________________
सधा टीका स्था०५ उ०१ सू०२२ परीषहसहननिरूपणम्
६०१ अत एवं-उत्तमपुरुषाः प्रतिकर्तुं समर्था अपि नीचकृतपरिपहोपसर्गान् प्रतिकर्तुं नोद्यतन्ते । यदि ते पतीकारपरायणा भवेयुस्तदा तदनुयायिनोऽप्येवं कुर्युः, ततस्तदनुयायिनोऽनन्तकालं यावत् संसारावर्ते निमज्जेयुः । तेषामुद्धारार्थमेव करूणापरायणाः केवलिनो अज्ञानिकृतापकारान् सहन्ते, ताँस्तथा सहमानान् दृष्ट्वा छमस्था अपि सहन्ते । उक्तं च
" जो उत्तमे हिं मग्गो, पहओ सो दुकरो न सेसाणं । , आयरियम्मि जयंते, तयणुचरा केण सीएज्जा ? ॥१॥" छाया-य उत्तमै गिः प्रहतः स दुष्करो न शेषाणाम् । - आचार्य यतमाने तदनुचराः केन सीदेयुः ? ॥ इति । रण मनुष्य उत्तमजनोंका प्रायः अनुकरण करनेवाले होते हैं, उत्तम पुरुष यद्यपि प्रतिकार करने की शक्तिवाले होते हैं, फिर भी वे नीचजन कृत परीपह और उपसर्गोका प्रतीकार करने के लिये उद्यत नहीं होते हैं, यदि वे प्रतिकार करने में कटिवद्ध होने लगे तो फिर जो उनके अनुयायीजन हैं वे भी इसी प्रकार से करने लगेगे तो फिर उनके अनुयायियोंका अनन्त संसार सान्त कैसे हो सकेगा अनन्तकाल तफही वे इस संसाररूपी भंवर में डूबे रहेंगे, अतः इनका उद्धार हो इस अभिप्रायसेही कृपापरायण केवली अज्ञानीजल कृत अपकारोंको सहन करते हैं, और उन्हें सहन करते हुए देखकर छद्मस्थजन भी उन्हें सहन करते हैं। कहा भी है
" जो उत्तमेहिं मग्गो पहओ" इत्यादि । इस गाथाका पूर्वक्ति ચલાયમાન નહીં થાય” આ કથન પર્યન્તનું સમસ્ત કથન અહીં ગ્રહણ કરવું જોઈએ. આ કથનને ભાવાર્થ એ છે કે સામાન્ય મનુષ્ય સામાન્ય રીતે ઉત્તમજનેનું અનુકરણ કરનારા હોય છે. ઉત્તમ પુરુષે છે કે પ્રતિકાર કરવાને સમર્થ હોય છે, છતાં પણ તેઓ નીચે પુરુષો દ્વારા કરાતા પશષ અને ઉપસીને પ્રતિકાર કરવા પ્રયત્ન કરતા નથી. જે તેઓ તેમને પ્રતિકાર કરવા માંડે, તો તેમના અનુયાયીઓ પણ એ જ પ્રમાણે કરવા લાગી જાય. જો તેઓ એ પ્રમાણે વર્તતા થઈ જાય, તે તેમને સંસાર પશુ કેવી રીત સાન્ત (અતયુક્ત ) બની શકે ! એવું કરનારને તે અનંતકાળ પર્યા સંસાર રૂપી વમળમાં ડૂબકીઓ ખાધા જ કરવી પડે. તેથી તેમને ઉદ્ધાર કરવામાં આવતા અપકારોને સહન કર્યા કરે છે, અને તેમને તે સહન કરતા જોઇને છસ્થજને પણ તેમને સહન કરે છે. કહ્યું પણ છે કે – ___“जो उत्तमेहि मगो पहो" इत्यादि-२५ थाना 6५२ Bal स्था०-७६
