Book Title: Uttaradhyayanani Purvarddha
Author(s): Chirantanacharya, Kanchanvijay
Publisher: Devchand Lalbhai Pustakoddhar Fund
Catalog link: https://jainqq.org/explore/600069/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreSThIdevacandralAlabhAI-jaina-pustakoddhArake granthAGkaH 104 cirantanAcAryaviracita- sakathAnaka - laghuvRttirUpAvacUrNopetAni zrIuttarAdhyayanAni // (trayoviMzatyadhyayanAtmakaH pUrvArddhaH) saMpAdakaH-zrIAgamoddhArakANAM upsmpdaapraaptshishu-knycnvijyH| prakAzakaH-sUryapUrIyazreSThidevacandralAlabhAI-jaina-pustakoddhArakakozasya kAryavAhakaH motIcaMda-maganabhAI coksii| prathama saMskaraNam pratayaH 500 vIrasaM0 2486 vikramaH 2016 / / niSkarSa rupyacatuSkam zake 1882 i. sa. 1960 / For Privale & Personal use only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ idaM pustakaM zreSThidevacandralAlabhAI - jaina - pustakoddhArakasaMsthAyA kAryavAhaka motIcaMda - maganabhAI - cokasIityanena muMbApUryA nirNayasAgaramudraNAlaye lakSmIbAI - nArAyaNa - caudharIdvArA mudrApitam / asya punarmudraNAdyAH sarve'dhikArA etad bhANDAgArakAryavAhakairAyattI kRtAH / XOXOXOKe-Ko-e-Ke-keKOKAKKOKA XXXXXXXXXX All Rights reserved by the Trustees of the Fun! Printed by Laxmibai Narayan Chaudhari, at the Nirnaya Sagar Press" 26-28, Kolbhat Street, Bombay 2. Published by the Hon. Managing Trustee, Motichand Maganbhai Choksi, for Sheth Devchand Lalbhai Jain Pustakoddhar Fund, at Sheth Devchand Lalbhai Boarding House, for Shree Ratna Sagar Jain Boarding, Badekhan Chakla, Gopipura, Surat. Jain Education For Private & Personal use only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maalkyaattmaalmbeeshyesheyeyeyeshyyyyyaukheeshm Sheth Devachand Lalbhai Jain Pustakoddhar Fund, Series No. 104, Shree Uttaradhyanani { Commentary By Shree Chirantanacharya. FIRST PART Price Rs. 4-0-0. Vikram Samvat, 2016. Christian 1960 www. ecorary.org Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRsTImaMDala zrIuttarA0 avacUrNiH pUrvAdhaH 1 4 se. The Board of Trustees : | Nemchand Gulabelund Devehand Javeri 2 Talakchand Motichand Javeri 3 Babubhai Premchand Javeri 4 Amichand Zaverchand Javeri 5 Keshrichand Hirachand Javeri 6 Motichand Maganbhai Choksi saMsthAnuM TrasTI maMDaLa: 1 zrInemacaMda gulAbacaMda devacaMda jhaverI 2 talakacaMda motIcaMda 3 , bAbubhAI premacaMda , amIcaMda jhaveracaMda 5 ,, kezarIcaMda hIrAcaMda 6 , motIcaMda maganabhAI cokasI mAnad menejIMga TrasTI -M-66- 66-6-8-66-6K- X Hon. Managing Trustee. Lain Education Thematon For Privale & Personal use only inelibrary.org Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * KPage #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH pUrvArdha // 6 // XXXX uttara ayaNa-uttarAdhyayanasUtra saMbaMdhi vivecana--khyAla saMgrAhaka :-prakAzaka uttarAdhyayana te bIjAM Agama, mULa sUtramAM gaNIjI / adhyayano chatrIza rasAlA, sadgurusaMge suNIjI // 1 // uttarAdhyayane upadIzyAM, ajajhayaNAM chatrIza / samajI artha sohAmaNA, pUjo zrIjagadIza / 2 / uttarAdhyayana sUtranI gaNanA mUla sUtra cAra che tenI aMdara thAya che. "uttarAdhyayana sUtra" mUla karyAM tIrthaMkara gaNadhara sthavirAdi, bhASA prAkRta, loka saMkhyA 2000 pramANu. A sUtramAM chatrIza adhyayano che ane te cAritramAM aupadezika ane cAritrapoSaka ane AcArano mahAnagraMtha che. A sUtra upara niyukti gAthA 607, zloka saMkhyA 700 pramANa che. kAM bhadrabAhusvAmI cauda pUrvadhara che. A sUtra upara bhASya racAyeluM che, paNa te `aprasiddha-aprApya che. A sUtra upara Ni 5850 loka pramANanI che. je ratalAma RSabhadeva kezarImala peDhI taraphathI bahAra paDI che. kAM govAlIya mahattara ziSya jInadAsaNa mahattara che. A sUtra upara nAnI moTI TIkA-vRtti, avasUri, dIpikA ghaNI chapAI che. te nAma sAthe ahIM ApavAmAM Ave che. uttarAdhyayana bRhad TIkA jenuM bIjuM nAma ziSyahItA' paNa che. tenA karyAM agIyAramAM saikAmAM thaI gayelA thArApadragIya vAdIvetAla zAMtisUri che. je TIkA mULa, niryuktine bhASya sAthe amArA A phaMDa taraphathI traNa bhAgamAM bahAra paDI che. A sUtra upara 'sukhabodhA' nAmanI laghuTIkA 14000 zloka pramANa che. tenA kartA saiddhAMtika ziromaNI A. nemicaMdrasUri che. saMvat 1129 mAM tenI racanA karI che. te A. vijayaumaMgasUrijIe zrIjainaAtmAnaMdasabhA taraphathI chapAvI che. 1. pAiya TIkAmAM upalabdha bhASya chupAyeluM che-saMpAdaka. Vain Education Hona XXX 63 64 65 66 uttarAdhyayana saMbaMdhi vive canakhyAla // 6 // ainelibrary.org Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Kke - uttarA0 haes - - avacUrNiH pUrvAdhaH - - | cho. - - - uttarAdhyayana-vRtti zlokasaMkhyA 14255 pramANanI paM. bhAvavijayagaNie saM. 1679 mAM racI che ane te jainaAtmAnaMdasabhA taraphathI chapAI che. kAraNa uttarAvRtti 150 00 zloka pramANunI kharataragacchIya lakSmIkIrti ziSya lakSmIvallabhagaNie saM. 1745 mAM vaccI che ane e. hIrAlAla haMsarAja saMbaMdhi vivejAmanagara taraphathI chapAI che. canakhyAla uttarAdhyayanasutra vRtti 14000 zloka pramANanI jinasAgarasUri ziSya kamalasaMyamopAdhyAye saM. 1544 mAM racI che, te paNa chapAI gaI che. tenuM I> I nAma "sarvArthasiddhivRtti che. uttarAdhyayana avacUNi ( laghuvRttirUpa ), kartA ciraMtanAcArya, je A che.. uttarAdhyayanasUtravRtti 8265 zloka pramANanI aMcalagacchIya siddhAntasAgarasUri ziSya jayakItie saM. 155ra mAM racI che ane paMDita hI. huM taraphathI chapAI che. uttarA. dIpikA aMcalagacchIya udayasAgarasUrie 8500 loka pramANa saM. 1546 mAM racI che. je aprasiddha che. uttarAdIpikA 10707 zloka pramANanI khaMbhAtanA bhaMDAramAM che. uttarA, dIpikA acala vinayahaMsakRta o. e. . nA riporTa peja naM. 384 mAM tathA 99 mAM che. je aprasiddha che. uttara, dIpikA vinayahaMsakRta amadAvAdanA bhaMDAramAM pRSTha 114 nI che. A ane upara jaNAvI te banne eka hovAno saMbhava che. uttarA. dIpikA amadAvAdanA bhaMDAramAM harSakulagaNi kRta che. te paNa aprasiddha che. uttarA avacUrNa ajItadevasUrikRta pATaNanA jJAnabhaMDAramAM che. uttarA avasRNi zloka 3600 jJAnasAgarasUrikRta che. te lIMbaDI, amadAvAda ane pUnAmAM che. - - - - - - - - - - - - Jain Education B onal For Privale & Personal use only ainelibrary.org - Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * - * uttarA0 avacUrNiH * uttarAdhyayana saMbaMdhi vivecanakhyAla pUrvAdhaH * - 0 | 8. - 0 - uttarA avacUrNa eka 6116 zloka pramANunI kartAnA nAma vagaranI ane bIjI 9210 zloka pramANanI kartAnA nAma vagaranI pATaNa, lIMbaDI ane khaMbhAtanA bhaMDAramAM che. aprasiddha che. uttarAdhyayana sUtramAM AvatI kathAono saMskRtamAM anuvAda karela che. te kathAonI pAsAgara gaNie 2360 loka pramANanI racanA karI che. jenI prata pATaNa, amadAvAda ane pUnAmAM che. bIjI prata kathAonI 125 zlokanI puNyAnedanamuninI racanA karelI che. enI nakala khaMbhAtamAM | che. A mULa sUtra ane niryukita zrIvardhamAna jainAgamamaMdira, pAlItANAmAM zilArUDha thayAM che. tathA surata zrIvardhamAna jainatAmrapatrAgamamaMdiramAM mULa tAmrapatrArUDha thayuM che. uttarAdhyayananI eka bIjI dIpikA cAritracaMdramaNinI racelI saM. 1723nI che. uttarAdhyayana TIkA devendagaNita paNa pUnAmAM che. uttarAdhyayana TIkA harSanaMdanavRta bIkAneramAM che. viSaya:-A AkhuM sUtra AnaMdadAyaka bodhanA nidhirUpa che. opadezika, cAritryamaya, cAritrapoSaka, AcAradharma, vinaya, parivahAdinuM svarUpa hovAthI tenuM varNana A graMthamAM sacoTa karyuM che. dareka viSayo daSTAMta-kathAdithI alaMkRta karyA che. zrI pArzvanAtha bhagavAnanA cAturyAma (cAra vrato) ane prabhu zrI mahAvIranA paMcatrata (paMcamahAvato) mATe kezIkumAra ane gautamasvAmIno saMvAda praznottararUpe Apelo che. sAdhu, brAhmaNa, munI, tApasa, kSatriya, vaizya, za8 vagerenAM lakSaNo ApyAM che. Arite aneka viSayothI bharapUra A graMtharatra che, A vigere AnI khAsa upayogItAne laIne A sUtra upara bIjA | sUtro karatAM vadhAre TIkA-vivaraNa, vyAkhyA, dIpikAdi thayAM che. kartA:-A sUtra 36 adhyayanamAM vibhakta che. te dareka adhyayano eka praNIta nathI. zrIbhadrabAhusvAmI A sUtranI niyuktimAM jaNAve che ke A adhyayanamAM keTalAMka aMgasUtramAMthI prabhavelAM che; keTalAMka jinabhASita che, keTalAMka pratyekabudha saMvAdarUpe che, keTalAMka dRSTivAdamAMthI jevA ke bIjuM pariSahu adhyayana, jinabhASita 10muM mapuSpikA ke je mahAvIrasvAmIe kevaLajJAna thayA pachI kaheluM che. pratyekabuddhamAMthI utpanna thayela te AThamuM kApIlIya adhyayana, saMvAdarUpe keziautamIya adhyayana trevIsamuM. A sUtranA granthAnI loka saMkhyA 200 0 che. K7 - 6 -6-6- |8|| % - Jain Educa For Privale & Personal use only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH vivaraNa:-A Agama upara lagabhaga 600 gAthAnI niryukti che, vaLI enA upara bhASya che. enI keTalIka gAthAo niyuktimAM bhaLI gaI che. A hi Agama upara 5850 zloka jevaDI cUrNi che. ane enA katAM vANijya' kulanA "koTika' gaNunA ane "vajI zAkhAnA mahattara gopAlikanA ziSya (jInadAsagaNi ) che. vaLI vAdivetAla zAMtisUrinI 16000 zlokanI TIkA che. A TIkAmAM kathAo pAIyamAM apAyelI hovAthI ene "pAI-TIkA kahe che. A uparAMta bIjI paNa keTalIka TIkAo racAI che. temAM nemIcaMdrasUrie vi. saM. 1129 mAM 14000 zloka pramANa racelI TIkA noMdha pAtra che. uttarAdhyayana saMbaMdhi vivecanasyAla 666-8-6-8-6-66 9 jinaralakopamAM pro. velanakara A granthanA saMbaMdhamAM nIce pramANe varNana kare che - The first of the Mula sutras, consists of 36 Chapters. It is a sort of religious poem, where in we find o 'many sayings which excel in aptitude of comparison, or pithiness of language.' CF Winternitz, history, II p. 467. It is edited with a critical introduction and notes by Jarl Carpentier, Uppsala 1922 and translated into English by H. Jacobir in SBE. Series Vol 45. It is also published with the Com. of Laxmivallabha, in the Agamasamgraha, Calcutta, Sam. 1936. With that of Jayakirti (in Gujarati) by Hiralal Hansaraja, Jaumagar, 1909, with the Virukti and the Commentary of Shantisuri in the DLP. Series Nos., 33, 36, 41, Bombay 1919 TI 17; with that of Bhavavijaya by the Jas., Bhavnagar, Sam. 1974 and with that of Kamalasamyama in the YJG Series, No., 46 Bhavnagar 1927 also recently published lwith Nemichandra's Sukhabodha in the Atmo vallabha Granthavali, at Valad Ahmedabad 1937. I | 6t Sain Educati o nal For Privale & Personal Use Only O n library.org Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH uttarAdhyayana saMbaMdhi vivecanakhyAla pUrvArdhaH 118Il (1) Nirukti by Bhadrababu Swami in 607 Prakrta Gathas, Baroda. (2) Churni by Govaliya mahattara sisya (It is doubtful whether Jinadasgani malttar was his sisya). (3) Tika called Sisyahita composed by Santyacarya Vadi Vetala of the Tharapadra Gachchha. (4) Sukhabodha (Graan 14000) Composed in Sam. 1129 by Nemichandrasuri called Devendragani before Diksa. Pupil of Amardevi, pupil of Uddyotanasuri of the Brhad Gachchha. This is based on Santyacharya's Commentary, of Bhand IV. (5) Avachuri composed in Sam. 1441 by Gnanasagarsuri, pupil of Devasunderasuri of the Tapa Gachchha. L (6) Vratti composed by Vinayahamsa pupil of Mahimaratna, during the spiritual reign of Bhavasagarsuri of the Anchala Gachchha (Sam. 1567-1581) DA. 74. (7) Tika composed in Sam. 1552 by Kirtivallabhagani, pupil of Siddhantasagarasuri, when the later was at the head of the Anchala Gachchha. (8) Vritti composed in Sam. 1554 at Jesalmer, by Kamala Samyama Upadhyaya, pupil of Jinabhadra suri of the Kharatara Gachchha. (9) Lughu Vritti composed in Sam. 1550 by Taporatna Vacaka during the reign of Jinasamudrasuri of the Kharatara Gachchha. It was corrected by Tejoraja Limdi No. 5. 1180 11 For Privale & Personal use only air libraryorg Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -* uttarAdhyayana saMbaMghi vivecanakhyAla uttarA0 avacUrNiH pUrvArdhaH - 118811 X-Ko-Ko-Ko-KooKo-Ko (10) Tika called Dipika composed by Manikyasekharasuri pupil of Merutungasuri of the Anchala Gachchha. No. ms. of the Vritti is so far available. But the Vritti is mentioned by the author him-self in his prasasti to Avasyaka Niryukti Dipika. (11) Tika by Ajitdevsuri, pupil of Mahesvarasuri of the Chandra Gachchha. (12) Churni by Gunashekhara, pupil of Vimalachandra, pupil of Srichandra, pupil of Prabhananda, pupil of Devabhadra, pupil of Abhayadeva (Navangavritti Kar). (13) Dipika by Laxmivallabha, pupil of Laksmikirti of the Kharatara Gachchha (Ksemasaka). (14) Vritti composed in Sam. 1689 (1679 of JG. P. 36 is a mistake) by Bhavvijaya Gani, pupil of muni Vimalasuri of the Tapa Gachchha. (15) Tika by Harsanandana gani, Pupil of Samayasundaragani of the Kharatara Gachchha. (16) Tika called Makaranda composed in Sam. 1750 by Dharmamandir Upadhyaya Limdi. (17) Tika (Gram. 8500) by Udaya Sagar of the Anchalik Gachchha in Sam. 1546. (18) Tika called Dipika composed in Sam. 1637 (Gram. 10707). (19) Dipika by Hars kula. (20) Tika by Amaradevasuri pupil of Uddyotanasuri of the Chandra Gachchha. This is probably Nemichandra Sukhbodha. (No. 4). -o-o-o-o-o--o-o-o-* 8811 Jain Education a l For Privale & Personal use only intelibrary.org * Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH pUrvArdhaH | uttarAdhyayana saMbaMdhi vivecanakhyAla II Y II LoXoXoXoXoXoXoXoXoXoXoXoXo (21) Vritti (Gram. 18295) by Shantibhadracharya. This is probably the same as Santyacharya's Vritti. (No. 3). (22) Vritti called Dipika (Gram. 11000). (23) Vritti (Gram 8670) PAPS. (24) Vritti Called Dipika (Be-Sriuttar-adhyayanasya Kincidartha Katha). (25) Tika by Manikchandrasuri (Gram. 14000). (26) Avachuri by Gyansagergani (Gram. 3600). (27) Bruhad Vritti Alon. (28) Aksarartha Valesa Am. 347; Bhand (Dated Sam. 1621). (29) Avachuri composed in Sam. 1488. (Ms. Dated Sam. 1491 ). (30) Avachuri of Tika Alon (Gram 2000). (31) Gitani composed in Sam. 1675 by Mahimasimha. (32) Svadhyaya composed in Sam. 1599 by Brahmarsi (in Gujarati) Limdi. (33) Tabak by Meghraja Vacaka Limdi. (34) Tabak by Ajitachandrasuri Limdi. (35) Svadhyay by Rajasila Limdi. (36) Svadhyaya by Udayavijaya, -Ko Ko Ko Ko Ko Ko Ko Ko Ko Ko Ko 11 11 Jain Education For Privale & Personal use only nelibraryorg Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH pUrvArdhaH // 13 // XXXXX6 (37) Tabak by Nagarsigani (2 Dated Sam. 1655 ). (I) uttarAdhyayanasUtrakathA :- Composed in Sam. 1657 by Padmasagaragani, pupil of Vimalasagaragani of the Tapa Gachchha ( Be :- Pranamya Shrimahaviram. (II) uttarAdhyayana sUtrakathA :- by Vijayasena Probably the same as above. (III) uttarAdhyayana sUtrakathA: - by Punyanandangani of the Tapa Gachchha. (IV) uttarAdhyayana sUtrakathA :- Alon. Agra Bhand ( Dated Sam. 1520). (V) uttarAdhyayanasUtrakathA saMkSepa :- Alon. Buh. II. (VI) uttarAdhyayanasUtrakathA saMgraha: -by Muni Sundara sisya ( Subhasila ) ( Dated one of these in Sam. 1560 out of 7-9 ) DA 21. uttarAdhyayanasUtradRSTAnta :- Vel No. 1417. uttarAdhyayana sUtralaghuvRttigata kathA :- Dated Sam. 1541. uttarAdhyayana sUtravRttiprAkRta kathA:-Sam. 1641. Jain Educationonal uttarAdhyayana sUtravRtti saMskRta kathA:-KB5 (29) uttarAdhyayana sUtrArthakathA : - Same as Uttaradhyayan Sutra Katha. uttarAdhyayana saMbaMdhi vive canakhyAla // 13 // jainelibrary.org Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdakIya uttarA0 avacUrNiH pUrvArdhaH // 14 // XOXXXKOOXOXOXOXOXXoxox saMpAdakIya yatkiMcit ___ zramaNo bhagavAn mahAvIra mahArAje aMtasamaye sola pahArenI aMtima dezanA dIdhI hatI. temAM puNyapApanA phaLane jaNAvanAra ekaso | daza adhyayano, nahi puchelAnA uttaro evAM chatrIza adhyayano ane chellU marudevA adhyayana vicAratA-prakaTa karatA bhagavAn kALadharma pAmyA. A adhyayano rUpI je aMtimadAyajo te paikInA je apRSTavyAkaraNa rUpa 36 adhyayano te A zrIuttarAdhyayanAni che. te zrIuttarAdhyayananI amudrita avacUrNi A phaMDe chapAvavAno vicAra karyo ane chapAvavI zarU karI. pUrvakAlamAM zrIAcArAMganI uttare zrIuttarAdhyayana bhaNAbavAmAM AvatuM hatuM. tethI AnuM nAma uttarAdhyayana paDyuM che. eTalI bAta atre yAda ApabI jarUrI che ke A. zayyambhavasUri mahArAje zrIdazavakAlikasUtranI racanA karI tyAra pachIthI zrIAcArAMgasUtranA badale pahelA zrIdazavakAlikasUtra bhaNAvavAnuM zaru thayu. zrIuttarAdhyayananI upara niyukti, bhASya, cUrNi, TIkA, avacUri, bAlAvabodha vigere ghaNu ja che, te zrIuttarAdhyayanasUtra saMbaMdhI vivecana. khyAla prakAzake atre Apela che. zrIuttarAdhyayanasUtranI A pUrvAcAryakRta avacUrNino mULa sAtheno prathama bhAga pragaTa thAya che. A mahAkAya grantha hovAthI prathama bhAga pahelo bahAra paDe che. bIjA bhAgamAM laghubRhadviSayAnukrama, temaja ghaNAM pariziSTo ane bIjI amudrita avacUrino Adi aMta bhAga ApavAno che. sAthe sAthe aprApya prAyaH ekaja sacitra uttarAdhyayanasUtra mULanI sAkSaravarya zrIpuNyavijayajI mahArAjanI prata paranA citro bloka banAvIne ApavAnAM che. vI erIte PRAKAKKO-KOKeXOXOXOXOOXDIKAX 14 // For Privale & Personal use only nelibrary.org Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ATO/ saMpAdakIya uttarA0 avacUrNiH pUrvArdhaH uttarAdhyayana sUtranA bIjA bhAgane zaNagArIne bahAra pADavAno che. ethI e kArya AvatA varSamAM thaze. AvA muddAo sara A bhAgamA vizeSa kAMija kahevArnu rahetuM nathI. AmAM je mULa levAmAM AveluM che, te zIlotkIrNa Agamo mATe taiyAra karelI pratanA AdhAre levAyuM che. AnI presakopI mArA sahAdhyAyI kha. munizrIkSemakarasAgarajIe karI hatI ane ghyA. kha. zrIAgamoddhAra gurudevazrIe te tapAsI hatI. sajjano kSatinI pramArjanA pUrvaka A zrIuttaradhyAyana avacUrNinA prathama bhAgano upayoga karaze karAvaze eja abhilASA. banne bhAganu zuddhipatraka bheguM ApavArnu hovAthI te bIjA bhAgamA apAze. 2016 jyeSTha pUrNimA ) godharA (paMcamahAla) / zrIAgamoddhAraka upasaMpadAprApta zizu kaMcana vijaya XXXXXXXXoxox // 15 // Jain Education InM al For Privale & Personal use only Anelibrary.org Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 sAvarNika-zrIuttarAdhyayanasUtrapUrvabhAgasya laghuviSayAnukramaH laghuviSayAnu kramaH avacUrNiH pUrvAdhaH 1 // 16 // adhyayananAma sUtram gAthA pRSTham anukramaH adhyayananAma sUtram gAthA pRSTham vinayAdhyayanam 0 1-48 1-13 13 citrasambhUtIyAdhyayanam 0406-440 98-106 parISahAdhyayanam 1 49-94 13-28 14 iSukArIyAdhyayanam . 411-493 107-119 cAturaGgIyAdhyayanam . 95-114 29-33 sabhikSukamadhyayanam . 494-509 119-124 asaGkhyayAdhyayanam . 115-127 33-38 brahmacaryasamAdhiakAmamaraNIyAdhyayanam . 128-159 39-45 sthAnAdhyayanam 2-12 510-526 124-130 kSullakanimranthIyamadhyayanam 0 160-177 45-49 pApazramaNIyamadhyayanam 0527-547 131-135 aurabhrIyAdhyayanam 178-207 49-55 saMyatyAkhyamadhyayanam 0548-600 135-145 kApilIyAdhyayanam . 208-227 56-60 mRgAputrIyamadhyayanam 9601-698 146-159 namipravrajyAdhyayanam 0 228-289 61-70 mahAnirgranthIvamadhyayanam 0 699-758 160-170 drumapatrakAdhyayanam 0 291-326 71-77 samudrapAlIyamadhyayanam 0 759-782 170-175 bahuzrutapUjAdhyayanam 0 327-358 78-84 rathanemIyamadhyayanam 0 783-831 176-182 harikezIyAdhyayanam . 359-405 85-97 - 23 kezigautamIyamadhyayanam 0 832-920 183-196 7 6XOXOXOXOXXXOXOXO7 // 16 // For Private & Personal use only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreSThi-devacanda -lAlabhAI-jaina pustakoddhAre granthAGkaH 104 // cirantanAcAryaviracitA sakathAnakA zrImatI uttarAdhyayanasUtrasthAvacUrNiH (laghuvRttirUpA) vinaya nirUpaNapratijJA // namo'rhadbhyaH // saMjogA vippamukkassa, anngaarssbhikkhunno| viNayaM pAukarissAmi, ANupurvi suNeha me // 1 // saMyogAt mAtrAdiviSayAdvAhyAt kaSAyAdiviSayAdabhyantarAcca vividhaiH-jJAnabhAvanAdibhirvicitraiH prakAraiH prakarSaNa-parISahAdisahiSNutAlakSaNena muktaH saMyogavipramuktastasya, avidyamAnaM dravyabhAvabhedabhinnamagAramasyetyanagArastasya, atra vyutpanno'nagArazabdo vizeSaNatayA gRhyate, natva'vyutpanno rUDhizabdo yativAcakaH, tadarthasya bhikSuzabdenaiva gatatvAt , tatra ca dravyAgAramagaiH-dumadRSadAdibhirnivRttaM, bhAvAgAraM punaragaiH-zarIrapudgalAdiSu bahiHpravRttirahitairanantAnubandhyAdibhinivRttaM kaSAyamohanIya, dravyAgArapakSe na niSedhe, bhAvAgArapakSe tvalpatAvAcI, kaSAyabhAvasaMyogamuktatvenaivAsya gatatvena punarabhidhAnaM kaSAyamohanIyasyAtidauSTyakhyApanArtha, vizeSyamAha-bhikSata ityevaMzIlo bhikSuH- "sanbhikSAzaMseru" riti tAcchIlika uH pratyayastasya, yadvA jAtyAdyanAjIvanA uttarA01 Jain Educatio n al For Privale & Personal use only Vomjainelibrary.org Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 1 // XOXOX dasveSu - anAtmIyeSu bhikSata iti bhikSuH, anagArazcAsAvasvabhikSuzcetyanagArA svabhikSustasya, viziSTo vividho vA nayo nItirvinayaH - sAdhujanAsevitaH samAcArastaM, vinamanaM vA vinataM, "nIiM (yaM) siddhaM gaI ThANa " mityAgamAdravyato nIcairvRttilakSaNaM prahvatvaM, bhAvatazca sAdhvAcAraM prati pravaNatvaM prakaTayiSyAmi, kathamityAha - pUrvasya pazcAdanupUrvaM tasya bhAvaH, AnupUrvI kramaH paripATI tayA, prAkRtatvAt tRtIyArthe dvitIyA, AkarNayata - zravaNaM pratyavahitA bhavata, yadvA zRNu, iha jagati jinamate mama, prAduH kariSyata iti gamyaM, nanu vinayaM prAduH kariSyAmItyukte uttaratra " ANA'Niddese" tyAdinA avinayo'pi pratipAdito'stIti kathaM na pratijJA kSitiH ?, naivaM, vinayasyaiva vyaktyA pratipAdanArthamavinayAbhidhAnAt, yadvA ekamapIdaM sUtramAvRttyA "zveto dhAvatI tivadarthadvayAbhidhAyakaM, tatazcAyamanyo'rthaH - saMyogena - kaSAyAdyAtmakenAvipramuktaH - aparityaktastasya, RNamiva kAlAntaraduHkhahetutayA RNaM - aSTadhA karma tat karotIti, ko'rthaH? -tathA tathA avinItatvAdibhirhetubhirupacinotIti RNakArastasya, bhikSAcaramAtrasya vinayaM prAduSkariSyAmIti, "dadhyayanaprakAzye saMbhave prAduriti vacanAdutpAdayiSyAmIti, dadhyayanazravaNAt, yadvA viruddho nayaH - asadAcaraityarthaH taM prAduSkariSyAmi, pUrvavadbhikSoH, samyag - aviparIto yogaH - samAdhiH saMyogastato vividhaiH parISahAsahaguruniyogAdibhistvAdibhiH prakAraiH prakarSeNa mukto vipramuktastasya, zeSaM prAgvat, evaM ca avinayapratipAdanamapi pratijJAtam // 1 // Jain Educationational yaduktaM "vinayaM prAduSkariSyAmIti, tatra vinayo dharmaH, sa ca dharmiNaH kathaJcid abhinna iti dhamiMdvAreNa tat svarUpamAha-- ANANisayare, gurUNamuvavAyakArae / iMgiyAgArasaMpaNNe, se viNIetti buccaI // 2 // AGiti svasvabhAvAvasthAnAtmikayA maryAdayA abhivyAzyA vA jJAyante arthA anayetyAjJA-bhagavadabhihitAgamarUpA tasyA *OXCXCX****** vinayAdhyayanam 1 vinayanirUpaNapratijJA // 1 // ainelibrary.org Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KOXOXOXO nirdeza-utsargApavAdAbhyAM pratipAdanaM idamitthaM cetyevamAtmakastatkaraH, yadvA AjJA-saumyedaM kurvidaM ca mA kArkIriti guruvacastasyA nirdezaH- idamitthameva karomIti nizcayAbhidhAnaM tatkaraH, yadvA''jJA nirdezena tarati bhavAmbhodhimityAjJAnirdezataraH, gauravAhANAmAcAryAdInAM upa-samIpe patanamupapAto-dRgviSayadezAvasthAnaM tatkArakaH, na tu AdezabhItyA dUrasthAyI, nipuNamatigamyaM pravRttinivRttisUcakaM ISacUziraHkampAdi iMgitAkArau tau arthAt gurugatau samyak prakarSeNa jAnAtItIGgitAkArasamprajJaH, yadvA tAbhyAM upacArAttajjJAnAbhyAM saMpanno-yuktaH, sa ityukto( kta )vizeSaNAnvitaH, vinayAnvitaH, (iti)-sUtraparAmarza, ucyate, tIrthakRdgaNadharAdibhiriti gambam // 2 // atha avinayaM dharmidvAreNAha ANA(pra0 )Niddesakare, gurUNamaNuvavAyakArae / paDiNIe asaMbuddhe, aviNIe tti vuccaI // 3 // pAdadvayaM prAgvat , navaraM naJ yojyaH, doSAnIkaM prati vartate iti pratyanIkaH-pratikUlavatI, kUlavAlakazramaNavat , dRSTAntaH, yathA-(101) ekasya AcAryasya durvinItaH ziSyaH, zikSito ruSyati, anyadA AcAryAH tena samaM siddhizilopari tIrtha nantuM calitAH, pazcAdavataratAM teSAM vadhAya zilA muktA, padayormadhye nirgatA, tataH taiH strIto vinaMkSyasIti zaptaH, tanmithyA kartu nadyAH kUle * | tapasyastasthau, tattapolabdhyA kUlamanyato vyUDhaM, tena kUlavAlaka iti nAma jAtaM, itazca koNiko hallavihallavaireNa ceTakAdhiSThitAM vaizAlI jighRkSati, paraM suvratasvAmistUpaprabhAvAt na zaknoti, tataH-"samaNe jai kUlavAlae, mAgahiyaM gaNiyaM lahissae / lAyA ya vineyakharUpam FOXXXXXX For Private & Personal use only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avacUrNiH // 2 // asogacaMdae, besAliM nagali gahissae // 1 // " ityAkAzavAcaM zrutvA vezyA''kAritA, tayA tattacchadmanA vazIkRtya AnItaH vinayAdhyakUlavAlakaH, tena purIM pravizya stUpanimitto yuSmat pure vigraha ityAdyuktvA taM mUlato'pi pAtayitvA tAM koNikena grAhita-18yanam 1 | vAn , tato mRtvA durgatau gata iti / atattvajJaH // 3 // atha dRSTAntapUrva asya sadoSatAmAha jahA suNI puIkaNNI, ni(pra0ti)kasinjai svvso| evaM dussIlapaDiNIe, muhari nikkasijaI // 4 // yathetyupadarzane, zunI, strInirdezo'tyantakutsopadarzakaH, pUtI-paripAkataH kka(ku)thitagandhau zrutI yasyAH sA, kRmikulAkulatvAdyupalakSaNametat , pakvaraktaM vA pUtistad vyAptau karNau yasyAH sA, sakalAvayavakutsopalakSaNaM caitat , niSkAsyate- nirvAsyate avineyasarvato-gRhAdibhyaH sarvAn hatahatetyAdivirUkSavacanalatAlakuTaleSTughAtAdIn prakArAnAzritya, evaM-anenaiva prakAreNa duSTa -rAgAyu doSaphalam pahataM zIlaM-svabhAvaH samAdhiH AcAro vA yasya saH, pratikUlaM mukhamevehaparalokApakAritayA ariH asya iti mudhA vA kArya | vinaivArayo yasya asau mukhArirmudhAriA -bahuvidhAsaMbaddhabhASI, sUtratvAnmukharo-vAcATaH, sarvataH ihApi yojyate, kulagaNasaGghasamavAyabahirvatI vidhIyate // 4 // Aha-evaM kimasau pravartate ? ucyate, pApopahatamatitvena, dRSTAntapUrvamAha // 2 // kaNakuMDagaM jahi(pra0cai)ttA NaM, viTTha bhuMjai suuyro| evaM sIlaM jahittA NaM, dussIle ramaI mie // 5 // kaNAH-taNDulAH teSAM tanmizraM vA, kuNDakaM - kaNizaM tyaktvA hitvA vA yatheti gamyate, viSThAM-purISaM bhuGkte zUkaraH, tathA M Sain Education ainelibrary.org For Privale & Personal Use Only nal Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XXXEXOXOXO-KOXOXOXOXOXOX zIlaM prastAvAcchobhanaM tyaktvA hitvA vA duHzIle bhAvapradhAnatvAdvA dauHzIlye, ubhayatra anAcAre ramate-dhRtiM Adhatte, mRga iva mRgaH, ajJAnatvAt avinItaH iti, ayamatra Azayo-yathA mRgo maraNApAyaM apazyan ajJatayA gaurIgAnAkRSTo vyAdhamanusarati, tathA eSo'pi bhavabhramamanavagacchan viSThAsthAnIye duHzIle ramate // 5 // uktopasaMhArapUrvakaM kRtyopadezamAha suNiAbhAvaM sANassa, sUyarassa narassa ya / viNae Thavija appANaM, icchaMto hiyamappaNo // 6 // zrutvA -AkarNya abhAvaM-naJaH kutsArthatvAt azobhanabhAvataH, sarvato niSkAzyarUpaM zunyA iva prAntatvAt iva iti gamyaM, tata eva zUkaropamasya narasya, caH pUraNe, yadvA zunyAH zUkarasya ca dRSTAntasya narasya ca dASTAntikasya azobhanabhAvaM, vakSyamANasvarUpe sthApayet , Atmanaiveti gamyate, vAJchan aihikamAmuSmikaM ca pathyamAtmanaH // 6 // yatazcaivaM tataH kimityAha tamhA viNayamesijjA, sIlaM paDilabhe jo| buddha (vu pA.)tte niyAgaTThI, na nikasijjai kaNhuI // 7 // tasmAt eSayet - anekArthatvAt dhAtUnAM kuryAt , uktarUpaM pratilabheta -prApnuyAt , vinayAt buddhAdInAM - AcAryAdInAM putra lAiva putraH, nitarAM yajanaM yAgaH-pUjA, yasmin niyAgo-mokSaH tadarthI san na niSkAsyate-na bahiSkriyate kutazcit gaNAdeH, kintu vinItatvena sarvatra mukhya eva kriyate // 7 // kRtyopadezaH Jain Education Jainelibrary.org Lional Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 vinayAdhyayanam 1 avacUrNiH kathaM punaH vinayaH eSayitavya ? ityAhanisaMte siyA amuhari, buddhANamaMtie syaa| ahajuttANi sikkhijjA, nirahANi u(pra0vi)vajae // 8 // nitarAM zAntaH - antaH krodhatyAgena bahizca prazAntAkAratayA syAt , tathA mukhArirmukharo vA asannAcAryAdInAM samIpe HT arthayuktAni- heyopAdeyAdivAcakAni arthAt AgamavAsi zikSeta - abhyasyet , uktaviparItAni DitthaDavitthAdIni, yadvA vAtsyAyanAdIni strIkathAdIni ca, tuH-punararthe, varjayet , iha nizAntaH ityanena prazamAdibhiH, upalakSaNatvAt darzanasyeti darzanavinayaH, zeSeNa tu zrutajJAnazikSAbhidhAyinA jnyaanvinyH||8|| kathamarthayuktAni zikSate ityAha aNusAsio na kuppijjA, khaMti seveja paMDie / bAle(prakhuDe)hiM saha saMsariMga, hAsaM kIDAMca vje||9|| anuzAsitaH-anuziSTo guruNA skhalitAdiSu paruSotyApi zikSito na kupyet , kintu sahanAtmikAM zAnti sevetabhajeta paNDitaH, kSudra -bAlaiH zIlahInairvA pArzvasthAdibhiH, samaM prAkRtatvAtsaMsarga hasanaM krIDAM cAntyAkSarikAprahelikAdAnAdijanitAM varjayet // 9 // punaranyathA vinayamAha mA ya caMDAliyaM kAsI, bahuyaM mA ya Alave / kAleNa ya ahinjittA, tatto jhAija ikko||10|| mA niSedhe, caH samuccaye, caNDaH- kopaH, tadvazAdalIka - anRtabhASaNaM caNDAlIkaM, bhayAlIkAdyupalakSaNaM caitat , yadvA caNDAla upadezaH Jain Educati o nal For Private & Personal use only ESHjainelibrary.org Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAtau bhavaM-cANDAlika karma, athavA caNDa! saumyAlIkaM guruvacanaM, bhagavaduddiSTatilotpATakasvecchAlApigozAlakavat Agamamiveti gamyate, kArSIH-vidhAH, bahuka - AlajAlarUpamaparimitaM mA ca Alapet bahvAlApanAddhyAnAdhyayanakSitivAtakSobhAdisambhavAt , kiM kuryAdityAha-prathamapauruSyAdilakSaNena, caH punararthe, adhItya, pracchanAdyupalakSaNametat , adhyayanAnantaraM dhyAyet-cintayet, | ekaka iti bhAvato rAgAdirahito, dravyatastu viviktazayyAdisaMsthaH, itthaM hi caNDAlIkakaraNAdyanutthAnaM, adhItArthasthirIkaraNaM, atra ca pAdatrayeNa vAgguptiruktA, dhyAyediti manoguptiH, AdyapAdapAThAntaravyAkhyAdvayena tu kAyaguptirapi, etAzcAritrAntargatA eveti dezatazcAritravinayAbhidhAnam // 10 // itthamakRtyaniSedhaM kRtyavidhi copadizya etadviparyaye yatkRtyaM tadAha Ahacca caMDAliyaM kaTu, na ninhavija kaNhui / kaDaM kaDatti bhAsijjA, akaDaM no kaDatti ya // 11 // Ahatya-kadAcit , caNDAlIkaM cANDAlikaM ca uktarUpaM kRtvA na nihavIta-na kRtameveti nAlapet , kadAcidapi, yadA paraiqhato'jJAto vA tadApItyarthaH, kiM tarhi kuryAdityAha, kRtaM caNDAlIkAdi tu kRtamiti, ayamarthaH-bhASeta, na ca bhayalajjAdibhirakRtamiti, akRtaM yattadeva no kRtamityakRtameva bhASeta, na tu mohAdinA kRtamiti, ayamarthaH-kathazcidaticArasambhave'pi paraiH pratItamapratItaM vA manaHzalyamAlocayet , anenAntaratapa AlocanAkhyamuktaM, asya ca zeSatapasAmupalakSaNAttapaso vinayamAheti // 11 // yadaiva gurUpadezastadaiva pravartitavyaM ceti, nAnyatheti zaGkApanodAyAhamA galiyasseva kasaM, vayaNamicche puNo puNo / kasaM va daTTumAiNNe, pAvagaM pari(pra0 Di)vajja(pra0 i)e // 12 // kartavyopadezaH DXOXOXOXXX anEducation For Private & Personal use only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ N uttarA avacUrNiH // 4 // candrarudra mA niSedhe, galyazvaH - avinItAzvaH, sa iva kazaM-kazAprahAraM vacanaM-pravRttinivRttiviSayamupadezaM, prastAvAdgurUNAmicchet / vinayAdhyavAraMvAraM, kintu kazaM - carmayaSTiM dRSTvA, ivasya bhinnakramatvAdAkIrNo - vinItaH sa cehAzvaH sa iva, suziSyo gurorAkArAdirArAd x yanam 1 dRSTvA pApakamanuSThAnaM pariharedupalakSaNatvAditaraccAnutiSThediti // 12 // galyAkIrNatulyairgurau kopaprasAdane api kriyete, ata Aha aNAsavA(suNA pA0)thUlavayA, kusIlA miuMpi caMDaM pakaraMti siisaa| cittANuyA lahu dakkhovaveyA, pasAyae te hu durAsayaMpi // 13 // anAzritA - vacasyasthitA, aNAsuNeti pAThe sa evArthaH, sthUlaM - anipuNaM yattadbhASitatayA vaco yeSAM te, duHzIlAH, mRdumapi - akopanamapi, caNDaM - kopinaM paruSabhASiNaM ca, prakurvanti vineyAH, sambhavati hi durvinItAnuzAsanAya punaH punarvacanAtmakaM khedamanubhavato mRdorapi guroH kopa iti, suziSyaguNamAha-cittAnugAH- hRdayAnuvartinaH, laghu-zIghraM, dakSasya bhAvo dAkSyaMavilambitakAritvaM tenopapetA-yuktAH prasAdayeyuste ziSyAH, tuH- punararthe, duHkhenAzrayanti tamatikopanatvAdineti durAzrayastamapi prakramAdguruM, kiM punaranutkaTakaSArya ityaperarthaH, candrarudravat-(102) / yathA-ujjayinyAM candrarudrasUrI roSaNaprakRtiH sAdhubhyaH pRthagAsAMcakre, mA bhUtkopotpattiriti, itazcebhyasuto navapariNItaH sAdhUnvavande, tanmitraiH kelyoktaM -prAvAjayatAmuM, eSa zaTha iti tairgururdarzitaH, guruNotaM-bhUtimAnaya, kRto locaH, viSAdo laa||4|| * mitrANAM, dIkSitenoktaM, keliH satyIbhUtA, anyatra gamyate, gururAha, rAtrau na pazyAmi, skandhAropaNaM, zirasi daNDena tADanaM, hA mahAtmA'yamavasthA prApita iti bhAvayataH kevalajJAnaM, jJAtvA gurorapi pazcAttApena kSAmaNayA ca kevalamiti // 13 // kathar ainelibrary.org Jain Educati o nal Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / kathaM gurucittamanugamanIyamityAhanApuTTho vAgare kiMci, puTTho vA nAliyaM vae / kohaM asacaM kubbijjA, dhArijA piyamappiyaM // 14 // apRSTaH, kathamidamityAdyajalpito guruNeti gamyate, vyAgRNIyAt - vadet kizcit tathAvidhakAraNaM vinA alpamapi, pRSTo vA | nAlIkaM vadet , kAraNAntare guruNA nirbhasito'pi krodhamasatyaM kurvIta-tadutthavikalpaviphalIkaraNena, mAtRkulaputravadU ,(103) yathA-kasyApi kulaputrakasya bhrAtA vairiNA hataH, sa mAtrocyate, putra ! putraghAtakaM ghAtayeti, tatastena sa vairI jIvagrAhI gRhItvA mAtuH pArzva nIto, bhaNitazca tena-bhrAtRghAtaka ! ka hanmIti ?, tena bhItenoktaM-yatra zaraNAgatA hanyante, tataH sa jananIM pazyati, tayA zaraNAgatAH kApi na hanyanta iti niSiddhaH, tenoktaM kathaM roSa saphalayAmi ?, tayA coktaM-vatsa! na sarvatra X krodhAsatyaroSaH saphalIkriyate, tataH sa satkRtya mukta iti / dhArayenmanasIti zeSaH, ivApyorgamyatvAt , priyamivA'priyamapi karNakaTu- karaNe kula tayA'niSTamapi guruvaca iti gamyaM, atra pUrvArddhana vAcA yathA gururanuvartanIyastathoktaM, uttarArddhana tu manaseti, yadvA nApRSTa ityAdi putrajJAtam * na guruNaiva kintu yena kenApIti sAmAnyena jJeyaM, navaraM priyaM-prItyutpAdakaM zeSajanApekSayA stutyAdi, apriyaM tadviparItaM nindAdi, svarUpeNa dhArayet, na tadvazato rAga dveSaM vA kuryAt , atrodAharaNa (604)__ azivopadrute kasminpure trayo bhUtavAdino vayamazivaM hariSyAma iti nRpaM vadanti, rAjJoktaM-kenopAyena ?, tatraikenoktaM-mama / mantrasiddhaM bhUtaM surUpamasti, tadgopurarathyAdiSu bhramadyaH pazyati sa vinazyati, yastu dRSTvA'dhomukhaH syAtsa sarvarogairmucyate, rAjJoktam1 alaM tenA'tiroSaNena, dvitIyenoktaM-mama bhUtaM mahAkAyaM lambodaraM vivRtakukSiM paJcazIrSamekapAdaM vikRtarUpaM aTTahAsaM kurvat dRSTvA yo mmmmmunommmmnamasoom Fa3 Sain Educati .jainelibrary.org o nal Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH vinayAdhyayanam 1 | hasatyavameveti(manoti)vA tasya ziraH saptadhA sphuTayati, yastu dhUpastutyAdibhirabhinandati sa sarvAmayairmucyate, rAjJoktaM-anenApyalaM, tRtIyenoktaM-mamApyevaMvidhameva bhUtamasti, paraM priyA'priyakAriNaM janaM darzanAdeva rogebhyo mocayati, rAjJoktaM-evaM bhavatu, tena tathAkRte'zivamupazAntaM, tato nRpAdijanaiH pUjitaH saH, evaM sAdhurapi pUjAnindAdinA priyA'priyaM saheteti, manogupyabhidhAnAccAritravinaya uktH||14|| krodhAsatyatAkaraNAderAtmano damanopAya uktaH, tatra ca bAhyeSvapi damanIyeSu satsu kimiti tasyaiva damanopAya uddizyate ?, kiMvA taddamane phalamiti ?, atrocyate__ appAme(ce pA0)va dameyavyo, appA hu khalu duddamo / appA daMto suhI hoi, assi loe parattha ya // 15 // AtmA damayeda-indriyanondriyadamenopazamanaM nayeta, Atmaiva durdamastahamane damitA eva bAhyadamanIyAH, AtmA dAntaH sukhI syAdasmilloke paratra ca-paraloke, atrodAharaNaM-(105) | vApi pallayAM dvau bhrAtarau, taddattopAzraye'nyadA sAdhavo varSArAtraM sthitAH, taiH varSAnantaraM viharadbhistayoH kiJcidaprapadyamAnayo rAtribhuktiniyamo dattaH, anyadA tAvanyaiH saha dhAyyAM gatau bahugomahiSamAnItaM, tatra pathi kecinmahiSaM hatvA paktumArabdhAH, anye madyArtha pure gatAH, tato gomAhiSalobhena taiH parasparaM vadhAyAtmabhAgaM tyaktvA zeSamadyamAMsayorviSaM kSiptaM, sarve'pyekatra militAH, tAvatA ravirastamitaH, tatastI dvau niyamAna bhuktau, apare viSamizramadyamAMsAzanAnmRtAH, kugatiM prApuH, to svasthAnaM X gatI, iha paratra ca sukhinau jAtAvityAtmA dAntaH sukhI syAditi // 15 // XOXOXOXOXOXOXOXXXXOXOX8) Atmadamano padezaH // 5 // Jain Eduara For Privale & Personal use only aureibrary Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiM punaH paribhAvayannAtmAnaM damayedityAha varaM me appA daMto, saMjameNa taveNa ya / mA'haM parehiM dammato, baMdhaNehi vahehi ya // 16 // varaM-pradhAnaM mayA''tmanaiva, AtmA tadAdhArarUpo deho vA, asaMyamaceSTAto vyAvartitaH saMyamena-pazcAzravaviramaNAdinA, caH samuccaye, mA ahaM pararASatvAddamitaH-kheditaH bandhanai-vardhAdikRtaiH, vadhaizca lakuTAdisAdhanaiH, (106)___ kvA'pi vane hastiyUthamasti, tatra yUthezo jAtAn jAtAn kalabhAn hanti, tatraikA kariNI sAdhAnA, svaputrarakSAyai pAdapIDAmiSAyUthAt zanaiH zanairapasarati, evaM kAlAntareNa jAtaH kalabhaH, sa tApasakumAraiH sahArAmaM siJcayatIti secanakanAmA gajo, yUthaM dRSTvA svajanakaM yUthezaM hatvA svayaM yUthezo jAtaH, mA'nyA'pyevaM kAditi mUlAdAzrama unmUlitaH, tatastApasaiH zreNikena | baddhvA grAhitaH, tatra Agatya ca taistarjito roSAdAlAnamunmUlya vane gataH, tatastatra devatayoktaM tasyebhasya-vatsa! parebhyo damanAtsvayaM damanaM varaM, matvA svayamAlAnaM zritastadvat mokSArthibhiH svayamAtmA damanIya iti // 16 // gurvanuvRttyAtmakaM pratirUpakaM vinayamAha paDiNIaMca vuddhANaM, vAyA aduva kammuNA / Avi vA jai vA rahasse, neva kujjA kayAivi // 17 // pratyanIkamiti nirdezasya bhAvapradhAnatvAt pratyanIkatvaM gurUNAM vAcA-kiM tvamapi kiM jAnISe iti rUpayA, vitathaprarUpaNAyAM preritaH san tvayaivaitaditthamasmAkaM prarUpitamityAdyAtmikayA vA, athavA saMstArAtikramakaracaraNasaMsparzAdinA, AviH-janasamakSaM, Atmadamane bhAvanA Jain Educatio Le onal For Privale & Personal Use Only Jainelibrary.org Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH vinayAdhyayanam 1 yadi vA, ekAnte, neti niSedhe, evo'vadhAraNe, sa ca "zatrorapi guNA grAhyA, doSA vAcyA gurorapi," iti kumatanirAkaraNArthaH, kadAcidapi paruSoktAvapi // 17 // zuzrUSaNAtmakaM tamevAha na pakkhao na purao, neva kiccANa pitttto| na juMje uruNA Uru, sayaNe Na paDissuNe // 18 // na pakSato-dakSiNAdipArzvataH, upavizediti sarvatropaskAraH, tathopavezane tatpaktisamAvezatastatsAmyApAdanenAvinayabhAvAt , nAgrato vandakajanasya gurumukhAdarzanAdinA'prItibhAvAt , naiva kRtiH-vandanaM tadarhantItidaNDitvAt ye kRtyA-AcAryAsteSAM pRSThato, dvayorapi mukhAdarzane rasavattA'bhAvAt , na yujyAt-saGghaTTayedUruNA-''tmIyena UruM gurusaktaM, upalakSaNametaccheSAGgasparzaparihArasya, zayAnazayitaH AsIno veti zeSaH, na pratizRNuyAt , kintu gurupArzvamAgatya bhagavannicchAmo'nuziSTimiti vadet // 18 // punastamevAhaneva palhatthiyaM kujjA, pakkhapiMDaM va sNje| pAe pasAri(pra0)e vAvi, na ciTThe guruNaMtie // 19 // naiva paryastikAM-jAnujaGghoparivastraveSTanAtmikAM kuryAt , pakSapiNDaM vA-bAhudvayakAyapiNDAtmakaM sAdhuH, pAdau prasAritau vA'pi kRtveti zeSaH, ekArasyAlAkSaNikatvAtprasArya vA na tiSThet gurUNAmantike, ucitapradeze'pIti, upalakSaNaM caitadupaSTambhAdInAm // 19 // zuzrUSaNAvinayaH // 5 // Jain Education For Privale & Personal use only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punaH pratizravaNavidhimeva savizeSamAha__ AyariehiM vAhiMto, tusiNIo na kayAivi / pasAyapehI niyAgaTThI, uvaciDhe guruM sayA // 20 // | AcAryairupalakSaNatvAdupAdhyAdibhirvyAhRtaH-zabditaH, tUSNIMzIlo na kadAcidapi-glAnAdyavasthAyAmapyAsIta , kintu prasAdo'yaM yadanyasadbhAve'pi mAmAdizanti gurava iti prekSituM zIlamasyeti prasAdaprekSI, niyAgArthI-mokSArthI upatiSTheta-mastakena vande ityAdi vadan savinayamupasarpet , gurum // 20 // tathAAlavaMte lavaMte vA, na nisIejja kayAivi / caittA AsaNaM dhIro, jao ja(pra0 juttaM paDissuNe // 21 // A-Ipallapati vadati vAraMvAraM vadati gurAviti gamyaM, na niSIdet , kadAcidapi, vyAkhyAnAdivyAkulatAyAmapi, kintutyaktvA pAdaproJchanAdi, dhImAn , yato-yatnavAn yadAdizanti tatpratizRNuyAt-vidheyatayA'bhyupagacchet // 21 // ___ atha ziSyasya pRcchAvidhimAhaAsaNagaona pucchijjA, neva sijjAgaokayA (pra. yaaivi)|aagmmukddosNto pucchinjApaMjalIuDe // 22 // AsanAsIno na pRcchet , sUtrAdIti gamyaM, naiva saMstArakasthitaH, tAdRgavasthAM vinetyupaskAraH, kadAcidapi, bahuzrutatve'pi, uttarA024 kiMvAgamya-gurvantikametya, utkuTuko-muktAsanaH, kAraNataH pAdapuJchanAdigato vA san zAnto vA pRcchet , prakarSaNA'ntaH KOXXXXXXXXXXXX pRcchAvidhiH Jain Education Lo onal For Privale & Personal use only RPMiainelibrary.org Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH vinayAdhyayanam 1 prItyAtmakena kRto'JjaliH-karadvayamIlanAtmako'neneti prakRtAJjaliH, prAkRtatvAtkRtazabdasya paranipAtaH, prakRSTa-bhAvAnvitatayA'JjalipuTamasyeti vA sH||22|| __ atha ziSyaM prati gurukRtyamAha evaM viNayajuttassa, suttaM atthaM (pra0 ca) tadubhayaM / pucchamANassa sissassa, vAgarija jahAsuyaM // 23 // uktaprakAreNa vinayayuktasya kAlikotkAlikAdisUtrasyaivAbhidheyaM, tadubhayaM-sUtrArthobhayaM pRcchato-jijJAsoH svadIkSitasyopasampannasya vA, vyAgRNIyAt-vyAkuryAt yena prakAreNa zrutaM-AkarNitaM, gurubhya iti gamyaM, na tu svabuddhyaivotprekSitam // 23 // ziSyasya vinayamAhamusaM parihare bhikkhU, na ya ohAriNIM vae / bhAsAdosaM parihare, mAyaM ca vajae sayA // 24 // asatyaM-bhUtanihnavAdi sarvaprakAraM tyajet sAdhuH, naivAvadhAraNIyAM-gamiSyAma evetyAdirUpAM vAcaM vadet , kiMbahunA ?, bhASAdoSaMasatyabhASaNAdikaM sAvadhAnumodanAdikaM, "ma ca kAraNocchedaM vinA kAryoccheda" ityAha-zAThyaM cazabdAtkrodhAdIMzca mRSAhetUn varjayet // 24 // kiM ca na lavija puTTho sAvajaM, na niraTTaM na mammayaM / appaNaTThA paraTThA vA, ubhayassaMtareNa vA // 25 // na lapet pRSTaH sAvadhaM na nirarthaka-niHprayojanaM, na marmagaM 'tvaM cauraH kANa' ityAdi, janmakAdi, saMklezotpAdakatvAt , ziSyaM pratigurukRtyam JainEducation For Private & Personal use only B ipinelibrary.org Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmArtha-AtmaprayojanaM paraprayojanaM vA ubhayorAtmanaH parasya cAntareNa vinA vA prayojanaM, bhASAdoSa pariharedityanenaiva gate pRSTaviSayatvAdasya na paunarutyaM, yadvA bhASAdoSo jakAramakArAdi tatra gRhyata iti na doSaH, anena sUtradvayana vAgguptyabhidhAnAcAritravinaya uktaH // 25 // upAdhikRtadoSatyAgamAha samaresu AgAresuM, gihasaMdhisu ya mahApahe / ego egitthIe saddhiM, neva ciTThana saMlave // 26 / / kharakuTISu, tathA ca cUrNikRt-"samaraM nAma jattha lohArA hiTThAkammaM kariMti" nIcAspadAnImupalakSaNaM, gRheSu sandhiSugRhadvayAntarAleSu, rAjamArgAdau, ekAkI ekAkinyA striyA sArddha naiva tiSThet na ca saMlapet , ekagrahaNamatyantaduSTadoSodbhAvanArtha, anyathApyevaMvidhasthAneSu strIsambhASaNAdidoSAyaiveti // 26 // zikSitaH san yat kuryAttadAha jaM me buddhA'NusAsaMti, sIeNa(pra0 sIleNa) pharuseNa vaa| mama lAbhutti pehAe, payao ya(taM) paDissuNe // 27 // yanmAM buddhA'nuzAsanti zItena-sopacAravacasA, paruSeNa-karkazena vA, mama aprAptA'rthaprAptirUpo'yaM yammAmanAcArakAriNaM samAzAsatItiprakAreNa, ekArasyAlAkSaNikAtprekSya-Alocya, evaMvidhaprekSayA buddhyA vA prayataH-prayatnavAn , tad-anuzAsana pratizRNuyAt-vidheyatayA'GgIkuryAt // 27 // zikSitasya kRtyam JainEducathori For Private & Personal use only Sinebrary.org Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH vinayAdhyayanam 1 // 8 // vigayabhayA buddhA, kamapyanuzAsanaM gurukRta mantra jJAnAdiguNasthAnam // 2 kiM hitakaramapyanuzAsanaM kasyacidanyathApi sambhavatItyAha aNusAsaNamovAyaM, dukaDassa ya pera(pra0coya)NaM / hiyaM taM mannae paNNo, vessaM bhavai asAhuNo // 28 // uktarUpaM upAye-mRduparuSabhASaNAdau bhavamaupAya, duSkRtasya codanaM-preraNaM-hA ! kimidamitthamAcaritamityAdirUpaM, gurukRtamiti gamyate, ihaparalokopakAri, tadanuzAsanaM manyate prajJAvAn // 28 // amumevArtha spaSTayannAhahiyaM vigayabhayA buddhA, pharusamappaNusAsaNaM / vessaM taM hoi mUDhANaM, khaMtisuddhi(pra0sohi)karaM payaM // 29 // vigatabhayA buddhAH-tattvajJAH, karkazamapyanuzAsanaM gurukRtaM manyanta iti zeSaH, dveSyaM-dveSotpAdi anuzAsanaM mUrkhANAM | kSAntiH-kSamA zuddhiH-AzrayazuddhitA tatkaraM, yadvA kSAnternirmalatA tatkaraM jJAnAdiguNasthAnam // 29 // punarvinayamAha AsaNe uvaciTThijA, annuccekukkue(pr0akue)thire| apputthAI nirutthAI, nisIjA a(pra0ija)ppakukuI varSAsu pIThAdau Rtubaddhe tu pAdapuJchane Asane upavizet, anucce-dravyato nIce bhAvataH svalpamUlyAdau, gurvAsanAditi | gamyate, akuce-aspandamAne, kiMciccalasya zRGgArAGgatvAt , sthire-samapAdaprasthite, anyathA virAdhanAsambhavAt , IdRze'pyA| sane alpotthAyI, prayojane'pi na punaH punarutthAyI, nirutthAyI-nimittaM vinA notthAnazIlaH, ubhayatrAnyathA'navasthitatvabhAvAt , evaMvidhaH san niSIdet, alpaspandanaH, karacaraNAdibhiralpameva calan, yadvA-alpazabdo'bhAvArthaH, tatazcAlpaMasatkautkucaM-karohidhUbhramaNAdyasacceSTAtmakamasyetyalpakautkucam // 30 // EXXXXXXXXXXXXX vinayaH JainEducation a l For Privale & Personal use only Nihelibrary.org Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXOX samprati caraNavinayAtmikAmeSaNAsamitimAha kAleNa nikkhame bhikkhU, kAleNa ya paDikame / akAlaM ca vivajittA, kAle kAlaM samAyare // 31 // ___ saptamyarthe tRtIyA, tataH kAle-prastAve niSkAmet-gacchet bhikSuH, akAlanirgame AtmaklAmanAdi(doSa)sambhavAt , tathA kAle ca pratikrAmeta- pratinivarteta, bhikSATanAditi zeSaH, kadAcidalAbhe'lpalAme vA nATannevAvatiSThet , kimityevamata Aha-akAlaMtakriyAkANDaM asamayaM ceti, yasmAdvivayaM kAle-prastAve kAlaM-tatkAlocitaM kriyAkANDaM samAcaret , anyathA kRSIvalakRSikriyAyA ivAbhimataphalopalambhA'bhAvAt // 31 // nirgatazca yatkuryAttadAha parivADie na ciTThijjA, bhikkhU dattesaNaM cre| paDisveNa esittA, miyaM kAleNa bhakkhae // 32 // __ paripATyAM- gRhapaGkau na tiSThet-patisthagRhabhikSopAdAnAya naikatrAvasthito bhavati, tatra bhikSAmAdadAnasya dAyakadoSAnavagamaprasaGgAt , yadvA bhoktumupaviSTapuruSapaGktayAM na tiSThet-bhikSArtha nAste, tatrAprItyadRSTakalyANakAdidoSasambhavAt, dattaM -dAnaM tasmin gRhiNA dIyamAne eSaNAM-tadgatadoSAnveSaNAtmikAM caret -Aseveta, anena grahaNaiSaNoktA, pratirUpeNa-cirantanamunInAM pratibimbena patagrahAdidhAraNAtmakena, na tu paratIrthikavacchatracchAtrAdivibhUSaNAtmakena, eSayitvA-gaveSayitvA, anena ca gaveSaNoktA. grAsaiSaNAmAha-mita-parimita, atibhojanAt svAdhyAyavighAtAdibahudoSasambhavAta, kAlena-"namukkAreNa pArittA, | karittA jiNasaMthava"mityAdyAgamoktaprastAvena adrutAvilambitarUpeNa vA bhakSayet-bhuJjIta // 32 // OXOXOXOXOXOXOXOXOXOKOKEKOK bhikSAgrahaNa vidhiH Sain Educati 12 tonal For Privale & Personal use only Banjainelibrary.org Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA avacUrNiH vinayAdhyayanam 1 bhikSAgrahaNa yatrAnyabhikSukAsambhavastatra vidhirukto, yatra ca purA''yAtAnyabhikSukasambhavastatra vidhimAha nAidUramaNAsaNNe, nannesiM ckkhuphaaso| ego ciTeja bhattahA, laMdhittA taM naikkame // 33 // vibhaktivyatyayAnnAtidUre, tatra tannirgamAvagamaiSaNAzuddhyasambhavAt , tathA na Asanne bhikSukAprItisambhavAt , nAnyeSAM-bhikSukApekSayA pareSAM gRhasthAnAM cakSuHsparzataH, "saptamyarthe tasi" cakSuHsparze-dRggocare tiSThediti sarvatra yojyaM, kintu yathA gRhiNo na vidanti, yadutaiSa bhikSupraniSkramaNaM pratIkSata, iti ekaH purApraviSTopari dveSarahitaH bhaktArtha laDvitvA samullaGgya taM-bhikSukaM nAtikAmet-na pravizet , tadaprItyapavAdAdisambhavAt / iha ca mitaM kAlena bhakSayediti bhojanavidhimabhidhAya yatpunarbhikSATanAbhidhAnaM tadglAnAdinimittaM svayaM vA kSudvedanIyAsahiSNoH punarbhamaNaM na doSAyeti jJApanArtha, uktaJca-"jai teNa saMthare, tao kAraNamuppanne" ityAdi // 33 // punastadgatavidhimAhanAiucce nAinIe (pra0vanIe vA), nAsanne nAidUrao / phAsUyaM parakaDaM piMDaM, paDigAhija saMjae // 34 // nAtyucce-prAsAdopari mAlAdau nIce vA-bhUmigRhAdau, tatraiSaNA'sambhavAt dAyakApAyasambhavAcca, yadvA uccasthAnasthitatvena UvIkRtakandharatayA vA bhAvatazca aho labdhimAnahamiti mAnavAna , dravyato nIco'tyantAvanatakandharo nimnasthAnAsthito vA, bhAvatastu na mayA'dya kiMcitkuto vA'pyavAptamiti dainyavAn , tathA nAsanne - samIpavartini nAtidUre sthita iti gamyate, yathA vidhiH XOKOKEKEKOKeXON // 9 // Jain Education nal For Private & Personal use only 031ainelibrary.org Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhojanavidhiH yogaM jugupsAzaGkaSaNAzuddhayasambhavAdidoSasambhavAt , athavA ata eva nAsanno nAtidUragaH, prAsukaM-sahajasaMsaktijanturahitaM, pareNa-gRhiNA AtmArtha parArtha vA kRtamAhAraM pratigRhNIyAt-svIkuryAt ytiH||34|| gAthAdvayena gaveSaNAgrahaNaiSaNAvidhimuktvA grAsaiSaNAvidhimAhaappapANe'ppabIe vA(pra0yammi), paDicchanne ya(prannammi)saMvuDe / samayaM saMjao bhuMje,jayaM apparisADiyaM // 35 // __ alpA-avidyamAnAH prANino yasmiMstasminnavasthitAgantukajanturahite upAzrayAdau, tathA'lpabIje upalakSaNatvAt sarvaikendriyarahite praticchanne-upari prAvRte sampAtimasattvarakSArtha, saMvRte-pArzvataH kaTakuDyAdinA saGkaTadvAre, aTavyAM kuDaGgAdiSu vA, anyathA dInAdiyAcane dAnAdAnayoH puNyabandhapradveSAdidoSAt , samaka-anyasAdhubhiH saha, na tvekAkyeva rasalampaTatayA, yadvA samameva samakaM-sarasAdiSvabhiSvaGgAdirahitaH bhuJjIta-aznIyAt, yatamAnaH-surasuracavacavakasarakakaruDakabharuDAdyakurvan , parizATarahitam // 35 // vAgyatanAmAhasukaDaMti(prADitti) supakaM ti, succhinnaM suhaDe maDe / suniTTie sulahitti, sAvajaM vajae muNI // 36 // sukRtamannAdi supakkaM-ghRtapUrNAdi, ityubhayatra pradarzane, succhinno'yaM nyagrodhAdiH, suhRtaM-zAkatiktatvAdi ghRtAdi vA sUpa*vilepikAdi vA, prakramAtsumRtaM ghRtAdi saktusUpAdau, suniSThitaM-rasaprakarSAtmikAM gataM, sulaSTa-sarvaprakAreNa zobhanamodanAdi susvAdasiksthatvAdinA, ityevaMprakAramanyadapi sAvadyaM vaco varjayet , niravadyaM tu bhASate yathAkrama, sukRtamanena dharmadhyAnAdi 1, vacanavijJAnAdi 2, snehAdi 3, zaikSAdi 4, paNDitamaraNena 5, sAdhvAcAre 6, asya tapo'nuSThAnam 7 // 36 // XoloXXXFOXOX Sain Educati o nal For Private & Personal use only ainelibrary.org Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 10 // EXOXOX-X suvinItetaropadezena yadguroH syAttadAha ramae paMDie sAsaM, hayaM bhadaM va vaahe| bAlaM sammai sAsaMto, galiyastamiva (pra0staM va) vAhae // 37 // ramate - abhiratimAn syAt, paNDitAn vinIta ziSyAn, zAsat - AjJApayan kathaJcitpramAdaskhalite zikSayan, gururiti zeSaH, hayamiva bhadraM - kalyANAvahaM vAhakaH - azvaMdamaH, bAlaM - ajJaM zrAmyati zAsat - punaH punajJIpayan zikSayanvA galyazvaMduSTAzvamiva // 37 // bAlAbhisandhimAha khaDDayA caveDAhiM, akosehi vahehi ya (pra0 khaDDayA me caveDA me, akosA ya vahA ga me ) / kallANamaNusAnaM (pra0to), pAvadidvitti mannai // 38 // khuDDukAH-TakkArA me, capeTA--karatalAghAto me, AkrozA-gAlyAdi ca, vadhA-daNDikAdighAtA me, tatazca khuDDukAdaya eva mama, nAparaM kiJcit hitamastItyabhisaMdhinA kalyANamanuzAsantaM guruM pApadRSTimiti manyate, yadvA vAgbhirapi anuzAsyamAno'sau | pApadRSTiH khuDDukAdirUpA manyate iti // 38 // vinItAbhisaMdhimAha - Jain Educationonal putto me bhAyanAitti, sAhU kallANa mannai / pAvadiTTha u appANaM, sAsaM dAsaM va (pra0 sitti) mannai // 39 // XXXXXXXXXXXXX vinayAdhya yanam 1 bAla-vinItA-bhisandhiH // 10 // inelibrary.org Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ __ ivasya gamyatvAtputra iva me, bhrAteva me, jJAtiriva me, ityAdi buddhyA guruH mAmanuzAstIti gamyate, sAdhuH-ziSyaH kalyANaM gurumanuzAsantaM vA manyate, pApadRSTistu kuziSyaH punarAtmAnaM hitAnuzAsanenApi zAsyamAnaM dAsamiva manyate // 39 // vinayasarvasvamAha na kovae AyariyaM, appANaM pina kovae / buddhovaghAI na siyA, na siyA tottagavesae // 4 // na kopayet-na kopaM kuryAdAcAryamupalakSaNatvAt aparamapi vinayamAI, AtmAnamapi-gurubhiratiparuSabhASaNAdinAnuziSyamANaM na kopayet , kathaJcitsakopatAyAmapi buddhopaghAtI-AcAryopaghAtI na syAt , tathA na syAttudyate- vyathyate aneneti totraM gaveSayatIti totragaveSakaH, totraM-dravyataH prAjanAdiH, bhAvatastu taddoSodbhAvakatayA vyathAkAri vacanamapi, kimahamamISAM jAtyAdidUSaNaM vacmItyAdi prakramAdgurUNAM, na syAditi cAdarakhyApanArthatvAnna paunarutyaM, buddhopaghAtI na syAdityatrodAharaNaM (107) kecidAcAryAH yugapradhAnAH kSINaprAyakarmANaH kSINajaMghAbalatvAt kacidekasthAnasthAstatratyazrAddhaistadguNAvarjitaiH tadvayo'vasthocitasnigdhAhArAdibhiH zuddhairupacaryante, kadAcittacchiSyAH gurukANaH kiyacciramayamajaGgamo'smAbhiH pAlanIya iti vicintya tamazanagrAhayitumicchavaH snigdhAhArAdi na viharanti yattadupanIya ca saviSAdamiva tatpuro bhagnacintA nirvivekAzca zrAddhAH sadapi snigdhAhArAdyucitaM na dadatIti zrAddhapurastu 'guravaH saMlekhanAM cikIrSavaH snigdhAhArAdi necchantIti vadanti, zrAddhAzca tacchrutvA sukhinnA gurumupasRtya bhagavatsu satsu tIrtha sanArtha, na ca bhavantaH kadApyasmAkaM ziSyANAM ca zirasthA api bhAraM kuruteti sagadgadamUcuH, tatastairiGgitajJaiH svaziSyavilasitaM jJAtvA kimamISAmaprItidena prANadhAraNeneti vimRzya kiyacciramajaGgamairasmAbhiruparodhanIyAstapasvino bhavantazca tadaraM-uttamAcaritamuttamArthameva pratipadyAmaha' iti zrAddhAn paryavasApya bhaktaM pratyAkhyAtamiti // 40 // vinayasarva khama BXXXXBFX Jain Education Toytional For Privale & Personal use only ainelibrary.org Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinayAdhyayanam 1 uttarA0 kathaJcitkupite yatkRtyaM tadAhaavacUrNiH AyariyaM kuviyaM naccA, pattieNaM pasAyae / vijjhavijA paMjaliuDe, vaejjA na puNo tti y||41|| ___ AcArya-guruM kupitaM - sakopamananuzAsanAdRSTidAnAdibhizca jJAtvA, ArSatvAtpratItiH prayojanamasya prAtItika-zapathAdi tena, sarvamapi vA pratItyupapAdakaM vacaHprAtItikaM tena, prItyA-sAmnaiva vA, na bhedadaNDAdyupadarzanena, prasAdayet -prasAdaM nayet, etadevAha-vidhyApayet -kathazcidudIritakopAnalamapyupazamayet, prakRtAJjali: prAJjalipuTo vA, itthaM kAyikaM mAnasaM ca * vidhyApanopAyamabhidhAya vAcikamAha-vidhyApayan vadet - brUyAt, cazabdasya bhinnakramatvAdvadedityanantaraM draSTavyaH, yathedaM pramAdAcaritaM kSamitavyaM, na punaritthamAcariSyAmIti // 41 // samprati yathA''cAryakopa eva na syAttathA''hadhammajjiyaM ca vavahAraM, buddhehiM AyariyaM syaa| tamAyaraMto vavahAraM (mehAvI pA0), garihaM naabhigcchi||42|| dharmeNa-kSAntyAdinArjitaM- upArjitaM dharmopAjitaM, caH pUraNe, vividhaM vidhivaddhA avaharaNamanekArthatvAdAcaraNaM vyavahArastaMyatikartavyatArUpaM, jJAtatattvairAcaritaM, sadA prasiddha Acaran , yadvA "yattadornityAbhisambandhAt" "sub vyatyayAcca" yo dhArjitaH casya bhinnakramatvAt buddharAcaritazca vyavahArastamAcaran -kurvan , vizeSeNApaharati karmeti vyavahArastaM, vyavahAravizeSaNametat , avinIto'yamevaMvidhAM nindA nAbhigacchati-na prAmoti yatiriti gamyam // 42 // kiM bahunA?maNogayaM (ruI pA0) vaktagayaM (ruiM pA0), jANittA Ayariyassa u / taM parigijjha vAyAe, kammuNA uvavAyae // 43 // XOXOXOXOXOXOXXXXXXX kupitaguruprati ziSyakRtyam SwasanewHEmmar Jain Educatiokotional For Privale & Personal use only CORD.jainelibrary.org Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BXOXOXOXOXOXOXOXOXOXX vinItakRtyam manogataM tathA vAkyagataM, kRtyamiti zeSaH, jJAtvA guroH, tuzabdAtkAyagatakRtyagrahaH, tanmanogatAdikRtyaM parigRhya- svIkRtya ! idamitthaM karotyAtmikatayA, karmaNA-tannirvartanAtmikayA kriyayA uphpAdayet-vidadhIta, anena sUkSmo vinaya uktH||43|| vinIto yAdRg syAttadAha vitte acoie nicaM, khippaM havai sucoye| jahovaiTeM sukaDaM, kiccAI kucaI sayA // 44 // | vitto-vinItavinayatayaiva sakalaguNAzrayatayA pratItaH-prasiddhaH, acodita eva - aprerita eva prAnte-prastAvaM gurukRtyeSu pravartate nityaM, na kadAcideva, svayaM pravartamAno'pi prarito'nuzayavAnapi syAditi zaGkAvyapohAya Aha-zIghraM bhavati-kRtyeSu pravartate, sucodake-zobhane prerayitari, gurAviti gamyaM, nAnuzayanAdvilambitamevetyarthaH, yathopadiSTAnatikrameNa suSTha paripUrNa kRtaM yathA syAdevaM kRtyAni karoti sadA // 44 // athopasaMhartumAha - nacA namai mehAvI, loe kittI ya (pra0 si) jAyai / kicANaM saraNaM hoI (pra. bhavai kiccANaM saraNaM), bhUyANaM jagaI jahA // 45 // naccA-jJAtvA anantaroktamakhilamadhyayanArtha namati-tatkRtyaM prati prahvIbhavati medhAvI-adhyayanArthAvadhAraNazaktimAna maryAdAvartI vA, tadguNaM vaktumAha-loke kIrtiH tasya jAyate-prAdurbhavati, tathA bhavati sa eva kRtyAnAM-ucitAnAmanuSThAnAnAM, | atyantamavinItaiH kheditAnAM kRtyAnAmAcAryAdInAM ca zaraNaM-AzrayaH bhUtAnAM-prANinAM jagatI yathA // 45 // KeKEXeKO-XCXGXOKeXOXOXOKOKE Ko Jain Educat i onal For Private & Personal use only w.jainelibrary.org Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH vinayAdhyayanam 1 // 12 // KOKaKOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXO pUjyaprasAdane phalamAhapujjA jassa pasIyaMti, saMbuddhA puvvasaMthuyA / pasa(saMpa pA0)nA laMbhaissaMti, viulaM adviyaM suyaM // 46 // pUjyAH-AcAryAdayaH vinItaziSyasya prasIdanti -tuSyanti, samyagajJAtatattvAH, pUrva-vAcanAdikAlAdArato, na tu vAcanAdikAla eva, tatkAlavinayasya kRtapratikriyArUpatvena tathAvidhaprasAdAjanakatvAt, saMstutA-vinayaviSayatvena paricitAH, prasannAH | saMto lAbhayiSyanti -prApayiSyanti vipulaM-vistIrNa artho-mokSaH prayojanamasyetyArthika zrutaM-sAGgopAGgaM, anenAnantaraM phalaM zrutamukta, vyavahitaM tu muktiH // 46 // samprati zrutAvAptau tasyaihikaphalamAhasa pujjasatthe suviNIyasaMsae, maNoruI (iM pA0)ciTThai kamma saMpayA (yaM pA0) (maNicchiyaM saMpayamuttamaM gayA pA0) tavosamAyArIsamAhisaMvuDe, mahajjuI paMca vayAi~ pAliyA // 47 // saH vinItaziSyaH pUjyaM-zlAdhyaM zAstramasyeti pUjyazAstraH, yadvA pUjyazcAsau zastazca, su-atizayena vinItaH apanItaH saMzayo yasya saH, manaHprastAvAdguro rucirasmin saH, tiSThati-Aste, karma-yatikriyA tasyAH sampadA upalakSita iti zeSaH, tapasaH * samAcArI samAdhiH-cittasvAsthyaM ca taistAlpAM (tAbhyAM) vA saMvRtto-niruddhAzravaH, mahatI dyutiH-tejolezyA yasyeti mahAdyutirbhava tIti gamyaM, paJca vratAni pAlayitvA // 47 // guruprasAdane phalam // 12 // dan For Privale & Personal use only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ marnamanna RINORAMA punarasyaivaihikamAmuSmikaM ca phalaM vizeSeNAhasa devagaMdhavvamaNussapUie, caittu dehaM mlpNkpubvyN| siddhe vA havai sAsae, deve vA apparae mhddie||48|| IS tti bemi|| // ii viNayajjhayaNaM 1 // sa vinItaH ziSyaH, devaiH vaimAnikajyotipkaiH gandharvaizca-gandharvanikAyopalakSitaiya'ntarabhavanapatibhiH manuSyaiH cakravartyAdibhiH | pUjitaH, tyaktvA dehaM raktazukra eva malapaGkaH tatpUrvakaM, siddho vA bhavati zAzvato na tIrthanikArAdAgantA buddhavat , devo vA alparato lavasaptamAdivat , alparajo vA, mahatI RddhiH vikurvaNAdiryasyeti sa maharddhikaH // 48 // iti parisamAptI bravImi-gurUpadezataH / ityukto'nugamaH // vinayasya ||iti vinayazrutAdhyayanAvacUriH / / phalam OM zrIuttarAdhyayane prathamasya vinayAdhyayanasya avacUrNiH smaaptaa| uttarA03 Jain Education For Private & Personal use only ainelibrary.org Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -KKo uttarA0 avacUrNiH // atha dvitIyaM parISahAdhyayanam // parISahAdhyayanam 2 // 13 // 22 parISahanAmAni ihAnantarAdhyayane vinaya uktaH, sa ca kiM svasthaireva kArya uta parISahAkulitairapi ?, ubhayAvasthairapIti brUmaH, nanu tarhi * ke'mI parISahA ityanena sambandhenAyAtasyAdhyayanasyAdisUtramAha suyaM me AusaM! teNaM bhagavayA evamakkhAyaM-iha khalu bAvIsaM parIsahA samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM kAsaveNaM paveiyA / je bhikkhU succA nacA jicA abhibhUya bhikkhAyariyAe parivyayaMto puTTho na vinihani - (pA0 no vihaNi )jA // kayare khalu te bAvIsaM parIsahA samaNeNaM / ime khalu te bAvIsaM parIsahA smnnennN|| taMjahA-digiMcchAparIsahe 1, pivAsAparIsahe 2, sIaparIsahe 3, usiNaparIsahe 4, daMsamasayaparIsahe 5, | acelaparIsahe 6, araiparIsahe 7, itthIparIsahe 8, cariyAparIsahe 9, NisIhiAparIsahe 10, sijAparIsahe 11, akkosaparIsahe 12, vahaparIsahe 13, jAyaNAparIsahe 14, alAbhaparIsahe 15, rogaparIsahe 16, taNaphAsaparIsahe 17, jallaparIsahe 18, sakArapurakAraparIsahe 19, paNNAparIsahe 20, aNNANaparIsahe 21, dasaNaparIsahe 22, // sU. 1 // Jain Educat i onal For Privale & Personal use only w.jainelibrary.org Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OXOX 1 sU0 (a) zrutaM me - mayA he AyuSmanniti sudharmasvAmI jambUsvAminaM pratyAha, kiM tacchrutamityAha - tena bhuvanapratItena bhagavatA evamAkhyAtaM kathitaM, ihaiva jinapravacane, khalu - vAkyAlaGkAre avadhAraNe vA, 22 parISahAH - parIti - samantAtsvahetubhirudIritA mArgAcyavana nirjarArthaM sAdhvAdibhiH soDhavyAH santIti gamyaM, atha te parISahAH kIdRzAH santiH ? zrAmyatIti zramaNaHtapasvI tena kAzyapagotreNa, praveditAH prakarSeNa svayaM sAkSAt jJAtAH, nAnyataH puruSavizeSAt apauruSeyAdvA avagatAH, yAn yatiH zrutvA gurvvantike, jJAtvA yathAvadavabudhya, jitvA punaH punarabhyAsena paricitAn kRtvA abhibhUya tatsAmarthyamupahRtya"bhikkhAyariAe bAvIsaM parIsahA udIrijaMtI "tyAgamAt, bhikSAcaryAyAM- bhikSATane paritrajan spRSTa- AzliSTaH, parISahaireva no vihanyeta - saMyamazarIropaghAtena vinAzaM prApnuyAt / 1 sU0 (A) katare - kiMnAmAnaste anantaroddiSTAH, zeSaM prAgvat / 1 sU0 (i) imetyanantaraM vakSyamANatayA hRdi vartamAnatvAtpratyakSA ye tvayA pRSTAH, zeSaM prAgvat / 1 sU0 (I) tadyathetyudAharaNopanyAsArthaH, digiMccheti - dezIvacasA bubhukSocyate, saivAsaMyamabhIrutayA AhAraparIpAkAdivAJchAnivartanena parIti sarvaprakAraM sahyate iti parIpahaH 1 / evaM sarvatra yojyaM, evaM pAtu micchA pipAsA saiva parISahaH 2 / zItaM - zizirasparzaH 3 / nidAgho dinatApAtmakaM 4 / daMzAzca mazakAzca yUkAdyupalakSaNaM 5 / celAbhAvo jinakalpikAnAM anyeSAM bhinnamalpamUlyaM ca celamapyacelaM, avastrAzIlAdivat 6 / aratiH - saMyama viSayA'dhRtiH 7 / strI saiva tadgatarAgahetu gativibhrameGgitAkAra vilokanespi tadabhilApanivartanena pariSahyamANatvAt 8 / caryA - grAmAnugrAmaM viharaNAtmikA 9 / niSedhanaM niSedhaH pApa Jain Educationtional saMkSepataH 22 parISahavyAkhyA v.jainelibrary.org Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 14 // X-SMot KOKOKEKOKEKSXEXEXOXOXOXO karmaNAMgamanAdikakriyAyAzca saprayojanamasyeti naiSedhikI zmazAnAdikA svAdhyAyabhUH10 / shyyaa-upaashryH11|| Akrozo-asa-| parISahAbhyabhASAtmakaH 12 / hananaM-vadhastADanaM 13 / yAcanaM -yAtrA prArthanA 14 / lambhanaM-lAbho, na lAbhaH alAbho-abhilaSitaviSayA- dhyayanam 2 prAptiH 15 / rogaH - kuSThAdirUpaH 16 / tarantIti tRNAni auNAdiko nak, tRNAnAM sparzaH tRNasparzaH 17 / jallo-malaH 18 / satkAro vastrAdibhiH pUjanaM puraskAro'bhyutthAnAdirUpA pratipattiH, satkArastena puraskaraNaM satkArapuraskAraH 19 / prajJAyata anayA vastutattvaM iti prajJA svayaM - vimarzapUrvako vastuparicchedaH, saivotsekAkaraNataH 20 / jJAyate - vastutattvamaneneti jJAna-matyAdi taditaradajJAnaM tadeva vaiklavyAkaraNataH 21 / darzanaM - samyagdarzanaM tadeva vicitrakumatazravaNena dhAryamANaM, yadvA darzanazabdena darzanavyAmohaheturahikAmuSmikaphalAnupalaMbhAdiriha gRhyate, tataH sa eva parIpahaH 22 / kSutvarIpahaH1 itthaM nAmataH parIpahAnabhidhAya svarUpato'bhidhitsurAha__ parIsahANa pavibhattI kAsaveNaM pveiaa| taM bhe udAharissAmi ANupugvi suNeha me // 49 // anantaroktanAmnAM parIpahANAM pravibhaktiH pRthak svarUpatArUpaH pravibhAgaH, kAzyapagotreNa mahAvIreNa praveditA-prarUpitA tAM pravibhaktiM bhavatAM udAhariSyAmi-pratipAdayiSyAmi, AnupUrvyA-krameNa zRNuta mama udaahrtH||49|| iha ca sarveSvapi kSutparISaha eva dussaha ityAdI tamAha kaa||14|| digiMchAparigae dehe tabassI bhikkhU thAmavaM / na chide na chiMdAvae na para na payAvae // 50 // bubhukSAvyApte dehe sati tapasvI bhikSuH sthAma - balaM saMyamaviSayamasyAstIti sthAmavAn , na chiMdyAtsvayamiti gamyate, na |* JainEducation For Private & Personal use only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KOKOKX chedayedvA, anyaiH, phalAdikamiti zeSaH, na pacetsvayaM, na ca anyaiH pAcayet , upalakSaNatvAcca na anyaM chindantaM pacantaM vA anumanyeta, tata eva svayaM na krINIyAt , nApi kApayen na ca anya krINantamanumanyeta, chedasya hananopalakSaNatvAcca kSutpIDito'pi na navakoTIzuddhivAdhAM vidhatte // 50 // kiMca kAlIpavvaMgasaMkAse kise dhamaNisaMtae / mAyanne asaNapANassa adINamaNaso care // 51 // kAkajaGghA tasyAH parvANi sthUrANi madhyAni ca tanUni syuH tatastapasA kAkajaGghAparvasadRzabAhujaGghAdyaGgAH, prAkRtatvAcca aGgazabdasya pUrvanipAtaH, kRzaH, dhamanIbhiH-zirAbhiH saMtato vyAptaH, evaMvidhAvastho'pi mAtrajJaH parimANajJo nAtilaulyAd kSutparISahoadhikopabhogI, kasya? azanapAnasya, sUtratvAdadInamanAH-anAkulacittaH, caret-saMyamAni yAyAt , ko'rthaH ? kSutpIDito'pipari hastizuddhamapyAhAramavApya na laulyato'timAtropabhogI, tadaprAptI vA dainyavAnityevaM kSutpariSoDhA syAd / atrodAharaNaM (106) mitramuni kathA ujjayinyAM hastimitro gRhapatistatputro hastibhUtiH, dvAvapi prabajitI, tAvanyadA sAdhusArthena bhogakaTaM prati prasthitI, satato'TavyAM hastimitraH pAde viddho'samartho jAtaH, uktaM ca tena sAdhUnA yUyaM yAta, ahaM mahAduHkhAbhibhUto'traiva bhaktaM pratyA khyAmi, tataH kSulaM gRhItvA sAdhavaH prasthitAH, sa ca sAdhUna vizvasyAgataH, pitRpArzva, pitA ca tadina eva vedanAtaH kAlagato, devo jAtaH, kSullo na vetti, devenAvadhiH prayuktaH, pazyati svazarIraM bhulaM ca, tato'nukampayA zarIramanupravizya kSullasya bhaNitaM braja * bhikSArthaM dhavanyagrodhAdipAdapavAsinaste bhikSAM dAsyanti, tataH sa gato dharmalAbha bhaNastarumUle, tato'laGkRto hasto nirgatya bhikSAM KOK Faaw.jainelibrary.org in al Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 15 // Jain Education ***** dadAti divyAnubhAvAt evaM dine dine bhikSAM lAti yAvatte sAdhavastasmin deze durbhikSe jAte punarapyujjayinIM prati gacchantastatrAgatAH, kSullaM dRSTvA pRcchanti - pitApyasti ? bhaNati - asti atra pradeze, tataH sAdhubhiH nirjIvaM zarIraM prekSya jJAtaM devena bhUtvA kSullAnukampA kRtA bhaviSyati iti / pitrA'dhyAsitaH kSutparISaho, na kSulena, yadvA-tenApyadhyAsito, na hi tasyaivaM bhAvo'bhUt, yathA na ahaM bhikSAM labhiSye yadA tadA phalAni bhokSye, sa pazcAtsAdhubhiH sArddhaM nItaH, yathA tAbhyAmayaM parIpahaH soDhastathA anyairapi soDhavyaH // 51 // enaM ca sahamAnasyAhArArthaM vA paryaTataH zramAdibhistRT syAditi tatparISahamAha - 'tao puTTho pivAsAe dugaMchI ljjsNje| sIodagaM na sevijjA viyaDassesaNaM care // 52 // tataH kSutparISahAt sako vA bhikSuH spRSTaH- abhidrutaH pipAsayA doguMchIti - jugupsI sAmarthyAt anAcArasyeti gamyaM, lajjayA samyag yatate - kRtyaM pratyAdRto bhavatIti lajjAsaMyataH zItodakaM na seveta, svarUpasthajalopalakSaNamidaM, kiMtu vikRtasya - vayAdinA prAsukasyetyarthaH, suvyatyayAdeSaNAya - gaveSaNAya caret paryadet // 52 // kiMca chinnaarry paMthesu Aure supivAsie / parIsukka muho'dINo taM titikkhe parIsahaM // 53 // chinnaH - apagataH ApAto - janAgamanAtmako yeSu teSu patheSu, gacchanniti zeSaH, AturaH - atyantAkulatanuH suSThu atizayena pipAsita ata eva gataniSThIvanatayA parizuSkamukho'dInazca taM tRSAkhyaM titikSeta saheta / atrodAharaNaM (807) - *x*x*x*x*x *x*x*xoxox(r) parISahA dhyayanam 2 tar3a parI pahaH 2 / / 15 / / fotainelibrary.org Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 6* XXXXXoxoxaxXXXXX ujjayinyAM dhanamitro vaNika, tatputro dhanazarmA, tau dvAvapi prabajito, tataH sAdhusArthenailakAkhyapathaprasthitena dhanamitreNa pitrA preritaH rahasyapyaraNye mArgAyAtanadyAM vratabhaGgabhayAt aMjalerjalaM muktvA mahAtRSAtoM dhanazarmakSullako mRtaH, suro jAto'vadhinA SIjJAtvA svavapuranupravizya agragaM pitaramanuyAti, sAdhvanukampayA AsannAni AsannAni gokulAni vikaroti, tatra ca sAdhavastakAdi | viharanti, tatazca svajJApanAyAntyagokule ekasya sAdhoviTikA vismAritA, tato nivRttaH sAdhurviMTikAM pazyati, na tu gokulAni, * tato jJAtaM sAdivyametat , tatastena devena prakaTIbhUya narakakAraNapayaHpAnAdezakaM pitaraM tyaktvA anye sarve'pi sAdhavo vanditAH, 3 parIpahe kathitazca azeSo'pi vRttAntaH, evaM kSullavat pipAsA soDhavyA, na pitRvat // 53 // dhanazarmamunikSutpipAsAkRzasya zItaM syAdityAha kathA zItaparIcaraMtaM virayaM lUhaM sIyaM phusai egyaa| nAivelaM muNI gacche succA NaM jiNasAsaNaM // 54 // carantaM-grAmAnugrAma muktipathe vA vrajantaM virataM - agnyAraMbhAdernivRttaM rUkSaM snAnasnigdhabhojanAdityAgena, evaMvidhaM sAdhuMzItaM spRzati -abhidravati ekadA-zItakAlAdI pratimApratipattyAdI vA, tatazca na velAM - svAdhyAyAdisamayAtmikAM atikramya muniH|* zItabhIto gacchet sthAnAntaramiti zeSaH, zrutvA Namiti vAkyAlaGkAre, jinazAsanaM -jinAgamaM, anyo jIvo'nyazca dehaH tIbrAzca narakAdiSu zItAdivedanetyAdi // 54 // na me nivAraNaM asthi chavittANaM na vije| ahaM tu ariMga sevAmi ii bhikkhU na ciNte||55|| Sahazva XXXXXXXXX Jain Education For Privale & Personal use only * w.jainelibrary.org Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 16 // XXXoxoxo __ na mama nivAraNaM - vAtAdeH saudhAdikamasti, tathA chavitrANaM- tvaktrANaM vastrakambalAdi na vidyate, ataH ahaM agniM seve iti parISahAbhikSurna cintayet cintAniSedhe sevanaM durApAstameva, atrodAharaNa-(108) madhyayanam 2 rAjagRhe nagare bhadrabAhuziSyAzcatvAro'pyekallavihArapratimA pratipannA, ekadA zItakAle caramapauruSIsambhave krameNa vaibhAraguhAdvAre 1 purodyAne 2 udyAnasamIpe 3 purasamIpe 4 ca sthitAH mahAzItavyathAM samyagadhisahamAnAH krameNa rajanyA 1-2-3-4 yAme vipadya divaM jagmuH, evamanyairapi soDhavyaH zItaparISahaH // 55 // X4 parISahe zItavipakSabhUtamuSNamiti tatparISahamAha kathA usiNaparitAveNaM paridAheNa tjio| dhiMsu vA paritAveNaM sAyaM no paridevae // 56 / / uSNaparIuSNasparzavat bhUzilAdinA yaH paritApastena paridAhena-bahiH svedamalAbhyAM vahninA cAntastRSAjanitadAharUpeNa tarjito pahazca atipIDitaH, tathA grISme vAzabdAccharadi ca, paritApena -ravikiraNajanitena tarjitaH, sAta-sukhaM prati na parideveta-hA kadA zItalAdi bhAvi, na pralapet // 56 // upadezAntaramAha upahAhitatte mehAvI siNANaM no vi patthae / gAyaM no parisiMcijA na bIeja ya appayaM // 57 // IT // 16 // ___ uSNAbhitapto'tyaMta pIDito medhAvI -maryAdAvartI snAnaM sarvadezabhinnaM nApi prArthayet , kiM punaH kuryAt , tathA gAtraM-zarIraM | no paripiJcet-na sUkSmodakabindubhirArdIkuryAt , na vIjayet tAlavRntAdinA'tmAnaM // ainelibrary.org Jain Education IX Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - arhannaka atrodAharaNa(109)tagarAyAM datto vaNig , bhAryA bhadrA, putro'hannakayutaH pravrajitaH, arhannakazca pitRprasAdena sukhIjAto'tra sukumAlazarIrazca mikSAyAmapi na hiNDate, anyadA pitA kAlagataH, tato'sau grISme bhikSArtha nirgataH, sukumAratanutvena uparyadhazca dahyamAnaH prasvedatRSNAbhibhUto chAyAyAM vizrAmyannekayA proSitapatikayA surUpo dRSTvA zabdito bhikSA lAhi, modakA dattAH, uktaM ca-mayA saha bhogAn bhukSva, tataH sa uSNena nirjito bhogAn bhukte tataH sAdhubhirbahuvilokito'pi na labdhaH, tatazca tanmAtA bhadrA putrazokenonmattIbhUtA, arhannaka kAsIti vilapantI tatrAgatopalakSitA, tato'sau tatpAde patitaH, tatra mAtrA svasthIbhUtayoktaM putra pravraja, tato'sau saMyamaM kartumazaknuvan karomyanazanamityukte mAtrA'nujJAtaH, taptazilAyAM pAdapogamanena kSaNAduSNena vilIno navanItavat kAlagataH suro'jani // 57 // puTTho adaMsamasaehiM samare va mahAmuNI / nAgo saMgAmasIse vA sUro abhihaNe paraM // 8 // grISmAnantaraM varSA, tatra ca daMzAdayaH syuriti spRSTa - abhidrutaH caH pUraNe, kaiH ? daMzamazakaH, upalakSaNatvAdyUkAdibhizca, sama eva rephaH prAkRtatvAt , mahAmuniH, vA zabda ivArthe bhinnakramazceti, nAga iva-hastIva, yathA zUraH, karI zaraistudyamAno'pi saGgrAmazIrSa-raNazirasi paraM-zatrumabhihanyAt-jayati, evaM sAdhurapi krodhAdikaM jayet daMzAdibhirabhidUyamAno'pi // 58 // kathamityAha na saMtase na vArijA maNapi na paosae / uvehe na haNe pANe bhuMjate maMsa soNiyaM // 59 // kathA Jain Educati o nal For Private & Personal use only w.jainelibrary.org Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH 11 2109 11 Jain Education (0X3 na saMtraset-nodvijerddazAdibhya iti gamyate, na vArayet-na niSedhayet, prakramAddezAdIn tudato mA bhUdaMtarAya iti, mano'pi na pradUSayet, kiMtu upekSeta - audAsInyena pazyet, na hanyAt prANAn prANino bhuJjAnAn mAMsazoNitam atrodAharaNaM (010) - yathA caMpAyAM jitazatrunRpaputraH zramaNabhadro yuvarAjA dharmaghoSAntike pravrajyaikAkI viharannaTavyAM pratimAsthito, mazakaiH pItazoNito rAtrAveva divamagAt // 59 // acelaH san taistudyamAno vastrAnveSI na syAdityacelaparISahamAha parijuNNehiM vatthehiM bhokkhAmi tti acelae / aduvA sacelae hokkhaM ii bhikkhu na ciMtae // 60 // parijINNaiH samantAdvAniMgataiH vastraiH bhokkhAmittIti bhinnakramo bhaviSyAmyacelakazcelavikalo'lpadinabhAvitvAdeSAmiti bhikSurna cintayet, athavA sacelakazcelAntrito bhaviSyAmi, parijIrNavastraM hi mAM dRSTvA kazcicchrAddhaH sundaratarANi vastrANi dAsyatIti bhikSurna cintayet // 60 // onal itthaM sthavirakalpikamAzrityokto'celaparISahaH, saMprati sAmAnyatastamevAha - egayA acelae hoi sacele Avi egayA / eyaM dhammahiyaM nacA nANI no paridevae / / 61 / ekadA- jinakalpe sthaverakalpe'pi durlabhavastrAdau nimittaM vinA, aprAvaraNe vA jIrNAdivastratAyAM vA, acelako bhavati, sacela XXXX axox XOXOXOXO parISahAdhyayanam 2 5 daMza0 parISahastadupari kathA acelaparI pahazva // 17 // ainelibrary.org Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SXOXO XXOXOXOXOXOXOXOXOXEXOXOXO kazcApyekadA, sthavirakalpAdyavasthAyAmityavasthaucityena sacelatvamacelatvaM ca, dharmAya-yatidharmAya hitaM dharmahitaM jJAtvA, tatrAcelakatvasya dharmahitatvamalpapratyupekSaNAdibhiH, sacelatvasya tu dharmahitatvamagnyAdyArambhanivArakatvena, jJAnI -vidvAn , zItAdipIDitasya kiM me zaraNamiti na paridevayet , atrodAharaNaM (dR011) dazapure zrIAryarakSitAcAryaH pitRsomadeva-mAtRrudrasomA bhrAtRphalgurakSitAdi kuTumbaM pratibodhya pravAjitaM tatra ca somadevaH svajanalajjayA dvijasvabhAvataH chatrapadatrANayajJasUtravastrAdIni na muJcati, anyadA AcAryairbahiHpasthitaiH zikSitAni ceTarUpANi bhaNati, yathAsarvAn sAdhUna vandAmahe muktakaM chatradharamiti tato'sau vadati. ime mama putrA naptArazca vandyante ahaM na vandyaH kimahaM na prabajito'smi ?, tatastAni bhaNanti na pravrajitAnAM chatrAdIni syuH, tata AcAryeSu AgateSvetAnyapi codayanti alaM putra chatreNa, 1 evameva padatrANayajJasUtrAdi muktaM na punaH kaTIpaTTaM muJcati, anyadA tatraikaH sAdhubhaktaM pratyAkhyAtaH kAlagataH, tata AcAryA bhaNati yo'muM vahati tasya mahAphalaM, tataH sarve'pi bhaNanti vahAmaH, tataH sthaviro bhaNati-putra! kimatra bahutarA nirjarA? AcAryA bhaNanti bADhaM, tato bhaNati ahamapi vahAmi, AcAryA bhaNaMti- atropasargA utpadyante te yadi samyag nAdhyAsyante tato'smAkaM sundaraM na bhaviSyati, evaM sa sthirIkRtaH, tato yadA sAdhumutkSipya mArge gacchati pazcAtsAdhvyaH sthitAH tataH pUrvasaMjJitAH kSullakA bhaNitAH samprati kaTIpaTa mocayantu tatastaimocitaH, tadA ca tena sAdhurmoktumArabdhaH, tato'nyaizcolapaTTo davarakeNa baddhaH, tato'sau jAnAti - utthito mamopasargeti lajito vahati, pazcAdAgate gurubhiH zATake paridhApyamAne bhaNati colapaTTaka evAstu, kAyad draSTavyaM tad dRSTaM tena pUrvamacelaparIpahI nAdhyAsitaH pazcAccAdhyAsitaH // 61 // 6 acela parISahe AryarakSipitRkathA Jain Education Lational For Privale & Personal use only w.jainelibrary.org Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 18 // mumaanaana acelasya vA'pratibaddhavihAriNaH zItAdibhirabhidUyamAnatvenAratirapyutpadyate, atastatparISahamAha parISahAgAmANugAma rIyaMtaM aNagAraM akiMcaNaM / araI aNuppavisijjA taM titikkhe parIsahaM / / 62 // dhyayanam 2 grAmaH jigamiSato'nugrAmazca tanmArgAnukUle iti grAmAnugrAma, yadvA grAmo mahAn aNugrAmaH sa eva laghuriti yadvA grAmAnugrAmamiti rUDhizabdatvAdekasmAdAmAdanyo grAmastato'pi cAnyo grAmAnugrAma, nagarAdhupalakSaNametat , rIaMtaM anagAraM viharaMtaM akiJcanaM niHpratibaddhaM, aratiH-saMyamAdhRtiH, anupravizenmanasi tamityaratirUpaM titikSeta // 62 // 7 aratitatparISahamAha parISahaH araI piTTao kiccA virae Ayarakkhie / dhammarAme nirAraMbhe uvasaMte muNI care // 63 // tadupari kathA ca aratiM pRSThataH kRtvA tiraskRtya, virato hiMsAdeH, AtmA rakSito'padhyAnAderaneneti, dharme Aramate -ratimAn syAditi dharmArAmo, nirArambha upazAnto munizcaret saMyamAdhvani, na tvavadhAvanAnuprekSI syAditi // 63 // atrodAharaNaM (10 12)-1 __ acalapUre jitazatrurAjA, tatputro yuvarAjA pravrajito, viharannekadA tatrAgataH pRcchati-kimatra ke'pi sAdhavaH,219 sAgArikA bhaNati, na zaknuvanti sthAtuM rAjaputrapurodhaHputrayoragre, tato'sau tayogRhe bhikSArtha gataH, pRSTazca tAbhyAM - vetsi gAtuM, tenoktaM vADhaM, yuvAM vAdayataM tI na jAnIto vAdayituM, tatasto kuTTito, sarvasandhayaH pRthakkRtAH, tatastau tathaiva muktvA sAdhurupA-28 zraye gataH, tato rAjA sarvabalena tatrAgatyopalakSya ca prasAdanAya pAde patitaH, tato bhaNati-yadi pravrajatastadA muzcAmi, rAjJoktame / Jan Ed For Private & Personal use only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KeXOXOXOXXXOXOXOXOXOXOL vamastu, tataH pUrva locaM kRtvA muktau pravajitau ca, tatra purodhaH putro'marSa vahati - ahaM balena pravAjitaH, tatastena kAlagatena divaGgatena mahAvidehe tIrthakaraH pRSTaH, kimahaM subodho durbodho vA, ? ka ca mamotpAda ? iti, bhagavatoktaM-durbodho'si, kauzAmbyAM mUkabhrAtRtvena ca tavotpAdaH, tasya cAyaM vRttAntaH, tApasazreSThI mRtvA nijagRhe zUkaro jAtaH, jAtismRtimAn , tatputreNa mAritaH, tatraiva punaH sarpo jAtaH, jAtismRtimAn , punarapi mAritaH, tatsuto jAtaH, jAti smRtvA kathaM vadhUTI