________________
भगवतीसूत्रे
टीका- गौतमः पूर्वोक्ताकुमाराणाम् ऊर्ध्वलोकगमनकालावधिं पृच्छति'केच अकालस्स णं भंते ! इत्यादि । हे भगवन् । 'केवइअकालस्स ' कियत्कालेन खलु कियत्कालानन्तरम् अमुरकुमारा देवाः 'उ' ऊर्ध्वम् सौधर्मादिदेनलोके 'उपयंति' उत्पतन्ति 'जाब - सोहम्मं' यावत् सौधर्म 'क' व 'गया य' . गवाथ 'गमिस्संति य' गमिष्यन्ति च ? यावत्करणात् पूर्वभवमस्ययिकवैरा: नुबन्धमूलकवैक्रियशरीरकरण- वैमानिकदेवत्रासोत्पादन - यथालघु-लघुरत्नापड'हे ? यावत् उसकी वहऋद्धि कहाँ गई ? हे गौतम । पूर्व में कहे अनुसार कुटोकार शाला का उदाहरण इस विषय में यहां कहना चाहिये ॥
1.
टीकार्य - गौतम प्रभु से पूर्वोक असुरकुमार देवों की उर्ध्वलोक'गमन काल की अवधिको पूछते हुए उनसे प्रश्न करते हैं- ' केवड्य 'कालस्स णं भंते' इत्यादि । ' भंते! हे भदन्त ! ' केवइयकोलस्स' कितने काल के बाद 'असुरकुमार देवा' असुरकुमार देव ' उडू' ऊँचे सौधर्म आदि देवलोक में 'उप्पयंति' जाते हैं । 'जाव सोहम्मं कप्प 'गया य गमिस्संति य' कि जिससे यह कथन " यावत् वे सौधर्मकल्प में गये हैं जायेंगे" यह कथन सिद्ध हो जाता है । तात्पर्य कहने का यह है कि गौतम स्वामी प्रभु महावीर से पूछ रहे हैं कि हे भगवन ! आपने जो ऐसा कहा है कि असुरकुमार देव यावत् કયાં અદૃશ્ય થઇ ગઈ ? ઉત્તર—હૈ ગૌતમ ! અહીં પશુ પૂર્ણાંકત કૂટાકારશાલાના ઉદાહરણ પ્રમાણે જ બન્યું છે, એમ સમજવું.
ટીકા આગલા પ્રકરણમાં અસુરકુમાર દેવાના ઉર્ધ્વગમનની જે વાત કહી છે તેના અનુસંધાનમાં અહીં તેમના ઉલાક ગમનકાળની અવધિના વિષયમાં ગૌતમ સ્વામી મહાવીર પ્રભુને પ્રશ્નન પૂછે છે—
"
"केवड्य कालस्स णं भंते ? " ४त्याहि " भंते ! डे लन्त 1 " केवइय कालस्स" 19 કેટલા કાળ પસાર થયા પછી ઢ असुरकुमार देवा" असुरकुमार देवा "उड उप्पयंति” सोभां लय है, "जाव सोहम्मं कप्पं गया य गमिस्संति य કે જેથી તેઓ સૌધમ કલ્પ સુધી જતા હતા, જાય છે અને જશે,” એ કથન સિદ્ધ થાય છે? કહેવાનું તાત્પયો નીચે પ્રમાણે છે—“અસુરકુમાર દેવા ઉલાકમાં સૌધમ લેાક સુધી જતા હતા, જાય છે અને જશે,” એવું જે કથન થયુ છે તેને અનુલક્ષીને ગૌતમ સ્વામી પૂછે છે કે અસુરકુમાર દેવે કેટલા કાળ પછી ઉર્ધ્વ सोऽभां-सौधर्भ' ऽदय पर्यन्त-लय छे ? अहीं थे. "यावत्" यह आयु छे तेना द्वारा
'३५०
