________________
प्रमेयचन्द्रिकाटीका श. ३ उ. ४ . ५ अनगारविकुर्वणानिरूपणम्
६४७
भवनस्पत्यादीनान्तु याः काचिदपि लेश्याः आजीवानं समाना एव विष्ठन्ति नो कदाचित् तज्जीवने परिवर्तन्ते, केवलं मनुष्याणां तिरथचित्र लेश्याः परिवर्तन्ते ॥ ४ ॥
मूलम् - 'अणगारे णं भंते ! भावियप्पा वाहिरए पोग्गले अपरियाइत्ता पभु वेभारं पवयं उल्लंघेत्तए वा, पल्लंघेत्तए वा ? गोयमा ! नो इणट्टे समट्टे, अणगारे णं भंते! भावियप्पा वाहिरए पोग्गले परियाइत्ता पभू वेभारं पवयं उल्लंघेत्तए वा, पल्लं घेत्तए वा ! हंता, पभू, अणगारेणं भंते ! भावियप्पा घाहिरए पोग्गले अपरियाइत्ता जावइयाई रायगिहे नगरे रुवाई, एवइयाइं विकुद्वित्ता वेभारं पव्वयं अंतो अणुप्पविसित्ता पभू समं वा विसमं करेत्तए, विसमं वा समं करेत्तए ? गोयमा ! नो इणहे समट्ठे, एवं चैव विइओ वि आलावगो, णवरं परियाइत्ता पभू,
की मृत्यु अमुक एक निश्चित लेश्या में ही होती है । परन्तु नैरयिको की एवं भवनपत्यादिक देवों की जो कोई भी लेश्या होती है वह उनके जीवन तक एक सी ही रहती है- बदलती नहीं है । जिस लेश्या में ये वर्तमान होते है उस लेश्या का अवसान होने में जब एक मुहूर्त बाकी रह जाता है तभी इनकी मृत्यु होती है । इस कधन से यह ज्ञात होता है कि मनुष्य और तिर्यश्चोंकी लेश्या में ही परिवर्तन होता है । देवोंकी लेश्या में नहीं ॥ सू० ४ ॥
છે કે મનુષ્ય અથવા તિર્યંચાનું મરણુ અમુક એક નિશ્ચિત લેફ્સામાં જ થાય છે. પણ નારકા અને ભવનપતિ આદિ દેવેની જે લેફ્યા હોય છે, તે તેમના જીવનપર્યન્ત એકસરખી જ રહે છે—ખદલાતી નથી. જે લેફ્સામાં તેએ રહેલા હોય છે, તે લેશ્માનું અવસાન થવાને જ્યારે એક મુહૂત ખાકી રહે છે, ત્યારે જ તેમનું મૃત્યુ થાય છે. આ કથનથી એ વાત સિદ્ધ થાય છે કે મનુષ્યા અને તિર્યંચાનો લેશ્યામાં જ પરિવર્તન
थाय छे-देवानी श्यामां परिवर्तन यतुं नथी. ॥ सू. ४ ॥