________________
કૈટર
सुधा .टी. स्था. ४ उ. ४ सू २२ उदकदृष्टान्तेन पुरुषजातनिरूणपम् गोori aरामीति निश्चित्याऽल्पशक्तिकत्वाद गोष्पदमेव तरति ४ (१) । समुद्रसमुद्रवद दुस्तरं सर्वविरत्यादिकं कार्यं तरामि- धातुनामनेकार्थत्वात् करोमीत्येवं निश्चित्य तत्र समर्थलात् समुद्र - समुद्रवद् दुस्तरं सर्वविरत्यादिकं कार्यमेव तरति - तत्र समर्थो भवतीति प्रथमः १| तथा — एकस्तरक: समुद्र - समुद्रवत् दुस्तरं तरामीति निश्चित्य तत्रासामर्थ्याद् गोष्पदं-गोष्पदवत् सुतर देशविरत्यादिकमल्पतमंतरति - निर्वाहयतीति द्वितीयः २ तथा-एको गोष्पदं-गोष्पदवत् सुतरं तरामीति कृत्वा सामर्थ्यातिशयात् समुद्रसमुद्रवद्दुस्तरं कार्यं तरति साधयति, धातूनाम- एक तरक जो प्रथम भंग में प्रकट किया गया है, वह जैसा विचार करता है वैसा नहीं करता है । तृतीय भंगमें जो तरक प्रकट किया गया है वह भी ऐसा ही है। और चतुर्थ भंगगत पुरुष जैसा विचार करता है वैसा ही काम करता है । गोखुर परिमित जलसे युक्त जो जलाशय है, वह यहां गोष्पदसे गृहीत हुआ है । जो जिसमें तरनेका विचार करता है वह उसमें इसलिये नहीं तरता है कि यो तो उसमें तैरनेकी उसमें अशक्ति है या उसमें तैरनेकी शक्तिकी बहुलता है - जैसे- जो इस प्रका रका विचार करता है कि मैं समुद्र में तैरू और वह तैरता है गोखुर - परिमित जलयुक्त जलाशय में तो इसका कारण यही है कि उसमें उसको तैरनेकी शक्ति नहीं है । तथा जो ऐसा विचार करता है कि मैं तैरू गोखुरपरिमित जलवाले जलाशय में, और वह तैरता है समुद्र में, રના વિચાર કરીને સમુદ્રમાં તરે છે. અને (૪) કાઈ પુરુષ ગાષ્પકમાં તરીશ” આ પ્રકારના વિચાર કરીને ગાષ્પદ્રુમાં જ તરે છે
66
ગે ખુર્ પરિમિત જળથી યુક્ત જળાશયને ગોષ્પદ કહે છે. પહેલા અને ચોથા પ્રકારના પુરુષા જેવા વિચાર કરે છે એવું જ કાર્યો કરી બતાવે છે ખીજા અને ત્રીજા પ્રકારના પુરુષ જેવા વિચાર કરે છે એવું કરી શકતા નથી. સમુદ્રમાં તરવાના વિચાર કરીને તેમાં નહીં તરનાર માણસમાં તેની શક્તિને અભાવ સમજવે. ગેપદમાં તરવાના વિચાર કરીને તેમાં નહીં તરનારમાં તરવાની શક્તિની અધિકતા સમજવી જે માણસ એવા વિચાર કરે છે કે 'હું સમુદ્રમાં તરું, ” પણ સમુદ્રમાં તરવાને બદલે ગાપુર િ મિત જલયુક્ત જળાશયમાં તરે છે—નાનકડા જળાશયમાં તરે છે, તેનું કારણુ એ છે કે સમુદ્રમાં તરવાને તે અસમથ છે. કાઈ માણસ એવા વિચાર કરે " हुं गोपुर परिमित भाशयमा त, પરન્તુ એવા જળાશયમાં તરવાને બદલે તે સમુદ્રમાં તરે છે, તેનું કારણ એ છે કે તેનામાં તરવાની
"
