________________
७६१ तृतीयशतकस्य सप्तमोद्देशकः मारभ्यते
सप्तमोदेशकस्य संक्षिप्तविषयविवरणम्राजगृहे नगरे भगवन्तं पति गौतमस्य शकलोकपालविषयकः पश्नः, चत्वारी लोकपाला:-सोम-यम-वरुण-श्रमणाः, इति भगवतः समाधानम्, पुनश्च कियसंख्यकानि तेषां विमानानि ? इति प्रश्नः 'सन्ध्यामभ-वरशिष्ट-स्वयंज्वल-- क्ल्गु-नामानि क्रमेण चत्वारि विमानानि, इत्युत्तरम्, ततः सोमविमानादीनां वर्णनम्, सोमाधीनदेवानां वर्णनं, सोमाधीनोत्पातिककार्यप्रवृत्तिवर्णनश्च, ततः सोमस्य पुत्रस्थानीयदेवानां निरूपणम्, ततो यमस्य विमानादिवर्णनम्, यमाधीनदेवानां वर्णनम्, यमाधीनरोगादिप्रवृत्तिनिरूपणञ्च,यमस्याऽपत्य
सप्तम उद्देशक प्रारंभतृतीय शतकके इस सप्तम उद्देशकका विवरण संक्षेपसे इस प्रकारसे है-राजगृहनगरमें भगवान से गौतमने ऐसा प्रश्न किया कि शक्रके लोकपाल कितने हैं ? सोम, यम, वरुणे और वैश्रमण इस प्रकारसे लोकपाल शक्रके चार है ऐसा प्रभुका समाधान । इनके विमानोंकी संख्या कितनी है ऐसे प्रश्नका उत्तर प्रभुने 'संध्याप्रभ, वरशिष्ट, स्वयंज्वल और वल्गू' इस प्रकार दिया, यह कथन इसके बाद सोम आदिके विमानों का वर्णन सोमके आधीन देवोंका वर्णन सोम के आधीन औत्पातिक कार्यकी प्रवृत्तिका वर्णन सोम के पुत्रस्थानीय देवों का निरूपण इसके बाद यमके विमान आदिका वर्णन यमके आधीन देवोंका वर्णन यमके आधीन रोगादि प्रवृत्तिका निरूपण यमके अपत्य स्थानीय देवोंका निरूपण इसके बाद वरुणके विमान
- ત્રીજ શતકને સાતમે ઉદ્દેશક સાતમાં ઉદ્દેશકના વિષથનું સંક્ષિપ્ત નિરૂપણ
રાજગૃહ નગરમાં ભગવાન મહાવીરને ગૌતમસ્વામી પૂછે છે, “શક્રના લેકપાલ ३८८ छ ? St२-शा यार ४५० छ-सोम, यम, १२ भने वैश्रम.' પ્રશ્ન-તેમનાં વિમાને કેટલાં છે? ઉત્તર-સંપ્યાપ્રભ, વરશિષ્ટ, સ્વયંજવલ અને વગુ, એ ચાર વિમાને છે.' ત્યાર બાદ સેમ આદિના વિમાનેનું વર્ણન, સેમને અધીન જે દેવે છે તેમનું વર્ણન, સેમને અધીન ઔત્પતિક કાર્યપ્રવૃત્તિનું વર્ણન, સેમના પુત્ર સ્થાનીય દેવેનું નિરૂપણ, ત્યારપછી યમના વિમાન આદિનું નિરૂપણ યમને આધીન દેવેનું વર્ણન તથા યમને આધિન ગાદિ પ્રવૃત્તિનું નિરૂપણ અને યમના અપત્યસ્થાનીક દેવેનું નિરૂપણ ત્યાર બાદ વરુનાં વિમાનાદિનું વર્ણન, તેને