mAtaraM, sutaM pitaraM, vadAmIti vicintya mUko jAtaH, sAdhusaMsargAt dharmakRt , tato'sau devaH tatsamIpamAgatya ahaM tvadbhAtA bhaviSyAmi tvayA bodhyo'hametatkuNDalAdidarzanenetyuktvA gataH, utpannazca tatraiva, bAlakAdapi bahupratibodhito'pi, na pratibudhyate, tato bhagno mUkaH, pravrajya devIbhUya avadhinA vijJAya pratibodhAya tasya jalodaraM kRtvA vaidyIbhUya tatrAgatya bhaNati cetpravrajasi tadA nIrogaM kurve, XstrIparIsahaH evamastu ityukte nIrogI kRtaH pravrajitazca, deve gate punarapi bhraSTe tathaiva kRte, evaM tRtIyavelAyAM svasArddha nIto jvaladdhAmapravezotpathaprasthAnauccasthArcitanyantarAdhaHpatanadarzanAdimirbodhitaH, pUrvabhavArpitakuNDalAdidarzanAcca jAtismRtimAn bhAvavratI siddhiM prApa, asya pUrvamaratiH pazcAcca ratirjAtA // 63 // 12 // utpannasaMyamAratezca strIbhirupanimantryamANasya tadabhilASaH syAdatastatparISahamAhasaMgo esa maNussANaM jAo logaMmi ithio / jassa eA pariNAyA sukaDaM tassa sAmaNNaM // 64 // sajatyoti saMgaH, eSa vakSyamANo, makSikANAmiva zleSmA, manuSyANAM yA kAzcana mAnuSyAdyA, loke striyaH, etA eva hAvabhAvAdibhiratyantAsaktihetava anyathA gItAdyapi saGgahetuH, manuSyagrahaNaM teSAmeva maithunasaMjJAtirekAt ataH kimityAha-yasya | uttarA04 SainEducation Cotional For Privale & Personal use only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 19 // Jain Education XX yateretAH parijJAtA jJaparijJayeha paratra vAnarthahetutayA viditAH pratyAkhyAnaparijJayA ca tata eva pratyAkhyAtAH sukRtaM svanuSThitaM, supUvyatyayAttena zrAmaNyaM vrataM // 16 // 64 // ataH kiM vidheyamityAha evamAdAya mehAvI paMkabhUyAo itthio / no tAhiM viNihaNNijjA carejjattagavesa // 65 // evamuktaM vakSyamANaM cAdAya buddhyA gRhItvA dhAraNAzaktimAn paGkabhUtA muktipathaprasthitAnAM vibandhakatvena mAlinyahetutvena ca, tuH avadhAraNe, kAH ? striyaH, na tAbhiH strIbhirvihanyAt - saMyamajIvitopaghAtenAtipAtayedAtmAnamiti gamyaM kRtyamAhakintu caret dharmAnuSThAnaM AtmagaveSakaH kathamAtmA saMsArAt nistAraNIya ityabhiprAyeNa, yadvA siddhiH svarUpApattiriti vacanAt siddhyanveSaNakaH // atrodAharaNaM ( dR0 13 ) - yathA varSAkAle dvAdazasaMvatsarasnehAnubaddhagaNikAmandire cAturmAsIM sthitaH SaDrarasAhAraM bhuJjamAno'tiduSkaraduSkarakArakaH zrIsthUlIbhadrasvAmyeva pUrvaprasiddhaH, yo'gnau praviSTo na ca dagdhaH, nizitAsidhArAyAM caGkramito na punarichanno, yathA tena strIparISaeH soDhaH tathA soDhavyaH, na tatpratispardhisAdhuvat // 17 // 65 // ayaM caikatra vasatastathAvidhastrIsaGgAt syAdatazcaryA kAryeti tatparISahamAha ega ceva care lADhe abhibhUya parIsahe / gAme vA nagare vAvi nigame vA rAyahANie / / 36 / / eka eva - rAgadveSavirahitaH, asahAyo vA gItArthAdiH caret - apratibaddhavihAreNa viharet, lADhayati - yApayati AtmAna parISahA dhyayanam 2 caryAparISadaH // 19 // jainelibrary.org Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PRE Romaasaataa meSaNIyAhAreNeti lADhaH prazaMsAbhidhAyI vA dezI, abhibhUya -jitvA parISahAn grAme nagare vApi prasiddhe nigame vA-vaNinivAse rAjadhAnyAM vA // 66 // asamANo care bhikkhU neva kujjA pariggahaM / asaMsatto gihatthehiM aNikeo parivvae // 67 // asamAno-gRhyanyatIrthikeSvAzrayAmUoniyatavihArAdinA caret bhikSuH, naiva kuryAt parigraha- mamatvAtmakaM asaMsaktaH- asambaddho gRhasthaiH, aniketanaH- avidyamAnagRhaH parivrajet- sarvato viharet / atrodAharaNaM-(dR014) kollayare nagare saGgamasthavirA durbhikSe kSINajaGghAbalAH sAdhUnanyatra vihArya puraM navadhA vibhajya navakalpavihAreNa sthitAH, tatazca zuddhyarthAgatadattAha ziSyaM nityavAsino'mI iti pRthagupAzraye sthitaM kvApi bhikSAmalabhamAnaM ekasya vyavahAriNo vyanta XsaGgamAcAryarIgRhItaM vAlaM-cupyaTikayA vimocya tatrAptabhikSayA santuSTIkRtya sandhyAyAM dhAtrIdoSamAlocayetyAdiSTavantaH, sa nAlocayati, kathA tato durvinItatvAd ghorAndhakAra devatayA kRtaM, tato'sau bibhyanniSThyUtaspRSTAGgulyuddayotena svasthaM kRtvA navabhAgavRttAntamUcuH, yathaitaiH saMgamasthavireradhyAsitaH tathA'nyairadhyAsitavyaH // 19 // 6 // yathA grAmAdiSvapratibaddhana caryA soDhavyA tathA zarIrAdiSvapratibaddhana naiSedhikIparISaho'pyadhisahanIya iti tamAha susANe sunnagAre vA rukkhamUle va ego| akukuo nisIijA na ya vittAsara paraM / / 68 // zmazAne-pitRvane, zUnyAgAre vA vRkSamUle vA ekako'rAgAdiH, akrukuco'ziSTaceSTArahito niSIdet na ca vitrAsayetvikSobhayet paramundarAdikam // 20 // 68 // Jain Educa t ional For Privale & Personal use only W w.jainelibrary.org Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH parISahA*dhyayanam 2 // 20 // tatra ca tiSThataH kadAcidupasargotpanne yat kRtyaM tadAha tattha se ciTThamANassa uvasaggAbhidhArae / saMkAbhIo na gacchijjA udvittA annamAsaNaM // 69 // tatra zmazAnAdau se-tasyAsInasya upasargAH, saMbhaveyuriti zeSaH, tatastAnabhidhArayet , kimete mamAcalacetasaH kariSyanti, zaGkAbhItaH-svakRtApakArazaGkAtastrasto na gacchet , utthAya anyadAsanaM-sthAnam , atrodAharaNaM-(6015) hastinApure ibhyaputraH kurudattarSiH, sAketapurAdUrapradeze caramapauruSyAM pratimAstho go'pahAricauragaveSakaistatra pathadvaye nirNayArtha pRSTaH, abuvan ruSTairmRtpAliM kRtvAkSiptazcitAGgAracalati zIrSe samyaga sahamAno'sidhyata, evaM soDhavyaH // 21 // 69 // naiSedhikyAM svAdhyAyAdi kRtvA zayyAmAgacchediti tatparISahamAha uccAvayAhiM sijAhiM tavassI bhikkhU thAmavaM / nAivelaM vihaNijjA pAvadiTThI vihaNNai // 7 // uccAH-zItAtapanivArakatvAdiguNaiH prakRSTAH zayyAntaroparisthitatvena vA, avacAH-tadviparItAH, athavA uccAvacA -viSamonatapradezAstAbhiH, zayyAbhiH- vasatibhirbhikSuH-tapasvI sthAmavAn-zItAdisahanaM prati sAmarthyavAn , nAtivelA -anyasamayAtizAyinI maryAdA-samatArUpAM harSaviSAdAdinA na vihanyAt-nollaMghayet , yataH pApadRSTivihanyAt maryAdAmiti zeSaH // 22 // 7 // punaH kiM kuryAdityAhapaharikaM uvassayaM labUM kallANaM aduva pAvagaM / kimegarAyaM karissai evaM tatthahiyAsae // 71 // zayyAparI // 20 // Jain Education i nciona For Privale & Personal use only ediainelibrary.org Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KOKEKO-KO-KO-KO-KOKOXOXOXOXOXOS parika-khyAdirahitaM upAzrayaM labdhvA kalyANaM - zobhanaM, athavA pApakaM - azubhaM, kiM?, na kiMcitsukhaM duHkhaM veti gamyaM, ekarAtraM kariSyati, ko'rthaH? sukRtino maNisvarNamayeSu anye tu tRNadhUlyAdimayeSu nityaM vasanti, mama tvadyaivaiSA zayyA, zvo'nyathA bhaviSyati iti kiM pramodena? kiM viSAdena vA? evaM amunA prakAreNa tatra zubhe, azubhe vA upAzraye adhyAsIta-sukhaM duHkhaM ca saheta, jinakalpikApekSayA ekarAtramitarApekSayA katipayarAtridinopalakSaNaM ca rAtrigrahaNamiti / atrodAharaNaM-(dR016) __kauzAmbyAM yajJadattaviprasutau zrIsomabhUtyAcAryasyAnte pravrajitau, bahuzrutau jAto ca somadattasomadevarSI, tyaktasvadezAvantIprAptasvajanadarzanAyAgato, dezarItyA adRSyatvAt dvijagRhe vikaTamAdAya pItavantau, pazcAt pariNatyA jJAtvA sAnutApI nadItaTe kASThopari pAdapopagamaM gatau, akAlajalapUreNa kASThArUDhau niit| mahArNave, yAdograsanAdi sahamAnau svargatau, evaM soDhavyaH XzayyAparIzayyAparISahaH // 23 // 71 // Sahe kathA, zayyAsthitasya tadupadrave'pyudAsInasya tathAvidhaH zayyAtaro'nyo vA kazcidAkrozediti tamAha AkrozaparIakosijja paro bhikkhu na tesiM par3a saMjale / sariso hoi bAlANaM, tamhA bhikkhU na saMjale // 72 // Sadazva Akrozayet -tiraskuryAt paro bhikSu, na tesiMti supvyatyayAnna tasmai prati saMjvalet , yato bAlAnAM - ajJAnAM sadRzo bhavati, yathA kaJcit kSapakaM tadguNAvarjitA devatA vandate, kAryamAvedanIyamevaM ca bUte, ekadA dhig jAtinA kSapako yudhyan pAtitastADitazca, rAtrau devatA AgatA, kSapakamabruvantaM dRSTvA papraccha-kiM kAraNaM?, bhaNatyupAlambhaM-kiM tasya dvijasya mamApakAriNaH tvayA na pratikRtaM?, sA brUte-na jJAtaH ko'pi mayA vizeSo yad asau zramaNo'yaM ca dvijaH, dvAvapi kopAviSTau samau sampannau 'yasmAtsadRzo bAlAnAM tasmAdikSune saMjvalet // 24 // 72 // *oXXXXXXXXXXXX Jain Educatio tional For Privale & Personal use only ainelibrary.org Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -*- *- uttarA0 avacUrNiH * // 21 // parISahAkRtyopadezamAha *dhyayanam 2 socA NaM pharusA bhAsA dAruNA gAma kNttyaa| tusiNIo uvehijA na tAo maNasI kare // 73 // succA-zrutvA, paruSAH-karkazA bhASA-giro, mandasattvAnAM saMyamadhRtiM dArayantIti dAruNAH, grAma-indriyagrAmastasya * kaNTakAH-duHkhotpAdakAH tUSNIMzIlo na kopAt paruSabhASI evaMvidhaH upekSeta - avadhIrayet , prakramAt paruSabhASA eva, kathamityAha na ta manasi kuryAt , tadbhASiNi dveSAkaraNena atrodAharaNaM (dR017) yathA rAjagRhe arjunanAmArAmikaH, tadbhAryA skandazrIH, tayozca kuladevatA mudgarapANiryakSaH, purAdahistadArAmAsanna eva aakroshedd| vasati, ekadA skandazrIH patyubhaktaM nItvA gacchantI taccaityasthitaiH SabhiH puruSairbhoktuM ArabdhA, tato mAlikamAyAntaM dRSTvA * dRDhaM vaddhvA tasyaiva puraste bhuJjanti, tato'sau cintayati-mayaiSa yakSo mudhaivArcitaH, yadetasya purataH itthaM mudhaiva parAbhUye, tato * kathA yakSastaccharIramanupravizya mudgaraM gRhItvA tAn SaDapi puruSAn strIsaptamAn hanti, evaM dine dine SaDU narAn strIsaptamAn hanti, anyadA ca tatrodyAne zrIvIravAminaM samavasRtaM vandituM sudarzanazreSThI yakSeNa saptajanavadhe'kRte'pi nirgataH, tatastaM dRSTvA arjunaH // 21 // | pRSThe dhAvati, sAkAraM bhaktaM pratyAkhyAya pratimAsthaM zreSThinamAkramituM azaktaH, sa gate samudgare yakSe kSoNI patitaH, utthitazca, tato / jJAtasvavyatikaraH zreSThinA saha samavasaraNaM gataH, tato dharma zrutvA svAmyante pravrajya ca rAjagRha eva viharan janAkrozAn sahamAno nirvRtaH, evamanyairapyAkrozaparISahaH soDhavyaH // 25 // 73 // jUnamAlI REETITDHRAIIFETERANCE HIETre Jain Education ROMonal For Privale & Personal use only Camjainelibrary.org Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wimmamAVI vadhe skandaka kazcidAkrozako vadhamapi kuryAditi tatparISahamAhahao na saMjale bhikkhU maNaM pina pose| titikkhaM paramaM nacA bhikkhu dhammaM viciMtae // 74 // hato yaSTyAdibhirna saMjvaleta, kAyataH kampanapratyAhananAdinA vacanatazca pratyAkrozadAnAdinA, mano'pi na pradUSayet , kiMtu titikSAM-kSamA dharmasya dayAmUlatvena vA kSamAvAn dayAM kurute paramAM, dharmasAdhanaprakarSavatI jJAtvA, bhikSuryatiH, dharma-kSAntyAdikaM vicintayet , yadvA kSamAmUla eva dharma ityAdi // 26 // 74 // amumeva prakArAntareNAha samaNaM saMjaya daMtaM haNijjA koi katthai / natyi jIvassa nAso tti evaM peheja saMjae // 7 // zramaNaM saMyataM dAntaM hanyAt, ko'pyanAryaH kvacidrAmAdau, nAsti jIvasyopayogarUpasya nAzaH-abhAvaH, zarIrasyaiva nAzAdU evaM cintayet saMyataH / atrodAharaNaM-(6018) __ yathA zrAvastyAM jitazatrurAjA, tatputraH skandakaH, putrI purandarayazAH, sA daNDikarAjJo dattA, tasya purodhAH pAlakaHIS anyadA zrAvastImAgato rAjJo'gre sAdhUnAmavarNa vadan skandakena niruttarIkRtaH, tadanu kumAracchidrANi pazyati, anyadA skandakaH paJcazataiH saha zrImunisuvratasvAmipAdAnte pravrajya svAminamApRcchraya ca sa viharan kumbhakArakaTapuroTAne prAptaH, tatra pUrva pAlakena sarvAyudhAni guptIkRtya rAjJo niveditaM, yathaiSa parIpahaparAjitastvAM vyApAdya rAjyaM bhokSyati, yataH pazyaitAni AyudhAni sajjIkRtAni, tato rAjJA te tasyaivArpitAH, tena sarve'pi yantreNa pIlitAH samyagadhisahya siddhAH, navaraM skandakAcAryo nidAnaM kathA T RINA MANImaara Jain Educat i onal For Private & Personal use only REnjainelibrary.org Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH parISahAdhyayanam 2 // 22 // kRtvA agnikumAreSutpadya sajanapadaM tannagaraM jajvAla, tato'dyApi taddaNDakAraNyaM bhaNyate, yathA ziSyaiH soDhastathA soDhavyo, na tu skandakAcAryavat // 27 // 75 // parairabhihatasya ca tathAvidhauSadhAdi kAyopayogi yatecitameva syAditi yAcanA, tatvarIpahamAha-- dukkaraM khalu bho niccaM aNagArassa bhikkhunno| savvaM se jAiyaM hoi natthi kiMci ajAiyaM // 76 // duSkaraM khalu nirupakAriNa iti vizeSa dyotayati, bho-AmantraNe, nityamanagArasya-bhikSoH, yataH sarva AhAropakaraNAdi se-tasya yAcitaM bhavati, nAsti kiJcid dantazodhanAdi ayAcitam // 28 // 76 // tatazca goyaraggapaviTThassa pANI no suppasArae / seo agAravAso tti ii bhikkhU na ciMtae // 77 // goriva caraNaM gocaraH-bhikSAcaryA tasyAgraM-pradhAna eSaNAzuddhigrAhitayA pradhAnagocaraH tatpraviSTasya, pANirna sukhena prasAryate piNDAdyarthamiti suprasArako naiva, kathaM nirupakAriNA paraH prArthayituM zakyaH? iterbhinnakramatvAditi hetoH zreyAnagAravAsogArhasthya, tatra hi na kazcidyAcyate iti bhikSurna cintayediti atrodAharaNa (6019) yathA ekadA bhikSArtha bhramantaM baladevaM dRSTvA tadrUpAkSiptacittA kAcit strI ghaTabhrameNa bAlakaM gale baddhvA kUpe mumoca, taM ca tAdRzaM vRttAntaM jJAtvA mahAnarthahetuM bhikSArtha grAmapravezAya niyamo gRhItaH, tRNakASThakAhArakebhyaH pathikebhyazcaiva bhikSA | lAti, evaM tena samyagadhyAsitaH evamanyairapyadhyAsitavyaH // 29 // 77 // yAcanAyAM valadevakathA // 5 // Sain Education ainelibrary.org salonal Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education yA pravRttasya kadAcid lAbhAntarAyadoSato na labhetApItyalAbhaparISahamAha paresu ghAsamesijA bhogaNe pariNiTTie / laddhe piMDe aladve vA nANutappijja saMjae // 78 // pareSu - gRhastheSu grAsaM kavalameSayed - gaveSayet, bhojane - odanAdau pariniSThite siddhe sati mA bhUt prathamagamanAttadartha pAkAdipravRttiH, tatazca labdhe'pi svalpe aniSTe vA prApte AhAre alabdhe - aprApte vA nAnutapyeta saMyataH, yathA adhanyo'haM na kiJcida labhe, upalakSaNatvAlabdhe'pi labdhivAnahamiti // 30 // 78 // na hRSyetetyAha ajjevAhaM na lagbhAmi avi lAbho sue siyA / jo evaM paDisaMvikkhe alAbho taM na tajjai // 79 // adyaivAhaM na labhe api, sambhAvane sambhAvyate, zvaH- AgAmidine syAt bhavet upalakSaNatvAdanyedyuranyataredyurvA mA bhUt, ya evaM pratisamIkSate - adInamanAH sannAlocayatyalAbhaH - alAbhaparISahastaM na tarjayet - nAbhibhavet - (dR020) atra laukikodAharaNaM - yathA vAsudeva baladevasatyakadArukAzvApahRtAH aTavyAM rAtrau nyagrodhAdhaH pratyekaM yAmeSu yAmikIbhUya suptAH, tatra dArukasyAdye yAme krodhaH pizAcarUpabhRt uttasthau, tayoryuddhaM lagnaM, dAruko yuddhaM kurvan yathA yathA ruSyati tathA tathA sa varddhate ajayyazca syAt, evaM svaM yAmaM kRcchreNa nirvAhya suptaH, evaM 2 - 3 yAmau satyakabaladevAbhyAM nirvAhitau, tatazcatUryayAme kRSNena kSamAM kurvatA tad balAdi prazaMsatA sa hInatAM nItastAvadyAvaduTTikAyAM kSiptaH, prAtastrInapi bhinnajAnukUrparAn dRSTvA kRSNenoktaM - kimetattatastaistaduktaM, tatastena sa eva mayA kSAntyA jita ityuktvA tasyA AkarNya teSAM darzito'dhunAgamo atro )dAharaNaM - ( 0 21 ) alAbhaparI paha inelibrary.org Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ are uttarA vAsudevasuto DhaNDhaNakumAraH, zrInemipAce prabajitaH, lAbhAntarAyavazAt sphItAyAmapi dvArikAyAM hiNDamAno na labhate parISahAavacUrNiH kiJcid, yadApi labhate tadApi yattat, tatastena svAmI pRSTaH, kathitaM ca bhagavatA yathAvRttaM pUrvabhavabaddhAntarAyakarmasvarUpaM, tatastenA- IAdhyayanam 2 // 23 // bhigRhItaM, - yathA paralAbho na grAhyo mayeti, anyadA kRSNena ko duSkarakAraka iti pRSTe svAminA bhaNitaM-DhaNDhaNakumAraH, sataM nagaraM pravizan drakSyasi, dRSTaH pravizatA, tato hastiskandhAduttIrya vandyamAna ekenebhyena dRSTaH, eSa mahAtmaiva yo vAsudevena vandyate, sa ca tasyaiva gRhe praviSTaH, tena modakaiH pratilAbhitaH, tato nivRtya pRcchati svAminaM - yathA mama lAbhAntarAyaH kSINaH?, tataH svAminoktaM-eSa kRSNalAbhaH, iti bhaNito me paralAbho na kalpate, modakAn pariSThApayan kevalI jAtaH, evamalAbhaparISahaH / soDhavyaH // 31 // 79 // alAbhAccAntaprAntAzinAM rogA utpadyeyuriti tatparISahamAha rogaparISahaH nacA uppaDa dukkhaM veyaNAe duhttttie| adINo ThAvae paNNaM puTTho tatthahiAsae // 8 // jJAtvotpatitaM- udbhUtaM duHkha-duHkhayatIti duHkho-rogastaM, vedanayA - sphoTAdyanubhavAtmikayA duHkhenAtaH kriyate sma duHkhArtitaH, evaMvidho'pyadInaH sthApayet , duHkhitatvena calantI sthirIkuryAt prajJA, svakarmaphalamevaitaditi tattvadhiyaM spRSTo-vyApto rAjayakSmAdibhiH, tatra prajJAdisthApane sati adhyAsIta - adhisaheta rogajaM duHkhaM // 32 // 8 // // 23 // tegicchaM nAbhiNaMdijjA saMcikkhattagavesae / eyaM khu tassa sAmaNNaM jaM na kujA na kArave // 81 // cikitsA-rogapratIkArarUpAM nAbhinandet -nAnumanyeta, ato dUrAyAste karaNakAraNe, saMcikkhe - samAdhinA tiSThet na ESLIEnaamananement INTER JainEducation R ELonal For Private & Personal use only c ainelibrary.org Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kUjitAni kuryAt , AtmAnaM-cAritrAtmAnaM gaveSayatI tyAtmagaveSakaH, kimityevamata Aha-etadvakSyamANaM khutti yasmAt tasya zrAmaNyaM yanna kuryAt na kArayet , upalakSaNatvAnnAnumanyeta prakramAccikitsAM, jinakalpikApekSametat , sthavirApekSayA tu "janna kujA" ityAdI sAvadhamiti gamyam , atrodAharaNaM-(1022) yathA mathurAyAM jitazatruputraH kAlavaizikakumAraH, zRgAlazabdaM zrutvA svapattibhirekaM zRgAlamAnAyya khIti zabdaM kurvantaM jaghAna, tato'sau mRtvA vyantaro jAtaH, anyadA putraH pravrajya bAlyAdarzorogI mudgazailapuraM gataH, tatra ca tatpurasvAmipariNItabhaginIpradattAghnidalamizrabhikSAmadhikaraNaM vicintya purAdvahirbhaktaM pratyAkhyAya pratimAstho vyantareNa bahubAlayutanavaprasUtazivArUpeNa khIkhIti kurvatA khAdyamAnaH zivArttimotiM ca soDhavAn evmdhyaasniiyH|| 33 // 81 // IX tRNasparzaparIrogiNaH zayanAdau dussahastRNasparza iti tatparISahamAhaacelagassa lahassa saMjayassa tabassiNo / taNesu suyamANassa hunjA gAyavirAhaNA // 82 // acelakasya rUkSasya saMyatasya tapasvinaH, tRNeSu-darbhAdiSu zayAnasya upalakSaNatvAdAsInasya vA bhavet , gAtravirAdhanAzarIravidAraNA // 34 // 82 // Ayavassa nivAraNa aulA havai veyaNA / eaM nacA na sevaMti taMtu taNatajiyA // 83 // Atapasya - dharmasya nipAtenAtulA bhavati vedanA, etat jJAtvA na sevante AstaraNAyeti gamyaM, tantu-vastraM kambalaM vA tRNastarjitA-nibhasitAH, jinakalpikApekSametat, sthavirAzca sApekSasaMyamatvAt sevante'pIti, / atrodAharaNaM-(023) m samaniancartnera ANANCINTAMANIAMIRRIANIMALNITININTHINKismetimesunanews mmm Jain Educati o nal For Private & Personal use only A jainelibrary.org Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH parIpahAdhyayanam 2 // 24 // malaparISahaH *XXXXXXXXXX yathA zrAvastyAM jitazatrunRpaputro bhadrarSiH pravrajya vairirAjye viharan herako'yamapi bhrAntyA nRpanaraidhRto'bruvan anAryaiH kSAreNa takSitvA zitakuzairveSTayitvA muktaH, sa tadvedanAmadhisehe, evaM shesssaadhubhirpydhishyH|| 35 // 83 // tRNAni ca malinAnyapi kAnicit syuriti tatsamparkAt svedena vizeSeNa jallasambhava iti tatparISahamAha kilinnagAe mehAvI paMkeNa va raeNa vaa| priMsu vA parAivetaNaM sAyaM no prideve||84|| klinnaM-bAdhitaM gAtramasyeti, sa medhAvI - asmAnamaryAdAvartI paGkena - svadAmalinarajasA-tenaiva kAThinyaM gatena pAMzunA vA grISme, vAzabdAccharadi vA, paritApena sAta-sukhamAzrityeti zeSaH, no parideveta, kadA mama maladigdhadehasya sukhAnubhAvaH syAditi no pralapet // 36 // 84 // veijja nijjarA pehI AriyaM dhammaNuttaraM / jAva sarIra bheo tti jallaM kAraNa dhArae // 85 // vedayeta - saheta jalajaM duHkhamiti prakramaH, kIdRzaH sannityAhanirjaraNaM nirjarA-karmaNAmAtyantikaH kSayastamapekSate - kathamasau syAdityabhilaSatIti nirjarApekSI ka evaM kuryAdityAha-Arya | dharma-zrutacAritrarUpamanuttaraM prapanna iti zeSaH, yAvaccharIrasya bhedo-vinAzastaM, yAvajjIvamityarthaH, jalaM-malaM kAyena dhArayet atrodAharaNaM-(10 24) __ yathA campAyAM sunando vaNig ApaNe bheSajArthAgatasAdhumalagandhena dUnaH, aho asundaraM sAdhUnAM yanmalodvartanamiti cintayannanAlocyaiva svargatvA kozAmbyAmibhyaputro jAto, dharma zrutvA pravrajitaH, tatkarmodayAdatidurgandhaH, uDDAhabhayAdupAzraya 24 // For Privale & Personal use only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 5 Jain Education *CXCXX eva kAyAtsarga kurvan devatayA atisugandhaH kRtaH, tathApyuDDAhe kAyotsargAtsahajagandhaH kRtaH, tena malaparIpahA na soDaH, evamanyairna kAryamiti // 37 // 85 // samalazca zucIn satkriyapuraskriyamANAn dRSTvA satkArapuraskArAbhyAM spRhayediti tatparISahamAha abhivAyaNamanbhuTTANaM, sAmI kujjA nimaMtaNaM / je tAI paDisevaMti, na tesiM pIhae muNI // 86 // abhivAdanaM - zironamanAdi, abhyutthAnaM - AsanamocanAdi, svAmI - rAjAdiH kuryAnnimantraNaM bhikSAdyarthamiti zeSaH, ye svayUthyAH yUthyA vA tAni abhivAdanAdIni pratisevante - AgamaniSiddhAnyapi bhajante na tebhyaH spRhayenmuniH, yathA sulabdhajanmAno'mI ya itthaM satkriyante // 37 // 86 // kiMca aNusAI apicche, annAesI alolue| rasesu nANugijjhijjA, nANutapeja paNNavaM // 87 // anutkaH - anutkaNThitaH satkArAdiSu zete ityevaMzIlo'nuktazAyI, aNukaSAyI vA satkArAdya kurvate koparahitastatsampannAvamAnaH, na vA tadarthamAtapanAdicchadmakArI, ata evA'lpecchaH - alpamAtrecchaH, ajJAtaiSI alolupaH - sarasAhAreSu na lAmpaTyavAn, raseSu - madhurAdiSu na anugRdhyeta - abhikAGkSAM kurvIta, rasagRddhivarjanopadezazca tadgRddhita evAjJAnAmabhivAdanAdispRhAsambhavAt, tathA nAnutapta satkArAdyarthaM, kimahameSAM nRpatyAdisatkriyamANAnAM madhye na pratrajita iti, prajJA- heyopAdeyavivecanAtmikA matiriti prajJAvAniti, anena satkArakAriNi toSaM nyatkArakAriNi ca dveSamakurvatA'yaM soDhavya iti / atrodAharaNaM - ( dR025 ) ional FOXDXOXOXXX-***** satkAra puraskAraparISahaH ainelibrary.org Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 25 // Jain Education xoxoxoxox mathurAyAmekaH zreSThI zrAddho gavAkSAdhaH prAptasAdhorupari laMbitAMhimindradattapurohitaM dRSTvA kRtatatpAdacchedapratijJaH chidramalabhamAno'nyadA''cAryAn vaMditvA nijapratijJAM kathitavAn tatastairuktaM yadA rAjA purohitanavyakAritagehe bhuktyartha pravezaM karoti tadA tvayA kare dhRtvA rAjJo jJApyaM, yathaiSa vAsaH patiSyati, tadA cAsmAbhiH svavidyayA pAtayiSyate, tatastena zrAddhena tathaiva kRtaM, tatazca zIghramevAvAsaM patitaM dRSTvA kruddho rAjA purohitaM zreSThina evArpitavAn tataH zreSThI tatpAdaM cheditamiva kRtvA svapratijJA pUraNAya kaNikkamayaM kRtvA ciccheda, zreSThivanna na soDhavyaH, kiMtu sAdhuvatsoDhavyaH // 39 // 87 // pUrvoktaparIpahAn jayato'pi kasyacijjJAnAvaraNIyasyodayAtprajJA'pakarSe tadapagamAt tadutkarSe ca vaiklavyotseka sambhava iti prajJAparIvahaH tatparISahamAha se nUrNa mae putra, kammA'nANaphalA kaDA / jeNAhaM nAbhijANAmi, puTTho keNai kaNhuI // 88 // zabdo'thArthe, sa copanyAse, nUnaM nizcitaM mayA pUrva - prAk karmANi ajJAnaM - anavabodhastatphalAni jJAnAvaraNarUpANi kRtAni - jJAnanindAbhirupArjitAni yena hetunA'haM nAbhijAnAmi pRSTaH kenacit kasmiMzcijjIvAdI sugame'pi // 40 // 88 // Aha aha pacchA uijaMti, kammA'nANaphalA kaDA / evamAsAsi appANaM, NacA kammavivAgayaM // 89 // yadi pUrva kRtAni karmANi kiM na tadaiva veditAni ? ucyate, atha - vAcyAntaropanyAse, pazcAd-abAdhottarakAlamudIryantevipacyante karmANyajJAnaphalAni kRtAni, tathAvidhadravyasAcivyAdeva teSAM vipAkadAnAt, tatastadvighAtAyaiva yatno vidheyo na tu EXCXCXCXXXXXX parIpahA dhyayanam // 25 // jainelibrary.org Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAparISahe *****XXCXOXOXOX** viSAdaH, evaM amunA prakAreNa AzvAsaya-svasthIkuru, kaM?, AtmAnaM, mA vaiklavyaM kRthA ityarthaH, uktameva hetuM nigamayati-jJAtvA kutsitaM karmavipAkaM karmavipAkakaM, itthaM prajJAyA apakarSe sUtradvayaM vyAkhyAtaM, prakarSapakSe tvevaM-se ityupanyAse, mayA pUrva karmANianuSThAnAni jJAnaprazaMsAdIni, jJAnamiha vimarzapUrvako bodhastatphalAni jJAnaphalAni kRtAni yena ahaM, apelaptatvAnnA'pipuruSo'pi, na deva ityaperarthaH, abhijAnAmi pRSTaH-paryanuyuktaH, kenacitkvacidyatra tatrAtidurgame'pi, athetyutkarSAnantaraM apathyAni Ayati kaTukAni karmANyajJAnaphalAni kRtAnyudeSyanti, evamAzvAsaya-vasthIkuru, AtmAnaM prajJAvalepAvaluptacetanam / atrodAharaNaM-(10 25)yathA ujjayinItaH kAlakAcAryAH ziSyazikSArtha ziSyAna muktvaiva suvarNabhUmyAM praziSyasAgarapArthe gatAH, sAgaro nAbhijAnAti, S tato'sau zrutAnuyogaM kurvan-vRddhAH! zRNutAnuyogaM, kimapyatra saMdigdha ityAdi vadan prajJAparISahaM na sahate, itazca kAlaka| ziSyAH zayyAtarapreritAH suvarNabhUmI prati vihRtAH, kAlakAcAryA viharaMtIti prasiddhiM kurvANAH zrutAstatastenoktaM-vRddhA ! mama | pitAmahAH kAlakAcAryA AgacchaMtaH zrUyamANAH saMti, vRddhairuktaM-mayApi zrutaM, tataH sAgaramabhyAgataM te ziSyAH pRcchanti-saMtyatra kAlakAcAryA iti ?, tataH zaGkito bhaNati astyatra ko'pi vRddho, na jAne AcAryA iti, tairuktaM sAgara ! saMghADiosi amhANaM, tato dvayairapi kSAmitA AcAryA bhaNanti-sAgara! mA garva kuru-ko jAnAti ? sarvAgamaM sarvajJaM vinA, iti na sAgara| vanAdhisahanIya iti, idaM prajJAsadbhAvamaGgIkRtyodAharaNamuktaM, tadabhAve tu svayaM jJeyam // 41 // 89 // prajJAyA jJAnavizeSarUpatvAttadvipakSabhUtatvAdajJAnasya, atastatparISahamAhanirahagaMmi virao, mehuNAo susNvuddo| jo sakkhaM nAbhijANAmi, dhamma kallANa pAvagaM // 9 // sAgaramuni kathAma X9X X9 X9 X9X Cain E For Privale & Personal use only janesbrary.org Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH nirarthake-prayojanAbhAve sati virato-nivRttaH, kasmAda-maithunAdU , avAntaraviratAvapi yadasyopAdAnaM tadasyaivAtidustyajatvAt , parIpahAsusaMvRta indriyanoindriyasaMvaraNena yo'haM sAkSAt-sphuTaM nAbhijAnAmi,dharma-vastusvabhAvaM, prAkRtatvAt bindulopaH, kalyANaM-zubhaMdhya yanam 2 | pApakaM ca-tadviparItaM, co gamyaH, yadvA dharma-AcAraM-kalpa-atyantaniruktayA mokSastamAnayati-prApayatIti kalyANo-muktihetustaM, pApakaM vA narakAdihetuM, ayaM AzayaH-cedviratau kazcidarthaH sidhyet tadA naivaM mamAjJAnaM bhavediti // 42 // 9 // kadAcitsAmAnyacaryayaiva na phalAvAptirata Aha tavovahANamAdAya, paDimaM pddivjo| evaMpi me viharao, chaumaM na niyati // 91 // tapo-bhadrAdi upadhAnaM-AgamopacArarUpamAcAmlAdi, AdAya-svIkRtya, caritvetyarthaH, pratimAM-mAsikyAdikAM pratipadya- ajJAnaparIollmAnasya-abhyupagacchataH, evamapi vizeSacaryayA, AstAM sAmAnyacaryayetyapizabdArthaH, viharato me-mama chAdayatIti chadma-jJAnA- pahaH / varaNAdikarma na nivartate-nApati, iti bhikSurna cintayedityuttareNa saMbandhaH, ayamapi parISahaH ajJAnabhAvAbhAvAbhyAM dvidhetyajJAnapakSe vyAkhyAya ajJAnAbhAvapakSe Aha-sarvAgamavedyapyevaM bhAvayet , nirarthake'pi prakramAtprajJAvalepe virato maithunAtsusaMvRtaH san-saMniruddhAtmA san yo'haM sAkSAt samakSaM nAbhijAnAmi dharma-kalyANaM pApakaM vA, ayamarthaH 'je ega se savvaM jANai, je saba se ega jANai' ityAgamAt, chadmastho'hamekamapi dharma vastusvarUpaM na tattvato vedmi, ataH kimalpaparijJAnato'valepena, tathA tapaupa- // 26 // dhAnAdibhirapyupakramaNahetubhirupakramayitumazakye chadmani dAruNe vairiNi pratipattikaH kila me'haGkArAvasara iti bhAvArthaH // akSarArthastu prAgvaditi // atrodAharaNaM-(60 26) yathA Jain Education LIVE For Privale & Personal use only GRLinelibrary.org Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KoKOKeXOKEKOKEKOK-XKO-KOKOM gaMgAkale dvau bhrAtarau pravajitI, eko bahuzruto'nyazcAlpazrutaH, tatra yo'sau bahuzrutaH so'lpazrutaM samAdhinA svapantaM dRSTvA aho'haM niSpuNyo, yo'harnizamadhyApayan svapitumapi na zaknomi iti vicintya jJAnAvaraNIyaM bavA svargataH, tata AbhIragRhe asagaDApitA jAto, vairAgyAtpravrajito, yAvatrINyuttarAdhyayanAnyadhItavAn tAvatpUrvabaddhajJAnAvaraNIyodayAttasyAcAmlAnyeva kurvato dvAdazavarasaGyeyAdhyayanaM na pAraM gataM, tadapi na viklavo jAtaH, tato dvAdazavarSAnte tasyaivamaviklavatayA'jJAnaparISahaM samyagadhisahamAnasya kevalajJAnaM samutpannamityevaM soDhavyaH, ajJAnAbhAvapakSe, yathA-sthUlabhadrasvAmI viharan bAlamitradvijagRhe gataH, pRSTavAMstatra bhAryA, kvAmuko gata ? iti, tayoktaM-vANijyArtha, tataH svAmI stambhamUlasthitaM nidhiM pazyan stambhAbhimukhaM hastaM kRtvA "idamIdRzaM tacca tAdRza" miti bhaNitvA gataH, tato gRhAgatasya dvijasya tadbhAryayA svAmivaco niveditaM, tena paNDitena > jJAtaM, yathA'vazyaM kiJcidasti, tataH khanite labdho nAnAratnasuvarNabhRt kalazaH, evaM sthUlabhadravat na soddhvyH|| 43 // 91 / / / sAmpratamajJAnAddarzane'pi kazcitsaMzayIteti tamAha tthi nUNaM pare loe, iDDi vAvi tvssinno| aduvA vaMciomitti, ii bhikkhU na ciMtae // 12 // nAsti nUnaM paro loko-janmAntaraM bhUtAtmakatvAt , zarIrasya cehaiva pAtAt , caitanyasya ca bhUtadharmatvAt , RddhirvA-tapomAhAtmyarUpA AmoSadhyAdiH, apiH pUraNe, tapasvinaH, athavA kiM bahunA, vaJcito'smi, bhogAnAmiti gamyate, itItyamunAzirastuNDamuNDanopavAsAdinA, iti bhikSurna cintayet // 44 // 92 // abhU jiNA asthi jiNA, aduvAvi bhavissaI / musaM te evamAhaMsu, ii bhikkhU na ciMtae // 13 // ajJAnaparISahe kathAnakam Jain Educationa lional For Private & Personal use only Snjainelibrary.org Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 27 // abhUvana jinAH, astIti nipAtAH, tatazca vidyante jinA mahAvidehAdiSu, athavA apebhinnakramatvAdbhavissaIti vacana parISahA* vyatyayAdbhaviSyanti, jinA ityapi mRSA, te-jinAstitvavAdina evaM prAguktaM AhuH-bruvata iti bhikSurna cintayet // dhyayanam 2 atrodAharaNaM (1027)yathA vatsabhUmyAM AryApADhasUrayo niyamitabahuziSyA ekasya ziSyasya bahuprakArairniryAmya surIbhUya tvayA mama darzanaM deyamiX tyAdiSTavaMtaH, tato'sau suro devAGganAdilubdho yAvannAyAti tAvadAcAryAnmithyAtvApannAn bahinirgatAna avadhinA jJAtvA sura statrAgatya nATyaM vikaroti, tacca nAvyaM SaNmAsAnavalokya AryASADhA agrataH prasthitAH, tatastatsaMyamaparIkSArtha mArge sureNa sarvAlaGkArabhUSitAH pRthvIkAyAdikAH SaTkumArA vikurvitAH, tataH pRthvIkAyAdAbharaNAni gRhNannAcAryastenoktaH, pUrva kathAM zRNu, 0 darzanaparISahapazcAdyatheccha kAryamityuktvA sa taM vakti, yathA-ekaH kumbhakAro mRttikA khanan taTAkrAntaH paThati-"jeNa bhikkhaM baliM demi, | staduparijeNa posemi nAyao" sA me mahI a[ikamai, jAyaM saraNao bhayaM // 1 // (ni0124) ihaivamupanayaH- caurabhayAdbhavantaM zrito'haM, AryASADhatvamevaM vilumpasi, tadA me'pi jAtaM zaraNAdbhayam , ityagre'pi bhAvyaM, tato dvitIyo vakti yathA-kazcitpADalaH kathAkathako sUrikathA gaMgAMbhasA hiyamANo lokairuktaH paThati-"jeNa rohaMti bIAI, jeNa jIvaMti kAsayA / tassa majjhe vivajjAmi, jaa0||2|| (ni0126 tatastRtIyaH kazcittApasaH svopAzrayamagninA dagdhaM dRSTyA vakti" jamahaM divA ya rAoa tappemi mahusappisA / teNa me uDao daDDo, jAyaM // 3 // (ni0127) yadvA kazcid vyAghrabhIto'gnyAzritastaddagdha Aha-"vagghassa mae bhIeNa, pAvao // 27 // srnniiko| teNa dahUM mamaM aMgaM, jaayN0||4|| (ni0 128) tatasturyaH, kamapi taruNaM dRDhAMgamapaTuM samIkSya kenApyUce-tvaM laGghanaplavanasamartho bhUtvA kasmAdidAnImAttadaNDaH ?, tenoktaM-"jeTThAsADhesu mAsesu, jo suho vAi maaruo| teNa me bhajjae aMgaM, 6XOX For Private & Personal use only mininelibrary.org Jain Education Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaayN0||5|| "(ni0 131) tataH paJcamo, yathaikasmin vRkSe pakSiDimbhAni tanmUlodgatalatAdhAreNa sarpopadrutAni vIkSyAnya| pakSibhiruktaM-"jAva vatthaM (vucchaM) suhaM vatthaM (vucche), pAyave niruvaddave / mUlAo uDhiA vallI, jaayN0||6|| (ni0132) tataH SaSThaH, ekasmin pure rAjApurohitau caurabhaNDako dRSTvA loko vakti-"jattha rAyA sayaM coro, bhaMDio a purohio| disaM bhayaha nAgaragA, jaayN0||7|| (ni0 134) evaM tebhyaH kathAH zrutvA'pi teSAmAbharaNAnyAttAni, pathi sarvAbharaNabhUSitAM sAdhvI hA pravacanoDDAhakArike va yAsyasIti hakkayantastayA kiM te patagRha iti pratyupAlabdhAH, puro yAntaH zaGkitAH, rAjJA vanditAzca, tato rAjA bhaNati-aho mama bhAgyaM yadbhavanto vanditAH pUjyAH, paraM mayA pAtheyArtha gRhItamidaM prAsukaM modakAdi gRhNantu, tataste necchanti, tato balena patagRhe gRhIte rAjJAbharaNAni dRSTopAlabdhAH, tato devena prakaTIbhUya bodhitAH-hA na yujyate yuSmAkamevaM pariNAma iti, tato'nAgamakAraNamuktvA suraH svasthAnaM gataH, taiH pUrva darzanaparISaho nAdhyAsitaH, pazcAddhyA|sitaH, evaM soddhvyH|| 45 // 93 // ___ eteSAM ca dvAviMzatisaMkhyAnAM parISahANAM karmaprakRtiSvevaM samavatAraH, tathAhi-darzanaparISaho darzanamohanIye, prajJA'jJAnaparI pahI jJAnAvaraNIye, antarAye alAbhaH, AkrozAratistrInaSedhikyacelayAccAsatkArAH saptApi cAritramohanIye, zeSAH ekAdazAapi vedanIye, etat saGghAhikA gAthA, yathA "paNNA'nANa parIsaha nANAvaraNami hoti duNNIu / ego ya aMtarAe alAbhaparIsaho hoi // 1 // araI acela itthI NisIhiyA jAyaNA ya akkose / sakkArapurakAre satteva carittamohaMmi // 2 // araIi dugaMchAe puMvea bhayassa ceva mANassa / kohassa ya lohassa ya udaeNa parIsahA satta ||3||dsnnmohe saNaparIsaho niyamaso bhave ego| BKEKOXXX "parISahANAM karmaprakRtiSu samavatAraH XXXXXX an Educat ion For Privale & Personal use only Janeibrary.org Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 28 // sesA parIsahA puNa ikkArasa veaNijjami // 4 // paMceva ANupuvI cariA sijAvahe aroge| ataNaphAsajalla eva ya ekkArasa priisshaaveannijmi||5||" (ni0 14-18) ekakAlamutkarSato jaghanyatazca kiyatAmupasargANAmudaya ityAha-"vIsaM ukosapae vadRti dhyayanam 2 jahaNNao havai ego / sIusiNa cariyaM NisihIA ya jugavaM Na vaTuMti ||1||(ni082) ee parIsahA savve, kAsaveNaM pveiaa| je bhikkhU na vihaNNejA, puTTho keNai kaNhui // 14 // __ ete anantaroktAH parISahAH sarve dvAviMzatiH kAzyapena zrIvIreNa praveditAH-prarUpitAH, yAn jJAtveti zeSaH bhikSuna viha*nyeta-na saMyamAtpAtyeta spRSTo-bAdhitaH kenApi-dvAviMzateranyatareNa kutraciddeze kAle vA // 46 // 94 // iti samAptau // * parISahasamabravImIti sudharmasvAmI jambUsvAminamAha tArasaGgrA___ idaM cAdhyayanaM pUrvagataM, yadAha-niyuktikRt-kammapavAyapubve sattarase pAhuDaMmi jaM suttaM / bhaNi(saNa)aM sodAharaNaM, taM ceva | hikA gAthAH ihaMpi nAyav // 4 // (ni0 69) iti parISahAdhyayanaM 2 // iti priisshaadhyynaavcuuriH|| zrIuttarAdhyayane dvitIyasya parISahAdhyayanasya avacUriH smaaptaa| XXXXXXXX 28 Jain Education iona For Privale & Personal use only Pinjainelibrary.org Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha tRtIyaM caturaGgIyAdhyayanam // XXXXXXXXXXXXX ihAnantarAdhyayane parISahasahanamuktaM, tacca kimAlambanamAlambya karttavyamiti prazne mAnuSatvAdicaturaMgadurlabhatvamAlambanamityuttaramanena sambandhenAyAtaM caturaGgIyaM vyAkhyAyate cattAri paramaMgANi, dullahANIha jNtunno| mANusattaM suI saddhA, saMjamammi ya vIriyaM // 95 // catvAri paramANyAsannopakAritvAdaGgAni mokSakAraNatvAt , prakramAt dharmasya, durlabhAni, iha-saMsAre jantoH-prANinaH, kAni punastAni ?, mAnuSatvaM, zrutiH-dharmazravaNaM, zraddhA-dharmecchA, saMyame-AzravaviramaNAtmake, caH-samuccaye, bhinnakramaH, tato vIryasAmarthyam / / 1 // 95 // tatra mAnuSatvadaurlabhyamAhasamAvannA Na saMsAre, nANAgottAsu jAisu / kammA nANAvihA kadda, puDho vissaMbhiyA payA // 96 // samiti-samantAt , ApannAH-prAptAH, Neti vAkyAlaGkAre, ka?, saMsAre, nAnAgotrAsu-nAnAbhidhAsu jAtiSu-kSatriyAdiSu karmANi-jJAnAvaraNIyAdIni-nAnAvidhAni kRtvA puDhotti-pRthagekaikazo, bindoralAkSaNikatvAt vizvabhRto-jagatpUrakAH, santi iti gamyaM, yataH-"vAlAgramapi tannAsti, yanna spRSTaM zarIribhiH" kAH?, prajAjanasamUharUpAH, tena prAptanaratvAnAmapi karmavazAdvi durlabhAni catvAri paramAGgAni Jain Educati o n For Privale & Personal use only Anjainelibrary.org Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 29 // vidhagatigamana, naratvadurlabhatve heturuktaH, yadvA vizraMbhitAH-saMjAtavizraMbhAH karmasviti vyAkhyAyate asmiMzca vyAkhyAne puDhotti caturaGgIyApRthaga-nAnAgotrAsviti yojyate // 2 // 96 // Xdhyayanam 3 amumevArtha spaSTayannAhaegayA devaloema, naraesuvi egyaa| egayA AsuraM kAyaM, ahAkammehiM gacchaI // 97 // ekadA-zubhakarmAnubhavakAle devalokeSu, narAn kAyaMti-yogyatayA''hvayantIti narakAsteSu, apizcArthaH, ekadA azubhAnubhave ekadA''surIbhavanakAle asurANAmayamAsurastaM kAya, yathA karmabhistadgatyanurUpaceSTitairgacchanti // 3 // 97 // mAnuSyatvaegayA khattio hoI, tao caMDAlabokaso / tao kIDapayaMgo ya, tao kuMthupivIliyA // 28 // ___ ekadA-manuSyajanmAnurUpakarmaprakRtyudayakAle kSatriyo-rAjA bhavati, tata iti tadanantaraM ko vA prANI, caNDAlaH pratIto, yadi zUdreNa brAhmaNyAM jAtazcaNDAlaH bukkaso varNAntarabhedaH, tathA ca bRddhAH-"baMbhaNeNa sudAe jAo nisAotti vuccai, baMbhaNeNa vesIe jAo aMbaddatti vuccai, tattha nisAeNa aMvaTThIe jAo jo so bukkaseti bhaNai / " iha kSatriyagrahaNAduttamajAtayaH caNDAlagrahaNAnnIcajAtaya upalakSitAH, tato mAnuSatvAduGtyeti zeSaH, kITaH pratItaH pataGgaH-zalabhaH, caH samuccaye, tatastako vA, cazabdasya luptanirdiSTatvAtkuMthuH pipIlikA ca bhavatIti prAkRtatvAt sarvatra yojyaM, zeSatiryagbhedopalakSaNaM caitat // 4 // 98 // kimitthaM paryaTantaste nirvidyante na vetyAhaevamAvaijoNIsu, pANiNo kammakivisA / na nivijaMti sasAre, savvaDhesu va khattiyA // 99 / / dorlabhyam // 29 // Jain Education B o na For Private & Personal use only EOHainelibrary.org Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kammasaMgehiM saMmUDhA, dukkhiyA bahuveyaNA / amANusAsu joNIsu, viNihammati pANiNo // 10 // evaM prakAreNAvataH-parivartastenopalakSitAsu yoniSu-84lakSapramANAsu prANinaH karmaNA kilbiSAH-adhamAH na nirvidyantekadaitadvimuktiriti nodvijante, AvarttayonayaH ka ?, saMsAre-bhave, sarvArtheSu-dhanakanakazabdAdirUpeSu iva-yathA kSatriyA| raajaanH||5||99|| evamanirvidyamAnAzca karmabhiH-jJAnAvaraNIyAdibhiH saGgAH-sambandhAH karmasaGgAstaiH, samiti bhRzaM mUDhAH vaicitryamApannAH saMmUDhAH, duHkhitA-duHkhayuktAH, kadAcittanmAnasameva syAt , ataH Aha-bahuvedanAH-bahuzarIravyathAH, amAnuSyAsu-narakatiryagAbhiyogyAdidevadurgatisambandhinISu yoniSu vinihanyante-vizeSeNa nipAtyante, arthAtkarmabhiH prANinaH // 6 // 10 // yugmam // kathaM tarhi tadavAptirityAhakammANaM tu pahANAe, ANupuvI kayAi u / jIvA sohimaNuppattA, AyayaMti maNussayaM // 101 // karmaNAM-nRgativivandhakAnAmanantAnubandhyAdInAM, tuH pUrvasmAt vizeSadyotakA, prakRSTaM hAna-apagamaH prahAnaM tasyA yo lAbhastasmin , yadvA prAkRtatvAt prahAnyA-apagamena, kathaM punasteSAM prahAnirityAha-AnupUrvyA-krameNa, natu jhagityeva tuH-evArthe kadAcideva na sarvadA, jIvAH-prANinaH zuddhiM-kliSTakarmApagamAtmikAM anu-naratvavighAtikarmApagamasya pazcAt prAptAH, AdadatesvIkurvanti manuSyatAm // 7 // 101 // mAnuSyatvaprAptyupAyAH Jain Educat For Privale & Personal use only K w.jainelibrary.org Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturaGgIyAdhyayanam 3 uttarA0 avacUrNiH // 30 // DXOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXO naratvAvAptAvapi zrutidurlabhatAmAhamANussaM viggahaM larbu, suI dhammassa dullahA / jaM succA paDivajaMti, tavaM khaMtimahiMsayaM // 102 // sUtratvAnmAnuSyaka-manuSyasambandhina, vigraha-zarIraM, apergamyatvAt labdhvA'pi, zrutiH-AkarNanaM dharmasya durlabhA AlasyAdihetubhiH-"mRdvI zayyA prAtarutthAya peyA, bhaktaM madhye pAnakaM caapraahe| drAkSAkhaNDaH zakarA cAddharAtre, mokSazcAnte zAkyaputreNa dRssttH||1||" ityAdisugatAdikalpito'pi syAt , atastadapohAyAha-yaM dharma zrutvA, pratipadyante-aGgIkurvanti, tapaHanazanAdidvAdazavidhaM kSAnti-krodhajayAtmikA, mAnAdijayopalakSaNaM caiSA, ahiMsatAm-ahiMsanazIlatAM, zeSavratopalakSaNaM caitat // 8 // 102 // zrutyavAptAvapi zraddhAdurlabhatAmaha Ahacca savaNaM laDu, saddhA paramadullahA / socA neyAuyaM maggaM, bahave paribhassaI // 103 // Ahatya-kadAcit zravaNaM-prakramAn dharmAkarNanaM, upalakSaNatvAt mAnuSyatvaM ca, apergamyatvAt , labdhvApi prApyApi zraddhArucirUpA, prakramAt dharmaviSayaiva, paramadurlabhA-atidurApA, kutaH?, punaH paramadurlabhatvamasyA ityAha-zrutvA-AkarNya naiyAyikanyAyopapannaM mArga-samyagdarzanAdyAtmakaM muktipathaM prAptamapi bahavaH-aneke eva paribhrazyanti cyavante, prakramAnnaiyAyikamArgAdeva, yathA-jamAliprabhRtayo nivAH, yacca prAptamapi apaiti taccintAmaNivat paramadurlabhameveti bhaavH| iheva nihavA vaktavyA iti // 9 // 103 // zrutizraddhayo daulabhyam // 30 // Jain Education B onal For Privale & Personal use only Alainelibrary.org Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ etantrayAvAptAvapi saMyamavIryadurlabhatvamAha suI ca laDaM saDaM ca, bIriyaM puNa dullahaM / bahave royamANA'vi, no eNaM paDivajae // 104 // zrati cAnmanuSyatvaM ca prAgvallabdhvApi-prApyApi zraddhAM ca vIrya ca prakramAt saMyamaviSayaM, punaHzabdasya vizeSakatvAta vizeSeNa darlabhaM yato bahavo rocamAnAH-zraddadhAnA api no ceti cazabdasyaivakArArthatvAnnaiva, Namiti vAkyAlaGkAre, athavA sUtratvAnno enaM-dharma pratipadyante, cAritramohanIyakarmodayataH kRSNazreNikasatyakAdivat, na kartumabhyupagacchantIti // 10 // 104 // samprati durlabhasya asya caturaGgasya phalamAha mANusattaMmi AyAo, jo dhammaM soca saddahe / tavassI vIriaM lar3e, saMvuDo nijhuNe rayaM // 105 // mAnuSatve-manujatve, AyAtaH-AgataH san ya ityanirdiSTasvarUpo yaH kazcit dharma zrutvA zraddhatte, tapasvI nidAnAdivira| hitaH prazasyatapo'nvitaH, vIrya-saMyamodyoga labdhvA saMvRtaH-sthagitAzravo nidhunoti-apanayati, rajaH karma badhyamAnaM baddhaM ca, tadapanayanAca muktiM prAmotIti bhAvaH // 11 // 105 // itthamAmuSmikaM phalamuktvA idAnImihaiva phalamAhasohI ujuabhUyassa, dhammo suddhassa ciTTaI / nivvANaM paramaM jAi, ghayasitteva pAvae // 106 // zuddhiH-kaSAyakAluSyApagamo bhavatIti gamyate, katya ?, RjukabhUtasya caturaMgaprAptayA muktiM prati praguNIbhUtasya, tathA ca dharma:-kSAntyAdiH zuddhasya-zuddhiprAptasya tiSThati-avicalatayA''ste, nirvANa-jIvanamuktiM-"amarovamaM jANi a sukkhamuttama durlabhAnAM caturaGgAnAM phalam uttarA06 Jain Education For Privale & Personal use only ARRjainelibrary.org Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 31 // 3X-8X X-XXX-X Jain Education Inter rayANa" ityAdyAgamAt paramaM prakRSTaM yAti prApnoti, ghRtasikta iva pAvakaH, ko'rthaH ?, tapastejasA jvalitena dhRtatarpitAni - samAnaH // 12 // 106 // itthamAmuSmikamaihikaM ca phalamupadarzya ziSyopadezamAha - vifie kammuNo heDaM, jasaM saMciNu khaMtie / pADhavaM sarIraM hiccA, uDDuM pakamatI disaM // 107 // vedha pRthak karmaNo manuSyatvAdivibaMdhakasya hetuM - mithyAtvAviratyAtmakaM, tathA yazohetutvAdyazaH- saMyamaM vinayaM vA, saJcinu- bhRzamupacitaM kuru, kayA ? kSAntyA upalakSaNatvAt mArdavAdibhizca evaM kurvataH kiM syAdityAha - paraprasiddhyA pRthivIvikAraM zarIraM yadvA parISahasahiSNutayA samaduHkhatayA ca pArthivaM zarIraM tyaktvA Urdhva dizaM prakrAmati - prayAti bhavAniti gamyate // 13 // 107 // tathA visAlisehiM sIlehiM, jakkhA uttara uttarA / mahAsukkA va dipaMtA, maNNaMtA apuNocayaM // 108 // appiyA devakAmArNa, kAmarUvaviugviNo / uhuM kappesu ciTThati, putrvA vAsasayA bahU // 109 // mAgadhIbhASayA visadRzaiH zIlaiH - vratapAlanAtmakairyakSA devA Urdhva kalpeSu tiSThanti ityuttaragAthAyAM sambandhaH, uttarottarAH, anuttaravimAnavAsino - mahAzukrAH - candrAdityAsta iva dIpyamAnA manyamAnA antyatasukhitayA apunayavaM // 14 // 108 // onal (CXCXCXCX****** caturaGgIyAdhyayanam 3 caturaGgIya pha ziSyopadezaH // 31 // Ea ainelibrary.org Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arpitA :- prAk puNyena DhaukitA iva devAnAM kAmA- devAGganAsparzAdayaH sUtratvAt kAmarUpavikaraNA-yathepsitarUpAbhinirvarttanazaktisamanvitAH, UrdhvamuparikalpeSu saudharmAdiSu, upalakSaNayA graiveyakAnuttareSu tiSThanti - AyuHsthitimanupAlayanti, pUrvANi bahUni - asaGkhyeyAni evaM varSazatAnyapi bahUni pUrvavarSazatAyuSAmeva caraNayogyatvena vizeSato dezanaucityajJApanArthamitthamupanyAsaH // yugmaM 15 // 109 // tatkimeSAmetAvadeva phalamityAzaGkayAha tattha ThiccA jahAThANaM, jakkhA Aukkhae cuyA / uveMti mANusa joNiM, se dasaMge'bhijAya // 110 // tatra- UrdhvakalpeSu sthitvA, yathAsthAnaM - yadyasya svAnuSThAnAnurUpamindrAdipadaM tasmin, yakSAH - surA AyuHkSaye cyutA upayAnti AyAnti mAnuSIM yoniM tatra se iti sa kazcid dazAGgAni vakSyamANAni asyeti dazAGgo'bhijAyate, ekavacananirdezaH kazcinnavAGgAdirapi jAyate iti jJApanArthaH // 16 // 110 // kAni punardazAGgAnItyAha Jain Educationational vittaM vatthu hiraNaM ca, pasavo dAsaporusaM / cattAri kAmakhaMdhANi, tattha se uvavajjai // 111 // mittavaM nAivaM hoi, uccAgotte a vaNNavaM / appAyaMke mahApaNNe, abhijAya jaso bale // 112 // kSetraM-grAmAdi setuketUbhayAtmakaM vA, vAstu khAtocchritobhayAtmakaM, hiraNyaM suvarNa, upalakSaNAt rUpyaM dhanadhAnyAdi ca, X-axoxoxoxoxoxoxoxoxoxoxox dharma phalAni kSetrAdi dazAGgAni jainelibrary.org Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 caturaGgIyAdhyayanam 3 // 32 // KOKDAKDAKOXOXOKAKKekeBOX pazavaH-azvAdayaH, dAsA:-bhRtyAH, pauruSeyaM ca-padAtisamUhaH, dAsa: pauruSeyaM catvAra ete, kAmA-manojJazabdAdayastadahetavaH skandhAH-tattvataH pudgalasamUhAH, kAmaskandhA yatra syuriti gamyaM, tatra-teSu kuleSu sa upapadyate, anena caikamaGgamuktam // 17 // 111 // zeSAGgAnyAhamitrANi-sahapAMzukrIDitAdIni saMti asyeti mitravAn , jJAtivAn , svajanavAn , uccairgotrI, caH-samuccaye, varNaH-snigdhatvAdiguNaiH prazasyo'syeti varNavAn , alpAtaGko-nIroga ityarthaH, mahAprajJaH-paNDitaH, abhijAto-vinItaH sarvajanAbhigamanIyaH syAt , avinItastu azeSaguNAnvito'pi na tathA, ata eva yazasvI, valI-kAryakaraNaM prati sAmarthyavAn , ubhayatra kAryakAraNatvAnmatvarthIyalopaH, aGganavakamihoktam // 18 // 112 // atha kimevaMvidhaguNasampatsamanvitaM mAnuSatvameva tatphalamityAzaGkayAha bhocA mANussae bhoe, appaDirUve ahAuyaM / puvvaM visuddhasaddhamme, kevalaM bohi bujjhiyA // 113 // bhuktvA-Asevya mAnuSyakAna-manuSyasambandhino bhogAn , apratirUpAn-anupamAn , yathAyuH-AyuSaH anatikrameNa, pUrva-pUrvajanmasu, vizuddhasaddharmaH kevalAM-akalaGka bodhiM-jinadharmaprAptirUpAM buddhA-anubhUya praapyetyrthH|| 19 // 113 // cauraMgaM dullabhaM maccA, saMjamaM pddivjiyaa| tavasA dhutakammaMse, siddhe havai sAsae // 114 // tti bemi|| mokSopAya pradarzanam 6X6YEXXX // 32 // For Privale & Personal use only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ __ caturNAmaGgAnAM samAhArazcaturaGgI tAmabhihitasvarUpAM matvA-jJAtvA saMyama-sarvasAvadyaviratirUpaM pratipadya-Asevya, tapasA XdhutA-apanItA karmaNAmaMzA-bhAgA yena saH, tataH kiM, siddho bhavati, zazvadbhavanAt zAzvataH // 20 // 114 // iti pari. samAptI, bravImi gaNadharAdhupadezena // iti caturaGgIyAvacUriH samAptA / karmanAze siddhatvam FASSAAAASASASSSAASSASASAAAASSAASAASAASA 6 iti zrIuttarAdhyayane tRtIyasya caturaGgIyA dhyayanasya avacUriH smaaptaa| 8XOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXO-KOKE Sain Educati o nal For Privale & Personal use only wwjainelibrary.org Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthamasoyAdhyayanam 4 uttarA0 avacUrNiH // atha caturthamasaGkhyAdhyayanam ( caturthamasaMskRtAdhyayanam ) // durlabhacaturaGgIM prApya pramAdApramAdau heyopAdeyAviti sambandhAyAtaM pramAdApramAdamiti nAmAdhyayanamAhaasaMkhayaM jIviya mA pamAyae, jarovaNIyassa hu natthi tANaM / evaM viyANAhi jaNe pamatte, kannu vihiMsA ajayA gahiti // 115 // asaMskRtaM-zakrazatairapi truTitasya sato varddhayitumazakyatvAd jIvitaM, tato mA pramAdIH, kuto ? jarayopanItasya prakramAd mRtyusamIpaM nItasya, huryasmAnnAsti trANaM, etaM prAguktamartha vijAnIhi-avabudhyasva, jaropanItasya nAsti trANaM yena punayauvanamAnIyate / atra dRSTAnto (60 18) yathA ujjayinyAM jitazatrurAjJaH, aTTano mallo, bahuzo rAjadhAnISu bahUpArjitadravyo vArdhakye vimuktaniyuddhavyApAraH, eSa na kasyApi kAryasya kSama iti svajanaiH paribhUyamAnaH kozAmbyAM varSamekaM rasAyanamupajIvya mahAbaliSThIbhUya yuddhamahe sarvamallAn jitvA kutazcidrAjJo bahudravyaM prApnoti sma, tataH sarvo'pi svajanavargo dravyalobhena tatpArzvamAgataH, tato'sau cintayati sampati ete dravyalobhenAzritAH, punarapi mAM paribhaviSyanti, jarArtazcAhaM na punaryuvA kartuM zakyo mahodyamenApi, tato yAvadaXdyApi saceSTaH tAvatpravrajAmIti prabajitaH / / *atokokoXaxeXXXXXXX atrANe'TTanamallakathA // 33 // JainEducation.indFRI For Privale & Personal Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * * evaM jaropanItasya aTTanasyeva na trANaM-bandhubhiH pAlanaM-jarAto rakSaNaM vA, evaM pUrvokta vijAnIhi-avabudhyasva, tathaitacca vakSyamANaM jAnIhi, yathA-janAH pramattAH sUtratvAdekavacanaM, kamartha prakramAt trANaM nu-vitarke, vividha-anekadhA hiMsrA-hiMsanazIlAH ayatAH-aviratAH sUtratvAt gamiSyanti grahISyanti-veti, nAsti traannmityrthH||1|| 115 // asaMskRtaM vyAcikhyAsurAha-tato mA pramAdIrityukto'rthopArjanaM pratyapramAdaH kAryaH, yataH-"dhanairduSkulInAH kuliinaaH| kriyante, dhanaireva pApAtpunarnistaranti / dhanibhyo viziSTo na loke'sti kazcid, dhanAnyarjayadhvaM dhanAnyarjayadhvam // 1 // "x iti, keSAJcidAzayastamapAkartumAhaje pAvakammehiM dhaNaM maNussA, samAyayaMti amaI gahAya / dhanasyaihikApahAya te pAsa payaTTie nare, verANubaddhA narayaM uti // 116 // muSmikAnarthaye pApakarmabhiH-kRSivANijyAdibhiH dhanaM manuSyAH samAdadate-svIkurvante, amati-dhanameva sarvaihikAmuSmikaphalanibandhana hetutvam mitirUpAM gRhItvA-sampradhArya 'pahAya'-prakarSaNa hitvA dhanamiti zeSaH, tAn dhanaikarasikAn pazya pravartitAna-prakramAt pApopArjitena dhanenaiva mRtyumukhaM gamyaM, prApitAn narAn , tathaitacca pazya vairAnuvaddhAH-karmAnugatAH narakamupayAnti, atraiva mRtyulakSaNApAyadarzanamudAharaNam (60 29) yathA ekazcauro rAtrau rAtrI cauryeNa bahudravyamAnIya nijagRhaikadezasthakUpe prakSipati, yathecchaM dravyaM dattvA kanyAM pariNIya prasUtAM * * * * XXakoXXX * * ainelibrary.org Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA avacUrNiH // 34 // caturthamasaGkhyeyAdhyayanam4 satI maiSA ceTakAgre ratnAni prakAzayatu iti hiMsitvA tatraivAvaTe prakSipati, evaM kAlo yAti, anyadA tenaikA kanyA pariNItA, prasUtApi sA atisurUpatvAnna mAritA, bAlake aSTavarSe jAte sati sA mAritA, tato bAlo gRhAnnirgatya ArATiM karoti, anena mama mAtA mAriteti, tato rAjapuruSaihIto, rAjapAce nItaH, zUlAyAmAropitaH, evaM dhnmihaivaanrthhetuH||2||116 // idAnI karmaNAmavandhyatAmAhateNe jahA saMdhimuhaM gahIe, sakammuNA kiccai pAvakArI / evaM payA piccha ihaM ca loe, kaDANa kammANa na mokkho atthi // 117 // stenaH-cauraH, yathA sandhimukhe-kSAtradvAre gRhItaH, svakarmaNA-svAnuSThAnena kRtyate, sampradAyaH-ekasmin pure ekazcauraH phalakacitagRhe kapizIrSAkRtikSAtre prakSiptapAdo'ntaHsthagRhezena bahissthacaureNa kRSyamANaH svakRtakSAtrakapizIzchidyamAnazca sa vilalApeti, evamamunavodAharaNadarzananyAyena prajAH-prANinaH, tathAvidhavAdhAnubhavanena pretya-parabhave ihaloke ca kRtAnAM karmaNAM na mokSo'sti // 3 // 117 // ihakRtakarmaNAmavandhyatvamuktaM, tatra ca kadAcitsvajanataH eva tanmuktirbhaviSyati, amuktau vA dhanAdivat vibhajyaivAmI bhokSyante iti manye, tata AhasaMsAramAvanna parassa aTThA, sAhAraNaM jaM ca karei kammaM / kammassa te tassa u veyakAle, na baMdhavA baMdhavayaM urvati // 118 // kRtakarmaNAmavandhyatA Jain Education For Private & Personal use only library Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6XOKO-KI-KOKOKOKeXOXOXOXOXOX saMsaraNaM-nIcoccakule paryaTanaM saMsArastaM ApannaH-prAptaH, parasya-putrakalatrAderAd-artha-prayojanaM Azritya, casya vArthatvAt bhinnakramatvAcca sAdhAraNaM vA-Atmano'nyeSAM putrakalatrAdInAM caitadbhaviSyatIti cintApUrvakaM yat karoti karma-kRSyAdi bhavAniti zeSaH, he kRSyAdikarttaH te-tava, tuzabdasyApyarthatvAt tasyApi parArthasya sAdhAraNasya vA karmaNo vedo-vipAkastatkAle naiva bAndhavAH-svajanAH bAndhavatAM tadvibhajanApanayanAdinopayanti, yatazcaivamatastadupari premAdipramAdaparihAreNa dharma evodyatena bhAvyaM AbhIrIvazcakavaNigvat (1030), yathA___eko vaNig vazcanayA ekasyAbhIryA mudhaivaika rUpyakaM prApya hRSTo ghRtapUrAn kAritavAn , tato'sau snAto bhoktumupaviSTo, svakRtakarmaNA bhAryayA svAbhAvike eva bhakte pariveSite, kiM na ghRtapUrAH pariveSyante ?, ityukte jAmAtrA bhakSitA iti tayA pratyuktaM, aho parArtha XI svenaiva mayA mahApApaM kRtamiti vicintayatA bahirgatena sAdhudRSTaH, kSaNamatra tarau vizrAmayetyuktazca, tato muninoktaM-svakAryatvarAvAnasmi, paribhogaH, na tu tvamiva parakAryArthIti, tadvAcA marmAhata iva jAtaH, tatastatpAce dharma zrutvA prabuddhaH, prabajitazca, yathA cAyaM svajanebhyaH AbhIrIvanapApamuktimagaNayan pravrajyArthamAitastathA anyairapi yatitavyamiti // 4 // 118 // | kavaNigha0 itthaM tAvat svakarmabhyaH svajanAnna muktirityuktaM, adhunA tu dravyameva tanmuktaye bhaviSyatIti kasyacidAzayaH syAdata AhavitteNa tANaM na labhe pamatte, imaMmi loe aduvA parattha / dIvappaNaDhe va aNaMtamohe, neyAuyaM dadumadayumeva // 119 // Jain Educa t ional For Privale & Personal use only PRIMr.jainelibrary.org. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH KeXXXXX caturthamasaGkhyeyAdhyayanam 4 vittena-dravyeNa trANaM-svakRtakarmaNo rakSaNaM na labheta-na prAmoti, pramattaH-madyAdipramAdavAn, asmin loke, athavA paratra-parabhave, kathaM punariha janmani na tat trANAya?, atrocyate vRddhasampradAyaH, tathA-kenacit rAjJA kasmiMzcinmahe sarve puruSAH purAvahirgacchantu iti ghoSite'pi purohitaputro rAjapriyo vezyAgRhapraviSTo rAjapuruSaidhRtaH, sarvasvArpaNe'pi zUlAyAmAropita iti, evaM anye'pi vittena trANamihaiva tAvannAmuvaMti, AstAmanyajanmani, tanmUrchAvataH punastasyAdhikataraM doSamAha-praNaSTo dRSTyagocaratAM gato dIpo'syeti AhitAnyAditvAd dIpapraNaSTastadvat / atrodAharaNaM (10 31) .. ke'pi dhAtuvAdinaH sadIpAH sAgnIndhanA bilaM praviSTAH, tatpramAdAddIpe agnau ca vidhyAte guhAtamomohitA itastataH paribhramaMto mahAviSasapairdaSTA mahAga"yAM patitA mRtAH, evaM anantaH-aparyavasito moho-jJAnadarzanAvaraNamohanIyAtmako'syeti saH, nizcitaH Ayo-lAbho nyAyo-mokSaHsa prayojanamasyeti naiyAyikaH taM, samyagdarzanAdikaM muktimArgamiti gamyaM, dRSTvApyadRSTvaiva syAt tadarzanaphalAbhAvAt , yadvA adachameveti prAkRtatvAt adraSTaiva bhavati, na kevalaM vittaM trANAya na bhavati, kiMtu trANahetuM samyaktvAdikamapyavAptamupahantIti sUtrArthaH // 5 // 119 // evaM vittAdikaM na trANAyetyupadarya yatkRtyaM tadAhasuttesu AvI paDivuddhajIvI, no vIsase paMDiya Asupanne / ghorA muhuttA avalaM sarIraM, bhAruDapakkhI va cr'ppmtto||120|| vittaM na trANAyetyA Jain Education anal For Private & Personal use only Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ supteSu dravyataH zayAneSu bhAvatastu dharmaM pratyajAgratsu, caH pAdapUraNe, apiH sambhAvane, tato'yamarthaH - supteSvapyAstAM jAgratsu kimityAha-pratibuddhaH-pratibodhavAn dravyato jAgradbhAvatastu yathAvasthitavastutattvamavagacchan jIvatItyevaMzIlaH pratibuddhajIvI / atrodAharaNaM (dR0 32 ) yathA ujjayinyAM amogharatho nAmA rathikaH, tatpatnI yazomatI, tayoH putraH agaDadattaH, saH anyadA pitRmaraNAnantaraM mAtrAdezAt kauzAmbyAM vidyArthaM gataH, tatra ca zikSitasakalavidyo rAjJo'gre kRtasaptAdinamadhyamahAcaura karSaNapratijJaH, purAdbahiH sahakAramUlopaviSTaH, tvAM dhanezvaraM karomIti vadantaM parivrAjakaM tAdRgliMgaizcauramiti jJAtvA tamAzrito, rAtrau ekasminnibhyagRhe kSAtreNa bahudravyaM nItvA, purAt bahirAgatya, hRtadravyotpATakanare parivrAjakenA'sinA hate'siM gRhItvA zmazAnAsannagRhe madbhaginIsamIpe gaccha sA te patnI bhaviSyatIti parivrAjakenokte tatra gataH, tatsaMstIrNazayyAyAmupavizya tasyAM vyAkSiptAyAM jAgradevAvizvasan tata utthAya stambhAMtarasthaH zayyAyAM zilApAtaM dRSTvA hA duSTe ! mAM ghAtayituM icchasItyukte tAM zaraNAgatAM muktvA caurasarvasvaM gRhItvA rAjA'gre gataH pUjito rAjJA pauralo kaizcaivamanyairapi dravyato bhAvatazca jAgradbhireva stheyaM, evaMvidhazca kiM kuryAdityAha-na vizvasyAt pramAde'pi, paNDitaH, Azu kRtyeSu pravarttitavyamiti prajJA - buddhirasyeti saH, yato ghorAH prANiprANApahArakatvAt muhUrtAH - kAlavizeSAH divasAdyupalakSaNaM caitat, zarIraM cAvalaM na mRtyudAyimuhUrttAn prati sAmarthyavat, tato bhAruNDapakSIva apramattaHpramAdarahitaH tvaM cara - vihitAnuSThAnamAsevasva, anyathA yathA bhAruNDapakSiNaH - antarvarttisAdhAraNacaraNAH, ekodarAH, pRthagUgrIvAH, anyAnyaphalakAGkSiNaH pramattA vinazyanti tathA tavApi pramAdyataH saMyamajIvitAt bhraMzaH // 6 // 120 // Jain Education national sadA jAma taiva bhAvya[mityatrAgaDadattodA0 Jainelibrary.org Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 36 // amumevArtha spaSTayannAha care payAI parisaMkamANo, jaM kiMci pAsaM iha mannamANo / lAbhaMtare jIviya vUhaittA, pacchA parinnAyamalAvadhaMsI // 121 // caret saMyamAdhvani padAni-dharmasthAnAni parizaMkamAnaH- saMyamAdi gaNayan- na mameha pravartamAnasya mUlaguNamAlinyaM bhaviSyatIti cintayan ca, yat kiJcid alpamapi duzcintitAdi pramAdapadaM bandhahetutvAtpAzamiva pAzaM manyamAno, bhAraNDavat, lAbhAntareapUrvArthaprAptivizeSe sati jIvitaM bRMhayitvA vRddhiM nItvA pazcAt lAbhAntaraprApyuttarakAlaM parijJAya -avabuddhya na idaM guNArjakamiti jJaparijJayA, tataH pratyAkhyAnaparijJayA bhaktaM pratyAkhyAya karmamalApadhvaMsI syAt, tato yAvallAbhaH tAvaccharIraM dhArayet / atrodAharaNaM ( dR0 33 - benAtaTe labdhapUrNacandrasvanaH kSapaNatrayAnantaraM bhikSAprApta kulmASakAritasAdhupAraNAka santuSTa devatAdatteSTadevadattAvezyA sahasrahastyAdirAjyo mUladevo rAjyaM karoti, tatra ca maMDikanAmA sUcikacauro divApaTTakabaddhajAnuH svamazaktaM darzayan rAtrAvArakSakAdyagrAhyaH tatpuraM muSNAti, dravyotpATakanaraM nagarAd vahirbhUmigRhe nItvA pAdazaucamiSAdbhaginyAH pAtayati ca kUpe, anyadA rAjA svayaM vilokayan tallotravAhakIbhUya tadgRhe gataH, tadbhaginyAH pAda saukumAryAdinA ko'pi mahAn ayamiti jJAtvA dattasaGketo naSTaH, cauro'pi pRSThau dhAvan kvApi tad bhrAntyA kASThAdi khanenAhatya pazcAd gataH, tato rAjJA prAtarAkAritaH, tadbhaginImudvAhya sa tAvatsanmAnito yAvatsarvasvaM gRhItaM, tato hata iti, atra ayamAzayaH, yathA - akAryakAryapi maNDiko yAvallAbhaM mUladevena dhAritastathA dharmArthinApyasaMyamahetukamapi zarIraM nirjarAmabhilaSatA tallAbhaM yAvad dhAryamiti // 7 // 121 // EXCXCXCXCXXXXXXXXX caturtha soyA dhyayanam 4 yAvallAbhaH tAvaccharIraM dhArya, maNDika cauradRSTAnto panayaH // 36 // Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Emaina KE-Ke-ke-KO-X- XX maaamanuma yaduktaM malApadhvaMsI syAt , tat kiM svAtatryeNotAnyathetyAhachaMdaMniroheNa uveti mukkhaM, Ase jahA sikkhiyvmmdhaarii| puvAi vAsAiM cara'ppamato, tamhA muNI khippamuveti mukkhaM // 122 // mo'lAkSaNikaH, svacchandatAnirodhenopaiti mokSaM, atra dRSTAnto, yathA-azvaH zikSito-valganotplavanAdizikSA grAhito, varma-azvatanutrANaM taddharaNazIlo varmadhArI, tato'yamartho, yathA azvo'svAtantryeNa pravartamAnaH samare'ribhirnopahanyate iti tanmuktimApnoti / atrodAharaNaM (10 34) ekena rAjJA dvayoH kulaputrayoH zikSaNArthaM azvau dattau, tatraikena dhAvanavalaganAdi-sarvakalA grAhito'zvaH, tau ca raNe sukhinau jAtI, anyena AlasyenAzikSito'zvaH, tatastau ca raNe mRtau / evaM dharmArthyapi guruparavaza evamucyate nAnyaH, ata eva pUrvANi varSANIti ca etAvadAyuSAmeva caraNapariNAmAd, AgamoktakriyA sevasva, apramatto-gurupAratavyApahAripramAdaparihartA tasmAdapramAdacaraNAdeva // 8 // 122 // sa pubvamevaM Na labheja pacchA, esovamA sAsayavAiyANaM / visIdatI siDhile Auyami, kAlovaNIe sarIrassa bhee // 123 // yaH pUrvamevApramattatayA bhAvitamatirna syAt sa tadAtmakaM chandonirodha, eva zabdo vA'rthe upamArthatvAt pUrvamiva na labheta, pazcAd-antyakAle, eSopamA zAzvatavAdinAM-Atmani mRtyu aniyatakAlabhAvinaM apazyatAM, pazcAdapi chandonirodhamaprAmuvan mokSaprAptiH DXOXOXOXOXO uttarA07 Jain Education Rela For Private & Personal use only Swainelibrary.org Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH caturthamasaGkhyeyAvyayanam 4 pramAdatyAge viSIdati, zithile-AtmapradezAnmuzcati AyuSi, kAlena-mRtyunopanIte zarIrasya mede, ata Adita eva na pramAdavadbhiH bhAvyam // 9 // 123 // kasmAcchandonirodhaM na labhate ityAhakhippaM na ske| vivegameuM, tamhA samuTThAya pahAya kAme / sameca loaM (pra0 lAbhaM) samatA mahesI, AyANarakkhI crmppmtto||124 // kSipraM-tatkSaNa eva na zaknoti, etuM-gantuM, kaM ?, viveka-dravyabhAvasaGgatyAgarUpaM // atrodAharaNaM (60 35) ekA brAhmaNI nityamaNDitaiva satI tatpatinAbharaNAni parvatithiSveva vyApAryante, anyathA caurabhayAgopyante, ityukte caurAgamavelAyAM zIghrameva gopayiSyAmIti pratyuktavatI, anyadA tadgRhAgatacauraidhRtopacitapANipadA jhagityAbharaNAni uttAritumazakuvatI chinnahastA jAtA / evamanyo'pi prAg akRtakarmA na tatkAla eva vivekametuM zaknoti, yata evaM tasmAt samiti-samyak pravRttyotthAya-pazcAcchando nirotsyAma ityAlasthatyAgenodyamaM vidhAya, tathA prahAya-hitvA kAmAn icchAmadanAtmakAn sametyaPO samyak jJAtvA lokaM-sarva prANivarga samatayA-araktadviSTatayA maharSiH san AtmAnaM rakSati apAyebhyaH-kugatyAdibhya iti evaMzIla AtmarakSI, mo'lAkSaNikaH / iha ca pramAdApramAdaparihArAparihArayoraihikamudAharaNaM (60 36)___ekA vaNika mahilA proSitapatikA nijavapuHzuzrUSAparA gRhavyApAreSu pramattA dAsAdInAM yathArha bhojanAdyapyadadAnA tairmuktA, tato gRhAgatapatinA bhRtyavibhavahAniM dRSTvA niSkAsitA, tato vaNijA bahudravyenAnyA pariNItA, sA ca nAtmazuzrUSAparA lana pramattavyaM tadupari dRSTAntazca // 37 // Jain Education Tional For Privale & Personal use only M ainelibrary.org Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XOX dAsAdIn yathArha niyuJjayantI bhojayantI ca patyA gRhasvAminI kRtaa| tata ihaiva guNAyApramAdo doSAya ca pramAdaH, AstAmanyajanmanIti // 10 // 124 // pramAdamUlaM ca rAgadveSAviti so'pAyaM tatparihAramAhamuhaM muhaM mohaguNe jayaMtaM, aNegarUvA samaNaM caraMtaM / phAsA phusaMti asamaMjasaM ca, na tesu bhikkhU maNasA pausse // 125 // muhurmuhuH-vAraMvAraM mohaguNA-mohopakAriNaH zabdAdayastAn jayantaM, anekarUpAH-paruSaviSamasaMsthAnAdibhedarUpAH zramaNaM-muni carantaM saMyamAdhvani spRzanti, svAni svAni indriyANi grAhyamANatayeti, sparzAH-zabdAdayaH te spRzanti-gRhyamANatayaiva / sparzAdiSu sambadhnanti, asamaMjasaM-ananukUlametakriyAvizeSaNaM, co'vadhAraNe, na teSu sparzeSu bhikSu-rmunirmanasopalakSaNatvAdvacasA rAgAdiparikAyena ca praduSyet-pradviSyAta, ko'rthaH?, karkazasaMstArakAdispAdau hantopatApitA vayameteneti na cintayet na vA vadet hAropAyaH pariharedvA tamiti // 11 // 125 // maMdA ya phAsA bahulobhaNijjA, tahappagAresu maNaM na kujjaa| rakkheja kohaM viNaejja mANaM, mAyaM na seveja pahija lohaM // 126 // tathA mandayanti-vivekinaM api ajJatAM nayantIti mandAH, pUrvApekSayA, caH samuccaye, sparzAH-zabdAdayaH, bahUn lobhayantivimohayantIti bahulobhanIyAH, pravacanIyAditvAdanIyaH, tatastathA prakAreSvapi-mRdusparzamadhurarasAdiSu manazcittaM na kuryAt , evaM | P Jain EducatioPAL ainedbrary.org Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH caturthamasaGkhyeyAdhyayanam 4 pUrvagAthayA dveSasyAnayA rAgasya ca parihAra uktaH, sa tu kathaM bhavatItyAha-rakSet krodhaM, vinayed-apanayet mAnaM mAyAM na seveta * prajahyAt-tyajed lobham // 12 // 126 // etAvatA cAritrazuddhiruktA, sA ca na samyaktvazuddhiM vinA, atastadarthamAhaje saMkhayA tucchaparappavAdI, te pejadosANugayA prjjhaa| ee ahammutti duguMchamANo, kakhe guNe jAva sarIrabhee // 127 // tti bemi|| ye saMskRtA na tAttvikazuddhimantaH kintUpacaritavRttayaH, ata eva tucchA-yadRcchAbhidhAyitayA niHsArAH, parapravAdinaHsaugatAdayaH te premadveSAnugatAH, ata eva 'parajjha' tti dezIpadatvAtparavazA rAgAdigrastatvAt, ete adharmahetutvAdadharma ityamuno- llekhena jugupsamAnaH-nindana , avadhArayan , na tu nindAyAH sarvatra niSedhAd, AkAGketa-abhilaSeta guNAn-jJAnAdIn / yAvaccharIrasya bhedo-vinAzo yAvajjIvamityarthaH // 13 // 127 // itysyeyaadhyynaavcuuriH|| yAvara XXXXXXXXXXXXX nabhilaped na parAn zrIuttarAdhyayane tUryasya asaGkhyeyAdhyayanasya avacUriH smaaptaa| 38 // www Jain Education LIVE For Private & Personal use only Jainelibrary.org Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educati // atha paJcamamakAmamaraNAdhyayanam // pUrvAdhyayane 'yAvaccharIrabheda' miti bruvatA maraNakAle'pyapramAdaH kArya ityuktaM, sa ca maraNavibhAgaparijJAnata eva syAdityanena sambandhenAyAtamidamadhyayanamavacUryate aNNavaMsa mohahaM (chaM pA0 ) si, ege tarai (ghaM tiSNe pA0 ) duruttare / tattha ege mahApaNNe, imaM paha (dva pA0 ) mudAhare // 128 // arNave-dravyato jaladhau, bhAvataH saMsAre, mahAnoghaH - pravAho dravyato jalasambandhI bhAvatastu bhavaparamparAtmako yatra, suvyatyaye arNavAnmahaughAt, duruttarAttIrNa iva tIrNaH - tIraM prAptaH, eko-ghAtikarmasAhityarahitaH, tatra - sadevamanujAyAM parSadi eko'dvitIyaH sa ca tIrthakRdeva tatkAle, atrAnyasya (tra vA ) tIrthakRto'bhAvAt, mahatI prajJA - kevalAtmikA saMvid yasya, imaM vakSyamANaM praznaM- praSTavyArtharUpamudAhRtavAn // 1 // 128 // yadudAhRtavAMstadAha saMtimeya (e pA0 ) duve ThANA, akkhAyA mAraNaMtiyA / akAmamaraNaM ceva, sakAmamaraNaM tahA // 129 // prAkRtatvAt vacanavyatyayena sta ime pratyakSe, caH pUraNe dve - dvisaMkhye tiSThantyanayorjantava iti sthAne, AkhyAte pUrvatIrtha kRdbhiH, maraNameva-nijanijAyuHparyantastasmin bhave mAraNAntike, ke te? ityAha-akAmamaraNaM vakSyamANaM, caH samuccaye, evaH pUraNe, sakAmamaraNaM vakSyamANasvarUpaM tathA // 2 // 129 // ational XXX**********00) akAmasa kAmamaraNe w.jainelibrary.org Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcamama* kAmamaraNA dhyayanam 5 uttarA0 keSAM punaridaM kiyatkAlaM vetyAhaavacUrNiH bAlANaM akAmaM tu, maraNaM asatiM bhave / paMDiyANaM sakAmaM tu, ukkoseNa satiM bhave // 130 // // 39 // bAlAnAM-sadasadvivekavikalAnAM, tu zabdasyaivArthatvAdakAmameva maraNaM asakRt-vAraMvAraM bhavet , te hi viSayAbhiSvaGgato maraNamanicchanta eva niyante, paNDitAnAM-cAritravatAM sakAmamiva sakAmaM, maraNaM pratyasaMtrastatayA, tathAtvaM cotsavabhUtatvAttAdRzAM tanmaraNasya, uktaM ca-"saMcitatapodhananAM, nityaM vrataniyamasaMyamaratAnAm / utsavabhUtaM manye, maraNamanaparAdhavRttInAm // 1 // " *na tu teSAM paramArthataH sakAmatvaM, maraNAbhilASasyApyAgame niSiddhatvAt , uktaM ca-"mA mA hu viciMtijA, jIvAmi ciraM marAmi a lahaMti / jai icchasi tariuM je, saMsAramahoahimapAraM // 1 // " tuH pUrvApekSayA vizeSadyotakaH, taccotkarSeNa utkarSopalakSitaM kevalisambandhItyarthaH, akevalino hi saMyamajIvitaM dIrghamiccheyurapi, muktyavAptiritaH syAditi, sakRd-ekavAraM bhavet , jaghanyena tu zeSacAritriNaH saptASTavArAn bhavet // 3 // 130 // yaduktaM "sta ime dve sthAne" (gA0 129) tatrAdyamAha tathimaM paDhamaM ThANaM, mahAvIreNa desiyaM / kAmagiddhe jahA bAle, bhisaM kurANi kuvvati // 131 // tatra-pUrvoktayoddhayoH sthAnayoridaM vakSyamANaM prathamamakAmamaraNAkhyaM sthAnaM mahAvIreNa desiaM-zrIvIraprarUpitaM, kAme-icchAmadanAtmakeSu gRddhaH-abhikAGkSAvAn yathetyupadarzanArthaH, bAlaH-ajJo bhRzaM-atyartha krUrANi karmANi hiMsAdIni karoti, kriyayAX'zaktAvapi manasA kRtvA ca, prakramAdakAma eva viyate // 4 // 131 // XOXOXOXOKAKKEKOROXOXOXOXO kAmagRddhAnAmakAma maraNam // 39 // Jain Education Monal For Privale & Personal use only nelibrary.org Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OXOXOXOXOXXXXXXXXX idameva prapaJcayitumAha je giddhe kAmabhogesu, ege kUDAya gacchai / na me diDhe pare loe, cakkhudiTThA imA ratI // 132 // yo gRddhaH kAmau-zabdarUpAkhyau bhogAH-sparzarasagandhAkhyAH teSu, uktaM ca-"kAmA duvihA pannattA-sadA rUvA ya, bhogA tivihA pannattA, taMjahA-gaMdhA rasA phAsA ya" iti ekaH kazcit krUrakarmA, tanmadhyAt kUTamiva kUTa-prANinAM yAtanAhetutvAt narakastasmai kUTAya pravartate, preritazca kaizcidvakti-na mayA dRSTaH paralokaH, cakSudRSTeyaM ratiH-kAmasevanarUpA cittapahittiH, tasyAyamAzayaH-kathaM dRSTaparityAgato'dRSTaparikalpanayA''tmAnaM vipralambhaye // 5 // 132 // punastadAzayamevAhahatthAgayA ime kAmA, kAliyA je aNAgayA / ko jANai pare loe ?, atthi vA natthi vA puNo // 133 // kAmAdigRhastAgatA iva-svAdhInatayA ime-pratyakSAH kAmAH zabdAdayaH, kAle sambhavanti kAlikA-anizcitakAlAntaraprAptayo ye *norubhayaloke anAgatA-bhAvijanmasambandhino, yataH kaH punarjAnAti yathA 'paraloko'sti nAsti vA' // 6 // 133 // kazcitkathazcidutpAditaparalokapratyayo'pi ca kAmAn parihartumazaknuvan idamAha jaNeNa saddhiM hokkhAmi, iti bAle pagabhai / kAmabhogANurAeNaM, kesaM saMpaDivajaha // 134 // janena sArddha bhaviSyAmi, ko'rthaH, bahurjano bhogAsaGgI, tadvadahamapi tadgati gamiSyAmi iti, yadvA janena sArddha bhokSyAmipAlayiSyAmi kalatrAdikaM, na hIyAn jano'jJa iti bAlaH pragalbhate-dhAryamavalambate, tatazca sa evaM kAmabhogAnurAgenAbhiSvaGgena klezaM-iha paratra ca bAdhAtmakaM saMpratipadyate-prApnotIti // 7 // 134 // iva-svAdhInatayA ika punarjAnAti yathA himazaknuvan idamAha bAdhA saMpaDivAi // 131 mAdhyAmi Jain Educatillational For Privale & Personal use only w.jainelibrary.org Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH 11 80 11 MOXCXBXX yathA ca kAmabhogAnurAgeNa taM pratipadyate tathAha taDa se (pra0 tao, tose) daMDaM samArabhati, tasesuM thAvaresu ya / aTThAe ya aNaTThAe, bhUyagAmaM vihiMsaha // 135 // tataH kAmabhogAnurAgAt sa dhArzvavAn daNDaM - manovAkkAyAtmakaM samArabhate - pravartayati, traseSu - dvIndriyAdiSu, sthAvareSuekendriyAdiSu ca, arthAya - prayojanAya casya bhinnakramatvAdanarthAya ca ( dR0 37 - yathaiko'jApAlaH pratidina nirarthakameva vaTavRkSaM sacchidraM karoti, anyadA parAbhUtarAjaputreNa chAyArthaM tatra vizrAntenAmUDhalakSya iti jJAtvA bahudravyeNa lobhayitvA tatpArzvAnnijabhrAturakSANi pAtayitvA tasyaiko grAmo dattaH, tato'sau yathecchaM guDatumvakaM bhakSayan hRSTaH san gAyati - " aTTamapi sikkhijjA, sikkhiyaM na hu niSphalaM / aTTamaTTappasAeNa, bhuMjjae guDatuMvayaM // 1 // " iti anena vacchidrANi anarthAya bhrAturakSANi cArthAya pAtitAnItyarthaH / tathA bhUtagrAmaM prANisamUhaM vihinasti - vyApAdayati, anena ca daNDayavyApAra uktaH // 8 // 135 // kimasau kAmabhogAnurAgeNa tAvadeva kurute utAnyadapItyAha hiMse vAle musAvAI, mAIle pisuNe saDhe / bhuMjamANe suraM maMsaM, seameyaMti mannai // 136 // hiMsraH - prANighAtI bAla:- mUrkhaH mRSAvAdI mAyAvI pizunaH - paradoSoddhATakaH zaTho-veSAdyanyathA karaNena, maNDikacauravat, bhuJjAnaH surAM-madyaM zreyaH- prazasyatarametaditi manyate, upalakSaNatvAdbhASate ca - " na mAMsabhakSaNe doSo, na madye na ca maithune / " tadanena manasA vAcA kAyena cAsatyatvamasyoktaM, ityAdi // 9 // 136 // Jain Educationtional *GXXXXXX pazcamama kAmamaraNA adhyayanam 5 kAmAsakta syAnekadoSa sambhavaH // 40 // ainelibrary.org Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XXXXXOXOXOXOXOXOXOKax punastad vaktavyatAmevAhakAyasA vayasA matte, vitte giddhe ya itthisu / duhao malaM saMciNai, sisunAgubva maTTiyaM // 137 // kAyasatti sUtratvAtkAyena vacasopalakSaNatvAt manasA matto-dRptaH, vitte-draviNe gRddho-gRddhimAn , casya bhinnakramatvAt strISu ca gRddhaH, dvidhA-dvAbhyAM rAgadveSAbhyAM malaM-aSTaprakAraM karma saMcinoti-badhnAti zizunAga iva-alasakITa iva mRttikA, yathA sa snigdhatanutayA bahI reNubhiH avaguNDyate antazca anAti mRdaM, tatazca yathA'sau bahirantazcopacitamalo ravikaraiH zuSyan klizyati vinazyati ca, tathA'yamapyugrakarmeti // 10 // 137 // atha amumeva spaSTayannAha tao puTTho AyakeNa, gilANo pritppii| pabhIo paralogassa, kammANuppehi appaNo // 138 // takastatko vA aSTakarmamalataH spRSTaH AtaGkena-Azu vighAtinA zUlaviSUcikAdirogeNa tattaduHkhodayAtmakena vA glAno-mando, viSAdI vA, parIti sarvaprakAraM tapyate-khidyate, prabhIta:-prakarSaNa trastaH, subvyatyayena paralokAt, karmAnuprekSI, yata iti gamyaM, AtmanaH, hA mayA na kizcicchubhamAcaritaM, kiMtu sadaivA'jarAmaravacceSTitamiti // 11 // 138 // idameva spaSTayannAha suyA me Narae ThANA, asIlANaM ca jA gatI / bAlANaM kUrakammANaM, pagADhA jattha veyaNA // 139 // zrutAni mayA narake sthAnAni-sImantakApratiSThAnAdIni kumbhIvaitaraNyAdIni vA, azIlAnAM-asadAcArANAM yA gatirnara noH prAnte pazcAttApaH - Jan Ede For Privale & Personal use only 32 anesbrary.org Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KOKEKO uttarA avacUrNiH // 41 // kAtmikA, sA ca zruteti sambandhaH, bAlAnAM-mUrkhAnAM krUrakarmaNAM-hiMsramRSAbhASakAdInAM pragADhA-atyutkaTA yatra yasyAM gatau pnycmmvednaaH-shiitossnnaadhaaH||12|| 139 // TikAmamaraNAtathA Xdhyayanam 5 tatthovavAiyaM ThANaM, jahA me tamaNusmuyaM / AhAkammehiM gacchanto, so pacchA paritappati // 14 // tatra-narakeSu upapAte bhavaM aupapAtikaM, tatra antarmuhUrtAnantarameva nirantaraM chedabhedAdisambhavAt , garbhajatve tu taduHkhAntaramapi syAditi, sthAna-sthitiH, yathA-yena prakAreNa, bhavatIti zeSaH, me-mayA tadityanantaroktaparAmarza anuzrutaM-avadhAritaM gurubhirucyamAnaM, yathAkarmabhirgamiSyamANaH-AgatyAnurUpaiH karmabhiH gacchan prakramAt tadanurUpameva sthAnaM, sa bAlaH pazcAd AyuSi hIyamAne AyuSi paritapyate, yathA 'dhig mAmasadanuSThAyinaM, kimidAnI mandabhAgyaH karomIti zocate // 13 // 14 // amumevArtha dRSTAntena dRDhayati paritApaH jahA sAgaDio jANaM, saMmaM hicA mahApahaM / visamaM maggamotiNNo (prA0 mAiNNo, mogADho), akkhe bhaggaMmi (pra0 akkhabhaMgaMmi) soyaha // 141 // yathetyudAharaNopanyAsArthaH, zAkaTiko-gantrIvAhako jAnan-avabudhyamAnaH samaM-upalAdirahitaM hitvA-tyaktvA mahApathaM // 41 // viSamaM upalAdisaMkIrNa mArga avatIrNo-gantumupakrAntaH, akSe-dhuri bhagne zAkaTika iva zocate, dhimAM jAnan api apAyamAptavAn // 14 // 141 // hIyamAne Jain Educati o nal For Privale & Personal use only jainelibrary.org Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakAmamaraNa sampratyupanayamAha evaM dhammaM viukkamma, ahamma pddivjjiyaa| bAle macumuhaM patte, akkhe bhagge va soyai // 142 // zAkaTikavat dharma vyutkramya-vizeSeNolacchayAdharma pratipadya, bAlo mRtyumukhaM prAptaH, akSe bhagne zAkaTika iva zocate, yathA hA! kimetajjAnatApi mayevamanuSThitamiti // 15 // 142 // zocanAnantaraM kimasau karotItyAha tao se maraNaMtaMmi, bAle saMtassaI bhayA / akAmamaraNaM maraI, dhutte vA kaliNA jie|| 143 // tataH AtaGkotpattI zocanAt se iti saH maraNameva antastasminnupasthita iti zeSaH, bAlo-rAgAdyAkulacittaH saMtrasyati, narakagamanabhayAt , tatazca sUtratvAdakAmamaraNena mriyate, vA zabdasyevArthatvAt , dhUrta iva kalinA-ekena dAyena jitaH zocati, tathA cAsAvapi tucchairmanujabhogairdivyasukhaM hAritaH zocanneva mriyate // 16 // 143 // ___ evaM akAmamaraNaM, bAlANaM tu paveiyaM / itto sakAmamaraNaM, paMDiyANaM suNeha me // 14 // prastutArthaM nigamayati, etadU akAmamaraNaM bAlAnAM praveditaM, itaH-akAmamaraNAdanantaraM sakAmamaraNaM paNDitAnAM sambandhi zRNuta me-mama kathayata iti shessH||17||144 // yathA pratijJAtamAha maraNapi sapuNNANaM, jahA me tamagussuyaM / vippasanamaNAghAyaM, saMjayANaM vusiimo||145 // vyAkhyA Jain Education For Privale & Personal use only idiainelibrary.org Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * uttarA0 avacUrNiH // 42 // maraNamapyAstAM jIvitamiti aperarthaH, sapuNyAnAM-puNyavatAM yathA-yena prakAreNa bhavatIti zeSaH, me-mama kathayata iti gamyaM, paJcamamatadityupakSepasUtropAtaM, anuzrutaM-avadhAritaM, bhavadbhiriti zeSaH, vizeSeNa vividhairvA bhAvanAdibhiH prakAraiH prasannA-maraNe'pyanA- kAmamaraNAkulitacetasastatsambandhi maraNamapi viprasannaM, na vidyate AghAtaH-tathAvidhayatanayA anyaprANinAM Atmanazca vidhivat saMlikhita- dhyayanam 5 tanutayA yasmiMstadAnAghAtaM, saMyatAnAM vusImaotti ArSatvAt vazyavatAM-vazya AtmA yeSAM te // 18 // 145 // | arthatasya durlabhatAmAhana imaM savvesu bhikkhUmuM, na imaM sabvesu gArisu / nANAsIlA agAratthA, visamasIlA ya bhikkhuNo // 146 // na-naivedaM-paMDitamaraNaM sarveSAM bhikSuNAM, kiMtu keSAJcideva bhAvabhiSaNAM, tathA cAgAriNAM durApAstameva, nedaM sarveSvagAriSu, sakAmamarayato nAnAzIlA-anekavidhavratA anekabhaGgasambhavAdezavirateH, viSamazIlAzca bhikSavaH, na sarvepyanidAnino'vikalacAritriNo gasya durlabhatA vA tatkAlaM mriyante // 19 // 146 // viSamazIlatAmevAha saMti egehi bhikkhUhi, gAratthA sNjmuttraa| gAratthehi ya savvehi, sAhavo sNjmuttraa||147|| santyekebhyaH kuprAvanikebhyo bhikSubhyaH, sUtratvAdagArasthAH saMyamena dezaviratyAtmakenottarAH-pradhAnAH, anyabhikSavo hi jiivaa-X||42|| dyAstikyAdirahitAH sarvathA acAritriNazceti kathaM samyagdRzo dezacAritriNo gRhibhyaH saMyamottarAH santu, agArasthebhyazca sarvebhya iti-anumativarjasarvottamadezaviratiprAptebhyo'pi sAdhavaH saMyamottarAH, paripUrNasaMyamatvAtteSAM, atra vRddhasampradAya:-"ego Jain Education nal For Private & Personal use only ainelibrary.org Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAvago sAhaM pucchai-sAvagANaM sAhUNaM ca kimaMtaraM?, sAhuNA bhaNai-sarisavamaMdaraMtaraM, tao so AulIhUo, puNovi pucchaikuliGgINaM sAvagANa ya kimaMtaraM?, teNa bhaNNai-tadeva sarisavamaMdaraMtaraM, tao samAsassio, tathA coktaM-"desikka desavirayA, | samaNANaM sAvayA suvihiANaM / jesiM parapAsaMDA saimaMpi kalaM na agyati // 1 // " iti tadanena teSAM sarvacAritrAbhAvAt paMDitamaraNAbhAva uktaH // 20 // 147 // nanu kupravacanabhikSavo'pi vicitraliGgadhAriNa eveti kathaM tebhyo'gArasthAH saMyamottarAH?, ata Aha cIrAjiNaM nigiNiNaM, jaDI saMghADi muMDiNaM / eyAIpi na tAyaMti, dussIlaM pariyAgayaM // 148 // cIrANi ajinaM-mRgAdicarma, nigiNiNaM sUtratvAt nAnyaM bhAvapradhAnavAnnirdezasya, jaTitvaM saMghATI-vastrasaMhatijanitA* muNDitvaM etAnyapi, AstAM tadgArhasthyamiti aperarthaH, naiva trAyante bhavAduSkarmaNo veti gamyaM, duHzIlaM-durAcAra, pariAgayaMparyAptaM pravrajyA paryAyaprAptaM vA // 21 // 148 // Aha-kathaM gRhAdyabhAve'pyamISAM durgatirityucyatepiMDolae va dussIlo, naragAo na muccai / bhikkhAe vA gihatthe vA, suvvae