________________
सुधा टीका स्था०४४०३०३८ पृथिव्यादिवर्णा सूक्ष्मशरीरस्यादृश्यत्वनि० २०१ तिकायिकानां पञ्चानामेकमनेकं वा शरीरमदृश्यं भवति । वादरपृथिव्यप्तेजोवनस्पतिकायिकानां तु एकमेव शरीरमदृश्यं भवति, अत एव चतुर्णामित्युक्तं न तु पञ्चानामिति । वनस्पतयस्विह साधारणा एव गृह्यन्ते, तेपामेवैकशरीरस्यादृश्यत्वात्, प्रत्येकशरीरस्यतु एकस्यापि दृश्यत्वादिति । मू० ३८ ॥
पूर्वं पृथिव्यादीनां चतुर्णां सूक्ष्मशरीरस्य चक्षुरग्राह्यत्वमुक्तं, साम्मतमिन्द्रियप्रस्तावाच्छ्रोत्रादिकेन्द्रियचतुष्टय शब्दाद्यर्थ चतुष्टयस्येन्द्रियसम्बद्धत्वेनाssसो ऐसा न कहकर " चतुणी " ऐमा ही क्यों कहा गया है ? उत्तर- इस कथनका ऐसा भाव प्रगट कर करनेके लिये ऐसा कहा गया कि जो वायुकायिक सूक्ष्म और बादर होते हैं उनका तो कोई भी शरीर चाहे वह सूक्ष्म हो या बादर हो सुदृश्य देखने योग्य) होताही नहीं है परन्तु जो सूक्ष्म पृथिव्यादि चार हैं उनकाही सूक्ष्म शरीर सुदृइय नहीं होता है बादर पृथिव्यादिकों का वादर शरीर तो सुदृश्य होता है, अतः ये चार ऐसे हैं कि जिनका एक सूक्ष्म शरीर ही सुदृश्य नहीं होता है बादर शरीर तो सुदृश्य होता ही है परन्तु वायुकायिकका तो कोई भी शरीर सुदृश्य नहीं होता है। यहां वनस्पति शब्द से साधारण वनस्पतिकायिक ही गृहीत हुआ है प्रत्येक वनस्पतिकायिक नहीं क्योंकि उनका ही एक सूक्ष्म शरीर अदृश्य होता है वादर वनस्पतिकायिकका वादर शरीर तो दृश्य होता है ।। सू० ३८ ॥
દૃશ્ય હતું નથી એમ કહેવુ જોઈએ
ઉત્તર—આ કથન પ્રકટ કરવાનું કારણુ નીચે પ્રમાણે છે—વાયુકાયિક સૂક્ષ્મ અને માદર બન્ને પ્રકારના હોય છે. તેમનું ખાદર શરીર પણ સુદૃશ્ય હેાતું નથી અને સૂક્ષ્મ શરીર પણ સદૃશ્ય હેતુ નથી, આ રીતે તેમનું એક પણ પ્રકારનું શરીર સુદૃશ્ય હતુ... નથી. પરન્તુ જે સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાય આદિ પૂર્વોક્ત ચાર પ્રકારના જીવા જ છે તેમનાં જ સૂક્ષ્મ શરીર સુદૃશ્ય હતાં નથી, ખાદર પૃથ્વીકાય આફ્રિકાના ખાદર શરીરે। તા સુ હાય છે જ. તેથી પૂર્વોક્ત પૃથ્વીકાય આદિ ચાર જ એવાં છે કે જેમના સૂક્ષ્મ શરી સુદૃશ્ય હાતાં નથી—તેમના ખાદર શરીરા તે સુદૃશ્ય હાય છે જ. પરન્તુ વાયુકાયિકાનું તે કાઇ પણુ શરીર સુદૃશ્ય હેતું નથી અહીં વનસ્પતિ શબ્દ દ્વારા સાધારણ વનસ્પતિકાયિક જ ગૃડીત થયેલ છે, પ્રત્યેક વનસ્પતિકાયિક ગૃહીત થયેલ નથી કારણ કે તેનુ' એક સૂક્ષ્મ શરીર જ અદૃશ્ય હાય છે-ખાદર વનસ્પતિકાયિકનું ખાદર શરીર તે દૃશ્ય હાય છે ! સૂ. ૩૮ ૫
स- २६
