________________
स्थानागसूत्रे इति तृतीयः । ३ । तथा-एको नो यो नयिता नो वियोजयिता भवति, स च साधारणशक्तिसम्पन्नो मुनिः ४। इति चतुर्थः ४। इति लोकोत्तरपुरुषमपेक्ष्य व्या. ख्यानम् । साधारणपुरुषविवक्षा तु-एको योजयिता-काचिन् कार्ये प्रवर्तयिता भवति, किन्तु नो विपोजयिता-ततो निवर्तयिता न भवतीति प्रथमः ।१। एवं शेपभङ्गत्रयमपि बोध्यम् ।।
" एवमेव हया" इत्यादि-एवमेवयानत्रदेव हयाः - अश्वाः चत्वारः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-"युक्तो नामैक ' इत्यादि । एतत्मत्रं यानमूत्रबद् व्याख्येयम् । तथा-कोई एक साधु पुरुष ऐसा भी होता है जो न संयमयोगोंमें प्रवृत्ति कराता है और न अनुचित कार्यों में फसेको वहांसे हटाता ही है ऐसा चतुर्थ भगवाला कोई एक साधारण शक्तिशाली मुनिजन होता है-४ इस प्रकारका यह व्याख्यान इन चार भङ्गोका लोकोत्तर पुरुष की अपेक्षा लेकर किया गया है। साधारण पुरुषकी अपेक्षासे इनका व्याख्यान ऐशा है-जैसे कोई एक पुरुष ऐसो होता है जो किसी कार्य में किसीको प्रवृत्त करानेवाला ही होता है उससे उसे निवृत्त कराने वाला नहीं-१ अवशिष्ट तीन भंग इमी तरहसे समझ लेना चाहिये-४ एवामेव-इत्यादि थानके समान हय अश्वके भी चार प्रकार होते हैं जैसे कोई एक तो ऐसा अश्व होता है जो पहले भी रथादिमें जोता जाता है और बादमे भी-१ कोई एक पहलेही जोता લેકોને સ યમાગોમાં પ્રવૃત્ત પણ કરતું નથી અને અનુચિત કાર્ય કરનારને તેમ કરતા અટકાવતો પણ નથી કોઈ સાધારણ શકિતશાળી મુનિને આ ચોથા પ્રકારમાં ગણાવી શકાય છે. આ ચાર ભાંગાનું કથન લોકોત્તર પુરુષની અપેક્ષાએ કરવામાં આવ્યું છે. હવે સામાન્ય પુરુષની અપેક્ષાએ ચારે ભાંગાનું સ્પષ્ટીકરણ કરવામાં આવે છે.
(૧) કેઈ એક પુરુષ એ હોય છે કે જે કોઈ કાર્યમાં કોઈ વ્યક્તિને પ્રવૃત્ત કરાવનાર જ હોય છે, પણ તેમાંથી તેને નિવૃત્ત કરાવનાર હેત નથી, બાકીના ત્રણ ભાંગા પણ એજ પ્રમાણે સમજી લેવા.
" एवामेव" त्याहि-याननी म मश्वना ५५ यार ४१२ डाय છે—(૧) કોઈ એક અશ્વ એ હેય છે કે જે પહેલાં પણ રથાદિની સાથે જેડી શકાય છે અને પછી પણ જોડી શકાય છે. (૨) કોઈ એક અશ્વ પહેલાં જોડી શકાય છે પણ પછી જેડી શકાતો નથી. (૩) કોઇ એક અશ્વ એ
