________________
૦
स्थानानसूत्रे
अथवा आख्यानकं ज्ञातं तत्-चरितकल्पितभेदाद् द्विविधम् । तत्र चरितं यथा ' निदानं दुःखाय ब्रह्मदत्तस्येव ' कल्पितं यथा - ' प्रमादवत्तां प्रतिबोधनाय " अनित्यं यौवनादिकम्" इत्याद्युपदेशनं; यथा पाण्डुपत्रेण किशलयानां देशितम् । तथाहि-
(6
जद तुम्भे वह अम्हे, तुम्भे वि य होहिहा जहा अम्हे । अप्पा पडत, पंडुयपत्तं किरायाणं ||१|| " इति ।
छाया -- यथा यूयं तथा वयं, यूयमपि भविष्यथ यथा वयम् ।
अध्यापयति (शिक्षयति ) पतत्, पाण्डुपत्रं किशलयानाम् ॥१॥ इति । reate | इस लोक द्वारा पुष्ट की गई है अथवा जो आख्यानक होता है वह ज्ञात है यह चरित और कल्पित के भेद से दो प्रकारका होता है जैसे"निदानं दुःखाय ब्रह्मदत्तस्येच" ब्रह्मदत्तकी तरह निदानबन्ध (नियाणा) दुःखके लिये होता है यहां ब्रह्मदत्त चरितरूप आख्यानक है क्योंकि यह प्रसिद्ध है और उसे ही यहां दृष्टान्त रूपमें रखा गया है कल्पित आख्यानक इस प्रकार से है - जैसे प्रमादपतित व्यक्तियोंको प्रतियोधन करनेके लिये ऐसा कहना कि यौवनादिक अनित्य है जैसा कि पीले पोंने जीर्णशीर्ण पत्तोंने किशलयों से कोंपलोंसे कहा “जह तुम्भे तह अम्हे " इत्यादि । जैसे तुम हो वैसे हमभी थे अब तुम भी आगे चलकर हम जैसे हो जाओगे यहां पाण्डुपतों (पीले परसों) ने किशलयों (कोंपलों)
1
અથવા—જે માથ્થાનક (ઉદાહરણ) હાય છે તેને જ્ઞાત કહે છે. તેના व्यक्ति भने 'स्थित सेवा में लेह पडे छे प्रेम - " निदान दुःखाथ ब्रह्म दत्तस्येव ” “ श्रह्महत्तनी भेस निधानमंन्त्र दुः३५४ होय छे. ” सहीं પ્રજ્ઞાદત્ત ચરિતરૂપ આખ્યાનક (દૃષ્ટાન્ત) છે, કારણ કે તેની કથા જાણીતી છે, છે, તેથી તેને અહીં દૃષ્ટાન્ત રૂપે મૂકવામાં આવેલ છે. કલ્પિત આખ્યાનકનું સ્વરૂપ આ પ્રકારનું છે—
કાઈ પ્રમાદી માણસને પ્રતિખેાધિત કરવા માટે આ પ્રમાણે કહેવામાં આવે છે કે યૌવનાર્દિક અનિત્ય છે' આ અનિત્યતા પ્રકટ આ પ્રકારનું કલ્પિત દૃષ્ટાંત આપવામાં આવે છે—
કરવા માટે
પીળાં પડી ગયેલાં પણ એ જીણુ શીણુ પ[એ-ઢાંપળાને (નવાં ફૂટી नी४जेसां याने ) या प्रमाणे ४ - " जह तुम्भे तद्द अम्हे " त्याहि
“ જેવાં તમે છે! એવાં અમે પશુ હતાં ભવિષ્યમાં તમે પણ અમારાં જેવાં જ ખની જશે. ” અહી પીળાં પણીએ હરિત કપળાને તેમની અતિ
