________________
सुधा टीका स्थान ४ उ० ४ ०३७ नारकत्वादि साधनकर्मद्वारनिरूपणम् ४५५ इच्छा परिमाणेनाविहितमर्यादत्वेन वृहत् आरम्भः - पृथिव्याद्युपमर्द्दनलक्षणो य॒स्य स महाऽऽरम्भः = चक्रवर्त्त्यादिः, तस्य भावो महाऽऽरम्भता, तया महाऽऽरम्भतया १, एवं परिग्रहतया = परिगृह्यत इति परिग्रह - हिरण्यवर्णद्विपदचतुपदमभृतिः पदार्थः, स महान् यस्य स महापरिग्रहस्तत्तया, तथा - पञ्चेन्द्रियवधेन ३, तथा - कूणिमाऽऽहारेण - मांसभक्षणेन ४ (१)
" चउहि ठाणेहिं जीवा तिरिनखजोगियत्ताए " इत्यादि
चतुर्भिः स्थानैर्जीवस्तिर्यग्योनिकतया कर्म प्रकुर्वन्ति, तपथा- मायितया -
माया मनः कौटिल्यं, साऽस्त्यस्येति मायी, तस्य भावो मायिता तया मायि
-
'
१ महापरिग्रहता से २ पंचेन्द्रिय वध से ३ और कुणिमाहार से मांसाहार से ४ | जिसने परिग्रहका प्रमाण- इच्छापरिमाण नहीं किया है और इसी कारण जिसका आरम्भ पृथिव्यादि जीवोंका वध- वृहत् है वढा हुआ है, ऐसा चक्रवर्ती आदिजन यहां महारम्भसे लिया गया है । इस महारम्भका जो भाव है, वह महारम्भता है । इसी प्रकार से हिरण्य, सुवर्ण द्विपद चतुष्पद आदि पदार्थ जिसको अधिक मात्रा में है, ऐसा मनुष्य महापरिग्रह से लिया गया है, इसका जो भाव है वह महापरिग्रहता है, तथा पञ्चेन्द्रिय जीवोंकी जो हिंसा है वह पञ्चेन्द्रिय वध है, और माँसका आहार करना वह कुणिमाहार है। इनसे जीव नरकायुका बन्ध करता है-
" चउहिं ठाणेहिं जीवा तिरिक्खजोणियत्ताए " इत्यादि जीवचार कारणोंसे तिर्यगायुका बन्ध करता है, जैसे - मायावी होनेले १ प्रभाषे छे—(१) भड्डा सरलता, (२) भडा परिश्रडता, ( 3 ) यथेन्द्रिय वधथी, भने (४) शिभाडारथी ( मांसाहार )
જેણે પરિગ્રહનું પ્રમાણ ઇચ્છા પરિમાણુ કર્યુ” નથી અને એજ કારણે જેના આરંભ ( પૃથ્વીકાય આદિ જીવાના વધરૂપ આરંભ ) વિશેષ પ્રમાણવાળા છે એવા ચક્રવર્તી આદિને મહા આરભ કરનારા, સમજવા તે મહા રંભના જે ભાવ છે તેને મહાર'ભતા કહે છે. એ જ પ્રમાણે જેની પાસે સાનું, ચાંદી, દ્વીપદ, ચતુષ્પદ આદિ પદા અધિક પ્રમાણમાં હોય છે એવા મનુષ્યને મહાપરિગ્રહવાળા કહ્યો છે. મહાપરિગ્રહના જે ભાવ છે તેને મહા પરિગ્રહતા કહે છે પચેન્દ્રિય જીવાની હત્યા કરવી તેનું નામ પંચેન્દ્રિય વધ છે અને માંસાહારને કુર્ણિમાહાર કહે છે આ ચારે કારણેાને લીધે જીવ નરકાયુના અન્ય કરે છે.
“ चउहि ठाणेहिं तिरिक्खजोणियत्ताए " त्याहि
છત્ર નીચેના ચાર કારણેાને લીધે તિયચાયુના અન્ય કરે છે. (૧) भायावी होवाथी, (२) नितिवाणी होवाथी, ( 3 ) असत्य वयनथी भने (४)
