________________
सुधा टीका स्था०४ उ०३ लू० २१ निर्ग्रन्थस्वरूपनिरूपणम् श्रमणः-तपश्चरणगीला, निर्गन्धः, महाकर्मा-महान्ति-गुरूणि स्थित्यादिभिस्तादृशप्रमादलक्षितानि कर्माणि-ज्ञानाऽऽवरणीयादीनि यस्य स तथा, यहाक्रिया= महती-बृहती क्रिया-
क्रवन्ध हेतु भूता कायिक्यादिका यस्य स तथा, अनातापीआसमन्तात् तापयति-शीतोष्णादिसहनलक्षणामातापनां करोतीत्येवंशील आतापी, न आतापोत्यनातापी-शीतोष्णादिपरीपहसहनकरणवर्जितः मन्दश्रद्धत्वात् , अत एव असमितः-समितिभिः ऐपिथिक्यादिमीरहितः साधुः धर्मस्य-दुर्गतिपतज्जन्तुसमुद्धरणपरायणस्य चारित्रलक्षणस्य अनाराधका-आराधयतीत्याराधक' स न भवतीति तथा भवति, इति प्रथमो निम्रन्थो ज्ञेयः । १।
तथा-रानिमा-पर्यायज्येष्ठः श्रमणो निर्ग्रन्थोऽल्पकर्मा-लघुकर्मा, अल्पक्रियः-अल्पा क्रिया कायित्यादिका यस्य स तथा, आतापी-परीपहसहनधीरः, बाह्य-आभ्यन्तर परिग्रहसे रहित होता है, परन्तु फिर भी वह ज्ञानापरणीयादि कोंकी स्थितिकी अपेक्षाले महाकर्मा होताहै कर्मवन्ध हेतुभूत प्राणातिपात आदि कायिकी क्रियाएँ जिसकी महती होती है. भन्द श्रद्धावाला होनेसे शीत उष्ण आदि परीषहोंको जीतनेसे रहित होता है असमित होता है-ईपिथिकी आदि समितियोंके पालनेसे विहीन होता है और इसीसे दुर्गति पडते हुबे जीवोंके उद्धरण करने में तत्पर ऐसे चारित्ररूप धर्मका वह आराधक नहीं होता है ऐसा वह प्रथम प्रकारका निर्ग्रन्थ है-१ कोई एक श्रमण निर्ग्रन्थ रानिक दीक्षापर्यायकी अपेक्षा ज्येष्ठ होताहै श्रमण तपश्चरणशील होताहै निर्ग्रन्थ बाह्य आभ्य. न्तर परिग्रहका त्यागी होता है, पर लघुकर्मा होता है, कायिकी आदि अल्प क्रियावाला होता है, आतापी होता है, परीषहाँको सहने में धीर અપેક્ષાએ તે મહાકર્મી હોય છે. તે કારણે કર્મબંધના કારણ રૂપ પ્રાણાતિપાત આદિ કાયિકી ક્રિયાઓથી અધિક પ્રમાણમાં તે યુકત હોય છે, મન્દ શ્રદ્ધા વાળે હોવાને કારણે શીત, ઉષ્ણ આદિ પરીષહાને જીતવાને અસમર્થ હોય છે, અસમિત હેય છે-ઈપથિકી આદિ સમિતિઓના પાલનથી વિહીન હોય છે અને તે કારણે દુર્ગતિમાં પડતા જીને ઉદ્ધાર કરવાને સમર્થ એવા ચારિત્રરૂપ ધમને તે આરાધક હેત નથી આ પહેલા પ્રકારને નિ થ સમજ.
(૨) કેઈ એક શ્રમણ નિર્ણય રાત્વિક હેય છે-દીક્ષા પર્યાયની અપેક્ષાએ જ્યેષ્ઠ હોય છે, તપશ્ચરણ શીલ હોય છે અને બાહ્ય-આભ્યન્તર પરિગ્રહને ત્યાગી હોય છે, પરંતુ તે લઘુકર્મા હોય છે કાયિકી આદિ અલપ કિયાવાળા હોય છે, આતાપી હોય છે-પરીષહોને સહન કરવામાં ધીરવીર હોય છે, અને
