________________
प्रमेयचन्द्रिका टी च ३ उ ८ सू १ भवन पत्यादिदेवस्वरूपनिरूपणम्
८७१
न सन्ति, गौतम पुन पृच्छति - 'सोहम्मी साणेण भते 1' इत्यादि । हे मदन्त ! सौधर्मे - शानयो दक्षिणोत्तरवर्तिनोः खलु 'फप्पेस' कल्पयो: ' कडदेवा" कति देवा ' ' आहेच जाव विहरन्ति ' आधिपत्य कुर्वन्तो यावत् विहरन्ति ? यात्रत्पदेन पोरपत्यादिक सग्राद्यम् । 'गोयमा ।' हे गौतम !
भगवानाह
वाहन इस प्रकार से दो दो इन्द्र है । इन प्रत्येक इन्द्रो के ४-४ लोकपाल होते है । जिनका नाम ऊपर बताया जा चुका है। न्य न्तरो में लोकपाल होते नहीं हैं इन्द्र होते हैं व्यन्तरों के भेदपिशाच, भूत, यक्ष, राक्षस किन्नर, किं पुरुष, महोरग, गन्धर्ष, ये हैं । उनमें प्रत्येक के दो दो इन्द्र है जैसे पिशाचो के काल, महाकाल, भूतके सुरूप प्रतिरूप, यक्षके पूणभद्र, अमरपति माणिभद्रस्व, राक्षसके- भीम, महाभीम, किन्नरोंके किन्नर और किंपुरुषों किंपुरुषोंके सत्पुरुष और महापुरुष, महोरग के अतिकाय और महाकाय, गवर्षो के गीतरति और गीतयश । ज्योतिष्क देवकि सूर्य, चन्द्रमा, ग्रह, नक्षत्र और प्रकीर्णक तारें इस प्रकार ५ भेद है । इनमें भी लोक पाल नहीं होते हैं । इन के सूर्य और चन्द्रमा ये दो ही इन्द्र होते है ।
1
अप गौतम प्रभु से वैमानिक देवों के इन्त्रों को जानने के विषय में पूछते हैं कि 'सोहम्मीसाणे कप्पेसु ण मते ।' हे मदन्त 1 दक्षिणोत्तरवर्ती सौधर्म और ईशान फल्प में रहनेवाले देवोंके ऊपर 'कह देवा आहेबच जाव विहरति कितने देव आधिपत्य आदि करते નામેા પહેલા બતાવવામા આવ્યાં છે. અન્તરામા લોકપાલ ડાતા નથી પશુ છેન્દ્ર જ ટાય છે. અન્તરાના ભેદ– પિશાચ, ભૂત, યક્ષ, રાક્ષસ, કિન્નર કિંપુરુષ, મહારા અને ગધ તે દરેકના એ ઇનો હાય છે જેમકે પિશાચેાના કાલ અને મહાકાલ, ભૂતાના સાપ અને પ્રતિરૂપ, ચક્ષના પૂભદ્ર અને અમરપતિ માણિભદ્ર, રાક્ષસના ભીમ અને મહાભીમ, કિન્નરોના ન્નિર અને પુરુષ, કિપુરુષાના સત્પુરુષ અને મહાપુરુષ, મારગન તકામ અને મહાકાય અને ગર્વના મે ઇન્દ્રો ગીતતિ અને ગીતયશછે
જ્યાતિષ્ઠ દેવાના પાંચ ભેદ છે સુર્ય, ચન્દ્રમા, ગ્રહ, નક્ષત્ર અને પ્રીભુ તારાઓ. જ્યાતિષ્ઠામાં પશુ લોકપાલ ડાતા નથી તેમનાં એ ઇન્ડો ામ છે [૧] સૂર્ય અને [२] चन्द्रमा
હવે ગૌતમ સ્વામી વૈમાનિક હૅવેના ઈન્દ્રના વિષયમાં મહાવીર પ્રભુને પ્રશ્ન पुणे - 'सोहम्मीसाणेसु कप्पे ण मते !' हे सहन्त दक्षिष्ठाध' भने उत्तरार्ध भा खाद्या सौधर्म भने प्रशान उथमा रहनाश देवो पर 'कह देवा आहेवं जाव विहरति सा देवो अधिपतित्व आदि भोगवे छे ! (मही 'जान' पथी પોપત્ય આદિ શબ્દો મહેણુ કરાયા છે)
