________________
9
,
भ.टी.श. ३उ.२ मृ.१० देवानां पुद्गलमक्षेपमतिसंहरणादिशक्तिस्वरूपनिरूपणम् ४७३ ऊर्ध्वम् उत्पतति 'तं वज्जे दोहिं' तत् क्षेत्रं वज्रं द्वाभ्याम्, ततो द्वाभ्यां समयाभ्यां म् ऊर्ध्वमुत्पतति, 'जं वज्जेदोíि' यत् क्षेत्रं वज्रं द्वाभ्यां समयाभ्याम् उत्पतति ऊर्ध्वं गच्छति 'तं चमरे तीहिं' तत् क्षेत्रं चमरः त्रिभिः तत् त्रिगुणसमयैः ऊर्ध्वमुत्पतति शक्रस्य उपर्युक्तोर्ध्वाधः क्षेत्रगमनविपये कालभेदानुपसंदरति- सच्चत्थोवे ' इत्यादि । सर्वस्तोकम् सर्वापेक्षया न्यूनं स्वल्पम् 'सक्कस्स देविंदस्स देवरणणे' शक्रस्य देवेन्द्रस्य देवराजस्य ' उड्डलोअकंड ए ऊर्ध्वलोककण्डकम्, ऊर्ध्वलोकगमने कण्डकं कालखण्डमूर्ध्वगमनेऽति शीघ्रत्वाद किन्तु 'अहो लोअकंडए' अधोलोककण्डकम् शक्रस्याधोलोकगमनकालखण्डम् 'संखेज्जगुणे' संख्येय गुणम्' ततो द्विगुणितम् अर्थात् शक्रस्य ऊर्ध्वगमनकालाजाता है 'एक्केणं समएणं' एक समय में अर्थात् एक समय में शक ऊपर की ओर जितने क्षेत्र तक जाता है 'तं वज्जे दोहि' उतने ही क्षेत्र में वज्र दो समय में और 'चमरे' चमर उतने ही क्षेत्र में 'तीहिं' तीन समय में जाता है । इस तरह ' देविंदस्स देवरण्णो सक्कम्स ' देवेन्द्र देवराज शक्रका ' उङ्गुलीयकंडए ' उर्ध्वलोक कण्डक - उर्ध्वलोक गमन में कण्डक - कालखण्ड 'सव्वत्थोवे' सर्वकी अपेक्षा से न्यून हैअत्यल्प हैं क्यों कि उर्ध्वलोक में जाने में शक्रको अतिशीघ्रता कही गई है । परन्तु 'अहोलोयकंडए' शक्रका जो अधोलोक गमन कण्ड़क है - कालकण्ड है वह 'संख्खेज्जगुणे' संख्यातगुणा है अर्थात् उर्ध्वलोकगमन कण्डक से दुगुना है । शक्रको उर्ध्वलोक गमन करने में जितना समय लगता है उससे द्विगुणित समय उसे अधोलोकमें गमन करने नेटसे अये ४६ शठे छे. ' तं वज्जे दोहिं ' भेटले आये नवाने भाटेने मे સમય લાગે છે, " चमरे तीहिं' ने मरने त्रयु समय लागे छे. 'देविंदस्स देवरण्णो सकस्स' हेवेन्द्र देवराष्ट्र शम्नो मा रीते उड्डलोयकंड ' सो गमनना ४३ (अजमान) 'सव्वत्थोवे' मेघां उरतो न्यून छे. हेवाना भावार्थ એ છે કે ઉષ્ણ લેાક ગમનમાં જેટલું અંતર કાપવાને શક્રને જેટલા સમય લાગે છે, તેટલુ અંતર કાપવાને વજાને શઘ્ર કરતાં ખમણેા અને ચમરને ત્રણ ગણુા સમય લાગે છે આમ મનવાનું કારણ એ છે કે ઉર્ધ્વ લેાક ગમનમાં શક્રની ગતિ અતિશય શીઘ્ર હાય છે,અને ચમરની गति अतिशय भट्ट होय छे. पथ' अहोलोयकंडए ' शहेन्द्रना अद्योगभननुं अजभान 'संखेज्जगुणे' उर्ध्वगमनना क्षणभान उरतां सख्यात गयु हे—मेरसे है उर्ध्वजभन ના કાળમાન કરતાં અધેાગમનનું કાળમાન બમણુ છે. એટલે કે ઊંચે જેટલે અતરે જવાને માટે શક્રને એક સમય લાગે છે, એટલે જ અંતરે નીચે જવા માટે તેને એ
4