________________
३०८
स्थानाशस्त्र ____"चत्तारि मेहा" इत्यादि-मेघाश्चत्वारः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-एको मेघो वर्पिता-न तु विद्ययिता भवति इति प्रथमः १॥ एवं शेषभनत्रयं बोध्यम् ४, (५)। एवामेवे ' त्यादि-एवमेव चत्वारि पुरुषजातानि प्रज्ञप्तानि, तद्यथाएकः पुरुपो वर्पिता-दानादिभि भवति, किन्तु नो विचयिता-दानाद्यारम्भाडम्बरकर्ता न भवति इति प्रथमः १। तथा-एको विद्ययिता न तु गणितेति द्वितीयः एक पुरुष ऐसा होता है जो गर्जनेवाला भी होता है और विद्ययिता भी होता है ३ तथा कोई एक पुरुष ऐसा होता है जो न गर्जिता होता है और न विद्ययिता होता है ४ (१)
पुनश्च-" चत्तारि मेहा" इत्यादि-मेघ चार प्रकारके कहे गये हैं जैसे-एक मेघ ऐसा होता है जो वर्पिता-बरसता है पर वह विद्ययिता नहीं होता है चमकता नहीं है १ शेष तीन भङ्ग इसी प्रकारसे लगा लेना चाहिये ४ (५) इसी प्रकारसे पुरुष जात भी चार होते हैंइनमें कोई एक पुरुष ऐसा होता है, जो दानादिकों द्वारा बरसता है, किन्तु वह दानादिकोंके आरम्भका आडम्परकर्ता नहीं होता है ? तथा कोई एक पुरुष ऐसा होता है, जो विद्ययिता दानादिकोंके आरम्भका आडम्बरकर्ता होता है पर वह गजिता दान, ज्ञान, व्याख्यान, अनु'ष्ठान, शत्रुनिग्रह आदिके विषयमें उच्च प्रतिज्ञाकारी नहीं होता है । तथा कोई एक ऐसा भी होता है, जो गजिता भी होता है और विद्यકોઈ એક પુરુષ એ હોય છે કે જે પ્રતિજ્ઞા કરનારો પણ હોય છે અને આરંભને આડંબર કરંનારો પણ હોય છે (૪) કોઈ એક પુરુષ પ્રતિજ્ઞા કરનારે પણ હોતું નથી અને આરંભને આડંબર કરનારો પણ હેતે નથી. જા
__" चत्तारि मेहा" त्याटि-भवना नाय प्रमाणे ५ या२ २ ४ा છે-(૧) કોઈ મેઘ એ હોય છે કે જે વરસે છે ખરો પણ ચમકતો નથી. 'ઉપરના ક્રમને અનુસરીને બાકીના ત્રણ ભાંગા પણ સમજી લેવા. પા
એજ પ્રમાણે ચાર પ્રકારના પુરુષે કહ્યા છે-(૧) કોઈ એક પુરુષ એ હોય છે કે જે દાનાદિક દ્વારા વરસે છે ખરે પણ દાનાદિકોના આરંભને "આડંબરકર્તા હોતે નથી (૨) કોઈ એક પુરુષ એ હોય છે કે જે ચમકે છે ખરે પણ વરસતો નથી. એટલે કે દાનાદિકોના આરંભને આડંબરકર્તા હોય છે, પણ દાન, જ્ઞાન, વ્યાખ્યાન, અનુષ્ઠાન અને શત્રુનિગ્રહ આદિના વિષયમાં ઉચ્ચ પ્રતિજ્ઞાકારી હોતું નથી. (૩) કોઈ એક પુરુષ વરસે છે પણ "બર અને ચમકે છે પણ ખરે (૪) કોઈ એક પુરુષ એ હોય છે કે જે