kamai divaM // 149 // piNDamavalagati piNDAvalagaH-paradattAhAropajIvI vAzabdasyApyarthatvAt so'pi, AstAM gRhAdimAn ityarthaH, duHzIlo narakAnna mucyate, atrodAharaNaM (ha. 37) rAjagRhe kazcid dramaka udyAnikAnirgatajanebhyo bhikSAmalabhamAno ruSTaH, sarveSAM cUrNanAya vaibhAragirizilAM caalystto| ntaram uttarA08 Jain Educati o nal For Privale & Personal use only jainelibrary.org Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA avacUrNiH // 43 // vipadya zilAtale cUrNitavapuH saptamaM narakaM gtH| tarhi kastattvataH sugatigAmI?, ityAha-bhikSAdo-yatiH gRhastho vA suvrataH- paJcamamasuzIlaH kAmati-gacchati divam // 22 // 149 // kAmamaraNA___ yad vratayogAdgRhastho'pi divaM yAti tad vaktumAha dhyayanam 5 agArisAmAiyaMgAI, saDDI kAraNa phaase| posahaM duhao pakkhaM, egarAI na hAvae // 150 // ___ agAriNaH sAmAyikAGgAni-niHzaMkatAkAlAdhyayanANuvratAdirUpANi agArisAmAyikAGgAni, saDDiti-zraddhAvAn , kAya-16 | manovadbhiH spRzati-sevate, pauSadhaM kuryAt , sAmAyikAGgatvenaiva siddhe pauSadhasya bhedenopAdAnamAdarakhyApanArtham // 23 // 150 // aNuvratAprastutamevArthamupasaMhartumAhaevaM sikkhAsamAvanno, gihavAse'vi suvvo| muccati chavipavAo, gacche jakkhasalogayaM // 151 // evaM-amunoktanyAyena zikSayA-vratasevanAtmikayA samApanno-yuktaH zikSAsamApannaH, gRhavAse'pi AstAM pravrajyAparyAye, suvrataH-zobhanavrato mucyate, chaviH-tvak parvANi-jAnukUparAdIni tadyogAdaudArikazarIramapi cchaviparva, tataH-tadanantaraM ca gacchet , yakSAH-devAH, samAno loko'syeti salokastadbhavaH salokatA, yakSaiH-devaiH salokatA yakSasalokatA tAM, arthAt devagati, anena ca paNDitamaraNAvasare'pi prasaGgato bAlapaNDitamaraNamuktam // 24 // 151 // // 43 // sAmprataM prastutameva paNDitamaraNaM phalopadarzanadvAreNAhaaha je saMbuDe bhikkhU, duNhamega(pra0 maNNa)yare siyaa| savvadukkhapahINe vA, devaM vAvi mahaDDie // 152 // devatvam XXXXXXXX Jain Educatio n al For Private & Personal use only djainelibrary.org Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KEKO athetyupadarzane, yaH saMvRtaH-pihitasamastAzravadvAro bhikSuriti bhAvabhikSuH, sa dvayoranyatara ekataraH syAt , prahINasarvaduHkho vA siddhaH, prAkRtatvAt tasya paranipAtaH, devo vA, api sambhAvane, sambhavati hi saMhananAdivaikalyato muktyanavApto devo'pi syAditi, kIdRk ?, maharddhikaH // 25 // 152 // yatra cAso devaH syAt tatra kIdRzA AvAsAH kIdRzAzca devA ityAha uttarAI vimohAI, juimNtaannupubbso| samAiNNAi jakkhehi, AvAsAi jasaMsiNo // 153 / / dIhAuyA dittimaMtA (iDDimaMtApra0), samiddhA kaamruuvinno| ahuNovavannasaMkAsA, bhujjo accimaalippbhaa||15|| ___ uttarA-uparisthA anuttaravimAnAkhyA, vimohA iva alpavedAdimohA iva alpavedAdiviziSTAH, dyutimanto'nukrameNa samAkIrNA vyAptA yakSaH-devaiH AvAsA-vimAnAni, sarvatra prAkRtatvAt napuMstvaM, devAstu tatra yshsvinH|| 26 // dIrghAyuSa RddhimantaH-samRddhA atidIptAH kAmarUpiNo-vividhavaikriyazaktyanvitAH, anuttareSvapi vikaraNazakteH sattvAt , adhunotpannasaMkAzAH-prathamotpannadevatulyAH, anuttareSu hi varNadyutyAdi yAvad Ayustulyameva syAt, bhUyo'rcimAlI bhUyaHprAcurye arcimAlI-sUryaH, tataH prbhuutaaditykaantyH|| 27 // yugmam // 153-154 // upasaMhartumAhatANi ThANAi gacchaMti, sikkhittA saMjamaM tavaM / bhikkhAe vA gihatthe vA, je saMtiparinivvuDA // 155 // tAnyuktAni sthAnAni gacchanti, upalakSaNatvAt gatA gamiSyanti ca, zikSitvA-abhyasya saMyama saptadazadhA, tapo dvAdazavidhaM bhikSAkA vA gRhasthA vA, bhAvato yataya eva, ye zAntyA upazamena prinivRtaa-vidhyaatkssaayaanlaaH||28|| 155 // anuttaradevasvarUpam BXXXXXXXXXXXXaoke newmarwIDENT JainEducati o nal For Private & Personal use only Fw.jainelibrary.org Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH pazcamamakAmamaraNA // 44 // KOK maraNe'pi yatayo yathAbhUtAH syustathAha tesiM succA sapujANaM, saMjayANaM vusImao / na saMtasaMti maraNaMte, sIlamaMtA bhussuaa||156|| teSAM bhAvabhikSuNAM zrutvoktarUpasthAnAvAptimiti zeSaH, satpUjyAnAM satAM pUjAhANAM saMyatAnAM-saMyamavatAM vazyavatAM na saMtrasyanti-nodvijante, maraNameva antastasmin , zIlavantaH-cAritriNo bhushrutaaH|| 29 // 156 // itthaM sakAmamaraNasvarUpamuktvA samprati ziSyopadezamAha tuliyA visesamAyAya, dayAdhammassa khNtie| vippasIijja medhAvI, tahAbhUeNa appaNA // 157 // tolayitvA-parIkSya, bAlapaNDitamaraNa iti zeSaH, tatazca vizeSa-bAlamaraNAt paNDitamaraNasya viziSTatvalakSaNaM AdAyagRhItvA, tathA casya gamyatvAt , dayAdharmasya-yatidharmasya ca vizeSa-zeSadharmAtizayitvalakSaNaM, kSAntyA-kSamayA viprasIdet-vizeSeNa kapAyapaGkApagamAdirUpeNa prasannatAM bhajet , na kRtadvAdazavarSasaMlekhanatapasvivat svAMgulIbhaGgAdinA kupyet , medhAvI-maryAdAvartI, tathAbhUtena-yathA prAganAkulacetA abhUt maraNakAle'pi tthaabhuutenaatmnoplkssitH|| 30 // 157 // viprasannazca yat kuryAt tadAha tao kAle abhippae, saDDI tAlIsamaMtie / viNaeja lomaharisaM, bheaM dehassa kaMkhae // 158 // tataH kaSAyopazamAnantaraM kAle-maraNakAle abhiprete, yadA yogA notsarpanti, saDDitti-zraddhAvAn tAdRzamiti bhayotthaM, - maraNakAle ziSyopadezaH - H // 44 // Jain Education Me dional For Privale & Personal use only awajainelibrary.org Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ antike-samIpe gurUNAmiti gamyaM, vinayet-vinAzayet lomaharSa-romAJcaM, hA mama maraNaM bhavatItyarthaH, tathA abhiprAyabhavaM bhedaMvinAzaM dehasya kAGket , tyaktaparikarmatayA, na tu maraNAnuzaMsayA iti gamayati // 31 // 158 // nigamanamAhaaha kAlaMmi saMpatte, AghAyAya samussayaM / sakAmamaraNaM maraI, tiNhamannayaraM muNI // 159 // tti bemi // | atheti maraNecchAnantaraM kAle-maraNe saMprApte-"niSphAiA ya sIsA sauNI jaha aMDagaM payatteNaM / bArasa saMvacchariaM, aha saMlehaM to karai // 1 // " ityAdikrameNa samAyAte, ApatvAt AghAtayan saMlekhanAdibhiH samucchrayaM-antaHkArmaNazarIraM bahiraudArika| zarIraM sakAmamaraNenAnantaroktena mriyate, trayANAM-bhaktiparijJeGginIpAdapogamanAnAmanyatareNa, sUtratvAt ubhayatra vibhaktivyatyayaH, muniH-tapasvI // 32 // 159 // iti bravImIti prAgvat // // itykaammrnniiyaavcuuriH|| mohahahahara // iti zrIuttarAdhyayane paJcamasyAkAmamaraNI yAdhyayanasyAvacUriH // mIkara mahAmaharu 55 56365TREETERESE55sahamahama-5 meM Jain Educatio n al For Privale & Personal use only Sajainelibrary.org Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA // atha SaSThaM kSullakanirgranthIyamadhyayanam // | kSullakaniavacUrNiH granthIyama dhyayanam 6 // 45 // anantarAdhyayane viratAnAM paNDitamaraNamuktaM, na caite caraNavikalA iti tatsvarUpamanenocyate, ityanena sambandhenAyAtamidamadhyayanaM vyAkhyAyate, tatra ca viparyayo'pi vyAkhyAGgamityAdau tadviparyayamAhajAvaMtavijA purisA, save te dukkhasaMbhavA (pA0te sacce dukkhmjiyaa)|luppNti bahusomUDhA, saMsAraMmiaNaMtae 160 ___ yAvanto-yAvatpramANA avidyA-mithyAtvopahatakujJAnAtmikA tatpradhAnAH puruSAH, sarve te duHkheSu sambhavo yeSAM te duHkhasambhavAH, * lupyante-dAridyAdibhirvAdhyante, bahuzo mUDhA-hitAhitavivekAkSamAH saMsAre anantake / atrodAharaNaM (1038) yathA-kazcid * avidyayA dramako'bhAgyAt kvApi kiJcidaprApnuvan purAdahirekasmin devakule rAtrAvuSitaH, tatraikaM puruSaM ghaTaprasAdenaiva yatheSTabhogAn bhuJjAnaM duHkham vIkSya tamArAdhya tena tuSTena vidyAyAM dIyamAnAyAmapi vidyAsAdhanapurazcaraNabhIrurvidyAbhimantritameva ghaTaM gRhItvA tatprasAdena sukhI-10 SjAtassannanyadA pItamadyo ghaTaM mastake kRtvA nRtyati, tato'sau ghaTo bhagno, na kimapi dadAti, tato'sau zocati, yadi mayA vidyA * gRhItA'bhaviSyat tadA tayA punarapi ghaTamabhimanya sukhyabhaviSyamiti, evamavidyA narA duHkhasaMbhRtAH klizyanta iti // 1 // 160 // yatazcaivaM tato yatkRtyaM tadAha // 45 // samikkha paMDie tamhA (tamhA samikkha mehAvI pA0), pAsa jAIpahe bhuu| appaNA (attahA pA0) saccamesejjA, mittiM bhUesu kappae // 161 // Jain Education For Private & Personal use only Irorldjainelibrary.org Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PXOXOXOXOXOXOXOXOXOXXXXC ___ samIkSya Alocya paNDito-hitAhitavivekabhAga, tamhatti yasmAdevamavidyAvanto lupyante tasmAt , pAzA-atyantapAravazyahetavaH kalatrAdisambandhAstata eva tIvramohodayAdihetutayA jAtInAM-ekendriyAdijAtInAM panthAnaH-tatprApakatvAnmArgAH pAzajAtipathAstAna , bahUnavidyAvatAM viluptihetun AtmanA-svayaM, na tu paroparodhAdinA, samo-jIvebhyo hitaH samyag rakSaNaprarUpaNAdibhiriti satyaH-saMyama Agamo vA tameSayed , eSayaMzca maitrIM-mitrabhAvaM bhUteSu-pRthivyAdijantuSu kalpayet-kuryAt // 2 // 16 // aparaM camAyA piyA pahusA bhAyA, bhajjA puttA ya orsaa| nAlaM te mama tANAya, luppaMtassa sakammuNA // 162 // eyamaTuM sapehAe, pAse samiyadaMsaNe / chiMda giddhiM siNehaM ca, Na kaMkhe puvvasaMthavaM // 163 // | mAtrAdirna mAtA pitA snuSAH-vadhvo bhrAtA bhAryA putrAzcorasi bhavA aurasAH-svayamutpAditAH, na alaM-samarthAste mAtrAdayo mama |* trANAya trANAya lupyamAnasya-chidyamAnasya karmaNA-jJAnAvaraNIyAdinA // 3 // 162 // eta-anantaroktaM artha-vastu prAkRtatvAt saMprekSayA-svabuddhyA svaprekSayA vA, pazyet-avadhArayet , zamitaM darzanaM prastAvAmithyAtvAtmakaM yena sa tathA, saMzchindyAt gRddhiM-viSayAbhikAnAM snehaM ca-khajanAdiSu prema, apergamyatvAt na-naiva kALe punaH kiM kuryAt iti aperarthaH, pUrvasaMstavaM-pUrvaparicayaM, ekagrAmoSito'yamityAdikam // 4 // 163 // amumevArtha vizeSato'nUdyAsyaiva phalamAhagavAsaM maNikuMDalaM, pasavo daasporusN| savvameyaM caittA NaM, kAmarUvI bhavissasi // 164 // XOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXOX keTApa. Jain Educa t ional For Private & Personal use only Kaw.jainelibrary.org Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSulakani avacUrNiH // 46 // granthIyamadhyayanam 6 gAvazcAzvAzca gavAvaM, maNayo marakatAdayaH, kuNDalAni upalakSaNaM caitaccheSAlaGkArANAM svarNAdInAM ca, pazavaH-ajaiDakAdayaH, dAsAH-gRhajAtAdayaH, pauruSeyaM-padAtyAdisamUhaH, sarvatra samAhAradvandvaH, sarvametadadhunoktaM tyaktvA-saMyama paripAlyetyarthaH, kAmarUpI bhaviSyasi, ihaiva vaikriyAdilabdhiyogAt paratra ca devbhvpraapteH||5||164 // tathA thAvaraM jaMgamaM ceva, dhaNaM dhaNaM uvakkharaM / paccamANassa kammahiM, nAlaM dukkhAo moyaNe // 165 // | abbhatthaM sabvao savvaM, dissa pANe piyaaye| na haNe pANiNo pANe (pANiNaM pANaM pA0), bhayaverAo uvarae // 166 // sthAvaraM-gRhArAmAdi, jaGgama-manuSyAdi dhanaM dhAnyaM-zAlyAdi, upaskara-gRhopakaraNaM, pacyamAnasya karmabhiH na alaM- na samarthAni, duHkhAnmocane // 6 // 165 // ___ sampati punaH satyasvarUpameva vizeSata Aha (sarvataH sarvathA 'abbhatthaMti ) adhyAtmamAtmani yadvartate, tacceha sukhAdi, sarvataH iSTasaMyogAdihetubhyo, jAtamiti gamyate, ol sarva dRSTvA-priyatvAdisvarUpeNa avadhArya, casya gamyatvAt prANAMzca-prANinazca priya AtmA yeSAM te priyAtmakAstAn dRSTvetyatrApi yogaH, na hanyAt , bhayaM ca vairaM ca-pradveSo bhayavairaM tasmAduparato-nivRttaH san // 7 // 166 // prANAtipAtamuktvA zeSAzravanirodhamAhaAyANaM narayaM dissa, nAyaija taNAmavi / doguMchI appaNo pAte, diNNaM bhujijja bhoyaNaM // 167 // XXOXOXOXOXXX prANAtipAtaviramaNam Jain Educational For Private & Personal use only hainelibrary.org Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8XOK __ adIyata ityAdAna-dhanadhAnyAdi narakahetutvAnnarakaM dRSTvA nAdadIta tRNamapi AstAM hiraNyAdi, jugupsate AtmAnamAhAraM vinA dharmadhAraNAkSamamityevaMzIlo jugupsI, AtmanaH pAtre dattaM-nisRSTaM gRhasthairiti gamyaM, bhuJjIta bhojanaM, atra jugupsitazabdenAhArApratibandhadarzanAt parigrahAzravanirodha uktaH, tadevaM tanmadhyapatitastadbrahaNena gRhyata iti nyAyAnmRSAvAdAdattAdAnamaithunAzravanirodho'pyuktaH // 8 // 167 // evaM paMcAzravaviramaNAtmake saMyame yathA pare vipratipadyante tathAha___ ihamege u mannaMti, apaccakkhAya pAvagaM / Aya(yA pA0)riyaM vidittA NaM, savvadukkhA vimuccaha // 168 // ___ iha-jagati muktipathavicAre vA, mo'lAkSaNikaH, eke kapilAdikutIrthyAH, tuH-punararthe, manyante, upalakSaNatvAt prarUpayanti ca, apaccakkhAya-anirAkRtya pApakaM-hiMsAdiviratimakRtvaiva, Arya tattvaM yadvA''caritaM tattakriyAkalApaM jJAtvA sarvaduHkhAtma vimucyante // 9 // 168 // te caivaM vA caivAtmAnaM svasthayanti, tathA cAha bhaNaMtA akaritA ya, baMdhamokkhapaiNNiNo / vAyAvIriyametteNaM, samAsAseMti appagaM // 169 // bhaNantaH, prakramAt jJAnameva muktyaGgamiti, akurvantazca muktyupAyamanuSThAna, bandhamokSayoH pratijJA-abhyupagamastadvanta eva kevalaM, na tu tathA anuSThAyinaH, vAgvIrya-vAcAlatA tadeva kriyAzUnyaM vAgvIryamAnaM, tena samAzvAsayanti-vijJAnAdeva vayaM *muktigAmina iti svAsthyaM prApayantyAtmAnam // 10 // 169 // kapilAdikate'viratiH FoXXXXXXXX JainEducation For Privale & Personal use only M ainetbrary.org Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 47 // na cittA tAyae bhAsA, kao vijjANusAsaNaM ? / visannA pAvakamme ( kice pA.) hiM, bAlA paMDiamANiNo // 170 // naiva citrA- prAkRtasaMskRtAdirUpA AcAraikaviSayaM jJAnameva muktyaGgamityAdikA vA trAyate pApebhyo bhASA, syAdetad- 'acityo hi maNimantrauSadhInAM prabhAvaH' ityaghorAdimantrAtmikA vA trANAya bhaviSyatItyAha, kuto ? vidyA - vicitramantrAtmakA tasyA * dhyayanam 6 anuzAsanaM trAyate pApAt ?, na kuto'pi ye tadapi trANAya vadanti te kIdRzA ityAha- vividhaM sannA - magnAH pApakarmasu satataM kAritayeti bhAvaH, bAlA - rAgAdyAkulAH paNDitamAninaH, svayaM dharmasvarUpaM samyagajAnAnA api paraM na pRcchanti, tatazca visannA eva bhavantIti // 11 // 170 // sAmprataM muktyupAyapramattAnAM doSamAha - je kei sarIre sattA, vaNNe rUve ya savvaso / maNasA kAyavaNaM (pra. vayasA caiva), savve te dukkhasaMbhavA // 171 // ye keciccharIre viSaye saktA- lAlanodvartanasnAnAdibhiH baddhAgrahAH, tathA varNe - susnigdhagauratvAdike saundaryAdike, cAt sparzAdiSu ca saktAH sarvathA manasA varNAdivAJchAtmakena kAyena rasAyanAdyupayogena, vAkyena rasAyanAdipraznAtmakena, sarve te | iti ye apratyAkhyAya pApakamityAdivAdino duHkhasambhavA - ihAmutra ca duHkhabhAjanam // 12 // 171 // Jain Education Rational athaiteSAM duHkhitvaM darzayannupadezasarvasvamAha- AvaNNA dIhamaddhANaM, saMsAraMmi anaMtae / tamhA savvadisaM passaM (pra. pappa), appamatto parivva / / 172 / / . kSullaka ni granthIyama zarIrAdyA saktA duHkhabhAginaH // 47 // jainelibrary.org Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KOKKeXOXOXOXOXOXOXOXOKOKA ApannAH-prAptAH. dIrgha anAdyanantamadhvAnamivAdhvAnaM-utpattipralayarUpaM ekatrAvasthiterabhAvAt saMsAre'nantake, yasmAdevamete duHkhasambhavAstasmAta sarvadiza:-prastAvAdazeSabhAvadizaH pRthivyAdi18bhedAH pazyannapramatto-yathaiSAmekendriyAdInAM virAdhanA na | syAt tathA parivrajet-saMyamAdhvani yAyAt // 13 // 172 // __ yathA cApramattena pravartitavyaM tathA darzayitumAha bahiA uDamAyAya, nAvakaMkhe kayAivi / puvvakammakkhayahAe, imaM dehamudAhare // 173 // bahirbhUtaM bhavAditi gamyaM, Urdhva-sarvoparisthitamAnmokSamAdAya mayetadartha yatitavyamiti nizcitya nAvakAr3heda viSayAdikaM. | kadAcidapi upasargAdyAkulitatAyAmapi, evaM sati dehadharaNamapyayuktameva etaddharaNe satyAkAGkSAsambhavAdata Aha-pUrvakarmakSayArtha- mima-pratyakSadehaM samaddhareda-ucitAhArAdibhiH pAlayet, taddhAraNasya zuddhihetutvAt , yata Agame'pyuktaM-"savvattha saMjamaM saMjamAu appANameva rakkhijjA / muccai aivAyAo puNo visohI na yA viraI // 1 // " // 14 // 173 // samprati dehapAlane'pi nAbhiSvaGgasambhavastathAhavivi(gi pA)ca kammaNo heDaM, kAlakhI privve| mAyaM piMDassa pANassa, kaDaM laddhaNa bhkkhe|| 174 // | vevigdhi-parityaja karmaNo hetu-mithyAtvAdi kAlaM-anuSThAnaprastAvaM kAsatItyevaMzIlaH parivrajet , mAtrAM yAvatyA saMyamanirvAhastAvatIM, jJAtveti zeSaH, piNDasya-odanAderannasya pAnatyAyAmAdeH, khAdyasvAdyAnupAdAnaM yateH prAyastatparibhogAsambhavAt, kRtamAtmArtha gRhibhiH piNDAdikameva labdhvA bhakSayet // 15 // 174 // saMyame'pramattatA, dehapAlanopAyazca For Private&Personal Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 48 // XXXXXXXXXXX kadAcidbhaktazeSa dhArayato'bhiSvaGgaH syAdityAha | kSullakanisannihiM ca na kuvijjA, levamAyAya sNje| pakkhI pattaM samAyAya, niravikkho parivyae // 17 // granthIyamasannidhiM-atiriktAzanAdisthApanaM na kurvIta, caH pUrvApekSayA samuccaye, lepamAtrayA, ayamarthaH-lepameka maryAdIkRtya na svalpama- dhyayanam 6 pyanyat saMnidadhIta, saMyataH ka iva? pakSIva pakSI, yathA patra-pakSasaJcayaM samAdAya vrajatyevaM bhikSurapi pAtramupalakSitaM zeSopakaraNaM cAdAya parivrajennirapekSo-nirabhilASaH, tathA pratidinamasaMyamabhIrutayA pAtrAdidharmopakaraNasaMnidhikaraNe'pi na dossH|| 16 // 175 // samprati nirapekSatvameva vyaktIkurvannAha sannidhiraesaNAsamio lajU, gAme aniyao cre| appapatto pamattehiM, piMDavAyaM gavesae // 176 // bhAvaH saMcaraeSaNAM-utpAdagrahaNagrAsaviSayAM samyagitaH sthitaH, lajjA-saMyamastadvAn, grAmanagarAdau ca aniyataM-aniyatavRttizcaret , XI NarItizca apramattaH pramattebhyo gRhasthebhyaH piNDapAta-bhikSA gaveSayet // 17 // 176 // itthaM saMyamoktyA nirgranthatvamuktaM, sampratyatraivAdarakhyApanArthamAhaevaM se uyAhu aNuttaranANI aNuttaradaMsI aNuttaranANadaMsaNadhare / arahA nAyaputte bhayavaM vesAlie // 48 // viyAhie (evaM se udAhu arihA pAse purisAdANIe bhagavaM vesAlIe buddhe pariNicue paa0)||177|| tti bemi|| evaM amunA prakAreNa sa-bhagavAn udAhRtavAn anuttarajJAnI, anuttaradazI, anena ca bhedAbhidhAnena jJAnadarzanayobhinnakAla For Private & Personal use only Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAmAha, tatazca mA bhUdupayogadvayavat labdhidvayamapi bhinnakAlabhAvIti vyAmoha ityAha-anuttarajJAnadarzanadharaH, arhan , jJAtaHudArakSatriyaH, iha prastAvAt siddhArthastasya putro vIraH, bhagavAna-aizvaryAdimAna , vizAlAH ziSyAstIrtha yazaHprabhRtiguNA vA vidyante yasyeti vizAlikaH, vyAkhyAtA-sadevamanujAyAM parSadi dharmasya kathayitA // 18 // 177 // iti bravImIti prAgvat // iti kssullknirgrnthiiyaavcuuriH|| dharmakathakaH zrIvIraH Team 1 // iti zrIuttarAdhyayane SaSThasya kSullakanimranthIyasya avacUriH smaaptaa|| utsarA09 Jain Education a nal For Privale & Personal use only inelibrary.org Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 49 // 3XXX********** // atha saptamamaurabhrIyAdhyayanam // auradhIyA *dhyayanam 7 ihAnantarAdhyayane nirgranthatvamuktaM, tacca rasagRddhiparihArAdeva, sa ca vipakSe apAyadarzanAt syAt , tacca dRSTAntareva parisphuTaM syAdityurabhrAdidRSTAntapazcakapratipAdakamidamadhyayanamAhauktaM ca niyuktikRtA'pi, "aurabbhe akAgiNI aMbae a vavahAra sAgare ceva / paMcee diTThatA urambhimi ajjhynne||1||"| (ni. 247) - bhogAnAmAtatra pUrvamuradRSTAntamAha yatAvapAyajahA''esaM samuhissa, koi posaja elayaM / oyaNaM javasaM dejjA, posejAvi sayaMgaNe // 178 // bahula urabhrayathetyudAharaNopanyAse, AdezaH-prAghUrNakastaM samuddizya-Azritya, kazcit poSayet elakaM-uraNakaM, odanaM-tadyogyazeSA- dRSTAntaH nopalakSaNametad yavasaM-mudgamASAdi dadyAt, tata eva poSayet , punarvacanamAdarakhyApanAya, apiH-saMbhAvane, saMbhAvyate evaivaMvidhaH, ko'pi gurukarmA, svakAGgaNe-svagRhaprAGgaNe / atrodAharaNaM (60 39) jahego UvaraNago pAhuNayanimittaM posijjai, so a pINiasarIro suhAo haliddAdikayaMgarAo kayakannacUlao, // 49 // | kumAragAvi ataM nANAvihehiM kIDAvisesehiM kIlAviti, taM ca vacchago evaM lAlijjamANaM daTTaNaM mAUe neheNa goviaM tayaNukaMpAe mukkamavi khIraM na pibai roseNa, tAe pucchio, bhaNai-aMmo esa naMdiago savvehiM eehiM amhasAmisAlehiM iTehiM JainEducational For Private & Personal use only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ urabhra javasajogAsaNehiM taduvaogehiM alaMkAravisesehiM alaMkio putta iva pAlijjai, ahaM tu maMdabhaggo sukkANi taNANi kayAvi labhAmi, tANavi na pajattagANi, evaM pANiaMpi, na ya maM koI lAlai, tAe bhannai-putta ! "AuracinnAI eAiM, jAiM carai naMdiu~ / sukttaNehiM lADhAhi, eaM dIhAulakkhaNaM // 1 // " jahA-Auro mariukAmo jaM maggai taM patthaM apatthaM vA dijjai, evaM so naMdio mArijihi, tao vacchago naMdiraM pAhuNagesu Agaesu vahijjamANaM daTuM tisiovi mAUe thaNaM nAhilasai bhaeNa, tAe bhannai-kiM putta bhayabhIosi, neheNa paNhuaMpi maM na piyasi, teNa bhaNai-ammo kao me thaNAbhilAso, naNu so varAo naMdiao, ajja kehiM pi pAhuNagehiM AgaehiM mamaM aggao viniggayajIho vilolanayaNo visaraM rasaMto attANo asaraNo *mArio, tavbheyA kao me pAumicchA, tao tAe bhaNNai, naNu tayA ceva te kahiaM jahA Aureti // 1 // 178 // tataH kIdRg jAtaH kiM ca kuruta ityAha tao sa puDhe parivyUDhe, jAyamede mahoyare / pINie vipule dehe, AdesaM parikaMkhae // 179 // tataH odanAdidAnAt saH-elakaH puSTaH upacitamAMsatayA, parivRDhaH-samarthaH, jAtamedAH-upacitacaturthadhAtuH, mahodaraHbRhajjaTharaH, prINito yathAAhArAdidAnena, vipule dehesati, AdezaM pratikAMkSatIva icchatIva // 2 // 179 // sa kimevaM cirasthAyI syAdityAhajAvana (pra0nna) ejati (pra. ei) Aeso, tAva jIvati se'duhI / aha pattaMmi Aese, sIsaM chittaNa bhujati // 18 // yAvannAyAtyAdezaH tAvajjIvati sa urabhro'duHkhI, yadvA vadhyamaMDalamivAsyaudanadAnAdIti, tattvato duHkhameva tadasyAsti dRSTAntaH FoXXOXOXOXOXOXOXOXOX-6X6* Sain Educatie National For Privale & Personal use only W ainelibrary.org Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarA0 auratrIyAdhyayanam 7 // 50 // iti duHkhI san , atha prApte Adeze zIrSa chittvA bhujyate, etenaiva svAminA, prAghUrNakasahiteneti zeSaH, atha kathAzeSamucyate, tatastamelakaM-naMdiagaM prAghUrNakeSu AgateSu mAryamANaM dRSTvA vatso bhItaH punaH stanyapAnamakurvan mAtrA'nuziSTaH smAritazca'AuraciNAI'ti gAthA (ni. 249) // 3 // 18 // ___ itthaM dRSTAntamabhidhAya tamevAnuvadana dAntikamAha jahA khalu se orambhe, AesAe smiihie| evaM bAle ahammihe, Ihati nirayAuyaM // 181 // yathA-yena prakAreNa sa khalu-nizcaye, urabhra AdezAya samIhitaH-kalpitaH sannayamAdezaM parikAGgatItya nuvartate, evaM bAlo'dharmiSTha Ihata iva tadanukUlacAritayA narakAyuSkam // 4 // 181 // uktamevArtha prapazcayitumAhahiMse (kohI pA.) bAle musAbAI, addhANami vilove| aNNadattahare (pra.bAlo) teNe, mAI kaNhuhare saDhe // 18 // itthIvisayagiddhe ya, mahAraMbhapariggahe / bhuMjamANe suraM maMsaM, parivUDhe paraMdame // 183 // ayakakarabhoI ya, tuMdile ciya lohie / AuyaM narae kaMkhe, jahA''esa va elae // 184 // sUtratrayaM, hiMsraH-jIvahiMsAkRt bAla:-ajJaH mRSAvAdI adhvani-mArge vilopako-moSakaH, anyAdattaharaH-grAmAdiSu cauryakRt stenaH, stenyenaivopakalpitavRttiH, mAyI-vaJcanaikacittaH, kahuharaH-kasyArtha nu-vitarke hariSyAmi iti adhyavasAyI, shtthHvkraacaarH|| 5 // 182 / / XXXOXXXOXOXOXO) urabhradRSTAntopanayaH SXOXOXOXOXOXOXO-KeXOXOXO-KOK Jain Education a l For Privale & Personal use only S neibraryorg Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ FOXOXOXO-KokokoKeXOXOXOXOXOM tathAstrIzca viSayAzca teSu gRddhaH-abhikAjAvAn, caH samuccaye, mahAnArambhaH-anekajantUpaghAtakRt vyApAraparigrahazca yasya saH, bhuJjAnaH surAM mAMsaM, parivRDhaH prabhurupacitamAMsazoNitatayA, ata eva paraMdamaH-paravazyakRt // 6 // 183 // ajasya-chAgasya karkaraM yaccaNakavadbhakSyamANaM karkarAyate tat medodanturamatipakkaM vA mAMsaM tojI ca, ata eva tundilobRhajjaTharaH, citazoNitaH, zeSadhAtUpalakSaNametat , Ayurnarake kAGgatIva, tadyogyakAraMbhitayA, kamiva-ka ivetyAha-AdezamivaiDakaH, iha ca hiMsetyAdinA Arambha uktaH, bhuJjamANe suramityAdinA gRddhiH, AuamityAdinA durgatigamanaM, taNanAcArthataH pratyapAyAbhidhAnam // 7 // 184 // idAnIM sAkSAdaihikApAyadarzanAyAhaAsaNaM sayaNaM jANaM, vitte kAmANi (pra. me ya) bhuNjiyaa| dussAhaDaM dhaNaM hicA, bahuM saMciNiyA rayaM // 18 // tao kammagurU jaMtU, pcuppnnnnpraaynne| aebca AgayA''ese (pra. kaMkhe), maraNaMtaMmi soyti||186|| AsanaM, zayanaM, yAnaM, vittaM-dravyaM, kAmAMzca zabdAdIn bhuktvA, duHkhena saMhiyate-mIlayate smeti duHsaMhRtaM, yadvA duHkhenAtmanaH pareSAM ca duHkhakaraNena suSTha-AdarAtizayenArjita-upArjitaM duHkhAhRtaM, dhanaM hitvA AsanAdyupabhogena dyUtAdyasavyayena, bahu saJcitya-upAjye rjH-krmH||8||185|| ___tato rajaH sazcayAt karmaNA gururiva adhogAmitayA karmagururjantuH, pratyutpannaM-vartamAnaM tasmin parAyaNaH, "etAvAneva bhogAnAmaihikapArabhavikApAyadarzanam Jan Ed For Private & Personal use only V anesbrary.org Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH auradhIyAdhyayanam 7 // 51 // loko'yaM, yaavaanindriygocrH|" iti nAstikatayA paralokanirapekSa ityarthaH, ajavadAgate Adeze, idaM ca prapaJcitajJavineyAnu- grahAya smAritaM, maraNAnte zocate, hA upArjitagurukarmaNA vedAnI mayA gantavyamityAdipralApataH khidyate // 9 // 186 // anenaihiko'pAya uktaH, samprati pArabhavikamAha| tao Au parikkhINe, cuta (pra. o) dehA vihiNsgaa| AsuriyaM disaM bAlA, gacchaMti avasA tamaM // 187 // tataH-zocanAnantaraM AyuSi parikSINe-sarvathA kSayaM gate cyutAH-bhraSTAH, dehAdvihiMsakAH-prANighAtakAH, asurANAM-raudrANAmiyamAsurI yA tAM bhAvadiza, narakagatimityarthaH, bAlA gacchanti, avazAH-karmavazAH, tamoyuktatvAttamaH, sarvatra bahuvaco vyAptyartha, yathA naika evaMvidhaH kintu bahava iti // 10 // 187 // samprati kAkiNyAnadRSTAntAvAha jahA kAgiNIe heLaM, sahassaM hArae nro| apatthaM aMbagaM bhuccA, rAyA rajaM tu hArae // 188 // yathA kAkiNyA-viMzatikapardamayyA rUpakAzItitamabhAgarUpAyAH hetoH kAraNAt sahasraM kArSApaNAnAmiti gamyaM, hArayet | naraH, atrodAharaNaM (6040) yathA| kazcid dramako mahopakrameNa kArSApaNasahasraM upAya' sArthena samaM svagRhaM prasthito, bhojanArtha ekarUpakaM kAkiNIbhirmittvA dine dine kAkiNyA bhuGkte, evamanyadA sArthe calite'pi vismRtazeSakakAkiNyartha kacitpradeze nijavAMsalikA saMgopya pazcAnnivRttaH, | tataH kenApi kAkinIvAMsalikA'pahatA, tato'sau gRhaM gataH zocate / bhogAnAM tucchatve kAkiNyAbradRSTAntau // 51 // XOXOX Jain Education For Privale & Personal use only elbrary.org Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA apathyaM-ahitaM AmrakaM-AmraphalaM bhuktvA rAjA rAjyaM, tuH-avadhAraNe, avadhAraNArthatvAt hArayedeva, atrodAharaNaM, SI(60 41) yathA-kasyacid rAjJa AmrAjINena viSUcikA abhUt , vaidyairmahopakrameNa tAM apanIya uktaM-cetpunaH khAdiSyasi tadA X| vinajhyasIti, tatastena rAjJA sarve AmrA utkhAnitAH, anyadA azvApahRtaH cUtacchAyAyAmupaviSTaH, amAtyena vAryamANo'pi x patitAmrabhakSaNena mRto rAjA // 11 // 188 // itthaM dRSTAntaM abhidhAya dArTAntikayojanAmAhaevaM mANussagA kAmA, devakAmANa aMtie / sahassaguNiyA bhujjo, AuM kAmA ya dibviyA // 189 // manuSyakAmAevaM kAkiNyAmraphalasadRzAH mAnuSyakAH kAmAH-viSayAH devakAmAnAM antike-samIpe, kimevaM ata Aha-sahasraguNitA bhUyo nAkAkiNyAbahUn vArAnityarthaH, manuSyAyuH kAmApekSayeti prakramaH, AyuH kAmAzca divi ca bhavA divyakAH, atra AyurgrahaNaM tatratyaprabhAvAdI mraphalopa| nAmapi tadapekSayaivaMvidhatvakhyApanArtham // 12 // 189 // matvam manuSyakAmAnAmeva kAkiNyAmraphalopamatvaM bhAvayatiX aNegavAsAnauyA, jA sA paNNavao tthiii| jAiMjIyaMti(hAreMti pA.)dummehA, UNe (pra.jANa) vaassyaauue||19|| ___ anekAni-anekasaMkhyeyAni varSanayutAni yeSu tAni anekavarSanayutAni, arthAt palyopamasAgarANi, prAkRtatvAt sakArAkAradIrghatvaM puMstvaM ca, nayutAnayanopAyastvayaM-84 varSalakSAH pUrvAGga, tat 84 lakSAhataM pUrva, tacca 84 lakSAhataM nayutAGga, tadapi 84 lakSatADitaM nayutaM, kaivamucyata ? ityAha-yA sA bhavatAM asmAkaM ca pratItA, prakRSTaM kriyAyuktatvAt jJAna-prajJA tadvataH 6XXXXXXXXXXXX Jain Educatie N ational For Privale & Personal use only V w.jainelibrary.org Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 52 // DXOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXOX sthitiH, arthAdevabhavedevAyuadhikRtatvAddevakAmAzcaH, yAni anekavarSanayutAni divyasthiteH divyakAmAnAM viSayabhUtAni auratrIyAjIyante-hAryante, taddhatvanuSThAnAsevanena, durmedhaso viSayairjitAH jantavaH, Une varSazatAyuSi, prabhUte hyAyuSi pramAdena ekadA dhyayanam 7 hAritAnyapi punarjAyeran , asmiMzca saMkSiptAyuSi ekadA hAritAni hAritAnyeva, zrIvIratIrthaM ca prAyo nyUnavarSazatAyuSa eva jIvA iti // 13 // 19 // atha vyavahArodAharaNamAhajahA ya tiNi vaNiyA, mUlaM ghetUNa niggyaa| ego'ttha labhate lAbha, ego mUleNa Agao // 191 // yatheti prAgvat, caH pUrvoktadRSTAntasamuccaye, ekasya putrAstrayo vaNijo mUlaM-nIvI gRhItvA nirgatAH-svasthAnAt sthAnAntaraM vyavahAre vaNigtraya| prati prasthitAH, eko vaNik kalAkuzalaH, atra eteSu madhye labhate lAbha-dravyopacayaM, ekasteSu eva anyataro nAtinipuNo-X | nAtyantAnipuNo mUlena (AgataH) // 14 // 191 // dRSTAntastadu panayazva ego mUlaMpi hArittA, Agao tattha vaannio| vavahAre uvamA esA, evaM dhamme vijANaha // 192 // eko'nyaH pramAdaparo mUlaM dyUtamadyAdinA hArayitvA AgataH-prAptaH, tatra vaNigeva vANijaH, teSAmAgamAnantaraM chinnamUlaH pitrA preSyasthAnIyaH kRtaH, dvitIyo gRhanyApAre niyuktaH, tRtIyo gRhasvAmI kRtaH, vyavahAre upamA-dRSTAntaH, eSA evaM dharme vijAnIta // 15 // 192 // kathamityAhamANusattaM bhave mUlaM, lAbho devagaI bhave / mUlaccheeNa jIvANaM, naragatirikkhattaNaM dhuvaM // 193 // Jain Educat i onal For Private & Personal use only jainelibrary.org Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * * * * * * mAnuSatvaM bhavet mUlaM iva mUlaM, svargAdyuttarottaralAbhahetutayA lAbho-anuSyApekSayA suvAdibhirviziTatvAt devagatirbhavet , mUlacchedena-mAnuSyahAnyA jIvAnAM narakatiryaktvaM dhruva-nizcitaM, atrodAharaNa-yathA trayaH saMsAriNaH-sattvA mAnuSatve AgatA, tatraiko mArdavAdiguNavAn madhyamArambhaparigrahazca kAlaM kRtvA mUlasthAnIyaM tadeva mAnuSatvaM labhate, dvitIyaH punaH samyagdarzanAdivizeSaguNavAn sarAgasaMyamena lAbhasthAnIyaM devatvaM labhate, tRtIyastu 'hiMse vAle musAbAI' (gA. 182) ityAdipUrvoktasAvadyArambhAsakto mUlacchedasthAnIyeSu narakeSu tiryakSu votpadyata iti // 16 // 193 // yathA mUlacchedena narakatiryaktvAptistathA svayaM sUtrakRdAha duhao gatI bAlassa, AvatI vhmuuliyaa| devattaM mANusattaM ca, jaM jie loluAsaDhe // 194 // dvidhA gatiH narakagatiH tiryaggatizca bAlasya, syAditi gamyaM, Apatati-Agacchati vadho mUlaM AdiryasyAH sA vadhamUlikA, devatvaM mAnuSatvaM ca yat-yasmAjito-hArito lolatA-pizitAdilAmpaTyaM tadyogAjanturapi lolatA, anena narakahetutvAbhidhAnaM, zAThyayogAt zaTho-vizvastajanavaJcakaH, anena tiryggtiheturuktH|| 17 // 194 // punarmUlacchedameva samarthayati tato jie saI hoi, duvihaM duggatiM gate / dullahA tassa ummajA, addhAe sucirAdavi // 195 // tato devatvamanujatvajayanAt jita eva sadA bhavati, dvividhAM-narakatiryagbhedAM, durgatiM gataH, sadA jitatvameva vyanakti mUlacchedika * jjIvAnAM narakatiryakvAptiH * * KOXOXOXOXOX * * * JainEducaDOI A jainesbrary.org Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 53 // durlabhA tasya vAlasya 'ummagga'tti sUtratvAt unmajjA-narakatiryaggatinirgamAtmikA, addhAyAM-kAle arthAt AgAminyAM aurabhrIyAsucirAdapi-prabhUtAyAmapi // 18 // 195 // dhyayanam 7 pazcAnupUrvyapi vyAkhyAGgamiti pazcAduktamapi mUlahAriNaM AdAvupadarya mUlapravezamabhidhAtumAha evaM jiaM sapehAe, tuliyA bAlaM ca paMDiyaM / mUliaMte pavissaMti, mANusaM joNimiti je // 196 // ___ evaM jitaM bAlamiti samprekSya-Alocya, tolayitvA-guNadoSavattayA paribhAvya bAlaM paNDitaM cArthAt manuSyadevagatigAminaM | mUlaka-mUladhanaM pravezayantIva ye mAnuSI yoni AyAnti // 19 // 196 // mUlatallAbhiyathA mAnuSIM yonimAyAnti tathAha * vaNigvajjIvemAyAhiM sivakhAhiM, je narA gihi suvvyaa| uviti mANusaM joNiM, kammasacA(ttA pA.) pANiNo // 197 // vAnAM naradeva__vimAtrAbhiH-vividhaparimANAbhiH zikSAbhiH, gRhiNazca te suvratAzca-dhRtasatpuruSavratAH, gRhisuvratA AgamoktavratadhAraNaM tu bhavAptiH amISAM asambhavi, tasya devagatereva hetutvAt , mAnuSIM yoni upayanti hu-yasmAt satyAni-avaMdhyaphalAni karmANi yeSAM te satyakarmANaH prANino, nirupakramakarmApekSaM caitat // 20 // 197 // ___samprati labdhalAbhopanayamAha // 53 // jesiM tu viulA sivakhA, mUliyaM te aticchiyA (hiyA, kaMtA paa.)|siilvNtaasvisesaa, addINAtidevayaM // 198 // yeSAM tu punaH vipulA niHzaMkitatvAdisamyaktvAcArANuvratamahAvratAdiviSayatvena zikSA-grahaNAsevanAtmikA, astIti gamyaM, Jain Educatio nal For Private & Personal use only E mainelibrary.org Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maulika-mUladhanabhUtaM mAnuSatvaM te atikrAntA-ullaGkitavantaH, tathA atikramya zIlaM-sadAcAro yeSAM te tathA, saha vizeSeNauttarottaraguNapratipattilakSaNena varttante iti savizeSAH, ata eva adInAH yAnti devabhAvo devatA saiva daivataM, sAmprataM viziSTasaMhananAbhAvAt muktigateratra vyavacchinnatvAt devatvameva lAbha uktH|| 21 // 198 // prastutamevArtha nigamayannupadezamAha evaM adINavaM bhikSa, agAriMca vijaanniyaa| kahanna jicamelikvaM, jiccamANo na saMvide? // 199 // evaM lAbhAnvitaM adInaM bhikSu agAriNaM ca vizeSeNa devanRgatigAmitvalakSaNena jJAtvA yatamAna iti zeSaH, kathaM, na kathaJcidityarthaH, nu vitarke, jicaMti sUtratvAt jIyeta-hAryeta, vivekI, tatpratikUlaiH kaSAyodayAdibhiriti gamyaM, IdRzaM pUrvoktaM devanaragatilAbhAsaMbhavAditi gamyaM, tato jIyamAno hAryamANo vA taireva kaSAyAdibhiH, kathamihApi yojyaM, na saMvitte, api tu jAnItaeva, jJaparijJayA pratyAkhyAnaparijJayA ca saMvidAnazca, yathA na jIyeta tathA yateta tannirodhAyeti // 22 // 199 // samudradRSTAntamAha jahA kusagge udayaM, samuheNa samaM miNe / evaM mANussaggA kAmA, devakAmANa aMtie // 20 // yathA kuzAgre-darbhakoTAvudakaM samudreNopacArAt samudrajalena samaM minuyAt-paricchindyAt, evaM uktanItyA mAnuSya kAH kAmA devakAmAnAM antike-samIpe, kRtA iti zeSaH, yathA ajJo vindumandhivanmanyate, tathA cakravartyAdimanuSyakAmAn devakAmAn manyate, na tu bindusamudravat mahadantaraM vetti // 23 // 20 // | manuSyadeva kAma yoH * samudradRSTAnte na tulanA BOXOXOXOXOXO XOXOXOXOXOXOX Jain Educa t ional For Privale & Personal use only ITU.jainelibrary.org Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aurabhrIyAdhyayanam 7 uttarA0 uktamevArtha nigamayannAhaavacUrNiH kusaggamittA ime kAmA, sanniruddhammi Aue / kassa heuM purA kAuM, jogakkhema na saMvide ? // 201 // // 54 // upacArAt kuzAgrasthajalabindumAtrA ime kAmA-manuSyaviSayAH saMniruddhe-atisaMkSipte AyuSi, kassa heutti sUtratvAt kaM hetuM | purA kAuMti sUtratvAt puraskRtya yogakSema-aprAptaviziSTadharmaprAptiM prAptasya ca pAlanaM na saMvitte jana iti zeSaH, tadU asaMvittau hi viSayAbhiSvaGgo hetuste ca divyabhogApekSayaivaM, tatastattyAgato viSayAbhilASiNA dharma eva yatitavyamiti bhAvaH // 24 // 201 // ___ itthaM dRSTAntapaJcakamuktaM, tatra ca prathamaM urabhradRSTAnte bhogAnAmAyatAvapAyabahulatvamuktaM, Ayatau cApAyabahulamapi yanna tucchaM na tatparihatuM zakyate, kAkiNyAbadRSTAntatastattucchatvaM, tucchamapi ca lAbhacchedAtmakavyavahAravijJatayA AyavyayatolanAt kuzala eva hAtuM zakta iti vyavahArodAharaNaM, AyavyayatolanApi kathaM kartavyeti samudradRSTAntena tAmAha samprati kAmAnivRttasya doSamAha__ iha kAmAniyahassa, attaTTe avarajjhati / succA (patto pA.) neyAuyaM maggaM, jaM bhujjo paribhassati // 202 // iha manuSyatve prApte iti zeSaH, kAmAnivRttasya kAmebhyo'nuparatasyAtmano'rtho'rthyamANatayA svargAdiH aparAdhyati-vinazyati, 4 yataH-zrutvA pratipadya ca naiyAyika mArga-muktipathaM yat-yasmAt bhUyaH-punarapi paribhrazyati, kAmAnivRttita iti shessH||25||202|| samprati kAmanivRttaguNamAha iha kAmAniyahassa, attaTTe nAvarajjhati / pUtidehaniroheNaM, bhave devitti me suyaM // 20 // XXXXXXXXXXXX kAmAnivRttasya doSatvam // 54 // For Private & Personal use only MAHainelibrary.org Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iha kAmanivRttasyAtmArtho na aparAdhyati, yataH pUtiH-kuthito deho'rthAt audArikazarIraM tasya niSedho'bhAvastena bhaveta kAmanivRttI devaH, upalakSaNatvAt siddho vA, iti mayA zrutaM gurubhyH|| 26 // 203 // tatazca yadasau Apnoti tadAha iDIjutI jaso vanno, AuM suhamaNuttare / bhujo jattha maNussesuM, tattha se uvavajjati // 204 // RddhiH-svarNAdiH, dyutiH dehasya, yazaH parAkramajaM, varNaH-gAMbhIryAdiguNaiH zlAghAgauravAdi, AyuH, sukhaM, anuttaraM-sarvapradhAnaM iti sarvatra yojyate, bhUyaH-punardevabhavApekSAyAmiti, etAni anuttarANi eva yatra-yeSu manuSyeSu tatra-teSu sa uppdyte||27||204|| evaM kAmAnivRttinivRttibhyAM krameNa bAlapaNDitAvuktI, sampati tayostathAbhUtayoH svarUpaM phalaM copadarzayannupadezamAhabAlassa passa bAlattaM, ahammaM paDivajiyA (No paa.)| cicA dhammaM ahammiTTe, naraesUvavajaha // 205 // dhIrassa passa dhIrattaM, svvdhmmaannuvttinno| cicA adhamma dhammiTe, devesu uvavajaI // 206 // tuliA NaM bAlabhAvaM, abAlaM ceva paMDie / caiUNa bAlabhAvaM, abAlaM sevae muNI // 207 // tti bemi // bAlasya-ajJasya pazya bAlatvaM-ajJatvaM, yato'dharmaviSayAsaktirUpaM pratipadya, tyaktvA dharma-viSayanivRttirUpaM, adharmiSTho narake, upalakSaNatvAt , anyatra durgatI, upapadyate // 28 // 205 // dhiyA rAjata iti parISahAdyakSobhyo vA dhIrastasya pazya dhIratvaM sarva dharma kSAntyAdirUpaM anuvartate ityevaMzIlo yastasya, tyaktvA adharma dharmiSThaH-atIvadharmA, yadvA atizayena dharmavAn , deveSu upapadyate // 29 // 206 // bAlapaNDitaXyorutpatti| sthAnanirdeza uttarA010 Jain Education For Private & Personal use only library Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH aurabhrIyAdhyayanam 7 yatazcaivaMvidhaH tato yadvidheyaM tadAhatolayitvA-guNadoSavattayA paribhAvya,Namiti vAkyAlaGkAre, bAlabhAvaM-bAlatvaM bhAvapradhAnatvAt nirdezasya, abAlatvaM-dhIratvaM, caH samuccaye, prAkRtatvAt bindulopaH, evaM-anantaroktaprakAreNa paNDitastyaktvA bAlatvaM, abAlatvaM sevate muniH // 30 // 207 // iti bravImIti prAgvat // ityaurbhriiyaavcuuriH|| abAlatvAcaraNopadezaH // iti zrIuttarAdhyayane saptamasyaurabhrIyasya adhyayanasya avacUriH samAptA // Jain Education For Privale & Personal use only libraryong Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha aSTamaM kApilIyAdhyayanam // nirlobhatve kapila anantarAdhyayane rasagRddhityAga uktaH, sa ca na nirlobhatvenaivetyasminnirlobhatvamucyate___asya cAdhyayanasyAyamutpattikramaH-(1046) kauzAmbyAM kAzyapadvijaputraH kapilaH, pitRmaraNAnantaraM mAtrAdezAt vidyArtha zrAvastyAM pitRminendradattadvijAnte gataH, tena zAlibhadrebhyagRhe annArtha bhaNitaH, paThaMzca pariveSikAyAM dAsyAM lagnaH, tatpreritaH anyadA suvarNamASadvayArthI san prathamavarddhApakasuvarNamASadvayadAyidhanazreSThinaM vardhApayituM pazcimarAtrAveva vrajannArakSakaiH dhRtvA rAjJo'rpitaH, sadbhAvoktau rAjJA tuSTena yad yAcase | tad dadAmIti bhaNitaH, azokavanikAMtazciMtayan jAti smRtvA svayaM buddhaH kRtaloco rAjJo'gre Agatya avadat "jahA lAho" ityAdi, tataH saMyama pAlayan SaNmAsAnte tasya kevalotpattiH, ato rAjagRhAntare 18 yojanATavyAM balabhadrAdyA ikkaDadAsAzcaurAH paJcazatamitAstadbodhanAyAgato jJAnena jJAtvA, tatastairbhaNitaM, zramaNa ! nRtyasva, tataH asau "adhuve" ityAdidhruvakAn gAyannRtyati, caurAzca tAlAn kuTTayanti, tatra kecidAdyadhruvakeNa kecit dvitIyenaivaM yAvatsarve'pi pratibuddhA pravrajitAH' iti sampradAyaH / adhuve asAsayammi(adhuvaMmi mohagahaNae pA0)saMsArammi dukkhpuraae| kiM nAma huja taM kammayaM? jeNAhaM duggaiM na gacchejA(jeNAdhaM duggaIto muccejA paa0)||208|| dhruvo-ya ekAspadaprativaddho na tathA adhruvastasmin , bhramanti hi asmin , keSu ?-uccAvaceSu sthAneSu jantava iti, azA kevalikathA Jain Educati ptional For Privale & Personal use only Now.jainelibrary.org Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 56 // zvate-anitye saMsAre, sUtratvAt duHkhasya prAGgipAte pracuraduHkhe, yadvA duHkhAnAM pracurA Ayo-lAbho yasmin tasmin , kiM prazne, nAma sambhAvanAyAM, bhavet tat karmaka-anuSThAna, yena karmaNA hetunA ahaM durgatiM na gaccheyaM-na yAyAM, bhagavato nissaMzayaM durgatyabhAve'pi pratibodhyApekSamityamabhidhAnam // 1 // 208 // evaM bhagavatodgIte te'pyenameva dhruvakaM pratyudgAyanti tAlaM ca kuTTayanti, taizca pratyudgIte sa Ahavijahittu puvasaMjogaM na siNehaM kahiMci kuvijaa| asiNeha siNehakarehiM dosapaDasehi(padahi pA.)muccaI bhikkhuu|| vihAya pUrvasaMyogaM-mAtrAdisaMbaMdha, na sneha-abhiSvaGgaM kvacidvAhye abhyantare vA vastuni kuryAt , tathA''ha-asnehaH-pratibandharahitaH, apergamyatvAt (subvyatyayAcca ) snehakareSvapi-snehakaraNazIleSvapi putrakalatrAdiSu, AstAM anyeSvityaperarthaH, dopairihaiva manastApAdibhiH pradoSaizca-paratra narakagatyAdibhirmucyate-tyajyate bhikssuH||2||209|| punaryadasau kRtavAMstadAhatonANa daMsaNasamaggo hiyanisseyasAe savvajIvANaM / tesiM vimokkhaNaTTAe bhAsai muNivaro vigymoho||21|| tato jJAnadarzanAbhyAM prastAvAt kevalAbhyAM samagraH-samanvitaH, hitaH-pathyo niHzreyasaH-mokSaH tasmai, casya bhinnakramatvAt , sarvajIvAnAM teSAM ca caurANAM vimokSaNArtha-aSTavidhakarmavimocanArtha, tAnevoddizya bhagavatpravRtteH punarvimokSaNArthatAbhidhAnaM aduSTa, dRzyate hi 'brAhmaNA AyAtA vaziSTho'pyAyAta' iti sAmAnyoktAvapi punaH pradhAnasyAbhidhAnamiti, bhASate vartamAnAnirdezaH tatkAlApekSayA, munivaro vigtmohH||3||21|| **OXOXOXOXON kapilakevalinazcaurAna pratyupadezaH Jain Education. i n For Privale & Personal use only Manlanelibrary.org Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * yadasau bhASate tadAhasavvaM gaMthaM kalahaM ca vippajahe tahAvihaM(ho pA0)bhikkhU / savvesu kAmajAesu pAsamANo na lippaI tAI // 21 // sarva grantha-dhanaM mithyAtvAdi, kalahahetutvAt kalahaH-krodhastaM, cAt mAnAdIMzca, viprajahyAt , tathAvidhaM karmabandhahetuM, na tu dharmopakaraNamapi, bhikSuH, tatazca sarveSu kAmaprakAreSu pazyan vipAkakaTutAmiti gamyaM, na lipyate karmaNA, kAmadoSajJasya teSu prAyo'tra pravRtterabhAvAt , tAyate trAyate vA-rakSatyAtmAnaM durgateriti tAyI trAyI veti // 4 // 211 // itthaM granthatyAgino guNamabhidhAya vyatireke doSamAhabhogAmisadosavisanne hiynisseysbuddhivocctthe(vivjtthepr0)| bAle ya maMdira mUDhe bajjhaI macchiyA valaMmi 212 bhogA eva gRddhihetutvAd AmiSaM tadevAtmadUSaNAd doSaH tatra vizeSeNa sanno-nimagnaH, hito yo niHzreyaso-mokSaH tasmin buddhistatprApyupAyaviSayA sA viparyastA yasya sa hitaniHzreyasabuddhiviparyastaH, bAla:-ajJaH, maMdietti mando-dharmAnudyataH mUDhomohAkulitamAnasaH, vadhyate karmaNeti gamyate, makSikeva khele-zleSmaNi, rajaseti gamyaM, yathA asau tadgandhAdibhirAkRSyamANA khele majjati magnA ca revAdinA badhyate, tathA janturapi bhogAmiSamagnaH krmnnetybhipraayH||5||212|| nanu yadyamI bhogAH karmabandhahetavaH tarhi kiM naitAn sarve'pi jantavaH tyajantItyAha dupparicayA ime kAmA no sujahA adhIrapurisehiM / aha saMti subbayA sAhu je taraMti ataraM vaNiyA va( vaNiyA va samudaM paa0)||213|| FORakkakaXXXXXXXXXX panthatyAginA guNastyAginA doSazca Jain Educa t ional For Privale & Personal Use Only Co n eibrary.org Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA avacUrNiH kApilIyAdhyayanam 8 duSparityajA-duSparihAryA ime kAmAH, ime kAmA naiva suhAnA-sutyajAH, adhIrapuruSaiH-asAtvikanaraiH, duSparityajA ityukte'pi A naiva suhAnA iti punaruktistadatyantaduHparityajatvakhyApikA, dhIraistu sutyajA evaM ata evAha-athopanyAse santi suvratA-sAdhavaH ye taranti vratAdinA ataraM-tarItuM azakyaM viSayagaNaM bhavaM, vA zabdasyaivArthatvAdvaNija ivAbdhi potena // 6 // 213 // sarve'pi sAdhavastaranti uta netyAhasamaNA mu ege vayamANA pANavaha miyA ajANatA / maMdA narayaM gacchaMti bAlA pAviyAhiM diTThIhiM // 214 // / zramaNAH-sAdhavaH mu iti vayamityeke kecit kutIrthyAH vadamAnAH-svAbhiprAyaM uddIpayanto 'dIptijJAnayatne' tyAdinA''tmanepadaM, prANavadhaM, mRgA iva mRgAH prAgvat ajJA ajAnantaH, anena ca prathamavratamapi na vidanti, AstAM zeSavratAni, ata eva mandA mithyAtvarogagrastatayA nirayaM-narakaM gacchanti, bAlA-heyopAdeyavikalAH, pApikAbhiH-pApahetubhiH dRssttibhiH-drshnaabhipraayaiH| brahmaNe brAhmaNamAlabhate, indrAya kSatraM, marudbhyo vaizya, tapase zUdramityAdibhiH dyaabhiHkRtaiH||7|| 214 // ata evAha sUtrakRtna hupANavahaM aNujANe mucija kayAi savvadukkhANaM / evamAriehimakkhAyaM jehiM imo sAhudhammo pnntto||215|| na hu-naiva (prANavadhaM ) mRSAvAdAdhupalakSaNaM caitat , apekSuptanirdiSTatvAt , anujAnannapi, AstAM, kurvat , kArayan vA, mucyeta, kadAcit sarvaduHkhaiH, tataH prANAtipAtanivRttA eva zramaNAsta eva cAtaraM tarantItyuktaM, kimetattvayaivocyate ? ityAha-evam uktaprakAreNa AryAH-tIrthakarAdayaH AcAryA vA tairAkhyAtaM, yairArAcAryairvA ayaM sAdhudharmaH prarUpitaH // 8 // 115 // XOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXOX | vratavatAmeva mokSo nAnyeSAM kutIrthikA nAm // 57 // Jain Educati o nal For Privale & Personal use only jainelibrary.org Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahiM thAvarehiM camavayasA kAyasAyAreSu-pRthivyAmita-kuryAt , davA mUlaguNoktiH XXXXXXXXXXXox yadyevaM tataH kiM kRtyamityAhapANe anAivAijAse samiyatti buccaI taaii| taose pAvayaM kammaM nijAi(NipaNAI pA0)udayaM va thlaao||216|| prANAnnAtipAtayet svayamiti gamyaM, cAt kAraNAnumatyorapi niSedhaH, mRSAvAdAdhupalakSaNaM caitat , yataH setti yaH prANAnnAtipAtayitA sa samitaH samitimAnityucyate, kIdRg san ?, trAyI-avazyaM prANitrAtA, samitatve'pi ko guNa? ityAha-tataHsamitAt , se athArthaH, pApakaM-azubhaM karma niryAti-nirgacchati, kimiva ? udakamiva, kutaH,? sthalAdU atyunnatapradezAt // 9 // 216 // yaduktaM "prANAn nAtipAtayedi"ti tadeva spaSTayannAhajaganissiehiM bhUehiM tasanAmehiM thAvarehiM ca( jagaNissiyANa bhuyANaM tasANaM thAvarANa ya paa0)| no tesimArabhe daMDaM maNasA vayasA kAyasA ceva // 217 // jagati nizriteSu-AzriteSu bhUteSu-jantuSu trasanAmakarmodayavatsu dvIndriyAdiSu, sthAvareSu-pRthivyAdiSu, caH samuccaye, sarvatra prAkRtatvAt saptamyarthe tRtIyA, yadvA tRtIyAntatayaiva vyAkhyeyaM, no-naiva teSu rakSaNIyatvena prasiddheSu Arabheta-kuryAt , daNDaMvadhAtmakaM, manasA vacasA ArSatvAt kAyena, caH zeSabhaGgopalakSakaH, tato yathA nArabheta tathA nArambhayet nApyanumanyeta, evaHavadhAraNe bhinnakramazca, no ityasyAgre yojitaH // 10 // 217 // itthaM mUlaguNAnuktvA uttaraguNAnAha| suddhasaNA u naccA NaM tattha Thaveja bhikkhU appANaM / jAtAe ghAsamesiz2A rasagiddhe na siyA bhikkhAe // 218 // an For Privale & Personal use only Jainelibrary.org Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH / / 58 / / oxoxoxox zuddhaiSaNAzca udgamaiSaNAdyA saMsRSTAdyA vA jJAtvA tatraiSaNAsu sthApayed bhikSurAtmAnaM, ko'rthaH ? aneSaNAparihAreNaiSaNAzuddhameva gRhNIyAt, yAtrAyai - saMyamanirvahaNArtha grAsameSayet - gaveSayet, tathA rasagRddho na syAt bhikSAdaH, upalakSaNatvAt adveSazca, anena grAsaiSaNoktA // 11 // 218 // agRddhazca raseSu yat kuryAt tadAha paMtANi caiva sevijjA sIyapiMDaM purANakummAlaM / adu vukkasaM pulAgaM vA javaNaTThAe ni (pra0 dvava ) sevae madhuM // 219 // prAntAdIni - nIrasAni, annapAnAni iti gamyate, cAdantAni ca, evasya bhinnakramatvAt, sevetaiva, zIto'pi zAlyAdipiNDaH, sarasa eva syAd ata Aha- purANAH prabhUtavarSabhUtAH kulamASAH - rAjamASA atyantapUtayo nIrasAzca syuH, upalakSaNaM caitat purANamudgAdInAM, adu iti-athavA bukkasaM-niSpIDitarasaM aniSpannaM vA pulAkaM asAraM vallakacanakAdi, vA samuccaye, yApanArthazarIranirvAhArtha niSeveta, yadi tvativAtAdinA tadyApanaiva na syAt tadA na niSevetApi sthaviraH, jinastu etAnyeva niSeveta, casya luptanirdiSTatvAt, manthaM ca cadarAdicUrNa atirukSatayA cAsya prAntatvaM, asAravastUpalakSaNaM caitat punaH kriyAbhidhAnaM na sakRdevAmUni prAntAni seveta, kiMtu anekadhA'pIti khyApanArtham // 12 // 219 // zuddhaiSaNAsthApanaviparyaye doSamAha - je lakkhaNaM ca suviNaM ca aMgavijjaM ca je pauMjaMti / na hu ye lakSaNaM ca zubhAzubhasUcakaM, puruSalakSaNAdilakSaNaM, rUDhitastatpratipAdakaM zAstramapi lakSaNaM evamagre'pi, yathA 'asthiSvarthA ' Jain Educationational samaNA vuccati evaM AyariehiM akkhAyaM // 220 // XXXX kApilIyAdhyayanam 8 uttara guNoktiH // 58 // ainelibrary.org Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *OXXXOXOXOXOXOXOXOXOXoxox ityAdi, svapnaM ca gajArohAdi, aGgavidyAM "siraphuraNe kira raja" mityAdikAM, cazabdaH sarvatra vAthai, ye prayuJjante, punaH ye ityupAdAnaM lakSaNAdibhiH pRthaga sambandhasUcanArtha, tatazca pratyekamapi lakSaNAdIni ye prayuJjante kimityAha-naiva te evaMvidhAH zramaNA ucyante, puSTAlambanaM vinA etad vyApArANAmevamucyate, anyathA karavIralatAbhrAmakatapasvino'pyevaMvidhatvApatteH, evamAryairAcAryairvA AkhyAtam // 13 // 220 // te caivaMvidhA yadApnuvanti tadAhaiha jIviaM aniyamettA panbhaTThA samAhijogehiM / te kAmabhogarasagiddhA uvavajaMti Asure kaae||221|| iha janmani jIvitaM, asaMyamajIvitamaniyatatapovidhAnAdinA aniyatrya prabhraSTAH-cyutAH samAdhiH-cittasvAsthya tatpradhAnA yogAH zubhamanovAkkAyavyApArAstebhyaH, te anantaroktA kAmabhogaviSayarasAH zRGgAramadhurAdayo vA teSu gRddhAH-abhikAMkSAvantaH, kAmabhogAntargatatve'pi rasAnAM pRthagupAdAnamatirasagRddhiM khyApakaM, upapadyante-jAyante Asure-asuranikAye, ayamarthaH-evaM| vidhAH kiJcidanuSThAnaM kurvanto'pyasureSvevotpadyante // 14 // 221 // ___ tato'pi cyutAste kimApnuvantItyAha tatto viya uvattiA saMsAraM bahuM aNupariya(pariyaDaM pra0)ti / bahukammalevalittANaM bohI hoi(jattha pA0)sudullahA tesiM // 222 // tato'pi ca-asuranikAyAduddhatya saMsAra-caturgatirUpaM bahu-vipulaM sAtatyena paryaTantItyarthaH, kiMca-bahukarmalepaliptAnAM bodhiH lakSaNAdiprayojakA| nAmasAdhutvaM durgatirbodhidurlabhatA ca Jain Educa t ional For Private & Personal use only oilaw.jainelibrary.org Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAvAptirbhavati sudurlabhAmAta bhAvaH // 15 // 222 // tastadAkulitasyAtmano duSpUra uttarA0 avacUrNiH // 59 // KOXOXOXOX pretya jinadharmAvAptirbhavati sudurlabhA-atizayadurApA, teSAM ye lakSaNAdi prayuJjante iti sambandhaH, yatazcaivamuttaraguNavirAdhanAyAMkApilIyA. doSastatastadArAdhanAyAmeva yatitavyamiti bhAvaH // 15 // 222 // Adhyayanam / ___ amI dravyazramaNA jAnanto'pyevaM lakSaNAdi prayuJjante lobhato'tastadAkulitasyAtmano duSpUratAmAhakasiNaMpi jo ima loyaM paDi pugnaM daleja egassa / teNAvi se Na saMtusse(pra0 tusejA)ii duppUrie ime AyA // 223 // __ kRtsnamapi-pUrNamapi, yaH surendrAdirimaM loka-jagat paripUrNa-dhanadhAnyAdibhRtaM dallijatti-dadyAt , kiM bahubhyaH ?, ityAhaekasmai kasmaicit tenApi-dhanAdibhRt samastalokadAyinApi, hetau tRtIyA, sa na santuSyeta-na hRSyet , ityevaMprakAreNa duSpUra eva duSpUrako'yamAtmA // 16 // 223 // lobhAmikimiti na santuSyatIti svasaMviditahetumAha jahA lAbho tahA lobho lAbhA lobho pabaDDati / domAsakayaM kajaM koDIevina niTTiyaM // 224 // | duSpUratvam yathA-yena prakAreNa lAbha:-arthAvAptiH tathA-tena prakAreNa lobho, bhavatIti gamyaM, kimevamityAha-lAbhAllobhaH pravarddhate-prakarSeNa vRddhiM bhajate iti vacanAt , yathA tathetyatra vIpsA gamyate, kuta ityAha-dvAbhyAM mASAbhyAM-paJcaraktikamAnAbhyAM kriyateniSpAdyata iti dvimASakRtaM kArya-prayojanaM, tacceha dAsyAH puSpatAmbUlamUlyarUpaM suvarNakoTyApi-zatalakSAtmikayApi na niSThitaMna niSpannaM uttarottaravA chAta iti bhaavH|| 17 // 224 // X // 59 // tanmUlaM strIparihAramAhaXIno rakkhasIsu gijijhajjA gaMDavacchAsu NegacittAsu / jAo purisaM palobhittA khelaMti jahA va dAsehiM // 225 // *] FoXXXXX For Private & Personal use only Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8XOXOXOXOXOXOXOXXXXX naiva jJAnAdijIvitApahAritvAt rAkSasya iva rAkSasyaH striyaH tAsu gRddhayet-abhikAsAvAn bhavet , gaNDa-gaDu upacitapizitapiNDarUpatayA galatpatirudhirArdratAsambhavAcca, tadupamatvAt gaNDe-kucau vakSasI yAsAM tAsu, vairAgyotpAdanArtha cetthamuktaM, anekAni asaMkhyAni caJcalatayA manAMsi yAsa tAsu, yAH puruSa, kulInamapIti gamyaM, pralobhya-tvaM zaraNaM tvameva ca prItikRdityAdi vAgbhirvipratArya krIDanti, vAzabdasyaivakArArthatvAt , yathaiva dAsaiH, iha mA yAsItyAdi vitathoktiprabhRtibhiH krIDAbhirvilasanti // 18 // 225 // / punastAsAmevAtiheyatAM darzayannAhanArIsu no pagijjhijjA itthIviSpajahe va anngaare| dhammaM ca pesalaM nacA tattha Thavija bhikkhU appANaM // 26 // ___ nArISu no naiva pragRddhyet, prazabda AdikarmaNi, tato gRddhimArabhetApi na, kiM punaH kuryAt , striyo viprajahAti-vividhaiH | prakAraiH prakarSeNa ca tyajatIti strIviprajahaH, pUrva nArIgrahaNAt mAnuSya(striya)uktAH, iha ca devatiyastriyo'pi tyAjyatayocyante iti na paunarutyaM upadezavacastvAcca, anagAraH, casyAvadhAraNArthatvAt , dharmameva brahmacaryAdirUpaM pezalaM-manojJa jJAtvA, tatra dharme sthApayet bhikSurAtmAnam // 19 // 226 // adhyayanArthopasaMhAramAhaii esa dhamme akkhAe kavileNaM ca visuddhapaNeNaM tarihitije u kAhiMti tehiM ArAhiyA duve logu||227|| tti bemi iti anena prakAreNaiSa dharmo-yatidharmaH, AGiti sakaladharmasvarUpAbhivyAtyA khyAtaH kathitaH kapilena AtmanirdezaH pUrva lobhamUlanArIparihAropadezaH XXXXXXXX / Sain Educati o nal For Privale & Personal use only jainelibrary.org Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kApilIyAsadhyayanam 8 uttarA0saMgatikatvAt amI madvacanataH pratipadyantAM dharmamiti, caH pUraNe, vizuddhaprajJena-nirmalAvabodhena, tariSyanti, bhavAbdhimiti avacUrNiH zeSaH, ye, tuH pUraNe, kariSyanti prakramAt amuM dharma, anyacca-tairArAdhitA-taphalIkRtau dvau loko-ihalokaparaloko, krameNeha mahAjanapUjyatayA, paratra niHzreyasAbhyudayaprAptyA ca // 20 // 227 // iti bravImi / // 6 // iti kaapiliiyaavcuuriH|| dharmeNobhayalokasaphalatA akooXXXXXXXXX ANANIANANANANANANANAD hai|| iti zrIuttarAdhyayane aSTamasya kApilIyAdhyayanasya avacUriH smaaptaa|| QANANAMANMSMMMMMMMMM 60 // Jain Education For Privale & Personal use only WHATSinelibrary.org Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha navamaM namipravrajyAdhyayanam // anantarAdhyayane nirlobhatvamuktaM asmiMzcAdhyayane ihaiva nirlobho devendrAdipUjyaH syAdityanena sambandhenAyAtaM namipravrajyAkhyamadhyayanaM vyAkhyAyate caiUNa devalogAo uvavanno mANusaMmi logaMmi / uvasaMtamohaNijjo saratI porANiyaM jAiM // 228 // cyutvA devalokAdutpannaH mAnuSe-mAnuSasambandhini loke-prANigaNe, upazAntaM-anudayaprAptaM mohanIyaM-darzanamohanIyaM yasya saH, smaratIti vartamAnanirdezaH tatkAlApekSayA, paurANikI-cirantanI jAti-utpattiM, devalokAdAviti prakramaH tadgatasakalaceSTopalakSaNaM caiva jAtiriti / atra sampradAyo yathA-(60 47) videhadeze mithilApuryA videhadezI namirAjA, anyadA mahAhRdayadAhe jAte sati sarvAntaHpurIbhizcandane ghRSyamANe valayakhalArarAveNa karNAtau jAtAyAmekaikavalaye khalArarAvamazrutvA prabuddhazced rogAnmucye tadA pravrajyAmIti cintayan suptaH, svapne devabhave jinajanmAdiSu suparicitaM meruM vIkSya prabuddho jAtiM smRtvA pratrajitaH, uktaM hi-"bahuANaM sahayaM succA, egassa ya asaddayaM / valayANa namIrAyA, nikkhaMto mihilAhivo // 1 // " (u0ni0 274 ) // 228 // samprati yathApravrajitastathA''hajAiM saritu bhayavaM sahasaMbuddho aNuttare dhamme / puttaM vittu rakhne abhinikkhamati namI rAyA // 229 // namirAjotpattiH uttarA011 Jain Education a l For Privale & Personal use only inelibrary.org Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 jAti smRtvA, "dhairysaubhaagymaahaatmyysho'rkshshrutdhiishriyH| tapo'rthopasthapuNyezaprayatnatanavo bhgaaH||1||" iha prastAvAd namiavacUrNiH Xbhago-dhairya buddhirvA tadvAn , saha-svayaM sambuddhaM avagatatattvo, yadvA sahasA-jAtismRtyanantaraM jhagityeva buddhaH, va?,-anuttare dharme- pravrajyA | cAritradharme, putraM sthApayitvA rAjye abhiniSkrAmati-dharmAbhimukhyena gRhasthaparyAyAnnirgacchati smeti zeSaH, prabajitavAnityarthaHdhyayanam 9 // 61 // namI rAjA // 2 // 229 / / so'bhiniSkrAman kiM karotItyAhaso devalogasarise aMteuravaragato vare bhoe / bhuMjittu NamI rAyA buddho bhoge paricayai // 230 // ekatvabhAvaI sa devalokasadRzAn "mayUravyaMsakAditvA"nmadhyapadalopI samAsaH, varAntaHpuragataH prAkRtatvAt varazabdasya paranipAtaH, nAyAM niSka25 varAn bhogAn bhuktvA namI rAjA buddho-jJAtatattvo bhogAn parityajati, punaH bhogagrahaNamativismaraNazIlA apyanugrAhyA kA maNam eveti jJApanArtham // 3 // 230 // punaH kiM kRtvetyAhamihilaM sapurajaNavayaM balamorohaM ca pariyaNaM savvaM / ceccA abhinikkhaMto egaMtamahiDio bhayavaM // 231 // mithilAM saha puraiH-anyairjanapadena varttate yA sA tAM, balaM-hastyAdicaturaGga avarodha-antaHpuraM, casya bhinnakramatvAt parijanaM ca-parivarga ca, sarva tyaktvA abhiniSkrAntaH, ekAnta-dravyato vijanamudyAnaM, bhAvatazca-"eko'haM nAsti me kazcit , na cAhamapi // 61 // kasyacit / na taM pazyAmi yasyAhaM, nAsau dRzyo'sti yo mama // 1 // " iti bhAvanAta eka evAhamityanto nizcayaH tamadhiSThito bhagavAn // 4 // 231 // FoXXXXXXXXXXX Jain Education For Privale & Personal use only linelibrary.org Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ko tatraivamadhiniSkrAmati yadabhUttadAhakolAhalagabhUtaM AsI mihilAe pvvyNtNmi| taiA rAyarisimmi namimmi abhinikkhamaMtaMmi // 232 // kolAhalo-vilapitAkranditAdikalakalaH sa eva kolAhalakaH sambhUto-jAto yasmiMstat kolAhalakabhUtaM, AsIt-abhUt , mithilAyAH sarva gRhavihArAdIti prakramaH, tadA pravrajati kAle rAjyAvasthAyAmapi ca RSiriva RSiH krodhAdiSaDvargajayAd rAjarSiH tasmin namau niSkAmati-gRhAdibhyo nirgacchati // 5 // 232 // punaratrAntare yadabhUttadAha___anbhuTTiyaM rAyarisiM, pavvajAThANamuttamaM / sakko mAhaNarUveNa, imaM vayaNamabbavI // 233 // abhyudyataM-abhyutthitaM rAjA pravrajyaiva sthAna-Azrayo jJAnAdiguNAnAM, tatprati aniSkramaNAyeti zeSaH, uttama pradhAnaM, zakraH-indro mAhanarUpeNa-brAhmaNaveSeNeti gamyaM, tadAzayaM parIkSitukAmaH, imaM vakSyamANaM vacanaM abravIt // 6 // 233 // yaduktavAMstadAha kiM nu bho! aja mihilAe, kolaahlgsNkulaa| sucaMti dAruNA saddA, pAsAesu gihesu a? // 234 // / kiM prazne, nu iti vitarke, bho-AmantraNe, atha mithilAyAM kolAhalena saMkulAH-vyAkulAH zrUyante dArayanti janamanAMsIti dAruNAH, vilapitAH RnditAdayaH zabdAH prAsAdeSu-devatAnRpabhavanAdiSu gRheSu-taditareSu cazabdAt trikacatuSkacatvarAdiSu ceti // 7 // 234 // pravrajyAkAlemithilAkolAhalaH zakraparIkSAprArambhazca Jain Education Lonal For Privale & Personal use only 4 jainelibrary.org Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH | // 62 // tatazca namieyamaDhe nisAmittA, heUkAraNacoio / tao NamI rAyarisI, deviMdaM iNamabbavI // 235 // pravrajyAenamarthamupacArAdarthAbhidhAyinaM dhvani nizamya hetuH-paJcAvayavarUpaH kAraNaM ca-anyathAnupapattirUpamAtraM tAbhyAM coditaH-preritaH, dhyayanam 9 tathAhi-kolAhalakasaMkulAH zabdAH zrUyante ityanena hyubhayametat sUcitaM, tathAhi-anucitamidaM bhavato'bhiniSkramaNaM AkrandAdidAruNazabdahetutvAt , yadyadevaM tattaddharmArthino'nucitaM, yathA prANavyaparopaNAdi, tathA cedaM, tasmAt tatheti hetuH, Akra|ndAdidAruNazabdahetutvaM bhavadabhiniSkramaNAnucitatvaM vinA anupapannamiti kAraNaM, anayoH pRthagupAdAnaM pratipAdya vaicitryAt x sAdhanavaicitryasUcanArtha, tataH-preraNAnantaraM namirAjarSiridaM vakSyamANaM vacanaM abravIt // 8 // 235 // zakrapratinamikiM taduktavAnityAha vacanam mihilAe ceie vacche, sItacchAe maNorame / pattapupphaphalovete, bahUNaM bahuguNe satA // 236 // mithilAyAM citiH-prastAvAt patrapuSpAdyupacayastatra sAdhuzcityaH, tadeva svArthike aNi caityaM-udyAnaM tasmin , sUtratvAt (R) vilope vRkSe zItacchAye manoramAbhidhAne patrapuSpaphalopete yukte, bahUnAM prakramAt khagAdInAM bahavo guNA yasmiMstatra, ko'rthaH phalAdibhiH pracuropakAriNi // 9 // 236 // 62 // tatra kimityAhavAeNa hIramANaMmi, ceiyaMmi mnnorme| duhiyA asaraNA attA, ee kaMdaMti bho! khagA // 237 // KEEKOIKEKOKOK JainEducation internationa For Private & Personal use only Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (OKOKKKo KoKOK-Ko-KOKEKOKOX vAtena hriyamANe itastataH kSipyamANe, vAtazca tadA zakreNaiva kRta iti sambandhaH, citiriheSTakAdicayaH tatra sAdhuryogyazcityaH sa eva caityastasmin adhobaddhapIThike uparyupari cocchUitapatAke manorame-mano'bhiratihetau, vRkSe iti zeSaH, duHkhaM saMjAtaM yeSAnte duHkhitAH azaraNAH-trANarahitAH, ata eva ArtAH-pIDitAH, ete pratyakSAH krandanti AkrandaM kurvanti bho khagAHpakSiNaH, iha ca kimadya mithilAyAM dAruNAH zabdAH zrUyante iti yat svajanAkrandanamuktaM tat khagakrandanaprAya, AtmA ca vRkSakalpaH khagopamAzca svajanAdayasteSAM niyatakAlameva sahAvasthitaH, tatazcAkrandAdidAruNazabdAnAmabhinikraSmaNahetutvamasiddhaM svaprayojana* hetukatvAt teSAM, sarve'pi svasvaprayojanahAnimevAzaGkamAnAH krandantItyato bhavadukte hetukAraNe asiddhe eva // 10 // 237 // tatazca eyamajhu nisAmittA, heuukaarnncoio| tao Nami rAyarisiM, deviMdo iNamabbavI // 238 // * enamarthaM nizamya hetukAraNayoH pUrvoktayozcoditaH asiddho'yaM bhavaduktahetuH kAraNaM cetyanupapattyA preritaH, tato narmi rAjArSa devendra idamabravIditi // 11 // 238 // kiM tadityAha-- esa aggI a vAo a, eyaM Dajjhati maMdiraM / bhagavaM ! aMteurateNaM, kIsa NaM nAvapi(pra. yokkhaha ? // 239 // eSaH pratyakSaH agnizca, vAtazca, etatpratyakSa dahyate-bhasmasAkriyate, prakramAt vAteritenaivAgninA, mandiraM na veti zeSaH, bhagavan ! aMteurateNaM ti-antaHpurAbhimukhaM, kIsatti-kasmAt, Namiti vAkyAlaGkAre, nAvaprekSase nAvalokase-yadyadAtmanaH svaM tattad rakSaNIya, yathA jJAnaM, svaM cedaM bhavano'ntaHpuramityAdi hetukAraNabhAvanA // 12 // 239 // XXXXXXXXXXXXX kolAhalakAraNam Sain Educat i onal For Private & Personal use only O riainelibrary.org Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA avacUrNiH // 63 // Jain Education FOXO eyama nisAmittA, heUkAraNacoio / tao NamI rAyarisI, deviMdaM iNamabbavI // 240 // prAgvat // 13 // 240 // suhaM vasAmo jIvAmo, jesiM mo natthi kiMcaNaM / mihilAe DajjhamANIe, na me Dajjhai kiMcaNaM // 241 // sukhaM yathA syAdevaM vasAmaH - tiSThAmaH, jIvAn prANAn dhArayAmaH, no ityasmAkaM nAsti kiJcana vastujAtaM, atazca mithilAyAM dahyamAnAyAM na me dahyati kiJcana - svalpamapi, mithilAgrahaNaM tadgatasarvasvajanajanAdiparigrahArtha, anena prAguktahetorasiddhatvamuktaM tattvato jJAnAdivyatiriktasya sarvasyAsvakIyatvAt // 14 // 241 // etadeva bhAvayati -- cattaputtakalattassa, nitrvA vArassa bhikkhuNo / piyaM na vijjaI kiMci, appiyaMpi na vijai // 242 // 'khu muNiNo bhahaM, aNagArarasa bhikkhuNo / savvato vipyamukkassa, egaMtamaNupassao // 243 // tyaktaputrakalatrasya nirvyApArasya tyaktakRSyAdikriyasya bhikSoH priyaM na vidyate kiJcit, apriyamapi na vidyate // 15 // 242 // baheva muniH bhadraM - kalyANaM sukhaM vA anagArasya bhikSoH sarvato vipramuktasya ekAMta ityeka evAhamityanto nizcayastamanupazyataH - paryAlocayataH // 16 // 243 // eyamahaM nisAmittA, heUkAraNacoio / tao NarmiM rAyarisiM, deviMdo iNamavyavI // 244 // pAgAraM kAraittA NaM, gopurahAlagANi ya / uslae sayagdhI (pra. o ) ya, tao gacchasi khattiyA // 245 // . XoXoXoxaxaxoxoxoxoxoxoxox nami pravrajyA dhyayanam 9 sarvamuktA bhikSavaH // 63 // Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkAraM-dhUlISTakAdikRtaM koTTaM kArayitvA, gopurANi-pratolIdvArANi, tadbrahaNamargalAkapATopalakSaNaM, aTTAlakAni-prAkArakoSThakoparivatartInyAyodhanasthAnAni, usUlagatti-khAtikAH zatabhyo-yatravizeSarUpAH, tata evaM sarva nirAkulIkRtya gacchasIti | gaccha he kSatriya ! yaH kSatriyaH sa purarakSAM pratyavahitaH // 17-18 // 244-245 // eyamaE nisAmittA, heuukaarnncoio| tao NamI rAyarisI, deviMdaM iNamabbI // 246 // saddhaM Nagari(prAraM) kicA, tavasaMvaramaggalaM / khaMtiM niuNa(pA. NaM)pAgAraM, tiguttaM(tti pA0) duppadhaMsagaM // 247 // dhaNuM parakkama kiccA, jIvaM ca IriyaM sadA / dhiiM ca keyaNaM kiccA, sacceNaM parimaMthae // 248 // tavanArAyajutteNaM, bhittUNaM kammakaMcuyaM / muNI vigayasaMgAmo, bhavAo parimuccati // 249 // . zraddhAM-tattvarucirUpAmazeSaguNAdhAratayA nagarI kRtvA, anena prazamasaMvegAdIni gopurANi kRtvetyupalakSyate, argalApradhAnaM kapATamapyargalA, tato'rgalAM-kapATaM kRtveti yogaH, kSAnti-kSamA krodhazatrujayanaipuNyAnnipurNa prAkAra, kRtveti yogaH, tisRbhirahAlakocchUlakazataghnIsaMsthAnIyAbhiguptaM, ata eva duSprarSa paraiH, itthaM prAkArAdIn kArayitvA iti praznasyottaramuktam / // 19-20 // 246-247 // ___adhunA prAkArATTAlakeSvavazyaM yoddhavyaM, tacca satsu praharaNAdiSu pratividheye cArau sambhavatyata Aha dhanu:-kodaNDaM, parAkrama-jIvavIryollAsarUpaM jIvAM ca-pratyazcAmIryAmupalakSaNatvAccheSasamitIzca, sadA dhRti-dharmAbhirati ketanaM zRGgadhanurmadhye kASThamayamuSTikAtmakaM, tadupari snAyunA badhyate idaM tu kenetyAha-satyena manaH satyAdinA palimanthayetnibanIyAt // 21 // 248 // prAkArakharUpam Jain Education a nal For Privale & Personal use only Jainelibrary.org Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 64 // Jain Education & taponArAcayuktena prakramAt dhanuSA bhitvA - vidArya karmaiva kazukastaM karmakazukaM kaJcukagrahaNenAtmaivoddhato vairItyuktaM bhavati, karmaNastu kakatvaM tadgatamithyAtvAdyudayavarttinaH, zraddhAnagaramuparundhata Atmano durnivAratvAt, karmabhede jeyasya jitatvAt, vigataH saMgrAmo yasya sa tathA bhavAt saMsArAt parimucyate, etena yaduktaM prAkAretyAdi tasya siddhasAdhanatoktA, itthaM zraddhAnagararakSaNAbhidhAnAt / / 22 / / 249 // eyamahaM nisAmittA, heUkAraNacoio / tao NamiM rAyarisiM, deviMdo iNamabbavI || 250 / / pAsA kAraittANaM, vahumANagihANi ya / vAlaggapoiyAo ya, tao gacchasi khattiyA // 251 // prAsAdaM - mahocca bhavanaM kArayitvA varddhamAnagRhANi vA anekadhA vAstuvidyoktAni vAlaggapoiAutti valabhIzca kArayitveti zeSaH, tato gaccha kSatriya !, etena yaH prekSAvAn sa sati sAmarthya prAsAdAdi kArayitA, yathA brahmadattAdiH, prekSAvAMzca sati sAmarthya bhavAniti hetukAraNe sUcite // 23, 24 // 250 - 251 // ema nisAmittA, UkAraNacoio / tao NamI rAyarisI, deviMdaM iNamabbavI // 252 // saMsayaM khalu so kuNar3a, jo magge kuNaI gharaM / jattheva gaMtumiccheijA, tattha kuvija sAsayaM // 253 // evamiti prAgvat // 25 // 252 // khalorevArthatvAt saMzayameva sa kurute, yathA mama kadAcid gamanaM bhaviSyatIti, yo mArge kurute gRhaM gamananizcaye tatkAraNA. yogAd ahaM tu na saMzayita ityAzayaH, samyaktvAdInAM muktihetutvena mayA nizcitatvAt prAptatvAcca, ato yatraiva gacchet ***** nami pravrajyA dhyayanam 9 zraddhAnagara rakSaNopAyam // 64 // binelibrary.org Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OXOXOXOXOXOXOXOKOKEKOKaK | satraiva kurvIta svAzrayaM, ayamarthaH-ihAvasthAnaM mArgAvasthAnaprAyameva, yatra tu jigamiSitaM asmAbhistanmuktipadaM, tadAzrayavidhAne ca pavRttA eva vayaM, tataH pUrvoktaM, prekSAvattvaM siddhasAdhanameva // 26 // 253 // tatazcaeyamajhu nisAmittA, heuukaarnncoio| tao Nami rAyarisiM, deviMdo iNamabbavI // 254 // Amose lomahAre ya, gaMThibhee ya takare / Nagarassa khemaM kAUNaM, tao gacchasi khttiyaa!||25|| A-samantAnmuSNanti stainyaM kurvanti iti AmoSAstAna, lomAn-romAn haranti-apanayanti prANinAM ye te lomahArAH, ko'rthaH?, atinistriMzatayA AtmavighAtazaGkayA ca prANAn vihatyaiva sarvasvamapaharanti, tathA ca vRddhAH-lomahArAH prANahArAzca, yApanthi-dravyasambandhinaM bhidanti-ghurgharakadvikartikAdinA vidArayantIti granthibhedAstAna , casya bhinnakramatvAt taskarAMzca sarvakAlaM pAryakAriNaH, utsAdyeti gamyate nagarasya kSema-susthatAM kRtvA, tato'nantaraM gaccha kSatriya etena yaH sudharmA nRpatiH, sa ihAdharmakAri nigrahakRt , bharatanRpavat , sudharmanRpatizca bhavAnityAdihetukAraNasUcA kRtaiva // 27,28 // 254-255 // eyamaDhe nisAmittA, heuukaarnncoio| tao NamI rAyarisI, deviMdaM iNamabbI // 256 // asaI tu maNusse hiM, micchAdaMDo pauMjai / akAriNo'ttha bajjhaMti, muccaI kArao jaNo // 27 // asaiMtu tti-asakRdeva manuSyamithyA anaparAdhiSvajJAnAhaGkArAdibhiraparAdhiSviva daNDo-dezatyAgazarIranigrahAdiH prayujyate, kathamityAha-akAriNaH-AmoSaNAdyavidhAyino'tra nRloke bAdhyante-nigaDAdibhiH niyantryate, mucyate, kAraka: AmoSaNAdInAM, * mArgagRhe saMzayaH nagarakSeme praznazca XXXXXX Jain Educa t ional For Private & Personal use only xjainelibrary.org Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nami uttarA0 avacUrNiH // 65 // sudharma janaH, anena yaduktaM prAgAmoSAkAdyutsAdanena nagarasya kSemaM kRtvA gaccheti, tatra teSAM jJAtumazakyatayA kSemakaraNasyApyazakyatvamuktaM, yattu yaH sudharmetyAdi proktaM, tatra ajJAnato'naparAdhinAmapi daNDaM kurvatAM sadharmanRpatitvamasiddham // 29,30 // 256-257 // pravrajyAiyatA svajanAntaHpuraprAsAdanRpatidharmaviSayaH kimasyAbhiSvaGgo'sti na veti vimRzya samprati dveSAbhAvaM vivektumiccha-1dhyayanam 9 vijigISutAmUlatvAdveSasya tAmeva parIkSitukAma indra idamAha- eyamae nisAmittA, heuukaarnncoio| tao Nami rAyarisiM, deviMdo iNamabbavI // 258 // je kei patthivA tumbha(tujhaM pA0), nAnamaMti narAhivA / vase te ThAvaittA NaM, tao gacchasi khattiyA! // 259 // ye kecitpArthivA-nRpAstubhyaM nAnamanti-namaryAdayA pravIbhavanti, he narAdhipa ! vaze-AtmAyattau tAn-anamatpArthivAn nRpatitvaM dveSasthApayitvA-kRtvA ziSTaM spaSTaM, ihApi yo nRpatiH so'namatpArthivanamayitA, yathA bharatAdiH, ityAdihetukAraNe parIkSAzca sUcite // 31,32 // 258,259 // eyamaDhe nisAmittA, heUkAraNacoio / tao NamI rAyarisI, deviMdaM iNamabbavI // 260 / / eyamiti prAgvat // 33 // 260 // jo sahassaM sahassANaM, saMgAme dujae jinne| ega jiNijja appANaM, esa se paramo jao // 261 // // 65 // appANameva jujjhAhi, kiM te jujjheNa bajjhao ? / appANameva appANaM, jiNittA suhamehati // 262 // paMciMdiyANi kohaM, mANaM mAyaM taheva lohaM ca / dujayaM ceva appANaM, savvamappe jie jiyaM // 233 // OXOXOXO Jain Education Here For Private & Personal use only W.jainelibrary.org Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KOXXOXOXE XO gAthAtraya, yaH sahasraM sahasrANAM-dazalakSAtmakaM, prakramAt subhaTAnAM saMgrAme-yuddhe durjaye-duSparibhave jayed-abhibhavet , eka-advitIyaM jayed yadi kathaMzcijjIvavIryollAsato'bhibhavet , ke ?, AtmAnaM, eSo'nantaroktaH, se tasya jetuH subhaTadazazatasahasrajayAt paramaH-prakRSTaH jayaH-pareSAM abhibhavaH, etena Atmana evAtidurjayatvamuktam // 34 // 261 // / tathA ca-tRtIyArthe dvitIyA, Atmanaiva saha yudhyasva, kiM? na kiJcidityarthaH, te-tava yuddhena bAhyata iti bAhyaM pArthivAdi| kamAzritya, yadvA bAhyata iti, tRtIyArthe dvitIyA tasiH, tasya bAhyena yuddheneti sambadhyate, evaM cAtmanaivAtmAnaM jitvA sukhaM muktisukhAtmakaM, anekArthatvAddhAtUnAM edhate-prAmoti // 35 // 262 // . kathamAtmanyeva sukhAvAptirityAha paJcendriyANi krodho mAno mAyA tathaiva lobhazca durjayaH, caH samuccaye, evaH-avadhAraNe bhinnakramazca, tata Atmanaiva, ata eva durjayo-durabhibhavaH, sarvatra sUtratvAt napuMstvaM, sarvamindriyAdyupalakSaNAt mithyAtvAdi ca Atmani-jIve jite jitaM, evaMvidhaiva vijigISutA zreyasI // 36,37 // 263-264 // saMpratyabhiSvaGgadopatyAgaM nizcitya jinadharma sthairya parIkSitumAhaeyamaDhe nisAmittA, heuukaarnncoio| tao Nami rAyarisiM, deviMdo iNamabbavI // 264 // jaittA viule janne, bhoittA samaNamAhaNe / daccA bhuccA ya jahA ya, tao gacchasi khattiyA! // 265 // jaittA-yAjayitvA, vipulAn-vistIrNAn yajJAna-yAgAn , bhojayitvA zramaNamAhanAn-nirgranthabrAhmaNAn , dattvA dvijA AtmajayaH kartavyaH *OXOXOXOXXX Sain Education anal For Privale & Personal use only N inelibrary.org Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namipravrajyAdhyayanam 9 uttarA0 dibhyo gavAdIn , bhuktvA manojJazabdAdIn , iSTvA ca rAjarSitvAvAptau svayaM yAgAn , tato gaccha kSatriya!, anena yadyatprANiprItikaavacUrNiH tattat dharmAya, yathA hiMsoparamAdi, prItikarANi cAmUni yAgAdInItyAdihetukAraNe sUcite // 38 // 265 // // 66 // eyamajhu nisAmittA, heuukaarnncoio| tao NamI rAyarisI, deviMdaM iNamanbavI // 266 // jo sahassaM sahassANaM, mAse mAse gavaM de| tassAvi saMjamo seo, aditassavi kiMcaNaM // 267 // yaH sahasraM sahasrANAM-dazalakSAtmaka, mAse mAse gavAM dadyAt , tasyApi-evaMvidhaM dAturapi yadi kathaJciccAritramohanIyakSayopazamena saMyamaH-AzravAdiviramaNAtmakaH zreyAniti-prazasyaH, evaM ca yAgAdInAM sAvadyatvamarthAdAveditaM, tathA ca yat sAvadhaM na tat pANiprItikara, yathA hiMsAdi, sAvadhAni ca yAgAdIni, ityasiddho hetuH // 39,40 // 266-267 // pravrajyAM prati dRDhatvaM parIkSitumAha eyamaDhe nisAmittA, heuukaarnncoio| tao Nami rAyarisiM, deviMdo iNamabbI // 268 // ghorAsamaM caittA NaM, annaM patthesi AsamaM / iheva posaharao, bhavAhi maNuyAhivA ! // 269 // | itthaM jinadharmasthairyamavadhArya samprati pravrajyAM prati dRDhatvaM parIkSitukAma idamavAdIt-ghoraH-atyantaduranucaraH sa cAsau Azra*mazca, ghorAzramo-gArhasthyamityarthaH, yata AhuH-"gRhAzramasamo dharmo, na bhUto na bhvissyti| pAlayanti narAH zUrAH, klIvAH paassnnddmaashritaaH||1||" taM tyaktvA-apahAya, jahittANaM iti pAThe hitvA, anya-etadvyatiriktaM kRSipAzupAlyAdyazatakAtara yAgasya sAvadyatvam Jain Education For Private & Personal use only Alinelibrary.org Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janAbhISTaM, prArthayase-abhilapase, AzramaM pravrajyArUpaM, nedaM klIvAcaritaM bhavAdRzAmucitamityabhiprAyaH, tarhi kimucitamityAhaihaiva-asminneva, gRhAzrame sthita iti gamyaM, pauSadhaM-aSTamyAditithiSu vratavizeSastatra rataH-AsaktaH pauSadharato bhava, aNuvratAdhupalakSaNaM caitat , asyaiva copAdAnaM pauSadhadine'vazyaM tapo'nuSThAnalakSaNakhyApakaM, he manujAdhipa!, atra ca ghorapadena heturAkSiptaH, tathA hi-yadyad ghoraM tattaddharmArthinA anuSTheyaM, yathA'nazanAdi, tathA cAyaM gRhAzrama ityAdi sUcitam // 41,42 // 268,269 // eyamaDha nisAmittA, heuukaarnncoio| tao NamI rAyarisI, deviMdaM iNamabbavI // 27 // |mAse mAse u jo bAlo, kusaggeNaM tu bhuMjai / na so sukkhA(pra0 yakkhAyadhammassa, kalaM agghai solasiM // 27 // __ ihottaratra catuH evakArArthaH, tato mAse mAse eva, na tu ekasminneva mAse arddhamAsAdau vA, yaH kazcit bAla:-avivekaH kuzAgreNaiva-tRNavizeSaprAntenaiva bhute, na tu karAGgulyAdinA, tRtIyA tu odanenAsau bhute itivat sAdhakatamatvena vivakSitatvAt , yadvA kuzAgreNeti yAvat kuzAgre avatiSThate tAvadeva bhute, na tvadhika, neti niSedhe, sa evaMvidhakaSTAnuSThAyI, suSTu-zobhanaH sarvasAvadyaviratirUpatvAdAkhyAto jinaiH svAkhyAto dharmo yasya sa tathA tasya, cAritriNa ityarthaH, kalAM-bhAgaM arghati-arhati SoDazI, ko'rthaH?, SoDazAMzasamo'pi na syAt kiM punaH tulyo'dhiko veti, tato yaduktaM yadyaddhoraM tattaddhArthanA anuSTheyamanazanAdivadityatra ghoratvAt ityanaikAntako hetuH, ghorasyApi svAkhyAtadharmasyaiva dharmArthinA anuSTheyatvAt , anyattu AtmavighAtAdivadanyathAtvAt , prayogazcAtra yat svAkhyAtadharmarUpaM na bhavati na taddhoramapi dharthinA anuSTheyaM, yathA''tmavadhAdi tathA ca gRhAzramaH, tadrUpatvaM cAsya sAvadyatvAt , hiMsAdivaditi // 43-44 // 270-271 // gRhAzramaH cAritriNaH SoDazAMzasamo'pi na uttarA012 Jain Education air a For Privale & Personal use only l library Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 namipravrajyAdhyayanam 9 itthaM yatidharme'yaM dRDha iti nizcitya duranto'yamabhiSvaGga iti tadabhAvaM parIkSitamapi punaH parIkSitukAma idamuvAca eyamajhu nisAmittA, heuukaarnncoio| tao Nami rAyarisiM, deviMdo iNamabbavI / / 272 // hiraNaM suvaNaM maNimottaM, kaMsaM dUsaMca vAhaNaM(savAhaNaM paa0)| kosaMcavaDDaittA NaM,saogacchasi khttiyaa!