI maLe che evI mAnyatAvALA haiAvAthI, khIjAne game tevI paudgalika vastuenA saMgraha karavAne aneka prakAranA kaSTasAdhya prayatnA kare che. jemake zrImaMtanuM mAna meLavavAne dravya upArjana karavA ghaNAMko sahana kare che, leAkane game tevA bAgabagalo vagere vastuone sa'graha kare che, leAkAe mAnelI zrIma tASane chAje tevI pravRtti kare che ane mahA meLavelA dravyanA vyaya karIne aneka prakAranI DigrIe le che. nirguNI hAvA chatAM sadguNI kahevaDAvavAne kheATA DALa-ADaMbara kare che. avaguNu upara guNune Apa caDAve che. paulika vastuonA saMgraha karI tenA upabhogathI pudgalA Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ). nadI chanI dRSTimAM bhale mAna meLave paNa te sAcuM ane sthira rahevAvALuM nathI. A mAna eka ja jIvanamAM meLavI zake che. mRtyu pachInA jIvanamAM ene aMza mAtra paNa heta nathI, kAraNa ke mAtra dehane AzrayIne mAna meLavavA prayAsa karelo hoya che ane te deha chUTI gayA pachI AtmAne temAMnuM kazuM paNa maLatuM nathI. jIvana daramiyAnamAM aneka prakAranA kAryo kare che. dravya ekaThuM kare che, makAna baMdhAve che, aneka jIvone kaSTa ApI mojazokhanAM sAdhana ekaThA karI tene upayoga kare che ane jagatamAM meTA tarIkenI kIti meLave che; paraMtu te dehanI sAthe nAza pAmI jAya che. paralekamAM temanuM AtmAnI pAse kazuM ya rahetuM nathI; eTaluM ja nahi paNa janmAMtaramAM AtmA apamAnanuM pAtra bane che, mATe dehane AzrayIne meLavelAM mAna, pratiSThA sAcAM nathI. nAmadhArI dehanI prasiddhi thavAthI AtmAnI prasiddhi thatI nathI, kAraNa ke nAmadhArI deha AtmAthI juda che ane tenI prasiddhi paugalika vastuonA saMyegathI thAya che. paugalika vastuonA guNadharma pudagalasvarUpa dehane vikAsamAM lAvI zake che, paNa AtmAne vikAsamAM lAvI zakatA nathI. AtmAne vikAsamAM lAvI tenI mahatvatA vadhAranAra to samyagajJAna darzanAdi guNo ja che ane te paudgalika vastuonA tyAgathI pragaTa thAya che. samyagAnAdi guNe pragaTa thavAthI AtmA sAcI mahattvatA meLavI zake che ke je sAcI ane cirasthAyI hoya che; kAraNa ke samyagUjJAnAdi prApta thayA pachI AtmA janmamaraNamAMthI mukti meLave che, ke jene meLavyA pachI potAnI mahattvatA zAzvatI banAve che. pitAnI satya ane zAzvatI vastunuM mAna meLavavA prayAsa karanAra saMsAramAM mahAna banI sarvane pUjya banI zake che, kAraNa ke te parane ( dehane ) mAna maLavAthI rAjI thato nathI temaja Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 13 ) parane (dehane) mAna meLavI ApavA prayAsa paNa karatA nathI. jema krAi khIjA mANasane dareka prakAre mAna maLatu joine tenAthI bhinna vyakti khuzI thaIne rAjI thatA nathI, kAraNa ke te pAtAne esa mAne che ke khIjAne mAna maLavAthI mane zuM lAbha ? tevI ja rIte nAmadhArI dehArdine mAna maLavAthI tenAthI bhinna AtmAne te sabaMdhI kAMi pazu khuzI thatI nathI. AtmA pete ema samaje che OM judA guNa-dharmavALA nAmadhArI deha mArAthI bhinna che, te tenA guNa-dharmanI prazaMsAthI mane zuM lAbha ? kSavinazvara dharmavALA dehanI mahattvatAthI mArI kAMi mahattvatA vadhI zakatI nathI; kAraNa ke huM avinAzI dharmAvALA chuM, nitya jJAnAdi guNAne dhAraNa karavAvALA chuM, mATe dehArdinI mAna-mahattvatAthI mArA guNu-dhA vikAsa thai zakatA nathI te| pachI bhAre dehAdanA mAna~mahattvatA vadhAravAne zA mATe paulika vastuenA Azraya levA joIe ? Ave samyagajJAnI AtmA paulika vastuonA parityAga karIne peAtAnuM satya svarUpa meLavI zake che; jethI karIne sa`sAramAM nira tar mAnanuM pAtra banI zake che, zAzvatA sukha, zAMti tathA Ana meLavI zake che. bIjAnI pAsethI mAna meLavavAnI icchA rAkhavI te peAtAne apamAnita thavA jevuM che. paranI pAsethI mAna meLavavAnI pRcchA rAkhanArane avasya jaDa vastuenA dAsa banavuM paDe che ane jaDanA dAsa banavuM te peAtAnu meTuM apamAna karavA kharAara che. ajJAta saMsAra paudgalika vastuone ja mAna ApanArA hAya che. jee paudgalika vastuonA Azrita hAtA nathI tenI upekSA karavAvALA hAya che, mATe samyajJAnI puruSa ajJAta sa`sAranA mAnanI paravA karatA nathI, paNa vikAsI puruSAnI pravRttinu' anukaraNa karIne vikAsI banavAnI bhAvanAvALA hAya che. AvA puruSA vikAsa meLavyA pachI jJAnI saMsAranI dRSTimAM sadA sadA mAnanu Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 14 ) pAtra bane che ane je pachI koI kALe apamAnita thatA nathI. Ane ja AtmasanmAna kahevAmAM Ave che. jeo paugalika vastunA AzrayathI mAna meLave che teo tene viyAga thavAthI apamAna meLave che, mATe A mAna mAna nathI paNa apamAna ja che ane tene dehasanmAna kahevAmAM Ave che. dehanI sAthe paugalika vastuene saMcAga nitya hotuM nathI, eTalA mATe ja A sogane viyoga thavAthI nAmadhArI dehanuM apamAna thAya che mATe te mAna khoTuM che. jJAnI puruSo AvA mAna mATe prayatna karatA ja nathI. anAdikALanI ajJAnatAne laIne ja pite paugalika vastuonI sattA nIce dabAyelA hovA chatAM paNa paudgalika vastuone pitAnI sattAmAM rAkhavA prayatna kare che; paraMtu pariNAme teo saphaLatA meLavI zakatA nathI. AtmAnI sattA pitAnA jJAnAdi guNe upara hoI zake che paNa paugalika vastu para hoI zakatI nathI. jaDa tathA jaDanA vikAronI pAsethI aneka prakAranA kAlpanika prasaMgo meLavavA prayAsa karavA chatAM paNa saphaLatA meLavI zakatA nathI, kAraNa ke paugalika varatuo svabhAvathI ja eka svarUpe rahevAvALI hotI nathI ane eTalA mATe jIvana, sukha, zAMti, AnaMda Adine cirasthAyI banAvI zakatI nathI. AtmA karmanI sattAthI paugalika vastuone pitAne svAdhIna te kare che, paNa je kSaNe A vastuo svAdhIna thAya che te kSaNe AtmAne kAlpanika sukhazAMtine anubhava thAya che, paNa bIjI kSaNe ja te vastuo AtmAnI sattAne anAdara karIne pitAnA svarUpane pheravI nAkhe che ane svataMtrapaNe AtmAne aNagamatA prasaMge upasthita kare che, jethI karI AtmAne anicchAe paNa tene tAbe thavuM paDe che ane chevaTe kaMTALIne tenI parAdhInatAmAMthI mukta thavA teno tyAga karavo paDe che. jeo parizramathI meLavelI vastu kema cheDAya Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 15 ) ema mAnIne paugalika vastuone choDatA nathI teo jIvanaparyaMta tenA dAsa banyA rahe che. potAnI sattA nIce rAkhavAne badale pite tenI sattA nIce dabAyelA rahe che. jemake kAlpanika suMdara bAga, baMgalA, ghareNuM, vastra vagere vagere paugalika vastuone pitAnI sattAmAM rAkhIne pitAnA kAlpanika sukha, zAMti, AnaMda mATe hamezAM e vastuone navI banAvI rAkhavA prayAsa kare che, chatAM jIrNazIrNa thaI jAya che; jethI karI pitAnI sukhanI icchA saphaLa karI zakatA nathI temaja tene cheDI zakatA nathI ane tenI sevA karyo jAya che. dehanA baLa, zakti ane vIryane pitAnI sattAthI jALavI rAkhavA ghaNA prayAsa kare che chatAM deha teno anAdara kare che. baLa vageremAM kSINatA thaI jAya che ane dehanI sevA ja mAtra mAthe paDe che. jJAnI puruSa vastusvarUpane jANatA hovAthI jJAnAdi guNo upara AtmasattA vAparIne pitAnAM sAcAM ane zAzvatAM sukha, zAMti ane AnaMda meLave che. teo sArI rIte jANe che ke paugalika vastuo upara satA ajamAvavA jatAM potAne ja tenI sattAmAM rahevuM paDe che, jethI karI pitAnAM sAcAM sukha, zAMti ane AnaMda vyaya karIne kAlpanika tathA kSaNika sukhazAMtithI saMtoSa mAnavo paDe che. Ama samajIne ja jJAnI puruSo paugalika vastuo upara sattA sthApavAnuM sAhasa karatA nathI paNa pogalika vastuone tyAga karIne pitAnI sAcI satAne vikAsa karavA prayAsa kare che. - sakarmaka che ajJAnatAne laIne ja jaDa vastuonA svAmI ' banavAne dAvo kare che. tAvika dRSTithI jotAM bhinna jAtivALA jAno jIva svAmI thaI zakatuM ja nathI, paNa pitAnA saspenDa Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 16 ) nAnAdinA svAmI banI zake che. saMsAramAM vastumAtra pAtapeAtAnA guNu-dharmanI svAmI che. varNodi dhamanA svAmI jaDa che, paNa AtmA nathI. sacetana athavA acetana puddagaleAnA svAmI mAnavAnI vAsanAthI jIva anAdi kALathI vAsita thaI rahyo che paNa te mAnyatA sarva thA mithyA che, kAraNa ke jenA peAtAne svAmI mAne che tenA pote dAsa che. je svataMtra che teja svAmI hAi zake che. jyAM sudhI jIva kane AdhIna che tyAM sudhI te svAmI banI zakate nathI. je vastunA je svAmI hAya che te vastune te bhAtA hoya che. sakaka, jIva je vastunA peAtAne svAmI mAne che te vastunA te bheAktA nathI; kAraNa OM AtmAnu bhAtApaNuM eTale vastunuM yathA saMpUrNu jJAna prApta karavu, jIva jyAM sudhI karmane AdhIna che tyAM sudhI te vastunu te yathArtha jJAna prApta karI zakatA nathI. jyAre kevaLajJAna meLave che. athavA te| sarva karmo kSaya karIne mukti meLave che tyAre sa'pUrNa jagatane yathA paNe jANI zake che. jethI karI te AkhAya soMsAranA svAmI kahI zakAya che. ajJAnI jIva svAmIpaNAnu tathA bhAtA paNAnuM sAcuM svarUpa samajI zakatA nathI ane eTalA mATe ja te svAmI ane bhrAtA banavA jatAM du:kha, azAMti ane kalerA meLave che ane jyAM tyAM apamAnanuM pAtra bane che. jIve mAna meLavyu. paNa tyAre ja kahevAya che ke jyAre anaMtajJAna, ana'tadarzana, ana tajIvana, anaMtasukha ane anaMta vInA svAmI che evI dRSTithI jovAya ane prazaMsA karAya. jaDa ane jaDanA dharmonA svAmI tarIke oLakhAtA ane praza'sA karAtA jIva peAtAne mAna maLe che ema mAnatA hAya tA tenI eka mithyA bhramaNA che. je vastu upara jenI sattA nathI tathA svAmIpaNu nathI te vastuthI eLakhAvu te eka peAtAnI mahattvatA khAvA jevu' che. svasvarUpe ja oLakhAvAmAM mAna che. parasvarUpe oLa Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 17 ) khAvAmAM apamAna che. ajJAnI jIva vastusthitine na samajatA hAvAthI parasvarUpe oLakhAvAne tathA prazaMsA karAvavAne prayAsa kare che jethI karIne pariNAme aneka Apattivipatti bhAgave che. sva- svarUpa meLavyA sivAya parasvarUpanA Azrita hAine svasvarUpe oLakhAvAne ane prazaMsA karAvavAne DALa karanAra ajJAnI jIvate svasvarUpanI prApti thatI nathI paNa pariNAme adhaHpAta thAya che. je vastunA je svAmI tathA bheAkatA hAya che te vastuo traNe DhALamAM tenAthI eka samaya pazu chUTI paDI zakatI nathI ane je vastue chUTI paDI jAya che tene te svAmI tathA bhAtA nathI, temaja tenI upara azamAtra paNa tenI sattA nathI; eTalA mATe ja te kAlpanika sukhazAMti ane AnaMda ke je duHkha, azAMti ane kalezarUpa che tene bhale meLave; paNa sAcA sukha Adi meLavI zakavAnA nathI. saMpUrNa vikAsI vItarAga prabhunA mAMgane anusarIne mArI samaja pramANe me vastusthiti jANavAne prayAsa karyo che, chatAM dana meAhanIyanA kSayApazamanI maMdatAne laine kayAMya paNa skhalanA thaI hoya te| mithyA duSkRta thAo ane sAcI tathA sArI rIte prabhunA mAne jANanArA guNI purUSa| sudhArI lezeA. e ja abhyarthanA. paM. zrI vijayakastUrasUrijI savata 1998 vijayAdazamI pAlaNapura Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khAsa vAMcavA lAyaka uttama caritro mA 1. zrI vimalanAtha caritra rUA. 1-12-0 2. zrI caMdraprabhu caritra - rU. 1-12-0 3. zrI tIrthaMkara caritra rU. 0-10-0 4. zrI mahAvIra caritra rU. 3-9-0 5. zrI vAsupUjya caritra rU. 2-8-0 6. zrI supArzvanAtha caritra bhA.raje rUA. 2-8-0 7. zrI caMpakamALA caritra rU. 0-8-0 8. zrI samyaktva kaumudI (bhASAMtara) rUA. 1-0-0 9. zrI sumukhanupAdi dharmaprabhAvakenI kathA 1-0-0 10. zrI Adarza jaina strIrane rUA. 1-0-0 11. zrI dAna pradIpa rUA. 3-0-0 E 12. zrI kumArapALa pratibaMdha rUA. 3-12-0 13. zrI jena nararatna "bhAmAzAha rUA. 2-0-0 14. sukRtasAgara (zrIpRthvIkumAracaritra) rUA. 1-0-00 7 15. zrI prabhAvaka caritra rU. 2-8-0 Tii 16. satI surasuMdarI caritra rUA. 1-8-0 BE lakhe -zrI jaina AtmAnaMda sabhA-bhAvanagara Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaverI cImanalAla mAnacaMdanA mAtuzrI mAi cunImA Page #29 -------------------------------------------------------------------------- Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SHERO ja 'FEEDI || OM namo'myo || zrImadvijayAnaMda sUripAdapadmabhyo namaH | // jJAna pradIpa. 55555550 RULED 'tIrthaM' ( 1 ) 19595 GEE FREES''; sIryane anaina vRtti tIrthama-je vaDe karIne tarAya te tItha arthAt taravAnuM sAdhana. A tInI vyAkhyA bahu ja prasiddha ane pracalita che. sthAvara ane jaMgama ema e prakAranA tItha zAsrAmAM varNavyAM che. caturvidha saMgha jaMgama tItha kahevAya che ane kalyANakabhUmiyA, kevaLajJAna, nirvANabhUmiyA athavA te sthApanAbhUmiyA sthAvara tItha' kahevAya che. A ane prakAranA tIrtho sthApana karavAmAM tIrthaMkarA anaMtarathI ane para parathI kAraNabhUta hAya che. kevaLajJAna thayA pachI saghaLA catI karA jagama tInI sthApanA kare che ane nirvANa pAmyA pachI jagama tItha sthAvara tIthanI sthApanA kare che. tyArapachI kalyANaka tathA ''EO. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna pradIpa. sthApanAbhUmi sthAvara tIrtha tarIke prasiddhimAM Ave che ane te prabhunI hayAtI pachI taravAnI bhAvanAvALA bhavya jIvone saMsAramAMthI taravAnuM advitIya sAdhana gaNAya che. anAdi kALathI kaSAya-viSayarUpa anuzrota-pravAhamAM ghasaDAtA jIne pratizrotasAme pUre tarIne saMsArathI bahAra nIkaLavAmAM sthAvara tIrtha asAdhAraNa sahAyaka thAya che. tIrtha sparzananI AvazyaktA- pratyeka gAmamAM sthApanAtI hoya che, ane tenA dazanapUjana karIne aneka grAmavAsiyo bhAvanAnusAra lAbha le che, chatAM temane paNa viziSTa bhAvazuddhidvArA viziSTa phaLa meLavavAne tIrtha karenI kalyANakabhUmi, sAmAnya kevaLIonI kevaLajJAna yA nirvANabhUmi ane vizuddhatara sthApanAbhUminI sparzanAnI anivArya AvazyaktA kharI. bhAvanAnI maMdatA, zraddhAnI zithilatA, lebhanI tIvratA ane vastusthitinI aNajANatAnA aMge, pratimAo badhe ya sarakhI ja che, "mana caMgA to kathareTamAM gaMgA" vigere vigere vicArene AdhIna thaIne pavitra bhUmienI upekSA karavAthI sarvotkRSTa lAbhathI vaMcita rahI javAya che. sthAvara tIrthanI anAvazyakatAno vicAra lAvyA pahelAM tIrthaspazanAne vAstavika hetu jANavAnI atyaMta AvazyakatA che. - tIrtha spazanane hetu- jema aneke upacAra karIne kaMTALI gayele regI mANasa rogamukta thavAne kaI sArA vaidya ke DokaTaranI davA karatA hoya ane teo tene salAha Ape ke tamAre sArA havA-pANIvALA Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrtha. sthaLe rahevAnI jarUra che, mATe tame paMcaginI, AbUcha ke dArjiliMga jAe. A pramANe vaidya-DokaTaranI sammatithI bImAra sArA havA-pANIvALA sthaLe jaIne rahevAthI, ane kupagya TALavApUrvaka davAno upacAra karavAthI regathI mukta thAya che, tevI ja rIte bhAva regI ne dhavaMtarI vaidya samAna mahApuruSo bhAvarigathI mukta thavAtha mATe aneka caramazarIrIo-puruSottamanA punita dehanA sparzathI atyaMta pavitra thayelI-parama zudhdha vAtAvaraNavALI ane parama bhAvazuddhinA kAraNamRta tIrthabhUminI spanA karavAnI salAha Ape che. tadanusAra bhAva regI jIve asamyagU jJAna-kriyArUpa kupacca TALIne samyagujJAna-kriyArUpa pacyavanapUrvaka pUrNa zraddhAthI prabhunI AjJArUpa auSadhopacAradvArA tIrthabhUminI sparzanA karIne bhAvaregathI mukta thAya che. tIrtha bhUmIne prabhAva. eka mANasa potAnA gAmanA derAsaramAM haMmezAM jate heya ane prabhunI pUjA-bhakti karate hoya, te tenI joIe tevI bhAvazuddhi thatI nathI ane harSolkarSa paNa thato nathI. te ja mANasa parama pavitra ananya sAdhAraNa zatrujya jevA mahAtIrthanI yAtrA karavA nIkaLyuM hoya ane jyAM sudhI zatruMjayanI bhUmimAM paga paNa mUkato nathI; paraMtu durathI ja zatruMjaya girinA dazana kare ke tarata ja tenuM hRdaya harSathI ubharAI jAya che, ane remAMcita gAtra banI harSAzru vahevaDAve che. kramazaH tIrthabhUminI sparzanA thayA pachI tenA jIvanakSaNe parama zuddha dizAmAM vahevA mAMDe che, aihika jIvananI citAjALamAMthI mukAI jAya che, pariNAmanI parama zuddhithI samyaktva ujajavaLa banAve che, Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 4 : jJAna pradIpa. ane na hoya te lAve che. dravya-dhanathI kaMgALa hoya te paNa bhAva-dhananI prAptithI pitAne zrImaMta karatAM paNa adhikatara mAne che. tAtparya ke bhAvagathI mukta thavAnI IcchAvALA zraddhALune tIrthabhUminA rajakaNe mahAna auSadhirUpe pariName che ane rasAyaNanI jema tenA AtmAne sabaLa ane parama svaccha banAve che. tIrtha bhUminA pudgalAmAM Atmazodhana zakti anaMtAnaMta caramasarIriyAnA dehanA sparzathI vAsita thayelA ane temanA ja dehanA pudagalonA mizraNathI tarUpa banelA zatruMjaya mahAtIrthanA rajakaNemAM, kamanA rajakaNamAMthI AtmAne zuddha banAvavAnI-mukta karavAnI zakti rahelI che. A pudgalomAM zedhana karavAnI zakti svAbhAvika nathI paNa pavitra AtmAonA saMsargathI thayelI hovAthI sAMsargikI che. je pudagalamAM Atmazuddhi karavAnI zakti svAbhAvikI hoya te pachI dareka sthaLe rahelA yugalo Atmazuddhi karavAvALA hevAthI tIrthabhUminI sparzanA karavAnI AvazyakatA ja na rahe ane kamapudagalethI Atmika guNenA ghAtarU5 azuddhi thAya ja nahi, tema ja dravya regIne paNa havA-pANa badalavA DaoNkaTarane salAha ApavAnI jarUrata na rahe paraMtu jema apavitra dehadhAriyenA AcAra, vicAra ane uccAranA tathA dehanA saMsargathI AtmAne bhAva rega utpanna karavA tathA vadhAravA zaktivALAM thayelA bhUminA rajakaNane tathA vAtAvaraNane saMsarga cheDI daI caramazarIrI pavitra AtmAonA AcAra, vicAra ane uccAra tathA dehanA saMsargathI Atmazuddhi karavA zakti Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tI. vALA anelA rajakaNovAlI tItha bhUminI spanA karI bhAva roga maTADavA mATenI mahApuruSA salAha Ape che, tema ja aneka prakAranI bimArIyeAthI grasta thayelA mAnavIyeAnA tathA azuddha padArthanA saMsaga thI rAga utpanna karanArA tathA roga vadhAranArA havA--pANIvALA sthaLeA cheADI daine vividha prakAranI auSadhiyAnA saMsaga thI nAza karavA tathA dehazudhdhi karavA zitavALA anelA havA-pANIvALA pArvAtya pradezAmAM dravya rAga maTADavA javAnI DAkaTarA salAha Ape che, mATe tI bhUminA rajaGgomAM bhAva roga maTADavAnI, ane pArvAtya pradezanA havApANImAM dravya roga maTADavAnI sAMgikI zakita rahelI che ane te, te bhUmiyeAnI spanAthI bhAva rAge tathA dravya rAgeA maTe che. : 4: tI bhUminA rajakaNonA saMsaga dehane thAya che ane te denA mana sAthe saMyoga thavAthI pariNAmeAnI zuddhi thAya che. pariNAmanI zuddhi thavAthI kama tathA AtmAnA saMcAga zithila thaine aneneA paraspara viyeAga thAya ane je kama apAya che te piraNAmanA pudgaleA zubha hAvAthI zubha 'dhAya che. pudgaleAmAM paraspara eka khIjAne vAsita karavAnI zakita hoya che. zubha hAya teA zubha vAsanA besADe che ane azubha hAya te azubha vAsanA besADe che. strInA saMsaga je vastunI sAthe hAya te vastu suvAsavALI thAya che, ane lasaNano je vastunI sAthe saMsaga thAya te vastu durvAsanAvALI thAya che, ane tevI ja rIte zubha pariNAmanA saMsaga thI kama pudgalA zubha baMdhAya che ane azubha pariNAmanA saMsargathI azubha adhAya che. upara varNavyA pramANe saMsAramAM sarvocca dazAne prAsa thayelA paramapavitra AtmAonA sa'sagathI parama pavitra thayelI Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna pradIpa zatruMjaya mahAtIrthabhUminI sparzanA AtmAnuM sarva zreya karavAvALI hevAthI niHzaMkapaNe zraddhApUrvaka Atmahitecchuoe avazya karavI joIe. tIrtha spazanAno hetu Atmazudhdhi sivAya bIje kaMI paNa na hovo joIe. tema ja AtmazuddhinA bAdhaka kaSAyaviSayathI nivRtta thaIne samabhAvamAM rahevuM joIe. puddha galanA niraMtaranA aneka prakAranA vaparAzathI AtmA jhAMkho paDI gayo che tene pAcho tejomaya banAvavA tarUpa agnimAM nAkhavo joIe ane prabhuguNa stavana- ciMtavanano epa caDhAvI cacakita kare joIe. A pramANe vidhipUrvaka je tIrthabhUminI sparzanA karavAmAM Avaze te avazya AtmA paramAtmA banI, pUrNa vikAsInI paMktimAM bhaLI jaIne zAzvatuM sukha meLavaze. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnava jIvananI mahattvatA. ( 2 ) xxxxxx 0000000000 mAnava jIvanano samaya amUlya che. samayanI ka`mata na jANavAthI ja manuSyeAno samaya vyartha cAlyA jAya che, ane eTalA mATe ja manuSyeAnA AtmakalyANamAM vilaMba thai rahyo che. vakIla-berIsTarA vigere te peAtAnA samayane nakAme javA detA nathI, kAraNa ke teo kAi paNa salAha levA Ave te tenI sAthe phI lIdhA sivAya vAtacIta karatA paNa nathI, tenI pAsethI miniTe miniTanA paisA laI le che, paNa paisAthI manuSyajIvananI vAstavika saphaLatA thaI zakatI nathI. je mANaseA peAtAnA amUlya samayane paisAne mATe vecI nAkhe che te paisAthI bhaviSyamAM thavAvALA mAThAM pariNAmane samajI zakatA nathI, ane paisA ja ekaThA karavAmAM peAtAnuM AkhuMya jIvana veDaphI nAkhe che. AvA mANasA mAnava jIvanamAM meLavelA paisAthI kAMika paudgalika sukhA prApta karI zake che; paraMtu kalyANanA mArgathI bhraSTa thavAthI AtmAne dugatinA duHkhAmAMthI bacAvI zakatA nathI. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna pradIpa. vwwwvww n nnnnnnnnnnn dhanavAna mANasane maratI vakhate ekaThuM kareluM dhana cheDI javuM paDe che jethI karI temane kaI paNa prakArano lAbha maLato nathI. UlaTuM te dhana temane ciMtA tathA zeka vadhAravAvALuM thAya che. eTalA mATe jeo dhana tathA mAna mATe pitAnA amUlya jIvanane vecI nAkhe che teo bhale pitAne buddhimAna samaje, paNa temanAmAM buddhine aMza paNa hetuM nathI. buddhimAna te tene ja kahI zakAya ke je jIvananA amUlya samayane amUlya kAryamAM kharace ane amUlya kAya paNa te ja kahI zakAya jenAthI amUlya vastunI prApti thAya. A amUlya vastu vItarAgabhASita dhamanuM ArAdhana karIne AtmavikAsa karI paramAtma svarUpanI prApti karavI, arthAta vItarAgadazA prApta karI mukita meLavavI te che. khedanI vAta che ke ghaNAkharA mANase pitAnA amUlya samayane segaThAbAjI, pAnA, zataraMja Adi ramata ramavAmAM, sinemA nATaka jovAmAM, saMsAranA bhegavilAsamAM, nidrAmAM, AlasamAM ane pramAdamAM vyartha kheAI nAkhe che. keTalAka ajJAnI jIve cerI, vyabhicAra, asatya tathA mAyA-prapaMca Adi khoTA kAmamAM vyatIta karIne A leka tathA paraloka baMdha lekathI bhraSTa thaIne ghaNA ja duHkhI thAya che ane keTalAka mANase madya-mAMsAdi abhakSya vastuo vAparavAmAM ja jIvanane samApta karIne narakanAM duHkha bhogave che. manuSyone ucita to e che ke pitAnA mAnava jIvanano pratyeka samaya paramAtmasmaraNamAM ja vyatIta kare joIe. eka kSaNa paNa vyartha na javA devo joIe. pApa tathA pramAdamAM samaya vyatIta kare e atyaMta ajJAnatA che. vAstavikamAM manuSya paisAno jeTale upayoga karI jANe che Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnava jIvananI mahattvatA : 9 : teTale upaga samayano karI jANatA nathI. jo pisA jeTalu kiMmatI ane upayogI mAnavajIvanane samajatA hoya te eka kSaNa paNa paramAtmAnA smaraNa vagara khAlI na javA de. * ApaNe dAkhalA tarIke paMdara rUpiyAnA hisAbe meTara bhADe karIne keAI musApharIye nIkaLyA hoIe ane rastAmAM keI saMbaMdhI sAthe khAsa jarUrI vAta karavA moTara UbhI rAkhavI paDe che te vakhate ApaNe vAtane jaladIthI TuMkANamAM patAvavA mAMgIe chIe. vAtemAM vadhu samaya gALavA IcchatA nathI, kAraNa ke te vakhate ApaNuM dhyAna moTaranA bhADAnA paisA para lAgeluM hoya che. A uparathI ApaNe jANI zakIe chIe, ke ApaNe pisAnI jeTalI kiMmata ane upayogitA samajyA chIe teTalI kiMmata ane upayogitA mAnava jIvananA samayanI samajI zakyA nathI. jema ApaNuM dhyAna moTaramAM beThA pachI moTara UbhI rAkhI koInI sAthe vAta karatI vakhate paisAmAM vaLagyuM rahe che, tevI ja rIte saMsAranA pratyeka kArya karatI vakhate ApaNuM amUlya jIvananI pratyeka kSaNa mukhyapaNe zradhdhA ane bhakitapUrvaka paramAbhamaraNamAM ja vaLagI rahevI joIe. jIvananI pratyeka kSaNamAM paramAtmAnuM smaraNa karanArane AtmA zIghra paramAtmasvarUpa banI zake che. ane paramAtmasvarUpa prApta karavAnI kSaNe parama amUlya gaNAya che. jeTalI kSaNa AtmavikAsa karavA pUrNavikAsI paramAtmAnA smaraNamAM vaparAya che teTalI ja kSaNe mAnava jIvanamAM uttama ane kiMmatI kahI zakAya che, mATe manuSyae zraddhA tathA premapUrvaka niraMtara paramAtmAnuM smaraNa karavAne abhyAsa karavo joIe, jethI Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 10 : jJAna pradIpa. karI mAnavajIvana saphaLa banI zake. jo ke prema ane zradhdhAnI maMdatAne laine AkhA ya mAnavajIvanamAM paramAtmAnuM smaraNa karavA chatAM paramAtmasvarUpa na banI zakAya te paNa paramAtmasvarUpanuM aMtara tA ochuM thAya che arthAt paramAtmAnI najadIka tA thavAya ja che. aseAsanI vAta che ke ApaNe paramAtmAnA smaraNanI kADIyeA jeTalI paNa kiMmata samajatA nathI. dhAro ke eka mANasane vArSika Avaka pacAsa hajAra rUpIyAnI che, teA mahine lagabhaga savA cAra hajAra thayA. rAjanA cAvIsa kalAkanA doDhasA, eka kalAkanA che ane eka miniTanA dasa paisA thayA. eka mini8mAM echAmAM eThuM sA vakhata paramAtmAnuM nAma smaraNa thaI zake che teA eka paisAnA daza prabhunAM nAma thayAM, keTalAM sastAM ? ATaluM sAMghuM prabhunu nAma heAvA chatAM mANasA paisA meLavavA prayatna kare che, paNa prabhunuM nAmasmaraNa karatAM nathI. te pachI kADIyeA jeTalI paNa kiMmata paramAtmAnA nAmanI kayAM samajAya che ? mANasA kahe che ke amane paramAtmA upara pUrNa zraddhA che. paramAtmAnuM nAma amUlya che te kevI rIte mAnI zakAya ? A te pacAsa hajAranI AvakavALAne mATe kahyu', para'tu enAthI paNa AchI e hajAra, hajAra ke seAnI AvakavALAM mATe paramAtmAnAM nAma keTalAM sastA che te vicAra karavAthI spaSTa jaNAI Avaze. kaMcana-kAminI, mAna-meTAI ane pratiSThAnI AsakitamAM sAine jeo potAno amUlya samaya vyatIta kare che. temano samaya ane parizrama nakAme jAya che eTalu ja nahIM paNa temanA AtmAne adhaHpAta thAya che. dhananI AsakitamAM sAyalA leAbhI mANasa aneka prakAranA anatha karIne dhana Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnava jIvananI mahatA. : 11 : kamAya che, ane dhana kamAyA pachI dhanane haMmezA kAyama rAkhavA ghaNuM ja kaleza ane parizrama kare che. AvA dhanAsakta mANasane punyamAge dhana vAparatAM ghaNuM ja duHkha thAya che.. chevaTe maratI vakhate badhuM ya choDIne javuM paDe che tyAre te maraNathI paNa vadhAre kaSTa anicchAe dhana cheDatAM thAya che. AvA dhananA Asakta thayelAne sadgati maLI zakatI nathI. jevI rIte dhana kamAvAnI tRSNA dhamahIna banAvI AtmAne adhaHpAta karavAvALI che tevI ja rIte strIsaMganI IcchA paNa tenAthI vadhAre AtmAne adhaHpAta ane akalyANa karavAvALI che, te pachI para strIgamananuM te kahevuM ja zuM ? para strIgamana atyanta niMdanIya ane AtmAne malina banAvI ghera narakamAM laI janAruM che. svadArA saMteSI saMsArI mANasa Asakita rahita thaIne je. svastrInuM sevana kare to te kAMIka svaya sAdhI zake kharo, paNa atyaMta AsakitavALA gRhastha svadArasaMtoSI hovA chatAM svazreya sAdhI zakato nathI. A kArya--mana, vacana ane kAyAthI viSayatyAgI banavuM ghaNuM ja kaThaNa che, kAraNa ke kevaLa Atmazreya karavA saghaLuM ya choDI daIne virakata banelA tyAgI puruSane manane paNa iMdriyo baLAtkAre viSayo tarapha ghasaDI jAya che, to pachI saMsAramAM rahelA viSayAsakta pAmara prANInuM to kahevuM ja zuM?" jema mUkha rogI jIbhanA svAdane vaza thaIne kupacca karI marI jAya che, tevI ja rIte kAmI puruSa atyaMta viSayAsakta thaIne strInuM amaryAdita sevana karIne potAne nAza karI nAMkhe che. vilAsanI buddhithI strInuM sevana karavAthI kAmanI tIvratA thAya che, Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 12 : jJAna pradIpa. ane kAmane vega vadhavAthI buddhine nAza thAya che. kAmathI mehita thayela buddhihIna puruSa manamAnyuM viparIta AcaraNa karIne pitAnA Aleka ane paraleka saMbaMdhI sarva sukhano nAza karIne AtmAnuM atyaMta azreya sAdhe che, strInuM sevana karavAthI baLa, vIrya, buddhi, teja, utsAha, smRti ane anya saguNone nAza thAya che. ane zarIramAM aneka prakAranA regonI vRdhdhi thaIne manuSya mRtyu pAse pahoMcI jAya che. A lokanA sukha, kIti ane dharmane InAMkhIne mAThI gatimAM cAlyA jAya che e ja AtmAnuM adhaHpatana che. eTalA ja mATe sAdhupuruSe kaMcana ane kAminIne manavRttimAMthI ane bahArathI sarvathA tyAga kare che. vAstavikamAM te mane vRttimAMthI tyAga thave tenuM ja nAma tyAga che. ane A vRttityAga te mamatA, abhimAna ane AsaktithI rahita thayelo manuSya ja karI zake che, ( mAna, meTAI ane pratiSThAnI jALamAM te saMsAra choDIne Atmazreya karavAvALA puruSo paNa phasAI jAya che. meTA banavAnI ane jagatamAM prasidhdha thavAnI IcchA te AtmasAdhana karanAone paNa choDatI nathI. mAna, meTAI ane pratiSThA prApta thAya che tyAre te temane ghaNuM ja amRta jevuM mIThuM lAge che paNa pariNAme te ja mAnasatkAra temanuM viSathI paNa vadhAre aniSTa karavAvALA thAya che, kAraNa ke viSa te kevaLadehane ja nAza kare che, ane mAna-meTAI temanA AtmAne sarvanAza kare che. ajJAnatAthI karavAmAM AvatI mAna-meTAInI spRhA sArA sArA mANasenA cittane paNa halAvI nAkhe che, mATe Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnava jIvananI mahattvatA. : 13 : kaMcana-kAminI, mAna-meATAinA mehamAM phasAI jaine peAtAnA amUlya mAnava jIvanane na gumAvI Atmazreya karavu joie. manuSya jIvananA pratyeka zvAseAcchavAsa ghaNA ja kiMmatI che. tenI praza'sA ja thaI zakatI nathI, kAraNa ke pUrvajanmanA pramala puNyathI ja A deza, uttama jAti, ucca kuLa Adi sAmagrI maLI che jenA sadupayeAga karI mAnavI peAtAnuM zreya sAdhI zake che. cakravartInI sa'patti ApavA chatAM paNa mAnava jIvana eka kSaNa paNa prApta thaI zakatu nathI mATe dhananI tRSNAmAM ane jaDAtmaka sukhamAM je peAtAnA amUlya samayane khAI nAMkhe che temane a Mte avazya pazcAttApa karavA paDe che. mAnavIee meharUpI madirAne nizA karelA heAvAthI uttama-mahApuruSA vAravAra upadeza ApI jagADe che chatAM jAgatA nathI, ane anAdikALathI karatA AvyA te ja pravRttiemAM rAtridivasa vyatIta karI rahyA che, jethI karI Adhi-vyAdhI, janma, jarA, maraNanA du:kheAthI chUTI zakatA nathI, mATe vItarAganA vacano upara zraddhA rAkhI meAhanA nIsA utArIne vItarAganA mArga upara cAle teA avazya duHkhAmAMthI chUTI jaI zazvata sukha meLave. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 000000 oooood #GonI 000000000 mahA vI ra ni rvA owe jacom sAgarepamenI nahi, palyopamenI nahiM ane lAkhe 'varSonI paNa nahiM A, hamaNAnI ja vAta che, te paNa tene 2464 varSa vItI gayAM. A ja bhAratavarSamAM jIvita divyarazima prakAzate hate. aneka sacetanee e prakAzathI prakAza meLavyo, jaDanA Azrita aneka nizretane vaMcita rahI gayA. prakAzanA pratispadhI dhUke vicAracakSu mIcI daIne ajJAnatAnA bheMyarAmAM pesI gayA chatAM ya e advitIya prakAze bhAratavarSamAMthI ajJAnatimiranuM mArjana karIne ghaNokhare pradeza prakAzita kyo. e jIvita divyarami keNa? carama tIrthaMkara prabhuzrI mahAvIra, kSatriyakuMDa nagaranA zAsanakartA siddhArtha kSatriyanA kuLarUpanabhastalamAM A divyararimane udaya thayo tyAre sarva prakAre vRddhine pAmelA jJAta kSatriye pitAnA svajana saMbaMdhI meLApaka samakSa e caramazarIrIne vardhamAna kahIne bolAvyA, ane oLakhAvyA paraMtu atula, ananya sAdhAraNa baLa-vIya-parAkamazAlI deveMdra pitAnI sabhAmAM karelI aciMtya zaktinI kathAno Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIra nirvANa. : 15 H, avizvAsI deveMdranI sabhAno eka sabhya deva A Atmika zaktinA vikAsanI parIkSA kare che, paNa chevaTe pitAnA avizvAsane dUra karIne e namI paDe che tyAre deveMdra khuzI thaIne zramaNa bhagavAna mahAvIranA nAmathI saMbodhe che tyArathI e vardhamAna prabhune samagra saMsAra mahAvIranA nAmathI oLakhe che ane e ja nAma AtmavikAsa mATe vApare che. e parama kRpALu dravya ane bhAvadayAnA sAgara vizvanA drivya dAridra-dAvAnaLane vArSika dAnanI vRSTithI olavI nAMkhe che, ane pachI bhavavAsiyonuM bhAva dAridraya bhedavAne bAra varSa sudhI mauna rahIne deveMdra saMbaMdhelA guNaniSpanna mahAvIranA nAmane caritArtha kare che. anAdi anaMta saMsArano samrATra, anaMta AtmAonI bhAvavibhUti lUMTI laIne temane pitAnI ANumAM -vartAvanAra, mahAmehanI aneka prakAranI kanaDagata hovA chatAM mahAvIratAthI aMte teno parAjaya karI, pitAnI bhAvavibhuti pAchI meLavIne svataMtrapaNe svasaMpatti tarIke aneka bhavyAtmAene vitaraNa kare che. bhAvazatrune haMphAvI pitAnI bhAvavibhuti pAchI meLavavA, ane pitAnA anubhavane AgaLa karIne bhavyAtmAone jAgRta karI svataMtra banAvavA athakapaNe baMdha kare che. e vikAsI AtmAno aMtima pravAsa hatuM, aMtima dharmatIrtha sthApavAnuM hatuM ane aMtima zarIra hatuM. e mahAvIra nAmanA dehamAM, e AtmAe paramecce dazA prApta karI, nirA-varaNa banIne zuddha svarUpa meLavyuM. sarva zuddha AtmAnA saMyogathI e zarIra deveMdrone paNa paramapUjya banyuM. e divyarami-saMsAramAM pharIne anudaya thavApaNe-asta Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna pradIpa. thavAno hata-saMsAramAMthI chellI vidAya levAnI hatI. e hetuthI anaMtA kALathI anaMtA bhavavAsiyonI sAthe aneka prakAranA zarIramAM, aneka prakAranA saMbaMdhomAM rahIne aneka prakAranI aNajANa dazAomAM karelA aneka prakAranA aparAdhonI kSamA mAgI, ane anya jIvathI thayelA aparAdhanI kSamA ApI, jeonI IcchA vairano badale kSamAthI nahIM paNa vairathI levAnI hatI tenA karelA anukULa tathA pratikULa upasargono pratikAra karavAne samartha hovA chatAM paNa adInapaNe khuzI thaIne sahana karyA ane teonA traNathI mukta thayA. - dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI pugalaparAvartanonI avadhi samApta thaI gaI hatI. paugalika saMbaMdhathI sarvathA mukti meLavavAnI hatI; saMsAravAsiyothI sadA sarvadAne mATe viyogI thavAnA hatA ane saMpUrNa AvaraNathI alaga thaIne anaMta jJAna, darzana, jIvana ane sukha Adi nija svarUpanA paripUrNa vikAsI thaI cUkyA hatA te samaye carama zarIrathI chUTA thayA, karma ane saMsAranA anAdi saMbhogathI mukti meLavI nirvANa pAmyA. saMsAranI cAra gatimAM vasavAvALA kriya tathA audArika dehadhArIono dehavibhoga cyavana tathA maraNanA saMketathI oLakhAya che. vaikiya zarIravALAnA dehaviyogane cyavana ane audArika zarIra vALAnA dehaviyogane maraNa prAyaH kahevAmAM Ave che. A avana ane maraNa pharIne dehadhArI thavAvALA saMsAravAsI jInA dehaviyogane AzrayIne ja kahevAya che. bAkI te tIrthaMkaranAmakarma nikAcana karIne kevaLI thayelA tathA sAmAnya kevaLI thayelA caramazarIrIono dehaviyoga aMtima hovAthI nirvANanA saMketathI Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ^^^^^^ mahAvIra nirvANu. : 17 : ~~~~~~~ oLakhAya che, mATe prabhu zrI mahAvIra devagata thayA, maraNa pAmyA ke cavyA ema na kahI zakAya; paNa nirvANa pAmyA kahI zakAya. prabhunA pAMca kalyANakamAMthI nirvANa, aMtima kalyANaka kahevAya che. kalyANaka eTale sukhada samaya. prabhunA cyavana, janmadIkSA ane kevaLa A cAra kalyANake te vizvabharanA bhavya jIvane sukhada nivaDayAM paNa aMtima nirvANa kalyANa prabhunA upara utkaTa rAga rAkhanAra parama bhaktone mATe duHkhada nivaDyuM. prabhunA nirvANa pAmavAthI devendra-nareMdra Adi bhavya prANIvarga zekasAgaramAM DUbI gayo. prabhunA jyeSTha aMtevAsI zrI IdrabhUti aNagAre prabhuno viyoga thavAthI prabhu uparanA rAganA AvezathI atizaya vilApa karyoH "he prabho ! Apa jIvita divyaraminA asta thavAthI bhAratavarSamAM sarvatra sthaLe ajJAnatama chavAI gayuM. have tIrthAntarIya ghukenI garjanAthI bhAratavarSa guMjI uThaze, utpAta ane upadrathI bhAratavarSa sIdAse vigere vigere. pitAne AtmavikAsa sAdhavA advitIya sahAyakanA vicAgathI athavA to niravadhi prabhu pratye prazasta rAga hovAthI bhavavAsiyone prabhunA nirvANano prasaMga bhale duHkhadAyI nivaDyo hoya, paraMtu tAtvika dRSTithI vicAra karIe te prabhunA pAMce kalyANaka jIvamAtrane sukhakArI ja che. dIkSA, kevaLa ane nirvANanA sAdhanabhUta zarIramAM avadhijJAna ane tIrthaMkaranAmakarma sahita avataryA mATe devagatimAMthI vyavana kalyANaka kahevAyuM. bAkInA devenuM cyavana-vIne manuSya dehamAM avatarI aneka deha dhAraNa karavAnA che athavA te te ja dehamAM mukti meLavI caramazarIrI thavAnA ho ke tIrthezanA dehamAM utpanna Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 18 : jJAna pradIpa. thavAnA hA-kalyANaka kahevAtuM nathI; kAraNa ke tIrthaMkaranAmakavALA ja devA athavA nArakI cyavIne je mAnavadehamAM avatare che tyAM tIrtha sthApe che ane dharmanA pracAra kare che. bAkInA sAmAnya kevaLIe tItha sthApatA nathI, temaja saghaLA ya upadeza ApatA nathI. eTalA mATe temanAmAM ghaNA bhedo che paNa tItha karAmAM kAMI paNa bheda hotA nathI. kevaLajJAna meLavyA pachI saghaLAnI eka sarakhI pravRtti hoya che. prabhunA janma bhavyAtmAne te samaye ane bhAvImAM Atmahita sAdhavAmAM kAraNabhUta hAvAthI cyavana, pachI janma kalyANaka kahevAya che, tyArapachI bhavyAtmAone cAritramArganA darzaka ane kevaLajJAna meLavavAne acUka upAyasUcaka hAvAthI dIkSA kalyANaka ane pachI karmAMjanya aneka prakAranA satApeAthI satapta thayelA bhavya saMsArane upadezadvArA jAgRta karI parama zAMtisvarUpa muktinI vATe vALyA mATe kevaLajJAna kalyANaka ane aMte sarvasaMgathI mukAI nirvANa pAmyA te bhavyAtmAone zuddha svarUpanA sapUrNa vikAsanuM bedhaka hovAthI nirvANa paNa kalyANaka tarIke kahevAyu. A pramANe prabhunI pAMce avasthA uttarAttara kramika . AtmavikAsavALI hAvAthI ane bhavabhAsI bhavyajIvAne kramika AtmikavikAsanI eSaka ane sahAyaka hAvAthI ekAMtika, AtyaMtika sukhadapaNe kalyANaka tarIke kahevAya che. adyapi nirvANa pachI saMpUrNa vikAsavALI siddhAvasthAmAM prabhunI sAdianaMta sthiratA bhavya saMsArane zAkaprada hAya ja nahIM, atyaMta harSaprada ja hoya che; chatAM vizvanA sAcA hiteSI ane niSkAraNa madhunA hu MmezanA viyoga prazasta rAgI bhavyAtmAAne asahya thaI paDavAthI viyogasvarUpa nirvANa zAkanu Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIra nirvANa. : 19 : kAraNa banyuM. je nirvANa sukhada ane harSane hetu na hoyane kevaLa zokanuM ja kAraNa hota to zrI gautama prabhune zekanA aMte prApta thayela kevaLajJAnanuM kAraNa na banata. jema dIpakanA pAtramAMthI tela ane battI baMne sarvathA baLI jAya che tyAre dIpaka sarvathA bujhAI jAya che, nirvANa pAmI jAya che tema kAmaNa taijasa zarIrarUpe tela ane AyuSya karmanA udayarUpa battI sarvathA baLI javAthI e zAsananAyaka paramakRpALu zrI mahAvIra prabhu saMsAramAM pharIne na avataravArUpa nirvANa pAmyA. jeo, e paramecca AtmAnA alokika paramapUjya divya dehanA darzana karIne paramazAMtinuM pAtra banyA nathI ane e vikAsanAM vikAranAzaka vacanomAMthI eka paNa vacana zrImukhe sAMbhaLavArUpa sadbhAgyane bheTyA, nathI tevA A vartamAna kALanA bhavavAsiyo mATe te prabhu nirvANano divasa kevaLa zokaprada ja gaNAya ane e hetuthI zAsUcaka pravRtti AdarI nirvANadina pALa joIe. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 o ok 000 OM000 (@J.. ApaNuM apUrva sAhasa. talane pIsIne te sahu keI tela kADhI zake che, kAraNa ke temAM tela raheluM che, paNa jemAM aMzamAtra paNa tela nathI evI retIne pIlIne tela kADhavAno prayatna karanAramAM keTaluM DahApaNa hevuM joIe ane tene kevA upanAmathI oLakhave joIe? apUrva sAhasIka. vartamAna kALamAM sukha tathA AnaMda mATe valakhAM mAranArAe apUrva sAhasa kheDI rahyA che. samartha vyakti je kArya karavAne asamartha nivaDI che, te kArya karavAne cAvaze kalAka prayatna karI rahyA che. je vastu svabhAvathI ja azucI che tene zucI, asthirane sthira, kSaNikane akSaNika ane asArane sAra banAvavAmAM ja pitAnuM uttama mAnava jIvana veDaphI rahyA che. radhira, hADakAM, mAMsa, carabI, maLa-mUtra AdithI banelA apavitra ane durgadhamaya zarIrane pavitra ane suMgadhImaya banAvavAne mATe pANIne chUTathI upayoga karIne divasamAM be cAra vakhata dhUve che, temaja attara phUlela Adi sugaMdhI vastuonuM Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNuM apUrva sAhasa. vilepana kare che, mukhanI durgaMdha dUra karavAne elacI Adi sugaMdhI vastuo khAya che; chatAM saphaLatA meLavI zakyA nathI. viSTAthI bharelI kapaDAnI kothaLIne pavitra ane sugaMdhamaya banAvavA vAraMvAra pANIthI dhanAra ane sugaMdhI vastuonuM vilepana karanAra kevI rIte saphaLatA meLavI zake ? yauvana, dhana ane jIvanane sthira rAkhavAne mATe manuSya kAMI ochuM sAhasa karatA nathI. dehamAM hamezAM juvAnI dekhAya, arthAt bAla dhoLA na thAya, cAmaDImAM karacalIyo na paDe, mAMsa sukAI jaIne hADakAM upara na Ave eTalA mATe aneka prakAranA auSadhone upacAra kare che, apUrNa pUnyavALA aneka jIne nAza kare che ane aneka prakAranA rasAyaNika prayoga kare che; paNa je vastu svabhAvathI ja asthira che te sthira kevI rIte rahI zake? yuvAvasthA TakAvI rAkhavA dhana tathA jIvana kharacIne covIse kalAka karelI dehanI sevA pariNAme phaLavALI thatI nathI. je yuvAvasthA bAlyAvasthAnI asthiratAjanya che te sthira svabhAvavALI na ja hoI zake. jenuM kAraNa asthira che tenuM kArya sthira na ja thaI zake, ane je sthira thAya te yuvAvasthA kadI Ave ja nahiM. dhanane sthira rAkhavA seDhAnI tIjori banAvI, temAM mUkIne tALAM vAse che, jamIna khedIne temAM dATe che, dhana laI javAne, nAza karavAne ke svAmI banavAne jenA upara vahema jAya che tene nAza karavAno prayatna kare che, te paNa dhana TakatuM nathI ane je dhana Take te dhanavAna banI ja na zake, arthAt dhanavAna kaMgALa na thAya, ane kaMgALa kadApi dhanavAna na thAya; kAraNa ke sthira svabhAvavALI vastu rUpAMtara ke sthaLAMtara karI zakatI Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna pradIpa. nathI, ane eTalA ja mATe jenI pAse dhana na hoya te hamezAM garIba ja rahe ane jenI pAse dhana hoya te dhanavAna ja rahe. deha-jIvanA saMgarUpa jIvana asthira che, viyegI svabhAvavALuM che, chatAM asthira svabhAvavALA saMgone sthira svabhAvavALA banAvavAne mATe mAnavIo vadhAre kALajI ane prayatnavALA hoya che. aneka jInA deha-saMgarUpI jIvanane vinAza kare che, arthAt paranA deha-jIvanA saMgane viga pitAnA deha-jIvanA saMgane sthira banAvavA vApare che, paNa te viyega, saMgane sthira banAvI zakatuM nathI. asAra saMsArane sAra banAvavA valakhAM mAranArAo chevaTe nirAza thaIne ja vidAya thayA che. bAga, baMgalA, vastra, ghareNAM, nATaka, sinemA, maTara, aneka prakAranAM managamatAM bhejane, aneka prakAranAM viSayatRtinAM sAdhano ane vakhatovakhata badalAtAM mehanA uddIpaka veza, bhASA, tathA AkRti-prakRtinI vilakSaNatA vigere vigere vastuo ane bhAve dvArA saMsArane sAra banAvavA buddhi tathA jIvana kharacIne athAga parizrama karavA chatAM paNa Aja sudhImAM keIe paNa saphaLatA meLavI nathI. jamyA pachI mAtApitAe oLakhANanI khAtara rAkhelAM banAvaTI nAmane zAzvatAM banAvavA-amara rAkhavA mATe paNa kAMIe che prayAsa sevavAmAM AvatuM nathI. samaju ke aNasamaju, tyAgI ke bhegI, prAyaH Akho ya mAnavasamAja nAmanA-prasiddhinI khAtara tanatoDa prayatna karI rahyo che. dhanavALA dhana, jIvanavALA jIvana, saMyamavALA saMyama, cAritravALA cAritra, jJAnavALA jJAna, bedhavALA bedha, ane buddhivALA buddhi, tAtparya ke prAcya padayathI jene je kAMI bakSIsa maLI Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNuM apUrva sAhasa, H 23 : che tene upayoga kalpita, banAvaTI ane dehavilayanI sAthe sAthe ja naSTa thanArAM nAmone cirasthAyI athavA te yugAnta sudhI rAkhavAne mATe ja moTe bhAge karavAmAM Ave che. kalpanA zilpIe deha upara kotarelAM nAmone cirasthAyI banAvavA patharAo upara ketarAvI dharmasthaLa athavA te sAmAnya makAnanI dIvAlamAM coMTADIne amara nAma rAkhavAnuM sAhasa karAya che, paNa te patharAo kALAMtare naSTa thatAMnI sAthe ja nAma paNa nAza pAmI jAya che, ane A hetuthI vAparelI pitAnI ISTa vastuo niSphaLa thAya che. nAzavAna dehane oLakhavA mATe rAkhavAmAM AvelAM nAmane vartamAna padhdhatithI Aja sudhImAM kaI paNa avinAzI banAvI zakyuM nathI. guNazanya kevaLa nAma mAtranA upacArathI kaI paNa vastu mahattvatA meLavI zakatI nathI, chatAM vartamAna kALamAM pracAranI paddhatine anusarIne mahAna banavAnuM sAhasa ochuM kheDAtuM nathI. vipina, aruNa, zaracaMdra, lakSamIpati, jagapUjya, sarvataMtrasvataMtra vigere vigere nAmepacAra dvArA guNa prApta karIne ke paNa mahAna banI zakyuM nathI, chatAM nAme pacArathI ja mahAna banavAnI pravRttinI pratidina pragati jovAmAM Ave che, te kAMI ochuM sAhasa kahevAya ? kevaLa nAma mAtra dhAraNa karIne parameSThI pada meLavavA prayatna kare te paNa sAhasanI parAkASThA ja kahI zakAya. mahotpAdaka nimittAthI vegaLA rahIne to ghaNAoe mahine A che; paNa mehanA gharamAM rahIne mehane jItavA prayatna karavo te sarva sAhasomAM pradhAna sAhasa ja gaNAya. suMdara suMdara vastro tathA AbhUSaNemAM sajaja thayelI navayauvanavALI strIonA sahavAsamAM rahevuM, vAsamAM rahevuM athavA te vadhu paricayamAM Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 24 : jJAna pradIpa. AvavuM, manane khUba game, pasada paDe, AMkhAne bahu ja suMdara lAge tevA makAnAmAM rahevuM, zarIranI zaiAbhA vadhAranArAM, sukhada sparzIvALAM vasro vAparavAM, jIbhane bahu ja bhAve tevAM bheAjana karavAM, ane mehanA maLane vadhAranAra cittAkarSaka vastuovALA vAsasthaLeAmAM vasIne meAvijetA tarIke kahevaDAvavu ke eLakhAvavuM te kAMi ochu sAhasa na samajavuM. prAcIna kALanA mahAsattvazALI mahApuruSAnI meAhanI jItavAnI paddhatithI vamAna kALanA mAnavasamAjanI padhdhatinI vilakSaNatA spaSTa daSTigeAcara thai rahI che, ane te uddezane keTalI anukULa che te vamAna kALanA buddhizALI dharmISTa mAnavasamAja sArI rIte samajI zake che. gheADAka samayathI Atmika dharma, vItarAgattA ane samabhAvane vikasAvavAne mATe nUtana paddhatino AviSkAra thaye che, ane te vItarAga dazA prApta karanArA pUrva puruSonI paddhatithI prAyaH sathA bhinna bhAse che. dhamane mATe arthAt jJAna, darzana, cAritra, vItarAgatA ane samabhAvanA Adi Atmika guNA mATe, jIvAtmAenI sAthe virAdha karavA, zatrutA dhAraNa karavI, Adarza jIvane halakA pADavA, halakA vicAro rAkhavA, nIca prayatno AdaravA, asatya, mAyA-prapaMcano atyaMta Adara karavA, jaDa tathA jaDanA vikAromAM atyaMta Asakti rAkhavI, guNavAnonI mahattvatAthI aMjAI jaIne adekhAi-asahiSNutAthI guNavAno upara jUThA AkSepo karavA vigere vigere pravRtti AdarIne peAtAne dharmInA nAmathI oLakhAvIne, Atmika guNNAnA vikAsa mATe satata prayatna karavA te AtmavikAsanI navIna zeAdha pramANe apUrva sAhasa ja kahevAya. rAgadveSanA sevanane vItarAga dazA meLavavAnuM Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNuM apUrva sAhasa. H 25 : sAdhana kahevuM te keTaluM badhuM sAhasa ? viSayane jItavAnu sAdhana banAvanAra ochA sAhasI na kahevAya. siMhanuM mADhuherA paherIne zvAna bhale siMhu manavAnuM sAhasa kare paNa siMhaNanA peTe avatarela siMha te te banI zake ja nahIM. siMhano haeNrA mAtra joine leALAM meDhA bhale siMha mAnIne DarI jAya paNa hAthI jevuM catura prANI te herAnI pAchaLa rahelI zvAnanI vRttine oLakhI zake che, ane e tenAthI bhaya na pAmatA tenA sAhasane hasI kADhe che. A pramANe ane bIjI rIte aneka prakAranAM sAhaseA vamAna kALamAM kheDAya che, chatAM Aja sudhImAM kAie paNa saphaLatA meLavI nathI, mATe AvAM sAhase cheADI daine pUrva thaI gayelA jJAnI mahApuruSonA mArgamAM rahIne prayatna karavAmAM Ave te keTaleka aMze saphaLatA maLI zake kharI. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ge: 00000000 000000000000 7000000000004 sukhanI zodhamAM. rU (5) Rtoccer AnaMda tathA sukha mATe jaDa vastunI sarvathA AvazyakatA nathI. : AnaMda tathA sukha zuM vastu che tene jANavAnI atyaMta AvazyakatA che. ApaNe je vastu meLavavI hoya tene svabhAva, guNa tathA dharma, temaja anukULatA tathA pratikULatA Adi bAbato sAcI rIte ane sArI rIte jANatA hoIe to ja te vastu sAcI tathA sArI meLavI zakIe chIe, jethI karI ApaNI IcchA pUrNa thavAthI ApaNane saMtoSa maLe che. aNajANapaNe ajJAnatAthI bahu lekamAgane anusarIne dekhAdekhIthI jhaMpalAvavAthI ApaNane lAbhane badale nukazAna thAya che. ApaNuM amUlya jIvana vinAza karIne tuccha tathA asAra vastuone saMgraha karI laIe chIe, ke je vastuo ApaNuM Icchita sAdhavAvALI na hovAthI nirAzApUrvaka choDI devI paDe che, athavA te te vastuo vinAzI hovAthI svataH naSTa thaI jAya che, mATe ja AnaMda tathA sukhanuM svarUpa sAcI rIte jANyA pachI ja Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhanI zodhamAM. : 27 : -. tene meLavavA prayatna karavAmAM Ave te aMte pazcAttApapUrvaka nirAza na thavuM paDe saMsAramAM prANI mAtra AnaMda tathA sukhanA abhilASI che; ane te AnaMda tathA sukha meLavavA niraMtara prayatnavALA thaIne AkhuM ya mAnava jIvana tenA mATe vyatIta kare che; chatAM mAnavI ne meTo bhAga AnaMda tathA sukhanA mATe hatAza thayela dRSTigocara thAya che, tenuM kAraNa tapAsIe chIe te spaSTa jaNAI Ave che ke, AnaMdane IcchanArA manuSya ajJAnI jIvonI sukhanA mATe karavAmAM AvatI pravRttione anusaravAvALA hoya che, jethI karIne chevaTe temane AnaMda-sukhanA mATe nirAzA bhegavavI paDe che. jIne anAdi kALane abhyAsa tathA janmAMtaranA saMskArene laIne sAcuM sukha tathA AnaMdane prApta karavA anyane prApta karAvanAra mahApuruSono mArga tathA vacane tene rucatAM nathI, ane mithyA AnaMda tathA sukhanA pravAhamAM taNAtA ajJAnI enI sAthe pote paNa taNAya che, ne chevaTe ApattivipattinA samudramAM gothAM khAdhA kare che. sAcA sukhane mAga pUrve kaI paNa janmamAM joyeluM na hovAthI temane sukhanA mATe bhaya tathA saMzaya rahe che. sukha maLaze ke kema ? dekhItuM te duHkha jaNAya che, ItyAdi vikalpa thayA kare che. je vastu tarata ja asara karavAvALI hoya, tatkALa phaLa ApavAvALI heya-cAhe pachI te kSaNika-asthira ke asAra kema na hoya te ajJAnI jIvane bahu ja game che. dekhAvamAM cittAkarSaka, upabhegamAM AnaMda ApanArI ke guNa karanArI hevI joIe. ghaDI pachI bhale tenA rUpa, raMga ke guNa kema na. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 28 : jJAna pradIpa. badalAI jAya, ajJAnIe tene mATe talasatA rahe che. kSaNika AnaMda tathA kSaNika sukha jaDa vastuonA indriyA sAthe saMcAga thavAthI utpanna thAya che, ane te jaDa vastuonA viyeAgathI naSTa thAya che, jaDanA sacaiAga banyA rahe athavA te naSTa thAya teA paNa eka vakhata thayelA sacaiAga smaraNathI paNa jIvane kSaNika AnaMda tathA sukha maLe che. jaDa saMcAganA prathama kSaNamAM je AnaMda ane sukha jIvA bhagave che, te anantara kSaNeAmAM ghaNuM ja ochuM AchuM thatu jAya che, ane te chevaTe du:khanA rUpamAM badalAI jAya che; arthAt je jaDa saMcAga AnaMda tathA sukha ApanAra heAya che te ja saMcAga nirAna dvaitA tathA du:kha ApanArA thaI jAya che, jethI karIne jIvA tevA saMcAganA viyeAga IcchA kare che. anukULa jaDa vastuonA saMcAga thatAM veMta ja tatkALa kSaNika sukha tathA AnaMda prApta thAya che. paNa sAcuM sukha te jIva upara rahelA AvaraNeAnA kSaya thavAthI utpanna thAya che. sAcA sukhane na eLakhI mithyA sukhane ja sukha mAnanArA ajJAnI jIvA anukULa jaDa sAga mATe ja niraMtara :prayatna karye jAya che. paraMtu ajJAnatAthI AvaraNAnA kSaya mATe leza mAtra pazu prayatna karatA nathI, jethI karI temanI sukhanI icchA paNa thatI nathI. AtmA upara jyAM sudhI AvaraNo vidyamAna che tyAM sudhI leza mAtra paNa sukha jIvAne maLI zakatuM nathI; kAraNa ke sukha AtmAno svabhAva che, AtmAnu svarUpa che. AvaraNonA vidyamAnapaNAmAM anukULa jaDanA saMcAgathI jIvA je sukha mAne che te duHkhamAM sukhanI bhrAnti che-bhrAntijanya sukha che, vAstavika Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhanI zodhamAM sukha nathI, ane tethI karIne pariNAme te duHkhanA rUpamAM badalAI jAya che arthAt pitAnA mULa svarUpamAM pragaTI nIkaLe che. be jaDa vastuonA saMganuM nAma sukha nathI, paNa AtmA ane AtmAnI sAthe maLelA jaDanA viyeganuM nAma sukha che. sukha ane AtmavikAsa nAmAMtara che paNa arthAtara nathI; tevI ja rIte duHkha ane AtmavinAza paNa nAmAMtara ja che. keIne peTamAM maLa bharAI rahevAthI darada thatuM hoya, ane vaidya peTa upara davA cepaDe ke tarata ja te davAnI asarathI peTamAM duHkhatuM baMdha thaI jAya che, paNa te davAnA paramANuo naSTa thayA pachI davAne aMge maTI gayela darada pAchuM hatuM tevuM thaI jAya che-kSaNika ja ArAma rahe che ane davA na paDatAM julAba ApI maLazuddhi karavAmAM Ave to sarvathA daradane nAza thaI jAya che. maLanA abhAve leza mAtra paNa darada rahetuM nathI, temaja pAchuM thatuM nathI. tevI ja rIte kamarUpa maLane laIne pIDAtA prANine sukhanA mATe-pIDA dUra karavA jaDa vastuonA saMyogarUpa upacAra karavAmAM Ave che te jaDane jyAM sudhI saMga rahe che tyAM sudhI prANi sukha vede che; paNa jaDane saMga dUra thavAthI pAchA hatA tevA duHkhI thaI jAya che. je jJAnI vidya maLazuddhi sadaza tyAga vairAgyane julAba ApI karmamaLanI zuddhi kare te pachI nityasukhanI prApti thAya che. pharIne AdhivyAdhinuM du:kha utpanna thatuM nathI. sukhI thavA mATe anAdi kALathI vividha prakAranA jaDanA vikArenA saMgarUpa upacAra karatA AvyA che, chatAM karmamaLanA saTTabhAvathI janma, jarA tathA maraNa AdinA duHkho bhegavI rahyA che. jaDAtmaka kSaNika sukhamAM saMtoSa mAnanArAo muktinA Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 30 : jJAna pradIpa. abhAve sAcA sukhathI vaMcita rahIne duHkhothI chUTI zakatA nathI. saMyogathI utpanna thavAvALI vastu banAvaTI hoya che, mATe ja te vastu sAcI hotI nathI, kAraNa ke saMgano viyega thavAthI tarata ja te vastune nAza thaI jAya che. iMTa, cUne, patthara, lAkaDAM, mATI AdinA saMgathI baneluM makAna ApaNane AnaMda Ape che, paNa te makAna paDI jaI, ITa vagere vastuo chUTI paDI gayA pachI ApaNane AnaMda ApI zakatuM nathI. raMgaberaMgI tAMtaNuothI vaNAI taiyAra thayeluM vastra ApaNane suMdara lAgI AnaMda Ape che, te ja vastra phATI javAthI, tAMtaNAo chUTA paDI gayA pachI AnaMda ApatuM nathI. AvI ja rIte jaDa tathA jaDanA vikArathI banelI banAvaTI vastuo AtmAne sAcuM sukha tathA sAce AnaMda ApI zakatI nathI. AnaMda tathA sukha AtmAnA dharma che ane te AtmAmAM ja rahe che. jema phUlanI sugaMdha phUlamAM, sAkaranI mIThAza sAkaramAM, dIvAnuM ajavALuM dIvAmAM rahe che tevI ja rIte AtmAne AnaMda tathA sukha AtmAne cheDIne bIjI koI paNa jaDa vastumAM rahetAM nathI. sAkarane mIThAza mATe, phUlane sugaMdhI mATe ane dIvAne ajavALA mATe bIjI vastuonI jarUrata nathI tevI ja rIte AtmAne sukha mATe AtmAthI bhinna anya vastunI jarUrata nathI, kAraNa ke mIThAza, sugaMdhI, prakAza ane AnaMda mATe je vastuone upayoga karIe te vastuo sAkara, phUla, dave ane AtmA ja hoya che. saMsAramAM rahelA padArthomAM be prakAranA dharmo hoya che. eka te sAdhAraNa dharma ane bIjo asAdhAraNa dharma. sAdhAraNa dharmo bhinna bhinna vastuomAM eka rUpe rahevAvALA hoya che ane Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhanI zeAdhamAM. : 31 : asAdhAraNa dharmAM amuka amuka vastuemAM ja khAsa rahevAvALA hAya che, jemake prakAza asAdhAraNa dharma che ane te dvIpakamAM rahe che. mIThAza sAkaramAM ja rahe che, khArAza mIThAmAM ja rahe che, sugaMdha puSpomAM ja rahe che, AnaMda AtmAmAM ja rahe che. ane sAdhAraNa dhama jevA ke-ratAza, lAlAza Adi vaNa, kaThaNa, mRdu Adi sparza vigere aneka vastuomAM rahevAvALA hoya che. asAdhAraNa dharmAM paNa anya vastunA saMyogathI aneka vastu. emAM jaNAya che, paNa te saMyoga dUra thavAthI te dharma paNa naSTa thaI jAya che. jemake-pANI zItaLa hovA chatAM agninA saMyogathI uSNu thAya che, IMDu jaDa heAvA chatAM caitanyanA saMyogathI dehamAM jJAna tathA ceSTA vigere jaNAya che, pANI Adi z2IkI vastuo sAkaranA sayogathI mIThI thAya che, paNa agni, caitanya tathA sAkarano viyoga thavAthI te vastuo pAchI potAnA asAdhAraNa khAsa dhavALI jaNAya che. tAtparya ke asAdhAraNa dha vastune oLakhAvanAra hAI vastuthI nuDhDho paDI zakatA nathI. abhedapaNe te vastumAM ja rahe che, ane sAdhAraNa dhama aneka vastuomAM rahetA heAvAthI vastune eLakhAvI zakatA nathI ane badalAtA rahe che. kerI kAcI hAya che tyAre lIlI, kaThaNa ane khATI hoya che; paNa pAke che tyAre pILI, narama ane mIThI thAya che. AtmAnA khAsa dharma, jJAna, AnaMda tathA sukha vigere hAya che te karUpa jaDanA saMyogathI Adhi, vyAdhi, janma, jarA, maraNa, mUDhatA Adi anya dharmAMno AbhAsa AtmAmAM thAya che, kama no sa thA viyoga thavAyI AtmAnA khAsa dharmA vidyamAna rahe che, ane bIjA saMyogajanya dharmo naSTa thai jAya che; mATe ja AtmAmAM Adhi, vyAdhi ke du:kha jevI vastuo nathI. je jaNAya che te karmajanya hAvAthI sukhanA Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [; : jJAna pradIpa. inimum ^ ^^^^ ^ abhilASIoe karmano nAza karavA, karmane AtmAmAMthI chUTA pADavA prayatna kare joIe paNa anya jaDano saMyoga na IcchA joIe. jaDanA saMyogathI kadApi sukha maLI zakatuM nathI. agninA saMyogathI unAM thaelA pANIne zItaLa karavAne agni tathA agni jevA uSNa padArthonI AvazyakatA nathI paNa uSNa padArthone viyoganI jarUrata che, kAdavathI kharaDAelA vastrane ujaLuM karavA kAdavanI jarUrata nathI paNa je vastuthI kAdava dUra thAya tevI vastunI jarUrata che. je agnithI pANI zItaLa thAya, kAdavathI vastra ujaLuM thAya te ja jaDa tathA jaDanA vikArathI AtmAne sukha maLI zake. eka mANasa vagaDAmAM jamyo hoya, ane vagaDe cheDIne bIje kayAMya paNa gayo na haya, janmathI ja koThA, balAM Adi tucha phaLa khAIne AnaMda mAnate hoya tevA mANasane zaheramAM lAvIne sArAmAM sArU miSTAnna jamADIe te tene te miSTAnna bhAvaze nahIM, tene miSTAnna khAvAne ruci paNa nahi thAya te pachI tene AnaMda tathA sukhate kyAMthI ja maLe? tene te keThA tathA balAM ja khAvAnuM mana thayA karaze, tevI ja rIte je jIe anAdikALathI jaDa vastuonA saMgajanya kSaNika sukhane ja svAda cAkhe che tene jaDa vastunA sarvatyAgathI utpanna thatA sAcA sukha pratye ruci nahiM ja thAya. tene sAcuM sukha gamaze ja nahi; kSaNika mithyA sukhanI ja abhilASA thayA karaze. bhegajanya sukha ane tyAgajanya sukha, A baMne prakAranA sukhamAM ghaNuM ja aMtara raheluM che. tyAgajanya sukha, uttama prakAranuM ane cirasthAyI che tyAre bhegajanya sukha kaniSTha ane kSaNika che. jeNe tyAgajanya sAcA sukhane svAda Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhanI zodhamAM cAkhe che, tene pachI bhUgajanya sukha bhAvatuM nathI, tema ja sarakhAI AnaMda paNa maLI zakato nathI. mahAtmA puruSo tyAgajanya sukhathI tRpta thaelA hevAthI temanI sarakhAI vRttio lega tarapha jatI nathI, kAraNa ke teo bhegane rogo mAne che paNa sukha mAnatA nathI. bhege bhegavatA sudhI ja mIThA lAge che, paNa pAchaLathI tenAM phaLa ghaNAM ja kaDavAM hoya che. bhege bhagavyA pachI bheganA sukhane aMza paNa raheto nathI. tame miSTAnna khAo cho tene svAda jyAM sudhI jIbha para hoya che tyAM sudhI jaNAya che. peTamAM gayA pachI tene svAda leza mAtra paNa jaNAtuM nathI eTaluM ja nahiM paNa te pachI koI paNa divasa khAdhelA miSTAnnane AnaMda maLI zakato nathI. nATaka jovAmAM paNa jyAM sudhI juo tyAM sudhI ja AnaMda, pachI te AnaMdane aMza paNa rahetuM nathI. AvI ja rIte bIjI IdriyonA viSayo paNa bhegajanya hovAthI kSaNika ane mithyA AnaMdavALA hoya che. sAcA AnaMda tathA sukhane mATe kaI paNa prakAranA bhegonI jarUrata rahetI nathI, kAraNa ke sukha tathA AnaMdane bhegavanAra AtmA che. te AtmAnA aMdara rahelA AnaMda bhegarUpI AvaraNo khasI javAthI pragaTa thAya che. te saMpUrNa pragaTa thayA pachI koIpaNa kALe jato na hovAthI AtmAne te AnaMdanA mATe bhAgonI AvazyakatA rahetI nathI. jemake -keImANasa garIba hoya ane tene zrImaMta thavuM hoya che tyAre te mANasa bIjAnI pAsethI vyAje paisA laIne vyApAra kare che. jyAre te vyApAramAM lAbha meLavI sAre paise kamAya che tyAre te vyAje lIdhelA Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 34 H jJAna pradIpa. paisA ApI daIne peAtAnA paisAthI vyApAra kare che; tene bIjAnI pAsethI paisA levAnI jarUra paDatI nathI. jyAM sudhI mANasa azakta hoya che tyAM sudhI ja lAkaDInA TekAnI jarUrata rahe che. zakti AvyA pachI lAkaDInA TekAnI jarUrata rahetI nathI. tevI ja rIte jyAM sudhI AtmAne peAtAnuM sAcuM sukha maLatuM nathI tyAM sudhI ja kSaNika AnaMda mATe pArakI vastuonI jarUrata rahe che, paNa jyAre sAcA sukhanI prApti thAya che tyAre te pArakI vastuone chAtA nathI. saMsAramAM jaDa vastuono upabhAga karanArA be prakAranA adhyavasAyavALA hoya che. eka te jIvananirvAha mATe jaDano upabhoga kare che, ane bIjA meAjazekha mATe upabhoga kare che. A baMne prakAranA upabhoga karanArAomAMthI jemano Azaya jIvananirvAhanA che temane te gamavuM na gamavuM, sAruM narasuM ItyAdi mAnasika vikRtithI thatA bhedabhAva hAtA nathI, jethI karI temane kAipaNa prakAranI agavaDatA naDatI nathI; paraMtu jeo AnaMda ane sukhanA mATe jaDano upabhoga kare che temane sArA narasAno bheda rahelA heAvAthI jyAre sArI vastu maLe che tyAre temane AnaMda prApta thAya che ane narasI vastu maLe che tyAre teo ghaNA ja du:khI thAya che. jaDa vastuomAMthI AnaMdane kheALanArAo haMmezAM asa"teSI ja rahyA kare che, kAraNa ke tee manane gamatI, AMkhAne gamatI, jIbhane gamatI, kAnane gamatI, nAkane gamatI evI peAtAne anukULa vastuo meLavavA mATe hamezAM ciMtAvALA hAya che. pAtAne anukULa vastuo maLyA pachI te vastunA viyogane Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhanI zeAdhamAM. : 35 : IcchatA nathI para`tu je vastuno saMyoga hoya che tenA viyeAga paNa avazya hAya che. jethI karIne maLelI vastuno viyoga thavAthI temane ghaNuM ja duHkha thAya che. pAchI te vastune meLavavAnI ciMtA rahevAthI niraMtara te sukhane badale duHkha ja bhogavyA kare che. jaDa vastuonA saMyogathI utpanna thanAra sukhane ja sukha mAnanArA mAnavInA jIvanano meATo bhAga duHkhamAM ja vyatIta thAya che, kAraNa ke prathama to jaDAtmaka sukha sAcuM sukha nathI paNa du:khamAM sukhanI bhrAMti hAvAthI brAntijanya sukha che, bIjI jaDano paNa saMyoga viyoga thavAthI sukhanA paNa saMcAgaviceAga-thavAno ja. sayogA paNa aneka prakAranA thatA heAvAthI anukULa sa'yogA tA kavicata ja thAya che. nahi ta mAnavajIvanamAM pratikULa saMyogo ghaNA thAya che. phAInI pAse dhana hAya che, teA zarIra sAruM nathI hAtu, zarIra sAruM hoya tA dhana nathI heAtuM; dhana, strI ane zarIra sAruM hAya tA putrano sa'yoga nathI ha|tA. A pramANe saMsAramAM mAnavIe anukULa saMyogavALA gheADA ane pratikULa saMcAgavALA ghaNA hAya che. eka ja vakhate anukULa saMcAJA eka e hAya che teA pratikULa saMcAge pAMca pacIsa hAya che. eTale eka e khAmatanI anukULatA pacIsa prakAranI pratikULatAne lai dabAI javAthI sukha ne badale duHkha ja anubhavAya che. jaDAzrita mAnavIe badhI vAtanI pratikULatAne sahana karI zake che, paNa dhananI pratikULatAne sahana karI zakatA nathI. phakata dhananI anukULatA maLe eTale potAne parama sukhI mAne che. bhale zarIra rAgagrasta kema na heAya, athavAtA strI, putra, matra Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 3 : jJAna pradIpa. ke svajanAdikanI pratikULatA kema na hoya, badhI khAkhatanI pratikULatA kema na hAya, badhI bAbatanI pratikULatAne kevaLa dhananI anukULatAthI ja anukULa anAvI zake che. athavA tA mAnI le che; chatAM pariNAme sukhathI vacita ja rahe che. saMsAramAM jyAM sudhI jIva karmonA AvaraNAthI mUkAtA nathI tyAM sudhI jaDa vastuonA saMcAgAmAM rahevAno ane eka pachI eka anukULa tathA pratikULa saceAgAmAM sukha ane duHkha mAnavAno ja. anAdikALanA abhyAsa hovAthI anukULa jaDhanAvicAga te nahi ja IcchavAno ane tethI karIne jaDanA anukULa ke pratikULa sarva prakAranA sAgo AnaMda tathA sukhanA mAdhaka che ema tA nathI ja mAnavAnA. jethI karI jaDa vastuothI virakta teA nathI ja thavAnA nathI ja thavAnA, ane virakta thayA sivAya sAcA nityasukhane svAda paNa nathI ja cAkhavAnA ane sAcA sukhanA abhAvathI banAvaTI sukha mATe aneka prakAranA aparAdheA karIne karIne sa'sAramAM bhaTakavAnA. upara kahyA pramANe vicAra karavAthI spaSTa jaNAI Ave che. ke sukha tathA AnaMda mATe sarvathA jaDanI AvazyakatA nathI ja. jaDa sukhanuM utpAdaka nathI paNa sAcA sukhanu khAdhaka che; evI dRDha zraddhApUrvaka jaDa vastuothI virakta banIne tenA tyAga karanArAo ja sukha tathA AnaMda meLavI zake che; kAraNa ke sukha tathA AnaMda sarvathA jaDanA viyAgane kahevAmAM Ave che. savathA sarva prakAranA jaDathI mukta thavuM te ja sukha che. jema sa kAyathI mukta thavuM te vizrAnti, sarva ci'tAethI mukata thavu te zAMti, sarva icchAethI mukta thavuM te sukha ane sa prakAranA jaDathI mukta thavu tenuM nAma AnaMda che. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. 00 rrrrrrrrrrrr 10000 kSamA-sahiSNutA. ecx(6) -oce boose1 O * : jayAre mAnavI mithyAbhimAna, adekhAI tathA krodha Adi vikArethI grasta thAya che tyAre tene mAnasika duHkha ghaNuM ja thAya che. AvA duHkhanI zakti mATe kAyika tathA vAcika vyApAra dvArA bIje mAnavI, ke je tenI sAthe pratikULapaNe varyo hoya ke na paNa varyo hoya tene mAnasika tathA zArIrika duHkha utpanna karIne, ane vairanAM bIja vAvIne pote saMtoSa mAne che, chatAM baMnemAMthI Apa ApasamAMnI vairavRtti tathA eka bIjAnA pratino aNagame jatAM nathI. eka bIjAne jue athavA te eka bIjAnuM nAma sAMbhaLe ke tarata ja mAnasika pIDAnA ubharAthI akaLAya che ane tene dUra karavAne eka bIjAnA avarNavAda bolIne ubharAne zamAvI de che. mithyAbhimAna ane adekhAI A baMneno gADha saMbaMdha che, athavA to adekhAIne utpanna karanAra ja mithyAbhimAna che. adekhAI ane asahiSNutA nAmAMtara che paNa arthAtara nathI, eka ja vikAranA sUcaka bane nAme che. bIjAnI sukhasaMpatti Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 38 : jJAna pradIpa. joIne janatAmAM asahiSNutA utpanna thavAnA prasaMge ghaNAM jovAya che; paNa bIjAnI Apatti-vipatti joine asahiSNutA utpanna thavAno prasa`ga kavacita kadAcita ja jaNAya che. saMsAramAM sajjana ane durjana ema be prakAranA mANase hAya che. A baMne prakAranA mAnavIyAne oLakhavAnA lakSaNAmAM sAdhAraNa lakSaNa che, ane te asahiSNutA che. lakSaNa sarakhuM hAvA chatAM paNa bhAvAnI bhinnatAthI mAnavIemAM bheda dekhADe che. dujana mANasA huMmezAM bIjAnA sukha-saMpattine joine ke sAMbhaLIne sahana karI zakatA nathI, eTalu ja nahiM paNa guNavAna puruSAnI meATAI, kIti ke "guNastavanA thatI joine manamAM anyA kare che. ane AvA puruSone janatAmAM halakA pADavA nIca prayAseAnA Adara kare che. tyAre sajjanA khIjAnI Apattivipatti joine sahane karI zakatA nathI, manamAM du:khI thAya che ane tene dUra karavAne peAtAnI sukha-saMpattinA bhoga ApI satASa mAne che, guNI puruSAnI guNastavanA karIne AhlAda pAme che. saMsAramAM A ane prakAranI asahiSNutAmAMthI bIjAnI sukha-sa'patti, guNastavanA joine ke sAMbhaLIne athavA anyanA pratikULa vatanathI udbhavelI asahiSNutAnA aMge aniSTa upAcAdvArA eka bIjAnI lAgaNI dubhAvI hAya, ane eka bIjAne zArIrika athavA mAnasika duHkha ApI paraspara vairavirAdha vRtice poSI hoya tenA mATe kSamA mAMgavAnA, arthAt potAnA pratikULa vatanathI khIjAne thayelA saMtApane zamAvI daI sahana karavAne prAthanA karavAnA rivAja cAlyA Ave che. