________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श. ३ उ.१ बलिन्द्रऋद्धिविषये वायुभूतेः प्रश्नःभगदुत्तरं च ६५ यत् तस्य निजविकुर्वणा शक्या वैक्रियसमुद्घातेन निर्मित निजात्मनानारूपैःसातिरेकं साधिकम् जम्बूद्वीपं पूरयितुं सामर्थ्यम् शेषं सर्वे चमरवदेव ज्ञेयम् । परन्तु उक्तरीत्या भवनविषये सामानिकदेवविषये चापि विशेषता विज्ञेया इति रीत्या भगवतो महावीरस्य वायुभूतिम्मति बलेर्वैरोचनेन्द्रस्य समृद्धिविकुर्वणादि विषय पर समाधानं सूचयति- 'गोयमा ! वलीणं बहरोयणिदे' इत्यादि । शब्दार्थः सरलः । महावीरस्वामिनो वलिसम्बन्धिसमृद्धिविकुर्वणादिविषयकं माणिकञ्च वक्तव्य समाधानं श्रुत्वा तृतीयो गणधरो वायुभूतिरनगारस्तदीयं प्रवचनं प्रामाणिकत्वेन स्वीकुर्वन विहरति ॥ मु० ७ ॥
औदीच्य असुरकुमार देवांका इन्द्र है, सो दाक्षिणात्य असुरकुमारी का इन्द्र जो चमर है उसकी अपेक्षा इसमें विशेषता यह है कि यह अपनी विकुर्वणा शक्ति से निर्मित वैक्रिय समुद्धात द्वारा जन्य अपने अनेक रूपोसे कुछ अधिक जंबूद्वीपको भरनेका सामर्धा रखता है । बाकी और सब बाते इसकी चमरकी तरह जानना चाहिये । परन्तु उक्तरीतिके अनुसार भवनोंके विषय में और सामानिक देवोंकेविषय में भी विशेषता जाननी चाहिये । इस रीति से भगवान महावीर प्रभुका वायुभूति के प्रति वलि वैरोचनेन्द्रकी समृद्धि विक चणा आदि का समाधान इस सूत्रपाठ में दिया गया है। इस सूत्रपाठा शब्दार्थ सरल है । इस प्रकार भगवान् महावीर स्वामीसे वलि सम्बन्धी समृद्धि विकुर्वणा शक्ति आदिके विषयका यथार्थ एवं प्रामाणिक समाधान सुनकर तृतीय गणधर वायुभूति अनगार उनके प्रवचन में प्रामाणिकता स्वीकार करते हुए अपने स्थान पर विराजमान हो गये ||म्० ७||
તેના અધિકાર ચાલે છે. તે બધા પર તે સંપૂર્ણ આધિપત્ય ભાગવે છે શ્મા બલિ ઉત્તરના અસુરકુમાર દેવેને ઇન્દ્ર છે દક્ષિણના અસુરકુમારરાજ ચમર કરતા લિમાં રહેલી વિશેષતા નીચે પ્રમાણે છે – ખલિ પેાતાની વૈક્રિય શક્તિ દ્વારા નિર્મિત પેાતાના અનેક રૂપાથી જંબુદ્રીપ કરતાં પણ અધિક સ્થાનને ભરી શકવાને સમ છે. ખાકીનું લિનું સમસ્ત વન ચમરેન્દ્ર પ્રમાણે જ સમજવું પરંતુ ભવના અને સામાનિક દેવાના વિષયમાં ઉપર કહયાં મુજખ વિશેષતા સમજવી આ રીતે વૈરાચીન્ત મલિની ઋદ્ધિ વિષુવણા શકિત આદિનું કથન સાંભળીને વાયુભૂતિ અણુગારને સતેષ થયે તેમણે કહયું કે ભદન્ત આપની વાત તદ્દન સાચી છે તેમાં સદેહને સ્થાન જ નથી ત્યાર ખુદ ભગવાન મહાવીર ને વક્રૃણા નમસ્કાર કરીને તેઓ તેમને સ્થાને જઇને બેસી ગયાં ! સૂ. છા