||27|| ___hiraNyaM-svarNa, kIdRzaM ? suvarNa-viziSTavarNakaM, yadvA hiraNyaM-ghaTitasvarNa, suvarNa-aghaTitaM, maNayaH-candranIlAdyAH muktAzcamauktikAni maNimuktaM, tathA kAMsya kAMsyabhAjanAdi, duSyaM-vastrANi, caH svagatAnekabhedasUcakaH, vAhanaM-rathAzvAdi, kozo-bhANDA gAraM,varddhayitvA-vRddhi prApayya, tataH samastavastuviSayecchAparipUttauM,gaccha kSatriya, ayamAzayo-yaHsAkAko nAsaudharmAnuSThAnayogyo X bhavati, yathA mammaNavaNik, sAkAsazca bhavAna , AkAGkSaNIyahiraNyAdivastvaparipUrtestathAvidhadramakavat // 45-46 // 272-273 // eyamaDhe nisAmittA, heuukaarnncoio| tao NamI rAyarisI, deviMdaM iNamabbavI // 274 // suvaNNaruppassa u pavvayA bhave, siyA hu kelAsasamA asNkhyaa| narassa luddhassa na tehiM(NaM pA0)kiMci, icchA hu AgAsasamA arNatayA // 275 // puDhavI sAlI javA ceva, hiraNaM pasubhissaha / paDipunnaM nAlamegassa, ii vijjA tavaM care // 276 // suvarNarUpyasya, tuH puraNe, yadvA ArSatvAt vibhaktilope suvarNasya, rUpyasya, tuH-samuccaye, parvatA iva parvatAstatpramANA rAzayaH bhaveyuH-syuH, tatpramANatve'pi ca laghuparvatapramANAH syuH, ata Aha syAt-kadAcit, hoH-avadhAraNArthasya minnakramatvAt , kailAsasamA eva, na tu anyalaghuparvatasamAH, kailAsazca meruriti vRddhAH, te'pi asaMkhyakAH-saMkhyArahitAH, na tu dvitrA eva, hiraNyAdivRddhiviSayakapraznottaraH TOXOXOXOXOXOX // 67 // an For Private & Personal use only jainelibrary.org Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XXXXXXXXXXXXX narasya-puruSasyopalakSaNatvAt striyAH paNDakasya vA, lubdhasya na taiH kailAsasamairasaMkhyairapi suvarNarUpyaparvataiH kizcidapi, alpamapi paritoSotpAdanaM kriyate iti zeSaH, kutaH punaridamityAha-icchA-abhilASaH, huH-yasmAt AkAzena samA anantikA-antarahitA // 47-48 // 274-275 // ____kiM suvarNarUpya eva kevalaM necchAparipUrtaye ityAzajhyAha pRthvI-mahI, zAlayo-lohitazAlyAdayaH, yavAH pratItAH, caH zeSadhAnyasamuccayArthaH, evo'vadhAraNe bhinnakramazca netyasyAnantaraM yokSyate, hiraNyaM-suvarNa, tAmrAgrupalakSaNametat , pazubhiH-gavAzvAdibhiH saha-sArddha pratipUrNa-samastaM naiva alaM-samartha, prakramAdicchApUrtaye, ekasya jantoriti gamyaM, iti-etatpUrvoktaM viditvA, yadvA iti asmAddhetoH vidvAn tapo dvAdazadhAH caret Aseveta, tata eva niHspRhatayA icchAparipUrtisambhavAditi bhAvaH, anena ca santoSa eva nirAkAsatAyAM hetuH na hiraNyAdivarddhana| miti, tathA ca tvaduktaH sAkAGkSavalakSaNo heturasiddho, na cAkAGkSaNIyavastvaparipUrtestasya siddhatvaM, santuSTatayA mamAkAGkSaNIyava- | stuna evAbhAvAditi // 49 // 276 // ' asatsu viSayeSu nivRtto'yamiti nizcitya satsu teSvabhiSvaGgo'sti na veti vivecayitumAha ___ eyamahU~ nisAmittA, heuukaarnncoio| tao Nami rAyarisiM, deviMdo iNamabbacI // 27 // accherayamanbhudae, bhoe jahittu patthivA(cayasi khattiyA paa0)| asaMte kAme patthesi,saMkappeNa vihmmsi||278|| icchAnAmAnantyAnnirIhatvameva zreyaH Jain Education a l For Privale & Personal use only ainelibrary.org Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nami uttarA0 aba cUrNiH pravrajyAdhyayanam 9 kaa68|| -OXOXOXOXOXOXOXXXXXXX __ AzcaryamidaM varttate, yattvamevaMvidho'pi adbhUtakAn bhogAn tyajasi-jahAsi pArthiva-nRpa!, tathA tattyAgatazca asataHavidyamAnAn kAmAn prArthayasi-abhilaSase, yattadapyAzcaryamiti sambandhaH, athavA adhikastavAtra doSaH, saMkalpena-uttarottarAprAptabhogAbhilASarUpeNa, vikalpena vihanyase-vividhaM bAdhyase, evaMvidhasaMkalpasyAparyavasitatvAt , anena yaH sadviveko nAsau prAptAn viSayAnaprAptakAsayA pariharati, yathA brahmadattacakravAdiH, sadvivekazca bhavAnityAdi hetukAraNe sUcite ||50,5shaa277,278|| eyamaDhe nisAmittA, heuukaarnncoio| tao NamI rAyaritI, deviMdaM iNamabbavI // 279 // sallaM kAmA visaM kAmA, kAmA AsIvisovamA / kAme patthemANA, akAmA jati duggaiM // 28 // zalyamiva zalyaM, ke te?, kAmA-manojJazabdAdayaH, yathA hi zalyaM antazcala dvividhabAdhAvidhAyi tathA ete'pi, viSamiva viSa kAmA, yathA viSaM bhujyamAnaM madhuramivApAte AbhAti, atha ca pariNatau dAruNaM, evamete'pi kAmAH, Asyo-daMSTrAstAsu viSamityAzIviSaH-sarpastadupamAH, yathA hyayamakSibhiravalokyamAnaH sphuratphaNAmaNibhUSitaH zobhana iva vibhAvyate, sparzanAdibhiranubhUyamAnazca vinAzAyaiva syAt, tathaite'pi kAmAH, kiMca-kAmAn , apelRptanirdiSTatvAt prArthayamAnA api-amilaSanto'pi akAmA iSyamANakAmAbhAvAt yAnti durgati-narakAdigati, anena na kevalaM zalyAdivadanubhUyamAnA eva doSakAriNa ete kintu prArthyamAnA apItyuktaM bhavati, tathA ca yaH sadviveko nAsau prAptamaprAptakAsayetyAdau sadvivekatvamanaikAntiko hetuH, na hyayamekAnto yathA prAptArtho na parihiyate, prAptasyApyapAyahetostaducchedakaprAptArtha vivekimiH parihriyamANatvAt , anabhyupagatopAlambhazcAya, mumukSUNAM kvacidAkAGkSAyA evAsambhavAt, yaduktaM-"mokSe bhave ca sarvatra, nispRho munisattamaH" // 52,53 // 279,280 / / kAmA durgatidAyakAH PROKeXOXOXOXOXokok // 68 // Jain Education anal For Private & Personal use only nelibrary.org Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XXX-XOXOXOXOXOKEKOK kathaM punaH kAmAn prArthayamAnA durgatiM yAntIti !, Aha__ ahe vayai koheNaM, mAgeNaM ahamA gaI / mAyA gaipaDigghAo, lohAo duhao bhayaM // 281 // __ adho-narakagatau vrajati-gacchati krodhena-kopena, mAnena, adhamA-nIcA gatiH, syAditi zeSaH, syAdityavyayAt, mAyayA, gateH-prastAvAt sadgateH pratighAto-vinAzaH gatipratighAtaH, lobhAd-gAyalakSaNAt, dvidhA-dviprakAra-aihikaM pAratrikaM ca, bhayaM-duHkhaM, syAditi sarvatra gamyaM, kAmeSu hi prArthyamAneSu avazyabhAvinaH krodhAdayaH, te cedRzAstataH kathaM tatprArthanAto na durgatigamanamiti bhAvaH, yadvA sarvamapi yadindreNoktaM tat kaSAyAnupAtIti tadvipAkAnuvarNanamidamiti // 54 // 281 // evaM bahubhirapyupAyaistaM kSobhayitumazaktaH zakraH kimakarodityAhaavaujjhiUNa mAhaNarUvaM viurUviUNa iMdattaM / vaMdai abhitthuNaMto imAhi mahurAhi vaggUhiM // 282 // aho ! teNijiokoho, aho! mANo praaio| aho! te NirakiyA mAyA, aho! lobhovsiiko||28|| aho! te ajavaM sAhU, aho ! te sAhu ! maddavaM / aho! te uttamA khaMtI, aho te mutti uttamA // 284 // ava ityAdigAthAtraya, apohya-tyaktvA, brAhmaNarUpaM-dhigvarNaveSa, vikRtya, indratvaM-uttaravaikriyarUpamindrabhAvaM, vandate anekArthatvAt praNamati abhiSTravan-stutiM kurvan , AbhiranantaraM vakSyamANAbhiH madhurAbhiH-zrutisukhAbhiH, ArSatvAt vAgbhiHvANIbhiH // 55 // 282 // pratyakSabhAva: stutizca JainEducation inma nal For Privale & Personal use only A hmelibrary.org Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA acUrNiH // 19 // namipravrajyAdhyayanam 9 XXOXOXOXOXOXOXoxoxoxoxo tadyathAaho iti vismaye, te-tvayA nirjitaH-abhibhUtaH, krodhaH, yatastvamanamatpArthivavazIkaraNapreraNAyAmapi na kSubhita ityarthaH, aho te-tvayA mAnaH parAjitaH, yatastvaM mandiraM dahyate ityAdhukto'pi kathaM mayi jIvatIdamiti nAhaMkRtiM kRtavAn, aho tvayA prAkRtatvAt nirAkRtA-apAstA mAyA, yatastvaM purarakSAhetuSu prAkArATTAlakocchUlakAdiSu nikRtihetuSu AmoSotsAdanAdiSu na mano nihitavAn , aho tvayA lobho vazIkRto-niyantritaH, yatastvaM hiraNyAdi varddhayitvA gacchetyukto'pi icchAyA AkAzasamatvamevodAhRtavAn // 56 // 283 // ata eva aho te-tava ArjavaM-RjutvaM sAdhu-zobhanaM, tava sAdhumArdavaM-mRdutvaM, tava uttamA kSAntiH, taba muktiH-nirlobhatA uttamA-pradhAnA, vyatyayanirdezastu anAnupUrvyapi vyAkhyAGgamiti kRtvA // 57 // 284 // itthaM guNopavarNanadvAreNAbhiSTutyAdhunA phalopadarzanadvAreNa stuvannAhaihaM'si uttamo bhaMte !, pecA hohisi uttamo / loguttamuttamaM ThANaM, siddhiM gacchasi nIrao // 285 // iha-asmin janmani asi-bhavasi uttamaH guNAnvitatvAt bhadanta-pUjya, pretya paraloke bhaviSyasi, kathamityAha-mo'lA| kSaNikaH tato lokasya loke vA, uttamottama-atizayapradhAnaM, sthAnaM, kiM tadityAha-siddhiM-muktiM, sUtratvAt gamiSyasi nIrajAniSkarmA // 58 // 285 // phalamukhA devendrastutiH XXXXOXOXOXOXOXO) JainEducationalitiendmonal Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Xoxoxoxoxox ** XXXXXXXXXXX upasaMhAramAha evaM abhitthuNaMto rAyarisiM uttamAe~ saddhAe / pAyAhiNaM kareMto puNo puNo vaMdatI sako // 286 / / evamuktanyAyena abhiSTravan rAjA prakramAt nami, uttamayA-pradhAnayA zraddhayA-bhaktyA pradakSiNAM kurvan-vidadhan, punaH punaH vandate-praNamati shkrH|| 59 // 286 // __ anantaraM yatkRtavAMstadAha to vaMdiUNa pAe cakkusalakkhaNe munnivrss| AgAseNuppatio laliyacavalakuMDalatirIDI // 287 // tataH vanditvA pAdau-caraNau, cakra ca aGkuzazca tatpradhAnAni lakSaNAni yayostau cakrAGkuzalakSaNI, munivarasya naminAmnaH, AkAzena utpatitaH, Urdhva devalokAbhimukhaM gataH, lalite ca-te savilAsatayA capale ca-caJcalatayA kuNDale yasya cAso tirIDI ca-mukuTavAn lalitacapalakuNDalakirITI // 60 // 287 // sa zakreNaivaM stUyamAnaH kimutkarSamAptavAnuta netyAha NamI Namei appANaM, sakkhaM sakkeNa coio| caiUNa gehaM vaidehI, sAmaNNe pajuvaDio // 288 // namirnamayati-pravIbhavantamAtmAnaM tattvabhAvavizeSataH prahvIkaroti, kaM?, AtmAnaM, na tUsiktatAM nayati, kathaMbhUtaH san !, sAkSAt-pratyakSIbhUya, zakreNa coditaH-preritaH tyaktvA gRhaM, sUtratvAt vaidehI-videhadezAdhipaH, yadvA videheSu bhavA vaidehI indrasya prasthAna muneHzrAmaNyasthitizca OXOXOXOXOXOX Jain Educati o nal For Privale & Personal use only -jainelibrary.org Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 70 // namipravrajyAdhyayanam 9 mithilA purI subvyatyayAttAM ca tyakteti sambandhanIya, zrAmaNye-zramaNabhAve paryupasthita-udyato'bhUditi zeSaH, natu tatpreraNAto dharma prati vipluto'bhUditi bhAvaH // 61 // 288 // kimeSa evaMvidha utAnye'pItyAhaevaM kariti saMbuddhA, paMDiyA paviyakkhaNA / viNiyati bhogesu, jahA se NamirAyarisi // 289 // ttibemi|| evamiti yathaitena nizcalatvaM kRtaM, tathA anye'pi kurvanti, upalakSaNAdakAryuH, kariSyanti ca, natvayameva, nidarzanatayaivAsyopAttatvAt , kIdRzAH punaranye'pyevaM kurvanti ?, saMbuddhA-avagatatattvAH paNDitAH-sunizcitazAstrArthAH pravicakSaNA-abhyAsAtizayataH kriyAM prati pravINAH, tathAvidhAzca santaH kiM kurvanti? ityAha-vinivartante-uparamanti, kebhyo? bhogebhyaH, kiMvat, yathA sa namirAjaSinizcalo bhUtvA tebhyo nivRttaH // 12 // 289 // iti namipravrajyAdhyayanAvacUriH smaaptaa|| *30XXXXo-KO-KOKOKAXOXOXOXOM pi bhogAdu paramanti / iti zrIuttarAdhyayane navamasya namipravajyA dhyayanasya avacUriH smaaptaa| // 70 // SUBond.... Jain Education in For Privale & Personal use only anelibrary.org Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha dazamaM drumapatrakAdhyayanam // pANDupalAzava anantarAdhyayane caraNaM prati niSprakampatvamuktaM, taccAnuzAsanAdeva prAyo bhavati, na ca tadupamA vinA spaSTamityAdita upamAdvAreNAnuzAsanAbhidhAyakamidamArabhyate, asya ca dumapatrakamiti nAma, anena cAdhyayanena zrIpIrakhAmI zrIgotamanizrayA sarvAnapi | ziSyAn anvaziSat| dumapattae paMDurae jahA, nivaDai rAigaNANa accae / evaM maNuyANa jIviyaM, samayaM goyama! mA pamAyae // 29 // dumo-vRkSastasya patraM-palAza, dumapatrameva tathAvidhAvasthAprApyA'nukampitaM dumapatraka ArSatvAt pANDulakaM kAlaparimANatastathAvidharogAdervA prAptavalakSabhAvaM, yathA-yena prakAreNa nipatati zithilavRntavandhanatvAt bhrazyati, prakramAt drumAt, rAtrigaNAnAM-dinAvinAbhAvitvAdupalakSaNatvAdvA rAtrindinasamUhAnAM atyaye-atikrame, evamityevaMprakAraM manuSyANAM, zeSajIvopalakSaNaM caitat, jIvitaM-AyuH, tadapi hi rAtrigaNadinagaNAtyaye yathAsthityA sthitikhaNDApahArAtmakenAdhyavasAyAdijanitenopakramaNena * vA jIvapradezebhyo bhrazyatItyucyate, yatazcaivaM tato'pergamyatvAt samayamapi, AstAmAvalikAdi, he gautama-indrabhUte !, mA pramAdI:-mA pramAdaM kRthAH, zeSaziSyopalakSaNaM ca gautamagrahaNaM, uktaM hi niyuktikRtA-"tannissAe bhayavaM sIsANaM dei jIvitam Jain Education a nal For Privale & Personal use only VAlinelibrary.org Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 71 // Jain Education aNusiTThi" miti ( u0 ni0 306 ), atra pANDurakapadAkSitaM yauvanasyApyanityatvaM, yadAha niryuktikRt - " pari aTTiyalAvaNaM calaMtasaMdhiM muyaMtabiMTAgaM / pattaM ca vasaNapattaM kAlappattaM bhaNai gAhaM // 1 // jaha tumhe taha amhe tumbhe'vi ya hohihA jahA amhe / appA paDataM paMDurapattaM kisalayANaM // 2 // navi atthi navi a hohI ullAvo kisalapaMDupattANaM / uvamA khalu esa kayA bhaviyajaNa vibohaNaTTAe // 3 // " ( u0 ni0 307 - 9), gAthAtrayasya vyAkhyA-parivartitaM-kAlapariNatyA anyathA kRtaM lAvaNyaM -amirAmaguNAtmakamasyeti, yato na tasya prAgiva saukumAryAdyasti, tathA calantaH- zithilIbhavantaH, sandhayo yasmin tat, ata eva muJcat-tyajat, sAmarthyAd drumaM vRntaM - patrabandhanaM yasya tanmuzcadvRntakaM vRntasya vRkSamocane patrasya patanameva syAditi, patra - parNa vyasanaM - ApadaM prAptaM, tathA kAlaH- prakramAt patanasamayastaM gataM, bhaNati - abhidhatte gAthAM // 1 // yatheti sAdRzye, tato yathA yUyaM kizalaya bhAvamanubhavanti-snigdhA diguNairgarvamudvahaMntyasmAnupahasatha, tathA vayamapi tadazAyAM tathA yUyamapi ca bhaviSyatha, yathA vayamiti jIrNabhAve hi yathA vayamidAnIM vivarNavicchAyatayopahAsyAni evaM yUyamapi bhAvIni, appA heti - upadizati uktarItyA, piteva putrasyeti, patatpANDurapatraM - jIrNapatraM, kisalayAnAM - navapatrANAm // 2 // nanu kimevaM patrakisalayAnAmullApaH syAdyenedamucyate ?, ataAha- naivAsti naiva ca bhaviSyati, upalakSaNAnnaiva bhUtaH ko'sau ? ullApo vacanaM, keSAM ?, kisalayAnAM pANDupatrANAM, tatkimevamuktamityAha - upamaiva eSA pUrvoktA kRtA, zeSaM sugamaM // 3 // yathA - kisalayAni pANDupatreNAnuziSyante tadvadanyo'pi yauvanagarvito'nuzAsanIyaH, tathA cAnUktaM vAcakena - " paribhavasi kimiti lokaM, jarayA parijarjarIkRtazarIram / acirAttvamapi bhaviSyasi, yauvanagarva kimudvahasi 1 // 1 // // 1 // 290 // XCXCXCXCXCXCXXXXXCXX drumapatrakA dhyayanam 10 patra kisalayA nAmullApaH // 71 // Minelibrary.org Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punarAyuSo'nityatvamAhakusagge jaha osabiMdue, thovaM ciTThati laMbamANae / evaM maNuyANa jIviyaM, samayaM goyama! mA pamAyae // 291 // kuzAgre yathetyupamA pradarzakaH avazyAyabindukaH-zaratkAla sUkSmavarSaH, stoka-alpaM, kAlamiti gamyaM, tiSThati lambamAnako-manAm nipatana, evamuktasadRzaM manujAnAM jIvitaM, ataH samayamapi gautama! mA pramAdIH! // 2 // 29 // ii ittariyami Aue, jIvitae (evaM maNuyANa jIvie, ettirie pA0) bhupcvaaye| vihuNAhi rayaM purAkaDaM, samayaM // 292 // iti-uktanyAyena itvare-svalpakAlabhAvini, etyupakramahetumiranapavartyatayA yathAsthityaivAnubhavanIyatAM gacchatItyAyustazcaivaM nirupakramameva tasmin , tathA casya gamyamAnatvAt jIvitake, vArthAt sopakramAyuSi, bahavaH-prabhUtAH pratyapAyA-upaghAtahetavo'dhyavasAnAdayo yasin tasina , evamuktarUpadrumapatrodAharaNAt, kuzAgrajalabindUdAharaNatazca manujAyurnirupakrama sopakrama cetvaramato'syAnityatAM matvA, vidhunIhi-jIvAt pRthakkuru, rajaH-karma, purAkRtaM-pUrvopArjitaM, tadvidhuvanopAyamAha-samayamityAdi // 3 // 292 // syAt-punaH manuSyabhavAvAptI udyasyAma ityAha dullahe khalu mANuse bhave, cirakAleNavi savvapANiNaM / gADhA ya vivAga kammuNo, smyN0|| 293 // durlabho-duravApaH, khalurvizeSaNe, akRtasukRtAnAmiti vizeSaNaM dyotayati, mAnuSo bhavo-nRsambandhijanma, cirakAlenApi | AyuSo'| nityatvamato mA pramAdIH Jain Education For Privale & Personal use only NIEininelibrary.org Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 72 // drumapatrakAdhyayanam 10 prabhUtakAlenApi AstAM alpakAlenetyaperarthaH, sarvaprANinAM, kimevamata Aha-gADhA-vinAzayitunazakyatayA dRDhA, cetiyasmAt , vipAkA-udayAH karmaNAM-manuSyagativighAtiprakRtirUpANAM, yata evaM tataH samayamityAdi // 4 // 293 // __ kathaM punarmanujatvaM durlabhamityAhapuDhavIkAyamaigao ukkosaM jIvo ya saMvate / kAla saMkhAtIyaM smy0|| 294 // AukAyamaigao ukkosaM0 / kaalN0|| 295 // teukAyamaigao ukkosN0| kaalN0|| 296 // vAukAyamaigao ukkosaM0 / kaar0|| 297 // yadvA yaduktaM sarvapANinAM durlabhaM manujatvamiti, tatra ekendriyAdiprANinAM durlabhatvaM darzayan kAyasthitimAha-puDhavItyAdigAthA 4 / pRthvI-kaThinarUpA saiva kAyaH-zarIraM pRthvIkAyastaM, atizayena-mRtvA tadutpattilakSaNena gataH-prApto'tigataH, prAkRtatvAt utkarSataH jIvaH-prANI, tuH pUraNe, saMvaset tadrUpatayaivAvatiSThate, kAlaM saMkhyAtItaM-asaMkhyotsarpiNyavasarpigImAnaM, yata evaM tataH samayamityAdi sarvatra yojyaM, evaM apkAyatejaskAyavAyukAya sUtratrayamapi vyAkhyeyaM // 5-8 // 224-297 // ____vaNassaikAyamaigao ukkosaM0 / kAlamaNaMtaduraMta samaya0 // 298 // tathA vanaspatikAyamiti sugamA, navaraM kAlamanantamiti anantakAyikApekSa, pratyekAnaspatInAM kAyasthi terasaMkhyAtatvAt , ekendriyANAM manuSyagati durlabhatA R // 72 // Jain Educatio n al For Privale & Personal use only PKAainelibrary.org Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA duSTo'nto'syeti durantastaM, idamapi sAdhAraNApekSayaiva, te hyatyantAlpabodhatayA tata uddhRttA api na prAyo viziSTaM narAdibhavaM labhante, iha cAnantamityanantotsarpiNyavasarpiNImAnamavagantavyam // 9 // 298 // beiMdiyakAyamaigao, ukkosaM0 / kAlaM saMkhijjasaNNiya, smyN0|| 299 // teiMdiyakAyamaigao, ukkosaM0 / kaalN0|| 30 // __ cauriMdiyakAyamaigao, ukkosaM0 / kAlaM0 // 301 // dve-dvisaMkhye indriye sparzanarasanAkhye staH, yeSAM te dvIndriyAH-kRmyAdayastatkAyamatigataH, ziSTaM spaSTaM, navaraM kAlaM |saMkhyeyasaMjJitaM-saMkhyAtavarSasahasrAtmakaM, evaM trIndriyacaturindriyasUtre // 10,11,12 // 299-300-301 // *dvIndriyApaMciMdiyakAyamaigao, ukosaM0 / sattaTThabhavaggahaNe, samaya0 // 302 // dInAM svakAyatathA paJca indriyANi-sparzanAdIni vidyante yeSAM te paJcendriyAH, te cottaratra devanArakayorabhidhAnAnmanuSyatvasya tatra durlabhatvena prakrAntatvAt tiryazca eva gRhyante, tatkAyamatigataH-tatkAyotpannaH, utkarSato jIvastu saMvaset , sapta vA aSTa vA. saptASTAni ca tAni bhavagrahaNAni ca-janmopAdAnAni saptASTabhavagrahaNAni // 13 // 302 // deve Neraie ya aigao, ukkosaM0 / ekekabhavaggahaNe, samayaM0 // 303 // devAn nairayikAMzca atigataH ekaikabhavagrahaNaM, tataH paramavazyaM nareSu tiryakSu votpAdAt, yadvA utkRSyate tadanyebhya sthitiH uttarA013 Jain Education ind i al For Privale & Personal use only bayong Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 73 // ityutkarSastamutkRSTaM kAlaM trayastriMzat sAgaropamamAnaM, apergamyatvAt, ekaikabhavagrahaNamapi saMvasan yato nIvaH saMvasedataH samayamityAdi // 14 // 303 // uktamevArthamupasaMharannAha evaM bhavasaMsAre saMsarati subhAsubhehiM kammehiM / jIvo pamAyabahulo, samayaM0 // 304 // evamuktaprakAreNa pRthivyAdikAya sthitilakSaNena bhava eva tiryagAdijanmAtmakaH, saMstriyamANatvAt saMsAro - bhavasaMsArastasmin saMsarati - paryaTati zubhAni - zubhaprakRtyAtmakAni azubhAni ca - azubhaprakRtyAtmakAni zubhAzubhAni taiH karmabhiH - pRthvIkAyAdibhavanibandhanaiH, jIvaH pramAdairbahulo-vyAptaH, ayamAzayo - yato'yaM jIvaH pramAdabahulaH san prabalakarmANyupacitya tadanurUpA su gatiSvAjavaMjavIbhAvamupagatya bhrAmyati, tato durlabhatvAt punarmAnuSatvasya pramAdamUlatvAcca sakalAnarthaparamparAyAH samayamapItyAdi prAgvat // 15 // 304 / / evaM narabhavadurlabhatvamuktaM, idAnIM tadavAptAvapi uttarottaraguNAvAptiriti durApaivetyAha laDUNa'vi mANusattaNaM, AriyattaNaM puNarAvi dullabhaM / bahave dasuyA milekkhuyA, samayaM0 // laDUNa'vi AriyattaNaM, ahINapaMciMdiyayA hu dullahA / vigaliMdayatA hu dIsai, samayaM0 // ahINapaMciMdiyattaMpi se lahe, uttamadhammasutI hu dullahA / kutitthinisevae jaNe, samayaM0 // laddhUNavi uttamaM suI, saddahaNA puNarAvi dullahA / micchittanisevae jaNe, samayaM0 // 308 // Jain Education onal 305 // 306 // 307 // drumapatrakAdhyayanam 10 jIvaH pramAdabahulo'to mA pramApIH // 73 // ainelibrary.org Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamma pi hu saddahaMtayA, dullabhayA kAraNa phaasyaa| iha kAmaguNehi(su pA0) mucchiyA, smyN0||309|| laddhaNetyAdi gAthApaJcakaM, labdhvApi-prApyApi mAnuSatvaM AryatvaM-magadhAcAryadezotpattilakSaNaM, punarapi-bhUyo'pi, AkAro'lAkSaNikaH, durlabha-durApaM, kimityatra Aha-bahavaH-prabhUtAH dasyavo-dezapratyantavAsinazcaurAH, mlecchA-avyaktavAco, na yaduktamAryairavadhAryate, te ca zakayavanazabarAdidezodbhavAH sarve ca dharmAdharmagamyAgamyabhakSyAbhakSyAdisakalArthavyavahArabahiSkRtAstiryak prAyA eva, naratvamavApyApi yeSu bahavo jantava utpadyante, ataH samayamapi ityAdi yojyam // 16 // itthamAryatvamapi durlabhaM tathAvidhamapi labdhvApi AryatvaM ahInapaJcendriyatA, huH-avadhAraNe, minnakramazca, durlabhA eva, yadvA huH-punararthe, tato'hInapaJcendriyatA punardurlabhA, ihaiva hetumAha-vikalendriyatA-rogAdimirupahatendriyatA, nipAtAnAmanekArthatayA | huH-bAhulyasUcakaH, tatazca yato bAhulyena vikalendriyatA dRzyate-tato durlabhaivAhInapazcendriyatA, tathA samayamityAdi // 17 // tathA kathaJcit___ ahInapaJcendriyatvamapi sa janturlabheta, tathApi uttamadharmazrutiH avadhAraNArthasya ho:-bhinnakramatvAt durlabhaiva, kimiti !, yataH zAkyAdi kutIrthiniSevako janaH, kutIrthino hi yazaHsatkArAdyeSiNo yadeva prANipriyaM viSayAdi tadevopadizantIti sukaraiva teSAM sevA, tatsevanAcca kuta uttamadharmazrutiH1, evaM durlabhatvamavadhArya, samayamapItyAdi prAgvat // 18 // uttarottaraguNAvAptirdurApA'to mA pramAdI labdhvApi uttamAM zruti-uttamadharmazravaNAtmikA, zraddhAnaM-tattvarucirUpaM, punarapi durlabhaM, iha hetumAha-mithyAtvaM-atattve'pi Jain Education anal For Private & Personal use only Maulainelibrary.org Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 74 // Jain Education Inte tattvapratyayarUpaM niSevate yaH sa mithyAtvaniSevakaH janaH, anAdibhavAbhyastatayA gurukarmatayA ca tatraiva prAyaH pravRtteH, yata evaM drumapatra kAtataH samayamityAdi // 19 // anyacca dharma prakramAdahatpraNItaM, apiH - bhinnakramo huH - vAkyAlaGkAre, tataH zraddadhato'pi kartumabhilaSato'pi durlabhakAH kAyenopalakSaNatvAnmanasA vAcA ca, sparzakA - anuSThAtAraH, kAraNamAha-iha jagati kAmaguNeSu zabdAdiSu mUcchitA - gRddhAH, jantava zeSaH, yatazcaivaM tato durApAM dharmasAmagrIM prApya samayamapItyAdi prAgvat // 20 // 305 - 309 // anyacca sati zarIrasAmarthya dharmasparzanA iti saMprati zarIrAnityatAdvAreNApramAdopadezamAha - parijUrai te sarIrayaM, kesA paMDuragA (ya) bhavaMti te / se soyabale ya hAyai, samartha0 // 310 // parijUrai te sarIrayaM0 / se cakkhubale ya0 // 311 // parijUrai te sarIrayaM / se ghANavale ya0 // 392 // parijUra te sarIrayaM / se jinbha ( rasaNa pra0) bale ya0 // 313 // parijUra te sarIrayaM / se phAsabale ya0 // 394 // parijUrai te sarIrayaM / se savvabale ya0 / / 315 / / parijIryati - sarvaprakArAM vayohAnimanubhavati, te tava zarIrameva jarAdibhirabhibhUyamAnatayA anukampanIyaM zarIrakaM, yataH BXXX-.*.*.**XOXOXXXX dhyayanam 10 zarIrAnila tathA'pramAdopadezaH // 74 // elibrary.org Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezAH-zirasijAH, upalakSaNatvAt lomAni ca, pANDurA eva pANDurakAH bhavanti, pUrva jananayanahAriNo'tyantakRSNAH samprati zuklatAM bhajante tava, punastezabdopAdAnaM bhinnavAkyatvAdupadezAdhikArAccAduSTamevamuttaratrApi, se iti tat , yat prathamamAsIt zrotrayoH-karNayobalaM-dUrAdizravaNasAmarthya, caH samuccaye, hIyate-jarAtaH kSayamupayAti, yadvA zarIrajIrNatAvasthAbhAvi etad dvayamapi yojyaM, yathA parijIryati te zarIrakaM, tathA ca sati kezAH pANDurakA bhavanti te, se ityatha zrotrabalaM ca hIyate yata. stataH zarIrasya tatsAmarthyasya cAsthiratvAtsamayamapItyAdi prAgavat, evaM sUtrapaJcakamapi jJeyaM, navaramiha pUrva zrotropAdAnaM pradhAnatvAt , pradhAnatvaM ca tadbhAve zeSendriyANAmavazyaMbhAvAt paTutarakSayopazamajatvAcca, tathopadezAdhikArAdupadezasya ca zrotragrAhyatvAt , tathA sarvabalamiti, sarveSAM karacaraNAdyavayavAnAM svasvavyApArasAmarthya hIyata iti sUtrapadakArthaH // 21-26 // // 310-315 // evaM jarAtaH zarIrAzaktiruktA, adhunA rogatastAmAha araI gaMDaM visUIyA, AyaMkA vivihA phusati te / vihaDai viddhaMsai te sarIrayaM, samayaM // 316 // aratiH vAtAdijanitazcittodvegaH, gaNDaM-gaNDuH, viSUcikA-ajIrNavizeSaH, AtaGkAH-sadyovighAtino rogavizeSAH, vividhAHanekaprakArAH, spRzanti-parAmRzanti, tava zarIrakamiti gamyaM, tatazca vipatati-vizeSeNa balopacayAdapaiti vidhvasyatijIvamuktaM vizeSeNAdhaHpatati tava zarIrakaM, ataH samayamiti, kezapANDuratvAdi ca yadyapi gautame na saMbhavati, tathApi tannizrayAzeSaziSyapratibodhanArthatvAdaduSTameva, yaduktaM-"tannissAe bhayavaM sIsANaM dei aNusiTiM" (u0ni0306)||27||316|| zarIra rogaprastamatomA pramAdI Jain Educatio sitional For Private & Personal use only ainelibrary.org Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH dumapatrakAdhyayanam // 75 // yathA cApramAdo vidheyastathAha vucchida siNehamappaNo, kumuyaM sAraiyaM va paanniyN| se sabasiNehavajjie, smyN0|| 317 // __vyucchiddhi-vyapanaya, kam?, sneha-abhiSvaGgaM, kasya sambandhinaH?, AtmanaH, kimiva ?, kumudamiva-utpalamiva, zaradi bhavaM zAradaM, vA ivArtho bhinnakramazca prAga yojitaH, pAnIyaM, yathA-tatprathamaM jalamagnamapi jalamapahAya vartate tathA tvamapi madviSaya snehamapanaya, apanIya ca se ityatha sarvasnehavarjitaH san samayamapItyAdi yojyaM, iha jalamapahAya etAvati siddhe yacchAradazabdopAdAnaM tacchAradajalasyeva snehasyApyatimanoharatvakhyApanArtham // 28 // 317 // apramAdo vidheyaH cicA Na dhaNaM ca bhAriyaM, pabvaio hi si anngaariyN| mA vaMtaM puNo vi Avie, smyN0|| 318 // tyattvA, Neti vAkyAlaGkAre, dhanaM-catuSpadAdi, casya bhinnakramatvAt , bhAryA ca, pravrajitaH-(pravrajyAM) pratipannaH, hi-yasmAt sUtratvenAkAralope asi-bhavasi, anagAritAM-bhAvabhikSutAM, ato mA-niSedhe, vAntaM-udgIrNa punarapi Apiba, kintu samaya0 // 29 // 318 // kathaM ca vAntApAnaM bhavatItyAha avaujjhiya mittabaMdhavaM, viulaM ceva dhaNohasaMcayaM / mA taM biiyaM gavesae, samayaM // 319 // apohya-tyaktvA mitrANi ca-suhRdo bAndhavAzca-svajanAH samAhAre mitrabAndhavaM, vipulaM-vistIrNa, caH samuccaye bhinnakramazca // 75 // Jain Education For Private & Personal use only Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eveti pUraNe, tato dhanaM-kanakAdidravyaM, tasyaughaH-samUhastasya saJcayo-rAzIkaraNaM dhanaughasaJcayastaM ca, mA taditi-mitrAdikaM punardvitIyaM, punargrahaNArthamiti gamyate, gaveSaya-anveSaya, tatparityAgAt zrAmaNyamaGgIkRtya punastadabhiSvaGgavAn mA bhUH, tyakta hi vAntoparma, tadabhiSvaGgazca vAntApAnaprAyaH, kintu samayamapItyAdi // 30 // 319 // itthaM pratibandhAbhAvArdhamuktvA darzanavizuddhyarthamidamAha Na hu jiNe aja dIsai, bahumae dIsai maggadesie / saMpai neAue pahe, samayaM // 320 // naiva jinaH-tIrthakRt adya-asmin kAle dRzyate-avalokyate, yadyapIti gamyaM, tathApi bahumataH-panthAH, sa ca dravyato nagarAdimArgo bhAvatastu sAtizayazrutajJAnadarzanacAritrAtmako muktimArgaH, tatreha bhAvamArgaH parigRhyate, ataH sa dRzyate-upala-IAmokSamArge mA bhyate bhAvapradhAnatvAnnirdezasya mArgatvena arthAnmukterdezito-jinaiH kathito mArgadezitaH, ayamAzayo-yadyapi sampati jino *pramAdaM kRthAH na dRzyate, tadupadiSTastu mArgoM dRzyate, na ca evaMvidho'yamatIndriyArthadarzanaM jinaM vinA saMbhavatItyasaMdigdhacetaso bhAvino bhavyA na pramAdaM vidhAsyantItyataH samprati-idAnIM mayi satyapIti bhAvo, naiyAyike-nizcitamutyAkhyalAbhaprayojane pathi-mArge samayamapi gautama ! kevalAnutpattitaH saMzayavidhAnena mA prmaadiiH|| 31 // 320 // atraivArthe punarupadizannAha avasohiya kaMTagApahaM, oinno'si pahaM mahAlayaM / gacchasi maggaM visohiyA, samayaM // 321 // avazodhya-parihRtya, AkAro'lAkSaNikaH kaNTakA:-carakAdikuzrutayastairAkulaH, panthAH kaNTakapathastaM, tatazcAvatIrNo'si JainEducation p onal For Private & Personal use only Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA avacUrNiH anupraviSTo bhavasi panthAnaM mahAntaM mahatAM vA AlayaM-Aznaya, samyagdarzanAdimuktimArga, kazcidavatIrNo'pi mAge n| dumapatrakAra gacchedityAha-gacchasi-yAsi na punaravasthita evAsi, samyag-darzanAdyanupAlanena muktimArgagamanapravRttatvAdbhavataH, tatrApya dhyayanam nizcaye prAyaH prAptireva na syAdityAha-vizodhya-vinizcitya, tadevaM pravRttaH san samayamapItyAdi // 32 // 321 // ___ anantaraM mArgapratipattiruktA, samprati tatpratipattAvapi kasyacidanutApasaMbhava iti tannirAkaraNAyAha abale jaha bhAravAhae, mA magge visame'vagAhiyA / pacchA pacchAgutAvae, samaya0 // 322 // abala:-avidyamAnazarIrasAmarthyaH, yathA bhAravAhakaH, mA niSedhe, mAviSamaM mandasatvairatidustaraM, avagAhya-pravizya, saMyame , tyaktAGgIkRtabhAraH sanniti gamyaM, pazcAt-tatkAlAnantaraM pazcAdanutApakaH-pazcAttApakRt , bhUriti zeSaH, ayamAzayaH-yathA pramAdona kazciddezAntaragato bahubhirupAyaiH suvarNAdikamupAyaM svagRhAbhimukhamAgacchan atibhorutayA anyavasvantarhita svarNAdikaM svazi- viveyo'nyarasyAropya katicidinAnyudvahati, anantaraM kvacidupalAdisaMkule pathi aho ahamanena bhAreNAkAnta iti taM samutsRjya svagRhamAga- tathA'nutApa to'tyantanirddhanatayAnutapyate-kiM mayA mandabhAgyena tattyaktamiti, evaM tvamapi pramAdaparatayA tya kasaMyamabhArastathA mA bhUriti | bhAvaH, kiMtu samayamapItyAdi prAgvat // 33 // 322 // bahidamadyApi nistaraNIyaM, alpaM ca nistIrNamityabhisambandhanotsAhabhaMgo'pi syAditi tadapanodAyAhatiNNo hu si aNNavaM mahaM, kiM puNa ciTThasi tiirmaago| abhitura pAraMgamittae, samayaM0 // 323 // tIrNa evAsi-bhavasi arNavamivArNavaH, mahAntaM, kimiti prazne, punariti vAkyopanyAse, tataH kiM punaH tiSThasi tIraM-pAramAgataH Jain Education a nal For Private & Personal use only Listinelibrary.org Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAptaH, ayamoM-bhavaM utkRSTasthitIni vA karmANi bhAvato'rNava ucyate, sa ca dvividho'pi tvayA tIrgaprAya eveti kiM tIraprAptox'pyaudAsInyaM bhajase ? naivedaM tavocitamiti, kiMtu abhi-Abhimukhyena tvarasva-zIghro bhava, pAraM-paratIraM bhAvato muktipadaM | gantuM, atazca sm0|| 34 // 323 // ' - athApi syAt-mama pAraprAptiyogyataiva nAstyata Aha akalevaraseNimUsiyA, siddhiM goyama ! loya(ya)gacchasi / khemaM ca sivaM aNutaraM, smyN0|| 324 // akalevarAH-siddhAsteSAM zreNiriva zreNiH yayottarottarazubhapariNAmaprAptirUpatayA te siddhipadamArohanti, kSapakazreNarityayaH, tAM ucchrityevocchritya uttarottarasaMyamasthAnAvAptyA tAmucchritAmiva kRtvA siddhi-siddhinAmAnaM he gautama! lo ke sUtratvAt gamiSyasi, kSema-paracakrAdyupadravarahitaM, caH samuccaye, bhinnakramazca zivaM azeSaduritopazamena, anuttaraM ca sarvotkRSTaM, yatazcaivaM tataH sama. // 35 // 324 // sampati nigamayannupadezasarvasvamAhabuddhe pariNidhvue care, gAma gae nagare va sNje| saMtimaggaM ca bUhae, samayaM goyama ! mA pamAyae // 325 // buddhaH-avagataheyAdivibhAgaH, parinirvRttaH kaSAyAgnyupazamAtsamantAcchItIbhUtaH, caraH-Asevasva, saMyamamiti zeSaH, supo* lopAt grAme gataH-sthitaH, nagare vA upalakSaNatvAdaraNyAdiSu vA, sarvatrAnabhiSvaGgavAnityarthaH, saMyataH-samyak pApasthAnebhyaH uparataH, zAntiH-upazamaH, saiva muktihetutayA mArgo, dazavidhayatidharmopalakSaNaM zAntigrahaNaM taM, co minnakramaH, tato bRhayezcavRddhiM nayeH bhavyajanaprarUpaNAyA, tataH sama0 // 36 // 325 // upazamamArgavRddhi naye: Jain Education Sinelibrary.org Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH dumapatrakAdhyayanam itthaM jinoktamAkarNya gautamo yatkRtavAMstadAha buddhassa nisamma bhAsiyaM, sukahiyamapadovasohiyaM / rAgaM dosaMca chidiyA, siddhigaI gae goyame // 326 // ttibemi // buddhasya-kevalAlokAvalokitasamastavastutattvasya prakramAt zrIvIrasya nizamya-zrutvA, bhASitaM-uktaM, suSTu-zobhanena nayAnugatatvAdiprakAreNa kathitaM, ata evArthapadaiH-arthapradhAnapadairupazobhitaM, jAtazobhamarthapadopazobhitaM, rAga dveSaM, caH samuccaye chittvA sidbhigatiM gataH-prAptaH, gautamaH-indrabhUtinAmA bhagavatprathamagaNadharaH // 37 // 326 // iti dumapatrakAvacUriH samAptA / sabhIvIrocA caraNe *zrIgautama muktiH // iti zrIuttarAdhyayane dazamasya drumapatrakA dhyayanasya avacUriH samAptA // kI sarakAramA samasyA samaskAra mahAmasmasmasmasamasyA Jain Education For Privale & Personal use only N inelibrary.org Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha ekAdazaM bahuzrutapUjAdhyayanam // anantarAdhyayane'pramAdArthamanuzAsanamuktaM, tacca vivekinaiva bhAvayituM zakyaM, vivekazca bahuzrutapUjAta upajAyata iti bahuzrutapUjocyate, ityanena sambandhenAyAtamidamadhyayanaM vyAkhyAyate saMjogA vippamukkassa, aNagArassa bhikkhuNo / AyAraM pAukarissAmi, ANupubbi suNeha me // 327 // saMyogAdvipramuktasyAnagArasya-bhikSorAcaraNaM-AcAraM-ucitakriyAvinayaM, sa ceha bahuzrutapUjAtmaka eva gRhyate, tasyaivAtrAdhikRtatvAt taM prAduSkariSyAmi, zeSayojanA prAgvat // 1 // 327 // iha bahuzrutapUjA prakAntA, sA ca na bahuzrutakharUpaparijJAnaM vinA kartuM zakyA, bahuzrutasvarUpaparijJAnaM ca tadviparyayajJAne syAditi prathamamabahuzrutasvarUpamAha je yAvi hoi nivije, thaddhe luddhe anigghe| abhikkhaNaM ullavaI, aviNIe abahussue // 328 // yaH kazcit , cApi zabdau bhinnakramI uttaratra yokSyate, bhavati nirgataH vidyAyAH-samyakzAstrAvagamarUpAyA nirvidyAH, api* zabdayogAt savidyo'pi, yaH stabdha-ahaGkArI lubdho-rasAdiSu gRddhimAn, na vidyate nigrahaH-indriyaniyamAtmako'syetyanigrahaH, abhIkSNaM-punaHpunaH, ut-prAbalyenAsambandhabhASitAdirUpeNa lapati-vakti ullapati, cayogAt avinItazca, 'yattadornityAbhisambandhAt' so'bahuzruta ucyata iti zeSaH, savidyasyApyabahuzrutatvaM bAhuzrutyaphalAbhAvAt, etadviparItazcArthAdvahuzruta iti // 2 // 328 // abahuzrutakharUpam EXOXXXXXXXXXXXX XDXOXOX JainEducation For Privale & Personal use only rebra Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH bahuzruta pUjAdhyayanam // 78 // XOXOXOXXXXXXXXXX kutaH punarIzamabahuzrutatvaM bahuzrutatvaM vA labhyata ityAhaaha paMcahi ThANehi, jehiM sikkhA na lbbhi| thaMbhA kohA pamAeNaM, rogeNAlasseNa y|| 329 / / aha aTTahiM ThANehiM, sikvAsIletti vucaH / ahassire sayAIte, na ya mammamuyAhare // 330 // nAsIle Na visIle, Na siyA ailolue| akohage sacarae, sikkhAsI letti vuccai // 331 // athetyupanyAse, paJcabhiH-paJcasaMkhyaiH, tiSThantyeSu karmavazagA jIvA iti sthAnAni taiH sthAnaH, yairvakSyamANaitubhiH zikSA-grahaNAsevanAtmikA na labhyate-nAvApyate, tairIdRzamabahUzrutatvamavApyata iti zeSaH, kaiH punaH sA na labhyate ityAha-stambhAd mAnAt 1, krodhAt 2, pramAdena-madyaviSayAdinA 3, rogena-galatkuSThAdinA 4, Alasyena-anutsAhAdinA 5, zikSA na labhyate iti prakramaH, caH samastAnAM vyastAnAM caiSAM hetutvaM dyotayati // 3 // 329 // .. itthamabahuzrutatvahetUnabhidhAya bahuzrutatvahetUnAha__ athASTabhiH sthAnaiH zikSAM zIlayati-abhyasyati zikSAzIlaH-dvividhazikSAbhyAsakRt , iti-svarUpaparAmarza, ucyate tIrthakRdAdibhiriti gamyaM, tAnyevAha-ahasitA-ahasanazIlo-na sahetukaM ahetukaM vA hasannevAsta, sadA-sarvakAlaM, dAntaH-indriyadamavAn 2,na ca-naiva marma-parApabhrAjanAkAri kutsitaM jyAtyAdi, udAharet-udghaTTayet 3,na-naiva azIla:-avidyamAnazIlaH, sarvathA vinaSTacAritradharmA ityarthaH 4, na vizIlo-virUpazIlo'tIcArakaluSitavrataH 5, na syAt-bhavet , atilolupaH-atIva Kekuke-Ke-KeekekKEREKEKe abadubahu zrutahetavaH // 78 For Privale & Personal use only JainEducation.international www.jainelbrary.org Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 14 Jain Education ! rasalampaTaH 6, akrodhanaH-aparAdhinyapi kSamAvAn 7, satyarataH - satyabhASaNAsaktaH 8, nigamayitumAha - zikSAzIla itItyanantataroguNabhAgucyate, sa ca bahuzruta eva syAditi bhAvaH // 4-5 // 330-331 // yugmam / kiM cAbahuzrutatve bahuzrutatve vA'vinayo vinayazca mUlakAraNaM, na cAvinItavinItayoH svarUpamavijJAya tau jJAtuM zakyAviti yaiH sthAnairavinIta ucyate yaizca vinItastAnyabhidhAtumAha-tatra pUrvamavinItasthAnAnyAha - gAthA 4, aha cohasahi ThANehiM, vaTTamANo u saMjae / aviNIe buccatI so u, NivvANaM ca Na gacchai // 332 // abhikkhaNaM kohI bhavai, pabaMdhaM ca pakuvvai / mittijamANo vamati, suyaM laDUNa majjai // 333 // avi pAvaparikkhevI, avi mittesu kuppati / suppiyassAvi mittassa, rahe bhAsaha pAvagaM // paNNavAI duhile, dve luddhe aniggahe / asaMvibhAgI aciyatte, aviNIpatti vuccai // athetyupanyAse, subuvyatyayAccaturdaza saMkhyeSu sthAneSu varttamAnaH - tiSThan tuH pUraNe, saMyamaH- tapasvI, avinIta ucyate, satvityavinItaH punaH kimityAha - nirvANaM-mokSaM ca zabdAdihaiva jJAnAdIMzca na gacchati na prApnoti, kAni punazcaturdaza sthAnAnItyAha- abhIkSNaM punaH punaH, yadvA kSaNaM kSaNaM abhi-abhikSaNaM-anavarataM krodhI- krodhano bhavati, sanimittamanimittaM vA kupyanevAste 1, prabandhaM ca prakramAt kopasyaivAvicchedAtmakaM prakurute - prakarSeNa kurute, kupitaH san mRduvAgbhirapi na zAmyati yadvA vikathAdiSvavicchedena pravarttanaM prabandhastaM ca prakurute 2 mitrIyyamANo'pi - mitraM mamAyamastvitISyamANo'pi, apirgamyaH, 334 // 335 // FOXO 1030 avinItarathAnAni inelibrary.org Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA avacUrNiH // 79 // XXXX bahuzruta dhyayanam avinIta vamati-tyajati, prastAvAt mitrIyitAraM maitrI vA, ko'rthaH?, yadi kazciddhArmikatayA vakti, yathA-tvaM na vetsi ityahaM tava pAtraM lepayAmi, tato'sau pratyupakArabhayAdeva vakti-mamAlametena, kRtamapi vA kRtaghnatayA na manyate iti vamatItyucyate 3, apegamyatvAt zrutamapi labdhvA-prApya mAdyati-darpa yAti, ko'rthaH, zrutaM hi madApahArahetuH, sa tu tenApi dRpyati 4, tathA apeH saMbhAvyata etad , yathA asau pApaH kathaJcitsamityAdiSu skhalitalakSaNaiH parikSipati-tiraskuruta ityevaMzIlaH pApaparikSepI, AcAryAdInAmiti gamyaM 5, tathA subvyatyayAdaperbhinnakramatvAt mitrebhyo'pi kupyati-krudhyati 6, supriyasyApi-ativallabhasyApi mitrasya rahasi-ekAnte bhASate-vakti pApameva-pApakaM, ko'rthaH ? agrataH priyaM vakti pRSThatastu doSameva 7, tathA prakIrNa asambaddhaM vadatIti prakIrNavAdI, vastutattvavicAre'pi yatkiMcanavAdItyarthaH, yadvA yaH pAtramidamapAtraM cetyaparIkSyaiva kathaJcidadhigata zrutarahasyaM vadatItyevaM zIlaH sa prakIrNavAdIti, pratijJayA vA idamitthamevetyekAntarUpayA vadanazIlaH pratijJAvAdI 8, drohaNazIlo drogdhA, na mitramapi anabhidruhyAste 9, stabdhaH tapasvyahamityAdyahakkRtimAna 10, lubdhaH-annAdiSu abhikAsAvAn 11, anigrahaH prAgvat 12, asaMvibhajanazIlo'pi asaMvibhAgI-nAhArAdikamavApyApi garddhano'nyasmai svalpamapi yacchati, kiMtu AtmAnameva poSayati 13, aprItikaro-dRzyamAnaH sambhASyamANo vA sarvasyAprItimevotpAdayati 14, evaMvidhadoSAnvito'vinIta ityucyate iti nigamanam // 6-9 // 332-335 // itthamavinItasthAnAnyuktvA'dhunA vinItasthAnAnyAhaaha pannarasahiM ThANehiM, suviNIetti vuccaI / nIyAvittI acavale, amAI akuUhale // 336 // sthAnAni // 79 // Sain Education For Private Personal use only Mainelibrary.org Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *9*9*c*CXCXOXO appaM ca ahikkhivati, pabaMdhaM ca Na kutrvai / mittijjamANo bhajati, suyaM laddhuM na majjati // 337 // na ya pAvaparikkhevI, na ya mittesu kuppati / appiyassAvi mittassa, rahe kallANa bhAsai // 338 // kalahaDamaravajjae, buddhe (a) abhiAie / hirimaM piDisaliNo, suviNIetti vucca // 339 // atha paJcadazabhiH sthAnaiH prakAraiH suvinIta ityucyate, tAnyevAha - nIcaM - anuddhataM yathA syAdevaM varttata ityevaMzIlo nIcavarttI, kosrthaH ? guruSu nyagvRttimAn 1, acapalo - nArabdhakArya pratyasthiro, yadvA capalo - gati 1 sthAna 2 bhASA 3 bhAva 4 bhedacaturddhA tatra gaticapalo drutacArI 1, sthAnacapalo yastiSThannapi hastAdibhizcalan 2, bhASAcapalo'sadasabhyAsamIkSyAdezakAlapralApibhedAccaturddhA tatra trayaH sugamAH, adezakAlapralApI tu atIte kArye yo vakti, yadIdaM tatra dezakAle vA akariSyat tataH sundaramabhaviSyat, bhAvacapalaH sUtre'rthe vA asamApte eva yo'nyaM gRhNAti 4, na tathA capalaH acapalaH 2, amAyI - zubhAhArAdau na gurvAdivaJcakaH 3, akutUhalo - na kuhukendrajAlAdyavalokanarataH 4, alpazabdo'bhAvArthaH, tato naiva kaJcanAdhikSipati 5, prabandhaM coktarUpaM na karoti 6, mitrIyamANa uktanyAyena bhajate- mitrIyitAramupakurute, na tu pratyupakAraM pratyasamarthaH kRtaghno vA bhavet 7, zrutaM labdhvA na mAdyati, kiMtu madadoSaparijJAnataH sutarAmeva namati 8, na ca naiva pApaparikSepI prAgvat 9, na ca mitrebhyaH kRtajJatayA kathaJcidaparAdhe'pi kupyati 10, apriyasyApi mitrasya rahasi kalyANaM bhASate, ayamarthemitramiti yaH pratipannastasyAparAdhazateSvapi ekamapi sukRtamanusmaran na rahasyapi taddoSaM vakti 11, kalahazca - vAciko vigraho DamaraM ca - pANighAtAdijastadvarjakaH 12, buddho - buddhimAn, etacca sarvatrAnugamyata eveti neSTasaMkhyAvirodhaH, abhijAti Jain Education National ************** avinItasthAnAna w.jainelibrary.org Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ H uttarA0 avacUrNiH bahuzruta pUjAdhyayana kulInatAM gacchatyurikSaptabhAranirvAhaNAdinetyabhijAtigaH 13, hrImAn-kathaJcit kaluSAzayatve'pi akAryamAcaran lajjate 14, pratisaMlIno-gurusakAze anyatra vA nirarthakaM na yatastatazceSTate 15, prastutamupasaMharannAha-suvinItaH-evaMvidhaguNAnvita ityucyate | // 10-13 // 336-339 // yazcaivaM vinItaH sa kIdRg syAdityAha vase gurukule nicaM, jogavaM uvahANavaM / piyaMkare piyaMvAI, se sikkhaM laDumarihati // 340 // vaset gurUNAM-AcAryAdInAM kulaM-anvayo gacchastasmin , gurvAjJopalakSaNaM ca kUlagrahaNaM, nityaM-yAvajjIvamapi gurvAjJAyAmeva pratiSTheditibhAvaH, yogavAn-dharmavyApAravAn , upadhAnaM-aGgAnAdhyayanAdau yathAyogamAcAmlAditapovizeSastadvAn, priyaGkaraH sarveSAM kenacidapakRto'pi na pratikUlamAcarati, ata eva kenacidapriyamukto'pi priyavAdI, yadvA priyaGkaraH-AcAryAderabhimatAhArAdinA'nukUlakArI, evaM priyavAdyapi-AcAryAbhiprAyAnuvartitayaiva vaktA, tathA cAsya ko guNa? ityAha-saH-evaM guNayuktaH zobhAM zikSA-zAstrArthagrahaNAdirUpAM labdhumarhati-yogyo bhavati, nAnyA, tathA ca yaH zikSA labhate sa bahuzruta itarastvanyatheti | bhAvaH // 14 // 34 // eva savipakSaM bahuzrutamuktvA pratijJAtaM tatpratipattirUpamAcAraM tasyaiva stavadvAreNAhajahA-saMkhaMmi payaM nihitaM, duhaovi virAyai / evaM bahussue bhikkhU, dhammo kittI tahA suyaM // 341 // XXXXXXXXXXXX sAdiguNopetasa vinItasya biddh Jain Education billiona For Privale & Personal use only hinelibrary.org Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XOXOXOXOXOXOXOXOXXakakakeXO yathA-zaGke payo-dugdhaM, nihitaM-nyastaM, dvidhApi-svasambandhyAzrayasambandhiguNadvayalakSaNena prakAradvayenApi virAjate, tatra hi na tatkaluSI bhavati na cAmlaM nApi ca parizravati, evamuktanItyA bahuzrute subvyatyayAdbhikSI, dharmo-yatidharmaH, kIrtiH tathA zrutaM-Agamo virAjate iti sambandhaH, yadyapi dharmakIrtizrutAni nirupalepatAdiguNena svataH zobhAbhAJji tathApi mithyAtvAdikAluSyavigamato nirmalatAdiguNena zaGkha iva payo bahuzrute sthitAnyAzrayaguNena vizeSataH zobhante, tAnyapi hi na tatra mAlinyamanyathAbhAvaM hAni vA kadApi pratipadyate, anyatra tvanyathAbhUtabhAjanasthapayovadanyathApi syuH||15|| 341 // punabahuzrutastavamAha jahA se kaMboANaM, Ainne kathae siyaa| Ase javeNa pavare, evaM havai bahussue // 342 // ___ yathA-yena prakAreNa saH pratItaH kambojAnAM-kambojadezodbhavAnAM prakramAdazvAnAM madhye AkIrNo-vyAptaH, zIlAdiguNaiH iti gamyaM, kanthakaH-pradhAno'zvo, yaH kila dRSacchakalabhRtakutupanipatanadhvanene trasyati, syAt-bhaved , azvaH-turaGgamaH, javena| vegena pravaraH pradhAnaH, evamitIdRzo bhavatI bahuzrutaH, jainA hi vatino kambojA ivAzveSu jAtijavAdiguNairanyadhArmikApekSayA zrutazIlAdibhizca varA eva, ayaM tvAkIrNakanthAzvavatteSvapi pravaraH // 16 // 342 // FoxaxXOOXAXXXXXXX | bahuzrutApA jahAinnasamArUDhe, sUre daDhaparakame / ubhao naMdighoseNaM, evaM havai bahussue // 343 // Jain Educatio n al For Privale & Personal use only ainelibrary.org Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Xok AkIrNa-suguNAzvaM samArUDhaH-adhyAsitaH AkIrNasamArUDhaH, zUraH-subhaTaH dRDhaparAkramo-gADhazarIrasAmarthyaH, ubhayataH- bahuzrutaavacUrNiH vAmato dakSiNato'grataH pRSThato vA, nandIghoSeNa-dvAdazatUryaninAdena, yadvAzIrvacanAni nAndI jIyAstvamityAdIni tad ghoSaNa pUjA bandIkRtena, lakSaNe tRtIyA, yathaivaMvidhaH zUro na kenacidabhibhUyate, na cAnyastadAzritaH, tathA ayamapi jinapravacanAzvAzrito dhyayanam // 8 // dRpyat paravAdidarzane'pi cAtrastastajaye samarthaH, ubhayato-dinarajanyoH svAdhyAyaghoSarUpeNa svaparapakSayo; ciraM jIvatvanvAsau yenAnena pravacanamuddIpitaM ityAdyAzIrvAdAtmakena nAndIghoSeNopalakSitaH, paratIrthibhirnAbhibhavituM zakyo, na ca tadA*zrito'nyo'pi // 17 // 343 // kuJjaravRSabhojahA kareNuparikiNNe, kuMjare sahihAyaNe / balavaMte appaDihae, evaM0 // 344 // pamAbhyAM kareNuparikIrNo-hastinIbhiH parivRtaH kuJjaraH SaSTihAyanaH-paSTivarSapramANaH tasya hi etAvatkAlaM yAvatprativarSa balopacayaH, bahuzrutastavaH apratihato madotkaTairapyanyairgajaiH, so'pi kareNubhiriva paraprasaranirodhinIbhirautpattikyAdibuddhibhirvidyAbhizca vRtaH, SaSTihAyanatayA cAtyaMtasthiramatiH, ata eva ca balavattvenApratihato bhavati, darzanopahantRbhirbahubhirapi na pratihantuM zakyate // 18 // 344 // jahA se tikkhasiMge, jAyakkhaMdhe virAyai / vasabhe jUhAhivatI, evaM0 // 345 // F81 // tIkSNe-nizitAgre zRGge yasya sa tathA, jAtaH-upacitIbhUtaH skandho yasyeti sa tathA, samastAGgopAGgopacitatvopalakSaNaM XcedaM, virAjate, vRSabho yUthasya-gavAM samUhasyAdhipatiH san , so'pi parapakSabhettRtayA tIkSNAbhyAM svaparazAstrAbhyAM zRGgAbhyAmivo Jain Education national For Private & Personal use only RANMainelibrary.org Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ palakSito, gacchagurukAryadhurAdharaNadhIreyatayA ca jAtaskandha iva jAtaskandhaH, ata eva yUthasya-sAdhvAdivRndasyAdhipatiHAcAryapadavIM gataH san virAjate // 19 // 345 // jahA se tikkhadADhe, odagge duppahaMsae / sIhe migANa pavare, evN0|| 346 // tIkSNadaMSTraH, udagraH-utkaTo'ta eva duSpradharSa eva duSpradharSakaH-anyairdurabhibhavaH, siMho mRgANAM-AraNyaprANinAM pravaro bhavati | evaM bhavati bahuzrutaH, ayamapi parapakSabhettRtayA tIkSNadaMSTrAbhiriva naigamAdinayaiH pratibhAdiguNodagratayA ca durabhibhava ityanyatIrthAnAM mRgasthAnIyAnAM pravara eva // 20 // 346 // aparaM jahA se vAsudeve, saMkhacakkagadAdhare / appaDihayabale johe, evaM0 // 347 // viSNuH zaGkhacakragadAdharaH, apratihatabala:-askhalitasAmarthyaH, ayamarthaH-ekaM sahajasAmarthyavAn , anyacca tathAvidhAyudhAnvita iti, yodhaH-subhaTaH, so'pyekaM svAbhAvikapratibhAprAgalbhyavAn , aparaM zaGkhacakragadAbhiriva samyagjJAnadarzanacAritrairupeta thA iti, yodha iva yodhaH karmavairiparAbhavaM prati // 21 // 347 // aparaM ca jahA se cAurate, cakkavaTTI mhiddddie| coddasarayaNAhivaI, evN0|| 348 // siMha viSNUpamAbhyAM bahuzrutastavaH Jain Education anal For Privale & Personal use only X a inelibrary.org Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // / 82 / / catasRSvapi divantaH- paryantaH - ekatra himavAn anyAsu tridikSu samudraH svasambandhitayA asyeti caturantaH, yadvA catubhirhayagajarathanarAtmakairantaH - zatruvinAzAtmako yasyeti sa tathA, cakravarttI - SaTkhaNDa bharatezaH maharddhiko divyAnukArilakSmIkaH, caturdazaratnAdhipaH, sopyAsamudrAntamahIkhyAtakIrttistisRSu dikSu, anyatra himavatsthabandIbhUtavidyAdharavRndakhyAtakIrtizceti dikcatuSTayavyApikIrttitayA caturanta ucyate, caturbhirvA dAnAdidharmaiH antaHkarmArivinAzaH asyeti sa tathA, RddhayazcAmaSaiSadhyAdayaH 'cakravarttinamapi yodhayedityevaMvidhapulA kalandhyAdayazca mahatya evAsya syuH, santi cAsyApi caturdazaralopamAni sarvAtizayanidhAnAni pUrvANIti na kathaM cakravarttitulyatA asyeti // 22 // 348 // jahA se sahassakkhe, vajjapANI puraMdare / sakke devAhivaI, evaM0 // 349 // sahasramaNAmasyeti sahasrAkSaH, atra ca sampradAyaH- "sahassakkhetti paMcamaMpi sayAI devANaM tassa, tesiM sahassamakkhINaM, tesiM nIie vikkamai, ahavA-jaM sahassaNaM acchINaM dIsai taM so dohiM acchIhiM anbhahiyatarAgaM dIsai / " vajraM pANAva vajrapANiH, lokoktayA pUrdAraNAtpurandaraH, ka IdRgityAha - zakraH - devAdhipatiH so'pi zrutajJAnena netrasahasreNaiva jAnIte, vajralakSaNasya pANau sambhavAt vajrapANiH, pUzca zarIramapyucyate, tadvikRSTatapo'nuSThAnato dArayatIti purandaraH, zakravad, devairapi dharme'tyantanizcalatayA pUjya iti tatpatirapyucyate // 23 // 349 // jahA se timiraviddhaMse, uttidvaMti divAyare / jalate iva teeNaM, evaM0 // 350 // Jain Education onal CXCXCXX CXXX XXXXX bahuzruta pUjA dhyayanam 11 cakravarti | devendropame // 82 // inelibrary.org Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - XXXOXOXOXOXOXOXXX sUrya timira-andhakAraM vidhvaMsayati-apanayati, timiravidhvaMsaH, uttiSThan-udgacchan divAkaraH-sUryaH, sa hi Urdhva nabhobhAgamati*krAmannatitejasvitAM bhajate, avataraMstu na tathetyevaM vizeSyate jvalanniva jvAlAM muzcanniva tejasA, so'pyajJAnatimirApahArakaH / saMyamasthAneSu vizuddhavizuddhatarAdhyavasAyata utsarpana tapastejasA jvalan iva syAt // 24 // 350 // jahA se uDavaI caMde, nakkhattaparivArie / paDipunne puNNimAsIe, evN0|| 351 // __uDUnA-nakSatrANAM patiH-candraH, nakSatrairazcinyAdibhirupalakSaNatvAt grahaistArAbhizca parivAraH saJjAto'syeti nakSatraparivAritaH, pratipUrNaH-samastakalopetaH, kadA ?, paurNamAsyAM, asAvapi hi nakSatrANAmivAnekasAdhUnAmadhipatitvena pratipUrNazca syAt // 25 // 351 // jahA se sAmAiyANa(sAmAiyaMgANaM pA0), koTThAgAre surakkhie / nANAdhaNNapaDippuNNe, evN0|| 352 // ___samAjaH-samUhastaM samavayantIti sAmAjikAH-samUhavarttayo lokAsteSAM, koSThA-dhAnyapallyAsteSAM agAraM-gRhaM, suSTu-prAharikapuruSavyApAraNAdinA rakSitaH-pAlito dasyumUSakAdibhyaH surakSitaH, nAnAdhAnyAdi zAlimudgAdIni taiH pratipUrNo bhRtaH, so'pi sAmAjikAnAmiva gacchavAsinAmupayogibhirnAnAdhAnyairivAGgopAGgAdibhedaiH zrutavizeSaiH pratipUrNa eva syAt , surakSitazca pravacanAdhAratayA, yata uktaM-"jeNa kulaM AyattaM taM purisaM AyareNa rakkheha / " ityAdi // 26 // 352 // jahA sA dumANa pavarA, jaMbUnAma sudaMsaNA / aNADhiyassa devassa, evN0|| 353 // candrAdyupamA: Sin dat For Privale & Personal use only Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XOXOXOXO uttarA0 yathA sA dumANAM madhye pravarA jambUH nAmnA sudarzanA nAma sudarzanA, na hi yatheyamamRtopamaphalA devAdyAzrayazca tathA anyaH bahuzrutaavacUrNiH kazcid dumo'sti, sA ca kasyetyAha-anAdRtasya nAmnaH-jambUdvIpezavyantarasurasyAzrayatvena sambandhinI, so'pyamRtopamaphala- pUjA* kalpazrutAnvito devAdInAmapi ca pUjyatayA abhigamanIyaH, zeSadumopamasAdhuSu pradhAnazca syAt // 27 // 353 // dhyayanam jahA sA naINa pavarA, salilA sAgaraMgamA / sIyA nIlavaMtapavahA(bhavA pA0), evN0|| 354 // nadInAM pravarA salilamasyA astIti 'abhrAdyapratyaye' salilA-nadI, sAgaraGgamA-samudrapAtinI, na tu kSudranadIvadapAntarAla eva vizIyate, (zItA), nIlavataH pravahatIti nIlavatpravahA, so'pi nadInAmivAnyasAdhUnAmazeSazrutajJAninAM vA madhye pradhAno vimalajalakalpazrutAnvitazca, tathA sAgaramiva muktimevAsI gacchati, taducitAnuSThAne pravRttatvAt , na cAnyatIrthyAnAmiva jambUzItAdevAdibhavavAJchA tathA ca kathamasya teSAmiva prAyo'pAntarAlavasthAnaM, nIlavattulyAccocchritocchritamahAkulAdevAsya prasUtizcama mandarA grupamAH syAt // 28 // 354 // jahA se nagANa pavare, sumahaM maMdare girI / nANosahipajjalie, evN0|| 395 / / > nagAnAM-parvatAnAM madhye pravaraH, iha pUrvatra va nirdhAraNe SaSThI, sumahAn-atyuccaH, mandaro giriH-meruparvataH, prajvalitA * nAnauSadhayo'sminniti prajvalitanAnauSadhiH, prAkRtatvAt pUrvAparanipAtaH, tA hyatizAyinyaH prajvalantya evAsata iti, evaM meruvat // 83 // so'pi zrutamAhAtmyenAtyantasthira iti zeSagirikalpAparasthirasAdhvapekSayA pravara eva AmapauSadhyAdilabdhibhiH tamasyapi prakAzakazca syAt // 29 // 355 // Jain Educati MANDainelibrary.org o nal Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Xx kiM bahunA jahA se sayaMbhUramaNe, udahI akkhaodae / nANArayaNapaDipuNNe, evaM bhavai bahussue / / 356 // svayambhUramaNaH samudraH akSaya - avinAzyudakaM - jalamasminniti akSayodakaH, nAnAratnairmarakatAdibhiH pratipUrNaH, so'pyakSayasamyagjJAnodako nAnAtizayaratnavAMzca syAd, yadvA akSata udayo yasya sa akSatodayaH // 30 // 356 // sAmpratamuktaguNAnuvAdanaphalopadarzanatazca tasyaiva mAhAtmyamAha ? samuddagaMbhIrasamA durAsayA, acakiA keNai duppahaMsayA / assa puNNA viulassa tAiNo, khavettu kammaM gahamuttamaM gayA / / 357 // samudrasya ArSatvAt gAmbhIryeNa - alabdhamadhyAtmakena guNena samAH samudragambhIrasamAH, duHkhenAzrIyante - abhibhavabuddhyA AsAdyante vA - jetuM sambhAvyante kenApIti durAzrayA durAsadA vA ata evAcakitA - atrAsitAH, kenacitparISahAdinA parapravAdinA vA, tathA duHkhena pradhayante - parAbhUyante kenApIti duSpradharSakAH, subvyatyayAt zrutena-Agamena pUrNAH, vipulenaaGgopAGgaprakIrNakAdibhedato vistIrNena tAyinaH trAyiNo vA, evaMvidhAzca bahuzrutA eva, tAneva phalato vizeSayitumAha-kSapayitvA - vinAzya karma - jJAnAvaraNAdi, gatimuttamAM- muktimityarthaH, gatAH prAptAH, upalakSaNatvAt gacchanti gamiSyanti ca, iha caikavacanaprakrame'pi bahuvacananirdezatA pUjyatAkhyApanArtha vyAptyarthaM vA // 31 // 357 // phalopa mukhema bahuzrutastavaH Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ K uttarA0 avacUrNiH itthaM bahuzrutaguNavarNanAtmikAM pUjAmuktvA ziSyopadezamAhatamhA suyamahiDhejA, uttamahagavesae / jeNa'ppANaM paraM ceva, siddhiM saMpAuNijAsi // 358 // ttibemi|| yasmAdamI muktigamanAvasAnA bahuzrutaguNAstasmAt zrutaM adhitiSThet-adhyayanazravaNacintanAdinA''Azrayet , uttamo'rthaHprayojanaM, sa ca mokSa eva taM gaveSayati-anveSatIti, uttamArthagaveSakaH, yena kiM syAdityAha-yena zrutAzrayaNena AtmAnaM paraM cAnyaM tapasvyAdikaM, eva avadhAraNe, bhinnakramazca, tataH siddhiM-muktiM samprApayedeva, neha kazcitsandehaH // 32 // 358 // bahuzruta pUjAdhyayana 11 // 84 // iti bhushrutpuujaadhyynaavcuuriH|| ziSyopadeza XXXXOXOXOX**ox // iti zrIuttarAdhyayane ekAdazasya bahuzruta pUjAdhyayanasya avacUriH samAptA // X // 8 // Jain Education Interational For Private & Personal use only Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha dvAdazaM harikezIyamadhyayanam / anaMtarAdhyayane bahuzrutapUjoktA, iha tu bahuzrutenApi tapaH kAryamiti khyApanArtha tapaHsamRddhirupavarNyate harikezinidarzanenasovAgakulasaMbhUo, gu(a pA0)Nuttaradharo munnii| hariesa balo nAma, AsI bhikkhU jiiMdio // 359 // ___ atra sampradAyo yathA (60 44) mathurAyAM zaMkho nAma yuvarAjA pravrajya viharan gajapuraM gataH, tatra bhikSAM hiNDannekAM rathyAM prAptaH, sA'tyuSNakAle kenApi na *tapassamRdvau zakyate atikramayituM, yo'jAnastatra yAti sa mriyate, tasyA nAma hutavaharathyeti jAtaM, eSA rathyA nirvahatIti sAdhunA pRSTe harikezipurohitaputro vidviSTo'vadat-nirvahati, sAdhorgacchatastapaHprabhAvAcchItIbhUtA sA dRSTvA prabuddhaH sa, prabajito, jAtirUpamadaM kRtvA dRSTAntaH khargataH, tatazyutvA mRtagaGgAtIre balakoTTanAmAno harikezAsteSAM patirapi balakoTTaH, tasya gaurI gAndhArI bhArye, gaurIkukSe | sa utpede, sA svapne vasantamAsaM tatra cUtaM puSpitaM cApazyat , svapnapAThakaiH putraphalakathanaM, samaye jAtaH, sa pUrvakarmaNA kAlo | virUpaH, balanAma kRtaM, sa kalahapriyo'marSaNaM, anyadA kasmiMzcidutsave te sambhUya mAMsamaznanti surAM ca pibanti, sa tanmadhye pravezaM na labhate yAvattAvattatrAhirAgAt, tairmAritazca, tataH kSaNena bheruNDasarpa AgAt, tairnirviSo'yamiti jJAtvA jIvanmuktaH, a taM dRSTvA balo'cintayat-'aho svadoSeNaiva jIvAH klizyante, tasmAd "bhaddaeNeva hoavvaM, pAvai bhaddANi bhddo| saviso uttarA015 Jain Education onal For Privale & Personal use only Mahainelibrary.org Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 85 // hammae sappo, bheruMDo tattha muccaI // 1 // " ( u0 ni0 326 ) iti cintayan sambuddhaH, prabrajito, gato vANArayAM, tindukodyAne gaNDIyakSAyatane anujJApya tasthau, so yakSastattItratapasA upazAnto jAtaH saMstaM sevate, athAnyadA kosalikarAjaputrI puSpAdInyAdAya yakSamarcituM tatrAgatA, pradakSiNAM kurvatI taM sAdhuM kAlaM vikarAlaM dRSTvA niSThubhati sma, yakSeNa ruSTena vivazIcakre, tato gRhaM nItA, Avezito'vAdIt tadA muJcAmi cet tasyaiva dadadhvaM, mAnitaM rAjJA, tato muktA, pazcAt rAjJA vivAhitA, pratimAsthaH sa necchati, tata RSipatlIti kRtvA purodhaso'rpitA, pazcAdyajJe dIkSitukAmena purohitena yakSapalI bhaviSyatIti svIkRtA ca sA' iti sambandhaH / zvapAkAH - cANDAlAsteSAM kule sambhUtaH - samutpannaH - zvapAkakulasambhUtaH, guNeSu uttarAH-pradhAnAH, jJAnAdayastAn dhArayati guNottaradharo muniH, zvapAkakulotpanno'pi kadAcitsaMvAsAdinA anyathaiva pratItaH syAdata Aha- harikezo- harikezatayaiva - cANDAlatayaiva pratIto, balAhva AsIt abhUt, bhinatti sadanuSThAnena kSudhamaSTavidhaM karmeti bhikSuH, ata eva jitAni - vazIkRtAnIndriyANi yeneti jitendriyaH // 359 // tathA iriesa bhAsAe, uccArasamiIsu ya / jao AyANanikkheve, saMjao susamAhio // 360 // IrSyA - eSaNAbhASoccAra samitiSu, bhAsAetti ekAro'lAkSaNikaH, co bhinnakramo'gre yokSyate, yato- yatnavAn, tathAdAnanikSepe ca, samitizabdazca madhyasthito DamarakamaNirivAdyantayorapi sambadhyate, tatazcAdAnanikSepasamitAviti yojyaM, kiMbhUtaH san ?, saMyataH-saMyamavAn, susamAhitaH - suSThusamAdhimAn // 360 // Jain Education on **OX CXCX ** c*****c*** XCX hari kezIyama dhyayanam 12 harikezi dRSTAntaH / / 85 / / ainelibrary.org Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA maNagutto vayagutto, kAyagutto jiiNdio| bhikkhaTThA baMbhaijami, jannavADamuvaDio // 361 // manoguptyA guptaH saMvRto mayUravyaMsakAditvAnmadhyapadalopIsamAsAnmanoguptaH, evaM vAggupto-niruddhavAkprasaraH, kAyaguptaMasatkAyakriyAvikalA, jitendriyaH punarupAdAnaM asya kadAcitkatvanirAsArtha atizayakhyApanArtha ca, bhikSArtha, brahmaNAM-viprANAM ijyA-yajanaM yasmin , subbyatyayAt yajJapATe vA upasthitaH-prAptaH // 361 // taM ca tatrAyAtaM samIkSya tatratyalokA yadakurvastadAha taM pAsiUNamijaMtaM, taveNa parisosiyaM / paMtovahiuvagaraNaM, uvahasaMti aNAriyA / / 362 // tamiti balanAmAnaM dRSTvA AyAntaM-AgacchantaM, tapasA parizoSitaM-kRzIkRtaM, tathA prAnta-jIrNamalinatvAdibhirasAraM upadhiHvarSAkalpAdiH, sa eva upakaraNa-dharmazarIropaSTambhaheturasyeti prAntopadhyupakaraNastaM upahasanti anAryA:-mlecchAH, tatazcAnAryA ivAnAryAH sAdhunindAdinA // 362 // kathaM punaranAryAH kathaM copahasitavantaste ityAhajAimayaM paDithaddhA, hiMsagA ajiiNdiyaa| abaMbhacAriNo bAlA, imaM vayaNamabbavI // 363 // kayare(ko re pA0)Agacchai dittarUve !, kAle vikarAle phoknaase| omacelae paMsupisAyabhUe, saMkaradUsaM parihiya kaMThe // 364 // harikezi svarUpa viprANAM pralApazca Jain Education G onal For Privale & Personal use only Lainelibrary.org Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -*-0 hari uttarA0 avacarNiH/ kezIyamadhyavanam // 86 // 12 gAthAdvayaM, jAtimadena 'brAhmaNA vaya'miti anena pratistabdhAH, hiMsakA:-prANyapakAriNaH, ajitendriyaH, ata evAbrahmamaithunaM taccarituM zIlaM dharmo vA eSAM te abrahmacAriNaH, ata eva bAlA iva bAlAH, bAlakrIDAnukAriSvagnihotrAdiSu pravRttatvAt, idaM vakSyamANaM vacanaM tibyatyayAdabruvan-uktavantaH, kiM tadityAha-kataraH prAkRtatvAdekAraH Agacchati-AyAti, dIptarUpaH, dIptavacanaM tu atibIbhatsopalakSaka, atyantadAhiSu sphoTakeSu zItalakavyapadezavat, kAlo varNataH vikarAlako-bhayAnako danturatvAdinA, dezIvacanatvAtphokkA-agre sthUlonnatA nAsA asyeti phokvanAsaH, avamanthi-asArANi laghutvajIrNatvAdinA celAni-vastrANyasyeti avamacelakaH, pAMzunA-rajasA pizAcavadbhUto jAto, gamakatvAtsamAsaH, pizAco hi laukikAnAM dIrghazmazrunakharomA pAMzuguNDitazceSTastataH so'pi niSpratikarma tayA rajodigdhadehatayA caivamuktaH, saGkaraH prastAvAttRNabhasmagomayAdInAM melaka utkuruDiketyarthaH, tatra dUSyaMvastraM saGkaradUSyaM, tatra hi yadatyantanikRSTaM-nirupayogi tallokairutsRjyate, tatastatpratyayamanyadapi tathoktaM, yadvojjhitadharmakamevAsau gRhNAti ityevamuktiH, paridhRtya-nikSipya, ka? kaNThe-gale, so hyanikSiptopakaraNa iti svamupadhimupAdAyaiva bhrAmyati, atra kaNThaikapAdhai kaNThazabdaH // 363-364 // itthaM dUrAdAgacchannuktaH, AsannaM cainaM kimAhurityAha kayare(ko re pA0)tumaM iya adaMsaNijje ?, kAe va AsA ihamAgao'si / omacelagA! paMsupisAyabhUyA !, gaccha krakhalAhi kimihaM Thio'si // 365 // brAhmaNAnAM svarUpamuktizca XOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXE // 86 // Jain Education Internamonal For Privale & Personal use only helibrary.org Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ katarastvaM, ko re iti pAThe kastvaM re iti nIcAmantraNe, iti-evamadarzanIyo-draSTumanarhaH, kayA vA-kiMrUpayA vA AzayA, prAkRtatvAdekAralup, iha-yajJapATake, mo'lAkSaNikaH, AgataH-prAptaH asi-bhavasi, avamacelakaH pAMzupizAcabhUtaH, punaranayoruktiratyantAdhikSepapradarzanArtha, gaccha-braja, prakrAmAdyajJapATakAt , khalAhitti dezIvacanatvAdapasara asmadRSTipathAt , tathA kimiha | yajJapATake sthito'si tvaM ?, naiveha tvayA stheyamiti bhAvaH // 7 // 365 // evamadhikSipte'pi tasmin munI prazamaparatayA kiJcidajalpati, tatsAnnidhyakArI gaNDItindukayakSo yadaceSTata tadAha jakkho tahiM tiMduyarukkhavAsI, aNukaMpao tassa mhaamunniss| pacchAyaittA niyagaM sarIraM, imAI vayaNAI udAharitthA // 366 // X brAhmaNAlApe yakSo-vyantaravizeSaH, tasminnavasare iti gamyaM, tindukavanamadhye tinduko nAma vRkSastadvAsI, tasyaivAdhazcaityaM yatra sa sAdhuHyakSottarama sthito'sti, anurUpaM kampate-ceSTate ityanukampaka:-anukUlakriyA pravRttiH, kasyetyAha-tasya harikezabalasya mahAmuneH pracchAdya| prakarSaNAvRtya nijaka-AtmIyaM zarIraM tadehe evAvizya, svayamanupalakSyaH san ityarthaH, imAni vakSyamANAni vacanAni udAhArSIt-1K udAhRtavAn // 8 // 366 // kAni punastAnItyAha samaNo ahaM saMjau baMbhayArI, virao dhaNapayaNa(pra0 synn)prigghaao| parappavittassa u bhikkhaphAle, annassa aTThA ihamAgaomi // 367 // Jain Education For Privale & Personal use only ROUNainelibrary.org Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 87 // viyarijjai khajjai bhujjaI ya, annaM pabhUyaM bhavayANameaM / jANAhi me jAyaNajIvi (pra0 va) Nutti, sesAvasesaM lahao (pra0 U) tavassI // 368 // gAthAdvayaM zramaNo - muniH, ahaM kimabhidhAnata evetyAzaGkayAha - saMyata-asadvyApArebhya uparataH, ata eva brahmacArI - brahmacaryavAn, tathA virato - nivRttaH, kuto ?, dhanaM-catuSpadAdi pacanaM ca AhArasya niSpAdanaM, parigrahazca dravyAdInAM mUrcchA tasmAt, ata eva torevArthatvAtparapravRttasyaiva- parArtha niSpannasyaiva, na tu madarthaM sAdhitasyeti bhAvaH, bhikSAkAle annasya arthAya, bhojanArthamiti bhAvaH / iha yajJavATa ke Agato'smi anena yaduktaM 'katarastvamityAdi tatprativacanamuktaM, evamukte te kadAcidabhidadhyuH - neha kiJcitkasmaiciddIyate, na vA deyamastyata Aha-vitIryate - dIyate dInAnAthAdibhyaH, khAdyate khaNDakhAdyAdi, bhujyate ca bhaktaM sUpAdi, annaM sarvamapi sAmAnyenocyate, prabhUtaM bhavatAM sambandhi etatpratyakSaM jAnIta- avagacchata, sUtratvAnmAM yAcanena jIvanaM - prANadhAraNamasyeti yAcanajIvanaH, ArSatvAdikAraH, iti-svarUpaparAmarzakaH, yatazcaivaM tataH, yadvA yAcanajIvanazIlaM - yAcanajIvinaM, dvitIyArthe SaSThI, ityasmAddhetoH zeSAvazeSamuddharitasyApyuddharitamantaprAntamityarthaH, labhatAM prApnotu tapasvIyatirvarAko vA bhavadabhiprAyeNa // 9 // 367 // 368 // evaM yakSeNokte te prAhuH saras bhoyaNa mAhaNANaM, attaTThiaM siddhamihegapakkhaM / naU va (pra0 ucca) yaM erisamannapANaM, dAhAmu tujjhaM kimihaM Thio'si ? // 369 // XXXCXXXCXX harikezIyamadhyayanam 12 zramaNasvarUpamAgamana prayojanaM ca 11 20 11 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upaskRtaM-lavaNavesavArAdisaMskRtaM, bhojanaM mAhanAnAM-brAhmaNAnAM AtmArthe bhavaM-AtmArthika, brAhmaNairapyAtmanaiva bhojyaM, na| | tvanyasmai deyaM, kimiti, yataH-siddhaM niSpannaM, iha yajJe ekaH pakSo vipralakSaNo yasya tadekapakSako'rtho yadasminnupaskriyate na tadbrAhmaNavyatiriktAyAnyasmai dIyate, vizeSatastu zUdrAya, yaduktaM-"na zUdrAya matiM dadyAnnocchiSTaM na haviSkRtam / na cAsyopadizeddharma, na cAsya vratamAdizet // 1 // " yatazcaivamato natu-naiva vayaM IdRzamuktarUpaM, annaM codanAdi, pAnaM ca drAkSApAnAdyannapAnaM dAsyAmaH, tubhyaM naivehAvasthitAvapi tava kiMciditi bhAvaH // 11 // 369 // yakSa Aha *na dadama iti thalesu bIAI vavaMti kAsayA, taheva ninnesu ya aassaae| vacane kRSIeAi saddhAi dalAhi majjhaM, ArAhae puNNamiNaM khu khittaM (gA hohima puNNakhettaM paa0)|| 370 // | balavaddeyatA sthaleSu-jalAvasthitirahiteSu uccabhUbhAgeSu bIjAni-godhUmazAlyAdIni vapanti-ropayanti karSakAH-kRSIbalAH, tathaiva-yathA sthaleSvevameva, nimneSu-nIcabhUbhAgeSu ca AzaMsayA-atyantavarSaNe sthaleSu alpavarSaNe nimneSu (ca) phalAvAptiH syAdityevamabhilASAtmikayA, etayA-etadupamayA uktarUpakarSakAzaMsAtulyayetyarthaH, zraddhayA-vAJchayA dadadhvaM mahyaM, ko'rthaH? yadyapi bhavatAM nimnopamatvabuddhirAtmani, mayi tu sthalatulyatAdhIstathApi me dAtumucitaM, atha syAd evaM datte'pi na phalAvAptirityAha-khorevArthasya bhinnakramatvAdArAdhayedeva puNya-zubhaM, idaM dRzyamAnaM kSetramiva kSetraM puNyasasyaprarohahetutayA AtmAnameva pAtrabhUtamevAha // 12 // 370 // CXOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXXX Sain Educ a tional For Privale & Personal use only ww.jainelibrary.org Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezIyamadhyayanam 12 uttarA te prAhuHavacUrNiH khettANi amhaM viiyANi loe, jahiM pakinnA viruhaMti punnnnaa| je mAhaNA jAivijovaveyA, tAI tu khittAI supesalAI // 371 // // 88 // kSetrANIti kSetropamAni pAtrANyasmAkaM viditAni-jJAtAni vartanta iti zeSaH, subbyatyayAdyeSu prakIrNAni-dattAni azanAbadAnIti zeSaH, virohanti-janmAntaropasthAnataH prAdurbhavanti pUrNAni-samastAni, kAni punastAnItyAha-ye brAhmaNA jAtividyopatAH tAnyeva kSetrANi, zobhanAni-prItikarANi vA, na tu bhavAdRzAni zUdrajAtIni vedAdividyAbahiSkRtAnIti, yaduktaM-" samamazrotriye dAna, dviguNaM brAhmaNabruve / sahasraguNamAcArye, anantaM vedapArage // 1 // " // 13 // 371 // yakSa Aha koho ya mANo ya vaho ya jesiM, mosaM adattaM ca pariggaraM ca / te mAhaNA jAivijAvihI(praha)NA, tAI tu khittAI supAvayAiM // 372 // krodhazca mAnazca, cAnmAyAlobhI yeSAM prakramAdbhavatAM, mRSA 'satyabhAmA satye tivatpadaikadezasya darzanAdadattAdAnaM, cAnmaithunaM *ca, astIti sarvatra gamyaM, te iti krodhAdyupetA yUyaM brAhmaNA jAtivihInAH, yataH-"ekavarNamidaM sarva, puurvmaasiidyudhisstthir!| kriyAkarmavibhAgena, cAturvarNya vyavasthitam // 1 // " "brAhmaNo brahmacaryeNa, yathA zalyena zallikaH" iti vacanAt, brAhmaNa krodhAyupeta brAhmaNe kSetrAbhAvaH * For Privale & Personal use only Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AraMbhatve tvasAdhakabrahmacaryakriyAdyabhAvAnna jAtiH, tathA viratirUpajJAnaphalAbhAvAnnApi vidyA iti, turevArthabhinnakramaH, tatastAni bhavadviditAni brAhmaNalakSaNAni kSetrANi supApakAnyeva, na tu supezalAni krodhAdyupetatvenAtizayapApahetutvAt // 14 // 372 // kadAcitte vadeyuH-vedavidyAvido vayaM, ata eva ca brAhmaNA ityAha tubbhettha bho!bhAraharA girANaM, aTuM na yANAha ahijja vee| uccAvayAI muNiNo caraMti, tAI tu khittAI supesalAI // 373 // yUyamatra loke, bho ityAmantraNe, bhAradharA girA-vedasambandhinInAM, yato'rtha na jAnItha, apergamyatvAt adhItyApi vedAna, tathAhi 'AtmA're jJAtavyo nididhyAsitavyaH', tathA 'karmabhirmRtyumRSayo niSeduH, prajAvanto draviNamanvicchamAnAH, athAparaM karmabhyo'mRtatvamAnazuH'-"pareNa nAkaM nihitaM guhAyAM, vibhrAjate yadyatayo'vizanta / vedAhametaM puruSaM mahAntaM, tameva viditvA*mRtatvameti // 1 // nAnyaH panthA ayanAye"tyAdivacasAM yadyarthavettAraH syuH tatkimartha yAgAdi kurvIran ?, tatastattvato vedavido'pi bhavanto na bhavanti, kAni tarhi kSetrANItyAha-uccAvacAni-uttamAdhamAni munayazcaranti-bhikSArtha paryaTanti ye gRhANIti zeSaH, natu bhavanta iva pacanAdyArambharatAH, tatastattvatasta eva vedavidaH, tatrApi bhaikSavRtterevoktatvAt , tathA coktaM "carenmadhukarI vRttimapi mlecchakulAdapi / ekAnnaM naiva bhuJjIta, bRhaspatisamAdapi // 1 // " yadvA uccavratAni-mahAvratAni ye munayazcarantiAsevante, na tu yUyamiva ajitendriyAH, tAnyeva munilakSaNAni // 15 // 373 // vedavidabhAvaH XXX Jain Education anal For Privale & Personal use only ainelibrary.org Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 89 // kope itthamadhyApakaM yakSeNa niruttarIkRtaM dRSTvA tacchAtrAH prAhuHajjhAvayANaM paDikUlabhAsI, pabhAsase kintu sagAsi amhaM / kezIyama dhyayanam avi eviNassau annapANaM, na ya NaM dAhAmu tuma(praha)niyaMThA! // 374 // 12 adhyApakAnAM-upAdhyAyAnAM pratikUlaM bhASate ityevaMzIlaH pratikUlabhASI san prabhASase-Se, kiM kSepe, turakSamAyAM, tato dhik bhavantaM, na vayaM kSamAmahe, yadItthaM bhavAn brUte sakAze-samIpe asmAkaM, apiH-sambhAvane etatparidRzyamAnaM vinazyatu, naiva, NaM vAkyAlaGkAre, dAsyAmaH tava he nirgrantha-gurupratyanIko hi bhavAn , anyathA tu kadAcidanukampayA yatkiJcidmo'pIti XI chAtrANAM bhAvaH // 16 // 364 // yakSa Aha yakSottaram samiIhiM majhaM susamAhiyassa, guttIhi guttassa jiiMdiyassa / jai me na dAhitya ahesaNijaM, kimaja jannANa labhittha laabh?