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSamA-sahiSNutA. : 39 : A bAbata mATe dharmazAstro paNa kahe che ke-hameza na banI zake, ane dveSanI parAdhInatAnA aMge kadAca virodhavRtti ghaNuM vakhata sudhI laMbAya te paNa varSanA aMte te dveSavRttithI chuTakAro meLavIne bIjAnI pAsethI kSamA mAMgI levI ja joIe, ApaNI geravartaNuka sahana karavA prArthanA karavI ja joIe ane bIjAe tenI prArthanA svIkArIne kSamA ApavI ja joIe. A pramANe saMsAramAM dveSathI thayelI pravRttiyonI kSamA ApavA ane kSamA levA (sahana karavA-karAvavA) prArthanA karavAnI prathA puSkaLa pramANamAM jovAmAM Ave che; paNa tenI svArtha tathA paramArtha daSTithI tapAsa karatA paramArtha daSTiye zuddha AzayathI kSamA ApanAra tathA lenAra bahu ja thoDA pramANamAM jaNAya che, kAraNa ke janatA, kAya mAtramAM svArtha tathA paramArtha ema baMne dRSTi vApare che. temAM paNa paramArtha daSTi karatAM svArtha daSTine puSkaLa upayoga kare che. AnuM kAraNa te khulluM ja che ke janatAne bahoLo bhAga ajJAna hovAthI A leka saMbaMdhI pagalika sukhane ja lAlacu hoya che; chatAM keI kadAca dharmazAstromAM devI saMpatti ke cakavatanI samRddhi sAMbhaLIne kAMIka zraddhAthI tene meLavavAnI lAlasAthI pareka saMbaMdhI paugalika sukhone lakSyamAM rAkhIne kSamA ApavA-levAnI pravRtti kare che to paNa te pudugalAnaMdI hovAthI svArtha daSTine ja upayoga karanAra kahevAya che. pudgalAnaMdI jInI jyAM svArthadaSTa hotI nathI tyAM temane kSamA mAMgatAM ke ApatAM mithyAbhimAna ADuM Ave che ane tethI teo sahana karavA karAvavAne cAhatA nathI. tevI ja Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 40 : jJAna pradIpa. ra rIte paramArtha daSTivALA madhyama koTInA sajjana puruSe paNa kSamA ApavA sahana karavA cAhatA nathI, paraMtu mithyAbhimAnI svArthadaSTi, ane mahattvAkAMkSI paramArthadaSTi A baMnenI asahiSNutAmAM meTuM aMtara raheluM che. upara kahyA pramANe sajjana puruSo bIjAnI Apatti-vipatti joIne sahana karI zaktA nathI, ane paranA paugalika duHkha TALIne tene game te bhege paNa paugalika sukha prApta karAvavA prayatna kare che tyAre mithyAbhimAnI durjana puruSe bIjAnI sukha-saMpatti joIne sahana karI zakatA nathI; ane temanA paugalika sukhane nAza ane game te bhege paNa tene paugalika duHkhanI prApti mATe prayatna kare che. A ja pramANe ucca koTInA mahattvAkAMkSI sajjana puruSomAM paNa eka prakAranI asahiSNutA hoya che, ane te madhyama keTInA sajajana puruSa jevI ja hoya che. pharaka mAtra eTalo ja che ke madhyama koTInA sajajana puruSa azubha karmanA kAryarUpa paugalika duHkhane dUra karI avAstavika kSaNika sukha prApta karAvavA prayAsa kare che, tyAre uttama keTinA sajjane duHkhanA kAraNarUpa karmane samULage nAza karI vAstavika akhaMDa sukha prApta karAvavAnA adhyavasAyavALA hoya che. A cAlu kSamA-sahiSNutAnA prakaraNamAM kSamAnA svarUpane kAMIka vadhu spaSTa karavAvALuM ane kAMIka saMbaMdha dharAvavAvALuM hAvAthI akSamA-asahiSNutAnuM yatkiMcit hArda dekhADyuM che te te sarvathA aprAsaMgika te nathI ja. ane aprAsaMgika na levAnuM bIjuM paNa eka kAraNa che ke AgaLa varNavavAmAM AvelI sarvadezIya kSamAnA svarUpamAM anukULa vartanathI uddabhavelI a Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSamA sahiSNutA : sahiSNutA ane A upara varNa velI asahiSNutA ane rAgathI utpanna thAya che. kSamA tathA akSamAnI Apa-le be vyaktione AzrayIne karavAmAM Ave che. je baMne vyakti uttama keTInI hoya to sanimitta athavA ninimitta thayelI akSamAnA aMge utpanna thayelA saMtApane zamAvavA paraspara eka bIjAnI prati-kSamA mAMgI le che ane Ape che, paraMtu je eka vyakti ucca keTInI hoya ane bIjI halakI keTInI hoya te ekapakSIya kSamA maMgAya che ane apAya che. ucca keTInA paramArtha daSTivALAnAM hadaya pApabhIru ane bahu ja kemaLa hoya che. temanA prati anya taraphathI karavAmAM AvelI geravartaNukane teo sahana karI le che, paNa adekhAI ke krodhane vaza thaIne bIjAne saMtApa ApI gunhegAra banatA nathI. kadAca azubha karmanA tIvra udayathI kodhAdhIna thaIne aNajANapaNe bIjAnA hRdaya dubhAvavAno gunho kare che, paNa pAchaLathI teone bahu ja pazcAttApa thAya che ane gunhAmAMthI mukta thavA tarata ja kSamA mAMgI le che. upara varNavelI, mAtra pratikULa vatanane sahana karavArUpa ekadezIya kSamA saMsAramAM pravAsa karavAvALA mATe ghaNI ja lAbhadAyaka che, paNa saMsAranI bahAra pravAsa karanArAo-sarvathA karmane nAza karI saMsAranA pravAsano aMta lAvanArAo sarvocca keTInA mahApuruSo mATe te sarvadezIya kSamAnI atyaMta AvazyakatA rahe che. atizaya vayanA ullAsathI saMpUrNa viraktabhAvane pAmelA, ane AtmAne sarvathA zuddha banAvI saMsAranA bahAra pravAsa karI sarva zuddha AvAsamAM vAsa vasavA ughukta Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ **** jJAna pradIpa. thayelA AtmAe sarvadezIya kSamAnA maLathI ja svakAryanI saMpUrNa siddhi meLavIne siddha thAya che. ekadezIya tathA sadezIya ane prakAranI kSamA anukULa tathA pratikULa vatanane AzrayIne apAya che ane levAya che. ekadezIyamAM kevaLa pratimULa vatana che tyAre sa`dezIya kSamAmAM anukULa tathA pratikULa ane prakAranA vana che. A sthaLe vatananA khale upasa zabda vAparavAmAM Ave teA kSamAnu svarUpa vadhu spaSTa thaI zake tema che eTale mAtra pratikULa upasagane sahana karavA te ekadezIya kSamA, ane anukULa tathA pratikULa upasargAne sahana karavA te sa MdezIya kSamA. saMsAramAMthI AtmAne bahAra na nIkLavA denAra ane AtmAnI anaMtI lakSmI lUTI lai kaoNMgALa banAvIne, svabhAvathI ja sukha tathA AnaMdanA kaMgALa evA jaDanI pAse Anandva tathA sukhanI bhikha maMgAvanAra, rAga ane dveSa, A e ja AtmAnA kaTTA zatruo che. A baMnenA anAdara karIne hAMkI kADhyA sivAya AtmAne peAtAnI anatI lakSmI, anaMta AnaMda, anaMtu sukha, anaMtuM jIvana, anaMtu jJAna, anatuM duna vigere vigere maLI zakavAnAM nathI. rAga dveSanA nAza karavAnuM na kahetAM je hAMkI kADhavAnu kahevAmAM AvyuM che te amuka apekSAne laIne che. jo rAga-dveSanA saMsAramAMthI sarvathA nAza mAnIye te saMsAravAsI saghaLAye AtmAe svasvarUpane meLavI sarva du:khA tathA kalezeAthI mukta thaI jAya, arthAt eka AtmAe rAga-dveSanA sarvathA nAza karI mukti meLavI eTale sa'sAramAMthI rAga-dveSane sarvanAza thavAthI saghaLAye AtmA mukti meLave, paNa tema anavuM anavuM asa`bhavita che, Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSamA-sahiSNutA, .: 43 4 mATe jema kehI jaI kIDAthI khadabada thatA zarIravALA kUtarAne keI paNa gharamAM pesavA detuM nathI, mArIne bahAra hAMkI kADhe che tevI ja rIte dareka AtmAe rAga-dveSa pitAnA gharamAM pesavA Ave te sarvadezIya kSamArUpa daMDane prahAra karI AtmagharamAM pesavA na detAM bahAra hAMkI kADhavA. A pramANe pratyeka AtmA rAga-dveSanA upadravathI mukti meLavI sadAne mATe sukhasvarUpa, AnaMdasvarUpa banI zake che. sahana thave ahita thaine tamane mArAviyA anukULa upasargo sahana karyA sivAya mAtra pratikULa upasargo sahana karavAthI vItarAga dazA prApta thaI zakatI nathI. pratikULa upasargo sahana karavAmAM eTalI kaThaNAInathI paDatI jeTalI kaThaNAI anukULa upasargo sahana karavAmAM naDe che. dveSane upadrava te sahana paNa thaI zake che, paraMtu rAgane upadrava sahana thavo bahu ja muzkela che. keI mANasa keInA pratipachI te tyAgI he-kodhita thaIne tADanA-tarjanA ke bibhitsa vacana belI pratikULa AcaraNa kare te sAmene mANasa samaju ke sudha hoya to A badhuM ya sahana karI le che, kamane vipAka vicArI tene prati vaira-virodhanI bhAvanA rAkhatuM nathI, paNa kaI sajajana prakRtine mANasa chatA achatA guNenuM kIrtana kare; jema ke-Apa te dAnavIra che, dharmanA thAMbhalA che. Ape dharmanA kAryo karavAmAM aneka prakAre udAratA vAparI che, Apa hajArenA pAlaNahAra che athavA te Apa mahAna tapasvI che, mahAjJAnI che, AtmAthI che, zAsananA saMrakSaNa che, sadhdharmanA saMcAlaka che, lAkhonA tAraNahAra che-vigere vigere. ane bahu ja mAna jALavI vinayathI varte tema ja vicAra tathA vartananI anukULatA sAcave te tene sahana karI zakatA nathI, tenA prati rAga karyA Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna pradIpa sivAya rahetuM nathI. praphullita manathI stavanA karanAranI cAhanA rAkhyA kare che. yadyapi pratikULa vatanArane to keIna paNa hRdayamAM sthAna maLatuM nathI, paraMtu anukULa vatanArane te yegI he ke bhegI he, sarvanA hRdayamAM sthAna maLe che. saghaLAyanuM prItinuM pAtra bane che. A pramANe pratikULa vartananI upekSA karanAra te ghaNuM nIkaLI Avaze, paraMtu anukULa vartananI upekSA te sarvoccadazA-vItarAgadazA meLavavA kaTibaddha thayelA ja karI zake che. bAkI saMsAravAsI jIvo anukULa vartananI upekSA karavAnA adhikArI che, ane kaI upekSA kare te tenA mATe dUSaNarUpa gaNAya che, paNa tyAgamArga aMgIkAra karI vItarAganI vATe vaLelA mumukSuo mATe te te ja upekSA bhUSaNarUpa gaNAya che. je anukULa vatanane sahana kare che te pratikULa vartanane sahana karavAne ja, ane je pratikULa vartanane sahana kare che te anukULa vatanane sahana kare ya khare ane na paNa karekAraNa ke je anukULa vatanAra upara rAga kare che te pratikULa vartanAra upara dveSa karavAne ja, paNa jyAM rAga nathI tyAM pachI Sa hAya ja kyAMthI? dveSa temane ja naSTa thaI zake che ke jemane rAga naSTa thayo hoya che, ane eTalA ja mATe vItarAga kahevAya che paNa vItadveSa nathI kahevAtA. prabhunA jIvana tarapha juo. emaNe anukULa tathA pratikULa baMne prakAranA upasargone sahana karyA che. prathama te rAganI utpAdaka jeTalI anukuLatA hatI te badhIya dUra karI, ane te dUra karyA pachI paNa jyAre jyAre anukULatA maLI che tyAre tyAre te badhI ya sahana karI che, rAga Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSamA-sahiSNutA. : 5 : karyo nathI tyAre ja pratikULatAne teo sahana karI zakyA che; eTale ke dveSa karyo nathI ane chevaTe vitarAgadazAne vikAsa karI zakyA che. - dveSane kADhavA mATe vastu mAtramAMthI rAga ocho kare joIe. jyAM sudhI rAga che tyAM sudhI haiSa nIkaLavAnuM nathI. ane dveSa tathA rAga baMne na nIkaLe tyAM sudhI vastusthitinuM bhAna thaI zakavAnuM nathI, yathArtha vastu oLakhAvAnI nathI ane yathArtha vastu na oLakhAya tyAM sudhI vikAsano mArga dUra ja rahevAno. upara je kAMI kSamAnuM svarUpa varNavyuM che te prakRti tathA pravRtti baMnene AzrayIne che. kSamAnI mULa prakRti, anukULatA tathA pratikULatA sahana karavI, arthAt rAga-dveSa na kare ane pravRtti, mAtra pratikULatA sahana karavI eTale mAtra dveSa na kare. A baMnemAMthI mULa prakRtine AzrayIne je kSamAnA svarUpane vizeSa vicAra karIe te upara vicArI gayA tenA karatAM paNa tenuM kSetra ghaNuM ja vizALa che, ane eTalA mATe ja mukti meLavavA kaTibaddha thayelA yatinA dharmamAM kSamAne agrasthAna ApyuM che. anAdi kALathI paraspara aneka prakAranA saMbaMdhathI etaprota thayelA saMsAravAsI AtmAone eka bIjAnA pratinA anukuLa-pratikULa vatanane AzrayIne ja sahana karavAnuM upara kahevAmAM AvyuM che, paraMtu AtmAthI bhinna jaDanA anukULa tathA pratikULa saMyogothI utpanna thatA rAga-dveSane sahana karavAnuM jaNAvyuM nathI. vAstavikamAM to kSamAnI, sahana karavArUpa je mULa Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna pradIpa. prakRti che te citanyanA anukULa-pratikULa vatanathI ane jaDanA anukULa-pratikULa saMgathI utpanna thatA rAga-dveSane na sahana karavAthI ja saMpUrNa caritArtha thaI zake che. AmAM zubhAzubha karmanA vipAka-udayane paNa samAveza thAya che. karmanA baMne prakAranA udayane sahana kare eTale zubhanA udayathI rati-harSa na kare ane azubhanA udayathI zeka-kheda na kara, samabhAve rahevuM. jaDanA anukULa-pratikULa saMyego paNa zubhAzubhanA udaya upara AdhAra rAkhe che. A baMnemAMthI azubhane udaya ane tenAthI thavAvALA pratikULa saMjogone sahana karanAra tenA prati aNagama na karanAra te ghaNuM nIkaLI Avaze; paNa zubhane udaya ane tenAthI thatA anukULa saMgone sahana karanAra tenA prati rAga na karanAra te viralA ja nIkaLaze. tpattinuM kAraNa maLavA chatAM tpatti nathI paNa thatI paraMtu rAgotpattinA kAraNa maLe rAgotpatti na thavI du zakya che. ekaMdare dareka prasaMgone sahana karavA, samabhAve rahevuM teja kSamAnI mULa prakRti che. saMsAramAM meTe bhAge mAnavIe rAganA Azrita hoya che. cAvaze kalAkanA adhyavasAyamAM ghaNuM kharuM rAganuM sAmrAjya hoya che, keSa te kaI kaI vakhata ja hoya che, ane te paNa rAganA kAraNathI hoya che. parizrama paNa rAganI zAMtinA mATe rAgathI ja karavAmAM Ave che. AtmAe aneka janmamAM aneka vakhata bhogavelI hovA chatAM paNa A janmamAM na bhogavelI vastu upara rAganI preraNA thayA sivAya rahetI nathI. keI paNa vastu-pachI te pariNAme asuMdara kema na hoya? paNa jagata mAnelI suMdara-joIne rAgathI prerAI tenA bhogapabhoga mATe Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSamA-sahiSNutA. = 47 : tenuM AMtara AkarSAyA vagara rahetuM nathI. ane tene meLavavAne aneka Apatti-vipattione avakAza maLavA chatAM paNa athakapaNe parizrama kare che. mAyA ane lobha rAganA aMga gaNAya che. je vastu suMdara lAgatI hoya, gamatI hoya tevI vastune aneka vakhata atizayapaNe bhogavavAnI abhilASI banI rahevI te lobha che. tRSNane maraDAnA roganI upamA ApIe to asthAne te nahIM gaNAya. game teTalI vakhata dizAe jAya te paNa maraDAnA rogInI hAjata maTe nahiM, tevI ja rIte game teTalI vastuo meLave ke tene upabhega kare te paNa tRSNAvALAnI hAjata pUrI thAya nahiM ane vastu maLatAM vilaMba thAya ke vigha Ave to mAyAne chuTathI upabhoga kare che. rastAmAM cAlatAM suMdara makAna joyuM ke jhaTa rAga pedA thAya che ane tevuM makAna meLavIne bhegavavAnI IcchA thAya che, tevI ja rIte suMdara strI, bAga, vastra, ghareNAM, phaLa-phUla, miSTAnna vigere jeTalI vastuo bhegavavAnI IcchA thayA kare che te saghaLaye rAgane vilAsa che. je vastuonA saMbaMdhathI AnaMda-harSa utpanna thAya che, mana kheMcAya che, sevA karavAnI hoMza thAya che. te saghaLaye rAgane vikAra che. saMsAra je vastune asuMdara mAnate hoya tenA bhoganI to IcchA keIne paNa thAya ja nahi, paraMtu saMsAra je vastumAM suMdaratA nihALI hita, harSa, AnaMda ke lAbha mAnate hoya, tenI pUrNa zraddhAthI te vastunA bhAge pabhoga mATe tene meLavavAnI vATe Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 48 : jJAna pradIpa. ^^^~ vALanArA ane na maLe tyAM sudhI tenI prAptinA upAyAnu ci'tavana karavAmAM manovRttiyAne rAkI parizrama karanArA rAganA upadravane sahana karI zakatA nathI, temanAmAM kSamAnI meATI khAmI hAvAthI kaSAyeAthI chUTI zakatA nathI, paNa sa`sAranA siddhAMtAnI zraddhAthI hIna thayelA ane hita, huM AnaMda tathA lAbhanA adale ahita, zAka, nirAnaMda tathA alAbha mAnanArA avazya rAganA upadravAne sahana karI zake che ane sapUNa kSamAzIla banI zake che. AvA puruSo ja dveSa upara paNa jIta meLavI zake che ane vItarAgadazA meLavavA adhikArI paNa te ja thaI zake che. (c) Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , che 000000000000 doSadaSTi thavAthI mukti. G000 A - i E enoooo ( 7 ) Wooooooooooooooooooooche saMsAramAMthI mukti meLavavAne mATe deSagrAhI banavAnI atyaMta AvazyakatA che. jayAM sudhI saMsAravAsI jIva saMsAramAM guNa joyA kare che tyAM sudhI te saMsArathI chUTI zakato nathI. be vyaktimAM paraspara saMbaMdha tyAM sudhI ja banyuM rahe che ke jyAM sudhI eka bIjAmAM deSadaSTi thatI nathI. amuka mAyAvI che, mAruM ahita kare che, meDhe mIThuM bele che paNa pAchaLathI mArI niMdA kare che vigere vigere. eka bIjA prati jyAre doSonuM ciMtavana thAya che tyAre paraspara aprIti utpanna thavAthI saMbaMdha tUTI jAya che; paNa bhalo che, DAhyo che, upakArI che, hitaiSI che ItyAdi guNe eka bIjAmAM levAya che tyAM sudhI te anurAgane laIne eka bIjAthI chUTA paDI zakatA nathI temaja eka bIjAnA hAni-lAbhamAM paraspara harSazokane dhAraNa kare che. anAdi kALathI jaDa tathA jaDanA vikArenA sahavAsamAM rahevAthI ene daDha pratIti thaI gaI che ke AnaMda, harSa, Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 50 : jJAna pradIpa. zAMti, sukha, jIvana vigere amane jaDadvArA ja prApta thAya che. khAice nahi' te marI javAya, annavaDe ja jIvI zakAya che, viSaya sevavAthI ja zAMti maLe che, nATaka jovAthI ane madhura gAyana sAMbhaLavAthI ja AnaMda prApta thAya che, svAdiSTa bheAjana jamavAthI ja parama sa tASa prApta thAya che, e lAkhano lAbha thavAthI ha utpanna thAya che, yazAgAna sAMbhaLavAthI sukha maLe che--A pramANe kevaLa guNa ja jonAra jIva jaDanA paMjAmAMthI kevI rIte chUTI zake ? e dRSTi ApaNane vAstavika mArga batAvatI nathI. kharuM jotAM teA AnaMda, zAMti, sukha, jIvana Adi guNA AtmAnA ja che, jaDanA nathI, chatAM AtmA mAhanA dabANathI peAtAnA guNAnA jaDamAM Aropa kare che, ane peAtAne guNazUnya mAnIne AnaMda Adi guNe| meLavavA jaDanI upAsanA kare che. jyAre meAhumizrita buddhithI icchita guNasvarUpa jaDanA vikArAnI prApti thayAnuM jANe che tyAre peAtAne eve AbhAsa thAya che ke mane AnaMda, jIvana tathA sukha maLyAM. AvI mithyA zraddhA heAvAthI niraMtara jaDanA vikArAnI cAhanA rAkhyA kare che. AvA jIvAne pudgalAnadI paNa kahevAmAM Ave che arthAt pudgalAmAM AnaH jonArA athavA te managamatAM pudgalanI prAptithI AnaMdanI utpatti mAnanArA AvA jIvA jaDamAM guNadRSTi hAvAthI ane jaDanA vikArAmAM tanmaya thaI javAthI tenAthI chUTavAnA prayatna ja karatA nathI teA pachI mukti meLavavAnI tA vAta ja kayAMthI ? A pramANe jIvAnI khATI mAnyatAne age ja paudgalika sukha kahevAya che, nahi te paugalika sukha jevI kAi vastu ja nathI. vikAra bhAvane zAMta karanArAM e pudgalo ja che. AtmA Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ doSadaSTi thavAthI mukti. : pI? te avikArIpaNe jJAtA svarUpe rahe che, paraMtu anAdi kALanA abhyAsathI jaDa vastuomAM thatA vikArano potAnAmAM Aropa kare che, arthAt potAnA guNono potAnAmAM Arepa kare che, ane tethI karIne ja jaDamAM suMdaratA jue che ane AnaMda meLavavAne mATe mAnelI suMdara paugalika vastuothI chUTo paDavAne Icchato nathI. pugalamAM suMdaratA ane priyatA AtmAne je jaNAya che te karmanA paDadAmAM rahIne bahirAtmadraSTithI juve che, tethI je paDadAne khaseDIne aMtarAtmadaSTithI juve to sAcI vastu jaNAya ane suMdaratAno bhrama TaLI jAya. pachI guNadaSTipaNuM maTI javAthI paudgalika vastuomAM udAsInapaNe rahe che, jethI karI teno jUno saMbaMdha tUTI jAya che ane na saMbaMdha thatuM nathI, jenA pariNAme chevaTe sarvathA chUTI jaIne mukita meLavI zake che. kharuM jotAM te varNa, gaMdha, rasa Adi pudagalanA guNo che, ane te AnaMda sukha tathA jIvanasvarUpa banI zakatA nathI, temaja AnaMda Adi je vAstavikapaNe AtmAnA guNa kahevAya che tene utpanna paNa karI zakatA nathI, chatAM pudagalAnaMdI jIvo kamanI preraNAthI varNa Adine AnaMda utpanna karanArA, athavA te AnaMda svarUpane dhAraNa karanArA mAne che. temAM paNa dhanavAna- kaMgAla, sAkSara-nirakSara, tyAgI-bhogI Adi jIvavizeSanA aMge tAramyatA rahelI che. keI rasane vadhAre AnaMdetpAdaka mAne che tyAre keI zabdane te kaI gaMdhane, koI spazane to kaI vaNane vadhAre AnaMdotpAdaka mAne che. sAkSara-tyAgI-dhanI mukhyapaNe stutinA zabdamAM vadhAre AnaMdasvarUpa guNane jue che, to nirakSara-kaMgALa rasamAM AnaMda guNanI adhikatA juve che. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 5ra : jJAna pradIpa. A pramANe mithyA jJAnasvarUpa guNadaSTipaNuM saMsAranA baMdhanone teDavA kevI rIte samartha thaI zake, ke jethI karI AtmAne zAzvatI mukti maLe? jaDanA guNe doSa svarUpe jovAya nahIM tyAM sudhI tyAga AvI zake nahIM. tyAgI eTale vijAtIya guNone deSasvarUpe jenAra, kahenAra, mAnanAra ane tenAthI sAcI rIte virAma pAmanAra. jyAM sudhI AtmAne bhinna dravyanA guNomAM guNadaSTipaNuM hoya che tyAM sudhI rAgadveSa nabaLA paDI zakatA nathI paNa sabaLa thatA jAya che. ane AtmAnA AnaMda, jIvana, jJAna, sukha Adi guNene vadhAre ne vadhAre DhAMkatA jAya che jethI karI AtmAnAM baMdhana zithila thavAne badale daDhatara banatAM jAya che. je ke jaDanA varNa Adi guNamAM pagalAnaMdI jInuM pote mAnelI pratikULatAnA aMge SaSTipaNuM paNa hoya che; paraMtu te guNadaSTipaNAne bAdha karavAvALuM hotuM nathI, kAraNa ke eka prasaMge eka vastumAM pratikULatAnA aMge deSa dekhAya che, te anya prasaMge te ja vastu anukULa lAgavAthI temAM guNa jovAya che. jaDamAM guNadaSTine prAdhAnyatA ApI dezadaSTine gauNatA apAya che, arthAt guNadaSTinI mAnyatA naSTa thatI nathI. kadAcita maMda aupazamika bhAve AtmAne paugalika vastunI vAstavika asuMdaratA, ane guNonI tAvika dRSTithI deSasvarUpatA pratIta thavA lAge che ke tarata ja audayika bhAvamAM vartatI anyAnya mehanIyanI prakRtinI preraNAthI AtmA pagalika vastune anya vastunA mizraNathI ke anya kaI prakriyAthI vividha prakAranA vikArovALI banAvI, anukULa tathA suMdara lAge tevI kare che ane pachI maMda pathamika bhAva naSTa thavAthI te ja vastune guNaSTi Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ doSadaSTi thavAthI mukti. : 53 : thI joIne tene upayoga karI AnaMda manAve che, ke jethI karI jaDa vastuothI chUTA paDavAno prasaMga ja Avato nathI, te pachI jaDasvarUpa karmothI mukAI jaIne anaMta jIvanamaya zuddhAnaMda svarUpa-zAzvata mokSa meLavavAne prasaMga kayAMthI bane? jaDamAM guNadRSTipaNAthI saMsAramAM paribhramaNa karatA AtmAo ke jemaNe samyagajJAna dvArA varNa Adi jaDanA guNane doSasvarUpa jANuM tenAthI virAma pAmavAthI sarvathA kamathI mukAI jaIne zAzvata AnaMdasvarUpa mukti meLavI cheteo saMsArathI sarvathA mukAI javAnI icchAvALAone jaDa saMsAramAM deSadaSTi banavAne upadeza kare che. teo kahe ke je vividhatA ane vicitratAne iMdri grahaNa karI rahI che te badhuM ya khoTuM che, IndrajALasvarUpa che, asAra che, kSaNika che, anitya che. puSkaLa vyAdhi-vedanAvALA asAra saMsAramAM leza mAtra paNa sukha nathI. gIta mAtra vilApa che, sarva prakAranA nATaka viDaMbanA che, sarva prakAranA AbhUSaNo bhArarUpa che ane sarva viSaye duHkhasvarUpa che. maLa, mUtra, rudhira, mAMsa Adi sAta dhAtunuM baneluM zarIra che ke je haMmezAM apavitra rahe che ane ghaNA karavA lAyaka che. viSTAthI bharelI kapaDAnI kothaLIne sAbu copaDI pANIthI game teTalI dhuo athavA te atyaMta sugaMdhIvALuM attara cepaDo to paNa kothalInA chidromAMthI viSTA karatI rahevAthI te pavitra ke sugaMdhamaya banI zakatI nathI, tema maLamUtrathI bharelA ane aneka chidromAMthI azuci jharatA zarIrarUpa kethalAne game teTalI vakhata sAbu coLIne dhuo ke sugaMdhI tela cepaDe te ya te pavitra ke sugaMdhamaya banI zakatuM ja nathI. senuM-rUpuM-cAMdInIlama-mANeka-hIrA vigere mATI ane patharA che, miSTAnna ane Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ |H 54 : jJAna pradIpa. -~- ~~-~- ~ ~ ~-~anya khAvAnA padArtho durgaMdhamaya tathA azucI che, ke je khAdhApIdhA pachI pariNAme ApaNane pratyakSa thAya che. vastuo niraMtara eka rUpe rahetI nathI, pratyeka paLe badalAtI ja rahe che. bALa hoya che te juvAna thAya che ane juvAna thAya che te gharaDA thAya che. saMsAramAM kaI kaIne bacAvI zakatuM nathI, badhA maraNa AdhIna che, badhuM ya nAzane AdhIna che, kALa-mRtyu vastumAtrane vinAza karI nAkhe che, lakSmI caMcaLa che, AyuSya pANInA parapoTA jevuM asthira che vigere vigere. A pramANe jaDanA guNa tathA vikAramAM muktAtmAo deSa jovAnI bhalAmaNa karI gayA che ane te vAstavika che; kAraNa ke jaDanA guNa AtmA mATe deSasvarUpa che, tene jyAM sudhI guNa mAnI AtmA grahaNa karatA raheze tyAM sudhI potAnA AnaMdasvarUpane pragaTa karI zakavAne nathI; mATe duHkhathI zAzvatI mukti ane guNasvarUpa zAzvata AnaMda meLavavAnI IcchAvALA AtmAone jaDanA guNamAM rahetI atAvikI daSTithI nivRtta thaIne doSaraSTi banAvavAnI atyaMta AvazyakatA che. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ du:kha kayAMthI Ave che? (8) duniyAne rAjI karavA aparAdhI anI du:khI na thAo. toon jaDAsakta jagatane khuzI karavA, AnaMda prApta karAvavA jaDabhakta mAnavasamAja jaDamAM suMdaratA ANavA niraMtara prayatna karI rahyo che. anaMtI punyanI rAzi kharacIne meLaveluM mAnavajIvana ane atyaMta kaTe meLaveluM dhana jaDanI sevAmAM veDaphI rahyo che. mAnavI AnaMda meLavavA jaDane suMdara banAve che; paNa te suMdaratAnI parIkSA jagata kare che. jo jagata mAnavInI anAvelI suMdaratAne pasaMda kare te ja te suMdaratA sAcI Thare che. ane tyAre ja te mAnavIne AnaMda ApanArI thAya che; paNa je suMdaratA jagatane Anada ApI zakatI nathI te suMdaratA banAvavA jeNe dhana-jIvana kharacIne parizrama vekco hAya te niSphaLa thAya che, ane tene AnaMda Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 56 : jJAna pradIpa. paNa maLI zakatuM nathI; mATe pudagalAnaMdI jIvane AnaMda jaDAsakta jagatane AdhIna che. je jaDanI racanA Aje suMdara lAge che te ja racanA amuka samaya jatAM asuMdara lAge che. arthAt eka ja prakAranI racanA kALAMtare jagatanI prakRtine anusarIne parivartanazIla thAya che, ane tene laIne AnaMdamAM paNa asthiratA utpanna thAya che. eka vakhata vADIo gamatI, Aje bAge game che; eka vakhata IMTa-cUne-mATI-lAkaDAnA banelAM chAparAvALAM ghare gamatA, atyAre sImenTa-loDhuM-kAMkarI-kapacIthI besIMga bharelA dhAbAvALA baMgalAo game che; eka vakhata jADAM kapaDAM gamatAM, atyAre jhINAM game che, eka vakhata bhavAI gamatI, atyAre nATaka sinemA game che; eka vakhata zuddha vastuothI ghare banAveluM svaccha bhajana gamatuM, atyAre hoTalanuM baneluM azuddha ane abhakSya bhejana game che; eka vakhata pAghaDI gamatI, atyAre TopI game che ane vakhata vyatIta thatAM UghADuM mAthuM eka vakhata dhotIyA gamatAM, atyAre leMghA game che-A pramANe jaDa jagatamAM pheraphAra thavAthI pudgalAnaMdI jIvane AnaMda meLavavA ghaNI ja agavaDatA naDyA kare che. paudgalika AnaMdanA sAdhana hovA chatAM paNa prANI padgalika AnaMda meLavI zakatA nathI. pudagalAnaMdI samagra saMsAra-duniyAne rAjI karI pite rAjI thavA tanamana-dhanane chUTathI upayoga karavAmAM jarA ya kaMjusAI karatuM nathI, kAraNa ke upara joI AvyA tema jaDAsakta jIvone pagalika AnaMda AdhIna hevAthI AnaMdanuM sAdhana taiyAra karavAmAM tevA jInI sammati levI paDe che, ane tema karavAmAM tana-dhanane puSkaLa vyaya karavo paDe che. saMsAramAM bhramaNa karatAM anaMtI punyarAzinA yoge Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duHkha kayAMthI Ave che? mAnavajIvana prApta thayA pachI jemane viziSTa pudayathI dhanasaMpatti maLe che evA pudagalAnaMdI jIve dhanano vyaya karIne AnaMdanAM sAdhane banAve che. keTalAka puSkaLa pisa kharacIne eka bAga banAvyA pachI temAM eka baMgale baMdhAve che, ane pachI pasaMdagI mATe vAstu tathA jamaNa kare che, ane te prasaMge janatAne notarI badhuM ya dekhADe che. je janatAne pasaMda paDI jAya ane rAjI thaIne bAga tathA baMgalAnI muktakaMThe prazaMsA kare to banAvanAra mAlika khUba phulAIne atyaMta AnaMda anubhave che; paNa je janatA nApasaMda karI vakheDI kADhe to pachI tene manamAM ghaNe ja aNagamo thAya che ane baMgalAne toDI paDAvIne, janatAnI pasaMdagIne jANanAra zipIne belAvIne pharIthI navIna bAga-baMgalA taiyAra karAve che. keTalAka loke suMdara AbhUSaNa janatAne daSTigocara thAya tema paherIne bahAra nIkaLe che. je janatAne AbhUSaNo gamI jAya tyAre te paheranArane AnaMdane pAra nahiM, paNa je janatAne pasaMda na paDyAM te vadhu dhanavyaya karIne paNa janatAne rAjI karavA pharIthI navA taiyAra karAvaze. keTalAka janatAne khuza karavA kapaDAM karatAM zIvaDAmaNanA vadhu paisA kharacIne paNa navIna DhabanA kapaDA zIvaDAvI janatAne paherI dekhADe che. je janatAne AnaMda te potAne paNa AnaMda ane je janatA nAkhuza te pote paNa nAkhuzaA pramANe dhanavAna mANaso jaDAsakta duniyA je je vastuo meLavIne athavA te jevA prakAranA AcaraNo AcarIne AnaMda tathA sukha mAnatI hoya te te vastuono puSkaLa dhana kharacI saMgraha karIne ane tevA prakAranI AcaraNa AcarIne pitAne sukhI mAnI AnaMda anubhave che. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 58 : jJAna pradIpa. jaDAsakta saMsAranA eka ja uddeza hAya che ke meAhaka vastuo anAvI, saMsArane meAhaghelA banAvIne pote AnaMda meLavavA. vastune meAhaka banAvavAne tene ghaNI ja vikRta karavI paDe che. vastu vikRta banyA sivAya meha-vikAra utpanna thaI zakatA nathI, ane eTalA ja mATe pudagalAnaDhI jIvA zarIrane paNa vikRta anAve che. kAi mUche muDAve che teA kAi bAla vadhAre che. tAtparyaM ke dhaDa uparanA DAkAnA bhAgane aneka prakAranA vikAra yukta banAve che. peAtAnA bhASaNane ane peAtAnI cAlane paNa vikAravALI anAve che. chevaTe dRSTi tathA hastasa'cAlana meAhaka banAvavA prayatna kare che ane vicAre paNa vikAramaya banAve che. bhAgI hA ke tyAgI hA, jaDanA dAsa anelA viSayAnI jIvAne kAyika, vAcika tathA mAnasika kriyAone vikArI banAvI duniyAne vikArI banAvyA sivAya AnaMda tathA sukha maLI zakatAM nathI. mIjAno peAtAnA upara rAga utpanna karavAmAM, athavA tA cittanuM AkaSa Nu karavAmAM temanA vicAro tathA vananI anukULatA sAcavavI paDe che, ane tema karavAmAM dareka pravRttiyAne vikArI banAvI jIvana vikArI banAvavuM ja paDe che. peAtAnI pravRttiyeAnI anukULatA, peAtAnA pratye thayelA rAga ane AkagunA aMge anubhavAtA Anada kSaNika ane duHkhamUlaka heAvAthI pariNAme jhAMkhA paDI jaIne vilupta thai jAya che, chatAM puddagalAna'dI jIvAne anAdikALanA abhyAsathI te ja gamatA heAvAthI punyaaLathI maLela sAcuM sukha meLavavAnA sAdhanono tenA mATe upayAga kare che. zakti hAya ke na hAya tA paNa vyavahAra jALavavA arthAt Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duHkha kayAMthI Ave che? : 59 : duniyAne sAruM dekhADavA mAnavIne ghaNAM kaSTa veThavAM paDe che. tadupayogI dhananA mATe anIti tathA adharma seva paDe che, kAraNa ke pitAnA mAnelA sukha tathA AnaMdamAM AvatI agavaDatAo dUra karavA A baMdhu ya karavuM paDe che, karavuM paDaze, javuM paDaze, namavuM paDaze, vigere vigere bhAvazUnya laukika pharajIyAta pravRttio mana vagaranI hovAthI eka prakArano daMbha che, ane te pudgalAnaMdI jIvene pitAnA mAnelAM sukha tathA AnaMdanA mATe sevo paDe che, te paNa chevaTe AvA prakAranA sukha AnaMda naSTa thaI jAya che ane adhama, anIti tathA daMbha sevIne karelA aparAdhenI sajA ubhaya lekamAM bhegavavI paDe che; mATe sAcuM sukhaAnaMda joItAM hoya te pitAnI dareka pravRttimAM prabhunI sammati levI. prabhune game tema karavAthI aparAdhI banAtuM nathI, ane AvI pravRtti sukhamUlaka tathA nivikArI hovAthI pariNAme sAcAM sukha tathA AnaMdanA kAraNabhUta banI sarvathA duHkhane aMta lAvI zakAze. ) aka P -- Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAmaya saMsAra. ~ (9) ( "sasAramAM svArtha sivAya prema ke sneha jevI koi vastu ja nathI." duniyAnA moTA bhAga ema mAne che ke-amuka mArA snehI che, amukano mArA upara puSkaLa prema che; athavA te amuka upara mArA ghaNA ja sneha che, paraMtu sneha ane prema jene kahevAmAM Ave che te eka prakArano svArtha che. sneha eTale kAIpaNa prakAranA lAbhathI utpanna thayelI azAMtine zAMta karavArUpa svAne sAdhavA mATe lAgaNI, sahAnubhUti, cAhanA Adi je kAMI bhAveA dekhADavAmAM Ave che tene ajJAta vaga sneha kahe che; paNa jJAnIe to tene eka prakArano svArtha ja kahe che; kAraNa ke lAgaNI Adi bhAvA svArtha sAdhavAnAM khAsa kAraNo che. saMsAramAM mukhyatve karIne dhananA leAbhathI karavAmAM AvatI pravRttine ja svArtha kahevAmAM Ave che; paraMtu svAM aneka Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svArthamaya saMsAra. : 61 wewe prakAranI hoya che. kevaLa dhananA lebhamAM ja svArtha samAne nathI, svArthanuM kSetra ghaNuM ja vizALa che. manuSyane jeTalA prakAranI IcchAo thAya che teTalA ja prakArano svArtha hoya che. meTA puruSo kahI gayA che ke "prayajana sivAya maMda manuSya paNa pravRtti karato nathI." prajana, svArthane kahevAmAM Ave che, ane te potAnI buddhi anusAra utpanna thayelI vastu-cAhanArUpa IcchAne kahevAmAM Ave che. jagatamAM be prakAranA puruSa hoya che. eka to jJAnI ane bIjA ajJAnI. A baMne prakAranA puruSemAMthI je jJAnI puruSo hoya che temanI IcchAo ajJAnI puruSonI IcchAo karatAM sarvathA bhinna prakAranI hovAthI temanA svArthanI vyAkhyA paNa judA ja prakAranI thAya che. jJAnI puruSo "sva eTale AtmA, teno artha-prajana pitAnA svarUpanuM pragaTa karavuM, AtmAne vikAsa kare A pramANe svArthanI vyAkhyA kare che. ane eTalA ja mATe jJAnI puruSo potAnA AtmAnA vikAsa mATe haMmezAM jagatanA sava AtmAo upara premabhAva rAkhIne keIne paNa duHkha ApatA nathI. sarva chAnuM rakSaNa kare che. koIpaNa jIvanuM jIvana tathA sukha potAnA kSaNika sukha mATe naSTa karatA nathI. jJAnI puruSono svAtha AtmAnA vikAsa sivAya bIjuM kAMI paNa hoto nathI. A AtmAno vikAsa AtmAnI oLakhANa thavAthI thAya che. jene AtmAnI oLakhANa thayelI hoya che te kadApi kSaNika AnaMda ke sukhane cAhate nathI, ane eTalA mATe ja te kSaNika sukha tathA AnaMdanA utpAdaka, jaDa tathA jaDanA vikArothI haMmezAM virakta rahe che, kAraNa ke jaDa vastuothI nitya sukha, Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ H 62 H jJAna pradIpa. nitya AnaMda, tathA nitya jIvanarUpa temano svArtha siddha thaI zakato nathI. temanA svArthanuM sAdhaka jIvamAtranI dayA tathA saMrakSaNa hovAthI temano rAga AtmAo upara ja hAya che; ane AtmAo upara rAga-sneha jJAnI puruSo peAtAnA svAsthyane mATe ja kare che. A svArtha sAcA svAnA nAmathI oLakhAya che ke jene duniyA paramAtha kahIne melAve che. jyAre temano svArtha siddha thai jAya che tyArapachI temane phAinA upara rAga- sneha raheto nathI temaja dveSa paNa raheto nathI, arthAt te vItarAgadazA prApta kare che. saMsAramAM jeTalA jJAnI mahApuruSo thai gayA che te saghaLA ya sAcA svArthI hatA. tee jeTalI pravRtti karatA te AtmAno vikAsa karI paramAtmapada meLavavArUpa svArthane mATe ja karatA. atyAre paNa jee niHsvArtha sevA karavAvALA, pApakArI tarIke oLakhAya che te paNa svArthI ane svASakArI ja che; kAraNa ke svAzanya temaja peAtAnA upara upakAranI dhAraNA sivAya pravRtti thaI zakatI ja nathI. paropakArI tathA sevAbhAvI je kAMI pApakAra ke sevA kare che, tenuM kAMI ne kAMi prayojana teA hovuM ja joie, kAMI ne kAMI uddeza tA heAvA ja joIye. je prayeAjana tathA uddezane anusarIne teo pravRtti kare che te prayojana tathA uddeza, sAmenA mANasa pAsethI aihika sukhane sAdhaka khalA meLavavAnA kAraNabhUta kadAca hoya, teA paNa bIjA ghaNA prakAranA AlAka tathA paraleAka saMbaMdhI prayAjanA hAya che. jemake:-kAine A ghaNA ja paropakArI che, ghaNA ja dayALu che, ghaNA ja sevAbhAvI che ItyAdi duniyAmAM prasiddhi meLavavAnuM prayojana hoya che; teA kAine A ghaNo ja dharmAtmA Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAmaya sa sAra. : $3 : che, A bhagata mANasa che ema kahevaDAvavAnuM prayAjana hoya che; athavA tA evI dhAraNA hoya che ke ApaNe du:khI jIvA upara dayA karI tenuM duHkha dUra karIzu te ApaNane dhama thaze, pUnya prApta thaze, ApaNI sArI gati thaze, ApaNe paraleAkamAM sukhI thaIzuM, paramAtmA ApaNA upara prasanna thaze ItyAdi aneka prakAranA AleAka tathA paraleAka saMbaMdhI pracAjanA svArthI avazya hAya ja che; paraMtu pratyeAjana svArtha sivAya te pApakAra ke sevA thai zakatI ja nathI. jene paramA kahevAmAM Ave che, te sAcA svArthane kahevAmAM Ave che; mATe paramA paNa svAthI juTThA paDI zakatA nathI. Atmazreya, AtmavikAsa ke punyane lakSyamAM rAkhIne manuSyA upara tathA anya prANIo upara snehabhAva rAkhavAmAM Ave che ane temanA hita, zreya tathA sukhane mATe je kAMI pravRtti karavAmAM Ave che te pAramArthika pravRtti kahevAya che. ane dehane lakSyamAM rAkhIne dehanI puSTi mATe, viSayasukha mATe tathA bIjA paNa kSaNika sukha tathA AnaMda mATe saMsAramAM je kAMI pravRttio karavAmAM Ave che te svAtha kahevAya che. sAceA svA-paramAtha tathA khATA svArtha A emAM taphAvata eTaleA ja hAya che ke sAcA svArtha paraleAka tathA A loka ane leAkamAM sAcuM sukha tathA sAcA AnaMda Ape che, tyAre khATA svArtha kevaLa A leAkamAM ja kSaNika AnaMda tathA sukha Ape che. temaja khATA svAmAM mAyA, prapaMca, kapaTa, anIti tathA asatyane Azraya levA paDe che, jyAre sAcA svArthamAM mAyA, prapaMca AdinI AvazyakatA rahetI nathI. mAtApitA putra upara premabhAva dekhADe che, tenI tana-mana Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 64 : jJAna pradIpa. dhanathI sevA kare che, te kAMI evA uddezathI nathI karatA ke amane punya thaze, amArI sArI gati thaze, amAruM Atmazreya ke AtmavikAsa thaze; paraMtu teo evI bhAvanAthI putranI sevA kare che ke amAre putra meTo thaze eTale amArI sevA-cAkarI karaze, vRddhAvasthAmAM amAruM pAlana-poSaNa karaze. strIne pati upara prema kAmavAsanA, putraprApti tathA sukhanA sAdhano meLavavA mATe hoya che. patino strI upara prema kAmavAsanA, putra-prApti tathA gRhasthAzrama sAcavavA mATe hoya che. A ja pramANe bIjA paNa sagAM-saMbaMdhIone premabhAva keino AjIvikA mATe, to keIne dhanaprApti mATe ItyAdi aneka prakAranA svArthane lakSyamAM rAkhIne hoya che. eka bIjAnI sAthe mitratA karavAmAM Ave che te paNa svArtha sivAya thaI zakatI nathI. keI AnaMda meLavavA mATe te kaI duHkha vakhate madadagAra thavA mATe, keImejazekha khAtara te kaI dhanaprApti ke evA bIjA koI svArthane mATe mitratA kare che. sAcA svArtha-paramArthanA sAdhaka manuSya jyAre pitAno svArtha pUrI thAya che tyAre bIjAnA mATe keIpaNa prakAranI pravRtti karatA nathI, teo saMsAranA sajIva tathA nijIva padArthone cAhatA nathI. AvI kRtakRtya dazAne prApta thayelA puruSo duniyAmAM vItarAga tarIke oLakhAya che. emanI uttama prakAranI, AtmavikAsa saMbaMdhInI sarva IcchAo pUrNa thaI jAya che. emanuM dehAzritapaNuM sarvathA naSTa thavAvALuM hovAthI dehadvArA karavAmAM AvatI kriyAo laya pAmI jAya che. sAco svArtha sidhdha thayA pachI udAsInavRttine dhAraNa karavAvALA ane nivRttine pAmelA uttama puruSanI keTImAM gaNAya che; Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svArthamaya saMsAra : 6pa : tyAre kSaNika sukha tathA kSaNika AnaMdanI cAhanArUpa svArtha siddha thayA pachI nivRtti meLavI udAsa rahevAvALA adhama puruSanI keTImAM gaNAya che. emanI nivRtti tathA udAsI kSaNika hoya che. emano svArtha siddha thayA chatAM tuccha tathA kSudra vAsanAothI vAsita hovAthI aneka prakAranI IcchAothI gherAyelA ja rahe che, mATe ja paramArtha sAdhIne nitya nivRttine pAmelA puruSo pUjAya che, jyAre jaDAtmaka sukha sAdhIne kSaNika nivRtti pAmelA nidAya che. tIrthakara pitAnA tIrthaMkaranAmakarmanA kSayarUpa svArtha sAdhavAne mATe pite upadeza Ape che. kevaLIo bIjAnuM hita karavuM, pitAnA koIpaNa prakAranA karmanI nirjarAmAM nimitta kAraNa banatuM hoya, te ja teo bIjAnuM hita kare che. emane punya bAMdhavA mATe ke kSaNika AnaMda tathA sukha mATe pravRtti karavAnuM hetuM nathI. saMsAramAM rahevAvALAne AtmavikAsanAM sArAM sAdhana meLavavA mATe athavA to kSaNika sukha ane AnaMda mATe punya upArjana karavA zubha pravRtti karavAnI AvazyakatA rahe che. kevaLIone A bemAMthI eka paNa vastunI jarUrata hotI nathI. teo saMsArasamudranA kAMThe pahoMcI gayelA hoya che. saMsAramAM keTalAka manuSya rAga-dveSanA kAraNe hovA chatAM bahArathI vItarAga jevA lAge che ane kaI kaI te rAgazreSanAM kAraNo sarvathA nAza pAmavAthI sAcA vItarAgapadane pAmelA heya che. A baMne prakAranA manuSyamAMthI jeo vitarAga nathI, paNa bAhyAvRttithI vItarAga jevA lAgatA, kSudra svArtha sAdhavA vItarAga je ADaMbara karanArAo, je vastuthI-pachI te sajIva Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ~~~ ~~- ~ jJAna pradIpa. ho athavA nijIva ho-pitAne lAbha ke nukazAna na thatuM hoya te te vastuonA upara temane rAga paNa nathI hote temaja zreSa paNa nathI hoto, paraMtu jenAthI temane lAbha ke nukazAna thatuM hoya te teo rAga-dveSane AdhIna thaIne anyanuM ahita karavAvALI tathA aniSTakAraka pravRttiomAM utarI paDe che te paNa teo bahArane DeLa te vItarAga je ja rAkhe che. jeo sAcA vItarAga che, jemanA mithyAtva, ajJAna, kaSAya Adi rAga-dveSanA utpAdaka deSo sarvathA nAza thaI gayelA hoya che temane kaI paNa vastuthI lAbha ke nukazAna thAya to paNa teo leza mAtra paNa rAga-dveSa karavA prerAtA nathI. temane AtmavikAsa thayela hoya che, temane sAce samabhAva pragaTa thayele hoya che. AvA samabhAvI puruSo sarvathA svArtha zUnya hovAthI ja temane sneha saMsAranI kaI paNa vastu upara hoto nathI. bAkInA manuSya jyAM sudhI kevaLI thaI sAcA vItarAga banatA nathI tyAM sudhI aneka prakAranA svArtha sAdhavA temane svArtha pUrato sneha rAkhavuM paDe che. sarvamukti prApta karyA pachI ja jIvanI svArthavRttio nAza pAme che. jyAM sudhI sarva karmanA AvaraNathI AtmA gherAyeluM rahe che tyAM sudhI te kaI ne kaI prakArane svArtha te rahevAne ja, pachI te sAcA svArtharUpI paramArtha che athavA paramAIzanya mithyA svArtha he, paNa sarvathA svArthazUnyatA te hotI nathI. mithyA svArthI jaDAsakta hoya che ane tenA aMge temane jaDa vastuo upara rAga vadhAre hoya che. caitanya upara je temane snehabhAva jovAmAM Ave che te kevaLa cetanya sAthe saMbaMdha dharAvanAra jaDamaya sthULa deha mATe ja hoya che; kAraNa ke pote Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svArthamaya saMsAra. : 67 H jaDa joktA hovAthI sarasa-suMdara varNa, gaMdha, rasa, zabda ne sparzavALA dehanI ja cAhanAvALA hoya che; jevAnA, cAkhavAnA, sAMbhaLavAnA ne sparza karavAnA lebhI hoya che, ane sAcA svAthIo paramArtha mATe ja pravRtti karanArAone snehabhAva AtmAo upara hoya che; kAraNa ke temanuM Atmazreya AtmAo upara snehabhAva rAkhavAthI thAya che. jyAM sudhI manuSyane sAcuM jJAna hotuM nathI tyAM sudhI paramArtha mATe pravRtti karI zakatA nathI, kSaNika sukha tathA AnaMdanA mATe mithyA vastuonI cAhanA rAkhyA kare che, jaDa vastuo upara premabhAva rAkhIne tene ja meLavavA mathyA kare che jyAre temane sAcuM-yathArtha jJAna thAya che tyAre paramArtha, Atmazreya-AtmavikAsa athavA punyabaMdha mATe pravRtti kare che. temane svArtha ja AtmAnnati hoya che ane eTalA mATe ja temane svArtha uccatama hovAthI temane sneha paNa pavitra hoya che. ajJAnIne svArtha tuccha tathA adhama hovAthI temane snehabhAva tuccha tathA adhama hoya che.mAyA,prapaMca, asatya tathA anItigarbhita hoya che. upara kahyA pramANe vicAra karavAthI saMsAramAM keIpaNa-te pachI uttama puruSa ho ke adhama puruSa ho, prANImAtra svArtha zUnya to nathI ja. jyAM prayajana tyAM pravRtti che ne jyAM pravRtti che - tyAM prayojana che. mehano nAza karI vItarAgadazA prApta karyA sivAya niricchakadazA AvatI nathI. jyAM niricchakatA nathI tyAM niHsvArthatA hoI zake ja nahIM. mehanA vaza paDelo saMsArI hitAhitanuM bhAna rAkhyA vagara vividha prakAranA padArthone joIne vividha prakArathI cAhanApUrvaka pitAne sukha maLaze, AnaMda maLaze ema mAnIne tuccha-asAra padArthone meLavavA kRtrima-Te snehabhAva Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 68 : jJAna pradIpa, dekhADI rahyo che, jenI khaTAIpitAne svArtha pUro thayA pachI phike-jhA paDI javAthI spaSTa jaNAI Ave che. - sneha, rAga ane prema eka ja prakAranA bhAvane oLakhAvanAra nAme che. A sarvanI utpattinuM mULa eka ja che; ane te moha che. moha mULa che, rAga thaDa che ane kAmarAga, sneharAga, daSTirAga Adi je je bhAvothI hadaya raMgAI jAya che te saghaLAM tenAM DALAM che. meharUpI mULa sukAI javAthI thaDa tathA DALAM saghaLuM ya sukAI jAya che, pachI tenI gaMdha paNa AtmAmAM hotI nathI, kAraNa ke rAga tathA sneha kAMI AtmAnA dharma nathI, paNa AtmAnA upara ADAM AvI gayela jaDanA ja paDachAyA che. sphaTika ratnane te zuddha veta prakAza hoya che; paraMtu jyAre zyAma vastra ADuM AvI jAya che tyAre zyAma-kALI AbhA sphaTikanI dekhAya che, tethI kAMI sphaTika kALuM hotuM nathI. AtmAnuM raMgAvuM meha-karmarUpI jaDa vastuthI thAya che. jema dhaLuM vastra hoya ane tene lAla, pILuM, kALuM banAvavA vastrathI bhinna raMga caDhAvavo paDe che paNa vastra pote potAnA svarUpe raMgAtuM nathI tema AtmA potAnA svarUpathI raMgAte nathI, paNa para-jaDa vastuthI raMgAya che. raMga utarI gayA pachI pAchuM potAnuM svarUpe pragaTa thAya che temAM raMgane aMzamAtra paNa rahetuM nathI. A pramANe raMga caDhI javAthI AtmAnuM mULa svarUpaDhaMkAI jAya che, ane te parasvarUpe oLakhAya che. jemake-krodhI, mAnI, lelI, manuSya, pazu, pakSI vigere vigere. A saghaLA ya rUpa karmarUpI jaDanA AkAre che. bAkI AtmAmAM te kaI paNa prakArane AkAra nathI, te to eka ja svarUpe rahenAre che. lAla, Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svArthamaya saMsAra. pILuM ke kALuM vastra dekhAya che te raMganA vikAre che paNa vastranA nathI. vastra te dheluM ja che. A pramANe rAga vastusvarUpa bagADanAra-vikRta karanAra hovA chatAM tene sAra-prazasta paNa mAnavAmAM Ave che. eka rAga evA prakAra che ke je vastunA svarUpane pragaTa karavAmAM sahAyaka che, ane eka rAga e che ke je AtmAnA svarUpane bagADavAmAM madada kare che. A baMne prakAranA rAgonI utpatti te mehathI ja thAya che. meha kaniSTamAM kaniSTa vastu che, paNa tenAthI utpanna thayelA rogomAM taphAvata che. utpatti sthaLa eka ja prakAranuM hovA chatAM utpanna thaelI vastuomAM taphAvata thaI zake che. manuSyanI utpatti eka ja prakAranA sthaLathI thayelI hoya che chatAM, eka manuSya uttama kahevAya che ne eka adhama kahevAya che. A taphAvata sagA bhAIomAM paNa jovAmAM Ave che. je rAgane prazasta-sAra kahevAmAM Ave che te AtmavikAsane lakSamAM rAkhI AtmavikAsI mahApuruSonA prati karavAmAM Ave che. athavA punyabaMdha mATe jagatanA jInuM hita karavA, temane sukhI karavA karAya che. A prazasta rAga paNa svArtha mATe ja che, mATe te svArtha che. mehathI je kAMI AtmAmAM vikRti thaIne pravRtti thAya che te saghaLAM ya svArthanA aMga che. aprazasta rAga jaDane lakSyamAM rAkhIne karavAmAM Ave che. je rAgathI AtmAnuM svarUpa vadhAre meluM thatuM hoya te rAgane aprazasta rAga kahevAmAM Ave che. saMsAramAM aprazasta rAgavALA ghaNuM ja hoya che, arthAt kSudra-tuccha svArtha sAdhavAvALA ghaNuM hoya che. A tuccha svArtha paNa ghaNA prakAra hoya che. tenuM mULa joIe te AnaMda tathA sukha che. keTalAka tuccha svArthane sukhamAM samAveza thAya che te keTalAkane AnaMdamAM samAveza Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna pradIpa. thAya che. ajJAnI jInI pravRttine hetu kSaNika sukha tathA kSaNika AnaMda sivAya bIjuM kAMI paNa heto nathI. sukha tathA AnaMda dekhItAM te sarakhAM lAge che, baMnemAM kAMI paNa pheraphAra jaNAtuM nathI, paNa tAvika daSTithI tapAsIe te baMne vastuo judI che. sukha jene kahevAmAM Ave che te sAtavedanIya nAmanA karmathI thAya che tyAre AnaMda rati mehanIya nAmanA karmathI thAya che. jyAM sAtA hoya che tyAM AnaMda hoya che, paNa jyAM AnaMda hoya che tyAM sAtA hoya che paNa kharI, ane nathI paNa hatI. - eka mANasa ghaNA ja regathI pIDita hoya tenI zAMtinA mATe tenA AgaLa phenegrApha vagADavAmAM Ave athavA hAramaniyama vagADI gAyana gAvAmAM Ave te tene kAMIka AnaMda te Ave che, paNa sukha hetuM nathI. tevI ja rIte keImANasane kaI prakAranI AdhivyAdhi na hoya ane AnaMdanA mATe phenegrApha ke evI bIjI koI paNa AnaMda ApanArI vastune upayoga kare te tene sAtA tathA AnaMda banne hoya che. jenI Arthika sthiti tathA zArIrika sthiti baMne sArAM hoya to tene sukha tathA AnaMda baMne hoya che. A pramANe sukha tathA AnaMdanA mATe jIve saMsAramAM rahelA caitanya tathA jaDa padArtho, upara snehabhAva tathA premabhAva rAkhe che, ane je vastuothI sukha. tathA AnaMdanI prApti na thatI hoya tevA padArtho upara udAsabhAve-upekSAbhAve rahe che. tevI vastuo upara temane premabhAva ke apremabhAva hete nathI, tethI karI teo kAMI vItarAga ke samabhAvI kahevAtA nathI. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svArthamaya saMsAra. : 71 H saMsAramAM koIne keInI sauMdaryatA ja joI AnaMda meLavavAne svArtha hoya che, te kaIne kaInAM madhura kaMThathI gAyelAM gIte ja sAMbhaLavAmAM AnaMda Ave che ane gIta gAnArane tathA suMdara AkRtivALAne cahAya che, koIne koInA dehanI suMdaratA gamavAthI temAM viSayAsakta thaIne tene cahAya che, te kaI kaIne jovA mAtrathI ja AnaMda maLato hovAthI te tene cahAya che. tAtparya ke aneka prakAranA sukha tathA AnaMdanA svArtha mATe eka manuSya bIjA manuSyanI cAhanA rAkhI snehabhAva dekhADe che. jevI rIte manuSyo svArthanA mATe paraspara cAhanA rAkhe che tevI ja rIte svArthanA mATe manuSyo pazu-pakSI upara paNa cAhanA rAkhatA najare paDe che. manuSya, gAya-bheMsa pALe che, tenI sevAcAkarI kare che te kAMI niHsvArthapaNe karatA nathI; paNa dUdha, dahIM, ghI Adi vastuonI prAptirUpa svAthanA mATe kare che. baLada, ghoDA, hAthI vigere pALe che, te paNa khetI tathA svArI vigerenA kAma mATe pALe che. pakSImAM popaTa vigerene pALe che, te pitAnA AnaMdane mATe pALe che. A pramANe viSayatRtirUpa AnaMda tathA jIvananirvAhanA sAdhanarUpa svArtha sAdhavAne mATe pazu-pakSI upara snehabhAva rAkhI tenI sevAcAkarI manuSya kare che. saMsAramAM svArtha traNa bhAgamAM vaheMcAyeluM che. eka te paramArtharUpa svArtha, jene sAcA jJAnavALA jJAnI puruSo ja karI jANe che, ke je svArthamAM parama zAMti rahelI hoya che. pariNAme te parama AnaMdane ApavAvALe heAya che ane saMsAramAM koI paNa prANIne duHkha ApyA sivAya sAdhI zakAya che. vaLI asaMtuM Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 72 : jJAna pradIpa. jIvana ane anaMtuM sukharUpa AtmAnA guNone vikAsa karanAra hoya che. bIje svArtha jIvananirvAhano hoya che. A svArtha cAhe tyAgI che, cAhe bhegI ho saghaLAyane rAkha paDe che. prANImAtra pitAne maLelA jIvanane TakAvI rAkhI temAM jIvavAnI IcchAvALA hoya che. paramArtharUpa svAthane sAdhavA mATe paNa A svArthanI jarUra paDe che, mATe duniyAnAM prANImAtramAM A svArtha rahelo hoya che. trIje svArtha majazokhano che. A svArtha anItithI dravya upArjana karIne zrImaMta banelAomAM vadhAre jovAmAM Ave che. zramajIvImAM thoDA pramANamAM hoya che. kSaNika sukha tathA kSaNika AnaMda sivAya A svArthamAM bIjI kAMI paNa prApti hetI nathI. manuSya mAjazekha mATe anIti tathA adharmanuM AcaraNa vadhAre kare che, jethI karI tene vadhAre aparAdhI bane che. mejazokharUpa svArtha sAdhavAvALAone anurAga jaDa upara vizeSa hoya che. khAvApIvAne mATe managamatI vastuono upayoga kare che, aneka prakAranA rasaneMdriyanA poSaka padArtho vApare che. potAnI jIbhanA svAdane khAtara aneka jIno vinAza kare che. mejazokhanA svAthIno anurAga ghareNAM, sArAM sArAM kapaDAM, sArAM makAno, bAgabagIcA, meTara Adi vastuo upara paNa vizeSa hoya che. emane nATaka-sinemA Adi ramatagamatanA sAdhano bahu ja game che. sugaMdhI vastuo temaja aneka prakAranA vAInI paNa cAhanA emane ghaNI ja rahe che. tAtparya ke jeTalo jaDa saMsAra che tene kSaNika AnaMdanA mATe cAhanArA meja-zokhanA svArthI hoya che. upara batAvelA " traNa prakAranA svArthomAMthI paramArtharUpa svArtha, te nAmano ja svArtha che. tethI AtmAnuM akalyANa thatuM nathI, kAraNa ke Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAmaya saMsAra. temAM AtmAnI uccatama dazA prApta karavAnA prayeAjana sivAya bIjI' kAMi pazu pratyeAjana heAtu nathI. temano Atmazreya mATe karavAmAM AvatA jagatanA jIve uparano sneha ubhayanu hita karavAvALo hoya che. temano svAtha jagatanA koi paNa jIvane du:khadAyI hoto nathI, mATe tene uttama gaNyA che. pUrve jeTalA mahApuruSo thaI gayA che tee sAcA svArthI banavAno upadeza ApI gayA che. sAcA svArtha sivAya jagatanu kalyANa nathI, paNa pahelAM sAcA svAsthyane sArI rIte oLakhavA joIye ane tyArapachIthI ja svArthI banIne svazreya sAdhavu joie. svane na eLakhavAthI ja jagata chetarAya che. ame svAtha sAdhyA ema mAnIne sa MtoSa jAhera kare che paNa te meATI bhUla kare che, kAraNa ke svanA jJAnarayUnya AtmAe svArtha sAdhavAne badale svA bhraSTa thAya che. svasabaMdhInI temanI ajJAnatA temano sarvanAza kare che. bIjA jIvAne duHkha ApI, temane chetarI, vizvAsaghAta karI, temane mArI nAkhI, temanu jIvana anItimaya anAvI kAie paNa Aja sudhImAM svArtha sAdhyA nathI, mATe sva eTale potAnI oLakhANa karavAnI atyaMta AvazyakatA che. : 93 : svane na oLakhanArAo, kevaLa pacIsa-pacAsa ke sAhasIttera varSInA maLelA jIvanane ja sva mAnanArAo madhyama keDiTanA svArthIcA gaNAya che. teo potAnA jIvanane TakAvI rAkhavAne mATe sa`sArane chAya che. jIvananirvAha aneka prakAranA sAdhanothI thAya che. koi nokarI karIne jIvananirvAha kare che, te aneka prakAranA dhaMdhA karIne jIvananirvAha kare che. kAI majUrI karIne kare che, teA kAI bhikSA mAgIne kare che. matalaba ke, jIvavAne mATe manuSya aneka prakAranI pravRttiyA kare che. jIva Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 74 : jJAna pradIpa. vAmAM keTalAkane anukULatA maLe che, te keTalAkane pratikULatA maLe che. keTalAka sukhe nirvAha kare che, to keTalAka duHkhe nirvAha kare che. keTalAkano jIvavAno hetu akalyANano hoya che, te keTalAkano phakta jIvana vyatIta karavAnuM hoya che. parizrama vagara jIvananirvAha karavAnI cAhanAvALA, daMbha, chaLa, vizvAsaghAta vigere anIti karavAvALA hoya che ane zramajIvI tathA marI javuM che ema samajanArA, asatya, chaLa, prapaMca ke vizvAsaghAtarUpa anIti karatA nathI. eka divasa maravuM che, ema mAnanArA saMteSI hoya tyAre mRtyune bhUlI janArA asaMtoSI hoya che. vagara mahenate AjIvikA karavAnI bhAvanAvALAo cerI, jugAra Adi durvyasananA sevanArA hoya che. temanA jIvanamAM aneka prakAranI Apatti vipatti naDyA sivAya rahetI nathI. zramajIvIye ghaNuM karIne sukhe jIve che, temanuM jIvana upadrava vagaranuM hoya che. AnaMdathI niraparAdhIpaNe potAnuM jIvana vyatIta kare che. zramathI jIvananirvAha karanArAo potAnA jIvananirvAha mATe bIjAne tyAM nokarI kare che. bIjAnA gharanuM kAma ghaNA premathI kare che. jene tyAM nokara hoya che te gharanAM mANasane pote hAya che, temanA upara snehabhAva rAkhe che. temanuM saghaLuM ya kAma potAnuM samajIne kare che. teno te ghara prati mamatvabhAva baMdhAI jAya che. tenA bALabaccAne ramADe che, khavaDAve che, nhavaDAve che ane premathI pALe che. A badhuM zA mATe? kevaLa AjIvikAnA svArtha mATe, jIvananirvAha mATe. vyApArI pitAnA grAhakene DAya che, temane AdarasatkAra kare che, ghera AvyA hoya to temane sArI sArI Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAtha maya sa`sAre. : 75 : rasoI jamADe che, temanA upara snehabhAva rAkhe che, temanA duHkhama eka pragaTa kare che. temanA sukhamAM AnaMda manAve che--A badhu ra. mATe ? jIvananavAhanuM sAdhana paisAnI prApti mATe. Atma kalyANa mATe jIvanArAe jIvana.narvAha mATe jagatane DAya che daMDa paNa teonI cAhanAno hetu pAramita jIvanadvArA apa.re.mata jIvanane meLavavAno hoya che. mATe temanI cAhanAthI anyanuM akalyANa thatuM nathI. emanI cAhanA ghaNI ja pavitra ca che. emane zarIH 9,116 pratI ja jIyAta hovAthI i lekhatuM paNa dInatA karatuM nathI. mRtyu samaye valApatra paNa to nathI. phakta ane jIvana narvAhano svAtha sAthe. svAtha ghavA mATe ja hoca che na cil Aja-gokha mATenI svAdha ghaNo ja bhayaMkara du:khadAyI hoya . iprapaMca, asatya tathA anItanI A svArtha sadhavAne ghaNI ja jarUrata paDe che. temaja vizvAsaghAtane agrasthAna Apa 1.nAM Ave che. moja-zokhathI svArtha sAdhavAvALAne uddeza azcamamAM adhama kRtya karIne paisA meLavI Anada bhAgavavAne hoya che. emane dhama -adhama badhu ya sarakhu hAya che. aA punya pane kAMi paNa samajatAM nathI. emanA meAja-zokhanI kaMi vastu vighnakAraka hoya to teno nAza karavAmAM jara sa kocAto nathI. mAta, patA, putra bhAganI jevA nikaTa sagAMsnehI jA mArI bene ADAM AvatAM hoya to temane paga ghAta karatAM temane ja ce dayA AvatI nathI, to pachI mIktana mATe to kahevuM ja zu ? mAja-zekhanA svArthIyAnA hRdayamAMthI thA. dAkSiNyatA ane lA Adi sadaguNo palAyana thaI gayelA hoya che. bIjAnA prati dekhADavAmAM AvatA emanA Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 76 : jJAna pradIpa. nA ara paNa mAnanirvAhanA sudhI potAnI hovAthI bhAvamAM kRtrimatA ThAMsIThAMsIne bharelI hoya che. emanA aMdara viSayalolupatA puSkaLa hoya che. jIvananirvAhanA svAthI upakArIno upakAra bhUlatA nathI, paNa meja-zekhanA svAthI te ghaNuM ja garajI hevAthI garaja saryA pachI dhakko mAre che. jyAM sudhI pitAnI kSudra tRNa zAMta karavAmAM vastu madada karatI hoya tyAM sudhI ja tene hoya che, tenI saMbhALa rAkhe che. jyAM te vastu madada karavAmAM asamartha thaI ke pachI tenI sAme paNa jotA nathI, mATe ja meja-zekhanA svAthI kaniSamAM kaniSTha che ane te adhama kaTImAM gaNAya che. upara kahyA pramANe vicAra karatAM saMsAramAM jInI svArtha mATe ja pravRtti jaNAya che. tame pitAnA ghareNuM tathA kapaDAMne jALave che, tenuM rakSaNa kare cho te zA mATe? svArtha mATe ja karo cho. tame ema mAneluM hoya che ke ghareNAM zarIranI zobhA vadhAre che, kapaDA zobhA vadhAre che, tathA zarIranuM rakSaNa kare che. makAnamAM rahevAthI ApaNe bacAva hoya che, ema dhArIne makAnane jALavo cho. ghareNAM, kapaDAM tathA makAna Adi vastuo upara mamatvabhAva rAkhe che. tenuM keI nukazAna karatuM hoya to tenA upara tame kruddha thAo che. A badhuM zA mATe? svArtha hovAthI ja e vastuo upara mamatva rAkhe che. saMsAramAM svArthane choDIne prema ke sneha jevI keI vAstavika vastu hoya, ane te niHsvArthapaNe thatI hoya to saMsAranA saghaLA ca jaDa tathA caitanya padArtho upara te have joIe, paraMtu ema to koIpaNa sthaLe jovAtuM nahI. jIne je vastu anukULa hoya che ane jenAthI pitAne svArtha sadhAto hoya che, tene jIvo vhAya che, tenA upara rAga-raha rAkhe che. ane je vastu Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svArthamaya saMsAra. pratikULa hoya, jenAthI pitAno svArtha bagaDato hoya, tene cahAtA nathI, tenA upara dveSa rAkhe che; tathA jenAthI svArtha sadhAto na hoya tema bagaDato ya na hoya tenA pratye udAsInabhAve rahe che arthAt tenA upara rAga nathI hotuM. tema TheSa nathI hoto. A pramANe rAgabhAva, dveSabhAva ane madhyasthabhAva traNa prakAranA bhAve saMsAramAM daSTigocara hoya che. A traNa bhAva kAMI AtmAnA dharma nathI paNa te mehakamajanya upAdhIsvarUpa che. meha nAza pAmavAthI traNe bhAvo nAza pAmI jAya che. vizuddha AtmAmAM A traNamAMno eka bhAva hoto nathI. jyAM sudhI mehakamajanya upAdhi hoya che tyAM sudhI svArtha hoya che, ane jyAM sudhI svArtha hoya che tyAM sudhI ja snehabhAva hoya che. paramArtharUpa svArtha saMpUrNa karmakSaya thatAM sudhI rahe che, tyAre mithyA-svArtha, jyAM sudhI mehakama hoya che tyAM sudhI ja rahe che. meha-kamanA prabhAvathI jIvo ajJAnatAne laIne anukULa-pratikULanI bhAvanAovALA hoya che ane anukULane pratikULa samaje che, pratikULane anukULa samaje che jethI temane rAga-dveSanA AdhIna thavuM paDe che. sAcI anukULatA tathA sAcI pratikULatA samajyA pachI rAga-dveSa ocho thatuM jAya che, ane svArtha paramArthanA rUpamAM badalAI jAya che. sarvathA rAgadveSa nAza pAmI gayA pachI paramArtha siddha thaI jAya che, ne paramArtha siddha thayA pachI jIva pote kRtakRtya thaI jAya che. jyAM sudhI jIvane sAcI anukULatA samajAtI nathI tyAM sudhI kSaNika sukha tathA kSaNika AnaMda ApanAra vastuone ja anukULa mAne che. jemake-je mANasathI pitAne kSaNika sukhanI sAdhaka dhana, khAna, pAna, vastra, ghareNAM, makAna Adi vastuo Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 78 : jJAna pradIpa. prApta thatI hoya, athavA pitAnI viSayatRptimAM upayegI thaI paDatuM hoya tevuM mANasa pitAne anukULa lAgavAthI tenA upara sneha rAkhe che. jenAthI pitAne kAMI paNa kSaNika AnaMdanI ke sukhanI sAmagrI na maLatI hoya, UlaTuM te manuSya potAnA kSaNika AnaMdamAM vighakartA hoya te te mANasa tene pratikULa lAge che. tevI ja rIte je jaDa vastu kSaNika AnaMda ApanArI hoya tene anukULa gaNIne tenA upara rAga rAkhe che. AvA prakAranI anukULatA tathA pratikULatA rAga-dveSanI utpAdaka hoya che ane te AtmAnuM azreya karanArI hoya che. AvI anukULatAne laIne thayele rAga-neha te svArthathI ja thayeluM hoya che, mATe ja sneha eTale-svArtha. svArtha na hoya to sneha jevI kaI vastu ja nathI, ane eTalA mATe ja AvA nehamAM parivartana thayA kare che. sneha asneha thaI jAya che ane aneha neha thaI jAya che. jyAM sudhI jenAthI svArtha sadhAto hoya tyAM sudhI saneha hoya che, ne svArtha pUro thaye eTale asneha thaI jAya che. vaLI pAcho svArtha utpanna thAya che tyAre je vastu upara aneha hato te ja vastu upara pAcho neha thAya che. saMsAramAM jyAM juo tyAM svArtha ja svArtha che. niHsvArtha paNa eka prakArano svArtha ja che, paNa tene svArthamAM gaNyo nathI. saMsAra svAthI che, evuM kathana mahApuruSanuM che te sarvathA satya che. teoe jaDAsakta saMsAranA aMge ja AvA prakAranA udgAro kADhyA che. nahi to saMsAramAM AtmAsakta paramArtha sAdhaka uttama puruSo paNa hoya che, paNa te ghaNA ja thoDA hovAthI te tarapha dhyAna ApyuM nathI. saMsAramAM meTa bhAga jaDAsakta che, ane te galAnaMdI hovAthI paugalika sukhane mATe aneka prakAranA Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svArthamaya saMsAra .: Se : upAye kare che. ane te upAyamAM saphaLatA meLavavAne mATe prema-neha je rAganAM aMga che, tene upayoga kare che. prema tathA sneha zuM vastu che? AtmAno dharma to nathI ja. tyAre zuM jaDano dharma che? jaDane dhama paNa saMbhavI zakato nathI; kAraNa ke mATI-patharA Adi jaDa vastuomAM kayAMya paNa jaNAto nathI. tyAre prema zuM che? AtmAnI sAthe jaDa vastuno saMga thavAthI AtmAmAM udbhavelI eka prakAranI vikRti che. te jaDa vastuno viyega thatAM nAza pAmI jAya che. eTale sneha kaI tAvika vastu nathI, paNa eka prakAranI banAvaTa che. ane je banAvaTa hoya te vastu sAcI hoI zake nahIM, te jeo AvI banAvaTI-khoTI saneha jevI vastu mATe potAnA AtmAnuM ahita kare che, zreya karatA nathI teo moTI bhUla kare che. amuka mAre nehI che, amuka mAre premI che-AvI AvI bhAvanAothI mehane uttejita karI mamatvabhAva vadhAre che ane pitAnuM bhaviSya bagADe che, te manuSyo buddhi vagaranA ja kahevAya che. A pramANe buddhinI vikaLatAne laIne ghaNuM ja mahenate aneka prakAranA kaSTAnuSThAna karIne meLaveluM uttama mAnavajIvana eI nAkhe che ane pariNAme duHkhanA bhAgI bane che, mATe buddhino sadupayoga karIne saMsAranI paristhitino sArI rIte vicAra karo ane jema bane tema sAcuM sukha tathA sAco AnaMda meLavavAne mATe prayatna karo. jyAM sudhI tamArI premanI ke snehanI bhAvanA bhUMsAtI nathI tyAM sudhI tamane sAcuM sukha ke sAco AnaMda maLavAno nathI, mATe khoTA snehathI mukta thaIne Atmaya sAdhavA udyamavALA thaze ke jethI karI nitya sukha tathA nitya AnaMdane prApta karIne hamezAMne mATe parama zAMti meLavaze. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSaNika padArthamAM na lalacAzeA. (10) kSaNika vastumAM Asakta thaine anaMtu jIvana kSaNika na manAvA. AtmAne choDIne saMsAramAM mATI jaDa vastuo tathA ghareNAM, kapaDAM Adi jaDanA vikArA saghaLI vastuo kSaNika che, asthira che, anitya che, jIvanane vadhAravAne mATe sathA asamatha che. prANImAtra. jIvavAnI icchAthI jaDa vastunA upayeAga kare che, jema jema jaDa vastuone vadhu pramANamAM upayAga karatA jAya che tema tema temanuM jIvana kSaNika banI TUkaDA thatA jAya che. jIvA ajJAnatAthI ema mAne che ke ame jIvana vadhArIe chIe paNu jIvana vadhavAne badale ochuM thatuM jAya che. saMsAramAM sAcA jIvanane oLakhanAra manuSyA ghaNAM ja thADA pramANamAM hoya che, duniyAno moTo bhAga jIvanI sAthe thayelA dehanA sacAgane ja jIvana mAne che, ghaNA vaSa dehanA Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSaNika kSaNika padArthomAM na lalacAze. H 81 ? jIvanI sAthe saMga rahe te lAMbuM jIvana mAne che, ane cheDA varSa saMga rahe te TUMku jIvana mAne che. A pramANe jIvananA svarUpane jANanArAo jIvanI sAthe dehane vadhAre kALa saMga TakAvI rAkhavAne mATe aneka prakAranA upAya kare che. saMsAramAM kaI paNa jIvane maravuM gamatuM nathI. game tevI tenI zArIrika sthiti kharAba kema na hoya te paNa te jIvavAnI ja IcchAvALe heAya che. jIvavAne mATe mAyA, chaLa-kapaTa, prapaMca, asatya ane anIti Adare che, dharma-karmathI vimukha thaI jAya che. bhale dhamane saMga kema na naSTa thaI jAya, paNa dehano saMga to bAbA rahe ja joIe-AvA prakAranI bhAvanAthI anIti ane adhamamAM UtarI paDe che. mAMdo paDyo hAya ane DokaTara ke vaidya abhakSya bhakSaNa karavAnuM kahe to te khuzIthI karavA taiyAra thaI jAya che. aneka jIvone nAza karIne taiyAra karelI davA jIvavAne mATe khuzIthI vApare che. aneka jIvone nAza sAMbhaLavA chatAM jIvavAnA athInuM hRdaya kaMpatuM nathI. te evA vicAravALe hoya che ke jIvavAne badhuM ya karavuM paDe che, jIvatA rahIzuM te dhamanA aneka kArya karIne pApathI chUTI jaIzuM. dhamanA sAdhanemAM zarIra mukhya sAdhana che. zarIra vagaranAM badhAM sAdhane nakAmAM che. AvA prakAranI bhAvanAothI hadaya niraMtara vAsita raheluM hovAthI saghaLA jIvana jIvavuM game che, e siddhAMta bhUlI jAya che. alapajha jI be prakAranA jIvana mAne che: eka duHkhI jIvana ane bIjuM sukhI jIvana. mejazakhathI jIvavuM te sukhI jIvana ane sAdAIthI jIvavuM te duHkhI jIvana. jene khAvAne Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 81 H jJAna pradIpa. phakta roTalA ne dALa ja heAya, paheravAne jADAM khAdInAM kapaDAM hAya, rahevAne sAdhAraNa eka majalAvALuM makAna hAya, sUvAne mATe jamIna heAya athavA zaNanI dArothI bharelA khATale hAya, pAtharavAne mATe zetra'jI, sAdaDI athavA se thIgaDAvALuM gAiDu' heAya, pagamAM paheravAne sAdhAraNa dezI joDA hoya athavA UghADe page karatA hoya, mAthA para cAra cha AnAno TopI hoya, gharamAM ajavALA mATe era'DIyAnuM kADIyu hoya athavA gyAsatelane khaDIyeA hoya, vAparavAnAM vAsaNA mATInAM hoya athavA sAdhAraNa trAMbA, pIttaLa ke kAMsAnA hoya, huMmezAM pagapALo cAlanAra hoya, jarUriyAte echI hovAthI sa`teASa rAkhone phurasadanA samaye zAMta cittathI prabhubhaktimAM lIna rahetA hoya-AvA prakAranI sthitimAM jItranAranA jItranane ajJAnI puruSo du:khI chatrana kahe che. jene khAvAne miSTAnna, phaLa, zAka, dUdha, dahIM, ghI, mevA Adi padArthI hoya, paheravAne mATe kiMmatI UMcI jAtanA rezama, makhamala, jarI vigerenAM phensI sIlAinAM kapaDAM hoya, rahevAne mATe AgabagIcAthI gherAyalA, pacAsa hajAra ke lAkhano agalA hoya, sUvAne mATe suMdara minAkArI kArIgarIvALo svaNu pala'ga hoya, pAtharavAne rezamI kheALavALAM maNa-maNa rUnAM gAdalAM hoya, pagamAM paheravAne pacIsa pacAsa khUTa hoya, mAthA para kasabI tArAvALI pAghaDI hoya athavA pacIsanI TopI hoya, gharamAM rAtre ajavALA mATe vIjaLInI lAITa hoya, garamImAM vIjaLInA paMkhA cAlatA hoya, vAparavAnAM vAsaNA seAnA, cAMdInAM ke jaramana sIlvaranAM hoya, jarUriyAtA ghaNI hovAthI dhana meLavavA rAtadivasa ciMtAgrasta rahetA hoya, anIti ane Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSaNika padArthomAM na lalacAze. : 83 : adhama thI meLavelA dravyane rAkhavA tathA vadhAravA kAvAdAvA karatA hoya, cAlavAno paga parizrama nakara teA hovAthI rogagrasta rIravALo hoya, zeAkhathI vadhAre viSaya sevavAvALo hovAthI zaktihIna-puruSA hIna hoya, masA khaseAnA DaoNkaTara humezAM zarIra tapAsatA rahetA. hoya, viSayAsakta khanI vadhu viSaya sevavAnA lAbhathI jIvavA aneka jIvAne mArIne taiyAra karelI davA khAvA huMmezAM Atura hoya, viSaya mATe ke anya aparAdheA mATe meDI rAta sudhI jAgIne sUtA hoya ane pahera divasa caDe tyAre AMkhA cALatA UDatA hoya, kAi paNu kAya karavAne ziktahIna ke sattvahIna banIne nokara-cAkaranI vadhAre apekSA rAkhatA hoya, meAjazekha tathA ghaNI jarUriyAtAnI ciMtAthI jene phurasadano samaya bilakula na maLatA hoya, sAdhumahAtmA cA to mahApuruSone joine AMdhaLo banI jatA hoya, cAkeAnA du:khI zabdo sAMbhaLavA hero banI jatA hoya, peAtAne ja deva tirake mAnatA hoya, saMsAranI saghaLI vastuo vAparavAne mATe banAvI che evA dharmanA siddhAMtavALo hAya, bIjA kaMgALa thai duHkhI thAo, marI ke jahAnamamAM jAe paNa peAte te dhana bheguM karavAmAM AvatI pravRttione ja dhArmika kriyA tarike mAnatA hoya-AvA prakAranI kanISThamAM kanISTha bhAvanAyukta jIvana jIvanArane tAttvika dRSTithI aNajANualpajJa jIve| sukhI jIvana mAne che ane AvA prakAranA jIvanamAM jIvavAnI AkAMkSA rAkhIne kalyANano mAga cheDI akalyANanA mArge dArAI jAya che. athavA teA kalyANanA mArgamAM rahIne paNa AvA prakAranA jIvana mATe prabhuprAthanA ane bhakti kare che. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wanan : 84 : jJAna pradIpa. uparokta sukhI jIvanamAM jIvavAnI IcchAvALAo jaDAsakta banIne jaDanA ja saMrakSaNa mATe aneka jInA jIvanano jaladI aMta ANe che. teone jIva karatAM jaDa ghaNuM priya hoya che. teo niraMtara jaDane meLavavAnI ciMtAthI jaDanA ja dhyAnavALA hoIne jaDamaya banI gayelA hoya che. senuM, cAMdI, jhaverAta Adi jaDa vastu tathA sArA varNa, gaMdha, rasa, sparza Adi jaDanA dharma prApta thatA hoya to anya jIvanA jIvananI temane darakAra ke kALajI rahetI nathI. jIvanA jIvanane jhaTa nAza karI nAkhe che, jenA mATe pAchaLathI jarA ya pazcAttApa ke zeka thatuM nathI. UlaTA jaDanI prAptithI AnaMda mAne che. pitAne sukhI mAne che. A bAbata nIce batAvelA udAharaNomAMthI spaSTa jaNAI Avaze. AvA udAharaNo A kalikALa-paMcama kALamAM pratyakSa banI rahyAM che, kAraNa ke A kALamAM duniyAne mATe bhAga jaDAsakta thaI jaDavAdI banI rahyo che. dhanane lebhI, dhanane ja kiMmatI jIvana mAnanArAo dhananA mATe potAnA pitA, putra, bhAI, bhaginI, mAtA jevA nikaTanA hicAnA prANa haraNa karatAM jarA ya DaratA nathI. cera, luMTArA ane dhADapADuo dhananA mATe mANasane mArI nAMkhe che. rAjyanA lobhathI aneka rAjaputrane viSa apAyAM che ane apAya che. A badhuM zA mATe? dhana meLavI majazekha bhogavavA mATe. jIvana vadhAravAnA hetuthI dhanadvArA jIvana vadhAre tevA padArtho meLavI, tene vAparI vadhAre jIvavAne mATe. A pramANe jaDAsakta manuSya manuSyanA jIvanane aMta ANe che. have jaDAsakta manuSya potAnA mAnelA jIvanamAM jIvavA pazuonA prANa paNa haraNa kare che. cAmaDAne mATe, hADakAne mATe, Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSaNika padArthomAM na lalacAze. : 85 H mons mAMsane mATe, carabInA mATe, dhiranA mATe haraNa, kukaDAM, pakSIye, gAya, bheMsa, baLada, bakarAM Adi pazupakSIonA prANa haraNa kare che. temane rIbAvI rIbAvIne mArI nAMkhe che. parAdhInapaNe anicchAe matane zaraNa thatAM temanI karuNAmaya kAramI cIsa jaDAsakta nirdaya mAnavInA hRdayane sparza karI zakatI nathI. pAmara-tuccha manuSyo pitAnA dehane jALavavAne, jIvanane vadhAravAne athavA jIvanane zIdhra aMta na AvI jAya eTalA mATe mAkhI, macchara, kIDI, keDA, IyaLa Adi jIvone saMhAra kare che. madha meLavavA mAkhIone nAza kare che. macchara, mAMkaDa, cAMcaDa Adi jaMtuo dehanuM rudhira pIe che ane tema thavAthI jIvana ochuM thAya che ema mAnI hAthathI masaLI nAMkhI athavA davAnA prayogathI temane nAza kare che. sApa, vIMchI, kAnakhajUrA Adi jherI prANI che te karaDavAthI mANasa marI jAya che, ema mAnIne temane mArI nAMkhe che. A sivAyanAM bIjA paNa sUkSma jaMtuone pitAnA jIvanamAM asvA cya utpanna karavAnI temaja jIvanane nAza karavAnI AzaMkAthI nAza kare che, Indriye zithila na thavA pAme ane managamatA viSayane bhogavavA chatAM jIvananI zakti kSINa na thAya, temaja jIvananI sthiti paNa vadhe evA AzayathI paNa aneka prakAranA sUma tathA skUla ane nAza karIne temanA dehanA avayavone jaDAsA manuSya upabhega kare che. sAcA jIvananI oLakhANa vagaranA mithyA jIvanamAM jIvI jANanArA jaDAsakta jaDAtmAo upara batAvelA kAraNone laIne aneka jInA jIvanane aneka prakAre teDI nAMkhe che. pitAnA jaDamaya jIvananI puSTi karavA aneka prakAranA jaDeno mAM evA ArAsaNa nI nagamanA TdhA skUla Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - jJAna pradIpa. saMgraha kare che. jIe potAnA kSaNika jIvanamAM jIvavA dhAraNa karI rAkhelA paMcabhUtamaya dehanA saMgane potAnA kSaNika jIvanane lAMbuM karavA cheDAvIne potAnA upabhegamAM le che. pitAne pitAno jaDamaya deha choDa gamatuM nathI. keI choDAvavA prayatna kare ke chUTI javAnuM kahe te ghaNuM ja duHkha thAya che, paraMtu bIjA je mATe te nirdayatAthI baLAtkAre temano jIvanadIpaka bujhAvI nAMkhI mRtyunA mhoMmAM haDaselI mUkavA taiyAra thaI jAya che. A pramANe bIjA jIvana jIvanadIpaka bujhAvI nAMkhI pitAnI jIvanati pragaTAvavA Aja sudhImAM kaI paNa samartha thayo nathI. jIvanati pragaTAvanArAo jIva mAtranA jIvanadIpakane jALavanArA hoya che. lAkha dIvA saLagatA hoya te badhAne bujhAvI nAkhIne pitAno dI saLagate rAkhI vadhu prakAzamaya banAvavAnI IcchA rAkhavI nirathaka che; kAraNa ke dIvAthI dIve saLage che ane aneka dIvAenA prakAzathI vadhu prakAzamaya bane che. zarIranA rUpe jIvanI sAthe joDAyelA athavA te jIvathI chUTA paDelA jaDa padArthomAM Asakta thayelA jyAre jyAre jIvane jue che tyAre tyAre teno nAza irache che. bahAravaTIyAo-lUMTArAo te mANasenI pAse rahelI dhanasaMpatti lUMTI laIne jIvatA paNa mUkI de che, mANasonI prANasaMpattinuM haraNa karatA paNa nathI paraMtu dehAsakta dAnava jAtinA mANasa te jInI prANasaMpatti lUMTIne asahya duHkha de che. jIvane dhanasaMpatti ApatAM teTaluM duHkha thatuM nathI, jeTaluM duHkha prANasaMpatti ApatAM thAya che; mATe lUMTArAo karatAM paNa jIvanA prANa haraNa karanAra atyaMta nirdaya hoya che. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSaNika padArthomAM na lalacAze. : 87 : sAcu' jIvana eTale nitya jIvana ane te AtmAno ja svabhAva che. traNe kALamAM jIve che mATe ja AtmAne jIva kahevAmAM Ave che. sAcA jIvanathI rahita AtmA kAI paNa kALe rahI zakatA nathI. AyuSya kamarUpI jaDa vastunA saMcAgathI jIvavu' te khATuM-anitya jIvana che. AvA prakAranA jIvanano Aropa AtmAmAM karavAmAM Ave che. Aropa karAyalI vastu khATI hoya che. AvA khATA jIvanane sAcuM jIvana mAnavAthI tenA rakSaNa mATe niraMtara ajJAnI jIva prayatna karI rahyo che; paNa sAcA jIvanane pragaTa karavA prayatna karatA nathI. pharIthI saMcAga na thavA pAme tema AyuSyakama nA sathA kSaya thayA sivAya AtmAnu nitya jIvana pragaTa thaI zakatuM nathI ane sarvathA AyuSya karmAMnA kSaya sava jIvAnu` rakSaNa karyA sivAya thatA nathI. sava jIvAnu` rakSaNa jaDa uparathI Asakti dUra karIne anAsakti dhAraNa karyAM sivAya thaI zake nahi. jyAMsudhI jIvAnI jaDa upara Asakti che tyAMsudhI dehanA rakSaNarUpa khATA jIvanane TakAvI rAkhavA aneka jIvAnA saMhAra karavAnA ja ane AyuSyakama avazya bAMdhavAnA ja. jethI pharI na baMdhAvArUpa AyuSyanA sarvathA kSaya na thavAthI kheATAM jIvana vAraMvAra prApta thavAnA. AvA khATA jIvanamAM jIva jyAM sudhI jIvaze tyAM sudhI peAtAnA zuddha-sAcA jIvananA upabhAStA thaI zakavAnA nathI. prakAza karavA te sUryane zuddha svabhAva ja che, kAraNa ke prakAzamaya sUya hoya che. tene peAtAnA prakAza kAyama rAkhavA athavA teA pote prakAza karavA prakAza rahita aMdhArAnI jarUrata paDatI nathI, kAraNa ke je pote ja prakAza vagaranuM chete bIjAne prakAza ApI zakatuM nathI; tema ja tene prakAza karavAmAM madada Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nA AriorisAnA vAvaTI prakA nathI. sAcI : 88 : jJAna pradIpa, paNa karI zakyuM nathI. eka te sAco prakAza ke je sUryane dharma-svabhAva che ane sUryamAM rahe che te, ane bIje beTa prakAza te kSaNika prakAza. ArisA upara sUryanuM pratibiMba paDyA pachI te ArisAne paDachAye aMdhakAravALA sthaLamAM paDe che te A ArisAne paDachAyArUpa prakAza Ayane khasI javAthI ke bhAMgI javAthI naSTa thaI jAya che. Arie pAcho te sthaLe AvavAthI pAcho prakAza pragaTa thaIne aMdhakAramAM rahelI vastuone oLakhAve che. Arie bhAMgI gayA hoya ane bIje rise sUryanA sAme rAkhI tenuM pratibiMba na pADavAmAM Ave te ArisAnA paDachAyArUpa prakAzano sarvathA nAza thaI jAya che. A pramANe banAvaTI prakAzano nAza thavAthI sUryamAM rahelA sAcA prakAzano nAza thato nathI. sAcA jIvananI ane banAvaTI kSaNika jIvananI paNa vyavasthA AvI ja rIte che. sAcuM jIvana te jIvane svabhAva ane khoTuM jIvana te AyuSyakarmarUpa ArisA upara jIvanuM pratibiMba paDI dehamAM paDachAyArUpe jaNAya che te. AyuSyarUpI Arise khasI javAthI jIvamAM rahelA jIvananA prakAzanA pratibiMbane paDachAye deha jevA aMdhakAravALA sthaLamAM paDatuM nathI eTale ApaNe ema kahI daIe chIe ke A marI gayA che. maraNa vastu paNa jIvanA jIvananuM AyuSyakama upara pratibiMba paDIne je paDachA paDe che te na paDavAnuM nAma ja che. A pramANe AyuSyakama sarvathA naSTa thaI gayA pachI khoTuM jIvana naSTa thavAthI sAcuM jIvana nAza pAmatuM nathI. aNujANa ja sAcA tathA khoTA jIvananA svarUpane na oLakhatA hovAthI dehanA saMgarUpa khoTA jIvanane ja Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSaNika padArthomAM na lalacAze. : 8H H jIvana mAnIne te phreDanA eka sacaiAga nitya-kAyama rAkhavA ceAvIze kalAka prayatna karI rahyA che, paraMtu A eka prakAranu apUrva sAhasa che; kAraNa ke pUrve thai gayelA mahAsama puruSA paNa dehanA saMcAgane nitya banAvI zakayA nathI teA pachI atyAranA savahIna ane ziktahIna jIve| zu' karI zakavAnA hatA ? ane saMcAgano viyega na thavA devA te AkAzakusuma jevI vAta che. jyAM saMyAga che tyAM viyAga paNa avazya rahelA ja che, mATe jIvananuM sAcuM svarUpa oLakhIne sarva jIvenuM rakSagu karavAmAM dhyAna ApanArAe ja nitya jIvanane meLavI zakaze. bAkI tA deha-sa McAgarUpa jIvanane jIvana mAnI dehanA saMcega TakAvI rAkhavA jema jema aneka jIveAnA saMhAra karaze tema tema anaMtA kSaNika jIvanarUpa jIvananA anaMtA TukaDA karI ana'tuM du:kha bhAgavaze mATe duHkhathI chUTavu hoya te sAcuM jIvana meLaveA. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Gja mRtyu eTale? mukti: parama sukha. 6 see daooooooooooooooooooo (11) toooooooooooooo ApaNe mRtyune zA mATe bhaya rAkhavuM joIe ? jagatamAM sarvotkRSTa vastu mRtyu che, ane te AtmAne mATe te atyaMta upayogI che. vikRtinuM vinAzaka mRtyu che. jagatamAM jIvate zatru janma che paNa mRtyu nathI. janma dhAraNa karatI vakhate atyaMta dilagIra thavuM joIe. janma thavAthI ghaNuM ghaNuM nukasAna thAya che. vastune vinAza janma thavAthI ja thAya che. janma eTale zuddha vastumAM vikRti, zuddha vastune vinAza ane mRtyu eTale mULa avasthAne prApta thavuM-vastunI zuddha avasthA pragaTa thavI. eka moTuM jaLAzaya hoya temAM parapoTA pragaTa thAya che te eka prakArane janma che, te pANIne vikRta avasthAmAM utpanna kare che ane tenuM mRtyu thAya che, parapoTo phUTI jAya che te pANInI zudhdha avasthA che. eka vRkSanuM bIja hoya tene saMga maLavAthI Uge che eTale vRkSane janma thAya che, te eka prakAranI bIjamAM vikRti thAya che. bIjane vinAza thAya che ane jyAre vRkSanuM mRtyu thAya che tyAre pAchuM bIjarUpe Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRtyu eTale? mukita : parama sukha. : 91 : pragaTe che. mATInAM vAsaNo, pUtaLAM. naLIo, i vigere mATInAM vikAre che. mATImAM mULa svarUpane vinAza che. jyAre vAsaNono vinAza thAya che, mRtyu thAya che tyAre mArI mULa svarUpamAM AvI jAya che. senAnI lagaDI te mULa vastu che ane tenA kaMkaNa, kuMDala ke kaDAM banAvavAM eTale senAmAMthI ghareNAM ne janma le te vikRti che. pAchAM te ja kaMkaNa, kaDAM Adi ghareNane vinAza-mRtyu te suvarNanI zuddha avasthA che. mULa svarUpa che. "prakRtine vinAza te janma ane vikRtine vinAza te mRtyu arthAt janma te vikRti ane mRtyu te prakRti. janma aneka rUpe thAya che, paNa mRtyu eka ja rUpe thAya che. jJAnanI khAmIne laIne vikRta avasthAmAM rAjI thAya che ane prakRta avasthAmAM zoka kare che. janma je atyaMta hitakara ane azreya karanAra che tene hitakara tathA zreyaskara mAne che ane mRtyu je hitakara temaja zreyaskara che tene ahitakara tathA azreyaskara mAne che. janmathI nirbhaya rahevuM ane mRtyuthI hIvuM e anAdi kALathI ane svabhAva paDI gayuM che. janma che tenuM mRtyu paNa avazya che ja. janmanA abhAvathI mRtyune abhAva thAya che, mATe mRtyune bhaya TALavuM hoya te janmanuM mULa naSTa karavuM joIe. mRtyuthI na hatAM pharIne mRtyu na Ave tevo prayatna karavo joIe. eTale kamanI nirjara karavIkamarUpe vikRta thaelA jaDanA-pugalanA skaMdhanuM Atmapradeza thI chUTA paDI javuM. mRtyuthI AtmA zuddha thAya che. AtmA vikRta svarUpamAMthI badalAIne prakRta-mULa svarUpamAM AvI jAya che. pharIne janma dhAraNa karavAvALuM mRtyu ane pharIne na janma pAmavArUpa mRtyu : A pramANe be prakAranA mRtyumAMthI pharI na Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna pradIpa. janma pAmavArUpa mRtyu ati uttama che. evA mRtyunI haMmezAM cAhanA rAkhavI joIe. pharIne janma ApanAra mRtyu halakuM che, chatAM uttama mRtyunuM sAdhana hovAthI tenAthI bhaya na rAkhatAM uttama mRtyu meLavavA haMmezAM khuzIthI tene sahayoga Apavo joIe. duHkhathI rIbAtA mAnavIo mRtyu mAge che, mRtyu thavAthI duHkhamukta thavAya che, e mAnyatA amuka aMze sAcI che, paNa te apunarjanmA mRtyu hovuM joIe. punarjanmA mRtyuthI tAtkAlika duHkhano dhvaMsa thAya che, paNa nUtana janmathI nUtana duHkhane janma thAya che. mRtyu eTale anaMta duHkhonI bhAvazUnyatA athavA te saMpUrNa duHkhanI vismRtAvasthA. apunarjanmA mRtyumAM samagra duHkhanI saMpUrNa vismRti, azeSa duHkhanuM saMpUrNa vismaraNa te ja parama zAMtAvasthA che, avicaLa nIranI jema zuddhAvasthA che. kiyAmAtra duHkha-vaMsa mATe karAya che, paNa te visadaza kiyAo visadaza duHkhane utpanna kare che. pUrva duHkhanI tIvratA apara kiyAthI naSTa thAya che, ane apara kiyAthI nUtana duHkha utpanna thAya che. prAraMbhe maMda hevAthI sukharUpe anubhavAya che, paNa pratyeka paLe duHkhanI vRddhi thatI hovAthI tenA vaMsa mATe apara kiyA karavI paDe che. jemake ApaNe cAlatA hoIe tyAre ApaNane je parizramathI vedanA thAya che tene naSTa karavAne ApaNe besI jaIe chIe. besavAthI cAlavAne parizrama maTe che, paNa besavAthI anya vedanA utpanna thAya che, zarIra akaDAI jAya che te maTADavAne sUI jaIe chIe paNa amuka vakhata sUtA pachI vAsAM dukhavA AvI jAya che, eTale pAchA besI jaIe chIe. punaH te ja vedanA thAya che, eTale pAchA Amatema AMTA mArIe chIe. AvI ja Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Wvvvvv / ** wwwww/vv/ /vv mRtyu eTale? muktiH parama sukha. : 93 : rIte kriyAmAtramAM nUtana kriyAnI zarUAtamAM pUrvotpanna duHkha, dhvaMsa ane nUtana duHkhanI utpatti thAya che. ghaDIALane cAvI ApIe tyAre tenI kamAna saMkecAI jAya che, te saMkecAelI kamAnane ekeka AMTo Ukalate jAya che te mRtyu che. saMpUrNa AMTe UkalI javAthI ghaDIALa sthira thaI jAya che, te tenI parama zAMtAvasthA che. pharIne cAvI ApavI te punarjanma che. mRtyunI othamAM vizuddhi che. janma azuddhi utpAdaka ane mRtyu vizuddhinuM utpAdaka che. janmathI zuddha vastu azuddha thaI jAya che. anya vijAtIya vastunA mizraNa sivAya janma thata nathI, ane vijAtIya vastunuM mizraNa te ja azuddhi. mizraNane pRthaphabhAva te mRtyu, pRthabhAva te ja zuddhi. mRtyu sivAya zuddhi nathI. mRtyunI sImA te mukita. je mRtyune punamRtyunI. AvazyakatA nathI te ja mRtyunI sImA: te ja mukti. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 jIrU lththththththth 100001 "" | divALI. S00000000000 cheoooooooooooooooooooo (12) rU ooooooooooooooooooooce jana samAjamAM parvonI pravRtti kAMI ne kAMI hetusara ja thayelI che ane te parvo laukika ane lokettara ema be prakAre prasiddhimAM AvelAM che. parva e nAmamAM te kAMI pharaka nathI, paraMtu parvane ujavavAnA pariNAma ane pravRttinI bhinna tAnA aMge ja pUrvokta be prakAramAM vaheMcAI gayA che. laukika parvenI ujavaNImAM mukhyatve karIne Itara divaso karatAM vadhu meha pedA karanAra, cittAkarSaka ane manoraMjaka pAMce idrine priya evA paugalika padArthone upabhega karavAmAM Ave che. kadAca kaI samajIne dhamabuddhithI e parva ujave te paNa te nijerAnA uddezathI te nahiM ja, paNa pUnya baMdhAze ane tethI A leka tema ja paralokamAM sukhI thaIzuM, dhana-saMpatti, putra-kalatra Adi aizvaryatA maLaze evI bhAvanAthI ujave che. tyAre lokettara parvonI ujavaNImAM mukhyatve karIne IdriyapaSaka pagalika padArthone tyAga karavAmAM Ave che, vrata, japa, tapa, niyama AdaravAmAM Ave che, nirjarAnA uddezathI dareka prakAranI pravRtti karavAmAM Ave che. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI. A lekottara parva AtmAne lokika-paugalika ane te paNa duHkhane ja mAnI lIdhelA sukhethI choDAvIne lakattaraAtmika-sAcuM sukha prApta karavAnA hetuthI ujavavAmAM Ave che, arthAt kevaLa punyabaMdhanA uddezathI ja ujavAyelAM parva te laukika parva, ane punya tathA nirjarA athavA te kevaLa nirAnA hetuthI ujavAyelAM parva te lekettara parva athavA te sAcA lokottara puruSane AzrayIne pravRttimAM AvelAM parva te lakattara pavana ane lokika puruSone AzrayIne pravRttimAM AvelAM parva te laukika parva. divALI parva laukika mArgamAM paNa ujavAya che ane lokone ttara bhAgamAM paNa ujavAya che. A parva ujavavAmAM keTalIka bAhA pravRtti eka sarakhI jaNAvA chatAM baMnene uddeza to bhinna ja che. laukika mArgamAM zrI rAmacaMdrajI rAvaNa upara vijaya meLavI sItAjIne pAchI lAvyA tenI khuzAlImAM janapadavAsIoe dIpaka pragaTAvI utsAha manAvyo tyAre lokone ttara bhAgamAM prabhuzrI mahAvIra nirvANa pAmavAthI bhavya saMsAra ghaNe ja zokagrasta thayA, ane e samaye potAnA kArya mATe bhegA thayelA kAzI, kezala dezanA nava mallaI ane nava licchavI jAtinA aDhAra gaNa rAjAoe AhAra-pauSadha karI udAsIbhAve bhAva prakAza asta thavAnA sUcanarUpa dIpaka pragaTAvI dravya udyota karyo tyArathI kArataka vada amAvAsyAno divasa divALI parva tarike prasiddhimAM AvyuM. A pramANe laukika tathA lokottara mArgamAM harSathI tathA zokathI divALI parva ujavavAnI prathA cAlI Ave che. A parva sarvasAdhAraNa hovAthI temaja laukika janasamUha bahoLA Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 96 : jJAna pradIpa. pramANamAM hAvAthI leAkeAttara pava ujavavAvALAmAMthI keTalAka aNajANapaNe athavA teA vyavahArika saMbaMdhathI joDAelA heAvAthI keTaleka aMze laukika pa"nI ujavaNI ujavatA dRSTigeAcara thAya che, arthAt hanI bhAvanAthI ujave che, iMdriyone AhlAda ApanAra khAnapAna, vastrAbhUSaNA vAparI AnaMda manAve che; paraMtu leAkeAttara puruSAnuM pava leAkeAttara pravRttithI ujavavAmAM Ave teA ja sAcI rIte parva ujavyu` kahevAya. A leAkeAttara puruSAnI pravRtti temanA upAsakA sArI rIte jANuM che. e puruSA ahiMsAnA pUrA pakSapAtI hatA, emane mukhya siddhAMta jIvamAtrane jIvADI sAcuM jIvana tathA sAcuM sukha prApta karavA-karAvavAnA hatA, AtmaguNanA ghAtaka ane Adhaka paudgalika bhAge pabhAgane sava thA cheDI daine mukti prApta karavA-karAvavAnA hatA; mATe A divALI parvamAM e leAkeAttara puruSanA siddhAMtAnusAra yathAzakti pravRtti karavAnI atyaMta AvazyaktA che. leAkeAttara pava ujavanArAee pava mAtramAM A vAta upara lakSya rAkhavu joIe ke parva ujavavAmAM prathama tA indriyAnA viSayAnu' dhAtaka, AraMbhanuM bAdhaka tapa karavuM joie, jIvAne nibha yatA ApanAra pApavALI pravRttimAMthI nivRtti meLavI abhayadAna AvuM joie, AtmAne pASanAra ane kamane zeSanAra poSadhavratamAM rahevuM joie, sa saMgAthI nivRtta thaine savajJAnA vacanAnuM vAMcana ane yathAzakti pAlana karavuM joie. panA divase saMsAramAM kAI paNa mArA zatru nathI evI bhAvanA akhaMDa rAkhavA samabhAvI puruSAnAM jIvanavRttAMta vAMcavA-vicAravA joie, leAkeAttara puruSanI je avasthAne AzrayIne parva ujavavu heya Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - divALI .: 7 : te dhyAna bahAra na rahevuM joIe. A divALI parva nirvANanI avasthAne AzrayIne UjavavAnuM che, mATe nirvANanuM anaMtara kAraNa cAritranI mukhyapaNe ArAdhanA karavI joIe. cAritra tathA cAritrI upara bahumAna rAkhI cAritrapada ArAdhavuM joIe. S ja Std 2 / Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ha000000010000000000 % 400000000000 e0ed ja0 oooooooooooooooo vicArazreNI. ooooooo (13) Dec prabhutA joItI hoya te sAce prabhu bana. prabhu sAthe tanmaya thaI jA, eTale zIdhra prabhu banI jaIza. dIvAthI dIvo saLagAvI le, je pachI kevuM ajavALuM thAya che. anaMtA sUrya ekaThA thAya te paNa te ajavALAnA anaMtamAM aMzanI paNa barAbarI karI zaktA nathI. anaMtA sUryanA ajavALAmAM je vastu jaNAtI nathI te vastu prabhuthI meLavelA prakAzamAM jaNAya che. tuM aMdhArAmAM ghaNuM mUMjhAye, have te ajavALuM kara. AgaLa aMdhAruM, pAchaLa aMdhAruM, vacamAM ghaNe ja maMda prakAza che. eTalA prakAze zuM thAya? bhUtakALa zuM thayuM, bhaviSyakALamAM zuM thaze, che khabara? vartamAnakALe kAMI jANe che te paNa jhAMkhuM jhAMkhuM. sahu koI bhaviSyane jANavAnI IcchA rAkhe che, bhUtane kaI paNa jANavA IcchatuM nathI, paraMtu bhUtane jANyA sivAya bhUle sudharavAnI nathI. bhaviSya jANIne zuM karaze? rAgadrava vadhAraze, Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicArazreNI. : 9 : harSa ne zekane AdhIna thaze, nirudyamI ne mithyAbhimAnI banaze; mATe bhUtane jANIne bhUlelA mArgathI pAchA vaLo ane bhaviSyane sudhAre. thayuM te sAcuM ane thaze te khoTuM. bhaviSya sanmukha thaIne ciMtAgrasta na bane ane nirAzAne AmaMtraNa na kare. bhaviSyanuM caNatara bhUtanA pAyA upara ja caNAya che. bhaviSya te bhUtane ja vikAra che. bhaviSya jevI keI svataMtra vastu ja nathI. janme che te ja mare che, bIja hatuM te ja vRkSa thAya che, rAMdhyuM hatuM te ja khavAya che ane karyuM hatuM te ja bhagavAya che, mATe batAvaze ke bhaviSya zuM vastu che? bhUtakALanI sAmagrI na hoya to bhaviSya kaI vastu ja nathI. saha keI tyAgI janme che ane tyAgI mare che. jamyAM pachI mane vRttiomAM bhegane sthAna ApI jIvananaukAne bheganA pravAhamAM vahetI mUkI de che te bhoganA kinAre bhAgye ja pahoMce che. bhoga-jaLanA chIcharA pANImAM tRSNAnI bhUmimAM kheMcI rahe che jethI karI bhoga ane roganA kinArAthI bhraSTa thAya che ane aMte vinAza pAme che. kaSAya tathA viSayane je tyAge che te ja sAce tyAgI che kevaLa bahArane parigraha cheDanAra sAco tyAgI nathI. nava prakAranA parigrahamAMthI durbhAgyavaza je chene eka paNa prakArane parigraha na maLyo hoya ane je te tyAgI nAma dharAvato hoya te pazuo tathA abhAgI mANase kema na tyAgI kahI zakAya? Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = 100 : jJAna pradIpa. jeNe kaSAya, viSaya choDyA nathI, mamatAne tyAga karyo nathI, teNe zuM tyAkhyuM che? AhAra, vastra, pAtra. makAna Adi bhogapabhoganI vastuomAM kaI vastuothI te mukAyA che? bahAranI vastuonA tyAgI te manuSya mAtra che. zarIra para be vastra ane ghaNuM rAkho te be cAra hajAranA dAgInA sivAya bIjuM kAMI paNa nathI hotuM. bAga, baMgalA, dhana ane vAhana vagere bIjI saMpatti jyAM jAya tyAM sAthe laIne pharatA nathI. jenI pAse bIjI saMpatti hotI nathI tene te kudarate ja tyAgI banAvela hoya che, paNa mane vRttimAM mamatvanI adhikatA hevAthI tyAgInuM phaLa meLavI zakatA nathI, paraMtu sAthe laIne pharatA nathI temaja bhegI karelI saghaLI saMpatti kAmamAM AvatI nathI. evA saMpattivALA te saMpattinA mArApaNAthI manavRtti baMdhAyelI hovAthI kaSAya tathA viSayothI gherAyelA ja rahe che. ane jenI pAse saMpatti hatI nathI te saMpattine pitAnI banAvavA viSayAdhIna manavRttine tadAkAra banAvI rAkhe che mATe saMpattivALo ane saMpattihIna bahAranI saMpattine tyAgI devA chatAM tyAganuM phaLa na meLavatAM bhogavyA vagara paNa bhoganuM phaLa meLave che. eka te pAse saMpatti hovA chatAM tene choDIne varSe sudhI paradezamAM vasanAre ane ekanI pAse saMpatti nathI chatAM saMpattine meLavavA niraMtara prayatnavALo ane eka saMpatti na rAkhavAnI ane na bhogavavAnI pratijJA karIne te saMpattine ADakatarI rIte rAkhI tene bhogavavA IcchanAre A traNe jaNamAM Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicArazreNI. : 101 : kaMI aMtara che? ka jema jema prANIonuM bhAgya palaTAya che tema tema sAcI ane uttama vastuo lupta thatI jAya che. jyAre jIve bhAgyazAlI hatA tyAre sAcuM jhaverAta puSkaLa hatuM temaja temanA Atmazreya mATe labdhidhArIo temaja kevaLajJAnI sudhInA uttama puruSo vidyamAna hatA. atyAre bhAgya pharavAthI sAcI vastuone abhAva thaI gayo che ne ImITezana vadhI paDayuM che. pUrva puru jevA jJAnI ane uttama mahAtmAone paNa abhAva thaI gayo che. nA bhAgyanuM phaLa ApavAne kALa, sArI vastu tathA uttama puruSane jInA sahavAsathI dUra kare che, jethI karIne che pitAnA duSTa kRtyanuM phaLa bhogavavA sanmukha thAya che. kaI vyakti pUrva kALanA mahAtmA jevo DoLa bhale kare ane janatAne bhramita karI pitAne zudra svArtha bhale sAdhe tethI karI te kAMI svaparanuM aihika ke Amumika zreya karI zakato nathI. - jo tuM mAnanuM pAtra che, mAna grahaNa karavAne adhikArI che, chatAM ya Itara manuSya mithyA abhimAnathI jANIne athavA ajANapaNe tAruM mAna na jALave-apamAna kare te tAre kheda karavAnI ke kodha karavAnI jarUra nathI; kAraNa ke tAruM apamAna karavAthI kAMI tAruM apamAna thatuM nathI, paNa tAruM apamAna karanAranuM ja apamAna thAya che. kimatI hIrAnI kiMmata AMkI ucita na jALavanAranI ja kiMmata ghaTe che, paNa hIrAnI kiMmata Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .: 102 : jJAna pradIpa. ghaTatI nathI. jyAre koI manuSya bIjA manuSyanA vicArathI judA paDe, athavA te tenA kathanane anusare nahIM tyAre te na mAnanAra ane vicArabheda rAkhanAranA pratye aprIti rAkhe che, ane te puSpa mAnanIya vicArazIla sajajana hovA chatAM tenuM apamAna kare che ane pote mAne che ke meM amukanuM apamAna karyuM, paNa A pramANe pravRtti karavAthI sajajana vicArazIla puruSa halake paDato nathI paNa te halake pADavA prayatna karanAra pate ja halake paDe che. lAbha maLe yA na maLe, zrImaMta thavAya yA na thavAya, paNa nIti jALavIne vyavasAya kare ucita che. niraMtara nyAyane samukha rAkhIne ja hareka prakAranA vyApAramAM pravRtti karavI, joIe. anyAya ane adharmathI kareDanI saMpatti bhegI karIne mAlamiSTAnna uDAvanArA, bAga-baMgalAone upabhoga karanAra ane meTamAM pharanArA bhale pitAne zrImaMta ane sukhI mAne, paraMtu vAstavikamAM teo kaMgAla tathA duHkhI che; kAraNa ke temanuM bhAvI ja kaMgAla tathA duHkhI ghaDAya che. nyAyadharmathI thoDuMka paNa dhana meLavanAra bhale sAde kherAka khAte hAya, sAdhAraNa makAnamAM raheto hoya, tathA bAga, baMgalA ane meTaranA sAdhana vagarane hoya te paNa te zrImaMta che-sukhI. che. tenuM bhAvI ja zrImaMtAInuM ne sukhIpaNanuM ghaDAya che. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicArazreNI. : 103 : mAna maLe yA na maLo, koI AdarasatkAra kare tyA na kare, jagatamAM pUjAnuM pAtra bane yA na bane paNa kevaLa AtmAnA kalyANa mATe ja saMsArathI parAmukha thaIne pAMce iMdriyenA viSane ane sarva prakAranA bahAranA tathA aMdaranA saMgone maLanI jema tyAga karanAra virakta AtmA niraMtara sAcuM ane sAruM karavA ja prayatna kare che, potAnA adhikAranI maryAdA oLaMgato nathI. adhikAranI maryAdAne maraDIne, uddezanI dizAthI parADamukha thaIne ane sarvatyAganA sAcA tathA sArA mAgane pITha daIne bhale mAna-pratiSThA meLave yA jagatamAM AdarasatkAranuM pAtra banIne pUjAo, meTA kahevAo yA sArAM vastra, pAtra tathA khAnapAna meLe paraMtu te jJAnInI daSTie halakAmAM halake ane kaMgAlamAM kaMgAla che, jagatane svAmI nahIM paNa dAsa che kAna tathA jIbhane sevaka che. kAna tathA jIbhanA gulAma mahApuruSa padanA adhikArI che. paisAnA abhAve banelA dIna-kaMgAle karatAM paNa halakA darajajAnA che. tyAgIonI paMktimAM temanA mATe sthAna ja nathI. pitAnuM ahita karIne paNa bIjAne sAruM lagADanAra tathA vAcika pravRtti karanAra kSudra svArthanA samudramAM DUbele hoya che ane te adhama keTImAM gaNAya che. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 104 : jJAna pradIpa. potAnA AtmAnuM hita karIne bIjAnuM hita karavA mAThuM lAge tevI kAyika ne vAcika pravRtti karanAra niHsvArthI hoya che ne uttama jIvonI paMktimAM bhaLavAne adhikArI hoya che. pArakI vastu meLavavAmAM DIghaNI maLe te DI meLavanAra ghaNI meLavanAra upara adekhAI kare che, paraMtu pitAnI vastu meLavavAmAM keIpaNane keIna upara adekhAI AvatI nathI. pitAnI vastu saMpUrNa meLavanArAo badhA ya sarakhA hoya che, keIpaNa nAne meTe nathI. pArakI vastuthI saMsAra bharyo che, mATe ochAvattA pramANamAM ane saMpUrNa meLavI zakAya che, paNa pitAnI vastu te parimita pradezamAM rahelI hovAthI saMpUrNa ane sarakhI saghaLA jIvo meLavI zake che. la sukha tathA duHkhanI zaruAta tIvrapaNe tathA maMdapaNe thAya che. keTaluMka sukha tathA duHkha atyaMta tIvrapaNe AraMbhAya che ane pachI uttarottara maMda thatuM jAya che, keTaluMka maMdapaNe AraMbhAya che ane uttarottara tIvra banatuM jAya che, keTaluMka utpattithI aMta sudhI sarakhuM rahe che, keTaluMka jaladI zAnta thaI jAya che, keTaluMka ghaNa kALa rahevAvALuM hoya che. sahu kaI maLavAnI AzAthI ja pitAnI vastu bIjAne Ape che. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicArazreNI : 105 : dharmanA kAryamAM dhana vAparanArAomAM be prakAranA mAnavIo hoya che. eka te ahIMyAM dhanasaMpatti maLe ane zarIre sukhI rahI vaiSayika sukha bhegavAya ane paralokamAM sArI gati tathA vaiSayika sukha sArA maLe temaja bIjA karmonI nirjarA thAya, bhava ochA thAya ne jaladI mukti maLe. keTalAka nAmanAne mATe dhana vApare che. temane paNa paugalika sukhanI icchA te gauNapaNe rahelI hoya che. dAna ApIne padgalika sukhonI IcchA rAkhavI te dharma nathI, paNa eka prakArane vyApAra che. jema keI mANasa bajAramAM jaI vastra, ghareNAM ke bhegepaganI koIpaNa vastu meLavavAnI IcchAthI dukAnadArane paisA Ape che ane joItI vastu kharIde che tevI ja rIte je dAna ApI paudgalika sukhanI icchA rAkhe te te dAna dharma nahi paNa paisA ApI vastu kharIdavAnI jema vyApAra ja gaNAya. keTalAka zrImate dhananA madathI garIba mANasene tiraskAre che ane temane halakA mavAlI samaje che, mATe ja garIbavarga dhanavAnonI adekhAI karI temanuM bhUMDuM Icche che. je dhanavAna namra banIne cAlatuM hoya, dareka manuSyo sAthe prIti rAkhI temane ucita Adara karate hoya te tenuM keIpaNa bhUMDuM Iche nahi. ane je avasare dInaduHkhIyAne sAda sAMbhaLI kAMIka udAratA darzAvatuM hoya te saMsAramAM garIbavarga tenuM bhaluM IcchI dAsa anya rahe. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 106 : jJAna pradIpa. dhanavAnane dhananI vRddhi mATe, ghaNA kALa dhanane TakAvI rAkhavA mATe. ane ArogyatA meLavI dhananA upabhAga mATe anekanA AzIrvAdanI AvazyakatA rahe che, mATe dhananA amuka bhAganA AzIrvAda meLavavA avazya vyaya karavA joie. OR ma Tong lAkhapati ke kroDapati ema mAne che ke mane je kaI dhana maLyuM che te mArA prArabdhanu che paNa AvI mAnyatA taddana bhUlabharelI che; kAraNa ke teNe meLavelA dhanamAM anekanu prArabdha joDAyalu hAya che ane teo kAI ne kAI nimittathI potAnA bhAga lai le che. svajana, kuTuMbavaga, nAkara, cAkara, DaoNkaTara, vakIla vagere peAtAnA bhAga lIdhA vagara cheADatA nathI. Wan 5 5 jetA jenA bhAga hAya che temane je te na Ape ane ghaNI ja kaMgAla hAlatamAM rahe, te eka divasa saghaLuM dhana nAza pAmI jAya che ane pote sAcA kaiMgAla anI jAya che. 5 5 jo meLavelu dhana peAtAne ja bhAgavavAnuM hoya teA dhana hAvA chatAM kema marI jAya che ? jyAre badhuM dhana thaI rahe tyAre maravu joie. lAkhAnI sa`patti pAtAnI pAchaLa mUkI jatA jovAya che, ane pAchaLathI tene upabhAga karanArA bIjA ja hAya che teA pachI kevI rIte kahI zakAya ke jene je kaMi maLe che te tenA ja upabhAga mATe hAya che? n 5 5 jyAre mANasa janme che tyAre tenI pAse sutaranA tAMtaNe Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAraNuM. 107: sarakho ya hetuM nathI. jamyA pachI jene tyAM janmyA hoya e che tenI saMpattine hakadAra thaI jAya che. rAjAne tyAM janmyo hoya te rAjyane, zrImaMtane tyAM janmyA hoya te dhanasaMpattine, kaMgAla bhikhArIne tyAM ja hoya to bhIkha mAMgavAnA ThIkarAno ane nAnakaDA jhuMpaDAne. janmatI vakhate saghaLA manuSyanI avasthA eka sarakhI hoya che paNa pachIthI rAjA, zrImaMta ke bhikhArI thavuM te saghaLAnA judA judA prArabdha upara AdhAra rAkhe che. zrImaMtane tyAM janmelo bhikhArI thaI zake che ane bhikhArIne tyAM janmele zrImaMta ke rAjA thaI zake che athavA te janmadAtAnI vidyamAna sthitimAM jIvana gALe che. tAtparya ke jIva potAnI sAthe AvelA prArabdha anusAra saMpatti tathA vipattine meLave che. jIva jamyA pachI punyasaMge maLelI saMpattine potAnI dhArIne mamatA dhAraNa kare che ane ajJAnatAthI ema paNa mAnI le che ke jANe A badhuM sAthe ja lAvyA hoya ! ane tethI karIne ja tenA rakSaNa mATe tathA tene vadhAravA mATe vIse kalAka ciMtAvALA rahe che. saMpattimAM vadhAre thAya che te khuzI thAya che ane ochI thAya te zeka kare che. aneka manuSya sAthe kaleza, kaMkAsa, vaira, virodha, mAyA-prapaMca paNa saMpatti vadhAravAnA tathA rakSaNa karavAnA hetuthI kare che. jIvanane saMpatti ane sagapaNu dareka janmamAM navesarathI karavA paDe che. sagapaNa judA judA cha sAthe judA judA rUpamAM thAya che. pUrvajanmanA sagapaNavALA sAthe paNa saMbaMdha thAya. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 108 : jJAna pradIpa. che. navA navA jIva sAthe vizeSe karIne thAya che. zrImaMta gharamAM avataryo. gharanA saghaLAne AnaMda thayo. vadhAIo AvavA lAgI. vAjA vAgavA mAMDyAM. janma mahotsava sArI rIte thaye. eka mANasa saMsAramAM avataryo. gharanI sthiti pramANe ucharIne meTo thayo. stanapAna choDIne kherAka levA lAgyA. dAsa-dAsIonI sevAcAkarIne svAda khUba cAkhe. pitAnI IcchA anusAra ramavAnAM tathA khAvApIvAnAM sAdhane meM-mAMgyAM meLavyAM. vastrAbhUSaNa temaja anyAnya zArIrika sukhanAM sAdhano ca7 prApta karyA. nizcitatAthI ramatagamatamAM bAlyAvasthA vyatIta karI. kAMIka samajaNa AvI ne nizALagaraNuM thayuM. bhaNavA mAMDayuM eTalAmAM te mete AvI UMcakIne pheMkI dIdho. mananI manamAM rahI gaI jamyA pachI sarakAra jamyA pachI jIva mAtrane jIvavAnI tRSNA ghaNI hoya che. bAlyAvasthAmAM mAnuM stanapAna karIne jIvavAno hetu pAra pADe che, eTale jIvane bAlyAvasthAmAM jIvananA sAdhane meLavavAnI ciMtA hatI nathI. stanapAna choDyA pachI mukhyapaNe pitA ane gauNapaNe mAtA jIvADavAnI ciMtAvALA hoya che eTale stanapAna choDyA pachInI avasthAmAM paNa jIvavA prayatna karavAnI jarUrata hotI nathI. tyArapachI vidyAthInI avasthAmAM paNa nizcitatA ja hoya che. eTalAmAM te AyuSyane cethe bhAga vyatIta thaI jAya che. bhaNyA pachI athavA te bhaNatA hoya te daramyAna paraNIne Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mm , vicArazreNI. : 109 : gRhavAsathI joDAya che. eTalAmAM mAtApitAno aMta AvI gaye hoya che, athavA te mAtApitA paraloka javAnI taiyArImAM hoya che. pacIza, trIza varSanI bharayuvAnImAM jIva susaMskAra tathA kusaMskAra, satsaMga athavA te kusaMga jevA jevA prasaMgamAM hoya che te te dizAmAM prayANa kare che. cAlIza, pIstAlIza ane pacAza thayAM ke yuvAnInuM jora narama paDI jAya che, ane ghaNuM putra, pautrano svAmI hovAthI ciMtita jIvana gALe che. A saghaLI avasthAo vyatIta thayA pachI chevaTe zuM thAya che te tapAse. vicAra karyo che ke zuM thAya che? meta AvIne badhuM e jhuMTavI laIne A nazvara dehamAMthI kADhI mUke che. mAnavajAtamAM prabhutA meLavavAnI IcchAthI prayatna karanArAonI saMkhyA vadhu pramANamAM dekhAya che. dekhItI rIte kaI paNa prakAranI svArthavRtti na hovA chatAM ane paropakAranuM rUpa ApavA chatAM paNa temanI pravRttimAM prabhutAnI chAyA rahelI hoya che, ane temanAthI thatI bhUlo sudharAvavAnA prasaMge bahAra tarI Ave che. AtmaniSTha sAcI prabhutA pragaTa karavAnA IrAdAthI prabhu zrI mahAvIranA pagale cAlanArAonI manAvRttimAM Agrahano aMza hotuM nathI, paNa alpa pAsethI prabhutA prApta karavAnI IcchAvALAonI manovRtti Agrahabuddhine AdhIna rahelI hoya che ane temanI dareka pravRttimAM Agrahane agrasthAna ApavAmAM Ave che, kAraNa ke huM karuM chuM athavA kahuM chuM te sAcuM che, pachI te bhUlabhareluM kema na hoya? paraMtu jemanA pAsethI prabhutA meLavavAnI hoya che temanA aMtaHkaraNamAM pitAnAmAM rahelI prabhutAnI gyatA kasAvavA bIjA bhUle che paNa huM bhUlatA nathI Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 110 : jJAna pradIpa, evI pratIti karAvavA prayatna kare paDe che ane tema karatAM keI vina upasthita kare te AvezapUrvaka sevavuM paDe che. mRtyuthI bhayabhIta na bane. mRtyu saMsAravAsIonA sauMdaryane pragaTa kare che. mRtyu eTale vikRtivinAza ane janma eTale prakRtivinAza. mRtyu vastunI mULa avasthA che tyAre jama vastunI vikRta avasthA che. tamane maravuM gamatuM nathI, jIvavuM game che; paNa tame jANe che ke jIvana eTale zuM? je jIvanane tame Iccho cho te tamane keTaluM upayogI che? jo tame jIvavAnI IcchA rAkhatA ho te jIvanane anAdara karaze nahiM, jIvanathI kaMTALazo nahiM. janma Azrita jIvana eTale banAvaTI-vikRta jIvana ane prakRtisvarUpa-zuddha jIvana : A be prakAranA jIvanamAMthI tamane zuddha jIvananI IcchA che ke azuddha jIvananI ? je jIvananI utpatti-janma che, Adi che te zuddha jIvanamAM thayela vikAra che, mATe te vikRta svarUpavALuM hovAthI azuddha jIvana che. A azuddha jIvanamAM jIvavAne IcchanArane aneka prakAranI yAtanAo sahana karavI paDe che tathA ciMtA, bhaya, zeka ane nirAzA paNa sahevI paDe che. jema keI mANasanuM mAthuM duHkhe ke peTamAM khUba TUMka Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ minunnnnnnnn vicArazreNI. Ave tyAre te mANasa ghaNuM ja udAsa thAya che, kheda kare che ne daradane nAbUda karavA cAMpatA upAya le che, tevI ja rIte je mANasane kaSAyaviSayane udaya thAya tyAre te mANase temAM nahIM bhaLatAM tethI udAsa thaIne tene nAbUda karavA cAMpatA upAye levA joIe, regethI te zarIrane nAza thAya che paNa kaSAye tathA viSathI te AtmAne nAza thAya che. udayAdhIna AtmAe game tema na karavuM ane na game te karavuM tyAre upazama tathA kSayAdhIna AtmAe game te karavuM ane na game te na karavuM. jIruM nahIM beluM evI pratijJA ghaNuo laI zake che paNa sAcuM belIza evI pratijJA na laI zake. krodha nahIM karuM, mAna nahIM karuM ItyAdi kaSA na karavAnI pratijJA na laI zake paNa kSamA karIza, saraLatA rAkhIza, namratA rAkhIza, saMteSa rAkhIza evI pratijJA te karI zake che. tAva nahIM AvavA dauM, mAthuM nahIM duHkhavA dauM, peTamAM darada nahIM thavA dauM ItyAdi vyAdhi nahIM thavA devAnI pratijJA nahIM laI zake paNa vyAdhi Ave tyAre samatAparNa-samabhAve vedI laIza, zAMti rAkhIza evI pratijJA laI zake che. amRtamaya jIvana ane viSamaya jIvana ema be prakAranA jIvanavALA saMsAramAM astitva dharAve che. viSamaya jIvanavALA amRtamaya jIvanavALA jI karatAM saMkhyAmAM adhi Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 113 : jJAna pradIpa. katara che, ane teo peAtAnA jIvanapravAha viSamaya relAvI aneka jIveAnA jIvanane viSamaya banAvI prANamukta kare che. kSudra svArtha mATe anya bhadrika jIvAne paNa amRtanA nAme viSapAna karAve che; jyAre amRta jIvanavALA potAnA amRta jIvanadvArA aneka jIvAne amRtapAna karAve che, aneka jIvo amRtanuM pAna karIne sadAne mATe jIvavAvALA thayA che ane amara banIne anaMtA duHkhAnA dirayA tarI gayA che. E Bian mAnavI jyAre peAtAnAmAM guNa hAya athavA na heAya paNa svastuti-praza'sA sAMbhaLIne manamAM harSAtirekavALo thayA sivAya rahetA nathI tema ja ni'dA-avarNavAda sAMbhaLIne kheda pAmyA sivAya raheto nathI. mATe bhAge mAnavaprakRti svotkarSa ane parApathI mukta nathI. peAtAnA vakhANu sArA sArA buddhizALIAne paNa game che. vidvAna kahevAtA ane AgaLa paDatA bhAga lenArA upAdhidhArakAne paNa peAtAnA vakhANa sAMbhaLavAnA ghaNA ja zAkha hAya che. jevI rIte peAtAnA vakhANa sAMbhaLavAthI rAjI thAya tevI ja rIte potAne apriya mANasanA vakhANu sAMbhaLavAthI khuzI thatA nathI, UlaTI dilagIrI pedA thAya che eTaluM ja nahi paraMtu tenA upara doSArApaNu karI ghRNA prakaTa kare che. janatAmAM vakhaNAelI vyaktine mATe uparathI banAvaTI khuzI na chUTake ja batAvavI paDe che, ne thatAM vakhANune sahamata anavu paDe che. 5555 va janmyA pachI mAbApe eLakhANane mATe rAkheluM nAma amara kevI rIte thaI zake-kAyama kevI rIte rahI zake ? AtmA Wan Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicArazreNI. : 113 : amara thayA sivAya nAma amara thaI zakatuM nathI, mATe AtmAne amara banAvavA tana-dhana-jIvananA upayAga karavAmAM Ave tA nAma amara anI zake kharuM. jyAM sudhI AtmA mRtyuthI mukAyA nathI tyAM sudhI nAma te maravAnuM ja. 5 Pian cu AkAra badalAya che tenI sAthe sAthe nAma paNa badalAyA ja kare che. nAma tyAre ja kAyama rahe jyAre AkAra badalAya nahIM. AkArane AzrayIne ja nAma paDe che. jenuM nAma nathI tenA AkAra paNa nathI. nAma rAkhavu eTale AtmAnA zuddha svarUpane pragaTa karavu. zuddha svarUpa je AkAravALA nAmamAM pragaTa thAya che te nAma amara kahevAya che. arthAt je nAmathI saMthA kano kSaya thAya che te nAma badalAtuM nathI, kAraNa ke nAma badalAvAnuM kAraNa nAza pAmI jAya che mATe te nAma amara kahevAya che. je AkAravALuM nAma janatAne svArtha mATe upayAgI thai paDayuM hoya te nAma badalAyA pachI paNa tene janatA sa MbhAre che; paraMtu jenA svAtha sadhAyeA hAya te ja sabhAre che, temanA vaMzajo athavA tA anya vyaktio sa'bhAratA nathI. je dehAkRtinuM nAma rAkhyuM hoya che te kSaya thaye jIvananA vicAgathI nAza pAmI jAya paNa dhIre dhIre sa'sAramAMthI lupta thatu' jAya che. '' ER manathI tyAga, vacanathI tyAga, kAyAthI tyAga A traNe 8 dehAkRti jIvana che, eTale nAma Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka 114 : jJAna pradIpa. tyAgamAM kevaLa vacanathI tyAga te eka prakAranuM asatya che, bIjAne ThagavAne mATe karAya che. jene kSudra tyAga sAdhavo hoya che te vacanamAM ghaNA ja keLavAelA hoya che. vacanathI tyAga te nAmane ja tyAga hovAthI AtmAne kaI paNa prakArane lAbha maLI zakato nathI. kevaLa kAyAthI tyAga be prakAranA hoya che: ekanI pAse eka vastu che ane tene tyAga kare che ane bIje vastu nathI ane tyAga kare che. A banne prakAranA tyAgImAM jenI pAse vastu che ane choDe che te uttama che, kAraNa ke maLelA bhegone choDavA te kaThaNa che ane vastu nathI tene cheDavuM ghaNuM ja saheluM che, kAraNa ke je vastu pAse nathI ane maLavAnI paNa AzA nathI tene te prathamathI ja tyAga jevuM che, mATe tene chatI vastu choDanAra karatAM nIcI keTIne kahI zakAya. kevaLa manathI tyAgI, kevaLa kAyAthI tyAgI karatAM UMco che, kAraNa ke kevaLa kAyAthI choDavuM saheluM che paNa manathI choDavuM durlabha che. kevaLa kAyAthI cheDanAra saMsAramAM ghaNuM nIkaLaze, paNa manathI choDanAra te keIka ja nIkaLaze. bhikhArIo temaja anya bhAgyahIna puruSo vastu na hovAthI kevaLa kAyA tyAgI jevA ja che, paNa teonI manovRttimAM tyAga na hovAthI teo tyAgI kahevAtA nathI. mana, vacana ane kAyAthI choDanAra sarvotkRSTa tyAgI kahI zakAya che. mana, vacana ane kAyAthI cheDanArA tyAgIo saMsAramAM ghaNuM ja alpa nIkaLaze. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicArazreNI. H 115 H jIvanA e vastuo upara ja hakka che. eka te jJAna-darzana Adi peAtAnA dhama ane khIjuM paravastu karyuM. A be vastu sivAya jeTalu jaDa-caitanyamaya jagata dekhAya che tenA upara jIvanA hakka nathI. jo ke kama jaDa vastu che ane te para che, eTale tenA upara paNa jIvanA hakka nathI, chatAM jIva jyArathI saMsAramAM che ane jyAM sudho saMsAramAM raheze tyAM sudhI eka samaya mAtra paNa kema sarvathA jIvathI chUTAM paDavAnAM nathI. tene anAdi kALathI jIve potAnI ja vastu tarIke mAnyAM che ane huMmezAM tenI vRddhi karato raheze, mATe ka upara paNa jIvano hakka che. jIva jagatanA tamAma padArthone cheDIne cAlyA jaze, AyujyanI zaruAtathI sAthI banela dehane paNa cheDI deze; paraMtu dhama ane kama e be vastuene to sAthe ja laI javAno. 5 5 mANasane potAnI bhUlanI tyAre ja khabara paDe che ke jyAre ThAkara khAine heThA paDe che. 5 Wan snehanuM viSapAna karanArAoe sukhazAMtinI AzA cheDI ine mRtyunI vATa jovI joIe. 5 5 5 5 jo mANasa peAtAne managamatuM karatA hoya teA chevaTe aNugamA na thavA joie ane je pravRttimAM pariNAme aNugamA thAya te| managamatuM karavAnI bhramaNA ja kahI zakAya. 5 5 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna pradIpa je sukhazAMtimAM parAdhInatA che te sAcI sukhazAMti ja nathI. 13 jema phUlane sugaMdhI tathA sAkarane mIThI banAvavA bIjI vastunI jarUrata paDatI nathI tema AtmAne sukhI banAvavA kaI paNa vastunI jarUrata nathI. moTA banavuM hoya to nAnAone AdarasatkAra kare. kAraNa ke moTA banAvavuM nAnAonA hAthamAM che. daMbhI mANasa vizvAsaghAtI hovAthI keIne paNa prema meLavI zakatA nathI. cAhatAM zIkhaze te kaleza karamAI jaze. paugalika sukhamAM TevAI gaelAne Atmika sukha gamatuM nathI. pitAne oLakhyA sivAya paramAtmA oLakhAya nahi ane paramAtmAne oLakhyA sivAya paramAtmA banI zakAya nahi. yugalanA vinAza sivAya AtmAne vikAsa thaI zakta. nathI. - jema kAMTAthI kAMTe nIkaLe che tema prazasta rAgathI aprazasta, rAga nIkaLI jAya che. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicArazreNI. : 117 : pitAne managamatuM karavuM hoya to bIjAne managamatuM karo. jene mAnasika sukha nathI te cakravartI kema na hoya? te paNa duHkhI ja che. 3 AtmA IndriyathI aparAdhI banatuM nathI, paNa manathI ane che. premanI parakASThA tanmaya thaI jaI ekaniSThapaNAmAM ja che. pUrNa premamAM hadayabheda hetuM nathI ane jyAM hadayabheda che tyAM pUrNa prema nathI; paNa tuccha svAtha che. aMtaramAM aMtara rAkhI sAcA snehIne DeLa karanAra vizvAsaghAtI dAnava che paNa mAnava nathI. behadayavALA mANasemAM vizvAsa rAkhanAra bhUlano bhAga bane che. 3 paramAtmAne pUrNa premI temanI AjJAone anAdara karato nathI. hasavuM te AnaMdane Ubhare che. vadhu anAdaro jImamAM che. - kudarata je kaMI tamane Ape temAM saMteSa mAnI AnaMdathI Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 118 : jJAna pradIpa. jIvA. pasaMda paDe athavA na paDe kudarata pAsethI ApeluM ja levuM che, mATe bIjAnI pAse vadhu sAruM' joIne nArAja thaze nahi. $55 45 Wan kSamA, saraLatA, namratA, zAMti, samatA Adi maLavAM te prabhusevAnA badale che, ane rUpa, vaya, dhana, suMdaratA Adi maLavAM te paNa prabhubhaktinA badale che; mATe tamane zuM game che tenA sAcI rIte vicAra karIne prabhunI sevAmAM arpaNa karajo. 5 Wan ET vaNa, gaMdha, rasa Adi jaDanA dharmo che, te dehane poSe che. ane jJAna, darzana, cAritra Adi AtmAnA dharmo che, te AtmAne pApe che. mATe tame AtmA che ke jaDa che tenI oLakhANa karIne tamane yAgya lAge te dharmonA upayAga karazeA. Wan 5 tame tamAruM ja meLavA. pAraku meLavavA jaze| te peAtAnu paNa khAi esA ane prayAsa vyatha jaze. 5 5 bhikhArInI sevA karavAthI zrImaMta banI zakAtu hAya tA ja jaDanI upAsanA karavAthI sukhI banI zakAya. 5 E 5 suMdara suMdara makAno, ghareNAM, vasro, bhAjana Adi jaDa vastuone vikRta banAvI tenI pAse sukha tathA AnaMdanI. bhIkha mAgatAM jiMdagI vahI gaI chatAM kAie kAI paNa meLavyuM nahi. 1 Tong sAcA mArga oLakhI gamana karanAra lAkanA bhaya 5 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 119 : vicArazreNI. rAkhaze te bhUlo paDaze. sAcuM jANavA chatAM paNa lokane sAruM lagADavA cheTuM AdaranAra hAthamAM dI laI kUvAmAM paDe che. mudra tRSNAo tathA tuccha svArtha saMtoSavAne lokana bhaya rAkhavAmAM Ave che tenAthI hajAragaNe ocho bhaya pitAnA zreyane mATe paramAtmAne rAkhavAmAM Ave te parama kalyANa thaI jAya. kaI paNa vArtha mATe piTamAM dago rAkhIne sneha karanAra snehI nathI paNa parama zatru che. bAjAnA jIvanamAM jIvavAnI IcchA thAya te pahelAM tenI upayogItA ane uttamatAne sArI rIte vicAra karI levuM joIe. sukha, zAMti tathA AnaMda meLavavAnI icchAvALAnI jIvanayAtrA sAdI ane saraLa hevI joIe. prArabdhanI preraNA pramANe pravRtti karatAM jagata upara aNagame lAvI duHkhI na thaze. AtmavikAsanI IcchAthI ja paugalika vastune tyAga karaze paNa cheDelI vastuo pAchI meLavavAnI IcchAthI tyAga karaze nahi; kAraNa ke chatI vastuo cheDIne pAchI tenI AzA Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 120H jJAna pradIpa. rAkhavI te ajJAnatA che. A vizvavaMdya vibhunI vibhUti visAre pADI viSayavikAranA adhakAramAM bhaTakatA vilAsIo vikAsane badale vinAza ja meLave che. jagatane vilAsa joIne bhagata banelA vilAsIo bhAgye ja bhagavadbhajanamAM lIna thAya che. prakRti, pravRtti ane vicAranI pratikULatAmAM rahIne kaI nisvArtha vyakti pitAnuM ahita kare? tevI dAkSiNyatA ane zarama zA kAmanI ke pite nispRhI, niHsvAthI ane nirmamatva hovA chatAM pitAnuM akalyANa kare ? duniyAnI be bAjuoH eka aMdaranI ane bIjI bahAranI. bahAranI bAjue rAga che ane aMdaranI bAjue vairAgya che. bahAranI bAjune pheravIne jue vairAgya maLaze. pIgalika vastuone jevAthI mamatA mUMjhavatI hoya te tenuM utpattisthAna tapAsI juo. mamatA TaLI samatA maLaze. saMsAramAM manuSya jevuM buddhizALI ane kalAvAna bIjuM kaI paNa prANI nathI ke je pazu, pakSI ane devatAne paNa pitAne vaza kare che. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAraNI. : 11 : AtmAmAMthI rAgadveSane vINI kADhavAnuM nAma dharma che, te pachI rAgadveSane rAkhI vadhArI dhama mAnave te ajJAnatA ja kahI zakAya. dhana tathA jIvana prabhune samarpaNa karanArane jIvavAnI ke dhananI ciMtA rAkhavI paDatI nathI. jagatamAtrane pitAnuM saMbaMdhI mAnI sneha karanAranI sahu kaI sevA karavA cahAya che. paryAyadaSTimAM kheda che ane khuzI che, dravyadaSTimAM samabhAva che mATe paryAyadaSTi na banatAM dravyadaSTi bane. tAraNahAra ane pAlaNahAranA dAsa banIne rAjI thavuM te te DahApaNabhareluM kharuM, paNa mAranAra ane DubADanAranA dAsa banIne rAjI thavuM te kevuM DahApaNa kahevAya ? R sAre kahevaDAvavA prayAsa karanAra AtmAne ThagIne prabhunI daSTimAM gunegAra bane che tyAre sAre banavA prayAsa karanAra AtmavikAsI banI prabhunI prazaMsAnuM pAtra bane che. doSone dATI devA karatAM bALI devAM sArAM che. AtmAne ThagIne duniyAnI draSTimAM mahAna bananAra pAmara prANI che. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 122 : jJAna pradIpa. jaDa vastunI cAhanAmAM jIvana vyatIta karanAra AtmasvarUpa meLavI zakato nathI. ! sarvottama kiyAkuzaLa mAnavI mRtyune jItI zake che. AnaMda zAzvatI vizrAnti che mATe tene meLavavA prayAsa karavuM joIe. je pitAnA jIvananI kiMmata ane kadara karI zaktA nathI te bIjAnA jIvananI kiMmata ane kadara kevI rIte karI zakaze ? jIvavAne mATe khAvAnI jeTalI jarUrata che tenAthI paNa adhika jarUrata sukhanA mATe dharma karavAnI che. jIvananI zarUAtathI ja saMbaMdha dharAvanAra ane jIvanuM astitva eALakhAvanAra evA dehane vizvAsa na rAkhIne Atmazreya sAdhavuM joIe, te pachI dehathI bhinna itara saMbaMdhIone vizvAsa rAkhIne karyo DAhyo mANasa pitAnuM zreya sAdhavAmAM ALasa kare? paropakAra athavA para udhdhAranA bahAne sevA karavAne DeLa karIne anicchAe paNa azAMti bhegavI prasiddhimAM AvavAne prayAsa karavA karatAM ekAntamAM rahIne zAMtipUrvaka potAnA AtmAnI ja sevA bajAvI zreya sAdhavuM te zreSThatara che. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicArazreNI. : 123 : mAnavInI pravRtti upara teA aMkuza mUkI zakAya che, paNa vRtti upara aMkuza mUkI zakAtA nathI; !kAraNa ke mAnavI amuka anivAya` kAraNane laIne peAtAnuM pravRttimaya jIvana vecI zake che; paNa vRttimaya jIvana vecI zakatA nathI. kAi paNa avasthAmAM vRttimaya jIvananA te pAte ja svAmI rahe che ane eTalA mATe ja pravRttimaya jIvanane anya svAmI hAvA chatAM paNa vRttimaya jIvana peAtAnI atyaMta priya vyaktine arpaNa karIne tene peAtAnA vRttimaya jIvananA svAmI anAvI zake che. vastune sAcI rIte eLakhyA sivAya sAcu' khelI zakAya nahIM. temaja sAcI pravRtti thAya nahIM tethI sAcI vastu meLavI zakAya nahIM. 5 5 sArA vicArA vicAravAnuM vyasana mAnavajIvananI uttamatAne saphaLa banAvI zake che. bhale vicAre pramANe na vartAya te paNa Atmazreya karavAmAM advitIya sahAyaka thai zake che. jema gAMjo, bhAMga, tamAku, aphINa, cA vagere vastuonu vyasana paDI javAthI te vastuo vagara cAlatuM nathI ane vAraMvAra tenuM ja smaraNa thayA kare che, temaja sArA vicArI vicAravAnuM vyasana paDI javAthI sArA ja vicAra AvyA kare che. 5 5 yugalAna dIpaNe athavA te viSayAbhinaMdIpaNe karavAmAM AvatI icchAo saphaLa thAya athavA te niSphaLa jAya, tA paNa AtmA aparAdhI banIne paudgalika vastuo na vAparavA chatAM paNa tenA kaDavAM phaLa avazya cAkhe che. 5 5 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -:/11/ 1 www : 124 : jJAna pradIpa. nammmmmmmmmmmm svArthavRttivALA anicchAe paNa bIjAnI IcchAne AdhIna thaIne pharajiyAta pravRtti kare che e ja parama duHkha che ane niHsvArtha vRttivALA svecchAne AdhIna rahIne marajiyAta pravRtti kare che mATe te parama sukhI che, kAraNa ke parAdhInatAe aNugamatuM karavuM paDe che ane svAdhInatAe managamatuM karAya che, mATe svAdhInatAmAM sukha che ane parAdhInatAmAM duHkha che. vidvattA ane jJAnamAM ghaNuM ja aMtara raheluM che. mehanIya kamanA kSapazama ke kSaya sivAya jJAna prApta thaI zakatuM nathI, paNa jJAnAvaraNIyanA kSapazamathI vidvattA prApta thAya che. mehanIya karmanA kSapazama sivAya ekalA jJAnAvaraNIyanA kSayapazamathI thavAvALuM jJAna ajJAna hoya che ke jene vidvattA kahevAmAM Ave che. saMsAramAM rahIne saMsAranI paugalika vastu vAparanArane saMsAranA niyama pharajiyAta pALavAM paDe che. jemakeH janme tene maravuM, yuvAne vRddha thavuM, zrImaMtane kaMgALa thavuM, saMpattivALAe vipatti bhegavavI vagere niyama avazya pALavA ja joIe. jenI IcchA A niyama pALavAnI na hoya teNe saMsAravAsa cheDIne cAlyA javuM joIe ane jeTalI padgalika vastuo vAparavAne mATe lIdhI hoya te badhIye choDI devI joIe. 1 jIvananA cheDe dehanI vismRtinI sAthe ja ISTa viyoga duHkhadAyI nathI nIvaData, paNa jIvanakALamAM ISTa viga atyaMta duHkha Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicArazreNI = 15 Ape che. mAnavajIvanamAM jIvavAnA siddhAMta ane hetuothI aNajANa mAnavajIvanamAM sAcI rIte jIvI jANatuM nathI. saMsAranI musApharImAM nIkaLelAM AtmAone vizrAti mATe maLelI deharUpI dharmazALAone Azraya le paDe che. A dharmazALAo amuka samaya mATe mAtra vizrAntinuM sthAna hovAthI AtmAone enA upara kaI paNa prakArane haka nathI, mATe musApharI karavA tyAMthI nIkaLavuM paDe te bahu ja rAjI thaIne te sthAna cheDI devuM. ane AgaLa pramANamAM je kaI sthaLa Ave tyAM zAMtipUrvaka nirvAha karI levo paNa keIpaNa sthAnamAM lezamAtra paNa mamatA karavI nahiM. musApharInA aMte keIpaNa AzrayasthaLanI jarUrata paDavAnI nathI ane vizrAnti lIdhelAM pahelAnAM sthaLo kAMI paNa kAma AvavAnAM nathI. parimita nidrAmAM mAnasika vicAre uparane kAbU chUTI javAthI zubha dhyAna rahI zakatuM nathI te pachI aparimita nidrA(mRtyu)nA samayamAM vicAre upara kAbU rAkhIne zubha dhyAna kevI rIte rahI zake? mATe parimitI ke aparimitI nidrA vagaranI jAgRta avasthAmAM zubha vicAra, zubha bhAvanAo ane zubha zAnadvArA nirjarA athavA te punya upArjana karI levuM joIe. snehanI sImA oLaMgI gayA pachI zAstranA baMdhana zithila thAya che, jethI karI saMsAranI zerIomAM kAMIka vadhAre Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 126 : jJAna pradIpa. rajhaLavuM paDe che, paraMtu zuM banI zake? udaya AdhIna AtmAne badhuM karavuM paDe che. mahadazA ja evI che ! ta jJAnAvaraNIyanA pazamathI meLavela buddhi tathA jJAnane vaiSayika sukha meLavavA vAparanAra ajJAnI ane durbaddhi kahI zakAya. evA ajJAnI cha pitAnuM ane paranuM akalyANa karanAra hoya che. tema ja svaparanA mAnavajIvanane adhama banAvI AtmAno adhaHpAta karanAra hovAthI pitAnI jAtanA zatru hoya che, paraMtu jeo buddhi tathA jJAnano upayoga AtmavikAsamAM karanArA hoya che teo satpuruSa kahevAya che ane evA mahApuruSonA satsaMgathI aneka AtmAo potAnuM kalyANa sAdhI zake che, mATe AvA puruSa kalyANamitra kahevAya che. tapa, japa, dhyAna, zAMti, samatA, vairAgya, AtmAthapaNuM vagere lekone dekhADI temane khuzI karI potAno kSudra svArtha sAdhavA puratAM ja hoya te AtmAnuM ahita karI saMsAra vadhArI mAThI gatiomAM rajhaLAvanArAM che, kAraNa ke te muddagalAnaMdIpaNe karavAmAM AvatAM hovAthI AtmavikAsanAM bAdhaka hoya che, tema ja mAyA tathA asatyanA Azrita hovAthI AtmAnuM azreya karanArAM hoya che; paNa tapa, japa Adino AtmAnaMdIpaNe upayoga karavAmAM Ave te AtmavikAsI banI karmothI mukti meLavI zakAya che. sat vastune oLakhanArA ane tenI zradhdhA rAkhanArA AtmAo ja sAcuM bolI zake che ane sAcI pravRtti karI zake Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicArazreNI : 127 : che; tema ja temanI saMgatamAM rahenAra AtmAone sanmArge dorIne temanuM parama kalyANa karI zake che, AvA AtmAe sabhyajJAnI hAvAthI vaiSayika sukhAthI vimukha rahelA hAya che; kAraNa ke te sAcA sukhanA anubhavI hAvAthI vaiyika sukhane duHkharUpe ja mAne che jethI karIne temanA AtmA zudra vaiyika vAsanAthI rahita hovAthI peAtAnA AzritAne avaLe mArge DhoratA nathI. 5 prabhunI pavitra chAyAmAM rahIne ApaNe pavitra anavu che mATe prabhunI chAyA choDIne bIje javu nahIM. eTale aprabhunI apavitra AtmAonA paDachAyAmAM paNa UbhA rahevuM nahIM, te ja ApaNe prabhune gamIzuM ane pavitra banIne prabhunI sAthe hu Mmezane mATe rahI zakIzu. 5 Wan 5 ApaNA zAzvatA sAthI teA prabhu ja rahevAnA, bAkI saMsArane sAtha te saghaLeAye chUTI javAnA che ane eTalA mATe ja ApaNe saMsAranA jIveA karatAM prabhune vadhAre cAhIe chIe. pUjIe, chIe, namIe chIe, stuti karIe chIe, Azraya laie chIe; mATe prabhune zuM game che te tarapha vadhAre dhyAna ApyuM 5 5 kaSAyAthI jIvana abhaDAvavuM-meluM karavuM nahIM ane viSayAthI kAyA abhaDAvavI-melI karavI nahIM. A vAta prabhune bahu ja game che ane AvI rIte vanAranI tapa, japa, pUjA, sAmAyika, pauSadha, pratikramaNa AdithI aneka prakAre karelI sevAne prabhu svIkAre che. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = 128 : jJAna pradIpa. ~ ~~ ~ ~~~~~~~ saMsArI, a5-jJaajJAnI jIvene bhale na game te kAMI paNa paravA rAkhavI nahIM, paNa prabhune te ApaNA AcAravicAra ane uccAra gamavA ja joIe, kAraNa ke anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta jIvana, anaMta AnaMda ane anaMta sukha prabhu pAsethI levAnAM che. A vastuo prabhu sivAya alpajJa-ajJAnIe ApI zakatA nathI. prabhu sivAya saMsArI jemAMthI keIne paNa pitAnuM mAnI sAthe kare nahIM ane je sAthe karavAnI IcchA thAya ane jIvanane sAthI banAvo heya te prabhune gamato hoya tene sAtha kare, ke jethI karIne apavitra jIvana banAvI prabhunI prIti teDIne prabhunA virodhI banavAne prasaMga na Ave. AtmavikAsa tathA Atmazuddhi karavA uccatara bhAvonI temaja uccatara pavitra jIvana banAvavAnI atyaMta AvazyakatA che. keI paNa kAraNane laIne bAghakriyA ochA pramANamAM thAya te Atmazuddhi vikAsamAM kaI paNa prakAranI aDacaNa AvatI nathI paNa jIvana ane bhAvanA te uccatara ane pavitra hovAM ja joIe. zubha kamanI khAmIne laIne mAnavIonAM amUlya ane pavitra mAnavajIvana melAM thavAne prasaMga bane che ane azubha karmanI preraNAthI apavitra AtmAonA saMsargamAM joDAIne Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicArazreNI. : 129 : melAM-apavitra banAvI nAkhe paNa che, te paNa temaNe hatAza ke nirAza thavAnI jarUrata nathI ane vadhAre ne vadhAre jIvanane apavitra-meluM banAvI AtmavikAsa mATe nirupayegI banAvavAnI tema ja AtmAne anaMtA janma, jarA, maraNanA anaMtA duHkhanA aMdhakAramAM haDaselI mUkIne Atmazatru banAvavAnI lezamAtra AvazyakatA nathI. mAnavajIvana meMghuM che, ghaNuM ja meMghuM che, mAnavI sivAyanA saMsAranA samagra jIvanA jIvananI kiMmata karatAM mAnavajIvananI kiMmata anaMtagaNI vadhAre che ane eTalA mATe ja mAnava jIvanamAM jIvanArA jIvenI saMkhyA bIjA saMsArI jIva karatAM ghaNI ja ochI che mATe ja mAnavajIvananI pavitratA jALavI rAkhavA athavA te keIka prasaMge ajJAnatAthI apavitra banelAne vadhAre apavitra thatuM aTakAvIne pAchuM pavitra banAvavAnI atyaMta AvazyakatA che. AtmavikAsa tathA AtmazuddhinuM advitIya sAdhanabhUta mAnavajIvana, malina bhAvanA tathA malina vyaktinA saMsargathI meluM thaI gayuM hoya te tene vadhAre malina na banAvatA zuddha pariNAma tathA zuddha vartanathI svaccha banAvIne durlabha mAnavajIvananI kiMmata AMkanAra DAhyA mANaso Atmazuddhi-vikAsane sAdhI le che. zuddha bhAvathI malinatA dUra thAya che ane zuddha vartanathI AtmA vadhAre malina thato aTake che. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 130 : jJAna pradIpa melI bhIMta upara kADhelAM ghaNAM suMdara citre jonAranA mananuM sArI rIte AkarSaNa kare kharAM paNa jaladI bhuMsAI javAthI ane aMtaramAM malina paDa hovAthI bhIMtane suMdara banAvI zaktAM nathI; paNa svaccha bhIMta upara kADheluM citra bhIMtanA sauMdaryane pragaTa kare che. tevI ja rIte malina vanavALAnAM jJAna, dhyAna, japa, tapa, bIjAnA mananuM AkarSaNa kare kharAM, paNa AtmavikAsa ke Atmazuddhi na karI zake. ane pavitra jIvanavALAnAM jJAnAdika AtmAne vikAsamAM lAvI zake che. mAnavInA jIvanane mATe bhAga buddhinI ochAzane laIne kusaMsargathI duSkamAM vaparAI gayo hoya te nirAza na thatAM zeSa jIvanane kusaMsaga ane duSkRtyothI bacAvIne satkRtya dvArA AtmavikAsa karavA vApare te, I nAkhelA mAnavajIvananuM phaLa meLavI zake che. ane saghaLAe saMtApa, duHkha ane uddegone zamAvI daIne AtmazuddhidvArA parama zAMti meLavI zake che. A uparAMta mAnavajIvana saphaLa banAvI zake che. * jyAM sudhI zarIranA avayave kAma ApI zakatA hoya tyAM sudhI te ja avayanuM kAma bIjAnA avayathI karAvIne pitAnA hAtha, paga Adi avayane zA mATe nirbaLa banAvI nirupayegI banAvavA joIe? jIvananA hetuo jALavavA vadhAre kALajI rAkhavI. jIvanamAM zAMti, saMteSa, samabhAva, sthiratA ane zuddhi vadhe te vyavasAya kare. sAcA lAbhanuM athANuM rAkhavuM. d Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ' E jaLaka che. A 7000 jJAnanI mahatvatA. 1 1 cheooooooooooooooooooo ... (14) 80000000000000000000uM ? jJAna ajavALuM che-prakAza che. ajJAna aMdhAruM che. thoDuM paNa ajavALuM hoya to mAnavI pAsenI vastuone jhAMkhI paNa joI zake che, ane pitAne ISTa vastu tathA sthAnane meLavI zake che, vaLI ApattivALI vastuothI pitAne bacAva paNa karI zake che. sarvathA aMdhakAramAM Ama banI zakatuM nathI. jema kaI mANasa aMdhArI rAtrimAM potAnI sAthe dIvo laIne koIka sthaLe javA nIkaLe che te dIvAnA prakAzanI madadathI khADA, TekarA tathA sapadi jIvajaMtu ane kAMTA AdithI pitAnI jAtane bacAvIne ISTa sthaLe pahoMcI zake che. , pitAnA gharamAMthI koI vastunI aMdhArI rAtre jarUrata paDe ane dIvAne prakAza hAya to joItI vastu vinAvila be meLavI zake che, tevI ja rIte thoDuMka paNa jJAna hoya te te pitAne ISTa vastu meLavI zake che, potAnA AtmAne durgatirUpa khADAmAM paDate bacAvI zake che, sarparUpa kaSAyethI surakSita rahI zake che. tathA sadagatirUpa ISTa sthaLe pahoMcI zake che. dravyaprakAza deha Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 132 : jJAna pradIpa. tathA parimita jIvanane bacAvI zake che ane bhAvaprakAza AtmA tathA aparimita jIvananI rakSA kare che. jJAnathI Atmadarzana thAya che, AtmAmAM rahelI vibhUti jaNAya che, AtmAnI sAthe bhaLI gayelA mela-kacarA paNa jaNAya che, AtmA tathA jaDano bheda samajAya che. AtmAnu zuddha svarUpa tathA jaDanuM azudhdha svarUpa jaNAvAthI bannenI mukti mATe ruci utpanna thAya che, pariNAme ubhayanI mukti meLavI zakAya che. AtmAthI jaDane mukta karavAmAM Ave che ane jaDathI AtmAne mukta karavAmAM Ave che. A pramANe sa'sAramAM ubhayanA viyeAgane mukti kahevAmAM Ave che.' A pramANe maMdatara paNa samyagajJAna AtmAnI saMpUrNa vibhUtinA vikAsamAM (muktimAM) para`parAthI kAraNa thaI zake che kSAyika jJAna-kevalajJAna-mAM bheda hAtA nathI, te eka ja prakAranuM hAya che ane te AtmAno saMpUrNa vikAsa che. A jJAna sUryanA prakAza jevuM che. samIpamAM rahelI tathA dUra rahelI dravya, kSetra, kALa, bhAvathI vastu mAtrane sa`pUrNa sarva avayava sahita spaSTapaNe prakAzita kare che. A divya prakAza che. dIpakAmAM aMdhArAnI tAratamyatA rahelI hAya che, paraMtu A prakAzamAM lezamAtra aMdhAruM hAtu nathI-A prakAzane ja AtmasvarUpa kahevAmAM Ave che. anatA bhinna bhinna prakAranA dIpaka, anaMtA graheA, nakSatrA, tArAo tathA anatA cadronA prakAza ekatrita karavAmAM Ave te paNa te prakAza sUryanAM eka kiraNanI teAle AvI zakatA nathI, tevI ja rIte mati, zruta, avadhi tathA mana:paryAya Adi aneka prakAranA kSAyeApazamika jJAnAne Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnanI mahattvatA. : 134 : samudAya kSAyika-kevaLa-jJAnanA eka paryAyanI kharAkharI karI zakato nathI. jhINAmAM jhINA kapaDAnA paDado AMkha ADA rAkhI jonArane teTalu spaSTa joI zakAtu nathI, jeTalu` paDadA vagaranI svaccha AMkhAvALA joI zake che. kSAyika jJAnavALAnA Atmapradeza parathI jJAnAvaraNano paDado savathA khasI gaelA hAya che, eTale teo vastu mAtrane saMpUrNa tathA spaSTapaNe jANI zake che. mahAranI keAI paNa jaDa vastu jANavAmAM harakata karI zakatI nathI. jema svaccha agni vastu mAtramAM praveza karIne svarUpavat anAvI zake che tevI ja rIte svaccha sAna paNa vastu mAtramAM praveza karIne svarUpavat banAvI te svarUpe rahe che. jJAna svarUpe to svadravyamAM-AtmAmAM rahelu' che, paraMtu pararUpe paradravyamAM jJeyamAM rahelu che. uSNutA svarUpe to potAnAmAM-aMgArAmAM agni rahelA che, para''tu pararUpe anya vastuomAM rahI che. jyAre agnino pANI Adi vastuothI viyeAga thAya che tyAre pANI vigeremAM rahelI dAhakatA agnimAM rahI jAya che. jyAM sudhI saMcAga hoya che tyAM sudhI pANI paNa agninI jema zakaya vastuone thADA ghaNA pramANamAM khALI zake che, tevI ja rIte kAi paNa jJeya jJAnanA sAthe joDAya che tyAre zeyamAM jJAna raheluM hAya che, paNa jyAre zeyathI chUTu paDe che tyAre AtmAmAM sthira thAya che. saMcAga ubhayamAM hAya che ane vicAga mUla AdhAramAM sthira thAya che. dAhakatA tathA jJAna tema ja bIjA paNa vastunA dharmI svarUpe svadharmImAM rahe che ane pararUpe paradharmImAM rahe che. eTalA mATe ja jJAtA, jJeya tathA jJAnane kathaMcit abhinna mAnavAmAM Ave che. A abhinnatAnA aMge ja jJAnI, dhyAnI, dAnI Adi zabdaprayAgeAnI siddhi thAya che. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 134 : jJAna pradIpa. jagatamAM jJAnIono AtmA unnata heAvAthI teno darajjo paNa UMcA che. sAcI sa pattivALo paNa te ja kahevAya che. atIndriya jJAna alpa hAya ane indriyajanya adhika hoya tA paNa atIndriya jJAnavALAne ja janatA pUjyabuddhithI pUje che. atIndriya jJAnI jANe che teTalu abhrAnta sAcuM kahI zake che, ane indriyajanya jJAnavALo bhrAntivALuM asa pUrNa ane satyamizrita jANI zake che, kahI zake che; kAraNa ke atIndriya jJAna thAtu hoya te paNa te svasa'patti che ane indriyajanya pArakI saMpatti che. jema keAi mANasa pAse peAtAnI gheADI pUMjI hAya paNa kAryanuM mAthA para devuM na heAya te te mANasa sukhI, pramANika, nizciMta tathA kIrtizALI hoya che, pachI te bhale jhuMpaDAmAM rahIne sADhA khArAka tathA kapaDAthI nirvAha kema na karatA hAya; paraMtu pAraku lAkhAnu devu karIne baMgalAmAM mhAlatA hAya ke moTaramAM karatA hAya athavA teA ha MmezAM miSTAnnAdi subhakSya ane suvasrAthI kema na AnaMda karatA hAya te paNa nizcita tathA pramANika svasa'pattivALA jeTalA parama sukhI thaI zakatA nathI. jyAM sudhI pArakA paisA che tyAM sudhI meAja mANe che paNa jyAre pArakA paisA taNAi jAya che tyAre bhIkha mAgavI paDe che ane ghaNI ja vittie bhAgavavI paDe che. svasaMpattivALAne jIvana paryaMta AvA prasaMga AvatA nathI, evI ja rIte parAkSa Indriyajanya jJAnavALo indriyA kAyama hoya tyAM sudhI badhu jANI zake che, paNa indriyAnA abhAva thaye jJAnazUnya dazA bhAgave che. ane pratyakSa-atIndriya jJAnavALAne tema hetu nathI; kAraNa ke AMkha Adi indriyAnA abhAvamAM paNa peAtAnuM atIndriya jJAna hAvAthI pote sArI rIte jANI zake, Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnanI mahattvatA : 13pa : che, potAne nirvAha karI zake che. samyaga jJAnathI samyagRzrAddha thAya che ane sabhyazraddhAthI samyaka cAritra--pariNAma thAya che, zuddha pariNAmathI AtmA zuddha thAya che, AtmA zuddha thavAthI jUne karma-mela dhovAI jAya che ane na mela lAgato nathI, na mela na lAgavAthI Atmapradeze UjaLA thAya che ane AtmA cakacakita bane che. pachI AtmAnuM teja-prakAza akhila vizvamAM phelAI jAya che jethI karI vastu mAtra prakAzita thAya che, jene AtmA pitAnA divya jJAnarUpI prakAzathI saMpUrNa tayA spaSTapaNe jANI zake che. jema rAtrinA aMte sUryodaya thAya che tyAre sUryanA prakAzathI vastu mAtra prakAzita thAya che ane dareka vastu sUryanA prakAzathI daSTigocara thAya che tevI ja rIte divya jJAnanA prakAzathI traNe kALanI saMpUrNa paryAya sahita vastune AtmA jANI zake che, joI zake che. | sarvathA kamaja rahita Atmapradezane prakAza keI kALe paNa jhAMkhuM paDatuM nathI, ajavALAmAM nyUnAdhikatA thatI nathI. jema sUryanA sahastra kiraNemAM pratyeka kiraNa prakAzavALuM hoya che tema AtmAnA asaMkhya pradezamAM pratyeka pradeza jJAnanA prakAzavALo hoya che. dareka prakAzamAM anaMtuM jJAna raheluM che. jema sUryanA pratyeka kiraNamAM prakAza rahelo che, chatAM badhAM kiraNe bhegA maLIne prakAza kare che, pratyeka kiraNa chUTuM rahIne ekaluM prakAza karatuM nathI tevI ja rIte AtmAnA pratyeka pradezamAM jJAna raheluM che te paNa te eka eka pradeza bhinna bhinna rahIne jJAna karatA nathI, sarva pradeza ekaThA maLIne ja jJAna kare che. jANakAra be prakAranA hoya cheH eka jAgate ane bIje UMghate. jJAnI e jAgato jANakAra che. badhA rastAone jANI Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 136 H jJAna pradIpa, zake che, joI zake che. sugati tathA durgatinA mArgane sAro bhUmi hoya che. jJAnI bhavATavImAM thaIne zivapura jatAM ApattivALA sthaLothI potAne bacAva karI zake che. kaSAyAdi cAraTAo tathA viSayAdi ghAtakI jAnavarethI potAnA jJAnadhanane tathA aparimita jIvanane bacAvIne saMbhALapUrvaka ISTa gatie laI jaI zake che. Apatti mAtranA upAyane sArI rIte jANato hevAthI jAgato hovAthI kadAcit ceraTAono ke jAnavareno bheTa thaI jAya to kuzaLatAthI temane niHsattva banAvIne nirbhaya banI zake che. jJAnI potAne sArI rIte oLakhI zake che temaja parane paNa sArI rIte oLakhe che. A pramANe potAnI tathA pArakI vastune paNa jANato hovAthI rati-arati, harSa tathA zekane vaza paDato nathI jethI karI aMtamAM sarva karmothI mukta thaIne apunarAvRtti (mekSa sthAnane meLavI zake che. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( ooooooo vAcaka ane zrotAne sUcanA. ooooooocooooooooooo - ( 15 ) Pooooooooooooooooooooooo koI paNa lakhANa-pachI te lekhanA rUpamAM hoya, pustakanA rUpamAM hoya, patranA rUpamAM hoya athavA anya keI rUpamAM hoya, tathA kaI paNa vaktavya bhASaNanA rUpamAM hoya, upadezanA rUpamAM hAya, vAtacIta karavAnA rUpamAM hoya, athavA anya kei rUpamAM hoya, banne vastuo vizvanI aMdara manuSyane vicaravAnA vizALa patha che.lakhANa tathA vaktavyarUpa vizALa pathanA sakhArUpa nAnA nAnA aneka paLe che. manuSya potAnI buddhi tathA IcchAnusAra sarva pathAmAM prayANa karI rahyA che. koI paNa patha manuSya-prayANathI zUnya nathI. bhinnabhinna pathamAM prayANa karanAra manuSyo ekabIjA manuSyane pitapotAnA pathamAM prayANa karAvavA satata prayatna karI rahyA che. ghaNAkharA manuSyane evo mata che ke je pathamAM adhika manuSya prayANa karatA hoya te pathamAM prayANa karavuM atyaMta zreyaskara che. keTalAka manuSya azuddha pathathI jJAta hovA chatAM paNa ghaNA manuSyAthI judA paDavAnA tathA keTalIka ApattionA bhayathI zuddha Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 138 : jJAna pradIpa. patha tarapha daSTi suddhAM karatA nathI. keI kaI sattAvalaMbI asatya tathA agrAhyane tyAjya samajI manunA asatya Apo, niMdAo tathA tiraskAre tarapha kiMcit mAtra paNa lakSa ApatA nathI, ane satya tathA grAhya mArganuM avalaMbana le che. keTalAka manuSya to paramArtha samajyA vagara ekabIjAnI dekhAdekhIthI buddhine upayoga karatAM kaMjusAI dhAraNa karI, bIjAnI saMmati na grahaNa karI AMkho mIMcIne, koI paNa pathamAM prayANa karatA manuSyanI pAchaLa prayANa karavA AMcake khAtA nathI. duniyAmAM jeTalA prakAranA lakhANe tathA bhASaNe che teTalA ja prakAranA paDyo che, ane te pathe niraMtara vahana thayA ja kare che. pathAmAM kevala gamana ja thatuM nathI paNa Agamana paNa thAya che. Agamana karatAM gamana karanAra nukazAna veThI pAchA pharanAra manuSya, pathamAM gamana karanArane, pahela prathama janArane pathamAM prayANa karavAthI thatA nukazAna batAvI teone pAchA pharavA preraNA kare che, te teo tenA kathanane anAdara karI hasI kADhe che ane aneka prakAranA deSothI dUSita kare che. jyAre teo nukazAnInA khADAmAM utare che tyAre pazcAttApUrvaka saghaLuM naSTa karIne pAchA kare che. lakhANe tathA bhASaNothI abhiprAya jaNAvavAmAM tathA jANavAmAM Ave che e vAta sarvathA satya che; paraMtu abhiprAyathI viruddha keI eka khAsa kAryasiddhine mATe bolavAmAM ke lakhavAmAM aDacaNa naDatI nathI, tethI karI antarIya abhiprAyathI viruddha jANavAmAM ke jaNAvavAmAM koI paNa prakArane bAdha AvatuM nathI, ane je ema na hoya te A leketi je prasiddhimAM AvI che te na AvavI joIe. paraMtu keI ne koI prasaMgane laIne ja kahevAmAM AvyuM che ke - Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAcaka ane zrotAne sUcanA. 6 paMDita vaidya masAlacI, tInA eka samAna; aukA cAMdana kare, Apa aMdhere jAna, ' : 139 : kAI paNa prakAranA lakhANA tathA vaktavyamAM satyAMza, asatyAMza tathA agrAhyatAMza tA avazya rahe ja che. A sava eka eka vyaktigata jANavuM. sarva vyaktigata te asatyAMza tathA agrAhyatAMzanA asaMbhava ja rahe che, kAraNa ke bhinna bhinna vyaktie bhinna bhinna ravabhAvavALI ja hoya che, ane tethI karIne samagra lakhANa ke bhASaNamAMthI potapAtAnA svabhAvAnukULane grahaNa kare che, mATe agrAhya tathA asatyAMza rahetA nathI, ane eka vyaktinI apekSA anukULa aMza grahaNa karatAM avaziSTa rahelA pratikULa aMza agrAhya tathA asatya ja thaI zake che, mATe kAI paNa lekha athavA bhASaNa evuM hAtu nathI ke je sarvAze eka vyaktine anukULa thai zake. eka vyaktinI apekSAthI lekhanA tathA vakatavyanA sarvAza satya tathA grAhya thaI zake che te te kevaLa lekhaka tathA vaktAnA aMge ja thai zake che. lekhaka tathA vaktA peAtAnA taraphathI lakhelu tathA melelu' sarvAM satya tathA grAhya samaje che, ane evI samajaNathI ja lakhavAmAM tathA khelavAmAM pravRtta thAya che. pUrvokata niyama kevaLa lakhANa ke bhASaNane ja lAgu paDatA nathI, parantu vizvastha saghaLI vastue A niyamathI madhya thayelI che, jemake vanaspatigata jIvAra, AjarI, tuvera ItyAdi anna utpAdaka vanaspatiomAM grAhya aMza tathA agrAhya aMza rahelA che. manuSyane mATe anna grAhya che, bIjI agrAhya che; pazuone mATe pAMdaDAM Adi cArAnI vastu grAhya che--A ja pramANe dareka vastuomAM eka eka vyaktinI apekSAthI grAhyatA tathA satyatA rahelI che. kAI, Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 140 : jJAna pradoSa. paNa lekha tathA vaktavya ekane arucikAraka thAya te sane arucikara thAya tema ekAnta nathI, paraMtu eka ja lakhANa tathA eka ja vaktavya ekane arucikara hAya che tA jAne rucikara nIvaDe che. lakhANA tathA vaktavyeA upara ruci tathA aruci manuSyeAnA AcAra, vicAra, sa`skAra ane saMgata upara AdhAra rAkhe che. manuSya jevA jevA AcAravicArathI sa`skArI thayelA hAya, tathA jevI jevI saMgatathI saMgaThita haiAya te lakhANeA tathA vaktavyeAmAMthI tanukULa aMzane grahaNa kare che. ApaNe pratyakSa joIe chIe ke hAsya, karuNu, raudra, bhayAnaka, zAnta, vIra, zRMgAra, bibhatsa ane adbhuta-A nava rasayukta nATakanA khela jovAvALA prekSakA bhinna bhinna rasAne grahaNa karavAvALA heAya che. sava prekSakAmAMthI kAine zRMgArarasa priya hAya che, teA kAine vIrarasa priya hAya che, teA koI ne karuNarasa yA hAsyarasa priya hAya che. matalaba pUrva kahyA pramANe AcAra, vicAra tathA saMgatathI paDelA saMskArAnusAra khelamAMthI bhinna bhinna smazAne grahaNa kare che. lakhANA tathA vaktavyeAnI paNa AvI ja sthiti che. keTalAka asatyAMza tathA agrAhyatAMzane grahaNa kare che. buddhiArA spaSTa jJAna karyAM chatAM paNa mAnathI, irSyAthI tathA dveSathI ghaNAkharA manuSyeA agrAhya aMzaneja grahaNa kare che, keTalAka manuSyeA peAtAnI vAta kAyama rAkhavAnA kaDhAgrahathI, pachI te vAta asatya yA agrAhya kema na heAya ? paraMtu lakhANa tathA vaktavyamAMthI peAtAnA kathananI sAdhaka vAtane ja grahaNa kare che, mATe kAi paNa prakAranuM lakhANa ke vaktavya hAya tene vAMcIne athavA sAMbhaLIne buddhinI tulanA karyA vagara, pAMca sAta lakhANA tathA vaktavyeAnA vicAro meLavyA vagara ane U~ca vicAravALA zreSThatama sAkSaronI sammati prApta karyAM Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAcaka ane zrotAne sucanA : 141 : vagara ekadama sahamata na thavuM joIe, hadayamAM ekadama sthAna na ApavuM joIe, pravRttimAM na lAvavuM joIe. sarva prakAranA lakhANa tathA vaktavya vAMcavAmAM ke sAMbhaLavAmAM kaze ya bAdha nathI; kAraNa ke bhinna bhinna prakAranA lakhANe tathA vaktavya vAMcyA vagara ke sAMbhaLyA vagara satyAMza tathA grAhAtAMzane nirNaya thaI zakato nathI. ApaNane anubhavasiddha vAta che, niraMtara pratyakSapaNe joIe chIe ke vastu kharIda karavAnA IrAdAthI ApaNe athavA kaI paNa manuSya bajAramAM jAya che to pAMca-sAta dukAne pharyA vagara athavA pAMca-sAta vastuonI sarakhAmaNI karyA vagara ekadama grahaNa karatA nathI. sArI rIte tapAsa karIne, parIkSA karIne, anubhavIne, pUchIne pachI ja grahaNa kare che. jyAre eka sAdhAraNa vastune mATe buddhi tathA vicArane sArI rIte upayoga karavAmAM Ave che te pachI jIvananA vyavasthApaka lekho tathA. vakta mATe kAMI paNa buddhi tathA vicArane upayoga na karatAM tene grahaNa karIne tanmaya banI javuM e keTalI moTI bhUla che? keTalI beparavAI che? keTaluM ALasya che? keTalI upekSA che?' nATaka, nevele tathA anya kaI paNa vArtAnA lekhake pitAnA AcAravicArAnukULa kalpita athavA banelA vRttAMtane vadhArInealaMkRta karIne lakhe che. lakhavAmAM potAnA AcAravicArenI vAcakanA hRdayamAM sacoTa asara kema thAya ? te bAbatamAM sAvadhAna rahI rasayukta vAkyaracanA kare che. kalpita vArtAone evI banAvI lakhe che ke vAMcavAvALAne kalpanA karavI paNa muzkela thaI paDe che. jANe lakhelI bIna sarvathA satya ane banelI na hoya evuM bhAse che. pitAnA AcAravicArAnukULa kalpanA karavI hoya te vizvAMtagata rahelA bhAve padArthothI karI zakAya che. vizvamAM Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 142 : jJAna pradIpa. sarvAM vRttAMtA banelAM ja hAya che. bhinna bhinna samayamAM bhinna bhinna anAvA anye jAya che mATe je kalpanA karavAmAM Ave che te satpadArthathI ja khanelA vRttAMtanI karavAmAM Ave che. asat padArtha tathA asat banAvA kalpanAmAM AvI zakatA ja nathI. koI paNa vAtAmAM evuM vAMcavAmAM tathA kAinA mADhe evu sAMbhaLavAmAM Avyu che ke sasalAe potAnA zI'gaDAvaDe siMhane mAryAM athavA AkAzamAM utpanna thayelA puSpAnA hArathI suzobhita thayela vadhyAnA putre pUMchaDAMvALA tathA zIMgaDAvALA mANasA pAse pANI maMthana karAvIne mAkhaNa karAvyuM. kalpita tathA khanelI vArtAnA lekhanuM pRthakkaraNa eTalA ja mATe karavAmAM Ave che ke vArtA banelI paNa te lakhelI, joyelI ke sAMbhaLelI na hAya, ane nAma, sthAna Adi vastuo anya rUpamAM hoya tene peAtAnA AcAravicArAnukULa buddhidvArA joDI devAthI kalpita kahevAmAM Ave che; ane joyelA tathA sAMbhaLelA vRttAMtane lakhavAthI kalpita nathI kahevAmAM AvatI. A ja pramANe vaktavyamAM paNa kalpita tathA yathAtha vRttAMta hoya che. lakhANA tathA vaktavyeAmAM vAMcanArane tathA sAMbhaLanArane ruci tathA bhaya utpanna karavA rocaka tathA bhayAnaka vacanA lakhavAmAM tathA khelavAmAM Ave che, je vacanA ghaNAMkharAM kalpita hoya che. AvAM vacane manuSyAne avaLe mAge thI utArI sIdhe mAge joDavAmAM ghaNA upayegI nIvaDe che. matalakha ke manuSyeAnI vRttione pAtapeAtAnA AcAravicAra tarapha gamana karAvavAnA hetuthI lekhaka tathA vaktAe samayAnukULa upayAgI lakhANA tathA bhASAne upayAga kare che. manuSyAnI priyatAnusAra peAtAnA vicAronu mizraNa karo lakhe che tathA khele che. manuSya jyAre kAI paNa Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAcaka ane zrotAne sUcanA. : 143 : lakhANa vAMce che tathA kaI paNa vaktavya sAMbhaLe che tyAre tene pitAnA cittanI ekAgratA karavAnI khAsa AvazyakatA rahe che, kAraNa ke jyAM sudhI cittavRtti samagra kAryothI nivRtta thaIne vAMcavAmAM ke sAMbhaLavAmAM sthira thatI nathI tyAM sudhI lakhANa ke bhASaNanuM rahasya samajAtuM nathI, ane jyAM sudhI rahasya na samajAya tyAM sudhI vAMcanArane tathA sAMbhaLanArane AnaMda Avato nathI, temaja grAhAgrAzanI samajaNa na paDavAthI prAptizUnya rahI jAya che. te mATe vAcakee tathA zrotAoe vAMcavAmAM tathA sAMbhaLavAmAM saMpUrNa lakSa ApavuM joIe. manuSya jema jema lekhane vAMcate jAya che tathA vaktavyane sAMbhaLate jAya che tema tema tenuM mAnasa-cake ghaNA ja vegathI bhramaNa kare che, jethI karI vAMceluM tathA sAMbhaLeluM sarva smaraNamAM rahetuM nathI. yadi cittavRttinI ekAgratA hoya te ja jhaDapathI sAMbhaLelA tathA vAMcelAmAMthI kaMIka smaraNamAM rahI jAya che. je viSaye ApaNA anubhavamAM AvI gayelA hoya, je viSayonuM jJAna ApaNe sArI rIte dharAvatA hoIe te viSaya game teTalI jhaDapathI vAMcIe ke sAMbhaLIe te paNa ApaNA smaraNamAM rahI jAya che. smaraNamAM rAkhavAvALI samajaNa che. je viSaya sArI rIte samajavAmAM AvI jAya te viSaya hamezAM smaraNamAM rahe che ja, mATe ja anubhavelA viSayo sArI rIte samajAyelA hovAthI smaraNabAA thatA nathI. ApaNe joIe chIe ke je viSayathI ApaNe sarvathA ajJAta heIe ane te viSaya ApaNu vAMcavAmAM ke sAMbhaLavAmAM Ave che tyAre ApaNane kaMI paNa khabara paDatI nathI, jarAye samajatA nathI ane tema thavAthI jyAre koI pUche che ke zuM sAMbhaLyuM? zuM vAMcyuM ? tyAre ApaNe teone kaze Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ H 144 : jJAna pradIpa. paNa uttara ApI zakatA nathI, teA pachI smaraNamAM rahevuM sava thA azakaya che. matalaba ke koI paNa lakhANa ke bhASaNa jyAM sudhI samajaNamAM na Ave tyAM sudhI sava nakAmuM che. vAMcIne manana karavAnuM paNa samajavAne mATe ja atAvavAmAM AvyuM che, mATe tamAre kaI paNa lakhANa tathA vAMcana tathA bhASaNa sAMbhaLIne ke vAMcIne tenuM rahasya samajavA utsuka rahevu ane rahasya samajyA pachI ucitAnucitanuM pRthakkaraNa karIne ucitane grahaNa karavu ane anucitane tyAgavuM. paraMtu pUrva kahyA pramANe ucitanI sArI rIte parIkSA karavI. hRdayamAM sthAna tyAre ja ApavuM ke jyAre parIkSAmAM ucita siddhu Thare. keTaluMka anucita hAya che paNa citanI jevuM bhAse che. ApaNA zuddha vicAro azuddha bhAse che, anucita bhAse che jethI karI ApaNe ucitanA tyAga karI anucita grahaNa karI laie chIe ane Ama thavAthI ApaNe lAbhane addale nukazAna uThAvIe chIe. eTalA ja mATe kahevAmAM Avyu che ke kAi paNa lakhANa tathA vaktavya vAMcatA ke sAMbhaLatAveMta ja saMmata thavuM na joIe, grahaNa na karavu... joie. je vAta ApaNe na samajatA hAie tene barAbara samajavI joie. amukane mAnya che te mane paNa grAhya che, evA niNaya para na Avavu joie. jeTalI vAtA ApaNI samajelI hAya ane jenAthI ApaNe kaMIka sArA lAla meLaLyeA hAya tene sahamata thatAM ke grahaNa karatAM kAMI paNa vAMdhA nathI, paNa ajJAta viSayamAM te pUrva kahyA pramANe ja vavuM ceAgya jaNAya che. je viSayanA nirNaya karI hRdayamAM sArI rIte ThasAvela hAya, ApaNI pUrNa zraddhAnuM kendrasthAna thaI paDyo hoya tene khaseDatA pahelAM sArI rIte buddhinA tathA vicAranA upayAga karavA. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sneha e du:khanuM mULa che. ( 16 ) 00000000 snehanI sAMkaLathI saMkaLAyalA jagatane sukha kayAMthI hAi zake ? sneha eTale mArAAnuM mAna. A mAna sacetana tA acetanamAM paNa hoya che. mArI mAtA, mArA pitA, mArI zrI, mArA putra, mArA snehI-A pramANe sacetanamAM ane mAruM ghara, mAruM ghareNuM, mAruM vastra, mAruM dhana Adi acetanamAM mamatA karavI te sneha kahevAya che. kraka eTalA ja che ke sacetana vastumAM thaelI mamatA sneha-prema tarIke oLakhAya che, ane acetana vastunI mamatA mAha tarIke oLakhAya che. sacetana prema anne pakSamAM hAya che ane eka pakSamAM paNa hAya che. eka mANasa koI bIjA mANasa athavA pazu upara snehu kare che tyAre teo te sneha karanAra upara sneha rAkhe che, athavA tA kAI kAI nathI paNa rAkhatA; sneha rAkhavAne badale UlaTA hRdayathI dhikkAre che. ane acetana vastu te mULathI ja nijIva hAvAthI rAga rAkhanAra upara rAga rAkhI zakatI ja nathI. 10 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 146 H jJAna pradIpa. ekabIjAne pratikULa vatana tathA vicAravALA be nehIenA jIvana kaleza, baLatarA, ciMtA tathA zekathI nirasa banelAM hoya che. dAMbhika pravRttithI duHkhI hoya che. ekane aNagamatuM bIje kare athavA te aMtara rAkhe te ghaNe ja kheda thAya che, kAraNa ke sneDI mANasa tIvra mehathI jakaDAe hevAthI dAMbhika snehIne cheDI zakatuM nathI eTale tene duHkha bhegavavuM ja paDe che. nehanI eAchAzane laIne athavA te kaI paNa prakAranA svArthanA aMge kahevAte snehI bIjAnI sAthe sAro athavA kRtrima sneha kare che, ane snehIne aNagamatI pravRtti karIne snehIthI chupAve che ke je bAbatanI jANa thatAM snehIne duHkhI thavuM paDe che, ane te niraMtara zalyanI jema sAlyA kare che. bane snehIomAM gADha sneha hoya, eka bIjAne aMtaHkaraNathI cAhatA haya, snehanI mAtrA eka sarakhI heya, eka hRdaya hovAthI leza mAtra paNa aMtara na rAkhatA hoya, chatAM teo paNa keI duHkhathI mukta nathI. AvA snehIone viyega eka bIjAne ghaNuM ja duHkha Ape che. ekane thaelI Adhi-vyAdhi, Apatti-vipatti bIjAne atyaMta dukha tathA zeka utpanna kare che. eka bIjAne sukhamaya jIvana gALatA jovAnI AturatAvALA hevAthI niraMtara ciMtAvALA rahe che. kAraNa prasaMge bannene judA rahevAne prasaMga Ave te bannenAM dila atyaMta dubhAya che. nikaTanA sagAsaMbaMdhIo nehathI joDAya che tyAre te teo dhAryA pramANe eka bIjAne maLI zakatA hovAthI roga-zekanA prasaMge niraMtara najIka rahelA snehIo snehInI vedanA na joI zakavAthI herAna thAya che, ane sagA tathA nyAtajAtanA keI Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sneha e duHkhanuM mULa che. : 147 H paNa prakAranA saMbaMdha vagaranA snehIo te kavacit kadAcita ja maLI zake che ane dhAryA pramANe na maLI zakatA hovAthI niraMtara dilagIra rahyA kare che. keIka vakhata rogazekAdinuM kAraNa banI Ave tyAre paNa IcchA pramANe na maLI zakavAthI ghaNA ja khedavALA rahe che. saMsAramAM svAtha, mUkha tathA banAvaTI snehInI mAtrA adhiktara jovAmAM Ave che ke je niHsaMzaya saMsArane duHkhanuM ja kAraNa che. potapotAnA bhinna bhinna svArthone lakSyamAM rAkhIne mamatvabhAva batAvanArA, svAtha na sadhAvAthI athavA to svArtha pUro thavAthI Apatti-vipattimAM paDelA snehInI oLakhANa paNa rAkhatA nathI. jethI karIne sAcA snehI tarIke oLakhanAranAM cittamAM puSkaLa kaleza thAya che, kAraNa ke jIvanamAM kaDavA yA mIThA prasaMge bhAga paDAvavAnI AzAthI ja ekabIjAnI sAthe meha-mamatAthI vartavAmAM Ave che; paraMtu mAyALupaNuM batAvavAnA prasaMge ataDA paDI jAya che tyAre nirAzAnI sAthe dilagIrI bhegavavI ja paDe che. vastusthitine na samajanArA mUkha nehIonAM jIvanamAM kaleza ke paritApa sivAya zAMti ke sukha jevuM kAMI paNa hetuM nathI. bhaviSyanA pariNAmathI anabhijJa-bhUkha nehInA kadAgrahathI kaI paNa pravRttimAM utaranAra DAhyA nehIne ghaNuM ja zeSavuM paDe che. snehInI paristhiti samajyA sivAya managamatI vastu meLavavAnA AgrahathI sanehIne kaDI sthitimAM lAvI mUke che, jethI karIne jIvana paryata kalezanA bhAgI thavuM paDe che. mUkha sanehImAM DahApaNane aMza paNa na levAthI mUrkhAIbharyA kAryo karIne potAnI jAtane khuvAra karI nAkhe che, zArIrika Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 148 : jJAna pradIpa. tathA mAnasika upAdhiothI pitAnA jIvanane barabAda karI nAkhe che, jenI asarathI snehIne anahada duHkha thAya che. snehane DeLa karanArA banAvaTI snehIonA aMtaHkaraNa nehabhInAM na hovAthI snehI mAnanArane zAMti ApI zakatA nathI. evA banAvaTI nehIo upara vizvAsa rAkhI zakAto nathI, chatAM saraLa rahI vizvAsa rAkhe te chevaTe pazcAttApa kare paDe che. banAvaTa vadhu vakhata TakI zakatI nathI. aMtamAM banAvaTane raMga UDI jAya che ane snehIne hatAza thavuM paDe che. ekaniSTha sAro neha karanArA saMsAramAM bahu ja ochA hoya che. AvA sAcA sanehIo sanehabhInA hadayavALA, ekaniSTha nehavALA, vizvAsanuM pUrNa pAtra ane saraLa tathA abhinna hadayathI cAhavAvALA hovAthI temane kalyANa, sukhI jIvana, atyudaya, sadvartana Adi IrachAothI hamezAM ciMtita rahevuM paDe che ane viyegathI bhayabhIta rahevuM paDe che. ekaniSThA vagaranA. asthira snehavALA nehIo caMcaLa vRttivALA hovAthI eka choDI bIje ane bIje cheDI trIje sthaLe snehanI jaDateDa. karavAthI sanehIne atyaMta du:kha ApavAvALA thAya che. jyAM ekaniSThA nathI hatI tyAM snehanI mAtrA paNa ghaNI ochI hoya che, ane te snehInI lAgaNIone atyaMta dubhAvavAvALI hoya che. A pramANe manuSyajAtine paraspara sneha, te pachI ekapakSI hoya ke ubhayapakSI haya, sAro hoya ke banAvaTI hoya, ekaniSTha hoya ke anekaniSTha hoya, ekaMdara badhA ya prakArane sneha duHkhadAyI ja che. mATe sukha meLavavAnI icchAvALA manuSyoe te sneha karatAM pahelAM pariNAmane sArI rIte vicArI levuM joIe. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ snehuM e duHkhanuM mULa che. : 149 : saMsAramAM mANase mAtA, pitA, strI, putra, bhAI, bahena, AdinA sa`kha dhathI joDAelA heAvAthI amuka prakAranA vyavahAranA aMge temanI sevA karavI, sahAnubhUti batAvavI, temanA sukhaduHkhamAM bhAga levA ityAdi khAkhatAmAM peAtAnI pharaja bajAvatAM prema ke rAgane sthAna ApavuM paDe che ane te paNa pariNAme du:khadAyI nivaDe che; chatAM saMsAranA badhanAmAMthI na chUTanArane pharajiyAtapaNe te bhAgavavuM paDe che. jemane A duHkha asahya thaI paDe che te te saMsAranA badhanAmAMthI mukta thai jAya che. guNAnurAga paNa eka prakAranA rAga che ane te paNa duHkhanA piraNAmavALA che, chatAM kAMIka AtmakalyANa karavAvALA heAvAthI te grAhya che. vikAsI mahApuruSAnA Atmika guNNAnA anurAga te pariNAme duHkhada hAvA chatAM paNa Atmika guNA pragaTa karavAmAM advitIya sahAyaka che mATe grAhya ja che. ane paropakAra, sajjanatA Adi guNAne anurAga paNakAMIka svArthaM garbhita tathA duHkhada hAvA chatAM paNa mANasAmAM avaguNAne praveza karatAM aTakAve che, mATe te paNa keTaleka aMze grAhya che. dhana, hATa, havelI, vastra, ghareNAM Adi acetana vastuone mAha mANasAne niraMtara duHkhadAyI nivaDe che; kAraNa ke ja vastuo kSaNika hAya che ane te kSaNe kSaNe badalAtI rahe che, mATe AvI vastuonA meAha tA dareka kSaNe duHkha utpanna kare che. mANaseA sukhanA hetuthI jaDa vastuo upara mamatA rAkhe che, paraMtu te jaDa vastuo saDI javu, paDI javuM, badalAI javuM Adi peAtAnA svabhAva pramANe vatI hAvAthI sukhanA badale duHkha ja Ape che; mATe jaDa vastuo uparanA meAha duHkhadAyI hAvAthI sarvathA tyAjya che. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 jJAna pradIpa. ^ ^^ w A pramANe vicAra karatAM sacetana che ke acetana he, saMsAramAM kaI paNa vastu upara karele rAga, meha, prema ke sneha ekaMdara du:khadAyI hovAthI AtmAthI vikAsI puruSoe tyAga joIe. je purue snehane choDyo che te ja sAcA sukhanA bhAgI banyA che, bAkI te AkhuM ya jagata snehane laIne duHkhI thaI rahyuM che. Vi -\ew Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagatanI bhinna bhinna priyatA. (14) bhinnaruci jagatanI bhinna bhinna priyatA. jagata bhinna bhinna rucivALuM che. jene je game che tenI cAhanA tene rahyA kare che. kAine kSamA, dayA, saraLatA, satya Adi guNA game che te kAine suMdara AkRti tathA rUpa game che. kAine budhdhi, DahApaNa tathA caturAI game che. tA kAine suMdara vicArA tathA suMdara vatana game che. kAIne dhamabhAvanA tathA dhama pravRtti game che te| kAine meATAI ane khyAti game che. kAine dhana game che te kAine vaya game che. tAtparya ke jenI pAse je vastu hAya che te vastunI rucivALA te vyaktinA upAsaka ane che. .......... saMsAra eka prakAranA bajAra che ane temAM jene je joie te maLI zake che. mANase| jema bajAramAMthI ki Mmata ApIne joItI vastuo meLavI zake che. tevI ja rIte saMsAramAM paNa mAM-mAMgyuM mUlya ApIne mAnavI managamatI vastu meLavI zake che. mANasane eka vakhata managamatI vastu keAInI pAse jaNAvI Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ H 152 H jJAna pradIpa. joie, pachI teA pUchavuM ja zuM ? tana, mana, dhana ane sa+sva aNu karIne paNa tenI cAhanA meLavI tenI sevA svIkAre che, ane tenA prema avicaLa rAkhavAne peAtAnA pratyenA pratikULa vanane paNa AvakAra Ape che. jene je vastuo game che te vastu meLavavAnI icchAthI tenA mAlIkanuM mana AkaSaNa karIne, tenA peAtAnA pratye prema jagADIne, tene peAtAne svAdhIna karavA tenI managamatI vastu peAtAnAmAM na heAvA chatAM paNa tenA bahArathI DALa dhAraNa kare che. kSamA, saraLatA, namratA, samatA Adi jene game che teo kSamA AdinA dhAraka mANasAne cAhe che ane temanA upara rAga rAkhIne manamAM sateSa mAne che. tana, mana, dhanathI tenI sevA kare che; temaja kSamA vigere meLavavA prayAsa paNa kare che. AvI rucivALI vyaktionA rAga prazasta heAya che ane te peAtAnA AtmAnA vikAsa sAdhI zake che. kSamA Adi AtmAnA guNA che ane tenI rucivALA jIveA uttama koTInA kahevAya che. AvA mANasA niHspRhI, Atmika guNusa'panna vyaktionA upAsaka hoya che. AchI jarUriyAtavALA ane potAnA upAsakonuM kalyANa icchavAvALA uttama puruSAne paNa Atmika guNa meLavavAnI rucivALA jIvA gamatA hAvAthI teo paNa temane cAhe che. buddhi, DahApaNa ane caturAInI rucivALAne buddhizALI, DAhI ane catura vyaktie gamatI hovAthI temanI manevRttiA temanA tarapha vaLelI hAya che, paraMtu buddhi, DahApaNu ane caturAI tA kAIka ja zIkhe che; bAkI ghaNAkharA tA kAvAdAvA, vAkpaTutA ane kAma karavAno paddhatithI AkarSAya che. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagatanI bhinna bhinna priyatA. : 153 :. AvAonA saMsargamAM rahevAmAM potAnA manamAM AnaMda ane saMtoSa mAne che, ane temanI IcchA pramANe vartIne temane prema TakAvI rAkhe che. meTAI kIrti tathA prasiddhine pasaMda karanArA moTA kIrtivALA tathA janatAmAM prasiddhi pAmelAne cAhe che. pachI te meTAI, kIrti ane prasiddhi janatAne pasaMda paDe te belavAne ane vartavAne DeLa karIne meLavela hoya tenuM teo kAMI paNa dhyAna rAkhatA nathI; paNa bahArathI meTAI Adi joIne temanA upAsaka banI jAya che. rUpa, AkRti tathA suMdaratA ane dhananI cAhanAvALA managamatAM rUpa Adi jenI pAse hoya che tenA prati advitIya prema jAhera karIne rUpa Adi vastuone upayoga karavA hamezAM Atura rahe che. dhana meLavavA dhanavAnane tana, mana arpaNa karIne tenA dAsa banI jAya che. A pramANe bhinna bhinna civALI vyaktie potapitAnI ci pramANe mANase pratye valaNavAnuM hovAthI eka mANasa pratye badhA mANasone prema hoI zaktA nathI. jene je mANasa gamatuM hoya te mANasane pitAnuM premI banAvavA tenA vicAra tathA vatananA anusAra vatIne tenI rucine mAna Ape che ane tenA jIvanamAM potAnA jIvanane otapreta banAvavA prayAsa kare che. saddaguNa tathA sadavartananI cAhanAvALAne pUjya prema hovAthI teo niraMtara sadaguNanA rAgI (Ine niraMtara temanI zuddha aMta:karaNathI sevA kare che. pitAnA AtmAmAM sadaguNene Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 154 : jJAna pradIpa. vikAsa karavA temanA mArgane anusare che. AvI rucivALA mANasAnI maneAvRttimAM kaI paNa prakAranA svArthIne aMza hAtA nathI tethI tenA pUjya prema akhaMDa ane jIvanaparyaMta TavAvALA hAya che. durguNI tathA durAcArInA pratye emanI maneAvRttie vaLatI nathI, temanA pratye upekSA rahyA kare che. jee zAMtinA upAsaka che, teo zAMta AtmAonI zodhamAM phare che ane temane meLavIne parama satASa mAne che, temanI pUrNa premathI sevA karIne parama AnaMda anubhave che. vividha tApane zAMta karavA temanI saMgata cheDatA nathI ane temanI nirataranI sAmatathI sukhe jIvAya tevuM zAMtimaya jIvana banAve che. keTalAka saMgItanA premI heAya che, temane gavaiyAe bahu game che. puSkaLa dhanavyaya karIne paNa gavaiyAone te pASe che, managamatuM vartana karIne paNa khuzI rAkhe che, peAtAnu jIvana arabAda thaI javAnI paNa teo paravA rAkhatA nathI. te saMgIta zIkhe athavA na zIkhe paraMtu temanI saMgItanI ruci ja gavaiyAnA premane cheADavA detI nathI. dhama nI rucivALAnA dhArmika mANasA upara rAga hAya che ane temanI sAkhatamAM rahevAne hamezAM utsuka rahe che. dhI mANasAne joIne bahu ja rAjI thAya che. peAte jevA prakAranA dhama mAnatA hAya tevA prakAranA ja dhI hAvA joie; kAraNa ke dhamanI mAnyake tAo ghaNA prakAranI che. Atmika dhamanI rucivALAne AdhyAtmika puruSA bahu game che ane paulika dhamanI rucivALAne AMkhane ane kAnane game tevI dhamanI bAhya pravRttivALA puruSA game che. AvA mANasAne dhAmadhUma tathA dhamAla bahu ja pasaMda paDe che. jyAM jyAM janasamUha ekatrita thaIne dhamanI bAhya pravRttio Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagatanI bhinna bhinna priyatA. : 155 : karI rahyo hAya-pachI te vyavasthita hA ke anyasthita hA, savidhi hAya ke avidhi hAya-tyAM tyAM A jIve rasapUrvaka bhAga levAnA ja ane peAtAne kRtakRtya mAnavAnA ja. DALa tathA ADaMbarane pasaMda karanArAo DALI tathA ADaarIne atyaMta cAhatA haiAvAthI temanI tarapha temanu AkaSa Na vadhAre rahe che. AvA jIvAne AtmAthI sAcA saMtapuruSA gamatA nathI, eTalA mATe temanA sahavAsamAM te AvatA nathI; jethI karIne sAcI sukha-zAMti meLavavAthI vaMcita rahI jAya che. DALI mANasA tuccha svAvALA heAvAthI peAte viruddha heAvA chatAM paNa bIjAne gamatA vicArA tathA vananA DhALa karIne peAtAnA tuccha svArtha sAdhe che. AvI pravRtti jANavA chatAM paNa DALIne cAhavAvALA tenI upAsanA cheADatA nathI. A pramANe sa'sAramAM bhinnabhinna rucivALA jIvAne cAra kATImAM mUkI zakAya. savathI ucca koTInA jIvA AtmavikAsanI cAhanAvALA heAya che. A puruSA uttama AtmavikAsI mahApuruSAnA anurAgI hAya che, emanA prema atyaMta zuddha, akha Da ane pratidina vRdhdhivALA hAya che. emanI dareka pravRtti zuddha hAya che, mATe ja AtmavikAsI puruSAnA jIvanamAM emanu jIvana etapreta thai gayeluM heAya che. zrIjI keATInA sadguNa tathA sananA rAgI sadguNIne cAhavAvALA. te pachI sadguNa meLave athavA na meLave paraMtu niraMtara temanA pratye prIti rAkhI temanI peAtAnA pratye prIti anAvI rAkhavA utsuka rahe che. trIjI kATInA caturAI, DahApaNu, buddhimattA, vidvattA Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 156 : jJAna pradIpa. Adine dhAraNa karavAvALAone joIne AnaMda mAne che ane pitAnuM sarvasva arpaNa karIne sevA kare che. caturAI Adi meLavavAnI IcchAthI cAhatA nathI, paNa temanI prakRtiene AvI vastuo gamatI hevAthI kudaratI rIte temanA premI hoya che. cethI keTInA ja rUpa, vaya, dhana, suMdaratA AdinA upaganI IcchAvALA hovAthI rUpa Adi vastuo jenI pAse hoya che temanI prIti meLavavA satata prayAsavALA rahe che. temanuM mana prasanna rAkhavA temane managamatI ceSTAo kare che. temanAM kaDavAM ane kaThera vacane mIThAM ane kemaLa mAnI AnaMda anubhave che. pratikULa vartanane paNa anukULa banAvIne temanA premane jhAMkho paDavA detA nathI, kAraNa rUpa Adi bheganI tIvra acivALA hovAthI bIjI rucivALA karatAM vadhAre prema rAkhavAvALA hoya che, paraMtu AvA jI svAthI hovAthI rUpa tathA dhananI ochAza thavAthI ke sarvanAza thavAthI temane prema tathA cAhanA naSTa thaI jAya che. dekhAvamAM sau karatAM vadhAre caDhiyAte prema hAya paraMtu pariNAme pataMganA raMganI jema UDI jAya che. AvI rIte judI dizAmAM prayANa karI raheluM jagata eka jaNanI dizAmAM deravAtuM nathI. ane ruci sahita keI eka dizAmAM prayANa karanAra bhinna dizAmAM prayANa karanArane tenI ruci kAyama rAkhIne pitAnI dizAmAM deravA Icchato nathI. pitAnI dizAmAM doranAra prathama samAna rUpI banAvavA prayAsa kare che ane tyAra pachI ja tene cAhe che, mATe AvA bhinnaruci jagatamAM kaI prema joDe athavA teDe, keI cAhe athavA na cAhe te tenA mATe keIne paNa harSazeka karavA jevuM nathI. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 06: haeos D000 vikAsanA bAdhaka keNu?' &cooooooooooooooooooooo * (18) oooooooooooooooooooooo vilAsa ane vilAsI vikAsanA bAdhaka che. jema hIrA upara caTele kacaro sApha karavAthI tenuM teja prakAze che tema AtmA upara caeNTele kamane kacare dUra karavAthI AtmAnA jJAnasvarUpane vikAsa thAya che. AtmA uparathI karmane kacaro kADhanAra vikAsI puruSe kacare kADhavAne jeTalA sAvadhAna rahe che tenA karatAM AtmA upara na kacaro na caDavA devAne vadhAre sAvadhAna rahe che. na kacare utpanna karanAra vilAsa tathA vilAsI kacare utpanna kare che, eTaluM ja nahiM paNa kacaro kADhatA ADAM AvI vibo upasthita kare che. pAMce IndriyenA anukULa viSayone bhegavIne manamAM AnaMda mAno te vilAsa che. jo ke viSayamAM anukULatA ke pratikULatA hotI nathI, paraMtu AtmA anAdi kALathI pudagalAnaMdIpaNanA saMskArene laIne tathA rAga-dveSanI pariNatine laIne AMkhathI Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 158 : jJAna pradIpa. varNa, kAnathI zabda, nAkathI gaMdha, jIbhathI rasa ane zarIrathI spazane grahaNa karIne madhyastha bhAva, haga ane zeka ema traNa avasthAo anubhave che. AtmAne udAsInatA tathA zakano anubhava karavA chatAM paNa manamAM AnaMda utpanna thavAthI vilAsa kahevAtA nathI, kAraNa ke Indriyone na game tevA viSayone saMsarga thavAthI adhiSThAtA AtmA tevA viSayone pratikULa mAne che ane tethI karIne zekagrasta thAya che ane pratikULa saMyoganI niraMtaranI ciMtAthI duHkhI rahe che, mATe ja pratikULa viyene upaga e vilAsa nathI. je viyone saMsaga thavAthI rAga-dveSanI pariNati thatI nathI, ane jene laIne anukULatA tathA pratikULatAne avakAza na maLavAthI harSa, zoka paNa utpanna thato nathI te madhyasthabhAva kahevAya che. A bhAvamAM paNa AnaMda, harSa, khuzIne sthAna maLatuM nathI; mATe madhyasthabhAvanI vRttio paNa vilAsa kahevAya nahiM. saMsAranI keTalIka pIgalika vastuomAM paNa jIvane samabhAva rahe che. badhI vastumAM viSamabhAva raheto nathI. je vastuo bInaupayogI tathA lAbha ke hAni karavAvALI hotI nathI tevI vastuomAM rAga-dveSa karavAne prasaMga che bane che. dhArmika vAcanathI ke dhArmika upadeza zravaNa karavAthI temaja sparza bedhavaDe vastusthitinI vicAraNA karavAthI paNa rAga-dveSane avakAza maLatuM nathI ane samabhAve paugalika vastuone upabhega kare che, jethI karIne madhyasthabhAve rahevAthI vilAsInI paMktimAM bhaLI zakatA nathI. managamatA viSayamAM jIvene ghaNI ja anukULatA rahevAthI Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ~-~ vikAsanA bAdhaka keNa ? : 159 ? - ~~-~-~-~~-~ atyaMta AnaMda anubhave che. anukULa paugalika vastuo bhegavavAmAM sukhIpaNAnI mAnyatAthI Atmika sukha bhUlI jaIne paugalika sukhamAM ja magna rahe che, eTalA mATe ja ene vilAsa kahevAmAM Ave che. | vikAsa ane vilAsanI bhinna bhinna dizAe che, kAraNa ke vilAsanA abhAvathI vikAsa thAya che. jyAM sudhI vilAsanI hayAtI hoya che tyAM sudhI vikAsanuM eka paNa kiraNa phUTatuM nathI. vikAsa kevaLa AtmasvarUpa che ane te avinAzI che jyAre vilAsa parapagalika saMgathI utpanna thanAre ane vibhAva svarUpavALo hovAthI vinAzI che. vilAsa, nathI AtmasvarUpa ke nathI pugalasvarUpa, paraMtu AtmA tathA pudagalanA saMgathI utpanna thanAruM anizcita svarUpa che, mATe ja vinAzI che. vikAsa AtmasvarUpa hevAthI nizcita svarUpa che ane tethI ja avinAzI che. vikAsa sAdhanAra AtmAoe vilAsathI savathA vegaLA rahevAnI jarUrata che, kAraNa ke vilAsa, vikAsa mATe taddana bInaupayogI che. vilAsa vikAsane aTakAve che eTaluM ja nahi paNa AtmasvarUpane vinAza kare che. vilAsathI punyanuM phaLa bhegavAya che paNa puNyakarma baMdhAtuM nathI. te pachI vikAsanI to vAta ja kayAM rahI? jJAnI puruSa samabhAve punyanuM phaLa bhegave che kharA paNa te vilAsa kahevAtuM nathI, kAraNa ke jJAnIone vastusthitinuM jJAna hovAthI pagalika vastuomAM AsaktibhAva hetuM nathI, temaja kSaNavinazvararUpa eka ja svabhAvavALA pudagalamAM anukULatA pratikULatArUpa bhinnatA anubhavatA nathI ane tethI karIne pugalamAM sArA-narasApaNAnI bhAvanA na hovAthI Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 10: jJAna pradIpa. ajJAnatAthI mAnI lIdhelA AnaMdanA abhAve vilAsano paNa abhAva hoya che. kanA AvaraNane khaseDIne AtmAnuM zuddha svarUpa pragaTAvavApa vikAsanI vATe vaLelAM mahApuruSo vilAsane kano poSaka mAnIne teno Adara karatA nathI temaja anukULa paulika vastuonI icchAthI rahita hoya che. ADakatarI rIte paNa viSayono upayoga karatA nathI. vikAsanA kAryamAM dehane sAdhanarUpa mAnIne tene TakAvI rAkhavA pUratA ja paulika vastuonA upayoga kare che. kevaLa AtmavikAsanI bhAvanAthI upayoga pUratI ja paulika vastue anAsaktibhAve vApare che, paNa kSudra kAmanAo sASavA AsakitabhAve upabhAga tarIke vAparatA nathI. tAtparya ke aMtarAtmadazAne prApta thayelA mahApuruSonI bhAvanAmAM vilAsano aMza paNa hAtA nathI, kAraNa ke teo jANe che ke vilAsa ane vikAsa banne paraspara atyaMta virodhI che mATe vilAsathI vikAsa sAdhI zakAtA nathI. vilAsane uddezI manAvavAmAM AvelAM managamatAM cittane pasaMda karanArA, AMkhane AnaMda ApanArA, upaleAganI AkAMkSAne jagADanArA, viSayabhAvane vadhAranArA, Asakitane ucheranArA ane ahirAtmadazAnI dizAmAM kheMcI janArA suMdara suMdara makAnA, vA, khArAka temaja khIjA paNa jaDanA vikArA vikAsI AtmAne viSa jevA che. jyAM sudhI paudgalika vastuomAM AnaMda, sukha tathA sagavahatAnI khAtara upayAgIpaNuM jaNAtuM haiAya tyAM sudhI vikAsane mATe anadhikArIpaNuM kahI zakAya, kAraNa ke vikAsadRSTi anyA sivAya vikAsa sAdhI zaktA nathI, paulika vastuomAM rAcakapaNa te vilAsadaSTinuM pariNAma che. AvI vilAsadRSTithI AtmA Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikAsanA khAdhaka kANa ? : 161 upara rahelAM kama nAM AvaraNA khasI zakatAM nathI eTale AtmAnA vikAsa thaI zakatA nathI, parantu pudgalAnI cAhanAthI karmAMnA pudgalAnA AtmAnI sAthe saMbaMdha thavAthI AtmAnA guNNA vadhAre ne vadhAre DhaMkAtA jAya che. AtmakalyANanI kAmanAthI vilAsanAM sAdhanA cheDavAmAM Ave che te paNa nizcita vikAsa thaI zakatA nathI, kAraNa ke kalyANanuM yathArtha svarUpa samajavuM bahu ja kaThaNa che. saMsAramAM paudgalika sukhAnI icchAthI puNyaka upArjana karIne devagati meLavavAmAM kalyANa mAnavAvALA ghaNA che, paNa kakSaya thavAthI Atmika guNA pragaTa thavAmAM klyANa mAnavAvALA bahu echA che; temaja mahArathI vilAsanA sAdhanA cheDavA chatAM paNa aMtaHkaraNamAMthI vilAsanI bhAvanA bhUMsAtI nathI. AnA e kAryAM pratyakSapaNe anubhavAya cheH eka teA dharmAMnAM bahAnA nIce ane dhamanuM sAdhana dehanAM mahAnA taLe cheADI dIdhelA vilAsanA sAdhanAnA upayAga karavA ane khIjuM sArAmAM sArA sAdhanA meLavavAnI icchA. A pramANe parapaudgalika vastuemAMthI Asakti bhAva cheADyA sivAya dekhAvapUratA bahArathI vilAsanA sAdhanA ADavA mAtrathI vikAsI manI zakAtuM nathI. jyAM vilAsanA sAdhanA puSkaLa hAya ane tene vadhAre mehaka anAvIne tenA upabhAga karanArA vilAsIo vasatA heAya evA sthaLA vikAsa meLavanArAone atyaMta vighnakattA~ thaI paDe che. vikAsanI pUrNa icchAvALA mahApuruSo AvA sthaLAne sathA pasaMdgu karatA nathI, kAraNa ke vilAsa tathA vilAsI anAdi kALathI vilAsanA sa`skAravALA vilAsI AtmAne potAnA tarapha kheMcI javAnA ja, vilAsa na karavAnI pratijJA karIne cheDI dIdhelA vilA Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 162 : jJAna pradoSa. sAne paNa pAchA bhAgavavAno icchAo jAgrata thavAnI ja. kadAca keTalAka baMdhanAne laine vilAsI anavAnA avakAza na maLe te pazu nira Mtara vilAsa karavAnI sphuraNA banI rahevAthI vikAsa te nahi ja thavAnA. jyAM sudhI vilAsanAM pariNAmanA utpAdaka kAma, rAga, maDha, meha, ajJAna Adika sattAmAM vidyamAna che tyAM sudhI teA vikAsanI icchAvALA AtmAe vilAsI duniyAthI vimukta rahevAnI jarUrata che. ' jo azucimAM ALeTIne pavitra banI zakAtu` heAya te ja vilAsI duniyAmAM vasIne vikAsI banI zakAya. zatrunAM gharamAM rahIne zatrune nAza karavA jeTaleA kiThana che tenA karatAM pazu vadhAre kaThina kriyA meAhanA gharamAM rahIne mehana nAza karavAnI che. zrI mahAvIra prabhu jevA samatha puruSA paNa khAra varSa sudhI mona2e vagaDAmAM vicaryAM che tyAre ja vikAsa sAdhI zakayA che, te pachI alpa sattvavALA, mAhanIya kamathI parAsta banelA AtmAe niraMtara vilAsI duniyAnA sa'sarga'mAM rahIne kevI rIte vikAsa sAdhI zake ? parapolika pariNatimAM tanmaya thavArUpa vilAsa ane svapariNati AtmasvarUpamAM ramaNatArUpa vikAsamAM kAca ane kohinUra jeTaluM aMtara che. kAca kohinUranuM kArya sAdhI zakatA nathI. kAcanA maNakAnI mALA paherIne AnaMda mAnanAra amUlya kohinUrane meLavI zaktA nathI, tevI ja rIte khAga, baMgalA, ghareNAM, vajra, miSTa leAjana, sa gIta ane sugadhI Adi vilAsanA sAdhanomAM suMdaratA, madhuratA mAnIne tenA upaleAgamAM Asakti dhAraNa karanAra sAcu' sukha, jIvana, AnaMda Adi vikAsane meLavI zakatA nathI. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikAsanA mAdhaka kANuM ? : 163 : pudgalA vikRta anyA sivAya vilAsanA sAdhana tarIke upaceAgamAM AvI zakatA nathI. paudgalika vikRtionA ja AsaktibhAve upabhAga karI AnaMda mAnavAmAM Ave che. jemakeH mATI, iMTa, cUno, lAkaDAM, pattharA, raMgarogAna vagere vastuonA DhagalA paDyA hAya tyAM sudhI vilAsanA sAdhana tarake, vAparI zakAtA nathI; paraMtu A badhIe vastunA vikArarUpa aMgalA banAvavAmAM Ave che tyAre ja vilAsanuM sAdhana anI vilAsIne Ana Ape che. tevI ja rIte rUnA vikAra vastra, dhAnyanA vikAra miSTAnna, mATInA vikAra sAnu, cAMdI, jhaverAta vagere, maLamUtrAdi sAta dhAtune vikAra rUpa, lAvaNyatA, suMdaratA vagere vilAsanA sAdhana manI zake che, ke jene bhegavavAnI cAhanA vilAsIone niraMtara uddabhavyA kare che je vikAsanI mAdhaka che. mAhanIya kane baLavAna manAvI vilAsanI bhAvanA jAgRta karanAra vilAsanI vastuo tathA vilAsIonA sahavAsa vikAsI kadApi karatA nathI, ane je sahavAsamAM rahevAnuM pasaMda kare che athavA teA rahe che te vilAsanA icchuka che paNa vikAsanA nathI. vilAsanI kSudra tRSNAo satASavAne vilAsa tathA vilAsIAnA saMsargamAM rahIne vikAsa sAdhavAnA DALamAtra karavAthI vinAza ja thAya che paNa vikAsa thaI zakatA nathI. AMkhane game tevA suMdara vastra tathA AbhUSaNAmAM sajja thaelA, suMdara lAgatI AkRti tathA rUpavALA srIpuruSA, vilAsIenI jema, jemAM rahevAnuM bahu ja game ane cittamAM AhlAda utpanna thAya evA AgamaMgalAo, bahu ja rasavALA madhura ana jene vAparavAnI vAreghaDIe icchA thAya tevAM bheAjanA, zarIranI suMdaratAmAM vadhAre karIne bIjAnAM citta AkarSAya tevAM vasA A Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 164 : jJAna pradIpa. adhIe vastu vikAsane rokanArI che; mATe vikAsI puruSA AvI vastuothI vegaLA ja rahe che. e vastune vAparavAnI IcchA tA dUra rahI paNa bahu ja sahelAIthI e vastue jyAM maLatI hAya, jovAmAM AvatI hAya tevA sthAnAe rahevAnu paNa pasaMda karatA nathI. A pramANe vilAsa tathA vilAsIe vikAsanA saMpUrNa Adhaka hAvAthI vikAsa meLavavAmAM temanI sarvathA AvazyaktA. nathI. A banne manAvRttimAM vataM tA haiAya tyAM sudhI teo vikAsanA sathA anadhikArI che, mATe vikAsanA adhikArI puruSA te vilAsI duniyAthI para ja rahevAnA. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ,000 che degdegeboththththththsnanooo oooo che 0 0 0 0 che zuM devatA sukhI karI zake? tuM cheoooooo0CEococoon ( 18 ) 0000000000 manuSya mAtra sukhI thavAne devanI sevA, bhakti, nAmasmaraNa "Adi aneka prakAranI ArAdhanA kare che. A badhuM ya karatAM pahelAM devane oLakhavAnI ghaNI ja jarUrata che. je mANasane senuM athavA te hIre joItuM hoya teNe sonAne ane hIrAne sAcI rIte ane sArI rIte oLakhavo joIe athavA te jhaverI tathA zarAphanI pAsethI tenI oLakhANa zIkhI levI joIe; kAraNa ke vastunI sAcI oLakhANa sivAya sAcI vastu meLavI dhAreluM kArya sAdhavAnI IcchA saphaLa thaI zakatI nathI. jevI rIte devane oLakhavAnI jarUrata che tevI ja rIte sukhane paNa oLakhavAnI jarUrata che. sAcuM sukha oLakhyA sivAya sAcA deva oLakhI zakAtA nathI, ane sAcI rIte devane oLakhyA sivAya sAcI rIte upAsanA thaI zakatI nathI, ane sAcI upAsanAnA abhAve sAcI sukhasiddhi maLI zakatI nathI. jema mIThAza sAkarane guNadharma che ane te sAkaramAM sAkara svarUpe rahe che tevI rIte sukha AtmAno dharma che ane te Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6166: jJAna pradIpa, AtmAmAM AtmasvarUpe rahe che, arthAt sAkara te ja mIThAza ane mIThAza te ja sAkara, AtmA te ja sukha ane sukha te ja AtmA. sAkarane mIThAza meLavavA potAnAthI bhinna guNa-dharmavALI anya vastunI jarUrata hatI nathI tevI ja rIte AtmAne sukha meLavavA potAnAthI bhinna guNadharmavALA jaDa tathA jaDanA vikAranI jarUra nathI. jaDa tathA tenA vikAronA saMyogathI sukha mAnavAmAM Ave che te sukha nathI paNa duHkhane ja mAnI, lIdheluM bramika ja sukha che. jeo banAvaTI sukha meLavavA je devanI upAsanA kare che teo upAsya deva jo ke sAcA ja hoya te paNa devane sAcI rIte oLakhyA sivAya upAsanA karavAthI sAcuM phaLa teone maLI zakatuM nathI ane tethI teonI upAsanA mithyA phaLavALI thAya che. tethI karI kAMI upAsya devanI khAmI nathI, paNa upAsaka-bhaktanI khAmI che. sAcA sukhanuM svarUpa (AtmAmAM rahelo pitAne guNadharma) TUMkANamAM upara ApaNe joI AvyA. have ApaNe AvuM sAcuM sukha meLavavAne sAcA upAsya-devanuM sAcuM svarUpa sAcI rIte vicArI upAsanA daramiyAna avazya lakSamAM rAkhavuM joIe. devanA mATe saMsAramAM aneka prakAranI mAnyatAo cAlI rahI che ane te temanA pracAraka bhaktone AbhArI che. have deva mAtranA svarUpane vicAra karatAM pahelAM devanA be vibhAga pADIeH eka to janmathI devagatimAM utpanna thayelA vaikiya zarIravALA devo ane bIjA manuSya gatimAM utpanna thayelA AtmaguNanA Avaraka karmone nAza karI, kevaLajJAna meLavI vikAsane pAmelA audArika zarIravALA deva arthAta eka deve che ane Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zu devatA sukhI karI zake? : 167 : bIjA manuSya deva. saMsAramAM A baMne prakAranA devamAMthI devagatimAM utpanna thayelA, janmathI ja deva kahevAtA ane punyabaLathI karmajanya kAMIka viziSTa paudgalika zaktine dhAraNa karavAvALA deva, devanI upAsanA karavAvALAne prAyaH paMcANuM TakA jeTale bhAga nIkaLI Avaze; kAraNa ke saMsArane moTe bhAga pagalAnaMdI-jaDAsakta che. pudgalAnaMdI jIve mAne che ke devatAonI upAsanA karavAthI teo prasanna thaIne paugalika sukhanA sAdhane meLavI Ape che. manuSya karatAM vadhAre zaktivALA hovAthI temanA Adhi vyAdhi, roga-zoka, Apatti-vipatti maTADI daIne dhana, strI, putra, sukha-saMpatti Adi ApI zake che ane dhAreluM kArya sAdhI AvI IcchAo pUrI kare che. punyanI nabaLAIthI paugalika sukhanA sAdhana vagaranA athavA te meLavelA sAdhanane bhegepiga karavAne azakta banelA ja deva, devanI upAsanA kare che ema nathI, paNa punyabaLathI meLavelA paugalika sukhanA sAdhanavALA je bhavamAM utpanna thayA te ja bhavamAM AnaMda mAnavAvALA bhavAbhinaMdI jI paNa meLavelI sukhasaMpatti TakAvI rAkhavA ane Apatti-vipatti na AvavA devA tana-manadhanathI sevA kare che, paraMtu dehamAM Atmabuddhi dhAraNa karI potAnA svarUpane bhUlI gayelA e jaDAsakta che jANatA nathI ke devagatimAM utpanna thaelA deva, manuSyanA zubhAzubhanA udaya sivAya kAMI paNa zubhAzubha karI zakatA nathI. manuSya potAnA zubhanA udayathI anukULa saMcage meLavI sukha-sAdhanasaMpanna banI zake che. bAkI devatAo kAMI paNa ApI zakatA nathI kAraNa ke devagatimAM utpanna thayA pachI maLelI saghaLI trAddhi phakta potAnA ja Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 168 : jJAna pradIpa, upabhogamAM laI zakAya che. temAMthI bIjAne eka vIMTI sarakhI paNa ApI zakAya nahi. devatAnA bhegapabheganI vastuo zAzvatI hevAthI uttarottara utpanna thayelA devatAo te ja vastuone vApare che. devagatimAM jIve tyAM sudhI te vastuo vApare ane mare eTale vAparelI vastuo hatI tevI cheDIne cAlatA thAya ane te ja vimAnamAM bIje jIva AvI svAmIpaNe utpanna thAya. te pAchI te ja vastuone vApare, mATe punyabaLathI devabhavamAM bhogavavA cogya maLelI vastuone devatAo prasanna thaIne ke dayA karIne manuSyane dAna karI zakatA nathI. jamInamAM rahelA nidhAne paNa pitAnI IcchA pramANe bIjAne ApI zake nahi, kAraNa ke dakSiNa dizAne saudharmendra ane uttara dizAne IzAnaMda svAmI hovAthI temanI AjJA sivAya jamInamAMnA nidhAnene devatA kADhI zake nahi. bAkI viziSTa punyanA udayathI devatA bhUgarbhanidhAna kADhIne athavA te vaikiya vastu banAvIne ke bIjAne tyAMthI UMcakI lAvIne ApI zake che, paraMtu punyavAna manuSyone te upAsanA karyA vagara paNa devatAo AvIne sevAmAM hAjara thAya che. tIrthakare, cakavartIe, vAsudeva, baladeva Adi punyazALI manuSyo kAMI devatAnI upAsanA karatA nathI, chatAM punyAnusAra Idro tathA devatAo niraMtara sevAmAM hAjara rahe che ane IcchAnusAra (ke anicchAe paNa) pIgalika saMpatti meLavI Ape che, bAkI Atmika sAcI saMpatti ApI zakatA nathI. jema manuSya AThe karmanA AvaraNavALA hoya che tema devatAo paNa saMpUrNa karmothI gherAyelA hoya che, paraMtu jeTalA pramANamAM manuSya devatAnI upAsanA karavAvALA hoya che teTalA pramANamAM devatAo manuSyanI upAsanA karavAvALA hotA nathI, Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zu devatA sukhI karI zake ? : 169 : eTalI ja devatAnI punyamaLanI adhikatA. saMsAramAM sarvotkRSTa punya tIrthaMkarAnu hAya che. e hetuthI ane manuSya tapadvArA devatAone paNa dula bha-devatAothI paNa caDhiyAtI aneka prakAranI labdhi meLavI zake che temaja kevaLajJAna prApta karIne mukti meLavI zake che. AvA kAraNeAne laine te manuSya devatA karatAM punyakhaLamAM atyaMta vadhI jAya che. temaja gatimAM paNa devatA karatAM manuSyagati caDhiyAtI che. bAkI punyahIna pudgalAna dI manuSya devatAone peAtAnA karatAM adhika mAnIne upAsanA kare te e temanI aNusamaja che. bIjA manuSya deva te bIjA devA karatAM zreSTatara hoya che. emaNe pUrvanA trIjA bhavamAM deva thavA ceAgya tIthaMkaranAmaka nikAcitapaNe bAMdheluM hoya che. te kA~ aMdhAyA pachI trIje bhave avazya uyamAM Ave che. sarvotkRSTa punyanA uDDayathI janma thatAMnI sAthe ja devagatimAM utpanna thayelA janmathI ja kahevAtA devA ane temanA svAmI iMdro sevAmAM hAjara thAya che. emane janmasamaya traNe leAkamAM-nArakImAM usanna thayelA janmathI ja du:khI jIvAne paNa-eka kSaNa vAra AnaMda ApanArA thAya che. emanA uparanu karmanI sattAnuM dakhANa namaLuM paDI gayelu hoya che. janmathI ja AtmasattA hAthamAM lIdhelI hovAthI mADu Adi karmo tharathara kAMpatA rahe che. emanuM AkhuMya jIvana svaparanA kalyANa mATe vaparAya che. emanI jIvanamukta avasthA aneka jIvAne sAcI svataMtratA apAvanArI hoya che. pote karmonA parAjaya karI saMpUrNa paNe svataMtra anelA hovAthI upAsaka bhavya bhakto sAcI-saMpUrNa paNe svataMtratA meLavI zake che. emaNe samyajJAnanA vikAsa thayelA hovAthI auyika bhAve prApta thayelI sukha-saMpatti athavA Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 179 : jJAna pradIpa. Apatti-vipattine samabhAve sahana karIne viziSTatama nija rAdvArA viziSTatama Atmavizuddhi meLavelI hoya che. AtmaguNaghAtI hAdi cAre karmano kSaya thavAthI kevaLajJAnAdi anaMta catuSTayarUpa AtmalakSamIthI samRddha thayelA hoya che. AtmavikAsarUpa atizacanA prabhAvathI prANIo janmanA vera bhUlI jAya che ane pavitra vacana sAMbhaLI pitapetAnI bhASAmAM samajIne bedha pAme che. teo kSaNika parasvarUpanA bhaktA hotA nathI paNa nitya svasvarUpanA ja bhektA hoya che. AvA devAdhidevanI upAsanA anaMta jJAna, darzana, jIvana, sukha Adi Atmika guNene vikAsa karavAvALI hoya che. Atmika guNane vikAsa meLavavAnA hetuthI karavAmAM AvatI emanI upAsanA sAcI upAsanA kahevAya che ane paugalika vastuo mATe karavAmAM Ave che te ajJAnatAnI sUcaka che, mATe vItarAga devanI upAsanA vItarAga dazA meLavavAne mATe ja karavI joIe, jethI karIne janma, jarA, maraNa TaLI javAthI AtmAnuM zuddha svarUpe pragaTa thAya che ane zAzvatuM sukha meLavI zakAya che. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OVADO --- cocD8* 1chaoooo oooche '. . - E - 0 1 sukha samIkSA. ooooooooooooooooooo ( 20 ) cooooooooooooooooooood anAdikALanA mehanA dabANane laIne AtmA svataMtra banI pitAnuM sukha-svarUpa meLavI zakato nathI ane jaDa vastuenA anukULa-pratikULa saMga-viyogathI sukha-duHkha mAnavAmAM e TevAI gayo che ke jANe pite jaDanuM eka aMga na tha? jaDanA saMsagane laIne saMsAramAM bhinna bhinna samaye bhinna bhinna deha dhAraNa karIne pitAne te svarUpe oLakhavAmAM daDha zraddhALu banavAthI potAnA satya svarUpane bhUlI gayela che ane janma, jarA, maraNa, rega, zeka, sukha, duHkha Adine pitAnA-: mAM Arepa karI rahyo che. dehamAM Atmabuddhi dhAraNa karelI hevAthI kSaNavinazvara dehAdi jaDa vastuonA viyoga ane vinAzanI zaMkAthI bhayabhIta thaI rahyo che. kamasaMgathI thayelI vibhAvadazAne laIne evI mAnyatA thaI gaI che ke na khAvAthI marI javAya che ane indriyanA anukULa viSayanI prApti sivAya sukha tathA AnaMda jevI ke vastu nathI. AtmA avinAzI che. jJAna, darzana, jIvana, sukha ane AnaMda AtmAnuM ja svarUpa che, chatAM dArUDiyAnI jema mehanA Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 172 : jJAna pradIpa. nazAne laine jJAnAdi peAtAnA dharmo jaDamAM khALI rahyo che, ane jaDa sivAya peAtAnI gati ja nathI, peAtAnA nirvAha thaI zakatA ja nathI evI dRDha mAnyatAthI jaDanI upAsanA karI rahyo che. pratyakSa jaNAya che ke deha-gehAdi jaDa vastuo bhinna guNadhamavALI hAvAthI peAtAnAthI sarvathA bhinna che te paNa te vastuemAM potAnA ja sukha, AnaMda tathA jIvana Adi dharmanA Aropa karI tenA upara mamatA dhAraNa karI rahyo che, ane tenA viyeAga thavAmAM peAtAne sukha, AnaMda tathA jIvanavihIna mAnIne duHkhI thaI rahyo che. jaDa vastuo peAtAnA svabhAva pramANe maLe che, viDe che, AnI thAya che, nisteja thAya che, naSTa thAya che A badhIe avasthAo jaDanI hAvA chatAM jaDasa cAgI AtmA peAtAnAmAM Aropa karIne potAnI mAnI rahyo che. ane potAnA svarUpathI taddana ajJAta hAvAthI potAnI sarvocca dazAnA jarAye vicAra karatA nathI. // jema kUtaro sUku' hADaku cAve ane te hADakuM tenA mAMmAM vAgavAthI tAlavAmAMthI nIkaLatA lohIne cATIne AnaMda mAne che ane A leAhI hADakAmAMthI nIkaLe che evI bhramaNAthI hADakAne vadhAre ne vadhAre cAve che, tema sAcA sukhanA svarUpathI aNujANu AtmA sukha potAnAmAM rahelu hovA chatAM paNa jaDa vastueno upabheAga karatAM yatkiMcit kSaNika sukhano anubhava kare che te jaDa vastumAMthI maLe che evI bhramaNAthI jaDa vastue meLavavAmAM ane teno upayega karavAmAM lIna rahe che. * jema kAgaDA ArisAmAM potAnI ja AkRti tathA ceSTAno ALA joine ema mAnI le che ke A kAi khIjo kAgaDA che ane tenI sAthe manaphAvatuM vartana kare che; tema AtmA jaDa Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha samIkSA. ka 173 : vastuomAM potAnA ja AnaMda, sukha tathA jIvananA eALA joIne AnaMda Adi vastuo jaDamAM ja che ema mAnIne niraM. tara jaDanI upAsanAmAM banyo rahe che ane jaDa vastuothI chuTo paDavAne Irachata nathI. jaDa vastuo kSaNika ane saMgavigavALI havAthI badalAya che athavA to AtmAthI chUTI paDI jAya che tyAre sukhane paDachAyo na jaNAvAthI AtmA pitAne duHkhI mAne che. saMsAramAM ajJAta chee jaDa tathA jaDanA vikArane sukhanA sAdhana mAnyA che; paNa sukha mAnyuM nathI. sukhane eLo paDI zake evA jaDanA saMgane hamezAM kAyama banAvI. rAkhavAne jI ghANe prayAsa kare che chatAM tevA saMyoge hamezAM sarakhI rIte TakI zakatA nathI, jhAMkhA paDI jAya che athavA te. badalAI jAya che. jhAMkhA paDavAthI sukhane oLo paNa jhAMkhe paDe che, ane tethI sukha paNa jhAMkhuM paDI jAya che, ane badalAI javAthI sukhane oLo paDato nathI eTale jIvo potAne duHkhI mAne che. je jaDasaMgamAM sukhane eLe paDe che tene anukuLa saMga mAne che ane jemAM oLo nathI paDate tene pratikuLa saMga mAnya che. jaDanA anukULa saMyogane sukha ane pratikULa saMgane duHkha mAnavAmAM Ave che. A baMnemAM sukha te kAMIka vastu che, paNa duHkha jevI ke vastu ja nathI; kAraNa ke sukha te Atmika sukhano oLo che ane duHkha te sukhanA oLAne. abhAva che, mATe oLo na paDavAthI ajJAnI AtmAne thatI mUMjhavaNene duHkha kahevAmAM Ave che ane eTalA ja mATe jema sukha Atmika tathA paugalika kahevAmAM Ave che tema duHkha Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 1974 : jJAna pradIpa. Atmika tathA pauDhagalika kahevAtuM nathI. manuSya ane tenA paDachAyAmAM jeTaluM aMtara che teTaluM ja aMtara Atmika sukha ane paulika sukhamAM che. Atmika sukha sAcuM che ane te AtmAnA dhama hovAthI hamezA kAyama rahevAvALuM zAzvatu che. koi paNa samaye AtmA sukha vagaranA hAtA nathI, eka samaya paNa AtmA sukha vagaranA thAya te te pAtAnuM astitva khAi ese che. jema sAkaramAMthI eka samaya paNa mIThAza cAlI jAya te te sAkara nahi paNa patthara kahevAya che tema AtmAmAMthI sukha cAlyuM jAya te te AtmA nahi paNa jaDa kahevAya che, ane eTalA mATe ja AtmAnI oLakhANa sukhadvArA karavAmAM Ave che, ane sukhasvarUpI AtmA kahevAmAM Ave che. sukhanA puja te ja AtmA che paNa jaDa nathI, te pachI jaDamAM sukha kyAMthI heAi zake ? AtmA ema mAne che ke mArAmAM sukha nathI paNa jaDamAM che, AvI mAnyatA mAhanIya kA~nA AvaraNane laine thatI eka prakAranI mithyA bhramaNA che. jo jaDa vastuomAM sukha hAya tA jaDasa cAgI AtmA haMmezAM sukhI hAvA joie. jaDa vastuonA saMcAga hovA chatAM paNa je duHkha manAve che te na thavuM joie; paraMtu saMsArI pudgalAnaMdI jIveAmAM jaNAya che ke amuka jaDa vastunA saMcAgane anukULa mAnI sukha manAve che ane amuka saMcAgAne pratikULa mAnI duHkha manAve che, teA pachI ema mAnavAne kAraNa maLe che ke keTalIka jaDa vastuomAM sukha che ane keTalIkamAM nathI, paNa A badhIe mAnyatA khATI che; kAraNa ke sukha jaDanA dhama hAya teA pachI jaDanA saMcAgAmAM anukULa-pratikULapaNAne bheda na heAvA joie. kAIpaNa prakAranA jaDanA saMcAgeAthI sukha ja thavuM joIe paNa du:kha na thavuM joie. jema sAkaramAM mIThAza Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha samIkSA. : 175 : che ane te mIThAza vagaranI kAI paNa vastumAM bhaLe che tyAre mIThAza ja Ape che paNa kaDavAza ApatI nathI tema jaDa, sukha vagaranA kAI paNa AtmAmAM bhaLe tyAre sukha ja Apavu joIe; paraMtu saMsArI jIveAnI mAnyatA pramANe jema sukha jaDanA saMcAgathI thAya che tema duHkha paNa jaDanA saMcAgathI thAya che eTale keTalAka jaDamAM sukha che ane keTalAka jaDamAM duHkha che ema sASita thAya che. jaDanA viyAgathI paNa saMsArI jIvane duHkha thAya che tyAre AtmAmAM duHkha che . ane jaDamAM sukha che ema samajAya che, paNa tAttvika dRSTithI vicAra karatAM A badhu` ya asabhavita lAge che; kAraNa ke jema sukha jaDano dharma nathI tema duHkha paNa AtmAno dharma nathI, paraMtu AtmA peAtAnA dhamasukhano jaDa vastuomAM Aropa karIne mAhanA AvaraNane laine ajJAnatAthI jaDamAM sukha mAne che. jo ke jaDamAtra AtmAnA guNAno nAza karavAvALA hovAthI pratikULa ja che chatAM AtmA keTalIka jaDa vastuone anukULa mAne che ane keTalIkane pratikULa mAne che. anukULa vastuono saMyAga ane pratikULa vastuono viyeAga te sukha ane pratikuLa vastuonA saMcAga ane anukULa vastuono viyeAga te duHkha. A pramANe saMsArI jIvA sukhaduHkhanI vyAkhyA kare che ane te sukhane meLavavA ane duHkhane dUra karavA huMmezA prayAsa karI rahyA che, paraMtu kAika vakhata anukULa vastu pratikULa thaI jAya che ane pratikULa vastu anukULa thaI jAya che. tyAre je vastuno svIkAra karatA hAya tenA tiraskAra kare che ane jene tiraskAra karatA hAya tenA svIkAra kare che. upara pramANe vicAra karavAthI spaSTa jaNAI Ave che ke jaDamAM sukha-duHkha jevuM kAMi che ja nahi ane eTalA mATe Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 176 : jJAna pradIpa. jaDa vastuothI virakta thayelA AtmAne jaDa vastuone sacaiAga sukha, du:kha ApI zakatA nathI. jo jaDamAM AtmAne sukhI athavA te| duHkhI karavAnI zakti hAta teA vItarAgadazAne pAmelA tIrthaMkarAne aSTa mahAprAtihAryAdi lakSmI prApta thavAthI peAtAne atyaMta sukhI mAnata ane mukta avasthAmAM A badhIe vastuenA viyAga thavAthI peAtAne atyaMta duHkhI mAnata, paraMtu vItarAgadazAvALA AtmAe pauDhagalika vastuonA saMcAga thI sukhI thatA nathI ane viyeAgathI duHkhI thatA nathI paNa rAgadveSanA savathA kSaya thaI javAthI samabhAve rahe che. saMsArI jIvAe kalpelA sukha-du:kha vAstavika nathI, kAraNa ke te ane jaDanA vikArasvarUpa che, jema mANasane zarIramAM sojA AvavAthI phUlI jAya che ane te sthUla jaNAya che chatAM te sthUla kahevAya nahi paNa rAgI hevAya che. ane A zarIranI sthUlatA te vikRti che paNa prakRti nathI tevI ja rIte bAga, bagalA, vastra, ghareNAM Adi vastue vikArabhAvane pAmelA pudgalA che ke jenI AkRtione AzrayIne sukha-duHkha mAnavAmAM Ave che te bhinna AkRtimAM badalAi javAthI temAMnuM kazuMye hAtuM nathI. sukhane kAI paNa IMdriya grahaNa karI zakatI nathI temaja kalpanAmAM paNa AvI zakatuM nathI ane je indriyAthI ane manathI grahaNa thAya che te sukha nathI; kAraNa ke sukha eTale AtmA ane arUpI hovAthI IdriyAthI grahaNa thaI zakatA nathI. AtmA nirAvaraNa jJAnadvArA potAnA sukhasvarUpane jANI zake che. te sivAya AvaraNavALA jJAnathI AtmasvarUpa sukha Adi arUpI vastuo grahaNa thai zakatI nathI. AvaraNavALA jJAnathI jANavAne jaDa vastuonI madada levI paDe che ane jaDanI madadathI rUpI Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha samIkSA. : 177 : jaDa vastuonuM pratyakSa jJAna thAya che ane arUpI jaDa tathA caitanya anumAnathI jaNAya che, paNa sAkSAtkAra thai zakatA nathI. AtmAne je dukhanA pariNAme sukha ane dilagIrInA pariNAme AnaMda thAya che te sukha tathA AnaMda vAstavika nathI; kAraNa ke duHkhanA sAthe rahevAvALuM sukha ane dilagIrInA sAthe rahevAvALo AnaMda te pudgalAnA vikAra che ane te vikAravALA pudgaleAnI sAthe AtmAnA saMcega hovAthI AtmAne sukhaduHkhanI mAtra bhramaNA ja thAya che. sukha-duHkha, dilagIrI, AnaMda A badhIe puddagalAnI avasthA che paNa AtmAnu svarUpa nathI, saMsArI jIvanI mAtra kalpanA ja che. A pramANe vicAra karavAthI spaSTa jaNAya che ke vAstavika sukha iMdriyAtIta che ane te Adhi, vyAdhi, upAdhi, janma, jarA, maraNa AdithI mukAi javAthI pragaTa thAya che. sAcA sukhanA vikAsI AtmAne 'huMdu:khI hatA te have sukhI thayeA. mane bahu ja zAka rahetA hato, maMhuja dilagIrI rahetI hatI, ghaNI ja mecenI rahetI hatI, paNa have huM AnaMdamAM rahu chu" AvI AvI sphuraNAe thatI ja nathI. sAcuM sukhasvarUpa je AtmAmAM pragaTa thayelu hAya che tene koI paNa jaDamAM anukULatA-pratikULatA hAtI nathI, bhale pachI te jaDa vastuone iMdriyAthI grahaNa karatA hAya ke iMdriyAnI madada vagara pratyakSa karI zakatA hAya; para Mtu jaDanA vikArasvarUpa sukha, duHkha tene thaI zakatA nathI. aneka prakAranA jaDanA sacAgeAmAM tenI sAmya avasthA ja rahevAnI, sa'sAramAM hAvA chatAM paNa peAtAne mukta svarUpa ja mAnavAnA ane saMsAramAM ghaNuM ja duHkha lAgavI rahyo chuM mATe ahIMthI chUTI jaIne mukti meLavu to sukhI thAuM AvI kalpanA sarakhIe tene nahi thavAnI; 12 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 178 : jJAna pradIpa. kAraNa ke saMsAramAM je AtmA sAcuM sukhasvarUpa pragaTa karI zakatA nathI te muktimAM paNa sukha meLavI zakatA nathI. sAcuM sukhasvarUpa pragaTa thayA pachI AtmAne saMsAramAM aneka prakAranA jaDanA saMcAgAmAM paNa peAtAnI alipta muktadazA anubhavAya che eTale pachI peAtAne muktasvarUpa ja jue che. sAcA sukhanA svarUpanA vicAra karatAM anubhava ema jaNAve che ke jaDa vastuomAMthI jeTale jeTale aMze rAga-dveSa AchA thatA jAya che teTale teTale aMze AtmAnu sukhasvarUpa pragaDha thatuM jAya che ane te sabhyajJAna sivAya thaI zakatuM nathI. samyag jJAna thayA pachI ja jaDa vastuo uparathI rAgadveSanI echAza thatI jAya che. mithyA jJAna jaDa vastuomAM rAga-dveSa vadhAratu hAvAthI sukhanA vikAsa karI zakatuM nathI. mithyA jJAnathI mithyA sukha thAya che, ane samyAnathI sAcuM sukha anubhavAya che. rAgadveSa sathA kSaya thaI javAthI sapUrNa sukhasvarUpanA vikAsa thAya che. AtmA mithyA jJAnane laine jaDa vastuomAM sukhaduHkhanA Aropa kare che jethI karIne jaDa vastuonI asara AvaraNavALA AtmA upara thavAthI rAgadveSanI vikRti utpanna thAya che ke jenA aMge AtmAne mithyA sukhaduHkhaneA AbhAsa thAya che. A sukhaduHkha kSaNika ane vikRtijanya heAvAthI ja mithyA kahevAya che ane vAstavikamAM vicAra karIe te mithyA sukhaduHkha jevI kaI vastu ja nathI. kSaNika ane vikRta svabhAvavALI jaDa vastuAmAM AtmAnI svatvapaNAnI buddhi te duHkha ane te duHkhamAM potAnA sakhasvarUpanA Aropa karavAthI AbhAsa thatA ALe te sukha, A sivAya pudgalAmAM kaI paNa prakAranuM sukha-duHkha che ja nahi. * Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ on00000000000 *00000000000;. ooooooo 7 du:kha bhogavatI duniyA. specrU (21) chA AnaMdanI bhramaNAthI duHkha bhegavatI duniyA. vastusthitithI ajANa duniyAno AnaMda parAdhIna rahelo che. A AnaMda meLavavAne mANasane ghaNuM ja duHkha sahana karavuM paDe che. jyAM sudhI eka mANasanI pravRtti tathA kAryane bIjA mANaso rAjI thaIne vakhANe nahi tyAM sudhI tene AnaMda maLI zakato nathI arthAt AnaMda meLavavAne AdhAra anya mANasene ApaNuM kArya gamavA upara rahela che. A uparathI spaSTa jaNAI Ave che ke ApaNe je kaMI karIe chIe te bIjAne rAjI rAkhavA mATe ja. mANasane jIvananirvAha mATe be vasa, zera anAja ane rahevAne sAdhAraNa makAnanI jarUrata kharI, bAkI te dhanasaMpattine vadhAre bInaupayogI hovAthI vyartha che; kAraNa ke dhanasaMpattinA vadhArAthI AyuSya ke AregyatAmAM vadhAre thatuM nathI. Ama hovA chatAM paNa mANaso AnaMda meLavavAnI khAtara aneka prakAranAM kaSTo sahana karIne dravya upArjana kare che ane pachI lekane game tevI vastuo taiyAra karavAmAM teno upayoga Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 180 : jJAna pradIpa. kare che. leAkA managamatI vastue jovAthI rAjI thaIne te vastunA mAlIkanA vakhANa kare che jene sAMbhaLIne pote AnaMda mAne che. garIba mANasA sAdA khArAka ane sAdAM vasro meLavavA pUratuM dhana kamAvAnI ciMtAvALA heAya che. rAjanA khaca pramANe cAra-cha AnA maLI gayA ke pachI bAdazAha pAtAnA jhUMpaDAmAM AnaMdathI divasa pasAra kare che. emane khaga, maMgalA, meTara Adi meAjazekhanA sAdhanAnI jarUrata rahetI nathI. temaja A vastuonI svapne paNa cAhanA hAtI nathI, mATe AvA jIvA ochA kaSTa ThIka ThIka AnaMda meLave che ane sukhe jIve che. punyanA udayathI jemanI pAse jIvananirvAha karatAM paisA vadhI paDe che tyAre teo duniyAne rAjI karIne AnaMda meLavavA prayAsa kare che. keTalAka hajArA kheMcIne mAgama'galA taiyAra karAve che, ane temAM rahIne peAtAne sukhI mAne che, kAraNa ke duniyAnA moTA bhAga AvI rIte rahenArane zrImata tathA sukhI tarIke oLakhe che, ane bhAgyazALI che, sukhI jIvana gALe che, ema jonArAo vAravAra prazaMsAnA udgArA kADhe che, jene sAMbhaLIne teo atyaMta AnaMda anubhave che. jaDa vastuomAM AnaMda mAnavAvALI pudgalAnI ajJAna duniyA anIti tathA adhamanuM AcaraNa karIne paNa mahAkaSTa meLavela dravyathI AnaMda meLavavAne janatAnI mAnyatA tarapha. vadhAre dhyAna Ape che. dareka pravRttimAM janatA jema vartIne AnaMda mAnatI hAya, pAte paNa tema vartIne AnaMda manAve che. raheNIkaheNImAM pUratuM anukaraNa karIne peAtAne sukhI mAne che Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ du:kha bhAgavatI duniyA. 181 : eka mANasa prathama garIba hAya ane pachIthI paisA meLavIne zrImaMta banyA hAya athavA teA janmathI zrImaMta hAya! tenA AnaMda tathA sukha kALane anusarIne parivartana thatI duniyAnI pravRttinA anusAra parivartanazIla hoya che. eka vakhate AchA kharce ane AchI jarUriyAte AnaMda ane sukha meLavatA hAya teA kALanA piravata nathI anya vakhate sukha tathA AnaMda meLavavAmAM kharca ane jarUriyAta vadhI paDe che. jyAre AvI paristhiti upasthita thAya che tyAre janatA nIti tathA dharmane cheDI daine AnaMdanA sAdhanabhUta dravyane mahAkaTe meLave che. aneka prakAranA vyavasAyA karavA chatAM paNa jemanI pAse vadhI paDelI jarUriyAta pUratA dravyanI achata haiAya che temanI pAse AjIvikA pUratuM dhana, mAnavajIvana, ArAgyatA, strI, putra, bhAIbhAMDu Adi parivAra ane Atmazreya mATe dharmanuM sAdhana hAvA chatAM paNa peAtAne du:khI mAne che. peAte sukhI hAya athavA na heAya, mAthA upara lAkhAnuM devuM hAya, strI, putra Adi svajana-parivAra pratikULa hAya, tANIteAsIne mahAkaTe jIvananirvAha karatA hAya te paNa janatAMne ame sukhI chIe ema kahevaDAvI AnaMda meLavavA aneka prakAranA prayAseA seve che. bhale pote nANAMnI achatane laIne pahoMcI na vaLatA hAya chatAM nAkara, mAga, maMgalA, meATara, vastra, ghareNAM vigerenA ThAThamATha bahu sArI rIte rAkhe che. jo ema na ka2e tA janatA temane duHkhI-kaMgAla tarIke oLakhe, ane ThAThamATha rAkhavA joItAM nANAM bIjAnI pAsethI meLavI na zake jethI karIne mAnI lIdhelA AnaMdathI vaMcita rahevAnA prasaMga Ave. paulika sukhanAM sAdhana game teTalAM kema na meLavyA hAya, na Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnI mAnasika hI hovAthI athavA te : 182 : jJAna pradIpa. dekhItI rIte bahA saMpattithI bharapUra kema na hoya; chatAM jene mAnasika sukha nathI te sukhI nathI, kAraNa ke paugalika sukhane AdhAra mAnasika sukha upara rahe che. tRSNAne laIne vyApAramAM hajAranI rakama rekelI hovAthI, nukasAnInI zaMkA rahevAthI, gajA uparAMta vyApAra karavAthI athavA to svajanapari vAranI pratikULatA hovAthI ke puSkaLa devAdAra thaI javAthI manamAM aneka prakAranI hoLI saLagatI hoya ane te pachI baMgalAmAM rahe, meTaramAM phare ke miSTAnna khAo te paNa sukhI thaI zakatA nathI. jethI karIne AnaMdanA abhAve dukhe jIve che. mAnasika duHkhathI mukAvAne mATe ja mANase mejazokhamAM paDI jAya che, devuM karIne paNa majazekhanI vastuone meLave che. sinemA nATaka jovAM, aneka prakAranI ramata ramavI, niSkAraNa bhegA maLI taDAkA mAravA, goThe uDAvavI, musApharIe nIkaLI paDavuM vagere vagere aneka prakAranA prayatna mAnasika duHkha bhulAvavAne karavAmAM Ave che, chatAM pariNAme mAnasika duHkha ghaTavAne badale vadhI paDe che. jo devuM karIne mAjazekha kare te pAchaLathI devuM cukAvavAnI ciMtA vadhI paDe che ane je potAnA paisA vApare che to chevaTe paisA pAchA meLavavAnI ciMtA ane na meLavI zakAya te kaMgALa banI javAthI jIvananirvAha karavAnI ciMtA. sukha meLavavAno prayAsa karatI duniyAnA be vibhAga pADI zakAya che: eka te Atmika saMpatti meLavI sAcuM sukha tathA AnaMda meLavavA prayAsavALI ane bIjI paugalika sukhanuM sAdhana paise meLavI banAvaTI sukha tathA AnaMda meLavavA mathatI duniyA. A baMne prakAranI duniyA potAnuM Icchita. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ du:kha bhegavatI duniyA. : 1830 meLavavA bhinna bhinna dizAmAM prayANa karI rahI che. potapotAnuM ISTa sAdhavAne banne prakAranI duniyAne dukha sahana karavuM paDe che, chatAM Atmika saMpatti meLavavAvALIne sAcuM sukha maLyA pachI duHkhane aMta AvI jAya che. jethI karIne pachI kaI paNa kALe duHkhI thatI nathI ane padgalika sukhanA sAdhana kSaNavinazvara hovAthI tenAthI maLatA AnaMda tathA sukha paNa kSaNavinazvara hoya che ke je pariNAme duHkhanA utpAdaka bane che ane tethI karIne pIgalika sukhane mATe duHkhI thatI duniyA vaiSayika sukhanA anubhava pachI haMmezAM duHkhI rahe che. saMsArane moTo bhAga pIgailAnaMdI duniyAnuM anukaraNa karavAvALe heya che. A duniyA je pravRtti karIne pitAne sukhI mAnI AnaMda meLavatI hoya te ja pravRtti karIne AnaMda meLavavAvALAnI saMkhyA saMsAramAM ghaNI che, paNa Atmika saMpatti meLavI nitya sAcuM sukha meLavavAvALI duniyAnuM anukaraNa karavAvALA to bahu ja ochA pramANamAM che. pudgalAnaMdI duniyAne game tema vatIne temanI prazaMsAdvArA AnaMda tathA sukha meLavavA jeTalA Atura hoya che teTalA Atura AtmAnaMdIne game tema vartIne temanI prazaMsAdvArA AnaMda meLavavAne hetA nathI. AtmAnA vikAsasvarUpa sAce AnaMda meLavavAvALA mAnavIo niraMtara zreyakArI pravRttio kare che. keI paNa prakAre paramAtmAnI AjJAo oLaMgIne aparAdhI na banAya tema vadhAre sAvadhAna rahe che. vikArI puruSonA vicAre tathA vatana tarapha pUratuM dhyAna Ape che. temanI prazaMsAnuM pAtra banIne pitAne bhAgyazALI mAne che. potAnA vicAra, vatana tathA ucca dazAnA vakhANa sAMbhaLIne parama AnaMda anubhave che ane chevaTe Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 184 : jJAna pradIpa. AnaMdasvarUpa banI jAya che ke je svarUpa AtmAnuM ja che. A svarUpa meLavavAmAM pudgalAnI jIvAe je jaDanA anukULa saMcAgarUpa viSayeAmAM sukha mAnelu hAya che tenA parityAga hAvAthI pugadlAnI jIvA A AnaMdasvarUpa sukhane duHkha mAne che, paraMtu nityAnaMda svarUpane eLakhanArA jaDa vastuonA saMcAgane duHkhasvarUpa samajatA haiAvAthI tene tyAgavAmAM sukha mAne che paNa duHkha mAnatA nathI. temaja pudgalAna dI jIvA temanI pravRttine vakhADe teA paNa kheda karatA nathI. sukhanuM kAraNa du:kha heAtu nathI paNa sukha ja heAya che. ane jo sukhanA kAraNane duHkha mAnavAmAM Ave te te sukha nathI paNa du:kha ja che. jo mATIthI vastra banI zake te ja duHkhathI sukha thai zake, kAraNa ke kAraNanA anusAra ja kArya thAya che. bhinna kAraNathI bhinna kArya na banI zake. sAcA AnaMda meLavanArAe pratikULa jaDa vastuonA saMcAga thavAmAM ke anukULa vastuone cheADavAmAM AnaMda sukha anubhave che ke je AtmasvarUpa nityAnaMda tathA nitya sukhanuM kAraNa che. pratimULa vastuonA saMcAgamAM sukha eTalA ja mATe mAne che ke sAcA sukhane DhAMkanAra azubha karmonA nAza karavAnuM kAraNa che. eTale teo azubhanA uddayathI thatA pratikULa sacAgAne sukhanu kAraNa mAnI AnaMda anubhave che. Atmika sukha-AnaMda tathA paulika sukha-AnaMda A anne prakAramAM paudgalikane pradhAnatA ApanAra duniyA paudgalika vastu meLavavA haMmezAM ciMtAvALI rahevAthI mAnasika duHkhAthI pIDAyA kare che. icchita vastu maLavA chatAM paNa asateSa hAvAthI peAtAne apUrNa mAnIne duHkhI thAya che. prArabdha Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duHkha bhagavatI duniyA. : 15 : vaza lobhathI vadhu vastu meLavavA jatAM meLavelI vastu paNa beI bese che, jethI karIne vadhu duHkhI thavAne prasaMga bane che. tAttvika daSTithI jotAM paugalika sukha te duHkhamAM sukhanA Aropa sivAya sukha jevI koI vastu ja nathI. prayAsa karavAthI Icchita vastu meLavanAra kSaNavAra sukha mAne paNa potAnAthI vadhu saMpattivALAne joIne tarata ja vadhu meLavavAnI IcchAne AdhIna thavAthI, ho te pAcho duHkhI thAya che. kadAca kaMI maLyuM hoya teTalAthI ja saMtoSa mAnI le to paNa te haMmezAM vastu vaparAIne jIrNa thavAthI, ochI thavAthI ke naSTa thavAthI pAchA duHkha ja anubhave che. ane je vastune na vAparatAM rAkhI mUke che, to paNa tenA saMganI avadhi pUrI thatAM kaI paNa nimittathI tene viyoga thAya che ane chevaTe vastunA saMgharanArane duHkha thAya che. pudgalAnaMdI jI paugalika saMpatti meLavanArane mAna Ape che, tenI prazaMsA kare che temAM paNa tAratamyatA rahelI che temaja keTaleka aMze svArtha paNa rahelo hoya che. jema jema vadhAre saMpatti tema tema vadhAre prazaMsA, vadhAre mAna ane jema ochI saMpatti tema ochuM mAna; paraMtu je pitAnI saMpattimAMthI kAMIka bIjAne lAbha maLI zakato hoya to ochI saMpattivALo paNa sAruM mAna tathA sArI prazaMsA meLavI zake, mATe pudagalAnaMdI duniyAne rAjI karI AnaMda meLavavA tathA tenI dRSTimAM potAne sukhI mAnavA jI paugalika vastuo vadhu ne vadhu pramANamAM meLavavA asaMtoSapaNe niraMtara aMdarathI duHkhI thaI rahyA che. parAdhIna sukha tathA AnaMda a5 kALanA temaja avAstavika hoya che, kAraNa ke paugalika vastuo prathama te pratyeka kSaNe badalAyA kare che eTale te vastuo meLava Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 186 H jJAna pradIpa. cI5 nArane te navI hovAthI AnaMda Ape che, paNa jema jema vakhata jAya che tema tema te aNagame utpanna kare che. jenArAo paNa eka vakhata te vastune vakhANe che, to anya samaye vakheDe che ane AtmasvarUpa sAthe saMbaMdha na hovAthI avAstavika che, mATe jaDa vastuonA saMbaMdha akiMcitkara hevAthI duHkharUpa che. saMsAramAM paulika vastuo puSkaLa pramANamAM che. ane te badhIe eka ja bhavamAM eka sAthe prApta thaI zakatI nathI. amuka vastuo amuka bhavamAM ja prApta thAya che. je vastuo devagatimAM prApta thAya te manuSyagatimAM prApta thatI nathI ane je vastu manuSyagatimAM prApta thAya che te devagatimAM prApta thatI nathI. ane eka bhavamAM maLavAvALI vastu paNa kema karIne maLatI hovAthI koIne koI vastunI khAmI rahI jAya che athavA te navI maLe che te jUnI naSTa thaI jAya che. eTale jIvaMta paryata maLelI vastu vadhAravAnI ane navI vastu meLavavAnI tRSNAthI pugalAnaMdI duniyA dekhItI rIte to sukhI tathA AnaMdI ja jaNAya che paNa aMdarathI te duHkha tathA dilagIrIthI bharelI hoya che. A pramANe parAdhIna sukha tathA AnaMda meLavavA TevAI gayelI duniyAne Atmika saMpatti meLavI nitya sukha tathA AnaMda meLavavAnI IcchA sarakhIe thatI nathI ane eTalA mATe ja pudagalAnaMdI saMsAra parama duHkhI thaI rahyo che. bhale pachI te pitAne sukhI mAnI AnaMda ke majA bhagavate hoya paraMtu pariNAme te atre ja du:kha bhogavate najare paDe che. jaDa vastune saMga thAya eTale sukha mAnavuM ane viyega thAya eTale duHkha mAnavuM te kevaLa eka khoTI mAnyatA ja che, Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duHkha bhegavatI duniyA. : 187 : AkI tattvadRSTithI vicArIe tA sukhaduHkha jevI kAi vastu ja nathI, mATe AtmasvarUpa sukha che te ja sAcuM sukha che ane tene meLavavA paudgalika sukhanI bhramaNA kADhI nAkhI, saghaLIe paulika vastune tyAga karI AtmavikAsanA mArge vaLavAnI AvazyakatA che. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhadu:kha samIkSA (22) khanA mATe anAdi kALathI vaiSayika pravAhamAM taNAtuM jagata aneka prakAranA prayatna karavA chatAM paNa pariNAme sukhanI bhUkha bhAMgI zakayuM nathI. duniyAnI dRSTimAM kahevAtA dhanavAna e atyaMta parizrama veThIne lAkhA ane karoDAnI sakhyAmAM dhananA DhagalA karyA... ane sukhane zeAdhyuM paNa na jaDayuM tyAre dazya jagatamAM sukha zodhanArAonuM anukaraNa karIne sukhazUnya dhana ne khaga, baMgalA, meTara, vastra, ghareNAM AdinA rUpamAM pheravIne sukha zodhyuM te paNa chevaTe nirAzA ja maLI ane du:khI avasthAmAM duniyAne cheADIne cAlatA thayA. saMsAramAM mAnavIene kAi ne koi prakAranI akSisa maLelI ja heAya che ane tenA upayAga te ghaNu' karIne sukha meLavavAne kare che; kAraNa ke kevaLa akSisa maLavA mAtrathI ja te kAMi sukha mAnatA nathI; paNa maLelI akSisathI bIjAonA manara jana karIne temanI pAsethI iMdriyAnA anukULa viSayAne meLavIne sukha mAne che. saMgItanI bakSisavALo bIjAne peAtAnI saMgItanI 0000000000000000 postle 0000000000 00000 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhaduHkha samIkSA. : 1894 mannnnnnn kaLAthI rIjhavIne khuza kare che ane temanI karelI prazaMsA sAMbhaLIne rAjI thAya che, temaja bIjAe khuza thaIne ApelA dravyathI managamatAM vaiSayika sukhanA sAdhane meLavIne pitAne sukhI mAne che. tevI ja rIte vidyAnI bakSisavALo vidvAna pitAnI vidvattAnI kaLAthI bIjAnA mananuM AkarSaNa karIne potAnI kSudra viSayavAsanAone pUrI kare che ane potAne sukhI mAne che. A ja pramANe rUpa, baLa, dhana vagere vagerenI bakSisavALAo potAne maLelI kudaratI bakSisedvArA vaiSayika vAsanAone tRpta karIne sukha mAne che, chatAM pariNAme A badhAyanI khAMDanI cAsaNI caDhAvelA UMTanA lIMDAne cUsavA jevI avasthA thAya che arthAta UMTanA lIMDA upara khAMDa caDhAvIne banAvelA lADune mukhamAM mUkavAmAM Ave te pahelAM khAMDanuM paDa hoya tyAM sudhI to mIThuM lAge paNa khAMDa ogaLI gayA pachI pAchaLathI chANane nirasa svAda Ave che tema paudgalika vastuemAM magna rahIne viSayamAM sukha mAnanArAo chANanA geLA jevA du:khanA piMDa upara khAMDanA lepanA jevA sukhAbhAsane cAkhIne kAMIka sukha mAne che, paraMtu kSaNavAra sukha mAnyA pachI ghaNA kALa sudhI duHkhane ja anubhava kare che. vaiSayika sukha sacetana athavA acetana jaDavastuone AdhIna raheluM che ane te idri sAthe paugalika vastuone saMbaMdha thavAthI utpanna thAya che tyAre AtmA potAne sukhI hevAnuM abhimAna dharAve che. vAstavikamAM paugalika vastuone Idri sAtheno saMbaMdha svarUpathI sukha nathI, paraMtu saMsAravAsIoe kalpanAthI nirNata karela upAdhijanya sukhAbhAsa che. A badhuMye hoya che te duHkhasvarUpa paNa ajJAnatAthI Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 190 : jJAna pradIpa. sukha mAnavAmAM Ave che, ke je pariNAme duHkhasvarUpe pragaTa thAya che tyAre mAnavI nirAzA batAve che. huM sukhI nathI mATe sukha meLavuM evI IcchAthI prANu je paugalika vastuo meLavavA prayAsa kare che te eka prakAranI bramika pravRtti che, kAraNa ke svarUpathI sukha pitAnI pAse hovA chatAM paudgalika vastuomAM sukhane Arepa kare che ke jethI karIne tene te vastuomAM sukhanI bhramaNA utpanna thAya che eTale te pIgalika vastuomAM ja sukha che, evI daDha zraddhAvALo thavAthI pite sukhI thavA paugalika vastuonI haMmezAM cAhanA rAkhe che, ane prayatna karIne meLave paNa che; paraMtu kSaNavinazvara saMgI vastuone chevaTe viyAga thatAM mithyA jJAna ane zraddhAnA aMge pitAne duHkhanya mAnIne pariNAme duHkhI thAya che. huM sukhasvarUpa chuM. mArI pAse ja sukha che, mATe sukhI thavA mAre kaI paNa prakAranA jaDa padArthonI jarUrata nathI, AvA prakAranI pitAnAmAM ja sukhanI zraddhAvALA AtmAne pautralika vastuo meLavavAnI IcchA ja thatI nathI ane ajJAna avasthAmAM saMgharelA sukhasvarUpa DhAMkanAra kamanA pugalothI mukAvAno prayAsa vaiSayika sukhomAM IcchAonI vidyamAnatA hoya che tyAre Atmika sukhamAM IcchAone abhAva hoya che. jo ke AtmasvarUpa sukha prakaTa karavAnI IcchA thAya che paNa te eka nAmanI ja IcchA hoya che; svarUpathI to te anicchA ja che, kAraNa ke kRtrima ane akRtrima baMne prakAranA sukhanI IcchAonI bhAvanAmAM ghaNI ja bhinnatA hoya che. vaiSayika sukhanI IcchAmAM ISTa pau Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhaduHkha samIkSA. H 191 : galika vastuone grahaNa karavAnI bhAvanA haiAya che tyAre Atmika sukhanI icchAmAM paudgalika vastuAne tyAgavAnI bhAvanA hAya che. AvA akRtrima sukhanA icchukane paudgalika vastu enA saMcAviyAgamAM iSTAniSTapaNu` hotuM nathI. puNya karmAMnA udayathI thatA anukULa saMceAgAmAM rAjI thaine sukha mAnata nathI ane pApakarmanA udayathI thatA pratikULa saMcAgAmAM nArAja thaine du:kha mAnatA nathI. jema sukha AtmAnA svabhAva che tema duHkha koInA svabhAva nathI paNa vibhAva che, arthAt bhinna jAti, guNa ane dhavALA e dravyeAnA sa McAgathI utpanna thayelI vikRti che, ane te sukhasvarUpe hAya che ane duHkhasvarUpe paNa hAya che, kAraNa ke sAcA sukhathI aNujANu pudgalAnaMdI jIveAmAMnA keTalAka vikRtine sukha mAne che tyAre keTalAka duHkha mAne che paraMtu tAttvika dRSTithI vicAra karatAM te vikRti sukha paNa nathI temaja duHkha paNa nathI; kAraNa ke jyAre jaya ane caitanyanA saMcAganA savathA viyega thAya che tyAre bemAMthI eka paNa vastu hatI nathI arthAt ane dravyonA saMcAgAmAM je sukha mAnavAmAM AvatuM te paNa nathI hetuM temaja duHkha paNa heAtuM nathI; paraMtu kama svarUpa pudgalAnA viyeAgathI AtmAnuM sAcuM sukhasvarUpa pragaTa thAya che ane caitanyanA saMcAgarahita pudgalAmAM zuddha varNAdi tathA saDana, peDana Adi dharmo pragaTa thAya che, arthAt ane drabyAnA saMcAgathI thayelI vikRti maTI jAya che ane prakRti pragaTa thAya che. jemake: cUnA ane haLadara bhegAM thavAthI lAla vaNu thAya che te eka prakAranI vikRti-vibhAva che, paraMtu svabhAva nathI; kAraNa ke lAla vaNu nathI hAtA cUnAnA ke nathI Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ H 192 H jJAna pradIpa. hAtA haLadaranA, ane te prayAgathI haLadara ke cUnA alaga karavAmAM Ave che tyAre naSTa thaI jAya che ane cUnAnA dhALe vaNu tathA haLadaraneA pILo vadhu pragaTa thAya che, tevI ja rIte jaDacaitanyanA sAgathI thavAvALA sukha-duHkha paNa vikRta varUpa che; prakRti svarUpa nathI mATe ja paulika sukha-duHkha kSaNavanazvara che. jema paudgalika sukha-duHkhAmAM sukhane abhAva duHkha ane duHkhanA abhAva sukha manAya che, paNa te mAnyatAmAM kAMIka samajaphera thAya che; kAraNa ke te banne abhAvasvarUpa nathI paNa duHkha Atmika sukhanA AvaraNusvarUpa che ane paudgalika sukha te duHkhamAM zuddha sukhanA AropasvarUpa che; mATe paulika sukha-duHkha jevI keAI vAstavika vastu nathI. jema dIpaka upara mATInuM kUMDuM athavA dhAtunuM vAsaNa UMdhu' vALavAthI je kAMI aMdhakAra thAya che te prakAzanA upara AvelAM AvaraNusvarUpa che paNa prakAzanA abhAvasvarUpa nathI, ane tethI jyAre dvIpaka uparathI vAsaNa uMcakI levAmAM Ave che tyAre aMdhAru naSTa thaI jAya che ane prakAza prakaTa thAya che, tema AvaraNusvarUpa je duHkha kahevAya che te AvaraNu khasI javAthI naSTa thAya che ane sukhasvarUpa pragaTI nIkaLe che. AtmAnA upara kA~nA AvaraNa AvI javAthI aneka prakAranA pudgalA-jaDa padArthonA saMcAga thavA te AvaraNusvarUpa vikRti hovAthI duHkharUpe ja oLakhAya che ane AvaraNu khasI javAthI zuSya sukhasvarUpa pragaTa thAya che, paNa AvaraNavALA saMsArI jIvA jene sukha mAne che tevI kAI AvaraNusvarUpa du:kha ane AvaraNa rahita zuddha sukha sivAya trIjI vastu jaNAtI nathI ke jene zuddha sukhathI bhinna sukha Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www sukhadu:kha samIkSA : 1930 tarIke mAnavAmAM Ave, mATe paugalika sukha jene kahevAmAM Ave che te AvaraNasvarUpa du:khamAM jIve karele zuddha sukhane Apa mAtra che. jaDa padArthonI asara thavAthI aMtaHkaraNamAM harSa, zeka, dilagIrI, AnaMda, prameda, ullAsa Adi je vikAra utpanna thAya che tene paugalika sukhaduHkha kahevAmAM Ave che ke je eka prakArane mehanIyakamane audayika bhAva che. te jyAre bhagavAI rahe che tyAre pUrvokta vikAro zAMta thaI jAya che. bhinna bhinna samaye mehanIyanI bhinna bhinna prakRtine udaya hovAthI vikAromAM paNa bhinnatA AvI jAya che. koI vakhata harSa thAya che, te kaI vakhata zoka thAya che, keI vakhata AnaMda thAya che koI vakhata dilagIrI thAya che. A badhAye vikArene paugalika sukhaduHkhamAM samAveza thAya che. paugalika vastuone saMga eka sarakhA hovA chatAM paNa AvaraNavALo jIva mehanIyanA udayane laIne ekamAM anukULatA ane Itara saMgamAM pratikULatA anubhave che. jo ke anukULa saMge paNa jIvanA AnaMda tathA sukhasvarUpane DhAMkavAvALA hoya che te paNa jIva temAM sukhane Arepa kare che. paugalika saMgamAM anukULatA-pratikULatAnuM aniyamitapaNuM che. eka vyaktine eka vastu anukULa hoya che tyAre te vastu bIjAne pratikULa hoya che. A aniyamitapaNAnuM mULa kAraNa karmonA udayanI vicitratA che. jyAre mehanIyane samULage kSaya thaI jAya che tyAre kSAyikabhAvane prApta thayelA saghaLA ya AtmAonI ekasarakhI daSTi thAya che, kAraNa ke temanA AtmAo uparavA Ava13. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 194 : jJAna pradIpa. raNe khasI javAthI Atmika sukhasvarUpe pragaTa thAya che ane samyaga jJAnane vikAsa thavAthI paugalika vastuonA satya svarUpane oLakhI le che. eTale jaDa padArthomAM temane sukha-duHkha anukULatA-pratikULatA Adi asabhAne anubhava thato nathI, paraMtu teo AtmasvarUpa sAcA sukhane anubhava karavAvALA hoya che ane A sukha vikRtisvarUpa na hovAthI haMmezAM rahevAvALuM hoya che, temaja paulika Aropita sukhanI jema tAratamyatA vagaranuM hoya che, temaja anubhava paNa ekasarakho ja hoya che. zarIra upara mela lAgavAthI AvatI durgaMdhane dUra karavAne mATe sugaMdhI padArtha paDavAmAM Ave che. jyAM sudhI sugaMdhI padAthanI asara hoya che tyAM sudhI durgadha jaNAtI nathI ane sugaMdha Ave che paNa sugaMdhI padArthanI asara dUra thaI gayA pachI dudha jevI ne tevI pragaTI nIkaLe che athavA te mAthAmAM ke peTamAM sakhata duHkhAvo thato hoya ane davAno upayoga karavAmAM Ave to te davAnI asarathI tatkALa te te duHkhAvo maTI jAya che, paNa davAnI asara dUra thaI gayA pachI pAche duHkhA thavA mAMDe che. temaja pratikULa mAnavAmAM AvatAM pudgalenA saMsargathI manAtA duHkhane dUra karavAne anukULa paugalika vastuone meLavIne sukha mAnavAmAM Ave che, paraMtu jyAre anukULa mAnelI paudgalika vastuone saMsarga dUra thaI jAya che tyAre pAchA pitAne duHkhI mAne che. AtmAnI sAthe paugalika vastuono saMga mAtra dukhasvarUpa che, kAraNa ke jyAM sudhI AtmA, rUpI jaDanI sAthe saMyoga saMbaMdhathI joDAyela hoya che tyAM sudhI tenA sukha, AnaMda, jJAna Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhadukha samIkSA. : 15 : -~-~ Adi guNe DhaMkAyelA rahe che eTale jaDa saMyegI AtmA sukha vagarano hovAthI duHkhI kahevAya che, jethI karI tene sukha meLavavA bIjA jaDa padArthonI jarUrata paDe che ane te jaDa padArtho meLavyA pachI temAM sukhano orepa karI potAne sukhI mAne che, paNa jyAre te jaDa padArthano viyoga thAya che tyAre pAchA pote pahelAM karatAM bamaNuM duHkha manAve che. jema keIne kharajavuM thayuM hoya ane khaNuja AvatI hoya tyAre te lAkaDAnI aNIthI ke tevI ja keI dhAravALI vastuthI khaNIne sukha mAne che paNa khaNI rahyA pachI cholAvAthI baLatarA thavAthI bamaNe duHkhI thAya che, paNa je kharajavAne davA karI mULathI maTADI devAmAM Ave to te du:khathI mukAI jaIne sukhI thAya che ane khaNujanuM duHkha maTADI sukhI thavA dhAravALI vastunI paNa jarUrata paDatI nathI, temaja te vastuonA upayogathI thatuM bamaNuM duHkha paNa jogavavuM paDatuM nathI, tevI ja rIte AvaraNavALA du:khI jIvane jaDasvarUpa karmono sarvathA viyega thavAthI sukhasvarUpe pragaTa thaI jAya che ke jethI karIne sukhIne mATe grahaNa karavAmAM AvatI paugalika vastuo ke je pariNAme bamaNuM duHkha Ape che, arthAt Atmika sukhasvarUpane bamaNuM DhAMkI de che tenI jarUrata paDatI nathI. mehanA udayavALA cha mamatAmAM sukha mAne che tyAre mehanA kSaya ke upazamavALA samatAmAM sukha mAne che. eka mANasa pAse vastra na hoya, makAna na hoya, ghareNAM na hoya ke anna na hoya paNa bIjAnI mAlIkInI badhI ya vastuo vidyamAna hoya chatAM A mArI nathI, evuM manamAM hovAthI potAne duHkhI mAne che, paNa te ja vastuo pite meLave che tyAre A Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 16 : jJAna pradIpa, vastuo mArI che, huM ene svAmI chuM, evI mAnyatA pachI te vastuone vApare ke na vApare te paNa pitAne sukhI mAne che. paNa pArakI vastuo pote vAparavA chatAM, A vastu mArI nathI evI bhAvanAthI sukha mAnato nathI, mATe paudgalika sukhamAM mamatAnI jarUrata rahe che. je vastuomAM mamatA hoya che temAM ja sukhane Arepa kare che ane pitAne ema mAne che ke A vastuethI ja huM sukhI chuM, temaja A vastuo nAza pAmaze te huM duHkhI thaI jaIza, evI samajaNathI te vastuonI rakSA karavA niraMtara kALajI rAkhe che ane sukhathI vimukha thavAthI vaMcita na rahI javAya eTalA mATe hamezAM temAM rAmA. rahe che. mehanIyanA udayathI vastusthitine aNajANa hovAthI mamatA duHkhanI vRddhi karanArI hovA chatAM paNa sukhanA mATe tene karavI paDe che, paraMtu te vastunA vidyamAnapaNamAM ja mamatAnA - satyasvarUpa dukhano anubhava thaI jAya che te paNa te vastumAM rahelI Asaktine choDato nathI ane te vastu nAza thaI jAya. che tyAre mamatAne laIne ghaNe ja duHkhI thaI jAya che. keI eka vizALa makAnamAM vyAkhyAna cAlatuM hoya, vaktA atyaMta AkarSaka bhASAmAM vyAkhyAna ApI rahyo hoya, viSaya paNa kapriya heya, zrotAo paNa sAMbhaLavAmAM magna banI gayA hoya evAmAM keI tyAM AgaLa gabharAyele cahere bUma mArato Ave ke eka chokaro moTara nIce dabAIne marI gaye te tyAM vyAkhyAnamAM beThelAomAMthI jeTalA karAvALAo hoya te badhAyane "mAre te chokare nahIM hoya?" evI mamatAne laIne ciMtA tathA duHkha thavAthI tyAMthI UbhA thaIne bahAra deDavAnI taiyArImAM hoya ane eTalAmAM kaI bIjo mANasa AvIne kahe Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhaduHkha samIkSA. ke "e te keIkeLIne chekare bhikhArI che. A pramANe sAMbhaLatAveMta UbhA thaIne utAvaLathI javAne taiyAra thaelA mANasonAM manamAM "A te kaI bhikhArI che, amAre chokaro nathI" evI vicAraNA thavAthI mamatA dUra thatAMnI sAthe ja ciMtA ane duHkha paNa dUra thaI jAya che. AvI ja rIte AvA vyAkhyAnanA prasaMge keI AvIne kahe ke - amuka zerImAM Aga lAgI che" te te zerImAM rahenArA mANasenA manamAM ciMtA utpanna thavAthI javAne taiyAra thayA hoya eTalAmAM kaI bIje mANasa AvIne kahe ke "eka kaLInuM chAparuM banI gayuM che te ciMtAtura mANaso "amArA gharamAM Aga nathI lAgI ema jANa thatAMnI sAthe ja ciMtA rahita thaI jAya che, paraMtu tAtvika daSTithI vicAra karavAmAM Ave te mamatA duHkhane uttejita karanArI che, paNa sukhane utpanna karanArI nathI, kAraNa ke je chokarA ane ghara upara mamatA che te marI jAya ke baLI jAya to puSkaLa duHkha thAya che paNa je vastuo upara mamatA hotI nathI te mare athavA baLe ke nAza pAmI jAya to paNa te vastuo mATe ciMtA ke duHkha thatuM nathI. chevaTe pariNAmamAM vastunuM ja svarUpa bahAra tarI Ave te vastu te svarUpavALI kahevAya che. vastumAM mamatA karavAthI sukhane AbhAsa thAya che paNa te vastu naSTa thavAthI mamatAnuM sAcuM svarUpa duHkha pragaTI nIkaLe che mATe mamatA dukhasvarUpa che paNa sukhasvarUpa nathI. paugalika vastuomAM thatAM vicitra prakAranA parivAthI kAMI jIvane sukha-duHkhane anubhava thato nathI paNa mehanIya kamanA vikArasvarUpa mamatAne vastuo sAthe saMbaMdha thAya che tyAre vikRtasvarUpa sukhaduHkhane potAnAmAM Arepa karIne potAne Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 18 : jJAna pradIpa. sukhI athavA te duHkhI mAne che. jemake eka mANasanI dUra dezAvaramAM peDhI cAlatI hoya, ane pote vizvAsu vAtarene peDhI bhaLAvIne dezamAM rahete heya. bhAgyejege peDhImAM meTuM nukasAna AvavAthI peDhImAMnuM sarvasva nAza pAmI gayuM hoya paNa jyAM sudhI peDhInA mAlIkane khabara paDe nahi tyAM sudhI te te pitAnA dezamAM mArI pAse koDenI saMpatti che, mArI paradezamAM peDhI cAle che, mArI paradezamAM sthavAra milkata puSkaLa che, AvI mamatAthI pitAne sukhI mAnI AnaMda bhagavato hoya che, paNa saMpattine sarvanAza tene koI paNa duHkha deto nathI, paraMtu jyAre te sAMbhaLe che ke paradezanI saMpatti sarvathA nAza pAmI gaI che tyAre mAruM sarvanAza thaI gayuM" evI mamatAnI pariNati thavAthI potAnAmAM duHkhane Arepa karIne pote duHkha manAve che, mATe mehanIyanA kSapazamavALA je kahe che ke samatAmAM sukha che te sarvathA satya che, kAraNa ke samatA Atmika guNa che, ane te karmano vikAra na hovAthI zuddha sukhasvarUpa che, ane AtmavikAsasvarUpa hovAthI tenuM parivartana thatuM nathI, arthAt Atmika sukha AtmAne zudhdha svabhAva hovAthI niraMtara sukhasvarUpe ja rahe che paNa naSTa thatuM nathI, temaja temAM hAnivRddhi paNa thatI nathI. haMmezAM ekasarakhuM ja rahe che. vikAravALI vastuomAM hAni-vRddhi tathA kSaNavinazvaratA hoya che paNa nirvikAra vastuomAM emAMnuM kazuM ya hetuM nathI, mATe AvA AtmasvarUpa sAcA sukhane pragaTa karavA mehanIyanA AvaraNane toDI nAkhavA joIe, ane te zAzvatuM sukha meLavavAnI IcchAvALAnuM avazya kartavya che. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che,000 1Docx *0000000 sa saMga. ooooooooooooooooooo ... ( 3 ) <Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 200 : vAna pradIpa. che. temaja temanI saMgatamAM rahenAra AtmAone sanmArge derIne temanuM parama kalyANa karI zake che. AvA AtmAo samyaga jJAnI hovAthI vaiSayika sukhothI vimukha rahelA hoya che kAraNa ke teo sAcA sukhanA anubhavI hevAthI vaiSayika sukhane duHkharUpe ja mAne che, jethI karIne temane AtmA zudra vaiSayika vAsanAthI rahita hovAthI pitAnA Azritane avaLe. mArge dorate nathI.satapuruSo anubhavajJAnavALA hovAthI temane pathInA jJAnanI khAsa jarUrata hotI nathI.pothImAM lakhelAM jJAnI puruSonA vicAre mehanIya karmanA kSaya ke kSaye pazama vagaranA chane mehanIyanA kSapazama athavA kSaya karavAne mATe nimittabhUta thaI zake che kharA, paNa jene mehanIya kSopazama thavAthI manavRttimAM AtmavikAsane prakAza paDato hoya teo pothIo na vAMce te paNa cAlI zake che, kAraNa ke temaNe vAMcavA-bhaNavAnuM phaLa samyajJAnate meLaveluM hoya che, temane sparzadha thayela hoya che. mehanIyanA kSapazama vagaranA ekalA jJAnAvaraNIyanA kSapazamavALA AtmAo je pustaka vAMcIne jJAnI puruSanA vicArene jANe che teo mehanA dabANane laIne mithyAbhimAnane tAbe thAya che ane pote jJAnI hevAne dAvo kare che, paraMtu mahAmahanA AvezathI temanI pravRttio ajJAnatAnI sUcaka hoya che, arthAt rAgadveSathI bharapUra abhaNa mANasonI jema kaSAya ane viSayethI kaluSita thaelI hoya che jethI karIne teo ajJAnI ja kahevAya che, chatAM vyavahAramAM mANase temane vidvAna kahIne bolAve che. AvA kahevAtA vidvAne asatane AvakAra ApavAvALA hovAthI ane asanA upAsaka hovAthI satapuruSonI paMktimAM bhaLI zakatA nathI. evAonI saMgatathI Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satsaMga. 201 : kaI paNa vyakti potAnuM zreya sAdhI zakatI nathI. jyAM sudhI mehanIya kSaya athavA kSayopazama karone svarUparamANutArUpa jJAna prApta thAya nahIM tyAM sudhI pArakA sAne jJAnI banI zakAya nahIM. pArakA jJAne jJAnI banelA pArakuM jJAna bIjAne batAvI temanA karelA pUjA, satkAra ane AvakArathI phUlAI jaIne potAnA jANapaNanA mithyAbhimAnathI bIjAnA prati tiraskAranI daSTithI juve che te eka prakAranI adhamatA che. AvA puruSe pAmara hovAthI sat thaI zakatA nathI. satapuruSonI niraMtara saumya ane nirvikAra dRSTi hoya che. temanI chAyAmAM rahenAra game teTale pApI ane durAcAro kema na hoya chatAM pApapravRtti cheDI daine sadAcArI bane che; kAraNa ke puruSone AtmA pavitra ane ucca keTIne hoya che. emane saMsAranI kaI paNa vikRti asara karI zakatI nathI. emanAM bhAvanAbaLathI ja aneka jIvonuM bhaluM thaI zake che. AvA puruSonA darzana mAtrathI prANIone parama zAMti ane saMtoSa prApta thAya che, temaja ajJAnatAthI thato mUMjhavaNe dUra thaI jAya che. emanI vANImAM viSayonuM viSa dUra karavAnI ajaba zakti rahelI hoya che. AvA puruSono saMga te satsaMga kahevAya che, ane te potAnA AtmAne pavitra banAvI bhAvasaMpatti meLavavAnI IcchAvALA avazya kare che. sAcA saMtapuruSo vastu sthitine jANavAvALA jJAnI hovAthI emane kaSAyaviSaye kanaDatA nathI. paugalika vastuomAM IcchAniSTapaNuM na hovAthI emanI keI stuti kare ke niMdA kare baMne upara samadaSTipaNuM hoya che. stuti karavAthI harSanA AvezamAM mithyAbhimAnane tAbe thatAM nathI ane niMdA karavAthI dilagIra thatAM nathI. temaja pitAnI Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ H 202 : jJAna pradIpa. stuti karAvavA khATA phALa paNa karatA nathI. keAI AdarasatkAra karo ke na karo tenI kAMI paNa paravA rAkhatA nathI. peAte je nAmathI oLakhAya che te dehanuM anAvaTI nAma rAkheluM che, paNa AtmAnu` nathI ema sAcI rIte jANatA heAvAthI dehanI sAthe ja viSNusI javAvALA nAmane amara karavA mATe mAyA, prapaMca tathA asatya athavA teA asadAnA Azrita manI kiMmatI mAnavajIvana veDaphI nAMkhI AtmAne kamathI bhAre anAvatA nathI. asat jaDa padArthAMmAMthI jemanI maneAvRttie virAma pAmI gaI che evA pujya puruSo nira'tara AtmapariNatimAM ramanArA hAvAthI parapariNatimAM ramavArUpa vyabhicArathI mukta hAya che. paudgalika vastuo pudgalane peSe che paNa AtmAne poSatI nathI AvI temanI aTala zraddhA hovAthI jIvanamAM upacAgI paudgalika vastuone anAsaktipaNe upayAga kare che, temane rasaleAlupatA hotI nathI. AtmakalyANanA sAdhanabhUta dehane TakAvI rAkhavA pUratA ja AhArAdinA upayAga kare che. prabhunA mArgathI bhUlA paDavAnA bhayathI meAhanIyanA auyika bhAvanI preraNAnI asara thavA detA nathI ane haMmezAM apramatta rahe che. peAtAne Azrita rahelI athavA te pote jenA AzrayamAM rahelAM hAya che evI paulika vastuomAM mamatA na heAvAthI tenA kSaNanizvara svabhAva pramANe temAM thatAM parivatanathI jarA ya mUMjhAtA nathI, paNa haMmezAM samabhAvamAM ja rahelAM heAya che. janmamaraNanI vikaTa samasyAnA sAcI rIte ukela karelA hAvAthI mRtyuthI bhayabhIta thatAM nathI paNa tenA aMta lAvavAne niraMtara prayAsavALA hAya che. AtmadarzananI utsukatAvALA hAvAthI anAtma tattvanI Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satsaMga. : 20ka : vicitra prakAranI khUbIo nihALavAne vakhata gALatA nathI. saMcita azubhanA udayathI aneka prakAranA vigho AvavA chatAM paNa nirutsAha banI sAdhya kAryamAM nabaLAI jAhera karatA nathI. emanI mana, vacana, kAyAnI pravRttimAM bhinnatA hotI nathI, kAraNa ke cetanya jagatamAM vicaranArane jaDa jagatanA padArthonI AvazyakatA hotI nathI eTale temane mAyA, prapaMca ke asatyanA Azrita banavAnI jarUrata rahetI nathI. jaDa jagatamAM vicaranArAone AtmA dubaLa thaI gaelo hovAthI temanA jIvana, AnaMda ane sukha jaDapadArthonA Azrita banI jAya che jethI karIne temane eka kSaNa paNa jaDa padArtha vagara cAlI zakatuM nathI. eTalA mATe te jaDa vastuo meLavavA temane ane satya tathA mAyAprapaMca karavo paDe che ane tethI karIne ja temanA mana, vacana ane kAyAnA vyApAramAM bhinnatA AvI jAya che. mahApuruSe pote sahunA sAthI hevAthI niraMtara satyanuM ja avalaMbana lenArA hoya che, mATe teo vastunuM satyasvarUpa ja prarUpe che.asasvarUpa pAMce IdriyonA viSayathI parAmukha hevAthI temanA vAstavika svarUpanI satyatAne gopavatA nathI. pAMce IdrinA viSa AtmasvarUpane DhAMkI de che mATe viSayAnaMdI jIvene parasvarUpa ja svasvarUpe bhAsatuM hovAthI AtmasvarUpa sukha tathA AnaMda meLavI zakatA nathI, jethI karIne viSayAnaMdI jIvone rAgadveSane tAbe rahevuM paDe che, ke je eka asat vastumAM agrasthAna bhogave che. A bAbatanuM samyaga jJAna satapuruSene hoya che ke jethI karIne AnaMda tathA sukha mATe viSayanI vATe gamana karanArAone pAchA vALIne sukhanA mArganI sAcI dizA batAve che, ane eTalA mATe ja teo niHsvAthI hoya che. svasvarUpathI aNajANa parasva Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 204 : jJAna pradIpa. rUpamAM ramanAra ja svArtha hoya che, kAraNa ke viSayanI tRpti mATe pauddagalika vastuo meLavavAnI IcchA te svArtha ane tadanusAra pravRtti karavI te svArthika pravRtti kahevAya che. mahApuruSane AvI pravRtti karavAnI AvazyaktA hotI nathI, kAraNa ke teone jaDanA dharmonI sarvathA anAvazyakatA samajAyelI hoya che ane ni:svAthI hevAthI teo mAyAprapaMcathI mukta hoya che ke jethI karIne temane kSudra vAsanAnI tRptine mATe lekenI pAsethI paugalika sAdhana meLavavA jJAnI, tyAgI, tapasvI ane dhyAnIpaNane kheTa ADaMbara kare paDatuM nathI. aMtarAtmadazAmAM vicaranArA saMtapuruSone kAMIka aMze Atmika sukha tathA AnaMdane anubhava thayela hovAthI bahirAtmadazAvALAone priya pogalika AnaMda tathA sukhane tuccha samaje che eTale temanI manavRttio paugalika vastuo meLavavA bAAnA jagatamAM bhaTakatI nathI, paraMtu aMtarjagatamAM sthiratAthI zAMtapaNe rahelI hoya che, ane tethI karIne ja teo sAcA AnaMdanA bhaktA hoya che, kAraNa ke sAcA AnaMda tathA sukhamAM vRttionI caMcaLatA-asthiratA hetI nathI. vRttione caMcaLa banAvanAra mehanIyane audayikabhAva hoya che ane te paugalika hevAthI kSApazamika ke kSAyika bhAvasvarUpa sukha tathA AnaMda Atmika dhamane sparzI zakatA nathI. jema taLAvamAM pavananA saMsargathI tarage UchaLe che te eka vikRti hoya che paNa prakRti hatI nathI tema karmanI preraNAthI thavAvALI vRttionI caMcaLatA te vikRti che paNa prakRti nathI; mATe je sukha tathA AnaMdamAM caMcaLatA rahelI che te vikRtisvarUpa sukha kahevAya che, prakRti svarUpa nathI kahevAtuM. aMtarAtmadazAvALAmAM kSApazamika bhAva hovAthI prakRtisvarUpa zuddha sukhanA bhektA hoya che. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satsaMga, : 205 : ~ ~ ~~ ~~~ mahApuruSe viSayanA Azrita na hovAthI ja emane krodha, mAna, mAyA, lobha Adi kaSA tathA hAsyAdi nekaSAyone AdaravAnI jarUrata hetI nathI. kaSAyanekaSAyane Adara viSayane mATe ja thAya che. jo ke kaSAya ane viSaya baMne otaprota rahelAM che, kAraNa ke rAgadveSane samAveza kaSAyamAM thAya che. je jaDa dharmasvarUpa IdriyanA viSayamAM rAgadveSa hoya che tene viSaya tarIke kahevAmAM Ave che, paNa je indriyanA viSayamAM rAgazreSanA abhAvasvarUpa samabhAva hoya che te viSaya nathI kahevAtA paNa vastune bedha mAtra kahevAya che. mehanIyanA kSapazama ke upazamavALAne vastuno baMdha karavA iMdriAnI jarUrata paDe che paNa sarvathA mehanIyanA kSayavALAne iMdriyAnI jarUrata paDatI nathI, mATe samabhAve iMdriyonA viSayone grahaNa karavA te bedha ane viSamabhAve grahaNa karavA te viSaya. AvA viSayane mATe rAgadveSanI jarUrata paDe che ane te kaSAyasvarUpa hovAthI viSayA-- naMdI AtmAo viSaya mATe kaSAyane Adara kare che, paNa viSayavirakta mahAtmAo kaSAyathI mukta hoya che. satpuruSa jJAna, darzana, cAritra, jIvana, sukha Adi pitAnI sAcI saMpatti meLavavAnA kAmI hovAthI pArakI paugalika saMpattinA nicchaka hoya che; temaja aNasamajaNamAM grahaNa karelI para saMpattine tyAgavAvALA hoya che, ane navI paugalika vastune grahaNa karatA nathI, kAraNa ke teo samaje che ke paugalika vastuo Atmika saMpatti khoyA sivAya maLatI nathI ane eka vakhata khoyelI Atmika saMpatti pAchI meLavatAM atyaMta zrama paDe che, temaja ghaNA kALa sudhI saMsAramAM rajhaLavuM paDe che. AtmAne potAnI pAsethI saMpattio khevAI gayA pachI Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 206 : jJAna pradIpa. peAtAnA nirvAha mATe parAdhInatA bhAgavavI paDe che; kAraNa ke pArakI vastu vAparavAnI icchAvALA te vastune AdhIna thayA sivAya vAparI zakatA nathI temaja te vastu naSTa na thAya tenI paNa tene kALajI rAkhavI paDe che; chatAM paravastu kSatruvinazvara heAvAthI chevaTe naSTa thaI jAya che ane peAtAno saMpattithI daridrI anelA AtmA aneka prakAranI ApattivipattinA Azrita ane che. saMtapuruSA mAhano zikhavaNIthI mUMjhAtA nathI, arthAt suMdara makAna, vastra, ghareNAM, bheAjana Adi pAMce dricAnA viSayabhUta padArthomAM AsaktivALA thatAM nathI, kAraNa ke teo pugalaskaMdhAnI racanAthI jANItA hAya che eTale temane AtmA sivAya khIje kayAMya paNa suMdaratA jaNAtI nathI. AtmA svabhAvathI ja sat-satya ane suMdara heAya che ane te jJAnadaSTithI jonAra jJAnI puruSAne sAcI rIte jaNAya che. AMkheAthI jonArane AtmAmAM je suMdaratA-asuMdaratA, sArA-narasApaNu Adi vikRti jaNAya che te AtmAnI nathI paraMtu kamajanya che ane te pudgalasvarUpa che. AtmasvarUpa jJAnathI jaNAya che, paNa AMkhAthI jaNAtuM nathI ane eTalA mATe ja iMdriyothI vastunu sAcuM svarUpa jANI zakAtu nathI, kevaLa iMdriyAthI jaDa padArthInuM satya svarUpa jANI zakAya, nahI teA pachI caitanyanuM sAcu' svarUpa kevI rIte jANI zakAya ? caitanya akhaMDa nivikAra jJAnasvarUpa che ane jaDa padAparamANuonA kadhasvarUpa che. jaDa vastunA skaMdhAmAM nira'tara maLavApaNu' ane vichaDavApaNu' thayA kare che. eTale hamezAM eka rUpe rahetA nathI, para'tu dareka kSaNe parivartanazIla hoya che; tyAre AtmA niraMtara jJAnasvarUpa rahevAvALo che. jo ke AtmAmAM parivatAnapaNuM che paraMtu te svarUpe nathI pararUpe che ane paulika Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satsaMga, : 207 : www kaMdhAmAM svarUpathI parivartana paNuM raheluM che, mATe asthira svabhAvavALI paugalika vastuonuM svarUpa AMkhethI jonArAne asatya bhAsavAthI vyAmeha pamADe che, jethI karIne AtmasvarUpa bhUlI jaIne parasvarUpamAM Asakta thAya che ane tene meLavavA niraMtara prayatna kare che, tyAre puruSa AtmasvarUpane pragaTa karavA prayAsa kare che, kAraNa ke emane AtmasvarUpanI oLakhANa hoya che eTale kSaNavinazvara vastuomAM mUMjhAtA nathI. AvA puruSane mahimA avarNanIya che. jeo AvA puruSonA samAgamamAM rahe che teo avazya pote sat banI zake che ane kaSAyothI mukti meLavI zake che. aneka prakAranI Apattivipattino sAmane karavAnuM baLa meLavI zake che. vastu mAtranuM sAcuM svarUpa oLakhIne Atmika vikAsa sAdhI zake che. game tevA vikaTa saMyogamAM mUMjhAtA nathI. kamanA vicitra prakAranA udayamAM haiyatAthI DagatA nathI ane paugalika vastuomAM iSTAniSTapaNAnAM abhAve viSamabhAvane prApta thatA nathI paNa samabhAvamAM rahe che. satsaMganA prabhAvathI ajJAnatAthI thatI azAMti TALIne zAMti prApta karI zake che. kSudra vAsanAothI vAsita aMta:karaNane zuddha banAvI zake che ke jethI karIne trividha tApa maTADIne kalezathI rahita thaI jAya che. kSamA, namratA, saraLatA, nirlebhatA Adi sadgaNone pragaTa karI zake che. mamatA rahita thavAthI duHkhothI paNa mukAI jAya che. jene dehane AzrayIne keIpaNa prakArane svArtha sAdhavo hoya, pachI te dhana-saMpatti meLavavAno hoya ke kSudra vAsanA saMtoSavAne heya tene mATe te satsaMga-kusaMga jevAnI jarUrata rahetI nathI. ghaNuM karIne to paugalika svArtha kusaMgathI sAdhI zakAya che, kAraNa ke puduM Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 208 : jJAna pradIpa. galAnaMdI viSayAsakta nI saMgatathI vaiSayika sukhanA sAdhane meLavI zakAya che. asat padAthane Adara karanArA ja potAnI kSudra vAsanA saMtoSavAne potAnA AzritenI manekAmanA saphaLa karI zake che paNa satapuruSe asat padAthathI parAmukha hevAthI svAthI jIvene saMteSa pamADI zakatA nathI, mATe ja dehAzrita padgalika AnaMda meLavavAne mATe kusaMga atyaMta upayogI nivaDe che, paraMtu AtmavikAsa karavAne mATe, Atmika sAcI saMpatti jJAna, darzana, jIvana, sukha tathA AnaMda meLavavAne mATe temaja zAMti, samatA, samabhAva, samyagajJAna, darzana, cAritra Adi dharmanI prAptinA mATe to satsaMga ja upayogI nivaDI zake che kAraNa ke satavastune oLakhanArA ane tene Adara karanArA puruSo ja hoya che ane evA puruSe ja asatA mArge vaLelAne sanmArge lAvI zake che. saMsAranI zerIomAM bhaTakatAne zAzvatA siddhisthAne pahoMcADI zake che ane janma, jarA, maraNanA trAsamAMthI choDAvI zake che, mATe mumukSu AtmAthI jIe sAcA satpanI gaveSaNa karIne temane avazya saMga karo, paraMtu asatsaMga to kadApi kare nahIM, kAraNa ke asatsaMgathI AtmAnuM ahita thAya che mATe asat jIvAthI sadA sarvadA dUra rahIne puruSanA caraNamAM ja dehathI mukti meLavavI. Adara karavAne pahoMcADI karAmaraNanA gAdisthAne rahe che saMsAranI ja A Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xxxxxx 000000000or 000000000 000000000xx guNAnurAga. ( 24 ) 0000000000000000000000 sAramAM ghaNAkharA mAnavIe guNAnurAgI banavuM pasaMda kare sa che ane te guNI anavAnI icchAvALAnu mukhya karttavya che; paraMtu guNanI sAcI eLakhANu na heAvAthI guNane khale avaguNu ja meLave che, mATe guNu zuM vastu che tene sArI rIte oLakhyA pachIthI ja tenA anurAgavALA thavuM joie. jenA sasathI anIti ane adhamane mArge doravAI jaIne AtmAnA adhaHpAta thato hAya tA te guNI nathI paNa avaguNI che. AvA avaguNA meLavavA chatAM paNa jo te guNAnurAgIpaNAno dAvA karatA hAya tA teo ga'bhIra bhUla kare che. guNI mANasanA saMsargathI durAcArI sadAcArI thAya che paNa sadAcArI durAcArI thatA nathI. guNu e prakAranA hAya cheH eka to mAhanIyakanA kSaya, upazama ane kSayApazamathI thavAvALA AtmavikAsasvarUpa hAya che ane bIjo punyaka janya. A baMnne prakAranA guNAmAMthI 14 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 210 : jJAna pradIpa, AtmavikAsasvarUpa guNa sAro ane sarvotkRSTa hoya che. AvA samatA, samabhAva, zAMtisvarUpa ramaNatA Adi guNene grahaNa karavAvALA AtmAnaMdI puruSano anurAga karavAvALA avazya pitAnA AtmAne guNI banAvI paramakalyANa sAdhI zake che. duniyAnI Apatti-vipatti ane upAdhithI baLelA ane durAcArIonA sahavAsathI adhaHpatanane mArge vaLelA bhAvanA aniSTathI bacI jaIne zAMti meLavI sadAcArI banI zake che ane pitAnA AtmAne unnata banAvI zake che. guNa ane dharmamAM zabdAMtara che paNa arthAtara nathI. vastumAtranA svabhAvane dharma kahevAmAM Ave che, jema ke agnino svabhAva dAhakatA, pANIno svabhAva zItaLatA, sAkarano svabhAva mIThAza, kariyAtAno svabhAva kaDavAza tema ja AtmAno svabhAva jJAna, darzana, jIvana, sukha ane jaDano svabhAva varNa, gaMdha, rasa va, va. A pramANe vastuno svabhAva te dharma ane dharma te ja guNa. svabhAva, dharma ane guNa traNe eka ja vastu che. phakta nAma ja judA che paNa vastunI sAthe to svarUpa saMbaMdhathI rahevAvALA che. vastune dhAraNa karI rAkhe te dharma, vastunuM astitva jALavI rAkhe te svabhAva ane vastune oLakhAve te guNa. jene miSTAnna banAvavAnI IcchA thAya che te mIThAza mATe sAkarane cAhe che, jene tAva maTADavAnI IcchA hoya che te kariyAtAne cAhe che, jene tarasa maTADavAnI IcchA thAya che te pANIne cAhe che tevI ja rIte jene samyagrajJAna, darzana Adi Atmika guNo meLavavAnI IcchA thAya che te jeNe samyagajJAna, darzana, samabhAva Adi Atmika guNono vikAsa karyo hoya evA vikAsI puruSone cAhe che, paNa tethI viparIta guNadharmavALAne cAhatA nathI. kadAca Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNAnurAga. : 211 : mmmmmmmmmmmmmmmmman aNajANapaNe viparIta guNadharmavALI vastu cAhanApUrvaka grahaNa thaI gaI hoya to kaMIke virUpa pariNAmano anubhava thatAMnI sAthe ja maLanI jema te vastune tyAga kare che ke jene pachIthI kaI paNa vakhata smaraNamAM lAvato nathI; eTaluM ja nahi paNa Icchita guNa meLavavAnI IcchAthI bIjI koI vyakti te vastune grahaNa karatI hoya to tene aTakAve che. mAnavajAtirUpa vibhAva-paryAyamAM vicaratA AtmAo guNane uddezIne ekabIjA upara anurAgavALA thAya che, paNa guNaavaguNanA vivekazUnya ghaNAkharA ja pitAnI atyaMtara ane bAhA banne prakAranI saMpatti khAIne avaguNa meLave che, ane ubhaya lekathI bhraSTa thaIne pitAnuM ghaNuM ja ahita kare che. jeo guNa-avaguNanuM aMtara jANe che teo guNabhAsane laIne anurAgavALA thayA hoya to paNa avaguNane anubhava thatAM turata virakta thaI jAya che, paNa avaguNane vaLagI rahI kadAgraha sevatA nathI ane eTalA mATe ja teo sAcA sadaguNane anurAgI thaIne saddaguNa meLavI AtmAne vikAsI banAvI zake che, mehanIyanA upasamabhAvathI pragaTa thayelA Atmika guNavALAnA kaSAya-viSaya upazamI javAthI avaguNasvarUpa adhamamAM pravRtti hotI nathI. jethI karIne guNa meLavavA Azrita banelA jI azubhakamathI baMdhAtA nathI; paNa mehanIyanA upazama vagara nAmakarmanI punya prakRtithI te anya karmanA kSapazamathI vyavahAramAM oLakhAtA kamajanya guNe jema keH rU5, susvara, yaza, sAruM saMghayaNa, vidvattA, laukika satya, laukika parepakRti va. va. pitAnA guNAnurAgIne mehanI tIvratAne laIne guNI AtmavikAsI banAvI zakatA nathI paNa kaMIka aMze je meha Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 12 : jJAna pradIpa. nIyanA kSaceApasamabhAva sAthe hAya teA punyamaMdhanA kAraNa thaI zake che; nahi teA avaguNA prApta karAvI kumArge dorI janArA nivaDe che; kAraNa ke laukika satyatA, laukika paropakArItA, vidvattA ke itara punya prakRtijanya guNA, viSayalAlupatA paNu ke jaDAsaktapaNAthI mukta hAtA nathI. jethI karIne AvA guNAvALI vyaktie peAtAnA anurAgIo pAsethI peAtAnI kSudra viSayavAsanA pASavAne temane avaLe mArge dArI jAya che; ane anurAgagrasta AzritAnI anicchA heAvA chatAM paNa anurAgathI avaLe mAge dArAya che. ane jo anurAgI mAhanA upazamavALA hAya te AvA guNAbhAsa avaguNavALAthI virakta manIne aLagA thaI jAya che. mAhanA dAsa anelA viSayAbhinI jaDAsata vidvAnA, satyavAdIo, paropakArIe athavA te samatA, samabhAva, tyAgI, dhyAnI, AtmAna'dI Adi vikAsasvarUpa sAcA guNAnA DhALa karIne kahevAtA guNavAnAnA anurAgIe prAyaH karIne anItinA mArge vaLelA dRSTigeAcara thaze; eTaluM ja nahi paNa dhama, Atmika guNa meLavavAnA mAgathI parAhamukha thaIne adhama - Atmika guNAne rokanAra viSayAsaktapaNAnI vATe vaLIne ane jaDAsakta avaguNAne meLavIne AnaMda meLavaze; kAraNa ke upazamabhAva vagaranA jaDAsata guNavAnA madyutamAM upazamavALA anurAgIenI dhazraddhAne peAtAnI vAsanA tRpta karavAne mATe kuyuktie karIne pheravI nAkhavA prayAsa kare che. jemAM teo sArI saphaLatA meLavI zake che; kAraNa ke anurAgamAM AMdhaLA thayelA pUrNa vizvAsu hAvAthI tarata dhama zraddhAthI bhraSTa thaIne adhama'nA mArge dorAya jAya che. AvA AMdhaLA anurAgIema dhrutara Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNAnurAga, : 213. upazamabhAvanA aMzathI pitAnuM ahita jANavA chatAM paNa avakRpAnA bhayathI pite manelA guNavAnene AdhIna thAya che. prathama te temane anItinA mArge jatAM kAMIka glAni thAya che, paNa pachIthI teo TevAI javAthI niasa pAmavALA thaI jAya che; kAraNa ke niraMtara avaguNInA sahavAsathI temanI aMdara rahelI dharmabhAvanA sarvathA bhUMsAI jAya che. jethI karIne anIti ane adhamanA kAryomAM pravRtti karatAM temane jarAe dhRNuM AvatI nathI, temaja temanuM hRdaya kaThaNa thaI gayeluM hovAthI pAchaLathI temane pazcAttApa paNa thato nathI. AvA jIve bhaviSyamAM jyAre Apattigrasta thAya che tyAre ja temanI AMkha UghaDe che. vakatRtA balavAnI chaTA, suMdara rU5, sAre kaMTha Adi puNyaprakRtijanya kahevAtA guNothI AkarSAIne jeo mehita thAya che, te mehanA udayathI thavAvALe eka prakArane aprazasta rAga che. eTalA mATe ja emane mohita thayelA kahevAmAM Ave che, paNa anurAgavALA thayA che ema kahevAmAM AvatuM nathI, ane japa, tapa, vairAgya, saMyama, tyAga Adine Adara karanArAonA pratye pUjyabhAve namratA dhAraNa karanArA hoya, (pachI te japa-tapa Adi upasamabhAvanA hoya ke oNLamAtra hoya) teo anurAgI kahevAya che; paNa mohita thayelA kahevAtA nathI, kAraNa ke japa-tapa Adi Atmika guNo meLavavAnA sAdhana che. temAM Atmika guNone Arepa karIne guNa tarike mAnIne anurAga karavAmAM Avate hevAthI guNAnurAga kahevAya che, ane temAM mahine upazamabhAva rahelo hovAthI nirvikAra hoya che. AtmaguNAnurAgI upazamabhAva vinA thaI zakatuM nathI. mehanIyathI bhinna karmonA kSapazamathI ke punya prakRtijanya kahevAtA guNenA rAgI thavuM Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 214 : jJAna pradIpa. te mAhita thavu' kahevAya che ane te meAhanA udayathI thAya che, mATe ja te vikAravALuM hoya che. je kahevAtA guNAthI meAhita thAya che te ghaNuM karIne anIti tathA adhamanA mArge doravAI jAya che; temaja auyika bhAvavALA, jagatamAM vakhaNAtA kamajanya guNAvALA paNa peAtAnA upara mAhita thayelAne adhama tathA anItinA mArge dvArI jAya che tyAre upazamabhAve Atmika guNAthI guNI anelAnA anurAgIe dharmAMnA mArge gamana karanArA hoya che; kAraNa ke sAcA guNI mahApuruSo potAnA anurAgIone sAcA guNI banAvavAnI bhAvanA ane prayAsavALA hoya che. sAcA guNI ane guNAnurAgI ane upazamabhAvavALA hovAthI nivikAra hoya che, jethI karIne banne guNAnA vikAsa karIne potAnuM zreya sAdhI zake che. tyAre auyika bhAve guNI anelA ane tenA upara mAhita thaelA banne avaguNAne vadhArIne peAtAnuM akalyANu karanArA hoya che; kAraNa ke ane savikAra hovAthI ekabIjA upara meAhita thayelA hoya che, eTale teo sAcA guNAnurAgathI vegaLA rahe che. jyAM guNAnurAga hoya che tyAM dharmAnurAga hoya che, ane jyAM dharmAnurAga hotA nathI tyAM guNAnurAga paNa hotA nathI; kAraNa ke upara batAvyA pramANe guNu ane dhamamAM aMtara nathI. eTalA mATe je guNI hoya che temanAmAM meAhanIyanA kSaya, upazama ke kSayApazama avazya hoya che, jethI karIne tee jaDAsaktithI mukta hovAthI AtmAnaMdI hoya che. mATe ja teo sAcA guNI hovAthI dharmI tarIke oLakhAya che. AvA puruSAne anurAgI Atmadhama thI parAsmukha hotA nathI; kAraNa ke AtmaguNAnurAgIne pudgalanA guNA gamatA nathI, eTale teo paudgalika guNAnI Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNAnurAga, .: 215 : wwwman rucivALA hotA nathI ane eTalA ja mATe adharmanA mArge doravAtA nathI. saMsAramAM jeTalA jIva mehanIyanA tIvra udayavALA hoya che teo pudagalAnaMdI jaDAsakata hoya che, ane jeo jaDAsakata hoya che te viSayatRpti mATe avazya adhamanA mArge gamana karanArA hoya che. pAMce Idriyone priya jaDanA guNadharmanA rAgI banavuM te Asakti ane te guNAnurAga nahi paNa viSayAnurAga kahevAya che. je viSayAnurAgI hoya che teo dharmAnurAgI hetA nathI, jethI karIne teo jJAnAdi guNono vikAsa karI zakatA nathI. saMsAramAM be dharma cheH eka te caitanya dharma ane bIje jaDadharma. jaDadharmamAM Asakata banIne tene meLavavA prayAsa karavo te adhamanI pravRtti kahevAya che ane jJAna, darzana, samabhAva Adi cita dharmanA rAgI banIne teno vikAsa karavA prayAsa kare te dharmanI pravRtti kahevAya che. Atmika dhamane vikAsa karavA, vikAsI puruSonA upara anurAga karanArA guNAnurAgI dhamI tarIke oLakhAya che ane kaI paNa indriyanA viSayanI tRpti mATe vilAsI puruSonA upara Asakta thanArA viSayAnurAgI adhamI tarIke oLakhAya che. je pravRtti karavAthI jJAna, darzana, viSayaviraktapaNuM, samabhAva Adi Atmika guNono vikAsa thAya te dhArmika pravRtti ane evI pravRtti karanArA dhamI ane je pravRttithI Atmika guNe DhaMkAI jaIne visamabhAva, ajJAna, viSayAsaktapaNuM, pudgalAnaMdIpaNuM Adi prApta thAya te adharmanI pravRtti ane evI pravRtti karanArA adhama kahevAya che. arthAt Atmadharma cheDIne paradhama seva te adhama, kAraNa ke paradhama, sevavAthI Atmadhama DhaMkAI jAya che, mATe tene adhama kahevAmAM Ave che. ane Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 216 : jJAna pradIpa. para-jaDadhama nA tyAga karIne Atmadhama nu sevana karavuM te dharma. svadhanu sevana ane paradhama nA tyAga karavAthI AtmadharmAMnA vikAsa thAya che, mATe ja te dhama kahevAya che. meAhanA upazamabhAvavALA Atmadharma priya jIvA AtmadhamanA vikAsane mATe upazamabhAvavALA jIvAnA avazya anurAgI ane che, mATe evA jIve guNAnurAgInI paMktimAM bhaLI zake che. para-jaDadhama priya vilAsI jIvA kSaNika paulika sukha tathA anaa mATe paudgalika upAdhine dhAraNa karanArA vilAsapriya AtmAomAM Asakta thAya che teo guNAnurAgInI paMktimAM bhaLI zakatA nathI kAraNa ke vikAsa guNa che, paNa vilAsa guNa nathI, Asakti che. caitanya jagatamAM AtmasvabhAva-dhamane guNa mAnavAmAM Ave che paNa AtmavibhAva athavA tA jaDanA svabhAva-dhama ne guNa mAnavAmAM AvatA nathI. je AtmAnA vibhAva che te meAhanIya Adi karmAMthI utpanna thayelA eka prakAranA vikAra che mATe guNu nathI, kAraNa ke te kAi zuddha draSyanA dhama nathI ane jaDanA dhama AtmAthI bhinna che, AtmadharmanA dhAtaka che temaja vikRtisvarUpa che, mATe guNa nathI paNa nirvikAra jJAna, dana, samabhAva Adine ja AtmavikAsa meLavanArAoe guNa mAnIne tenA anurAgI thavuM joie. jema iMdra, zacipati, sahasrAkSa, viziSTadevane oLakhAvanArAnAmAMtaro che, tema svabhAva, dharma, guNa Atmadravyane oLakhAvanArA nAmAMtaro che ema upara spaSTIkaraNa karavAmAM Avyu che. jJAna, darzana, jIvana, sukha, kSamA, samabhAva Adi AtmAnA guNu kahevAya che; temaja svabhAva ane dhama paNa kahevAya che. AtmadravyamAM upAdhine laIne bheda paDe che. mAhanIya Adi karmanA AvaraNavALA Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNAnurAga. : 217 : AtmAe vibhAvadazAne prApta thayelA kahevAya che, mATe evA AtmAmAM utpanna thayelA guNane vaibhAvika guNa kahevAmAM Ave che ane te vikRta svarUpavALA hAvAthI svAbhAvika guNAthI bhinna svarUpavALA hoya che. svAbhAvika guNA dravyasvarUpa hAvAthI dravyanuM astitva hAya tyAM sudhI rahevAvALA hAya che tyAre vaibhAvika guNa parivatanazIla heAya che. jema pANInA svAbhAvika guNa zItaLatA hAya che ane agninA guNa uSNutA--dAhakatA hAya che. jyAre pANI cUlA upara mUkIne nIce devatA saLagAvavAmAM Ave che tyAre ane virodhI guNa dharmovALA heAvA chatAM paNa banne saMcAga saMbadhathI bhaLI jAya che. tyAre banne vibhAvadazAne prApta thavAthI agnimAM khALIne rAkha karavuM, prakAza karavA ane pANInA zItaLatA ApavA va. va. je svAbhAvika guNA che te DhaMkAI jAya che ane vaibhAvika guNu pragaTa thAya che ke je khALIne bhasma karavA svarUpa ke prakAza karavA svarUpa hAtA nathI; temaja zItaLatA svarUpa hAtA nathI. evI ja rIte virodhI dharmavALA AtmA ane paulika kanA saMbaMdha thAya che tyAre vaibhAvika guNu utpanna thAya che; ke je guNu ane dravyeAmAMthI keAInA paNa svAbhAvika hAtA nathI ane tene vibhAva tarIke ALakhavAmAM Ave che. jyAre mane dravyeA alaga thaI jAya che tyAre AtmAnA svAbhAvika jJAna, dazana, samabhAva Adi guNNAnA vikAsa thAya che, ke je guNNAnA anurAgIne vikAsI manAvI zake che; mATe jee kaSAya, viSaya Adi Azrita vaibhAvika guNAnA anurAgI thaine guNAnurAgI hovAnA dAvA kare che te bhUla kare che athavA teA temanI ajJAnatA che; kAraNa ke AvA peAtAne guNAnurAgI mAnanArAonA aMdara viSayAdinA upazama Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 218 : jJAna pradIpa. bhAva jovAmAM AvatuM nathI, paNa vizeSatA jovAmAM Ave che. temaja jenA aMdara guNanI bhramaNAthI rAga karavAmAM Avela hoya che tenA sahavAsathI dharmabhraSTatA tathA anIti AcaraNanA saMskAre paDelA jovAmAM Ave che, mATe ja A guNAnurAga nathI paNa upara batAvyA pramANe mehAnurAga athavA viSayAnurAga che. AvA anurAgIo Atmika guNane vikAsa karI pitAnuM zreya sAdhI zakatA nathI, mATe guNI banavAnI IcchA rAkhanAre nirvikAra mehanIyanA upazamabhAvane prApta thayelA sAcA Atmika guNanA vikAsI mahApuruSone anurAga karIne pitAnA AtmAnuM zreya sAdhavuM joIe paNa mehanIyanA tIvra udayathI viSayAnaMdIpaNArUpa avaguNanA Azrita thayelA ane puNya prakRtithI meLavela vaibhAvika guNadvArA pitAnA rAgIone dhamabhraSTa karI anItinA mArgo utArIne avaguNothI vAsita karanArAone rAga karIne guNAnurAganA bhramathI AtmAne adhaHpAta karI amRtamaya mAnavajIvanane viSAthI viSamaya na banAvavuM joIe. para Atmika zAhanIyanA pATe caNa ane vikAsa karI Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. 0001 a che jIvana mImAMsA. oooooooooooooooooo - ( 15 ) soooooooooo mAnavajAtine parimita jIvananI jeTalI kiMmata che teTalI aparimita jIvananI nathI. pacIsa, pacAsa ke se varSanuM jIvana jALavavAne mATe pitAne maLelI saghaLIye bAhya saMpattio bIjAne samarpaNa karI de che. mAnavI je jIvanamAM pote jIve che te tene eTaluM te priya hoya che ke duniyAmAM jIvatA jIvamAtrane potapotAnA jIvanamAM jIvavuM game che... A niyamane visarI jaIne AnaMdamaya temaja sukhamaya jIvana banAvavAnI bhramaNAthI athavA te pitAnA jIvananA vinAzanI zaMkAthI bIjA jInA jIvanane vinAza karatAM acakAtuM nathI. parimita jIvana ubhaya dravya saMgasvarUpa hoya che, arthAta deha tathA AtmAnA saMgane jIvana kahevAmAM Ave che. A jIvana parimita eTalA mATe kahevAya che ke deha tathA AtmAne saMga nitya nathI. amuka varSo, palyopame ke sAgaropame pachI avazya banene viga thAya che, ke jene maraNa kahevAmAM Ave che. deha tathA AtmAnA saMganI Adi te janma, Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 220 : jJAna pradIpa. v//5/vvvvvvvvv banene vigate maraNa ane saMganI zaruAtathI laIne viga sudhIne vacala kALa te jIvana. sAcA jIvanathI aNajANa atatvadazI jIvone AvA jIvanamAM jIvavuM bahu ja game che; kAraNa ke anAdi kALathI jaDAsaktipaNane laIne jaDamaya banelA muddagalAnaMdI jIne eka kSaNa paNa jaDathI chUTavuM gamatuM nathI. pitAnI sAthe otaprota thayelA jaDathI juduM paDavuM gamatuM nathI; eTaluM ja nahi paNa sajAtIya dravyonA saMgasvarUpa jIvanane dhAraNa karavAvALA kSaNavinazvara vastra, AbhUSaNa, makAna Adi jaDa padArthonA bAhyA saMgAthI paNa mukAvuM gamatuM nathI. te jaDa padArthone bhAMgI tUTI jaIne skache vikharAI javArUpa parasparane viga paNa pasaMda na hovAthI udvegakartA thaI paDe che. aparimita jIvana eTale jaDa vastuonA saMgaviganA sarvathA abhAvasvarUpa zuddha AtmAnuM traNe kALamAM vidyamAnapaNuM. te sAcuM jIvana kahevAya che. A jIvanamAM jIvavAnI IcchAvALAone jIvanasvarUpane yathArtha baMdha hovAthI paulika jIvananI paravA rAkhatA nathI. Atmika jIvananI prApti mATe AvA pagalika jIvanane parityAga karavA haMmezAM utsAhavALA hoya che ane jaDa vastuonA saMga-viyeganI emane asara thatI nathI; kAraNa ke teo jaDathI sarvathA mukti meLavavAnA kAmI hoya che. Itara jInA jIvananA bhege pote pitAnA paigalika jIvanamAM jIvavA IcchatA nathI. aparimita jIvanamAM jIvavAnI IcchA te jIvamAtrane hoya che paNa temane A jIvananuM jJAna na hovAthI parimita jIvanane aparimita banAvavA prayatna kare che ke je sarvathA asaMbhavita che. je jaDa, citanyasvarUpa banI zake te ja parimita jIvana aparimita banI Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvana mImAMsA. : 221 : zake; kAraNa ke parimita jIvana pudgaleAnA sacaiAgasvarUpa paudgalika che tyAre aparimita jIvana pudgaleAnA viyeAgasvarUpa Atmika che. parimita jIvana puddagalAne veDhavAsvarUpa che ane aparimita jIvana AtmavikAsa svarUpa che, mATe parimita aparimita thaI zakatuM nathI. saMsAramAM paudagalika sacAga mAtra parimita che ke je niyata kALanI samApti pachI avazya viceAganI sthitimAM mukAI ja jAya che. kevaLa arUpI-ajIva padArthAnA ja saceAga evA che ke je vicAgAntavALA thatA nathI te pachI viyeAgAntavALA sacAgAne zAzvatA banAvavA mathavu te eka prakAranI ajJAnatA ja kahI zakAya. deha tathA AtmasaMcAgasvarUpa parimita jIvananI pratyeka kSaNa vicAgavALI che. vedAtAM AyuSya karmAMnA saMpUrNa daLanA sa McAganI e samaya sudhI paNa sthiratA nathI te pachI asthira paudgalika jIvana sarvathA bhinna svabhAvavALuM Atmika jIvana kevI rIte banI zake ? saMsAramAM kAI paNa paudgalika vastu evI nathI ke je parimita jIvanane eka samaya paNa vadhArI zake te pachI aparimitanI tA AzA ja kevI ? savaC karmAMnA kSaya thayA sivAya Atmadharma svarUpa aparimita jIvana pragaTa thaI zakatuM ja nathI. parimita jIvanapriya mAnavIne alpajJA upara atyaMta zraddhA hAya che, ane eTalA mATe ja alpAe ghaDelA jIvavAnA siddhAMtAne ghaNu' ja mahattva Ape che. temaja temanA batAvelA upacArAne atyaMta AdarapUrvaka Acare che. jIvana vadhAravAnA hetuthI vaidya-DAkaTara kAI paNa vastune tyAga karavAne kahe tA kSaNika jIvanapriya mAnavI zraddhApUrvaka khuzIthI cheDI de che. Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 222 : jJAna pradIpa. mahinA sudhI kevaLa pANI upara rahevu, cha mahinA chAza ja pIvI, rAtribhAjana na karavu, vAsI vidyaLa-ka MdamULa na khAvAM, e va brahmacaya pALavuM vagere vagere pravRtti karatAM jarA ya vimAsaNamAM paDatA nathI, ane AnAkAnI karyA sivAya pratijJA lIdhA vagara paNa aNIzuddha khuzIthI pALe che; paraMtu sAcA vAstavika aparimita jIvana mATe parimita jIvanane ja aparimita banAvavAnA uddezathI alpajJAnI batAvelI pravRttionA savajJAnA batAvavAthI Adara karatA nathI arthAta zAzvata jIvana meLavavAnA uddezathI ja sajJAnI atAvelI paudgalika vastunI Asakti cheDI daine kamanI nirjarAnA mArgane svIkAratA nathI temaja temanA siddhAMtAnI zraddhA paNa rAkhatA nathI. parimita jIvana sa`ceAgasvarUpa hAya che ane te sayAga byAnA thAya che. drabyA caitanya tathA jaDa ema be prakAranA hoya che. A banne prakAranA dravyeAmAM caitanyA arUpI hoya che ane jaDa rUpI tathA arUpI paNa hAya che. A pramANe dravye aneka prakAranA hovAthI sacAga paNa aneka prakAranA hoya che. arUpI zudhdha caitanyAnA saMcAga, arUpI zuddha caitanya ane arUpI AkAza jaDa dravyeAnA Adi sAga, AkAza ane dharmAstikAya Adi arUpI jaDanA saMcAga, puddagalAstikAyarUpI jaDa ane AkAzanA saMcAga, zudhdha caitanya ane rUpI pudgala skadhAnA saMyoga, andhe pudgalAnA sacaiAga. A badhAya saMyogAnA cAra bhAga pADI zakAya che; sAdi sAMta, sAdi anaMta, anAdi sAMta, anAdi anaMta. A cAra prakAranA sayogamAMthI anAdi ana ta saMyoga jIvanavyavasthA sAdhI zakatA nathI, kAraNa ke saMyoganI Adi Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvana mImAMsA. : 233 : svarUpa janma nathI temaja saMyoganA viyAgasvarUpa maraNu nathI. je sayogAnI Adi aMtasvarUpa janmamaraNa nathI tevA saMyogA ne jIvananuM svarUpa ApI zakAya nahi. jIvana vyavasthA mATe sayoganI Adi athavA te sayoganA aMta e emAMthI eka teA avazya hovuM ja joie. sadeza dravyonA athavA te asadeza dravyonA, arthAt banne rUpInA, banne arUpInA athavA te arUpInA arUpI sAthe, te rUpInA arUpI sAthe saMyoga athavA tA viyoga thavA ja joie. A sayogaviyogamAM visardazatA rahelI che. eTale ke viyoga rUpInI sAthe thAya che te saMyoga arUpInI sAthe thAya che. temaja sayoga rUpInI sAthe thAya che ane viyoga arUpI sAthe thAya che. A aneka prakAranA sa yogaviyogamAMthI AtmA tathA kamanA saMyogaviyogane AzrayIne mukhyapaNe jIvanavyavasthA karavAmAM AvI che. parimita jIvana ane aparimita jIvana; A banne prakAranAM jIvana kamasvarUpa jaDa ane caitanyanA sAdisAMta tathA sAdianaMta saMyogaviyoganI apekSAthI kahevAmAM Ave che. kanA saMyoganuM sAdisAMtapaNuM te parimita jIvana ane kama`viyeAganuM sAdi anaMtapaNuM te aparimita jIvana. parimita jIvanamAM sa* nA savathA viyeAga thatA nathI; paNa AyuSya`nA sathA viyAga thAya che. A viyoga navA AyuSyaka'nA saMcAgasvarUpa hoya che. AyuSyakanA sarvathA viyeAga thayA pahelAM ja jIvanakALamAM AyuSyanA saMyoga thaI jAya che ane pUnA AyuSyanA savathA viyAga thatAMnI sAthe ja navA AyuSyanuM anusa dhAna thaI navA jIvananI zaruAta thaI jAya che. A navuM jIvana pUrvanA jIvana karatAM bhinna prakAranuM hoya Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 224H jJAna pradIpa. che. A pramANe eka jIvana pUruM thatAM bIjA jIvananI zaruAta thavI ane bIjuM jIvana puruM thatAM trIjA jIvananI zaruAta thavI, AvA para parAsvarUpa jIvana parimita jIvana kahevAya che. A jIvanamAM jIvavAne dehane Azraya levo paDe che. jyAM sudhI dehano saMga banyo rahe che tyAM sudhI jIvana kahevAya che ane jyAM sudhI AtmAno AyuSyakarmanI sAthe saMga thayA kare che tyAM sudhI AtmAne navA navA vicitra prakAranA dehano Azraya levo ja paDe che arthAt navA navA zarIranI sAthe saMga saMbaM dhathI avazya joDAvuM paDe che. AvA dehasaMbaMdha svarUpa jIvanamAM jIvavA TevAI gayelA jIvane AtmA ja jIvanasvarUpa che tenuM jJAna na hovAthI deha viyegasvarUpa maraNathI atyaMta bhaya pAmIne sadA sarvadA dehano saMbaMdha jALavI rAkhavAne A-vikAsanA bAdhaka adhama svarUpa AtmAnuM avalaMbana le che; paraMtu pariNAme te avazya thavAvALe dehano viyoga thavAthI nirAza thavuM paDe che. saMgakALamAM paNa paramArtha daSTiyA vicArI jotAM jaDacaitanyamAM saMbaMdhasvarUpa parimita jIvananA saMgane viga pratikSaNe thayA ja kare che, paraMtu skUla buddhi vALA ajJAnI jIvane na jaNavAthI deha tathA AtmAne viga na thavA devAne aneka prakAranA prayatna karyo jAya che, chatAM saMgane cirasthAyI banAvI zakatA nathI, kAraNa ke saMyega sthira rAkhavA karavAmAM AvatA upAye daramiyAna paNa sAmayika viga to cAlu ja rahe che. dIvAne jALavI rAkhavAne mATe helavAI na jAya evI buddhithI phAnasamAM athavA te bIjA keI sthaLe ke jyAM pavana na lAge tyAM rAkhe che paNa pratyeka kSaNe kSaya thavAvALA tela tarapha dhyAna ApatA nathI, jethI karIne Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIna mImAMsA. : 225 : chevaTe tela khaLI rahevAthI hAlavAI jAya che, tevI rIte sthUla buddhivALA dehane jALavI rAkhavAne mATe tenA viyeAga na thAya evI buddhithI aneka prayatnA kare che paNa AyuSyakama nI vRddhi mATe kaMI paNa prayAsa karI zaktA nathI. pratyeka kSaNe thatA AyuSyakama nA viyeAga kAithI paNa aTakAvI zakAya tema nathI, mATe paramAtha dRSTithI vicAra karavAthI parimita jIvananI sthiti eka samayanI ja kahI zakAya; paraMtu pudgalAnaMda jIva jyAM sudhI dehanA amuka varSo sudhI sthUla saMyoga banyo rahe che tyAM sudhI jIvana mAne che. zAstrakAroe AyuSyakamanA vedanakALane jIvanakALa kahyo che ane AyuSyakamanA kSayane maraNu tarIke oLakhAvyu che. jene sa'sArI jIvAe pheravIne dehanA sa'yogakALane jIvana ane dehanA viyogane maraNu tarIke eLakhyu che paNa vAstavika rIte vicAra karatAM AyuSyakama kAraNa che ane dehanA AtmAnI sAthe sabaMdha thavA te kAya che. AyuSyakama nA sarvathA kSaya thai jAya ane navIna na baMdhAya teA AtmA azarIrI khanI jAya che ane pachI kAi paNa dehanA AtmAnI sAthe sabaMdha thaI zakatA nathI. AyuSyakamanA AtmAnI sAthe thayelA sacaiAga mAtrane ja jIvana kahevAmAM Avatu nathI, paNa kharI rIte jotAM te AyuSyanA uddayamAM AvI pratyeka samaye thatAM viyeAgane jIvana kahevAmAM Ave che. upara je deha AtmA saMyogasvarUpa jIvana kahevAmAM Avyu che te sthUla buddhivALA ane bAhya STivALA mAnavasamAjane mAzrayIne che. sa'sAramAM mAnavIenA mATe bhAga deha saMbaMdhanI vidyamAnatAne jIvana mAne che ane dehaviyeAgane maraNa mAne che; paNa vAstavikamAM 15 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 26 : jJAna pradIpa. upara batAvyA pramANe AyuSyakamanuM veDhavuM te jIvana ane AyuSyanA kSaya te maraNa, sUkSma daSTithI avaleAkana karatAM te AyuSyakama nA saMcAgasvarUpa paNa jIvana nathI, paraMtu pratyeka kSaNe thatA AyuSyakarmInA viyeAgasvarUpa jIvana che; nahi te bhAgavAtA jIvanakALamAM paNa AgAmI bhavamAM bhegavavA ceAgya AyuSyakamanA AtmAnI sAthe saMdha hAya che chatAM tenA viyeAganI zaruAta sivAya sabaMdha mAtrathI jIvana kahevAtuM nathI, mATe AyuSyakamanA pratikSaNe thatA aMze aMze viyeAga te jIvana ane savathA viceAga te maraNa. jIvananeA kALa vaSonA, palyeApameAnA, sAgaropameAnA tema ja saceAgasvarUpa je kahevAmAM Ave che te AyuSyanA savathA viyAga sudhInA kALane AzrayIne che. AMzika vicAga hAvA chatAM khatAvela varSa Adi kALa pa"ta banyA rahe che ane jyAM sudhI AyuSyanA saMcAga anyo rahe che tyAM sudhI dehanA paNa saMyoga banyo rahe che, mATe AyuSya athavA te| dehanA saMceAgane saMsAravAsIe jIvana mAne che ke jene parimita jIvana kahevAmAM Ave che, ane tene jJAnIo avAstavika jIvana tarIka oLakhe che. mukhyapaNe AyuSyanA paNa sarva karmanA sarvathA viyAga svarUpa aparimita jIvana kahevAya che ke jene AtmasvarUpa vAstavika jIvana tarIke jJAnI puruSo jANe che. A jIvana AtmAnA dhama` hAvAthI traNe kALamAM vidyamAna hAya che paNa kama'nA AvaraNane laine DhaMkAevu' hAvAthI mehagrasta jIvAnI oLakhANamAM AvatuM nathI, ane eTalA mATe teo kamanA AvaraNane khaseDIne tene pragaTa karavA prayatna paNa karatA nathI. mRgatRSNAnI jema AyuSyakama'nA udayathI sabaMdha dharAvanAra dehanA sa`yogamAM ja jIvananI bhrAnti Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvana mImAMsA. : 227 : thI tene jALavI rAkhavA kama saMyoga daDha banI vAstavika jIvana vadhu avarAya tevA prayAse kare che. sava kamane sarvathA viyoga thavAthI aparimita jIvananI zaruAta thAya che, mATe tenI Adi che paNa pharIne karmasaMga thatuM nathI mATe tene aMta nathI, niraMtara rahevAvALuM zAzvatuM che. tyAre parimita jIvananI kevaLa AyuSyakamanA udayathI pratyeka kSaNe thatA sAmayika viganI zarUAtathI Adi che ane sarvathA AyuSya kSaya thavAthI aMta paNa che. temaja sarvathA AyuSya kSaya thayA pahelA navA AyuSyakarmane baMdha thavAthI tene jyAre udaya thAya che tyAre pAchA navA jIvananI zaruAta paNa che. A pramANe bIjA sarva karmanA vidyamAnapaNAmAM kevaLa AyuSyakarmane udaya, kSaya ane baMdhasvarUpa hovAthI A jIvana AdiaMtavALuM che ane eTalA mATe parimita kahyuM che. AvuM parimita jIvana jALavIne temAMthI AnaMda, zAMti, saMtoSa ane sukha meLavavA ajJAnI cha prayAsa karI rahyA che paNa Aja sudhImAM kaI paNa parimita jIvanane aparimita banAvI zakyuM nathI, temaja temAMthI AnaMda, zAMti Adi koI paNa meLavI zakyuM nathI, mATe sarve karmane sarvathA vigasvarUpa ane AtmAnA dharma svarUpa aparimita jIvanane vikAsa karIne AtmAne zAzvata sukhI karavA sukhAbhilASI sarva jIne prayAsa karavAnI atyaMta AvazyakatA che. ' es Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 07. Re w w .? 0,0001 vi : ja 000 ( mRtyusamIkSA. che che ooooooooooooooo (26) (c)ooooooooo zabda keTale bhayaMkara che? mRtyunuM nAma sAMbhaLatA ja ' gAtra zithila thaI jAya che, udvega ubharAya che, becenI chavAya che, dhana saMpatti bhUlAya che, abhimAna ghavAya che, viSayavikArathI virakta thavAya che ane jagata aMdhakAramaya thAya che. sAjetAjo mANasa hoya, jenA nakhamAM paNa rega na hoya, tene kaI prasiddha anubhavI DokaTara ke vaidya zarIranI cikitsA karIne kahe ke tame cAra kalAkamAM marI jaze, te tene jeTaluM duHkha thaze teTaluM duHkha carmAsthi avaziSTa rahI gayelA, pAMca varSathI mAMdA, zayyAzAyI thayelA, paNa jIvavAne mATe vaidyathI khAtrI apAyelAne nahIM thAya. mAnavI mRtyuthI bhaya pAme che te mRtyunI vedanAnAM smaraNathI nahIM; paNa saMskArathI arthAt anaMtA maraNamAM anubhavelI vedanAne jIvanakALamAM jIvane anubhava heta nathI, paNa saMskAra mAtra hoya che, jethI karIne jIvane mRtyune bhaya lAgyA kare che. mRtyu avasthAmAM thavAvALI vedanAne anubhava te maranArane ja Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRtyusamIkSA, : 229 : ^ ^^ ^ ^ ^^ ^^^^ ^ ^ ^^ thAya che, paNa te vedanAne kahevAne mATe keIpaNa pAchuM AvatuM nathI ane marIne je pAchA Ave che te maraNa samaye anubhavelI vedanAne kahI zakatA nathI, kAraNa ke je dehamAM maraNanI vedanAno anubhava thayela hoya che te dehane tyAga karIne jIve bIjo deha dhAraNa karela hovAthI vedanAnI vismRti thaI jAya che. kevaLa mRtyunI vedanAnuM vismaraNa thAya che, eTaluM ja nahIM paNa te dehanA jIvanakALamAM anubhavelAM sukha-dukha, Apatti-vipatti temaja bIjA paNa aneka prakAranA anubhavenuM vismaraNa thaI jAya che. - jyAM sudhI jIva karmothI gherAyeluM che tyAM sudhI parAdhInatAne laIne paugalika vastuonI sahAyatA sivAya kAMI paNa karI zakatuM nathI. jANavuM-jJAna e pitAne ja svabhAva hovA chatAM paNa paugalika cakSu Adi iMdriyanI sahAyatA sivAya jJAna karI zakatuM nathI. sukha ane AnaMda paNa pitAnA ja svabhAva che te paNa tene meLavavAne jIvane jaDa vastunI jarUrata paDe che. je ke jaDadvArA meLavelA jJAna, sukha ane AnaMda avAstavika che, te paNa jANavuM-vedavuM potAne svabhAva hovAthI karmanA AvaraNa nIce dabAyelA hovA chatAM paNa avAstavika jANe chevede che. paugalika vastuonA saMsargamAtrane anubhava kare che. jIvane paugalika vastuodvArA anubhava karavAnuM mukhya sAdhana zarIra che. zubhAzubha kamano anubhava zarIramAM ja karI zake che. jyAM sudhI saMpUrNa vikAsa thato nathI tyAM sudhI AtmA zarIraracUnya rahI zakato nathI. saMsAramAMthI chUTI jaIne mukti meLave nahi tyAM sudhImAM anaMtA zarIre dhAraNa kare che ane te badhAye bhinna bhinna prakAranA hoya che, ane eTalA mATe ja eka Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 230 : jJAna pradIpa. zarIramAM anubhavelu bIjA bhinna zarIramAM viziSTa jJAna sivAya sAMbharatuM nathI, jethI karIne kAi paNa jIva pAte anubhavelI mRtyunI vedanA bhinna zarIramAM hAvAthI kahI zakatA nathI. jIva je jIvanamAM jIvatA heAya temAM tene Adhi, vyAdhi, Apatti, vipatti Adine aneka vakhata anubhava thayelA hAvAthI te saMbadhI vedanAone sAMbhaLatAMnI sAthe ja sAcI rIte sAkSAtkAra thaI jAya che ane atizaya udvegavALo thAya che; paNa zAstramAM kahelI mRtyunI vedanA sAMbhaLavAthI sAkSAtkAra teA thatA nathI, paraMtu saMskArone laine vedanA saMbaMdhI asahkalpanA karIne bhaya pAme che. prANI mAtra jANe che ke mRtyu avazya thavAnuM ja che, chatAM paudgalika vastuonI mamatAne laine maraNathI bhaya pAme che, punya karmAMnA maLathI jemanI pAse lAkhAnI, karADAnI milakata hoya, ane paudgalika sukhanAM sAdhana strIo, mAga, baMgalA, meTara, nAkara, cAkara vagere hAya ane jo teo tAttvika jJAnazUnya hAya ! ajJAnatAthI dharma-karma bhulAvIne viSayAmAM cAvIse kalAka lIna rahetA hovAthI temane mRtyu samaye dhanasaMpatti rahita sAdhAraNa manuSyA karatAM amaNI vedanA thAya che, kAraNa ke bAhya saMpatti vagaranA sAdhAraNa jIvAne te kevaLa zarIranI mamatA heAvAthI zarIra mAtra cheADavAnI vedanA thAya che, paNa paudgalika sukhanA sAdhanarUpa bAhya sapatti jemanI pAse hAya che temane teA dehanI ane bAhya saMpattinI evaDI mamatA hAvAthI deha ane saMpatti anne cheDatAM evaDuM du:kha thAya che. AyuSyakama kSaya thavAthI dehanu' chUTI javuM te maraNa kahevAya che ane te jIvane gamatuM nathI, kAraNa ke jIvane deha che|DavA gamatA Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRtyusamIkSA. : 231 : nathI ane eTalA mATe ja jIva maraNanuM nAma sAMbhaLIne bhaya pAme che. jIvane huM dehathI sarvathA bhinna chuM, dehane dharma ane mAre dharma sarvathA bhinna che ityAdi zarIra ane pitAnA bhedasvarUpane spaSTa baMdha hato nathI paNa huM dehasvarUpa chuM evI zraddhA hoya che, jene laIne vIze kalAka dehanI sevAmAM banyo rahe che. zarIranI AkRti, saMghayaNa, saMsthAna ke rUpa sAruM na hoya te manamAM kheda pAme che. zarIra nirbaLa hoya te sabaLa banAvavA prayAsa kare che, sukAI gayuM hoya te puSTa banAvavA. mathe che ane aneka jIvone vinAza karIne paNa zarIrane sAcavavA udyamavALo rahe che. * prANIone bAhya saMpatti karatAM paNa zarIra upara vadhAre mamatA hoya che. tIvratara lebhanA apavAda sivAya prasaMga paDe zarIra bacAvavA bAhyanI saghaLIe saMpatti jAtI kare che. koI baLAtyAre zarIra choDavavA prayAsa te dUra rahyo paNa bhAvanA mAtra rAkhe te paNa tenA pUrNa dveSI thAya che. dravyaharaNa karavAmAM teTaluM duHkha thatuM nathI ke jeTaluM prANaharaNa karavAmAM thAya che. jIvane bAhya saMpatti karatAM zarIra upara vadhAre mamatA hovAnuM kAraNa mAtra eTaluM ja che ke zarIranI sAthe otaprota thaIne avatare che ane dravyAdi bAhya saMpattio pAchaLathI prApta thAya che. jema eka ja jIvanamAM bAhya saMpattine aneka vakhata saMgaviga thAya che tema dehane aneka vakhata saMgaviyoga thato nathI. dehane eka vakhata paNa viyoga thAya te pharIne te ja dehane saMyoga thato nathI, temaja dehane viyoga thavAthI jIvana tathA bAhya saMpattine paNa viyoga thaI jAya che; paNa bAhya saMpattine viyoga thavAthI deha tathA jIvanane viyoga Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - jana : 23ra : jJAna pradIpa thatuM nathI ane eTalA mATe ja jIvane deha upara vadhAre mamatA hovAthI tene chUTI javAne moTo bhaya rahe che. mRtyune kALa athavA te kSetrane pratibaMdha nathI. game te kALe ane game te sthaLe AvI zake che. mRtyu AvyA pachI eka kSaNa paNa vilaMba karatuM nathI, adhUrAM kArya pUrA karavA detuM nathI; sagAsaMbaMdhIne maLavA detuM nathI, pramAdavaza thayelA avyavasthita jIvanane vyavasthita karavA detuM nathI ane jIvane sIdhe paralokanA paMthe prayANa karAvI de che. rastAmAM cAlyA jatA hoIe, aneka prakAranI AzA-tRSNAonA ubharAo uparAupara AvI rahyA hoya, uttarouttara aneka kAryo siddha thavAnI saMpUrNa khAtarIthI AnaMda tathA harSa hadayamAM samAto na hoya eve samaye ane eve sthaLe jema bAjapakSI cakalAne upADIne laI jAya che tema mRtyu jIvane jhaDapathI laI jAya che ke tarata ja mAnavInI saMkalpavRSTino pralaya thaI jAya che. lAkho-karoDanI jaMgama-sthAvara milakata hoya, strI, putraputrI, kAkA-bhatrIjA, mAtA-pitA, bhAI-bhaginI Adi bahoLuM kuTuMba heya, gharathI peDhI sudhI paNa pagapALA na javuM paDatuM hoya, pAMca daza dAsa-dAsIo paDatA bela jhIlI levA haravakhata hAjara UbhA ja hoya, evA laukika dRSTie kahevAtA pAMca sAta zrImate svasaMpattinA garvamAM cakacUra banIne AnaMdathI meTaramAM besIne laTAra mAravA nIkaLI paDyA hoya ane keI eka upavanamAM vRkSenI ghaTAmAM aneka prakAranI kIDAmAM svargIya sukha anubhavI rahyA hoya, evAmAM mRtyu AvIne jIvanadIpaka bujhAvI nAkhe che ane saghaLuMye aMdhakAramaya thaI jAya che. saMpatti, Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRtyusamIkSA. : 233 : kuTuMba ke svargIya sukhamAMthI temanI pAse aMza mAtra paNa avaziSTa rahetuM nathI. mamatALu mAnavI ajJAnatAne laIne motanI kaLAne kaLI zakato nathI, matanA kAvAdAvA samajI zakato nathI ane ghaNI ja rAjIkhuzIthI me tane maLavA tenI batAvelI dizAmAM prayANa kare che arthAta viSayAsakta banIne hada uparAMta viSaya seve che. krodhanA AvezamAM khUna kare che, athavA te kRhavADo kare che. mAnanA AvezathI aneka duzmana UbhA kare che. mAyAne vaza thaIne aneka khaTapaTa karIne ane vizvAsaghAta karIne anekane drohI bane che. lobhamAM vaza thaIne samudra tathA mahAn aTavIo oLaMge che. A pramANe mRtyunI dizAmAM prayANa karavAthI pariNAme mRtyu jIvanasarvasva jhuMTavI le che jethI karIne jIvanathI daridrI thayela mAnavI paralokamAM prayANa karI jAya che. dhanasaMpatti, kuTuMba parivAranI gamAthI hUMphaLo thayele mAnavI badhuMye kAMI sAthe laIne pharatA nathI. sAthe te phakta zarIra upara becAra vastro ke becAra ghareNAM ane ethI ya vadhAre gaNIye te khIsAmAM baso, pAMcase ke hajAranA nANAM. bAkInI saMpatti te jyAMnI tyAM paDelI ja rahe che, kevala saMpattinuM abhimAna ja pitAnI sAthe rAkhe che ane manamAM mamatAnA ubharAthI pitAne sukhamAM nimagna jue che. A mAnavI nATakasinemA jevA beThelA hoya che, nATakasinemAmAM zRMgArarasapUrNa dazya jue che, kAmavAsanAthI vAsita hRdaye dazya pramANe ghera jaIne vartavA manasubo kare che, kAmecchA zIdhra pUrNa karavAnI hAMza atyaMta Atura banAvI de che ane nATakasinemAnI pUrNahati thatAMnI sAthe ja utAvaLamAM nATyazALAnA daravAjA bahAra Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 234 : jJAna pradIpa. nIkaLe che ke tarata ja Thekara vAge che ane mRtyu jIvana jhUMTavI laIne palAyana karI jAya che ke tatkALa hezanA vAdaLa vikharAI jAya che ane badhuM ye hatuM na hatuM thaI jAya che. saMpattinI ke rAjyazAsananI sattAthI satvahIna thaIne bIjAne kanaDavAmAM ja sattAnI sArthakatA samajanAra sattAdha mAnavI, anAtha-asahAya ane nirdoSa prANIone satAvIne temanA sukhI jIvanamAM vina upasthita karI rahyo hoya, jIvananirvAha naSTa karavAnI AzaMkAthI bhayabhIta banelA aneka jIvonA namra namana tathA AjIjIo meLavavA chatAM temanA tarapha karaDI najarathI nihALI rahyo hoya; sattA-madane ghenamAM yadrA taddA mArmika vacanonI vRSTi karIne uga tathA bhayanA zItathI kaMpAvI rahyo hoya, mRtyune visArIne tuccha dhananA lAbhathI bIjA che ke mare tenI paNa paravA na rAkhIne temanI pAsethI raktanI jema dhanane cUsI rahyo hoya, eTalAmAM mRtyu AvIne tenuM prANadhana harI le che ke jethI karIne tene agninuM zaraNa levuM paDe che ane chevaTe rAkha bheguM bhaLavuM paDe che. kahevAtA vidvAna, paMDita ke sAkSara, oLakhatA vaidya ke DokTara ane pUchAtA vakIla ke berisTara kaI dhanane mATe te keI kAmalAlasAne mATe, keImAna pratiSThAne mATe te kaI potAnI buddhi mattA tathA DahApaNa batAvavAne mATe, kaI prasiddhine mATe te kaI tuccha svArtha sAdhavAne mATe chaLa-prapaMca karI aneka prakAranA kAvAdAvA karI rahyA hoya; asatya tathA anItinA Azraya taLe AnaMda manAvI rahyA hoya; vizvAsuonA vizvAsaghAta karIne achatA guNenI zraddhA besADavA ADaMbaranI jALa pAtharI rahyA heya; jANe meta pitAne oLakhatuM ja nathI ema sama Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRtyusamIkSA, : 235 : jIne ja kartavyAkartavyanI upekSA karI rahyA hoya, evAonI samukha mRtyu jyAre DeLA kADhIne ghurakAvatuM UbhuM rahe che tyAre ekadama temanuM zarIra ThaMDuM thaI jAya che ane AMkho mIMcIne asahya vedanA sahana na thavAthI taraphaDIyA mAratA dehane tyAga karIne cAlatA thAya che. mAnavI mRtyune hAMkI kahADavAne mRtyunA dAsa banelAnI sahAya tathA salAha le che. tyAre teo e ja salAha Ape che ke jyAre mRtyu tamArA jIvanamAM upadrava karavAnI zaruAta kare ke tarata ja tamAre bIjA zudra jInA jIvana mRtyune arpaNa karI devAM, jethI karIne te tamArA jIvanane jarA ya IjA pahacADaze nahi. A pramANe teo salAhakAra thAya che, eTaluM ja nahIM paNa bIjAne metathI bacAvavAne ane pote paNa matathI bacavAne temaja tene parAjaya karavAne aneka jIvane mRtyunA meMmAM haDaselIne akhatarA kare che, chatAM chevaTe atyaMta zIghratAthI mRtyu temane keLiyo karyA sivAya rahetuM nathI, kAraNa ke aneka jInA jIvananuM bhakSaNa karavAthI mRtyu nibaLa banavAne badale atyaMta sabaLa thAya che. temaja jIvana bhakSaNa karavAne TevAI gayeluM hovAthI anyanA jIvana ApanAranA ja jIvanane bhakSaNa karI jAya che. mRtyune parAjaya karIne tenA dAsatvamAMthI chUTavAne mATe mRtyune parAjaya karIne sarvathA svataMtra banelAM zuddhAtmAonI salAha laIne temanA batAvelA mArge cAlavAnI atyaMta AvazyakatA che. AvA mRtyuthI mukti meLavIne svataMtra banelA mahApuruSe, mRtyune nibaLa banAvI parAsta karavAnI bhAvanAvALA arthAt zAzvatuM jIvana meLavavAnI IcchAvALA prANIone vAraMvAra bhAra daIne jaNAve che ke je tamAre mRtyune Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 236 : jJAna pradIpa. niSphaLa anAvavuM hAya teA pudgalAna'dIpaNuM cheoDIne AtmAnaMdI aneA. jyAM sudhI tamane pAMce iMdriyAnA viSayAne pASI AnaMda meLavavAne mATe anya jIveAnA jIvana mRtyune apa`Nu karavAnI atyaMta AvazyakatA raheze, kAraNa ke te sivAya jIvAe grahaNa karelA zarIrarUpa pudgalA tame meLavI zakaze| nahIM, ane pudgalA meLavyA sivAya vaiSayika AnaMda paNa meLavI zakaze| nahIM. A pramANe karavAthI mRtyu sabaLa banIne tamAruM jIvana paNa bhakSaNa karI jaze; eTalu ja nahIM paNa peAtAnA tuccha vaiyika sukhA mATe tame jeTalA jIvAnA zarIrAnA upayAga karyo haze teTalA zarIro bIjA jIveAnA paudgalika sukhanA upayoga mATe tamArI pAsethI laIne temane Apaze, ane tamAre paNa teTalA zarIra dhAraNa karAne ApavA paDaze. ane A pramANe karavAthI tame kAi paNa kALe mRtyuthI mukta thaine zAzvatuM jIvana meLavI zakazeA nahIM, ane mRtyunA bhaya sadAne mATe tamArA sAthI rahevAnA ja, mATe tuccha, asAra, kRtrima vaiyika AnaMda tathA sukhanI tRSNA tyAgIne kAI paNa jIvanA jIvanane mRtyune na ApavuM ke jethI karIne mRtyu sathA niLa banI jaze ane tamArA zAzvatA jIvananA vikAsa thavAthI mRtyu tamArI pAsethI huMmezanA mATe vidAya thaI jaze. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhas,000 pApanA paMthe. ooooooooooooooooor (27) bhaoooooooooooooo akhila saMsAramAM prANImAtra sukhanA abhilASI che, duHkha keIne paNa gamatuM nathI. Ama hovA chatAM paNa aNasamaju, ajJAnI cho pagalAnaMdIpaNAnA anAdi kALanA abhyAsane laIne ane kaSAya tathA viSayane vaza thaIne kSaNika sukha mATe bIjA jIvane duHkha Ape che. pite mAnI lIdhelA sukha tarapha ja lakSya hovAthI ane sukha maLI gayAnI bhramaNAthI, citta bhramita thaI javAthI bIjAne thatA duHkhanI jarAe asara thatI nathI ane tethI karIne temanuM citta kemaLa banI dayA thatuM nathI. sukha ApavAthI te sukha maLe che paNa bIjAnuM dila dukhAvI sukhanI AzA rAkhavI te viSapAna karIne jIvavAnI AzAnI jema nirarthaka che. duHkha ApavAnA aneka prakAra hovAthI pApa paNa aneka prakAranuM che. A aneka prakAranA duHkhono zArIrika tathA mAnasika duHkhamAM samAveza thaI jAya che. zarIra dvArA aneka prakAre zarIranI kadarthanA karIne zArIrika duHkha apAya che ane prati Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 238 : jJAna pradIpa. mULa vANI tathA vicAradvArA temaja kAyAdvArA paNa manane dulavIne mAnasika du:kha apAya che. zArIrika duHkhAne vyAdhi tarIke oLakhavAmAM Ave che tyAre mAnasika duHkhe| vyAdhi tarIke oLakhAya che. zArIrika pIDA ApavA karatAM mAnasika pIDA ApavAmAM vadhAre aparAdhI thavAya che ema sUkSma dRSTithI avaleAkana karIe teA spaSTatara bhAsa thAya che. zarIrane ijA paheoMcADavAthI mana dubhAya che paNa te ciMtAnA svarUpane prApta karI zakatuM nathI temaja zalyanI jema jIvana paryaMta khUMcyA karatuM nathI. kahevAya che ke talavAranA ghA rUjhAI jAya che paNa vacananA ghA rUjhAtA nathI. bIjAnuM mAThuM ciMtavavuM, apazabda khelavA, achatA doSAnA Aropa mUkavA, mAyA vartana rAkhavuM, asatya kheAlI vizvAsaghAta karavA, khIjAnA lAbhamAM ADe AvI nukasAna pahoMcADavuM vagere vagere mAnasika duHkha utpanna karavAnAM kAraNeA che. ane te mAnavI mAtrane udvega tathA khedanI bhaThThImAM atyaMta tapAvIne temanA rUdhira tathA mAMsane sukAvI nAMkhe che ane mRtyunA zaraNe pahAMcADe che. keTalAkane tA udvega tathA kheda na sahana thavAthI AtmaghAtanA Azraya levA paDe che athavA teA vagara prayAse phreMDa cheADI devA paDe che. cadyapi zArIrika duHkha ApavAmAM mAyA-prapaMcanA upayoganI khAsa jarUrata rahetI nathI te sivAya paNa zArIrika duHkha ApI zakAya che paraMtu mAnasika duHkha ApavAmAM te khAsa karIne mAyA, prapaMca, chaLa-kapaTa, daMbha tathA kAvAdAvAnA upayoga karavA paDe che. mAnasika duHkha ApanAranA adhyavasAya cAvIze kalAka malina banyA rahe che. pazcAttApa karavAnA samaya bhAgye Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApanA paMthe. : 239 : ja prApta thAya che paNa kAyika duHkha ApanAranA te bIjAnA zarIrane IjA pahoMcADyA pachI adhyavasAya pharI paNa jAya che, ane pazcAttApa karIne duHkhI thanAranI pAsethI mAphI paNa mAgI le che, mATe ja mAnasika duHkha ApanAra zArIrika dukha ApanAra karatAM vadhAre aparAdhI che. keI mANasane keIe zastra dvArA athavA to yaSTi muSTithI prahAra karIne IjA pahoMcADI hoya ke jene laIne zarIramAM ghA paDyA hoya athavA to bIjI kaMI pIDA thaI hoya to tenI cikitsA karI maTADanAra ghaNA maLI Ave che ke jene vaidyaDekaTara tarIke oLakhavAmAM Ave che; paNa mAnasika pIDA maTADanAra saMsAramAM keI nathI, tenI cikitsA nathI, auSadha nathI temaja cikitsAzAstra paNa nathI mATe ja zArIrika duHkha karatAM mAnasika duHkha pradhAna che. sapuruSa-mahApuruSa sivAya mithyAbhimAnI saMsAranA prANI mAtramAM svArtha rahelo che. A svArtha aneka prakArane hovA chatAM tene be vibhAgamAM samAveza thaI zake che. eka te jIvavAne mATe karavAmAM AvatA prayatnasvarUpa ane bIje mejazekha tathA AnaMda, sukhazAMti mATe karavAmAM AvatA prayatnasvarUpa. kevaLa jIvavAnA svArthI bIjA jIne ghaNuM karIne zArIrika duHkha ApanArA hoya che; paNa e sivAyanA bIjA svArthIo te moTe bhAge mAnasika tathA zArIrika duHkha Ape che, ane pitAnI kSudra tRSNAone saMtoSe che, chatAM pari. NAme temane saMtoSa maLI zakto nathI. prAraMbhamAM saMtoSa jaNAya che kharo, paNa te kevaLa temanI eka bhramaNA ja hoya che. chae je jIvana meLavyuM hoya temAM jIvavAne svArtha te sahane hoya che, ane tenA mATe koIne koI prayAsa kare ja Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 240H jJAna pradIpa. paDe che, ane tenA aMze aparAdhI paNa banavuM paDe che, te paNa ochA aparAdhe jIvAya te atyaMta uttama che; kAraNa ke tema karavAthI AtmA pApathI ocho lepAya che. bIjA jene jIvADIne jIvanArA ke jeo sapuruSonI keTImAM gaNAya che eTale daraje te nahIM paNa ochA aparAdhe jIvanArA sAdhupuruSanI paMktimAM bhaLI zake che, ane samaju saMsAra temane bahumAnanI draSTithI jue che tema ja temanuM anukaraNa karavA ughukta thAya che. jIvavAnA svArtha sivAya bIjA ajJAnatAthI pite mAnI lIdhelA AnaMda, sukha, zAMti, saMtoSa, tRpti Adi svArthone mATe prANIo niraMtara puSkaLa aparAdhe sevyA kare che, kAraNake dharma tathA nItinuM ullaMghana karyA sivAya banAvaTI bhramika AnaMda Adi prApta thaI zakatA nathI. ane te ullaMghana bIjAne zeka, duHkha, azAMti, asaMteSa Adi ApavAthI avazya thAya che. temaja bIjAne zeka vagere paNa mAyA, prapaMca, chaLa, asatya, kAvAdAvA ane kapaTathI tenI sAthe vartavAthI thAya che. yadyapi bIjAne AnaMda, sukha, zAMti ApIne pote AnaMda,sukha, zAMti meLavavAvALA paNa saMsAramAM hoya che, paraMtu te atyaMta alpa pramANamAM hoya che. kAraNa ke tema karavAmAM kSudra vAsanAo tathA tRSNAono bhega Ape paDe che, temaja Arthika tathA zArIrika saMpattine vyaya karIne jIvanamAM keTalAka duHkhada prasaMgeno sAmano karavo paDe che ane eTalA mATe ja AvA devI puruSonuM pApanA prasaMgomAM pApanI vicAraNAmAM sthAna ja nathI. mithyAbhimAnI mAnavIonI prakRtimAM ghaNI ja vilakSaNatA rahelI hoya che, svArtha hoya ke na hoya te paNa abhimAnanA Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApanA paMthe. : 241 H AvezathI paNa bIjA ane kanaDIne saMtoSa mAne che. jemanI prakRtimAM asahiSNutA tathA abhimAnanI mAtrA adhikapaNe rahelI hoya che teo je zArIrika tathA Arthika saMpattithI sabaLa hoya ane tenA vacananuM ke vartananuM apamAna karanAra baMne prakAre nirbaLa hoya te zArIrika tathA mAnasika baMne prakAranI pIDA ApavAmAM potAne maLelI saMpattino durupayoga kare che. sazastra ke niHzastrapaNe nirbaLanA zarIra upara humalo karIne tene IjA pahoMcADe che, athavA te dravyavyaya karIne bIjAnI mAraphata tene zArIrika duHkha utpanna karAve che. tathA tenI jIvanavRttino bhaMga karavA potAnI zakti vAparIne tene mAnasika pIDA UbhI kare che; tenI AjIvikAnA sAdhanone teDavA prayatna Adare che, keIne tyAM nokara hoya te zeThane avaLuM samajAvIne rajA apAve che, keInA Azraya taLe dhaMdhe karI raLI khAte hoya to Azraya ApanAranA hadayamAM mAyAvIpaNe tenA mATe apramANikatAnI chApa besADIne nirAzrita banAve che, achatA dezono A5 karIne ane aparAdhI banAvIne rAjapuruSo dvArA zikSA karAve che. AvA aneka prasaMge upasthita karIne paNa bIjAne mAnasika vyathAne bhAgI banAve che. je teo Arthika athavA te zArIrika sthitimAM bIjAthI nabaLA hoya te kevaLa mAyA-prapaMca tathA asatyano Azraya laIne, bIjAne duHkhI karIne pote zAMti meLave che. anyane avaLuM samajAvIne tenA aneka vizedhIe UbhA kare che. tenI priya vastune viccheda karIne tenuM mana dubhAve che. je sAmene mANasa dharmapriya hoya te tenA dharma kAryamAM ADe AvIne tene duHkha utpanna kare che. sAmenA mANasa 16 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 241 : jJAna pradIpa. sAthe mAyAvI maitrI karIne tenuM kAsaLa kaDhAve che, athavA te vizvAsaghAta karIne ApattivipattinA evA prasaMgeA UbhA kare che ke jethI karI tenu jIvana duHkhamaya khanI javAthI pariNAme tene AtmaghAtanA Azraya levA paDe che. jIvavAnA temaja AnaMda, sukha tathA mejazeAkhanA svArtha ADA AvavAthI teA mAnavIe bIjAne saMtApI, duHkha daIne atyaMta pApa upArjana kare che ane aparAdhI bane che; paraMtu jemane lezamAtra paNa svAtha hAtA nathI evA tuccha prakRtivALA kevaLa mithyAbhimAna, asahiSNutA, sattA, dveSa, virodha, irSA Adine AdhIna thaine bIjAnI upara aNagamA AvavAthI ja temane nirarthaka duHkhI kare che. aneka prakAranI Apattivipatti UbhI karIne tenA jIvanane akAruM banAvI nAMkhe che. peAtAnI ANumAM vartAvavA khIjAnA maLane asatya tathA chaLanI sahAyatAthI aneka prakAranI khaTapaTA karIne zithila manAvI nAMkhe che. khojAne Arthika tathA zArIrika nukasAna pahoMcADIne atyaMta AnaMda manAve che. Ijo sukhI hAya, sa`pattivALo hAya, guNavAna tarIke oLakhAtA hAya, mAnavIemAM sAro AdarasatkAra meLavatA hAya teA tene tuccha prakRtivALA mAnavIonA hRdaya halakAM hAvAthI sahana karI zakatA nathI ane temane halakA pADavAne ghaNA nIca prayAse Adare che. acchatA doSonA Aropa sakIne janatAmAM avarNavAda bele che. pramANika sabhya sajjana mAnavIe te AvI halakI vyaktionI avagaNanA ja kare che; paraMtu tenA jevA ja halakA hRdayavALA irSyALu mAnavIe tenA elane vadhAvI laine ane uttejana ApIne jyAre sakriya bhAga le che tyAre to te peAtAnA hRdayamAM atyaMta AnaMda manAve che, Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApanA paMthe. : 243 : ane niraka pApa upArjana karIne aparAdhI bane che. mithyAbhimAnI sattAdhArIomAM paNa asahiSNutAnI mAtrA adhika hAya che ane eTalA mATe ja teo paNa niraparAdhI mAnavIone duHkha ApavAmAM kamI rAkhatA nathI ane nirarthaka vadhAre aparAdhI ane che. A badhA ya pApa upArjana karI aparAdhI bananArAo karatAM paNa vadhAre pApa upArjana karI aparAdhI bananArA saMsAramAM kRtA, drohIe ane vizvAsaghAtI che. kRtaghra mANasAmAM niyatA atizayapaNe rahelI hAya che. kRtaghra mANusanA maratAM prANu bacAvyA hAya te paNa samaya Avye te badhuM ya bhUlI jAya che, ane prANa macAvanAranA paNa prANa levA taiyAra thaI jAya che. mAtApitAe aneka prakAranA kaSTo sahana karIne moTA karelA kuputrA mATA thayA pachI vaDilApArjita saMpatti meLavIne kAMika sukhI sthiti prApta karavA chatAM paNa mAtApitAnI sevA karavAne adale temane aneka prakAranI kanaDagata kare che, temanI AjJAnu ullaMghana karIne athavA tA anAdara tathA tiraskAra karIne mAnasika duHkha Ape che, pratikULa AhAra AdidvArA temaja tADanA, tajanA karIne zArIrika du:kha Ape che, ane chevaTe atyata dhRNA AvavAthI mAtApitAnuM mRtyu ciMtavI mAtRdhAtI pitRdhAtI thavAmAM ja peAtAne kRtakRtya mAne che. eka vyakti ke je atyaMta kaMgALa sthitimAM hAya ane jenA upara annadeva paNa niraMtara aprasanna rahetA hAya evI sthitivALAnI kAma dayALu mANasa dayA khAine peAtAnA tana, mana, dhananA bheAge paNa tene sArI sthitimAM lAvI mUke, ane te sArI rIte sukhamaya jIvana gALatA hAya eve samaye daivavazAt tenA upakArInI atyaMta nakhaLI sthiti thai jAya teA tenA karelA upakAra bhUlAvI Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 244 : jJAna pradIpa. daine kRtajJaziAmaNi upakArInI saMbhALa levI te dUra rahI paNa tene ApattimAM paDela joine khuzI thAya che. kadAca AzA karIne e paisAnI madada levA AvyeA hAya ane zaramathI pAMca paisA dhIryAM hAya te| paisA ApavAnI muddata sagavaDatAnA abhAve vItI jatAM rAjyadvArA peAtAnA ApelA paisA vasula karavA tene gharabAra vagaranA banAvIne rajhaLatA karI nAMkhe che. keAI vakhata te AzA karIne AvyeA hAya chatAM kAMi paNa ApyA sivAya jema tema mArmika vacanA sabhaLAvIne nirAzAnI sAthe mAnasika duHkha utpanna kare che. enAthI ya vadhAre kRtajJaziromaNi dhamano upakAra bhUlanAra che. dharmanA pratApathI jemaNe manuSyajanma, Ayadeza, uttama kuLa, uttama jAti, pAMce iMdriye pUrNa, aDhaLaka dhana, paulika sukhanI sAmagrI, niregI zarIra, anukULa svajanavarga, nima La yazakIti, pAMca mANasAmAM AdarasatkAra ane e uparAMta AtmazreyanI sakaLa sAmagrI meLavelI hAya, ane dhanA rakSaNa taLe sukhe jIvatA heAya evAone dhamanI sevA karavAnuM kahevAmAM Ave te tarata ja temane glAni thAya che ane mukha maraDe che. dharmanA pasAyathI meLavelI saMpattimAMthI pAMca paisA dhama nimitte mAMgavAmAM Ave te spaSTa nA pADe che. mAnavI mAtranI pAse jeTalIe sukhanI sAmagrI che te badhI ya dhame ApelI hAvAthI samaya Avye saghaLu ya dharmane arpaNa karI devuM joIe, chatAM jeo mithyAbhimAnamAM AvI dhanA anAdara kare che teo kRtajJazirAmaNa kahevAya che. drohI mANasAnA hRdaya atyaMta tuccha--halakAM hAya che. emanI prakRti niSprayeAjana droha karavAvALI heAya che. bIjAonI sukhazAnti emane jarA ya gamatI nathI. bIjAone Apatti Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApanA paMthe. A vipattimAM nAkhavA emane satata prayAsa cAlu ja rahe che. drohI mANasene droha karavAne kaI paNa ayogya hetuM nathI. mAtApitA, svAmI, guru, putra, strI Adi sarvane droha kare che. bIjAne sukhI joI tene duHkhI karavA prayAsa kare che ane duHkhI joI sukha manAve che, rAjI thAya che. AvA mANase methI mIThAbelA paNa hadayamAM jherathI bharelA hoya che. emanAmAM dekhItI rIte vinaya tathA namratAnI mAtrA bIjA karatAM adhikatara dekhAya che, paNa aMtaHkaraNa aniSTanI bhAvanAthI vAsita hoya che. AvA mANase mukhyatve karIne pitAnA saMbaMdhIo, snehIo temaja upakArIonuM aniSTa, akalyANa, ahita karIne atyaMta saMteSa mAne che. bIjAne Apatti-vipattimAM nAMkhavAnA prayAsamAM phAvI na zake te temanA hadaya zekathI baLyA kare che. emanAmAM asIma asahiSNutA rahelI hovAthI anyanI adbhuta guNastavanA sAMbhaLIne ke guNavAna zreSTha puruSo dvArA karavAmAM Avato AdarasatkAra jeIne atyaMta duHkhI thAya che. dharmadrohI sarvadrohIomAM agrasthAne che. viSayAsakta mAnavI pitAnI kSudra vAsanA saMtoSavAne dharmapriya zraddhALunA hRdayamAMthI 'dhamavAsanA dUra karIne aneka prakAranI kuyuktiothI dhamane drohI bane che. pudgalAnaMdIpaNAne laIne mithyA zraddhA hovAthI 'dharma tathA dharmanA avarNavAda bele che, muktipathapradarzaka samyam zAstrane vakheDe che, vizuddha dharmamAge gamana karanArAene achatA de dekhADIne mAgabhraSTa kare che. dhamane vikAsa tathA unnati joIne hRdayamAM baLe che ane dharma temaja dhamI upara achatA Apa mUkI potAnI dRSTithI dUSita karIne dharmane droha kare che. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 246 H jJAna pradIpa. A pramANe pApanA aneka prakAre che, paraMtu pApanI pUrNa hati vizvAsaghAtamAM thAya che, arthAt badhA ya pApane vizvAsaghAtamAM samAveza thaI jAya che, kAraNa ke vizvAsaghAtI mAyAvI tathA jUThAbolA hoya che tathA emanAmAM daMbhanI mAtrA paNa adhikatara hoya che ane dharmanI zradhdhA prAyaH hotI nathI. e suda vAsanAnA dAsa hovAthI parene vizvAsa utpanna karavA bIjAnI mAnyatA pramANe DoLa-ADaMbara kare che. jemanI pAsethI potAnI vAsanAnI tRpti karavI hoya temane potAnI tarapha AkarSavAne temanA vicAra pramANe bAhA pravRtti rAkhe che. bIjA saMpUrNapaNe vizvAsanI jALamAM phasAyA pachI temane chetaravAne kSaNa mAtra vilaMba karatA nathI. jyAM mithyA DeLaADaMbara raheluM hoya che tyAM vizvAsaghAta sArI rIte vaselo. heya che. vizvAsaghAtIthI sAmenA mANasane thatA AghAta, pIDA ke duHkhathI vizvAsaghAtIne jarA ya kheda ke duHkha thatuM nathI; paraMtu potAnI kSudra vAsanA tRpta thavAthI AnaMda tathA saMtoSa mAne che. emane bIjAnuM hita thAo ke ahita thAo tenI leza mAtra paNa paravA detI nathI. emanuM hRdaya atyaMta kaThera ane malina hoya che. vizvAsaghAtI sahuthI ucca keTIne pApI eTalA mATe kahevAya che ke prabhunI sAthe paNa vizvAsaghAta karavAnuM sAhasa kheDe che. prabhutva vinAnA mANasa to ajJAna hovAthI vizvAsamAM phasAI jaIne pitAne sarvanAza karI bese che eTale temanI sAthe te vizvAsaghAta thaI zake, paraMtu prabhu te sarvajJa che temanI sAthe vizvAsaghAta karanAra keTale kaThera hadayane ane zraddhA vagarane pApAtmA have joIe. vizvAsaghAtI jANe che ke prabhuthI kAMI paNa chAnuM nathI chatAM prabhunI sAkSIe aneka prakAranI pratijJAo. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApanA paMthe. : 247 : kare che (jemake-koIpaNa jIva nahIM mAruM, jUThuM nahI boluM, cerI nahI karuM, brahmacarya pALIza, parigraha nahI karuM vigere vigere pratijJAo hajAre mANasanI medanI vacce) ane pachI te karelI pratijJAone kinAre mUkIne prabhunI sAthe vizvAsaghAta karavAnuM sAhasa kheDIne prabhune gunahegAra bane che. A pramANe kRtaghIpaNuM, droha ane vizvAsaghAta savathA tyAjya che. niraparAdhI banavAnI IcchAvALAe te dharmanA prati kRtaghI, drohI ane vizvAsaghAtI na banavA niraMtara apramAdI rahevAnI atyaMta AvazyakatA che. mahApuruSo tathA dharmanA sAthe karavAmAM AvatA droha Adi jeTalA duHkhadAyI ane anaMta saMsAra vadhArI anaMtI mAThI gatienI asahya pIDA ApanAra nivaDe che, teTalA sAmAnya janatA sAthe karavAmAM AvatA kRtajJatA Adi duHkhadAyI nivaDatA nathI, mATe AtmahitaiSIoe kRtajJatA, daMbha tathA vizvAsaghAta Adi pApanA AzrayamAM eka kSaNa paNa na rahevuM joIe. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAvadhAna sadA sukhI. ( 28 ) 00000 Q Yodeg degdegdegcasebdeg wwwwwwwd gRha anitya kSaNika che. dehadvArA maLatA sukha tathA AnaMda kSaNika che. je sukha tathA AnaMda meLavavA mATe AtmAne jaDa vastunI jarUrata paDe che te sukha sukha nathI, te AnaMdaeN AnaMda nathI. AnaMdaeN tathA sukha AtmAnA ja dhama che ane te AtmA upara pharI vaLelA AvaraNA dUra thavAthI pragaTa thAya che. jaDAtmaka sukhAne sathA bhUlI janArane ja Atmika sukha maLI zake che. anaMtA deharUpI geha prApta thayAM che tenA mATe hu ke zeka karavA AtmAne ucita nathI. jema pakSIAne pAMjarAmAMpachI te leADhAnuM hoya ke seAnAnu-purAvuM ISTa nathI. svecchAvihAra temaja svataMtratA priya hoya che tema AtmAne devanu hAya ke manuSyanuM-zarIramAM purAvuM iSTa nathI. deha tathA AtmA sarvathA bhinna che evA anubhava ApaNane ghaNI vakhata thayA che. sArI rIte jANIe chIe ke AtmA tathA deha savathA bhinna svabhAva-guNadhama vALA che. ubhayanA jeTalA sa'kha'dha che avidha pUrI thaye banne chUTA paDI jAya che. AtmA upara rAgadveSanI Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAvadhAna sadA sukhI. : 249 : cIkAza jyAM sudhI lAgelI che tyAM sudhI aneka zarIra cAMTyA karaze ja. cIkAza maTI gayA pachI zarIranA saMbaMdha aTakaze. ApaNA zarIre khUba mela cAMTI jAya ane pachI te mela kAI prayAgathI chUTA paDI jAya te ApaNe zAka nathI karatA paNa khuzI thaie chIe. ApaNA AtmA upara ka`mela coMTI jaIne zarIrAdi aneka vicitratAmAM AtmA mukAI jAya pachI zubha vicAra tathA vRttionA prayAgathI kamamelanI sAthe ja zarIrAdinI vicitratAthI naSTa thaI jAya teA ApaNe khuza ja thavu joie. kAie koI vyaktine lAkhAnAM nANAM dhIryAM hAya, sArI sthitimAM hAvAthI dhIrelAM nANAM sarvathA bhUlI javAyAM hAya, kALAMtare nabaLI sthiti thai gai hoya, mahAmusIkhate peAtAnA nirvAha karatA hAya tevAmAM deNudAra vyAja sahita nANAM pAchAM ApI jAya teA tene haSa thAya ke zAka ? ApaNAM nANAM ghAlI beThelA mehanIyAdi kamane ApaNI nabaLI sthitimAM ApaNane anaMtajJAna, anaMtaHna, anaMtajIvana, anaMtasukha Adi ApaNAM nANAM Ape to ApaNe sukha manAvavuM che ke duHkha ? jo ApaNane ApaNI vastu maLatI hAya te ApaNe rAjI thavu joie. udayAdhIna AtmAne ghaNu ja sAvadhAna rahevuM paDe che. asAvadhAna svataMtra anI zakatA nathI. uddayanA aMtanI icchA sahu keAine hAya che. amadhanI icchAne kayAMya paNa sthAna maLI zakatuM nathI. cete te cetana; nahIM te acetana che ja. AnaMda tathA sukha cetananA dhama che acetananA nathI. je dhamanA je bhaktA te dhamanA te dharmI kahevAya. huM vaNa gaMdhAdinA bhAktA chuM evuM jyAM sudhI manAya tyAM sudhI tene caitanya kema kahevAya ? Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 250 : jJAna pradIpa. zarIranA dhaM-hu. sthULa chuM, huM kRza chuM, huM gaura chuM, huM kRSNa ' ityAdine potAnA mAne tene cetana kANu kahe? pArthiva sa`pattine vinAza, rUpAMtara, avasthAMtara thavAthI zAka kare tathA peAtAnA vinAza-abhAvanI AzaMkAthI bhayabhIta ane te cetana zabdonA vAcakanA vAcca kevI rIte manI zake ? asAvadhAna jagata, acetana jagata jaDApAsaka ane temAM kAMI navAi jevuM nathI. sukhanA sAgara caitanyanI sRSTimAM che; acaitanyanI sRSTimAM nathI. sAvadhAna eTale svataMtra ane asAvadhAna eTale parataMtra, svataMtratA eTale mukti ane parataMtratA eTale amukti. mukti sivAya sukha che ja nahi, jagatamAM asAvadhAna mUMjhAya che, kAraNa ke te udayanI iMdrajALane peAtAnI mAne che. zubhedayamAM AnaMda ane azubheAyamAM zAkane AdhIna thAya che. pudgalAnI vikRti te kama ane kamanI vikRti te uddaya, arthAt udaya te vikRtinI vikRti che. AvI vikRtine peAtAnI prakRti mAnanAra peAtAne bhUlI jAya che. je peAtAne ja bhUle che te kema na mUMjhAya ? peAtAnI smRti ane paranI vismRti te ja sAvadhAnatA che. avadhAna eTale upayAga. te avadhAna sahita hAya-upayAga sahita hAya te sAvadhAna kahevAya. upayAga AtmAno dhama che. upayAga ane cetanA eka ane eLakhAvanAra zabdo che, mATe ja sAvadhAna te cetana ane asAvadhAna acetana kahevAya che. jaDanI sRSTimAM vasatA aneka prakAranA prasaMgo upasthita thAya che, te prasa MgA cetanane acetana manavAnAM nimitta heAya che. paNa pratikULa prasa'gAmAM cetanane huM cetana chuM evI smRti banI rahe teA cetana acetanadazAne prApta karI zaktA nathI. sAvadhAna-apramatta dazAmAM rahenAra potAnu khAtA nathI. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - sAvadhAna sadA sukhI. : 251 H pramattadazA te vikRta vibhAvadazA che ane te vikRta jagatamAM vicaravAthI utpanna thAya che. bhautika vikArethI-vikRtithI cetanamAM vikRtadazA janme che, paraMtu bhautika pravRti cetanamAM vikRti karI zaktI nathI. vastumAtranI prakRti cetanamAM thayelI vikRtinI vinAza karavAvALI che. A vAta nIce lakhelA eka ja udAharaNa thI spaSTa samajI zakAya che. ApaNe perIsa jevA zaheramAM pharavA nIkaLIe eTale ApaNI daSTimAM dareka dazya Ave ja che. ApaNuM daSTimAM eka moTuM makAna AvyuM eTale ApaNe te ja sthaLe thaMbhI gayA ane AbhA banI asAvadhAnatAthI te makAnanA vakhANa karavA lAgyA. ahA ! kevuM suMdara makAna che? enI bAMdhaNuM kevI che? emAM citravicitra kevuM kAma banyuM che? A pramANe pArthiva vikRti ApaNI prakRtimAM vikRtidazA utpanna karavA samartha banI zakI, paNa ApaNe vikRti tarapha daSTi na ApatAM tenI prakRti tarapha daSTi ApIzuM te te prakRti eTale A makAnamAM iMTa, cUno, mATI, lAkaDAM ane loDhA sivAya bIjI evI kaI vastu che ke jene huM suMdara mAnI rahyo chuM ? A vicAra AvatAM ja cetanamAM utpanna thayelI vikRtine vinAza thaze ja. prakRtimAM rahelA padArtho vikRtabhAva pedA karI zakatA nathI paNa vikRta ja vikRti kare che. prakRti vikRtinuM nimitta-kAraNa banI zakatI nathI. asAvadhAnatA vikRtine utpanna kare che ane sAvadhAnatA vikRtine vinAza karI prakRtine pragaTAve che, mATe ja asAvadhAna Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ H spara : jJAna prakrIya. jagata parama du:khI che. ApaNe sukhanA abhilASI chIe mATe ApaNe sAvadhAnatAnI AvazyaktA che. sAvadhAnatA AtmAnA guNa che. tene kAI paNa prayAgathI pragaTa karavA prayatna karavAnI AvazyakatA che. asAvadhAna jagatane aniSTa evA mRtyu jevA prasaMgamAM paNa sAvadhAna parama sukhano bhAktA heAya che. asAvadhAnane aniSTa te ja sAvadhAnane iSTa hAya che. jyAM sudhI bhautika vikRtimAM ApaNuM iSTAniSTapaNuM che tyAM sudhI ApaNe asAvadhAna chIe mATe bhautika vikRtionI prakRti dhyAna ApIne ApaNe asAvadhAnatA TALavA iSTAniSTapaNAnA aMta ANavA joie. tarapha Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ o ( , dharmasvarUpa. Goooooooooooooooooooo (29) sTaoooooooooooooooooooooce dharma eTale vastusvabhAva. dareka vastumAM dhama rahelo hoya che. te dharma dvArA vastu oLakhAya che. vastu dharmI che ane te vastune oLakhAvanAra asAdhAraNa guNa dharma kahevAya che. sAkara dhamI che ane temAM rahelA asAdhAraNa mIThAza guNa te dharma che. sAdhAraNa guNa dharma na thaI zake. sAkaramAM sAdhAraNa guNa kaThinatA tathA vetatA che paNa te guNe sAkaranA ja nathI. patthara tathA phaTakaDI vigeremAM paNa kaThoratA tathA vetatA Adi guNa rahelA hoya che mATe te asAdhAraNa guNe na kahevAya. AvI rIte AtmA dharma ane jJAnAdi dhama, uSNutA dharma ane agni dhama, zItatA dharma ane pANI dharmI. A pramANe vastu mAtramAM rahele asAdhAraNa guNa dharma kahevAya che. anaMta dhamavALI je vastu kahevAya che te paryAne AzracIne kahevAmAM Ave che. dravya mAtramAM pratyeka samaye parivartana paryAnA nAme oLakhAya che ane ene ja lakSamAM rAkhIne anaMta dhamavALI vastu kahevAya che. Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 254 : jJAna pradIpa, \ \ \ / / \ \ / / \ - saMsAramAM je je adhikAra hoya te pitapotAnA adhikAra pramANe pravRtti kare te potAnI pharaja bajAvavArUpa dhama kahevAya che. dharma vastu evI che ke te mAnyatAgrAhya ke kalpanAgrAhya thaI zakatI ja nathI, jemake koI kalpanA kare athavA mAnI le ke agni zItala che ane te tapelAne zAnti pamADe che; pANI bALe che, AtmA jJAnazanya che vigere vigere. AvA prakAranI kalpanA kare ke mAnyatA dharAve che tene Azaro levAnI sarvathA AvazyakatA nathI, kAraNa ke A kalapanAo tathA mAnyatAo khoTI che. keI apekSAne lakSamAM rAkhIne je ema kahetA hoya te te amuka aMze satya hevAthI grAhyA thaI zake; nahi te AbALagapALa prasiddha vastu svabhAvadharmamAM matabhedane abhAva hovAthI amuka amuka kAryaprasaMge amuka amuka dharmasvarUpa dhamIne Azare levuM paDe che. uSNatAnI AvazyakatA hoya te agni, mIThAzanI AvazyaktAvALAne sAkara tevI ja rIte anyAnya dhamanI AvazyaktAvALAne anyAnya dravyane Azaro le paDe che athavA bALavAnI AvazyaktAvALAne uSNatAdharma, ThaMDakanI IcchAvALAne zItaLatAdharma ItyAdi sarvamAnya tathA matabhedazanya dharmane Azraya Icchita kArya sAdhavA le ja paDe che, ane te te dharmone Azraya levAthI te potAnuM kArya sAdhI zake che. jJAnadharmane Azraya laIne vastusthitinuM bhAna karI zake che tathA sukhazAMti ane mukti meLavI zake che. have A sthaLe vicAravAnI eTalI ja jarUrata che ke dharma zabdano prayoga ghaNe sthaLe karAte jovAmAM Ave che. jemake patidharma, kSatriya dharma vigere vigere. upara batAvela dharma zabda te AvA sthaLoe joDAI zako nathI paraMtu pharaja je dharmane artha thAya che te dhama zabda AvA sthaLoe joDAI zake khare. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dha svarUpa. : 255 : patinA adhikAra dharAvanAra vyaktie patnI sAthe vavAnA niyameAne anusaravuM te patidhama kahevAya che. kSatriyapada dhAraNa karanAre duHkhI, nirAdhAra tathA pIDAtAonuM rakSaNa karavuM te kSatriyanA dhama kahevAya che. AvI ja rIte mAtA, pitA, putra, rAjA AdinA paNa dhama temanI pharajone AzrayIne kahevAya che. gRhasthadhama ane sAdhudhama mAM kAMIka pharaka rahe che. pUrve atAvela dharmAne AtmadhanI sAthe kAMipaNa sabaMdha nathI, nItinI sAthe saMbaMdha kahI zakAya. sa`sAravyavahArane AzrayIne ja e dharmonI pravRtti thaI heAya tema lAge che, ane e sava dharmomAMthI keTalAka puNyakamanA utpAdaka heAvAthI amuka aMze dhamA~nA sAdhana mAnI temAM dhama'nA upacAra thAya che; ane tethI karIne aupacArika dhama kahI zakAya. gRhasthadhama tathA sAdhudhama dezivarita tathA savatine AzrayIne ja kriyAnA rUpamAM mukAya che, te aupacArika dhama kahevAya che. vAstavamAM, paramAthI AtmadhamatA AtmAnI niSkamatAthI utpanna thayelI parama vizuddha paramAtmadazA ja che. saMsAravyavahArane AzrayIne gRhasthadhama te gRhasthamAM rahela vyaktinI pharajarUpa che. gRhasthanI jhUMsarI gaLAmAM nAkhanAra vyaktie sa`sAranI janatA sAthe gRhasthanA niyamAnusAra vartavuM te gRhasthadhama vyavahArika kahevAya che, dhamanA vibhAge| paDI zakatA nathI paNa dhamanA sAdhanAnA vibhAge paDI zake che. AtmAnI vizuddha paramAtmadazAmAM koInA paNa matabhe nathI, parantu paramAtmadazA prApta karavAnA dhanA vyApAromAM matabheda rahe che. paisA meLavavAnA sAkSyamAM te koInA paNa matabheda nathI, parantu paisA meLavavAnA sAdhana-cA Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 256 : jJAna pradIpa, pAramAM matabheda paDe che. keI amuka vyApArane paisA prApta karavAnuM sAdhana mAne che tyAre ke tenAthI bhinna amuka vyApArane tenuM sAdhana mAne che. jevAM ke jhaverAta, kApaDa, senAcAMdI, anna, kariyANuM vigere vigere. sarvatra sthaLe sAdhyane anukULa sAdhana hoya te ja sAdhya siddha thaI zake che. pratikULa sAdhanathI sAdhyasiddhi thaI zakatI nathI. AtmAne deSamukta karavA nirdoSa sAdhanonI atyAvazyakatA rahe che. sadeSa sAdhanono upaga karIne keIpaNa nirdoSa banI zakatuM nathI, mATe ja AtmA vizuddhi, paramAtmadazA, mukti pada prApta karavAnI icchAvALAe dene sArI rIte jANIne nirdoSa sAdhanono upaga karavo joIe. saMsAramAM dezanAM kendra kaSAya tathA viSayAsakti che. je sAdhanamAM kaSAya tathA viSayAsakti rahelAM che te zAzvata dharmanA sAdhana banI zakatAM ja nathI. prANavadhAdino paNa kaSAya tathA viSayAsaktimAM samAveza thaI jAya che. devIdevalAne apAtAM prANIonAM balidAno paNa viSayAsaktine lakSIne ja hoya che. paramAtmAnI vizuddhi upAsanA sivAyanI saMsAramAM jeTalI upAsanA che te saghaLI kevaLa viSayAsaktine mATe ja karAya che. keI paNa devI ke devatAnI AgaLa prANIne vadha kare che te vadha karanAranI jenA AgaLa vadha karAya che te deva tathA devIne prasanna karIne dhana, jIvana, strI Adi vastuo meLavavAnI IcchA hoya che athavA te zatrunA vinAzanI, keIne vaza karavAnI ke potAnA kArya mAM ADA AvanArane dUra karavAnI bhAvanA hoya che, mATe te balidAna dharmanuM sAdhana hoI zake ja nahi. keTalAka puNyakama mATe yajJAdimAM pazuvadha kare che paNa te puNyakarmanuM sAdhana ja nathI. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmasvarUpa. : 2pa7 : "gahya pujA Hits " nIti paNa Ama ja kahe che ke parepakArathI punya thAya che ane parane pIDA ApavAthI pApa thAya che, mATe je puNyane mATe prANIono vadha kare che te sarvathA dharmanuM vikaLa sAdhana che, eTaluM ja nahi paNa puNyanuM paNa vikaLa sAdhana che mATe je devIdevatAone balidAna ApavAmAM dharma mAne che te vAstavika dharmane samajatA ja nathI, paraMtu temanA kuLano dharma hoya to na kahevAya. jyAM AtmAnI paramAtmadazA pragaTa karavAno Azaya heya che tyAM prANavadhano sarvathA niSedha che ane keI paramAtmadazA prApta karavA prANIvadha kare che to te savathA ajJAnI ja che; ane teno prayatna viSapAna karIne jIvavAne IcchavA jevuM che. A lokanAM viSayAdi sukhane mATe kadAca teno prayatna prArabdha anusAra saphaLa thavAmAM devIdevalAM nimittabhUta thaI zake kharA; paraMtu vizuddha dharma ke aupacArika puNyadharmane mATe te te prayatna sarvathA niSphaLa che eTaluM ja nahi tenA AtmAnA mATe to atyaMta aniSTa che, aneka yAtanAono utpAdaka che. je vAstavika dharma che te te sarvane eka sarakhe ja mAnya che mATe pote mAnI lIdhelo dharma te dhama kahI zakAya nahi; dharma te vastuno guNa che. temAM mAnavApaNuM ke na mAnavApaNuM e kAMI matabheda rahetuM nathI. potAnI mAnyatAno bheda dharmanA sAdhana vyApAramAM paDI zake che, mATe vAstavika dharmane samajIne tene pragaTa karavA pote je kAMI vepAra karI rahyo hoya ane anya vyakti samajapUrvaka vizuddha dharma pragaTa karavA sAsukULa anya vyApAra karI rahI hoya to te kAMI adharmano vyApAra 17 Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 258 jJAna pradIpa. kahevAya ja nahi ane teno nAza karavAnI ke tene harAvavAnI bhAvanA vizuddha dharmAvalaMbIne hAya ja nahi, paraMtu vizuddha sAdhya sAdhavAmAM kadAca kaI vyakti vikaLa sAdhanano upayoga karatA anukULa sAdhananA upayoga karatAne jaNAya te hitabuddhithI vikaLa sAdhanavALAne anukULa sAdhanane upadeSTA thaI zake che. vizuddha sAdhya temaja vizuddha sAdhanavALAne IrSA, virodha ke ahaMtA pIDI zakatA ja nathI. harAvavAnI ke nAza karavAnI jenI buddhi thAya che te dharmathI sarvathA ajJAna che. teNe dharmane oLakhe ja nathI. kadAca kaIka pustakamAM vAMcyuM haze ke kAne sAMbhaLyo haze paNa tethI kAMI te dharmano jJAtA kahI zakAya nahi. tenAthI to jaDasvarUpa pustaka vadhI jAya che, kAraNa ke pustaka rAgadveSa rahita thaIne anekane baMdha thavAmAM nimittabhUta thAya che. anAdi kALathI saMsArasaritAnAM prabaLa vegathI vahetA kaSAya tathA viSayarUpa pravAhanA sanmukha pUre-vIryabaLapUrvaka saritAnA pUramAMthI kAMThe AvI javuM te dharma. AtmAnA anaMtajJAna, darzana, vIya, sukha AdinA joktA banavuM te dharma, ane varNa, gaMdha, rasa tathA sparza AdinA joktA banavuM te adhama. (ktA eTale te te dharmamAM vRttinI sthiratA-Asakti). mahinAo sudhI annajaLa choDI daIne jeTha mahinAnA prakhara tApathI tIvra tapI gayela retImAM nagna zarIre AtApane kema na leto hoya? sahastra agninA kuMDa banAvI tenI vacamAM besIne AtApanA kema na leto hoya? zItakALanI himamizrita sakhta zaradImAM jaLAzayamAM Ubhe rahIne zIta AtApanA kema na leto hoya? saMskRta-prAkRta Adi bhASAomAM lakhelAM pustaka vAMcIne AtmA Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmasvarUpa. : 259 : nI, jaDanI, kamanI, saMsAranI temaja mekSa AdinI vAte karIne tattvajJAnI je kema na dekhAte hoya? babbe mahinA sudhI annajaLa tyAgIne meTo tapasvI kema na banyA hoya? saMsAranI saghaLI saMpatti choDI daIne ekAMte nirjana sthaLamAM kema na vasato hoya? paraMtu jyAM sudhI tenI manovRtti varNa, gaMdha, rasa, zabda tathA sparza Adi jaDadhamamAM vIkharAyelI rahe che, atizaya AsaktivALI rahe che te te adhama seve che, mATe te adhama kahI zakAya ane sarva jaDa adharmothI nivRtta thaIne AtmadhamajJAnAdimAM ramaNa karato hoya to bhale te pachI bAhAthI keIpaNuM vastune tyAgI na hoya athavA te game tevA kapaDAmAM vicarato hoya to te paNa dhama kahI zakAya che, mATe amuka bAhya pravRtti mAtranuM nAma dharma nathI tema adhama nathI. upayogamAM dhama, che ane upagazUnyatAmAM adharma che. bAkI to saMsAramAM manuSyae kalpanA karelA dhama-adharmathI kAMI paNa hitAhita thaI zakatuM nathI. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAttvika vicAraNA. ~~ (30) 00000000000 00000000000 paramajJAnI parama puruSAnA jJAnamAM AkhA ya sa'sAranA jaDacaitanyanI anAdi anaMta, sAdi anaMta, sAdi sAMta ane anAdi sAMta krazanA svaccha prakAzI rahI che. puddagala ska MdhAnA anelA A krehanI pratyeka kSaNanI kazanAe samApta thaze eTale caitanya dehathI tatkALa chUTo paDI jaze ane dehanA vilaya thaI jaze. jarU tathA caitanyanI je samaye, je svarUpe, je kSetranI sparzanA thAya che te ja kSetranI te ja svarUpe pharIne spanA thaI zakatI nathI. anAdi kALathI svata; ghaDAyelA A niyama sa'sArane bahu sArI rIte vyavasthita kare che. A niyamathI ja AkhA ya saMsAranuM astitva jaLavAi rahyuM che. saMsAranI badhI ya viziSTatA A niyamane anusarIne ja che. saMsArI jIvAnA avAstavika sukha ane AnaMdanA AdhAra paNa A niyama upara ja che. jagata kSaNavinazvara che, mATe sa`sArI jIvAne saMsAramAM navInatAnA bhAsa thavAthI sukha tathA Ana'dru anubhavAya che. jo je svarUpe thayelI pharazanA pAchI te ja rUpe thAya teA marI gayelA Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAttvika vicAraNA. 9 261 ? pAchA jIvatA thAya, ane mukta thayelAone saMsAramAM janma dhAraNa karIne pAchuM rajhaLavuM paDe. kSaNika jagata akSaNika thaI jAya. je janme che te ja marate nathI, maranAra bIje che. je mAM paDyo hoya te sAjo thato nathI, mAMde paDanAra judo hato ane sAjo thanAra jude ja che. je zrImaMta hato te garIba thayo nathI ane je garIba hato te zrImaMta thayo nathI. jo ke A kSaNikatA bauddhonuM baLa vadhAranArI che chatAM te sarvavyApI che. A kSaNikatA sarva padArthone mAnya rAkhavI paDe che ane je mAnya na rAkhe te padArtho pitAnuM svarUpa khAI bese che. AtmA eka ja vastune jANe paNa anaMtI vastuone nA jANI zake. aneka rUpe raheluM jagata eka ja rUpe dekhAya, mATe je dareka vastumAM kSaNikatA te rahelI ja che. AdhAra te vastudravya ane Adheya te kSaNikanA paryAya. je paryAya vyatIta thAya te ja paryAya pAcho Avato nathI ane paryAyane AzrayIne vastu bhinna bhinna aneka rUpe rahevAnI ja, mATe paryAya tarapha lakSa na ApatAM dravya tarapha lakSya ApavuM. paryAyAne grahaNa na karatAM dravyanI zuddha dazA vicArI tene ja agrasthAna ApavuM. paryAyanA prapaMcamAM na mUMjhAvuM te ja jJAnI puruSanuM bhUSaNa che ane vikAsanI zaruAta che. - paryAye mAtra vyavahAramAM vartavAne ja upayogI che paNa dravya te khAsa svarUpa ja che ane traNe kALamAM ekarUpe rahetuM havAthI zuddha svarUpa che, mATe ja dravyamAM aDeLavRtti che ane paryAyamAM DeLavRtti che. dravya eka che, paryAya aneka che. paryAyadaSTimAM DaheLANa thavAthI malinatA rahevAnI ja ane dravyadraSTimAM halacala na hovAthI svacchatA rahevAnI ja. aneka rUpane dhAraNa Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 162 : jJAna pradIpa. karanAra bahurUpI game teTalAM rUpa banAvI vyavahAramAM te chatAM nizcayathI potAne sArI rIte jANe che ke huM teA prANazaMkara nAmanA taragALA chuM. tevI ja rIte tame cAre gatimAM game teTalAM rUpa dhAraNa karI sa'sAranI vyavahArarAzimAM ALakhA paNa tamAre te nizcayathI peAtAne zuddha dana, jJAna, cAritramaya sacidAnaMda svarUpathI ja oLakhAvu joIe. paryAyadRSTi viraktabhAva utpanna karavAne upayAgI che dravyadRSTi (svasvarUpamAM) sthira karavAne advitIya kAraNa che. bAkI te paryAyadaSTipaNu savathA tyAjya che, kAraNa ke paryAya te vikRti che ane dravya te prakRti che. A sthaLe ATalI vAta khAsa jANavA jevI che ke AtmadravyamAM pudgaladravyanA saMcAga hAvAthI AtmAnA svabhAvaparyAya ane vibhAvaparyAya ema be prakAranA paryAya AtmAmAM rahelA che. kama dravyanA paryAya te vibhAvaparyAya ane AtmadravyanA paryAya te svabhAvaparyAya. kamanA viyeAga thayA pachI AtmAmAM vibhAvaparyAya rahetA nathI ane tethI kaMI AtmAnuM agaDatu nathI paNa AtmAnuM zuddha svarUpe pragaTa thAya che. AtmAnA astitvanuM sUcaka kevaLa svabhAvaparyAya ja rahI jAya che. A svabhAvaparyAyAne dravyathI viyAga thaI zakatA nathI ane te prakRtisvarUpa kahevAya che ane paraparyAya te vikRtisvarUpa che. AtmAmAM rahelA svabhAva ane vibhAvasvarUpa paryAyeA bhinna bhinna rahIne peAtAnuM kAya kaye jAya che. anaMtAnaMta vibhAvaparyAcA AtmAnA svabhAvaparyAyamAM leza mAtra paNa parivartana karI zakatA nathI arthAt peAtAnA svarUpamAM jarA paNa bheLavI zakatA nathI. paryAyathI dravya jIduM nathI ane dravyathI paryAya judA nathI. A niyama svabhAvaparyAyane lAgu paDI zake che, paNu vibhAvaparyAyane Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAttvika vicAraNA. : 263 : lAgu paDI zakatA nathI ane jo vibhAvaparyAyanA AtmadravyathI viyeAga na thAya te AtmAnI zuddhi kAi paNa kALe thai zake ja nahi, mATe ja svaparyAyathI dravya judu' nathI paNa paraparyAyathI tA juduM ja che. ghaTanA paryAyathI paTa bhinna ane paTanA paryAyathI ghaTa bhinna; jaDanA paryAyathI caitanya bhinna ane caitanyanA paryAyathI jaDa bhinna che. prathama te ApaNe AtmAnA vibhAvaparyAya ke je kamanA vikArasvarUpa che tenA vicAra na karatAM caitanyathI bhinna jaDa-- puddagaladravyanA paryAyeA je aneka rUpe dRSTigeAcara thaI rahyA che ane pAMca iMdriyAnA viSayasvarUpa che tenA vicAra karavAnI atyaMta AvazyakatA che. AtmAne svaccha banAvI sadAziva meLavavA icchanAre rAga- dveSarUpI vibhAvaparyAyanI malinatA svabhAvaparyAyamAMthI kADhI nAkhavAnI jarUrata che. A malinatAnA utpAdaka ane tene puSTa anAvanAra pAMce iMdriyAnA viSayasvarUpa jaDanA paryAya che. jyAM sudhI jaDanA paryAyAmAM AtmA vibhAvaparyAyathI bhaLe che arthAt jaDa ane jaDanA vikAro ke je pAMca iMdriyAnA viSace che temAM AtmA rAgadveSanI pariNati rAkhe che. te rAgadveSanI malinatA dUra karI zakatA nathI paNa svabhAvaparyAMyane vadhAre malina anAve che ane je paulika vastuomAM rAgadveSa karatA nathI arthAt kevaLa svabhAvaparyAyathI ja parapaoNMcAmAM bhaLe che te svabhAvaparyAyane svaccha banAvI vibhAvaparyAyathI mukta thaI zake che ane Ane javizuddha svabhAvaparyAyane ja mukti kahevAmAM Ave che. saMsAramAM AtmAthI bhinna saghaLA ya dravya ane saghaLA ya paryAyAnI sAthe AtmAnA jJAyakatApaNAnA saMbaMdha che paNa bhrAtApaNAnA nathI. AtmAnuM leAktApaNuM svaguNuparyAyamAM che Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 264 : jJAna pradIpa. paNa paraguNaparyAyamAM nathI. AtmAnI apekSAe jJAna guNa che ane jJeyanI apekSAe jJAna paryAya che ke jene AtmAnA svabhAvaparyAya kahevAmAM Ave che. dravya mAtra potapeAtAnA guNuparyAyanA bheAktA heAya che. eka dravya peAtAnAthI bhinna khIjA dravyanA guNaparyAyanA bhAktA manI zake nahi. AtmadravyamAM sva-para-guNa-paryAyanuM jJAtApaNuM' che ane svaguNa-paryAyanu bhAktApaNuM paNa che. AtmadravyathI bhinna dravyamAM jJAtApaNuM nathI paNa svaguNaparyAyanu bhAktApaNuM ja che. jo jaDadravyamAM peAtAnAthI bhinna AtmadravyanAM guNaparyAyanu bhAktApaNu hAya te| jaDa caitanya thaI jAya, ane caitanyamAM jaDanA guNaparyAyanuM bhAtApaNuM hAya teA caitanya jaDa thaI jAya. AtmAne mATe je kahevAmAM Ave che ke kama'nA bhedonA kartA, kama nA bheAstA, saMsAramAM bhramaNa karanArA ane saMsArathI chUTI janAro te AtmA che. A lakSaNa kadravyanA paryAyane AzrayIne che ke je paraparyAya che ane AtmAnI sAthe saceAgasa baMdhathI rahelA che; paNa AtmAnA svaguNuparyAya ke je svabhAvaparyAya che tene AzrayIne nathI. sadevanI dRSTimAM dareka vastu anekAMtapaNe dekhAi che, eTale dareka vastune aneka dRSTithI tapAsIe te ja vastunu yathArtha jJAna thAya che arthAt vastu pUrNa paNe jaNAya che; nahi te apUrNAM ja rahI jAya che mATe eka apekSAe tapAsIe te AtmA AkhA ya saMsAranA jJAtA, kartA ane bheAktA banI zake che. jANavuM, karavu ane bhAgavavuM A traNenA svarUpathI aNajANa AtmA meAhanA dabANathI ghaNA ja mUMjhAyA kare che. kharI rIte jotAM te jJAna ane kriyA-jANavuM ane karavuMA e ja bhAvA che. bhoga jevI kAI vastu nathI. bhoganA jJAna-kriyAmAM samAveza thai jAya che. saMsAramAM je bhoge Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAtvika vicAraNA : 265 4 kahevAya che te AtmAnA vibhAva5ryAnuM pudagaladravyanI sAthe tathA pudagaladravyanA guNaparyAyanI sAthe saMgaviyegarUpa kriyAnuM aMga che ane temAM je AtmAne AnaMda tathA khuzIne anubhava thAya che te eka prakAranuM ajJAna che. ajJAna paNa eka prakAranuM jJAna che, ane te AtmAno guNa che-paryAya che; chatAM tene ajJAna eTalA mATe kahyuM che ke vibhAvaparyAyanI chAyA paDavAthI te malina thayeluM che. sphaTikamAM kALA vastranI chAyA paDavAthI sphaTika kALuM kahevAya che tema vibhAvaparyAyanI chAyA paDavAthI jJAna ajJAna kahevAya che, bAkI to ajJAna keI paNa dravyane guNadhama na hovAthI tAvika vastu nathI. jyAre ajJAna atAvika che, te pachI bhege ke je ajJAnanI chAyA che te tAvika kevI rIte hoI zake ? AtmadravyanI sAthe saMgasaMbaMdhathI rahelA pudagaladravyane AtmadravyathI bhinna-alaga rahelA pudgaladravyanI sAthe saMgasaMbaMdha thavo te bhegapabhega ane tenI ajJAnatAthI AtmA pote mAnI le ke huM A vastuone bhetA chuM, A bhegethI huM sukhI chuM, mane bahu ja sukha upaje che, zAtA thAya che. AvI mAnyatAthI tenI sAthe saMga-saMbaMdhathI rahelA kamadravyane puSTi maLe che, ane potAnA svabhAvaparyAya vadhu malina banatA jAya che. AtmAnuM svaguNaparyAyanuM bhaktApaNuM tAdAbhya che-tasvarUpa saMbaMdhathI raheluM che. saghaLA dravyamAM potapotAnA guNaparyAyanuM bhaktA paNuM tAdAmya saMbaMdhathI ja hoya che, mATe je dravyanA guNaparyAya. sAthe athavA to te dravya sAthe saMgasaMbaMdha che te tene bhaktAbanI zake nahi arthAt dravyanA saMcAga-saMbaMdhamAM tenuM bhaktApaNuM che ja nahi; mATe AtmA pagaladravyane ke tene guNanA paryAne letA banI zakatuM ja nathI ane e hetuthI ja puddagaladravyanA bhaMga mATe valakhAM mAravAM vyartha che. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ki. %000 "oooo Oche kAma sukha-du:kha vicAraNuM. oooooooo (31) rUeos sApharInA sAthI musApharane pUche che ke tamArA zarIre e ThIka che ke? ema pUchatAM musApharane navAI lAge che ane vicAramAM paDe che ke keI ema kema nathI pUchatuM ke tamArA kapaDAne ThIka che? tame kaI vakhata tamane ema pUchatAM sAMbha LyuM che ke tamArA ghareNune kema che? tamArA gharane kema che? kAraNa ke zarIra jaDa che tevI ja rIte A badhuM paNa jaDa che. jaDa vastune ThIka zuM ane akIka zuM? jaDane svabhAva saDavuM, paDavuM ane nAza pAmavuM che te pachI enA mATe kAMI pUchavAnuM paNa rahetuM nathI. AtmAne mATe pUchavAnI AvazyakatA kharI? tamArA AtmAne meha te mUMjhavato nathI? aMtarAya te naDatA nathI? azAtA te herAna karatI nathI ? vigere vigere. vedanAra te AtmA che, deha nathI. vedavuM eTale jANavuM. Ane ghaNuM ja vedanA thaI rahI che eTale azAtAnA udayane sArI rIte jANe che. vedanA eTale jene pIDA kahevAmAM Ave che te nahi, paNa hindu dhAtu jANavAnA arthamAM che tenAthI vedanA zabda bane che. vedanA, pIDA Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mw sukha-duHkha vicAraNu. : ra67 : ane duHkha A traNe zabda eka ja sthiti jaNAvanArA duniyAmAM manAya che. have ApaNe vicAra karIe ke duHkha jene kahevAmAM Ave che te zuM vastu che? pIDA zuM vastu che? pitAnI samaja pramANe je mANasa je vastune atyaMta pratikULa mAne te vastu tenA mATe duHkhadAyI che. te vastunA nimittathI tenA bhAvamAM aNagame rahe che, aruci rahe che ane je vastu atyaMta anukULa hoya te vastuthI tenA bhAvamAM AnaMda tathA sukha vate che. azAtAnA udayathI athavA ApaNane gamatI vastune viyega thavAthI ke aNagamatI vastune saMga thavAthI ApaNe duHkha mAnIe chIe tyAre jJAnI puruSe ApaNe duHkhanA nimittomAM sukha mAne che arthAt ajJAnIomAM duHkhanA sAdhano jJAnIone sukha ApanArAM thaI paDe che ne ajJAnIonA sukhanAM sAdhane jJAnIone du:kharUpa thaI paDe che. saMsAramAM jene sukha tathA duHkha kahevAmAM Ave che te pratikULatA tathA anukULatAne choDIne koI khAsa vastu nathI; kAraNa ke mAnavAmAM AvatA sukha-duHkha kaI paNa dravya nathI, temaja kaI paNa dravyane khAsa guNa paNa nathI. jaDacaitanyanA saMgathI utpanna thayela vikAra che, ane te jacetanyane viyAga thavAthI nAza pAmI jAya che ke jenI nirapekSa utpatti nathI. paugalika sukhaduHkhanI nirapekSa utpatti che mATe ja tene vAstavika dravya tathA vAstavika guNamAM na gaNatAM AtmAnI sAthe jaDanA saMgathI thatA AtmAnI vibhAvadazA mAnI che. tene kevaLI avasthAmAM ke siddhAvasthAmAM nAza thaI jAya che. sApekSa utpatti te vAstavika vastu mAtrAmAM hoya che arthAta nitya vastumAM paNa heya che ane je sApekSa utpatti ke vinAza vastumAM na hoya te Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 268 : jJAna pradIpa. te vastu ja nathI. siddhAtmAomAM zeyanI apekSAthI utpatti ke vinAza thayA ja kare che. zeya vastunI utpattithI jJAnanI utpatti ane zeyanA vinAzathI jJAnano nAza. AtmA te dhruvapaNe rahe che. AtmAnI utpatti ke vinAza nathI. A pramANe vicAra karatA nirapekSa utpattivALA sukhadu:kha te kAMI paNa vastu ja nathI, ema jJAnI puruSo mAnatA hovAthI temane tenI koI paNa asara thatI nathI. teo te AtmasvarUpane ja sukha mAne che ke je eka AtmAne guNa che ane duHkha te vAstavika ke avAstavika kAMI paNa vastu ja nathI. eka kaMgAla mANasane aNaciMta eka lAkhane lAbha thaye eTale te pitAne parama sukhI mAnIne ghaNo ja khuzI thaye. eka mahinA pachI ke tarata ja be lAkhanuM nukasAna thayuM eTale te pitAne parama duHkhI mAnI zokAtura thaye. batAve, A sukha tathA duHkha zuM vastu che ? lAbhAMtarAyane zopazama ane lAbhAMtarAyanA udaya sivAya bIjuM kAMI paNa nathI. sukha-duHkha tathA harSa-zekamAM ratimohanIya tathA arati ke zokamehanIyanA udaya sivAya bIjuM kazuM ya nathI. zubhAzubha karmanA udayathI ke kSayathI AtmAmAM utpanna thavAvALI vikRtine vAstavika vastu mAnanArA AtmAo keTalI bhUla kare che? sApekSa utpatti vinAza ane nirapekSa utpatti vinAza A banne sArI rIte jaNAvAthI nityAnitya, vAstavika, avAstavika vastuo sArI rIte temaja sAcI rIte oLakhI zakAya che. vastunI vAstavika-yathArtha oLakhANa thavAthI sAcA sukhane mAga sarala thaI paDe che. sApekSa utpatti ke vinAza eTale bIjI utpanna thavAvALI tathA nAza thavAvALI vastunI apekSAthI je anutpanna tathA Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ~ ~ ~~ ~ ~~~~~~~~~ ~ ~~ ~ sukha-dukha vicAraNA : 269 : avinAzI vastumAM utpatti tathA nAzanuM sthApana karavuM, utpatti tathA nAzavALI mAnavI, te utpatti ane vinAza sApekSa kahevAya che. jemake-AkAza akhaMDa che, nitya che, utpatti ke vinAza vagaranuM che. te AkAzamAM rahelA padArtho ghaTa, maTha, paTanI utpatti tathA vinAzane AzrayIne AkAzanI utpatti tathA vinAza kahevAya che. bAkI AkAza te eka ja rUpe rahe che. AtmA akhaMDa che, nitya che. te ghaTapaTAdi padArthonI utpatti tathA vinAzane AzrayIne tenuM jJAna utpatti vinAzavALuM kahevAya che. bAkI AtmA tathA jJAna eka ja rUpe rahevAvALA che. A ja pramANe mULa vastumAM pheraphAra na thatAM anya vastumAM thatAM pheraphAravALI mAnavI te sApekSa utpatti vinAzavALI vastu kahevAya che. je vastumAM anya vastunI apekSA vagara anya utpatti ke nAza vALI vastune Azraya lIdhA vagara mULa vastumAM pheraphAra thavo. te nirapekSa utpatti vinAzavALI vastu kahevAya che. A nirapekSa utpatti vinAza anitya vastuomAM thAya che. jeTalI anitya. vastuo che te badhI sagavALI hoya che, vikAravALI hoya che. saMsAramAM be ja vastuo nitya che; bAkI saghaLI anitya che. zuddha AtmA tathA zuddha paramANu A be nitya che. pudagala para mANuonI saMkhyAta asaMkhyAta anaMtapradezI audhe anitya che. AtmAnI sAthe joDAyelA karma pudagalene laIne AtmA anitya che, eTale dharmasaMgathI thatAM AtmAnA bhAve anitya che, avAstavika che. nirapekSa utpattivALA padArtho saMgavALA hoya che. te saMga jaDanI sAthe jaDane saMga athavA AtmAnI sAthe jaDane saMga thAya che; paNa vizuddha AtmAne sagAsaMbaMdha Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 270 : jJAna pradIpa. thatA nathI, vizuddha jaDa paramANunA saMcAga thAya che. AtmAmAM krodha, mAna, mAyA, lAbha, sukha, duHkha Adi nirapekSa utpatti ke vinAzavALA hAya che. ghaTaTAdi padArtho utpattivALA hAya che, mATe ja nirapekSa utpattivALA padArtho saghaLA kSaNika che. vAstavikamAM keAI vastu nathI paNa saceAgathI utpanna thayelA eka prakAranA vikAra che ane je vikAra che te kSaNa kSaNamAM badalAyA kare che. mahApuruSonA anubhava pramANe sukhadu:kha koI vastu nathI. kama saMcAgathI thatI AtmAnI vikRta dazA che. A vikArarUpa sukhane meLavavA ane vikArarUpa ja duHkhane dUra karavA saMsAravAsI jIvA aneka prakAranA upAcA race che, paNa te saghaLA vya che. anukULa jaDAnA saMcAga ane pratikULa jaDAnA viyAga IcchatAM anaMta kALa gayA ne anaMtA kALa jaze. ana tI vakhata jaDanI anukULatA prApta thaI chatAM kAMi paNa kArya siddhi thai nahi. anaMtA kSudra bhaveAmAM kapAtAM, dAtAM, chedyAtAM, bhedAtAM, vaTAtAM, dukhAtAM, dAruNa du:khA sahIne mAnavI anyA tA 5 jaDa jagatanA mAhu chUTyo nahi eTale jIvane pAchI tenI te ja dAruNa duHkhA sahana karavAnI dazA kAyamanI kAyama rahI. jIva ahiyA duHkhathI pratikULatAthI Dare che paNa e ja mahAna duHkhA kayAM chUTI gayAM che ? jaDanA saMgIne sukha kayAMthI ? jaDanA upAsakane te sahajAnaMda maLe kharA ? kAdavamAM ne viSTAmAM ALeATanArane zuddhi ne pavitratA zenI ? jIva pAte meAhanA dabANathI game tema mAnI le ke mane amuka ja anukULa che, paNa jaDa kAi paNa kALe jIvane anukULa thAya kharuM ? zatru kAi kALe anukULa thaI AnaMda Ape kharA ? mAnavajIvanamAM pAMca pacIzeka vaSaeN meAhanA gulAma Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha-duHkha vicAraNuM, thaIne ApaNe mAnI laIe ke ame sukhI chIe, amArI pAse dhanasaMpatti che, amArI pAse sukhanAM badhAM ya sAdhana che, amAre have koI paNa vastunI jarUrata nathI. Ama ne Ama jaDanI duniyAmAM vicarIne aneka prakAranA aparAdho AMkha mIMcIne karI laIe paNa kALayavanane jhapATe lAgatAM ja jIvanadIpaka bujhAI javA de. pachI juo aMdhArAmAM zuM dazA thAya che ? e badhAM ya sukhanAM sAdhano ane dhana-saMpatti ApaNane keTale AnaMda tathA sukha Ape che? garbhanI aneka prakAranI yAtanAo, saMmUcchimapaNe anaMtI vAra thatAM janmamaraNanAM duHkhe, atyaMta pratikULa jaDanA saMgavALA nArakanA trAsa-A saghaLA ya zuM nAza pAmI gayAM che ke jIvo nizcita banI maLelA mAnavajIvanane pramAdathI khAI rahyA che ? zuM manuSya ema mAnI beThA che ke mAnavajIvana eTale mukti athavA te mAnavajIvana pachI mAnavajIvananA aMta sAthe ja sarva Apattivipattiono paNa aMta AvI jaI janmajarA mRtyuthI mukta ja thavAnA ? . je AvI vicAraNA na hoya te ATalI nirbhayatA tathA ATalI nizcitatA na hoya. jeo mAnavajIvana pachI tarata ja mukta thavAnA hoya che temane ATalI nizcitatA, nirbhayatA ke pramAda hete nathI te pachI jenuM kAMI paNa ThekANuM nathI tene ATaluM nizcita ke nirbhaya rahevuM kema pAlave ? mATe vikAsI puruSanA pagale cAlIne, mithyA sukhadukhathI mukAI jaIne AtmaguNasvarUpa sAcuM sukha meLavI levuM joIe. 'e 5 Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9998 thdegdeg che ? 0000 vikAsanA paMthe. occo (3ra) soooooooooooooo mA te apaMga che. kArya karavAvALI vRtti che. AtmA AvRttine kArya karavAnI rIta batAvI zake, sArAnarasA kAryanI samaja pADI zake paNa kaI paNa prakAranI pravRtti kartavyarUpe na karI zake. vRtti anusAra vatana karanAra vibhAva svabhAvI AtmA vyavahArathI atAvika daSTithI kartA kahI zakAya khare, paNa tAtvika daSTithI tapAsIe te AtmA akiya che. sakriya te jaDa tathA jaDanA vikAre ja che. AtmAno karavApaNAne svabhAva tAtvika heya te siddhAtmA-muktAtmAmAM tema karavApaNane prasaMga AvI jAya che ane tema thavAthI AtmA anAtmA thaI jAya che, muktAtmA svarUpathI naSTa thAya che. saMsAramAM keIpaNa vastu svabhAvane tyAga karI zakatI nathI, kAraNa ke svabhAvano tyAga karavAthI vastune nAza thaI jAya che. sva eTale potAnuM, bhAva eTale hovApaNuM. svabhAvane-potAnA hevApaNane-astipaNAne tyAga eTale nAza thAya te pachI saMsA Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikAsanA paMthe. : 273 : ~ ~ ~~~ ramAM nizcita svarUpavALI koIpaNa vastu rahe ja nahi. AtmAne svabhAva jANavApaNuM-akriyapaNuM che. te traNe kALamAM eka rUpe ja rahe che. temAM parivartana nathI. ane jaDane svabhAva sakriyapaNuM anAtmajJapaNuM che. te paNa traNe kALamAM pharatuM nathI. ubhaya(jaDacitanya)nA saMgathI vilakSaNatA bhAse che. AtmA sakriya bhAse che, paNa te vibhAva che. svabhAva tAvika vastu nathI. ekalA AtmAnI ja vibhAvadazA thAya che tema nathI, paNa ubhayanA saMgathI ubhayanI vibhAvadazA thAya che. AtmAnI mAphaka jaDanI paNa vibhAvadazA thAya che. jevI rIte AtmA para pariNatimAM bhaLI jaI svarUpane bhUle che tevI ja rIte jaDa paNa para pariNatimAM bhaLI jaI svarUpane bhUle che. bhUle che eTaluM ja, paNa cheDatA nathI. banne maLyA pachI atAttvika dRSTithI jonArane ubhayanA svarUpathI vilakSaNa keI trIjuM ja svarUpa daSTigocara thAya che ke jene oLakhavA mATe vibhAva evI saMjJA rAkhavAmAM AvI che. jyAre banne chUTA paDe che tyAre vilakSaNatA-vibhAva naSTa thavAthI potapotAnA svarUpamAM pragaTI nIkaLe che. pachI jene svabhAvastha thayAM kahe che. jevI rIte sarvathA jaDathI mukAI javAthI AtmAnI muktadazA kahevAya che tevI ja rIte sarvathA AtmAthI mukAI javAthI jaDanI paNa muktadazA thAya che. A pramANe bannenI muktadazA eka sarakhI hovA chatAM AtmA muktadazAmAM potAnA svabhAva pramANe akhaMDapaNe jANavApaNAnA pariNAmamAM vate che tyAre jaDa muktadazAmAM potAnA svabhAva pramANe khaMDa khaMDa thaI jaIne sakriyapaNe aneka prakAranA jaDenA saMgaviyeganA pariNAmamAM vate che. cUne ane haLadaranA svabhAvamAM ghaNuM ja aMtara che. ane Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 74 : jJAna pradIpa. ^^ ^^^^^^^ bhinna svabhAvavALAM che. cUne dhoLo ane haLadara pILI hoya che, chatAM banne jyAre bhegAM thAya che tyAre lAla raMga dekhAya che. dhoLApaNuM ane pILApaNuM DhaMkAI jaIne je lAla raMga dekhAya che te ja tenI vibhAvadazA che. prayogathI jyAre bannene alaga karavAmAM Ave che tyAre banne pAchA potapotAnA svarUpamAM pragaTI nIkaLe che. cUne dhULa thaI jaIne cUnAnA rUpe dekhAya che ane haLadara pILI thaI jaIne haLadaranA rUpe dekhAya che. banne pAchA potapotAnA svabhAva pramANe pitapotAnA kAryamAM pariNata thaI jAya che. bhegA bhaLelA kaMkunuM kArya karanArA hoya che. beu maLI eka ja kArya kare che ane chUTA paDI juduM kArya kare che tevI ja rIte jaDa-cetanya paNa bhegAM bhaLI saMsArI kahevAya che ane bane eka kArya kare che. te ja chUTA paDI gayA pachI svataMtrapaNe pitapotAnuM kArya kare che. sinemAmAM be vastuo hoya che. eka te philmanI paTI ane bIjuM lAITa (ajavALuM). A banne vastuomAM lAITa akriya che ane philma sakriya che. AtmA lAITanA sthAne che ane kamaM prakRti-vRtti philmanI paTInA sthAnamAM che. lAITa acaLa che, philma caLa che. lAITamAM philmanI kriyA bhAse che paNa lAITa kiyA karatI nathI. AtmAmAM jaDanI kiyA bhAse che paNa AtmA akriya che. lAITa na hoya te philamanI kriyA keNa jANe-jaNAve? AtmAne svabhAva jANavuM ne jaNAvavuM, bAkIne svabhAva jaDane. potAne oLakhyA sivAya badhuM ya nakAmuM. pArakAne oLakhatAM anaMta kALa vahI gaye chatAM paNa tene oLakhI zakyA nahi. karmanI sAthe vasatAM anaMta kALa gaye te paNa tenA duSTa svabhAvane oLakhI zakyA nahi. haMmezAM jaDanuM ja dhyAna ane jaDanI ja sevA. sAcuM Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa vikAsanA paMthe. : 275 : jANavArUpa pitAnuM kArya choDIne khoTuM jANavuM ane jaine piSavuM ane samajavuM paNa kharuM. huM samajIne mAnavuM sAcuM agnine aDake te tarata baLe ane jhera khAya te tarata mare, eTale ja mAnavI tAtkAlika phaLa ApanAra vastuothI vegaLe rahe che. adhama ane anIti kALAntare guptapaNe phaLa Ape chesajA kare che mATe tenAthI virAma pAmatA nathI. saMsArane anuyAyI, jagatanA pagale jaDAsakta IcchAone dha karI zakatuM nathI, AtmavikAsanA mArgane sarvathA samajI zakate nathI, ajJAnIonA mAnanI AkAMkSA rAkhyA kare che, jJAnIonA guNanI paravA karatuM nathI. saMsAranI vibhUti-ezvarya maLavA mAtrathI ja jIvananI saphaLatA mAne che, niraMtara madathI mUMjhAyeluM rahe che, pitAnI jAtane vadhu ne vadhu zatru banate jAya che, AtmArthI mahApuruSone tuccha gaNe che, saghaLA upara Adhipatya sthApavAnI dhUnavALo hoya che. AvA puruSo mATe tyAga ke vairAgya jevI kaI vastu ja nathI. saMsAramAM ja svarga ane saMsAramAM naka mAne che ane mekSa eTale samaja vagaranA mAnavIonuM kalpanAcitra mAne che. paugalika sukhane anulakSIne dhArmika kriyAo karanAranI manevRtti, satya dharmanI vAsanA na hovAthI, yathArtha pravRtti karI zakatI nathI. kAMIka karIzuM te sukha maLaze, sAjA rahIzuM, dhana maLaze vigere vigere bhAvanAone vazIbhUta hevAthI dekhAdekhIthI samaja vagaranI kyiA kare che, mATe ja temanI mane vRttimAMthI kamavikAra zAnta thatuM nathI ane pAcha kama bAMdhavAnAM kAraNe seve che. zraddhA vagara, zaMktipaNe, kAMIpaNa phaLa maLaze ke nahi? evA evA vicAre dhArmika kriyA karatI vakhate paNa tenA Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 276 : jJAna pradIpa. manamAM vicaratA heAvAthI zuddha kriyA karI zakatA nathI. manazuddhi vagaranI dhArmika kriyA eka prakAranI veTha ja kahevAya che. saMsAramAM rahetA gRhastha satyAga karI zaktA nathI, sathA niHspRhI saMtapuruSA ja karI zake che mATe AtmAthI satya dharmane oLakhanAra paNa Atmazudhdhi mATe kriyA karI, mithyA duSkRta daI pAche azuddhinAM kAraNeA seve che, kAraNa ke gRhastha che. phakta pudgalAnI ane AtmAnaMdImAM pharaka eTaleA ja hAya che ke pud galAnaMdI tanmaya thaine seve che ane AtmAnaDhI lukhAza vRttithI seve ane kAMIka AchAza upara AvatA jAya che. anAdi kALathI aneka prakAranA dASAthI Atapreta thayelA AtmA jaladIthI deSamukta-zuddha thatA nathI. zuddhinA mArge vaLyA pachI aneka prakAranA viSrone ALagatAM meLagatAM aneka bhava pachI saMpUrNa zuddhi meLavI zake che. zrI mahAvIra prabhu nayasAranA bhavathI zuddhinA mArge vaLyA hatA. temane sapUrNa zuddhi meLavatAM aneka bhava karavA paDacA. kroDAkoDa sAgarApama pachI pAte sava dASAthI mukta thaI prabhu banyA. zuddhinI zaruAta karavAne mATe mAnavajIvana atyaMta zreSTatara che. mAnavajIvanamAM tuccha vaiSayika sukha visArI AtmazuddhinA saMskAra nAkhavAmAM Ave te dareka bhavamAM zuddhinA mAga anAyAse jaldI prApta thaI zake che. meAhane nirmULa banAvavA mAnavajIvana jeTaluM sa`sArI kAipaNu jIvana samatha nathI; temaja meAhane samaLa banAvavAne mATe paNa mAnavajIvana ja samartha che. mAnavI jaDa ane jaDanA vikArarUpa jaDa jagatanA svAmI manavA jeTalI kALajI rAkhe che ane chUTathI mAnavajIvananA upaseAga kare che teTalI ja kALajI ane jIvanavyaya samyagdarzanAdi Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikAsanA paMthe : 277 : citanya jagatane svAmI banavA kare te sarva dethI mukta thaIne banne jagatane svAmI banI zake che paNa ajJAnatAthI mAnavI meTI bhUla kare che. dhana, bAga, baMgalA, jamIna, vastra, ghareNuM vigere jaDa vastuo pitAnI mAlIkInI banAvI rAjI thAya che. pite ema mAne che ke A badhI vastuone huM svAmI chuM, A badhI vastuone huM bhegavanAra chuM. keTalI badhI ajJAnatA ! keTalI gerasamaja! tAtvika daSTithI vicAra karanAra, upazamabhAve avalokana karanAra jJAnI puruSone te AvI mAnyatAvALA bALajI upara atyaMta karuNA upaje che, kAraNa ke AvA ja ajJAnatAne laIne jaDa vastuo upara svAmI paNAnuM abhimAna dharAve che, paNa te svAmI nathI; sevaka che, gulAma che, tAbedAra che. pite jaDa vastuo pAsethI AnaMda-sukhanI bhikha mAgatA hovAthI bhikhArI che. pote vastuone nathI jogavatA paNa jaDa vastuo tenA amUlya jIvanane upabhega karI tene nirmAlya banAve che. je jIvana potAnA vikAsa mATe vAparavAnuM hoya che, tene na vAparavA detAM pate jaDa vApare che, ane anaMtabaLI AtmAne potAnI ANamAM vartAvI tenuM sarvasva haraNa kare che. saMsAravAsI che anAdi kALathI saMsAramAM bhramaNa karatA hovAthI eka bIjAnI sAthe aneka bhavamAM aneka prakAranAM saMbaMdhathI joDAtA AvyA che. e kaI paNa saMsArI jIva nathI ke jene bIjA nI sAthe saMbaMdha na thayo heya. eka eka jIvanI sAthe anaMtI vAra saMbaMdha thayo che. saMbaMdha prArabdhanA anusAre anukULa tathA pratikULapaNe thAya che. keTalIka vakhata anukULa saMbaMdha thAya che ane keTalIka vakhata pratikULa Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 278 : jJAna pradIpa. saMbaMdha thAya che. anukULa saMbaMdhavALA mitrA, snehIe kahevAya che ane pratikULa saMbaMdhavALA zatru, dveSI kahevAya che. bhAI, pitA, putra, bhaginI, mAtA, zrI Adi svajana saMdh anukULa ja nathI hAtA; pratikULa paNa hoya che. peAtAnI icchA anusAra vartanAra, peAtAnA maneAthAne saphaLa karanAra athavA teA saphaLa karavAmAM vizna na nAMkhatAM sahAya karanAra-pachI te svajana heAya ke parajana hAya-anukULa hAvAthI snehI kahevAya che ane svajana thaIne AvA vanAthI viparIta vanAra pratikULa hAvAthI zatru kahevAya che. jIvamAtra peAtAnA zubhAzubha karma AMdhavAmAM athavA te bhAgavavAmAM jaDatathA caitanyanI apekSA rAkhe che. jaDa ane caitanyanA nimittathI ja jIvA zubhAzubha khAMdhe che ane bhAgave che. zubhanA udayathI anukULa jaDa-cetanya sukhadha thAya ane azubhanA udayathI pratikULa jaDa-caitanyanA saMbaMdha thAya che. ubhayanA sabaMdha zubhAzubhamAM hAvA chatAM jIva caitanyane ja zatru-mitra mAne che paNa jane mAnatA nathI. jIvamAtra khIjAnuM hitAhita karavA svataMtra nathI paNa parataMtra che. peAtAnA tathA paranA adRSTanI preraNAthI ja anyanA hitAhita mATe pravRtti kare che. jo prArabdhanI preraNA na hAya teA jIva saMsAra pratye udAsInabhAvathI rahe paNa rAgadveSanI pariNativALA na thAya. jIva-AtmA pote zuddha heAvAthI kAinA paNa hitAhitamAM athavA teA sukhaduHkha bhAgavavAmAM te nimittabhUta banatA nathI chatAM zubhAzubha AvaraNAnA paDachAyA paDavAthI anyanA Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikAsanA paMthe. : 279 : hitAhitamAM, sukhaduHkhamAM nimitta bane che, paNa jyAre AvaraNAnA paDachAyA khasI jAya che tyAre hitAhitanI pravRttimAMthI virAma pAmI jAya che. pratikULa vattana mATe kSamA mAgavAnuM ane kSamA karavAnu jJAnI puruSA saMsAravAsIo mATe kahI gayA che te saraLa paNa zuddha hRdayathI maMgAya ane karAya te vizadhabhAva TaLI jaIne te nimitte baMdhAtA duHkhApAdaka ane virAdhavakaka na khaMdhAya. upara kahyA pramANe jo ke peAtAnA tathA paranA azubha prArabdhanI preraNAthI ja jIva bIjAnI sAthe pratikULa vatana kare che chatAM pote pramatta banI akattavyamAM prerAyeA mATe ja potAnI pramattadazAnI kSamA mAMgI, hRdayazuddhi karAvavAnI ane karavAnI AzyakatA rahe che. temaja pramAdI banI potAnA ahita mATe bhegA karelAM azubha karmone pazcAttApa karI khaseDavAnI jarUrata rahe che. tattvajJAnazUnya aNusamajI jIvA pAsethI te avazya kSamA mAgI levI joie. tenuM hRdaya virAdharahita thaI doSamukta ane tevA zaDhAthI tathA tevA vartanathI kSamA mAgavI jethI karI bhaviSyamAM tenA AtmaguNughAtI karmonI vRdhdhi thatI khaTake ane vairivarodhanA saMskAra na paDe. jJAnIpuruSo pAse kSamA na mAgIe te paNa cAlI zake che, kAraNa ke te vastusthitine jANanAra hAya che, mATe tenA hRdayamAM vairivarodhanA badale zAMti, samatA ane huSa hAya che. temA potAnA kanAzamAM sahAyaka samajI potAnA paramasnehI tarIke mAne che, zatru tarIke mAnatA ja nathI; chatAM potAnA hita mATe pratikULa vatana karI upArjana karelA du:khakamathI Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 280 : jJAna pradIpa. mUkAvA mATe jJAnI puruSo pAsethI paNa kSamA mAgavI te aparAdhI jIvanuM avazya kattavya che. potAnI bhUla samajAyA vagara mAI mAgI zakAtI nathI. jee peAtAne aparAdhI samaje che te ja mAphI mAgI zake che. jeo potAne aparAdhI mAne che te ja peAtAnA AtmaguNAnu kamAMthI rakSaNa karI zake che ane te ja peAtAnA AtmAnA vikAsa karI sAcuM sukha ane sAcuM jIvana meLavI zake che. jIvAtmAe tRSNAne tyAga karI, jaDa saMsArathI virakta rahIne aparAdhI na banavuM joIe, chatAM kamavaza anupayeAgathI pramAdI anI aparAdha thaI jAya tA tatkALa kSamA mAMgavI, tema ane teA varSa divasa pachI zuddha hRdayathI, saraLapaNe, namrabhAve jIva mAtranI pAse kSamA mAgI levI ane kSamA ApavI. A pramANe AtmavikAsa mATe hRdayazuddhinI ghaNI jarUra rahe che. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 008 A bhAvanAbaLa zuM na karI zake? che oooooooooooooooooooo (33) woooooooooooooooooooochuM karmavAdane pradhAna mAnanAra mAnavajAti ane IzvaravAdane pradhAna mAnanAra mAnavajAti baMne ya bhAvanAbaLane ghaNI ja mahatvatA Ape che. mAnavajAtimAM Apatti-vipatti tathA saMpattinA je prasaMge upasthita thAya che tenuM mukhya kAraNa sAsudAyika bhAvanAbaLa che. pudgalAnaMdI jaDAsakta jIvenuM saMkhyAbaLa vadhe che tyAre vaiSayika vAsanA poSavAne mATe adhama tathA anItinA Azraya taLe malina bhAvanAonuM baLa paNa vadhe che ane anicchAe paNa mAnavajAtine Apatti-vipatti bhogavavI Apatti-vipatti bhogavavAnA aneka prakAra che jevA ke-- bimArI, bhUkaMpa, yuddha, jaLapralaya, agniprakepa vigere vigere. A badhA ya nimitte prANuonA dhana tathA jIvanane hAsa karanArA che, nAza karanAra che. puddagalAnaMdI prANIo paugalika sukhanA sAdhano hAsa thavAthI ke nAza thavAthI athavA te hAsa tathA nAzanI AzaMkAthI atyaMta gabharAyelA temaja ciMtAtura Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 282 : jJAna pradIpa. vvvvvvv banIne prANathI paNa mukAI jAya che. yadyapi tatvajJAnI mahApuruSo Apatti-vipattine kamanI nirjarAnuM kAraNa mAnIne ciMtAtura banI Attarodra dhyAna karatA nathI ane samabhAve zAMtithI vedI le che, paraMtu pudagalAnaMdI, viSayAsakta, dehAdhyAsI saMsArI che te vastutattvathI ajJAta hovAthI vinAzI dhana tathA jIvanane ja sukhazAMtinuM sAdhana mAne che, ane tenA viyoganA nimittane Apatti-vipatti mAne che, jenAthI mukAvAne arthAt banAvaTI sukhanA sAdhanarUpa dhana tathA jIvanane jALavI rAkhavAne aneka prakAranAM upAye kare che, chatAM temAM saphaLatA te thoDAka ja meLavI zake che, kAraNa ke paugalika sukhanA sAdhane jaDa tathA jaDanA vikArasvarUpa hoya che. tenuM astitva jALavI rAkhavAne pudagalasvarUpa puNyakamanI atyaMta AvazyakatA rahe che. puNyakarma sivAya dhanasaMpatti jALavavAne mATe bAhyathI karavAmAM AvatA dareka prayatna niSphaLa nivaDe che, ane eTalA mATe ja mukhyapaNe dhArmika prayatna ja kare ghaTe che. te sivAyanA badhA ya prayatna nakAmAM che. pUrvakALe dhArmika zraddhAnA yugamAM jyAre jyAre Apattivipatti AvatI tyAre tyAre mAnavajAti potapotAnI mAnyatA pramANe tana, mana ane dhanathI dhArmika anuSThAne atyaMta Adara karatI. mAjazekha tathA kAMIka lebhadazAne laIne yatkiMcita karavAmAM AvatI anIti tathA adharmane tilAMjalI ApIne "sarva jIva sukhI thAonI bhAvanAthI ke IzAMtinAtra, japa-tapa Adi dhArmika pravRtti karatuM, te kaI yajJayajanAdi, koI prabhuprArthanA te koI dAna-punya karatuM. tAtparya ke sahu koI Apatti-vipattimAMthI ugaravAne potapotAnA ISTadevanI Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanAbaLa zuM na karI zake? : 283H sahAya mAgatuM, ane punyabaLa vadhAravAno prayatna karatuM ke jene laIne Apatti-vipattimAMthI bacI jaIne sukhI thatuM, paraMtu atyAre enAthI viparIta pravRtti jovAmAM Ave che. pahelAM zradhyAvAdane samaya hatuM tyAre atyAre buddhivAdane samaya che, ane tenA aMge atyAre dhana tathA jIvanane bacAvavAne dhArmika pravRttione cheDI daIne kevaLa buddhine ja aneka prakAre upa ga thaI rahyo che. dhanane oLakhIne keI laI na jAya athavA to kaI nAza na karI zake eTalA mATe tene senuM, cAMdI, noTa, ghara, jamIna Adi aneka rUpamAM pheravI nAMkhavAmAM Ave che, jIvana bacAvavAne sthaLAMtare ke dezAMtare karavAmAM Ave che, te paNa dhana tathA jIvananA nAzanI AzaMkA TaLatI nathI. AvA samayamAM ya mejazekha chUTatA nathI, adhama tathA anItithI bacatA nathI; vaiSayika tRSNAo ochI thatI nathI, vairavirodha zamatA nathI, ane eka bIjAnA bhalAnI bhAvanA jAgRta thatI nathI. pADozInuM baLI jAo, DhaLI jAo ke savanAza thaI jAo; paNa mAruM te bacI ja jAo. A pramANenI bhAvanAvALAonI saMkhyA vRddhigata thatI gaI ane eka bIjAnA vinAzanI bhAvanAnuM vAtAvaraNa ugra banI mera phelAtuM gayuM. temaja bIjA sukhI thAo ke duHkhI thAo paNa mAre te bAga, baMgalA, meTara, nokara, cAkara, miSTAnna, suMdara suMdara ghareNAM, vastra ane sinemA, nATaka, khela, tamAsA joIe ja evI bhAvanAthI paranI pIDA na gaNune parasaMpattine pitAnI banAvavAnA prayAsamAM ja anIti tathA adharmane pracAra vadhato gaye ke jene pariNAme atyAranI duHkhada paristhiti UbhI thaI che. jyAre jyAre eka bIjAnA virodhanI, hanI Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 284 : jJAna pradIpa. bhAvanAnuM baLa vadhe che tyAre Apatti-vipattinA prasaMgeA upasthita thAya ja che, ane pAchu jyAre zubha bhAvanAkhaLa vadhe che tyAre Apatti-vipatti nAza pAmI jAya che. dharma tathA nIti, managamatA meAjazAkhamAM temaja tuccha vaiyika vAsanAe pASavAmAM bAdha karatA jaNAvAthI keTalAka pudgalAnaMdI jIve. sudhAraka tarIke bahAra AvyA ane mAnavasamAjanA dhArmika tathA naitika baLane niLa banAvavA aihika paudgalika sukhane sanmukha rAkhIne temanI dhArmika tathA naitika bhAvanAone bhUMsI nAMkhI dhamanA Azraya lenAra ane nItine Adara karanAra mAnavasamAja du:khI thaI rahyo che ane dhama tathA nItine tilAMjali ApI svecchAvihArI mAnavasamAja mAhya saMpatti meLavI sukha bhAgavI rahyo che, evI zraddhA besADavA, prAcIna sukRtanA baLathI sukha bhAgavatA dhavihIna mAnavIone udAharaNa tarIke AgaLa mUkIne jaDAsakta-bhAgyahIna aneka jIvAne adhama tathA anItinA saMskAra besADyA ke jenA aMge anAdi kALathI paulika sukhamAM TevAyalA jIvAnI dhamabhAvanA khasatI gaI ane adhamanI bhAvanAnuM khaLa vadhI gayuM. keTalAka sudhAraka paNa pAtAnA prayatnamAM saphaLatA mAnavA lAgyA, paNa A sudhArakA ane temanA sudhArA kudaratane gamyA nahIM, eTale kudarate pote ja mAnavasamAjanA sAcA sudhAro karavA kamara kasI che, ane adhama tathA anItinI bhAvanAthI sukha maLI zakatuM nathI paNa pUrvasa Mcita punyabaLathI maLelA sukhane nAza thaIne, pariNAme du:kha ja bhAgavavu paDe che, tenA tAdaza citAra atyAranA prasaMgeAmAM mAnavI mAtrane pratyakSa batAvI rahI che. sudhArakAnI sudhAraNA ane dhAraNAne dharAzAyI banAvavAne Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanAbaLa zuM na karI zake? : 285 : adaSTa mahAzakti tanatoDa-asIma prayatna karI rahI che. je bhUmi ane pradeze svarganA sauMdaryanI spardhA karatA hatA tene ja atyAre bhayAnaka yAtanAnA sthaLenuM smaraNa karAvI rahI che. jaDAsakta alpajJa nI tuccha buddhithI gUMthelI vAjALamAM phasAIne sarvajJa mahApuruSonA vacanane anAdara karanArAone sarvanA siddhAMtanI satyatA siddha karI ApyA sivAya adaSTa mahAzakti saMhAranA kAryamAMthI virAma pAmavAnI nathI. dharmabaLa ane buddhibaLa A baMne prakAranA baLamAMthI dharma baLa vadhI jAya che. dekhItI rIte te baLa karatAM buddhibaLa bahu ja sAruM kArya karatuM jaNAya che, paraMtu pariNAme vinAzaka tathA vighAtaka potAnA svabhAva pramANe mAnavasamAjane phaLa ApavAvALuM thAya che. koIpaNa kAryanA pariNAme buddhine pakSapAtI mAnavI, jyAre saphaLatA meLave che tyAre buddhimattAnA AvezamAM AvI jaIne dharmabaLane hasI kADhIne vADe che, paNa dhamabaLane laIne ja buddhibaLa kAryanuM sAdhaka banI zake che. A bAbatathI anabhijJa mithyAbhimAnI mAnavI jyAre buddhinuM pariNAma vinAzanA rUpamAM anubhave che tyAre te buddhibaLanA akiMcitkarapaNAnuM bhAna thavAthI sarva kAryamAM nirAza banIne nizreSTa thaI jAya che dhamabaLa vagaranuM kevaLa buddhibaLa zuM kArya karI zake che te sahu keIne atyAre pratyakSa thaI rahyuM che. eka vakhatanI bAhya sukhanI sahAyaka buddhinI prazaMsA karanArAo Aje te ja buddhine saMhAra svarUpavALI joine kheDI rahyA che. dhamabaLa khUTI paDavAthI buddhibaLanA kAryakSetramAM ghaNI ja avyavasthA UbhI thaI che. vinAzamAM paNa AbAdInI AzA rAkhanArA buddhizALIo potAnI buddhine vinAzanA paMthe vALI rahyA che, paNa Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 286 : jJAna pradIpa. prAcIna athavA teA arvAcIna dhamakhaLa vagara vinAzamAMthI AkhAdI maLavI muzkela che. yadyapi vinAzanI bhAvanA abhyudaya karavAvALI thai zakatI nathI, te paNa prAcIna punyakhaLathI eka vakhata vinAzaka paNa potAnA kAryoMmAM vijaya meLavI zake kharo paraMtu pariNAme te ja vijaya parAjayanA rUpamAM pheravAI jAya che. vinAza svarUpathI ja vipattinA vikAsI che; paNa sa'pattinA teA vinAzaka ja che, ane eTalA mATe ja vinAzanI bhAvanAnuM vartuLa vizALa thavAthI ApattinA aMta zIghra AvI zake tema nathI. mIjAnA vinAzanI bhAvanA vahelI meADI potAnA vinAza mATe thaze, kAraNa ke arasparasanI vinAzanI bhAvanA samagra mAnavasamAjamAM vyApI javAthI sAmudAyika bhAvanAkhaLathI mAnavI mAtrane ApattivipattinA bhAgI banavuM paDaze. bIjAnA tarapha durlakSa rAkhIne kevaLa potAnA ja mATe karavAmAM AvatI bhAvanAthI vyaktigata bacAva thai zakatA nathI paNa samaSTinA bacAvanI bhAvanAthI Apattivipatti laya pAmI jaIne savanA bacAva thai zake che, mATe sava"nA dhyeyamAM ja potAnu zreya samAyaluM che, sanA sukhamAM ja potAnu sukha samAyaluM che AvI dRDha zraddhAthI zuddha aMtaHkaraNapUrvaka savanA bhalAnI bhAvanA ja upasthita thayelA duHkhada prasa Mgane dUra karI zAMti karavAvALI thaze. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ; ra che ke - che ke ja 1 ke vivekanA paMthe. oooooooooooooooooo ... ( 34 ) cocooooooooo. paNa mATe saMsAra vicitra che, ajAyabI ane khUbI. - ethI bhareluM che-ApaNane na samajAya ane na jaNAya mATe ja. je samaje che ane jANe che tene vicitratAkhUbI-ajAyabI jevI kaI vastu ja nathI. madArI A ugADe, phaLa lagADe ne cakhADe temAM madArIne ajAyabI ke khUbI hoya ja zAnI? reDiye, vAyaralesa ane phenogrApha AdinA AviSkArakartAone vicitratA, ajAyabI ke khUbI koIpaNa mAnasika vikRti karI zakatI nathI, te paNa jJAnIokevaLajJAnIo AgaLa vicitratA, ajAyabI ane khUbInuM zuM cAlI zake ? na samajanAra ane na jANanAra pitAne ane dazya vastumAtrane bhagavAnanI mAyA kahIne paNa acaMbe pAme che. sAcuM samajAyuM ke jaNAyuM eTale basa, pachI kAMI UNapa rahetI nathI tema ja kAMI paNa karavAnuM bAkI rahetuM nathI. jANe che-samaje. che te ja muktAtmA, ane aNajANu-aNasamaju saMsArI AtmAbaddha AtmA. ApaNe baddha eTale sudUra tathA nikaTanI vastuethI baMdhAelA, ApaNAmAM ApaNApaNAne bhUlI beThelA ane Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 288 : jJAna pradIpa. Itarane ApaNA mAnavAvALA. chUTAya nahi tyAM sudhI teA akaLAvAnuM ne mUMjhAvAnuM ApaNA mATe nirmANa thai cUkela ja che. mAnavadehamAM paNa mUMjhavaNA heAya te pachI samajavAnuM ne chUTavAnuM khIje kayAM banaze ? mATe kAMIka samajI lauM ane chUTI latA sAruM. evA eka ja ni ya upara avAya nahi tyAM sudhI te anavasthita cittanI bhramaNAmAM paDavAthI icchita sthaLe javAnA mArga sanmukha thai zakAvAnuM nathI. mAnavadehamAM jIvIne ApaNe e ja kAma karavAnAM rahyAM. e kAma thayAM eTale bannenI dizA judI, nAma judAM ne kAma paNa judAM. eka karIe te khIjuM aTakI paDe. te e kAma kayA ? hamaNAnuM ane pachonuM, A emAMthI hamaNAMnuM pArakuM ane pachInuM ApaNuM, tA have pArakuM kAma pahelAM karavuM ke peAtAnuM kAma pahelu' karavuM ? bharata rAjAne e vadhAie sAthe AvI-cakraratnanI utpati ane pitAjIne kevaLajJAna. bharata mUMjhAyA. cakraratnanI pUjA humaNAMnu' kAma, pitAjInI pUjA pachInuM kAma. pahelAM karyu* karavu ? kSaNavAra vicAra karI, janmamaraNanA atavALo, chevaTanA vikAsI jIvanamAM vasavAvALo, sAcA DAhyo bharata, hamaNAMnuM vinazvara kAma chADIne aMta vagaranu zAzrvatu pachInuM kAma karavuM yAgya dhAtu* ane karyuM. ApaNane ema jaNAze ne samajAze pachI mUMjhavaNu zenI ? ajAyabI ane vicitratA zenI ? saMsAra anAdikALathI hamaNamAMnuM kAma karatA AvyeA che, paNa hajI sudhI saphaLatA meLavI nathI, chevaTe nirAzA ja maLI che. ApaNe saMsAra( hamaNAM )nA kAnu` chevaTa tapAsIe te Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivekanA paMthe. H 289 H nirAza thaIne cAlyA javuM ane hamaNAMnA kAmamAM madadagArane lAkaDAM mUkI phUTI bALavuM, tenuM nAmanizAna paNa na rahevA devuM, tenA AkArane lAkaDAnA gedA mArIne chuMdI nAkho. lAkhe karaDe bhegA karanAra, moTA moTA mahela baMdhAvanAra, rAjA, cakavatta, bhikha mAganAra, nAge pharanAra badhAnI eka ja dizA ane eka ja dazA. ghaNA kALa sudhI vaLagI rahI hamaNanA kAmamAM niSphaLa prayatna banI nirAza thayelA aneka saMsAravAsIo, pachInAM kAma prAraMbhIne, saphaLatA meLavIne niSkAma banI gayA, nirAraMbhI banyA, AzAvelaDInAM madhura ane svAdu phaLo cAkhI pUrNa svAdu ane madhura jIvana banAvI gayA. vepAra baMdha karyA pachI ja chevaTe jANu zakAya ke zuM meLavyuM ane zuM khAyuM? vacamAM te hajAra che ane daza hajAra meLave. daza hajAra khave ane hajAra meLave. jANI zakAya nahi ke vyApAramAM lAbha che ke nukasAna. ApaNe hamaNAM na jANI zakIe ke mAnavajIvananA vyApAramAM zuM meLavyuM ne zuM khAyuM? paNa chevaTe jIvananI samApti pachI tapAsavAnuM che ke zuM kamAyA ane zuM khAyuM? vepAra baMdha karI ahiMthI janArAone ApaNe joIe chIe te kaI paNa evo nathI jaNAta ke je chevaTe nirAza thaIne na gaye hoya chevaTe AnaMdathI, sukhathI saMtoSa jAhera karIne janAra te jeNe pachInA kAmamAM jIvana vyatIta karyuM haze te ja jaNAze. hamaNunA kAmamAM jIvanArane saMteSa tathA zAMti hoya ja zAnI ? te te ema ja samaje che ke huM mAruM sarvasva khAIne jAuM chuM, ane 19 Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 20 : jJAna pradIpa. ~~~~ ~ ~ ~~ pachInuM kAma karanAre jANe che ke huM sAruM kamAyo chuM ane te sAthe laIne jAuM chuM; kAraNa ke huM je kAMI kamAye chuM te mArI pAse ja che. mAnavadehamAM rahIne abUjha rahyA te pachI kyAM bUjhIzuM? badhA ya dehamAM jIvavA karatAM mAnavajIvana uttama che paNa te jANIbUjhI chUTI javAya te ja. bAdha vagaranuM mAnavajIvana, kaniSTamAM kaniSTa-vadhAremAM vadhAre aparAdhI ! mAnavadehamAM jIvI bujhAvavA keNa zrama kare? badhA ya taiyAra vastunA grAhaka. eka AMdhaLe bIjA AMdhaLAne pUche che "bhAI ! ratnapurane mAga karyo?" bIjA AMdhaLAe uttara Apyo jamaNe hAthe cAlyA jAo. pahelAM vIrapura Avaze ane pachI ratnapura Avaze." pelo pUchanAra pharIthI pUche che keH "te ratnapura joyuM che ke? ratnapurane mAga je che? " bIjo kahe che meM gAme nathI joyuM ane mArga paNa nathI je. huM te sAMbhaLeluM kahuM chuM." tyAre pUchanAra bolyAH "mane eka jaNe DAbe hAthe ratnapura batAvyuM, bIjAe pAchaLa batAvyuM, trIjAe sanmukha batAvyuM ane tuM jamaNe hAthe batAve che." badhA ya AMdhaLA ane badhA ya aNajANa. keIpaNa anubhavajanya satya nathI batAvatuM. eka kahe che AgamamAM Ama lakhyuM che, bIje kahe vedamAM Ama che, trIje gItAnuM pramANa Ape che, ceAthe kurAna batAve che tyAre pAMcame bAIbalane AgaLa mUke che. A pramANe anubhavajJAnazUnya atyAranI janatAmAM matabheda paDI gayA che. eka tyAgathI kAryasiddhi-mukti batAve che tyAre bIje bhegathI batAve che. anubhavajJAna vagara AMdhaLAnI jema phAMphAM mAravAnAM. sau ke lakheluM vAMcI jANe paNa samajesamajAve keNa? upazamabhAvI AtmA hoya te te lakhelA Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivekanA paMthe. : ra91 : prabhunA saMketane sAcI rIte jANI zake, rahasya samajI zake ane samajAvI zake; paNa A te badhA audayika bhAvavALA rahyA eTale je vakhate jevA udayane AdhIna hoya te tarapha tANI jAya ane udayAdhIna ToLuM tANutANI karI laDI mare. sAce bedha ane sAcI samajaNa ApyA vagara AtmAne AnaMda ane zAMti maLavA kaThaNa che. AnaMda Adi sAcI vastuo AtmAnA dharma che ane te mukta thavAthI ja pragaTe che, mATe muktadazAnuM sAcuM jJAna zrI mahAvIranI sAcI jIvanacaryAmAMthI maLI zake che. saMsAranA samagra dukhethI chUTI javAya te ja muktadazA maLe. mukti nAma ja chUTI javAnuM che. mane vRttimAMthI jaDadharmanI abhilASA nIkaLI jAya te mukti pAse ja che. audayika bhAvane jIva jaDane saMga karI sukha mAne che, paNuM aupathamika, kSApazamika, kSAyika bhAve te sukhane pitAnAmAM ja raheluM jue che. have karavAnuM che eTaluM ja che ke kSApazamika bhAva je sanmAga kahevAya che tene choDI audayika bhAvarUpa unmAgamAM na javAya te ja ApaNe ApaNuM kAMIka zreya sAdhI zakIzuM. kSApazamika bhAva dhama ane audayika bhAva adhama che, mATe dharmasAdhana karavuM. ' che Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa 000, 10 -0) 07998 we ( sAcuM jIvana. oooooooooooooooooooo ( 3 ) Nooooooooooooooooooock saMsAra jIvavAnI dhamAlamAM paDyo che. manuSya jIvavA mATe ghaNA ghaNuM upAyo kare che. anAdi kALanA abhyAsathI khAvAne jIvavAnuM mukhya kAraNa mAne che. khAdhA vagara jIvI zakAya nahi evI mAnyatA lagabhaga AkhA ya saMsAranI che. kahevatemAM paNa ane prANa mAnavAmAM Ave che-jIvavAne bIjA badhA ya vagara cAle paNa khAdhA vagara te cAle ja nahi. vAta sAcI che. ghaDiyALa cAvI Ape te cAle ane dIvo tela pUre te baLe, temaja dehadhArI jI khAya te jIve; paNa kamAna tUTI gayA pachI ke battI pUrI thayA pachI cAvI ke tela pUravAthI ghaDiyALa ke dIva cAlavAnI ke baLavAnI kriyA karI zakatA nathI temaja AyuSya tUTI gayA pachI khAvAthI jIvo jIvI zakatA nathI. jI khAvA chatAM ya marI jAya che. kharuM jotAM te saMsAra sAcA jIvanane oLakhI zakaye ja nathI ke je jIvana AtmA-jIvane asAdhAraNa dharma che. saMsArI che je jIvanane nitya banAvavAno prayatna karI rahyA che te Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAcuM jIvana uvom rahI che. sarvathA ne satha AvI rIte jA AyuSyakamanA udayathI joDAyela jIva ane dehanA saMcAgasvarUpa che. je saMga svarUpathI ja anitya che tene Aja sudhImAM kaI paNa nitya banAvI zakAyuM nathI. prabhu zrI mahAvIra paNa deha-jIvanA saMyogane eka kSaNa paNa vadhArI zakayA nathI arthAt eka kSaNa paNa vadhAre jIvI zakyA nathI. A jIvavAne moha badhA ya jAne che. je jIvana-deha saMcAgasvarUpa che temAM ja AnaMda mAnI tenAthI chUTuM paDavuM gamatuM nathI. Adhunika saMsAramAM tyAgI, bhogI, adhyAtmI, bahirAtmadazAvALA ke aMtarAtmadazAvALA badhA ya matathI bhaya pAme che. dehane choDavAnI vAta sAMbhaLavA mAtrathI ja bahu duHkhI thAya che, paNa sarvathA dehathI chUTI gayA sivAya mukti maLI zakatI nathI. dehanA saMganA sarvathA abhAvasvarUpa viyega te ja mukti ane te ja sAcuM jIvana che. AvI rIte kahenAranI te saMkhyA kaMIka daSTigocara thAya che paNa tevI daDha zraddhAAtmavizvAsavALo te bhAgye ja kaIka haze. pite nirAkAra hovA chatAM jIvane je kAMI AkAra maLe che tene potAnuM ja svarUpa mAnIne na bhUMsAvA devAne mATe uttama mAnavajIvanane vyartha verI nAkhe che te paNa chevaTe AkAra te bhuMsAI ja jAya che; mATe nirAkAra svarUpa pragaTa karavAne ja jIvana vAparavuM joIe. jeTalA AkAro che teTalA badhA ya banAvaTI che khATA che, paramANuonA audhe che. bhinnabhinna paramANuonA samUhathI je aMdha bane che te svarUpathI ja bhinna che, mATe te abhinna svarUpavALA kevI rIte banI zake? ane abhinna heyA sivAya nitya sthAyIpaNuM temAM hoI zake ja nahi. retImAM ramanAra bALake, retInA kaNasamUhanAM derAM ane Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 194 : jJAna pradIpa. gharA banAvI zake kharA, paNa tene cirasthAyI rAkhI zakatA nathI; kAraNa ke vikharAI javAnA svabhAvavALo kaNasamUha vikharAI ja javAne, tema ja jaDamAM ramanAra ALajIva paramANusamUhanA aneka AkAra banAvI zake kharA, paNa rAkhI zake nahi; kAraNa ke paramANusamUha vikharAi javAnA svabhAvavALo che. janma-maraNanA kAyado jaDa cetanamaya AkhA saMsArane lAgu paDe che.badhI duniyA janme che ane mare che. janmamaraNamAMthI jaDa paNa bacI zakatuM nathI. duniyA kSaNika che eTale janmamaraNavALI che. dareka kSaNamAM janmamaraNa rahelAM che. je kSaNamAM janma che te ja kSaNamAM maraNa paNa che ane je kSaNamAM maraNa che te ja kSaNamAM janma paNa che. janma-maraNa eTale saMcAga-viyeAga. saMcAga te janma ane viyeAga te maraNu. badhA meAtathI bhaya pAme che paNa janmathI koi paNa bhaya pAmatuM nathI. meAtathI bacavA mATe badhA aneka upAya kare che, paNa janmathI khacavA mATe kAI paNa upAya karatuM nathI. A uparathI ema jaNAi Ave che ke saMsAranA viyAga na thavA devA jIva mAtranA prayatna che; paNa saMsAranA saMcAga na thavA devA koInA paNa prayatna nathI. tIrthaMkara Adi mahApuruSAnA prayatna saMsAranA saMcAga na thavA devA mATenA ja hatA, paNa mAtathI bacavA mATe nahi. temane janmanA bhaya hateA paNa maraNane bhaya nahAtA. saMpUrNa maraNanI te temane icchA hatI; kAraNa ke saMpUrNa maraNa te mukti ane apUrNa maraNa te saMsAra. janmathI khacavAneA ane maraNuthI bacavAnA upAya bhinna che; kAraNa ke banne bhinna svarUpa che. eka saMcAgasvarUpa che ane bIjo viceAgasvarUpa che. janmathI bacavAnA upAya sarvathA ja saMsAra Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAcu jIvana. : 295 H nA tyAga karavA ane mAtathI bacavA mATe jaDa saMsAranA chUTathI upayAga karavA paDe che; kAraNa ke jaDa saMsArathI AtmAne chUTo na thavA devAne mATe jaDane puSTa banAvavAM paDe che. dehathI jIvane chUTA na thavA devAne jaDa vastuonA puSkaLa upayAga karavA paDe che, jethI karIne jaDa saMsAra maLavAna manavAthI janmathI khacI zakAtuM nathI ane vAraMvAra janma dhAraNa karavA paDe che. temaja mAtathI bacavA jatAM vadhAre ne vadhAre mAtane AdhIna thavu paDe che, chatAM anAdi kALanA abhyAsathI mAdhazUnya jIvA meAtathI ja macavAnA prayatna karatAM najara Ave che, paNa mAtathI kevI rIte bacI zakAya che tenI pUrepUrI mAhitI na heAvAthI icchita vastu meLavI zakatA nathI ane jemane mAhitI che te paNa mehanA dabANathI mAtane ja puSTa banAve che--chUTavAne badale vadhAre baMdhanamAM paDe che. saMsAramAM mAnavajIvanamAM avatarIne sAcA jIvananI ALakhANu karavI ane mAtathI mukAvAne mahApuruSAnA mA tuM avaleAkana karavu ane anAdi kALathI AtmA marI jAya che te gerasamaja-ajJAnatAne khaseDIne jaDa saMsAranA saMcAviyAgathI AtmAne che|DAvavA prayatna karavA e ja khAsa kavyu jaNAya che. prabaLa punyanI sahAya hAya te| A ... manavu kAMI azakaya nathI. ( Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Oooooooooooc -88 sAcI svAdhInatAmAM ja sukha che.' (36) 0000000000 00000000000 2 rAdhIna prANIonI dhAraNAnI saphaLatA paNa parAdhIna ja hAya che. parAdhIna heAvA chatAM svAdhIna mAnI beThelA anabhijJa AtmAe vadhAre ne vadhAre parAdhIna khanI ApattivipattiemAM phasAtA jAya che. svAdhInatA tathA parAdhInatA satya svarUpane na oLakhanAra svAdhInatAnI tIvra IcchAthI niraMtara prayatnazIla hAvA chatAM svAdhInatAne badale parAdhInatA meLave che. aMtamu kha....svAdhIna virakta ....svAdhIna mukta ...svAdhIna anAsakta....svAdhIna ahiM kha....parAdhIna rakta.... .parAdhIna ma..... ....parAdhIna Asakta .parAdhIna .... parama sukhI parama du:khI AvI ja rIte nicchika ane niHspRhI svAdhIna hAya che. ane icchAgrasta tathA spRhAvALA parAdhIna heAya che. saMsAramAM jaDa tathA jaDanA vikArAne Azrita banelA prANI parAdhIna hAvAthI kaMgAla anIne parama duHkha bhAgavI rahyA che. ajJAnatAne laIne jIvA jaDa tathA jaDanA vikArIne adhika meLavIne mAnI Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAcI svAdhInatAmAM ja sukha che.' : 297 : le che ke ame svAdhIna chIe, paNa tattvaSTithI tapAsIe te teo vadhAre parAdhIna anelA jaNAze; kAraNa ke sva eTale AtmA ane para eTale jaDa. A pramANe sva-paranI vyAkhyA thAya che ane A vyAkhyAne AzrayIne ja jeA jeTale aMze jaDanI ochI jarUriyAtavALA che te teTale aMze svAdhIna thayelA hAya che, ane jemane sArA vaNu, gaMdha, rasa, zabda ane sparza Adi jaDanI adhika cAhanA rahe che temane parAdhInatAno eDImAM vadhAre jakaDAvu' paDe che. laukika ukti "parAdhInane supane sukha nahi" je kahevAya che tadanusAra temane svagnamAM paNa sukha maLI zakatuM nathI. mAnavI jyAre ekalA ane alpa parigrahavALo hAya che tyAre te vyavahArika svAdhInatAnuM kAMika sukha anubhave che, paNa jyAre ekathI be ane bethI traNa ema janasaMkhyAmAM temaja parigrahanA pramANamAM mamatAbharyuM vadhArA thAya che tyAre tenA bAhya sukha temaja nizcitapaNAnA nAza thAya che. mAnasika sukhane badale duHkha utpanna thAya che. ajJAnI AtmAone mATe khAdyaSTi janasamudAye anAvelA-mAnelA vyavahAranI apekSAe eTaluM teA jarUra kahevu paDaze ke A zrImaMta che. strI, putra, pautrAdi parivAravALo che, sarva vAte svAdhIna che, sukhI che, pahelAM ekalA hatA, rasAipANImAM parAdhInatA bhAgavavI paDatI hatI, sArA prasaMge ghareNAM, vastra pArakAM mAgIne vAparatA hatA, bhADAnAM gharamAM rahetA, hAthe vAsaNa mAMjatA, hAthe kapaDAM dheAMtA, bhADAnI gADImAM pharatA vigere vigere parAdhInatAthI du:khI hatA; paNa hAlamAM pAse paisA puSkaLa che, rahevAne mATe lAkha rupiyA kharcIne mahela baMdhAvyeA che, mAga Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wwwvvwvvvvvvvvvvvvvvvvvuuuuu : 298H jJAna pradIpa. baMgalA gharanA che, ghera becAra kare che, gharanI gADI, meTara che, pacAsa hajAranAM dAgInA che ne kasabI rezamI suMdara vastro che, hajAranuM pharnicara che, sarva vAte sukhI che, lezamAtra paNa keInI parAdhInatAnuM duHkha nathI ke pArakI eziyALI veThavAnI nathI, che kAMI ene saMsAramAM duHkha? . A te badhuM carmacakSuthI jenArane mATe sAcuM, paNa jJAnadaSTi-aMtardaSTithI jenAra saMtapuruSo pUche ke bhAI! jeTalI vastuone teM upara batAvI te sarva vastuone tAre AtmA svAdhIna karyo che ke te vastuone te pitAne AdhIna karI che? je te vastuone te pitAne AdhIna karI hoya te te vastuo tAre pIche cheDe nahi, tArI pAchaLa pAchaLa Ave, tArI hayAtimAM tane choDIne jAya nahi. te vastuo te tane cheDIne cAlI jAya che. tArA carmacakSuthI paryAyAMtararUpa parivartana-nAza thavAthI dekhAtI nathI tyAre tuM tene zeka kema kare che? te vastuone saMbhArIne kema raDe che? khAvuMpIvuM cheDI daIne gAMDe ghelA kema thAya che? tArI svAdhInatA kyAM cAlI gaI? tAruM sukha kayAM gayuM? AvI kheATI svAdhInatA ane khoTA sukhamAM mazagUla banI, AtmAne kaMgAla banAvI saMsAra-nagaranA cerAzI cauTAnI hajAre-lAkho-kaDa galIomAM bhikha na maMgAva! aMtadRSTithI jarA je, jJAnadaSTi UghADa, tane sAce mArga maLI Avaze-tane sAcI vastu jaDI Avaze. vaLI jJAnI, saMtapuruSo pUrve batAvelI vastuo meLavI svAdhInatAnA nazAmAM matta thayelAne pUche che ke zuM tuM svAdhIna che? kaI vAte tuM svAdhIna che? Adhi, vyAdhi, janma, jarA, mRtyu AdithI te svAdhIna che? ane jo tuM A vastuothI svAdhIna nathI te pachI tuM Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wwwwwvvvvvv ~~~~~~~~~ ~~ sAcI svAdhInatAmAM ja sukha che." : 29 : svAdhIna zAne? ane tuM sukhI zAne? - saMsArane vyavahAra ghaNe ja kaDhage che. saMsArano vyavahAra eTale alpajJa-ajJAnIoe svArtha sAdhavAne mATe pAtharelI mAyAjALa. vyavahAra eTale chaLa, kapaTa, daMbha, prapaMca, manamAM IcchA paNa na hovA chatAM zuM karIe ? amuka kAma karavuM paDaze, vyavahAra jALavavuM paDaze, khAvA khavaDAvavAne vyavahAra, namaskAra karavA-karAvavAne vyavahAra vigere vigere vyavahAre zuM sUcave che? ApaNe sArI rIte jANatA hoIe ke amuka vyakti nirguNI che, tenI pITha pAchaLa ApaNe tenA mATe ghaNA ja nabaLA abhiprAya ghaNI vakhata bIjAnA AgaLa pragaTa karIe chIe; chatAM te vyakti jyAre ApaNane pratyakSa maLe che tyAre ApaNe vyavahArathI tenuM sanmAna karIe chIe, tenA guNa belIe chIe, tene sAruM lAge tema vartIe chIe, tenA gayA pachI tene avarNavAda belIe chIe, A vyavahAra daMbha sivAya bIjuM zuM che? A ja pramANe badhA vyavahArane tapAsI juo. mane vRtti sivAya vacana tathA kAyAthI karavAmAM AvatI pravRttione vyavahAra kahevAmAM Ave che, ane je pravRttimAM mana bhaLe che te nizcaya vyavahAra kahevAya che. vyavahAra be prakAranA che eka savyavahAra ane bIjo asavyavahAra. savyavahAra AtmavikAsanuM kAraNa che tyAre asaduvyavahAra AtmavinAzanuM kAraNa che. asadvyavahAramAM manavRtti bhaLavAthI nizcita vyavahAra thaI jAya che, te paNa tenAthI Atmazreya thatuM nathI; phakta A ja lekamAM lAbha maLI zake che. kemAM pramANikapaNuM vadhe che, vizvAsanuM pAtra bane che ane keTaleka aMze paugalika sukhane svArtha sAdhI zake che. sadu Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 300 : jJAna pradIpa. vyavahArathI punya khaMdhAya che ane paraleAkamAM sadgati prApta thAya che ane nizcita sadvyavahArathI kamanI nirjarA thAya che. sadyavahAra AtmavikAsa mATe karavAmAM Ave che. asadvyavahAra kevaLa A leAkamAM svArtha sAdhavA mATe karAya che. saph vyavahArathI punyabaMdha ane pApama dha paNa thAya che. samajyA vagaranA sadvyavahAra paudgalika sukhAnI icchA rAkhIne karAya te punya baMdhAya ane A lAkamAM ja vaiSayika sukhAnI abhilASA rAkhIne athavA mAna-pratiSThAne mATe karavAmAM Ave te sabhya vahAra keTaleka aMze tuccha vaiSayika svAtha tathA mAna-pratiSThAne sAthe kharA, paNa sAthe sAthe azubha kamanA adha pADe che ane paraleAkamAM mAThI ti Ape che. samyagajJAnapUrvaka manevRtti sahita upayegapUrvakanA kevaLa AtmavikAsa mATe AcarelA nizcita sadvyavahAra kamanI nirjarA karIne mukti Ape che. sabhyajJAna rahita, upayAga sahitanA sadvyavahAra jo AtmavikAsa mATe karAya teA kevaLa punya aMdhAya athavA te| zubhanA udbhayathI samyagjJAna sahita thAya te AtmavikAsanuM paNa kAraNa banI zake kharA, paNa asadvyavahArathI teA AtmavikAsa thaI zakatA nathI, temaja te AtmavikAsanuM kAraNa paNa manI zakatA nathI. paropakRtine lakSamAM rAkhI nizcita asavahAra AcarAya te punya aMdhAya, paNa nija rA na thAya. A pramANe saMsAramAM vyavahAra savavyApI che ane nizcaya dezavyApI che. saMsAramAM vyavahAra mukhya che ane nizcaya gauNa che. vyavahAra vagara nizcaya rahI zakatA nathI paNa nizcaya vagara vyavahAra rahI zake che. dehAzrita AtmAnI jema vyavahAra Azrita nizcaya che. nizcaya-vyavahAranuM svarUpa ghaNuM ja gahana ane sUkSma che. upara Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAcI svAdhInatAmAM ja sukha che. 31 : te ghaNuM ja aspaSTa rekhA derI batAvI che. jeo sArI rIte saMsArathI mukta banavA IcchatA hoya teo je atyAranA alpAe banAvI rAkhelo sadavyavahArAbhAsa pALe te muktadazA meLavavAne lAyaka ja nathI. atyAranA alpajJa kalpita vyavahArane pALavA jatAM AtmavikAsa-AtmasaMpattithI vaMcita rahevuM paDe che. pUrvanA mahApuruSo pote duHkhathI mukti meLavIne nitya sukha tathA nitya jIvana meLavavAnI IcchAvALAne mATe je kAMI vyavahAra batAvI gayA hatA tene atyAranA tuccha paugalika sukhanA svArthIoe pheravI nAkhe che. mukti meLavavAne mATe pUrva puruSoe batAvele vyavahAra bilakula saraLa hatA ke jene jaDa jevA bilakula nahi bhaNelA evA cera, dhADapADuo, jaMgalanA jaDabharatee jANIne Atmazreya sAdhyuM che. daDhaprahArI, cilAtiputra, IlAcIkumAra, prabha cora Adi aneka puruSe keTaluM bhaNyA hatA? kayA kayA sUtronuM adhyayana karyuM hatuM ? atyArane vyavahAra keTalo pALyo hato? mahApuruSo kahI gayA che ke vastune vasturUpe oLakhI rAga, dveSa, kaSAya, viSayathI mukta thaI jAo. jaDane jaDarUpe oLakhaze te tamAre rAgadveSa eAchA thaI jaze. jaDane AzrayIne tame lAbhanA aMge ja rAgadveSa karo che te jyAre tamane jaDanI sarva sukha tathA lAbhane mATe jaDatA jaNAze ke tarata ja tame jaDane sarvathA tyAga karaze ane jaDa paranI mamatA dUra thaze ke te ja vakhate aneka prakAranA jaDa tathA jaDanA vikArene meLavIne tenA dharmanA upabheganI abhilASArUpa Adhi dUra thavAthI sAcI zAMti tathA sukhane anubhava thaze. jaDathI manavRttionuM mukAI javAnuM nAma mukti che. have A bAbatamAM atyArane keTale Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 3. jJAna pradIpa. vyavahAra keTale upayogI che te vicAra karavAthI jaNAI Ave che. upara lakhela svAdhInatA ane parAdhInatA tathA nizcayavyavahAranuM svarUpa jaNAvavAnuM prayojana eTaluM ja che ke atyAra nA samayamAM vyavahAra pramANe vartavAthI sAcA tyAgIne Atmazreya-AtmavikAsamAM aMtarAyarUpa ane bhegIne mAnasika zAMti tathA nizcitatAmAM aMtarAyarUpa parAdhInatA jogavavI paDe che. - AtmavikAsa mATe karavAmAM AvatI pravRtti tathA nizcitatA ane zAMti mATe karavAmAM AvatI pravRttimAM atyAranA alparone vyavahAra bAdhartA thaI paDyo che. Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa s meLa, kamAzo nahIM. cheoooooooooooooo ... (37) 5000eocooncernooooooooche. chAo saphaLa thavI devAdhIna che. kamAvuM thoDuM ane luMTAvuM ghaNuM, tyAM kema UMce avAya ne sukhanI icchA saphaLa thAya? bhavavAsIonA bhAgye ja vartamAna yugamAM jyAM lUMTArAone pUrI sagavaDatA karI ApI che tyAM kamAvAnI IcchA rAkhanAra mAnavI zuM karI zake ? ' AjanI kamANamAM kasa nathI, temaja pAse pUMcha paNa nathI eTale badhAne gulAmI pasaMda. gulAmI karI zuM kamAvAnA? gulAmI eTale parAdhInatA ane parAdhInatA eTale duHkhane dariye-bhavasAgara. tyAM vaLI sukhane aMza heya ja kyAMthI? tyAgI eTale IcchAmukta ane IcchAmukta eTale svataMtra, ane svataMtra eTale pUrNa AnaMda-sahajAnaMda-sukhasiMdhu; mATe ja sAcA tyAgIoe tyAgane vakhANyo che. pitAnuM meLavavA IcchAne jarUrata nathI, temaja pitAnuM pAchuM meLavavuM te kamANI paNa nathI. so ApIne se pAchA levA te kamAyA na kahevAIe. zrI vIraprabhune kamAvAnI IcchA na hatI temaja kAMI kamAyA Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 304 : jJAna pradIpa. paNa na hatA. ApaNane kamAvAnI icchAnI temaja kamANInI jarUrata kharI, kAraNa ke kamANI vagara ApaNe peAtAnuM pAchu meLavI zakatA nathI. ane zrI vIra prabhue teA peAtAnuM saghaLu meLavI lIdhu hatu. eTale temane kamANInI ke icchAnI jarUrata na hatI. peAtAnI vastuo meLavavA kamANInI icchA rAkhanAra nirichaka-tyAgI kahevAya che ane peAtAnuM khAvA kamANInI icchA rAkhanAra icchAgrasta-bhAgI kahevAya che. vartamAna kALamAM kamAvAnA kAMkarA ane khAvAnA hIrA jevuM ane che. kamAvAnuM na ane tA kAMi harakata nathI paNa khAvAnu na ane te| ati uttama. khAvAya nahi eTalI kALajI rahe te| asa che. kamAvuM che te paNa meLavavA mATe che, paNa khAvA mATe nathI. peAtAnuM khAine kamANI thatI hAya te| te kamANI nakAmI che. kamAo paNa khAze nahi. eTalu dhyAnamAM rAkhavuM ke kamAvAnuM che. pArakuM ( paravastunu') ane khAvAnuM che peAtAnu ( jJAna--dana ). aMte teA kamAyeluM saghaLuM khAyA sivAya muktichUTakArA nathI, chatAM peAtAnuM meLavavA keTalIka kamANI(punya)nI ApaNane jarUrata kharI. punyanI sahAyatAthI ApaNe ApaNuM jJAna, darzana, sukha, AnaMda vigere meLavI zakIe chIe. mukhyapaNe teA kamathI kamanI utpatti thaI zake che, pachI te kama zubha hA ke azubha hA. peAtAnA jJAnAdi guNNAnA vikAsa te kanA nAzathI thAya che, chatAM punyakama kaMika aMze vikAsanuM sAdhana kharu, cAritrameAhanIya karmAMnA kSayathI sAcA cAritrarUpa guNAnA vikAsa thAya che. cAre ghAtIkama ( jJAnAvaraNIya, dazanAvaraNIya, meAhanIya, aMtarAya )nA kSayathI kevaLajJAna, kevaLasukha, kevaLa AnaMdaeN tathA kevaLa jIvana Adi guNAnA Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meLavaze, kamAze nahIM. : 305 : vikAsa thAya che, arthAt pitAnI vastu meLavAya che. vartamAna yuge paugalika vastuone vikAsa karIne kaSAya, viSaya Adi lUMTArAone jJAnAdi dhana lUMTavAmAM atyaMta sagavaDatA karI ApI che; temaja AtmAone nibaLa tathA kaMgAla banAvavAmAM khUba ja pharatA vAparI che. mehanA vilAsanA vikAsamAM phasAI jaIne AtmAo atyaMta nirbaLa tathA kaMgAla banI rahyA che. A kaMgAlIyata ane nirbaLatA pAMca-pacIza varSanA mAnavajIvananA aMte thanArI anya gatiomAM atyaMta anubhavAze. tyAM mana vALavA karelI mithyA ka95nAo kaMI nahi karI zakaze ane sAcuM haze te ja AgaLa AvIne khaDuM thaze. atyAre mithyA kalpita laukika vyavahAranI sAthe sAro lekasara vyavahAra aNajANee vaNI lIdhela hovAthI atyArano lokottara vyavahAra paNa vikAsIone vinnakartA thaI paDyo che. atyAranA vyavahArane vaLagI rahIne vikAsa sAdhavo te pANI methIne mAkhaNa kADhavA jevuM che. atyAranA kahevAtA lokottara vyavahAranI dizAmAM gamana karanAre jarUra laukika vyavahAranA vAsamAM javAnuM ane tyAM rahIne mAnavAne ke huM lokettara vyavahAramAM chuM; paraMtu AvI mithvI mAnyatAthI te vyavahAra, kaMI AtmasAdhaka te nahi bane paNa vikAsane bAdhaka te jarUra banaze ja. vilAsamAM sukhanI daDha zraddhA rAkhanArI duniyAe kadI sukha meLavyuM nathI temaja meLavavAnI paNa nathI. mAnI levA mAtrathI kaI achatI vastu pragaTI zake nahi. jema vikaTa pahADonI vaccamAM vasanAra vanavAsIo pUrNa vizvane jANI zake nahi Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 306 : jJAna pradIpa vvvvv vvvvv ane mAnI le ke amArI vihArabhUmi mAtra ja vizva che tema ja pUrvajanma ane punarjanmanI ajJAnatArUpa be vikaTa pahADonA vacamAM vasanAra vilAsI AtmAo vihArabhUminI vizALatA jANI zakatA nathI, aihika jIvanamAtrane ja vihArabhUmi mAnI vilAsamAM Asakta rahe che ane duHkhane sukha mAnI sAcuM jIvana veDaphI nAkhe che. ghaNuM kALane sahavAsa, sAcA sAdhanane abhAva, sAcI vastunI aNajANatA Adi aneka kAraNone laIne pudagalamAM otapreta thaI gaele AtmA pitAne vikAsa karI zakato nathI. hIrAnI khANamAM hIre rahe che paNa jyAM sudhI sAcA sAdhana vaDe pRthvInA uparanA paDe ukelAya nahi tyAMsudhI hIre pragaTa thaI zake nahi. temaja AtmabhUmimAM rahele kevaLajJAnarUpa hIre karmarUpI parA-mATInA ATha paDo ukelyA vagara pragaTa thaI zake nahi. upAya jANavA chatAM, tIvra IcchA hovA chatAM punyanI sahAyatA na hovAthI dhAryuM banI zakatuM nathI. IrachA mAtra sAcA sAdhana meLavavAnI ja. bAkI vikAsa te che. tenI IcchAnI kaMI jarUrata nathI. maLelA punyane vikAsanA mArge vAparavuM. tema na banI zake te punya kamAvAne vAparavuM paNa vilAsamAM vAparI vikAsa ke kamANI khevI nahI-eTalI ja bhalAmaNu. Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ in 0008 400001 vikAsanuM kiraNa oooooooooooooooooooo ( 38 ) Necoooooooooooooooooooood chUTI jaI pUrNa svataMtratA meLavavAnA eka ja AzayavALuM mAnavajegaDha vadhAre ne vadhAre baMdhAvAnA kAraNenI ja dizAmAM gamana karIne potAne ema mAnI le ke huM mukAI gayA. te eka mukta banI pUrNa vikAsI AtmAonI daSTimAM khoTuM svama sevI rahyo che. sAcI svataMtratA-sAcA vikAsamAM mananI mAnyatAne avakAza nathI; kAraNa ke mananI mAnyatA te vikAra che ane te vikAra vikAsamAM hoya ja nahi. Atmazreya mATe keI paNa divasa mukarara karele nathI. game te divase pariNAmanI zuddhithI Atmazreya sAdhI zakAya che chatAM mAnavIonI apUrNatAnA aMge zreyasAdhaka divasene bhedabhAvamAM sthAna ApyuM che ane te paNa pitApatAne ja anusaravAnI buddhithI jene je divasa mukarara karyo hoya tenI buddhi ane mAnyatA te ja divasa zreyamAM sAdhaka mAne che; anya nahi. astu ! ema rahe, paNa zreya sAdho. azreyanA kAraNe rAga, dveSa, meha, ajJAnane sthAna na Ape. AvuM spaSTa hovA chatAM zreyanA nAme azreyane Adara karanAra AtmAo bahu ja aMdhakAramAM AthaDI rahyA che. Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 308 : jJAna pradIpa. jyAM sudhI kSamA nathI jaDatI tyAM sudhI ajavALAnI dizAthI parAmukha ja kahI zakAya, te pachI ajavALAmAM cAlanAra kevI rIte kahI zakAya ? ajavALa vagara te anaMta kALa AthaDate gaye paNa sthAna maLyuM nahi temaja eALakhuM paNa nahi. kSamA eTale? sahana karavuM. A sahana karavuM te kevaLa azubhanA udaya mATe ja hetuM nathI paraMtu zubhanA udaya mATe paNa hoya che. zubhanA udayathI maLelA paugalika sukhanA sAdhane jeIne ghaNe harakhAya che, ghaNe madagrasta thAya che, ghaNe krodhI thAya che, ghaNe kAmI thAya che, ghaNe anyAyI thAya che, ghaNe lebhI thAya che, ghaNe mAnI thAya che, ghaNe nirdaya thAya che. A badhuM zAnuM pariNAma ? akSamA-asahiSNutAnuM. azubhanA udayathI thatA aniSTa prasaMge jevA ke-rega, zeka, daridratA, pratikULatA, apayaza Adi suvidita ja che ke jene mAnavIe na sahana karavAthI A lekamAM vaira, virodha, azAMti Adi phaLone meLave che ne paralokamAM durgatinI yAtanAo bhegave che. pAMce idrinA viSayane udayabhAvamAM paNa mAnavIne kSamAsahana karavAnI ati AvazyakatA rahe che. jeo viSane sahana karI zakatA nathI ane vikaLa thAya che teonI ubhaya lokamAM mAThI dazA thAya che. kSamA eTale karmonA udaya mAtrane sahana karavuM, leza mAtra paNa vikRti na thavA devI. AvI kSamAthI nirjarA thAya che, kamane kSaya thAya che. A uparathI spaSTa samajAya che ke karmathI chUTavAne kevaLa eka ja mAge che ane te kSamA che. - dareka prasaMgo ane saMjogone temaja vikArI jagatanI pravRttine jyAM sudhI sahana karavAnuM sAmarthya prApta thayuM nathI, Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikAsanuM kiraNa : 39 : sahana karatAM zIkhyA nathI tyAM sudhI dharma karIe chIe athavA karyo che, tattvabedha karIe chIe athavA karyo che, kahI zakAya ja nahi. sAcI sahanazakti pragaTa thayelI tyAre ja kahI zakAya ke jyAre pratikULa saMge ke saMbaMdhonuM smaraNa paNa na thAya tema ja raNa paNuM na thAya, kAraNa ke skuraNa ja sakaLa saMsAranuM upAdAnuM kAraNa che. bahArathI game tevI pravRttimAM rahyA chatAM te samayanI skuraNA ja bhAvI saMsAranI vyavasthA banAve che. tame vAMcyuM haze athavA te vAta sAMbhaLI haze ke "ghaDa vahu sthA" A phuraNA ja jagatanuM upAdAna kAraNa banI che, arthAt skuraNAmaya prabhuthI saMsAranI utpatti thaI che. phuraNAmaya prabhu te jagata ane phuraNAvihIna prabhu te prabhu. Ama samaLa ane nirmaLa AmA be svarUpamAM vaheMcAI gayA che. jyAM skuraNa nathI tyAM saMsAra nathI. tyAM kevaLa AtmasvarUpa ja che. nirvikalpa skuraNavihIna samAdhi te ja vAstavika dharma ane te ja pote AtmA. prasannacaMdra rAjarSine paNa phuraNAtmaka sAtamI naraka hatI. kuraNa naSTa thatAMnI sAthe ja sAtamI naraka paNa naSTa thaI gaI ane nirvikalpa samAdhi thatAnI sAthe ja Atmadarzana thayAM. . AtmasvarUpa meLavavAne phuraNAnI AvazyakatA nathI. phuraNanuM upAdAna kAraNa kama che, mATe kamajanya phuraNa hovAthI kamane vikAra che. ane vikAra vikAsanuM kAraNa banI zake nahi. jaDa ane jaDanA vikAre prAraMbhamAM kAMIka madadagAra thaI zake kharA, paNa te vikAsa daSTi vicArIne nahi. vilAsa dRSTivALAne tenuM Atmika nukazAna karanAre thAya che. zakti meLavavAnI daSTi Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 30 : jJAna pradIpa.. vALo amuka TAIma sudhI bhale lAkaDInuM AlaMbana le paNa vilAsa daSTivALa lAkaDInA niraMtara AlaMbanathI azakti ja meLave che. azakta bananAre azaktinA AzrayasthaLo sarvathA choDI devAM joIe. mATe kSamA-sahanazakti arthAt udayanuM alakSya, skuraNAne abhAva thayA pachI ja AtmA nivRttimAM Ave che ane potAne vikAsa meLavI zake che. zAMti, AnaMda ane sukha tyAM ja che. bAkI to AtmAne ucca keTIne vikAsamAgamAM gamana karanAre oLakhAvavA bahArathI game teTalo DeLa kare paNa zAMti, sukha, AnaMda maLI zakatAM nathI. mehathI mukta banI svataMtra thayA sivAya athavA svataMtra banavAnI hArdika IcchA sivAyanI dharmanA nAme jeTalI bAhya pravRttio karI DeLa karAya che te kevaLa AjIvikAnA dhaMdhA. sivAya kazuM ya nathI, mATe jyAM jyAM jeTale-jeTale aMze kSamA che tyAM tyAM teTale teTale aMze dharma che, vikAsa che, sukha che, AnaMda che, zAMti che. --- Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (9) Gooook sAco prakAza. 1000000000 kee700000000 Gooooooooooooooo ( 9 ) StyAre to comerathI kolAhala thaI rahyo che ke udyota tharyo, unnati thaI prakAza thaze. kayAM kaI dizAmAM? pUchIe te e ja uttara maLe che ke vItarAganA zAsananI, vItarAganA dhamanI. bhAgyaphera hoya ke matimaMdatA hoya. game te kAraNane laIne batAvelI dizAmAM daSTi karIe chIe te gADha aMdhakAra ja aMdhakAra dekhAya che. kahIe chIe ke gADha aMdhAruM che, te teo bUma pADI UThe che ke mAno ke ajavALuM che, kaho ke aMdhAruM nathI. madhya rAtrie paNa madhyAhna manAvavAnI vilAsIonI prabaLa IcchAne pALavI ke TALavI te eka vikAsamArgamAM prayANa karanAra, sahajAnaMdanA sahavAsanI kAmanAvALA, nirAga citta manasvIonA mATe vicAraNIya thaI paDayuM che. dekhAya rAtri ane mAnava divasa ne jJAnacakSuvALa hRdayathI kema mAne? saMpUrNa vikAsI te idrinA vilAsIne jaNAve ke maLa muzkela che. vikAsanA mArgamAM raheze ane vikAsane arthI saMpUrNa nahi sAmAnya vikAsIne jANI zake, meLavI zake; bAkI te vilAsI te anadhikArI che. vilAsI vikAsIne Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 312 : jJAna pradIpa. oLakhI zakatA nathI. vilAsanI vRttie kAMika aMze mada thAya te ja vikAsa ane vikAsIne ALakhI vikAsanA mArgamAM sanmukha thai zake che. vikAsa eTale khIlavuM. aMdaranI vibhUtinuM mahAra pragaTI nIkaLavuM. kamaLanI jema avikasita kamaLa uparathI lIluM dekhAya che, paNa jyAre vikasita thAya che tyAre vividha varNa yukta thai tenA saurabha cAmera prasarI jAya che. AtmAnA vikAsa, samyaga jJAna, darzana, cAritranuM pragaTI nIkaLavu. jJAnanuM padArtha mAtramAM vyApta thaine rahevuM. vilAsa eTale paulika padArthomAM vRttionuM tanmaya thavu viSayI iMdriyAnuM viSaya jaDanA dharmo varNAdimAM ra'gAi javuM ane vRttie uparathI varNAdinA raMga phikko paDI javA, UDI javA te ja vira'ga, virakta, vairAgya. tAMtaNAnI rUvAMTImAM pesI gayelA raMga kADhatAM ghaNA ja parizrama veThavA paDe che ane te vilAsIne ruce nahi. saMsAranA moTA bhAga zrImaMta banavAnI kema icchA rAkhe che? dhanAsakta banI dheAkhI zA mATe thAya che? parizrama pasaMda nathI. parizrama vagara je peTa bharAtu hAya teA parizramane koipaNa hAya nahi. dvArAne uparAuparI gAMThe vALatAM jarA ya parizrama paDatA nathI paNa te vALelI gAMDA cheDatAM ghaNA parizrama paDe che, alpa parizrame kapaDAMnA TukaDA thai zake che, paNa kapaDuM vaNatAM ghaNA rizrama karavA paDe che. dhana veDaphI nAMkhatAM parizrama paDatA nathI, dhana bhegu' karatAM mahenata ane vakhata lAge che. citrane bhUsI nAkhatA pazcima ane samaya lAgatAM nathI. citra cItaratAM parizrama ane samayanI bahulatA hoya che. rAgadveSanI gAMTha vALatAM parizrama ke muzkelI naDatI nathI. Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAcA prakAza. : 313 : cheDatAM atyaMta parizrama ane muzkelIe naDe che. jJAna, darzana ane cAritra khAi nAMkhatAM jarA ca vAra lAgatI nathI, meLavatAM vAra lAge che. guNAne bhUMsI nAkhatAM parizrama paDatA nathI, susaMskArane bhUMsI nAMkhatAM vAra lAgatI nathI; paNa guNA ane saskArAne meLavatAM parizrama paDe che ane vakhata lAge che. mana, vacana, kAyAnA yAgAmAM sahuthI alpa, nahi jevA ja parizramavALe vacanaceAga che. meDhethI mATI meATI vAtA karavAmAM jarA ya jora lAgatuM nathI. vacanacAturI eTale vacana-vacanAmAM vagarapreraNAe ane vagaraparizrame AkhuM ya jagata vaLI gayu che. vacanayAga karatAM kAyayeAga ghaNA ja parizramavALA che. mADhethI elI javuM saheluM che, paNa karI batAvavuM ghaNuM kaThaNa che. vastunuM svarUpa kahI atAvavuM, zAsrA vAMcI saMbhaLAvavAM badhuMya saheluM. vanamAM vavuM, AcaraNamAM AcaravuM, parizrama vagara banI zakatuM nathI. vacanayeAga, kAyayeAga karatAM maneyAgamAM parizrama anahada che. kAyayeAganA parizramanA pAra pAmelA keTalAya nIkaLI Avaze paNa maneAyeAga sAcavavAvALA sa`sAramAM kAika ja nIkaLaze. kaSAya ane viSayanI vRtti-AraDIe kApI nAMkhI AtmAne aMdhanamAMthI chUTA karanAra AjanA samayamAM keTalA haze ? te pachI vItarAganI dizAmAM udyotanI ane unnatinI khUmeA pADanAramAM tathyatA--satyatA keTalI che te sheje gaNI zakAya che. rAgadveSa, vairivarodha ane kaSAyaviSayanI dizA sanmukha vaLIne kahevuM ke jIe, vItarAganI dizAmAM keTalI unnati ane keTaleA prakAza thayA che ? emanu... kahevuM sAcu' che. unnati che Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 314 : jJAna pradIpa. ane prakAza paNa che, paraMtu te vItarAganI dizAmAM nahi paNa sarAganI dizAmAM, pUrvamAM nahi paNa pazcimamAM. pazcimamAM UbhA rahI sadhyAsamaye kahevu ke jue, sUryodaya thAya che te jJAna-cakSu kema mAne sa'sAramAM vastu e : eka jaDa ane khIjuM caitanya. A enA prapaca te ja sa`sAra. A be vastuone judA judA rUpe tapAsavAnI che. ApaNe te ApaNA pakSamAM rahIne caitanya mAtranuM hita citavavAnu che. bhagavAna pAte peAtAnA pakSanu samarthAMna karIne baMdhanamAMthI mukAtAM svasvarUpI AtmAone cetAvatA gayA ke parasvarUpa bhayAvaha che mATe svasvarUpamAM samAI jAe. Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMga-viga sukhada nathI. oooooooooooo ... (40) chaooooooooooooooooche sAranA saMbaMdha mAtra svamajALa che. jAgratadazA-jJAna dazAmAM joIe te kAMI ja nathI. saMsAranA saghaLA sAthe aneka bhavamAM aneka vakhata aneka prakAranA saMbadhethI joDAyA chIe. jyAM sudhI saMsAramAM chIe tyAMsudhI kRtrima aneka prakAranA saMbaMdhathI joDAIzuM; mATe tattvajJa puruSane harSa ke zeka hete ja nathI. ApaNe jIvana, maraNa, yaza, apayaza, sukha, duHkha AdinI saghaLI vyavasthA adaSTane seMpI dIdhI che ane adaSTa niraMtara jIvAtmAnuM vireAdhI hoya ja che, eTale te bhAgye ja jIvAtmAne anukULa thaIne cAle. dareka bAbatamAM kAMIka anukULatA jevuM dekhADe paNa te vAstavika anukULatA hotI nathI. jIva bhale mAnI le ke mane adaSTa anukULa che, arthAta huM paise Take kuTuMbaparivArathI sukhI chuM, paraMtu A badhuM mAnavuM jAgratadazAnuM nathI. adRSTa ja meha, mamatA, mada, ajJAnatA Adine kepha pAIne manAveluM che, jethI karI pariNAme e ja vastuothI jIvAtmA Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 316 : jJAna pradIpa. pitAnI sAcI vastuo khAI nAkhIne duHkhI thAya che. je vastuothI jIva AnaMda-sukha mAne che te ja vastuothI jIva duHkha mAne che. pharaka eTale ja hoya che ke saMge sukha ane viyege duHkha, saMgamAM adaSTanI anukULatA ane viyegamAM pratikULatA. vicAraka jJAnI puruSone mATe te saMga mAtra khoTA che, kAraNa ke je pariNAme duHkharUpa nivaDe te ja sukharUpa kahI zakAya ja nahi, ane tethI karIne ja jJAnI puruSe kaI paNa prakAranA saMgane sArA ke nabaLA samajatA nathI. paNa samabhAve rahIne sarva saMgenA abhAvane IcchavAvALA hoya che teo jANe che ke jyAM saMga-viyoga che tyAM ja saMsAranAM bIja verAyelAM che. anukULa saMyoga ane pratikULa viyoga athavA pratikULa saMga ane anukULa viyega AdinI je bhAvanAo che te eka prakAranI kamajanya vikRti che. saMtapuruSe AvI vikRtionA vinAza mATe ja udyamavALA hoya che. jyAM sudhI A vikRtio naSTa na thAya tyAM sudhI jIvanI prakRtimAM asvasthatA ja rahevAnI ane jyAM sudhI asvasthatA che tyAM sudhI jIvane sukha ane AnaMda kayAMthI? pitAnA mAnelA anukULa saMgemAM aneka vakhata avataravA chatAM jIva AnaMdane te bhikhArI ro-AnaMda tathA sukhanI kaMgAlatA te maTI ja nahI. Ama ne Ama ajJAnatAthI aneka bhavamAM rakhaDyo ane aneka vakhata janmamaraNa karyo te the kRtrima saMgane viyoga thavAthI duHkhI thAya che. keTalI ajJAnatA ! ajJAnIone dekhADavA mATe saMsAramAM manAtI ISTa vastunA viga vakhate duHkha manAvato hoya te vAta judI ja che te paNa saMsAramAM tattvajJa vicAraka puruSo tarIke prasiddhi Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMga-viyoga sukhada nathI. : 317 : pAmelAne mATe te uparathI khATe DeLa karIne dekhADavuM te ajJAnI janatAmAM paNa upahAsanuM pAtra banAve che, mATe jJAnI puruSoe te kRtrima vastunA saMyega-viyoga samaye samabhAve rahIne ajJAnI saMsArane jJAnasvarUpI banAvavo joIe. saMgharI rAkheluM auSadha vyAdhisamaye kAma na Ave te te saMgraha zA kAmano ? kAmaprasaMge saLagato dIpaka bUjhAI jAya te zA kAmane ? vastutatvanA jANakArane te janatAne vastutava samajAvavA sAvadhAna rahevAnI atyaMta AvazyakatA che. AyuSya kamane udaya te jIvana ane AyuSya kamane kSaya te maraNa.. sarvathA apunabadhapaNe AyuSyane kSaya te mukti. A tavanArahasyanA jANakAra sukha tathA AnaMdanA abhilASI prANIo te. sarvathA AyuSyano kSaya karavAnA prayatnavALA hoya che. jIvanamAM ja duHkha raheluM che, kAraNa ke janma sivAya jIvana hotuM nathI ane jIvana sivAya maraNa hetuM nathI, mATe jyAM janma maraNa che tyAM duHkha raheluM che. jIvanA sva-svarUpa jIvana ke je janmamaraNanA sarvathA nAzathI pragaTe che ane kRtrima jIvana, maraNa svarUpa jIvanathI sarvathA bhinna svarUpavALuM che, athavA te janma maraNanA nAzarUpa kAraNanuM kArya che te ja jIvanamAM anaMtuM sukha tathA anaMte AnaMda rahelo che. bAkI te saMsArI AtmAone bhramaNa karavAne mATe maLelA karmajanya jIvanamAM sukha tathA AnaMdano leza paNa hoto nathI, mATe mahApuruSo AvA jIvananI paravA rAkhatA nathI ane sAcA jIvananI prApti mATe samagra kama, jIvanane arpaNa karI de che. jIvane jIvane saMyoga thatuM nathI paNa jaDane saMga thAya che. saMsAranA saMga mAtra svarUpa che ane eTalA ja Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 318 : jJAna pradIpa. mATe te kRtrima heAvAthI te saMyAgAnu kArya paNa kRtrima ja che. kama Arita jJAnavALo AtmA ke je ajJAnI kahevAya che, te kamanA kAryamAM mUMjhAI jAya che ane anukULatA tathA pratimULatAnI zramita bhAvanAthI peAtAne sukhI tathA duHkhI mAne che. peAtAne nirmAlya, nibaLa, dIna, kaMgAla mAnI peAtAnA astitva mATe tathA potAnA AnaMdaeN ane sukha mATe niratara jaDanA ja AbhArI banyo rahe che. sayogo nitya nathI. saMyoga viyogasvarUpa heAya che, mATe ja jJAnIe sayogone icchatA nathI temaja viyogane paNa icchatA nathI; parantu svarUparamaNatAnI spRhAvALA hoya che ane tethI karIne samatA, zAMti ane AnaMdanA bheAgI heAya che. samadhAne AtmA nathI joDatA kAraNa ke te svarUpe haMmezA saMbaMdha vinAnA hAya che. AtmAonA saMbaMdheA thatA nathI paNa jaDanA saMbaMdha thAya che. jaDAsakta jaDAdhIna AtmA mAnI le che ke mArA amuka AtmAnI sAthe saMbadha thayA che paNa te eka prakAranI mithyA bhrAnti ja che ane te mithyA bhrAntine laIne atyaMta duHkha manAve che. vAstavikamAM duHkha, saceAga, saMbaMdha, ISTa, aniSTa Adi kAi paNa bhAvA sa'sAramAM svarUpe satya ke nitya nathI; mATe vicAraka DAhyA tattvajJa AtmAoe vastusthitine lakSamAM rAkhIne AtmasvarUpa, samatA, zAMti tathA AnaMdAdithI parAhusukha na thatAM svarUpanA vikAsanA mArge vaLavuM joie. Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 00000000000 boo nirAzAmAM mukti. ( 41 ) nava jIvananA leAktA ane mAnavadehamAM vasanArA AtmA mAsukha, zAMti, Anada ane nirdoSatAnA Icchuka hamezAM banyA rahe che, ane tene meLavavA niraMtara prayatna kare che. sukha eTale AreAgyatA, azAtAvedanIyane abhAva. zAMti eTale cittanI nirvikalpatA-kalezanA abhAva-mAhanIyaneA upazamabhAva. AnaMdaeN eTale nimaLa jJAna, vastunu yathArtha jANavuM. danamAhanIya gati jJAnAvaraNIyanA kSayApazama, ane nirdoSatA eTale punarjanmatA, apunarAvRttipadanI prApti, AyuSya kA~nA apunama "dhakapaNe sarvathA abhAva. vicAra karatAM spaSTa jaNAI Ave che ke karmAdhInapaNuM AtmAne mATe atyaMta aniSTa karavAvALu che. kama adRSTapaNe AtmAnA sukha, zAMti ane AnaMdAdi ISTa padArtho upara prahAra kace` jAya che, jethI karI AtmA sukhAdi vastuothI nakhaLeA rahe che. Q J karmanI AdhInatA-karmInI gulAmI ajJAnI AtmAne atyaMta priya lAge che; kAraNa ke ajJAnI AtmAne anAdi kALanA abhyAsane laIne kamajanya sukhanI ja abhiruci heAya che, ane tethI Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 3ra0 : jJAna pradIpa, karIne ja jaDa jagatanI kSaNika sauMdaryatA jeIne tene prApta karavA punya karmane upAsaka bane che, paNa karmamAtrane saMhAraka banatuM nathI. ane pariNAme karmanI parataMtratAmAMthI mukta thavAne badale vadhu ne vadhu baddha thato jAya che, jethI karIne niraMtara kamane dAsa banate rahe che. mehanAM mejAM pharI vaLI duHkhanA dariyAmAM DUbeluM jagata sukha-zAMti mATe phAMphAM mArI rahyuM che, duHkhagabhita dukhapUrNa sukhamAM saMtoSa mAnI kimatI mAnavajIvana khAI rahyuM chepaNa azAtA vedanIyane aMta lAvyA sivAya sukha kyAMthI? ane te azAtAne aMta jIva mAtrane zAtA pahoMcADyA sivAya kayAMthI? dhana, bAga, baMgalA, kuTuMba parivAra, saMpatti Adi zAtA sivAya badhuM ya nakAmuM. zAtA tathA azAtAnA aMta sivAya arthAt vedanIya karmanA kSaya sivAya sAcI ane zAsvatI zAtA kayAMthI ? A dravya AregyatA te anaMtI vakhata maLI, zatAvedanIya te ghaNI vakhata bhegavI paNa bhAva AregyatA vedanIya karmanA abhAvarUpa AtmAe Aja sudhImAM prApta karI nathI, ane tethI karIne ja AtmAnA sukhanI daridratA TaLI nathI. badalAnI AzA rAkhyA rivAya jIvane zAtA ApanAra bhAva-ArogyatA meLavI zake che ane AzAvAdI dravya AregyatA meLave che. jagata AzAvAdI che eTale ja aMte nirAza bane che. AzAvAdInI nirAzA AtmavikAsa karavAnI hoya che. nirAzA te ja vairAgyabhAva che. A nirAzA samaja-jJAnapUrvaka ane ajJAnapUrvaka hoya che. jJAnapUrvaka nirAzA vastunA yathArtha jJAnathI thAya che ane ajJAnapUrvaka nirAzA Icchita paugalika vastu na maLavAthI Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirAzAmAM mukti. : 31 : thAya che. ajJAnajanita nirAzA ane jJAnajanya nirAzA anne vairAgya bhAvanA che. ajJAnajanya nirAzA duHkhagarbhita vairAgya ane jJAnajanya nirAzA jJAnagarbhita vairAgya kahevAya che. banne prakAranA vairAgyanA aMge tyAga paNa du:khagarbhita ane jJAnagabhita ema e prakAranA hAya che. duHkhagarbhita vairAgyathI karavAmAM AvatAM tyAga AzAgarbhita hAya che ane te jaDAsakta jIvAmAM parivatana pAmate nathI; kAraNa ke paudgalika sukhAnI icchA haiAvA chatAM na maLavAthI nirAza anIne bhAvImAM meLavavAnI AzAthI karavAmAM Ave che, jethI karI punya prApta karIne potAnI AzA saphaLa kare che. duHkhagarbhita vairAgyajanya tyAgadhama aMgIkAra karavAvALAne jo meAhanIya kamanA kSayApazama thaI jAya ane jJAna prApta thAya te te duHkhagarbhita vairAgya jJAnagarbhita vairAgya paNa thaI zake che, ane jJAnagabhita vairAgyajanya tyAgathI AtmavikAsa paNa karI zake che. kSaNika, anitya, asAra Adi vastunA yathArtha jJAnathI thavAvALI nirAzA sAcA jJAnagabhita vairAgya che. A nirAzA AzAjanya nirAzA na heAvAthI AtmavikAsanI aMgabhUta che-yathAtha+ AtmasvarUpanA a'za che. A nirAzA sava kama nA saMhAra karI AtmAne pUrNa svataMtra banAvavAvALI che ane te nirAzAjanya nirAzA hovAthI AtmasvarUpa viraktabhAvane ja kahevAmAM Ave che. jagatanA AzAvAda eTale mehanuM sAmrAjya-meAhanI sattA. parivatanazIla saMsAranA kAI paNa sabhya jyAM sudhI 21 Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 2 : jJAna pradIpa. AzAnA Azrita che tyAM sudhI mAhanA niyamanuM leza mAtra paNa ullaMghana karI zakatA nathI; kAraNa ke ullaMdhana karavAthI meAhanIcanI kaThinamAM kaThina zikSAne pAtra bane che. je sabhya sakhaLa anI AzAmukta thAya che ane meAhanA niyamanuM ullaMdhana karIne aMDa uDAve che tene prathama te meAhanA taraphathI aneka prakAranI yAtanAo bhegavavI paDe che, paraMtu AzAmukta hovAthI pariNAme meAha upara vijaya meLavI saMpUrNa AtmazaktinA vikAsa karI zake che, jethI karI sAcI sukhazAMti ane AnaMdanA bhAtA ane che. AzAnA Azrita koI paNa kALe meha upara vijaya meLavI zakatA nathI; kAraNa ke jenI AzA karavAmAM Ave che te vastu jaDanA vikAra che ane AzA mehu vikAra che. banne jaDa hAvAthI ane jaDa vastuonI prApti karmAdhIna hAvAthI AtmAne nira'tara jaDanI sevA karavI paDe che. jyAM sudhI AtmA sevaka che. tyAMsudhI nikhaLatAnA aMge kama upara vijaya meLavavA ghaNA ja kina che, mATe ja meAhukama upara vijaya meLavanAra jaDa tathA jaDanA vikAro pAsethI sukha AdinI AzAthI sarvathA rahita thavu joie. jaDa sasArathI nirAza rahenAra ja zAMti meLavI zake che. cittanI zAMti nirvikalpatAnI utpAdaka nirAzA ja che. AzAkhaddha AtmAnA cittamAM ja saMsAranA padArthomAM iSTa aniSTanI bhAvanA heAvAthI aneka prakAranA saMkalpavikalparUpa taraMgAnu utthAna niraMtara thayA ja kare che ke jene asamAdhi- azAMti kahevAmAM Ave che. jyAM sudhI AzAnuM vAvAjhoDuM zAMta thAya nahi tyAMsudhI saMkalpavikalpanA tarageAmAM sthiratA AvI zakatI nathI ane jyAM sudhI saMkalpanA taragomAM asthiratA che Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirAzAmAM mukti H 323 : tyAM sudhI zAMti ke samAdhi nathI, tyAM sudhI AnaMdasvarUpa AtmA nirdoSa nivikAra banI zakatuM nathI ane nirdoSa banyA sivAya AtmAne pUrNa svataMtratA maLI zakatI nathI. pUrNa svataMtra banyA sivAya apunarAvRttine sthAna hoI zakatuM nathI ane bhavabhramaNa TaLI zakatuM nathI. AU . " Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u , che che . on sAdhana dharma nathI. oooooooooot tooooooooor ... ( ra ) Goooooooooooooo sAravAsI jIva upara mehanIyanA rAga ane dveSa S ane duHkhAe eTalI badhI sattA jamAvI che ke jene joIne upazamabhAvavALA paNa Azcarya pAme che. mane vicAra karatAM haju samajAtuM nathI ke saMsAravAsIo dharmanA nAme ApasamAM dveSa tathA vairavidhine Adara zA mATe karatA haze? ekabIjAne aLakhAmaNA tathA apriya kema lAgatA haze? jIvamAtra eka ja dhamavALA che. keIne paNa dharma jude nathI. judA dharmavALuM te jaDa che ane te ja vidharmI che, te pachI che. dharmamAM zA mATe bheda pADatA haze? aNajANu mANase te paramAtmAnA mANasane laIne judA judA dharma sthApana kare che. amuka vaiSaNavadharmI che. amuka zivadhAma che. amuka jinadhamI che. paramAtmAnA nAmane laIne AtmadharmamAM kevI rIte bheda pADyA te ja Azcaryajanaka che ! kharuM jotAM te AtmadharmamAM keIpaNa prakArane bheda nathI. aneka AkRti tathA prakRtimAM jaNAtA jIvamAtra svarUpe eka sarakhAM ja che. game te dehamAM cha kema na rahetA hoya paNa Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhana dharma nathI, 325 9 jJAna, darzana tathA pradezamAM jarA ya bheda nathI. AtmadharmamAM abhedadaSTi thayA sivAya rAga-dveSa ochA thatA nathI ane rAga-dveSa ochA thayA sivAya AtmavikAsa thatA nathI. badhA ya potAne samyagRSTi mAne, paNa vAstavika svarUpamAM abhedadaSTi thayA sivAya samyaktva kayAMthI ? AtmadharmamAM bhedabuddhi ane jaDadhamamAM abhedabuddhi te kAMI samyaktva kahI zakAya? ane jyAM samyaktva nathI tyAM jJAna kayAMthI hoya? ane jJAna vagara vikAsa kayAMthI? sAdhanane dhama mAnanArAo sAdhanane dRSTimAM rAkhIne AtmadharmamAM bheda pADe che, paNa sAdhana mAtra jaDa che. te sAdhya citanyanA dharmamAM kevI rIte bheda pADI zake ? nAma, sthApanA, pustaka, mALA, dehakiyA, bhekha badhAM ya jaDane jJAna-dazana-cAritradharmamAM parivartana kevI rIte karI zake? anAdi kALathI AtmAnA pradezemAM otaprota thaIne raheluM karma-jaDa AtmadharmamAM parivartana karI zakyuM nathI. te pachI keIka vakhata ja saMbaMdhamAM AvanAra jaDa Atmadharmane kevI rIte pheravI zake? - sAbu kapaDAnA tAMtaNuM upara rahelA melane dUra karI zake, paNa tAMtaNAone lAla, pILA ke kALA na banAvI zake. jaDa sAdhane Atmapradeza upara rahelA karmajaDane khaseDI zake paNa Atmapradezane jJAna, dazananI tAratamyatA ke varNa, gaMdha, rasa, sparzavALA na banAvI zake. ajJAnatAthI jaDa sAdhanone vaLagI rahI vaira-virodhane Azrita banI AtmadharmamAM bhedadaSTi rAkhanAra AtmadrohI hovAthI AtmavikAsane anadhikArI che. manuSya mAtra jANe che ke mANasa anna khAIne jIve che. mANasane jIvavAnuM sAdhana annapANI che, chatAM kaI mATI Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 3ra6 : jJAna pradIpa. tathA pattharA jevI vastune khorAka tarIke vAparI jIvavAnuM sAdhana banAve che te sarvathA anucita ja sAdhana kahI zakAya ane jIvavAne mATe keIpaNa mANasa tene upayoga na kare te pachI AtmavikAsanA sAdhana samyagajJAna, samatA, zAMti, samabhAva, vairAgya, tyAga Adi hovA chatAM kaI rAga, dveSa, vaira, virodha, adekhAI, asahiSNutA, dhRNA, tiraskAra, nirdayatA Adine AtmadharmanA vikAsanA sAdhana batAve, te DAhyA ane jJAnI puruSe kevI rIte mAnI zake? ane AtmavikAsa mATe kevI rIte bhAna bhUlI tanmaya bane ? vastu mAtranuM astitva-hayAtIrahevApaNuM dharmane avalaMbIne raheluM che. sAkara mIThI, kariyAtuM kaDavuM, mIThuM khAruM, AtmA jJAnadarzanavALa, jaDa varNagaMdharasAdivALuM ItyAdi vastuonA dharmanuM khaMDana-nAza karavA anAdi kALathI atyAra sudhImAM thaI gayelI samartha vyaktiomAMthI kaI paNa samartha thayuM nathI, thaze paNa nahi ane hayAte paNa nathI ke je dharmanuM khaMDana karI zake. samajAtuM nathI ke atyAre ekabIjA ekabIjAnA dharmanuM khaMDana kevI rIte karatA haze. dharmanuM khaMDana karavA jatAM AtmAnA pitAnA dharmane DhAMkI devA gADha kamanA paDadAo banAvI samyagUjJAnadarzanAdine DhAMkI rahyA che. - sAdhanAnuM paNa khaMDana thaI zakatuM nathI, kAraNa ke sAdhano paNa pitAnA ja svarUpamAM rahevAnA. sAdhana paNa vastu che ane te kathana mAtrathI nAza thaI zakatI nathI. sAdhanonA upaganuM je khaMDana nahi paNa sAdhananI sAdhya pratyenI anukULatA-pratikULatAne vicAra karatA hoya te kaMIka aMze ucita gaNAya, paNa tyAM kadAgraha, mithyA jJAna, mithyA abhimAna, rAgadveSa, veravirodha, ghaNadine avakAza ja nathI. jyAM A vastuo che Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhana dharma nathI. : 37 : tyAM vicAra nathI paNa vivAda ja che ane jyAM vivAda che tyAM vikAsa ja nahi paNa vinAza tirAbhAva ja che. peAtAnuM' mAneluM ( mata ) sAcu' manAvavA buddhinA durupaceAga karI kuyuktionA Azraya lyA athavA teA prAmANika puruSAnA vacanAne peAtAnA vicArAmAM jaNAveA. vastunuM khaMDana karI zakavAnA nathI temaja zreya ke vikAsa paNa karI zakavAnA nathI. vikAsanA vizadhI mithyA jJAnAdine Azraya laine ane ajJAnavaza thaine khATI prasiddhi tathA moTAI meLavavA sAdhanAnA khaMDanamaMDanamAM utaranAra, ajJAnI jIvAthI peAtAnA svAtha sAdhI zake kharA, paNa jJAnI puruSAnI dRSTimAM te tee yAnA ja pAtra che. Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - sAcI kSamA. Goooooooooooooooooooo ... (43) sTaooooooooooooooooooooooo jamA AtmAno vikAsa che ane te kodhanA (vaiSanA) abhAva svarUpa che. kSamA dayAnuM aMga che ane te dayALuomAM avazya rahelI hoya che. kSamA ahiMsAnI jananI che ane te hiMsAethI virakta AtmAone varelI che. pApakarmanA udayathI pratikULa saMgone avyAkuLapaNe sahana karavA te kSamA. zrI mahAvIra prabhune eka ja uddeza ane eka ja upadeza-sahana karatAM zIkhe. zrI mahAvIra prabhune sAco bhakta kSamA na visAre. ahiMsAno parama upAsaka kSamAne Azrita bane. kamanI nijerAthI vikAsa meLavanAranA yazagAna sAMbhaLIne tathA pUjA ane bahumAna joIne amarSa na kare te kSamAdhArI. punyakarmanA udacathI vilAsanA sAdhana tathA duniyAmAM mAna pratiSThA ane moTAI meLavanAranuM manathI paNa apamAna na kare te kSamAdhArI. mehanA dAsatvamAMthI mukti apAvanArI kSamA ja che. prabhue kSamAne Adara karI svataMtratA meLavI ane anaMta jJAna, anaMta jIvana, anaMta sukha Adi AtmasvarUpanA ananya bhaktA banyA ane anya jIne potAnA sarva sidhdhAMtenuM rahasya kSamA batAvI. Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAcI kSamA, : 39 : aparAdhIne kSamA mAgavAnI AvazyakatA che. svarUparamaNatA te kSamA. pararUparamaNatA te aparAdha. svarUpamAM ramanAra kadI paNa aparAdhI banI zakto nathI. mehane sevaka kadI paNa svarUpamAM rahI zakato ja nathI ane pararUpamAM ramyA sivAya mehanI sevA thaI zakatI ja nathI. jaDa tathA jaDanA vikArene bhegavavAnI abhilASA te ja pararUparamaNatA. kiMmatI AbhUSaNa ane vastrathI dehane zaNagAra, sArAM sArAM khAnapAna dehane arpaNa karavAM; bAga, baMgalA, strI Adine upabhega karo vigere vigere mehanI sevA aneka prakAre AtmAo karI rahyA che. jyAM sudhI viraktabhAva nathI tyAM sudhI sAcI kSamA-yAcanA nathI. : kSamA samabhAvanuM nAmAMtara che, samyaktvanI sAcI vyAkhyA che. viSamabhAva kSamAne pUrNa virodhI che. rAga tathA dveSanuM samapaNuM na thAya tyAM sudhI AtmA kSamA ApI zakate nathI, temaja kSamA mAgavAne paNa adhikAra nathI. bhUlathI thayelA aparAdhanI kSamA mAgI zakAya, paNa pAMce iMdriAnA dAsa banIne tenI sevAne mATe jIvavuM badhA ya jIne game che, maravuM koIne paNa priya nathI ema jANavA chatAM aneka jIne jIvana rahita banAvIne pachI temanI pAse kSamA mAgavI, A te kevA prakAranI kSamAyAcanA kahevAya te kAMI samajAtuM nathI. viSayAsakti cheDavI nathI ane tenA aMge jIvane saMhAra vadhu ne vadhu pramANamAM niraMtara karI aparAdhI bance javuM che ane pachI rAzI lAkha chavAyoni pAse kSamA mAgavI che. te te jIve kSamA kevI rIte ApI zake? ApaNuM kSudra svArtha mATe je eka vakhata bIjA nA prANane nAza karI mAphI mAgI pharI temanA prANone nAza na karIe te sAcI kSamA mAgI Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 330 : jJAna pradvIpa. kahevAya ane te kSamA paNa ApI zake, paNa vAraMvAra temanA prANAnA nAza karI vAravAra mAphI mAgIe teA te jIvA mAphI na ApI zake. kharI rIte te ApaNe peAtAnA AtmAnI kSamA mAgavI joie; kAraNa ke ApaNe mAhanI AjJA mAthe dharIne AtmAne aneka vakhata mArI aparAdhI thayA chIe, tA have AtmAnI pAse karelA aparAdhonI mAphI mAgI AgaLanA mATe mAhanI sevA choDI daIne AtmAne aneka mRtyumAMthI acAvavA ane jaDa tathA jaDanA vikArAthI virakta banIne AtmAne dugatinA du:khAmAMthI ugAravA. ceArAzI lAkha ceAnimAM utpanna thayelA jIveAnI pAse ApaNe je mAphI mAgIe chIe te mAphI ApatAM pahelAM te jIve ApaNI pAse pharIne na mAravAnI pratijJA karAve che. ApaNe jo pharIne te jIvAne mArIzu' huM te ja ApaNane mAphI Apaze. A paristhitine laIne ja zrI vIraprabhu tathA anya mahApuruSAe sa jIve pAse peAtAnA aparAdhonI mAphI mAgI, viSayAsakti paNAthI virakta anI karI te jIveAne na mAravAnI pratijJA karI ane svarUparamatArUpe kSamAguNa pragaTa karyA. hAlamAM cAlatI kSamA mAgavAnI prathAmAM paNa bhAvImAM aparAdhI na manavAnI kALajI rAkhIne jo kSamA mAgavAmAM Ave tA paNa kaMIka aMze ThIka kahevAya. manuSyA pAse zuddha aMtaHkaraNathI kSamA mAgavI ane ApavI. bAkInA sa`sAravAsI jIvAne zuddha bhAvathI mAphI ApavI ane mAgavI. ApaNe sava jIvAne mAphI ApIne vaiviAdhathI rahita thaI javuM. khIjA jIvA Ape te bahu sAruM ane na Ape te te aparAdhI kahI zakAya. mAphI ApavAmAM ApaNe svataMtra chIe te paNa levAmAM nathI mATe ApaNe peAtAnA taraphathI sava` jIvAne mAphI ApI ja devI. Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikAsInA vicAgIne AzvAsana. 00000000000 00000000000 ( 44 ) xx@ AtmavikAsIne prakAzanI parAkASThA prApta karavAne dehArdi sAdhanAnuM paravattana karavAnI AvazyakatA heAya che. niLa tathA jINu sAdhanAne cheADyA sivAya vikAsanI vRddhinA samaLa sAdhanA maLI zake nahi mATe ja vikAsanA vidmabhUta sAdhanAnA parityAga karIne anukULa sabaLa sAdhanA meLavavA ApaNI dRSTithI dUra thanAra mahAnubhAva mATe ApaNe dilagIra na thatAM khuzI v joie. kadAca ApaNe ApaNA kaI paNa prakAranA svAtha aMge vikAsAtsAhInA vikAsavirAdhI sAdhanAnA parivatanamAM dilagIra thaie, zAka karIe paNa te ApaNI eka ajJAnatA che. sabaLa tathA anukULa sAdhanavihIna vikAsI ke je eka prakAranA ja abhilASI che, chatAM sAdhananI nima`LatAthI icchita sAdhavA asamartha banIne asaphaLa jIvanamAM jIvavA udyAsIna aneleA che. tene ni`La jIvanamAM jIvavA ApaNA Agraha tenA aniSTanA ja utpAdaka ane che. uccatama sthAna meLavanAra jIvanavikAsInu mRtyu eTale Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 33ra : jJAna pradIpa. mahotsava-jJAna, darzana ane AnaMdane niravadhi. vikAsanI tAratamyatAthI vibhUtimAM tAratamyatA rahe kharI paNa sarvathA vibhUtine abhAva hoya nahi. jaDAsakta, IndriyenA gulAma vilAsIone mRtyu atyaMta bhayakAraka che-duHkhanI niravadhi dekhADanAruM che. AvA jInA mRtyu mATe mahAzaka karavAnI AvazyakatA rahe che. evA jInI dayA khAIne mRtyunA meMmAMthI bacAvavAnI ceSTA karavI joIe. bAhAthI aneka prakAranA upacAre karIne mRtyune harAvavA satata temaja sakhata prayatna karavA joIe. aMtaHkaraNathI vAstavika rIte dehagehAdine tyAga karanAra vikAsI, janatAnI daSTie tyAga kare temAM zekane sthAna hoya ja nahi; kAraNa ke je vastuonA tyAgane mATe ApaNe zeka karIe chIe te vastuo te cirasamayathI teNe tyAgI ja hatI. e tyAga sthala daSTivALA ApaNane daSTigocara thatuM nahotuM. te mRtyunI avasthAmAM eTale skUla daSTivALAne sAkSAtkAra thavAvALI avasthAmAM dRSTigocara thaze tethI zuM ApaNe zeka kare ucita che? vilAsInuM bhAvI bhayavALuM hovAthI tenA AtmAne adhakSAtane lakSyamAM rAkhIne dayAthI dila dukhAya te te yogya ja che; kAraNa ke evA AtmAo ke jeo bhavAbhinaMdIpaNe mAnavadehamAM vilAsa karI rahyA hoya temane mAnavadeha chUTI javAthI vikAsanI daridratAne laIne vividha prakAranI aneka yAtanAonA bhAgI banI pitAnI sAcI saMpattine vinAza karavAvALA hoya che. eTale emanA mRtyu samaye ApaNane avazya kheda thAya ja che paNa vikAsI mATe te keIne paNa kheda thayA nathI tema thato paNa nathI ane thAya te ucita nathI. vikAsanA abhilASIne vikAsI AtmAne viyAga kAMIka sAle Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikAsInA viyeAgIne AzvAsana. : 333 : kharo paNa te vikAsIneA saMcAga bhAgyAnusAra thAya che ne rahe che. bhAgyanI nyUnatA thavAthI peAtAne sAcA lAbha ApanAra vyaktinA viyAga avazya thAya che. saMcAga mAtra vice gavALA hAya che. anAdi kALathI jaDa tathA caitanyanA saMcAga-viyeAga cAlyA Ave che. ApaNe ApaNA eka jIvanamAM keTalA saMcAga-viyeAga anubhavyA che tene ApaNe sArI rIte jANIe chIe, chatAM jo ApaNe samabhAva cheDIne ha-zeAkarUpa viSamabhAvamAM utarI jaie to pachI ApaNAmAM ane vikaLamAM kAMI paNa taphAvata rahetA nathI, mATe hu MmezAM samabhAva rAkhavAnI jarUrata che. A samabhAvanI Teva pADavAnI atyaMta AvazyakatA che. ApaNe maranAranI pravRttionu' anumAina temaja anukaraNa karavuM' joie. temanA guNeA saMbhArIne prameAda bhAvanAvALuM thavu joie. teo peAtAnA vikAsanI vRddhi karI saMpUrNa prakAza meLave evI aMtaHkaraNanI zubhecchAvALA vu joie. AtmA amara che. kAI kALe AtmA anAtmA thatA nathI. AtmA anAtmA thai jAya ane anAtmA AtmA thaI jAya tA saMsAranI avyavasthA thai jAya. AtmAne vinAza eTale jaDasvarUpa AkRti tathA prakRtinuM parivartana thavuM. parivatana jaDatuM thAya che, jene ApaNe janma-maraNu kahIe chIe. AtmA te janmatA ya nathI tema maratA ya nathI. ApaNe ca cakSu chIe eTale ApaNane ajAyamI lAge. cama cakSuvALAne jaDa jagatanI iMdrajALa ja dRSTigAcara thAya che. cakSu vAstavika vastune joI zaktA nathI, jaDanA aneka prapaMcAne ja joi zake che. jJAnacakSu vAstavika sAcI vastune joi zake che. AtmA adbhuta vaibhavane nihALI zake che. saMsAramAM sattne sArI rIte jANI zake che mATe jJAnacakSu sarvotkRSTa che. Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 334 : jJAna pradIpa. jJAnacakSuvALo jJAnI ane carmacakSuvALo ajJAnI. ApaNe jJAnI banavuM che mATe carmacakSu na banatA jJAnacakSu banavuM joIe. jeo jJAnacakSu che teo Atmika sAcI vastu ane saMpattinA hakadAra che ane jeo carmacakSu che teo jaDa saMpattinA adhikArI che. ApaNane Atmika saMpatti upayogI che, sukhada che ane jaDa saMpatti duHkhada che-ApaNuM aniSTa karanArI che. saMga-viyogamAM harSa-zeka carmacakSuvALAne ja thAya che. jJAnacakSuvALo samabhAve rahe che, kAraNa ke jJAnacakSuvALo jANe che ke saMga-viyega paravastune thAya che. pitAnI vastumAM saMga-viyegane avakAza ja nathI, mATe ja jJAnacakSu samabhAvI ane carmacakSu viSamabhAvI hoya che. ApaNe atyAre mAnavajIvanane upayoga karI rahyA chIe. mAnavajIvana ghaNuM ja pavitra che. mAnavajIvana sarvotkRSTa gaNAya che. mAnavajIvanamAM saMpUrNa prakAza rahe che. mAnavajIvanamAM jJAna, darzana, cAritrarUpa amUlya traNa ratno rahelAM che. " AvA uttama jIvanamAM rahIne adhama vicArathI, adhama vAsanAothI, ApaNe pitAne ja malina banAvIe chIe. ApaNe pote ja potAnA lAbhane jato karIe, ApaNe adhama jIvana jIvI uttama jIvanane naSTa-bhraSTa karIe to te eka ApaNuM jaDanI gulAmI sivAya bIjuM kAMI ja nathI, mATe TUMkA jIvanamAM jIvI ApaNe ApaNI unnati-vikAsa karavA prayatna kare joIe. sahunA mATe eka ja rasto che. dehAdinA parivartana thavAnA ja, mATe maranAra vikAsanA parivartana mATe zeka na karatAM potAnuM vikAsI uttama parivartana thAya tevI bhAvanA tathA pravRttine Adara kare. Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' . saMsAranuM mULa. on : 45 ) - ' 2 Geometche. week * saMsAra traNa prakAranA rAgathI saMgaThita thayelo che, athavA to saMsAranuM astitva traNa prakAranA rAgee jALavI rAkhyuM che. saMsAra tathA rAga nitya saMbaMdhavALA che. jyAM rAga che tyAM saMsAra che ane jyAM saMsAra che tyAM rAga che. rAgathI chUTI javAnuM nAma mukti che-AtmavikAsa che. jeTale aMze rAga che eTale aMze AtmA svataMtratA meLavI zake che. saMpUrNa rAganA abhAvamAM AtmA saMpUrNa svataMtratA meLave che, jene mukti kahevAmAM Ave che arthAta saMpUrNa svataMtratAnuM nAma ja mukti che. jyAM sudhI AtmA karmAdhIna rUpa parataMtratA bhegave che tyAM sudhI sAcuM sukha prApta karI zakato nathI. jyAM rAga che tyAM zreSa che, jyAM dveSa che tyAM rAga che. saMsAramAM e rAzIo hoya che. pUrvapuruSo paNa A ja pramANe kahe che. jo saMsAramAM pratipakSI vastu na hoya te saMsArane abhAva je thaI jAya. A vAta je ApaNe buddhipUrvaka vicArIe te ApaNane paNa be rAzIonA pratyakSa anubhava thAya che. jemake Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 336 : jJAna pradIpa. divasa ane rAta, sukha-du:kha, sAnu-pittaLa priya-apriya, zatru-mitra, paMDita-bhUkha, sAruM-nAruM, strI-puruSa, sAdhu-gRhastha, cAra-zAhukAra, saMsAra-mekSa vigere vigere. saMsAranuM astitva e vastuone ja AzrayIne ja che. saMsAramAM kAI paNa vastu evI nathI ke jenuM virodhI tattva khIjuM na heAya. evI rIte rAga paNa dveSanI apekSAthI kahevAya che ane dveSa rAganI apekSAthI kahevAya che. jaDa caitanyanI apekSAthI ane caitanya jaDanI apekSAthI kahevAya che. jyAM rAgadveSa che tyAM duHkha che, jyAM sukha che tyAM rAgadveSa nathI. rAga-dveSanA dAsa AtmA peAtAne sukhI mAne che paNa te bhrAnti che. iMdriyAnA viSayeAnI anukuLatA meLavIne AnaMda mAnanAra rAgadveSanA dAsa che. rAgadveSanA dAsanu mAnasa ghaNuM ja vicitra hAya che. kSaNe kSaNe hu tathA zAkane anubhavavAvALuM hAya che. sukha, zAMti, samatA, prazama, mukti tathA AnaMda eka ja ane jaNAvavAvALA zabdo che ane te rAgadveSanA sadbhAvamAM, rAgadveSajanya vikRtimAM, vikRta svarUpavALA heAvAthI sAka hAI zakatA nathI. vikRta vastune ja oLakhAvavAvALA hAya che, jethI karIne AtmAne sAcA anuM bhAna thatu nathI ane pote ajJAnIpaNuM, aNujANapaNe khATAne sAcu mAnIne peAtAnu atyaMta ahita karI bese che. rAgadveSanI preraNAthI sAcAne khATu' ane khATAne sAcuM mAne che jethI karIne dhAreluM meLavI zakatA nathI, IcchAonI avadhine prApta karI zakatA nathI. vizvavAsIo upara sAmrAjya karanAra rAga traNa rUpane dhAraNa karavAvALo che. jema anAdi zuddha paramAtmA potAnA brahmA, viSNu tathA maheza ema traNa rUpa dhAraNa karIne je vizvanI vyavasthA kare che tema rAga paNa kAmarAga, sneharAga tathA STi Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsAranuM mULa : 337 : rAgarUpa traNa rUpa dhAraNa karIne vizvavAsIonI vyasvathA kare che. kAmarAga-IcchA tathA madana ema be svarUpavALe che. saMsAramAM AtmAone jeTalI IcchAo thAya che tenuM mULa kAraNa kAmarAga che. A IcchAo je AtmAmAM adhikAra hoya che tyAM kAmarAganI prabaLatA hoya che. madanarUpa kAmarAgathI jIvAtmAone viSaya-abrahmanI IcchA thAya che. maithunanI IcchA utpanna karanAra madanarUpa kAmarAga che. ane te IcchArUpa kAmarAgathI kAMIka judo paDe che. sarvathA bhinna nathI. IcchA tathA madana baMne kAmarAganAM aMga che. kAmarAga svarUpa che. sneharAga-mAtA, pitA, putra, mitra Adi upara thAya che. A rAga paNa AtmAne potAnuM hita karatAM aTakAve che. neharAga prazasta sAre che tathA aprazasta khoTo che ema be prakArane hoya che. prazasta sneharAga deva, guru tathA dharma upara hoya che. prazasta saneharAga AtmavikAsamAM sAdhanarUpa banI zake che paNa amuka hada sudhI ja upayogI che. pachI anadhikArIpaNe ahitakartA thaI paDe che. gautamane zrIvIra upara prazasta rAga hatA, tyAM sudhI kevaLajJAna na thayuM mATe amuka hada pachI prazasta rAga paNa ThIka nathI te pachI aprazasta te kayAMthI sAro hoI zake? - trIje dRSTirAga che ke jene dazanameha kahevAmAM Ave che. te ghaNo ja khoTo che. AtmAne anaMtakALathI saMsAramAM rajhaLAvanAra daSTirAga ja che. A daSTirAga mithyAtvane ja kahevAmAM Ave che. mithyAtvane vaza thaIne AtmA sAcAne khoTuM ane beTane sAcuM mAne che. dhamane adharma ane adhamane dhama manAvanAra daSTirAga ja che. jIvane ghaNuM ya kahevAmAM Ave ke saMsAra peTe 22 Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 338 : jJAna pradIpa. che, chatAM saMsAra upara temaja viSayeA upara anAdi kALanA TirAga hAvAthI sa'sAra tathA viSayeAnuM bahumAna kare che. peAtAnuM ahita karIne paNa saMsAra tathA viSAnA pakSa kare che. uparanA e rAga cheDavA sahelA che paNa dRSTirAga cheDavA ghaNA ja muzkela che mATe ja rAgathI mukta thavAnA prayatna karavAnI jarUrata che. sukha, zAMti tathA nivRtti, rAganA abhAve ja maLI zake che. mATe samabhAva keLavavA hamezAM abhyAsI khanavAnI jarUrata che. vItarAganA zikSaNAlayamAM besIne vItarAgatAnuM zikSaNa levAnI sukhAbhilASIone AvazyakatA che. rAgI jJAnI nathI thaI zakatA. ajJAnI niHspRhI nathI banI zakatA. jJAnIne AmiranI AvazyakatA nathI. jyAM ADaMbara tathA DALa che tyAM daMbha che. ane jyAM daMbha che tyAM vastu nathI. vAgADaMbaramAM vadhu . daMbha che. saraLatAmAM spRhA nathI. niHspRhImAM IMbha nathI. jyAM bha nathI tyAM avazya satya che. jyAM satya che tyAM zAMti che. jyAM zAMti che tyAM sukha che . ane jyAM sukha che tyAM AtmavikAsa che. Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamatAnI ( 4 ) jJAnI puruSAnI dRSTi bahAra rahIne ApaNAthI kAMi karI na zakAya. huM karuM chuM evI bhAvanA ughADuM mithyAbhimAna ja che. pUrNa svataMtra thayA sivAya saMsArI prANI kahI zakatA nathI ke huM karuM chuM. ane pUrNa svataMtra banyA pachI kAraNeAnA abhAve sphuraNA paNa thatI nathI ke hu" karU chuM. vicArazIla vivekI puruSA paNa vyavahAradRSTithI mU Aine elI UThe che ke amuke amuka karyu. te ThIka na kahyu', samaju thaIne Ama kema karyuM ? paNa parAdhIna saMsArI AtmAnuM kArya mAtra udayAdhIna thayA kare che, mATe vivekI puruSoe rASa ke teASa na karavA joIe. AtmAnA ahitakArI kAya mATe bhAvadayA ane hitakArI kAya mATe satASanA pariNAma rAkhavA joie. mane keTalAka pUche che ke tame zA mATe AcAya anyA? huM kahuM chuM ke mArAmAM kAMI paNa parivartana thayuM nathI. tame mArAmAM kaI vastu joIne pUcho cho? huM kAMIpaNa anyA ja nathI, banavAnI icchA paNa nathI ane anIza paNa nahi; kAraNa ke mane banAvaTa pasaMda kUMcI Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 340 : jJAna pradIpa. nathI. karmAMnA vikAro thayA kare temAM draSTA tarIke rahevAnI icchAvALo chuM. kaMIka aMze saphaLa paNa thaye chuM. mane dRDha zradhdhA che ke mArAmAM kAMi paNa pheraphAra thavAnA nathI, jevA rUpe atyAre chuM tevA ja rUpe hatA ane tevA ja rUpe rahIza. vyavahAra dRSTie vikArI AtmA vikAra dUra karavA vikArAnA upaceAga kare che. kamanA sacogathI chUTI javA jeTalA sAdhanA upayogamAM levAya che te saghaLAye kamanA vikArA ja che. kAMDhAne kADhavA kAMTAnA upayoga thAya che. pachI te loDhAnA kAMTA hAya ke bIjo hAya, paNa kAMTAne kADhavA AkRti kAMTA jevI ja hAvI joie. * eka AMgaLa paheALI ane sekaDA vAra lAMkhI kacakaDAnI paTI upara vaLagelA masAlAmAM aneka AkRtie adRzya tibhAvarUpe rahelI che. tenA lAiTa ane mazInanA nimittathI AvirbhAva thAya che tyAre sthULa buddhivALAne samajAya che ke paTI upara aneka AkAro che ane te bAhya vastuonA paTI upara vaLagelA masAlAmAM paDelA pratiSimA che. jyAre paTI uparathI masAlA ukhaDI jaI paTI zuddha thAya che tyAre game tevA nimitto vidyamAna haiAvA chatAM koipaNa AkAra jaNAtA nathI. A ja pramANe kacakaDAnI pIrUpa AtmA upara kanA masAlA vaLagelA che. temAM aneka AkArA tirAbhAvarUpe rahelA che. tenA bAhya nimittathI AvirbhAva thAya che. tene joIne aNujANa AtmAnA AkAza ka2e che. tyAre jANa puruSa kanA vikArA mAne che. mATe ja jANa puruSA mane pUchatA nathI ke tame AcAya kema anyA. kAraNa ke teo jANe che ke AcAya anavuM e eka kanA vikAra che. punyakamanuM kAya che ane Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamatAnI kUMcI. 341 : AcAyane guNa meLavo te AtmasvarUpa che. AtmA upara jeTalI banAvaTa che te saghaLAye karmanA vikAre che. AtmAmAM vikAra nathI paNa jaDanA (pugalaskaMdhamAM) vikAra che. AtmA akhaMDa che. jaDa pudgalaskaMdha khaMDa che. kamathI mukAyelo AtmA ane anya rUpe thatuM nathI, paNa AtmAthI vikhUTAM paDelAM karma ane anya rUpe thAya che, kAraNa ke anaMtAnaMta pudgala paramANuone samudAya che mATe ja aneka prakAranA vikRta pariNAmane pAme che. vastune jANa vicArazIla puruSane harSa, zeka ke Azcarya thatAM nathI. vastusvarUpanuM jJAna thayA pachI vivekI puruSanA samatAsAgaramAM seMbha thato nathI. aneka prakAranA karmanA vikAra vilAsene joIne jJAnasvarUpa AtmA pratye tiraskAra, aNagame ke aruci thatI nathI temaja reSa ke teASa paNa thatuM nathI. karmonA vikAre mATe koI paNa prakAranA vicAre ja utpanna thatA nathI. hamezAM AtmadazAmAM magna rahIne draSTA tarIke ja pitAne mAne che. potAne vaLagelAM karmonA vikAro mATe paNa samabhAvI ne draSTA hoya che. dhana, saMpatti ke anya prakAranA ISTa pudagalonA saMgarUpa karmanA vikArene IcchatA nathI. je samaye jevA karmanA vikArathI jevA padagalika saMge prApta thAya che tene samabhAve joyA kare che. paNa ISTa aniSTanA saMga-viyega mATe vicAra ke pravRtti karatAM nathI. krodha, lobha, hAsya, rati, arati Adi karmanA vikAno AtmAmAM vyavahAradaSTie Arepa karavAmAM Ave che, paNa tattvadaSTithI jotAM AtmAmAM jJAna, darzana, cAritra Adi rahelAM che ane krodhAdi AtmAnA saMgathI karmasaMjJAne dhAraNa karavAvALA jaDanA vikAre che. AtmasaMgathI utpanna thavAvALA hovAthI vyavahAramAM krodhI AtmA, Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 34ra : jJAna pradIpa. lebhI AtmA vagerene vyapadeza karavAmAM Ave che. solTa ane pANI A banne vastuomAM bhinna bhinna svabhAva rahelA che. pANIne svabhAva zItala, madhura ane pravAhI. saiTane svabhAva khATo-khAro ane ubharAI javAnA vikAravALe. jyAM sudhI pheMTarseTa pANI sAthe bhaLatuM nathI tyAM sudhI temAM rahela vikAra jaNAtuM nathI paNa pANI sAthe bhaLe che ke tarata ja tene vikRta svabhAva pratyakSa thAya che. jene joIne aNajANa A vikArane pANImAM Aropa kare che ane jANa puruSa srATane svabhAva mAne che. A pramANe pANI sadaza AtmA ane selTa sadaza jaDa jyAM sudhI jaDane AtmAnI sAthe saMga thato nathI tyAM sudhI karma kahevAI vikArabhAvane pAmatuM nathI. jyAre AtmA sAthe bhaLe che tyAre ja jaDa kamasaMjJAne dhAraNa karI aneka prakAranA vikArabhAvane pAme che. A badhA ya vikAre AtmasaMgI jaDanA che, paNa jaDasaMyogI AtmAnA nathI. ubharAI javAne vikAra pANIsaMgI solTane che, paNa saeNlTasaMyogI pANIne nathI. vizuddha AtmAnI sAthe pudagala skane saMga thavA chatAM paNa temAM vikRti thatI nathI. vyavahAradaSTi-bAhyadaSTinI apekSAe janmathI laIne maraNa paryata AtmAnI aneka dazAo, sthitio, AcaraNAo jANa (vikAsa) ane aNajANa ( vilAsI) ema be prakAre oLakhAtA AtmAonI aMtara ane bAhA ema be prakAranI daSTithI bhinna bhinna rUpe jaNAya che. jJAnI puruSa dazA, sthiti ane AcaraNAnuM kAraNabhUta kamane mAnI kamane ja vAMka kADhe che. tyAre ajJAnI A badhI ya paristhitine kAraNe AtmAne mAnI AtmAne vAMka kADhe che. AtmAnA pakSapAtI Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamatAnI kUMcI. : 343 : jJAnI puruSA svajAtIya AtmAne nirdoSa, nirvikArI, svasadeza mAnIne ane jANIne vyavahAradRSTie ucita anucita game tevI pravRttimAM paDelA AtmAnI pratye rAga-dveSa karatA nathI. jethI karI temanA hRdayamAM sakaleza ke sakSeAbha thatA nathI, krodhAdi temane kanaDI zakatA nathI ane jIvamAtra upara zatrubhAva na rAkhatAM mitrabhAva ja rAkhe che. AvI rIte te Atmavizuddhi puSkaLa meLavI zake che ane chevaTe soMpUrNa AtmavikAsI banI zake che. kevaLa bAhyaSTi ajJAnI jIva AtmAnI kamajanya pravRttione joIne ha, zAka, Azcaya, mamatA, IrSA, tiraskAra Adi aneka prakAranI lAgaNIone vaza thAya che ane vadhu ne vadhu mAhanIya karmonI sattAne AdhIna thatA jAya che. AvA jIveA duHkhI jIvana gALe che. niraMtara ati raudradhyAnathI chUTI zakatA nathI. Atmika sukha tathA Atmika AnaMdathI vaMcita rahe che ane pariNAme sa`sAranA pravAhamAMthI bahAra nIkaLI zakatA nathI. eka AtmAne namaskAra karavA ane ekanA tiraskAra karavA, ekane vakhANavA ane ekane vakhADavA, ekane mitra mAnavA ane bIjAne zatru mAnavA, AvI pravRtti karanArane vicAra karavAnI AvazyakatA che ke namaskAra karavAnI ke tiraskAra karavAnI maneAvRtti thavAnuM zuM kAraNa che ? AvI maneAvRtti thavAmAM tenA zubhA zubhanA udaya hAya che ane uyAdhIna AtmA ekabIjAnA nimittathI kama ne khaMdha ane kSaya kare che. saMcitanA kSaya kare che ane navA bAMdhe che. A mAmatamAM paNa jANa ane aNujANanI pravRttimAM pharaka paDe che. je jANa hAya che te vadhu kSaya kare che ane alpa khAMdhe che, ane aNujANu hAya te alpa Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 344 : jJAna pradIpa. www kSaya kare che ane vadhu bAMdhe che. saMsAramAM leNadeNane vyavahAra vadhu jovAya che. A leNadeNathI aneka jIve potAnI jIvanayAtrA sugamatAthI pUrI kare che. eka bIjAnA nimittathI saMsArI jIve potAnI gRhastha-naukAne kuzaLatAthI vyavahAra-sAgaranA kinAre laI jAya che. baMdha-kSayanI vyavasthA A vyavasthAne keTaleka aMze maLatI Ave che. jema eka mANasane eka mANase hajAra rUpiyA ApyA heya te devAdAra mANasa pAMcaso ApI be hajAra bIjA laI jAya te te kaMI devAmAMthI mukta thaye na kahevAya paNa vadhu devAdAra banyA kahevAya, kAraNa ke devAmAMthI pAMcase ApyA che, paNa pAMcasenA badale be hajAra lIdhA che, mATe aDhI hajArane devAdAra banyA. AvI rIte Ape DuM ane upADe ghaNuM te alpa kSaya kare ane vadhu bAMdhe che. je mANasa pAMcase Ape ane pacIza upADe te vadhu kSaya kare che ane alpa bAMdhe che. ane je mANasa hajAre hajAra cUkavI Ape che te kevaLa kSaya ja kare che; bAMdhato nathI. A ja pramANe jJAnI puruSa udayane samatApUrvaka jogavI le che eTale sarvathA kSaya kare che. kaMIka alpa satvavALAne kiMcit vikaLatA thAya che eTale a5 bAMdhe che ane vadhu kSaya kare che ane satvahIna jIve bahu ja AraudradhyAna karavAthI vadhu bAMdhe che ane alpa kSaya kare che. Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 niraparAdhI aneA. (47) DOC 20000000000 pratikSaNe aparAdhanA Azrita anelA saMsAravAsI sakama ka AtmAne pratyeka jIvanI kSamAnA arthI banavAnI jeTalI AvazyakatA che, teTalI ja AvazyakatA anya AtmAone kSamA ApavAnAM arthI khanavAnI che. kSamA ApavI ane levI jeTalI agatyanI khAkhata che tenA karatAM kroDa gaNI aparAdha na karavAnI agatyanI mAmata che. 0000000000 D00000.0 aparAdha karavA, pachI kSamA mAgavI, vaLI aparAdha karavA, vaLI pAchI kSamA mAgavI. tenA karatAM aparAdha na karavAmAM lakSa ApavAmAM Ave te kevu sAruM' ? meAhanA dAsa mAnavI niraparAdhI banI zakatA nathI. jyAre jyAre mAhanI sevAmAM mAnavI tallIna bane che tyAre tyAre aparAdhane kattavya mAnI meAhune rAjI rAkhavA peAtAnI jJAnadazanAdi sapattinA bhAge paNa aneka AtmAonA aparAdhI bane che. aNujANapaNe aparAdha thayeA hAya te kSamA ApavA levAmAM zreya thAya kharuM, paNa jANIne aparAdha karyAM hAya tA kevI rIte Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 346 : jJAna pradIpa. bIjA kSamA ApI zake ? ane je bIjA kSamA na Ape te vairathI mukta thaIne Atmazreya kevI rIte sAdhI zake ? te kAMI samajI zakAtuM nathI. kSamA ApavA levAnI prathA karatAM aparAdha na karavAnI prathAne pracAra thaye heta athavA thAya te uttama che. bIjI vAta e che ke mehanI AjJAthI je mAnavI ajJAnatAthI pace idrinA viSayone poSavA aneka kSudra jIvane saMhAra kare che ke je jI bhegIonA bheganA AnaMda mATe marIne kSudra jaMtuo paNe utpanna thayelA che ane jemanAmAM kSamA ApavA jeTaluM bhAna paNa nathI tathA keNa mArI pAse kSamA mAMge che tenuM jJAna paNa nathI, evA prakAranA jIvo pAsethI kevI rIte kSamA meLavavI? kadAca ApaNe ema mAnI laIe ke ApaNA AtmAnI komaLatAthI tathA pazcAttApathI te jIve kSamA na Ape te paNa ApaNe aparAdhathI mukta thaIne ApaNuM zreya sAdhI zakIe chIe. Ama banI zake kharuM, paNa te kayAre ? ke je ApaNe mehanA sAme baMDa uThAvI pUrNa svataMtratA meLavavA prayatnavALA thayA hoIe tathA pharIne aparAdha karavA baLate hRdaye prerAIe, tyAre te ApaNe kadAca karelA aparAdhathI mukta thaIe. arthAt aparAdhanI sajA bhegavavA durgatinA mahemAna na thavuM paDe, paNa je chAne aparAdha karyo hoya te jIvo jyAM sudhI kSamA na Ape tyAM sudhI te te ja pitAnuM vaira lIdhA vagara cheDavAnA nathI ane jyAM sudhI teo potAnuM vaira na laI le tyAM sudhI ApaNe saMsAramAMthI mukti meLavI zakatA nathI, chUTI zakatA nathI. kadAca AtmavIryanI prabaLatA thaI jAya ane kSapakazreNImAM ArUDha thaI jaIye te bhegavavA lAyaka karmone paNa kSaya karIne ApaNe bIjA jInA vara lIdhA sivAya paNa mukti Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niraparAdhI aneA. : 347 : meLavI zakIe chIe. nahi tA kSudra gatimAM bhramaNa karatA vairI jIvA avazya potAnu vaira levAnAM ja. saMsAramAM bhramaNa karatAM koi ne koI gatimAM ApaNane kanaDavAnA ja, duHkha ApavAnA ja. saMsAranI kAipaNa gatimAM ApaNe avataryAM hAie ane pUjanmAnA vairInA bheTA thaI jAya ane te ApaNane prANAMta kaSTa Ape tyAre ApaNe ApaNA saMcita karmonA doSa kADhI jo zAntapaNe duHkha bhAgavI laie tyAre tA ApaNe vairamAMthI mukta thaI zakIe, paNa jo te vakhate ApaNe tene nica mAnI, tenA upara dveSa karI tene duHkha ApavA taiyAra thaie, tene du:kha devAnA piraNAma karIe te paNa te vairathI chUTavAne badale te vadhAre majabUta thaze. A khAmatamAM zrI pArzvanAtha svAmI ane kamaThanA pAchalA bhavA vicArIzuM te spaSTa thaI jaze. zrI pArzva - nAtha svAmI kSamA karatA AvyA che tyAre kamaTha dveSa rAkhI du:kha zvetA ja AvyeA che. zrI pArzvanAtha svAmIe ghaNA janmAmAM kSamA ApI tyAre peAte tIrthaMkaranA bhavamAM aparAdheAthI chUTayA. peAte kSamA ApatA rahyA ane pharI naveA aparAdha na karyo tyAre ja te chUTI zakayA. te jee khelavA mAtranI kSamA ApI navA aparAdha karatA rahe, kadAca sAmenA AtmA kSamA na ApatAM peAtAnu vaira levA taiyAra thAya te zAMtipUrvaka sahana na karatAM, kSamA na ApatAM tene nAza karavAnA vicAra lAvI tene nAza kare athavA te tene duHkhamAM nAkhe tA pachI bIjAne ame khamAvIe chIe ema kahevA mAtrathI teo kevI rIte chUTI zake ? kevI rIte niraparAdhI banI zake? pUrve thaI gayelA mahApuruSAe peAtAnA aparAdheAnI kSamA mAgI, anazananAM prAyazcitta lIdhAM. phrI apa Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 jJAna pradIpa, rAdhI na banavA pagalika sukhane bhega ApI viSayane sAtha choDI kaSAyane dabAvyA ane durgatimAM javArUpa sajAmAMthI chUTayA te paNa jene aparAdha karyo hate te jIvee te na ja choDyA ane asahya dukha dIdhAM. mAnavajAtane gunha karI mAphI mAgavAthI kadAca mAnavI mAphI ApI zake ane vairathI mukta thaI zakAya paNa te mAnavI prANaharaNanA gunhA sivAyanA gunhAnI mAphI ApI zake che ane ApaNe nirAparAdhI banI zakIe chIe. temaja pharI guna na karavAnI zarate mAphI meLavI zakIe chIe ane vairathI chUTI zakIe chIe. paNa mANasa mAravAne gunho karavAthI te mANasa marIne zudra gatimAM gayela hovAthI ApaNane mAphI ApI zakato nathI, temaja vaira paNa choDI zakatuM nathI ane janmAMtaramAM paNa ApaNane prANAMta kaSTa ApavAne ja. mANasa sAthe baMdhAyelA vaira tiryaMce karatAM vadhAre duHkhadAyI hoya che kAraNa ke mANasa buddhipUrvaka vaira bAMdhe che. paudgalika sukhe ane paugalika sukha meLavavAnA sAdhane mATe je sUkSma tathA sthaLa tiyAne sarvathA nAza karavAmAM Ave che, temanA prANanuM haraNa karavAmAM Ave che, te gunhAmAMthI chUTavuM ghaNuM ja kaThaNa che. temanI pAse mAphI mAgavI nakAmI che. ApaNane teo mAphI ApI zaktA nathI temaja ApaNe mAphI mAgavAne agya chIe. kAraNa ke viSayAsakta, parigrahane premI, kaSAyane dAsa potAnA jIvananA cheDA sudhI pitAnI mudra vAsanAonI tRpti mATe niraMtara anaMtA jIvana nirvasa-pariNAmathI nAza karato rahe che, mATe AvI vyakti kSamA mAgavAnI adhikArI ja nathI, kAraNa ke te Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niraparAdhI bane. : 39 : jANIbUjhIne jInA prANa le che. kSamA mAgatAM pahelAM kSamA mAgavAnA adhikArI banavAnI atyaMta AvazyakatA che. A adhikAra Idriyo para vijaya meLavI viSayothI mukta thavAthI, parigrahanI mUrchA ochI karavAthI, mAnI lIdhelA mArA tArA saMbaMdho ochA karavAthI, kaSAyenI kaDavAza na cAkhavAthI, jarUriyAta ochI karI nAkhavAthI ane prANuMmAtrane pitAnA AtmA sadaza gaNavAthI meLavI zakAya che. A adhikArI mANasa jANuM joIne keIpaNa jIvane duHkha Apate nathI. pitAnI sthitinA pramANamAM jyAre jANIne Ane upadrava karavAne samaya Ave che tyAre duHkhAtA dilathI te tarapha vaLe che, paNa tarata ja pazcAttApa ane kSamAthI pote niraparAdhI banI jAya che. adhikArIo manathI paNa koI prANune pIDA ApatA nathI. sarva jIvonA sukhanA abhilASI hoya che. bIjA chanA taraphathI potAne thatI kanaDagate ane duHkhenA mATe turata ja kSamA ApI de che. koInA paNa upara dveSa rAkhatA nathI. mATe prANuM mAtrane niraparAdhI banatAM zIkhavAnI ghaNI ja jarUrata che. niraparAdhI banavA mATe samyagujJAna meLavI vastusthitine jANavI joIe. temaja aparAdhI banavAnA prasaMgamAM samyaga - jJAnane sArI rIte upayoga thavo joIe te ja ApaNe kSamAne saphaLa banAvI AtmavikAsa sAdhI zakIe chIe, nahi te AvI kSamAthI te ApaNane daMbha sevyAnuM ja phaLa maLI zake che. mAnavajAtanI kSamAomAM te ApaNe kevaLa daMbha ja sevIe chIe. Aje kSamA mAgI ane kAle kAma paDe che tenuM kAsaLa kADhavA ApaNe taiyAra thaIe chIe ane kSamA mAgatI vakhate paNa ApaNuM ya kevaLa prathA ja jALavavAnuM hoya che, hadayazuddhi Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ^^^^^^^^^^^ /~/vv vvvvvvvvvvv11/5/1 ,, : 350 : jJAna pradIpa, ke abhedabhAva hotuM nathI. je pitAnA AtmA upara dayA rAkhatA zikhyA ja nathI teo bIjAo upara dayA rAkhI zakatA nathI. ane nirdayatAthI karelA aparAdhanI mAphI kevI? tema chatAM nirdayatAthI karelA aparAdhanI paNa mAphI maLI zake che. arthAt dugatimAM javAnI sajA bhegavavI paDatI nathI. paNa te kevI rIte? cilAtIputranI jema karIe te, arjunamAlInI jema karIe to. te ya vairI banelA te vaira levAnA ja ! jema keI pitAnA putrane ja pitAne svArtha bhraSTa thavAthI kodhAMdha banIne mAra mAre che ane te marI jAya, pachI tenA pitAnI kevI dazA thAya? tenA hRdayamAM A kRtya mATe pazcAttApa, duHkha ane zoka keTale thAya? thAya che kaIne kSamA mAgatAM, cerAzI lAkha ninA jIvane khamAvatAM eTale pazcAttApa, duHkha ke zoka ? mATe ja niraparAdhI banavAnI atyaMta AvazyakatA che. jema bane tema ochA aparAdhe ane vadhu lAbhe mAnavajIvana vyatIta karavuM, kAraNa ke je ugra pari. NAmathI ApaNe aparAdha karIe chIe teTalA ja ugra zubha pariNAma niraparAdhI banavA kSamA mAgatI vakhate hetA nathI, thatA nathI; mATe sukhanA athIe zudra svArtho jatAM karI svaparanA zreya mATe dayArda hadaye jUnA aparAdhanI kSamA ApavI ( sahana karavuM) ane navA aparAdha na karavA. Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 709 AtmamImAMsA. haooooooooooooooooooooo (48 ) +etoes >> kALe je udayamAM AvyuM hoya te vedavuM ja paDe che. * pachI te AtmAne game ke na game paNa bhagavyA sivAya chUTake ja nathI. sArAne udaya saghaLA ya vA che, chatAM nabaLuM udayamAM Ave ane te anicchAe paNa jogavavuM paDe. sukha tathA duHkhanA vikAre dehamAM thAya che. AtmA te avikArI che, chatAM anAdikALanA kamasaMgathI AtmA pitAnAmAM sukhaduHkhane Arepa kare che. A Arepa karavAnI Tevane laIne AtmA kamathI chUTI zakato nathI. karmathI chUTI javArUpe mukti meLavavAnI IcchAvALA AtmAoe deha tathA AtmAnI bhinnatArUpa samyakatvane meLavI tene daDha karavA niraMtara prayatna karavuM joIe. jema bIjAnA gharamAM Aga lAge te ApaNane harSa ke zeka thatuM nathI ane bIjAnuM ghara baLe che temAM mAre zuM ? evI bhAvanA tathA zraddhA ApaNI vRttimAM zAMti jAgrata kare che, tevI ja rIte dehamAM thavAvALA vikAramAM bhedabhAvanAnuM ciMtavana AtmA kare te dehamAM thatA vikAronI asara leza mAtra Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 3para : jJAna pradIpa. paNa AtmAne thaI zakatI nathI. A avasthAnuM nAma dharmasvarUparamANutA, vikAsa, jAgRti vagere vagere kahevAya che. dharma eTale anaMta AnaMda, anaMta jIvana, anaMta sukha. dehamAM thatAM karma janya vikArethI vyAkuLa thanAra anaMta AnaMda, jIvana ane sukha meLavI zakatuM nathI. punyakama tathA pApakarma banne karmonA vikAro dehamAM thAya che. jenuM bIjuM nAma vipAka udaya che. A baMne prakAranA udayamAM dharmane na oLakhanAra AtmA vyAkuLa thAya che. vyAkuLatA eTale viSamabhAva-vibhAva ane avyAkuLatA eTale samabhAvasvarUparamANutA arthAt vikAsa-AnaMda-sukha. punyakamanA vikArane anukULa mAnI rAga kare ane pApakarmonA vikArane pratikULa mAnI zreSa kare te ja vyAkuLatA. rAgadveSathI vyAkuLatA thAya che ane vyAkuLatAthI rAgadveSa thAya che. AtmA avikArI che ane jaDa vikArI che. je AtmA upara karyajanya dehamAM thatA vikArenI asara thAya che te AtmA upara dehathI bhinna jaDajanya jagatamAM thatA vikAranI asara thAya che. asara thavI eTale kamajanya, jaDajanya vikArane pitAnAmAM Arepa karavo-vikRti mAruM svarUpa che, vikAre mArAmAM thAya che, huM vikArI chuM ema mAnI levuM. sphaTika avikArI zuddha che ane vividha varNanA tAMtaNuM vikArI che. vicitra varNanA tAMtaNAne saMga sphaTika sAthe thavAthI vividha varNavALuM dekhAya paNa vAstavika tema nathI. vikArI zuddha vastumAM vikArI azuddha maLe te zuddha vikArI azuddha banI zake che, kAraNa ke vikArI che paNa avikArI sva asara thavI e A jagatamAM thayuM che te Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmamImAMsA. ' : upa3 bhAvathI zuddha vastumAM vikArI svabhAvathI azuddha bhaLe te azuddha thaI zakatuM nathI, kAraNa ke avikArI che-svabhAvathI zuddha che. sphaTika jevo AtmA avikArI-zuddha hovAthI vikArI ke avikArI zuddha ke azuddha vastune saMyoga thavA chatAM AtmA avikArI zuddha ja rahevAne-svarUpamAM ja rahevAno. kaI paNa vikArI vastunA saMgathI AtmA vikArI banI jAya te pachI tene jJAnaguNa naSTa thaI jAya athavA te je vastune saMga thaye hoya te ja vastunA jJAnavALo bane, tenAthI bhinna itara vastuone jANI zake nahi. jemake kAgaLa vikArI zuddha vastu. ari avikArI svabhAvathI zuddha vastu. kAgaLa upara ghaDAnuM citra kADhIe to kAgaLa gheDAnA rUpamAM vikRta thaI jAya che. tenA upara mAnavInuM citra kADhI zakAya nahi. athavA te ghaDAnA rUpamAM vikRta thaele kAgaLa mAnavInuM rUpa dhAraNagrahaNa karI zake nahi. arisAmAM tema nathI, kAraNa ke avikArI che. tethI nara, vAnara, ghoDo Adi aneka vastuone grahaNa kare che chatAM te svarUpamAM vikRta thato nathI. AtmA paNa arisAnI jema hevAthI anaMtI vastune jANe che, arthAta vastumAtranuM pratibiMba AtmAmAM paDe che chatAM AtmA svasvarUpa badalatuM nathI. vAstavika rIte vicAra karIe to sukhaduHkha jevI kaI vastu ja nathI. jaDanA vikAramAM bhaLI vikRta dekhAte jJAnano prakAza che, kAraNa ke sukha eTale jJAna ane dukha eTale paNa jJAna. jJAna sivAya sukhaduHkha jevI bhinna vastu nathI. vikRta dekhAtA jJAnanuM nAma ja sukhaduHkha che. sAcuM sukha paNa zuddha jJAnane ja kahevAmAM Ave che. zAtA vede che, azAtA 23 Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 354 : jJAna prIpa. vede che. eTale sukha jANe che, duHkha jANe che. vedavu' eTale jANavuM. jaDanA vikAronuM vikArarUpe jJAna te (sukha, du:kha, harSa, zAka, bhaya, rati, arati, hAsya, rAga, dveSa vagere vagere vikArAmAM vikArarUpe pariNata thavAthI) ajJAna kahevAya che ane avikArarUpe pariNata thayeluM jJAna kahevAya che ane jJAnanuM jaDajanya vikArAmAM avikRtapaNe pariNamana te ja sAcuM sukhasAcA AnaMda kahevAya che. tene ja svarUparamaNatA ane mukti kahevAmAM Ave che. jJAna te mukti ane ajJAna te baMdhanasaMsAra. jJAnamAM vikAra eTale jaDajanya vikArAmAM mArAkhyuM. ane vikArAmAM mAru... nathI evuM pariNamana te avikAra. vikAra te ajJAna ane avikAra te jJAna. ajJAna tathA jJAnamAM kevaLa eTaleA ja taphAvata rahe che. jJAna paNa jJAna che ane ajJAna paNa jJAna che; kAraNa ke jJAnanA svabhAva jaDanA vikArAmAM pariNamana thavAnA che. temAM vikRta pariNamana te ajJAna ane avikRta pariNamana te jJAna. jIvana tathA mRtyune mATe paNa sAcu` jIvana te avikRta pariNameluM jJAna che ane jJAnanuM vikRta pariNamana te ja janma-mRtyu. jaDanA vikArAne bhagavanAra bhektA AtmA nathI. jaDanA vikArasvarUpa iMdriyA che. pAtAnAthI bhinna jaDanA vikArasvarUpa viSayAmAM bhale bhaLe, paraMtu AtmAe te| temAM nAMtA, draSTA tirake rahevAnuM che; kAraNa ke AtmA jJAtA che paNa bhaktA nathI. svarUpa bhAktA jANavuM te jJAnanuM avikRta pariNamana. viSayabhAga eTale jaDanA vikAreAnA jaDanA vikArenI sAthe vicitra sayAga. A saMyogasvarUpa bhAga AtmAnA hoi zake nahIM, kAraNa ke AtmA niraMtara jJAnanA bhaktA che ane te Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmamImAMsA. : 355 : jJAna AtmAnI sAthe tAdAtmya svarUpe che, paNa saMcAJasvarUpe nathI. jyAM saMcAga che tyAM AtmAnuM leAktApaNuM nathI, chatAM jANavuM, mAnavuM te jJAnanuM vikRta pariNamana, vibhAva, svabhASa kahevAya ane jJAnanuM leAktApaNuM mAnavuM te avikRta pariNamana. viSayeAne huM bhaktA chuM evA AtmAmAM Aropa karavA te aMdhana-sa'sAra ane huM jaDanA vikAreAnA vicitra sacogAnA bhaktA nathI te mukti. jaDanA vikArAmAM avikRta jJAnanuM pariNamane te ja kevaLajJAna, sukha, AnaMda ane jIvana kahevAya che ane tene ja dhama kahevAmAM Ave che. kevaLajJAna svarUpa AtmA muktAtmA kahevAya che pachI te DheDanA saMcAgI hA ke viyeAgI hai|. ATalA uparathI kAMika jANI zakAze ke dharma, adhama, sukha, du:kha, ha, zAka Adi zuM vastu che. kanI kSINatA AtmAne atIva upayegI che. saMcAga mAtra vicAgAMta hoya che. kanA AtmAnI sAthe sacAga hAya che, mATe ja te viyeAgavALAM hAya che. kama'nI nirjarA te AtmapradezothI karyAMnuM vikhUTA paDavuM-viDavu' ane kSaya te pugala ska dhAtu -kama pariNatinuM tyAgavuM. kama pariNAmane prApta thayelA pudgalaskA nUtana pudgalaska MdhAne kama pariNAmI banAvavAne AtmAnI sahAyatAvaDe pratyeka kSaNe prayatnazIla rahe che tyAre upayAgastha-svabhAvastha AtmA svazaktivaDhe kama pariNAmI pudgalaskadhAne kama vipariNAmI banAvavAne prayatna kare che. A pramANe ubhaya malllAnuM niraMtara dvaMdvayuddha cAlyA ja kare che. nirjarA ISTa AtmA svasvarUpane leAktA zIghra thaI zake che. sukha tathA duHkha zubhAzubhanI nirjarA ja che. zubhanI nirA prANIone vadhu ISTa hAya che ane azubhanI nirjarA kAIka ja Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 56 : jJAna pradIpa. prANIne ISTa hoya che. jJAnI puruSane ubhaya nirA ISTa hoya che. ubhaya nirjarAmAM samabhAva hoya che. ApaNe paNa ubhaya zubhAzubhanI nijerAmAM samabhAve rahetAM zIkhavAnI Teva pADavAnI jarUrata che. ubhayanI nirjarA sivAya Atmazuddhi thaI zakatI nathI ane zuddhi sivAya AtmavikAsa thaI zakate nathI. karmonA udayAdhIna viyogamAM sukha zAMti anubhavavI-davI ane udayAdhIna ja saMgamAM khinnatAne anubhava kare e ja ApaNA mATe vadhu ISTa che. zubhAzubha karmanI kSINatAe ja dehAdi zubhAzubha kamavikArenI paNa kSINatA avalaMbIne rahelI hoya che, mATe AtmapradezamAM thatA azubha udayAdhIna thatA bAhA karmavikAramAM kSINatA jaNAya te kAMIpaNa zAca kare nahi. dehadhArIone je kSetramAM jeTalA samayanI sparzanA karavAnI hoya che te janmakSetrathI laIne mRtyakSetra paryata avazya karavI paDe che. tenI sAthe sAthe udaya, udIraNA, baMdha ane nirjarA paNa thayA kare che. A badhI ya vyavasthA kamavAra saMpUrNapaNe sarva jANe che. ApaNA jevA audayika bhAvamAM vanArA a5 aTakaLa paNa karI zakatA nathI. mAnavajAtanI bhAvanAo ane dhAraNAo parivartanazIla hoya che, paNa spazanA te aparivartanazIla ja hoya che. dareka samayanI nirmANa thayelI sparzanA sarvathA dehamukta thAya tyAM sudhI avazya thavAnI ja. anAdikALathI dehamukta AtmAe eka eka AkAzapradezanI anaMtI vAra sparzanA karI che ane anaMtI vAra eka eka pradezamAM anaMtA deha bhegavyA che, chatAM dehane meha chUTate nathI, dehane choDavAnuM mana thatuM nathI arthAt motanI bahu ja bIka lAge che. keTale dehAdhyAsa? jyAM sudhI mehane laya athavA Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmamImAsA. : 357 : upazama thAya nahIM tyAM sudhI jIvanI dehavAsanA chUTI zakatI nathI ane dehavAsanAne laine vAraMvAra mRtyu thavAnu ja ane mRtyu janma sivAya hAya ja nahi. janma eTale dehasAga ane mRtyu eTale dehivayeAga. deha vagaranA AtmA-muktAtmA kevA haze te atyAre ApaNA lakSyamAM paNa na AvI zake; kAraNa ke vAsanAgrasta dehaAzrita jIvA iMdriyA tathA mananI mAraphata jANavAnA prayatna kare che. te AMkha upara leADhAnA cazmA caDhAvIne jovA jevu' che. svaccha AvaraNa rahita AMkha svataMtrapaNe je kAMI joI zake che te leADhAnA cazmAdvArA parataMtrapaNe joi zakatI nathI. jJAna, sukha, jIvana, AnaMda meLavavAmAM AtmA svataMtra hovA chatAM mAhAdhIna thaine mane jaDathI maLe che evI anAdinI mithyA zraddhA tenI khase nahIM tyAM sudhI sabhyajJAna kahevAya nahi ane samyagajJAna sivAya dharmonA nAme karavAmAM AvatA adhA prayatnA nakAmA che; mATe meAhanA upazamabhAvathI thavAvALI bhAvanAo ne dhAraNAe ja AtmAnuM hita karavAvALI che. bAkI tA audicaka bhAtranI bhAvanAo ane dhAraNAo AtmAne parAdhIna banAvavAvALI hAvAthI AtmAnuM kAMipaNa hita karI zakatI nathI, arthAt AtmAnAM jJAna, sukha, jIvana ane AnaMdanA AvirbhAva thavA detI nathI. ana'tamaLI caitanyane jaDa kAMi karI zake nahi, chatAM aneka bhavAthI peAtAnuM dareka kAya jaDane soMpI dai pAte pramAdI banI rahyo che; mATe ja caitanyane ghaNI ja vakhata jaDa tathA jaDanA vikArAnA Azraya levA paDe che, jethI karI vikRta bhAveAmAM Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 358 : jJAna pradIpa. anicchAthI bhaLIne pitAne duHkhI, regI, zekagrasta vagere vagere mAnavuM paDe che. AtmA jJAna, darzana, cAritra, vIrya, jIvana, zAMti vagere pitAnI vastuo hovA chatAM kRtrima jJAnAdi mATe jaDane Azrita bane che. mehanI sattA nIce rahele hevAthI pitAnI sAcI vastuo gamatI nathI. banAvaTI vastuomAM ja AnaMda mAne che ane te vastuone saMgraha karavAmAM aneka vipattio sahana kare che. te tene gulAma bane che. jaDane jarA paNa vizvAsa rAkhavA jevuM nathI. jaDanA upara zraddhA rAkhanAra AtmAene ghaNuM ja khamavuM paDe che. AMkha phUTI jAya, kAnane paDade phATI jAya, laka thaI jAya, jaladara, kaThodara thaI jAya vagere vagere jaDanA vilAsamAM pramAdI AtmAonI kevI dazA thAya che te ApaNe joIe chIe. jaDa amane sukha Apaze, amane jJAna Apaze, amAruM AnaMdanuM sAdhana meLavI Apaze ItyAdi jaDa uparanI zraddhA AtmA jyAM sudhI rAkhI rahyo che tyAM sudhI kharI vastunA abhAve-pariNAme AtmAne jaDavat banavuM paDaze, mATe jaDa uparanI zraddhA kADhI nAkhavI joIe. jaDane jarA ya vizvAsa na rAkhatAM pitAnI vastuone vikAsa kare joIe, te ja pariNAme AtmAne sukhazAMti maLI zakaze. kevaLajJAnIo vikAsI AtmAo ja che. jarA ye azAMti, asukha ke bhaya, bhale AMkha phUTI jAya ke paDade phATI jAya athavA te game te jaDane duHkhadAyI vilAsa kema na hoya ! vikAsI AtmAne kAMI paNa asara thatI nathI, mATe vikAsanA mArgamAM ja niraMtara prayANa karavuM e AtmAone atyaMta hitakArI che. Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0000000% thththme karmamImAMsA. Booooooooooooooooooooo (49) ooooooooooooooooooook jene zAsanamAM karmavAda bahu vistArathI varNavyo che, kAraNa ke saMsAramAM jeTalI vicitratA jaNAya che te saghaLI karmanI karelI che. karma jevI kaI vastu na hota te saMsAranI astitAne sarvathA abhAva ja hota. A kamapudgala paramANuonA anaMtAnaMta skaMdhane sakarmaka jIvanI preraNAthI athavA sahAyatAthI niraMtara karmapaNe banAvyA ja kare che. jIva sakarmaka kayArathI thayo che tene sarvajJo jANe che paNa kahI zakatA nathI, kAraNa ke jIva-kamasaMganI Adi nathI, paNa saMgane aMta hevAthI jIvathI kama sarvathA kayAre chUTA thaze te kahI zake che. jIva pugalaskane kamapaNe pariNumAve che tyAre te karma pariNata yugalaskadhamAM jIvane aneka prakAranI anukULatApratikULatA, sukha-duHkha Adi phaLa prApta karAvavArUpa svabhAva, keTalA kALa sudhI jIvanI sAthe karmanA saMbaMdhathI joDAI rahevuM, te sthiti, tIvra ke maMda phaLa ApavArUpa rasa ane kamarUpe pariNamelA pagalAnI saMkhyA vajana. A pramANe karmapaNe pari Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 360 : jJAna pradIpa, NamatI vakhate ane AtmAnI sAthe ekameka thavArUpa baMdha paDatI vakhate pudgalaska cAra avasthAo dhAraNa karavAvALA thAya che. temaja AtmAnI sAthe baMdhAtI-joDANa thatI vakhate adhyavasAyanI tAratamyatAnA aMge traNa prakAre baMdhAya che. eka baMdha e nabaLo hoya che ke je pazcAttApa karavAmAM Ave te tarata chUTI jAya che. bIje baMdha evA prakAra hoya che ke prAyazcittathI chUTI jAya che ane trIjo baMdha evA prakAranA hoya che ke bhagavyA sivAya chUTato nathI. AtmAne tene rasa cAkhache ja paDe che. cAkhIne nirasa karyA sivAya chUTI zakato nathI. pugalaskaMdha Atmapradeze sAthe maLI kamapaNe pariNata thayA pachI udayamAM AvyA sivAya chUTA paDI karma-saMjJAne choDI zakatA nathI. upara batAvelA traNa prakAramAMthI game tevA prakAranA karma kema na hoya ? ane tene karma saMjJAthI mukta karavAne game teTalA prayatna kema na karavAmAM Ave paNa udayamAM AvyA sivAya te AmAthI alaga thaI zaktA nathI. hA, eTaluM te banI zake che ke keTalAMka kama nabaLAM hoya che te pazcAttApathI ke prAyazcitta karavAthI bhegavavAM paDatAM nathI. A sthaLe avazya zaMkA thaze ke udayamAM Ave ane jogavavAM na paDe e kema bane? paNa AmAM zaMkA karavA jevuM kAMI ja nathI, kAraNa ke udaya be prakAra che. eka vipAka udaya ane bIje pradeza udaya. A banne prakAranA udayamAMthI vipAka udaya te bhegavavuM-anubhava the, sukhaduHkha AdinuM vedavuM, jene AtmA sArI rIte jANI zake. ane pradeza udaya te jene AtmAne lezamAtra paNa anubhava na the te pachI zubha hoya ke azubha hoya, paNa pradeza udaya vakhate AtmAne jarA ya sukha Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phamImAMsA, H 361 duHkha thatu nathI. A banne prakAranA udaya niraMtara cAlu ja rahe che ane te eka sAthe ja thayA kare che. temAMthI vipAka uDDayanA AtmA anubhava kare che ane te ja samaye thatA pradeza udayane AtmA jANI zakatA nathI, kAraNa ke pradeza uyamAM bilakula rasa hAtA nathI ane vipAka udayamAM daLIyAM rasathI bharelAM hAya che. rasavALAM kama pudgalanA udaya te vipAka uDDaya ane nirasa anelAM kA~daLanA udaya te pradeza uya. ema te ane utkraya AtmapradezamAM ja thAya che, paNa vipAka ane pradezanA bheda pADanAra upara jaNAvela rasa ane sthiti ja che. rasa ane sthitivihIna te pradeza udaya, rasa ane sthiti sahita te vipAka udaya. AchAmAM ochA rasa ane echAmAM AchI sthitivALuM kama kevaLajJAnI tIthaMkara bhagavAna mAMdhe che. prathama samaye khAMdhe, khIje samaye veDhe ane trIje samaye nija re. zeSa sarva jIvA vadhu rasa ane vadhu sthitivALAM kama khAMdhe che. adhyavasAyazUnya kevaLa kAyayeAgathI aMdhAtAM kamamAM mithyAtva, avirati ane kaSAyanA abhAve alpa sthiti ane alpa rasa hAya che. ane madhamAM vicitratA hAtI nathI arthAt tI kara mAtra kaeNma madhavAmAM sarakhA sthitivALA hAya che. saghaLA ya trisAmayika sthitivALA heAya che. pazcAttApa ane prAyazcittathI chUTI javAvALAM nabaLA AMdhAvALAM karmo bhAgavavAM paDatAM nathI arthAt tene vipAka uya TaLI zake che paNa pradeza uya te thAya ja che. pradeza uDDaya thayA sivAya puddagalaskadhAnI paDelI karmAMsanA TaLI zakatI nathI. kakSaya eTale vipAka udaya athavA pradeza utkraya thaI AtmapradezAthI chUTA paDI javuM. majabUta AMdhAnA kama` ke jene nikAcita-avazya bhAgyatva, - Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 36ra : jJAna pradIpa. vipAka udayamAM avazya AvavAvALAM kahevAya che tene paNa kSapakazreNImAM vatatA mahApuruSe zukladhyAna dvArA te nikAcita karmamAM rahelA sthiti tathA rasano ghAta karI vipAka udayanI zaktithI hIna karI nAkhe che, jethI karI te karmo vipAka udayamAM na AvatAM pradeza udaya thaIne kharI paDe che. pazcAttApa, prAyazcitta ane zukuladhyAnarUpa prayatnathI karma mAtrane vipAka udaya TaLI zake che arthAta TALyAM TaLI zake che. pradeza udaya te karma mAtrane thavAne ja. A pradeza udaya te kelamAM pIlI nAkhelI zeraDInA choDa cUsavA je heya che ane vipAka udaya te rasavALe zeraDIne sAThe cUsavA je hoya che. pradeza udaya nirasa ane vipAka udaya sarasa jANavo athavA audayikabhAvathI, pazamika bhAvathI athavA kSApazamika bhAvathI thavAvALA jIvanA prayatna sivAya kAMI paNa banI zakatuM nathI. zubhAzubhane udaya TALavA mATe jIvane prayatna avazya kare paDe che. pathamika bhAva eTale mehanIya karmanuM sattAmAM dabAI javuM. lApazamika bhAva eTale udaya thayelAnuM kSaya thavuM ane sattAmAM rahelAne udaya na thavo ane audayibhAva te karmanuM udayamAM AvavuM. cAra gatie aneka prakAranI AkRtio vagere audayibhAvamAM AvI jAya che. jema jIvane karma bAMdhavAmAM prayatna kare paDe che, tevI ja rIte karmathI chUTavAmAM paNa prayatna karavo paDe che. ane pUrve batAvelA prayatnothI vipAkaudaya TaLI jaI pradezadaya thaI zake che, arthAta TALyAM TaLI zake che. kevaLajJAnIo je prayatnathI kama chUTavAnAM hoya che, te jANI zake che ane tadanusAra AtmAo prayatna kare che. keTalAka jIve karmane udayamAM lAvavA prayatna kare che te huM Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka mImAMsA, : 363 : duHkha bhAgavuM evA AzayathI nathI karatA paNa udayAtrIna thaine mane sukha thAe evA AzayathI kare che. aMte kama udayamAM AvI, bhogavAI nirasa thaIne kharI paDe che. jIva mAtranI traNa kALanI pravRttine kevaLajJAnIe jANe che ane jIvA paNa temanA jANavA pramANe vate che. jANe che karavAnA puruSArtha karaze ke nahIM kare te saghaLuM jJAnIo ane ta ja pramANe thAya che. vipAka uDDayanA pradeza prayatna, vipAka udayamAM lAvavAnA prayatna, udayamAM AvelAne kSaya karavAnA prayatna vagere vagere puruSArthAM jJAnIonA jJAnathI mahAra hAtA nathI. trividha tApa(duHkhaka)nA vipAka uDDayane kSaya karavA dravya puruSArtha (aneka prakAranA vyavasAyarUpa) ane bhAva puruSAthaeNtapa japa Adi jIva mAtra karI rahyA che. saMsAramAM jeTalA bhAveA thayA che, thAya che ane thaze te sarve jJAnInA jANavA pramANe ja che. ApaNane je kAMI vicArA utpanna thAya che te kamanI preraNAthI thAya che ane tene sA jANuM che. keTalAka kahI de che ke jJAnIe joyu haze tema thaze ema mAnIne puruSAhIna thAya che ane keTalAka jJAnIoe zuM joyuM che tenI ApaNane zI khabara paDe ema mAnI purUSAtha kare che; e saghaLuMce jJAnIonA jJAna bahAra tA nathI ja. saMsAramAM hiMdu samAjamAM evI mAnyatA che ke je kAMI thAya che te prabhunI preraNA sivAya thatuM nathI. islAma dharmImAM khudAnA hukama sivAya jhADanuM pAMdaDuM paNa hAlatuM nathI evI mAnyatA che. tyAre jaina samAjamAM prabhue jJAnamAM joyu che tema thAya che, temAM jarAye phera paDatA nathI. tAtpa keduniyAnA anya dharmo prabhune preraka mAne che tyAre jainadhama prabhunA Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 364 : jJAna pradIpa. prakAzaka mAne che ane kamane preraka mAne che. basa, eTale ja pharaka rahe che. jIva karmanI preraNAthI kArya kare che. kAryamAtramAM karmanI preraNA heya che. kevaLajJAnIe jJAnamAM joyuM hoya tema thatuM hoya te prayatnane avakAza kayAMthI? A vicAra paNa karmanI preraNAthI ane prabhunA jANavA pramANe thaye. prabhue A ja pramANe jAyuM hatuM ke amuka vyaktine amuka TAIme amuka vicAra utpanna thaze. temaja karmanA vipAkedayane TALavA prayatna karanAra vyaktinA Azaya ane pravRttine paNa jANatA ja hatA. je ApaNane amuka karma bhogavavuM paDaze, evuM jJAnIe joyuM hoya te ApaNane kamane khaseDavA prayatna sUjhe ja nahi, ane amuka prayatnathI amukanA amuka kama TaLI jaze, evuM joyuM hoya to vyakti avazya prayatna karI kama TALyA sivAya rahe nahIM. amuka vyakti amuka prayatna karaze paNa niSphaLatA prApta thaze te te bhAva paNa tema thayA sivAya rahetuM nathI. tAtparya ke trividha tApa prayatnathI TALyA TaLI zake che ane nathI paNa TaLatA. banemAM jJAnIone yathArtha ja jJAna hoya che. jJAnIoe zuM joyuM che te alpa jIva jANI zakatuM nathI. paNa anumAna karI zake che ke mArI pravRtti tathA apravRtti, saphaLatA ane niSphaLatA vagere kAyika, mAnasika, vAcika pravRttio jJAnIonI jANa pramANe ja thAya che. ATalA ulalekhathI kaMIka samAdhAna thaze ja ke jJAnIonA jANavA chatAM puruSArthane avakAza te che ja. jJAnIonuM jJAna puruSArthamAM ADuM AvI zakatuM nathI temaja ApaNe paNa jANI zakatA nathI, ke jJAnIoe ApaNA mATe jJAnamAM zuM joyuM Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmamImAMsA. : 365 H ~~~~~~~ ~~~ ~~ che tethI paNa puruSArthane avakAza che ja. bIjI eka bAbata saMsAramAM daSTigocara thAya che ane te e che ke duHkhane khaseDavA bAhya pravRttio tathA atyaMtara pravRtti AdarAya che. tevI ja rIte sukhane khaseDavA atyaMtara ke bahAranI pravRtti AdarAtI nathI. duHkhane khaseDavA sau koI prayatna kare che, paNa sukhane khaseDavA keIpaNa prayatna karatuM nathI. jema duHkha kama che tema sukha paNa karma che, chatAM anAdi kALanI vAsanAthI duHkha saune apriya lAge che, ane sukha priya lAge che. eTale duHkhane lakSamAM rAkhIne dUra karavA prayatna karAya che, chatAM e ja prayatnathI sukha paNa khasI jAya che. je prayatnathI dukha khase che te ja prayatnathI sukha paNa khasI zake che. aneka jIne duHkha ApI sukhI banavA karavAmAM AvatA prayatnathI sukha paNa khasI jAya che. athavA paugalika sukhanI AzAthI karavAmAM AvatA japataparUpa prayatnathI puNyakama baMdhAya che ane tethI karI Atmika sAcuM sukha avarAI jAya che. A saghaLo ya kamane ja vilAsa che. ja ane naka, na , Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adha sudhA [ 1 ] ( 50 ) 1. vItarAganI upAsanA vItarAga banavAne mATe che, karmothI chUTI jaIne nitya sukha meLavavAne mATe che. 2. tamArI Arthika tathA zArIrika zakti sArI hAya te dInadu:khInA uddhAra karo. 3. tamArAthI sAruM na banI zakatuM hAya te| je sAruM karatA hoya temane joine khuzI thAo. 4. vastu mAtramAM guNa ane avaguNu ane rahelA che, sarvathA guNI ke sathA avaguNI jevI kAi paNa vastu nathI. ekane eka vastu avaguNu kare che tyAre te ja vastu bIjAne guNa kare che mATe kAi paNa vastune kharAba kahIne niMdaze nahIM. 5. tame phezanamAM phasAI jaIne evA udbhaTa veza na dhAraNa karo ke jene joine tamArA pitA, putra ke bhAI, mAtA, putrI ke bahena peAtAnuM mana agADIne aparAdhI ane. 6. sArA vicAro vicAravAnI Teva pADaze| te pachI tamane sAruM' karatAM muzkelI nahIM paDe. Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ medha sudhA : 367 : 7. duniyAnA dareka pradezamAM prasiddhi meLavavI heAya te prabhumaya anI jAe, kAraNa ke vizvavyApI prasiddhi prabhu sivAya bIjo kAI paNa meLavI zakatA nathI. 8. tyAga na banI zake tA virakta thAe, bhale tyAgI na thAo; kAraNa ke vairAgya aMdaranA tyAga che ane tyAga mahAranA tyAga che. 9. mana suMdara manAvA, pachI tamane badhuM ya suMdara lAgaze. 10, jyAM prema che tyAM ja yA che. yA prema vagara rahI zakatI nathI. 11. duniyAnI vADInA phUlAmAMthI bhamarAnI jema mIThAza laI le ke ane kaDavAza cheDI de, eTale tame saghaLAne mIThA lAgazeA. 12. je vastu upara tamArA haka nathI tenA bhogeApabhoganI cAhanA rAkhavI tamArI ajJAnatA che. 13. jIvavAne mATe prabhunA gunhegAra banavA karatAM maravuM sAruM che. 14. vikAra rahita anyA sivAya nirdoSa thavAtuM nathI. 15. prabhune maLavuM hAya te| sava prANI sAthe prema karatAM zIkhA. 16. kudarate ApelA bhogeAmAM phasAI jaIne kaMgAla manaze| nahIM. 17. marIne pAchu avataravu` che e vAtane dhyAnamAM rAkhaze tA maratI vakhata mUMjhavaNa ochI thaze. Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 368 : jJAna pradIpa. 18. sukha joituM hAya tA duHkhInI pAsethI kharIda karo. sArAmAM sAruM maLaze, Aje nahI' maLe. 19. mANasAi meLavA. kevaLa manuSya AkRtithI kAMI paNa vaLavAnuM nathI. 20. saguNA khAine dhana na meLavaze; kAraNa ke sadguNa AgaLa dhananI kAMI paNa kiMmata nathI; mATe dhana maLe yA na maLe paNa sadguNane pheMkI deze nahIM'. 21. nirupayeAgI vastuonA saMgraha karI aparAdhI anaze nahI. 22. duHkha sahana karatAM zIkhA; sukha sadA rahevAnuM nathI. 23. tamArI pAse duHkhanI sAmagrI ghaNI che. navI kharIdaze| nahIM. 24. dareka pravRttimAM tame je bhUla karI tene lakSyamAM rAkhaze. 25. sukhane na kheALo, zAMtine maLo, eTale sukha peAtAnI meLe ja AvI maLaze. 26. saraLatA rAkhaze te dareka kAya sAdhavAmAM upayegI thai paDaze. ra7. sAcuM kahI de. elavAmAM zarama ke dAkSiNya na rAkho. nahI' te vizvAsaghAtI anaze. 28. jo khIjo mANasa tamArA upara vizvAsa na rAkhe te tame tene ThagI zakeA ja nahI'. na 29. jIvavAnA lAbha na rAkho. gheADu' jIvA paNa sAcI rIte jIve. Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - , pAga che. bAdha sudhA. : 369 30. bIjA ne jIvADIne jIvavA lebha bhale rAkho. 31. dhana meLavavAmAM DahApaNa nathI paNa dhanane upayoga karavAmAM ja DahApaNa che. 32. je juvAnImAM dhana na maLyuM te pachI indriyothI kSINa thayelI vRddhAvasthAmAM dhanane zuM karaze ? 33. tame potAnI jAtanA mitra banaze te jagatanA mitra banI zakazo. - 34. tame pitAnuM kalyANa karavAmAM svataMtra che paNa paranuM kalyANa karavAmAM parataMtra che. 35. saMsAramAM tame majUra thaIne AvyA che, mATe tamArI majUrI laIne raste paDo. saMsAranI kaI paNa vastu upara tamAre haka nathI. 36. khAvAmAM bheda che paNa jIvavAmAM nathI. sAruM khAnAre jIve che ne sAdu khAnAre jIve che. 37. phakta jIvavAnI ja IcchA rAkhavAthI duHkha vegaLuM rahe che. * 38. tanathI ne dhanathI jagatanuM bhaluM na karI zako te manathI te bhaluM Iccha. 39. tame pisAnA pUjArI na banazo, prabhunA pUjArI banazo te tamArA jIvananI kiMmata aMkAze. 40. pArakI vastu meLavI abhimAnamAM AvI jazo to pitAnI vastu meLavI zakaze nahIM. 41. haMmezAM svataMtra banavAnI IcchA rAkhazo, svachaMdI banavAnI na rAkhazo. Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 370 : jJAna pradIpa, 42. AMkha, kAna ane hadaya vagaranA dhanavAna karatAM AMkha, kAna ane hRdayavALe nirdhana hajAragaNe sAre che. 43. sukhI avasthA bhale bhUlI jAo, paNa duHkhI avasthA bhulazo nahIM. 44. keI tamAre vAMka kADhatuM hoya te khuzI thAo, kAraNa ke tamArAmAMthI vAMkane kADhe che paNa nAMkhate nathI, mATe tamane to lAbha ja che. 45. saMsAramAM sArA kahevaDAvavuM hoya te daMbha choDIne satkArya kare. 46. badhA pAsethI mAna joItuM hoya te sahu koInuM sanmAna kare. 47. tamAre saMsAranA svAmI banavuM hoya te saMsAranA sevaka bane. 48. tamAre jene page lagADa hoya tene tame hAtha joDe. 4. sahu kei mAnane Irache che mATe keInuM paNa apamAna karaze nahi. 50. zokha bhegavatAM bIjA ane zaka thAya che mATe zokha zekha nathI paNa zoka ja che. 51. saghaLA ja jIvavAnI IcchAvALA che, mATe tuccha viSamAM Asakta banIne koIpaNa jIvane mAraze nahi. para. tamane saMsAranA koIpaNa jIve hAtha joDIne prArthanA karI nathI ke tame amane mArI nAkhIne AnaMda bhega. 53. jagatanA jInuM rakSaNa karanAra ja jagatane pitA banI zake che. Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdha sudhA, ': 37ii ? 6. navA 1 54. sahu ke svAmI banavuM pasaMda kare che. sevaka banavuM koIne paNa ISTa nathI. 55. vacanamAMthI kaDavAza kADhI nAMkhIne vAparaje, kAraNa sahu kaI madhura vacana cahAya che. pa6, manuSya mAtra sarakhA che, kudaratI bakSIso judI judI che, mATe koIpaNa bakSIsanuM abhimAna karanAra mUkha che, kAraNa ke saMpUrNa bakSIsavALe saMsAramAM koI nathI. 57. tame kAyAthI cheTuM kAma karatAM duniyAne bhaya rAkhe che te pachI manathI khoTuM kAma karatA prabhune Dara zA mATe rAkhatA nathI ? 58. lAkho kharcatAM je zebhA maLatI nathI te zAbhA uttama prakAranA cAritrathI maLe che. 59 zarIranI kAMti vadhAravI hoya te naiSThika brahmacarya pALo. 60. zarIrane baLavAna ane khUbasurata banAvavuM hoya te sarva prakAranA viSayone cheDe. 61. sArAM ghareNAM paheravAthI ke suMdara vastro paheravAthI zarIra zobhatuM nathI, paNa uttama prakAranA AcAravicAra ane nItithI zobhe che. 62. prabhue dayA karI upakAra buddhithI je kAMI kahyuM che tema karaze te sukhI thaze. 63. dhana maLyA pachI manuSyatvahIna banI manuSya prema visaraze nahi. - 64. tame pitAne dhama rAkhavAmAM svataMtra che, paNa dhana rAkhavAmAM nathI. Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 372 : jJAna pradIpa, 65. dehane upayogI vastuone saMgraha na kare, AtmAne upayogI vastuone kare; kAraNa ke dehane bALIne rAkha karavAmAM Avaze. 66. dehanI sevAmAM ja uttama ane amUlya jIvanane veDaphI na nAMkhe. - 67. apakArane badalo vALavAne kaI divasa paNa vicAra na karaze. 68. nAzavAna deha mATe bhAna bhUlI aparAdhI banaze nahi. 69. bIjA jIvone jIvADIne jIvanAra ja sAcuM jIve che. bAkI te badhA ya jIvatA paNa marelA ja che. 70. tamAre AgaLanA mATe sAruM joItuM hoya te satkAya karI sAcI vastune saMgraha kare. 71. matane tame bhale bhUlI jAo paNa mata tamane visaravAnuM nathI. samaya Ave sAme AvIne UbhuM raheze, tyAre ja tamane khabara paDaze ke huM tane gulAma chuM , , 72. tame Akhara sthitimAM che ane vaidya pAMca sAta varSa jIvavAnI geraMTIthI sAjo karavA taiyAra thAya te lAkho ApavA taiyAra thAo che, te pachI anaMtakALa sudhInuM jIvana arpaNa karanAra prabhunA nAme hajAre kharcatA kema mUMjhAo che. A mUMjhavaNa ja tamArI prabhu upara keTalI zraddhA che te batAvI Ape che. prabhuzraddhA vagara zreya kayAMthI? 73. tame dehanA mATe paiso vAparatAM udAra banI jAo che ane pitAnA AtmAne mATe vAparatAM kaMjUsa banI jAo che, A te kevuM DahApaNa! tamane visa bira tame kahu tane mArIne ubhu Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bodha sudhA. : 373 : 74. tamArI pAse dharma je kAMI vastu mAge te tamArI pAse hoya te tarata ApI deje; paNa kaMgALatA, dInatA ke azakti batAvaze nahi, kAraNa ke tamArI pAse je kAMi che te. saghaLuM dharmanA pratApathI maLeluM che. 75. avasare parizrama karIne khetaramAM vAvanArane anAja maLe jAya che, tema avasare dharmakSetramAM vAparanArane saMpatti maLe jAya che. 76. kharca karavAnAM sthaLo hovAthI ja dhana kiMmatI vastu che. je kharcavAnuM eka paNa sthaLa na hoya te dhana tuccha vastu che. - 77. puNya maLyuM hoya te thoDuM thoDuM vAparajo. je vadhu vAparavAnI IcchA hoya te navuM vadhu pedA karaje. 78. bhAgyAnusAra IcchA rAkhaje. bhAgya vagaranI IcchA rAkhaze te maLeluM khAI nAMkhI duHkhI thaze. 79. tame zA kAme AvyA che? vicArI juo. savAre nahi, bapore nahi ane sAMje paNa je karavAnuM nahi karaze te pachI sUrya AthamI gayA pachI zuM karazo? 80. tamane jaDanI sevA karatAM anaMta kALa gayo. zuM maLyuM? janma maraNa ke bIjuM kAMI? 81. vicAra karI jeje ke je vastune tame potAnI mAne che tene tame kayAMthI lAvyA che? 82. svataMtrapaNe azAtA-duHkha bhogavI leze te duHkha pAmaze nahi. 83. svArthanA khAtara bIjAne sAruM lagADavA khATI pratijJA karaze te svArthabhraSTa banIne prabhunA gunhegAra banaze. Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 374 : jJAna pradIpa. 84, kAyabhAgI karatAM vRttibhAgI kaniSThatara che, kAyatyAgI karatAM vRttityAgI zreSTatara che. kAya ane vRtti ubhayanA tyAgI zreSThatama che. 85. tame kAI paNa prakAranA badalAnI icchA rAkhyA vagara vizvanI sevA karajo. 86. tame pArakI strI, pArakuM dhana Adi pArakI vastuone bhAgavavAnI icchA rAkhazeA te vastuo bhAgavyA vagara paNa prabhunA gunhegAra banaze. 87. tamAre sadA sarvAMdA sAcu ja khelavuM, chatAM mAnasika nabaLAine laine svAne jatA na karI niSkAraNa jUhu elaze| ja nahIM, peAtAnI zake te 88. je kAma karavAthI sajjana, DAhyA ane pratiSThita puruSAmAM apayaza thAya te kAma tame karazeA nahIM. 89. je kAmane halakA mANasA uttejana Ape, vakhANe tevA kAmathI vegaLA raheze. 90. tame kAI gAma jatAM rastA bhUlI jAo teA bharavADa tathA bhIla jevA mUrkha mANasone rastA pUchatAM zaramAtA nathI ane abhimAna paNa rAkhatA nathI; teA pachI jIvananI musAphrImAM rastA bhUlatAM DAhyA ane buddhizALI mANasAne pUchatAM zA mATe zarama ane abhimAna rAkhe che ? 91. jo tuM sukhI hAya tA duHkhamAM jIvavAnI vyavasthA karI rAkhaje, kAraNa ke AvatI kAle duHkha AvIne Ubhu` raheze. ane jo tuM du:khI hAya tA bebhAna thavAthI cetato raheje; kAraNa ke AvatI kAle sukhane samaya Avaze. Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adha sudhAra : 375 : 92. sukha AvyA pachI duHkhI avasthAnI rItabhAta cheDIza nahi kAraNa ke sukhanA divasa jatAM vAra nahi lAge ane pAchu duHkha AvIne khaDuM thaze. 93. saMsAramAM badhI vAte sukhI ane badhI vAte duHkhI kAI paNa nathI. je sukhI che te duHkhI paNa che ane je duHkhI che te sukhI paNa che. dhana che te putra nathI, ane putra che. te dhana nathI. dhana strI, putra che teA putra nAlAyaka che. dhana, strI, putra vagere sukhanAM sAdhana sArAM che te zarIramAM vyAdhi ane manamAM ciMtA rahe che; mATe bhAgyAnusAra maLelI vastumAM satASa rAkhIne na maLelI vastunA zeca na karaze. 94. tamane khAvAne anna, paheravAne vasra, rahevAne makAna ane zarIramAM ArogyatA eTalAM vAnAM maLe te saMteSa rAkhI sukhI jIvana gALaze . 95. pApa karIne meLavelA dhanathI pAchuM pApa kharIdazeA nahi paNa sukRtamAM dhana vAparIne puNya kharIdaze te AgaLa jatAM tame sukhI thaze. 96. namaLAM kAma karanAra peAtAnI jAtanA zatru che ane sArAM kAma karanAra mitra che, mATe tame pAte ja peAtAnI jAtanA zatru khanazA nahIM. 97. dhana meLavatAM AtmA pApathI jeTalA kharaDAyeA hAyateTale dhoI nAMkhavA dhanamAMthI amuka bhAga sukRtamAM vAparavA kADhazeA. 98. duHkha veThI, aparAdha karI meLavelA dhananeA pAte niraparAdhI manavA upayAga na karatAM kevaLa TrusevAmAM ja upayoga Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AAAAAAAAAA% **, * * * : 376 : jJAna pradIpa karaze te chevaTe deha chUTI paDaze, ane aparAdhanI sajA bhegavavA durgatimAM tamAre javuM paDaze. 9tame pitAnA zreya mATe bhale duHkha bhaMga paNa dehanA mejazekha mATe te jarAya dukha bhagavazo nahi. 100. jIvananirvAhamAM nirupayogI vastuonI cAhanA rAkhI duHkhI thaze nahi. 101. bIjAnuM bhaluM na karI zake, na karAvI zako te harakata nahi paNa manathI te jagatanuM kalyANa Icchaze. 102. tamane melAM kapaDAMvALA gaMdA mavAlIone joIne ghaNA utpanna thAya che, paNa prabhunI daSTimAM tame mavAlIo karatAM paNa vadhAre gaMdA che, mATe je tamAre prabhudaSTimAM svaccha rahevuM hoya te anAsakta rahIne karmathI melA thaze nahi ane pahelAne mela seMTyo hoya tene zuddha adhyavasAyathI dhoI nAMkhaje. - 103. tame sutarAu athavA rezamI navAM kapaDAM paheryA hoya che tyAre tamane vastra melAM thavAno ke DAgha lAgavAne ghaNe ja bhaya rahe che. cIkAzathI to ghaNA ja bacAvatA raho che. dhULavALI jagyAmAM kapaDAM UcAM laIne bese che, paNa tamAro AtmA karmathI mele thAya che, rAgadveSanI cIkAzathI cIkaNe thAya che teno tamane jarAya bhaya nathI temaja AtmAne mele na thavA devAnI kALajI ke ciMtA paNa nathI. 104. A jagatamAM je kAMI jaNAya che temAM sAcuM keTaluM che ane sAruM keTaluM che? tamane jeTaluM sAcuM ane sAruM lAge che tenAthI tamane keTalo saMtoSa, keTalI zAnti ane keTaluM sukha maLyuM ? Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ela sudhA. : 377 : 105. tame jagatanI jeTalI vastuo vAparI teTalIthI sate|Sa teA maLyo haze ja, have pAchI te vastu vAparavAnI icchA paNa nahi ja thatI haze. 9 106, je vAta sane na kahevAnI hoya te vAta khIjAnA AgaLa kahIne bhalAmaNa karavI ke * A vAta kAine kahezo nahi te gabhIra bhUla gaNAya, kAraNa ke bIjAnA AgaLa kahelI vAta AgaLa gayA sivAya rahetI nathI. jevI rIte tame na kahevAnI bhalAmaNa karIne vAta kahI, tevI ja rIte te paNa bIjA mANasane tamArI kahelI vAta kahIne na kahevAnI bhalAmaNa karaze. te vaLI trIjAne kaheze. trIjo vaLI cAthAne. A pramANe cAra kAne gayelI vAta saghaLe phelAI jaze. ' 107, tame aneka janmAmAM aneka jIvAne mArIne aparAdhI anI rahyA che ane A janmamAM paNa haMmezAM iMdriyonA dAsa anIne aneka jIvAne mArI rahyA che mATe ja tamane mAtanA bhaya rahyA kare che. jo tamAre mAtaneA bhaya TALavA hAya te kAi paNa jIvane mArI aparAdhI banaze nahi. cr 108, tame " huM hAMziyAra chuM, huM buddhizALI chu..." evu abhimAna rAkhatA hai| teA kADhI nAMkho, kAraNa ke jyAM sudhI tame tamArA AtmAne janmamaraNanA du:khAmAMthI che|DAvatA nathI tyAM sudhI tamArAmAM akkala ke hAMziyArI che ja nahi. 109. tamane kAI pApI kahe che tyAre tamane mAThuM lAge che te pachI pApa zA mATe kare che ? jevu' karaze| tevuM sahu kAi kaheze. pApa na kare| ane pApa karavuM hAya tA mAThuM na lagADA. cArI, luccAI, jIvahiMsA vagere pApAcaraNa cheADI Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 378 : jJAna pradIpa. Dho, nahi tA tamane duniyA cAra, luccA, pApI kahyA vagara nahiM rahe. 110. ghaDIbharanI mAjanA khAtara cArI, ThagAi, badamAzI karIne jIvanaparyaMtanI prAmANikatA tathA pratiSThAne dhAi nAMkhI duniyAnI dRSTimAM halakA anIne zA mATe krutinA mahemAna aneA che? 111. tamArA bhalA mATe hitabuddhithI kAI tamane e zabda kahe te tene upakArI mAnajo, paNa zatru mAnaze| nahiM. 112. anubhavI DAhyo mANasa keAi vAta kahe ane tame tamArI alpabuddhithI te ja vAtane khATI rIte samajI rAkhI hAya tA kadAgraha cheADI daine DAhyA mANasanI vAta svIkArI lejo. 113. kAI paNa prakAranu` vyasana tA na ja hAvu joie. cA, bIDI, pAna, seApArI, tamAku vagere vastu Arthika temaja zArIrika sArI sthitine nAza karanArI che; dhArmika bhAvanAone ma karanArI che ane kAI prasaMge na maLe tA ghaNI ja durdazA karAvanArI che. 114. evI Teva teA na ja hAvI joie ke amuka vastu vagara na ja cAle. e divasa vastu na maLe te paNa manamAM mUMjhavaNa na thavI joie. chevaTe jIvavAnuM sAdhana je anna tenA mATe paNa cAra divasa na maLe te| ya cAlyuM jAya tevI Teva pADavI joIe. 115. mANasa bhale kALuM khaDu ke meDALa hAya, paNa hRdaya tathA jIbhamAM mIThAza hAya tA te svA~nA devA karatAM paNa ghaNuM ja suMdara che. Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bodha sudhA : 37 ka. mmmmmmmmmm 116. aparAdhanI sajA bhegavavAne samaya Ave te khuzI thaze ane aparAdhI banavAne samaya Ave te dilagIra thaze. 117, bhUtakALanI bhUlane saMbhArIne AjanA sukhI divasane duHkhI na banAve, paNa vartamAna kALe je sukhano divasa che tene AnaMdathI bheTIne bhAvImAM bhUla na thavA pAme te mATe sAva dhAna raho. 118. eka sAdhAraNa mANasanI sevA karanAra badale meLavI zake che. are ! gAya-bheMsa jevA pazunI sevA paNa niSphaLa jatI nathI. badalAmAM dUdha dahIM maLe che, te pachI prabhunI sevAthI badala kema na maLe ? kayAre ane zuM badale maLaze te mANasa jANI zakatA nathI mATe jIvanaparyata prabhunI sevA cheDavI na joIe. 119. utAvaLA na thAo, dhIraja rAkhI sAruM karyuM jAo. tamArA mATe badhI sagavaDa thaI rahI che. tamArI ucca bhAvanA ane pravRtti anusAra tamAruM zubha bhAgya ghaDAI rahyuM che, ane azubha bhAgya kSINa thaI rahyuM che. samaya Avye sAruM phaLa meLavazo mATe AraMbhelAM zubha kAryane phaLa maLatAM sudhI cheDazo nahi. 120. sAcI rIte janatAnI sAthe varto, daMbhathI vartazo te dekhAvamAM sArA lAgazo paNa tamAre AtmA malina thavAthI chevaTe tiraskAranuM pAtra banI sahu koIne aLakhAmaNA lAgazo. 121. tame prabhunA sAcA sevaka banazo teM, saMsAra tamAruM bahumAna karaze tamane janatAnuM mAna meLavavA mAyA-prapaMca karI bIjI khaTapaTa karavI paDaze nahi. 122. keInA mATe sAre ke naraso abhiprAya bAMdhatAM Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 380 : jJAna pradIpa. pahelAM sArI rIte vicAra karaje, nahi te jagatamAM mithyAvAdInuM kalaMka tamArA mAthe ceTaze, ane prabhunA gunhegAra banI sajAnuM pAtra banazo. 123. duniyAne nyAya ApavAnI hoMza thatI hoya te pahelAM nyAyamArge cAlI, nyAyAdhIzanI gyatA meLavI nyAyAdhIza bane. nahi te anyAya mArge cAlavAne ane anadhikArIpaNe nyAya ApavAne Arepa tamArA mAthe Avaze ane bevaDI sajA bhegavavI paDaze. 12. tamane keIe paNa hAtha joDIne prArthanA karI nathI ke tame amArA gunhAe bIjAonI AgaLa kahIne amArA mATe sajAo ghaDIne bahAra pADe. 125. je mANasa jeTalA mAnane lAyaka hoya tenuM teTaluM ja mAna jALavavuM te egya gaNAya, paNa tenAthI vadhu paDatuM mAna ApavuM te tenuM apamAna karavA jevuM che. 126. jema vaDa, AMbA, gulAba Adi jhADone kApI nAMkhIne tenI kalame karavAmAM Ave che, jeTalI kalame karavAmAM Ave che teTalA ja navA AMbA vigare taiyAra thAya che ane kApI nAMkheluM jhADa khUba phAlephule che, tevI ja rIte vadhArAnI dhanasaMpattine kApI nAMkhI garIba mANasone daridratAnI bhUmimAM kalama karavAmAM Ave te saMpattinA aneka navAM vRkSe taiyAra thAya che ane saMpattinuM mULa vRkSa vividha prakAranI saMpattithI khUba phAle phUle che. 127. puNya saMge saMpatti maLyA pachI dhanamadamAM AvI jaIne dhanane durupayoga karazo nahi kAraNa ke dhanane durupayoga Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dha sudhA, : 381 : thavAthI zIghra dhanane nAza thaI jAya che, puNyaprakRti jaladI kSINa thaI jAya che. maLeluM dhana gayA pachI jIvanapayata pAchuM maLI zakatuM nathI, mATe mejazokhamAM dhanane upaga na karatAM puNyamArgamAM vyaya karazo. 128. koInA taraphathI ke pitAnI meLe Apatti-vipatti ke keIpaNa prakAranuM duHkha Ave te-huM aparAdhI chuM-ema citavIne khuzI thaze ane AnaMdathI bhegavI lejo paNa bIjAne mAthe aparAdhanuM ALa caDhAvIne pharIthI aparAdhI banaze nahi. 12. tamane pitAnA deSa joIne vINavAnI IcchA haze te vINa zakazo ane sarvathA deSa rahita banI zakazo, paNa bIjAnA deSa joyA karazo te nirdoSa banI zakazo nahi temaja tenI IcchA vagara tame tenA doSone paNa kADhI zakazo nahi. 130. bIjAne zAMti, sukha ane AnaMda meLavavAmAM kAraNa bhUta thazo, paNa duHkha tathA azAntinuM kAraNa banazo nahi. 131. deSanA dveSI ane guNanA rAgI banavuM sAruM che, paNa guNanA draSI banavuM sarvathA niNa banavA jevuM che. 132. duniyAnI vastuone pote pasaMda karatAM pahelAM prabhunI pasaMdagI dhyAnamAM rAkhazo. 133. eTaluM dhyAnamAM rAkhaje ke dareka bAbatamAM cIkAza sArI nathI paNa lUkhAza sArI che. 134. nirguNI achatA guNe sAMbhaLavA utsAhavALe rahe che, tyAre guNI chatA deze sAMbhaLavA Atura banyA rahe che. 135. kolasAne dhoLo kahevA mAtrathI ja je te cheLo thaI Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ": 382 jJAna pradIpa, jate hoya te ja niguNine guNa kahevA mAtrathI guNavAna banI zake che. A - 136. je duHkhIne joIne duHkhI thatuM nathI te dukhethI chUTI zakatuM nathI. 137. sahu keI sukhane cahAya che evI daDha zraddhAvALo aparAdhI banI zakatuM nathI. 138. saMsAranA saghaLA jIvo aparAdhanA atithi banyA che, mATe ja aparAdhanuM svAgata karavA sahu keI taiyAra rahe che. 139 tame jarUriyAtemAMthI paNa karakasara karIne pAMca paisAne bacAva karyo hoya te pitAnI kSudra vAsanAomAM na vAparatAM apaMga tathA anAtha garIba bALa, strI ane vRddhanI sevAmAM vAparazo. 140. je mANasane je vastunI pratijJA hoya te vastu khAsa kAraNe sivAya tene jANIne ApavAmAM Ave, te ApanAra viSapAna karAvanAra karatAM vadhAre aparAdhI che. 141. sevAne bahAne aparAdhI banavuM egya nathI. dhovAnI | IcchAthI kAdavamAM paga kharaDavA karatAM na kharaDavA ja ThIka che. 142. corI karI ke bIjAnA prANaharaNa karIne sevAnI bhAvanA rAkhavI, mahAna aparAdhI banavA jevuM che. 143. tame prabhunI dRSTimAM niraMtara rahe che, paNa tame pitAnI daSTimAM prabhune jyAre rAkhazo? 144. sarva jagata samAya tevI vizALa daSTi thayA sivAya prabhune maLI zakAtuM nathI. Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAdha sudhA : 383 : 145, mehanA nazo utaryAM sivAya khelazo nahi ke huM zuddha chuM, nira Mjana , anaMta zaktivALo chu, paramAtmAsvarUpa chu. 146. adhyAtmInI ALakhANu tenI zuddha ane ucca prakAranI kriyAothI thAya che. 147. kriyAnA pakSapAta karavAne badale mULathI uccheda karanAra jaDAsakta-puddagalAnI che; paNa adhyAtmI nathI. 148. vastunA vAstavika khAdha karavA vicAra karA paNa vivAda na karI. 149. buddhi mAtrathI siddha thayelI vastu karatAM prayAgathI siddha thayelI vastu atyaMta AdaraNIya thAya che. 150. je vAta tamane na rucatI hAya tene na svIkArA paNa sAcI vAtane khUTI manAvavA tamArI buddhine jUhI na karo. 151. tamAre zuM joie che, tenA nica karyAM pachI ja kAI paNa kA'nI dizAmAM prayANa karI. 152. upakArabuddhithI ane sevAmuddhithI ni:svArtha paNe kAMi paNa karazo te sArA lAbha meLavazo. 153. tame vicAra karavAmAM svataMtra che; paNa satyAsatyanA nica karavAmAM te parataMtra ja che. 154. je viSayanA tamane sarvathA abhyAsa na heAya tevA viSayamAM kadApi mAthu mArazo nahi. 155. koipaNa kAraNane laIne kAi vyakti pratye tamane ghaNA tiraskAra hAya tA bhale; paNa tenA sAcA ane sArA hita Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 384: jJAna pradIpa. kArI vaktavya pratye dhRNa-tiraskAra na rAkhazo. 156. peTa na bharAtuM hoya te pheDI nAMkhaje, paNa keInA uttama jIvanane adhama banAvavA paisAne mATe adhama banazo nahi. 157. tame duniyAnA guNa gAzo te duniyA tamArA guNa gAze, ane avaguNa gAzo te avaguNa gAze. 158. paramAtmA judA nathI paNa eka ja che, paraMtu paramAtmAne sAcI rIte oLakhIne upAsanA karazo te sAcuM phaLa meLavazo. 159. je kArya karavAmAM prabhunA gunhegArana thavAya te kArya karatAM keIne paNa bhaya ke zaMkA rAkhavAnI jarUrata nathI. 160. tame sahu keIne gamatuM nahi karI zake. prabhune gamatuM kare. 161. mArmika vacanenA prahAra, talavAranA prahAra karatAM ghaNuM ja duHkhadAyI che. 19ra. tamArI pAse kaI duHkhathI baLyo-jaLyo Ave te tene mIThAM vacanathI AzvAsana ApI zAMta pADa; paNa tene tiraskAra karIne duHkhanI agnimAM vadhAre na kare. 163. tamane sahuthI vadhAre je priya lAgatuM te bIjAne Ape. 164. saghaLA ya AtmAone dharma eka ja che, jude nathI paNa tene pragaTa karavAnAM sAdhane judAM judAM che. mATe je sAdhanathI jene AtmA zuddha thaIne prakAzamaya bane tenA mATe te sAdhana upayogI che. temAM kadAgrahanI ke vivAdanI jarUrata nathI. . 16pa. krodha, mada, lobha, IrSA, daMbha, dveSa, virodha ane Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adya sudhA : 385 : spa vagere viSaya vagere AtmAne meleA manAvI tenA jJAnAdi dhamane DhAMkI denArA che, ane varNa, gaMdha, rasa, zabda ane jaDanA dharmo krodhAdine sahAya karavAvALA che; mATe jyAM ane che tyAM dhamanA vikAsa nathI, paNa vinAza che. 166. duniyAmAM sAcu' te sAcuM che ane khATuM te khoTu ja che; paNa mAnavIe viparIta buddhine laine sAcAne kheATu ane khATAne sAcuM mAne che. 167. jaDa jagatamAM bhaTakatI vRttiene rAkeA; eTale tamane zAnti ane vizrAMti ne maLaze. 168. zAnti, vizrAnti ane sukhanA mATe eka pAI paNa kha`vAnI jarUrata nathI. garImamAM gokha mANasa paNuM meLavI zake che. 169. je asaMtASI che te garIbamAM garIma che; kAraNa ke te peAtAnI pAse lAkhAnI sa`patti hAvA chatAM mArI pAse kAMi nathI, ema mAnIne leAlanA vazathI garIbAi bhogave che. 170. je jaDanI pAse sukhanA aMza paNa nathI, evA sukha vagaranA kaMgALa jaDanI pAse sukhanI bhIkha mAMganArA bhikhArInA pazu bhikhArI che. 171. iMdriyAnA viSayeAmAM anAsakti dhAraNa karyAM vagara vRttie rAkI zakAtI nathI, ane vRttie zakAyA sivAya Atmazuddhi thaI zakatI nathI. 172. asahya vedanAthI pIDAtA jema yAnuM pAtra che tema krodhanA daradathI pIDAtA paNa dayAnu pAtra che, mATe anenA 5 Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 386 : jJAna pradIpa. ucita upacAra karIne ArAma ane zAnti pamADavA prayatna karavA manuSyanI pharaja che. 173. bhAna bhUlIne vikaLa thayA sivAya gALo bhAMDIne ke bIjI rIte apamAna karI zakAtuM nathI, mATe te apamAna karanAra dveSanuM pAtra nathI paNa dayAnu pAtra che; kAraNa ke vikaLatA atyaMta krodhathI athavA te gAMDapaNuthI thAya che arthAt eka krodhathI vikaLa ane bIjo gAMDapaNathI vikaLa-A pramANe ane vikaLatAmAM sarakhA hAvAthI temanI pravRtti upara daiyA ja karavI joie. 174. tamAre potAnI oLakhANa karavI hAya sakti cheADavI joie. te viSayA 17pa. Asakti ane prabhubhaktine ghaNA ja vizeSa che. jyAM Asakti che tyAM prabhubhakti rahI zakatI ja nathI. 176. duniyA zuM vastu che te sAcI rIte jANavuM hAya te duniyAnA pakSapAta cheADI daine madhyasthapaNAne svIkAra karo. 177, khArAka sAdA hoya ke sAro hoya, pariNAme khAdhA pachI baMnenA maLe ja ane che, mATe anne prakAranA khArAkamAM kAMipaNa bheda nathI. te pachI sArA khArAka mATe cAhanA rAkhI zA mATe du:khI thAo che ? tamAre te khAtI vakhata kSudhAvedanAnI zAnti ane jIvavu. A e ja vAtA upara dhyAna Apavu joie. 178. jarUriyAtA echI karI nAMkhazo te ja ciMtAone ochI karI zakazo. 179. cAra AnAmAMce jIvAya che ane cAra rUpiyAmAMye jIvAya che, paNa cAra AnAvALA jeTale sukhe jIvI zake che Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AA - 1 . baMdha sudhA. : 387 ? teTale cAra rUpiyAvALo sukhe jIvI zakato nathI, kAraNa ke cAra rUpiyAnA khArAkavALAne DaoNkaTare mATe hajArenI sagavaDa karI rAkhavI paDe che, ane cAra AnAvALAne temAMnI kazIye jarUrata paDatI nathI. 180. kapALanI AMkhethI jevA karatAM hadayanI AMkhothI jenAra ghaNuM ja sAcuM joI zake che. 181. je piTanA mATe duniyA vIze kalAka zArIrika ane mAnasika kaSTa veThI rahI che, te peTa je vagara mahenate bharAtuM hAya te pachI Atmazreya mATe prabhubhaktimAM lIna kema na thavuM joIe? AtmavikAsa mATe kema nA prayatna kare joIe? 182. khAdheluM pacAvavA davA khAvA karatAM vagara davAe pacI jAya teTale ja khorAka (UMdarI) le ThIka che. 183. mana upara vaLelA kaSAya ane viSayanA kATane kADhI nAMkhIne prabhusmaraNarUpa pArasamaNine saMsarga karavAthI AtmA svarNa banI jAya che. 18. tamArI saddabuddhithI utpanna thayelA tamArA pitAnA ja vicArone janatAnAM kalyANa mATe vAparazo te tame svaparanuM hita sAdhI zakazo. - 185. pitAnA mananI malinatAne laIne vaiSayika sukhonA virodhI uttama puruSonA uttama vicArene bhUMsI nAMkhavA pAmara manuSyanA vicAronuM pracArakArya karanArA pitAnA AtmAnA parama drohI che. 186. je vicAre tamArI buddhine malina banAvI tamArA jIvanamAM adhamatAne vikAsa kare tevA vicArono saMgraha Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 388 : jJAna pradIpa. karIne khIjAne saMgraha karAvavA prayatna karavA te ja sva-paranA nAzanI nizAnI che. 187. anna parimita jIvananuM sAdhana che tyAre dhama aparimita ane sAcA anaMta jIvananuM' parama sAdhana che. 188. anIti ane adhamathI dhana bheguM karIne te ja dhana anIti ane adhamamAM vAparavuM DAhyA mANasanuM kAma nathI. 189. tamane sAcA ane bhalA mANasa bahu game che mATe jo tame sAcA ane bhalA manazo te sahune gamazo. 190. savathA nirdoSanA vicArAnI gaveSaNA karajo ane jo tevA vicAro maLI jAya te peAtAnA ane paranA vicArAne kADhI nAMkhIne tenA sArI rIte saMgraha karI tenA pracAra mATe samagra jIvana aNu karazo te tame peAtAnuM kalyANa karI zakazo. - 191. tamArI mAtA, putrI ke ena upara kAi kuSTi kare tA tamane keTaluM duHkha thAya che ? ane tame krodhamAM AvI jaine tene nIca, dulhana gaNIne tenA prANaharaNa karavA taiyAra thaI jAe che. teA pachI tame khIjAnI mAtA, strI, putrI ke ena upara kudRSTi karatAM vicAra karajo ke AnuM pariNAma zuM Avaze ane huM jagatamAM kevA gaNAIza. 192, dhama sivAya bIjA koI paNa prakAranA daMbha karI dehane pASI tuccha svArtha sAdhanArAe teA daMbha cheADI dhanA Azraya levAthI chUTI zakaze; pazu dharmanA daMbha karI, tuccha jaDAtmaka sukhamAM magna rahI kSudra svArtha sAdhanArA mahAna aparAdhI hAvAthI ghaNe kALe ghAra kaSTo veThIne paNa chUTI * zakavAnA nathI; kAraNa ke chUTavAnI vastune AMdhavAnA kAmamAM lIdhI che. Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bedha sudhA. : 389 : 13. dhana ane jIvanamAM jIvana kimatI vastu che. te dhana zA kAmanuM ke je jIvananI kiMmata samajavA detuM nathI? 194. mahatvAkAMkSI ja mahApuruSa banI zake che paNa mithyAbhimAnI banI zakato nathI, kAraNa ke mahatvAkAMkSI guNavAnanI guNastuti sAMbhaLIne khuzI thAya che ane guNavAna banavA prayatna kare che, tyAre mithyAbhimAnI adekhAI tathA asahiSNutAthI guNavAnanA achatA deze batAvI halake pAMDavA prayatna kare che. 15. dAMbhikatAthI janatAmAM meTAImeLavanArAonAM jIvana asahiSNutAne laIne parama duHkhI hovAthI atyaMta dayAjanaka hoya che. 19. jemanA jIvanamAM jIvIne aneka AtmAo parama sukhI thayA che temanAM jIvana dhanya che, pUjya che, keTiza vaMdanIya che. . 197. adhamamAM adhama paNa jemanAM darzana mAtrathI uttamatA meLave che, saMtApanA tApathI AkuLavyAkula thayelA jemanI vANI sAMbhaLavA mAtrathI zAnti pAme che, jemanI dRSTimAM pApIaparAdhI nuM paramahita samAyeluM che evA duniyAnA devamahApuruSo prANI mAtrane pUjya che, upAsanA karavA lAyaka che, vaMgha che. 198. pite viSayAbhinaMdI hovA chatAM bheLa, aNasamaju, ajJAna mANasone bharamAvIne moTA ane nirdoSa bhale bane, tethI kAMI teo koIne paNa sadeSa ke nirdoSa banAvI zakatA nathI, kAraNa ke buddhizALI samaju mANase AvA halakA mANasanA kahevA upara dhyAna ApatA nathI. 19. jene je anukULa hoya te kharAba paNa sAruM ane pratikULa hoya te sAruM paNa kharAba lAgavuM te tenI kSudratAne jaNAve che. - 200. pitAnA vicAro ane siddhAMta khATA hovA chatAM bIjAne manAvavA prayatna karavAthI paNa te je na mAne ane Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 30 : jJAna pradIpa virodha kare te tene janatAmAM halake pADavA prayatna karanAra pAmara prANI che. 201. pitAnA punyabaLathI yaza tathA saMpatti meLavI sukhe jIvanArane pitAne Azrita banAvI pitAnI sattA nIce rAkhavA udyama karavAthI paNa je phAvI na zake te janatAmAM tenA chatA achatA doSa gAIne tenA pratyene janatAne prema ocho karavA kapaTa keLavanAra adhamatAne parama upAsaka che. 202. pitAnA hRdayane dUSita tathA avaguNu banAvyA sivAya bIjAnA doSe ane avaguNa kahI zakAtA ja nathI. 203. jagatanA jIvene sukhe jIvatA joIne duHkhI thanAra prabhune pUrNa aparAdhI che. 24. dhana, baLa, azvarya, rUpa ane vidyA AdinA abhimAnathI matta banIne bIjAnI avagaNanA, tiraskAra karanArane Apatti-vipatti AvavAnI ja ane dIna banIne pitAnA bacAvanI yAcanA karavAne ja, mATe abhimAnamAM AMdhaLe banela paNa dayAnuM pAtra che. tenA upara dveSa na karatAM dayA karavI joIe; kAraNa ke bicAre potAne bhAvamAM thanArA aniSTa prasaMgene joI zakatuM nathI. - ra05. bIjAnA duHkhane grahaNa karIne tenA badalAmAM sukha ApavuM te uttamatA che. - 206. pite duHkha veThIne paNa bIjAone parama sukha ApavA duniyAmAM je avatare che te avatArI puruSa kahevAya che. 27. pate savahIna ane guNahIna hovA chatAM bIjAnA dhanabaLathI ke punyabaLathI meTA tarIke paMkAIne abhimAnamAM madenmatta bananAra mUrkhAono saradAra che. Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bodha sudhA. : 39 : 208. parepakAramAM ane AtmazreyamAM dhana kharcanAra karatAM jIvana kharcanAra atyaMta zreSTha che. 209. maLyuM che tenA karatAM paNa asaMkhyagaNuM je mAnavajIvana lAMbu hoya te paNa tenI eka kSaNa nakAmI nathI. jeo kahe che ame nakAmA chIe, bhUle che; AtmavikAsanuM khAsa kAma karavAnuM che temAM jIvananI sarva kSaNe kAme lagADIne kiMmatI banAvI zakAya che. 210. jyAM sudhI saMpUrNa AtmavikAsa na thAya tyAM sudhI manuSya nakAme nathI. 211. dhana-saMpattinI vyavasthA sahu keI kare che, paNa jIvanasaMpattinI vyavasthA karanAra koI virale ja heya che. 212. viSa jevI prANaghAtaka vastu kema na hoya, paraMtu mAnavI jyAM sudhI guNakArI ane lAbhakArI mAne che tyAM sudhI te vastune choDI zakato nathI. 213. je vastune tyAga kare che tenA pratye virakta thavAnI jarUrata che. ane te viraktabhAva vastunA avaguNadeSa jevAthI utpanna thAya che. mATe je vastune cheDavI hoya te guNanI jamaNuM choDI daIne tene vAstavika dene jue. 214. saMsAra khAre che, chatAM jaDAsakta daMDAtmAone sAre lAge che-mITho lAge che. 215. AtmasvarUpane oLakhI AtmAmAM ja ramanAra saMtapuruSa che ane gaMdakInI gaTaranA kIDAnI jema pAMce IdriyonA viSayomAM ja magna rahenAra pAmara manuSya che. 216. AtmavikAsanA paMthe prayANa karIne upagI mAnava Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 39ra : jJAna pradIpa, jIvanane TakAvI rAkhavA nirasa, sAde, zuddha ane parimita rAka lenAra puruSa che, ane vikAsane DoLa karI vilAsa mATe dehane dAsa banI indriyone poSaka, managamata, sarasa, svAdiSTa ane sadeSa kherAka lenAra bhikhArI che. - 217. uccatama jIvanamAM jIvanArane beTI prasiddhi meLavavAnI cAhanA na hovAthI ADaMbara karIne dAMbhika jIvana banAvavAnI sarvathA AvazyakatA hotI nathI. teo hadayanI zuddhi ane saraLatAthI jIvanane vadhAre ucca banAvavAnA athI heAya che. 218. sAdhujIvana vyatIta karavAno DeLa karanAra asAdhutAne dAsa che. 219. prabhumaya jIvana banAvavAne atha viSayAsakta pAmara jIne Azrita banatuM nathI. 220. tame jema jema jaDanA Azrita banazo tema tema tamArA sukhanI hAni ane duHkhanI vRddhi thaze ane jaDathI svataMtratA meLavaze te duHkhanI hAni ane sukhanI vRddhi thaze. 221. kamavikAsanI dizA badalAyA sivAya dharmavikAsa thaI zakta nathI. - 222. prabhu parimita pradezavALA vADAmAM geMdhAI rahelA nathI, paNa sarva sthaLe che arthAt adhikArI manuSya mAtra prabhune meLavI zake che. 223. jIva mAtra dhama che. jaDa vastuo paNa dharma vagaranI te nathI ja; paraMtu dharmanA vikAsanA mArgamAM rahelA AtmAo ghaNA ja thoDA che. Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdha sudhA. : 393 : - 224. jyAM vikAsa che tyAM vilAsa nathI ane jyAM vilAsa che tyAM vikAsa nathI. . ( 225. jaDanA dharmamAM Asakti dharAvanAra vidharmI cheadharmI che ane pitAnA dharmamAM lIna rahenAra dhamI che. 226. jaDanA dharmone upaga te vilAsa ane Atmadhamane upaga te vikAsa. 227. tamAruM ahita kema na thatuM hoya, paNa je tamane gamatuM bele-gamatuM kare tene tame cAhe che ane hitakArI paNa tamane aNagamatuM bele-aNagamatuM kare tenI tame dhRNA karo cho e tamArI moTI bhUla che. - 228. dharmane pracAra karyo tyAre ja kahevAya, ke jIve jaDAsakti cheDIne Atmasanmukha thAya ane pitAnuM sAcuM hita sAdhe. 229. pitAne svArtha sAdhavA dharmavikAsanA sAdhanemAM vivAda karI vairavirodha UbhuM kare te adhamane uttejana ApavA jevuM che. 230. khAnapAna ane mAna-satkAra meLavavA dharmanA nAme satyamAga saMtADIne asatyamArga batAvanAra dhamane pUrNa drohI che. 231. kSamA, dayA, satya Adi guNe na hovA chatAM ke kSamAvAna, satyavAdI, bALabrahmacArI Adi guNene Aropa karI prazaMsA kare te khuzI na thatAM zaramAo; kAraNa ke achatI vastunI prazaMsA te eka prakAranI mazkarI che ane khoTI prazaMsA sAMbhaLI khuzI thavuM te mUrkhatA che. Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 34 H jJAna pradIpa. ra3ra. tamane game tema bhale karA; paNa tema karavA bIjAene DhArIne prabhunA aparAdhI banazeA nahiM. 233. sacetana athavA acetana kAIpaNa vastune hRdayathI cahAtAM pahelAM peAtAnu vAstavika hitAhita vicArI lejo. 234, je siddhAMtAne tame sarvathA amalamAM mUkI zakatA nathI tenuM bhAra daIne samarthana karatAM vicAra karajo. 235. peAtAnI halakI pravRttimAM janatAnA virodha TALavA prabhunI sa'matinuM pramANapatra batAvanAra prabhunA pUN drohI che. 236. dAMbhika mAnavajIvanamAM jIvavA karatAM pazujIvanamAM jIvavuM zreSTatara che. 237. mananI ane jJAnanI nabaLAivALAe uttama puruSonI yaktimAM bhaLavA sAhasa kheDavu te tenA sarvanAza mATe che. 238. uttamatA meLavyA sivAya daMbha karIne uttama puruSapaNe prasiddhi meLavavI te uttama puruSAnI uttamatAne kalaMkita karI temane janatAmAM halakA pADavA jevuM che. 239. pAtAnA kalpita mAne prabhune mArga batAvIne prabhunA sAcA mArge cAlanArAone bhUlA pADanAra prabhune gheAra aparAdhI che. 240. kaMgALa saghaLAne peAtAnA jevA banavAnI icchA rAkhe che, paNa dhanavAna pAtAnA jevA thavAnI icchA rAkhatA nathI e ja temanI kSudratA che. 241. kAi bhAgyazALIne tana, dhana, kuTuMba AdithI sukhI joine temanI adekhAI karavAthI kAMI maLavAnu nathI; paNa te Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdha sudhA. : 35 : wwwwww w vastuo meLavavA jeTaluM punya upArjana karaze to bhAgyodayathI tame paNa te vastuo meLavI zakaze. 242. svArthanI paNa maryAdA hevI joIe. amaryAdita svArtha janatAmAM tiraskAranuM pAtra banAve che. 243. karavuM paDaze, javuM paDaze, ApavuM paDaze ItyAdi bhAvazanya laukika vyavahAra eka prakArane daMbha che arthAt IrachA vagara dAkSiNyathI, zaramathI ke lokApavAdathI bahIne karavAmAM Avato dareka prakArane laukika vyavahAra, svArtha sAdhavA mATe sevAtA daMbhane kahevAmAM Ave che. 244. tamane mAna na maLe te harakata nahi paNa apamAna maLe tevA kAya, prasaMga, pradeza ane vartanathI vegaLA rahejo arthAt apamAna meLavazo nahi. 245. pramANikatA bAIne dhanavAna banAtuM hoya te pramANika bane, dhanavAna banavAnI koI paNa jarUrata nathI; kAraNa ke dhanavAna kevaLa ajJAnIone ja priya ane AdaraNIya thAya che tyAre pramANika DAhyA mANasane ane prabhune paNa priya thAya che 246. tame majazekha mATe karelA paisAnA devAmAMthI te chUTI zakaze; paNa aneka jIvane duHkha ApI temano saMhAra. karI karelA temanA prANonA devAmAMthI aneka janmamAM prANe ApatAM paNa chUTI zakavAnA nathI. 247. adekhAI duHkhene AvavAne saraLamAM saraLa mArga che. 248. janatAmAM dugaNe pragaTa karavAne bhaya batAvI bIjAnI pAsethI meLavelA pisAvaDe peTa bharanArAo gIdhapakSIo, karatAM paNa utaratA darajajAnA che. Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 396 : jJAna pradIpa. 249. parAyuM dhana, parAi zrI Adi pArakA vaibhava bhAgavavAnI lAlasA rAkhavI adhamatAnI nizAnI che. 25. kAI paNa prakAranuM khATu kAma karatAM prabhunA bhaya na rAkheA teA tamArI marajI, paNa tamane maravuM gamatuM nathI mATe meAtanA tA bhaya rAkhajo. 251. udyama karatAM je kAMi maLe temAM sa'teASa rAkhI AnaMda manAvA, kAraNa ke avadhi pUrI thaye du:kha manAvaze teAye maraze ane AnaMda manAvaze teA paNa maravAnA teA kharA ja, mATe aMtima sarakhA pariNAmavALA phUMkA mAnavajIvanamAM AnaMda zA mATe na manAvavA ? 25ra. chetarapiMDIthI jagata chetarAze paNa prabhu chetarAvAnA nathI, mATe prabhuthI kAMi paNa meLavavAnI icchA hAya teA chetarapiMDIne choDI dejo. 253. sa'sAramAM paraspara ekabIjAnA ekabIjAnAthI svA sadhAtA haiAvAthI ja Apasa ApasamAM ekabIjAnI sAthe gADha saMbaMdha, mitratA ane sneha dharAve che. 254. tamArA jIvanamArgamAM kRtrimatAnA kAMTA veraze nahi. 255. jagatane sudhAravAnA DhALa karavA karatAM tamArI jAtane sudhArA. 256. je dugu NeAthI jIvana malina banIne AtmAnA adhaHpAta thatA hoya, tevA dAne peAtAnAmAMthI ane paramAMthI kADhavAnA prayatna karo. 257. sva-parane ahitakArI kAinI pravRtti joine dayA AvatI hAya ane hitakArI mAga khatAvavA icchA thAya te Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bedha sudhA. : 397 : hRdayamAM svArthane aMza paNa rAkhaze nahi. 258. svArtha ane spRhA sAce mArga batAvavAnA ane sAre mArge cAlavAnA virodhI che. 259jIvananirvAha sivAyanI jarUriyAta evI hevI joIe ke aparAdha vinA athavA te ala5 aparAdhe pUrI paDI zake. - 260. tamArA prayAsathI keAInuM hita thatuM hoya te kALajIpUrvaka dhyAna Apaze, paNa upekSA na karaze. 261. koI bIjAnI sahAyatAthI ja tame vipattimAMthI chUTIne saMpattivALA banyA che, mATe vipattigrastane sahAya ApI saMpattimAna banAvavA bhUlaze nahi. 262, duHkha veThI sukhI thanAra ja sukhanI madhuratA jANuM zake che. vipatti bhegavI saMpatti meLavanAra ja saMpattinI kiMmata karI zake che. parizrama karI vizrAnti meLavanAra ja vizrAntinI zAMtine oLakhI zake che. rogathI pIDA pAmIne AregyatA meLavanAra ja AregyatAnA AnaMdane cAkhI zake che ane bhUkhathI pIDA pAmele ja miSTAnnanI mIThAza meLavI zake che. 263. anubhavazUnya mANase dukhInA darzane ane kaMgALatAnI kanaDagatane kaLI zakatA nathI. . ' 264. saMsAramAM prANIone bIjA anubhava na paNa thAya, paraMtu janmano ane mRtyuno anubhava te prANImAtrane avazya thavAne ja. 265. mUkhamAM mUrkha mANasa paNa jANe che. ke- vAvyA sivAya phaLa maLatAM nathI. eka vakhata lAvyuM hoya che. eka Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 398 : jJAna pradIpa. vakhata phaLa maLe che ane vAraMvAra vAvavAthI vAraMvAra phaLa maLe che. te pachI tame DAhyA thaine eka vakhata vAvI vAraMvAra phaLanI icchA kema rAkhA che. vAravAra saMpatti joitI hoya tA kheDUtanI jema khAvA jeTalu' rAkhI bAkInu punyakSetramAM vAvI do. 266. tamane kAI gALa Dhe, De ke tamArI niMdA kare te tame tene nIca, nirdaya ane durjana mAneA che. te pachI tame mIjAne gALa detAM, kanaDatA ke tenI nidA karatAM pahelAM vicAra karajo ke tame pAte kevA kahevaDAvavu' pasaMda kare che ? 267. jene buddhimattAnu mithyA abhimAna nathI te ja madhyastha manavAnA adhikArI che. 268. kAIne utArI pADIne uttama banAvI zakAtA nathI. 269. jo tame sAcA ane zuddha che te pachI ekAMta hitabuddhithI sAcu` khelIne ke lakhIne saMtAe che zA mATe ? ane jo kAMI aniSTa prasa`ga upasthita thavAnA bhaya lAgatA hAya tA khele che ane lakhA che! zA mATe ? 270. je kAma karavAnI tamArI zakti na heAya ane AvaData paNa na heAya teA te kAma karavAnI hAMza rAkhazeA nahi. pahelAM sArI rIte anubhava meLavI zaktine khIlavyA pachI ja kAne mAthe lezeA, nahi te hAMsInA pAtra banaze|. 271. bIjAnA vicArA ane siddhAMtA tamArA jIvananuM zuM zreya karanArA che tene sAcI rIte ane sArI rIte abhyAsa karyA pachI ja apanAvajo. 27ra. khIjAnA vicArA janatAne zuM upayAgI che te kharAara samajyA sivAya janatAnA AgaLa rajU karaze nahi. Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adha sudhA. : 362: 23. kAI tamArI salAha levA Ave te tene tame sAcI salAha Apaze pachI te tamArA zatru hAya ke mitra hAya, paNa jo tene khATI salAha Apaze te vizvAsaghAtI anIne janatAmAM tiraskAranuM pAtra banaze. 274. punyakhaLathI saMpatti meLavI sukha bhAgavanAranI arAmarI karavA anItinA mArga leze teA icchA saphaLa karI zakavAnA nathI. 275. thADA kanTe meLavelA dhanane vAparatAM tame khUba vicAra karA che. eka paise vAparI pAMca paisA jeTaleA lAbha meLavavA Icche che. te pachI mahAkaTe meLavelA amUlya mAnavajIvanane jema tema veDaphI nAMkhatAM kema vicAra karatA nathI ? 276. tamArA mAnavajIvananA pacIsa ke pacAsa varSanI kSaNeA vaparAi gai haze, chatAM tame keI divasa paNa vicAra karyo che ke ATalI kSaNeA vAparI meM zuM lAbha meLabyA ? 277. tame matAvI zakaze ke marIne jyAM javuM che tyAMnA mATe zuM vyavasthA karI rAkhI che ? 278. che keAi jagatamAM chAtI ThokIne kahenArA ke mAre marIne javuM nathI ? 29. tame bhale meAtane bhUlI jAo, paNa mAta tamane bhUlavAnuM nathI. 280. yAda rAkhajo ke tame vagaDAmAM thaine jatA haze ane tamArA jIvananA aMta AvI gayA haze te mAta tamane tyAM paNa cheADavAnuM nathI. ghera jaI sagAsa MbaMdhIne maLIne khadhI vyavasthA karavA jeTalA samaya paNa tamane ApavAnu` nathI; mATe Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muuwwwwvou : 400 : jJAna pradIpa. hiMmezAM motathI cetIne cAlaje. badhA kAryothI paravArI taiyAra thaIne raheje. 281. maravAthI sahune aNagamo thAya che; paNa maravAnuM bhUla viSayAsaktithI keIne paNa aNagamA thatuM nathI. 282. jenAthI jenuM kAMIpaNa kArya siddha thatuM na hoya athavA te kaI paNa vastunI prApti paNa na thatI hoya, te pachI te vyakti game teTalI udAra ane dharmISTha kema na hoya, paraMtu tene svArthI mANasa kaMjUsa ane dhamadhUrta jarUra kahevAne ja. 283. pitAnI pAchaLa mUkI javAnA hetuthI dhanAdine saMgraha karavA maraNanA cheDA sudhI potAnuM kalyANa na karatAM duHkha veThyA karavuM te DAhyA puruSanuM kAma nathI. - 284. tame potAnI ja phikara rAkhe; kAraNa ke saMsAramAM sahu keI sukhadukha mATe prArabdha sAthe laIne avataryA che. tamAruM prArabdha keIne paNa upayogamAM AvavAnuM nathI. 285. saMsAra upara ajJAnatAthI je virakta bhAva thAya che te je jJAnapUrvaka thAya te jIvAtmAnuM kalyANa thaI jAya ane sarva dukhethI chUTI jAya. 286. ajJAnatAthI thayelo vairAgya zeDo kALa rahe che ane jJAnathI thayele vairAgya hamezAM rahe che. - 287. bIjAnA chatA-achatA deze sAMbhaLIne dilagIra thavAne badale rAjI thanAra uttamatA meLavavAne lAyaka nathI. 288. keImANasa tamArA AgaLa bIjAnI niMdA kare te tarata tene belatAM aTakAvI deje, kAraNa ke nidaka mANasane Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ medha sudhA : 401 : evA svabhAva ja hAya che ke tamArA AgaLa mIjAnI: ane khIjAnA AgaLa tamArI niMdA karIne khuzI thavu, 289. krodha, mAna, mAyA, leAbha ane nirdayatA te AkhI duniyA karI jANe che; paNa kSamA, namratA, saraLatA, sateSa ane dayA karI jANe te ja puruSa pUjya che, vaMdanIya che. 290. paranA kalyANa mATe prANa ApanAra puruSAttama kahevAya che. 291. icchAe tevI ane teTalI ja rAkhavI joIe ke peAtAnI Arthika ane zArIrika zaktithI sAdhI zakAya. asAdhya icchAe asAdhya roga karatAM pazu vadhAre pIDA ApanArI hAya che. - 22. kudarate kUdI javA sAhasa karanAra vipattine AdhIna ane che. ra3. janatAnI pAsethI sevAbhaktinI AzA rAkhanAra bhikhArI karatAM paNa vadhAre halakA che. 294. laghutA rAkhavI sArI che paNa halakAI rAkhavI sArI nathI, kAraNu ke laghutA guNa che ane halakAi avaguNa che. 25. guNavAna thaine abhimAnanA tyAga te laghutA ane guNI athavA te avaguNI thaine abhimAna karavu te halakAIM. 26. te guNI guNavAna ja nathI ke je abhimAnanA Adara kare che; kAraNa ke saghaLA guNAne kalaMkita karanAra abhimAna ja che. 27. badalAnI AzA rAkhyA vagara paropakAra karavA te ja uttamatA che. 26 Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 402 : jJAna pradIpa. 298. je sa'sAranA jIva mAtranA sevaka bane che te ja sasAranA svAmI banavAnA adhikArI che. 29. duHkhInI sAcA dilathI sevA karatAM sa kAca, dhRNA ke kaMTALA rAkhazeA nahi. 300, kAi paNa kAryamAM bIjAnA vizvAsa bhale na rAkhe paNa AtmavizvAsa teA avazya rAkhaze; kAraNa ke AtmavizvAsa sivAya kAipaNa kArya siddha thaI zakatuM nathI. mukta banI sAcuM sukha meLavavA tA AtmazraddhAnI atyaMta AvazyaktA che. 301. game tyAM phro ne game tyAM bhaLo, paNa uttama AcAravicArane cheADIne uttamatA gumAvaze nahi. 302. game teTalA zrImaMta kema na thAo, paraMtu svAzrayIpaDyuM che|DazA nahi; kAraNa ke svAzrayamAM sukha che ane parAzrayamAM parama duHkha che. 303. zrImaMta banavAnI ghelachAmAM sukhI jIvanane du:khI na banAvaze. 304, tyAga ja sukha che ane leAgamAM ja duHkha che. bhAganA aMte paNa tyAgathI ja sukha thAya che, 305. jaDa vastuomAM lIna banelI vRttiene icchApUrva ka vALI levAnuM nAma ja tyAga che, bAkI teA vastuviyeAgarUpa tyAga te anicchAce paNa nira'tara thayA ja kare che, tethI kAMI AtmAne zAnti, sukha ke AnaMda maLI zakatAM nathI, UlaTA duHkha, zAka ne dilagIrI prApta thAya che. 306. je zrIma'tAI prabhunA drohI banAvI aneka prANI Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adha sudhA. : 403 : cenI Apatti-vipattinuM kAraNu banAvatI hoya tevI zrImaMtAI karatAM garIbAI zretara che. 307, sahanazaktinI namaLAIvALAmAM kSamA rahI zakatI ja nathI. 308. adekhAi ane abhimAna kSamAnA saMpUrNa vidhI che. 309. manuSya mAtrane dhama'nA aMkuzanI khAsa jarUrata che, kAraNa ke dhama anItithI khacAvI susa`skArI banAve che. 310. mANasane jIvavA mATe phakta annapANInI ja atyaMta AvazyaktA che, chatAM makAna, vajrapAtra ane jIvananirvAha pUratu dhana meLave teA paNa te upayAgI heAvAthI bhale meLavA, paNa viSayanI tA savathA AvazyaktA nathI. viSaya sevyA vagara ghaNI ja sArI rIte jIvI zake che ane jIvananirvAhamAM keAI paNa prakAranI agavaDatA naDatI nathI. 311. tame anItinuM kAma karI bhale duniyAthI chAnuM rAkhA paNa prabhuthI te chAnuM rAkhI zakavAnA nathI ane uparathI nIti tathA dharmAMnA DALa karI duniyA pAsethI bhale mAna-satkAra meLavA; paNa prabhunI dRSTimAM te tame zunegAra hAvAthI tamAre jarUra sajA bhAgavavI paDaze. 312. je kArya karavAmAM khIjAne jANI javAnA ane Apatti-vipattinA bhaya hAya tevA kAryathI vegaLA rahevAmAM ja zreya che. 313. susaMskArI hA ke kusaMskArI hA paNa zrImaMtanA prema ane prasannatAne sahu kAI cahAya che. 314. aparAdhI banatAM pahelA vicAra karI jone, ke Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 404 : jJAna pradIpa. jenA mATe tame aparAdha karo cho te keTalA kALa mATe ane Atmazreya mATe keTaluM upagI che. 315. dareka kAryanA pariNAma upara daSTipAta karI vyavasAya karanAra anicchita prasaMgomAM sapaDAtuM nathI, temaja mUMjhavaNathI mukAI jaIne ciMtAne svAdhIna thatuM nathI ane sukhe jIvana . vyatIta karI sAcI sukhasaMpatti meLavI zake che. 316. kAma, krodha, mada, meha, ajJAna vagerene samULage nAza karanAra prabhune namaskAra. * 317. niraMjana-nirAkAra-nirvikAra-nirlepa-tisvarUpa mahAprabhune namaskAra. 318. kAma-krodhAdine nirbaLa banAvI sva-parane hitakArI manavacanakAyAne vyApAra karanAra naiSThika brahmacArI bhagavAnane namaskAra. - 319 abUjhane bUjhavI prabhune sAce mArga batAvanAra AtmajJAnI mahApuruSane namaskAra. 320. tyAgamUtti, samabhAvI, paramadayALu, kSamA, namratA, saraLatA, kamaLatA Adi guNonA sAgara, kaSAyamukta, viSayavirata saMtapuruSane namaskAra. " 321. zAnti ApaNI aMdara ja che, mATe bahAra bhaTakavAnuM choDI daIne AtmAmAM ja zedhavA hamezAM tatpara rahevuM joIe. - 322. sukhane eka ja upAya che, tyAga. je jeTaluM vadhAremAM vadhAre tyAgamaya jIvana banAvI zakaze, te teTalo ja vadhAre sukhI banI zakaze. Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be sudhA. 405 4. - 323. pitAne prANI mAtrane dAsa samajanAra prema meLavI zake che. je pitAne zreSTha mAne che te prematatvane samajI ja zakato nathI. 324. keIne paNa nAne na samajanAra meTe banI zake che. garIba ane dhanavAnamAM bheda na rAkha. 325. sarvamAnya eka AtmA ja che. AtmajJAna thayA pachI ja sarvamAnya, sarvazreSTha ane sarva aMtaryAmI banI zake che. - 326. jaDa saMpradAya ane citanya saMpradAya sivAya saMsAramAM trIje kaI saMpradAya nathI. - 327. caitanya jAti ane jaDa jAti sivAya trIjI kaI jAti nathI. 328. citanyane cetanya saMpradAyanI ane jaDane jaDa saMpradAyanI dIkSA ApavI te dharma. 329, prabhunI kaI paNa jAti nathI, temaja prabhune kaI paNa saMpradAya nathI. 330. jAti ane saMpradAyane bheda maTayA sivAya jIvazivane bheda maTate nathI. 331. tame keNa ane ame ke te sArI rIte oLakhyA pachI ja tamAre dharma khATe ane amAro dharma sAce kahevAnuM sAhasa karavuM. 33ra. prabhu ane tamArA vacamAM rahele maha-mAyAne paDade kADhI nAMkho pachI tamane prabhu judA nahI jaNAya. 333. keTalAka zrImate dhananA madathI garIba mANasane Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 406 : jJAna pradIpa. tiraskAra kare che ane temane halakA mavAlI samaje che, mATe ja garIbavaga dhanavAnAnI adekhAI karI temanuM bhUMDuM' icche che. 334. jo dhanavAna namra anIne cAlatA hAya, dareka manuSya sAthe prIti rAkhI temanA ucita Adara karatA hAya tA tenuM koi paNa bhU'Du... icche nahIM ane jo avasare dInaduHkhIyAne sAda sAMbhaLI kAMIka udAratA darzAvatA hAya te saMsAra tenu bhalu' IcchI dAsa banyA rahe. 33pa. dhanavAnane dhananI vRddhi mATe, ghaNA kALa dhanane TakAvI rAkhavA ane AreAgyatA meLavI dhananA upabhAga mATe anekanA AzIrvAdanI AvazyakatA rahe che; mATe ja dhananA amuka bhAga AzIrvAda meLavavA dhanavAnAe avazya vyaya - karavA joIe. 336. jo maLeluM dhana peAtAne ja bhAgavavAnu` hAya te dhana hAvA chatAM kema marI jAya che ? jyAre adhu dhana bhAgavAi jAya tyAre maravu' joie. lAkhAnI saMpatti peAtAnI pAchaLa mUkI jatA jovAya che ane pAchaLathI tenA upa@Aga karanArA bIjA ja hAya che. teA pachI kevI rIte kahI zakAya ke jene je. kAMI maLe che te tenA ja upaleAga mATe heAya che ? - 33. tamane karelAM karmInI sajA bhAgavavAnA samaya Ave te pharajiyAta na bhAgavatAM marajiyAta bhAgavA 338. sajAmAMthI chUTavA mATe dhanI, maLI, adhikArI, vaidya Adi aparAdhIonA Azraya na le, paNa sarvathA niraparAdhI prabhunA Azraya le. 339. aparAdha karyA pachI sajA ghaDAI bhogavavAnA samaya Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAdha sudhA : 407 : Ave te pahelAM jenA tame zunegAra banyA che tenI pAsa pazcAttApapUrvaka kSamA mAgIne sajAmAMthI chUTavA prabhu pAse apIla karo ane peAtAnA gunA kabUlI, have pharIthI aparAdha nahIM karuM' evI pratijJA karI pratIta karAvA. 34. jyAre jyAre tame mAhanI preraNAthI prANiyAnA prANAnI cArI karI mAnelA AnaMda tathA sukha bhAgavA che. tyAre tyAre tamArA mATe ka`rAjA taraphathI sajAe ghaDAI jAya che. 341. aparAdha karatI vakhata ane sajA ghaDAtI vakhata tamane bilakula bhAna heAtuM nathI, paNa sajA bhAgavavAnA samaya Ave che tyAre tamane bahu duHkha thAya che ane anicchAe paNa tamAre vipattie bhAgavavI paDe che. 34ra. svAdhInapaNe athavA te parAdhInapaNe duHkha-sajA lAgavI aparAdhamAMthI chUTA thavAya che, mATe duHkha-sajA bhAgavI aparAdhamAMthI chUTI javuM te sukhanA hetu che. 343. rAjI thAo. raDe che! zA mATe ? aparAdhanI sajA bhogavI prANiyA sukhI thAya che. 344. dhana, yauvana, baLa, rUpa AdinA madathI chAkI jaI dhyAna rAkhyA vagara cAlatAM pagamAM kAca ke kAMTA lagADI beThA, teA have kaDhAvatI vakhate zA mATe duHkha manAvA che? e nIkaLyA sivAya sukha thavAnuM nathI. 34. khuzIthI aparAdha karyA che. mATe khuzIthI sajA bhogavI leA. 346. tame jyAre daridratA, rAga, zAka Adi Apatti Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 408 : jJAna pradIpa. vipattithI bahu ja dukhI thAo cho tyAre paramAtmAnI pAse hAtha jeDI prArthanA karI mAphI mAge che ane kahe che keH he prabho ! mArA aparAdhane mApha kare. huM bhUlI gaye. have pharIthI AvAM adhama-nIca pApakRtye nahi karuM." paNa A pramANe prabhu AgaLa tame jUThuM bole che; kAraNa ke tame bhUlathI gunegAra nathI banyA, paNa jANIbUjhIne kSaNika sukha tathA AnaMdanA mATe pApa karIne prabhunA gunegAra banyA che. je tame bhUlathI gune karyo hoya te gune karyA pachI tarata ja pazcAttApapUrvaka sakheda udAsavRttithI prabhu pAse mAphI mAgata; paNa jyAM sudhI gunAnI sajA bhogavavAno vakhata ne Avyo tyAM sudhI te tame gunA karIne khUba rAjI thatA hatA, paNa jyAre cAre taraphathI tamane duHkhe gherI lIdhA tyAre tame prabhu pAse mAphI mAga che, mATe ema kAMI tamAre gune mApha thavAne nathI; paNa bhUlathI meM gune karyo che ema jUThuM bolavAthI prabhunI daSTimAM vadhAre aparAdhI thayA mATe tamAre jUThuM bolavAnI paNa sajA bhogavavI paDaze. 347. tame prabhunA kAyadAo teDIne prabhunA sAmane baMDa uThAvaze te kudarata taraphathI dukhe gavAya tevI dharatIkaMpa, kelerA, plega, ativRSTi, anAvRSTi, agniprakepa Adi gupta sajAo thayA sivAya nahi rahe. 348. pitAnA pApe chAnAM rAkhavA mAyAne paDade jagata upara bhale nAMkho, paNa prabhu upara nAkhI zakavAnA nathI, 349. svArthanI paNa hada joIe, maryAdA vagarane svArtha prabhune gunegAra banAve che. Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dha sudhA, : 409 : mmmmmmmmmmm * 350. saMsArane pitAne Azrita banAvavAnI ghelachA rAkhaze te nirAzrita banI tamAre Apatti-vipattinA Azrita banavuM paDaze. 351. zuM tamane prabhunA batAvelA sukhanA bhAganI zraddhA che? je zraddhA heya te pachI sukhanA mATe avaLe mArge kadApi na jAo. 352. prabhue batAvelA sukhanA mArgathI avaLe mAge cAlI potAne sukhI mAnanAra prabhune jUThA TharAvavAne gune kare che. 353. sukha tathA duHkha keIne ApeluM maLatuM nathI, paNa tamArI samajaNathI thatA vicAronuM pariNAma che. ' 354. tamArI IcchAthI thanArAM sukha-duHkha sAcAM nathI. 355. sukhanA mATe icchA-spRhAnI jarUrata nathI. - 356. IrachA prahA che tyAM sAcuM sukha rahI zakatuM nathI.. 357. sAcuM sukha bheda vagaranuM--eka ja prakAranuM che ane te saghaLA jIvemAM sukharUpe ja rahe che ane IcchAthI thanAruM sukha aneka prakAranuM che ane te ekane sukharU5 te bIjAne du:kharUpa thAya che, mATe ja IcchA-pRhA vagaranuM sukha te ja sAcuM sukha kahI zakAya. 358. pArakI meTAI ke guNa gAvA jU DuM bolavuM paDe te aparAdha mAno che ane pitAnI baDAI hAMkavA phAve teTaluM jUThuM belI potAne niraparAdhI mAnI khuzI thAo che, A te kevI samajaNa? 35. svArtha mATe adhama tathA kSudra mANasa upara prema Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 40 : jJAna pradIpa. rAkhI sevA karI che teTalA prema prabhu upara rAkhI paramArtha mATe prabhunI sevA karI tA tamAruM' kalyANa thaI jAya. 360. mIjAne sukho joi du:khI ke dilagIra thaze| tA tamArI pAse sukha AvavAnuM nathI ane duHkhI joI sukhI thazeA tA duHkha joie teTaluM maLI raheze mATe jenI icchA hAya tenA Adara karajo. 361. paramezvarane maLavA nIkaLyA ho teA prANAnI paravA rAkhaze nahi. 362. tyAgI-vairAgInA Ila sevIka`matI su'dara vastro, khAnapAna ne mAnasanmAna meLavanAra karatAM sAdAM khAnapAna te vastrathI jIvanAra mAna vagaranA majUra hajAra darajje sArA che. 363. khIjA avaguNA karatAM parIla paTapaNAnA avaguNa saghaLA guNAnA nAza kare che, mATe vyabhicArathI vegaLA rahejo. 364. prabhukRpAthI maLelA mAnavajIvana upara prabhunA ja haka che, mATe prabhune a`Nu karavAne badale viSaya mATe mAnavajIvana vecanAra tathA kharIdanAra ane prabhunI milakatanA cAra hAvAthI aparAdhI banI sajAnAM pAtra bane che. 365. jIvavAne mATe tamArI nAkarI karanAra nAkaranuM dhanamathI khoTI rIte kanaDagata karI dila dukhAvaze| te prabhunI avakRpAnA pAtra banaze|. 366. khAlI hAthe AvI lAkhapati ke kroDapati anyA pachI phroDanA lAkha ane lAkhanA hajAra thatAM duHkhI zA mATe thA che ane vicAra kema nathI karatA ke huM zuM laIne AbhyA hatA. Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bodha sudhA. : 411 :* ka - 367. hajAronA sukhane mATe svArtha jato karanAra prabhune paNa priya thAya che. 368. lakSmIne lAbha ekalA ja na leze, bIjAne paNa levA deje. je bIjAnA lAbhamAM ADA Avaze te lakSmI tamane cheDIne cAlI jaze. 36. pitAnI mAlikI rAkhI vyAje nANA ApanArane tame nirvAha mATe paisA Apo cho; paNa pitAnI mAlikI chaDI daI vyApAra vATe nANAM ApanArane duHkhI avasthAmAM paNa koI ApatA nathI, A te ke nyAya! 370. kevaLa manamAM ja bheganI IcchA rAkhI pArakI vastu vAparaze, prabhunA gunegAra banI gupta sajAnuM pAtra banaze ane deha tathA jIbhathI je mAlikanI AjJA vagara vAparazo te mAlikanA paNa gunegAra banI mArapITanI paNa sajA bhegavaze. 371. hajAre mANase potAnuM dhana ApI tamane zrImaMta. banAvyA che mATe hajAre duHkhI jIvone sukhI karavA dhana vAparazo te tamArI pAse lakSmI banI raheze. 372. tame IcchAonA dAsa na bane paNa IcchAne tamArI dAsI banAve. - 373. svataMtra bane. cA, bIDI, pAna-sepArI, mAlamiSTAnna joIe ja evI parAdhInatA choDI deze te ja sukhI thaze. - 374. bAga-baMgalA, nokara-cAkara, meTara, vastra, ghareNAM vagere jeTalI vastuo vadhAre che teTalA ja vadhAre tame. parAdhIna bane che ane jeTalA tame parAdhIna che teTalA ja tame aparAdhI ane duHkhI paNa che. Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 42 : jJAna prakrI. 375. vaparAzathI vadhArAnuM dhana maLe te| kubyasaneAmAM na verI nAMkhatAM athI duHkhI mANasAne jIvADavAmAM vAparazo. 376. aparAdheAthI avaLA cAlyA sivAya du:kha tamane cheDavAnu nathI. 377. guNu vagaranA leAkeAnI maherabAnIthI mATA khanI phUlanAra pAmara prANI che. 378. zrImatAnI seADamAM bharAi mATAInA DhALa karanArAo bhogIo karatAM paNa utaratA darajjAnA che. 39. prabhunA ajJAMkita sAcA bhakta dhana-srImAM Asakta pAmara prANiceAnI paravA karatA nathI. 380. zrImatAnA mAna-sanmAnanA khAtara dhamane vecI nAMkhanAra kagAlInA dAsa che. * 381. duniyA game tema kare tame dilagIra thaI duHkhI zA mATe thAo che ? tame sAcuM ane sAruM karo. 382. prabhunA darzana karatAM paNa zrIma MtAnA darzInathI vadhu prasanna manI peAtAne kRtAtha mAnanAra prabhune meLavI zakatA nathI. 384. khATI rIte bIjAnI milakata paDAvI lezeA te kudarata bIjI rIte tamAruM nukasAna karaze. 384. vagara mahenate dhamanA nAme pArakuM dhana bhogavanAra dhamanA drohI banI dhanavAna karatAM paNa vadhAre aparAdhI thAya che. 385. du:khanA dukhANu sivAya dayAnI kiMmata samajI zakAtI nathI. 386. paisA badhAye duHkhA ane durguNAne dAkhI de che. . Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAdha sudhA : 413 : 387. duniyAnI dIvAla para tamArAM aneka citrA citarAyAM ne bhUMsAyAM te ce huMpaNAnA marda cheDI prabhu sAMbharatA nathI ? 388. prabhubhakti sivAyanA tamArA jIvananA vyApArane saravALo karI jue, aMte zUnya ja AvavAnu 389. je satapaNe jagatanI khatrIsIye caDhayA nathI te janmyA ja nathI. 390. prabhutA joItI hAya tA prabhunA Azrita mane. 391. kSamA, dayA, namratA, saraLatA Adi guNNA kAinA ApelA maLatA nathI, paNa kudaratI bakSIsa che. 392. jene kAi paNa caDhAtuM nathI tenA janma nirarthaka che. 393. mAThA vicArI ane mIjAnA avaguNAnA kacarA nAkhI magajane ukaraDA na manAvA. 394. peTa mATe bhale parataMtratA bhogavA; paNa meAjazekha mATe bIjAnI gulAmI karavI te mUrkhatA che. 395. tamane yaza-kIrti game che, paNa yaza-kIrtinA kAma karanAra mANasa gamatAM nathI. keTalI ajJAnatA ! 396, tame peAtAnA ja sukhane ghavAyalA hRdayAnuM paNa dhyAna rAkho. 397. anIti tathA adhamanA paisAthI karatAM eThavADa vINI khAnAra bhikhArI hajAra 398. tame du:khanA saMgraha karyo sivAya ApI zakatA nathI. 399 khIjAne duHkha devA pAte duHkhI thavuM te adhamatA che. na jue; paNa du:khAthI + miSTAnna jamanAra darajje. sArA che. khIjAne duHkha Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna pradIpa. I ! 400. bIjAnuM sukha te laIne badalAmAM duHkha ApavuM te zuddhatA ane duHkha laIne sukha ApavuM te uttamatA che. 401. prabhune na meLavI lo tyAM sudhI naciMtA ne nakAmA nathI. 402. thoDuM belanAra ane thoDuM khAnAra ja satyavaktA ane nirogI banI zake che. 403. sadAcArI banaze te saMsAranI zerIomAM bhaTakavAnuM maTI jaze... . . 404 zaktinA pramANamAM bIjAne dayA, dAna ane kSamA Apaze; kAraNa ke AvatI kAle tamane e ja vastuonI bIjAnI pAse mAgaNI karavI paDaze. ! : - . . . 405. saMpatti ane sukha tamane game che te pachI bIjAnI pAse sukha-saMpatti joIne dilagIra zA mATe thAo che ? khuzI thAo. . . . . . . 406. nirAzritone Azraya Apaze. te tamane kadApi nirAzrita banavAne prasaMga Avaze nahi, 47. tame tamAre vicAra janatAne jaNAvI zake che, paNa pharajiyAta kabUlAvI zakatA nathI . - 408. nirdhana kaMgAla nathI, paNa asaMtoSI mANasa - kaMgAla che. . . . ! 49 dhana, baLa, rUpa, vidyA ane aizvaryatAnA madane Aphare - ye hoya te pitAnAthI vadhAre dhana, baLa, rUpa, vidyA ane ezvaryatAvALAne joze ke tarata ja tamAre caDhele Aphare utarI jaze.. Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - bodha sudhA. 415 410. zera pANI mAya tevuM vAsaNa kUvAmAM nAMkho ke daricAmAM nAkho ratibhAra paNa vadhAre pANI nahi mAya, tevI ja rIte kalakatte jAo ke gAmaDAmAM jAo bhAgyathI vadhAre eka koDI paNa nahi maLe. ( 411. svArtha mATe te sahu koInAtha thavA taiyAra thAya che; paNa niHsvArthI nAtha te eka prabhu ja che. 12. tamArI pAse meTAI nathI, mATe ja tame bIjAnI pAsethI meTAInI AzA rAkho cho ane bIjAne meTAI Apa zaktA nathI. 413. jeNe tamane moTAI ApI moTA banAvyA che, te meTo ke tame moTAM tene kadI vicAra karyo che? . 414. tame nirguNI paNa dhanavAnanI moTAIne vadhAre pasaMda kare che ane guNavAna paNa nidhananI moTAIthI meM maraDe che, A te tamAruM kevuM DahApaNa! 415. saraLatA rAkhI namIne cAlanArane tame halako ane nabaLe gaNe che, te tamArI ja halakAI ane nabaLAI jAhera kare che. 16. prema joIto hoya te kSamA karatAM zIkho. 417. namIne cAlanAranuM sahu koI bhaluM Icche che. 418. garvathI gAMDA banelAne khuzAmada bahu game che. 419. svArtha mATe salAma bharanArathI gAvita thaI phUlanAra mUrkhane saradAra che. 42. khoTI prazaMsA sAMbhaLI zaramAvAne badale khuzI thanAra kSudra prANI che. Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 ja16 : jJAna pradIpa. ~~~~~~~ ~~~ ~~~ ~~~ ~~~~ 4ra1. saMsAramAM AtmavikAsI jJAnI puruSa ja moTe kahI zakAya, bAkI to bahu belanAra pithIne paMDita ajJAnI kSudra kITa samAna che. jenA karaze. zobhe tevI gya upamAo ja bhUSaNarUpa che, bAkI te aNachAjatI upamAo dUSaNarUpa che. 423. vikAsI AtmAonI saMgatathI sAcA sukhane vikAsa thAya che ane vilAsIonI saMgatathI vinAza ja thAya che. 424. prabhunA premamAM lagAre pikaLatA nathI, paNa pAmara prANiyone prema nisAra ane pokaLa hoya che. * 425. kSudra vAsanAo bhoga ApyA sivAya guNa maLI zakatA nathI. Page #446 -------------------------------------------------------------------------- _