________________
सुधा टोका स्था०४ उ ४ सू ३ तिथे मनुष्यदेवानामाद्दारनिरूपणम्
,
कङ्काssहारोपम इत्यर्थः, अत्राऽऽहाररूपमध्यमपदलोपः, शाकपार्थिवादित्वात्, तिरथामाहारे कङ्काऽऽहार सादृश्यं च - दुर्जरत्वेन सुभक्षत्वेन च ग्राह्यम्, अयं भावःयथा - कङ्कस्य स्वरूपेण दुर्जरोऽप्याहारः सुभक्षः सृपरिणामश्च भवति तथा तेपामपि य आहारो स कङ्कोपमो बोध्य इति १ |
देवोंके आहारकी प्ररूपणा तीन सूत्रसे करते हैं—
२६७
-
'तिरिक्खजोणियाणं चव्विहे इत्यादि' सूत्र ३ ॥
टीकार्थ- पक्षी आदि निर्यञ्चका आहोर चार प्रकारका कहा गया है जैसेकङ्कोपम १ चिलोपन २ पाणमांसोपम ३ और पुत्र मांसोपम : कङ्कनाम पक्षी विशेषका है इसका जो आहार है वह आहार कङ्काहार है इस आहार के साथ जिस आहारकी उपमा होती है अर्थात् कङ्काके आहारके जैसा होता है यह कट्टाहार है तिर्यञ्चोंके आहारमें कङ्काहारकी समानता दुर्जर होने से सुभक्ष होने से और सुखपरिणाम होने से ग्रहण करना चाहिये, कङ्काहार दुर्जर होता है अर्थात् घड़ी कठिनता से पचता है फिर भी खाने में वह अच्छा होता है एवं इसका पाकभी सुखकारी होता है इसी प्रकार से तिर्यञ्चों का भी एक आहार ऐसा होता है जो दुर्जर होने पर भी सुख भक्ष होता है और सुखद परिणामवाला होता है ऐसा उनका वह आहार कङ्कोपय आहार है १
शब्द चिलमें जाते हुए
बिलोपम आहार में विल
અને દેવાના આહારનું નિરૂપણ કરે છે
“तिरिक्त जोणियाणं चउव्विछे "
त्याहि- (सू. 3)
ટીકા-પક્ષી આદિ તિય ચાના આહાર ચાર પ્રકારના કહ્યો છે-(૧) ક કાપત્ર, (२) मिसोपस, (3) चाशुभासोपभ भने (४) पुत्रमसोम 55 अर्ध पक्षी વિશેષનું નામ છે તે પક્ષો જે આહાર લે છે તેને કકાહાર કહે છે. તે કક પક્ષીના જેવા આહાર જે તિયચા લે છે તે તિય ચાના આહારને કાપમ આહાર કહે છે. તિર્યંચેાના આહારમાં કકાહારની સમાનતા દુર હાવાથી, સુભક્ષ હાવાથી અને સુખપરણામરૂપ હાવાથી ગૃહીત થવી જોઇએ. કકાહાર દુર હાય છે એટલે કે પચવા મુશ્કેલ હાય છે પણુ ખાવામાં સુખાકારી હાય છે. આ રીતે તિય ચાના એક આહાર એવા હાય છે કે જે પચવા મુશ્કેલ હાય છે પણ ખાવામાં સુખેત્પાદક હોય છે અને સુખદ પરિણામવાળા હાય છે. એવા આહારને કકાયમ આહાર કહે છે.