|| 37 // samitibhiH mahyaM suSTha samAdhimate, guptibhiH guptAya, jitendriyAya, sarvatra caturthyarthe SaSThI, yadi me-mahyaM, majjhamityasya w89 // vyavahitatvAt kriyAM prati punarupAdAnamaduSTaM, na dAsyatha, athetyupanyAse, eSaNIyaM-eSaNAzuddhamannAdi, kiM ? na kiJcidityarthaH, adya-adhunA''rabdhayajJAnAM-yAgAnAM, yadvA he AryAH ! yajJAnAM lapsyadhvaM-prApsyadhvaM ?, lAbha-puNyaprAptirUpaM pAtradAnAdeva hi viziSTapuNyAvAptiH, anyatra tu tathAvidhaphalAbhAvAddIyamAnasya hAnireva // 17 // 375 // Jain Education a l For Privale & Personal use only nelibrary.org Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ K-XOKOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXO itthaM tenokte adhyApakapradhAna Aha ke ittha khattA uvajoiyA vA, ajjhAvayA vA saha khaMDiehiM ? / , eyaM khu daMDeNa phaleNa haMtA, kaMThaMmi cittUNa khaleja joNaM // 376 // ke atrAsmina sthAne kSatrA:-kSatriyAH upajyotiSkAH agnisamIpavartino mahAnasikA Rtvijo vA, adhyApakA-pAThakA vA, ubhayatra vA vikalpe, saha yuktAH khaNDikaiH chAtraiH, ye kimityAha, enaM zramaNakaM daNDena-vaMzayathyAdinA phalena-bilvAdinA, yadvA daNDena-kUparAbhighAtena phalena-muSTiprahAreNa hatvA-tADayitvA, tatazca kaNThe-gale gRhItvA skhalayeyuH-niSkAsayeyuH, vacanavyatyayAdye itthametadabhighAte niSkAsane vA zaktAH, NaM vAkyAlaGkAre // 18 // 376 // atrAntare yadabhUttadAha ajjhAvayANaM bayaNaM suNittA, uddhAiyA tattha bahU kumArA / daMDehi~ vittehiM kasehi beva, samAgayA taM isiM(pra0 muNi)tAlayaMti // 377 // ekatve'pi pUjyatvAdbahuvacanaM, vacanamuktarUpaM, (zrutvA) uddhAvitA vegena prasRtAH-tatra yatra munirasti, kumArAstaruNAzchAtrAdayaH, te hi krIDanakamAgatamiti rabhasato daNDaiH, vetraiH-jalavaMzAtmakaiH, kazaiH-vadhravikAraizca, eveti pUraNe, samAgatAH-samprAptA militA vA taM RSi tADayanti-ghnanti // 19 // 377 // adhyApakavAkye chAtropadravaH JainEducationa l For Private & Personal use only arbaryong Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 90 // Jain Education raNo tahiM kosaliyamsa dhUyA, bhaddatti nAmeNa aNidiyaMgI / taM pAsiyA saMjaya hammamANaM, kuddhe kumAre parinivvavei // 378 // asmiMzcAvasare rAjJo - nRpateH, tatra yajJapATe kozalAyAM bhavaH kauzalikastasya putrI bhadreti nAmnI aninditAGgI - cAruzarIrA, taM harikezabalaM dRSTvA saMyataM tasyAmapyavasthAyAM hiMsAderuparataM hanyamAnaM - daNDAdibhistADyamAnaM, kruddhAn kumArAn parinirvApayatiupazamayati // 20 // 378 // sA ca tAnparinirvApayantI tasya mAhAtmyamatiniHspRhatAM cAha devAbhiogeNa nioieNaM, dinnA mu raNNA maNasA na jhAyA / nariMdadeviMda'bhivaMdieNaM, jeNAmi vaMtA isiNA sa eso // 379 // sohu so ugato mahappA, jiiMdio saMjao baMbhayArI / jo me tathA necchaI dijamANI, piuNA sayaM kosalieNa raNNA // 380 // mahAjaso esa mahANubhAgo, ghoravvao ghoraparakkamo ya / mA evaM hIlaha ahIlaNijjaM, mA sabve teeNa bhe nihijjA // 389 // gAthA 3, devasyAbhiyogo - balAtkArastena niyojitena - vyApAritena dattA'smi, kena ? - rAjJA prakramAt kozalikena yasmA iti (aXaX harikezIyamadhyayanam 12 bhadrAvacanam // 90 // inelibrary.org Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a-KOKOKeXOXOXOXOXOXOXOXOXOXi | gamyaM, tathApi apergamyatvAnmanasApi na dhyAtA-nAbhilaSitA, prakramAdetena muninA, kIDazena? narendradevendrAmivanditena-stutena, ata eva yenAsmi ahaM vAntA-tyaktA RSiNA sa eSa-yuSmAbhiyaH kadarthayitumArabdhaH, tato na yuktametat , punarimamevArtha samarthayantItyAha-eSa eva sa na manAgapyatra saMzayaH, ugraM-dAruNaM karma zatru prati tapo'syetyugratapAH, ata eva mahAtmA jitendriyaH saMyataH brahmacArI, sa ka ityAha-yo mAM tadA necchati-nAbhilapati dIyamAnAM, kena?, pitrA svayaM, na tu pradhAnapreSaNAdinA, kozalikena rAjJA, tadanena nispRhatvamuktaM, punastanmAhAtmyamAha-mahAyazA eSa-pratyakSaH mahAnubhAga:-atizayAcintyazaktiH, ghoravratodhRtadurddharamahAvrataH, ghoraparAkramazca-kaSAyajayaM prati raudrasAmarthyaH, ayamIhak tataH kimityAha-mainaM yati hIlayata-avadhUtaM pazyata, ahIlanIyaM-avajJAtumanucitaM, kimityata Aha-mA sarvAn tejasA-tapomAhAtmyena me-bhavato niddhokSIt-bhasmasAtkArSIt , ayaM hi hIlito ruSTaH san sarvamapi bhasmAsAdeva kuryAditi bhAvaH // 21-23 // 379-381 // atrAntare mA bhUdetasyA vaco mRSeti yadyakSaH kRtavAMstadAha eyAiM tIse vayaNAi succA, pattIi bhaddAi subhAsiyAI / isissa veyAvaDiyaTThayAe, jakkhA kumAre viNi pAta(vAra pA0)yaMti // 382 // te ghorarUvA Thiya aMtalikkhe, asurA tahiM taM jaNaM tAlayaMti / te bhinnadehe ruhiraM vamaMte, pAsittu bhaddA iNamAhu bhujjo // 383 // bhadrAvacanaM sattarA016 JainEducation For Private & Personal use only Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XOX uttarA0 avacUrNiH harikezIyamadhyayanam 12 // 9 // M yakSavacanam gAthA 2, etAni prAguktAni tasyA vacanAni zrutvA, palyA-yajJavATezasya somadevapurohitasya, tasyaiva vA muneriti gamyaM, bhadrAyA-bhadrAbhidhAnAyAH, subhASitAni-sUktAni, vacanAnIti yojyaM, RSestasyaiva muneH, sUtratvAdvaiyAvRttyArtha-pratyanIkanivAraNArtha, yakSA bahuvacanaM yakSaparivArasya bahutvAt kumArAn vinivArayanti-vizeSeNopanato nivArayanti, tathA te yakSA ghorarUpAraudrAkAradhAriNaH sthitArantarikSe-AkAze, asurA-asurabhAvAnvitatvAt, tasmin yajJapATe tamupasargakAriNaM jana-chAtralokaM tADayanti-pranti, tatastAn kumArAn bhinnadehAn-yakSaprahArairvidAritAGgAn rudhiraM vamantaH-udgiranto dRSTvA bhadrA saiva-kauza-| likarAjasutA idaM vakSyamANaM vacanavyatyayAdAha-bete, bhuuyH-punH|| 24-25 // 382-383 // giri nahehiM khaNaha, ayaM daMtehiM khaayh| jAyateyaM pAyehiM haNaha, je bhikkhuM avamannaha // 384 / / AsIviso uggatavo mahesI, ghoravvao ghoraparakamo ya / agaNiM va pakkhaMda payaMgaseNA, je bhikkhuM bhattakAle vaheha // 385 // sIseNa evaM saraNaM uveha, samAgayA savvajaNeNa tumhe / jai icchaha jIviyaM vA dhaNaM vA, logapi eso kuvio DahijjA // 386 // gAthA 3, giri-parvataM nakhaiH khanatheva khanatha, iha ca mukhyakhananakriyAdyasambhavAdivavatimantareNApyupamArtho gamyate, evaM sarvatra XI jJeyaM, ayo-lohaM dantaiH khAdatheva khAdatha, jAtatejasaM-agniM, pAdaihatheva hatha-tADayatha ye yUrya, bhikSu prakramAdenaM avamanyatha 91 / / Jain Education a l For Private & Personal use only Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avadhIrayatha, anarthaphalatvAdbhivapamAnasyeti bhAvaH, kathamidamityAha-AzIviSaH-zApAnugrahasamarthaH, yadvA AzIviSa:-sarpa ivAsIviSaH, avajJAtaH san maraNaprada iti bhAvaH, kutaH punarayamevaMvidho ?, yata ugratapAH, mahAn-bRhan zeSasvargAdyapekSayA mokSastamicchati-abhilapatIti mahadeSI maharSirvA, yatazcaivamataH agniM, vA ivArthe bhinnakramazca, tataH praskandatheva-Akramatheva, kA iva ?, upamArthasya gamyamAnatvAtpataGgaseneva-zalabhatatiriva, yathA hyasau tatra nipatantI Azu ghAtamAmotyevaM bhavanto'pIti bhAvaH, ye yUyaM anukampitaM bhikSu bhikSukaM bhaktakAle-bhojanasamaye, tatra hi dInAderavazyaM deyamiti ziSTasamayo, yUyaM tu na kevalaM na yacchatha, kiMtu tatrApi vidhyatha-tADayatha, ayamatrAzayo-yato'yaM AzIviSAdivizeSaNAnvito munirito girinakhakhananAdiprAyamevedaM munitADanaM, atazca kRtyopadezamAha-zIrSaNa-zirasA enaM muni zaraNaM-trANaM upetA-abhyupagacchata, ko'rthaH ?, ziraHpraNAmapUrva ayamevAsmAkaM zaraNamiti pratipadyadhvaM, samAgatAH-saMmilitAH sarvajanena, sahArthe tRtIyA, yUyaM yadIcchata-abhilapatha, jIvitaM vA dhanaM vA, nAsmin kupite jIvitavyAdirakSAkSamamanyaccharaNamasti, yato lokamapi-bhuvanamapyeSa kupito dahedbhasmasAtkuryAt // 26-28 // 384-386 // samprati tatra patitAn yAdRzAn dadarza, dRSTvA ca yadaceSTata tadAha avaheDiya(AvaDie pA0)piDisauttamaMge, psaariyaabaahuakmmcitthe| nibbheriyacche ruhiraM vamaMte, uDDemuhe niggayajIhanitte // 387 // yakSavacanama -aXXXXXXXXXXXXX Jain Education For Private & Personal use only Alainelibrary.org Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PX uttarA0 mavacUrNiH harikezIyama dhyayanam // 12 // 12 te pAsiA khaMDia kaTThabhUe, vimaNo vi(pra0 vo)sanno aha mAhaNo so| isiM pasAei sabhAriyAo(pra0 ose), hIlaM ca niMdaM ca khamAha bhaMte ! // 388 // gAthAdvayaM, avaheThitAni-adhonAmitAni, pRSThiM yAvatsanti-zobhanAni uttamAGgAni yeSAM te avaheThitapRSThisaduttamAGgAstAn prasAritA-viralIkRtA bAhavo yairyeSAM te tathA, karmANi-agnau samit kSepAdIni tadviSayA ceSTA karma ceSTA sA na vidyate yeSAM | te tathA tAna , pasAriA ityatrAkAraH prAkRtatvAt , prasAritAni akSINi-locanAni yeSAM tAn , rudhiraM vamantaH, UrdhvamukhAn| unmukhIbhUtavaktrAn , ata eva nirgatajihvAnetrAn , tAnuktarUpAn dRSTvA ArSatvAtsupo luki khaNDikAn-chAtrAn kASThabhUtAn atyantanizceSTatayA kASThopamAn vigatamiva vigataM mano'syeti vimanAH, viSaNNaH-kathamamI sajIbhaviSyantIti cintAvyAkulaH, atheti darzanAnantaraM, sa somadevanAmA RSi-tameva harikezabalanAmAnaM prasAdayati, sabhAryAkaH, kathamityAha-hIlAM ca-avajJA nindA ca-doSoddhaTTanaM kSamasva-sahasva bhadanta ! // 29-30 // 387-388 // punaH prasAdanArthamevAha bAlehi mUDhehiM ayANaehiM, jaM hIliyA tassa khamAha bhaMte ! / mahappasAyA isi(pra0 muNi)No havaMti, na hu mugI kovaparA havaMti // 389 // bAlaiH-zizubhiH, mUDhaiH kaSAyamohanIyavazAdvaicitryaM gataiH, ata eva cAjJaiH-hitAhitavivekavikalaiH, yad ityupadarzane, KOKDOXOXOXOXOXOXe yAjJikabrAhmaNAnAM kSamApanA // 92 // Jain Educational For Private & Personal use only PCinelibrary.org Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education hIlitAH - avajJAtAH, sUtratvAt tat kSamadhvaM bhadanta !, kiM ca mahAn prasAdazcittaprasaktirUpo yeSAM te mahAprasAdA RSayo bhavanti, na punarmunayaH kopapAravazyagA bhinnavAkyatvAtpunarmunigrahaNamaduSTaM // 31 // 389 // munirAha puci ca ihi ca aNAmayaM ca (pacchA va taheva majjhe pA0), maNappaoso na meM asthi koI / jakkhA hu veyAvaDiyaM kariMti, tamhA hu ee nihayA kumArA // 390 // pUrva ca - purA, idAnIM ca - asminkAle, anAgate ca bhaviSyatkAle manaHpradveSo na me mamAsti, upalakSaNatvAt AsIt, bhaviSyati ca, ko'pi alpo'pi na ca kumArAvaheThanAdidarzanAt pratyakSaviruddhatA zaGkanIyA, huH yasmAt yakSA vaiyAvRttyaM pratyanIkapratighAtarUpaM kurvanti, tasmAt hurevArthe tasmAdeva hetorete nihatA- nitarAM tADitAH kumArAH, na tu mama manaHpradveSo'tra heturiti bhAvaH // 32 // 390 // saMprati tadguNAkRSTacetasa upAdhyAyAdaya idamAha- atthaM ca dhammaM ca vidyANamANA, tumbhe navi kuppaha bhUipannA / tubhaM tu pAe saraNaM uvemo, samAgayA savvajaNa amhe || 391 // artho - rAgadveSavipAko yadvA arthaH-abhidheyaM prakramAt zAstrANAM ca zabdastadgatAnekabhedasUcakaH, dharma-sadAcAraM yatidharmaM ca *OXXX muneH prativacanaM teSAM zaraNAgatatvaca ainelibrary.org Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA avacUrNiH hari vizeSeNa jAnantaH yUyaM nApi naiva, kupyatha-kopaM kurudhvaM, bhUtiH-maGgalaM vRddhI rakSA vA, tato bhUtirmaGgalaM sarvamaGgalottamatvena | vRddhirvA vRddhiviziSTatvena rakSA vA prANirakSakatvena prajJA-buddhireSAM te bhUtiprajJAH, atazca torevArthatvAyuSmAkameva, pAdau zaraNaM upemaH-upagacchAmaH vayaM // 33 // 391 // kezIyamadhyayanam // 13 // bhaktAyAma braNam acemu te mahAbhAgA!, na te kiMcina nA(pra0ci ta)cimo? / bhuMjAhi sAlimaM karaM, nANAvaMjaNasaMjuyaM // 392 // ___ arcayAmaH-pUjayAmaH te-tava sambandhi, sarvamapIti gamyate, he mahAbhAga ! atizayAcintyazakte, neti-naiva te-tava kiJciditi-caraNarevAdikamapi nArcayAma api tu sarvamapyarcayAmaH-pUjayAmaH, asya ca pUrveNaiva gatArthatve punarabhidhAnamanvayavyatirekAbhyAM ukto'rthaH sukhAvagamo bhavatIti kRtvA, athavA arcayAmaH te iti subvyatyayAttvAM, anena svatastasya pUjyatvamuktaM, uttareNa tu tatsambandhyapi pUjyatAhetuH, tathA bhukSveto gRhItveti gamyate zAlimayaM-zAliniSpannaM kUra-odanaM nAnAvyaJjanaiH| anekaprakArairdadhyAdibhiH saMyutaM-saMmizra nAnAvyaJjanasaMyutam // 34 // 392 // anyacca imaM ca me asthi pabhUamannaM, taM bhuMjasU amha annugghhaa| pADhaMti paDicchai bhattapANaM, mAsassa u pAraNae mahappA // 393 / / // 93 // Jain Education For Privale & Personal use only ainelibrary.org Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RANDIINIAurangamamme idaM ca pratyakSataH paridRzyamAnaM mamAsti-vidyate, prabhUta-pracura annaM-maNDakakhaNDakhAdyAdi, yat prAk pRthagodanagrahaNaM tattasya sarvAnnapradhAnatvakhyApanArtha, tat bhuGga, asmAkamanugrahArtha-vayamanugRhItA bhavAma iti hetoH, evaM ca tenokte munirAha-vADhamevaM kurma ityevaM truvANa iti zeSaH, pratIcchati-gRhNAti bhaktapAnaM, mAsAdeva yadvA mAsasyaiva ante ityupaskAraH pAryate-paryantaH kriyate gRhItaniyamasyAneneti pAraNaM tadeva pAraNakaM-bhojanaM tannimittaM, mahAn-prazasyo viziSTavIryollAsata AtmA asyeti mahAtmA // 35 // 393 // tadA ca tatra yadabhUttadAha tahiyaM gaMdhodayapupphavAsaM, divvA tahiM vasuhArA va butttthaa| pahayA duMduhIo surehiM, AgAle ahodANaM ca(pra. ti)ghuTuM / / 394 // tasmin munau bhaktapAnaM pratIcchati yajJapATake gandhapradhAnamudakaM gandhodakaM ca puSpANi ca teSAM varSaNaM varSa gandhodakapuSpavarSa, surairiti sambandhAt kRtamiti gamyate, divyA-atizreSThAH tasmin vasu-dravyaM tasya dhArA-satatapAtajA santativRSTA-pAtitA, surairiti atrApi sambadhyate, prahatAH-tADitAH dundubhayo-devAnakAH, upalakSaNatvAt zeSAtodyAni ca, suraiH-devaiH, tathA taireva AkAze aho iti vismaye, vismayanIyamidaM dAnaM ko'nyaH kilaivaM zaknoti dAtuM ?, evaM dattaM sudattaM iti ca ghuSTa-zabditam // 36 // 394 // dAne vasudhArAdidivyAni pAtitA, '' evaM dattaM va suraiH-devaH JainEducation For Private & Personal use only Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hari uttarA0 avacUrNiH kezIyamadhyayanam // 94 // te'pi dvijA vismitA idamAhuH sakkhaM khu dIsai tavoviseso, na dIsaI jAivisesa koI / sovAgaputtaM(tto pA0)hariesasAhu~, jaslerisA iDDi mahANubhAgA // 395 // khoH-avadhAraNArthatvAt sAkSAdeva-pratyakSameva dRzyate, tapaso-lokarUDhevratasya upavAsAdevA vizeSo-mAhAtmyaM tapovizeSaH, na-naiva dRzyate jAtivizeSo-jAtimAhAtmyaM ko'pi-svalpo'pi, kimityevamata Aha-yataH zvapAkaputraM harikezazcAsau mAtaGgatvena prasiddhatvAt sAdhuzca harikezasAdhustaM, pazyeti zeSaH, yatyeDazI dRzyamAnA RddhiH-devasannidhAnAtmikA sampat , mahAnubhAgA-atizayamAhAtmyA, jAtivizeSa hi sarvottamabrAhmaNajAtimatAmasmAkameva devA vaiyAvRttyaM kuryuriti bhAvaH // 37 // 395 // samprati sa eva munistAnupazAntamithyAtvAniva pazyannidamAha kiM mAhaNA ! joisamArabhaMtA, udaeNa sohiM bahiyA vimaggahA? / jaM maggahA pAhiriyaM visohiM, na taM sudiha~ kusalA vayaMti // 396 // kiM kSepe, tato na yuktametat , yad he brAhmaNAH !, jyotiH-agniM samArabhamANA-yAgaM kurvanta ityarthaH, udakena zuddhi-nirmalatAM bAhyAM-bAhyahetukA, yAgaM hyArabhamANairjalena yA zuddhimAryate, tatra yAganAne eva tattvato hetutveneSTe te ca bhavadabhimate bAhye | eveti vimArgayatha-anveSayatha, kimevamupadizyata ityAha-yad yUyaM mArgayatha bAhyAM-bAhya hetukAM vizuddhiM na tat sudRSTa-suSTu prekSitaM kuzalAH tattvajJA vadanti-pratipAdayanti // 38 // 396 // Xoxo XXXoxoxoxoxoxoxoxoXXX muneH prazaMsA upadezazca T // 14 // Sain Education a l For Privale & Personal Use Only Mainelibrary.org Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KOKTOXOXOXOXOXOXOXOXOXOX yathA caitat sudRSTaM na syAttathA svata evAha kusaM ca jUvaM taNakaTThamariMga, sAyaM ca pAyaM udayaM phusNtaa| pANAI bhUyAI viheDayaMtA, bhujo'vi maMdA! pakareha pAvaM // 397 // kuzaM ca-darbha, yUpatRNaM-dhIraNAdi, kASThaM-samidAdi, agniM, sarvatra parigRhNanta iti zeSaH, sAyaM-saMdhyAyAM, casya bhinnakramatvAt prAtazca-prabhAte udakaM spRzantaH-AcamanAdiSu parAmRzanta-prANAn-dvIndriyAdIn pUtarakAdIna, bhUtAna-tarUn , uktaM ca "prANAH dvitricatuH proktA, bhUtAzca taravaH smRtaaH| jIvAH paJcendriyA jJeyAH, zeSAH sattvAH prkiirtitaaH||1||" iti pRthivyAyekendriyopalakSaNaM caitat , biheDayanto-vividhaM bAdhamAnAH, vinAzayanta ityarthaH, kimityAha-bhUyo'pi-punarapi, na kevalaM purA, kiMtu vizuddhikAle'pi jalAnalAdijIvopamardato mandA-jaDAH prakurutha-prakarSaNopacinutha yUyaM pApaM-azubhaM karma, ayamAzayaH-kuzalA hi karmamalavilayAtmikAM zuddhiM manyante, bhavadabhimate yAgasnAne prAguktanItyA pratyuta karmamalopacayahetU eveti, kathaM taddhetukazuddhimArgaNaM sudRSTaM te vadeyuH 1 // 39 // 397 // itthaM tadvacanato yAgaM pratyupannazaGkAste evaM papracchuH kahaM care bhikkhu ! vayaM jayAmo?, pAvAI kammAI pnnullyaamo| akkhAhi Ne saMjaya ! jakkhapUiyA!, kahaM sujaE kusalA vayaMti ? // 398 // yAge pAeM doSadarzanana Jain Educa t ion For Privale & Personal Use Only ONMr.jainelibrary.org Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hari avacUrNiH // 95 // Animum kathaM-kena prakAreNa tiGvacanavyatyayAccaremahi-yAgArtha pravarttamahi-he bhikSo !, yajAmo-yAgaM kurmaH kathamiti yogaH, pApAni karmANi praNudAmaH-prerayAmaH yeneti gamyaM, AkhyAhi-kathaya, na:-asmAkaM, he saMyata ! yakSapUjitaH, ko'rtho ? yo hyasma- kezIyamadviditaH karmApanodanopAyatvena yAgaH sa yuSmAbhirdUSita iti bhavanta evAparaM yAgamupadizantu, kadAcidaviziSTameva tamupadize dhyayanam 12 dityAzaGyAha-kathaM sviSTaM-zobhanayajanam ? // 40 // 398 // munirAha chajjIvakAe asamArabhaMtA, mosaM adattaM ca asevmaannaa| pariggahaM itthiu mANa mAyaM, eyaM parinnAya caraMti(careja pA0)daMtA / / 399 / / yAgasvarUpam SaDjIvakAyAn-pRthivyAdIn asamArambhamANAH-anupamardayantaH, mRSA-alIkabhASaNaM adattAdAnaM ca, anAcarantaH striyaH, mAnaM, mAyAM tatsahacaritvAtkopalobhI ca, etat pUrvoktaM parigrahAdi parijJAya jJaparijJayA sarvaprakAraM jJAtvA pratyAkhyAnaparijJa yA * ca pratyAkhyAya, yata iti gamyaM, dAntAzcaranti yAge pravarttante, ato bhavadbhirapyevaM caritavyamiti bhAvaH // 41 // 399 // Adyasya praznottaramuktvA zeSapraznasyottaramAha susaMvuDA paMcahi saMvarehiM, iha jIviyaM aNavakakhamANo / vosahakAo suiyattadeho, mahAjayaM jayaI jnnsi(pr.mi)|| 40 // XOXOXOX 8XOXOXKOKeXOXe yathArtha For Privale & Personal use only Jain Education Interational www.arteibrary.om Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ susaMvRtaH-sthagitAzravadvAraH, paJcabhiH-paJcasaMkhyaiH saMvaraiH-hiMsAviratyAdivataiH, iha-manuSyajanmani upalakSaNatvAtparatra ca, jIvitaM prastAvAdasaMyamajIvitaM, anavakAGkana-anicchan vizeSeNa parISahopasargasahiSNutAlakSaNena utsRSTaH-tyaktaH kAyo yena sa vyutsRSTakAyaH, zuciH-akaluSavrataH sa cAsau tyaktadehazcAtyantaniSpratikarmatayA sa zucityaktadehaH, mahAn jayaH kArINAM | yasmiMstaM, kriyAvizeSaNaM vA, yajati yatiriti gamyaM, tato bhavanto'pyevameva yajantAmiti bhAvaH, prAkRtatvAt zreSThayajJaM, zreSThavacanena caitadyajana eva sviSThaM kuzalA vadanti, eSa eva ca karmapraNodanopAya ityuktaM syAt // 42 // 400 // zreSThayajJaM yajamAnasya kAnyupakaraNAni ? ko vA yajanavidhirityAzayena te evaM prAhuHke te joI ke va te joiThANA ?, kAte sUthA kiM ca te kArisaMgaM ? / yathArthaehA yA te kayarA saMli bhikkhU, kayareNa homeNa huNAsi joiM? // 401 // yAgasvarUpam kiM tava jyotiH-agniH?, kiM vA tava jyotiH sthAnaM ? yatra jyotinidhIyate, kAH suco-ghRtAdi prakSepikAdarvyaH ?, kiMvA tava karISa eva aGga-agyuddIpanakAraNaM karISAGgaM yenAsau saMdhukSyate, edhAzca-samidho yAbhiragniH prajvAlyate, taba katarA:-kAH?, PSI casya gamyatvAt zAntizca-duritopazamaheturadhyayanapaddhatiH katareti yogaH, he bhikSo ! katareNa-kena homena-havanavidhinA juhoSi-AhutibhiH prINayasi ? kiM jyotiH-agniM, paDjIvanikAyasamArambhaniSedhenAsmadabhimato homastadupakaraNAni ca pUrva niSiddhAnIti kathaM bhavato yajanasambhava iti bhaavH||43|| 401 // mansamananementERAKESKUMAR NEETUREITRATIMIRSINES Jain Education For Privale & Personal use only inelibrary.org Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 16 // munirAha haritavo joI jIvo joiThANaM, jogA suyA sarIraM kArisaMga / kezIyamakamma ehA saMjamajoga saMtI, homaM huNAmI isiNaM pasatthaM // 402 // dhyayanam IN 12 tapo dvAdazadhA jyotiH-agniH, bhAvendhanakarmadAhakatvAt , jIvo jyotiH sthAne, tapo jyotirAzrayatvAt , yogA-manovAkAyarUpAH, srucaH tairhi zubhavyApArAH snehasthAnIyAstapojyotiSo jvalanahetavaH, tatra sthApyante zarIraM karIvAjhaM, tenaiva hi tapo'gniruddIpyate, tadbhAvabhAvitvAttasya, kamaiMdhAH, tasyaiva tapasA bhasmIkaraNAt , saMyamayogAH-saMyamavyApArAH, zAntiH sarvaprANyupadravApahAritvAtteSAM, syAdivyatyayAddhomena juhomi tapojyotiriti gamyaM, RSINAM sambandhinA prazastena jIvopaghAtarahitatvena vivekibhiH zlASitena samyak cAritreNeti bhAvaH, tadanena 'kiM mAhaNe'tyAdi lokaprasiddhayajJasnAnAnAM niSiddhatvAdyajJasvarUpaM mAyAgasvarUpam taiH pRSTaM muninoktaM ca // 44 // 402 // atha snAnasvarUpaM pipRcchiSava idamAhuste ke te harae ke ya te saMtititthe !, kahaMsi pahAo va rayaM jahAsi / ___ Ayakkha Ne saMjaya ! jakkhapUiyA!, icchAmu nAuM bhavao sagAse // 403 // kaH tava hRdo-nadaH?, kiM ca tava zAntyai-pApopazamamiti siddhyartha puNyakSetraM ?, yadvA kAni ca santi-vidyante tIrthAni yathArtha // 96 // www.janelibrary.org Jain Education Informational Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OXOXOXOX saMsArodadhitaraNopAyabhUtAni ?, tathA ca vAzabdasya bhinnakramatvAt kasminvA snAtaH raja iva rajaHkarma jahAsi-tyajasi ? AcakSva-vyaktaM vada naH-asmAkaM, icchAmo jJAtuM bhavataH sakAze // 45 // 403 // munirAha dhamme harae baMbhe saMtititthe, aNAvile attapasannalese / jahiM si NhAo vimalo visuddho, susIi(la pA0)bhUo pajahAmi dosaM // 404 // dharmo-ahiMsAdyAtmakaH, hRdaH karmarajo'pahantRtvAt , brahmeti-brahmacarya zAMtitIrtha, tadAsevanena hi sakalamalamUla rAgadveSA. vunmUlitAveva, satyAdhupalakSaNaM caitat , tathA cAha-"brahmacaryeNa satyena, tapasA saMyamena ca / mAtaGgarSirgataH zuddhiM, na zuddhistIrthayAtrayA // 1 // " yadvA matublopAtsubvyatyayAcca brahmeti brahmacaryavaMtaH-sAdhava ucyante, te santi tIrthAni mameti gamyaM, hRdazAntitIrthe eva vizinaSTi, anAvile-mithyAtvaguptivirAdhanAdibhirakaluSe, ata evAtmano-jIvasya prasannA-manAgapyakaluSA pItAdyanyatarA lezyA yasmiMstasminnAtmaprasannalezye, evaMvidhe dharmahade brahmAkhye zAntitIrthe ca, yadA brahmeti brahmacaryavanta ucyante tadA tatpakSe idaM vizeSaNadvayaM vacanavyatyayena vyAkhyeyaM, yatra-yasmin snAta iva snAtaH vimala:-vigatabhAvamalaH, ata eva vizuddhaHgatakalaGkaH, suzItIbhUto-rAgAdyanutpattitaH suSTha zaityaM prAptaH, prajahAmi-tyajAmi dUSayati-vizuddhamapyAtmAnaM vikRti nayatIti doSaH-karma taM, etena mamApi hradatIrthe eva zuddhisthAnaM, paramevaMvidhe eveti // 46 // 404 // dharmAdehUMdAditvam PXOXOXOXOX uttarA017 Jain Education a l For Privale & Personal Use Only Enelibrary.org Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH harikezIyamadhyayanam // 97 // nigamayannAha eyaM siNANaM kusaleNa diTuM, mahAsiNANaM isiNaM pasatthaM / jahiM si pahAyA vimalA visuddhA, mahArisI uttamaM ThANaM pattA // 405 // ttibemi // ||iti harikesIyaM bArasamaM ajjhayaNaM // 12 // etatpUrvoktaM snAnaM-rajohAnaM kuzalaidRSTaM, idameva ca mahAsnAnaM, na tu yuSmadabhISTaM, asyaiva sakalamalApahAritvAt , ata eva RSINAM prazastaM-prazaMsAspadaM, na tu jalasnAnavatsadoSatayA nindyaM, asyaiva phalamAha-subvyatyayAyena snAtAH vimalAH-vizuddhAH, maharSayaH uttamaM sthAnaM-muktilakSaNaM praaptaaH||47|| 405 // iti harikezIyAdhyayanAvariH paripUrNA // dharmahade snAnAt muktiH // iti zrIuttarAdhyayane dvAdazasya harikezIyA dhyayanasya avacUriH samAptA // // 97 // in Education inimational w a telibraryorg Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha trayodazaM citrasaMbhUtIyamadhyayanam // citrasaMbhUtibhavAH __ anantarAdhyayane tapaHsamRddhiruktA, iha tu tatprAptAvapi nidAnaM parityAjyamitidarzayituM yathA tanmahApAyahetustathA citrasaMbhUtodAharaNena nirdizyate (60 45)*jAIparAjio khalu kAsi niyANaM tu hathiNapuraMmi / culaNIi baMbhadatto uvavanno nlin(pum)gummaao||406|| sAketapurezacandrAvataMsakarAjasutamunicandraH svasutaM rAjye nivezya prabajitaH, anyadA sa sArthena gurubhiH samaM brajana bhaktAdyartha kvacitpratyantagrAme praviSTo, vismRtyA gurvAdiSu sArthavazAccaliteSu anucalito, mUDhadika patito vandhyATavIM, uttIrNastRtIyadine, tadA ca kSutkSAmakukSizuSkoSThakaNThatAluvRkSAdho mUJchito, dRSTazcaturbhiopaiH, jAtAnukampaiH pratijAgaritaH, pratilAbhitazca prAsukAnnAdinA sa sAdhuH, anenokto dharmaH, gRhItazca taiH, tatra dvayoH sAdhudehamalajugupsA abhUt , tadanukampAtaH samyaktvAccaite catvAro'pi | divaM yayuH, tatazcyutvA, akRtajugupsI katicidbhavAntaritI dvAviSukArapure dvijakule jAto, tadvaktavyatA ca iSukArIyAdhyayane vakSyate, yau ca dvau jugupsako to dazapure zANDilyadvijayazomatIdAsIsuto yamalI jAtau, anyadA kASThArtha bahirgato, rAtrI sarpadRSTau mRtvA mRgau jAto, tatra vyAdhahatI haMsI jAto, tatrApi lubdhakena vyApAditau citrasaMbhUtAkhyo zvapAkasutau jAtA, tayormadhye saMbhUtajIvabrahmadattajIvenAtrAdhikAro, brahmadattasyaiva nidAnasyaivAtra vivakSitatvAt , dvitIyenApi ca prasaGgato'bhidhIyamAnatvAt / Jain Education For Privale & Personal use only Jainelibrary.org Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacarNiH citra saMbhUtIyama dhyayanam // 98 // // OXOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXO-Kox samprati sUtraM-jAtyA caNDAlAkhyayA parAjitaM-abhibhUto jAtiparAjitaH, purA janmanIti zeSaH, yadvA jAtibhiH-* dAsAdinIcasthAnotpattibhiruparyuparijAtAbhiH parAjitaH, 'ahaha ahaM adhanyo yaditthaM nIcAsveva jAtiSu punaH punarutpanna iti parAbhavaM manyamAnaH, khaluH-vAkyAlaGkAre, akArSId nidAna-cakravartipadaprArthanArUpaM, tuH pUraNe, kvedaM kRtavAnityAhahastinAgapure, culanyAM brahmadatta utpannaH padmagulmAt-nalinagulmAt , cyutveti zeSaH, bhAvArthastvayaM-sa hi brahmadattaH pUrvabhave vANArasyAM bhUtadinnacANDAlAdhipateH saMbhUtanAmnA sutaH, tajyeSThabhrAtA citrazcAsIt , anyadA tatra ca namucinAmA brAhmaNo mamAntaHpuradharSIti utpannakopena zaGkharAjJA mAraNAyArpito mAtaGgezasya tayoH pituH, uktazcAyametena-yadi me sutau sakalakalAkuzalau karoSi tato jIvitamasti, nAnyatheti, prArabdhaM ca tadarthinA namucinA tadgRhe eva guptasthAne tadadhyApana, grAhitau ca to sakalakalAH, sa cAnyadA tanmAtari lubdhaH tatpitrA mArayitumiSTo, jJAtvA tAbhyAM gurutvAjjJApite, tato naMSTvA gajapure sanatkumAracakriNo mantryabhUt , itazca-tau citrasambhUtau gItakalAkSepatyAjitasparzAsparzavibhAgau rAjJA niSiddhapurapravezau kautukAt kaumudImahekSaNArthamanyadA purImAgatau janena kadarthitI, tato vairAgyAtpravrajitI, tapasA''ptatejolezyAdilabdhI gatau gajapure, praviSTo mAsapAraNake tatra bhikSArtha saMbhUtayatiH, dRSTazca namucinA, me duvRttamayaM prakAzayiSyatIti nirbhasiMto-dhig muNDa ! cANDAla ! kva nagarasyAntaH praviSTo'sItyAdi niSThuravacobhiH, prahatazceSTakopalazakalAdibhistatparijanena, tadanu sarvalokena ca, T tato'sau kupitastejolezyAmamuzcat , jJAtvA tatrAgatacitravacanairapyAtmAnamasmaran sanatkumAracakriNA strIratnasahitena kSAmyamAnaH strIratnAlakasparzotpannatadabhilASo vigalitAnuzayazcaNDAlajAtireva mamaivamanekadhA kadarthanAheturiti cintayaMzcitreNa vArya nidAnakAraNam FoXXXXXX // 98 // Jain Educatio Ariainelibrary.org n For Privale & Personal use only al Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XOXOXOXOXOXO-KeXXXXXX mANo'pi cakritvanidAnamakarot , tato'nazanena nalinIgulmavimAneSu suro'jani, tatazyutvA brahmarAjJaH patnyAM culanyAM caturdazasvamasUcito brahmadatto jaatH||1||406 // __ kvetyAha___ kaMpille saMbhUo citto puNa jAoM purimatAlaMmi / siTTikulaMmi visAle dhammaM soUNa pvio||407|| kAmpIlye-pAJcAlamaNDalatilaka iva kAmpIlyanagare sambhUtajIvo, brahmadattanAmnA cakrI jAta iti sabandhaH, citrasya tu kA vArtetyAha-citraH punarjAtaH purimatAle sahanAmA maharSiH, tatra sambhUtanAmni bhrAtari tathA anazanaM pratipannavatyaho duranto mohaH,* citrasambhUtacitrA karmapariNatiH, caJcalaM citta'mityAdi vicintya anazanaM gRhItvA mRtvA ca paNDitamaraNena samutpannastatraiva nalinIgulme, yorutpattitatra khasthitimanupAlyotpannaH purimatAle, tatrApi kvetyAha-zreSThikule vizAle putrapautrAdibhirvistIrNe, prAptavayAzca tathAvidhastha sthAnaM virasannidhau dharma-yatidharma zrutvA prabajitaH-pravrajyAM pratipannavAn // 2 // 407 // mIlanaM ca tataH kimityAha__kaMpillaMmi a nayare samAgayA do'vi cittsNbhuuyaa| suhadukkhaphalavivAgaM kahiMti te ikkamikassa // 408 // kAmpIlye ca nagare-brahmadattotpattisthAne samAgatI militau dvAvapi citrasambhUtI, janmAntaranAmasmRtinA brahmadattena "dAsA dasanne"tyAdi asyArddha zlokaM yaH pUrayati tasmai rAjyAI dadAmItyukte sarvatra sarvalokaiH paThyamAne bhrAtRbodhanArthAgatacitrajIvayatinA dvitIyaM zlokAdha pUritaM zrutvA AraghaTTikena rAjJo'gre paThane rAjJo mahAcitrAvezonmUlane bhUmiluThane kupitena pari ainelibrary.org Jain Educatio n al Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 jAjanena kuhitenoce-na mayA apUri, kiMtu anyena bhikSuNaitatkalimUlena, tatazcaitanyAptau jJAtasambandho rAjA tadvATikAyAM gato |XI citraavacUrNiH* vanditazca muniH, mithaH kathayAmAsatuzca snehena sukhaduHkhaphalavipAkam // 3 // 408 // saMbhUtIyama dhyayanam tatra cakravAhacakkavaTTI mahiDDIo, baMbhadatto mhaayso| bhAyaraM bahumANeNaM, imaM vayaNamabbavI // 409 // Asimo bhAyarA do'vi, annamannavasANugA / annamannamaNurattA, annamannahiesiNo / / 410 // dAsA dasannaye Asi, miyA kAliMjare nge| haMsA mayaMgatIrAe, sovAgA kAsibhUmie // 411 // brahmadattadevA ya devalogaMmi, Asi amhe mhiddiyaa| imA No(me pA0)chaTThiyA jAI, annamanneNa jA viNA // 412 // jJApitA bhavAH brahmadattaH mahAyazAH bhrAtaraM-janmAntarasaundarya bahumAnena-mAnasapratibandhena idaM vakSyamANaM vacanaM abravIt-uktavAn , tathA abhUva AvAM bhrAtarau dvAvapi anyo'nya-parasparaM vazaM-AyatAmanugacchantau yau tAvanyo'nyavazAnugau-anyo'nyamanuraktIatIvasnehavantI, tathA anyo'nyaM hitaiSiNI-sukhAbhilASiNI, punaH punaranyonyagrahaNaM tulyacittatAtizayakhyApanArtha, makAraH sarvatrAlAkSaNikaH, keSu punarbhaveSvitthamAvAmabhUvetyAha-dAsau dazArNadeze abhUva, mRgau kAliJjaranAmni nage, haMsI mRtagaGgAtIre, cANDAlau kAsIbhUmyAM-kAsyAkhye deze, devau ca devaloke saudharmAkhye, abhUva AvAM maharddhikI, na tu kilbiSI, iyaM AvayoH * SaSyeva SaSThikA jAtiH, yA anyonyena vinA-parasparasAhityarahitA, viyuktayoryaketi bhAvaH // 4-7 // 409-412 // 2 // OXOXOM JainEducation For Private & Personal use only V ERedbrary.org Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Kok itthaM cakriNokte munirAha kammA niyANappagaDA, tume rAya ! viciNtiyaa| tesiM phalavivAgaNaM, vippaogamuvAgayA // 413 // karmANi jJAnAvaraNAdIni nitarAM dIyante-lUyante tathAvidhasAnubandhaphalAbhAvatastapaHprabhRtItyaneneti nidAna-sAbhiSvaGgaprArthanArUpaM tena prakRtAni-vihitAni, nidAnavazanibaddhAnItyarthaH, tvayA rAjan vicintitAni taddhetubhUtAtadhyAnavidhAnataH X karmANyapi tathocyante, teSAmevaMvidhakarmANAM phalaM cAsau vipAkazca-zubhAzubhajanakatvalakSaNaH phalavipAkastena viprayoga-virahamupAgatau-prAptI, ko'rtho ? yattadA tvayA asmannivAritenApi nidAnaM kRtaM tatphalametadyadAvayostathAbhUtayorapi viyogH||8||413 // 11 viyoge itthaM jJAtaviyogahetuzcakrI punaH praznayati nidAnasya kAraNatve saccasoappagaDA, kammA mae purA kaDA / te aja paribhuMjAmo, kiM nu cittavi se tahA ? // 414 // praznaH satyaM mRSAbhASAparihArarUpaM zauca-amAyamanuSThAnaM tAbhyAM prakaTAni-prakhyAtAni, karmANi-prakramAt zubhAnuSThAnAni-zubhaprakRtirUpANi vA, mayA purA kRtAni, yAnIti gamyaM, tAni adya-asminnahani, zeSatadbhavakAlopalakSaNaM caitat , tibyatyayAtparibhuJje-tadvipAkopanatastrIratnAdiparibhogadvAreNa vedye, yatheti gamyaM, kimiti prazne, nu vitarke, citro'pi, ko'rthaH ?, bhavAnapi, se iti tAni tathA paribhuGkte ?, naiva bhute, bhikSukatvAt bhavataH, tathA ca kiM tava tAni mayaiva sahopArjitAni zubhakarmANi viphalAni jAtAnItyAzayaH // 9 // 414 // Jain Education Mw.jainelibrary.org For Privale & Personal use only onal Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA avacUrNiH // 10 // citrasaMbhUtIyamadhyayanam 13 KOKOKIKEKO XOXO-Ko-Ko-Ko-Ko-Ko-) munirAha satvaM sucipaNaM saphalaM narANaM, kaDANa kammANa na mokkhu atthi| atthehi kAmehi a uttamehiM, AyA mamaM punnnnphlovveo|| 415 // jANAhi saMbhUya ! mahANubhAgaM, mahiDDiyaM puNNaphalovaveyaM / cittaMpi jANAhi taheva rAyaM !, iDDI juI tassavi appbhuuaa|| 416 // mahattharUvA vayaNappabhUyA, gAhANugIyA narasaMghamajjhe / jaMbhikkhuNo sIlaguNovaveyA, ihajayaMte samaNo mhi jaao|| 417 // sarva-niravazeSa sucIrNa-zobhanamanuSThitaM, tapaHprabhRtIti gamyaM, saha phalena vartata iti saphalaM, narANAmupalakSaNatvAdazeSaprANinAM, kimiti ?, yataH subvyatyayAt kRtebhyaH karmabhyo na mokSo-muktirasti, syAdetat-tvayaiva vyabhicAra ityAha-athaiH-dravyaiHprayA-prArthanIyairvastubhiriti gamyaM, kAmaizca-manojJazabdAdibhiruttamaiH-pradhAnarupalakSitaH san AtmA mama puNyaphalopetazcazubhakarmaphalAnvita iti, yathA tvaM, jAnAsi he sambhUta ! pUrvajanmani sambhUtAbhidhaH, mahAnubhAga-bRhanmAhAtmyaM-maharddhikaM-sAtizayavibhUtiyuktaM, ata eva puNyaphalopetaM citramapi jAnIhi-avabudhyasva tathaivAviziSTameva he rAjan !, kimityevamata Aha| RddhiH-sampat dyutiH-dIptiH tasyApi pUrvajanmani citrAbhidhasya mamApIti bhAvaH, ca yasmAdarthe, tato yasmAtprabhUtA-bahItyarthaH, gRhibhAve mamApyevaMvidhatvAdeveti bhAvaH // 10-11 // 415-416 // yadi tavApyevaM samRddhirAsIt tatkiM prabajita ityAha | munervacanam // 10 // For Privale & Personal use only Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritre XXXXXXXXXXXX mahAn-aparimito'nantadravyaparyAyAtmakatayA arthaH-abhidheyaM yasya tanmahArtha rUpaM-svarUpaM yasyA sA tathA, yadvA mahato'rthAn-jIvAditattvAni rUpayati-darzayatIti mahArtharUpA, vacanenAprabhUtA alpabhUtA vA, stokAkSaretyarthaH, kA'sau ?, gIyata iti gAthA, sA cehArthAddharmArthAbhidhAyinI sUtrapaddhatiH, anviti-tIrthakRgaNadharAdibhyaH zrutvA pratipAditA sthavirairiti zeSaH, yadvA anukUlaM gItA-anugItA, atrApi sthavirairiti zeSaH, anena ca zrotrAnukUlaiva dezanA kAryeti khyApitaM, kvetyAha-narasaGghamadhye, yAM gAthAM zrutveti zeSaH, bhikSavaH zIlaM-cAritraM guNo-jJAnaM tAbhyAM upapetAH-yuktAH zIlaguNopetAH, iha jinapravacane yatante-yatnavanto bhavanti, sopaskAratvAtsUtrasya sA mayApi zrutA, tataH zramaNAH tapasvI asyahaM jAto, na tu duHkhadagdhatvAditi bhAvaH // 12 // 417 // gAthAzravaNasya itthaM muninokte brahmadatto nijasamRddhyA te nimantrayati hetutvaM uccoae mahukakke ya baMbhe, paveiyA AvasahA ya(i pA0)rammA / | braRddhyainiimaM gihaM vi(pra0 cittadhaNappabhUyaM, pasAhi paMcAlaguNovaveyaM // 418 // mantraNaM ca naddehi gIehi ya vAiehiM, nArIjaNAhiM parivArayaMto (paviyAriyaMto paa0)| bhuMjAhi bhogAI imAiM bhikkhU!, mama roaI paJcajA hu dukkhaM // 419 // ucco iti gAthAdvayaM, uccodayaH 1, madhu 2, karkazaH 3, cAnmadhyaH 4, brahmA 5, ca paJca pradhAnAH prAsAdAH praveditA mama X varddhakipurassaraiH surairupanItA ityarthaH, AvasathAzca zeSabhavanaprakArAH ramyA-ramaNIyAH, ete tu yatraiva cakriNe rocate tatraiva x ininelibrary.org Sain Educati o nal Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citra uttarA0 avacUrNiH // 1.1 // -KO-KOKeXOKeXOXOXOXOKeXOXOKa syuriti vRddhAH, kiMca-idaM pratyakSaM gRha-avasthitaprAsAdarUpaM prabhUtaM-bahu citraM-anekadhA dhanaM-hiraNyAdi yasmiMstatprabhUtacitradhanaM, sUtratvAt prabhUtazabdasya paranipAtaH, prazAdhi-pratipAlaya, paJcAlanAma dezastasmin ye guNA-indriyopakAriNo rUpAdayastai- xsaMbhUtIyamarupetaM pazcAlaguNopetaM, ko'rthaH ?, paJcAleSu yAnyutkRSTavastUni tAnyasmin gRhe sarvANyapi santi, paJcAlAnAM tadA atyudIrNa- dhyayanam tvAtpazcAlagrahaNaM, anyathA bharatasyApi sAraM tadgRhe'sti // 13 // 418 // kiMcadvAtriMzatpAtropalakSitai vyairnRttairvA vividhAGgahArarUpairvA gItaiH, casya bhinnakramatvAt vAditraizca nArIjanAn parivArayan RddhAvAparivArIkurvan , paviAriyaMto iti pAThe tu pravicArayan-sevamAnaH, bhuGga bhogAn imAna, liGgavyatyayaH sarvatra sUtratvAt , matraNe he bhikSo!, iha tu yadgajAdyanabhidhAya strINAmevAbhidhAnaM tat strIlolupatvAttasya, tAsAmeva cAtyantAkSepakatvakhyApanArtha, kadAci- munavacanam citro vadeditthameva sukhamityAha-mahyaM rocate, pratibhAti pravrajyA, hurevArtho bhinnakramazca, duHkhameva // 14 // 419 // itthaM cakriNokte muniH kiM kRtavAnityAhataM puvaneheNa kayANurAgaM, narAhivaM kAmaguNesu giddhaM / // 10 // dhammassio tassa hiANupehI, citto imaM vayaNamudAharityA // 420 // taM-brahmadattaM pUrvastrehena-janmAntarapraNayena kRtAnurAgaM kAmaguNeSu-abhilaSyamANazabdAdiSu gRddhaM dharmAzrito-dharmasthitaH 6X9X0*6* *eXXXXXXX Jain Educationa l ainerbrary.org Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XOXO XOXO) tasya cakriNaH hitamanupekSate-paryAlocayatItyevaMzIlo hitAnuprekSI, kathaM nu nAmAsya hitaM syAditi cintanaparaH ?, idaM udAhRtavAn uktavAn // 15 // 420 // kiM tadityAha sa vilaviyaM gIyaM, sarva nahaM viDaMbaNA / sadhe AbharaNA bhArA, sadhe kAmA duhAvahA / / 421 // bAlAbhirAmesu duhAvasu, na taM suhaM kAmaguNesu rAyaM ! | virattakAmANa tavodhaNANaM, jaM bhikkhuNaM sIlaguNe rayANaM // 422 // gAthA, sarva lipitamitra vilapitaM nirarthakatayA mattabAlakagItavad gItaM gAnaM, sarva nRtyaM viDambitamiva viDambitaM, yathA hi yakSAviSTaH pItamadyAdirvA yatastato hastapAdAdInvikSipatyevaM nRtyannapi, sarvAnyAbharaNAni - mukuTAGgadAdIni bhArAH, tattvato bhArarUpatvAt teSAM tathAvidhavanitA bhartRkArita suvarNasthagita zilAputrakAbharaNavat, ( kAmAH - zabdAdayo ) duHkhAvahAH - mRgAdInAmivAyatI duHkhAvAptihetutvAt, tathA bAlAnAM cittAbhiratihetuSu duHprApakeSu na tatsukhaM, sevyamAneSviti zeSaH, rAjan ! kAmaviraktAnAM yatsukhamiti sambandhaH, bhikSUNAM zIlaguNayo ratAnAM AsaktAnAm // 16-17 // 421-422 // samprati dharmaphalopadarzanadvAreNopadezamAha Jain Educationonal nadi jAI ahamA narANaM, sovAgajAI duhao gayANaM / jahiM vayaM savajaNassa vesA, vasIya sovAganivesaNesu // 423 // *CXCXCXXBOXEX *CXXCX gItA dIni vila pitA dInyeva Cainelibrary.org Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 102 // citrasaMbhUtIyamadhyayanam tIse ya jAIi u pAviyAe, bucchA musovaagnivesnnesuN| savassa logassa dugaMchaNijjA, ihaM tu kammAI purAkaDAI // 424 / / so dANi siM rAya! mahANubhAgo mahiDDio punnnnphlovveo| caittu bhogAI asAsayAI, AyANaheuM abhinikkhamAhi (mevANuciMtayAhi paa0)||425 // nariMdetyAdi gAthAtraya, he narendra-cakravarttin jAtiH-adhamA narANAM-manuSyANAM madhye zvapAkajAtiH, dvayorapi gatayoHprAptayorAsIt , ko'yo ? yadA''vAM-zvapAkajAtAvutpannau, tadA sarvajanagarhitajAtirAsIt, kadAcittAmavApyApyanyatraivoSito syAtAmityAha-yasyAM jAtau vayaM prAkRtatvAt bahuvacanaM sarvajanasya dveSyau-aprItikarau avasAva-uSitau, keSu ?, zvapAkAnAM nivezaneSu-gRheSu, kadAcittatrApi vijJAnavizeSAdinA ahIlanIyAveva syAtAmityAha-tasyAM ca jAto, zvapAkasambandhinyAM tu | vizeSaNe, tataH zeSajAtibhyaH kutsitatvaM vizinaSTi, pApaiva pApikA kutsitA tasyAM pApikAyAM vA, narakAdi kugateriti gamyaM, uSitI, mu ityAvAM, zvapAkanivezaneSu kIdRzau ?, sarvasya lokasya jugupsanIyau-hIlanIyau, iha-asmin janmani tuH-punaH karmANi-zubhAnuSThAnAni purAkRtAni-pUrvajanmanopArjitAni, viziSTajAtyAdibandhanamiti zeSaH, tata utpannapratyayaiH punastadarjana eva yatitavyaM, na tu viSayAbhiSvaMgavyAkulaireva stheyamiti bhAvaH, yatazcaivamato yaH purA sambhUtanAmA munirAsIt sa idAnIMasminkAle, siM iti pUraNe, yadvA dANisiMti dezyabhASayedAnI, rAjApuNyaphalopetazca san dRSTadharmaphalatvenAbhiniSkrAmeti yogaH yadvA sopaskAratvAdyaH sa eva tvamidAnI rAjA mahAnubhAgatAdyanvita iha jAtastatkarmANi purA kRtAni iti sambandhaH, ko'rthaH?, XoxoxotoXXXXX 6XXXXX munerupadezaH call||102 // Jain Education swww.dainelibrary.org emanal Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purArjitakarmavipulaphalamevaitat , kathamanyathA tathAbhUtasyaivaMvidhA samRjhyavAptiriti bhAvaH, yatazcaivamato'bhiniSkrAmetiyogaH, kiM | kRtvA ?, tyaktvA, bhujyanta iti bhogA-dravyaughAH kaughA vA tAnazAzvatAn AdIyate-gRhyate sadvivekarityAdAnaH cAritradharma | staddhetoH, abhiniSkrAma-Abhimukhyena pravrajito bhavaH // 18-20 // 423-425 // ka evamakaraNe doSa ityAha iha jIvie rAya ! asAsayaMmi, dhaNiyaM tu puNNAI akucmaanno| se soaI macumuhovaNIe, dhammaM akAUNa paraMmi loge // 426 // iha jIvite-manuSyasambandhini AyuSi, rAjan ! azAzvate-asthire atizayenaiva, na tu dhvajapaTaprAntAdyanyAsthiravastu-1 sAdhAraNatayA, puNyAni-puNyahetubhUtAni zubhAnuSThAnAni akurvANaH, sa iti puNyAnupArjakaH zocate-duHkhAtaH pazcAttApaM kurute, mRtyuH-AyuHparikSayastasya mukhamiva mukhaM mRtyumukhaM, zithilIbhavadvandhanAdyavasthAnAdupanItaH-tathAvidhakarmabhirupaDhaukitaH san : dharmamakRtvA, casya gamyamAnatvAt parasmiMzca loke janmAntararUpe, gata iti zeSaH, narakAdiSviti vedanArditaH, zazinRpavat , kiM na mayA tadaiva sadanuSThAnamanuSThitamiti khidyata evAdharmakArIti // 21 // 426 // atha tasya svajanAdayastrANaM bhaviSyantItyAzaMkyAha jaha sIho va miyaM gahAya, maJcU naraM neha hu aMtakAle / na tassa mAyA va piyA va bhAyA, kAlaMmi tammaMsaharA bhavaMti // 427 // dharmamakaratArasya mRtyukAle zokaH uttarA018 JainEducation For Private & Personal use only Dainelibrary.org Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 103 // na tassa dukkhaM vibhayaMti nAyao, na mittavaggA na suA na baMdhavA / rat sayaM pacahoi dukkhaM, kattAramevaM aNujAha kammaM // 428 // gAthAdvayaM yathA iha loke siMhaH, vA pUraNe, mRgaM gRhItvA prakramAt svamukhaM paralokaM AnayatIti sambandhaH, evaM mRtyuH - yamaH naraM - puruSaM horevArthatvAt nayatyeva, antakAle - jIvitAvasAnasamaye, tadA ca na tasya mRtyunA nIyamAnasya mAtA vA pitA vA, vAzabdasya gamyatvAd, bhrAtA vA, kAle tasmin - jIvitAntarUpe aMzaM prakramAjjIvitabhAgaM dhArayati, mRtyunA nIyamAnaM rakSantItyaMzadharA bhavanti, yathA hi-nRpAdau svajana sarva svamapaharati svadraviNadAnAtsvajanAdibhistadrakSyate naivaM svajIvitAMzadAnatastajjIvitamiti, atha duHkhAt trAyiSyanta ityAha-na tasya- mRtyunA nIyamAnasya duHkhaM zArIraM mAnasaM vA vibhajanti - vibhAgIkurvanti, jJAtayaHadUravartinaH svajanAH, kiMtu ? eka:-advitIyaH, svayamAtmanA pratyanubhavati - vedayate duHkhaM-klezaM kimiti ?, yataH kartAramevaupArjayitAramevAnuyAti - anugacchati karma, yena yatkRtaM tattasyaiva phalamupanayatIti bhAvaH // 22-23 // 427-428 // 802 Jain Educationational itthamazaraNatvabhAvanAmuktvA ekatva bhAvanAmAha cicA dupayaM ca cauppayaM ca khittaM gihaM dhaNadhannaM ca savvaM / narrate avaso payAI, paraM bhavaM suMdara pAvagaM vA / / 429 / / taM ikkagaM tucchasarIragaM se, ciIgayaM dahiuM pAvageNaM / bhajjA ya puttAvi ya nAyao a, dAyAramannaM aNusaMkarmati // 430 // . axaxaxaxaxaxa citrasaMbhUtIyama dhyayanam 13 mRtyunA nIyamAne na svajanAdaya nAyakAH // 103 // Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAra gAthAdvayaM, tyaktvA dvipadaM-bhAryAdi catuSpadaM ca-hastyAdi, kSetra-ikSukSetrAdi, gRhaM-dhavalagRhAdi, dhanaM-kanakAdi dhAnyaMzAlyAdi, cAt vastrAdi ca, sarva-azeSa, karmaiva Atmano dvitIyamasyeti karmAtmadvitIyaH, avazaH-avatantraH prakarSeNa yAtiprApnoti prayAti, kaM ? paraM bhavaM-anyajanma sundaraM svargAdikaM pApakaM vA narakAdikaM, svakRtakarmAnurUpamiti bhAvaH, atha jIvatyaktasya zarIrasya kA vArtetyAha-tadyattena tyaktaM eka-advitIyaM, dvitIyasya jantoranyatra gamanAt , tucchaM-asAraM, ata eva kutsitaM zarIraM zarIrakaM, anayostu vizeSaNasamAsaH, se-tasya bhavAntaragatasya citigataM-citAprApta dagdhvA, tuH pUraNe, pAvakena-agninA bhAryA ca putro'pi ca jJAtayazca, dAtAraM-IpsitavastusaMpAdayitAramanyaM anusaGkAmanti-upasarpanti, te hi gRhamanenAvaruddhamiti tadvahiniSkAsya janalajjAdinA bhasmasAtkRtya tadanu kRtvA laukikakRtyAni Akrandya ca katicidinAni punaH svArthatatparatayA pUrvavadvilasanti, na tatpravRttimapi pRcchanti, AstAM tadanugamanamiti abhiprAyaH // 24-25 // 429-430 // kiMca- uvaNijjaI jIviyamappamAyaM, vaNaM jarA harai narassa rAyaM ! / paMcAlarAyA! vayaNaM suNAhi, mA kAsi kammAiM mahAlayAI // 431 // upanIyate-Dhaukyate, prakramAt mRtyave tathAvidhakarmabhiH, jIvita-AyuH, apramAda-pramAdaM vinaiva, AvIcImaraNato nirantara* mityabhiprAyaH, satyapi jIvite varNa-susnigdhacchAyAtmakaM jarA-virasA harati-apanayati narasya-manuSyasya rAjan !, yatazcaivamataH he paJcAladezodbhava nRpa ! vacanaM zRNu-AkarNaya, kiM tadityAha-mA kArSIH karmANyasadArambharUpANi atizayamahAnti, mahAn vA layaH-karmAzleSo yeSu tAni mahAlayAni, ubhayatra paJcendriyavyaparopaNamAMsabhakSaNAdIni // 26 // 431 // karmamanusarati ataH tathArUpaM karma mA kArSIH Sain Educatie r ational For Privale & Personal use only w.jainelibrary.org Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH citra saMbhUtIyamadhyayanam // 104 // KXEXOXOXOKOKeXakoAKoKOKO-XC evaM muninokte nRpaH prAha ahaMpi jANAmi jaheha sAhU ! (jo ettha sAro pA0), jaM me tumaM sAhasi vakkameyaM / bhogA ime saMgakarA bhavaMti, je dujayA ajo! amhArisehiM // 432 // ahamapi, na kevalaM bhavAnityaperoM, jAnAmi tatheti zeSaH yathA-yena prakAreNa iha-jagati sAdho! yanme-mama tvaM sAdhayasikathayasi vAkyaM-upadezarUpaM vaca etadanantaroktaM, tarhi kiM viSayAnna parityajasi ?, ata Aha-bhogAH-zabdAdayaH, ime pratyakSAH saGgakarAH-pratibandhotpAdakAH bhavanti ye, yattadornityAbhisambandhAtte duHkhena jIyante-abhibhUyante iti durjayAH-dustyajAH, Arya !, asmAdRzairgurukarmabhiriti gamyate // 27 // 432 // kiMcahatyiNapuraMmi cittA ! daTTaNaM naravaI mahiDDiyaM / kAmabhogesu giddheNaM niyANamasubhaM kaDaM // 433 // tassa me appaDikaMtassa, imaM eyArisaM phalaM / jANamANo'vi jaM dhamma, kAmabhogesu mucchio // 434 // gAthAdvayaM, hastinAgapure he citra ! citranAma mahAmune, AkAro'lAkSaNikaH, dRSTvA narapati-sanatkumArAkhyaM caturthacakravartinaM maharddhikaM-sAtizayasampadaM kAmabhogeSUktarUpeSu gRddhena-AkAGkSavatA nidAnaM-janmAntarabhogAzaMsAtmakaM azubha-azubhAnuvandhi, kRtaM mayeti zeSaH, subvyatyayAt tasmAnnidAnAnme-mama apratikrAntasya-apratinivRttasya, tadA hi tvayA bahudhocyamAne'pi na maccetasaH pratyAvRttirabhUditIdametAdRzaM anantaraM-vakSyamANarUpaM phalaM-kArya, yadIhagityAha-jAnannapi-avabudhyamAno'pi dustyajA bhogAH // 104 // K- For Privale & Personal use only wwirjainelibrary.org Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education XXXXX yadahaM dharmazrutaM - dharmAtmakaM vacaH kAmabhogeSu mUrcchito-gRddhaH, idaM kAmabhogeSu mUrcchanaM hi mama nidAnakarmaNa eva phalaM, anyathA jJAnasya phalaM viratiriti kathaM na jAnato'pi me dharmAnuSThAnAvAptiH syAditi ? // 28-29 // 433-434 // punarnidAnaphalamudAharaNato darzayannAha - nAgo jahA paMkajalAvasanno, dahaM thalaM nAbhisameha tIraM / evaM vayaM kAmaguNe giddhA, na bhikkhuNo maggamaNuyAmo // 435 // nAgaH- hastI yathA paGkapradhAnaM jalaM paGkajalaM yatkalamiti ucyate, tatrAvasanno - vimagnaH san dRSTvA sthalaM - nirjala bhUtalaM, na-naivAbhisameti-prApnoti, apergamyatvAt tIramapi - pAramapi, AstAM sthalamiti bhAvaH, evamityevaMvidhanAgavat, vayaM kAmaguNeSUktarUpeSu gRddhA - mUrcchitA na bhikSoH - sAdhoH, mArga-sadAcArarUpaM anusarAmaH, amI hi kAmabhogAH paGkajalopamAH, tatastatparatantratayA na tatparityAgato nirapa/yatayA sthalamiva muktimArgamavagacchanto'pi paGkajalAvamagnagajavadvayaM anugantuM zaknuma iti // 30 // 435 // punaranityatA darzanAya munirAha - acera kAlo turaMta rAIo, na yAvi bhogA purisANa niccA / vica bhogA purisaM cayaMti, dumaM jahA khINaphalaM va pakkhI / / 433 / / atyeti - atikrAmati, kAlo - yathA''yuSkAlaH kimiti - yatastvarati - zIghraM gacchanti, rAtrayo divopalakSaNamidaM, tato'nena jIvitasyAnityatvamuktaM, uktaM ca- "kSaNayAmadivasamAsacchalena gacchanti jIvitadalAni / iti vidvAnapi kathamiha gacchasi . XXX******** nidAnasya phalaM ani tyatA ca ainelibrary.org Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 105 // nidrAvazaM rAtrau ? // 1 // " iti yadvA atyeti - atIvAyAti kAlo-mRtyuH kutaH ? etadyatastvaranti rAtrayaH, na ca aperbhinnakramatvAt bhogA api, AstAM jIvitamapi, aperarthaH, puruSANAM nityAH - zAzvatAH, yata upetya - svapravRttyA na tu puruSAbhiprAyeNa bhogAH puruSaM tyajanti-pariharanti kamiva ka ivetyAha- drumaM yathA kSINaphalaM-vinaSTaphalaM, vA ivArthe bhinnakramazca tataH pakSIva - vihaga iva, phalopamAni hi puNyAni, tatastadapagame kSINaphalaM vRkSamiva puruSaM pakSivat bhogA vimuJcantIti // 31 // 436 // yata evamataH jaIsi bhoge cahauM asatto (jaha taMsi bhoge cahatuM asattA pA0 ), ajAI kammAI karohi rAya ! | dhamme Tio pANukaMpI. taM hohisi devo io vibbI // 437 // yadi tAvadasi tvaM bhogAMstyaktuM, azaktaH - asamarthaH, ko'rthaH ? anityatve bhogatyAgato yatimArgAnusaraNamevocitaM, yadi caivaM tAvatkartuM na zatastataH AryANi - heyadharmebhyo 'tinistuMzatAdibhyo dUrajAtAni viziSTajanocitAni karmANi - anuSThAnAni kuru rAjan ! dharme - kramAgRhasthadharme samyagdRSTyAdiziSTAnucaritAcAralakSaNe sthitaH san sarvaprajAnukampI - sarvaprANidayAparaH, tata | AryakarmakaraNAd bhaviSyati devo vaimAnikaH itaH - asmAn manuSyabhavAdanantaraM vaikriyazarIravAn // 32 // 437 // evamukto'pi yadA'sau na kiJcitpratipadyate, tadA tadavinayamavadhArya munirAha - Jain Educationational na tujjha bhoge caIUNa buddhI, giddho'si AraMbhapariggahetuM / mohaM kao itti pilAvo, gacchAmi rAyaM ! AmaMtio'si // 438 // XOXOXOXOyyy XXX citra saMbhUtIyama dhyayanam 13 Aryadharmattva upadezo munenirgamanaM ca // 105 // v.jainelibrary.org Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ neti pratiSedhe tava bhogAn zabdAdIn , upalakSaNatvAt anAryakarmANi vA, tyatuM buddhiH, yadvA sopaskAratvAdbhogAMstyaktvA dharmo mayA vidheya iti buddhiH, avagatiH, kiMtu gRho-mUcchito'si-bhavasi, keSu ?-ArambhaparigraheSu sAvadyavyApAreSu catuSpada dvipadApadasvIkAreSu ca moghaM-niSphalaM yathA syAdevaM suvyatyayAvA mogho-niSphalo mohena vA-pUrvajanmani me bhrAtA''sIditi * snehalakSaNena kRto-vihitaH, etAvAn vipralApo-vividhavyarthavacanopanyAsaH, samprati tu gacchAmi rAjan ! AmantritaH-sambhA-[* SitaH, anekArthatvAt dhAtUnAM pRSTo'si vA, ko'rthaH ? anekadhA jIvitAnityatvAdidarzanadvAreNAnuziSyamANasyApi tava manAgapi | na viSayaviraktirityavineyatvAdupekSaiva zreyaskarIti // 33 // 438 // itthamuktvA gate munI brahmadattasya yadabhUttadAha paMcAlarAyA'Siya baMbhadatto, sAhussa tassa vayagaM akAuM / aNuttare bhujiya kAmabhoge, aNuttare so narae paviTTho // 439 / / apiH-punararthe, caH pUraNe, tataH paJcAlarAjaH punarbrahmadattaH, sAdhostasyAnantaroktasya, vacanaM-hitopadezarUpaM, akRtvA-avana jJAya vajratandulavadgurukarmatayA'tyantadurbhedatvAdananuSThAya, anuttarAn-sarvottamAn bhuktvA-Asevya, kAmabhogAn anuttare sthityAdibhiH sakalanarakajyeSThe apratiSThAne sa brahmadattaH, narake praviSTaH-tadantarutpannaH, tadanena nidAnasya narakAvasAnaphalatvaM darzitaM bhavatIti // 34 // 439 // brahmadattasya narakagamanam Jain Education For Private & Personal use only brary.org Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 106 // citrasaMbhUtIyamadhyayanam samprati prasaGgatazcitravaktavyatAmAha citto'vi kAmehiM virattakAmo, udatta(gga pA0)cArittatavo mhesii| aNuttaraM saMjama pAlaittA, aNuttaraM siddhigaI go||440 // ttibemi // ||cittsNbhuuijjN samattaM // 13 // apiH-punararthe, tataH citraH-citrajIvayatiH, punaH kAmebhyo-manojJazabdAdibhyo viraktaH-parAGmukhIbhUtaH kAma-abhilASo|'tyeti viraktakAmaH, udagraM-pradhAnaM cAritraM tapazca yasya sa udagracAritratapAH maharSiH, anuttaraM-sarvasaMyamasthAnoparivarttinaM saMyama cAritraM anuttarAM, sarvalokAkAzoparivartinImatipradhAnAM vA gtH-praaptH|| 35 // 440 // iti citrsNbhuutiiyaavcuuriH|| XKXKXKO-X-XOXOXOXOXOXO citramuneH siddhigamanam // iti zrIuttarAdhyayane trayodazasya citrasaMbhUtIyA ___dhyayanasya avacUriH samAptA // Can E For Private & Personal use only Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha caturdazamipukArIyAdhyayanam // anantarAdhyayane mukhyato nidAnadoSa uktaH prasaGgato nirnidAnatAguNazca, atra tu mukhyataH sa evocyate ityanena sambandhenAyAtasyAdhyayanasya prastAvanArthamipukAravaktavyatAmAha, devA bhavittANa pure bhavaMmI, keI cuyA egavimANavAsI / pure purANe isuyAranAme, khAe samiddhe suralogaramme // 441 // sakammaseseNa purAkaeNaM, kulesu ugge(sudatte.)su ya te psuuaa| niviNNasaMsArabhayA jahAya, jiNiMdamaggaM saraNaM pavannA // 442 // pumattamAgamma kumAra do'vi, purohio tassa jasA ya pttii| visAlakittI ya tahesuAro, rAya'ttha devI kamalAvaI y||443 // atra sampradAyaH (10 46)pUrvoktacaturgIpamadhyAdavaziSTau dvau devalokAccyutvA kSitipratiSThite ibhyaputrI jAtI, catvAro'nye ibhyaputrA vayasyAzca tayorjAtAH, tatra bhogAn bhuktvA gurUNAM pArve pravrajya saudharme kalpe nalinIgulmavimAne catuSpalyasthitayaH SaDapi gatAH, tato | iSukArIyAsadhyayanopakrame kathAnakam Jain Education a l For Privale & Personal use only Ramainelibrary.org Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 uttarA0gopavarjAzcatvAro'pi devAzyutvA kurujanapade iSukArapure iSukAranAmnA nRpastasyaiva rAjJI kamalAvatI tasyaiva rAjJo bhRgunAmA puro- iSukArIyAavacUrNiH S tastasya patnI-bhAryA yazAtvena cotpannA, anapatyatvAtsakhedasya bhRgoH pArzve gopadevau tatra svotpattimavadhinA vijJAya sAdhurUpeNA- dhyayanam // 107 // gato, tena ca vanditau sapriyeNa, dharma zrutvA gRhItazca zrAddhadharmaH, pRSTau ca tAvapatyaviSaye, tAvUcatuH-bhaviSyato dvau putrau, tayozca laghvoreva pravrajatorvyAghAto na kAryo, bahujanabodhakatvAttayorityuktvA gatI, cyutvA tatrotpannau, tato bhRguH pratyantagrAme tasthau, / tatra jAtau vyudAhitau ca yathaite sAdhavo bAlakaM vyApAdya pazcAttanmAMsaM bhakSayantIti, anyadA to ramamANI bahiH sAdhUna dRSTvA bhiyA vaTamArUDhI, gRhItAnnapAneSu ca sAdhuSu tatraiva sthitvA bhuJjAneSu svAbhAvika bhaktapAnaM pazyantau jAtiM smRtvA sambuddhau / sAmprataM sUtraM-devAH-surA bhUtvA-utpadya, purA bhave-anantarAtIte janmani, kecit cyutAH, ekasmin padmagulmAkhye vimAne kA iSukArIyAvasantItyevaMzIlA ekavimAnavAsinaH, pure-nagare purANe-cirantane iSukAranAmni khyAte-prasiddhe suralokavat ramaNIye, svaM dhyayanopakrame karma-puNyaprakRtilakSaNaM tasya zeSa-uddharitaM svakarmazeSastena na tu sarvathopabhuktena, purAkRtena-janmAntaropArjitena, kuleSu udagreSu- kathAnakam 4 ucceSu, caH-pUraNe, te SaDapi prasUtAH-utpannAH, ArSatvAt nirviNNAH-udvignAH, kutaH?, saMsArabhayAt , parityajya bhogAdIniti zagamyate, jinendramArga-tIrthakRdupadiSTaM samyagdarzanAdikaM muktimArga zaraNaM-apAyarakSAkSamamAzrayaM prapannAH-abhyupagatAH, ityadhyaya- // 107 janArthasUcanam , kaH kiM rUpaH san jinendramArga zaraNaM prapannaM ? ityAha-puMstvaM-puruSatvaM Agamya-prApya kumArau akRtapANigrahaNI dvau, apiH-pUraNe, sulabhavodhikatvena prAdhAnyakhyApanArthamanayoH pUrvamupAdAnaM, purohitastRtIyaH, tasya yazA ca nAmnA patnI JainEducation a l For Private & Personal use only Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaH, vizAlakIrtizca vistIrNayazAzca tathA iSukAro nAma rAjA paJcamaH, atraiva tasmin bhave devI pradhAnapattI prakramastasyaiva rAjJaH kamalAvatI ca nAnA SaSTha iti gAthArthaH // 1-3 // 441-443 // samprati yathaiteSu kumArayojinendramAgAptirjAtA tathAha jAIjarAmacabhayAbhibhUyA(e pA0),bahiM vihaaraabhinnivihicittaa| saMsAracakassa vimokkhaNaTThA, daTTaNa te kAmaguNe virttaa|| 444 // piyaputtagA donnivi mAhassa, sakammasIlassa purohiyss| saritu porANiya tattha jAI, tahA suciNNaM tava saMjamaM ca // 445 // gAthAdvayaM, jAtiH-janma, jarA-visrasA, mRtyuH-maraNaM tebhyo bhayaM tenAbhibhUtau jAtijarAmRtyubhayAbhibhUtI, bahiH saMsArA- putrayorjAtidvihAraH-sthAnaM bahirvihAraH, sa cArthAnmokSastatrAbhiniviSTaM bahvAgrahaM cittaM yayosto, saMsArazcakramiva cakraM bhrmnnoplkssittvaat| smaraNam saMsAracakraM tasya vimokSaNArtha-parityAganimittaM, dRSTvA sAdhUniti zeSaH, tAvanantaroktau suvyatyayAtkAmaguNebhyaH zabdAdibhyo, viSayasaptamI vA viraktau-parAmukhau priyau-vallabhau tau ca putrAyeva putrako-priyaputrako, dvAvapi, na eka evetyaperarthaH, kasya ?, mAhanasya-viprasya svakarmazIlasya-yajanayAjanAdisvAnuSThAnaniratasya purohitasya-zAntikartuH smRtvA paurANikI-cirantanI, tatra sanniveze kumArabhAve vA jAti-janma tathA sucIrNa nidAnAdinA anupahatatvAt , tapaH saMyamaM ca smRtveti yogaH, atra kAmaguNaviraktireva jinendramArgapratipattiriti // 4-5 // 444-445 // Jain Education x onal For Privale & Personal use only X ainelibrary.org Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 108 // x*x*x*x tatastau kimakASTamityAha te kAmabhogesu asajamANA, mANussaesuM je yAvi divA / mokkhAbhikakhI abhijAyasaddhA, tAtaM uvAgamma imaM udAhu || 446 // tau purohitaputrau kAmabhogeSu asajantau - saGgamakurvantau mAnuSyakeSu - manuSyasambandhiSu ye cApi divyAH - sambandhinaH idaM kAmabhogAsteSu ceti prakramaH, mokSAbhikAGkSiNI - muktyabhilASiNau, abhijAtazrAddhau - utpannatattvarucI tAtaM - pitaramupAgamya, idaMvakSyamANaM udAharatAM -uktavantau // 6 // 446 // Jain Education intonal yacca tAvuktavantau tadAha asAsayaM daTTu imaM bihAraM, bahuaMtarAyaM na ya dIhamAuM / tamhA gihaMsiM na rahUM labhAmo, AmaMtayAmo carissAmu moNaM // 447 // azAzvataM dRSTvA imaM pratyakSaM viharaNaM-vihAraM - manuSyatvenAvasthAnaM, kimiti bahavaH - prabhUtAH antarAyAH vighnAH vyAdhyAdayo yasya tadbahvantarAyamapi dIrghatvAdavasthAyi syAdityAha-na ca naiva dIrgha palyopamAdimitaM AyuH jIvitaM yata evaM sarvamanityaM tasmAt gRhe na ratiM - dhRtiM labhAvahe - prApnuyAva, AmantrayAvahe - pRcchAva AvAM, yathA cariSyAvahe - AseviSyAvahe maunaM-munibhAvaM, saMyamamiti // 7 // 447 // *X*X*XX********* |iSukArIyA dhyayanam 14 putrayoH saMyamasya prArthanam // 108 // inelibrary.org Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XXXXXX *OXXXXBFXXXXXXX evaM ca tAbhyAmukte aha tAyao tattha muNINa tesiM, tavassa vAghAyakaraM vyaasii| imaM vayaM veyavio vayaMti, jahA na hoI asuyANa logo // 448 // ahija vee parivissa vippe, putte pariThappa gihaMsi jAyA (e paa0)| bhuccA Na bhoge saha itthiyAhiM, AraNNagA hoha muNI pasatthA // 449 // gAthAdvayaM, atha-anantaraM tAta eva tAtakaH, tatrAvasare munyoH-pratipannamunibhAvayoH kumArayoH tapasa upalakSaNatvAccheSadharmAnuSThAnasya ca, vyAghAtakaraM-bAdhAvidhAyi, vacanamiti zeSaH, avAdIt, yadavAdIttadAha-yathA imAM vAcaM vedavido vadanti, yathA-na bhavati asutAnAM-avidyamAnaputrANAM lokaH-paralokaH, taM vinA piNDapradAnAdyabhAve gatyAdyabhAvAt , tathA ca vedavacaH "anapatyasya lokA na santi," tathA anyairapyuktaM-"putreNa jAyate lokaH, ityeSA vaidikI shrutiH| atha putrasya putreNa, svargaloke mahIyate // 1 // " yata evaM tasmAdadhItya-paThitvA vedAn , pariveSya-bhojayitvA, kAn ?, viprAn , tathA putrAn pariSThApya-kalAkalApakalatragrahaNAdinA nivezya gRhe-gRhasthadharme he jAtI-putrau, tathA bhuktvA Neti vAkyAlaGkAre, bhogAn-zabdAdIn saha| sArddha strIbhiH, tata AraNyako-AraNyakabratadhAriNau bhavetAM-sampadyethAM yuvAM, munI-tapasvinI prazastau-zlAghyau, itthameva brahma cAMdyAzramavyavasthAnAt , uktaM hi-"brahmacArI 1, gRhasthazca 2, vAnaprastho 3, yatiH 4 tthaa|" iha cAdhItya vedAnityanena brahmacaryAzramaH, pariveSyetyanena gRhasthAzramaH, AraNyakAvityanena vAnaprasthAzramaH, munigrahaNena ytyaashrmshcoktH||8-9||448-449|| gRhasthadharmAnantaraM yati tvamiti bhRgoruttaram - uttarA019 Jain Education a nal For Privale & Personal use only D ainelibrary.org Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH iSukArIyA dhyayanam 14 // 109 // ISI kumArayo XXXXXXXXXXXXX ruttaram itthaM tenokte kumArako yadakASTI tadAha soaggiNA AyaguNiMdhaNeNaM, mohAnilA panjalaNAhieNaM / saMta(pra0 sattabhAvaM paritappamANaM, lolu(pra0 lAla)ppamANaM bahuhA bahuM ca // 450 // purohiyaM taM kamaso'NuNaMtaM, nimaMtayaMtaM ca sue dhaNeNaM / jahakama kAmaguNehiM(su pA0) ceva, kumAragA te pasamikkha vakaM // 451 // veA adhIA na bhavaMti tANaM, bhuttA diyA niti tamaM tameNaM / jAyA ya puttA na havaMti tANaM, ko nAma te aNumannija evaM? // 422 // khaNamittasukkhA bahukAladukkhA, pagAma dukkhA annigaamsukkhaa| saMsAramukkhassa vipakkhabhUA, khANI aNatthANa u kAmabhogA // 453 // paricayaMte aniyattakAme, aho ya rAo paritappamANe / annappamatte dhaNamesamANe, papputti madhu purise jaraM ca // 454 // imaM ca me atthi imaM ca nathi, imaM ca me kica imaM akiccaM / taM evamevaM lAlappamANaM, harA haraMtitti kahaM pamAo? // 455 // 'soaggI' tyAdi gAthASar, zokAgninA Atmano guNAH karmakSayopazamAdijAH samyagdarzanAdayaste indhanaM uddIpakatayA yasya JainEducation toila For Private & Personal use only C inelibrary.org Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa tathA tenAtmaguNendhanena mohAnilAd-ajJAnapavanAd adhikaM mahAnagaradAhAdibhyo'pyargalaM prajvalana-prakarSeNa dIpanaM yasya tena, adhikazabdasya paranipAtaH prAkRtatvAt , yadvA prajvalanenAdhika itarAgnyapekSaya samantAttapta iva tapto'nirvRtatayA, bhAvaH-aMtaH karaNamasya taM, ata eva paritapyamAna-samantAd dahyamAnaM atizayena dInavacAMsi lapantaM bahudhA-anekaprakAraM bahu ca yathA syAdevaM, purohitaM-purodhasaM te krameNa paripATyA anunayantaM svAbhiprAyeNa prajJApayantaM nimantrayantaM ca sutau dhanena yathAkrama-kramAnatikramaNa kAmaguNeSu zabdAdiSu, casamuccaye, ekaH-pUraNe, kumArako tI prasamIkSya-prakarSaNAjJAnAcchAditamatimAlokya, uktavaMtau iti gamyate, vAkyaM-vacanaM, kiM tadityAha-vedA aghItA na bhavaMti trANaM, tadadhyayanamAtrato durgatipatanarakSaNAsiddheH, ukta hi vedavidbhiH"akAraNamadhIyAno, brAhmaNastu yudhisstthir!| duSkulenA'pyadhIyante, zIlaM tu mama rocte||1|| tathA-zilpamadhyayanaM nAma, vRttaM brAhmaNalakSaNam / vRttasthaM brAhmaNaM prAhurnetarAn vedajIvakAn // 2 // " iti, tathA antarbhUtaNyarthatvAojitA dvijA-viprA nayanti-prApayanti, tamaso'pi yattamastasmin-atiraudrarauravAdike narake, Namiti vAkyAlaGkAre, te hi bhojitAH kumArgaprarUpaNapazuvadhAdAvasadvyApAra eva pravartante, atastadojanasya narakahetutvaM, anena ca teSAM nistArakatvaM durApAstameva, tathA jAtAzca-utpannAH putrA na bhavanti, trANaM narakAdikugatI patatAmiti gamyaM, uktaM ca vedAnugairapi-"yadi putrAdbhavet svargoM, dAnadharmo nirrthkH|" tathA "bahuputrA nakulI godhA, tAmracUDastathaiva c| teSAM ca prathamaM svargaH, pazcAlloko gmissyti||shaa" yatazcaivamataH kA nAma-na kazcitsambhAvyate, yaste-tavAnumanyeta-zobhanamidamityanujAnIyAt , sa viveka iti gamyate, etadvedAdhyayanAditrayamantaroktaM bhuktvA bhogAnityetasya prativacanamAha-kSaNamAtraM saukhyaM yeSu te tathA, bahukAlaM narakAdiSu duHkhaM yebhyaste, kadAcitsvalpakAlameva sukhaM bahukAlabhAvino'pi duHkhasyA kumArayoruttaram Sain Education I o nal For Privale & Personal use only ainelibrary.org Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 110 // *OXOXXX Jain Education intuit pahantR syAdata Aha- prakAmaM - atizayena duHkhaM yebhyaste, anikAmasaukhyA- aprakRSTasukhAH, IdRzA apyAyatI zubhaphalAH syurata * iSukArIyAAha- saMsArAnmokSo vizleSo nirvRtirityarthastasya saMsAramokSasya vipakSabhUtAH - tatpratibandhatayA atyantapratikUlAH, kimityevaM| vidhAste ityAhu: - agretanatuzabdasyaivakArArthasya bhinnakramatvAt khAnireva - Akara eva, anarthAnAM - ihaparalokaduHkhAvAptirUpANAM, ke ?, kAmabhogAH, anarthakhAnitvameva spaSTayati-parivrajan - viSayasukhalAbhArthamitastato bhrAmyan, anivRttakAmaM - anuparatecchaH san, AryatvAt casya bhinnakramatvAcca ahnirAtrau - cAharnizamitiyAvat, paritapyamAnaH tadavApyai samantAccintAgninA dahyamAnaH, anye - suhRtsvajanAdayaH annaM bhojanaM vA tadarthaM pramattaH- tatkRtyAsaktacetA anyapramatto vA dhanaM vittaM eSayan- vividhopAyairanvepayan prApnoti mRtyuM - prANatyAgaM puruSaH jarAM - vayohAnilakSaNAM, kiM ca idaM ca me asti dhAnyAdi, idaM ca nAsti rajatarUpyAdi, idaM ca me kRtyaM gRhAdi idamakRtyamArabdhamapi vANijyAdi kartumucitaM taM puruSaM, evamevaM vRthaiva lAlapyamAnaM - atyartha vyaktavAcA vadantaM haranti - apanayanti Ayuriti harA - dinarajanyAdayo vyAdhivizeSA vA haranti, janmAntaraM nayanti ityasmAddhetoH kathaMkena prakAreNa pramAdaH - anudyamaH prakramAddharme kartumucita iti zeSaH / 10-15 // 450-455 // samprati tau dhanAdibhirlobhayituM purohitaH prAha bhUyaM saha itthiyAhiM, sayaNA tahA kAmaguNA pagAmA / tavaM kae tappa jassa logo, taM saba sAhINamiheva tujhaM // 456 // dhanaM prabhUtaM saha strIbhiH svajanAH - pitRpitRvyAdayaH, tathA kAmaguNAH - zabdAdayaH prakAmAH - atizAyinaH tapaH- kaSTAnuSThAnaM *******(r)*(r)*x*x*x dhyayanam 14 kumArayo ruttaram // 110 // lanelibrary.org Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRte nimittaM tapyate-anutiSThati yasya dhanAderloko-janaH tatsarva-azeSa svAdhIna-AtmAyattaM ihaiva-asminneva gRhe sUtratvAdyavayoH, yadyapi tayostadA striyo na santi tadavAptiyogyatA'stIti tAsAmabhidhAnam // 16 // 456 // tAvAhatuH dhaNeNa kiM dhammadhurAhigAre ?, sayaNeNa vA kAmaguNehiM ceva / samaNA bhavissAmu guNodhArI, bahivihArA abhigamma bhikkhaM // 457 // dhanena kiM ?, na kiMcidityarthaH, dharma evAtisAttvikairuhyamAnatvAd dhUriva dhUrdharmadhUstadadhikAre-tatprastAve?, svajanena vAx kAmaguNaizcaiva, tathA vede'pyuktaM-"na prajayA na dhanena tyAgekenAnaimRtatvamAnazu"rityAdi, tataH zramaNI-tapasvinau bhaviSyAvaH, dhanena praloguNAH-samyagdarzanAdyAstadoghaM dhArayata ityevaMzIlau guNaudhadhAriNI, vahiH-grAmAdibhyo bahirvartitvAdravyato bhAvatazca kvacida- IS bhane tasyaiprativaddhatvAdvihAro-viharaNaM yayostau bahirvihArI, abhigamya-Azritya bhikSA tAmevAhArayantAviti bhaavH||17|| 457 // | vAnarthatA dharmAnuSThAnanirAkaraNAya tadAdhArabhUtAtmA'bhAvamAha bhRguH jahA ya aggI araNIusaMto, khIre ghayaM tillamahA tilesu / emeva jAyA sarIraMmi sattA, saMmucchaI nAsai nAvaciThe // 458 // no iMdiyaggijjhu amuttabhAvA, amuttabhAvA ci ya hoi nicco| ajjhatyaheuM niyayassa baMdho, saMsAraheuM ca vayaMti baMdhaM // 459 // Jain Education .in For Private & Personal use only Jar.ininelibrary.org Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 111 // Jain Education I casya - avadhAraNArthatvAt yathaiva agniH araNito'gnimaMthanakASThAt asan- avidyamAna eva sammUrcchati, tathA kSIre ghRtaM, iSukArIyAtailaM atha tileSu, evameva he jAtI- putrau ! zarIre sattvAH- prANinaH sammUrcchanti - pUrvamasaMta eva zarIrAkArapariNatabhUtasamudAyata utpadyante, nazyanti abhrapaTalavat pralayamupayAnti na punaravatiSThante - vapurvinAze kSaNamapyavasthitibhAjo bhavanti, yadvA-zarIre satyapyamI sattvA nazyanti - nAvatiSThante jale budbudavat uktaM hi - " jalabuDudavajjIvAH, " atra ca pratyakSato'nupalambha eva pramANaM, na hyasau zarIre zarIravyatirikto vA bhavAntaraprAptau pratyakSata upalabhyate iti nAsti, zazavipANavaditi bhAvaH // 458 // tAvAhatuH - to niSedhe indriyaiH - zrotrAdibhiH grAhyaH - saMvedya iMdriyagrAhyaH prakramAdAtmA, amUrttabhAvA - iMdriyagrAhyarUpAdyabhAvAt pizAcAdivat, na cAdRzyatvAdeva aghaTabhUtale ghaTavat sarvathA tadabhAva eva zaGkayaH, tatsAdhakasyAnumAnasya sadbhAvAd - astyAtmA, ahaM pazyAmi, ahaM jighAmi ityAdyanugatapratyayAnyathAnupapatterityAdirUpasya sadbhAvAt, amUrttabhAvAdapi ca bhavati nityaH tathAhi - yadravyatve sati amUrtaM tannityaM yathA vyoma, amUrtazcAyaM dravyatve sati, anena vinAzAnavasthAne pratyukte, na caivamamUrttatvAdeva tasya bandhAsambhavaH sambhave vA sarvasya sarvadA tatprasaGga iti vAcyaM, yataH adhyAtmazabdena AtmasthA mithyAtvAdaya ihocyante, tatastaddhetuH - tannimitto niyato nizcito na sandigdho jagadvaicitryAnyathAnupatterasyAtmano bandhaH - karmabhiH saMzleSaH, yathA hyamUrttasyApi nabhaso ghaTAdibhiH sambandha evamasyAstyamUrttasyApi mUtairapi karmabhirasau na virudhyate, tathA cAha - "arUpaM hi yathAsskAzaM, rUpidravyAdibhajanaM / " iti mithyAtvAdihetutvAcca na sarvadA tatprasaGga ityadoSaH, evaM hi yeSAmeva midhyAtvAdi taddhetusambhavasteSAmevAsau na punastadviraktAnAM siddhAnAmapi, *OXXX***** dhyayanam 14 kASThAdito myAdivat saMsArAdbandhaH // 111 // cinelibrary.org Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXO tathA saMsAra:-caturgatibhramaNarUpastaddhetu-tatkAraNaM ca vadanti bandhamiti-karmabandhaM, anenAmUrttatvAdyomna iva niSkriyatvamapi nirAkRtamiti // 18-19 // 458-459 // yata evamastyAtmA nityo'ta eva bhavAntarAnuyAyI tasya ca-baMdhAdeva mokSa ityataH jahA vayaM dhammamajANamANA, pAvaM purA kammamakAsi mohaa| orujjhamANA parirakkhayaMtA, taM Neva bhujo'vi samAyarAmo // 46 // yathA-yena prakAreNa vayaM dharma-samyagdarzanAdikaM ajAnAnA-anavabudhyamAnAH pApaM-pApahetuH purA-pUrva karma-kriyA akArma:kRtavantaH mohAt-tattvAnavabodhAt , avarudhyamAnA-gRhAnnirgamamalabhamAnAH parirakSyamANA:-anujIvibhiH anupAlyamAnAH, tatpApakarma naiva bhUyo'pi-punarapi samAcarAmaH-anutiSThAmaH, sUtratvAt dvitve'pi bahuvacanaM sarvatra, sampratyupalabdhamevAsmAbhirvastu- tattvamiti // 20 // 460 // anyaccaabhAhayaMmi logaMmi, savao parivArie / amohAhiM par3atIhi, gihaMsi na raI lbhe|| 461 // abhyAhate-abhimukhyena pIDite loke-jane sarvataH-sarvAsu dikSu parivArite-pariveSTite amoghAbhiH-avandhyapraharaNopamAbhiH | patantIbhiH-AgacchantIbhiH, gRhe-gRhavAse na rati-AsaktiM labhAvahe, yathAhi-vAgurAyAM pariveSTito mRgo'moghaizca zAstrA nAhato na ratiM labhate evamAvAmapIti bhAvaH // 21 // 461 // dvandhaH tasmAdgRhe'ratiH Sain Education oral For Privale & Personal Use Only diainelibrary.org Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH iSukArIyAdhyayanam 14 // 112 // bhRgurAhakeNa amAhao loo, keNa vA privaario| kA vA amohA vuttA ?, jAyA ! ciMtAvaro hami // 462 // kena-vyAdhatulyenAbhyAhato lokaH ?, kena vAgurAsthAnIyena parivAritaH ?, kA vA amoghAH-amoghazastropamA abhyAhatikriyAM prati karaNatayoktAH, he jAtI-putrau ! cintAparo bhavAmi-asmi, tato mamAvedyatAmayamartha itibhAvaH // 22 // 462 // maJcuNA'bhAhao loo, jarAe privaario| amohA rayaNIvuttA, evaM tAya ! viyANaha // 463 // tAvAhatuH-mRtyunA-yamenAbhyAhato lokaH, tasya sarvatrApratihataprasaratvAt , jarayA parivAritaH, tasyA eva tadabhighAtayogyatApAdakatvAt , amodhA rajanya uktAH, upalakSaNatvAt divasAzca, tatpatane hyavazyambhAvI janasyAbhighAtaH, evaM tau avijAnItaavagacchata // 23 // 463 // EXXXXXXXXXXX lokasyA'bhyAhatatvAdi adharmadharma'phalasaphalatvaJca jA jA bacaha rayaNI, na sA paDiniyattaI / ahammaM kuNamANassa, ahalA jaMti raaio|| 464 // jA jA baccA rayaNI, na sA paDiniyattaI / dhammaM ca kuNamANassa, saphalA jaMti raaio|| 465 // jA jeti gAthAdvayaM, yA yA vrajati rajanI, upalakSaNatvAt dinaM ca, na sA pratinivartate-punarAgacchati, tadAgamane hi sarvadA saivaikA janmarAtriH syAttato na dvitIyA maraNarAtriH kadAcitpAduSSyAt , tAzca adharma kurvato, jantoriti gamyate, aphalA yAnti rAtrayaH, adharmanibandhanaM ca gRhasthateti-AyuSo'nityatvAdadharmakaraNe ca tasyA niSphalatvAttatparityAga eva zreyAniti // 112 // For Privale & Personal use only Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvaH / itthaM vyatirekadvAreNa pravrajyApratipattihetumabhidhAya tamevAnvayamukhenAha-jA jetyAdi pUrvavat , navaraM caH-punararthe, tato dharma punaH kurvataH prANinaH saphalA dharmarUpaphalopArjanato yAnti rAtrayo, na ca vratapratipattiM vinA dharmo'to vrataM pratipatsyAvahe AvAmityabhiprAya iti gaathaadvyaarthH||24-25|| 464-465 // itthaM kumAravacanAdAvirbhUtasamyaktvastadvacanameva puraskurvan bhRgurAhaegao saMvasittA NaM, duhao saMmattasaMjuyA / pacchA jAyA ! gamissAmo, bhikkhamANA kule kule // 466 // ekataH-ekasmin sthAne samuSya-sahaivAsitvA dvayaM ca dvayaM ca dvaye-AvAM yuvAM ca, vyaktyapekSayA bahuvacanaM, puruSaprAdhAnyAcca * puliMgatA, samyaktvena saMyutAH-sahitA upalakSaNatvAddezaviratyA ca saMyutAH, pazcAd-yauvanottarakAlaM, vRddhatve ityarthaH, he jAtI gamiSyAmo-vajiSyAmo vayaM grAmanagarAdiSu mAsakalpAdikrameNeti zeSaH, arthAcca pravrajyAM pratipadya bhikSyamANA-yAcamAnAH kA piNDAdikamiti gamyate, kule kule-gRhe gRhe, na tvekasminneva gRhe, kimuktaM bhavati ?, ajnyaatonychvRttyetyrthH|| 26 // 466 // kumarAvAhatuHjassAsthi sacuNA sakkhaM, jassa cAthi palAyaNaM / jo jANai na marislAmi, so hu kaMkhe sue siyA // 467 // ajeva dhamma paDivajayAmo, jahiM pavanA na punnbbhvaamo| aNAgayaM neva ya asthi kiMcI, saddhAkhamaM no viNaittu rAgaM // 468 // sAdhutve OXOXOXEKKET228 'jJAtochavRttitA Jain Educatioo nebrar og tione Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 ava cUrNiH 14 // 113 // gAthAdvayaM, yasyAsti-vidyate mRtyunA-kRtAntena sakhyaM-mitratvaM, yasya cAsti palAyanaM-nazanaM, mRtyoriti prakramaH, tathA yo iSukArIyA jAnIte yathA'haM na mariSyAmi, sa eva kAGkSati-prArthayate zvaH-AgAmidine syAdidamiti gamyaM, na ca kasyacit mRtyunA dhyayanam sakhyaM tato vA palAyanaM tadabhAvejJAnaM vA, ato'dyaiva dharma-yatidharma pratipadyAmahe-aGgIkurmahe, ArSatvAt , yaM dharma prapannAHAzritAH, na punarbhaviSyAmaH-na punarjanmAnubhaviSyAmaH, taddhetubhUtakAbhAvAt , jarAmaraNAdyabhAvopalakSaNaM caitat , kiMca-anAgataM-aprApta, naiva cAsti kiJcidatisundaramapi viSayasaukhyAdiH, saMsAre sarvabhAvAnAmanantazaH prAptatvAt , tato na tadarthamapi gRhasthAvasthAnaM yuktamiti bhAvaH, yadvA anAgataM yatra mRtyorAgatiH nAsti-tannaiva kiJcitsthAnamasti, yatazcaivamataH zraddhA-abhi-1 * lApaH kSama-yuktaM ihaparalokayoH zreyaHprAptyarthamanuSThAnaM, kartumiti zeSaH, naH-asmAkaM vinIya-apasArya rAgaM-khajanAbhiSvaGgaM, mRtyunA sahatattvato hi kaH kasya svajanaH parajano vA ?, uktaM hi-"ayaM NaM bhaMte ! jIve egamegassa jIvassa mAittAe dhUattAe bhajattAe vAmitratyAbhavaH suhisayaNasaMbaMdhasaMthuattAe uvavaNNapuvve ?, haMtA goamA! asaI aduvA aNaMtakhutto." // 27-28 // 467-468 // tatastayorvacanaM zrutvA bhRgurutpannavrateccho brAhmaNI brahmavighnakAriNI matvedamAha pahINaputtassa hu natthi vAso, vAsihi ! bhikkhAyariyAi kaalo| sAhAhirukkho lahae samAhi, chinnAhiM sAhAhiM tameva khANuM // 469 // // 113 // paMkkhAvidhaNo va jaheva pakkhI, bhiccavihINu va raNe nriNdo| vivannasAro vaNiucca poe, pahINaputtomi tahA ahaMpi // 470 // XXOXOXOXOXOX FOXOXOXOXOXO-Ko Jain Education billional For Private & Personal use only linelibrary.org Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthAdvayaM, sUtre pUrvAparanipAtasyAtantratvAtputrAbhyAM prahINaH-tyaktaH putraprahINastasya, huH-pUraNe, nAsti vAsaH-avasthAnaM, mama gRhe iti gamyaM, he vAsiSThagotre! bhikSAcaryAyAH-bhikSATanasya, etadupalakSaNatvAd vratagrahaNasya kAla:-prastAvo, vartata iti zeSaH, kimityevaM yataH zAkhAbhiH vRkSaH labhate-prApnoti samAdhi-svAsthyaM, chinnAbhiH zAkhAbhiH tameva vRkSaM yastAbhiH samAdhimavAptavAn sthANuM jano vyapadizatItyupaskAraH, yathA hi tAstasya zobhAsaMrakSaNasahAyakaraNAdinA samAdhihetavaH, evaM mamApyetau sutau, atastadvirahe ahamapi sthANukalpa eveti kimevaMvidhasya me gRhavAsenetibhAvaH, kiM ca-pakSAbhyAM-patantrAbhyAM vihIno-virahitaH pakSavihInaH, vA dRSTAntAntarasamuccaye, yatheha loke pakSI-vihaGgamaH, mArjArAdibhirabhibhUyate, tathA bhRtyAH-padAtayastadvihIno vA prAgvat , raNe narendraH zatrujanaparAjayasthAnameva jAyate, tathA vipanno-vinaSTaH sAro-hiraNyAdivasturasyeti vipannasAraH vaNik vA prAgvat , pote-pravahaNe bhinne iti gamyaM, nArvAg-na ca parata iti, udadhimadhyavatI viSIdati, putravihIno'smi tathA ahamapi, ko'rthaH 1, pakSabhRtyArthasArabhUtAbhyAM putrAbhyAM virahito'hamapyevaMvidha eva // 29-30 // 469-470 // susaMbhiyA kAmaguNA ime te, saMpiMDiyA aggarasA pbhuuyaa| bhuMjAmu tA kAmaguNe pagAmaM, pacchA gamissAmu pahANamaggaM // 471 // susambhRtAH-atizayena saMskRtAH kAmaguNAH-gItazabdAdayaH, ime svagRhavartitayA pratyakSatayA sampiNDitAH-samyagapuJjIkRtAH, casya gamyamAnatvAt ayyarasAzca-pradhAnamadhurAdayazca prabhUtAH-pracurAH, kAmaguNAntargatatve'pi prathamagrahaNaM rasAnAmati brAhmaNI prati bhRgorvacanaM brAhmaNIvacanaM ca XEXXE. XXE Sain Education For Private & Personal use only nelibrary.org Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iSukArIyAdhyayanam 14 uttarA0*gRddhihetutvAt , kAmaguNavizeSaNaM vA agryA rasAsta eva zRMgArAdayo vA yeSu te tathA, bhuJjImahi yasmAdamI susambhRtAdi avacUrNiH vizeSaNaviziSTAstava svAdhInAH santi, tasmAt kAmaguNAn prakAma-atizayena pazcAdvaddhatve gamiSyAmaH-pratipatsyAmahe, pradhAnamArga-mahApuruSasevitaM pravrajyArUpaM muktipatham // 31 // 471 // // 114 // bhRguH prAha bhuttA rasA bhoi ! jahAi No vao, na jIviyahA pajahAmi bhoe| lAbha alAbhaM ca suhaM ca dukkhaM, saMcikkhamANo carissAmi moNaM // 472 // bhuktAH-sevitAH rasAH--madhurAdayaH, upalakSaNatvAt zeSakAmaguNAzca, he bhavati ! jahAti-tyajati na:-asmAn vayaH prakramAdiSTakriyAkaraNakSama, upalakSaNatvAt jIvitaM ca, tato yAvannaitattyajati tAvatpravrajAma ityabhiprAyaH, tatkiM vayaHsthairyAdyartha dIkSArthI, ucyate hi kaizcid 'dIkSA vayaHsthairyavidhAyinI'tyAzaGkayAha-na-niSedhe, jIvitaM-asaMyamajIvitamupalakSaNatvAt vayazca tadartha prajahAmi-prakarveNa tyajAmi bhogAn , kiMtu lAbha-iSTavastuprAptirUpamalAbhaM ca-tadabhAvarUpaM sukha-iSTaviSayasambhogajaM casya bhinnakramatvAt duHkhaM ca-bAdhAtmakaM samatayA IkSamANaH-pazyan , ayamoM-lAbhAlAbhayostathA sukhaduHkhayoH upalakSaNatvAd jIvitamaraNAdInAM ca samatAmeva bhAvayaMzcariSyAmi-AseviSye maunaM-munibhAvaM, tato muktyarthameva mama dIkSApratipattiritibhAvaH // 32 // 472 // brAhmaNI prati bhRgorvacanaM KeAKE H // 114 // Jain Education in For Privale & Personal use only Palamelibrary.org Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA020 vAsiSTyAha mAhU tumaM soariyANa saMbhare, junno va haMso paDisoyagAmI / bhuMjAhi bhogAI mae samANaM, dukkhaM khu bhikkhAyariyA vihAro // 473 // mA-niSedhe, hurvAkyAlaGkAre tvaM saudaryANAM bhrAtRRNAM upalakSaNAt zeSasvajanAnAM bhogAnAM ca smArSIH ka iva 1, ivasya bhinnakramatvAt jIrNo-vRddho haMsapakSIva pratizrotogAmI san ko'rtho ?, yathAsau nadI zrotasyatikaSTaM pratikUlagamanamArabhyApi tatrAzaktaH san punaranuzrota evAnudhAvati, evaM tvamapi duranucaraM saMyamabhAraM voDhumakSamaH punaH sodarAdIn bhogAdIMzca smariSyasi, ato bhuGga bhogAn mayA samAnaM - saha, duHkhahetureva bhikSAcaryA - bhikSATanaM vihAro'pratibaddhatayA grAmAdiSu upalakSaNatvAd dIkSA zirolocazca // 33 // 473 // sa prAha Jain Education tional: jahA ya bhoI (bhogI pA0 ) taNuaM bhuyaMge, nimmoaNi hica palAi mutto / emeeN (te pA0 ) jAyA pajahaMti bhoe, te'haM kahaM nANugamissamiko ? // 474 // chiMdittu jAlaM avalaM va rohiyA, macchA jahA kamAguNe pahAya / dhoreyasIlA tavasA udArA, dhIrA hu bhikkhAyariyaM caraMti // 475 // CXCXXXXXX****** bhRguprati vAsiSTyA vacanam Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH iSukArIyA dhyayanam 14 // 115 // ___ gAthAdvayaM, yathA ca he bhavati ! tanuja-dehajaM, bhujaGga:-sarpaH nirmocanIyaM-nirmoka hitvA paryeti-samantAdgacchati muktonirabhiSvaGgo nirapekSaH, evaM etau jAtau putrau prajahItaH-prakarSeNa tyajataH bhogAn tau putrI kathaM nAnugamiSyAmi-pravrajyAgrahaNenAnusariSyAmi ekaH-advitIyaH ?, yadyanayoH kumArayorapIyAn viveko yannirmokavadatyantasahacaritAnapi bhogAn bhujaGgavat tyajataH tatkimiti bhuktabhogo'pyahametAvanna tyakSyAmi ?, kiM vA asahAyasya gRhavAseneti bhAvaH, tathA chittvA tIkSNapucchAdinA jAlaM avalamiva jIrNatvAdinA nissAramiva balIyo'pIti gamyaM, rohitA-rohitajAtIyA matsyA-mInAH, carantIti sambandhaH, yathA tatheti gamyaM, tatastathA jAlaprAyAn kAmaguNAn prahAya-parityajya, dhuri vahati dhaureyasteSAmiva zIlaM utkSipta| bhAranirvAhalakSaNaH svabhAvo yeSAM te dhaureyazIlAH, tapasA-anazanAdinA udArAH-pradhAnAH dhIrAH-sattvavantaH, huH-yasmAn , bhikSAcaryA upalakSaNatvAt vrataM ca caranti-Asevante, ato'haM apItthaM vratameva grahISye iti bhAvaH // 34-35 // 474-475 // itthaM tatpratibodhitA brAhmaNyapyAha naheva kucA samaikkamaMtA, tayANi jAlANi dalittu haMsA / paliMti puttA ya paI ya majjhaM, te'haM kahaM nANugamissamikkA ? // 476 // nabhasIva-Akaze iva krauJcAH-pakSivizeSAH samatikrAmantaH-tAMstAn dezAnullakanyantaH tatAni-vistIrNAni jAlAni-bandhanavizeSarUpANi Atmano'narthahetUn dalayitvA-mittvA casya gamyamAnatvAt haMsAzca pariyanti-samantAdgacchanti, putrau ca patizca mama sambandhinI gamyamAnatvAd etad jAlopamaM viSayAbhiSvaGgaM bhittvA nabhAkalpe nirupalepatayA saMyamAdhvani tAni tAni dehAdeH kanu kyAderiyatyAjatvam // 115 // Amairielibrary.org Jain Education Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMyamasthAnAni atikrAmante'tastAn kathaM nAnugamiSyAmyeva ?, evaMvidhavayasAM hi strINAM patiH putrA vA gatiriti, yadvA jAlAni bhittveti haMsAnAmeva sambandhanIyaM, samatikrAmantaH svAtantryeNa gacchanta iti tu krauzcAnA, tatazca krauJcodAharaNamajAtakalatrAdibandhanasutApekSaM haMsodAharaNaM tu tadviparItapatyapekSa bhAvanIyamiti // 36 // 476 // itthaM caturNAmapyekavAkyatAyAM pravrajyApratipattau yadabhUttadAha purohiyaM taM sasuyaM sadAraM, succA'bhinikkhamma pahAya bhoe| kuTuMbasAraM viuluttamaM taM, rAyaM abhikkhaM samuvAya devI // 477 // vaMtAsI puriso rAyaM, na so hoi psNsio| mAhaNeNa paricattaM, dhaNaM adAumicchasi // 478 // nRpasya pravrasatvaM jagaM jai tuhaM, savaM vAvi dhaNaM bhave / sabaMpi te apajjataM, neva tANAya taM tava // 479 // jyAprati nRpa bodhanam marihisi rAyaM ! jayA tayA vA, maNorame kAmaguNe pahAya / iko hu dhammo naradeva ! tANaM, na vijaI anna(pra0 ja)miheha kiMci // 480 // gAthA 4, purohitaM taM bhRgunAmAnaM sasutaM-putradvayAnvitaM sadAraM-sapatnIkaM, zrutvA abhiniSkramya-gRhAnnirgatya prahAya bhogAn , *prabajitamiti gamyaM, kuTumbasAraM dhanadhAnyAdivipulottama-vistIrNapradhAnaM ca, purohitatyaktaMgRhNantamiti zeSaH,ra rAjAnaM abhIkSNa-13 punapunaH samuvAca-samyaguktavatI devI-tadagramahiSI kamalAvatI, kimuktavatItyAha-vAntaM-udgIrNa azitu-bhoktuM zIlamasyeti cantAzI puruSo ya iti gamyate, he rAjan ! na sa bhavati prazaMsitaH-zlAghitaH vidvadbhiriti zeSaH, syAdetat-kathaM ahaM vAntAzI-10 OMXoxoxooX-OXOXOXOXOXXX. *6XOX-6* * * Sain Education For Privale & Personal use only leisbrary.org Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iSukArIyAdhyayanam KOHOTO-Ko uttarA0tyAha-brAhmaNena parityaktaM dhanamAdAtuM-grahItumicchasi, naiva bhavata etaducitaM, yatastvamapyevaM vAntAzitayA azlAghya eva bhavi- avacUrNiH pyasi, kiM ca-sarva-niravazeSaM jagat-bhuvanaM bhavediti zeSaH, yadi kathaJcit tataH sarva cApi dhanaM-rajatAdi dravyaM bhavet , yadi tavetIhApi yojyate, sarvamapi te aparyAptaM-azaktaM, icchApUraNaM pratIti zeSaH, tasyA AkAzasamatvenoktatvAt , tathA naiva // 116 // trANAya-jarAmaraNAdyApadapanodAya tatsarvaM jagaddhanaM vA tava, iha ca punaH punaH sarvazabdasya yuSmadasmadozcopAdAnaM bhinnavAkyatvAdapunaruktaM, pUrveNa garhitatvamanena cAnupakAritAM purohitadhanAdyagrahaNahetumAdarya sampratyanityatAM taddhetumAha-mariSyasi rAjan ! yadA tadA vA-yasmiMstasmin vA kAle, avazyameva marttavyaM, "jAtasya hi dhruvaM mRtyuH," uktaM ca "kazcittAvat tvayA dRSTaH, zruto vA zaGkito'pi vaa| kSitau vA yadivA svarge, yo jAto na mariSyati // 1 // tathApi kiJcidAdAyaiva mariSyAti ityata Aha- manoramAn cittAlAdakAn kAmaguNAn prahAya-prakarSeNa tyaktvA, tvamekAkyeva mariSyasi, na kiJcidanyattvayA saha yAsyatIti- bhAvaH, tathA eka eva-advitIya eva dharmaH-samyagdarzanAdirUpaH, he naradeva-nRpa !, trANaM-zaraNaM parirakSaNakSama, na vidyate-nAsti, | anyat-aparaM ihaloke, ihAsmin mRtyau kiJcitsvajanadhanAdikaM, dharma evaikastrANaM muktihetutvena, nAnyatkiJcid ataH sa evAnuSTheya iti bhAvaH // 37-40 // 477-480 // yasmAddharmAhate nAnyattrANamato-nAhaM rame ityAdi gAthASTakaM, nAhaM rame pakkhiNi paMjare vA, saMtANachinnA carisAmi moNaM / akiMcaNA ujukaDA nirAmisA, pariggahAraMbhaniyatta'dosA // 481 // nRpasya pravrajyAprati nRpabodhanam XOXOXOXo KOKOKAKK // 116 // Jain Education K For Privale & Personal use only " nelibrary.org Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / davarigaNA jahA raNage, DajjhamANesu jNtusuN| anne sattA pamoyaMti, rAgahosavasaM gayA // 482 // evameva vayaM mUDhA, kAmabhogelu mucchiyaa| DajjhamANaM na bujjhAmo, rAgahosaggiNA jgN|| 483 // bhoge bhuccA vamittA ya, lahubhUyavihAriNo / AmoamANA gacchaMti, diyA kAmakamA iva // 484 // ime ya baddhA phaMdaMti, mama htthjjmaagyaa| vayaM ca sattA kAmesu, bhavissAmo jahA ime // 485 // sAmisaMkulalaM dissA, bajjhamANaM niraamisN| AmisaM sabamujjhittA, viharissAmo nirAmisA // 486 // giddhovame yanacA NaM, kAme saMsAravaDDaNe / urago suvaSNapAsiba, saMkamANo tamu care // 487 // nAguva baMdhaNaM chittA, appaNo vasahiM ve| eyaM patthaM (iti etthaM pra0)mahArAyaM!, usuyAritti me suyaM / / 488 // mAha rame-ratimavAmomi, vA zabdasyevArthasya bhinnakramatvAt pakSiNI vA-zArikAdizakunikeva paJjare, ko'rtho ? yatheyaM duHkhotpAdini paJjare na ratiM prApnoti, tathA'hamapi jarAmaraNAdyupadravavidrute tava paJjare na rame, atazchinnasantAnA prakramAdvinAzitasnehasantatiH satI, chinnazabdasya paranipAtaH sUtratvAt , cariSyAmi-anuSThAsyAmi, na vidyate kiJcanaM-dravyato hiraNyAdi, bhAvataH kaSAyAdirUpamasyAH sA akiJcanA, ata eva Rju-amAyaM kRtaM-anuSThitaM yasyAH sA RjukRtA, niSkrAntA AmiSAgRddhihetoviSayAderyA sA, parigrahArambhAveva jIvadUSakatvAddauSau tAbhyAM nivRttA-uparatA parigrahArambhadoSanivRttAH, prAkRtatvAcca pUrvAparanipAtaH, yadvA parigrahArambhanivRttA, ata evAdopA-vikRtirahitA anayorvizeSaNasamAsaH, aparaM ca-dAvAgninA-dAvAnalena yathA araNye-bane dahyamAneSu bhasmasAkriyamANeSu jantuSu-prANiSu, anye-apare sattvAH-prANinaH avivekinaH pramodante-prakarSaNa *nRpasya pravrajyAprati nRpabodhanam Jain Education a nal For Private & Personal use only ainelibrary.org Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 117 // 14 KEKOKEKOKEKOXEXOXOXOXOXOX hRSyanti, kimityevaMvidhAste ityAha-yato rAgadveSavazamAyattatAM gatAH-prAptAH, bindoralAkSaNikatvAdevameva vayaM mUDhAni-mohavaza- iSukArIyAgAni, kAmabhogeSUktarUpeSu mUcchitAni-gRddhAni dahyamAnamiva dahyamAnaM na buddhyAmahe-nAvagacchAmo rAgadveSAgninA satprANisamUha, dhyayanam | yo hi saviveko rAgAdimAMzca na bhavati, sa dAvAnalena dahyamAnAnanyasattvAn avalokyAhamapyevamanena dahanIya ityAtmarakSaNopAyatatpara eva syAt na tu pramattaH san pramodate, yazcAtyantamajJo rAgAdimAMzca sa Ayatimacintayan hRSyati, na tu tadupazamanopAye pravarttate, tato vayamapi bhogAparityAgAdevaMvidhAnyeveti bhAvaH, ye tvevaMvidhA na syuste kiM kurvantItyAha-bhogAn-manojJazabdAdIna bhuktvA-Asevya, punaruttarakAlaM vAntvA ca-apahAya, laghuH-vAyustadbhUtAH-tadupamAH santo virahantItyevaMzIlA laghubhUta- nRpasya pravravihAriNaM-apratibaddhavihAriNaH, yadvA laghubhUtaH-saMyamastena vihAM zIlaM yeSAM te tathA, AmodamAnAstathAvidhAnuSThAnena hRSyantaH jyAprati nRpagacchanti vivakSitaM sthAnaM iti zeSaH, ke iva ?, ivasya bhinnakramatvAvijA iva-pakSiNa iva kAmena-svecchayA kramanti-carantIti kAmakramAH, ko'rtho ?, yathA svecchayA pakSiNo yatra yatrAvabhAsate tatra tatrAmodamAnA bhramantyevamete'pyabhiSvaGgAbhAvAdyatra yatra saMyamanirvAhastatra tatra yAntItibhAvaH, punarbahirAsthAM nirAkurvantyAha-ime anubhUyamAnAH, pratyAkSAH zabdAdaya iti gamyaM, caH samuccaye baddhA-niyantritA anekadhopAyai rakSitA ityarthaH, spandata iva spandate asthitidharmatayA, ye kIdRzA ityAha-mama upalakSaNatvAt 4 tava hastaM he Arya ! adya vA AgatAH, svavazA ityarthaH, Atmano'jJatAmAha-vayaM punaH saktAni-abhiSvaGgavanti, dvitve'pi bahutvaM // 117 // prAkRtatvAt , kAmeSu-manojJazabdAdiSu, evaMvidheSvapi vAmISu abhiSvaGga iti mohavilasitamitibhAvaH, yata evamato bhaviSyAmo yathA ime purohitAdayaH, ayamarthaH-yathA'mIbhizcaJcalamavalokya ete tyaktAstathA vayamapi tyakSyAma iti, syAdetad-asthiratve'pi bodhanam -OXOXOXOX JainEducathore For Private & Personal use only Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhahetutvAt kimamI tyajanta ityAha-sAmiSaM-mAMsasahitaM kulalaM-gRdhaM zakunikAM vA dRSTvA baddhyamAnaM-pIDyamAnaM, pakSyantarairiti zeSaH, nirAmiSaM-pizitavirahitaM anyathAbhUtaM ca dRSTreti gamyaM, abhiSa-abhiSvaGgahetuM dhanadhAnyAdi, sarva-niravazeSa ujjhitvAtyaktvA vihariSyAmi-aprativaddhavihAritayA-cariSyAmi, nirAmipA-parityaktAbhiSvaGgahetuH, uktAnuvAdenopadiSTumAha-gRdhropamA nuktanyAyena, tuH samuccaye bhinnakramazca yokSyate, jJAtvA, NaM vAkyAlaGkAre, kAn ?