________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श. ३.उ.५सू. २ अभियोगिकस्याभियोगकस्य निरूपणम् ७११ इति भावार्थ : शब्दार्थस्तु देवाधिष्ठितः शब्दविशेषो मन्त्रः, आयोग: " औषधिमीलनम, अथवा मन्त्राणाम् आयोग: साधनं मन्त्रायोगः तं कृत्वा, तथा मनुष्य पशुगृहादिरक्षार्थं भूत्या - भस्मना मृत्तिकर्ता, सूत्रेण दोरकेण वा यत्कर्म कौतुकादि करणं तत् भूतिकर्म, एतानि च कर्माणि योऽनगारो निजवैपयिकसुखार्थम्, सरसस्वादिष्ठाहारार्थम्, महावस्त्रादिमाप्त्यर्थञ्च कुर्यात् स आभियोगिक भावनां करोति आभियोगिक भावनाञ्चोत्पाद्य अभियोगिक देवत्वेन मरणानन्तरमुत्पद्यते, -आभियोगिकदेवा हि देवानाम् आज्ञाकारिणः किङ्करमायाः दास मायाश्च भवन्ति, एतत्सर्व भगवतीमुत्रस्य प्रथमशतके द्वितीयोदेशके त्रयोदशतमसूत्रे वर्णितम् ।
की औषधि के सेवनको और भूतिकर्मको करता है वह पुरुष अभियोगिको भावनाको करता है | गाथाके शब्दों का अर्थ इस प्रकार से है देवाधिष्टित शब्दविशेष का नाम मंत्र है । औषधियोंका मिलाना इसका नाम आयोग है । अथवा मंत्रोंका जो साधन करना है वह आयोग है । तथा मनुष्य, पशु एवं गृह आदिकी रक्षा के निमित्त भस्म से, मृत्तिका से, अथवा डोरेसे जो कौतुकादि कर्म किया जाता है वह भूतिकर्म है- इन सब कामों को जो अनगार अपने वैषयिक सुख के लिये तथा सरस स्वादिष्ट आहारकी प्राप्ति के लिये एवं वेश कीमती वस्त्रादिकों की प्राप्तिके लिये, करता है वह अभियोगिकी भावना को करता है । आभियोगिकी भावनाको उत्पन्न कर के मरणके अनन्तर वह आभियोगिक देवके रूपमें उत्पन्न होता है। आभियोगिक जो देव होते हैं वे दूसरे देवोंके आज्ञाकारी होते हैं, किङ्कर - नौकर चाकर जैसे
સમૃદ્ધિની પ્રાપ્તિને માટે મંત્રની સાધના કરે છે, વિશિષ્ટ પ્રકારની ઔષધિનું સેવન
रे छे, अथवा भूतिभ उरे छे, ते पुरुष माभियेोगि लावना (प्रवृत्ति) उरे छे. દેવાધિષ્ઠિત શબ્દને મત્ર કહે છે. વિવિધ પ્રકારની ઔષધિયા અનાવવી તેનું નામ આયેાગ' છે. અથવા તે મંત્રની જે સાધના કરવામાં આવે છે. તેને પણ ‘આયોગ’ उडेछ. मनुष्य, पशु, गुड माहिती रक्षाने निमित्ते सस्मथी, भाटीथी, हे!श धागार्थीी જે કૌતુકકમ કરવામાં આવે છે તેમને ભૂતિક કહે છે—જે કાઇ અણુગાર પોતાના વૈયિક સુખને અર્થે, સરસ સ્વાદિષ્ટ આહારની પ્રાપ્તિને અર્થે કેઝીમતિ વસ્ત્રાદિકાની પ્રાપ્તિને અવે એ કામ કરે છે, તે અણગાર અભિયોગિક ભાવના આભિયોગિક પ્રવૃત્તિ કરે છે. આ પ્રકારની આભિયાગિક ભાવના કરનારા તે અણુગાર મરીને અભિયેગિક દેવરૂપે ઉત્પન્ન થાય છે. આભિયોગિક દેવા અન્ય દેવાને અધીન હાય છેકિંકર, નાકર
