________________
सुधा टीपा स्था०४३०४ सू०१० जीवात्तर्गतपुरुषविशेषनिरूपणम् ४४१ .. तथा-एको मुक्का-त्यक्तसङ्गो भवन्नपि अमुक्तरूपः अमुक्ताऽऽकारः वरतु तस्तु मुक्त एव भवति यथा-गृहस्थावस्थायां श्री महावीरः । इति द्वितीयः।
तथा-एकोऽमुक्तासाऽऽसक्तित्वान्न मुक्तो भवति किन्तु स मुक्तरूपः-मुक्ता ऽऽकारो भाति, यथा कपटीसाधुरिति तृतीयः ३ । तथा-एकोऽमुक्तोऽमुक्तरूपश्च भवति, यथा गृहस्थ इति चतुर्थः ४। (४) मू० ३०॥ जीवाधिकारात् पञ्चेन्द्रियसिर्यग्मनुष्यान्निरूपयि सूत्रद्वयमाह
मूलम् - पंचिदिय .. तिरिक्खजोणिया चउगईया घउआगईया पण्णता, तं जहा-पंचिंदियतिरिक्खजोणिया पंचिंदियतिरिक्खजोणिएसु उक्वजमाणा गैरइएहिंतो वा तिरिक्ख. जोणिएहिंतो वा अणुस्सेहिंतो वा देवेहिंतो वा उववजेजा, से चेवणं से पंचिंदियतिरिक्व जोणिए पंचिदियतिरिक्खजोणियत्तं ये यतिजन पुत्रादिरूपसे रहित होते हुए भी केवल ऊपरसेही साधु. रूपमात्रके धारक होते हैं, मुक्त हुएकी तरह रूपके धारक नहीं होते हैं ।
कोई एक पुरुष ऐसा होता है, त्यक्त सङ्गवाला होता हुआ भी अमुक्त रूपवाला होना । अमुक्तके जैसे आकारवाला होता है, जैसेगृहस्थावस्थामें श्री महावीरस्वामी थे २।।
कोई एक मनुष्य ऐसा होताहै,जो आसक्तिवाला हो वह मुक्त तो होता नहीं है, किन्तु मुक्तके आकारवाला होताहै जैसे कोई कपटयुक्त यति ।
और कोई एक मनुष्य ऐसा होताहै, जो अमुक्त हुआ ही अमुक्तके जैसे रूपदाला होता है, जैसे गृहस्थजल ४॥ सू० ३०॥ નથી. જેમકે યતિજન તેઓ પુત્રાદિ રૂપ સંગથી રહિત હોવાને કારણે માત્ર બાહા દષ્ટિએ જ સાદુરૂપના ધારક હોય છે પણ વાસ્તવિક રીતે મુક્તરૂપ હોતા નથી.
(૨) કોઈ પુરુષ એ હોય છે કે જે ત્યક્ત સંગવાળા હોવા છતાં પ અમુક્ત રૂપવાળે-મુક્તન જેવા આકારવાળો હોય છે. જેમકે ગૃહસ્થાવસ્થામાં મહાવીર સ્વામી આ પ્રકારના પુરુષ હતા.
(૩) કોઈ પુરુષ એ હોય છે કે જે આસક્તિવાળો હેવાથી મુક્ત તે હોતો નથી, પણ મુક્ત જે દેખાતો હોય છે જેમકે કઈ કપટી યતિ
(૪) કેઈ એક મનુષ્ય એ હોય છે કે જે અમુક્ત હોય છે અને અમુક્ત જે જ દેખાય છે જેમકે ગૃહસ્થજન. | સૂ. ૩૦ છે