-prakramAdviSayAmiSavato lokAn , kAmAMzca* viSayAMzca saMsAravarddhanAn-saMsAravRddhihetUn , jJAtveti yogaH, tataH kimityAha-ivasya bhinnakramatvAduraga iva-sarpa iva sauparNeyapAdhai-* garuDasamIpe zaGkamAno-bhayatrastaH, tanustokaM mandayatanayeti yAvakriyAsu careH-pravartasva, ayamarthaH yathA sauparNeyopamairviSayairna nRpasya pravravAdhyase tathA saMyamaM Asevasva, tatazca kimityAha-nAga iva-gaja iva bandhanaM chittvA Atmano vasatiM vrajeH, ayamAzayo-yathA | nAgo bandhanaM-varatraM chittvA Atmano vasati-vindhyATavIM brajati, evaM bhavAnapi karmabandhanaM chittvA Atmano vasatiM-karmavigamataHX bodhanam zuddho yatrAtmA avatiSThate sA ca muktireva tAM brajeH, anena prasaGgato dIkSAyAH phalamuktaM, itthamupadizya nigamayati, etan | mayoktaM pathyaM-hitaM he mahArAja ! prazasyabhUpate ! iSukAranAman etanna svabuddhyaivocyate kiMtu itItyetan mayA zrutaM sAdhusakAzAditi gamyam // 41-48 // 481-488 // evaM ca tadvacanamAkarNya pratibuddho nRpaH, tatazca yattA cakratustadAhacaittA viulaM rajja(1 pA0), kAmabhoge a duccae / nivisayA nirAmisA, ninnehA nippariggahA // 489 // sammaM dhammaM viyANittA, cicA kAmaguNe cre| tavaM pagijjha'hakkhAyaM, ghoraM ghorprkmaa!|| 490 // Jain Education ona For Private & Personal use only Mainelibrary.org Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH * // 118 // gAthAdvayaM, tyaktvA vipulaM rAjyaM kAmabhogAMzca dustyajAn-duSparihArAn niviSayau-zabdAdiviSayarahitau, ata eva nirAmiSau, XiSukArIyAkutaH punarevaM vidhau ?, yato nirasnehI-niSpratibandhau samyag-aviparItaM dharma-zrutacAritrAtmaka vijJAya, tyaktvA kAmaguNAn- dhyayanam zabdAdIn varAn , pUrva gatArthatve'pi punarabhidhAnaM parityAgAtizayakhyApakaM, tapaH-anazanAdi pragRhya-abhyupagamya yathAkhyAtaMyena prakAreNa tIrthakaraiH kathitaM, ghoraM-duranucaraM, ghorakarmA vairiNaH prati raudraH parAkramo-dharmAnuSThAnaviSayasAmarthyAtmako yayostau |* devInRpI, tathaiva kRtAnyatau iti shessH|| 49-50 // 489-490 // sarvopasaMhAramAha *rAjJaH saMyame evaM te kamalo buddhA, sacce dhammaparAyaNA (paraMparA paa0)| jammamanubhauviggA, dukkhassaMtagavesiNo // 491 // matiH sarveSAM sAsaNi (pra0) vigayamohAgaM, purvibhAvaNabhAviyA / acireNeva kAleNaM, dukkhssNtnuvaagyaa||492|| pravrajyAzca evaM-uktaprakAreNa tAni paDapi kramazaH-uktaparipATyA buddhAni-avagatatattvAni sarvANi dharmaparAyaNAni-dhamaikaniSThAni janmamRtyubhayebhyaH udvinnAni-trastAni duHkhasyAntagaveSiNaH sApekSyasyApi samAsaH 'devadattasya gurukulamityAdivat,' punastadvaktavyatAmevAha-zAsane-darzane vigatamohAnA-arhatA sambandhini, pUrva anyajanmani bhAvanayA-kuzaladharmAbhyAsarUpayA bhAvitAni, yadvA bhAvitA bhAvanA yastAni bhAvitabhAvanAni, pUrvAparanipAtaH prAgvat , ata evAcireNaiva-svalpenaiva kAlenaiva duHkhasyAntaMmokSaM upAgatAni--prAptAni, sarvatra prAkRtatvAt puMliMgatvam // 51-52 // 491-492 // punarmandamatismaraNAyAdhyayanArthopasaMhAramAha 18 // Jain Education a l For Privale & Personal use only sinelibrary.org Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education rAyA saha devI, mAhaNo u purohio / mAhaNI dAragA veba, sadhe te parinibuDi // 493 // ttibemi // // usuAriyaM caudasamaM // 14 // rAjA iSukAraH saha devyA kamalAvatyA, brAhmaNazca -purohito bhRgunAmA, brAhmaNI tatpatnI, dArakau - tatputrau caiveti pUrvavat sarvANi tAni parinirvRtAni karmAmyupazamataH zItIbhUtAni muktiM gatAnItyarthaH // 53 // 493 // iti iSukArIyAdhyayanAvacUriH // tional // iti zrIuttarAdhyayane caturdazasya iSukArIyAdhyayanasya avacUriH samAptA // XaX CXOXOX _0X8X8XX adhyAyenopasaMhAraH jainelibrary.org Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 ava cUrNiH // atha paJcadazaM sabhikSukamadhyayanam // sabhikSukamadhyayanam // 119 // bhikSuguNAH anantarAdhyayane nirnidAnatAguNa uktaH, sa ca mukhyato bhikSoreva syAd , bhikSuzca guNata iti tadguNA anenocyate, moNaM carissAmi samicca dhammaM, sahie ujukaDe niyANachinne / saMthUvaM jahija akAmakAme, annAyaesI parivae sa bhikkhU // 494 // asya ca bhikSunAma, muneH karma maunaM-samyagcAritraM cariSyAmi-AseviSye ityabhiprAyeNetyupaskAraH, sametya-prApya dharmadIkSArUpaM sahitaH samyagdarzanAdibhiranyasAdhubhirvA, na tvekAkI, svasmai hitaH svahito vA sadanuSThAnakAraNAd RjuH saMyamastatpradhAna |Rju vA-mAyAtyAgataH kRtaM anuSThAnamasyeti RjukRtaH, nidAnaM-viSayAbhiSvaGgAtmakaM prANAtipAtAdikarmabandhakAraNaM chinnaM apa| nItaM yena sa chinnanidAnaH kAMtasya paranipAtaH chinnanidAno vA-apramattasaMyata ityarthaH, saMstavaM-pUrvasaMstutairmAtrAdibhiH pazcAtsaMstutaiH zvazvAdibhiH paricayaM jahyAt-tyajet , na kAmAn icchAmadanAdibhedAn kAmayate-prArthayate iti akAmakAmaH, yadvA akAmo-X mokSastatra sakalAbhilASanivRttestaM kAmayate yaH sa tathA, ajJAtaH-tapasvitAdibhirguNairanavagata eSayate grAsAdikamityevaMzIla ajJAtaiSI, parivrajed-aniyatavihAritayA viharet , yattadornityAbhisambandhAdya evaMvidhaH saH bhinatti-vidArayati, kSudraM-aSTaprakAra karmeti bhikSuH, anena siMhatayA niSkramya siMhatayaiva viharaNaM bhikSutvanibandhanamuktam // 1 // 494 // // 119 // XXXXX Jain Education Y onal For Private & Personal use only Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tacca siMhatayA viharaNaM yathA syAttathAha rAovarayaM carija lADhe, virae vedviyaa''yrkkhie| panne abhibhUya savadaMsI, je kamhivi na mucchie sa bhikkhU // 495 / / rAgaH-abhiSvaGgaH, uparataH-nivRtto yasmiMstadrAgoparataM yathA syAdevaM caret-viharet , anena maithunanivRttiruktA, rAgAvinAbhAvitvAnmaithunasya, yadvA rAjyuparataM caret-bhakSayet , anena rAtribhojananivRttirapyuktA, lADhaH-sadanuSThAnatayA pradhAnaH virataH-19 asaMyamAnnivRttaH, anena ca saMyamasyAkSepAt prANAtipAtanivRttiH sAvadhavacananivRttirUpatvAdvA saMyamasya mRSAvAdanivRttizcoktA, vidyate anena tattvamiti vedaH-siddhAntastasya vedanaM-vit tayA''tmA rakSito durgatipatanAdaneneti vedavidAtmarakSitaH, yadvAH vedaM sAdhoH * vettIti vedavit tayA rakSitA AyAH-samyagdarzanAdilAbhA yena sa rakSitAyaH, rakSitazabdasya paranipAtaH prAkRtatvAt , prAjJo-16 siMhatvam heyopAdeyabuddhimAn , abhibhUya-parAjitya, parIpahopasargAniti gamyaM, sarva gamyamAnatvAtprANigaNaM pazyatyAtmavat ityevaM zIlaH sarvadarzI, yadvA abhibhUya rAgadveSau sarva sarasavirasamAhAraM, dazati-bhakSayatItyevaMzIlaH sarvadaMzI, uktaM ca-"paDiggahaM saMlihitANa" mityAdi, ata eva yaH kasmiMzcitsacittAdivastuni na mUJchitaH-pratibaddhaH, etena parigrahanivRttiruktA, mUJchitazca kathamadattamAdadIta ityadattAdAnanivRttizca, tathA ya evaM mUlaguNAnvitaH sa bhikSuH // 2 // 495 // anyacca akosavahaM vidittu dhIre, muNI care lADhe niccamAyagutte / abaggamANe asaMpahihe, jo kasiNaM ahiAsae sa bhikkhU // 496 // Jain Educati o nal For Privale & Personal use only P Ujainelibrary.org Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 ___ AkrozaH-asabhyAlApo, vadhaH-ghAtastADanaM vA, anayoH samAhAradvandve, AkrozavadhaM, viditvA-svakarmaphalametaditi matvA *sabhikSukamaavacUrNiHdhIraH-akSobhyaH samyag soDhA muniH caret-paryaTet, aniyatavihAreNeti gamyaM, tadanenAkrozavadhacaryAparIpahasahanamuktaM, pradhAnaH dhyayanam nityaM-sadA guptaH asaMyamasthAnebhyaH AtmA yena saH, paranipAtaH prAgvat , yadvA AtmA-zarIraM tena gupto na yatastataH krcrnnaadi||120|| vikSepakRt , avyagraM-anAkulaM asamaMjasacintoparamato mano'syeti avyagramanAH, asamprahRSTaH-AkrozAdiSu na prakarSavAn , yathA kazcidAha-"kazcitpumAn kSipati mAM parirUkSavAkyaiH, zrImatkSamAbharaNametya mudaM vrjaami| zokaM vrajAmi punarevamayaM tapasvI, cAritrataH skhalitavAniti mannimittaM // 1 // " iti , prakRtopasaMhAramAha-yaH kRtsnam-utkRSTAdibhedataH samastaM AkrozavadhaM, adhyAste-sahate samatayeti gamyaM // 3 // 496 // Akrozavadha zItoSNadaMzakiMca mazakapaMtaM sayaNAsaNaM bhaittA, sIuNhaM vivihaM ca daMsamasagaM / sahanam avaggamaNe asaMpahiDhe, jo kasiNaM ahiAsae sa bhikkhU // 497 // prAnta-avamaM zayanAsanaM-saMstArakapIThAdi, upalakSaNatvAdbhojanAcchAdanAdi ca bhuktvA-sevitvA, casya gamyatvAt zItoSNaM // 12 // ca sevitvA, vividhaM ca daMzamazakaM prApyetizeSaH, yUkAmatkuNAdhupalakSaM caitat , zeSaM prAgvat, anena zItoSNadaMzamazakaparISahasahanamuktam // 4 // 497 // XOXOXOXOXOXOX8XOXOXEXXX Jain Education a l For Privale & Personal use only INMainelibrary.org Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparaM ca no sakriyamicchaI na pUaM, novi ya vaMdaNagaM kuo pasaMsaM ? / se saMjae subbae tavassI, sahie Ayagavesae sa bhikkhU // 498 // naiva satkRtaM-satkAraM abhyutthAnAnugamanAdirUpaM icchati-abhilapati, prAkRtatvAddIrghanirdezaH, naiva pUjAM vastrapAtrAdibhiH, naiva ca vandanaka-dvAdazAvAdirUpaM, kutaH prazaMsAM-nijaguNotkIrtanarUpAM ?, naivecchatItyabhiprAyaH, sa evaMvidhaH samyag yatate sadanuSThAnaM pratIti saMyataH, tata eva suvrataH, suvratatvAcca tapasvI-prazasyatapA, tathA ca sahitaH samyagjJAnakriyAbhyAM ata eva AtmAnaM karmavigamAt zuddhasvarUpaM gaveSayati, kathamitthambhUto bhavediti anveSayate yaH sa AtmagaveSakaH, yadvA ayaM-samyagdarzanAdilAbhaM gaveSayatItyAyagaveSakaH yaH sa bhikSuH, anena satkArapuraskAraparISahasahanamuktam // 5 // 498 // jeNa puNo jahAi jIviyaM, mohaM vA kasiNaM niycchii| naranAriM pahe sayA tavassI, na ya koUhalaM uvei sa bhikkhU // 499 // kA yena hetunA punaH zabdo'sya sarvathA saMyamaprAptitvavizeSadyotakaH jahAti-tyajati saMyamajIvitaM mohaM vA kaSAyanokaSAyAdirUpaM mohanIyaM kRtsnaM kRSNaM vA zuddhAzayavinAzakatayA, niyacchati-badhnAti, tadevaMvidhaM narazca nArI ca naranAri prajahyAt-prakarSaNa tyajet yaH sadA tapasvI, na ca kutUhalaM-abhuktabhogatAyAM khyAdiviSayaM kautukaM-upalakSaNatvAt bhuktabhogatAyAM smRtiM ca upaitiuttarA021X gacchati sa bhikSuH, anena strIparISahasahanamuktam // 6 // 499 // satkArapurakArakhIparIpahasahanam 6XXXX*** in Educat For Private & Personal use only Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KOTKORK sabhikSukamadhyayanam uttarA0 avacUrNiH // 121 // itthaM parISahasahanena bhikSutvasamamAtsiMhavihAritvamuktvA tadeva piNDavizuddhidvAreNAha chinnaM saraMbhomaM atAlikkhaM, suviNaM lakkhaNaM daMDa vatthuvijaM / aMgavigAraM sarassa vija(pra0 sayaM, jo vijAhiM na jIvaI sa bhikkhU // 50 // bedana-chinnaM vastradazanAdInAM tadviSaSazubhAzubhanirUpikA vidyApi chinnamityaktvA, evaM sarvatra, 'devesu uttamo lAbho' ityAdi, paramvarUpAbhidhAna 'sajja ravai mayUrI ityAdi, bhUmI bhavaM-bhauma-bhUkampAdilakSaNaM, AntarikSa-gandharvanagarAdilakSaNaM, svapnasvAgatazubhAzubhakathana gAyana rAdana ghUyAdityAdi, lakSaNaM-strIpuruSayorgajAdInAM cApi daNDazAstraM ekaparvAdi vAstuvidyAzAstraM bhikAzcaive'tyAdi, aGgayikAra:zira:sphuraNAdistatazubhAzabhasacakaM zAstramapi 'sirapharaNe kira rajja mityAdi, svarasya dArvijaya:-zubhAzubhAnarUpaNAbhyAsa, tatA ya etAbhirvidyAmirna jIvati na etA eva jIvikA, prakalpya prANAn dhArayAMta sa bhikssuH||7||50|| nimittarUpotpAdanAdoSaM niSidhyAdhunA mantrAdirUpanadoSA maMtaM mUlaM vivihaM vijaciMtaM, vamaNavirevaNadhUmanittasiNANaM / Aure saraNaM tigicchiyaM ca, taM parinnAya parivae sa bhikkhU // 501 // kArAdi svAhAparyantaM, mUla-mUlikAkozAbhihitaM tatzAstravihitaM mUlakarma vA vividhaM, vaidyacintAM nAnAvidhauSadha mikAM. vividhAmityatrApi yojyate, vamanaM-udgiraNaM, virecanaM-koSThazuddhirUpaM, dhUma-manaHzilAdisambandhi, netra nimittamAtraparihAritvam // 121 // Jain Education eternallal For Privale & Personal use only D nelibrary.org Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdena netrasaMskArako samIrAJjanAdi, snAna-apatyArtha mantrauSadhisaMskRtairjalairabhiSecanaM, vamanAdInAM snAnAntAnAM samAhAradvanddhaH, subvyatyayAd Aturasya-rogAdipIDitasya, smaraNaM hA tAta hA mAta'rityAdirUpaM, cikitsitaM-cAtmano'zeSapratIkArarUpaM, taditi yadanantaroktaM, dviparijJAbhyAM parijJAya pratyAkhyAya ca parivrajet-sarvaprakAraM saMyamAdhvani yAyAt yaH // 8 // 501 // anyacca khattiyagaNauggarAyaputtA, mAhaNabhoI ya vivihA ya sippinno| no tesiM vayaha silogapUaM taM parinnAya parivae sa bhikkhU // 502 // kSatriyAH-rAjAnaH, gaNA-mallAdisamUhAH ugrA-ArakSakAdayaH rAjaputrAH-nRpasutAH, eteSAM dvandvaH, mAhanA:-brAhmaNAH, bhogena-viziSTanepathyAdinA carantIti bhaugikA nRpamAnyAH, amAtyAdayaH, ubhayatra supo lopaH, vividhAzca zilpinaH-sthapatyAdayaH ye iti zeSaH, naiva teSAM kSatriyAdInAM vadati, zlokapUje zlokaM pUjAM ca, yathaite zobhanA iti, pUjAM ca, yathaitAn pUjayateti, ubhayatra pApAnumatyAdidoSasambhavAt , kiMtu tat zlokapUjAdikaM dvividhayA parijJayA parijJAya parivrajet yH||9||502|| anena vanIpakatvaparihAramuktvA adhunA saMstavaparihAramAha gihiNo je pacaieNa dihA, appabaIeNa va saMthuyA hvijaa| tesiM ihaloyaphalaTTayAe, jo saMthavaM na karei sa bhikkhU // 503 // ksstriyaadiprshNsaa'bhaavH| Jain Educa t ional For Private & Personal use only Pow.jainelibrary.org Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XOXO uttarA0 avacUrNiH // 122 // __ gRhiNo-gRhasthA ye pravrajitena-gRhItadIkSeNa dRSTA upalakSaNatvAt paricitAzca, apravrajitena vA-gRhasthAvasthena saMstutA:- sabhikSukamaparicitA bhaveyuH, gRhiNo ye iti sabandhaH, tairubhayAvasthayoH paricitairgahibhiH ihalaukikaphalArtha-vastrapAtrAdilAbhanimittaM yaH dhyayanam saMstavaM-paricayaM na karoti // 10 // 503 // tathA sayANAsaNapANabhoyaNaM, vivihaM khAimasAimaM presiN| adae paDisehie niyaMTe, je tattha Na paosaI sa bhikkhU // 504 // zayanAsanapAnabhojanaM vividha-anekaprakAraM khAdima-piMDakhajUrAdi svAdimamelAlavaMgAdi, ubhayatra samAhAraH, parebhyo- XgRhasthasaMstagRhasthAdibhyaH adayaH pratiSiddhaH-vacitkAraNAntare yAcamAno nirAkRtaH san nigraMtho-muktadravyabhAvagraMtho yastathA'dAne na visya krodhapraduSyati-na pradveSaM yAti, punardAsyatItyabhidhAyakakSapakarSivat sa bhikSuH, anena krodhapiNDaparihAra uktaH, upalakSaNaM caitada- piNDasya ca zeSabhikSAdoSaparihArasya // 11 // 504 // tyAjyatA samprati grAsaiSaNAdoSaparihAramAha // 122 // jaM kiMcAhArapANagaM vivihaM, khAimasAimaM paresiM larcha / jo taM tiviheNa nANukaMpe, maNavayakAyasusaMvuDe je sa bhikkhU // 505 / / Jain Education For Private & Personal use only Mainelibrary.org Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education I ***** XXXX0 yatkiMcit-AhArapAnaM - azanapAnIyaM casya gamyatvAt khAdimasvAdimaM ca parebhyo - gRhasthebhyaH labdhvA prApya yaH, subvyatyayAttenAhArAdinA trividhena manovAkkAyalakSaNena prakAratrayeNa nAnukampate, bAlaglAnAdIn nopakurute na sa bhikSuriti zeSaH, yastu manovAkkAyasusaMvRtaH san vAlAdInanukampata iti gamyaM sa bhikSuH, yadvA yo nA - puruSo'nukampate manovAkkAyasusaMvRtaH san sa bhikSuH anenArthato gRhAbhAvakathanAdaMgAradoSaparihAra uktaH / / 12 / / 505 // dhUmaparihAra mAha AyAmagaM caiva javodaNaM ca sIyaM sovIrajavodagaM ca / no hIlae piMDaM nIrasaM tu, paMtakulANi parivae sa bhikkhU / / 506 / / AcAmakaM - avazrAvaNaM ca uttarApekSayA samuccaye svagatAnekabhedasUcI vA, eva- pUraNe, yavaudanaM ca-yavabhaktaM zItaM - zItalaM, aMtaprAMtopalakSaNaM caitat, sauvIraM ca AcAmlaM yavodakaM ca yavaprakSAlananIraM sovIrayavodakaM ca no hIlayet - dhigidaM kimanenAmanojJeneti na nindet piNDastamAyAmakAdyeva, torapyarthatvAnnIrasamapi, ata eva prAntakulAni yaH parivrajet sa bhikSuH // 13 // 506 // tathA onal saddA vivihA bhavaMti loe, divA mANusayA tahA tiricchA / bhImA bhayabheravA urAlA, jo succA Na bihijjaI sa bhikkhU // 507 // XXXX aGgAradoSadhUmadoSapari hAratA jainelibrary.org Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 123 // toxoxoxox zabdA vividhA - vimarzapradveSAdinA vidhIyamAnatayA nAnAprakArA bhavanti, loke - jagati divyAH - devasambandhinaH mAnuSyakAHmAnuSyasambandhinaH, tairazcAH - tiryag sambandhinaH, bhImAH - raudrAH, bhayena - bhairavA - atyantasAdhvasotpAdakA bhayabhairavAH, udArAHmahAntaH, yaH zrutvA prakramAdetAneva zabdAn, na vyathate na vibheti dharmadhyAnAnna calati vA sa bhikSuH // 14 // 507 // anena upasargasahiSNutvaM siMhavihAritAyAM nimittamuktaM, samprati samastadharmamUlaM samyaktvasthairyamAha - vAyaM vivihaM samica loe, sahie kheyANugaea koviyappA | panne abhibhUya saGghadaMsI, uvasaMte aviheDae sa bhikkhU / / 508 // vAdaM vividhaM muNDasya bhavati dharmaH, tathA jaTAbhiH savAsasAM dharmaH, gRhavAse'pi ca dharmo, vane'pi vasatAM bhavati dharmaH ityAdi svasvadarzanAbhiprAyavacanarUpamanekaprakAraM sametya-jJAtvA sahitaH svahito vA prAgvat khedayatyanena karmeti khedaH saMyama anugato - yuktaH khedAnugataH, caH pUraNe, kovido-labdha zAstraparamArtha AtmA asyeti, sa prAjJo heyopAdeyabuddhimAn, abhibhUya rAgadveSAviti gamyaM, sarva vastu pazyatItyevaMzIlaH sarvadarzI, upazAntaH aviheThako - na kasyacidvibAdhako yaH sa // 15 // 508 // asippajIvI agihe amitte, jiiMdio sabao vippamukke / aNukasAI lahu apabhakkhI, vizvA gihaM egacare sa bhikkhU / / 509 // tibemi // // sabhikkhU ajjhaNaM // 15 // Jain Education onal XXXXOXOX sabhikSukamadhyayanam 15 dharmadhyAne'calatvaM samya ktvaM sthairya ca // 123 // ainelibrary.org Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educatio X-X zilpena - citrapatracchedyAdivijJAnena jIvituM zIlamasyeti zilpajIvI, na tathA 2 agRho - gRharahitaH, avidyamAnAni mitrANi - abhiSvaGgavo vayasyA asya saH, upalakSaNatvAt azatruH, jitAni vazIkRtAnIndriyANi yena sa jitendriyaH sarvato bAhyAbhyantarAcca granthAditi gamyaM, vividhaiH prakAraiH muktaH, aNukaSAyI - svalpakaSAyaH, 'prAkRtatvAt' kakArasya dvitvaM yadvA utkaSAyI - pravalakaSAyI na tathA 2, anyAni stokAni laghUni nissArANi, niSpAvAdIni bhakSituM zIlamasyeti alpalaghubhakSI, vyatyayaH sUtratvAt tyaktvA - apahAya gRhaM dravyabhAvabhedabhinnaM, eko rAgadveSarahitastathAvidhayogyatAyAmasahAyo vA carativiharatIti ekaca yaH sabhikSuH anenaikAkivihAra upalakSitaH // 16 // 509 // iti sabhikSvadhyayanAvacUriH // tional // iti zrIuttarAdhyayane paJcadazasya sabhikSvadhyayanasya avacUriH samAptA // ecececec XXXX azilpI tyAdi ainelibrary.org Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // atha SoDazaM brahmacaryasamAdhisthAnAdhyayanam // brahmacaryasamAdhi // 124 // sthAnAdhyayanam brahmacarya samAdhi anantarAdhyayane bhikSuguNA uktAH, te ca tattvato brahmacaryavyavasthitasya syuH, tadapi brahmaguptiparijJAnata iti tA atrocyate suaM me AusaM! teNaM bhagavayA evamakkhAyaM-iha khalu therehiM bhagavaMtehiM dasabaMbhacerasamAhiThANA pannattA, je bhikkhU succA nisamma saMjamabahale saMvarabahule samAhiyahule gutte guttidie guttabaMbhayArI sayA appamatte viharijA / sU0 2 / ___ asya ca dazabrahmacaryasamAdhisthAnamiti nAma, zrutaM hi mayA he AyuSman ! tena bhagavatA kathitaM, kathamityAha-sopaskAratvAtsUtrasya yatheti gamyate, tato yatheha kSetre pravacane vA khalu-nizcayena sthaviraiH-gaNadharAdibhirbhagavadbhiH-paramaizvaryAdikayuktairdazabrahmacaryasamAdhisthAnAni prajJaptAni-prarUpitAni, ko'bhiprAyaH ?-naiSAmiyaM svabuddhiH, kiMtu tena bhagavatA'pyevamAkhyAtaM, mayA zrutaM, tato'tra mA anAsthAM kRthAH, tAnyeva vizinaSTi-yAni brahmacaryasthAnAni bhikSuH-yatiH zrutvA zabdataH nizamya-avadhAryArthataH bahula:-prabhUtaH, uttarottarasthAnAvAptyA saMyamaH-AzravaviramaNAtmako'syeti bahulasaMyamaH, sUtre pUrvAparanipAtasyAtantratvAt, saMvaraH-AzravanirodhaH sa bahula:-prabhUto'syeti saH, ata eva samAdhiH-cittasvAsthyaM tena bahulo bahulasamAdhiH, gupto-manovAkkA sthAnAne // 124 // JainEducation international For Privale & Personal Use Only wow.jainelibrary.org. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XXX *XXXXXXX guptibhiH, guptatvAdeva ca guptAni - viSayapravRttito rakSitAnIndriyANi yena saH, ata eva ca guptaM navaguptisevanAd brahmeti brahmacarya carituM - AsevituM zIlamasyeti guptabrahmacArI, sadA-sarvadA, apramattaH - pramAdarahito viharet, apratibaddhavihAritayA caret etena saMyamabahulatvAdidazabrahmacaryasamAdhisthAnaphalamuktaM, etadavinAbhAvitvAttasya / 1 / 2 / kare te khalu therehiM bhagavaMtehiM dasavaMbhacerasamAhiThANA pannattA ?, ime khalu te jAva viharijA, taMjahAvivittAI sayaNAsaNAI sevijjA se niggaMthe, no itthIpa supaMDagasaMsattAI sayaNAsaNAI sevittA havai se niggaMthe, taM kahaM iti ce (X) dAyariyAha (X)- niggaMdhassa khalu itthIpasupaMDagasaMsattAI sayaNAsaNAI sevamANassa bhayArissa baMbhacere saMkA vA kaMkhA vA vitimicchA vA samuppajjijjA, bheyaM vA labhijjA, ummAyaM vA pAuNijjA, dIhakAliyaM vA rogAyakaM havijjA, kevalipannattAo dhammAo vA bhaMsijjA, tamhA no itthipasupaMDaga| saMsattAI sayaNAsaNAI sevittA havai se niggaMthe (1) / 3 / katarANIti praznasUtramimAnItyAdi nirvacanasUtraM ca prAgvat, tAnyevAha - tadyathA - ityupanyAse, viviktAni - strIpazupaNDakAkIrNatvavirahitAni zayyate yeSu tAni zayanAni - phalakasaMstArakAdIni, Asyate yeSu tAni AsanAni, pIThapAdapuJchanAdIni zayanAsanAnyupalakSaNatvAtsthAnAni ca seveta yaH, nirgrantho - bhAvagranthAn niSkrAnto bhavatItizeSaH, itthamanvayenoktatvA'vyu - pannavineyAnugrahAyAmumevArthaM vyatirekeNAha - striyAzca - divyA mAnuSyo vA pazavazca - ajaiDakAdayaH, paNDakAzca - napuMsakAni strIpazupaNDakAstaiH saMsaktAni - AkIrNAni strIpazupaNDakasaMsaktAni zayanAsanAni sevitA - upabhoktA bhavati, tad-anantaroktaM, kathaM Jain Education rational prathamaM brahmacaryasamAdhi sthAnam 1 v.jainelibrary.org Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KOXOX uttarA0 ava cUrNiH brahmacarya // 125 // 16 kenopapattiprakAreNeti, ced evaM yadi manyase, atrocyate-nirgranthasya khalu-nizcitaM strIpazupaNDakasaMsaktAni zayanAsanAni sevamAnasyopabhuJjAnasya, apergamyatvAd brahmacAriNo'pi sato brahmacarye zaGkA vA anyeSAM yathA kimasAvevaMvidhazayanAsanasevI brahmacAryuta samAdhineti, Atmanastu kimetAH seve, uta netyevaMrUpAH, syAdibhiratyantApahRtacittatayA mithyAtvodayataH, kadAcidetatparihAra eva na sthAnAjinarukto bhaviSyati, tadA sevate vA yo doSa uktaH, sa doSa eva na bhaviSyatItyevaMvidhasaMzayarUpA vA, kAGgA-castrAdyabhilASa- dhyayanam rUpA, vicikitsA vA-kimetAvatkaSTAnuSThAnaphalaM bhAvi na vA, tadvarametadAsevanamevAstu, evaMrUpA utpadyate, bhedaM ca-nAzaM cAritrasyeti gamyate labhate, unmAda-kAmagrahAtmakaM vA prApnuyAt, dIrghakAlikaM vA-prabhUtakAlabhAvi tyAdyabhilASAtirekato'roca dvitIyaM brahma katvaM, tatazca rogo-dAghajvarAdirAtaGkazca AzughAtI zUlAdi rogAMtA bhavet syAt , kevaliprajJaptAdvA dharmAt-zrutacAritrarUpA caryasamAdhi azyet-adhaH pratipatet, kasyacidatikliSTakarmodayAt sarvathA dharmaparityAgasaMbhavAd, vA zabdAH sarvatra samuccaye, yata evaM XsthAnam 2 tasmAditi nigamanavAkyaM spaSTArtham / 2 / 3 / uktaM prathamaM samAdhisthAnaM, dvitIyamAha no itthINaM kahaM kahittA havai se niggaMthe, taM kahamiti ce(x)dAyariyA''ha (x)-niggaMdhassa khalux itthINaM kahaM kahemANassa baMbhayArissa yaMbhacere saMkA vA kaMkhA vA vitigicchA vA samuppajijA (x) bheyaM vA // 125 // labhijjA ummAyaM vA pAuNijjA dIhakAliyaM vA rogAyaka havijA kevalipannattAo vA dhammAo bhaMsijjA (x) tamhA no niggaMthe itthINaM kahaM kahijA (2) / 4 / SainEducat onal For Private & Personal use only Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ no-naiva strINAmekAkinInAmiti gamyaM, kathAM-bAkyaprabaMdharUpAM strIsambandhiI kathA vA "karNATI suratopacAracaturA lATI | vidagdhapriyA" ityAdirUpAM, jAtikularUpanepathyaviSayAM vA kathAM kathayitA bhavati, ya evaMvidhaH sa nirgrantho natvanya ityarthaH, tatkathamityAdi prAgvat / 3 / 4 / tRtIyamAha no itthIhiM saddhiM saMnisijAgae viharittA havaha se niggaMthe0, taM kahaM iti cedayariyAha-niggaMdhassa khalu * itthIhiM saddhiM saMnisijjAgayassa baMbhayArissa baMbhacere0, tamhA khalu no niggaMthe itthIhiM saddhiM saMnisijjAgae zaviharai (3) / 5 / nostrIbhiH sArdha-saha saMniSadyA-pIThAdyAsanaM tasyAM gataH-sthito saMniSidyAgataH san vihartA-avasthAtA bhavati, ko'rthaH ? strIbhiH sahakAsane nopavizet , utthitAsvapi tAsu muhUrta tatra nopaveSTavyamiti sampradAyaH, evaMvidhaH sa nirgrantho, ntvnyH|4|5| caturthamAha no itthINaM iMdiyAI maNoharAI maNoramAiM AloittA nijjhAittA havai se niggaMthe, taM kahaM iti cedAyariyA''ha-niggaMthassa khalu itthINaM iMdiyAI maNoharAI maNoramAiM jAva nijjhAemANassa baMbhacere, samhA khalu ISIno niggaMthe itthINaM iMdiyAI nijjhAijA (4) / 6 / tRtIyaM brahmacaryasamAdhisthAnam 3 Sain Educati o nal For Privale & Personal use only ainelibrary.org Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH brahmacaryasamAdhisthAnAdhyayanam // 126 // -KeKe-KI-KAKKOK no strINAM indriyANi-nayanAdIni manaH-cittaM harati dRSTamAtrANyAkSipantIti manoharANi, mano ramayanti-darzanAnantaramanucintyamAnAni AhvAdayantIti manoramANi, AlokitA samantAd draSTA nirdhyAtA darzanAnantaramatizayena cintayitA, yathA aho lavaNatvaM locanayoH, RjutvaM nAsAvaMzasyetyAdi, yadvA AG-ISadarthe, tata AlokitA-ISadraSTA nirdhyAtA-prabandhena nirIkSitA bhavati yaH sa nirgrnthH| 5 / 6 / paJcamAha no niggaMthe itthINaM kuDataraMsi vA dasaMtaraMsi vA bhittiaMtaraMsi vA kuiyasaI vA ruiyasaI vA gIyasaI vA hasiyasaI vA thaNiyasadaM vA kaMdiyasaI vA vilaviyasaI vA suNittA havai se niggaMthe, taM kahaM iti cedAdhariyAha-itthINaM kuDuMtaraMsi jAva suNamANassa baMbhayArissa baMbhacare0, tamhA khalu niggaMthe no itthINaM kuTuMtaraMsi vA jAva suNamANe vihArajA (5) / 7 / no strINAM kuDyaM-khaTikAleSTukAdiracitaM tenAntaraM-vyavadhAnaM tasmin kuDyAntare vA, duSyaM-vastraM tadantare vA, yavanikAntare hI ityarthaH, bhittiH pakveSTakAdiracitA tadantare vA sthitveti zeSaH, vA sarvatra vikalpe, kUjitazabda vA suratasamaye vividhavihaga bhASayA avyaktazabda, ruditazabda vA ratikalahAdikaM mAninIkRtaM, gItazabdaM vA-paJcamAdihuGkatirUpaM, hasitazabdaM vA-kahakahAdika, stanitazabdaM vA-ratisamayakRtaM, kranditazabda vA-proSitabhartRkAdikRtAkrandarUpaM, vilapitazabdaM vA-pralAparUpaM zrotA yo na bhavati sa nigraMtho, nAnyaH tatkathamityAdi prAgvat / 6 / 7 / XXXXXXXXXXXXX caturthapaJcame brahmacarya samAdhi | sthAne 4,5 // 126 // XXX Jain Education anal For Privale & Personal use only minjainelibrary.org Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA022 X-0XEX SaSThamAha noniggaMthe pudharayaM pubakIliyaM aNusarittA havai, taM kahaM iti cedAyariyAha - niggaMdhassa khalu itthINaM puvarayaM puchakIliyaM aNusaramANassa baMbhayArissa vaMbhacere0, tamhA khalu no niggaMthe itthINaM puvarayaM pudhakIliyaM aNusarijA ( 6 ) / 8 no-naiva nirgranthaH, pUrvasmin - gRhasthAvasthAlakSaNe kAle rataM - khyAdibhiH saha viSayAnubhavanaM, vA zabdasya gamyamAnatvAt pUrvakrIDitaM vA tAbhireva saha pUrvakAlabhAvi durodarAdiramaNAtmakaM anusmartA - anucintayitA bhavati yaH sa nirgranthaH / 7 / 8 / saptamamAha No paNIyaM AhAraM AhArittA havai se niggaMthe, taM kahaM iti cedAyariyAha - niggaMdhassa khalu paNIyaM pANabhoyaNa AhAremANassa baMbhayArissa baMbhacere0, tamhA khalu no niggaMthe paNIyaM AhAraM AhArejA ( 7 ) / 9 / no-naiva praNItaM - galatsnehabinduH, upalakSaNatvAt anyamapi atyantadhAtUdrekakAriNaM AhAraM - azanAdikaM AhArayitA - bhojayitA bhavati yaH saH iha ca yaH praNItapAnabhojanayoreva grahaNaM etayoreva mukhyatayA yatibhirAryamANatvAd, anyathA khAdyasvAdye apyevaMvidhe varjanIye evetyarthaH / 8 / 9 / aSTamamAha no aimAyAe pANabhoyaNaM AhArittA havai se niggaMthe, taM kahaM iti cedAyariyAha- aimAyAe pANa Jain Education onal XXX********** gaan brahmacaryasamAdhisthAne ainelibrary.org Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahmacarya uttarA0 avacUrNiH // 127 // bhoyaNaM AhAremANassa baMbhayArissa baMbhacere0, tamhA khalu no niggaMthe aimAyAe pANabhoyaNaM bhuNjijaa(8)|10| naiva, atimAtrayA-mAtrAtikrameNa tatra mAtrA-parimANaM, sA ca puruSasya dvAtriMzatkavalAH, striyaH punaraSTAviMzatiH, uktaM hi"battIsaM kira kavalA AhAro kucchipUrao bhnnio| purisassa mahiliAe aTThAvIsaM bhave kavalA // 1 // " iti, atikramastu tadAdhikyasevanaM, pAnabhojanamAhArayitA-bhoktA bhavati yH|9|10| navamamAha no vibhUsANuvAI havai se niggaMthe, taM kahaM iti cedAyariyAha-vibhUsAvattie vibhUsiyasarIre itthijaNassa abhilasaNije havai, tao NaM tassa itthijaNeNaM abhilasijjamANassa baMbhayArissa baMbhacere0, tamhA | khalu no niggaMthe vibhUsANuvAI siyA (9) / 11 / naiva vibhUSA-zarIropakaraNAdiSu snAnavilepanAdibhiH saMskArastadanupAtI-tatkarmA vibhUSAnupAtI bhavati yaH sa nirgranthaH, tatkimiti cedAcArya Aha-vibhUSAM vartayituM-vidhAtuM zIlamasyeti vibhUSAvatI sa eva vibhUSAvartikaH, sa kimityAha-vibhUSitazarIraH-snAnAlaGkRtasaMskRtatanuH san strIjanasyAbhilaSaNIyaH-prArthanIyo bhavati, "ujvalaveSaM puruSaM dRSTvA strI kAmayate" iti vacanAt , tataH strIjanAbhilaSaNIyatvataH, NaM-vAkyAlaGkAre, tasya nirgranthasya strIjanenAbhilaSyamANasya brahmacAriNo'pi sato | brahmacarye zaGkA vA-yathA kimatAstAvaditthaM prArthayamAnA upabhuJje?, Ayatau tu yadbhAvi tadbhavatu, athavA kaSTAH zAlmalIzleSAdayo narake etadvipAkA iti pariharAmItyevaMrUpaH saMzayaH, zeSa prAgvat / 10 / 11 / samAdhisthAnAdhyayanam 16 KOKO-KO-KE-KOKKOK aSTamanavame brahmacaryasamAdhi Fo3 sthAne // 127 / Jain Educati o nal For Privale & Personal use only jainelibrary.org Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazamamAha no sadarUvarasagaMdhaphAsANuvAI havai se niggaMthe, taM kahaM iti cedAyariyAha-niggaMthassa khalu saharUvarasagaMdhaphAsANuvAissa baMbhayArissa baMbhacere0, tamhA khalu no niggaMthe saddarUvarasagaMdhaphAsANuvAI havai se niggaMthe, dasame baMbhacerasamAhiThANe havai (10) / 12 / ___ no-naiva zabdo-manmanabhASitAdi rUpaM-kaTAkSanirIkSaNAdi citrAdigataM vA syAdisambandhi raso-madhurAdirabhibRMhaNIyo gandhaH-surabhiH sparzaH-sparzAnukUlakomalamRNAlAdiH, etAnabhiSvaGgahetUn anupatati-anuyAtItyevaMzIlaH zabdarUparasagandhasparzAnupAtI bhavati yaH, sa nigranthaH tatkathamityAdi prAgvat, dazamaM brahmacaryasamAdhisthAnaM bhavatIti nigamanaM, / iha ca pratyekaM khyAdisaMsaktazayanAdeH zaGkAdidoSadarzanamatyantadauSTyadarzakaM pratyekamapAyahetutAM prati tulyabahutvakhyApakaM ca / 11 / 12 / bhavanti ya itya silogA, taMjahAbhavanti-vidyante, atra ukta evArthe, zlokAH-padyarUpAH, tadyathA jaM vivittamaNAinnaM, rahiyaM thIjaNeNa ya / baMbhacerassa rakkhaTThA, AlayaM tu misevae // 510 // yo vivikto-rahasyabhUtastatraiva vAstavyakhyAdyabhAvAd anAkIrNaH-asaMkulastatprayojanAgatasyAdyanAkulatvAt , rahitaH-parityatto'kAlacAriNA vandanazravaNAdinimittAgatena strIjanena, cAt paNDakaiH SiGgAdipuruSaizca brahmacaryasya rakSArtha-pAlananimittaM AlayaH-AzrayaH, sarvatra prAkRtatvAt napuMnirdezaH, yattadonityAbhisaMbandhAt taM AlayaM, tuH-puraNe niSevate-sevate // 1 // 510 // -*-6XOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXOX dazama brahmacaryasamAdhi sthAnaM Jain Education inte For Privale & Personal use only Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH brahmacarya samAdhisthAnA // 128 // dhyayanam XXOXOXOXOXOXOXOXOXOXE maNapalAyajaNaNI, kAmarAgavivaDDaNI / baMbhacerarao bhikkhU, thIkahaM tu vivje||511|| manaHprahlAdajananI-cittAnandakAriNI, ata eva kAmarAgo viSayAbhiSvaMgastasya vivarddhanI-vRddhihetuH kAmarAgavivardhanI tAM, | * brahmacarye rataH-AsaktaH, strIkathAM "tadvaktuM yadi mudritA zazikathe" tyAdirUpAm // 2 // 511 // samaM ca saMthavaM thIhiM, saMkahaM ca abhikkhaNaM / baMbhacerarao bhikkhU, niccaso parivajjae // 512 // samaM ca saMstavaM-paricayaM strIbhiH niSidyA prakramAt ekAsanabhogeneti gamyate, saMkathAM ca tAbhireva samaM santatabhASaNAdikAM abhIkSNaM-punaH punaH nityam // 3 // 512 // aMgapaJcaMgasaMThANaM, cArullaviyapehiyaM / baMbhacerarao thINaM, cakkhugijjhaM vivajae // 513 // aGgAni ca-ziraHprabhRtIni pratyaGgAni kucakakSAvAdIni, saMsthAnaM ca-kaTIniviSTakarAdinivezAtmakaM samAhAre siddhaM, cAru ullapitaM ca-manmanabhASitAni tatsahagatamukhAdivikAropalakSaNametat , prekSitaM ca-arddhakaTAkSanirIkSitAdi ullapitapekSitaM | strINAM-strIsambandhi cakSuSA gRhyata iti cakSurgrAhyaM sadvivarjayet , ko'rthaH, cakSupi hi sati rUpagrahaNamavazyaMbhAvi, paraM taddarzane'pi tatparihAra eva kartavyo, na tu rAgavazAtpunaH punastadeva vIkSaNIyaM, uktaM hi-"asakkA rUpamaddaI, cakkhugoaramAgayaM / rAgaddose u je tattha, te buho parivajae // 1 // " 4 // 513 // kUr3ayaM ruiyaM gIyaM, hasiyaM thaNiya kaMdiyaM / baMbhacerarao thINaM, soagijjhaM vivje||514|| navaraM strINAM kRjitAdivivA yat kuDyaMtareSviti shessH||5||514|| brahmacarya sthAnadarzikA gAthAH KAIXXXX // 128 // Jain Education a l For Privale & Personal use only Teibraryorg Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAsaM kihuM raI dappaM, sahasAvattAsiyANi ya (hassa dappaM raI kiDu saha bhuttAsiyANi ya paa0)| baMbhacerarao thINaM, nANuciMte kayAivi // 515 // hAsaM krIDAM-bUtaramaNAtmikAM rati-kAntAGgasaGgajanitAM prIti, darpa-manasvinImAnadalanotthaM garva 'sahasA avatrAsitAni ca | parAGmukhadayitAdeH sapadi trAsotpAdakAni akSisthaganamarmoddhaTTanAdIni, sarvatra pUrvakRtatvaM prakramAdapekSaNIyaM nAnucintayet kadAcidapi // 6 // 515 // paNIyaM bhattapANaM ca, khippaM mayavivaDDaNaM / baMbhacerarao bhikkhU, nicaso privje||516 // paNIaMsUtraM sugama, navaraM madaH-kAmodrekaH iha gRhyate tasya vivarddhanaM-atibRMhakatayA vizeSato vRddhihetuM privrjyet||7||516|| dhamma laddhaM (dhammaladdhaM pA0) miyaM kAle, jattatthaM paNihANavaM / NAimattaM tu bhuMjijjA, baMbhacerarao sayA // 517 // vibhUsaM parivajijA, sarIraparimaMDaNaM / baMbhacerarao bhikkhU, siMgAratthaM na dhArae // 518 // dharmAdanapetaM dharmyameSaNIyamityartho, yadvA dharmeNa hetunA na tu kuNDalAdikaraNena labdhaM-prAptaM, gRhasthebhya iti gamyaM, mitaM"addhamasaNasse "tyAdyAgamoktamAnAnvitaM, AhAramiti gamyaM, kAle prastAve, yAtrArtha-saMyamanirvAhArtha, na tu rUpAdyartha, praNidhAnavAn-cittasvAsthyopeto, na tu rAgadveSavazago, bhuJjIteti sambandhaH, torevakArArthasya vyavahitasambandhAttad na atimAtraM-atiriktaM bhuJjIta sadA-sarvakAlaM, kadAcitkAraNato'timAtrAhArasya yenAduSTattvAt , vibhUSAM-upakaraNagatAmutkRSTavastrAdyAtmika parivarjayetpariharet , zarIraparimaNDanaM-nakhakezazmazrusamAracanAdi zRGgArArtha-vilAsArtha na dhArayet-na kuryAt // 8-9 // 517-518 // brahmacaryasthAnadarzikA gAthAH SKARKIOXOXOXOXOX Jain Education anal For Private & Personal use only RECOVijainelibrary.org Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahmacarya uttarA0 avacUrNiH samAdhisthAnAdhyayanam // 129 // XXXXXXXXXXXXX sahe rUve ya gaMdhe ya, rase phAse taheva ya / paMcavihe kAmaguNe, nicaso parivajjae // 519 // spaSTaM, navaraM, kArma-icchAmadanarUpastasya dvividhasyApi guNAH-sAdhanabhUtA upakArakAH kAmaguNAstAn // 10 // 519 // samprati yatprAk pratyekamuktaM zaGkA vA syAdityAdi tad dRSTAntataH spaSTayitumAhaAlao thIjaNAinno, thIkahA ya mnnormaa| saMthavo ceva nArINaM, tAsiM iMdiyadarisaNaM // 520 // kuiyaM ruiyaM gIyaM, hasiyaM bhuttAsiyANi ya / paNIyaM bhattapANaM ca, aimAyaM pANabhoyaNaM // 521 // gatta(pra0 gAya)bhUsaNamiTuM ca, kAmabhogA ya dujyaa| narassa'ttagavesissA, visaM tAlauDaM jahA // 522 // gAthAtrayaM pratItaM, navaraM saMstavaH-paricayaH, sa cehApyekAsanabhogeneti prakramaH, bhuktAsitAni ca smRtAnIti zeSaH, tatra bhuktAni-bhogarUpANi AsitAni-rUyAdibhireva sahAvasthitAni, hAsyAdi upalakSaNaM caitat, gAtrabhUSaNaM, co'pyarthaH, tata iSTamapi AstAM vihitaM, kAmabhogAzcoktarUpAH narasyopalakSaNatvAtsyAdezca, AtmagaveSiNaH, viSaM-tAlapuTaM sadyoghAti yatrauSThapuTAntarvartini tAlamAtrakAlavilambato mRtyurupajAyate tattAlapuTaM, yathA ko'rthaH ? yathaitadvipAkadAruNaM tathA strIjanAkIrNAlayAdyapi zaGkAdikaraNataH saMyamajIvitasyetarasya ca nAzahetutvAt // 11-13 // 520-522 // samprati nigamayannAha dujae kAmabhoge ya, niccaso privjje| saMkaThANANi savANi, vajijA paNihANavaM // 523 // duHkhena jIyanta iti durjayAstAna kAmabhogAn nityaM parivarjayet-sarvaprakAraM tyajet , pUrvatra casya bhinnakramatvAt zaMkAsthA RXOXOXOXOXOXOXOXOXOXOKeXOK. brahmacarkasthAnadarzikA gAthAH // 129 // JainEducationic For Private & Personal use only Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAni cAnantaroktAni sarvANi da(Da)zApi varjayet , anyathA AjJAbhaMgAnavasthAmithyAtvavirAdhanAdidoSasambhavaH praNidhAnavAnekAgramanAH san // 14 // 523 // etadarjakazca kiM kuryAdityAha dhammArAma care bhikkhU, dhiImaM dhmmsaarhii| dhammArAmarae daMte, baMbhacerasamAhie / / 524 // dharma ArAma iva pApasantApopataptAnAM jantUnAM nivRtihetutayA'bhilaSitaphalapradAnatazca dharmArAmastasmin , caret-gacchet , pravarttateti yAvat, yadvA dharme AsamantAdramate iti dharmArAmaH saMcaret-saMyamAdhvani yAyAt bhikSuH, dhRtiH-cittasvAthyaM / tadvAn , sa caivaM dharmasArathiH "Thio uThAvae para"miti vacanAdanyeSAmapi dharme pravarttayitA, dharma Aramante iti dharmArAmAH susAdhavasteSu rataH-Asakto, natu ekAkitve, dAntaH-upazAntaH, brahmacarye samAhitaH-samAdhAnavAn brhmcrysmaahitH|| 15 // 524 // atha brahmacaryamAhAtmyamAha-- devadANavagaMdhavA, jakkharakkhasakinarA / baMbhayAriM namasaMti, dukkaraM je karaMti taM (pra0 te)||525||. devAH-vaimAnikajyotiSkAH, dAnavAH-bhavanapatayaH, gandharvAH-vyantaravizeSAH, yakSarAkSasakinnarAH vyantaravizeSAH, upalakSaNatvAt bhUtapizAcAdisarvadevAH brahmacAriNaM tamiti zeSaH, namasyanti-namaskurvanti, duskara-kAtarajanaduranucaraM yaH karotyanu| tiSThati tad brahmacaryam // 16 // 525 // mAhAtmyam Jain Education d onal For Privale & Personal use only MAlainelibrary.org Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH brahmacaryasamAdhisthAnA // 130 // dhyayanam XXOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXOX adhyayanArthopasaMhAramAhaesa dhamme dhuve niyae, sAsae jiNadesie / siddhA sijhaMti cANeNaM, sijjhisaMti tahApare // 526 // tti bemi // ||bNbhcersmaahitthaannajjhynnN samattaM // 16 // eSaH pUrvokto dharmoM brahmacaryalakSaNaH, dhruvaH-sthiraH paravAdibhiH aprakampatayA pramANapratiSThita ityarthaH, nityaH-trikAlamapi sambhavAt zAzvato'navaratabhavanAt , ekArthikAni ca amUni nAnAdezajavineyAnugrahArthamuktAni, jinadezitAH-tIrthakRtpratipAditAH, | asyaiva trikAlagocaraphalamAha-siddhAH purA anantotsarpiNyavasarpiNISu sidhyanti, caH samuccaye mahAvidehe ihApi vA tatkAlApekSayA'nena brahmacaryadharmeNa setsyanti, tathA apare-anye'nantAyAmanAgatAddhAyAM // 17 // 526 // iti dazabrahmacaryasamAdhisthAnAvacUriH 16 // [ sampa nna // iti zrIuttarAdhyayane SoDazasya dazabrahmacarya samAdhisthAnasya avacUriH samAptA // sammamamamamamamamamasmarasamasasasasasa XXXXXXXXXXXXX brahmacaryAt siddhiH // 130 // Jan Eden For Private & Personal use only Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha saptadazaM pApazramaNIyamadhyayanam // XXXXXXXXXXXXX anantarAdhyayane dazabrahmacaryaguptaya uktAH, tAzca pApasthAnavarjanAdevAsevituM zakyante iti pApazramaNasvarUpocyA tadevAtra kAkkocyate je kei u (je ke ime pA0) pavaie niyaMThe, dhamma suNittA viNaovavanne / sudullahaM lahiDaM bohilAbha, viharija pacchA ya jahAsuhaM tu // 527 // asya ca pApazramaNIyaM nAma, yaH kazcit tuH pUraNe pravrajito-niSkrAntaH nigranthaH, kathaM punaH prabajita ityAha-dharma-zrutacAritrarUpaM zrutvA-nizamya vinayena-jJAnadarzanacAritropacArAtmakenopapanno-yuktaH vinayopapannaH san sudurlabhaM-atizaya-| duSprApaM labdhaM bodhilAbha-jinadharmaprAptirUpaM, anena bhAvapratipattyA asau pravrajita ityuktaM, sa kimityAha-viharet-caret, pazcAt-pravrajanottarakAlaM, caH punararthavizeSadyotakaH, tataH prathamaM siMhavRttyA pravrajya pazcAtpunaH torevakArArthatvAt yathAsukha| nidrAvikathAdibhiH zRGgAlavRttyaiva viharati, uktaM hi-"sIhattAe nikkhaMto siAlattAe viharaI"tti // 1 // 527 // sa ca guruNA anyena vA hitaiSiNA adhISvetyukto yadvakti tadAha sijA daDhA pAuraNaM mi atthi, uppajjaI bhuttu taheva pAuM / jANAmi jaM vai Ausutti!, kiM nAma kAhAmi ? sueNa bhaMte ! // 528 // sAdhoH siMhazRgAlavRttitA XXXXX Jain Education For Privale & Personal use only ainelibrary.org Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa zramaNIyamadhyayanam 17 uttarA zayyA-vasatiH dRDhA-vAtAtapajalAdhanabhibhAvyA, tathA prAvaraNaM-varSAkalpAdi mamAsti, kiM ca-utpadyate-jAyate bhoktuMava cUrNiH bhojanAya pAtu-pAnAya, yathAkrama azanaM pAnaM ceti zeSaH, tathA jAnAmi-avagacchAmi, yadvarttate-yadidAnImasti, he AyuSma nniti prerayiturAmantraNaM, iti-etasmAddhetoH kiM nAma ?, na kiJcidityarthaH, kariSyAmi zrutena adhItenetyadhyAhAraH, bhadaMteti // 13 // pUjyAmantraNaM, iha ca prakramAt kSepe, tataH ko'rtho ye bhavanto bhadantA adhIyante te'pi nAtIndriyaM vastu kiMcanAvabudhyante, kiMtu sAmpratamAtrekSiNa eva, taccaitAvadasmAsvevamapyasti, tatkiM hRdayagalatAluzoSakAriNA'dhItenetyevamadhyavasito yaH sa pApazramaNaH ityucyata itIhApi siMhAvalokitanyAyena sambandhyate // 2 // 528 // kiMca je kei u pacaIe, nihAsIle pgaamso| bhuccA picA suhaM suaI (vasai0 pA0),pAvasamaNatti vucaI // 529 // yaH kazcit pravrajitaH nidrAzIlo-nidrAluH, prakAmazaH-bahuzaH, bhuktvA dadhyodanAdi, sukhaM yathA syAdevaM sarvakriyAnuSThAnanirapekSa eva svapiti-zete, sa evaMbhUtaH pApazramaNa ityucyate // 3 // 529 // AyariyauvajjhAehiM, suaM viNayaM ca gaahie| te ceva khisaI bAle, paav0||530|| __ na kevalamapaThanneva pApazramaNaH, kiMtu AcAryopAdhyAyaiH zrutaM-AgamamarthataH zabdatazca vinayaM ca grAhitaH-zikSito yairiti XIgamyaM tAnevAcAryAdInnindati bAlo-nirvivekaH, gamyamAnatvAt sa pApazramaNaH // 4 // 530 // pApa zramasvarUpArambhaH jJAnAcara viSaye pApazramaNatA XXXXX // 131 // Jain Education Bonal Thinelibrary.org Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KXOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXOX itthaM jJAnAcAraviSayaM pApazramaNamuktvA darzanAcAranirapekSaM tamevAha AyariyauvajjhAyANaM, sammaM no paDitappaI / appaDipUae thaddhe, paavs0||531|| AcAryopAdhyAyAnAM samyag-avaiparItyena na paritapyate-na taptiM vidhatte, darzanAcArAntargatavAtsalyavirahato na tatkAryeSu abhiyogaM vidhatte ityarthaH, apratipUjakaH prastAvAdahadAdiSu yathocitapratipattiparAGmukhaH, yadvA kenApyapakRto'pi na pratyupakArI stabdho-garvAdhmAtaH kenacitpreryamANo'pi na tadvacanataH pravartate garvAdAtmAnameva bahumanyate yH||5||531|| samprati cAritrAcAravikalaM tamevAha saMmaddamANe pANANi, bIyANi hariyANi ya / asaMjae saMjaya mannamANe, pAva0 // 532 // __saMmardayan-hiMsan prANAniti prANayogAd dvIndriyAdIn prANinaH bIjAni-zAlyAdIni haritAni ca-dUrvAGkarAdIni, sarvai- kendriyopalakSaNamidaM, ata evAsaMyato'pi sopaskAratvAt saMyato'hamiti manyamAnaH, pApetyAdi prAgvat , anena ca saMvignapAkSikatvamapyasya nAstItyuktam // 6 // 532 // saMthAraM phalagaM pIDhaM, nisijjaM pAyakavalaM / appamajiyamAruhaI, paav0|| 533 // tathA saMstAraH kaMbalyAdi, phalakaM dArumayaM, pIThaM AsanaM, niSadyA-svAdhyAyabhUmyAdikaM, pAdakaMbalaM-pAdapucchanakaM, pramRjya rajoharaNAdinA asaMzodhyopalakSaNatvAdapratyupekSya ca, Arohati-samAjAmati yaH sa paa0||7||533 // darzanacAritrAcare pApazramaNatA XXXXXXX in Education For Privale & Personal use only nelibrary.org Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 132 // pApazramaNIyama|dhyayanam 17 OXXXXXXXXXXXXX davadavassa caraI, pamatte a abhikkhaNaM / ullaMghaNe a caMDe a, paav0||534|| tathAkRtaM-tathAvidhAlambanaM vinA'pi tvaritaM carati-gocaracaryAdiSu bhrAmyati, pramattazca-pramAdavAMzca bhavatIti zeSaH, abhIkSNaM-vAraM vAraM ullaGghanazca bAlAdInAmucitapratipattyakaraNataH adhaHkartA caNDa:-krodhanaH yadvA caNDo'nupayukta IryAsamitI, ullaGghanazca vatsaDimbhAdInAM caNDaH ArabhaTavRttyAzrayaNataH // 8 // 534 // paDilehei pamatto, avaujjhai pAyakaMbalaM / paDilehAaNAutte, pAva0 // 535 // tathA pratilekhayati pramattaH san , apojjhati yatra tatra nikSipati pAdakambalaM pAtrakambalaM vA, upalakSaNatvAtsamastopadhiM ca, sa evaM pratilekhanA'nAyuktaH-pratyupekSAnupayuktaH, paap0||9||535 // paDilehei pamatte, se kiMci hu nisAmiA / guruM paribhAva(sa pA0)e niccaM, paav0||536|| __ tathA pratilekhayati pramattaH san sa horapyarthatvAt kiJcidapi vikathAdIti gamyaM nizamya-AkarNya, tatrAkSiptacittatayeti bhAvaH, guruparitApako nityaM-sadA, ko'rthaH 1, asamyak pratyupekSamANo'nyadvA vitathamAcArana gurubhizcoditastAnevAsatyavacanairabhibhavati, yathA-svayameva pratyupekSadhvaM, yuSmAbhireva vayamitthaM zikSitAstato yuSmAkamevaiSa doSa ityAdi, iha ca guruparibhASakatvaM pramattatvasya ca nizamanahetutvaM pUrvasmAdvizeSa iti na paunaruktyam // 10 // 536 // kiMca bahumAI pamuharI, thaddhe luddhe aNiggahe / asaMvibhAgI aciyatte, pAva0 // 537 // cAritrAcAre'pi pApazramaNatA // 132 // For Private & Personal use only braryong Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Xoxoxoxo-KOLX FoXXXXXXXXXX ___ bahumAyI-prabhUtavaJcanAprayogavAn , prakarSaNa mukharaH pramukharaH stabdho-lubdho, avidyamAno nigrahaH-indriyanoindriyaniyantraNAtmako'syeti anigrahaH, saMvibhajanti-guruglAnabAlAdibhya ucitamazanAdi yacchatItyevaMzIlaH saMvibhAgI na tathA ya AtmapoSakatvenaiva so'saMvibhAgI, gurvAdiSvapyaprItimAn // 11 // 537 // anyaccavivAyaM ca udIrei, adhamme attapala(pra0 pattapaNNa, pA0 paNa)hA / buggahe kalahe ratte, pAva0 // 538 // vivAda-vAkalaha, caH-pUraNe, udIrayati-kathaJcidupazAntamapi utpAsanAdinA vRddhiM nayati, adharmaH-avidyamAnasadAcAraH, | jJAnacAriAttAM-siddhAntazravaNato gRhItAM AptAM vA ihaparalokayoH sadbodharUpatayA hitAM vA prajJAM Atmano'nyeSAM vA buddhiM kutarka- *trAcAraviSaye vyAkulIkaraNato hanti yaH sa AtmaprajJAhA, vyudgRhe-daNDAdighAtajanite virodhe-kalahe tasminneva vAcike rataH-abhi XpApazramaNavaktaH // 12 // 538 // aparaM ca athirAsaNe kukkuIe, jattha tattha nisiiaii| AsaNaMmi aNAutte, pAva0 // 539 // sasarakkhapAo suaI, sijaM na pddilehii| saMdhArae aNAutto, pAva0 // 540 // atthirAsanaH kutkuco vA dvayamapi prAgvat, yatra tatra saMsaktarajaskAdAvapi niSIdati-upavizati, Asane pIThAdau anA tvam * * * uttarA023 * * For Privale & Personal Use Only A Jain Education n elibrary.org Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH pApazramaNIyamadhyayanam 17 yuktaH-anupayuktaH san // 13 // tathA saha rajasA vartete sarajaskau tAdRzau pAdau yasya sa sarajaskapAdaH svapiti, koryaH ? saMyamavirAdhanAM pratyabhIrutayA pAdAvapramRjyaiva zete, tathA zayyAM-vasatiM na pratilekhayati, upalakSaNatvAt na pramArjayati, saMstArakephalakakambalAdI supta iti zeSaH, anAyuktaH "kukkuDipAyapasAraNa" ityAdyAgamArthAnupayuktaH, zeSaM prAgvat // 14 // 539-540 // idAnIM tapaAcArAtikramatastamAha duddhadahIvigaIo, AhArei abhikkhaNaM / arae a tavokamme, pAva0 // 541 // dadhidugdhe prAkRtatvAt vyatyayo vikRtihetutvAdvikRtI, upalakSaNatvAt ghRtAdyazeSavikRtiparigrahaH, AhArayati abhIkSNaMvAraMvAraM, tathAvidhapuSTAlambanaM vinApi iti bhAvaH, ata evAratazca-aprItimAMzca tapaHkarmaNi-anazanAdau // 15 // 541 // api ca atyaMtaMmi ya sUraMmi, AhArei abhikkhaNaM / coio paDicoei, paav0||542|| astAnte, caH pUraNe, udayAdArabhyeti gamyate, sUrye-Aditye AhArayati, abhIkSNaM-vAraM vAraM, tathAvidhapuSTAlambanaM vinApItyarthaH, ko'rthaH ? prAtarArabhya sandhyAM yAvatpunaH punarbhuGke, yadvA astaM ayati sUrye AhArayati, kimekadaivetyAha-abhIkSNaMpunaH 2, dine dine ityarthaH, yadi vA'sau kenacinarvAdinA AyuSman ! kimevaM tvayA''hAratatpareNaiva sthIyate ?, durlabhA khalu iyaM manujatvAdicaturaGgasAmagrI, tata enamevApya tava tapasyevodyantumucitamityAdi coditaH san praticodayati, yathA kuzalastvamupadezadAne, na tu svayamanuSThAne, anyathA kimevamavagacchannapi bhavAnna vikRSTaM tapo'nutiSThati ityarthaH // 16 // 542 // tapAcAra viSaye pApazramaNa tvam // 133 // Sain Education For Private & Personal use only Mainelibrary.org Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XOXOXXXoxoxo***6*6*6) tathA AyariyaparicAI, parapAsaMDasevae / gANaMgaNie dunbhUe, paav0||543 // AcAryaparityAgI, te hi tapaH karmaNi viSIdantamudyamayanti, AnItamapi vA annAdi bAlaglAnAdibhyo dApayanti, ata atIvAhAralolyAttatparityajanazIlaH, parapASaNDAn-saugatAdIn "mRdvI zayyA prAtarutthAya peye"tyAdikAbhiprAyavantaH atyantamAhAraprasaktAstata eva hetoH sevate iti parapASaNDasevakaH, tathA svecchApravRttatayA gaNAdgaNaM SaNmAsAbhyantara eva va saGkrAmatIti 'gANaMgaNika' ityAgamikI paribhASA, ata eva duriti duSTaM bhUtaM-jAtamasyeti durbhUto-durAcAratayA nindyo bhUta al ityrthH|| 17 // 543 // atha vIryAcAravikalaM tamAha sayaM gehaM paricaja, paragehaMsi vAvare (vavahare paa0)| nimitteNa ya vavaharaI, pAva0 // 544 // svakaM gRhaM parityajya-dIkSAgrahaNataH parihatya paragRhe vyApriyate, piNDAdyarthI san gRhiNAmAptabhAvaM darzayaMstatsatkRtyAni kurute, nimittena ca-zubhAzubhasUcakena vyavaharati dravyArjanaM karoti // 18 // 544 // api casaMnAipiMDaM jemei, nicchaI sAmudANiyaM / gihinisijaM ca bAhei, pAvasamaNitti vuccaI // 545 // vIyAcAra viSaye pApazramaNatvam For Privale & Personal Use Only w a telibraryorg Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa uttarA0 avacUrNiH| zramaNIyama dhyayanam // 134 // 17 khajJAtibhiH-nijabandhubhiH, snehAdyAhAro dIyate, sa svajJAti piNDastaM bhute, necchati samudAnAni-bhikSAsteSAM samUha sAmudAnika-bahugRhasaMbaMdhinaM bhikSAsamUha, gRhiniSadyAM-paryaGkatUlyAdikAM zayyAM vAhayati-sukhazIlatayA''rohati | // 19 // 545 // sampratyadhyayanArthamupasaMharanuktadoSAsevanavarjayoH phalamAha eyArise paMcakusIlasaMvuDe, rUvaMdhare muNipavarANa hiddime| ayaMsi loe visameva garahie, na se ihaM neva paratthaloe // 546 // je vaja ee u sadA u dose, se subae hoi muNINa majjhe / ayaMsi loe amayaM va pUie, ArAhae duhao logamiNaM // 547 // tibemi // // pAvasamaNizaM 17 // etAdRzo-yAdRza uktaH paJcakuzIlA pArzvasthAdayaH tad asaMvRtaH-aniruddhAzravadvAraH paJcakuzIlAsaMvRtto rUpaM-rajoharaNAdikaM veSaM dhArayatIti rUpadharaH, prAkRtatvAdvinduH, munipavarANAM madhye adhovI-atijaghanyasaMyamasthAnavarttitvAnnikRSTa ityrthH| asmin loke viSamiva garhitaH, ata eva na sa gRhItIha loke paratra-paraloke paramArthataH sanniti zeSaH, yo hi aihikamAmuSmikaM ca guNaM nopArjayati tadgaNanAyAmapravezatastattvato'vidyamAna eveti, yo varjayati etAnuktarUpAn sadaiva doSAn suvrataH-nirati pApazamaNatve phalam XOXOXOXOXOXOXOXOXOKe // 134 // Jain Education For Private & Personal use only ainelibrary.org Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xoxoxox XXX cAratA prazasyavrato bhavatIti munInAM madhye, ko'rtho ?, bhAvamunitvenAsau munimadhye gaNyate, tathA cAsmin loke'mRtamiva pUjitaH, ArAdhayati lokamimaM pratyakSaM sarvapUjyatayA, tathA paraM - paralokaM sugatyavAyA, tataH pApasthAnavarjanameva vidheyamiti bhAva iti gAthAdvayArthaH // 20-21 // 546-547 // iti pApazramaNIyAdhyayanAvacUriH // 17 // Jain Education tional // iti zrIuttarAdhyayane saptadazasya pApazramaNIyA - dhyayanasya avacUriH samAptA // *-01-00** pApazramaNa nivRtI phalam v.jainelibrary.org Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha saMyatIyAkhyamaSTAdazamadhyayanam // uttarA0 avacUrNiH // 135 // saMyatIyAkhyamaSTAdazamadhyayanam XOXOXXXXXXXXX mRgavyAM anantarAdhyayane pApasthAnavarjanamuktaM, tacca saMyatasyaiva, sa ca bhogarddhityAgata eva, sa eva saJjayodAharaNato'trocyate, X(60 47) kaMpille nayare rAyA, udinabalavAhaNe / nAmeNaM saMjao nAma, migavaM uvaniggae // 548 // | asya saJjayIyaM nAma, kAmpIlye nagare rAjA, udIrNa-udayaprAptaM balaM-caturaGgaM vAhanaM-gillithilyAdirUpaM yasya udIrNabalavAhano, yadvA balaM-zarIrasAmarthya vAhanaM-gajAzvAdi, padAtyupalakSaNaM caitat , sa ca nAmnA-abhidhAnena nAmeti-prakAzyate tataH saJjaya iti nAmnA prasiddhaH, mRgavyAM-mRgayAM, pratIti zeSaH, upa-sAmIpyena nirgato-niryAta upanirgataH, tata eva nagarAditi shessH||1||548|| saca kIdRg nirgataH-kiM ca kRtavAnityAha hayANIe gayANIe, rahANIe taheva ya / pAyattANIe mahayA, sabao parivArie // 549 // ___hayAnIkena gajAnIkena rathAnIkena tathaiva ca padAtInAM samUhaH pAdAtaM tasyAnIkaM-kaTakaM pAdAtAnIkaM tena, subvyatyayaH prAgvad , iha pUrvatra ca bRhatA pramANeneti sarvatra sambaddhyate, sarvataH privaartH||2||549|| saJjatasya nirgamanam al // 135 // Jain Education A n al For Private & Personal use only SOJainelibrary.org Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mie chubhittA hayagao, kaMpIllujANakesare / bhie saMte mie tattha, vahei rasamucchie // 50 // ___ mRgAn kSiptvA-prerayitvA, kAmpIlyasya sambandhini kesarAkhye udyAne bhItAn sataH zrAntAn-vA itastataH preraNayA 2 | khinnAna mitAn-parimitAn tatra-teSu mRgeSu madhye vidhyati-hanti, zarairiti gamyaM, rasaH-tanmAMsAsvAdastatra muurcchitHgRddhH||3|| 550 // atrAntare yadabhUttadAha aha kesaraMmi ujANe, aNagAre tavodhaNe / sajjhAyajhANajutto, dhammajjhANaM jhiyAyai // 551 // athAntaraM kesarAkhye udyAne anagAraH-tapodhanaH svAdhyAyaH-anuprekSAdi dhyAna-dharmadhyAnAdi tAbhyAM saMyukto-yathAkAlaM tadAsevanayA sahitaH, ata eva dhyAnaM dhyAyati-cintayati // 4 // 551 // kvetyAdi apphovamaMDavaMmI, jhAyaI jhaviyAsave / tassAgae mie pAsaM, vahei se narAhive // 552 // apaphova iti-vRkSAdyAkIrNaH sa cAsau maNDapazca nAgavalyAdisambandhI apphovamaNDapastasmin dhyAyati, dharmadhyAnamiti gamyaM, punarabhidhAnamatizayakhyApakaM, kSapitA-nimUlitA AzravAH hiMsAdayaH yena kSapitAzravaH tasya muneH samIpaM-pArzvamiti yogaH AgatAna prAptAn mRgAn vidhyati-hanti vA saH saJjayanAmA narAdhipo-rAjA // 5 // 552 // -oXXXoxoxoxoxox munisamIpasthamRgahananam XOXOXOXOXOXOXOXEXOXOXXX Jain Education fonal For Privale & Personal use only Lainelibrary.org Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 136 // Jain Education In **** punastatra yadabhUttadAha aha Asagao rAyA, khipyamAgamma so tahiM / hae mie upAsittA, aNagAraM tattha pAsaI // 553 // athAnantaraM azvArUDhaH rAjA kSipraM - zIghraM Agatya sa saJjayAkhyaH, tasmin maNDape hatAn, torevakArArthatvAnmRgAneva, na punarmuniM dRSTvA anagAraM sAdhuM tatraiva sthAne pazyati // 6 // 553 // tataH kimasau akArSIdityAha aha rAyA tattha saMbhaMta, aNagAro maNA''hao / mae u maMdapuNNeNaM, rasagidveNa ghaMtuNA // 554 // ahetyAdigAthAcatuSkaM atha rAjA tatreti taddarzane sati sambhrAnto bhayavyAkulaH, yathA anagAro manAk - stokenaivAhato - na vinAzitaH, tadAsannamRgahananAdityarthaH, mayA, tuH pUraNe, mandapuNyena rasagRddhena ghAtukena- hananazIlena // 7 // 554 // tatazca AsaM visajjaittANaM, aNagArassa so nivo| viNaeNaM vaMdaI pAe, bhagavaM ! ittha me khame // 555 // azvaM visRjya - vimucya NaM-vAkyAlaGkAre, anagArasya muneH, sa nRpo vinayena vandate - stauti pAdau caraNau, vakti ca yathA bhagavan ! atreti etasminmRgavadhe me mama aparAdhamiti zeSaH kSamasva - sahasva // 8 // 555 // tatazca aha moNeNa so bhagavaM, aNagAro jhANamassio / rAyANaM na paDimaMtei, tao rAyA bhayahuo // 556 // XXX.XX. saMyatIyAkhyamaSTAdazama dhyayanam 18 10 aNagAraM dRSTTA kSAmaNam // 136 // Finelibrary.org Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ athetyanantaraM maunena-vAgnirodhena sa gardabhAlinAmA bhagavAn-anagAraH dhyAnaM dharmadhyAnamAzritaH sthitaH rAjAnaM na pratimantrayate-na prativakti, yathA-ahaM kSamiSye na veti, tatastatprativacanAbhAvataH avazyamayaM kruddha iti rAjA bhayadruto-bhayatrasto, yathA na jJAyate kimasau kruddhaH kariSyatIti // 9 // 556 // uktavAMzca saMjao ahamassIti, bhagavaM! vAhirAhi me| kuddhe teeNa aNagAre, dahijjA nrkoddio||557|| saJjayo nAma rAjA ahamasmIti, mA bhUnnIco'yamiti sutarAM kopa ityetadabhidhAnaM, ityasmAddhetobhagavan ! byAhara-sambhASaya, suvyatyAnmAM, kimevaM bhayabhIta ityAha-kruddhaH san tejasA-tapomAhAtmyajanitena tejolezyAdinA anagAro-munidehetbhasmasAtkuryAt narakoTIrapi, ataH ahamatyantabhayadrutaH // 10 // 557 // itthaM tenokte munirAha abhao patthivA! tujjhaM, abhayadAyA bhavAhi ya / aNicce jIvalogaMmi, kiM hiMsAe (rajaMmi pA0) pasanjasi? // 558 // ___ gAthAsaptakaM, abhayaM-bhayAbhAvaH, pArthiva-nRpa!, AkAro'lAkSaNikaH, tava, itthaM samAzvAsyopadezamAha-abhayadAtAca-prANinAM trANakartA bhava, yathAhi-bhavato mRtyubhayaM, tathA anyeSAmapIti bhAvaH, ca:-prAga yojitaH, anitye jIvaloke, kiM prazne, hiMsAyAM *bhayadrute nRpe munerabhayopadezaH Jain Education For Private & Personal use only Forjainelibrary.org Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNi // 137 // Jain Education prajasi - abhiSvakto bhavasi jIvalokasya anityatve bhavAnapyanitya eva tataH svalpadinakRte kimitthaM pApamupArjayasi ?, | naivedamucitamiti bhAvaH // 11 // 558 // hiMsA tyAgamupadizati -- jayA (pra0 hA) savaM paricajja, gaMtavamavasassa te / aNice jIva logaMmi, kiM rajjami (pra0 hiMsAe ) pasajjasi ? / / 559 // yA sarva kozAntaH purAdiparityajya - ihaiva vimucya gantavyaM bhavAntaramiti zeSaH, avazasya - paratantrasya te-tava, va sati ?, anitye jIvaloke, tataH kiM rAjye prasajasi !, rAjyaparityAga eva yukta iti bhAvaH // 12 // 559 // jIvalokAnityatvamAha - jIviyaM caiva rUvaM ca vijjusaMpAyacaMcalaM / jattha taM mujjhasI rAyaM!, piccatthaM nAvavujjhasI // 560 / / jIvitaM - AyuH, caH samuccaye, evaH pUrNe rUpaM ca pizitAdipuSTasya zarIrazobhAtmakaM, vidyutaH sampAtaH - calanacamatkAro vidyutsampAtastadvat caMcalaM atIvAsthiraM yatra jIvite rUpe ca tvaM muhyasi - mohaM vidhatse, mUDhazca san hiMsAdau prasajasIti bhAvaH, rAjan ! pretyArtha- paralokaprayojanaM nAvabuddhyase, ko'rthaH 1, jAnAsyapi na, kiM punastatkaraNamiti // 13 // 560 // dArANi ya suyA ceva, mittA ya taha baMdhavA / jIvaMtamaNujIvaMti, mayaM nANuvayaMti ya // 561 // tathA dArAzca - kalatrANi, prAkRtatvAnnapuMnirdezaH, sutAzcaiva mitrANi tathA bAndhavAH - svajanAH, jIvantamanujIvanti tadupArjita - tional . FOXCXOXOXOXOXO********* saMyatIyA khyamaSTA dazama dhyayanam 18 hiMsAtyAgopadezaH // 137 // Jainelibrary.org Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ putrAdi vittAyupabhogata upajIvanti, mRtaM casyApyarthatvAdanuvrajanti api na, kiM punaH saha yAsyantIti ?, tadanena dArAdInAmapi kRtaghnatayA na teSvAsthAM kRtvA dharme pramAdyamiti bhaavH|| 14 // 561 // punastatpratibandhanirAkaraNAyAha nIharaMti mayaM puttA, piyaraM prmdukkhiyaa| piyaro atahA putte, baMdhU rAyaM! tavaM care // 562 // nissArayanti mRtaM putrAH pitaraM paramaduHkhitA-atizayasaJjAtaduHkhA api, kiM punarye na tathA duHkhamAja iti bhAvaH, pitaro'pi tathA putrAn , bandhavazca bandhUniti zeSaH, ato rAjan ! tapa upalakSaNAdAnAdi ca careH-Asevasva // 15 // 562 // aparaM ca tao teNajie dave, dAre ya prirkkhie| kIlaMta'nne narA rAyaM !, hatuhamalaM kiyA // 563 // tato-mRtanissAraNAnantaraM tena pitrAdinA arjite vitte-dravye, dAreSu ca-kalatreSu ca rakSiteSu-sarvopAyaparipAliteSu, ubhayatrArSatvAdekavacanaM, krIDanti-vilasanti, tenaiva vittena dAraizceti gamyate, apare narAH hRSTAH-bahiHpulakAdimantaH tuSTAHantaraprItibhAjo'laGkRtAH, yata IdRzI bhavasthitistato rAjan ! tapazcareriti madhyadIpakatvAtpUrvagAthoktena sambandhaH // 16 // 56 // mRtasya kA vArtetyAha teNAvi jaM kayaM kamma, suhaM vA jai vA duhaM / kammuNA teNa saMjutto, gacchaI u paraM bhavaM // 564 // tenApi mRtena yatkRtaM karma zubhaM vA-puNyaprakRtirUpaM yadi vA-athavA duHkha-duHkhahetuH pApaprakRtyAtmakamityarthaH, karmaNA *pratibandha nirAkaraNam Jain Education I o nal For Privale & Personal use only POjainelibrary.org Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 138 // Jain Education in -oxoxox EXOX agrasthataurevArthatvAdbhinnakramatvAcca tenaiva natu dhanAdinA, saMyuktaH sahito gacchati, paraM- anyaM bhavaM tataH zubhahetuM tapaHpuNyameva careriti bhAvaH // 17 // 564 // tatastadvacaH zrutvA rAjA kimaceSTatetyAha soUNa tassa so dhammaM, aNagArassa aMtie / mahayA saMveganiveyaM, samAvanno narAhivo // 565 // saMjao caiuM rajaM, nikkhaMto jiNasAsaNe / gaddabhAlissa bhagavao, aNagArassa aMtie / 566 / / zrutvA tasya saJjayAkhyo rAjA anagArasya antike- samIpe mahatA AdareNeti zeSaH, subUvyatyayena vA mahAntaM saMvegaM nirvedaM, tatra saMvego - mokSAbhilASo nirvedaH - saMsArodvignatA samApannaH - prApto narAdhipaH saJjayanAmA tyaktvA rAjyaM niSkrAntaH - pratrajitaH jinazAsane- arhanmate, gardabhAlinAmno bhagavato'nagArasya antike // 18-19 // 565-566 // sa evaM gRhItadIkSo'dhigataheyopAdeyavibhAgo'niyataM viharaMstathAvidhasanniveza mAgAt, tatra ca tasya yadabhUttadAhaciccA ra pavaIo, khattio paribhAsaI / jahA te dIsaI rUvaM, pasannaM te tahA maNo // 567 // tyaktvA rASTraM - grAmAdisamudAyaM pratrajitaH - pratipannadIkSaH, kSatriyajAtiranirdiSTanAmA paribhASate saJjayamunimiti zeSaH, saha pUrvajanmani vaimAnika AsIt, tatazcyutvA kSatriyakule ajani, tatra ca kutazcit tathAvidhanimittataH smRtapUrvajanmA tata eva cotpannavairAgyaH pravrajito, gRhItavratazca viharan saJjayamuniM dRSTvA tadvimarzArthamidamityAha-yathA te dRzyate rUpaM AkRtiH prasannaMvikArarahitaM tava tathA prasannamiti prakramaH, kiM tat ?, manaH- cittaM, nahi antaHkAluSye bahirevaM prasannatAsambhavaH // 20 // 567 // . . . Xxx X X X X X X X saMyatIyA khyamaSTA dazama dhyayanam 18 saJjayasya niSkramaNam // 138 // nelibrary.org Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 24 yathA kiMnAme kiMgutte kassAe va mAhaNe ? | kahaM paDiyarasI buddhe ?, kahaM viNIyatti vuccasi ? // 568 // kiMnAmA, kiMgotraH-anvayaH, kasmai vArthAya - prayojanAya mA vadhIrityevaM rUpaM mano vAkkAyakriyA ca yasyAsau mAhanaH ?, pravrajita ityarthaH, kathaM praticarasi - sevase buddhAn - AcAryAdIn ?, kathaM vinIto - vinayavAnityucyate 1 // 21 // 568 // yugmaM // saMjayamunirAha - saMjao nAma nAmeNaM, tahA gutteNa goyamo / gaddabhAlI mamAyariyA, vijJAcaraNapAragA / / 569 / / saMjaya nAma nAmnA, tathA gotreNa gautamaH, ubhayatrAhamiti gamyate, atha zeSapraznatrayaprativacanamAha-gardabhAlinAmAno mama AcAryA dharmopadezakatvAdinA, vidyA ca zrutajJAnaM caraNaM ca cAritraM vidyAcaraNe tayoH pAragAH, evaM ca vadato'yamAzayoyathA tairdharmAcAryairjIvaghAtAnnivarttito'haM vidyAcaraNapAragatvAcca taistannivRttau muktilakSaNaM phalamuktaM, tatastadarthaM mAhano'smi, yathA ca tadupadezaH tathA gurUn praticarAmi, tadupadezasevanAcca vinIta iti bhAvaH // 22 // 569 // Jain Education tional itthaM ca vimRzya tadguNabahumAnato'pRSTo'pi kSatriya idamAha kiriyaM akiriyaM viNayaM, annANaM ca mahAmuNI ! / eehiM cauhiM ThANehiM, meanne kiM pabhAsaI ? // 570 // kriyA-astItyevaMrUpA, prAkRtatvAnnapuMsakatA, akriyA - tadviparItA, vinayo - namaskaraNAdi, liGgavyatyayaH prAgvat, ajJAnaM *********0*0 saMjayamune namAdi Kinelibrary.org Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 139 // saMyatIyAkhyamaSTAdazamadhyayanam tattvAnavagamaH, caH samuccaye, mahAmune ! etaiH kriyAdibhizcaturbhiH sthAnairmithyAtvAdhyavasAyAdhArabhUtairmeyaM-jJeyaM jIvAdivastu tad | jAnaMtIti meyajJAH, kriyAdibhizcaturbhiH sthAnaiH svasvAbhiprAyakalpitarvastutattvaparicchedina ityarthaH, kimiti kutsitaM prakarSaNa bhASante prabhASante, vicArAkSamatvAt , AtmAstitvavibhutvAdyekAntavAdasya yuktivAdhitatvAt , AtmAdinAstitvavAdasya pratyakSAdipramANabAdhitatvAt , jJAnadhyAnAnuSThAnAdiguNarahitAzravAdidoSadRSitasurAsuranRpayatikarituragahariNajalacarakhecarasthalacarAdisarvajIvavinayasya zreyohetutvAbhAvAt , jJAnasya muktiM pratyanupayogitvAttapaH kaSTAdeva siddhiritivAdasya jJAnamantareNa tapo'pavargAdInAmapi svarUpAparijJAnataH kvacitpravRttyasambhavAt vidhivirahitasya mahato'pi kaSTasya tiyagnarakAdInAmivApavarga pratyahetRtvAcca kutsitabhASakatvamiti bhAvaH // 23 // 570 // na caitatsvAbhiprAyeNaivocyate ii pAukare buddhe, nAyae parinivvuDe / vijAcaraNasaMpanne, sacce saccaparakame // 571 // kiMtu iti-etakriyAvAdinaH kiM prabhASante ityevaM rUpaM prAdurakArSIt-prakaTitavAn , buddhaM avarAtatattvaH san jJAtako jagatpra| tItaH, kSatriyo vA, sa ceha prastAvAnmahAvIra eva, parinirvRtaH kaSAyAnalavidhyApanAsamantAcchItIbhUtaH, vidyAcaraNAbhyAM prakramAt kSAyikAbhyAM sampanno-yuktaH, ata eva satyaH-satyavAra, satyastAttvikatvena pareSAM-bhAvArINAM AkramaH-abhibhavo yasyAsau stypraakrmH|| 24 // 571 // GXOXOXO-KO-KO-XSXOXOXOXOXOXoka kriyAdicatuHsthAnaviSaye rAjJaH prazrAH // 139 // JainEducation For Private & Personal use only ainelibrary.org Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KeKEKXO teSAM ca phalamAha paDaM ti narae ghore, je narA pAvakAriNo / divaM ca gaI gacchaMti, carittA dhammamAriyaM // 572 // patanti-gacchanti narake-sImantakAdau ghore-raudre ye narA upalakSaNatvAt syAdayazca pApaM iha prastAvAdasatprarUpaNaiva tatkartuM * zIlaM-svabhAvo yeSAM te pApakAriNaH, ye tvevaMvidhA na syuH te kimityAha, caH-punararthe, sa ca pUrvebhyo vizeSadyotI, tato divyAM punargatiM gacchanti, caritvA-Asevya dharma-iha prastAvAt satprarUpaNArUpaM zrutadharmameva Arya, ayamAzayaH-asatprarUpaNAparihAreNa satprarUpaNApareNaiva bhAvyaM bhavateti // 25 // 572 // kathaM punaramI pApakAriNa ityAha mAyAvuiyameyaM tu, musA bhAsA nirtthiyaa| saMjamamANo'vi ahaM, vasAmi iriyAmi ya // 573 // ___ mAyayA-zATyenoktaM mAyoktameva, etad-yadanantaraM kriyAdivAdibhiruktaM, turevArthaH, prAgyojitaH, atazcaitanmRSAbhASA-alIkoktiH, nirarthikA-samyagabhidheyazUnyA, tata eva cAperevArthatvAtsaMyacchanneva-uparamanneva taduktyAkarNanAditaH, ahamityAtmanirdero vizeSatastasthirIkaraNArtha, uktaM hi-"Thio ThAvae paraM"ti, vasAmi-tiSThAmi, upAzraye iti zeSaH, Ire ca-gacchAmi ca gocaracayAdiSu // 26 // 573 // kutaH punastvaM taduktyAkarNanAdibhyaH saMyacchasItyAhasave te viiyA majjhaM, micchAdiTThI annaariyaa| vijamANe pare loe, sammaM jANAmi appagaM // 574 / / pApAnnarakaM dharmAt svarga XOXOXOXO Jain Education For Privale & Personal use only ainelibrary.org Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH saMyatIyAkhyAmaSTAdazanadhyayanam // 14 // 18 sarve te kriyAdivAdinaH viditA-jJAtA mama yathA'mI mithyA-viparItA paralokAtmAdyapalApitvena dRSTi:-buddhireSAmiti mithyAdRSTyaH, ata evAnAryAH-anAryakarmapravRttAH, kathaM punaste evaMvidhAstava viditA ityAha-vidyamAne sati paraloke-anyajanmani samyag-aviparItaM jAnAmi-avagacchAmi, AtmAnaM, tataH paralokAtmanoH samyagvedanAnmamaivaMvidhatvena viditAH, tato'haM taduktyAkarNanAditaH saMyacchAmIti // 27 // 574 // ___ kathaM punastvamAtmAnamanyajanmani jAnAsItyAha ahamAsi mahApANe, juimaM varisasaovame / jA sA pAlI mahApAlI, divA varisasaovamA // 575 // se cue baMbhalogAo, mANussaM bhavamAgae / appaNo ya paresiM ca, AuM jANe jahA tahA // 576 // aheti gAthAdvayaM, ahaM abhUvaM mahAprANAkhye brahmalokavimAne dyutimAna-dIptimAn varSazatajIvinA upamA-dRSTAnto yasyA|sau varSazatopamo, mayUravyaMsakAditvAnmadhyapadalopI samAsaH, ko'rtho-yatheha varSazatajIvI idAnI paripUrNAyurucyate, tathA | ahamapi tatra paripUrNAyurabhUvaM, tathA hi-yA sA pAliriva pAliH-jIvitajaladhAraNAdbhavasthitiH, sA cAgre mahAzabdopAdAnAdiha palyopamapramANA, mahApAlI-sAgaropamapramANA divibhavA divyA, varSazatenopamA yasyAH sA varSazatopamA, yathA hi-varSazatamiha paramAyustathA tatra mahApAlI, yadvA varSazataiH kezoddhArahetubhirupamA arthAtpalyaviSayA yasyAH sA varSazatopamA dvividhApi sthitiH, sAgaropamasyApi palyopamaniSpAdyatvAt , tatra mama mahApAlI divyA bhavasthitiH AsIdityupaskAraH, atazcAhaM varSazatopamAyurabhUvamiti bhAvaH, se-atha sthitiparipAlanAnaMtaraM cyuto brahmalokAt paJcamakalpAt mAnuSyaM-manuSyasambandhinaM svaparajanmani jJAnam OXXoxoxoxoxoxoXXX // 14 // Jain Ede For Privale & Personal use only Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education *80X9X9 bhavaM - janma AgataH, itthamAtmano jAtismRtilakSaNamatizayamAkhyAyAtizayAntaramAha - Atmanazca pareSAM cAyuH jIvitaM jAne, yathA yena prakAreNa sthitimiti, gamyaM, tathA - tenaiva prakAreNa, na tvanyathetyabhiprAyaH / / 28-29 // 575-576 // itthaM prasaGgataH paritoSatazcApRSTamapi svavRttAntamAvedyopadeSTumAha nANA ruI ca chaMdaM ca parivajjijja saMjao / aNaTThA je a savatthA, ii vijAmaNusaMcare // 577 // anekadhA ruciM ca- prakramAtkriyAvAdyAdimata viSayamabhilASaM, chandazca - svamatikalpitAbhiprAyaM, ihApi nAnetiyogAdanekavidhaM, parivarjayet parityajet saMyato- yatiH, tathA anarthAH - anarthahetavo ye ca sarvArthA - azeSahiMsAdayo, gamyamAnatvAt tAn varjayediti sambandhaH, yadvA savatthA ityAkArasyAlAkSaNitvAt sarvatra kSetrAdau anarthA iti-niSprayojanA ye ca, vya iti gamyate, tAn parivarjayet, ityevaMrUpAM vidyAM - samyagjJAnarUpAM, anviti - lakSIkRtya saJcareH-tvaM samyaksaMyamAdhvani yAyAH // 30 // 577 // anyacca pakkimAmi pasiNANaM, paramaMtehiM vA puNo / aho uTThao ahorAyaM, iha vijjA tavaM care // 578 // pratIpaM kramAmi pratikramAmi - pratinivartte, kebhyaH 1, subvyatyayAtpraznebhyaH - zubhAzubhasUcakAGguSThapraznAdibhyo'nyebhyo vA sAdhikaraNebhyaH, pare -gRhasthAsteSAM mantrAH tatkAryAlocanarUpAH paramantrAstebhyaH, pratikramAmIti yogaH caH samuccaye, punarvizeSaNe, onal ************* saMyamatapasorupadeza: ainelibrary.org Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH O:-XO saMyatIyAkhyamaSTAdazamadhyayanam 18 // 141 // atisAvadyatvaM teSAM vizinaSTi, sopaskAratvAtsUtrasyAmunA'bhiprAyeNa yaH saMyama pratyutthAnavAn , saH aho vismaye utthito-dharma pratyudyataH, kazcideva hi mahAtmA evaMvidhaH sambhavati, ahorAtraM-aharnizaM, iti-etadanantaroktaM vidvAn-jAnan , 'sAvadhAraNatvAt vAkyasya' tapa eva, na tu praznAdi, careH-Asevasva // 31 // 578 // punastatsthirIkaraNArthamAhajaM ca me pucchasI kAle, sammaM su(pra0 buddhenn)ceysaa| tAI pAukare buddhe, taM nANaM jiNasAsaNe // 579 // yacca mAM pRcchasi-praznayasi, kAle prastAve, samyagazuddhena-aviparItabodhavatA, cetasA-cittena upalakSitaH sUtratvAt , prAdupkaromi-prakaTIkaromi, buddhaH-avagatatattvaH san , kutaH punarbuddho'si ?, ataH Aha-taditi yatkiJcidiha jagati pracarati jJAna-yathAvidhavastvavabodharUpaM tajinazAsane, astIti gamyate, tato'haM tatra sthita iti tatprasAdAt buddho'smItyabhiprAyaH, ataH pRccha yathecchaM, yadvA appaNo aparesiyetyAdinA tasyAyurvijJAnaM jJAtvA saMjayamuninoktaM, kathaM tvamAyurjAnAsIti pRSTo'sau prAha-yacca mAM pRcchasi kAle-kAlaviSayaM samyak zuddhena cetasopalakSitaH, tatprAduSkRtavAn , buddhaH-sarvajJaH, ata eva tajjJAnaM 'sAvadhAraNatvAt vAkyasya' jinazAsane eva, na tvanyasmin sugatAdizAsane, ato jinazAsana eva yatno vidheyo yena yathA'haM jAnAmi tathA tvamapi jAnIpe iti bhAvaH, iha pUrvoktazcAyurvijJAnaviSayaH praznaH saMjayakRto'smAdeva prativacanAt lakSyate iti // 32 // 579 // *6X9XXXXXX NOKeXXXX jinazAsana jJAnam 151 // TXOXOK Jain Education For Privale & Personal use only library Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *-*-*-* punarupadeSTumAha kirica roja dhIro, akiriyaM parivajjae / diTTie diTTisaMpanno, dhammaM carasu duccaraM // 580 // kriyAM ca - asti jIva ityAdirUpAM sadanuSThAnAtmikAM vA rocayet yathA'sau svasmai rocate tathA kuryAt, dhIro mithyAdRgbhirakSobhyaH, tathA akriyAM-nAstyAtmA ityAdirUpAM mithyAdRgparikalpitatattadanuSThAnarUpAM vA parivarjayet, tatazca dRSTyA - samyag darzanAtmikayA hetubhUtayA dRSTiH- buddhiH sA ceha- samyagjJAnAtmikA tayA sampanno yuktaH, evaM ca samyagdarzanajJAnAnvitaH san dharma-yatidharma cara - sevasva, suduzvaraH - atyanta duranuSTheyam // 33 // 580 // punaH kSatriyamunireva saMjaya munimahApuruSodAharaNaiH sthirIkarttumAha eyaM puNNa (pra0 Na) payaM succA, attha dhammovasohiyaM / bharaho'vi bhArahaM vAsaM, ciccA kAmAI pachae // 581 // sagarosvi sAgarataM, bharahavAsaM narAhiyo / issariyaM kevalaM hicA, dayAe parinibbuDo || 582 | etadanantaroktaM puNyahetutvAtpuNyaM tacca tatpadyate gamyate, artho'neneti padaM ca puNyapadaM puNyasya vA padaM sthAnaM puNyapadaM| kriyAdivAdisvarUpaM nAnAruciparivarjanAdyAvedakaM zabdasaMdarbha zrutvA arthaH- aryamAnayA svargamokSAdiH dharmaH - tadupAyabhUtaH zrutadharmAdistAbhyAM upazobhitaM vibhUSitaM arthadharmopazobhitaM, bharatanAmA cakrI, apizabda uttarApekSayA samuccaye, prAkRtatvAt bharataM varSakSetraM tyaktvA, casya gamyatvAt kAmAMzca prAkRtatvAt napuMsakatvaM, prAtrAjIt, tathA hi ayodhyApuryAM bharatanAmA cakrI, Jain Education leonal *OXXXOXXX XOX xoxoxox dharmakaraNa upadezo mahApuruSodAhara NAni ca ainelibrary.org Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 63-6 uttarA0 avacUrNiH // 14 // zrIRSabhanirvANAtpaJcalakSapUrvANi rAjyaM kRtvA, Adarzabhavane bhAvanAM bhAvayan kevalaM prApto dazasahasranRpairAttavratazcaikaM pUrvalakSaM saMyatIyAsaMyamaM pratipAlya siddhaH, sugama, navaraM sAgarAntaM samudraparyantaM diktraye anyatra tu himavat paryantamiti gamyaM, aizvarya kevalaM-12 khyamaSTAparipUrNamananyasAdhAraNaM vA, dayayA-saMyamena parinivRtaH-ihaiva vidhyAtakaSAyAnalatvAcchItIbhUto mukto vA, tathA hi-ayodhyAyAM dazamaRSabhasantAne ajitapitRjitazatrunRpalaghubhrAtRsumitravijayayuvarAjaputrIjasamatIputraH sagaracakrI, aSTApadAdrau bharatakArita dhyayanam tIrtharakSArtha khAtikA kurvatAM jahupramukhaSaSTisahasranijasutAnAmekakAlaM jvalanaprabhanAgendrAnmRtyuM zrutvA sambuddho, bhagIrathaM rAjye 18 saMsthApya ajitapArzve pravrajya siddhH|| 34-35 // 581-582 // caittA bhArahaM vAsaM, cakkavaTTI mhiddio| pavajamanbhuvagao, maghavaM nAma mahAjaso / / 583 / / | mahApuruSosaNaMkumAro maNussido, cakkavaTTI mhiddddio| puttaM raje ThavettANaM, so'vi rAyA tavaM cre||584|| dAharaNAni caittA bhArahaM vAsaM, cakkavaTTI mahiDio / saMtI saMtikaro loe, patto gaimaNuttaraM // 585 // ikkhAgarAyavasaho, kuMthUnAma nresro| vikkhAyakittA dhiimaM (pra. bhayavaM), mukkhaM gao aNu(pra0 patto gaimaNu )taraM // 586 // // 142 // abhyupakRtaH-aMgIkRtavAn , atraiva bharate zrAvastyAM samudravijayanRpabhadrAdevyoH putro maghavA nAma tRtIyacakrI, ciraM cakritvamanubhUyotpannavairAgyo rAjye sutaM nivezya dIkSAM gRhItvA sanatkumArakalpe gataH // 36-39 // 583-586 // Jain Education ww.jainelibrary.org For Private&Personal Use Only national Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAgaraMtaM jaittANaM, bharahavAsaM nara(pra0 hnrvrii)sro| aroa arayaM(saM0pA0)patto, patto gaimaNuttaraM // 587 // eteSAM kathA suprasiddhaiva, tathA arazca-aranAmA tIrthakRt cakrI ratasya rajaso vA abhAvarUpamarataM arajo vA prAptaH, gataH X gatimanuttarAmityarthaH // 40 // 587 // caittA bhArahaM vAsaM, cakkavaTTI mhiddio| ciccA ya uttame bhoe, mahApaumo damaM care // 588 // 2 tathA tyaktvottamAn bhogAniti punastyaktvetyabhidhAnaM bhinnavAkyAdapunaruktaM, mahApadmanAmA navamacakrI viSNukumAraRSilaghubhrAtA avatarat // 41 // 588 // egacchattaM pasAhittA, mahiM maannnisuurnno| hariseNo maNussido, patto gaimaNuttaraM / / 289 / / eka chatraM-nRpaticihnamasyAmityekacchatrA tAM ekAdhyakSAmityarthaH mahIM-pRthvI prasAdhya-vazIkRtya dRptArAtyahaGkAravinAzako hariSeNanAmA manuSyendraH-cakrI dshmH||42|| 589 // tathAanio rAyasahassehi, suparicAI damaM cre| jayanAmo jiNakkhAyaM(pra0 o),patto gaimaNuttaraM // 59 // anvito-yuktaH rAjasahasraH suSTu-zobhanena prakAreNa rAjyAdiparityajatItyevaMzIlaH suparityAgI damaM jinAkhyAtamiti * sambandhaH acArIt, caritvA ca jayanAmA cakrIti zeSaH // 43 // 59 // mahApuruSo dAharaNAni Jain Educa POSTw.jainelibrary.org t ional Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 143 // XXXXX tathA dasaNNarajjaM muiyaM, caittA NaM muNI care / dasaNNabhaho nikkhaMto, sakkhaM sakkeNa coio // 591 // dazArNo dezastadrAjyaM - tadAdhipatyaM muditaM - sakalopadravavirahAtpramodavat tyaktvA acArIt - apratibaddhavihAreNa vihRtavAnityarthaH, sAkSAt zakreNa coditaH - adhikavibhUtidarzanena dharma prati preritaH // 44 // 591 // tathA namI namei appANaM, sakkhaM sakkeNa coio / jahittA rajaM (pra0 caiuNa dehaM ) vaidehI, sAmane pajjuvaGio // pra0 1 karakaMDU kaliMgANaM (pra0 gesu), paMcAlANa (pra0 lesu) ya dummuho / mI yA videhA (pra0 hesu), gaMdhArANa (pra0 resu ) ya nagaI // 592 // ee nariMdevasabhA, nikkhatA jiNasAsaNe / putte rajje ThavettA NaM, sAmanne pajjuvaTTiyA // 593 // niSkrAntAH-pravrajitAH niSkramya ca zrAmaNye - zramaNabhAve paryupasthitAH - tadanuSThAnaM pratyudyatA abhUvanniti zeSaH // pra0 1, 592-593 // tathA sovIrarAyavasabho, caittANa muNIcare / uddAyaNo pavaio, patto gaimaNuttaraM // 594 // sauvIreSu rAjavRSabhaH tyaktvA rAjyamiti zeSaH, muniH traikAlyAvasthAvedI san acArIt, udAyananAmA ceTakarAjasutAprabhA *CXCXCX*****CXCXXX saMyatIyA khyamaSTA dazama dhyayanam 18 mahApuruSodAharaNAni // 143 // inelibrary.org Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra vatIpatiH kumAranaMdIsuvarNakArajIvahAsAgrahAsApatividyunmAlIsurakRtadevAdhidevapratimApUjAkRccaramarAjarSizca pravrajitaH, pravrajya zAca prApto gatimanuttarAm // 48 // 594 // taheva kAsIrAyAvi, seoscprkmo| kAmabhoge pariccana, pahaNe kammamahAvaNaM // 595 // tathaiva-tena prakAreNaiva kAsirAjaH-kAsidezAdhipatiH naMdanAkhyaH saptamabaladevaH zreyasi-atiprazasye satye-saMyame parAkramaH| sAmarthyaH yasyAsau zreyassatyaparAkramaH, prAhan-prahatavAn karma mahAvanamivAtigahanatayA karmamahAvanaM, sampradAyazcAyaM-vANA| rasyAmagnizikharAjabhAjayantIkukSisamudbhUtaH saptamabaladevo nandano nAma, tasyAnujo bhrAtA zeSavatI suto dattAkhyo vAsudevaH, sa ca vAsudevapadavImanupAlya 56sahasravarSANyAyurativAhya ca paJcamanarake gato mRtvA, nandanastu pravrajyAM gRhItvA kevalajJAnotpattau paJcaSaSTivarSasahasrANyAyuH pratipAlya siddhH||49|| 595 // tathAtaheva vijao rAyA, aNaTTA (pra. annaTThA) kittipavae (ANaTThAkiipaJcai paa0)| ___rajaM tu guNasamiddhaM, payahittu mahAyaso // 596 // tathaiva vijayanAmA dvitIyabaladevaH, ArSatvAt anAtaH-ArtadhyAnavikalaH, kIrtyA upalakSitaH san , yadvA anAga-sakaladoSavigamato'bAdhitA kIrtirasyeti anAtakIrtiH san , 'ANaDhAkitipavai' iti pAThe tu, AjJA-Agamo'rtho-heturasyAH sA tathA dAharaNAni Sain Education Formal For Private & Personal use only ainelibrary.org Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | mahApuruSo uttarA0 vidhA AkRtiH-arthAnmuniveSAtmikA yatra tadAjJArthAkRti yathA syAdevaM, yadvA AnaSTA-sarvakalaMkavikalatayA sAmastyenApagatA saMyatIyAavacUrNiH/- akIrtiH-azlAghA yasyAsI AnaSTAkIrtiH san prAbrAjId, rAjyaM, torapyarthasya bhinnakramatvAdguNaiH-zabdAdibhivA samRddhamapi khyamaSTAguNasamRddhamapi prahAya mahAyazAH, tathAhi-asau dvAravatyAM brahmarAjasya subhadrAyAzca rAjhyAH putratvenotpadya umAsutadvipRSTivAsu dshm||144|| devajyeSThabhrAtRtvena saMbhUya 70varSasahasrAyuSkavAsudevamaraNAnantaraM vrataM gRhItvotpAditakevalajJAnaH paJcasaptativarSalakSANi sarvA dhyayanam yurabhivAhya siddhaH // 50 // 596 // tahevuggaM tavaM kiccA, aba(pra0tta)kkhitteNa ceysaa| mahAyalo rAyarisI, adAya sirasA siraM (AdAya siraso siriM paa0)||517|| tathaivograM tapaH kRtvA avyAkSiptena cetasA mahAvalo rAjarSiH AdAya-gRhItvA ziraH zriyaM-sarvottamAM kevalalakSmI, tRtIya- dAharaNAni bhave parinirvRta iti zeSaH, "sirasA siramiti pAThe tu adAyatti-ASatvAdAdita-svIkRtavAn , ziraseva zirasA-ziraH pradAnenaiva, jIvitanirapekSamityarthaH, zira iva ziraH-sarvajagaduparivartitayA mokSaM, tathAhi-hastinAgapure balo rAjA, tasya prabhAvatI bhAryA, tayoH siMhasvapnasUcito mahAbalanAmA putro'jani, sa ca yauvana eva pariNItASTabhAryAH parihRtya tatrAgatazrIvimalanAtha tIrthakarasantAne zrIdharmaghoSasUripArzve pravrajya dvAdaza varSANi saMyamamanupAlya tataH paMDitamaraNena mRtvA brahmalokakalpe dsh-IN||144|| * sAgaropamAyuSkaH suro'jani, tatazyutvA vaNig grAmeSu sudarzananAmA zreSThI jAtaH, sa ca tadA zrImahAvIrapArzve pravrajya x laasiddhH| iti saptadazagAthArthaH // 51 // 597 // XXXXXXXXXXXX Jan Ed For Private & Personal use only Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapUrvaka itthaM mahApuruSodAharaNairjJAnapUrvakakriyAmAhAtmyamuktvopadeSTumAha kahaM dhIro aheUhiM, ummatto cha mahiM care? / ee visesamAdAya, sUrA daDhaparakkamA // 598 // kathaM-kena prakAreNa dhIraH, ahetukaH-kriyAvAdyAdiparikalpitakuhetubhiH unmatta iva-grahagRhIta iva tAttvikavastvapalapanenAlajAlabhASitayA mahIM-pRthvI caret-bhrAmet !, naiva caredityarthaH, kimiti ?, yataH ete anantaroktA bharatAdayaH, vizeSa-viziSTatAM gamyatvAnmithyAdarzanebhyo jinazAsanasya AdAya-gRhItvA manasi sampradhAu~ti yAvat zUrA dRDhaparAkramAH, etadevAzritavanta iti zeSaH, ko'rtho ?