________________
२८०
भगवती को
देवेन्द्र 1 देवराज । दक्षिणार्द्धलोकाधिपते । इति मोः ! ईशान 1 देवेन्द्र देवराज ! उत्तरार्द्धलोकाधिपते । इति भोः । इति भोः । इति सौ भन्यो न्यस्य कृत्यानि, करणीयानि मत्यनुभवन्तौ विहरतः ॥ २७ ॥
टीका - ईशानेन्द्रवन्यतायाः प्रस्तावेन प्रथमोदेशकसमाप्तिपर्यन्तं तद्त्रकन्यतायुक्तमेत्र मूत्रसमूहं कथयितुमारभते - 'सक्स णं' इत्यादि । वायुभूतिः देवराया ? दाहिण लोगा हिवई । इति भो । ईसाणा | देविंदा | देवराया। उत्तर लोगा हिवई । इति भो । इति भो सिते अण्णमण्णस्स किच्चाई करणिजाई पच्चणुभवमाणा विहरंति) हे गौतम! जब देवेन्द्र देवराज शक्र को कोई कार्य होता है- तय यह देवेन्द्र देवराज ईशान के पास आता है और देवेन्द्र देवराज ईशान को कोई कार्य होता है तब वह देवेन्द्र देवराज शक के पास आता है- उस समय उनके बोलने की पद्धति इस प्रकार से है- हे दक्षिणलोकार्ष के स्वामी देवेन्द्र देवराज शक्र | हे उत्तरलीकार्य के अधिपति देवेन्द्र देवराज ईशान | इस प्रकार से हैं आपस में एक दूसरे को संबो धित करते हुए अपने अपने कार्यको करते रहते हैं ।
टीकार्थ-चूं कि यहां पर ईशानेन्द्र की वक्तव्यता को प्रस्ताव चल रहा है अतः प्रथमोदेशक समाप्ति तक वक्तव्यता चलेगी इसीलिये सूत्रकार उसकी वक्तव्यता से युक्त ही सूत्रसमूह कह रहे हैंदेविंदे देवराया सक्कर देविंदस्स अंतिय पाउन्भवइ इति भो ! सक्का ! देविंदा ! देवराया ! दाहिणडू लोगा दिवई ? इति भो ? ईसाणा ? देविदा ? देवराया ? उत्तर लोग हिवई ? इति भो ? इति भो त्ति ते अष्णमण्णस्स किच्चाई करपिज्जाई पच्चणुभवमाणा विहरंति ) हे गौतम! न्यारे देवेन्द्र हेवरा श४ने કાય હાય છે ત્યારે તે દેવેન્દ્ર દેવરાજ પાનની પાસે આવે છે જ્યારે દેવરાજ દેવેન્દ્ર ઈશાનને કોઈ કાર્ય હાય છે ત્યારે તે દેવરાજ દેવેન્દ્ર શક્રની પાસે આવે છે. તે વખતે તેઓ આ રીતે એક બીજાને સબાધીને પત પાતાનાં કાર્યો કરતાં રહે છે– ડે દક્ષિ ગુલેાકા ના સ્વામી, દેવેન્દ્ર, દેવરાજ શ” “ હું ઉત્તરલેાકાના અધિપતિ, દેવેન્દ્ર,
देवरा शान "
·
ટીકા~~આ સૂત્રમાં સૂત્રકારે ઈશાનેન્દ્ર અને શકેન્દ્રના વિમાનેાનો ઊંચાઈ, ते ખન્નેના સંબંધો આદિનું નિરૂપણ કર્યું છે. વાયુભૂતિ અણુગાર શહેન્દ્ર અને ઈશાનેનુંનાં વિમાનાની ઊંચાઈ આદિ વિષે જાણવાની જિજ્ઞાસાથી ભગવાન મહાવીરને આ પ્રમાણે
