________________
२७२६.
भगवती
भगवान उत्तरयति - " गोयमा !" हे गौतम! स 'जो तहां भाव' नो तथा मान याथार्थ्यांनं 'जाणडे पास जानाति पश्यति, अपि तु 'अश्णहामात्र' अन्यथा भाव तद विपरीतम् ' जाण, पास' जानाति, पश्यति, वाराणस्यां समवहतोंनिगारों राजगृहे स्थितः सन् वाराणसीगत विकुर्वितमनुष्यादिरूपाणि चैपरीत्येनं पश्यति - 'यदहं राजगृहे नगरे समवतो वाराणस्यां स्थितः सन् राजगृह
हुआ वह अनगार कि जो वैक्रिय क्रियामें इस समय लगा हुआ है तथाभाव से उन वाणारसी मनुष्यादि के रूपों को जानता या अन्यथाभावसे उन वाराणसेय रूपों को जानता है ? जिस वस्तुका जो स्वरूप हैं उस वस्तुको उस स्वरूप से जानना देखना यह तथाभावसे जानना देखना है तथा जिस वस्तुका जो स्वरूपं उस स्वरूप से जो विपरीत वस्तु के स्वरूप को जानना देखना है
अन्यधाभावसे जानना देखना हैं। इसका उत्तर देते हुए प्रभु गौतम से कहते हैं कि 'गोपमा !' हे गौतम ! 'णो तहाभाव जाणई, पास, अण्णाभाव जाणई पासई' वह तथाभावसे यथार्थरूपसे नहीं ज्ञानता देखता है । तात्पर्य इसका यह है कि उसने वाणारसी नगरीकी विकुर्वणा की है और राजगृह नगर में वह स्थित है ऐसी स्थिति मैं विकुर्वित हुई उस वाणारसी नगरी में विकुर्वित मनुष्यादिरूपोंको वह विभंगज्ञानलब्धिवाला होने के कारण विपरीत रूपसे ही देखता है अर्थात् वह ऐसा विचार करता है कि मैंने राजगृह नगर में स्थित
સમયે પ્રવૃત્ત છે, તે તથાભાવથી તે વાણારસીનાં મનુષ્યાદિ પેને દેખે છે, કે અન્યથા ભાવથી તે રૂપાને દેખે છે ? વસ્તુનું જેવું સ્વરૂપ હોય એવા સ્વરૂપે વસ્તુને જેવી તેનું નામ તથાભાવથી જાણવું—અથવાં યથાર્થ રૂપે જાણ્યું. કાઇ પણ વસ્તુનું જે સ્વરૂપ હાય, તે સ્વરૂપથી વિપરીત ભાવે તેને જોવી તેનું નામ અયથાર્થ ભાવથી જોવું.
અન્યથાભાવથી—અથવા
...i
L+
1
તે
उत्त२--7 णो तहाभाव जाणइ, पासइ, अण्णहाभावं.. जाणइ पोसई અણુગાર તે રૂપાને તથાભાવે [ચથા રૂપે] જાણુતા, દેખતે નથી, પણ અન્યથા ભાવે અયથાર્થરૂપે) જાણે, દેખે છે. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે, તે રાજગૃહ નગરમાં બેઠેલે છે, અને તેણે કેાઇ જગ્યાએ વારસી નગરીની વિકણા કરી છે. આ પરિસ્થિતિમાં વિકવિત વાણારસી નગરીમાં રહેલાં મનુષ્યાદિ વૈક્રિય રૂપાને તે વિભ ગજ્ઞાન લબ્ધિવાળા હાવાને કારણે વિપરીત રીતે જ દેખે છે. એટલે કે તે એવા વિચાર કરે છે કે મે
