________________
४२०
46 अवाप्त दृष्ट्यादि विशुद्धसम्पत् परं समाचारमनुप्रभातम् ।
1
शृणोति यः साधुजनादतन्द्र-स्तं श्रावकं प्राहुरमी जिनेन्द्राः ॥ १॥ इति, यद्वा-श्रान्ति = तत्वार्थ श्रद्धानं पचन्ति = परिपार्क - निष्ठां नयन्तीति श्राः, तथा - वपन्ति चतुर्विधसंघे धनवीजानि निक्षिपन्तीति वाः, तथा किरन्ति हिष्टकर्मरजो विक्षिपन्तीति काः, ततः श्राव ते वाथ ते काचेति श्रावकाः, पृषोदरादित्वादयं साधुः । यथाह
་ས་་་་་་
---
इसी प्रकार से " श्रमणी " इनके संबन्ध में भी ऐसाही कथन जानना चाहिये २ जो जिन वचनको सुनते हैं वे श्रावक है ३ कहा भी है
" अवासदृष्ट्यादि विशुद्धसम्पत् " इन्यादि ।
इस लोकका तात्पर्य ऐसा है कि सम्यग्दर्शनादिरूपविशुद्ध सम्पत्तिशाली जो मनुष्य प्रतिदिन प्रातःकाल आलस्यरहित होकर साधुजनसे धर्मोपदेशका श्रवण करता है, जिनेन्द्रदेवने उसे श्रावककी कोटि में रखा है। अथवा तत्त्वार्थश्रद्धानरूप सम्यक्त्यका जो पूर्णरूपसे निर्दोष रूप से पालन करते हैं तथा चतुर्विध संघरूप खेत में जो अपने धनरूप बजको बोते हैं, और क्लिष्ट कर्मरूप रजको जो हटाते हैं वे श्रावक है, पाकार्थक श्री धातुसे, वपनार्थक वपू धातुसे और विक्षेपार्थक कृ धातुसे इस श्रावक शब्द की निष्पत्ति हुई है। इसकी व्युत्पत्ति"" श्रच ते वाचते काश्च ते श्रावकाः" ऐसी है । यह कर्मधारय समास है इति समणाः શત્રુ અને મિત્ર પ્રત્યે સમાન વર્તાવ રાખનારને શ્રમણ કહે છે. એ જ પ્રમાણે શ્રમણીના અર્થ પણ સમજવા જેએ જિતવચનાનું શ્રમણુ કરે છે તેમને શ્રાવક કહે છે. કહ્યુ પણ छे - " अवाप्तय (दिविशुद्ध सम्पत् ” छत्याहि-मा उनी लावार्थ नीचे प्रमाणे —
""
"
"
,
,
'श्री' धातु, वचनार्थ' ' षप्' धातु શ્રાવક' પદની ઉત્પત્તિ થઇ છે તેની
"
સમ્યગ્દર્શન આદિ રૂપ વિશુદ્ધ સ'પત્તિશાળી જે મનુષ્ય હ ંમેશા પ્રમા દના ત્યાગ કરીને પ્રાતઃકાળે સાધુએ પાસે ધર્મોપદેશનું શ્રવણ કરે છે એવા પુરુષને જ જિતેન્દ્ર ભગવાને શ્રાવકની કોટિમાં મૂકયા છે. અથવા તત્ત્વા શ્રદ્ધાન રૂપ સમ્યક્ત્વનું જે પૂર્ણ રૂપે નિર્દોષ રૂપે પાલન કરે છે તથા ચતુર્વિધ સઘ રૂપ જે ક્ષેત્રમાં જે પેાતાના ધનરૂપ બીજનુ વાવેતર કરે છે, વાપરે છે, અને કિલષ્ટ ક`રૂપ રજને દૂર કરે છે એવા પુરુષાને શ્રાવક કહે છે. પાકા ક
भने विक्षेपार्थ' ' 'कृ' धातुमांथी भा વ્યુત્પત્તિ આ પ્રમાણે થાય છે, “
भाग्य
