________________
सुघाटीका स्था० ४ उ०३ सू०३३
ह्रीसत्त्वादिचतुर्विधपुरुषजातनिरूपणम् १८३
अनेनैव प्रकारेण अधोलोक - तिर्यग्लो कयोद्विशरीराश्चत्वारवत्वारो भवन्ति, तत्प्रतिपादनायाऽऽह-“ अहोलोगे णं " इत्यादि स्पष्टम् । । ० ३२ ॥
पूर्वं तिर्यग्लोकद्विशरीरावस्वार उक्ताः, साम्प्रतं तिर्यग्लोकाधिकारात्तदुद्भवं संयंतादिपुरुषं भेद प्रदर्शन पुरस्सरं निरूपयितुमाह
मूलम् - चत्तारि पुरिसजाया पण्णत्ता, तं जहा -हिरिसत्ते १, हिरिमणसत्ते २, चलसत्ते ३, थिरस ४ ॥ सू० ३३॥
छाया - चत्वारि पुरुषजातानि प्रज्ञप्तानि तद्यथा - हीसत्त्वः १, हीमनः सत्र: २, चलसचः ३, स्थिरसव ४ | | ० ३३ ॥
इसी भावको लेकर प्रकटकी गई है प्रथम शरीर तो इनमें वे जिस शरीर में वर्तमान हैं वही है और द्वितीय शरीर इनके अनन्तर जन्म में प्राप्त होनेवाला जो मनुष्य शरीर है उसकी अपेक्षा से कहा गया है । इसी प्रकार से ये चार २ अधोलोकमें और तिर्यग्लोक में भी दो दो शरीरवाले हैं ऐसा कथन कर लेना चाहिये ॥ सू ३२ ॥
अब सूत्रकार तिर्यग्लोकके अधिकारसेही तिर्यग लोक में उत्पन्न हुए संयतादि पुरुष भेद् प्रदर्शन पुरस्सर निरूपण करते हैं
'चत्तारि पुरिसजाया पण्णत्ता' इत्यादि सूत्र ३३ ॥
पुरुष जात चार कहे गये हैं जैसे ही सच्चवाला - १ ड्रीमनः सत्त्ववाला - २ चल सत्त्ववाला ३ और स्थिर सत्ववाला - ४
વમાન, ભવમાં જે શરીર વિદ્યમાન હોય છે તે શરીરને તેમનું પ્રથમ શરીર સમજવું અનન્તર ભવમાં મનુષ્યશરીર તેમને પ્રાપ્ત થવાનું છે, તેને અહી દ્વિતીય શરીર રૂપે પ્રકટ કરવામાં આવ્યુ છે આ પ્રકારે જ પૃથ્વીકાય આદિ ઉપર્યુક્ત ચાર પ્રકારના જવા અધેાલેક અને ગ્લિાકમાં પણ મુખે શરીરવાળા છે, એવુ' કથન સમજવું! સૂ ૩૨।।
;
તિય ગ્લાકને ઉપરના સૂત્રમાં ઉલ્લેખ થયેા છે. તે સંબધને અનુલક્ષીને તિર્થંગ્લેાકમાં ઉત્પન્ન થયેલા સયતા પુરુષાના ભેદ્દેનું નિરૂપણ કરતાં સૂત્રકાર डे छे – “ च्चत्तारि पुरिसजाया पण्णत्ता " त्याहि-सू 33
પુરુષોના નીચે પ્રમાણે ચાર પ્રકાર પણ કહ્યા છે—(૧) હી સત્ત્વવાળે, (२) ड्रीमनः सत्त्ववाणी, (3) यस सत्त्रवाणी अने (४) स्थिर सत्यवाणी.
