________________
स्थानाङ्गसूत्रे
कामाशंसाप्रयोगेण - शब्दादिकामाभिलापकरणेन ३. अभिध्या निदानकरणेनअभिध्या - लोभः - अभिकाङ्क्षा, तेन निदानकरणम् -' एतस्मात्तपः प्रभृते शक्रव त्योदिका ऋद्धि में भवतु इत्येवं परभवसंवन्धिचक्रवत्यदिपदमार्थनम्, तेन । इयमपि भावनाऽन्यत्रैवमुक्ता -
३६०
विघ्न उपस्थित करना २ शब्दादि कामों की अभिलाषा करना ३ और लोभके वशवर्त्ती होकर निदान (नियाणा) करना ४ जीव कुमार्गकी देशनासे सुमार्गका एक प्रकारसे लोप करता है, ऐसा जीव स्वयं भी कुमार्गगामी होता है तथा दूसरोंका उस पर चलने से उसके द्वारा उपार्जित पाप कर्मो का भागी होता है, अतः वह साम्मोहना के लिये कर्मों का बन्धक होता है, मोक्षमार्गकी आराधनामें प्रवृत्तिशाली जीवके द्वारा सन्मार्गका प्रचार होता है, जीव उसके कहने से कुमार्गका त्याग कर सुमार्ग पर चलते हैं । अतः ऐसे जीवके लिये जो विघ्नभूत होता है उसकी आराधना में विघ्न उपस्थित करता है वह भी साम्मोहता के योग्य कर्मो का उपार्जन करता है । इसी प्रकार से कामाशंसाप्रयोग आदिमें भी समझ लेना चाहिये । तप करते हुए इस तपस्या आदि के फलसे चक्रवर्ती आदिकी विभूति मुझे मिले ऐसी चाहना करना इसका नाम निदान है। यह भावना भी अन्यत्र इस प्रकार से कही गई है -
કરે છે—(૧) કુમાર્ગના ઉપદેશ દેવાથી, (૨) મેાક્ષમાર્ગના સાધનમાં પ્રવૃત્ત માણસની પ્રવૃત્તિમાં વિઘ્ન નાખવાથી, (૩) શબ્દાદિ કામલેગાની અભિલાષા કરવાથી અને (૪) લાભને આધીન થઈને નિદાન (નિયાણુ) કરવાથી કુમાની દેશના આપનાર જીવ સુમાના લેપ કરે છે એવા જીવ પાતે કુમાર્ગગામી હાય છે, તે કારણે અન્ય દ્વારા ઉપાર્જિત કર્મોના પણ ભાગીદાર ખને છે. તેથી એવા જીવ સ માહતાને ચાગ્ય કર્મીના અધક મને છે.
માક્ષમાર્ગની આરાધનામાં પ્રવૃત્ત જીવ દ્વારા સન્માર્ગના પ્રચાર થાય છે તેની પ્રેરણાથી જીવ કુમાગના ત્યાગ કરીને સન્માર્ગે ચડી જાય છે એવા જીવની પ્રવૃત્તિમાં વિઘ્ન નાખનાર જીવ સાંમેાહતાને ચેાગ્ય કર્મોનું ઉપાર્જન કરે છે. એજ પ્રમાણે કામાશ`સા પ્રયાગ આદિમાં પશુ સમજી લેવુ. તપસ્યા કરતી વખતે એવી ભાવના સેવવી કે તપસ્યાના ફળરૂપ મને ચક્રવતી આદિની વિભૂતિ પ્રાપ્ત થાય, તે પ્રકારની ભાવનાનું નામ જ નિદાન અથવા નિયાણુ છે આ ભાવનાને પણ અન્યત્ર આ પ્રમાણે વર્ણવી