-yatheti mahAtmAno mithyAdarzanaparihArato jinazAsana eva nizcitamatayo'bhUvaMstathA tvayApi dhIreNa satA vizeSajJenAsminneva nizcitaM ceto vidheyamiti // 52 // 598 // kiMcaacaMtaniyANakhamA, esA (sabA pA0) me bhAsiyA vii| atariMsu taritege(NNe pA0), tarissaMti aNAgayA // 599 // | atyantaM-atizayena nidAnaiH-kAraNairhetubhirityartho, na tu parapratyayenaiva, kSamA yuktA atyantanidAnakSamA, yadvA nidAnaMkarmamalazodhanaM tasmin kSamA-samarthAH "daivaM zodhane' ityasya nidAnazabdasiddhiH, satyA me mayA bhASitA vAg jinazAsanamevA zrayaNIyamevaMrUpA, anayA aGgIkRtayA atIrghaH-tIrNavantaH, tarantyeke pare sampratyapi, tatkAlApekSayA kSetrAntarApekSayA vetthamauttarA025 II bhidhAnaM, tathA tariSyanti anAgatA-bhAvinaH, bhavodadhimiti sarvatra shessH||53|| 599 // kriyAyA mAhAtmyam Jain Educati o nal For Privale & Personal use only Riralaujainelibrary.org Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 145 // Jain Education In yatazcaivamataH- kahaM dhIre aheUhiM, addAyaM ( pra0 AdAyaM, attANaM pA0 ) pariyAvase ( si pA0 ) / saGghasaMgaviNimmuko, siddhe bhavai nIrae || 600 // tibemi // saMjai // 18 // kathaM dhIro'hetubhirAtmAnaM paryAvAsayet ? kathamAtmAnamahetvAdhAraM kuryAt ? naiva kuryAdityarthaH, kiM punaritthamakaraNe phalamityAha - sarve - nizzeSAH saJjanti-karmaNA sambandhyante jantava ebhiriti saMyogA dravyato draviNAdayo bhAvatastu mithyAtvarUpatvAt, eta eva kriyAdivAdAstairvinirmukto - virahitaH sarvasaGgavinirmuktaH san siddho bhavati nIrajAH, anenAhetu parihArasya samyagjJAnahetutvena siddhatvaM phalamuktaM, itthaM tamanuzAsya gato vivakSitaM sthAnaM kSatriyaH, zeSasaJjayavaktavyatAM tvAha niyuktikRt"kAUNa tavaccaraNaM bahUNi vAsANi to dhuakileso / taM ThANaM saMpatto jaM saMpattA na soyaMti // 1 // " spaSTA, navaraM dhutA-apanItAH klezA :- rogAdayo yena sa yatsthAnaM prAptA na zocaMte, zokahetuzArIramAnasaduHkhAbhAvAt, mokSamityarthaH // 54 // 600 // iti saJjayayAdhyayanAvacUriH // pani nadina // iti zrIuttarAdhyayane aSTAdazasya saJjayayAdhyayanasya avacUriH samAptA // XXXX-OX saMyatIyA. khyamaSTA dazama dhyayanam 18 saGgatyA gAnmuktiH // 145 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education Insteadin // atha ekonaviMzaM mRgAputrIyAkhyamadhyayanam // anantarAdhyayane bhogarddhityAga uktaH, tasmAcca zrAmaNyamupajAyate, taccApratikarmatayA prazasyataraM syAdityatra socyate (048 ) - sugave nayare ramme, kaannnnujaannsohie| rAyA balabhahutti, miyA tassaggamAhisI // 601 // asya mRgAputrIyaM nAma, sugrIvanAmni nagare ramaNIye kAnanaiH - bRhadvRkSAzrayairvanaiH - udyAnaiH krIDAvanaiH - ArAmaiH zobhite, rAjA balabhadranAmneti zeSaH, mRgAnAmnI tasya rAjJo'gramahiSI - pradhAnapatI // 1 // 601 // tesiM putte balasirI, miyAputtatti vissue / ammApiUhiM dahae, juvarAyA damIsare / / 602 // tayo rAjJoH putraH balazrIH mAtApitRkRtanAmnA loke ca mRgAputra iti vizrutaH, ambApitroH dayito - vallabhaH, yuvarAjaH - kRtayauvarAjyAbhiSekaH, daminaH - uddhatadamanazIlAste ca rAjAnasteSAM IzvaraH prabhuH daminAM - upazaminAM vA Izvaro bhAvikAlApekSa caitat // 2 // 602 // naMda so upAsAe, kIlae saha itthihiM / devo doguMdago ceva, nicaM mujhyamANaso // / 603 // nandane - lakSaNopetatayA samRddhijanake sa mRgAputraH, tuH - vAkyAntarArthopanyAse, prAsAde krIDati - vilasati, saha-sama strIbhiH caH- pUraNe, dogundaka iva, dogundakAzca trayastriMzAH, tathA ca vRddhaH - " trAyastriMzA devA nityaM bhogaparAyaNA dogundakA iti bhaNyante," nityaM - sadA pramuditamAnaso - hRSTa cittaH // / 3 / / 603 // -OXQX-X---X- mRgAputra svarUpama Inelibrary.org Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH mRgAputrIyAkhyamadhyayanam 19 // 146 // *********OXOXOXOXOX maNirayaNakuhimatale, pAsAyAloaNe Thio / Aloei nagarassa, caukkatiyacaccare // 604 // sa caivaM krIDan kadAcit maNayazca-viziSTaprabhAvAnvitAzcandrakAntAdyA ratnAni ca-gomedhakAdIni maNiratnAni tairupalakSitaM kuTTimatalaM yasmiMstasminmaNiratnakuTTimatale, Alokyante, dizo'smiMsthitarityAlokanaM prAsAde prAsAdasya vA, AlokanaM tasmin sarvoparivarticaturikArUpe gavAkSe vA sthitaH-upaviSTaH, Alokate-kutUhalataH pazyati, nagarasya sugrIvanAmnaH sambandhIni catuSkatrikacatvarANi // 4 // 604 // tataH kimityAhaaha tattha aicchaMtaM, pAsaI samaNasaMjayaM / tavaniyamasaMjamadhara, sIlaDDhe guNaAgaraM // 605 // taM pehaI miyAputte, diTThIe aNimisAi u| kahiM mannerisaM rUvaM, diThThapuvaM mae purA / / 606 // sAhussa darisaNe tassa, ajjhavasANaMmi sohnne| mohaM gayassa saMtassa, jAIsaraNaM samuppannaM // 607 // devalogacao saMto, mANusaM bhavamAgao / sanninANasamuppanne, jAI sarai purANayaM ||pr02|| jAIsaraNe samuppaNNe, miyAputte mhiddie| sarai porANiyaM jAI, sAmaNNaM ca purAkayaM // 608 // ahetyAdigAthAcatuSkaM, athAnantaraM, tatreti-teSu catuSkatrikacatvareSu atikrAmantaM, pazyati zramaNasaMyatamiti, zramaNa: zAkyAdirapi syAditi tadvyavacchedArtha saMyatagrahaNaM, tapaH-anazanAdi, niyamazca dranyAdyabhigrahAtmakaH saMyamazca-saptadazavidhastAna munidarzane jAtismaraNam // 146 // Jain Education A Mininelibrary.org For Privale & Personal use only nal Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XXXXXXXXXXXXX dhArayatIti taponiyamasaMyamadharastaM tathA, ata eva zIlaM aSTAdazazIlAGgasahasrarUpaM tenADhyaM-paripUrNa zIlADhyaM, ata eva guNAnAMjJAnAdInAmAkara ivAkaro guNAkarastam // 5 // 605 // taM zramaNasaMyataM pazyati mRgAputro yuvarAjaH, dRSTyA-dazA, torevArthatvAdanimeSayaiva-avidyamAnanimeSayaiva, kva manye-jAne IdRzamevaMvidhaM rUpaM-AkAraH, dRSTapUrva-pUrvamapyavalokitaM, mayA pureti-pUrva| janmani // 6 // 606 // tasya mRgAputrasya adhyavasAne cittapariNAme zobhane-pradhAne kSAyopazamikabhAvavartini ityarthaH, mohaMkvedaM mayA dRSTapUrvamityaticintAtazcittasaGghaTTajamUrchAtmakaM gatasya-prAptasya sataH // 7 // 607 // saMjJijJAnaM ceha samyagdazaH, smRtirUpamatibhedAtmaka tasmin samutpanne sati ||pr02|| tathA pUrvArddha spaSTaM, smarati paurANikI jAti-janma, zrAmaNya-zramaNabhAvaM purAkRtaM-janmAntarAnuSThitam // 8 // 608 // ___samprati yadasau utpannajAtismaraNaH kRtavAMstadAha visaesu(hiM pra0) arajaMto, rajaMto saMjamaMmi ya / ammApiyaraM uvAgamma, imaM vayaNamabbavI // 609 // supvyatyayAt viSayeSu-manojJazabdAdiSu arajyan-abhiSvaGgamakurvan , rajyan-rAgaM kurvan , ka ?, saMyame-caritre, caH-punararthe, ambApitarAvupAgamya-upasRtya-idaM vakSyamANaM vacanamabravIt-uktavAn // 9 // 609 // kiM tadabravIdityAha suANi me paMca mahatvayANi, naraesa dukkhaM ca tirikkhajoNisu / niviNNakAmo mi mahaNNavAo, aNujANaha pavaissAmi ammo ! // 610 // jAtajAti| smaraNe x bairAgya mahAvratecyAna SainEducation.international For Privale & Personal use only Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avacUrNiH // 147 // mRgAputrIyAkhyamadhyayanam bhogasya zrutAni-AkarNitAni anyajanmanItyabhiprAyaH, me-mayA paJcamahAvratAni, tathA narakeSu duHkhaM, cazabdasya gamyamAnatvAt , tiryagyoniSu ca, upalakSaNAt devamanuSyabhavayoH, tataH kimityAha-nivRttakAmo-nivRttAbhilASaH, asmi ahaM mahArNava iva mahArNavaH-saMsArastasmAt , yatazcaivamato'nujAnIta-anumanyadhvaM, mAmiti zeSaH, pravrajiSyAmi ammotti pUjyatvAdviziSTapratibandhAspadatvAcca mAturAmantraNaM, yo hi bhAviduHkhaM tatpratIkArahetuM ca nAvaiti sa kadAciditthamevAsIt , ahaM tu ubhayatrApi vijJa iti kathaM na duHkhapratIkAropAyabhUtAM mahAvratAtmikAM pravrajyAM pratipatsye iti gaathaabhaavaarthH||10|| 610 // ammAtAya ! mae bhogA, bhuttA visaphalovamA / pacchA kaDuyavivAgA, aNubaMdhaduhAvahA // 611 / / idAnIM to kadAcit bhogaistaM nimantrayeyAtAmityabhiprAyato bhoganindAdvAreNa saMsAranirvedasya hetumAha-ammeti gAthAH 3 sugamA eva, navaraM viSazabdena viSavRkSo gRhyate, tasya phalaM viSaphalaM tadupamAH, tadupamatvameva bhAvayati-pazcAt kaTuka iva kaTuko'niSTatvena vipAko yeSAM te kaTukavipAkAH, ApAta eva madhurA ityarthaH, anubandhaduHkhAvahA-anavacchinnaduHkhadAyinaH, yathA hi | viSaphalamAsvAdyamAnamAdau madhuramAyatau tu kaTukavipAkaM sAtatyena duHkhopanetR evamete'pIti bhaavH|| 11 // 611 // imaM sarIraM aNicaM, asuiM asuisaMbhavaM / asAsayAvAsamiNaM, dukkhakesANa bhAyaNaM / / 612 // kiM ca-amI kAmAH zarIrabhojyAstaccedaM zarIramanityaM, azuci-svAbhAvikazucirahitaM, azucisambhavaM-azucirUpazukrazoNiHItotpannaM, kathaJcidavasthitatve'pi azAzvata:-anityaH AvAsa:-prakramAta jIvasyAvasthAnaM yasmiMstadazAzvatAvAsa, punaridamitya bhidhAnamatIvAsArasUcakaM, duHkhahetavo ye kkezA-jvarAdayo rogAsteSAM bhAjanaM-sthAnam // 12 // 612 // kaTukavipAkatvaM zarIrasyAzAzvatatvaM ca 147 // Jain Education Electional For Privale & Personal use only Poinejainelibrary.org Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education FOXXX-X yatazcaivamataH asAsae sarIraMmi, raI novalabhAmahaM / pacchA purA va caiyavve, pheNabubbuyasannibhe / / 613 // azAzvatazarIre ratiM-cittasvAsthyaM nopalabhe-na prApnomyahaM, bhogeSu satsu apIti gamyaM, pazcAd-bhuktabhogatAvasthAyAM vArddhakyAdau purA vA-abhuktabhogatAyAM bAlyAdau tyaktavye - avazyatyAjye, phenabudbudasannibhe kSaNadRSTanaSTatayA // 13 // 613 // evaM bhoganimantraNAparihAramuktvA prastutasyaiva saMsAranirvedasya hetumAha mANusatte asAraMmi, vAhIrogANa Alae / jarAmaraNaghatthaMmi, kharNapi na ramAmahaM / / 614 // gAthA 4 spaSTA eva, navaraM vyAdhayaH - atIva duHkhahetavaH kuSThAdayaH rogAH - jvarAdayaH teSAmAlaye-Azraye, jarAmaraNagraste, kSaNamapi na rame - nAbhiratiM labheyam // 14 // 614 // itthaM narabhavasya nirvedahetutvamuktvA adhunA caturgatikasyApi saMsArasya tadAha jamma dukkhaM jarA dukkhaM, rogA ya maraNANi ya / aho dukkho hu saMsAro, jattha kIsaMti jaMtuNo // 615 / / aho iti sambodhane, duHkhahetureva, yatra yasmin saMsAre-gaticatuSTayAtmake klizyanti - bAdhAmanubhavanti, janmAdiduHkhaireveti gamyaM, jantavaH // 15 // 615 // vittaM vatyuM hiraNaM ca puttadAraM ca baMdhavA / caittA Na imaM dehaM gaMtavamavasassa me // 616 // tathA, khittamityAdineSTaviyogo'zaraNatvaM ca saMsAranirvedaheturuktaH // 16 // 616 // CXCXXXXXX mAnuSyatve duHkhaM khetrAderavazyaganta vyatA ainelibrary.org Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH mRgAputrIyAkhyamadhyayanam // 148 // XOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXXX jaha kiMpAgaphalANaM, pariNAmo na suMdaro / evaM bhuttANa bhogANaM, pariNAmo na suNdro|| 617 // tathA kimpAko vRkSavizeSastasya phalAni atIva sukhAdAni, anena copasaMhArasUtreNodAharaNAntaradvAreNa bhogadurantataiva nirvedaheturuktA // 17 // 617 // itthaM nirvedahetumabhidhAya dRSTAntadvayopanyAsataH svAbhipreyameva prakaTayatiaddhANaM jo mahaMtaM tu, apAhejo pavaja(pra. dR)ii| gacchaMto se duhI hoi, chuhAtaNhAipIDio // 618 // evaM dhamma akAUNaM, jo gacchai paraM bhavaM / gacchaMto se duhI hoI, vAhirogehiM pIDio // 119 // addhANaM jo mahaMtaM tu, sapAhejo pvjii| gacchaMto se suhI hoi, chuhAtahAvivajio // 620 // evaM dhammapi kAUNaM, jo gacchai paraM bhavaM / gacchaMte se suhI hoi, appakamme aveyaNe // 621 // jahA gehe palittami, tassa gehassa jo pahU / sArabhaMDANi nINei, asAraM avaujjhai // 622 // evaM loe palitami, jarAe maraNeNa y| appANaM tAraissAmi, tubbhehiM aNumannio // 623 / / gAthASardU spaSTArthameva, kevalaM prathamagAthayA dRSTAnta uktaH, atra ca adhvAnaM-mArga apAtheyaH-avidyamAnazambalako yaH prapadyateaGgIkurute, kSuttRSNApIDitatvaM ceha duHkhitvabhavane hetuH, dvitIyagAthayA dAntikopadarzanaM-vyAdhirogapIDitatvaM cAtra du:khitvabhavane nimittaM, dAriyAdipIDopalakSaNaM caitat, uttaragAthAdvayena caitadgAthAdvayoktasyaivArthasya vyatireka uktaH, atra ca kSuttR nirvede dRSTAntadvayaM // 148 // Jain Educatio n al For Privale & Personal use only m ainelibrary.org Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OXOXOXOXOXOXOXOXOX SNAvarjitatvaM sukhitve hetuH, dharma apiH-pUraNe kRtvA gacchannupalakSaNAdgatazca sa dharmakartA, prakramAtpAtheyopamadharmasahitaH sukhI bhavati, alpaM prastAvAt karma-pApaM yasya saH, alpAsAtavedanazca, anena dharmakaraNAkaraNayorguNadoSadarzanAt dharmakaraNAbhiprAyaH prakaTitaH, jahetyAdigAthAdvayena tameva draDhayati, atra ca yathA sArabhANDAni-mahAmUlyavastrAdIni niSkAsayati asAraM-jaradvastrAdi apojjhati-tyajati, evaM loke pradIpta iva pradIpte-atyAkulIkRta AtmAnaM sArabhANDatulyaM tArayiSyAmi-jarAmaraNapradIptalokapAraM neSyAmi, prakramAt dharmakaraNena, asAraM tu kAmabhogAdi tyakSyAmIti bhAvaH, anena dharmakarmakaraNavilambAsahiSNutvamuktaM, yuSmAbhiriti dvitve'pi bahutvaM pUjyatvAt, anumtH-abhynujnyaatH|| 18-23 // 618-623 // taM vita'mmApiyaro, sAmannaM putta ! duccaraM / guNANaM tu sahassANi, dhAreyavAI bhikkhuNA(No paa0)|| 624 // evaM ca tenokte taM vitetyAdigAthA viMzatiH sugamA eva, navaraM tamiti balazriyaM mRgAputrAparanAmaka yuvarAjaM brUtaH-abhidhattaH, ambApitarau-zrAmaNyaM putra ! duzcaraM, guNAnAM-zrAmaNyopakArakANAM zIlAGgarUpANAM sahasrANi prAk tuzabdasya-evArthasya iha sambandhAt dhArayitavyAnyeva, vratagrahaNe iti gamyaM, bhikSoH sambandhinAM guNAnAmiti yogH||24|| 624 // samayA sababhUesuM, sattumittesu vA jge| pANAivAyaviraI, jAvajIvAya dukaraM // 625 // tathA samatA-rAgadveSAkaraNena tulyatA sarvabhUteSu-samastajantuSu udAsIneSvitiH gamyaM, zatrumitreSu vA jagati-loke, anena | sAmAyikamuktaM, prANAtipAtaviratiH, yAvajjIvaM duSkara-duranucarametaditi zeSaH // 25 // 625 // pitroH zrAmaNye duSkaratA'bhidhAnam XO Jain Educat i onal For Private & Personal use only Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRgAputrIyAkhyama dhyayanam KeXO uttarA0 niccakAla'ppamatteNaM, musAvAyavivajaNaM / bhAsiyavaM hiyaM sacaM, nizcAutteNa dukaraM // 626 // avacUrNiH nityakAlApramattena, nidrAdivazago hi mRSA bhASata iti apramattagrahaNaM, nityAyuktena-satatopayuktena, anupayuktasyAnyathApi // 149 // bhASaNasambhavAd etacca duSkaraM, yaccAnvayavyatirekAbhyAmekasyApyarthasyAmidhAnaM tatspaSTaM gatArthamaduSTamevetyevaM sarvatra bhAvanIyam // 26 // 626 // daMtasohaNamAissa, adatta (pra.dita)ssa vivajaNaM / aNavajjesaNijassa, giNhaNA avi(pra. atidukkaraM // 627 // ___ makAro'lAkSaNikaH, apergamyatvAt, dantazodhanAderapyatitucchasyAstAmanyasya, tathA anavadyasya-eSaNIyasya dattasyApIti gamyaM, grahaNaM duSkaram // 27 // 627 // viraI abaMbhacerassa, kAmabhogarasannuNA / uggaM mahatvayaM baMbhaM, dhAreyavaM sudukaraM // 628 // kAmabhogAnAM rasaH-AsvAdaH kAmabhogaraso, yadvA rasAH-zRGgArAdayaH, tatazca kAmabhogAzca rasAzca kAmabhogarasAstajjJena, tadanyasya hi tadanavagamAttadabhilASa eva na bhavet , tathA ca sukaratvamapi syAdityAzayaH // 28 // 628 // dhaNadhannapesavaggesu, pariggahavivajaNaM / savvAraMbhapariccAgo, nimmamattaM sudukkaraM // 629 // parigrahaH-satsu svIkArastadvivarjanA, tathA sarve nizzeSAH ye ArambhA-dravyotpAdanavyApArAstatparityAgaH, anena nirAkAhatvaXmuktaM, casya gamyatvAt nirmamatvaM ca-sarvatra mameti buddhiprihaarH|| 29 // 629 // pitroH zrAmaNye duSkaratA'bhidhAnam // 149 // XEOOK Jain Educati o nal For Privale & Personal use only 2030Hainelibrary.org Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KeXOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXO cauccIhe'vi AhAre, rAIbhoyaNavatraNA / saMnihIsaMcao ceva, vajeyatvo sudukaraM // 630 // sannidhIyate narakAdiSvanenAtmA iti sannidhiH-ghRtAderucitakAlAtikrameNa sthApanaM sa cAsau saJcayazca sannidhisaJcayazca sa eva varjayitavya ityetatsuduSkara, anena SaSThavrataduSkaratvamuktam // 30 // 630 // chuhA taNhA ya sIuNhaM, daMsamasagA ya veyaNA / akkosA dukkhasijA ya, taNaphAsA jallaMmeva ya // 631 // chahetyAdinA parIpahAbhidhAnaM, atra ca daMzamazakavedanA-tadbhakSaNotthaduHkharUpA, duHkhazayyA ca-viSamonnatatvAdinA duHkha| heturvstiH|| 31 // 631 / / tAlaNA tajaNA ceva, vhbNdhpriishaa| dukkhaM bhikkhAyariyA, jAyaNA ya alAbhayA // 632 // tADanA-karAdibhirhananaM, tarjanA-aGgulibhrUbhramaNAdirUpA, vadhazca-lakuTAdiprahAraH bandhazca-mayUrabandhAdiH tAveva parISahI, yAcJA, ca anuktAzeSaparISahasamuccayArthaH, duHkhazabdazceha kSudduHkhamityAdiSu pratyekaM yojyaH, iha ca bandhatADane vadhaparISahe antarbhavataH, tarjanA''kroze, bhikSAcaryA ca yAcJAyAM, bhedopAdAnaM vyutpattyarthamiti // 32 // 632 // kAvoyA jA imA vittI, kesaloo a daarunno| dukkhaM baMbhavayaM ghoraM, dhAreuM amahappaNo // 633 // X kapotapakSiNAmiyaM-kApotI yeyaM vRttiH-nirvAhaNopAyaH, yathA hi te zaGkitAH kaNakITAdigrahaNe pravartante, evaM bhikSurapyeSa NAdoSacaMkyeva bhikSAdau pravarttate, sA ca duranucaratvena dArayati-kAtaramanAMsIti dAruNetyuttareNa yogaH, arthavazAcca liGgapariNAmaH, upalakSaNaM caitat sarvottaraguNAnAmiti, yacceha brahmavratasya punardurddharatvAbhidhAnaM, tadasyAtiduSkaratvakhyApanArtham // 33 // 633 // pitroH zrAmaNye 'bhidhAnam XOXOXO no For Private & Personal use only Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH mRgAputrIyAkhyamadhyayanam // 15 // EXOXOXOXXXXXXXXXX upasaMhAramAhasuhoio tumaM puttA !, sukumAlo sumajio / na husI pabhU tumaM puttA, sAmannamaNupAliyA // 634 // sukhocitaH-sukhayogyaH tvaM putra! sukumAra:-akaThinadehaH sumajjitaH-suSThusnapitaH, suSTunepathyopalakSaNaM caitat , iha ca sumaji. tatvaM sukumAratve hetuH ubhayaM caitatsukhocitatve, horevArthatvAnnaiva asi-bhavasi prabhuH-samarthaH zrAmaNyamanupAlayituM, iha sukhocitatvAbhidhAnamanIdRzo hi IdRzaM duSkaramapi na duSkaraM manyata iti // 34 // 634 // punaraprabhutvamevodAharaNaiH samarthayitumAha___ jAvajIvamavissAmo, guNANaM tu mahanbharo / guruo lohabhAru va, jo puttA ! hoi duvaho // 635 // avizrAmo yatroddhRte na vizrAmyate, guNAnAM-yatiguNAnAM tuH-pUraNe mahAbhAro-mahAsamUhaH, guruko lohamAra iva yo durvahaH. | sa voDhavya iti zeSaH, tvaM tu sukhocita ityato na prabhurasItyuttaratrApi yojyam // 35 // 635 // AgAse gaMgasou cha, paDisouba duttro| bAhAhiM sAgaro ceva, tariyo ya guNoyahI // 636 // __ AkAze gaGgAzrotovat dustara iti yojya, lokarUDhyA caitaduktaM, tathA pratizrotovat yathA pratItaM jalapravAho dustaro duHkhena / tIryata iti, bAhubhyAM sAgaravacca dustaro yaH sa taritavyaH-pAragamanAya avagAhayitavyaH, ko'sau ?, guNAH-jJAnAdayaste udadhirikha guNodadhiH, kAyavADmanoniyantraNA duSkaratve hetuH // 36 // 636 // XOXOXOXOXOXOXOXOXOKeXO7 pitroH zrAmaNye duSkaratA'bhidhAnam // 15 // For Privale & Personal use only Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 26 vAluyAkavale ceva, nirassAe u saMjame / asidhArAgamaNaM ceva, dukkaraM cariuM tavo // 637 / / vAlukAva iva nirAsvAdo - nIraso, viSayagRddhAnAM vairasyahetutvAt // 37 // 637 // ahI vegaM tadiTThIe, caritte putta ! duccare / javA lohamayA ceva, cAveyavA sudukkaraM / / 638 // ahirivaikAnto- nizcayo yasyAH sA tathA, sA cAsau dRSTizcaikAntadRSTistayA ananyAkSiptayA, ahipakSe dRzA, anyatra buddhyopalakSitaM ekAntadRSTikaM vA caritraM duzvaraM viSayebhyo manaso durnivAratvAt, caivatti evakArasyopamArthatvAdyavA lohamayA iva cayitavyAH, ko'rtho ?, lohamayayavacarvaNavatsuduSkaraM cAritram // 38 // 638 // jahA aggisihA dittA, pAuM hoi sudukkaraM / taha dukkaraM kareuM je tAruNNe samaNattaNaM // 339 // subvyatyayAt yathA agnizikhAM-agnijvAlAM, dIptAM ujvalAM karAlAM vA pAtuM suduSkaraM nRbhiriti gamyaM, yadvA liGgavyatyayAtsarvadhAtvarthAtkaroteH suduSkarA - suduzzakA yathA agnizikhA dIptA pAtuM bhavatIti yogaH, je iti nipAtaH sarvatra pUraNe / / 39 / / 639 / Jain Educationtional jahA dukkhaM bhare je, hoi vAyassa kutthalo / tahA dukkhaM kareuM je, kIveNaM samaNattaNaM // 640 // kutthala iha vastrakambalAdimayo gRhyate, carmamayo hi sukhenaiva viyeteti klIbena - nissatvena // 40 // 640 // jahA tulAe toleDaM, dukkaraM maMdaro girii| tahA NihuaNIsaMkaM, dukkaraM samaNattaNaM // 641 // nibhRtaM nizcalaM- viSayAbhilASAdibhirakSobhyaM nizzaGkaM - zarIrAdinirapekSaM, zaGkAkAGkSAdi samyaktvAticArarahitaM vA // 41 // 641 // pitroH zrAmaNye duSkaratAsbhidhAnam ainelibrary.org Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH mRgAputrIyAkhyamadhyayanam // 15 // jahA bhUyAhi tariuM, dukaraM rynnaayro| tahA aNuvasaMteNaM, dukkaraM damasAyaro // 642 // tathA anupazAntenotkaTakaSAyena, iha ca damasAgara ityanena prAdhAnyakhyApanArtha kevalasyaivopazamasya samudropamAbhidhAnaM, pUrvatra | guNodadhirityanena nizzeSaguNAnAmiti na paunaruktyam // 42 // 642 // bhuMja mANussae bhoe, paMcalakkhaNae tumaM / bhuttabhogI tao jAyA !, pacchA dhammaM carissasi // 643 // yatazcaivaM tAruNye pravrajyA duSkarA ato bhukSvetyAdinA pitarau kRtyopadezaM brUtaH, mAnuSyakAn paJcalakSaNakAn-zabdAdipaJcasvarUpAn , tato-bhogabhukteranantaraM jAtaputraH pazcAdvAkye dharma creH|| 43 // 643 // tato mRgAputro yaduktavAMstadAha te biMta( so bea pA0, to beMta pA0 )'mmApiyaro, evameyaM jahAphuDaM / ihaloge nippivAsassa, natthi kiMcivi dukaraM // 644 // so be0 ityAdyakatriMzadgAthAH sugamA eva, navaraM mRgAputro brUte-he ambApitarau evamiti yathoktaM bhavadbhayAM, tathaitatpravrajyAduSkaratvaM yathAsphuTaM-satyatAmanatikrAntaM satyamevetyarthaH, tathApIhaloke niSpipAsasya-nispRhasya, ihalokazabdena ca "tAtsthyAttavyapadeza"itikRtvA aihalaukikAH-svajanadhanasambandhAdayo gRhyante, nAsti na vidyate-kizcidatikaSTamapi zubhAnuSThAnamiti gamyaM, apiH-sambhAvane, duSkara-duranuSTheyaM, bhogAdispRhAyAmevAsya duSkaratvAditi bhaavH|| 44 // 644 // -KI-KO-KO-XOXOKOKOX mRgAputrasya pitroruttaram // 151 // Jain Educatio n al For Privale & Personal use only Lainelibrary.org Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nispRhatAhetumAhasArIramANasA ceva, veyaNA u aNaMtaso / mae soDhAo[iM] bhImAo[I], asaI dukkhabhayANi ya / / 645 // zArIramAnasayorbhavAH zArIramAnasyo vedanAH prastAvAdasAtarUpAH, caivaH-pUraNe, anantazaH mayA soDhAH bhImAH-raudrAH asakRt-anekazaH, duHkhotpAdakAni bhayAni-rAjaviDvarAdijanitAni duHkhabhayAni, caH samuccaye // 45 // 645 // jarAmaraNakaMtAre, cAurate bhayAgare / mayA soDhANi bhImAI, jammAI maraNANi y||646 / / jarAmaraNAbhyAmatigahanatayA kAntAre catvAro devAdibhavA antA-avayavA yasyAsau caturantaH-saMsArastatra mayA soDhAnitadutthavedanAsahanenAnubhUtAni // 46 // 646 // - jahA ihaM agaNI uNho, i(e pA0)tto'yaMtaguNo(NA0 pA0) tahiM / ___ naraesu veyaNA uNhA, assAyA veiyA mae // 647 / / sampati zArIramAnasyo yathA yatrotkRSTAH soDhAH tathA''ha, yatheha manuSyaloke 'agniruSNo'nubhUyate' ita ihatyAgneranantaguNaH teSu narakeSu, yeSvahamutpanna iti bhAvaH, tatra ca bAdarAgnerabhAvAtpRthivyA eva tathAvidhaH sparza iti gamyate, atazcoSNAnubhavAtmakatvena asAtA-duHkharUpA veditA mayA // 47 // 647 // tathAjahA ihaM imaM sIyaM, itto'NaMtaguNaM(NA pA0)tahiM / naraesu veyaNA sIyA, assAyA veiyA mae // 648 // asAtAX vedanAdIni anantazaH soDhAni, narake dussahA vedanA ca Jain Educativ ational For Privale & Personal use only Fw.jainelibrary.org Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH mRgAputrIyAkhyama dhyayanam // 152 // yathA iha manuSyaloke idaM yadanubhUyate zItaM tacca mAghAdisambhavaM himakaNAnuSaktamAtyantikaM gRhyate, tatazca vedanA zItAnu| bhAvAtmakatvenAsAtA veditA // 48 // 648 // kaMdato kaMdukuMbhIsu, uddhapAo ahosiro| huyAsaNe jalaMtami, pakkapuvo annNtso|| 649 // krandan , kandukumbhISu pAkabhAjanavizeSarUpAsu lohAdimayISu hutAzane-devamAyAkRte agnau // 49 // 649 // mahAdavaggisaMkAse, marumi vairavAlue / kAlaMbavAluAe u, daDaputvo aNaMtaso // 650 // mahAdavAgninA saMkAze-sadRze'tidAhakatayA, anAnyasya dAhakatarasyAsambhavAditthamupamoktiH, anyathehatyAgneranantaguNa eva tatroSNapRthivyanubhAvenoktaH, marau-maruvAlukAnivaha iva tAtsthyAttavyapadezasambhavAdantarbhUtevArthatvAcca ata eva vajravAlukAnadIsambandhipulinamapi vajravAlukA tatra, kadambavAlukAyAM ca prAgvat , kadambavAlukAnadIpuline ca mahAdavAgnisaGkAza iti yojyate // 50 // 650 // rasaMto kaMdukuMbhIsu, ur3e baddho abaMdhavo / karavattakarakayAIhiM, chinnapuco aNaMtaso // 651 // Urdhvamupari vRkSazAkhAdI baddho-niyantrito, mAdhyamito'niyantrito'naMkSIditi, abAndhavaH iti ca tatrAzaraNatAmAha, karapatraM pratItaM, krakacamapi tadvizeSa eva // 51 // 651 // aitikkhakaMTagAiNNe, tuMge siMbalipAyave / kheviyaM pAsabaddhaNaM, kaDokahAhi dukaraM // 652 // narake dussahA vedanA KeXOXOKE // 152 // Jain Educati o nal For Private & Personal use only ainelibrary.org Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XoxoxotoXXOXOXOXOXXX kheviaMti-khinnaM-khedaH klezo'nubhUtaH, kSapitaM vA pApamiti gamyate, kaiH karSaNApakarSaNaiH paramAdhArmikakRtaiH duSkaraM-atidussahamidamiti zeSaH // 52 // 652 // mahAjaMtesu ucchU vA, ArasaMto subheravaM / pIliomi sakammehiM, pAvakammo aNaMtaso // 653 // vAzabdaH-upamArthe, tata ikSuriva Arasan-Akrandan svakarmabhiH hiMsAdhupArjitairjJAnAvaraNAdimiH, pApakarmA-pApAnuSThAnaH X // 53 // 653 // kRvaMto kolasuNaehiM, sAmehiM sabalehi ya / pADio phAlio chinno, vipphuraMto annegso|| 654 // kUjana kolasuNaehiti-zUkararUpadhAribhiH zyAmaH zavalaiH-paramAdhArmikavizeSaiH pAtito bhuvi, pATito jIrNavastravat, | chinno vRkSavadubhayadaMSTrAbhiriti gamyate, visphuran-itastatazcalan // 54 // 654 // asI(arasA pA0)hiM ayasivaNNehiM, bhallIhiM paTTisehi ya / chinno bhinno vibhinno ya, uvavanno (uiNNo pA0) pAvakammuNA // 655 // asibhiH-khar3eH atasIpuSpavarNAbhiH-kRSNAbhiH paTTizaizca-praharaNavizeSaizchilo-dvidhAkRtaH bhinnaH-vidArito vibhinnaH sUkSmakhaNDIkRtaH, yadvA chinna Urdhva bhinnaH tiryag vibhinno vividhaiH-prakAraiH Urdhva tiryak, upapannaM-avatIrNaH san , narake iti | gamyaM, pApakarmaNA hetunA // 55 // 655 // avaso loharahe jutto, jalate(ta. pA0) smilaajue| coio tuttajuttehi, rujaso vA jaha pADio // 656 // narake dussahA vedanA M Jain Education ilinelibrary.org For Privale & Personal use only a l Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ carNi mRgAputrIyAkhyamadhyayanam // 153 // 8XOXOXOXOXOXOXO-KO-XOXOXOXOK ___ loharathe-lohamayazakaTe yojitaH, paramAdhArmikairiti sarvatra gamyate, jvalati-dIpyamAne kadAciddAhabhItyA tato nazyedapItyAha-samilopalakSitaM yuga-yUpaM yasmin sa tathA, tatra samilAyuge-samilAyute vA coditaH-preritaH, totrayoktraiH-prAjanakabandhanavizeSaH, marmaghaTTanAhananAbhyAmiti gamyate, vA samuccaye bhinnakramo, yathetyaupamye, tato rojjhaH-pazuvizeSavat pAtitazca, lakuTAdipiTTaneneti gamyam // 56 // 656 // hutAzane jvalati, kvetyAhahuAsaNe jalaMtaMmi, ciAsu mahiso viva / daddhoe(pra0 pa)ko a avaso, pAvakammehiM paavio||30|| citAsu-paramAdhArmikakRtendhanasaJcayarUpAsu, 'viva'zabdasyevArthatvAt, mahiSa iva dagdhaH-bhasmasAtkRtaH, pakvo-bhaTitrIkRtaH, X| avazaH pApiko-mahApApaH, yadvA pApakarmabhiH praaptH-vyaaptH|| 57 // 657 // balA saMDAsatuMDehiM, lohatuMDehiM pakkhihiM / vilatto vilavaMto'haM, DhaMkagiddhehiM'NaMtaso // 658 // ___ balAt-haThAt saMdaMzaH pratItastadAkRtIni tuNDAni-mukhAni yeSAM te saMdaMzatuNDAH taiH, tathA lohavanniSThuratayA tuNDAni yeSAM taiH lohatuNDaiH, pakSibhiH-DhaGkagRddhairiti yogaH, ete ca vaikriyA eva, tatra tirazcAmabhAvAt , vilupto-vividhaM chinnaH // 58 // 658 // tasya kadImAnasya tRDutpattau kA vArtetyAhataNhAkilaMto dhAvato, patto veyaraNiM niN| jalaM pAhaMti ciMtaMto, khuradhArAhiM vivAi(Di paa0)o|| 659 // TOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXOKOTA narake dussahA vedanA // 153 // JainEducation a l For Private & Personal use only ainelibrary.org Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRSNA(pA)klAntaH jalaM pAsyAmIti cintayat , kSuradhArAbhirivAticchedakatayA vaitaraNIjalormibhiriti zeSaH, vyApAditaH // 59 // 659 // uNhAbhitatto saMpatto, asipattaM mahAvaNaM / asipattehiM paDatehiM, chinnapuvo aNegaso // 660 // uSNena-vajravAlukAdisambandhinA tApenAbhimukhyena taptaH uSNAtitaptaH samprAptaH asivat-khaDgavat bhedakatayA patrANi-parNAni | yAsmiMstadasipatraM mahAvana, devamAyAkRtam // 60 // 660 // muggarehiM musuMDhIhiM, sUlehiM musalehi ya / gayAsaMbhaggagattehiM, pattaM dukkhaM aNaMtaso // 661 // mudgarAdibhirAyudhavizeSaiH, gatA-naSTA AzA-paritrANagocaramanorathAtmikA yatra tadgatAzaM yathA bhavatyevaM bhagnagAtreNa satA prAptaM duHkhamiti yogaH // 61 // 661 // khurehiM tIkkhadhArAhiM, churiyAhiM kappaNIhi y|kppio phAlio chinno, ukki(kaM0 pA0)tto a annegso||362|| __ kalpito vastravat khaNDitaH kalpanIbhiH pATitaH-urdhva dvidhAkRtaH, kSurikAbhiH chinnaH-tiryak khaNDitaH, kSurairiti pazcAnupUrvyA sambandhaH, utkRttaH tvagapanayanena, vivAito itipAThe tu vipAdito-vinAzita ityarthaH, pratyekaM vA kSurAdInAM kalpitAdibhiH | smbndhH|| 62 // 662 // pAsehiM kUDajAlehiM, mio vA avaso ahaM / vA(ga pA)hio baddharuddho a, vivaso ceva vivaaio|| 663 / / OXXXXXXXXXXXXX narake dussahA vedanA Jain Educati onal For Privale & Personal use only Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 154 // OXXXXXXXXOXOXOXOX) pAzaiH kUDajAlaiH pratItaiH bandhanavizeSaH avazaH-paravazaH vAhito-vipralabdhaH baddho-bandhanena ruddho-bahiHpracAraniSedhena, mRgAputrIanayorvizeSaNasamAsaH, vipAdito-vinAzitaH // 63 // 663 // yAkhyamagalehiM magarajAlehiM, vaccho vA avaso ahaM / ullio phAlio gahio, mArio a annNtso|| 664 // dhyayanam X galaiH-baDizaiH makaraiH-makararUpadhAribhiH, paramAdhArmikaiH jAlaizca-tatkRtaiH vaikriyairanayordvandvaH, tato yathAsAyaM ArSatvA- 19 | dullikhitaH-pATito gRhItazca, mAritazca sarvairapi // 64 // 664 // | vidaMsaehiM jAlehiM, lippAhiM sauNo viva / gahio laggo a baddho a, mArio a annNtso|| 665 / / tathA vizeSeNa dazatIti vidaMzakAH-zyenAdayastaiH jAlaiH tathAvidhavandhanavizeSaiH lepaiH vajralepAdibhiH zleSadravyaiH zakuna iva pakSIva gRhIto vidaMzakaiH jAlaizca lagnazca-zliSTo lepadravyaiH, baddhastaiH jAlaizca, mAritazca sarvairiti // 65 // 665 // * narake dussahA kuhADaparasumAIhiM, vahuIhiM dumo viva / kuTio phAlio chinno, tacchio a aNaMtaso // 666 // vedanA kuTTitaH-sUkSmakhaNDIkRtaH pATitazca-chinnazca prAgvat, takSitastvagapanayanena, druma iveti sarvatra yojyam // 66 // 666 // __caveDamuhimAIhi, kumArehiM ayaM piva / tADio kuhio bhinno, cuNNio a annNtso|| 667 // capeTAmuSTyAdibhiH kumAraiH ayaskArairaya iva-loha iva, ghanAdibhiriti gamyaM, tADitaH-AhataH, kuTTita iha chinnaH, bhinnH| khaNDIkRtaH cUrNitaH-zlakSNIkRtaH prakramAtparamAdhArmikaiH // 67 // 667 // tattAiM taMbalohAiM, tauAI sIsagANi ya / pAio kalakalaMtAI, ArasaMto sumeravaM // 668 // // 154 // Jain Education n ational For Private & Personal use only www.ainelibrary.org Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CO-OVERVA taptatAvAdIni vaikriyANi pRthivyanubhAvabhUtAni vA pAyitaH kalakalayanti-atikvAthataH kalakalazabdaM kurvanti // 68 // 668 // tuhappiyAI maMsAI, khaMDAI su(so)llagANi ya / khAvio mi samaMsAI, aggivaNNAI nnegso||669|| tava priyANi mAMsAni khaNDAni-khaNDarUpANi, bhaTitrIkRtAni, smArayitveti zeSaH, khAdito'smi svamAMsAni-maccharIrAdevotkRtyotkRtya DhaukitAni, agnivarNAnyatitaptatayA agnicchAyAni // 69 // 669 // tuhaM piyA surA sIhU, merao a mahaNi ya / panjio mi jalaMtIo, vasAo ruhirANi ya // 670 // surAdIni-madyavizeSarUpANi, ihApi smArayitveti zeSaH, pAyito'smi jvalantIriva jvalantIH atyuSNatayA vasArudhirANi ca, jvalantIti liGgavyatyayena sambandhanIyam // 70 // 670 // nicaM bhIeNa tattheNaM, duhieNaM vahieNa ya / paramA duhasaMbaddhA, veyaNA veiyA mae // 671 // niccetyAdi, narakavaktavyatopasaMhartRgAthAtrayaM, tatra ca bhItena-utpannasAdhvasena, tathA 'trasI udvege' iti trastena-udvignena, ata eva duHkhitena-saJjAtavividhaduHkhena, vyathitena ca-kaMpamAnasarvAGgopAGgatayA calitena, duHkhasambandheti vedanAvizeSaNaM sukhasambandhinyA api vedanAyAH sambhavAt veditA-anubhUtA mayA // 71 // 671 // tivacaMDappagADhAo, ghorAo aidusshaa| mahanbhayAo(mahAlayAo pA0) bhImAo, naraesuveiyAmae / 672 // tIvrA anubhAgato'ta eva caNDA-utkaTA pragADhAH gurusthitikAH tata eva ghorAH-raudrAH, atidussahA-atyantaduradhyAsAstata narake dussA vedanA in Ede For Privale & Personal use only L uisinelibrary.org Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 155 // XOXOXOXOX mRgAputrIyAkhyamadhyayanam eva ca mahadbhayaM yAbhyastA mahAbhayAH, bhImAH zrUyamANA api bhayapradAH, ekArthikAni vaitAnyatyantabhayotpAdanAyoktAni, vedanA iti prakramaH // 72 // 672 // jArisA mANuse loe, tAyA : dIsaMti veyaNA / itto aNaMtaguNiyA, naraesuM dukkhaveyaNA // 673 // kathaM punastasyAstItrAdirUpatvamityAzabyAha-vedanApekSayA narakaduHkhavedanAyA anantaguNatvamuktaM he tAta! prakramAhuHkhavedanA, itaH-ihatya duHkhvednaayaaH|| 73 // 673 // savabhavesu assAyA, veyaNA veiyA mae / nimisaMtaramittaMpi, ja sAyA natthi veyaNA // 674 // | na kevalaM naraka eva duHkhavedanA anubhUtAH, kiMtu sarvAsvapi gatiSvityetadAha-sarvabhaveSu-sarvAsvapi gatiSu, asAtA-duHkharUpA vedanA veditA mayA, nimeSaH-akSinimIlanaM tasyAntaraM-vyavadhAnaM, yAvatA kAlenAsau bhUtvA punarbhavati, tAvanmAtramapi | tatparimANamapi kAlamiti zeSaH, yat-yasmAtsAtA-sukharUpA-nAsti vedanA tattvato vaiSayikasukhasyApIAdyanekaduHkhAnuviddhatvena vipAkadAruNatvena vA duHkharUpatvAt , sarvasya vAsya prakaraNasyAyamAzayo-yena mayaivaM narake'pi duHkhAnyanubhUtAni nimeSamAtramapi kAlaM sukhaM na labdhaM so'haM kathaM tattvataH sukhocitaH sukumAro veti zakyate vaktuM ?, kathaM vA tasya mama mahAvratapAlanaM kSudAdi| sahanaM vA bAdhAvidhAyi, tattvatastasya paramAnandahetutvAt , tataH pravrajyaiva mayA grAhyA // 74 // 674 // taM bita'mmApiyaro, chaMdeNaM putta ! pavvayA / navaraM puNa sAmaNNe, dukkhaM nippaDikammayA // 675 // tasminnevamuktvoparate taM mRgAputraM brUtaH-ambApitarau, chandasA-abhiprAyeNa svakIyeneti gamyate, putra ! pravraja-yathAbhirucitaM | sarvabhaveSu asAtA BXXXXXXX X // 155 // Jain Education et For Privale & Personal use only Mainelibrary.org Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabajito bhavetyarthaH, navaraM-kevalaM punarvizeSaH zrAmaNye-zrAmaNabhAve, duHkha-duHkhahetuH niSpratikarmatA, kathaJcidrogotpattI cikitsA'karaNarUpA // 75 // 675 // so biMta'mmApiyaro, ! evameyaM jahAphuDaM / parikammaM ko kuNaI, aranne migapakkhiNaM? // 676 // ___itthaM janakAbhyAmukte so vitetyAdi gAthASTakaM, sa mRgAputraH ArSatvAt ambApitarau evametadyadhuvAbhyAmuktaM, tathA sphuTa satyatAmanatikrAntaM paraM paribhAvyatAmidaM parikarma kaH karoti ?,na kazcidityarthaH, va ? araNye, keSAM-mRgapakSiNAM, atha vaite'pi | |jIvanti caranti ca, kiM tataH ?, kimasyA duHkharUpatvamiti bhAvaH // 76 // 676 // egabhUo aranne vA, jahA U caraI migo / evaM dhamma carissAmi, saMjameNa taveNa ya // 677 // mRgacaryArUpaM __ yatazcaivamata egetyAdi sarva spaSTameva, navaraM ekabhUtaH-ekatvaM prApto'raNye, vA pUraNe, yathaiva carati mRgaH, evamekabhUtaH saMzca zrAmaNyam | riSyAmi saMyamena tapasA ca hetubhUtena // 77 // 677 // jayA migassa AyaMko, mahAraNaMmi jAyaI / acchaMtaM rukkhamUlaMmi, ko NaM tAhe cigicchaI // 678 // AtaGkaH-AzughAtI rogaH, mahAraNye iti mahAgrahaNaM amahati zaraNye kazcit kadAcit pazyet dRSTvA ca cikitsedapi, 18 zrUyate hi "kenacit vaidyena vyAghrasya cakSurudghATitamaTavyA"miti, vRkSamUle iti tathAvidhAvAsAbhAvadarzanaM, koNaMti ka enaM mRgaM tadA-AtaGkotpattikAle cikitsati-auSadhAdhupadezena nIrogaM kurute ?, na kshcidityrthH|| 78 // 678 // ko vA se osahaM dei, ko vA se pucchaI suhaM / ko se bhattaM va pANaM vA, Aharittu paNAmaI // 679 // Jain Education Conal For Privale & Personal use only On jainelibrary.org Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 156 // Jain Education XXXXX cikitsake cAsati ko vA samuccaye se tasya auSadhaM dadAti, AhRtya-AnIya, praNAmayet - arpayet 'apaiH paNAma' iti vacanAt // 79 // 679 // kathaM tarhi tasya nirvahaNamityAha jayAya se suhi hoi, tathA gacchai goaraM / bhattapANassa aTThAe, vallurANi sarANi ya // 680 // yadA ca sa sukhI bhavati, svata eva rogAbhAvAditi gamyaM, tadA gacchati-yAti gauriva paricitetarabhUbhAgaparibhAvanArahitatvena caraNaM- bhramaNaM yasminniti gocarastaM, bhaktamiva bhaktaM tadbhaktaM- tRNAdi tacca pAnaM ca tasya arthAya prayojanAya, gocarameva vizeSata Aha-vallarANi - gahanAni, uktaJca - " gahaNamavANiyadesaM raNe chettaM ca vallaraM jANa" iti sarAMsi ca - jalAzrayAH // 80 // 680 // khAittA pANiyaM pAuM, vallarehiM sarehi ya / migacAriyaM carittA NaM, gacchaI migacAriyaM // 681 // khAditvA nijabhakSyamiti gamyaM, pAnIyaM pItvA subvyatyayAt vallareSu sarassu ca, tathA mRgANAM caryA - itazcetazcotplavanAtmakaM caraNaM mRgacaryA tAM mRgacAritAM vA-parimitabhakSaNAtmikAM caritvA- Asevya, parimitAhArA eva hi svarUpeNaiva mRgA bhavanti, gacchati mRgANAM caryA - svAtantryopavezanAdikA ceSTA yasyAM sA mRgAzrayabhUstAM, vizeSAbhidhAyitvAnna paunaruktyam // 81 // 681 // itthaM dRSTAntamuktvA gAthAdvayenAtmanyeva dRSTAntopasaMhAramAha evaM samuTThie bhikkhU, evameva aNegae (aNieyaNe pA0 ) / migacAriyaM carittA NaM, uDDuM pakkamaI disaM // 682 // XXXX pay-aX-XXX-Xbx X X X X X X X X X mRgAputrI yAkhyama dhyayanam 19 mRgacaryArUpaM zrAmaNyam // 156 // ainelibrary.org Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRgacaryArUpaM SXE-KE-KEKOXOXOXOXOXOXOXOXOM evaM mRgavat samutthitaH-saMyamAnuSThAnaM pratyudyataH tathAvidhAtakotpattAvapi (na) cikitsAbhimukha iti bhAvaH, evameva-mRgavadevAnekagopaniyatasthAnasthatayA, sa caivaM-mRgacaryA caritvA mRgavadAtaGkAbhAve bhaktapAnArtha gocaraM gatvA tallandhabhaktapAnopaSTambhatazca samyagjJAnAdi bhAvataH zukladhyAnArohaNAdapagatAzeSakarmAzaH Urdhva dizaM prakrAmanti, sarvoparisthAnasthito bhavatItyarthaH, evaM ca nivRtereveha mRgacaryopamA'rthata uktA, tathA hi mRgopamA munayaH ita itazcA pratibaddhavihAritayA vihRtya gacchantIti // 82 // 682 // mRgacaryAmeva spaSTayitumAha jahA mie ega aNegacArI, aNegavAse dhuvagoare a| evaM muNI goyariyaM paviDhe, no hIlae novi ya khiMsaijjA // 683 // yathA mRga ekaH-advitIyaH, anekacArI-naikatra bhaktapAnArtha caratItyevaMzIlaH, naikatraiva vAsaH-avasthAnamasyAstItyanekavAsaH, dhruvagocarazca-sadA gocaralabdhamevAhAramAhArayati, evaM-mRgavadekatvAdivizeSaNaviziSTo munirgocaryA praviSTo no hIlayet-avajAnIyAt kadazanAdIti gamyaM, nApi ca nindet , tathAvidhAhArAprAptau svaM paraM vA, iha ca mRgapakSiNAmubhayeSAM upakSepe yanmRgasyaiva punaH punaH dRSTAntatvena samarthanaM tattasya prAyaH prazamapradhAnatvAditi bhaavH||83 // 683 // evaM mRgacaryAsvarUpamuktvA yattenoktaM yacca pitRbhyAM, pitRvacanAnantaraM yadasau kRtavAMstadAha migacAriyaM carissAmi, evaM puttA ! jahAsuhaM / ammApiUhiM'NuNNAo, jahAi uvahiM to|| 684 // migetyAdi gAthA 4 / mRgasyaiva caryA-niSpatikarmatAdirUpAM ceSTAM kariSyAmIti balazriyokte pitRbhyAmabhANi-evaM yathA PXXXXXXXXXXXX zrAmaNyam uttarA027 Jain Education fonal For Privale & Personal use only Boilmjainelibrary.org Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 157 // XXXXXXXXXX6X6) KI bhavate abhirucitaM tathA yathAsukhaM te astviti zeSaH, evaM ya anujJAtaH san jahAti-tyajati, upadhIyate narakamanenAtmA | mRgAputrIityupadhiM-upakaraNaM ityata AbharaNAdi, bhAvatazchadmAdi, tataH pravrajatItyarthaH // 84 // 684 // yAkhyama___ uktamevArtha savistaramAha dhyayanam migacAriyaM carissAmo, savvadukkhavimukkhaNiM / tumbhehiM amba ! 'NuNNao, gacchaputta ! jahAsuhaM // 685 // mRgacaryA cariSyAmi, sarvaduHkhavimokSaNI-sakalAsAtavimuktihetuM, yuvAbhyAM amba ! upalakSaNApituzca anujJAtaH-anumataH san , tAvAhatuH-gaccha, mRgacaryayeti gamyate, putra ! yathAsukha-sukhAnatikrameNa // 85 // 685 // mRgAputrasya evaM so ammApiyaraM, aNumANittANa bahuvihaM / mamattaM chiMdaI tAhe, mahAnAgutva kaMcuyaM // 686 // niSkramaNama evaM sa mRgAputraH ambApitarau anumanya-anujJApya mamatvaM-pratibandhaM chinatti-apanayati, tadAnIM mahAnAga iva kacakaM, yathA'sau atijaraThatayA ciraprarUDhamapi kaJcakamapanayatItyevaM asau api mamatvamanAdibhavAbhyastamupalakSaNAt mAyAdIMzca, ityanenAntaropadhityAga uktH||86|| 686 // samprati bahirupadhityAgamAhaiDDI vittaM ca mitte ya, puttadAraM ca naayo| reNuaM va paDe laggaM, nijhuNittA Na niggao // 687 // X // 157 RddhiM-karituragAdisampadaM, vittaM ca-dravyaM, jJAtIn-sodarAdIn , paTalagnareNuvat ni yeva nirddhaya-tyaktvA nirgato-niSkAnto gRhAditi gamyate, pravajita ityarthaH // 87 // 687 // Jain Educatio n al For Privale & Personal Use Only libraryong Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tato'sau kIdRzo jAta ityAha paMcamahatvayajutto paMcasamio tiguttigutto a| sabhitaravAhirie, tavokammami ujuo|| 688 // paMcamahetyAdigAthApaJcakaM spaSTameva, navaraM sahAbhyantaraiH-prAyazcittAdibhiH bAzci-anazanAdibhiH bhedairvarttate, yattatsabAhyAbhyantaraM tasmin , pradhAnatvAt prathamamabhyantaropAdAnaM, tapaHkarmaNi // 88 // 688 // nimmamo nirahaMkAro, nissaMgo cattagAravo / samo a sababhUesu, tasesu thAvaresu a|| 689 // nirmamo mamatvabuddhiparihArataH, nissaGgaH saGgahetudhanAdityAgAt , samazca-na rAgadveSavAn // 89 // 689 // samatvameva prakArAntareNAha lAbhAlAbhe suhe dukkhe, jIvie maraNe tahA / samo niMdApasaMsAsu, tahA maannaavmaanno|| 690 // samo na lAbhAdau cittotkarSabhAga nApyalAbhAdau dainyavAn, jIvite maraNe samo, naikatrApyAkAsAvAn , tathA mAnApamAnayoH | // 90 // 690 // gAravesu kasAesu, daMDasallabhaemu a / niyatto hAsasogAo, aniyANo abaMdhaNo // 691 // gauravAdIna subvyatyayAt paJcamyantatayA vyAkhyeyAni, nivRtta iti sarvatra sambandhanIyaM, abandhano-rAgadveSabandhanarahitaH // 91 // 691 // aNissio ihaM loe, paraloe annissio| vAsIcaMdaNakappo a, asaNe aNasaNe tahA // 692 // OXOXOXOXOXOXOXOXOXOKKokod mRgAputracasvirUpama Jain Education anal For Private & Personal use only NEPjainelibrary.org Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH | mRgAputrIyAkhyamadhyayanam // 158 // ata eva anizrito nehalokArtha cAnuSThAnavAn, "no iha logaTThayAe tavamahidvijA, no paralogaTThayAe tavamahiDijA" ityAdyAgamAt, punaranizritAbhidhAnaM mandamativineyAnugrahArtha aduSTameva, vAsIcandanakalpa ityanena samatvameva vizeSata Aha, iha ca vAsIcandanazabdAbhyAM tabyApArakapuruSAvupalakSito, tatazca yoko vAsyA takSNoti anyazca candanena limpati, tathApi rAgadveSAbhAvAt , dvayorapi kalpazabdasya sadRzArthatvAt tulyaH, naJ-abhAve kutsAyAM vA, tato'zane-AhAre, anazane-bhojanAbhAve kutsitAzanabhAve vA, tathA kalpa ityatrApyanuvartate // 92 // 692 // appasatthehiM dArehiM, savao pihiyaasvo| ajjhappAjhaNajogehiM, pasatthadamasAsaNo // 693 // ___ aprazastebhyo dvArebhyaH sarvataH-sarvebhyo ya AzravaH karmasaGgalanAtmakaH sa pihitaH-tadvArasthaganato niruddho yenAsau pihitA zravo, gamakatvAt samAsaH, yadvA-aprazastebhyo dvArebhyaH sarvebhyo nivRtta iti gamyate, ata eva pihitAzravaH, kaiH punarevaMvidha | adhi Atmani bhyAnayogAH zubhadhyAnavyApArA abhyAtmadhyAnayogAstaiH, prazastaH-prazaMsAspado damazca-upazamaH zAsanaM-sarvajJAgamAtmakaM yasya sa prazastadamazAsanaH // 93 // 693 // samprati tatphalamAhaevaM nANeNa caraNeNa, daMsaNeNa taveNa ya / bhAvaNAhiM vi(pra. ya )suddhAhiM, samma bhAvitu appayaM // 694 / / bahuyANi u vAsANi, saamntrmnnupaaliyaa| mAsieNa u bhatteNaM, siddhiM patto aNuttaraM / / 695 // XXXXXXXXXXXXX mRgAputracaryAsvarUpaM siddhigamanaM // 158 // Jain Education B onal For Private & Personal use only Plainelibrary.org Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthAdayaM spaSTameva, navaraM bhAvanAmizca mahAgratasambandhanIbhiranityatvAdibhirvA zuddhAmiH-nidAnAdidoSarahitAmirbhAvayitvAtanmayatA nItvA AtmAnam // 94 // 694 // mAsairbhavaM mAsikaM tena, tuH-pUraNe, bhaktena-bhojanena, mAsopavAsopalakSaNatvAdarddhamAsopavAsenetiyAvat siddhiM-niSThitArthatAM sakalakarmakSayeNeti gamyaM, anuttarAM-sarvasiddhipradhAnaM, anenAJjanasiddhyAdivyavacchedamAha // 95 // 695 // ___ sampratyadhyayanArthopasaMhAradvAreNopadizannAhaevaM karaMti saMbuddhA (saMpannA), paMDiyA pviykkhnnaa| viNiyati bhogesu, miyAputte jahAmisI // 696 // sugama, navaraM saGgatA prajJA yeSAM te samprajJAH, sampannA vA jJAnAdimiryathA-RSiH, mkaaro'laakssnnikH||96 // 696 // itthaM nigamanoktyopadizya punarbhajayantareNopadizannAha mahappabhAvassa mahAjasassa, miyAputtassa nisamma bhaasiyN| tavappahANaM cariyaM ca uttama, gaippahANaM ca tiloavissutaM // 697 / / viyANiyA dukkhavivaDDaNaM dhaNaM, mamattabaMdhaM ca mahAbhayAvahaM / suhAvahaM dhammadhuraM aNuttaraM, dhAreha nivANaguNAvahaM mahaM // 698 // tibemi // ||miyaaputtiijN // 19 // gAthAdvayaM sugamameva, navaraM-mRgAyAH putrasya bhASitaM saMsAraduHkharUpatAvedakaM yatnena pitroH purata uktaH, pradhAnaM tapo yatra KOXXXXXXXXXXX adhyayanopasaMhAreNopadezaH Jain Education international For Private & Personal use only Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avacUrNiH mRgAputrIyAkhyamadhyayanam // 159 // carite tatpradhAnatapaH, caritaM ca-ceSTitaM, pradhAnagatiMca-mati. ubhayatra sUtre vyatyayanirdezaH, trilokavizrutaM-jagatrayapratItam // 97 // 697 // ___etannizamanAcca viditvA mamatvaM bandha iva satpravRttivighAtitayA mamatvabandhastaM ca, mahAbhayAvaha, tata e mahAbhayAvApteH, dharmo dhUriva mahAsattvairuhyamAnatayA dharmadharA-paMcamahAvratAtmikA tAM dharata, nivANaguNA-ananta | travIryAdayastadAvahAM-tatprApikAM dhArayateti sambandhaH, aparimitamAhAtmyatayA mahatIM // 98 // 698 // ti mRgAputrIyAdhyayanAvacUriH 19 // adhyayanopasaMhAreNopadezaH ESS masAmanavamarasa // iti zrIuttarAdhyayane ekonaviMzasya mRgAputrI yAdhyayanasya avacUriH samAptA // BESED Al // 159 // HEESESESESSESESSlatanatatapa E Jain Education in For Privale & Personal use only ainelibrary.org Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha viMzatitamaM mahAnirgranthIyamadhyayanam // mahAnigranthopakramaH anantarAdhyayane niSpratikarmatoktA, sA cAnAthatvaparibhAvanenaiva pAlayituM zakyeti mahAnirgranthahitAM tAmabhidhAtumanAthataiva anekadhA anenocyatesiddhANa namo kiccA, saMjayANaM ca bhaavo| atthadhammaga(va pA0)i tacaM, aNusiDiM suNeha me // 699 // asya ca mahAnirgranthIyaM nAma, siddhebhyaH-tIrthakarasiddhebhya itarebhyazca, namo-namaskAraM kRtvA saMyatebhyaH-sarvasAvadhavyApAroparatebhyaH, AcAryopAdhyAyasarvasAdhubhya iti yAvat , bhAvataH-paramArthato, na tu saMvRttyaiva, itthaM paJcaparameSThirUpeSTadevatAstavamabhidhAyAbhidheyAditrayamAha-arthazca dharmazcArthadhauM, yadvA arthyate-hitArthibhirabhilaSyata ityarthaH, sa cAsau dharmazcArthadharmastatastayostasya vA gatiH-gatyarthAnAM jJAnArthatayA hitAhitalakSaNasvarUpajJAnaM yayA yasyAM vA sA'rthadharmagatistAM, tattvAM-aviparItAM anuziSTiMhitazikSAM zRNuta-AkarNayata, me iti mama, mayA vA kathayataH kathyamAnAM veti zeSaH, sthaviravacanametat , iha cAnuziSTirabhidheyA, arthadharmagatiH prayojanaM, anayozca parasparamupAyopeyabhAvalakSaNaH sambandhaH saamrthyaaduktH||1|| 699 // sampratidharmakathAnuyogadvAreNa pratijJAtamevopakramitumAha pabhuyarayaNo rAyA, seNio magahAhivo / vihArajattaM nijAo, maMDikucchisi ceie // 700 // Jain Educati o nal For Privale & Personal use only lawjainelibrary.org Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 160 // Jain Education nANAdumayAnnaM, nANApakkhini seviyaM / nANAkusumasaMcchaNNaM, ujjANaM naMdaNovamaM // 701 // prabhUya ityAdi gAthAH 7 spaSTAH, navaraM, prabhUtAni ratnAni - marakatAdIni pravaragajAzvAdirUpANi vA yasyAsau prabhUtaratnaH, sunvyatyayAt vihArayAtrayA -krIDArtha azvavAhanikAdirUpayA niryAto-nirgataH, purAditi gamyaM, maNDikukSau - maNDikukSinAmni caitye- udyAne, tadeva nAnetyAdinA vizinaSTi // 2-3 // 700-701 // tattha so pAsae sAhu, saMjayaM susamAhiyaM / nisannaM rukkhamUlaMmi, sukumAlaM suhoiyaM // 702 // tatrodyAne sAdhuM, sAdhuH sarvo'pi ziSTa ucyata iti saM (tad) vyavacchedArtha saMyatamityuktaM, so'pi ca bahiHsaMyamavAnnihnavAdirapi | syAditi susamAhitaM- suSThu samAdhimantamityuktaM, sukhocitaM zubhocitaM vA // 4 // 702 // tassa rUvaM tu pAsittA, rAiNo taMmi saMjae / acaMtaparamo AsI, aulo rUvavimhao // 703 // atyantaparamaH - atizayapradhAnaH, atulaH - ananyasadRzaH, rUpaviSayo vismayo- rUpavismayaH // 5 // 703 // vismayasvarUpamevAha aho vaNNo aho rUvaM, aho ajassa somayA / aho khaMtI aho muttI, aho bhoge asaMgayA // 704 // aho rUpaM - AkAraH, saumyatA candrasyeva draSTurAnandadAyitA, asaGgatA- nisspR aho-Azcarye, varNaH-susnigdhaH gauratAdiH, hatA // 6 // 704 // onal XXXXXXXXX LoXox mahAnigranthIyama dhyayanam 20 saMyatamune darzane zreNika vismayaH // 160 // jainelibrary.org Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tassa pAe u vaMdittA, kAUNa ya payAhiNaM / nAidUramaNAsanne, paMjalI paDipucchaI // 705 // pAdavandanAnantaraM pradakSiNAbhidhAnaM pUjyAnAmAloke eva praNAmaH kriyate iti sthApanArtha, tathA cAgamaH-"Aloe jiNapaDimANaM paNAmaM kare" iti, prAJjaliH pratipRcchati-praznayati // 7 // 705 // taruNosi ajo! pavaio, bhogakAlaMmi sNjyaa!| uvaDio(hitopA0)'si sAmanne, eamaTuM suNemu tA // 706 // taruNetyAdinA praznasvarUpamuktaM, iha ca yata eva taruNo'ta eva bhogakAle pravajita ityucyate tAruNyasya bhogakAlatvAt , yadvA tAruNye'pi rogAdipIDAyAM na bhogakAlaH syAdityevamuktaM, so'pi kadAcit saMyame anudyata eva syAditi tvaM punaH upasthito'si evamartha-nimittaM, yenArthena tvamIzyAmapyavasthAyAM pravrajitaH zRNomi, tA iti tAvat pazcAttu yattvaM bhaNiSyasi * tadapi zroSyAmIti bhaavH|| 8 // 706 // * munirAha aNAho mi mahArAyaM, nAho majjha na vijaI / aNukaMpayaM suhiM vAvi, kaMcI nAhi tume(nAbhisame pA0)mahaM // 707 // ___ anAthaH-asvAmiko'smi ahaM, mahArAja-prazasyanRpate !, kimityevaM ?, yato yogakSemavidhAtA mama na vidyate, tathA anu- 1 kampakaM suhRdaM vApi kaJcidapi nAbhisamemi-nAbhisaGgacchAmi, na kenacidanukampanena suhRdA vA saGgato'hamityAdinA arthena tAruNye'pi pratrajito'hamiti bhaavH||9||707|| zreNikaprazne nAthAbhavakathanam Jain Educatio n al For Privale & Personal use only M ainelibrary.org Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utarA0 avacUrNiH // 161 // ax-a evaM ca muninokte te so pahasio rAyA, seNio magahAhiyo / evaM te iDimaMtassa, kahaM nAho na vijaI ? || 708 // homi nAho bhayaMtANaM, bhoge bhuMjAhi saMjayA ! / mittanAIparivuDo, mANussaM khu sudullAhaM // 709 // tao ityAdi gAthAdvayaM, pratItArthameva, navaraM evamiti dRzyamAnaprakAreNa Rddhimato - vismayanIyavarNAdisampattimataH kathaM - kena prakAreNa nAtho na vidyate ?, yathA " yatrAkRtistatra guNA bhavanti" tathA "guNavati dhanaM, tataH zrIH, zrImatyAjJA, tato rAjya" miti lokapravAdaH, tathA ca na kathaM kathaJcidanAthatvaM bhavataH sambhavatIti bhAvaH // 10 // 708 // yadi cAnAthataiva bhavata pravrajyApratipattihetustataH homitti bhavAmyahaM nAtho bhadantAnAM pUjyAnAM tatazca mayi nAthe sati mitrANi jJAtayo bhogAzca tava sulabhA evetyabhiprAyeNa bhoge ityAdyuktavAn, mAnuSyaM khuriti nizcaye, sudurlabhamiti ca tvabhidhAnam // 11 // 709 // appaNAvi aNAho'si, seNiyA ! magahAhivA / appaNA aNAho saMto, kahaM ( pra0 ssa) nAho bhavissasi 1 710 evaM ca muninokte evaM vRtto nariMdo so, susaMbhaMto suvimhio / vayaNaM assuaputraM, sAhuNA vimyaM nio // 711 // assA hatthI maNussA me, puraM aMteuraM ca me / bhuMjAmi mANuse bhoe, ANAissariyaM ca me // 712 // -OXCXBX XXXXXX mahAnigranthIyama dhyayanam 20 anAthatve praznaH // 161 // jainelibrary.org Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ erise saMpayaggami(yAyaMmi pA0), sghaakaamsmppio| kahaM aNAho bhavaI ?, mA hu bhaMte !(bhaMte mA hu pA0)musaM vae // 713 // evamityAdi gAthAtrikaM, sugama, navaraM Adyasya ghaTanaivaM-sa zreNiko narendro vismayAnvitaH prAgapi rUpAdiviSayavismayopetaH san evam-uktanItyA vacanaM, AtmanApyanAthastvamityAdirUpamazrutapUrva sAdhunoktaH susambhrAntaH-atyAkulaH suvismitazcaatIva vismayopeto bhUtvA uktavAniti zeSaH // 13 // 711 // yaduktavAstadAha azvA me santItyAdi kriyA sarvatrAdhyAharttavyA, ata eva bhunajmIti bhAvaH, mAnuSyAn bhogAn , AjJA-askhalitazAsaXInAtmikA 'aizvarya ca' dravyAdisamRddhiH, yadvA AjJA aizvarya-prabhutvaM AjJaizvarya ca // 14 // 712 // __tathA ca IdRze-anantarokte sampadAmagre sampadagre-samRddhiprakarSe prAkRtatvAt samarpitasarvakAme kathamanAthaH-asvAmI bhavaitti puruSavyatyayena bhavAmi ?, huH-yasmAdarthe yat evaM tat mA bhadantamRSA vAdIH // 15 // 713 // yatistamAhana tumaM jANAsi'(Ne a)nAhassa, atthaM pucchaM ca(potthaM va paa0)ptthivaa| jahA aNAho bhavaI, saNAho vA narAhiva ! // 714 // sampadsatve kathamanAthatA? Jan Eden For Private & Personal use only Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 mahAnigrenthIyamadhyayanam 20 uttarA0 na tu mamityAdi gAthAH 20 pratItArthAH, navaraM na tvaM jAnISe-avabudhyase anAthasyetyanAthazabdasyArtha-abhidheyaM protyAM avacarNiAyavA-prakarSaNotthA utthAna-mUlotpatti kenAbhiprAyeNAyaM mayokta ityevaMrUpAM, ata eva yathA anAthaH sanAtho vA bhavati tathA ca na jAnIghe iti sambandhaH // 16 // 714 // // 16 // suNehi me mahArAya !, avakkhitteNa ceyasA / jahA aNAho bhavaI, jahA mea pavattiyaM // 715 // zRNu me-mama kathayata iti zeSaH, kiM tadityAha-anAtha iti anAthazabdasyAbhidheyaH puruSo bhavati, yathA mayA ca pravartitaMprarUpita, anAthatvamiti prakramaH, anenotthAnamuktam // 17 // 715 // kosaMbInAma nayarI, purANapurabheyiNI(nagarANa puDabheyaNA paa0)| tattha AsI piyA majhaM, pabhUyadhaNasaMcao // 716 // purANapurANi bhinatti-svaguNairasAdhAraNatvAdbhedena vyavasthApayatIti purANapurabhedinI // 18 // 716 // paThame eva mahArAya !, aulA me acchiveyaNA / ahutyA ti(vi pA0)ulo dAho, savagatte(savaMge pA0)su patthivA ! // 717 // prathame vayasi prakramAt yauvane atulA-nirupamA akSivedanA-akSirogajanitA vyathA abhUt, ASatvAttodako-vyathakaH sarvagAtreSu sarvAGgeSu // 19 // 717 // anAthatvanirUpaNam Ske-kokekekeXOXOXOKOKeke // 16 // Jain Education a l For Privale & Personal use only tulainelibrary.org Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | anAthatva satyaM jahA paramatikkhaM, sarIravivaraMtare (bIyaaMttera paa0)| pavisija(pra0 AvIli, Avelija pA0 )arI kuddho, evaM me acchiveyaNA // 718 // zarIravivarANi-karNarandhrAdIni teSAM madhyataraM madhyaM zarIravivarAntaraM tasmin ApIDayet-gADhamavagAhayet, iha ca zarIravivaragrahaNamatimukumAratvAdAntaratvaco gADhavedanopalakSaNaM, evamityApIDyamAnasya zastravat me-mamAkSivedanA, ko'rtho ?, yathA tadatyantabAdhAvidhAyi tathaiSA'pIti // 20 // 718 // tiaM me aMtaricchaM ca, uttamaMgaM ca piiddii| iMdAsaNisamA ghorA, veyaNA prmdaarunnaa|| 719 / / trikamiti kaTibhAgaM karmatApannaM antarA-madhye icchaM ca-abhimatavastvabhilASaM, na kevalaM bahistrikAdyeveti bhAvaH, pIDayatibAdhayati, vedaneti sambandhaH, vartamAnanirdezastatkAlApekSayA, evamanyatrApi, indrasyAzaniH vajraM indrAzanistatsamAtattulyA indrAzanisamAH, atidAhotpAdakatvAt, ghorA-pareSAmapi dRzyamAnA bhayajanikA paramadAruNA-atIvaduHkhotpAdikA // 21 // 719 // kiM na kazcittAM pratikRtavAnityAha uvaDhiyA me AyariyA, vijaamNtcigicchgaa| abIyA(pra0 dhIiya)satyakusalA(nAnAsatthatthakusalA pA0), maMtamUlavisArayA // 720 // uttarA028X upasthitA-vedanApratikAraM pratyudyatAH me-mama AcAryAH-prANAcAryAH vaidyA ityarthaH, vidyAmantracikitsakA-vidyAmantrAbhyAM XXXXXXXXXXXXX XXXXXXXXXXXXX nirUpaNam in Education Vdainelibrary.org Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH mahAnigranthIyamadhyayanamA // 16 // 20 anAthama nirUpaNama vyAdhipratikAraH, advitIyA-asAdhAraNatayA tathAvidhadvitIyavaidyAbhAvAt , zastreSu zAstreSu vA kuzalAH zastrakuzalAH zAstrakuzalA vA, mantrANi ca-uktarUpANi mUlAni ca-auSadhayasteSu vizAradA vijJA mntrmuulvishaardaaH||22|| 720 // te me tigicchaM kuvaMti, cAuppAyaM jahAhiyaM / na ya (me) dukkhA vimoyaMti, esA majjha aNAyA // 721 // ___ na copasthAnamAtreNaiva te sthitAH, kiMtu me cikitsAM kurvanti, catuSpadAM-bhiSagbheSajAturapraticArakAtmakacaturbhAgacatuSTayAtmikAM, yathAhitaM-hitAnatikrameNa, yathA adhItAM vA-gurusampradAyAgatAM vamanavirecanAdirUpAM, tataH kimityAha-na caivaM kurvanto'pi duHkhAdevaMvidharogajanitAn vimocayanti-vizeSeNa mutkalayaMti, eSA duHkhAvimocanAtmikA mamAnAthatA // 23 // 721 // anyacca piyA me savasAraMpi, dijAhi mama kAraNA / na ya dukkhA0 // 722 / / __ pitA me-mama sarvasAramapi-nizzeSapradhAnavasturUpaM dadyAt, na caivamAdaravAnapi duHkhAt vacanavyatyayAt vimocayati, evaM | sarvatra // 24 // 722 // mAyA (vi) me mahArAya !, puttsogduhddi(hipaa0)yaa| na ya dukkhA0 // 723 // putraviSayaH zoko-hA kathamitthaM matsuto duHkhI jAtaH ? ityAdirUpastato yaduHkhaM tenArtA arditA vA ubhayatra pIDitA ityarthaH, tataH zokaduHkhAttoM putrazokaduHkhArditA vA // 25 // 723 // // 163 / Jain Education anal For Privale & Personal use only ainelibrary.org Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education i tathA--- bhAyarA me mahArAya !, sagA jiTThakaNiTTagA / na ya dukkhA0 // 724 // samatti lokarUDhitaH saudaryAH svakA vA AtmIyAH // 26 // 724 // o me mahArAya !, sagA jihakaNiTThagA / na ya dukkhA0 / / 725 / / tathA bhaginyaH // 27 // 725 // aparaM ca - bhAriyA me mahArAya !, aNuratta ( ttara pA0 ) maNuvayA / aMsapunnehiM nayaNehiM, uraM me parisiMcAI // 726 // bhAryA anuraktA - anurAgavatI, moDalAkSaNikaH, anviti - kulAnurUpaM vrataM - AcAro'syA anuvratA pativratA ityarthaH, vayosnurUpA vA, uro - vakSaH pariSiJcati - samantAtplAvayati // 28 // 726 // pANaM ca hANaMca, (tArisaM rogamAvaNNe pA0 ) gaMdhamallavilevaNaM / mae nAyamanAyaM vA, sA bAlA novabhuMjaI || 727 // snAtyaneneti snAnaM - gandhodakAdi, nopabhuGkte - nAsevate / / 29 // 727 // mayA jJAtamajJAtaM vetyanena sadbhAvasAratAmAha, sA bhAryA bAleva bAlA - abhinavayauvanA kharNapi me mahArAya !, pAsA ovi na phiTTaI / na ya dukkhA vimoei, esA majjha aNAhayA // 728 / / *00*10 anAthatva nirUpaNam ainelibrary.org Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara avacUrNiH mahAnigranthIyamadhyayanam // 164 // EXXXOXOXOXOXOXOXOXOXXX apizabdasya cArthatvAt pArthAcca nApayAti, sadA sannihitaivAste, anena tasyA ativatsalatvamAha // 30 // 728 // taoha (pra0 haM) evamAsu, dukkhamA hu puNo puNo / veyaNA aNuhaviDaM je, saMsAraMmi aNaMtae // 729 // tato rogApratikAryatAnantaramahaM evaM-vakSyamANaprakAreNoktavAn , yathA horevArthatvAduHkhameva-dussahaiva, punaH punaH vedanoktarUpA rogavyathA anubhavituM-vedayituM, je iti nipAtaH pUraNe // 31 // 729 // yatazcaivaM ataH sayaM ca jai muMcijA, veyaNA viulA io| khaMto daMto nirAraMbho, pavaie aNagAriyaM // 730 // cazabdasyApyarthatvAt sakRd-ekadApi, yadi mucye'hamiti gamyate, kuto vedanAyA vipulAyAH-vistIrNAyAH, kutaH itianubhUyamAnAyAH, tarhi kSAntaH-kSamAvAn dAMtaH-indriyanoindriyadamavAn pravrajeyaM-niSkrameyaM, tatazcAnagAritAM-bhAvabhikSutAM aGgIkuryAmiti zeSaH, yadvA pravrajeyaM-pratipadyeyaM anagAritAM, yena saMsAro vicchinatti, na tato mUlata eva vedanAsambhavaH syAditi bhaavH|| 32 // 730 // evaM ca ciMtaittA NaM, pAsutto mi narAhivA ! / pariyattIi rAIe, veyaNA me khayaM gayA // 731 // na kevalamuktvA cintayitvA caivaM prasupto'smi, parivarttamAnAyAM-atikrAmantyAM rAtrau vedanA me kSayaM gatA // 33 // 731 // tao kalle pabhAyaMmi, AucchittA Na baMdhave / khaMto daMto nirAraMbho, pabaIo aNagAriyaM / / 732 // tato vedanopazamanAnantaraM kalyo-nIrogaH san prabhAte-prAtaH, yadvA kalla iti cintArditApekSayA dvitIyadine, prakarSaNa ajito-gataH pravajitaH, pratipannavAnanagAratAm // 34 // 732 // vedanA'bhave pravrajanam // 164 // Jain Education ma For Privale & Personal use only MAlainelibrary.org Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XOXXXXXXXXXXX to'haM nAho jAo, appaNo a parassa ya / savesiM ceva bhUyANaM, tasANaM thAvarANa ya // 733 // tata iti pravrajyApratipatterahaM nAtho jAtaH, AtmanaH-svasya parasya ca-anyasya puruSAdeH sarveSAM caiva bhUtAnAM-jIvAnAM trasAnAM | sthAvarANAM ca // 35 // 733 // kimiti pravrajyApratipattyanantaraM nAthastvaM jAtaH purA tu netyAha appA naI veyaraNI, appA me kuuddsaamlii| appA kAmaduhA gheNU, appA me naMdaNaM vaNaM // 734 // appAgAthAdvayaM, vyavacchedaphalatvAdvAkyasya Atmaiva nAnyaH kazcit nadI vaitaraNI, taddhetutvAt, ata eva cAtmaiva kUTamiva * | jantuyAtanA hetutvAt, zAlmalI-narakodbhavA kUTazAlmalI, tathA Atmaiva kAmAn-abhilASAn dogdhi-kAmitArthaprApakatayAra prarUpayati kAmadudhA dhenuH, iyaM ca lokarUDhita uktA, etadupamatvaM cAbhilaSitasvargApavargAptihetutayA, Atmaiva me-mama nandanaM sukhaduHkhAnAM vanaM-udyAnaM, etadaupamyaM cAsya cittapralhattihetutayA // 36 // 734 // yathA caitadevaM tathAha kartA Atmaiva appA kattA vikattA ya, duhANa ya suhANa ya / appA mittamamittaM ca, dupptttthiysupddhio|| 735 / / ___ Atmaiva karttA, duHkhAnAM sukhAnAM ceti yogaH, prakramAdAtmana eva, vikaritA ca-vikSepakazcAtmaiva teSAmeva, atazcAtmaiva mitraMupakAritayA suhRt, amitrazca-apakaritayA duIt , kIga san ? duSTaM prasthitaH-pravRtto, durAcAravidhAtetyarthaH, suprasthitaH-sadanuSThAnakartetyarthaH, etayovizeSaNasamAsaH, duSprasthito hyAtmA sarvaduHkhaheturiti vaitariNyAdirUpaH, suprasthitazca sakalasukhaheturiti kAmadhenvAdikalpaH, tathA ca pravrajyAvasthAyAmeva suprasthitatvenAtmano'nyeSAM ca yogakSemakaraNe samarthatvena nAthatvamiti bhaavH||37||735|| For Privale & Personal use only A Jain Educatio llational w.jainelibrary.org Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 165 // mahAnigranthIyama dhyayanam 20 punaranyathA anAthatvamAha imA hu annAvi aNAhayA nivA!, tAmegacitto nihuo suNehi me| niyaMThadhammaM lahiyANavI jahA, sIyaMti ege bahukAyarA narA // 736 // imetyAdigAthAtrayodazakena, iyaM ca-vakSyamANA huH-pUraNe, anyA-aparA, caH samuccaye, anAthatA, yadabhAvato'haM nAtho jAta ityAzayaH, nRpa ! tAmanAthatAM ekacittaH ekAgramanAH, nibhRtaH-sthiraH zRNu, kaH punarasAvityAha-nirgranthadharma-bhikSyAcAraM * labdhvApi, yathetyupadarzane sIdanti-tadanuSThAnaM prati zithilIbhavaMti, eke-kecana ISad-aparisamAptAH, kAtarA-nissattvAste mUlata eva na nirgrandhamArga pratipadyante, tata evamucyate, narAH sIdantazca nAtmAnamanyAMzca rakSayituM kSamA itIyaM sIdanalakSaNA'parA anAthateti bhAvaH // 38 // 736 // jo pavvaittANa mahavvayAI, samma (ca) no phAsaI pamAyA / ___ aNiggahappA ya rasesu giddhe, na mUlao hiMdai baMdhaNaM se / / 737 // jo pavaittANetyAdi, sIdanasyaivAnekadhA svarUpAnuvAdataH phalopadarzakAH spaSTA eva, navaraM no spRzati-na sevate pramAdAt-18 nidrAdeH, anigrahaH-avidyamAnaviSayaniyaMtraNa AtmA'syetyanigrahAtmA, ata eva raseSu madhurAdiSu gRddho-gRddhimAn , bandhanaMrAgadveSAtmakaM sH|| 39 // 737 // mahAni tAsvarUpama EXOXOXOXOXOXOXOKeXOXO-Ko-kok // 165 Jain Education Inty For Privale & Personal use only HEROmelibrary.org Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XOXOXOXOKa AuttayA jassa ya natthi kAvi, iriyAi bhAsAi tahesaNAe / AyANanikkhevadugaMchaNAe, na vIrajAyaM aNujAi mggN||738|| AyuktatA-dattAvadhAnatA, kAcit svalpApi AdAnanikSepayoH-upakaraNagrahaNanyAsanayorjugupsanAyAm , iha coccArAdInAM | saMyamAnupayogitayA jugupsanIyatvenaiva paristhA(SThA)panA jugupsanotkA, sa IdRg sankimityAha-navIrairyAtaM gataM vIrayAtaM anuyAtianugacchati, alpasattva iti bhAvaH, kaM ? samyagdarzanAdika-muktipatham // 40 // 738 // tathA caciraMpi se muMDaruI bhavittA, athiravae tavaniyamehi bhtttthe| ciraMpi appANa kilesaittA, na pArae hoi husNpraae|739|| ciramapi-prabhUtakAlamapi, muNDa eva-muNDana eva kezApanayanAtmani zeSAnuSThAnaparAGmukhatayA ruciryasyAsau muNDaruciH, asthirANi-gRhItamuktatayA calAni vratAni yasyetyasthiravrataH, taponiyamebhyo bhraSTaH-cyutaH, ciramapyAtmAnaM klezayitvA-locAdibhibadhiyitvA, Atmanaiveti gamyaM, na pArago-paryantagAmI bhavati, huH-cAkyAlaGkAre, bhRzaM paryaTanti asmin jantava iti samparAyaH subvyatyayAtsamparAyasya // 41 // 739 // pulleva (pollAra pA0) muTThI jaha se asAre, ayaMtite kUDakahAvaNe ya / rADhAmaNI veruliyappagAse, amahagghae hoi hu jANaesu // 740 // mahAnirgrantha mArge gamanatA Jain Education Maletional For Privale & Personal use only ainelibrary.org Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 166 // mahAnigranthIyamadhyayanam XXXXXXXXXXXX sa caivaMvidhaH pollaiva-antaHzuSiraiva na manAgapi niviDA muSTiH, yatheti sAdRzye, asArA tathA so'pi, asAratvaM cobhayorapi. sadarthazUnyatayA, ayantritaH-anayamitaH kUTakArSApaNa, sa hi na kenacitkUTatayA niyantryate, tathaiSo'pi gurUNAmapyavinItatayozapekSaNIyatvAt rADhamaNiH-kAcamaNiH vaiDUryamaNisadRzaH, amahArghakazca-amahAmUlyo bhavati, caH-samuccaye, sa ca prAgyojita eva, mugdhajanavipratArakatvAt tasya // 42 // 740 // kusIlaliMgaM iha dhAraittA, isijjhayaM jIviya vhittaa| ____ asaMjae saMjaya lappa( lAbha pA0 )mANe, viNighAyamAgacchai se ciraMpi / / 741 // kuzIlaliGgaM-pArzvasthAdiveSaM, ihAsmin janmani RSidhvajaM municihna rajoharaNAdi, ArSatvAt jIvikAyai bRMhayitvA-pradhAnamiti khyApanenopabRMhya, yadvA subvyatyayAt RSidhvajena bindulopAt jIvitaM-asaMyamajIvitaM jIvikAM vA-nirvAhaNopAyarUpAM |bRMhayitvA-poSayitvA, ata eva asaMyataH san sopaskAratvAtsaMyatamAtmAnaM lapana vinighAtaM-vividhAbhighAtarUpaM AgacchatiAyAti, suciramapi, AstAM alpakAlaM, narakAdAviti bhaavH|| 43 // 741 // ___ ihaiva hetumAha visaM tu pIyaM jaha kAlakUDaM, haNAi satthaM jaha kuggahIyaM / eseva dhammo visaovavanno, haNAi veyAla ivAvivanno (baMghaNo pA0) 742 // viSaM, tuH cArthe agre yokSyate, pItaM yathA kAlakUTaM hanti zastraM ca, yathA kutsitaM gRhItaM kugRhItaM, eSa eva viSAdivat | mahAnirbhantha mArge gamanatA // 166 // Jain Education For Private & Personal use only Alinelibrary.org Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education XXXX dharmo yatidharmaH viSayopapannaH - zabdAdiviSayayuktaH durgatipAtahetutvena dravyayatimiti zeSaH, casya gamyatvAt vetAla ivAvipanno'prAptavipat maMtrAdibhirabhiyantrita ityarthaH, sAdhakamiti gamyam // 44 // 742 // jo lakkhaNaM suviNa pauMjamANo, nimittakoUhalasaMpagADhe / kuheDa vijAsavadArajIvI, na gacchaI saraNaM taMmi kAle // 743 // yaH lakSaNaM svapnaM ca prayuJjAno - vyApArayan, nimittaM ca-bhaumAdikutukaM cApatyAdyarthaM snapanAdi tayoH sampragADhaH - atizayAsaktaH, sa kuTakavidyA - alIkAzcaryavidhAyimantratantrajJAnAtmikAstA eva karmabandhahetutayA AsravadvArANi tairjIvituM zIlamasyeti kuheka vidyAssvadvArajIvI, na gacchati na prApnoti, zaraNaM- duHkhitarakSAkSamaM trANaM tasmin - phalopabhogopalakSite kAlesamaye / / 45 / / 743 // amumevArtha bhAvayitumAha tamaMtameNeva use asIle, sayA duhI vippariyAsuvei / saMdhAvaI naragatirikkhajoNI, moNaM virAhittu asAhurUve // 744 // atimithyAtvopahatatayA tamastamasaiva prakRSTAjJAnenaiva, tuH - pUraNe, sa dravyayatiH, azIlaH, sadA duHkhI vairajanitaduHkhenaiva viparyAsaM tattvAdiSu vaiparItyamupaiti - gacchati narakatiryagyonI maunaM - cAritraM virAdhya asAdhurUpastattvataH ayatisvabhAvaH san anena virAdhanAyA anubandhavatphalamuktam // 46 // 744 // ional . * *** * * * * * * *. ***e mahAnirgrantha mArge gamanatA 4. jainelibrary.org Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KOKOKOKE uttarA0 avacUrNiH // 167 // KOKe KKOKEKOKe-Ko-KOKe-Ko-K kathaM punamaunaM virAdhya kathaM vA narakatiryaggatI saMdhAvatItyAha mahAniuddesiyaM kIyagaDaM niyAgaM, na muccaI kiMci aNesaNijja / granthIyama___ aggIvivA savabhakkhI bhavittA, io cuo gacchai kaha pAvaM // 745 // dhyayanam krItena-krayaNena kRtaM krItakRtaM, nityAgaM-nityapiNDaM, agniriva prAkRtatvAdAkAraH sarvamaprAsukamapi bhakSayatItyevaMzIlaH sarvabhakSI bhUtvA kRtvA ca pApamiti yogaH, itazcyuto gacchati-yAti kugatimiti zeSaH // 47 // 745 // na taM arI kaMTha chittA karei, jaM se kare appaNiyA durappA / XmahAnirgranthase nAhiI macumuhaM tu patte, pacchANutAveNa dayAvihaNo / / 746 // yatazcaivaM duzcaritaireva durgatiprAptirato na-naiva tamiti prastAvAdanatha, ariH kaNThacchettA-prANahartA karoti yamanartha se-tasya o gamanatA karoti, AtmIyA durAtmatA-duSTAcArapravRttirUpA, na cainAmAcarannapi janturatyantAjJatayA vetti-takimuttarakAle'pi na vetsyatItyAha-sa durAtmatA kA jJAsyati prakramAt durAtmatAM mRtyumukha-maraNasamayaM, tuH punaH prAptaH pazcAdanutApena-hA duSTu mayA * anuSThitamityevaMrUpeNa, dayayA-saMyamena vihIno dayAvihInaH san , maraNakAle hi prAyo'timandadharmasyApi dharmAbhiprAyotpatti // 167 // rityevamuktaM, yatazcaivaM mahAnarthahetuH pazcAttApahetuzca durAtmatA tata Adita eva mUDhatAmapahAya parihartanyA durAtmatA iti bhaavH||48|| 746 // mArge Jain Educationalismonal For Privale & Personal use only atelibrary.org Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAnirgrantha| mAge yastu ante'pi na tAM vetsyati tasya kA vArtetyAha niratthayA naggaruI u tassa, je uttamaDhe vivayAsamei / imevi se natthi parevi loe, duhao'vi se jhijjhai tattha loe / / 747 // nirarthikA tuzabdasyeha sambandhAnnirarthikaiva-niSphalaiva, nAgye-zrAmaNye ruciH-icchA nAgnyarucistasya nAnyaruciH, yaH apergamyamAnatvAt uttamArthe'pi-paryantasamayArAdhanArUpe'pi, AstAM pUrvamityaperarthaH, viparyAsaM-durAtmatAyAmapi sundarAtmatAparijJAnarUpam , pratyantare sundaramityapi dRzyate, eti-gacchati, itarasya tu kathaJcitsyAdapi kiJcitphalamiti bhAvaH, kimevamucyate ?, yataH ayamapi pratyakSo loka iti sambandhaH, tasya nAsti-na vidyate, na kevalamayameva, kiMtu paro'pi loko janmAntaralakSaNaH, tatreha lokAbhAvaH zarIraklezahetulocanAdisevanAt paralokAbhAvazca kugatigamanataH zArIramAnasaduHkhasambhavAt , tathAvidho'pi aihikapAratrikArthAbhAvena sa aihikapAratikAryasampattimato janAn vilokya dhigmA apuNyabhAjanamubhayabhraSTa iti cintayA kSIyate, tatretyubhayalokAbhAve sati loke-jagati // 49 // 747 // yaduktaM 'sa jJAsyati pazcAdanutApene ti, tatra yathA'sau paritapyate tathA darzayannupasaMhAramAha emevAhAchaMdakusIlarUve. maggaM virAhittu jiguttamANaM / kurarI vivA bhogarasANugiddhA, nirahasoyA paritAvameha / / 748 // evamuktarUpeNaiva mahAvratasparzanAdinA prakAreNa yathA chandAH-svaruciviracitAcArAH kuzIlaM rUpaM-svabhAvo yasyAsau kuzIla gamanatA Jain Education anal For Private & Personal use only ainelibrary.org Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAnigranthIyamadhyayanam 20 mahAnirgrantha uttarA0 rUpaH kurarIva-pakSiNIva nirarthaH-niSprayojanaH zoko yasyAH sA paritApa-pazcAttAparUpameti gacchati, yathA caiSA''miSagRddhAnAM avacUrNiH pakSyantarebhyo vipatprAptau zocate, na ca tataH kazcit vipatpratIkAraH, evamasAvapi bhogarasagRddhaH, ubhayalokAnarthaprAptau, tato'sya svaparaparitrANAsamarthatvenAnAthatvamiti bhAvaH, iti trayodazagAthArthaH // 50 // 748 // // 168 // X etat zrutvA yatkRtyaM tadAha sucANa mehAvi subhAsiyaM imaM, aNusAsaNaM nANaguNovaveyaM / maggaM kusIlANa jahAya savaM, mahAniyaMThANa vae paheNaM // 749 // sugama, navaraM medhAvin ! suSTha-zobhanaprakAreNa bhASitaM imamanantaroktamanuzAsanaM-viSadanadoSadarzanenArthAvRttyA zikSaNaM, jJAnaM ca guNazca-viratistAbhyAM upetaM-yuktaM jJAnaguNopetaM mArga kuzIlAnAM hitvA sarva mahAnirgranthAnAM vrajestvaM pathA-mArgeNa M // 51 // 749 // tataH kiM phalamityAha carittamAyAraguNannie tao, aNuttaraM saMjama pAliyA NaM / nirAsave saMkhaviyA Na kammaM, uvei ThANaM viluuttama dhuvaM // 70 // makAro'lAkSaNikaH, tatazcAritrasyAcAraH-sevanaM sa eva guNo yadvA guNo-jJAnaM tatastena tAbhyAM vA'nvitazcAritrAcAraguNAnvitaH, tato nirgranthamArgagamanAdanantaraM, anuttaraM-pradhAnaM saMyama-yathAkhyAtacAritrAtmakaM pAlayitvA, sa nirAmravo-hiMsAdyA mArge gamanatA KeXOXOXOKEKO- XX // 168 // Jan Eden For Private & Personal use only Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ FoxoxoxoxoxoXXXXXXX mahAnirgranthatAzravaNe AmravarahitaH san kSapayitvA, yadvA 'saMkhaviA NaM'ti saGghapayya-kSayaM nItvA upaiti-gacchati sthAnaM vipulaM ca-tadanantAnAmapi tatrAvasthiteruttamaM ca-vipulottama, dhruvaM-nityaM muktimityrthH||52|| 750 // sarvopasaMhAramAha evuggadaMte'vi mahAtavodhaNe, mahAmuNI mahApaiNe mahAyase / mahAniyaMThijjamiNaM mahAsuaM, se kahAe mahAyA vitthareNaM // 751 / / evamuktaprakAreNa sa zreNikapRSTo munirakathayat , tatkAlApekSayA kathayati veti saMbandhaH, ugraH-karmazatru pratyutkaTaH sa cAsau X| dAntazcogradAntaH, apiH-pUraNe, mahApratijJA-atidRDhIkRtAbhyupagamaH, ata eva mahAyazAH, mahAnirgranthebhyo hitaM mahAnirgrathI- | yamidaM pUrvoktam // 53 // 751 // tatazca tuTTho a seNio rAyA, iNamudAhu kayaMjalI / aNAhayaM jahAbhUyaM, suTTha me uvadaMsiyaM // 752 // * tuTTo ityAdi gAthAH 4 spaSTA eva, navaraM tuSTaH, caH punararthaH, cazabdasya bhinnakramatvAt , zreNikaH punaridamAha-yathAbhUtaMyathAvasthitaM upadarzitaM tvayeti shessH|| 54 // 752 // tujhaM suladdhaM khu maNussajamma, lAbhA suladdhA ya tume mhesii!