________________
ममेयचन्द्रिकाटीका श. ३. उ. ४ सू०४ जीवपरलोकगमनस्वरूपनिरूपणम्
६४३
तेजोलेश्या, पदमलेश्या शुक्ललेश्या च तत्र पथमास्तिस्रः क्रमशः अशुभतमाः, अशुभतराः, अशुभाच किन्तु चरमा स्तिस्रः शुभाः, शुभतराः, शुभतमाथ वोध्याः । एतासु चाद्याश्चतस्रोलेश्याः भवनपतिवानव्यन्तराणां भवन्ति, आधास्तिस्रो नैरयिकानाम्, ज्योतिष्कदेवानां वैमानिकेन प्रथमद्वितीयकल्पवासिनाम् च तेजोलेश्या, तृतीयचतुर्थपञ्चमकल्पवासिनां वैमानिकानां पद्मलेश्या ततः परेषां देवानां शुक्लालेश्या, मनुष्याणां तिरक्षां च पडपिलेश्याः सम्भवन्ति तिरश्चां मध्येऽपि पृथिव्यपूवनस्पतिषु आद्याश्चतस्रोलेश्याः, तेजो वायुविकले - नीलेश्या, कापोतलेश्या, तेजोलेश्या, पद्मलेश्या और शुक्ललेश्या' इस प्रकार से ६ छह भेद कहे है। इनमें प्रथमकी 'कृष्णलेश्या, नीललेश्या, कापोतश्या' ये तीन लेश्याएँ क्रमशः अशुभतम, अशुभतर और अशुभ होती है, तथा तेजोलेश्या, पद्मलेश्या और शुक्ललेश्या ये तीन लेश्याएँ क्रमशः, शुभ, शुभतर और शुभतम होती है इन पूर्वोक्त ६ छह् लेश्याओं में आदिकी चार लेश्याए भवनपति और वानव्यन्तर इन देवोंके होती है । तथा-कृष्ण, नील, और कापोत ये तीन लेश्याएँ नारक जीवोंके होती हैं । ज्योतिष्क देवोंके एवं वैमानिक देवों में प्रथम द्वितीय कल्पवासी देवों के तेजोलेश्या होनी है। तीसरे, चौथे और पांचवे कल्पमें रहने वाले देवोंके पद्मलेश्या होती है । इनके बाद के देवोंके शुक्लेश्या होती है । मनुष्य एवं तिर्यश्चों में छहों लेश्याएँ होती है । तिर्यश्नों में भी पृथिवी काय, अप्काय, और वनस्पति काय इन तीन कार्यों में आदि की चार-कृष्ण, नील, कापोत और तेजोलेश्याएँ होती हैं। तेजस्काय, वायुकाय और विकलेन्द्रिय सेश्या, (3) ज्योतलेश्या, (४) तेनेोश्या, (4) पद्मसेश्या, (९) शुउससेश्या.' तेमांनी पहेली ત્રણ લેશ્યાએ કૃષ્કૃલેશ્યા, નીલલેયા અને કાપાતલેશ્યા–અનુક્રમે અશુભતમ, અશુભતર અને અશુભ છે. તથા તેોલેશ્યા, પદ્મલેશ્યા અને શુકલલેસ્યા અનુક્રમે શુભ શુભતર અને શુશ્રુતમ છે. પહેલી ચાર લેશ્યા ભવનપતિ અને વાનભ્યંતર દેશમાં હોય છે. કૃષ્ણુ, નીલ અને કાપાત, એ ત્રણ લૈશ્યાએ! નારક જીવેામાં હોય છે. ચૈનૈતિક દેવા અને વૈમાનિક દેવામાંથી પહેલા અને ખીજા કલ્પવાસી વેશમાં તેોલેશ્યા હાય છે. ત્રીજા, ચેાથા અને પાંચમાં કલ્પમાં રહેનારા દેવેશમાં પદ્મલેશ્યા હોય છે. અને ત્યાર પછીનાં કલ્પોમાં રહેનારા દેવેશમાં શુકલલેશ્યા હોય છે. મનુષ્યા અને તિય ચામાં છએ છ લેશ્યાએ હોય છે. પૃથ્વીકાય, અકાય અને વનસ્પતિકાય, એ नो अयोभां पहेली यार तेश्याम कृष्णु, नीस, अयोत अने तेलेोश्या- होय छे.
