________________
-
६४ : ::
भगवतीये वि-विशिष्टं रोचनं दीपनं प्रकाशनमिति गायन, येषां ते विरोचनाः विरोचना एव वैरोचनाः प्रमादित्वात्स्वार्थेऽण प्रत्ययः । औदीच्यासुरकुमारदेवाः दाक्षिणा. त्यामुरकुमारापेक्षया विशिष्टा तेपामधिककान्तिशालिवाद । तेपामिन्द्रो वरो. चनेन्द्रो, वलिनामा राजा अभिधीयते ।
हे गौतम ! घायुभूते ! वैरोचनेन्द्रो बलिः महासमृद्धिशाली महामभावसौ. भाग्यशाली च विराजते, स तत्र वलिः त्रिंशल्लक्षसंख्यक भवनानासानाम्, पष्टि सहस्रसंख्यकसामानिकदेवानामुपरि स्वसत्या स्वामित्वं कुर्वन दिल्यान भोगभोगान भुञ्जानो विहरति चमरवत् प्रयस्त्रिंशत्लोकपाल-अग्रमहिपी-अनीक-अनीकाधिपतिपभृतीनां निखिलं स्वाधिपत्यं स्वामित्वं पठेरपि योध्यम्, किन्तु बलेरोदीच्यामुरकुमारेन्द्रत्वेन दाक्षिणात्यासुरकुमारेन्द्रचमरापेक्षया विशेषता चेयं वर्तते नहीं लिखी है । वैरोचनेन्द्र पद की व्युत्पत्ति इस प्रकार से है-विविशिष्ट-रोचन-दीपन-प्रकाश-जिन्होंका है वे विरोचन है-ये विरोंचन ही वैरोचन है । क्यों कि उत्तरदिशाके असुरकुमारदेव दाक्षि. णात्य असुरकुमारोंकी अपेक्षा अधिक कान्तिशाली हैं। इनका जो इन्द्र है वह वैरोचनेन्द्र है। उसका नाम बलि है । हे गौतम! वायुभूते! वैरोचनेन्द्र बलि बात घडी ऋद्धिवाला है। तथा महाप्रभाव और सौभा. ग्यशाली है । यह अलि वहां ३० तीसलाख भवनावासो और ६०साठ हजार सामानिक देवोंके ऊपर अपनी सत्तासे स्वामित्व करता हुआ दिव्य भोगभोगोंको भोगता रहता है। चमरकी तरह त्रायस्त्रिंशक, लोकपाल, अग्रमहिषी, सेना, सेनापति आदि समस्त इसके अधिकार में है । इन सबका वह संपूर्णरूपसे स्वामी है। किन्तु यह बलि સરળ હોવાથી અહીં તેનું વિવેચન કર્યું નથી વૈરેચનેન્દ્ર પદની વ્યુત્પત્તિ નીચે પ્રમાણે है- विविशिष्ट, रोचन, दीपन, प्राविशिष्ट प्रालय छेतेन विशयन કહે છે. તે વિરેચનને જ વરેચન કહે છે. દક્ષિણના અસુરકુમાર દેવે કરતાં ઉત્તરના અસરકમાર દેવે વધારે કાન્તિવાળા છે તેમને જે ઈન્દ્ર છે તેને વૈરાગનેન્દ્ર કહે છે તેનું નામ બલ છે ભગવાન મહાવીર કહે છે હે વાયુભૂતિ ! વરાચને બલિ બલિ છે ભગવાન મહાવીર કહે છે, તે વાયુભૂતિ વૈરાગનેન્દ્ર બલિ ઘણી ભારે અદ્ધિવાળે છે તે ઘણું બળ વાળ ઘણા ચશવાળે, ઘણું ધૃતિવાળે, ઘણુ સુખવાળે અને ઘણે પ્રભાવશાળી છે ત્યાં તે ૩ત્રીસ લાખ ભવનાવાશે અને સાઈઠ હજાર સામાનિક દેવપર આધિપત્ય ભગવે છે ચમરની જેમ ત્રાથઢિંકદે લોપાલે પટરાણીએ સેના સેનાપતિ અદિ સંમંતિ પર
