________________
सुधा टीका स्था० ४ उ010 ३७ नारकत्वादिसाधनकर्मद्वारनिरूपणम् ४५७
" चउहि ठाणेहि जीवा देवाउयत्ताए" इत्यादि
चतुर्भिः स्थानर्जीवाः देवाऽऽयुष्कतया फर्म प्रकुर्वन्ति, तद्यथा-सरागसंयमेन=सकषायचारित्रेण-रागरहितसंयमवतामायुषो बन्धाभावात् १, तथा-संयमासंयमेन-द्विस्वभावत्वाद्देशसंयमेन २ तथा-बालतपःकर्मणा वाला इव बाला:मिथ्यादृष्टयस्तेषां तपाकर्म-तपश्चर्या वालतपःकर्म तेन बालतपःकर्मणा ३ । तथा-अामनिर्जरया-अकामेन-निर्जरां प्रत्यनिच्छया निर्जरा-कर्म निर्जरण हेतुका बुभुक्षादि सहनरूपा अकामनिर्जरा तया ४।।सू० ३७॥ जीवोंको पीडा उत्पन्न करने की परिणतिका नहीं होना इसका नाम प्रकृतिभद्रता है, स्वभावतः सुशीलताका होना अर्थात् विनय संपन्नताका सद्भाव इसका नाम प्रकृति विनीतता है, यासे युक्त परिणतिका होना इसका नाम सानुक्रोशतो है, एव दूसरोंके गुणोंको सहन करनेकी क्षमताका नहीं होना इसका नाम मत्सरिकताहै, और इससे विपरीत धृत्तिका होना दूसरोंके गुणोंको सहन करनेकी क्षमताका होना इसका नाम अमत्सरिकताहै इन चार बातोसे जीव मनुष्यायुका वन्ध करताहै(३) " चाहिं ठाणेहिं जीया देवाउयत्ताए" इत्यादि-चार कारणोंसे जीव देवायुका बन्ध करते हैं-जैसे-सरागलंयमके पालनले १ संयमासंयमके पालनले २ यालतपके करनेसे३ और अकामनिर्जरासे४ रागरहित संयमकी आराधनाले आयुका बन्ध नहीं होता है, परन्तु रागसहित कषायसहित संयमके पालनसे देवायुका बन्ध होता है, देशसंयमके पालनसे भी देवायुका पन्ध होताहै, सरागसंयम१० वे दस गुण
અન્ય અને પીડા ઉત્પન્ન કરવાની પરિકૃતિને સ્વભાવઃ જ અભાવ હે તેનું નામ પ્રકૃતિ ભદ્રતા છે સ્વભાવતઃ વિનય, શીલતા અથવા સુશીલ તાને સદ્ભાવ છે તેનું નામ પ્રકૃતિવિનીતતા છે દયાથી યુક્ત પરિવ્રુતિ હાવી તેનું નામ સાનુકાશતા છે. અન્યના ગુણેને સહન કરવાની ક્ષમતા નહીં હેવી તેનું નામ મત્સરિકતા છે અને તેના કરતાં વિપરીત વૃત્તિને સદ્દભાવ હ, અન્યના ગુણને સહન કરવાની ક્ષમતા છેવી તેનું નામ અમત્સરિકતા છે. ઉપર્યુક્ત ચાર કારણોને લીધે જીવ મનુષ્પાયુને બન્ધ કરે છે. __ "चउहि ठाणेहिं जीवा देवाउताए" त्याहि-माया२ ॥२॥ने दीधे वायुन। બધુ કરે છે. રાગસંયમના પાલનથી (૧) સંયમાસ યમના પાલનથી, (૨) બાલ તાપની આરાધનાથી, (૩) અકામ નિર્જરાથી અને (૪) રાગ સહિત સંયમની આરાધના કરવાથી, (રાગ રહિત સંયમની આરાધનાથી દેવાયુને બન્ધ થત નથી, પણ રાગસહિત, કષાય સહિત સંયમના પાલનથી દેવાયુને બન્ધ થાય स्था०-५८
