________________
१५०
भगरतीय 'समण' श्रमणं 'भगवं' भगवन्तं महावीरं 'बंद' बन्दते, 'नमंसई' नमस्पति, 'जाव-विहरई' यावत्-विहरति । अग्निभूतिः वायुभूतियोमावपि नमस्कृत्य संकमेन तपसा स्वस्थात्मानं भावयन्ती विहरतः ॥ ___ मस्तुतमकरणं दक्षिणार्धलोकाधिपदेवेन्द्राणाम् उत्तरार्धलोकाधिपदेवेन्द्राणाश विकुर्वणाशक्तिनिरूपणपरं वर्तते तत्र वैक्रियशक्तिस्वरूपं हृदयामं कर्तु देवेन्द्रेण प्रकाशितं स्वकीयक्रियरूपकरणसामध्य तेजोलेश्यासम्बन्धि साम
यंश्च दर्शयितुं शास्त्रकारः प्रस्तौति-'तएणं समणे' इत्यादि । ततः तदनन्तरं 'समणे' श्रमणः 'भगवं भगवान् महावीरः 'अण्णया' अन्यदा एकदा 'कयाई कदाचित् ' मोयाओ' मोकाभिधानायाः, 'नगरीमो' नगर्याः 'नंदणाओ' अणगारे समणे भगवं महावीरं वंदइ नमसह जाय विहरई' इस सूत्र पाठ द्वारा समझाई गई है। तृतीय गणधर वायभूति अनगारने हे भगवन् ! जैसा आपने प्रतिपादन किया है वह ऐसा ही हैइसमें किंचित्मात्र भी फर्क नहीं है- इस प्रकारसे पारंवार उनके कथनको अनुमोदना करते हुए श्रमण भगवान महावीर को वंदना की, उन्हें नमस्कार किया, यावत् विराजमान हो गये। इस तरह अग्निभूति और वायुभूति ये दोनोंही प्रभुको नमस्कार कर संयम और तपसे अपनी आत्माको भावित करते हुए स्वस्थान पर विराज गये । प्रन्युत यह प्रकरण दक्षिणार्धदेवाधिप देवेन्द्रोंकी और उत्तराधे लोकाधिप देवेन्द्रोंकी विकुर्वणाशक्तिको निरूपण करनेवाला है । इसमें वैक्रियशक्तिके स्वरूपको हृदयङ्गम करनेके लिये देवेन्द्र द्वारा प्रकाशित स्वकीय चैक्रियरूप करने के सामर्थ्यको तथा तेजोलेश्या सम्बन्धी सामर्थ्यको दिखाने के निमित्त शास्त्रकार इस सूत्र को कहते हैंमहावीरं बंदइ नमसइ जाव विहरइ" "डे प्रलो मापे मा विषयतुं २ प्रति પાદન કર્યું છે તે યથાર્થ છે. આપની વાત તદ્દન સાચી છે. તેમાં શંકાને કોઇપણ સ્થાન નથી” આવા શબ્દો વડે તેમણે મહાવીર પ્રભુના વચનની અનુમોદના કરી અને તેમાં પોતાની શ્રદ્ધા વ્યકત કરી. ત્યાર પછી તેમણે શ્રમણ ભગવાન મહાવીરને વંદણુ કરી, નમસ્કાર કર્યા. દેણુ નમસ્કાર કરીને, સંયમ અને તપથી આત્માને ભાવિન કરતા, પિતાને સ્થાને બેસી ગયા આ પ્રકરણમાં દક્ષિણા લોકાધિપતિ દેવેન્દ્રોની અને ઉત્તરાર્ધ લે કાધિપતિ દેવેન્દ્રોની વિદુર્વણુ શક્તિનું નિરૂપણ કરવામાં આવ્યું છે તેમાં વક્રિય સ્વરૂપને સમજાવવાને માટે દેવેન્દ્ર દ્વારા પ્રકાશિત પિતાના વૈક્રિય રૂપે કરવાના સામર્થ્યનું તથા તેજલેશ્યાના સામર્થ્યનું પ્રતિપાદન કરવા માટે ९२२ मा सूत्र है- "तएणं समणे भगवं महावीरे अण्णया कयाई मोयाओ