________________
सुधा टीका स्था०४ उ०४ सू०२२ उदकदृष्टान्तेनपुरुषजातनिरूपणम् ३८५. एकमुदकमुत्तान-प्राग्वत् ,-भवति, पुनस्तन् गम्भीरावभासि-अगाधावभासिसङ्कीर्णस्थानाश्रितत्वादिनेतिद्वितीयः २। तथा-एकमुदकं गम्भीरम्-अगा, सदुत्तानावभासि-विस्तीर्णस्थानाश्रयत्वादिनेति तृतीयः ३। तथा-एकमुदकं गम्भीरम्-अगाधं सद् गम्भीरावभासि-अगाधावभासि भवति गम्भीरस्थानाश्रितस्वादिनैवेति चतुर्थः ४ (३)। ___ "एवामेव चत्तारि पुरिसजाया" इत्यादि-एवमेव-उदकवदेव पुरुषजातानि चत्वारि प्रज्ञप्तानि, तद्यथा-एकः पुरुष उत्तानः-तुच्छो भवति स एव पुनरुत्तानावभासी-उत्तान एवावभासत इत्येवंशीलउत्तानावभासी भवति, प्रदर्शिततुच्छत्वविकारत्वात्, इति प्रथमः । १। तथा-एक-उत्तानो गम्भीरावभासी होता है परन्तु स्थान विशेषसे उत्तान जैसा प्रतीत होता है वह प्रथम भंगमें परिगणित हुआ है ११ जो उदक प्रतल-पतला होताहै वह संकीर्ण स्थानमें रहनेसे अगाध जैसा प्रतीत होता है वह द्वितीय भेगमें गिना गया है । जो उदक गंभीर अगाध होता हुआ भी विस्तीर्ण स्थानमें रहनेसे उत्तान जैसा प्रतीत होता है वह तृतीय भंगमें लिया गया है ३ और जो उदक अगाध होता हुआ भी गंभीर स्थानके आश्रयसे अगाध जैसा प्रतीत होता है वह चतुर्थ भंगमें लिया गया है ४ (३) ___"एवामेव चत्तारि पुरिसजाया" इत्यादि-जैसे ये उदकके प्रकार कहे गये हैं, वैसेही पुरुषके भी चार प्रकार होते हैं-इनमें एक पुरुप ऐसा होता है जो उत्तान तुच्छ होता है और अपनी तुच्छतारूप विकारके दिखानेसे उत्तानावभासी होता है । दूसरा पुरुष प्रकार ऐसा છાછરું હોય અને સ્થાન વિશેષમાં રહેવાને કારણે ઉત્તાન (છાછરું) દેખાતું હોય તે ઉદકને પહેલા ભાગમાં મૂકી શકાય છે. (૧) જે ઉદક પ્રતલ હૈયા પણ સંકીર્ણ સ્થાનમાં રહેવાને કારણે અગાધ જેવું લાગતું હોય તેને બીજા પ્રકારનું ગણી શકાય (૨) જે ઉદક ગંભીર. (અગાધી હોવા છતાં પણ વિસ્તીર્ણ સ્થાનમાં રહેલું હોવાથી ઉત્તાન જેવું લાગતું હોય તેને ત્રીજા પ્રકા૨માં મૂકી શકાય છે. (૩) જે ઉદક અગાધ હોય અને સંકીર્ણ સ્થાન વિશેષમાં રહેલું હોવાને કારણે અગાધ લાગતું હોય તેને ચેથા પ્રકારમાં મૂકી शाय छे. (४) । 3 ।।
"एवामेव चत्तारि पुरिसजाया" त्याहि-पुरुषाना ५Y मेवा यार પ્રકાર કહ્યા છે-(૧) કેઈ પુરુષ ઉત્તાન (તુ) હોય છે અને પિતાની સ્વચ્છતાને ચેષ્ટાઓ દ્વારા પ્રકટ કરતે હેવાથી ઉત્તાનાભાસી પણ હોય છે.
