________________
सुधा ठोका स्था०४ उ०४ सू०१९ मन्नज्यास्वरूपनिरूपणम्
૩૬૭
वदा - पुरतो मार्ग प्रतिबद्धा ३, तथा - अप्रतिवद्धा - क्वचिदपि न प्रतिवद्धासकलाशंसवर्जिता ४ | ( २ ) |
" चउव्विहा परज्जा ” इत्यादि -- पुनः माज्या चतुविधा मज्ञप्ता, तद्यथाअवपातप्रव्रज्या - अत्रपातात्सद्गुरुसेवनतः प्राप्ता या प्रवज्या सा अवपातप्रत्रज्या १, आख्यातत्रत्रज्या - आख्यातेन धर्मोपदेशेन या प्रवज्या सा, यद्वा- प्रवज्याशब्दश्रवणेन या प्रन्नज्या साऽख्यात ब्रज्या, आर्यरक्षितभ्रातुः फल्गुरक्षितस्त्र २ सम्बन्धियों मोहसे बँधा रहता है उसकी वह प्रव्रज्या इसी कारण मार्गतः प्रतिबन्ध कही गई है २ । जो प्रव्रज्या प्रव्रज्या, पर्यायके आगे समय में होनेवाली वस्तुओंकी चाहनासे और मार्गतः पीछे की व्यक्त वस्तुओं की चाहना से प्रतिबद्ध होती है, वह उभयतः प्रतिषद्ध प्रव्रज्या है ३ तथा जिस प्रव्रज्यामें सकल आशंसा इच्छासे रहितता रहती है वह प्रव्रज्या अप्रतिबद्ध है ४ (२)
फिरभी -- प्रव्रज्या चार प्रकोर की कही गई है जैसे- अवपात प्रव्रज्या १ आख्यात प्रवज्या २ सङ्गरप्रव्रज्या ३ और विहगगतिप्रव्रज्या ४ इनमें जो प्रव्रज्या अवपात से - सद्गुरुकी सेवासे प्राप्त होती है, वह अवपात प्रव्रज्या है । जो प्रव्रज्या आख्यात-धर्मोपदेशसे प्राप्त होती है, वह आख्यात प्रव्रज्या है। जैसे आर्यरक्षित के भाई फल्गुरक्षितको प्राप्त हुई प्रव्रज्या आख्यातप्रव्रज्या कही गई है । जो प्रवज्या संकेतसे प्राप्तकी લઇને પણ જે માણસ પેતાના સગાંસંબધીએના માહમાં જકડાયેલા રહે છે તેવી પ્રત્રજ્યાને આ કારણે જ માગતઃ પ્રતિમદ્ધા કહી છે, કારણ કે માગતઃ ( પૂર્ણાંકાલિન ) મેહ આદિ 'ધને તેમાં ચાલુ જ રહે છે. ૨ જે પ્રવ્રજ્યા શ્રમણુ પર્યાયમાં પ્રાપ્ત થનારા ભાવી લાભેાની ચાહનાથી અને પૂર્વકાલિન ત્યક્ત વસ્તુઓની ચાહનાથી પ્રતિબદ્ધ હાય છે તે દીક્ષાને ઉભયતઃ પ્રતિખદ્ધા કહે છે. ૩ જે પ્રત્રજયા સકળ આશ’સામેથી (ઈચ્છાએથી) રહિત હાય છે. એટલે કે માત્ર માક્ષપ્રાપ્તિની અભિલાષાવાળી જે પ્રત્રજ્યા હાય છે તેને અપ્રતિબદ્ધા પ્રવ્રજ્યા કહે છે. ૪ । ૨ ।
પ્રત્રજ્યાના નીચે પ્રમાણે ચાર પ્રકાર પણ પડે છે—(૧) અવપાત પ્રમા स्याध्यात अवल्या, (3) संगर अवल्या, (४) विदुगगति अवल्या. हे પ્રવ્રજ્યા આવપાતને લીધે ( સદ્ગુરુની સેવાને લીધે ) પ્રાપ્ત થાય છે, તેને અવપાત પ્રવ્રજ્યા કહે છે જે પ્રવ્રજ્યા આખ્યાનથી-ધર્મપદેશના શ્રવણુથી પ્રાપ્ત થાય છે તેને અથવા--“ પ્રત્રજયા ’' શબ્દ સાભળવાથી પ્રાપ્ત થાય છેતેને આખ્યાત પ્રત્રજ્યા કહે છે. જેમકે આરક્ષિતના ભાઈ ફલ્ગુરક્ષિતને પ્રાપ્ત
