________________
सुघाटी.स्था. ४उ ३ ३६ चतुर्विधैरस्तिकायैरुत्पद्यमानवादकायैश्च स्पृष्टत्वनि १९७
ननु तेजसोऽपि परिणामविशेषलक्षणवादरत्वसत्त्वेन वादरतेजः कायेनापि उत्पयमानजीवस्पर्शी लोके वक्तव्यः एवं च पञ्चभिर्वादरकायैरुपपचमानैर्लोकः स्पृष्ट इति वक्तव्ये चतुर्भिर्वादरकायैरित्युक्तौ शास्त्रे न्यूनत्वं प्रतिभातीतिचेत्- श्रूयताम् - यद्यपि सूक्ष्माः पृथिव्यादयः पञ्चापि सर्वलोकात् सर्वलोके समुत्पद्यन्ते, तथापि तत्र बादरतैजसानां सर्वलोकादुवृत्य मनुष्यक्षेत्रे ऋजुगत्या वक्रगत्या च जायमानानामूर्ध्व कपाटये एव वादरतैजस्त्वं व्यवहियत इति न सर्वत्र वादर"तेजस्त्वमिति चतुर्भिर्वादरकायैरित्येवोक्तं न तु पश्चभिरिति ॥ सू० ३६ ||
भाग में हैं इसी तरहका कथन शेष जीवोंके उपपात स्थानोंके विषय में भी जानना चाहिये ।
शंका- तेज भी परिणामविशेष रूप वादरत्वमें रहता है अतः बादर तेजस्काय से भी उत्पद्यमान जीव स्पर्श लोकमें कहने योग्य है इस तरह उपपद्यमान पांच चादर कार्यों द्वारा लोक स्पृष्ट होता है ऐसा कहना चाहिये था सो ऐसा न कहकर उपपद्यमान चार बादरकायों द्वारा लोक स्पृष्ट है ऐसा कथन न्यूनता भरा हुआ प्रतीत होता है ?
उत्तर - यद्यपि पांचोंही सूक्ष्म पृथिव्यादिक जीव सर्वलोकसे समस्त लोकमें उत्पन्न होते हैं तथापि सर्वलोक से उतना करके मनुष्य क्षेत्र में ऋजुगति से या वक्रगति से उत्पन्न होते हुए बादर तेजस्कायिकों का उर्ध्वपाट में ही बादर तैजसरूपसे व्यवहार होता है सर्वत्र नहीं इस कारण चार उत्पद्यमान बादरकार्यों द्वारा यह लोक स्पृष्ट है ऐसा ही कहा गया है पांचों से यह स्पृष्ट है ऐसा नहीं कहा गया है || ३६ ॥ ભાગમાં છે, એમ સમજવુ.... એજ પ્રકારનું કથન માકીના છવેાના ઉષપાત સ્થાનાના વિષયમાં પણ સમજવું,
શકા——તેજ પણ પરિણામવિશેષ રૂપ બાદરત્વમાં રહે છે તેથી માદર તેજ કાયમાંથી ઉત્પદ્યમાન જીવસ્પર્શ લેાકમાં કહેવા ચૈાગ્ય છે. આ રીતે તે અહીં એવુ કથન થવું જોઇએ કે ઉપપદ્યમાન પાંચ ખાદરકાયા દ્વારા લેાક સ્પૃષ્ટ (व्याप्त) थाय छे. या प्रमाणे उडेवाने महले " उपपद्यमान यार माहरायो દ્વારા લેક પૃષ્ટ છે ” આ પ્રમાણે કહેવુ તે ન્યુનત્તાયુક્ત લાગતુ નથી ?
ઉત્તર જો કે પાંચે સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાય આદિ જીવા સર્વ લેાકમાંથી સમસ્ત લેાકમાં ઉત્પન્ન થાય છે, છતાં પણ્ સ લેાકમાંથી ઉદ્ધૃત ના કરીને મનુષ્યક્ષેત્રમાં ઋજુગતિથી કે વક્રગતિથી ઉત્પન્ન થતાં ખાદર તેજસ્કાયિકાના ઉર્ધ્વ કપ ટયમાં જ ખાદર તૈજસરૂપે બ્યવહાર થાય છે—સત્ર નહી'. તે કારણે તેજસ્કાયિક સિવાયના ચાર ઉત્પદ્યમાન ખાદરકાચા દ્વારા આ લેક પૃષ્ટ (પાસ) છે, એવુ' કહેવામાં આવ્યુ' છે-પાંચ દ્વારા પૃષ્ટ હોવાનું કહેવામાં આવ્યુ નથી. સૂ ૩૬
