________________
वधा दीको स्था०४३०४ सू०२४ कुभम्दृष्टाम्तेन पुरुषजातनिरूपणम् ३९७ भासत इप्येवं शीलो भवतीति प्रथमः १ । तथा-एकः कुम्भः पूर्णोऽपि केनापि कारणेनाभिप्रेतार्थसाधकत्वाभावात् तुच्छावभासो-तुच्छ इवावभासत इत्येवं शीलो भवतीति द्वितीयः २ । एवं शेषभङ्गद्वयमपि बोध्यम् । ४ ।
"एवं चत्तारि पुरिसजाया" इत्यादि-एवं-कुम्भवत्, पुरुषजातानि चत्वारि प्राप्तानि, नद्यथा-एकः पुरुषो धनश्रुतादिभिः पूर्णःसन् धनश्रुतादिविनि योगात् पूर्णावभासी-पूर्ण एवावभासत इत्येवं शीलो भवतीति प्रथमः १ । तथाएकः पुरुषः पूर्णः सन्नपि धनश्रुतादिसहितत्वात् , तुच्छावभासी-धनश्रुतादिहीन बदवभासनशीलो भवतीति द्वितीयः २ ॥ तथा-एक स्तुच्छोऽपि-धनश्रतादि रहि
पुनश्च-" चत्तारि कुंभा"इत्यादि-कुम्भ चार प्रकारके कहे गये है-जैसे-एक कुम्भ ऐसा होता है जो सम्पूर्ण अवयवोंसे अथवा दही आदिसे पूर्ण होता हुआ-पूर्णावभासी दर्शकजनोंकी दृष्टिमें पूर्णही है ऐसा प्रतीत होता है । एक कुम्न ऐसा होता है जो पूर्ण होने पर भी 'किसी कारणवश उसमें अभिप्रेत-इष्टं अर्थकी सोधकता नहीं होनेसे तुच्छावभासी वह तुच्छकी तरह प्रतीत होता है २ इसी तरहसे शेष दो भंग भी समझ लेना चाहिये ४ " एवं चत्तारि पुरिसजाया" इसी प्रकारसे पुरुषजात चार कहे गये हैं, जैसे कोई एक पुरुष ऐसा होता है जो धन श्रुत आदिसे पूर्ण होता हुआ धन श्रुत आदिके विनियोगसे-व्ययसे पूर्णाव"भासी पूर्णहीहै ऐसा प्रतीत होता रहताहै ११कोई एक पुरुष ऐसा होता है, जो पूर्ण होता हुआ भी धनश्रुत आदिसे सहित होता हुआ भी धनश्रुत
"चत्तारि कुंभा " त्याहि-जुलना नीये प्रमाणे या२ ४२ ५५ ५ છે. (૧) કોઈ એક કુંભ એ હોય છે કે જે સમસ્ત અવયથી સંપન્ન હોય છે અથવા દહીં આદિથી પૂર્ણ હોય છે અને પૂર્ણાભાસી પણ હોય છે એટલે કે દર્શકની દૃષ્ટિએ પણ તે પૂર્ણ જ લાગે છે. (૨) કેઈ એક કુંભ પૂર્ણ હોવા છતાં પણ તુચ્છાવભાસી હોય છે, એટલે કે તેમાં ભરેલું દ્રવ્ય કેઈ કારણે નજરે નહીં પડતું હોવાથી તે કુંભ ખાલી જ હેવાને ભાસ થાય છે. એ જ પ્રમાણે બાકીના બે ભાંગ પણે સમજી લેવા.
. "एवं चत्तारि पुरिसजाया " त्याह- १ प्रमाणे या२ - हारना પુરુષો કહ્યા છે–(૧) કઈ પુરુષ એવા પ્રકારના હોય છે કે તેઓ ધનશ્રત આદિથી પૂર્ણ(સંપન્ન) હોય છે અને ધનશ્રત આદિના વિનિયેગથી પૂર્ણ વભાસી–પૂર્ણ જ છે એવું દર્શકોને લાગે છે (૨) કેઈ એક પુરુષ એ હેય છે કે જે ધનક્ષત આદિથી પૂર્ણ હોવા છતાં પણ તુરછાવભાસી-ધનકૃત આદિથી
