________________
स्थानास्त्रे ५१२ । छाया-पञ्च स्थावरकायाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-इन्द्रः स्थावर कायः १, ब्रह्मा स्थावरकायः २, शिल्पः स्थावरकायः ३, सम्मतिः रथावरकायः ४ माजापत्यः स्थावरकायः ५। पञ्च स्थावरकायाधिपतयः प्रज्ञप्ताः तद्यथा-इन्द्रः स्थावरकाया धिपतिः १ यावत् प्राजापत्यः स्थावरकायाधिपतिः ५॥ सू० ५॥
टीका--'पंच थावरकाया' इत्यादि
स्थावरकायाः-स्थावरनामकर्मीदयात् स्थावरा:-पृथिव्यादयः, तेपा काया राशयः यद्वा-स्थावर स्थावरनामकर्मोदय जनितः काया शरीरं येपां ते तथा ।
इस प्रकारसे काम निर्जरणका हेतु तपो विशेषको कहकर अय सुत्रकार को के क्षयका हेतुभूत जो संयम है, उस संयमके विषय भूत जो एकेन्द्रिय जीव हैं उन्हें कहते हैं___ 'पंच थावर काया पण्णत्ता' इत्यादि सूत्र ५ ॥ मुत्रार्थ-पांच स्थावरकाय कहे गये हैं, जैसे-इन्द्र स्थावर काय १ ब्रह्मा स्थावर काय २ शिल्प स्थावरकाय ३ सम्मति स्थावरकाय ४ और प्राजापत्य स्थावरकाय ५। पांच स्थावर कायाधिपति कहे गये हैं-जैसे-इन्द्र स्थायर कायाधिपति १ यावत् प्राजापत्य स्थावरकायाधिपति ५।। टीकार्य-स्थावर नामकर्म के उदयसे स्थावर जीव होतेहैं, ये जीव पृथिवी आदिरूप होते हैं, इनकी जो राशि है, वह स्थावरकाय है, अथवा स्थावर नामकर्मके उदयसे जनित है, काय-शरीर जिन्होंका वे स्थावरને આ પ્રકારે કર્મનિરણના હેતુરૂપ વિશેષનું નિરૂપણ કરીને હવે સૂત્રકાર કર્મોને અનુત્પાદના હેતુભૂત જે સંયમ છે, તે સંયમને વિષયભૂત જે એકેન્દ્રિય જીવે છે તેમનું કથન કરે છે.
सूत्राथ-"पंच थावरकाया पण्णत्ता" त्याहસૂત્રાર્થ-સ્થાવરકાયનાનીચે પ્રમાણે પાંચ પ્રકાર કહ્યા છે–(૧) ઈન્દ્ર સ્થાવરકાય (२) प्रक्षा याव२५य, (3) शि६५ स्था१२४१य, (४) समति स्या५२४५य, અને (૫) પ્રાજાપત્ય સ્થાવરકાય પાંચ સ્થાવર કાયાધિપતિ કહ્યાા છે–(૧) ઈદ્ર સ્થાવર કાયાધિપતિ થી લઈને પ્રાજાપત્ય સ્થાવરકાયાધિપતિ પર્વતના પાંચ સ્થાવર કાયાધિપતિ સમજવા.
ટીકાઈ-સ્થાવર નામકર્મના ઉદયથી સ્થાવર ની ઉત્પત્તિ થાય છે. તે છે પ્રવી આદિ રૂપ હોય છે. તેમની જે રાશિ છે તેને સ્થાવરકાય કહે છે. અથવા સ્થાવર નામકર્મના ઉદયથી જનિત જેમની કાયા (શરીર) છે, તે