| tunbhe saNAhA ya sabaMdhavA ya, jaMbhe ThiyA maggi jiNuttamANaM / / 753 // pkoXeKOKeXOXOKekoKoKO-KO-Kod | aNikakRtA prazaMsA uttarA029 Jain Education For Private & Personal use only ainelibrary.org Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA avacUrNiH // 169 // mahAnigranthIyamadhyayanam 20 XXXXX6X6X6X63-640 04-0XE tava khorevArthatvAt sulabdhameva, lAbhA-varNarUpAdyavAptirUpAH dharmavizeSopalambhAtmakA vA, sulabdhAzca, uttarottaraguNaprakarSahetutvAt , yUyaM sanAthAzca sabAndhavAzca tattvata iti gamyaM, yat-yasmAt me iti bhavantaH iha jinottamamArgasthitatvaM sulabdha- narajanmatvAdau hetuH|| 55 // 753 // taMsi nAho aNAhANaM, savabhUyANa saMjayA! / khAmemi te mahAbhAga!, icchAmi annusaasiuN|| 754 // taMsIti pUrvArddhana punarupabRMhaNA kRtA, uttarArddhana tu kSAmaNopasampannate darzite, iha tu 'te' iti subvyatyayAttvAM anuzAsayituM AtmAnaM bhavateti gamyate // 56 // 754 // pucchiUNa mae tumbhaM, jhANavigyo ya jNko| nimaMtiyA ya bhogehiM, taM satvaM marisehi me // 765 / / pRSTvA 'kathaM tvaM prathamavayasi pravajita' ityAdi, nimantritazca bhogairyaditi sambandhaH // 57 // 755 // sakalAdhyayanArthopasaMhAramAha evaM thuNittANa sa rAyasIho, aNagArasIhaM paramAi bhattIe / saoroho ya sapariyaNo [ sabaMdhavo ya], dhammANuratto vimaleNa ceyasA // 756 // gAthAtraya, rAjA cAsau siMhazcAtiparAkramavattayA rAjasiMhaH, anagArazcAsau siMhazca karmamRgAn pratyatidAruNatvAt anagArasiMhastaM, paramayA bhaktyA sAvarodhaH-sAntaHpuraH saparijanaH-saparivAraH, vimalena-vigatamithyAtvamalena cetasopalakSitaH // 58 // 756 // UsasiyaromakUvo, kAUNa ya payAhiNaM / abhivaMdiUNa sirasA, aiyAo narAhiyo / 757 // zreNikasya mahAniryanyatAzravaNe mArgaprAptiH Jain Education For Privale & Personal use only djainelibrary.org Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXddha ucchusitA ivocchasitA-udbhinnA romakUpAH-romarandhrANi yasyAsau ucchrasitaromakUpaH, atiyAto-gataH svasthAnamiti gamyam // 59 // 757 // munivaktavyatAmAha iyaro'vi guNasamiddho tiguttigutto tidaMDavirao y| vihaga iva vippamukko, viharai vasuhaM vigayamohu // 758 // ttibemi // ||mhaaniyNtthijjN // 20 // itaro'pi muniH so'pi vihaga iva-pakSIva vipramuktaH kvacidapi pratibandhavirahito viharati, tatkAlApekSayA, vasudhAM-pRthvIM vigatamohaH, zeSa spaSTam // 60 // 758 // iti mahAnirgranthIyAdhyayanAvacUriH // 20 // // iti zrIuttarAdhyayane viMzatitamasya mahAnirgranthI-1 yAdhyayanasya avacUriH samAptA // *muneH pakSIva biharaNama JainEducation For Private & Personal use only Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samudra pAlIyamadhyayanam 21 uttarA0 atha ekaviMzaM samudrapAlIyamadhyayanam / avacUrNiHIX ---- - - - // 17 // anantarAdhyayane anAthatvamanekadhoktaM, iha tu tadAlocanAd viviktacaryayaiva caritavyamityabhiprAyeNa saivocyate, asya ca samudrapAlIyamiti nAma, idamuttaraM cAdhyayanaM prAyaH sopaskAratayA vyAkhyAsyate caMpAe pAlie nAma, sAvae Asi vANie / mahAvIrassa bhagavao, sIso so u mahappaNo // 759 // caMpAe ityAdi gAthAH 10 prAyaH sugamAH, navaraM (1049)-campAyAM pAlito nAma sArthavAhaH zrAvakaH AsIt-abhUt, vaNigeva vaNijo-vaNigjAtiH, mahAvIrasya bhagavataH ziSyaH, sa turvizeSaNe mhaatmnH(tmaa)-prshsyaatmnH(tmaa)||1||759|| sa ca kIdRgityAha niggaMthe pAvayaNe, sAvae se vikovie / poeNa vavaharaMte, pihuMDaM nayaramAgae // 760 // nirgranthe-nirgranthasambandhini pravacane zrAvakaH sa pAlitaH vizeSeNa kovidaH, viditajIvAditattva ityarthaH, potena vyavaharanpravahaNavANijyaM kurvan pihuNDaM-pihuNDanAmakaM nagaramAgataH-prAptaH // 2 // 760 // pihuMDe vavaharaMtassa, vANio dei dhUaraM / taM sasattaM paigijjha, sadesamaha pthio|| 761 // XXXoxoxoxoXXXXXX pAlitasya pihuNDagamanam KeXOKOKeXOXOXeko // 17 // Sain Education International For Privale & Personal use only Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KOXOXOXO- XXKKokeKXXOXOX tatra ca pihuNDe vyavaharate, tasmai (iti) gamyaM, tadguNAkRSTacetAH kazcidvANijo dadAti-yacchati duhitaraM, UDhavAMzca tAmasau, sthitvA ca kiyantamapi kAlaM tAM sasattvAM-ApannasattvAM, saga mityarthaH, pratigRhya-AdAya svadezamathAnantaraM prsthitH-clitH||3||76|| * aha pAliyassa gharaNI, samudaMmi pasavaI / aha dArae tahiM jAe, samuddapAlitti nAmae // 762 // tatra cAgacchato'tha pAlitasya gRhiNI samudre prasUte-garbha vimuzcati smeti zeSaH, athetyupanyAse bAlakaH-sutaH tasmin-prasavane jAtaH-utpannaH samudrapAla iti nAmataH // 4 // 762 // khemeNa Agae caMpaM, sAvae vANie gharaM / saMvaDaI ghare tassa, dArae se suhoie // 763 // / krameNa cAgacchan kSemena-kuzalena AgataH campAM zrAvakaH vANijaH, casya gamyamAnatvAt gRhaM ca svakIyaM, saMvarddhate ca gRhe tasya pAlitasya dArakaH saH sukhocitH-sukumaarH||5|| 763 // bAvattarIkalAo a, sikkhie (kkhae pA0) nIikovie / juvaNeNa ya apphuNNe (saMpaNNe pA0) suruve piyadasaNe / / evaM ca prAptaH kalAgrahaNayogyatAyAM dvAsaptati kalAzca zikSitaH nItikovido-nyAyAbhijJo jAtazca, casya bhinnakramatvAd yauvanena sampanno-yuktazca, ata eva surUpaH-susaMsthAnaH, priyadarzanaH-sarvasyAnandadAtA // 6 // 764 // tassa rUvavai bhajaM, piyA ANei rUviNiM / pAsAe kIlae ramme, devo doguMdago jahA // 765 // evaM ca pariNayanayogyatAM tasya vijJAya rUpavatI-viziSTAkRti bhAryA pitA pAlitaH Anayati-tathAvidhakulAdAgamayati, samudrapAlasya janmapariNayane Jain Education fonal For Private & Personal use only ainelibrary.org Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA avacUrNiH samudrapAlIyamadhyayanam // 171 // rUpiNI-rUpiNInAmnI, pariNAyitazca tAmasau, tataH prAsAde krIDati-ramate tayA saha ramye-abhiratihetI, devo dogundako yathA // 7 // 765 // aha annayA kayAI, pAsAyAloaNe tthio| vajjhamaMDanasobhAgaM, vajjhaM pAsai bajjhagaM // 766 // athAnyadA kadAcit prAsAdAlokane-gavAkSe sthitaH san vadhamarhati vadhyastasya maNDanAni-raktacandanakaNavIrAdIni taiH zobhA yasyAsau vadhyamaNDanazobhAkastaM vayaM-vadhAha kaJcana tathAvidhAkAryakAriNaM pazyati, bAhya-purabahirvartipradezaM gacchatIti | bAhyagastaM, ko'rtho ?, bahiniSkrAmantaM, yadvA vadhyagaM iha vadhyazabdenopacArAt vadhyabhUmiruktA // 8 // 766 // taM pAsiUNa saMviggo, samuddapAlo iNamabbavI / aho asuhANa kammANaM, nijANaM pAvagaM imaM // 767 // tamiti tathAvidhaM vadhyaM dRSTvA, saMvegaH-saMsAravaimukhyatA muktyabhilASastaddhetutvAtso'pi saMvegastaM samudrapAla idaM vakSyamANaM | abravIt , yathA azubhAnAM-pApakAnAM karmaNAmanuSThAnAnAM niryAnaM-avasAnaM, pApaka-azubhaM, idaM pratyakSaM yadasau varAko vadhArthamitthaM nIyate iti bhaavH||9||767 // saMbuddho so tahiM bhayavaM, paramaM sNvegmaago| Apuccha'mmApiyaro, pavae aNagAriyaM // 768 / / evaM ca paribhAvayan sambuddhaH-avagatatattaH, sa samudrapAlastasminneva prAsAdAlokane bhagavAn-mAhAtmyavAn paramaM prakRSTaM S| saMvegamAgataH, tatazca ApRcchaya mAtApitarau prAvAjIt-prakarSaNa gatavAn , pratipannavAnityarthaH, anagAritAM-dIkSAM // 10 // 768 // tasya vadhyadarzanena vairAgyAniSkramaNama // 171 // XOXO Jain Education M onal wellaneibrary.org Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vratAdipAlanam KOLKO-Ko-Ko-KeXo-Ko-Ko-KOKOKOKOTKE pravrajya ca yadasau kRtavAMstadA(yathA'sau AtmAnamanuzAsitavAMstathA'')hajahija saggaMtha (jahittu saMgaM ca, jahAya saMgaM ca pA0) mahAkilesa, mahaMtamohaM kasiNaM bhayAvahaM / pariyAyadhamma cabhiroaijjA, vayANI sIlANi parIsahe ya / / 769 // jahItyAdi gAthAH 13, hitvA saGgaM-svajanAdisambandhaM, caH pUraNe, mahAn kezo-duHkhaM yasmAt yasminvA taM mahAn moho'bhiSvaGgo yasmAt yasmin vA taM, kRSNaM vA kRSNalezyApariNAmahetutvAdbhayAnakaM, kRtsnaM kRSNaM-samastamahAklezarUpatvAdeva vivekinAM bhayAvaha, paryAyaH prakramAt pravrajyAparyAyastatra dharmaH paryAyadharmastaM, caH pAdapUraNe, tato'bhyarocayeta-amirocitavAMstadanuSThAnaviSayAM prItiM kRtavAn , ArSatvAt yastanyarthe saptamI, yadvA AtmAnamevAyamanuzAsti, yathA he Atman-saGgaM tyaktvA pravrajyAparyAyadharmameva abhirocayeH, paryAyadharmameva vizeSata Aha-vratAni-mahAvratAni zIlAni piNDavizuddhyAdyuttaraguNarUpANi parISahANIti bhImasenanyAyena parISahasahanAni ca // 11 // 769 // etadabhirucyanantaraM yatkRtavAMstadAha ahiMsa saccaM ca ateNagaM ca, tatto abaMbhaM apariggaha (abbaMbhapariggaraM paa0)c| paDivajjiyA paMca mahatvayANi, carija dhammaM jiNadesiyaM viU / / 770 // ahiMsA satyaM cAstainyakaM ca, tatazca brahmacaryamaparigrahaM pratipadya-aGgIkRtya paJca mahAvratAnyuktarUpANi prAgvat acarat-asevata, yadvAheAtman caret-seveta, ubhayatra nAGgIkRtyaiva tiSThediti bhAvaH, dharma-zrutacAritrarUpaM jinadezitaM vidvaan-jaanaanH||12||770|| Jain Education onal For Private & Personal use only Mainelibrary.org Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 172 // 8-0-0-0-0-0-01-01 POXXX8X sabahiM bhUehiM dayANukaMpI, khaMtikkhame saMjayabaMbhayArI / sAvajjajoge parivajjayaMto, carijja bhikkhU susamAhiiMdie / 771 // subvyatyayAtsarveSu - azeSeSu prANiSu dayayA- hitopadezarUpayA rakSaNarUpayA vA anukampanazIlo dayAnukampI, kSAntyA, natvazaktyA kSamate- pratyanIkAdyuktadurvacanAdikaM sahate iti kSAntikSamaH, saMyata iti saMyataH sa cAsau brahmacArI ca saH pUrvatra brahmaprati pattyA gatatve'pi brahmacArItyabhidhAnaM brahmacaryasya duranucaratvakhyApanArtha, anena ca mUlaguNarakSaNopAya uktaH // 13 // 771 // kAle kAlaM viharija rahe balAbalaM jANiya appaNI a / sIho va saddeNa na saMtasijJA, vaDjoga succA na asambhamAhU || 772 // kAlena-pAdonapauruSyAdinA kAlaM kAlocitaM pratyupekSaNAdi kurvanniti zeSaH vyaharat rASTre-maNDale balAbale sahiSNutvAsahiSNutvalakSaNaM jJAtvA Atmano yathA yathA saMyamayogahAnirna jAyate tathA tathA iti bhAvaH, anyacca - siMha iva zabdena prastAvAdbhayotpAdakena 'na samatrasyat' - naiva sattvAJccalitavAn siMhadRSTAntAbhidhAnaM ca tasya sAttvikatvenAtisthiratvAt, ata eva vAgyogamarthAduHkhotpAdakaM zrutvA ca no-naiva asabhyaM - azIlarUpaM Ahutti-uktavAn, AtmAnuzAsanapakSe tu kAlena kAlaM viharet, tathA siMha iva zabdena na saMtrasyet na satvAccalet, he Atman bhavAniti sarvatra gamyaM, nAsabhyaM ArSatvAt brUyAt zeSaM prAgvat // 14 // 772 // Ko XX X * * * * * * * XX samudra pAlIyama dhyayanam 21 siMhava nirbhIkatA // 172 // Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46XXXXXXXXXXX tarhi kimayamakarotkiM kuryAdvA ityAha uvehamANo u parivaijjA, piyamappiyaM saba titikkhijjaa| na saba savatthabhiroaijA, na yAvi pUrya garihaM ca sNje|| 773 // upekSamANaH-tamavadhIrayan paryavrajan tathA priyApriyaM sarva vastu titikSate-soDhavAn, na sarva vastu sarvatra sthAne abhyarocayata, na yathAdRSTAbhilASuko'bhUditi bhAvaH, yadvA yadekatra puSTAlambanataH sevitaM na tat sarvamabhimatAhArAdi sarvatrAbhilaSitavAn , na cApi pUjAM gahA~ vAbhyarocayateti sambandhaH, iha ca gA~to'pi karmakSaya iti kecidatastanmatavyavacchedArtha gAMgrahaNaM, yadvA gA~-parApavAdarUpA, AtmAnuzAsanapakSe tu arthaH prAgvat, navaraM upekSamANastaM he Atman ! parivrajet / bhavAniti zeSaH, priyApriyaM sarva titikSeta-saheta, kiJca ?-na sarva sarvatrAbhirocayet, yathAdRSTAbhilASuko mA bhUditi bhAvaH, na cApi pUjA gardA vAbhirocayediti sambandhaH // 15 // 773 // nanu yaterapi kimanyathAbhAvaH syAdyenetthamitthaM cAtmano'nuzAsanamasau cakre ityAha aNega chaMdA miha mANavehi, je bhAvao se pakarei bhikkhU / bhayabheravA tattha uiM( veM pA0)ti bhImA, divA mANussA aduvA tiricchA // 774 // vRttArddha, aneke chandAH-abhiprAyAH, syuriti gamyaM, iha-jagati, subbyatyayAt mAnaveSu yAn anekAn chandAn bhAvataH sarvavastusahanatvam Jain Educatio n al For Private & Personal use only Isr.jainelibrary.org Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 173 // tattvavRttyA samprakaroti-bhRzaM vidhatte, apergamyatvAt bhikSurapi, ata itthamitthaM ca tadguNoktiriti bhAvaH, yadvA itthamitthaM cAtmAnuzAsanamiti bhAvaH, aparaM ca - bhaya bhairavA - bhayotpAdakatvena bhISaNAH tatra brahmapratipattA udyanti - udayaM yAnti, upasargA iti gamyaM, bhayabhairavA ityanenApi gate bhImA iti punarabhidhAnamatiraudratAkhyApanArtha, divyA mAnuSyakA athavA tairazvAH // 16 // 774 // parIsahA dubisahA aNege, sIyaMti jatthA bahukAyarA narA / se tattha patte na vahina paMDie, saMgAmasIse iva nAgarAyA // 775 // tathA parISahA durviSahAH, aneke udyantIti sambandhaH, sIdanti - saMyamaM prati zithilIbhavanti yatra - yeSUpasargeSu parISaheSu ca satsu saH tatra teSu vacanavyatyayAtprApteSu prApto vA - anubhavanadvAreNAyAto na vyathet-na sattvAccalet bhikSuH saGgrAmazIrSa iva - yuddhaprakarSa iva nAgarAjo - gajendraH, AtmAnuzAsanapakSe tu 'se' ityatha, teSu prApteSu pApto vA na vyatheta-na satvAccalet bibhIyAt vA bhavAn zeSaM prAgvat // 17 // 775 // sIosiNA daMsamasagA ya phAsA, AyaMkA vivihA phusati dehaM / akkukkuo (akakkare pA0 ) tattha'hiyAsaijjA, rayAI khevija purAkaDAI || 776 // zItoSNadaMzamazakAH sparzAH - tRNasparzAdayaH, pUrvatra casyeha sambandhAdAtaGkAzca - rogAzca spRzanti-upatApayanti, dehaM bhavata iti gamyaM, ArSatvAt kutsitaM krUjati - pIDitaH sannAkrandati kukUjo na tathetyakukUjaH san tatreti, akakkareti pAThe kadAcit Jain Education tional XOXOXOXOX samudrapAlIyama dhyayanam 21 zItoSNadaMza mazakA taGkaparISahasahanatA // 173 // Cotainelibrary.org Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXOX vednaato'pi na karkarAyitakArI, anena ca pUrvasUtrokta evArtho vispaSTArthamanvayenoktaH, evaMvidhazca rajAMsIva rajAMsi-jIvamAlinyahetutayA karmANi akSipat-parISahasahanAdibhiH kSiptavAn , AtmAnuzAsanapakSe tu zItAdiAtankAntA vividhAH spRzantiupatApayanti, dehaM bhavata iti gamyaM, akukUrjastatra visaheta, evaMvidhazca rajAMsi kSipayet purAkRtAni, zeSaM prAgvat // 18 // 776 // pahAya rAgaM ca taheva dosaM, mohaM ca bhikkhU sayayaM viyakkhaNe / meruva vAraNa akaMpamANe, parIsahe Ayagutte sahijA // 777 // prahAya-prakarSeNa tyaktvA, mohaM ca-mithyAtvahAsyAdirUpaM ajJAnaM vA, AtmanA guptaH-AtmaguptaH kUrmavat saMkucitasarvAgaH san , asahata parISahAniti sambandhaH, anuzAsanapakSe tu saheta parISahAn , anena parISahasahanopAya uktaH // 19 // 777 // kiMca aNunnae nAvaNae mahesI, na yAvi pUrya garihaM ca sNje| se ujubhAvaM paDivaja saMjae, nivANamaggaM virae uvei / / 778 // anunnato nAvanataH maharSiH, na cApi pUjAM gahAM ca pratIti zeSaH, asajat-saGgaM kRtavAn , tatra cAnunnatatvaM anavanatatvaM ca | het, bhAvata unnato hi pUjAM prati avanatazca gahA~ prati saGgaM kuryAt na tvanyathetibhAvaH, pUrvatrApi ruceniSedhaH uktaH, iha ca saGgasyeti pUrvasmAt vizeSaH, sa evaMguNaH, RjubhAvaM-AjavaM pratipadya-aGgIkRtya saMyataH nirvANamArga-samyagdarzanAdirUpaM virataH parISahe meruvanniprakampatA JainEducational For Private & Personal use only F i nelibrary.org Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samudrapAlIyama dhyayanam uttarA0 sannupaiti-prApnoti, tatkAlApekSayA ca vartamAnanirdezaH, anuzAsanapakSe tu na cApi pUjAM gahAM ca prati sajet-saGgaM kuryAt , sa || avacUrNiH iti sa evamAtmAnuzAsanaka RjubhAvaM pratipadya, zeSaM sarve prAgvat // 20 // 778 // // 174 // khA tataH sa tadA kIdRzaH kiM karotItyAhaarairaisahe pahINasaMthave, virae Ayahie pahANavaM / paramaTTapaehiM ciTThaI, chinnasoe amamo akiMcaNe // 779 // aratiratI saMyamAsaMyamaviSaye sahate, na tAbhyAM bAdhyata iti aratiratisahaH, prakSINasaMstavaH saMstavAhINo vA, saMstavazca pUrva*pazcAtparicayarUpo vacanasaMvAsarUpo vA gRhibhiH saha, pradhAnaH-sarvasaMyamo muktihetutvAt sa yasyAstyasau pradhAnavAn, paramaH pradhAno'rthaH-puruSArtho vA anayoH karmadhAraye paramArtho-mokSastasya sampadyate-gamyate yaistAni padAni-samyagdarzanAdIni suvyatyayAtteSu paramArthapadeSu tiSThati avirAdhakatayA asau chinnazokaH amamaH akiMcanaH, iha saMyamavizeSANAmAnantyAttadabhidhAyi| padAnAM punaH punarvacane'pi na paunarutyam // 21 // 779 // tathA vivittalayaNAI bhaija tAI, nirovalevAiM asNthddaaii| isIhiM cinnAI mahAyasehiM, kAraNa phAsijja parIsahAI // 780 // viviktalayanAni syAdirahitopAzrayarUpANi, ata eva nirupalepAni-abhiSvaGgarUpopalepavarjitAni bhAvato, drabyatastu tadartha aratiratisahnatA oxxxfototoXXX KokoKOKOKe-KOK // 174 // Jain Education Indian For Private & Personal use only Mainelibrary.org Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ w nopaliptAni, asaMskRtAni-bIjAdimiravyAptAni, ata eva ca nirdoSatayA RSibhizcIrNAni-AsevitAni mahAyazobhiH, aspRzat-soDhavAn parISahAn , tibyatyayAt sparzate vA, punaH parISahasparzanAbhidhAnamatizayakhyApanArtham // 22 // 780 // tato'pi sa kIdRgabhUdityAha so NANa( saNNANa pA0)nANovagae mahesI, aNuttaraM cariyaM dhammasaMcayaM / a(gu pA0 )NuttarenANadhare jasaMsI, obhAsaI sUrie vatalikkhe // 781 // sa samudrapAlanAmA muniH jJAnamiha zrutajJAnaM tena jJAnaM-avagamaH prakramAt yathAvakriyAkalApasya tenopagato-yukto jJAnajJAnopagataH caritvA-Asevya dharmasaJcayaM-kSAntyAdiyatidharmasamUha, ekArasyAlAkSaNikatvAd, anuttarajJAnaM kevalAkhyaM tad dhArayatItyanuttarajJAnadharaH, ata eva yazasvIva bhAsati-prakAzate sUryavat, antarikSe yathA byoni sUryo'vabhAsate tathA asAvutpannakevalaH // 23 // 781 // sampratyadhyayanArthamupasaMharaMstasyaiva phalamAha duvihaM khaveUNa ya punapAvaM, niraMga( ja pA0)Ne savao vippamukke / tarittA samuhaM va mahAbhavohaM, samuddapAle apuNAgamaM ge|782|| ttibemi // // samuddapAlijjaM // 21 // samudrapAlamuneH kevalam uttarA030 -X Jain Education a l For Privale & Personal use only KOainelibrary.org K X Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvividha-dvibhedaM ghAtikarmabhavopagrAhibhedena puNyapApa-zubhAzubhaprakRtirUpaM, aGgergatyarthatvAt niraGgaNaH-prastAvAt saMyamaM prati samudraavacUrNi:1XI nizcalaH, zailezyavasthAprApta ityarthaH, ata eva sarvato bAhyAdAntarAcca prakramAt abhiSvagahetorvipramuktaH, tIrthyA-ullaGghaya samudra-II pAlIyamamivAtidustaratayA mahAMzcAsau bhavaughazca-devAdibhavasamUhastaM, apunarAgamA gati-muktimityarthaH // 24 // 782 // dhyayanam // 175 // 21 // iti smudrpaaliiyaadhyynaavcuuriH|| 21 // munermukti gamanam *OXOXOXOXOXOXOXOXOKG // iti zrIuttarAdhyayane ekaviMzasya samudrapAlIyA dhyayanasya avacUriH samAptA // IKEKO-Ko-KO-Ko-Ko-KOKAROKAR // 175 // Jain Education For Privale & Personal use only air library og Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha dvAviMzaM rathanemIyamadhyayanam // anantarAdhyayane viviktacaryoktA, sA ca caraNe dhRtimataiva zakyate kartumato rathanemivaccaraNaM, tatra kathaJcidutpannavizrotasi. kenApi dhRtizcAdheyetyanenocyate (1050) soriyapuraMmi nayare, Asi rAyA mahaDDie / vasudevatti nAmeNaM, rAyalakkhaNasaMjue // 783 // ___ soria ityAdiSoDaza gAthAH sugamA eva, navaraM rAjalakSaNAni-cakrasvastikAGkuzAdIni tyAgasatyazauryAdIni vA taiH rathanemisaMyukto-yukto rAjalakSaNasaMyutaH, ata eva rAjetyuktam // 1 // 783 // XvaktavyatAyAM tassa bhajA duve Asi, rohiNI devai tahA / tAsiM duNhaMpi do puttA, iTThA (je) rAmakezavA // 784 // pUrva samudra vijayAditasya-vasudevasya bhArye dve abhUtAM, tayo rohiNIdevakyoH dvau putrau iSTau-vallabhI, abhUtAmitIhApi yojyate, iha rathanemi caritram vaktavyatAyAM kasya tIrthe jAtaH? iti saMzayApanodAya pUrva bhagavaccaritramAha, tatrApi tadvivAhAdiSUpayoginAM kezavAdInAM pUrvotpanatvena teSAM prathamamabhidhAnamiti bhAvanIyam // 2 // 784 // soriyapuraMmi nayare, Asi rAyA mahaDie / samuddavijae nAmaM, rAyalakkhaNasaMjue // 785 // tha punaH sauryapurAbhidhAnaM ca samudravijayavasudevayorekatrAvasthitidarzanArtha, iha ca rAjalakSaNAni-chatracAmarasiMhAsanAdIni api gRhyante // 3 // 785 // an For Private & Personal use only inbrary.org Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH rathanemI yamadhyayanam X // 176 // 22 10 XXXXXXXXXXXXX tassa bhajjA sivA nAma, tIse putto mhaayso| bhayavaM ariTTanemitti, loganAhe damIsare // 786 // daminAmupazaminAmIzvaro'tyantopazamavattayA damIzvaraH // 4 // 786 // | so'riTTaneminAmo a, lakkha(vaMja paa0)nnssrsNjuo| aTThasahassalakkhaNadharo, goyamo kAlagacchavI // 787 // prAkRtatvAt svarasya yAni lakSaNAni zauryagAmbhIryAdIni taiH saMyuto-yuktaH svaralakSaNasaMyutaH, aSTasahasralakSaNadharaH-aSTottarasahasrasaGgyazubhasUcakakarAdirekhAdyAtmakacakrAdilakSaNadhArakaH, gautamaH-gautamasagotraH, kAlakacchaviH-kRSNatvak // 5 // 787 // vajarisahasaMghayaNo, samacauraMso jhasodaro / tassa rAImaI kannaM, bhajaM jAyai kesavo // 788 // vajraRSabhanArAcasaMhananaH samacaturasrasaMsthAnaH jhapaH-matsyastadudaramiva tadAkAratayodaraM yasyAsI jhaSodaro, madhyapadalopI samAsaH, itazca gateSu dvArikApurI yaduSu, nihate jarAsindhuprativAsudeve prAptabharatArddharAjyaH kezavo yauvanasthe'riSTanemini samudravijayAdezato yadaceSTata tadAha-tasya ariSTanemino rAjImatI bhAryA, kartumiti zeSaH, yAcate kezavastajanakamiti prkrmH|| 6 // 788 // sA ca kIdRzItyAha aha sA rAyavarakannA, susIlA caarupehinnii| sabalakkhaNasaMpannA, vijusoAmaNippabhA // 789 // athetyupanyAse, rAjavara ugrasenaH tasya kanyA rAjJo vA tasyaiva varakanyA rAjavarakanyA, suSTu zIlaM-svabhAvo yasyAH sA ariSTanemyartha rAjImatyA yAcanam XXXXX Jain Education nal For Privale & Personal use only aMainelibrary.org Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suzIlA, cAru prekSituM-avalokituM zIlamasyAH sA cAruprekSiNI, nAdhodRSTitAdidoSaduSTA ityarthaH, vizeSeNa dyotate-dIpyata | iti vidyut sA cAsau saudAminI ca-tadvat prabhA yasyAH sA vidyutsaudaaminiiprbhaa||7|| 789 // atha yAJcAnantaramAha ahAha jaNao tIse, vAsudevaM mahaDDiyaM / ihAgacchau kumaro, jA se kannaM dadAmahaM / / 790 // janakastasyA rAjImatyAH, ihAgacchatu, subvyatyayAt yena tasmai dadAmi-vidhinopaDhaukayAmyaham // 8 // 790 // evaM ca pratipannAyAmugrasenena rAjImatyAmAsannena ca krauSTikyAdiSTe vivAhalagne yadabhUttadAha sahosahIhiM pahaviho, kykouuymNglo| divajuyalaparihio, AbharaNehiM vibhuusio|| 791 // sarvopadhibhiH-jayAvijayarddhivRddhyAdibhiH svapitaH-abhiSiktaH, kRtakautukamaGgala ityatra kautukAni-lalATamuzalasparzanAdIni maGgalAni-dadhyakSatarvAcandanavandanAdIni, sUtratvAtparihitaM divyaM yugalamiti prastAvAddaSyayugalaM yena sa parihitadivyayugalaH // 9 // 791 // mattaM ca gaMdhahatthi ca, vAsudevassa jiTThayaM / AruDho sohaI ahiyaM, sire cUDAmaNI jahA // 792 // vAsudevasya sambandhinamiti gamyaM, jyeSThameva jyeSThakamiti prazasyaM vRddhaM vA guNaH, paTTahastinamityarthaH, zobhate iti vartamAna| nirdezastatkAlApekSayA, zirasi cUDAmaNi-ziro'laGkAraratnaM yathA // 10 // 792 // aha UsieNa chattaNa, cAmarAhi ya sohio| dasAracakkeNa tao, sabao parivArie // 793 // XXXXXXXXXXXXX vivAhArthopakramaH Jain Education For Privale & Personal use only ainelibrary.org Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yama OTAS uttarA0 atha ucchritena-upadhRtena chatreNa cAmarAbhyAM ca zobhitaH, dazArhacakreNa ca-yadusamUhena ca // 11 // 793 // rathanemIavacUrNiH cauraMgiNIe seNAe, raiyAe jahakamaM / tuDiyANaM sanninAeNaM, diveNaM gagaNaM phuse / / 794 / / dhyayanam // 177 // | caturaMginyA-hastyazvapadAtiratharUpAGgacatuSTayAnvitayA senayA racitayA-nyastayA yathAkrama-yathAparipATi tUryANAM-mRdaGgapaTa 22 hAdInAM sanninAdena, samo bhRzArthatvAdatigADhadhvaninA divyena-pradhAnena, devAgamanasyApi tadA sambhavAt , devalokodbhavena vA, ArSatvAt gaganaspRzA-atiprabalatayA nabho'GgaNavyApinA, upalakSita iti gamyam // 12 // 794 // eyArisIi iDDIe, juie uttimAi ya / niyagAo bhavaNAo, nijAo vahipuMgavo 719 // tatra niruddha X praNinAM etAdRzyAnantarAbhihitarUpayA RddhyA-vibhUtyA, uttaratra cazabdasyeha yogAd dyutyA ca-dIptyA, cottamayA upalakSitaH darzanam XsannijakAdbhavanAt niryAto-niSkrAntaH, vRSNipuGgavo-yAdavapradhAno bhagavAnariSThanemirityarthaH // 13 // 795 // * aha so tattha nijato, dissa pANe bhayadue / vADehiM paMjarehiM ca, saMni( baddha pA0 )ruddhe sudukkhie // 796 // / tatazcAsau krameNa gacchan prApto vivAhamaNDapAsannadezaM, athAnantaraM sa tatra niryan-adhikaM gacchan dRSTyA prANAn-prANino rol // 177 // mRgalAvakAdIna bhayadrutAn-bhayatrastAn vATairiti vATakaiH-vRtivaraNDakAdiparikSiptadezarUpaiH paJjaraizca-bandhanavizeSaiH sanniruddhAngADhaM niyantritAn , ata eva suduHkhitAn // 14 // 796 // jIviyaMtaM tu saMpatte, maMsaTThA bhakkhiyavae / pAsittA se mahApaNNe, sArahiM iNamabbavI / / 797 // BXOXOX Jain Education For Privale & Personal Use Only Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prANiviSayaka praznottaraH tathA-jIvitAntaM-maraNaM samprAptAniva samprAptAna , atipratyAsannatvAttasya, mAMsArtha-mAMsanimittaM bhakSayitavyAn , yadvA 'mAMsena | mAMsamupacIyata' iti pravAdato mAMsamupacitaM yathA syAditi mAMsArtha bhakSayitavyAn avivekibhiriti zeSaH, dRSTvA, ko'rthaH ? uktavizeSaNaviziSTAn hRdi nidhAya sa ariSThanemiH, mahatI prajJA-prakramAnmatizrutAvadhijJAnAtmikA yasyAsau mahAprajJaH, XsArathiM-pravartayitAraM prakramAt gandhahastino, hastimityarthaH, yadvA ata eva tadA rathArohaNamanumIyata iti rathapravarttayitAram | // 15 // 797 // kassa(a) ime pANA, ee sa ( bahupANe0 pA0 )suhesiNo / vADehiM paMjarehiM ca, saMniruddhA ya acchahi ? // 798 // ___ kasyArthAd-hetoH ime prANA ete sarve, ime ityanenaiva gamyate ete iti punarabhidhAnamatisArdrahRdayatayA punaH punasta eva bhaga vato hRdi viparivartanta iti khyApanArtha, yadvA ime pratyakSAH, ete samIpataravartinaH, sukhaiSiNaH-sAtAbhilASiNaH sanniruddhAH, caH X| pUraNe, Asate // 16 // 798 // evaM ca bhagavatokteaha sArahI to bhaNai, ee bhaddA u paannigo| tujhaM vivAhakajaMmi, bhoAveDaM bahuM jaNaM // 799 // atha ca bhagavadvacanAnantaraM bhadrA eva-kalyANA eva, nanu zRgAlAdivat kutsitAH, anaparAdhitayA vA bhadrAH, tava vivAhakArye bhojayituM, anena yaduktaM kasyAditi tatpratyuttaramuktam // 17 // 799 // Jain Education anal For Privale & Personal use only A jainelibrary.org Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH rathanemI yamadhyayanam // 178 // XXXXXXXXXXXXX itthaM sArathinokte yadbhagavAn kRtavAMstadAha soUNa tassa vayaNaM, bahupANiviNAsaNaM / ciMtei se mahApanne, sANukose jiehi u|| 800 // tasya sAratheH bahUnAM prANAnAM vinAzanaM-hananamadabhidheyaM yasmin tadbahuprANavinAzanaM sa bhagavAn sAnukrozaH-sakaruNaH jIveSu, tuH pUraNe // 18 // 800 // jai majjha kAraNA ee, hammaMti(hammihaMti pA0) subaha jiyaa| na me eyaM tu nissesaM, paraloge bhavissaI / / 801 // mama kAraNAd-hetorete hanyante, haniSyanta ityarthaH, subahavo jIvAH, etajjIvahananaM, turevArthaH netyanena yojyate, tato na tu-naiva niHzreyasaM-kalyANaM paraloke bhaviSyati, pApahetutvAdasyeti bhAvaH, bhavAntareSu ca-paraloke bhIrutvasyAtyantamabhyastatayA evamabhidhAnaM, anyathA bhagavatazcaramadehatvAdatizayajJAnitvAcca kuta evNvidhcintaa'vsrH|| 19 // 801 // evaM ca jJAtasvAmyAkUtena sArathinA mociteSu sattveSu paritoSato'sau yatkRtavAMstadAha so kuMDalANa juyalaM, suttagaM ca mhaayso| AbharaNANi ya savANi, sArahissa paNAmaI // 802 // sUtrakaM ca-kaTIsUtrakaM, arpayatIti yogaH, AbharaNAni ca-zeSANi sarvANIti gamyam // 20 // 802 // maNapariNAmoakao, devAya jahoiyaM samoinnA (vaiyA paa0)| sabiDDIi saparisA, nikkhamaNaM tassa kaauNje||803|| tatazca manaHpariNAmazca-abhiprAyaH kRto, niSkramaNaM pratItigamyaM, devAzca yathocitaM-aucityAnatikrameNa samavatIrNAH, cakArAbhyAM ceha samuccayArthAbhyAmapi tulyakAlatAyA dhvanyamAnatvAt tadaiveti gamyate, sarvA-samastavibhUtyA, sa pariSado XXXXXXXXX prANigaNanimocanam // 178 // Xo Jain Education a l For Privale & Personal use only Invejainelibrary.org Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAhyamadhyAbhyantaraparSattrayopetA niSkramaNamiti-prakramAnniSkramaNamahimAnaM tasya bhagavato'riSThaneminaH kartu, je iti pUraNe // 21 // 803 // devamaNussaparikhuDo, sIbiyAraNaM tao smaaruuddho| nikkhamiya bAragAo, revayayaMmi Thio bhayavaM // 804 // zibikAratna-devanirmitamuttarakurunAmakamiti gamyate, tataH tadanantaraM samArUDho-adhyAsInaH, niSkramya-nirgatya dvArikAtaH raivataka-ujayante sthitaH / / 22 // 804 // tatrApi kataraM pradezaM prAptaH sthitazcetyAhaujANe saMpatto, oinno uttamAu siiyaao| sAhassIe parivuDo, aha nikkhamai u cittAhi // 805 // udyAnaM-sahasrAmravananAmakaM prAptaH, tatra ca avatIrNaH zibikAtaH, sahasreNa puruSANAmiti gamyaM parivRtaH, atha-anantaraM niSkAmati-zrAmaNyaM pratipadyate, tuH pUraNe, citrAsu-citrAnAmni nakSatre // 23 // 805 // kathamityAhaahaso sugaMdhagaMdhie, turiyaM muakuNcie| sayameva lucaI kese, paMcaTThAhiM (pra. dvAhiM, muTThIhiM) smaahio||806|| / sugandhigandhikAn tvaritaM-zIdhaM mRdukakuJcitAn-komalakuTilAn svayameva luJcati-apanayati paJcamuSTibhiH, samAhitaH| samAdhivAn , sarva sAvadyaM mamAkartavyamiti pratijJArohaNopalakSaNametat / iha tu vandikAcAryaH satvamocanasamaye sArasvatAdibodhanabhavanagamanamahAdAnAnantaraM niSkramaNAya purInirgamanamavarNayat // 24 // 806 // XXXXXXXXXXXXX neminAthaprabhorniSka maNam Jain Education LEDional For Privale & Personal use only oildrjainelibrary.org Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH SEXOXo rathanemI. 22 vAsudevo aNaM bhaNaI, lattakesaM jiiMdiyaM / icchiyamaNorahe turiyaM, pAvasU taM damIsarA ! // 807 // evaM cAttadIkSe bhagavati gAthAtrayaM spaSTaM, vAsudevaH, cazabdAt balabhadrasamudravijayAdayazca, luptakezaM-apanItaziroruha, IpsitaH-18 yama* abhilASitaH sa cAsau manorathazca bhagavanmanorathaviSayatvAnmuktirUpo'rtha IpsitamanorathastaM, tvaritaM prApnuhi tvam // 25 // 807 // X dhyayanam nANeNaM dasaNeNaM ca, caritteNaM taveNa ya / khaMtIe muttIe vaddhamANo bhavAhi ya // 808 // varddhamAno-vRddhibhAga bhava, cazabda AzIrvAdAntarasamuccaye // 26 // 808 // evaM te rAmakesavA, dasArA ya bahu jnnaa| ariTTanemi vaMdittA, aigayA bAragAuriM / / 809 // rAjImatyA evaM-uktaprakAreNa vanditvA-stutveti yogaH, iha caivaMvidhAzIrvacasAmapi guNotkarSasUcakatvena stavanarUpatvamaviruddhamiti dIkSAgrahaNabhAvanIyaM, dazAharhAH, casya bhinnakramatvAt bahavo janAzca atigatAH-praviSTAH dvArakApurIm // 27 // 809 // manorathaH kIdRzI satI rAjImatI kimaceSTatetyAha soUNa rAyakannA, paJcajja sA jiNassa u / NIhAsA u nirANaMdA, sogeNa u samucchiyA / / 810 // gAthAtrayaM spaSTameva, navaraM nigatA hAsAt nirhAsA, casya bhinnakramatvAt nirAnandA ca, zokena smvhtaa-avssttbdhaa||28||810|| rAImaI viciMtei, ghiratthu mama jIviyaM / jA'haM teNa paricattA, seyaM pabaiuM mama / / 811 // // 179 // dhigastu mama jIvitamiti svajIvitanindodbhAvakaM vacaH, yA'haM tena parityaktA iti svedahetUpadarzakaM, tataH zreyaH-atizayaprazasya, * pravajitu-pravrajyAM pratipattuM mama, yena anyajanmanyapi naivaMduHkhabhAginI bhaveyamiti bhAvaH // 29 // 811 // Jain Education betonal For Private & Personal use only Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ******* itthaM cAsau tAvadasthitA yAvadanyatra pravihRtya tatraiva svAmyagAt, tata utpannavairAgyA kiM kRtavatItyAha aha sA bhamarasaMnibhe, kuccphnngppsaahie| sayameva luMbaI kese, dhiimaMtI vavassiyA / / 812 // athAnantaraM sA rAjImatI bhramarasannibhAn kRSNatayA kUrce- gUDhakezonmohako vaMzamayaH, phanakaH - kaGkatakastAbhyAM prasAdhitAH saMskRtA ye tAn kUrcaphanakaprasAdhitAn svayameva-Atmanaiva luJcati - apanayati, svAmyanujJayeti gamyaM, kezAn dhRtimatI vyavasitA - adhyavasitA satI, dharmaM kartumiti zeSaH // 30 // 812 // vAsudevo a NaM bhaNai, luttakesiM jiiMdiyaM / saMsArasAgaraM ghoraM, tara kanne ! lahuM huM // 813 // tatpravrajyApratipattau vAsudevagAthA spaSTA, navaraM tara ullaGghaya laghu-tvaritaM tvaritaM sambhrame dvirvacanam // 31 // 813 // taduttaravaktavyatAmAha sA pavaIyA saMtI, pavAvesI tahiM bahuM / sayaNaM pariyaNaM ceva, sIlavaMtA bahussuA // 814 // gAthAH 4 spaSTA eva, navaraM sA rAjImatI prAvItrajat - prabrAjitavatI tasyAM dvArakApuri // 32 // 814 // giriM revayayaM jaMtI, vAseNollA u aMtarA / vAsaMte aMdhyAraMmi, aMto layaNassa sA ThiyA // / 815 / / raivatakaM-ujjayantaM yAntI - gacchantI, svAmivandanArthamiti gamyaM, varSeNa-vRSTyA ArdrA- stimitasarvacIvarA, antarA - arddhapathe, varSAta nIrade iti gamyaM, andhakAre - aprakAze, kasmin ? - antaH - madhye layanasya - guhAyAH sA sthitA, asaMyamabhIrutayeti gamyam / / 33 / / 815 / Jain Educatiomational ************** guhAyAM rAjImatyA gamanam ww.jainelibrary.org Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rathanemI yamadhyayanam 22 uttarA0 cIvarANi visAraMtI, jahA jAyatti paasiyaa| rahanemI bhaggacitto, pacchA diTTo atIivi // 816 // avacUrNiHX tatra cIvarANi-saGghAvyAdivastrANi vistArayantI, ata eva yathA jAtA-anAcchAditazarIratayA janmAvasthopamA ityevaMrUpAM // 18 // dRSTvA rathanemiH-svAmibhrAtA muniH bhagnacittaH-bhagnapariNAmaH, prakramAtsaMyama pratyabhUditi gamyaM, pazcAt dRSTazca tayA rAjImatyA, apiH punararthaH, prathamapraviSTairhi nAndhakAre kiJcidRzyate, anyathA hi varSaNasambhavAdanyAnyaguhAsu gatAsu zeSasAdhvISu ekAkinI | pravizedapi na tatreyamiti bhAvaH // 34 // 816 // bhIyA ya sA tahiM da8, egate saMjayaM tayaM / bAhAhiM kAu saMguppha, vevamANI nisIyaI // 817 // bhItA ca mA kadAcidasau mama zIlabhaGgaM vidhAsyatIti, tasmin-layane dRSTvA ekAnte-vivikte takaM-rathanemi, tataH kiM | kRtavatyasAvityAha-bAhubhyAM kRtvA saGgopaM-parasparavAhugumphanaM-stanopari markaTabandhamityarthaH, vepamAnA-zIlabhaGgabhayAtkampamAnA niSIdati-upavizati, tadAzleSAdiparihArArthamiti bhAvaH // 35 // 817 // aha so'vi rAyaputto, smuddvijyNgo| bhIyaM paveviraM daTuM, imaM vakkamudAhare / / 818 // atrAntare ahetyAdi gAthAtrayaM, so'pi punaH rAjaputro rathanemiH, bhItAM prakramAt rAjImatI udAharat-uktavAn // 36 // 818 // kiM tadityAharahanemI ahaM bhadde !, surUve! cArubhAsiNI! / mamaM bhayAhi suaNu !, na te pIlA bhavissaI // 819 // rathanemepracittatA // 18 // Jain Education For Private & Personal use only Sajainelibrary.org Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rathanemirahamiti, anenAtmani rUpavattvAdyabhimAnataH svaprakAzanaM, tasyA abhilASotpAdanArtha vizvAsahetumanyazaGkAnirAsArtha vA khanAmAkhyAnaM, mAM bhajasva-sevasva, sutanu ! na te-tava pIDA-bAdhA bhaviSyati, sukhahetutvAd viSayAsevanasyeti bhAvaH, yadvA tAM sasambhramAM dRSTvA evamAha-mA mA bhaiSIH sutanu ! yato na te kasyacidiha pIDAhetorabhAvAt , pIDAzaGkayA ca bhayaM syAdityevamuktam // 37 // 819 // ehi tA bhujimo bhoge, mANussaM khu sudullahaM / bhuttabhogA puNo pacchA, jiNamaggaM carissimo // 820 // ehi-Agaccha, tasmAttAvadvA mAnuSyaM, khuriti nizcitaM, sudurlabhaM, tadetadavAptAvidamapi tAvadbhogarUpamasya phalaM upabhukumahe ityarthaH, bhuktabhogAH punaH pazcAdvArdhikye jinamArga-jinoktamuktipathaM crissyaamH||38||820|| tato rAjImatI kimaceSTatetyAha daDhuNa rahanemi taM, bhaggujjoyaparAiyaM / rAImaI asaMbhaMtA, appANaM saMvare tahiM // 821 // gAthAH 7 spaSTA eva, navaraM bhagnodyogaH-apagatotsAhaH, prastAvAt saMyame sa cAsau parAjitazca strIparIpaheNa bhagnodyogaparAjitastaM, asambhrAntA nAyaM balAdakArye pravartayitetyabhiprAyeNAtrastA, AtmAnaM samavArIt-AcchAditavatI cIvarairiti gamyaM, | tasmin-layanamadhye // 39 // 821 // ___ aha sA rAyavarakannA, suTTiyA niyamabae / jAI kulaM ca sIlaM ca, rakkhamANI tayaM vade / / 822 // susthitAH-nizcalAH niyamavrate-iMdriyanoindriyaniyame pravrajyAyAM ca, rakSantI, zIladhvaMse kadAcidasyA evaMvidhaiva jAtiH kulaM ceti sambhAvanayA te api vinAzite syAtAmityevamuktam // 40 // 822 // rathanemiprati rAjImatyAH zIlarakSaNAtmakaM vacaH DXXX RXXXX uttarA031 Jain Educa t ional For Privale & Personal use only w.jainelibrary.org Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 18 // rathanemI yamadhyayanam 22 viSayA jai'si rUveNa vesamaNo, lalieNa nlkuubro|thaavi te na icchAmi, jai'si sakkhaM puraMdaro // 823 // yadi asi-bhavasi rUpeNa-AkArasaundaryeNa vaizramaNaH-dhanadaH, lalitena-savilAsaceSTitena nalakUbaro-devavizeSaH, te iti tvAM, sAkSAt purndrH||41|| 823 // aparaM ca dhiratthu te jaso kAmI !, jo taM jIviyakAraNA / vaMtaM icchasi AveDaM, seyaM te maraNaM bhave // 824 // __dhigastu te-tava, pauruSamiti gamyaM, yazaHkAminniva-kIrtyabhilASin , durAcAravAJchitayA, yadvA dhigastu te yazaH, kulasambhavodbhavaM, kAmin-bhogAbhilASin , yastvaM jIvitakAraNAd-asaMyamajIvitahetoH vAntaM yatazca zRgAlairapi tyaktaM tadicchasyApAtuM, yathA hi-kazcit vAntamApAtumicchatyevaM tvamapi dIkSAgrahaNena tyaktAn bhogAn punarApAtumivApAtuM-bhoktumicchasi, ataH zreyaHkalyANaM te maraNaM bhavet , na tu vAntApAnam // 42 // 824 // __ ahaM ca bhogarAyassa, taM ca'si aNdhgvnnhinno| mA kule gandhaNA homo, saMjamaM nihuo cara // 825 // caH pUraNe, bhojarAjasya-ugrasenasya, tvaM cAsi andhakavRSNeH kule jAtaH ityubhayatra zeSaH, atazca mA-niSedhe, kule-anvaye | gandhanAnAM-sarpavizeSANAM homutti-bhUva tacceSTitAnukAritayeti bhAvaH, te hi vAntamapi viSaM jvaladvahnipAtabhIrutayA punarApibanti, | tarhi kiM kRtyamityAha-saMyamaM nibhRtaH-sthiraH saMzcarasva-Asevasva // 43 // 825 // | jai taM kAhisi bhAvaM, jA jA dicchasi naario| vAyAviddhava haDo, aTTiappA bhavissasi // 826 / / *-*6XOXOXOXOXOXOX-60*6*6 bhilASAd maraNaM zreyaH 181 // Jain Education a l Taniainelibrary.org Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KOXOXOXOXoxoxoxoxoxoXAXE yadi tvaM kariSyasi bhAvaM prakramAdbhogAbhilASarUpaM, yA yA drakSyasi tAsu tAsu iti gamyaM, tataH kimityAha-vAtenAviddhaH-samantAt tADito-bhramita ityartho vAtAviddho haTho-vanaspativizeSaH, sa ivAsthitAtmA-caJcalacittatayA asthirasvabhAvaH, bhaviSyati // 44 // 826 // govAlo bhaM(daM pA0)DavAlo vA, jahA taddavANissaro / evaM aNIsaro taMpi, sAmannassa bhavissasi // 827 / / gopAlo-yo gAn pAlayati, bhANDapAlo vA-yaH parakIyabhANDakAni bhATakAdinA pAlayati, yathA tadravyasya gavAdeH satatarakSaNIyasyAnIzvaraH-aprabhuH, viziSTatatphalopabhogAbhAvAt , evaM munIzvara ! tvamapi zrAmaNyasya bhaviSyasi, bhogAbhilASato viziSTatatphalAbhAvAt iti bhAvaH // 45 // 827 // evaM tayokte rathanemiH kiM kRtavAnityAha tIse so vayaNaM succA, saMjaIe subhAsiyaM / aMkuseNa jahA nAgo. dhamme sNpddivaaio|| 828 // tasyAH-rAjamatyAH sa rathanemiH vacanaM pUrvoktAnuziSTirUpaM zrutvA saMyatyAH suSTu saMvegajanakatvena bhASitaM-uktaM subhASitaM, aGkuzena yathA nAgaH-hastI, pathIti zeSaH, evaM dharme-cAritradharme saMpratipAtitaH-saMsthitaH, tadvacasaiveti gamyam // 46 // 828 // maNagutto vayagutto, kAyagutto jiiNdio| sAmannaM nicalaM phAse, jAvajIvaM daDhavao / / 829 // tatazca zrAmaNyaM nizcalaM-sthiraM aspAkSId-AsevitavAn , zeSaM spaSTam / / 47 // 829 // ubhayorapyuttaravaktavyatAmAhauggaM tavaM carittA NaM, jAyA dunnivi kevalI / savvaM kammaM khavittA NaM, siddhiM pattA aNuttaraM // 830 // | rAjImatyA vacanena rathanemeIDhatA ArAdhanAntamubhayorapi siddhatA ca / JainEducation For Private & Personal use only Pw.jainelibrary.org Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 182 // 22 ugraM tapaH-karmazatrudAruNatayA caritvA jAtI-bhUtau, dvAvapi rathanemi-rAjImatyau kevalinau, sarva karma-bhavopagrAhi kSapayitvA A | rathanemIsiddhi prAptI anuttarAM, anayozca catvAri varSazatAni kevaliparyAya iti, evaM varSAdhikanava varSazatAni sarvAyurabhUt // 48 // 830 // x yamasamprati bhagnapariNAmatayA mA bhUt kasyacit rathanemau avajJetyAha dhyayanam evaM kareMti saMvuddhA, paMDiyA paviyakkhaNA / viniyaTaeNti bhogesuM, jahA so purusottmo|| 831 // ttibemi // ||rhnemijN // 22 // evaM vakSyamANaM kurvanti sambuddhA bodhilAbhataH paNDitA buddhimattvena pravicakSaNA:-prakarSaNa zAstrajJatayA, kimityAha-vizeSeNa uttamapuruSA kathaJcidvizrotasikotpattAvapi tannirodhalakSaNena nivartante bhogebhyaH, yathA sa puruSottamo rthnemiH||49|| 831 // bhogAnniiti rthnemiiyaadhyynaavcuuriH|| XXXXXXXXX vartante XXXXXXXXXX // iti zrIuttarAdhyayane dvAviMzasya rathanemIyA-1 dhyayanasya avacUriH smaaptaa|| // 182 // hai Jain Education Interational For Privale & Personal use only Jelanelibrary.org Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha trayoviMzatitamaM kezigautamIyamadhyayanam / FoXXXXXXXXXXX anantarAdhyayane kathaJcidutpannavizrotasi kenApi rathanemivat dhRtizcaraNe kAryetyuktaM, iha tu pareSAmapi cittaviplatimupalabhya kezigautamavat tadapanayanAya yatitavyamityAzayena yathA ziSyasaMzayotpattau kezipRSTena gautamena dharmastadupayogi ca liGgAdi varNitaM tathA''ha, asya kezigautamIyaM nAma (6051) jiNe pAsitti nAmeNaM, arahA logapUie / saMvuddhappA ya savvannU, dhammatitthayare jiNe (arihA loyvissue| sabannU sacadaMsI ya, dhammatitthassa desae paa0)|| 832 // jinaH-parISahopasargajetA pArzva iti nAmnA'bhUditi zeSaH, sa cAnyo'pi syAdityAha-arhan-tIrthakRt , ata eva loka-1 pUjitaH, sambuddhaH-tattvAvagamavAnAtmA yasya sa sambuddhAtmA, sa cAnutpannakevalo'pi syAdata Aha-sarvajJaH-sarvadravyaparyAyavit dharma eva tIryate bhavAmbhodhiraneneti tIrtha tatkaraNazIlo dharmatIrthakaraH, jinaH-jitasakalakarmA // 1 // 832 // tataH kimityAha tassa logapaIvassa, Asi sIse mahAyase / kesI kumArasamaNe, vijAcaraNapArage // 833 // FOXXXXXXXXXXXX adhyayanopakrame pArzva Jain Education tonal For Privale & Personal use only Mw.jainelibrary.org Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH KON kezigItamIyamA dhyayanam // 183 // 23 gAthAtrayaM, tasya-pArzvanAmnaH, lokasya pradIpa iva pradIpastadgatasarvavastuprakAzakatayA tasya AsIt , ziSyaH kezI-kezinAmA kumArazcAsAvapariNItatayA zramaNazca-tapasvitayA kumArazramaNaH, vidyA-jJAnaM, caraNaM-cAritraM vidyAcaraNe tayoH jJAnacAritrayoH pAragaH-paryantagAmI vidyAcaraNapAragaH // 2 // 833 // ohinANasue buddhe, siissNghsmaaule| gAmANugAma rIyaMte, se'vi sAvatthi(pra0sAvatthinayari)mAgae // 834 // suvyatyayAd avadhijJAnazrutAbhyAM "maipuvaM jeNa suaM" ityAgamAnmatipUrvakatayA zrutasya, matyA ca buddhaH-avagatatattvaH, ziSyANAM saGghana-samUhena samAkulaH-parivRtaH ziSyasaGghasamAkulaH, rIyamANaH-viharan zrAvastInAmnI nagarImAgataH // 3 // 834 // tiMduyaM nAma ujjANaM, taMmi nayaramaMDale / phAsue sijasaMthAre, tattha vAsamuvAgae // 835 // tasyAH-zrAvastyAH nagaramaNDale-puraparisare, prAsuke-svAbhAvikAgantukajIvarahite, kvetyAha-zayyA-vasatistasyAM saMstArakaHzilAphalakAdistasmin zayyAsaMstArake, tatreti tindukodyAne vAsaM-avasthAnaM upaagtH-praaptH||4|| 835 // atrAntare yadabhUttadAha aha teNeva kAleNaM, dhammatitthayare jiNe / bhayavaM vaddhamANutti, savvalogaMmi vissue / / 836 // gAthAcatuSTayaM spaSTameva, navaraM atheti vaktavyatAntaropanyAse, subvyatyayAt tasminneva kAle varddhamAnanAmnA abhUditi zeSaH, vizrutaH-vikhyAtaH // 5 // 836 / / kezikumArasya zrAvastyAmAgamanam 6XXOXOXOXOXOXOXOX // 183 // Jain Education ona For Privale & Personal use only jainelibrary.org Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6XOXOXOXOXOXXX tassa logappaIvassa, Asi sIse mahAyase / bhayavaM goyame nAma, vijAcaraNapArage // 837 // gautamanAmeti gotrnaamtH||6|| 837 // bArasaMgaviU buddhe, sIsasaMghasamAule / gAmANugAma rIyaMte, se'vi sAvatthimAgae // 838 // dvAdazAGgavit, so'pi gautamanAmA bhagavAn // 7 // 838 // kuDhagaM nAma ujANaM, taMmi nyrmNddle| phAsue sijasaMthAre, tattha vAsamuvAgae / / 839 // ihApi tasyAH-zrAvastyAH tatra koSThagodyAne // 8 // 839 // __ tataH kimajanItyAha kesIkumArasamaNe, goyame a mahAyase / ubhao'vi tattha vihariMsu, allINA susamAhiyA // 840 // kesItyAdigAthApaJcakaM, ubhAvapi-kezigautamau, tatra zrAvastyAM, vacanavyatyayAd vyahASTI-vihRtavantau, AlInau-manovA kkAyaguptau Azritau vA prakramAt tasyAmeva puri, yadvA alInau-pRthagavasthityA parasparaM azliSTau, susamAhitI-suSTu jJAnAdisamAdhi gatau // 9 // 840 // ubhao sIsasaMghANaM, saMjayANaM tavassiNaM / tattha ciMtA samuppannA, guNavaMtANa tAiNaM // 841 // ubhayoH-dvayoH kezigautamayoH ziSyasaGghAnAM tapasvinA-viziSTatapo'nvitAnA, tatra zrAvastyAM cintA-vakSyamANavikalpA, | guNAH-samyagdarzanAdayastadvatAM, tAyinAM trAyiNAM vA // 10 // 841 // KeXXXXXXXXXXXX zrAvastyAM kezigautamayovicaraNam JainEducation For Private & Personal use only jainelibrary.org Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezigautamIyamadhyayanam uttarA0 cintAsvarUpamAhaavacUrNiH | keriso vA imo dhammo, imo dhammo va keriso? / AyAradhammappaNihI, imA vA sA va kerisI? // 842 // kIdRzaH-kiMsvarUpaH, vA-vikalpe punararthe vA, ayaM-asmatsambandhI, dharmaH-mahAvratAtmakaH, dharmazabdAgrasthavAzabdasya bhinn||184||X kramatvAt ayaM vA dRzyamAnagaNabhRcchiSyasambandhI dharmaH kIdRzaH?, AcAro-veSadhAriNAdiko bAhyaH kriyAkalApa ityarthaH, sa eva dharmastasya praNidhiH-vyavasthApanaM AcAradharmapraNidhiH, prAkRtatvAdayaM vA asmatsaMbandhI, prAkRtatvAt sa vA dvitIyayatisatkA, asmAkaM amISAM ca sarvajJokta eva dharmastatkimasyaitatsAdhanAnAM ca bheda ityetad jijJAsAmahe iti bhAvaH // 11 // 842 // uktAmeva cintA vyaktIkartumAhacAujAmo a jo dhammo, jo imo pNcsikkhio| desio vaddhamANeNaM, pAseNa ya mahAmuNI // 843 // cAturyAmo-mahAvratacatuSTayAtmako yo dharmo dezitaH-kathitaH pArzvaneti sambandhaH, cakArasya prazleSAdyazcAyaM paJca zikSA:prANAtipAtAdiviramaNopadezAtmikA saJjAtA yasmin asau paJcazikSitaH, tArakAderAkRtigaNatvAdivat pratyayaH, varddhamAnena dezita iti yogaH, subvyatyayAt mahAmunItyubhayorapi vizeSaNaM, mahAmunInAM ca, anayorvizeSe kiM nu kAraNamityuttareNa sambandhaH, PA anena dharmaviSayaH saMzayo vyktiikRtH||12|| 843 // sampratyAcAradharmapraNidhiviSayaM tamevAbhivyanaktiacelago a jo dhammo, jo imo sNtruttro| egakajapavannANaM, visese kiM nu kAraNaM? // 844 // exoxoxoxox-oXXXo caturyAmapaJcamahAvratarUpadharme kiM kAraNam // 184 // Jain Education india For Privale & Personal use only Binelibrary.org Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ FoXXXXOXOXOXOXOXOXOXOXO acelakaH-avidyamAnacelakaH kutsitazcalako vA, yo dharmo varddhamAnena dezita ityapekSyate, tathA pUrvavat yazcAyaM sAntarANizrIvIrasatkayativastrApekSayA kasyacitkadAcit mAnavarNavizeSataH savizeSANi uttarANi ca-mahAya'tayA pradhAnAni prakramAd vastrANi yasmin asau sAntarottaradharmaH, pArzvana dezita itIhApyapekSyate, ekaM kArya-muktilakSaNaM phalaM tadartha prapannaupravRttAvekakAryaprapannau tayoH, prakramAt pArzvavarddhamAnayoH, vizeSe-uktarUpe kimiti saMzaye nu-vitarke kAraNaM hetuH, "kAraNabhede hi kAryabhedasambhava" iti bhAvaH // 13 // 844 // evaM ziSyacintotpattau tau yad akArTA tadAha aha te tattha sIsANaM, viNNAya paviyakkiyaM / samAgame kayamaI, ubhao kesigoyamA // 845 // athAnantaraM tau-kezigautamI, tatra zrAvastyAM prakarSaNa vitarkitaM-vikalpitaM pravitarkitaM, samAgame-mIlake kRtamatI abhUtAmiti zeSaH, dvau // 14 // 845 // tatazca goamo paDirUvannU, sIsasaMghasamAule / jiheM kulamavikkhaMto, tiMduyaM vnnmaago|| 846 // pratirUpaH-pratirUpavinayo yathocitapratipattirUpastaM jAnAtIti pratirUpajJaH, jyeSThaM prathamabhAvitayA kulaM-pArzvanAthasantAnaM apekSamANo-gaNayan tindukvnmaagtH||15|| 846 // Xoxoxoxoxoxoxox sAdhUnAM saMzayavyavacchedArtha gautamakhAminaH tindukavanagamanam Jain Education na For Privale & Personal use only adjainelibrary.org Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SIXEX uttarA0 avacUrNiH kezigautamIyamadhyayanam 23 dvayormilanam XXXXXXoxox kesI kumArasamaNe, goamaM dissamAgayaM / paDirUvaM paDivattiM, sammaM saMpaDivajaI // 847 // keziH gautamaM dRSTvA AgataM-prAptaM pratirUpAM-ucitAM pratipatti-abhyAgatakarttavyarUpAM samyag sampratipadyate-aGgIkaroti | // 16 // 847 // pratipattimevAha palAlaM phAsuaMtattha, paMcamaM kusataNANi ya / goyamassa nisijAe, khippaM saMpaNAmae // 848 // palAlaM, prAsukaM-vigatajIvaM tatra-tindukodyAne, vacanavyatyayAt paJcamAni-pazcasaGkhyApUraNAni kuzatRNAni cAdanyAnyapi sAdhuyogyAni tRNAni, paJcamatvaM caiSAM palAla 4 bhedApekSayA, te cAmI-"sAlI 1vIhI 2 kuddava 3 rAlaga 4 raNNe taNAI 5 c|" niSadyAyai-upavizanArtha kSipraM samarpayati // 17 // 848 // tau ca tatropaviSTau yathA pratibhAtastathAha kesI kumArasamaNe, goame ya mahAyase / ubhao nisannA sohaMti, caMdasUrasamappahA / / 849 // spaSTaM, navaraM dvau zobhete, caMdrasUryavat prabhA-chAyA yayostau tathA-caMdrasUryopamAvityarthaH // 18 // 849 // tayoH saGgame yadabhUttadAhasamAgayA bahu tattha, pAsaMDA kougAsiyA(migA paa0)| gihatthANa aNegAo, sAhassIo samAgayA // 850 // // 185 // Jain Education national For Private & Personal use only Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XXXX gAthAdvayaM, samAgatAH - militAH, pASaNDaM - vrataM tadyogAt pASaNDAH - zeSavratinaH kautukAnmRgA iva mRgA ajJatvAt, prAkRtatvAdamitakautukAvA, naikAni, sUtratvAtsahasrANi // 19 // 850 // devadANavagaMdhavvA, jakkharakkhasakiMnarA / ahissANa ya bhUANaM, Asi tattha samAgamo // 851 // devAH - jyotiSkavaimAnikAH, dAnavAH - bhavanapatayo gandharvA hi vyantaravizeSAH, samAgatA iti pUrveNa sambandhaH, ete tvanantaramadRzyavizeSaNAd dRzyA grAhyAH, tathA adRzyAnAM ca bhUtAnAM - kelI kilavyaMtaravizeSANAM AsIt samAgamaH - mIlakaH // 20 // 851 // samprati tayorjalpamAha - pucchAmi te mahAbhAga !, kesI goyamamabbavI / tao kesiM buvaMtaM tu, goyamo iNamabbavI // 852 // gAthAdvayaM, pRcchAmi-praznayAmi te tvAM mahAbhAga ! atizayAcintyazakte ! abravIt uktavAn tatastadvacanAnantaraM, toH punararthasyeha sambandhAt keziM punarbuvantaM - abhidadhatam // 21 // 852 / / puccha bhaMte ! jahicchaM te, kesiM goyamamabbavI / tao kesI aNunnAe, goamaM iNamabbavI // 853 // icchAyA anatikrameNa yathecchaM yadavabhAsate ityarthaH, subvyatyayAt gautamo'bravIt, anujJAtaH - anumato gautameneti prakramaH zeSaM spaSTam || 22 || 853 // Jain Educationtional yaccAsau gautamaM pRSTavAMstadAha cAujjAmo a jo dhammo, jo imo paMcasikkhio / desio vaddhamANeNaM, pAseNa ya mahAmunI // / 854 // aX-X-6*-6******* dvayormilane devAdInAmA gamanam jainelibrary.org Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 KO-Ko-Ko-KOKO // 186 // kezi KO XOXOXOXOXOXOXXXXXX atra ca kezipRSTArthasaMgrAhakadvAragAthAtrayamidaM-"sikkhAvae a1liMge 2 a, sattUNaM ca parAjae 3 / pAsAvagattaNe cevara | kezigau4, taMtuddharaNabaMdhaNe 5 // 1 // agaNiNibAvaNe 6 ceva, tahA duTThassa niggahe 7 / tahA pahaparinnAya 8, mahAsoanivAraNe tmiiym9||2|| saMsArapAragamaNe 10, tamassa ya vighAyaNe 11 / ThANovasaMpayA ceva 12, evaM bArasasU kamo // 3 // (utta0ni0 | dhyayanam | gA0 455-57)" zikSAtratadvAramAha-cAturyAmo-hiMsAnRtasteyaparigraho(bahidhoM)paramAtmakabatacatuSTayAtmakaH, paJcazikSitaH sa 23 | eva maithunvirmnnaatmk-pnycvrtshitH|| 23 // 854 // | egakajapavannANaM, visese kiM nu kAraNaM ? / dhamme duvihe mehAvI, kahaM vippaccaona te ? // 855 // itthaM ca dharme-sAdhudharme dvividhe-dvibhede, he medhAvin !, kathaM vipratyayaH-anAzvAsaH, na te-tava, tulye hi sarvajJatve kiM* kumArasya kRto'sau mato-bheda iti bhaavH|| 24 // 855 // dvAdazaprane prathamapraznaH1 evaM kezinokte tao kesiM buvaMtaM tu, goyamo iNamavvavI / pannA samikkhae dhammatattaM tattaviNicchiyaM // 856 // gAthAdvayaM, tataH-tadanantaraM keziM bruvantameva-jalpAdanuparatameva, anenAparAtizayamAha-kiM tadabravIdityAha, prajJA-buddhiH // 186 // samIkSyate-samyak pazyati, kiM tadityAha-bindoralAkSaNikatvAddharmatattvaM-dharmaparamArtha, tattvAnAM-jIvAdInAM vinizcayo-viziSTa| nirNayo yAsmiMstattattvavinizcayaM, na vAkyazravaNamAtrAdeva vAkyArthanirNayaH syAt , kiMtu prajJAvazAditi bhAvaH // 25 // 856 // Sain Education Mianelibrary.org a For Privale & Personal use only l Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KOKeXOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXO) tataHpurimA ujujaDA u, vakka(pra0 vaMka)jaDDA ya pcchimaa| majjhimA ujupannA u, teNa dhamme duhA kae // 857 // pUrve-prathamatIrthakRtsAdhavaH, Rjavazca prAJjalatayA jaDAzca duSpratipAdyatayA RjujaDAH, turiti yasmAt , vakrAzca vakrabodhatayA jaDAzca tata eva svakAnekakuvikalpato vivakSitArthapratipattyakSamatayA vakrajaDAH, caH samuccaye, pazcimAH-pazcimatIrthakRtsAdhavaH, madhyamAstu punaH Rjavazca te prakarSeNa jAnantIti prajJAzca sukhenaiva vivakSitamartha grAhayituM zakyanta iti RjuprajJAH, tena hetunA dharmo dvibhedaH kRtaH, ekakAryapratipannatve'pIti prakramaH // 26 // 857 // pUrvAdInAmevaMvidhatve'pi kuta etad dvaividhyamityAhapurimANaM duvisujjho u, carimANaM durnnupaalo| kappo majjhimagANaM tu, suvisujjho supAlao // 858 // pUrveSAM duHkhena vizodhayituM-nirmalatAM netuM zakyate durvizodhyaH, kalpa iti sambandhaH, te hi atiRjutayA gurubhiranuziSyamANA api na tadanuzAsanaM svaprajJA'parAdhAdyathAvatpratipattuM kSamante, atasteSAM durvizodhya ityucyate, tuzabda uttarebhyo vizeSa dyotayati, caramANAM duHkhenAnupAlyata iti duranupAlaH, sa eva duranupAlakaH, kalpaH-yatikriyAkalApaH, te hi vakratvena kuvikalpAkulacittatayA kathaJcit jAnAnA api na yathAvadanuSThAtumIzate iti, madhyamakAnAM tu suvizodhyazcasya gamyatvAt supAla-16 kazca, kalpa itIhApi yogaH, te hi RjuprajJA iti samyagmArgAnusAribodhatayA sukhenaiva yathAvadavagacchanti pAlayanti ca, ato caturyAme paJcavrate ca praznaH 1 uttarA032 indo For Private & Personal use only Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH rathanemI yamadhyayanam // 187 // 2 . madhyamAzcaturyAmoktAvapi pazcamamapi yAmamuktahetorjJAtuM pAlayituM ca kSamA iti tadapekSayA pArzvena caturyAma uktaH, pUrvapazci| mAzcoktanItito netthamiti RSabhavardhamAnAbhyAM paJcamaM vratamuktaM, prasaGgatazcehAdyajinAbhidhAnam // 28 // 858 // itthaM gautamokte kezirAha sAhu goyama ! pannA te (paNNAe pA0), chinno me saMsao imo| ___ anno'vi saMsao majjhaM, taM me kahasu goyamA ! // 859 // sAdhu-zobhanA he gautama !, prajJA-buddhiH te-tava, yataH chinnaH-apanItaH tvayeti gamyaM, me-mama saMzayaH-sandehaH ayamuktarUpaH, zaikSApekSaM cetthamabhidhAnaM, na tu tasya jJAnatrayavata evaMvidhasaMzayasambhavaH, evaM sarvatra bhAvanIyaM, anyo'pi vakSyamANasaMzayo me-mama kathaya gautama !, tadviSayamapyartha yathAvat pratipAdayeti bhAvaH // 28 // 859 // samprati liGga-varSAkalpAdirUpo veSastadadhikRtyAha acelao a jo dhammo, jo imo sNtruuttro| desio vaddhamANeNaM, pAseNa ya mahAmuNI(jasA pA0) // 860 // acelao ityAdi prAgvyAkhyAtameva navaraM mahAyazAH // 29 // 860 // ___egakajapavannANaM, visese kiM nu kAraNaM? / liMge duvihe mehAvI !, kahaM vippaccao na te ? // 861 // sugama, navaraM liGge dvividhe acelakatayA vividhavastradhArakatayA ca dvibhedaH // 30 // 861 // varSAkalpAdirUpaliGga praznaH 2 // 187 Jain Education For Private & Personal use only jainelibrary.org Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HoXXXXXXXXXXX itthaM kezinAbhihite gautamavaco'bhidhAyaka kesi evaM buvANaM tu, goyamo innmbbvii| vinnANeNa samAgamma, dhammasAhaNamicchayaM // 862 // __ kesimityAdigAthAtrayaM, vijJAnena-kevalena samAgamya yadyasyocitaM tattathaiva jJAtvA dharmasAdhanaM-dharmopakaraNaM varSAkalpAdi | iSTa-anumataM, pArzvavIrAbhyAM iti prakramaH, vIraziSyANAM hi raktAdivastrAnujJAne vakrajaDatvena vastraraJjanAdiSu pravRttiratidurnivAraiva syAditi tena na tadanujJAtaM, pArthaziSyAstu na tatheti raktAdInAmapi tenAnujJAtamiti bhaavH|| 31 // 862 // paJcayatthaM ca logassa, nANAvihavikappaNaM / jattatthaM gahaNatthaM ca, loge liMgapaoaNaM // 863 // kiJca-pratyayArtha ca-pratItinimittaM lokasya, anyathA viDambakAdayo'pi pUjAdyartha vayaM vatina ityabhidadhIran , tato vrati|Svapi na lokasya vatina iti pratItiH syAt , ato nAnAvidhavikalpanaM, prakramAt nAnAprakAropakaraNaparikalpanaM, tadarthaM ca kathazcit cittaviplavo, nAnAvidhaM hi varSAkalpAdyapakaraNaM yathAvadhatiSveva sambhavatIti kathaM na tatpratyayahetuH syAt , tathA yAtrAsaMyamanirvAhastadartha, vinA hi varSAkalpAdikaM vRzyAdau saMyamavAdhaiva syAditi, grahaNaM-jJAnaM tadarthaM ca, kathaJcit cittaviplavotyattAvapi gRhNAtu-yathA'haM vratItyetadarthaM, loke liGgasya-veSadhAraNasya prayojanaM-pravarttanaM liGgaprayojanam // 32 // 863 // a(pra0 i)ha bhave painnA u, mukkhasambhUyasAhaNA / nANaM ca daMsaNaM ceva, carittaM ceva nicchae // 864 // athetyupanyAse-evArthasya toH bhinnakramatvAt bhavedeva, pratijJA-abhyupagamaH prakramAt pArzvavIrayoH, pratijJAsvarUpamAha varSAkalpAdirUpaliGge praznaH 2 Jain Education Cational For Privale & Personal use only X w.jainelibrary.org Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rathanemI uttarA0 avacUrNiH yamadhyayanam // 188 // 22 mokSasya sadbhUtAni ca tAni tAttvikatvasAdhanAni ca hetutvAt mokSasadbhUtasAdhanAni, kAni? ityAha, jJAnaM ca darzanaM caiva cAritraM ca, evo'vadhAraNe, sa ca liGgasya muktisadbhUtasAdhanatAM vyavacchinatti, jJAnAdyeva muktihetuH, na tu liGgamiti, zrUyate hi bharatAdInAM liGgaM vinApi kevalotpattiH, nizcaye iti nizcayanaye vicArye, vyavahAranaye tu liGgasyApi kathaJcit muktisadbhUtahetutA iSyata eva, ko'rthaH ?-nizcayo liGgaM pratyAdriyata eva na, vyavahAra eva tu tadicchatIti, tadbhedasya tato'kiJcitkaratvAnna viduSAM vipratyayahetutA // 33 // 864 // sAha goyama! pannA te0||86|| itthaM mahAvratAtmakadharmaviSayaM veSAtmakaliGgabhedaviSayaM ca ziSyANAM vipratyayamapanIya prasaGgatasteSAmeva vyutpattyartha jAnannapi aparamapi vastutattvaM pRcchan keziranyo'pi saMzaya ityAdyAha // 34 // 865 // __ zatrUNAM parAjaya ityetadadhikRtyAhaaNegANa sahassANaM, majjhe ciTThasi goyamA! / te a te abhigacchaMti, kahaM te.nijiyA tume ? // 866 // anekAnAM-bahUnAM sahasrANAM prakramAt zatrusambandhinAM madhye tiSThati gautama ! tavAnekasahasrasaGkhyAH zatravaste iti tvAM abhilakSIkRtya gacchanti-dhAvanti arthAt jetuM, dRzyate tat jayaphalamapi prazamAdi tava, tatkathaM-kena prakAreNa te zatravaH nirjitAH tvayA // 35 // 866 // XOXOXOXOXOXOXOXXX BXXXXXXXXXXX zatruparAjaye praznaH3 8 // Jain Education inlai For Privale & Personal use only inelibrary.org Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itthaM kezinokte gautama Aha ege jie jiyA paMca, paMca jie jiyA dasa / dasahA u jiNittA NaM, sabasattU jiNAmahaM // 867 // ekasmin sarvabhAvArimukhye Atmani jite-abhibhUte jitAH paJca, kathaM ?-ekaH sa evAnye catvAraH kaSAyAH, tathA sUtratvAt paJcasu jiteSu jitA daza, paJcendriyakSepAt , tato dazadhA-dazaprakArAnuktarUpAn punarjitvA sarvazatrUna-kaSAyAdIn , taduttarottarabhedAMzcAnekasahasrasaGkhyAn jayAmyahaM, tadanena pUrvapradhAnajayo jayanaprakAra uktaH // 36 // 867 // tatazca sattU a ii ke vutte ?, kesI goyamamabbavI / tao kesiM0 // 868 // caH pUraNe, iti bhinnakramaH, jAtAvekavacanaM, tataH 'zatruH ka ukta' iti kezirgautamamabravIt , nanu yadyasau zatrUnapi na vetti tatkathaM tanmadhyagatastvaM tiSThasItyAdikamanena prAguktaM ?, ucyate, ajJapratibodhanArtha sarvA api jJapRcchA evaitAH, uttarArddha prAgvat // 37 // 868 // egappo ajie satta, kasAyA iMdiyANi ya / te jiNittU jahAnAyaM, viharAmi ahaM muNI // 869 // eka AtmA jIvazcittaM vA ajitaH-avazIkRtaH, anekAnAvAptihetutayA zatruriva zatruH, tathA uktahetoreva kaSAyAHkrodhAdayaH, indriyANi-sparzanAdIni, cAnnokaSAyA kaSAyAdyuttarottarabhedAzcAjitAH zatrava iti vacanavipariNAmena yojyaM, iha zatruparAjaye praznaH3 Jain Education X onal For Privale & Personal use only Yavjainelibrary.org Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KO uttarA0 avacUrNiH kezigautamIyamadhyayanam 23 ca kaSAyANAM pUrvamupAdAnaM indriyANAmapi kaSAyavazata evAnarthahetutvakhyApanArtha, sampratyupahAravyAjena tajjaye phalamAhatAnuktarUpAn jitvA yathAnyAyaM-yathoktanItyanatikramaNa viharAmi, tanmadhye'pi tiSThannapratibaddhavihAritayeti gamyaM, teSAmevapratibandhahetutvena tadvibandhakAbhAvAditi bhAvaH, he mahAmune! // 38 // 869 // sAhu goyama ! pannA te0 // 870 // evaM gautamokte-sAdhu goyama ! // 39 // 870 // pAzAvakartanadvAramAha dIsaMti bahave loe, pAsabaddhA sarIriNo / mukapAso lahunbhUo, kahaM taM viharasI muNI ! / / 871 // gAthAH 4 spaSTA eva, navaraM pAzairbaddhA-niyantritAH pAzabaddhAH, zarIriNaH, muktapAzaH-tyaktapAzaH ata eva laghubhUto vAyuH sa iva laghubhUtaH, sarvatrApratibaddhavihAritvAt // 40 // 871 // gautama Aha te pAse savaso chittA, nihaMtUNa uvaayo| mukkapAso lahubbhUo, viharAmi ahaM muNI // 872 // tAn-lokabandhakAn pAzAn , sUtratvAt sarvAn chittvA-troTayitvA, nihatya-punarbandhAbhAvalakSaNenAtizayena vinAzya, kathaM ? upaaytH-sdbhuutbhaavnaabhyaastH||41|| 872 // OXOXOXOXOXOXOXOXOXOXO pAzabaddhe // 189 // Jain Education C onal For Privale & Personal use only Selainelibrary.org Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PXOXOXOXOXO pAsA a ii ke vuttA ?, kesI goym0|| 873 // pAzAzca-pAzazabdavAcyAH ke uktAH ?, // 42 // 873 // rAgaddosAdao tivA, nehapAsA bhayaMkarA / te chidittu jahAnAyaM, viharAmi jahakkama // 874 // rAgadveSAdayaH, AdeH mohAdigrahaH, tIvrAH-atigADhAH, tathA snehAH-putrakalatrasambandhAste pAzA iva pAravazyahetutayA pAzA ityuktA iti, uktA iti prakramaH, atigADhatvAca rAgAntargatatve'pi amISAM pRthagupAdAnaM bhayaGkarA-anarthahetutayA trAsotpAdakAH, yathAkramamiti-kramo yativihitAcArastadanatikrameNa // 43 // 874 // sAhu goyama ! pannA te // 875 // pUrvavat // 44 // 875 // atha tanyate bhavo'neneti tantuH-bhavatRSNA sa eva bandhahetutvAdvandhanaM tasyoddharaNam-unmUlanaM tantubandhanoddharaNaM, prAgvat paranipAtaH, tadadhikRtyAha aMtohiayasaMbhUyA, layA ciTThai goyama ! / phalei visabhakkhINaM, sA u uddhariyA kahaM ? / / 876 // hRdayasyAntaraM antarhRdayaM, mana ityarthaH, tatra sambhUtotpannA latA tiSThati-Aste he gautama! ArSatvAt phalati, viSavat | bhakSyanta-iti viSabhakSyANi-paryantadAruNatayA viSopamANi phalAnIti gamyaM, sA tu-punaH, uddhRtA-utpATitA tvayeti gamyaM, | kathaM-kena prakAreNa ? // 45 // 876 // tantubandhano ddharaNe XXXXXXXX Sain Educat i onal For Private Personal use only X jainelibrary.org Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH kezigautamIyamadhyayanam * // 19 // tantubandhano. gautama Aha taM layaM savaso chittA, uddharittA samUliyaM / viharAmi jahAnAyaM, mukkomi visabhakkhaNaM // 877 // tAM latAM sarvA chittvA-khaNDIkRtya, uddhRtya-utpATya samUlAmeva-samUlikAM-rAgadveSalakSaNamUlanirmUlanena yathAnyAyaM viharAmi, tatphalamAha-mukto'smi, subbyatyayAt viSabhakSaNAt-viSaphalAbhyavahAropamAt kliSTakarmaNaH // 46 // 877 // layA ya iti kA vuttA?, kesI goymH||878 // latA cetyAdi spaSTam // 47 // 878 // bhavataNhA layA vuttA, bhImA bhiimphlodyaa| tamucchittu jahAnAyaM, viharAmi mahAmuNI // 879 // bhave-saMsAre tRSNA-lobhAtmikA bhavatRSNA latoktA, bhImAH-bhayadAH svarUpataH kAryatazca bhImo-duHkhahetutayA phalAnAmarthAt kliSTakarmaNAmudayo-vipAko yasyAH sA bhImaphalodayA tAmuddhRtya // 48 // 879 // sAhu goyama! pannA te|| 880 // // 49 // 880 // agninirvApaNaM caiveti SaSThadvAramaGgIkRtyAha saMpajjaliyA ghorA, aggI ciTThai goyamA ! / je DahaMti (jA Daheti pA0) sarIratthA, kahaM vijjhAviyA tume ? // 881 // ddharaNe XXXXXXXXXXXXX XXXX***** prazaH 5 190 // For Privale & Personal use only Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HoXXXoxoxoxoxoXXXXXXX saMpetyAdigAthAH 4, samantAtprakarSaNa jvalitAH samprajvalitAH, ata eva ghorAH-raudrAH, ArSatvAt vacanavyatyaye agnaya* stiSThanti he gautama ! ye dahantIva dahanti paritApakAritayA zarIrasthA, na bahirvartinaH, ete ca yadyapyAtmasthAstathApi dehAtmanoranyo'nyAnugamanakhyApanAyetthamuktAH, kathaM vidhyApitAH-nirvApitAH tvayA ? // 50 // 881 // gautama Aha mahAmehapasUyAo, gijjha vAri jaluttamaM / siMcAmi sayayaM te u (dehI / taM tu pA0), sittA no va DahaMti me // 882 // mahAmeghAt prasUtaM-utpannaM mahAmeghaprasUtaM tasmAnmahAzrotasa iti gamyaM, gRhItvA vAri-pAnIyaM jalottama-zeSajalApekSayA pradhAnaM, tena siJcAmi-ukSAmi vidhyApayAmIti yAvat satataM-anavarataM tAn-agnIn , prasaGgatastatsevane phalamAha-tuzabdasya minnakramatvAt siktAstu naiva dahanti mAm // 51 // 882 // aggI a ii ke butte?, kesii0||883|| agnI prAgvat , navaraM agniprazno mahAmeghAdipraznopalakSaNam // 52 // 883 // kasAyA aggiNo vuttA, suasIlatavo jalaM / suyadhArAbhihayA saMtA, bhinnA hu na DahaMti me // 884 // kaSAyAH-krodhAdayaH agnayaH paritApakatayA zoSakatayA coktAstIrthakRdbhiriti gamyaM, zrutaM ca ihopacArAtkaSAyopazamahetavaH zrutAntargatopadezAH zIlaM ca-mahAvratAni tapazca-anazanaprAyazcittAdi zrutazIlatapa iti samAhAraH, tatkimityAha-jalaM-vAri, ghorAmitve praznaH6 TOXOXOXOXOXOXOXOXOXOX Jain Education a l For Privale & Personal use only 2221ainelibrary.org Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KO-XOX uttarA0 avacUrNiH // 191 // OXXXXXXXX upalakSaNatvAccAsya mahAmedhaH trijagadAnandakatayA zeSameghAtizAyitvena tIrthakaro mahAzrotazca tata utpanna AgamaH, uktamevArtha kezigausavizeSamupasaMharannAha-zrutasyopalakSaNatvAt zIlatapasozca dhArA iva dhArA-AkrozahananatarjanadharmabhraMzeSUttarottarabhAvasyAlAbha-16 tamIyama| rUpatAdisatataparibhAvanAstAbhirabhihatAH-tADitAH zrutadhArAbhihatAH santaH prakramAduktarUpA agnayo bhinnAH-vidAritAH tadabhi-* dhyayanam ghAtena lavamAtrIkRtAH, huH-pUraNe, na dahanti mAm // 53 // 884 // sAhu goyama ! pannA te0|| 885 // // 54 // 885 // duSTAzvanigraha iti saptamadvAramadhikRtyAha duSTAzvaniprahe ayaM sAhassio bhImo, duTThasso paridhAvaI / jaMsi goyama! ArUDho, kahaM teNa na hIrasi ? // 886 // praznaH 7 ayaM pratyakSaH sahasA-asamIkSya pravartata iti sAhasikaH, duSTazcAsau akAryapravRttyA azvazca duSTAzvaH paridhAvati-samantAdgacchati, yasmin duSTAzve, he gautama ! ArUDhaH-caTitaH, anArUDhasya hi na vakSyamANApAyaheturasau syAdityevamuktaM, tataH kathamiti prazne, tena duSTAzvena na hriyase?-prastAvAnnonmArga nIyase? // 55 // 886 // gautama Aha pahAvaMtaM nigiNhAmi, suyarassIsamAhiyaM / na me gacchai ummaggaM, maggaM ca paDivajai / / 887 / / pradhAvantaM-unmArgAbhimukhaM gacchantaM nigRhNAmi-ruNadhmi, kIdRzaM santamityAha-zrutaM niyantrakatayA razmiriva razmistena XXOXOXOXOXOXOXOXOX-XXX // 191 // Jain Education Leational For Private & Personal use only jainelibrary.org Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BXXXXXXXXXXXXX samAhito-baddhaH zrutarazmisamAhitaH taM, ato na me-mama sambandhI duSTAzvo gacchatyunmArga, tato na mama tena haraNamiti bhAvaH, tatazca kimudAsta evetyAha-mArga ca-satpathaM punaH pratipadyate-aGgIkurute // 56 // 887 // asse a ii ke vutte ?, kesI0 // 888 // maNo sAhassio bhImo, duhasso paridhAvai / taM sammaM tu nigiNhAmi, dhammasikkhAi kaMthagaM // 889 // sugamA, navaraM iha sAhasika ityAdyabhidhAnaM prakramAnusmaraNArtha, vizeSamupasaMharannupasaMhAramAha-taM samyag nigRhNAmi, dharmaviSayA | zikSA-upadezo dharmazikSA tayA, yadvA zikSA-abhyAsastato dharmazikSAyai-dharmAbhyAsanimittaM, kanthako-jAtyAzvastamiva, ayamarthaH-dRSTAzvo'pi nigrahaNayogyaH kanthakaprAya eva // 57-58 // 888-889 // kezirAha sAha goyama ! pannA te||890 // // 59 // 890 // tathA parijJAdvAramAzrityAha kuppahA bahave loe, jesiM nAsaMti jNtvo| addhANe kaha vahato, taM na nAsasi goymaa!|| 891 // gAthAH 4, kutsitAH pathAH kupathAH-asanmArgA bahavo loke-jagati, yaiH kupathainazyanti sanmArgAdbhazyanti jantavaH, tatazcAdhvani-prastAvAtsanmArge vartamAnastvaM kathaM na nazyasi-satpathAcyavase ? // 60 // 891 // *duSTAzvanigrahe praznaH7 KO- XXXXXX Jain Education For Privale & Personal use only X ainelibrary.org Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezigautamIyama| dhyayanam 23 X uttarA0 __ gautama AhaavacUrNiH je amarageNa gacchaMti, je a ummaggapaTTiyA / te savve viiyA majjhaM, to na nassAmahaM muNI ! // 892 // aura mArgeNa-sanmArgeNa gacchanti ye conmArgaprasthitAH-utpathapravRttAH, te sarve viditA-pratItAH, mama tatazca iti // 192 // pArijAnato na nazyAmyahaM mune! ye hi svayaM pathApathasvarUpAnabhijJAH syuste bahutarakupathadarzanAtteSveva supathabhrAntyA II nazyeyuH, ahaM tu na tatheti bahukupathadazene'pi kathaM nazyeyamiti bhAvaH // 61 // 892 // magge a iti ke vutte !, kesI0 // 893 // mAMgeti sugama, navaraM mArgaH-sanmArgaH, kaH-upalakSaNatvAtkumArgazca kaH ? // 62 // 893 // pavayaNapAsaMDI, savve ummggptttthiyaa| sammaggaM tu jiNakkhAyaM, esa magge hi uttame // 894 // kapokapilAdiprarUpitakutsitamateSu pASaNDino-vatinaH kupravacanapApaNDinaH sarve unmAgasthitAH, anena kupravacanAni kRpayA ityuktaM. sanmArga punarvindyAditi zeSaH, jinAkhyAtaM-jinapraNItaM, mArgamiti gamyaM, kuta ityAha-eSa mArgo hi-yasmAdattama: anyamArgebhyaH pradhAnastasmAdayameva sanmArga iti bhAvaH, uttamatvaM cAsya praNetRRNAM rAgAdivikalatvena bhaavniiym||63||894|| sAhu goyama ! pannA te|| 895 // // 64 // 895 // mArgaviSaye praznaH8 KeXXXXXXXXXXo) // 192 // Jain Education in For Privale & Personal use only M iainelibrary.org Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OXOXOXOXOX Ko-KO-KOKEKOKOKOX mahAzrotonivAraNetyadhikRtyAha mahAudagavegeNaM, bujjhamANANa pANiNaM / saraNaM gaI paiTuM ca, dIvaM kaM mannasI ? muNI ! // 896 // gAthAH 4, mahodakaM-prakramAnmahAzrotastasya vegena uhyamAnAnA-nIyamAnAnAM prANinAM zaraNaM-tannivAraNakSama, ata eva gamyamAnatvAt gatiM, tata eva pratItya-Azritya tiSThanti duHkhitAH prANinastamiti pratiSThA sthirAvasthAnahetustAM ca, dvIpaM kaM manyase ? mune !, nAstyeva ko'pi tAdRzo dvIpa iti prshnyituraashyH||65||896 // gautama Aha asthi ego mahAdIvo, vArimajjhe mhaalo| mahAudagavegassa, gaI tattha na vijaI // 897 // asti ekaH mahAMzcAsau prazasyatayA dIpazca mahAdvIpaH, ka?, vArimadhye, samudrAntavatirantIpa ityarthaH, kIDag ?, mahAn uccaistvena vistIrNatayA ca, ata eva mahodakavegasya-kSubhitapAtAlakalazavAteritapravRddhajalamahAzrotovegasya gatiH-gamanaM, tatra mahAdvIpe na vidyate-nAsti // 66 // 897 // dIve a ii ke vutte ?, kesI0 // 898 // dvIpaprazna udakavegapraznopalakSaNam // 67 // 898 // jarAmaraNavegeNaM, vujjhamANANa pANiNaM / dhammo dIvo paiTThA ya, gaI saraNamuttamaM / / 899 / / jarAmaraNe eva nirantarapravAhapravRttatayA vegaH prakramAdudakamahAzrotaso jarAmaraNavegastena uhyamAnAnAmivohyamAnAnAM aparA | mahAzrotonivAraNe praznaH 9 uttarA033 JainEducational For Private & Personal use only Sainelibrary.org Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA avacUrNiH paraparyAyanayanena prANinAM dharmo dvIpa iva dvIpaH, ukta iti prakramaH, sa hi bhavodadhimadhyavartI muktipadahetutayA jarAmaraNavegena | kezigAna gantuM zakyaH, ata eva vivekinastamAzritya tiSThantIti pratiSThA, tathA gatiH zaraNaM cottamam // 68 // 899 // tamIyamasAhu goyama ! pannA te // 900 // dhyayanam // 69 // 900 // saMsArapAragamanadvAramAzrityAha annavaMsi mahohaMsi, nAvA viparidhAvaI / jaMsi goyamamArUDho, kahaM pAraM gamissasI ? // 901 // gAthAH 4, arNave-samudre mahaudhe-bRhajjalapravAhe nauH viparidhAvati-vizeSeNa samantAdgacchati, yAM nAvamasi-bhavasi, yasyAM saMsArapAra vA nAvi he gautama ! ArUDhaH-caTitaH tvamiti gamyaM, kathaM ? kena prakAreNa pAraM-paryantaM prakramAdarNavasya gamiSyasi-yAsyasi ?, na kathaJciditi prsstturaashyH|| 70 // 901 // praznaH 10 gautama AhajA u assAviNI nAvA, na sA pArassa gaaminnii| jA nirassAviNI nAvA, sA u pArassa gAmiNI // 902 // yA tuH-pUraNe AzrAviNI-jalasaMgrAhiNI, nauH na sA pArasya prastAvAdabdheH gAminI-avazyaMyAyinI, agrasya tuzabdasya K193 // punararthasya bhinnakramatvAt yA punaH nirAzrAviNI-nissandhiH sA pArasyoktarUpasya gAminI-avazyaMprApikA, tato'haM nirAzrAviNI mArUDhaH, ataH pAragAmyeva bhaviSyAmIti bhAvaH // 71 // 902 // gamane yAsyasi ?, Jain Educational For Privale & Personal use only SUMjainelibrary.org Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXO nAvA a ii kA vuttA ?, kesii0||903|| nAvetyAdipratItArtha, navaraM nAvastaraNatvAttaritA tArya ca pRSTamevAta evottaramAha // 72 // 903 // sarIramAha nAvatti, jIvo vuccai naavio| saMsAro annavo vutto, jaMtaraMti mahesiNo // 904 // zarIramAhuH-bruvate nauriti, tasyaiva zarIrasya samyagdarzanAdisadanuSThAnahetutayA bhavAbdhitArakatvAt , jIva ucyate tIrthakRdbhiriti zeSaH, nAvikaH, sa hyuktarUpayA nAvA bhavAbdhi taratIti, saMsAro'rNava uktaH, tasyaiva tattvatastAryatvAt , yaM saMsAramarNavaprAya taranti maharSayaH // 73 // 904 // sAhu goyama ! pannA te // 905 / / // 74 // 905 // tamasazca vighaTanetyadhikRtyAhaaMdhayAre tame ghore, ciTThati pANiNo bahU (pra0 bhve)| ko karissai ujjoyaM ?, sabbalogaMmi pANiNaM // 906 // ___ andhamivAndhaM janaM karotIti andhakAra tasmin tamasi pratIte bhayAnake tiSThanti bahavaH, kaH kariSyatyudyotaM sarvaloke jagati | prANinAM ?, na kathazcittAdRzaM nirdhArayAma iti bhAvaH // 75 // 906 // gautama Ahauggao vimalo bhANU, svvlogpbhNkro| so karissai ujjoyaM, sabalogaMmi pANiNaM // 907 // tamasazca vighaTane praznaH 1 Jain Education For Private & Personal use only Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 194 // | kezigautamIyamadhyayanam udgataH-uditaH vimalaH bhAnuH-sUryaH sarvalokaprabhAkaraH-sakalajanaprakAzavidhAtA sH|| 76 // 907 // bhANU a iti ke vutte?, kesI0 // 908 // bhAnuH ka ukto ya uDyotaM kariSyatIti prakramaH // 77 // 908 // uggao khINasaMsAro, savaNNU jinnbhkkhro| so karissai ujjoyaM, sabalogaMmi pANiNaM // 909 // udgataH-udayaM prAptaH kSINasaMsAraH sarvajJaH jinabhAskaraH-ahaMdAdityaH, ujhotaM-sarvavastuprakAzanaM, tacca tamovighaTanAdeveti tadevAnenoktaM, zeSaM spaSTam // 78 // 909 // sAhu goyama ! pannA te||910|| // 79 // 910 // sthAnamevopasampadyate-prApyate iti sthAnopasampat prApyaM sthAnamiti dvAdazaM dvAramaGgIkRtyAha sArIramANase dukkhe, bajjha(paJca pA0)mANANa pANiNaM / khemaM sivaM aNAbAhaM, ThANaM kiM mannasI ? muNI ! // 911 // gAthAH 5, ArSatvAt zArIramAnasaiduHkhaiH bAdhyamAnAnAM-pIDyamAnAnAM prANinAM kSemaM vyAdhyabhAvena zivaM jarAmaraNAdyupadravAbhAvena anAbAdhaM svAbhAvikabAdhA'pagamataH sthAnaM-AzrayaH, evaMvidhaM kiM manyase-pratijAnISe ?, na kiJcidIdRzaM nizcinuma iti bhaavH||8||911|| 6XXXXX XXXXXXXX sthAnaviSaye praznaH12 // 194 // JainEducatbo For Private & Personal use only Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XXXXXXXXXXXXX sthAna gautama Aha asthi ega dhuvaM ThANaM, logaggaMmi durAruhaM / jattha natthi jarA macU, vAhiNo veyaNA tahA // 912 // ekaM-advitIya, duHkhenAruhyate-adhyAsta iti durAroha, durApeNaiva samyagdarzanAditrayeNAvApyatvAt, vedanA-zArIramAnasaduHkhAnubhavAtmikA, asya vyAdhyabhAvena kSematvaM, jarAmaraNAbhAvena zivatvaM, vedanAbhAvato'nAbAdhatvamuktamiti bhAvanIyam // 81 // 912 // ThANe aii ke vutte !, kesI0 // 913 // sthAnaM kimuktaM ?, dhruvAdivizeSaNaviziSTamiti prkrmH|| 82 // 913 // nivANaMti abAhaMti, siddhI logaggameva y| khemaM sivaM aNAbAhaM, jaM taraMti mahesiNo // 914 // nirvAnti-karmAnalavidhyApanAcchItIbhavanti jantavo'sminniti nirvANaM, itiH svarUpaparAmarzako, yatrApi nAsti tatrApi jJeyaH, satata ucyate ityadhyAhRtya, nirvANamiti yaducyate ityAdi bhAvyaM, abAdhaM-avidyamAnazArIramAnasapIDaM prAgvat , siddhyanti niSThitArthA bhavantyasyAM, siddhiH-lokAgraM sarvajagaduparivartitayA, evaH-pUraNe, caH samuccaye, tathA yattaranti plavanti gacchantI| tyrthH|| 83 // 914 // taM ThANaM sAsayaM(pra0 yA)vAsaM, logaggaMmi durAruhaM / ja saMpattA na soyaMti, bhavohaMtakarA muNI // 915 // tatsthAnamuktamiti gamyaM, tadeva vizinaSTi bindoralAkSaNikatvAt zAzvatavAsaM-nityAvasthitiH lokAgre durArohaM, XXXXXXX viSaye praznaH 12 XOXOKSXXX Jain Educatio ational For Privale & Personal use only View.jainelibrary.org Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarA0 avacUrNiH // 195 // upalakSaNatvAt jarAdyabhAvAt , prasaGgatastanmAhAtmyamAha-yatsamprAptA na zocante bhavAH-nArakAdayasteSAmoghaH-punaHpanarbhAvarUpaH kezigaupravAhastasya antakarAH-paryantavidhAyino bhavaughAntakarA munyH|| 84 // 915 // tamIyama dhyayanam sAhu goyama ! pannA te, chinno me saMsao imo / namo te saMsayAIya!, savvasuttamahoyahI ! // 916 // prAgvat, navaraM namo'stu iti zeSaH te-tubhyaM saMzayAtIta ! sandehAtikrAnta ! sarvasUtramahodadhiriva mahodadhe !, sAmastyena *tadAdhAratayA, anenopabRMhaNA pUrva stavanamAha // 85 // 916 // chinnasaMzaye praznopasaMhAramAha niyuktikRt-"evaM bArasasU kamo" (utta0ni0 gA0 457)-evamuktarUpo dvAdazasu keziprazneSu kramaH-1 kezikumAraparipATI bhavati-anenaiva krameNAmI kezinA kRtAH, tathAhi-dharmArthatvAtsarvAnuSThAnasya zikSAvratarUpatvAccAsya pUrva teSAM praznaH, sya paJcamahAtato liGgapAlyAnyetAni iti liGgasya, satyapi ca liGge nAtmAdizatrujayaM vinA sukhenAsau pAlayituM zakyata iti tasya, vratadharmAGgI teSvapi rAgadveSAvutkaTau iti pAzAvakartanasya, tatrApi lobha eva duranta iti latocchedasya, taducchedo'pi na kaSAyanirvApaNaM karaNam * vinetyagninirvApaNasya, tadvidhyApanamapi na manasyanigRhIta iti duSTAzvanigrahasya, tannigrahe'pi ca na samyakpathaparijJAnaM vinA XI | iSTapadaprAptiriti tasya, sa ca jinoktadharma eveti tasyaiva sanmArgatvakhyApanAya mahAzrotonivAraNasya, tatastatraiva dADhryotpAdanArtha // 195 // saMsArapAragamanasya, atha yadyayameva sanmArgastatkimityanye'pi na vidantItyAzaGyAnyeSAmajJatvakhyApanArtha tamovighaTanasya, tathApi | | kimanena sanmArgeNa sthAnamavApyamityAzaGkAsadbhAve sthAnopasampadaH, iti gAthApadArthaH / punastadvaktavyatAmeva sUtrakRdAha NEXXoxox-oXXX 23 KOK Jain Education .tional For Private & Personal use only Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BKOXOXOXO-KOKo-KOKEKO-KO-KOKeX evaM tu saMsae chinne, kesI ghoraparakkame / abhivaMdittA sirasA, goyamaM tu mahAyasaM // 917 // paMcamahatvayaM dhamma, paDivajai bhaavo| purimassa pacchimaMmI, magge tattha suhAvahe // 918 // gAthe 2, evaM tu-amunava krameNa saMzaye uktarUpe chinne-apanIte jAtAvekavacanaM zeSaM spaSTaM, bhAvataH-abhiprAyataH, pUrva hi caturyAmo dharmaH pratipattavya iti bhAva AsIt , adhunA tu paJcayAmo dharma ityAha, pUrvasya-AdijinasyAbhimate ityupaskAraH, pazcime-pazcimatIrthakRtsambandhitayA mArge, tatreti prakrAnte tatra vA tindukodyAne zubhAvahe-kalyANaprApake mArgavizeSaNam // 86-87 // 917-918 // sampratyadhyayanArthopasaMhAravyAjena mahApuruSasaGgaphalamAha kezigautamakesIgoamao niccaM, mi Asi samAgame / suyasIlasamukkariso, mahatthatthaviNicchao // 919 // samAgame kezigautama iti kezigautamAvAzritya nityaM tatpuryavasthAnApekSayA tasmin prakrAntasthAne AsIt samAgame-mIlake zruta ziSyANAM zIlayoH-zrutajJAnacAritrayoH samutkarSaH zrutazIlasamutkarSaH, tathA mahArthAH-mahAprayojanAH muktisAdhakatvena ye arthAH-zikSA-1 zrutazIlayo vratAdayasteSAM vinizcayaH-viziSTanirNayo mahArthArthavinizcayastacchiSyANAmiti gamyam // 88 // 919 // rutkarSaH zeSaparSado yadabhUttadAhatosiA parisA sabA, saMmaggaM samu(panju paa0)vtttthiyaa| saMthuyA te pasIyaMta, bhagavaM kesI goyam // 920 // ttibemi / ||kesigoymijN // 23 // XXXXXaxoxoXXXXXX Jain Education Sational For Privale & Personal use only Mr.jainelibrary.org Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarA0 avacUrNiH toSitA parSad-sabhA sarvA sanmArga-muktipathamanuSThAnamiti gamyaM samupasthitA-udyatA, anena parSadaH phalamAha-itthaM sadbhUtaguNagarbhastaccaritradvAravarNanadvAreNa tayoH stavanamuktvA praNidhAnamAha-saMstutau-samyagabhivanditau tau prasIdatAM-prasAdaparau bhavatAM bhagavatkezigautamau // 89 // 920 // kezigautamIyamadhyayanam 23 // 196 // iti kezigautamIyAdhyayanAvacUriH // 23 // XXXXXXXXXXX praznottare parSadaH samyagmArga udyamaH KOKeXOXOXOXOXOXOXOXOXOXOXO 585655556F // iti zrIuttarAdhyayane trayoviMzasya kezigautamIyA dhyayanasya avacUriH samAptA // moma hamalahara-56-5656565/--- lAla --------- // 196 // JainEducation For Private & Personal use only nelibrary.org